Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τον τίτλο V της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδίως τα άρθρα 42 και 43,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 196 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την πολιτική προστασία και το άρθρο 214 για την ανθρωπιστική βοήθεια,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη διπλωματία της ΕΕ στον τομέα του κλίματος της 18ης Ιουλίου 2011(1),

–  έχοντας υπόψη το κοινό έγγραφο προβληματισμού που εξέδωσε στις 9 Ιουλίου 2011 η ΕΥΕΔ (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης) και η Επιτροπή σχετικά με τη διπλωματία για το κλίμα(2),

–  έχοντας υπόψη την κοινή έκθεση του Ύπατου Εκπροσώπου κ. Solana και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με την κλιματική αλλαγή, τη διεθνή ασφάλεια και τις συστάσεις παρακολούθησης που παρουσιάστηκε το 2008 στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο(3),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής με τίτλο «Για μια ευρωπαϊκή δύναμη πολιτικής προστασίας: Europe Αid» Μάιος 2006,

–  έχοντας υπόψη την απόφαση του Συμβουλίου της 8ης Νοεμβρίου 2007 περί δημιουργίας κοινοτικού μηχανισμού πολιτικής προστασίας(4), με την ανακοίνωση της Επιτροπής «αναβάθμιση της Ευρωπαϊκής αντιμετώπισης των καταστροφών: ο ρόλος της πολιτικής προστασίας και της ανθρωπιστικής βοήθειας» της 26ης Οκτωβρίου 2010 (COM(2010)0600) και το ψήφισμά του της 27ης Σεπτεμβρίου 2011(5),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Δεκεμβρίου 2011 για Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης (COM(2011)0934),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση που εξέδωσε η Επιτροπή το 2008 με θέμα «Ευρωπαϊκή Ένωση και η περιοχή της Αρκτικής» (COM(2008)0763) αλλά και το ψήφισμα του της 20ής Ιανουαρίου 2011 σχετικά με μια βιώσιμη πολιτική της ΕΕ για τον Απώτατο Βορρά(6),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Δεκεμβρίου 2011 σχετικά με τον αντίκτυπο της χρηματοπιστωτικής κρίσης στον αμυντικό τομέα των κρατών μελών της ΕE(7),

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της Διάσκεψης στο Βερολίνο του Οκτωβρίου 2011 με τίτλο «Από τις διαπραγματεύσεις για το κλίμα στην διπλωματία για το κλίμα» και της Διάσκεψης του Λονδίνου τον Μάρτιο 2012 με τίτλο «Διάλογος στον 21ο αιώνα σχετικά με το κλίμα και την ασφάλεια»,

–  έχοντας υπόψη τη δήλωση της προεδρίας του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ τον Ιούλιο του 2011 αναφορικά με την κλιματική αλλαγή και τη διεθνή ασφάλεια(8),

–  έχοντας υπόψη τις εκθέσεις των ετών 2011 και 2012 του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον με τίτλο «Ασφάλεια πόρων διαβίωσης: Κλιματική αλλαγή, συγκρούσεις και μετανάστευση στο Σαχέλ»(9),

–  έχοντας υπόψη τα έγγραφα του ΟΗΕ για την ανθρώπινη ασφάλεια και ευθύνη για προστασία(10),

–  έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΗΕ σχετικά με την χρήση αλλοδαπών στρατιωτικών πόρων και πόρων πολιτικής άμυνας για την υποστήριξη των ανθρωπιστικών δραστηριοτήτων σε φυσικές καταστροφές (κατευθυντήριες γραμμές του Όσλο)(11) και τις κατευθυντήριες γραμμές της Μόνιμης Διοργανικής Επιτροπής (IASC) για τη χρήση στρατιωτικών πόρων και μέσων πολιτικής άμυνας για την υποστήριξη των δράσεων ανθρωπιστικής βοήθειας των Ηνωμένων Εθνών σε πολύπλοκες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης (κατευθυντήριες γραμμές MCDA),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (SEC(2007)0781, SEC(2007)0782, COM(2007)0317) με τίτλο «Προς μία ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανθρωπιστική βοήθεια»(12),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων (A7-0349/2012),

Γενικές εκτιμήσεις

1.  σημειώνει την επίπτωση της κλιματικής αλλαγής στη διεθνή ασφάλεια, ειρήνη και σταθερότητα·

2.  εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι κατά τα τελευταία τέσσερα έτη, το θέμα της κλιματικής αλλαγής ως της μεγαλύτερης απειλής για την παγκόσμια ασφάλεια έχει επισκιασθεί όσον αφορά τον δημόσιο διάλογο από την οικονομική και δημοσιονομική κρίση, που επίσης αποτελεί άμεση παγκόσμια απειλή·

