Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej i uchylającego decyzję nr 1364/2006/WE (COM(2011)0658 – C7-0371/2011 – 2011/0300(COD))

P7_TA(2013)0061 A7-0036/2013

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2011)0658),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 172 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C7-0371/2011),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 22 lutego 2012 r.(1),

–  uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 19 lipca 2012 r.(2),

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 5 grudnia 2012 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 55 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz opinie Komisji Gospodarczej i Monetarnej, Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów, Komisji Transportu i Turystyki oraz Komisji Rozwoju Regionalnego (A7-0036/2013),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzić znaczące zmiany do swojego wniosku lub zastąpić go innym tekstem;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2013 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr .../2013 w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej, uchylające decyzję nr 1364/2006/WE oraz zmieniające rozporządzenia (WE) nr 713/2009, (WE) nr 714/2009 i (WE) nr 715/2009

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) nr 347/2013.)

(1) Dz.U. C 143 z 22.5.2012, s. 125. (2) Dz.U. C 277 z 13.9.2012, s. 137.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie sprawozdania specjalnego Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczącego jego dochodzenia w sprawie skargi 2591/2010/GG przeciw Komisji Europejskiej (lotnisko w Wiedniu) (2012/2264(INI))

P7_TA(2013)0062 A7-0022/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając specjalne sprawozdanie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dla Parlamentu Europejskiego,

–  uwzględniając art. 228 Traktatu o funkcjonowaniu UE,

–  uwzględniając decyzję 94/262/EWWiS, WE, Euratom Parlamentu Europejskiego z dnia 9 marca 1994 r. w sprawie przepisów i ogólnych warunków regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich(1), a w szczególności art. 3 ust. 7,

–  uwzględniając art. 205 ust. 2 zdanie pierwsze Regulaminu PE,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Petycji (A7-0022/2013),

A.  mając na uwadze, że na mocy art. 228 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich uprawniony jest do przyjmowania od każdego obywatela Unii skarg dotyczących przypadków niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji lub organów Unii;

B.  mając na uwadze, że skargi składane przez obywateli UE stanowią ważne źródło informacji na temat ewentualnych naruszeń przepisów UE;

C.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej „każdy ma prawo do bezstronnego i sprawiedliwego rozpatrzenia swojej sprawy w rozsądnym terminie przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii”;

D.  mając na uwadze, że ani w Traktatach, ani w statucie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich nie definiuje się pojęcia niewłaściwego administrowania, a w związku z tym zadanie to leży w gestii Rzecznika, z zastrzeżeniem właściwości Trybunału Sprawiedliwości do orzekania w sprawie wykładni; mając na uwadze, że w swoim pierwszym sprawozdaniu rocznym Rzecznik umieścił niewyczerpujący wykaz zachowań, które mogą prowadzić do niewłaściwego administrowania;

E.  mając na uwadze, że w wyniku kolejnego apelu Parlamentu o sformułowanie dokładnej i jasnej definicji niewłaściwego administrowania Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdził w swoim sprawozdaniu rocznym za 1997 r., iż „niewłaściwe administrowanie ma miejsce wówczas, gdy organ publiczny nie działa zgodnie z przepisem lub zasadą, które mają dla niego charakter wiążący”;

F.  mając na uwadze, że definicja ta została uzupełniona o stwierdzenie, zgodnie z którym w trakcie dochodzenia, czy dane instytucja lub organ Wspólnoty działały zgodnie z przepisami i zasadami mającymi dla nich charakter wiążący, pierwszym i najważniejszym zadaniem Rzecznika powinno być ustalenie, czy działanie takie było zgodne z prawem;

G.  mając na uwadze, że Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich monitoruje również stosowanie kodeksów dobrej praktyki administracyjnej, do przestrzegania których zobowiązały się instytucje i w których znalazły wyraz ogólne zasady prawa administracyjnego, między innymi niektóre zasady służby cywilnej, jak również Karty praw podstawowych Unii Europejskiej mającej pełne zastosowanie do wszystkich części administracji własnej UE;

H.  mając na uwadze, że do tej pory Rzecznik działał w duchu współpracy i wykazał się odpowiedzialnością, przedkładając 18 sprawozdań specjalnych w okresie 16,5 roku i wykorzystując takie sprawozdania dla Parlamentu Europejskiego wyłącznie jako ostateczne narzędzie polityczne, a w konsekwencji wykazując się ogólną wolą poszukiwania rozwiązań opierających się na konsensusie;

I.  mając na uwadze, że przedmiotowe sprawozdanie specjalne dotyczy sposobu rozpatrywania przez Komisję skargi wniesionej do niej w 2006 r. w ramach 27 inicjatyw obywatelskich walczących przeciwko temu, co uznawały za negatywne konsekwencje rozbudowy lotniska w Wiedniu;

J.  mając na uwadze, że w art. 2 dyrektywy OOŚ(2) stwierdza się, że „państwa członkowskie przyjmują wszystkie niezbędne środki, aby zapewnić, że przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko naturalne (…) podlegają wymaganiom w celu uzyskania zezwolenia na inwestycję i ocenie w odniesieniu do ich skutków”;

K.  mając na uwadze, że zdaniem Komisji prace związane z rozbudową lotniska były realizowane bez uprzedniego przeprowadzenia obowiązkowej oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ), i że w dniu 21 marca 2007 r. skierowała ona do Austrii wezwanie do usunięcia uchybienia dotyczące nieprzeprowadzenia takiej oceny przez to państwo; mając na uwadze, że w odpowiedzi z dnia 7 maja 2007 r. władze Austrii nie zaprzeczyły, iż środki infrastrukturalne, o których mowa, doprowadziły i w dalszym ciągu przyczyniają się do znacznego nasilenia ruchu lotniczego oraz uciążliwości spowodowanej ruchem samolotów nad Wiedniem, tzn. że przyjęte środki miały istotny wpływ na środowisko;

L.  mając na uwadze, że w związku z tym, iż prace albo zostały zakończone, albo są prawie na ukończeniu, Komisja uznała, że zamiast wniesienia sprawy przeciwko Austrii do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej będzie dążyć do osiągnięcia porozumienia z władzami austriackimi, które pozwoliłoby w jak największym zakresie naprawić to zaniedbanie; mając na uwadze, że Komisja uzgodniła z władzami austriackimi, iż przeprowadzą one OOŚ ex post w celu określenia między innymi, jakie środki zmniejszające ryzyko byłyby potrzebne do zmniejszenia wpływu hałasu na obywateli mieszkających w pobliżu lotniska;

M.  mając na uwadze, że Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich zaakceptował ten sposób rozwiązania problemu wybrany przez Komisję; mając na uwadze, że skarżący nie był zadowolony ze sposobu, w jaki przeprowadzono OOŚ ex post, i krytycznie wyrażał się w szczególności o braku dostępu do sądowych środków odwoławczych przewidzianych w dyrektywie OOŚ oraz o tym, że organ odpowiedzialny za przeprowadzenie OOŚ, czyli austriackie Ministerstwo Transportu, jest tym samym organem, który uprzednio wydał zezwolenia na odnośne prace, a tym samym znalazł się w sytuacji konfliktu interesów;

N.  mając na uwadze, że po przeprowadzeniu dochodzenia Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich uznał, iż nie ma możliwości stwierdzić, czy Komisja zapewniła właściwe przeprowadzenie OOŚ ex post; mając jednak na uwadze, że Rzecznik zamknął sprawę, uznając, iż podejmowanie przez niego jakichkolwiek dalszych działań nie jest konieczne, ponieważ procedura trwa w dalszym ciągu, a Komisja stwierdziła, że zamknie sprawę dotyczącą uchybienia zobowiązaniom dopiero wtedy, gdy będzie miała pewność, iż władze austriackie podjęły niezbędne działania;

O.  mając na uwadze, że w listopadzie 2010 r. skarżący ponownie zwrócili się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich i że zostało wszczęte drugie dochodzenie, w trakcie którego Rzecznik przeprowadził kontrolę dokumentacji Komisji; mając na uwadze, że zdaniem Rzecznika w dokumentacji nic nie wskazuje na to, aby przedmiotowe skargi złożone w trakcie przeprowadzania OOŚ ex post były omawiane z władzami austriackimi ani aby decyzja Rzecznika dotycząca pierwszej skargi stała się podstawą do wymiany dalszej korespondencji, nie licząc przekazanych przez Austrię sprawozdań z OOŚ;

P.  mając na uwadze, że w tej sytuacji Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich doszedł do wniosku, iż Komisja nie uwzględniła jego ustaleń z pierwszego dochodzenia i że w szczególności udzielała mu niespójnych odpowiedzi dotyczących możliwości skorzystania z prawnych środków odwoławczych w przypadku OOŚ ex post oraz że nie nalegała na wyznaczenie do przeprowadzenia OOŚ podmiotu innego niż Ministerstwo Transportu, które wcześniej wydało zezwolenie na prace;

Q.  mając na uwadze, że Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich sporządził zalecenie wstępne dla Komisji, w którym zaapelował „o ponowne rozważenie podejścia do złożonej przez skarżących skargi dotyczącej naruszenia przepisów w przypadku lotniska w Wiedniu i o usunięcie uchybień wskazanych przez Rzecznika” oraz zwrócił uwagę, że w związku z tym zaleceniem „w swoich dalszych działaniach w ramach postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom Komisja powinna wziąć pod uwagę obowiązek zapewnienia przez organy krajowe (i) dostępu skarżącym do procedury odwoławczej oraz (ii) podjęcia działań zmierzających do rozwiązania wyraźnego konfliktu interesów w stosowaniu dyrektywy 85/337/EWG”;

R.  mając na uwadze, że w odpowiedzi skierowanej do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczącej pierwszej kwestii Komisja stwierdziła, iż kwestię prawnych środków odwoławczych poruszyła w rozmowach z władzami austriackimi, ale za słuszne uznała ich stanowisko, że zastosowanie tych środków byłoby problematyczne z punktu widzenia przepisów prawa krajowego dotyczących postępowania sądowego, oraz poinformowała, że władze austriackie zobowiązały się zapewnić, że skumulowane skutki dotychczasowych prac poddanych wyłącznie ocenie ex post zostaną w pełni uwzględnione w OOŚ nowego, trzeciego pasa startowego, w którym to przypadku możliwa byłaby pełna kontrola sądowa;

S.  mając na uwadze, że argumentem Komisji dotyczącym drugiego zarzutu o niewłaściwe administrowanie było stwierdzenie, iż w dyrektywie OOŚ nie ustanowiono żadnych przepisów regulujących podział kompetencji w związku z procedurą przeprowadzania OOŚ w państwach członkowskich; mając na uwadze, że zgodnie z zasadą pomocniczości wyłącznie do państw członkowskich, na których spoczywa obowiązek organizacji własnych służb administracyjnych, należy wyznaczanie organu odpowiedzialnego za procedury przewidziane w dyrektywie OOŚ, a także mając na uwadze, że – zgodnie z ogólną zasadą prawa administracyjnego obowiązującą we wszystkich państwach członkowskich – organ, który podjął niezgodną z prawem decyzję będącą przedmiotem odwołania administracyjnego lub orzeczenia sądu jest odpowiedzialny za naprawę danej sytuacji;

T.  mając na uwadze, że w związku z powyższym zalecenie wstępne okazało się nieskuteczne i że Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich uznał przedmiotową sprawę za przykład sytuacji, w której Komisja – w związku z wyraźnym naruszeniem przepisów UE – nie podjęła właściwych działań naprawczych poprzez zapewnienie, że ocena oddziaływania na środowisko ex post zostanie przeprowadzona w sposób bezstronny, oraz nie zastosowała się prawidłowo do rady Rzecznika dotyczącej zapewnienia dostępu do prawnych środków odwoławczych w związku z tą oceną;

U.  mając na uwadze, że w związku z tym Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich uznał za stosowne przedstawić sprawę Parlamentowi do rozważenia;

V.  mając na uwadze, że w dniu 26 października 2012 r. Komisja przyjęła wniosek w sprawie przeglądu dyrektywy OOŚ; mając na uwadze, że Komisja Prawna sporządziła sprawozdanie dotyczące inicjatywy ustawodawczej, w którym domaga się ogólnego rozporządzenia w sprawie procedury administracyjnej stosowanej przez administrację własną UE;

Zalecenie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich

1.  z zadowoleniem przyjmuje sprawozdanie specjalne Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, w którym zwraca on uwagę na ważne kwestie dotyczące problemów ze stosowaniem dyrektywy OOŚ i z przeprowadzaniem postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego;

2.  przypomina, że niewłaściwe administrowanie ma miejsce wówczas, gdy organ publiczny nie działa zgodnie z przepisem lub zasadą, które mają dla niego charakter wiążący;

3.  zauważa, że domniemane niewłaściwe administrowanie dotyczyło sposobu, w jaki Komisja prowadziła postępowanie przeciwko Austrii w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, a zwłaszcza faktu, że nie dopilnowała, by organowi, który wydał zezwolenie na prace bez wymaganej oceny oddziaływania na środowisko, nie powierzać odpowiedzialności za przeprowadzenie OOŚ ex post, a także by skarżący miał dostęp do prawnych środków odwoławczych w odniesieniu do tej oceny;

4.  zwraca uwagę, że w tym sprawozdaniu specjalnym nie chodzi to, czy władze austriackie postąpiły niewłaściwie, ale o to, czy Komisja nie dopełniła swoich obowiązków podczas badania otrzymanej skargi oraz w ramach działań podejmowanych w związku z tą skargą, a także poprzez sposób, w jaki reagowała na wnioski i zalecenia Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich z jego pierwszego dochodzenia w tej sprawie;

5.  podziela zaniepokojenie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich ewentualnym negatywnym wpływem konfliktów interesów w procesie przeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko i również uważa, że powinno się dążyć do znalezienia sposobów rozwiązania tego problemu, ale jednocześnie rozumie obawy Komisji o przekroczenie należnych jej uprawnień, gdyby wymagała od władz austriackich wyznaczenia innego podmiotu, który będzie odpowiedzialny za ocenę ex post;

6.  radzi właściwym organom w państwach członkowskich zwracać uwagę na potencjalne konflikty interesów występujące już w obecnym stanie prawnym i przygotowywać się do docelowych zmian w przepisach UE w tym zakresie; wskazuje na rolę krajowych rzeczników praw obywatelskich jako ważnych mediatorów, wspierających obywateli w podjęciu działań w przypadku wystąpienia potencjalnych konfliktów interesów oraz w ogóle w przypadkach niewłaściwego administrowania w działaniach administracji państw członkowskich;

7.  w związku z drugim zarzutem przedstawionym przez Rzecznika uważa, że uczciwe, aktywne i pełne włącznie ludności lokalnej w stosowanie dyrektywy OOŚ jest bardzo istotne, i dlatego jest zdania, że otwarte i przejrzyste procedury mediacyjne powinny być prowadzone częściej przed rozpoczęciem realizacji projektów o potencjalnie dużym wpływie na środowisko danego regionu i zdrowie jego mieszkańców; w tym kontekście wyraża zadowolenie z szeroko zakrojonych mediacji publicznych poprzedzających OOŚ dotyczącą budowy trzeciego pasa startowego na lotnisku w Wiedniu, w ramach której uwzględniono także skumulowane skutki (np. uciążliwość hałasu) tej rozbudowy będącej przedmiotem wspomnianej procedury w sprawie uchybienia, w przypadku której możliwe jest zastosowanie pełnej procedury odwoławczej;

8.  podziela zdanie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, że prowadzenie przejrzystego rejestru dokumentacji i uaktualnianie go jest częścią dobrej administracji, ponieważ umożliwia na przykład Rzecznikowi sprawdzenie, czy jego zalecenia zostały odpowiednio uwzględnione;

9.  uważa, że równie zalecanym, jak i istotnym elementem dobrej praktyki administracyjnej jest utrzymanie odpowiedniej, przejrzystej i rzeczowej korespondencji ze skarżącymi w czasie trwania postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, a także z Rzecznikiem w czasie prowadzenia przez niego dochodzenia;

10.  z zadowoleniem przyjmuje oświadczenie Komisji, która zamierza usprawnić praktykę w obu tych kwestiach − zapewnić dokumentację pisemną i pełną korespondencję − w celu unikania problemów z komunikacją, jakie pojawiły się w omawianej sprawie;

11.  podkreśla, że ani Komisja, ani władze austriackie nie naruszyły żadnych obowiązujących przepisów unijnych przy prowadzeniu OOŚ ex post, która opierała się na doraźnej wynegocjowanej procedurze sui generis; zwraca jednak uwagę, że ponieważ prawo UE nie przewiduje żadnej podstawy prawnej dla takiej procedury, należy uznać to za sytuację wyjątkową i konsekwencję wcześniejszego nieprzestrzegania dyrektywy, czego nie da się już cofnąć;

12.  uważa, że w negocjacjach z władzami austriackimi Komisja mogła dołożyć większych wysiłków na rzecz dostępności kontroli sądowej wobec dokonania w 2005 r. transpozycji odpowiednich przepisów (art. 10a) do prawa austriackiego, jak również w odniesieniu do konfliktu interesów we właściwym austriackim ministerstwie, w świetle nadrzędnej zasady przyjętej w orzecznictwie UE, zgodnie z którą nie tylko należy postępować według litery prawa, lecz także powinno się uwzględniać cel i ducha tych przepisów;

Sprawa lotniska w Wiedniu, przegląd dyrektywy OOŚ i rozporządzenie w sprawie dobrej administracji

13.  uważa, że w związku z okolicznościami, które doprowadziły do wszczęcia przez Komisję postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, a w konsekwencji do wniesienia skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, powstają poważne wątpliwości dotyczące wdrożenia w tamtym okresie przez państwo członkowskie, w tym przypadku Austrię, dyrektywy 85/337/EWG; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w ramach dokonanego w 2009 r. przeglądu austriackich federalnych przepisów wykonawczych do dyrektywy OOŚ należycie uwzględniono między innymi wnioski omawianego postępowania w sprawie uchybienia, a co za tym idzie, dostosowano austriackie przepisy do prawa UE w tej dziedzinie;

14.  przypomina, że do Komisji Petycji PE wpływały od lat informacje na temat szeregu przypadków, w których państwa członkowskie rzekomo umożliwiały wydawanie pozwoleń na przygotowanie i realizację projektów bez przeprowadzenia wymaganej OOŚ;

15.  uważa, że jeżeli projekty mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować uchybienie podstawowym wymogom dyrektywy OOŚ, obywatele, których to dotyczy, powinni mieć do dyspozycji skuteczne instrumenty prawne pozwalające im na domaganie się natychmiastowych wyjaśnień ze strony organu odpowiedzialnego za dokonanie OOŚ w sprawie zgodności tych projektów z przepisami UE, aby zapobiec nieodwracalnym szkodom w środowisku naturalnym wyrządzonym wskutek realizacji takich projektów;

16.  zauważa również, że pojęcie OOŚ ex post nie występuje w obecnie obowiązującej dyrektywie OOŚ i że ten instrument został wynegocjowany przez Komisję w ramach działań zmierzających do znalezienia rozwiązania w faktycznie zaistniałej sytuacji, w której pozwolenia zostały już wydane, a prace wykonane;

17.  zwraca uwagę, że sprawa lotniska w Wiedniu ujawnia słabe punkty obowiązującej dyrektywy OOŚ, gdyż np. nie określa się w niej sposobu postępowania z projektami praktycznie nieodwracalnymi ze względu na to, że zostały one już wdrożone, a ewentualne szkody w środowisku naturalnym zostały już wyrządzone, a także w przypadku wystąpienia takiego konfliktu interesów w ramach właściwych organów, jaki rzekomo ma miejsce w omawianej sprawie;

18.  odwołuje się do rocznego sprawozdania Komisji Petycji PE z 2011 r., która zwróciła w nim uwagę na konieczność zapewnienia w ocenach oddziaływania na środowisko obiektywizmu i bezstronności; przypomina, że zwracano się do Komisji o zapewnienie wzmocnienia dyrektywy OOŚ „dzięki zastosowaniu jaśniejszych parametrów w zakresie niezależności opracowań ekspertów, wspólnych progów UE, maksymalnych ram czasowych dla procesu, włączając w niego efektywną konsultacją społeczną, wymogu uzasadniania decyzji, obowiązkowej oceny uzasadnionych alternatywnych możliwości i mechanizmu kontroli jakości”;

19.  z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji w sprawie przeglądu dyrektywy OOŚ w celu jej wzmocnienia; wyraża gotowość do pełnego zaangażowania się, wspólnie z Komisją i Radą, w tę procedurę w celu zapewnienia, że ta ważna dyrektywa będzie służyła swemu celowi w sposób jeszcze bardziej efektywny i obiektywny(3);

20.  zauważa, że obecnie obowiązująca dyrektywa nie zawiera wymogów dotyczących obiektywizmu i bezstronności organów odpowiedzialnych za wydawanie pozwoleń i że nie określono w niej żadnych takich wymogów w stosunku do organów, które przeprowadzają OOŚ; zwraca uwagę, że nie zawiera ona żadnych postanowień dotyczących działań, jakie należy podjąć, gdy projekt został już zrealizowany lub jest bliski ukończenia, ani tego, w jaki sposób obywatele, których to dotyczy, mogliby przy zastosowaniu przejrzystej i niebiurokratycznej procedury otrzymać natychmiastowe wyjaśnienia ze strony organu odpowiedzialnego za dokonanie OOŚ na temat zgodności z przepisami UE takich projektów, w przypadku których występuje duże prawdopodobieństwo uchybienia podstawowym przepisom dyrektywy OOŚ; uważa w związku z powyższym, że przegląd dyrektywy OOŚ stanowi dobrą okazję do wprowadzenia takich wymagań i przepisów;

21.  uważa, że ta sprawa świadczy również o tym, iż oprócz środków służących wzmocnieniu przepisów dyrektywy OOŚ niezbędne są bardziej przejrzyste procedury dotyczące postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, które powinno się wprowadzić najlepiej poprzez przyjęcie ogólnego rozporządzenia w sprawie procedur administracyjnych stosowanych przez administrację UE, dzięki czemu wzmocniona zostałaby pozycja skarżącego; uważa, że takie rozporządzenie byłoby odpowiednim sposobem na uściślenie obowiązków organów w zakresie komunikowania ze skarżącymi w przypadku wystąpienia uchybienia lub z organami reprezentującymi obywateli europejskich, takimi jak Komisja Petycji czy Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, np. poprzez wprowadzenie obowiązku reagowania możliwie jak najszybciej na zalecenia Rzecznika, aby uniknąć błędnych interpretacji, takich jak te, które wystąpiły w omawianej sprawie;

o
o   o

22.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich, Europejskiej Sieci Rzeczników oraz parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 113 z 4.5.1994, s. 15. (2) Dyrektywa Rady z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (85/337/EWG), z późniejszymi zmianami. (3) COM(2012)0628.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. dotyczące wniosku w sprawie decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zasad rozliczania i planów działania dotyczących emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem (COM(2012)0093 – C7-0074/2012 – 2012/0042(COD))

P7_TA(2013)0063 A7-0317/2012

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi i Radzie (COM(2012)0093),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 192 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C7-0074/2012),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznegoz dnia 19 września 2012 r.(1),

–  po konsultacji z Komitetem Regionów,

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 21 grudnia 2012 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 55 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinię Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A7-0317/2012),

1.  zatwierdza poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do swojego wniosku lub zastąpienie go innym tekstem;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2013 r. w celu przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr .../2013/UE w sprawie zasad rozliczania emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem oraz informacji o działaniach związanych z tą działalnością

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, decyzji nr 529/2013/UE.)

(1) Dz.U. C 351 z 15.11.2012, s. 85.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie mechanizmu monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych oraz zgłaszania innych informacji na poziomie krajowym i unijnym, istotnych dla zmiany klimatu (COM(2011)0789 – C7-0433/2011 – 2011/0372(COD))

P7_TA(2013)0064 A7-0191/2012

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2011)0789),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 192 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C7–0433/2011),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 28 marca 2012 r.(1),

–  uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 19 lipca 2012 r.(2),

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 21 grudnia 2012 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 55 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinie Komisji Rozwoju, jak również Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (A7-0191/2012),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzić znaczące zmiany do swojego wniosku lub zastąpić go innym tekstem;

3.   zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2013 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr .../2013 w sprawie mechanizmu monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych oraz zgłaszania innych informacji na poziomie krajowym i unijnym, mających znaczenie dla zmiany klimatu, oraz uchylające decyzję nr 280/2004/WE

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) nr 525/2013.)

(1) Dz.U. C 181 z 21.6.2012, s. 169 (2) Dz.U. C 277 z 13.9.2012, s. 51

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie internetowego systemu rozstrzygania sporów konsumenckich (rozporządzenia w sprawie ODR w sporach konsumenckich) (COM(2011)0794 – C7-0453/2011– 2011/0374(COD))

P7_TA(2013)0065 A7-0236/2012

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2011)0794),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 50 i 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C7-0453/2011),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając uzasadnioną opinię przedstawioną – na mocy protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności – przez niderlandzki Senat, w której stwierdzono, że projekt aktu ustawodawczego jest niezgodny z zasadą pomocniczości,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 28 marca 2012 r.(1),

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 12 grudnia 2012 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 55 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów oraz opinię Komisji Prawnej (A7–0236/2012),

1.  zatwierdza poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeżeli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do swojego wniosku lub zastąpienie go innym tekstem;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2013 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr .../2013 w sprawie internetowego systemu rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmiany rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE (rozporządzenie w sprawie ODR w sporach konsumenckich)

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) nr 524/2013.)

(1) Dz.U. C 181 z 21.6.2012, s. 99.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmieniającej rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę 2009/22/WE (dyrektywy w sprawie ADR w sporach konsumenckich) (COM(2011)0793 – C7-0454/2011– 2011/0373(COD))

P7_TA(2013)0066 A7-0280/2012

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji skierowany do Parlamentu i Rady (COM(2011)0793),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C7-0454/2011),

–  uwzględniając opinię Komisji Prawnej w sprawie proponowanej podstawy prawnej,

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając uzasadnione opinie przedstawione – na mocy protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności – przez niderlandzki Senat i niemiecką Radę Federalną, w których stwierdzono, że projekt aktu ustawodawczego jest niezgodny z zasadą pomocniczości,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 28 marca 2012 r.(1),

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 12 grudnia 2012 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 55 i 37 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów oraz opinię Komisji Prawnej (A7–0280/2012),

1.  przyjmuje w pierwszym czytaniu stanowisko określone poniżej;

2.  Zwraca się do Komisji o ponowne przedłożenie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do swojego projektu lub zastąpienie go innym tekstem;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2013 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/.../UE w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmiany rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE (dyrektywa w sprawie ADR w sporach konsumenckich)

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, dyrektywy 2013/11/UE.)

(1) Dz.U. C 181, 21.6.2012, s. 93.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską (decyzja o stowarzyszeniu zamorskim) (COM(2012)0362 – C7-0285/2012 – 2012/0195(CNS))

P7_TA(2013)0067 A7-0052/2013

(Specjalna procedura ustawodawcza – konsultacja)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Radzie (COM(2012)0362),

–  uwzględniając art. 203 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, na mocy którego Rada skonsultowała się z Parlamentem (C7–0285/2012),

–  uwzględniając art. 55 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju oraz opinie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz Komisji Rybołówstwa (A7-0052/2013),

1.  zatwierdza po poprawkach wniosek Komisji;

2.  zwraca się do Komisji o odpowiednią zmianę jej wniosku zgodnie z art. 293 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

3.  zwraca się do Rady o poinformowanie go w przypadku uznania za stosowne odejścia od tekstu przyjętego przez Parlament;

4.  zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem w przypadku uznania za stosowne wprowadzenia znaczących zmian do wniosku Komisji;

