Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-14 ta' Marzu 2013 dwar il-pjan direzzjonali għall-Enerġija 2050, futur b’enerġija (2012/2103(INI))

P7_TA(2013)0088 A7-0035/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni “Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050” u d-dokumenti ta’ ħidma li jakkumpanjawha (COM(2011)0885),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva 2012/27/UE dwar L-Effiċjenza fl-Enerġija(1),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-12 ta' Ġunju 2012(2) dwar Kooperazzjoni fir-rigward tal-politika enerġetika ma' sħab lil hinn mill-fruntieri tagħna: Approċċ strateġiku għal provvista sikura, sostenibbli u kompetittiva tal-enerġija,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta’ Marzu 2012 dwar Pjan direzzjonali għal ekonomija kompetittiva b'livell baxx ta' emissjonijiet tal-karbonju fl-2050(3),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu dwar l-aspetti industrijali, tal-enerġija u aspetti oħra tal-gass u ż-żejt tax-shale(4) u r-riżoluzzjoni tiegħu dwar l-impatti ambjentali tal-attivitajiet ta' estrazzjoni ta' gass tax-shale u żejt tax-shale(5) adottati fil-21 ta' Novembru 2012,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Industrija, ir-Riċerka u l-Enerġija u l-opinjonijiet tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin, il-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel kif ukoll tal-Kumitat għas-Suq Intern u l-Ħarsien tal-Konsumatur u tal-Kumitat għall-Iżvilupp Reġjonali (A7–0035/2013),

A.  Billi jfakkar li l-pilastri tal-politika enerġetika tal-UE huma s-sostenibilità, is-sigurtà tal-provvista u l-kompetittività;

B.  Billi l-kompetittività tal-industrija Ewropea għandha tiġi kkunsidrata permezz ta’ politiki u strumenti adegwati u bl-adattament għal proċess li jindustrijalizza mill-ġdid l-ekonomija tal-UE;

C.  Billi huwa fl-interess tal-Istati Membri li jnaqqsu d-dipendenza tagħhom fuq l-importazzjonijiet tal-enerġija bi prezzijiet volatili, u jiddevirsifikaw il-provvisti tal-enerġija;

D.  Billi l-isfida tas-sigurtà enerġetika hija li tnaqqas l-inċertezzi li joħolqu tensjonijiet bejn l-istati u li tnaqqas l-ineffiċjenzi tas-suq li jfixklu l-benefiċċji tal-kummerċ, kemm għall-fornituri kif ukoll għall-konsumaturi;

E.  Billi huwa importanti li tinkiseb indikazzjoni bikrija dwar jekk l-għanijiet esiġenti tal-Pjan Direzzjonali jistgħux jinkisbu, u li jiġi rivedut l-impatt fuq l-ekonomija tal-UE, inklużi l-kompetittività globali, l-impjieg u s-sigurtà soċjali;

F.  Billi jeħtieġ li l-Istati Membri, il-kumpaniji tal-enerġija u l-pubbliku ġenerali jkollhom perspettiva ċara tad-direzzjoni tal-politika tal-enerġija tal-UE, li għandha tiġi appoġġata b’iżjed ċertezza, bl-inklużjoni ta' tragwardi u miri għall-2030, bl-għan li jiġu inċentivati u jitnaqqas ir-riskju tal-investimenti fit-tul;

Objettivi tal-Pjan Direzzonali għall-Enerġija UE2050

1.  Jirrikonoxxi l-benefiċċji li l-Istati Membri jisiltu billi jaħdmu flimkien għal trasformazzjoni tas-sistema tal-enerġija; japprova, għalhekk, il-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050 tal-Kummissjoni bħala l-bażi biex tiġi proposta inizjattiva leġiżlattiva u inizjattivi oħrajn dwar il-politika enerġetika bl-għan li jiġi żviluppat qafas ta’ politika għall-2030, inklużi tragwardi u miri fir-rigward tal-emissjonijiet ta’ gass b’effett ta’ serra, l-enerġija rinnovabbli u l-effiċjenza fl-enerġija, bl-għan li jinħoloq qafas regolatorju u legali ambizzjuż u stabbli; jinnota li d-definizzjoni ta’ miri tal-enerġija għall-2050 u l-perjodu intermedjarju, tassumi governanza pan-Ewropea; jipproponi l-adozzjoni, fl-ispirtu ta’ solidarietà, ta’ strateġija li tippermetti lill-Istati Membri jikkooperaw skont il-Pjan Direzzjonali fi spirtu ta’ solidarjetà – il-ħolqien ta’ Komunità Ewropea tal-Enerġija; iħeġġeġ ħidma sabiex jiġi definit il-qafas ta’ politika 2030 f’kalendarju xieraq sabiex tiġi pprovduta s-sigurtà tal-investitur.

2.  Jinnota li x-xenarji proposti għall-2050 mhumiex ta’ natura deterministika, iżda minflok iservu bħala bażi għal djalogu kostruttiv dwar kif is-sistema tal-enerġija tal-Ewropa tista’ tiġi ttrasformata sabiex tilħaq l-għan fuq perjodu twil tagħna tat-tnaqqis tal-emissjonijiet ta’ gass b’effett ta’ serra bi 80-95 % taħt il-livelli tal-1990 sal-2050; jenfasizza li l-projezzjonijiet futuri kollha tal-enerġija, inkluż il-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija, huma bbażati fuq ċerti suppożizzjonijiet dwar żviluppi teknoloġiċi u ekonomiċi; jistieden, għalhekk, lill-Kummissjoni taġġorna l-Pjan Direzzjonali regolarment; jinnota li l-valutazzjoni tal-impatt tal-Kummissjoni ma tanalizzax f’iktar dettall it-trajettorji possibbli għal kull Stat Membru differenti, grupp ta’ Stati Membri jew raggruppament reġjonali sal-2050;

3.  Jilqa’ l-fatt li l-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050 tal-Kummissjoni jipprovdi deskrizzjonijiet ta’ xenarji differenti; jenfasizza li kemm ix-xenarji bbażati fuq ix-xejriet attwali kif ukoll dawk ibbażati fuq id-dekarbonizzazzjoni mhuma xejn iżjed minn projezzjonijiet; jinnota li, għaldaqstant, ċertament ma jkoprux il-firxa sħiħa ta’ possibilitajiet, u għalhekk ma jagħmlu xejn iżjed ħlief li joffru ideat għall-istruttura futura tal-provvista tal-enerġija tal-Ewropa;

4.  Jenfasizza l-ħtieġa li l-projezzjonijiet imħejjija għall-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050 tal-Kummissjoni, jiġu żviluppati ulterjorament anke abbażi ta' mudelli oħra minbarra l-mudell tas-sistema tal-enerġija PRIMES, u li jiġu deskritti xenarji oħra b’livell baxx ta’ emissjonijiet ta’ karbonju biex jiġi promoss fehim aħjar tal-approċċi alternattivi biex fil-ġejjieni tiġi żviluppata provvista tal-enerġija sikura, kosteffikaċi u b'emissjonijiet baxxi ta' karbonju għall-Ewropa;

5.  Jirrikonoxxi l-fatt li l-elettriċità minn sorsi b'emissjonijiet baxxi ta' karbonju hija indispensabbli għad-dekarbonizzazzjoni, u dan jirrikjedi li jinkiseb settur tal-elettriku kważi mingħajr karbonju fl-UE sal-2050;

6.  Jenfasizza l-importanza tal-politika enerġetika tal-UE f’nofs il-kriżi ekonomika u finanzjarja; jenfasizza r-rwol li għandha l-enerġija sabiex jiġu xprunati t-tkabbir u l-kompetittività ekonomika u l-ħolqien tax-xogħol fl-UE; jistieden lill-Kummissjoni tipproponi strateġiji għal wara l-2020 u tippreżenta, mill-iktar fis possibbli, qafas ta’ politika 2030 għall-politika enerġetika tal-UE; jemmen li dan il-qafas ta’ politika għandu jkun konsistenti mal-aġenda ta’ dekarbonizzazzjoni u għandu jqis l-opzjonijiet ta’ “mingħajr dispjaċir” identifikati fil-Pjan Direzzjonali; jitlob biex tittieħed azzjoni ħalli jiġi mminimizzat l-impatt negattiv tas-settur tal-enerġija fuq l-ambjent, filwaqt li jiġu kkunsidrati l-effetti tal-azzjoni meħuda fuq il-kompetittività tal-ekonomiji nazzjonali u l-ekonomija tal-UE, kif ukoll fuq is-sigurtà tal-provvista tal-enerġija taċ-ċittadini;

7.  Jenfasizza s-sitwazzjoni allarmanti waqt l-ewwel xhur tal-2013 fil-Bulgarija u l-ħtieġa li jiġi żgurat li jkun hemm prezzijiet tal-elettriku baxxi permezz tal-politika tal-UE dwar l-enerġija li tiggarantixxi l-kompetittività tal-ekonomiji tal-Istati Membri fuq is-suq globali; u speċjalment waqt il-kriżi ekonomika dan l-aspett irid jitqies;

8.  Jinnota li l-implimentazzjoni tal-politiki dwar l-ambjent u l-klima mingħajr ma jiġu kkunsidrati sfidi bħalma huma s-sigurtà tal-enerġija, ma tistax tissostitwixxi politika enerġetika mwettqa skont il-prinċipju ta’ żvilupp sostenibbli, li tiggarantixxi lill-ġenerazzjonijiet attwali u futuri aċċess ġust, universali u kompetittiv għar-riżorsi tal-enerġija filwaqt li jitħares l-ambjent naturali;

9.  Iħeġġeġ lill-Istati Membri jżidu l-isforzi attwali tagħhom biex jilħqu l-miri 2020 attwali fil-qasam tal-politika enerġetika tal-UE, b’mod partikolari l-mira ta’ effiċjenza fl-enerġija ta’ 20 % li attwalment mhux fit-triq it-tajba; jenfasizza li l-implimentazzjoni f’waqtha u sħiħa tad-dispożizzjonijiet kollha tad-Direttiva dwar il-promozzjoni tal-użu tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli(6) hija ta’ importanza vitali għall-kisba tal-mira vinkolanti tal-UE ta’ mill-inqas 20 % sal-2020;

10.  Jistieden lill-Kummissjoni tadotta l-istrateġija tal-ispeċjalizzazzjoni tal-enerġija reġjonali, sabiex ir-reġjuni jkunu jistgħu jiżviluppaw dawk is-sorsi ta’ enerġija li jipprovdu l-mezzi l-iktar effiċjenti sabiex jintlaħqu l-għanijiet Ewropej tal-2050, bħalma huma l-enerġija solari fin-Nofsinhar u r-riħ fit Tramuntana;

11.  Jemmen li t-tranżizzjoni lejn ekonomija b'użu baxx tal-karbonju u effiċjenti mil-lat ta' użu tal-enerġija, hija opportunità mhux biss għas-sostenibilità iżda wkoll għas-sigurtà tal-provvista u l-kompetittività fl-Ewropa, u li t-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra jista' jkun ta' vantaġġ kompetittiv fis-suq globali li qed jikber għall-prodotti u s-servizzi relatati mal-enerġija; jenfasizza li din hija opportunità għall-SMEs fl-UE li joperaw fis-suq tal-enerġija rinnovabbli, filwaqt li tagħti spinta eċċellenti lill-iżvilupp tal-intraprenditorija u tal-innovazzjoni u, possibilment, tipprovdi sors ewlieni għall-ħolqien tal-impjiegi;

12.  Jenfasizza li politika ċara, koerenti u konsistenti u qafas regolatorju huma ta’ importanza kbira biex jgħinu jistimulaw l-investimenti neċessarji għat-teknoloġiji “mingħajr dispjaċir”, kif definit fil-Pjan Direzzjonali, b’mod ekonomikament effiċjenti u sostenibbli; jenfasizza l-objettivi ewlenin tal-istrateġija Ewropa 2020 għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv u jitlob li tali approċċ politiku jitkompla anke wara l-2020; jinnota li sabiex tittieħed deċiżjoni infurmata u bbilanċjata dwar l-istrateġiji ta’ wara l-2020, se jkun meħtieġ li ssir reviżjoni tal-istrateġiji eżistenti tal-2020; jenfasizza l-importanza ta’ strateġija tal-enerġija bbażata fuq iż-żieda tas-sigurtà enerġetika tal-UE, il-kompetittività ekonomika u industrijali, il-ħolqien tal-impjiegi, l-aspetti soċjali u s-sostenibilità ambjentali permezz ta’ miżuri bħall-użu ikbar ta’ enerġija rinnovabbli, id-diversifikazzjoni tar-fornituri, tas-sorsi u tar-rotot ta’ provvista, inklużi interkonnessjonijiet aħjar bejn l-Istati Membri, effiċjenza enerġetika u sistema tal-enerġija iktar effiċjenti u ottimizzata mfassla biex tagħti spinta lill-investimenti fil-produzzjoni ta’ enerġija sostenibbli u f’teknoloġija ta’ riżerva u bilanċ;

13.  Jinnota li s-swieq tal-karbonju li jiffunzjonaw u l-prezzijiet tas-sorsi tal-enerġija għandhom rwol ewlieni fid-determinazzjoni tal-imġiba tal-atturi tas-swieq, inklużi l-industrija u l-konsumaturi; jitlob qafas ta’ politika għal wara l-2020 li għandu jiġi ggwidat mill-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas” u mir-regoli fuq perjodu twil sabiex tiġi ggarantita s-sigurtà għall-atturi tas-swieq;

14.  Ifakkar li hija l-kompetenza ta' kull Stat Membru li jiddefinixxi t-taħlita enerġetika tiegħu stess; jirrikonoxxi li l-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050 jikkomplementa l-isforzi nazzjonali, reġjonali u lokali biex tiġi mmodernizzata l-provvista tal-enerġija; jirrikonoxxi, għalhekk, il-ħtieġa li l-Istati Membri jaħdmu flimkien abbażi ta' objettivi komuni; jenfasizza, barra minn hekk, li sabiex tinkiseb trasformazzjoni ernerġetika li tkun ikkoordinata tajjeb, mal-Unjoni kollha, interkonnessa u sostenibbli, l-UE jrid ikollha rwol importanti ħafna – inkluż fl-iżgurar li l-politiki nazzjonali huma konsistenti mal-għanijiet u l-liġijiet tal-UE; iħeġġeġ lill-Istati Membri u l-Kummissjoni jkomplu jsegwu għażliet li jistgħu jissodisfaw l-għanijiet enerġetiċi fit-tul u l-miri tat-tibdil fil-klima tal-UE (kif maqbul mill-Kunsill) bħala parti mill-isforzi globali b’mod teknoloġikament divers, sostenibbli, ekonomikament effiċjenti, kompetittiv u sikur, bl-inqas tgħawwiġ tas-suq possibbli, u biex ikomplu bl-isforzi fil-livell nazzjonali sabiex jisfruttaw b’mod sħiħ il-potenzjal ta’ ffrankar tal-enerġija kosteffikaċi, appoġġat, fost l-oħrajn, bl-istrumenti finanzjarji disponibbli tal-UE; jirrikonoxxi, fl-istess ħin, il-merti li jiġi żviluppat approċċ Ewropew ikkoordinat u, fejn xieraq, komuni, li għandu jippermetti l-karatteristiċi speċjali ta’ sistemi tal-enerġija fuq skala żgħira u l-ħtieġa għall-flessibbiltà li tirriżulta minn dan;

15.  Jenfasizza li huwa pilastru essenzjali tas-sigurtà tal-enerġija tal-UE li s-sistemi tal-enerġija tal-Istati Membri tal-UE jiġu bbażati fuq ir-riżorsi tal-enerġija tagħhom stess u fuq il-kapaċità tagħhom li jaċċesawhom; jemmen, għalhekk, li minn din il-perspettiva jagħmel sens li l-Istati Membri jiżviluppaw dawk it-teknoloġiji tal-enerġija li għalihom għandhom il-potenzjal u l-esperjenza, u li jiggarantulhom provvista kontinwa u stabbli ta’ enerġija, filwaqt li jinżammu l-istandards ambjentali u klimatiċi;

16.  Jirrimarka li x-xejra ewlenija tal-azzjonijiet ippjanati m’għandhiex tiffoka fuq, bħalma huwa attwalment il-każ, il-kisba ta’ xenarji minn fuq għal isfel dwar l-għanijiet ta’ tnaqqis, iżda pjuttost fuq l-implimentazzjoni ta’ xenarji ta’ azzjoni li jikkunsidraw kwistjonijiet bħall-potenzjalità eżistenti fl-Istati Membri, il-prospetti għall-iżvilupp ta’ teknoloġiji ġodda u ekonomikament effikaċi, u l-effetti globali tal-implimentazzjoni tal-politika proposta, sabiex b’hekk jiġu proposti għanijiet ta’ tnaqqis għas-snin ta’ wara (approċċ minn isfel għal fuq);

17.  Jirrikonoxxi l-konklużjonijiet milħuqa fil-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050 li t-tranżizzjoni lejn settur enerġetiku sostenibbli fuq skala pan-Ewropea hija teknikament u ekonomikament fattibbli, u skont l-analiżi tal-Kummissjoni se tkun inqas għalja fuq perjodu ta’ żmien fit-tul minn kontinwazzjoni tal-politiki attwali; Jirrikonoxxi l-konklużjonijiet milħuqa fil-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija li d-dekarbonizzazzjoni tas-settur enerġetiku fuq skala pan-Ewropea hija teknikament u ekonomikament fattibbli, u se tkun inqas għalja fuq perjodu ta’ żmien fit-tul meta mqabbla max-xenarju tan-negozju normali;

18.  Jemmen li l-għanijiet li għandhom jintlaħqu sal-2050 qatt ma jistgħu jintlaħqu sakemm l-UE ma terfax ir-responsabbiltajiet tagħha u jkollha rwol ewlieni fit-tranżizzjoni; speċjalment għal proġetti kbar bħall-bini ta’ farms ta’ turbini tar-riħ lil hinn mill-kosta fil-Baħar tat-Tramuntana; jemmen li fir-rigward ta’ infrastruttura transkonfinali li taffettwa lill-ħafna Stati Membri jew lill-Istati Membri kollha, l-UE għandha tagħti deskrizzjoni fil-qosor tal-proġetti prijoritarji u tiffunzjona bħala investitur ewlieni, u b’hekk tattira investimenti privati;

19.  Jirrikonoxxi li l-importanza li dejjem qiegħda tikber tal-elettriku fit-taħlita tal-enerġija tal-ġejjieni teħtieġ li l-mezzi kollha ta’ produzzjoni ta’ enerġija elettrika b’livell baxx tal-karbonju (li jinkludu l-effiċjenza fil-konverżjoni, l-enerġija rinnovabbli, il-ġbir u l-ħżin tad-diossidu tal-karbonju (CCS) u l-enerġija nukleari) se jeħtieġu li jintużaw sabiex jintlaħqu l-għanijiet tal-klima mingħajr ma tiġi kompromessa s-sigurtà tal-provvista u l-kompetittività;

20.  Jenfasizza li l-iżgurar ta’ infrastruttura tal-enerġija transkonfinali żviluppata kompletament, u mekkaniżmu tal-iskambju tal-informazzjoni, fl-Unjoni huwa l-prekundizzjoni tas-suċċess tal-Pjan Direzzjonali; jenfasizza, għalhekk, il-ħtieġa ta’ koordinazzjoni b’saħħitha bejn il-politiki tal-Istati Membri u azzjoni konġunta, solidarjetà u trasparenza fl-oqsma tal-politika tal-enerġija esterna, is-sigurtà tal-enerġija u investimenti fl-infrastruttura tal-enerġija ġdida;

21.  Jiddispjaċih li l-Kummissjoni ma implimentatx ir-rakkomandazzjonijiet tal-Grupp ta’ Konsulenza dwar il-Pjan Direzzjonali 2050 evalwat mill-pari; jistieden lill-Kummissjoni biex toħroġ verżjoni aġġornata tal-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija, li jieħu inkunsiderazzjoni dawn ir-rakkomandazzjonijiet;

Elementi ewlenin ta’ strateġija fit-tul

22.  Jilqa’ l-konklużjonijiet milħuqa fil-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050 li hemm similaritajiet bejn l-azzjonijiet li jridu jittieħdu fix-xenarji analizzati sabiex tiġi ttrasformata s-sistema enerġetika tal-UE; jilqa’ f'dan il-kuntest il-konklużjonijiet tal-Kummissjoni li użu ikbar ta’ enerġija rinnovabbli, effiċjenza enerġetika u infrastruttura tal-enerġija, inklużi sistemi ta’ distribuzzjoni intelliġenti, huma l-għażliet ta’ “mingħajr dispjaċir”, b’mod partikolari meta jkunu mmexxija mis-suq, indipendentement mid-direzzjoni speċifika magħżula biex tinkiseb “sistema enerġetika 2050 dekarbonizzata”; jistieden lill-Kummissjoni tesplora xenarju b’“effiċjenza enerġetika għolja u flimkien ma’ użu għoli ta’ enerġija li tiġġedded”; huwa tal-fehma li għażla dwar liema triq għandha tittieħed tgħin biex tiżdied iċ-ċertezza tal-investimenti;

23.  Jemmen li l-kriżi finanzjarja għandha tintuża bħala opportunità sabiex il-mudell tal-UE tas-soċjetà jiġi ttrasformat f’ekonomija b’livell għoli ta’ effiċjenza enerġetika, ibbażata kompletament fuq l-enerġija rinnovabbli u reżiljenti għall-klima;

24.  Jirrikonoxxi li sehem ikbar ta’ sorsi ta’ enerġija rinnovabbli fit-taħlita enerġetika wara l-2020 huwa aspett ċentrali ta’ sistema enerġetika iktar sostenibbli; jirrikonoxxi, barra minn hekk, li x-xenerji kollha esplorati fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni jassumu sehem ikbar ta' enerġija rinnovabbli fit-taħlita enerġetika tal-UE ta' madwar 30 % tal-konsum finali gross tal-enerġija fl-2030, u ta’ mill-inqas 55 % fl-2050; jenfasizza li l-progress lejn politika dwar effiċjenza enerġetika aħjar tista’ tiffaċilita sehem ikbar ta’ enerġija rinnovabbli; jistieden lill-Kummissjoni tikkunsidra l-ġenerazzjoni deċentralizzata fl-estimi futuri; jistieden ukoll lill-Kummissjoni tindika b’mod ċar l-ostakli finanzjarji, tekniċi u infrastrutturali li jfixklu t-tkabbir tal-ġenerazzjoni deċentralizzata fl-Istati Membri;

Effiċjenza Enerġetika

25.  Jenfasizza li effiċjenza enerġetika u ffrankar enerġetiku mtejba se jkollhom rwol essenzjali fit-trasformazzjoni tas-sistema enerġetika, u li l-ilħuq tal-objettivi 2020 huwa prerekwiżit għal progress ulterjuri sal-2050; jirrakkomanda, f’dan ir-rigward, li l-Istati Membri jżidu l-isforzi tagħhom sabiex jimplimentaw bis-sħiħ id-Direttiva dwar l-Effiċjenza Enerġetika li ġiet adottata reċentement, u jirrakkomanda li l-kampanji ta' sensibilizzazzjoni u l-effiċjenza enerġetika jiġu integrati fil-kurrikuli nazzjonali tal-edukazzjoni fl-Istati Membri; jirrakkomanda li l-Istati Membri u l-Kummissjoni jagħmlu iżjed sforzi biex jinkludu ideat nazzjonali u jinovolvu lill-banek għall-iżvilupp nazzjonali u jappoġġaw l-iskambju tal-aħjar prattiki; ifakkar li l-effiċjenza enerġetika, jekk tiġi implimentata b’mod xieraq, hija mod kosteffikaċi biex l-UE tilħaq l-għanijiet fit-tul tagħha fir-rigward tal-iffrankar tal-enerġija, it-tibdil fil-klima, u s-sigurtà enerġetika u ekonomika; jirrikonoxxi li l-ispostament lejn ekonomija iżjed effiċjenti mil-lat tal-enerġija jista’ jħaffef it-tifrix ta’ soluzzjonijiet teknoloġiċi innovattivi, inaqqas l-importazzjonijiet ta’ fjuwils fossili u jtejjeb il-kompetittività u t-tkabbir tal-industrija fl-Unjoni; jemmen li l-pass lejn politika aħjar ta’ effiċjenza enerġetika għandu jiffoka fuq il-katina kollha tal-provvista u d-domanda tal-enerġija, inkluż it-trasformazzjoni, it-trażmissjoni, id-distribuzzjoni u l-provvista, flimkien mal-konsum industrijali, tal-bini u tal-unitajiet domestiċi; jenfasizza li l-politika fit-tul tal-UE dwar l-effiċjenza enerġetika għandha tqiegħed it-tnaqqis tal-użu tal-enerġija fil-bini bħala element ċentrali, fid-dawl tal-fatt li r-rinnovazzjoni tal-bini eżistenti tirrappreżenta potenzjal kbir ta’ ffrankar tal-enerġija; jenfasizza li hemm bżonn li r-rata attwali u l-kwalità tar-rinnovazzjoni tal-bini jiżdiedu b’mos sostanzjali sabiex l-UE tkun tista’ tnaqqas b’mod sinifikanti l-konsum tal-enerġija tal-istokk eżistenti tal-bini bi 80 % sal-2050, meta mqabbla mal-livelli tal-2010; jistieden, f’dan ir-rigward lill-Istati Membri jadottaw strateġiji ambizzjużi u fit-tul ta’ rinnovazzjoni tal-bini kif meħtieġ bid-Direttiva dwar l-Effiċjenza Enerġetika;

26.  Jenfasizza l-ħtieġa urġenti ta’ infrastruttura ġdida, modernizzata, intelliġenti u flessibbli, speċjalment grilji intelliġenti, sabiex tiġi permessa kapaċità iktar flessibbli ta’ riżerva u bilanċ tal-enerġija, inklużi sistemi individwali ta’ mikroġenerazzjoni ħżin, użu ġdid għall-elettriku (bħal vetturi tal-elettriku) u programmi ta’ reazzjoni għad-domanda (inklużi arloġġi intelliġenti), u sistema Ewropea ta’ grilji integrata kompletament sabiex, fost l-oħrajn, jiġu integrati s-sorsi kollha ta’ enerġija madwar l-UE, kif intwera li huwa neċessarju; ifakkar li l-politiki ta’ spiża ottimali huma differenti skont il-mudelli tad-domanda, il-potenzjal tal-provvista, il-karatteristiċi ġeografiċi u l-kuntest ekonomiku fil-livell lokali; jenfasizza, barra minn hekk, il-ħtieġa urġenti tal-istabbiliment ta’ mekkaniżmi regolatorju stabbli u prevedibbli, kif ukoll mekkaniżmi tas-suq pan-Ewropej biex tiżdied il-flessibilità, inklużi l-assorbiment u l-ħżin tal-enerġija, u kofinanzjament tal-UE ta’ proġetti infrastrutturali ta’ interess komuni b’konformità mal-Linji Gwida tal-Infrastruttura tal-Enerġija u l-Faċilita Nikkollegaw l-Ewropa;

27.  Jinnota li l-mezzi finanzjarji tal-UE u dawk nazzjonali, inklużi l-politiki baġitarji u ta’ investiment, huma prerekwiżit għall-bini ta’ infrastruttura ġdida tal-enerġija fl-Ewropa, waqt li jiġu kkunsidrati kemm l-ispiża tal-bini ta’ faċilitajiet ġodda u d-dekummissjonar ta’ faċilitajiet skaduti u l-ispiża ta’ programmi ta’ riabilitazzjoni ambjentali u soċjali fir-reġjuni kkonċernati;

28.  Jitlob lill-Kummissjoni tinvestiga l-potenzjal, u t-teknoloġiji varji possibbli, tal-ħżin tal-enerġija fl-UE b'mod olistiku, permezz tal-integrazzjoni tas-suq intern tal-enerġija tal-UE, inklużi l-kapaċitajiet tan-netwerk tal-enerġija, il-politiki dwar l-enerġija u t-tibdil fil-klima u l-protezzjoni tal-interessi tal-konsumaturi, sabiex jintlaħqu l-għanijiet tal-enerġija u tal-klima tal-Unjoni, titnaqqas id-dipendenza fuq l-enerġija minn barra l-UE u jinħolqu suq uniku ġenwin u kundizzjonijiet ugwali għas-suq tal-enerġija, bl-ogħla sigurtà possibbli tal-provvista tal-enerġija għall-ġejjieni;

Enerġija rinnovabbli

29.  Jenfasizza li approċċ Ewropew ikbar fir-rigward tal-politika dwar l-enerġija rinnovabbli huwa kruċjali fuq perjodu ta' żmien medju u fit-tul; iħeġġeġ lill-Istati Membri u r-reġjuni tagħhom biex itejbu l-kooperazzjoni, anki permezz ta’ użu iktar wiesa’ tal-arranġamenti ta’ kooperazzjoni pprovduti fid-Direttiva dwar l-Enerġija Rinnovabbli sabiex jottimizzaw l-effiċjenza tal-espansjoni tal-enerġija rinnovabbli, inaqqsu l-ispejjeż tal-enerġija rinnovabbli u jiżguraw li jsiru iktar investimenti fl-UE fejn ikunu l-iktar produttivi u effiċjenti, filwaqt li jitqiesu l-karatteristiċi speċifiċi ta’ kull Stat Membru; jenfasizza l-importanza li jiġu stabbiliti l-miri; jenfasizza, f’dan il-kuntest, ir-rwol importanti tal-Kummissjoni bħala faċilitatur fil-koordinazzjoni, fl-appoġġ finanzjarju u fit-tħejjija ta’ stħarriġ adegwat ta’ riżorsi tal-enerġija rinnovabbli u l-potenzjal għall-Istati Membri, u jilqa’ l-intenzjoni mħabbra tagħha li tfassal linji gwida għan-negozju tal-enerġija rinnovabbli; jinnota li l-enerġija rinnovabbli, fuq perjodu ta’ żmien fit-tul, se timxi lejn iċ-ċentru tat-taħlita tal-enerġija fl-Ewropa, mill-iżvilupp tat-teknoloġija għall-produzzjoni tal-massa u l-użu, minn skala żgħira għal skala akbar, bl-integrazzjoni ta’ sorsi lokali u aktar remoti, u minn enerġija sussidjata għal waħda kompetittiva; jenfasizza li l-użu li dejjem qed jiżdied tal-enerġija rinnovabbli jirrikjedi bidliet fil-politika u fl-istruttura tas-suq tal-enerġija bl-għan li s-swieq jiġu adattati għal din ir-realtà u tinkiseb integrazzjoni ikbar tas-suq, b’mod partikolari fil-premjazzjoni ta’ flessibbiltà u servizzi għall-istabbiltà tas-sistema tal-grilji; jenfasizza l-importanza ta’ oqfsa regolatorji stabbli, kemm fil-livell tal-UE kif ukoll f’dak tal-Istati Membri sabiex jiġi stimulat l-investiment; jenfasizza l-bżonn ta’ proċeduri amministrattivi ssimplifikati u skemi ta’ appoġġ stabbli u effiċjenti li jistgħu jiġu adattati maż-żmien u jitneħħew gradwalment meta t-teknoloġiji u l-ktajjen ta’ provvista jimmaturaw u jsiru kompetittivi u jiġu riżolti l-fallimenti tas-suq; jenfasizza madankollu li t-tibdil retroattiv fl-iskemi ta’ appoġġ għandu effett detrimentali fuq il-fiduċja tal-investituri u b’hekk iżid ir-riskji assoċjati mal-investimenti u l-ispejjeż tagħhom;

30.  Jirrikonoxxi li l-miri tal-enerġija rinnovabbli kienu suċċess, u jistieden lill-Istati Membri sabiex jimplimentaw il-politiki stabbli meħtieġa sabiex jilħqu l-miri tagħhom tal-2020;

31.  Ifakkar ir-rwol ta’ proġetti bħal Desertec u l-użu ta’ sorsi ta’ enerġija rinnovabbli fir-reġjuni tal-viċinat; jenfasizza l-prospett tal-“Proġett Helios” fit-trasport tal-elettriku prodott b’enerġija rinnovabbli mill-Ewropa tax-Xlokk għall-Ewropa Ċenrali kif ukoll l-espansjoni ulterjuri tal-enerġija tar-riħ fil-Baħar tat-Tramuntana u reġjuni oħra; jenfasizza li l-opportunità tal-importazzjoni tal-elettriku prodott minn sorsi rinnovabbli minn reġjuni tal-viċinat teħtieġ li tiġi kumplementata billi jiġi inkoraġġut u ffaċilitat l-iżvilupp ta’ sorsi ta’ enerġija rinnovabbli, pereżempju fin-Nofsinhar tal-Mediterran u fir-reġjun tal-Baħar tat-Tramuntana, u permezz ta’ iżjed interkonnessjonijiet fin-netwerks Ewropej;

32.  Jenfasizza li, għal bosta riżorsi tal-enerġija rinnovabbli, attwalment huwa impossibbli li tiġi żgurata provvista stabbli tal-enerġija skont il-kundizzjonijiet teknoloġiċi attwali, u dan jinvolvi l-ħtieġa li jinżammu riżervi ta’ sorsi ta’ enerġija konvenzjonali fuq stennija; jistieden lill-Kummissjoni, f’dan il-kuntest, tippreżenta analiżi ta’ kif is-sorsi tal-enerġija rinnovabbli jistgħu jiġu żviluppati b’mod sostenibbli u fuq kollox, kif jistgħu jiġu jappoġġati sorsi stabbli ta’ enerġija rinnovabbli; jikkunsidra li, fil-każ ta’ sorsi ta’ enerġija inqas stabbli, għandha titwettaq analiżi fuq il-kosteffikaċja li tiġi żgurata enerġija ta’ riżerva, u għandhom jiġu żviluppati teknoloġiji li jaħżnu l-enerġija;

33.  Jenfasizza li sabiex tintlaħaq id-dekarbonizzazzjoni tal-provvista tal-enerġija tal-UE fuq perjodu twil, hemm ħtieġa li tiġi segwita integrazzjoni iżjed mill-qrib mal-pajjiżi u r-reġjuni tal-viċinat bħan-Norveġja, l-Isvizzera u n-nofsinhar tal-Mediterran; jenfasizza li l-Ewropa tista’ tibbenefika mill-iżvilupp tas-sorsi rinnovabbli sostanzjali ta’ enerġija f’dawn ir-reġjuni sabiex jintlaħqu kemm id-domanda lokali kif ukoll, bl-iżvilupp tal-interkonnessjonijiet tal-grilja fuq distanza twila, perċentwal limitat tad-domanda tal-UE; jinnota li interkonnessjoni ikbar se tippermetti lill-Istati Membri jesportaw u jimpurtaw elettriku rinnovabbli sabiex jiżguraw provvista tal-enerġija affidabbli, u jibbilanċaw il-ġenerazzjoni varjabbli tal-enerġija bħar-riħ; jinnota, f’dan il-kuntest, li l-interkonnessjoni man-Norveġja toffri vantaġġ partikolari għall-UE minħabba li tiftaħ l-aċċess għall-kapaċitajiet sinifikanti ta’ ħżin tal-elettriku tal-impjanti idroelettriċi Norveġiżi;

34.  Jenfasizza l-importanza tal-mikroġenerazzjoni sabiex jiżdied is-sehem tas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli; jenfasizza, barra minn hekk, l-importanza tal-mikroġenerazzjoni biex tiżdied l-effiċjenza enerġetika, tiġi garantita l-provvista tal-enerġija u sabiex iċ-ċittadini jkunu involuti fl-użu tal-enerġija tagħhom stess u fil-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima; jenfasizza, f’dan ir-rigward, il-ħtieġa ta’ strateġija koerenti tal-UE dwar il-mikroġenerazzjoni li tinkludi miżuri dwar l-aġġornament tal-infrastruttura tal-enerġija, it-tnaqqis tal-piżijiet leġiżlattivi u l-iskambju tal-aħjar prattiki tal-inċentivi fiskali;

35.  Jenfasizza l-ħtieġa li jiġi żgurat qafas ta’ politika b’saħħtu biżżejjed għal wara l-2020 għat-teknoloġiji tal-enerġiji rinnovabbli li jkunu għadhom ma laħqux il-parità tal-grilja, imfassla bl-għan tal-konverġenza tas-sussidji u tal-eliminazzjoni gradwali tagħhom fi stadju iktar ’il quddiem;

36.  Jinnota li x-xenarji tal-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050 jimplikaw ammont ikbar ta’ bijokarburanti; jemmen li, f’dan ir-rigward, il-Kummissjoni għandha tappoġġa l-pass lejn il-bijokarburanti tat-tielet ġenerazzjoni bbażati fuq il-prodotti tal-iskart tal-għelejjel tal-ikel, u timponi kundizzjonijiet simili fuq il-bijokarburanti impuratati;

37.  Jistieden lill-Kummissjoni tippreżenta proposta dwar kif tista’ tiżdied l-effiċjenza fil-mobilizzazzjoni ta’ sorsi tal-enerġija rinnovabbli fl-UE u r-reġjuni tagħha ; jemmen li, f’perjodu ta’ żmien medju, jistgħu jinħolqu gruppi tas-suq għall-produzzjoni ta’ sorsi tal-enerġija rinnovabbli fil-livell reġjonali;

38.  Jistieden lill-Istati Membri u l-Kummissjoni jappoġġaw u jippromwovu politiki globali ta’ swieq miftuħa għall-oġġetti rinnovabbli sabiex jiżguraw it-tneħħija tal-ostakli kollha għall-kummerċ, sabiex b’hekk jagħtu spinta lill-kompetittività tal-UE permezz tal-promozzjoni tal-esportazzjonijiet tat-teknoloġija tal-enerġija rinnovabbli;

39.  Jirrikonoxxi li l-miri tal-enerġija rinnovabbli kienu suċċess u għandhom jittawlu sal-2030; jistieden lill-Istati Membri sabiex ikomplu fit-triq it-tajba ħalli jilħqu l-miri tagħhom għall-2020; huwa mħasseb biż-żieda fit-tibdil dejjem iktar ta’ malajr tal-Istati Membri sabiex jappoġġaw mekkaniżmi għall-enerġija rinnovabbli, b’mod partikolari t-tibdil retroattiv u l-iffriżar tal-appoġġ; jistieden lill-Kummissjoni sabiex tissorvelja b’attenzjoni l-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar l-Enerġija Rinnovabbli u tieħu azzjoni jekk ikun meħtieġ; jistieden lill-Istati Membri sabiex jipprovdu oqfsa stabbli għal investimenti fl-enerġija rinnovabbli, inklużi skemi ta’ appoġġ stabbli u li jiġu riveduti regolarment u proċeduri amministrattivi ssimplifikati;

40.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri sabiex iżidu b’mod sinifikanti s-somom allokati għall-miżuri tal-effiċjenza enerġetika fil-Qafas Finanzjarju Pluriennali futur;

Infrastruttura u s-suq intern tal-enerġija

41.  Jenfasizza li, hekk kif l-UE ssegwi l-għan ta’ sigurtà u indipendenza enerġetika, jeħtieġ li l-enfasi tkun iktar fuq mudell ta’ interdipendenza enerġetika bejn l-Istati Membri billi jiġi żgurat l-ikkompletar rapidu tas-suq intern tal-enerġija tal-UE u tal-infrastruttura supergrid u intelliġenti tal-UE li tgħaqqad it-Tramuntana, in-Nofsinhar, il-Lvant u l-Punent, kif ukoll billi jintuża l-potenzjal sħiħ tal-produzzjoni tal-enerġija deċentralizzata u fuq skala mikro u l-infrastrutturi intelliġenti tal-enerġija fl-Istati Membri kollha; jenfasizza l-importanza li jiġi żgurat li l-iżviluppi politiċi u regolatorji fl-Istati Membri jkunu kompletament konformi mat-tliet pakketti ta’ liberalizzazzjoni, jeliminaw il-konġestjonijiet infrastrutturali pendenti u l-fallimenti tas-suq u ma joħolqux ostakli ġodda għall-integrazzjoni tas-suq tal-elettriku u l-gass; jenfasizza, barra minn hekk, li d-deċiżjonijiet tal-politika tal-enerġija f’kull sistema nazzjonali jeħtieġ li jqisu wkoll kif tali deċiżjonijiet jistgħu jaffettwaw lil Stati Membri oħrajn; jissuġġerixxi li hu mixtieq li jkun iddeterminat jekk u kif il-kompetenzi u l-faċilitajiet tal-Aġenzija għall-Kooperazzjoni tar-Regolaturi tal-Enerġija (ACER) jistgħu jkunu użati fil-prestazzjoni tal-kompiti msemmija hawn fuq;

42.  Jirrikonoxxi li l-proġetti ta’ infrastruttura tal-enerġija huma kkaratterizzati minn investiment bil-quddiem li se jiġi mnaqqas sew permezz ta' sfruttar sħiħ tal-opportunitajiet tal-iffrankar tal-enerġija u sa tul ta’ ħajja operattiva ta’ 20 u 60 sena; ifakkar li l-ambjent attwali tas-suq huwa imprevedibbli ħafna, u li b’hekk l-investituri jkunu inċerti fir-rigward tal-iżvilupp ta’ infrastruttura tal-enerġija; jenfasizza li għandhom jiġu promossi strateġiji ġodda, inkluża l-istrateġija ta' 'ffrankar ta' enerġija fuq kollox', u strumenti innovattivi sabiex titnaqqas il-ħtieġa għal investimenti fl-infrastruttura li jippermettu adattament ta’ malajr għall-ambjent li qed jinbidel b’pass mgħaġġel;

43.  Jenfasizza l-ħtieġa li jiġu implimentati dawn il-politiki u r-regolamenti sabiex b’hekk l-infrastruttura enerġetika eżistenti tintuża aħjar għall-benefiċċju tal-konsumaturi tal-UE; jistieden lill-Kummissjoni u lill-ACER jissorveljaw b’mod aktar strett l-implimentazzjoni nazzjonali tar-regoli bħal dawk relatati mal-prinċipju “tużah jew titilfu”;

44.  Jenfasizza l-ħtieġa ta’ suq Ewropew tal-enerġija kompletament integrat sal-2014; jinnota l-importanza ta’ implementazzjoni sħiħa tal-leġiżlazzjoni tas-suq intern tal-enerġija fl-Istati Membri kollha u l-ħtieġa li jiġi żgurat li l-ebda Stat Membru jew reġjun ma jibqa’ iżolat min-netwerks Ewropej tal-gass u tal-elettriku wara l-2015; jenfasizza l-ħtieġa li jitqiesu l-impatt soċjali u l-ispejjeż tal-enerġija filwaqt li jiġi żgurat li l-prezzijiet tal-enerġija jkunu iktar trasparenti u jirriflettu aħjar l-ispejjeż, inklużi l-ispejjeż ambjentali fejn dawn mhux qed jitqiesu b’mod sħiħ;

45.  Jinnota l-ħolqien ta' mekkaniżmu ta' skambju ta' informazzjoni għal ftehimiet intergovernattivi bejn l-Istati Membri u pajjiżi terzi dwar il-politika enerġetika, billi dan il-mekkaniżmu huwa maħsub biex isaħħaħ it-trasparenza, il-koordinament u l-effiċjenza tal-politika fl-UE kollha kemm hi; jistieden lill-Istati Membri juru aktar ambizzjoni rigward il-garanzija li ma jiġux stabbiliti ftehimiet li jkunu f'kunflitt mal-leġiżlazzjoni tas-suq intern tal-enerġija; iqis li l-Kummissjoni għandha tkun tista' teżamina l-abbozzi tal-ftehimiet għall-kompatibilità tagħhom ma' tali leġiżlazzjoni, u tipparteċipa fin-negozjati, meta jkun rilevanti; iqis li l-mekkaniżmu ta' skambju ta' informazzjoni jirrappreżenta pass lejn il-koordinazzjoni ulterjuri tax-xiri tal-enerġija barra mill-UE, li huwa ta' importanza kruċjali biex jintlaħqu l-għanijiet tal-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050;

46.  Jenfasizza l-ħtieġa li jiżdiedu l-inċentivi tal-investituri fis-suq tal-enerġija billi tiżdied il-profitabbiltà u jiġu ffaċilitati – mingħajr ma jkun hemm illaxkar – il-proċeduri burokratiċi;

47.  Jirrikonoxxi li l-kriżi finanzjarja għamlitha iktar diffiċli biex jinġibed l-investiment meħtieġ biex tiġi ffinanzjata t-trasformazzjoni tas-sistema tal-enerġija; jenfasizza l-isfidi l-ġodda, bħalma hija l-ħtieġa ta’ riżorsi ta’ riżerva u bilanċ flessibbli fis-sistema tal-enerġija (eż. ġenerazzjoni flessibbli, netwerk ta’ trażmissjoni b’saħħtu, ħażna, ġestjoni tad-domanda, mikroġenerazzjoni u interkonnessjoni), sabiex tiġi ssodisfata ż-żieda mistennija fil-ġenerazzjoni varjabbli ta’ enerġija minn sorsi rinnovabbli; jenfasizza l-importanza tal-infrastruttura fil-livelli tad-distribuzzjoni u r-rwol importanti tal-konsumaturi proattivi u tal-operaturi tas-sistemi ta' distribuzzjoni (DSOs) fl-integrazzjoni fis-sistema ta' prodotti tal-enerġija deċentralizzati u miżuri tal-effiċjenza min-naħa tad-domanda; jenfasizza l-ħtieġa ta’ valutazzjoni xierqa tal-kapaċità disponibbli fl-Ewropa, u tal-ħtieġa ta’ interkonnessjonijiet suffiċjenti, u li jkun hemm kapaċità flessibbli ta’ riżerva u bilanċ sabiex il-provvista tlaħħaq mad-domanda, u b’hekk tiġi żgurata s-sigurtà tal-provvista tal-elettriku u l-gass; jindika li jekk tingħata prijorità ogħla lill-ġestjoni u lill-ġenerazzjoni tal-enerġija min-naħa tad-domanda, l-integrazzjoni tas-sorsi tal-enerġija deċentralizzati se tissaħħaħ sew, u dan itejjeb l-ilħuq tal-objettivi globali tal-politika tal-enerġija;

48.  Jenfasizza li, minħabba li l-infrastruttura attwali hija skaduta, se jkunu meħtieġa investimenti kbar f’kull xenarju tal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar il-Pjan Direzzjonali 2050; jinnota li, f’kull xenarju, dan se jirriżulta f’żieda fil-prezzijiet tal-enerġija sal-2030; jinnota, barra minn hekk, li skont il-Kummissjoni, l-akbar sehem minn dawn iż-żidiet diġà qed iseħħu fix-xenarju ta’ referenza peress li huma marbuta mas-sostituzzjoni tal-kapaċità ta’ ġenerazzjoni li għandha għoxrin sena u li diġà ġiet deprezzata kompletament;

49.  Jenfasizza li s-sigurtà tal-enerġija tal-Unjoni Ewropea tiddependi fuq diversifikazzjoni ikbar fost is-sorsi ta’ importazzjonijiet tagħha; jenfasizza, għalhekk, il-ħtieġa li l-UE ssaħħaħ b’mod attiv il-kooperazzjoni tagħha ma’ sħabha; jinnota d-dewmien li qed jaffettwa l-ikkompletar tal-Kuritur tan-Nofsinhar; jenfasizza l-ħtieġa li tinkiseb sigurtà enerġetika permezz tad-diversifikazzjoni tal-enerġija, ifakkar il-kontribuzzjoni sinifikanti tal-gass naturali likwifikat (LNG) u tal-flotot tal-LNG għall-provvista tal-enerġija tal-UE, u jenfasizza l-potenzjal ta’ kuritur komplementari tal-LNG fil-Mediterran tal-Lvant u r-reġjuni tal-Baħar l-Iswed, biex iservi bħala trasportatur flessibbli tal-enerġija u inċentiv għal kompetizzjoni ikbar fis-suq intern tal-enerġija tal-UE;

50.  Ifakkar li s-sħubijiet strateġiċi tal-Unjoni mal-pajjiżi produtturi u ta' transitu, partikolarment mal-pajjiżi koperti bil-Politika Ewropea tal-Viċinat (PEV), jeħtieġu strumenti adegwati, prevedibilità, stabilità u investimenti fit-tul; jenfasizza, għal dak l-għan, li l-objettivi tal-klima tal-Unjoni għandhom ikunu appoġġati bi proġetti tal-UE ta’ investiment f’infrastrutturi orjentati lejn id-diversifikazzjoni tar-rotot ta’ provvista u ż-żieda fis-sigurtà tal-enerġija tal-Unjoni, bħal dak tan-Nabucco.

51.  Ifakkar li, skont il-pakkett tas-suq intern, ir-rwol ewlieni għall-finanzjament tal-infrastruttura enerġetika huwa dak tal-parteċipanti tas-suq; jirrikonoxxi li xi proġetti innovattivi u strateġikament importanti li huma ġġustifikati minn perspettiva ta’ sigurtà tal-provvista, solidarjetà u sostenibbiltà imma li ma jkunux jistgħu jattiraw biżżejjed finanzjament ibbażat fuq is-suq, jistgħu jirrikjedu appoġġ pubbliku limitat sabiex jattiraw finanzjament privat; jenfasizza li tali proġetti għandhom jintgħażlu abbażi ta’ kriterji ċari u trasparenti u filwaqt li jiġi evitat it-tgħawwiġ tal-kompetizzjoni, u billi jitqiesu l-interessi tal-konsumaturi, u għandhom ikunu konformi b’mod sħiħ mal-għanijiet fit-tul tal-UE dwar l-enerġija u t-tibdil fil-klima;

52.  Jenfasizza li l-biċċa l-kbira tax-xenarji tal-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050 mhux se jkunu fattibbli mingħajr l-iżvilupp ta’ grids ta’ netwerks ta’ distribuzzjoni lokali intelliġenti għall-elettriku u l-gass; jemmen li, flimkien mal-proġetti transkonfinali, l-Unjoni għandha tadotta miżuri biex tappoġġa l-ħolqien jew ir-rinnovazzjoni ta’ grids lokali, speċjalment fir-rigward tal-aċċess għall-konsumaturi protetti;

53.  Jenfasizza l-importanza tal-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa, fejn ammont konsiderevoli ta’ fondi huwa riżervat għat-trasformazzjoni u l-iżvilupp ulterjuri tal-infrastruttura enerġetika fl-UE; jenfasizza l-importanza li jiġu identifikati u appoġġati proġetti kruċjali sostenibbli kemm fuq skala kbira kif ukoll fuq skala żgħira;

54.  Jenfasizza r-rwol ta’ approċċ ta’ punt uniku ta' servizz fl-ikkomplementar tal-objettivi ta’ simplifikazzjoni tal-UE biex tinqata’ l-burokrazija żejda, sabiex b’hekk l-awtorizzazzjoni u l-proċeduri għal permess ikunu iktar rapidi u jitnaqqas il-piż amministrattiv minn fuq il-kumpaniji li jkunu qed ifittxu awtorizzazzjoni fir-rigward tal-iżvilupp tal-infrastruttura enerġetika, filwaqt li jiġi garantit ir-rispett dovut tar-regoli u r-regolamenti applikabbli; jistieden lill-Istati Membri biex jirrevedu l-proċeduri tagħhom f’dan ir-rigward;

55.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tindirizza b’mod urġenti l-inċertezza regolatorja għall-investituri istituzzjonali fl-interpretazzjoni tat-tielet pakkett dwar l-enerġija meta jaġixxu bħala investitur passiv kemm fil-kapaċità ta’ trażmissjoni kif ukoll ta’ ġenerazzjoni;

56.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tindirizza b’mod urġenti l-kwistjoni tan-nuqqas ta’ inċentivi għall-investimenti fil-grids intelliġenti għad-DSOs u għall-operaturi tas-sistemi tat-trażmissjoni (TSOs) fit-teknoloġiji tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni (ICT) u teknoloġiji innovattivi oħra li jiffaċilitaw użu aħjar u akbar tal-grid eżistenti;

Dimensjoni soċjali

57.  Jilqa’ l-inklużjoni tad-dimensjoni soċjali fil-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050; iqis li, f'dan ir-rigward, għandha tingħata attenzjoni speċjali lill-faqar enerġetiku u lill-impjieg; jinsisti, fir-rigward tal-faqar enerġetiku, li l-enerġija għandha tkun għall-but ta' kulħadd, u jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri, u lill-awtoritajiet lokali u l-korpi soċjali kompetenti, biex jaħdmu flimkien dwar soluzzjonijiet imfassla biex jiġu miġġielda kwistjonijiet bħall-faqar tal-elettriku u t-tisħin, b'enfasi speċjali fuq il-familji vulnerabbli bi dħul baxx li jintlaqtu l-aktar minn prezzijiet ogħla tal-enerġija; għalhekk, huwa tal-fehma li tali strateġija għandha tippromwovi l-effiċjenza enerġetika u l-iffrankar tal-enerġija billi dan huwa wieħed mill-modi l-aktar effikaċi biex jitnaqqsu l-kontijiet tal-enerġija, u għandha tanalizza l-miżuri nazzjonali bħat-tassazzjoni, l-akkwist pubbliku u l-ipprezzar tat-tisħin, eċċ., b'mod partikolari meta jkunu qed ifixklu l-investiment fl-effiċjenza enerġetika jew l-ottimizzazzjoni tal-produzzjoni u l-użu tas-sħana, u għandha tagħmel rakkomandazzjonijiet dwar il-prassi tajba u ħażina; jisħaq fuq l-importanza li jiġu żviluppati u kkomunikati aktar miżuri dwar l-effiċjenza enerġetika, li jiġu stimulati azzjonijiet ta' domanda u provvista u li jinħolqu kampanji ta' sensibilizzazzjoni biex jittejbu l-bidliet meħtieġa fl-imġiba; jitlob lill-Istati Membri jirrapportaw fuq bażi regolari rigward azzjonijiet meħuda biex il-familji jiġu protetti minn kontijiet dejjem jiżdiedu tal-enerġija u mill-faqar enerġetiku; jitlob lill-Kummissjoni, fir-rigward tal-impjieg, biex tippromwovi miżuri għall-aġġustament tal-edukazzjoni, it-taħriġ mill-ġdid u l-kwalifika mill-ġdid sabiex tgħin lill-Istati Membri jiżviluppaw forza tax-xogħol tas-sengħa li tkun lesta tagħti sehemha fit-tranżizzjoni enerġetika; jitlob lill-Kummissjoni biex, sa tmiem l-2013, tagħti lill-Parlament aktar informazzjoni dwar l-impatt ta' din it-tranżizzjoni fuq l-impjieg fis-setturi tal-enerġija, l-industrija u s-servizzi, u biex tiżviluppa mekkaniżmi konkreti biex tgħin lill-ħaddiema u lis-setturi konċernati; jirrakkomanda li l-Istati Membri jqisu l-ispejjeż u l-benefiċċji esterni tal-ġenerazzjoni u l-konsum tal-enerġija, bħall-benefiċċji għas-saħħa minn titjib fil-kwalità tal-arja; iqis li djalogu soċjali dwar l-implikazzjonijiet tal-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija, li għandu jinvolvi lill-partijiet interessati rilevanti kollha, huwa fattur ewlieni u se jibqa' tali matul it-tranżizzjoni;

58.  Jirrimarka li l-adozzjoni ta’ strateġija ta’ dekarbonizzazzjoni li ma tikkunsidrax is-sitwazzjoni ta’ xi Stati Membri tista’ twassal għal żieda qawwija fil-faqar enerġetiku, li f'xi Stati Membri huwa deskritt bħala sitwazzjoni fejn iktar minn 10 % tal-baġit domestiku jintefaq fuq l-enerġija;

59.  Jenfasizza l-ħtieġa li l-konsumaturi jiġu protetti minn prezzijiet tal-enerġija għolja, u li n-negozji jiġu protetti minn kompetizzjoni inġusta kif ukoll minn prezzijiet artifiċjalment baxxi minn kumpaniji barra l-UE, skont ir-rakkomandazzjonijiet tas-Summit Rio+20 dwar ir-rwol imsaħħaħ tad-WTO;

60.  Iħeġġeġ lill-Istati Membri u lill-komunità internazzjonali jagħtu spinta lill-istituzzjonijiet edukattivi li kapaċi jipproduċu forza tax-xogħol b’ħiliet speċjalizzati, kif ukoll il-ġenerazzjoni li jmiss ta’ xjenzati u innovaturi, f'oqsma bħall-forniment u l-użu tal-enerġija, is-sigurtà tal-enerġija u l-effiċjenza enerġetika; ifakkar, f’dan ir-rigward, fir-rwol importanti ta’ Orizzont 2020 u tal-Istitut Ewropew tal-Innovazzjoni u t-Teknoloġija biex jitnaqqas id-distakk bejn l-edukazzjoni, ir-riċerka u l-implimentazzjoni fis-settur tal-enerġija;

61.  Jixtieq jenfasizza r-rwol ċentrali tat-trasparenza tal-prezzijiet u l-informazzjoni tal-konsumaturi; huwa tal-fehma, għalhekk, li hija l-Kummissjoni li għandha tiddetermina, b’mod kemm jista’ jkun eżatt, l-impatt ta' tali fatturi fuq il-prezzijiet tal-enerġija mħallsa mill-individwi u l-impriżi fid-diversi xenarji magħżula;

Ir-rwol tas-sorsi speċifiċi tal-enerġija

62.  Jemmen li t-tipi kollha ta’ teknoloġija b’emissjonijiet baxxi ta’ karbonju se jkunu meħtieġa biex tintlaħaq il-mira ambizzjuża tad-dekarbonizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija tal-UE b’mod ġenerali u s-settur tal-elettriku b’mod partikolari; jaċċetta l-fatt li se jibqa’ inċert liema teknoloġiji se jkunu teknikament u kummerċjalment ippruvati fil-perjodu ta’ żmien meħtieġ; jenfasizza li trid tinżamm il-flessibbiltà sabiex ikun hemm adattament għall-bidliet teknoloġiċi u soċjoekonomiċi li se jinqalgħu;

63.  Jirrikonoxxi li l-fjuwils fossili konvenzjonali x’aktarx jibqgħu parti mis-sistema tal-enerġija tal-anqas matul it-tranżizzjoni lejn sistema enerġetika b’emissjonijiet baxxi ta’ karbonju;

64.  Jistieden lill-Kummissjoni u l-Istati Membri, fid-dawl tal-lezzjonijiet li ttieħdu mill-aċċident ta' Fukushima tal-2011, biex titjieb is-sikurezza tal-enerġija nukleari, bl-użu tar-riżultati tat-testijiet reċenti tal-istress nukleari;

65.  Jaqbel mal-Kummissjoni li l-enerġija nukleari se tibqa’ kontributur importanti peress li xi wħud mill-Istati Membri se jkomplu jaraw l-enerġija nukleari bħala sors sigur, affidabbli u affordabbli għall-ġenerazzjoni tal-elettriku b’emissjonijiet baxxi ta’ karbonju; jirrikonoxxi li l-analiżi tax-xenarju turi li l-enerġija nukleari tista’ tikkontribwixxi biex l-ispejjeż tas-sistema u l-prezzijiet tal-elettriku jkunu aktar baxxi;

66.  Jaqbel mal-Kummissjoni li l-gass naturali se jkollu rwol importanti, fuq perjodu qasir sa medju ta' żmien, fit-trasformazzjoni tas-sistema tal-enerġija, minħabba li jirrappreżenta mod relattivament rapidu u kosteffiċjenti biex titnaqqas id-dipendenza fuq fjuwils fossili oħra li jniġġsu iktar; filwaqt li jenfasizza l-ħtieġa tad-diversifikazzjoni tar-rotot tal-provvista tal-gass naturali lejn l-Unjoni Ewropea; iwissi kontra investimenti li jistgħu jwasslu għal dipendenza “lock-in” fit-tul fuq il-fjuwils fossili;

67.  Jirrikonoxxi l-potenzjal tal-gass naturali bħala sostenn flessibbli biex il-provvista varjabbli tel-enerġija rinnovabbli tiġi bbilanċjata mal-ħżin, l-interkonnesjsoni u r-rispons għad-domanda tal-elettriku; jikkunsidra li għandha tiġi kkunsidrata l-possibilità ta’ rwol akbar għall-gass, speċjalment fil-każ fejn it-teknoloġija għall-qbid u l-ħżin tal-karbonju ssir disponibbli b’mod suffiċjenti; jemmen tabilħaqq li l-objettiv tat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-gassijiet b'effett ta' serra għandu jkun ċentrali għar-riflessjoni kollha li ssir dwar is-suġġett, u jiggwida bi prijorità l-għażliet tal-enerġija;

68.  Huwa tal-fehma li r-rwol tal-gass likwifikat miż-żejt (LPG), bħala sors flessibbli u affidabbli tal-enerġija f'postijiet neqsin mill-infrastruttura, m'għandux jintesa;

69.  Jisħaq fuq il-bżonn li jiġi ttrattat it-tkabbir mistenni fl-importazzjonijiet tal-gass u tal-elettriku minn pajjiżi terzi lejn l-UE fuq perjodu qasir u medju, bil-għan li l-provvista enerġetika tiġi żgurata; itenni li, għal xi reġjuni u Stati Membri, din l-isfida hija marbuta mill-qrib ma' dipendenza mill-importazzjonijiet ta' gass u ta' żejt minn pajjiż terz wieħed; jirrikonoxxi li biex tiġi affrontata din l-isfida hemm bżonn, fost l-oħrajn, rwol imsaħħaħ għar-riżorsi enerġetiċi lokali u rinnovabbli li huma essenzjali biex jiġu żgurati l-kompetittività u s-sigurtà tal-provvista, kif ukoll azzjonijiet orjentati lejn id-diversifikazzjoni tal-portafoll tal-fornituri, ir-rotot u s-sorsi enerġetiċi; jirrikonoxxi li objettiv strateġiku wieħed f'dan ir-rigward huwa t-twettiq tal-Kuritur tal-Gass tan-Nofsinhar u l-ksib tar-rotta tal-provvista lejn l-UE ta' madwar 10-20 % tad-domanda tal-UE għall-gass sal-2020, sabiex kull reġjun Ewropew ikun jista' jkollu aċċess fiżiku għal tal-anqas żewġ sorsi differenti ta' gass;

70.  Jinnota li s-CCS jista’ jkollu rwol fit-triq lejn id-dekarbonizzazzjoni sal-2050; jinnota, madankollu, li s-CCS għadu fl-istadju tar-riċerka u l-iżvilupp; jinnota li l-iżvilupp tas-CCS għadu inċert ferm minħabba problemi li għadhom ma ġewx solvuti, bħad-dewmien mhux speċifikat, kostijiet għolja u preokkupazzjonijiet fir-rigward tal-effiċjenza; jenfasizza li s-CCS, żviluppat b'mod ekonomikament effiċjenti, sikur u sostenibbli, irid jibda jintuża fuq skala kummerċjali mill-aktar fis possibbli; jenfasizza li s-CCS huwa wkoll opzjoni importanti għad-dekarbonizzazzjoni ta’ diversi industriji intensivi fl-enerġija bħar-raffinar taż-żejt, it-tidwib tal-aluminju u l-produzzjoni tas-siment; jistieden lill-Kummissjoni tfassal rapport ta' nofs iż-żmien li jivvaluta r-riżultati miksuba mill-użu ta’ proġetti ta' dimostrazzjoni sussidjati mill-UE għal impjanti li jaħdmu bil-faħam;

71.  Jenfasizza l-importanza ta’ intervenzjoni tal-politika, il-finanzjament pubbliku u ta’ prezz tal-karbonju xieraq biex jintwera u jiġi żgurat l-użu bikri tat-teknoloġija tas-CCS fl-Ewropa mill-2020; jenfasizza l-importanza tal-programm ta’ dimostrazzjoni tal-UE biex jinbnew aċċettazzjoni u appoġġ pubbliku għas-CCS bħala teknoloġija importanti għat-tnaqqis tal-emissjonijiet ta’ gassijiet b’effett ta’ serra;

72.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tippermetti u tippromwovi l-qsim tal-għarfien u l-kollaborazzjoni fl-UE u fuq livell internazzjonali biex jiġi żgurat li l-aħjar valur tal-inġinerija jiġi maqbud fuq skala fi proġetti ta’ dimostrazzjoni ta’ CCS; jistieden lill-Kummissjoni biex tappoġġja l-investiment bikri fl-infrastruttura tal-pajpijiet u biex tikkoordina l-ippjanar transkonfinali biex tiżgura aċċess għall-bjar tas-CO2 mill-2020, u biex twettaq riċerka biex tikkaratterizza r-riservi ta’ ħażna fl-Ewropa; jistieden lill-Kummissjoni biex taħdem b’mod attiv mal-Istati Membri u l-industrija biex tikkomunika l-benefiċċji u s-sikurezza tas-CCS sabiex tibni kunfidenza pubblika fit-teknoloġija;

73.  Jinnota li l-iżvilupp u l-użu ottimali, sikuri u sostenibbli tar-riżorsi tal-enerġija domestiċi u reġjonali, kif ukoll il-kompetittività tal-infrastruttura meħtieġa għall-provvista stabbli ta' sorsi tal-enerġija domestika jew importata, jistgħu jikkontribwixxu għal iżjed sigurtà tal-enerġija, u għalhekk għandhom jikkostitwixxu prijorità meta tkun qed tissawwar il-politika dwar l-enerġija tal-UE;