3.  θεωρεί ότι η αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων κατά τα πρόσφατα έτη αντιπροσωπεύει ένα κλιμακούμενο κόστος για την παγκόσμια οικονομία, όχι μόνο για τις αναπτυσσόμενες χώρες αλλά και για τον κόσμο συνολικά, είτε ως άμεσο κόστος υπό τη μορφή ανασυγκρότησης και αρωγής είτε ως έμμεσο κόστος υπό τη μορφή προσαυξήσεων στις ασφαλιστικές εισφορές, τις τιμές των προϊόντων και υπηρεσιών· τονίζει ότι τα συμβάντα αυτά αντιπροσωπεύουν επίσης επιδείνωση των απειλών για τη διεθνή ειρήνη και την ανθρώπινη ασφάλεια·

4.  τονίζει ότι οι φυσικές καταστροφές που οξύνονται από το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής αποτελούν παράγοντα έντονης αποσταθεροποίησης, ειδικά για τα ευάλωτα κράτη· επισημαίνει, όμως, ότι μέχρι σήμερα καμία περίπτωση συγκρούσεως δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά σε κλιματική αλλαγή· υπογραμμίζει ότι οι πληθυσμοί με μειούμενη πρόσβαση σε καθαρό νερό και τρόφιμα, η οποία προκλήθηκε από φυσικές καταστροφές εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, αναγκάζονται να μεταναστεύσουν φέρνοντας στα άκρα τις οικονομικές, κοινωνικές και διοικητικές ικανότητες των ήδη ευαίσθητων περιφερειών ή μη λειτουργικών κρατών, δημιουργώντας συνεπώς συγκρούσεις με αρνητικό αντίκτυπο στη συνολική ασφάλεια· υπενθυμίζει ότι τα εν λόγω συμβάντα προκαλούν ανταγωνισμό μεταξύ κοινοτήτων και χωρών για τους πόρους που σπανίζουν·

5.  αναγνωρίζει ότι μπορεί να υπάρξει πρόληψη και πρέπει να υπάρξει αποτροπή των σύνθετων κρίσεων, εφαρμόζοντας μια ολοκληρωμένη προσέγγιση η οποία περιλαμβάνει τομείς πολιτικής που αξιοποιούν πλήρως τα υφιστάμενα εργαλεία της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας και της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας καθώς επίσης και της ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής αρωγής· σημειώνει επίσης ότι το ΝΑΤΟ ήταν στο επίκεντρο της πρώτης διεθνούς απάντησης σε προκλήσεις στον τομέα της περιβαλλοντικής ασφάλειας το 2004, όταν η συμμαχία από κοινού με πέντε άλλους διεθνείς οργανισμούς(13) δημιούργησε την πρωτοβουλία για το περιβάλλον και την ασφάλεια (ENVSEC) για να αντιμετωπίσει περιβαλλοντικά θέματα τα οποία απειλούν την ασφάλεια σε ευάλωτες περιφέρειες·

6.  αναγνωρίζει τη σημασία σημαντικών υποδομών που παρέχουν υποστήριξη στην ΚΠΑΑ·

7.  αναγνωρίζει ότι, ενώ η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω της διασύνδεσης με την ασφάλεια μπορεί να θεωρηθεί θετικό στοιχείο, δεν αποτελεί παρά μόνον ένα συστατικό της δράσης της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή το οποίο προσπαθεί να χρησιμοποιήσει πολιτικά και οικονομικά εργαλεία για να μετριάσει και να προσαρμόσει την κλιματική αλλαγή·

8.  επισημαίνει ότι στις στρατηγικές, τις πολιτικές και τα μέσα εξωτερικής δράσης της, η ΕΕ θα πρέπει να συνεκτιμήσει τις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών και της κλιματικής αλλαγής στη διεθνή ασφάλεια· υπενθυμίζει περαιτέρω, ότι σε σχέση τόσο με τις φυσικές όσο και με άλλες καταστροφές είναι σημαντικό να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε γυναίκες και παιδιά, που είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε κρίσεις·

9.  υπενθυμίζει στο πλαίσιο αυτό την εντολή της Επιτροπής για ανθρωπιστική βοήθεια και πολιτική προστασία και τονίζει την ανάγκη για περαιτέρω ανάπτυξη και ενίσχυση των υφιστάμενων μέσων·

10.  επαναλαμβάνει τη σημασία, στο πλαίσιο αυτό, της μείωσης των επιπτώσεων των κρίσεων σε ευάλωτους πληθυσμούς·

11.  τονίζει ότι είναι ουσιώδες να ενσωματωθούν οι επιπτώσεις των κρίσεων που προκαλούνται από το κλίμα καθώς και οι σχετικές φυσικές καταστροφές στις στρατηγικές και στα επιχειρησιακά σχέδια της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ), πριν, στη διάρκεια και μετά το πέρας οποιασδήποτε φυσικής ή ανθρωπιστικής κρίσης, με ταυτόχρονο σεβασμό των ανθρωπιστικών αρχών όπως καθορίζονται στη Συνθήκη της Λισαβόνας· ζητεί επίσης να υπάρξει πρακτική συνεργασία όπως ασκήσεις στον τομέα της συνεργασίας·