5.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

Tekst proponowany przez Komisję   Poprawka Poprawka 1 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 5 a preambuły (nowy) (5a)  Ze względu na znaczenie Stowarzyszenia Krajów i Terytoriów Zamorskich jako skutecznego pośrednika wobec grupy KTZ w dialogu z Komisją i państwami członkowskimi Unii należy uznać to stowarzyszenie za podmiot współpracy mający za cel nadanie większego znaczenia wspólnym interesom KTZ należącym do tego stowarzyszenia. Poprawka 2 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 6 preambuły (6)  Rola społeczeństwa obywatelskiego w przyczynianiu się do rozwoju KTZ może zostać zwiększona przez umacnianie organizacji społeczeństwa obywatelskiego we wszystkich sferach współpracy. (6)  Rola społeczeństwa obywatelskiego w przyczynianiu się do rozwoju KTZ może zostać zwiększona przez umacnianie organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz obarczanie ich większą odpowiedzialnością we wszystkich sferach współpracy. Poprawka 3 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 10 preambuły (10)  KTZ charakteryzują się dużą różnorodnością biologiczną środowiska morskiego i lądowego. Zmiana klimatu może mieć wpływ na środowisko naturalne KTZ i stanowić zagrożenie dla ich zrównoważonego rozwoju. Działania w dziedzinie zachowania różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych, zmniejszania ryzyka wystąpienia katastrof naturalnych i zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi oraz promowanie energii odnawialnej przyczynią się do dostosowania się do zmian klimatu i ich łagodzenia w KTZ. (10)  KTZ charakteryzują się dużą różnorodnością biologiczną środowiska morskiego i lądowego. Zmiana klimatu może mieć wpływ na środowisko naturalne KTZ i stanowić zagrożenie dla ich zrównoważonego rozwoju. Działania w dziedzinie zachowania różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych, zmniejszania ryzyka wystąpienia klęsk i katastrof, zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi oraz promowania energii odnawialnej mogą przyczynić się do tego, by KTZ dostosowały się do zmiany klimatu i zdołały złagodzićjej skutki. KTZ powinny również mieć możliwość uczestniczenia w europejskich programach horyzontalnych, takich jak Program działań na rzecz środowiska i klimatu (LIFE). Poprawka 4 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 12 preambuły (12)  Należy wspierać KTZ w ich dążeniach do stopniowego zmniejszenia zależności od paliw kopalnych w celu zmniejszenia ich wrażliwości na dostępność paliwa i jego zmienność cenową, dzięki czemu ich gospodarka stanie się bardziej odporna i mniej podatna na wstrząsy zewnętrzne. (12)  Należy wspierać KTZ w ich dążeniach do stopniowego zmniejszenia zależności od paliw kopalnych w celu zmniejszenia ich wrażliwości na dostępność paliwa i jego zmienność cenową, dzięki czemu ich gospodarka stanie się bardziej odporna i mniej podatna na wstrząsy zewnętrzne, szczególnie jeżeli chodzi o zatrudnienie. Poprawka 5 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 14 preambuły (14)  Oddalenie KTZ stanowi barierę dla konkurencyjności, a zatem bardzo ważna jest poprawa dostępności KTZ. (14)  Oddalenie KTZ stanowi wyzwanie dla ich rozwoju gospodarczego, a zatem bardzo ważna jest poprawa dostępności KTZ. Poprawka 6 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 15 preambuły (15)  Unia i KTZ uznają znaczenie kształcenia jako dźwigni zrównoważonego rozwoju KTZ. (15)  Unia i KTZ uznają znaczenie kształcenia i szkolenia zawodowego jako dźwigni zrównoważonego rozwoju KTZ. Poprawka 7 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 16 a preambuły (nowy) (16a)  Głównym celem współpracy powinna być poprawa warunków pracy, praw pracowniczych i związkowych. Związki zawodowe i inni przedstawiciele pracowników powinni odgrywać ważną rolę w tym procesie. Poprawka 8 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 17 preambuły (17)  Występowanie w KTZ chorób zakaźnych, takich jak denga w regionie Karaibów i Pacyfiku lub gorączka chikungunya w regionie Oceanu Indyjskiego, może mieć wysoce negatywne skutki zdrowotne i ekonomiczne. Poza zmniejszeniem wydajności ludności dotkniętej omawianym problemem, epidemie w KTZ mogą poważnie wpływać na turystykę, która stanowi cenny wkład w gospodarkę wielu krajów i terytoriów zamorskich. Duża liczba turystów i pracowników migrujących przemieszczających się do KTZ jest narażona na przywóz chorób zakaźnych. Odwrotnie rzecz ujmując, duży przepływ osób powracających z KTZ mógłby przyczyniać się do wprowadzenia chorób zakaźnych w Europie. Zapewnienie „bezpiecznej turystyki” jest zatem kluczowym czynnikiem zrównoważonego rozwoju gospodarek KTZ w znacznym stopniu zależnych od turystyki. (17)  Występowanie w KTZ chorób zakaźnych, takich jak denga w regionie Karaibów i Pacyfiku lub gorączka chikungunya w regionie Oceanu Indyjskiego, może mieć wysoce negatywne skutki zdrowotne i ekonomiczne. Poza zmniejszeniem wydajności ludności dotkniętej omawianym problemem, epidemie w KTZ mogą poważnie wpływać na turystykę, która stanowi cenny wkład w gospodarkę wielu krajów i terytoriów zamorskich. Duża liczba turystów i pracowników migrujących przemieszczających się do KTZ jest narażona na przywóz chorób zakaźnych. Łatwy i regularny dostęp do medycyny pracy powinien przyczynić się do ograniczenia zasięgu epidemii. Odwrotnie rzecz ujmując, duży przepływ osób powracających z KTZ mógłby przyczyniać się do wprowadzenia chorób zakaźnych w Europie. Zapewnienie „bezpiecznej turystyki” jest zatem kluczowym czynnikiem zrównoważonego rozwoju gospodarek KTZ w znacznym stopniu zależnych od turystyki. Poprawka 9 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 18 preambuły (18)  Stowarzyszenie między Unią Europejską a KTZ uwzględnia zachowanie różnorodności i tożsamości kulturowej KTZ i przyczynia się do niego. (18)  Stowarzyszenie między Unią Europejską a KTZ powinno należycie uwzględniać zachowanie różnorodności i tożsamości kulturowej KTZ i przyczyniać się do niego. W związku z tym stowarzyszenie powinno w niezbędnej mierze uwzględniać ochronę i poszanowanie praw rdzennych mieszkańców KTZ oraz przyczyniać się do tej ochrony i poszanowania. Poprawka 10 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 19 preambuły (19)  Unia uznaje znaczenie rozwijania bardziej aktywnego partnerstwa z KTZ w odniesieniu do zasad dobrego sprawowania rządówi walki z przestępczością zorganizowaną, handlem ludźmi, terroryzmem i korupcją. (19)  Unia uznaje znaczenie rozwijania bardziej aktywnego partnerstwa z KTZ w odniesieniu do dobrego rządzenia gospodarczego, społecznego i podatkowego oraz walki z przestępczością zorganizowaną, handlem ludźmi, terroryzmem i korupcją. Poprawka 11 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 20 preambuły (20)  Współpraca w zakresie handlu i kwestii związanych z handlem powinna przyczyniać się do osiągnięcia celu zrównoważonego wzrostu w rozwoju gospodarczym, rozwoju społecznym i ochronie środowiska. (20)  Współpraca w zakresie handlu i kwestii związanych z handlem pomiędzy Unią a KTZ powinna w sposób naturalny przyczyniać się do osiągnięcia celu zrównoważonego wzrostu w rozwoju gospodarczym, rozwoju społecznym i ochronie środowiska. Poprawka 12 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 21 preambuły (21)  Globalne zmiany, odzwierciedlone w trwającym procesie liberalizacji handlu, mają szerokie implikacje dla Unii, głównego partnera handlowego KTZ, jak też dla ich sąsiadów z AKP i innych partnerów gospodarczych. (21)  Globalne zmiany, odzwierciedlone w trwającym procesie liberalizacji handlu, który przynosi zbyt mało korzyści małym terytoriom wyspowym, oznacza dla Unii, głównego partnera handlowego KTZ, konieczność lepszego uwzględniania interesów KTZ w porozumieniach handlowych zawieranych przez nią z krajami sąsiadującymi z KTZ. Oznacza to wspólną odpowiedzialność w zakresie regularnego włączania klauzul dotyczących przestrzegania minimalnych norm socjalnych do wszystkich negocjowanych układów partnerskich lub umów handlowych. Poprawka 13 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 21 a preambuły (nowy) (21a)  Ponieważ polityka oszczędnościowa negatywnie wpłynęła na zatrudnienie, istnieje potrzeba współpracy pomiędzy KTZ a Unią, aby odciąć się od tych strategii politycznych i realizować ambitny program inwestycji publicznych będący jedynym sposobem zapewnienia godnych warunków życia i pracy większości obywateli, zarówno w KTZ, jak i w Unii. Poprawka 14 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 22 preambuły (22)  KTZ są wrażliwymi środowiskami wyspiarskimi wymagającymi właściwej ochrony, włączając w to zarządzanie odpadami. Kwestia odpadów radioaktywnych uregulowana jest w art. 198 Traktatu Euratom i związanym z nim prawodawstwie wtórnym; przepisy te nie obejmują jedynie Grenlandii, do której Traktat Euratom nie ma zastosowania. W przypadku pozostałych odpadów należy określić które z unijnych zasad mają być stosowane w odniesieniu do KTZ. (22)  KTZ są wrażliwymi środowiskami wyspiarskimi wymagającymi właściwej ochrony, włączając w to zarządzanie odpadami i zanieczyszczeniem radioaktywnym. Kwestia odpadów radioaktywnych uregulowana jest w art. 198 Traktatu Euratom i związanym z nim prawodawstwie wtórnym; przepisy te nie obejmują jedynie Grenlandii, do której Traktat Euratom nie ma zastosowania. W przypadku pozostałych odpadów należy określić, które z unijnych zasad mają być stosowane w odniesieniu do KTZ. W przypadku zanieczyszczeń radioaktywnych, w szczególności powiązanych z próbami jądrowymi, należy określić, które z unijnych zasad mogłyby być stosowane w odniesieniu do KTZ w celu trwałej ochrony różnorodności biologicznej i mieszkańców przed tego rodzaju zanieczyszczeniami. Poprawka 15 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 26 preambuły (26)  Biorąc pod uwagę cele integracji i rozwoju globalnego handlu w dziedzinie usług i przedsiębiorczości, należy wspierać rozwój rynków usługowych i możliwości inwestycyjne poprzez poprawę dostępu KTZ do rynku usług i inwestycji na rynku unijnym. W tym zakresie Unia powinna zaproponować KTZ możliwie jak najbardziej uprzywilejowane traktowanie, jakie oferuje wszystkim innym partnerom handlowym poprzez kompleksowe klauzule najwyższego uprzywilejowania, przy jednoczesnym zapewnieniu bardziej elastycznych możliwości stosunków handlowych dla KTZ poprzez ograniczenie traktowania Unii przez KTZ do tego, co oferują one innym największym gospodarkom handlowym. (26)  Biorąc pod uwagę cele integracji i rozwoju globalnego handlu w dziedzinie usług i przedsiębiorczości, należy wspierać rozwój rynków usługowych i możliwości inwestycyjne poprzez poprawę dostępu KTZ do rynku usług i inwestycji na rynku unijnym oraz ułatwienie dostępu do zamówień publicznych. W tym zakresie Unia powinna zaproponować KTZ możliwie jak najbardziej uprzywilejowane traktowanie, jakie oferuje wszystkim innym partnerom handlowym poprzez kompleksowe klauzule najwyższego uprzywilejowania, przy jednoczesnym zapewnieniu bardziej elastycznych możliwości stosunków handlowych dla KTZ poprzez ograniczenie traktowania Unii przez KTZ do tego, co oferują one innym największym gospodarkom handlowym. Poprawka 16 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 28 preambuły (28)  Środki sanitarne i fitosanitarne oraz bariery techniczne w handlu mogą mieć wpływ na wymianę handlową i wymagają współpracy. W ramach handlu i współpracy związanej z handlem należy również uwzględnić politykę konkurencji oraz prawa własności intelektualnej, które mają wpływ na sprawiedliwy podział korzyści z handlu. (28)  Środki sanitarne i fitosanitarne oraz bariery techniczne w handlu mogą mieć wpływ na wymianę handlową oraz sytuację w dziedzinie zatrudnienia i wymagają współpracy. W ramach handlu i współpracy związanej z handlem należy również uwzględnić politykę zatrudnienia, zwłaszcza w odniesieniu do ludzi młodych, politykę konkurencji oraz prawa własności intelektualnej, które mają wpływ na sprawiedliwy podział korzyści z handlu. Poprawka 17 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 29 preambuły (29)  W celu zapewnienia, aby KTZ mogły uczestniczyć w unijnym rynku wewnętrznym, a także rynkach regionalnych, lokalnych i międzynarodowych na jak najlepszych warunkach, ważne jest rozwijanie zdolności KTZ w odnośnych dziedzinach. Obejmują one rozwój zasobów ludzkich i ich umiejętności, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, dywersyfikację sektorów gospodarki oraz wdrożenie odpowiednich ram prawnych w celu osiągnięcia klimatu biznesowego sprzyjającego inwestycjom. (29)  W celu zapewnienia, aby KTZ mogły uczestniczyć w unijnym rynku wewnętrznym, a także rynkach regionalnych, lokalnych i międzynarodowych na jak najlepszych warunkach, ważne jest rozwijanie zdolności KTZ w odnośnych dziedzinach. Obejmują one rozwój zasobów ludzkich i ich umiejętności poprzez: oferowanie odpowiednich szkoleń zawodowych i kształcenia ustawicznego; ułatwianie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw; ułatwianie dostępu do instrumentów i pożyczek w ramach mikrofinansowania; dywersyfikację sektorów gospodarki; wdrożenie odpowiednich ram prawnych w celu osiągnięcia klimatu biznesowego sprzyjającego inwestycjom. W tym celu powiązanie funduszy EFR z programami i instrumentami w ramach budżetu ogólnego Unii, w ramach których KTZ kwalifikują się do otrzymania wsparcia, umożliwiłoby wykorzystanie dźwigni finansowej i racjonalizację proponowanych inwestycji. Poprawka 18 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 30 a preambuły (nowy) (30a)  KTZ mogą odegrać kluczową rolę w walce z rajami podatkowymi. W związku z tym należy podkreślić potrzebę dążenia do prawdziwej przejrzystości sektora finansowego. Poprawka 19 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 33 preambuły (33)  Procedury dotyczące pomocy finansowej, o których mowa w art. 9 i 82, przenoszą na KTZ główną odpowiedzialność za programowanie i realizację współpracy w ramach 11. EFR. Współpraca będzie prowadzona przede wszystkim zgodnie z rozporządzeniami terytorialnymi KTZ i będzie ona zwiększała wsparcie dla monitorowania, oceny i audytu zaprogramowanych działań.Ponadto konieczne jest doprecyzowanie, że KTZ kwalifikują się do różnych źródeł finansowania, które przewidziano w art. 76. (33)  Procedury dotyczące pomocy finansowej, o których mowa w art. 9 i 82, przenoszą na KTZ główną odpowiedzialność za programowanie i realizację współpracy w ramach 11. EFR. Współpraca będzie prowadzona przede wszystkim zgodnie z rozporządzeniami terytorialnymi KTZ i będzie ona zwiększała wsparcie dla monitorowania, oceny i audytu zaprogramowanych działań. Ponadto konieczne jest doprecyzowanie, że KTZ kwalifikują się do różnych źródeł finansowania, które przewidziano w art. 76, oraz że Komisja musi ułatwić KTZ dostęp do programów horyzontalnych poprzez wdrożenie „strategii na rzecz KTZ” przewidzianej w art. 88 ust. 2a. Poprawka 20 Wniosek dotyczący decyzji Punkt 34 preambuły (34)  W celu przyjęcia szczegółowych zasad w zakresie przygotowania dokumentów programowych, działań następczych, kontroli, oceny, przeglądu i realizacji, jak również sprawozdawczości i korekt finansowych, w odniesieniu do części czwartej niniejszej decyzji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, powinny zostać przekazane Komisji. W celu uwzględnienia rozwoju technologicznego i zmian w przepisach prawa celnego, uprawnienia do przyjmowania aktów zmieniających dodatki do załącznika VI, zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, powinny również zostać przekazane Komisji. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić terminowe i odpowiednie przekazanie właściwych dokumentów Radzie. (34)  W celu przyjęcia szczegółowych zasad w zakresie przygotowania dokumentów programowych, działań następczych, kontroli, oceny, przeglądu i realizacji, jak również sprawozdawczości i korekt finansowych, w odniesieniu do części czwartej niniejszej decyzji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, powinny zostać przekazane Komisji. W celu przyjęcia decyzji w sprawie przyznawania kumulacji pochodzenia między danym KTZ a krajem, z którym Unia zawarła i stosuje układ o wolnym handlu, w sprawie odstępstw od systemu zarejestrowanych eksporterów oraz w sprawie tymczasowych odstępstw od przepisów załącznika VI należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do załącznika VI do niniejszej decyzji. W celu uwzględnienia rozwoju technologicznego i zmian w przepisach prawa celnego, uprawnienia do przyjęcia aktów zmieniających dodatki do załącznika VI również należy przekazać Komisji zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W celu przyjęcia decyzji w sprawie tymczasowego wycofania systemów preferencyjnych i w sprawie wcześniejszych środków nadzoru określonych w załączniku VII, a także tymczasowych i ostatecznych środków ochronnych przewidzianych w załączniku VIII należy również przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu odpowiednio do załącznika VII i VIII do niniejszej decyzji. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazanie właściwych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Poprawka 21 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 2 – ustęp 2 a (nowy) 2a.  Aby umożliwić osiągnięcie tych celów, uwzględnia się tożsamość i położenie geograficzne poszczególnych KTZ oraz ich sytuację polityczną, gospodarczą i społeczną. Poprawka 22 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 5 – ustęp 2 – litera b) b) promowanie przyjaznego środowisku wzrostu gospodarczego; b) promowanie przyjaznego środowisku wzrostu gospodarczego i przyjaznych środowisku miejsc pracy we wszystkich sektorach wspierających przyjazny dla środowiska wzrost gospodarczy; Poprawka 23 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 6 – ustęp 1 1.  W celu zacieśnienia wzajemnych stosunków, Unia i KTZ dokładają starań, aby rozpropagować stowarzyszenie wśród swoich obywateli, w szczególności poprzez promowanie rozwoju kontaktów i współpracy między władzami, środowiskiem naukowym, społeczeństwem obywatelskim i przedsiębiorstwami z KTZ z jednej strony a ich odpowiednikami w Unii z drugiej strony. 1.  W celu zacieśnienia wzajemnych stosunków Unia i KTZ dokładają starań, aby rozpropagować stowarzyszenie i wynikające z niego wspólne korzyści wśród swoich obywateli, w szczególności poprzez promowanie rozwoju kontaktów i współpracy między władzami, środowiskiem naukowym, społeczeństwem obywatelskim, partnerami społecznymi i przedsiębiorstwami z KTZ a ich odpowiednikami w Unii. W związku z tym Unia dba o rzeczywisty udział KTZ w programach informacyjnych i komunikacyjnych, a zwłaszcza w działaniach ośrodków informacyjnych „Europe Direct”, by przybliżyć Unię jej obywatelom mieszkającym w KTZ. Poprawka 24 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 6 – ustęp 2 a (nowy) 2a.  Komisja dba o wspieranie partnerstw z KTZ w ramach wszystkich programów i instrumentów unijnych zapisanych w budżecie ogólnym Unii, o których mowa w art. 88. Poprawka 25 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 7 – ustęp 3 3.  Stowarzyszenie ma na celu wspieranie współpracy między KTZ a innymi partnerami w dziedzinach współpracy określonych w częściach drugiej i trzeciej niniejszej decyzji. W tym zakresie, celem stowarzyszenia jest promowanie współpracy między KTZ a regionami najbardziej oddalonymi, o których mowa w art. 349 Traktatu, sąsiadującymi państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) i państwami nienależącymi do grupy państw AKP. W dążeniu do osiągnięcia tego celu Unia usprawnia koordynację i synergię między programami współpracy wspieranymi przez różne instrumenty finansowe UE. 3.  Stowarzyszenie ma na celu wspieranie współpracy między KTZ a innymi partnerami w dziedzinach współpracy określonych w częściach drugiej i trzeciej niniejszej decyzji. W tym zakresie celem stowarzyszenia jest promowanie współpracy między KTZ a regionami najbardziej oddalonymi, o których mowa w art. 349 Traktatu, sąsiadującymi państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) i państwami nienależącymi do grupy państw AKP.W dążeniu do osiągnięcia tego celu Unia usprawnia koordynację i synergię między programami współpracy wspieranymi przez różne instrumenty finansowe UE, w tym programy współpracy terytorialnej w ramach polityki spójności.Ponadto Unia włącza KTZ w dialog polityczny, jaki prowadzi z krajami sąsiadującymi z KTZ, oraz informuje je o porządku dziennym oraz rezolucjach lub zaleceniach Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE. Ponadto państwa członkowskie i Komisja popierają każdy wniosek władz KTZ o uczestnictwo w charakterze obserwatorów w posiedzeniach plenarnych Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE, z zastrzeżeniem przepisów regulaminu wewnętrznego Zgromadzenia. Poprawka 26 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 7 – ustęp 4 – litera d) d) udziału KTZ w rozwoju rynków regionalnych w ramach organizacji integracji regionalnej; d) udziału KTZ w rozwoju organizacji lub rynków regionalnych w ramach organizacji integracji regionalnej; Poprawka 27 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 9 – ustęp 2 – wprowadzenie 2.  KTZ organizują, w stosowanych przypadkach, dialog i konsultacje z władzami i podmiotami, takimi jak: 2.  KTZ organizują, w stosownych przypadkach, dialog i konsultacje z organami, posłami i podmiotami, takimi jak: Poprawka 28 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 9 – ustęp 2 – litera a a) (nowa) aa) posłowie reprezentujący KTZ na szczeblu krajowym i unijnym; Poprawka 29 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 9 – ustęp 2 – litera c a) (nowa) ca) organizacje zrzeszające KTZ, przykładowo Stowarzyszenie Krajów i Terytoriów Zamorskich (OCTA); Poprawka 30 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 10 – ustęp 1 – litera b a) (nowa) ba) posłowie reprezentujący KTZ na szczeblu krajowym i unijnym; Poprawka 31 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 12 – ustęp 4 a (nowy) 4a.  Dialog umożliwia KTZ zapoznanie się z poszczególnymi regionalnymi programami horyzontalnymi oraz z bieżącymi regionalnymi EFR, by mogły w nich uczestniczyć. Poprawka 32 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 13 – ustęp 1 – litera a) a) forum dialogu KTZ-EU (Forum KTZ-UE), które zbiera się corocznie w składzie władz KTZ, przedstawicieli państw członkowskich i Komisji. Posłowie do Parlamentu Europejskiego, przedstawiciele EBI oraz przedstawiciele regionów najbardziej oddalonych są w stosownych wypadkach włączani do prac Forum KTZ-UE; a) forum dialogu KTZ-EU (Forum KTZ-UE), które zbiera się corocznie w składzie władz KTZ, posłów reprezentujących KTZ, przedstawicieli państw członkowskich i Komisji. W prace forum włączani są posłowie do Parlamentu Europejskiego. Przedstawiciele EBI, przedstawiciele regionów najbardziej oddalonych i państwa sąsiadujące AKP lub niebędące państwami AKP są włączani w prace Forum KTZ-UE w uzasadnionych wypadkach. Poprawka 33 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 13 – ustęp 1 – litera b) b)  Komisja, KTZ i państwa członkowskie, z którymi są one powiązane, prowadzą regularne trójstronne konsultacje. Konsultacje te są organizowane z reguły cztery razy do roku, z inicjatywy Komisji lub na wniosek KTZ i państw członkowskich, z którymi są one powiązane; b)  Komisja, KTZ i państwa członkowskie, z którymi są one powiązane, prowadzą regularne trójstronne konsultacje. Konsultacje te są organizowane co najmniej cztery razy do roku oraz w razie potrzeby, z inicjatywy Komisji lub na wniosek jednego lub kilku KTZ i państw członkowskich, z którymi są one powiązane; Poprawka 34 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 15 – ustęp 1 – litera c a) (nowa) ca) wspierania MŚP prowadzących zrównoważoną działalność gospodarczą i wykorzystujących bogactwo ekosystemowe terytoriów, zwłaszcza w dziedzinie badań naukowych, rolnictwa, rzemiosła i turystyki; Poprawka 35 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 17 – litera b) b) połączenia działalności gospodarczej i społecznej w dziedzinach takich jak rybołówstwo i akwakultura, turystyka, transport morski z potencjałem stref morskich i przybrzeżnych w zakresie energii ze źródeł odnawialnych oraz surowców, z uwzględnieniem zmiany klimatu oraz działalności człowieka. b) połączenia działalności gospodarczej i społecznej w dziedzinach takich jak rybołówstwo i akwakultura, rolnictwo, turystyka, transport morski i powietrzny, przemysł, działalność wydobywcza i zagospodarowanie terenu z potencjałem stref morskich i przybrzeżnych w zakresie energii ze źródeł odnawialnych oraz surowców, z uwzględnieniem zmiany klimatu oraz zanieczyszczenia wód podziemnych związanego z działalnością człowieka i hodowlą zwierząt. Poprawka 36 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 19 – ustęp 1 – litera c) c) bez uszczerbku dla istniejących lub przyszłych dwustronnych umów o partnerstwie w sprawie połowów między UE a KTZ, Unia i KTZ dążą do regularnych wzajemnych konsultacji w zakresie ochrony żywych zasobów morza i gospodarki nimi oraz do wymiany informacji na temat bieżącego stanu zasobów na forum właściwych organów stowarzyszenia, przewidzianych w art. 13. c) bez uszczerbku dla istniejących lub przyszłych zawartych przez Unię umów o partnerstwie w sprawie połowów Unia i KTZ dążą do regularnych wzajemnych konsultacji w zakresie ochrony żywych zasobów morza i gospodarki nimi oraz do wymiany informacji na temat bieżącego stanu zasobów na forum właściwych organów stowarzyszenia, przewidzianych w art. 13. Poprawka 37 Projekt decyzji Artykuł 19 – ustęp 2 – litera b) b) dialogu i współpracy dotyczących ochrony zasobów rybnych, w tym środków służących zwalczaniu nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów i skutecznie współpracujących w ramach regionalnych organizacji do spraw zarządzania rybołówstwem. Dialog i współpraca obejmują programy kontroli i nadzoru, zachęty i zobowiązania w celu bardziej skutecznego zarządzania rybołówstwem i środowiskiem przybrzeżnym w perspektywie długoterminowej. b) dialogu i współpracy dotyczących ochrony zasobów rybnych, w tym środków służących zwalczaniu nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów i skutecznie współpracujących w ramach regionalnych organizacji do spraw zarządzania rybołówstwem. Dialog i współpraca obejmują programy kontroli i nadzoru, zachęty i zobowiązania w celu bardziej skutecznego zarządzania rybołówstwem i środowiskiem przybrzeżnym w perspektywie długoterminowej. Dialogowi i współpracy musi towarzyszyć zwiększony wysiłek ze strony Komisji na rzecz propagowania zrównoważonego zarządzania rybołówstwem poprzez wspieranie lokalnych systemów monitorowania i nadzoru dzięki umowom o partnerstwie z KTZ stowarzyszonymi z Unią. Poprawka 38 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 20 – ustęp 2 2.  W zakresie zaopatrzenia w wodę i warunków sanitarnych należy zwrócić szczególną uwagę na dostęp do wody pitnej i usług sanitarnych w obszarach zaniedbanych pod tym względem, co przyczyna się bezpośrednio do rozwoju zasobów ludzkich poprzez poprawę stanu zdrowia i zwiększenie wydajności. 2.  W zakresie zaopatrzenia w wodę i warunków sanitarnych należy zwrócić szczególną uwagę na dostęp do wody pitnej i usług sanitarnych w obszarach zaniedbanych pod tym względem lub szczególnie narażonych na klęski żywiołowe, co bezpośrednio przyczyni się do rozwoju zasobów ludzkich poprzez poprawę stanu zdrowia i zwiększenie wydajności. Poprawka 39 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 21 W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie gospodarki odpadami może dotyczyć promowania stosowania najlepszych praktyk w dziedzinie ochrony środowiska we wszystkich działaniach związanych z gospodarką odpadami, w tym zmniejszania ilości odpadów, recyklingu lub innych procesów uzyskiwania z nich surowców wtórnych i unieszkodliwiania odpadów. W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie gospodarki odpadami może dotyczyć promowania stosowania najlepszych praktyk w dziedzinie ochrony środowiska we wszystkich działaniach związanych z gospodarką odpadami pochodzenia ludzkiego lub zwierzęcego, w tym zmniejszania ilości odpadów, recyklingu lub innych procesów uzyskiwania z nich surowców wtórnych i unieszkodliwiania odpadów. Poprawka 40 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 25 – ustęp 2 – litera b) b) transport drogowy, kolejowy, lotniczy, morski lub śródlądowy; b) różnego rodzaju transport zbiorowy i pozostałe zrównoważone rodzaje transportu w ramach transportu drogowego, transport kolejowy, lotniczy, morski lub śródlądowy; Poprawka 41 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 29 W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) ma na celu pobudzenie w KTZ innowacji, wzrostu gospodarczego oraz poprawy codziennego życia obywateli i przedsiębiorstw, w tym promowanie dostępności dla osób niepełnosprawnych. Współpraca ta powinna być w szczególności ukierunkowana na zwiększenie zdolności regulacyjnej KTZ i może wspierać rozwój sieci i usług ICT poprzez następujące środki: W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) ma na celu pobudzenie w KTZ innowacji, wzrostu gospodarczego, współpracy, swobody wypowiedzi, tworzenia miejsc pracy oraz poprawy codziennego życia obywateli i przedsiębiorstw, w tym promowanie dostępności dla osób niepełnosprawnych. Współpraca ta powinna być w szczególności ukierunkowana na zwiększenie zdolności regulacyjnej KTZ i może wspierać rozwój sieci i usług ICT poprzez następujące środki: a) stworzenie przewidywalnego otoczenia regulacyjnego dotrzymującego kroku rozwojowi technologicznemu, pobudzającego wzrost i innowacje oraz sprzyjającego konkurencji i ochronie konsumentów; a) stworzenie przewidywalnego otoczenia regulacyjnego dotrzymującego kroku rozwojowi technologicznemu, pobudzającego wzrost i innowacje oraz sprzyjającego konkurencji i ochronie konsumentów; b) dialog w zakresie różnych aspektów politycznych dotyczących promocji i monitorowania społeczeństwa informacyjnego; b) dialog w zakresie różnych aspektów politycznych dotyczących promocji i monitorowania społeczeństwa informacyjnego; c) wymianę informacji w zakresie norm i interoperacyjności; c) wymianę informacji w zakresie norm i interoperacyjności; d) promowanie współpracy w dziedzinie badań ICT oraz w dziedzinie infrastruktur badawczych opartych na ICT; d) promowanie współpracy w dziedzinie badań ICT oraz w dziedzinie infrastruktur badawczych opartych na ICT; e) rozwoju usług i aplikacji w obszarach o dużym znaczeniu dla społeczeństwa. e) rozwoju usług i aplikacji w obszarach o dużym znaczeniu dla społeczeństwa, takich jak edukacja i szkolenie zawodowe. Poprawka 42 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 30 – wprowadzenie W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie badań naukowych i innowacji może obejmować naukę, technologię, w tym technologie informacyjno-komunikacyjne, w celu przyczynienia się do zrównoważonego rozwoju KTZ oraz promowania doskonałości i konkurencyjności przemysłu w KTZ. W szczególności współpraca może dotyczyć: W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie badań naukowych i innowacji może obejmować naukę, edukację, technologię, w tym technologie informacyjno-komunikacyjne, w celu przyczynienia się do zrównoważonego rozwoju KTZ oraz promowania doskonałości i konkurencyjności przedsiębiorstw, a zwłaszcza MŚP w KTZ. W szczególności współpraca może dotyczyć: Poprawka 43 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 30 – litera b) b) polityki i rozwoju instytucjonalnego w ramach KTZ oraz wspólnych działań na szczeblu lokalnym, krajowym lub regionalnym, w celu rozwoju nauki, technologii i innowacji i ich stosowania; b) polityki i rozwoju instytucjonalnego w ramach KTZ oraz wspólnych działań na szczeblu lokalnym, krajowym lub regionalnym, w celu rozwoju nauki, edukacji, technologii i innowacji i ich stosowania; Poprawka 44 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 30 – litera d) d) uczestnictwa poszczególnych naukowców, instytucji badawczych i podmiotów prawnych z KTZ we współpracy związanej z programami badawczymi i innowacyjnymi w Unii; d) uczestnictwa poszczególnych naukowców, instytucji badawczych, MŚP i podmiotów prawnych z KTZ we współpracy związanej z unijnymi programami badawczymi, innowacyjnymi oraz nastawionymi na konkurencyjność przedsiębiorstw, a zwłaszcza MŚP; Poprawka 45 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 30 – litera e) e) szkolenia, mobilności międzynarodowej i wymiany naukowców z KTZ. e) szkolenia, mobilności międzynarodowej i wymiany naukowców oraz studentów z KTZ, a także wymiany naukowców i studentów. Poprawka 46 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 31 – ustęp 1 1.  Unia dba o to, aby osoby fizyczne z KTZ, zgodnie z definicjami zawartymi w art. 49, mogły uczestniczyć w inicjatywach Unii dotyczących młodzieży na tych samych warunkach co obywatele państw członkowskich. 1.  Unia dba o to, aby osoby fizyczne z KTZ, zgodnie z definicjami zawartymi w art. 49, uczestniczyły w inicjatywach i programach Unii dotyczących młodzieży na tych samych warunkach co obywatele państw członkowskich. Poprawka 47 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 31 – ustęp 2 2.  Stowarzyszenie ma na celu wzmocnienie więzi między młodymi ludźmi mieszkającymi w KTZ a Unią Europejską, między innymi poprzez promowanie mobilności edukacyjnej ludzi młodych z KTZ i przez promowanie wzajemnego zrozumienia między młodymi ludźmi. 2.  Stowarzyszenie ma na celu wzmocnienie więzi między młodymi ludźmi mieszkającymi w KTZ a Unią Europejską, między innymi poprzez promowanie wymian i mobilności ludzi młodych z KTZ na etapie kształcenia i szkolenia początkowego, zawodowego lub ustawicznego oraz przez promowanie nauczania międzykulturowego i wzajemnego zrozumienia między młodymi ludźmi. Poprawka 48 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 31 – ustęp 2 a (nowy) 2a.  Unia i KTZ współpracują na rzecz zadbania o to, by młodzi ludzie byli aktywnie włączani w rynek pracy w celu zapobieżenia bezrobociu wśród młodzieży. Poprawka 49 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 32 – ustęp 1 – litera a a) (nowa) aa) stwarzanie studentom szans na zdobycie doświadczenia zawodowego, aby umożliwić im rozwijanie umiejętności pożytecznych na rynku pracy; Poprawka 50 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 32 – ustęp 1 – litera b) b) wspieranie KTZ w opracowywaniu i wdrażaniu polityki edukacyjnej. b) wspieranie KTZ w opracowywaniu i wdrażaniu polityki edukacyjnej i polityki szkolenia formalnego i pozaformalnego; Poprawka 51 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 32 – ustęp 2 2.  Unia dba o to, aby osoby fizyczne z KTZ, zgodnie z definicjami zawartymi w art. 49, mogły uczestniczyć w inicjatywach Unii dotyczących edukacji na tych samych warunkach co obywatele państw członkowskich. 2.  Unia dba o to, aby osoby fizyczne z KTZ, zgodnie z definicjami zawartymi w art. 49, uczestniczyły w inicjatywach Unii dotyczących edukacji i szkoleń zawodowych, zwłaszcza w programie „Erasmus dla wszystkich”. Poprawka 52 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 32 – ustęp 3 3.  Unia dba o to, aby organy i instytucje edukacyjne z KTZ mogły uczestniczyć w inicjatywach unijnych dotyczących edukacji na takich samych zasadach jak organy i instytucje edukacyjne z państw członkowskich. 3.  Unia dba o to, aby organy i instytucje edukacyjne i oferujące szkolenie zawodowe z KTZ mogły uczestniczyć w inicjatywach unijnych w zakresie edukacji i szkolenia zawodowego na takich samych zasadach jak organy i instytucje edukacyjne i oferujące szkolenie zawodowe z państw członkowskich. Poprawka 53 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 33 – ustęp 1 1.  Unia i KTZ utrzymują dialog w dziedzinie zatrudnienia i polityki społecznej w celu przyczynienia się do rozwoju gospodarczego i społecznego KTZ oraz promowania godnej pracy w krajach i terytoriach zamorskich oraz w regionach, w których są one położone. Taki dialog ma również na celu wspieranie wysiłków władz KTZ na rzecz opracowania polityki i ustawodawstwa w tym obszarze. 1.  Unia i KTZ utrzymują dialog w dziedzinie zatrudnienia i polityki społecznej w celu przyczynienia się do rozwoju gospodarczego i społecznego KTZ oraz promowania godnej pracy i włączenia społecznego w ramach gospodarki przyjaznej środowisku w krajach i terytoriach zamorskich oraz w regionach, w których są one położone. Taki dialog ma również na celu wspieranie wysiłków władz KTZ na rzecz opracowania polityki i ustawodawstwa w tym obszarze. Poprawka 54 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 33 – ustęp 2 2.  Dialog polega głównie na wymianie informacji i najlepszych praktyk dotyczących polityki i prawodawstwa z zakresu zatrudnienia i polityki społecznej, które są przedmiotem wzajemnego zainteresowania dla Unii i KTZ. W tym kontekście bierze się pod uwagę obszary takie jak rozwój umiejętności, ochrona socjalna, dialog społeczny, równość szans, niedyskryminacja i dostępność dla osób niepełnosprawnych, bezpieczeństwo i higiena pracy oraz inne normy pracy. 2.  Dialog polega głównie na wymianie informacji i najlepszych praktyk dotyczących polityki i prawodawstwa z zakresu zatrudnienia i polityki społecznej, które są przedmiotem wzajemnego zainteresowania dla Unii i KTZ. Tworzenie miejsc pracy, zwłaszcza w MŚP, stymuluje się poprzez wspieranie ambitnych norm socjalnych. W ramach dialogu zachęca się do podejmowania wszelkich nowatorskich środków ochrony środowiska oraz zdrowia pracowników i obywateli, z myślą o umożliwieniu tworzenia miejsc pracy w dziedzinach, w których KTZ posiadają atuty, takich jak różnorodność biologiczna, zasoby mineralne oraz nowe technologie, a także w dziedzinach odnoszących się do poprawy dostępności. W tym kontekście bierze się pod uwagę obszary takie jak przewidywanie przyszłych potrzeb w zakresie umiejętności, rozwój umiejętności, szkolenie wykwalifikowanej siły roboczej odpowiadającej potrzebom rynku pracy, ochrona socjalna, dialog społeczny, równość szans, niedyskryminacja i dostępność dla osób niepełnosprawnych, bezpieczeństwo i higiena pracy oraz inne normy pracy. Poprawka 55 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 33 – ustęp 2 a (nowy) 2a.  Unia i KTZ współpracują w celu wymiany najlepszych praktyk na rzecz aktywnej polityki rynku pracy, intensywnego dialogu społecznego, standardów pracy i zabezpieczenia społecznego w celu ochrony praw. Poprawka 56 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 33 – ustęp 2 a (nowy) 2b.  Unia i KTZ współpracują w celu zagwarantowania właściwej równowagi między bezpieczeństwem a elastycznością na rynku pracy przez kompleksowe wdrożenie zasad flexicurity oraz rozwiązania problemu segmentacji rynku pracy przez zapewnienie osobom w okresach przejściowych lub zatrudnionym na umowy na czas określony albo pracującym w niepełnym wymiarze godzin zarówno odpowiedniej ochrony socjalnej, jak i dostępu do szkoleń, możliwości rozwoju kariery zawodowej i pracy w pełnym wymiarze godzin. Poprawka 57 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 33 – ustęp 2 c (nowy) 2c.  Wyludnienie, w tym drenaż mózgów i emigracja młodych ludzi za pracą, stanowią wyzwanie dla wielu KTZ i z tego względu UE i KTZ współpracują w celu ochrony praw pracowników migrujących na rynku pracy. Poprawka 58 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 33 a (nowy) Artykuł 33a Swobodny przepływ pracowników 1.  Z zastrzeżeniem przepisów regulujących zdrowie, bezpieczeństwo i porządek publiczny państwa członkowskie Unii w żaden sposób nie dyskryminują pracowników z KTZ pod względem zatrudnienia, wynagrodzenia i pozostałych warunków pracy. 2.  Władze KTZ traktują pracowników państw członkowskich w sposób nie mniej korzystny niż obywateli krajów trzecich i nie stosują dyskryminacji między obywatelami państw członkowskich. Jednak w celu wspierania zatrudnienia na poziomie lokalnym władze danego KTZ mogą wprowadzić przepisy korzystne dla pracowników miejscowych. W takim przypadku władze KTZ powiadamiają Komisję o przyjętych przepisach, aby umożliwić Komisji poinformowanie o nich państw członkowskich. 3.  Niniejszy artykul nie ma zastosowania do zatrudnienia w administracji publicznej. Poprawka 59 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 33 b (nowy) Artykuł 33b Dialog społeczny i rozwój demokracji społecznej W kontekście stowarzyszenia propagowanie dialogu społecznego oraz rozwój demokracji społecznej można wspierać za pomocą środków obejmujących: – działania umożliwiające oferowanie szkoleń partnerom społecznym, – działania umożliwiające komunikację oraz tworzenie przestrzeni poświęconych wspieraniu oraz rozwojowi dialogu społecznego i demokracji społecznej, – działania umożliwiające wymianę wzorców społecznych na szczeblu regionalnym i lokalnym. Poprawka 60 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 34 – litera a) a) działania mające na celu zwiększenie gotowości i zdolności do reagowania na transgraniczne zagrożenia dla zdrowia, takie jak choroby zakaźne, które to działania powinny opierać się na istniejących strukturach, i powinny być ukierunkowane na nieprzewidziane zdarzenia; a) działania mające na celu zwiększenie gotowości i zdolności do reagowania na transgraniczne zagrożenia dla zdrowia, takie jak choroby zakaźne, które to działania powinny opierać się na istniejących strukturach oraz medycynie pracy, i powinny być ukierunkowane na nieprzewidziane zdarzenia; Poprawka 61 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 34 – litera a a) (nowa) aa)  Unia i KTZ organizują wymiany wzorcowych praktyk w celu poprawy efektywności w miejscu pracy; ważne jest, by wszyscy pracownicy objęci byli polityką prewencji, a ich podstawowe prawo do zdrowia było rzeczywiście respektowane; Poprawka 62 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 34 – litera b) b) budowanie potencjału poprzez wzmocnienie sieci kontaktów w dziedzinie zdrowia publicznego na szczeblu regionalnym, ułatwiając wymianę informacji pomiędzy ekspertami i promowanie odpowiednich szkoleń; b) budowanie potencjału poprzez wzmocnienie sieci kontaktów w dziedzinie zdrowia publicznego na szczeblu regionalnym, ułatwiając wymianę informacji pomiędzy ekspertami i promowanie odpowiednich szkoleń oraz poprzez wprowadzenie telemedycyny; Poprawka 63 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 34 a (nowy) Artykuł 34a Bezpieczeństwo i higiena pracy W kontekście stowarzyszenia współpraca w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy ma na celu wzmocnienie zdolności KTZ do zapobiegania chorobom zawodowym oraz do zapobiegania występowaniu wypadków przy pracy za pomocą następujących środków: – działania umożliwiające prowadzenie analiz i opracowywanie ekspertyz w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących specyficznych zagrożeń występujących na danym terenie, – pomoc przy aktualizacji przepisów w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, – wspieranie działań na rzecz zapobiegania ryzyku zawodowemu. Poprawka 64 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 38 – nagłówek Ochrona obiektów dziedzictwa kulturowego i zabytków historycznych Obiekty dziedzictwa kulturowego i zabytki historyczne Poprawka 65 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 38 – wprowadzenie W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie obiektów dziedzictwa kulturowego i zabytków historycznych ma na celu umożliwienie wymiany wiedzy i najlepszych praktyk poprzez: W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie obiektów dziedzictwa kulturowego i zabytków historycznych ma na celu umożliwienie wymiany wiedzy i najlepszych praktyk oraz zrównoważoną waloryzację obiektów poprzez: Poprawka 66 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 38 – ustęp 1 a (nowy) Współpraca może mieć na celu również pogłębianie wiedzy oraz ochronę i podnoszenie wartości materialnego i niematerialnego dziedzictwa KTZ. Poprawka 67 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 44 a (nowy) Artykuł 44a Negocjowanie umów handlowych z krajami trzecimi Negocjując umowę handlową z krajem trzecim, Unia dokłada starań o wprowadzenie rozszerzenia preferencji taryfowych przyznanych produktom z Unii na produkty pochodzące z KTZ. Poprawka 68 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 54 – ustęp 3 a (nowy) 3a.  W przypadku, gdy aktualnie negocjowane z krajami trzecimi umowy handlowe mogą zagrozić tradycyjnym sektorom charakterystycznym dla KTZ, Komisja przeprowadza uprzednie oceny potencjalnych skutków zgodnie z kryteriami określonymi przez Międzynarodową Organizację Pracy oraz ONZ. Po przeprowadzeniu tych uprzednich ocen skutków Komisja przekazuje je Parlamentowi Europejskiemu, Radzie oraz organom rządowym i władzom lokalnym KTZ przed zawarciem danych umów międzynarodowych. Poprawka 69 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 57 – ustęp 1 – litera b) b) ułatwianie usuwania przeszkód w handlu i inwestycjach w odniesieniu do towarów i usług mających szczególne znaczenie w zakresie łagodzenia skutków zmiany klimatu, takich jak zrównoważone i odnawialne źródła energii, energooszczędne produkty i usługi, w tym poprzez przyjęcie ram politycznych sprzyjających wprowadzaniu najlepszych dostępnych technologii i poprzez promowanie standardów odpowiadających na problemy środowiskowe i gospodarcze, jak również zminimalizowanie barier technicznych w handlu; b) ułatwianie usuwania przeszkód w handlu i inwestycjach w odniesieniu do towarów i usług mających szczególne znaczenie w zakresie łagodzenia skutków zmiany klimatu, takich jak zrównoważone i odnawialne źródła energii, energooszczędne produkty i usługi, w tym poprzez przyjęcie ram politycznych sprzyjających wprowadzaniu najlepszych dostępnych technologii i poprzez promowanie standardów odpowiadających na problemy środowiskowe, społeczne i gospodarcze, jak również zminimalizowanie barier technicznych w handlu; Poprawka 70 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 57 – ustęp 1 – litera c) c) promowanie handlu towarami, które sprzyjają warunkom socjalnym i praktykom przyjaznym dla środowiska, w tym towarami, które są objęte dobrowolnymi systemami zapewniania zgodności ze zrównoważonym rozwojem takimi jak sprawiedliwy i etyczny handel, oznakowania ekologiczne i programy certyfikacji dla produktów opartych na zasobach naturalnych; c) promowanie handlu towarami, które sprzyjają warunkom socjalnym i praktykom przyjaznym dla środowiska, w tym towarami, które są objęte dobrowolnymi systemami zapewniania zgodności ze zrównoważonym rozwojem takimi jak sprawiedliwy i etyczny handel, oznakowania ekologiczne, społeczne znaki jakości i programy certyfikacji dla produktów opartych na zasobach naturalnych; Poprawka 71 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 62 W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie polityki ochrony konsumentów, ochrony zdrowia konsumentów i handlu może obejmować przygotowanie przepisów ustawowych i wykonawczych w dziedzinie polityki ochrony konsumentów i ochrony zdrowia konsumentów, w celu unikania niepotrzebnych barier handlowych. W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie polityki ochrony konsumentów, ochrony zdrowia konsumentów i handlu może obejmować możliwość tymczasowego uznania zasad i procedur ustalonych w KTZ, jak również przygotowanie przepisów ustawowych i wykonawczych w dziedzinie polityki ochrony konsumentów i ochrony zdrowia konsumentów, w celu unikania niepotrzebnych barier handlowych. Poprawka 72 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 68 – litera a) a) wzmocnienie zdolności KTZ do opracowywania i wdrażania polityki koniecznej dla rozwoju handlu towarami i usługami; a) wzmocnienie zdolności KTZ do opracowywania i wdrażania polityki koniecznej dla rozwoju handlu towarami i usługami, szczególnie za pomocą nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych; Poprawka 73 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 68 – litera b) b) wspieranie wysiłków KTZ mających na celu wprowadzenie w życie odpowiednich ram prawnych, regulacyjnych i instytucjonalnych, jak również niezbędnych procedur administracyjnych; b) wspieranie wysiłków KTZ mających na celu wprowadzenie w życie odpowiednich ram prawnych, regulacyjnych i instytucjonalnych, jak również niezbędnych procedur administracyjnych, szczególnie w celu umożliwienia poprawy norm socjalnych oraz stworzenia klimatu społecznego korzystnego dla wzrostu; Poprawka 74 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 68 – litera d) d) ułatwianie rozwoju rynku oraz produktów, w tym poprawy jakości produktów; d) ułatwianie rozwoju i dywersyfikacji rynku oraz produktów, w tym poprawy jakości produktów; Poprawka 75 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 68 – litera e) e) przyczynianie się do rozwoju zasobów ludzkich i umiejętności zawodowych istotnych dla handlu towarami i usługami; e) przyczynianie się do rozwoju zasobów ludzkich i umiejętności zawodowych istotnych dla handlu towarami i usługami w drodze oferowania odpowiednich szkoleń; Poprawka 76 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 68 – litera f) f) zwiększanie zdolności pośredników handlowych do świadczenia przedsiębiorstwom z KTZ usług związanych z ich działalnością eksportową, takich jak badania rynkowe; f) zwiększanie zdolności pośredników handlowych do świadczenia przedsiębiorstwom z KTZ usług związanych z ich działalnością eksportową, takich jak badania rynkowe, poprzez skuteczniejsze wykorzystywanie nowych technologii; Poprawka 77 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 79 – ustęp 2 2.  Unia wspiera wysiłki KTZ na rzecz opracowywania wiarygodnych danych statystycznych dotyczących tych obszarów. 2.  Unia wspiera wysiłki KTZ na rzecz opracowywania wiarygodnych danych statystycznych dotyczących tych obszarów. Wspiera również KTZ w staraniach o poprawę porównywalności wskaźników makroekonomicznych, zwłaszcza przez wyliczanie parytetów siły nabywczej. Poprawka 78 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 80 – ustęp 2 2.  Z inicjatywy KTZ działania w ramach badań lub pomocy technicznej mogą być finansowane w odniesieniu do wykonywania czynności przewidzianych w dokumentach programowych. Komisja może zdecydować o finansowaniu takich działań z pomocy podlegającej programowaniu lub z puli zarezerwowanej dla środków współpracy technicznej. 2.  Z inicjatywy KTZ działania w ramach badań lub pomocy technicznej mogą być finansowane w odniesieniu do wykonywania czynności przewidzianych w ramach niniejszej decyzji. Komisja może zdecydować o finansowaniu takich działań z pomocy podlegającej programowaniu lub z puli zarezerwowanej dla środków współpracy technicznej. Poprawka 79 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 80 – ustęp 2 a (nowy) 2a.  Komisja organizuje co najmniej raz do roku, najlepiej w powiązaniu z Forum KTZ-UE, spotkanie techniczne z udziałem terytorialnych urzędników zatwierdzających i delegowanych urzędników zatwierdzających, by wzmocnić instytucjonalny dialog techniczny oraz dopracować programowanie i wykorzystanie funduszy. Poprawka 80 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 82 – ustęp 4 – akapit pierwszy a (nowy) Zadaniem Komisji jest zadbanie o to, by zasady programowania uwzględniały ograniczone zasoby ludzkie i administracyjne KTZ oraz ich więzi instytucjonalne z państwami członkowskimi, z którymi są związane. Poprawka 81 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 82 – ustęp 5 5.  Władze KTZ i Komisja ponoszą wspólną odpowiedzialność za zatwierdzanie dokumentów programowych. 5.  Władze KTZ i Komisja ponoszą wspólną odpowiedzialność za zatwierdzanie dokumentów programowych. W związku z tym dokument programowy jest przedmiotem wymiany poglądów między KTZ, zainteresowanym państwem członkowskim i Komisją. W ramach tej wymiany poglądów organizowane są spotkania techniczne z udziałem terytorialnych urzędników zatwierdzających oraz wszystkich przedstawicieli służb Komisji, biur i delegatur zainteresowanych programowaniem, w miarę możliwości w powiązaniu z Forum KTZ-UE. Poprawka 82 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 83 – ustęp 1 1.  Komisja realizuje środki KTZ z 11. EFR w każdy ze sposobów określonych w rozporządzeniu finansowym 11. EFR i zgodnie z warunkami określonymi w niniejszej decyzji oraz w środkach wdrażających tę decyzję. W tym celu zawiera ona umowy o finansowaniu z odpowiednimi władzami KTZ. 1.  Komisja realizuje środki KTZ z 11. EFR w każdy ze sposobów określonych w rozporządzeniu finansowym 11. EFR i zgodnie z warunkami określonymi w niniejszej decyzji oraz w środkach wdrażających tę decyzję. W tym celu zawiera ona umowy o finansowaniu z odpowiednimi władzami KTZ i organizuje spotkania techniczne z udziałem terytorialnych urzędników zatwierdzających oraz wszystkich przedstawicieli służb Komisji, biur i delegatur zainteresowanych wdrażaniem programowania, w miarę możliwości w powiązaniu z Forum KTZ-UE. Poprawka 83 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 84 – ustęp 8 8.  Komisja informuje Komitet o działaniach następczych, ocenie i audycie dokumentów programowych. 8.  Komisja informuje równocześnie Komitet i Parlament Europejski o działaniach następczych, ocenie i audycie dokumentów programowych. Poprawka 84 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 88 – ustęp 2 2.  KTZ kwalifikują się również do wsparcia w ramach programów unijnych na rzecz współpracy z innymi krajami, zwłaszcza krajami rozwijającymi się, z zastrzeżeniem zasad, celów i uzgodnień tych programów. 2.  KTZ otrzymują również wsparcie w ramach programów unijnych na rzecz współpracy z innymi krajami, z zastrzeżeniem zasad, celów i uzgodnień tych programów. Poprawka 85 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 88 – ustęp 2 a (nowy) 2a.  Aby zapewnić rzeczywisty i skuteczny udział KTZ w poszczególnych programach horyzontalnych Unii, Komisja wdraża prawdziwą „strategię na rzecz KTZ”, powołując w każdej dyrekcji generalnej „referenta ds. KTZ”. Ci „referenci ds. KTZ” uczestniczą w opracowywaniu rocznych programów prac w odniesieniu do każdego programu, przede wszystkim poprzez konsultacje międzywydziałowe, aby dopilnować, by potrzeby i specyfika KTZ zostały należycie uwzględnione. Ponadto Komisja w jak najkrótszym czasie powiadamia KTZ o publikacji zaproszeń do składania wniosków w ramach poszczególnych programów horyzontalnych. Poprawka 86 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 89 – ustęp 1 1.  Komisja powinna być uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych uzupełniających przepisy niniejszej decyzji w ciągu 12 miesięcy od daty jej wejścia w życie oraz do zmiany dodatków do załącznika VI w celu uwzględnienia rozwoju technologicznego i zmian w przepisach prawa celnego, zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 90. 1.  Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych uzupełniających przepisy niniejszej decyzji w ciągu sześciu miesięcy od daty jej wejścia w życie oraz do zmiany dodatków do załącznika VI w celu uwzględnienia rozwoju technologicznego i zmian w przepisach prawa celnego, zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 90. Poprawka 87 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 90 – ustęp 3 3.  Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 89, może w dowolnym momencie zostać odwołane przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie uprawnień określonych w niniejszej decyzji. Niniejsza decyzja wchodzi w życie następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie w niej określonym. Nie wpływa ona na ważność już obowiązujących aktów delegowanych. 3.  Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 89, może w dowolnym momencie zostać odwołane przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie uprawnień określonych w niniejszej decyzji. Niniejsza decyzja wchodzi w życie następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie w niej określonym. Nie wpływa ona na ważność już obowiązujących aktów delegowanych. Jeżeli Rada wszczęła procedurę wewnętrzną mającą na celu podjęcie decyzji o ewentualnym odwołaniu przekazania uprawnień, powiadamia o tym Parlament Europejski i Komisję w rozsądnym terminie przed podjęciem ostatecznej decyzji, określając, które z przekazanych uprawnień mogłyby zostać odwołane, i wskazując ewentualne przyczyny odwołania. Poprawka 88 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 90 – ustęp 4 4.  Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja powiadamia o tym Radę. 4.  Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Poprawka 89 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 90 – ustęp 5 – akapit pierwszy a (nowy) Jeżeli Rada zamierza wyrazić sprzeciw, powiadamia o tym Parlament Europejski w rozsądnym terminie przed podjęciem ostatecznej decyzji, wskazując akt delegowany, wobec którego zamierza wyrazić sprzeciw, oraz ewentualne powody jej sprzeciwu. Poprawka 90 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 90 a (nowy) Artykuł 90 a Tryb pilny 1.  Akty delegowane przyjęte w trybie niniejszego artykułu wchodzą w życie niezwłocznie i mają zastosowanie, dopóki nie zostanie wyrażony sprzeciw zgodnie z ust. 2. Przekazując akt delegowany Parlamentowi Europejskimu i Radzie, podaje się powody zastosowania trybu pilnego. 2.  Rada może wyrazić sprzeciw wobec aktu delegowanego zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 90 ust. 5. W takim przypadku Komisja uchyla akt niezwłocznie po doręczeniu przez Radę decyzji o sprzeciwie. Poprawka 91 Wniosek dotyczący decyzji Artykuł 91 – ustęp 1 – wprowadzenie Rada, stanowiąc zgodnie z Traktatem, podejmuje decyzję o każdym niezbędnym dostosowaniu do niniejszej decyzji, w przypadku gdy: Rada, stanowiąc zgodnie z Traktatem, po zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego podejmuje decyzję o każdym niezbędnym dostosowaniu do niniejszej decyzji, w przypadku gdy: Poprawka 92 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik I WYKAZ ODIZOLOWANYCH KTZ WYKAZ ODIZOLOWANYCH KTZ –  Falklandy (Malwiny) –  Falklandy (Malwiny) –  Święta Helena, Wyspa Wniebowstąpienia, Tristan da Cunha, –  Święta Helena, Wyspa Wniebowstąpienia, Tristan da Cunha, –  St Pierre i Miquelon –  St Pierre i Miquelon –  Wallis i Futuna Poprawka 93 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik II – artykuł 1 – ustęp 1 1.  Na potrzeby niniejszej decyzji, w okresie siedmiu lat trwającym od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2020 r., całkowita kwota pomocy finansowej UE w wysokości 343,4 milionów EUR w ramach 11. EFR, ustalona w umowie wewnętrznej ustanawiającej 11. EFR, zostaje rozdzielona w następujący sposób: 1.  Na potrzeby niniejszej decyzji, w okresie siedmiu lat trwającym od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2020 r., całkowita kwota pomocy finansowej UE w wysokości 360,57 milionów EUR w ramach 11. EFR, ustalona w umowie wewnętrznej ustanawiającej 11. EFR, zostaje rozdzielona w następujący sposób: a) [330,4 milionów EUR] w formie dotacji na programowalne wsparcie długoterminowego rozwoju, pomoc humanitarną, pomoc w sytuacjach wyjątkowych, pomoc dla uchodźców i dodatkowe wsparcie w przypadku wahań poziomu przychodów z wywozu, jak również na wsparcie współpracy i integracji regionalnej; a) [345,57 milionów EUR] w formie dotacji na programowalne wsparcie długoterminowego rozwoju, pomoc humanitarną, pomoc w sytuacjach wyjątkowych, pomoc dla uchodźców i dodatkowe wsparcie w przypadku wahań poziomu przychodów z wywozu, jak również na wsparcie współpracy i integracji regionalnej; b) [5 mln EUR] na cele finansowania dopłat do oprocentowania i pomocy technicznej w kontekście instrumentu inwestycyjnego KTZ, o którym mowa w załączniku VI; b) [5 mln EUR] na cele finansowania dopłat do oprocentowania i pomocy technicznej w kontekście instrumentu inwestycyjnego KTZ, o którym mowa w załączniku VI; c) [8 mln EUR] na badania lub środki pomocy technicznej zgodnie z art. 79 niniejszej decyzji oraz na przeprowadzenie ogólnej oceny decyzji nie później niż cztery lata przed jej wygaśnięciem. c) [10 mln EUR] na badania lub środki pomocy technicznej zgodnie z art. 79 niniejszej decyzji oraz na przeprowadzenie ogólnej oceny decyzji nie później niż cztery lata przed jej wygaśnięciem. Poprawka 94 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik II – artykuł 3 – wprowadzenie Kwotę 330,4 milionów EUR określoną w art. 1 ust. 1 lit. a) rozdziela się na podstawie potrzeb i wyników KTZ zgodnie z następującymi kryteriami: Kwotę 345,57 milionów EUR określoną w art. 1 ust. 1 lit. a) rozdziela się na podstawie potrzeb i wyników KTZ zgodnie z następującymi kryteriami: Poprawka 95 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik II – artykuł 3 – ustęp 2 2. [105 mln EUR] przeznacza się na wsparcie współpracy i integracji regionalnej, zgodnie z art. 7 niniejszej decyzji, w szczególności w zakresie priorytetów i obszarów leżących w obopólnym interesie, o których mowa w art. 5 oraz za pośrednictwem konsultacji w ramach partnerstwa UE-KTZ, o których mowa w art. 13. Należy dążyć do koordynacji z innymi instrumentami finansowymi Unii, współpracy między KTZ a regionami najbardziej oddalonymi, o której mowa w art. 349 Traktatu. 2. [120,17 mln EUR] przeznacza się na wsparcie współpracy i integracji regionalnej, zgodnie z art. 7 niniejszej decyzji, w szczególności w zakresie priorytetów i obszarów leżących w obopólnym interesie, o których mowa w art. 5 oraz za pośrednictwem konsultacji w ramach partnerstwa UE-KTZ, o których mowa w art. 13. Należy dążyć do koordynacji z innymi instrumentami finansowymi Unii, współpracy między KTZ a regionami najbardziej oddalonymi, o której mowa w art. 349 Traktatu. Poprawka 96 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VI – artykuł 3 – ustęp 1 – litera g) g) produkty akwakultury, o ile ryby, skorupiaki i mięczaki zostały tam urodzone i wyhodowane; g) produkty akwakultury, o ile ryby, skorupiaki i mięczaki zostały tam wyhodowane; Poprawka 97 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VI – artykuł 10 – ustęp 6 6.  Komisja przyjmuje środek przyznający kumulację, o której mowa w ust. 1 w drodze aktów wykonawczych. Akty wykonawcze są przyjmowane zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 64 ust. 2. 6.  Komisja jest uprawniona do przyjęcia zgodnie z art. 90 aktów delegowanych dotyczących środka przyznającego kumulację, o której mowa w ust. 1. Poprawka 98 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VI – artykuł 16 – ustęp 6 a (nowy) 6a.  KTZ przyznaje się odstępstwa dotyczące produktów rybołówstwa w granicach rocznych kontyngentów wynoszących 2 500 ton w odniesieniu do produktów rybołówstwa objętych kodami CN 030471, 030483, 030532, 030562, 030614, 0307299010 i 160510. KTZ lub państwa członkowskie przedkładają wnioski o zastosowanie takiego odstępstwa, zgodnie z kontyngentem wspomnianym powyżej, komitetowi, który automatycznie przyznaje odstępstwo i wprowadza je w życie w drodze decyzji. Poprawka 99 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VI – artykuł 16 – ustęp 8 8.  Komisja przyjmuje środek udzielający tymczasowego odstępstwa, o którym mowa w ust. 1 w drodze aktów wykonawczych. Akty wykonawcze są przyjmowane zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 64 ust. 2. 8.  Komisja jest uprawniona do przyjęcia zgodnie z art. 90 aktów delegowanych dotyczących środka przyznającego tymczasowe odstępstwo, o którym mowa w ust. 1. Poprawka 100 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VI – artykuł 63 – ustęp 3 3.  Komisja przyjmuje środek udzielający tymczasowego odstępstwa, o którym mowa w ust. 1 w drodze aktów wykonawczych. Akty wykonawcze są przyjmowane zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 64 ust. 2. 3.  Komisja jest uprawniona do przyjęcia zgodnie z art. 90 aktów delegowanych dotyczących środka przyznającego tymczasowe odstępstwo, o którym mowa w ust. 1. Poprawka 101 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VI – artykuł 64 Procedura komitetowa skreślony 1.  Komisję wspiera Komitet Kodeksu Celnego ustanowiony zgodnie z art. 247a rozporządzenia (EWG) nr 2913/92. 2.  W przypadku odniesienia do niniejszego ustępu zastosowanie ma art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011. Poprawka 102 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VII – artykuł 2 – ustęp 1 1.  Komisja może tymczasowo zawiesić ustalenia preferencyjne przewidziane w niniejszej decyzji w odniesieniu do wszystkich lub niektórych produktów pochodzących z danego państwa-beneficjenta, jeśli uzna, że istnieją wystarczające dowody uzasadniające czasowe zawieszenie z powodów, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 2 niniejszego załącznika, pod warunkiem, że wcześniej: 1.  Komisja może tymczasowo zawiesić ustalenia preferencyjne przewidziane w niniejszej decyzji, w drodze aktów delegowanych zgodnie z art. 90, w odniesieniu do wszystkich lub niektórych produktów pochodzących z danego państwa-beneficjenta, jeśli uzna, że istnieją wystarczające dowody uzasadniające czasowe zawieszenie z powodów, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 2 niniejszego załącznika, pod warunkiem, że wcześniej: a) skonsultuje się z Komitetem, o którym mowa w art. 10 załącznika VIII zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 3 ust. 2; b) wezwie państwa członkowskie do podjęcia środków zapobiegawczych, które są konieczne do zabezpieczenia finansowych interesów Unii lub zapewnienia wywiązywania się ze swoich obowiązków przez państwo beneficjenta; oraz b) wezwie państwa członkowskie do podjęcia środków zapobiegawczych, które są konieczne do zabezpieczenia finansowych interesów Unii lub zapewnienia wywiązywania się ze swoich obowiązków przez państwo beneficjenta; oraz c) opublikuje w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zawiadomienie stwierdzające, że istnieją podstawy do uzasadnionych wątpliwości związanych ze stosowaniem ustaleń preferencyjnych lub wywiązywaniem się państwa-beneficjenta ze swoich obowiązków, co może poddawać w wątpliwość jego prawo do dalszego korzystania z rozwiązań przyznanych niniejszym rozporządzeniem. c) opublikuje w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zawiadomienie stwierdzające, że istnieją podstawy do uzasadnionych wątpliwości związanych ze stosowaniem ustaleń preferencyjnych lub wywiązywaniem się państwa-beneficjenta ze swoich obowiązków, co może poddawać w wątpliwość jego prawo do dalszego korzystania z rozwiązań przyznanych niniejszym rozporządzeniem. Komisja powiadamia dane KTZ o każdej decyzji podjętej zgodnie z niniejszym ustępem przed jej wejściem w życie. Komisja powiadamia również o takiej decyzji Komitet, o którym mowa w art. 10 załącznika VIII. Komisja powiadamia dane KTZ o każdej decyzji podjętej zgodnie z niniejszym ustępem przed jej wejściem w życie. Poprawka 103 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VII – artykuł 2 – ustęp 2 2.  Okres tymczasowego zawieszenia nie przekracza sześciu miesięcy. Po upływie tego okresu Komisja podejmuje decyzję o zakończeniu tymczasowego zawieszenia po uprzednim poinformowaniu Komitetu, o którym mowa w art. 10 załącznika VIII, lub o przedłużeniu okresu zawieszenia zgodnie z procedurą, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu. 2.  Okres tymczasowego zawieszenia nie przekracza sześciu miesięcy. Po upływie tego okresu Komisja podejmuje decyzję o zakończeniu tymczasowego zawieszenia lub o przedłużeniu okresu zawieszenia zgodnie z procedurą, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu. Poprawka 104 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VII – artykuł 3 Procedura komitetowa skreślony 1.  Do celów wykonania art. 2 Komisja wspierana jest przez komitet, o którym mowa w art. 10 załącznika VIII. 2.  W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011. Poprawka 105 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VIII – artykuł 5 – ustęp 2 2.  Wcześniejsze środki nadzoru są przyjmowane przez Komisję zgodnie z procedurą doradczą, o której mowa w art. 6 niniejszego załącznika. 2.  Wcześniejsze środki nadzoru są przyjmowane przez Komisję zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 6 niniejszego załącznika. Poprawka 106 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VIII – artykuł 6 – ustęp 1 1.  W przypadkach należycie uzasadnionych pilną potrzebą związaną z trudnym do naprawienia pogorszeniem sytuacji ekonomicznej lub finansowej producentów unijnych mogą zostać wprowadzone środki tymczasowe. Okres stosowania środków tymczasowych nie może przekroczyć 200 dni. Środki tymczasowe są przyjmowane przez Komisję zgodnie z procedurą doradczą, o której mowa w art. 10 niniejszego załącznika. W przypadku niezmiernie pilnego charakteru sprawy, Komisja przyjmuje stosowane w trybie natychmiastowym tymczasowe środki ochronne zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 10 niniejszego załącznika. 1.  W przypadkach należycie uzasadnionych pilną potrzebą związaną z trudnym do naprawienia pogorszeniem sytuacji ekonomicznej lub finansowej producentów unijnych mogą zostać wprowadzone środki tymczasowe. Okres stosowania środków tymczasowych nie może przekroczyć 200 dni. Komisja przyjmuje środki tymczasowe w drodze aktów delegowanych zgodnie z art. 90. W przypadku niezmiernie pilnego charakteru sprawy Komisja przyjmuje stosowane w trybie natychmiastowym tymczasowe środki ochronne w drodze aktów delegowanych zgodnie z art. 90a. Poprawka 107 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VIII – artykuł 7 – ustęp 1 1.  Jeżeli z ostatecznych ustaleń wynika, że warunki ustanowione w art. 2 niniejszego załącznika nie są spełnione, Komisja przyjmuje decyzję kończącą dochodzenie oraz postępowanie zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 4 niniejszego załącznika. Zwracając należytą uwagę na ochronę informacji poufnych w rozumieniu art. 9 niniejszego załącznika, Komisja podaje do wiadomości publicznej sprawozdanie, przedstawiając swoje ustalenia i uzasadnione konkluzje we wszystkich odnośnych kwestiach merytorycznych i prawnych. 1.  Jeżeli z ostatecznych ustaleń wynika, że warunki ustanowione w art. 2 niniejszego załącznika nie są spełnione, Komisja przyjmuje decyzję kończącą dochodzenie. Zwracając należytą uwagę na ochronę informacji poufnych w rozumieniu art. 9 niniejszego załącznika, Komisja podaje do wiadomości publicznej sprawozdanie, przedstawiając swoje ustalenia i uzasadnione konkluzje we wszystkich odnośnych kwestiach merytorycznych i prawnych. Poprawka 108 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VIII – artykuł 7 – ustęp 2 2.  Jeżeli z ostatecznych ustaleń wynika, że warunki ustanowione w art. 2 niniejszego załącznika nie są spełnione, Komisja przyjmuje decyzję kończącą dochodzenie oraz postępowanie zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 4 niniejszego załącznika. Zwracając należytą uwagę na ochronę informacji poufnych w rozumieniu art. 9 niniejszego załącznika. Zwracając należytą uwagę na ochronę informacji poufnych w rozumieniu art. 9 niniejszego załącznika, Komisja podaje do wiadomości publicznej sprawozdanie zawierające podsumowanie kwestii merytorycznych i stanu faktycznego i wniosków istotnych dla ustaleń oraz niezwłocznie powiadania władze KTZ o podjęciu decyzji o zastosowaniu koniecznych środków ochronnych. 2.  Jeżeli ostatecznie ustalone fakty dowodzą, że spełnione zostały warunki określone w art. 2 niniejszego załącznika, Komisja przyjmuje decyzję o zastosowaniu ostatecznych środków ochronnych w drodze aktów delegowanych zgodnie z art. 90. Zwracając należytą uwagę na ochronę informacji poufnych w rozumieniu art. 9 niniejszego załącznika, Komisja podaje do wiadomości publicznej sprawozdanie zawierające podsumowanie kwestii merytorycznych i stanu faktycznego i wniosków istotnych dla ustaleń oraz niezwłocznie powiadania władze KTZ o podjęciu decyzji o zastosowaniu koniecznych środków ochronnych. Poprawka 109 Wniosek dotyczący decyzji Załącznik VIII – artykuł 10 Procedura komitetowa skreślony 1.  Komisję wspiera komitet ustanowiony w art. 4 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 260/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnych reguł przywozu. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011. 2.  W przypadku odniesienia do niniejszego ustępu zastosowanie ma art. 4 rozporządzenia (UE) nr 182/2011. 3.  W przypadku odniesienia do niniejszego ustępu zastosowanie ma art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011. 4.  W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 8 rozporządzenia (UE) nr 182/2011, w związku z jego art. 4.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Rady określającej wymogi dotyczące ochrony zdrowia ludności w odniesieniu do substancji promieniotwórczych w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi (COM(2012)0147 – C7-0105/2012 – 2012/0074(COD))

