Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 czerwca 2012 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uruchomienia Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji, zgodnie z pkt 28 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (wniosek EGF/2011/020 ES/ Comunidad Valenciana footwear, z Hiszpanii) (COM(2012)0204 – C7-0112/2012 – 2012/2089(BUD))

P7_TA(2012)0231 A7-0189/2012

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedłożony Parlamentowi i Radzie (COM(2012)0204 – C7-0112/2012),

–  uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami(1) (PMI z 17 maja 2006 r.), a w szczególności jego pkt 28,

–  uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1927/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiające Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji(2) (rozporządzenie w sprawie EFG),

–  uwzględniając procedurę rozmów trójstronnych przewidzianą w pkt 28 PMI z 17 maja 2006 r.,

–  uwzględniając pismo Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej (A7-0189/2012),

A.  mając na uwadze, że Unia Europejska opracowała odpowiednie instrumenty ustawodawcze i budżetowe w celu udzielenia dodatkowego wsparcia pracownikom dotkniętym skutkami poważnych zmian strukturalnych w handlu światowym oraz z myślą o ułatwieniu im powrotu na rynek pracy,

B.  mając na uwadze, że zakres zastosowania EFG został rozszerzony o wnioski przedłożone po dniu 1 maja 2009 r. i obejmuje pomoc dla pracowników, których zwolnienie było bezpośrednim skutkiem światowego kryzysu finansowego i gospodarczego,

C.  mając na uwadze, że pomoc finansowa Unii dla zwalnianych pracowników powinna być dynamiczna i powinno się jej udzielać jak najszybciej i jak najskuteczniej, zgodnie ze wspólną deklaracją Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, przyjętą na posiedzeniu pojednawczym w dniu 17 lipca 2008 r., a także przy należytym uwzględnieniu PMI z 17 maja 2006 r. w odniesieniu do przyjęcia decyzji o uruchomieniu EFG,

D.  mając na uwadze, że Hiszpania wystąpiła o pomoc w związku z 876 zwolnieniami (wszystkie mają zostać objęte pomocą), do których doszło w 146 przedsiębiorstwach prowadzących działalność w dziale 15 według klasyfikacji NACE Rev. 2 („Produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych”)(3) w regionie według klasyfikacji NUTS II Comunidad Valenciana (ES52) w Hiszpanii,

E.  mając na uwadze, że złożony wniosek spełnia kryteria kwalifikowalności określone w rozporządzeniu w sprawie EFG,

1.   zgadza się z Komisją, że warunki przewidziane w art. 2 lit. b) rozporządzenia w sprawie EFG zostały spełnione i że w związku z tym Hiszpania ma prawo do pomocy finansowej na mocy powyższego rozporządzenia;

2.   odnotowuje, że władze Hiszpanii przedłożyły wniosek o wkład finansowy z EFG w dniu 28 grudnia 2011 r., a Komisja przedstawiła ocenę tego wniosku w dniu 4 maja 2012 r.; wyraża zadowolenie, że procedura oceny i dostarczenie dodatkowych informacji przez państwo członkowskie przebiegły szybko i prawidłowo;

3.  zauważa, że 26% wszystkich pracowników w regionie Comunidad Valenciana było zatrudnionych w sektorze obuwniczym, który wnosił tym samym istotny wkład w lokalną gospodarkę zdominowaną przez małe i średnie przedsiębiorstwa działające w tradycyjnych sektorach takich jak sektor tekstylny, obuwniczy i ceramiczny;

4.   zwraca uwagę, że w regionie Comunidad Valenciana miały miejsce w przeszłości cztery masowe zwolnienia i wyraża zadowolenie, że region ten postanowił korzystać ze wsparcia z EFG, by rozwiązać kwestię tych zwolnień: EGF/2009/014 ES/Valencia - przemysł ceramiczny, EGF/2010/005 ES/Valencia - kamienie/marmur, EGF/2010/009 ES/Valencia - sektor tekstylny, EGF/2011/006 ES/Comunidad Valenciana - sektor budowlany; wyraża zadowolenie z faktu, że region korzysta z wcześniejszych doświadczeń związanych z EFG i szybko udzielał pomocy pracownikom w różnych sektorach;

5.  docenia to, że aby szybko zapewnić wsparcie pracownikom, władze Hiszpanii postanowiły rozpocząć wdrażanie środków jeszcze przed zapadnięciem ostatecznej decyzji o przyznaniu pomocy z EFG na zaproponowany skoordynowany pakiet;

6.  przypomina, jak ważne jest zwiększenie szans takich pracowników na zatrudnienie przez odpowiednie szkolenia oraz uznanie ich umiejętności i kompetencji zdobytych w trakcie życia zawodowego; oczekuje, że szkolenia oferowane w ramach skoordynowanego pakietu będą dostosowane do poziomu wykształcenia i do potrzeb zwolnionych pracowników;

7.  zwraca uwagę, że środki w zakresie szkoleń są ukierunkowane na miejsca pracy w sektorze obuwniczym o wysokiej wartości dodanej, co do których według władz Hiszpanii istnieje małe prawdopodobieństwo, że zostaną przeniesione, oraz na miejsca pracy, które dają nadzieję na wzrost w perspektywie krótko- lub średnioterminowej;

8.   z zadowoleniem przyjmuje fakt, że przeprowadzono konsultacje z partnerami społecznymi w sprawie treści skoordynowanego pakietu, wyznaczenia zakresu odpowiedzialności, podziału zadań i harmonogramu ich realizacji;

9.  podkreśla, że trzeba wyciągnąć wnioski z przygotowania i realizacji niniejszego wniosku oraz innych wniosków dotyczących masowych zwolnień w wielu MŚP w jednym sektorze, w szczególności w zakresie kwalifikowalności osób prowadzących działalność na własny rachunek i właścicieli MŚP do otrzymania wsparcia z EFG na mocy przyszłego rozporządzenia, a także w zakresie rozwiązań wprowadzanych przez regiony i państwa członkowskie służących szybkiemu sporządzaniu wniosków sektorowych obejmujących dużą liczbę przedsiębiorstw;

10.   zwraca się do zainteresowanych instytucji o podjęcie niezbędnych działań na rzecz poprawy przepisów proceduralnych i budżetowych celem szybszego uruchamiania EFG; docenia wprowadzoną przez Komisję w następstwie wniosku Parlamentu o przyspieszenie uwalniania dotacji ulepszoną procedurę, mającą na celu przedstawianie władzy budżetowej oceny Komisji dotyczącej kwalifikowalności wniosku EFG równocześnie z wnioskiem o jego uruchomienie; wyraża nadzieję, że dalsze usprawnienia procedury zostaną uwzględnione w nowym rozporządzeniu w sprawie Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji (2014–2020) oraz że uda się osiągnąć większą skuteczność, przejrzystość i widoczność EFG;

11.  przypomina, że instytucje zobowiązane są do zagwarantowania sprawnej i szybkiej procedury przyjęcia decyzji w sprawie uruchomienia EFG, zapewniając jednorazowe, ograniczone w czasie, indywidualne wsparcie mające na celu pomoc pracownikom zwolnionym w wyniku globalizacji oraz kryzysu finansowego i gospodarczego; podkreśla rolę, jaką EFG może odegrać w powrocie zwolnionych pracowników na rynek pracy;

12.   podkreśla, że zgodnie z art. 6 rozporządzenia w sprawie EFG należy zadbać o to, aby EFG wspierał powrót na rynek pracy zwolnionych pracowników; ponadto podkreśla, że pomoc z EFG może współfinansować jedynie aktywne działania na rynku pracy prowadzące do długotrwałego zatrudnienia; ponownie podkreśla, że wsparcie EFG nie może zastępować działań, za podjęcie których – na mocy prawa krajowego lub układów zbiorowych – odpowiedzialne są przedsiębiorstwa, ani środków restrukturyzacji przedsiębiorstw lub sektorów; ubolewa nad faktem, że EFG może zachęcać przedsiębiorstwa do zastępowania siły roboczej zatrudnionej na umowy pracownikami zatrudnianymi krótkoterminowo i na bardziej elastycznych warunkach;

13.  odnotowuje, że informacje na temat skoordynowanego pakietu zindywidualizowanych usług, które mają być finansowane z EFG, obejmują dane na temat jego komplementarności z działaniami finansowanymi z funduszy strukturalnych; ponownie wzywa Komisję do przedstawiania analizy porównawczej tych danych w sprawozdaniach rocznych w celu zapewnienia całkowitego przestrzegania obowiązujących przepisów i zapobiegania powielaniu usług finansowanych przez Unię;

14.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w następstwie ponawianych wniosków Parlamentu w budżecie na rok 2012 uwidocznione są środki na płatności w wysokości 50 000 000 EUR w pozycji budżetowej EFG 04 05 01; przypomina, że EFG stworzono jako osobny specjalny instrument z własnymi celami i terminami i że w związku z tym ma on prawo do własnych środków, co pozwoli uniknąć przesunięć z innych linii budżetowych, jak miało to miejsce w przeszłości, co mogłoby ujemnie wpłynąć na realizację celów politycznych EFG;

15.   wyraża ubolewanie z powodu decyzji Rady o zablokowaniu przedłużenia odstępstwa związanego z kryzysem, które pozwala na objęcie pomocą finansową również pracowników zwalnianych w wyniku obecnego kryzysu finansowego i gospodarczego, oprócz pracowników tracących pracę z powodu zmian strukturalnych w handlu światowym, oraz które pozwala na podwyższenie stopy współfinansowania przez UE do wartości 65% kosztów programu w przypadku wniosków złożonych po dniu 31 grudnia 2011 r., oraz wzywa Radę do bezzwłocznego ponownego wprowadzenia tego środka;

16.  zatwierdza decyzję załączoną do niniejszej rezolucji;

17.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do podpisania wraz z przewodniczącym Rady niniejszej decyzji oraz do zarządzenia jej publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

18.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji, wraz z załącznikiem, Radzie i Komisji.

ZAŁĄCZNIK

DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie uruchomienia Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji, zgodnie z pkt 28 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (wniosek EGF/2011/020 ES/ Comunidad Valenciana footwear, z Hiszpanii)

(Tekst tego załącznika nie został powtórzony w tym miejscu, ponieważ odpowiada on końcowej wersji decyzji 2012/354/UE.)

(1) Dz.U. C 139 z 14.6.2006, s. 1. (2) Dz.U. L 406 z 30.12.2006, s. 1. (3) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1893/2006 z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2 i zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3037/90 oraz niektóre rozporządzenia WE w sprawie określonych dziedzin statystycznych (Dz.U. L 393 z 30.12.2006, s. 1).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 czerwca 2012 r. w sprawie stanowiska Rady dotyczącego projektu budżetu korygującego Unii Europejskiej nr 2/2012 na rok budżetowy 2012, sekcja 3 – Komisja Europejska (09916/2012 – C7-0123/2012 – 2012/2057(BUD))

P7_TA(2012)0232 A7-0181/2012

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 314, oraz Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, w szczególności jego art. 106a,

–  uwzględniając rozporządzenie (WE, Euratom) nr 1605/2002 Rady z 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich(1), a w szczególności art. 37 i 38,

–  uwzględniając budżet ogólny Unii Europejskiej na rok budżetowy 2012, w formie przyjętej ostatecznie w dniu 1 grudnia 2011 r.(2),

–  uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami(3),

–  uwzględniając projekt budżetu korygującego Unii Europejskiej nr 2/2012 na rok budżetowy 2012, przedstawiony przez Komisję dnia 16 marca 2012 r. (COM(2012)0125),

–  uwzględniając stanowisko przyjęte przez Radę w dniu 15 maja 2012 r. dotyczące projektu budżetu korygującego nr 2/2012 (09916/2012 – C7-0123/2012),

–  uwzględniając art. 75b i art. 75e Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej (A7-0181/2012),

A.  mając na uwadze, że projekt budżetu korygującego nr 2/2012 dotyczy uruchomienia Funduszu Solidarności UE (FSUE) w wysokości 18 061 682 EUR w formie środków na zobowiązania i płatności w celu złagodzenia skutków powodzi, do której doszło we Włoszech (Liguria i Toskania) w październiku 2011 r.,

B.  mając na uwadze, że projekt budżetu korygującego nr 2/2012 służy oficjalnemu wprowadzeniu tej korekty do budżetu na rok 2012,

C.   mając na uwadze, że w przedstawionym przez Komisję projekcie budżetu korygującego nr 2/2012 zaproponowano zwiększenie środków na płatności, gdyż niemożliwe było w pierwszych miesiącach roku przesunięcie środków potrzebnych na płatności,

D.   mając na uwadze, że Rada zmieniła wniosek Komisji, po tym jak Komisja wskazała na możliwość przesunięcia potrzebnej kwoty, przedstawioną we wniosku o przesunięcie DEC 9/2012,

1.  przyjmuje do wiadomości przedstawiony przez Komisję projekt budżetu korygującego nr 2/2012 oraz stanowisko Rady dotyczące projektu;

2.  uznaje za sprawę wielkiej wagi szybkie uwolnienie pomocy finansowej z FSUE dla poszkodowanych w katastrofach naturalnych i w związku z tym wyraża głębokie ubolewanie w tym konkretnym przypadku, którego dotyczy projekt budżetu korygującego nr 2/2012, z powodu faktu, że drugi organ władzy budżetowej potrzebował ośmiu tygodni na przyjęcie swojego stanowiska, trzymając się swej interpretacji Protokołu nr 1 do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (termin na poinformowanie parlamentów narodowych);

3.  wzywa wszystkie zaangażowane strony w państwach członkowskich, tj. zarówno organy szczebla lokalnego, jak i regionalnego, a także władze krajowe do poprawienia oceny potrzeb i koordynacji potencjalnych wniosków o uruchomienie FSUE w przyszłości celem jak największego przyspieszenia tego uruchomienia;

4.  zatwierdza stanowisko Rady dotyczące projektu budżetu korygującego nr 2/2012;

5.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do ogłoszenia, że budżet korygujący nr 2/2012 został ostatecznie przyjęty i do zarządzenia jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

6.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i parlamentom narodowym.

(1) Dz.U. L 248 z 16.9.2002, s. 1. (2) Dz.U. L 56 z 29.2.2012. (3) Dz.U. C 139 z 14.6.2006, s. 1.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 czerwca 2012 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uruchomienia Funduszu Solidarności Unii Europejskiej zgodnie z pkt 26 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (COM(2012)0126 – C7-0078/2012 – 2012/2051(BUD))

P7_TA(2012)0233 A7-0182/2012

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedłożony Parlamentowi i Radzie (COM(2012)0126 – C7-0078/2012),

–  uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami(1), w szczególności jego pkt 26,

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej(2),

–  uwzględniając wspólną deklarację Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, przyjętą podczas posiedzenia pojednawczego w dniu 17 lipca 2008 r., dotyczącą Funduszu Solidarności,

–  uwzględniając pismo Komisji Rozwoju Regionalnego,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej (A7-0182/2012),

1.  zatwierdza decyzję załączoną do niniejszej rezolucji;

2.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do podpisania wraz z przewodniczącym Rady niniejszej decyzji i zapewnienia jej publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wraz z załącznikiem Radzie i Komisji.

ZAŁĄCZNIK

DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie uruchomienia Funduszu Solidarności Unii Europejskiej zgodnie z pkt 26 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami

(Tekst tego załącznika nie został powtórzony w tym miejscu, ponieważ odpowiada on końcowej wersji decyzji 2012/366/UE.)

(1) Dz.U. C 139 z 14.6.2006, s. 1. (2) Dz.U. L 311 z 14.11.2002, s. 3.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 czerwca 2012 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uruchomienia Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji zgodnie z pkt 28 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (EGF/2012/000 TA 2012 – pomoc techniczna z inicjatywy Komisji) (COM(2012)0160 – C7-0091/2012 – 2012/2058(BUD))

P7_TA(2012)0234 A7-0187/2012

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedłożony Parlamentowi i Radzie (COM(2012)0160 – C7–0091/2012),

–  uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami(1), zawarte pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją, a w szczególności jego pkt 28,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1927/2006 z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiające Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji(2) (rozporządzenie w sprawie EFG),

–   uwzględniając procedurę rozmów trójstronnych przewidzianą w pkt 28 porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r.,

–  uwzględniając pismo Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej (A7–0187/2012),

A.  mając na uwadze, że Unia Europejska opracowała odpowiednie instrumenty legislacyjne i budżetowe w celu udzielenia dodatkowego wsparcia pracownikom dotkniętym skutkami poważnych zmian strukturalnych w handlu światowym oraz z myślą o ułatwieniu im powrotu na rynek pracy,

B.  mając na uwadze, że Komisja uruchamia fundusz zgodnie z ogólnymi zasadami ustanowionymi w rozporządzeniu Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich(3), a także zgodnie z przepisami wykonawczymi mającymi zastosowanie do tej formy wykonywania budżetu,

C.   mając na uwadze, że pomoc finansowa Unii dla zwalnianych pracowników powinna być dynamiczna i powinno się jej udzielać jak najszybciej i jak najskuteczniej, zgodnie ze wspólną deklaracją Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, przyjętą na posiedzeniu pojednawczym w dniu 17 lipca 2008 r., a także przy należytym uwzględnieniu porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. w odniesieniu do przyjęcia decyzji o uruchomieniu EFG,

D.  mając na uwadze, że z inicjatywy Komisji co roku można udostępnić maksymalnie 0,35% rocznej kwoty EFG na pomoc techniczną w celu finansowania monitorowania, informacji, wsparcia administracyjnego i technicznego, a także audytu, kontroli i działań związanych z oceną, niezbędnych do wdrożenia rozporządzenia w sprawie EFG, jak określono w jego art. 8 ust. 1, w tym dostarczania informacji i wytycznych państwom członkowskim w zakresie wykorzystywania, monitorowania i oceny EFG oraz informowania europejskich i krajowych partnerów społecznych o wykorzystaniu EFG (art. 8 ust. 4 rozporządzenia w sprawie EFG),

E.   mając na uwadze, że zgodnie z art. 9 ust. 2 rozporządzenia w sprawie EFG („Informacja i upowszechnianie”) Komisja ma obowiązek stworzenia strony internetowej dostępnej we wszystkich językach Unii, udostępniającej informacje o wnioskach i podkreślającej rolę władzy budżetowej,

F.  mając na uwadze, że na podstawie tych artykułów Komisja zwróciła się o uruchomienie EFG w celu monitorowania otrzymanych wniosków, w związku z którymi wypłacono środki, oraz zaproponowanych i wdrożonych działań, a także w celu poszerzenia strony internetowej, drukowania publikacji i tworzenia narzędzi audiowizualnych, utworzenia bazy wiedzy, udzielania państwom członkowskim wsparcia administracyjnego i technicznego oraz przygotowania ostatecznej oceny EFG,

G.   mając na uwadze, że złożony wniosek spełnia kryteria kwalifikowalności przewidziane w rozporządzeniu w sprawie EFG,

1.  zgadza się na zaproponowane przez Komisję środki, które będą finansowane jako pomoc techniczna zgodnie z art. 8 ust. 1 i ust. 4, jak również art. 9 ust. 2 rozporządzenia w sprawie EFG;

2.  zauważa, że Komisja rozpocznie przygotowanie ostatecznej oceny EFG; ubolewa jednak nad tym, że wyniki tej oceny będą dostępne zbyt późno, by można je było uwzględnić w dyskusji nad nowym rozporządzeniem dotyczącym EFG w latach 2014–2020, w szczególności w odniesieniu do skuteczności stosowania kryterium odstępstwa związanego z kryzysem, ponieważ związane z nim sprawy dotyczące EFG nie zostały poddane analizie w śródokresowym sprawozdaniu dotyczącym oceny EFG;

3.  uważa, że można poczynić inne oszczędności w odniesieniu do wsparcia administracyjnego i technicznego, o które wystąpiła Komisja;

4.  zwraca się do Komisji z zapytaniem na temat wpływu i skuteczności narzędzi informacyjnych finansowanych w ramach pomocy technicznej w poprzednich latach; prosi o wiarygodne dane dotyczące wykorzystania tych narzędzi;

5.  zwraca uwagę na fakt, że Komisja będzie nadal pracować nad standaryzowanymi procedurami dla uproszczenia wniosków, szybszego ich rozpatrywania i lepszej sprawozdawczości; zwraca się do Komisji, by przedstawiła postępy poczynione w wyniku wykorzystania pomocy technicznej w 2011 r.; przypomina o konieczności skrócenia procedur dotyczących wniosków;

6.  przypomina o znaczeniu tworzenia sieci kontaktów i wymiany informacji na temat EFG; popiera zatem finansowanie grupy eksperckiej osób do kontaktu w sprawie EFG; podkreśla ponadto, jak ważny jest wzajemny kontakt wszystkich osób zajmujących się wnioskami w sprawie EFG, w tym partnerów społecznych, w celu osiągnięcia jak największego efektu synergii;

7.  zachęca państwa członkowskie do korzystania z możliwości wymiany najlepszych wzorców oraz do uczenia się szczególnie od tych państw członkowskich, które uruchomiły już krajowe sieci informacji na temat EFG z udziałem partnerów społecznych i zainteresowanych stron na szczeblu lokalnym, tak aby w przypadku wystąpienia masowych zwolnień posiadać już dobrą strukturę pomocy;

8.  zwraca się do zainteresowanych instytucji o podjęcie niezbędnych działań na rzecz poprawy przepisów proceduralnych i budżetowych celem szybszego uruchamiania EFG; docenia w związku z tym ulepszoną procedurę, wprowadzoną przez Komisję w następstwie wniosku Parlamentu o przyspieszenie uwalniania dotacji, mającą na celu przedstawianie władzy budżetowej oceny Komisji dotyczącej kwalifikowalności wniosku EFG równocześnie z wnioskiem o uruchomienie funduszu; ma nadzieję, że dalsze ulepszenia procedury zostaną zrealizowane w ramach nadchodzącego przeglądu EFG i że zwiększy się skuteczność, przejrzystość i widoczność EFG;

9.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w następstwie ponawianych wniosków Parlamentu w budżecie na rok 2012 uwidocznione są środki na płatności w wysokości 50 mln EUR w linii budżetowej EFG 04 05 01; przypomina, że EFG stworzono jako osobny specjalny instrument z własnymi celami i terminami i że w związku z tym ma on prawo do własnych środków, co pozwoli uniknąć przesunięć z innych linii budżetowych, jak miało to miejsce w przeszłości i co mogłoby być ze szkodą dla realizacji celów politycznych EFG;

10.  wyraża ubolewanie z powodu decyzji Rady o zablokowaniu przedłużenia odstępstwa związanego z kryzysem, które oprócz pracowników tracących pracę z powodu zmian strukturalnych w handlu światowym pozwala na objęcie pomocą finansową również pracowników zwalnianych w wyniku obecnego kryzysu finansowego i gospodarczego, a także na podwyższenie stopy współfinansowania przez UE do wartości 65% kosztów programu w przypadku wniosków złożonych po 31 grudnia 2011 r., oraz wzywa Radę do bezzwłocznego ponownego wprowadzenia tego środka;

11.  zatwierdza decyzję załączoną do niniejszej rezolucji;

12.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do podpisania wraz z przewodniczącym Rady niniejszej decyzji i zapewnienia jej publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

13.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wraz z załącznikiem Radzie i Komisji.

ZAŁĄCZNIK

DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie uruchomienia Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji, zgodnie z pkt 28 Porozumienia międzyinstytucjonalnego pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami z dnia 17 maja 2006 r. (EGF/2012/000 TA 2012 – pomoc techniczna z inicjatywy Komisji)

(Tekst tego załącznika nie został powtórzony w tym miejscu, ponieważ odpowiada on końcowej wersji decyzji 2012/408/UE.)

