Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 22ας Νοεμβρίου 2012 σχετικά με την κατάσταση των μεταναστών στη Λιβύη (2012/2879(RSP))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τη Σύμβαση του ΟΗΕ, του 1951, για το Καθεστώς του Πρόσφυγα, και το σχετικό Πρωτόκολλο του 1967,
– έχοντας υπόψη την κύρωση, εκ μέρους της Λιβύης, στις 25 Απριλίου 1981, της Σύμβασης της Αφρικανικής Ένωσης που ρυθμίζει ορισμένες πτυχές των προβλημάτων των μεταναστών στην Αφρική,
– έχοντας υπόψη τον Αφρικανικό Χάρτη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και των Λαών και το πρωτόκολλό του σχετικά με την ίδρυση Αφρικανικού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Λαών, όπως κυρώθηκαν από τη Λιβύη στις 26 Μαρτίου 1987 και στις 19 Νοεμβρίου 2003 αντιστοίχως,
– έχοντας υπόψη τα παλαιότερα ψηφίσματά του για τη Λιβύη, και ειδικότερα εκείνο της 15ης Σεπτεμβρίου 2011(1),
– έχοντας υπόψη τη δέσμη της ΕΠΓ για τη Λιβύη, της 15ης Μαΐου 2012,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 14ης Ιουνίου 2012, σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ασφάλειας στην περιοχή του Σαχέλ(2),
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της 23ης Ιουλίου 2012,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 12ης Σεπτεμβρίου 2012, σχετικά με την ετήσια έκθεση του Συμβουλίου προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας(3),
– έχοντας υπόψη τις δηλώσεις της Ύπατης Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας/Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΥΕ/ΑΕ), στις 19 Ιουλίου 2012 και στις 3 Νοεμβρίου 2012, σχετικά με τη Λιβύη,
– έχοντας υπόψη την έκθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ σχετικά με την αποστολή υποστήριξης του ΟΗΕ στη Λιβύη, που εγκρίθηκε στις 30 Αυγούστου 2012,
– έχοντας υπόψη τα άρθρα 122 παράγραφος 5, και 110 παράγραφος 4, του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λιβύη διεξήγαγε τις πρώτες δημοκρατικές και ελεύθερες εκλογές της, τον Ιούλιο του 2012, κατά τρόπο αξιοσημείωτα ειρηνικό και ομαλό· λαμβάνοντας υπόψη ότι στη χώρα πραγματοποιήθηκε η πρώτη ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας, στις 9 Αυγούστου 2012, από το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο στο Γενικό Εθνικό Κογκρέσο, που είναι επιφορτισμένο με την έγκριση ενός νέου Συντάγματος και άλλες ουσιώδεις νομοθετικές μεταρρυθμίσεις·
B. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρώτη λιβυκή κυβέρνηση, εδώ και πάνω από πενήντα χρόνια, που σχηματίζεται μετά από δημοκρατικές εκλογές, ορκίστηκε στις 14 Νοεμβρίου 2012,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λιβύη βρίσκεται σε μετεπαναστατική περίοδο, γεμάτη προκλήσεις που σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με την ασφάλεια (αφοπλισμός, αποστράτευση και επανένταξη των μαχητών των επαναστατικών ομάδων, μεταρρύθμιση του εθνικού Στρατού, της Αστυνομίας, της Συνοριοφυλακής και των λοιπών σωμάτων ασφαλείας), με την εθνική συμφιλίωση, με τη μεταβατική Δικαιοσύνη και με την επιβολή του νόμου, με την εξασφάλιση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και με την ανάγκη έναρξης πολλών άλλων μεταρρυθμίσεων που είναι καίριας σημασίας για την οικοδόμηση δημοκρατικών θεσμών και ενός δημοκρατικού κράτους·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λιβύη πάντοτε στηριζόταν σε μετανάστες εργαζομένους, σε τομείς όπως η υγεία, η παιδεία, η γεωργία, ο τουρισμός και οι υπηρεσίες υγιεινής, καθώς επίσης και ότι η Λιβύη συνεχίζει να θεωρείται σημαντικός κόμβος για τους ανθρώπους που ζητούν άσυλο και τους πρόσφυγες που προσπαθούν να ξεφύγουν από συρράξεις στην Αφρική, την Ασία και τη Μέση Ανατολή·
E. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ικανότητα των αρχών να ελέγχουν την είσοδο ανθρώπων, στα 4.378 χιλιόμετρα των συνόρων της Λιβύης, είναι εξαιρετικά περιορισμένη·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, την εποχή που κατείχε την εξουσία ο συνταγματάρχης Καντάφι, εργάζονταν στη Λιβύη περίπου 1,5 έως 2,5 εκατομμύρια ξένοι· λαμβάνοντας υπόψη ότι, από την έναρξη των επιχειρήσεων απελευθέρωσης, στις 17 Φεβρουαρίου 2011, πολλοί μετανάστες υποχρεώθηκαν να ενταχτούν σε μισθοφορικές ομάδες υπό τον έλεγχο του Καντάφι και πολλοί από αυτούς είναι τώρα φυλακισμένοι χωρίς δίκη ή έχουν φύγει από τη χώρα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔOM), στο τέλος Νοεμβρίου 2011 περίπου 800 000 μετανάστες είχαν ήδη διαφύγει προς γειτονικές χώρες, πολλοί όμως επέστρεψαν στη συνέχεια, ή έφθασαν για πρώτη φορά·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στη Λιβύη παρατηρούνται συνεχώς παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εις βάρος μεταναστών, ανθρώπων που ζητούν άσυλο και προσφύγων, καθώς και ότι ξένοι χωρίς νόμιμα έγγραφα, ακόμα και όταν βρίσκονται υπό κράτηση, κινδυνεύουν να πέσουν θύματα εκμετάλλευσης, ρατσισμού, ξυλοδαρμού και βασανιστηρίων·
H. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ξένοι στη Λιβύη είναι ακόμη ιδιαίτερα εκτεθειμένοι σε κακομεταχείριση εξαιτίας του κενού ασφαλείας, της διάδοσης όπλων, της έλλειψης εθνικής νομοθεσίας για το άσυλο και τους μετανάστες εργαζόμενους, του ακατάλληλου δικαστικού συστήματος και της ασθενούς διακυβέρνησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ξένοι, μεταξύ των οποίων έγκυοι και γυναίκες με μικρά παιδιά, καθώς και ασυνόδευτα παιδιά που κρατούνται μαζί με ενήλικες, κρατούνται σε ένα πλήθος κέντρων κράτησης που δημιουργήθηκαν ειδικά για λαθρομετανάστες ή κρατούνται από παραστρατιωτικές ομάδες·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόσφατες εκθέσεις εκ μέρους της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, της Migreurop, της Διεθνούς Αμνηστίας και της Δικαιοσύνης Χωρίς Σύνορα για τους Μετανάστες, στη βάση διαφόρων ερευνών στη Λιβύη τον Ιούνιο του 2012, τονίζουν πολυάριθμες περιπτώσεις κακομεταχείρισης μεταναστών σε οκτώ κέντρα κράτησης στην Κούφα, την Τρίπολη, τη Βεγγάζη και την περιοχή του Όρους Ναφούσα·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λιβύη δεν έχει ακόμη κυρώσει τη Σύμβαση του ΟΗΕ, του 1951, σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, παρότι είναι ήδη παρούσα, δεν έχει ακόμη νομικό καθεστώς στη Λιβύη,
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ ξεκίνησαν εκ νέου συνομιλίες με τη Λιβύη για τον έλεγχο της μετανάστευσης·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ύπαρξη στη Λιβύη μιας πλήρως λειτουργούσας και δημοκρατικής κυβέρνησης αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, τον ΟΗΕ και άλλους διεθνείς εταίρους σε σχέση με οποιεσδήποτε συμφωνίες συνεργασίας με τη Λιβύη·
1. εκφράζει ικανοποίηση για την ανάληψη των καθηκόντων της πρώτης κυβέρνησης της Λιβύης που αντλεί τη νομιμοποίηση της από το αποτέλεσμα δημοκρατικών εκλογών και ενθαρρύνει τα μέλη της κυβέρνησης αυτής να ενεργήσουν με αποφασιστικότητα για τη θεμελίωση μιας δημοκρατικής, υπεύθυνης και λειτουργικής κρατικής δομής στη Λιβύη· καλεί όλους τους διεθνείς παράγοντες, και ιδίως την ΕΕ, να είναι έτοιμοι να βοηθήσουν τη λιβυκή κυβέρνηση και το Γενικό Εθνικό Κογκρέσο (ΓΕΚ) στην τεράστια αυτή προσπάθεια·
2. καλεί τη Λιβύη να εγκρίνει και να θέσει σε ισχύ νομοθεσία σύμφωνη προς τις διεθνείς υποχρεώσεις της, ιδίως όσον αφορά τον σεβασμό των οικουμενικών δικαιωμάτων του ανθρώπου· αναγνωρίζει ωστόσο ότι η προσπάθεια αυτή θα απαιτήσει χρόνο, δεδομένου ότι η νέα κυβέρνηση μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά της· αναγνωρίζει ότι η υπέρβαση της καταστροφικής κληρονομιάς του καταπιεστικού καθεστώτος του Καντάφι θα απαιτήσει αποφασιστικές ενέργειες και ειδική προετοιμασία, μέχρις ότου συγκροτηθούν συστήματα νόμων, δικαιοσύνης και ασφάλειας που θα είναι πλήρως υπόλογα και θα είναι εδραιωμένα στα ανθρώπινα δικαιώματα·
3. εκφράζει την ανησυχία του για την ιδιαίτερα ευαίσθητη κατάσταση, όσον αφορά την ασφάλεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα, των ξένων που βρίσκονται στη Λιβύη και ιδίως εκείνων που προέρχονται από χώρες της υποσαχάρειας και της ανατολικής Αφρικής και ζητούν εργασία ή πολιτικό άσυλο και εκείνων που βρίσκονται ακόμα στη φυλακή· ανησυχεί ιδίως για τις συνθήκες διαβίωσης και τη μεταχείριση που υφίστανται οι μετανάστες στα κέντρα κράτησης και ιδίως σε εκείνα στην Κούφα, την Τρίπολη, τη Βεγγάζη και την περιοχή του Όρους Ναφούσα·