P7_TA(2013)0068 A7-0033/2013

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Radzie (COM(2012)0147),

–  uwzględniając art. 31 i 32 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, na mocy którego Rada skonsultowała się z Parlamentem (C7-0105/2012),

–  uwzględniając opinię Komisji Prawnej w sprawie proponowanej podstawy prawnej,

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 oraz art. 192 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 23 maja 2012 r.(1),

–  uwzględniając art. 55 i art. 37 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinię Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (A7-0033/2013),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o odpowiednią zmianę jej wniosku, zgodnie z art. 293 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

3.  zobowiązuje przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2013 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/…/UE określającej wymogi dotyczące ochrony zdrowia ludności w odniesieniu do substancji promieniotwórczych w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzii zmieniającej dyrektywę Rady 98/83/WE [Popr. 1]

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowejo funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 31 i 32192 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, opracowany po uzyskaniu opinii grupy osób wyznaczonych przez Komitet ds. Badań Naukowych i Technicznych spośród ekspertów naukowych w państwach członkowskich, zgodnie z postanowieniami art. 31 Traktatu,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego(2),

po konsultacji z Parlamentem Europejskimstanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą(3), [Popr. 2]

a także mając na uwadze, co następuje:

(-1)  Zgodnie z art. 191 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) polityka Unii w dziedzinie środowiska opiera się na zasadach ostrożności i działania, a także przyczynia się do osiągania celów, takich jak zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska oraz ochrona zdrowia ludzkiego.[Popr. 3]

(1)  Przyjmowanie wody jest jednym ze sposobów, w jaki substancje promieniotwórczeszkodliwe mogą dostać się do ciała ludzkiego. Spożycie promieniotwórczych izotopów lub radionuklidów może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych. Zgodnie z dyrektywą Rady 96/29/Euratom(4) narażenie całej ludności na promieniowanie, w tym na długotrwałe łączne narażenie, wynikające z działalności obejmującej promieniowanie jonizujące należy utrzymywać na jak najniższym poziomie. [Popr. 4]

(1a)  Filtrowanie wody w celu usunięcia z niej promieniotwórczych izotopów sprawia, że filtry stają się odpadem promieniotwórczym, który należy następnie poddać procesowi utylizacji z zachowaniem należytej ostrożności i zgodnie z obowiązującymi procedurami.[Popr. 5]

(1b)  Proces usuwania z wody promieniotwórczych izotopów zależy od laboratoriów krajowych, regularnych aktualizacji pomiarów oraz badań. [Popr. 6]

(1c)  Informacje przedstawione przez państwa członkowskie w sporządzanym co trzy lata sprawozdaniu dotyczącym dyrektywy w sprawie wody pitnej są niekompletne lub brak jest takich informacji w odniesieniu do poziomów promieniotwórczości w wodzie pitnej.[Popr. 7]

(1d)  W celu obniżenia kosztów uzdatniania wody pitnej konieczne jest zastosowanie środków zapobiegawczych.[Popr. 8]

(2)  Biorąc pod uwagę znaczenie dlaW celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludziludności należy określić wspólne normy jakości dotyczące wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, należy określić na szczeblu Wspólnoty normy jakości pełniące funkcję wskaźnika oraz, a także przewidzieć monitorowanie zgodności z tymi normami. [Popr. 9]

(3)  Parametry wskaźnikowe dotyczące substancji promieniotwórczych określono już w części C załącznika I do dyrektywy Rady 98/83/WE(5), zaś w załączniku II do tej dyrektywy przewidziano stosowne przepisy dotyczące monitorowania. Jednakże parametry te wchodzą w zakres podstawowych norm określonych w art. 30 traktatu Euratom. [Popr. 10]

(3a)  Wartości parametryczne opierają się na dostępnej wiedzy naukowej, z uwzględnieniem zasady ostrożności. Wartości te zostały wybrane z myślą o tym, aby wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi można było bezpiecznie spożywać przez całe życie – biorąc za punkt odniesienia najbardziej wrażliwych obywateli – a tym samym, aby zapewnić wysoki poziom ochrony zdrowia. [Popr. 11]

(4)  Wymogi dotyczące monitorowania poziomu promieniotwórczości w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi należy zatem q skorelować z wymogami określonymi w obowiązujących przepisach dotyczących innych substancji chemicznych wykrytych w wodzie, które mają szkodliwy wpływ na środowisko i zdrowie ludzkie. Środek ten zapewniłby jednolitość, spójność i kompletność prawodawstwa w zakresie ochrony przed promieniowaniemzdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego na mocy traktatu Euratomo funkcjonowaniu Unii EuropejskiejTFUE. [Popr. 12]

(5)  Przepisy niniejszej dyrektywy przyjętejNiniejsza dyrektywa przyjęta na mocy traktatu Euratom powinny być nadrzędne wobec przepisów o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zawiera aktualizację parametrów wskaźnikowych określonych w części C załącznika I do dyrektywy 98/83/WE oraz określa przepisy dotyczące monitorowania występowania substancji promieniotwórczych w odniesieniu do skażenia wodywodzie pitnej substancjami promieniotwórczymi. [Popr. 13]

(6)  W przypadku niezgodności z parametrem, który pełni funkcję wskaźnika, zainteresowane państwo członkowskie powinno rozważyć, czy ta niezgodność stwarza jakiekolwiek zagrożeniemieć obowiązek ustalenia przyczyny, dokonania oceny poziomu zagrożenia dla zdrowia ludzkiego, w tym w długoterminowej perspektywie, a także możliwości interwencji oraz podjęcia, na podstawie uzyskanych wyników, działania umożliwiającego jak najszybsze zapewnienie dostaw wody spełniającej kryteria jakościowe określone w stosownych przypadkach, podjąćniniejszej dyrektywie. Te niezbędne działania zaradcze w celu przywrócenia jakościmogą obejmować nawet zamknięcie danego zakładu, jeżeli wymaga tego jakość wody. Priorytetem powinny być działania rozwiązujące problem u źródła. Konsumenci powinni być natychmiast informowani o zagrożeniach, działaniach podjętych już przez władze oraz czasie niezbędnym do tego, aby działania naprawcze przyniosły skutek.[Popr. 14]

(7)  Konsumentów należy w pełni i w stosowny sposóbinformować w adekwatny o jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi za pośrednictwem łatwo dostępnych publikacji. Zaktualizowane informacje dotyczące zagrożonych obszarów, na których znajdują się potencjalne źródła skażenia substancjami promieniotwórczymi, oraz informacje dotyczące jakości wody w regionie są w każdej chwili udostępnianie konsumentom przez lokalne administracje. [Popr. 15]

(7a)  Konieczne jest objęcie zakresem niniejszej dyrektywy wody wykorzystywanej w przemyśle spożywczym.[Popr. 16]

(8)  Z zakresu niniejszej dyrektywy należy wyłączyć naturalne wody mineralne i wody stanowiące produkty lecznicze, ponieważ przepisy szczególne dotyczące tego typu wód ustanowiono dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/54/WE(6) oraz dyrektywą 2001/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady(7). Komisja powinna jednak najpóźniej w terminie dwóch lat od daty wejścia w życie niniejszej dyrektywy przedstawić wniosek dotyczący zmiany dyrektywy 2009/54/WE w celu dostosowania wymogów w zakresie monitorowania naturalnych wód mineralnych do wymogów określonych w niniejszej dyrektywie i w dyrektywie 98/83/WE. Monitorowanie wody rozlewanej do butelek i pojemników przeznaczonych do sprzedaży, innej niż woda mineralna, dla celów sprawdzenia, czy poziom substancji promieniotwórczych jest zgodny z wartościami parametrycznymi określonymi w niniejszej dyrektywie należy prowadzić zgodnie z zasadami analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli zgodnie z wymogami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004(8). [Popr. 17]

(9)  Każde państwo członkowskie powinno ustanowić rzetelne programy monitorowania w celu sprawdzenia regularnego sprawdzania, czy woda przeznaczona do spożycia przez ludzi spełnia wymagania niniejszej dyrektywy. [Popr. 18]

(10)  Metody stosowane do analizy jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi powinny być takie, aby zapewniać wiarygodność i porównywalność otrzymywanych wyników. Takie programy monitorowania powinny odpowiadać potrzebom lokalnym, a także spełniać ustanowione w niniejszej dyrektywie minimalne wymagania w zakresie monitorowania.[Popr. 19]

(10a)  Należy w zróżnicowany sposób i z wykorzystaniem odrębnych kryteriów dozymetrycznych regulować kwestie związane z promieniotwórczością naturalną i skażeniami promieniotwórczymi wywołanymi działalnością człowieka. Państwa członkowskie muszą dopilnować, by działalność jądrowa nie prowadziła do skażenia zasobów wody pitnej.[Popr. 20]

(11)  Zalecenie Komisji 2001/928/Euratom(9) dotyczy jakości radiologicznej zasobów wody pitnej w odniesieniu do radonu i długożyciowych produktów rozpadu radonu, zaś radionuklidy te powinny wchodzić w zakres niniejszej dyrektywy.

(11a)  Aby zapewnić spójność europejskiej polityki wodnej, określone w niniejszej dyrektywie wartości parametryczne, częstotliwości i metody monitoringu substancji promieniotwórczych muszą być zgodne z przepisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/118/WE(10) oraz dyrektywą Rady 98/83/WE. Komisja powinna ponadto zapewnić, aby podczas przeglądu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE(11) oraz dyrektywy 2006/118/WE podać odniesienie do niniejszej dyrektywy z myślą o pełnej ochronie wszystkich rodzajów wody przed skażeniem substancjami promieniotwórczymi, [Popr. 21]

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł 1

Przedmiot

W niniejszej dyrektywie określono wymogi dotyczące ochrony zdrowia ludności w odniesieniu do substancji promieniotwórczych w wodzieNiniejsza dyrektywa dotyczy zharmonizowanych wymogów jakościowych dotyczących wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Określono w niej wartości parametryczne, częstotliwości i metody monitorowania substancji promieniotwórczych, mających na celu ochronę zdrowia ludności przed szkodliwymi skutkami zanieczyszczenia tej wody substancjami promieniotwórczymi. [Popr. 22]

Artykuł 2

Definicje

Do celów niniejszej dyrektywy stosuje się definicje zawarte w art. 2 dyrektywy 98/83/WE.

Artykuł 3

Zakres

Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, której definicję podano w art. 2 dyrektywy 98/83/WE, z zachowaniem wyłączeń określonych w art. 3 ust. 1 tej dyrektywy i ustalonych zgodnie z jej art. 3 ust. 2. [Popr. 24]

Artykuł 4

Ogólne zobowiązania

Bez uszczerbku dla przepisów określonych w art. 6 ust. 3 lit. a) dyrektywy 96/29/Euratom, Państwa członkowskie podejmują wszystkie środki niezbędne dla ustanowienia stosownego programu monitorowania w celu zapewnienia zgodności wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi z wartościami parametrycznymi ustanowionymi zgodnie z niniejszą dyrektywą. Komisja przekazuje państwom członkowskim wytyczne dotyczące najlepszych praktyk.

Państwa członkowskie zapewniają, aby środki przyjęte w celu wykonania niniejszej dyrektywy w żadnym przypadku, bezpośrednio lub pośrednio, nie pozwalały na pogorszenie obecnej jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi ani na wzrost zanieczyszczenia wód wykorzystywanych do produkcji wody pitnej.[Popr. 25]

Należy opracować nowe technologie, które pozwoliłyby skrócić do minimum czas potrzebny do odizolowania od środowiska naturalnego odpadów promieniotwórczych, które znalazły się w nim w wyniku klęski żywiołowej.[Popr. 26]

Państwa członkowskie podejmują wszystkie działania niezbędne do zapewnienia utylizacji odpadów promieniotwórczych pochodzących z przefiltrowanej wody pitnej zgodnie z obowiązującymi przepisami. Komisja dostarcza państwom członkowskim wytyczne dotyczące tego procesu.[Popr. 27]

Państwa członkowskie przeprowadzają oceny ryzyka w odniesieniu do składowisk odpadów promieniotwórczych, które mogłyby oddziaływać na wody gruntowe lub inne źródła wody pitnej lub które mogłyby być narażone na niebezpieczeństwo w przypadku klęsk żywiołowych.[Popr. 28]

Komisja przeprowadza badanie dotyczące skutków jednoczesnego oddziaływania innych substancji chemicznych w połączeniu z substancjami promieniotwórczymi w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Na podstawie wyników tego badania Komisja dokonuje aktualizacji odnośnego prawodawstwa.[Popr. 29]

Komisja przeprowadza ocenę wdrożenia dyrektywy 2000/60/WE w państwach członkowskich.[Popr. 30]

Artykuł 5

Wartości parametryczne

Państwa członkowskie ustanawiają wartości parametryczne mające zastosowanie do monitorowania substancji promieniotwórczych w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi zgodnie z załącznikiem I; w przypadku wody rozlewanej do butelek i pojemników przeznaczonych do sprzedaży działanie to nie narusza zasad analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli zgodnie z wymogami rozporządzenia (WE) nr 852/2004.

Artykuł 6

Monitorowanie

Państwa członkowskie zapewniają regularne i dokładne monitorowanie wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi zgodnie z załącznikiem II, w celu sprawdzenia, czy stężenia substancji promieniotwórczych nie przekraczają wartości parametrycznych określonych zgodnie z art. 5. Monitorowanie uwzględnia długotrwałe łączne narażenie ludności i odbywa się w ramach kontroli, o których mowa w art. 7 dyrektywy 98/83/WE w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Obejmuje ono analizy referencyjne, których celem jest określenie zawartości substancji promieniotwórczych w wodzie oraz zoptymalizowanie strategii analitycznej i analiz okresowych prowadzonych zgodnie z metodami określonymi w załączniku III. Częstotliwość monitorowania w odniesieniu do analiz okresowych może być dostosowana na podstawie podejścia opartego na ocenie ryzyka bazującego na analizach referencyjnych, które są obowiązkowe we wszystkich przypadkach. W takich przypadkach państwa członkowskie informują Komisje zarówno o przyczynach swojej decyzji, jak i o wynikach odnośnych analiz referencyjnych oraz podają te informacje do publicznej wiadomości.[Popr. 31]

Artykuł 7

Miejsca pobierania próbek

Artykuł 8

Pobieranie próbek i wykonywanie analiz

1.  Próbki reprezentatywne dla jakości wody spożywanej w ciągu roku są pobierane i analizowane zgodnie z metodami określonymi w załączniku III.

2.  Państwa członkowskie dbają, aby we wszystkich laboratoriach dokonujących analizy próbek wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi obowiązywał system kontroli jakości analiz. Państwa członkowskie dbają, aby system ten podlegał sporadycznymwyrywkowym kontrolom przeprowadzanym co najmniej raz w roku przez niezależnego kontrolera zatwierdzonego przez właściwy organ do tego celu. [Popr. 32]

2a.  Finansowanie środków monitorowania odbywa się zgodnie z przepisami rozdziału VI rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 882/2004(12); W przypadku zanieczyszczenia będącego wynikiem działalności człowieka kosztami monitorowania zostanie obciążony zanieczyszczający.[Popr. 33]

Artykuł 9

Działania naprawcze i powiadomienie konsumentów

1.  Państwa członkowskie dbają, aby każde niepowodzenie w osiągnięciu wartości parametrycznych określonych zgodnie z art. 5 było niezwłocznie badane w celu określenia jego przyczyny.

1a.  Informacje na temat oceny ryzyka dotyczącej elektrowni jądrowych i otaczających je obszarów w odniesieniu do substancji promieniotwórczych w wodzie są udostępniane opinii publicznej.[Popr. 34]

1b.  Państwa członkowskie zapewniają, aby informacje dotyczące obecności substancji promieniotwórczych w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi były uwzględniane w sporządzanym co trzy lata sprawozdaniu w sprawie jakości wody, o którym mowa w art. 13 ust. 2 dyrektywy 98/83/WE. [Popr. 35]

2.  W przypadku niezgodności z wartościami parametrycznymi określonymi zgodnie z art. 5ustalonymi dla radonu i TID pochodzącej ze źródeł naturalnych państwo członkowskie, którego to dotyczy, dokonuje niezwłocznie oceny, czy niezgodność ta stanowi zagrożeniepoziomu zagrożenia dla zdrowia ludzi. Jeżeli występuje takie zagrożenie,ludzkiego, a także bada możliwości interwencji przy uwzględnieniu warunków lokalnych. Na podstawie uzyskanych wyników państwo członkowskie podejmuje działanie naprawcze w celu przywrócenia jakości wody w celu zapewnienia dostaw wody spełniającej kryteria jakościowe określone w niniejszej dyrektywie.

2a.  W przypadku niezgodności z wartościami parametrycznymi określonymi dla trytu i dawki orientacyjnej ogółem (TID) pochodzącej z działalności człowieka, państwo członkowskie, którego to dotyczy, dopilnowuje, aby bezzwłocznie przeprowadzone badanie określało charakter, zasięg i całościowy wpływ zanieczyszczenia na wielkości dozymetryczne. W badaniu tym bierze się pod uwagę wszystkie środowiska, które mogą być narażone na zanieczyszczenie, oraz wszystkie drogi narażenia. Zainteresowane państwo członkowskie dopilnowuje, by zostały podjęte niezbędne działania naprawcze mające na celu przywrócenie stanu wody zgodnego z wartościami parametrycznymi. Uprzywilejowanym rozwiązaniem jest oczyszczanie u źródła zanieczyszczeń. Te niezbędne działania naprawcze mogą obejmować nawet zamknięcie danego zakładu, jeżeli wymaga tego jakość wody. Państwo członkowskie, którego to dotyczy, dopilnowuje, by koszty działań naprawczych zostały poniesione przez zanieczyszczającego.[Popr. 36]

3.  Państwa członkowskie dopilnują, aby wyniki analiz przeprowadzanych zgodnie z art. 8 były publikowane, powszechnie udostępnianie tak szybko, jak to jest możliwe i włączane do sprawozdań, o których mowa w art. 13 dyrektywy 98/83/WE. Jeżeli zagrożenia dla zdrowia ludzi nie można uznać za nieistotne, państwo członkowskie wraz z odpowiedzialnym podmiotem lub odpowiedzialnymi podmiotami zapewnia natychmiastowe powiadomienie konsumentów oraz udostępnienie im pełnych informacji dotyczących zagrożenia dla zdrowia ludzkiego oraz radzenia sobie z napotkanymi problemami, które to informacje powinny zostać opublikowane i udostępnione w internecie w możliwie najszybszym terminie. Zapewniają one również niezwłoczne zaopatrzenie w wodę pochodzącą z innych nieskażonych źródeł. [Popr. 37]

Artykuł 9a

Zmiana dyrektywy 98/83/WE

W dyrektywie 98/83/EC wprowadza się następujące zmiany:

(1)  W załączniku I część C skreśla się sekcję „radioaktywność”.

(2)  W załączniku II tabela A ust. 2 skreśla się dwa ostatnie zdania.[Popr. 38]

Artykuł 9b

Przegląd załączników

1.  Co najmniej raz na pięć lat Komisja dokonuje przeglądu załączników w świetle postępu naukowo-technicznego. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących dostosowania załączników mającego na celu uwzględnienie tego postępu.

2.  Komisja podaje do wiadomości publicznej powody, dla których podjęła decyzję o dostosowaniu lub niezmienianiu załączników, odwołując się do analizowanych przez nią sprawozdań naukowych.[Popr. 39]

Artykuł 9c

Wykonywanie przekazanych uprawnień

1.  Powierzenie Komisji uprawnień do przyjęcia aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2.  Uprawnienie do przyjęcia aktów delegowanych, o których mowa w art. 9b, powierza się Komisji na okres pięciu lat od ….(13) Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazanego uprawnień nie później niż sześć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na okresy o tej samej długości, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.

3.  Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 9b, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna od następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie. Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych.

4.  Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

5.  Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 9b wchodzi w życie tylko Parlament Europejski lub Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie lub jeśli, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady. [Popr. 40]

Artykuł 9d

Informowanie oraz sprawozdawczość

1.  Państwa członkowskie przyjmują środki niezbędne do zapewnienia konsumentom właściwych i aktualnych informacji dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, i to nie tylko w sytuacji, gdy odnośnego zagrożenia dla zdrowia ludzkiego nie można uznać za nieistotne.

2.  Każde państwo członkowskie posiadające systemy wodne na obszarach, na których występują potencjalne źródła skażenia promieniotwórczego – będące wynikiem działalności człowieka lub naturalne – podaje informacje na temat stężenia substancji promieniotwórczych w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi w sporządzanym co trzy lata sprawozdaniu w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, o którym mowa w art. 13 dyrektywy 98/83/WE.

3.  W sprawozdaniu w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi we Wspólnocie Komisja uwzględnia ustalenia państw członkowskich dotyczące substancji promieniotwórczych w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi, o czym mowa w art. 13 dyrektywy 98/83/WE.[Popr. 41]

Artykuł 10

Transpozycja

1.  Państwa członkowskie wprowadzą w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy najpóźniej [rok po dacie, o której mowa w art. 11 – datę wpisuje Urząd Publikacji] do …(14). Państwa członkowskie niezwłocznie przekazują Komisji tekst tych przepisów. [Popr. 42]

Przepisy przyjęte przez państwa członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesienia określane są przez państwa członkowskie.

2.  Państwa członkowskie przekazują Komisji tekst podstawowych przepisów prawa krajowego, przyjętych w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą.

Artykuł 11

Wejście w życie

Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Artykuł 12

Adresaci

Niniejsza dyrektywa jest skierowana do państw członkowskich.

Sporządzono w,

W imieniu Parlamentu Europejskiego

Przewodniczący

W imieniu Rady

Przewodniczący

ZAŁĄCZNIK I

Wartości parametryczne dla radonu, trytu oraz wartości parametryczne dla dawki orientacyjnej ogółem, dla pozostałych substancji promieniotwórczych, w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi

Promieniotwórczość

Uwaga 1: Z wyjątkiem trytu, potasu -40, radonu i krótkożyciowych produktów rozpadu radonu [Popr. 43]

ZAŁĄCZNIK II

Monitorowanie substancji promieniotwórczych

1.  Zasady ogólne i częstotliwość monitorowania

Państwo członkowskie nie ma obowiązkuma obowiązek monitorowania wody pitnej pod kątem obecności trytu lub promieniotwórczości w celui radonu w celu ustanowienia dawki orientacyjnej ogółem (TID), jeżeli jest przekonane na podstawie innej metody monitorowania, że poziomy trytu i obliczonej dawki orientacyjnej ogółem są znacznie niższe od wartości parametrycznej. Państwo członkowskie nie ma obowiązku monitorowania wody pitnej pod kątem obecności radonu, jeżeli jest przekonane na podstawie monitorowania, że poziomy radonu są znacznie niższe od wartości parametrycznej. W takim przypadku państwo członkowskie przekazuje Komisji powody podjęcia takiej decyzji wraz z wynikami monitorowania przeprowadzonego za pomocą innej metodyw odniesieniu do promieniotwórczości naturalnej i promieniotwórczości będącej wynikiem działalności człowieka.

Monitorowanie obejmuje analizy referencyjne oraz analizy okresowe.

Analizy referencyjne muszą być prowadzone w ramach rozpatrywania wniosku o wydanie zezwolenia na zaopatrzenie w wodę pitną. W odniesieniu do już działających sieci dystrybucyjnych państwa członkowskie określają terminy, w których te analizy muszą zostać przeprowadzone, na podstawie dostarczanych objętości wody i poziomu ewentualnego ryzyka wynikającego z promieniotwórczości naturalnej lub promieniotwórczości będącej wynikiem działalności człowieka. Analizy referencyjne muszą umożliwiać ustalenie i wyrażenie w wartościach liczbowych występowania wszystkich odpowiednich radionuklidów naturalnych i sztucznych.

W przypadku promieniotwórczości naturalnej należy wyrazić w wymiernych wartościach przynajmniej aktywność 9 następujących radionuklidów: uranu-238, uranu-234, radu-226, radonu-222, ołowiu-210, polonu-210, radu-228 (w stosownych przypadkach na podstawie bezpośredniego produktu jego rozpadu w szeregu promieniotwórczym – aktynu-228), aktynu-227 (w stosownych przypadkach na podstawie bezpośredniego produktu jego rozpadu w szeregu promieniotwórczym – toru-227).

W odniesieniu do oddziaływania wywołanego działalnością człowieka należy ustalić potencjalne źródła skażenia i na tej podstawie sporządzić wykaz radionuklidów, które mają być monitorowane. Oprócz specjalnego monitorowania związanego z wynikiem badania analiza referencyjna obejmuje we wszystkich przypadkach pomiary pod kątem obecności trytu, węgla-14, strontu-90 oraz izotopów plutonu, a także analizę z wykorzystaniem spektrometrii promieniowania gamma, która umożliwia zbadanie aktywności głównych radionuklidów sztucznych emitujących promieniowanie gamma (zwłaszcza kobaltu-60, jodu-131, cezu-134, cezu-137, ameryku-241 itp.).

Wynik analiz referencyjnych wykorzystywany jest do określenia strategii analitycznej, którą należy zastosować podczas prowadzenia analiz okresowych. Z zastrzeżeniem wyniku analiz referencyjnych, który może spowodować zaostrzenie przepisu, analizy referencyjne przeprowadza się zgodnie z częstotliwością audytu monitorowania określoną w pkt. 4.[Popr. 44]

2.   Radon i tryt

Monitorowanie wody pitnej pod kątem obecności radonu lub trytu przeprowadza się, jeżeli w obrębie ujęcia obecne jest źródło radonu lub trytu oraz nie jest możliwe wykazanie za pomocą innych programów kontroli lub badań, że poziom radonu lub trytu jest znacznie niższy od wskaźnikowej wartości parametrycznej wynoszącej 100 Bq/l. W przypadku, gdy niezbędne jest monitorowanie pod kątem obecności radonu lub trytu, jest ono prowadzone z częstotliwością audytu.

3.  Dawka orientacyjna ogółem

Monitorowanie wody pitnej pod kątem dawki orientacyjnej ogółem (TID) przeprowadza się, jeżeli w obrębie ujęcia obecne jest źródło sztucznej lub wzmocnionej naturalnej promieniotwórczości oraz nie jest możliwe wykazanie za pomocą innych programów kontroli lub badań, że poziom TID jest znacznie niższy od wskaźnikowej wartości parametrycznej wynoszącej 0,1 mSv/rocznie. W przypadku, gdy niezbędne jest monitorowanie poziomu sztucznych radionuklidów, jest ono prowadzone z częstotliwością audytu wskazaną w tabeli. W przypadku, gdy niezbędne jest monitorowanie poziomu naturalnych radionuklidów, państwa członkowskie określają częstotliwość monitorowania z uwzględnieniem wszystkich dostępnych stosownych informacji dotyczących czasowych zmian w poziomie naturalnych radionuklidów w różnych rodzajach wody. W zależności od spodziewanych zmian częstotliwość monitorowania może wahać się od pojedynczego pomiaru kontrolnego do częstotliwości audytu. Jeżeli niezbędny jest tylko pojedynczy pomiar kontrolny naturalnej promieniotwórczości, kolejny pomiar jest wymagany przynajmniej w przypadku, gdy zajdzie jakakolwiek zmiana w odniesieniu do zaopatrzenia w wodę, która może mieć wpływ na stężenie radionuklidów w wodzie pitnej.

Jeżeli zastosowano metody służące usunięciu radionuklidów z wody pitnej w celu zapewnienia nieprzekroczenia wartości parametrycznej, monitorowanie przeprowadza się z częstotliwością audytu.

Jeżeli dla zapewnienia zgodności z niniejszą dyrektywą stosuje się wyniki innych programów kontroli lub badań niż wymagane zgodnie z akapitem pierwszym niniejszego punktu, państwo członkowskie przekazuje Komisji powody podjęcia takiej decyzji wraz ze stosownymi wynikami programów monitorowania lub badań. [Popr. 45]

4.  Częstotliwość audytu monitorowania określa się w poniższej tabeli:

TABELA

Częstotliwość audytu monitorowania pochodzącej z sieci dystrybucyjnej wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi

Uwaga 1: Strefa zaopatrzenia jest określonym geograficznie obszarem, z którego pochodzi woda przeznaczona do spożycia przez ludzi z jednego lub więcej źródeł, oraz w ramach którego jakość wody może być uznawana w przybliżeniu za jednolitą.

Uwaga 2: Objętości są obliczane jako średnie pobrane w okresie roku kalendarzowego. Państwo członkowskie może wykorzystać liczbę mieszkańców strefy zaopatrzenia zamiast objętości wody w celu ustalenia minimalnej częstotliwości przyjmując, że spożycie wody wynosi 200 l/dzień/na głowę, pod warunkiem, że przedmiotowa woda nie jest sprzedawana ani dystrybuowana poza odnośną strefą. [Popr. 46]

Uwaga 3: W miarę możliwości liczba próbek powinna być rozdzielona równomiernie w czasie i miejscu.

Uwaga 4: Częstotliwość zostanie ustalona przez zainteresowane państwo członkowskie.

ZAŁĄCZNIK III

Pobieranie próbek i metody analizy

1.  Promieniotwórczość naturalna

  11.1. Kontrola pod kątem zgodności z dawką orientacyjną ogółem (TID) w odniesieniu do promieniotwórczości naturalnej

Państwa członkowskie mogą stosować metody kontroli aktywności całkowitej alfa i beta w celu monitorowania wskaźnikowej wartości parametrycznejwykrywania mające na celu ustalenie wód, w których może dojść do przekroczenia TID, z wyjątkiem trytu, potasu–40, radonu i krótkożyciowych produktów rozpadu radonui które wymagają wykonania dodatkowych analiz. Państwa członkowskie muszą wykazać, że w ramach wybranej metody nie uzyskuje się fałszywych wyników negatywnych (wodę uznaje się za zgodną z TID, podczas gdy jej spożycie powoduje, że poziomy dawki przekraczają wartość parametryczną wynoszącą 0,1 mSv/rocznie). W strategii monitorowania uwzględnia się wynik analiz ogólnej charakterystyki radiologicznej wody. [Popr. 47]

Jeżeli aktywność całkowitaPaństwa członkowskie, które chcą zastosować techniki kontroli oparte na pomiarach aktywności całkowitej alfa i beta wynosi odpowiednio mniej niż 0,1 Bq/l, muszą zwracać baczną uwagę na ewentualne ograniczenia metrologiczne (na przykład wynikające z niemożności zmierzenia promieniowania beta o niskiej energii), właściwie dobrać wartość dopuszczalną, poniżej której wodę uznaje się za spełniającą normy, zwłaszcza w odniesieniu do aktywności całkowitej beta, oraz 1,0 Bq/l, państwo członkowskie może uznać, że TID wynosi mniej niż wskaźnikowa wartość parametryczna 0,1 mSv/rocznie i nie wymaga badania radiologicznego, chyba że z innych źródeł informacji wynika, że konkretne radionuklidy są obecne w miejscu zaopatrzenia w wodę i mogą spowodować przekroczenie wartości 0,1 mSv/rocznie dla TIDbrać pod uwagę oddziaływanie skumulowane aktywności alfa i beta. [Popr. 48]

Jeżeli aktywność całkowita alfa przekracza 0,1 Bq/l lub aktywność całkowita beta przekracza 1,0 Bq/l, niezbędna jest analiza pod kątem konkretnych radionuklidów. Radionuklidy, które należy zmierzyć są określane przez państwa członkowskie z uwzględnieniem wszystkich stosownych informacji dotyczących prawdopodobnych źródeł promieniotwórczości. Jako że wyższy poziom trytu może oznaczać obecność innych sztucznych radionuklidów, pomiaru trytu, aktywności całkowitej alfa i beta należy dokonać w tej samej próbce.