(1) Dz.U. C 139 z 14.6.2006, s. 1. (2) Dz.U. L 406 z 30.12.2006, s. 1. (3) Dz.U. L 248 z 16.9.2002, s. 1.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 czerwca 2012 r. w sprawie określenia nowej współpracy na rzecz rozwoju z Ameryką Łacińską (2011/2286(INI))

P7_TA(2012)0235 A7-0159/2012

Parlament Europejski,

–  uwzględniając deklaracje z sześciu szczytów szefów państw i rządów Ameryki Łacińskiej i Karaibów oraz Unii Europejskiej, które odbyły się w Rio de Janeiro (28 i 29 czerwca 1999 r.), Madrycie (17 i 18 maja 2002 r.), Guadalajarze (28 i 29 maja 2004 r.), Wiedniu (12 i 13 maja 2006 r.), Limie (16 i 17 maja 2008 r.) i Madrycie (17 i 18 maja 2010 r.),

–  uwzględniając deklarację przyjętą na XXI szczycie iberoamerykańskim szefów państw i rządów, który odbył się w Asunción w Paragwaju w dniach 28 i 29 października 2011 r.,

–  uwzględniając Ramową konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), protokół z Kioto do tej konwencji oraz wyniki XXV Konferencji Stron UNFCCC, która odbyła się w Kopenhadze, XVI Konferencji Stron UNFCCC, która odbyła się w Cancún, oraz XVII Konferencji Stron UNFCCC, która odbyła się w Durbanie,

–  uwzględniając deklarację z Monterrey (2002 r.), dauhańską konferencję w sprawie finansowania rozwoju (2008 r.), deklarację paryską (2005 r.) i program działań z Akry na rzecz zmian (2008 r.),

–  uwzględniając deklarację milenijną Narodów Zjednoczonych z dnia 8 września 2000 r., w której określono milenijne cele rozwoju (MCR) jako kryteria uzgodnione wspólnie przez społeczność międzynarodową w celu likwidacji ubóstwa,

–  uwzględniając deklarację i plan działania przyjęte w grudniu 2011 r. na spotkaniu wysokiego szczebla w Pusanie poświęconym skuteczności pomocy rozwojowej,

–  uwzględniając proces przygotowań do konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zrównoważonego rozwoju (Rio+20),

–  uwzględniając wspólny komunikat z XIV spotkania ministerialnego Grupy z Rio i Unii Europejskiej, które odbyło się w Pradze w dniach 13 i 14 maja 2009 r.,

–  uwzględniając art. 208 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który stanowi, że głównym celem polityki Unii w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju jest „zmniejszenie, a docelowo, likwidacja ubóstwa. Przy realizacji polityk, które mogłyby mieć wpływ na kraje rozwijające się, Unia bierze pod uwagę cele współpracy na rzecz rozwoju”,

–  uwzględniając Konsensus europejski w sprawie rozwoju(1), w szczególności jego pkt 61, w którym uznaje się znaczenie krajów o średnim dochodzie w osiągnięciu milenijnych celów rozwoju i przedstawia trudności napotykane przez te kraje, jak również przez kraje o średnio wysokich dochodach,

–  uwzględniając kodeks postępowania w sprawie komplementarności i podziału pracy z 2007 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady Unii Europejskiej z dnia 8 grudnia 2009 r. w sprawie stosunków między UE i Ameryką Łacińską,

–  uwzględniając plan działań z Madrytu zatwierdzony na szczycie Unia Europejska-Ameryka Łacińska i Karaiby, który odbył się w maju 2010 r., oraz jego sześć obszarów tematycznych: 1 - Nauka, badania, innowacje i technologia; 2 - Zrównoważony rozwój, środowisko, zmiana klimatu, różnorodność biologiczna i energia; 3 - Integracja regionalna i łączność na rzecz wspierania włączenia społecznego i spójności społecznej; 4 - Migracja; 5 - Edukacja i zatrudnienie; 6 - Narkotyki,

–  uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1905/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. ustanawiające instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju(2),

–  uwzględniając dokument Komisji w sprawie programowania regionalnego na rzecz Ameryki Łacińskiej na lata 2007-2013 z dnia 12 lipca 2007 r. (E/2007/1417) oraz ocenę śródokresową tego programowania,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 30 września 2009 r. pt. „Unia Europejska i Ameryka Łacińska: partnerzy na arenie międzynarodowej” (COM(2009)0495),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 15 września 2009 r. pt. „Spójność polityki na rzecz rozwoju: stworzenie ram politycznych dla podejścia obejmującego całą UE” (COM(2009)0458) i konkluzje Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych z dnia 17 listopada 2009 r. na temat spójności polityki na rzecz rozwoju oraz ram operacyjnych skuteczności pomocy,

–  uwzględniając zieloną księgę Komisji z dnia 10 listopada 2010 r. pt. „Polityka rozwojowa UE na rzecz wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu i zrównoważonego rozwoju. Zwiększenie skuteczności polityki rozwojowej UE” (COM(2010)0629),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 13 października 2011 r. pt. „Zwiększanie wpływu unijnej polityki rozwoju – Program działań na rzecz zmian” (COM(2011)0637),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 sierpnia 2009 r. skierowany do Rady i Parlamentu Europejskiego pt. „Wyjść poza PKB: pomiar postępu w zmieniającym się świecie” (COM(2009)0433),

–  uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady pt. „Przygotowanie wieloletnich ram finansowych dotyczących finansowania współpracy UE na rzecz państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku oraz krajów i terytoriów zamorskich na lata 2014–2020” (COM(2011)0837, SEC(2011)1459, SEC(2011)1460),

–  uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego Instrument Partnerstwa na rzecz współpracy z państwami trzecimi (COM(2011)0843, SEC(2011)1475, SEC(2011)1476),

–  uwzględniając komunikat Komisji pt. „Budżet z perspektywy Europy 2020” z dnia 29 czerwca 2011 r. (COM(2011)0500) oraz dokument roboczy Komisji z tego samego dnia pt. „Budżet z perspektywy ”Europy 2020' – obecny system finansowania, aktualne wyzwania, wyniki konsultacji z zainteresowanymi podmiotami i różne możliwości dotyczące zasadniczych elementów horyzontalnych i sektorowych' (SEC(2011)0868),

–  uwzględniając wspólny komunikat Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz Komisji skierowany do Parlamentu Europejskiego i Rady pt. „Globalny wymiar Europy: Nowe podejście do finansowania działań zewnętrznych UE” (COM(2011)0865),

–  uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego Instrument Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju (COM(2011)0840, SEC(2011)1469, SEC(2011)1470),

–  uwzględniając rezolucje Europejsko-Latynoamerykańskiego Zgromadzenia Parlamentarnego (Eurolat), zwłaszcza rezolucje przyjęte podczas V zwykłej sesji plenarnej, która odbyła się w dniach 18 i 19 maja 2011 r. w Montevideo w Urugwaju, i dotyczące perspektyw stosunków handlowych między Unią Europejską i Ameryką Łacińską oraz strategii ochrony i tworzenia miejsc pracy, w szczególności dla kobiet i młodych ludzi, oraz dotyczące relacji pomiędzy Unią Europejską a Ameryką Łacińską w zakresie bezpieczeństwa i ochrony,

–  uwzględniając swoją rezolucję z 15 listopada 2001 r. w sprawie wszechstronnego partnerstwa i wspólnej strategii stosunków między Unią Europejską i Ameryką Łacińską(3), rezolucję z 27 kwietnia 2006 r. w sprawie ściślejszego partnerstwa między Unią Europejską a Ameryką Łacińską(4), rezolucję z 24 kwietnia 2008 r. w sprawie V szczytu UE-Ameryka Łacińska i Karaiby w Limie(5),

–  uwzględniając swoje rezolucje z dnia 5 maja 2010 r. w sprawie strategii UE dotyczącej stosunków z Ameryką Łacińską(6), z dnia 21 października 2010 r. w sprawie stosunków handlowych UE z Ameryką Łacińską(7) i z dnia 5 lipca 2011 r. w sprawie zwiększenia skuteczności polityki rozwojowej UE(8),

–  uwzględniając ekspertyzę w sprawie nowej unijnej polityki współpracy na rzecz rozwoju z Ameryką Łacińską, podkreślającej kwestie spójności społecznej, integracji regionalnej i współpracy Południe-Południe (grudzień 2011 r.),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju oraz opinię Komisji Spraw Zagranicznych (A7-0159/2012),

A.  mając na uwadze, że zgodnie z Traktatem z Lizbony globalne cele współpracy na rzecz rozwoju obejmują likwidację ubóstwa oraz promowanie zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego, a także osiągnięcie milenijnych celów rozwoju w roku 2015;

B.  mając na uwadze, że kraje regionu należą do grupy krajów o średnim dochodzie, które osiągnęły ogromny sukces w walce z ubóstwem, zmniejszając je z 44% do 33% w ciągu zaledwie jednej dekady, oraz z nierównością społeczną poprzez wzrost gospodarczy i poprawę polityki społecznej, ale także iż pomimo to co trzeci mieszkaniec Ameryki Łacińskiej żyje poniżej progu ubóstwa – 180 mln osób, z których 52 miliony żyją za mniej niż 2 euro dziennie – i że 10 krajów regionu nadal należy do 15 krajów świata, w których istnieją największe nierówności(9); mając na uwadze, że wskaźnik niedożywienia wynosi w niektórych krajach ponad 20%, 28 milionów ludzi nie potrafi czytać ani pisać, a 44 miliony osób nie są objęte systemami ochrony socjalnej;

C.  mając na uwadze, że MFW oszacował średni wzrost PKB w Ameryce Łacińskiej w 2011 r. na poziomie 4,5% oraz że region ten stoi w obliczu perspektywy globalnego spowolnienia gospodarczego w 2012 r. ze względu na dalszą dużą niepewność co do wpływu światowego kryzysu gospodarczego i finansowego na region;

D.  mając na uwadze, że kraje o średnim dochodzie są motorem rozwoju i integracji regionalnej oraz że kryzys w tych krajach utrudnia czynienie postępów przez kraje o niskim dochodzie zlokalizowane w tych samych regionach;

E.  mając na uwadze, że spowolnienie w krajach regionu jest nierówne oraz że w Boliwii, Hondurasie, Nikaragui i Surinamie pomoc zagraniczna pozostaje jednym z najważniejszych źródeł finansowania na rzecz rozwoju, wraz z wkładem pieniężnym migrantów, które stanowią między 6% i 25% PKB tych krajów;

F.  mając na uwadze, że przy określaniu nowej polityki współpracy należy uwzględniać szczególne priorytety i potrzeby każdego kraju i że UE, przewodząc we współpracy Południe-Południe, w walce z ubóstwem oraz w rozwoju na szczeblu regionalnym i światowym, powinna współpracować ze wszystkimi krajami Ameryki Łacińskiej, zwłaszcza z krajami o średnich dochodach;

G.  mając na uwadze, że spójność społeczna była głównym celem strategicznego partnerstwa od czasu jego wprowadzenia na forum w Guadalajarze w 2004 r., ze względu na znaczenie, jakie dla tego regionu ma osiągnięcie lepszej redystrybucji dochodów i dóbr poprzez odpowiednią politykę wspierającą zrównoważony rozwój oraz większą sprawiedliwość i spójność społeczną;

H.  mając na uwadze szczególne znaczenie praw człowieka, demokracji i dobrego zarządzania w Programie działań na rzecz zmian; mając na uwadze, że Ameryka Łacińska jest regionem, gdzie demokracja jest dość dobrze zakorzeniona, z którym Europa dzieli demokratyczne wartości i zasady oraz gdzie istnieje potrzeba wsparcia zarządzania i instytucjonalizacji państw zagrożonych przez przemoc i brak bezpieczeństwa;

I.  mając na uwadze, że w krajach o średnim dochodzie lepszym rozwiązaniem będzie przekierowanie pomocy na wzmocnienie zdolności instytucjonalnych i regulacyjnych, rozwój polityki publicznej, wspieranie podmiotów społecznych oraz mobilizację dodatkowych zasobów w ramach oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA);

J.  mając na uwadze, że Ameryka Łacińska i UE tworzą międzyregionalne partnerstwo strategiczne oparte na wspólnych wartościach oraz na poszanowaniu praw człowieka i podstawowych wolności; mając na uwadze, że dwóch z dziewięciu partnerów strategicznych UE na świecie to kraje Ameryki Łacińskiej (Brazylia i Meksyk); mając na uwadze, że UE jest głównym inwestorem, drugim co do wielkości partnerem handlowym oraz głównym donatorem pomocy rozwojowej, który dostarcza 53% całej ODA, jaką otrzymuje region;

K.  mając na uwadze, że większość ludzi żyjących w ubóstwie na świecie żyje w krajach o średnim dochodzie; mając na uwadze, że w krajach tych często zachodzi sytuacja nierówności społecznej i złego zarządzania, która zagraża trwałości ich rozwoju; mając na uwadze, że wiele krajów o średnich dochodach odgrywa ważną rolę w polityce światowej oraz w bezpieczeństwie i handlu światowym, produkując i chroniąc światowe dobra publiczne oraz działając jako ostoja na szczeblu regionalnym; mając też na uwadze, że poza okresami dobrobytu kraje te pozostają podatne na globalne zagrożenia gospodarcze, środowiskowe i dotyczące bezpieczeństwa;

L.  mając na uwadze, że niektóre kraje Ameryki Łacińskiej zaczęły angażować się w działania z zakresu współpracy na rzecz rozwoju poprzez mechanizmy współpracy regionalnej oraz współpracy Południe-Południe;

M.  mając na uwadze, że Ameryka Łacińska nie powinna przestać być priorytetem dla UE, co znajduje odzwierciedlenie w stosunkach międzyregionalnych UE-Ameryka Łacińska, w ramach których odnotowano w ostatnich latach znaczące postępy, takie jak zawarcie układów o stowarzyszeniu z Ameryką Środkową, Chile i Meksykiem, zawarcie wielostronnej umowy handlowej z Kolumbią i Peru, negocjacje z państwami Mercosuru, plan działania z Madrytu oraz ustanowienie fundacji UE-Ameryka Łacińska;

N.  mając na uwadze, że zgodnie z Konsensusem europejskim w sprawie rozwoju wsparcie dla krajów o średnim dochodzie nadal ma istotne znaczenie dla osiągnięcia milenijnych celów rozwoju;

O.  mając na uwadze, że UE na podstawie układów zawartych z partnerami z regionu, w tym układów o stowarzyszeniu i pomocy rozwojowej, powinna nadal udzielać znacznego wsparcia na rzecz procesu rozwoju i stabilizacji w regionie; mając na uwadze, że to, że UE mogłaby tego zaniechać w chwili, gdy umacniają się osiągnięcia tego procesu, stanowi powód do poważnego zaniepokojenia;

P.  mając na uwadze, że w obecnym wniosku Komisji Europejskiej w sprawie instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju (DCI) przewiduje się zmniejszenie pomocy unijnej dla krajów o średnim dochodzie w Ameryce Łacińskiej oraz że podstawowe usługi zniknęły z listy priorytetów dla regionu;

Q.  mając na uwadze, że wsparcie budżetowe dla Ameryki Łacińskiej w ramach obecnego DCI wskazuje na to, że region ten jest najbardziej zaniedbanym finansowo w strukturze rozdziału IV budżetu UE w porównaniu do innych obszarów, które otrzymują wsparcie UE;

R.  mając na uwadze, że spójność społeczna ma szeroki wymiar, który obejmuje walkę z ubóstwem, zmniejszanie nierówności, zapewnienie powszechnego dostępu do świadczeń takich jak opieka zdrowotna, edukacja, świadczenia emerytalne oraz mieszkania, uznawanie i ochronę dialogu społecznego oraz praw pracy; mając na uwadze potrzebę utworzenia porozumienia fiskalnego, które zagwarantuje lepszą i sprawiedliwszą dystrybucję zasobów;

S.  mając na uwadze, że Chiny są trzecim co do znaczenia inwestorem w Ameryce Łacińskiej, a dla niektórych produktów stała się również najważniejszym lub wręcz jedynym rynkiem eksportowym; mając na uwadze, że UE powinna zatem odgrywać aktywniejszą rolę w celu umocnienia swoich stosunków handlowych i inwestycyjnych z krajami Ameryki Łacińskiej w ramach systemu WTO;

T.  mając na uwadze, że niezależnie od konotacji, jakie posiada pojęcie spójności społecznej w Europie lub w Ameryce Łacińskiej, w obu regionach może być rozumiana jako wiodąca zasada polityki publicznej, która pozwala na ukierunkowanie strategii rozwoju na osiągnięcie dobrobytu całego społeczeństwa, unikając w ten sposób polaryzacji, niezadowolenia i utraty zaufania do instytucji demokratycznych;

U.  mając na uwadze, że głównym wyzwaniem dla darczyńców w regionie jest zapewnienie spójności strategii politycznych, a także większej koordynacji i komplementarności działań w kontekście lepszego podziału pracy, które przekłada się na większą koncentrację i przewidywalności pomocy;

V.  mając na uwadze, że tworzenie dobrobytu, ograniczanie ubóstwa, nierówności, wykluczenia i dyskryminacji – w szczególności kobiet, młodych ludzi i mniejszości etnicznych – oraz promowanie spójności społecznej i praw człowieka nadal stanowią kluczowy priorytet partnerstwa strategicznego UE-Ameryka Łacińska;

W.  mając na uwadze, że w regionie niezbędna jest dalsza istotna poprawa wskaźnika śmiertelności niemowląt i matek; mając na uwadze, że równość płci oraz polityczne i ekonomiczne wzmocnienie pozycji kobiet są niezbędne do ograniczenia ubóstwa;

X.  mając na uwadze, że unijny ogólny system preferencji (GSP) stanowi kluczowy instrument umożliwiający krajom rozwijającym się szersze uczestnictwo w światowym handlu, a tym samym uzyskanie dodatkowych dochodów z wywozu w celu wsparcia wzrostu gospodarczego i wdrażania strategii politycznych ma rzecz rozwoju i ograniczania ubóstwa;

Y.  mając na uwadze, że sam PKB jest niewystarczającym wskaźnikiem służącym dokonywaniu pomiaru nierówności i podejmowaniu decyzji w sprawie przyznawania unijnej pomocy na rzecz rozwoju mającej za nadrzędny cel likwidację ubóstwa;

Z.  mając na uwadze, że kraje Ameryki Łacińskiej eksportują znacznie mniej towarów do sąsiadów w porównaniu ze swoimi odpowiednikami na innych kontynentach; mając na uwadze, że stosunkowo niski poziom wymiany handlowej wynika ze znacznych odległości, wysokich stawek celnych, ceł, oddzielnych umów handlowych oraz nieodpowiedniej sieci infrastruktury;

AA.  mając na uwadze zasadnicze znaczenie edukacji i szkolenia, a także powszechnego dostępu do publicznej opieki zdrowotnej w ograniczaniu ubóstwa i promowaniu spójności społecznej;

AB.  mając na uwadze, że niszczenie środowiska naturalnego ma bezpośredni wpływ na powstawanie ubóstwa; mając na uwadze, że Ameryka Łacińska jest wielkim rezerwatem środowiskowym naszej planety, a Brazylia, Meksyk, Peru i Kolumbia należą do krajów o największej różnorodności biologicznej na świecie, jednak Ameryka Łacińska jest jednocześnie kontynentem szczególnie podatnym na skutki zmiany klimatu;

AC.  mając na uwadze, że usprawnienie poboru podatków jest niezbędne do budowy sprawnego państwa zdolnego do świadczenia obywatelom podstawowych usług takich jak ochrona zdrowia, usługi sanitarne i edukacja;

AD.  mając na uwadze, że najbardziej niszczycielskie skutki zmiany klimatu oraz globalnego ocieplenia znacząco wpływają na Amerykę Łacińską i Karaiby oraz że kraje tego regionu znajdują się wśród krajów świata najbardziej podatnych na te zjawiska; mając na uwadze, że klęski żywiołowe spowodowały utratę 54% regionalnego PKB w Ameryce Środkowej;

AE.  mając na uwadze wyraźne odniesienie do sektora prywatnego jako kluczowego podmiotu przyczyniającego się do zrównoważonego rozwoju i spójności społecznej, zawarte w Programie działań na rzecz zmian;

AF.  mając na uwadze znaczenie międzyregionalnego dialogu strukturalnego oraz globalnego na temat migracji między Unią Europejską a Ameryką Łacińską, a także znaczenie zapewnienia poszanowania podstawowch praw wszystkich migrantów poprzez odpowiednią politykę migracyjną i praktyki obu regionów w tym zakresie;

AG.  mając na uwadze, że niektóre kraje Ameryki Łacińskiej zaliczają się do tych, w których panuje największa przemoc, a łamanie prawa powiązane z takimi zjawiskami jak handel narkotykami i przestępczość zorganizowana, pranie pieniędzy, handel bronią i korupcja nadal jest w tym regionie poważnym problemem stanowiącym zagrożenie dla jego rozwoju;

AH.  mając na uwadze, że wniosek Komisji dotyczący instrumentu partnerstwa koncentruje się na realizacji strategii „Europa 2020” w regionie; mając na uwadze, że we wniosku skupiono się przede wszystkim na partnerach strategicznych oraz gospodarkach wschodzących, zachowując jednak globalne podejście skoncentrowane na światowych wyzwaniach i zagrożeniach;

AI.  mając na uwadze zagrożenie, jakim dla systemów demokratycznych i zbiorowego bezpieczeństwa Ameryki Łacińskiej jest korupcja powiązana z sieciami przestępczymi, szczególnie zajmującymi się dystrybucją i handlem narkotykami, przenikającymi instytucje, posiadającymi szerokie strefy wpływów i powodującymi dodatkowe szkody oraz poważne problemy związane z niestabilnością i ładem politycznym;

1.  przypomina, że chociaż skutki światowego kryzysu finansowego i gospodarczego w Ameryce Łacińskiej były łagodniejsze niż w innych regionach, wskaźniki nierówności i ubóstwa są nadal bardzo wysokie, a postęp w osiąganiu sześciu MCR – niedostateczny;

2.  podkreśla konieczność sprawniejszej koordynacji działań pomiędzy Unią Europejską a Ameryką Łacińską w zakresie osiągania MCR, zwłaszcza działań mających na celu zwalczanie ubóstwa, tworzenie miejsc pracy i włączenie społeczne grup zmarginalizowanych; podkreśla, że MCR dotyczący globalnego partnerstwa na rzecz rozwoju (MCR 8) powinien stanowić priorytet polityki współpracy UE z Ameryką Łacińską, w kontekście czego konieczne jest wybranie obszarów, w których należy wdrożyć nową strategię „rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” w tych krajach; akcentuje fakt, że w osiąganiu tych celów istotną rolę może odgrywać Fundacja UE-Ameryka Łacińska i Karaiby;

3.  uważa, że ze względu na poziom postępu gospodarczego i technicznego w niektórych krajach Ameryki Łacińskiej należy przemyśleć cele unijnej współpracy dwustronnej na rzecz rozwoju; zwraca się o zmianę kierunków współpracy tam, gdzie jest ona najbardziej potrzebna do ograniczenia ubóstwa; podkreśla, że stoją przed nami wspólne wyzwania, którym należy stawić czoła poprzez zacieśnienie wielostronnej współpracy; zaznacza jednak, że związki pomiędzy wzrostem, handlem, rozwojem i ograniczeniem ubóstwa nie są proste ani oczywiste; w związku z tym zachęca Komisję w kontekście debaty na temat przyszłej polityki UE w zakresie współpracy na rzecz rozwoju do przeprowadzenia obszernych i głębokich refleksji na temat obecnego modelu rozwoju oraz do wyciągnięcia wniosków z ostatnich dziesięcioleci w celu skutecznego ograniczenia ubóstwa i zmniejszenia nierówności bez jednoczesnego zmniejszenia i ograniczenia przestrzeni politycznej;

4.  uważa, że politykę współpracy i politykę rozwojową UE należy kształtować w ścisłym porozumieniu z Ameryką Łacińską, aby wypracować trwałą, sprawiedliwą i dobrze wyważoną politykę rozwojową wobec tego regionu;

5.  wskazuje, że chociaż pomoc może odgrywać rolę dźwigni w krajach Ameryki Łacińskiej, nie wystarcza ona do zagwarantowania zrównoważonego i trwałego rozwoju; wzywa zatem kraje Ameryki Łacińskiej do wzmocnienia i zmobilizowania zasobów krajowych, utworzenia przejrzystych systemów podatkowych, administracji podatkowej wolnej od korupcji i oszustw, skutecznego zaangażowania sektora prywatnego, władz lokalnych i społeczeństwa obywatelskiego w realizację programu UE-Ameryka Łacińska przede wszystkim poprzez współpracę, wsparcie techniczne i udostępnienie organom administracji lokalnej szkoleń z dziedziny prawa i podatków, oraz do zwiększenia ich poczucia odpowiedzialności za projekty;

6.  uważa, że znaczne azjatyckie inwestycje, zwłaszcza w złoża surowców, węglowodorów i zasoby rolne wielu krajów Ameryki Łacińskiej powinny przekonać Unię Europejską do szybszego i bardziej skutecznego wspierania zrównoważonego rozwoju w tym regionie;

7.  jest zdania, że zważywszy na konieczność wyważenia polityki rozwojowej pomiędzy Ameryką Łacińską a UE Ameryka Łacińska musi włożyć szczególny wysiłek we wspieranie swojej regionalnej integracji politycznej, gospodarczej i handlowej;

8.  zwraca uwagę na konieczność połączenia postępów w relacjach z Ameryką Łacińską ze spójną polityką rozwoju; uważa za konieczne zaprojektowanie instrumentów i celów współpracy dostosowanych do potrzeb każdego kraju, skupienie się na krajach znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji oraz zwiększenie spójności polityki rozwojowej;

9.  zwraca się do Komisji i Rady o utrzymanie zakresu współpracy w dziedzinie instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju na lata 2014–2020 dla Ameryki Łacińskiej w postaci jednej trzeciej łącznego wkładu geograficznego;

10.  z zadowoleniem przyjmuje zasadę różnicowania i koncentracji pomocy zaproponowaną przez Komisję; uważa, że różnicowanie powinno odbywać się stopniowo na etapie programowania – zarówno w odniesieniu do krajów będących odbiorcami pomocy, jak i narzędzi współpracy – i przyczyniać się do rozwoju innych form współpracy dostosowanych do potrzeb krajów o średnich dochodach; zaleca, aby kryteria stosowania zasady różnicowania były obiektywne i jednakowe dla wszystkich krajów;

11.  przypomina, że podejście oparte na zasadzie różnicowania nie powinno doprowadzić do drastycznego spadku znaczenia regionu w oddziaływaniach zewnętrznych Unii Europejskiej, która działa i musi działać na arenie światowej, pozostając aktywnym członkiem społeczności międzynarodowej, a nie tylko głównym światowym darczyńcą. uważa, że w przeciwnym razie UE może skazać się na posiadanie niewielkiego znaczenia dla wielu regionów, pozostawiając wolną przestrzeń do działania dla innych światowych podmiotów;

12.  wzywa do tego, by każde ewentualne przeniesienie środków następowało z korzyścią dla programów geograficznych w celu likwidacji ubóstwa w krajach o niskich i średnio niskich dochodach w tym samym regionie;