4. εκφράζει έντονη ανησυχία για τις χείριστες συνθήκες κράτησης στις οποίες υποβάλλονται ξένοι, μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά, που, σε πολλές περιπτώσεις, πέφτουν θύματα σεξουαλικής βίας και βίας για λόγους φύλου, καθώς και για το γεγονός ότι δεν διαθέτουν δυνατότητα πρόσβασης σε ένα κατάλληλο νομικό πλαίσιο και σε νομική προστασία, με αποτέλεσμα να βρίσκονται σε κράτηση επ' αόριστο και να μην έχουν δυνατότητα προσφυγής κατά της απέλασής τους·
5. καλεί την κυβέρνηση της Λιβύης να προστατεύσει όλους τους ξένους υπηκόους από τη βία, την εκμετάλλευση, τις απειλές, τον εκφοβισμό και την κακομεταχείριση, ανεξάρτητα από το μεταναστευτικό καθεστώς τους·
6. καλεί την κυβέρνηση της Λιβύης και το ΓΕΚ να εγκρίνουν την κατάλληλη νομοθεσία και οδηγίες προς όλες τις εθνικές και τοπικές υπηρεσίες ώστε να εξασφαλιστεί η δίκαιη μεταχείριση, χωρίς διακρίσεις, καθώς και η αναγκαία προστασία για όλους τους πρόσφυγες, για όσους ζητούν άσυλο και για τους μετανάστες, δίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στην ασφάλεια και τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών·
7. ζητεί από τις νέες αρχές της Λιβύης να κυρώσουν χωρίς καθυστέρηση τη Σύμβαση του ΟΗΕ, του 1951, σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων, καθώς και το σχετικό Πρωτόκολλο του 1967, και να εγκρίνουν νομοθεσία για το άσυλο που θα είναι συμβατή με τη διεθνή νομοθεσία και τα διεθνή πρότυπα·
8. καλεί τις νέες λιβυκές αρχές να χορηγήσουν αμέσως νομικό καθεστώς στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και να διευκολύνουν το έργο της· ενθαρρύνει τη στενότερη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ, της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και άλλων υπηρεσιών του ΟΗΕ που σχετίζονται με τη διαχείριση μεταπολεμικών καταστάσεων·
9. καλεί τις νέες λιβυκές αρχές να διευκολύνουν το έργο οργανώσεων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην προστασία και την υποστήριξη των ανθρώπων που ζητούν άσυλο, των προσφύγων και των μεταναστών·
10. καλεί τη Λιβύη να θέσει σε ισχύ νομοθεσία που θα ρυθμίζει την είσοδο και παραμονή ξένων υπηκόων στο έδαφός της, περιλαμβάνοντας και ένα λειτουργικό σύστημα ασύλου· καλεί την ΕΕ να διαθέσει στη Λιβύη, που είναι γειτονική χώρα, τεχνική και πολιτική βοήθεια στην προσπάθεια αυτή, περιλαμβανομένων και μέτρων για τη βελτίωση των σημερινών εγκαταστάσεων κράτησης·
11. καλεί τη Λιβύη να θέσει σε ισχύ ένα νομικό καθεστώς για τους ξένους εργαζόμενους στη χώρα, προσφέροντάς τους πλήρη προστασία όσον αφορά τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, περιλαμβανομένων των εργασιακών δικαιωμάτων τους, σύμφωνα με τα σχετικά πρότυπα του ΔΟΕ·
12. καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να ενεργήσουν με προσοχή όταν διαπραγματεύονται μελλοντικές συμφωνίες συνεργασίας και συμφωνίες για τον έλεγχο της μετανάστευσης με τις νέες λιβυκές αρχές, ώστε να εξασφαλίσουν ότι οι συμφωνίες αυτές θα περιλαμβάνουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς εποπτείας για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών, των προσφύγων και των ανθρώπων που ζητούν άσυλο·
13. καλεί τις ξένες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη Λιβύη, και ιδίως τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, να εξασφαλίσουν την πλήρη συμμόρφωση με την εταιρική κοινωνική ευθύνη τους, εφαρμόζοντας μια πολιτική αρχών σε όλες τις δραστηριότητές τους, και να εφαρμόσουν τις αρχές της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης ιδίως σε σχέση με τους μετανάστες εργαζομένους·
14. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, στη λιβυκή κυβέρνηση και στο Γενικό Εθνικό Κογκρέσο, στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, στον Αραβικό Σύνδεσμο και στην Αφρικανική Ένωση.