Zamiast powyższej kontroli aktywności całkowitej alfa i beta państwa członkowskie mogą zadecydować o zastosowaniu innych wiarygodnych metod kontroli pod kątem radionuklidów w celu stwierdzenia obecności promieniotwórczości w wodzie pitnej. Jeżeli jedno ze stężeń promieniotwórczości przekroczy 20 % stężenia odniesienia lub stężenie trytu przekroczy wartość parametryczną wynoszącą 100 Bq/l, wymagana jest analiza dodatkowych radionuklidów. Radionuklidy, które należy zmierzyć, są określane przez państwa członkowskie z uwzględnieniem wszystkich stosownych informacji dotyczących prawdopodobnych źródeł promieniotwórczości.

1.1.1.  Dobór wartości dopuszczalnej

W odniesieniu do aktywności całkowitej beta lub resztkowej aktywności całkowitej beta (po odjęciu oddziaływania potasu-40) stosowanie wartości dopuszczalnej na poziomie 1 Bq/l nie gwarantuje koniecznie zgodności z wartością parametryczną wynoszącą 0,1 mSv/rocznie. Państwa członkowskie muszą zbadać aktywność objętościową ołowiu-210 i radu-228, które są dwoma radionuklidami emitującymi promieniowanie beta o bardzo wysokiej radiotoksyczności. W przypadku konsumenta dorosłego TID na poziomie 0,1 mSv/rocznie osiąga się w sytuacji, gdy aktywność objętościowa wody wynosi 0,2 Bq/l (w odniesieniu do skumulowanej aktywności radu-228 i ołowiu-210), czyli jedną piątą wartości dopuszczalnej wynoszącej 1 Bq/l; w przypadku grupy krytycznej obejmującej dzieci poniżej 1. roku życia i przy założeniu, że w ich przypadku spożycie wody wynosi 55 cl dziennie, TID osiąga się w sytuacji, gdy aktywność radu-228 przyjmuje wartości zbliżone do 0,02 Bq/l lub gdy aktywność ołowiu210 zbliża się do poziomu 0,06 Bq/l.

W odniesieniu do aktywności całkowitej alfa państwa członkowskie muszą zbadać oddziaływanie polonu-210, ponieważ stosowanie wartości dopuszczalnej na poziomie 0,1 Bq/l nie gwarantuje koniecznie zgodności z wartością parametryczną wynoszącą 0,1 mSv/rocznie. W przypadku grupy krytycznej obejmującej dzieci poniżej 1. roku życia i przy założeniu, że w ich przypadku spożycie wody wynosi 55 cl dziennie, TID zostaje przekroczona w sytuacji, gdy aktywność objętościowa polonu-210 osiąga poziom 0,02 Bq/l, czyli jedną piątą wartości dopuszczalnej wynoszącej 0,1 Bq/l.[Popr. 49]

1.1.2.  Uwzględnienie skumulowanego oddziaływania aktywności alfa i beta

Dawka orientacyjna ogółem jest wynikiem dawek pochodzących ze wszystkich radionuklidów obecnych w wodzie bez względu na to, czy podczas rozpadu emitują one promieniowanie alfa czy beta. Wyniki monitorowania aktywności całkowitej alfa i beta muszą więc być uwzględniane łącznie, aby móc stwierdzić przekroczenie TID.

Państwa członkowskie zapewniają spełnienie następującego wzoru:

Aktywność całkowita alfa / wartość dopuszczalna aktywności całkowitej alfa + aktywność całkowita beta / wartość dopuszczalna aktywności całkowitej beta <1. [Popr. 50]

2.1.2.  Obliczenie TID

TID jest skuteczną dawką obciążającą dla jednego roku przyjęcia wynikającą ze wszystkich radionuklidów naturalnych, których obecność w wodzie wykryto, pochodzenia zarówno naturalnego, jak i sztucznego, z wyjątkiem trytu, potasu–40, radonu i krótkożyciowych produktów rozpadu radonu. TID oblicza się ze stężeńna podstawie aktywności objętościowej radionuklidów i współczynników dawki dla dorosłych określonych w tabeli A załącznika III do dyrektywy 96/29/Euratom lub na podstawie bardziej aktualnych informacji uznanych przez właściwe organy w państwie członkowskim. Obliczanie TID prowadzi się dla najbardziej narażonej na zagrożenie grupy ludności, zwanej grupą krytyczną, na podstawie wskaźników konsumpcji określonych przez Komisję. W przypadku radionuklidów naturalnych grupę krytyczną stanowią dzieci poniżej roku życia. Jeżeli poniższy wzór zostanie spełniony państwo członkowskie może uznać, że TID jest mniejsza niż wskaźnikowa wartość parametryczna wynosząca 0,1 mSv/rocznie i nie jest wymagane dalsze badanie: [Popr. 51]

(1)

gdzie:

Ci(obs) = obserwowane stężenie radionuklidu i

Ci(ref) = stężenie odniesienia radionuklidu i

n = liczba wykrytych radionuklidów.

Jeżeli wzór nie zostanie spełniony, wartość parametryczną uznaje się za przekroczoną jedynie w przypadku, gdy radionuklidy są systematycznie obecne w podobnych stężeniach promieniotwórczości przez cały rok.należy przeprowadzić analizy uzupełniające, aby upewnić się, że uzyskany wynik jest reprezentatywny. Kontrole muszą być prowadzone z poszanowaniem terminów, które mogą zostać skrócone, aby odzwierciedlić stopień, w jakim wartość parametryczna została przekroczona. Państwa członkowskie określają zakres ponownego pobierania próbek niezbędnego dla zapewnienia reprezentatywności zmierzonychoraz terminy, których należy przestrzegać, dla upewnienia się, że doszło do rzeczywistego przekroczenia wartości parametrycznej określonej dla średniego stężenia promieniotwórczości przez cały rokTID. [Popr. 52]

Stężenia odniesienia dla promieniotwórczości pochodzenia naturalnego w wodzie pitnej1

1 Niniejsza tabela zawiera najczęściej występujące radionuklidy naturalne i sztuczne. Stężenia odniesienia dla pozostałych radionuklidów oblicza się z zastosowaniem współczynników dawki dla dorosłych określonych w tabeli A załącznika III do dyrektywy 96/29/Euratom lub na podstawie bardziej aktualnych informacji uznanych przez właściwe organy w państwie członkowskim, przyjmując spożycie 730 litrów rocznieObliczenia należy dokonać dla najbardziej narażonej grupy wiekowej w taki sposób, aby zapewnić zgodność z dawką orientacyjną ogółem wynoszącą 0,1 mSv bez względu na wiek konsumenta.Komisja określa spożycie wody w poszczególnych grupach wiekowych.

2 Jeden miligram (mg) naturalnego uranu zawiera 12,3 Bq U-238 oraz 12,3 Bq U-234. Tabela zawiera wyłącznie właściwości radiologiczne uranu, bez toksyczności chemicznej. [Am. 53]

2a.  Promieniotwórczość wynikająca z działalności człowieka

Radionuklidy, które należy zmierzyć, są określane przez państwa członkowskie na podstawie wszystkich zebranych informacji dotyczących potencjalnych źródeł promieniotwórczości wynikającej z działalności człowieka.

2a.1.  Monitorowanie trytu

W ramach analizy referencyjnej przeprowadza się specjalną analizę w celu wyrażenia w wartościach liczbowych poziomu obecności trytu. Analizę taką przeprowadza się wtedy, gdy wymagane jest okresowe monitorowanie tego parametru. Aktywność objętościowa przekraczająca poziom 10 Bq/l wskazuje na istnienie anomalii, której pochodzenie należy ustalić i która może wskazywać na obecność innych radionuklidów sztucznych. Wartość parametryczna wynosząca 20 Bq/l stanowi próg, po przekroczeniu którego konieczne jest ustalenie pochodzenia skażenia i powiadomienie społeczeństwa. Stężenie odniesienia odpowiadające osiągnięciu wartości parametrycznej 0,01 mSv/rocznie wynosi 680 Bq/l (w przypadku płodu wartość ta wynosi 500 Bq/l).

2a.2.  Obliczenie TID związanej z działalnością człowieka

TID jest skuteczną dawką obciążającą dla jednego roku przyjęcia, wynikającą ze wszystkich radionuklidów pochodzących z działalności człowieka, których obecność w wodzie pitnej wykryto, z trytem włącznie.

TID oblicza się na podstawie aktywności objętościowej radionuklidów i współczynników dawki określonych w tabeli A załącznika III do dyrektywy 96/29/Euratom lub na podstawie bardziej aktualnych informacji uznanych przez właściwe organy w zainteresowanym państwie członkowskim. Obliczanie TID prowadzi się dla najbardziej narażonej grupy ludności, zwanej grupą krytyczną, na podstawie typów konsumpcji określonych przez Komisję.

Państwa członkowskie mogą stosować stężenia odniesienia odpowiadające osiągnięciu wartości parametrycznej 0,01 mSv/rocznie. Jeżeli poniższy wzór zostanie w takim przypadku spełniony, państwo członkowskie może uznać, że wartość parametryczna nie została przekroczona i nie jest wymagane dalsze badanie:

gdzie:

Ci(obs) = obserwowane stężenie radionuklidu i

Ci(ref) = stężenie odniesienia radionuklidu i

n = liczba wykrytych radionuklidów.

Jeżeli wzór nie zostanie spełniony, należy bezzwłocznie przeprowadzić analizy uzupełniające, aby potwierdzić prawidłowość uzyskanego wyniku i ustalić pochodzenie zanieczyszczenia.[Popr. 54]

Stężenia odniesienia dla promieniotwórczości wynikającej z działalności człowieka w wodzie pitnej1

1 Niniejsza tabela zawiera najczęściej występujące radionuklidy sztuczne. Stężenia odniesienia dla pozostałych radionuklidów oblicza się z zastosowaniem współczynników dawki określonych w tabeli A załącznika III do dyrektywy 96/29/Euratom lub na podstawie bardziej aktualnych informacji uznanych przez właściwe organy w zainteresowanym państwie członkowskim. Obliczenia należy dokonać dla najbardziej narażonej grupy wiekowej w taki sposób, aby zapewnić zgodność z dawką orientacyjną ogółem wynoszącą 0,01 mSv, bez względu na wiek konsumenta. Komisja określa spożycie wody w poszczególnych grupach wiekowych.

[Popr. 55]

3.  Charakterystyka wykonania i metody analizy

Dla następujących parametrów promieniotwórczości określona charakterystyka wykonania stanowi, że wykorzystana metoda analizy musi co najmniej umożliwiać zmierzenie stężenia równego wartości parametrycznej z określoną granicą wykrywalności.

Uwaga 1: granicę wykrywalności oblicza się zgodnie z ISO 11929-7, Determination of the detection limit and decision thresholds for ionizing radiation measurements-Part 7: Fundamentals and general applications(Ustalanie granicy wykrywalności i progów decyzji dla pomiarów promieniowania jonizującego – część 7: zasady podstawowe i zastosowania ogólne), z prawdopodobieństwem błędu pierwszego i drugiego stopnia wynoszącym 0,05

Uwaga 2: niepewność pomiaru oblicza się i przedstawia jako całkowitą standardową niepewność lub jako rozszerzoną standardową niepewność o współczynniku rozszerzenia wynoszącym 1,96, zgodnie z wytycznymi ISO dotyczącymi wyrażania niepewności pomiaru (ISO Guide for the Expression of Uncertainty in Measurement, ISO, Genewa 1993, wyd. poprawione Genewa 1995).

Uwaga 3: granica wykrywalności radonu i trytu wynosi 10%50 % jego wartości parametrycznej wynoszącej 10020 Bq/l

Uwaga 4: granica wykrywalności aktywności całkowitej alfa i aktywności całkowitej beta wynosi 40 % wartości kontroli wynoszących odpowiednio 0,1 i 1,0 Bq/l
Wartości te mogą być wykorzystywane jedynie po ustaleniu, że nie ma żadnego znaczącego narażenia ze strony radionuklidów o bardzo wysokiej toksyczności (ołwiu-210, radu-228 lub polonu-210).

Uwaga 5: niniejsza granica wykrywalności ma zastosowanie wyłącznie do kontroli rutynowej: dla nowego źródła wody, dla którego prawdopodobne jest, że Ra-228 przekracza 20 % stężenia odniesienia, granica wykrywalności dla pierwszej kontroli wynosi 0,02 Bq/l dla pomiarów nuklidów Ra-228. Ma to zastosowanie również w przypadku, gdy wymagana jest ponowna kontrola.

Uwaga 6: Niska wartość określonego limitu wykrycia U wynika z uwzględnienia toksyczności chemicznej uranu. [Am. 56]

(1) Dz.U. C 229 z 31.7.2012, s. 145. (2) Dz.U. C 229 z 31.7.2012, s. 145. (3) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 12 Marca 2013 r. (4) Dyrektywa Rady 96/29/Euratom z dnia 13 maja 1996 r. ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa w zakresie ochrony zdrowia pracowników i ogółu społeczeństwa przed zagrożeniami wynikającymi z promieniowania jonizującego (Dz.U. L 159 z 29.6.1996, s. 1). (5) Dyrektywa Rady 98/83/WEz dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. L 330 z 5.12.1998, s. 32). (6) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/54/WE z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie wydobywania i wprowadzania do obrotu naturalnych wód mineralnych (Dz.U. L 164 z 26.6.2009, s. 45). (7) Dyrektywa 2001/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi (Dz.U. L 311 z 28.11.2001, s. 67). (8) Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz.U. L 139 z 30.4.2004, s. 1). (9) Zalecenie Komisji 2001/928/Euratom z dnia 20 grudnia 2001 r. w sprawie ochrony ogółu społeczeństwa przed narażeniem na radon w wodzie pitnej (Dz.U. L 344 z 28.12.2001, s. 85). (10) Dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu (Dz.U. L 372 z 27.12.2006, s. 19). (11) Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1). (12) Rozporządzenie (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz.U. L 165 z 30.4.2004, s. 1). (13) * Data wejścia w życie niniejszej dyrektywy. (14) * Dwa lata od daty wejścia w życie niniejszej dyrektywy.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wzmocnienia nadzoru gospodarczego i budżetowego nad państwami członkowskimi strefy euro dotkniętymi lub zagrożonymi poważnymi trudnościami w odniesieniu do ich stabilności finansowej (COM(2011)0819 – C7-0449/2011 – 2011/0385(COD))

P7_TA(2013)0069 A7-0172/2012

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2011)0819),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2, art. 136 oraz art. 121 ust. 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi Komisja przedstawiła wniosek Parlamentowi (C7–0449/2011),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Banku Centralnego z dnia 7 marca 2012 r.(1),

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 28 lutego 2013 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejski

–  uwzględniając art. 55 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A7-0172/2012),

1.  przyjmuje w pierwszym czytaniu stanowisko określone poniżej(2);

2.  przyjmuje do wiadomości oświadczenia Komisji załączone do niniejszej rezolucji;

3.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeżeli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do swojego wniosku lub zastąpienie go innym tekstem;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2013 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr .../2013 w sprawie wzmocnienia nadzoru gospodarczego i budżetowego nad państwami członkowskimi należącymi do strefy euro dotkniętymi lub zagrożonymi poważnymi trudnościami w odniesieniu do ich stabilności finansowej

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) nr 472/2013.)

ZAŁĄCZNIK DO REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ

Oświadczenie Komisji

Komisja powoła grupę ekspertów, która zajmie się pogłębioną analizą ewentualnych korzyści, zagrożeń, wymogów i przeszkód związanych z częściowym zastąpieniem krajowej emisji długu emisją wspólną – za pomocą funduszu amortyzacji zadłużenia i bonów skarbowych strefy euro. Zadaniem tej grupy będzie przeprowadzenie szczegółowej analizy tego, jakie mogą być cechy tych instrumentów, jeżeli chodzi o przepisy prawne, architekturę finansową oraz niezbędne uzupełniające ramy gospodarcze i budżetowe. W centrum tej analizy znajdzie się kwestia demokratycznej odpowiedzialności.

Grupa uwzględni przeprowadzaną obecnie reformę europejskiego systemu zarządzania gospodarczo–budżetowego i oceni, jaką wartość dodaną instrumenty te mogą wnieść w jej kontekście. Grupa zwróci szczególną uwagę na niedawne reformy, zarówno zakończone, jak i nadal wprowadzane, takie jak wdrożenie dwupaku, Europejskiego Mechanizmu Stabilności i innych odpowiednich instrumentów.

Przeprowadzając analizę, grupa zwróci szczególną uwagę na stabilność finansów publicznych, zapobieganie pokusie nadużycia oraz na inne kluczowe zagadnienia, takie jak stabilność finansowa, integracja finansowa i transmisja polityki pieniężnej.

W skład grupy wejdą eksperci z dziedziny prawa i ekonomii, finansów publicznych, rynków finansowych oraz zarządzania długiem państwowym. Grupa zostanie poproszona o przedstawienie Komisji ostatecznego sprawozdania nie później niż w marcu 2014 r. Komisja oceni sprawozdanie grupy i, w razie potrzeby, przedstawi odpowiednie wnioski przed końcem swojego mandatu.

Opierając się na krótkoterminowych środkach ogłoszonych w jej planie działania, które mogą zostać wprowadzone na mocy prawa wtórnego, Komisja zobowiązała się przedstawić jasne koncepcje dotyczące zmian traktatowych odpowiednio wcześnie, tak aby umożliwić ich przedyskutowanie przed kolejnymi wyborami do Parlamentu Europejskiego, które odbędą się w 2014 r., z myślą o określeniu podstawy prawnej działań przewidywanych w perspektywie średnioterminowej, obejmujących wprowadzenie znacznie wzmocnionych ram nadzoru gospodarczego i budżetowego oraz kontroli gospodarczej i budżetowej, dalszy rozwój europejskiego mechanizmu zdolności fiskalnej wzmacniającego solidarność oraz ułatwiającego wdrożenie reform strukturalnych sprzyjających trwałemu wzrostowi gospodarczemu, a także pogłębioną integrację podejmowania decyzji w takich obszarach polityki jak opodatkowanie i rynki pracy, jako ważny instrument solidarności.

(1) Dz.U. C 141 z 17.5.2012, s. 7. (2) Niniejsze stanowisko zastępuje poprawki przyjęte w dniu 13 czerwca 2012 r. (teksty przyjęte, P7_TA(2012)0242).

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych przepisów dotyczących monitorowania i oceny wstępnych planów budżetowych oraz zapewnienia korekty nadmiernego deficytu w państwach członkowskich strefy euro (COM(2011)0821 – C7-0448/2011– 2011/0386(COD))

P7_TA(2013)0070 A7-0173/2012

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2011)0821),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2, art. 136 oraz art. 121 ust. 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi Komisja przedstawiła wniosek Parlamentowi (C7–0448/2011),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając uzasadnioną opinię przedstawioną – na mocy protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności – przez francuski senat i parlament Szwecji, w której stwierdzono, że projekt aktu ustawodawczego nie jest zgodny z zasadą pomocniczości,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Banku Centralnego z dnia 7 marca 2012 r.(1)

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 28 lutego 2013 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 55 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A7-0173/2012),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu(2);

2.  przyjmuje do wiadomości oświadczenie Komisji załączone do niniejszej rezolucji;

3.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzić znaczące zmiany do swojego wniosku lub zastąpić go innym tekstem;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2013 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr .../2013 w sprawie wspólnych przepisów dotyczących monitorowania i oceny projektów planów budżetowych oraz zapewnienia korekty nadmiernego deficytu w państwach członkowskich należących do strefy euro

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) nr 473/2013.)

ZAŁĄCZNIK DO REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ

Oświadczenie Komisji

Komisja powoła grupę ekspertów, która zajmie się pogłębioną analizą ewentualnych korzyści, zagrożeń, wymogów i przeszkód związanych z częściowym zastąpieniem krajowej emisji długu emisją wspólną – za pomocą funduszu amortyzacji zadłużenia i bonów skarbowych strefy euro. Zadaniem tej grupy będzie przeprowadzenie szczegółowej analizy tego, jakie mogą być cechy tych instrumentów, jeżeli chodzi o przepisy prawne, architekturę finansową oraz niezbędne uzupełniające ramy gospodarcze i budżetowe. W centrum tej analizy znajdzie się kwestia demokratycznej odpowiedzialności.

Grupa uwzględni przeprowadzaną obecnie reformę europejskiego systemu zarządzania gospodarczo–budżetowego i oceni, jaką wartość dodaną instrumenty te mogą wnieść w jej kontekście. Grupa zwróci szczególną uwagę na niedawne reformy, zarówno zakończone, jak i nadal wprowadzane, takie jak wdrożenie dwupaku, Europejskiego Mechanizmu Stabilności i innych odpowiednich instrumentów.

Przeprowadzając analizę, grupa zwróci szczególną uwagę na stabilność finansów publicznych, zapobieganie pokusie nadużycia oraz na inne kluczowe zagadnienia, takie jak stabilność finansowa, integracja finansowa i transmisja polityki pieniężnej.

W skład grupy wejdą eksperci z dziedziny prawa i ekonomii, finansów publicznych, rynków finansowych oraz zarządzania długiem państwowym. Grupa zostanie poproszona o przedstawienie Komisji ostatecznego sprawozdania nie później niż w marcu 2014 r. Komisja oceni sprawozdanie grupy i, w razie potrzeby, przedstawi odpowiednie wnioski przed końcem swojego mandatu.

Opierając się na krótkoterminowych środkach ogłoszonych w jej planie działania, które mogą zostać wprowadzone na mocy prawa wtórnego, Komisja zobowiązała się przedstawić jasne koncepcje dotyczące zmian traktatowych odpowiednio wcześnie, tak aby umożliwić ich przedyskutowanie przed kolejnymi wyborami do Parlamentu Europejskiego, które odbędą się w 2014 r., z myślą o określeniu podstawy prawnej działań przewidywanych w perspektywie średnioterminowej, obejmujących wprowadzenie znacznie wzmocnionych ram nadzoru gospodarczego i budżetowego oraz kontroli gospodarczej i budżetowej, dalszy rozwój europejskiego mechanizmu zdolności fiskalnej wzmacniającego solidarność oraz ułatwiającego wdrożenie reform strukturalnych sprzyjających trwałemu wzrostowi gospodarczemu, a także pogłębioną integrację podejmowania decyzji w takich obszarach polityki jak opodatkowanie i rynki pracy, jako ważny instrument solidarności.

(1) Dz.U. C 141 z 17.5.2012, s. 7. (2) Niniejsze stanowisko zastępuje poprawki przyjęte w dniu 13 czerwca 2012 r. (Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0243).

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie europejskich funduszy venture capital (COM(2011)0860 – C7-0490/2011 – 2011/0417(COD))

P7_TA(2013)0071 A7-0193/2012

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2011)0860),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi Komisja przedstawiła wniosek Parlamentowi (C7-0490/2011),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 26 kwietnia 2012 r.(1),

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 12 grudnia 2012 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 55 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinię Komisji Prawnej (A7-0193/2012),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu(2);

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do swojego wniosku lub zastąpienie go innym tekstem;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom państw członkowskich.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2013 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr .../2013 w sprawie europejskich funduszy venture capital

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) nr 345/2013.)

(1) Dz.U. C 191 z 29.6.2012, s. 72. (2) Niniejsze stanowisko zastępuje poprawki przyjęte w dniu 13 września 2012 r. (Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0346).

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie europejskich funduszy na rzecz przedsiębiorczości społecznej (COM(2011)0862 – C7-0489/2011 – 2011/0418(COD))

P7_TA(2013)0072 A7-0194/2012

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji skierowany do Parlamentu i Rady (COM(2011)0862),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C7-0489/2011),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 23 maja 2012 r.(1),

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 12 grudnia 2012 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 55 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz opinię Komisji Prawnej (A7-0194/2012),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu(2);

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzić znaczące zmiany do swojego wniosku lub zastąpić go innym tekstem;

3.  zobowiązuje przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie, Komisji i parlamentom krajowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2013 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr .../2013w sprawie europejskich funduszy na rzecz przedsiębiorczości społecznej

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) nr 346/2013.)

(1) Dz.U. C 229 z 31.7.2012, s. 55. (2) Niniejsze stanowisko zastępuje poprawki przyjęte w dniu 13 września 2012 r. (Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0345).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie wpływu kryzysu gospodarczego na równouprawnienie kobiet i mężczyzn oraz na prawa kobiet (2012/2301 (INI))

P7_TA(2013)0073 A7-0048/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2 i art. 3 ust. 3 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 8, art. 153 ust. 1 lit. i) i art. 157 oraz Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając art. 23 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 kwietnia 2012 r. zatytułowany „W kierunku odnowy gospodarczej sprzyjającej zatrudnieniu” (COM(2012)0173), oraz dokument towarzyszący w sprawie wykorzystywania potencjału usług osobistych i usług dla gospodarstw domowych w zakresie zatrudnienia (SWD(2012)0095),

–  uwzględniając przedłożony przez Komisję wniosek z dnia 6 października 2011 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Programu Unii Europejskiej na rzecz przemian i innowacji społecznych (COM(2011)0609),

–  uwzględniając europejski pakt na rzecz równości płci (2011–2020) przyjęty przez Radę Europejską w marcu 2011 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z 2011 r. na temat postępów w dziedzinie równości kobiet i mężczyzn w roku 2010 (SEC(2011)0193),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 września 2010 r. zatytułowany „Strategia na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010–2015” (COM(2010)0491),

–  uwzględniając wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie wytycznych dla polityki zatrudnienia państw członkowskich: Zintegrowane wytyczne dotyczące strategii Europa 2020 – część druga (COM(2010)0193),

–  uwzględniając dyrektywę 2006/123/WE z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącą usług na rynku wewnętrznym(1),

–  uwzględniając dyrektywę 2006/54/WE z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (przekształcenie)(2),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług(3),

–  uwzględniając Konwencję z dnia 18 grudnia 1979 r. w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet,

–  uwzględniając własną rezolucję z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie aktywnej integracji osób wykluczonych z rynku pracy(4),

–  uwzględniając własną rezolucję z dnia 7 września 2010 r. w sprawie roli kobiet w starzejącym się społeczeństwie(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 czerwca 2010 r. w sprawie kwestii równouprawnienia kobiet i mężczyzn w kontekście pogorszenia koniunktury i kryzysu finansowego(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z z dnia 19 października 2010 r. w sprawie kobiet w niepewnej sytuacji zawodowej(7),

–  uwzględniając własną rezolucję z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie równouprawnienia kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej – 2010(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie ubóstwa kobiet w Unii Europejskiej(9),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie kobiet i kierownictwa przedsiębiorstw(10),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2011 r. w sprawie przedsiębiorczości kobiet w małych i średnich przedsiębiorstwach(11),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2011 r. w sprawie sytuacji matek samotnie wychowujących dzieci(12),

–  uwzględniając własną rezolucję z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie równouprawnienia kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej – 2011(13),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 maja 2012 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie stosowania zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę tej samej wartości(14),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 września 2012 r. w sprawie roli kobiet w gospodarce ekologicznej(15),

–  uwzględniając rezolucję z dnia 11 września 2012 r. w sprawie warunków pracy kobiet w sektorze usług(16),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie strategii UE w dziedzinie integracji Romów(17),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A7-0048/2013),

A.   mając na uwadze, że Unia Europejska doświadcza największego kryzysu gospodarczego i finansowego od czasów wielkiej depresji w latach 30. ubiegłego stulecia ; mając także na uwadze, że kryzys spowodował znaczny wzrost bezrobocia we wszystkich państwach członkowskich, a zwłaszcza w państwach południa Europy; mając na uwadze, że kryzys ten niesie ze sobą szczególnie poważne skutki dla osób o najsłabszej pozycji w społeczeństwie, a zwłaszcza kobiet, których dotyka bezpośrednio – poprzez utratę pracy, zmniejszenie wynagrodzeń czy niepewność zatrudnienia – lub pośrednio poprzez cięcia budżetowe obejmujące sektor usług publicznych i pomoc społeczną; mając zatem na uwadze, że w podejściu do tego kryzysu oraz poszukiwaniu rozwiązań pozwalających stawić mu czoła kwestią podstawową jest między innymi bardzo dokładne przeanalizowanie wymiaru równouprawnienia kobiet i mężczyzn;

B.   mając na uwadze, że prawo do pracy jest podstawowym warunkiem zapewnienia kobietom równych praw, ich niezależności finansowej i spełnienia zawodowego; mając na uwadze, że obecny kryzys jest nie tylko kryzysem finansowym i gospodarczym, ale także kryzysem demokracji, równości, ochrony socjalnej i równouprawnienia płci, a ponadto jest wykorzystywany jako pretekst do spowolnienia lub nawet zaprzestania wysiłków zmierzających do rozwiązania problemu zmiany klimatu i przyszłych wyzwań w zakresie ochrony środowiska;

C.   mając na uwadze, że według ostatnich badań zaledwie 5% uczestników procesów decyzyjnych w instytucjach finansowych UE to kobiety, a wszyscy prezesi banków centralnych w 27 państwach członkowskich UE to mężczyźni; mając na uwadze, że badania z zakresu kulturowej tożsamości płci wskazały, że kobiety zarządzają w inny sposób niż mężczyźni, skupiając się na unikaniu ryzyka oraz koncentrując się w większym stopniu na perspektywie długoterminowej;

D.   mając na uwadze, że w pierwszej fazie kryzysu gospodarczego jego skutki były boleśniej odczuwane przez mężczyzn niż przez kobiety oraz że obserwowane zmiany w poziomie bezrobocia kobiet i mężczyzn wykazują zróżnicowane tempo; mając na uwadze, że kobiety nie były pierwszymi ofiarami kryzysu, jednak to one odczuwają teraz w coraz większej mierze jego konsekwencje (są częściej zatrudniane na niepewnych warunkach i w niepełnym wymiarze czasu, bardziej zagrożone zwolnieniami, otrzymują niższe wynagrodzenie, są gorzej chronione w systemach opieki społecznej itd.) i będą te konsekwencje odczuwać dłużej; mając na uwadze, że na obecnym etapie kryzys jest dokumentowany w mniejszym stopniu oraz brak jest wiarygodnych, porównywalnych danych statystycznych w tym zakresie, w związku z czym jego skutki dla kobiet zdają się być niedostatecznie postrzegane;

E.   mając na uwadze, że kobiety odgrywają istotną rolę w ożywianiu rozwoju gospodarczego oraz że dalsze wzmacnianie pozycji kobiet może przynieść skutki gospodarcze pozwalające wydźwignąć całe wspólnoty i rodziny z ubóstwa;

F.   mając na uwadze, że w sytuacji kryzysu polityka rynku pracy skupia się raczej na oddziaływaniu na ogólnym poziomie zatrudnienia, a nie na kobietach biernych zawodowo;

G.   mając na uwadze, że należy odnotować, iż kobiety bezrobotne często nie są uwzględniane w oficjalnych danych statystycznych oraz że dane dotyczące różnic między mężczyznami i kobietami w zakresie braku aktywności zawodowej są często zaniżone, gdyż kobiety częściej odchodzą z rynku pracy z różnych przyczyn (ciąża, obowiązki rodzinne, ograniczenia czasowe), by wykonywać pracę nieodpłatną lub nierejestrowaną, nierzadko w domach, zajmując się osobami niesamodzielnymi lub też pracując w szarej strefie gospodarki, podczas gdy istnieje obecnie niewiele badań dotyczących wpływu cięć wydatków publicznych przeznaczonych na kwestie równości między kobietami i mężczyznami;

H.   mając na uwadze, że cięcia budżetowe, jakich dokonały rządy przy okazji wdrażania planów oszczędności, dotykają przede wszystkim sektora publicznego, gdzie pracują głównie kobiety – które stanowią 70% zatrudnionych w tym sektorze – a także oferowanych przez ten sektor usług socjalnych, z których korzystają głównie kobiety – ale także sektora prywatnego; mając także na uwadze, że to kobiety stają się obecnie głównymi ofiarami środków oszczędnościowych; mając na uwadze, że dotychczas żaden kraj nie dokonał oceny skutków, jakie zaproponowane cięcia będą miały dla wydatków publicznych, ani konsekwencji konsolidacji fiskalnej z punktu widzenia aspektu płci, przy czym nie dokonano ani oceny skutków pojedynczych środków, ani ich łącznych skutków;

I.   mając na uwadze, że kobiety są w większym stopniu zależne od zasiłków społecznych, w których również dokonywane są cięcia w ramach środków oszczędnościowych;

J.   mając na uwadze, że sytuacja kryzysowa, jak ta, która występuje obecnie, wymaga głębokich reform strukturalnych na rynku pracy;

K.   mając na uwadze, że w przypadku kobiet ograniczeniu liczby miejsc pracy towarzyszy często dostosowanie czasu pracy, w tym wydłużenie godzin pracy, często w ramach systemu wielozmianowego; mając na uwadze, że skutki ożywienia gospodarczego wystąpią najprawdopodobniej szybciej w sektorze przemysłu i spowodują szybszy wzrost zatrudnienia wśród mężczyzn niż wśród kobiet; mając na uwadze, że skutki środków oszczędnościowych wprowadzonych w sektorze publicznym będą zatem miały trwalszy wpływ na zatrudnienie kobiet i że mogłoby to w perspektywie długoterminowej zniweczyć postępy poczynione w dziedzinie równości między kobietami i mężczyznami;

L.   mając na uwadze, że kryzys prowadzi do coraz większego wyzysku kobiet zarówno w gospodarce legalnej, jak i nielegalnej; mając na uwadze, że jego skutki będą miały także w dalszej perspektywie wpływ na te kobiety, których ścieżki kariery zawodowej cechuje nieregularność (między innymi w związku z faktem, że praca jest nisko wynagradzana, w niepełnym wymiarze godzin, niestała, przybiera nietypowe formy lub jest niezarejestrowana) zaś niepełny wymiar godzin, jest często narzucany, co skutkuje niekompletnymi składkami emerytalnymi i wzrostem odsetka kobiet zagrożonych ubóstwem; mając na uwadze, że w konsekwencji kobiety mogą mieć prawo do bardzo niewielkiej emerytury i zostać zepchnięte poniżej progu ubóstwa; mając na uwadze, że istnieje groźba, iż całe „stracone pokolenie” młodych osób, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, będzie pozbawione możliwości pracy, bezpiecznego zatrudnienia, a często także możliwości kształcenia w związku z trudnościami finansowymi;

M.   mając na uwadze, że kryzys jeszcze bardziej potęguje trudności w godzeniu ról zawodowych i rodzinnych; mając na uwadze, że fakt posiadania dzieci wpływa inaczej na zatrudnienie kobiet i mężczyzn: mając na uwadze, że udział matek w rynku pracy jest o 12% niższy niż kobiet bezdzietnych, podczas gdy wskaźnik zatrudnienia ojców jest 8,7% wyższy niż mężczyzn, którzy nie posiadają dzieci;

N.   mając na uwadze, że perspektywa równouprawnienia płci nie została uwzględniona w obecnych i planowanych inicjatywach i strategiach politycznych mających na celu wyjście z kryzysu;

O.   mając na uwadze, że na zatrudnienie kobiet mają wpływ stereotypy dotyczące płci, w myśl których np. bezrobocie mężczyzn to kwestia „o wiele poważniejsza” niż bezrobocie kobiet, co jeszcze zwiększa i tak już znaczną liczbę stereotypów dotyczących płci, które negatywnie wpływają na szanse kobiet na zatrudnienie; mając na uwadze, że praktyczne podejście do bezrobocia mężczyzn różni się od podejścia do bezrobocia kobiet, gdyż mężczyźni nadal postrzegani są jako główni żywiciele rodzin, a kobiety jako główni opiekunowie;

P.   mając na uwadze, że w 2010 r. blisko 23% obywateli Unii Europejskiej było zagrożonych widmem ubóstwa lub wyłączenia społecznego(18) i że to zubożenie społeczeństwa dotyka głównie kobiet, które stają często przed piętrzącymi się trudnościami, jak w przypadku samotnych starszych kobiet czy samotnych rodziców (głównie kobiet); mając na uwadze, że wiąże się to z problemami z utrzymaniem lub znalezieniem w tej sytuacji pracy, problemami mieszkaniowymi i związanymi z odpowiedzialnością za osoby pozostające na utrzymaniu (dzieci, rodzice, osoby chore lub niepełnosprawne), trudnościami w pogodzeniu pracy z życiem rodzinnym wynikającymi z braku odpowiednich struktur wsparcia i zróżnicowania polityki krajowej w tej kwestii w 27 państwach członkowskich UE;

Q.   mając na uwadze, że kryzys jeszcze pogorszył społeczne i gospodarcze warunki życia wielu wspólnot znajdujących się w trudnej sytuacji i przyczynił się do wzrostu odsetka dziewcząt przedwcześnie kończących naukę i jeszcze większego ich narażenia na stanie się ofiarami handlu ludźmi;

R.   mając na uwadze, że redukcje świadczeń i zasiłków zaszkodziły ekonomicznej niezależności kobiet, gdyż zasiłki często są dla nich istotnym źródłem dochodu i to kobiety częściej niż mężczyźni korzystają z usług publicznych; mając na uwadze, że największe łączne straty poniosły samotne matki i samotne kobiety na emeryturze lub rencie;

S.   mając na uwadze wzrost nierejestrowanej i niepodlegającej wynagrodzeniu pracy kobiet (wolontariat lub inne formy), oferującej mniejszą ochronę socjalną, podejmowanej w celu uniknięcia kryzysu; mając na uwadze, że według badań OCDE(19) praca w domu stanowi 33% PKB państw członkowskich ODCE;

T.   mając na uwadze, że zmniejszenie rozbieżności w stopach bezrobocia mężczyzn i kobiet bardziej odzwierciedla ogólne pogorszenie warunków życia i pracy, niż postęp w kierunku większej równości kobiet i mężczyzn;

U.   mając na uwadze, że kobiety podejmujące karierę zawodową stanowią siłę napędową na drodze do przywrócenia wzrostu gospodarczego; mając na uwadze, że przyczyniają się one do zwiększenia dochodów rodzin, co z kolei powoduje wzrost konsumpcji i pozwala zwiększyć dynamikę gospodarki; mając w związku z tym na uwadze, że równouprawnienie kobiet i mężczyzn ma pozytywny wpływ na wydajność i wzrost gospodarczy;

V.   mając na uwadze, że niedawna analiza wtórna w ramach piątego Europejskiego Badania Warunków Pracy („Kobiety, mężczyźni i warunki pracy w Europie: analiza wtórna piątego Europejskiego Badania Warunków Pracy”, Eurofound 2012 r., która ma zostać opublikowana w 2013 r.) ukazuje, że segregacja płciowa jest szkodliwa dla pracowników płci męskiej i żeńskiej; zarówno mężczyźni, jak i kobiety zgłaszają, że ich samopoczucie w miejscu pracy i satysfakcja z pracy jest większa, jeżeli pracują z kolegami obu płci; mając na uwadze, że wiele pozostaje jednak do zrobienia w zakresie zwalczania segregacji płciowej na rynku pracy, polaryzacji zawodowa według płci oraz istnienia miejsc pracy zarezerwowanych tylko dla jednej płci (zważywszy, że trzy piąte pracowników w Europie zajmuje miejsca pracy, w których współpracownicy są tej samej płci),

W.  mając na uwadze, że środki na rzecz równouprawnienia płci zostały wycofane lub opóźnione, a możliwe przyszłe cięcia w budżetach publicznych będą mieć negatywny wpływ na zatrudnienie kobiet i propagowanie równości,

X.  mając na uwadze, że nie należy wykorzystywać pogorszenia koniunktury gospodarczej jako wymówki do spowolnienia postępu w zakresie polityki zapewniającej godzenie życia zawodowego i rodzinnego oraz do dokonywania cięć w budżetach przeznaczonych na usługi opieki i urlopy, co ma w szczególności wpływ na dostęp kobiet do rynku pracy;

Y.  mając na uwadze, że przemoc wobec kobiet jest zjawiskiem występującym we wszystkich krajach i grupach społecznych; mając na uwadze, że presja ekonomiczna prowadzi zazwyczaj do liczniejszych, bardziej agresywnych i groźnych nadużyć; mając również na uwadze, że niektóre badania dowodzą, iż przemoc wobec kobiet nasila się wtedy, gdy mężczyźni zmuszeni są do zmiany miejsca pobytu i do rezygnacji z dóbr na skutek kryzysu gospodarczego;

Z.  mając na uwadze, że w latach 1998-2008 kobiety odniosły największe korzyści z tworzenia miejsc pracy w UE (stopa zatrudnienia kobiet w UE w tym okresie wzrosła bowiem z 55,6% do 62,8%)(20); mając na uwadze, że w 2012 r. stopa zatrudnienia w przypadku kobiet wzrosła o 12,7%, zaś jedynie 3,18% w przypadku mężczyzn, podczas gdy stopa bezrobocia kobiet pozostała nieco wyższa(21) (10,7% kobiet i 10,6% pozostawało bez zatrudnienia);

AA.  mając na uwadze, że w 2011 r. 31,6% kobiet – zaś tylko 8,1% mężczyzn – pracowało w niepełnym wymiarze godzin;

1.   przypomina, że równość kobiet i mężczyzn stanowi jeden z podstawowych celów Unii Europejskiej oraz że musi też być jedną z podstawowych zasad, z myślą o opracowaniu działań w odpowiedzi na obecny kryzys gospodarczy i finansowy, obejmujących inwestowanie w sektor publiczny, sektor usług socjalnych, oraz w zrównoważone pod względem ochrony środowiska mieszkania, transport itd., a także generowanie dochodów państwa za pomocą bardziej skutecznych polityk podatkowych; ubolewa nad faktem, że reakcje polityczne na kryzys, w tym pakiety naprawy, nie uwzględniają i nie analizują wpływu kryzysu na płeć i nie przewidują naprawy skutków tego wpływu; potępia fakt, że do strategii polizbońskiej praktycznie w ogóle nie włączono aspektów płci, dlatego zwraca się do Rady, Komisji i państw członkowskich o włączenie równouprawnienia płci, w postaci szczególnych celów, do wytycznych makroekonomicznych i wytycznych dotyczących zatrudnienia;

2.   zachęca Komisję Europejską do włączenia wymiaru płci we wszystkie strategie polityczne, a w szczególności te, które dotyczą: skutków wprowadzenia środków oszczędnościowych i środków służących przezwyciężeniu kryzysu, zarządzania gospodarczego, zrównoważonego rozwoju i zielonych miejsc pracy, kształcenia i szkoleń zawodowych, migracji, współpracy i rozwoju, zdrowia i bezpieczeństwa, oraz środków, które będą opracowywane i wdrażane w celu przeciwdziałania skutkom kryzysu lub ograniczania ich;

3.   wzywa państwa członkowskie do dokonania przeglądu i wyeksponowania natychmiastowych i długoterminowych skutków kryzysu gospodarczego dla kobiet, a w szczególności przeanalizowania, czy i w jaki sposób pogłębiają one istniejące nierówności w traktowaniu płci, a także związane z tym następstwa, takie jak zwiększone ryzyko przemocy na tle płciowym, pogarszanie się zdrowia matek i dzieci oraz ubóstwo kobiet w starszym wieku;