Znaczenie krajów o średnich dochodach – potrzebne jest zróżnicowane podejście

13.  wyraża zaniepokojenie brakiem konsekwencji we wdrażaniu ustalonych kryteriów kwalifikowalności zawartych we wniosku Komisji dotyczącym instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju, w którym zawieszono dostęp 11 krajów Ameryki Łacińskiej i Karaibów o średnich dochodach do programów dwustronnych; przypomina, że w niektórych krajach Ameryki Łacińskiej istnieją największe nierówności na świecie w dochodach na mieszkańca i że utrzymująca się nierówność powstaje w warunkach słabej mobilności społeczno-ekonomicznej; twierdzi, że jest to grupa krajów bardzo różnorodnych, i że w związku z tym należy prowadzić zróżnicowaną współpracę, opartą na koordynacji i dialogu politycznym;

14.  jest zdania, że przesłanie przekazywane przez UE wobec regionu jest bardzo niepokojące, ponieważ w praktyce jest to stwierdzenie, że UE nie przywiązuje do niego uwagi, na jaką on zasługuje, pomimo wielu zobowiązań politycznych i handlowych oraz wspólnych globalnych celów;

15.  podkreśla wyrażoną w ust. 66 Konsensusu europejskiego w sprawie rozwoju potrzebę poświęcenia szczególnej uwagi krajom o średnim dochodzie, a szczególnie krajom o średnio niskich dochodach, z których wiele staje przed problemami podobnymi do tych, które pojawiają się w krajach o niskich dochodach;

16.  zwraca się do Komisji i Rady, aby w ramach zasady różnicowania przygotowano obiektywną i przejrzystą analizę w celu dokonania przeglądu i rozszerzenia zakresu wskaźników wykorzystywanych do oceny rozwoju, bez ograniczania się wyłącznie do poziomu dochodów, ale z uwzględnieniem interpretacji kryteriów ekonomicznych w kontekście innych czynników, jak wskaźnik ubóstwa, wrażliwości i kryzysu ECHO, współczynnik Giniego i wskaźnik nierówności; zwraca uwagę, że klasyfikacja państw na podstawie poziomu ich dochodów opiera się na obliczeniach ukrywających nierówności i ubóstwo;

17.  mając na uwadze wspomniane wskaźniki, nalega, aby UE kontynuowała współpracę dwustronną dotyczącą przyszłego instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju przynajmniej z Kolumbią, Ekwadorem i Peru;

18.  wzywa Komisję do przedstawienia spójnej strategii stopniowego wycofywania się z pomocy dwustronnej dla krajów o średnich dochodach, co pozwoliłoby im umocnić swoją pozycję jako „absolwentów” pomocy w zgodzie z zasadą przewidywalności pomocy przyjętą na forum wysokiego szczebla na temat skuteczności pomocy w Pusanie;

19.  zwraca się do Komisji, aby w ramach stopniowego wycofywania się z pomocy dwustronnej po wejściu w życie nowego instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju uwzględniono następujące kryteria:

20.  podkreśla, że konieczne jest zwiększenie o ponad miliard euro budżetu instrumentu partnerstwa w celu ukształtowania nowego modelu współpracy z krajami o średnich i średnio wysokich dochodach, zapewniającego przewidywalność, ocenę i kontrolę środków; podkreśla potrzebę zagwarantowania, że instrument ten przyczynia się do zwiększenia zdolności reagowania UE na globalne wyzwania, takie jak zwalczanie nierówności, zmiana klimatu, bezpieczeństwo i walka z handlem narkotykami;

Spójność społeczna oraz walka z ubóstwem

21.  uważa, że wysoki poziom nierówności i brak skutecznego mechanizmu ochrony socjalnej stanowią główną przeszkodę dla umacniania demokracji oraz sprawiedliwego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego w regionie, dlatego też zwraca się o zwrócenie większej uwagi na związek pomiędzy rządami demokratycznymi a spójnością społeczną;

22.  uważa, że cel spójności społecznej w ramach partnerstwa UE-Ameryka Łacińska i Karaiby nie zostanie osiągnięty, dopóki nie zapewni się wysokiego stopnia rozwoju oraz sprawiedliwego podziału dochodu i bogactwa; jest zdania, że cel ten wymaga zapewnienia likwidacji ubóstwa poprzez bardziej sprawiedliwą i postępową politykę fiskalną, wspierającą zdolności egzekwowania podatków oraz zwalczanie oszustw podatkowych i uchylania się od podatków;

23.  podkreśla znaczenie udzielania pomocy rozwojowej poprzez handel; zauważa, że wymiana handlowa Ameryka Łacińska-UE jest kluczowa dla ograniczenia ubóstwa oraz zapewnienia dobrobytu na obu kontynentach; przestrzega przed tendencjami protekcjonistycznymi wynikającymi z obecnej sytuacji gospodarczej i kryzysu finansowego;

24.  podkreśla znaczenie utrzymania celu 20% w przypadku programów edukacyjnych i zdrowotnych oraz jest zdania, że należy uwzględnić kwestię równouprawnienia na rynku pracy i ogólnie w społeczeństwie; przypomina, że kształcenie i inwestycje w kapitał ludzki stanowią podstawę spójności społecznej i rozwoju społeczno-gospodarczego; zwraca się o podjęcie konkretnych starań i przeznaczenie odpowiednich funduszy na walkę z analfabetyzmem, którego poziom jest nadal wysoki w niektórych krajach regionu, zwłaszcza wśród dziewczynek i kobiet, oraz na dostęp do publicznej i bezpłatnej edukacji na szczeblu podstawowym i średnim, ograniczony z powodu braku odpowiednich środków w niektórych budżetach państwowych; w związku z tym popiera projekt przygotowany przez Organizację Państw Iberoamerykańskich pt. „Cele edukacyjne na 2021 r.: Takiej edukacji chcemy dla pokolenia dwusetlecia”;

25.  podkreśla, że chociaż zasięg edukacji i wydatki na nią w Ameryce Łacińskiej w ciągu ostatnich dziesięcioleci stale się zwiększały, jakość edukacji jest nadal niska, a dostęp do niej nierówny; zwraca uwagę na osiągnięcia dokonane przez Unię Europejską w ramach programów Erasmus, Alban i Alfa; wzywa Komisję do utrzymania środków finansowych na obecnym poziomie;

26.  podkreśla, że różnice w jakości edukacji w Ameryce Łacińskiej są znaczne i w ostatnich latach nadal się zwiększały, jeżeli porównuje się obszary wiejskie i miejskie, szkoły prywatne i publiczne oraz uczniów różnej płci i statusie społeczno-ekonomicznym, przez co pogarsza się problem braku spójności społecznej;

27.  podkreśla, że spójność społeczna jest ściśle powiązana z innymi strategiami politycznymi takimi jak handel, inwestycje i finanse; uważa, że w instrumencie finansowania współpracy na rzecz rozwoju powinno się skuteczniej wprowadzić do programowania tematycznego, krajowego i regionalnego cele dotyczące spójności społecznej, z podkreśleniem bardziej sprawiedliwej polityki podatkowej i społecznej sprzyjającej równości, dostępowi do usług publicznych, godnej pracy i reformie systemu sądowego;

28.  zwraca uwagę na znaczenie programów takich jak EUROsociAL, URB-AL i AL-INVEST, COPOLAD, a także programów na rzecz wzmocnienia dialogu politycznego i współpracy między Unią Europejską a krajami Ameryki Łacińskiej w celu utworzenia modeli zarządzania w zakresie migracji i polityki rozwojowej; uważa, że w ramach nowego instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju programy te powinny zostać wzmocnione, aby można było zbadać ich potencjał w kwestii współpracy trójstronnej;

29.  wskazuje na to, że Unia Europejska powinna przeznaczyć niezbędne środki w ramach instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju na poprawę warunków życia dzieci oraz umożliwienie im pełnego rozwoju potencjału, zwłaszcza w rodzinie;

30.  ponownie podkreśla znaczenie Forum spójności społecznej UE-Ameryka Łacińska jako przestrzeni politycznego dialogu międzyregionalnego w dziedzinie spójności społecznej i wzywa do jego wzmocnienia poprzez promowanie bardziej ambitnych mechanizmów i koordynacji współpracy w tej dziedzinie, a także do zapewnienia, by spójność społeczna w większym stopniu pojawiała się w porządku obrad forów międzynarodowych;

31.  zauważa, że ​​fundacja UE-Ameryka Łacińska i Karaiby może odegrać ważną rolę w koordynacji i wspieraniu działań oraz debat społeczeństwa obywatelskiego na temat roli międzynarodowej współpracy w promowaniu spójności społecznej w regionie;

Spójność politykirozwojowej

32.  przypomina znaczenie spójności polityki rozwojowej, o której mowa w art. 208 TFUE, dla likwidacji ubóstwa, promowania praw ekonomicznych i społecznych, ochrony środowiska, dobrego zarządzania oraz dla zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu;

33.  wzywa Komisję do zwiększenia widoczności swoich przedsięwzięć realizowanych w krajach Ameryki Łacińskiej oraz do uczynienia ich bardziej zrozumiałymi dla obywateli tych państw, a tym samym wykazania wartości dodanej współpracy z UE;

34.  wskazuje na to, że układy UE o stowarzyszeniu/umowy o wolnym handlu nie mogą być pod żadnym względem sprzeczne ze spójnością polityki na rzecz rozwoju; w związku z tym wzywa Komisję do dopilnowania tego, by potrzeby rozwojowe i obawy dotyczące rozwoju były odpowiednio uwzględnione w rozdziałach dotyczących handlu, takich jak usługi finansowe, zamówienia rządowe oraz prawa własności intelektualnej, oraz do zagwarantowania, przy pomocy skutecznego mechanizmu, spełnienia wspólnych norm w zakresie praw społecznych, praw pracy i praw środowiskowych w każdym trwającym procesie negocjacji lub w czasie jego przeglądu;

35.  ubolewa nad tym, że we wniosku Komisji dotyczącym rozporządzenia w sprawie ogólnego systemu preferencji taryfowych nie zwraca się uwagi na strategiczny charakter stosunków z Ameryką Łacińską, pozbawiając dostępu do instrumentu sporą liczbę krajów w regionie, choć instrument ten jest niezbędny dla rozwoju regionu;

36.  zwraca się do ESDZ i Komisji o połączenie wysiłków w celu utorowania drogi do przyszłego, w pełni dopracowanego układu o stowarzyszeniu ze Wspólnotą Andyjską wspierającego wzrost gospodarczy i rozwój społeczny tworzących ją państw członkowskich oraz zgodnego z wartościami, zasadami i celami UE, które zawsze sprzyjały integracji Ameryki Łacińskiej;

37.  wzywa UE do dopilnowania tego, by zasoby przeznaczone na rozwój nie zostały przekierowane na inne cele;

38.  uważa, że zawarcie przez UE układu o stowarzyszeniu z państwami MERCOSURU mogłoby zwiększyć rozwój i zacieśnić współpracę między Ameryką Łacińską a Unią Europejską, jeżeli układ ten będzie oparty na zasadzie sprawiedliwego handlu, na poszanowaniu międzynarodowych norm pracy i norm środowiskowych oraz na zasadzie pewności prawa w zakresie inwestycji, a także jeżeli partnerzy będą się obdarzać zaufaniem;

39.  podkreśla, że nowy instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju powinien wspierać proces regionalnej integracji; przypomina w związku z tym, że układy o stowarzyszeniu i wielostronne umowy handlowe mogą stanowić ważny bodziec dla rozwoju i integracji regionalnej, jeżeli będą właściwie ukierunkowane i będą uwzględniać brak symetrii, ale twierdzi, że brak spójności między poszczególnymi strategiami naraża na szwank cały ten proces; apeluje do UE o dopilnowanie, by wszelkie umowy dwustronne nie utrudniały procesu integracji Ameryki Łacińskiej; zauważa również, że spadła ranga relacji międzyregionalnych na korzyść stosunków dwustronnych, a przejście na relacje dwustronne zwiększa rozdrobnienie i rywalizację w blokach regionalnych Ameryki Łacińskiej;

40.  podkreśla potrzebę ustanowienia w delegacjach UE punktów kontaktowych do spraw spójności polityki rozwojowej oraz rozwoju mechanizmów nadzoru w tej dziedzinie;

41.  podkreśla znaczenie, jakie dla Unii Europejskiej ma opracowanie polityki handlowej, która jest lepiej skoordynowana z polityką współpracy na rzecz rozwoju, tak aby również handel przyczyniał się do wspierania bardziej sprawiedliwych i równych standardów społecznych dzięki zawarciu w umowie o partnerstwie klauzul społecznych dotyczących przestrzegania praw człowieka;

42.  podkreśla znaczenie większej spójności oficjalnej pomocy rozwojowej i uważa, że obecność UE i trzech krajów latynoamerykańskich w grupie G20 powinna przyczynić się do zbliżenia stanowisk, co pozwoli na wspólne wdrożenie spójności polityki rozwojowej;

43.  przypomina o obowiązku przestrzegania zasady określonej w art. 208 w sprawie spójności polityki na rzecz rozwoju oraz uniknięcia negatywnych skutków, jakie miałoby dla regionu wyłączenie 11 krajów z dwustronnej współpracy z UE oraz zlikwidowanie preferencji handlowych oferowanych w ramach systemu GSP Plus;

44.  przypomina, że społeczeństwo obywatelskie odgrywa decydującą rolę w umacnianiu demokracji oraz w określaniu, realizacji i kontroli polityki rozwojowej w Ameryce Łacińskiej; ubolewa nad tym, że w obecnych programach współpracy zwraca się niewiele uwagi na społeczeństwo obywatelskie i przydziela się na ten cel niewiele środków;

45.  podkreśla, że zgodnie z koncepcją poczucia odpowiedzialności demokratycznej, należy wspierać wysiłki podejmowane przez parlamenty, władze lokalne i regionalne oraz społeczeństwo obywatelskie na rzecz określenia strategii rozwojowych, zobowiązać rządy do rozliczenia z wyników osiąganych w przeszłości i uzyskiwanych wyników oraz do ich monitorowania i oceny; podkreśla przede wszystkim znaczenie umocnienia pozycji parlamentarzystów w Ameryce Łacińskiej poprzez zwiększenie ich roli w procesach decyzyjnych;

46.  wyraża zatem głębokie niezadowolenie w związku z tym, że w wynegocjowanym niedawno układzie o stowarzyszeniu i w umowie o wolnym handlu z państwami Ameryki Łacińskiej konsultacje ze społeczeństwem obywatelskim są wyraźnie ograniczone do spraw dotyczących rozdziału poświęconego zrównoważonemu rozwojowi;

47.  uważa, że wsparcie dla społeczeństwa obywatelskiego powinno w dalszym ciągu stanowić jeden z priorytetów przyszłego instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju; podkreśla, że wsparcie to powinno zostać uwzględnione w strategiach poszczególnych krajów i programach regionalnych, podkreślając w ten sposób jego rolę w walce z nierównością i korupcją oraz w nadzorze nad wykorzystaniem środków finansowych;

48.  wzywa Komisję do udzielenia administracji parlamentów krajowych państw Ameryki Łacińskiej objętych regionalnymi programami strategicznymi większego wsparcia finansowego, technicznego i wsparcia w zakresie wiedzy fachowej w ramach regionalnych programów strategicznych w celu zwiększenia ich skuteczności, przejrzystości i rozliczalności, co ma zasadnicze znaczenie, jeżeli parlamenty mają odegrać należycie swoją rolę w demokratycznym procesie podejmowania decyzji;

49.  przypomina, że w ust. 18 Konsensusu europejskiego w sprawie rozwoju wskazano, że: „UE będzie zwiększała swoje poparcie dla budowania zdolności podmiotów niepaństwowych w celu wzmacniania ich głosu w procesie rozwoju oraz wspierania dialogu politycznego, społecznego i gospodarczego”; wyraża ubolewanie z powodu tego, że zielona księga w sprawie zwiększenia skuteczności polityki rozwojowej UE w dużej mierze nie wyjaśnia, w jaki sposób zapewni się uczestnictwo i upodmiotowienie społeczeństwa obywatelskiego w przyszłej polityce współpracy na rzecz rozwoju UE;

50.  apeluje do wiceprzewodniczącej/wysokiej przedstawiciel do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych o zapewnienie jednolitości, spójności i efektywności działań zewnętrznych UE wobec Ameryki Łacińskiej zgodnie z Traktatem z Lizbony;

Przemoc i przestępczość

51.  wyraża zaniepokojenie skutkami społecznymi wysokich wskaźników przestępczości i przemocy w regionie, zwłaszcza kobietobójstwa; uważa za konieczne określenie nowej, skuteczniejszej strategii, która będzie przeciwdziałać temu zjawisku oraz zlikwiduje jego przyczyny gospodarcze, społeczne i polityczne;

52.  wzywa Komisję do zdecydowanego poparcia procedury konsultacji z zainteresowanymi społecznościami lokalnymi w przypadku projektów wydobywczych; ponownie podkreśla również w tym kontekście znaczenie dopilnowania tego, by opracowywano oddzielne sprawozdania dotyczące przemysłu wydobywczego dla poszczególnych krajów zgodnie z założeniami wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie rachunkowości i przejrzystości, które będą służyć ograniczeniu korupcji, przekupstwa i uchylania się od opodatkowania;

53.  przypomina, że przestępczość i brak poczucia bezpieczeństwa ma znaczący wpływ na zaufanie obywateli do instytucji publicznych i demokratycznych, a także na ochronę praw człowieka;

54.  przypomina, że jednym z priorytetowych celów działań zewnętrznych Unii jest zachęcanie do umacniania systemów demokratycznych i obrony praw człowieka na świecie, a w konsekwencji także w Ameryce Łacińskiej;

55.  wyraża zaniepokojenie z powodu znacznej skali przemocy na tle płciowym, która występuje w regionie;

56.  wzywa Komisję do nadania walce z bezkarnością priorytetu w ramach współpracy rozwojowej z Ameryką Łacińską oraz do opublikowania do końca 2012 r. komunikatu w tej sprawie, zawierającego rozdziały dotyczące współpracy sądowej, finansowej oraz wymiany informacji, a także ochrony ofiar przestępstw;

57.  wyraża zaniepokojenie rosnącą skalą przemocy wobec kobiet; wzywa Komisję do precyzyjnego określenia obowiązków w ramach ESDZ oraz koordynowania w zainteresowanych państwach stosownych działań delegatur UE z działaniami ambasad państw członkowskich w tych krajach, tak aby oświadczenie w sprawie kobietobójstwa wydane przez wysoką przedstawiciel Catherine Ashton w czerwcu 2010 r. miało przełożenie na konkretne strategie polityczne, na które zostaną przeznaczone odpowiednie środki;

58.  wzywa Komisję do udzielenia politycznego i finansowego wsparcia pracom nad problemem kobietobójstwa w ramach międzyamerykańskiego systemu ochrony praw człowieka oraz do przyczynienia się do wykonania jego orzeczeń;

59.  wzywa wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do zasięgania opinii i wiedzy Parlamentu Europejskiego o prowadzonym dialogu na temat praw człowieka oraz nawiązywania współpracy w kontekście partnerstwa międzyregionalnego w poszukiwaniu środków zaradczych eliminujących kobietobójstwo i inne formy przemocy wobec kobiet;

60.  zachęca Komisję do aktywnego udziału oraz regularnego poruszania tego tematu w dialogach politycznych, zwłaszcza tych dotyczących praw człowieka, oraz do zaoferowania współpracy w zakresie poszukiwania środków zaradczych służących zwalczaniu przemocy wobec kobiet i kobietobójstwa w kontekście partnerstwa międzyregionalnego;

Zmiana klimatu

61.  wyraża zaniepokojenie wpływem zmiany klimatu na zrównoważony rozwój, ochronę różnorodności biologicznej, wylesianie oraz produkcję rolną w Ameryce Łacińskiej;

62.  nalega, aby w ramach współpracy na rzecz rozwoju UE nie promowała ani nie wspierała produkcji agropaliw na dużą skalę z uwagi na jej niekorzystny wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe, wylesianie, dostęp do ziemi i środowisko;

63.  wzywa władze lokalne państw Ameryki Łacińskiej, by poświęciły większą uwagę rosnącej liczbie inwestycji, które mogą szkodzić zrównoważonemu rozwojowi i ekosystemom danego kraju, zwłaszcza z uwagi na negatywne skutki zmiany klimatu;

64.  przypomina, że zmiana klimatu oznacza dodatkowe obciążenie dla Ameryki Łacińskiej i że trzeba koniecznie finansować działania zwalczające, łagodzące i dostosowawcze;

65.  wzywa do wspierania wymiany doświadczeń i informacji między UE i Ameryką Łacińską w ramach programu EUrocLIMA oraz współpracy Południe-Południe, zgodnie z ustaleniami poczynionymi w planie działań z Madrytu; zwraca uwagę na znaczenie edukacji dla zrównoważenia środowiskowego;

66.  zauważa, że pomimo iż Ameryka Łacińska posiada 30% światowych zasobów wodnych, dystrybucja wody w Ameryce Łacińskiej jest bardzo nieregularna i nierówna; wzywa Komisję do dalszego wspierania państw partnerskich w lepszym zarządzaniu dostawami wody i oczyszczaniem zasobów wodnych;

67.  przypomina o zobowiązaniu przyjętym przez UE do przyczynienia się do wzmocnienia roli zrównoważonej energii jako jednego z czynników zrównoważonego rozwoju;

Sektor prywatny i infrastruktura

68.  zauważa, że przewiduje się wzrost znaczenia we współpracy UE na rzecz rozwoju mechanizmów takich jak instrument inwestycyjny dla Ameryki Łacińskiej, którego priorytetem jest efektywność energetyczna, energia odnawialna, transport, ochrona różnorodności biologicznej i wsparcie dla MŚP; podkreśla jego ewentualne znaczenie w promowaniu integracji regionalnej i programów na rzecz zapewnienia konkurencyjności regionu na arenie międzynarodowej; podkreśla fakt, że społeczeństwo obywatelskie ma do odegrania główną i zasadniczą rolę w kontrolowaniu polityki rozwojowej, zauważa jednak, że w strukturze instrumentu inwestycyjnego dla Ameryki Łacińskiej nie przewidziano mechanizmu zapewniającego reprezentację i udział społeczeństwa obywatelskiego; wzywa w związku z tym Komisję do dopilnowania tego, by zagwarantowano uczestnictwo i przedstawicielstwo parlamentów i społeczeństwa obywatelskiego w celu zapewnienia skutecznego nadzoru i kontroli funduszy UE przeznaczanych na współpracę na rzecz rozwoju;

69.  podkreśla potrzebę przeanalizowania dalszych doświadczeń z instrumentem inwestycyjnym dla Ameryki Łacińskiej oraz nalega, aby przyszłe projekty przed wdrożeniem obowiązkowo podlegały precyzyjnie określonym i przejrzystym mechanizmom nadzoru oraz aby były poddawane ekspertyzom dotyczącym skutków społecznych oraz skutków dla środowiska;

70.  podkreśla znaczenie wspierania małych i średnich przedsiębiorstw ze względu na ich wkład w rozwój, wzrost gospodarczy w regionie oraz gospodarczą i społeczną konsolidację; zwraca uwagę na to, że MŚP są głównymi źródłami zatrudnienia; uważa, że konieczne jest również promowanie działań z zakresu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw ze strony europejskich partnerów w celu wspierania realizacji celów unijnej polityki wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu;

71.  podkreśla pilną potrzebę wsparcia rozwoju infrastruktury w Ameryce Łacińskiej w celu utrzymania obecnej, wysokiej dynamiki wzrostu i stymulowania włączenia społecznego; zaleca stosowanie takich instrumentów jak Instrument Inwestycyjny dla Ameryki Łacińskiej (LAIF) w celu wspierania projektów na rzecz infrastruktury transportowej, energetycznej i telekomunikacyjnej w związku z tym, że aktualny poziom inwestycji krajów Ameryki Łacińskiej w tej dziedzinie jest o wiele niższy, niż to konieczne; przypomina, że wykorzystanie oficjalnej pomocy rozwojowej dla takich projektów musi być uzasadnione pod kątem ich wkładu w ograniczanie ubóstwa, promowanie spójności społecznej i zapewnienie wysokiej jakości usług publicznych dla ludności;

72.  nalega, aby Komisja opracowała jasne wytyczne dotyczące przejrzystego procesu podejmowania decyzji w sprawie wyboru projektów oraz aby dopilnowała zgodności z Konsensusem europejskim w sprawie polityki rozwoju, zasadą odpowiedzialności kraju oraz zobowiązaniem UE do cofnięcia pomocy;

73.  podkreśla potrzebę ukierunkowania mechanizmów łączących pożyczki i dotacje na obszary takie jak lokalna i prowadzona na małą skalę produkcja energii oraz produkcja rolna, a także na MŚP i mikroprzedsiębiorstwa sektora prywatnego z krajów rozwijających się;

Zróżnicowana współpraca: badania naukowo-technologiczne

74.  zwraca się o zacieśnienie współpracy z niektórymi krajami o średnich dochodach w dziedzinie nauki, technologii i innowacji, w ramach programu „Horyzont 2020”;

75.  ufa, że zainicjowanie zacieśnionego dialogu na temat nauki, wyższego wykształcenia i szkolenia, technologii i innowacji przyczyni się do powstania europejsko-latynoamerykańskiego obszaru innowacji i wiedzy, a także pomoże zwiększyć konkurencyjność;

76.  uważa, że należy promować czasową mobilność naukowców i wspierać uniwersytety oraz ośrodki badawcze w dziedzinach takich jak: zdrowie, bezpieczeństwo żywnościowe, badania morskie, energia odnawialna, przeciwdziałanie zmianie klimatu i dostosowanie do niej;

77.  ponownie podkreśla, że Unia Europejska powinna w większym stopniu uwzględnić i lepiej wykorzystać wielką zaletę, jaką jest geostrategiczne położenie niektórych regionów najbardziej oddalonych znajdujących się w pobliżu Ameryki Łacińskiej;

78.  zauważa, że wspieranie bieżących prac instytutów badawczych zajmujących się praktykami rolniczymi ma kluczowe znaczenie dla rozwoju kontynentu;

Promowanie współpracy regionalnej Południe-Południe i współpracy trójstronnej

79.  zwraca się do Komisji o głębszą refleksję nad włączeniem współpracy Południe-Południe do strategii współpracy;

80.  przypomina, że Ameryka Łacińska jest najbardziej aktywnym regionem na świecie w zakresie współpracy Południe-Południe, co wskazuje na istotną rolę krajów o średnim dochodzie jako promotorów integracji regionalnej i międzynarodowych celów rozwojowych;

81.  przypomina, że Unia Europejska do tej pory nie posiada jasnej, strategicznej definicji partnerstwa Południe-Południe(10), która pozwoliłaby na opracowanie aktywniejszej polityki w tej dziedzinie; podkreśla potrzebę opracowania wskaźników pokazujących społeczne i ekonomiczne oddziaływanie różnych rodzajów współpracy Południe-Południe i współpracy trójstronnej;

82.  podkreśla znaczenie wewnątrzregionalnej wymiany handlowej oraz współpracy trójstronnej i jej kluczowej roli w osiąganiu MCR, likwidacji ubóstwa, promocji zatrudnienia i równości płci, edukacji, spójności społecznej, rolnictwie i zrównoważonym rozwoju;

83.  uważa, że należy rozwijać inicjatywy współpracy międzyregionalnej, współpracy Południe-Południe oraz współpracy trójstronnej w takich dziedzinach jak nauka i badania, zrównoważony rozwój, środowisko, zmiana klimatu, energia, spójność społeczna, edukacja i zatrudnienie;

84.  podkreśla konieczność poszerzenia dialogu politycznego UE-Ameryka Łacińska na różnych szczeblach, takich jak szczyty na szczeblu głów państw i Zgromadzenie Parlamentarne Eurolat, jako istotnych narzędzi osiągania konsensusu politycznego; apeluje o przedsięwzięcie środków w celu dopilnowania, aby zobowiązaniom politycznym podejmowanym na szczytach UE-Ameryka Łacińska towarzyszył przydział niezbędnych środków finansowych;

85.  wzywa Europejsko-Latynoamerykańskie Zgromadzenie Parlamentarne oraz fundację UE – Ameryka Łacińska i Karaiby do nadania współpracy Południe-Południe oraz współpracy trójstronnej strategicznego znaczenia, na jakie zasługują, w ich programie prac;

86.  uważa, że współpraca Południe-Południe i współpraca trójstronna powinny stanowić jeden z głównych tematów VII szczytu UE-Ameryka Łacińska i Karaiby w Chile i w ten sposób bezpośrednio łączyć się z wnioskami końcowymi ze szczytu w Madrycie;

o
o   o

87.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich oraz wszystkich krajów Ameryki Łacińskiej i Karaibów, fundacji UE – Ameryka Łacińska i Karaiby, Europejsko-Latynoamerykańskiemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu, Parlamentowi Latynoamerykańskiemu, Parlamentowi Środkowoamerykańskiemu, Parlamentowi Wspólnoty Andyjskiej oraz Parlamentowi Mercosuru.