74.  Jinnota li, sakemm tkompli d-domanda għal prodotti bbażati fuq iż-żejt mhux raffinat, hu importanti li jibqa' jkun hemm preżenza Ewropea fl-industrija tar-raffinar sabiex tgħin fl-iżgurar tas-sigurtà tal-provvista, fl-appoġġ tal-kompetittività tal-industriji aktar 'il quddiem fil-katina ta' proċessar bħall-industrija petrokimika, fl-istabbiliment ta' standards dinjijin għall-kwalità tar-raffinar taż-żejt, fl-iżgurar ta' konformità mar-rekwiżiti ambjentali u fil-preżervazzjoni tal-impjiegi f'dawk is-setturi; jenfasizza wkoll l-affermazzjoni tal-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija li ż-żejt x’aktarx li se jibqa’ fit-taħlita enerġetika anki fl-2050, għalkem b'sehem ferm anqas milli għandu llum, u prinċipalment se jintużaw għat-trasport ta' merkanzija u passiġġieri fuq distanza twila;

75.  Jemmen li għandha tingħata attenzjoni speċjali lil dawk ir-reġjuni tal-Istati Membri fejn fil-preżent il-faħam huwa s-sors predominanti tal-enerġija u/jew fejn il-produzzjoni tal-faħam u l-produzzjoni tal-elettriku mill-faħam huma sorsi ta' impjiegi reġjonali vitali; jemmen li se jkun hemm bżonn miżuri soċjali addizzjonali appoġġati mill-UE biex ix-xenarji tal-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050 jiġu aċċettati mill-popolazzjonijiet ta' dawn ir-reġjuni;

Sfidi globali fil-qasam tal-enerġija

76.  Ifakkar, filwaqt li jirrikonoxxi li l-UE topera f’kuntest globali u jekk taġixxi waħedha jaf ma tiksibx il-benefiċċji kollha mistennija, fil-Konklużjonijiet tal-Kunsill TTE ta’ Novembru 2011 dwar it-tisħiħ tad-dimensjoni esterna tal-politika dwar l-enerġija tal-UE, li fihom il-Kunsill enfasizza l-ħtieġa għal approċċ aktar estensiv u koordinat tal-UE għar-relazzjonijiet internazzjonali dwar l-enerġija sabiex jintlaqgħu l-isfidi globali dwar l-enerġija u t-tibdil fil-klima, kif ukoll il-ħtieġa li jiġu indirizzati kwistjonijiet relatati mal-kompetittività u r-rilokazzjoni tal-emmissjonijiet tal-karbonju, filwaqt li fl-istess ħin tiġi żgurata provvista ta’ enerġija sikura, żgura, sostenibbli u diversifikata;

77.  Jisħaq fuq il-ħtieġa li tiġi żgurata s-sigurtà enerġetika u, eventwalment, l-awtosuffiċjenza tal-UE, li primarjament jintlaħqu bil-promozzjoni tal-effiċjenza enerġetika, tal-iffrankar tal-enerġija u tal-enerġija rinnovabbli, li flimkien ma’ sorsi ta’ enerġija alternattivi se jnaqqsu d-dipendenza fuq l-importazzjonijiet; jinnota l-interess li qed ifeġġ fir-rigward tal-esplorazzjoni tal-meded taż-żejt u l-gass fil-Baħar Mediterran u l-Baħar l-Iswed; jemmen li hemm bżonn urġenti li tiġi implimentata politika komprensiva tal-UE rigward it-tħaffir għaż-żejt u l-gass fil-baħar; jemmen li għandha titqiegħed enfasi fuq il-perikli potenzjali u fuq il-delinjazzjoni taż-żoni ekonomiċi esklużivi għall-Istati Membri kkonċernati u l-pajjiżi terzi rilevanti bi qbil mal-Konvenzjoni UNCLOS, li l-Istati Membri kollha, u għaldaqstant l-UE, huma firmatarji tagħha;

78.  Jenfasizza li l-għoti ta’ drittijiet biex jingħataw liċenzji għat-tħaffir u d-delinjazzjoni taż-żoni ekonomiċi esklużivi se jsir sors ta’ twegħir ma’ pajjiżi terzi, u l-UE għandha żżomm profil politiku għoli f’dan ir-rigward u tfittex li tipprekludi nuqqas ta' qbil f'livell internazzjonali; jenfasizza li l-enerġija għandha tintuża bħala xprun għall-paċi, għall-integrità ambjentali, għall-kooperazzjoni u għall-istabilità;

79.  Jappella biex il-Pjan Direzzjonali UE-Russja għall-Enerġija jkun ibbażat fuq prinċipji ta' rispett reċiproku u ta' reċiproċità, b'bażijiet fir-regoli tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ, tat-Trattat dwar il-Karta tal-Enerġija u tat-Tielet Pakkett dwar l-Enerġija; jistieden lill-Kummissjoni timplimenta u teżegwixxi, b'mod effikaċi, ir-regoli tal-UE fil-qasam tas-suq intern u tal-kompetizzjoni fir-rigward tal-impriżi kollha fis-settur enerġetiku li joperaw fit-territorju tal-Unjoni; jilqa', f'dan ir-rigward, l-investigazzjoni reċenti dwar l-imġiba antikompetittiva min-naħa ta' Gazprom u tas-sussidjarji Ewropej tagħha, u jiddeplora d-digriet politikament motivat tal-President tal-Federazzjoni Russa li jipprevjendi lill-kumpaniji tal-enerġija tagħha milli jikkooperaw mal-istituzzjonijiet tal-UE; jinsisti li kull impriża fis-settur tal-enerġija hija mistennija tikkoopera bis-sħiħ mal-awtoritajiet investigattivi, jistieden lill-Kummissjoni tipproponi reazzjoni xierqa għal dan id-digriet u tiżgura li l-investigazzjoni tkun tista' tipproċedi;

80.  Jistieden lill-Kummissjoni tfassal ġabra komprensiva ta' prijoritajiet għall-politika enerġetika fuq żmien qasir, medju u twil li l-UE għandha tinsegwi fir-relazzjonijiet mal-ġirien tagħha bil-ħsieb li jiġi stabbilit spazju ġuridiku komuni bbażat fuq il-prinċipji u n-normi relatati mal-acquis tas-suq intern tal-enerġija; jisħaq fuq l-importanza li l-Komunità tal-Enerġija tkompli tiġi estiża, speċfikament biex tinkludi l-pajjiżi kandidati u l-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant, tal-Asja Ċentrali u tal-Mediterran, u li jinħolqu mekkaniżmi ta' kontroll ġuridiku maħsuba biex jittrattaw implimentazzjoni difettuża tal-acquis; jistieden lill-Unjoni turi solidarjetà fir-rigward ta' sħabha li huma parti mill-Komunità tal-Enerġija; jikkundanna, f'dan ir-rigward, it-theddid reċenti li l-Federazzjoni Russa għamlet fil-konfront tal-Moldova;

81.  Jisħaq fuq il-fatt li l-politika enerġetika tal-UE bl-ebda mod ma għandha tikkontradixxi l-prinċipji bażiċi li fuqhom hija msejsa l-UE, b'mod partikolari fir-rigward tad-demokrazija u d-drittijiet tal-bniedem; jistieden lill-Kummissjoni, f'dan ir-rigward, biex fir-relazzjonijiet tagħha fil-qasam tal-enerġija tiffavorixxi lil dawk il-produtturi u l-pajjiżi ta' transitu li jikkondividu u jappoġġaw l-istess valuri;

82.  Jenfasizza l-importanza li jissaħħu l-kooperazzjoni u d-djalogu ma’ sħab strateġiċi oħrajn fil-qasam tal-enerġija; jikkunsidra li l-influwenza dejjem tikber tal-ekonomiji emerġenti fis-swieq globali tal-enerġija, kif ukoll it-tkabbir fid-domanda tagħhom għall-enerġija jagħmluha essenzjali għall-UE li timpenja ruħha ma’ dawn is-sħab b’mod komprensiv, fl-oqsma kollha tal-enerġija; jinnota li, fuq żmien twil, l-Unjoni Ewropea għandha żżid il-koordinazzjoni fir-rigward tax-xiri tal-enerġija minn pajjiżi terzi; jappella għal kooperazzjoni eqreb bejn il-Kunsill, il-Kummissjoni u s-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE) sabiex l-UE tkun tista' titkellem b'leħen wieħed dwar kwistjonijiet li jirrigwardaw il-politika dwar l-enerġija, kif definita mil-leġiżlazzjoni tal-UE u minn indikazzjonijiet mid-Direttorat Ġenerali għall-Enerġija tal-Kummissjoni; ifakkar li l-Parlament għandu jinżamm regolarment informat dwar l-iżviluppi f'dan il-qasam;

83.  Jisħaq fuq il-fatt li s-solidarjetà bejn l-Istati Membri, mitluba mit-Trattat dwar l-UE, għandha tapplika kemm għall-attivitajiet ta' kuljum, kif ukoll għall-ġestjoni tal-kriżijiet tal-politika interna u esterna dwar l-enerġija; jistieden lill-Kummissjoni tagħti definizzjoni ċara ta' “solidarjetà enerġetika” sabiex tiżgura li din tiġi rispettata mill-Istati Membri kollha;

84.  Jisħaq fuq il-fatt li mhux se jiġu kompromessi s-sikurezza u s-sigurtà kemm tas-sorsi ta’ enerġija tradizzjonali (eż. nukleari) kif ukoll ta’ dawk ġodda (żejt jew gass mhux konvenzjonali) u jemmen li l-UE għandha tkompli bl-isforzi tagħha biex issaħħaħ il-qafas dwar is-sikurezza u s-sigurtà u tieħu rwol ta' mexxejja fl-isforzi internazzjoni f’dan il-qasam;

85.  Jenfasizza li, waqt li l-Istati Membri jaħdmu għall-konnessjoni u l-integrazzjoni tas-swieq nazzjonali tagħhom permezz ta’ investimenti fl-infrastruttura u l-approvazzjoni ta’ regolamenti komuni, għandhom isiru wkoll sforzi kontinwi għal kollaborazzjoni mar-Russja sabiex jiġu identifikati miżuri kreattivi u reċiprokament aċċettabbli li jkunu mmirati lejn it-tnaqqis tad-diskrepanzi bejn iż-żewġ swieq tal-enerġija;

86.  Jisħaq fuq il-fatt li peress li l-provvista tal-enerġija qed ixxaqleb lejn l-ekonomiji li qed jiżviluppaw, l-UE għandha tinvolvi ruħha fi djalogu u kooperazzjoni intensivi mal-pajjiżi BRICS fir-rigward tal-effiċjenza enerġetika, is-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli, il-faħam nadif, is-CCS, il-grids intelliġenti, ir-riċerka dwar il-fużjoni, u s-sikurezza nukleari; l-UE għandha tiżviluppa wkoll politika ċara għal kollaborazzjoni fir-riċerka u l-innovazzjoni fis-settur tal-enerġija ma’ dawk il-pajjiżi;

87.  Jistieden lill-UE tkompli tiżvolġi rwol attiv fin-negozjati internazzjonali dwar il-ftehim globali dwar il-klima; jisħaq fuq il-fatt li l-UE teħtieġ tkun taf xi jkunu l-konsegwenzi jekk tfalli l-konklużjoni ta' ftehim globali dwar it-tibdil fil-klima; jiddispjaċih li l-Pjan Direzzjonali ma jippreżentax xenarju għall-każ li ma jintlaħaq ebda ftehim ta' dan it-tip; jisħaq fuq il-fatt li l-kisba ta' ftehim globali legalment vinkolanti dwar it-tnaqqis tal-emissjonijiet – u l-involviment fil-proċess tal-pajjiżi bl-aktar emissjonijiet fid-dinja bħaċ-Ċina, l-Indja, l-Istati Uniti u l-Brażil – se żżid iċ-ċansijiet li jinkiseb tnaqqis veru fl-emissjonijiet ta' gassijiet b'efett ta' serra; jindika l-ħtieġa li jkun hemm reazzjoni għall-isfida li tikkawża r-rilokazzjoni tal-emissjonijiet tal-karbonju billi jiġi evitat li l-industriji li jagħmlu użu intensiv mill-enerġija jiġu rilokati barra mill-UE;

Skema għan-Negozjar ta' Emissjonijiet (ETS)

88.  Jirrikonoxxi li l-ETS hija attwalment l-istrument prinċipali – għalkemm mhux l-uniku - għat-tnaqqis tal-emissjonijiet industrijali b'effett ta' serra u għall-promozzjoni tal-investiment fit-teknoloġiji b’emissjonijiet baxxi ta’ karbonju li jkunu sikuri u sostenibbli; jinnota li hemm bżonn ta' titjib strutturali tal-ETS sabiex tiżdied il-kapaċità tas-sistema li tirreaġixxi għat-tendenzi pożittivi u negattivi ekonomiċi, li treġġa' lura ċ-ċertezza tal-investituri u li ssaħħaħ l-inċentivi bbażati fis-suq għall-investiment fit-teknoloġiji b'emissjonijiet baxxi ta' karbonju u għall-użu tagħhom; jinnota li kwalunkwe tibdil strutturali li jsir għall-ETS jirrikjedi valutazzjoni komprensiva tal-effetti ambjentali, ekonomiċi u soċjali, kif ukoll tal-impatt fuq l-investimenti f'enerġija b'emissjonijiet baxxi ta' karbonju, fuq il-prezz tal-elettriku u fuq il-kompetittività tal-industriji li jagħmlu użu intensiv tal-enerġija, b'mod partikulari fir-rigward tar-rilokazzjoni tal-emissjonijiet tal-karbonju; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jiffaċilitaw u jinkoraġġixxu l-iżvilupp ta’ soluzzjonijiet teknoloġiċi innovattivi, sikuri u sostenibbli mill-industriji Ewropej;

89.  Jitlob lill-Kummissjoni tressaq mill-aktar fis valutazzjoni addizzjonali b'suġġerimenti għal azzjonijiet rakkomandati għall-prevenzjoni tar-riskju tar-rilokazzjoni tal-emissjonijiet tal-karbonju minħabba r-riallokazzjoni tal-faċilitajiet ta' produzzjoni 'l barra mill-UE, li tkun tiffoka b'mod partikulari fuq xenarji addizzjonali fejn tittieħed azzjoni globali limitata jew ma tittieħed l-ebda azzjoni ta' dan it-tip rigward it-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-karbonju;

90.  Jenfasizza li s-setturi li mhumiex fl-ETS jikkawżaw madwar 55 % tal-emissjonijiet ta' gassijiet b'effett ta' serra tal-UE, u li hu essenzjali li jiġi żgurat li, b'mod konkomitanti mal-ETS, anke s-setturi li mhumiex fl-ETS ikunu qed iwettqu r-responsabilità tagħhom li jrażżnu l-emissjonijiet; jisħaq fuq il-bżonn għal gwida politika fuq il-livell tal-UE u li jittieħdu azzjonijiet konkreti biex tiġi indirizzata din il-kwistjoni;

91.  Jirrikonoxxi li l-ETS qed tesperjenza problemi li orġinarjament ma ġewx antiċipati, u li l-eċċess li qed jakkumula ta’ kwoti se jnaqqas l-inċentiv għall-promozzjoni ta' investimenti f'enerġija b'emissjonijiet baxxi ta' karbonju għal ħafna snin fil-ġejjieni; jinnota li dan jipperikola l-effikaċja tal-ETS bħala l-mekkaniżmu prinċipali tal-UE għat-tnaqqis tal-emissjonijiet b'tali mod li jinħolqu kundizzjonijiet indaqs għat-teknoloġiji li jikkompetu bejniethom, li tingħata l-flessibilità lill-kumpaniji biex jiżviluppaw l-istrateġija ta' mitigazzjoni proprja tagħhom u li jipprevedi miżuri speċifiċi kontra r-rilokazzjoni tal-emissjonijiet tal-karbonju; jistieden lill-Kummissjoni tadotta miżuri ħalli jitranġaw in-nuqqasijiet tal-ETS u tkun tista’ tiffunzjona kif maħsub oriġinarjament; jissuġġerixxi li dawn il-miżuri jkunu jinkludu:

Riċerka, riżorsi umani, teknoloġiji ġodda u fjuwils alternattivi

92.  Jemmen li l-prezzijiet għandhom rwol kruċjali fl-investiment relatat mal-enerġija u fil-produzzjoni tal-enerġija; jinnota li l-politiki differenti tal-Istati Membri biex jippromwovu l-enerġija rinnovabbli għandhom jitqiesu bħala kurva tat-tagħlim; huwa tal-fehma li l-prezz reċenti, relattivament għoli tal-fjuwils fossili se jippromwovi l-iżvilupp ta’ enerġija rinnovabbli sakemm jitneħħew il-fallimenti tal-politika u tas-swieq; jirrakkomanda li l-Istati Membri jippromwovu u jappoġġjaw skemi ta' appoġġ aktar effiċjenti għall-enerġija rinnovabbli sabiex jiġu minimizzati ż-żidiet fil-prezzijiet tal-enerġija; jitlob lill-Kummissjoni biex tesplora alternattivi għal sistema Ewropea aktar koordinata, konverġenti u integrata tal-appoġġ għall-enerġija rinnovabbli;

93.  Jemmen li ż-żieda fil-kontijiet tal-enerġija fl-UE matul is-snin reċenti żviluppat approċċ “intelliġenti” u bbażat fuq is-sens komun biex jitnaqqas l-użu tal-enerġija permezz tal-effiċjenza enerġetika u l-iffrankar enerġetiku; jisħaq fuq l-importanza li din il-bidla naturali għalkemm insuffiċjenti fl-imġiba tiġi akkumpanjata minn azzjonijiet ta' politika tajbin, u b'appoġġ finanzjarju, sabiex jiżdied aktar l-iffrankar enerġetiku; jenfasizza l-ħtieġa li l-konsumaturi jiġu stimulati biex jiġġeneraw l-enerġija tagħhom stess; jenfasizza li r-rwol tal-ICT u l-implimentazzjoni tagħhom permezz tan-netwerks tal-grids intelliġenti qed isiru dejjem iktar importanti għall-iżvilupp ta’ konsum enerġetiku effiċjenti u, b’mod partikolari, l-iżvilupp ta’ programmi ta' rispons għad-domanda (inklużi arloġġi intelliġenti), li għandhom jgħinu lill-konsumaturi jsiru partijiet interessati attivi fl-effiċjenza enerġetika billi jiġu pprovduti b'dejta li tinftiehem malajr u f'ħin reali dwar il-konsum tal-enerġija fid-djar u n-negozji, u dwar l-ammont żejjed li jintbagħat lura lill-grid, kif ukoll b'informazzjoni dwar il-miżuri u l-possibilitajiet tal-effiċjenza enerġetika;

94.  Jemmen li l-infrastruttura enerġetika għandha tkun aktar orjentata lejn l-utent finali, b’fokus aktar qawwi fuq l-interazzjoni bejn il-kapaċitajiet tas-sistema ta’ distribuzzjoni u l-konsum, u jenfasizza l-ħtieġa ta’ flussi f’ħin reali, bidirezzjonali ta’ enerġija u ta’ informazzjoni; jindika l-benefiċċji għall-konsumaturi tat-teknoloġiji l-ġodda bħall-ġestjoni tal-enerġija għan-naħa tad-domanda u s-sistemi ta’ rispons għad-domanda, li jtejbu l-effiċjenza enerġetika tal-provvista u d-domanda;

95.  Jemmen li l-implimentazzjoni ta' grids intelliġenti hija kwistjoni ta' urġenza, u li mingħajrhom, l-integrazzjoni tal-ġenerazzjoni distribwita ta' enerġija rinnovabbli u t-titjib tal-effiċjenza fil-konsum tal-enerġija (li huma l-bażi biex jintlaħqu l-objettivi tal-Pakkett dwar il-Klima u l-Enerġija 20/20/20) ma jkunux possibbli;

96.  Jenfasizza r-rwol tal-grids intelliġenti fil-komunikazzjoni fiż-żewġ direzzjonijiet bejn il-produtturi tal-elettriku u l-konsumaturi, u jirrimarka li l-grids intelliġenti jistgħu jippermettu lill-konsumaturi josservaw u jadattaw l-użu tagħhom tal-elettriku; jirrimarka li programmi b'saħħithom għall-protezzjoni tad-dejta personali u għall-edukazzjoni tal-konsumatur, bħal kampanji ta' informazzjoni fl-iskejjel u fl-universitajiet, huma essenzjali, b'mod partikolari jekk il-miters intelliġenti għandu jkollhom impatt reali; jenfasizza li l-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-informazzjoni relevanti tkun disponibbli f'websajts għall-konsumaturi u li l-atturi relevanti kollha – bħal bennejja, periti, u fornituri ta' tagħmir ta' tisħin, tkessiħ u ta' tagħmir tal-elettriku – għandhom jiksbu informazzjoni aġġornata u jqabblu l-prezzijiet u s-servizzi u, abbażi ta' dak, jagħżlu l-fornitur tal-enerġija l-aktar xieraq għall-iskopijiet tagħhom;

97.  Jistieden lill-Kummissjoni tiżgura li Orizzont 2020 u s-Sħubiji Ewropej għall-Innovazzjoni taħt l-Unjoni tal-Innovazzjoni jagħtu prijorità lill-ottimizzazzjoni tas-sistema enerġetika u l-bżonn li jiġu żviluppati t-tipi kollha ta’ teknoloġiji b’emissjoni baxxa ta’ karbonju, sabiex tingħata spinta lill-kompetittività tal-UE, ikunu promossi l-opportunitajiet ta’ impjiegi u jiġu stabbiliti inċentivi sabiex l-enerġija tintuża b’mod responsabbli; jappoġġja, f’dan ir-rigward, il-miri tal-Pjan Strateġiku tal-UE dwar it-Teknoloġija tal-Enerġija u tal-Inizjattivi Industrijali Ewropej assoċjati; jenfasizza li l-promozzjoni tal-effiċjenza enerġetika u t-tnaqqis fil-kost tal-enerġija rinnovabbli permezz ta' titjib teknoloġiku u innovazzjoni għandhom jingħataw ukoll l-ogħla prijorità billi, fost l-oħrajn, jiġi allokat sehem akbar tal-baġits tar-riċerka pubblika għar-riċerka tal-enerġija rinnovabbli u tal-effiċjenza enerġetika, partikolarment f'Orizzont 2020 u l-pjan SET;

98.  Isostni li riċerka fi fjuwils alternattivi ġodda hija essenzjali sabiex jintlaħqu l-miri klimatiċi u ambjentali fuq tul ta’ żmien u għalhekk jistenna li l-programm Horizon 2020 jipprovdi l-inċentivi neċessarji;

99.  Jisħaq fuq l-importanza ta’ riċerka u żvilupp ulterjuri minn istituzzjonijiet pubbliċi, u mill-industrija, biex jitjiebu u jiżdiedu l-effiċjenza enerġetika, u l-użu tal-enerġija rinnovabbli u l-gass naturali, fis-setturi tat-toroq, marittima u tal-avjazzjoni;

Tisħin u Tkessiħ:

100.  Jitlob biex tingħata aktar attenzjoni lis-setturi tat-tisħin u t-tkessiħ; jistieden lill-UE, f'dan ir-rigward, biex tqis l-integrazzjoni sħiħa tas-settur tat-tisħin u t-tkessiħ fit-trasformazzjoni tas-sistema enerġetika; jinnota li dan is-settur illum jirrappreżenta madwar 45 % tal-konsum finali tal-enerġija fl-Ewropa, u li huwa meħtieġ fehim aħjar tar-rwol importanti tat-tisħin u t-tkessiħ; jistieden lill-Kummissjoni, għalhekk, tiġbor id-dejta meħtieġa li tirrifletti s-sorsi tal-enerġija għat-tisħin u t-tkessiħ u l-użu tagħhom, kif ukoll id-distribuzzjoni tas-sħana lill-gruppi differenti tal-konsumaturi finali (pereżempju residenzjali, tal-industrija u tas-settur terzjarju); iħeġġeġ l-iżvilupp ta' impjanti tas-sħana u enerġija kkombinati li jużaw sħana rinnovabbli jew irkuprata u s-sħana mill-iskart, u jappoġġa r-riċerka ulterjuri dwar sistemi ta’ tkessiħ u tisħin bl-għan li titwettaq il-politika ambizzjuża tal-UE; jistieden lill-awtoritajiet pubbliċi biex jaġġornaw previżjonijiet ta' domanda fl-Orizzont 2020 u biex jipproduċu valutazzjonijiet tal-impatt tal-kundizzjonijiet reġjonali ta’ taħt l-art sabiex tiġi ottimizzata l-allokazzjoni tar-riżorsi; barra minn hekk, jistieden lill-Kummissjoni u l-Istati Membri jallokaw iżjed finanzjamenti għall-infrastrutturi tal-enerġija lokali, bħat-tisħin u t-tkessiħ tad-distretti – inkluż permezz tal-R&D u l-istrumenti finanzjarji innovattivi – li jġibu magħhom soluzzjonijiet effiċjenti u ta’ użu baxx jew l-ebda użu tal-karbonju li jissostitwixxu l-importazzjoni u l-iskambju/trasport mal-Ewropa kollha tal-enerġija; jinnota li soluzzjonijiet rinnovabbli disponibbli b’mod faċli (il-ġeotermali, il-bijomassa inkluż l-iskart bijodegradabbli, it-termali solari u l-idro/aerotermiku), flimkien ma’ miżuri ta’ effiċjenza enerġetika, għandhom il-potenzjal li jiddekarbonizzaw id-domanda ta’ sħana sal-2050 b’mod kosteffikaċi, filwaqt li tiġi indirizzata l-problema tal-faqar enerġetiku;

Rimarki finali

101.  Jilqa’ l-Komunikazzjonijiet tal-Kummissjoni li jmiss dwar is-CCS, dwar is-suq intern, dwar l-effiċjenza enerġetika u t-teknoloġiji enerġetiċi bil-għan li jsir progress ulterjuri fir-rigward tal-għażliet politiċi identifikati fil-Pjan Direzzjonali ġħall-Enerġija 2050;

102.  Jemmen li sabiex tiġi żgurata s-sigurtà tal-provvista tal-enerġija, għandha tingħata attenzjoni speċjali lir-reġjuni tal-fruntieri esterni tal-UE billi jiġi appoġġjat in-netwerking u l-iżvilupp ta“ infrastrutturi tal-enerġija ġodda b’kooperazzjoni mal-pajjiżi ġirien;

103.  Jinnota li l-kundizzjonijiet ġeografiċi differenti jagħmluha impossibbli li tiġi applikata politika tal-enerġija b'daqs wieħed għal kulħadd għar-reġjuni kollha; jemmen – minkejja l-kriterji għal azzjoni komuni u filwaqt li huwa konxju tal-bżonn li jkun hemm konformità mal-oqfsa ta' politika tal-UE – li kull reġjun Ewropew għandu jitħalla jsegwi pjan individwali mfassal għas-sitwazzjoni u l-ekonomija tiegħu, jiżviluppa dawk is-sorsi ta' enerġija sostenibbli li jistgħu jissodisfaw bl-aktar mod effikaċi l-għanijiet tal-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050, u jfakkar li l-ġenerazzjoni ta’ enerġija rinnovabbli b’mod partikolari għandha rwol ċentrali f’termini ta’ żvilupp u impjieg kemm f’żoni rurali kif ukoll mhux rurali; jistieden, għalhekk, lir-reġjuni biex jiżviluppaw u jimplimentaw strateġiji tal-enerġija, u biex jikkunsidraw li jinkludu l-enerġija fl-istrateġiji tar-riċerka u l-innovazzjoni tagħhom għal speċjalizzazzjoni intelliġenti; ;

104.  Jenfasizza l-importanza tat-trasparenza, tas-sorveljanza demokratika u tal-involviment tas-soċjetà ċivili fir-relazzjonijiet mal-pajjiżi terzi fil-qasam tal-enerġija;

105.  Jenfasizza l-importanza li jitnaqqas il-konsum totali tal-enerġija, u li tiżdied l-effiċjenza tal-enerġija, fis-settur tat-trasport, inkluż permess tal-ippjanar tat-trasport u l-appoġġ lit-trasport pubbliku fil-livell tal-Istati Membri; jisħaq ukoll li l-proġetti tal-enerġija rinnovabbli taħt il-programm tan-Netwerk Trans-Ewropew għat-trasport u għall-enerġija (TEN-T u TEN-E) għandhom jitħaffu;

106.  Huwa tal-opinjoni li l-għan tad-dekarbonizzazzjoni globali jeħtieġ tnaqqis sostanzjali fl-emissjonijiet tat-trasport, li jimplika l-iżvilupp ulterjuri tal-fjuwils alternattivi, titjib fl-effiċjenza tal-mezzi tat-trasport, kif ukoll żieda sostanzjali fl-użu tal-elettriku u b'hekk livelli għoljin ta' investimenti fl-infrastruttura tal-elettriku, fil-ġestjoni tal-grid u fil-ħżin tal-enerġija; jinnota li hija bżonnjuża azzjoni mgħaġġla biex jiġi evitat milli jiġi mblukkat f'perkors tal-emissjonijiet ogħla fuq il-bażi ta' ċiklu tal-ħajja twil tal-infrastruttura;

107.  Jinkoraġġixxi bil-qawwa l-idea li jiġu integrati l-konklużjonijiet tad-dokument ta' ħidma tal-Kummissjoni “Reġjuni 2020 – Evalwazzjoni u sfidi li se jikkonfrontaw ir-reġjuni tal-UE” dwar l-importanza li jiġi kkunsidrat ukoll il-potenzjal tar-reġjuni l-aktar imbiegħda fil-qasam tal-provvista tal-enerġija fis-snin li ġejjin;

108.  Jiġbed l-attenzjoni għar-relazzjoni kumplessa bejn il-provvista tal-enerġija u tal-ikel u l-iżviluppi fis-sigurtà, partikolarment fir-rigward ta' bijokarburanti mhux sostenibbli tal-ewwel ġenerazzjoni li jista' jkollhom impatt soċjali u ambjentali negattiv fuq il-pajjiżi li jinsabu fil-fażi tal-iżvilupp; jirrakkomanda, għalhekk, żieda fl-investiment u l-iżvilupp ta' bijokarburanti sostenibbli avvanzati mill-prodotti tal-iskart agrikolu u mill-alka;

109.  Ifakkar l-importanza tal-integrità ambjentali tal-produzzjoni tal-enerġija; jistieden lill-Istati Membri japplikaw rigorożament ir-rekwiżiti tal-Valutazzjoni tal-Impatt Ambjentali għat-tipi kollha ta' produzzjoni tal-enerġija, inkluż il-gass mhux konvenzjonali;

110.  Jistieden lill-Kummissjoni tappoġġa l-hekk imsejħa “klawsola tas-sigurtà enerġetika” – biex tiġi inkluża fil-ftehimiet kollha ta' kummerċ, ta' assoċjazzjoni u ta' sħubija u ta' kooperazzjoni mal-pajjiżi produtturi u ta' transitu – biex b'hekk tiġi stabbilita kodiċi ta' kondotta u jiġu definiti b'mod espliċitu l-miżuri li għandhom jittieħdu fil-każ ta' kwalunkwe bidla unilaterali fit-termini tal-ftehim min-naħa ta' xi wieħed mis-sħab;

111.  Jinnota l-importanza ta’ kooperazzjoni wiesgħa fir-reġjun tal-Artiku, b’mod partikolari fost il-pajjiżi fl-isfera Ewro-Atlantika, inkluż ftehim dwar reġim speċjali; jitlob, għaldaqstant, lill-Kummissjoni tressaq valutazzjoni olistika tal-benefiċċji u tar-riskji tal-involviment tal-UE fir-reġjun Artiku, inkluża analiżi tar-riskji ambjentali, f'kunsiderazzjoni taż-żoni fraġli ħafna u indispensabbli, partikolarment fl-Artiku għoli;

112.  Jinnota li l-ilmijiet tal-Artiku huma ambjent tal-baħar qrib ta' importanza partikolari għall-Unjoni Ewropea, u li dawn għandhom rwol importanti fil-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima; jenfasizza li t-tħassib ambjentali serju relatat mal-ilmijiet tal-Artiku jitolbu attenzjoni speċjali li tiżgura l-protezzjoni tal-ambjent tal-Artiku f'rabta ma' kwalunkwe operazzjoni offshore taż-żejt u tal-gass, inkluż l-esplorazzjoni, filwaqt li jitqies ir-riskju ta' aċċidenti ewlenin u l-ħtieġa għal rispons effettiv; jinkoraġġixxi lil dawk l-Istati Membri li huma membri tal-Kunsill tal-Artiku biex jipprovmovu b'mod attiv l-isforzi sabiex jinżammu l-ogħla standards possibbli ta' sikurezza f'din l-ekosistema vulnerabbli u unika, inter alia permezz tal-ħolqien ta' strumenti internazzjonali għall-prevenzjoni, it-tħejjija u r-rispons għat-tniġġis tal-baħar miż-żejt fl-Artiku, u b'mod partikolari, biex jipproponi b'mod attiv il-politiki għall-gvernijiet li jikkawżawhom biex dawn ma jawtorizzawx operazzjonijiet offshore taż-żejt u l-gass, inklużi esplorazzjonijiet, sakemm ma jkunx jista' jiġi żgurat rispons effettiv għal dawn l-inċidenti;

o
o   o

113.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

(1) ĠU L 315 14.11.2012., p. 1. (2) Testi adottati, P7_TA(2012)0238. (3) Testi adottati, P7_TA(2012)0086. (4) Testi adottati, P7_TA(2012)0444. (5) Testi adottati, P7_TA(2012)0443. (6) Direttiva 2009/28/KE tat-23 ta' April 2009, ĠU L 140, 5.6.2009, p. 16. Attwalment qed tiġi diskussa proposta ta’ emenda (COM(2012)0595).

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 dwar valutazzjonijiet tar-riskju u tas-sikurezza (“stress tests’) tal-impjanti tal-enerġija nukleari fl-Unjoni Ewropea u tal-attivitajiet relatati (2012/2830(RSP))

P7_TA(2013)0089 B7-0086/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-4 ta’ Ottubru 2012 dwar il-valutazzjonijiet komprensivi tar-riskju u s-sikurezza (“stress tests’) tal-impjanti tal-enerġija nukleari fl-Unjoni Ewropea u tal-attivitajiet relatati (COM(2012)0571),

–  wara li kkunsidra ż-żjarat ta' segwitu għas-sejbien tal-fatti fis-siti organizzati mill-Grupp ta' Regolaturi Ewropew dwar is-Sikurezza Nukleari (ENSREG) wara li ntemm il-proċess ta' rieżami tal-istress tests bil-għan li jsir skambju tal-informazzjoni fir-rigward tal-miżuri meħuda, ippjanati jew li qed jiġu kkunsidrati fil-livell tas-sit sabiex titjieb is-sikurezza b'riżultat tal-istress tests u sabiex jiġu identifikati prattiki tajba, suċċessi notevoli, kif ukoll kwalunkwe tagħlima meħuda jew diffikultajiet iffaċċjati waqt l-implimentazzjoni ta' dawn il-miżuri,

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew tal-24 u l-25 ta' Marzu 2011, b'mod partikulari l-appell tiegħu lill-awtoritajiet indipendenti nazzjonali fl-UE biex iwettqu valutazzjoni komprensiva u trasparenti tar-riskju u l-valutazzjoni tas-sikurezza tal-impjanti nukleari kollha tal-UE, fid-dawl tat-tagħlimiet meħuda mill-inċident tal-impjant tal-enerġija nukleari ta’ Fukushima-Daiichi fil-Ġappun,

–  billi l-pjan ta' azzjoni tal-ENSREG ġie approvat fl-1 ta' Awwissu 2012, li jiżgura li r-rakkomandazzjonijiet u s-suġġerimenti li ħarġu mir-rieżami bejn il-pari tal-istress tests se jkunu indirizzati mir-regolaturi nazzjonali u mill-ENSREG b'manjiera konsistenti,

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 2009/71/Euratom tal-25 ta’ Ġunju 2009 li tistabbilixxi qafas Komunitarju għas-sigurtà nukleari tal-istallazzjonijiet nukleari(1) , li tenfasizza li r-responsabilità nazzjonali tal-Istati Membri għas-sikurezza tal-istallazzjonijiet nukleari hija prinċipju fundamentali, u li r-responsabilità primarja għas-superviżjoni tal-istallazzjonijiet nukleari hija tar-regolaturi nazzjonali,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-ENSREG dwar ir-rieżami bejn il-pari tal-istress tests adottata mill-ENSREG u mill-Kummissjoni, u dwar l-istqarrija konġunta assoċjata maħruġa mill-ENSREG u mill-Kummissjoni fis-26 ta' April 2012,

–  wara li kkunsidra d-diżastru nukleari fl-2011 fl-impjant tal-enerġija nukleari ta' Fukushima Daiichi fil-Ġappun,

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew tat-28 u d-29 ta' Ġunju 2012, u l-aktar it-talba lill-Istati Membri biex jiżguraw l-implimentazzjoni sħiħa u fiż-żmien opportun tar-rakkomandazzjonijiet ippreżentati fir-rapport ippubblikat mill-ENSREG b'segwitu għat-tlestija tal-istress tests dwar is-sikurezza nukleari,

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 2011/70/Euratom tad-19 ta' Lulju 2011 li tistabbilixxi qafas Komunitarju għall-ġestjoni responsabbli u sikura ta' fjuwil użat u skart radjuattiv(2),

–  wara li kkunsidra t-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika, u b’mod partikolari l-Artikoli 2 u 30 tiegħu,

–  wara li kkunsidra l-mistoqsija lill-Kummissjoni dwar il-valutazzjonijiet komprensivi tar-riskju u s-sikurezza (“stress tests’) tal-impjanti tal-enerġija nukleari fl-Unjoni Ewropea u tal-attivitajiet relatati (O-000183/2012 – B7-0108/2013),

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 115(5) u 110(2) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.  billi r-rapport tal-Kumitat għall-Industrija, ir-Riċerka u l-Enerġija tal-Parlament tas-16 ta’ Ottubru 2012 dwar il-proposta għal regolament tal-Kunsill li jistabbilixxi Strument għall-Kooperazzjoni dwar is-Sikurezza Nukleari (A7-0327/2012) jitlob li s-sikurezza nukleari fil-pajjiżi terzi tkun tirrifletti l-istandards tas-sikurezza Ewropej;

B.  billi 'l-valutazzjonijiet komprensivi tar-riskju u s-sikurezza (“stress test’) tal-impjanti tal-enerġija nukleari fl-Unjoni Ewropea u tal-attivitajiet relatati' twettqu sabiex tingħata ħarsa lejn it-tħejjija tal-impjanti tal-enerġija nukleari (NPPs) għal għadd ta' kundizzjonijiet estremi;

1.  Jieħu nota tal-komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar l-istress tests u r-riżultat tagħhom, fid-dawl tal-inċident ta’ Fukushima; jilqa’ l-isforzi li saru mill-Kummissjoni, speċjalment permezz tal-ENSREG, u mir-regolaturi nazzjonali li ssoġġettaw 145 reattur fl-UE u 20 reattur barra l-UE għal proċedura ta’ stress test; jenfasizza l-utilità ta’ din il-proċedura u l-karattru tagħha bħala eżerċizzju li qatt ma sar bħalu fuq livell dinji; jistenna li r-riżultati tal-istress tests se jikkontribwixxu biex isaħħu l-kultura tas-sikurezza nukleari fl-Ewropa, biex b’hekk issir eżempju fuq livell internazzjonali; ifaħħar l-isforzi li saru biex l-istress tests ikunu trasparenti kemm jista' jkun;

2.  Jieħu nota tal-konklużjonijiet ewlenin tar-rapport ta' bejn il-pari li enfasizza erba’ oqsma ewlenin għat-titjib fl-Ewropa: (1) il-ħruġ ta' gwida mill-Assoċjazzjoni tar-Regolaturi Nukleari tal-Ewropa tal-Punent (WENRA) dwar il-valutazzjoni tal-marġnijiet u l-perikli naturali, filwaqt li jitqiesu l-linji gwida eżistenti tal-Aġenzija Internazzjonali tal-Enerġija Atomika (IAEA); (2) tiġi enfasizzata l-importanza tar-rieżami perjodiku tas-sikurezza; (3) jiġu implimentati l-miżuri rikonoxxuti biex titħares l-integrità tal-konteniment; u (4) jitnaqqsu l-inċidenti li jirriżultaw minn perikli naturali u jiġu limitati l-konsegwenzi tagħhom;

3.  Jirrikonoxxi li, wara l-istress tests, il-pajjiżi bdew jimplimentaw jew jippjanaw miżuri li se jtejbu s-sikurezza tal-impjanti tagħhom, partikolarment fid-dawl tat-tagħlimiet meħuda minn Fukushima; jilqa' l-fatt li ntlaħaq qbil bejn l-ENSREG u l-Kummissjoni dwar pjan ta' azzjoni għas-segwitu tar-rakkomandazzjonijiet u li l-azzjonijiet kollha meħuda biex titjieb is-sikurezza nukleari se jkunu kondiviżi fil-livell Ewropew; jenfasizza l-fatt li abbażi tar-rieżami bejn il-pari, il-Kummissjoni identifikat miżuri li għandhom jitqiesu fil-livell tal-UE; jistieden lill-atturi kollha involuti jiżguraw segwitu xieraq u immedjat lir-riżultati u r-rakkomandazzjonijiet kollha li jinsabu fih, inklużi l-aħjar prattika identifikata; jirrakkomanda, f'dan is-sens, li jiġi kkonfermat ir-rwol tal-ENSREG fil-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet tal-pari abbażi ta' pjanijiet nazzjonali ta' azzjoni; jitlob li tiġi pprovduta informazzjoni regolari mill-ENSREG dwar il-progress lill-Kummissjoni, il-Parlament u l-Kunsill, u li l-Parlament jiġi infurmat u kkonsultat kull sena rigward ir-riżultati, il-miżuri u l-pjanijiet fil-qasam tas-sikurezza nukleari;

4.  Ifakkar, madankollu, li l-istress tests mibdija mill-Kummissjoni u l-ENSREG kienu limitati fil-kamp ta' applikazzjoni u mmirati primarjament lejn il-valutazzjoni tas-saħħa u t-tħejjija tal-NPPs fid-dawl ta’ avvenimenti esterni qawwija; iqis, għaldaqstant, li l-istress tests primarjament kienu maħsuba biex jivvalutaw is-saħħa u t-tħejjija tal-NPPs f’każ ta’ avvenimenti esterni qawwija bħal dawn u ma kinux maħsuba u setgħux ikunu maħsuba biex jieħdu post ir-rieżami dettaljat tas-sikurezza ta’ NPPs imwettqa fil-kompetenza nazzjonali tal-Istati Membri għall-valutazzjoni tas-sikurezza nukleari ta’ NPPs; iħeġġeġ lill-Kummissjoni, għalhekk, tinkludi r-robustezza ġenerali tal-NPPs (b'mod partikulari fir-rigward ta' xquq li jista' jkun hemm fil-kontenituri tal-pressjoni) bħala kriterju speċifiku fi stress tests fil-ġejjieni;

5.  Jenfasizza li l-istress tests mhumiex kompluti u li r-riskji bħal avvenimenti sekondarji, id-deterjorazzjoni tal-materjali, l-iżball tal-bniedem, difetti speċifiċi fil-kontenituri tar-reatturi u ħafna nuqqasijiet oħrajn ma tqiesux; jenfasizza, għalhekk, li anki jekk jirnexxi, stress test ma jiggarantix is-sikurezza ta’ impjant nukleari;

6.  Jieħu nota li r-riżultati attwali jirriflettu l-parteċipazzjoni ta’ għadd ta’ pajjiżi mhux tal-UE, għalkemm kultant b’metodoloġiji u skedi ta’ żmien differenti;

7.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni u l-Istati Membri jħeġġu lill-pajjiżi mhux tal-UE b'impjanti tal-enerġija nukleari, b’mod partikolari lill-pajjiżi ġirien, biex japplikaw il-proċedura tal-istress test u jaqsmu r-riżultati tagħhom; jenfasizza l-importanza li jissaħħu l-istandards internazzjonali dwar is-sikurezza u s-sigurtà nukleari u l-implimentazzjoni xierqa tagħhom; iħeġġeġ lill-UE tibqa' tikkoopera f’dan ir-rigward fil-livell internazzjonali, b'mod partikolari fil-kuntest tal-IAEA;

8.  Jieħu nota li l-Konvenzjoni dwar is-Sikurezza Nukleari hija strument legali bl-għan partikolari li jippromwovi livell għoli ta' sikurezza nukleari fuq livell globali, li jobbliga lill-Partijiet Kontraenti (inkluża l-EURATOM) iressqu rapporti dwar l-implimentazzjoni tad-dmirijiet tagħhom għal rieżami bejn il-pari fil-laqgħat regolari tal-Partijiet Kontraenti li jsiru taħt l-awspiċi tal-IAEA; iħeġġeġ l-użu tal-Istrument għall-Kooperazzjoni dwar is-Sikurezza Nukleari (INSC) biex tiġi promossa, abbażi tal-esperjenza Ewropea, l-implimentazzjoni tal-istress tests fuq skala internazzjonali;

9.  Ifakkar li l-perikli tal-iskart radjuattiv ġew enfasizzati għal darb’oħra mill-inċident nukleari ta’ Fukushima; jieħu nota li diżastri naturali bħal terremoti u tsunami jistgħu jaffettwaw is-sikurezza ta’ istallazzjonijiet nukleari eżistenti, jew dawk li qed jinbnew, kemm fl-Unjoni kif ukoll fil-pajjiżi ġirien tagħha b’riskju kbir ta’ terremot jew tsunami, bħal fil-każ ta’ Akkuyu fit-Turkija; jemmen li, minbarra l-miżuri li se jiġu implimentati għall-NPPs, għandha tittieħed l-azzjoni xierqa kollha fil-livell tal-Unjoni u tal-Istat Membru biex jiġi żgurat li r-rimi ta' skart radjuattiv ma jsirx f'żoni identifikati b’riskju għoli; jistieden lill-Kummissjoni tappoġġja l-identifikazzjoni miftuħa u imparzjali tal-aħjar faċilitajiet ta' ħażna bl-ikbar sikurezza possibbli; iħeġġeġ lill-pajjiżi ġirien u dawk kandidati għall-adeżjoni jingħaqdu mal-Ftehim tal-Komunità Ewropea dwar l-Iskambju ta’ Informazzjoni f’każ ta’ Urġenza Radjoloġika (Ecurie);

10.  Jistieden lill-Istati Membri u lir-regolaturi nazzjonali sabiex jimplimentaw ir-rakkomandazzjonijiet u s-suġġerimenti tar-rapport tar-rieżami bejn il-pari, inkluż l-aħjar prattika identifikata, u fejn ikun xieraq, jadattaw il-leġiżlazzjoni tagħhom sabiex jitqiesu t-tagħlimiet meħuda mill-inċident ta' Fukushima-Daiichi;

11.  Jistieden lill-Kummissjoni tressaq proposti dwar id-definizzjoni tal-prinċipji tar-regolamentazzjoni tas-sikurezza nukleari fir-rigward tal-impjanti tal-enerġija nukleari li qed joperaw, qed jiġu dikummissjonati jew li diġà ġew dikummissjonati fl-UE;

12.  Jappella sabiex l-indipendenza u t-trasparenza tal-awtoritajiet superviżorji jingħataw l-akbar prijorità sakemm jibqgħu joperaw l-impjanti tal-enerġija nukleari;

13.  Iqis li hemm approċċi nazzjonali differenti biex ikunu vvalutati l-effetti fuq is-sikurezza tal-NPPs f’każijiet ta’ tiġrif ta’ inġenji tal-ajru; jieħu nota li “t-tiġrif tal-inġenji tal-ajru ma ġiex meqjus espliċitament bħala avveniment inizjattiv fil-valutazzjoni tas-sikurezza” u li l-effetti tagħhom biss ġew spjegati fl-ispeċifikazzjonijiet tal-istress test; jiddispjaċih, madankollu, dwar il-fatt li erba’ Stati Membri biss inkludew dawn il-valutazzjonijiet fir-rapporti tal-istress test tagħhom; jinnota, madankollu, li l-ispeċifikazzjonijiet tal-istress tests jiddikjaraw li “l-valutazzjoni tal-konsegwenzi tat-telf tal-funzjonijiet tas-sikurezza huma relevanti wkoll jekk is-sitwazzjoni tkun ipprovokata minn ġrajjiet inizjattivi indiretti, pereżempju t-tiġrif ta' inġenju tal-ajru”; jinnota wkoll li, billi dan ir-riskju jidħol l-aktar fil-qasam tat-tħassib dwar is-sigurtà nazzjonali tal-Istati Membri u, għalhekk, tas-sovranità, twaqqaf Grupp Ad Hoc dwar Is-Sigurtà Nukleari (AHGNS) bil-kompitu li jeżamina l-kwistjoni fid-dettall u jippubblika l-konklużjonijiet tiegħu; hu konxju li huma ppjanati aktar skambji bejn l-Istati Membri dwar dak is-suġġett fi ħdan fora adegwati bħall-Assoċjazzjoni tar-Regolaturi Ewropej tas-Sigurtà Nukleari (ENSRA); jitlob lill-partijiet kollha interessati, inklużi l-Istati Membri, il-Kummissjoni, l-ENSREG, l-ENSRA u l-operaturi tal-NPPs, jaħdmu flimkien sabiex jiġi antiċipat u jkun miftiehem approċċ komuni li jindirizza r-riskju ta' tiġrif ta' inġenji tal-ajru, filwaqt li jiġi rikonoxxut li dan ir-riskju jaqa' fl-ambitu tat-tħassib tas-sikurezza nazzjonali u s-sovranità tal-Istati Membri;

14.  Jenfasizza li fl-UE, 47 impjant tal-enerġija nukleari, b’111-il reattur b’kollox, għandhom aktar minn 100 000 persuna jgħixu f’distanza ta’ 30 kilometru; jiddispjaċih li l-kamp ta’ applikazzjoni tal-istress tests ma kienx estiż għat-tħejjija ta’ emerġenza lil hinn mis-sit innifsu, minkejja l-importanza ta’ dan il-fattur biex jillimitaw l-impatt ta’ inċidenti nukleari potenzjali fuq il-popolazzjoni; jilqa’ l-inizjattiva tal-Kummissjoni, bl-appoġġ tal-ENSREG, tat-tnedija ta’ studju li jiffoka fuq reġjuni transkonfinali fl-UE; jitlob lill-Kummissjoni, bħala parti mid-direttiva tas-sikurezza nukleari li jmiss, biex tagħmel rakkomandazzjonijiet dwar miżuri preventivi ta’ emerġenza lil hinn mis-sit transkonfinali u fil-pajjiż; jirrakkomanda, f'dan ir-rigward, li jiġi żgurat l-involviment tal-awtoritajiet transkonfinali kompete fil-livell nazzjonali u reġjonali, f’termini tal-pjanijiet ta' azzjoni ta' sikurezza tagħhom u l-esperjenzi fil-proċessi ta' informazzjoni u komunikazzjoni meta l-NPPs ikunu jinsabu direttament fuq il-fruntiera nazzjonali;

15.  Jistieden liċ-ċittadini tal-UE jkunu informati u kkonsultati għall-aħħar dwar is-sikurezza nukleari fl-Unjoni;

16.  Jenfasizza li d-disponibilità ta’ forza tax-xogħol b'ħiliet u b’esperjenza hija fundamentali għal kultura qawwija ta' sikurezza nukleari; jinsisti għalhekk li l-miżuri kollha meħtieġa jiġu implimentati fil-livell tal-UE u tal-Istat Membru biex jippromwovu u jmantnu livelli għoljin ta’ ħiliet marbuta mas-sikurezza nukleari, il-ġestjoni tal-iskart, il-protezzjoni mir-radjazzjoni u t-tħejjija ta' emerġenza; jitlob lill-Kummissjoni tħeġġeġ skambji transkonfinali ta’ esperti u tal-aqwa prattika, u jenfasizza l-importanza li jiġu ggarantiti kundizzjonijiet tax-xogħol xierqa, partikolarment fir-rigward tal-ħinijiet tax-xogħol, sabiex ma tiġix ipperikolata s-sikurezza nukleari;

17.  Jirrakkomanda li l-UE tappoġġa sforzi internazzjonali biex tiżviluppa l-ogħla standards ta’ sikurezza possibbli, li jridu jiġu applikati b'mod rigoruż u li għandhom jiġu żviluppati b'mod parallel mal-progress xjentifiku u għandhom jirriflettu t-tħassib leġittimu taċ-ċittadini; jenfasizza, f’dan il-kuntest, ir-rwol tal-UE fil-Politika tal-Viċinat bħala strument għall-kooperazzjoni dwar is-sikurezza nukleari; iħeġġeġ lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jerfgħu responsabilità konġunta għat-tisħiħ tal-istandards internazzjonali għas-sikurezza nukleari u l-implimentazzjoni adegwata tagħhom, b'kooperazzjoni mill-qrib mal-IAEA, is-segretarjat tal-Konvenzjoni tal-Espoo u ma' organizzazzjonijiet internazzjonali rilevanti oħrajn; jistieden lill-Kummissjoni tikkunsidra l-pjan ta' azzjoni post-Fukushima tal-IAEA u tressaq pjan ta' azzjoni inklussiv, b'arranġamenti konkreti għall-implimentazzjoni tiegħu; iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri, f'kooperazzjoni mal-IAEA, biex jaħdmu b'mod kostruttiv ma' pajjiżi li ma rnexxilhomx japplikaw l-istress tests trasparenti għas-sikurezza nukleari, bħall-Bjelorussja, ir-Russja u t-Turkija, u jħeġġuhom jaderixxu mal-istandards tas-sikurezza internazzjonali u jikkooperaw mal-esperti internazzjonali matul l-istadji kollha tat-tħejjija, kostruzzjoni, tħaddim u dikummissjonar tal-NPPs; jemmen, f'dan ir-rigward, li l-UE għandha tagħmel użu sħiħ mill-għarfien espert offrut mill-organizzazzjonijiet u mill-korpi internazzjonali;

18.  Hu tal-fehma li l-UE għandha tfittex kooperazzjoni mill-qrib, f'konformità mat-Trattat Euratom, mal-IAEA fir-rigward tas-sikurezza nukleari; jenfasizza li r-regolament tal-Kunsill li jistabbilixxi Strument għall-Kooperazzjoni dwar is-Sikurezza Nukleari għandu jirriżulta f’għajnuna, fost l-oħrajn, lill-Ġappun fl-istabbilizzazzjoni u r-restawr tas-sit nukleari ta' Fukushima-Daiichi u fl-oqsma tal-protezzjoni radjoloġika u s-sikurezza fuq livell nazzjonali;

19.  Jieħu nota li abbażi tal-istress tests, ir-regolaturi nazzjonali kkonkludew li ma hemm ebda raġunijiet tekniċi li jeħtieġu l-għeluq ta' NPPs fl-UE; jenfasizza, madankollu, li l-istress tests fil-verità urew li prattikament l-NPPs kollha jridu jimplimentaw titjib tas-sikurezza speċifiku għas-sit, peress li għadd sinifikanti ta’ miżuri ta' aġġornament tekniku ġew identifikati, u li l-implimentazzjoni ta' miżuri preċedenti għad trid titlesta; jitlob għall-implimentazzjoni urġenti tal-miżuri ta’ aġġornament meħtieġa, u jindika li l-miżuri relatati mas-sigurtà u s-sikurezza nukleari m'għandhomx jintlaqtu mill-miżuri ta' awsterità imposti mill-Istati Membri;

20.  Jitlob, fl-interessi tat-tfassil tal-politiki effiċjenti u dibattitu pubbliku trasparenti, li l-ispejjeż totali stmati inizjali tal-miżuri neċessarji tat-titjib tas-sikurezza rakkomandati wara l-istress tests għal 132 reattur li qed joperaw fl-UE (EUR 10 sa 25 biljun matul is-snin li ġejjin) jiġu sostanzjati iktar b'analiżi tal-ispejjeż aktar dettaljata, li għandha titwettaq mir-regolaturi nazzjonali f'kooperazzjoni mal-operaturi nukleari u, jekk ikun possibbli, marbuta mal-għażla tar-rakkomandazzjonijiet identifikati; iqis li jkunu xi jkunu l-ispejjeż ta' tali titjib, huma jridu jitħallsu kollha mill-operaturi nukleari u mhux mill-persuni li jħallsu t-taxxa; jitlob lill-Kummissjoni timmonitorja din il-kwistjoni mill-qrib, inkluż fil-kuntest tal-kompetenzi tagħha fil-politika tal-kompetizzjoni;

21.  Jenfasizza li politika globali tas-sikurezza u sigurtà nukleari għandha tiġbor fiha s-siti nukleari kollha, is-sikurezza tal-fjuwil u tar-reatturi, l-immaniġġjar u d-dikummissjonar tal-iskart, is-sikurezza operattiva, biżżejjed riżorsi umani, titjib kontinwu fil-kundizzjonijiet tas-sikurezza għall-ħaddiema f'dan is-settur, u tħejjija ta’ emerġenza, inklużi pjanijiet ta’ emerġenza transkonfinali barra mis-sit, u għandha tiggarantixxi wkoll l-eżistenza ta’ regolaturi indipendenti u b'saħħithom;

22.  Iqis li sakemm l-impjanti tal-enerġija nukleari eżistenti jibqgħu joperaw filwaqt li oħrajn ikunu qed jinbnew, il-livell ta' sikurezza nukleari fl-UE, kif ukoll f'pajjiżi terzi ġirien, għandu jirrifletti bħala prijorità ewlenija l-ogħla prattiki u standards tas-sigurtà u tas-sikurezza li jeżistu fid-dinja; jinsisti fuq il-bżonn li jiġi żgurat li dak it-tħassib ikun rifless matul iċ-ċiklu ta' ħajja sħiħ tal-NPPs, u b'hekk jiġi inkluż id-dikummissjonar eventwali tagħhom; jenfasizza fuq kollox li fil-valutazzjoni tal-kriterji ta’ sikurezza, għandhom jitqiesu l-ispejjeż mġarrba waqt iċ-ċiklu tal-ħajja tagħhom (għażla tal-post, disinn, bini, attivazzjoni, operazzjoni u dikummissjonar); ifakkar li l-analiżi tal-ispejjeż u tar-riskji għandha rwol ewlieni għat-tkomplija tat-tħaddim tal-impjanti;

23.  Iqis li l-ġestjoni tal-perikli esterni kollha għandha ssegwi proċess ta’ valutazzjoni f’konformità mal-linji gwida tal-IAEA, bħala rekwiżit minimu, u ma tridx tissottovaluta aspetti mhux tekniċi;

24.  Jieħu nota li d-differenzi bejn l-Istati Membri jistgħu jirriżultaw f’approċċi diverġenti fir-rigward tar-regolament dwar is-sikurezza nukleari, iżda li huma kollha Partijiet kontraenti għall-istandards tas-sikurezza nukleari tal-IAEA u li huma kollha taħt obbligu li jirrispettaw u jimplimentaw id-dispożizzjonijiet tal-leġiżlazzjoni tas-sikurezza nukleari tal-UE;

25.  Jirrikonoxxi li, skont il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni u r-rapport ta’ rieżami bejn il-pari tal-ENSREG, l-eżerċizzju tal-istress test wera l-kontribuzzjoni pożittiva tar-rieżami perjodiku tas-sikurezza bħala strument effettiv biex imantni u jtejjeb is-sikurezza u s-saħħa tal-NPPs; jieħu nota, pereżempju, tal-perspettiva tal-ENSREG li l-valutazzjoni mill-ġdid ta’ riskji marbuta ma’ perikli naturali u provvedimenti rilevanti tal-impjanti għandhom jiġu ripetuti tal-anqas kull 5 jew 10 snin; jirrakkomanda li r-rieżamijiet perjodiċi għandhom ikunu bbażati fuq standards komuni tas-sikurezza u li r-rieżami tal-qafas legali dwar is-sikurezza nukleari għandu jinkludi dispożizzjonijiet korrispondenti;

26.  . Jilqa’ r-rieżami li ġej tad-Direttiva dwar is-Sikurezza Nukleari, li għandu jkollu natura ambizzjuża u għandu jirriżulta fl-opportunità li jiddaħħal titjib prinċipali f'oqsma bħall-proċeduri u l-oqsfa ta' sikurezza – b'mod partikolari permezz tad-definizzjoni u l-implimentazzjoni ta’ standards ta’ sikurezza nukleari vinnkolanti li jirriflettu prattiki l-aktar avvanzati fl-UE fl-ambitu tekniku, regolatorju u operattiv – kif ukoll ir-rwol u r-riżorsi tal-awtoritajiet regolatorji nukleari u, b’mod partikolari, għandu jagħti spinta lill-indipendenza, lill-ftuħ u lit-trasparenza ta’ dawn l-awtoritajiet, filwaqt li jsaħħaħ il-monitoraġġ u r-rieżami bejn il-pari; jenfasizza li r-reviżjoni tal-qafas legali tas-sikurezza nukleari għandha tqis ix-xogħol internazzjonali għaddej bħalissa, eż fil-livell tal-IAEA;

27.  Jitlob lill-Kummissjoni tressaq proposta biex tiggarantixxi l-indipendenza funzjonali effettiva assoluta ta’ awtoritajiet regolatorji nukleari nazzjonali minn kwalunkwe korp jew istituzzjoni li jippromwovu jew iħaddmu l-enerġija nukleari;

28.  Jirrikonoxxi l-importanza li jiġu implimentati r-rakkomandazzjonijiet f'kooperazzjoni mill-qrib mal-awtoritajiet tas-sikurezza nukleari, filwaqt li jiġi vvalutat kemm għandu jiġi estiż il-kamp ta’ applikazzjoni tar-rieżami perjodiku tas-sikurezza; itenni l-bżonn għal kooperazzjoni transkonfinali mill-qrib u skambju tal-aħjar prattika dwar dawn il-kwistjonijiet, kif ukoll dwar il-koordinament tal-iskambju tal-informazzjoni; jemmen li, fl-istess waqt, għandu jiġi żgurat li jkun hemm garanziji ta’ sikurezza u superviżjoni transkonfinali; iqis li, f'dan ir-rigward, jeħtieġ li jitqiesu l-persuni li jgħixu f'distanza ta' 50 km minn NPP, u li f'każ li maġġoranza tal-abitanti fi Stat Membru ġar ikunu milquta, l-awtorità responsabbli ta’ dak l-Istat Membru wkoll għandha tinvolvi ruħha fid-deċiżjonijiet kollha;

29.  Iqis li l-Istati Membri għandhom, bil-parteċipazzjoni tal-Komunità, jippromwovu informazzjoni adegwata u kampanja ta’ tqajjim tal-kuxjenza sabiex jinfurmaw liċ-ċittadini dwar il-ħtieġa u l-benefiċċji tal-istress tests;

30.  Jilqa’, f'dan il-kuntest, l-intenzjoni tal-Kummissjoni li tipproponi strumenti leġiżlattivi u non-leġiżlattivi fil-qasam tal-assigurazzjoni u r-responsabbiltà nukleari; ifakkar li r-responsabilità ċivili nukleari hija diġà suġġetta għal konvenzjonijiet internazzjonali (ta' Pariġi u ta' Vjenna); jemmen, madankollu, li l-operaturi nukleari u d-detenturi tal-liċenzji għall-ġestjoni tal-iskart għandhom ikunu mitluba li jkollhom il-mezzi finanzjarji kollha stabbiliti, permezz tal-assigurazzjoni u strumenti finanzjarji oħrajn, biex ikunu jistgħu jkopru kompletament l-ispejjeż kollha li huma responsabbli għalihom fir-rigward tal-ħsara kkawżata lill-persuni u lill-ambjent fil-każ ta' inċident; jistaqsi lill-Kummissjoni, f’dan il-kuntest, biex tressaq proposti dwar il-kwistjoni sa tmiem l-2013;

31.  Jistieden lill-UE u lill-Istati Membri tagħha sabiex jittrattaw l-enerġija nukleari bl-istess mod li jittrattaw kwalunkwe sors ieħor tal-enerġija skont it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, fl-interessi tad-demokrazija, l-involviment tal-Parlament Ewropew, it-trasparenza u l-aċċess pubbliku sħiħ għall-informazzjoni;

32.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kummissjoni, lill-Kunsill, lill-Kunsill Ewropew u lill-parlamenti nazzjonali.