4.   przypomina, że po trwającym ponad 10 lat okresie stałego wzrostu stopy zatrudnienia kobiet, która w 2008 r. sięgała 62,8% , od początku kryzysu gospodarczego nastąpił w Unii Europejskiej niewielki spadek zatrudnienia, które w 2011 r. wyniosło 62,3 %; dlatego podkreśla, że w ramach strategii na rzecz zachowania miejsc pracy i pobudzenia wzrostu konieczne jest znalezienie trwałych rozwiązań przy uwzględnieniu wymiaru równouprawnienia kobiet i mężczyzn ;

5.   zwraca się do Komisji o rozważenie dalszego dostosowania funduszy strukturalnych w celu zapewnienia dodatkowego wsparcia w obszarach, w których zatrudniane są kobiety i które mogą być narażone na skutki kryzysu, a także wsparcia opieki nad dziećmi, szkoleń i dostępu do zatrudnienia;

6.   podkreśla znaczenie inicjatywy przewodniej „Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym”; zachęca państwa członkowskie, by w pełni skorzystały z unijnego programu „Europa dla obywateli” i przyszłego Programu na rzecz przemian i innowacji społecznych, zwłaszcza w odniesieniu do skutecznego wprowadzania w życie celów związanych z równouprawnieniem płci; podkreśla znaczenie programu Daphne III, zwłaszcza w odniesieniu do ochrony kobiet przed wszelkimi formami przemocy i potrzeby osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony zdrowia, dobrobytu i spójności społecznej;

7.   zwraca uwagę, że pomimo porównywalnej stopy bezrobocia kobiet i mężczyzn, skutki kryzysu są dla nich odmienne; zaznacza, że warunki pracy kobiet stały się bardziej niepewne, w szczególności w związku z rozwojem nietypowych form umów, ich dochody znacznie się zmniejszyły między innymi z powodu utrzymywania się nierówności w wynagradzaniu mężczyzn i kobiet – różnica ta wynosi średnio 17% – oraz wynikającej z niej nierówności w zakresie zasiłków dla bezrobotnych, a także coraz popularniejszej formy narzuconego zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin czy też zwiększenia się odsetka zajęć tymczasowych lub na czas określony w miejsce bardziej stałego zatrudnienia; mając na uwadze, że ze względu na utrzymywanie się nierówności w wynagradzaniu mężczyzn i kobiet i wynikającej z niej nierówności w zakresie zasiłków dla bezrobotnych, kryzys pogorszył sytuację kobiet na rynku pracy; wskazuje, że przykład poprzednich kryzysów pokazał, iż w ujęciu ogólnym stopa zatrudnienia mężczyzn wzrasta szybciej niż wskaźnik zatrudnienia kobiet;

8.   zwraca się do Komisji o jak najszybsze przedłożenie wniosku dotyczącego dyrektywy przewidującej środki mające na celu zlikwidowanego w zależności od płci wynagrodzenia za taką samą lub równorzędną pracę;

9.   przypomina, że nadal występują bardzo duże rozbieżności między państwami członkowskimi Unii Europejskiej w poziomie zatrudnienia kobiet, który waha się między 48,6% a 77,2%, oraz że te zróżnicowane sytuacje wymagają konkretnych i dostosowanych do danej sytuacji działań w ramach kompleksowego podejścia europejskiego; podkreśla ponadto konieczność posiadania wspólnych wiarygodnych wskaźników, a tym samym wiarygodnych, porównywalnych danych statystycznych umożliwiających dokonywanie oceny różnych sytuacji, określanie potrzeb i w konsekwencji podejmowanie odpowiednich działań;

10.   przypomina, że przed kryzysem gospodarczym kobiety stanowiły już większość osób zatrudnionych na umowy na czas określony lub pracujących w niepełnym wymiarze godzin oraz że tendencja ta nasiliła się wskutek kryzysu, w związku z czym wielu kobietom w większej mierze grozi ryzyko wykluczenia społecznego; zwraca uwagę, że problem ten dotyczy w szczególności państw członkowskich południa Europy;

11.   zauważa z niepokojem, że bezrobocie wśród młodych kobiet wzrosło z 18,8% w 2009 r. do 20,8% w 2011 r. oraz, że kryzys wpłynie szczególnie dotkliwie na grupy kobiet znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, jak kobiety niepełnosprawne, imigrantki, kobiety należące do mniejszości etnicznych, kobiety mające niskie kwalifikacje zawodowe, kobiety długotrwale bezrobotne, samotne matki, kobiety bez środków do życia lub kobiety zajmujące się osobami niesamodzielnymi; z zadowoleniem przyjmuje zaproponowany przez Komisję pakiet środków mających na celu rozwiązanie problemu nieakceptowalnych poziomów bezrobocia osób młodych, a także wykluczenia społecznego, oraz środków pozwalających zaoferować młodym ludziom miejsca pracy, kształcenie i szkolenia;

12.   uważa, że prawo pracy jest podstawowym warunkiem wstępnym dla zapewnienia rzeczywistych równych praw kobiet, ich niezależności finansowej i kariery zawodowej, w związku z czym domaga się wyeliminowania niepewnych form zatrudnienia poprzez uznawanie i wzmacnianie prawa do pracy, w której pracownikowi przysługują prawa;

13.   wzywa UE i jej państwa członkowskie do przeformułowania obecnych działań podejmowanych w odpowiedzi na kryzys gospodarczy w celu dopilnowania, by działania podejmowane były w perspektywie długoterminowej i nie szkodziły polityce opieki socjalnej i strukturom sektora publicznego, takim jak usługi socjalne, placówki opieki, służba zdrowia, kształcenie i prawa pracowników, które są warunkiem wstępnym niezbędnym dla osiągnięcia większej równości płci;

14.   przypomina, że z powodu kryzysu przejście od edukacji do zatrudnienia jest dla kobiet coraz trudniejsze, co prowadzi w efekcie do rozbieżności w postrzeganiu własnych kwalifikacji przez kobiety i mężczyzn;

15.   stwierdza, że reformy strukturalne przeprowadzane w związku z obecnym kryzysem stanowią okazję do skorygowania pewnych zachowań dyskryminacyjnych ze względu na płeć, które wciąż zbyt powszechnie występują na rynku pracy w Europie;

16.   podkreśla, że odsetek kobiet zatrudnionych w szarej strefie jest większy niż odsetek mężczyzn, częściowo dlatego, że sektory, w których tradycyjnie pracują kobiety, takie jak pomoc domowa i opieka, charakteryzują się większą deregulacją; zauważa z drugiej strony, że w wyniku kryzysu nastąpił rozwój szarej strefy, chociaż bardzo trudno określić jasny obraz tego zjawiska, ponieważ nie istnieją wiarygodne dane na temat częstotliwości jego występowania oraz jego znaczenia;

17.   podkreśla, że kobiety odegrały kluczową rolę w „opieraniu się” kryzysowi; jest przekonany, że posiadają one ważny potencjał do poprawy konkurencyjności i wydajności przedsiębiorstw, zwłaszcza gdy zajmują one stanowiska kierownicze w tych przedsiębiorstwach; jest przekonany, że w związku z tym istnieje przede wszystkim pilna potrzeba, by włączyć je do opracowywania planów ożywienia gospodarczego, a co za tym idzie promować spójność społeczną;

18.   podkreśla, że obecny kryzys gospodarczy i finansowy oraz ograniczenia budżetowe będące jego następstwem nie mogą zaprzepaścić postępów, jakie uzyskano dzięki polityce promowania równouprawnienia kobiet i mężczyzn, ani też służyć jako pretekst do ograniczenia wysiłków w tym zakresie; uważa, że powinny one raczej zachęcić państwa członkowskie do włączenia strategii na rzecz równości płci do ich polityk zatrudnienia, uznając je za część rozwiązania w odpowiedzi na kryzys, z myślą o uwzględnieniu i pełnym wykorzystaniu kompetencji i umiejętności wszystkich Europejczyków; wzywa państwa członkowskie do zadbania o to, by we wszystkich planowanych podatkowych strategiach politycznych uwzględniano aspekty związane z perspektywą równości płci;

19.   podkreśla, że praw kobiet nie należy postrzegać, rozumieć i traktować na zasadzie rywalizacji z prawami mężczyzn, ponieważ poprawa usług w zakresie opieki i usług publicznych dla rodzin jest warunkiem wstępnym udziału w rynku pracy zarówno kobiet, jak i mężczyzn; zwraca uwagę na potrzebę wspierania podziału obowiązków rodzinnych i domowych; zachęca państwa członkowskie do ustanowienia lub udoskonalania istniejących środków służących przezwyciężeniu dyskryminacji ze względu na płeć oraz nierównego podziału ról, między innymi poprzez zachęcanie mężczyzn do korzystania z prawa do opieki nad dziećmi oraz chorymi lub niepełnosprawnymi członkami rodziny;

20.   zwraca uwagę, że kryzys pogłębia tendencję spadkową wskaźnika urodzeń w UE, ponieważ bezrobocie, niestabilność zatrudnienia oraz niepewność co do przyszłości i sytuacja gospodarcza skłaniają pary, a zwłaszcza młodsze kobiety, do odkładania decyzji o posiadaniu dzieci, co dodatkowo nasila proces starzenia się społeczeństwa w Unii Europejskiej;

21.   podkreśla znaczenie zreformowania polityki makroekonomicznej, społecznej i polityki rynku pracy w celu zagwarantowania kobietom sprawiedliwości gospodarczej i społecznej, opracowania strategii na rzecz promowania sprawiedliwego podziału bogactwa, zagwarantowania minimalnego dochodu oraz godnych płac i emerytur, zmniejszenia zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć, stworzenia dla kobiet większej liczby miejsc pracy oferujących dobre warunki zatrudnienia i zapewniających prawa, umożliwienie im korzystania z usług publicznych wysokiej jakości oraz do podniesienia poziomu opieki społecznej i odpowiednich usług lokalnych, takich jak żłobki, przedszkola i inne formy edukacji przedszkolnej, świetlice, domy kultury i ośrodki wsparcia dla rodzin oraz ośrodki międzypokoleniowe;

22.   przypomina, że cięcia w budżetach publicznych nie są neutralne pod względem płci, lecz wynikają z makrostrukturalnej polityki gospodarczej Unii Europejskiej, w szczególności w związku z wdrażaniem środków przewidzianych w ramach „zarządzania gospodarczego” i w programach korekt finansowych, oraz powodują i nadal będą powodowały pogłębianie się nierówności w traktowaniu kobiet i mężczyzn, wzrost stopy bezrobocia kobiet oraz feminizację ubóstwa; uważa, że niezbędna jest zatem zmiana polityki, gdyż kobiety stanowią większość zatrudnionych w sektorze publicznym i są głównymi beneficjentami polityki socjalnej; domaga się zatem zwiększenia odpowiednich pozycji budżetowych;

23.   wzywa państwa członkowskie i instytucje unijne do prowadzenia oceny skutków pod kątem równouprawnienia płci przy planowaniu środków oszczędnościowych, tak by były one w swoich skutkach jak najbardziej neutralne w obszarze równouprawnienia płci;

24.   wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia zasady sporządzania budżetu z uwzględnieniem aspektu płci w celu analizowania programów i polityk rządowych, ich skutków dla przydziału środków i ich wpływu na równość kobiet i mężczyzn;

25.   podkreśla, że kobiety są bardziej niż mężczyźni zagrożone wolniejszym awansem, gdyż godzą się na objęcie początkowo niższych stanowisk lub przyjmują pracę w niepełnym wymiarze godzin, co prowadzi do ich większej podatności na zagrożenia, do niedostatecznej wysokości wynagrodzenia i do pogłębiania się ubóstwa;

26.   zwraca się do państw członkowskich oraz władz regionalnych i lokalnych o zagwarantowanie odpowiedniego poziomu usług z zakresu opieki nad dziećmi i innymi osobami zależnymi, przy czym usługi te powinny być świadczone po przystępnej cenie, dostępne, powinny cechować się wysoką jakością i odpowiadać godzinom pracy kobiet i mężczyzn zatrudnionych w pełnym wymiarze;

27.  Podkreśla, iż ważna jest niezwłoczna realizacja strategii politycznych na rzecz powrotu do pracy i podjęcia działalności gospodarczej w odniesieniu do tych pracowników sektora publicznego, z których większość stanowią kobiety i których zatrudnienie jest zagrożone z powodu cięć budżetowych w sektorze publicznym;

28.   zwraca się do Komisji i państw członkowskich o włączenie do wszystkich aspektów polityki zatrudnienia ogólnego podejścia na rzecz propagowania równości kobiet i mężczyzn, o podjęcie koniecznych środków sprzyjających powrotowi kobiet na rynek pracy, nie tylko w odniesieniu do stanowisk niższego szczebla, ale również stanowisk kierowniczych, oraz o uwzględnienie tego podejścia w wytycznych Unii Europejskiej dotyczących zatrudnienia; nalega na potrzebę sporządzania budżetu z należytym uwzględnieniem aspektu płci, zwłaszcza w kontekście kolejnych wieloletnich ram finansowych na lata 2014-2020, w celu realizacji celów określonych w europejskim pakcie na rzecz równości płci, a także w strategii „Europa 2020”;

29.   wyraża ubolewanie, że w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na rok 2013 brakuje kwestii zwiększenia udziału kobiet w rynku pracy, pomimo że jest to jeden z głównych celów strategii „Europa 2020”; wzywa Radę do priorytetowego uwzględnienia udziału kobiet w rynku pracy przy ustanawianiu tegorocznych wytycznych dotyczących polityki gospodarczej w ramach europejskiego semestru;

30.  wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia i systematycznego podejmowania kwestii równouprawnienia płci w ramach wszystkich przyszłych krajowych programów reform;

31.  wzywa państwa członkowskie do wspierania aktywnych strategii politycznych w zakresie rynku pracy, silnego dialogu społecznego, standardów pracy i zabezpieczenia społecznego w celu ochrony praw kobiet, w tym imigrantek, a także walki z pracą przymusową i pracą nierejestrowaną;

32.   wzywa państwa członkowskie do podjęcia środków mających na celu zachęcanie matek do wchodzenia na rynek pracy, na przykład za pomocą pracy na odległość lub strategii politycznych w dziedzinie szkolenia zawodowego czy przekwalifikowania zawodowego, w celu propagowania udzielania wsparcia kobietom w powrocie na rynek pracy po urlopie macierzyńskim;

33.   z zadowoleniem przyjmuje wniosek dotyczący dyrektywy zmierzającej do zapewnienia lepszej równowagi kobiet i mężczyzn na stanowiskach kierowniczych w przedsiębiorstwach notowanych na rynku regulowanym, dzięki czemu kobiety uzyskają możliwość dostępu do wymagających wyższych kwalifikacji i lepiej płatnych stanowisk; wzywa państwa członkowskie do poparcia tego wniosku i przygotowania jego wdrożenia; apeluje o przyjęcie podobnych wiążących środków ustawodawczych przez innych pracodawców, w tym w instytucjach europejskich, krajowych, regionalnych i lokalnych oraz w administracji oraz organach publicznych, które powinny dawać przykład pod względem parytetu płci w podejmowaniu decyzji;

34.   wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania strategii wspierania równowagi płci w małych i średnich przedsiębiorstwach, których nie obejmie wspomniana dyrektywa; potępia fakt, że kobiety są niedostatecznie reprezentowane w organach kierowniczych instytucji finansowych, a tym samym praktycznie wykluczone z procesu podejmowania decyzji w sprawach finansowych; wzywa Radę, Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia udziału kobiet na wszystkich poziomach procesu decyzyjnego, zwłaszcza w dziedzinie ustaleń budżetowych i zarządczych dotyczących europejskich systemów finansowych, w tym Europejskiego Banku Centralnego; w tym kontekście podkreśla konieczność promowania wiedzy z zakresu finansów wśród dziewcząt i kobiet;

35.   apeluje do państw członkowskich o wprowadzenie polityki szeroko zakrojonych szkoleń pracowników tych sektorów, które są w większym stopniu dotknięte skutkami kryzysu i globalizacji, aby przygotować ich do zmian w strukturze zatrudnienia oraz do nowych form zatrudnienia, przy uwzględnieniu szczególnego miejsca kobiet w tej strukturze, a także faktu, że muszą one częściej niż mężczyźni przerywać swoją karierę w celu opieki nad dziećmi, a także starszymi lub chorymi członkami rodziny, co ma wpływ na ich karierę zawodową; domaga się, by regularnie realizować w przedsiębiorstwach plany szkoleń, tak by przygotować pracowników do reorientacji zawodowej, zaproponować dostosowany do potrzeb program zmiany kwalifikacji oraz szkolenia dostosowane do potrzeb osób poszukujących zatrudnienia oraz słabo wykwalifikowanych pracowników; apeluje ponadto o stworzenie pełnego rejestru wszystkich uchybień związanych z zatrudnieniem w poszczególnych sektorach z myślą o umożliwieniu kobietom ukierunkowanego przygotowania się i poszukiwania pracy;

36.  wzywa państwa członkowskie do dokonania przeglądu systemów zabezpieczenia społecznego z myślą o zindywidualizowaniu uprawnień do emerytur i praw wynikających z systemów zabezpieczeń społecznych w celu wyeliminowania „uprzywilejowanego traktowania żywiciela rodziny”, a w konsekwencji zagwarantowania równych praw emerytalnych;

37.   podkreśla, że cięcia wydatków w sektorze opieki w praktyce powodują przeniesienie odnośnej pracy na kobiety i podważają zasadę równości płci; ponadto wzywa wszystkie państwa członkowskie do opracowania planów dotyczących świadczenia usług opieki, które przyczynią się do sprawiedliwości społecznej i równouprawnienia płci;

38.   zwraca się do Komisji i do państw członkowskich o promowanie strategii i programów szkoleń zawodowych przeznaczonych dla kobiet wszystkich grup wiekowych, przy zwróceniu szczególnej uwagi na pilne zapotrzebowanie na programy uczenia się przez całe życie oraz potrzebę zdobycia nowych umiejętności w zakresie nowych technologii i rozwiązań IT, z myślą o poprawie dostępu kobiet do różnych sektorów działalności i zwiększeniu ich udziału w tych sektorach, w tym w sektorze gospodarki i finansów, gdzie kobiety są zdecydowanie w mniejszości, a także o rozważenie wprowadzenia konkretnych środków wsparcia pozwalających kobietom pogodzić ich obowiązki zawodowe, szkolenia i życie rodzinne; przypomina, że Europejski Fundusz Społeczny odgrywa istotną rolę w integracji zawodowej za pośrednictwem strategii szkoleniowych, i zachęca państwa członkowskie oraz władze lokalne do propagowania korzystania z tego funduszu, szczególnie na rzecz kobiet, które kryzys gospodarczy dotknął w większej mierze;

39.   podkreśla znaczenie inwestowania w kobiety i równouprawnienie płci;

40.   wzywa państwa członkowskie do propagowania aktywnego włączenia lub powrotu kobiet na rynek pracy oraz wspierania zatrudnienia kobiet w strategicznych sektorach rozwoju, poprzez przyjmowanie specjalnych środków przewidujących elastyczne godziny pracy, równe wynagrodzenie oraz reformę systemu podatkowego i emerytalnego, a także środków w zakresie uczenia się przez całe życie, w celu zapewnienia możliwości zdobycia umiejętności i kwalifikacji, których posiadanie jest niezbędne zgodnie z celami strategii „Europa 2020”; podkreśla wagę kształcenia na wysokim poziomie w celu propagowania dostępu kobiet do sektorów, w których nie są one w wystarczającym stopniu obecne, np. w dziedzinie badań naukowych i rozwoju technologicznego, zwłaszcza obecnie, kiedy Europa potrzebuje większej liczby naukowców, aby propagować innowację i wzmocnić swoją gospodarkę; zwraca się do Komisji o rozważenie dalszego dostosowania funduszy strukturalnych w celu zapewnienia dodatkowego wsparcia w obszarach, w których zatrudniane są kobiety i które mogą być narażone na skutki kryzysu, a także w celu wsparcia opieki nad dziećmi, szkoleń i dostępu do zatrudnienia;

41.   przypomina, że w wielu państwach członkowskich wraz z nastaniem kryzysu gospodarczego zmniejszyły się możliwości znalezienia przez młode kobiety (w wieku od 15 do 24 roku życia) pierwszego zatrudnienia w pełnym wymiarze godzin i że, by zaradzić tej sytuacji, wiele z tych kobiet przedłuża okres studiów; stwierdza, że pomimo tej tendencji oraz faktu, że lepsze wykształcenie daje kobietom zasadniczo większe bezpieczeństwo, ich dyplomy są nadal niżej cenione niż dyplomy mężczyzn; wzywa państwa członkowskie do skupienia się na strategiach łączących politykę w zakresie kształcenia i szkolenia z ukierunkowanymi strategiami w dziedzinie zatrudnienia młodych kobiet;

42.   wzywa państwa członkowskie do włączenia do programów nauczania w szkołach średnich podstaw finansów i przedsiębiorczości;

43.   wzywa Komisję i państwa członkowskie do przeprowadzenia analizy wpływu nowych planów emerytalnych na kobiety w różnych grupach, mając na uwadze szczególnie umowy o pracę w niepełnym wymiarze godzin oraz umowy nietypowe, a także do dostosowania systemów opieki społecznej ze szczególnym uwzględnieniem młodszych pokoleń;

44.  apeluje do państw członkowskich o wspieranie wzmacniania pozycji kobiet w sferze gospodarczej, przy szczególnym skupieniu się na przedsiębiorczości kobiet poprzez zachęcanie i wspieranie kobiet – w szczególności kobiet młodych i imigrantek – zakładających przedsiębiorstwa, ułatwianie im dostępu do finansowania, zwłaszcza za pośrednictwem mikrokredytów, pomocy technicznej i środków wspierających, propagowanie nowych instrumentów finansowych i pomocowych oraz wspieranie rozwijania kobiecych sieci przedsiębiorczości, a także propagowanie sieci i wymiany dobrych praktyk między państwami członkowskimi i podmiotami gospodarczymi; podkreśla, że inwestowanie w kobiety i w równość płci ma wielkie znaczenie dla zapewnienia gospodarczej stabilności i zapobieżenia wstrząsom gospodarczym;

45.   wzywa państwa członkowskie do zwiększenia udziału kobiet na wszystkich szczeblach procesu decyzyjnego;

46.   wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia środków służących lepszemu promowaniu przedsiębiorczości kobiet, w tym zapewnieniu wsparcia finansowego dla kobiet–przedsiębiorców;

47.   zwraca się do państw członkowskich o wspieranie przedsiębiorczości kobiet w gospodarce ekologicznej generującej nowe miejsca pracy; zauważa, że sektor energii odnawialnej może stanowić źródło nowych możliwości zawodowych dla kobiet –przedsiębiorców na obszarach odległych i peryferyjnych, na których bezrobocie kobiet jest szczególnie wysokie oraz gdzie istnieje duży potencjał wykorzystywania alternatywnych form energii, takich jak energia wiatrowa i słoneczna;

48.   podkreśla znaczenie aktywnych strategii politycznych na rynku pracy, inspekcji pracy i dialogu społecznego, a także podnoszenia kwalifikacji w celu promowania ekologizacji gospodarki;

49.   zwraca się do państw członkowskich o wspieranie tworzenia miejsc pracy w sektorze gospodarki społecznej, w którym dominuje nieodpłatna praca kobiet, a szczególnie o poszukiwanie i wprowadzanie nowych rozwiązań, które pozwolą na zwiększenie wartości ekonomicznej legalnej pracy nieformalnej;

50.   zwraca się do państw członkowskich o wspieranie sektora opieki i służby zdrowia w celu stworzenia warunków sprzyjających osiągnięciu celów strategii „Europa 2020” w zakresie zatrudnienia kobiet;

51.   wzywa państwa członkowskie od monitorowania wpływu cięć w sektorze publicznych usług opieki i służby zdrowia, które to cięcia prowadzą do reprywatyzacji tych usług, i do przeciwdziałania temu wpływowi, tak by nie powodować zwiększenia spoczywających na kobietach obciążeń związanych z opieką, co spowodowałoby ich powrót do tradycyjnej roli w rodzinie; podkreśla, że oszczędności kosztem urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego, rodzicielskiego, zasiłku na dzieci i innych zasiłków opiekuńczych i rodzinnych znacznie ograniczyły dochody wszystkich kobiet sprawujących obowiązki opiekuńcze;

52.  przypomina, że nadal utrzymują się stereotypy w postrzeganiu miejsca kobiet i mężczyzn na rynku pracy, przy czym kobiety dążą do pogodzenia obowiązków zawodowych i życia rodzinnego, w związku z czym są bardziej niż mężczyźni podatne na zagrożenie zmiany pracy;

53.   domaga się ustanowienia strategii na rzecz transportu publicznego, w szczególności rozwoju i poprawy usług transportu publicznego, z uwzględnieniem zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn, aby umożliwić kobietom bardziej aktywny udział w rynku pracy i poszukiwanie zatrudnienia, zapewniając im prawdziwą mobilność;

54.   wyraża zaniepokojenie z powodu sytuacji kobiet żyjących na obszarach wiejskich, gdzie dostęp do różnych usług uległ pogorszeniu; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia na obszarach wiejskich funkcjonującego transportu publicznego, pomocy medycznej i innych niezbędnych usług, tak by zahamować migrację do dużych miast i zapobiec marginalizacji obszarów peryferyjnych;

55.  podkreśla znaczenie skutecznych działań umożliwiających łączenie życia zawodowego, osobistego i rodzinnego, co będzie miało pozytywny wpływ na większy udział kobiet z wszystkich warstw społecznych w życiu społecznym i politycznym;

56.   podkreśla, że europejski program Erasmus dla młodych przedsiębiorców powinien wspierać w szczególności udział kobiet w rynku, by mogły one zyskać pewność siebie, wiedzę o przedsiębiorstwach na jednolitym rynku oraz umiejętności wymagane do prowadzenia i rozwijania przedsiębiorstwa;

57.   podkreśla, że cięcia w zakresie publicznych usług opieki nad dziećmi mają bezpośredni wpływ na niezależność ekonomiczną kobiet i możliwość znalezienia równowagi między pracą a życie prywatnym; zwraca się do Komisji i Rady o przyjęcie planu działań pozwalającego osiągnąć cele, które zostały wyznaczone w Barcelonie z myślą o zorganizowaniu lepszej opieki nad dziećmi oraz rozwinięciu sieci żłobków przy przedsiębiorstwach i grupach przedsiębiorstw; podkreśla znaczenie negocjacji zbiorowych między pracodawcami a pracownikami w celu umożliwienia lepszego pogodzenia życia zawodowego i rodzinnego na szczeblu sektorowym, krajowym i regionalnym oraz zapewnienia bardziej elastycznych warunków dostępu do systemów opieki nad dziećmi związanych z kategoriami zawodów wykonywanych przez kobiety i warunków pozostawania w tych systemach, jak również ustanowienia przynajmniej trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia na znalezienie sposobu opieki nad dziećmi, w celu umożliwienia pogodzenia życia rodzinnego i życia zawodowego;

58.   wzywa do promowania odpowiednich uregulowań w zakresie urlopów macierzyńskich, ojcowskich i rodzicielskich i do wspierania inicjatyw przedsiębiorstw na rzecz zapewnienia elastycznych godzin pracy i wewnętrznych usług w zakresie opieki nad dziećmi, a także do zwiększenia środków przewidzianych na edukację, programy uczenia się przez całe życie, programy doskonalenia kwalifikacji zawodowych i przekwalifikowania zawodowego oraz do udzielania odpowiedniego wsparcia dla członków rodziny sprawujących opiekę, w tym świadczenia opieki zastępczej;

59.   podkreśla konieczność inwestowania w wysokiej jakości usługi, takie jak świadczona w pełnym wymiarze godzin opieka na dziećmi, całodzienne szkoły i ośrodki opieki nad osobami starszymi, które pomagają w promowaniu równości płci, sprzyjają osiągnięciu równowagi między życiem zawodowym a prywatnym oraz tworzą ramy umożliwiające wejście lub powrót na rynek pracy;

60.   podkreśla, że niezbędne jest utworzenie nowych struktur opieki nad dziećmi, a także zinstytucjonalizowanie nieformalnych systemów opieki poprzez ustalenie norm jakościowych, poprawę wynagrodzenia i zapewnienie szkoleń dla pracowników; uważa, że niezbędne jest również, by wziąć pod uwagę szczególne potrzeby rodziców związane z nietypowymi godzinami pracy lub potrzeby samotnych rodziców;

61.   podkreśla, że należy zwiększyć odpowiedzialność rządów i pracodawców w zakresie wymiany pokoleń i praw macierzyńskich i ojcowskich, co oznacza, że kobiety muszą mieć prawo do bycia zarówno matkami, jak i pracownikami bez uszczerbku dla ich praw pracowniczych;

62.   podkreśla konieczność złagodzenia skutków kryzysu gospodarczego i finansowego dla rodzin (ze szczególnym uwzględnieniem osób rozwiedzionych, samotnych matek lub osób znajdujących się w sytuacji, gdzie dzieci pozostają pod opieką krewnych lub instytucji), mając na uwadze, iż oczekuje się zazwyczaj, że obowiązki związane z prowadzeniem domu przejmują kobiety; podkreśla, że w związku z tym wzrasta ryzyko ubóstwa kobiet;

63.   kładzie nacisk na fakt, że decyzje niektórych państw członkowskich o cięciach w budżecie przeznaczonym na opiekę nad dziećmi, edukację szkolną i zajęcia pozaszkolne, zasiłki na posiłki w stołówkach i transport szkolny, pomoc w opiece nad osobami zależnymi mają bezpośredni wpływ na kobiety, które przejmują większość dodatkowych obowiązków z tego wynikających; podkreśla, że oznacza to, iż kobiety często muszą podejmować pracę w niepełnym wymiarze godzin (czemu towarzyszą niekorzystne skutki społeczne wiążące się z niższymi dochodami i prawami emerytalnymi); uważa, że konieczna jest rozbudowa publicznej sieci przedszkoli, żłobków i placówek organizujących czas wolny dzieci oraz rozwój publicznej sieci wsparcia dla osób starszych i publicznej sieci szpitali na obszarach poza głównymi ośrodkami miejskimi;

64.   zwraca się do Komisji i państw członkowskich, aby zajęły się szczególnymi potrzebami kobiet i dziewcząt romskich, poprzez uwzględnianie problematyki równości płci we wszystkich strategiach politycznych dotyczących integracji Romów, a także aby zapewniły ochronę szczególnie słabych grup;

65.  podkreśla, że cięcia w zakresie publicznych usług opieki nad dziećmi mają bezpośredni wpływ na niezależność ekonomiczną kobiet; zaznacza, że brak aktywności zawodowej kobiet i praca w niepełnym wymiarze godzin, które w 2010 r. kształtowały się na poziomie 28,3%, wynikały z niedostępności usług w zakresie opieki i że w 2009 r. wskaźnik ten wyniósł 27,9%, oraz że w 2010 r. stopa zatrudnienia kobiet mających małe dzieci w UE była o 12,7% niższa niż kobiet bezdzietnych, zaś w 2008 r. różnica ta przekraczała 11,5%;

66.   wzywa państwa członkowskie do inwestowania w sektor opieki jako potencjalny sektor wzrostowy oferujący możliwości zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn, oraz do przełamania tradycyjnego przepisywania roli opiekuna kobiecie, gdyż jest to źródłem segregacji płciowej na rynku pracy; podkreśla, że cięcia w sektorze opieki prowadzą do przeniesienia ciężaru z opieki publicznej na niewynagaradzaną opiekę w gospodarstwach domowych; podkreśla konieczność wprowadzenia odpowiednich umów i zabezpieczenia społecznego dla osób zajmujących się opieką w domu;

67.   w oczekiwaniu na harmonizację przepisów dotyczących urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego na szczeblu europejskim wzywa państwa członkowskie do utrzymania odpowiednich świadczeń socjalnych i rodzinnych na obecnych poziomach, tak aby nie zmniejszać dochodów kobiet; wzywa również do dopilnowania, aby nie były naruszane prawa kobiet w zakresie urlopu macierzyńskiego;

68.   wzywa Komisję i państwa członkowskie do ścisłego monitorowania rosnącej liczby przypadków dyskryminacji kobiet w ciąży na rynku pracy, w związku z tym, że doniesienia o takiej dyskryminacji zgłoszono w kilku państwach;

69.  uważa, że ubóstwo kobiet jest spowodowane nie tylko obecnym kryzysem gospodarczym, ale również szeregiem czynników, takich jak stereotypy, różnice w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn, niewystarczające mechanizmy redystrybucji w państwowych systemach socjalnych, niemożność pogodzenia życia rodzinnego z zawodowym, dłuższe średnie trwanie życia kobiet, a także ogólnie wszelkie rodzaje dyskryminacji ze względu na płeć, które dotyczą głównie kobiet; zauważa jednak, że kryzys potęguje utrzymujący się stan nierówności; podkreśla konieczność zwalczania stereotypów we wszystkich dziedzinach i na wszystkich etapach życia, ponieważ stereotypy należą do najtrwalszych przyczyn nierówności między kobietami i mężczyznami, gdyż wpływają na wybór kształcenia i zatrudnienia, podział obowiązków domowych i rodzinnych, różnice w zarobkach, udział w życiu publicznym czy reprezentację na stanowiskach decyzyjnych;

70.   wzywa Komisję do dokonania przeglądu dyrektywy 2006/54/WE, zwłaszcza kwestii zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć, zgodnie z apelem Parlamentu Europejskiego zawartym w rezolucji z dnia 24 maja 2012 r. zawierającej zalecenia dla Komisji w sprawie stosowania zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę tej samej wartości;

71.   wzywa państwa członkowskie i Komisję do zaproponowania rozwiązań służących ułatwieniu zapewnienia ciągłości kariery zawodowej kobiet, a także w szczególności zwalczaniu nierówności w wynagrodzeniach związanych z okresami urlopu macierzyńskiego;

72.  zwraca uwagę państw członkowskich na potrzebę wprowadzenia środków służących zwiększeniu dochodów, w tym opracowaniu regulacji w zakresie dochodu minimalnego i programów pomocy socjalnej dla osób mających trudności w zaspokojeniu podstawowych potrzeb, a w szczególności dla osób z dziećmi lub osób obarczonych obowiązkami związanymi z opieką, a zwłaszcza rodziców samotnie wychowujących dzieci;

73.   wskazuje na fakt, że kryzys gospodarczy sprzyja znęcaniu się nad kobietami i wszelkim formom nadużyć i przemocy wobec nich, zwłaszcza spotęgowaniu się zjawiska prostytucji; podkreśla, że kobiety padają ofiarą najpowszechniejszego na świecie łamania praw człowieka na wszystkich poziomach kulturowych, społecznych i gospodarczych; podkreśla konieczność zwiększenia zasobów publicznych, finansowych i ludzkich w celu podejmowania działań wśród grup zagrożonych ubóstwem i w sytuacjach, w których narażone są dzieci i młodzież, osoby starsze i niepełnosprawne oraz bezdomni;

74.   wzywa państwa członkowskie do dokonania przeglądu i wskazania natychmiastowych i długofalowych skutków kryzysu gospodarczego dla kobiet, w szczególności do stwierdzenia, czy i w jaki sposób pogarszają one istniejące nierówności pomiędzy płciami, a także związane z tym następstwa, takie jak zwiększone ryzyko przemocy na tle płciowym, pogarszanie się zdrowia matek i dzieci oraz ubóstwo kobiet w starszym wieku;

75.   podkreśla, że w obecnej sytuacji kryzysu gospodarczego i dyscypliny budżetowej kobiety dysponują mniejszymi środkami, by chronić siebie i swoje dzieci przed przemocą, w związku z czym tym większą wagę należy przykładać do zapobiegania bezpośrednim skutkom finansowym, jakie przemoc wobec kobiet i dzieci wywiera na system sądowy oraz usługi socjalne i zdrowotne;

76.  podkreśla, że ramy instytucjonalne strategii politycznych w zakresie równouprawnienia płci, w tym organy ds. równości i organizacje kobiet, również ucierpiały z powodu cięć w finansowaniu; wzywa państwa członkowskie do utrzymania poziomu publicznego finansowania ponownego organów ds. równości, schronisk dla kobiet i organizacji kobiet, gdyż stanowi to skuteczny środek umożliwiający poszukiwanie odpowiednich rozwiązań z myślą o wyjściu z kryzysu oraz zapewnia aktywny udział w przygotowaniu przyszłych środków naprawczych; odnotowuje, że cięcia w finansowaniu organizacji kobiet mają niekorzystny wpływ na udział kobiet w życiu obywatelskim i politycznym i sprawiają, że głos kobiet w społeczeństwie jest w jeszcze mniejszym stopniu dostrzegalny;

77.   domaga się, by Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn monitorował na bieżąco i systematycznie wpływ kryzysu gospodarczego na warunki pracy kobiet oraz dokonywał jego oceny, odnosząc się do dyskryminacji przy zatrudnianiu, większego obciążenia pracą, presji i stresu w pracy czy moralnego i psychologicznego znęcania się; podkreśla, że istniejące dane nie odzwierciedlają w pełni dotkliwych konsekwencji, jakie kryzys niesie dla kobiet; wzywa w związku z powyższym Komisję do przeprowadzenia ukierunkowanej na zagadnienie równości płci oceny skutków podejmowanych przez nią środków polityki gospodarczej i działań w odpowiedzi na obecny kryzys;

78.   wzywa państwa członkowskie do zdecydowanego wspierania sporządzania budżetu z uwzględnieniem aspektu płci w celu zwiększenia równouprawnienia płci poprzez korygowanie negatywnych skutków w zakresie dochodów i wydatków oraz usprawnienia zarządzania i kwestii związanych z odpowiedzialnością, w szczególności w odniesieniu do krajowych budżetów;

79.   wzywa państwa członkowskie do przyjęcia instrumentów budżetowych uwzględniających kwestie równości między kobietami i mężczyznami,

80.   wzywa wszystkie państwa członkowskie do ratyfikowania konwencji MOP w sprawie pracowników domowych (konwencja 189);

81.   podkreśla znaczenie zagwarantowania właściwej równowagi pomiędzy bezpieczeństwem a elastycznością na rynku pracy poprzez kompleksowe wdrożenie zasad flexicurity, oraz rozwiązania problemu segmentacji rynku pracy poprzez zapewnienie zarówno odpowiedniej ochrony socjalnej w okresach transformacji lub umowach na czas określony albo w niepełnym wymiarze godzin, jak i dostępu do szkoleń, możliwości rozwoju kariery zawodowej i pracy w pełnym wymiarze godzin;

82.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 376 z 27.12.2006, s. 36. (2) Dz.U. L 204 z 26.7.2006, s. 23. (3) Dz.U. L 373 z 21.12.2004, s. 37. (4) Dz.U. C 212 E z 5.8.2010, s. 23. (5) Dz.U. C 308 E z 20.10.2011, s. 49. (6) Dz.U. C 236 E z 12.8.2011, s. 79. (7) Dz.U. C 70E z 8.3.2012, s. 1. (8) Dz.U. C 199 E z 7.7.2012, s. 65. (9) Dz.U. C 199 E z 7.7.2012, s. 77. (10) Dz.U. C 33 E z 5.2.2013, s. 134. (11) Dz.U. C 51 E z 22.2.2013, s. 56. (12) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0458. (13) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0069. (14) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0225. (15) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0321. (16) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0322. (17) . Dz.U. C 199 E z 7.7.2012, s. 112. (18) Eurostat – w 2010 r. 23% obywateli było zagrożonych widmem ubóstwa lub wyłączenia społecznego – wydanie 9/2012 (19) OECD, Society at a Glance 2011, wskaźniki społeczne OECD, @OECD2011. (20) Eurostat: stopa zatrudnienia kobiet w UE-27. (21) Eurostat: Zharmonizowane stopy zatrudnienia mężczyzn i kobiet – wrzesień 2012, Unia Europejska.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie eliminowania stereotypów dotyczących płci w UE (2012/2116(INI))

P7_TA(2013)0074 A7-0401/2012

Parlament Europejski,

–  uwzględniając deklarację pekińską i platformę działania przyjęte w dniu 15 września 1995 r. podczas IV Światowej Konferencji w sprawie Kobiet, a także rezolucje Parlamentu: z dnia 18 maja 2000 r. w sprawie skutków przyjęcia platformy działania z Pekinu(1), z dnia 10 marca 2005 r. w sprawie wniosków z IV Światowej Konferencji na temat Kobiet – Platforma działania (Pekin + 10)(2), a także z 25 lutego 2010 r. w sprawie działań następczych w związku z pekińską platformą działania (Pekin +15)(3),

–  uwzględniając Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet przyjętą przez ONZ w 1979 r.,

–  uwzględniając art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, podkreślający wartości wspólne państwom członkowskim takie jak: pluralizm, niedyskryminacja, tolerancja, sprawiedliwość, solidarność oraz równość kobiet i mężczyzn,

–  uwzględniając art. 19 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), odnoszący się do zwalczania dyskryminacji ze względu na płeć,

–  uwzględniając dyrektywę 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (przekształcenie)(4) oraz dyrektywę Rady 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług(5);

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/73/WE z dnia 23 września 2002 r. zmieniającą dyrektywę Rady 76/207/EWG w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy(6),

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 2 grudnia 1998 r., w których ustalono, że coroczna ocena realizacji pekińskiej platformy działania będzie obejmować ilościowe i jakościowe wskaźniki oraz poziomy odniesienia,

–  uwzględniając wspólną deklarację ministrów państw członkowskich UE ds. równości płci przyjętą w dniu 4 lutego 2005 r. w ramach przeglądu pekińskiej platformy działania po 10 latach, w której to deklaracji m.in. potwierdzili oni swoje zdecydowane poparcie i zaangażowanie na rzecz pełnej i skutecznej realizacji deklaracji pekińskiej oraz pekińskiej platformy działania,

–  uwzględniając konkluzje Rady z dni 2–3 czerwca 2005 r., w których zachęcono państwa członkowskie i Komisję do wzmocnienia mechanizmów instytucjonalnych służących wspieraniu równości płci i stworzenia ram umożliwiających ocenę realizacji pekińskiej platformy działania, aby móc śledzić postępy w bardziej spójny i systematyczny sposób,

–  uwzględniając „Europejski pakt na rzecz równości płci” (2011-2020), przyjęty przez Radę Europejską w marcu 2011 r.(7),

–  uwzględniając strategię Komisji na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010-2015 przedstawioną przez Komisję w dniu 21 września 2010 r. i towarzyszący strategii dokument roboczy służb Komisji w sprawie działań umożliwiających realizację strategii (COM(2010)0491, SEC(2010)1080),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 3 września 2008 r. w sprawie wpływu marketingu i reklamy na równość kobiet i mężczyzn(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie równości kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej(9),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0401/2012),

A.  mając na uwadze art. 8 TFUE, który stanowi, że we wszystkich swoich działaniach Unia zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet;

B.  mając na uwadze, że mimo pewnych postępów w wielu państwach członkowskich wiele kobiet wciąż dźwiga niewspółmierną część ciężaru wychowywania dzieci i opieki nad innymi osobami na ich utrzymaniu; mając na uwadze, że utrzymujące się stereotypy stanowią przeszkodę w dzieleniu się obowiązkami rodzinnymi i domowymi między kobietami i mężczyznami oraz utrudniają urzeczywistnienie zasady równości na rynku pracy;

C.  mając na uwadze, że stereotypy wciąż istnieją na wszystkich szczeblach społeczeństwa i we wszystkich przedziałach wiekowych, mając wpływ na to, jak postrzegamy siebie nawzajem, odwołując się do nadmiernie uproszczonych założeń opartych na uwarunkowanych społecznie normach, praktykach i przekonaniach, które mają nierzadko podłoże kulturowe i religijne, których siła tkwi często w religii i które są wyrazem ukrytej dystrybucji władzy i utrwalają ją;

D.  mając na uwadze, że należy wyeliminować wszelkie pośrednie i bezpośrednie przejawy dyskryminacji ze względu na płeć, aby zagwarantować kobietom prawo do równego traktowania i zmienić kulturowo uwarunkowane postrzeganie kobiet jako istot biernych lub gorszych od mężczyzn;