(1) Dz.U. C 46 z 24.2.2006, s. 1. (2) Dz.U. L 378 z 27.12.2006, s. 41. (3) Dz.U. C 140 E, z 16.3.2002, s. 569. (4) Dz.U. C 296 E, z 6.12.2006, s. 123. (5) Dz.U. C 259 E, z 29.10.2009, s. 64. (6) Dz.U. C 81 E z 15.3.2011, s. 54. (7) Dz.U. C 70 E z 8.3.2012, s. 79. (8) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0320. (9) Dane ECLAC i OECD. (10) Przypomina, że istnieją wytyczne w tej sprawie w stosunku do gospodarek wschodzących, ale podejście to jest nieco fragmentaryczne.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 czerwca 2012 r. w sprawie uznania i propagowania wolontariatu transgranicznego w UE (2011/2293(INI))

P7_TA(2012)0236 A7-0166/2012

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 165, 166 i 214 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając decyzję nr 1719/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 listopada 2006 r. ustanawiającą program „Młodzież w działaniu” na okres 2007–2013(1),

–  uwzględniając decyzję nr 1720/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 listopada 2006 r. ustanawiającą program działań w zakresie uczenia się przez całe życie(2),

–  uwzględniając decyzję nr 1904/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 12 grudnia 2006 r. ustanawiającą program „Europa dla Obywateli” na rzecz promowania aktywnego obywatelstwa europejskiego na lata 2007–2013(3),

–  uwzględniając decyzję Rady 2010/37/WE z dnia 27 listopada 2009 r. w sprawie Europejskiego Roku Wolontariatu Propagującego Aktywność Obywatelską (rok 2011)(4),

–  uwzględniając rezolucję Rady i zgromadzonych w Radzie przedstawicieli rządów państw członkowskich z dnia 24 kwietnia 2006 r. dotyczącą uznawania wartości kształcenia nieformalnego i incydentalnego wśród młodzieży europejskiej(5),

–  uwzględniając rezolucję Rady z dnia 27 listopada 2007 r. w sprawie działań młodzieży w ramach wolontariatu (14427/1/2007),

–  uwzględniając rezolucję Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie z dnia 16 maja 2007 r. w sprawie realizacji wspólnych celów dotyczących działań młodzieży w ramach wolontariatu(6),

–  uwzględniając zalecenie Rady z dnia 20 listopada 2008 r. w sprawie mobilności młodych wolontariuszy w Unii Europejskiej(7),

–  uwzględniając zalecenie 2006/961/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie mobilności transnarodowej we Wspólnocie w celach edukacji i szkolenia: Europejska Karta na rzecz Jakości Mobilności(8),

–  uwzględniając swoje oświadczenie z dnia 10 marca 2011 r. w sprawie ustanawiania europejskich statutów dla towarzystw wzajemnych, stowarzyszeń i fundacji(9),

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 3 października 2011 r. w sprawie roli wolontariatu w polityce społecznej (14552/2011),

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 29 listopada 2011 r. w sprawie roli wolontariatu sportowego w propagowaniu aktywności obywatelskiej(10),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 27 października 2010 r. na temat obywatelstwa UE – 2010 r. pt. „Usuwanie przeszkód w zakresie praw obywatelskich UE” (COM(2010)0603),

–  uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów pt. „Działania na rzecz pełnego udziału młodych ludzi w edukacji, zatrudnieniu i społeczeństwie” z dnia 5 września 2007 r. (COM(2007)0498),

–  uwzględniając komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów pt. „Inwestowanie w młodzież i mobilizowanie jej do działania – strategia UE na rzecz młodzieży – Odnowiona otwarta metoda koordynacji na potrzeby wyzwań i możliwości stojących przed młodzieżą” z dnia 27 kwietnia 2009 r. (COM(2009)0200),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. pt. „Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

–  uwzględniając komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów pt. „'Mobilna młodzież” – Inicjatywa na rzecz uwolnienia potencjału młodzieży ku inteligentnemu, trwałemu i sprzyjającemu włączeniu społecznemu wzrostowi gospodarczemu w Unii Europejskiej' z dnia 15 września 2010 r. (COM(2010)0477),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 września 2011 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów pt. „Komunikat w sprawie polityki UE i wolontariatu: Uznanie i propagowanie wolontariatu transgranicznego w UE (COM(2011)0568 wersja ostateczna),

–  uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 listopada 2010 r. pt. „Wolontariat jako wyraz solidarności obywateli UE – wstępne refleksje na temat Europejskiego Ochotniczego Korpusu Pomocy Humanitarnej” (COM(2010)0683),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 kwietnia 2008 r. w sprawie roli wolontariatu w kształtowaniu spójności gospodarczej i społecznej(11),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A7-0166/2012),

A.  mając na uwadze, że wolontariat oznacza działania formalne, pozaformalne, nieformalne i związane z kształceniem i szkoleniem zawodowym, które dana osoba podejmuje z własnej woli, własnego wyboru, własnych powodów, bez wynagrodzenia i bezinteresownie, oraz które przynoszą korzyść wolontariuszom, a także osobom, którym stowarzyszenia wolontariackie świadczą usługi, jak również danej społeczności i całemu społeczeństwu;

B.  mając na uwadze, że sukces Europejskiego Roku Wolontariatu Propagującego Aktywność Obywatelską (2011) na szczeblu krajowym, regionalnym, lokalnym i europejskim ma pozytywne skutki w kontekście zwiększania widoczności i podniesieniu poziomu wiedzy opinii publicznej i powinien mieć wpływ na zmianę sposobu opracowywania strategii z zakresu polityki publicznej;

C.  mając na uwadze, że wolontariat jako sposób nieformalnego uczenia się jest odpowiedni dla osób w każdym wieku; mając na uwadze płynące z niego korzyści takie, jak rozwój osobisty, zarządzanie wspólną przestrzenią, ugruntowanie demokracji, wartości obywatelskich i solidarności społecznej oraz udział w życiu demokratycznym, międzykulturowe uczenie się i zdobywanie kwalifikacji zawodowych i kompetencji społecznych, jak również jego wkład w realizację celów polityki Unii Europejskiej w obszarze włączenia społecznego i walki z dyskryminacją, zatrudnienia, kształcenia, kultury, rozwoju umiejętności i obywatelstwa;

D.  mając na uwadze wolontariat jako ważny czynnik budowania kapitału społecznego i rozwoju oraz propagowania spójności społeczno-gospodarczej, a także potencjał możliwości w zakresie pozaformalnego uczenia się, ułatwiający wolontariuszom zdobywanie umiejętności zwiększających ich zdolność do zatrudnienia i tym samym przyczyniający się do realizacji strategii na rzecz wzrostu gospodarczego „Europa 2020”;

E.  mając na uwadze rosnącą liczbę obywateli UE w każdym wieku zaangażowanych w wolontariat w obszarze kształcenia, kultury, strategii dla młodzieży, sportu, ochrony środowiska, zrównoważonego rozwoju, zdrowia, imigracji, ochrony praw, społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i stosunków UE z państwami trzecimi;

F.  mając na uwadze niezwykłą różnorodność kultur, tradycji, systemów prawnych i sposobów organizowania wolontariatu w państwach członkowskich UE, a z drugiej strony występujące nadal przeszkody w świadczeniu usług wolontariackich, wynikające z faktu, że wolontariat nie został uznany lub nie jest odpowiednio uznawany w wielu systemach prawnych państw członkowskich i nie może on zastępować zadań, które mogłyby być wykonywane w ramach odpłatnej pracy;

G.  mając na uwadze, że kryzys gospodarczy i konsolidacja fiskalna zagrażają stabilności finansowania wielu organizacji pozarządowych i podmiotów prowadzących działalność wolontariacką, które na co dzień pracują nad zwiększeniem aktywności obywatelskiej, solidarności i poziomu włączenia społecznego w całej Europie;

H.  mając na uwadze, że kryzys gospodarczy i polityczny oraz czynniki ekonomiczne mają wpływ na stabilność finansowania oraz na gromadzenie funduszy na działalność wolontariacką;

I.  mając na uwadze, że wiele projektów i organizacji wolontariackich nie dysponuje zasobami pozwalającymi im uzyskać dostęp i zapewnić finansowanie w ramach istniejących programów UE, ze względu na nadmierne formalności administracyjne i biurokrację;

J.  mając na uwadze wartość dodaną, jaką w poszanowaniu zasady pomocniczości zapewniają działania UE w zakresie promowania współpracy między państwami członkowskimi oraz wymiany informacji i dobrych praktyk w dziedzinie wolontariatu;

1.  zwraca się do państw członkowskich nieposiadających jasnych i odpowiednich ram prawnych dotyczących wolontariatu o stworzenie takich ram i opracowanie krajowych strategii na rzecz rozwoju wolontariatu, przewidujących uznanie praw wolontariuszy, zapewnienie wszystkim jakości, ochrony i równego dostępu, bez dyskryminacji, zwłaszcza w zakresie odpowiedniego dostępu do służby zdrowia i ochrony socjalnej;

2.  zachęca państwa członkowskie, które nie dokonały znacznych postępów w dziedzinie wolontariatu, o zwrócenie większej uwagi na ten sektor przy nakreślaniu przyszłych strategii, programów i przy przydzielaniu środków finansowych;

3.  wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, by prawa i obowiązki wolontariuszy były uznawane i przestrzegane oraz by sami wolontariusze mieli ich świadomość; w związku z tym sugeruje, by państwa członkowskie korzystały z Europejskiej karty praw i obowiązków wolontariuszy opracowanej przez konferencję zainteresowanych stron w ramach II Młodzieżowej Konwencji w sprawie Wolontariatu w 2011 r., traktując ją jako punkt odniesienia przy prowadzeniu polityki i tworzeniu ustawodawstwa krajowego w tej dziedzinie;

4.  apeluje do organów krajowych, regionalnych i lokalnych oraz do UE o zwrócenie szczególnej uwagi na młodych ludzi znajdujących się w niekorzystnej sytuacji i mających mniejsze możliwości (przede wszystkim na osoby niepełnosprawne), aby umożliwić im podejmowanie działań w ramach wolontariatu oraz korzystanie w tym celu z odpowiedniego wsparcia pedagogicznego i finansowego;

5.  zaznacza, że wolontariat zmniejsza ryzyko wykluczenia społecznego oraz że szczególnie ważne jest nakłanianie do takiej działalności wszystkich grup społecznych, a zwłaszcza osób niepełnosprawnych; zwraca uwagę na konieczność zagwarantowania, że wolontariat będzie należycie uznawany w coraz większym stopniu oraz że wszelkie bariery będą stanowiły coraz mniejsze ograniczenie;

6.  potwierdza potrzebę otwarcia wolontariatu dla imigrantów i mniejszości, gdyż jest on istotnym czynnikiem ich integracji społecznej i włączenia społecznego;

7.  zauważa korzyści płynące ze współpracy wolontariuszy z państw członkowskich Unii Europejskiej oraz państw trzecich oraz podkreśla, że taka współpraca jest szczególnie ważna w kontekście europejskiej polityki sąsiedztwa; zauważa także, że poza podstawowymi korzyściami płynącymi z wolontariatu, może on przyczynić się również do promowania demokracji i rządów prawa w państwach trzecich;

8.  nawołuje Radę i Komisję do poczynienia dalszych postępów w negocjacjach zmierzających do uproszczenia systemów wizowych dla obywateli spoza UE pragnących wjechać na obszar UE w celu świadczenia wolontariatu, pod warunkiem, że spełniają oni kryteria świadczenia usług wolontariackich;

9.  wzywa państwa członkowskie do wdrożenia przepisów dyrektywy 2004/114/WE(12) w sprawie warunków przyjmowania obywateli państw trzecich w celu odbywania studiów, udziału w wymianie młodzieży szkolnej, szkoleniu bez wynagrodzenia lub wolontariacie oraz do uproszczenia procedur wydawania wiz w przypadku osób, które chcą podjąć działalność wolontariacką, szczególnie w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa;

10.  zwraca uwagę, że wolontariat polega na angażowaniu obywateli w zrównoważony pod względem ekonomicznym, społecznym i ekologicznym rozwój lokalny i transgraniczny oraz że w sytuacji katastrofy często zapewnia on możliwość szybkiego udzielenia pomocy; zaznacza, że sprzyja on też solidarności, aktywności obywatelskiej oraz międzykulturowemu zdobywaniu wiedzy, zapewniając wolontariuszom szansę nauczenia się języka i poznania kultury kraju, w którym pracują, co z kolei przyczynia się do wzmocnienia spójności społecznej i demokracji uczestniczącej;

11.  zachęca państwa członkowskie do uznawania korzyści, jakie płyną z udziału w transgranicznej działalności wolontariackiej, która daje obywatelom nowe umiejętności, przyczynia się do zwiększenia ich zdolności do zatrudnienia i wzmacnia rozwój procesu włączenia społecznego, a także do wspierania współpracy między organizatorami działań w ramach wolontariatu w państwach UE, aby propagować mobilność wolontariuszy w każdym wieku w całej Europie, co przyczyni się do wzajemnego wzbogacenia kulturowego;

12.  wzywa Komisję do umocnienia infrastruktury organizacji i centrów wolontariatu, tak by zwiększyć jakość informacji i szkoleń, jak również usprawnić koordynację działalności wolontariackiej i jej organizację;

13.  wzywa Komisję do opublikowania sprawozdania identyfikującego przeszkody dla wolontariatu transgranicznego, na przykład ograniczenia wiekowe w ubezpieczeniach, oraz do przedstawienia w stosowanych przypadkach wniosków ustawodawczych;

14.  podkreśla konieczność zagwarantowania rozwoju wolontariatu wysokiej jakości, zarówno na szczeblu krajowym, jak i transnarodowym, poprzez zapewnienie wolontariuszom wyczerpujących informacji i odpowiednich szkoleń obejmujących aktualne najlepsze praktyki, rozwój zdolności w zakresie przyjmowania usługodawców i organizacji na szczeblu lokalnym i krajowym, uznawanie praw wolontariuszy, tak aby pogodzić ich pracę wolontariacką z życiem osobistym, a także poprzez stworzenie niezbędnej infrastruktury na wszystkich szczeblach;

15.  podkreśla znaczenie uwzględnienia rozwoju działalności, która może być adekwatna do motywacji potencjalnych wolontariuszy i być jej przekaźnikiem, czerpać z bagażu doświadczeń każdej osoby i podnosić jakość wolontariatu we wszystkich środowiskach i stowarzyszeniach, w każdym państwie członkowskim, a w szczególności w ramach wolontariatu transgranicznego;

16.  wzywa państwa członkowskie do propagowania wykorzystania czasu przeznaczanego na działalność wolontariacką jako formy współfinansowania projektów europejskich, a w szczególności inicjatyw transgranicznych;

17.  zachęca państwa członkowskie do wprowadzania inicjatyw i programów wolontariatu międzynarodowego wykraczających poza granice UE i zwraca uwagę na pozytywne przykłady i sprawdzone rozwiązania, które zostały już w tym zakresie wdrożone przez niektóre państwa członkowskie;

18.  wzywa państwa członkowskie do promowania programów szkoleniowych, a także do opracowywania poradników i materiałów z zakresu zarządzania wolontariuszami oraz systemów motywowania ludzi do uczestnictwa w wolontariacie transgranicznym;

19.  zwraca się do Komisji, do organów krajowych, regionalnych i lokalnych, jak również do rożnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego o ulepszenie sieci informacyjnych, aby zapewnić informacje na temat możliwości pracy na zasadzie wolontariatu wszystkim osobom, usuwać bariery dla udziału, zwiększać dostęp do najlepszych praktyk w dziedzinie wolontariatu i propagować współpracę transgraniczną;

20.  proponuje zatem utworzenie, we współpracy z organizacjami i stowarzyszeniami działającymi w tym sektorze, a zwłaszcza z grupującymi je ogólnoeuropejskimi sieciami, scentralizowanego portalu UE, obejmującego również sekcję poświęconą wolontariatowi transnarodowemu, zawierającą informacje na temat realizowanych programów i ich warunków, umożliwiając wymianę informacji na temat obciążeń administracyjnych, prawnych i podatkowych aspektów wolontariatu, barier napotykanych przy dostępie do programów i najlepszych sposobów radzenia sobie z nimi;

21.  zachęca państwa członkowskie do przyjęcia i korzystania z Podręcznika pomiaru pracy wolontariuszy opracowanego przez Międzynarodową Organizację Pracy oraz z Podręcznika organizacji nienastawionych na zysk wydanego przez ONZ, aby udostępnić porównywalne dane statystyczne oraz jasny obraz panujących tendencji w odniesieniu do odpowiedniego wkładu, jaki stanowi wolontariat, a także potrzeb wolontariuszy i usługodawców w całej Unii Europejskiej;

22.  wzywa Komisję, by zachęcała państwa członkowskie do przyjęcia podręcznika MOP na temat pomiaru pracy wolontariuszy w celu zapewnienia rzetelnych i porównywalnych danych, co może przyczynić się do poprawy procesu monitorowania i kształtowania polityki;

23.  odnotowuje, że osobom starszym zaangażowanym w wolontariat łatwiej jest przechodzić na emeryturę, tj. stopniowo odchodzić od aktywności zawodowej;

24.  podkreśla znaczenie informowania, odpowiedniego finansowania oraz wspierania osób starszych, które chcą pracować na zasadzie wolontariatu w innym państwie UE, promując aktywne starzenie się, jako czynnik zapewniający społeczeństwu bogaty zasób wiedzy i doświadczeń;

25.  zwraca uwagę, że wolontariat przyczynia się do integracji, włączenia społecznego i innowacji społecznych oraz że może przyczyniać się on do walki z ubóstwem, pomagając w ten sposób w osiągnięciu spójności gospodarczej i społecznej; zaznacza, że wolontariat − poprzez wspieranie współpracy młodszych i starszych obywateli − propaguje też solidarność międzypokoleniową oraz że przyczynia się on do aktywnego starzenia się i zaangażowania społecznego na wszystkich etapach życia, jak również do usprawniania ochrony środowiska;

26.  stwierdza, że wolontariat zwiększa ludzką tolerancję, tworzy kapitał ludzki i społeczny, a także odgrywa kluczowa rolę w procesie zwiększania potencjału grup społecznie wykluczonych; podkreśla potrzebę dostępu do jak najszerszej oferty wyjazdów na wolontariat; zachęca Komisję, by nadała europejskim programom bardziej integracyjny charakter, otwarty dla wszystkich grup wiekowych;

27.  zachęca państwa członkowskie do ustanawiania celów krajowych w dziedzinie wolontariatu oraz do sporządzania oficjalnych sprawozdań o charakterze inwentaryzacyjnym, kontrolnym i ewaluacyjnym, które dotyczą działalności wolontariackiej;

28.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do nadania dużej wagi wolontariatowi w obszarze sportu, szczególnie na poziomie najbliższym obywatelom, tak aby uznać ważną rolę, jaką wolontariackie organizacje sportowe odgrywają w krzewieniu kultury, propagowaniu włączenia społecznego i umacnianiu wspólnot, oraz do ograniczenia barier utrudniających rozwój wolontariatu sportowego w całej UE;

29.  apeluje do organów krajowych, regionalnych, lokalnych i do UE o uznanie znaczenia wkładu wolontariatu również w ochronę środowiska, przy wspieraniu realizowanych w jego ramach działań w zakresie edukacji ekologicznej, zapobiegania sytuacjom kryzysowym oraz zarządzania nimi oraz ochrony dóbr kultury o wartości artystycznej i kulturowej;

30.  zachęca podmioty gospodarcze w Unii Europejskiej do aktywnego wspierania swoich współpracowników i emerytowanych pracowników w działalności wolontariackiej;

31.  popiera przedstawioną przez Komisję propozycję ustanowienia tzw. europejskiego paszportu umiejętności, aby zdolności rozwinięte poprzez wolontariat zostały oficjalnie uznane, zarówno na polu zawodowym, jak i polu uczenia się, co stanowi niezbędny czynnik motywowania potencjalnych wolontariuszy oraz ustanowienia związku miedzy pozaformalnym i formalnym uczeniem się;

32.  podkreśla, że europejski paszport umiejętności nie powinien stanowić zbioru nowych odrębnych certyfikatów, lecz być kompletnym dokumentem, w którym na wniosek wolontariusza wyszczególnia się całe doświadczenie praktyczne i wszystkie szkolenia, kompetencje emocjonalne i społeczne oraz kwalifikacje zawodowe zdobyte w ramach programu uczenia się przez całe życie, w tym kompetencje uzyskane w ramach działalności wolontariackiej;

33.  proponuje w tym kontekście, by w przypadku studentów włączyć do systemu ECTS kwalifikacje zdobyte w ramach działalności wolontariackiej;

34.  wzywa Komisję do rozważenia możliwości opracowania podobnego systemu kalkulacji i uznawania kwalifikacji zdobytych w ramach działalności wolontariackiej w przypadku osób dorosłych, nieobjętych systemem uniwersyteckim;

35.  wzywa Komisję do jak najszybszego urzeczywistnienia europejskiego paszportu umiejętności; podkreśla, że umiejętności nabyte podczas pracy wolontariackiej mają również duże znaczenie w życiu zawodowym i są dodatkowym atutem w CV; stwierdza, że wolontariat może pomóc młodym ludziom w wyborze kariery;

36.  podkreśla, że zasadnicze znaczenie ma uznawanie kompetencji i umiejętności nabytych w ramach wolontariatu będącego nieformalną i nieoficjalną formą kształcenia i doświadczenia zawodowego;

37.  odnotowuje, że praca wolontariacka pomaga wolontariuszom poszerzać własne horyzonty oraz kształtować własną osobowość; podkreśla, że przynosi także korzyści gospodarcze państwom członkowskim, ponieważ osoby angażujące się w działalność wolontariacką wnoszą wkład w generowanie produktu krajowego brutto;

38.  wzywa Komisję, aby uwzględniła w „europejskim paszporcie umiejętności” potrzebę spójnego i możliwego do przenoszenia podejścia do odpowiedniego sprawdzania wolontariuszy, którzy pracują z dziećmi i/lub słabszymi członkami społeczeństwa;

39.  apeluje do państw członkowskich o opracowanie mechanizmów zatwierdzania wyników uczenia się nieformalnego i pozaformalnego, co przyczyni się do zwiększenia wartości i możliwości dalszego wykorzystywania umiejętności zdobytych poza systemem uczenia się formalnego, a w szczególności ułatwi zdobycie dzięki wolontariatowi dodatkowych punktów na uniwersytetach w ramach europejskiego systemu transferu i akumulacji punktów (ECTS), jak również standardowego mechanizmu uznawania kwalifikacji zdobytych w ramach wolontariatu w systemie ECTS, oraz o zbadanie nowych dróg eliminacji przeszkód podatkowych, wobec których stają wolontariusze uczestniczący w działaniach transgranicznych;

40.  proponuje, aby stworzyć podstawy szkolenia i kwalifikacji trenerów wolontariatu i włączyć je w europejskie ramy kwalifikacji w celu osiągnięcia postępów w zakresie mobilności trenerów wolontariatu oraz zwiększenia możliwości przenoszenia umiejętności i kompetencji zdobytych w ramach wolontariatu;

41.  wzywa państwa członkowskie do wspierania wolontariatu pracowników oraz wolontariatu popieranego przez pracodawców, także w ramach społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

42.  popiera propozycję Komisji dotyczącą utworzenia Europejskiego Ochotniczego Korpusu Pomocy Humanitarnej, dzięki któremu wzrośnie poziom udziału wolontariuszy w działaniach związanych z solidarnością, prowadzonych w ramach unijnej polityki udzielania pomocy humanitarnej.

