Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego podatków: jak uwolnić potencjał UE w zakresie tworzenia wzrostu gospodarczego (2013/2025(INI))
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 26, art. 110–115 i art. 120 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
– uwzględniając wniosek Komisji dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2003/48/WE w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek (COM(2008)0727),
– uwzględniając wniosek Komisji dotyczący decyzji Rady upoważniającej do podjęcia wzmocnionej współpracy w dziedzinie podatku od transakcji finansowych (COM(2012)0631),
– uwzględniając wniosek Komisji dotyczący dyrektywy Rady w sprawie wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych (COM(2011)0121),
– uwzględniając wniosek Komisji dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2003/96/WE w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (COM(2011)0169),
– uwzględniając stanowisko z dnia 11 września 2012 r. w sprawie opodatkowania osób prawnych: wspólny system opodatkowania stosowany do odsetek oraz należności licencyjnych (wersja przekształcona)(1),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie konkretnych sposobów usprawnienia walki z oszustwami podatkowymi i uchylaniem się od opodatkowania, w tym w odniesieniu do państw trzecich (COM(2012)0351),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 grudnia 2012 r. w sprawie planu działania zakładającego poprawę skuteczności walki z oszustwami podatkowymi i uchylaniem się od opodatkowania (COM(2012)0722),
– uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 6 grudnia 2012 r. w sprawie agresywnego planowania podatkowego (C(2012)8806),
– uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 6 grudnia 2012 r. w sprawie środków mających na celu zachęcenie państw trzecich do stosowania minimalnych norm dobrych rządów w dziedzinie opodatkowania (C(2012)8805),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 14 grudnia 2012 r. w sprawie wzmocnienia jednolitego rynku poprzez eliminowanie transgranicznych przeszkód podatkowych w odniesieniu do samochodów osobowych (COM(2012)0756),
– uwzględniając wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia ustanawiającego program działań dla podatków w Unii Europejskiej na okres 2014–2020 (Fiscalis 2020) (COM(2012)0465),
– uwzględniając sprawozdanie Komisji w sprawie finansów publicznych w UGW (European Economy nr 4/2012),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2013 r. w sprawie finansów publicznych w unii gospodarczej i walutowej (UGW) w latach 2011–2012(2),
– uwzględniając sprawozdanie Komisji w sprawie reform podatkowych w państwach członkowskich UE (European Economy nr 6/2012),
– uwzględniając „Bieżącą strategię podatkową OECD na 2012 r.”(3),
– uwzględniając sprawozdanie OECD pt. „Addressing Base Erosion and Profit Shifting” [„Rozwiązanie kwestii erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysków”](4),
– uwzględniając opublikowany dnia 5 października 2012 r. przez Deutsche Bank dokument nt. wpływu systemów podatkowych na wzrost gospodarczy w Europie(5),
– uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Gospodarczych i Finansowych z dnia 10 lipca 2012 r.(6),
– uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Roczna analiza wzrostu na 2013 r.” (COM(2012)0750),
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 12 lutego 2013 r. dotyczące sprawozdania przedkładanego w ramach mechanizmu ostrzegania za 2013 r.(7),
– uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej przyjęte podczas posiedzeń, które odbyły się dnia 29 czerwca, 19 października oraz 14 grudnia 2012 r.,