E.  mając na uwadze, że tradycyjne role przypisane płciom i stereotypy z tym związane wciąż mają duży wpływ na podział ról pomiędzy kobietami i mężczyznami w domu, w pracy i w społeczeństwie w ujęciu ogólnym, przy czym kobiety często przedstawiane są jako te, które zajmują się domem i dziećmi, podczas gdy w powszechnym wizerunku mężczyźni zapewniają pieniądze i opiekę; mając na uwadze, że stereotypy utrzymują status quo w kwestii trudności w osiągnięciu równości płci z przyczyn dziedzicznych i ograniczają możliwości zatrudnienia i rozwoju osobistego dla kobiet, utrudniając im wykorzystanie pełnego potencjału jako jednostki i podmiotu gospodarczego, a zatem stanowią poważne przeszkody na drodze do osiągnięcia równości kobiet i mężczyzn;

F.  mając na uwadze, że role poszczególnych płci kształtują się i są narzucane w wyniku oddziaływania różnorodnych czynników społecznych, zwłaszcza mediów i edukacji, oraz powstają w dzieciństwie i podczas dojrzewania w procesie socjalizacji, a więc wywierają wpływ na człowieka podczas jego całego życia;

G.  mając na uwadze, że kobiety mieszkające na obszarach wiejskich są bardziej dyskryminowane i borykają się z większą liczbą stereotypów płci niż kobiety mieszkające na obszarach miejskich oraz że wskaźnik zatrudnienia wśród kobiet na obszarach wiejskich jest znacznie niższy od wskaźnika zatrudnienia wśród kobiet w miastach;

H.  mając na uwadze, że stereotypy płciowe łączą się często z innymi stereotypami, takimi jak stereotypy dyskryminujące z uwagi na wiek, status migranta, orientację seksualną, niepełnosprawność itp., wobec czego dotykają w większym stopniu kobiet mających wieloraką tożsamość;

I.  mając na uwadze, że przemoc wobec kobiet stanowi pogwałcenie praw człowieka, które dotyczy wszystkich warstw społecznych, kulturowych i ekonomicznych;

Media i kultura

J.  mając na uwadze, że dyskryminacja ze względu na płeć w mediach, komunikacji i reklamie jest wciąż często spotykana i ułatwia powielanie stereotypów dotyczących płci, zwłaszcza poprzez przedstawianie kobiet jako obiektów pożądania seksualnego w celu promowania sprzedaży; mając na uwadze, że np. w reklamie kobiety stanowią 27% pokazywanych pracowników lub specjalistów, natomiast w 60% przypadków przedstawia się je jako osoby wykonujące prace domowe lub sprawujące opiekę nad dziećmi; mając jednak na uwadze, że reklama i środki przekazu mogą stanowić potężną broń w zwalczaniu stereotypów i uprzedzeń związanych z płcią;

K.  mając na uwadze, że dzieci w bardzo młodym wieku mają styczność ze stereotypami dotyczącymi płci za pośrednictwem modelowych ról lansowanych w serialach i programach telewizyjnych, dyskusjach, grach, grach wideo i reklamach, materiałach do nauki i programach edukacyjnych, postawach w szkole, rodzinie i społeczeństwie, co wpływa na sposób postrzegania przez dzieci norm postępowania kobiet i mężczyzn i wywiera wpływ na resztę ich życia oraz na ich przyszłe dążenia;

L.  mając na uwadze, że sposób przedstawiania dziewcząt w przestrzeni publicznej zmniejsza szacunek, z jakim odnosi się do nich społeczeństwo, i promuje przemoc wobec dziewcząt; mając na uwadze, że chociaż media mogą odgrywać pozytywną rolę edukacyjną, stereotypy dotyczące dzieci płci żeńskiej są w nich rozpowszechnione i często umacniają tradycyjne postawy i wzorce zachowań, w tym również w reklamie i w programach dla dzieci;

M.  mając na uwadze, że w programach telewizyjnych, grach komputerowych i wideoklipach muzycznych coraz wyraźniej zauważalna jest tendencja – dyktowana częściowo względami handlowymi – do ukazywania kobiet prowokacyjnie ubranych, w seksualnych pozach, co utrwala stereotypy dotyczące płci; mając na uwadze, że teksty piosenek dla młodzieży zawierają treści seksualnie sugestywne, które często szerzą przemoc wobec kobiet i dziewcząt;

N.  mając na uwadze, że nowy status kulturalny pornografii ma największy wpływ na młode kobiety i młodych mężczyzn; mając na uwadze, że rozpowszechnianie pornografii, czyli obecny proces kulturowy, w ramach którego pornografia przedostaje się do naszego życia codziennego jako coraz powszechniej akceptowany, często idealizowany element kultury, występuje szczególnie wyraziście w kulturze młodzieżowej: począwszy od programów telewizyjnych i czasopism dla młodzieży, a skończywszy na muzyce i reklamach skierowanych do ludzi młodych;

Edukacja i szkolenie

O.  mając na uwadze, że dostęp do formalnego kształcenia na poziomie podstawowym, średnim i wyższym, a także treści programów nauczania dla dziewcząt i chłopców to ważne czynniki wpływające na różnice płciowe, a co za tym idzie – na dokonywane wybory i dostęp do praw; mając na uwadze, że chociaż w UE dostęp dziewcząt i chłopców do edukacji może się ogólnie wydawać mniej problematyczny niż w innych częściach świata, należy jednak zwrócić uwagę, że dziewczęta i chłopcy nie są traktowani jednakowo w kwestii dostępu do systemów edukacyjnych i stwarzanych przez nie szans ani w kwestii pełnego korzystania z nich; mając na uwadze zwłaszcza, że w przypadku dziewcząt wywodzących się z mniejszości, jak dziewczęta ze społeczności romskiej czy społeczności migrantów, osoby ubiegające się o azyl, uchodźcy i dziewczęta niepełnosprawne, dostęp do edukacji wciąż jest nader problematyczny w niektórych krajach;

P.  mając na uwadze, że od najmłodszego wieku dzieci mogą uczyć się równości i walki ze stereotypami dotyczącymi płci dzięki wychowaniu opartemu na uznaniu równości;

Q.  mając na uwadze, że nadal istniejące stereotypy dotyczące możliwości edukacyjnych i zawodowych dostępnych dla kobiet przyczyniają się do utrzymania nierówności, mając na uwadze, że edukacja i szkolenia wciąż służą przenoszeniu stereotypów dotyczących płci, gdyż kobiety i mężczyźni często wybierają tradycyjną ścieżkę edukacji i szkoleń, co ma poważne skutki dla rynku pracy, ogranicza zróżnicowanie karier zawodowych i sprawia, że kobiety często pracują w mniej cenionych i gorzej płatnych zawodach;

R.  mając na uwadze, że w procesie kształcenia zainteresowanie chłopców i dziewczynek różnymi przedmiotami w dalszym ciągu nie jest w równym stopniu stymulowane, przy czym dotyczy to zwłaszcza nauk ścisłych i przedmiotów technicznych;

S.  mając na uwadze, że chociaż wiele krajów europejskich dysponuje doradztwem zawodowym uwzględniającym aspekt płci, często jest ono skierowane do dziewcząt w celu zachęcenia ich do wyboru karier technologicznych i naukowych, a nie istnieją inicjatywy skierowane do chłopców, by decydowali się na kariery w sektorach edukacji i zdrowia czy na zawody w dziedzinach humanistycznych;

Rynek pracy

T.  mając na uwadze, że wpływ stereotypów dotyczących płci na kształcenie i szkolenie ma poważne skutki dla rynku pracy, gdzie kobiety wciąż borykają się z segregacją poziomą i pionową, oraz mając na uwadze, że w związku z tym niektóre sektory nadal są uważane za „męski” (zatrudniające w 85% mężczyzn), zaś poziom wynagrodzenia jest w nich wyższy niż poziom w sektorach uważanych za „kobiece” (zatrudniających w 70% kobiety); mając ponadto na uwadze, że ogólnie więcej kobiet jest zatrudnionych na stanowiskach o niższym statucie społeczno-ekonomicznym, co również ogranicza ich pewność siebie i poczucie własnej wartości;

U.  mając na uwadze, że stereotypy dotyczące płci na rynku pracy wciąż ograniczają dostęp kobiet do pewnych sektorów, jak inżynieria, gaszenie pożarów, produkcja, budowa, stolarstwo, mechanika, sektory techniczne i naukowe oraz nowe technologie, ale również ograniczają dostęp mężczyzn do sektorów opieki nad dziećmi (położne, pielęgniarki dziecięce itp.);

V.  mając na uwadze, że lepsza znajomość zawodów istniejących na rynku pracy przyczyniłaby się do zwiększenia dostępu do wszystkich szkoleń zawodowych;

W.  mając na uwadze, że tworzenie stereotypów dotyczących płci przynosi efekt przeciwny do zamierzonego i przyczynia się do podziału rynku pracy na zawody według kryterium płci i do zwiększania różnic w zarobkach kobiet i mężczyzn;

X.  mając na uwadze, że w 2010 r. w UE, wykonując jednakową pracę, kobiety wciąż zarabiały średnio około 16,4% mniej niż mężczyźni, oraz mając na uwadze, że różnice w zarobkach zależą od państwa członkowskiego i w niektórych państwach przekroczyły 22% w 2011 r.; mając na uwadze, że choć przyczyny tego zróżnicowania wynagrodzenia są wielorakie i złożone, kryją się za nimi często stereotypy związane z płcią i postrzeganie kobiety wyłącznie przez pryzmat tradycyjnego podziału ról;

Y.  mając na uwadze, że w kontekście godzenia pracy z życiem prywatnym kobiety na ogół nieproporcjonalnie często korzystają z „elastycznego czasu pracy” i są zatrudnione w niepełnym wymiarze godzin, co wskazuje, że obecnie nadal obowiązuje tradycyjne przekonanie, zgodnie z którym kobiety ponoszą główną odpowiedzialność za opiekę nad rodziną, w związku z czym są zmuszone zatrudniać się w niepełnym wymiarze godzin, akceptować elastyczny czas pracy i umowy na czas określony, oraz mają mniejsze szanse na rynku pracy i mniejsze szanse na awans;

Z.  mając na uwadze, że przerwy w karierze zawodowej kobiet, spowodowane urlopami macierzyńskimi lub wychowawczymi, pogłębiają jeszcze różnice w wysokości wynagrodzenia i emerytury kobiet i mężczyzn;

Podejmowanie decyzji gospodarczych i politycznych

AA.  mając na uwadze ekspertyzę Komisji z 2011 r. pokazującą, że w 2012 r. w Unii Europejskiej kobiety stanowiły 14% członków zarządów największych spółek giełdowych, co wskazuje na istnienie tzw. szklanego sufitu, który utrudnia kobietom zajmowanie najwyższych stanowisk kierowniczych oraz pozbawia równych szans na awans;

AB.  mając na uwadze, że pomimo poprawy sytuacji w ciągu minionych kilku lat kobiety nie są jeszcze dostatecznie reprezentowane wśród decydentów politycznych na szczeblu lokalnym, krajowym i unijnym; mając na uwadze, że reprezentacja kobiet w rządach i parlamentach krajowych zwiększyła się z 21% w 2004 r. do 23% w 2009 r., zaś reprezentacja kobiet w Parlamencie Europejskim zwiększyła się z 30% w 2004 r. do 35% w 2009 r.;

AC.  mając na uwadze, że stereotypy płciowe i seksizm wciąż są powszechne zarówno w politycznych, jak i gospodarczych organach decyzyjnych, gdzie regularnie padają seksistowskie uwagi i dochodzi do napastowania, nie wyłączając pewnych form napastowania seksualnego i przemocy wobec kobiet;

AD.  mając na uwadze, że konieczne jest wyeliminowanie stereotypów dotyczących płci, zwłaszcza na poziomie przedsiębiorstw, gdzie większość stanowisk kierowniczych zajmują mężczyźni, ponieważ przyczyniają się one do hamowania aspiracji młodych kobiet i zniechęcają kobiety do ubiegania się o najwyższe stanowiska kierownicze wiążące się z podejmowaniem decyzji finansowych, gospodarczych i politycznych w sferze zarówno publicznej, jak i prywatnej;

Działania UE

1.  zwraca uwagę na wyraźny brak postępu w wypełnianiu zobowiązań podjętych zarówno przez UE, jak i różne rządy w ramach pekińskiej platformy działania, jak również podkreśla konieczność opracowania nowych wskaźników w dziedzinie stereotypów dotyczących płci i sprawozdań analitycznych na szczeblu UE oraz zachęca Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn do zajęcia się tym problemem;

2.  zwraca uwagę, że pomimo zaangażowania UE na rzecz równości kobiet i mężczyzn wciąż występuje luka w prawie przewidującym niedyskryminację kobiet i równość płci w dziedzinach zabezpieczenia społecznego, edukacji i mediów, zatrudnienia i wynagrodzenia; podkreśla konieczność energicznego wdrażania istniejących przepisów i opracowania nowych przepisów w tych dziedzinach; wzywa Komisję do uwzględnienia problematyki równości płci we wszystkich obszarach polityki, gdyż będzie to skutkować zwiększeniem potencjału wzrostu europejskiej siły roboczej;

3.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do skutecznego wykorzystania środków z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) na długoterminowe strategie, aby przybliżyć kobietom te sektory rynku pracy, w których ze względu na stereotypy związane z płcią są one w dalszym ciągu w zbyt małym stopniu reprezentowane, a także sprawić, by sektory te stały się dla kobiet bardziej atrakcyjne; uważa, że strategie powinny obejmować działania pozytywne, uczenie się przez całe życie i aktywne zachęcanie dziewcząt do podejmowania studiów w dziedzinach, których tradycyjnie nie postrzega się jako „kobiecych”, jak technologie informacyjne czy mechanika, oraz wspieranie środków umożliwiających pogodzenie życia zawodowego z życiem rodzinnym kobiet i mężczyzn;

4.  zwraca się do Komisji o wsparcie prowadzonych przez państwa członkowskie działań mających na celu wyeliminowanie stereotypów oraz propagowanie powszechnego i pozbawionego wynikających ze stereotypów przeszkód dostępu do nauki i do zatrudnienia;

5.  zwraca się do Komisji i państw członkowskich o wyraźne i trwałe wsparcie obecnego programu Dafne oraz przyszłego programu „Prawa i obywatelstwo”, jako elementów zwalczania przemocy wobec kobiet i stereotypów dotyczących płci;

6.  zwraca się do Komisji i państw członkowskich o opracowanie strategii, które podejmą problem podstawowych przyczyn dyskryminacji kobiet i przemocy wobec kobiet, które są głęboko zakorzenione w stereotypach i nierówności między kobietami a mężczyznami, poczynając od eliminowania stereotypów dotyczących płci;

Media i kultura

7.  zwraca uwagę, że włączanie stereotypów dotyczących płci do reklam emitowanych podczas dziecięcych programów telewizyjnych, a także do samych tych programów, stanowi szczególny problem ze względu na ich potencjalne oddziaływanie na socjalizację płci, a co za tym idzie – na sposób postrzegania przez dzieci samych siebie, członków ich rodzin i świata zewnętrznego; podkreśla znaczenie ograniczenia kontaktu dzieci ze stereotypami dotyczącymi płci w miarę możliwości w ramach krytycznego podejścia do edukacji medialnej w szkole;

8.  podkreśla znaczenie obejmowania procesem uwzględniania aspektu płci również chłopców i wobec tego nalega na nauczanie w ramach specjalnie przygotowanych ćwiczeń w celu uświadamiania ich odnośnie do stereotypów;

9.  podkreśla, że reklama często przekazuje treści dyskryminujące lub nieprzyzwoite oparte na wszelkiego rodzaju stereotypach dotyczących płci, które utrudniają realizację strategii w dziedzinie równouprawnienia płci; wzywa Komisję, państwa członkowskie oraz społeczeństwo obywatelskie i organy branżowe zajmujące się regulacją sektora reklamy do bliskiej współpracy w zakresie zwalczania takich praktyk, szczególnie poprzez stosowanie przez sektor marketingu i reklamy skutecznych narzędzi gwarantujących poszanowanie ludzkiej godności i prawości;

10.  zwraca również uwagę, że reklama może być skutecznym sposobem podważania stereotypów i zwalczania ich oraz istotnym narzędziem dzisiejszych społeczeństw wielokulturowych służącym walce z rasizmem, seksizmem i dyskryminacją; wzywa Komisję, państwa członkowskie i podmioty zajmujące się zawodowo reklamą do wzmocnienia działań szkoleniowych i edukacyjnych, aby pokonywać stereotypy, zwalczać dyskryminację oraz propagować równouprawnienie, zwłaszcza w młodym wieku; apeluje do państw członkowskich w szczególności o nawiązanie i rozwój bliskiej współpracy z istniejącymi szkołami marketingu, komunikacji i reklamy, aby przyczynić się do zapewnienia solidnego szkolenia przyszłych pracowników sektora;

11.  podkreśla konieczność przeprowadzenia specjalnych kursów na temat stereotypów dotyczących płci w mediach dla krajowych komisji etyki reklamy i organów samoregulujących i regulacyjnych, aby podniosła się świadomość niekorzystnego wpływu obrazów świadczących o dyskryminacji ze względu na płeć w telewizji, w internecie oraz kampaniach marketingowych i reklamowych;

12.  wzywa UE do prowadzenia na całym swoim terytorium działań uświadamiających pod hasłem zero tolerancji dla zniewag o podłożu seksistowskim lub dla przedstawiania kobiet w mediach w sposób uwłaczający ich godności;

13.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do prowadzenia szkoleń i akcji kształtujących świadomość z pracownikami mediów na temat szkodliwych skutków stereotypów płciowych oraz właściwych praktyk w tej dziedzinie;

14.  podkreśla znaczenie promowania wizerunku kobiety w sposób nienaruszający jej godności oraz przeciwdziałania utrwalonym stereotypom związanym z płcią, a zwłaszcza rozpowszechnionym upokarzającym przekazom wizualnym, przy jednoczesnym pełnym poszanowaniu wolności wypowiedzi i prasy;

15.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do podjęcia konkretnych działań w odpowiedzi na rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 16 września 1997 r. w sprawie dyskryminacji kobiet w reklamie(10);

16.  wzywa Komisję do wspomagania państw członkowskich w walce z seksualizacją dziewcząt nie tylko przez gromadzenie niezbędnych danych, promowanie dobrych praktyk i organizowanie kampanii informacyjnych, ale także przez finansowe wspieranie działań podejmowanych w państwach członkowskich, w szczególności przez organizacje ds. kobiet zwalczające seksualizację i przemoc wobec kobiet i dziewcząt;

17.  wzywa państwa członkowskie do wdrożenia pozytywnych środków gwarantujących większej liczbie kobiet dostęp do stanowisk kierowniczych w mediach, w tym również do najwyższych stanowisk kierowniczych;

18.  wzywa państwa członkowskie do prowadzenia badań i opracowywania porównywalnych danych na temat kobiet i mediów, w tym również na temat przedstawiania kobiet z konkretnych grup społecznych, takich jak kobiety niepełnosprawne lub kobiety należące do mniejszości etnicznych;

Edukacja i szkolenie

19.  podkreśla konieczność opracowania specjalnych kursów doradztwa zawodowego w szkołach podstawowych i średnich oraz instytucjach szkolnictwa wyższego w celu informowania osób młodych o niekorzystnym wpływie stereotypów dotyczących płci oraz zachęcania młodzieży do podejmowania nauki i pracy w dziedzinach, które niegdyś uważano za typowo „męskie” lub „kobiece”; zwraca się o udzielenie wsparcia dla wszelkich działań mających na celu zmniejszenie występowania stereotypów dotyczących płci wśród małych dzieci;

20.  podkreśla wagę propagowania od najmłodszego wieku równości kobiet i mężczyzn w celu skutecznego zwalczania stereotypów, dyskryminacji i przemocy ze względu na płeć, również za pomocą włączenia Powszechnej deklaracji praw człowieka i Europejskiej karty praw człowieka do nauczania szkolnego;

21.  podkreśla, iż konieczne są programy kształcenia i nauczania, które skupiają się na równości mężczyzn i kobiet, na poszanowaniu drugiego człowieka, wzajemnym szacunku wśród ludzi młodych, życiu seksualnym charakteryzującym się szacunkiem oraz odrzuceniu wszelkich form przemocy wobec kobiet, a także podkreśla wagę szkolenia nauczycieli w tym zakresie;

22.  podkreśla potrzebę uwzględniania problematyki płci w szkołach i wobec tego zachęca szkoły do opracowania i wdrożenia programu uświadamiającego oraz praktycznych ćwiczeń mających na celu promowanie równości płci w programach nauczania;

23.  podkreśla konieczność opracowania i wprowadzenia szkoleń adresowanych do nauczycieli, opiekunów, dyrektorów i innych osób zaangażowanych w program kształcenia dzieci, tak aby dysponowali instrumentami pedagogicznymi niezbędnymi do zwalczania stereotypów dotyczących płci i do propagowania równości mężczyzn i kobiet;

24.  zwraca uwagę, że choć większość państw Unii Europejskiej prowadzi politykę równości płci w systemie szkolnictwa wyższego, prawie wszystkie strategie polityczne i projekty skupiają się na dziewczętach; w związku z tym zwraca się do państw członkowskich o opracowanie ogólnych strategii krajowych i inicjatyw na rzecz zwalczania stereotypów związanych z płcią w systemie szkolnictwa wyższego skierowanych do chłopców;

25.  wzywa do odpowiedniego przygotowania nauczycieli i szkoleniowców w ramach edukacji formalnej i nieformalnej poprzez niezbędne szkolenia z zakresu równości między kobietami/ dziewczętami a mężczyznami/ chłopcami, wykrywania różnego rodzaju nadużyć z tym związanych oraz przemocy na tle seksualnym i reagowania na nie;

26.  podkreśla konieczność opracowania strategii politycznych, które kładą nacisk na eliminowanie od najmłodszego wieku stereotypów dotyczących płci oraz na kształcenie uwrażliwiające nauczycieli i uczniów oraz strategii, które zachęcają do zróżnicowania karier zawodowych młodych kobiet i mężczyzn i propagują je;

27.  wzywa UE i państwa członkowskie do prowadzenia aktywnej polityki gwarantującej dziewczętom ze społeczności mniejszościowych lub środowisk migrantów dostęp do edukacji i systemów kształcenia;

28.  wzywa państwa członkowskie do oceny programów nauczania i treści podręczników szkolnych z myślą o reformie, która umożliwiłaby włączenie kwestii związanych z płcią do wszystkich materiałów edukacyjnych jako kwestii przekrojowych, koncentrując się na eliminacji stereotypów płciowych czy uwypukleniu wkładu kobiet i ich roli w historii, literaturze, sztuce itp., w tym również na najniższych szczeblach kształcenia podstawowego;

29.  wzywa UE do promowania europejskiego wymiaru edukacji np. poprzez umożliwienie dzielenia się dobrymi praktykami na temat równości płci jako narzędzia edukacyjnego oraz poprzez opracowywanie i gromadzenie statystyk dotyczących kwestii płci we wszystkich aspektach edukacji na szczeblu krajowym i unijnym;

30.  wzywa UE do uwzględniania ilościowych i jakościowych wskaźników dotyczących równości płci we wszystkich programach służących ocenie jakości edukacji w szkołach europejskich;

Rynek pracy

31.  zauważa coraz większe zaniepokojenie niekorzystnym wpływem stereotypów dotyczących płci na zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć wynoszące 16,4% oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzięcia pod uwagę tego problemu podczas opracowywania nowej polityki;

32.  podkreśla, że dostępne dane wskazują, iż kwalifikacje i doświadczenie zdobyte przez kobiety są w mniejszym stopniu wynagradzane pod względem finansowym od tych zdobytych przez mężczyzn, po części z tego powodu, że zatrudnienie kobiet tradycyjnie uznawano jako dodatkowe z perspektywy dochodów gospodarstw, co znacznie przyczyniło się do powstania i utrzymywania się różnic w wynagrodzeniach między kobietami i mężczyznami;

33.  podkreśla konieczność realizacji działań uświadamiających celem poinformowania pracodawców i pracowników o związku pomiędzy stereotypami dotyczącymi płci a zróżnicowaniem wynagrodzenia ze względu na płeć oraz nierównym dostępem do zatrudnienia, poinformowania innych zainteresowanych podmiotów w społeczeństwie o tym, że stereotypy dotyczące płci ograniczają szanse kobiet zarówno na rynku pracy, jak i w życiu prywatnym, oraz zachęcenia do przejrzystości w publicznych i prywatnych przedsiębiorstwach i agencjach, jak i celem zagwarantowania równego wynagrodzenia za taką samą pracę i pracę o takiej samej wartości;

34.  wzywa państwa członkowskie do dokonania przeglądu struktury plac w zawodach i na stanowiskach zdominowanych przez kobiety w celu przełamania stereotypów dotyczących płci powiązanych z problemem różnic w wynagrodzeniach; apeluje, aby państwa członkowskie, pracodawcy i związki zawodowe opracowały i wdrożyły sprawne i konkretne narzędzia oceny pracy, które mogłyby posłużyć do ustalenia, czym jest praca o tej samej wartości, aby w ten sposób zapewnić równe wynagrodzenie dla kobiet i mężczyzn;

35.  wzywa państwa członkowskie do opracowania strategii politycznych mających na celu zwiększenie liczby niedrogich i wysokiej jakości placówek opieki nad dziećmi dostępnych dla pracujących rodziców w całej Europie oraz do wspierania tworzenia struktur umożliwiających rodzicom pracującym w przedsiębiorstwach pogodzenie życia rodzinnego i zawodowego, zwłaszcza dzięki wspieraniu tworzenia i utrzymania zakładowych placówek opieki nad dziećmi; wzywa również państwa członkowskie do zwiększenia możliwości opieki nad innymi kategoriami osób niesamodzielnych (osobami w podeszłym wieku, osobami niepełnosprawnymi i potrzebującymi), gdyż umożliwiając pogodzenie życia zawodowego z rodzinnym, zachęciłoby to kobiety do aktywnego uczestnictwa w rynku pracy;

36.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do umożliwienia elastycznych godzin pracy i właściwych form urlopu wychowawczego zarówno mężczyznom, jak i kobietom;

37.  podkreśla, że stereotypy dotyczące płci są często samospełniające się i w obszarach, w których nie zaoferuje się kobietom możliwości sprawdzenia się, nigdy nie uda im się przełamać hamujących ich rozwój barier;

38.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zachęcania kobiet do działalności przedsiębiorczej i promowania programów samozatrudnienia kobiet poprzez zapewnienie odpowiednich szkoleń, finansowania i wsparcia;

39.  przypomina Komisji, że zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć, które wpływa również na emerytury, dotyka szczególnie starsze kobiety, co zwiększa ryzyko skrajnego i trwałego ubóstwa po osiągnięciu przez kobiety wieku emerytalnego;

40.  zwraca uwagę, że wskutek nowych unijnych przepisów emerytalnych wzrośnie prawdopodobieństwo ubóstwa wśród starszych kobiet po osiągnięciu wieku emerytalnego; podkreśla zatem znaczenie niepopierania jakichkolwiek poprawek w białej księdze pogłębiających zróżnicowanie emerytury kobiet i mężczyzn;

41.  wzywa Komisję do dokonania oceny wdrożenia dyrektywy UE w sprawie napastowania seksualnego w miejscu pracy oraz do opracowania sprawozdania na temat braków i wyzwań w celu wzmocnienia przepisów prawnych i środków w państwach członkowskich;

Podejmowanie decyzji gospodarczych i politycznych

42.  zauważa, że reprezentacja kobiet w rządach krajowych wynosiła 23% w 2009 r., oraz popiera wprowadzenie obowiązkowego parytetu w celu zwiększenia liczby kobiet w rządach i parlamentach krajowych, jak i na szczeblu regionów i miast oraz w instytucjach UE; wzywa również do przeprowadzenia kampanii uświadamiających i zachęcających kobiety do większej aktywności politycznej i kandydowania do władz lokalnych i krajowych;

43.  przypomina, że wybory europejskie, które mają się odbyć w 2014 r. i po których nastąpi wybór nowych członków Komisji Europejskiej oraz kandydatów na najwyższe stanowiska w UE, stanowią szansę na osiągnięcie postępów na drodze do demokracji parytetowej na szczeblu UE oraz na uczynienie z UE wzoru do naśladowania w tym obszarze;

44.  wzywa państwa członkowskie do popierania parytetu płci poprzez proponowanie kobiety i mężczyzny na stanowisko europejskiego komisarza; wzywa mianowanego przewodniczącego Komisji do dążenia do osiągnięcia parytetu płci przy formowaniu Komisji; wzywa obecnie urzędującą Komisję do publicznego poparcia tej procedury;

45.  przypomina, że w 2010 r. kobiety stanowiły jedynie 12% członków rad nadzorczych w Europie; popiera zamierzenie Komisji dotyczące wprowadzenia obowiązujących parytetów dla kobiet, mających zastosowanie do stanowisk kierowniczych dużych przedsiębiorstw notowanych na giełdzie;

Inne działania

46.  wzywa państwa członkowskie do ponownej oceny stosowanego przez nie podejścia względem mężczyzn i kobiet na rynku pracy oraz podejścia dotyczącego mechanizmów umożliwiających pracownikom zachowanie równowagi między życiem zawodowym i rodzinnym, jako że stereotypy mogą prowadzić do większej segregacji rynku pracy i większego zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć;

47.  zwraca się od państw członkowskich o nadanie zwalczaniu przemocy wobec kobiet charakteru priorytetowej polityki w zakresie prawa karnego; zachęca państwa członkowskie do rozwinięcia w tym celu współpracy między krajowymi organami sądowymi i służbami policji, a także do wymiany dobrych praktyk;

48.  podkreśla konieczność zwalczania wszelkich form przemocy wobec kobiet; zwraca się do Komisji i państw członkowskich o podjęcie skoordynowanych działań obejmujących adresowane do opinii publicznej kampanie uświadamiające i informacyjne poświęcone przemocy uwarunkowanej płcią, strategie mające na celu zmianę stereotypowego myślenia o pozycji kobiety w społeczeństwie dzięki edukacji i środkom przekazu, oraz o sprzyjanie wymianie najlepszych praktyk; powtarza, że należy pracować zarówno z ofiarami, jak i ze sprawcami, aby uświadamiać tych ostatnich oraz pomagać zmieniać stereotypy i zakorzenione w społeczeństwie przekonania sprzyjające utrwalaniu warunków korzystnych dla powstawania tego rodzaju przemocy oraz jej akceptacji;

49.  zwraca się do Komisji i państw członkowskich o propagowanie równości płci oraz wzmacniania pozycji kobiet, również za pomocą kampanii informacyjnych, które sławią rolę kobiet i doceniają ich udział w życiu politycznym, gospodarczym, społecznym, a także w sporcie, sektorze zdrowia, sztuce, nauce oraz na wszystkich innych płaszczyznach społecznych;

50.  uważa, że w celu przezwyciężenia stereotypów i zniwelowania różnic w wynagrodzeniach, zwiększenia udziału kobiet w sektorach zdominowanych przez mężczyzn, promowania lepszego uznawania umiejętności i wydajności kobiet w miejscu pracy, przezwyciężenia segregacji poziomej i pionowej oraz zwiększenia reprezentacji kobiet w organach decyzyjnych w sferze polityki i w sektorze prywatnym, konieczne są środki zarówno o charakterze ustawodawczym, jak i nieustawodawczym na szczeblu UE i krajowym;

51.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia zdecydowanych działań programowych na rzecz walki ze stereotypami związanymi z płcią i zachęcania mężczyzn do równego dzielenia się z kobietami obowiązkami związanymi z pracami domowymi i opieką nad dziećmi, w szczególności poprzez zachęcanie mężczyzn do przechodzenia na urlopy wychowawcze i ojcowskie, co wzmocni ich prawa ojcowskie, przyczyni się do większego równouprawnienia kobiet i mężczyzn oraz lepszego podziału odpowiedzialności za dom i rodzinę, a także zwiększy możliwości kobiet w zakresie pełnego uczestnictwa w rynku pracy; wzywa również państwa członkowskie do przekonywania pracodawców do przyjmowania środków przyjaznych dla rodzin;

52.  wzywa Komisję i rządy krajowe państw członkowskich do wsparcia bardziej intensywnych badań nad stereotypami dotyczącymi płci i zebrania na ich temat dalszych danych statystycznych przez opracowanie w tym zakresie odpowiednich wskaźników;

53.  przypomina Komisji, że równość płci jest zapisana w art. 23 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej;

54.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania możliwości zatrudnienia kobiet i mężczyzn w różnych zawodach, tak aby zapewnić spełnianie wymogów rynku pracy oraz takie same możliwości dla obu płci;

55.  wzywa Komisję do zwalczania wszelkich form przemocy, dyskryminacji i stereotypów wobec kobiet, aby mogły one w pełni korzystać z praw człowieka;

56.  wzywa Komisję do zaapelowania do państw członkowskich o dotrzymanie zobowiązań podjętych w europejskim pakcie na rzecz równości płci;

57.  zachęca Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn oraz różne krajowe instytuty ds. równości płci do wsparcia dalszych badań nad źródłami stereotypów dotyczących płci i wpływem stereotypów na równość płci, jak również podkreśla znaczenie wymiany nowych pomysłów i badań odnoszących się do najlepszych praktyk w celu wyeliminowania stereotypów dotyczących płci w państwach członkowskich i instytucjach UE;

58.  przypomina Komisji o rezolucji Parlamentu z dnia 3 września 2008 r. w sprawie wpływu marketingu i reklamy na równość kobiet i mężczyzn oraz wzywa Komisję do wdrożenia zaleceń sformułowanych w rezolucji;

59.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do przeprowadzenia kampanii uświadamiających, edukacyjnych i szkoleniowych w celu zwalczania dyskryminujących norm kulturowych i powszechnych seksistowskich stereotypów oraz napiętnowania społecznego, które uzasadniają i utrwalają przemoc wobec kobiet, a także do dopilnowania, by przemoc mająca za źródło obyczaje, tradycje czy względy religijne nie była usprawiedliwiana;

60.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do propagowania dzielenia się dobrymi wzorcami oraz do ułatwienia naśladownictwa wśród państw członkowskich, a także do stworzenia możliwości finansowania kampanii na szczeblu unijnym i krajowym mających na celu eliminację stereotypów dotyczących płci;

61.  wzywa UE do zapełnienia istniejącej luki w prawodawstwie europejskim między dyskryminacją rasową a dyskryminacją o podłożu seksualnym, a także do zaproponowania nowych przepisów gwarantujących równość kobiet i mężczyzn w oświacie i w mediach;

62.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do opracowania zabezpieczeń (w postaci rzeczników lub organów nadzorujących media, w których skład wchodziliby eksperci ds. równości płci), aby doprowadzić do tego, że branżowe kodeksy postępowania będą uwzględniać aspekt dotyczący równości płci oraz będą przestrzegane, a także w celu umożliwienia opinii publicznej składania skarg w razie wystąpienia takiej konieczności;

o
o   o

63.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. C 59 z 23.2.2001, s. 258. (2) Dz.U. C 320 E z 15.12.2005, s. 247. (3) Dz.U. C 348 E z 21.12.2010, s. 11. (4) Dz.U. L 204 z 26.7.2006, s. 23. (5) Dz.U. L 373 z 21.12.2004, s. 37. (6) Dz.U. L 269 z 5.10.2002, s. 15. (7) Załącznik do konkluzji Rady z dnia 7 marca 2011 r. (8) Dz.U. C 295 E z 4.12.2009, s. 43. (9) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0069. (10) Dz.U. C 304 z 6.10.1997, s. 60.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. Sytuacja kobiet w Afryce Północnej (2012/2102(INI))

P7_TA(2013)0075 A7-0047/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2 i art. 3 ust. 5 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 8 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając art. 23 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając wspólną strategię Afryka-UE,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 września 2010 r. zatytułowany „Strategia na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010-2015” (COM(2010)0491),

–  uwzględniając wspólne komunikaty Komisji oraz Wysokiej Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa zatytułowane „Partnerstwo na rzecz demokracji i wspólnego dobrobytu z południowym regionem Morza Śródziemnego” (COM(2011)0200), „Nowa koncepcja działań w obliczu zmian zachodzących w sąsiedztwie” (COM(2011)0303) oraz „W sprawie realizacji nowej europejskiej polityki sąsiedztwa” (JOIN(2012)0014),

–  uwzględniając instrumenty finansowe Komisji o charakterze tematycznym i geograficznym dotyczące demokratyzacji i praw człowieka (takie jak Europejski Instrument na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka na Świecie (EIDHR) i Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa (ENPI)),

–  uwzględniając Strategię UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi na lata 2012-2016 (COM(2012)0286),

–  uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy zatytułowaną „Równouprawnienie kobiet i mężczyzn: warunek sukcesu arabskiej wiosny”(1),

–  uwzględniając Konwencję Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW) z dnia 18 grudnia 1979 r. i Konwencję ONZ o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. oraz Protokół fakultatywny do niej załączony w sprawie handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii z dnia 25 maja 2000 r.,

–  uwzględniając rezolucję 67/167 Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie okaleczania żeńskich narządów płciowych,

–  uwzględniając IV światową konferencję w sprawie kobiet, która odbyła się w Pekinie we wrześniu 1995 r., deklarację i platformę działania przyjętą w Pekinie, a także późniejsze dokumenty końcowe przyjęte na sesjach specjalnych ONZ „Pekin +5”, „Pekin +10” i „Pekin +15”, dotyczące dalszych działań i inicjatyw mających na celu wdrożenie pekińskiej deklaracji i platformy działania, odpowiednio z dnia 9 czerwca 2000 r., 11 marca 2005 r. i 2 marca 2010 r.,

–  uwzględniając protokół do Afrykańskiej karty praw człowieka i ludów o prawach kobiet w Afryce,

–  uwzględniając prace Zgromadzenia Parlamentarnego Unii dla Śródziemnomorza,

–  uwzględniając proces stambulsko-marrakeszański i wnioski ze spotkania na szczeblu ministerialnym pierwszej i drugiej euro-śródziemnomorskiej konferencji ministerialnej w Stambule w dniach 14-15 listopada 2006 r. i Marrakeszu w dniach 11-12 listopada 2009 r. w sprawie zwiększenia roli kobiet w społeczeństwie;

–  uwzględniając wnioski dialogu regionalnego na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej między społeczeństwem obywatelskim, organami państwa i przywódcami politycznymi, który miał miejsce w czerwcu i listopadzie 2012 r. w Bejrucie i Ammanie w ramach finansowanego przez UE projektu regionalnego „Promowanie wspólnego planu działania na rzecz równouprawnienia kobiet i mężczyzn za pomocą procesu stambulskiego”,

–  uwzględniając wspólny program regionalny dla południowej części basenu Morza Śródziemnego „Krok naprzód dla kobiet” prowadzony przez Komisję i UN Women,

–  uwzględniając 10. edycję sprawozdania UNICEF-u pt. „Progress for children” [Postęp dla dzieci],

–  uwzględniając sprawozdanie UNDP w sprawie rozwoju społecznego w świecie arabskim z 2005 r. zatytułowane „W stronę awansu społecznego kobiet w świecie arabskim” oraz sprawozdanie z 2009 r. zatytułowane „Wyzwania dla bezpieczeństwa ludzkiego w regionie arabskim”, w szczególności rozdział tego sprawozdania dotyczący braku bezpieczeństwa szczególnie narażonych grup,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 lutego 2011 r. w sprawie sytuacji w Egipcie(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 marca 2011 r. w sprawie południowych krajów ościennych, a w szczególności Libii(3),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 kwietnia 2011 r. w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa – wymiaru południowego(4),

–  uwzględniając swoje rezolucje z dnia 7 kwietnia 2011 r. w sprawie stosowania przemocy seksualnej w konfliktach w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie równości kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej – 2011 r.(6),

–  uwzględniając zalecenie z dnia 29 marca 2012 r. dla Rady w sprawie warunków ewentualnego utworzenia Europejskiego Funduszu na rzecz Demokracji(7),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia oraz opinię Komisji Rozwoju (A7-0047/2013),

A.  mając na uwadze, że wiele kobiet, w szczególności młodych, było w dużym stopniu zaangażowanych w arabską wiosnę w Afryce Północnej, między innymi uczestnicząc od samego początku w demonstracjach, debacie publicznej i politycznej oraz wyborach, działając aktywnie w społeczeństwie obywatelskim, mediach społecznych, pisząc blogi, dlatego też były i nadal są kluczowym czynnikiem zmian demokratycznych w tych krajach, a także umacniania rozwoju i spójności;

B.  mając na uwadze, że kraje te przechodzą proces zmian politycznych i demokratycznych oraz zmieniają swe konstytucje lub dokonują ich adaptacji, a w proces ten aktywnie i stale zaangażowane są kobiety sprawujące mandat parlamentarny, pochodzące z wyboru lub też reprezentujące społeczeństwo obywatelskie; mając na uwadze, że wynik tego procesu ukształtuje demokratyczne funkcjonowanie tych krajów oraz podstawowe prawa i swobody, a także wywrze wpływ na status kobiet;

C.  mając na uwadze, że rola odgrywana przez kobiety w czasie rewolucji nie różni się od roli, którą muszą one pełnić w procesie przemian demokratycznych i odbudowy państwa; mając też na uwadze, że sukces tego procesu ściśle zależy od pełnego udziału kobiet w podejmowaniu decyzji na wszystkich szczeblach;

D.  mając na uwadze, że w ostatnich dziesięcioleciach kobiety w tych krajach w większym, choć ciągle jeszcze nierównym, stopniu zdobywały wyższe wykształcenie, działały w organizacjach społeczeństwa obywatelskiego, przedsiębiorstwach i instytucjach, nawet gdy w czasach paternalistycznej dyktatury skuteczne egzekwowanie praw było ograniczone, a udział kobiet obwarowany był szeregiem restrykcyjnych warunków;

E.  mając na uwadze, że prawa kobiet to jedna z najbardziej kontrowersyjnych kwestii w obecnej sytuacji politycznej i główny powód zaniepokojenia kobiet, jako że grozi im ostry sprzeciw społeczny oraz zastraszanie, które mogą ograniczyć ich szanse realizacji celu wspólnej demokracji oraz ich równemu statusowi obywatelskiemu;

F.  mając na uwadze, że szereg wspólnych kwestii gender, takich jak prawa dziewcząt i kobiet jako integralna część powszechnych praw człowieka, równe prawa i przestrzeganie konwencji międzynarodowych, są głównymi elementami debat konstytucyjnych;

G.  mając na uwadze, że obecność kobiet w życiu politycznym oraz na stanowiskach decyzyjnych we wszystkich sektorach różni się w poszczególnych krajach, ich liczba jest jednak ogólnie niska w porównaniu z ogromnym zaangażowaniem kobiet w różne ruchy powstańcze oraz wybory, które odbyły się w ich wyniku, a także w porównaniu z rosnącą liczbą kobiet z wyższym wykształceniem;

H.  mając na uwadze, że w nowej unijnej polityce sąsiedztwa powinno się położyć większy nacisk na równouprawnienie płci, wzmocnienie pozycji kobiet oraz wsparcie społeczeństwa obywatelskiego;

I.  mając na uwadze, że obecnie pochodząca z UE specjalna pomoc na kwestie związane z płcią w regionie wynosi 92 mln euro, z których 77 mln jest wykorzystywanych na szczeblu dwustronnym, a 15 mln na szczeblu regionalnym;

J.  mając na uwadze, że wśród unijnych programów dwustronnych najważniejszy realizowany będzie w Maroku, z budżetem wynoszącym 45 mln euro, i dotyczy promowania równouprawnienia mężczyzn i kobiet, w Egipcie projekt opiewający na kwotę 4 mln euro będzie wdrażany przez UN Women, podczas gdy w Tunezji i Libii UN Women realizuje skierowane do kobiet programy dwustronne w ramach przygotowań do wyborów;

K.  mając na uwadze, że sytuacja społeczno-gospodarcza, a zwłaszcza wysoki poziom bezrobocia wśród ludzi młodych i kobiet, często prowadzące do marginalizacji kobiet i pogarszające ich sytuację społeczną, należały do głównych powodów gwałtownych zmian w tym regionie, obok aspiracji do praw, godności i sprawiedliwości;

