Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, και ιδίως το προοίμιο και τα άρθρα 3 και 6,

–  έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τα άρθρα 6, 9, 151, 153, 156 και 168,

–  έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τα άρθρα 1, 3, 6, 31, 37, 35,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα της ΔΟΕ της 1ης Ιουνίου 2006 για τον αμίαντο,

–  έχοντας υπόψη τη σύμβαση της ΔΟΕ της 16ης Ιουνίου 1989 για την ασφάλεια κατά τη χρήση αμίαντου,

–  έχοντας υπόψη τις δηλώσεις της ΠΟΥ για τον αμίαντο,

–  έχοντας υπόψη τη διακήρυξη για την προστασία των εργαζομένων της Διάσκεψης της Δρέσδης για τον αμίαντο (2003),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου της 29ης Ιουνίου 1978 περί προγράμματος δράσεως των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων όσον αφορά την ασφάλεια και την υγεία στον τόπο εργασίας, και ιδίως η παράγραφος 4(1),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 89/391/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 12ης Ιουνίου 1989, σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία («οδηγία-πλαίσιο»)(2),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 92/57/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 24ης Ιουνίου 1992, σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας που πρέπει να εφαρμόζονται στα προσωρινά ή κινητά εργοτάξια(3),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2009/148/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Νοεμβρίου 2009, για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που οφείλονται στην έκθεσή τους στον αμίαντο κατά τη διάρκεια της εργασίας(4),

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση 90/326/ΕΟΚ της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη, της 22ας Μαΐου 1990, σχετικά με την έκδοση ευρωπαϊκού καταλόγου των επαγγελματικών ασθενειών(5),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Βελτίωση της ποιότητας και της παραγωγικότητας στην εργασία: κοινοτική στρατηγική 2007-2012 για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία» (COM(2007)0062),

–  έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής της 24ης Απριλίου 2011 με τίτλο «Ενδιάμεση αναθεώρηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής 2007-2012 σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία» (SEC(2011)0547),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Ιανουαρίου 2008 σχετικά με την κοινοτική στρατηγική 2007-2012 για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία(6),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 7ης Μαΐου 2009 σχετικά με το σχέδιο κανονισμού της Επιτροπής περί τροποποίησης του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH)(7), όσον αφορά το Παράρτημα XVII,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Δεκεμβρίου 2011 σχετικά με την ενδιάμεση αναθεώρηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής 2007-2012 για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία(8),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της επιτροπής ανώτερων επιθεωρητών εργασίας (SLIC) σχετικά με την ευρωπαϊκή εκστρατεία για τον αμίαντο (2006),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της ΠΟΥ με τίτλο «Preventing Disease Through Healthy Environments: Action is needed on Chemicals of Major Public Health Concern» (Πρόληψη των ασθενειών χάρη στο υγιές περιβάλλον: απαιτούνται μέτρα σχετικά με μείζονες χημικές απειλές για τη δημόσια υγεία)(9),

–  έχοντας υπόψη τη μονογραφία 100C του Διεθνούς Κέντρου Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) με τίτλο «Arsenic, Metals, Fibres, and Dusts: A Review of Human Carcinogens» (Αρσενικό, μέταλλα, ίνες και σκόνες: επισκόπηση των καρκινογόνων για τον άνθρωπο ουσιών) (2012)(10),

–  έχοντας υπόψη τη δήλωση με τίτλο «Global Asbestos Ban and the Elimination of Asbestos-related Diseases» (Καθολική απαγόρευση αμίαντου και εξάλειψη των σχετιζόμενων με τον αμίαντο ασθενειών) της Διεθνούς Επιτροπής για την Υγεία στην Εργασία (ICOH)(11),

–  έχοντας υπόψη το έγγραφο «Information Notices on Occupational Diseases - Guide to Diagnosis» (Ενημερωτικές κοινοποιήσεις για τις επαγγελματικές ασθένειες – Οδηγός διάγνωσης) της Επιτροπής (2009)(12),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση έρευνας 24/E (Απρίλιος 2006) του Eurogip με τίτλο «Asbestos-related Occupational Diseases in Europe: Recognition - Figures - Specific systems» (Επαγγελματικές ασθένειες στην Ευρώπη σχετιζόμενες με τον αμίαντο: αναγνώριση – στοιχεία – ειδικά συστήματα)(13),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση 08-E (Αύγουστος 2004) του Eurogip με τίτλο «Costs and funding of occupational diseases in Europe» (Κόστος και χρηματοδότηση των επαγγελματικών ασθενειών στην Ευρώπη)(14),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (A7-0025/2013),

A.  λαμβάνοντας υπόψη ότι όλοι οι τύποι αμίαντου είναι επιβλαβείς και ότι οι επικίνδυνες επιπτώσεις του έχουν τεκμηριωθεί και υπόκεινται σε καθεστώς ρύθμισης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πλέον βλαβερές επιπτώσεις που έχει η εισπνοή ινών αμίαντου στην υγεία εμφανίζονται δεκαετίες μετά την έκθεση·

