Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie planu działania w zakresie energii do roku 2050 – przyszłość z energią (2012/2103(INI))

P7_TA(2013)0088 A7-0035/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Plan działania w zakresie energii do roku 2050” oraz towarzyszące mu dokumenty robocze (COM(2011)0885),

–  uwzględniając dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 czerwca 2012 r.(2) w sprawie nawiązania współpracy w zakresie polityki energetycznej z partnerami spoza UE: podejście strategiczne do bezpiecznych, zrównoważonych i konkurencyjnych dostaw energii,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 marca 2012 r. w sprawie planu działania prowadzącego do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r.(3),

–  uwzględniając swoje rezolucje przyjęte w dniu 21 listopada 2012 r.: w sprawie przemysłowych, energetycznych i innych aspektów wydobycia gazu łupkowego i olei łupkowych(4) oraz w sprawie wpływu działalności wydobywczej gazu łupkowego i oleju łupkowego na środowisko(5),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz opinie Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów oraz Komisji Rozwoju Regionalnego (A7-0035/2013),

A.  mając na uwadze konieczność przypomnienia, że filarami polityki energetycznej UE są trwałość, bezpieczeństwo dostaw i konkurencyjność;

B.  mając na uwadze konieczność uwzględnienia konkurencyjności europejskiego przemysłu w odpowiednich strategiach politycznych i instrumentach oraz poprzez dostosowanie do procesu służącego ponownemu uprzemysłowieniu gospodarki UE;

C.  mając na uwadze, że w interesie państw członkowskich leżą zmniejszenie ich zależności od importu energii po niestabilnych cenach oraz dywersyfikacja dostaw energii;

D.  mając na uwadze, że wyzwanie w zakresie bezpieczeństwa energetycznego polega na ograniczeniu niepewności powodującej napięcia pomiędzy państwami oraz na ograniczeniu niedoskonałości rynku, które osłabiają korzyści handlowe zarówno dla dostawców, jak i dla konsumentów;

E.  mając na uwadze, że istotne znaczenie ma uzyskanie na wczesnym etapie wskazówki na temat tego, czy możliwe jest osiągnięcie ambitnych celów planu działania, oraz dokonanie przeglądu wpływu na gospodarkę UE, zwłaszcza na globalną konkurencyjność, zatrudnienie i zabezpieczenie społeczne;

F.  mając na uwadze, że państwa członkowskie, przedsiębiorstwa energetyczne i całe społeczeństwo muszą mieć jasne informacje na temat kierunku polityki energetycznej UE, czemu musi towarzyszyć większa pewność, z uwzględnieniem celów pośrednich i celów końcowych do 2030 r., z myślą o zapewnieniu zachęt i zmniejszeniu zagrożenia dla inwestycji długoterminowych;

Cele określone w planie działania w zakresie energii do roku 2050

1.  dostrzega korzyści, jakie płyną dla państw członkowskich ze współpracy na rzecz przekształcenia systemu energii; popiera zatem opracowany przez Komisję plan działania w zakresie energii do roku 2050 jako podstawę propozycji inicjatyw, w tym inicjatyw ustawodawczych, w dziedzinie polityki energetycznej mających na celu opracowanie ram polityki do 2030 r., z uwzględnieniem celów pośrednich i celów końcowych w zakresie emisji gazów cieplarnianych, energii odnawialnej i efektywności energetycznej, aby ustanowić ambitne i stabilne ramy prawne i regulacyjne; zaznacza, że określenie celów energetycznych do roku 2050 i okresu interwencji zakłada zarządzanie paneuropejskie; proponuje, by w duchu solidarności przyjąć strategię, która umożliwi państwom członkowskim współpracę w oparciu o plan działania w duchu solidarności, z myślą o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Energetycznej; popiera działania służące opracowaniu ram polityki do 2030 r. zgodnie z harmonogramem, który zapewni inwestorom bezpieczeństwo;