12.  υπογραμμίζει ότι η δημιουργία μιας αποτελεσματικής απάντησης στις επιπτώσεις ασφάλειας της κλιματικής αλλαγής θα πρέπει όχι μόνον να ενισχύει την πρόληψη των συγκρούσεων και τη διαχείριση των κρίσεων αλλά επίσης να βελτιώνει την ανάλυση και τις δυνατότητες έγκαιρης προειδοποίησης·

13.  υπενθυμίζει ότι σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας η Ένωση οφείλει να αξιοποιήσει το πολιτικό και στρατιωτικό δυναμικό της για τη διαχείριση διεθνών κρίσεων, μέσα από το φάσμα ενεργειών που αποτυπώνονται στο άρθρο 43 και ειδικότερα την πρόληψη συγκρούσεων, τις ανθρωπιστικές αποστολές και τις αποστολές διάσωσης, τις αποστολές με στόχο την παροχή συμβουλών και αρωγής επί στρατιωτικών θεμάτων καθώς και αποστολές αποκατάστασης της ειρήνης και σταθεροποίησης μετά το πέρας των συγκρούσεων· ταυτόχρονα πιστεύει ότι πρέπει να αποφευχθεί η επικάλυψη των μέσων και ότι θα πρέπει να υπάρξει σαφής διάκριση μεταξύ μέσων εντός και εκτός του πεδίου της ΚΠΑΑ σύμφωνα με τα άρθρα 196 και 214 ΣΛΕΕ· υπενθυμίζει την ανάγκη να αποφευχθεί κάθε επικάλυψη με σωστά εδραιωμένους μηχανισμούς για την ανθρωπιστική βοήθεια και την πολιτική προστασία οι οποίοι θα ευρίσκονται εκτός του πεδίου αναφοράς της ΚΠΑΑ·

14.  αναγνωρίζει ότι οι στρατιωτικές δομές διαθέτουν δυναμικό και στοιχεία ενεργητικού σε θέματα περιβάλλοντος, πληροφοριών, αξιολόγησης κινδύνου, ανθρωπιστικής μέριμνας, ανακούφισης από καταστροφές και ζητήματα εκκένωσης τα οποία θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο σε καταστάσεις έγκυρης προειδοποίησης, διαχείρισης κρίσεων που συνδέεται με το κλίμα και αντιμετώπισης καταστροφών·

15.  τονίζει ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας εισήγαγε νέες διατάξεις (άρθρα 21-23, άρθρο 27, άρθρο 39, άρθρο 41 παράγραφος 3, άρθρα 43-46 ΣΕΕ) που αφορούν συγκεκριμένα το ταμείο εκκίνησης όπως ορίζει το άρθρο 41 παράγραφος 3, οι οποίες πρέπει ακόμη να εφαρμοστούν·

16.  τονίζει ότι η ΕΕ θα πρέπει να συνεργασθεί περαιτέρω με τον ΟΗΕ, την Αφρικανική Ένωση (ΑΕ) και τον ΟΑΣΕ, καθώς και στο πλαίσιο του ENVSEC (Πρωτοβουλία για το Περιβάλλον και την Ασφάλεια), με σκοπό να υπάρξει κοινή χρήση αναλύσεων και να αντιμετωπίσει μέσω της συνεργασίας τις προκλήσεις της αλλαγής τους κλίματος·

17.  επισημαίνει την αξία των συνεργιών μεταξύ του στρατιωτικού και του πολιτικού τομέα σε κρίσεις όπως στην Αϊτή, το Πακιστάν και τη Νέα Ορλεάνη· εκφράζει την άποψη ότι οι εν λόγω συνέργιες απέδειξαν ότι οι ένοπλες δυνάμεις μπορούν να παράσχουν σημαντική συμβολή σε κρίσεις που σχετίζονται με το κλίμα και οι φυσικές καταστροφές παρέχοντας άμεση και έγκαιρη συνδρομή στις περιοχές οι οποίες έχουν πληγεί καθώς και στους πληθυσμούς·

18.  χαιρετίζει το γεγονός ότι η κλιματική αλλαγή σταδιακά έλαβε κεντρικό ρόλο στον διάλογο για την παγκόσμια ασφάλεια, ιδιαίτερα μετά το 2007, όταν το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έθεσε το θέμα της κλιματικής αλλαγής και των επιπλοκών που επιφέρει στη διεθνή ασφάλεια· επικροτεί τις προσπάθειες της ΕΕ και των κυβερνήσεων των κρατών μελών να παρουσιάσουν το ζήτημα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ τον Ιούλιο του 2011 και να το συμπεριλάβουν στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων σχετικά με τη διπλωματία στον τομέα του κλίματος·

Ανάγκη για πολιτική βούληση και δράση

19.  καλεί την Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφάλειας (ΥΕ/ΑΠ), η οποία είναι υπεύθυνη για τη διεξαγωγή της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της Ένωσης, να προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:

20.  θεωρεί ότι η ΕΕ πρέπει να παρουσιάσει έναν κατάλογο των προκλήσεων που αντιμετωπίζει σε περιοχές όπως η Αρκτική, η Αφρική, ο αραβικός κόσμος αλλά και ο λεγόμενος τρίτος πόλος (Ιμαλάια και οροπέδιο του Θιβέτ) και ειδικότερα την πιθανότητα συγκρούσεων για κοιτάσματα υδάτινων πόρων·

21.  τονίζει τη σημασία συνέχισης και ενίσχυσης της αναπτυξιακής και ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ που αποσκοπεί στην προσαρμογή, περιορισμό, αντιμετώπιση, ανθεκτικότητα , ανακούφιση και ανάπτυξη μετά την περίοδο της κρίσεως σε σχέση με κρίσεις που συνδέονται με το κλίμα και τις φυσικές καταστροφές· επισημαίνει τη σημασία πρωτοβουλιών όπως μείωση του κινδύνου καταστροφών και της ενίσχυσης των σχέσεων μεταξύ της έκτακτης βοήθειας, της ανακατασκευής και της ανάπτυξης και καλεί την Επιτροπή να ενσωματώσει στα εν λόγω προγράμματα και δράσεις στην ανθρωπιστική της και κυρίως στην αναπτυξιακή βοήθειά της· χαιρετίζει τον προτεινόμενο μεγαλύτερο ρόλο του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ ειδικά εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

22.  χαιρετίζει την πρωτοβουλία για το περιβάλλον και ασφάλεια (ENVSEC) από τους οργανισμούς και φορείς UNDP, UNEP, ΟΑΣΕ, NATO, UNECE και REC(14) που αποσκοπεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που συνδέονται με την ανθρώπινη ασφάλεια και το φυσικό περιβάλλον προσφέροντας σε χώρες στην Κεντρική Ασία, τον Καύκασο και την Νοτιο-Ανατολική Ευρώπη την συνδυασμένη εμπειρογνωμοσύνη καθώς και τους πόρους· σημειώνει το γεγονός ότι τα αποτελέσματα της εν λόγω πρωτοβουλίας (ENVSEC) είναι ακόμη περιορισμένα, αλλά διαπιστώνει ότι μέχρι σήμερα έχει ήδη χρησιμεύσει ως ένα σημαντικό εργαλείο για τον θεσμικό συντονισμό και ως σημείο εισόδου για τη διευκόλυνση της ενσωμάτωσης των διαδικασιών·

23.  υπογραμμίζει ότι η ΕΕ θα πρέπει να εργασθεί με σημαντικές περιφέρειες που βρίσκονται σε κίνδυνο καθώς και τα πλέον ευάλωτα κράτη για να ενισχύσει το δυναμικό τους αντιμετώπισης καταστάσεων· επισημαίνει ότι επιπλέον θα μπορούσε να ενσωματώσει την προσαρμογή και την ανθεκτικότητα στις κλιματικές αλλαγές στις περιφερειακές στρατηγικές της ΕΕ (π.χ. στρατηγική της ΕΕ για την Αφρική, Διαδικασία Βαρκελώνη, Συνέργεια Μαύρης Θάλασσας, Στρατηγική ΕΕ-Κεντρικής Ασίας και πρόγραμμα δράσης για την Μέση Ανατολή)·

24.  καλεί την ΥΕ/ΑΠ και την Επιτροπή να ενσωματώσουν τις βασικές αρχές, τις κατευθυντήριες γραμμές και τα μέσα της πολιτικής της ΕΕ για την ασφάλεια του κλίματος στις πλέον σημαντικές στρατηγικές, έγγραφα πολιτικής και χρηματοπιστωτικά μέσα για εξωτερική δράση και την ΚΠΑΑ·

25.  εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι η ενεργειακή ασφάλεια είναι στενά συνδεδεμένη με την κλιματική αλλαγή· θεωρεί ότι πρέπει να υπάρξει βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση της ΕΕ από τα ορυκτά καύσιμα που εισάγονται από τη Ρωσία μέσω αγωγών· υπενθυμίζει ότι οι αγωγοί αυτοί θα καταστούν ευάλωτοι σε διακοπές από την τήξη του πέρμαφροστ, και τονίζει ότι ο μετασχηματισμός της Αρκτικής αντιπροσωπεύει μια σημαντική συνέπεια της κλιματικής αλλαγής σε σχέση με την ασφάλεια της ΕΕ· υπογραμμίζει την ανάγκη να αντιμετωπισθεί αυτός ο πολλαπλασιαστής κινδύνου με μία κατάλληλη στρατηγική της ΕΕ για την Αρκτική, και μέσω μιας ενισχυμένης πολιτικής ανανεώσιμων πηγών παραγωγής ΕΕ και ενεργειακής απόδοσης που θα μειώνει σημαντικά την εξάρτηση της Ένωσης από εξωτερικές πηγές και έτσι θα βελτιώνει τη θέση της από πλευράς ασφάλειας·