B.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το 1977 ομάδα εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατέληξε στο εξής συμπέρασμα: «Δεν υπάρχουν θεωρητικές αποδείξεις για την ύπαρξη κατωφλίου έκθεσης κάτω από το οποίο δεν εμφανίζεται καρκίνος. Δεν έχει προσδιοριστεί ασφαλές επίπεδο έκθεσης στον αμίαντο»· λαμβάνοντας υπόψη ότι η γνωμοδότηση αυτή επιβεβαιώθηκε με την πάροδο των ετών από όλους τους αρμόδιους επιστημονικούς συμβουλευτικούς φορείς και ότι είναι γενικά αποδεκτό από τα δικαστήρια ότι δεν υπάρχει γνωστό κατώφλι έκθεσης στον αμίαντο κάτω από το οποίο δεν υφίστανται κίνδυνοι·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία 1999/77/ΕΚ ορίζει ότι «δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί κατώφλιο έκθεσης στον χρυσοτιλικό αμίαντο κάτω από το οποίο η ουσία αυτή δεν παρουσιάζει επικινδυνότητα ως προς την καρκινογένεση» και ότι «η απαγόρευση της χρήσης ινών χρυσοτιλικού αμίαντου και προϊόντων που τις περιέχουν αποτελεί αποτελεσματικό τρόπο προστασίας της υγείας του ανθρώπου»·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει παρατηρηθεί αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου σε πληθυσμούς που εκτίθενται σε πολύ χαμηλά επίπεδα ινών αμίαντου, περιλαμβανομένων των ινών χρυσοτίλη·

E.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η απόρριψη αποβλήτων αμίαντου σε χώρους υγειονομικής ταφής δεν φαίνεται να είναι η ασφαλέστερος οδός για να εκλείψει οριστικά η ελευθέρωση ινών αμίαντου στο περιβάλλον (ιδίως στον αέρα και στα υπόγεια ύδατα) και ότι, ως εκ τούτου, θα ήταν πολύ προτιμότερο να επιλεγούν συστήματα αδρανοποίησης του αμίαντου·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η δημιουργία χώρων υγειονομικής ταφής αποβλήτων αμίαντου αποτελεί προσωρινή μόνο λύση στο πρόβλημα, μετακυλίοντας την επίλυσή του στις επόμενες γενιές, ενώ οι ίνες αμίαντου παραμένουν σχεδόν ανέπαφες στην πάροδο του χρόνου·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά την απαγόρευση της χρήσης αμίαντου, εξακολουθεί να υπάρχει αμίαντος σε πολλά πλοία, τρένα, μηχανήματα, οχυρά, σήραγγες, υπόγειες στοές, αγωγούς δημόσιων και ιδιωτικών δικτύων ύδρευσης και ιδίως κτίρια, μεταξύ των οποίων πολλά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια·

H.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά την απαγόρευση, με την υφιστάμενη εποπτεία της αγοράς είναι αδύνατον να διασφαλιστεί ότι δεν πραγματοποιούνται εισαγωγές αμίαντου στις ευρωπαϊκές αγορές·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλά κράτη μέλη έχουν διεξαγάγει σεμινάρια κατάρτισης για εργαζομένους στους κλάδους της κατεδάφισης, της οικοδόμησης και της συντήρησης, καθώς και για άτομα η εργασία των οποίων συνίσταται στην απομάκρυνση αμιαντούχων υλικών·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλοί εργαζόμενοι εκτίθενται σε αμίαντο στην εργασία τους, ιδίως στους κλάδους της συντήρησης και της απολύμανσης·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στόχος θα πρέπει να είναι η δημιουργία απασχόλησης και χώρων εργασίας που προάγουν την υγεία και την ευημερία του ατόμου και, κατ' επέκταση, την πρόοδο του κοινωνικού συνόλου μέσω της εργασίας του·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πλημμελείς συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας στην εργασία, πέρα από την ανθρώπινη διάσταση, έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία· πιο συγκεκριμένα, η ύπαρξη προβλημάτων σχετιζόμενων με την υγεία και ασφάλεια στην εργασία αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα ενώ παράλληλα αυξάνει δυσανάλογα το κόστος των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι νεότεροι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενοι του κατασκευαστικού κλάδου, ιδίως σε πολλά κράτη μέλη στα οποία ισχύουν από καιρό απαγορεύσεις όσον αφορά τη χρήση αμίαντου, δεν αναγνωρίζουν κατ’ ανάγκη τον αμίαντο στα κτίρια όταν εκτελούν εργασίες ανακαίνισης ή κατεδάφισης·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλά αμιαντούχα υλικά έχουν ήδη απομακρυνθεί, σφραγισθεί ή εγκλωβιστεί και πολλές εταιρείες και ιδιοκτήτες κτιρίων έχουν στην κατοχή τους έγγραφα που αναφέρουν αναλυτικά και με ακρίβεια τα σημεία απομάκρυνσης αμίαντου·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η απομάκρυνση των αμιαντούχων υλικών από τα κτίρια, ιδίως στα λιγότερα ανεπτυγμένα από οικονομική άποψη κράτη μέλη και στις αγροτικές περιοχές, επιβαρύνει οικονομικά τους ιδιοκτήτες κτιρίων και ότι, ως εκ τούτου, θα πρέπει να συνεχίσει να λαμβάνει ενεργό στήριξη σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κύκλος ζωής των αμιαντούχων υλικών είναι κατά κανόνα 30 έως 50 χρόνια· λαμβάνοντας υπόψη ότι το γεγονός αυτό θα οδηγήσει σε αύξηση των έργων ανακαίνισης και κατασκευής και, ως εκ τούτου, σε άνοδο του αριθμού των εργαζομένων που εκτίθενται σε αμίαντο·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιτυχία των κανονισμών για τον αμίαντο στα κράτη μέλη είναι περιορισμένη, ελλείψει γνώσεων για την ύπαρξη αμιαντούχων υλικών και τους συναφείς κινδύνους και επαγγελματικής κατάρτισης και προσόντων των εργαζομένων στους κλάδους των κατασκευών και της συντήρησης, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματιών του κλάδου των κατασκευών που εργάζονται περιστασιακά με αμίαντο·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τοπικές κοινότητες πάσχουν από έλλειψη εμπειρογνωμοσύνης και σοβαρές ανεπάρκειες στην εκτέλεση καθηκόντων πρόληψης, εποπτείας και επιβολής, τα οποία συχνά παρουσιάζουν πολύ μεγάλο κατακερματισμό·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι συχνά είναι συγκαλυμμένη και/ή άγνωστη η θέση των αμιαντούχων υλικών και η σχετική γνώση μειώνεται κατακόρυφα με το πέρασμα του χρόνου·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο υποχρεωτικός έλεγχος κτιρίων, πλοίων, τρένων, μηχανημάτων, οχυρών, σηράγγων, υπόγειων στοών, αγωγών δημόσιων και ιδιωτικών δικτύων ύδρευσης και χωματερών για την ύπαρξη αμίαντου θα παρείχε μια εμπεριστατωμένη και ενημερωμένη βάση για τα εθνικά, περιφερειακά και ευρωπαϊκά προγράμματα απομάκρυνσης·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ έχει αναπτύξει μια φιλόδοξη πολιτική για την ενεργειακή απόδοση και ότι με την αναθεωρημένη οδηγία για την ενεργειακή απόδοση αναμένεται να θεσπιστεί σε κάθε κράτος μέλος μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για την ανακαίνιση των κτιρίων· ωστόσο, η πολιτική αυτή δεν συνδυάζεται με τις στρατηγικές απομάκρυνσης του αμίαντου·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το ερώτημα κατά πόσον υπάρχει αμίαντος ή έχει εγκλωβιστεί ή αφαιρεθεί από συγκεκριμένα κτίρια οδηγεί σε πιθανές συγκρούσεις μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων και ότι με την εκ των προτέρων γνώση για την ύπαρξη αμίαντου οι συνθήκες εργασίας θα είναι πολύ ασφαλέστερες, ιδίως στις εργασίες ανακαίνισης·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την οδηγία 92/57/ΕΟΚ(15), σε επικίνδυνες καταστάσεις, τα ρούχα εργασίας πρέπει να μπορούν να φυλάσσονται ξεχωριστά από την πολιτική περιβολή και τα προσωπικά αντικείμενα·