2.  zauważa, że zaproponowane scenariusze dla roku 2050 nie mają charakteru deterministycznego, lecz służą raczej za podstawę do konstruktywnego dialogu dotyczącego sposobu przemiany systemu energetycznego Europy, aby zrealizować długoterminowy cel obniżenia do roku 2050 emisji gazów cieplarnianych o 80-95% w porównaniu do poziomu z 1990 r.; podkreśla, że wszystkie przyszłe przewidywania dotyczące energii, w tym plan działania w dziedzinie energii, bazują na pewnych założeniach dotyczących rozwoju sytuacji technologicznej i gospodarczej; w związku z tym wzywa Komisję do regularnego aktualizowania planu działania; zwraca uwagę, że przeprowadzona przez Komisję ocena skutków nie zawiera bardziej szczegółowej analizy możliwych scenariuszy do 2050 r. w odniesieniu do poszczególnych państw członkowskich, grup państw członkowskich lub klastrów regionalnych;

3.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w sporządzonym przez Komisję planie działania w zakresie energii do roku 2050 przedstawiono zarys różnych scenariuszy; podkreśla, że zarówno scenariusze oparte na obecnych tendencjach, jak i te oparte na dekarbonizacji są niczym więcej niż prognozami; zauważa, że jako takie oczywiście nie obejmują pełnego zakresu możliwości, w związku z czym nie są w stanie zapewnić nic poza koncepcjami przyszłej struktury dostaw energii w Europie;

4.  podkreśla, że prognozy przygotowane na potrzeby opracowanego przez Komisję planu działania w zakresie energii do roku 2050 muszą zostać rozwinięte, również na podstawie innych modeli niż model systemu energetycznego PRIMES, oraz że należy przedstawić dodatkowe scenariusze niskoemisyjne , aby promować lepsze zrozumienie alternatywnych sposobów podchodzenia do rozwoju w przyszłości bezpiecznych, opłacalnych i niskoemisyjnych dostaw energii dla Europy;

5.  potwierdza, że energia elektryczna ze źródeł niskoemisyjnych jest niezbędna dla dekarbonizacji, wymagającej niemal bezemisyjnego sektora energii elektrycznej w UE do roku 2050;

6.  podkreśla, znaczenie polityki energetycznej UE w dobie kryzysu gospodarczego i finansowego; uwypukla rolę, jaką energia odgrywa w pobudzaniu wzrostu gospodarczego, konkurencyjności gospodarki i tworzenia miejsc pracy w UE; wzywa Komisję, by zaproponowała strategie dotyczące okresu po roku 2020 i możliwie jak najszybciej przedstawiła ramy europejskiej polityki energetycznej do roku 2030; uważa, że ramy tej polityki powinny być spójne z działaniami UE do 2050 r. w zakresie dekarbonizacji oraz powinny uwzględniać opcje „no regrets” określone w planie działania; zachęca do podjęcia działań zmierzających do ograniczenia negatywnego wpływu energetyki na środowisko, jednak z uwzględnieniem skutków podejmowanych działań dla konkurencyjności krajowej i unijnej gospodarki oraz dla bezpieczeństwa zaopatrzenia obywateli w energię;

7.   zwraca uwagę na alarmującą sytuację w Bułgarii w pierwszych miesiącach 2013 r. oraz na potrzebę zagwarantowania niskich cen energii elektrycznej w drodze polityki energetycznej UE, która zapewni konkurencyjność gospodarek państw członkowskich na światowym rynku; w szczególności podczas kryzysu gospodarczego aspekt ten musi być wzięty pod uwagę ;

8.  zauważa, że realizacja polityki środowiskowej i klimatycznej, która nie bierze pod uwagę wyzwań takich jak bezpieczeństwo energetyczne, nie może zastąpić polityki energetycznej, która powinna być prowadzona w myśl zasady zrównoważonego rozwoju, gwarantując obecnym oraz przyszłym pokoleniom równy, powszechny oraz konkurencyjny dostęp do zasobów energii z poszanowaniem środowiska naturalnego;

9.  zachęca państwa członkowskie do jeszcze bardziej wytężonych działań w celu osiągnięcia obowiązujących obecnie celów z myślą o realizacji do 2020 w zakresie polityki energetycznej UE, w szczególności celu w zakresie efektywności energetycznej w wysokości 20%, którego realizacja obecnie nie postępuje właściwie; podkreśla, że terminowe i pełne wdrożenie wszystkich postanowień dyrektywy w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych(6) ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia wiążących celów UE w wysokości co najmniej 20% do 2020 r.;