26.  καλεί τον ΕΟΑ και τις ένοπλες δυνάμεις των κρατών μελών να αναπτύξουν πράσινες τεχνολογίες που θα λαμβάνουν υπόψη την προσεκτική χρήση της ενέργειας εκμεταλλευόμενες πλήρως το δυναμικό το οποίο προσφέρουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας·

27.  χαιρετίζει τις πρόσφατες προσπάθειες για ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ ΝΑΤΟ και ΕΕ στο πεδίο ανάπτυξης ικανοτήτων· αναγνωρίζει την έντονη ανάγκη προσδιορισμού αμοιβαίων πλεονεκτημάτων συνεργασίας, με παράλληλη τήρηση των συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων των δύο οργανισμών· τονίζει την ανάγκη εντοπισμού και δημιουργίας συνεργειών αναφορικά με τα «έργα συγκέντρωσης και κοινής χρήσης» και «έργα ευφυούς άμυνας» (του ΝΑΤΟ) που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν σε απάντηση των φυσικών καταστροφών και κρίσεων λόγω του κλίματος·

28.  καλεί την ΥΕ/ΑΠ, με χαρακτήρα κατεπείγοντος, να χρησιμοποιήσει στο έπακρο τη Συνθήκη της Λισαβόνας και να παρουσιάσει προτάσεις για την εφαρμογή ενός ταμείου εκκίνησης (άρθρο 41 παράγραφος 3 ΣΕΕ) σχετικά με πιθανά, μελλοντικά έργα συγκέντρωσης και κοινής χρήσης, κοινές ικανότητες και μια κοινή, μόνιμη δεξαμενή εξοπλισμού για επιχειρήσεις αντιμετώπισης μη στρατιωτικών κρίσεων·

Ανάγκη για μια νέα αντίληψη: στρατηγικές και εννοιολογικές προκλήσεις

29.  σημειώνει ότι οι αρνητικές επιπτώσεις που επιφέρει η κλιματική αλλαγή και οι φυσικές καταστροφές στην ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα θα μπορούσαν να ενσωματωθούν σε όλα τα στρατηγικά έγγραφα ΚΕΠΠΑ/ΚΠΑΑ τα οποία αποτελούν κατευθυντήριες γραμμές για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση μεμονωμένων πολιτικών και αποστολών·

30.  σημειώνει ότι η έγκυρη αξιολόγηση καθώς και οι δυνατότητες διερεύνησης θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι η ΕΕ απαντά σε κρίσεις χρησιμοποιώντας τα πλέον κατάλληλα διαθέσιμα μέσα, αναπτύσσοντας πολυλειτουργικές ομάδες όσον το δυνατόν ταχύτερα, που θα αποτελούνται από εμπειρογνώμονες οι οποίοι θα ανήκουν στο στρατιωτικό και μη στρατιωτικό κλάδο·

31.  υπογραμμίζει ότι πρόσβαση της ΕΕ σε ακριβή και έγκυρη ανάλυση θα είναι ουσιώδους σημασία για την ανταπόκριση και πρόβλεψη της αβεβαιότητας που αφορά την κλιματική αλλαγή, με το δυναμικό της ΚΠΑΑ να αποτελεί καλή πηγή πληροφόρησης σχετικά· η ΕΕ θα πρέπει να λάβει μέτρα για να αναπτύξει περαιτέρω το δυναμικό συλλογής δεδομένων και ανάλυσης πληροφοριών μέσω δομών όπως οι αντιπροσωπείες της ΕΕ, το Κέντρο Δορυφόρων της ΕΕ και το Κέντρο Επιχείρησης της ΕΕ·

32.  θεωρεί ότι η έγκαιρη προειδοποίηση και προληπτική δράση σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών εξαρτώνται από την επάρκεια του ανθρώπινου δυναμικού και τη μεθοδολογία για τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων· σημειώνει ότι οι σχετικές μονάδες ΕΥΕΔ που διαχειρίζονται την ασφάλεια και οι σχετικές υπηρεσίες της Επιτροπής καθώς και τα γεωγραφικά γραφεία θα πρέπει να ενσωματώσουν την ανάλυση της επίπτωσης των φυσικών καταστροφών στην διεθνή ασφάλεια και την πολιτική σταθερότητα στην εργασία τους· συνιστά την εκπαίδευση του προσωπικού της ΕΥΕΔ και της Επιτροπής στην παρακολούθηση των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών, στην ανάπτυξη κρίσεων και την πολιτική σταθερότητα και ασφάλεια· προτείνει την ανάπτυξη κοινών κριτηρίων ανάλυσης, εκτίμησης κινδύνων αλλά και την εγκαθίδρυση ενός κοινού συστήματος συναγερμού·