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο εγκλωβισμός ή η απομόνωση αμιαντούχων υλικών πρέπει να επιτρέπεται μόνον εφόσον τα υλικά επισημαίνονται καταλλήλως με προειδοποιητικές ενδείξεις·

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τρία κράτη μέλη εξακολουθούν να επιτρέπουν τις ίνες αμίαντου σε στοιχεία ηλεκτρόλυσης ενώ υπάρχουν εναλλακτικές τεχνικές λύσεις που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε άλλες χώρες·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν ακόμη απαράδεκτα μεγάλες διαφορές στους καταλόγους των κρατών μελών για την αναγνώριση των σχετιζόμενων με τον αμίαντο επαγγελματικών ασθενειών·

ΚΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελλιπής γνωστοποίηση σχετιζόμενων με τον αμίαντο ασθενειών αποτελεί ένα από τα βασικά εμπόδια για τη θεραπεία των θυμάτων·

ΚΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε ολόκληρη την ΕΕ, τα εθνικά προγράμματα σχετικά με την παρακολούθηση της υγείας των εργαζομένων που εκτίθενται σε αμίαντο διαφέρουν σημαντικά, ιδίως σε ό, τι αφορά τον ιατρικό έλεγχο μετά τη συνταξιοδότηση·

ΚΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκθεση σε αμίαντο συνιστά απειλή για τον γενικό πληθυσμό και προκαλεί, αποδεδειγμένα, ασθένειες(16),

Λ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΠΟΥ, ο αριθμός των κρουσμάτων ασθενειών που σχετίζονται με τον αμίαντο στην ΕΕ κυμαίνεται μεταξύ 20.000 και 30.000 ετησίως και δεν έχει κορυφωθεί ακόμη·

ΛΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, λόγω της πολύ μεγάλης διάρκειας της ασυμπτωματικής περιόδου και της έλλειψης γνώσεων του ιατρικού προσωπικού, τα θύματα συχνά δεν λαμβάνουν έγκαιρη και κατάλληλη υποστήριξη από τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης·

ΛΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Πολωνία είναι το μοναδικό κράτος μέλος που έχει εγκρίνει σχέδιο δράσης για την εξάλειψη του αμίαντου στη χώρα·

ΛΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επιθεωρήσεις εργασίας μειώνονται σε πολλά κράτη μέλη και τα διαβήματα για περισσότερη χαλάρωση των ρυθμίσεων αυξάνουν τους κινδύνους που απορρέουν από τον αμίαντο·

ΛΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλοί εργαζόμενοι στον κατασκευαστικό κλάδο και χρήστες κτιρίων παραμένουν απροστάτευτοι απέναντι στα υψηλά επίπεδα έκθεσης σε αμίαντο·

ΛΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, ακόμη και με την ισχύουσα απαγόρευση, εξακολουθούν να υπάρχουν εκατομμύρια τόνοι αμίαντου σε κτίρια και δεν υφίσταται κανένα μητρώο για την καταγραφή των σημείων στα οποία υπάρχει αμίαντος και των ποσοτήτων αμίαντου που πρέπει να απομακρυνθούν·

ΛΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σε κάθε νέα νομοθετική πρόταση πρέπει να συνεκτιμάται η υφιστάμενη εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία ενώ επιπλέον πρέπει να προηγείται λεπτομερής αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων καθώς και ανάλυση του σχετικού κόστους και οφέλους·

Έλεγχος και καταγραφή αμίαντου

1.  καλεί την ΕΕ να αναπτύξει, να εφαρμόσει και να υποστηρίξει ένα μοντέλο ελέγχου και καταγραφής για τον αμίαντο σύμφωνα με το άρθρο 11 της οδηγίας 2009/148/ΕΚ και να ζητήσει από τους ιδιοκτήτες δημόσιων ή εμπορικών κτιρίων:

Διασφάλιση προσόντων και κατάρτισης

15.  καλεί την Επιτροπή να συγκροτήσει ομάδα εργασίας, από κοινού με τα κράτη μέλη, για να διαμορφώσει τις ελάχιστες απαιτήσεις ως προς τα υποχρεωτικά προσόντα σχετικά με τον αμίαντο για τους πολιτικούς μηχανικούς, τους αρχιτέκτονες και τους εργαζομένους καταχωρισμένων εταιρειών απομάκρυνσης αμίαντου και να μεριμνήσει ώστε να αποκτώνται προσόντα σχετικά με τον αμίαντο για την κατάρτιση των λοιπών εργαζομένων που είναι πιθανόν να εκτεθούν σε αμίαντο όπως οι εργαζόμενοι στη ναυπηγική βιομηχανία και οι αγρότες, με ιδιαίτερη εστίαση στα άτομα που είναι ουσιαστικά υπεύθυνα για την απομάκρυνση του αμίαντου στα εργοτάξια, εντείνοντας την κατάρτισή τους, τα μέσα προστασίας τους και τον έλεγχο της δραστηριότητάς τους από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών·

16.  καλεί την ΕΕ να εκπονήσει, από κοινού με τους κοινωνικούς εταίρους και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, προγράμματα και δραστηριότητες ευαισθητοποίησης σχετικά με τους κινδύνους του αμίαντου και την ανάγκη κατάλληλης κατάρτισης για το σύνολο του προσωπικού που ενδέχεται να υφίσταται τις συνέπειες των αμιαντούχων υλικών, σύμφωνα με το άρθρο 11 της οδηγίας 2009/148/ΕΚ, και να βελτιώσει την ενημέρωση σχετικά με την υφιστάμενη νομοθεσία για τον αμίαντο και να παράσχει πρακτικές κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με τη συμμόρφωση προς την εν λόγω νομοθεσία·

17.  υπογραμμίζει ότι η κατάρτιση όλων των εμπλεκόμενων μερών (εργοδότες, προϊστάμενοι, εργαζόμενοι) σχετικά με την εργασία που μπορεί να έχει σχέση (ή όντως έχει) με τον αμίαντο πρέπει να καλύπτει: τις ιδιότητες του αμίαντου και τις επιπτώσεις του για την υγεία, μεταξύ άλλων όταν συνδυάζεται με κάπνισμα, τους τύπους υλικών ή προϊόντων που μπορεί να περιέχουν αμίαντο και τα σημεία όπου είναι πιθανότερο να υπάρχουν, τον τρόπο με τον οποίο η κατάσταση του υλικού ή των προϊόντων επηρεάζει την ευκολία ελευθέρωσης ινών καθώς και τι πρέπει να γίνει σε περίπτωση που εμφανισθούν υλικά τα οποία εικάζεται ότι περιέχουν αμίαντο·

18.  καλεί την Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, να προτείνει συγκεκριμένη οδηγία με τις ελάχιστες απαιτήσεις επαγγελματικής κατάρτισης των εργαζομένων στους κλάδους των κατασκευών και της συντήρησης, συμπεριλαμβανομένων υπεύθυνων διαχείρισης και επαγγελματιών του κλάδου των κατασκευών που εργάζονται περιστασιακά με αμίαντο, καθώς και των εργαζομένων στους χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων που περιέχουν αμίαντο ή στα εξειδικευμένα κέντρα επεξεργασίας, ασφαλούς απομάκρυνσης και απόρριψης αποβλήτων αμίαντου, καθώς επίσης να εργαστεί με τους κοινωνικούς εταίρους και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς και να τους στηρίξει με στόχο τη βελτίωση της εφαρμογής του άρθρου 14 παράγραφος 2 της οδηγίας 2009/148/ΕΚ μέσω της ευαισθητοποίησης σχετικά με την ανάγκη κατάλληλης κατάρτισης και της ανάπτυξης πληροφοριών και υλικού για την παροχή της κατάρτισης αυτής· η εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται δωρεάν στους εργαζομένους και σε τακτά χρονικά διαστήματα·

19.  καλεί την ΕΕ μέσω της Επιτροπής Ανώτερων Επιθεωρητών Εργασίας (SLIC) και των εθνικών επιθεωρήσεων εργασίας να διασφαλίσει ότι οι επιθεωρητές εργασίας λαμβάνουν κατάρτιση σχετικά με τα αμιαντούχα υλικά και ότι οι επιθεωρητές εργασίας του κλάδου λαμβάνουν κατάλληλο εξοπλισμό προστασίας·