10.  wzywa Komisję do przyjęcia strategii regionalnej specjalizacji energetycznej umożliwiającej regionom rozwijanie tych źródeł energii, które pozwolą im najefektywniej osiągnąć europejskie cele do roku 2050, na przykład energię słoneczną na południu i energię wiatrową na północy;

11.  jest przekonany, że przejście na gospodarkę niskoemisyjną i energooszczędną to szansa nie tylko pod względem zachowania trwałości, ale również bezpieczeństwa dostaw i konkurencyjności w Europie oraz że obniżenie poziomu emisji gazów cieplarnianych może gwarantować przewagę konkurencyjną na rozwijającym się światowym rynku towarów i usług związanych z energią; podkreśla, że jest to szansa dla działających na unijnym rynku energii odnawialnej małych i średnich przedsiębiorstw, która mogłaby w doskonały sposób zdynamizować rozwój przedsiębiorczości i innowacji oraz być jednym z podstawowych źródeł tworzenia miejsc pracy;

12.  podkreśla, że przejrzysta, spójna i konsekwentna polityka oraz przejrzyste, spójne i konsekwentne ramy regulacyjne mają zasadnicze znaczenie dla pobudzenia inwestycji niezbędnych dla technologii „no regrets”, tak jak określono to w planie działania, w sposób racjonalny pod względem kosztów i trwały; zwraca uwagę na główne cele strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz wzywa do stosowania takiego podejścia strategicznego wykraczającego poza rok 2020; zauważa, że dla podejmowania świadomych i wyważonych decyzji dotyczących strategii na okres po 2020 r. konieczne będzie przeprowadzenie przeglądu obowiązujących strategii do roku 2020; podkreśla znaczenie tego, by strategia energetyczna skupiała się na zwiększeniu bezpieczeństwa energetycznego UE oraz konkurencyjności jej gospodarki i przemysłu, na tworzeniu miejsc pracy, aspektach społecznych i trwałości środowiska za pomocą środków takich jak zwiększony udział odnawialnych źródeł energii, dywersyfikacja szlaków i źródeł dostaw, w tym poprawa wzajemnych połączeń między państwami członkowskimi, efektywność energetyczna oraz wydajniejszy i zoptymalizowany system energetyczny zaprojektowany w celu zwiększenia inwestycji w zrównoważoną produkcję energii, technologie w zakresie zapasowych mocy wytwórczych i bilansowania;

13.  zauważa, że sprawne rynki dwutlenku węgla i ceny nośników energii w znacznym stopniu wpływają na zachowanie podmiotów rynkowych, w tym przemysłu i konsumentów; wzywa do oparcia ram polityki na okres po 2020 r. na zasadzie „zanieczyszczający płaci” oraz długoterminowych zasadach służących zapewnieniu podmiotom rynkowym bezpieczeństwa;

14.  przypomina, że określenie własnego koszyka energetycznego leży w gestii każdego państwa członkowskiego; przyznaje, że plan działania w zakresie energii do roku 2050 jest uzupełnieniem działań podejmowanych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym w celu zmodernizowania dostaw energii; dostrzega zatem konieczność współpracy państw członkowskich w oparciu o wspólne cele; ponadto podkreśla, że dla osiągnięcia dobrze skoordynowanej, obejmującej całą Unię, wzajemnie połączonej i zrównoważonej przemiany sektora energetycznego bardzo istotną rolę ma do odegrania UE, m.in. w zapewnianiu tego, by krajowe strategie polityczne były zgodne z celami i przepisami UE; apeluje do państw członkowskich i Komisji o dalszą realizację różnych wariantów działań, dzięki którym w ramach globalnych działań można osiągnąć długoterminowe cele UE w zakresie energii i zmiany klimatu (uzgodnione przez Radę), z zastosowaniem różnorodnych technologii, w sposób zrównoważony, racjonalny pod względem kosztów, konkurencyjny i bezpieczny, przy możliwie jak najmniejszych zakłóceniach rynku, a także o dalsze działania na szczeblu krajowym, by wykorzystać w pełni potencjał opłacalnych oszczędności energii przy wsparciu m.in. dostępnych instrumentów finansowych UE; jednocześnie zauważa korzyści, jakie daje opracowanie skoordynowanego i, w miarę potrzeby, wspólnego europejskiego podejścia, uwzględniającego szczególne cechy systemów energetycznych o małej skali i wynikającą z nich potrzebę zapewnienia elastyczności;