43.  wzywa też Komisję, by w ramach tworzenia korpusu ochotniczego uwzględniała od początku istniejące struktury i integrowała je w aktywny sposób; podkreśla ponadto, że duplikowanie struktur w dziedzinie ochrony ludności nie jest pożądane oraz że należy go unikać;

44.  wzywa organy krajowe, regionalne, lokalne oraz UE do zapewnienia odpowiedniego i stałego finansowania oraz do uproszczenia procedur administracyjnych, w tych wprowadzenia zachęt podatkowych w przypadku organizacji zaangażowanych w wolontariat, w tym wszystkich stowarzyszeń i sieci, a szczególnie tych mniejszych o ograniczonych środkach, aby uwydatnić znaczenie ich roli, działalności i wyników na korzyść społeczeństwa;

45.  w związku z tym domaga się wyjaśnienia pojęcia dotacji dla stowarzyszeń, tak aby finansowanie stowarzyszeń nie było już więcej mylone z pomocą państwa, która może ograniczać konkurencję w sektorze gospodarki;

46.  wzywa Komisję, by zaproponowała mechanizm umożliwiający państwom członkowskim, które pragną wzmocnić społeczeństwo obywatelskie, zastosowanie zwolnienia z podatku VAT w przypadku wszystkich lub większości działań i transakcji prowadzonych przez organizacje wolontariackie nienastawione na zysk; podkreśla, że takim mechanizmem powinny być objęte przynajmniej mniejsze organizacje nienastawione na zysk;

47.  wzywa państwa członkowskie do zapewnienia wolontariuszom pewności prawnej − zwłaszcza w odniesieniu do kwestii ubezpieczeń − tak aby różne systemy obowiązujące w poszczególnych państwach członkowskich stanowiły zachętę do udziału wolontariacie transgranicznym; apeluje też o zapewnienie lepszego informowania wolontariuszy o przysługujących im prawach oraz o porozumieniach regulacyjnych i instytucjonalnych, obowiązujących w różnych państwach członkowskich;

48.  wzywa Komisję do wspierania procesu usuwania istniejących barier;

49.  wzywa państwa członkowskie, by dokonały przeglądu wprowadzonych przez nie transgranicznych ustaleń dotyczących podatków i zabezpieczenia społecznego w odniesieniu do wolontariatu transgranicznego, tak aby zapewnić, że nie będą one stwarzać dodatkowych barier dla takiej działalności oraz że wolontariusze transgraniczni będą mogli otrzymywać świadczenia z zabezpieczenia społecznego, do których są uprawnieni zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 883/2004;

50.  podkreśla, że choć wolontariat jest ważnym zasobem w naszej gospodarce i społeczeństwie, nie może on stanowić alternatywy dla regularnej pracy zarobkowej, czy też jej zastępować; podkreśla też, że w żadnym wypadku nie może on być powodem, dla którego rządy nie będą wypełniać swoich społecznych zobowiązań;

51.  uważa, że aspekt ten należy szczególnie uwypuklać w sektorze usług opiekuńczych, w którym działalność wolontariacka cały czas się zwiększa; zaznacza ponadto, że promowanie wolontariatu jako sposobu nabywania, rozwijania i utrzymywania umiejętności nie powinno prowadzić do sytuacji, w której działalność wolontariacka staje się obowiązującym wymogiem, ponieważ mogłoby to podważyć jej zasadniczy charakter;

52.  zwraca się w szczególności do władz krajowych, regionalnych i lokalnych, a w szczególności do organów UE, by zaznajamiały podmioty i partnerów zajmujących się wolontariatem z istniejącymi programami europejskimi, a przede wszystkim z tymi, których celem jest „Europejska współpraca terytorialna” w ramach polityki spójności, oraz ułatwiały tym podmiotom i partnerom dostęp do takich programów, tak aby mogli oni z nich korzystać w większym stopniu w związku z realizacją swoich projektów i działań transgranicznych;

53.  wzywa państwa członkowskie do propagowania i wdrażania krajowych systemów wolontariatu transgranicznego, tak aby przyczyniać się do jego rozwoju w całej UE;

54.  zwraca się w szczególności do Komisji o dopilnowanie, by w ramach tworzenia nowych programów wieloletnich i przy uwzględnieniu doświadczeń zdobytych podczas Europejskiego Roku Wolontariatu 2011 zapewnione zostało finansowanie projektów w obszarze wolontariatu, jak również struktur zorganizowanych w ramach działalności wolontariackiej, a także o rozwijanie i wspieranie skutecznej koordynacji międzyinstytucjonalnej w celu propagowania roli wolontariatu w unijnych strategiach;

55.  wzywa Komisję do upewnienia się, że wolontariusze realizujący projekty nie mają trudności z uzyskaniem informacji o dostępnych środkach finansowych i odpowiednich programach oraz że nadmierna biurokracja nie uniemożliwia dostępu do procedur składania wniosków;

56.  zwraca się do Komisji o zapewnienie odpowiedniego finansowania programów w różnych obszarach polityki w celu wspierania transgranicznej działalności wolontariackiej; wzywa państwa członkowskie do aktywnego wdrażania systemów wspierających wolontariat krajowy i transgraniczny; prosi o zwrócenie szczególnej uwagi na finansowe wsparcie dla infrastruktury wolontariackiej; utrzymuje, że dotacje publiczne na wolontariat należy przyznawać w sposób niedyskryminujący żadnej organizacji;

57.  proponuje utworzenie transgranicznej sieci organizacji wolontariackich w różnych państwach członkowskich poprzez koordynowanie pracy istniejących już organizacji i jednoczesne ułatwianie wymiany dobrych praktyk oraz doświadczenia; uważa, że nowe punkty kontaktowe należy otwierać tylko w tych państwach członkowskich, które nie posiadają jeszcze podobnych struktur;

58.  wzywa Komisję do przedstawienia propozycji europejskiego statutu stowarzyszeń, aby stworzyć dla nich ramy prawne działalności, zmniejszyć koszty administracyjne związane z wolontariatem transgranicznym i stworzyć struktury wolontariackie na szczeblu europejskim, które zachęcają się do mobilności wolontariuszy w granicach UE;

59.  podkreśla rolę, jaką może odgrywać praca wolontariacka w promowaniu strategii unijnych;

60.  wzywa Komisję do należytego uznania działalności wolontariackiej oraz do promowania jej we właściwych dziedzinach polityki UE, jednocześnie uwzględniając przekrojowy charakter działalności tego rodzaju i dopilnowując, że same polityki będą promowały jej rozwój i wspierały zaangażowanie wszystkich grup społecznych;

61.  wzywa Komisję, by w europejskich projektach i programach wyraziła należyte uznanie dla pracy wykonywanej przez wolontariuszy na rzecz społeczeństwa;

62.  wzywa Komisję do przeznaczenia odpowiednich środków na utworzenie funduszu na rzecz rozwoju Europejskiego Centrum Wolontariatu, mającego na celu rozbudowę infrastruktury wspierającej wolontariat;

63.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do wyrażenia przyzwolenia, by czas poświęcony na wolontariat został uwzględniony jako współfinansowanie we wszystkich programach finansowanych przez UE przy założeniu, że jest to wkład rzeczowy posiadający wartość pieniężną;

64.  zaleca Komisji i państwom członkowskim utrzymanie spójności między działaniami realizowanymi w roku 2011 i w kolejnych latach, przy zdecydowanym włączeniu do inicjatyw takich, jak Europejski Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej (2012) oraz zaproponowany Europejski Rok Obywateli (2013), elementu wolontariatu, stanowiącego wyraz aktywności obywatelskiej, sprzyjającej społecznej integracji również starszych obywateli;

65.  zwraca uwagę na potrzebę promowania działalności wolontariackiej, szczególnie w trakcie Europejskiego Roku Obywateli w 2013 r.; wzywa Komisję do uwzględnienia wsparcia wolontariackiego w międzynarodowych strategiach na rzecz rozwoju, zwłaszcza w celu realizacji wszystkich zamierzeń określonych z Milenijnych Celach Rozwoju;

66.  popiera formalne rozpatrzenie projektu „Solidarité” dotyczącego międzyinstytucjonalnego programu na rzecz zasobów kadrowych w instytucjach UE, aby ułatwić zaangażowanie się personelu i stażystów instytucji w wolontariat, działalność humanitarną i społeczną, zarówno w ramach szkoleń dla personelu, jak i dobrowolnych akcji podejmowanych we własnym zakresie;

67.  podkreśla, że proponowany program przewiduje oszczędne gospodarowanie i dużą wartość dodaną oraz przyczyniłby się do realizacji strategii i programów UE;

68.  zaleca Komisji utrzymanie użytecznych kontaktów nawiązanych zarówno z grupą „EYV 2011 Alliance”, i jej następczynią, Platformą Wolontariatu, która obejmuje wiele organizacji wolontariackich i sieci społeczeństwa obywatelskiego, jak i z krajowymi organami koordynacyjnymi, będącymi strategicznymi partnerami oraz rzecznikami rządów krajowych w tym sektorze, mając na uwadze niezwykłą różnorodność podmiotów odpowiedzialnych za organizację wolontariatu w UE i zachęca, aby te punkty kontaktowe włączyły się w tworzenie proponowanego scentralizowanego portalu UE, mającego charakter ogólnoeuropejskiej platformy, tak aby ułatwiać dalszą koordynację i intensyfikować działalność transgraniczną;

69.  podkreśla znaczenie sieci kontaktów i wymiany dobrych praktyk w rozpowszechnianiu informacji dotyczących obowiązujących procedur unijnych, co może pomóc i stymulować rozwój wolontariatu transgranicznego;

70.  zwraca się do Komisji Europejskiej, by, o ile uzna to za właściwe, podjęła działania w związku z Agendą Działań na rzecz Wolontariatu w Europie (PAVE), która została opracowana przez organizacje wolontariackie skupione w grupie „EYV 2011 Alliance”;

71.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 327 z 24.11.2006, s. 30. (2) Dz.U. L 327 z 24.11.2006, s. 45. (3) Dz.U. L 378 z 27.12.2006, s. 32. (4) Dz.U. L 17 z 22.1.2010, s. 43. (5) Dz.U. C 168 z 20.7.2006, s. 1. (6) Dz.U. C 241 z 20.9.2008, s. 1. (7) Dz.U. C 319 z 13.12.2008, s. 8. (8) Dz.U. L 394 z 30.12.2006, s. 5. (9) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0101. (10) Dz.U. C 372 z 20.12.2011, s. 24. (11) Dz.U. C 259 E z 29.10.2009, s. 9. (12) Dz.U. L 375 z 23.12.04, s. 12.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 czerwca 2012 r. w sprawie ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej – „Osiągnięcia i dalsze działania na rzecz globalnego bezpieczeństwa cyberprzestrzeni” (2011/2284(INI))

P7_TA(2012)0237 A7-0167/2012

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 maja 2010 r. zatytułowaną „Nowa agenda cyfrowa dla Europy: 2015.eu” (1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 czerwca 2010 r. zatytułowaną „Zarządzanie internetem: kolejne działania” (2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2011 r. zatytułowaną „Internet szerokopasmowy w Europie: inwestycje na rzecz rozwoju opartego na technologiach szerokopasmowych” (3),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz opinię Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A7-0167/2012),

A.  mając na uwadze, że technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK) są w stanie wykorzystać swój pełny potencjał w zakresie sprzyjania postępom gospodarki i społeczeństwa jedynie pod warunkiem, że użytkownicy mają pewność i zaufanie do ich bezpieczeństwa i odporności, oraz pod warunkiem, że przepisy dotyczące kwestii takich jak poufność danych czy prawo własności intelektualnej są w środowisku internetowym skutecznie egzekwowane;

B.  mając na uwadze szybki wzrost wpływu internetu oraz TIK na różne aspekty życia obywateli oraz fakt, że pełnią one funkcję bodźca zachęcającego do interakcji społecznych, wzbogacenia kultury i wzrostu gospodarczego;

C.  mając na uwadze, że TIK i bezpieczeństwo internetu stanowią całościową koncepcję o globalnym zasięgu ekonomicznym, społecznym, technologicznym i wojskowym, wymagającą precyzyjnej definicji i wyraźnego podziału obowiązków oraz sprawnego międzynarodowego mechanizmu współpracy;

D.  mając na uwadze, że inicjatywa przewodnia dotycząca agendy cyfrowej UE ma na celu zwiększenie konkurencyjności Europy w oparciu o wzmocnienie TIK i stworzenie warunków dla wysokiego i silnego wzrostu oraz miejsc pracy związanych z technologią;

E.  mając na uwadze, że sektor prywatny jest w dalszym ciągu głównym inwestorem, właścicielem i zarządcą produktów, usług, aplikacji i infrastruktury w dziedzinie bezpieczeństwa informacji, w które inwestował miliardy euro w ciągu ostatniej dekady; mając na uwadze, że zaangażowanie to powinno być wzmocnione właściwymi strategiami politycznymi na rzecz promowania odporności infrastruktury, której operatorami lub właścicielami są podmioty publiczne, prywatne lub publiczno-prywatne;

F.  mając na uwadze, że rozwijanie wysokiego stopnia bezpieczeństwa i odporności sieci, usług i technologii TIK powinno zwiększyć konkurencyjność gospodarki UE zarówno poprzez usprawnienie oceny ryzyka w sieci i zarządzanie nim, jak i wyposażenie całej gospodarki UE w sprawniejszą infrastrukturę teleinformatyczną w celu wspierania innowacji i wzrostu, stwarzając firmom nowe możliwości zwiększenia wydajności;

G.  mając na uwadze, że dostępne dane organów ścigania dotyczące cyberprzestępczości – obejmujące ataki w cyberprzestrzeni oraz inne typy przestępstw internetowych – wskazują na jej znaczny wzrost w wielu krajach europejskich; mając na uwadze, że statystycznie reprezentatywne dane dotyczące ataków cybernetycznych pochodzące od organów ścigania i społeczności CERT (zespołów reagowania na incydenty komputerowe) są jednak w dalszym ciągu niekompletne i w przyszłości należałoby usprawnić ich gromadzenie, dzięki czemu w całej UE reakcje organów ścigania na stale rosnące zagrożenia w sieci będą bardziej zdecydowane, a reakcje ustawodawców – bardziej świadome;

H.  mając na uwadze, że odpowiedni poziom bezpieczeństwa informacji jest kluczowy dla silnej ekspansji usług internetowych;

I.  mając na uwadze, że niedawne incydenty w cyberprzestrzeni, zakłócenia i ataki wymierzone w infrastrukturę teleinformatyczną instytucji UE, przemysłu oraz państw członkowskich uwidaczniają potrzebę utworzenia niezawodnego, innowacyjnego i efektywnego systemu ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej (CIIP) opartego na ścisłej współpracy międzynarodowej oraz minimalnych standardach w zakresie odporności obowiązujących państwa członkowskie;

J.  mając na uwadze, że szybka ewolucja nowych dróg rozwoju TIK, np. przetwarzania danych w chmurze obliczeniowej, wymaga zdecydowanego ukierunkowania na bezpieczeństwo, aby umożliwić czerpanie pełnych korzyści z osiągnięć technologicznych;

K.  mając na uwadze, że Parlament Europejski wielokrotnie domagał się zastosowania wysokich standardów prywatności i ochrony danych, ochrony neutralności sieci i praw własności intelektualnej;

Środki na rzecz usprawnienia ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej (CIIP) na szczeblu krajowym i unijnym

1.  z zadowoleniem przyjmuje wdrożenie przez państwa członkowskie europejskiego programu na rzecz ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej (CIIP), w tym utworzenia sieci ostrzegania o zagrożeniach dla infrastruktury krytycznej (CIWIN);

2.  jest zdania, że wysiłki podejmowane na rzecz ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej nie tylko zwiększą ogólne bezpieczeństwo obywateli, lecz również poprawią sposób postrzegania bezpieczeństwa przez obywateli i zwiększą ich zaufanie do środków przedsiębranych przez rząd w celu ochrony obywateli;

3.  zwraca uwagę, że Komisja rozważa zmianę dyrektywy Rady 2008/114/WE(4), oraz apeluje o dostarczenie dowodów efektywności oraz skutków wdrożenia dyrektywy przed poczynieniem dalszych kroków; wzywa do rozważenia rozszerzenia zakresu jej stosowania, zwłaszcza poprzez uwzględnienie sektora TIK oraz usług finansowych; wzywa ponadto do wzięcia pod uwagę obszarów takich jak służba zdrowia, systemy dostaw żywności i wody, badania i przemysł atomowy (w odniesieniu do tych elementów, które nie są objęte odrębnymi przepisami szczegółowymi); stoi na stanowisku, że sektory te powinny także korzystać z przekrojowego podejścia międzysektorowego przyjętego przez CIWIN (obejmującego współpracę, system ostrzegawczy oraz wymianę najlepszych praktyk);

4.  podkreśla znaczenie stworzenia i zapewnienia głębokiej integracji europejskiej infrastruktury badawczej dla utrzymania i wzmocnienia stopnia europejskiej sprawności w dziedzinie ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej;

5.  wzywa, w związku ze wzajemnymi powiązaniami oraz wysokim stopniem współzależności, a także wrażliwym, strategicznym i podatnym na zagrożenia charakterem krajowych i unijnych krytycznych infrastruktur teleinformatycznych, do regularnego aktualizowania minimalnych standardów w zakresie odporności w celu zapewnienia gotowości i reagowania na wszelkie zakłócenia, incydenty, próby zniszczenia lub ataki, takie jak te, których przyczynami są niedostatecznie sprawna infrastruktura lub niewystarczająco zabezpieczone terminale końcowe;

6.  podkreśla znaczenie norm i protokołów bezpieczeństwa informacji i z zadowoleniem przyjmuje mandat Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN), Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego Elektrotechniki (Celenec) i Europejskiego Instytutu Norm Telekomunikacyjnych (ETSI) z 2011 r. w sprawie ustanowienia norm bezpieczeństwa;

7.  oczekuje, że właściciele i operatorzy krytycznej infrastruktury teleinformatycznej umożliwią użytkownikom skorzystanie ze stosownych środków ochrony przed złośliwymi atakami lub zakłóceniami, a w razie konieczności udzielą użytkownikom pomocy w tym zakresie zarówno poprzez nadzór automatyczny, jak i sterowany przez człowieka;

8.  wspiera współpracę na szczeblu unijnym pomiędzy publicznymi i prywatnymi zainteresowanymi podmiotami i zachęca je do podjęcia starań na rzecz opracowania i wprowadzenia norm dotyczących bezpieczeństwa i odporności cywilnej (publicznej, prywatnej lub publiczno-prywatnej) krajowej i europejskiej krytycznej infrastruktury teleinformatycznej;

9.  podkreśla znaczenie ogólnoeuropejskich ćwiczeń w procesie przygotowania do reagowania w przypadku zakrojonych na szeroką skalę ataków zagrażających bezpieczeństwu sieci, a także zdefiniowania jednolitego zestawu norm oceny zagrożeń;

10.  wzywa Komisję do przeanalizowania we współpracy z państwami członkowskimi wdrożenia planu działania na rzecz ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej; wzywa państwa członkowskie do utworzenia sprawnie funkcjonujących krajowych/rządowych zespołów reagowania na incydenty komputerowe, do opracowania krajowych strategii na rzecz bezpieczeństwa cybernetycznego, do organizowania regularnych krajowych i ogólnoeuropejskich ćwiczeń w dziedzinie incydentów w cyberprzestrzeni, do opracowania krajowych planów awaryjnych na wypadek incydentów w cyberprzestrzeni oraz podjęcia działań na rzecz opracowania do końca 2012 r. europejskiego planu awaryjnego na wypadek incydentów w cyberprzestrzeni;

11.  zaleca, aby wdrożyć plany zabezpieczeń operatorów lub inne środki równoważne w odniesieniu do całej europejskiej krytycznej infrastruktury teleinformatycznej, oraz aby wyznaczyć urzędników łącznikowych ds. ochrony;

12.  z zadowoleniem przyjmuje obecną zmianę decyzji ramowej Rady 2005/222/WSiSW(5) w sprawie ataków na systemy informatyczne; zauważa potrzebę koordynacji starań UE w zakresie przeciwstawiania się atakom cybernetycznym na dużą skalę poprzez uwzględnienie kompetencji Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA), zespołów reagowania na incydenty komputerowe państw członkowskich i przyszłego europejskiego zespołu reagowania na incydenty komputerowe;

13.  uważa, że Europejska Agencja ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji może odgrywać kluczową rolę na szczeblu europejskim w zakresie ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej poprzez przekazywanie państwom członkowskim oraz instytucjom i organom Unii Europejskiej wiedzy technicznej oraz sporządzanie sprawozdań i analiz na temat sytuacji związanej z bezpieczeństwem systemów informatycznych w Europie i na świecie;

Dalsze działania UE na rzecz wysokiego poziomu bezpieczeństwa internetu

14.  wzywa Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji do koordynowania i wdrażania corocznego unijnego miesiąca świadomości na temat bezpieczeństwa w internecie, aby zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa cybernetycznego stały się szczególnym punktem zainteresowania państw członkowskich i obywateli UE;

15.  zgodnie z celami agendy cyfrowej wspiera Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji w wykonywaniu jej zadań związanych z bezpieczeństwem informacji w sieci, polegających zwłaszcza na udzielaniu państwom członkowskim wskazówek i porad dotyczących wykorzystania podstawowych możliwości krajowych zespołów reagowania na incydenty komputerowe oraz wspierania wymiany najlepszych praktyk poprzez budowanie atmosfery zaufania; wzywa Agencję do przeprowadzenia konsultacji z właściwymi zainteresowanymi stronami w celu określenia podobnych środków bezpieczeństwa cybernetycznego dla prywatnych właścicieli i operatorów sieci oraz infrastruktury i do wspierania Komisji i państw członkowskich w ich działaniach na rzecz rozwoju i wdrożenia systemów certyfikacji w zakresie bezpieczeństwa informacji, norm postępowania i praktyk w zakresie współpracy dotyczących krajowych i europejskich zespołów reagowania na incydenty komputerowe oraz właścicieli i operatorów infrastruktury, a w uzasadnionych przypadkach – do wspierania ich poprzez określenie neutralnych technologicznie wymogów minimalnych;

16.  z zadowoleniem przyjmuje wniosek dotyczący przeglądu mandatu Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji, a zwłaszcza jego rozszerzenia oraz zwiększenia zakresu zadań Agencji; jest przekonany, że oprócz wspierania państw członkowskich poprzez dostarczanie wiedzy fachowej i analiz Europejska Agencja ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji powinna być uprawniona do wykonywania we współpracy z odpowiednikami z USA szeregu zadań wykonawczych na szczeblu UE dotyczących zapobiegania incydentom związanym z bezpieczeństwem sieci i informacji oraz wykrywania tych incydentów, a także zwiększeniem współpracy pomiędzy państwami członkowskimi; podkreśla, że na mocy rozporządzenia w sprawie Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji, można również przydzielić Agencji dodatkowe obowiązki dotyczące reagowania na ataki w internecie w takim zakresie, który w wyraźny sposób nadaje wartość dodaną istniejącym krajowym mechanizmom reagowania;

17.  z zadowoleniem przyjmuje wyniki ogólnoeuropejskich ćwiczeń w dziedzinie bezpieczeństwa cybernetycznego z 2010 i 2011 r. przeprowadzonych w całej Unii i nadzorowanych przez Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji, których celem było wspieranie państw członkowskich w opracowywaniu, utrzymywaniu i testowaniu ogólnoeuropejskiego planu awaryjnego; wzywa Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji do zachowania tego typu ćwiczeń w jej planie działania i stopniowego angażowania w uzasadnionych przypadkach odpowiednich operatorów prywatnych w celu zwiększenia ogólnego europejskiego potencjału w zakresie bezpieczeństwa internetu; oczekuje dalszego rozszerzenia działalności międzynarodowej wspólnie z partnerami o podobnych poglądach;

18.  apeluje do państw członkowskich o opracowanie krajowych planów awaryjnych w zakresie bezpieczeństwa cybernetycznego i o uwzględnienie kluczowych elementów, takich jak odpowiednie punkty kontaktowe oraz przepisy dotyczące udzielania pomocy, hermetyzacja i usuwanie usterek w przypadku zakłóceń lub ataków w cyberprzestrzeni o zasięgu regionalnym, krajowym lub transgranicznym; zauważa, że państwa członkowskie powinny także uruchomić odpowiednie mechanizmy i struktury koordynacyjne na szczeblu krajowym, które pomogłyby w zapewnieniu lepszej koordynacji i większej spójności działań właściwych organów krajowych;