20.  καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οι ιατροί εργασίας διαθέτουν την απαραίτητη κατάρτιση προκειμένου να διασφαλίζεται ότι είναι ενημερωμένοι αναφορικά με τον αμίαντο και, επομένως, ότι είναι σε θέση να παρέχουν την απαραίτητη πληροφόρηση στους εργαζομένους τους οποίους παρακολουθούν·

Ανάπτυξη προγραμμάτων απομάκρυνσης

21.  παροτρύνει την ΕΕ να συνεργαστεί με τους κοινωνικούς εταίρους και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο για την ανάπτυξη και ανταλλαγή σχεδίων δράσης σχετικά με την απομάκρυνση και τη διαχείριση του αμίαντου· τα εν λόγω σχέδια πρέπει να περιλαμβάνουν τα εξής: προτάσεις για τη θέσπιση νομοθετημάτων, εκπαίδευση και ενημέρωση, κατάρτιση των δημοσίων υπαλλήλων, εθνική και διεθνή κατάρτιση, προγράμματα χρηματοδότησης για την απομάκρυνση του αμίαντου, δραστηριότητες ευαισθητοποίησης σχετικά με την απομάκρυνση του αμίαντου και των προϊόντων που περιέχουν αμίαντο (μεταξύ άλλων κατά την απομάκρυνση από κτίρια), δημόσιες εγκαταστάσεις και χώρους παλαιών εργοστασίων αμίαντου, καθαρισμό χώρων και δημιουργία εγκαταστάσεων για την καταστροφή του αμίαντου και των υπολειμμάτων που περιέχουν αμίαντο, παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των υφιστάμενων νομικών απαιτήσεων, εκτιμήσεις για την έκθεση σε αμίαντο του προσωπικού που διατρέχει κίνδυνο και προστασία της υγείας·

22.  καλεί τα κράτη μέλη να προχωρήσουν στη σταδιακή κατάργηση του αμίαντου το συντομότερο δυνατό·

23.  υπογραμμίζει την ανάγκη ανάπτυξης ασφαλών εργασιακών διαδικασιών, συμπεριλαμβανομένης της ορθής χρήσης εξοπλισμού ατομικής προστασίας για τους εργαζομένους που μπορεί να εργάζονται κοντά σε αμιαντούχα υλικά·

24.  καλεί την Επιτροπή να δρομολογήσει έρευνα για την αναθεώρηση της υφιστάμενης οριακής τιμής για τις ίνες αμίαντου· ενδεχόμενη ελάττωση της τιμής, και της καθορισθείσας πραγματικής τιμής, πρέπει να βασίζεται σε ισχυρές επιστημονικές αποδείξεις·

25.  παροτρύνει την ΕΕ να αντικαταστήσει τη μέθοδο μικροσκόπησης με διάταξη αντίθετης φάσης (PCOM) με την ηλεκτρονική μικροσκοπία ακριβούς διέλευσης (ATEM) η οποία παρέχει περισσότερη ακρίβεια και καλύτερο εντοπισμό των λεπτών σωματιδίων·

26.  καλεί την ΕΕ να καταρτίσει οδικό χάρτη για την εξάλειψη του αμίαντου από τους χώρους εργασίας και το περιβάλλον, βάσει των αρχών που προβλέπει η ΠΟΥ(17)·

27.  καλεί την ΕΕ να διασφαλίσει, μέσω της SLIC και των εθνικών επιθεωρήσεων εργασίας, την πλήρη επιβολή των ενωσιακών και εθνικών κανονισμών για τον αμίαντο·

28.  καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει μια συντονισμένη στρατηγική για τον αμίαντο στην προσεχή ενωσιακή στρατηγική 2014-2020 για την υγεία και την ασφάλεια και να παράσχει στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία αποτελεσματικά εργαλεία για τη βελτίωση της συλλογής και διάδοσης τεχνικών, επιστημονικών και οικονομικών πληροφοριών στα κράτη μέλη και για τη διευκόλυνση της χάραξης και εφαρμογής εθνικών πολιτικών για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων·

29.  καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει την πρόοδο σχετικά με την ανάπτυξη διαφραγμάτων που χρησιμοποιούνται στις ηλεκτρολυτικές εγκαταστάσεις τα οποία δεν θα περιέχουν χρυσοτίλη, σύμφωνα με το Παράρτημα XVII, Μέρος 6, του κανονισμού REACH, και να διασφαλίσει την αντικατάστασή τους πριν από τη λήξη της δεκαετούς περιόδου εξαίρεσης που παραχωρήθηκε το 2009·

30.  καλεί την ΕΕ να εντείνει τις εκ των προτέρων αξιολογήσεις των προϊόντων υποκατάστασης του αμίαντου·

31.  καλεί την Επιτροπή να προωθήσει δραστηριότητες έρευνας και εξυγίανσης με σκοπό να εμποδιστεί η επαναιώρηση μεμονωμένων ινών και/ή να διασπαστεί το κρυσταλλικό πλέγμα ινώδους μορφής του αμίαντου·

32.  επισημαίνει ότι, όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων αμίαντου, πρέπει να ληφθούν επίσης μέτρα – με τη συναίνεση των ενδιαφερόμενων πληθυσμών – για την προώθηση και τη στήριξη της έρευνας και των τεχνολογιών που κάνουν χρήση εναλλακτικών λύσεων φιλικών προς το περιβάλλον και για την εξασφάλιση διαδικασιών, όπως η αδρανοποίηση των αποβλήτων που περιέχουν αμίαντο, την απενεργοποίηση των ενεργών ινών του αμίαντου και τη μετατροπή του σε ακίνδυνα για τη δημόσια υγεία υλικά·