– uwzględniając oświadczenie końcowe z posiedzenia ministrów finansów i prezesów banków centralnych grupy G20, które odbyło się w Moskwie w dniach 15–16 lutego 2013 r.(8),
– uwzględniając program działań irlandzkiej prezydencji w Radzie,
– uwzględniając art. 48 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A7-0154/2013),
A. mając na uwadze, że dla gospodarek Unii Europejskiej – w wielu przypadkach z powodu niewielkiego nacisku kładzionego w obecnej polityce na inwestycje, konkurencyjność, zatrudnienie oraz sprawiedliwe i skuteczne opodatkowanie – przeważają zachowawcze i niekorzystne prognozy wzrostu gospodarczego i zatrudnienia na najbliższą przyszłość; mając na uwadze, że cała strefa euro przeżywa powrót i pogłębienie się recesji;
B. mając na uwadze, że od początku trwającego obecnie kryzysu zadłużenia struktura dochodów podatkowych uległa dość znacznej zmianie w wielu państwach członkowskich oraz że trudno wyodrębnić związane z tym skutki strukturalne i cykliczne; mając na uwadze, że przy opracowywaniu polityki podatkowej należy w pełni uwzględnić zasady pomocniczości i wielopoziomowego sprawowania rządów, zgodnie z właściwym ustawodawstwem państw członkowskich;
C. mając na uwadze, że z powodu kryzysu, który ujawnił słabości strukturalne niektórych gospodarek UE i który nadal osłabia potencjał wzrostu gospodarczego w UE, państwa członkowskie stoją przed trudnym wyzwaniem jednoczesnego równoważenia budżetów oraz promowania wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy;
D. mając na uwadze, że po wejściu w nowe tysiąclecie obserwuje się w Unii Europejskiej dążenie do rozwoju systemu podatkowego w większym stopniu zorientowanego na wzrost;
E. mając na uwadze, że systemy podatkowe w UE należy ukształtować w sposób korzystny dla przedsiębiorstw, aby wzmocnić ich potencjał stymulowania wzrostu gospodarczego i zatrudnienia;
F. mając na uwadze, że w sytuacji słabego wzrostu gospodarczego i recesji późny zwrot zaliczkowanych płatności podatkowych powoduje dodatkowe problemy z płynnością dla korporacji;
G. mając na uwadze, że skutki kryzysu powinny zostać złagodzone za pomocą polityki podatkowej zgodnej z założeniami strategii „Europa 2020”, która powinna stanowić priorytet;
H. mając na uwadze, że potrzeba przywrócenia wiarygodności polityk budżetowych oraz redukcji długu publicznego państw członkowskich powoduje konieczność wprowadzenia zmian w wydatkach budżetowych, szybkiego wdrożenia sprzyjających wzrostowi reform strukturalnych, poprawy metod ściągania podatków oraz zmiany niektórych podatków przy jednoczesnym zapewnieniu, we właściwych przypadkach, priorytetowego traktowania podatków kapitałowych, podatków pobieranych od działalności szkodliwej dla środowiska naturalnego i niektórych rodzajów podatków konsumpcyjnych, nie zaś podatków należnych z tytułu wypłaty wynagrodzeń;
I. mając na uwadze, że inteligentny i aktywny rozwój polityki w dziedzinie podatków ekologicznych ma kluczowe znaczenie dla wdrożenia zasady „zanieczyszczający płaci”, wzmocnienia wzrostu gospodarczego oraz zapewnienia jego trwałych perspektyw;
Uwagi ogólne
1. zauważa, że polityka podatkowa w dalszym ciągu leży w gestii państw członkowskich oraz że należy z tego powodu szanować różne systemy podatkowe państw członkowskich; zauważa, że przekazanie Unii kompetencji państw członkowskich w dziedzinie opodatkowania wymaga wniesienia poprawek do Traktatu, co z kolei wymaga jednomyślnej zgody wszystkich państw członkowskich; zauważa jednak również, że nie wyklucza to skutecznej koordynacji porozumień podatkowych na szczeblu europejskim; podkreśla, że przy opracowywaniu polityki podatkowej należy w pełni uwzględnić zasady pomocniczości i wielopoziomowego sprawowania rządów, zgodnie z właściwym ustawodawstwem państw członkowskich;