(1) ĠU L 172, 2.7.2009, p. 18. (2) ĠU L 199, 2.8.2011, p. 48.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 dwar it-tisħiħ tal-ġlieda kontra r-razziżmu, il-ksenofobija u r-reati ta' mibegħda (2013/2543(RSP))

P7_TA(2013)0090 RC-B7-0121/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-istrumenti internazzjonali dwar id-drittijiet tal-bniedem li jipprojbixxu d-diskriminazzjoni, notevolment il-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar l-Eliminazzjoni ta’ Kull Forma ta’ Diskriminazzjoni Razzjali (UNCERD),

–  wara li kkunsidra l-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem, notevolment l-Artikolu 14 tagħha,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 21 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali, li tipprojbixxi kull diskriminazzjoni abbażi ta' kwalunkwe raġuni, bħal razza, etniċità jew lingwa, reliġjon jew sħubija f’minoranza nazzjonali,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 2 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (TUE) li jistipula li l-UE “hija bbażata fuq il-valuri tar-rispett għad-dinjità tal-bniedem, il-libertà, id-demokrazija, l-ugwaljanza, l-istat tad-dritt u r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem, inklużi d-drittijiet ta’ persuni li jagħmlu parti minn minoranzi. Dawn il-valuri huma komuni għall-Istati Membri f’soċjetà fejn jipprevalu l-pluraliżmu, in-nondiskriminazzjoni, it-tolleranza, il-ġustizzja, is-solidarjetà u l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel”,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 10 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE) li jistipula li “fid-definizzjoni u fl-implimentazzjoni tal-politika u l-azzjonijiet tagħha, l-Unjoni għandha tfittex li tiġġieled kull diskriminazzjoni bbażata fuq is-sess, ir-razza jew l-oriġini etnika, ir-reliġjon jew it-twemmin, id-diżabbiltà, l-età jew l-orjentazzjoni sesswali”,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 19 tat-TFUE, li jipprovdi mandat politiku lill-UE biex “tieħu l-azzjoni xierqa sabiex tiġġieled id-diskriminazzjoni li tkun ibbażata fuq is-sess, ir-razza jew l-oriġini etnika, ir-reliġjon jew it-twemmin, id-diżabbiltà, l-età jew l-orjentazzjoni sesswali”,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 67 tat-TFUE, li jistipula li l-UE “għandha tagħmel ħilitha sabiex tassigura livell għoli ta’ sigurtà permezz ta’ miżuri ta’ prevenzjoni u ta’ ġlieda kontra [...] ir-razziżmu u l-ksenofobija”,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 83(2) tat-TFUE,

–  wara li kkunsidra d-Direttiva 2012/29/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Ottubru 2012 li tistabbilixxi standards minimi fir-rigward tad-drittijiet, l-appoġġ u l-protezzjoni tal-vittmi tal-kriminalità(1),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 2000/43/KE tad-29 ta’ Ġunju 2000 li timplimenta l-prinċipju tat-trattament ugwali bejn il-persuni irrispettivament mill-oriġini tar-razza jew etniċità(2) (id-Direttiva dwar l-Ugwaljanza Razzjali),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 2000/78/KE tas-27 ta’ Novembru 2000 li tistabbilixxi qafas ġenerali għat-trattament ugwali fl-impjieg u fix-xogħol(3) (id-Direttiva dwar it-Trattament Ugwali fl-Impjieg),

–  wara li kkunsidra d-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill 2008/913/ĠAI dwar il-ġlieda kontra ċerti forom u espressjonijiet ta’ razziżmu u ksenofobija permezz tal-liġi kriminali(4) (id-Deċiżjoni Qafas dwar ir-Razziżmu u l-Ksenofobija),

–  wara li kkunsidra l-Qafas tal-UE għall-Istrateġiji Nazzjonali għall-Integrazzjoni tar-Rom,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu dwar ir-razziżmu, il-ksenofobija, l-anti-Semitiżmu, l-intolleranza reliġjuża, l-atteġġjament kontra ż-żingari, l-omofobija, it-transfobija, id-diskriminazzjoni, il-vjolenza li tirriżulta mill-preġudizzju u l-estremiżmu, u r-riżoluzzjoni tat-22 ta' Mejju 2012 fuq approċċ tal-UE għal-liġi kriminali(5),

–  wara li kkunsidra l-Aġenzija għad-Drittijiet Fundamentali (FRA) u l-ħidma tagħha fl-oqsma tan-nondiskriminazzjoni, ir-razziżmu, il-ksenofobija u l-forom ta’ intolleranza relatati u l-vjolenza li tirriżulta mill-preġudizzju(6),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 110(2) u (4) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.  billi l-Presidenza Irlandiża nediet dibattitu fil-Kunsill Ġustizzja u Affarijiet Interni informali tas-17 u t-18 ta’ Jannar 2013 dwar l-azzjoni tal-UE biex tindirizza reati ta’ mibegħda, ir-razziżmu, l-anti-Semitiżmu, il-ksenofobija u l-omofobija, u enfasizzat il-ħtieġa għal protezzjoni aħjar u ġbir imtejjeb ta’ data, kif ukoll għal impenn aktar qawwi mill-mexxejja biex “il-valuri Ewropej jiġu rispettati attivament u biex jitrawwem ambjent ta’ rispett reċiproku għall-persuni minn sfondi reliġjużi jew etniċi differenti jew ta’ orjentazzjoni sesswali differenti, u għall-inklużjoni tagħhom”;

B.  billi l-Jum Internazzjonali għall-Eliminazzjoni tad-Diskriminazzjoni Razzjali jiġi mħares kull sena fil-21 ta’ Marzu b’reazzjoni għall-qtil ta’ 69 dimostrant kontra l-apartheid fl-Afrika t’Isfel fl-1960;

C.  billi huwa essenzjali li jiġu mfakkra l-massakri bbażati fuq razziżmu u ksenofobija li seħħew fl-istorja tal-Ewropa u li tinżamm ħajja l-memorja tagħhom;

D.  billi l-Unjoni Ewropea hija bbażata fuq il-valuri komuni tar-rispett tad-demokrazija, id-drittijiet tal-bniedem u l-istat tad-dritt u hija appoġġata minn aktar promozzjoni tat-tolleranza;

E.  billi r-razziżmu, il-ksenofobija, l-anti-Semitiżmu, l-intolleranza reliġjuża, l-atteġġjament kontra ż-żingari, l-omofobija, it-transfobija u l-forom ta’ intolleranza relatati jinvolvu twemmin, preġudizzji u attitudnijiet li jilleġittimizzaw id-diskrimiinazzjoni, il-vjolenza li tirriżulta mill-preġudizzju u l-mibegħda fuq il-bażi ta’ ċerti raġunijiet, fosthom karatteristiċi u l-istatus soċjali;

F.  billi, minkejja li l-Istati Membri kollha introduċew il-projbizzjoni tad-diskriminazzjoni fis-sistemi legali tagħhom sabiex jippromwovu l-ugwaljanza għal kulħadd, id-diskriminazzjoni u r-reati ta’ mibegħda – jiġifieri l-vjolenza u r-reati li jirriżultaw mir-razziżmu, il-ksenofobija, l-atteġġjament kontra ż-żingari, l-anti-Semitiżmu jew l-intolleranza reliġjuża, jew mill-orjentazzjoni sesswali ta’ persuna, l-identità tal-ġeneru jew is-sħubija fi grupp ta' minoranza, jew abbażi tar-raġunijiet mhux eżawrjenti elenkati fl-Artikolu 21 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali – qegħdin jiżdiedu fl-UE;

G.  billi l-Aġenzija għad-Drittijiet Fundamentali (FRA) irrappurtat li kull waħda minn erba’ persuni ta’ grupp ta’ minoranza esperjenzat reat ta’ natura razzjali u li sa 90 % tal-attakki jew it-theddid kollu esperjenzat mill-migranti jew minn membri ta’ gruppi etniċi ta’ minoranza, ma jiġux irrappurtati lill-pulizija; billi erba’ Stati Membri tal-UE biss jiġbru jew jippubblikaw data dwar ir-reati kontra r-Rom u tmienja biss jirreġistraw ir-reati motivati mill-orjentazzjoni sesswali (perċettibbli) tal-vittma;

H.  billi huwa importanti li l-UE u l-Istati Membri tagħha jieħdu passi biex jiġġieldu r-razziżmu u l-ksenofobija, permezz ta’ prevenzjoni bbażata fuq l-edukazzjoni, il-promozzjoni ta' kultura ta' rispett, aċċettanza u tolleranza u l-iżgurar li r-reati ta' mibegħda jiġu rrappurtati mill-vittmi, investigati mill-awtoritajiet inkarigati mill-infurzar tal-liġi u kkastigati mis-sistema ġudizzjarja;

I.  billi l-kriżi ekonomika attwali hija ta’ sfida għall-prinċipju ta’ solidarjetà, u billi l-Istati Membri għandhom jibqgħu viġilanti fi żminijiet ta’ kriżi ekonomika biex jipprevjenu t-tentazzjonijiet ta’ intolleranza u l-għoti ta’ ħtija lil min ma ħaqqux, li kulma jmur qed jiżdiedu;

J.  billi l-UE adottat serje ta’ strumenti biex tiġġieled tali atti u diskriminazzjoni, notevolment id-Direttiva tal-Kunsill 2000/43/KE li timplimenta l-prinċipju tat-trattament ugwali bejn il-persuni irrespettivament mill-oriġini tar-razza jew etniċità (id-Direttiva dwar l-Ugwaljanza Razzjali), id-Direttiva tal-Kunsill 2000/78/KE li tistabbilixxi qafas ġenerali għall-ugwaljanza fit-trattament fl-impjieg u fix-xogħol (id-Direttiva dwar it-Trattament Ugwali fl-Impjiegi), id-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill 2008/913/ĠAI dwar il-ġlieda kontra ċerti forom u espressjonijiet ta' razziżmu u ksenofobija permezz tal-liġi kriminali (id-Deċiżjoni Qafas dwar ir-Razziżmu u l-Ksenofobija), il-Qafas tal-UE għall-Istrateġiji Nazzjonali tal-Integrazzjoni tar-Rom u d-Direttiva 2012/29/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li tistabbilixxi standards minimi fir-rigward tad-drittijiet, l-appoġġ u l-protezzjoni tal-vittmi tal-kriminalità;

K.   billi l-proposta tal-Kummissjoni tal-2008 għal direttiva tal-Kunsill dwar il-ħarsien ta’ trattament ugwali barra mill-impjieg irrispettivament mir-reliġjon jew it-twemmin, diżabilità, età jew orjentazzjoni sesswali (id-Direttiva dwar l-Ugwaljanza) ma ġietx adottata mill-Kunsill wara 5 snin ta’ dibattiti, minħabba l-oppożizzjoni qawwija ta’ xi Stati Membri;

L.  billi l-Parlament b'mod ripetut talab lill-Kummissjoni, lill-Kunsill u lill-Istati Membri biex isaħħu l-ġlieda kontra l-vjolenza u d-diskriminazzjoni li jirriżultaw mill-preġudizzju, bħalma huma r-razziżmu, il-ksenofobija, l-anti-Semitiżmu, l-intolleranza reliġjuża, l-atteġġjament kontra ż-żingari, l-omofobija u t-transfobija;

M.  billi l-Kummissjoni reċentement wissiet dwar diskors politiku razzist, estremist u populista, li jista' jwassal sabiex persuni li joperaw waħedhom iwettqu qtil indiskriminat hekk kif it-theddida ta' estremiżmu vjolenti qed tinfirex;

N.  billi l-istati kollha li jipparteċipaw fl-Organizzazzjoni għas-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa (OSKE), inklużi l-Istati Membri kollha, irrikonoxxew li r-reati ta’ mibegħda, definiti bħala reati kriminali li jirriżultaw mill-preġudizzju, għandhom jiġi indirizzati permezz ta' leġiżlazzjoni kriminali u politiki mfassla speċifikament;

1.  Jenfasizza li l-intolleranza u d-diskriminazzjoni ta’ kull tip m’għandhom qatt jiġu aċċettati fl-Unjoni Ewropea;

2.  Jistieden lill-Kummissjoni, lill-Kunsill u lill-Istati Membri sabiex isaħħu l-ġlieda tagħhom kontra r-reati ta’ mibegħda u l-attitudnijiet u l-imġiba diskriminatorji;

3.  Jappella għal strateġija komprensiva għall-ġlieda kontra r-reati ta’ mibegħda, il-vjolenza li tirriżulta mill-preġudizzju u d-diskriminazzjoni;

4.  Jenfasizza l-importanza li kulħadd ikun konxju tad-drittijiet tiegħu f'termini ta' protezzjoni kontra r-reati ta' mibegħda, u jistieden lill-Istati Membri jieħdu l-miżuri adegwati kollha biex iħeġġu r-rappurtar ta' reati ta' mibegħda u ta' kull reat razzist u ksenofobiku, u jiżguraw protezzjoni adegwata għall-persuni li jirrappurtaw reati u għall-vittmi tal-kriminalità razzista u ksenofobika;

5.  Itenni t-talbiet preċedenti tiegħu għal reviżjoni tad-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill 2008/913/ĠAI, b’mod partikolari fir-rigward tal-espressjonijiet u l-atti ta’ anti-Semitiżmu, intolleranza reliġjuża, l-atteġġjament kontra ż-żingari, l-omofobija u t-transfobija;

6.  Jistieden lill-Kunsill u lill-Istati Membri japprovaw mingħajr iżjed dewmien id-Direttiva dwar l-Ugwaljanza, li tirrappreżenta waħda mill-istrumenti ewlenin tal-UE għall-promozzjoni u l-garanzija tal-ugwaljanza ġenwina fl-UE u l-ġlieda kontra l-preġudizzju u d-diskriminazzjoni;

7.  Jappella għal miżuri biex jiżguraw l-implimentazzjoni tal-istrateġiji nazzjonali tal-integrazzjoni tar-Rom permezz ta’ reviżjonijiet, monitoraġġ u appoġġ perjodiċi li jippermettu li l-awtoritajiet lokali, reġjonali u nazzjonali jiżviluppaw u jimplimentaw politiki, programmi u azzjoni effettivi konformi mad-drittijiet tal-bniedem għall-inklużjoni tar-Rom, bl-użu ta’ fondi disponibbli, inklużi fondi tal-UE, filwaqt li jwettqu monitoraġġ strett tar-rispett għad-drittijiet fundamentali u l-implimentazzjoni tad-Direttiva 2004/38/KE dwar id-drittijiet taċ-ċittadini tal-Unjoni u tal-membri tal-familja tagħhom biex jiċċaqilqu u jgħixu liberament ;

8.  Jappella għall-implimentazzjoni tat-talba ripetuta tal-Parlament għal pjan direzzjonali għall-ugwaljanza għal raġunijiet ta’ orjentazzjoni sesswali u l-identità tal-ġeneru;

9.  Jitlob lill-UE tiffirma l-UNCERD, ladarba l-Istati Membri kollha diġà rratifikawha;

10.  Jappella għal miżuri li jiżguraw li l-istrumenti kollha rilevanti tal-liġi kriminali tal-UE, inkluża d-Deċiżjoni Qafas, jinkorporaw spettru usa’ ta’ sanzjonijiet iggradati, inklużi, fejn xieraq, pieni alternattivi bħal servizz komunitarju, filwaqt li jirrispettaw b’mod sħiħ id-drittijiet fundamentali, inkluża l-libertà tal-kelma;

11.  Jappella għat-tisħiħ tar-rwol tal-awtoritajiet nazzjonali responsabbli għall-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni sabiex jiġi ffaċilitat l-attribuzzjoni ta’ responsabbiltà għall-promozzjoni tad-diskors ta’ mibegħda u l-instigazzjoni ta’ reati ta’ mibegħda;

12.  Jappella għal appoġġ għall-programmi ta’ taħriġ għall-awtoritajiet tal-infurzar tal-liġi u ġudizzjarji, u għal aġenziji tal-UE xierqa, fil-prevenzjoni u l-indirizzar tal-prattiki diskriminatorji u r-reati ta' mibegħda;

13.  Jitlob li tinġabar data usa’ u affidabbli dwar ir-reati ta’ mibegħda, jiġifieri li jiġu rreġistrati, tal-anqas, in-numru ta’ inċidenti rrappurtati mill-pubbliku u rreġistrati mill-awtoritajiet, l-għadd ta’ kundanni, ir-raġunijiet li abbażi tagħhom dawn ir-reati nstabu li kienu diskriminatorji u l-pieni imposti, kif ukoll l-istħarriġ tal-vittimizzazzjoni tar-reati fir-rigward tan-natura u l-estent tar-reati mhux irrappurtati, l-esperjenzi tal-vittmi ta’ reat mal-infurzar tal-liġi, ir-raġunijiet li għalihom ma jkunx sar rapport u s-sensibilizzazzjoni fir-rigward tad-drittijiet fost il-vittmi tar-reati ta’ mibegħda;

14.  Jitlob li jiġu implimentati mekkaniżmi bl-għan li r-reati ta’ mibegħda jsiru viżibbli fl-UE, ikun żgurat li r-reati li jirriżultaw mill-preġudizzju jkunu punibbli, u bħala tali jiġu rreġistrati kif xieraq u investigati b’mod effettiv, li l-awturi tal-ksur ikunu soġġetti għal prosekuzzjoni u kkastigati u li l-vittmi jiġu offruti assistenza, protezzjoni u kumpens adegwati, biex b'hekk il-vittmi tar-reati ta' mibegħda u x-xhieda jiġu inkoraġġiti jirrappurtaw l-inċidenti;

15.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-President tal-Kunsill Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kummissjoni u lill-parlamenti u lill-gvernijiet tal-Istati Membri.

(1) ĠU L 315, 14.11.2012, p. 57. (2) ĠU L 180, 19.7.2000, p. 22. (3) ĠU L 303, 2.12.2000, p. 16. (4) ĠU L 328, 6.12.2008, p. 55. (5) Testi adottati, P7_TA(2012)0208. (6) Pereżempju: “Making hate crime visible in the European Union: acknowledging victims’ rights’, http://fra.europa.eu/sites/default/files/fra-2012_hate-crime.pdf

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 dwar il-protezzjoni tas-saħħa pubblika mill-interferenti endokrinali (2012/2066(INI))

P7_TA(2013)0091 A7-0027/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra r-Regolament (KE) Nru 1907/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-18 ta’ Diċembru 2006 dwar ir-reġistrazzjoni, il-valutazzjoni, l-awtorizzazzjoni u r-restrizzjoni ta’ sustanzi kimiċi (REACH), li jistabbilixxi Aġenzija Ewropea għas-Sustanzi Kimiċi, li jemenda d-Direttiva 1999/45/KE u li jħassar ir-Regolament (KEE) Nru 793/93 tal-Kunsill u r-Regolament (KE) Nru 1488/94 tal-Kummissjoni kif ukoll id-Direttiva 76/769/KEE tal-Kunsill u d-Direttivi 91/155/KEE, 93/67/KEE, 93/105/KE u 2000/21/KE tal-Kummissjoni(1) (“ir-Regolament REACH’),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (KE) Nru 1272/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta’ Diċembru 2008, dwar il-klassifikazzjoni, l-ittikkettar u l-imballaġġ tas-sustanzi u t-taħlitiet, li jemenda u jħassar id-Direttivi 67/548/KEE u 1999/45/KE, u li jemenda r-Regolament (KE) Nru 1907/2006(2),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (KE) Nru 1107/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta' Ottubru 2009 dwar it-tqegħid fis-suq ta' prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti u li jħassar id-Direttivi tal-Kunsill 79/117/KEE u 91/414/KEE(3),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 528/2012 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta' Mejju 2012 dwar it-tqegħid fis-suq u l-użu tal-prodotti bijoċidali(4),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva 2000/60/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta' Ottubru 2000 li tistabbilixxi qafas għal azzjoni Komunitarja fil-qasam tal-politika tal-ilma(5) ('id-WFD'),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva 2009/128/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta’ Ottubru 2009 li tistabbilixxi qafas għal azzjoni Komunitarja biex jinkiseb użu sostenibbli tal-pestiċidi(6),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (KE) Nru 1223/2009 tal-Parlament Ewropew u l-Kunsill tat-30 ta’ Novembru 2009 dwar il-prodotti kożmetiċi(7),

–  wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni għal direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li temenda d-Direttivi 2000/60/KE u 2008/105/KE rigward sustanzi ta’ prijorità fil-qasam tal-politika dwar l-ilma,

–  wara li kkunsidra l-qafas kunċettwali tal-OECD għall-ittestjar u l-valutazzjoni tal-interferenti endokrinali,

–  wara li kkunsidra l-abbozz tad-dokument ta’ gwida dwar linji gwida standardizzati għat-test tal-evalwazzjoni ta’ sustanzi kimiċi għall-interferenti endokrinali (2011),

–  wara li kkunsidra l-abbozz tal-karta ta’ rieżami ddettaljat intitolat 'L-istat tax-xjenzi dwar l-iskrining il-ġdid in vitro u in vivo u l-metodi tal-ittestjar u l-punti tat-tmiem għall-evalwazzjoni tal-interferenti endokrinali',

–  wara li kkunsidra l-proposta li ġejja tal-Kummissjoni dwar “Blueprint għall-protezzjoni tar-riżorsi tal-ilma tal-Ewropa’,

–  wara li kkunsidra d-dokument ta' ħidma tal-persunal tal-Kummissjoni dwar 'L-implimentazzjoni ta' “L-istrateġija tal-Komunità għall-interferenti endokrinali” – firxa ta’ sustanzi ssuspettati li jiddisturbaw is-sistemi tal-ormoni tal-bnedmin u tal-fawna salvaġġa“ (COM(1999)0706), (COM(2001)0262 u (SEC(2004)1372),

–  wara li kkunsidra d-dokument ta' ħidma tal-persunal tal-Kummissjoni, 'Ir-Raba' Rapport dwar l-implimentazzjoni ta' “L-istrateġija tal-Komunità għall-interferenti endokrinali” – firxa ta’ sustanzi ssuspettati li jiddisturbaw is-sistemi tal-ormoni tal-bnedmin u tal-fawna salvaġġa' (COM(1999)0706), (SEC(2011)1001),

–  wara li kkunsidra l-Istrateġija Ewropea għall-Ambjent u s-Saħħa u l-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE dwar l-Ambjent u s-Saħħa (2004-2010), li, fost l-oħrajn, jirrikonoxxu l-ħtieġa li jitqies l-esponiment ikkombinat tas-sustanzi kimiċi fil-valutazzjonijiet tar-riskju,

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Kunsill dwar il-prinċipju tal-prekawzjoni (COM(2000)0001),

–  wara li kkunsidra r-Rapport Tekniku taż-ŻEE Nru 2/2012 'L-impatti tal-interferenti endokrinali fuq il-fawna salvaġġa, il-bnedmin u l-ambjenti tagħhom',

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-20 ta' Ottubru 1998 dwar il-kimiki li jinterferixxu mas-sistema endokrinali(8),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-6 ta' Mejju 2010 dwar il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni intitolata 'Azzjoni kontra l-kanċer: Sħubija Ewropea'(9),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-20 ta' April 2012 dwar ir-rieżami tas-6 Programm ta' Azzjoni Ambjentali u l-istabbiliment tal-prijoritajiet għas-7 Programm ta' Azzjoni Ambjentali – Ambjent aħjar għall-ħajja aħjar(10),

–  wara li kkunsidra d-dokument 'Study on the scientific evaluation of 12 substances in the context of the endocrine disruptor priority list of actions' (Studju dwar l-evalwazzjoni xjentifika ta' 12-il sustanza fil-kuntest ta' lista prijoritarja ta' azzjonijiet tal-interferenti endokrinali),

–  wara li kkunsidra d-dokument 'Study of DHI Water and Environment on enhancing the endocrine disrupter priority list with a focus on low-production-volume chemicals' (L-istudju imwettaq minn DHI Water and Environment dwar it-titjib tal-lista prijoritarja tal-interferenti endokrinali b'attenzjoni fuq il-kimiki prodotti fi kwantità żgħira,

–  wara li kkunsidra d-dokument 'State-of-the-art assessment of endocrine disrupters', (Valutazzjoni avvanzata tal-interferenti endokrinali), Numru tal-Kuntratt tal-Proġett 070307/2009/550687/SER/D3,

–  wara li kkunsidra r-rapport 'The impacts of endocrine disrupters on wildlife, people and their environments' (L-impatti tal-interferenti endokrinali fuq il-fawna salvaġġa, il-bnedmin u l-ambjenti tagħhom), ta' Weybridge+15 (1996–2011) (ISSN 1725-2237),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva (UE )63/2010 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta’ Settembru 2010 dwar il-protezzjoni tal-annimali li jintużaw għal skopijiet xjentifiċi,

–  wara li kkunsidra d-definizzjoni tas-sustanzi kimiċi li jinterferixxu mas-sistema endokrinali żviluppata mill-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) u l-Programm Internazzjonali dwar is-Sigurtà tas-Sustanzi Kimiċi (IPCS)(11),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel (A7-0027/2013),

A.  billi l-problemi relatati mal-ormoni u l-mard fil-bnedmin żdiedu matul dawn l-aħħar għoxrin sena, inklużi l-kwalità mnaqqsa tal-isperma, il-bidu kmieni tal-pubertà, iż-żieda fl-inċidenza ta' organi sesswali deformati, iż-żieda fl-inċidenza ta' ċerti forom ta' kanċer u mard mataboliku; billi ċertu mard newroloġiku u newrodeġenerattiv, impatti fuq il-funzjonijiet tal-iżvilupp newroloġiku, is-sistema immunitarja jew l-epiġenetika, jistgħu jkunu marbuta mal-esponiment għas-sustanzi kimiċi bi proprjetajiet li jinterferixxu mas-sistema endokrinali; billi jeħtieġ li ssir aktar riċerka biex inkunu nistgħu nifhmu aħjar il-kawżi ta' dan it-tip ta' mard;

B.  billi s-sustanzi kimiċi li qed jaġixxu bħala interferenti endokrinali jista' jkollhom effetti estroġeniċi jew antiestroġeniċi li jinterferixxu mal-funzjoni tas-sistema riproduttiva femminili, ibiddlu l-konċentrazzjonijiet tal-ormoni u ċ-ċikli mestrwali tan-nisa, kif ukoll il-fertilità tagħhom, jiffavorixxu l-iżvilupp tal-mard tal-utru, bħall-fibrojdi u l-endometrijosi, u jaffettwaw it-tkabbir tas-sider u l-produzzjoni tal-ħalib; billi dawn is-sustanzi ġew identifikati bħala fatturi ta’ riskju responsabbli għall-pubertà prematura fil-bniet, il-kanċer tas-sider, il-korriment u l-effett ħażin fuq il-fertilità jew l-infertilità;

C.  billi numru dejjem jiżdied ta’ studji xjentifiċi ssuġġerew li s-sustanzi kimiċi li jinterferixxu mas-sistema endokrinali, partikolarment b’mod kombinat, għandhom rwol kemm f’mard kroniku bħall-kanċers relatati mal-ormoni, l-obeżità, id-dijabete, il-mard kardjovaskulari kif ukoll fi problemi riproduttivi;

D.  billi issa hemm evidenza xjentifika sinifikanti li l-problemi relatati mal-ormoni f’organiżmi slavaġ – inklużi l-anormalitajiet riproduttivi, il-maskulinizzazzjoni ta' gastropodi, il-femminizzazzjoni ta’ ħut jew it-tnaqqis ta’ ħafna mill-popolazzjonijiet tal-molluski f'diversi partijiet tad-dinja – huma marbuta mal-impatt ta’ sustanzi kimiċi bi proprjetajiet li jinterferixxu mas-sistema endokrinali;

E.  billi hemm ħafna kawżi possibbli għall-frekwenza li dejjem qed tikber ta' problemi relatati mal-ormoni fil-bnedmin; billi issa hemm evidenza xjentifika sinifikanti li dawn huma kkawżati parzjalment mill-impatt tal-kimiki bi proprjetajiet li jinterferixxu mas-sistema endokrinali;

F.  billi hemm diffikultajiet kbar biex tiġi ppruvata r-rabta każwali bejn l-esponiment għall-kimiki individwali u d-diżordni tal-bilanċ ormonali b'riskju ta' impatti fuq is-saħħa;

G.  billi, fil-każ tal-kimiki bi proprjetajiet li jinterferixxu mas-sistema endokrinali, id-diffikultajiet biex tiġi ppruvata r-rabta każwali huma miżjuda minħabba numru ta' fatturi, bħal pereżempju li:

H.  billi l-leġiżlazzjoni tal-UE għandha dispożizzjonijiet legali li jikkonċernaw l-interferenti endokrinali, iżda m’għandhiex il-kriterji biex tiddetermina jekk sustanza għandhiex titqies li għandha proprjetajiet li jinterferixxu mas-sistema endokrinali, u dan jimmina l-applikazzjoni xierqa tad-dispożizzjonijiet legali; billi għandha tiġi stabbilita skeda ta’ żmien sabiex tiġi żgurata l-applikazzjoni mgħaġġla tal-kriterji futuri;

I.  billi, fil-livell tal-UE, m’hemm l-ebda programm ta’ monitoraġġ koordinat jew kombinat iddedikat speċifikament għal interferenti endokrinali;

J.  billi hemm ftit, jew xejn, koordinazzjoni fir-rigward tal-mod kif tinġabar, tiġi mmaniġġjata, ivvalutata u rrapportata d-data fil-programmi differenti ta’ monitoraġġ;

K.  billi, attwalment, mhuwiex legalment possibbli li jitqiesu l-effetti ta' kombinament bejn l-interferenti endokrinali rrilaxxati minn prodotti rregolati minn settijiet differenti ta' regolamenti;

L.  billi r-rekwiżiti standard dwar id-data fil-leġiżlazzjoni tal-UE dwar il-kimiki mhumiex biżżejjed biex jidentifikaw b’mod adegwat il-proprjetajiet li jinterferixxu mas-sistema endokrinali;

M.  billi numru ta’ liġijiet tal-UE huma maħsuba biex jipproteġu liċ-ċittadini minn esponiment għal sustanzi kimiċi perikolużi; billi l-leġiżlazzjoni attwali tal-UE, madankollu, tivvaluta kull esponiment b’mod individwali u ma tipprevedix valutazzjoni integrata u komprensiva tal-effetti kumulattivi li tqis ir-rotot differenti ta’ esponiment jew it-tipi ta’ prodotti differenti;

1.  Iqis, abbażi ta' valutazzjoni ġenerali tal-għarfien attwali, li l-prinċipju ta' prekawzjoni, skont l-Artikolu 192(2) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-UE (TFUE), jirrikjedi lill-Kummissjoni u lil-leġiżlaturi jieħdu miżuri adegwati biex fejn ikun meħtieġ inaqqsu l-esponiment tal-bnedmin, fiż-żmien qasir u fit-tul, għall-interferenti endokrinali, filwaqt li jagħmlu ħafna aktar riċerka sabiex itejbu l-għarfien xjentifiku dwar l-impatt tal-interferenti endokrinali fuq is-saħħa tal-bniedem;

2.  Jirrimarka li l-prinċipju ta’ prekawzjoni japplika f’dinja ta’ inċertezza xjentifika, fejn riskju jista' jiġi karatterizzat biss abbażi ta' għarfien mhux perfett – li la jkun stabbilit u lanqas definittiv – iżda fejn huwa meħtieġ li tittieħed azzjoni biex jiġu evitati jew jitnaqqsu l-konsegwenzi potenzjalment serji jew irriversibbli għas-saħħa tal-bniedem u/jew l-ambjent;

3.  Huwa tal-fehma li meta effetti negattivi tas-sustanzi li jinterferixxu mas-sistema endokrinali jistgħu jiġu preżunti b'mod raġonevoli, għandhom jiġu implimentati miżuri li jipproteġu s-saħħa tal-bniedem; jenfasizza, barra minn hekk, minħabba l-potenzjal tas-sustanzi li jinterferixxu mas-sistema endokrinali li jikkawżaw effetti dannużi jew irriversibbli, li n-nuqqas ta' għarfien preċiż, inkluża l-prova finali ta' rabtiet każwali, m'għandux jipprevjeni t-teħid ta' miżuri ta' protezzjoni tas-saħħa skont il-prinċipju ta' prekawzjoni, b'kunsiderazzjoni tal-prinċipju ta' proporzjonalità;

4.  Iqis li l-protezzjoni tan-nisa minn riskji potenzjali ta’ interferenti endokrinali għas-saħħa riproduttiva tagħhom hija ta’ importanza kbira; għalhekk, jistieden lill-Kummissjoni tagħti prijorità lill-finanzjament għar-riċerka għall-istudju tal-effetti tal-interferenti endokrinali fuq is-saħħa tan-nisa, u tappoġġja l-istudji fit-tul li jimmonitorjaw is-saħħa tan-nisa fuq perjodi twal tal-ħajja tagħhom biex b'hekk tkun tista’ issir valutazzjoni bbażata fuq l-evidenza tal-effetti fit-tul u li jgħaddu minn ġenerazzjoni għall-oħra tal-esponiment għall-interferenti endokrinali;

5.  Għalhekk, jistieden lill-Kummissjoni tissottometti, malajr kemm jista' jkun, proposti għal kriterji globali bbażati fuq id-definizzjoni tal-interferenti endokrinali żviluppata mill-Programm Internazzjonali dwar is-Sigurtà tas-Sustanzi Kimiċi tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO/IPCS), flimkien ma' rekwiżiti ta' ttestjar u informazzjoni għall-kimiki fis-suq kummerjċali, u jitlob li l-leġiżlazzjoni tal-UE tkun ċara dwar dak li hu meqjus bħala sustanza bi proprjetajiet li jinterferixxu mas-sistema endokrinali; huwa favur l-introduzzjoni ta' “interferent endokrinali’ bħala klassi regolatorju, b’kategoriji differenti bbażati fuq il-qawwa tal-evidenza;

6.  Jenfasizza li huwa essenzjali li l-kriterji għad-determinazzjoni tal-proprjetajiet li jinterferixxu mas-sistema endokrinali jkunu bbażati fuq valutazzjoni komprensiva tal-periklu mwettqa abbażi ta' xjenza avvanzata, b'kunsiderazzjoni tal-effetti ta' kombinament potenzjali kif ukoll l-effetti fit-tul u l-effetti matul fażijiet kritiċi ta' żvilupp; il-valutazzjoni tal-periklu għandha mbagħad tintuża fil-valutazzjoni tar-riskju u fil-proċeduri tal-ġestjoni tar-riskju kif preskritt f'diversi leġiżlazzjonijiet rilevanti;

7.  Jistieden lill-Kummissjoni tieħu aktar azzjoni fil-qasam tal-politika dwar is-sustanzi kimiċi u tintensifika r-riċerka li tipprevedi kemm il-valutazzjoni tal-potenzjal ta’ interferenza mas-sistema endokrinali ta’ sustanzi kimiċi individwali kif ukoll il-possibbiltà li jiġi vvalutat l-impatt kumulattiv ta’ kombinamenti identifikati ta’ sustanzi fuq is-sistema endokrinali;

8.  Huwa tal-fehma li l-kriterji għad-definizzjoni tal-interferenti endokrinali għandhom ikunu bbażati fuq kriterji li jiddefinixxu 'effett negattiv' u 'mod ta' azzjoni endokrinali'; id-definizzjoni tad-WHO/IPCS hija l-bażi xierqa għal dak l-għan; iqis li kemm l-'effett negattiv' kif ukoll il-'mod ta' azzjoni endokrinali' jridu jiġu eżaminati u kkunsidrati b'mod parallel f'valutazzjoni komprensiva; iqis li l-effetti osservati għandhom jitqiesu bħala dannużi jekk ikun hemm data xjentifika li tindika dan; jenfasizza li għandu jitqies kull effett possibbli ta' kombinament, bħall-effetti ta’ taħlitiet jew l-effetti “cocktail”;

9.  Jenfasizza li l-kriterji li jiddeterminaw x'jikkostitwixxi interferent endokrinali jridu jkunu bbażati fuq ix-xjenza u orizzontali; iqis li għandu jintuża approċċ ibbażat fuq l-evidenza u li l-ebda kriterju uniku m'għandu jitqies bħala punt ta' limitu jew deċiżiv għall-identifikazzjoni ta' interferent endokrinali; iqis li mbagħad għandha titwettaq valutazzjoni soċjoekonomika skont il-leġiżlazzjoni rilevanti;

10.  Huwa tal-opinjoni li għandhom jitqiesu d-data u l-informazzjoni xjentifika kollha evalwata bejn il-pari, inkluż rieżami tal-letteratura xjentifika u l-istudji mhux GLP, skont is-setgħat u d-dgħufijiet tagħhom, meta ssir il-valutazzjoni dwar jekk sustanza għandhiex proprjetajiet li jinterferixxu mas-sistema endokrinali jew le; iqis ukoll li huwa importanti li jitqiesu l-metodi moderni u r-riċerka aġġornata;

11.  Jistieden lill-Kummissjoni tintroduċi fil-leġiżlazzjoni kollha rilevanti tal-UE rekwiżiti tal-ittestjar xierqa għall-identifikazzjoni tas-sustanzi bi proprjetajiet li jinterferixxu mas-sistema endokrinali; iqis li l-metodi ta' ttestjar l-aktar ivvalidati riċentament u rikonoxxuti internazzjonalment – bħal dawk żviluppati mill-OECD, il-Laboratorju ta' Referenza għall-Alternattivi għall-Ittestjar fuq l-Annimali tal-Unjoni Ewropea (EURL ECVAM) jew il-Programm tal-Iskrining tal-Interferenti Endokrinali tal-Aġenzija għall-Protezzjoni Ambjentali tal-Istati Uniti (EPA) – iridu jiġu implimentati; jinnota li l-programm tal-OECD tal-metodi tal-ittestjar ikopri l-ormoni tas-sess u l-ormoni tat-tirojde kif ukoll l-isterojdoġenesi; jindika, min-naħa l-oħra, li m'hemm l-ebda test għal ħafna oqsma oħra tas-sistema endokrinali, pereżempju, l-insulina u l-ormoni tat-tkabbir; iqis li għandhom jiġu żviluppati metodi tal-ittestjar u dokumenti ta' gwida sabiex jikkunsidraw aħjar l-interferenti endokrinali, effetti possibbli ta' doża baxxa, effetti ta' kombinament u relazzjonijiet mhux monotoniċi bejn id-doża u r-rispons, b’mod partikolari fir-rigward ta’ fażijiet kritiċi ta’ esponiment matul l-iżvilupp;

12.  L-iżvilupp tal-metodi tal-ittestjar li ma jsirx fuq l-annimali għandu jkun promoss biex tiġi prodotta data ta’ sikurezza rilevanti għall-bniedem u biex jiġu sostitwiti l-istudji fuq l-annimali użati attwalment.

13.  Jemmen li l-użu ta’ metodi tal-ittestjar li ma jsirx fuq l-annimali u strateġiji oħrajn tal-valutazzjoni tar-riskju għandhom jiġu promossi, u li l-ittestjar fuq l-annimali għandu jitnaqqas u t-testijiet fuq il-vertebrati għandhom isiru biss meta ma jkunx hemm għażla oħra; ifakkar li, skont id-Direttiva 2010/63/UE, it-testijiet fuq annimali vertebrati jridu jiġu sostitwiti, ristretti jew irfinuti; jistieden, għalhekk, lill-Kummissjoni tistabbilixxi regoli sabiex jiġi evitat l-ittestjar doppju u d-duplikazzjoni tat-testijiet u l-istudji fuq il-vertebrati għandhom jiġu pprojbiti;

14.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jiżviluppaw reġistri ta’ problemi fis-saħħa riproduttiva sabiex jimlew il-lakuna eżistenti fid-data fil-livell tal-UE;

15.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jiżviluppaw data affidabbli dwar l-impatti soċjoekonomiċi ta’ problemi u mard relatati mal-ormoni;

16.  Iqis li għandu jkun possibbli għall-korpi li jieħdu d-deċiżjonijiet biex jindirizzaw sustanzi b’mekkaniżmi ta’ azzjoni u proprjetajiet identiċi fuq bażi ta’ grupp meta tkun disponibbli biżżejjed data, filwaqt li meta ma tkunx disponibbli biżżejjed data jista' jkun utli li s-sustanzi jiġu raggruppati abbażi ta' similarità strutturali, pereżempju bl-għan li jiġu stabbiliti prijoritajiet għall-ittestjar addizzjonali, il-pubbliku jiġu pprovdut malajr kemm jista’ jkun bil-protezzjoni mill-effetti ta' esponiment għall-interferenti endokrinali u n-numru tal-esperimenti fuq l-annimali jiġi ristrett; huwa tal-fehma li r-raggruppament tal-kimiki b'similarità strutturali għandu jiġi applikat jekk il-manifattur jew l-importatur ma jkunx jista' jagħti prova tas-sikurezza ta' kimika li tkun sodisfaċenti għall-korpi rilevanti li jieħdu d-deċiżjonijiet; jirrimarka li, f'dawn il-każijiet, dawn il-korpi jistgħu jużaw informazzjoni minn kimiki li għandhom struttura simili biex jikkumplimentaw id-data disponibbli dwar kimika partikolari li qed tiġi kkunsidrata mill-korpi sabiex jaslu għall-konklużjonijiet dwar liema passi sussegwenti jeħtieġu jieħdu;

17.  Jistieden lill-Kummissjoni tirrevedi l-istrateġija tagħha tal-UE dwar l-interferenti endokrinali sabiex twassal protezzjoni effettiva tas-saħħa tal-bniedem billi tpoġġi enfasi akbar fuq il-prinċipju ta' prekawzjoni, filwaqt li tosserva l-prinċipju ta' proporzjonalità, u tnaqqas l-esponiment tal-bniedem għall-interferenti endokrinali fejn ikun meħtieġ;

18.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jikkunsidraw iktar il-fatt li l-konsumaturi jeħtieġ ikollhom informazzjoni affidabbli – ippreżentata b'mod xieraq u b'lingwa li jistgħu jifhmu – dwar il-perikli tal-interferenti endokrinali, l-effetti tagħhom, u modi possibbli ta' kif jistgħu jipproteġu lilhom infushom;

19.  Jistieden lill-Kummissjoni tressaq skeda ta’ żmien konkreta għall-applikazzjoni tal-kriterji futuri u r-rekwiżiti tal-ittestjar immodifikati għal interferenti endokrinali fil-leġiżlazzjoni rilevanti, inklużi rieżamijiet tal-approvazzjoni ta’ sustanzi attivi użati fil-pestiċidi u l-bijoċidi, u pjan direzzjonali b’azzjonijiet u miri speċifiċi biex jitnaqqas l-esponiment għal interferenti endokrinali;

20.  Iqis li l-bażi tad-data dwar is-sustanzi attivi ormonali, żviluppata bħala parti mill-istrateġija attwali, għandha tiġi kontinwament aġġornata;

21.  Jistieden lill-Kummissjoni, bħala parti mir-rieżami attwali tagħha tal-Istrateġija tal-Komunità tal-1999 dwar l-interferenti endokrinali, twettaq eżami sistematiku tal-leġiżlazzjoni attwali rilevanti u, fejn neċessarju mhux aktar tard mill-1 ta' Ġunju 2015, temenda l-leġiżlazzjoni eżistenti jew tressaq proposti leġiżlattivi ġodda, inklużi valutazzjonijiet tal-periklu u tar-riskju, sabiex tnaqqas l-esponiment tal-bniedem – b'mod partikolari gruppi vulnerabbli bħal nisa tqal, trabi, tfal u żgħażagħ – għall-interferenti endokrinali kif xieraq;

22.  Jistieden lill-Kummissjoni, meta twettaq ir-rieżami futur tagħha tal-istrateġija tal-UE dwar l-interferenti endokrinali, tistabbilixxi skeda preċiża, li tispeċifika stadji intermedji, għall-iskop ta':

23.  Huwa tal-opinjoni li l-interferenti endokrinali għandhom jitqiesu bħala Sustanzi ta' Tħassib Kbir Ħafna fi ħdan it-tifsira tar-Regolament Reach, jew l-ekwivalenti skont leġiżlazzjoni oħra;

24.  Jenfasizza li x-xjenza attwali ma tipprovdix biżżejjed bażi għall-istabbiliment ta' valur ta' limitu li taħtu ma jseħħux effetti negattivi, u għalhekk l-interferenti endokrinali għandhom jitqiesu bħala sustanzi 'li m'għandhomx limitu minimu', u li kull esponiment għal tali sustanzi jista' jinvolvi riskju, sakemm il-manifattur ma jagħtix prova xjentifika li jista' jiġi identifikat limitu, b'kunsiderazzjoni ta' sensittivitajiet li jiżdiedu matul fażijiet kritiċi tal-iżvilupp, u l-effetti ta' taħlitiet;

25.  Jistieden lill-Kummissjoni tappoġġja proġetti ta' riċerka mmirati għal sustanzi li x'aktarx jaffettwaw is-sistema endokrinali u tagħmel enfasi dwar l-effetti negattivi b’doża baxxa jew permezz ta’ esponiment kombinat, inkluż l-iżvilupp ta' metodi ġodda ta' ttestjar u analiżi, kif ukoll tappoġġa l-bidla ġdida bbażata fuq mogħdijiet tat-tossiċità/mogħdijiet ta’ riżultati negattivi; jistieden lill-Kummissjoni tinkorpora l-interferenti endokrinali, l-effetti ta' kombinament tagħhom, u suġġetti relatati fil-prijoritajiet tal-programm qafas għar-riċerka u l-iżvilupp;

26.  Jistieden lill-Kummissjoni tiżviluppa metodoloġiji in vitro u in silico sabiex jiġi mminimizzat l-ittestjar fuq l-annimali għall-iskrining tal-interferenti endokrinali;

27.  Jistieden lill-Kummissjoni tesiġi li l-prodotti kollha impurtati minn pajjiżi terzi jkunu konformi mal-leġiżlazzjoni Ewropea attwali u tal-futur dwar l-interferenti endokrinali;

28.  Jistieden lill-Kummissjoni tinkludi lill-partijiet rilevanti kollha fl-isforzi ta' kooperazzjoni biex jintroduċu bidliet leġiżlattivi neċessarji, sabiex itejbu l-protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem mis-sustanzi kimiċi li jinterferixxu mas-sistema endokrinali, u jippjanaw kampanji ta’ informazzjoni;

29.  Jistieden lill-Kummissjoni tqis il-possibbiltà li jiġi stabbilit ċentru ta’ riċerka għall-interferenti endokrinali li għandu jwettaq riċerka u jikkoordina l-għarfien dwar l-interferenti endokrinali fil-livell tal-UE;

30.  Jistieden lill-Kummissjoni tiżgura li l-leġiżlazzjoni attwali u futura rilevanti kollha tapplika b'mod orizzontali l-kriterji għall-identifikazzjoni tal-interferenti endokrinali magħrufa, probabbli u potenzjali sabiex jinkiseb livell għoli ta' protezzjoni;

31.  Jenfasizza li filwaqt li din ir-riżoluzzjoni hija limitata għall-indirizzar tal-protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem minn interferenti endokrinali, huwa daqstant importanti li tittieħed azzjoni deċiżiva dwar l-interferenti endokrinali għall-ħarsien tal-organiżmi slavaġ u l-ambjent;

32.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni tippromwovi u tiffinanzja programmi għall-informazzjoni pubblika dwar ir-riskji fuq is-saħħa ta’ interferenti endokrinali, sabiex tippermetti lill-konsumaturi, b’għarfien sħiħ dwar il-fatti, li jadattaw l-imġiba u l-istil ta’ ħajja tagħhom; dawn il-programmi ta’ informazzjoni għandhom, b'mod partikolari, jiffukaw fuq il-gruppi l-iktar vulnerabbli (nisa tqal u tfal), sabiex ikunu jistgħu jittieħdu miżuri ta’ prekawzjoni f’ħin tajjeb;

33.  Jistieden lill-Istati Membri jtejbu l-programmi ta’ taħriġ għall-professjonisti tas-saħħa f’dan il-qasam;

34.  Jilqa’ l-inklużjoni tas-sustanzi kimiċi li jinterferixxu mas-sistema endokrinali (EDCs) fost il-kwistjonijiet ta’ politika emerġenti ġestiti fil-qafas politiku tal-Approċċ Strateġiku għall-Ġestjoni Internazzjonali tas-Sustanzi Kimiċi (SAICM); jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jappoġġaw dawn l-attivitajiet tas-SAICM, u jippromwovu politiki attivi sabiex jitnaqqas l-esponiment tal-bniedem u tal-ambjent għall-EDCs fil-forums internazzjonali rilevanti kollha, inklużi l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) u l-Programm tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Ambjent (UNEP).

35.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

(1) ĠU L 396, 30.12.2006, p. 1. (2) ĠU L 353, 31.12.2008, p.1. (3) ĠU L 309, 24.11.2009, p.1. (4) ĠU L 167, 27.6.2012, p. 1. (5) ĠU L 327, 22.12.2000, p. 1. (6) ĠU L 309, 24.11.2009, p. 71. (7) ĠU L 342, 22.12.2009, p. 59. (8) ĠU C 341, 9.11.1998, p. 37. (9) ĠU C 81 E, 15.3.2011, p. 95. (10) Testi adottati, P7_TA(2012)0147. (11) Definizzjoni mir-rapport tal-WHO/IPCS (2002): “Interferent endokrinali huwa sustanza jew taħlita eżoġena li tbiddel il-funzjoni(ijiet) tas-sistema endokrinali u konsegwentement tikkawża effetti ħżiena fuq is-saħħa f’organiżmu intatt, jew fil-wild tiegħu, jew f’(sub)popolazzjonijiet.” Interferent endokrinali potenzjali huwa “sustanza jew taħlita eżoġena li tipposjedi proprjetajiet li jistgħu jkunu mistennija li jwasslu għal interferenza endokrinali f’organiżmu intatt, jew fil-wild tiegħu, jew f’(sub)popolazzjonijiet.” (http://www.who.int/ipcs/publications/en/ch1.pdf)

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 dwar l-integrazzjoni tal-migranti, l-effetti tagħha fuq is-suq tax-xogħol u d-dimensjoni esterna tal-koordinazzjoni tas-sigurtà soċjali (2012/2131(INI))

P7_TA(2013)0092 A7-0040/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea u b’mod partikolari l-Artikoli 15, 18, 20, 21, 34 tagħha,

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-30 ta’ Marzu 2012 bl-isem “Id-Dimensjoni Esterna tal-Koordinazzjoni tas-Sigurtà Soċjali tal-UE” (COM(2012)0153),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-18 ta’ Novembru 2011 bl-isem “L-Approċċ Globali għall-Migrazzjoni u l-Mobilità” (COM(2011)0743),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta’ Lulju 2011 bl-isem “Aġenda Ewropea għall-Integrazzjoni ta’ Persuni bin-Nazzjonalità ta’ Pajjiżi Terzi” (COM(2011)0455),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-18 ta’ April 2012 bl-isem “Lejn irkupru li jwassal għall-ħolqien abbundanti ta’ impjiegi” (COM(2012)0173),

–  wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew tat-22 ta’ Frar 2012 dwar il-komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni – “Aġenda Ewropea għall-Integrazzjoni ta’ Persuni bin-Nazzjonalità ta’ Pajjiżi Terzi” (SOC/427),

–  wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat tar-Reġjuni tas-16 ta’ Frar 2012 dwar “L-Aġenda Ewropea rinnovata għall-Integrazzjoni”,

–  wara li kkunsidra l-opinjoni fuq inizjattiva proprja tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew tat-18 ta’ Settembru 2012 dwar “Il-kontribut tal-intraprendituri migranti fl-ekonomija tal-UE”(1),

–  wara li kkunsidra l-istudju tal-Eurofound tal-2011 bl-isem “Promoting ethnic entrepreneurship in the European cities”,

–  wara li kkunsidra r-Rapport Konġunt dwar l-Impjiegi tal-20 ta’ Frar 2012,

–  wara li kkunsidra r-Rapport tal-Kummissjoni tal-5 ta’ Diċembru 2011 dwar ir-riżultati miksuba u dwar l-aspetti kwalitattivi u kwantitattivi tal-implimentazzjoni tal-Fond Ewropew għall-Integrazzjoni ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi għall-perjodu 2007-2009 (COM(2011)0847),

–  wara li kkunsidra r-rapport ta’ sinteżi: Is-Sitt Laqgħa tal-Forum Ewropew dwar l-Integrazzjoni: l-involviment tal-pajjiżi tal-oriġini fil-proċess tal-integrazzjoni (Brussell, id-9 u l-10 ta’ Novembru 2011),

–  wara li kkunsidra l-istudju dwar l-integrazzjoni tal-migranti u l-effetti tagħha fuq is-suq tax-xogħol (il-Parlament Ewropew, 2011),

–  wara li kkunsidra l-istudju: Rapport ta’ Sintesi EMN: is-sodisfar tad-domanda għax-xogħol permezz tal-migrazzjoni (il-Parlament Ewropew, 2011),

–  wara li kkunsidra l-istudju “Gallup World Poll: the many faces of global migration’ (IOM u Gallup, 2011),

–  wara li kkunsidra l-pubblikazzjonijiet tal-Eurofound “Quality of Life in Ethnically Diverse Neighbourhoods” (2011), “Working conditions of Nationals with a Foreign Background” (2011) u “Employment and Working Conditions of Migrant Workers” (2007),

–  wara li kkunsidra r-riċerka tan-Netwerk Ewropew ta' Bliet għall-Politiki ta' Integrazzjoni Lokali għall-Migranti (CLIP) stabbilita bil-Kungress tal-Awtoritajiet Lokali u Reġjonali tal-Kunsill tal-Ewropa, il-Belt ta' Stuttgart u l-Eurofound,

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-4 ta' Mejju 2010 tal-Kunsill u tar-Rappreżentanti tal-Gvernijiet tal-Istati Membri li ltaqgħu fi ħdan il-Kunsill dwar l-integrazzjoni bħala mutur tal-iżvilupp u l-koeżjoni soċjali,

–  wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew tas-17 ta' Marzu 2010 dwar l-integrazzjoni tal-ħaddiema immigranti (SOC/364),

–  wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew tas-17 ta' Frar 2010 dwar l-integrazzjoni tal-ħaddiema immigranti (SOC/362),

–  wara li kkunsidra l-Programm ta' Stokkolma “Ewropa miftuħa u sigura għas-servizz u l-protezzjoni taċ-ċittadini” adottat mill-Kunsill Ewropew (10 u 11 ta' Diċembru 2009),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 2003/86/KE tat-22 ta' Settembru 2003 dwar id-dritt għal riunifikazzjoni tal-familja,(2)

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 2003/109/KE tal-25 ta' Novembru 2003 dwar l-istatus ta' ċittadini ta' pajjiżi terzi li jkunu residenti għat-tul,(3)

–  wara li kkunsidra d-Direttiva 2011/98/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta' Diċembru 2011 dwar proċedura ta' applikazzjoni unika għal permess uniku għal ċittadini ta' pajjiżi terzi sabiex jirrisjedu u jaħdmu fit-territorju ta' Stat Membru u dwar ġabra komuni ta' drittijiet għal ħaddiema ta’ pajjiżi terzi residenti legalment fi Stat Membru(4)

–  wara li kkunsidra d-Direttiva 2009/52/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-18 ta' Ġunju 2009 li tipprevedi standards minimi għal sanzjonijiet u miżuri kontra min iħaddem lil ċittadini minn pajjiżi terzi b'residenza illegali(5),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 2009/50/KE tal- 25 ta’ Mejju 2009 dwar il-kondizzjonijiet ta’ dħul u residenza ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi għall-finijiet ta’ impjieg bi kwalifiki għoljin (Direttiva tal-Karta l-Blu),(6)

–  wara li kkunsidra d-Direttiva 2008/115/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta’ Diċembru 2008 dwar standards u proċeduri komuni fl-Istati Membri għar-ritorn ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu qegħdin fil-pajjiż illegalment(7),

–  wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tiegħu tal-14 ta' Jannar 2009 dwar il-qagħda tad-drittijiet fundamentali fl-Unjoni Ewropea 2004-2008(8),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-16 ta' Mejju 2007 dwar l-emigrazzjoni ċirkulari u l-partenarjati ta' mobbiltà bejn l-Unjoni Ewropea u pajjiżi terzi (COM(2007)0248),

–  wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tiegħu tas-6 ta’ Lulju 2006 dwar strateġiji u mezzi għall-integrazzjoni ta’ immigranti fl-Unjoni Ewropea(9),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 2005/71/KE tat-12 ta’ Ottubru 2005 dwar proċedura speċifika għall-ammissjoni ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi għall-finijiet ta’ riċerka xjentifika(10),

–  wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-1 ta’ Settembru 2005 bl-isem “Aġenda komuni għall-integrazzjoni – Qafas għall-integrazzjoni ta' ċittadini ta' pajjiżi terzi fl-Unjoni Ewropea” (COM(2005)0389),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-10 ta’ Mejju 2005 bl-isem “Il-Programm tal-Aja: Għaxar prijoritajiet għall-ħames snin li ġejjin – Il-Partenarjat għal tiġdid Ewropew fil-qasam tal-Libertà, tas-Sigurtà u tal-Ġustizzja” (COM(2005)0184),

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill u tar-Rappreżentanti tal-Gvernijiet tal-Istati Membri tad-19 ta’ Novembru 2004 dwar l-istabbiliment ta' prinċipji bażiċi komuni għall-politika ta' integrazzjoni tal-immigranti fl-Unjoni Ewropea,

–  wara li kkunsidra l-Programm ta' Tampere tal-15 u s-16 ta' Ottubru 1999,

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 2000/78/KE tas-27 ta’ Novembru 2000 li tistabbilixxi qafas ġenerali għall-ugwaljanza fit-trattament fl-impjieg u fix-xogħol(11),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 2000/43/KE tad-29 ta’ Ġunju 2000 li timplimenta l-prinċipju tat-trattament ugwali bejn il-persuni irrispettivament mill-oriġini tar-razza jew etniċità(12),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (KE) Nru 883/2004 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-29 ta' April 2004 dwar il-koordinazzjoni ta' sistemi ta' sigurtà soċjali(13),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1231/2010 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta' Novembru 2010 li jestendi r-Regolament (KE) Nru 883/2004 u r-Regolament (KE) Nru 987/2009 għal ċittadini ta’ pajjiżi terzi li mhumiex diġà koperti b’dawn ir-Regolamenti unikament minħabba n-nazzjonalità tagħhom(14),

–  wara li kkunsidra l-proposti tal-Kummissjoni tat-30 ta’ Marzu 2012 dwar il-koordinazzjoni tas-sistemi ta’ sigurtà soċjali (COM(2012)0156), COM(2012)0157, COM(2012)0158 u COM(2012)0152),

–  wara li kkunsidra d-deċiżjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja Ewropea fil-kawżi C-214/94, C-112/75, C-110/73, C-247/96, C-300/84, C-237/83, C-60/93 u C-485/07,

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 48, 78, 79 u 352 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Impjiegi u l-Affarijiet Soċjali u l-opinjonijiet tal-Kumitat għal-Libertajiet Ċivili, il-Ġusizzja u l-Intern, tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin u tal-Kumitat għad-Drittijiet tan-Nisa u l-Ugwaljanza bejn is-Sessi (A7-0040/2013),

A.  billi l-popolazzjoni Ewropea fl-etajiet tax-xogħol se tonqos mill-2012 'il quddiem u, fl-assenza tal-migrazzjoni, se tinżel b’aktar minn 14-il miljun ruħ fl-10 snin li ġejjin; billi l-figuri rilevanti jvarjaw b’mod konsiderevoli minn Stat Membru għall-ieħor;

B.  billi fl-2011, 48.9 miljun ruħ residenti fis-27 Stat Membru kienu imwielda barra (9.7 % tat-total tal-popolazzjoni tal-UE), 16.5 miljun ġejjin minn Stat Membru ieħor tal-UE (3.3 %) u 32.4 miljun minn pajjiż barra mill-UE (6.4 %);

C.  billi minkejja rata ta’ qgħad fl-UE ta’ madwar 10 % (jiġifieri 23.8 miljun ruħ qiegħda), din il-kriżi fir-riżorsi umani diġà hija evidenti se tkompli tikber fis-snin li ġejjin: pereżempju fl-2015, bejn 380 000 u 700 000 post tax-xogħol fl-IT li se jibqgħu battala; billi fost il-miżuri previsti sabiex jiġi indirizzat dan in-nuqqas ta' ħaddiema speċjalizzati għandu jkun hemm edukazzjoni aħjar, taħriġ, politiki min-naħa tal-Istati Membri u tan-negozji għall-iżvilupp tal-ħiliet u għall-progress tal-karrieri, l-identifikazzjoni ta' gruppi mmirati ġodda u aċċess aħjar u ugwali għall-edukazzjoni ogħla għaċ-ċittadini tal-UE;

D.  billi l-istħarriġ tal-Ewrobarometru juri li 70 % taċ-ċittadini tal-UE jaħsbu li l-immigranti huma meħtieġa għall-ekonomija Ewropea; billi n-numru ta' ċittadini li twieldu barra u ġejjin minn pajjiżi barra l-UE huwa stmat għal 32 miljun, li jikkorrispondi għal 6.5 % tal-popolazzjoni totali;

E.  billi r-rata ta' qgħad taċ-ċittadini minn pajjiżi terzi b'età bejn 20 u 64 sena fil-medja hija 10 % anqas mir-rata korrispondenti għaċ-ċittadini madwar l-UE, u barra minn hekk bosta migranti qed jaħdmu f’impjiegi li jirrikjedu inqas kwalifiki mil-livell li għandhom jew qegħdin f'sitwazzjonijiet prekarji, fenomenu li jista' jiġi miġġieled billi jitwessa' l-ambitu ta' ftehimiet kollettivi dwar ix-xogħol li jistgħu jiġu applikabbli universalment, fejn dawn jeżistu; billi d-domanda għal ħaddiema kwalifikati qiegħda tikber u se tikber b'rata ogħla minn dik għal ħaddiema b'anqas kwalifiki, iżda l-livell edukattiv medju ta' ċittadini minn pajjiżi terzi huwa anqas minn dak taċ-ċittadini tal-UE u ż-żgħażagħ bi sfond ta' migrazzjoni huma f'periklu akbar li jispiċċaw is-sistema tal-edukazzjoni u t-taħriġ mingħajr ma jkunu kisbu kwalifika ta' livell ta' edukazzjoni sekondarja ogħla;

F.  billi l-UE, filwaqt li tista’ tistenna li tirċievi fluss sostnut ta’ migranti, jeħtiġilha tikkompeti mal-bqija tad-dinja biex tattira u żżomm it-talent; billi t-tibdil demografiku u l-kompetizzjoni globali dejjem tikber ifissru li l-UE jeħtiġilha tindirizza l-kwistjonijiet li jistgħu jkunu ta' deterrent għal tali migrazzjoni, kif ukoll tippromwovi l-innovazzjoni soċjali;

G.  billi hemm possibilità akbar li soċjetajiet varjati, miftuħa u tolleranti jattiraw ħaddiema kwalifikati li għandhom il-kapital uman u kreattiv meħtieġ sabiex isostnu l-ekomomiji bbażati fuq l-għarfien, u l-għalhekk l-attrazzjoni tal-Ewropa tiddependi wkoll minn approċċ attiv għall-impjiegi, l-għoti ta' aċċess ugwali għall-impjiegi, il-prospett ta' integrazzjoni reali, aċċess ugwali għall-impjiegi u l-edukazzjoni u n-nondiskriminazzjoni fil-konfront tagħhom, kif ukoll ugwaljanza u suċċess fl-edukazzjoni u t-taħriġ għall-istudenti bi sfond ta’ migrazzjoni fil-kuntest ta' ''kultura li tilqgħek'' kif ukoll it-tneħħija tal-ostakli amministrattivi;

H.  billi l-isterjotipi tal-ġeneru għandhom għeruq aktar fondi fil-komunitajiet tal-immigranti u l-migranti nisa huma vittmi iktar ta’ spiss tat-tipi differenti ta’ vjolenza kontra n-nisa, b’mod partikolari ż-żwiġijiet furzati, il-mutilazzjoni ġenitali femminili, l-hekk imsejħa 'delitti tal-unur', it-trattament ħażin f'relazzjonijiet mill-qrib, il-fastidju sesswali fil-post tax-xogħol kif ukoll it-traffikar u l-isfruttament sesswali;

I.  billi ċ-ċifri tal-Gallup World Poll 2011 juru li madwar id-dinja l-għadd ta’ migranti potenzjali li jippreferu jaħdmu f'pajjiż barrani għal żmien limitat huwa d-doppju tal-għadd ta’ dawk li jgħidu li jippreferu jemigraw għal dejjem;

J.  billi x-xogħol huwa l-element determinanti għall-integrazzjoni b'suċċess, u l-Prinċipji tal-UE fil-qasam tal-Integrazzjoni jenfasizzaw li impjieg jew impjieg indipendenti ta' kwalità, sostenibbli u bi qligħ huwa parti ewlenija mill-proċess ta' integrazzjoni billi jaqdi rwol ċentrali għall-parteċipazzjoni tal-immigranti, għall-kontribut li l-immigranti jagħtu lis-soċjetà ospitanti u għall-viżibbiltà ta' tali kontributi;