33.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εντείνουν τους ελέγχους που απαιτούνται για να υποχρεούνται όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς, και συγκεκριμένα αυτοί που δραστηριοποιούνται στην επεξεργασία αποβλήτων αμίαντου σε χώρους υγειονομικής ταφής, να τηρούν όλες τις υγειονομικές διατάξεις που ορίζονται στην οδηγία 2009/148/ΕΚ, και να εξασφαλίζουν ότι όλα τα απόβλητα που περιέχουν αμίαντο, ανεξάρτητα από την περιεκτικότητά τους σε ίνες, ταξινομούνται ως επικίνδυνα σύμφωνα με την επικαιροποιημένη απόφαση 2000/532/ΕΚ· τονίζει ότι αυτού του είδους τα απόβλητα πρέπει να απορρίπτονται αποκλειστικά και μόνο σε ειδικούς χώρους υγειονομικής ταφής για επικίνδυνα απόβλητα, όπως προβλέπει η οδηγία 1999/31/ΕΚ, ή, όταν χορηγείται άδεια, να υφίστανται επεξεργασία σε ειδικές, ελεγμένες και ασφαλείς εγκαταστάσεις επεξεργασίας και αδρανοποίησης, για τις οποίες θα παρέχεται η σχετική ενημέρωση στον ενδιαφερόμενο πληθυσμό.

Αναγνώριση των σχετιζόμενων με τον αμίαντο ασθενειών

34.  αναγνωρίζει ότι οι δύο συστάσεις για τις επαγγελματικές ασθένειες δεν έχουν οδηγήσει σε εναρμονισμένα εθνικά πρότυπα και διαδικασίες εντοπισμού, γνωστοποίησης, αναγνώρισης και αποζημίωσης για τις σχετιζόμενες με τον αμίαντο ασθένειες με αποτέλεσμα να εξακολουθούν τα εθνικά συστήματα να παρουσιάζουν τεράστιες διαφορές μεταξύ τους·

35.  παροτρύνει την Επιτροπή να τροποποιήσει τη σύσταση 2003/670/ΕΚ ώστε να αντικατοπτρίζει την πρόοδο της ιατρικής έρευνας και να περιλαμβάνει τον καρκίνο του λάρυγγα και των ωοθηκών ως σχετιζόμενες με τον αμίαντο ασθένειες·

36.  καταδικάζει την έλλειψη πληροφοριών εκ μέρους πολλών κρατών μελών που δεν επιτρέπει μια αξιόπιστη πρόβλεψη για τη θνησιμότητα λόγω μεσοθηλιώματος στην Ευρώπη, ενώ, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), μόνο στην ΕΕ, ο αριθμός των κρουσμάτων ασθενειών που σχετίζονται με τον αμίαντο κυμαίνεται μεταξύ 20 000 και 30 000 ετησίως και περισσότεροι από 300 000 πολίτες αναμένεται ότι θα πεθάνουν από μεσοθηλίωμα έως το 2030 στην ΕΕ· θεωρεί εξαιρετικά σημαντική, σε αυτό το πλαίσιο, την ενημέρωση και την κατάρτιση των πολιτών καθώς και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών για τη διάγνωση σχετιζόμενων με τον αμίαντο ασθενειών·

37.  τονίζει ότι όλοι οι τύποι ασθενειών που έχουν σχέση με τον αμίαντο όπως ο καρκίνος των πνευμόνων και το πλευρικό μεσοθηλίωμα – που προκαλούνται μέσω της εισπνοής αιωρούμενων ινών αμίαντου, τόσο λεπτών που εισχωρούν στις κυψελίδες και τόσο μακριών που υπερβαίνουν το μέγεθος των μακροφάγων, καθώς και διάφορες μορφές καρκίνου που προκαλούνται όχι μόνο με την εισπνοή αιωρούμενων ινών αλλά και με την κατάποση νερού που περιέχει τέτοιου είδους ίνες, οι οποίες προέρχονται από σωλήνες αμίαντου – είναι αποδεδειγμένα επικίνδυνοι για την υγεία και ότι μπορεί να εκδηλωθούν ακόμα και μετά από αρκετές δεκαετίες και, σε μερικές περιπτώσεις, ακόμα και μετά από σαράντα χρόνια·

38.  προτρέπει τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι όλα τα κρούσματα αμιάντωσης, μεσοθηλιώματος και των σχετικών ασθενειών καταγράφονται μέσω συστηματικής συγκέντρωσης δεδομένων για επαγγελματικές και μη επαγγελματικές ασθένειες που συνδέονται με τον αμίαντο, να κατηγοριοποιήσουν και να καταχωρίσουν επισήμως την εμφάνιση των υπεζωκοτικών πλακών ως ασθένεια που συνδέεται με τον αμίαντο και να εξασφαλίσουν, με τη βοήθεια ειδικών παρατηρητηρίων, την αξιόπιστη χαρτογράφηση της παρουσίας αμίαντου· τονίζει ότι ένα μητρώο και ένας χάρτης αμίαντου σε επίπεδο ΕΕ πρέπει να περιέχουν την ακριβή θέση των δημόσιων και ιδιωτικών χώρων που περιέχουν αμίαντο, καθώς και να επισημαίνουν με σαφήνεια τους χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων αμίαντου, προκειμένου να αποφεύγεται η άνευ προθέσεως επέμβαση σε έδαφος όπου είναι θαμμένα τέτοια υλικά και να εξασφαλίζεται η πρόληψη και η λήψη διορθωτικών μέτρων·