19.  zaleca, aby za pośrednictwem unijnego planu awaryjnego na wypadek incydentów w cyberprzestrzeni Komisja zaproponowała wiążące środki na rzecz lepszej koordynacji na szczeblu UE technicznych i koordynacyjnych funkcji krajowych i rządowych zespołów reagowania na incydenty komputerowe;

20.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia niezbędnych działań w celu ochrony krytycznej infrastruktury przed cyberatakami i zapewnienia sposobów na hermetyczne odcięcie dostępu do krytycznej infrastruktury w przypadku, gdy bezpośredni cyberatak poważnie zagraża jej właściwemu funkcjonowaniu;

21.  oczekuje na powołanie unijnego zespołu reagowania na incydenty komputerowe, którego działalność będzie kluczowym czynnikiem w zapobieganiu celowym i złośliwym atakom cybernetycznym oraz atakom skierowanym przeciwko instytucjom UE i wykrywaniu tych ataków, reagowaniu na nie oraz usuwaniu ich skutków;

22.  zaleca, aby Komisja zaproponowała wiążące środki mające na celu wdrożenie minimalnych standardów dotyczących bezpieczeństwa i odporności oraz poprawę koordynacji działań krajowych zespołów reagowania na incydenty komputerowe;

23.  wzywa państwa członkowskie i instytucje UE do dopilnowania tego, by powołano sprawnie funkcjonujące zespoły reagowania na incydenty komputerowe, dysponujące minimalnymi zdolnościami w zakresie bezpieczeństwa i odporności opartymi na uzgodnionych sprawdzonych rozwiązaniach; podkreśla, że krajowe zespoły reagowania na incydenty komputerowe powinny być częścią efektywnej sieci, w której stosowne informacje są wymieniane zgodnie z niezbędnymi standardami poufności; wzywa do ustanowienia 24-godzinnej aktywności przez siedem dni w tygodniu usług ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej w każdym państwie członkowskim oraz utworzenia wspólnego europejskiego protokołu stosowanego w krajowych punktach kontaktowych na wypadek awarii;

24.  podkreśla, że budowanie zaufania i promowanie współpracy pomiędzy państwami członkowskimi jest kluczowe dla ochrony danych oraz krajowych sieci i infrastruktur; wzywa Komisję do zaproponowania wspólnej procedury identyfikacji i ustalenia wspólnego podejścia do przeciwdziałania transgranicznym zagrożeniom dotyczącym TIK i oczekuje, że państwa członkowskie dostarczą Komisji stosowne informacje na temat ryzyka, zagrożeń oraz słabości ich krytycznej infrastruktury teleinformatycznej;

25.  z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji w zakresie opracowania do 2013 r. europejskiego systemu wymiany informacji i wczesnego ostrzegania;

26.  z zadowoleniem przyjmuje zainicjowane przez Komisję konsultacje z poszczególnymi zainteresowanymi stronami w sprawie bezpieczeństwa internetu oraz ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej, np. europejskie partnerstwo publiczno-prywatne na rzecz odporności; przyznaje, że dostawcy TIK są już silnie zaangażowani w tego typu działania i podjęli zobowiązania w tym zakresie; zachęca Komisję do podejmowania dalszych wysiłków na rzecz zachęcania środowiska akademickiego oraz stowarzyszeń użytkowników TIK do odgrywania bardziej aktywnej roli i do sprzyjania konstruktywnemu dialogowi z udziałem wielu zainteresowanych stron na temat kwestii dotyczących bezpieczeństwa cybernetycznego; popiera dalszy rozwój zgromadzenia cyfrowego jako ram zarządzania ochroną krytycznej infrastruktury teleinformatycznej;

27.  z zadowoleniem przyjmuje pracę dotychczas wykonaną przez europejskie forum państw członkowskich w zakresie ustanowienia dla poszczególnych sektorów kryteriów dotyczących rozpoznawania europejskiej krytycznej infrastruktury ze szczególnym uwzględnieniem łączności stacjonarnej i ruchomej, a także w zakresie prowadzenia dyskusji na temat unijnych zasad i wytycznych dotyczących odporności i stabilności w internecie; oczekuje na dalsze budowanie konsensusu w tym względzie wśród państw członkowskich i w tym kontekście zachęca forum do uzupełnienia obecnego podejścia ukierunkowanego na fizyczne zasoby infrastruktury o starania obejmujące również logiczne zasoby infrastruktury, których znaczenie dla skuteczności ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej będzie ciągle wzrastać z uwagi na rozwój wirtualizacji i technologii chmury;

28.  proponuje, aby Komisja zapoczątkowała publiczną ogólnoeuropejską inicjatywę edukacyjną ukierunkowaną na kształcenie i podnoszenie świadomości prywatnych i korporacyjnych użytkowników końcowych w zakresie potencjalnych zagrożeń dotyczących internetu oraz stacjonarnych i przenośnych urządzeń TIK na każdym etapie łańcucha użytkowania, a także na promowanie bezpieczniejszych zachowań w sieci; przypomina w związku w tym o ryzyku związanym z używaniem przestarzałego sprzętu i oprogramowania komputerowego;

29.  wzywa państwa członkowskie do wzmocnienia przy pomocy Komisji programów szkoleniowych i edukacyjnych z zakresu bezpieczeństwa informacji skierowanych do krajowych organów ścigania i organów sądowych oraz właściwych agencji UE;

30.  popiera utworzenie unijnego programu kształcenia dla ekspertów akademickich w dziedzinie bezpieczeństwa informacji, ponieważ będzie on miał pozytywny wpływ na wiedzę fachową i gotowość UE w zakresie ciągle rozwijającej się cyberprzestrzeni i związanych z nią zagrożeń;

31.  opowiada się za wspieraniem edukacji w obszarze bezpieczeństwa cyberprzestrzeni (staże dla doktorantów, uniwersyteckie programy nauczania, warsztaty, szkolenia dla studentów itp.) oraz specjalistyczne ćwiczenia w zakresie ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej;

32.  wzywa Komisję do przedłożenia do końca 2012 r. wniosku w sprawie kompleksowej strategii na rzecz bezpieczeństwa internetu w Unii w oparciu o jasno sformułowaną terminologię; jest zdania, że celem strategii na rzecz bezpieczeństwa internetu powinno być utworzenie cyberprzestrzeni – wspieranej zabezpieczoną i odporną infrastrukturą oraz otwartymi standardami – sprzyjającej innowacyjności i dobrobytowi poprzez swobodny przepływ informacji oraz zapewnienie skutecznej ochrony prywatności i innych wolności obywatelskich; uważa, że w tej strategii należy szczegółowo określić zasady, cele, metody, instrumenty i rozwiązania polityczne (zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne) niezbędne dla ukierunkowania krajowych i unijnych wysiłków oraz ustanowienia minimalnych standardów odporności wśród państw członkowskich w celu zapewnienia bezpiecznych, ciągłych, niezawodnych i odpornych usług powiązanych zarówno z krytyczną infrastrukturą, jak i ogólnym korzystaniem z internetu;

33.  podkreśla, że w kolejnej strategii Komisji na rzecz bezpieczeństwa internetowego za główny punkt odniesienia należy przyjąć prace dotyczące ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej i dążyć do określenia kompleksowego i systematycznego podejścia do bezpieczeństwa cyberprzestrzeni zarówno poprzez podejmowanie działań aktywnych, takich jak wprowadzenie minimalnych norm dla środków bezpieczeństwa lub szkolenie poszczególnych użytkowników, przedsiębiorstw i instytucji publicznych, jak i poprzez podejmowanie działań reaktywnych, takich jak nakładanie sankcji karnych, cywilnych i administracyjnych;

34.  pilnie wzywa Komisję do zaproponowania sprawnego mechanizmu mającego na celu koordynację wdrażania i regularnego aktualizowania strategii na rzecz bezpieczeństwa internetu; uważa, że mechanizm ten powinien być wsparty wystarczającymi zasobami administracyjnymi, eksperckimi i finansowymi oraz ułatwiać opracowanie stanowiska UE dotyczącego spraw związanych z bezpieczeństwem internetu wspólnie z wewnętrznymi i międzynarodowymi zainteresowanymi podmiotami;

35.  wzywa Komisję do zaproponowania unijnych ram powiadamiania o naruszeniach bezpieczeństwa w sektorach o największym znaczeniu, takich jak energia, transport, dostawy żywności i wody, a także w sektorze TIK i usług finansowych, w celu zapewnienia, że właściwe organy państw członkowskich i użytkownicy będą powiadamiani o incydentach, atakach lub zakłóceniach w cyberprzestrzeni;

36.  pilnie wzywa Komisję do zwiększenia dostępności statystycznie reprezentatywnych danych dotyczących kosztów ataków cybernetycznych w UE, państwach członkowskich i przemyśle (zwłaszcza w sektorze usług finansowych i TIK) poprzez zwiększenie zdolności gromadzenia danych planowanego europejskiego centrum ds. walki z cyberprzestępczością, które ma zostać utworzone do 2013 r., zespołów reagowania na incydenty komputerowe oraz innych inicjatyw Komisji, takich jak europejski system wymiany informacji i wczesnego ostrzegania, aby zapewnić systematyczne składanie sprawozdań i współdzielenie danych dotyczących ataków cybernetycznych oraz innych form cyberprzestępczości szkodzących europejskiemu przemysłowi i państwom członkowskim oraz wesprzeć egzekwowanie prawa;

37.  opowiada się za zacieśnieniem stosunków i interakcji między krajowym sektorem prywatnym i Europejską Agencją ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji, by stworzyć wspólną platformę dla krajowych/rządowych zespołów reagowania na incydenty komputerowe i rozwoju europejskiego systemu wymiany informacji i wczesnego ostrzegania (EISAS);

38.  podkreśla, że główną siłą napędową rozwoju i wykorzystania technologii mających zwiększać bezpieczeństwo internetu jest przemysł TIK; przypomina, że w politykach UE należy unikać zakłócania rozwoju europejskiej gospodarki internetowej oraz uwzględnić konieczne bodźce w celu pełnego wykorzystania potencjału sektora przedsiębiorczości i partnerstw publiczno-prywatnych; proponuje rozważyć dodatkowe zachęty dla przemysłu w celu opracowania sprawniejszych planów ochrony infrastruktury zgodnie z dyrektywą 2008/114/WE;

39.  wzywa Komisję do przedłożenia wniosku ustawodawczego w sprawie objęcia ataków cybernetycznych (tj. phishingu profilowanego, oszustw internetowych itp.) surowszymi sankcjami karnymi;

Współpraca międzynarodowa

40.  przypomina, że współpraca międzynarodowa stanowi zasadniczy instrument w zakresie wdrażania skutecznych środków bezpieczeństwa cybernetycznego; uznaje, że obecnie UE nie jest czynnie zaangażowana w sposób trwały w procesy współpracy międzynarodowej i dialogi dotyczące bezpieczeństwa cybernetycznego; wzywa Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) do rozpoczęcia konstruktywnego dialogu ze wszystkimi państwami mającymi podobne podejście do sprawy w celu wypracowania wspólnego zrozumienia i polityk zmierzających do podniesienia poziomu odporności internetu i krytycznej infrastruktury; uważa, że UE powinna jednocześnie w sposób stały uwzględniać kwestie bezpieczeństwa internetu w zakresie swoich stosunków zewnętrznych, między innymi podczas opracowywania różnych instrumentów finansowania lub przystępowania do międzynarodowych umów obejmujących wymianę i przechowywanie wrażliwych danych;

41.  zauważa pozytywne skutki Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości, podpisanej w 2001 r. w Budapeszcie; podkreśla jednak, że oprócz zachęcania kolejnych krajów do podpisania i ratyfikowania przedmiotowej konwencji ESDZ powinna również zawrzeć dwustronne i wielostronne porozumienia w sprawie bezpieczeństwa internetu i odporności z międzynarodowymi partnerami o podobnych poglądach;

42.  wskazuje, że duża liczba działań prowadzonych aktualnie przez różne międzynarodowe i unijne instytucje, organy i agencje, jak również przez państwa członkowskie wymaga koordynacji, tak aby unikać powielania, a w tym celu warto rozważyć mianowanie urzędnika odpowiedzialnego za koordynację, ewentualnie poprzez wyznaczenie unijnego koordynatora ds. bezpieczeństwa cyberprzestrzeni;

43.  podkreśla, że ustrukturyzowany dialog między głównymi podmiotami i ustawodawcami w UE i USA zajmującymi się ochroną krytycznej infrastruktury teleinformatycznej ma szczególne znaczenie dla stworzenia wspólnego zrozumienia, interpretacji i stanowisk w odniesieniu do ram prawnych i zarządczych;

44.  z zadowoleniem przyjmuje utworzenie, na szczycie UE-USA w listopadzie 2010 r., grupy roboczej UE-USA ds. bezpieczeństwa cybernetycznego i cyberprzestępczości, oraz wspiera jej wysiłki na rzecz uwzględnienia kwestii dotyczących bezpieczeństwa internetu w dialogu w sprawie polityki transatlantyckiej; z zadowoleniem przyjmuje wspólne ustanowienie przez Komisję i rząd USA, pod patronatem grupy roboczej UE-USA, wspólnego programu i planu działania na rzecz wspólnych/zsynchronizowanych międzykontynentalnych ćwiczeń w dziedzinie bezpieczeństwa cybernetycznego w 2012/2013 r.;

45.  sugeruje zainicjowanie zorganizowanego dialogu pomiędzy UE a amerykańskimi ustawodawcami w celu przedyskutowania kwestii dotyczących internetu w ramach poszukiwania wspólnego zrozumienia, interpretacji i stanowiska;

46.  wzywa ESDZ i Komisję, na podstawie pracy wykonanej przez europejskie forum państw członkowskich, do zajęcia aktywnego stanowiska w ramach odnośnych forów międzynarodowych, między innymi poprzez koordynowanie stanowisk państw członkowskich w celu upowszechniania głównych unijnych wartości, celów i polityk w dziedzinie bezpieczeństwa i odporności internetu; zauważa, że do takich forów należą NATO, ONZ (zwłaszcza Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny i Forum Zarządzania Internetem), Internetowa Korporacja ds. Nadawania Nazw i Numerów, internetowy organ rejestracyjny IANA, OBWE, OECD oraz Bank Światowy;

47.  zachęca Komisję i Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji do uczestnictwa w dialogach z najważniejszymi zainteresowanymi podmiotami w celu opracowania prawnych i technicznych norm dotyczących cyberprzestrzeni na szczeblu międzynarodowym;

o
o   o

48.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. C 81E z 15.3.2011, s. 45. (2) Dz.U. C 236E z 12.8.2011, s. 33. (3) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0322. (4) Dz.U. L 345 z 23.12.2008, s.75. (5) Dz.U. L 69 z 16.03.05, s. 67.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 czerwca 2012 r. w sprawie nawiązania współpracy w zakresie polityki energetycznej z partnerami spoza UE: podejście strategiczne do bezpiecznych, zrównoważonych i konkurencyjnych dostaw energii (2012/2029(INI))

P7_TA(2012)0238 A7-0168/2012

Parlament Europejski,

–  uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie bezpieczeństwa dostaw energii i międzynarodowej współpracy energetycznej zatytułowany: „Polityka energetyczna UE: stosunki z partnerami spoza UE” COM(2011)0539),

–  uwzględniając wniosek Komisji dotyczący decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej mechanizm wymiany informacji w odniesieniu do umów międzyrządowych w dziedzinie energii między państwami członkowskimi a państwami trzecimi (COM(2011)0540),

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 24 listopada 2011 r. w sprawie bezpieczeństwa dostaw energii i międzynarodowej współpracy energetycznej pt. „Polityka energetyczna UE: stosunki z partnerami spoza UE”,

–  uwzględniając własną rezolucję z dnia 25 listopada 2010 r. zatytułowaną „W kierunku nowej strategii energetycznej dla Europy na lata 2011-2020”(1),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz opinie Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Rozwoju i Komisji Handlu Międzynarodowego (A7-0168/2012),

A.  mając na uwadze, że obecne wspólne globalne wyzwania w dziedzinie energii oraz wdrażanie ambitnych celów UE w zakresie energii i zmiany klimatu wymagają od Unii Europejskiej podjęcia wspólnych, skutecznych i słusznych działań na arenie międzynarodowej, przede wszystkim wzmocnienia zewnętrznego wymiaru polityki energetycznej i przyjęcia jednolitego stanowiska w celu zwiększenia dywersyfikacji źródeł i dróg dostaw energii, zwiększenia bezpieczeństwa dostaw oraz wsparcia zrównoważonej produkcji i konsumpcji;

B.  mając na uwadze, że przy utrzymaniu się obecnych tendencji liczba ludności na świecie do 2050 r. sięgnie zgodnie z szacunkami dziewięciu miliardów, globalny poziom popytu na energię wzrośnie do 2030 r. o 40%, głównie w krajach nienależących do OECD, a światowa presja konkurencyjna w zakresie dostępu do zasobów paliw kopalnych ze strony gospodarek wschodzących ulegnie nasileniu;

C.  mając na uwadze, że w następnym dziesięcioleciu uzależnienie UE od importu energii prawdopodobnie wzrośnie z uwagi na wyczerpanie wewnętrznych zasobów paliw kopalnych pomimo wzrastającego poziomu produkcji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, efektywności energetycznej oraz badań nad technologiami energetycznymi;

D.  mając na uwadze, że efektywność energetyczna ma kluczowe znaczenie dla zmniejszania zależności UE od dostaw energii z zagranicy oraz zwiększania geopolitycznej niezależności i bezpieczeństwa energetycznego UE, ponieważ UE wydaje na przywóz energii ponad 400 mld EUR rocznie; mając na uwadze, że osiągnięcie celu dotyczącego zaoszczędzenia co najmniej 20% energii nie tylko zwiększy nasze bezpieczeństwo energetyczne, ale także obniży o co najmniej 50 mld EUR rocznie odpływ bogactwa z gospodarek UE do krajów wytwarzających energię;

E.  mając na uwadze, że ważne jest, aby UE nadała priorytet zabezpieczaniu i rozwijaniu wewnętrznych zasobów paliw kopalnych, zwłaszcza znaczących rezerw odkrytych niedawno na Morzu Śródziemnym, które zmniejszyłyby zależność Europy od importu energii; mając na uwadze duże możliwości w dziedzinie wspólnego rozwoju i eksploatacji źródeł paliw kopalnych wraz z państwami sąsiadującymi z UE;

F.  mając na uwadze, że obecnie UE – jako gospodarka cyfrowa i społeczeństwo cyfrowe – jest o wiele bardziej niż kiedykolwiek wcześniej zależna od ciągłej i niezawodnej podaży energii elektrycznej;

G.  mając na uwadze, że UE jest już ważnym importerem paliw kopalnych i staje się coraz bardziej zależna od przywozu i zewnętrznych dostawców i krajów tranzytowych; mając na uwadze, że umacnia to znacznie pozycję UE jako ważnego nabywcy na ogólnoświatowych rynkach energii;

H.  mając na uwadze, że rosnąca liczba ludności i wzrost standardów życia mogą podnieść światowe zapotrzebowanie na energię do 2030 r. nawet o 40%; mając na uwadze, że wysoki i rosnący stopień zależności UE od przywozu energii wymaga wdrożenia strategii politycznych, które odzwierciedlą i uwzględnią ten ewentualny rozwój sytuacji;

I.  mając na uwadze, że wspólna zewnętrzna polityka energetyczna oparta na solidarności, dywersyfikacji i współpracy strategicznej także z krajami będącymi głównymi odbiorcami energii, a także na wspieraniu rodzimych odnawialnych źródeł energii stworzyłaby synergię pomagającą zapewnić bezpieczeństwo dostaw do Unii Europejskiej i zwiększyć zdolność UE do podejmowania działań w kwestiach dotyczących polityki zagranicznej oraz wiarygodność Unii jako globalnego gracza, w tym także w dziedzinie zmiany klimatu;

J.  mając na uwadze, że przedsiębiorstwa z państw trzecich czerpią korzyści z otwarcia rynku energii UE, jednak nieprzejrzyste praktyki handlowe i wrogie przejęcia dokonywane na rynku energii UE przez takie przedsiębiorstwa stanowią zagrożenie wymagające rygorystycznego stosowania unijnych reguł konkurencji i innych odnośnych przepisów w celu zapewnienia właściwie funkcjonującego rynku wewnętrznego dysponującego zdywersyfikowanymi dostawami energii i zapobieżenia zakłóceniom oraz kryzysom dostaw ropy naftowej i gazu w przyszłości;

K.  mając na uwadze, że państwa członkowskie stają się w coraz większym stopniu wzajemnie powiązane i w związku z tym działania służące zapewnieniu bezpieczeństwa dostaw podejmowane wyłącznie na szczeblu krajowym okazały się niewystarczające i nie gwarantują ochrony długoterminowych interesów wszystkich państw członkowskich UE;

L.  mając na uwadze, że pomimo ogólnego uznania przez UE konieczności rozwoju infrastruktury energetycznej wciąż brak jest niezbędnych inwestycji;

M.  mając na uwadze, że tylko w pełni zintegrowany europejski rynek energii funkcjonujący w oparciu o zasadę solidarności umożliwia dostateczne sprostanie wyzwaniom związanym z bezpieczeństwem dostaw energii wynikającym z różnic w składzie i udziale przywozu energii w poszczególnych państwach członkowskich,

N.  mając na uwadze, że zapewnienie zgodności i spójności stosunków zewnętrznych UE z kluczowymi producentami, krajami tranzytowymi i krajami otrzymującymi ma zasadnicze znaczenie, a w negocjacjach z potężnymi dostawcami energii z państw trzecich istotna jest koordynacja strategiczna i polityczna wśród państw członkowskich;

O.  mając na uwadze, że stosunki w dziedzinie energii wymagają przewidywalności, stabilności i długoterminowych inwestycji;

P.  mając na uwadze, że wyzwanie w zakresie bezpieczeństwa energetycznego polega na ograniczeniu niepewności powodującej napięcia pomiędzy krajami oraz na zmniejszeniu liczby nieskutecznych mechanizmów rynkowych, które niweczą korzyści handlowe zarówno dla dostawców, jak i dla odbiorców;

Q.  mając na uwadze, że według średnich szacunków w regionie arktycznym znajduje się jedna trzecia wciąż nieodkrytych światowych zasobów gazu oraz 13% nieodkrytych zasobów ropy;

Wewnętrzny rynek energii – lepsza koordynacja na szczeblu UE

1.  podkreśla konieczność dopilnowania, aby transgraniczna infrastruktura energetyczna na terenie Unii była w pełni rozwinięta; podkreśla także konieczność ścisłej koordynacji strategii politycznych państw członkowskich oraz wspólnego działania i solidarności w dziedzinie zewnętrznej polityki energetycznej i bezpieczeństwa energetycznego przy jednoczesnym uznaniu znaczenia przejrzystości i pełnego wdrożenia wewnętrznego rynku energii zgodnie z długofalowymi celami w dziedzinie energetyki i zmiany klimatu;

2.  uważa, że polityka energetyczna musi być integralną i istotną częścią wspólnej polityki zagranicznej oraz że powinna zostać sformułowana i wdrożona zgodnie z innymi strategiami politycznymi o wymiarze zewnętrznym;

3.  podkreśla, że UE – biorąc pod uwagę zarówno obecne uwarunkowania ekonomiczne, jak i cel w postaci utworzenia prawdziwie jednolitego unijnego rynku energii – powinna nadać pierwszeństwo tym inwestycjom w dziedzinie infrastruktury energetycznej, które umożliwiają stopniowy wzrost zdolności przy minimalnych nakładach inwestycyjnych, dzięki czemu jednolity rynek UE skorzysta ze zoptymalizowanego wykorzystania infrastruktury energetycznej przy jednoczesnym zapewnianiu i promowaniu bezpieczeństwa dostaw, konkurencyjności oraz zrównoważonego charakteru w opłacalny sposób;

4.  przypomina wniosek Parlamentu w sprawie przygotowania planów Europejskiej Wspólnoty Energetycznej z uwzględnieniem ścisłej współpracy w dziedzinie sieci energetycznych i europejskiego finansowania nowych technologii energetycznych w celu likwidacji rozdrobnienia europejskiej polityki energetycznej i wyposażenia Unii w silną międzynarodową pozycję w jej stosunkach w dziedzinie energetyki;

5.  wzywa Komisję do przedstawienia wniosku w sprawie uruchomienia obserwatorium energetycznego mającego na celu stworzenie lepszego wywiadu na temat rynków importujących energię oraz lepszej analizy rynków eksportowych;

6.  uważa, że w pełni funkcjonujący, wzajemnie powiązany i zintegrowany wewnętrzny rynek energii w Europie może w znacznym stopniu zwiększyć bezpieczeństwo dostaw nawet w perspektywie krótkoterminowej oraz stanowi zasadniczy element owocnej europejskiej zewnętrznej polityki energetycznej; uważa również, iż europejskie ramy regulacyjne dotyczące energetyki stanowią kluczowy element procesu budowania wewnętrznego rynku energii i powinny być promowane w krajach partnerskich poprzez podnoszenie wiedzy na temat jego celu, zalet i korzyści; nadrzędnym celem jest przy tym dopilnowanie, aby zewnętrzna polityka energetyczna UE i umowy dwustronne państw członkowskich były w pełni zgodne z przepisami UE;

7.  podkreśla, że Komisja i ESDZ muszą dopilnować, by wszystkie zawarte przez UE umowy wielostronne i dwustronne, zwłaszcza umowy o partnerstwie i współpracy, były całkowicie zgodne z zasadami rynku wewnętrznego UE; podkreśla, że umowy takie powinny zapewniać wzajemność, równe warunki działania i przejrzystość w celu stworzenia bezpiecznego otoczenia prawnego dla inwestorów z UE w państwach będących dostawcami energii oraz w państwach tranzytowych;