K.  billi huwa stmat li fl-UE hawn jgħixu u jaħdmu f'sitwazzjoni irregolari bejn 1.9 miljun u 3.8 miljun immigrant;

L.  billi, mill-2000 'l hawn, madwar kwart tal-postijiet tax-xogħol ġodda li nħolqu kienu possibbli permezz tal-kontribuzzjoni ta’ migranti; billi l-migranti kulma jmur qed jagħżlu dejjem aktar li jaħdmu għal rashom sabiex isibu mod kif jidħlu fis-suq tax-xogħol, imma b'hekk qegħdin ukoll jesperjenzaw diffikultajiet finanzjarji aktar ta' sikwit; billi l-imprendituri migranti u n-negozji etniċi għandhom rwol importanti fil-ħolqien tax-xogħol u jistgħu jaqdu funzjoni ta' mexxejja tal-komunità jew iservu ta' punti ta' kollegament għas-swieq globali u b'hekk jikkontribwixxu lejn integrazzjoni b'aktar suċċess; billi għaldaqstant, l-Istati Membri jeħtieġ li jqajmu kuxjenza fost dawn il-gruppi u jipprovdulhom aktar informazzjoni, pereżempju billi joħolqu websajt li sservi bħala punt ta' kuntatt waħdieni (one-stop-shop) għal imprendituri aspiranti li tipprovdi informazzjoni dwar l-opportunitajiet u l-isfidi, is-sussidji Ewropej u nazzjonali, u dwar l-organizzazzjonijiet u l-korpi li jipprovdu għajnuna fil-qasam tal-impjieg indipendenti;

M.  billi l-istudenti minn sfond ta’ migrazzjoni għadhom żvantaġġati fis-sistema edukattiva u huma aktar fiċ-ċans li joħorġu mis-sistema mingħajr ma jkunu lestew l-istudji tagħhom;

N.  billi l-burokrazija, in-nuqqas ta' rikonoxximent tal-kwalifiki u n-nuqqas ta' opportunitajiet għall-iżvilupp tal-ħiliet ifissru l-iżbilanċ bejn il-ħiliet u t-telf tal-imħuħ assoċjat huma ogħla fost l-immigranti milli fost iċ-ċittadini tal-pajjiż;

O.  billi l-globalizzazzjoni ekonomika timxi id f’id mal-globalizzazzjoni soċjali u billi dan għandu konsegwenzi sinifikanti għall-koordinazzjoni tas-sigurtà soċjali esterna għaċ-ċittadini tal-UE u ta’ pajjiżi terzi;

P.  billi l-politiki tal-impjiegi u l-politika tal-viċinat imorru id f'id biex id-domanda tax-xogħol fis-swieq tax-xogħol Ewropej tiġi koperta aħjar;

Q.  billi mhux se jkun possibbli li l-Istati Membri individwali jikkonkludu ftehimiet bilaterali u reċiproċi ma’ kull pajjiż terz dwar is-sigurtà soċjali, li kieku dan isir tirriżulta sistema frammentata bi trattament mhux ugwali bejn ċittadini tal-UE; billi, għaldaqstant, hija neċessarja azzjoni fil-livell Ewropew;

R.  billi r-responsabbiltà fil-livell tal-UE għall-integrazzjoni ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi fis-suq tax-xogħol kif ukoll għall-integrazzjoni ġenerali huma kompitu fil-livell tal-UE li jaqsmuh bejniethom diversi Direttorati Ġenerali tal-Kummissjoni u s-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna;

S.  billi jista' jkun hemm approċċ frammentat bl-istess mod fil-livell nazzjonali bejn dipartimenti u livelli ta' gvern differenti u aġenziji differenti, filwaqt li l-awtoritajiet lokali u reġjonali huma kruċjali fir-rigward tal-implimentazzjoni ta' strateġiji għall-integrazzjoni fil-livell ta’ bażi;

T.  billi l-migranti nisa jintlaqtu aktar ta' sikwit mill-qgħad, impjiegi b'pagi baxxi u l-iżbilanċ bejn il-ħiliet:

U.  billi n-nisa migranti huma aktar spiss impjegati f’oqsma, bħal fis-settur tal-kura informali, li mhumiex rikonoxxuti minn uħud mis-sistemi tas-sigurtà soċjali tal-Istati Membri, u billi konsegwentament m’għandhomx aċċess għal skema tal-pensjonijiet meta jirtiraw u għalhekk huma esposti għall-faqar meta jkunu anzjani;

V.  billi proporzjon kbir tal-istudenti minn pajjiżi terzi fl-UE ma jaħdmux fl-UE wara li jtemmu l-istudji tagħhom;

W.  billi dawk minn sfond ta’ migrazzjoni spiss ibatu minn prestazzjoni ta' livell baxx fl-iskola, esklużjoni soċjali, inklużi problemi fir-rigward tal-parteċipazzjoni fil-forza tax-xogħol, razziżmu, ksenofobija u diskriminazzjoni, li kollha jikkostitwixxu fatturi li jimpedixxu l-integrazzjoni tagħhom fis-suq tax-xogħol;

1.  Jenfasizza li l-integrazzjoni fis-suq tax-xogħol u fis-soċjetà teħtieġ impenn miż-żewġ naħat; min-naħa, b'mod partikolari, fir-rigward tat-tagħlim tal-lingwa, il-familjarità ma' sistemi legali, politiċi u soċjali u r-rispett fil-konfront tagħhom, id-drawwiet u l-użanzi, u t-tendenzi tal-interazzjoni soċjali fil-pajjiż ospitanti, u min-naħa l-oħra permezz tal-bini ta' soċjetà inklużiva, l-għoti ta' aċċess għas-suq tax-xogħol, l-istituzzjonijiet, l-edukazzjoni, is-sigurtà soċjali, il-kura tas-saħħa, aċċess għal prodotti u servizzi u akkomodazzjoni, u d-dritt ta’ parteċipazzjoni fil-proċess demokratiku; jenfasizza, kif xieraq, li l-istituzzjonijiet edukattivi, reliġjużi, soċjali, l-organizzazzjonijiet tal-komunità u tal-migranti u l-assoċjazzjonijiet sportivi u kulturali, il-forzi armati, is-sħab soċjali, b'mod partikolari t-trade unions, in-negozji u l-aġenziji ta' reklutaġġ għandhom responsabilità sinifikanti f'dan il-kuntest, filwaqt li jfakkar li kull attur għandu potenzjal differenti fil-proċess ta' integrazzjoni;

2.  Jemmen li l-impenn reċiproku għall-integrazzjoni jista’ jakkwista biss l-aktar appoġġ mifrux possibbli fi ħdan is-soċjetà jekk ikun jista’ jiġi integrat b’suċċess u jekk l-Istati Membri jiddiskutu l-kwistjoni mal-pubbliku b’mod attiv u miftuħ u joffru modi kredibbli kif jiġu sodisfatti l-isfidi ppreżentati minnha fil-preżent;

3.  Jirrimarka li l-integrazzjoni hija proċess kontinwu minn żewġ naħat li jeħtieġ l-involviment kemm ta’ ċittadini ta’ pajjiżi li mhumiex fl-UE u s-soċjetà ospitanti; jilqa’ d-diversi eżempji ta’ prattika tajba madwar l-UE tal-integrazzjoni tal-migranti, tal-persuni li jfittxu asil u tal-benefiċjarji ta’ protezzjoni internazzjonali, li spiss ġew attwati permezz ta’ proġetti li twettqu minn awtoritajiet lokali, li għandhom rwol ewlieni fil-kisba tal-objettivi ta’ integrazzjoni;

4.  Jinnota li l-integrazzjoni tibda bl-aktar mod effikaċi f'komunitajiet lokali; jitlob għalhekk l-appoġġ tal-UE għall-ħolqien ta’ netwerk għall-integrazzjoni tal-awtoritajiet lokali u reġjonali li jinvolvi l-korpi kollha tas-soċjetà ċivili li joperaw fil-livell lokali, f’konformità mal-prinċipju ta’ approċċ “minn isfel għal fuq’ u possibilment fuq l-eżempju tal-proġetti CLIP(15), ERLAIM(16), ROUTES, City2City u EUROCITIES; jenfasizza li l-bliet żgħar u kbar għandhom rwol ewlieni f’dan ir-rigward u jixirqilhom appoġġ partikolari;

5.  Jistieden lill-Istati Membri jiġġieldu bis-sħiħ kontra d-diskriminazzjoni fir-rigward ta' ċittadini minn pajjiżi terzi u ċittadini oħra tal-UE, b'mod partikolari d-diskriminazzjoni formali u informali fit-tiftix tax-xogħol u fuq il-post tax-xogħol; huwa tal-fehma li għandha tittieħed azzjoni soda biex jiġu miġġielda d-diskriminazzjoni u r-razzismu fil-kuntest tal-kriżi ekonomika u finanzjarja u l-figuri ogħla ta' qgħad li ġabet magħha; jenfasizza li min iħaddem huwa obbligat bil-liġi li jittratta lill-impjegati kollha ndaqs u li ma jwettaqx diskriminazzjoni bejniethom għal raġunijiet ta' reliġjon, ġeneru, etniċità jew nazzjonalità, biex b'hekk jiġu promossi d-drittijiet fundamentali, filwaqt li n-nondiskriminazzjoni u l-opportunitajiet indaqs huma parti kruċjali tal-proċess ta' integrazzjoni; jistieden lill-Kummissjoni u l-Istati Membri jiżguraw li l-livelli ta' rimunerazzjoni u d-drittijiet fil-qafas ta' ftehimiet kollettivi jitħarsu fil-pajjiżi ospitanti fil-każ tal-migranti wkoll; jistieden lill-Istati Membri jimmonitorjaw konformità effikaċi sabiex jiġi miġġieled id-dumping soċjali u fil-pagi, jadotttaw linji gwida komuni dwar l-indirizzar tad-diskriminazzjoni relatata max-xogħol u miżuri sabiex jittaffa l-impatt negattiv li s-sistema leġiżlattiva jista' jkollha fuq il-ħajja tal-migranti, u biex jingħata appoġġ lil politiki ta' attivazzjoni li jistgħu jwasslu għal tkabbir aktar mgħaġġel u jnaqqsu l-inugwaljanzi u d-differenzi fil-pagi;

6.  Jistieden lill-Istati Membri jintegraw aħjar il-politiki tal-migrazzjoni fir-rigward tax-xogħol sabiex jindirizzaw l-iskarsezzi fil-qasam tax-xogħol u bil-ħsieb li jistimolaw il-produzzjoni nazzjonali;

7.  Jistieden lill-Kummissjoni ssaħħaħ aktar, permezz tal-assistenza ta’ qabel l-adeżjoni u monitoraġġ aktar mill-qrib tal-progress li jkun sar, l-isforzi tal-pajjiżi tat-tkabbir sabiex itejbu l-inklużjoni soċjali u ekonomika tar-Rom, filwaqt li tingħata aktar attenzjoni għas-sitwazzjoni tan-nisa u t-tfajliet Rom;

8.  Huwa tal-fehma li l-politiki u miżuri tal-integrazzjoni tal-Istati Membri jeħtieġ li jkunu aktar differenzjati, imfassla apposta u ta’ kwalità aħjar u, l-aktar importanti, li jeħtiġilhom jagħmlu distinzjonijiet pereżempju bejn il-ħtiġijiet ta' dawk bi kwalifiki tajbin u dawk bi kwalifiki baxxi, bejn ċittadini tal-UE u dawk ta’ pajjiżi terzi u bejn migranti b’offerti ta’ impjieg, b'ħiliet lingwistiċi jew b'rabtiet familjari fil-pajjiż ospitanti u oħrajn mingħajr offerti ta’ impjieg, ħiliet lingwistiċi jew rabtiet familjari fil-pajjiż ospitanti, biex b'hekk jintlaħqu l-ħtiġijiet tal-migranti kollha; ifakkar li l-parteċipazzjoni tiddependi fuq id-disponibilità u l-aċċessibilità finanzjarja ta' tali miżuri, kif ukoll fuq id-dritt sabiex wieħed ikun akkumpanjat mill-familja l-aktar stretta u d-dritt għax-xogħol għal partners fissi;

9.  Ifakkar li madwar nofs il-migranti tal-UE huma nisa, u li status migratorju indipendenti għan-nisa u d-dritt għax-xogħol għall-konjuġi huma elementi kruċjali sabiex tiġi żgurata integrazzjoni effikaċi;

10.  Jitlob, għalhekk, li fuq livell lokali, nazzjonali u Ewropew jiġi adottat approċċ olistiku li jixbah dak tal-integrazzjoni tal-ġeneru; jitlob li jiġi introdott il-prinċipju tal-“integration mainstreaming”, fejn jittieħed kont tal-kwistjonijiet relatati mal-integrazzjoni fil-miżuri politiċi, leġiżlattivi u finanzjarji kollha, u għal dan il-għan jistieden lill-Istati Membri sabiex jitolbu lill-Punti ta' Kuntatt Nazzjonali dwar l-Integrazzjoni sabiex jirrapurtaw il-progress li jsir f'dan il-qasam; jistieden lill-Kummissjoni barra minn hekk, twaqqaf grupp ta' integrazzjoni trasversali bejn dipartimenti differenti li jittratta kwistjonijiet tal-integrazzjoni, il-migrazzjoni (għax-xogħol) u l-integrazzjoni fis-suq tax-xogħol, u li f’dan jinkludi d-direttorati ġenerali kollha rilevanti, is-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna u l-partijiet interessati rilevanti;

11.  Jilqa’ l-ħolqien ta’ Forum Ewropew dwar l-Integrazzjoni li jipprovdi pjattaforma għas-soċjetà ċivili biex tiddiskuti l-isfidi u l-prijoritajiet fir-rigward ta' kwistjonijiet ta’ integrazzjoni ta’ migranti; jilqa’ l-possibilità ta’ konnessjonijiet aktar b’saħħithom bejn il-Forum u l-proċess politiku u leġiżlattiv li għaddej fil-livell tal-UE;

12.  Iqis li integrazzjoni b'suċċess tinvolvi wkoll parteċipazzjoni fil-proċessi ta' teħid ta' deċiżjonijiet politiċi u li, b'mod partikolari, il-parteċipazzjoni tal-migranti fis-soċjetà għandha tiġi promossa; jappoġġa, għalhekk, żieda fil-possibilitajiet ta’ parteċipazzjoni fis-soċjetà u ta’ parteċipazzjoni fit-teħid ta’ deċiżjonijiet politiċi għall-persuni bi sfond ta’ migrazzjoni, kif ukoll jinkoraġġihom japproffitaw minn tali opportunitajiet;

13.  Ifakkar fl-importanza tad-drittijiet tal-vot, partikolarment fil-livell lokali għall-migranti, bħala għodda importanti għall-integrazzjoni u ċ-ċittadinanza attiva; huwa mħasseb dwar in-nuqqas ta’ rappreżentanza politika tal-minoritajiet fil-livelli kollha tal-governanza, inkluż fil-livell tal-Istati Membri u fil-Parlament Ewropew;

14.  Jenfasizza li huwa importanti li jiġi rikonoxxut li identitajiet kulturali qawwija m'għandhomx għalfejn inaqqsu mis-saħħa ta' identità nazzjonali u li l-identità nazzjonali trid tkun miftuħa u flessibbli biżżejjed biex tinkorpora u takkomoda l-karatteristiċi speċifiċi tal-oriġini u l-isfondi kulturali differenti taċ-ċittadini li jiffurmaw stat pluralistiku;

15.  Jissottolinja r-responsabbiltà tal-pajjiżi tal-oriġini rigward il-faċilitazzjoni tal-integrazzjoni fis-suq tax-xogħol billi joffru korsijiet tat-tagħlim tal-lingwa u ta’ tħejjija li jkunu aċċessibbli finanzjarjament, jiżguraw il-forniment ta' informazzjoni, jimmonitorjaw aġenziji ta' reklutaġġ sabiex jiżguraw imġiba responsabbli min-naħa tagħhom, u jżommu kuntatti mad-diaspora jew mad-dipartimenti rilevanti fl-ambaxxati tagħhom fil-pajjiżi ospitanti; iħeġġeġ lill-pajjiżi ta' oriġini sabiex kif xieraq jiżviluppaw ulterjorment programmi f'dan ir-rigward;

16.  Jappella sabiex il-programmi lingwistiċi u ta' integrazzjoni fil-pajjiżi ospitanti, irrispettivament mill-isfond kulturali, il-ħiliet jew il-qasam ta' għarfien professjonali espert tal-immigrant, ikunu jkopru l-istorja, il-kultura, il-valuri u l-prinċipji tad-demokrazija Ewropea, l-istat ta' dritt u l-memorja Ewropea, filwaqt li jiġu enfasizzati d-drittijiet u l-prinċipji l-oħra li jinsabu fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali filwaqt li jiġu miġġielda l-isterjotipi tal-ġeneru b'għeruq profondi ħafna;

17.  Jiġbed l-attenzjoni għar-rwol speċjali li l-migranti nisa jaqdu fl-integrazzjoni, billi mhux biss sempliċement joffru potenzjal kbir għas-suq tax-xogħol u ħafna drabi jaqdu rwol importanti fl-edukazzjoni tat-tfal u fit-trażmissjoni tal-istandards u l-valuri, iżda wkoll għax huma dawk li jintlaqtu l-aktar ta' sikwit mid-diskriminazzjoni u l-vjolenza; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jieħdu azzjoni sabiex jikkonsolidaw b'mod sinifikanti l-pożizzjoni ġuridika u soċjali tan-nisa, bil-ħsieb li ssir prevenzjoni tad-diskriminazzjoni fil-firxa sħiħa ta' oqsma tal-politika u jiġi utilizzat il-kontribut potenzjali tan-nisa għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali b'mod partikolari;

18.  Jistieden lill-Istati Membri jiżviluppaw programmi ta’ edukazzjoni u komunikazzjoni sabiex in-nisa migranti jkunu infurmati dwar id-drittijiet u r-responsabbiltajiet tagħhom, u biex jistabbilixxu servizzi ta’ konsulenza b’diversi lingwi għan-nisa;

19.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jikkollaboraw mill-qrib ma’ netwerks u ma’ organizzazzjonijiet mhux governattivi li qed jaħdmu fuq kwistjonijiet relatati man-nisa migranti, sabiex jiżviluppaw politiki sensittivi għall-ġeneru u jintegraw il-kunċett ta' ugwaljanza bejn il-ġeneru għall-protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem tan-nisa migranti, jipprovdu opportunitajiet ugwali fil-qasam tal-impjiegi u l-aċċess għas-suq tax-xogħol, filwaqt li jiżguraw drittijiet indaqs, u biex jipprevjenu u jiġġieldu kontra t-tipi kollha ta' vjolenza, l-isfruttament fil-qasam tax-xogħol u sesswali, il-mutilazzjoni ġenitali femminili, il-prattiki inġusti, il-ħtif, l-iskavitù, iż-żwieġ furzat u t-traffikar tan-nisa;

20.  Jenfasizza li n-nuqqas ta' forza tax-xogħol kwalifikata tista' tiġi indirizzata wkoll permezz ta' edukazzjoni mmirata u taħriġ vokazzjonali u tul il-ħajja fl-Istati Membri, anke fi ħdan in-negozji; jipproponi għal dan il-għan l-espansjoni tad-dimensjoni internazzjonali tal-programm tal-UE għall-edukazzjoni tul il-ħajja u l-mobbiltà; jenfasizza, barra minn hekk, li riżultati ħżiena u rati għolja ta' tluq bikri mill-edukazzjoni li jaffettwaw it-tfal ta' ħaddiema migranti għandhom jiġu indirizzati billi jiġu żgurati d-dritt għall-edukazzjoni ta' persuni taħt l-età, miżuri, inklużi l-finanzjament, għotjiet għal skopijiet ta' studju, opportunitajiet ta' tagħlim vokazzjonali u l-għoti ta' informazzjoni dwar is-sistemi edukattivi tal-Istati Membri u d-drittijiet u l-obbligi assoċjati f'numru kemm jista' jkun kbir ta' lingwi; ifakkar fis-suċċess tas-sistema edukattiva doppja / sistema ta' taħriġ doppja li tintuża f'uħud mill-Istati Membri sabiex tgħin lil migranti żgħażagħ jidħlu fis-suq tax-xogħol u jnaqqsu l-qgħad fost iż-żgħażagħ; iqis neċessarju li l-persunal edukattiv jitħarreġ fil-qasam tal-ġestjoni tad-diversità u jiġu kkunsidrati mezzi kif jiġu ingaġġati migranti għal postijiet ta' xogħol fis-settur pubbliku, partikolarment bħala għalliema; iħeġġeġ lill-Istati Membri jippromwovu imprendituri etniċi u jirrikonoxxi r-rwol importanti tagħhom fl-integrazzjoni, il-ħolqien tax-xogħol u t-tmexxija tal-komunità;

21.  Jistieden lill-Istati Membri jinfurmaw lill-istudenti barranin dwar opportunitajiet ta' xogħol wara li jiggradwaw u biex jiffaċilitawlhom l-aċċess għas-suq tax-xogħol tagħhom, filwaqt li jfakkar li dawn ladarba jkunu għexu u studjaw f'pajjiż u jkollhom għarfien tal-lingwa tiegħu jistgħu jiġu kkunsidrati li diġà integraw; jirrimarka, barra minn hekk, li ma jagħmel l-ebda sens ekonomiku għall-UE li r-riżorsi investiti fi gradwati universitarji jinħlew minħabba li dawn ma jkunux jistgħu jsibu xogħol fl-Unjoni; jistieden għaldaqstant lill-Istati Membri jtejbu l-valutazzjoni tagħhom tad-domanda għax-xogħol u joħolqu opportunitajiet ġusti għall-kompetizzjoni tax-xogħol għall-ħaddiema migranti li jkunu temmew l-istudji tagħhom fit-territorju ta' Stat Membru tal-UE;

22.  Ifakkar li l-pajjiżi ġirien tal-UE huma fost l-atturi prinċipali li jipprovdu persuni li jfittxu impjieg fis-swieq tax-xogħol Ewropej u jikkostitwixxu riżors reali għall-iżvilupp ta' dawn tal-aħħar, u li x-xebh rigward il-programmi edukattivi, l-isfond storiku u l-lingwi jirrappreżenta riżors validu għall-integrazzjoni tagħhom;

23.  Jistieden lill-Kummissjoni tevalwa l-possibilità li tfassal u tintroduċi sistema ta' dħul komuni Ewropea u bbażata fuq kriterji, mibnija fuq kriterji trasparenti u konformi mal-approċċ tal-Qafas Ewropew tal-Kwalifiki ta’ akkumulazzjoni u trasferiment ta' krediti, li tkun miftuħa għall-Istati Membri fuq bażi volontarja; jafferma li għandu jkun possibbli li sistema ta’ dan it-tip tiġi aġġustata għall-kundizzjonijiet tas-suq tax-xogħol b’tali mod li ħaddiema li jkunu meħtieġa b’urġenza jiġu attirati b’aktar faċilità;

24.  Jenfasizza li l-prinċipju ta' paga ndaqs u kundizzjonijiet tax-xogħol indaqs għal xogħol ugwali fl-istess post tax-xogħol irid japplika għall-ħaddiema kkwalifikati li jkunu ġejjin kemm mill-UE kif ukoll minn pajjiżi terzi;

25.  Jistieden lill-Kummissjoni biex, b'rabta mas-sistema ta’ punti msemmija hawn fuq, tikkunsidra li tiżviluppa pjattaforma internazzjonali fuq EURES għal profili standardizzati ta’ impjiegi u ħiliet, filwaqt li jiġi kkunsidrat l-approċċ tal-Qafas Ewropew tal-Kwalifiki ta’ akkumulazzjoni u trasferiment ta' krediti, biex b'hekk jiġi ffaċilitat ir-reklutaġġ ta’ migranti li jkunu qed ifittxu x-xogħol u l-komparabbiltà tal-kapaċitajiet, il-ħiliet u l-kwalifiki tagħhom;

26.  Jissottolinja li l-Istati Membri, bil-parteċipazzjoni tagħhom f'sistema ta' dħul ibbażata fuq l-approċċ tal-Qafas Ewropew tal-Kwalifiki ta’ akkumulazzjoni u trasferiment ta' krediti, isiru aktar attraenti għal ċittadini kwalifikati ta’ pajjiżi terzi, li għalihom is-sistema tikkostitwixxi simplifikazzjoni;

27.  Jenfasizza l-importanza ta’ migrazzjoni kwalifikata u orjentata lejn il-ħtiġijiet flimkien ma' miżuri ta' integrazzjoni, u jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri, flimkien mar-reġjuni u l-muniċipalitajiet tagħhom, jintroduċu sistema konġunta ta’ koordinament fil-livell Ewropew biex jidentifikaw ħtiġijiet tal-forza tax-xogħol u jidderieġu l-migrazzjoni għax-xogħol b’aktar effikaċja; jilqa' għaldaqstant il-proposta tal-Kummissjoni li tistabbilixxi pjattaforma Ewropea għad-djalogu dwar il-ġestjoni tal-migrazzjoni għax-xogħol kif ukoll valutazzjoni sistematika u regolari tal-provvista u d-domanda fuq perjodu twil fis-swieq tax-xogħol tal-UE sal-2020, skont is-setturi, it-tip ta' impjiegi, il-livelli ta' kwalifiki u l-Istati Membri; jenfasizza li pjan bħal dan għandu jidentifika wkoll b'mod ċar l-iskarsezzi tal-forza tax-xogħol fl-UE fuq perjodu qasir u medju;

28.  Jirrakkomanda li sistema bħal din għandha tal-anqas tinkludi lista ta’ impjiegi li jinsabu bin-nieqes u analiżi tal-ħtiġijiet abbażi tad-data pprovduta minn min iħaddem;

29.  Jistieden lill-Istati Membri biex, filwaqt li tiġi kkunsidrata l-klawżola preferenzjali tal-Komunità u minħabba n-nuqqas kostanti ta’ ħaddiema kwalifikati u minkejja dan, jippromwovu l-mobbiltà fi ħdan l-UE biex b’hekk jiffaċilitaw il-kundizzjonijiet ta' reklutaġġ, ir-reklutaġġ innifsu u l-integrazzjoni ta’ ċittadini tal-UE minn Stati Membri oħra; jistieden lill-Istati Membri jiżviluppaw għodod u strumenti sabiex jirrimedjaw in-nuqqasijiet fis-suq tax-xogħol permezz tal-mobbiltà fi ħdan l-UE u jinvestu fis-servizzi għar-riintegrazzjoni tal-migranti tal-UE li ma kellhomx suċċess huma u jfittxu x-xogħol u għalhekk irritornaw fil-pajjiż ta' oriġini tagħhom;

30.  Jenfasizza li mhuwiex xieraq li jiġi sfruttat is-suġġett tal-migrazzjoni tax-xogħol għal skopijiet ta' biża' fost il-pubbliku; jinnota li ideat iffurmati minn qabel bbażati fuq preġudizzju u riżentiment jimminaw is-solidarjetà li tifforma l-bażi tas-soċjetà, u li l-isfruttament populista tas-suġġett għalhekk għandu jiġi miċħud bil-qawwa;

31.  Ifakkar fir-rwol importanti tal-midja fit-tiswir tal-opinjoni pubblika dwar l-immigrazzjoni u l-integrazzjoni, u jitlob li jkun hawn ġurnaliżmu responsabbli biex il-bnedmin jirrispettaw aktar lil xulxin u jifhmu aħjar is-similaritajiet u d-differenzi ta’ xulxin;

32.  Jemmen li l-migranti, ir-rifuġjati u dawk li jfittxu asil għandhom jingħataw aċċess aktar faċli għas-suq tax-xogħol mingħajr ma jkollhom diffikultà jiksbu aċċess, u li għandhom ikunu jistgħu jserrħu rashom li l-valutazzjoni, u fejn xieraq, ir-rikonoxximent u l-validazzjoni tad-diplomi, il-kwalifiki u l-ħiliet tagħhom miksuba kemm permezz ta' tagħlim formali, mhux formali u informali se jsiru bil-ħeffa u bi ftit flus; jistieden lill-Kummissjoni għaldaqstant, tressaq proposti konkreti dwar kif jista' jiġi stabbilit mekkaniżmu għar-rikonoxximent tal-kwalifiki professjonali u d-diplomi għaċ-ċittadini minn pajjiżi terzi, inkluża evalwazzjoni effikaċi tal-ħiliet f'każ ta' nuqqas ta' dokumenti; ifakkar li għal dan il-għan huwa importanti li tiġi appoġġata t-trasparenza fir-rigward tal-kompetenzi, il-kwalifiki u l-ħiliet fil-pajjiżi sħab;

33.  Jinnota li immigrazzjoni orjentata lejn is-suq tax-xogħol jista' jkollha effetti pożittivi fuq is-sistemi tas-sigurtà soċjali tal-Istat Membru ospitanti, filwaqt li tiżgura forza tax-xogħol bi kwalifiki għoljin u ttejjeb il-vantaġġ kompetittiv bis-saħħa tad-diversità kulturali (għarfien tal-lingwi, esperjenzi barra l-pajjiż, mobbiltà, eċċ);

34.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jaħdmu mal-pajjiżi sħab biex jenfasizzaw aktar il-ġlieda kontra t-tħaddim tat-tfal, bil-għan li jinħolqu impjiegi deċenti għall-adulti, u t-tfal ikunu jistgħu jirċievu edukazzjoni xierqa;

35.  Jappoġġa l-implimentazzjoni tal-libertà ta' assoċjazzjoni għat-trade unions u d-dritt għan-negozjar kollettiv bla eċċezzjoni sabiex jiġu infurzati, mtejba u difiżi l-kundizzjonijiet tax-xogħol deċenti;

36.  Jistieden lill-migranti jitħejjew kemm jista' jkun malajr għas-suq tax-xogħol intern; jindika, f’dan il-kuntest, il-prattiki tajba fil-qasam tal-integrazzjoni fis-suq tax-xogħol, pereżempju mentoring għall-migranti, inizjattivi pilota għall-integrazzjoni u 'migranti għall-migranti', korsijiet tal-lingwa fuq bażi vokazzjonali kif ukoll l-għoti ta' għajnuna u inkoraġġiment lit-tfal tal-migranti li għandhom l-età li jmorru l-iskola u ta' appoġġ għal negozji li jkunu għadhom kemm fetħu minn persuni kkwalifikati bi sfond ta' migrazzjoni;

37.  Jenfasizza li t-tagħlim tal-lingwa tal-pajjiż ospitanti jifforma l-pedament għas-suċċess fis-suq tax-xogħol Ewropew li hu orjentat lejn is-servizzi; ikompli jenfasizza li l-Istati Membri jeħtiġilhom jiżguraw li jkunu disponibbli biżżejjed opportunitajiet għat-tagħlim tal-lingwi, sabiex l-ostakoli lingwistiċi fid-dinja tax-xogħol ma jibqgħux ikunu ta' xkiel, u jilqa' l-inizjattivi proprji tan-negozji f'dan il-qasam;

38.  Jistieden f'dan ir-rigward lill-Istati Membri sabiex lill-migranti jagħtuhom informazzjoni aħjar dwar l-opportunitajiet u l-isfidi, dwar is-sussidji Ewropej u nazzjonali, u dwar organizzazzjonijiet u korpi li jagħtu l-għajnuna, fil-qasam tal-impjieg indipendenti;

39.  Jipproponi lill-Kummissjoni li tiddikjara l-2016 bħala s-Sena Ewropea għall-Integrazzjoni, filwaqt li jħeġġiġha tiffoka b'mod partikolari fuq “L-integrazzjoni permezz tax-xogħol”; jistieden lill-Kummissjoni tiżgura li s-Sena għall-Integrazzjoni tkun tinvolvi testi leġiżlattivi konkreti u punti ta' riferiment għall-Istati Membri;

40.  Jipproponi li l-Istati Membri jiskambjaw u jkomplu jiżviluppaw il-prattiki tajba rigward il-promozzjoni tad-diversità fil-post tax-xogħol, eż. coaching, sostenn għal negozji li jkunu qed jibdew, programmi ta’ integrazzjoni, xogħol sussidjat, gruppi fil-mira, pjanijiet ta’ diversifikazzjoni, pariri individwali, tagħlim tal-lingwi u taħriġ tal-ħiliet u kampanji kontra d-diskriminazzjoni;

41.  Huwa tal-fehma li, f’bosta Stati Membri, ma jsirux sforzi suffiċjenti biex il-migranti jiġu integrati u għalhekk għad jeħtieġ li jsiru sforzi mmirati min-naħa tal-awtoritajiet; jemmen li dan għandu jiġi attribwit ukoll lil approċċ żbaljat fejn il-migranti huma prinċipalment deskritti bħala riskju għas-sigurtà, u għall-fatt li hemm perċezzjoni insuffiċjenti tal-opportuntajiet pożittivi; iqis li f’bosta każijiet, għalhekk, il-kwalifiki miksuba fil-pajjiż ta’ oriġini ma jiġux rikonoxxuti b’mod xieraq;

42.  Jirrikonoxxi l-potenzjal li għandha l-migrazzjoni (għax-xogħol) ċirkulari biex tiġġenera “triple-win situation” li jgawdu minnha l-migrant, il-pajjiżi ospitanti kif ukoll il-pajjiż tal-oriġini, u jistieden lill-Istati Membri jiffaċilitaw u jiftħu l-bibien tagħhom għal dan it-tip ta’ immigrazzjoni u emigrazzjoni;

43.  Jisħaq fuq l-importanza fil-migrazzjoni ċirkulari, li ssir enfasi fuq l-individwu u fuq il-fatt li jiġu żgurati l-għarfien u l-ħiliet li jkun kiseb ikun jista' jużahom mill-ġdid meta jirritorna;

44.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex isaħħu l-kooperazzjoni mal-pajjiżi terzi rigward il-migrazzjoni ċirkulari u biex jinkluduha fin-negozjati u t-trattati, b’mod partikolari l-Approċċ Globali għall-Migrazzjoni u l-Mobbiltà, u d-Djalogi assoċjati dwar il-Migrazzjoni u l-Mobbiltà u s-sħubijiet tal-mobbiltà;

45.  Jaċċetta, bħala qafas alternattiv, jekk waħda mill-partijiet ma tkunx lesta tassumi t-totalità tal-obbligi li jirriżultaw minn Sħubija ta’ Mobbiltà, il-konklużjoni bejn l-UE u pajjiżi terzi ta’ Aġendi Komuni għall-Migrazzjoni u l-Mobbiltà, filwaqt li jenfasizza li din għandha tikkostitwixxi biss fażi tranżitorja;

46.  Jilqa' b'mod partikolari f'dan ir-rigward il-pjanijiet biex jiġu introdotti Ċentri ta' Riżorsi għall-Migrazzjoni u l-Mobbiltà (MMRCs) fil-pajjiżi sħab fil-qafas tas-Sħubija għall-Mobbiltà kif ukoll tal-Aġendi Komuni, u jirrakkomanda li l-kunċett ta' tali ċentri jiġi propost ukoll lil pajjiżi terzi;

47.  Jitlob li tittieħed azzjoni li tippromwovi strateġiji intelliġenti dwar il-migrazzjoni ċirkulari li jkollhom ir-riżorsi, il-garanziji legali u l-kundizzjonijiet meħtieġa biex jinħolqu impjiegi siguri u jimpedixxu l-immigrazzjoni irregolari;

48.  Josserva li kooperazzjoni ta’ suċċess ta’ dan it-tip teħtieġ impenn fit-tul u li l-UE hija f’pożizzjoni ideali sabiex tieħu tali impenn permezz tal-istrumenti finanzjarji tagħha, pereżempju billi tappoġġa l-programmi ta’ ritorn u integrazzjoni li jkun fihom element ta’ migrazzjoni ċirkulari;

49.  Jisħaq fuq il-bżonn li l-programmi ta' migrazzjoni ċirkulari jsiru aktar flessibbli u li jiġu kkunsidrati l-Artikolu 8 tal-KEDB u d-Direttivi 2003/109/KE u 2003/86/KE;

50.  Jissottolinja li t-tagħlim tal-lingwa u t-taħriġ tal-ħiliet qabel il-wasla tal-persuna fil-pajjiż ospitanti, kif ukoll it-tħejjija għar-ritorn, huma miżuri siewja f’dan ir-rigward, u jinnota l-possibbiltà li jitwaqqfu uffiċċji ta’ qabel it-tluq sew fil-pajjiż tal-oriġini kif ukoll fil-pajjiż ospitanti;

51.  Jistieden lill-Kummissjoni f’dan il-kuntest, b’kunsiderazzjoni tal-fatt li l-politika dwar il-migrazzjoni u tax-xogħol għandhom jimxu id f’id, sabiex issaħħaħ u tagħti prijorità lir-rabtiet bejn id-domanda tas-suq tax-xogħol, il-migrazzjoni ċirkulari, l-iżvilupp u l-politika estera u tal-viċinat; jilqa' l-appoġġ finanzjarju li offriet l-UE sa issa fil-qasam tal-ġestjoni tal-migrazzjoni f'pajjiżi terzi, pereżempju Migration EU expertise II (MIEUX II) u jappella sabiex fil-finanzjament ta' proġetti Ewropej jiġu żviluppati l-akbar sinerġiji possibbli bejn il-Fond Soċjali Ewropew u l-Fond għall-Migrazzjoni u l-Ażil;

52.  Jilqa' l-istrumenti eżistenti tal-UE għall-formulazzjoni tal-politiki ta’ integrazzjoni, bħal pereżempju n-netwerk ta’ Punti Nazzjonali ta’ Kuntatt dwar l-Integrazzjoni, il-websajt dwar l-integrazzjoni Ewropea, il-Manwal Ewropew dwar l-Integrazzjoni, il-Fond Ewropew għall-Integrazzjoni, il-Fond għall-Migrazzjoni u l-Ażil, il-portal tal-UE dwar l-immigrazzjoni u l-moduli Ewropej għall-integrazzjoni;

53.  Ifakkar fil-Prinċipji Bażiċi Komuni tal-UE dwar l-Integrazzjoni tal-Immigranti (CBPs); jiddispjaċih li l-Istati Membri attwalment mhumiex jużaw il-Fond Ewropew għall-Integrazzjoni fil-potenzjal kollu tiegħu, u jfakkar li l-għan tal-fond huwa li jappoġġja l-azzjonijiet tal-Istati Membri biex jimplimentaw is-CBPs;

54.  Jenfasizza l-bżonn li jiġu identifikati, kondiviżi u promossi l-iskambji tal-aħjar prattiki f'dawk l-Istati Membri u pajjiżi mhux membri fl-UE bl-aktar politiki tal-immigrazzjoni li huma ekwi fir-rigward tal-ġeneru;

55.  Jenfasizza l-bżonn li jsir użu ottimali tas-Sena Ewropea taċ-Ċittadini 2013 bil-ħsieb li ssir enfasi fuq il-mobbiltà libera u l-parteċipazzjoni sħiħa tan-nisa migranti fis-soċjetà Ewropea;

56.  Jistieden lill-Istati Membri biex iwettqu kampanji maħsuba għall-migranti sabiex jiġu miġġielda l-isterjotipi tal-ġeneru li għandhom għeruq profondi fil-komunitajiet konċernati, jittejbu l-integrazzjoni u l-parteċipazzjoni tal-migranti nisa fis-soċjetà, fl-ekonomija, fl-edukazzjoni u fis-suq tax-xogħol u biex tiġi miġġielda l-vjolenza abbażi tal-ġeneru;

57.  Jirrimarka li bosta migranti potenzjali jħabbtu wiċċhom ma’ żmien twil ta’ stennija fil-konsolati tal-Istati Membri ġewwa l-pajjiżi tal-oriġini tagħhom, u li għaldaqstant huwa diffiċli ħafna li jitqiegħdu f’relazzjoni ta’ impjieg ċirkulari b’mod rapidu, affidabbli u bla intoppi; jistieden għalhekk lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jikkunsidraw aktar l-iżvilupp ta’ servizz konsulari komuni Ewropew fid-delegazzjonijiet tal-UE u l-ambaxxati tal-Istati Membri;

58.  Jinkoraġġixxi t-taħriġ tal-persunal tas-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE), b’mod partikolari ta’ membri tal-persunal li jaħdmu fid-Delegazzjonijiet tal-UE, fl-Approċċ Globali għall-Migrazzjoni, sabiex tiġi żgurata l-integrazzjoni effikaċi tal-politika tal-UE fil-qasam tal-immigrazzjoni fl-azzjonijiet esterni tagħha.

59.  Jinkoraġġixxi bis-sħiħ lis-SEAE jwettaq rwol ta’ koordinament aktar attiv fid-dimensjoni esterna tal-proċess tal-politika tal-migrazzjoni;

60.  ifakkar fl-importanza ta' ġestjoni għaqlija tal-fruntieri min-naħa tal-UE, kif ukoll il-possibilità ta' monitoraġġ permezz ta' identifikaturi biometriċi;

61.  Iqis li d-dħul u r-residenza għandhom jiġu regolati minn regoli ċari, ġusti u nondiskriminatorji li għandhom ikunu konformi mal-istandards tal-istat tad-dritt fil-livelli nazzjonali u tal-UE; jenfasizza li l-kriterji tad-dħul għandhom ikunu jinftiehmu faċilment u jkunu validi għal tul ta’ żmien; jinnota li d-dritt tar-residenza fuq perjodu ta’ żmien twil fil-futur qrib huwa prospett ewlieni fir-rigward tal-integrazzjoni; jenfasizza li l-kompetenza lingwistika hija importanti u għandha tiġi mħeġġa u appoġġata iżda m’għandhiex tintuża bħala kriterju ta’ għażla jew ta’ sanzjoni;

62.  Jinnota, b’referenza għad-Direttivi 2008/115/KE u 2009/52/KE, li l-migrazzjoni illegali għal skopijiet ta' xogħol tista’ titnaqqas mhux biss permezz ta’ kontrolli effikaċi iżda wkoll billi l-opportunitajiet għall-immigrazzjoni legali jitqiegħdu għad-dispożizzjoni b’mod aktar effikaċi;

63.  Jiddispjaċih dwar tibdil li sar reċentement fil-leġiżlazzjoni dwar id-“dritt għan-nazzjonalità mat-twelid” f’uħud mill-Istati Membri, li qed iżidu l-każijiet ta’ persuni mingħajr stat fl-UE;

64.  Jenfasizza li kemm l-immigrazzjoni legali kif ukoll dik illegali huwa fenomeni attwali u li jeħtieġ qafas legali komuni dwar il-politiki ta' migrazzjoni sabiex il-migranti u l-vittmi potenzjali jiġu protetti, b'mod partikolari n-nisa u t-tfal, li huma vulnerabbli għal bosta forom ta' kriminalità organizzata fil-kuntest tal-migrazzjoni u tat-traffikar tal-bnedmin; jenfasizza wkoll li l-migrazzjoni illegali tista’ titnaqqas permezz ta’ qafas legali komuni;

65.  Jikkundanna l-fatt li ħafna migranti nisa jiġu ingannati fil-pajjiżi tal-oriġini tagħhom bil-wegħda ta’ kuntratti ta’ xogħol f'pajjiżi żviluppati, u li wħud saħansitra jinħatfu minn mafji u netwerks tat-traffikar tal-bnedmin biex jiġu sfruttati sesswalment; jistieden lill-Istati Membri biex iżidu l-isforzi tagħhom biex tiġi miġġielda din il-prattika abużiva u diżumana;

66.  Jistieden lill-Kunsill, lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jistabbilixxu qafas legali li jiggarantixxi d-dritt lin-nisa immigranti li jkollhom il-passaport u l-permess tar-residenza tagħhom stess biex b'hekk ikun possibbli li persuna tinżamm kriminalment responsabbli jekk teħdilhom dawn id-dokumenti;

67.  Jenfasizza li irrispettivament mill-esperjenza edukattiva u professjonali tagħhom, is-setturi prinċipali tax-xogħol tal-migranti nisa huma s-servizzi domestiċi u tal-kura personali; jikkundanna l-fatt li l-maġġoranza kbira jaħdmu mingħajr kuntratt b’pagi baxxi ħafna u mingħajr ebda drittijet soċjali ta' kwalunkwe tip;

68.  Jilqa' l-Konvenzjoni tal-ILO Nru 189 dwar il-ħaddiema domestiċi li se tidħol fis-seħħ fl-2013 u jistieden lill-Istati Membri kollha jirratifikawha mingħajr dewmien;

69.  Jilqa’ d-deċiżjonijiet eżistenti tal-UE dwar il-koordinament tas-sigurtà soċjali li ntlaħqu mal-Alġerija, il-Marokk, it-Tuneżija, il-Kroazja, dik li kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja, l-Iżrael, il-Montenegro, San Marino, l-Albanija u t-Turkija; jistieden lill-Kumissjoni tieħu azzjoni biex tindirizza l-kwistjoni tal-koordinament tas-sigurtà soċjali għaċ-ċittadini minn pajjiżi terzi, speċjalment il-preservazzjoni tad-drittijiet mat-tluq jew id-dħul mill-ġdid ġewwa l-UE u biex takkumpanja l-politika tal-UE dwar il-migrazzjoni b'miżuri adegwati li jindirizzaw id-drittijiet li l-migranti jkunu kisbu fil-qasam tas-sigurtà soċjali;

70.  Jilqa’ f’dan ir-rigward il-Konvenzjoni Ibero-Amerikana dwar is-Sigurtà Soċjali u jipproponi li Stati Membri oħra jingħataw il-possibbiltà jissieħbu f’din il-Konvenzjoni, flimkien mal-Portugall u Spanja, bħala pjattaforma għall-koordinament Ewropew; jenfasizza li filwaqt li l-ftehimiet bilaterali bejn l-Istati Membri tal-UE u pajjiżi terzi jistgħu jipprevedu protezzjoni aħjar fil-qasam tas-sigurtà soċjali, jagħmluha aktar diffiċli għaċ-ċittadini minn pajjiżi terzi li jiċċaqalqu minn pajjiż tal-UE għall-ieħor biex isiru konxji mid-drittijiet tagħhom fil-qasam tas-sigurtà soċjali; jilqa' għalhekk il-proposta tal-Kummissjoni sabiex jiġi stabbilit mekkaniżmu tal-UE għall-iskambju tal-aħjar prattika u tal-informazzjoni dwar il-koordinament tas-sigurtà soċjali, u jipproponi li l-ġbir, l-ipproċessar u d-disponibilità tal-ftehimiet nazzjonali bilaterali eżistenti jsiru b'mod trasparenti mill-Kummissjoni; jistieden lill-Kummissjoni tipprovdi gwida għall-Istati Membri li jidħlu fi kwalunkwe ftehim bilaterali, sabiex tkun żgurata applikazzjoni aktar uniformi madwar l-UE, abbażi tar-rispett kemm tal-Konvenzjoni tal-UE dwar il-koordinament tas-sigurtà soċjali u kemm tal-Konvenzjoni tal-ILO dwar is-sigurtà soċjali;

71.  Jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jwessgħu l-ambitu prattiku tal-ftehimiet ta' assoċjazzjoni tal-UE kemm ma' pajjiżi terzi u kemm ma' reġjuni usa' fir-rigward tas-sigurtà soċjali; jappella għalhekk sabiex id-dimensjoni esterna tal-koordinament tas-sigurtà soċjali tal-UE tiġi inkluża bħala punt importanti fir-relazzjonijiet esterni tal-UE u fin-negozjati tagħha ma' pajjiżi terzi;

72.  Jirrimarka li, minkejja li l-adozzjoni tar-Regolament (UE) Nru 1231/2010 ppermettiet li d-drittijiet previsti bir-Regolament (KE) Nru 883/2004 jiġu estiżi għal ċittadini ta’ pajjiżi terzi, dawn id-drittijiet jistgħu jiġu invokati biss fil-każ ta’ attività transkonfinali fi ħdan l-UE, li jfisser li l-parti l-kbira taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi huma esklużi; jistenna li l-miżuri marbuta mal-aċċess għas-sigurtà soċjali diġà inklużi fil-leġiżlazzjoni tal-UE, bħad-Direttiva dwar il-Permess Uniku, jiġu implimentati għalkollox;

73.  Jilqa' f’dan ir-rigward il-kamp ta’ applikazzjoni estiż tar-regoli għaċ-ċittadini minn pajjiżi terzi inklużi fid-Direttiva 2009/50/KE (id-Direttiva dwar il-Karta Blu) u jistieden lill-Kummissjoni tevalwa l-implimentazzjoni ta’ din id-direttiva u l-impatt tagħha fuq is-suq tax-xogħol;

74.  Jenfasizza li d-drittijiet taċ-ċittadini tal-UE jeħtieġ li jkunu protetti barra mill-UE wkoll, kif ukoll f’każijiet meta jaħdmu jew ikunu ħadmu f’pajjiżi terzi;

75.  Jitlob għalhekk li jiġi adottat approċċ uniformi u reċiproku tal-UE dwar il-koordinament tas-sigurtà soċjali fir-rigward ta’ pajjiżi terzi, li jkopri ċ-ċittadini kollha tal-UE u dawk ta’ pajjiżi terzi, mingħajr preġudizzju għad-drittijiet taċ-ċittadini minn pajjiżi terzi li joriġinaw minn ftehimiet ta’ assoċjazzjoni u li ġew żviluppati mill-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja;

76.  Jipproponi, f’dan ir-rigward, li jiġi kkunsidrat ukoll l-hekk imsejjaħ “28 reġim” fakultattiv, volontarju u kumplessiv għal immigranti u ċittadini tal-UE fi Stati Membri oħra tal-Unjoni;

77.  Jilqa' l-ħolqien tal-Karta tal-Assikurazzjoni tas-Saħħa tal-Unjoni Ewropea u jħeġġeġ sabiex l-użu tagħha jkompli jiġi estiż u ssemplifikat;

78.  Jenfasizza li l-attrazzjoni tas-suq tax-xogħol Ewropew jiddependi wkoll fuq jekk il-jeddijiet tal-pensjoni u tas-sigurtà soċjali jkunux jistgħu jiġu ttrasferiti u jibqgħux validi jekk dak li jkun jerġa’ lura;

79.  Jilqa' l-adozzjoni tad-Direttiva dwar il-Permess Uniku li tippermetti t-trasferiment tal-pensjonijiet għaċ-ċittadini minn pajjiżi terzi u l-persuni li jħallu warajhom f'konformità mar-Regolament (KE) Nru 883/2004; jistieden lill-presidenzi attwali u futuri tal-UE, flimkien mal-Kummissjoni Ewropea, sabiex iniedu mill-ġdid in-negozjati dwar il-proposta għal direttiva dwar it-trasferiment tad-drittijiet tal-pensjoni supplementari;

80.  Jenfasizza li l-UE taqdi rwol pijunier fid-dimensjoni esterna tal-koordinament tas-sigurtà soċjali u tinsab f'pożizzjoni li tistabbilixxi standards globali;

81.  Jiġbed l-attenzjoni għall-bżonn li jiġu żviluppati sistemi ta' informazzjoni xierqa għall-migranti, inkluż fir-rigward tal-aċċess għal programmi u servizzi rilevanti, li jippermettu lill-migranti potenzjali jivvalutaw tajjeb l-ispejjeż u l-benefiċċji involuti fil-migrazzjoni u li jgħinuhom jiddeċiedu jemigrawx jew le; jipproponi li mal-wasla tagħhom, l-immigranti għandhom jingħataw minnufih informazzjoni dwar il-pożizzjoni legali tagħhom meta jirritornaw; jitlob sabiex is-sistema MISSOC (is-sistema ta' informazzjoni reċiproka dwar il-protezzjoni soċjali tal-UE) tintuża għal dan il-għan;

82.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri sabiex jorganizzaw kampanji ta' informazzjoni fil-livell Ewropew u dak nazzjonali bl-għan li tiżdied il-parteċipazzjoni tan-nisa migranti fil-ħajja demokratika, u biex jorganizzaw u jappoġġjaw pjattaformi ta’ skambju għan-nisa migranti;

83.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-Kumitat tar-Reġjuni, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-parlamenti nazzjonali.

(1) KESE 638/2012 - SOC/449. (2) ĠU L 251, 3.10.2003, p. 12. (3) ĠU L 16, 23.1.2004, p. 44. (4) ĠU L 343, 23.12.2011, p. 1. (5) ĠU L 168, 30.6.2009, p. 24. (6) ĠU L 155, 18.6.2009, p. 17. (7) ĠU L 348, 24.12.2008, p. 98. (8) ĠU C 46 E, 24.2.2010, p. 48. (9) ĠU C 303 E, 13.12.2006, p. 845. (10) ĠU L 289, 3.11.2005, p. 15. (11) ĠU L 303, 2.12.2000, p. 16. (12) ĠU L 180, 19.7.2000, p. 22. (13) ĠU L 166, 30.4.2004, p. 1. (14) ĠU L 344, 29.12.2010, p. 1. (15) In-netwerk Ewropew ta' bliet għall-politiki ta' integrazzjoni lokali għall-migranti. (16) L-Awtoritajiet Ewropej Reġjonali u Lokali għall-integrazzjoni tal-migranti.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 dwar theddid għas-saħħa okkupazzjonali marbut mal-asbestos u prospettivi għall-eliminazzjoni tal-asbestos eżistenti kollu (2012/2065(INI))

P7_TA(2013)0093 A7-0025/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra t-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, u b'mod partikolari l-preambolu u l-Artikoli 3 u 6 tiegħu,

–  wara li kkunsidra t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u b'mod partikolari l-Artikoli 6, 9, 151, 153, 156 u 168 tiegħu,

–  wara li kkunsidra l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, b'mod partikolari l-Artikoli 1, 3, 6, 31, 35 u 37 tagħha,

–  wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tal-ILO tal-1 ta' Ġunju 2006 dwar l-asbestos,

–  wara li kkunsidra l-Konvenzjoni tal-ILO tas-16 ta' Ġunju 1989 dwar is-Sikurezza fl-Użu tal-Asbestos,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjonijiet tad-WHO dwar l-asbestos,

–  wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni dwar il-Protezzjoni tal-Ħaddiema li ħarġet mill-Konferenza ta' Dresden dwar l-Asbestos (2003),

–  wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tal-Kunsill tad-29 ta’ Ġunju 1978 dwar programm ta’ azzjoni tal-Komunitajiet Ewropej dwar is-sigurtà u s-saħħa fuq ix-xogħol, b’mod partikolari l-Artikolu 4(1),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 89/391/KEE tat-12 ta’ Ġunju 1989 dwar l-introduzzjoni ta' miżuri sabiex jinkoraġġixxu titjib fis-sigurtà u s-saħħa tal-ħaddiema fuq ix-xogħol (id-Direttiva Qafas)(2),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 92/57/KEE tal-24 ta’ Ġunju 1992, dwar il-ħtiġijiet minimi ta' sigurtà u saħħa li għandhom jiġu implimentati f'postijiet ta' kostruzzjoni temporanji jew mobbli(3),

–  wara li kkunsidra d-Direttiva 2009/148/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-30 ta’ Novembru 2009 dwar il-protezzjoni tal-ħaddiema mir-riskji konnessi mal-espożizzjoni għall-asbestos fuq ix-xogħol(4),

–  wara li kkunsidra r-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 90/326/KEE tat-22 ta’ Mejju 1990 lill-Istati Membri dwar l-adozzjoni ta’ lista Ewropea ta’ mard relatat max-xogħol(5),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni bit-titolu “Intejbu l-kwalità u l-produttività fuq ix-xogħol: Strateġija Komunitarja 2007-2012 għas-saħħa u s-siġurtà fuq il-post tax-xogħol (COM(2007)0062),

–  wara li kkunsidra d-dokument ta' ħidma tal-persunal tal-Kummissjoni tal-24 ta' April 2011 intitolat “L-evalwazzjoni ta' nofs il-perjodu tal-istrateġija Ewropea 2007-2012 għas-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol” (SEC(2011)0547),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta' Jannar 2008 dwar l-istrateġija Komunitarja 2007-2012 dwar is-saħħa u s-sigurtà fuq ix-xogħol(6),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-7 ta' Mejju 2009 dwar l-abbozz ta' Regolament tal-Kummissjoni li jemenda r-Regolament (KE) Nru 1907/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar ir-Reġistrazzjoni, l-Evalwazzjoni, l-Awtorizzazzjoni u r-Restrizzjoni tal-Kimiki (REACH)), fir-rigward tal-Anness XVII(7),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta' Diċembru 2011 dwar ir-rieżami ta' nofs il-perjodu tal-istrateġija Ewropea 2007-2012 dwar is-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol(8),

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat tal-Ispetturi Anzjani tax-Xogħol (SLIC) dwar il-Kampanja Ewropea dwar l-Asbestos (2006),

–  wara li kkunsidra r-rapport tad-WHO bit-titolu “Preventing Disease Through Healthy Environments: Action is needed on Chemicals of Major Public Health Concern”(9),

–  wara li kkunsidra l-Monografija 100C tal-Aġenzija Internazzjonali tar-Riċerka dwar il-Kankru (IARC) bit-titolu “Arsenic, Metals, Fibres, and Dusts: A Review of Human Carcinogens’ (2012)(10),

–  wara li kkunsidra l-istqarrija “Global Asbestos Ban and the Elimination of Asbestos-related Diseases’ mill-Kummissjoni Internazzjonali dwar is-Saħħa Fuq il-Post tax-Xogħol (ICOH)(11),

–  wara li kkunsidra l-“Information Notices on Occupational Diseases - Guide to Diagnosis (2009)” (Noti Informattivi dwar il-Mard relatat max-Xogħol - Gwida għad-Dijanjożi) tal-Kummissjoni(12),

–  wara li kkunsidra r-Rapport ta' Inkjesta 24/E tal-Eurogip (April 2006) bit-titolu “Asbestos-related Occupational Diseases in Europe: Recognition - Figures - Specific systems’(13),

–  wara li kkunsidra r-Rapport 08-E tal-Eurogip (Awwissu 2004) bit-titolu “Costs and funding of occupational diseases in Europe’(14),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Impjiegi u l-Affarijiet Soċjali u l-opinjoni tal-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel (A7-0025/2013),

A.  billi t-tipi kollha ta' asbestos huma perikolużi u l-impatt perikoluż tiegħu ġie ddokumentat u rregolat; billi l-biċċa l-kbira tal-effetti ħżiena fuq is-saħħa tal-fibri tal-asbestos li jidħlu man-nifs jidhru għexieren ta' snin wara l-esponiment;

B.  billi sa mill-1977 grupp ta’ esperti kkummissjonat mill-Kummissjoni Ewropea kkonkluda li: “M’hemm l-ebda evidenza teoretika li jeżisti limitu minimu ta’ esponiment li taħtu ma jiġix ikkawżat il-kanċer. Livell ta’ esponiment sikur għall-asbestos għadu ma ġiex stabbilit’, billi din l-opinjoni ġiet affermata matul is-snin mill-korpi konsultattivi rilevanti xjentifiċi kollha, billi huwa ġeneralment aċċettat mill-qrati li m’hemm l-ebda limitu minimu ta’ esponiment magħruf għall-asbestos li taħtu ma jkun hemm l-ebda riskju,

C.  billi d-Direttiva 1999/77/KE tiddikjara li “ebda livell ta' espożizzjoni għadu ma ġie identifikat li taħtu l-asbestos tal-krisotil ma jimponix riskji karċinoġeniċi” u li “mod effettiv għall-protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem huwa li jiġi projbit l-użu tal-fibri krisotili tal-asbestos u tal-prodotti li jikkontjenuhom”;

D.  billi ġiet osservata żieda fir-riskji tal-kankru f'popolazzjonijiet esposti għal livelli ferm baxxi ta' fibri tal-asbestos, inklużi l-fibri krisotili;

E.  billi r-rimi tal-iskart tal-asbestos fil-landfill ma jidhirx li huwa l-mod l-aktar sikur biex jitħassar b'mod permanenti r-rilaxx tal-fibri tal-asbestos fl-ambjent (partikolarment fl-arja u fl-ilma ta' taħt l-art) u li għalhekk is-sistemi għad-ditossifikazzjoni tal-asbestos ikunu ferm ippreferuti;

F.  billi l-ħolqien ta' landfills tal-iskart tal-asbestos huwa biss soluzzjoni temporanja għall-problema, li, b'dan il-mod, qed titħalla f'idejn il-ġenerazzjonijiet futuri, peress li meta jgħaddi ż-żmien ikun virtwalment impossibbli li jinqerdu l-fibri tal-asbestos;

G.  billi, minkejja l-projbizzjoni fuq l-użu tal-asbestos, xorta waħda għadu jinsab f'ħafna vapuri, ferroviji, makkinarju, bunkers, mini, pajpijiet taħt l-art ta' netwerks tal-ilma kemm pubbliċi kif ukoll privati u speċjalment f'binjiet, inklużi ħafna binjiet pubbliċi u privati;

H.  billi minkejja l-projbizzjoni, is-sorveljanza eżistenti tas-suq ma tistax tiżgura li l-asbestos ma jiġix impurtat fis-swieq Ewropej;

I.  billi ħafna Stati Membri pprovdew korsjijiet ta' taħriġ għall-ħaddiema involuti fit-twaqqigħ, bini u manutenzjoni tal-binjiet u għal oħrajn li jaħdmu fit-tneħħija ta' materjali li fihom l-asbestos (ACMs);

J.  billi ħafna ħaddiema huma esposti għall-asbestos fix-xogħol tagħhom, b’mod partikolari fis-setturi tal-manutenzjoni u tad-dekontaminazzjoni;

K.  billi l-għan għandu jkun il-ħolqien tal-impjiegi u l-għoti ta’ kundizzjonijiet tax-xogħol li jippromwovu s-saħħa u l-benesseri tal-individwi u, b’estensjoni, il-progress soċjali bħala riżultat tax-xogħol tagħhom;

L.  billi, flimkien mad-dimensjoni umana ta’ saħħa u sigurtà inadegwati fuq il-post tax-xogħol, din il-problema hija wkoll ta’ detriment għall-ekonomija; b’mod aktar speċifiku, il-problemi relatati mas-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol huma ostakolu għat-tkabbir u l-kompetittività, filwaqt li fl-istess ħin jikkawżaw żieda sproporzjonata fl-ispejjeż tas-sigurtà soċjali;

M.  billi l-ħaddiema aktar żgħażagħ u l-ħaddiema tal-bini ma jagħrfux l-asbestos fil-binjiet meta jkunu qed iwettqu xogħol ta' tiġdid jew ta' twaqqigħ, speċjalment f'ħafna Stati Membri li għandhom projbizzjonijiet fuq l-asbestos li ilhom ħafna fis-seħħ;

N.  billi ħafna ACMs diġà tneħħew, ġew issiġillati jew inkapsulati u ħafna kumpaniji u sidien ta' binjiet għandhom dokumenti li jagħtu dettalji preċiżi dwar siti tat-tneħħija tal-asbestos;

O.  billi t-tneħħija tal-ACMs mill-bini, speċjalment fi Stati Membri ekonomikament inqas żviluppati u f’żoni rurali, timponi piż finanzjarju fuq is-sidien tal-bini u għalhekk, għandha tkompli tirċievi appoġġ attiv fil-livell nazzjonali u tal-UE;

P.  billi l-ACMs għandhom ċiklu ta' ħajja tipiku ta' bejn 30 u 50 sena; billi dan iwassal għal żieda fil-proġetti ta' tiġdid u ta' kostruzzjoni u, għaldaqstant, żieda fl-għadd ta' ħaddiema li jkunu esposti;

Q.  billi s-suċċess tar-regolamenti dwar l-asbestos fl-Istati Membri huwa limitat minn nuqqas ta' għarfien dwar l-eżistenza ta' ACMs u r-riskji assoċjati, kif ukoll nuqqas ta’ taħriġ vokazzjonali u kwalifiki tal-ħaddiema tal-bini u tal-manutenzjoni, inklużi ħaddiema tal-kostruzzjoni li jaħdmu b’mod inċidentali bl-asbestos;

R.  billi l-komunitajiet lokali m’għandhomx għarfien espert u għandhom nuqqasijiet serji fit-twettiq ta’ kompiti tal-prevenzjoni, tas-sorveljanza u tal-infurzar, li spiss huma wisq frammentati;

S.  billi l-ACMs sikwit ikunu moħbija u/jew fejn ikunu jinsabu ma jkunx magħruf, u t-tagħrif dwar dan qiegħed jonqos drastikament maż-żmien;

T.  billi awditu obbligatorju dwar l-asbestos f’binjiet, vapuri, ferroviji, makkinarju, bunkers, mini, u pajpijiet taħt l-art ta' netwerks tal-ilma kemm pubbliċi kif ukoll privati u miżbliet jipprovdi bażi soda u infurmata għall-programmi tat-tneħħija tal-asbestos fil-livell nazzjonali, reġjonali u Ewropew;

U.  billi l-UE żviluppat politika ambizzjuża għall-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u d-Direttiva dwar l-Effiċjenza fl-Użu tal-Enerġija hija mistennija li tistabbilixxi strateġija għat-tiġdid tal-binjiet, fuq żmien fit-tul u f'kull Stat Membru, iżda din il-politika mhijiex marbuta ma' strateġija għat-tneħħija tal-asbestos;

V.  billi d-dubju dwar jekk l-asbestos huwiex preżenti jew ġiex inkapsulat jew imneħħi minn binjiet speċifiċi jista' jwassal għal kunflitti bejn il-ħaddiema u min iħaddimhom, u billi informazzjoni minn qabel dwar il-preżenza tal-asbestos tagħti lok għal kundizzjonijiet tax-xogħol ferm aktar sikuri, partikolarment waqt xogħol ta' tiġdid;

W.  billi, b’konformità mad-Direttiva 92/57/KEE(15), f’sitwazzjonijiet perikolużi għandhom jiġu pprovduti faċilitajiet biex il-ħwejjeġ tax-xogħol jinżammu f’post separat mill-ħwejjeġ u l-effetti personali tal-ħaddiema stess