33.  ενθαρρύνει τους σχετικούς φορείς της ΕΥΕΔ και της Επιτροπής να ενισχύσουν τον συντονισμό της ανάλυσης καταστάσεων και του σχεδιασμού πολιτικής – καθώς και τη συστηματική ανταλλαγή πληροφοριών – σχετικά με ζητήματα κλιματικής αλλαγής και φυσικών καταστροφών· παροτρύνει τους σχετικούς φορείς της ΕΥΕΔ να χρησιμοποιήσουν τους διαθέσιμους διαύλους επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών με τους αντίστοιχους φορείς της Επιτροπής, και ιδίως την ECHO, αλλά και με όργανα και προγράμματα του ΟΗΕ, καθώς και με το ΝΑΤΟ· υπογραμμίζει ότι τα πολιτικά και στρατιωτικά όργανα που είναι επιφορτισμένα να διαχειρίζονται κρίσεις που προκαλούνται από το κλίμα και φυσικές καταστροφές πρέπει να συνεργάζονται εκ του σύνεγγυς με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ανθρωπιστικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις·

34.  προτρέπει την Επιτροπή να αναπτύξει σχέδια ετοιμότητας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών και των κρίσεων που προκύπτουν από την αλλαγή του κλίματος εκτός της Ένωσης που έχουν άμεση ή έμμεση επίπτωση στην ασφάλεια για την Ένωση (π.χ. μετανάστευση που προκαλείται από το κλίμα)·

35.  επικροτεί τα βήματα που έχουν γίνει από το 2011 σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ επί πολωνικής προεδρίας, και στο Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ επί γερμανικής προεδρίας, για την επεξεργασία της αλληλεπίδρασης μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της από πλευράς ασφάλειας·

36.  θεωρεί ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν προσαρμογές και τροποποιήσεις, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών, στα κύρια έγγραφα πολιτικής ΚΠΑΑ, μεταξύ των οποίων τα: EU Concept for Military Planning at the Political and Strategic level(15), EU Concept for Military Command and Control(16), EU Concept for Force Generation(17) και EU Military Rapid Response Concept(18), καθώς και τα έγγραφα που σχετίζονται με τις μη στρατιωτικές αποστολές ΚΠΑΑ, όπως: EU concept for comprehensive planning και EU Concept for Police Planning and Guidelines for Command and Control Structure for EU Civilian Operations in Crisis Management(19)·

37.  εκφράζει την άποψη ότι οι πολιτικές και στρατιωτικές δυνατότητες θα πρέπει να εξελιχθούν κατά τρόπο ώστε να επιτρέψει την ανάπτυξή τους για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και των κρίσεων λόγω κλίματος· πιστεύει ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ανάπτυξη στρατιωτικών ικανοτήτων ειδικότερα κατά τη διαδικασία συγκέντρωσης και κοινής χρήσης· ζητεί ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο στον εν λόγω τομέα·

Ανάγκη για θεσμική δημιουργικότητα: μέσα και ικανότητες

38.  επαναλαμβάνει ότι ουσιαστικές απαντήσεις σε κρίσεις όπως φυσικές καταστροφές αποτελούν συχνά τη χρησιμοποίηση τόσο πολιτικού και στρατιωτικού δυναμικού και απαιτούν στενότερη συνεργασία μεταξύ αυτών των δύο πόρων· υπενθυμίζει ότι είναι ζωτικής σημασίας να καθορισθούν οι ειδικές ικανότητες και τα κενά όπου το στρατιωτικό δυναμικό θα μπορούσε να προσφέρει προστιθέμενη αξία·

39.  τονίζει ότι είναι απαραίτητη η επεξεργασία συγκεκριμένου καταλόγου στρατιωτικών και πολιτικών ικανοτήτων ΚΠΑΑ, οι οποίες έχουν ιδιαίτερη σχέση τόσο με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών, όσο και με τις αποστολές ΚΠΑΑ· τονίζει ότι, όταν εκπονείται ο εν λόγω κατάλογος ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίδεται στην εργασία της συμβουλευτικής ομάδας για τη χρήση στρατιωτικών πόρων και πόρων πολιτικής άμυνας· παρατηρεί ότι παρόμοιοι πόροι περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ικανότητες έργων μηχανικού όπως η ad hoc κατασκευή και λειτουργία υποδομών λιμένων και αεροδρομίων, η εναέρια και θαλάσσια επιχειρησιακή διαχείριση και μεταφορά, τα κινητά νοσοκομεία με μονάδες εντατικής θεραπείας, οι επικοινωνιακές δομές, ο καθαρισμός νερού και η διαχείριση των καυσίμων· καλεί το Συμβούλιο και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (EDA), κατά την αναθεώρηση του προγράμματος ανάπτυξης ικανοτήτων που θα λάβει χώρα το 2013, να ενοποιήσουν τους τρέχοντες καταλόγους πολιτικών και στρατιωτικών ικανοτήτων με τους καταλόγους που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και να παρουσιάσουν τις απαραίτητες προτάσεις για την κάλυψη τυχόν ελλείψεων στους εν λόγω καταλόγους·