8.  wzywa UE i państwa członkowskie do zadbania o urzeczywistnienie dobrze połączonego wewnętrznego rynku energii będącego w stanie oprzeć się naciskom zewnętrznym oraz próbom wykorzystywania dostaw i cen energii jako narzędzia nacisku w ramach polityki zagranicznej; w związku z tym podkreśla potrzebę zwiększenia finansowania projektów ukierunkowanych na wzajemne połączenie rynków energii w UE oraz ukończenia do końca 2015 r. budowy europejskich sieci infrastruktury gazowej i energetycznej, w szczególności opracowania planu działań w zakresie połączeń międzysystemowych w państwach bałtyckich, o którym jest mowa w trzecim pakiecie energetycznym UE;

9.  podkreśla, że właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego wymaga, aby w momencie znalezienia się na terytorium UE energia importowana do Unii w pełni podlegała regułom wewnętrznego rynku energii; odkreśla zatem, że UE powinna dążyć do zbliżenia przepisów z państwami ościennymi pragnącymi przyjąć reguły wewnętrznego rynku energii UE; podkreśla znaczenie i rolę w tym względzie Wspólnoty Energetycznej;

10.  wzywa Komisję Europejską do poparcia idei utworzenia kompleksowego unijnego systemu indeksacji cen gazu opartego na rynkowych cenach gazu, aby umożliwić wszystkim unijnym firmom handlującym gazem wymianę handlową z zewnętrznymi dostawcami gazu w bardziej uczciwy i przewidywalny sposób niezależnie od cen ropy, a także aby nadal zwiększać konkurencję na wewnętrznym rynku gazowym UE;

11.  podkreśla, że należy w pełni wykorzystać potencjał wynikający z integracji wewnętrznego rynku energii i infrastruktury energetycznej poprzez połączenie środków, wiedzy fachowej i zdolności państw członkowskich oraz UE; wzywa zatem do większej przejrzystości i większego zaangażowania UE w negocjowanie umów między państwami członkowskimi i państwami trzecimi, ponieważ umowy te również mogą mieć wpływ na funkcjonowanie wewnętrznego rynku energii UE; wspiera Komisję w jej działaniach na rzecz większej przejrzystości i wymiany informacji pomiędzy państwami członkowskimi oraz wzywa do korzystania w większym stopniu z istniejących środków w dziedzinie konkurencji, aby uniemożliwić obchodzenie przepisów prawa UE;

12.  podkreśla dodatkową odpowiedzialność Parlamentu w dziedzinie energetyki wynikającą z art. 194 TFUE oraz nalega na stosowne włączanie Parlamentu we wszystkie procesy informacyjne i konsultacyjne odnoszące się do zewnętrznej polityki energetycznej; podkreśla w związku z tym, że Parlament powinien być włączony w wymianę danych na temat zbiorowych działań, programów i przedsięwzięć podejmowanych przez UE, jej instytucje finansowe lub inne organy UE;

13.  z zadowoleniem odnosi się do przystąpienia Republiki Mołdowy i Ukrainy do Wspólnoty Energetycznej, a także do przyznania w niej Armenii i Gruzji statusu obserwatorów, co przyczyni się do poprawy regionalnej współpracy w dziedzinie energetyki za sprawą lepszych ram regulacyjnych dla przyszłych partnerstw pomiędzy UE i tymi krajami partnerskimi;

14.  ponawia apel Parlamentu, aby międzynarodowe przedsięwzięcia w dziedzinie energetyki opierały się na przejrzystych porozumieniach międzyrządowych na szczeblu państw członkowskich lub Unii; podkreśla, że opieranie przedsięwzięć energetycznych jedynie na umowach handlowych zagraża zarówno ochronie inwestorów, jak i pełnemu przestrzeganiu reguł rynku wewnętrznego;

15.  wzywa do większej synergii między unijną polityką handlową i energetyczną zgodnie z dokumentami strategicznymi dotyczącymi współpracy w zakresie polityki energetycznej z partnerami spoza UE, w tym strategią „Energia 2020” i komunikatem Komisji w sprawie bezpieczeństwa dostaw energii i międzynarodowej współpracy energetycznej;

16.  podkreśla, iż wzmocnienie zewnętrznego wymiaru polityki energetycznej UE ma kluczowe znaczenie zarówno dla wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego UE, jak i dla poprawy relacji handlowych UE z państwami trzecimi; kładzie nacisk na konieczność zbudowania trwałych ram współpracy energetycznej i surowcowej z naszymi strategicznymi partnerami handlowymi, które będą w pełni zgodne z regulacjami wewnętrznego rynku energii;

17.  uważa, że lepsza koordynacja wśród samych państw członkowskich oraz między państwami członkowskimi a Komisją powinna umożliwić państwom członkowskim pełne wykorzystanie politycznego i gospodarczego znaczenia Unii; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący decyzji ustanawiającej mechanizm wymiany informacji w odniesieniu do umów międzyrządowych w dziedzinie energii między państwami członkowskimi a państwami trzecimi; podkreśla wartość dodaną opinii Komisji oraz jej pomocy podczas procesu negocjacji w celu zapewnienia zgodności umów międzyrządowych z przepisami wewnętrznego rynku energii zgodnie z długofalowymi celami UE w dziedzinie energetyki i zmiany klimatu;

18.  podkreśla, że utworzenie mechanizmu wymiany informacji w odniesieniu do umów międzyrządowych w zakresie energetyki pomiędzy państwami członkowskimi UE a państwami trzecimi w znacznym stopniu poprawiłoby przejrzystość, koordynację i skuteczność polityki w całej UE;

19.  wzywa do zacieśnienia współpracy pomiędzy Radą, Komisją i Europejską Służbą Działań Zewnętrznych, tak aby mogły one mówić jednym głosem i podejmować wspólne działania w sprawach dotyczących wspólnej zagranicznej polityki energetycznej; podkreśla potrzebę ustanowienia w ramach ESDZ działu ds. polityki energetycznej oraz zaangażowania delegacji UE w prowadzenie działań dyplomatycznych energetycznej w terenie;

20.  popiera wykorzystanie takich instrumentów jak mechanizm wczesnego ostrzegania w stosunkach z dostawcami energii i państwami tranzytowymi; jest przekonany, że w świetle rosnącej konkurencyjności zasobów i istniejących monopoli producentów konieczne jest dalsze propagowanie koncepcji wspólnego nabywania surowców energetycznych przez państwa członkowskie;

21.  wzywa państwa członkowskie i Komisję do zidentyfikowania barier handlowych i inwestycyjnych w stosunkach energetycznych z państwami trzecimi oraz do podjęcia działań mających na celu, w stosownych przypadkach, zlikwidowanie wspomnianych barier zarówno dwustronnie, jak i za pośrednictwem Światowej Organizacji Handlu;

22.  popiera wniosek Rady, aby zbadać funkcjonowanie Traktatu o Wspólnocie Energetycznej oraz ustanowienie planu działania umożliwiającego przyspieszoną modernizację sektorów energetycznych; apeluje o położenie większego nacisku na wdrażanie reform i technologii, takich jak inteligentne sieci, w celu pobudzenia dynamiki włączania energii ze źródeł odnawialnych i wzrostu efektywności energetycznej; w związku z tym popiera koncepcje nadania nowego impulsu Traktatowi karty energetycznej i proponuje wprowadzenie w tym celu partnerstw strategicznych; powtarza, że wymiar społeczny traktatu musi zostać tak rozwinięty, aby skutecznie rozwiązywać problemy takie jak ubóstwo energetyczne i korupcja;

23.  wzywa Komisję do podkreślenia znaczenia i konieczności wsparcia konferencji karty energetycznej, aby lepiej wykorzystać potencjał karty energetycznej w głównych obszarach, takich jak handel, tranzyt, inwestycje i rozstrzyganie sporów, w tym m.in. poprzez rozszerzenie Traktatu karty energetycznej na państwa, które go jeszcze nie podpisały czy nie ratyfikowały;

24.  uważa, że każde państwo członkowskie powinno przynajmniej raz na kwartał publikować i przesyłać Eurostatowi swoją średnią dwustronną cenę importową gazu ziemnego w terminie nieprzekraczającym dwóch kwartałów;

25.  uważa, że wdrożenie konsekwentnej i spójnej zewnętrznej polityki energetycznej UE wymaga systematycznej koordynacji między państwami członkowskimi i Komisją; wzywa Komisję do systematycznej wymiany z państwami członkowskimi informacji dotyczących priorytetów oraz działań UE i państw członkowskich w dziedzinie zewnętrznej strategii energetycznej na szczeblu politycznym i eksperckim przede wszystkim poprzez wnioskowaną strategiczną grupę ds. międzynarodowej współpracy energetycznej; wzywa do udziału niezależnych organów regulacyjnych sektora energii w charakterze ekspertów w ramach strategicznej grupy ds. międzynarodowej współpracy energetycznej ze względu na ich doświadczenie i dogłębną wiedzę w zakresie funkcjonowania transgranicznych rynków energii elektrycznej i gazu;

26.  uważa, że skuteczność środków proponowanych przez Komisję można by zwiększyć poprzez ich priorytetyzację, określenie ram czasowych i planów działania, a także poprzez ocenę poczynionych postępów oraz przestrzegania terminów;

27.  uważa, że zapewnienie spójności celów horyzontalnych określonych w Traktacie z Lizbony ma fundamentalne znaczenie dla zewnętrznej polityki energetycznej UE; apeluje o terminowe informowanie Parlamentu o priorytetowych projektach UE;

28.  wzywa państwa członkowskie do niezawierania umów dotyczących dostaw energii lub dostaw technologii energetycznych z państwami trzecimi, które naruszają interesy innego państwa członkowskiego Unii;

29.  jest zdania, że podczas formalnych i nieformalnych posiedzeń ministrów ds. energetyki na forum Rady z udziałem i silnym poparciem wysokiej przedstawiciel, komisarza ds. energii i ich właściwych służb należy prowadzić systematyczne debaty w sprawie wyzwań związanych z zewnętrzną polityką energetyczną UE; takie posiedzenia powinny być również wykorzystywane do koordynowania wspólnego i spójnego stanowiska eurpejskiego przed spotkaniami na wysokim szczeblu w organizacjach międzynarodowych, takich jak MAE, ONZ, IRENA, IPEEC i MAEA, kiedy to ważne jest, aby UE odgrywała bardziej aktywną i wpływową rolę; Parlament powinien być regularnie informowany i należy przeprowadzać z nim konsultacje na temat wszystkich istotnych kwestii;

30.  uważa, że jeżeli dany projekt infrastrukturalny o znaczeniu strategicznym wpływa na bezpieczeństwo dostaw energii dla całej UE, Rada powinna rozważyć udzielenie Komisji mandatu do prowadzenia negocjacji, i że udzielenie takiego mandatu należy rozważyć także w przypadku innych umów międzyrządowych uważanych za mające istotny wpływ na cele długofalowej polityki energetycznej UE, zwłaszcza na jej niezależność energetyczną; apeluje w związku z tym o stosowne konsultacje i komunikację z Parlamentem;

31.  wzywa Komisję do opracowania narzędzia wymiany informacji pozwalającego na gromadzenie oraz udostępnianie odnośnych danych dotyczących programów energetycznych instytucji administracyjnych i finansowych państw członkowskich i UE oraz projektów w państwach trzecich; wzywa w związku z tym państwa członkowskie do przekazywania Komisji właściwych danych;

32.  wzywa Komisję do monitorowania globalnych rynków energii i współpracy w tym względzie z państwami członkowskimi oraz organizacjami międzynarodowymi, takimi jak MAE; wzywa Komisję do przedstawienia przed końcem 2012 r. instrumentu prawnego przeznaczonego do tego celu;

33.  podkreśla, że biorąc pod uwagę znaczne uzależnienie Unii od przywozu energii, większa dywersyfikacja źródeł dostaw – w tym nowych źródeł energii – i dróg dostaw oraz rozwój unijnych odnawialnych źródeł energii to pilne i istotne elementy wspierania polityki bezpieczeństwa zewnętrznego Unii, jej strategicznej roli oraz niezależności, spójności, wiarygodności i skuteczności jej polityki zagranicznej;

34.  wzywa do opracowania skoordynowanej, jednolitej strategii politycznej UE w odniesieniu do nowych dostawców energii, ze szczególną troską o poprawę warunków konkurencji w UE, aby zapewnić nowym dostawcom możliwość dostępu do rynku UE;

35.  apeluje o stworzenie większej synergii między unijną polityką handlową a energetyczną, zgodnie ze strategią „Europa 2020”; podkreśla potrzebę wspierania światowych struktur zarządzania surowcami umożliwiających zmniejszenie międzynarodowych napięć w tej dziedzinie i w tym kontekście zaleca jako wzór do naśladowania Międzynarodowe Forum Energii (IEF); uważa, że jednym z najważniejszych priorytetów jest zawieranie z naszymi strategicznymi partnerami handlowymi długoterminowych umów na dostawy energii i surowców po uczciwych cenach; w związku z tym wzywa UE do przyjęcia spójnej strategii zawierania z tymi partnerami umów na dostawy energii;

Dywersyfikacja – większe bezpieczeństwo dostaw energii do Europy

36.  podkreśla, że w Traktacie UE apeluje się o solidarność pomiędzy państwami członkowskimi, która powinna być częścią zarówno codziennej pracy, jak i zarządzania kryzysowego w wewnętrznej i zewnętrznej polityce energetycznej; zwraca się do Komisji o podanie jasnej definicji „solidarności energetycznej” w celu dopilnowania, aby mogły ją stosować wszystkie państwa członkowskie;

37.  wskazuje, że rosnące uzależnienie UE od importowanych paliw kopalnych osłabi jej polityczne znaczenie i może mieć poważny wpływ na niezawisłość decyzji podejmowanych przez nią w innych obszarach polityki oraz że tej niekorzystnej sytuacji może przeciwdziałać jedynie pełne przejście na bezpieczne dla środowiska dostawy energii oraz efektywność energetyczna, a także wzajemne powiązania, współzależność i solidarność między państwami członkowskimi;

38.  podkreśla, że wspólna polityka energetyczna UE oraz cele strategiczne powinny znaleźć odpowiednie odzwierciedlenie w stosunkach zewnętrznych UE, a także w regionalnych strategiach politycznych i w europejskiej polityce sąsiedztwa;

39.  zwraca się do Komisji o wsparcie również badań i rozwoju w zakresie zasobów własnych surowców energetycznych oraz o wsparcie dla realizacji dostaw surowców z kierunków dywersyfikujących dostawców, źródła zaopatrzenia i trasy przesyłu surowców do poszczególnych regionów UE w celu zapewnienia minimum dwóch różnych kierunków dostaw do każdego regionu, zgodnie z komunikatem Komisji pt. „Priorytety w odniesieniu do infrastruktury energetycznej na 2020 r. i w dalszej perspektywie – plan działania na rzecz zintegrowanej europejskiej sieci energetycznej” (COM(2010)0677);

40.  podkreśla, że zewnętrzna polityka energetyczna UE powinna przyczyniać się do zapewnienia bezpiecznej, pewnej, zrównoważonej i dostępnej energii, a także być spójna z ogólnymi celami polityki energetycznej UE dotyczącymi konkurencyjności, bezpieczeństwa dostaw i ich zrównoważonego charakteru oraz z celami UE w dziedzinie energii i klimatu, które mają zostać osiągnięte do 2050 r.;

41.  podkreśla, że należy przyspieszyć działania na rzecz dywersyfikacji dostawców, dróg i źródeł dostaw energii do UE z uwzględnieniem priorytetowych korytarzy infrastruktury energetycznej, przede wszystkim tych mających na celu utworzenie prawdziwie konkurencyjnego rynku gazu, nowych korytarzy transportowych (korytarz południowy i basen Morza Śródziemnego), wzmocnienie korytarzy istniejących (korytarz wschodni) oraz tworzenie prawdziwie konkurencyjnych źródeł dostaw gazu dzięki zwiększeniu udziału LNG w UE oraz dotarciu do nowych oddalonych dostawców (Australia, Kanada, Stany Zjednoczone, Ameryka Łacińska, Afryka Subsaharyjska, Azja Środkowa itp.);

42.  podkreśla też znaczenie poprawy wzajemnego połączenia sieci energetycznych i ukończenia eurośródziemnomorskich i euroatlantyckich połączeń infrastruktury energii elektrycznej i gazu oraz planu wzajemnego połączenia bałtyckiego rynku energii przy jednoczesnym unowocześnieniu i usprawnieniu istniejących zakładów energii elektrycznej i elektrowni gazowych, a także odnośnej infrastruktury (wzajemnych połączeń, sieci, rurociągów, sieci przesyłowych, przechowywania, a także terminali skroplonego gazu ziemnego); dzięki tym środkom żadne państwo członkowskie nie powinno pozostać wyspą energetyczną, a energia będzie mogła przepływać swobodnie w całej UE; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje propozycję instrumentu „Łącząc Europę”;

43.  wzywa Komisję do poparcia włączenia tak zwanej „klauzuli bezpieczeństwa energetycznego” do umów handlowych, układów o stowarzyszeniu i umów o partnerstwie i współpracy z państwami będącymi producentami i z państwami tranzytowymi, zważywszy na to, że wspomniana klauzula pełniłaby funkcję kodeksu postępowania oraz wyraźnie określała środki, jakie należałoby przyjąć w przypadku każdorazowej jednostronnej zmiany warunków umowy przez jednego z partnerów;

44.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji zatytułowany „W sprawie bezpieczeństwa dostaw energii i międzynarodowej współpracy energetycznej – ”Polityka energetyczna UE: stosunki z partnerami spoza UE' COM(2011)0539); jest jednak zdania, że aby umożliwić UE ochronę interesów w zakresie bezpieczeństwa energetycznego oraz podczas negocjacji z partnerami zewnętrznymi, zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych, konieczne jest opracowanie dalszych instrumentów opartych na solidarności między państwami członkowskimi UE;

45.  wzywa Komisję do opracowania wyczerpującego zestawu krótko-, średnio- i długoterminowych priorytetów w zakresie polityki energetycznej w ramach stosunków z krajami ościennymi w celu ustanowienia wspólnego obszaru prawnego na podstawie opartych o dorobek prawny zasad i norm rynku wewnętrznego; podkreśla znaczenie dalszego rozszerzania Europejskiej Wspólnoty Energetycznej oraz ustanowienia prawnych mechanizmów kontroli w celu zajęcia się niedostatecznym wdrażaniem dorobku prawnego;

46.  popiera dialog polityczny i gospodarczy z państwami sąsiedzkimi UE na temat wykorzystania nowych źródeł energii;

47.  apeluje o wdrożenie istniejących mechanizmów oraz o utworzenie nowych mechanizmów w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa i synergii czarnomorskiej w celu zacieśnienia współpracy z myślą o osiągnięciu większej przejrzystości i stabilności dostaw i tranzytu;

48.  popiera dialog polityczny z Norwegią i Rosją na temat poszukiwania nowych źródeł energii w Morzu Barentsa zgodnie z wymogiem ochrony wrażliwego środowiska regionu arktycznego oraz współpracę z Norwegią w zakresie przywozu energii hydroelektrycznej za pośrednictwem dalekosiężnych podmorskich kabli energetycznych; apeluje o szybsze sformułowanie strategii UE na rzecz regionu arktycznego;

49.  uważa zewnętrzny dialog polityczny za istotny dla uniezależnienia światowego wzrostu gospodarczego od wykorzystywania zasobów energetycznych oraz dla wspierania bardziej przewidywalnych rynków energii, a także za korzystny dla stosunków politycznych; podkreśla znaczenie dialogu z gospodarkami wschodzącymi, takimi jak Chiny, Indie, Brazylia, Indonezja i Republika Południowej Afryki, oprócz dialogu z innymi ważnymi krajami będącymi odbiorcami energii, takimi jak Stany Zjednoczone i Japonia;

50.  jest zdania, że UE powinna wspierać rozwój i pogłębianie współpracy w zakresie polityki energetycznej z państwami trzecimi, które podzielają te same wartości oraz chcą się zaangażować w demokratyczne reformy i propagowanie wartości, na których opiera się UE;

51.  z zadowoleniem przyjmuje zalecenia Komisji dotyczące zacieśnienia współpracy politycznej ze wschodnimi sąsiadami i uważa, że przystąpienie Turcji do Traktatu o Wspólnocie Energetycznej oraz otwarcie rozdziału dotyczącego energii w negocjacjach w sprawie przystąpienia do UE należy traktować jako kwestie wyjątkowo pilne; z zadowoleniem odnosi się ponadto do inicjatywy dialogu trójstronnego (UE-Ukraina-Rosja) i podkreśla konieczność zapewnienia kompleksowej współpracy politycznej i administracyjnej z oboma partnerami;

52.  podkreśla, że działanie służące zwiększaniu wewnętrznej produkcji energii ze źródeł odnawialnych ma krytyczne znaczenie dla zmniejszenia zależności UE od przywozu węglowodorów; utrzymuje, że należy na nowo poddać ocenie unijną produkcję energii i strukturę dystrybucyjną zgodnie z długofalowymi celami UE w dziedzinie energii i klimatu;

53.  przypomina o znaczącym wkładzie LNG w unijne dostawy energii i wzywa do zacieśnienia współpracy z głównymi dostawcami, a także z obecnymi i przyszłymi odbiorcami;

54.  podkreśla, że dywersyfikacja powinna oznaczać nowe niepochodzące z Rosji źródła ropy, gazu i energii elektrycznej dla tych państw członkowskich, które w zbyt dużym stopniu uzależnione są od tego pojedynczego dostawcy; podkreśla, że wprawdzie rosyjski gaz stanowi jedynie 24% gazu wykorzystywanego w całej UE, ale z kolei udział tego gazu w zasobach dwunastu z 27 państw członkowskich kształtuje się na poziomie od 48% do 100% i tym samym ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo energetyczne Unii;

55.  jest zdania, że wraz z upowszechnieniem się nowych, niekonwencjonalnych technologii energetycznych (piaski roponośne i gaz łupkowy w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Australii, Katarze, Brazylii i Argentynie, eksploracja energetyczna regionu arktycznego, dalsze wydobycie w Iraku, Wenezueli i Afryce), w charakterze potencjalnych przyszłych dostawców pojawiają się nowi partnerzy, nowe podmioty i regiony, a UE musi zatem również skoncentrować swoje wysiłki na pełnym wykorzystaniu tej nowej sytuacji oraz rozwijaniu nowych partnerstw energetycznych w celu zdywersyfikowania dostawców;

56.  doceniając wagę przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, podkreśla konieczność zachowania konkurencyjności i innowacyjności, m.in. poprzez wykorzystanie odpowiednich instrumentów polityki handlowej; przejście na gospodarkę niskoemisyjną musi się odbywać w sposób dostosowany do potencjału odnośnego obszaru geograficznego, specyfiki systemu energetycznego, koszyka energetycznego danego państwa członkowskiego i jego struktury geologicznej; uważa, że to podejście umożliwi utrzymanie maksymalnego poziomu bezpieczeństwa energetycznego i konkurencyjności gospodarki, a jednocześnie pozwoli poszanować traktatową niezależność każdego państwa członkowskiego do określania warunków wykorzystania jego zasobów energetycznych, dokonywania wyboru między różnymi źródłami energii i wskazywania ogólnej struktury jego zaopatrzenia w energię;

57.  dostrzega znaczenie bezpośrednich inwestycji zagranicznych UE w budowę i modernizację infrastruktury energetycznej w krajach rozwijających się; podkreśla jednocześnie konieczność odpowiedniej prawnej ochrony takich inwestycji, co można osiągnąć dzięki rozszerzeniu dorobku prawnego UE na państwa trzecie (m.in. poprzez wzmocnienie i rozszerzenie obowiązywania Traktatu o Wspólnocie Energetycznej;

58.  odnotowuje znaczenie szeroko zakrojonej współpracy w regionie arktycznym, zwłaszcza pomiędzy krajami leżącymi w obszarze euroatlantyckim;

Zrównoważony charakter – silniejsze partnerstwo z państwami-dostawcami i organizacjami międzynarodowymi

59.  uważa, że coraz większy popyt na świecie na energię oraz wysoka koncentracja rezerw paliw kopalnych w krajach w znacznym stopniu niestabilnych i niedemokratycznych zagraża UE oraz poważnie zakłóca kształtowanie wiarygodnych, skutecznych i spójnych wspólnych europejskich strategii politycznych;

60.  uważa, że partnerstwa energetyczne zawierane przez UE oraz jej zaangażowanie na forach światowych, takich jak np. grupa G-20, należy wykorzystywać do wspierania bardziej zrównoważonej polityki energetycznej w państwach trzecich, a jednocześnie muszą one zwiększać przejrzystość rynku, łagodzić wahania na rynkach międzynarodowych oraz przyczyniać sie do utworzenia globalnego rynku energii mniej narażonego na szoki i zakłócenia podaży;

61.  podkreśla konieczność rozszerzenia połączeń między europejską siecią energetyczną a państwami ościennymi (Bałkany Zachodnie, sąsiedzi wschodni, państwa basenu Morza Kaspijskiego, państwa północnoafrykańskie i bliskowschodnie) poprzez utworzenie nowych wzajemnych powiązań i wspieranie utworzenia szerszego obszaru regulacyjnego, maksymalne rozszerzenie standardów UE w zakresie ochrony środowiska i bezpieczeństwa, aby wszystkie rodzaje elektrowni położonych w pobliżu granic UE spełniały najwyższe normy bezpieczeństwa jądrowego;