X.  billi l-inkapsulazzjoni jew l-issiġillar tal-ACMs għandhom jitħallew isiru biss meta l-materjali jkollhom tikketti adegwati bit-twissijiet;

Y.  billi tliet Stati Membri għadhom jippermettu l-fibri tal-asbestos fiċ-ċelloli tal-elettroliżi filwaqt li alternattivi tekniċi jeżistu u ġew implimentati b'suċċess f'pajjiżi oħrajn;

Z.  billi għad hemm differenzi kbar u inaċċettabbli bejn l-iskedi tal-Istati Membri biex jirrikonoxxu l-mard li jiġi mix-xogħol relatat mal-asbestos;

AA.  billi wieħed mill-akbar ostakoli għat-trattament tal-vittmi huwa n-nuqqas ta' rrappurtar tal-mard relatat mal-asbestos;

AB.  billi l-programmi nazzjonali tas-sorveljanza tas-saħħa għall-ħaddiema esposti għall-asbestos ivarjaw ħafna madwar l-UE, speċjalment fir-rigward tal-kontrolli mediċi wara s-snin tal-impjieg;

AC.  billi l-esponiment għall-asbestos huwa theddida għall-pubbliku inġenerali u jikkostitwixxi kawża rikonoxxuta ta' mard(16);

AD.  billi, skont l-istimi tad-WHO, l-għadd ta' każijiet ta' mard relatat mal-asbestos fl-UE huwa bejn 20 000 u 30 000 fis-sena u dan l-għadd għadu qed jiżdied;

AE.  billi, minħabba l-perjodu twil ta' kemm idum mistur u minħabba n-nuqqas ta' għarfien fost l-istaff mediku, il-vittmi sikwit ma jirċevux l-appoġġ xieraq u f’waqtu mingħand dawk li jipprovdu l-kura tas-saħħa;

AF.  billi l-Polonja hija l-uniku Stat Membru li adotta pjan ta' azzjoni għal pajjiż ħieles mill-asbestos;

AG.  billi f'ħafna Stati Membri l-ispezzjonijiet qed jonqsu u billi t-tendenza lejn deregulazzjoni akbar tintensifika r-riskji relatati mal-asbestos;

AH.  billi ħafna ħaddiema fil-bini u utenti tal-binjiet għadhom mhux protetti minn livelli għoljin ta' esponiment għall-asbestos;

AI.  billi anki kieku jkun hemm projbizzjoni, fil-binjiet għad hemm miljuni ta' tunnellati ta' asbestos, u m'hemm l-ebda reġistru li jżomm kont ta' fejn jinsab u kemm asbestos jeħtieġ li jitneħħa;

AJ.  billi kwalunkwe proposta leġiżlattiva ġdida għandha tqis il-leġiżlazzjoni eżistenti fil-livell nazzjonali u Ewropew u għandha tkun preċeduta b’valutazzjoni dettaljata tal-impatt possibbli tagħha kif ukoll b’analiżi tal-ispejjeż u l-benefiċċji tagħha;

L-iskrinjar u r-reġistrazzjoni tal-asbestos

1.  Jistieden lill-UE tiżviluppa, timplimenta u tappoġġja mudell għall-iskrinjar u r-reġistrazzjoni tal-asbestos b'konformità mal-Artikolu 11 tad-Direttiva 2009/148/KE u titlob lis-sidien ta’ binjiet pubbliċi jew kummerċjali biex:

Il-garanzija ta' kwalifiki u taħriġ

15.  Jistieden lill-Kummissjoni twaqqaf grupp ta' ħidma, flimkien mal-Istati Membri, biex tiżviluppa kwalifiki minimi speċifiċi għall-asbestos għall-inġinieri ċivili, arkitetti u impjegati ta’ kumpaniji reġistrati li jneħħu l-asbestos u tipprovdi kwalifiki speċifiċi għall-asbestos għat-taħriġ ta’ ħaddiema oħrajn li aktarx ikunu esposti għall-asbestos bħal impjegati tal-industrija tat-tarzna u l-bdiewa, b’attenzjoni speċjali fuq dawk in-nies li huma responsabbli għat-tneħħija tal-asbestos minn fuq il-post, billi jissaħħaħ it-taħriġ tagħhom, it-tagħmir protettiv tagħhom u l-kontroll tal-attivitajiet tagħhom mill-awtoritajiet responsabbli tal-Istati Membri;

16.  Jistieden lill-UE biex, flimkien mas-sħab soċjali u ma' partijiet interessati oħrajn, tfassal programmi u attivitajiet ta’ sensibilizzazzjoni dwar ir-riskji relatati mal-asbestos u l-ħtieġa ta' taħriġ adegwat għall-persunal li aktarx li jkun affettwat mill-ACMs, skont l-Artikolu 14(1) tad-Direttiva 2009/148/KE, u biex ittejjeb l-informazzjoni dwar leġiżlazzjoni eżistenti tal-asbestos u tipprovdi gwidi prattiċi ta’ konformità magħha;

17.  Jenfasizza li t-taħriġ għal kull min hu involut (min iħaddem, is-superviżuri u l-ħaddiema) fix-xogħol li jista’ jinvolvi (jew li fil-fatt jinvolvi) l-asbestos, għandu jkopri: il-proprjetajiet tal-asbestos u l-effetti tiegħu fuq is-saħħa, inkluż l-effett sinerġistiku tat-tipjip; it-tipi ta’ materjali jew prodotti li jista’ jkun fihom l-asbestos u fejn x’aktarx li jinstabu; kif il-kundizzjoni tal-materjal jew tal-prodotti taffettwa l-faċilità ta’ rilaxx tal-fibri u x’għandu jsir f’każ li wieħed jiltaqa’ ma’ materjali li hemm suspett li fihom l-asbestos;

18.  Jistieden lill-Kummissjoni, b'kooperazzjoni mal-Istati Membri, tipproponi direttiva speċifika b'rekwiżiti minimi għat-taħriġ vokazzjonali tal-ħaddiema tal-bini u tal-manutenzjoni, inklużi maniġers u ħaddiema professjonali fil-kostruzzjoni li jaħdmu b'mod inċidentali bl-asbestos, kif ukoll l-impjegati fil-landfills għar-rimi tal-iskart li jkun fih l-asbestos jew f'ċentri speċjalizzati għat-trattament, it-tneħħija sikura, u r-rimi tal-iskart tal-asbestos, kif ukoll biex taħdem mal-imsieħba soċjali u partijiet interessati oħrajn, u tappoġġjahom, biex itejbu l-implimentazzjoni tal-Artikolu 14(2) tad-Direttiva 2009/148/KE permezz ta’ sensibilizzazzjoni dwar il-ħtieġa għal taħriġ xieraq u biex tiżviluppa informazzjoni u materjali biex dan jiġi pprovdut; dan it-taħriġ għandu jkun ipprovdut f’intervalli regolari u bla ebda spiża għall-ħaddiema;

19.  Jistieden lill-UE, permezz tal-SLIC u l-ispettorati nazzjonali tax-xogħol, tiżgura li l-ispetturi tax-xogħol jirċievu taħriġ dwar l-ACMs, u li l-ispetturi tax-xogħol f’dan il-qasam jirċievu tagħmir ta’ protezzjoni xieraq;

20.  Jistieden lill-Istati Membri biex jiżguraw li t-tobba tax-xogħol jitħarrġu sew sabiex ikun żgurat li huma jafu dwar l-asbestos u għalhekk, ikunu kapaċi jipprovdu l-informazzjoni neċessarja lill-ħaddiema taħt is-superviżjoni tagħhom;

L-iżvilupp ta' programmi ta' tneħħija

21.  Iħeġġeġ lill-UE taħdem flimkien mas-sħab soċjali u ma' partijiet oħra interessati fil-livelli Ewropej, nazzjonali u reġjonali biex jiżviluppaw u jikkondividu pjanijiet ta' azzjoni għat-tneħħija u l-ġestjoni tal-asbestos. Dawn il-pjanijiet għandhom jinkludu: proposti għal leġiżlazzjoni; l-edukazzjoni u l-informazzjoni; it-taħriġ għall-impjegati pubbliċi; it-taħriġ nazzjonali u internazzjonali; il-programmi li jiffinanzjaw it-tneħħija tal-asbestos; l-attivitajiet ta' sensibilizzazzjoni relatati mat-tneħħija tal-asbestos u ta' prodotti li fihom l-asbestos (inkluż waqt it-tneħħija minn binjiet), installazzjonijiet pubbliċi u siti fejn kien hemm fabbriki tal-asbestos; it-tindif ta' binjiet u l-bini ta' installazzjonijiet għall-eliminazzjoni tal-asbestos u tad-debris li fih l-asbestos; il-monitoraġġ tal-effikaċja tar-rekwiżiti legali eżistenti; il-valutazzjonijiet ta’ esponiment tal-persunal fir-riskju; u l-protezzjoni tas-saħħa;

22.  Jistieden lill-Istati Membri jimxu ’l quddiem bit-tneħħija gradwali tal-asbestos fl-iqsar żmien possibbli;

23.  Jenfasizza l-ħtieġa li jiġu żviluppati proċeduri ta’ xogħol sikur, inkluż l-użu korrett ta’ tagħmir protettiv personali, għall-ħaddiema li jistgħu jaħdmu ħdejn materjali li fihom l-asbestos;

24.  Jistieden lill-Kummissjoni twettaq riċerka biex tirrevedi l-valur limitu eżistenti għall-fibri tal-asbestos, u l-ħtieġa li jitbaxxa l-valur, kif ukoll il-valur iffissat, għandhom ikunu bbażati fuq evidenza xjentifika soda;

25.  Iħeġġeġ lill-UE tissostitwixxi l-metodu tal-phase-contrast optical microscopy (PCOM) permezz tal-Eżattezza tal-Mikroskopija Elettronika bit-Trażmissjoni (ATEM) li huwa metodu aktar preċiż u jipprovdi għall-iskoperta aħjar ta’ partiċelli rqaq;

26.  Jistieden lill-UE tistabbilixxi pjan direzzjonali għal postijiet tax-xogħol li jkunu ħielsa mill-asbestos, ibbażat fuq il-prinċipji stipulati mid-WHO(17);

27.  Jistieden lill-UE, permezz tal-SLIC u tal-ispettorati nazzjonali tax-xogħol, tiggarantixxi l-infurzar sħiħ tar-regolamenti tal-UE u nazzjonali dwar l-asbestos;

28.  Jistieden lill-Kummissjoni tinkludi strateġija kkoordinata dwar l-asbestos fl-Istrateġija Komunitarja 2014-2020 għas-Saħħa u s-Siġurtà li jmiss u tforni lill-Aġenzija Ewropea għas-Sigurtà u s-Saħħa fuq ix-Xogħol b’għodda effettiva biex ittejjeb il-ġbir u t-tixrid ta’ informazzjoni teknika, xjentifika u ekonomika fl-Istati Membri u tiffaċilita l-formulazzjoni u l-implimentazzjoni ta’ politiki nazzjonali maħsuba biex jipproteġu s-sigurtà u s-saħħa tal-ħaddiema;

29.  Jistieden lill-Kummissjoni tirrevedi l-progress dwar l-iżvilupp ta’ dijaframmi ħielsa mill-krisotilu użati f’installazzjonijiet tal-elettroliżi, skont l-Anness XVII, Parti 6 tar-REACH u biex jiżguraw li s-sostituzzjoni ssir qabel ma jispiċċa l-perjodu ta' eżenzjoni ta’ għaxar snin mogħtija fl-2009;

30.  Jistieden lill-UE ssaħħaħ evalwazzjonijiet ex ante ta’ prodotti ta’ sostituzzjoni għall-asbestos;

31.  Jistieden lill-Kummissjoni tippromwovi attivitajiet ta’ riċerka u rimedju mmirati biex jevitaw is-sospensjoni mill-ġdid ta’ fibri individwali, u/jew biex jeqirdu l-istruttura kristallina simili għall-fibri tal-asbestos;

32.  Jinnota li, fir-rigward tal-immaniġġjar tal-iskart tal-asbestos, iridu jittieħdu wkoll miżuri – bil-kunsens tal-popolazzjonijiet ikkonċernati – biex titħeġġeġ u tiġi appoġġata r-riċerka għall-alternattivi ekokompatibbli u t-teknoloġija li tużahom u biex jiġu żgurati proċeduri, bħan-newtralizzazzjoni tal-iskart li fih l-asbestos, biex jiġu deattivati l-fibri tal-asbestos attivi u jinqalbu f'materjali li ma joħolqux riskji għas-saħħa pubblika;

33.  Jistieden lill-Kummissjoni u l-Istati Membri jsaħħu l-kontrolli bżonnjużi sabiex il-partijiet interessati kkonċernati kollha jkunu obbligati, b'mod partikolari dawk involuti fit-trattament tal-iskart tal-asbestos fil-miżbliet, jirrispettaw id-dispożizzjonijiet tas-saħħa kollha stipulati fid-Direttiva 2009/148/KE, u jiżguraw li l-iskart kollu li fih l-asbestos, irrispettivament mill-kontenut tal-fibri tiegħu, jiġi klassifikat bħala skart perikoluż skont id-Deċiżjoni 2000/532/KE aġġornata; Jenfasizza li tali skart irid jintrema biss f'miżbliet dedikati għall-iskart perikoluż, kif previst fid-Direttiva 1999/31/KE, jew fejn jingħata l-permess, jiġi proċessat f'impjanti dedikati, ittestjati u sikuri għat-trattament u n-newtralizzazzjoni, li dwarhom il-popolazzjoni ikkonċernata għandha tkun infurmata.

Rikonoxximent tal-Mard relatat mal-Asbestos

34.  Jirrikonoxxi li ż-żewġ rakkomandazzjonijiet dwar il-mard relatat max-xogħol ma wasslu għall-ebda standards u proċeduri nazzjonali armonizzati fir-rigward tal-identifikazzjoni, in-notifika, l-għarfien u l-kumpens għall-mard relatat mal-asbestos, u li, għaldaqstant, għad hemm differenzi kbar ħafna bejn is-sistemi nazzjonali;

35.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni temenda r-Rakkomandazzjoni 2003/670/KE sabiex tirrifletti l-progress miksub mir-riċerka medika u tinkludi l-kankru tal-larinġi u l-kankru tal-ovarji bħala relatati mal-asbestos;

36.  Jiddeplora n-nuqqas ta' informazzjoni minn bosta Stati Membri li jimpedixxi tbassir affidabbli tal-mortalità marbuta mal-mesoteljoma fl-Ewropa meta, skont l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO), kull sena jiġu rreġistrati bejn 20 000 u 30 000 każ ta’ mard relatat mal-asbestos fl-UE biss, u li fl-UE aktar minn 300 000 ċittadin huwa mistenni li jmut mill-mesoteljoma sal-2030; f’dan il-kuntest jagħti importanza kbira liċ-ċittadini biex jiġu informati u mħarrġa u jkun hemm skambji tal-aħjar prattiki bejn l-Istati Membri għad-dijanjożi tal-mard relatat mal-asbestos;

37.  Jenfasizza li t-tipi kollha ta' mard relatati mal-asbestos bħall-kanser tal-pulmun u l-mesoteljoma plewrali – ikkawżati minn fibri tal-asbestos f’sospensjoni li jittieħdu bin-nifs, li tant huma rqaq li jilħqu l-alveoli u li huma twal biżżejjed biex jiżbqu d-daqs tal-makrofaġi, kif ukoll tipi differenti ta' kanser ikkawżati mhux biss mill-fibri fl-arja li jittieħdu bin-nifs iżda wkoll bl-inġestjoni ta’ ilma li jkun fih il-fibri li jkunu ġejjin mill-pajpijiet tal-asbestos – ġew rikonoxxuti bħala periklu tas-saħħa u jistgħu jieħdu ħafna deċennji, u f'ċerti każijiet aktar minn 40 sena, biex isiru evidenti;

38.  Iħeġġeġ lill-Istati Membri biex jiżguraw li l-każijiet kollha ta' asbestosi, mesoteljoma u mard relatat jiġu rreġistrati permezz ta' ġbir sistematiku ta' data dwar il-mard okkupazjonali u mhux okkupazzjonali marbut mal-asbestos, biex jikkategorizzaw u uffiċjalment jirreġistraw il-plakki plewrali bħala mard relatat mal-asbestos, u biex jipprovdu, bl-għajnuna ta' osservatorji dedikati, mappa affidabbli tal-preżenza tal-asbestos; jenfasizza li tali reġistru u mappa fil-livell tal-UE għandhom jinkludu l-post eżatti fejn jinsabu s-siti pubbliċi u privati li fihom l-asbestos, kif ukoll jipprovdu dettalji ċari ta' dawk il-miżbliet li fihom l-iskart tal-asbestos, sabiex jiġi evitat li xi ħadd li ma jkunx jaf bis-sitwazzjoni jiddisturba l-art fejn jinsab midfun tali materjal, u biex jikkontribwixxu għal azzjonijiet ta' prevenzjoni u rimedju;

39.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex iwettqu azzjoni ta’ riċerka fir-rigward tal-iskala u l-gravità tal-impatti psikoloġiċi klinikament miżurabbli fil-komunitajiet madwar l-UE tal-mard attribwibbli unikament għall-espożizzjoni għall-asbestos(18);

40.  Jistieden lill-entitajiet tal-assikurazzjoni u tal-kumpens jadottaw approċċ komuni għar-rikonoxximent u l-kumpens għall-mard relatat max-xogħol marbut mal-asbestos;

41.  Jappella biex il-proċeduri ta' rikonoxximent jiġu simplifikati u ffaċilitati;

42.  Jistieden lill-Kummissjoni biex b’mod urġenti tressaq proposta sabiex tiġi emendata d-Direttiva 2004/37/KE dwar il-protezzjoni tal-ħaddiema mir-riskji relatati mal-karċinoġeni u l-mutaġeni fuq ix-xogħol, biex jiġi żgurat li s-saħħa tal-ħaddiema f’riskju li jkunu esposti għal karċinoġeni tkun protetta u salvagwardjata permezz tal-promozzjoni u l-iskambju tal-aħjar prattiki fil-prevenzjoni u d-dijanjożi;

43.  Jistieden lill-UE tiżgura li l-mard kollu relatat mal-asbestos, inklużi plakek plewriċi, ikun rikonoxxut bħala mard relatat max-xogħol;

44.  Jirrikonoxxi li, minħabba l-perjodi twal ta' kemm idum mistur, il-vittmi tal-asbestos sikwit ma jkunux jistgħu jissostanzjaw il-kawżalità tal-esponiment tagħhom għall-asbestos fuq ix-xogħol;

45.  Jistieden lill-Istati Membri ma jitfgħux il-piż tal-provi fuq il-vittmi tal-asbestos iżda jistabilixxu drittijiet usa' għat-talbiet għal kumpens, kif propost fir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2003/670/KE(19);

46.  Jistieden lill-UE tirrakkomanda lill-Istati Membri biex jieħdu passi biex jiżguraw li l-każijiet kollha ta' mard relatat max-xogħol marbut mal-asbestos ikunu identifikati, irrappurtati lill-awtorità kompetenti u eżaminati minn esperti;

47.  Jitlob li tiġi mfittxija u sanzjonata r-responsabbiltà kriminali tad-delinkwenti, jitlob f’dan ir-rigward li l-ostakoli għall-din l-azzjoni, li possibbilment jinsabu fil-liġijiet kriminali nazzjonali, jiġu identifikati u eliminati;

48.  Jistieden lill-Kummissjoni xxerred l-aħjar prattiki fir-rigward ta’ linji gwida u prattiki nazzjonali għall-proċeduri nazzjonali għar-rikonoxximent tal-mard relatat mal-asbestos;

49.  Jistieden lill-Kummissjoni tappoġġja l-iskambju tal-aħjar prattiki għat-taħriġ tal-istaff mediku fid-dijanjożi tal-mard relatat mal-asbestos;

50.  Jistieden lill-aġenziji rilevanti tal-UE - bil-għajnuna ta’ esperti mediċi u tekniċi - sabiex jiddelinjaw il-provi xjentifiċi meħtieġa li juru li ċerti kundizzjonijiet tax-xogħol wasslu għal mard relatat mal-asbestos;

Appoġġ għall-Gruppi tal-Vittmi tal-Asbestos

51.  Jistieden lill-Kummissjoni tappoġġja konferenzi li jipprovdu lill-gruppi tal-vittmi tal-asbestos pariri professjonali, u li jipprovdu appoġġ għall-membri tagħhom;

52.  Jistieden lill-Kummissjoni tappoġġja netwerk tal-UE tal-vittmi tal-asbestos;

Strateġiji għal projbizzjoni globali tal-asbestos

53.  Jenfasizza li indipendentement mis-sors tal-espożizzjoni jew l-istatus ta' impjieg tal-persuna esposta, il-vittmi kollha tal-asbestos fl-UE u l-qraba tagħhom jistħoqqilhom id-dritt li jirċievu kura medika rapida u xierqa u appoġġ finanzjarju adegwat mill-iskemi tas-saħħa nazzjonali tagħhom;

54.  Jistieden lill-UE taħdem flimkien ma' organizzazzjonijiet internazzjonali biex toħloq strumenti li jittimbraw is-suq tal-asbestos bħala suq tossiku;

55.  Jitlob, b'mod aktar ġenerali, biex il-kunċett tas-saħħa u s-sigurtà ta’ ħaddiem b’paga jiġi kkunsidrat mil-liġijiet nazzjonali u jikkostitwixxi obbligu li jintlaħaq riżultat għal min iħaddem, b'referenza għad-Direttiva Qafas 89/391/KEE;

56.  Jistieden lill-UE tqis bħala prijorità li l-krisotilu jitniżżel fl-Anness III tal-Konvenzjoni ta' Rotterdam;

57.  Jistieden lill-UE tindirizza d-dumping inaċċettabbli tal-asbestos fuq il-pajjiżi li qed jiżviluppaw waqt fora fejn il-ftehimiet ta' kummerċ ikun qed jiġu diskussi, b’mod partikolari fid-WTO, u sabiex tagħmel pressjoni diplomatika u finanzjarja fuq il-pajjiżi li jesportaw l-asbestos sabiex jagħlqu l-industriji tal-minjieri tal-asbestos u jwaqqfu l-prattika illegali u mhux etika li jesportaw vapuri li jkunu waslu fit-tmiem tal-użu tagħhom u li jkun fihom l-asbestos;

58.  Jistieden lill-UE, f’kooperazzjoni mal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa, pajjiżi terzi u korpi internazzjonali oħra, tippromwovi livelli għolja ta’ saħħa u sigurtà fuq il-post tax-xogħol madwar id-dinja kollha, pereżempju billi tidentifika problemi relatati mal-asbestos u tippromwovi soluzzjonijiet li jikkontribwixxu għall-protezzjoni tas-saħħa;

59.  Jistieden lill-UE tiżviluppa u tappoġġja l-esportazzjoni ta' teknoloġiji mingħajr l-użu tal-asbestos, u tal-għarfien dwar l-asbestos, lejn il-pajjiżi li qed jiżviluppaw;

60.  Jikkundanna l-investiment finanzjarju Ewropew fl-industriji tal-asbestos globali;

61.  Jistieden lill-Kummissjoni tiżgura li bastimenti li jġorru l-asbestos bħala merkanzija fi tranżitu la jistgħu jittrakkaw u lanqas jużaw il-faċilitajiet tal-port jew il-ħażna temporanja fl-UE;

o
o   o

62.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

(1) “Tiġi żviluppata azzjoni preventiva u protettiva għal sustanzi rikonoxxuti bħala karċinoġeniċi, billi jiġu stabbiliti limiti ta’ esponiment, ir-rekwiżiti dwar kampjuni u l-metodi tal-kejl, u l-kundizzjonijiet sodisfaċenti ta’ iġene fuq il-post tax-xogħol, u billi jiġu speċifikati projbizzjonijiet fejn meħtieġ.” (2) ĠU L 183, 29.6.1989, p. 1. (3) ĠU L 245, 26.8.1992, p. 6. (4) ĠU L 330, 16.12.2009, p. 28. (5) ĠU L 160, 26.6.1990, p. 39. (6) ĠU C 41 E, 19.2.2009, p. 14. (7) ĠU C 212 E, 5.8.2010, p. 106. (8) Testi adottati, P7_TA(2011)0589. (9) http://www.who.int/ipcs/features/10chemicals_en.pdf (10) http://monographs.iarc.fr/ENG/Monographs/vol100C/mono100C.pdf (11) http://www.icohweb.org/site_new/multimedia/news/pdf/ICOH %20Statement%20on%20global%20asbestos%20ban.pdf (12) http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=3155&langId=en (13) http://www.eurogip.fr/en/docs/EUROGIP-24E-AsbestosOccDiseases.pdf (14) http://www.europeanforum.org/pdf/Eurogip-08_E-cost.pdf (15) Id-Direttiva 92/57/KEE: ĦTIĠIET MINIMI TA' SIGURTÀ U SAĦĦA GĦALL-POSTIJIET TA' KOSTRUZZJONI 14.1.2 Jekk iċ-ċirkustanzi jeħtieġu hekk (pereżempju sustanzi perikolużi, umdità, ħmieġ), għandhom jiġu pprovduti faċilitajiet biex il-ħwejjeġ tax-xogħol ikunu jistgħu jinżammu f’post separat mill-ħwejjeġ u l-oġġetti personali tal-ħaddiema stess. (16) Fl-1978, wara perjodu ta’ 18-il xahar ta’ investigazzjoni, kumitat parlamentari kkonkluda li l-asbestos ippreżenta “periklu kemm għall-ħaddiema fl-industrija tal-asbestos kif ukoll għal dawk esposti f’sitwazzjonijiet oħrajn’ (Parlament Ewropew 1978) (17) WHO - “Global Health Risks: Mortality and burden of disease attributable to selected major risks’ - http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/GlobalHealthRisks_report_full.pdf and http://www.who.int/ipcs/assessment/public_health/asbestos/en/ (18) Il-mesoteljoma tqiegħed kemm lill-vittmi kif ukoll lill-familji tagħhom f’sitwazzjoni estremament diffiċli biex ilaħħqu magħha, anke mil-lat psikoloġiku. Minn riċerka li twettqet f’Casale Monferrato mill-Università ta’ Turin (Professur A. Granieri) irri¿ulta li dawk li jbatu bil-mesoteljoma u l-familji tagħhom juru sintomi psikoloġiċi varji li jaqgħu fid-definizzjoni xjentifikament aċċettata ta’ disturbi ta’ stress post trawmatiku (PTSD). (19) ĠU L 238, 25.9.2003, p. 28.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 li jinkludi rakkomandazzjonijiet lill-Kummissjoni dwar l-Istatut għal impriża mutwa Ewropea (2012/2039(INL))

P7_TA(2013)0094 A7-0018/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 225 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

–  wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni għal Regolament tal-Kunsill dwar l-Istatut għal impriża mutwa Ewropea (COM(1991)0273) u l-proposta emendata (COM(1993)0252),

–  wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-27 ta’ Settembru 2005 dwar ir-riżultat tal-eżami tal-proposti leġiżlattivi pendenti quddiem il-leġiżlatur (COM(2005)0462),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-13 ta’ April 2011 bit-titolu “L-Att dwar is-Suq Uniku - Tnax-il xprun sabiex jiġi stimulat it-tkabbir u r-rinfurzar tal-fiduċja - ”Flimkien għal tkabbir ġdid’“(COM(2011)0206),

–  wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-25 ta’ Ottubru 2011 bit-titolu “Inizjattiva għan-Negozju Soċjali – Il-ħolqien ta’ klima favorevoli għall-intrapriżi soċjali, il-partijiet interessati ewlenin fl-ekonomija soċjali u l-innovazzjoni” (COM(2011)0682),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-16 ta' Mejju 2006 dwar ir-riżultat tal-iscreening tal-proposti leġiżlattivi pendenti quddiem il-leġiżlatur(1),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-4 ta' Lulju 2006 dwar żviluppi riċenti u prospettivi fil-qasam tal-liġi tal-kumpaniji(2),

–  wara l-kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tad-19 ta' Frar 2009 dwar l-Ekonomija Soċjali(3),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-23 ta’ Novembru 2010 dwar aspetti tad-dritt ċivili, tad-dritt kummerċjali, tad-dritt tal-familja u tad-dritt internazzjonali privat tal-Pjan ta’ Azzjoni li jimplimenta l-Programm ta’ Stokkolma(4),

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni tiegħu, tal-10 ta' Marzu 2011, dwar l-istabbiliment ta' statuti Ewropej għas-soċjetajiet mutwi, l-assoċjazzjonijiet u l-fondazzjonijie(5)t,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-14 ta' Ġunju 2012 dwar il-futur tad-Dritt Soċjetarju Ewropew(6),

–  wara li kkunsidra l-Valutazzjoni tal-Valur Miżjud Ewropew fuq statut għal impriżi mutwi Ewropej, ippreżentata mill-Unità tal-Valur Miżjud Ewropew lill-Kumitat għall-Affarijiet Legali fil-21 ta’ Jannar 2013(7),

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 42 u 48 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Legali u l-opinjoni tal-Kumitat għall-Impjiegi u l-Affarijiet Soċjali (A7-0018/2013),

A.  billi l-Kummissjoni rtirat l-abbozz ta’ proposta tagħha għal Regolament dwar l-Istatut għal impriża mutwa Ewropea f’Marzu 2006;

B.  billi Regolament dwar l-Istatut ta’ Soċjetà Kooperattiva Ewropea (SCE)(8) kien adottat fl-2003 u billi l-Kummissjoni Ewropea ppreżentat fit-8 ta’ Frar 2012 proposta għal Regolament tal-Kunsill dwar l-Istatut tal-Fondazzjoni Ewropea (FE);

C.  billi l-istudju kkummissjonat mill-Kumitat għall-Impjiegi u l-Affarijiet Soċjali tal-Parlament fl-2011 jagħti preżentazzjoni ċara tal-implikazzjonijiet soċjali, politiċi u ekonomiċi ta’ intervent mill-Unjoni fil-qasam tal-impriżi mutwi;

D.  billi fi snin riċenti l-Parlament adotta diversi riżoluzzjonijiet li appellaw għall-adozzjoni ta' regolament dwar l-Istatut għal impriża mutwa Ewropea; billi l-Parlament jiddispjaċih li l-Kummissjoni, wara li rtirat il-proposta ta' statut għal impriża mutwa Ewropea fl-2006, ma ressqitx proposta oħra li tipprovdi lil dawn l-impriżi bi strument ġuridiku adegwat biex jiġu faċilitati l-attivitajiet transkonfinali tagħhom;

E.  billi l-Kummissjoni impenjat ruħha li tirrevedi xi ftit mill-proposti preċedenti dwar l-istatut għal impriża mutwa Ewropea u li tikkunsidra mill-ġdid il-bżonn għal intervent leġiżlattiv bil-ħsieb li ssir valutazzjoni globali tal-impatt; billi l-Parlament jilqa’ l-istudju kkummissjonat mill-Kummissjoni Ewropea f’dan il-kuntest dwar is-sitwazzjoni attwali u l-proposti ta’ impriżi mutwi fl-Unjoni, li jeżamina d-diffikultajiet li l-impriżi mutwi jaffaċċjaw, minħabba n-nuqqas ta’ oqfsa legali f’ċerti Stati Membri, u l-problemi li jirrigwardaw il-ħolqien ta’ impriżi mutwi ġodda minħabba r-rekwiżiti kapitali u n-nuqqas ta' soluzzjonijiet għall-istabbiliment ta' gruppi; billi l-Kummissjoni għandha tipproponi soluzzjonijiet adegwati għal dawn il-problemi ħalli tiġi rikonoxxuta aktar il-kontribuzzjoni ta’ impriżi mutwi għall-ekonomija soċjali, inkluż statut;

F.  billi l-Kummissjoni rrikonoxxiet, u ta’ dan ta’ min ifaħħarha, il-ħtieġa ta’ statut u impenjat ruħha li tipprovdi leġiżlazzjoni aqwa għall-organizzazzjonijiet tal-ekonomija soċjali (inklużi l-impriżi mutwi), filwaqt li enfasizzat li dawn l-impriżi għandhom ikunu kapaċi joperaw b’mod transkonfinali bħala kontribut għall-isforz Ewropew biex iżidu t-tkabbir u jsaħħu l-fiduċja fiż-Żona Ekonomika Ewropea(9);

G.  billi hemm it-tama, għalhekk, li dan l-istatut Ewropew ikun ambizzjuż u innovattiv bil-għan li jipproteġi l-ħaddiema u l-familji tagħhom meta jiċċaqalqu fl-Unjoni;

H.  billi l-impriżi mutwi huma gruppi volontarji ta’ persuni fiżiċi jew ġuridiċi li l-iskop tagħhom hu li jissodisfaw il-bżonnijiet tal-membri tagħhom pjuttost milli jiksbu qligħ fuq l-investiment; billi huma joperaw skont il-prinċipji ta’ sħubija volontarja u miftuħa u solidarjetà bejn il-membri u huma ġestiti skont prinċipji demokratiċi (bħall-prinċipju ta' membru wieħed/vot wieħed għal impriżi mutwi komposti minn persuni individwali), biex b’hekk jikkontribwixxu għal ġestjoni responsabbli u sostenibbli;

I.  billi, minħabba d-diversità tagħhom, l-impriżi mutwi fl-Ewropa jeżistu f’qafas diversifikat ħafna, għal dak li jikkonċerna s-servizzi provduti minnhom, jew id-daqs tagħhom, jew il-missjoni tagħhom, jew l-impatt ġeografiku tagħhom;

J.  Billi jeżistu żewġ tipi ewlenin ta’ impriżi mutwi fl-Ewropa, li huma l-impriżi ta’ “benefiċċju mutwu” (jew “providenza ta’ saħħa”) u l-impriżi ta’ “assigurazzjoni mutwa”; billi l-impriżi ta’ “benefiċċju mutwu’ jipprovdu kopertura soċjali li hija supplimentari, komplimentari jew integrata fis-sistemi obbligatorji ta’ protezzjoni soċjali. billi l-impriżi ta’ ”assigurazzjoni mutwa“ jistgħu jkopru kull tip ta’ proprjetà u riskji ta’ ħajja, u billi f’ċerti Stati Membri, l-impriżi mutwi jistgħu anki jipprovdu servizzi f’oqsma oħra bħall-akkomodazzjoni jew il-kreditu;

K.   billi, minkejja d-diversità tagħhom, l-impriżi mutwi jorganizzaw servizzi u prestazzjonijiet fl-interessi tal-membri tagħhom, fuq il-bażi ta’ solidarjetà u permezz ta’ finanzjament kollettiv; billi huma jorganizzaw ruħhom demokratikament u jużaw il-bilanċi pożittivi tal-attivitajiet tagħhom għall-benefiċċju tal-membri tagħhom;

L.  billi l-Unjoni, bl-objettiv li tiżgura kundizzjonijiet pari ta' kompetizzjoni u tikkontribwixxi għall-iżvilupp ekonomiku tagħha, għandha tipprovdi impriżi mutwi, li huma forma ta' organizzazzjoni rikonoxxuta f'ħafna mill-Istati Membri, b'istrumenti legali adegwati li jistgħu jiffaċilitaw l-iżvilupp tal-attivitajiet transkonfinali tagħhom u jippermettulhom jibbenefikaw mis-suq intern;

M.  billi l-impriżi mutwi għandhom rwol importanti fl-ekonomija tal-Unjoni billi jipprovdu kura tas-saħħa, servizzi soċjali u servizzi tal-assigurazzjoni għall-but ta' kulħadd lil aktar minn 160 miljun ċittadin Ewropew; billi huma jirrappreżentaw aktar minn EUR 180 biljun f’premjums ta’ assigurazzjoni u jimpjegaw aktar minn 350 000 persuna;

N.  billi l-impriżi mutwi jiffaċilitaw l-aċċess għall-kura u l-inklużjoni soċjali u jipparteċipaw bis-sħiħ fl-għoti ta' servizzi ta' interess ġenerali fl-Unjoni;

O.  billi fl-2010, 12.3 miljun ċittadin Ewropew kienu qed jaħdmu fi Stat Membru ieħor, li jirrappreżentaw 2.5% tal-popolazzjoni attiva tal-Unjoni;

P.  billi f'xi Stati Membri l-fondi statutarji tal-assigurazzjoni tas-saħħa huma projbiti milli joperaw bħala kumpaniji tas-settur privat;

Q.  billi l-impriżi mutwi jirrapreżentaw 25% tas-suq tal-assigurazzjoni u 70% tan-numru totali ta’ impriżi fl-industrija; billi l-impriżi mutwi ma jistgħux ikomplu jintesew mis-suq uniku(10), u li għandhom jingħataw statut Ewropew biex ikunu ugwali għal forom oħra ta' impriżi fl-Unjoni; billi d-diversità tal-forom tal-intraprenditorjat hija vantaġġ li għandu jkun għal kollox rikonoxxut u mħeġġeġ;

R.  billi l-impriżi mutwi għandhom rwol jew għandu jkollhom rwol importanti fl-ekonomiji tal-Istati Membri, fid-dawl tal-fatt li huma jikkontribwixxu għall-objettivi strateġiċi tal-Unjoni – ikkonfermat mit-tendenzi demografiċi – fl-iżgurar tat-tkabbir inklużiv b’aċċess għar-riżorsi fundamentali, għad-drittijiet u s-servizzi soċjali għal kulħadd, għas-saħħa adegwata u l-kura fit-tul abbażi tas-solidarjetà, l-aċċessibbiltà mill-aspett finanzjarju, in-nondiskriminazzjoni u n-nonesklużjoni, u l-garanzija li l-bżonn għal kura addizzjonali għall-anzjani mhux se twassalhom għall-faqar jew id-dipendenza finanzjarja;;

S.  billi l-impriżi mutwi huma partikolarment attivi fil-qasam tas-saħħa, il-kura fit-tul, il-pensjonijiet u s-servizzi soċjali inklużi l-bżonnijiet ta’ popolazzjoni li qed tixjiħ; billi l-involviment tal-impriżi mutwi bħala partijiet interessati ewlenin huwa kruċjali għas-sostenibilità futura tal-protezzjoni soċjali, fid-dawl tal-fatt li t-tixjiħ demografiku qiegħed attwalment joħloq sfidi ewlenin fl-Ewropa, u qed jitfa' piż partikolari fuq il-bilanċi tal-baġits nazzjonali, u qed jirriskja li jpoġġi l-infiq pubbliku għall-protezzjoni soċjali taħt pressjoni; u billi l-impriżi mutwi jista’ jkollhom rwol importanti fil-proponiment ta’ skemi ta’ pensjonijiet soċjalment responsabbli, għalkemm ma jistgħux jissostitwixxu l-ewwel pilastru solidu tas-sistema tal-pensjonijiet;

T.  billi s-settur privat qed jiġi mitlub jikkontribwixxi għat-tisjib ta’ soluzzjoni għall-isfidi tar-riforma tas-sistemi ta’ saħħa tal-Unjoni u l-ekonomija soċjali; billi, b’mod aktar partikolari, l-impriżi mutwi għandhom rwol naturali bħala partijiet interessati fl-ilħuq ta’ dan l-għan.

U.  billi l-impriżi mutwi, bil-valuri fundamentali tagħhom ta’ solidarjetà, governanza demokratika u nuqqas ta’ azzjonisti, joperaw għall-benefiċċju tal-membri tagħhom u b’hekk, min-natura tagħhom stess, b’mod soċjalment responsabbli;

V.  billi l-valuri tal-impriżi mutwi jikkorrispondu mal-prinċipji fundamentali tal-mudell soċjali Ewropew; billi, apparti mill-fatt li huma bbażati fuq valuri ta' solidarjetà, l-impriżi mutwi huma operaturi ewlenin fl-ekonomija tas-suq soċjali tal-Unjoni u għandhom jingħataw rikonoxximent akbar, partikolarment billi jiġi stabbilit statut Ewropew;

W.  billi ż-żieda fl-infiq fuq il-kura tas-saħħa u l-pensjonijiet jista’ jkollha konsegwenzi sinifikanti għas-sostenibilità u l-kopertura tas-sistemi attwali ta’ protezzjoni soċjali; billi l-impriżi mutwi jippromwovu valuri fundamentali tal-Istat soċjali bħas-solidarjetà, in-nondiskriminazzjoni, l-aċċess ugwali u servizzi soċjali ta’ kwalità għolja fis-settur privat; billi t-tisħiħ tal-kontribut tal-impriżi mutwi għall-ekonomija tas-suq soċjali Ewropew m'għandux isir għad-detriment tal-azzjoni li jieħdu l-Istati Membri għall-protezzjoni soċjali; billi, madankollu, jeħtieġ li l-protezzjoni soċjali volontarja ma tissostitwixxix is-sigurtà soċjali; billi d-diversità tas-sistemi tal-protezzjoni soċjali, ftit minnhom totalment imħallsa mill-Istat, ftit mill-impriżi mutwi u ftit fuq bażi komuni mit-tnejn, għandha tiġi rrispettata; billi l-istatut għal soċjetà mutwa Ewropea huwa essenzjali iżda dan jeħtieġ li ma jintużax biex jagħmel tajjeb għan-nuqqasijiet tal-Istati Membri fir-rigward tal-protezzjoni soċjali;

X.  billi hemm it-tama li ssir aktar faċli għall-ħaddiema kollha b'mod partikolari ħaddiema fin-negozji ż-żgħar, li jingħaqdu ma' impriża mutwa, u li huma se jiġu mħeġġa jagħmlu dan;

Y.  billi hemm it-tama li, f'dak il-każ, titħeġġeġ sħubija tal-ħaddiema ma' sistema ta' impriżi mutwi permezz ta' eżenzjoni mill-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali jew permezz ta' eżenzjoni fiskali;

Z.  billi l-impriżi mutwi, fid-dawl tal-isfidi li l-gvernijiet qed jaffrontaw fil-qasam tal-protezzjoni soċjali, jistgħu jikkontribwixxu sabiex ikun hemm xibka ta’ sikurezza finanzjarjament aċċesibbli għal dawk suġġetti għal riskju; billi l-impriżi mutwi joffru opportunitajiet addizzjonali u finanzjarjament aċċesibbli liċ-ċittadini tal-Unjoni;

AA.  billi ċerti impriżi mutwi għandhom element volontarju qawwi ħafna u billi din l-etika għandha tinżamm u tiġi ffaċilitata;

AB.   billi f'xi Stati Membri, flimkien mas-servizzi tal-assigurazzjoni, l-impriżi mutwi jipprovdu servizzi ta' self mingħajr imgħax jew b'imgħax baxx lill-membri tagħhom;

AC.  billi l-valur miżjud tal-impriżi mutwi meta mqabbla mal-kompetituri kummerċjali tagħhom se jkun akbar fil-livell tal-Unjoni, fid-dawl tal-piż ekonomiku tagħhom u l-impatt pożittiv ta’ żona ta’ attività fil-livell tal-Unjoni;

AD.  billi l-ekonomija soċjali, u b'mod partikolari l-impriżi mutwi, għandha rwol essenzjali fl-ekonomija tal-Unjoni, billi tgħaqqad il-profitt mas-solidarjetà, u b’hekk jinħolqu impjiegi ta' kwalità għolja u impjiegi lokali, tissaħħaħ il-koeżjoni soċjali, ekonomika u reġjonali, jiġi ġġenerat il-kapital soċjali, jiġu promossi ċ-ċittadinanza attiva, l-assistenza soċjali bbażata fuq is-solidarjetà u tip ta' ekonomija b'valuri demokratiċi li tqiegħed lill-persuni fl-ewwel post u tappoġġa l-iżvilupp sostenibbli u l-innovazzjoni soċjali, ambjentali u teknoloġika;

AE.  billi l-impriżi mutwi għandhom rwol f'dawn l-isfidi flimkien mas-settur privat, u li għalhekk għandhom, biex jagħmlu dan, ikunu kapaċi joperaw f’kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni bħal dawk ta’ forom oħra ta’ impriżi fl-Unjoni ; billi l-istatuti Ewropew diġà fis-seħħ, bħall-Kooperattiva Ewropea (SCE) jew il-Kumpanija Ewropea (SE), mhumiex adattati għal impriżi mutwi minħabba d-differenzi bejn il-mudelli ta' governanza tagħhom;

AF.  billi l-eżistenza tal-lakuni fil-leġiżlazzjoni tal-Unjoni hija ta’ min jiddispjaċih minnha, peress li l-impriżi ma jissemmewx speċifikament fit-trattati u billi l-mudelli ta’ negozju tagħhom mhumiex koperti fil-leġiżlazzjoni sekondarja, li tirreferi għall-impriżi pubbliċi u privati biss, u b’hekk dan jaffettwa ħażin l-istatus tal-impriżi mutwi, l-iżvilupp tagħhom u l-istabbiliment ta’ gruppi transkonfinali;

AG.  billi l-istatut Ewropew għal soċjetà mutwa hu essenzjali biex tintlaħaq integrazzjoni aħjar fis-suq uniku, biex tiżdied is-sensibilizzazzjoni tal-kwalitajiet speċifiċi tal-impriżi mutwi u biex l-impriżi mutwi jkunu jistgħu jagħmlu kontribut akbar ħalli jinkisbu l-objettivi tal-istrateġija Ewropa 2020 bbażati fuq it-tkabbir u l-impjiegi; billi statut Ewropew se jiffaċilita wkoll il-mobilità taċ-ċittadini Ewropej billi jippermetti lill-impriżi mutwi jipprovdu servizzi f’diversi Stati Membri u b’hekk joħolqu kontinwità u koerenza akbar fis-suq uniku;

AH.  billi l-istatut Ewropew għal impriżi mutwi se jipprovdi mod ta’ kif jiġi promoss il-mudell muwtalistiku madwar Unjoni mkabbra, b’mod partikolari fl-Istati Membri l-ġodda fejn mhuwiex kopert minn ċerti sistemi ġuridiċi; billi regolament tal-Unjoni, li naturalment ikun applikabbli fl-Unjoni kollha, ikollhu l-vantaġġ doppju li jipprovdi dawk il-pajjiżi b’statut Ewropew ta’ riferiment u jikkontribwixxi għall-istatus u l-profil pubbliku ta’ dan it-trip ta’ impriża;

AI.  billi li l-istatut jista’ jipprovdi opportunitajiet għal impriżi mutwi biex joħolqu ekonomiji ta’ skala ħalli tinżamm il-kompetittività fil-futur, u jiżdied ir-rikonoxximent tal-valur tal-impriżi mutwi fit-tfassil ta’ politika tal-Unjoni;

AJ.  billi l-impriżi mutwi huma organizzazzjonijiet sodi u sostenibbli, li rreżistew il-kriżi finanzjarja u kkontribwixxew għal suq aktar reżistenti u diversifikat, fl-ekonomiji kollha partikolarment fil-qasam tal-assigurazzjoni u l-protezzjoni soċjali; billi l-impriżi mutwi huma partikolarment attivi fil-qasam popolazzjoni li qed tixjiħ u l-bżonnijiet soċjali; billi l-involviment tal-impriżi mutwi fil-qasam tal-pensjonijiet joffri opportunitajiet addizzjonali liċ-ċittadini tal-Unjoni u billi huma għandhom rwol fil-preservazzjoni tal-mudell soċjali Ewropew;

AK.  billi l-impriżi mutwi ma jiddisponux minn ishma iżda huma proprjetà komuni, peress li l-bilanċi favorevoli tagħhom huma investiti mill-ġdid pjutost milli distribwiti lill-membri; billi dan ikkontribwixxa għall-fatt li l-impriżi mutwi rreżistew il-kriżi b'mod aħjar mill-entitajiet tas-settur privat;

AL.  billi statut Ewropew ikun jikkosistwixxi għodda volontarja kumplimentarja għad-dispożizzjonijiet legali nazzjonali fis-seħħ li applikaw għall-impriżi mutwi u b’hekk ma jkunx jaffettwa l-istatuti diġà fis-seħħ, iżda pjutost jikkostitwixxi it-28 sistema li tiffaċilita l-involviment tal-impriżi mutwi fl-attivitajiet transkonfinali;

AM.  billi l-Kummissjoni għandha tqis il-karatteristiċi speċifiċi tal-impriżi mutwi biex tiżgura l-ugwaljanza tal-kundizzjonijiet, bil-ħsieb li tiġi evitata d-diskriminazzjoni addizzjonali u jiġi żgurat li kwalunkwe leġiżlazzjoni ġdida tkun proporzjonata kif ukoll jiġi ggarantit suq ġust, kompetittiv u sostenibbli;

AN.   billi t-talba għal diversifikazzjoni fis-settur tal-assigurazzjoni qed tikber, u b’hekk qed jiġi enfasizzat ir-rwol li l-impriżi mutwi jistgħu jassumu meta mqabbla mal-kompetituri tagħhom ibbażati fuq l-azzjonisti, sabiex is-settur isir aktar kompetittiv, anqas riskjuż u aktar reżiljenti għal ċirkustanzi finanzjarj i u ekonomiċi li dejjem qed jinbidlu;

AO.  billi l-impriżi mutwi huma suġġetti għal kompetizzjoni qawwija u li dejjem qed tikber, b'mod partikolari fis-settur tal-assigurazzjoni, u billi xi wħud minnhom qed jersqu lejn id-demutwalizzazzjoni jew il-finanzjarizzazzjoni;

AP.  billi f’tal-anqas sitt Stati Membri tal-Unjoni u taż-Żona Ekonomika Ewropea, m'hemmx il-possibbiltà ġuridika li tinħoloq organizzazzjoni mutwa; billi dan il-fatt joħloq distorsjonijiet fis-suq; billi statut Ewropew jista’ jirrimedja dan u jista’ jinkoraġġixxi il-ħolqien ta’ impriżi mutwi f’dawn l-Istati Membri;

AQ.  billi l-impriżi mutwi ma għandhomx l-istrumenti ġuridiċi neċessarji sabiex jiffaċilitaw l-iżviluppi tagħhom kif ukoll l-attivitajiet transnazzjonali tagħhom fil-qafas tas-suq intern; billi, fid-dawl tad-disponibilità tal-istatuti Ewropej għal forom korporattivi oħra, l-impriżi soċjali għadhom żvantaġġati; billi, fin-nuqqas ta’ statut Ewropew, l-impriżi mutwi ħafna drabi jkollhom jagħmlu użu minn strumenti legali mhux adegwati għall-attivitajiet transnazzjonali tagħhom u dan iwassal għad-demutwalizzazzjoni tagħhom.

AR.  billi l-liġijiet nazzjonali dwar l-impriżi mutwi jvarjaw b’mod konsiderevoli fl-Unjoni u billi l-istatut Ewropew jista’ jippermetti l-ħolqien ta’ impriżi mutwi transnazzjonali biex b’hekk jissaħħaħ il-mudell Ewropew tal-protezzjoni soċjali;

AS.  billi l-impriżi mutwi stess għandhom ixerrdu l-idea ta’ mutwalità bħala l-valur ċentrali tagħhom, u jikkonvinċu l-membri futuri li din hija alternattiva kosteffiċjenti u sostenibbli meta mqabbla mal-fornituri kummerċjali ta’ servizzi;

AT.  billi għandu jiġi evitat li l-impriżi mutwi, sabiex jibqgħu kompetittivi, jieħdu passi sabiex isiru kopji tal-kompetituri kummerċjali tagħhom, pereżempju billi jintroduċu numru ta’ riskji jew kriterji aktar stretti għas-sħubija, jew anki billi jintroduċu ishma sabiex iżidu l-marġni ta’ solvenza tagħhom;

AU.  billi l-impriżi mutwi, b’mod partikolari dawk ta’ daqs medju, jistgħu jiġu sforzati jsiru parti minn organizzazzjonijiet akbar, anki kumpaniji b’responsabbiltà limitata (permezz tad-demutwalizzazzjoni), u b’hekk tiżdied id-distanza bejn l-organizzazzjoni kkonċernata u d-detenturi ta’ polza;

AV.  billi n-nuqqas ta' statut għadu jimpedixxi l-kooperazzjoni transkonfinali u l-fużjoni tal-impriżi mutwi;

1.  Fid-dawl tal-eżitu ta’ studju riċenti dwar is-sitwazzjoni ta’ impriżi mutwi fl-Unjoni, u fid-dawl tal-preferenza ċara espressa diversi drabi mill-Parlament għal statut għal impriża mutwa Ewropea, jitlob lill-Kummissjoni tippreżenta b’mod rapidu, fuq il-bażi tar-rakkomandazzjonijiet dettaljati mniżżla fl-Anness u fuq il-bażi tal-Artikolu 352 jew, possibbilment l-Artikolu 114 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, proposta jew aktar proposti li jippermettu l-impriżi mutwi joperaw fuq skala Ewropea u transkonfinali;

2.  Jikkonferma li r-rakkomandazzjonijiet jirrispettaw id-drittijiet fundamentali u l-prinċipju ta’ sussisdjarjetà;

3.  Iqis li l-implikazzjonijiet finanzjarji tal-proposta mitluba għandhom ikunu koperti bl-allokazzjonijiet baġitarji xierqa;

4.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni u r-rakkomandazzjonijiet dettaljati annessi magħha lill-Kummissjoni u lill-Kunsill.

ANNESS

RAKKOMANDAZZJONIJIET DETTALJATI DWAR IL-KONTENUT TAL-PROPOSTA MITLUBA

Rakkomandazzjonijiet dwar l-istatut għal impriża mutwa Ewropea

Rakkomandazzjoni 1 (dwar l-objettivi tal-istatut għal impriża mutwa Ewropea)

Il-Parlament Ewropew iqis li d-diversità tal-impriżi għandha tkun stabbilita b’mod ċar fit-Trattat Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea u jipproponi li fl-Artikolu 54 ta’ dan jiġu inklużi l-impriżi mutwi.

Il-Parlament Ewropew iqis li hija meħtieġa taħlita ta’ strateġiji u miżuri sabiex jiġu stabbiliti kundizzjonijiet pari għall-impriżi mutwi, inkluż Statut Ewropew, li jagħtuhom l-istess livell ta’ possibbiltajiet li tiżdied dimensjoni Ewropea għall-organizzazzjoni u l-attivitajiet tagħhom u sabiex dwan jiġu provduti b'istrumenti legali adegwati ħalli jiġu ffaċilitati l-attivitajiet transkonfinali u transnazzjonali tagħhom.F’dan ir-rigward, l-impriżi mutwi jkunu jistgħu joperaw fl-Unjoni skont il-governanza speċifika tagħhom.

Il-Parlament Ewropew iqis li statut għal impriża mutwa Ewropea se joħloq skema volontarja fil-forma ta’ strument fakultattiv li jippermetti l-impriżi mutwi joperaw f’Stati Membri differenti, li jiġu introdotti f’pajjiżi fejn s’issa ma jeżistux, u għalhekk jinsisti li impriża mutwa Ewropea tiġi kkunsidrata forma ġuridika Ewropea li għandha natura speċifikament tal-Unjoni.

Il-Parlament Ewropew ifakkar fl-istess ħin li kwalunkwe inizjattiva leġiżlattiva mhux se tbiddel il-liġijiet nazzjonali differenti fis-seħħ, u ma tistax titqies bħala intiża sabiex tapprossimizza l-liġijiet tal-Istati Membri applikabbli għall-impriżi mutwi.

Rakkomandazzjoni 2 (dwar l-elementi ta’ statut għal impriża mutwa Ewropea)

Il-Parlament Ewropew jistieden lill-Kummissjoni tqis li d-disponibilità ta' dan ir-Regolament fakultattiv fil-leġiżlazzjoni tal-Istati Membri għandha tiġbor fiha l-karatteristiċi u l-prinċipji ta’ governanza tal-impriżi mutwi;

Il-Parlament Ewropew jemmen li l-istatut għandu jistabbilixxi kundizzjonijiet ċari u preċiżi għall-ħolqien ta’ kategorija vera u effikaċi tal-impriżi mutwi Ewropej, u iqis neċessarju, f’dan ir-rigward, li jittieħdu inkunsiderazzjoni statuti mudelli preċedenti ta’ entitajiet Ewropej fejn ingħatat flessibbiltà sinifikanti lill-Istati Membri u n-nuqqas ta' valur miżjud wassal sabiex il-kundizzjonijiet neċessarji għas-suċċess fl-użu ta’ tali strument Ewropew ma nħolqux.

Il-Parlament Ewropew jistieden lill-Kummissjoni tintroduċi fir-regolament propost, ibbażat fuq l-Artikolu 352 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, il-karatteristiċi prinċipali tal-impriżi mutwi bbażati fuq persuni b'mod speċjali l-prinċipju tan-nondiskriminazzjoni fejn jikkonċerna l-għażla tar-riskju u l-orjentazzjoni demokratika tal-membri tagħhom, bil-għan li jitjiebu l-kundizzjonijiet soċjali tal-komunitajiet lokali u tas-soċjetà usa' fi spirtu ta’ mutwalità.

Il-Parlament Ewropew jenfasizza l-importanza tal-priniċpju ta’ solidarietà fl-impriżi mutwi fejn il-klijenti huma wkoll membri u għalhekk jikkondividu l-istess interessi; ifakkar fil-prinċipju ta’ sjieda komuni tal-kapital u l-indiviżibilità tiegħu; u jenfasizza l-importanza tal-priniċpju tad-distribuzzjoni diżinteressata fil-każ ta’ likwidazzjoni, jiġifieri il-prinċipju li l-assi għandhom ikunu distribwiti lil impriżi mutwi oħra jew entità li għandha bħala għan l-appoġġ u l-promozzjoni ta’ impriżi mutwi;

Rakkomandazzjoni 3 (dwar il-portata u l-ambitu ta’ statut għal impriża mutwa Ewropea)

Rakkomandazzjoni 4 (dwar il-governanza ta’ impriżi mutwi Ewropej)

L-impriża mutwa Ewropea għandha tiġi ġestita demokratikament u ffinanzjata b'mod kollettiv għall-benefiċċju tal-membri tagħha. L-istatut għandu jistipula li l-membri huma l-proprjetarji kollettivi tal-organizzazzjoni mutwa.

L-istatuti ta’ impriża mutwa Ewropea għandhom jistabbilixxu r-regoli ta’ governanza u ġestjoni għal li ġej: laqgħa ġenerali (li tista' tkun laqgħa tal-membri kollha jew laqgħa tad-delegati tal-membri), korp ta’ sorveljanza u korp amministrattiv jew ta’ ġestjoni, skont il-forma adottata fl-istatuti.

Kull membru (persuna fiżika jew legali) jew delegat tal-laqgħa ġenerali għandu fil-prinċipju jkollu voti ugwali.

Il-membru jew membri tal-korp ta’ ġestjoni għandhom jinħatru u jitneħħew mill-korp ta' sorveljanza. Madankollu, Stat Membru jista’ jistabbilixxi jew jippermetti l-istatuti li jipprovdu għall-ħatra tal-membru jew membri tal-korp ta’ ġestjoni mil-laqgħa ġenerali

Ebda persuna ma tista' tkun membru tal-korp ta' ġestjoni u tal-korp ta' sorveljanza fl-istess ħin.

L-effett tad-Direttiva dwar is-Solvenza II dwar il-governanza koporattiva ta’ organizzazzjonijiet mutwi għandu jkun monitorjat bill-qrib.

(1) ĠU C 297 E, 7.12.2006, p. 140. (2) ĠU C 303 E, 13.12.2006, p. 114. (3) ĠU C 76 E, 25.3.2010, p. 16. (4) ĠU C 99 E, 3.4.2012, p. 19. (5) ĠU C 199 E, 7.7.2012, p. 187. (6) Testi adottati, P7_TA(2012)0259. (7) http://www.europarl.europa.eu/committees/en/studiesdownload.html?languageDocument=EN&file=83593 (8) Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1435/2003 tat-22 ta' Lulju 2003 dwar l-Istatut għal Soċjetà Kooperattiva Ewropea (SCE) (ĠU L 207, 18.8.2003, p. 1). (9) Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-13 ta' April 2011 bit-titolu “L-Att dwar is-Suq Uniku - Tnax-il xprun sabiex jiġi stimulat it-tkabbir u r-rinfurzar tal-fiduċja - 'Flimkien għal tkabbir ġdid'” (COM(2011)0206), (10) Ara COM(2011)0206, imsemmija hawn fuq. (11) Direttiva 2005/56/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’Ottubru 2005 dwar mergers transkonfinali ta’ kumpanniji ta’ responsabbiltà limitata (ĠU L 310, 25.11.2005, p.1). (12) Direttiva 2009/138/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Novembru 2009 dwar il-bidu u l-eżerċizzju tan-negozju tal-assigurazzjoni u tar-riassigurazzjoni (Solvenza II) (ĠU L 335, 17.12.2009, p. 1).