2. zauważa, że optymalny projekt systemów podatkowych zależy od wielu czynników, co sprawia, że poszczególne państwa członkowskie przyjęły różne systemy podatkowe; podkreśla, że niezbędne jest właściwe planowanie i stosowna krótko-, średnio- i długofalowa korekta polityki podatkowej;
3. zwraca uwagę na dokonane ulepszenia w zakresie koordynacji polityki podatkowej, lecz przypomina, że obywatele UE oraz przedsiębiorstwa prowadzące działalność transgraniczną w dalszym ciągu ponoszą znaczne koszty, doświadczają trudności wynikających z obciążeń administracyjnych i luk prawnych, które należy możliwie jak najszybciej usunąć, tak aby mogli oni w pełni wykorzystać możliwości, jakie oferuje jednolity rynek;
4. zauważa, że uczciwa i zdrowa konkurencja między różnymi systemami podatkowymi na jednolitym rynku działa stymulująco na gospodarki europejskie; podkreśla z drugiej strony, że szkodliwa konkurencja podatkowa niesie niekorzystne skutki gospodarcze; uwzględniając sprawozdanie OECD pt. „Addressing Base Erosion and Profit Shifting” [„Rozwiązanie kwestii erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysków”] podkreśla, że kluczowe znaczenie mają sprawnie funkcjonujące instytucje, których wyznacznikiem są zdrowe i uczciwe ramy prawne i administracyjne;
5. zauważa, że oprócz zapewnienia zgodności z zasadami zrównoważonej polityki budżetowej, do osiągnięcia równowagi gospodarczej konieczne jest wdrożenie środków sprzyjających wzrostowi gospodarczemu, takich jak zwalczanie oszustw podatkowych i uchylania się od opodatkowania; zmiana opodatkowania w kierunku obszarów bardziej sprzyjających wzrostowi i dostarczenie realnych bodźców podatkowych zarówno dla osób samozatrudnionych, jak i dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), mając w szczególności na celu wspieranie innowacji i działalności badawczo-rozwojowej;
6. podkreśla, że w interesie przedsiębiorców i obywateli jest stworzenie jasnego, przewidywalnego, stabilnego i przejrzystego środowiska podatkowego na jednolitym rynku, ponieważ brak przejrzystości przepisów podatkowych stanowi przeszkodę w działaniach transgranicznych oraz krajowych i zagranicznych inwestycjach w UE; sugeruje, że jednostki i przedsiębiorstwa powinny mieć dostęp do większej ilości i lepszej jakości informacji dotyczących przepisów, wymogów i uregulowań podatkowych w poszczególnych państwach członkowskich;
7. zaleca, aby zmieniając istniejące i nakładając nowe podatki, państwa członkowskie postępowały z zachowaniem ostrożności, a także dołożyły starań, by ten proces sprzyjał wzrostowi gospodarczemu, jak również żeby obywatele i przedsiębiorcy mieli wystarczającą ilość czasu i odpowiednie środki na przygotowanie się na wejście w życie nowych środków podatkowych;
8. wyraża zaniepokojenie wpływem, jaki zmiana w wielu państwach członkowskich, polegająca na szerszym opodatkowaniu konsumpcji, może wywrzeć na nierówności społeczne; wzywa państwa członkowskie do bacznego zwracania uwagi na ten potencjalny problem oraz uważnego zbadania negatywnych skutków ograniczenia progresywnego charakteru całego systemu podatkowego; uważa, że w należycie uzasadnionych przypadkach, przewidzianych przez dyrektywę w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, związanych np. z kulturą lub podstawowymi potrzebami system VAT powinien być do pewnego stopnia elastyczny i powinna istnieć możliwość opodatkowania niektórych kategorii produktów według stawki niższej niż stawka standardowa;
9. rozumie, że dla uczynienia z budżetu UE przydatnego instrumentu wspierania wzrostu potrzebne są zasoby własne zapewniające Komisji większą autonomię w zakresie jej wniosków;