40.  υπογραμμίζει ότι είναι απαραίτητο να διερευνηθεί, στα πλαίσια των υφιστάμενων ικανοτήτων, όπως οι σχηματισμοί μάχης της ΕΕ (EU Battle Groups) και η Διοίκηση ευρωπαϊκών αεροπορικών μεταφορών (European Air Transport Command), η δυνατότητα δημιουργίας περαιτέρω κοινών ικανοτήτων που σχετίζονται με τις επιχειρήσεις που αναλαμβάνονται για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών·

41.  τονίζει την ανάγκη να εξερευνηθούν τρόποι βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας και της διαχείρισης του περιβάλλοντος εντός των ένοπλων δυνάμεων, τόσο στο εσωτερικό όσο και το εξωτερικό, αξιοποιώντας,, μεταξύ άλλων, το δυναμικό το οποίο προσφέρουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας· υπενθυμίζει ότι οι ένοπλες δυνάμεις ενός κράτους μέλους της ΕΕ καταναλώνουν την ενέργεια μιας μεγάλης ευρωπαϊκής πόλης και ότι, συνεπώς, οι στρατιωτικές δομές θα πρέπει επίσης να επιδείξουν καινοτόμο πνεύμα, μειώνοντας το οικολογικό τους αποτύπωμα· χαιρετίζει την έκθεση «Το πρασίνισμα των Κυανόκρανων: Περιβάλλον, Φυσικοί Πόροι και Επιχειρήσεις Διατήρησης της Ειρήνης του ΟΗΕ» που εκδόθηκε τον Μάιο του 2012 από το UNEP, την Υπηρεσία Ειρηνευτικών Επιχειρήσεων των ΗΕ (UNDPKO) και και την Υπηρεσία Επιτόπου Υποστήριξης των ΗΕ (UNDFS)· επισημαίνει το γεγονός ότι για πολλά χρόνια οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ(20) αναζητούσαν με ενεργό τρόπο τη δυνατότητα να αυξήσουν την ενεργειακή ανεξαρτησία χρησιμοποιώντας ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αυξάνοντας την ενεργειακή αποδοτικότητα σε όλες τις επιχειρήσεις του στρατού και τις υποδομές· χαιρετίζει στο πλαίσιο αυτό το πρόσφατο σχέδιο του ΕΟΑ με τίτλο GO GREEN, το οποίο αποσκοπεί στην σημαντική βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας και την χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας· υπογραμμίζει την ανάγκη να αναπτυχθούν κατευθυντήρες γραμμές για βέλτιστες πρακτικές στον τομέα της αποτελεσματικότητας των πόρων και τον έλεγχο της περιβαλλοντικές διαχείρισης για τις αποστολές ΚΠΑΑ·

42.  τονίζει επίσης την ανάγκη να σημειωθεί μεγαλύτερη πρόοδος στην ευρωπαϊκή βιομηχανική βάση στον τομέα της άμυνας, σε συνδυασμό με τις συγκεκριμένες απαιτήσεις των κρίσεων που προκαλούνται από το κλίμα αλλά και των φυσικών καταστροφών· προτείνει να ενισχυθεί ο ρόλος του ΕΟΑ και να υπάρξει στην προκειμένη διαδικασία στενή συνεργασία με την στρατιωτική επιτροπή της ΕΕ· καλεί τους φορείς της ΚΠΑΑ να διασφαλίσουν ότι τα προγράμματα προμήθειας και ανάπτυξης ικανοτήτων αφιερώνουν επαρκή χρηματοοικονομικά μέσα και λοιπούς πόρους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών·

43.  καλεί τον στρατό να αναλάβει τις ευθύνες του στον τομέα της αειφορίας του περιβάλλοντος και τους τεχνικούς εμπειρογνώμονες να εξεύρουν τρόπους για δράση φιλικότερη προς το περιβάλλον, από τη μείωση των εκπομπών έως της βελτίωση της ανακύκλωσης·

44.  υπογραμμίζει την ανάγκη για την διατήρηση και περαιτέρω ενίσχυση μιας συνεκτικής προσέγγισης στο πλαίσιο των προσεχών πολυετών δημοσιονομικών προοπτικών 2014-2020 προκειμένου να υπάρξει μετριασμός και αντίδραση στις φυσικές καταστροφές και τις κρίσεις που προκαλούνται από το κλίμα μέσω της χρήσης όλων των σχετικών μέσων που βρίσκονται στη διάθεση της Ένωσης· χαιρετίζει την πρόταση της Επιτροπής για την ανανέωση του Μέσου Σταθερότητας (ΜΣ) το οποίο ήδη έχει λάβει υπόψη τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών ως προς την ασφάλεια, την ειρήνη και την πολιτική σταθερότητα·

45.  ζητεί οι δημοσιονομικές επιπτώσεις παρόμοιων προτάσεων να καθορισθούν και να συνεκτιμηθούν κατά την επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ·

46.  καλεί την ΥΕ/ΑΠ να αποστέλλει εμπειρογνώμονες της κλιματικής ασφάλειας στις αντιπροσωπείες της ΕΕ που επισκέπτονται τις πληγείσες χώρες και περιφέρειες, προκειμένου να ενισχύεται η ικανότητα της Ένωσης για έγκαιρη προειδοποίηση και πληροφόρηση σχετικά με πιθανές επερχόμενες συγκρούσεις·