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 dwar is-sitwazzjoni fl-Eġittu (2013/2542(RSP))

P7_TA(2013)0095 RC-B7-0095/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu dwar l-Eġittu, b'mod partikolari dik tas-16 ta' Frar 2012 dwar L-Eġittu: żviluppi riċenti(1) u r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta’ Marzu 2012 dwar it-traffikar tal-bnedmin fis-Sinaj(2),

–  wara li kkunsidra d-dibattiti plenarji tiegħu tat-12 ta' Ġunju 2012, l-4 ta' Lulju 2012 u t-12 ta' Diċembru 2012 dwar l-Eġittu u l-Lvant Nofsani,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjonijiet magħmula mir-Rappreżentant Għoli (RGħ/VP) Catherine Ashton u mill-kelliemi tagħha dwar l-Eġittu fl-2012, b’mod partikolari dawk tal-25 ta' Mejju 2012 dwar l-elezzjonijiet presidenzjali fl-Eġittu, tal-1 ta' Ġunju 2012 dwar it-tneħħija tal-istat ta' emerġenza fl-Eġittu, tal-15 ta' Ġunju 2012 dwar id-deċiżjonijiet tal-Qorti Kostituzzjonali Suprema tal-Eġittu, tal-20 ta' Ġunju 2012 dwar is-sitwazzjoni politika fl-Eġittu, tal-24 ta' Ġunju 2012 dwar l-elezzjoni ta' Mohammed Morsi bħala l-President tal-Eġittu, tat-13 ta' Settembru 2012 dwar il-varar ta’ Task Force ġdida UE-Eġittu, tal-5 ta' Diċembru 2012 li ssejjaħ għal djalogu nazzjonali, tal-25 ta' Diċembru 2012 dwar ir-referendum fl-Eġittu u tal-25 ta' Jannar 2013 dwar il-qtil li twettaq f'Port Said,

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill tas-27 ta' Frar 2012, tal-25 ta' Ġunju 2012, tad-19 ta' Novembru 2012 u tal-10 ta' Diċembru 2012 dwar l-Eġittu, tal-31 ta' Jannar 2013 dwar l-Appoġġ tal-UE għal Bidla Sostenibbli fis-Soċjetajiet ta’ Tranżizzjoni u tat-8 ta' Frar 2013 dwar ir-Rebbiegħa Għarbija,

–  wara li kkunsidra l-Pakkett tal-Politika Ewropea tal-Viċinat (PEV), ir-Rapport ta' Progress tal-Pajjiż – l-Eġittu tal-15 ta' Mejju 2012,

–  wara li kkunsidra l-laqgħa tat-Task Force UE-Eġittu tat-13 u l-14 ta’ Novembru 2012 u l-konklużjonijiet tagħha,

–  wara li kkunsidra d-'Dikjarazzjoni tal-Kajr' tat-Tieni Laqgħa tal-Ministri tal-Affarijiet Barranin tal-Unjoni Ewropea u tal-Lega tal-Istati Għarab tat-13 ta' Novembru 2012,

–  wara li kkunsidra r-Regolament tal-Kunsill (UE) Nru 1099/2012 tas-26 ta’ Novembru 2012 li jemenda r-Regolament (UE) Nru 270/2011 dwar miżuri restrittivi diretti kontra ċerti persuni, entitajiet u korpi fid-dawl tas-sitwazzjoni fl-Eġittu,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjonijiet magħmula mill-President tal-Kunsill Ewropew, Herman Van Rompuy, wara l-laqgħat tiegħu mal-President tal-Eġittu, Mohamed Morsi, fit-13 ta' Settembru 2012 u t-13 ta' Jannar 2013,

–  wara li kkunsidra l-memorandum tal-Kummissjoni tat-8 ta' Frar 2013 bl-isem “Ir-reazzjoni tal-UE għar-”Rebbiegħa Għarbija’: is-sitwazzjoni sentejn wara“,

–  wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni konġunta tal-15 ta' Mejju 2012 mill-Kummissjoni u RGħ/VP lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni dwar “Inwettqu politika ġdida Ewropea tal-Viċinat”,

–  wara li kkunsidra l-Ftehim ta' Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Eġittu tal-2001 (li daħal fis-seħħ fl-1 ta' Ġunju 2004), kif imsaħħaħ bil-Pjan ta' Azzjoni u l-Politika Ewropea tal-Viċinat maqbula fl-2007,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjonijiet magħmula mill-Kummissarju Għoli tan-NU għad-Drittijiet tal-Bniedem, Navi Pillay, fis-7 ta' Diċembru 2012 dwar il-vjolenza fl-Eġittu u l-problemi ewlenin fl-abbozz ta' kostituzzjoni, u tad-29 ta' Jannar 2013 dwar il-ħtieġa għal djalogu serju u t-tmiem tal-użu ta’ forza eċċessiva,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni tal-31 ta' Jannar 2013 mid-Direttur Eżekuttiv ta’ UN Women, Michelle Bachelet, fejn iddikjarat tħassib serju dwar iż-żieda fil-vjolenza kontra n-nisa f’postijiet pubbliċi fl-Eġittu,

–  wara li kkunsidra l-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi (ICCPR) tal-1966, li tiegħu l-Eġittu huwa firmatarju, u l-Konvenzjoni Internazzjonali dwar id-Drittijiet tat-Tfal tal-1989, li l-Eġittu qabel li jkun firmatarju tiegħu,

–  wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 110(2) u (4) tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

A.  billi l-Eġittu huwa sieħeb ewlieni tal-Unjoni Ewropea fin-Nofsinhar tal-Mediterran; billi l-iżviluppi politiċi, ekonomiċi u soċjali fl-Eġittu għandhom implikazzjonijiet sinifikanti fir-reġjun kollu u lil hinn minnu;

B.  billi, fl-elezzjonijiet presidenzjali li saru f’Mejju u Ġunju 2012, Mohamed Morsi rebaħ b’51,7 % tal-voti, biex b’hekk sar l-ewwel kandidat Iżlamista li ġie elett kap ta' stat fid-dinja Għarbija, billi dawk l-elezzjonijiet presidenzjali ħielsa u ġusti kienu pass importanti fil-proċess ta’ tranżizzjoni demokratika;

C.  billi fl-14 ta' Ġunju 2012 il-Qorti Kostituzzjonali Suprema tal-Eġittu ddikjarat li l-elezzjonijiet parlamentari tal-2012 ma kinux kostituzzjonali u li terz mir-rebbieħa ma kinux eletti legalment, kif ukoll annullat il-Liġi dwar l-Esklużjoni Politika;

D.  billi fit-22 ta' Novembru 2012, tmint ijiem wara l-konklużjoni tal-laqgħa tat-Task Force UE-Eġittu u ġurnata wara l-ftehim ta’ waqfien mill-ġlied bejn l-Iżrael u l-Hamas, li l-Eġittu kien l-intermedjarju għall-konklużjoni tiegħu, il-President Morsi ħareġ Dikjarazzjoni Kostituzzjonali li permezz tagħha, inter alia, qiegħed il-Presidenza lil hinn mill-kontroll ġudizzjarju; billi, jiem wara, il-President annulla dik id-dikjarazzjoni, iżda dimostrazzjonijiet dejjem akbar kienu diġà qed isiru;

E.  billi l-istituzzjonijiet ġudizzjarji u l-imħallfin għadhom iħabbtu wiċċhom ma’ pressjoni, attakki, intimidazzjoni u indħil minn diversi atturi u forzi politiċi fl-Eġittu; billi, f'Novembru 2012, il-Qorti Kostituzzjonali issospendiet ħidmietha minħabba l-assedju tas-sede tagħha min-naħa tal-partitarji tal-President u l-alleati tagħhom; billi t-tkeċċija tal-prosekutur ġenerali f'Ottubru 2012 u l-ħatra tas-suċċessur tiegħu ħolqu kritika qawwija u protesti minn imħallfin, uffiċjali ġudizzjarji u oħrajn; billi din l-interferenza fil-ġudikatura tnawwar il-fiduċja tal-popolazzjoni Eġizzjana fl-ekwità u l-imparzjalità tas-sistema legali;

F.  billi fit-30 ta' Novembru 2012 l-Assemblea Kostitwenti adottat l-abbozz ta’ Kostituzzjoni; billi dan ġie approvat fil-15 u t-22 ta' Diċembru 2012 permezz ta’ referendum, b’63,8 % tal-voti favur, iżda bil-parteċipazzjoni ta’ 32,9 % biss tal-votanti; billi l-proċess kostituzzjonali u l-adozzjoni antiċipata tal-kostituzzjoni l-ġdida, minflok ma ħolqu kunsens, komplew jgħarrqu l-qasmiet interni fis-soċjetà Eġizzjana; billi bosta fl-Eġittu u lil hinn minnu esprimew tħassib dwar diversi artikoli tal-kostituzzjoni l-ġdida, inkluż l-istatus tax-Sharia fil-leġiżlazzjoni domestika, l-indipendenza tal-ġudikatura u r-rwol tal-qrati militari, il-libertajiet fundamentali, u d-drittijiet tan-nisa;

G.  billi elezzjonijiet parlamentari ġodda ġew skedati għall-aħħar ta’ April 2013; billi l-Kumitat Suprem għall-Elezzjonijiet fl-Eġittu aċċetta erba' organizzazzjonijiet mhux governattivi sabiex ikunu “xhieda” tal-elezzjonijiet, kif ukoll l-Unjoni Ewropea, il-Lega tal-Istati Għarab u l-Unjoni Afrikana; billi fit-18 ta' Frar 2013 il-Qorti Kostituzzjonali Suprema ddikjarat li bosta artikoli ta’ din il-liġi ma kinux kostituzzjonali u talbet li l-Kunsill tax-Shura jemendahom; billi l-forzi tal-oppożizzjoni mmexxija mill-Front għas-Salvazzjoni Nazzjonali, li jipprotestaw kontra n-nuqqas ta’ garanziji legali għal elezzjonijiet ħielsa u ġusti, ħabbru bojkott tal-elezzjonijiet parlamentari li ġejjin; billi fis-7 ta' Marzu 2013 il-Kummissjoni Elettorali Eġizzjana ssospendiet l-elezzjonijiet parlamentari li ġejjin wara deċiżjoni mill-Qorti Amministrattiva tal-Kajr li twaqqafhom, minħabba li l-Kunsill tax-Shura wara li kien emenda l-liġi elettorali ma kienx irritornaha lill-Qorti Kostituzzjonali Suprema għal rieżami finali;

H.  billi, wara skontri vjolenti bejn manifestanti u l-forzi tas-sigurtà, li wasslu għal għexieren ta’ mwiet, lejlet it-tieni anniversarju tar-Rivoluzzjoni tal-25 ta' Jannar u fil-ġimgħat ta’ wara, li ġew ikkaġunati miż-żieda fl-illegalità fl-Eġittu, id-deklin enormi tal-ekonomija Eġizzjana u l-għexieren ta’ sentenzi ta' mewt kontra persuni ċivili involuti fir-rewwixti fatali tal-futbol f'Port Said fl-2012, il-President Morsi ħabbar stat ta' emerġenza f'bosta bliet Eġizzjani, b’tali mod li l-forzi militari wissew dwar il-possibbiltà ta' “kollass tal-Istat”; billi fit-30 ta' Jannar 2013 mexxejja tal-oppożizzjoni għamlu talba konġunta lill-Predient Morsi biex itemm il-vjolenza kontra d-dimostranti, jifforma gvern ta’ unità nazzjonali u jibda djalogu nazzjonali ġenwin, bħala l-uniku mezz biex jingħelbu l-qasmiet u t-tensjonijiet politiċi u soċjali tal-lum; billi l-President Morsi rrifjuta s-sejħiet għal gvern ta' unità; billi, fis-26 ta’ Frar 2013, il-President Morsi vara djalogu nazzjonali li ġie bbojkottjat minn forzi ewlenin tal-oppożizzjoni;

I.  billi 42 persuna, fosthom żewġ uffiċjali tal-pulizija, mietu fi skontri wara li qorti rrakkomandat, fis-26 ta' Jannar 2013, li 21 resident ta' Port Said jingħataw piena tal-mewt għal qtil wara logħba futbol ta' sena qabel; billi fid-9 ta' Marzu 2013 din is-sentenza ġiet ikkonfermata, u ngħata verdett kontra t-52 imputat ieħor; billi fir-riżoluzzjoni tiegħu tas-16 ta' Frar 2012 il-Parlament Ewropew talab li ssir inkjesta indipendenti dwar il-ġrajjiet li wasslu għat-traġedja, u li dawk responsabbli jitressqu quddiem il-ġustizzja; billi l-Unjoni Ewropea hija kontra l-użu tal-piena kapitali f’kull każ u f’kull ċirkostanza u appellat konsistentement għall-abolizzjoni universali tagħha sabiex tipproteġi d-dinjità tal-bniedem;

J.  billi t-tensjonijiet politiċi li dejjem qed jiżdiedu komplew isaħħu l-polarizzazzjoni interna fi ħdan is-soċjetà Eġizzjana u qed iwasslu għal protesti kontinwi u konfrontazzjonijiet vjolenti fit-toroq, li jinvolvu arresti arbitrarji, intimidazzjoni, ħtif tal-persuni u tortura; billi każijiet ta’ użu eċċessiv tal-forza u l-vjolenza kontra dimostranti paċifiċi mill-pulizija, il-forzi tas-sigurtà u gruppi mhux identifikati spiss jibqgħu mingħajr kastig; billi s-sigurtà u l-ordni pubbliku għandhom jinżammu b’rażan u bir-rispett sħiħ tad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali;

K.  billi l-opinjoni pubblika fl-Eġittu tikkritika bil-qawwi r-restrizzjonijiet fuq il-libertà ta' espressjoni; billi l-kodiċi penali u l-kostituzzjoni li għadha kemm ġiet adottata jistgħu jillimitaw il-libertà tal-espressjoni b’mod gravi, sew online kif ukoll offline; billi l-libertajiet ċivili u l-libertajiet diġitali jabilitaw id-drittijiet univerali tal-bniedem u għandhom jitħarsu f’kull waqt; billi l-vjolenza fiżika u l-fastidju kontra l-ġurnalisti żdiedu b’mod sinifikanti; billi nbdew diversi proċedimenti legali kontra l-midja tal-oppożizzjoni talli insultaw lill-President; billi għadhom għaddejjin prosekuzzjonijiet kriminali kontra ġurnalisti, partikolarment mill-midja tal-oppożizzjoni, u kontra kummidjanti bħal Gamal Fahmy, Bassem Youssef u Okasha Tawfiq; billi ġie rrapurtat li tressqu 24 kawża għal insulti lill-President; billi l-għadd ta' kawżi dwar atti blasfemi żdied minn meta nħatar il-President Morsi;

L.  billi l-abbozz ta’ Liġi dwar il-Protezzjoni tad-Dritt ta’ Dimostrazzjoni Paċifika f’Postijiet Pubbliċi jillimita serjament id-dritt ta' assemblea pubblika paċifika;

M.  billi n-nisa Eġizzjani jinsabu f’sitwazzjoni partikolarment vulnerabbli fil-perjodu ta’ tranżizzjoni attwali; billi, skont rapporti mill-organizzazzjonijiet Eġizzjani u internazzjonali tad-drittijiet tal-bniedem, dimostranti nisa spiss ikunu soġġetti għal vjolenza, attakki sesswali, testijiet tal-verġinità u forom oħra ta’ trattament degradanti mill-forzi tas-sigurtà, filwaqt li attivisti tad-drittijiet tan-nisa jħabbtu wiċċhom ma’ theddid u fastidju; billi n-nisa xehdu żviluppi li xeħtuhom lura bil-kbir fil-qasam tal-parteċipazzjoni politika; billi saret kritika min-naħa tal-Kunsill Nazzjonali għan-Nisa (NCW) u s-soċjetà ċivili dwar is-silenzju tal-awtoritajiet, li ma kkundannawx il-vjolenza mġarrba min-nisa, u b'hekk taw sinjal ħażin dwar ir-rispett tad-drittijiet tan-nisa min-naħa tal-Eġittu;

N.  billi s-soċjetà ċivili Eġizzjana u NGOs internazzjonali jaffaċċjaw pressjoni enormi u diffikultajiet kbar meta joperaw fl-Eġittu; billi bosta abbozzi tal-Liġi l-ġdida dwar l-Assoċjazzjonijiet u l-Fundazzjonijiet Ċivili qajmu tħassib fost attivisti tas-soċjetà u organizzazzjonijiet ċivili minħabba li jimponu restrizzjoniiet stretti fuq il-finanzjament tal-NGOs, partikolarment minn sorsi barranin, jagħtu lok għal sorveljanza invadenti mill-awtoritajiet u jillimitaw kull forma ta' attività u organizzazzjoni soċjali; billi jillimitaw ukoll żjarat ta' tiftix tal-fatti u attivitajiet essenzjali oħra fl-Eġittu kollu, u b’hekk fil-prattika ma jħallux lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jagħmlu xogħolhom;

O.  billi l-UE hija l-ewwel sieħba ekonomika tal-Eġittu u s-sors ewlenja ta’ investiment barrani u ta' kooperazzjoni fl-iżvilupp; billi fit-13 u l-14 ta' Novembru 2012 it-Task Force UE-Eġittu ltaqa' fil-Kajr, taħt il-kopresidenza tar-RGħ/VP u l-Ministru tal-Affarijiet Barranin Eġizzjan Kamel Amr, u laħaq qbil dwar pakkett sostanzjali ta' għajnuna ekonomika u politika li jgħin lill-Eġittu fit-tranżizzjoni li għaddej minnha, b'total ta' kważi EUR 5 biljun fil-forma ta' self u għotjiet għall-2012-2013; billi l-għajnuna finanzjarja hi parzjalment bil-kundizzjoni li l-Eġittu jirnexxilu jiffinalizza qbil mal-Fond Monetarju Internazzjonali (FMI), kif ukoll dwar id-drittijiet tal-bniedem, id-demokrazija u l-governanza ekonomika; billi huwa ta' importanza kruċjali għall-Eġittu li jonora dawn l-impenji u li l-Unjoni Ewropea tħaffef l-għoti tal-appoġġ tagħha;

P.  billi t-Task Force enfasizzat l-impenn tagħha favur il-promozzjoni u r-rispett tad-drittijiet tal-bniedem, inklużi d-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn is-sessi bl-għan li n-nisa jkollhom emanċipazzjoni fl-oqsma kollha, il-libertà ta’ espressjoni u assoċjazzjoni, u l-libertà ta' reliġjon jew twemmin, u kkundannat il-forom kollha ta’ inċitament għall-mibegħda, l-intolleranza, l-ostilità jew il-vjolenza abbażi tar-reliġjon;

Q.  billi s-suċċess tal-Politika Ewropea tal-Viċinat, kif ukoll tar-riformi fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem, u speċifikament id-drittijiet tan-nisa, se jiddependi fuq l-involviment tas-soċjetà ċivili fl-implimentazzjoni tal-politiki rilevanti;

R.  billi s-sitwazzjoni ekonomika Eġizzjana qiegħda fi stat ħażin ħafna, fejn ir-riżervi tal-valuta barranija jinsabu f'livell baxx ħafna u l-lira Eġizzjana tinsab fir-rata l-iżjed baxxa tagħha mill-2004 “l hawn; billi t-titjib ekonomiku tal-pajjiz se jiddependi fuq l-istabbiltà politika u soċjali fit-tul; billi l-Eġittu għaddej minn perjodu kritiku ta' tranżizzjoni demokratika u qed jaffaċċja ħafna sfidi u diffikultajiet f'dan il-proċess; billi din it-tranżizzjoni għandha tkun ibbażata fuq il-valuri ewlenin tal-ġustizzja soċjali, ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali, l-istat tad-dritt, u governanza tajba;

S.  billi r-ritorn tal-assi misruqa mir-reġim ta' qabel, lil hinn mis-sinifikat ekonomiku tiegħu, jista’ jikkontribwixxi għall-ksib ta' sens ta' ġustizzja u ta' responsabbiltà għall-poplu Eġizzjan u għalhekk huwa kwistjoni politika ewlenija ta' importanza simbolika kbira fir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Eġittu; billi minn Marzu 2011, 19-il persuna responsabbli għall-miżapproprjazzjoni ta’ fondi statali Eġizzjani, inkluż l-ex President Mubarak, kellhom l-assi tagħhom iffriżati fl-UE; billi l-Kunsill adotta regolament ġdid fis-26 ta’ Novembru 2012 maħsub biex jiffaċilita r-ritorn ta’ dawn il-fondi miżapproprjati; billi t-Task Force qabel li jiffinalizza, fi żmien tliet xhur, pjan direzzjonali li jista’ jinkludi t-twaqqif ta’ grupp ta’ rkupru tal-assi kkordinat mis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna ;

1.  Jesprimi s-solidarjetà tiegħu mal-poplu Eġizzjan f'dan il-perjodu kruċjali ta' tranżizzjoni demokratika fil-pajjiż; jistieden lill-awtoritajiet Eġizzjani sabiex jiżguraw ir-rispett sħiħ tad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali, inkluża l-libertà ta' espressjoni, assoċjazzjoni u assemblea paċifika, il-libertà tal-istampa u l-midja, id-drittijiet tan-nisa, il-libertà ta' reliġjon, tal-kuxjenza u l-ħsieb, il-ħarsien tal-minoranzi u l-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni bbażata fuq l-orjentament sesswali, u sabiex jiżguraw l-istat tad-dritt, is-separazzjoni tas-setgħat, l-indipendenza tal-ġudiktura u l-proċess legali, u l-ġlieda kontra l-impunità, billi dawn huma komponenti essenzjali ta' soċjetà ħielsa u demokratika;

2.  Jesprimi t-tħassib serju tiegħu dwar il-polarizzazzjoni interna li dejjem qed tiżdied fis-soċjetà Eġizzjana u l-inċidenti vjolenti kontinwi; ifakkar lill-awtoritajiet statali Eġizzjani u l-forzi tas-sigurtà dwar id-dmir tagħhom sabiex jirrestawraw u jiżguraw is-sigurtà u l-ordni fil-pajjiż; iħeġġeġ lill-atturi politiċi kollha biex juru trażżin bil-għan li tiġi evitata aktar il-vjolenza, fl-aħjar interessi tal-pajjiż; jitlob ukoll li jsiru investigazzjonijiet serji, imparzjali u trasparenti dwar qtil, tortura, trattament degradanti u fastidju ta’ dimostranti paċifiċi, b'attenzjoni speċjali għan-nisa, u li dawk responsabbli jitressqu quddiem il-ġustizzja; iħeġġeġ lill-awtoritajiet biex jaġixxu bi qbil strett mal-istandards internazzjonali; jiddispjaċih profondament minħabba l-għadd konsiderevoli ta’ mwiet u l-għadd kbir ta' korrimenti li rriżultaw mill-iskontri reċenti, u jestendi l-kondoljanzi tiegħu lill-familji tal-vittmi;

3.  Itenni l-pożizzjoni soda u ta’ prinċipju tal-UE kontra l-piena kapitali u jitlob moratorju sħiħ fuq kwalunkwe eżekuzzjoni ta’ sentenza tal-mewt fl-Eġittu; iħeġġeġ lill-Eġittu sabiex jirratifika t-Tieni Protokoll Fakultattiv għall-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi tal-1966, bil-għan li tiġi abolita l-piena tal-mewt; jitlob li s-sentenzi tal-mewt mgħoddija fis-26 ta’ Jannar 2013 lill-21 partitarju tal-klabb tal-futbol Al-Masry jiġu kommutati;

4.  Jinnota d-deċiżjoni milħuqa mill-kummissjoni elettorali Eġizzjana li tikkanċella l-elezzjonijiet parlamentari li ġejjin, u jistieden lill-Gvern Eġizzjan juża dan il-perjodu biex jistabbilixxi proċess politiku inklużiv ibbażat fuq il-konsensus u s-sjieda konġunta, permezz ta' djalogu ġenwin nazzjonali bil-parteċipazzjoni sinifikanti tal-forzi politiċi demokratiċi kollha; jitolob lill-forzi politiċi kollha fl-Eġittu biex jaħdmu flimkien f'din id-direzzjoni; iħeġġeġ lill-UE u l-Istati Membri tagħha biex ikomplu jappoġġjaw u jgħinu lill-awtoritajiet, il-partiti politiċi u s-soċjetà ċivili Eġizzjani fl-isforzi tagħhom biex jintlaħaq dan l-objettiv; jilqa' l-istedina maħruġa mill-awtoritajiet Eġizzjani lill-UE biex tkun xhieda tal-elezzjonijiet parlamentari li ġejjin, minkejja l-fatt li l-elezzjonijiet tħassru; itenni l-offerta tiegħu li jibgħat missjoni ta' osservazzjoni bir-reqqa tal-proċess elettorali;

5.  Jesprimi allarm dwar iż-żieda fil-vjolenza kontra n-nisa, b'mod partikolari d-dimostranti nisa u attivisti tad-drittijiet tan-nisa, u n-nuqqas min-naħa tal-awtoritajiet li jipprevjenu u jikkundannaw din il-vjolenza jew li jżommu responsabbli lil dawk li jwettquha; jistieden lill-President Morsi, kif ukoll il-mexxejja tal-partiti li qed jiggvernaw u dawk fl-oppożizzjoni, sabiex jeżerċitaw tmexxija politika qawwija ħalli jaffrontaw il-vjolenza fuq bażi sesswali, u sabiex jiżguraw li l-inċidenti kollha ta' aggressjoni u fastidju sesswali fuq in-nisa jiġu investigati b'mod effettiv, u dawk li jwettqu din il-vjolenza jitressqu quddiem il-ġustizzja u jiżguraw li l-vittmi jirċievu kumpens adegwat; iħeġġeġ lill-President Morsi sabiex jindirizza din il-vjolenza u d-diskriminazzjoni kronika kontra n-nisa billi jadotta l-leġiżlazzjoni kontra l-fastidju proposta mill-attivisti favur id-drittijiet tan-nisa; jistieden lill-awtoritajiet Eġizzjani sabiex jikkundannaw kull forma ta' vjolenza u aggressjoni kontra n-nisa; iħeġġeġ lill-gvern biex jippromwovi u jappoġġja l-parteċipazzjoni politika tan-nisa billi jreġġa’ lura t-tendenza negattiva attwali f’dan il-qasam;

6.  Jistieden lill-awtoritajiet Eġizzjani sabiex jirriformaw il-forzi tal-pulizija u tas-sigurtà, sabiex jabolixxu kull liġi li tippermetti l-użu mingħajr limitu tal-vjolenza mill-forzi tal-pulizija u tas-sigurtà kontra l-persuni ċivili; jenfasizza l-ħtieġa li jiġi żviluppat, fi djalogu u konsultazzjoni mas-soċjetà ċivili, qafas legali xieraq biex jiżgura d-dritt għal dimostrazzjonijiet paċifiċi u assemblea pubblika paċifika u biex jiżgura li organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili joperaw mingħajr limitazzjonijiet bla bżonn u jibbenefikaw minn għajnuna minn sorsi barranin;

7.  Jesprimi l-appoġġ sħiħ tiegħu għall-impenn muri mill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u għax-xogħol ta' importanza u ta' kwalità għolja li jwettqu biex jippromovu l-paċi, id-demokrazija u d-drittijiet tal-bniedem u jitlob waqfien immedjat ta’ kull pressjoni, intimidazzjoni jew fastidju kontra t-trejdjunjins, ġurnalisti u bloggers;

8.  Jinsab imħasseb dwar il-qagħda tal-ġudikatura Eġizzjana; jitlob lill-Gvern Eġizzjan u l-forzi politiċi tal-pajjiż sabiex jirrispettaw, jappoġġjaw u jippromwovu b'mod sħiħ l-indipendenza u l-integrità tal-istituzzjonijiet ġudizzjarji fl-Eġittu; jenfasizza l-ħtieġa li titkompla r-riforma tas-sistema tal-ġustizzja kriminali sabiex jiġi żgurat qafas legali xieraq li jindirizza l-impunità u t-tortura u jipproteġi d-drittijiet tal-bniedem; jinkoraġġixxi lill-awtoritajiet Eġizzjani biex jibdew proċess ġenwin ta’ ġustizzja tranżizzjonali bil-għan li jiżguraw li tittieħed responsabilità għall-vjolazzjonijiet tad-drittijiet tal-bniedem imwettqa qabel, waqt u wara r-rivoluzzjoni tal-2011;

9.  Jesprimi t-tħassib tiegħu dwar ir-restrizzjonijiet fuq il-libertà tat-twemmin, tal-kuxjenza u dik reliġjuża; jilqa’, f’dan il-kuntest, il-ħolqien, fit-18 ta’ Frar 2013, ta’ Kunsill Eġizzjan ta’ Knejjes, magħmul minn ħamsa mill-akbar denominazzjonijiet Kristjani fil-pajjiż u b’mandat li jinkludi l-promozzjoni ta’ djalogu Musulman-Kristjan; jemmen li għandhom isiru sforzi biex ireġġgħu lura l-marea ta’ emigrazzjoni Kristjana mill-Eġittu, li mhux biss thedded l-eżistenza kontinwa ta’ waħda mill-eqdem komunitajiet Eġizzjani, iżda wkoll tagħmel ħsara lill-ekonomija Eġizzjana, bi professjonisti mħarrġa jitilqu mill-pajjiż;

10.  Jitlob lill-awtoritajiet Eġizzjani sabiex jiffirmaw u jirratifikaw l-Istatut ta' Ruma li jistabbilixxi l-Qorti Kriminali Internazzjonali fl-Aja u li ma jistidnux lil dawk il-kapijiet ta' Stat li għalihom il-Qorti Kriminali Internazzjonali tkun ħarġet mandat ta' arrest;

11.  Jesprimi l-appoġġ qawwi tiegħu għal riformi li jwasslu għad-demokrazija, l-istat tad-dritt u l-ġustizzja soċjali fl-Eġittu kif espress mill-poplu Eġizzjan; itenni s-sejħa tiegħu biex issir evalwazzjoni dwar il-possibbiltà li jitneħħa l-istat ta' emerġenza fil-pajjiż kollu; jitlob it-tmiem immedjat tal-prosekuzzjoni tal-persuni ċivili fil-qrati militari;

12.  Itenni t-tħassib kontinwu tiegħu dwar il-kuntrabandu u t-traffikar tal-bnedmin u dwar is-sitwazzjoni tal-immigranti irregolari fil-pajjiż, partikolarment fir-reġjun tas-Sinaj; jitlob lill-awtoritajiet Eġizzjani biex jintensifikaw aktar l-isforzi tagħhom ħalli jindirizzaw dawn il-kwistjonijiet, mhux l-anqas billi jimplimentaw leġiżlazzjoni sħiħa nazzjonali u billi jagħtu lill-aġenziji tan-NU u l-organizzazzjonijiet tad-drittijiet tal-bniedem aċċess sħiħ għall-individwi kkonċernati f’Sinaj;

13.  Jinsab imħasseb ħafna dwar is-sitwazzjoni ekonomika fl-Eġittu li sejra lura b’rata mgħaġġla u n-negozjati mtawla fuq ftehim ta’ self mal-FMI; jilqa’ l-isforzi mġedda tal-gvern biex ikompli dawn in-negozjati; iħeġġeġ l-iżvilupp ta' kooperazzjoni ekonomika bejn l-UE u l-Eġittu, bit-titjib tad-djalogu bilaterali dwar ir-riforma ekonomika, bħala pass importanti lejn il-bini tal-fiduċja fost l-investituri;

14.  Iħeġġeġ lir-RGħ/VP u l-Kummissjoni sabiex jiżviluppaw il-prinċipju “aktar għal aktar” b'attenzjoni partikolari dwar is-soċjetà ċivili, id-drittijiet tan-nisa u d-drittijiet tal-minoritajiet, b'mod iżjed koerenti u prattiku, li jinkludi kundizzjonijiet u parametri ta' riferiment ċari jekk il-Gvern Eġizzjan jitbiegħed mir-riformi demokratiċi u r-rispett għad-drittijiet u l-libertajiet tal-bniedem, u bħala sies tal-Politika Ewropea riveduta tal-Viċinat, fir-relazzjonijiet tal-UE mal-Gvern Eġizzjan, mingħajr ma jiġi gġenerat effett negattiv fuq il-kundizzjonijiet ta’ għajxien tal-popolazzjoni tal-pajjiż;

15.  Iħeġġeġ lir-RGħ/VP sabiex tinsisti li l-awtoritajiet Eġizzjani u l-President Morsi josservaw l-impenji tagħhom li jirrispettaw id-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali; jistieden lill-UE sabiex ma tati l-ebda appoġġ baġitarju lill-awtoritajiet Eġizzjani jekk ma jsir l-ebda progress sostanzjali fir-rigward tar-rispett tad-drittijiet u l-libertajiet tal-bniedem, il-governanza demokratika u l-istat tad-dritt;

16.  Jesprimi l-appoġġ sħiħ tiegħu għal iżjed kooperazzjoni bejn l-UE u l-Eġittu, fil-kuntest tal-Ftehim ta' Assoċjazzjoni u l-pjanijiet ta' azzjoni tiegħu, tal-kontinwazzjoni b'suċċess tat-Task Force UE-Eġittu, ta' djalogi regolari dwar id-drittijiet tal-bniedem, ta' żieda fil-kooperazzjoni kummerċjali, ta' iżjed mobilità għall-Eġizzjani, b'mod partikolari għall-istudenti, lejn l-UE, tan-negozjat ta' Ftehim ta' Kummerċ Ħieles Profond u Komprensiv jew tal-integrazzjoni futura tas-suq;

17.  Iħeġġeġ lill-UE u lill-Istati Membri tagħha biex jagħmlu sforzi sinifikanti ulterjuri mmirati sabiex jiffaċilitaw ir-ritorn tal-assi miżapproprjati misruqa mir-reġim ta’ qabel lill-poplu tal-Eġittu; jitlob, f'dan il-kuntest, li l-UE tistabbilixxi grupp ta’ investigaturi, avukati u prosekuturi mill-Istati Membri tagħha u pajjiżi oħra Ewropej sabiex iwasslu l-appoġġ legali u assistenza lill-awtoritajiet Eġizzjani f'dan il-proċess;

18.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lir-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta' Sigurtà/Viċi President tal-Kummissjoni, lill-parlamenti u lill-gvernijiet tal-Istati Membri u lill-awtoritajiet Eġizzjani.

(1) Testi adottati, P7_TA(2012)0064. (2) Testi adottati, P7_TA(2012)0092.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 dwar it-theddidiet nukleari u d-drittijiet tal-bniedem fir-Repubblika Demokratika Popolari tal-Korea (2013/2565(RSP))

P7_TA(2013)0096 RC-B7-0132/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu dwar ir-Repubblika Demokratika Popolari tal-Korea (RDPK),

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill Affarijiet Barranin tat-18 ta' Frar 2013 dwar ir-RDPK,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet 1718 (2006), 1874 (2009), 2087 (2013), 2094 (2013), 825 (1993), 1540 (2004), 1695 (2006) u 1887 (2009) tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU,

–  wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-istrumenti internazzjonali kollha rilevanti tad-drittijiet tal-bniedem, inkluż l-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi, adottati u ratifikati mir-RDPK,

–  wara li kkunsidra l-Konvenzjoni kontra t-Tortura u Trattamenti jew Pieni Oħra Krudili, Inumani jew Degradanti tal-1984,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet rilevanti tal-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-NU, partikolarment dik adottata b'kunsens fid-19 ta' Marzu 2012 dwar is-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fir-Repubblika Demokratika Popolari tal-Korea,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-1 ta' Frar 2013 ta' Marzuki Darusman, Rapporteur Speċjali tan-NU għas-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fir-Repubblika Demokratika Popolari tal-Korea,

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 110(2) u (4) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.  billi l-Kunsill tal-Unjoni Ewropea u l-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU kkundannaw is-'satellita' mtellgħa mir-RDPK fit-12 ta' Diċembru 2012, bl-użu ta' teknoloġija tal-missili balistiċi, u t-test nukleari mwettaq fit-12 ta' Frar 2013, li b'mod ċar jikser l-obbligi internazzjonali fl-ambitu tar-riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU u joħloq theddida għall-paċi u s-sigurtà reġjonali u internazzjonali;

B.  billi l-proliferazzjoni tal-armi nukleari, kimiċi u bijoloġiċi u l-vetturi tagħhom jirrappreżentaw theddida għall-paċi u s-sigurtà internazzjonali; billi r-RDPK rtirat mit-Trattat ta' Nonproliferazzjoni (TNP) fl-2003 u ilha twettaq testijiet nukleari sa mill-2006, filwaqt li fl-2009 ddikjarat uffiċjalment li żviluppat arma nukleari; billi l-iżvilupp ta' programmi illegali nukleari u ta' missili balistiċi jikkostitwixxi sfida għar-reġim internazzjonali ta' nonproliferazzjoni nukleari u joħloq ir-riskju li t-tensjonijiet reġjonali jaggravaw;

C.  billi dan ma jgħinx l-objettiv mistqarr tar-RDPK li ttejjeb is-sigurtà tagħha; billi r-RDPK, bl-ekonomija tagħha kkonċentrata fuq l-armata, għadha 'l bogħod ħafna milli tilħaq l-objettiv mistqarr tagħha li ssir nazzjon b'saħħtu u għani, u minflok kompliet tiżola u tfaqqar dejjem aktar lill-poplu tagħha permezz tal-kisba ta' armi ta' qerda massiva u l-vetturi tagħhom;

D.  billi r-RDPK reċentement irtirat mit-Trattat ta' Armistizju Korean mar-Repubblika tal-Korea, u qatgħet il-linja ta' kuntatt dirett bejn Pjongjang u Seul; billi l-Peniżola Koreana ilha għexieren ta' snin tiffaċċa tensjonijiet u konfrontazzjonijiet militari; billi l-UE tappoġġa bil-qawwa l-idea tad-denuklearizzazzjoni tal-Peniżola Koreana, u tqis li hu essenzjali għall-paċi u l-istabbiltà fir-reġjun li jissuktaw it-Taħditiet bejn is-Sitt Partijiet,

E.  billi r-reġim tar-RDPK ma kkooperax man-Nazzjonijiet Uniti u rrifjuta r-riżoluzzjonijiet kollha tal-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-drittijiet tal-bniedem fil-Korea ta' Fuq; billi naqas milli jikkoopera mar-Rapporteur Speċjali tan-NU għas-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fil-pajjiż, u rrifjuta kull assistenza offruta mill-Kummissarju Għoli tan-Nazzjonijiet Uniti għad-Drittijiet tal-Bniedem;

F.  billi l-UE hi difensur u promotur tad-drittijiet tal-bniedem u d-demokrazija fid-dinja; billi s-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem u umanitarja fir-RDPK għadha allarmanti ħafna; billi l-Gvern tar-RDPK ma jippermettix oppożizzjoni politika organizzata, elezzjonijiet liberi u ġusti, midja ħielsa, libertà reliġjuża, libertà ta' assoċjazzjoni, negozjar kollettiv jew moviment liberu;

G.  billi s-sistema ġudizzjarja hi sottomessa għall-Istat, filwaqt li l-piena kapitali hija fis-seħħ għal firxa wiesgħa ta' delitti kontra l-Istat u hi perjodikament estiża permezz tal-Kodiċi Kriminali, u ċ-ċittadini, inkluż it-tfal, huma furzati jattendu għall-eżekuzzjonijiet pubbliċi; billi l-awtoritajiet statali tar-RDPK sistematikament iwettqu eżekuzzjonijiet extraġudizzjarji, detenzjonijiet arbitrarji u għejbien ta' persuni, fosthom anke fil-forma ta' ħtif ta' ċittadini barranin, filwaqt li internaw aktar minn 200 000 persuna f'ħabsijiet u f'kampijiet ta' 'riedukazzjoni';

H.  billi l-poplu tar-RDPK ilu għexieren ta' snin espost għas-sottożvilupp, b'assistenza sanitarja skarsa u livelli għolja ta' malnutrizzjoni materna u infantili, f'kuntest ta' iżolament politiku u ekonomiku, diżastri naturali rikorrenti u żidiet internazzjonali fil-prezz tal-prodotti tal-ikel u tal-karburanti; billi partijiet kbar tal-popolazzjoni qed ibatu l-ġuħ u huma, fil-parti l-kbira, dipendenti fuq l-għajnuna tal-ikel internazzjonali; billi l-iskarsezza massiva tal-ikel u l-karistija għandhom implikazzjonijiet sinifikanti għal firxa wiesgħa ta' drittijiet tal-bniedem; billi għexieren ta' eluf ta' Nord Koreani ħallew pajjiżhom minħabba l-ġuħ u r-repressjoni mifruxa, u ħarbu lejn iċ-Ċina;

Theddidiet nukleari

1.  Jikkundanna t-testijiet nukleari u l-attivitajiet ta' missili mwettqa mir-RDPK u jħeġġiġha ttemm kwalunkwe azzjoni ta’ provokazzjoni billi tissospendi l-attivitajiet kollha relatati mal-programm tagħha ta' missili balistiċi u tabbanduna, għalkollox u b'mod irriversibbli, il-programmi nukleari eżistenti; jistieden lir-RDPK tiffirma u tirratifika t-Trattat dwar il-Projbizzjoni Totali ta' Provi Nukleari (CTBT) mingħajr dewmien;

2.  Jikkundanna t-tħabbira uffiċjali min-naħa tar-RDPK li l-pajjiż jirriżerva d-dritt li jwettaq attakk nukleari preventiv; jistieden lir-RDPK tirrispetta l-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti li tobbliga lill-Membri tagħha jastjenu mit-theddid jew mill-użu tal-forza kontra kwalunkwe Stat ieħor;

3.  Jiddeplora l-fatt li r-RDPK rtirat mill-patt ta' nonaggressjoni mar-Repubblika tal-Korea, għalqet il-linja ta' komunikazzjoni diretta tagħha ma' Seul u għalqet ukoll il-punt ta' qsim komuni fil-fruntiera bejn iż-żewġ pajjiżi, filwaqt li poġġiet lit-truppi tal-ewwel linja tagħha fuq allerta ta' gwerra potenzjali; Jilqa' t-tisħiħ addizzjonali tas-sanzjonijiet mill-Kunsill u mill-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU permezz tal-vot tas-7 ta' Marzu 2013 wara l-aktar test nukleari reċenti; jistieden lir-RDPK tagħżel triq aktar kostruttiva billi tipparteċipa mal-komunità internazzjonali, għax din hi t-triq li tista' twassal għal stabilità reġjonali u għal titjib fil-benessri tal-poplu Nord Korean;

4.  Iħeġġeġ lir-RDPK terġa' tistabbilixxi l-impenji preeżistenti tagħha favur moratorja fuq it-tlugħ ta' missili u terġa' tissieħeb fit-Trattat ta' Nonproliferazzjoni, li hu l-ġebla tax-xewka tar-reġim ta' nonproliferazzjoni nukleari u l-pedament tal-isforzi għad-diżarm nukleari u l-użu paċifiku tal-enerġija nukleari; jenfasizza l-ħtieġa li jiġu intensifikati l-isforzi biex jissaħħaħ it-Trattat dwar in-Nonproliferazzjoni tal-Armi Nukleari; ifakkar id-dikjarazzjoni finali tal-Konferenza għar-Reviżjoni tat-Trattat ta' Nonproliferazzjoni 2010 li tesprimi 'tħassib kbir dwar il-konsegwenzi katastrofiċi ta' kwalunkwe użu ta' armi nukleari' u terġa' tafferma 'l-ħtieġa li l-Istat kollha f'kull waqt jikkonformaw mad-dritt internazzjonali applikabbli, inkluż id-dritt umanitarju internazzjonali';

5.  Jafferma x-xewqa tiegħu għal soluzzjoni diplomatika u politika għall-kwistjoni nukleari tar-RDPK; itenni l-appoġġ tiegħu għat-Taħdidiet bejn is-Sitt Partijiet u jitlob li dawn jissuktaw; iħeġġeġ lill-parteċipanti kollha fit-Taħditiet bejn Sitt Partijiet jintensifikaw l-isforzi tagħhom; jistieden lir-RDPK terġa' timpenja ruħha b'mod kostruttiv mal-komunità internazzjonali, u b'mod partikolari mal-membri tat-Taħditiet bejn is-Sitt Partijiet, sabiex taħdem favur paċi u siġurtà dejjiema f'peniżola Koreana ħielsa min-nukleari u bħala l-aħjar mezz kif jiġi żgurat ġejjieni aktar għani u stabbli għar-RDPK;

6.  Jistieden ir-Repubblika Popolari taċ-Ċina – membru permanenti tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU u s-sieħba kummerċjali ewlwenija tar-RDPK – teżerċita l-influwenza tagħha fuq ir-RDPK biex tiżgura li s-sitwazzjoni ma tkomplix teskala, u jinnota l-appoġġ tar-Repubblika Popolari taċ-Ċina għar-riżoluzzjoni 2094 (2013) tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU; jinnota l-kunsens fost il-membri tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU fir-reazzjoni tagħhom għat-test nukleari reċenti tar-RDPK;

7.  Jissottolinja f'dan il-kuntest il-bżonn ta' intensifikazzjoni tal-isforzi f'livell dinji lejn id-diżarm nukleari; jitlob għal miżuri provviżorji u ta' bini tal-fiduċja;

Drittijiet tal-bniedem

8.  Jesprimi t-tħassib serju tiegħu għad-deterjorament tas-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fir-RDPK, li ġiet deskritta mir-Rapporteurs Speċjali preċedenti u attwali tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Korea ta' Fuq bħala sitwazzjoni f'kategorija għaliha, distinta, mifruxa u sistematika, li possibilment hi ekwivalenti għal delitti kontra l-umanità; jistieden lir-RDPK tipparteċipa fi djalogu ġenwin mal-UE dwar id-drittijiet tal-bniedem;

9.  Jistieden lill-Gvern tar-RDPK jwettaq l-obbligi tiegħu fl-ambitu tal-istrumenti tad-drittijiet tal-bniedem li hi parti fihom, u biex jiżgura li l-organizzazzjonijiet umanitarji, osservaturi indipendenti tad-drittijiet tal-bniedem u r-Rapporteur Speċjali tan-NU dwar is-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fir-RDPK jkollhom aċċess għall-pajjiż u jingħataw il-kooperazzjoni meħtieġa;

10.  Jilqa' l-ħolqien ta' Kumitat ta' Inkjesta tan-NU dwar ir-RDPK, kif propost mill-UE u l-Ġappun;

11.  Jistieden lill-gvern jiddikjara moratorja fuq l-eżekuzzjonijiet kollha, bl-għan li l-piena kapitali tiġi abolita fil-ġejjieni qarib; jistieden lir-RDPK ttemm il-qtil extraġudizzjarju u l-għejbien imġiegħel, teħles lill-priġunieri politiċi u tippermetti liċ-ċittadini tagħha jivvjaġġaw liberament, kemm fil-pajjiż kif ukoll barra minnu; jistieden lill-RDPK tippermetti l-libertà tal-espressjoni u l-libertà tal-istampa għall-midja nazzjonali u internazzjonali, kif ukoll aċċess għall-internet mingħajr ċensura liċ-ċittadini kollha tagħha;

12.  Jesprimi t-tħassib partikolari tiegħu dwar il-gravità tas-sitwazzjoni tal-ikel li l-pajjiż qiegħed iħabbat wiċċu magħha u l-impatt tagħha fuq id-drittijiet ekonomiċi, soċjali u kulturali tal-popolazzjoni; jistieden lill-Kummissjoni tkompli l-programmi ta' għajnuna umanitarja u l-linji ta' komunikazzjoni eżistenti mar-RDPK, u biex tiżgura l-wasla sikura tagħhom lill-partijiet immirati tal-popolazzjoni; jistieden lill-awtoritajiet tal-RDPK jiżguraw l-aċċess liċ-ċittadini kollha għall-ikel u l-għajnuna umanitarja abbażi tal-ħtieġa, skont il-prinċipji umanitarji;

o
o   o

13.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Viċi President tal-Kummissjoni/Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta' Sigurtà, lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lir-Rappreżentant Speċjali tal-UE għad-Drittijiet tal-Bniedem, lill-Gvern tar-Repubblika Demokratika Popolari tal-Korea, lill-Gvern tar-Repubblika tal-Korea, lill-Gvern tar-Repubblika Popolari taċ-Ċina, lir-Rapporteur Speċjali tan-NU għas-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fir-RDPK u lis-Segretarju Ġenerali tan-NU.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 dwar ir-relazzjonijiet bejn l-UE u ċ-Ċina (2012/2137(INI))

P7_TA(2013)0097 A7-0434/2012

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-istabbiliment ta’ relazzjonijiet diplomatiċi bejn l-UE u ċ-Ċina f’Mejju 1975,

–  wara li kkunsidra l-qafas legali prinċipali għar-relazzjonijiet maċ-Ċina, jiġifieri l-Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni Ekonomika bejn il-KE u ċ-Ċina(1), iffirmat f'Mejju 1985, li jkopri r-relazzjonijiet ekonomiċi u kummerċjali u l-programm ta' kooperazzjoni bejn l-UE u ċ-Ċina,

–  wara li kkunsidra n-negozjati dwar Ftehim ġdid ta’ Sħubija u Kooperazzjoni li ilhom għaddejjin mill-2007,

–  wara li kkunsidra s-Sħubija Strateġika UE-Ċina mnedija fl-2003,

–  wara li kkunsidra d-djalogu politiku strutturat bejn l-UE u ċ-Ċina li ġie stabbilit b’mod formali fl-1994 u d-Djalogu Strateġiku ta’ Livell Għoli dwar kwistjonijiet strateġiċi u ta’ politika barranija li ġie stabbilit fl-2010,

–  wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Kunsill u lill-Parlament Ewropew tal-24 ta’ Ottubru 2006 bit-titolu “UE-Ċina: Imsieħba iktar mill-qrib, tkabbir tar-responsabbiltajiet’ (COM(2006)0631),

–  wara li kkunsidra d-dokument ta’ politika tal-Kummissjoni bit-titolu “Sħubija li qed timmatura: interessi u sfidi komuni fir-relazzjonijiet bejn l-UE u ċ-Ċina’ (COM(2003)0533), approvat mill-Kunsill Ewropew fit-13 ta’ Ottubru 2003,

–   wara li kkunsidra l-Linji gwida tal-Kunsill dwar il-Politika tal-Lvant tal-Asja,

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill Affarijiet Ġenerali u Relazzjonijiet Esterni bl-isem “Sħubija Strateġika UE-Ċina’ tal-11 u t-12 ta’ Diċembru 2006,

–  wara li kkunsidra d-Dokument ta’ Strateġija tal-Kummissjoni għaċ-Ċina 2007-2013, il-Programm Indikattiv Pluriennali 2011-2013, u r-reviżjoni ta’ nofs it-term 2010 tad-Dokument ta’ Strateġija u r-reviżjoni tal-Programm Indikattiv Pluriennali 2011-2013,

–  wara li kkunsidra l-ewwel dokument ta’ politika li qatt ħareġ miċ-Ċina dwar l-UE, maħruġ fit-13 ta’ Ottubru 2003,

–  wara li kkunsidra d-djalogu UE-Ċina dwar id-drittijiet tal-bniedem, imniedi fl-1995, u l-aħħar żewġ laqgħat tad-djalogu, it-30 laqgħa li saret f’Pekin fis-16 ta’ Ġunju 2011 u l-31 laqgħa li saret fi Brussell fid-29 ta’ Mejju 2012,

–  wara li kkunsidra l-kważi 60 djalogu settorjali li għaddejjin bħalissa bejn iċ-Ċina u l-Unjoni dwar, fost l-oħrajn, l-ambjent, il-politika reġjonali, l-impjiegi u l-affarijiet soċjali, u s-soċjetà ċivili,

–  wara li kkunsidra l-istabbiliment ta’ Djalogu ta’ Livell Għoli Bejn in-nies tal-UE u ċ-Ċina fi Frar 2012, li ser jakkomoda l-inizjattivi konġunti kollha ta’ bejn l-UE u ċ-Ċina f’dan il-qasam,

–  wara li kkunsidra l-ftehim bejn il-KE u ċ-Ċina dwar il-kooperazzjoni xjentifika u teknoloġika ffirmat f’Diċembru 1998, li daħal fis-seħħ fis-sena 2000(2) u ġġedded fl-2004 u fl-2009, il-Ftehim ta’ Sħubija dwar ix-Xjenza u t-Teknoloġija ffirmat fl-20 ta’ Mejju 2009, u d-Dikjarazzjoni Konġunta tal-KE u ċ-Ċina dwar il-kooperazzjoni fl-enerġija tat-8 ta’ Diċembru 2010,

–  wara li kkunsidra l-ftehim maċ-Ċina dwar kooperazzjoni fil-programm tal-UE Galileo li jirrigwardja n-navigazzjoni bis-satellita, iffirmat fit-30 ta’ Ottubru 2003,

–  wara li kkunsidra l-15-il Samit bejn l-UE u ċ-Ċina, li sar fi Brussell fl-20 ta’ Settembru 2012, u l-Komunikat tal-Istampa Konġunt maħruġ fi tmiemu,

–  wara li kkunsidra s-Sħubija bejn l-UE u ċ-Ċina dwar it-Tibdil fil-Klima li sar qbil dwarha u d-Dikjarazzjoni Konġunta dwar it-Tibdil fil-Klima maħruġa waqt it-Tmien Samit bejn l-UE u ċ-Ċina f’Settembru 2005,

–  wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni Konġunta tal-UE u ċ-Ċina dwar is-Sigurtà tal-Enerġija li saret fi Brussell fit-3 ta’ Mejju 2012, u l-Ħames Laqgħa tad-Djalogu dwar l-Enerġija bejn il-KE u ċ-Ċina f’Novembru 2011,

–  wara li kkunsidra d-diskussjonijiet bejn iċ-Ċina u l-UE madwar Mejda Tonda,

–  wara li kkunsidra t-18-il Kungress Nazzjonali tal-Partit Komunista Ċiniż, li sar bejn it-8 u l-14 ta’ Novembru 2012, u l-bidliet fit-tmexxija tal-Kumitat Permanenti tal-Politburo kif ġie deċiż waqt il-Kungress,

–  wara li kkunsidra l-aħħar Laqgħa Interparlamentari tiegħu maċ-Ċina, li saret fi Brussell fil-11 u t-12 ta’ Lulju 2012,

–   wara li kkunsidra l-aħħar riżoluzzjonijiet tiegħu dwar iċ-Ċina, b’mod partikolari dawk tat-23 ta’ Mejju 2012 dwar l-UE u Ċina: kummerċ żbilanċjat?(3)’, tat-2 ta’ Frar 2012 dwar il-politika barranija tal-UE rigward il-BRICs u setgħat emerġenti oħra: objettivi u strateġiji(4), u tat-12 ta’ Settembru 2012 dwar ir-rapport annwali mill-Kunsill lill-Parlament Ewropew dwar il-Politika Estera u ta’ Sigurtà Komuni (PESK)(5),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet tiegħu tas-7 ta’ Settembru 2006 dwar ir-Relazzjonijiet bejn l-UE u ċ-Ċina(6) u tal-5 ta’ Frar 2009 dwar ir-relazzjonijiet kummerċjali u ekonomiċi maċ-Ċina(7),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet dwar id-drittijiet tal-bniedem tal-21 ta’ Jannar 2010 dwar il-ksur tad-drittijiet tal-bniedem fiċ-Ċina, b’mod partikolari l-każ ta’ Liu Xiaobo(8), tal-10 ta’ Marzu 2011 dwar is-sitwazzjoni u l-wirt kulturali f’Kashgar (ir-Reġjun Awtonomu Xinjiang Uighur, iċ-Ċina)(9), tas-7 ta’ April 2011 dwar il-każ ta’ Ai Weiwei(10), tal-5 ta’ Lulju 2012 dwar l-iskandlu tal-abort sfurzat fiċ-Ċina(11), tas-26 ta’ Novembru 2009 dwar iċ-Ċina: drittijiet tal-minoranzi u l-applikazzjoni tal-piena tal-mewt(12), tas-16 ta’ Diċembru 2010 dwar ir-Rapport Annwali 2009 dwar id-Drittijiet tal-Bniedem fid-Dinja u l-politika tal-Unjoni Ewropea dwar il-kwistjoni(13),

–  wara li kkunsidra l-embargo tal-armi tal-UE introdott wara l-inċidenti ta’ trażżin tal-protesti fi Tiananmen f’Ġunju 1989, kif appoġġjat mill-Parlament fir-riżoluzzjoni tiegħu tat-2 ta’ Frar 2006 dwar l-aspetti prinċipali u l-għażliet bażiċi tal-Politika Barranija u ta’ Sigurtà Komuni(14),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-7 ta’ Lulju 2005 dwar ir-relazzjonijiet bejn l-UE, iċ-Ċina u t-Tajwan u dwar is-sigurtà fil-Lvant Imbiegħed(15),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu dwar it-Tibet u s-sitwazzjoni dwar id-drittijiet tal-bniedem fiċ-Ċina, u b’mod partikolari r-riżoluzzjoni tiegħu tal-25 ta’ Novembru 2010 dwar it-Tibet: pjanijiet biex iċ-Ċiniż isir il-lingwa ewlenija tat-tagħlim(16), tas-27 ta’ Ottubru 2011 dwar it-Tibet, b’mod partikolari r-reliġjużi nisa u rġiel li jaħarqu lilhom infushom b’idejhom(17) u tal-14 ta’ Ġunju 2012 dwar it-Tibet: is-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem(18),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin (A7-0434/2012),

A.  billi s-sħubija strateġika UE-Ċina hija ta’ importanza kbira għar-relazzjonijiet bejn l-UE u ċ-Ċina, u billi din ir-relazzjoni hija kruċjali sabiex jinstabu tweġibiet għal tħassib globali, bħas-sigurtà globali u reġjonali, il-kriżi ekonomika, regolamentazzjoni finanzjarja u tas-suq globali, is-sigurtà fl-enerġija, l-armi ta’ qerda massiva u n-nonproliferazzjoni nukleari, it-tibdil fil-klima, l-iżvilupp ekonomiku u soċjali ta’ ekonomija tas-suq, il-promozzjoni tad-demokrazija u tad-drittijiet tal-bniedem u l-ġlieda kontra l-kriminalità organizzata, it-terroriżmu u l-piraterija, kif ukoll il-ħolqien ta’ qafas biex ikun indirizzat it-tħassib bilaterali bejn l-UE u ċ-Ċina;

B.  billi sħubija strateġika teħtieġ impenn qawwi għal responsabbiltà reċiproka u livell tajjeb ta’ fiduċja, u għandha tkun ibbażata fuq valuri universali;

C.  billi r-relazzjonijiet bejn l-UE u ċ-Ċina żviluppaw b’mod konsiderevoli mill-iffirmar tal-ftehim ta’ kooperazzjoni bejn l-UE u ċ-Ċina fl-1985; billi l-Kummissjoni adottat l-istrateġija politika ewlenija tagħha dwar iċ-Ċina fl-2006 u billi, f’dan il-kuntest, din bdiet negozjati f’Jannar 2007 dwar ftehim globali ta’ sħubija u kooperazzjoni sabiex ikomplu jitjiebu r-relazzjonijiet bejn l-Unjoni u ċ-Ċina, b’mod partikolari l-kummerċ u l-investiment;

D.  billi ċ-Ċina għaddejja minn proċess ta’ tranżizzjoni soċjoekonomika minn mudell estensiv ibbażat fuq ekonomija kkontrollata mill-Istat għal mudell ibbażat iktar fuq libertajiet ekonomiċi, li, imbagħad, ippermetta lil parti kbira tal-popolazzjoni Ċiniża biex tgħolli l-istandard tal-ħajja tagħha;

E.  billi, madankollu, ma sarx progress simili fil-qasam tal-libertajiet politiċi;

F.  billi d-drittijiet tal-bniedem huma kumplementari, universali, inaljenabbli, indiviżibbli u interdipendenti; billi ċ-Ċina turi l-preokkupazzjoni tagħha dwar id-drittijiet soċjali u ekonomiċi tal-bniedem (pereżempju l-ikel, il-ħwejjeġ, l-iżvilupp ekonomiku), filwaqt li l-UE għandha approċċ usa’ għad-drittijiet tal-bniedem, li jinkludi u jagħmel enfasi partikolari fuq id-drittijiet ċivili u politiċi (pereżempju l-libertà tal-kelma, tar-reliġjon u tal-assoċjazzjoni);

G.  billi attivisti Ċiniżi tad-drittijiet ċivili rrappurtaw dwar il-privazzjoni tal-libertà tagħhom meta għebu taħt il-kontroll tal-pulizija għal bosta xhur, mingħajr ebda mandat ta’ arrest, akkuża, kuntatt mal-familji tagħhom jew għajnuna legali;

H.  billi fl-2007, il-President Hu Jintao diġà ta istruzzjonijiet lill-ogħla livell tal-ġudikatura li l-imħallfin għandhom ikunu ggwidati minn tliet “supremaziji’ – il-partit, il-poplu u l-liġi, f’dan l-ordni – u billi l-Ministeru tal-Ġustizzja Ċiniż iddekreta f’Marzu 2012 li l-avukati kollha għandhom jieħdu ġurament ta’ lealtà lejn il-Partit Komunist Ċiniż (PKĊ) sabiex jiksbu jew iġeddu l-liċenzja tagħhom;

I.  billi l-aħbar xokkanti ta’ nofs Ġunju 2012 dwar l-abort sfurzat mill-iktar krudili tat-tifla li kienet għadha fil-ġuf ta’ Feng Jianmei, li kellha seba’ xhur tqala, xprunat id-dibattitu dwar l-abolizzjoni tal-politika uffiċjali ta’ wild wieħed;

J.  billi minkejja l-progress tal-Gvern Ċiniż fil-promozzjoni ta’ ċerti drittijiet ekonomiċi u soċjali, l-eżerċizzju tad-drittijiet tal-libertà ta’ espressjoni, assoċjazzjoni u għaqda, il-libertà tal-istampa u d-dritt għas-sħubija fi trejdjunjins qed jiġu repressi b’mod persistenti; billi l-organizzazzjonijiet tad-drittijiet tal-bniedem qed ikomplu jirrappurtaw abbużi serji tad-drittijiet tal-bniedem mill-awtoritajiet Ċiniżi, inkluż l-għoti ta’ sentenzi lil dissidenti ta’ profil għoli bħar-rebbieħ tal-Premju tal-Paċi Liu Xiaobo li jinsab fil-ħabs, restrizzjonijiet estiżi fuq il-libertà tal-midja u l-internet, sorveljanza stretta u fastidju lill-avukati, difensuri tad-drittijiet tal-bniedem, u organizzazzjonijiet mhux governattivi, kontroll imwessa’ u oppressjoni fuq l-Uighurs, it-Tibetani u l-libertajiet tagħhom, numru dejjem jikber ta’ każijiet ta’ għajbien sfurzat u detenzjonijiet arbitrarji, inkluż f’faċilitajiet ta’ detenzjoni sigrieti u illegali magħrufa bħala “l-ħabsijiet is-suwed”; billi l-politiki repressivi kontra l-libertajiet fundamentali tat-Tibetani qanqlu numru inkwetanti ta’ persuni li jaħarqu lilhom infushom b’idejhom f’dawn l-aħħar snin;

K.  billi ċ-Ċina hija Stat firmatarju tal-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi (ICCPR) u hija membru permanenti tal-Kunsill għas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti; billi dan l-istatus jinvolvi dmir speċjali għaċ-Ċina li tirrispetta l-obbligi legali internazzjonali tagħha skont l-ICCPR u l-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti;

L.  billi Hu Jia, rebbieħ tal-Premju Sakharov 2008, għadu taħt arrest domiċiljari taħt sorveljanza kbira u b’komunikazzjoni ristretta;

M.   billi l-Istat Ċiniż jirrikonoxxi biss ħames reliġjonijiet, jiġifieri l-Buddiżmu, id-Daoiżmu, l-Iżlam u l-Kristjaneżmu (kemm il-Kattoliċiżmu kif ukoll il-Protestantiżmu); billi dawn ir-reliġjonijiet kollha għandhom korpi ta’ tmexxija ċentralizzati bi kwartieri ġenerali f’Pekin u l-membri tal-persunal tagħhom huma uffiċjali leali lejn il-PKĊ; billi l-PKĊ; jaħtar il-mexxejja reliġjużi ewlenin u pprojbixxa gruppi reliġjużi mhux approvati bħal Falun Gong sa mill-1999 bil-għan li tinqered din il-prattika; billi b’konsegwenza ta’ din il-projbizzjoni, l-organizzazzjonijiet tad-drittijiet tal-bniedem irrappurtaw miżuri koersivi ekstralegali, bħal arresti arbitrarji, xogħol sfurzat, u tortura fiżika, li xi drabi jirriżultaw f’mewt;

N.  billi r-Reġjun Awtonomu tat-Tibet, żoni Tibetani awtonomi oħra u r-Reġjun Awtonomu tax-Xinjiang Uyghur saru territorji dejjem iktar importanti għall-kunsiderazzjonijiet strateġiċi, reġjonali, militari u ekonomiċi taċ-Ċina u għalhekk huma meqjusa bħala kwistjonijiet ewlenin għall-integrità territorjali mill-Gvern Ċiniż; billi mill-2009, 90 Tibetan ħarqu lilhom infushom b’idejhom fiż-żoni popolati mit-Tibetani tar-Repubblika Popolari taċ-Ċina (RPĊ), inkluż fir-Reġjun Awtonomu tat-Tibet u ż-żoni awtonomi tat-Tibet fil-provinċji ta’ Gansu, Sichuan u Qinghai;

O.  billi, għalkemm il-ftuħ tal-ekonomija Ċiniża wassal għal benefiċċji kbar bħal aċċess aħjar għas-suq tax-xogħol u tnaqqis fil-qgħad rurali, mhux is-setturi kollha tal-popolazzjoni Ċiniża ibbenefikaw bl-istess mod mit-tkabbir ekonomiku taċ-Ċina u qed joħorġu differenzi kbar bejn il-partijiet urbani u rurali tal-pajjiż;

P.  billi l-inugwaljanzi bejn il-popolazzjonijiet urbani u rurali f’termini ta’ dħul u aċċess għall-impjieg, il-benesseri soċjali, il-kura tas-saħħa u l-edukazzjoni jikkostitwixxu sfida sinifikanti għall-politika ta’ koeżjoni għaċ-Ċina;

Q.  billi l-kooperazzjoni bejn l-UE u ċ-Ċina fil-qasam tax-xjenza u t-teknoloġija hija kwistjoni ta’ interess komuni; billi l-użu tal-internet infirex fiċ-Ċina, b’iktar minn 500 miljun utent li jiffurmaw korp onlajn ta’ opinjoni pubblika; billi, madankollu, l-ambjent tal-internet tal-pajjiż għadu restrittiv ħafna;

R.  billi l-UE hija l-iżjed destinazzjoni turistika popolari fid-dinja, billi 100 miljun Ċiniż huma mistennija jivvjaġġaw madwar id-dinja minn issa sal-2020 u billi, għalhekk, jeħtieġ li jiġu appoġġjati l-inizjattivi biex jattiraw dawn il-flussi ġodda ta’ turisti;

S.  billi ċ-Ċina hija l-akbar emittent tad-diossidu tal-karbonju fid-dinja u billi l-livelli tal-emissjonijiet għadhom jiżdiedu b’mod mgħaġġel; billi l-emissjonijiet ta’ CO2 per capita fiċ-Ċina laħqu 6,8 tunnellata fl-2010 u huma mistennija jaqbżu l-emissjonijiet per capita tal-Istati Uniti sal-2017;

T.  billi ċ-Ċina żiedet l-isforzi tagħha fir-rigward ta’ sistemi bbażati fuq is-suq għan-negozjar ta’ emissjonijiet; billi ċ-Ċina qed twettaq seba’ proġetti pilota f’dan il-qasam bil-għan li tistabbilixxi skema nazzjonali għan-negozjar tal-emissjonijiet fl-2015;

U.  billi s-seklu 21 qed jara r-ritorn taċ-Ċina fix-xena dinjija bħala potenza ekonomika u kummerċjali, minħabba s-saħħa ekonomika u l-bini militari opak tagħha li qed jikbru bil-ħeffa;

V.  billi l-UE tappoġġja l-politika ta' Ċina waħda fil-kuntest tar-Relazzjonijiet min-naħa għall-oħra tal-Fliegi bejn ir-RPĊ u t-Tajwan;

W.  billi r-rwol pożittiv tar-RPĊ fix-Xlokk tal-Asja f’termini ta’ reġjonalizzazzjoni u dinamika ekonomiċi qiegħed jingħata dejjem inqas importanza minħabba tilwim territorjali fil-Baħar tan-Nofsinhar taċ-Ċina mal-Vjetnam, il-Malasja, l-Indoneżja, il-Brunej, il-Filippini u t-Tajwan, u fil-Baħar tal-Lvant taċ-Ċina mal-Ġappun u t-Tajwan – dawn huma kollha żoni għonja fil-ħut, kif ukoll fir-riservi taż-żejt u l-gass;

X.  billi ċ-Ċina żżomm relazzjonijiet mill-qrib mal-Korea ta’ Fuq, li ekonomikament tiddependi ħafna miċ-Ċina, bi dħul ta’ flus u turisti Ċiniżi li huma vitali għas-sopravivenza tar-reġim ta’ Pyongyang fl-istat attwali tiegħu;

Y. billi ċ-Ċina qed tikkoopera mar-Russja, ma’ erba’ pajjiżi tal-Asja Ċentrali (il-Kazakistan, il-Kirgiżistan, it-Taġikistan u l-Uzbekistan) u erba’ pajjiżi osservaturi (l-Indja, l-Iran, il-Mongolja u l-Pakistan) fl-Organizzazzjoni ta’ Kooperazzjoni ta’ Shanghai (SCO); billi l-investimenti Ċiniżi fl-Asja Ċentrali se jiżdiedu minn USD 20 biljun għal USD 100 biljun dollaru fid-deċennju li jmiss, kif ġie mħabbar fil-Laqgħa Għolja tal-SCO f’Pekin, fis-6 ta’ Ġunju 2012;

Z.  billi l-approfondiment tar-relazzjonijiet ekonomiċi bejn Pekin u Washington, flimkien ma’ rabtiet finanzjarji u ekonomiċi b’saħħithom bejn iż-żewġ pajjiżi, jikkostitwixxi waħda mir-rabtiet bilaterali dinjin l-iktar sinifikanti; billi l-Ewropa hija l-ewwel sieħeb kummerċjali taċ-Ċina;

AA.  billi mkien fid-dinja t-tkabbir enormi taċ-Ċina ma huwa iktar viżibbli milli fl-Afrika u fl-Amerika Latina; billi dan jidher b’mod partikolari fiż-żieda impressjonanti tal-volum tal-kummerċ reċiproku fl-Afrika, li żdied bi 80 % bejn l-2009 u l-2011 għal USD 166,3 biljun, skont iċ-ċifri ppubblikati mill-Ministeru tal-Kummerċ Ċiniż; billi l-investiment dirett barrani Ċiniż fl-Afrika żdied bi 58,9 % fl-2011 għal USD 1,7 biljun; billi l-interessi taċ-Ċina fl-Afrika huma evidenti permezz tal-proġetti ta’ żvilupp ewlenin bħall-proġetti ta’ ferroviji, ta’ toroq u ta’ assistenza soċjali;

Kooperazzjoni u Sħubija Strateġika bejn l-UE u ċ-Ċina

1.  Jappoġġja l-impenn pubbliku magħmul mill-UE u ċ-Ċina matul id-Djalogu Strateġiku ta’ Livell Għoli tagħhom tad-9 u l-10 ta’ Lulju 2012 f’Pekin li jagħtu eżempju tajjeb ta’ kooperazzjoni internazzjonali fis-seklu 21 permezz tas-Sħubija Strateġika tagħhom ibbażata fuq interessi komuni u fehim reċiproku; jappoġġja u jinkoraġġixxi l-kważi 60 djalogu settorjali bejn l-UE u ċ-Ċina bil-konvinzjoni li sħubija msaħħa u mill-iktar żviluppata tkun ta’ benefiċċju reċiproku kemm għall-UE kif ukoll għaċ-Ċina; jixtieq, madankollu, li jissaħħu dawn id-djalogi fl-oqsma tad-drittijiet tal-bniedem, l-ambjent, is-sigurtà, l-enerġija u, b’mod iktar partikolari, il-ġlieda kontra l-falsifikazzjoni, fir-rigward tal-konsegwenzi tagħha fuq is-saħħa u s-sigurtà pubblika; jinkoraġġixxi l-isforzi biex b’mod attiv jiġu mfittxija sinerġiji bejn it-12-il Pjan ta’ Ħames Snin taċ-Ċina u l-Istrateġija Ewropa 2020 bil-għan li tissaħħaħ il-kooperazzjoni pragmatika f’oqsma varji; jemmen, barra minn hekk, li l-kunċett ta’ sħubija strateġika għandu jiġi definit aħjar; iħeġġeġ sabiex it-tkabbir fir-relazzjonijiet kummerċjali u ekonomiċi maċ-Ċina jkun akkumpanjat minn progressi konsiderevoli fid-djalogu politiku dwar id-drittijiet tal-bniedem u l-istat tad-dritt.