Zidentyfikowanie ukrytych zasobów, które mogłyby przyczynić się do wzrostu gospodarczego za sprawą polityki podatkowej
10. zauważa, że rozwój gospodarczy zależy od takich czynników, jak praca, kapitał, postęp technologiczny, efektywne gospodarowanie zasobami i produktywność oraz że w polityce podatkowej należy zwrócić szczególną uwagę na wspomniane czynniki w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej; z tego względu zwraca uwagę na znaczenie wspólnego podejmowania decyzji w tym celu;
11. zauważa, że politykę podatkową należy zaprojektować z myślą o wzmocnieniu gospodarki, między innymi poprzez tworzenie struktur podatkowych pobudzających zagregowany popyt w perspektywie długoterminowej, ułatwiających prowadzenie działalności zorientowanej na eksport, stymulujących tworzenie miejsc pracy i promujących zrównoważony rozwój;
12. zakłada, że wzrost podatków w pewnych gałęziach gospodarki, takich jak akcyza, mógłby przynieść dobre rezultaty za sprawą skierowania do nich dodatkowych środków i, co za tym idzie, mieć korzystny wpływ na obywateli i na gospodarkę realną;
13. podkreśla, że zapewnienie zachęt podatkowych na rzecz działalności badawczo-rozwojowej może przynieść długoterminowe korzyści, takie jak wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy w gospodarkach opartych na wiedzy, zwłaszcza gdyby stanowiły one element wyważonej ogólnej strategii opodatkowania; uważa, że należy to uwzględnić na szczeblu europejskim i krajowym;
14. uznaje, że poszerzenie istniejących podstaw opodatkowania, zamiast zwiększania stawek podatkowych lub nakładania nowych podatków, mogłoby stworzyć dodatkowe dochody w państwach członkowskich;
15. przypomina, że obniżki podatków powinny opierać się na konkretnych i w odpowiedzialny sposób zaplanowanych założeniach polityki budżetowej, w których w żaden sposób nie jest zagrożona trwałość finansów publicznych, a także że powinny im towarzyszyć środki podjęte w celu zwiększania konkurencyjności, wzrostu i zatrudnienia;
16. uważa, że należy stworzyć, na podstawie szczegółowej analizy, obejmujący całą UE system informacji podatkowej, który nie służyłby harmonizacji różnych krajowych struktur podatkowych, lecz ułatwiałyby w stały i przejrzysty sposób koordynację między nimi poprzez śledzenie obniżek i podwyżek podatków w każdej strukturze;
17. zauważa, że dla poprawnego funkcjonowania wspomnianego systemu dobrą podstawą byłoby stworzenie ram europejskiego semestru, ponieważ – wraz z pozostałymi określonymi środkami makroekonomicznymi – pomogłyby one w prowadzeniu należytej dokumentacji różnych polityk podatkowych państw członkowskich, uwzględniając przy tym w pełni ogólną prognozę gospodarczą, a także zasadnicze kwestie i przyszłe perspektywy zainteresowanych państw członkowskich oraz wspólne cele europejskie; w tym kontekście zachęca Komisję i państwa członkowskie do włączenia strategii mającej na celu zmniejszenie luki podatkowej do europejskiego semestru;
18. zauważa wzmocnioną współpracę w zakresie podatku od transakcji finansowych, jaką ma wdrożyć 11 państw członkowskich stanowiących wspólnie 2/3 PKB UE;
19. podkreśla, że w państwach, w których koszty pracy są wysokie w porównaniu z poziomem produktywności i w których tworzenie miejsc pracy jest z tego powodu utrudnione, można zbadać zasadność zastosowania środków opodatkowania mających na celu zmniejszenie wspomnianych kosztów oraz/lub zwiększenie produktywności, przy jednoczesnym podjęciu zdecydowanych wysiłków na rzecz zwiększenia produktywności; podkreśla, że reformy podatkowe muszą służyć wspieraniu udziału w rynku pracy, aby zwiększyć podaż pracy i promować integrację; podkreśla w tym kontekście, że prawa pracowników oraz role partnerów społecznych muszą być zawsze w pełni przestrzegane;
20. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji w zakresie opracowania jednolitego przewodnika naliczania stawek podatku od osób prawnych; wzywa państwa członkowskie do uzgodnienia i rozpoczęcia wprowadzenia w życie wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych; podkreśla, że stanowisko Parlamentu powinno stanowić kluczowy punkt odniesienia w tym kontekście;
21. podkreśla, że w ograniczaniu i usuwaniu barier podatkowych dla działalności transgranicznej na jednolitym rynku tkwi znaczny potencjał wzrostu gospodarczego; podkreśla, że zmiana dyrektywy VAT, prace nad wspólną skonsolidowaną podstawą opodatkowania osób prawnych oraz rozwój współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania to czynniki mające kluczowe znaczenie dla pełnego wykorzystania tego potencjału;
22. wzywa Komisję do podjęcia natychmiastowych działań na rzecz zwiększenia przejrzystości i wzmocnienia regulacji prawnych w zakresie rejestrów przedsiębiorstw i rejestracji funduszy powierniczych oraz fundacji;
23. wzywa państwa członkowskie do udzielenia pełnego wsparcia inicjatywom Komisji, we współpracy z organami podatkowymi państw członkowskich, mającym na celu zniesienie przeszkód fiskalnych związanych z działalnością transgraniczną, aby polepszyć dalszą koordynację i współpracę w tym zakresie; zachęca państwa członkowskie do wykorzystania pełnego potencjału programów Fiscalis i Customs; wzywa Komisję do określenia dodatkowych obszarów, gdzie można by ulepszyć ustawodawstwo UE i współpracę administracyjną państw członkowskich w celu ograniczenia oszustw podatkowych i agresywnego planowania podatkowego;
24. wzywa państwa członkowskie do szczególnej ostrożności w sytuacji słabego wzrostu gospodarczego lub recesji oraz do unikania późnego zwrotu zaliczkowanych płatności podatkowych, ponieważ może to spowodować dodatkowe problemy z płynnością, szczególnie dla MŚP;
Zwalczanie oszustw podatkowych i uchylania się od opodatkowania oraz zniesienie podwójnego opodatkowania, podwójnego braku opodatkowania i środków dyskryminacyjnych wobec przedsiębiorstw w Unii Europejskiej
25. wzywa państwa członkowskie do znacznej poprawy w zakresie nadzoru, kontroli oraz ściągalności podatków i tworzenia tym samym dodatkowych zasobów służących promowaniu działań na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, zgodnie z założeniami strategii „Europa 2020”; podkreśla, że krajowe najlepsze praktyki w zakresie poprawy skuteczności administracji podatkowej powinny zostać opracowane w sposób przejrzysty - najlepiej w europejskim kodeksie najlepszych praktyk w ramach obejmującego całą UE systemu informacji podatkowej- i należycie uwzględnione; wyraża zaniepokojenie występującą w kilku państwach członkowskich tendencją do zmniejszania zatrudnienia i innych zasobów w organach podatkowych i podobnych organach; podkreśla, że może to zmniejszyć zdolność do zapewnienia sprawiedliwych i wydajnych usług dla przedsiębiorstw i jednostek oraz do przeciwdziałania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania; w tym kontekście apeluje do państw członkowskich o przeznaczenie odpowiednich zasobów finansowych i ludzkich na krajową administrację podatkową i personel prowadzący kontrole podatkowe;
26. wzywa państwa członkowskie do poprawy ich współpracy administracyjnej w zakresie opodatkowania bezpośredniego;
27. ponownie wzywa Komisję do zapewnienia DG TAXUD większych zasobów budżetowych i kadrowych w celu wsparcia rozwijania strategii politycznych i wniosków UE związanych z podwójnym brakiem opodatkowania, uchylaniem się od opodatkowania i oszustwami podatkowymi;