47.  καλεί την ΕΥΕΔ να ενισχύσει τον συντονισμό μεταξύ της Ένωσης και των γειτονικών της κρατών στον τομέα της ανάπτυξης ικανότητας αντιμετώπισης κρίσεων που δημιουργούνται από το κλίμα·

48.  καλεί την ΕΥΕΔ να υποστηρίξει τη συνεκτίμηση των πτυχών αλλαγής του κλίματος και προστασίας του περιβάλλοντος στον προγραμματισμό και την υλοποίηση στρατιωτικών, στρατιωτικο-πολιτικών και μη στρατιωτικών επιχειρήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο·

49.  επιδοκιμάζει την ιδέα της δημιουργίας μιας θέσης ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ για ζητήματα κλιματικής ασφάλειας·

50.  προτείνει να συγκροτηθούν μηχανισμοί συντονισμού μεταξύ της ΕΕ συνολικά και των κρατών μελών τα οποία ενδέχεται να δράσουν στο μέλλον σύμφωνα με τις διατάξεις της μόνιμης, δομημένης συνεργασίας, ώστε οι ενέργειές τους να είναι συνεπείς προς τη συνολική προσέγγιση της ΕΕ στο εν λόγω πεδίο·

51.  θεωρεί ότι οι μελέτες για τον αντίκτυπο των φυσικών καταστροφών και των κρίσεων που προκαλούνται από το κλίμα στη διεθνή και ευρωπαϊκή ασφάλεια θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στο πρόγραμμα διδασκαλίας του Ευρωπαϊκού Κολεγίου για την ασφάλεια και την άμυνα·

52.  καλεί την ΕΕ να εξετάσει τις επιπτώσεις ασφάλειας λόγω της κλιματικής αλλαγής στον διάλογο με τις τρίτες χώρες, κυρίως με βασικούς εταίρους όπως η Ινδία, η Κίνα και η Ρωσία· υπογραμμίζει ότι μία πραγματικά ουσιαστική αντιμετώπιση θα απαιτήσει μία πολυμερή προσέγγιση και κοινές επενδύσεις με τρίτες χώρες και ότι η ΕΕ θα μπορούσε να προχωρήσει σε συνεργασία με τις ένοπλες δυνάμεις τρίτων χωρών με κοινές αποστολές ανάπτυξης και εκπαίδευσης·

o
o   o

53.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφάλειας, στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στα κοινοβούλια των κρατών μελών της ΕΕ, στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΝΑΤΟ, στον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, και στη Γενική Συνέλευση και το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

(1) http://ec.europa.eu/clima/events/0052/council_conclusions_en.pdf (2) http://eeas.europa.eu/environment/docs/2011_joint_paper_euclimate_diplomacy_en.pdf (3) http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/reports/99387.pdf (4) ΕΕ L 314 της 1.12.2007, σ. 9. (5) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2011)0404. (6) ΕΕ C 136 Ε της 11.5.2012, σ. 71. (7) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2011)0574. (8) http://www.un.org/News/Press/docs/2011/sc10332.doc.htm (9) www.unep.org/disastersandconflicts (10) Οι παράγραφοι 138 και 139 του Εγγράφου αποτελεσμάτων της Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής του ΟΗΕ το 2005, το ψήφισμα του Απριλίου 2006 S/RES/1674 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η έκθεση που εξέδωσε στις 15 Σεπτεμβρίου 2009 ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Ban Ki-moon, με τίτλο «Implementing the Responsibility to Protect» καθώς και το ψήφισμα που ενέκρινε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ σχετικά με την ευθύνη για προστασία. A/RES 63/308 της 7ης Οκτωβρίου 2009. (11) http://www.unhcr.org/refworld/docid/47da87822.html (12) Κοινή δήλωση εκ μέρους του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2008/C 25/01). (13) Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP), Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNDP), Οργάνωση για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη(ΟΑΣΕ), Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE) και Περιφερειακό Κέντρο Περιβάλλοντος για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (REC). (14) Το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP), το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP), η Οργάνωση για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη(ΟΑΣΕ), η οργάνωση της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ), η Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (ΟΕΕ/ΟΗΕ) και το Περιφερειακό Κέντρο Περιβάλλοντος για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (REC). (15) http://register.consilium.europa.eu/pdf/en/08/st10/st10687.en08.pdf (16) - 10688/08 - διαβαθμισμένο (17) http://register.consilium.europa.eu/pdf/en/08/st10/st10690.en08.pdf (18) http://register.consilium.europa.eu/pdf/en/09/st05/st05654.en09.pdf (19) έγγρ 13983/05- έγγρ. 6923/1/02 - έγγρ. 9919/07 (20) Powering America’s Defence: Energy and the Risks to National Security, May 2009. http://www.cna.org/sites/default/files/Powering%20Americas%20Defense.pdf