2.  Jistenna li l-Istati Membri jagħtu lis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE) u speċjalment lid-Delegazzjoni tagħha f’Pekin mandat ċar biex tissaħħaħ is-Sħubija Strateġika bejn l-UE u ċ-Ċina billi jitkellmu b’vuċi waħda mal-gvern Ċiniż, u ma jimplimentawx inizjattivi ta’ politika barranija bilaterali li jistgħu jipperikolaw l-isforzi li qed isiru mis-SEAE; jitlob lill-UE biex timplimenta strateġija fit-tul fir-rigward taċ-Ċina, li tiżgura l-koordinament operattiv kemm bejn l-istituzzjonijiet tal-Unjoni kif ukoll bejn l-Unjoni u l-Istati Membri tagħha; jistenna mill-awtoritajiet Ċiniżi fil-livelli politiċi kollha li jsaħħu s-Sħubija Strateġika bejn l-UE u ċ-Ċina permezz tal-applikazzjoni konsistenti u trasparenti tal-ftehimiet u r-regoli reċiproċi u internazzjonali;

3.  Jilqa’ l-ftehim milħuq waqt il-15-il Samit bejn l-UE u ċ-Ċina li sar fi Brussell fl-20 ta' Settembru 2012; iħeġġeġ l-operazzjonalizzazzjoni u l-implimentazzjoni tagħhom ta’ malajr, li se jsaħħu r-relazzjonijiet bejn l-Unjoni u ċ-Ċina;

4.  Jilqa’ wkoll l-impenji li ttieħdu fil-15-il Samit bejn iċ-Ċina u l-UE, b’mod partikolari fir-rigward tan-negozjar ta’ ftehim dwar l-investiment u l-istabbiliment ta’ djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet tad-difiża u s-sigurtà;

5.  Iqis li r-relazzjonijiet bejn l-UE u ċ-Ċina, kemm fil-livelli ekonomiċi u kummerċjali kif ukoll f’dawk kulturali u soċjali, jistgħu jkunu fatturi ewlenin għall-iżvilupp u t-titjib taż-żewġ soċjetajiet u għalhekk jara din il-kooperazzjoni bħala waħda vitali għall-interessi taż-żewġ naħat;

6.  Jilqa’ t-tnedija tad-djalogu interpersonali ta’ livell għoli bejn l-UE u ċ-Ċina u s-suċċess tal-ewwel fażi tiegħu ; jesprimi sodisfazzjon bil-progress u l-kisbiet tas-Sena ta’ Djalogu Interkulturali bejn l-UE u ċ-Ċina u jieħu nota tal-ftehim li ntlaħaq fil-15-il Samit bejn l-UE u ċ-Ċina dwar sensiela ta’ azzjonijiet ta’ segwitu f’diversi oqsma relatati mal-edukazzjoni, il-kultura, il-multilingwiżmu u ż-żgħażagħ;

7.  Jistieden lill-Kummissjoni, il-Kunsill u l-awtoritajiet Ċiniżi kompetenti biex, b’kooperazzjoni mal-Parlament, jiffaċilitaw il-flussi turistiċi miċ-Ċina lejn l-UE, billi jiġu armonizzati u aċċellerati l-proċeduri biex jinħarġu l-viżi għaċ-ċittadini Ċiniżi partikolarment fil-kuntest tat-turiżmu tan-negozju u tal-konferenzi;

8.  Jilqa’ s-sejħa li saret miż-żewġ naħat fil-15-il Samit bejn l-UE u ċ-Ċina għat-tnedija ta’ djalogu komprensiv bejn l-UE u ċ-Ċina dwar il-mobbiltà u l-migrazzjoni fil-livell xieraq u l-impenn reċiproku tagħhom biex ikomplu jesploraw modi dwar kif jistgħu jiffaċilitaw l-iskambji għaċ-ċittadini Ċiniżi u tal-UE, inkluża l-eżenzjoni reċiproka tal-viża għad-detenturi ta’ passaporti diplomatiċi;

9.  Jenfasizza li ċ-Ċina mhix biss it-tieni l-akbar ekonomija fid-dinja u l-akbar esportatur fl-ekonomija globali, iżda wkoll potenza politika dejjem iktar importanti;

Is-sitwazzjoni interna

10.  Jenfasizza li ċ-Ċina, fl-aħħar deċennji, kisbet progress soċjali sinifikanti; jenfasizza li dan it-titjib fil-kwalità tal-ħajja għal pajjiż enormi fuq perjodu daqshekk qasir huwa uniku fl-istorja; jinnota li sa mill-1990 it-tkabbir ekonomiku taċ-Ċina neħħa iktar minn nofs biljun ruħ mill-faqar;

11.  Jieħu nota dwar it-12-il Pjan ta’ Ħames Snin (2011-2015), approvat mill-Kungress Nazzjonali tal-Poplu f’Marzu 2012, li hu mistenni jindirizza l-effetti sekondarji negattivi ta’ perjodu mingħajr preċedent ta’ tkabbir ekonomiku għoli sostnut, bħal theddid ambjentali serju, żbilanċi reġjonali, inugwaljanza li qed tikber fil-pagi u protesti kollettivi kontinwi dwar ilmenti ta’ natura soċjali, ekonomika u legali;

12.  Jinnota l-importanza li jiġu identifikati raġunijiet komuni bejn l-Istrateġija Ewropa 2020 u t-12-il Pjan ta’ Ħames Snin taċ-Ċina;

13.  Jilqa’ l-politika ekonomika ta’ suċċess taċ-Ċina, iżda jaqsam il-kritika ta’ akkademiċi u osservaturi Ċiniżi li ż-żamma ta’ din ix-xejra hija mhedda serjament minn skandli ta’ korruzzjoni, nuqqas ta’ trasparenza u “aristokrazija ħamra’ ta’ membri tal-familja qrib mexxejja tal-passat u tal-preżent tal-partit li jippossjedu kapital kbir minħabba l-konnessjonijiet politiċi u ekonomiċi tagħhom, sitwazzjoni gravi li dan l-aħħar inkixfet mill-kwistjoni ta’ Bo Xilai;

14.  Jistenna bil-ħerqa l-implimentazzjoni rapida tal-appelli ripetuti għad-demokratizzazzjoni u r-riformi politiċi fi ħdan il-PKĊ mit-tmexxija l-ġdida tal-partit; jemmen li riformi politiċi effikaċi biss immirati lejn l-iffurmar ta’ istituzzjonijiet inklużivi, demokratiċi u responsabbli li jirriflettu d-diversità etnika, reliġjuża, politika u soċjali taċ-Ċina ser iwittu t-triq lejn l-iżvilupp ta’ tkabbir u stabbiltà sostenibbli u t-trażżin tas-semiindipendenza ta’ kapijiet b’saħħithom provinċjali, distrettwali u lokali tal-partit, li jagħmlu ħsara kbira lir-reputazzjoni tat-tmexxija nazzjonali taċ-Ċina kemm internament kif ukoll esternament bl-abbużi tagħhom tal-poter, b’referenza partikolari għall-każijiet għaljin ħafna u endemiċi ta’ korruzzjoni; iqis li dawn il-każijiet għandhom jiġu indirizzati permezz tal-introduzzjoni ta’ mekkaniżmi ta’ responsabbiltà, kif ġie rikonoxxut mill-President Hu Jintao waqt it-18-il Kungress tal-PKĊ f’Novembru 2012;

15.  Jaqbel u jappoġġa r-rifjut qawwi minn avukati Ċiniżi ta’ ġurament obbligatorju ta’ lealtà lejn il-PKĊ għar-raġuni li huwa attakk fuq is-sistema legali li b’mod sfaċċat ma jqisx l-istandards legali internazzjonali, għaliex avukat għandu jkun leali lejn il-kostituzzjoni u mhux lejn partit jew organizzazzjoni politika;

16.  Jenfasizza li, għalkemm l-aborti sfurzati huma strettament illegali fiċ-Ċina, uffiċjali għall-ippjanar tal-familja jġiegħlu lin-nisa jwettqu prattiki inumani bħal aborti jew sterilizzazzjoni sfurzati b’mod ripetut; jikkundanna l-hekk imsejħa “taxxa ta’ manteniment soċjali’, li hija multa ta’ sikwit eżorbitanti li l-ġenituri jkollhom iħallsu f’każ li jkollhom iktar minn wild wieħed, bħal fil-każ tat-traġedja ta’ Feng Jianmei; jirrimarka li fl-2011 l-istatistika uffiċjali wriet li kien hemm 8 400 ilment minn vittmi dwar l-imġiba ħażina tal-awtoritajiet tal-ippjanar tal-familja; jappoġġja bis-sħiħ il-vuċijiet Ċiniżi li jappellaw għat-tmiem tal-politika ta’ wild wieħed, bil-ħafna lakuni tagħha, partikolarment fid-dawl tax-xejriet demografiċi fiċ-Ċina, filwaqt li jenfasizza l-konsegwenzi severi soċjali u psikoloġiċi negattivi tagħha bħal differenzi soċjali, sitwazzjoni ta’ ugwaljanza bejn is-sessi li sejra għall-agħar, sentiment negattiv mifrux dwar it-twelid ta’ tifla u l-iżbilanċ bejn trabi subien u bniet li għadu qed jikber u li qed joħloq ”imperaturi żgħar“, ifixkel l-istruttura tal-familja tradizzjonali u, barra minn hekk, inaqqas id-dħul taż-żgħażagħ fis-suq tax-xogħol; jistieden lit-tmexxija Ċiniża tikkunsidra bħala prijorità ewlenija t-tisjib ta’ soluzzjoni għal din il-problema;

17.  Jikkunsidra b’mod serju l-protesti qawwija mill-ħaddiema tal-impjant Foxconn u jitlob li jiġu rispettati d-drittijet tal-ħaddiema; jappoġġja t-tfittxija ta’ paga u kundizzjonijiet tax-xogħol deċenti;

18.  Jilqa' l-isforzi taċ-Ċina biex tistabbilixxi sistema nazzjonali għan-negozjar tal-emissjonijiet sal-2015, li tista’ fil-futur tiġi integrata ma’ sistemi oħra tan-negozjar tal-karbonju, b’mod partikolari mal-iskema tal-UE għan-negozjar ta’ emissjonijiet; jinnota, madankollu, li ċ-Ċina għad m'għandhiex ekonomija tas-suq matura li taħdem kompletament, li hija prerekwiżit ċar għal sistema ta’ negozjar tal-emissjonijiet li taħdem sew;

19.  Iħeġġeġ lill-gvern Ċiniż iżid il-kejl tas-sustanzi li jniġġsu u l-emissjonijiet sabiex jegħleb in-nuqqas ta’ data affidabbli dwar l-emissjonijiet tal-karbonju, biex iwaqqaf infrastruttura legali aħjar u biex iżid il-bini tal-kapaċità fil-livell amministrattiv; jilqa’, f’dan ir-rigward, il-ftehim ta’ finanzjament tal-20 ta' Settembru 2012 bejn l-UE u ċ-Ċina, li jippromwovi l-ambjent, tranżizzjoni lejn ekonomija b’livell baxx ta’ karbonju u tnaqqis tal-emissjonijiet ta’ gassijiet b’effett ta’ serra fiċ-Ċina;

20.  Jieħu nota tad-deċiżjoni tal-Kap Eżekuttiv ta’ Ħong Kong li ma jimponix l-implimentazzjoni ta’ kurrikulu ta’ “edukazzjoni nazzjonali’ kontroversjali wara li saru dimostrazzjonijiet tal-massa u oppożizzjoni mifruxa; jistieden lill-awtoritajiet ta’ Pekin biex jirrispettaw b’mod sħiħ il-prinċipju ta’ ”pajjiż wieħed - żewġ sistemi’ f’konformità mal-ftehim iffirmat qabel l-għoti ta’ dik li kienet il-kolonja Ingliża lir-RPĊ; jilqa’ l-parteċipazzjoni għolja fl-elezzjonijiet reċenti tal-Kunsill Leġiżlattiv u jistenna li, mill-iktar fis possibbli, jiġi introdott vot universali għall-elezzjoni tal-membri kollha ta’ din l-assemblea;

Drittijiet tal-bniedem u demokrazija

21.  Jammira u jappoġġja l-kuraġġ u l-attiviżmu ta’ dawk iċ-ċittadini Ċiniżi li jaġixxu b’modi soċjalment responsabbli biex jippromwovu u jiddefendu d-drittijiet tal-bniedem li huma universalment rikonoxxuti, u biex jopponu u jikkoreġu perikli soċjali u/jew atti kriminali, bħall-korruzzjoni, l-abbuż mill-kariga, il-ħsara ambjentali, l-infezzjoni bl-AIDS, l-ivvelenar tal-ikel, il-frodi fil-kostruzzjoni relatata mal-iskejjel, u l-esproprjazzjoni illegali tal-art u l-proprjetà, li ta’ spiss jitwettqu mill-awtoritajiet tal-partiti lokali; jikkundanna l-każijiet kollha ta’ ritaljazzjoni uffiċjali kontra dawn iċ-ċittadini Ċiniżi; iħeġġeġ lit-tmexxija Ċiniża tinkoraġġixxi r-responsabbiltà ċivili f’termini ta’ ħarsien tad-drittijiet soċjali tal-bniedem u biex tirriabilita d-difensuri ta’ dawn id-drittijiet ippersegwitati u kkastigati b’mod uffiċjali; ifakkar lit-tmexxija Ċiniża biex tikkonforma strettament mal-liġi nazzjonali u internazzjonali dwar id-drittijiet fundamentali tal-bniedem;

22.  Jappoġġja b’mod qawwi l-kummenti kritiċi ta’ avukati u ġuristi Ċiniżi li d-detenzjoni umiljanti tal-persuni ssuspettati għal iktar minn 15-il ġurnata tmur kontra l-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi (ICCPR), li ċ-Ċina ffirmat f’Ottubru 1998; jesprimi t-tħassib tiegħu għan-nuqqas ta’ rieda tal-gvern Ciniż li jirratifika l-ICCPR, sitwazzjoni li għadha pendenti; jiddeplora l-fatt li skont il-Liġi l-ġdida dwar il-Proċeduri Kriminali tal-2013, il-pulizija u l-awtoritajiet tas-sigurtà tal-Istat jistgħu anki jżommu persuna ssuspettata f’detenzjoni għal iktar minn 14-il xahar mingħajr ebda assistenza minn avukat; jappoġġja bis-sħiħ il-kritika tal-ġuristi Ċiniżi li l-pulizija żżomm l-għażla mhux biss li żżomm il-persuni ssuspettati taħt arrest domiċiljari, iżda wkoll li żżommhom taħt “arrest f'post determinat’; jappoġġja l-inizjattivi kollha tal-ġuristi Ċiniżi bil-ħsieb ta’ riforma ġenwina tal-Liġi dwar il-Proċeduri Kriminali tar-RPĊ;

23.  Jistieden liċ-Ċina tikkonforma ma’ standards soċjali minimi; jenfasizza l-importanza tal-konformità mar-regoli kollha tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol u l-implimentazzjoni rapida tagħhom, inkluż id-dritt li jitwaqqfu liberament unjonijiet sindikalisti indipendenti; jilqa’ l-implimentazzjoni tal-liġi dwar il-kuntratt tax-xogħol u jitlob li l-qafas leġiżlattiv jiġi supplimentat bl-adozzjoni ta’ liġi dwar in-negozjar kollettiv; iħeġġeġ kemm lill-awtoritajiet Ċiniżi kif ukoll lill-investituri u lill-kumpaniji Ewropej li joperaw fiċ-Ċina biex jirrispettaw l-istandards internazzjonali tax-xogħol u biex jiggarantixxu paga u kundizzjonijiet deċenti tax-xogħol u r-rispett tad-drittijiet tal-bniedem fiċ-Ċina; huwa tal-fehma li l-UE m’għandhiex tippermetti aċċess għas-suq ta’ prodotti li ġew prodotti permezz tat-tħaddim tat-tfal jew f’faċilitajiet li serjament jiksru l-istandards internazzjonali tax-xogħol u d-drittijiet tal-bniedem bħalma huma l-kampijiet tal-ħabs;

24.  Huwa tal-fehma li l-iżbilanċi kummerċjali bejn l-UE u ċ-Ċina jirriflettu l-mudelli soċjali, ekonomiċi u demokratiċi differenti tagħhom; huwa tal-fehma li l-livell limitat jew mhux eżistenti ta’ rispett għal ċerti drittijiet fiċ-Ċina huwa fattur li jikkontribwixxi; jisħaq dwar l-importanza li tkun iddeterminata strateġija għad-djalogu maċ-Ċina li jittratta l-ewwel nett il-kwistjoni tas-suq tax-xogħol;

25.  Jibża’ li l-għadd ta’ priġunieri li qed jiġu eżegwiti taħt il-leġiżlazzjoni tal-piena tal-mewt taċ-Ċina, kif ukoll l-għaġla tal-proċessi tagħhom u l-eżekuzzjonijiet sussegwenti, imorru kontra l-ispirtu tad-dritt tal-bniedem għal proċess liberu u ġust, minħabba li l-għaġla implimentata mill-awtoritajiet Ċiniżi tfisser li proċessi inadegwati u żbalji oħra jistgħu jkunu qed jiġu injorati, fattur li jwassal għall-eżekuzzjoni ta’ nies innoċenti; iqis li l-applikazzjoni tal-piena tal-mewt fi ħdan sistema ġudizzjarja opaka, li hija nieqsa minn trasparenza sħiħa u fejn id-drittijiet tal-priġunier għadhom mhumiex żviluppati kompletament, hija żball gravi; jistieden lill-awtoritajit Ċiniżi jikkunsidraw mill-ġdid il-politika tagħhom dwar il-piena kapitali;

26.  Jenfasizza li s-Sħubija Strateġika bejn l-UE u ċ-Ċina tinkludi l-libertà tal-midja fuq bażi reċiproka, li timplika l-libertà tal-istampa għall-midja Ċiniża fl-Ewropa kif ukoll il-libertà tal-istampa għall-midja Ewropea fiċ-Ċina; jistenna li l-istituzzjonijiet Ewropej jappoġġjaw bil-qawwa dan il-prinċipju tad-drittijiet tal-bniedem fil-kuntatti tagħhom mas-sħab Ċiniżi rispettivi tagħhom;

27.  Jikkundanna l-kontroll u ċ-ċensura tal-awtoritajiet Ċiniżi fuq l-internet; jinnota bi tħassib li l-Gvern Ċiniż qiegħed jissikka s-sorveljanza tiegħu tal-internet permezz ta’ liġi ġdida li tipprojbixxi t-tradiment min-nies permezz tal-kxif tas-sigrieti tal-Istat, il-ħsara lill-kburija nazzjonali, it-tqegħid fil-perikolu tal-unità etnika tal-pajjiż jew is-sejħiet għal “protesti illegali’ jew ”laqgħat tal-massa’; jinnota, għalhekk, li m’hemmx iktar limitu għaċ-ċensura jew il-persekuzzjoni; huwa mħasseb bin-nuqqas ta’ salvagwardji provduti mil-liġi l-ġdida, li tagħti l-possibbiltà li tintuża b’mod abbużiv; jenfasizza li t-termini “protesti illegali’ u ”laqgħat tal-massa’ għandhom jintużaw biss f’sitwazzjonijiet fejn teżisti liġi effettiva għal protesti paċifiċi u legali; jinkoraġġixxi lill-Gvern Ċiniż jippermetti l-espressjoni ta’ pluralità ta’ opinjonijiet fuq l-internet, fil-midja u, b’mod iktar ġenerali, fl-isfera pubblika; ifakkar li d-dritt għal-libertà tal-espressjoni fuq l-internet ġie rikonoxxut dan l-aħħar mill-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-NU;

28.  Jinsab imħasseb dwar id-dħul fis-seħħ tad-dispożizzjonijiet ġodda dwar il-kontroll fuq l-internet li jillegalizzaw l-għeluq tal-blogs kif ukoll jistabbilixxu pieni severi għall-bloggers, il-ġurnalisti u l-avukati li jiddefenduhom;

29.  Jenfasizza li f’pajjiż b’iktar minn 500 miljun utent tal-internet, il-libertajiet diġitali huma l-uniku mod għal ċiberspazju żviluppat u li jiffjorixxi; jistieden lill-awtoritajiet Ċiniżi biex kemm jiżguraw kif ukoll jipproteġu l-isfera ċibernetika immensa li ġiet żviluppata f’pajjiżhom u biex jimmiraw l-isforzi tagħhom lejn it-titjib tagħha, u mhux lejn iċ-ċensura u l-kontroll tagħha;

30.  Jinnota l-isforzi sinifikanti magħmula mill-Gvern Ċiniż biex jiżviluppa lit-Tibet u lil Xinjiang ekonomikament u l-impatt ta’ dawn l-isforzi fuq il-komunitajiet nomadi u fuq l-għajxien tradizzjonali; iħeġġeġ lill-Gvern Ċiniż jaġixxi b’mod politikament responsabbli billi jinvolvi b’mod siewi l-popli Tibetani u Uighur fi kwistjonijiet ta’ governanza, inklużi l-ġestjoni tar-riżorsi u prijoritajiet għall-iżvilupp ekonomiku, u jirrispetta iktar milli jdgħajjef l-elementi kulturali bħal-lingwa u r-reliġjon; bil-qawwa jafferma li l-Gvern Ċiniż mhux se jikseb stabbiltà dejjiema fit-Tibet jew Xinjiang jew korteżija fost il-popli Ċiniżi, Tibetani u tal-Uighur permezz ta’ assimilazzjoni bil-forza, qerda kulturali jew metodi repressivi tal-pulizija jew tas-sigurtà, iżda biss billi jindirizza b’mod serju l-ilmenti indiġeni kollha biex tinħoloq responsabbiltà kondiviża ġenwina għall-benesseri taż-żewġ provinċji; iħeġġeġ lill-Gvern Ċiniż itemm il-projbizzjoni ta’ żjarat minn osservaturi indipendenti f’dawn ir-reġjuni;

31.  Jenfasizza li, minkejja l-politika ħarxa ta’ repressjoni, fiċ-Ċina r-reliġjon qed tqum mill-ġdid kif jidher mill-ftuħ mill-ġdid jew ir-rikostruzzjoni ta’ bosta postijiet ta’ qima; iħeġġeġ lill-awtoritajiet Ċiniżi jneħħu politiki u prattiki li jnaqqsu kwalunkwe dritt fundamentali taċ-ċittadin għal-libertà tar-reliġjon u t-twemmin;

32.  Jistieden lill-awtoritajiet Ċiniżi biex jirrikonoxxu uffiċjalment il-knejjes Protestanti u l-knejjes Kattoliċi moħbija, kif ukoll dawk ta’ reliġjonijiet oħra, ; ifakkar, f’dan ir-rigward, li l-liġi internazzjonali tad-drittijiet tal-bniedem tirrikonoxxi l-libertà tar-reliġjon jew tat-twemmin irrispettivament mill-istatus ta’ reġistrazzjoni, li jfisser li r-reġistrazzjoni m’għandhiex tkun prekundizzjoni mandatorja sabiex wieħed jipprattika r-reliġjon tiegħu; jikkundanna bil-qawwa kull tentattiv mill-awtoritajiet li jiċħdu lil dawn il-knejjes mhux reġistrati d-dritt fundamentali tagħhom tal-libertà tar-reliġjon, billi jimponu r-rekwiżit li joperaw taħt bordijiet tat-tmexxija kkontrollati mill-gvern, jikkonfiskawlhom il-proprjetà, u anki billi jipprattikaw id-detenzjoni u l-priġunerija bħala sforz biex isikktuhom, u b’hekk jinterferixxu fl-awtonomija reliġjuża tagħhom u jirrestrinġu serjament l-attività tagħhom;

33.  Jaqbel mal-kritika tal-ġuristi Ċiniżi li n-nuqqasijiet fundamentali tal-kodiċi ġuridiku taċ-Ċina dwar ir-reliġjon qegħdin fil-kostituzzjoni, minħabba li l-prinċipju ta’ “libertà reliġjuża’ pprovdut fil-klawsoli 1 u 2 tal-Artikolu 36 huwa f’kunflitt mal-prinċipju ta’ ”restrizzjonijiet fuq ir-reliġjon’ pprovdut fil-klawsoli 3 u 4, bl-ebda kjarifika dwar liema għandu jieħu preċedenza; jingħaqad mat-talba tal-ġuristi Ċiniżi sabiex tiġi stabbilita l-libertà reliġjuża bħala l-prinċipju ta’ preċedenza fil-kostituzzjoni;

34.  Jirrikonoxxi l-isforzi magħmula fil-qasam tal-kontroll u l-attenzjoni fl-applikazzjoni tal-piena tal-mewt fiċ-Ċina, iżda jibqa’ mħasseb dwar il-fatt li l-gvern Ċiniż għadu jsostni l-politika tiegħu li ma jirrilaxxax dettalji dwar l-għadd ta’ priġunieri eżegwiti kull sena, fejn iżomm l-informazzjoni dwar il-piena tal-mewt bħala sigriet statali; iħeġġeġ iktar lill-awtoritajiet Ċiniżi biex iwaqqfu l-użu politiċizzat tal-piena tal-mewt u biex jiżguraw salvagwardji proċedurali fis-sistema legali tal-pajjiż li jiggarantixxu l-protezzjoni ta’ dawk ikkundannati għall-mewt, inkluż id-dritt għal proċess ġust f’konformità mal-istandards internazzjonali;

35.  Jiddispjaċih dwar id-Djalogu bejn l-UE u ċ-Ċina dwar id-Drittijiet tal-Bniedem minħabba n-nuqqas kontinwu ta’ progress sustanzjali u n-nuqqas ta’ riżultati konkreti u viżibbli; ifakkar li, waqt l-adozzjoni ta’ strateġija ġdida tal-UE dwar id-drittijiet tal-bniedem, il-ministri tal-affarijiet barranin tal-UE wiegħdu f'Ġunju 2012 li l-UE issa se “tqajjem kwistjonijiet dwar id-drittijiet tal-bniedem bil-qawwi f’kull forma xierqa ta’ djalogu bilaterali, inkluż fl-ogħla livell’; jistieden lir-Rappreżentant Speċjali tal-UE għad-Drittijiet tal-Bniedem li nħatar reċentement, lis-SEAE, lill-Kunsill u lill-Kummissjoni biex iżidu l-isforzi tagħhom sabiex jagħtu spinta ġdida lil dan il-proċess u biex dan id-djalogu jsir iktar effettiv u orjentat lejn ir-riżultati, inkluż permezz ta’ laqgħat preparatorji ma’ organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u NGOs internazzjonali u lokali fil-preżenza tal-awtoritajiet taż-żewġ naħat; huwa tal-fehma li djalogu bħal dan għandu jkun inkluż fil-kuntatti kollha ma’ uffiċjali mis-sħab strateġiċi bħaċ-Ċina; jenfasizza l-importanza li jiġu indirizzati bir-reqqa l-problemi kollha dwar id-drittijiet tal-bniedem u l-istat tad-dritt fiċ-Ċina u fl-UE; huwa tal-fehma li s-samits u taħdidiet dwar id-drittijiet tal-bniedem bejn l-UE u ċ-Ċina għandhom jinkludu sett ta’ kwistjonijiet trasparenti li għandhom jiġu diskussi u punti ta’ riferiment konkreti; iħeġġeġ lir-Rappreżentant Għoli għall-Affarijiet Barranin u l-Politika tas-Sigurtà Soċjali tal-UE, Catherine Ashton, biex tesprimi t-tħassib tagħha dwar l-abbużi tad-drittijiet tal-bniedem fiċ-Ċina u biex tirreferi pubblikament għall-każijiet u kwistjonijiet konkreti diskussi mal-uffiċjali Ċiniżi fil-laqgħat kollha; jinkoraġġixxi lill-uffiċjali tal-Istati Membri jsegwu l-istess linji b’mod koerenti u koordinat; jistieden lill-kumpaniji tal-UE li joperaw fiċ-Ċina biex jikkonformaw mal-Prinċipji Gwida tan-NU dwar in-Negozju u d-Drittijiet tal-Bniedem u jħeġġeġ lill-UE u lill-Istati Membri biex jissorveljaw din il-konformità mill-qrib;

Relazzjonijiet bejn iċ-Ċina u t-Tajwan

36.  Itenni l-politika tal-UE favur Ċina waħda; jilqa’ l-kuntatti li qed jiżdiedu bejn ir-RPĊ u t-Tajwan; jenfasizza t-titjib fir-relazzjonijiet bejn ir-Repubblika Popolari taċ-Ċina u t-Tajwan, minkejja li għadhom mhedda serjament mill-missili Ċiniżi mmirati lejn it-Tajwan u mill-iżolament internazzjonali tat-Tajwan min-naħa taċ-Ċina; jappoġġja l-parteċipazzjoni sinifikanti tat-Tajwan f’organizzazzjonijiet internazzjonali, kif appoġġjat fid-Dikjarazzjoni tal-Kunsill 9486/09 tat-8 ta’ Mejju 2009;

37.  Jinsab kuntent bl-interess kbir li miljuni ta’ ċittadini Ċiniżi wrew fl-elezzjonijiet presidenzjali u parlamentari fit-Tajwan fl-14 ta’ Jannar 2012, li setgħu jiġu segwiti f’ħin reali għall-ewwel darba fuq l-internet;

38.  Jilqa’ r-rabtiet ekonomiċi sodi u prosperi bejn iċ-Ċina u t-Tajwan, kif ukoll il-ftuħ tat-Tajwan għat-turisti Ċiniżi u l-kooperazzjoni kulturali; iqis li l-internazzjonalizzazzjoni tal-kummerċ u l-investiment huma l-ikbar garanzija tal-istabbiltà tat-Tajwan; iħeġġeġ, għalhekk, lill-gvern tat-Tajwan jakkumpanja l-investiment tiegħu fir-RPĊ b’investimenti f’postijiet oħrajn;

Sitwazzjoni esterna

39.  Iħeġġeġ lir-RPĊ tuża l-pożizzjoni globali tagħha b’mod iktar responsabbli, partikolarment fil-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti (KSNU) fejn għandha siġġu permanenti u dritt ta’ veto; jenfasizza, f’dan ir-rigward, il-ħtieġa li ċ-Ċina tabbanduna l-pożizzjoni tal-veto tagħha għal kull riżoluzzjoni tal-KSNU li tippermetti intervent fis-Sirja biex titwaqqaf il-gwerra ċivili u li tħalli lill-poplu Sirjan jieħu f’idejh il-futur ta’ pajjiżu, bi proċess demokratiku u ħieles; jenfasizza li ċ-Ċina għandha taġixxi wkoll b’mod responsabbli li hu proporzjonat mal-kontribut globali tagħha, u biex fil-livell tal-G20 tindirizza l-kriżi finanzjarja dinjija, billi tallinja ruħha mar-regoli tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ, u billi tirrispetta l-konvenzjonijiet u trattati internazzjonali kollha li hi parti minnhom;

40.  Iħeġġeġ lir-RPĊ biex mingħajr l-ebda ambigwità timpenja ruħha għar-rispett tal-Karta tan-NU u l-liġi internazzjonali fl-insegwiment tal-għanijiet tagħha barra mill-pajjiż;

41.  Japprezza li ċ-Ċina hija l-akbar kontributur ta’ truppi għaż-żamma tal-paċi fost il-membri permanenti tal-KSNU, l-iktar permezz tal-forza navali li qed timmodernizza b’rata mgħaġġla; jilqa’, f’dan ir-rigward, iż-żieda fil-kooperazzjoni mal-UE fil-ġlieda kontra l-piraterija fil-Golf ta’ Aden; jistieden liċ-Ċina, bħala membru permanenti tal-KSNU, biex tikkoopera b’mod responsabbli mal-komunità internazzjonali dwar kwistjonijiet importanti ta’ tħassib marbuta mas-sigurtà globali, bħas-sitwazzjoni fis-Sirja u l-Iran;

42.  Jirrikonoxxi r-responsabbiltà taċ-Ċina kemm fil-provvista ta’ sigurtà liċ-ċittadini tagħha kif ukoll għar-rwol tagħha bħala promotur ta’ paċi u tal-istabbiltà fid-dinja, u jilqa’ ż-żieda fil-parteċipazzjoni tagħha fin-NU; jitlob, madankollu, li ċ-Ċina turi iktar kooperazzjoni u trasparenza iktar mill-qrib mal-UE u n-NU dwar dawn il-kwistjonijiet, u li tevita l-iżolament fl-iżvilupp tal-politika barranija tagħha;

43.  Jistieden liċ-Ċina tirrevedi l-politika tagħha ta’ “l-ebda interferenza fir-rigward tal-affarijiet interni tal-pajjiżi’ f’każijiet ta’ ksur serju tal-liġi umanitarja internazzjonali;

44.  Jilqa’ d-djalogu bejn l-UE u ċ-Ċina li beda f’Lulju 2012 dwar il-Politika tad-Difiża u tas-Sigurtà; jipproponi li dan id-djalogu jiġi estiż għar-reġjun kollu tal-Asja u tal-Paċifiku;

45.  Jitlob liċ-Ċina tneħħi t-tħassib internazzjonali li qed jikber dwar il-baġit militari mhux trasparenti tagħha;

46.  Jenfasizza l-importanza globali tal-Baħar tan-Nofsinhar taċ-Ċina, li minnu jgħaddi terz tal-kummerċ dinji; jinsab allarmat fir-rigward tat-tensjoni li qed tiżdied b’mod konsiderevoli u għalhekk jappella b’urġenza lill-partijiet involuti kollha biex jevitaw azzjonijiet militari u politiċi unilaterali, itaffu l-istqarrijiet u jsolvu t-tilwim territorjali tagħhom fil-Baħar tan-Nofsinhar taċ-Ċina permezz tal-arbitraġġ internazzjonali b’konformità mal-liġi internazzjonali, b’mod partikolari l-Konvenzjoni tan-NU dwar il-Liġi tal-Baħar, sabiex tkun żgurata stabbiltà reġjonali;

47.  Jinsab inkwetat serjament dwar it-tensjonijiet li qed jiżdiedu b’mod konsiderevoli bejn iċ-Ċina u l-Ġappun; jappella b’mod qawwi liċ-Ċina u l-Ġappun biex jiġġieldu kontra l-perċezzjonijiet ta’ għedewwa reċiproċi li għandhom ta’ xulxin u jiddispjaċih li mhux qed jieħdu l-opportunità mill-erbgħin anniversarju tar-relazzjonijiet diplomatiċi tagħhom biex jagħmlu negozjati kostruttivi;

48.  Jistieden, fid-dawl tal-interessi sinifikanti tal-Unjoni Ewropea fis-sigurtà u l-istabbiltà tal-Asja tal-Lvant, lill-partijiet kollha kkonċernati (iċ-Ċina, il-Ġappun u t-Tajwan) sabiex juru trażżin u sabiex jieħdu passi ħalli jikkalmaw is-sitwazzjoni dwar il-gżejjer soġġetti għal tilwim; iħeġġeġ lill-partijiet kollha kkonċernati biex isolvu t-tilwim b’mod paċifiku fi spìrtu ta’ kooperazzjoni u f’konformità mal-liġi internazzjonali, b’mod partikolari l-Konvenzjoni tan-NU dwar il-Liġi tal-Baħar, u jaqblu dwar il-miżuri li jrażżnu s-sitwazzjoni f’każ ta’ inċidenti imprevisti;

49.  Jinnota l-inizjattiva tat-Tajwan għal kunsens dwar kodiċi ta’ kondotta tal-Baħar tal-Lvant taċ-Ċina u l-istabbiliment ta’ mekkaniżmu li jippermetti lin-naħat kollha jikkooperaw fl-isfruttar konġunt tar-riżorsi naturali tar-reġjun, inkluża l-kapaċità tal-ġenerazzjoni tal-elettriku minn sorsi rinnovabbli;

50.  Jinnota li r-rwol taċ-Ċina fil-kooperazzjoni bejn iż-żewġ partijiet tal-Peniżola Koreana huwa vitali u jistieden lir-RPĊ biex b’mod iktar attiv tfittex kooperazzjoni msaħħa bejn il-parti ta’ fuq u l-parti ta’ isfel;

51.  Jinnota u jiddispjaċih li s-sopravivenza tar-reġim dittatorjali u repressiv tal-Korea ta’ Fuq jiddependi essenzjalment miċ-Ċina; jilqa’ l-imġiba responsabbli taċ-Ċina permezz tal-votazzjoni tagħha favur il-kundanna qawwija tal-KSNU tal-15 ta' April 2012 għall-ingaġġar li ma rnexxiex ta’ rokit mill-Korea ta’ Fuq, li hija meqjusa b’mod ġenerali bħala tentattiv ta’ test ta’ missila ballistika; jistenna bil-ħerqa li ċ-Ċina tkompli tieħu r-responsabbiltà għall-istabbiltà fuq il-Peniżola Koreana, li jitkomplew mingħajr dewmien it-taħditiet bejn sitt partijiet dwar it-theddida nukleari tal-Korea ta’ Fuq, u, fuq kollox, titjib drastiku fil-kundizzjonijiet tal-għajxien ta’ kuljum taċ-ċittadini tal-Korea ta’ Fuq miġjub permezz ta’ inċentivi Ċiniżi;

52.  Jinnota r-rwol li qed jikber taċ-Ċina fir-reġjun Asjatiku Ċentrali, permezz ta’ proġetti kummerċjali, ekonomiċi u tal-enerġija; iqis li ċ-Ċina jista’ jkollha rwol ewlieni fl-iżvilupp tal-pajjiżi tal-Asja Ċentrali u jitlob lir-RPĊ tippromwovi relazzjonijiet aħjar bejn l-Istati f’din iż-żona bħala pass kruċjali lejn kooperazzjoni reġjonali; jirrimarka li l-objettivi ewlenin taċ-Ċina fi ħdan l-Organizzazzjoni ta’ Kooperazzjoni ta’ Shanghai huma li tinkiseb paċi u stabbiltà fl-Asja Ċentrali permezz ta’ ġlieda kollettiva kontra t-“tliet elementi ta’ ħażen’: l-estremiżmu, is-separatiżmu u t-terroriżmu; jinnota l-interess strateġiku u ekonomiku kbir taċ-Ċina fir-reġjun permezz tal-isfruttament tar-riservi vasti ta’ żejt u ta’ gass u bil-konnessjoni tal-Asja Ċentrali mal-kosta taċ-Ċina permezz tal-ferroviji u l-awtostradi;

53.  Jilqa' r-rabtiet li qed jiżviluppaw bejn iċ-Ċina u l-Afganistan, b’taħdidiet li għall-ewwel darba fl-istorja qed isiru fil-livell għoli tat-tmexxija; iqis li ċ-Ċina jista’ jkollha rwol kruċjali fl-istabbilizzazzjoni tal-Afganistan permezz ta’ approċċ ta’ potenzi bbażati fuq il-persważjoni u jħeġġeġ l-iżvilupp ta’ kooperazzjoni mill-qrib bejn l-UE u ċ-Ċina dwar din il-kwistjoni;

54.  Josserva li l-istrateġija Amerikana ġdida ta’ attenzjoni mġedda fuq l-Asja hija pperċepita bħala tentattiv mill-Istati Uniti biex trażżan il-qawmien ekonomiku u politiku rapidu taċ-Ċina; jinkoraġġixxi liċ-Ċina u lill-Istati Uniti jevitaw tensjonijiet u tellieqa tal-armamenti fil-Paċifiku; iħeġġeġ liċ-Ċina tiżgura l-libertà ta’ ċirkolazzjoni fl-ibħra;

55.  Jemmen li għandha tingħata kunsiderazzjoni serja ħafna lill-impatt ekonomiku, soċjali u ambjentali tal-investiment dejjem jiżdied miċ-Ċina fil-pajjiżi fil-fażi ta’ żvilupp;

56.  Jinnota li l-preżenza Ċiniża dejjem akbar fl-Afrika kkontribwiet għall-iżvilupp ekonomiku, b’attenzjoni partikolari fuq proġetti ta’ infrastruttura; japprezza r-rikonoxximent mit-tmexxija Ċiniża tal-kritika serja kontra l-politika Afrikana żbilanċjata tagħha, iċċentrata fuq il-materja prima, waqt il-Forum ta’ Kooperazzjoni Ċiniża-Afrikana (FOCAC), li sar fl-20 ta’ Lulju 2012 f’Pekin, kif jidher mill-promozzjoni attwali miftuħa tagħha ta’ diversifikazzjoni tal-attivitajiet tagħha fil-kontinent Afrikan; jilqa’ l-impenn tal-mexxej tal-Istat u l-Partit Hu Jintao f’din il-laqgħa tal-FOCAC dwar il-kreditu rekord ta’ USD 20 biljun lill-pajjiżi Afrikani fit-tliet snin li ġejjin għall-iżvilupp tal-infrastruttura, l-agrikultura, il-manifattura u l-SMEs; jilqa’ l-appoġġ espress miċ-Ċina għall-Inizjattiva ta’ Trasparenza fl-Industriji Estrattivi (EITI) u jħeġġeġ lill-awtoritajiet Ċiniżi jsegwu t-tendenza globali lejn iktar trasparenza u jżidu l-impenji konkreti tagħhom f’dan il-qasam; jistieden lill-UE tibqa’ attenta dwar l-impatt politiku, ekonomiku, soċjali u ambjentali tal-investimenti dejjem jikbru taċ-Ċina fl-Afrika;

57.  Huwa mħasseb li l-preżenza Ċiniża li qed tiżdied fl-Afrika wasslet għal tensjonijiet soċjali serji, iżda jilqa’ l-fatt li kumpaniji Ċiniżi esprimew ir-rieda tagħhom li jagħmlu enfasi akbar fuq ir-responsabbiltà soċjali korporattiva fl-attivitajiet Afrikani tagħhom; iħeġġeġ lill-awtoritajiet Ċiniżi biex isejsu l-politiki tagħhom fl-Afrika fuq il-prinċipji u r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem, il-promozzjoni tal-iżvilupp sostenibbli u s-sigurtà tal-bniedem;

58.  Jinnota l-preżenza dejjem tikber taċ-Ċina fl-isfruttament tar-riżorsi naturali tal-Amerika Latina, fejn l-esportazzjoni ta’ riżorsi naturali lejn iċ-Ċina żdiedet b’iżjed minn 50 %;

59.  Iħeġġeġ liċ-Ċina, l-ikbar emittent ta’ diossidu tal-karbonju fid-dinja, biex ittejjeb ir-rwol proattiv u kostruttiv tagħha għall-promozzjoni tal-kooperazzjoni fi ħdan il-komunità globali sabiex jiġi indirizzat it-tibdil fil-klima; jilqa’ b’sodisfazzjon il-preżentazzjoni ta’ White Paper f’Novembru 2011 mill-awtoritajiet Ċiniżi dwar il-politiki u l-azzjoni adottati biex jiġi indirizzat it-tibdil fil-klima u jistenna l-implimentazzjoni rapida tagħhom;

60.  Jinnota li l-kuntatti interpersonali jista' jkollhom rwol kruċjali lejn fehim reċiproku aħjar bejn iċ-Ċina u l-UE u bejn iċ-Ċina u xi wħud mis-sħab l-oħrajn tagħha bħall-Istati Uniti; jilqa’, f’dan ir-rigward, il-programmi maħsuba biex jiffaċilitaw il-mobbiltà bejn iċ-Ċina u l-UE;

61.  Iħeġġeġ liċ-Ċina tagħti prijorità assoluta lit-titjib tas-sigurtà legali għall-intrapriżi barranin abbażi tal-prinċipji tal-ugwaljanza, ir-reċiproċità u r-responsabbiltà soċjali korporattiva;

o
o   o

62.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-EEAS, lill-Kummissjoni, lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri u l-pajjiżi applikanti u dawk kandidati għas-sħubija, lill-Gvern tar-Repubblika Popolari taċ-Ċina, lill-Kungress Nazzjonali tal-Poplu Ċiniż, lill-Gvern Tajwaniż u lill-Yuan Leġiżlattiv Tajwaniż.

(1) ĠU L 250, 19.9.1985, p. 2. (2) ĠU L 6, 11.1.2000, p. 40. (3) Testi adottati, P7_TA(2012)0218. (4) Testi adottati, P7_TA(2012)0017. (5) Testi adottati, P7_TA(2012)0334. (6) ĠU C 305 E, 14.12.2006, p. 219. (7) ĠU C 67 E, 18.3.2010, p. 132. (8) ĠU C 305 E, 11.11.2010, p. 9. (9) ĠU C 199 E, 7.7.2012, p. 185. (10) ĠU C 296 E, 2.10.2012, p. 137. (11) Testi adottati, P7_TA(2012)0301. (12) ĠU C 285 E, 21.10.2010, p. 80. (13) ĠU C 169 E, 15.6.2012, p. 81. (14) ĠU C 288 E, 25.11.2006, p. 59. (15) ĠU C 157 E, 6.7.2006, p. 471. (16) ĠU C 99 E, 3.4.2012, p. 118. (17) Testi adottati, P7_TA(2011)0474. (18) Testi adottati, P7_TA(2012)0257.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 dwar ix-xiri tal-logħob u l-korruzzjoni fl-isport (2013/2567(RSP))

P7_TA(2013)0098 RC-B7-0130/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni ta' Nikosija tal-20 ta' Settembru 2012 dwar il-Ġlieda kontra x-Xiri tal-Logħob,

–  wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-18 ta' Jannar 2011 bl-isem “L-Iżvilupp tad-Dimensjoni Ewropea fl-Isport” (COM(2011)0012),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-2 ta' Frar 2012 dwar id-dimensjoni Ewropea fl-isport(1),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-10 ta' Marzu 2009 dwar l-integrità tal-logħob tal-azzard fuq l-internet(2),

–  wara li kkunsidra l-White Paper tal-Kummissjoni dwar l-Isport (COM(2007)0391),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-14 ta' April 2005 dwar il-ġlieda kontra d-doping fl-isport(3),

–  wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni bl-isem “Nissieltu kontra l-korruzzjoni fl-UE” (COM(2011)0308),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta' Novembru 2011 dwar il-logħob tal-azzard onlajn fis-suq intern(4),

–  wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-23 ta' Ottubru 2012 bl-isem “Lejn qafas Ewropew komprensiv dwar il-logħob tal-azzard onlajn” (COM(2012)0596),

–  wara li kkunsidra l-Green paper tal-Kummissjoni tal-24 ta' Marzu 2011 dwar il-logħob tal-azzard onlajn fis-Suq Intern (COM(2011)0128),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta' Settembru 2011 dwar l-isforzi tal-UE biex tiġġieled kontra l-korruzzjoni(5),

–  wara li kkunsidra l-azzjoni preparatorja bl-isem “Sħubijiet Ewropej fl-Isport” u b’mod partikolari l-ġmigħ ta’ proġetti li jiffukaw fuq il-prevenzjoni ta’ inċidenti ta’ xiri tal-logħob permezz tal-għoti ta’ edukazzjoni u informazzjoni lil partijiet interessati relevanti,

–  wara li kkunsidra r-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni għal Deċiżjoni tal-Kunsill li tawtorizza l-parteċipazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea, f’isem l-UE, fin-negozjati għal konvenzjoni internazzjonali tal-Kunsill tal-Ewropa li tikkumbatti l-manipulazzjoni tar-riżultati tal-isport (COM(2012)0655),

–  wara li kkunsidra r-riżultati tal-istudju bl-isem “Ix-xiri tal-logħob fl-isport” ta’ Marzu 2012, magħmul fuq talba tal-Kummissjoni,

–  wara li kkunsidra l-Konvenzjoni tal-Kunsill tal-Ewropa Kontra d-Doping tas-16 ta' Novembru 1989,

–  wara li kkunsidra r-Rakkomandazzjoni tal-Kumitat tal-Ministri tal-Kunsill tal-Ewropa tat-28 ta' Settembru 2011 dwar il-promozzjoni tal-integrità tal-isport kontra l-manipulazzjoni tar-riżultati, speċjalment ix-xiri tal-logħob,

–  wara li kkonsidra l-Artikolu 110 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.  billi tim ta’ investigazzjoni konġunta (JIT) tal-Europol, imsejjaħ bil-kodiċi “Operation Veto”, kixef ħafna każijiet ta’ xiri tal-logħob tal-futbol f’dawn l-aħħar snin, b’680 logħba madwar id-dinja kollha meqjusa bħala suspettużi, inklużi 380 logħba fl-Ewropa, u billi ddeskriva netwerk mifrux tax-xiri tal-logħob li darab l-isport fil-qalba tiegħu, b’425 persuna suspettata u b’50 persuna arrestata;

B.  billi l-Europol iddikjara li dawn iċ-ċifri huma biss il-quċċata ta’ muntanja moħbija;

C.  billi għadd kbir ta’ Stati Membri ġew affettwati mix-xiri tal-logħob, li jagħti lok għal tħassib serju minħabba li x-xiri tal-logħob jorbot mal-kriminalità organizzata u huwa sors maġġuri ta' riskju għall-istrutturi sportivi f'tista' tgħid l-Istati Membri kollha;

D.  billi x-xiri tal-logħob huwa forma ta’ kriminalità li tiġġenera dħul kbir filwaqt li ftit tiġi sanzjonata fil-qrati jew mikxufa, u billi għaldaqstant l-organizzazzjonijiet kriminali jużawha bħala għodda fl-attivitajiet illegali tagħhom bħall-ħasil tal-flus u t-traffikar tal-bnedmin u tad-drogi;

E.  billi l-hekk imsejjaħ “spot-fixing” – attività illegali li biha tiġi mmanipulata parti speċifika ta' logħba, iżda mhux neċessarjament ir-riżultat aħħari – jista’ jkun aktar diffiċli li jinkixef mix-xiri tal-logħob tradizzjonali;

F.  billi organizzazzjonijiet kriminali qed joperaw fuq skala internazzjonali u għandhom konnessjonijiet minn naħa għall-oħra tad-dinja, b’tali mod li l-ebda istituzzjoni, pajjiż jew organizzazzjoni ma tista’ tkun fil-qagħda li tindirizza x-xiri tal-logħob weħidha;

G.  billi l-isports kollha jistgħu jintlaqtu, u qed tiġi mhedda l-integrità tal-isport;

H.  billi l-mekkaniżmi attwali ta' kontroll ma jirnexxilhomx jidentifikaw xiri tal-logħob b'mod immedjat minħabba n-natura globali ta' dawn l-attivitajiet illegali;

I.  billi t-trasparenza, ir-responsabbiltà u d-demokrazija – fi kliem ieħor, il-governanza tajba – fl-organizzazzjonijiet sportivi huma prerekwiżiti biex il-moviment sportiv ikun jista’ jkollu rwol ta’ suċċess fil-ġlieda kontra x-xiri tal-logħob u l-frodi fl-isport;

J.  billi bosta organizzazzjonijiet sportivi diġà ħadu miżuri f’dan il-qasam, bħalma huma l-iżvilupp ta’ kodiċijiet ta’ kondotta u l-adozzjoni ta’ politiki ta’ tolleranza żero;

K.  billi l-imħatri fuq il-logħob mixtri prinċipalment huma offruti minn operaturi barra l-UE, u b'hekk jeħtieġ li jkun hemm fokus internazzjonali fuq il-ġlieda kontra x-xiri tal-logħob;

L.  billi esperti jindikaw li qed ikun hemm dejjem aktar tħassib dwar l-intenzjonijiet ħżiena ta' xi individwi li jixtru klabbs tal-futbol bħala mezz biex jixtru l-logħob u jaħslu l-flus;

M.  billi l-unjins tal-plejers jirrimarkaw il-fatt li x-xiri tal-logħob jikkostitwixxi problema wkoll f'termini ta' plejers li ma jitħallsux il-paga tagħhom f'waqtha u jisfaw vittmi ta’ intimidazzjoni u rikatt;

1.  Jitlob li l-partijiet interessati ewlenin individwalment iħaddnu r-responsabbiltà u jiżviluppaw approċċ komprensiv billi jikkomplementaw l-isforzi ta’ xulxin biex jiġġieldu kontra x-xiri tal-logħob fl-isport;

2.  Jitlob li l-Kummissjoni tiżviluppa approċċ koordinat biex tikkumbatti x-xiri tal-logħob u l-kriminalità organizzata billi tikkoordina l-isforzi ta’ partijiet interessati ewlenin f’dan il-qasam, bħal organizzazzjonijiet sportivi, awtoritajiet tal-pulizija u ġudizzjarji nazzjonali u operaturi tal-logħob tal-azzard, u billi tipprovdi pjattaforma għad-diskussjoni u l-iskambju ta’ informazzjoni u tal-aqwa prattiki;

3.  Jitlob li l-organizzazzjonijiet sportivi jadottaw politika ta’ tolleranza żero fir-rigward tal-korruzzjoni (sew internament kif ukoll b'rabta ma' kuntratturi esterni) biex ma jħallux li l-membri tagħhom ikunu vulnerabbli għal pressjoni esterna;

4.  Iħeġġeġ li organizzazzjonijiet sportivi jistabbilixxu kodiċi ta’ kondotta għall-persunal u għall-ufiċjali kollha (plejers, kowċijiet, referis, persunal mediku u tekniku u mexxejja tal-assoċjazzjonijet) li jesponi l-perikli tax-xiri tal-logħob, jinkludi projbizzjoni ċara għall-manipulazzjoni tal-logħob għall-imħatri jew skopijiet oħra, jistipula s-sanzjonijiet assoċjati, u li jinkludi projbizzjoni tal-logħob tal-azzard fuq il-logħbiet proprji tagħhom kif ukoll obbligu li dak li jkun jirrapporta kwalunkwe kuntatt jew għarfien dwar xiri tal-logħob, flimkien ma’ mekkaniżmu adegwat ta’ protezzjoni tal-whistleblowers;

5.  Jitlob li l-korpi kollha ta' tmexxija tal-isports jikkomettu ruħhom favur prattiki ta' governanza tajba sabiex inaqqsu r-riskju li wieħed jisfa vittma ta' xiri tal-logħob;

6.  Jenfasizza l-importanza tal-edukazzjoni għall-protezzjoni tal-integrità tal-isport; jitlob, għalhekk, li l-Istati Membri u l-federazzjonijiet sportivi jinformaw u jedukaw lill-isportivi u lill-konsumaturi b'mod adegwat, sa minn età żgħira, fil-livelli kollha tal-isport, kemm dawk tad-dilettanti kif ukoll dawk professjonali;

7.  Iħeġġeġ lill-organizzazzjonijiet sportivi biex ivaraw u jippersistu bi programmi preventivi u edukattivi komprensivi li jġibu magħhom obbligi ċari għall-klabbs, ligs u federazzjonijiet, b'mod partikolari fir-rigward tal-minorenni, u jwaqqfu korp dixxiplinarju li jittratta x-xiri tal-logħob;

8.  Jitlob li l-Kummissjoni tħeġġeġ lill-Istati Membri kollha biex jinkludu espliċitament ix-xiri tal-logħob fid-dritt kriminali nazzjonali tagħhom, jipprovdu għal sanzjonijiet minimi komuni adegwati, u jiżguraw li kwalunkwe lakuna eżistenti tiġi indirizzata b’mod li jirrispetta bis-sħiħ id-drittijiet fundamentali;

9.  Jilqa’ d-diskussjonijiet li qed isiru dwar konvenzjoni possibbli tal-Kunsill tal-Ewropa li tikkumbatti l-manipulazzjoni tar-riżultati sportivi, li sejra tagħti lis-sistemi nazzjonali l-għodod, l-għarfien espert u r-riżorsi li jeħtieġu biex jiġġieldu kontra din it-theddida;

10.  Iħeġġeġ lill-organizzazzjonijiet sportivi biex japplikaw standards ta’ governanza għoljin u konvinċenti;

11.  Jitlob li l-Kummissjoni tiżgura li l-Istati Membri kollha jipprojbixxu l-imħatri fuq kompetizzjonijiet li jinvolvu l-minorenni;

12.  Jitlob li l-Istati Membri joħolqu unità speċjalizzata tal-infurzar tal-liġi li tikkumbatti x-xiri tal-logħob u sservi ta’ pern ċentrali għall-komunikazzjoni u l-kooperazzjoni mal-partijiet interessati ewlenin, u jesiġu li l-operaturi tal-logħob tal-azzard jagħtu informazzjoni dwar xejriet irregolari tal-logħob tal-azzard lil din l-unità u lill-organizzazzjonijiet sportivi għal aktar investigazzjoni u għat-tressiq quddiem l-awtoritajiet ta' prosekuzzjoni;

13.  Jitlob li l-Istati Membri jtejbu l-kooperazzjoni fl-infurzar tal-liġijiet Ewropej permezz ta’ timijiet ta’ investigazzjoni konġunta u kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet ta' prosekuzzjoni; jenfasizza l-ħtieġa li jiddaħħlu u jiġu infurzati b’mod effikaċi miżuri li jiġġieldu kontra s-siti tal-internet tal-imħatri illegali u kontra l-logħob tal-azzard anonimu; jemmen li għandu jkun hemm skambju ta' informazzjoni rigward persuni li jkunu ssemmew b'rabta ma', jew ġew ikkundannati għal, kuntatti ma' plejers dwar arranġamenti għax-xiri tal-logħob;

14.  Jistieden lill-Istati Membri biex jistabbilixxu korpi regolatroji li jidentifikaw u jiġġieldu kontra attivitajiet illegali ta’ mħatri dwar l-isport u li jiġbru, jiskambjaw, janalizzaw u jxerrdu evidenza tax-xiri tal-logħob, frodi fl-isport u suriet oħra ta’ korruzzjoni fl-isport, sew fl-Ewropa kif ukoll lil hinn minnha; jisħaq fuq il-ħtieġa ta’ aktar kooperazzjoni ma' regolaturi oħra, inkluż ma’ awtoritajiet tal-ħruġ ta’ liċenzji, korpi tal-infurzar u l-pulizija;

15.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tiffaċilita l-iskambju ta' informazzjoni bejn dawn il-korpi regolatorji fir-rigward ta' attivitajiet ta' mħatri fuq l-isport ta’ natura illegali jew suspettuża;

16.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jistabbilixxu kooperazzjoni ma' pajjiżi terzi bl-għan li jiġġieldu kontra l-kriminalità organizzata assoċjata max-xiri tal-logħob, inter alia billi jieħdu sehem fin-negozjati dwar konvenzjoni internazzjonali tal-Kunsill tal-Ewropa li tikkumbatti l-manipulazzjoni tar-riżultati sportivi;

17.  Jilqa’ l-pubblikazzjoni min-naħa tal-Kummissjoni ta’ Rapport dwar il-Ġlieda kontra l-Korruzzjoni darbtejn fis-sena, akkumpanjat minn analiżi għal kull Stat Membru li tinkludi rakkomandazzjonijiet imfassla speċifikament għal kull pajjiż (mill-2013 “il quddiem);

18.  Iħeġġeġ lill-Kunsill biex jimxi fuq il-miri tal-Pjan ta’ Ħidma tal-UE għall-Isport għas-snin 2011-2014, filwaqt li jinsisti b’mod partikolari fuq l-iżvilupp ta’ programmi edukattivi fl-Istati Membri bil-għan li jkattar l-għarfien dwar valuri sportivi bħlama huma l-integrità, logħob bil-fier u rispett għal ħaddieħor;

19.  Jilqa’ l-inizjattiva tal-Kummissjoni intiża biex fl-2014 tiġi adottata rakkomandazzjoni dwar l-aqwa prattiki fil-prevenzjoni tax-xiri tal-logħob marbut mal-imħatri u l-ġlieda kontrih;

20.  Jilqa' l-fatt li l-Ħames Konferenza Internazzjonali tal-Ministri u l-Uffiċjali Għoljin Responsabbli mill-Edukazzjoni Fiżika u l-Isport (MINEPS) se tindirizza l-kwistjoni tal-integrità fl-isport u l-ġlieda kontra x-xiri tal-logħob, u jemmen li dan jikkostitiwixxi forum utli fejn għandu jiġi indirizzat il-bżonn ta' korp globali li jittratta x-xiri tal-logħob, u li fih l-atturi relevanti kollha jistgħu jiltaqgħu, jiskambjaw l-informazzjoni, jikkoordinaw l-azzjonijiet tagħhom u jippromwovu kunċetti ta’ governanza tajba;

21.  Jitlob li l-Kummissjoni tidentifika pajjiżi – bħal dawk magħrufa bħala “r-rifuġji Asjatiċi tal-imħatri” – li jqajmu kwistjonijiet speċifiċi rigward ix-xiri tal-logħob relatat mal-imħatri bi rbit ma’ avvenimenti sportivi li jkunu qed isiru fl-UE, u tqawwi l-kollaborazzjoni tagħha ma' dawk il-pajjiżi fil-ġlieda kontra x-xiri tal-logħob;

22.  Jitlob li l-Kunsill jipproċedi b'mod rapidu u ambizzjuż bid-diskussjonijiet dwar il-proposta għal direttiva ġdida dwar il-ħasil tal-flus (COM(2013)0045) biex jiġi indirizzat l-użu tal-imħatri sportivi onlajn għall-ħasil tal-flus;

23.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni, lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri, u lil organizzazzjonijiet sportivi Ewropej, internazzjonali u nazzjonali.