L.  mając na uwadze, że w trakcie powstań w regionie i po nich doszło do wielu aktów przemocy seksualnej wobec dziewcząt i kobiet, w tym gwałtów i tzw. testów dziewictwa, które służyły jako narzędzia wywierania presji politycznej na kobiety, między innymi przez siły bezpieczeństwa, stanowiąc przykład molestowania seksualnego w miejscu publicznym; mając na uwadze, że zastraszanie na tle seksualnym jest metodą coraz częściej wykorzystywaną przez ruchy ekstremistyczne;

M.  mając na uwadze, że sytuacja migrujących kobiet i dzieci jest coraz trudniejsza z uwagi na brak bezpieczeństwa w niektórych częściach regionu i kryzys gospodarczy;

N.  mając na uwadze, że ryzyko handlu ludźmi jest coraz wyższe w krajach znajdujących się w fazie transformacji oraz na obszarach, gdzie ludność cywilna cierpi na skutek konfliktów i gdzie znajduje się wielu uchodźców lub przesiedleńców;

O.  mając na uwadze, że podstawową kwestią w debatach konstytucyjnych jest to, czy islam powinien zostać zdefiniowany w konstytucji jako religia ludności czy państwowa;

P.  mając na uwadze, że udział społeczeństwa w referendum konstytucyjnym, które odbyło się w Egipcie w grudniu 2012 r., był niewystarczający i że nie osiągnięto konsensusu we wszystkich dziedzinach, co sprawia, że szereg pytań pozostaje bez odpowiedzi i że istotne kwestie w zakresie prawa konstytucyjnego, w tym prawa kobiet, podlegają nadal swobodzie interpretacji;

Q.  mając na uwadze, że wymiar parlamentarny Unii dla Śródziemnomorza i proces stambulsko-marrakeszański to jedne z najlepszych narzędzi dla prawodawców do prowadzenia wymiany zdań na wszystkie te tematy oraz że w Zgromadzeniu Parlamentarnym Unii dla Śródziemnomorza istnieje Komisja ds. Kobiet, której uprawnienia należy właściwie wykorzystać;

Prawa kobiet

1.  wzywa władze zainteresowanych krajów, aby zapisały w swych konstytucjach zasadę równouprawnienia kobiet i mężczyzn, w celu zdecydowanego zakazania wszelkich form dyskryminacji oraz przemocy wobec kobiet i dziewcząt, możliwość stosowania dyskryminacji pozytywnej, a także by ugruntowały polityczne, ekonomiczne i społeczne prawa kobiet; apeluje do prawodawców w tych krajach, by dokonali reformy wszelkich obowiązujących obecnie przepisów prawnych i uwzględniły zasadę równouprawnienia we wszystkich projektach lub wnioskach ustawodawczych, które mogą powodować dyskryminację kobiet, szczególnie w dziedzinie małżeństwa, rozwodów, opieki nad dziećmi, praw rodzicielskich, obywatelstwa, dziedziczenia i zdolności prawnych, zgodnie z instrumentami międzynarodowymi i regionalnymi oraz by zagwarantowali istnienie krajowych mechanizmów ochrony praw kobiet;

2.  wzywa organy krajowe do zagwarantowania równouprawnienia kobiet i mężczyzn w kodeksie karnym i systemach zabezpieczenia społecznego;

3.  podkreśla fakt, że równy udział kobiet i mężczyzn we wszystkich sferach życia to kluczowy element demokracji oraz że udział kobiet w rządzeniu stanowi warunek wstępny postępu społeczno-gospodarczego, spójności społecznej i sprawiedliwych rządów demokratycznych; dlatego stanowczo wzywa wszystkie kraje do priorytetowego potraktowania równouprawnienia płci w ich strategiach na rzecz wspierania demokracji;

4.  podkreśla, że trwająca w Afryce Północnej transformacja da w rezultacie demokratyczne systemy polityczne i społeczeństwa tylko jeśli osiągnięte zostanie równouprawnienie płci, w tym swoboda wyboru stylu życia;

5.  wzywa władze krajowe Afryki Północnej, aby w pełni wdrożyły CEDAW, protokoły do niej oraz wszelkie konwencje międzynarodowe dotyczące praw człowieka, a co za tym idzie, wycofały wszelkie zastrzeżenia w stosunku do CEDAW; zwraca się do nich również o współpracę w dziedzinie ochrony praw dziewcząt i kobiet w ramach mechanizmów ONZ;

6.  przypomina otwartą debatę wśród kobiet reprezentujących islamskie środowiska naukowe dotyczącą interpretowania tekstów religijnych z perspektywy praw człowieka i równouprawnienia;

7.  przypomina o znaczeniu zagwarantowania wolności słowa i wyznania oraz pluralizmu, w tym przez promowanie wzajemnego szacunku i dialogu ekumenicznego, zwłaszcza wśród kobiet;

8.  zachęca państwa do podjęcia wszechstronnej, kompleksowej i dobrowolnej debaty ze wszystkimi zainteresowanymi podmiotami, w tym ze społeczeństwem obywatelskim, partnerami społecznymi, lokalnymi organizacjami kobiet, władzami lokalnymi i przywódcami religijnymi, oraz do zadbania, aby prawa kobiet oraz zasada równości mężczyzn i kobiet były chronione i gwarantowane;

9.  przypomina, że żadna religia monoteistyczna nie głosi przemocy i nie może być wykorzystywana jako jej uzasadnienie;

10.  wzywa kraje Afryki Północnej do przyjmowania praw i konkretnych środków zakazujących wszelkich form przemocy wobec kobiet i karzących za jej stosowanie, w tym przemocy domowej i seksualnej, molestowania seksualnego i szkodliwych praktyk tradycyjnych, takich jak okaleczanie żeńskich narządów płciowych i wymuszone małżeństwa, zwłaszcza w przypadku osób nieletnich; podkreśla znaczenie ochrony ofiar i zapewniania im specjalnych usług; z zadowoleniem przyjmuje niedawną kampanię przeciwko przemocy domowej zainicjowaną przez ministra ds. kobiet i rodziny Tunezji, jak również stałe zaangażowanie Maroka – które w 2012 r. zorganizowało dziesiątą kampanię krajową na rzecz zwalczania przemocy wobec kobiet – we wspieranie tej akcji;

11.  przypomina o podwójnej dyskryminacji lesbijek i apeluje do władz krajowych w Afryce Północnej o depenalizację homoseksualizmu i dopilnowanie, aby kobiety nie były dyskryminowane ze względu na orientację seksualną;

12.  podkreśla znaczenie walki z bezkarnością w odniesieniu do wszelkich przejawów przemocy wobec kobiet, zwłaszcza przemocy seksualnej, poprzez zagwarantowanie, że w sprawie takich przestępstw będzie się prowadzić skuteczne dochodzenia, procesy sądowe oraz wymierzać surowe kary, że nieletni będą skutecznie chronieni przez wymiar sprawiedliwości oraz że zagwarantuje się wszystkim kobietom pełny dostęp do wymiaru sprawiedliwości bez jakiejkolwiek dyskryminacji motywowanej wyznaniem lub pochodzeniem etnicznym;

13.  wzywa rządy krajowe do zapewnienia odpowiednich szkoleń, aby pracownicy wymiaru sprawiedliwości i siły bezpieczeństwa były odpowiednio przygotowane do postępowania z przestępstwami przemocy seksualnej i jej ofiarami; podkreśla znaczenie wrażliwego na kwestie płci przejściowego systemu wymiaru sprawiedliwości;

14.  potępia wszelkie rodzaje przemocy, a szczególnie przemoc seksualną, której dopuszczano się przed powstaniami, w ich trakcie oraz po ich zakończeniu, a także stałe stosowanie tej formy przemocy w celu wywierania presji politycznej oraz uciskania, zastraszania i poniżania kobiet; wzywa krajowe systemy wymiaru sprawiedliwości do ścigania tych przestępstw za pomocą adekwatnych metod i podkreśla, że Międzynarodowy Trybunał Karny może interweniować, jeżeli na szczeblu krajowym nie będzie możliwe podjęcie działań sądowych;

15.  podkreśla, że podczas powstań i po nich pozycja kobiet w Afryce Północnej uległa pogorszeniu i częściej są one prześladowane;

16.  wzywa kraje Afryki Północnej do opracowania strategii na rzecz ofiar przemocy seksualnej, która miała miejsce w trakcie powstań i po nich, która zapewni ofiarom odpowiednie odszkodowania, wsparcie ekonomiczne, społeczne i psychologiczne; wzywa władze krajów Afryki Północnej do priorytetowego potraktowania kwestii postawienia jej sprawców przed sądem;

17.  potępia praktykę okaleczania żeńskich narządów płciowych, która wciąż jest stosowana w niektórych częściach Egiptu i wzywa władze krajowe do nasilenia egzekwowania zakazu oraz Komisję do utworzenia programów mających na celu wykorzenienie tej praktyki, w tym dzięki zaangażowaniu organizacji pozarządowych i dzięki edukacji zdrowotnej; podkreśla ponadto znaczenie podnoszenia świadomości, mobilizacji społecznej, edukacji i szkoleń oraz konieczność zaangażowania krajowych, regionalnych i lokalnych władz i społeczeństwa obywatelskiego, a także przywódców religijnych i lokalnych liderów w zwalczanie praktyki okaleczania żeńskich narządów płciowych;

18.  z zadowoleniem zauważa, że w ostatnich dziesięcioleciach coraz więcej państw postanawia podnieść określony prawnie wiek dziewcząt uprawniający do zawarcia związku małżeńskiego (wynosi on 16 lat w Egipcie, 18 lat w Maroku i 20 lat w Tunezji i Libii) oraz potępia próby ponownego obniżenia tego wieku lub ograniczenia wpływu takich reform, jako że wczesne, lub często wymuszane, zawieranie małżeństw odbywa się nie tylko ze szkodą dla praw, zdrowia, psychiki i edukacji dziewcząt, ale jest również powodem ich ubóstwa i negatywnie wpływa na wzrost gospodarczy;

19.  podkreśla fakt, że żadnej dyskryminacji lub przemocy wobec kobiet lub dziewcząt nie można usprawiedliwiać kulturą, tradycją lub religią;

20.  podkreśla potrzebę, zwłaszcza opracowując nowe strategie opieki zdrowotnej, ułatwienia dostępu kobiet i dziewcząt do służby zdrowia i ochrony socjalnej oraz usług społecznych, szczególnie jeżeli chodzi o zdrowie macierzyńskie, seksualne i reprodukcyjne oraz związane z nim prawa; wzywa władze krajowe do pełnego wdrożenia programu działań Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju i planu ONZ dotyczącego rozwoju i ludności oraz zwraca ich uwagę na wnioski ze sprawozdania Funduszu Ludnościowego ONZ (UNFPA) pt. „Z wyboru, nie z przypadku: planowanie rodziny, prawa człowieka i rozwój”;

21.  podkreśla znaczenie szczególnych działań na rzecz informowania kobiet o ich prawach, a także znaczenie współpracy ze społeczeństwem obywatelskim i organami państwowymi zmierzającej do przygotowania reform i wdrażania przepisów dotyczących przeciwdziałania dyskryminacji;

Udział kobiet w podejmowaniu decyzji

22.  podkreśla, że aktywne uczestnictwo kobiet w życiu publicznym i politycznym w charakterze protestujących, głosujących, kandydatek i wybranych parlamentarzystek dowodzi ich chęci pełnego korzystania z praw obywatelskich, które przysługują im jako obywatelkom, oraz walczenia o budowę demokracji; podkreśla, że niedawne wydarzenia arabskiej wiosny pokazały, że kobiety mogą odgrywać ważną rolę w trakcie rewolucji; dlatego też domaga się podjęcia wszelkich niezbędnych kroków, w tym stosowania pozytywnych środków i kwot, w celu zapewnienia postępu w kierunku równego udziału kobiet w podejmowaniu decyzji na wszystkich szczeblach władzy (od samorządu lokalnego do rządu krajowego i od uprawnień wykonawczych do ustawodawczych);

23.  uważa za szczególnie ważne, aby zwiększyć liczbę kobiet uczestniczących w stanowieniu prawa w parlamentach krajowych z myślą o zagwarantowaniu sprawiedliwszej praktyki ustawodawczej i prawdziwie demokratycznych procedur;

24.  popiera ideę wielu parlamentarzystek z tych krajów, że prawa kobiet oraz równouprawnienie, a także czynny udział kobiet w życiu politycznym, gospodarczym i społecznym oraz umacnianie ich potencjału i zwalczanie dyskryminacji można skuteczniej promować i wdrażać do ustawodawstwa w drodze tworzenia frakcji kobiecych w partiach politycznych lub specjalnych komisji parlamentarnych ds. równouprawnienia płci, jeżeli takie jeszcze nie istnieją, które zajmować się będą kwestią płci i uwzględnianiem tej kwestii w pracach parlamentarnych;

25.  nalega, by podwyższyć liczbę kobiet na wszystkich szczeblach decyzyjnych, szczególnie w instytucjach, partiach politycznych, związkach zawodowych oraz w sektorze publicznym (w tym w wymiarze sprawiedliwości) oraz podkreśla, że w wielu sektorach reprezentacja kobiet jest bardzo wysoka, ale jest ich znacznie mniej na wysokich stanowiskach, częściowo z powodu utrzymującej się dyskryminacji płciowej i stereotypów płciowych oraz zjawiska tzw. szklanego sufitu;

26.  uważa, że demokratyczna transformacja wymaga wdrożenia wrażliwych na kwestię płci strategii politycznych i mechanizmów, które zapewnią pełny i na równych prawach udział kobiet procesie podejmowania decyzji w życiu publicznym, czy to w sferze politycznej, ekonomicznej, społecznej czy też dotyczącej środowiska;

27.  zaznacza istotną rolę edukacji i mediów w propagowaniu zmian w mentalności w całym społeczeństwie oraz w przyjmowaniu demokratycznych przepisów dotyczących poszanowania godności ludzkiej i partnerstwa obu płci.

28.  podkreśla znaczenie włączenia większej liczby kobiet w negocjacje pokojowe, mediacje, procesy pojednania narodowego i przywracania pokoju;

29.  podkreśla, że istotne jest organizowanie i finansowanie szkoleń skierowanych do kobiet z myślą o przygotowaniu ich do pełnienia przywództwa politycznego, a także wszelkie inne środki, które przyczyniają się do wzmocnienia pozycji kobiet i do ich pełnego udziału w życiu politycznym, gospodarczym i społecznym;

Wzmocnienie pozycji kobiet

30.  pochwala kraje, które zintensyfikowały działania na rzecz edukacji dziewcząt; ponownie podkreśla jednak, że kobietom i dziewczętom należy zapewnić lepszy dostęp do edukacji, a zwłaszcza szkolnictwa wyższego i kształcenia wyrównawczego pozwalającego nadrobić braki w edukacji; zwraca uwagę, że należy poczynić pewne wysiłki w kierunku likwidacji analfabetyzmu kobiet, a także że należy położyć nacisk na szkolenie zawodowe, w tym kursy wspierające nabywanie przez kobiety umiejętności cyfrowych; zaleca włączenie równouprawnienia płci do programów edukacyjnych;

31.  podkreśla, że dostęp dziewcząt do szkół średnich i szkolnictwa wyższego, a także jakość nauczania muszą być priorytetem rządów i parlamentów państw Afryki Północnej, zważywszy, że jest to sposób na zapewnienie rozwoju, wzrostu gospodarczego i trwałości demokracji;

32.  zwraca się o opracowanie strategii politycznych uwzględniających szczególną sytuację najgorzej sytuowanych grup kobiet, dziewcząt, kobiet niepełnosprawnych, emigrantek i kobiet z mniejszości etnicznych, homoseksualnych i transseksualnych;

33.  podkreśla, że należy uczynić znacznie więcej w celu zagwarantowania niezależności ekonomicznej kobiet, a także zachęcić je do przedsiębiorczości, w tym w sektorze rolnictwa i usług; podkreśla, że samodzielność ekonomiczna kobiet daje siłę do przeciwstawienia się przemocy i poniżaniu; jest zdania, że należy wspierać wymianę doświadczeń na szczeblu regionalnym pomiędzy przedsiębiorcami, związkami zawodowymi oraz społeczeństwem obywatelskim, a w szczególności wspierać najbardziej pokrzywdzone przez los kobiety zamieszkujące tereny wiejskie i ubogie dzielnice miast;

34.  wzywa rządy krajów Afryki Północnej do zachęcania kobiet do udziału w rynku i pracy i wspierania ich oraz do podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu zapobiegania dyskryminacji płciowej w miejscu pracy; podkreśla zapotrzebowanie na narzędzia, które mogą umożliwić kobietom dostęp do rynku pracy w dziedzinach tradycyjnie dla nich zamkniętych;

35.  docenia rolę mediów w promowaniu kwestii dotyczących sytuacji kobiet i ich roli w społeczeństwie, a także ich wpływ na postawę obywateli w ich krajach; zaleca opracowanie planu działań, który będzie miał na celu wspieranie kobiet w mediach, zarówno jako ścieżki kariery zawodowej, jak i w celu monitorowania jaki jest wizerunek kobiet w telewizji, przez produkcję programów telewizyjnych i wykorzystywanie nowych mediów (internet i sieci społeczne) w celu zachęcania do kobiet do udziału w polityce i propagowania idei, że tradycja i równe szanse mogą iść zgodnie w parze;

36.  sugeruje podjęcie kroków w kierunku monitorowania procesu wzmocnienia pozycji kobiet, w tym pod względem poszanowania ich praw jako pracowników, szczególnie w sektorze przemysłowym i usługowym, na obszarach wiejskich i przemysłowych obszarach miejskich, a także wspierania przedsiębiorczości kobiet i równej płacy;

37.  podkreśla, że istnieje dodatnia korelacja między wielkością sektora MŚP danego kraju i stopą wzrostu gospodarczego; jest przekonany, że mikrofinansowanie jest pożytecznym narzędziem wzmacniania praw kobiet i przypomina, że inwestycje w kobiety są również inwestycjami w rodziny i wspólnoty oraz pomagają zlikwidować ubóstwo, załagodzić niepokoje społeczne i zmniejszyć trudności gospodarcze oraz wzmocnić spójność społeczną, poza tym zwiększają niezależność finansową kobiet; przypomina, że mikrofinansowanie nie polega jedynie na udzielaniu kredytów, obejmuje ono również zarządzanie oraz doradztwo finansowe i handlowe oraz programy oszczędnościowe;

38.  zwraca się do krajowych władz publicznych o opracowanie polityki w zakresie uregulowań dotyczących mikrokredytów, w celu uniknięcia negatywnych skutków ubocznych, takich jak nadmierne zadłużenie, na które kobiety są narażone ze względu na brak informacji i odpowiednich przepisów;

39.  zachęca państwa Afryki Północnej do wprowadzania mechanizmów wspomagających i wspierających przedsiębiorczość kobiet, w tym przez udzielanie informacji, ochronę prawną oraz kształcenie na rzecz awansu społecznego i w zakresie zarządzania;

40.  zachęca do wzmacniania pozycji kobiet poprzez projekty wymiany, które dla organizacji kobiecych i poszczególnych kobiet naukowców pochodzących z różnych państw stworzyłyby możliwość spotkań oraz wymiany doświadczeń i wniosków, co z kolei pomogłoby im w opracowaniu strategii i działań, które można powtórzyć w innych sytuacjach przy uwzględnieniu różnych potrzeb i uwarunkowań związanych z miejscem pochodzenia;

41.  podkreśla wagę zagwarantowania, że programy i działania na rzecz wzmocnienia pozycji kobiet w tym regionie będą zgodne z trzema poziomami interwencji: pierwszy z nich to poziom instytucjonalny dążący do równouprawnienia płci dzięki reformie ram prawnych i wprowadzeniu nowego ustawodawstwa, który dostarcza także wsparcia technicznego; drugi wspiera organizacje społeczeństwa obywatelskiego, które działają na rzecz praw kobiet i ich większego udziału w procesie decyzyjnym; oraz trzeci, w ramach którego pracuje się bezpośrednio na poziomie lokalnych społeczności, zwłaszcza na obszarach wiejskich, w celu zmiany społecznych zachowań i tradycji oraz otwarcia przestrzeni dla kobiet w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym w ich otoczeniu;

Europejska polityka sąsiedztwa/działania unijne

42.  podkreśla, że kwestia wzmocnienia pozycji kobiet powinna stać się centralnym elementem programów realizowanych w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa, jako że są one jednym z kluczowych elementów oceny postępów w zakresie demokratyzacji i praw człowieka; jest zdania, że powinno się nadawać priorytetowe znaczenie równouprawnieniu we wszystkich krajowych dokumentach strategicznych oraz krajowych programach orientacyjnych;

43.  wzywa Komisję do kontynuowania i wzmacniania uwzględniania aspektu płci na różnych unijnych poziomach interwencji niezależnie od ich tematu przewodniego i zachęca Komisję do dalszej współpracy z organizacjami międzynarodowymi i wykorzystywania ich jako realizatorów, tak jak ma to miejsce z UN Women;

44.  zachęca Komisję, aby przy opracowywaniu krajowych projektów w zakresie zaangażowania w działania organizacji społeczeństwa obywatelskiego w państwach Afryki Północnej przyjęła sposób działania uwzględniający aspekt płci w celu ograniczenia nierówności ze względu na płeć i stworzenia warunków sprzyjających sprawiedliwemu udziałowi kobiet i mężczyzn w procesie decyzyjnym;

45.  wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą do pogłębienia dialogu z regionalnymi instytucjami arabskimi, aby zagwarantować, że będą one odgrywać główną rolę we włączaniu praw kobiet w główny nurt oraz związanych z nimi strategii politycznych w całym regionie;

46.  wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą i Komisję do realizacji wspólnego programu prac dotyczącego współpracy podpisanego z Ligą Państw Arabskich, zwłaszcza jeśli chodzi o wzmocnienie pozycji kobiet i prawa człowieka;

47.  wzywa Komisję do zwiększenia puli finansowej przeznaczonej na udzielanie wsparcia kobietom w tym regionie; uważa, że wsparcie to powinno być kontynuowane, uwzględniając zarówno szczególne warunki w każdym kraju, jak i wspólne problemy, z którymi borykają się one w skali regionu, np. problemy gospodarcze i polityczne, dążąc do wzajemnego uzupełniania się programów regionalnych i dwustronnych;

48.  wzywa Komisję do zachęcania do opracowywania i dalszego wspierania już istniejących programów szkolących liderów skierowanych do opiniotwórczych kobiet i do liderów w sektorze biznesowym i finansowym;

49.  jest zdania, że zobowiązania składane przez partnerów zgodnie z zasadą „więcej za więcej” nowej polityki sąsiedztwa powinny należycie uwzględniać prawa kobiet oraz równouprawnienie płci; wzywa zatem wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą i Komisję do opracowania jasnych kryteriów w celu zagwarantowania i monitorowania postępów za pomocą przejrzystego i otwartego procesu, obejmującego konsultacje z organizacjami broniącymi praw kobiet i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego;

50.  wzywa Specjalnego Przedstawiciela UE ds. Praw Człowieka do zwrócenia szczególnej uwagi na prawa kobiet w Afryce Północnej, zgodnie ze zrewidowaną strategią UE dotyczącą praw człowieka;

51.  podkreśla znaczenie zachęcania kobiet do udziału w procesie wyborczym i w związku z tym wzywa władze zainteresowanych państw do zawarcia w ich konstytucjach prawa kobiet do udziału w procesie wyborczym, tak aby usunąć przeszkody uniemożliwiające rzeczywisty udział kobiet w tym procesie; wzywa UE do ścisłej współpracy z rządami w celu dostarczania im wzorcowych praktyk odnośnie do szkolenia kobiet w zakresie praw politycznych i wyborczych; jest zdania, że powinno się to odbywać w drodze cyklu wyborczego za pomocą programów pomocy i w razie potrzeby przy ścisłym nadzorze ze strony unijnej misji obserwacji wyborów;

52.  zachęca Komisję, aby nadał zapewniała monitorowanie wdrażania zaleceń unijnej misji obserwacji wyborów w państwach Afryki Północnej w dziedzinie praw kobiet oraz przedstawiła sprawozdanie Parlamentowi;

53.  wzywa wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel i Komisję do zajęcia się problemem dyskryminacji kobiet pracujących w kodeksie pracy w trakcie spotkań w ramach dialogu politycznego i strategicznego z krajami Afryki Północnej zgodnie z zasadą „więcej za więcej”, oraz do wspierania członkostwa kobiet w związkach zawodowych;

54.  wzywa Komisję i innych darczyńców do wspierania programów służących zapewnieniu wszystkim kobietom równouprawnienia w zakresie dostępu do rynku pracy i szkoleń, a także do zwiększenia środków finansowych przeznaczonych na budowanie potencjału kobiecych organizacji społecznych oraz sieci działających na poziomie krajowym i regionalnym;

55.  wzywa Komisję do podkreślenia pozytywnych przykładów kobiet przedsiębiorców, między innymi kobiet z państw Afryki Północnej lub z organizacji zrzeszających kobiety przedsiębiorców z Europy i Afryki Północnej, w tym w dziedzinie technologii i przemysłu; w związku z tym wzywa Komisję do opracowania instrumentów służących rozpowszechnianiu właściwych informacji, aby dopilnować, by zdobyte doświadczenie wykorzystane zostało w najwyższym możliwym stopniu w celu wspierania potencjału rozwoju takich działań wśród społeczności mniej dynamicznych pod względem gospodarczym, a także w celu rozszerzenia zakresu wiedzy w tym zakresie;

56.  wzywa Komisję, by dokonując ocen skutków w odniesieniu do krajów, z którymi prowadzi negocjacje pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu, uwzględniła potencjalny wpływ społeczny tej umowy oraz jej potencjalny wpływ na prawa człowieka, a zwłaszcza prawa kobiet, w tym w sektorze nieformalnym;

57.  wzywa Komisję do wspierania działań służących natychmiastowemu i właściwemu zaspokajaniu specyficznych potrzeb kobiet w sytuacji kryzysu i konfliktu, a także ograniczaniu ryzyka narażenia ich na przemoc uwarunkowaną płcią;

58.  wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą i Komisję do zapewnienia sprzyjających warunków dla swobodnych działań społeczeństwa obywatelskiego i jego udziału w przemianach demokratycznych podczas spotkań w ramach dialogu politycznego i strategicznego z krajami Afryki Północnej;

59.  wzywa Komisję do zasilenia szeregów personelu zajmującego się kwestiami płci w delegacjach UE w regionie oraz do zagwarantowania, by w proces konsultacji związany z planowaniem zaangażowane były kobiety i organizacje pozarządowe;

60.  z zadowoleniem przyjmuje otwarcie nowych siedzib UN Women w Afryce Północnej i zachęca delegatury UE w zainteresowanych krajach do dalszej współpracy z biurami ONZ w celu określenia środków służących zapewnieniu równości płci i wspieraniu praw kobiet w związku z arabską wiosną;

61.  wzywa Komisję, by zachęcała do tworzenia i finansowania centrów doradczych oraz tzw. domów kobiet, gdzie kobiety mogą uzyskać poradę na każdy temat, począwszy od praw politycznych, poprzez doradztwo prawne, zdrowie, a skończywszy na przemocy domowej, jako że podejście holistyczne jest im pomocne, a także dyskretniejsze w przypadku, gdy dochodzi do przemocy;

62.  zachęca władze krajowe w Afryce Północnej do zainicjowania programów, które uczulą na problem przemocy domowej w połączeniu z rozwojem schronisk dla kobiet, które doświadczyły lub doświadczają przemocy domowej;

63.  wzywa władze państw Afryki Północnej do zapewnienia kobietom będącym ofiarami i świadkami przemocy właściwej opieki medycznej i psychologicznej, darmowych usług prawych i dostępu do wymiaru sprawiedliwości, a także mechanizmów wnoszenia skarg;

64.  przypomina, że społeczeństwo obywatelskie, organizacje pozarządowe oraz organizacje kobiet powinny również otrzymywać wsparcie za pośrednictwem mechanizmów Unii dla Śródziemnomorza; wzywa Komisję do ułatwienia współpracy między organizacjami kobiecymi w UE i ich odpowiednikami w Afryce Północnej;

65.  wzywa Komisję do wspierania podejmowanych w krajach Afryki Północnej wysiłków na rzecz zbudowania głębokiej i trwałej demokracji opierającej się na poszanowaniu praw człowieka, podstawowych swobód, praw kobiet, zasad równości mężczyzn i kobiet, niedyskryminacji i praworządności; podkreśla konieczność wspierania rozwoju aktywnego obywatelstwa w regionie dzięki technicznemu i finansowemu wsparciu społeczeństwa obywatelskiego w celu wspomożenia powstawania demokratycznej kultury politycznej;

66.  wzywa Komisję do zagwarantowania pełnej jawności negocjacji handlowych, w tym jeśli chodzi o wszelkie informacje ogólne, na bazie których umowy handlowe są proponowane; podkreśla że organizacje kobiece i organizacje społeczeństwa obywatelskiego powinny być aktywnie zaangażowane w cały ten proces;

67.  wzywa Zgromadzenie Parlamentarne Unii dla Śródziemnomorza, aby każdego roku poświęciło sesję marcową omówieniu sytuacji kobiet w regionie;

68.  wzywa Komisję do promowania wzmacniania procesu stambulsko-marrakeszańskiego i wspierania programów, które promują dialog między społeczeństwem obywatelskim i rządami w regionie euro-śródziemnomorskim;

69.  jest przekonany, że utworzony niedawno Europejski Fundusz na rzecz Demokracji powinien poświęcać szczególną uwagę zaangażowaniu kobiet w procesy reform demokratycznych w Afryce Północnej poprzez wspieranie organizacji kobiecych oraz realizację projektów w dziedzinach związanych z problematyką płci, takich jak zachęcanie do dialogu międzykulturowego i międzywyznaniowego, walka z przemocą, tworzenie miejsc pracy, wspieranie zaangażowania kulturalnego i politycznego, rozszerzenie dostępu do sprawiedliwości, opieki zdrowotnej oraz edukacji dla kobiet i dziewcząt na równych zasadach, a także zapobieganie lub likwidowanie dyskryminacji kobiet i naruszania ich praw;

70.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, a w szczególności koordynatora UE ds. zwalczania handlu ludźmi, aby uwzględnił i stosował jednolite podejście w zakresie koordynacji unijnych działań w zakresie polityki zewnętrznej w ramach strategii UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi na lata 2012-2016; uważa, że zawsze kiedy jest to możliwe władze w krajach Afryki Północnej powinny być zachęcane do nawiązywania współpracy z innymi państwami regionu w zakresie zwalczania handlu ludźmi;

71.  wzywa Komisję do wspierania projektów dotyczących kobiet i wzmacniania sieci kobiet na wyższych uczelniach, w środkach masowego przekazu, w instytucjach kulturalnych, przemyśle filmowym oraz innych sektorach kreatywnych, a także podkreśla znaczenie umacniania wymiany kulturalnej pomiędzy obydwoma wybrzeżami Morza Śródziemnego, w tym poprzez media społeczne, platformy cyfrowe i transmisje satelitarne;

72.  wzywa rządy i władze państw członkowskich do priorytetowego traktowania praw kobiet w dwustronnych kontaktach dyplomatycznych i handlowych z krajami Afryki Północnej;

73.  apeluje do Komisji o wzmocnienie programów wymiany naukowej na poziomie szkolnictwa wyższego, takich jak Erasmus Mundus, a także do zachęcania kobiet do udziału w nich; domaga się również rozwoju współpracy międzyregionalnej (np. poprzez partnerstwo lub wymiany partnerskie typu peer-to-peer) pomiędzy regionami północnej i południowej części basenu Morza Śródziemnego;

74.  z zadowoleniem przyjmuje partnerstwa w zakresie mobilności, jako że ułatwiają one wymianę oraz pozwalają zarządzać migracją w sposób ludzki i godny;

o
o   o

75.  zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i rządom państw członkowskich.

(1) Rezolucja nr 1873 (2012) przyjęta przez Zgromadzenie dnia 24 kwietnia 2012 r. (13. posiedzenie). (2) Dz.U. C 188 E z 28.6.2012, s. 26. (3) Dz.U. C 199 E z 7.7.2012, s. 158. (4) Dz.U. C 296 E z 2.10.2012, s. 114. (5) Dz.U. C 296 E z 2.10.2012, s. 126. (6) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0069. (7) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0113.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie przygotowania wieloletnich ram finansowych dotyczących finansowania współpracy UE na rzecz państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku oraz krajów i terytoriów zamorskich na lata 2014-2020 (11. Europejski Fundusz Rozwoju) (2012/2222(INI))

P7_TA(2013)0076 A7-0049/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając umowę z Kotonu zawartą między państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi w dniu 23 czerwca 2000 r.(1),

–  uwzględniając część IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) i decyzję o stowarzyszeniu zamorskim z dnia 27 listopada 2001 r.(2) dotyczącą stowarzyszenia między UE (wcześniej WE) a szeregiem krajów i terytoriów zamorskich (KTZ),

–  uwzględniając przyjęty przez Komisję w dniu 16 lipca 2012 r. wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską (decyzja o stowarzyszeniu zamorskim) (COM(2012)0362), który jest obecnie przedmiotem negocjacji w Radzie,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 7 grudnia 2011 r. pt. „Przygotowanie wieloletnich ram finansowania współpracy UE z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku oraz krajami i terytoriami zamorskimi w latach 2014–2020 (11. Europejski Fundusz Rozwoju)” (COM(2011)0837),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 13 października 2011 r. pt. „Zwiększanie wpływu unijnej polityki rozwoju – Program działań na rzecz zmian” (COM(2011)0637),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 czerwca 2001 r. pt. „Program działania na rzecz włączenia kwestii równości płci do wspólnotowej współpracy w dziedzinie rozwoju” (COM(2001)0295),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 września 2012 r. pt. „Korzenie demokracji i zrównoważonego rozwoju: Współpraca Europy ze społeczeństwem obywatelskim w dziedzinie stosunków zewnętrznych (COM(2012)0492),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 29 czerwca 2011 r. zatytułowany „Budżet z perspektywy ”Europy 2020„” (COM(2011)0500),

–  uwzględniając konsensus europejski w sprawie rozwoju z dnia 20 grudnia 2005 r., podobnie jak europejski plan działań w dziedzinie rozwoju i wynikające z niego wytyczne,

–  uwzględniając europejski konsensus w sprawie pomocy humanitarnej z dnia 18 grudnia 2007 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady z dni 29 czerwca 2012 r. oraz 15 października 2012 r.,

–  uwzględniając art. 32 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych ratyfikowanej przez Unię Europejską w dniu 23 grudnia 2010 r.,

–  uwzględniając rezolucję Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE w sprawie integracji osób niepełnosprawnych w krajach rozwijających się (ACP-EU/100.954/11),

–  uwzględniając plan działania Unii Europejskiej na rzecz równości płci oraz wzmocnienia pozycji kobiet w kontekście współpracy na rzecz rozwoju (2010–2015),

–  uwzględniając wytyczne Unii Europejskiej w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz zwalczania wszelkich form ich dyskryminacji,

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju oraz opinie Komisji Budżetowej i Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia(A7-0049/2013),

A.  mając na uwadze, że umowa wewnętrzna ustanawiająca 10. EFR wygaśnie w dniu 31 grudnia 2013 r. i że Komisja w swoim komunikacie COM(2011)0837 przedstawiła projekt umowy wewnętrznej, która od 1 stycznia 2014 r. ma zastąpić wcześniejszą umowę;

B.  mając na uwadze, że projekt ten, przewidziany na lata 2014–2020, jest obecnie negocjowany w Radzie, w czym Parlament nie bierze udziału; mając na uwadze, że nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by Parlament, opierając się na komunikacie Komisji zawierającym projekt umowy wewnętrznej, sporządził sprawozdanie z własnej inicjatywy dotyczące 11. EFR;

C.  mając na uwadze, że Komisja nie przewiduje ujęcia EFR w budżecie w 2014 r., lecz dopiero od 2021 r., co jest godne ubolewania; mając jednak na uwadze, że warto się do tego przygotować już teraz, aby nie doprowadziło to do zmniejszenia środków przyznawanych na partnerstwo AKP-UE oraz na pomoc rozwojową ogółem;

D.  mając na uwadze konieczność przyznania wystarczających środków na 11. EFR, aby UE wywiązała się ze zobowiązań w dziedzinie rozwoju uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym i przeznaczyła 0,7% PKB na pomoc na rzecz rozwoju, przyczyniając się w ten sposób do realizacji milenijnych celów rozwoju (MCR);

E.  mając na uwadze, że sprawozdania dotyczące postępów w dziedzinie milenijnych celów rozwoju obrazują nierówne postępy oraz że milenijne cele rozwoju w dziedzinie zdrowia matek i dzieci nie zostaną zrealizowane w roku 2015 w większości krajów AKP;

F.  mając na uwadze, że propozycje finansowe na lata 2014–2020, omawiane obecnie w Radzie, są niepokojące w kontekście przyszłości europejskiej polityki na rzecz rozwoju, a także w kontekście stowarzyszenia, które łączy KTZ z UE;

G.  mając na uwadze, że choć pozostaje jeszcze wiele do zrobienia w celu osiągnięcia istotnego postępu, pomoc UE jest coraz bardziej skuteczna oraz że wspólnotowe działania na rzecz międzynarodowej solidarności cieszą się poparciem u ponad trzech czwartych obywateli europejskich;

H.  mając na uwadze, że innowacyjne metody finansowania są niezbędne do zwiększenia oficjalnej pomocy rozwojowej, gdyż zapewniają sprawiedliwszy wkład sektora gospodarczego i finansowego;

I.  mając na uwadze, że donatorzy muszą przestać popierać stosowanie zasady własnej odpowiedzialności krajów partnerskich i tym samym pozbawiać ich środków finansowych, które potrzebują do wzmocnienia swoich instytucji i usług publicznych;

J.  mając na uwadze, że państwa rozwijające muszą pilnie ustanowić system podatkowy, w którym uwzględnią zdolność własnych obywateli do płacenia podatków;

K.  mając na uwadze, że w swym komunikacie dotyczącym programu działań na rzecz zmian Komisja wyraża chęć stosowania zasady zróżnicowania w przydziale środków europejskiej polityki na rzecz rozwoju, do której należy 11. EFR oraz wprowadza zasadę tematycznej koncentracji działań, a także stosowanie łączenia pożyczek i dotacji i wsparcie dla sektora prywatnego;

L.  mając na uwadze, że konsensus europejski w sprawie rozwoju i umowa z Kontonu przypisują organizacjom społeczeństwa obywatelskiego oraz władzom lokalnym i regionalnym zasadniczą rolę w zwalczaniu ubóstwa i w działaniach na rzecz dobrego sprawowania rządów;

M.  mając na uwadze, że wniosek w sprawie decyzji o stowarzyszeniu zamorskim uznaje specyfikę krajów i terytoriów zamorskich(KTZ), które zmagają się z odmiennymi problemami niż problemy krajów AKP; mając na uwadze, że stowarzyszenia zamorskie nie powinny w związku z tym być już obejmowane EFR, lecz instrumentem finansowym ad hoc ujętym w budżecie UE;

N.  mając na uwadze, że umowa o partnerstwie 2000/483/WE między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, podpisana w Kotonu w dniu 23 czerwca 2000 r., stanowi, iż sytuacja kobiet i kwestie równości płci należy systematycznie uwzględniać we wszystkich dziedzinach, zarówno politycznych i gospodarczych, jak i społecznych;

O.  mając na uwadze, że w planie działania Unii Europejskiej uznano, że udział kobiet w życiu publicznym i aspekt równości płci są istotne dla rozwoju jej krajów partnerskich i osiągnięcia milenijnych celów rozwoju; mając na uwadze, że w ramach programu działań na rzecz zmian  równość kobiet i mężczyzn stanowi główną oś działań Unii;

Cele 11.EFR

1.  przypomina, że głównym celem zarówno europejskiej polityki na rzecz rozwoju (zgodnie z art. 208 TFUE), jak i umowy z Kotonu i europejskiego konsensusu na rzecz rozwoju jest ograniczenie, a docelowo wyeliminowanie ubóstwa; nalega w związku z tym, aby co najmniej 90% środków przyznanych dla państw AKP w ramach 11. EFR spełniało kryteria oficjalnej pomocy rozwojowej, ustanowione przez Komitet Pomocy Rozwojowej OECD;

2.  uważa, że osiągnięcie tego celu wymaga zwiększenia wysiłków w zakresie realizacji milenijnych celów rozwoju, w przypadku których odnotowano najmniejsze postępy, w szczególności tych dotyczących podstawowych sektorów społecznych i równości płci zgodnie z art. 22, 25 i 31 umowy z Kotonu; ponownie wyraża swoje poparcie dla inicjatywy i umów dotyczących milenijnych celów rozwoju i wzywa Komisję i państwa członkowskie, by w porozumieniu z krajami AKP w 11. EFR przyznały 20% środków na świadczenie podstawowych usług społecznych, w szczególności w dziedzinie zdrowia i podstawowej edukacji, aby zapewnić realizację milenijnych celów rozwoju 2, 3, 4, 5 i 6 oraz innych zobowiązań w zakresie rozwoju ustanowionych na szczeblu międzynarodowym; w związku z tym apeluje, aby do 11. EFR i jego programowania stosować wskaźniki skuteczności działania dotyczące równości płci, proponowane w europejskim planie działań na rzecz uwzględnienia równości kobiet i mężczyzn w unijnej współpracy na rzecz rozwoju, co pozwoli zapewnić właściwą i ciągłą realizację działań sporadycznych oraz propagowanie kwestii płci we wszystkich programach;

3.  z naciskiem apeluje do Komisji i krajów partnerskich o priorytetowe traktowanie wsparcia przeznaczonego na umocnienie systemów opieki zdrowotnej, aby zapewnić dostęp do podstawowych świadczeń w dziedzinie zdrowia matek, zdrowia reprodukcyjnego i zdrowia dzieci ze szczególnym uwzględnieniem najuboższej ludności oraz walki z HIV/AIDS, przypominając, że cele te są milenijnymi celami rozwoju, w stosunku do których postępy okazały się niezadowalające w wielu krajach AKP;

4.  uważa, że dla osiągnięcia powyższego celu niezwykle ważne jest angażowanie najsłabszych grup społecznych, w tym kobiet, dzieci i osób niepełnosprawnych, we wszystkie projekty, które mają na celu eliminację ubóstwa, na etapie ich planowania, realizacji i oceny;

5.  wyraża uznanie dla okazywanej przez Komisję woli bardziej strategicznego i skoordynowanego działania w obszarze zabezpieczenia społecznego w krajach rozwijających się i wzywa do prowadzenia – w partnerstwie z krajami AKP – zintegrowanej polityki zabezpieczenia społecznego obejmującej także wsparcie dla podstawowych mechanizmów, takich jak utworzenie progów zabezpieczenia społecznego z tytułu 11. EFR;

Wspieranie rozwoju gospodarczego i społecznego KTZ

6.  przypomina, że EFR finansuje nie tylko partnerstwo AKP-UE, ale również stowarzyszenie KTZ-UE, złożone w szczególności z 26 KTZ;

7.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wniosek w sprawie decyzji o stowarzyszeniu dostrzega potrzebę wprowadzenia nowego zrównoważonego partnerstwa z KTZ, skupiającego się na czterech nowych celach:

8.  ubolewa nad brakiem instrumentu finansowego poświęconego wyłącznie KTZ i włączonego do budżetu UE, co umożliwiłoby demokratyczną i przejrzystą kontrolę przyznawanych w ten sposób środków;

9.  wzywa do lepszej współpracy między regionami najbardziej oddalonymi, krajami AKP i krajami trzecimi sąsiadującymi z KTZ, do połączonego wykorzystywania poszczególnych instrumentów finansowych przeznaczonych dla tych regionów, krajów AKP i państw trzecich, a także do ułatwionego dostępu KTZ i regionów najbardziej oddalonych do posiedzeń plenarnych Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE w charakterze obserwatorów, z zastrzeżeniem regulaminu Zgromadzenia;