39.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διεξαγάγουν ερευνητική δράση σχετικά με την έκταση και τη σοβαρότητα των μετρήσιμων, σε κλινικό επίπεδο, ψυχολογικών επιπτώσεων που έχουν σε διάφορες κοινότητες της ΕΕ ασθένειες που οφείλονται αποκλειστικά στην έκθεση στον αμίαντο(18)·

40.  ζητεί από τους φορείς ασφάλισης και αποζημίωσης να υιοθετήσουν κοινή προσέγγιση όσον αφορά την αναγνώριση των σχετιζόμενων με τον αμίαντο επαγγελματικών ασθενειών και την αποζημίωσή τους·

41.  ζητεί την απλούστευση και τη διευκόλυνση των διαδικασιών αναγνώρισης·

42.  καλεί την Επιτροπή να υποβάλει επειγόντως πρόταση για την τροποποίηση της οδηγίας 2004/37/ΕΚ σχετικά με την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση σε καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες κατά την εργασία, με την οποία θα διασφαλίζεται η προστασία και η διαφύλαξη της υγείας των εργαζομένων που διατρέχουν κίνδυνο έκθεσης σε καρκινογόνους παράγοντες μέσω της προώθησης και της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών στους τομείς της πρόληψης και της διάγνωσης·

43.  καλεί την ΕΕ να διασφαλίσει την αναγνώριση ως επαγγελματικών ασθενειών όλων των σχετιζόμενων με τον αμίαντο ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των υπεζωκοτικών πλακών·

44.  αναγνωρίζει ότι, εξαιτίας των πολύ μακράς διάρκειας ασυμπτωματικών περιόδων πριν από την εκδήλωση της ασθένειας, τα θύματα αμίαντου δεν είναι συχνά σε θέση να τεκμηριώσουν την αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της ασθένειας και της έκθεσής τους σε αμίαντο λόγω του επαγγέλματός τους·

45.  καλεί τα κράτη μέλη να μην επιβάλουν το βάρος της απόδειξης στα θύματα αμίαντου, αλλά να θεσπίσουν ευρύτερα δικαιώματα για την αξίωση αποζημίωσης, όπως προτείνεται στη σύσταση 2003/670/ΕΚ της Επιτροπής(19)·

46.  καλεί την ΕΕ να προτείνει στα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα που θα διασφαλίζουν ότι όλες οι περιπτώσεις σχετιζόμενων με τον αμίαντο επαγγελματικών ασθενειών εντοπίζονται γνωστοποιούνται στην αρμόδια αρχή και εξετάζονται από εμπειρογνώμονες·

47.  ζητεί να διερευνάται η ποινική ευθύνη και να τιμωρούνται οι παραβάτες και, κατά συνέπεια, να εντοπισθούν και να εξαλειφθούν τα σχετικά εμπόδια, τα οποία απορρέουν ενδεχομένως από τις εθνικές ποινικές νομοθεσίες·

48.  καλεί την Επιτροπή να διαδώσει βέλτιστες πρακτικές σχετικά με τις εθνικές κατευθυντήριες γραμμές και πρακτικές για τις εθνικές διαδικασίες αναγνώρισης των σχετιζόμενων με τον αμίαντο ασθενειών·

49.  καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την κατάρτιση του ιατρικού προσωπικού όσον αφορά τη διάγνωση σχετιζόμενων με τον αμίαντο ασθενειών·

50.  καλεί τις αρμόδιες υπηρεσίες της ΕΕ – με τη βοήθεια ανεξάρτητων συμβουλευτικών επιτροπών ιατρικών και τεχνικών εμπειρογνωμόνων – να προσδιορίσουν τα επιστημονικά στοιχεία που απαιτούνται για να αποδειχθεί ότι ορισμένες συνθήκες εργασίας έχουν προξενήσει ασθένειες σχετιζόμενες με τον αμίαντο·

Υποστήριξη ομάδων θυμάτων αμίαντου

51.  καλεί την Επιτροπή να στηρίξει διασκέψεις που παρέχουν στις ομάδες θυμάτων αμίαντου επαγγελματικές συμβουλές και υποστήριξη στα μέλη τους·

52.  καλεί την Επιτροπή να στηρίξει ένα δίκτυο της ΕΕ για τα θύματα του αμίαντου·

Στρατηγικές καθολικής απαγόρευσης του αμίαντου

53.  υπογραμμίζει ότι, ανεξάρτητα από την πηγή της έκθεσης ή το καθεστώς απασχόλησης των ατόμων που εκτίθενται στον κίνδυνο αυτό, όλα τα θύματα του αμίαντου στην ΕΕ και οι συγγενείς τους πρέπει να έχουν το δικαίωμα να εξασφαλίζουν κατάλληλη και έγκαιρη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και να λαμβάνουν επαρκή χρηματοδοτική στήριξη από τα εθνικά συστήματα υγείας·

54.  καλεί την ΕΕ να συνεργαστεί με διεθνείς οργανώσεις για τη θέσπιση πρωτοποριακών μέσων με σκοπό να χαρακτηριστεί η αγορά αμίαντου ως εμπόριο τοξικών ουσιών·

55.  ζητεί, εν γένει, η έννοια της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων να λαμβάνεται υπόψη στα εθνικά δίκαια και να αποτελεί για τους εργοδότες υποχρέωση αποτελέσματος, αναφορικά με την οδηγία πλαίσιο 89/391/ΕΟΚ·