(1) Testi adottati, P7_TA(2012)0025. (2) ĠU C 87 E, 1.4.2010, p. 30. (3) ĠU C 33 E, 9.2.2006, p. 590. (4) Testi adottati, P7_TA(2011)0492. (5) ĠU C 51 E, 22.2.2013, p. 121.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 dwar is-sostenibilità fil-katina tal-valur globali tal-qoton (2012/2841(RSP))

P7_TA(2013)0099 B7-0092/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 3, 6 u 21 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea,

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 206 u 207 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

–  wara li kkunsidra l-Protokoll 4 dwar il-Qoton għall-Att dwar il-Kundizzjonijiet ta’ Adeżjoni tar-Repubblika Ellenika u l-Aġġustamenti għat-Trattati,

–  wara li kkunsidra konvenzjonijiet ewlenin tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO), inklużi l-Konvenzjonijiet Nru 138 tas-26 ta’ Ġunju 1973 rigward l-Età Minima għad-Dħul fl-Impjieg, Nru 182 tas-17 ta' Ġunju 1999 rigward il-Projbizzjoni u l-Azzjoni Immedjata għall-Eliminazzjoni tal-Agħar Forom tat-Tħaddim tat-Tfal, Nru 184 tal-21 ta’ Ġunju 2001 rigward is-Sigurtà u s-Saħħa fl-Agrikoltura, Nru 87 tad-9 ta’ Lulju 1948 dwar il-Libertà ta’ Assoċjazzjoni u l-Protezzjoni tad-Dritt għall-Organizzazzjoni, Nru 98 tat-8 ta’ Ġunju 1949 rigward id-Dritt għall-Organizzazzjoni u n-Negozjar Kollettiv, Nru 141 tat-23 ta’ Ġunju 1975 rigward l-organizzazzjonijiet tal-ħaddiema rurali u Nru 155 tat-22 ta’ Ġunju 1981 rigward is-sigurtà u s-saħħa tal-ħaddiema, u l-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti tal-20 ta’ Novembru 1989 dwar id-Drittijiet tat-Tfal,

–  wara li kkunsidra l-Programm Internazzjonali għall-Eliminazzjoni tat-Tħaddim tat-Tfal (IPEC) and l-Programm “Understanding Children’s Work” (UCW),

–  wara li kkunsidra s-sħubija tal-UE f’korpi internazzjonali tal-prodotti bażiċi (ICBs),

–  wara li kkunsidra l-eżitu tal-71 Laqgħa Plenarja tal-Kumitat Konsultattiv Internazzjonali dwar il-Qoton (ICAC) li saret mis-7 sal-11 ta’ Ottubru 2012,

–  wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tal-95 sessjoni tal-Kunsill tal-Ministri tal-AKP li saret f’Port Vila (Vanuatu) mill-10 sal-15 ta’ Ġunju 2012,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet tiegħu tal-25 ta' Novembru 2010 dwar id-drittijiet tal-bniedem u l-istandards soċjali u ambjentali fil-ftehimiet ta' kummerċ internazzjonali(1) u dwar ir-responsabilità soċjali tal-kumpaniji fil-ftehimiet kummerċjali internazzjonali(2),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 978/2012 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Ottubru 2012 li japplika skema ta’ preferenzi tariffarji ġeneralizzati(3),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu dwar il-kummerċ fi prodotti bażiċi, l-aċċess għal materja prima, il-volatilità tal-prezzijiet tal-prodotti agrikoli bażiċi, is-swieq tad-derivattivi, l-iżvilupp sostenibbli, ir-riżorsi tal-ilma, it-tħaddim tat-tfal u l-isfruttament tat-tfal fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw,

–  wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta’ Diċembru 2011(4), fejn iddeċieda li ma jagħtix il-kunsens tiegħu għal Protokoll dwar it-Tessuti għall-Ftehim ta' Sħubija u Kooperazzjoni bejn l-UE u l-Uzbekistan, minħabba tħassib relatat mal-użu tat-tħaddim furzat tat-tfal fl-għelieqi tal-qoton,

–  wara li kkunsidra l-Patt Globali tan-NU, l-istrateġija Ewropea għall-materja prima, l-istrateġija tal-UE għar-Responsabbiltà Soċjali Korporattiva, l-istrateġija tal-UE għall-Iżvilupp Sostenibbli, il-Koerenza tal-Politiki għall-Iżvilupp, u l-Qafas Strateġiku tal-UE u l-Pjan ta' Azzjoni dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u d-Demokrazija,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni tal-Kummissjoni tal-14 ta’ Marzu 2013 dwar is-sostenibilità tal-katina tal-valur globali tal-qoton,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 110(2) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.  billi l-qoton huwa fost dawk l-uċuħ tar-raba’ l-aktar sinifikanti f'termini ta’ użu tal-art, u huwa importanti fil-ġenerazzjoni tal-impjiegi u għall-komunitajiet rurali, il-kummerċjanti, l-industrija tessili u l-konsumaturi madwar id-dinja kollha u jikkostitwixxi prodott agrikolu bażiku vitali barra l-ikel;

B.  billi l-qoton huwa l-fibra naturali l-iktar użata u jitkabbar f’iktar minn 100 pajjiż, b’madwar 150 pajjiż involut fil-kummerċ tiegħu;

C.  billi huwa stmat li hemm 100 miljun unità domestika rurali involuti fil-produzzjoni tal-qoton, u billi s-settur tal-qoton huwa sors ewlieni ta’ impjiegi u dħul għal iktar minn 250 miljun ruħ fl-istadji ta’ produzzjoni, ipproċessar, ħżin u trasport ta’ din il-katina tal-valur agrikola;

D.  billi l-produzzjoni tal-qoton hija ddominata miċ-Ċina, l-Indja u l-Istati Uniti, fejn l-Istati Uniti, l-Indja, l-Awstralja u l-Brażil huma l-akbar esportaturi, u ċ-Ċina, il-Bangladexx u t-Turkija huma l-ikbar importaturi; billi l-Uzbekistan huwa l-ħames l-akbar esportatur fid-dinja u s-sitt l-akbar produttur;

E.  billi parti kbira sew mill-importazzjonijiet tal-qoton tal-Bangladexx tintuża għall-manifattura tat-tessuti u l-ilbies orjentati lejn l-esportazzjoni, u din tammonta għal 80 % tal-esportazzjonijiet kollha tal-manifattura; billi l-parti l-kbira tat-tessuti u l-ilbies li jipproduċi jiġu esportati lejn pajjiżi żviluppati, b’mod partikolari l-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea, il-Kanada u l-Istati Uniti tal-Amerika;

F.  billi fl-UE l-qoton huwa kkultivat f’madwar 370 000 ettaru minn madwar 100 000 produttur primarjament fil-Greċja u Spanja, bi produzzjoni ta’ 340 000 tunnellata ta’ qoton imfesdaq, li jammonta għal 1 % tal-produzzjoni globali ta’ qoton imfesdaq;

G.  billi l-UE saret esportatur nett tal-qoton fl-2009 u għandha kwota tas-suq tal-esportazzjoni ta’ 2,8%, fejn it-Turkija, l-Eġittu u ċ-Ċina huma d-destinazzjonijiet ewlenin tal-esportazzjoni tagħha;

H.  billi l-valur tal-esportazzjonijiet tal-industrija tat-tessuti u tal-ħwejjeġ tal-UE fl-2011 kien jammonta għal EUR 39 biljun u l-industrija kienet timpjega 'l fuq minn 1,8 miljun ħaddiem f’146 000 kumpanija madwar l-UE(5);

I.  billi l-impatt ambjentali tal-qoton huwa aċċentwat bl-użu eċċessiv ta’ pestiċidi (li minnhom 7 % jintużaw fil-livell globali) insettiċidi (li minnhom 15 % jintużaw fil-livell globali) u ilma, u dan iwassal għad-degradazzjoni u l-kontaminazzjoni tal-ħamrija u għat-telf tal-bijodiversità;

J.  billi l-parti l-kbira tal-ħsad globali tal-qoton tiġi minn raba’ saqwi, u dan ikompli jitfa’ pressjoni konsiderevoli fuq ir-riżorsi tal-ilma ħelu; billi l-qoton huwa responsabbli għal iktar rilaxx ta’ insettiċidi fil-livell globali minn kwalunkwe prodott tar-raba’ ieħor;

K.  billi l-UE hija l-ikbar fornitur ta’ assistenza għall-żivilupp relatata mal-qoton permezz tas-Sħubija UE-Afrika dwar il-Qoton u programmi oħra(6), u fl-2009 kienet l-importatur ewlieni tad-dinja ta’ ħwejjeġ u tessuti tal-Pajjiżi l-Anqas Żviluppati (LDCs);

L.  billi r-riforma tas-Sistema ta' Preferenzi Ġeneralizzati (SPĠ) (7) tal-Unjoni se ssaħħaħ l-inċentivi għar-rispett tad-drittijiet bażiċi tal-bniedem u tax-xogħol u tal-istandards ambjentali u ta’ governanza tajba permezz tal-iskema SPĠ+;

M.  billi huwa diffiċli li tiġi stmata l-manjitudini reali tat-tħaddim tat-tfal fil-katina ta’ valur tal-qoton minħabba informazzjoni mhux kompluta u frammentata;

N.  billi l-ILO tikkalkula li iktar minn 215-il miljun tifel u tifla madwar id-dinja huma tfal li jaħdmu u li 60 % minnhom jaħdmu fis-settur agrikolu(8);

O.  billi, għall-fini ta' din ir-riżoluzzjoni, it-tħaddim tat-tfal kif definit mill-ILO bil-Konvenzjonijiet Nru 138 dwar l-Età Minima għad-Dħul fl-Impjieg u l-Konvenzjoni Nru 182 rigward il-Projbizzjoni u l-Azzjoni Immedjata għall-Eliminazzjoni tal-Agħar Forom tat-Tħaddim tat-Tfal, rispettivament;

P.  billi jseħħu forom differenti ta’ tħaddim ta’ tfal u xogħol furzat f’maġġoranza kbira tal-pajjiżi produtturi ewlenin tal-qoton madwar id-dinja waqt il-kultivazzjoni, il-ħsad tal-lent u ż-żerriegħa u t-tfesdiq tal-qoton(9);

Q.  billi t-tħaddim tat-tfal u x-xogħol furzat fis-setturi tat-tessuti u tal-qoton ma jistax jiġi indirizzat b’mod iżolat mill-kawżi ewlenin tiegħu: il-faqar rurali u n-nuqqas ta’ alternattivi għall-ġenerazzjoni tad-dħul, il-protezzjoni insuffiċjenti tad-drittijiet tat-tfal, in-nuqqas ta’ edukazzjoni obbligatorja fis-seħħ għat-tfal kollha, l-istrutturi riġidi tal-komunità u l-attitudnijiet prevalenti;

R.  billi l-kundizzjonijiet tax-xogħol, inklużi l-istandards tas-saħħa u sikurezza, kif ukoll il-livelli tas-salarji, jibqgħu kwistjoni ta’ tħassib kbir fil-produzzjoni tal-qoton u l-manifattura tat-tessuti u l-ilbies, b’mod partikolari fl-LDCs u l-pajjiżi li qed jiżviluppaw; billi mill-2006, 470 ruħ fil-Bangladexx waħdu nqatlu f’nirien li nfirxu f’kumpaniji tessili;

S.  billi l-ICAC jgħaqqad 41 pajjiż li jipproduċu, jikkunsmaw u jinnegozjaw il-qoton u għandu l-għan li jsaħħaħ it-trasparenza fis-suq tal-qoton billi jżid is-sensibilizzazzjoni, irawwem kooperazzjoni internazzjonali, jiġbor data statistika u jipprovdi informazzjoni teknika u previżjonijiet dwar is-swieq tat-tessuti u tal-qoton;

T.  billi l-ICAC għadu wieħed mill-ftit ICBs li l-Unjoni għadha mhux membru tagħhom, u billi attwalment hemm seba’ Stati Membri tal-UE li huma membri tal-ICAC;

U.  billi l-qoton huwa kruċjali għall-objettivi agrikoli, kummerċjali u ta’ żvilupp tal-Unjoni;

V.  billi l-adeżjoni tal-Unjoni mal-ICAC ssaħħaħ il-kooperazzjoni dwar il-kwistjonijiet relatati mal-qoton, tagħmel l-azzjoni tal-Unjoni aktar konsistenti u żżid l-influwenza tagħha fl-iffissar tal-“aġenda tal-qoton”;

W.  billi s-sħubija fl-ICAC tippermetti li l-Unjoni ssaħħaħ l-aċċess għall-informazzjoni u l-konsulenza analitika u tiffaċilita r-rabtiet u s-sħubiji bejn is-settur tessili, il-produtturi tal-qoton u l-awtoritajiet pubbliċi;

X.  billi l-Parlament se jintalab jagħti l-approvazzjoni tiegħu għall-adeżjoni tal-Unjoni mal-ICAC;

1.  Jitlob li jkomplu jiġu missielta l-miżuri ta’ tagħwiġ tal-kummerċ u li titjieb it-trasparenza fis-swieq tad-derivattivi ta' komodità;

2.  Iħeġġeġ lill-partijiet interessati kollha fis-settur tal-qoton biex, mingħajr aktar dewmien, jaħdmu flimkien permezz tal-ICAC sabiex jimminimizzaw drastikament id-degradazzjoni ambjentali, inkluż l-impatt fuq l-ilma u l-użu ta’ pestiċidi u l-insettiċidi; jenfasizza li dawn il-metodi mhux sostenibbli ta’ produzzjoni jimminaw il-kundizzjonijiet għall-produzzjoni futura tal-qoton; iqis l-adeżjoni tal-Unjoni mal-ICAC bħala strumentali għall-iżvilupp ta’ programm ta’ ħidma komuni tal-ICAC f’din id-direzzjoni;

3.  Jissottolinja l-importanza li jiġu missielta l-ksur tad-drittijiet tal-bniedem u d-dritt tax-xogħol u t-tniġġis ambjentali tul il-katina tal-valur tal-qoton, inkluż fis-setturi tat-tessuti u tal-ħwejjeġ; jissuġġerixxi li l-ICAC jiżviluppa metodu li jiffaċilita l-monitoraġġ indipendenti mill-NGOs ta’ vjolazzjonijiet tad-drittijiet tal-bniedem permezz tal-katina tal-valur tal-qoton, ladarba hija membru tal-ICAC, sabiex timpenja ruħha f’din il-kwistjoni

4.  Jenfasizza l-ħtieġa li jinħolqu kundizzjonijiet ġusti għal produtturi fuq skala żgħira minn pajjiżi li qed jiżviluppaw biex jiksbu aċċess għall-katini tal-valur ewlenin li jservu l-industrija tat-tessuti u tal-ħwejjeġ tal-Unjoni, jitilgħu l-katina tal-valur tal-qoton, tat-tessuti u tal-ħwejjeġ u jifhmu l-potenzjal tal-qoton organiku u tal-kummerċ ġust; jistieden lill-Kummissjoni tistudja kif il-leġiżlazzjoni fl-UE dwar l-akkwist pubbliku tista’ tagħti spinta lill-introduzzjoni tal-qoton b’kummerċ ġust;

5.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni, fil-kuntest tan-negozjati dwar il-Ftehimiet ta’ Sħubija Ekonomika u l-pjanijiet ta’ żvilupp nazzjonali tal-Istrument ta’ Kooperazzjoni għall-Iżvilupp, biex issaħħaħ l-isforzi tagħha għall-appoġġ ta’ strateġiji nazzjonali u reġjonali dwar il-qoton fl-LDCs li jipproduċu l-qoton;

6.  Jikkundanna bil-qawwa l-użu tat-tħaddim tat-tfal u t-tħaddim furzat fl-għelieqi tal-qoton;

7.  Huwa tal-fehma li qafas olistiku u kkoordinat li jindirizza l-għeruq tal-kawżi tat-tħaddim tat-tfal u li jiġi implimentat fuq bażi fit-tul biss jista’ jwassal għal katina tal-valur tal-qoton iktar sostenibbli; jitlob, madanakollu, li l-UE tieħu bis-serjetà kull allegazzjoni ta’ skjavitù jew xogħol furzat fil-katina ta’ provvista tal-qoton u biex tirreaġixxi b’sanzjonijiet xierqa;

8.  Jenfasizza li s-sostenibilità tas-settur tal-qoton tiddependi fuq il-produtturi tiegħu, il-kummerċjanti, il-fornituri tal-elementi li jidħlu fil-produzzjoni, il-bejjiegħa bl-imnut, id-ditti, il-gvernijiet, is-soċjetà ċivili u l-konsumaturi; jinnota li l-iskemi ta’ kummerċ ġust jipprovdu għal kooperazzjoni aktar mill-qrib bejn il-konsumaturi u l-produtturi, inter alia fis-settur tal-qoton, li l-għarfien espert tagħhom u l-aħjar prattiki tagħhom għandhom jiġu vvalutati mill-Kummissjoni;

9.  Jistieden lill-pajjiżi produtturi tal-qoton kollha joħolqu ambjent li jippermetti monitoraġġ u rappurtar adegwat tal-kundizzjonijiet tax-xogħol fis-settur tal-qoton min-naħa tal-gvern, l-industrija, NGOs indipendenti u l-entitajiet marbuta mat-trade unions, u biex jappoġġjaw lill-organizzazzjonijiet u t-trade unions tal-bdiewa fl-isforzi tagħhom biex jgħollu l-livelli tal-introjtu u jtejbu l-kundizzjonijiet tax-xogħol fl-għelieqi tal-qoton; jissottolinja l-ħtieġa għal dawk li jaħdmu fil-qalba tal-industrija tal-qoton biex jaqilgħu għajxien deċenti mill-ħidma tagħhom u jaqsmu l-benefiċċji akkumulati mill-pajjiżi li jipproduċu l-qoton;

10.  Jilqa’ l-“Better Cotton Initiative (BTI)”, il-“Cotton Made in Africa”, il-“Global Organic Textile Standard (GOTS)” u inizjattivi oħra magħmula minn diversi partijiet interessati li għandhom l-għan li jżidu s-sostenibilità tal-katina tal-valur tal-qoton u tat-tessuti;

11.  Iħeġġeġ lil dawk il-pajjiżi li għad iridu jirratifikaw il-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tat-Tfal, il-Konvenzjonijiet Nru 138 u 182 tal-ILO jew il-Konvenzjonijiet 87, 98, 141 u 155 sabiex jirratifikawhom u jimplimentawhom bil-ħeffa; huwa tal-fehma li l-gvernijiet għandhom jadottaw il-politiki xierqa kollha sabiex irawmu sensibilizzazzjoni tar-regoli nazzjonali u internazzjonali eżistenti dwar it-tħaddim tat-tfal u konvenzjonijiet ewlenin tal-ILO, matul il-katina tal-produzzjoni tal-qoton kollha kemm hi;

12.  Ifakkar li l-preferenzi mogħtija permezz tal-SPĠ tal-Unjoni, l-istrument ewlieni tal-politika kummerċjali tagħha għall-promozzjoni tad-drittijiet bażiċi tal-bnieden u tax-xogħol u tal-iżvilupp sostenibbli, jistgħu jiġu rtirati temporanjament f’każ ta’ ksur serju u sistematiku tad-drittijiet bażiċi tal-bniedem u tax-xogħol minquxa fil-konvenzjonijiet bażiċi tan-NU u tal-ILO; jenfasizza r-responsabilità ta’ kumpaniji Ewropej biex ikunu konformi ma’ dawn l-istandards fil-katini ta’ provvista tagħhom;

13.  Jenfasizza l-importanza tal-arranġament speċjali ta’ inċentiv għall-iżvilupp sostenibbli u l-governanza tajba (GSP+);

14.  Jistieden lill-Kummissjoni Ewropea tistudja u, jekk xieraq, tressaq quddiem il-Parlament Ewropew proposta leġiżlattiva dwar mekkaniżmu ta' traċċabilità effettiv għall-prodotti manifatturati permezz tat-tħaddim tat-tfal jew tħaddim furzat;

15.  Jistieden lill-Kunsill jieħu deċiżjoni dwar il-modalitajiet tas-sħubija fl-ICAC, biex l-Unjoni jkollha aċċess għall-ICAC b’kompetenza esklussiva;

16.  Jistieden lill-parteċipanti tal-katina tal-valur tal-qoton jevitaw miżuri unilaterali bħalma huma l-projbizzjonijiet fuq l-esportazzjoni, biex jirsistu għal trasparenza u koordinazzjoni ikbar sabiex jitnaqqsu l-volatilità tal-prezz u l-possibilità ta’ spekulazzjoni, u jaħdmu biex jiżguraw it-traċċabilità tal-kummerċ tal-fibra tal-qoton fis-suq miftuħ;

17.  Iqis li huwa importanti li l-produzzjoni tal-qoton fl-Unjoni tiġi ssalvagwardjata, filwaqt li jissaħħu l-miżuri tranżitorji ta' ristrutturar għar-reġjuni l-aktar affettwati;

18.  Jistieden lill-ICAC jevalwa regolarment, permezz tal-Panel ta’ Esperti tiegħu dwar il-Prestazzjoni Soċjali, Ambjentali u Ekonomika tal-Qoton (SEEP), l-impatti soċjali u ambjentali tal-produzzjoni tal-qoton u jippubblika r-riżultati;

19.  Jistieden lill-ICAC jikkunsidra l-possibilità li tinħoloq skema globali effettiva tat-tikkettar li tiggarantixxi li l-prodotti jkunu ġew prodotti mingħajr l-użu tat-tħaddim tat-tfal jew xogħol furzat fi kwalunwe stadju tal-katina ta’ provvista u tal-proċess ta’ produzzjoni;

20.  Jistieden lir-Repubblika Popolari taċ-Ċina, l-ikbar suq tal-qoton bl-ikbar riżervi ta’ qoton, tikkunsidra li tingħaqad mal-ICAC u tieħu rwol kostruttiv fis-settur tal-qoton; jistieden ukoll lir-Repubblika Popolari taċ-Ċina tikkumbatti l-użu ta’ tħaddim tat-tfal u xogħol furzat fis-settur tal-qoton u tat-tessuti;

21.  Jistieden lill-Kummissjoni:

22.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni, lill-ICAC, lill-ILO, lill-Organizzazzjoni tal-Ikel u l-Agrikoltura tan-Nazzjonijiet Uniti (FAO), lill-Fond Internazzjonali għall-Iżvilupp Agrikolu (IFAD), lill-Fond tan-Nazzjonijiet Uniti għat-Tfal (UNICEF), lill-Bank Dinji, lill-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO) u lill-Gvern tar-Repubblika Popolari taċ-Ċina.

(1) ĠU C 99 E, 3.4.2012, p. 31. (2) ĠU C 99 E, 3.4.2012, p. 101. (3) ĠU L 303, 31.10.2012, p. 1. (4) Testi adottati, P7_TA(2011)0586. (5) “The EU-27 Textile and Clothing Industry in the year 2011’, European Apparel and Textile Organisation (Euratex), 2011. (6) Il-valur totali ta’ assistenza għall-iżvilupp għall-industrija tal-qoton Afrikana mill-UE u l-Istati Membri tagħha mill-2004 jeċċedi EUR 350 miljun. Ara d-data tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ dwar l-assistenza għall-iżvilupp tal-qoton, 31.5.2012. (7) Testi adottati tat-13 ta’ Gunju 2012, P7_TA(2012)0241. (8) ILO-IPEC, “Global Child Labour Developments: Measuring Trends from 2004 to 2008’, 2011. (9) “Literature Review and Research Evaluation relating to Social Impacts of Global Cotton Production for ICAC Expert Panel on the Social, Environmental and Economic Performance of Cotton (SEEP)’, Lulju 2008.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 dwar is-sitwazzjoni fil-Bangladexx (2013/2561(RSP))

P7_TA(2013)0100 RC-B7-0133/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu dwar il-Bangladexx, b'mod partikolari dawk tas-17 ta’ Jannar 2013(1), tas-6 ta’ Settembru 2007(2) u tal-10 ta’ Lulju 2008(3),

–  wara li kkunsidra l-Ftehim ta' Koperazzjoni bejn il-Komunità Ewropea u r-Repubblika Popolari tal-Bangladexx dwar is-Sħubija u l-Iżvilupp(4),

–  wara li kkunsidra l-Att dwar it-Tribunal Kriminali Internazzjonali (ICT) mgħoddi mill-parlament tal-Bangladexx fl-1973 biex jipprovdi għad-detenzjoni, il-prosekuzzjoni u l-pieni ta' persuni għal ġenoċidju, delitti kontra l-umanità, delitti tal-gwerra u delitti oħrajn taħt il-liġi internazzjonali,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjonijiet tal-kelliem għar-Rappreżentant Għoli Catherine Ashton tat-22 ta’ Jannar 2013 dwar is-sentenza tal-mewt mogħtija mit-Tribunal Kriminali Internazzjonali tal-Bangladexx, u tat-2 ta’ Marzu 2013 dwar il-vjolenza fil-Bangladexx,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni konġunta tar-Rapporteur Speċjali tan-NU dwar eżekuzzjonijiet extraġudizzjarji, sommarji jew arbitrarji u tar-Rapporteur Speċjali tan-NU dwar l-indipendenza tal-imħallfin u l-avukati tas-7 ta' Frar 2013,

–  wara li kkunsidra l-prinċipji tal-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti, id-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem, id-Dikjarazzjoni ta' Vjenna tal-1993 u l-Programm ta' Azzjoni tal-Konferenza Dinjija dwar id-Drittijiet tal-Bniedem, id-Dikjarazzjoni ta' Kopenħagen tal-1995 u l-Programm ta’ Azzjoni dwar l-Iżvilupp Soċjali,

–  wara li kkunsidra l-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi,

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 122(5) u 110(4) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.  billi l-UE għandha relazzjonijiet tajbin u fit-tul mal-Bangladexx, anke permezz tal-Ftehim ta' Koperazzjoni dwar is-Sħubija u l-Iżvilupp,

B.  billi biex iżomm ma' wegħda ċentrali tal-kampanja elettorali tiegħu, il-Gvern tal-Lega Awami taħt it-tmexxija ta' Sheik Hasina waqqaf tribunal għad-delitti tal-gwerra biex jindirizza l-massakri li twettqu matul il-gwerra ta' disa' xhur li wasslet għall-firda bejn dawk li dari kienu l-Pakistan tal-Lvant u tal-Punent fl-1971, li fiha nqatlu bejn 300 000 u 3 miljun persuna u ġew stuprati madwar 200 000 mara;

C.  billi t-trawma ta’ wieħed mill-aktar każijiet gravi ta' qtil tal-massa fl-istorja għadha qed taffettwa l-ħajja ta' ħafna ċittadini tal-Bangladexx 40 sena wara li seħħ, li għalihom il-proċedimenti tal-qorti huma maħsuba biex joffru mument ta' rikonoxximent u ta' kumpens importanti għal dak kollu li ġarrbu;

D.  billi fil-21 ta’ Jannar 2013, it-Tribunal Kriminali Internazzjonali (ICT) ħabbar il-verdett tiegħu kontra Abdul Kalam Azad għal delitti kontra l-umanità li twettqu matul il-gwerra għall-indipendenza tal-1971 u tah sentenza ta' mewt wara l-proċess in absentia tiegħu;

E.  billi fil-5 ta’ Frar 2013, l-ICT ta sentenza ta’ priġunerija għall-għomor għal Abdul Qader Mollah, u dan irriżulta fi protesti qawwija iżda fil-biċċa l-kbira paċifiċi l-iktar miż-żgħażagħ fid-distrett ta' Shahbagh ġewwa Daka; billi l-hekk imsejjaħ “Moviment ta’ Shahbagh’ kien qed jappella għall-applikazzjoni tal-piena tal-mewt fil-verdett kif ukoll għal soċjetà u politika ħielsa mill-estremiżmu reliġjuż;

F.  billi matul dawn il-protesti, il-gvern emenda l-Att dwar l-ICT tal-1973 biex jintroduċi dispożizzjoni li tippermetti lill-atturi jappellaw kontra verdett li jingħata mit-Tribunal; billi d-deċiżjoni tal-qorti kontra Abdul Qader Mollah għalhekk tista’ tinbidel sabiex tiffavorixxi sentenza tal-mewt; billi din l-għamla ta’ leġiżlazzjoni retroattiva tikser l-istandards ta’ proċess ġust, tissottovaluta l-leġittimità tax-xogħol tal-ICT u tikser il-projbizzjoni ta’ proċessi doppji (“ne bis in idem’) fil-liġi internazzjonali, li hija stabbilita wkoll fl-Artikolu 14(7) tal-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi, li l-Bangladexx huwa parti fih;

G.  billi diversi mexxejja tal-partit tal-Lega Awami li qed jiggverna, inkluż il-Ministru għall-Intern, appoġġaw it-talbiet tal-Moviment Shabagh, u ssuġġerew li l-partit għandu jiġi pprojbit u li l-istazzjonijiet tal-midja relatati mal-partit għandhom jingħalqu;

H.  billi fit-28 ta’ Frar 2013, l-ICT ħabbar id-deċiżjoni tiegħu li jagħti sentenza ta' mewt lil Delwar Hossain Sayeedi, Viċi President tal-partit Jamaat-e-Islami, abbażi ta’ akkużi li jinkludu l-persekuzzjoni tal-minoranza Ħindu;

I.  billi s-sitwazzjoni marret għall-agħar wara dan l-aħħar verdett, hekk kif saru protesti kontrih mis-segwaċi tal-Partit Jamaat li wasslu sabiex mietu aktar minn 60 persuna; billi, skont l-informazzjoni pprovduta mill-NGOs, ir-reazzjoni tal-pulizija għall-attakki mill-membri u l-partitarji ta’ Jamaat kienet tinkludi l-użu ta’ munizzjon letali;

J.  billi jeżistu rapporti ta’ attakki reċenti minn attivisti ta’ Jamaat u xi partitarji tal-Partit Nazzjonalista tal-Bangladexx fuq aktar minn 40 tempju, dar u ħanut tal-Ħindu mifruxa mal-Bangladexx, li ħallew mijiet ta’ persuni mingħajr dar; billi l-poplu Ħindu u minoranzi oħrajn tal-Bangladexx (bħall-komunità Ahmadiyya) kellhom isofru b’mod ripetut minn perjodi ta’ vjolenza u persekuzzjoni, speċjalment matul il-gwerra għall-indipendenza tal-1971 u wara l-elezzjonijiet tal-2001, u billi, konsegwentement, madwar 900 000 Ħindu telqu mill-Bangladexx bejn l-2001 u l-2011;

K.  billi l-proċedimenti legali f’diversi każijiet oħra jinsabu għaddejjin fl-ICT u hemm riskju serju li l-imputati jinstabu ħatja u jingħataw sentenza ta’ mewt;

L.  billi r-Rapporteur Speċjali tal-UE dwar eżekuzzjonijiet extraġudizzjarji, sommarji u arbitrarji u r-Rapporteur Speċjali tal-UE dwar l-indipendenza tal-imħallfin u l-avukati, kif ukoll organizzazzjonijiet tad-drittijiet tal-bniedem, esprimew tħassib dwar l-allegati nuqqasijiet tat-tribunal fir-rigward tal-proċessi ġusti u dovuti, speċjalment dwar il-fatt li wieħed mill-proċessi sar in absentia;

1.  Jinsab tassew imħasseb dwar it-tfaqqigħ reċenti tal-vjolenza fil-Bangladexx wara l-verdetti tal-ICT u jesprimi dispjaċir fir-rigward tal-vittmi reċenti;

2.  Jesprimi l-kondoljanzi tiegħu lill-membri tal-familja u l-ħbieb ta’ dawk li nqatlu jew sofrew ġrieħi minħabba l-vjolenza;

3.  Jirrikonoxxi l-ħtieġa għal rikonċiljazzjoni, ġustizzja u l-obbligu ta' rendikont għad-delitti mwettqa matul il-gwerra għall-indipendenza tal-1971; jisħaq fuq ir-rwol importanti tal-ICT fir-rigward ta' din il-kwistjoni;

4.  Itenni l-oppożizzjoni qawwija tiegħu għall-użu tal-piena tal-mewt fi kwalunkwe każ u f’kull ċirkostanza;

5.  Jappella lill-awtoritajiet tal-Bangladexx biex jikkomutaw il-kundanni għal mewt kollha, jibnu fuq l-iżvilupp pożittiv li ma kien hemm l-ebda eżekuzzjoni fl-2012, u jintroduċu moratorja uffiċjali fuq l-eżekuzzjonijiet bħala l-ewwel pass lejn l-abolizzjoni tal-piena kapitali;

6.  Jikkundanna l-irregolaritajiet irrappurtati fil-funzjonament tal-ICT, bħall-intimidazzjoni, il-fastidju u l-għajbien sfurzat tax-xhieda allegati, kif ukoll l-evidenza ta’ kooperazzjoni illegali bejn l-imħallfin, il-prosekuturi u l-gvern; jinsisti, b’mod partikolari, li l-awtoritajiet tal-infurzar tal-liġi għandhom itejbu l-miżuri biex jiggarantixxu l-protezzjoni effikaċi tax-xhieda;

7.  Jistieden lill-Gvern tal-Bangladexx jiżgura li l-ICT jikkonforma strettament mal-istandards legali nazzjonali u internazzjonali; jenfasizza, f’dan ir-rigward, il-garanzija ta’ proċess ħieles, ġust u trasparenti kif ukoll id-dritt tal-vittmi għall-protezzjoni, il-verità, il-ġustizzja u r-riparazzjoni;

8.  Jistieden lill-Gvern tal-Bangladexx jintensifika l-isforzi tiegħu biex jinforza l-istat tad-dritt u l-ordni; itenni l-obbligu tal-gvern li jonora l-impenji internazzjonali fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem;

9.  Jikkundanna bil-qawwa l-vjolenza tal-partitarji u ta’ Jamaat-e-Islami u l-partiti affiljati kontra l-uffiċjali tal-infurzar tal-liġi, kontra dawk li jappoġġaw il-verdetti tal-ICT, u kontra minoranzi reliġjużi u etniċi; jikkundanna bil-qawwa l-vjolenza indiskriminata mmirata lejn iċ-ċittadini ordinarji;

10.  Jesprimi t-tħassib tiegħu dwar l-għadd kbir ta’ vittmi minħabba l-ġlied; jappella lill-gvern biex jagħti istruzzjonijiet lill-forzi tas-sigurtà tiegħu biex josservaw strettament l-obbligu tagħhom li jeżerċitaw trażżin massimu u jevitaw il-forza letali u biex jinvestigaw bir-reqqa l-imwiet ta’ dawk kollha li nqatlu matul il-protesti;

11.  Iħeġġeġ lill-awtoritajiet tal-Bangladexx biex jiżguraw li l-allegazzjonijiet kollha ta’ tortura u trattament ħażin jiġu investigati b’mod imparzjali, u li dawk li jinstabu responsabbli jitressqu quddiem il-qorti;

12.  Iħeġġeġ lill-mexxejja politiċi kollha fil-pajjiż biex inaqqsu t-tensjonijiet politiċi sabiex jevitaw aktar vjolenza, biex jagħtu istruzzjonijiet lill-partitarji tagħhom sabiex ma jipparteċipaw fl-ebda att ta’ vjolenza; jappella lill-partiti politiċi kollha fil-Bangladexx biex jidħlu fi djalogu ma’ xulxin;

13.  Jappella lill-istampa biex toqgħod lura mill-inċitament għall-vjolenza armata; iħeġġeġ lill-gvern jiżgura li l-ġurnalisti u l-edituri jkunu jistgħu jesprimu l-fehmiet tagħhom b’mod paċifiku mingħajr ma jiġu ffastidjati, intimidati, jinżammu jew jiġu ttorturati;

14.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna, lill-Viċi President tal-Kummissjoni / Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta' Sigurtà, lir-Rappreżentant Speċjali tal-UE għad-Drittijiet tal-Bniedem, lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri, lis-Segretarju Ġenerali tan-NU, lill-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-NU u lill-Gvern u lill-Parlament tal-Bangladexx.

(1) Testi adottati, P7_TA(2013)0027. (2) ĠU C 187 E, 24.7.2008, p. 240. (3) ĠU C 294 E, 3.12.2009, p. 77. (4) ĠU L 118, 27.4.2001, p. 48.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 dwar l-Iraq: is-sitwazzjoni tal-gruppi minoritarji, inklużi t-Turkomeni Iraqini (2013/2562(RSP))

P7_TA(2013)0101 RC-B7-0147/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu dwar l-Iraq, b'mod partikolari r-riżoluzzjonijiet tas-6 ta' April 2006 dwar il-komunità Assirjana(1) u tal-25 ta' Novembru 2010 dwar l-attakki kontra l-komunitajiet Kristjani(2),

–  wara li kkunsidra l-Ftehim ta' Sħubija u Kooperazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha, minn naħa waħda, u r-Repubblika tal-Iraq, min-naħa l-oħra, u r-riżoluzzjoni tiegħu tas-17 ta' Jannar 2013 dwar il-Ftehim ta' Sħubija u Kooperazzjoni bejn l-UE u l-Iraq(3),

–  wara li kkunsidra d-Dokument Strateġiku Konġunt tal-Kummissjonigħall-Iraq (2011-2013) ,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni tal-Viċi President tal-Kummissjoni / Rappreżentant Għoli tal-UE (VP/RGħ) Catherine Ashton tal-25 ta' Jannar 2013 dwar is-sensiela riċenti ta' attakki terroristiċi fl-Iraq,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni tal-VP/RGħ Catherine Ashton tal-24 ta' Jannar 2013 dwar il-qtil fil-funeral ta' Tuz Khurmatu,

–  wara li kkunsidra l-Patt Internazzjonali mal-Iraq, imniedi mis-Segretarju Ġenerali tan-NU Ban Ki-moon u l-Prim Ministru Iraqin Nouri al-Maliki fl-2007, li jwiegħed li “jipproteġi l-foqra u l-gruppi vulnerabbli mill-privazzjoni u mill-ġuħ”,

–  wara li kkunsidra r-“Rapport tad-Drittijiet tal-Bniedem dwar id-Drittijiet tal-Bniedem fl-Iraq: Jannar sa Ġunju 2012”, ippreżentat b'mod konġunt mill-Missjoni ta' Assistenza tan-Nazzjonjiet Uniti fl-Iraq (UNAMI) u l-Kummissjoni fid-19 ta' Diċembru 2012,

–  wara li kkunsidra l-istqarrija għall-istampa relatata mill-Kummissarju Għoli tan-NU għad-Drittijiet tal-Bniedem (OHCHR), Navi Pillay, li tgħid li n-numru ta' eżekuzzjonijiet sa dak il-punt fl-2012, u l-mod li bih twettqu f'massi, huwa perikoluż immens, ma jistax jiġi ġustifikat u jinvolvi r-riskju li jdgħajjef il-progress parzjali u inċert fir-rigward tal-istat ta' dritt fl-Iraq,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni tas-Segretarju Ġenerali tan-NU Ban Ki-Moon tal-25 ta' Jannar 2013, li tikkundanna b'mod qawwi l-mewġa riċenti ta' attakki terroristiċi fl-Iraq, li qatlu mijiet ta' persuni u ħallew ħafna iktar midrubin,

–  wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni tan-NU tal-1981 dwar l-Eliminazzjoni tal-Forom Kollha tal-Intolleranza u d-Diskriminazzjoni abbażi tar-Reliġjon jew it-Twemmin,

–  wara li kkunsidra l-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi tal-1966, li l-Iraq hu firmatarju tiegħu,

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 122(5) u 110(4) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.  billi l-Iraq għadu qed jaffaċċja sfidi politiċi, tas-sigurtà u soċjoekonomiċi serji, u billi x-xena politika hija frammentata immens u kkaratterizzata mill-vjolenza, għad-detriment serju tal-aspirazzjonijiet leġittimi tal-poplu Iraqin għall-paċi, għall-prosperità u għal tranżizzjoni ġenwina għad-demokrazija;

B.  billi l-Kostituzzjoni Iraqina tiggarantixxi l-ugwaljanza qudiem il-liġi għaċ-ċittadini kollha tal-pajjiż u b'mod partikolari fl-Artikolu 125 “id-drittijiet amministrattivi, politiċi, kulturali u edukattivi tad-diversi nazzjonalitajiet, bħat-Turkomeni, il-Kaldewi, l-Assirjani u n-nazzjonalitajiet l-oħra kollha” u billi l-Artikolu 31 tal-Kostituzzjoni tar-Reġjun tal-Kurdistan tal-2009, li ilha fis-seħħ mill-2009, tiggarantixxi “l-awtonomija nazzjonali, kulturali u amministrattiva tat-Turkomeni, tal-Għarab u tal-Assiro-Kaldeo-Sirjaki, tal-Armeni u oħrajn li huma ċittadini tal-Kurdistan kull meta jirrappreżentaw il-maġġoranza tal-popolazzjoni”;

C.  billi fid-9 ta' April 2012 il-parlament Iraqi approva l-Kummisjoni Għolja għad-Drittijiet tal-Bniedem, li, għalkemm għadha mhux qed taħdem għalkollox, hija l-ewwel kummissjoni indipendenti għad-drittijiet tal-bniedem fl-istorja tal-pajjiż;

D.  billi fid-djalogu politiku mal-kontropartijiet Iraqini tiegħu, il-Parlament iffoka fuq is-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fl-Iraq, li għadha kawża ta' tħassib serju meta titqies is-sitwazzjoni mhux sodisfaċenti għall-gruppi vulnerabbli, inklużi l-minoranzi;

E.  billi l-ftehim bejn l-UE u l-Iraq, u b'mod partikolari l-klawsola tiegħu dwar id-drittijiet tal-bniedem, jenfasizzaw li d-djalogu politiku bejn l-UE u l-Iraq għandu jiffoka fuq id-drittijiet tal-bniedem u t-tisħiħ tal-istituzzjonijiet demokratiċi;

F.  billi l-Iraq ilu jospita varjetà ta' gruppi minoritarji etniċi u reliġjużi, inklużi t-Turkomeni, l-Insara, il-Kurdi, ix-Shabak, il-Mandej, l-Armenjani, il-Yezidi, il-Baħai, l-Iraqini Suwed, l-Assirjani, il-Lhud, il-Palestinjani u oħrajn;

G.  billi l-minoranzi fl-Iraq sfaw fil-mira ta' miżuri ta' assimilazzjoni u huma sottorappreżentati fil-Gvern Iraqi u f'korpi assoċjati; billi konsegwenza ta' dan, il-popolazzjonijiet rispettivi tal-gruppi minoritarji fl-Iraq naqsu b'mod drastiku fl-aħħar snin, peress li ħafna ħarbu mill-pajjiż, filwaqt li oħrajn ġew imġiegħla jirrilokaw banda oħra fl-Iraq;

H.  billi t-Turkomeni allegatament huma t-tielet l-akbar grupp etniku fl-Iraq; billi hemm tilwima li għadha għaddejja bejn it-Turkomeni u l-Kurdi dwar Kirkuk, reġjun li hu għani fir-riżorsi taż-żejt u riżorsi naturali oħra, u t-Turkomeni ġew suġġetti għal attakki u ħtif kemm minn forzi Kurdi kif ukoll minn gruppi estremisti Għarab; u billi kemm it-Turkomeni Sunni kif ukoll dawk Xiti sfaw fil-mira għal raġunijiet settarji;

I.  billi t-tilwima kontinwa bejn il-gvern ċentrali tal-Iraq u l-gvern reġjonali tal-Kurdistan dan l-aħħar ħraxet, u dan jaffettwa b'mod negattiv is-sitwazzjoni tas-sigurtà fir-reġjun u jipperikola l-koeżistenza paċifika tad-diversi gruppi etniċi, b'mod partikolari l-Kurdi, l-Għarab u t-Turkomeni;

J.  billi, minbarra dawn it-tensjonijiet territorjali, it-Tramuntana tal-Iraq ukoll jinsab fil-mira ta' attakki li jidhru li huma settarji u li fihom il-popolazzjoni Xita ta' spiss tkun fil-mira minn gruppi Sunni; billi fil-31 ta' Diċembru 2012, 39 pellegrin inqatlu matul il-festival Xita ta' Arba'een; billi fit-23 ta' Jannar 2013, attakk fuq moskea Xita f'Tuz Khurmatu – belt fil-Provinċja ta' Nineveh fit-Tramuntana tal-Iraq, li hija territorju kkontestat bejn il-gvern tal-Iraq u l-gvern reġjonali tal-Kurdistan u li għandha popolazzjoni Turkomena sinifikanti – ħalla tal-anqas 42 mejjet u 117-il persuna midruba;

K.  billi, minkejja titjib sinifikanti fis-sitwazzjoni tas-sigurtà, il-livell tal-vjolenza li taffaċċja l-popolazzjoni Iraqina għadu għoli żżejjed, b'attakki bil-bombi u sparaturi rrappurtati kuljum; u billi t-tensjoni u l-vjolenza kontinwi jwasslu sabiex il-parti l-kbira tal-Iraqini jkunu inċerti dwar il-futur tagħhom u jagħmluha impossibbli li tiġi promossa l-integrazzjoni ekonomika u soċjali tal-popolazzjoni Iraqina kollha kemm hi;

1.  Huwa mħasseb serjament rigward l-atti ta' vjolenza li kulma jmur qed jiżdiedu, u li qed tbati minnhom il-popolazzjoni ċivili fl-Iraq, b'mod partikolari bejn is-Sunni u x-Xiti iżda wkoll f'attakki kontra gruppi partikolarment vulnerabbli, bħall-minoranzi reliġjużi, etniċi u kulturali, u jistieden lill-awtoritajiet Iraqini jtejbu s-sigurtà u l-ordni pubbliku u jiġġieldu t-terroriżmu u l-vjolenza settarja fil-pajjiż kollu;

2.  Jikkundanna l-attakki tat-23 ta' Jannar 2013 kontra l-funeral Turkomen f'Tuz Khurmatu ta' uffiċjal pubbliku assassinat il-jum ta' qabel, li ħalla tal-anqas 42 persuna mejta u 117 oħra midruba, tat-3 ta' Frar 2013 li fih bomba suwiċida barra għassa tal-pulizija f'Kirkuk qatlet 30 persuna u darbet 70, u tas-16 ta' Diċembru 2012 li fih żewġ għalliema Turkomeni nħatfu, ġew ittorturati u nħarqu ħajjin;

3.  Jikkundanna b'mod qawwi l-attakki terroristiċi kollha u jagħti l-kondoljanzi tiegħu lill-familji u l-ħbieb ta' dawk maqtula u midruba;

4.  Jesprimi t-tħassib serju tiegħu rigward il-fatt li ż-żieda riċenti fl-instabbiltà u fil-vjolenza settarja fl-Iraq tista' tipperikola l-elezzjonijiet provinċjali li jmiss tal-20 ta' April 2013, li t-tħassir tagħhom jista' jipperikola ċ-ċansijiet għal struttura ta' governanza aktar demokratika u inklużiva;

5.  Jiddispjaċih dwar il-fatt li, minkejja r-referenza fil-Kostituzzjoni għad-drittijiet tat-Turkomeni u ta' minoranzi oħra, dawn il-minoranzi għadhom ibatu minn vjolenza u diskriminazzjoni etnika u settarja;

6.  Jistieden kemm lill-gvern tal-Iraq kif ukoll lill-gvern reġjonali tal-Kurdistan jikkundannaw l-attakki u jwettqu investigazzjoni sħiħa u rapida tal-attakki terroristiċi riċenti fir-reġjun, inkluż l-aktar attakk bil-bombi fatali riċenti fuq moskea Xita f'Tuz Khurmatu, u jressqu lil dawk responsabbli quddiem il-ġustizzja;

7.  Jistieden lill-gvern tal-Iraq u lill-gvern reġjonali tal-Kurdistan jieħdu passi immedjati biex jikkalmaw it-tilwima territorjali fil-pjanura ta' Nineveh, jirrikonoxxu d-diversità multikulturali, multietnika u multireliġjuża tal-provinċja u jippermettu liċ-ċittadini tagħha jagħżlu liberament l-identità tagħhom, inklużi l-lingwa, ir-reliġjon u l-kultura;

8.  Jistieden lill-qawwiet politiċi rappreżentati fil-Kunsill Iraqi tar-Rappreżentanti jinvolvu ruħhom fi djalogu nazzjonali ġenwin u inklużiv bl-għan li jiżguraw governanza demokratika effikaċi tal-Iraq u r-rispett tad-drittijiet individwali u kollettivi taċ-ċittadini Iraqini kollha; iħeġġeġ lill-gvern Iraqi jwettaq ċensiment nazzjonali li ġie pospost b'mod indefinittiv, biex jaċċerta d-daqs tal-popolazzjoni tat-Turkomeni u popolazzjonijiet minoritarji oħrajn;

9.  Jistieden lill-gvern Iraqi u lill-mexxejja politiċi kollha jieħdu l-miżuri meħtieġa biex jipprovdu sigurtà u protezzjoni liċ-ċittadini Iraqini kollha b'mod ġenerali u lil membri ta' minoranzi etniċi u reliġjużi vulnerabbli b'mod partikolari; jistieden lill-gvern jagħti istruzzjonijiet lill-forzi tas-sigurtà biex juru sens ta' trażżin fiż-żamma tal-liġi u tal-ordni, f'konformità mal-istat ta' dritt u mal-istandards internazzjonali;

10.  Jilqa', f'dan il-kuntest, it-tnedija riċenti ta' programm ta' riorganizzazzjoni u riabilitazzjoni għaċ-ċentri ta' detenzjoni u l-ħabsijiet li jinsabu taħt l-awtorità tal-Ministeru Iraqi għall-Ġustizzja, u jittama li dan se jgħin biex jieqaf l-użu endemiku tat-tortura u l-impunità mifruxa fl-Iraq, ikkundannata mill-organizzazzjonijiet tad-drittijiet tal-bniedem;

11.  Jiddispjaċih ħafna dwar ir-rata għolja ta' eżekuzzjonijiet fl-Iraq, fejn il-kundanni għall-mewt ta' spiss jiġu imposti wara proċessi mhux ġusti u abbażi ta' konfessjonijiet miksuba b'forza; jappella b'mod urġenti lill-gvern Iraqi jiddikjara moratorja fuq l-eżekuzzjonijiet kollha, bil-ħsieb li jneħħi l-piena tal-mewt fil-futur qarib;

12.  Jenfasizza l-ħtieġa li jiġi żgurat li l-azzjoni kkoordinata bejn l-awtoritajiet Iraqini u l-organizzazzjonijiet internazzjonali tal-għajnuna tittieħed bil-ħsieb li jiġu megħjuna gruppi vulnerabbli u jinħolqu kundizzjonijiet adegwati biex jiġu żgurati s-sikurezza u d-dinjità tagħhom, b'mod partikolari permezz ta' inizjattivi li jippromwovu d-djalogu u r-rispett reċiproku fost il-komunitajiet reliġjużi u etniċi kollha fl-Iraq;

13.  Jenfasizza l-importanza li tingħata biżżejjed prominenza fl-inizjattivi EUJUST LEX – fejn possibbli – lid-drittijiet tat-Turkomeni u lid-drittijiet tal-minoranzi b'mod ġenerali, u jfaħħar is-suċċessi miksuba mill-missjoni EUJUST LEX u l-implimentazzjoni tagħha fl-Iraq;

14.  Jinsisti li l-Kunsill ta' Kooperazzjoni stabbilit mill-Ftehim ta' Sħubija u Kooperazzjoni bejn l-UE u l-Iraq jista' jintuża bħala kanal biex jiġi mgħoddi t-tħassib dwar is-sitwazzjoni tal-minoranzi etniċi u reliġjużi fil-pajjiż lin-naħa Iraqina;

15.  Jistieden lill-komunità internazzjonali u lill-UE jappoġġaw lill-gvern Iraqi fl-organizzazzjoni ta' elezzjonijiet reġjonali paċifiċi, ħielsa u ġusti f'April 2013;

16.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Viċi President tal-Kummissjoni / Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta' Sigurtà, lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lir-Rappreżentant Speċjali tal-UE għad-Drittijiet tal-Bniedem, lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri, lill-Gvern u l-Kunsill tar-Rappreżentanti tal-Iraq, lill-Gvern Reġjonali tal-Kurdistan, lis-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti u lill-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-Nazzjonijiet Uniti.

(1) ĠU C 293 E , 2.12.2006, p. 322. (2) ĠU C 99 E , 3.4.2012, p. 115. (3) Testi adottati, P7_TA(2013)0022.

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Marzu 2013 dwar il-każ ta’ Arafat Jaradat u s-sitwazzjoni tal-priġunieri Palestinjani fil-ħabsijiet Iżraeljani (2013/2563(RSP))

P7_TA(2013)0102 RC-B7-0154/2013

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet preċedenti tiegħu, b’mod partikolari dawk tat-4 ta Settembru 2008 dwar il-qagħda tal-priġunieri Palestinjani fil-ħabsijiet Iżraeljani(1) u tal-5 ta’ Lulju 2012 dwar il-politika tal-UE dwar ix-Xatt tal-Punent u l-Ġerusalemm tal-Lvant(2),

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjoni tas-16 ta’ Frar 2013 tal-kelliem tar-Rappreżentant Għoli tal-UE Catherine Ashton dwar il-kundizzjoni tal-persuni li kienu fuq strajk tal-ġuħ fl-Iżrael;

–  wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni Lokali tal-UE tat-8 ta’ Mejju 2012 dwar il-priġunieri Palestinjani fuq strajk tal-ġuħ,

–  wara li kkunsidra l-Ftehim Ewro-Mediterranju li jistabbilixxi assoċjazzjoni bejn il-Komunitajiet Ewropej u l-Istati Membri tagħhom, min-naħa waħda, u l-Istat tal-Iżrael, min-naħa l-oħra (il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni UE-Iżrael), u partikolarment l-Artikolu 2 tiegħu li jikkonċerna d-drittijiet tal-bniedem,

–  wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem tal-1948,

–  wara li kkunsidra r-Raba’ Konvenzjoni ta' Ġinevra tal-1949 dwar il-Protezzjoni ta' Persuni Ċivili fi Żmien ta' Gwerra,

–  wara li kkunsidra l-Patt Internazzjonali tan-NU dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi tal-1966,

–  wara li kkunsidra l-Konvenzjoni tan-NU tal-1979 dwar l-Eliminazzjoni ta' Kull Forma ta' Diskriminazzjoni kontra n-Nisa,

–  wara li kkunsidra l-Konvenzjoni tan-NU kontra t-Tortura u t-Trattament jew Pieni oħra Krudili, Inumani jew Degradanti tal-1984,

–  wara li kkunsidra l-Konvenzjoni tan-NU tal-1989 dwar id-Drittijiet tat-Tfal,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjonijiet rilevanti tan-NU dwar il-kunflitt fil-Lvant Nofsani,

–  wara li kkunsidra d-dikjarazzjonijiet mis-Segretarju Ġenerali tan-NU Ban Ki-moon tad-19 ta’ Frar 2013 fejn esprima t-tħassib tiegħu dwar il-kundizzjonijiet tal-priġunieri Palestinjani fuq strajk tal-ġuħ fl-Iżrael, mill-Kummissarju Għoli tan-NU għad-Drittijiet tal-Bniedem, Navi Pillay, tat-13 ta’ Frar 2013 dwar id-detenuti Palestinjani, u mir-Rapporteur Speċjali tan-NU għad-Drittijiet tal-Bniedem fit-Territorji Palestinjani Okkupati, Richard Falk, tas-27 ta’ Frar 2013 dwar il-mewt tal-priġunier Arafat Jaradat,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-UNICEF ta’ Frar 2013 bit-titolu “Children in Israeli Military Detention: Observations and Recommendations’ (Tfal f’Detenzjoni Militari Iżraeljana: Osservazzjonijiet u Rakkomandazzjonijiet),

–  wara li kkunsidra r-Regoli 122(5) u 110(4) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.  billi fit-18 ta’ Frar 2013 Arafat Jaradat ġie arrestat fuq suspetti li tefa’ ġebel lejn miri Iżraeljani, u billi hu miet fit-23 ta’ Frar 2013 fil-ħabs Megiddo; billi l-kawża tal-mewta tiegħu hija kkontestata; billi l-awtoritajiet Izraeljani jsostni li hu miet attakk ta' qalb, u billi l-emorraġiji u l-kustilji mkisra misjuba matul l-awtopsja huma karatteristiċi ta’ attentati biex jinġieb lura li twettqu mill-personal tal-ħabs; billi, fuq il-bażi ta’ din l-awtopsja, l-awtoritajiet Palestinjani jsostnu li huwa miet minħabba t-tortura li huwa rċieva;

B.  billi kważi kollha mill-4 5000 priġunier Palestinjan miżmuma fl-Iżrael ħadu sehem fl-istrajk tal-ġuħ, irrifjutaw l-ikel bi protesta kontra l-mewta tas-Sur Jaradat; billi kien hemm kunflitti fit-toroq tax-Xatt tal-Punent dawn l-aħħar ġranet hekk kif il-Palestinjani ddenunzjaw il-kundizzjonijiet tal-priġunieri Palestinjani fil-ħabsijiet Iżraeljani;

C.  billi l-kwistjoni tal-prinġunieri u d-detenuti Palestinjani għandha implikazzjonijiet politiċi, soċjali u umanitarji ta’ portata kbira; billi l-priġunieri politiċi u ex-detenuti Palestinjani għandhom rwol prominenti fis-soċjetà Palestinjana; billi aktar minn 4 800 priġunier u detenut Palestinjan, inklużi ħafna nisa u tfal, aktar minn 400 priġunier ta’ qabel il-ftehimiet ta' Oslo u 15-il membru tal-Kunsill Leġiżlattiv Palestinjan, qed jinżammu mill-Iżrael; billi 178 minnhom qed jinżammu f’detenzjoni amministrattiva, inklużi 9 membri tal-Kunsill Leġiżlattiv Palestinjan; billi, skont dikjarazzjoni magħmula mill-organizzazzjonijiet tad-drittijiet tal-bniedem Palestinjani u Iżraeljani f’Marzu 2013, tal-anqas 71 priġunier Palestinjan mietu minħabba tortura fiċ-ċentri ta’ detenzjoni Iżraeljani mill-1967;

D.  billi l-maġġoranza l-kbira tal-priġunieri Palestinjani mix-Xatt tal-Punent u minn Gaża qed jinżammu f'ħabsijiet li jinsabu f'territorju Iżraeljan, billi għall-maġġoranza l-kbira tagħhom huwa ta’ spiss impossibbli jew diffiċli ħafna li jeżerċitaw id-dritt tagħhom li jirċievu zjarat mill-familjari tagħhom;

E.  billi l-ordnijiet ta’ detenzjoni amministrattiva min-naħa tal-awtoritajiet militari jippermettu d-detenzjoni mingħajr akkuża jew proċess fuq il-bażi ta’ evidenza li mhijiex aċċessibbli għad-detenuti u għall-avukati tagħhom, u billi tali ordnijiet jistgħu jkunu sa 6 xhur u jistgħu jiġu mġedda b'mod indefinit; billi l-Qorti Suprema tal-Iżrael riċentement ikkritikat il-qrati militari u l-korp tal-armata tal-avukat ġenerali militari għall-azzjonijiet tagħhom fir-rigward l-estensjoni tal-ordnijiet ta’ detenzjoni amministrattiva;

F.  billi l-priġunieri politiċi Palestinjani marru fuq diversi strajks tal-ġuħ li involvew mijiet ta’ priġunieri għal kull darba; billi diversi detenuti Palestinjani għadhom fuq strajk tal-ġuħ estiż;

G.  billi l-priġunieri nisa huma grupp partikolarment vulnerabbli ta’ detenuti Palestinjani;

H.  billi huwa stmat li 700 tifel/tifla Palestinjani huma arrestati mill-forzi ta’ sigurtà Iżraeljani fix-Xatt tal-Punent kull sena; billi, skont ir-reviżjoni tal-prattiki tal-UNICEF ta’ Frar 2013 fir-rigward tat-tfal Palestinjani li ġew f’kuntatt mas-sistema ta’ detenzjoni militari Iżraeljana, it-trattament ħażin ta’ dawn it-tfal jidher li huwa diffuż u sistematiku;

I.  billi r-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Iżrael, skont l-Artikolu 2 tal-Ftehima ta' Assoċjazzjoni, huma bbażati fuq ir-rispett għad-drittijiet tal-bniedem u fuq il-prinċipji demokratiċi li jikkostitwixxu element essenzjali ta' dak il-ftehim; billi l-Pjan ta' Azzjoni UE-Iżrael jenfasizza li r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem u għal-liġi umanitarja internazzjonali huma fost il-valuri komuni għall-partijiet,

1.  Jesprimi t-tħassib profond tiegħu fir-rigward tal-mewt tal-priġunier Palestinjan Arafat Jaradat fit-23 ta’ Frar 2013 meta kien fil-kustodja Iżralejana, u jestendi l-kondoljanzi tiegħu lill-familja tiegħu;

2.  Jinsab imħasseb sew dwar it-tensjonijiet il-ġodda fix-Xatt tal-Punent wara l-mewt tas-Sur Jaradat fil-ħabs Megiddo f’ċirkustanzi kkontestati; jappella lill-partijiet kollha jeżerċitaw il-moderazzjoni massima u jżommu ruħhom milli jwettqu azzjonijiet provokattivi sabiex tiġi evitata aktar vjolenza, u jieħdu passi pożittivi sabiex tiġi stabbilita l-verità u jitnaqqsu t-tensjonijiet;

3.  Jistieden lill-awtoritajiet Iżraeljani jniedu mingħajr dewmien investigazzjonijiet indipendenti, imparzjali u trasparenti fuq iċ-ċirkustanzi tal-mewta tas-Sur Jaradat u fuq l-allegazzjonijiet ta’ tortura u trattament jew pieni krudili, inumani u degrandanti tal-priġunieri Palestinjani

4.  Itenni l-appoġġ tiegħu għat-tħassib leġittimu ta’ sigurtà tal-Iżrael; jemmen, madankollu, li l-istat tad-dritt irid ikun irrispettat bis-sħiħ fit-trattament tal-priġunieri kollha, peress li dan huwa pass kruċjali għall-pajjiż demokratiku; jistieden, għalhekk, lill-Gvern Iżraeljan jirrispetta d-drittijiet tal-priġunieri Palestinjani u jipproteġi saħħithom u ħajjithom;

5.  Jinsab imħasseb dwar id-detenuti Palestinjani miżmuma f’detenzjoni amministrattiva mingħajr akkuża; jenfasizza li dawn id-detenuti għandhom jiġu akkużati u pproċessati, bil-garanziji ġudizzjarji skont l-istandards internazzjonali, jew inkella dawn għandhom jinħelsu;

6.  Jinsisti dwar l-implimentazzjoni immedjata tad-drittijiet tal-priġunieri għal żjarat mill-familjari tagħhom u jistieden lill-awtoritajiet Iżraeljani biex joħolqu l-kundizzjonijiet meħtieġa biex dan id-dritt jiġi eżerċitat;

7.  Jesprimi t-tħassib profond dwar is-sitwazzjoni u l-kundizzjoni ta’ saħħa tad-detenuti Palestinjani fuq strajk tal-ġuħ estiż; jesprimi l-appoġġ tiegħu għall-isforzi tal-Kumitat Internazzjonali tas-Salib l-Aħmar biex isalvaw il-ħajja tal-priġunieri/detenuti li huma f’kundizzjoni kritika u jħeġġeġ lill-Iżrael jipprovdi dawk kollha fuq strajk tal-ġuħ b’aċċess mhux ristrett għal kura medika adegwata;

8.  Jappella għal darb’oħra għar-rilaxx immedjat tal-priġunieri li huma membri tal-Kunsill Leġiżlattiv Palestinjan, inkluż Marwan Barghouti;

9.  Jistieden lill-awtoritajiet Iżraeljani jiżguraw li l-priġunieri u d-detenuti li huma nisa u tfal Palestinjani jirċievu l-protezzjoni u t-trattament adegwati b’mod konformi mal-konvenzjonijiet internazzjonali rilevanti li għalihom l-Iżrael huwa kontraenti;

10.  Jistieden lis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna u l-Istati Membri jimmonitorjaw mill-qrib se jsir minnhom il-priġunieri u d-detenturi Palestinjani, inklużi n-nisa u t-tfal, u biex din il-kwistjoni titqajjem fil-livelli kollha ta’ djalogu politiku mal-Iżrael; jinsisti li din il-kwistjoni għandha tiġi inkluża fir-rapport ta’ progress tal-Politika Ewropea tal-Viċinat li ġej dwar l-Iżrael;

11.  Jappella għal missjoni ta' tiftix tal-fatti mill-Parlament sabiex jiġi evalwata s-sitwazzjoni kurrenti fir-rigward tal-kundizzjonijiet ta’ detenzjoni tal-priġunieri Palestinjani, inklużi n-nisa u t-tfal, u l-użu tad-detenzjoni amministrattiva;

12.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Viċi-President tal-Kummissjoni/Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin, lill-Kunsill, lill-Gvern Iżraeljan, lill-Knesset, lill-President tal-Awtorità Palestinjana, lill-Kunsill Leġiżlattiv Palestinjan, lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri, lis-Segretarju Ġenerali tan-NU, lir-Rappreżentant tal-Kwartett għal-Lvant Nofsani, lill-President tal-Assemblea Parlamentari Ewro-Mediterranja, lill-Kummissarju Għoli tan-NU għad-Drittijiet tal-Bniedem u lill-Kumitat Internazzjonali tas-Salib l-Aħmar.

(1) ĠU C 295 E, 4.12.2009, p. 47. (2) Testi adottati P7_TA(2012)0298.