62.  podkreśla znaczenie prowadzenia przedsięwzięć infrastrukturalnych będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, o których mowa jest we wniosku Komisji dotyczącym rozporządzenia w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej oraz w komunikacie Komisji pt. „Priorytety w odniesieniu do infrastruktury energetycznej na 2020 r. i w dalszej perspektywie”; z uwagi na strategiczne znaczenie tych projektów uważa za istotne, aby wynikające z nich umowy z zewnętrznymi partnerami otrzymały odpowiedni priorytet, były w zrównoważony sposób opracowane i zostały sprawnie zawarte w ramach opartego na regułach systemu rynkowego;

63 podkreśla, że w dialogu energetycznym UE-Rosja, w którym UE powinna przemawiać jednym głosem, należy uwzględnić specyficzne położenie i zależność państw członkowskich UE z Europy Środkowej i Wschodniej, ponieważ ich bezpieczeństwo energetyczne można zagwarantować jedynie poprzez wzajemne powiązanie infrastruktury w całej UE oraz poprzez pełne wdrożenie reguł wewnętrznego rynku energii; uważa, że w dialogu tym należy podejmować takie istotne kwestie, jak dostęp do zasobów energii, sieci energetycznych i rynków eksportujących energię, bezpieczeństwo inwestycji, wzajemne oddziaływanie, zapobieganie kryzysom i współpraca, równe zasady działania i ustalanie cen energii; podkreśla, że należy zwrócić szczególną uwagę na kwestię rurociągu Przyjaźń oraz podjąć konkretne działania na szczeblu UE w celu przywrócenia dostaw ropy zamkniętym odcinkiem rurociągu;

64.  podkreśla, że ponieważ państwa członkowskie rozpoczynają łączenie i integrację swoich rynków krajowych poprzez inwestycje w infrastrukturę i przyjęcie wspólnych regulacji, należy także podjąć działania na rzecz współpracy z Rosją w celu określenia kreatywnych i wzajemnie akceptowalnych środków mających na celu zmniejszanie rozbieżności pomiędzy oboma rynkami energii;

65.  podkreśla znaczenie dialogu z Rosją w dziedzinie energetyki oraz planu działania UE-Rosja zaproponowanego przez Radę ds. Energii; podkreśla znaczenie współpracy w obszarach wzajemnej korzyści, takich jak wspólne badania i transfer technologii, zwłaszcza w dziedzinie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii;

66.  apeluje o objęcie Traktatem karty energetycznej większej liczbę krajów oraz o podjęcie na forum konferencji karty energetycznej działań na rzecz negocjacji w sprawie porozumienia prowadzącego do pełnej akceptacji przez Rosję zasad karty energetycznej i dołączonej do niej protokołów;

67.  wzywa do zacieśnienia strategicznego partnerstwa z Rosją poprzez zawarcie nowej umowy o partnerstwie i współpracy; podkreśla, że ta nowa umowa powinna być w pełni zgodna z regułami rynku wewnętrznego oraz przepisami trzeciego pakietu energetycznego UE i oparta na wzajemnym szacunku i zasadzie wzajemności; podkreśla, że Rosja jest już związana europejskim Traktatem karty energetycznej zgodnie z jego art. 45; jest przekonany, że ratyfikowanie TKE przez Rosję przyniosłoby obopólne korzyści w dwustronnych stosunkach energetycznych;

68.  podkreśla rolę Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest, które przyczyni się do realizacji celów Partnerstwa Wschodniego, a tym samym będzie mieć pozytywny wpływ na kwestie bezpieczeństwa energetycznego;

69.  przypomina, że państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego są już częścią rynku wewnętrznego UE i że współpraca między nimi jest kluczowa dla osiągnięcia celów energetycznych na 2020 r.; z zadowoleniem przyjmuje obecne inicjatywy na rzecz zacieśnienia współpracy ze Szwajcarią, które powinny zmierzać także do jej pełnego włączenia w wewnętrzny rynek energetyczny UE;

70.  uważa, że zewnętrzna polityka energetyczna UE powinna bazować na zasadach solidarności, przejrzystości, pomocniczości, trwałości, współpracy i wzajemności oraz na podejściu rynkowym uregulowanym przepisami i na koordynacji działań UE, jej państw członkowskich i krajów partnerskich, a także powinna promować wszystkie te aspekty; uważa, że przestrzeganie założeń horyzontalnych zapisanych w Traktacie z Lizbony ma zasadnicze znaczenie dla potwierdzenia roli Europy w zmieniającej się regionalnej sytuacji politycznej; wzywa Radę, aby przyznała Komisji mandat do rozpoczęcia negocjacji w sprawie przekształcenia w prawnie wiążące teksty obowiązujących protokołów ustaleń dotyczących kwestii energetycznych podpisanych z państwami ościennymi;

71.  podkreśla znaczenie dalszego rozwoju partnerstwa energetycznego Afryka-UE zawartego w 2010 r.;

72.  jest przekonany, że skuteczniejsze zarządzanie na szczeblu globalnym przyczyniłoby się do poprawy współpracy z państwami będącymi producentami, państwami tranzytowymi i państwami będącymi odbiorcami; uważa, że UE powinna zatem odgrywać kluczową rolę w zarządzaniu polityką energetyczną na szczeblu międzynarodowym w celu propagowania przejrzystych i niedyskryminujących zasad, osiągnięcia celu zrównoważenia, obniżenia kosztów transakcji oraz ustanowienia skierowanych do uczestników rynku zachęt do konkurowania ceną i jakością;

73.  z zadowoleniem przyjmuje uwzględnienie celu zapewnienia do 2030 r. powszechnego dostępu do energii w komunikacie „Polityka energetyczna UE: stosunki z partnerami spoza UE” i uważa, że w przypadku krajów rozwijających się działania te powinny być skoncentrowane na zdecentralizowanej, zrównoważonej energii po przystępnej cenie, zwłaszcza dla ludności wiejskiej i ludności ubogiej; zachęca do wspierania innowacyjnych systemów płatności obejmujących podmioty prywatne i publiczne, tak aby energia była dostępna dla użytkowników końcowych w przystępnej cenie;

74.  podkreśla, że zrównoważona energia to kluczowy czynnik stymulacji rozwoju, i ponownie apeluje o ustanowienie specjalnego programu „energii i rozwoju” ukierunkowanego szczególnie na odnawialne, efektywne energetycznie, zakrojone na małą skalę i zdecentralizowane rozwiązania energetyczne, a także na propagowanie budowania potencjału i transferu technologii w celu zapewnienia zaangażowania lokalnego; zauważa, że systemy odnawialnych źródeł energii o dużej skali mogą być konieczne do pokrycia rosnącego zapotrzebowania na energię w ośrodkach miejskich i przemyśle zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza w krajach o gospodarce wschodzącej; domaga się, aby takie systemy we wszystkich przypadkach spełniały najwyższe kryteria społeczne i środowiskowe;

75.  wzywa do poszanowania nadrzędnych celów rozwojowych UE, a także zasad demokracji i praw człowieka podczas rozpatrywania zagadnień energetycznych z krajami rozwijającymi się, w kontekście strategicznego podejścia do zapewnienia bezpiecznych, zrównoważonych i konkurencyjnych dostaw energii stawiających na głównym miejscu interesy mieszkańców krajów rozwijających się;

76.  podkreśla znaczenie przejrzystości, nadzoru demokratycznego i zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego w relacje z państwami trzecimi w dziedzinie energii;

77.  podkreśla znaczenie dalszego uwzględniania głównych zasad w odniesieniu do handlu i inwestycji, w tym zasad promujących równe szanse w dziedzinie inwestycji w zrównoważoną energię, zarówno w umowach dwustronnych, jak i w wielostronnych ramach prawnych, takich jak Traktat karty energetycznej i WTO, oraz umożliwienia egzekwowania tych zasad za sprawą skutecznych mechanizmów rozwiązywania sporów;

78.  jest zdania, że oprócz współpracy w zakresie wydobycia i tranzytu produktów energetycznych do UE oraz handlu nimi konieczne jest również nasilenie współpracy nad innymi ważnymi kwestiami związanymi z energią; wzywa zatem do rozwijania strategicznych partnerstw energetycznych między UE a najważniejszymi państwami trzecimi – takimi jak BRIC i kraje, których zużycie energii szybko rośnie – między innymi w następujących obszarach:

79.  wzywa Komisję do wymagania i egzekwowania najwyższych międzynarodowych norm bezpieczeństwa w przypadku elektrowni jądrowych w krajach sąsiedzkich UE przy wykorzystaniu wszystkich dostępnych instrumentów i traktatów, takich jak Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym („konwencja z Espoo ”) i Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska („konwencja z Aarhus”); wzywa państwa sąsiedzkie UE do przeprowadzenia całościowych unijnych testów wytrzymałościowych w zakresie bezpieczeństwa i ryzyka jądrowego, a Komisję – do zapewnienia w tym celu pomocy technicznej ze strony UE;

80.  wzywa Komisję Europejską do promowania we wszystkich odnośnych umowach handlowych, również w ramach WTO, przyjęcia zasad Inicjatywy Przejrzystości w Branżach Wydobywczych oraz międzynarodowych norm dotyczących zarządzania rynkami energetycznymi, w tym stopniowego wycofania dotacji na paliwa kopalne, określając przy tym cele ilościowe;

81.  stwierdza, że magazynowanie energii i energii elektrycznej produkowanej ze źródeł odnawialnych oraz inne zaawansowane zastosowania energetyczne wymagają różnego rodzaju surowców, w tym pierwiastków ziem rzadkich, które są obecnie trudne do zdobycia; jest zdania, że warunkiem dalszego prowadzenia badań naukowych nad tworzeniem nowych surowców lub materiałów zastępczych czy zmniejszeniem wykorzystania surowców, które są problematyczne z punktu widzenia ciągłości dostaw, toksyczności lub wpływu na środowisko, jest skoordynowanie działalności UE i innych liderów w dziedzinie technologii, w tym USA i Japonii;

82.  w celu promowania globalnie bezpiecznej, chronionej i ekologicznej produkcji energii popiera wzmocnienie i promowanie radiologicznej ochrony i zabezpieczeń, norm bezpieczeństwa jądrowego, ścisłych wymogów dotyczących przeprowadzanych na morzu operacji w zakresie ropy naftowej i gazu, bezpieczeństwa transportu morskiego ropy i produktów ropy naftowej oraz LNG, a także współpracy w dziedzinie nowych technologii, badań, rozwoju i innowacji oraz prac nad normami międzynarodowymi;

83.  jest zdania, że nie można zmniejszyć ogólnoświatowych wyzwań wynikających ze zmiany klimatu bez zaangażowania największych emitentów oraz zachęca Komisję do stworzenia wspólnej strategii w celu wypracowania wraz z tymi krajami globalnego rozwiązania; uznaje, że wiedza ekspercka nabyta w UE oparta na naszym doświadczeniu w projektowaniu i wdrażaniu systemu handlu uprawnieniami do emisji mogłaby przynieść korzyści państwom trzecim, i wzywa Komisję do udzielania pomocy państwom trzecim i zachęcania ich do ustanowienia i stworzenia własnego systemu handlu uprawnieniami do emisji w celu połączenia takich systemów z systemem UE;

84.  podkreśla konieczność opracowania długoterminowej europejskiej perspektywy politycznej obejmującej nowe globalne partnerstwa i instrumenty współpracy dwustronnej, które umożliwiłyby UE odgrywanie kluczowej roli w ogólnoświatowym ustalaniu celów energetycznych poprzez objęcie przywództwa w zakresie kształtowania nowych standardów rynkowych i kierowania międzynarodowymi działaniami w dziedzinie badań technologicznych i innowacji w obszarze energetyki;

85.  podkreśla potrzebę poprawy współpracy z państwami trzecimi w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji w celu stawienia czoła globalnym wyzwaniom; uważa, że UE powinna blisko współpracować z głównymi eksporterami biopaliw z państw trzecich, aby te alternatywne opcje oparte na czystej energii, które mogą przyczynić się do dywersyfikacji dostaw, mogły być prawdziwie zrównoważone oraz by można było uniknąć mających negatywne konsekwencje pośrednich zmian w użytkowaniu gruntów; podkreśla, że zewnętrzne źródła biopaliw powinny podlegać tym samym normom, które odnoszą się do źródeł UE, zwłaszcza normom dotyczącym ochrony środowiska i klimatu; uważa, że Unia powinna zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz wspierać przyjęcie technologii biopaliw drugiej i trzeciej generacji;

86.  zwraca uwagę na złożoną relację między energią, dostawami żywności a kwestiami bezpieczeństwa, szczególnie w odniesieniu do biopaliw, która może mieć negatywny wpływ społeczny i środowiskowy na kraje rozwijające się; uważa, że prawo do pożywienia musi mieć pierwszeństwo przed celami UE w zakresie odnawialnych źródeł energii dotyczącymi biopaliw;

87.  zauważa, że rozpowszechnienie się agropaliw wynikało w znacznej mierze z intensyfikacji wielkoskalowych monokultur przemysłowych, co tym samym nasiliło praktyki rolnicze, które są szkodliwe dla środowiska, różnorodności biologicznej, płodności gleby i dostępności wody; wyraża zaniepokojenie, że w wyniku zachęcania do koncentracji własności ziemi to rozpowszechnianie się agropaliw może mieć poważne skutki w sensie naruszania praw do gruntów, utraty dostępu do ważnych zasobów naturalnych, wylesiania i degradacji środowiska;

88.  wyraża zaniepokojenie brakiem w dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii (RED) wiążących kryteriów zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do produkcji biomasy; uważa, że w tych okolicznościach bioenergia mogłaby odegrać negatywną rolę w walce ze zmianą klimatu oraz stać się poważnym dodatkowym czynnikiem sprzyjającym zawłaszczaniu gruntów, brakowi bezpieczeństwa żywnościowego, wylesianiu i degradacji lasów w krajach rozwijających się, wzywa zatem Komisję do opracowania prawnie wiążących kryteriów zrównoważonego rozwoju mających na celu zapobieganie negatywnym skutkom klimatycznym, środowiskowym i społecznym spowodowanym produkcją i wykorzystywaniem biomasy do celów energetycznych;

89.  wzywa UE do wdrożenia polityki na rzecz zrównoważonej produkcji biomasy i wykorzystania jej do celów związanych z energią w sposób, który spełnia wymagania związane z polityką dotyczącą zmiany klimatu i przy tym jest spójny z unijną polityką współpracy na rzecz rozwoju;

90.  uważa, że UE powinna dopilnować, aby energetyka stała się kluczowym elementem zewnętrznych programów pomocowych UE, ponieważ dostęp do energii, który ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju gospodarczego, wciąż pozostaje wyzwaniem w krajach rozwijających się;

91.  uważa, że współpraca w dziedzinie rozwoju i wdrażania przyszłościowych technologii energetycznych powinna być w centrum współpracy UE z uprzemysłowionymi partnerami i gospodarkami wschodzącymi;

92.  jest zdania, że UE powinna uczynić z kwestii energetycznych centralny punkt inicjatyw europejskich, takich jak Partnerstwo Wschodnie, Unia dla Śródziemnomorza i europejska polityka sąsiedztwa;

93.  zwraca się do Komisji o sporządzenie wspólnych energetycznych planów działania wraz ze wszystkimi kluczowymi dostawcami energii oraz z ważnymi z punktu widzenia strategicznego krajami tranzytowymi, a także o zawieranie partnerstw z krajami, które borykają się z podobnymi wyzwaniami energetycznymi i podzielają podobne wartości, przede wszystkim w celu promowania współpracy technologicznej, badawczej i przemysłowej oraz ustanowienia wspólnych norm dla technologii energii odnawialnej, efektywności energetycznej, pojazdów elektrycznych, nowych i niekonwencjonalnych technologii energetycznych oraz bezpieczeństwa odwiertów morskich, jak również bezpieczeństwa jądrowego i nierozprzestrzeniania broni jądrowej;

94.  w celu zapewnienia wszystkim dostępu do energii oraz zgodnie z milenijnymi celami rozwoju ponownie podkreśla znaczenie, jakie ma zwiększenie bezpośrednich inwestycji zagranicznych UE w budowę i modernizację infrastruktury energetycznej oraz w efektywność energetyczną w krajach rozwijających się poprzez potencjał produkcyjny odnawialnych źródeł energii i wspieranie tworzenia odpowiednich ram prawnych, aby przyczynić się do zróżnicowania ich koszyka energetycznego przy jednoczesnym zwiększeniu ochrony europejskich inwestycji w tych krajach za pomocą odpowiednich środków prawnych;

95.  wzywa do podjęcia skoordynowanych działań wraz z innymi wiodącymi w dziedzinie technologii krajami (jak np. USA i Japonia), aby odpowiedzieć na pojawiające się wyzwania, takie jak niedobór surowców, w tym metali ziem rzadkich, które negatywnie wpływają na wdrażanie technologii w dziedzinie odnawialnych źródeł energii, magazynowania energii i zaawansowanych zastosowań energii;

96.  apeluje o to, aby unijne programy współpracy w dziedzinie energetyki z krajami rozwijającymi się ułatwiały utworzenie odnośnej struktury rynku i reguł w celu zapewnienia konsumentom krajowym korzyści płynących z odnawialnych źródeł energii w odpowiedniej cenie;

97.  uważa, że obowiązujące w UE rygorystyczne normy bezpieczeństwa jądrowego muszą znaleźć odzwierciedlenie w strategiach UE dotyczących relacji z krajami zewnętrznymi, w szczególności z tymi krajami ościennymi, w których działają już lub które planują wybudować elektrownie jądrowe mogące mieć istotny wpływ na bezpieczeństwo UE;

98.  w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje niedawne zobowiązanie Transatlantyckiej Rady Gospodarczej oraz Rady ds. Energii UE-USA do nasilenia współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa energii, norm dla inteligentnych sieci, technologii wodorowych i ogniw paliwowych, technologii odnawialnych źródeł energii i innych technologii czystej energii, efektywności energetycznej i skutecznych strategii politycznych na rzecz ułatwień w handlu i wprowadzania technologii czystej energii na rynek; apeluje o to, aby konkluzje Rady UE-USA ds. Energii były sprawniej przekazywane strukturom decyzyjnym;

99.  podkreśla potrzebę pogłębienia dialogu na temat strategicznych kwestii energetycznych będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, zacieśnienia współpracy w zakresie polityki energetycznej, a także współpracy badawczej ze Stanami Zjednoczonymi, zwłaszcza w zakresie efektywnych energetycznie technologii produkcyjnych i transportowych; apeluje o ustanowienie partnerstwa na rzecz bezpieczeństwa energetycznego ze Stanami Zjednoczonymi w oparciu o obecną współpracę w ramach Rady Energetycznej USA-UE;

100.  podkreśla, że Transatlantycka Rada Gospodarcza powinna między innymi sprzyjać współpracy w dziedzinie systemów regulacyjnych, badań nad energią odnawialną i efektywnością energetyczną, syntezą jądrową i bezpieczeństwem nuklearnym, oraz wzywa do prowadzenia regularnego dialogu w dziedzinie energii z Rosją i innymi partnerami w celu opracowania i lepszego egzekwowania międzynarodowych przepisów dotyczących wytwarzania, przesyłu, tranzytu, przechowywania i przetwarzania energii w sposób bezpieczny, pewny i skuteczny, a także dwustronnego handlu nowymi technologiami energetycznymi i nowymi produktami, takimi jak biopaliwa;

101.  wzywa Komisję do zacieśnienia współpracy z Międzynarodową Agencją Energetyczną, która udostępnia istotne informacje i dane potrzebne do planowania energetycznego; uważa, że UE i wszystkie państwa członkowskie, które nie są członkami MEA, powinny przystąpić do tej organizacji;

102.  z zadowoleniem przyjmuje udział UE w projekcie „Międzynarodowy Eksperymentalny Reaktor Termojądrowy” (ITER) oraz w Międzynarodowym Forum „Generacja IV” (GIF);

103.  wzywa UE i państwa członkowskie do dalszej współpracy z Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie nad zagadnieniami dotyczącymi bezpieczeństwa energetycznego i ochrony krytycznej infrastruktury energetycznej;

104.  zwraca się do Rady i Komisji o współpracę ze Stanami Zjednoczonymi i innymi sojusznikami na rzecz ochrony infrastruktury energetycznej przed atakami cybernetycznymi; podkreśla, że wraz ze stopniowym wprowadzaniem „inteligentnej” sieci to zagrożenie, któremu nie są w stanie zapobiec tradycyjne środki bezpieczeństwa, stanie się jeszcze ważniejsze dla ochrony infrastruktury krytycznej;

105.  z zadowoleniem przyjmuje proponowane „Partnerstwo Energetyczne UE-Południowy Region Morza Śródziemnego”; uważa, że partnerstwo to powinno się skupić na ogromnym potencjale energii odnawialnej (słonecznej) tego regionu i że powinno ono wprowadzić środki niezbędne do zaspokojenia znaczących potrzeb energetycznych w krajach leżących w południowym regionie Morza Śródziemnego w oparciu o trwałe rozwiązania;

106.  ponownie przypomina, że współpraca w zakresie zewnętrznej polityki energetycznej musi przyczyniać się do promowania, a nie zaniku podstawowych wartości Unii, takich jak poszanowanie praw człowieka, demokracja, dobre sprawowanie rządów, państwo prawa, dialog społeczny, wzajemny szacunek, odpowiedzialne korzystanie z zasobów naturalnych, przeciwdziałanie zmianie klimatu i całościowa ochrona środowiska naturalnego, oraz musi propagować pokój i być spójna z zagranicznymi strategiami politycznymi Unii;

107.  wzywa Radę i Komisję do sporządzenia do końca 2013 r., we współpracy z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych, precyzyjnego planu działania na podstawie komunikatu Komisji w sprawie bezpieczeństwa dostaw energii i międzynarodowej współpracy energetycznej – „Polityka energetyczna UE: stosunki z partnerami spoza UE” (COM(2011)0539) w celu sformułowania skutecznej zagranicznej polityki energetycznej wyznaczającej cele krótko-, średnio- i długoterminowe oraz określającej konkretne ramy czasowe ich osiągnięcia;

108.  podkreśla znaczenie regionu Morza Czarnego w zakresie dywersyfikacji źródeł i dróg oraz potencjału źródeł energii odnawialnej i jego geostrategiczne położenie jako wrót do obszaru Morza Kaspijskiego, Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej; uważa, że Komisja i państwa członkowskie powinny udzielać pomocy na rzecz wielostronnej współpracy energetycznej w zakresie integracji rynków, ram regulacyjnych i infrastruktury; podkreśla w tym kontekście kluczowe znaczenie korytarza południowego, projektu Nabucco i rurociągu transkaspijskiego, a także innych mniejszych projektów;

109.  uznaje wkład programu GMES w identyfikację z przestrzeni kosmicznej zasobów energii słonecznej, z których korzysta Ziemia; mając na uwadze, że w ramach programu GMES stwierdzono, iż obszary pustynne otrzymują w ciągu jednego dnia więcej energii słonecznej niż cała ludzkość zużywa w ciągu jednego roku, zwraca się do Komisji o zawarcie partnerstw z krajami posiadającymi ogromne obszary pustynne, w szczególności z krajami afrykańskimi, oraz o opracowanie strategii i technologii wydajnego wykorzystania tego potencjału energetycznego, w tym poprzez wykorzystanie mechanizmów współpracy i rozwoju przewidzianych w pakiecie energetyczno-klimatycznym;

110.  apeluje o dalsze poszerzanie grona członków Traktatu o Wspólnocie Energetycznej o większą liczbę krajów sąsiadujących z UE, zwłaszcza krajów należących do Partnerstwa Wschodniego i republik Azji Środkowej; podkreśla, że Komisja powinna zapewnić i egzekwować terminowe i rygorystycznie przestrzegane wdrożenie przez członków TKE przepisów UE z zakresu energii, w szczególności przez uzależnienie dostępności funduszy UE od wypełniania obowiązków zawartych w tym traktacie;

111.  uważa, że dostęp do zrównoważonej energii jest główną siłą napędową rozwoju, i apeluje, aby UE koncentrowała działania na rzecz rozwoju na pomocy krajom rozwijającym się w promowaniu polityki zrównoważonej energii, środków reformujących, rozwoju infrastruktury, korzystnych warunków inwestycyjnych i efektywności energetycznej;

112.  wzywa do podjęcia specjalnego dialogu na temat energetyki z krajami regionu Morza Kaspijskiego i z zadowoleniem przyjmuje prace nad korporacją na rzecz rozwoju regionu Morza Kaspijskiego; zwraca się do Komisji o kontynuowanie prac nad zacieśnieniem stosunków UE z Azerbejdżanem i Turkmenistanem;

113.  uważa, że priorytety UE dotyczące zewnętrznej polityki energetycznej powinny zostać odpowiednio ujęte w zewnętrznych instrumentach finansowania w okresie po 2013 r.;

114.  podkreśla znaczenie współpracy w ramach platformy bezpieczeństwa energetycznego Partnerstwa Wschodniego w celu promowania wprowadzenia europejskich standardów w polityce energetycznej i regulacjach związanych z energią oraz wspierania rozwoju infrastruktury i połączeń, wydajności energetycznej i wykorzystywania źródeł odnawialnych; z zadowoleniem wita inicjatywę dotyczącą partnerstwa państw Europy Wschodniej na rzecz efektywności energetycznej i środowiska (E5P) i ma nadzieję, że oprócz Ukrainy do tej inicjatywy przyłączą się wkrótce również inne państwa Partnerstwa Wschodniego;

115.  przypomina niedawne napięcia we wschodnim regionie Morza Śródziemnego dotyczące występowania węglowodorów; podkreśla, że energetyka powinna być wykorzystywana jako narzędzie promowania pokoju, współpracy i stabilności w regionie;

o
o   o

116.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. C 99 E, z 3.4.2012, s. 64.