56.  καλεί την ΕΕ να καταστήσει ύψιστη προτεραιότητα την καταχώριση του χρυσοτίλη στο Παράρτημα ΙΙΙ της σύμβασης του Ρότερνταμ·

57.  καλεί την ΕΕ να ασχοληθεί με το ζήτημα της απαράδεκτης απόρριψης αμίαντου στις αναπτυσσόμενες χώρες σε φόρα συζήτησης εμπορικών συμφωνιών, και δη στον ΠΟΕ, και να ασκήσει διπλωματική και οικονομική πίεση στις χώρες που εξάγουν αμίαντο ώστε να παύσουν τη λειτουργία των εξορυκτικών βιομηχανιών αμίαντου και να διακόψουν την παράνομη και αντιδεοντολογική πρακτική της εξαγωγής πλοίων που περιέχουν αμίαντο στο τέλος του κύκλου ζωής τους·

58.  καλεί την ΕΕ, σε συνεργασία με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, τρίτες χώρες καθώς και άλλους διεθνείς οργανισμούς, να προαγάγει υψηλά επίπεδα υγείας και ασφάλειας στην εργασία παγκοσμίως, μέσω, μεταξύ άλλων, του εντοπισμού των προβλημάτων που προκαλεί ο αμίαντος και της προώθησης υγιών λύσεων·

59.  καλεί την ΕΕ να αναπτύξει και να υποστηρίξει την εξαγωγή τεχνολογιών χωρίς αμίαντο και γνώσεων για τον αμίαντο στις αναπτυσσόμενες χώρες·

60.  καταδικάζει τις ευρωπαϊκές επενδύσεις σε παγκόσμιες βιομηχανίες αμίαντου·

61.  καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τα σκάφη που μεταφέρουν αμίαντο ως φορτίο υπό διαμετακόμιση δεν ελλιμενίζονται ούτε χρησιμοποιούν λιμενικές εγκαταστάσεις ή εγκαταστάσεις προσωρινής αποθήκευσης εντός της ΕΕ·

o
o   o

62.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

(1) Ανάπτυξη προληπτικής δράσεως και προστασίας σε ό, τι αφορά τις ουσίες, των οποίων ο καρκινογόνος χαρακτήρας είναι γνωστός, διά καθορισμού ορίων εκθέσεως, τρόπων δειγματοληψίας και μεθόδων καταμετρήσεως καθώς και ικανοποιητικών όρων υγιεινής στον τόπο εργασίας και, σε περίπτωση ανάγκης, απαγορεύσεων. (2) ΕΕ L 183 της 29.6.1989, σ. 1. (3) ΕΕ L 245 της 26.8.1992, σ. 6. (4) ΕΕ L 330 της 16.12.2009, σ. 28. (5) ΕΕ L 160 της 26.6.1990, σ. 39. (6) EE C 41 E της 19.2.2009, σ. 14. (7) ΕΕ C 212 E της 5.8.2010, σ. 106. (8) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2011)0589. (9) http://www.who.int/ipcs/features/10chemicals_en.pdf (10) http://monographs.iarc.fr/ENG/Monographs/vol100C/mono100C.pdf (11) http://www.icohweb.org/site_new/multimedia/news/pdf/ICOH%20Statement%20on%20global%20asbestos%20ban.pdf (12) http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=3155&langId=en (13) http://www.eurogip.fr/en/docs/EUROGIP-24E-AsbestosOccDiseases.pdf (14) http://www.europeanforum.org/pdf/Eurogip-08_E-cost.pdf (15) Οδηγία 92/57/ΕΟΚ: Παράρτημα IV ΜΕΡΟΣ Α ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΑ ΕΡΓΟΤΑΞΙΑ 14.1.2 Εάν οι συνθήκες εργασίας το απαιτούν (π.χ. επικίνδυνες ουσίες, υγρασία, ρύποι) τα ρούχα εργασίας πρέπει να μπορούν να φυλάσσονται ξεχωριστά από την πολιτική περιβολή και τα προσωπικά αντικείμενα. (16) Κοινοβουλευτική επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα, το 1978, έπειτα από διερευνητική περίοδο 18 μηνών, ότι ο αμίαντος αποτελούσε «κίνδυνο τόσο για τους εργαζομένους στη βιομηχανία αμίαντου όσο και για όσους εκτίθενται σε αυτόν σε άλλες καταστάσεις» (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 1978). (17) ΠΟΥ - «Global Health Risks: Mortality and burden of disease attributable to selected major risks’ - http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/GlobalHealthRisks_report_full.pdf and http://www.who.int/ipcs/assessment/public_health/asbestos/en/ (18) Το μεσοθηλίωμα θέτει τα θύματα και τις οικογένειές τους ενώπιον μιας πραγματικότητας πολύπλοκης στην αντιμετώπισή της, κυρίως λόγω της ψυχολογικής πλευράς. Η έρευνα που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο του Τουρίνου στην πόλη Casale Monferrato (καθηγήτρια A. Granieri) αποκάλυψε ότι τα άτομα που υποφέρουν από μεσοθηλίωμα και οι οικογένειές τους παρουσιάζουν διάφορα χαρακτηριστικά προσωπικότητας που εμπίπτουν στην κατηγορία με την επιστημονική ονομασία μετατραυματική αγχώδης διαταραχή (PTSD). (19) ΕΕ L 238 της 25.9.2003, σ. 28.