28. z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji pt.„Plan działania zakładający poprawę skuteczności walki z oszustwami podatkowymi i uchylaniem się od opodatkowania”, a także zalecenia w sprawie „środków, które mają zachęcić państwa trzecie do stosowania minimalnych norm w zakresie dobrych rządów w dziedzinie opodatkowania” oraz w sprawie „agresywnego planowania podatkowego”;
29. wzywa państwa członkowskie do aktywnego działania w zgodzie z komunikatem i zaleceniami Komisji poprzez podjęcie skoordynowanych i zdecydowanych działań na szczeblu UE wobec oszustw podatkowych, uchylania się od opodatkowania, unikania opodatkowania, agresywnego planowania podatkowego i rajów podatkowych, gwarantując w ten sposób sprawiedliwszy podział wysiłku fiskalnego i podniesienie dochodów podatkowych; apeluje do państw członkowskich o szybką realizację, spośród wielu szczególnych środków, jakie należy podjąć, wniosków Komisji dotyczących wprowadzenia ogólnego przepisu w zakresie zwalczania nadużyć w celu przeciwdziałania praktykom w zakresie agresywnego planowania podatkowego oraz zawarcia w odpowiednich konwencjach o unikaniu podwójnego opodatkowania klauzuli zapobiegającej przypadkom podwójnego braku opodatkowania;
30. zauważa, że zgodnie z szacunkami, co roku w UE oszustwa podatkowe i unikanie opodatkowania powodują utratę około 1 bln EUR dochodów publicznych; wzywa państwa członkowskie do podjęcia środków niezbędnych do zmniejszenia luki podatkowej co najmniej o połowę do 2020 r.;
31. podkreśla, że ograniczenie zakresu oszustw i uchylania się od opodatkowania wzmocniłoby potencjał wzrostu gospodarczego w gospodarce dzięki zdrowszym finansom publicznym - które pozwoliłyby na zwiększenie środków publicznych na wspieranie inwestycji i wzmocnienie europejskiej społecznej gospodarki rynkowej - oraz zapewnieniu przedsiębiorstwom równych warunków konkurowania;
32. pilnie wzywa państwa członkowskie do podjęcia poważnych negocjacji i zakończenia procedur odnoszących się do wszystkich rozpatrywanych wniosków ustawodawczych dotyczących kwestii oszustw podatkowych, uchylania się od opodatkowania, unikania opodatkowania, agresywnego planowania podatkowego i rajów podatkowych; między innymi wzywa państwa członkowskie do zakończenia procesu przeglądu i rozszerzania zakresu stosowania dyrektywy w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności oraz, po opublikowaniu sprawozdania przez Parlament Europejski, do niezwłocznego przyjęcia i wdrożenia wniosku Komisji dotyczącego mechanizmu szybkiego reagowania na oszustwa w zakresie podatku VAT;
33. z zadowoleniem przyjmuje zintensyfikowane międzynarodowe działania w zakresie opodatkowania podatkiem od osób prawnych służące rozwiązaniu problemu erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysków; uważa, że sprawozdanie OECD w tej sprawie stanowi kluczowy wkład i z niecierpliwością oczekuje na wynikający z niego plan działania, który ma zostać przedstawiony latem bieżącego roku; oczekuje, że ministrowie finansów państw należących do grupy G20, po zatwierdzeniu sprawozdania na ich niedawnym posiedzeniu w Moskwie, podejmą odważne i wspólne działania na podstawie tego planu działania;
34. podkreśla, zgodnie z rzetelnymi spostrzeżeniami Komisji, że podatki ekologiczne należą do względnie najbardziej sprzyjających wzrostowi; podkreśla, że podatki ekologiczne, oprócz zapewniania dochodów, powinny być w konsekwentny i dynamiczny sposób wykorzystywane do utrzymywania zrównoważonej ścieżki rozwoju gospodarczego; wzywa Komisję do przedłożenia kompleksowej oceny istniejących luk w zakresie internalizacji, wraz z odpowiednimi wnioskami ustawodawczymi;
o o o
35. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.