Ujęcie w budżecie i koperta finansowa

10.  ponownie wzywa do budżetyzacji Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR) w następnym okresie programowania, a gdyby to nie nastąpiło, począwszy od 2021 r. w połączeniu z pełnym przeniesieniem do sekcji 4 wieloletnich ram finansowych („UE jako partner globalny”), ponieważ przyczyniłoby się to do bardziej skutecznego promowania priorytetów Unii oraz wsparcia tematycznego, a także zwiększyłoby kontrolę demokratyczną, widoczność, przewidywalność oraz spójność działań UE jako największego światowego dostarczyciela pomocy na rzecz rozwoju;

11.  zwraca się do Komisji, by przygotowała budżetyzację EFR na jak najlepszych warunkach, regularnie informowała Parlament Europejski o tych przygotowaniach i prowadziła ścisłą współpracę z krajami AKP, by zapewnić ich przyszły udział w realizacji EFR;

12.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że klucze podziału proponowane przez państwa członkowskie w 11. EFR są zbliżone do kluczy podziału w przypadku budżetu UE i z zadowoleniem przyjmuje również dostosowanie okresu programowania 11. EFR do okresu realizacji wieloletnich ram finansowych UE;

13.  popiera propozycję Komisji dotyczącą przeznaczenia na 11. EFR maksymalnej łącznej kwoty 30 319 000 000 EUR (w cenach z 2011 r.) i chciałby, by kwoty przyjęte dla 11. ERF i dla innych instrumentów współpracy, w tym instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju, pozwalały utrzymać oficjalną pomoc rozwojową UE na jej aktualnym poziomie, względnie ją zwiększyć i przyczynić się w ten sposób do osiągnięcia przez państwa członkowskie UE wspólnego celu polegającego na przeznaczeniu 0,7% ich PKB na oficjalną pomoc rozwojową;

14.  podkreśla konieczność – z uwagi na dużą podatność niektórych krajów AKP na zagrożenie katastrofami – dokonania dużych inwestycji w ograniczenie ryzyka katastrof w programach na rzecz rozwoju finansowanych przez EFR; podkreśla, że inwestycje te mają zasadnicze znaczenie dla zmniejszenia potrzeb pojawiających się w nagłych sytuacjach oraz dla zwiększenia odporności krajów AKP na takie sytuacje;

15.  głęboko ubolewa nad umową zawartą przez państwa członkowskie w dniu 8 lutego 2013 r. dotyczącą obniżenia o 11% puli środków dla 11. EFR zaproponowanej w lipcu 2012 r. przez Komisję; zwraca uwagę na poważną sprzeczność, jak istnieje między wielokrotnymi zobowiązaniami Rady do osiągnięcia do 2015 r. celów w zakresie pomocy na rzecz rozwoju a poważnymi cięciami środków przeznaczonych na solidarność międzynarodową poczynionymi zarówno w budżetach państw członkowskich, jak i UE;

16.  uważa, że dokonując tego rodzaju cięć budżetowych, UE i państwa członkowskie, jako główni donatorzy oficjalnej pomocy rozwojowej, będą w dużej części ponosili odpowiedzialność, jeżeli w 2015 r. nie zostanie osiągnięty cel zmniejszenia ubóstwa na świecie o połowę;

17.  podkreśla znaczenie posiadania budżetu UE odpowiadającego wyzwaniom, jakim należy sprostać, zwłaszcza w czasach kryzysu, z uwagi na to, że umożliwia on finansowanie, które nie mogłoby zostać zapewnione na szczeblu krajowym, w szczególności finansowanie rozwoju; w tym kontekście i z myślą o tym, aby budżet UE nie zależał wyłącznie od poziomu płatności, nalega na konieczność stworzenia zasobów własnych, takich jak podatek od transakcji finansowych;

18.  pragnie, aby, niezależnie od klucza podziału i ostatecznych kwot przyjętych dla 11. EFR, kwota przewidziana na KTZ w łącznej puli środków EFR była taka sama jak kwota zaproponowana przez Komisję;

19.  pragnie, aby w 11. EFR część środków przeznaczona na program Intra-AKP oraz na programy regionalne była taka sama, jak w 10. EFR, przy jednoczesnym przewidzeniu elastycznej kwoty środków bez konkretnego przeznaczenia oraz zapewnieniu maksymalnej komplementarności między tymi środkami a przyszłym programem panafrykańskim przewidzianym w przyszłym instrumencie finansowania współpracy na rzecz rozwoju, ponieważ środki te w części posłużą do finansowania nowego instrumentu reagowania na kryzysy zewnętrzne o wymiarze międzynarodowym (np. kryzys finansowy, żywnościowy czy humanitarny), które mogą dotknąć jakiś kraj AKP, a także pilnej pomocy humanitarnej; podkreśla znaczenie tych programów, które przyczyniają się do zwiększenia możliwości przygotowania się krajów AKP na sytuacje nagłe, ich odporności na nie oraz koordynacji działań w sytuacjach nadzwyczajnych, odbudowy i rozwoju;

20.  uważa, że należy przyznać około 5% zasobów 11. EFR na wydatki wspierające Komisji w celu zapewnienia efektywnego zarządzania tym instrumentem;

Reforma europejskiej polityki na rzecz rozwoju i 11. EFR

21.  przypomina, że umowa z Kotonu nadal powinna stanowić podstawowe ramy odniesienia dla 11. EFR;

22.  uważa, że rzeczywiste wprowadzenie w życie zasady zróżnicowania w dostępie do środków 11. EFR może przynieść pozytywne skutki tylko wtedy, gdy zasada jest równoważona przez wskaźnik podatności na zagrożenia, uzupełniający kryterium PKB, łączący krajowy wskaźnik pomiaru ubóstwa i nierówności oraz uwzględniający szczególną sytuację małych wyspowych krajów rozwijających się, zgodnie z art. 2 tiret ostatnie umowy z Kotonu; przypomina, że tylko utrzymanie ścisłego dialogu politycznego będzie warunkowało zaakceptowanie tej zasady przez naszych partnerów z grupy AKP;

23.  przyznaje jednak, że zastosowanie zasady zróżnicowania jest niezbędne w dialogu politycznym, by zachęcić kraje AKP o średnich dochodach i dochodach mieszczących się w górnej strefie dochodów średnich do stworzenia państwa opiekuńczego i opracowania krajowej polityki redystrybucji bogactw oraz zwalczania ubóstwa i nierówności;

24.   pragnie jednak zwrócić uwagę na znaczenie utrzymania wszystkich krajowych pul środków przeznaczonych na 11. EFR, ponieważ europejska pomoc rozwojowa może jeszcze mieć decydujący wpływ w niektórych krajach AKP o średnich dochodach i dochodach mieszczących się w górnej strefie dochodów średnich przez wspieraniu reform prawodawstwa mających na celu zmniejszenie nierówności;

25.  uważa, że w ramach zróżnicowania należy uwzględnić również szczególną sytuację państw niestabilnych, wychodząc z założenia, że konsekwencje dla ludności upadłego państwa są bardzo negatywne i niweczą postęp osiągnięty w obszarze rozwoju; podkreśla, że przywrócenie rządów prawa w upadłym państwie wydaje się być o wiele bardziej kosztowne i długotrwałe niż zwiększenie wsparcia dla państw uznanych za niestabilne i domaga się w związku z tym, aby w ramach programowania 11. EFR szczególną uwagę poświęcono regionowi Sahelu i Rogowi Afryki;

26.  zauważa, że program na rzecz zmian zawiera nowe propozycje, zwłaszcza propozycję łączenia dotacji i pożyczek oraz propozycję wsparcia sektora prywatnego; uznaje, że wykorzystanie tych mechanizmów powinno mieć na celu przede wszystkim wyrwanie obywateli krajów rozwijających się z ubóstwa i uzależnienia od pomocy oraz przyczynienie się do wzmocnienia sektora prywatnego w krajach AKP, gdyż w przeciwnym przypadku sprzyjałyby one rozwojowi i wzrostowi, które nie byłyby zrównoważone; zwraca się do Komisji o poinformowanie Parlamentu Europejskiego o wynikach niedawno zamówionej analizy udziału sektora prywatnego w rozwoju i rozszerzaniu działalności w obszarze łączenia dotacji i pożyczek UE;

27.  przyznaje, że nowe sposoby finansowania, takie jak łączenie dotacji i pożyczek, posiadają na pewno zalety w kontekście zmniejszania się zasobów publicznych; niemniej jednak apeluje do Komisji i EBI o wykonanie niezależnych i dogłębnych ocen skutków, aby zmierzyć wpływ tych nowych sposobów finansowania na ograniczenie ubóstwa, środowisko itp.; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie „Results Measurement Framework” (REM), wskaźnika umożliwiającego EBI zmierzenie wpływu na rozwój wszystkich jego działań przeprowadzanych poza UE; wzywa Komisję do opublikowania wytycznych i precyzyjnych kryteriów wyjaśniających zasady, jakimi należy się kierować przy wyborze projektów w ramach wdrażania tych nowych narzędzi; apeluje wreszcie o wzmocnienie synergii i uzupełniającego charakteru działań Komisji, EBI oraz innych europejskich dwustronnych instytucji finansowych, takich jak banki rozwoju;

28.  uznaje ponadto znaczenie wspierania sektora prywatnego, a zwłaszcza mikroprzedsiębiorstw i MŚP w krajach AKP, aby sprzyjać tworzeniu bogactwa i powstawaniu uwarunkowań korzystnych dla przedsiębiorstw, co umożliwi wzrost bardziej sprzyjający włączeniu społecznemu, zrównoważony oraz mający wpływ na ograniczanie ubóstwa;

29.  odnotowuje powstanie unijnej platformy na rzecz współpracy zewnętrznej i rozwoju, w obrębie której Parlament Europejski jest obserwatorem, przeznaczonej do ukierunkowywania istniejących mieszanych mechanizmów łączenia dotacji i pożyczek; uważa, że ani EBI, ani społeczeństwo obywatelskie nie są odpowiednio zaangażowane w tę nową strukturę; apeluje zatem do Komisji o zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego bezpośrednio w prace platformy oraz o uznanie niepowtarzalnej roli EBI jako instytucji finansowej UE w zarządzaniu platformą;

30.  przyjmuje do wiadomości propozycję tematycznej koncentracji działań, którą Komisja przedstawia w swoim programie na rzecz zmian; podkreśla, że koncentrowanie działań nie powinno przesłaniać szczególnych potrzeb niektórych państw i przypomina, że skoro podstawą skuteczności pomocy jest odpowiedzialność demokratyczna, to centralnym elementem przy określaniu sektorów, w których powinna się skupiać pomoc i które zostaną uwzględnione w krajowych programach orientacyjnych, musi być dialog z wszystkimi podmiotami działającymi w sferze rozwoju, w szczególności z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego i władzami lokalnymi oraz elastyczność;

31.  apeluje o niezwłoczne wdrożenie rezolucji Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE w sprawie integracji osób niepełnosprawnych w krajach rozwijających się, szczególnie jej art. 19, 20, 21 i 22, w celu zagwarantowania, że 11. EFR będzie sprzyjał włączeniu społecznemu i będzie dostępny dla wszystkich;

32.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że UE przeznaczyła na opracowaną przez ONZ inicjatywę „Zrównoważona energia dla wszystkich” dotację ze środków 10. EFR w wysokości 500 mln EUR i zwraca się o kontynuowanie tego działania w ramach 11. EFR;

33.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że rolnictwo, a zwłaszcza pomoc dla gospodarstw rodzinnych, znajduje się wśród priorytetów tematycznych przyszłej europejskiej polityki rozwoju; przypomina o zobowiązaniu – kontynuowanym w niewielkim stopniu – podjętym przez państwa AKP w deklaracji z Maputo, dotyczącym przeznaczania przynajmniej 10% ich rocznych budżetów krajowych na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich;

34.  kładzie nacisk na fakt, że koncentracja tematyczna nie może zagrażać ogólnemu wsparciu budżetowemu, które powinno pozwalać zwiększyć dobre zarządzanie finansami publicznymi beneficjentów; pragnie, aby narzędzie to zachowało istotne miejsce w 11. EFR, zacieśniając zarazem dialog dotyczący praw człowieka prowadzony przez Komisję i państwa AKP;

Kontrola demokratyczna

35.  odnotowuje dobrowolne zobowiązanie się Komisji do informowania Parlamentu Europejskiego o dokumentach strategicznych 11. EFR, ale ubolewa nad brakiem konkretnych uprawnień Parlamentu w odniesieniu do środków przyjętych w ten sposób przez Komisję; przypomina także o równie kluczowej roli, jaką Wspólne Zgromadzenie Parlamentarne AKP-UE może odegrać w zakresie kontroli demokratycznej wszystkich tych dokumentów strategicznych EFR, zgodnie z art. 17 umowy z Kotonu, a zwłaszcza z jego ust. 2 tiret trzecie;

36.  przypomina o znaczeniu przestrzegania zasady odpowiedzialności demokratycznej, określonej w programie na rzecz skuteczności pomocy; w tym celu zwraca się do Komisji o kontynuowanie wsparcia na rzecz zwiększania potencjału parlamentów krajowych i trybunałów obrachunkowych krajów AKP oraz informowania społeczeństwa obywatelskiego i zachęca kraje AKP do zapewnienia bardziej czynnego udziału ich parlamentów krajowych, aby przekazywanie środków przewidzianych w krajowych dokumentach strategicznych podlegało kontroli parlamentarnej a posteriori; w związku z tym z uznaniem odnotowuje nieocenioną pracę wykonaną przez Urząd ds. Promowania Demokracji Parlamentarnej; ponadto, aby wspomniane dokumenty dostarczały wszechstronną diagnozę potrzeb rozwojowych na szczeblu krajowym, zaleca, by w rozmowach krajowego urzędnika zatwierdzającego z daną delegaturą UE uczestniczyły wszystkie ministerstwa;

37.  podkreśla, że istotna jest przejrzystość i odpowiedzialność przy przyznawaniu środków z EFR i realizacji finansowanych projektów, w tym w odniesieniu do bezpośredniego wsparcia budżetów krajowych;

38.  kładzie nacisk na niezbędny wkład organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz władz lokalnych i regionalnych w świadczenie podstawowych usług, kontrolę demokratyczną, wspieranie grup marginalizowanych i propagowanie praw człowieka i równości płci oraz zwraca się do Komisji i krajów AKP, by podczas programowania zasięgały opinii organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz władz lokalnych i regionalnych, a także by ścisłe z nimi współpracowały w ramach realizacji i oceny 11. EFR, zgodnie z art. 2, 6 i 70 umowy z Kotonu; wzywa Komisję do włączenia do sprawozdań z postępu prac, przewidzianych w celu monitorowania 11. EFR, części zawierającej szczegółowe informacje na temat stanu zaawansowania konsultacji prowadzonych przez delegatury UE z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego oraz władzami lokalnymi i regionalnymi na szczeblu krajowym;

Efektywność rozwoju

39.  potwierdza zalety wspólnego programowania pomocy przez UE i państwa członkowskie, które pozwala zwiększyć widoczność, wpływ i skuteczność europejskiej polityki na rzecz rozwoju, a zarazem uniknąć powielania działań i marnowania środków; zwraca jednak uwagę na potrzebę zgłębienia i wyjaśnienia zasad zapisanych we wspólnych ramach programowania wieloletniego; kładzie nacisk na pierwszoplanową rolę, jaką mogą odgrywać delegatury UE, które muszą wnosić w ten proces jeszcze więcej przejrzystości, zwłaszcza dzięki zaangażowaniu administracji, ale także podmiotów niepaństwowych zainteresowanych krajów beneficjentów;

40.  wzywa Komisję, aby skrupulatnie przestrzegała art. 19c ust. 1 załącznika IV do umowy z Kotonu, który czyni z przestrzegania norm społecznych i środowiskowych warunek uzyskania zamówień publicznych finansowanych z 11. EFR w krajach AKP w celu osiągnięcia postępów we wdrażaniu zasady zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw;

41.  podkreśla, że zwalczanie ubóstwa i skuteczność rozwoju zależy w szczególności od zdolności do zmobilizowania dochodów na szczeblu krajowym i w związku z tym wdrażanie skutecznych i sprawiedliwych mechanizmów poboru podatków powinno być jednym z priorytetów partnerstwa AKP-UE w celu poprawy poboru dochodów podatkowych i zapobieżenia unikaniu płacenia podatków i korzystaniu z rajów podatkowych;

42.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie przyszłego podejścia Unii Europejskiej do wsparcia budżetowego dla krajów trzecich; przypomina o znaczeniu art. 96 umowy z Kotonu, który umożliwia zawieszenie dostępu do pomocy w przypadku rażącego łamania zasad umowy przez dane państwo;

43.  przypomina, że wsparcie budżetowe ma bardzo wiele zalet, takie jak zapewnienie odpowiedzialności, dokładniejsza ocena wyników, większa spójność prowadzonej polityki, lepsza przewidywalność i maksymalne wykorzystanie środków bezpośrednio na rzecz ludności;

44.  podkreśla znaczenie postrzegania kobiet nie tylko jako słabszej grupy społecznej, ale także jako czynnej siły napędowej polityki rozwoju; zaznacza w związku z tym, że kobiety odgrywają zasadniczą rolę w dziedzinie żywienia i bezpieczeństwa żywnościowego, gdyż to one odpowiadają za 80% działalności rolnej w Afryce, chociaż nadal niemal nie mają dostępu do własności uprawianych przez nie gruntów; zwraca także uwagę na potwierdzone kompetencje kobiet w rozwiązywaniu problemów i konfliktów; dlatego nalega, by Komisja i kraje AKP zwiększyły udział kobiet w grupach zadaniowych i roboczych;

45.  wzywa Komisję do stosowania wskaźników skuteczności działania określonych w europejskim planie działań na rzecz równości płci i uniezależnienia kobiet w działaniach dotyczących rozwoju:

o
o   o

(1) Dz.U. L 317 z 15.12.2000, s. 3. Umowa zmieniona w Luksemburgu w dniu 25 czerwca 2005 r. (Dz.U. L 287 z 28.10.2005, s. 4) i w Wagadugu w dniu 22 czerwca 2010 r. (Dz.U. L 287 z 4.11.2010, s. 3). (2) Dz.U. L 314 z 30.11.2001, s. 1. Decyzja zmieniona decyzją 2007/249/WE (Dz.U. L 109 z 26.4.2007, s. 33).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie lepszego wykorzystania potencjału środków ochrony środowiska UE: budowanie zaufania poprzez zwiększanie wiedzy i lepsze reagowanie (2012/2104(INI))

P7_TA(2013)0077 A7-0028/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 11 TUE oraz art. 5 Protokołu w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności,

–  uwzględniając art. 191 i 192 TFUE,

–  uwzględniając komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie wdrażania wspólnotowego prawa ochrony środowiska (COM(2008)0773),

–  uwzględniając komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego zatytułowany „Przegląd polityki ochrony środowiska 2008 r.” (COM(2009)0304) wraz z załącznikiem,

–  uwzględniając komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów zatytułowany „Lepsze wykorzystanie potencjału środków ochrony środowiska UE: budowanie zaufania poprzez większą wiedzę i lepszą zdolność reakcji” (COM(2012)0095),

–  uwzględniając 29. sprawozdanie roczne z kontroli stosowania prawa UE (2011) (COM(2012)0714),

–  uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie przeglądu szóstego wspólnotowego programu działań w zakresie środowiska naturalnego oraz określenia priorytetów dla siódmego unijnego programu działań w zakresie środowiska – lepsze środowisko dla lepszego życia(1),

–  uwzględniając wnioski Rady na temat „Usprawnienie instrumentów polityki na rzecz środowiska naturalnego” z dnia 20 grudnia 2010 r.,

–  uwzględniając wnioski prezydencji Rady w sprawie siódmego unijnego programu działań w zakresie środowiska z dnia 19 kwietnia 2012 r.,

–  uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa(2),

–  uwzględniając opinię perspektywiczną Komitetu Regionów zatytułowaną „Rola władz lokalnych i regionalnych w przyszłej polityce ochrony środowiska”(3),

–  mając na uwadze opinię Komitetu Regionów pt. „W kierunku 7. unijnego programu działań w zakresie środowiska – lepsze wdrażanie unijnego prawodawstwa w zakresie środowiska naturalnego”(4),

–  uwzględniając wniosek w sprawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości w zakresie środowiska naturalnego (COM(2003)0624) oraz tekst przyjęty przez Parlament Europejski w pierwszym czytaniu(5),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinię Komisji Petycji (A7-0028/2013),

Uwagi ogólne

A.  mając na uwadze, że wiele przepisów unijnych przybiera formę dyrektyw ustalających ogólne zasady i cele, pozostawiając państwom członkowskim oraz jednostkom regionalnym i lokalnym wybór środków służących osiągnięciu tych celów;

B.  mając na uwadze, że główna odpowiedzialność za zapewnienie skutecznego wdrożenia i egzekwowania unijnego prawodawstwa spoczywa na władzach krajowych – bardzo często na szczeblu regionalnym i lokalnym;

C.  mając na uwadze, że nieskuteczne wdrożenie przepisów nie tylko szkodzi środowisku naturalnemu i zdrowiu ludzkiemu, ale również powoduje brak pewności w przemyśle i stwarza przeszkody dla jednolitego rynku, a także prowadzi do większej biurokracji, a co za tym idzie do wyższych kosztów;

D.  mając na uwadze, że z badań wynika, iż pełne wdrożenie unijnego prawodawstwa tylko w sektorze odpadów wygenerowałoby 400 000 miejsc pracy i przyniosłoby oszczędności w wysokości 72 miliardów EUR rocznie(6);

E.  mając na uwadze, że niezadowalający poziom wdrożenia prawa ochrony środowiska znajduje odzwierciedlenie w wysokiej liczbie przypadków naruszenia prawa i skarg w tej dziedzinie;

F.  mając na uwadze, że brak dokładnych informacji i wiedzy o stanie wdrożenia oraz danych ilościowych z niektórych sektorów środowiskowych stanowi przeszkodę we właściwym stosowaniu dorobku prawnego w zakresie ochrony środowiska;

G.  mając na uwadze, że według Komisji roczny koszt niewdrożenia unijnego prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska wynosi obecnie 50 miliardów EUR w postaci kosztów ochrony zdrowia i bezpośrednich kosztów ponoszonych przez środowisko, nie uwzględniając negatywnego wpływu na stan środowiska w UE; mając na uwadze, że od 2020 r. ten roczny koszt wzrośnie do 90 mld EUR(7);

H.  mając na uwadze, że problemy wynikające z wdrażania unijnego prawa ochrony środowiska mogą być dwojakie – z jednej strony, zbyt późne lub niewystarczające wdrożenie, z drugiej strony, nadmiernie rygorystyczne wdrażanie (ang. „gold-plating”) – przy czym oba te sposoby są sprzeczne z pierwotnym zamysłem politycznym leżącym u podstaw unijnego prawa ochrony środowiska;

I.  mając na uwadze, że między państwami członkowskimi i w państwach członkowskich występują istotne różnice we wdrażaniu, co wywiera negatywny wpływ na środowisko, stwarzając tym samym konieczność przyjęcia bardziej systematycznego i wszechstronnego podejścia w celu wyeliminowania rozbieżności we wdrażaniu przepisów;

J.  mając na uwadze, że środowisko to dziedzina, w której w 2011 r. stwierdzono w UE największą liczbę naruszeń prawa wspólnotowego (299), co stanowi 17% ogółu przypadków naruszeń, oraz że w 2011 r. wszczęto w tej dziedzinie 114 nowych procedur o naruszenie(8);

K.  mając na uwadze, że całkowita zgodność z unijnym prawem ochrony środowiska stanowi obowiązek wynikający z Traktatu oraz kryterium korzystania z funduszy UE w państwach członkowskich; mając na uwadze, że w związku z tym państwa członkowskie powinny wdrażać prawodawstwo w zakresie ochrony środowiska terminowo i w optymalny sposób pod względem kosztów i skuteczności w celu poprawy stanu środowiska w UE;

L.  mając na uwadze, że szósty program działań na rzecz ochrony środowiska został osłabiony przez stałe niedociągnięcia we wdrażaniu przepisów w rozwiniętych dziedzinach polityki, takich jak kontrola zanieczyszczeń powietrza, zarządzanie odpadami, uzdatnianie wody i oczyszczanie ścieków oraz ochrona przyrody;

Wdrażanie przepisów jako wspólne zadanie i szansa

1.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji zatytułowany „Lepsze wykorzystanie potencjału środków ochrony środowiska UE: budowanie zaufania poprzez większą wiedzę i lepszą zdolność reakcji” (COM(2012)0095),

2.  apeluje do państw członkowskich o podejmowanie wszelkich niezbędnych środków mających na celu ochronę środowiska i promowanie zrównoważonego rozwoju, przy uwzględnieniu potrzeby prężnej i konkurencyjnej gospodarki; podkreśla, że lokalne społeczności muszą mieć silny głos w zakresie decyzji dotyczących najlepszej równowagi między potrzebami ludzi a tym, czego potrzebuje środowisko, w którym żyją;

3.  uważa, że organy regionalne i lokalne mogą umocnić – przy opracowywaniu strategii politycznych UE w obszarze środowiska – sens współpracy i zagwarantować lepsze wdrażanie przepisów;

4.  jest zdania, że obciążenia administracyjne nie zawsze wynikają z nadmiernie rygorystycznego wdrażania lub braku wdrożenia przepisów; zauważa, że koszty administracyjne są nieuniknione, ale powinny być utrzymywane na jak najniższym poziomie z powodu ich negatywnego wpływu na obywateli i przemysł;

5.  zauważa, że znaczna część niepotrzebnych kosztów administracyjnych związanych z prawodawstwem w zakresie ochrony środowiska wynika z nieodpowiednich lub nieskutecznych praktyk administracyjnych w sektorze publicznym i prywatnym oraz we władzach regionalnych i lokalnych w różnych państwach członkowskich;

6.  podkreśla, że jedynie terminowe i prawidłowe wdrożenie (transpozycja) prawa UE przez państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne zapewni osiągnięcie pożądanych wyników przedmiotowej polityki UE;

7.  podkreśla, że zapewnienie równych warunków działania i wspólnego rynku, a także zharmonizowane podejście stanowią główny element prawodawstwa UE;

8.  jest zdania, że skuteczne wdrożenie przepisów może przynieść korzyści przemysłowi, np. przez zmniejszenie obciążeń administracyjnych, zapewnienie bezpieczeństwa inwestycji, a przez to tworzenie nowych miejsc pracy;

9.  ubolewa, że obywatele dowiadują się o przepisach UE dopiero, gdy wejdą one w życie; uważa, że potrzebna jest wcześniejsza wymiana informacji między prawodawcami a obywatelami, aby uzyskać wyższy poziom akceptacji i zrozumienia celów prawodawstwa UE;

10.  wyjaśnia, że Komisja jako strażniczka traktatów powinna działać szybciej, aby umożliwić lepsze i bardziej terminowe wdrożenie przepisów; zwraca się do Komisji, by przeanalizowała, co należy zrobić, aby zapewnić prawidłową transpozycję, wdrożenie i egzekwowanie prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska;

11.  zauważa, że obecna fragmentaryczność wdrożenia przepisów w państwach członkowskich osłabia równość warunków działania przemysłu oraz zwiększa niepewność co do dokładnych wymogów, a w związku z tym zniechęca do inwestycji w te obszary środowiskowe, które mogą generować miejsca pracy;

12.  podkreśla, że odpowiedzialność instytucji europejskich w odniesieniu do prawodawstwa UE nie kończy się wraz z przyjęciem przepisów przez Parlament i Radę oraz wyraża chęć wsparcia państw członkowskich w celu umożliwienia skuteczniejszego wdrożenia przepisów;

13.  wzywa Komisję, państwa członkowskie i zainteresowane regiony do usprawnienia przepływu informacji i zwiększenia przejrzystości poprzez aktywniejszą i częstszą wzajemną wymianę;

Rozwiązania służące zapewnieniu skuteczniejszego wdrożenia przepisów

14.  uważa, że pełne wdrożenie i egzekwowanie na wszystkich szczeblach ma zasadnicze znaczenie i w stosownych przypadkach może wymagać dalszego wzmocnienia; dlatego podkreśla konieczność istnienia jasnego, spójnego i niepowielającego przepisów prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska; ponownie stwierdza konieczność zapewnienia koordynacji, uzupełniającego charakteru oraz likwidacji luk prawnych między poszczególnymi instrumentami prawnymi, które regulują europejskie prawo środowiskowe;

15.  jest zdania, że prawodawstwo w zakresie ochrony środowiska można wdrażać bardziej skutecznie dzięki rozpowszechnianiu najlepszych praktyk wśród państw członkowskich oraz wśród władz regionalnych i lokalnych odpowiedzialnych za wdrażanie prawodawstwa UE, a także dzięki nasileniu współpracy z instytucjami europejskimi;

16.  ubolewa z powodu braku danych na temat działań dotyczących zgodności z przepisami i ich egzekwowania podejmowanych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym i zwraca się wobec tego do Komisji, aby, korzystając z jej sieci kontaktów i organów, takich jak Europejska Agencja Środowiska, spowodowała poprawę tej sytuacji;

17.  zauważa znaczenie, jakie ma wzmocnienie i monitorowanie istotnych wskaźników wdrażania prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska oraz zachęca do stworzenia przyjaznej dla użytkownika strony internetowej, na której dostępne byłyby najnowsze pomiary wskaźników oraz możliwe byłoby dokonanie nieformalnych porównań między państwami członkowskimi;

18.  jest zdania, że to sama Komisja powinna podejmować główne wysiłki zapewniające lepsze wdrażanie przepisów i ubolewa, że obecnie działaniami tymi są w coraz większym stopniu obarczane inne organy, które często nie posiadają kompetencji ani zasobów ludzkich czy finansowych, jakimi dysponuje Komisja;

19.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby pomagały w doskonaleniu wiedzy i zdolności osób zaangażowanych we wdrażanie prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym w celu zapewnienia lepszego wykorzystania tego prawodawstwa; uważa ponadto, że rozpoczęcie dialogu z odpowiednimi zainteresowanymi stronami również przyczyniłoby się do poprawy wdrażania przepisów;

20.  wzywa Komisję, aby zbadała możliwość ustanowienia porozumień partnerskich w sprawie wdrażania przepisów między Komisją i poszczególnymi państwami członkowskimi lub pomiędzy państwami członkowskimi w celu propagowania lepszego wdrażania przepisów, a także określenia i rozwiązania problemów we wdrażaniu przepisów;

21.  wzywa Komisję, aby zbadała, czy większe zaangażowanie władz lokalnych w cały proces kształtowania polityki w dziedzinie środowiska byłoby przydatne dla usprawnienia wdrażania prawodawstwa we wszystkich obszarach, w tym możliwości powołania zespołów ds. transpozycji prawa ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym;

22.  zaleca stworzenie systematycznego i łatwo dostępnego internetowego narzędzia informacyjnego na temat wdrażania przepisów; apeluje do wszystkich podmiotów, a zwłaszcza do przemysłu i obywateli, o dostarczanie organom wdrażającym informacji o problemach wynikających z wdrażania przepisów; docenia dostępność wiarygodnych, porównywalnych i łatwo dostępnych informacji na temat stanu środowiska jako kluczowego elementu służącego skutecznemu śledzeniu stanu wdrożenia przepisów;

23.  wzywa Komisję, aby ponownie rozpatrzyła wnioski o uruchomienie bazy danych najlepszych praktyk, umożliwiającej upowszechnianie wśród państw członkowskich oraz władz regionalnych i lokalnych najlepszych praktyk w zakresie wdrażania przepisów; apeluje do Komisji o przeanalizowanie sposobów zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnej w celu dostarczania on-line możliwie największej ilości przydatnych informacji na temat metod, jakimi należy wdrażać unijne prawo ochrony środowiska;

24.  kładzie nacisk na znaczenie zaostrzenia kontroli stosowania prawa ochrony środowiska; apeluje w związku z tym o zwiększenie istniejących zdolności oraz o skoordynowanie różnorodnych organów wyznaczonych do kontroli w państwach członkowskich w oparciu o wytyczne UE;

25.  podkreśla, że konieczne jest, aby celem przepisów unijnych było zwalczanie przyczyn szkód środowiskowych poprzez opracowanie zasad dotyczących odpowiedzialności prawnej za szkody na środowisku oraz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; uważa, że w związku z tym podstawowe znaczenie ma realizacja wszelkich inicjatyw zachęcających do propagowania i szerokiego rozpowszechniania większej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w obszarze środowiska, ponieważ wymaga ona od przedsiębiorstw otwarcia na strategię zrównoważonego rozwoju;

26.  przypomina, że dzięki właściwemu wdrożeniu prawodawstwa UE w zakresie ochrony środowiska można uzyskać wiele korzyści: można podać trzy przykłady takich korzyści: równe warunki działania podmiotów gospodarczych na jednolitym rynku, pobudzanie do innowacyjności oraz korzyści związane z szybkim wejściem na rynek dla europejskich przedsiębiorstw;

27.  podkreśla, że wysoki poziom ochrony środowiska jest jednym z podstawowych celów Unii Europejskiej i że przyniesie on obywatelom bezpośrednie korzyści, takie jak lepsze warunki życia dzięki poprawie jakości powietrza, zmniejszeniu poziomu hałasu oraz zmniejszeniu liczby problemów zdrowotnych;

28.  podkreśla, że UE sama ustaliła ambitny program przejścia do 2050 r. do odpornej, zasobooszczędnej i niskoemisyjnej gospodarki oraz że aby osiągnąć ten cel, konieczne jest podjęcie zobowiązań na wszystkich szczeblach; przypomina, że wspólne działania mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia wzrostu gospodarki unijnej z poszanowaniem ograniczeń w dostępności zasobów i bez przekraczania poziomów krytycznych dla planety;

29.  wyraża ubolewanie z faktu, że procedura odnosząca się do wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie dostępu obywateli do wymiaru sprawiedliwości w zakresie środowiska naturalnego(9) zatrzymała się na pierwszym czytaniu; zwraca się zatem do współprawodawców o ponowne przemyślenie własnych stanowisk w celu wyjścia z impasu;

30.  zaleca w tym celu, aby systemy prawne poszczególnych państw członkowskich zajmujące się naruszaniem lub brakiem przestrzegania przepisów UE w dziedzinie środowiska dzieliły się swoją wiedzą;

31.  uznaje, że monitorowanie działań służących wdrażaniu przepisów ma ogromne znaczenie i dlatego podkreśla wartość prac Europejskiej Agencji Środowiska w tym zakresie, zgodnie z jej kompetencjami statutowymi;

32.  podkreśla ważną rolę Europejskiej Agencji Środowiska polegającą na dostarczaniu solidnej wiedzy stanowiącej podstawę polityki i wdrażania przepisów oraz docenia pracę wykonaną przez Agencję w tym zakresie; namawia Europejską Agencję Środowiska do dalszego rozwoju potencjału w celu wspierania Komisji i państw członkowskich w działaniach służących zapewnianiu jakości monitorowania i porównywalności informacji na temat środowiska gromadzonych w różnych częściach UE; zachęca ponadto Agencję, aby skupiła się również na rozwijaniu potencjału i upowszechnianiu najlepszych praktyk w państwach członkowskich; oczekuje, że w nowej strategii Europejskiej Agencji Środowiska bardziej szczegółowo podjęta zostanie kwestia wdrażania przepisów;

33.  popiera zamiar Komisji, aby zwrócić się do państw członkowskich o opracowanie – z pomocą Komisji – ram wdrażania i ram informowania dotyczących wszystkich głównych przepisów UE z zakresu ochrony środowiska, wyjaśnienie głównych przepisów dyrektywy, jak również zidentyfikowanie rodzajów informacji niezbędnych do pokazania, w jaki sposób wdrażane są przepisy prawa UE;

34.  zauważa, że składający petycje często wyrażają obawy dotyczące niektórych obszarów polityki środowiskowej, takich jak: składowanie i unieszkodliwianie odpadów, siedliska przyrodnicze czy jakość powietrza i wody; pochwala dążenie tych osób do pociągnięcia władzy do odpowiedzialności i apeluje do państw członkowskich o otwartość wobec składających petycje oraz o współpracę z nimi;

35.  nakłania Komisję do stworzenia we współpracy z władzami krajowymi i z udziałem, w stosownych przypadkach, Europejskiej Agencji Środowiska jednostki ds. zażaleń, do której obywatele mogliby zgłaszać problemy związane z wdrażaniem prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska;

36.  podkreśla zasadnicze znaczenie skutecznych inspekcji i nakłania państwa członkowskie do zwiększenia możliwości prowadzenia inspekcji zgodnie z najlepszymi praktykami; apeluje o ustalenie wspólnych minimalnych kryteriów inspekcji, aby zapewnić rzetelne wdrażanie przepisów we wszystkich częściach UE;

37.  nakłania wszystkie podmioty do usprawnienia działań w zakresie inspekcji i nadzoru, aby efektywniej wykorzystywać dostępne zasoby; w związku z tym podkreśla również wartość bardziej systematycznego wykorzystywania wzajemnej oceny inspekcji, jak wskazała Komisja; podkreśla konieczność uzupełnienia obecnych inspekcji przez wzmożoną współpracę i wzajemne oceny wśród organów kontroli; zachęca europejską sieć wprowadzania w życie i stosowania prawodawstwa dotyczącego ochrony środowiska (IMPEL) do podjęcia działań idących w tym kierunku; wzywa również Komisję do propagowania wiedzy i rozwoju potencjału przez wspieranie sieci sędziów i prokuratorów, a także – w ścisłej współpracy z Komitetem Regionów – do ograniczenia środowiskowych i ekonomicznych kosztów braku zgodności oraz do zapewnienia równych warunków działania;

38.  wzywa Komisję do ustanowienia jednostki kontroli ds. prawa ochrony środowiska, której zadaniem będzie nadzorowanie i wspieranie wdrażania prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska; wnosi o to, aby jednostka ta korzystała z nowych technologii i współpracowała z lokalnymi agencjami w celu utrzymania na niskim poziomie kosztów inspekcji; jest zdania, że podstawę działania tej jednostki powinny stanowić koszty, a przychody powinny być kierowane do budżetu UE i przeznaczane na usługi związane z lepszym wdrażaniem przepisów;

39.  zachęca państwa członkowskie do sporządzania i publikowania tablic korelacji opisujących transpozycję dyrektyw UE do prawa krajowego w celu poprawy przejrzystości i jawności procesu ustawodawczego oraz ułatwienia Komisji i parlamentom narodowym nadzoru nad prawidłowością wdrażania prawodawstwa UE;

40.  podkreśla, że sędziowie i prokuratorzy odgrywają kluczową rolę w egzekwowaniu prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska, dlatego też niezwykle ważne jest, aby przeszli oni odpowiednie szkolenia i otrzymali informacje na temat tych obszarów polityki;

41.  podkreśla ważną rolę obywateli w procesie wdrażania przepisów oraz wzywa państwa członkowskie i Komisję do włączenia ich w ten proces w zorganizowany sposób; w związku z tym zauważa także znaczenie dostępu obywateli do wymiaru sprawiedliwości;

42.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do jednoznacznego określenia konkretnych ram czasowych, w jakich rozstrzygane będą sprawy sądowe związane z wdrażaniem prawa ochrony środowiska, w celu zapobiegania wykorzystywaniu opóźnień we wdrażaniu prawa ochrony środowiska i w sprawach sądowych jako pretekstu służącego uniknięciu zgodności i blokowaniu inwestycji; wzywa również Komisję do dokonania oceny, ile inwestycji zostało wstrzymanych z powodu opóźnień w postępowaniu sądowym związanym z nieprawidłowościami we wdrażaniu prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska;

43.  podkreśla podstawowe znaczenie, jakie ma aktywne informowanie obywateli i organizacji pozarządowych o polityce UE w dziedzinie środowiska na wczesnym etapie w celu zaangażowania ich w formułowanie i realizowanie tej polityki; w związku z tym i z uwagi na ustalenia Grupy Wysokiego Szczebla Niezależnych Partnerów ds. Obciążeń Administracyjnych nalega na nasilenie działań w tym zakresie, aby zwiększyć zaufanie publiczne do unijnego prawa ochrony środowiska, mając na uwadze, że lepszego środowiska dla lepszego życia nie można stworzyć jednostronnie przez instytucje bez wsparcia społeczeństwa;

44.  w odniesieniu do projektów mających transgraniczne skutki środowiskowe wzywa każde państwo członkowskie do wszechstronnego i jak najszybszego informowania zainteresowanej opinii publicznej i władz w państwach członkowskich, których kwestia ta dotyczy, a także do podejmowania niezbędnych środków gwarantujących odpowiednie konsultacje z zainteresowanymi stronami;

45.  apeluje do państw członkowskich o wdrożenie przepisów środowiskowych UE w jak najjaśniejszy, najprostszy i najbardziej przyjazny dla użytkownika sposób oraz o zadbanie o ich skuteczność;

46.  wzywa państwa członkowskie do dalszego wspierania kompletnego i właściwego wdrażania prawodawstwa UE w zakresie środowiska i przyjętych strategii politycznych w ramach siódmego programu działań w zakresie środowiska naturalnego, a także do zapewnienia odpowiednich zasobów i środków finansowych pozwalających na ich pełne wdrożenie nawet w czasach kryzysu, ponieważ niewdrożenie lub niepełne wdrożenie prawodawstwa UE w zakresie środowiska jest nie tylko sprzeczne z prawem, lecz w perspektywie długoterminowej jest również o wiele bardziej kosztowne dla społeczeństwa;

47.  zwraca uwagę na konieczność zadbania o to, aby prawodawstwo było adekwatne do celu i odzwierciedlało najnowsze badania naukowe; wzywa zatem UE i państwa członkowskie do regularnej oceny, czy unijne prawo ochrony środowiska spełnia te wymogi oraz, w razie konieczności, do odpowiedniego dostosowania go;

48.  przyznaje, że porozumienia w pierwszym czytaniu mogą prowadzić do nieodpowiedniego wdrożenia prawodawstwa, jeżeli konkretne postanowienia zostaną pozostawione do sprecyzowania w przepisach wykonawczych; zwraca się zatem do wszystkich podmiotów o dopilnowanie, by decyzje były podejmowane na podstawie jednoznacznej deklaracji woli politycznej; kładzie nacisk na konieczność dysponowania jasnym i spójnym prawodawstwem w zakresie ochrony środowiska, sporządzonym w oparciu o ocenę publiczną polityki i informacje przekazane przez społeczeństwo;

49.  jest zdania, że Komisja nadal powinna wykorzystywać dyrektywy w prawodawstwie UE, aby umożliwiać państwom członkowskim oraz władzom regionalnym i lokalnym wdrażanie prawodawstwa europejskiego zgodnie z sytuacją w poszczególnych państwach; zwraca się jednak do Komisji o dalsze zwiększenie wsparcia już określonego we wniosku w drodze dalszych analiz lub działań, o których mowa w ocenie skutków;

50.  pochwala wprowadzenie ocen oddziaływania na środowisko oraz zwraca się do państw członkowskich o zapewnienie skuteczniejszego wdrożenia tych przepisów poprzez uwzględnienie w szczególności potrzeb małych i średnich przedsiębiorstw oraz mieszkańców, a także flory i fauny; wyraża zaniepokojenie częstymi opóźnieniami, jakich państwa członkowskie dopuszczają się w związku z przeprowadzaniem tych ocen, oraz domaga się wprowadzenia gwarancji bezstronności i obiektywizmu tych ocen w ramach przyszłego przeglądu przedmiotowej dyrektywy;

o
o   o

51.  zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz Komitetowi Regionów i parlamentom narodowym.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0147. (2) Dz.U. C 321 z 31.12.2003, s. 1. (3) Dz.U. C 15 z 18.1.2011, s. 4. (4) Dz.U. C 17 z 19.1.2013, s.30. (5) Dz.U. C 103 E z 29.4.2004, s. 626. (6) Sprawozdanie BIOS, COM(2012)0095. (7) Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Środowiska, „Koszty niewdrożenia przepisów z zakresu ochrony środowiska”, sprawozdanie końcowe, ENV.G.1/FRA/2006/0073, wrzesień 2011 r. (8) 29. sprawozdanie roczne z kontroli stosowania prawodawstwa UE (2001) (COM(2012)0714) (9) COM(2003)0624.