15.  podkreśla, że podstawowym filarem bezpieczeństwa energetycznego jest oparcie systemów energetycznych państw Unii Europejskiej na własnych zasobach energetycznych i dostępie do nich; z tego punktu widzenia najbardziej racjonalne jest zatem, aby państwa członkowskie rozwijały te technologie energetyczne, w których posiadają potencjał i doświadczenie oraz które gwarantują im ciągłość i stabilność dostaw energii, przy zachowaniu norm ochrony środowiska i klimatu;

16.  zwraca uwagę, że główny nurt zaplanowanych działań powinien skupiać się nie na możliwości realizacji scenariuszy z góry przyjętych celów redukcyjnych (top-down), jak ma to miejsce obecnie, ale na realizacji scenariuszy działań uwzględniających takie zagadnienia jak istniejący potencjał w państwach członkowskich, szanse na rozwój ekonomicznie efektywnych nowych technologii oraz globalne skutki realizacji zaproponowanej polityki, aby dopiero w następnej kolejności zaproponować cele redukcyjne na kolejne lata (bottom-up);

17.  uznaje wnioski zawarte w planie działania w zakresie energii do roku 2050, z których wynika, że przekształcenie w kierunku zrównoważonego sektora energii w całej UE jest możliwe z technicznego i gospodarczego punktu widzenia i, według analizy Komisji, będzie mniej kosztowne w perspektywie długofalowej niż kontynuacja obecnej polityki; zaznacza jednak, że należy uwzględnić kontekst krajowy, który może się bardzo różnić pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi;

18.  uważa, że cele do roku 2050 nie zostaną osiągnięte, jeżeli UE nie wywiąże się ze swoich obowiązków i nie odegra kluczowej roli w procesie przemiany, szczególnie w odniesieniu do dużych projektów, na przykład morskich farm wiatrowych na Morzu Północnym; jest zdania, że w przypadku infrastruktury transgranicznej, obejmującej kilka państw członkowskich lub wszystkie z nich, UE powinna określić projekty priorytetowe i pełnić rolę kluczowego inwestora, w ten sposób przyciągając inwestycje prywatne;

19.  dostrzega, że wzrastające znaczenie energii elektrycznej w przyszłym koszyku energetycznym będzie wymagało zastosowania wszystkich sposobów niskoemisyjnej produkcji energii elektrycznej (obejmującej wydajność konwersji, odnawialne źródła energii, CCS i energię jądrową), jeżeli cele klimatyczne mają być zrealizowane bez narażania konkurencyjności i bezpieczeństwa dostaw;

20.  podkreśla, że zapewnienie w pełni rozwiniętej transgranicznej infrastruktury energetycznej i mechanizmu wymiany informacji w Unii jest warunkiem wstępnym powodzenia planu działania; dlatego zwraca uwagę na konieczność ścisłej koordynacji polityki państw członkowskich oraz zapewnienia wspólnych działań, solidarności i przejrzystości w obszarach zewnętrznej polityki energetycznej, bezpieczeństwa energetycznego i nowych inwestycji w infrastrukturę energetyczną;

21.  ubolewa, że Komisja nie wdrożyła zaleceń własnej recenzowanej grupy doradczej ds. planu działania w zakresie energii do roku 2050; wzywa Komisję do opublikowania uaktualnionej wersji planu działania z uwzględnieniem tych zaleceń;

Główne elementy strategii długoterminowej

22.  pozytywnie ocenia wnioski, do jakich doszła Komisja w planie działania w zakresie energii do roku 2050, z których wynika, że w przeanalizowanych scenariuszach istnieją podobieństwa między działaniami, jakie należy podjąć, by przekształcić system energetyczny UE; z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście wnioski Komisji, z których wynika, że zwiększone wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, efektywność energetyczna i infrastruktura energetyczna, w tym inteligentne sieci, to opcje „no regrets”, zwłaszcza kiedy wynikają z warunków rynkowych, bez względu na konkretną drogę wybraną w celu osiągnięcia bezemisyjnego systemu energetycznego do 2050 r.; apeluje do Komisji, by zbadała połączenie scenariusza „wysokiego udziału energii ze źródeł odnawialnych i wysokiej efektywności energetycznej”; uważa, że dokonanie wyboru drogi pomogłoby zwiększyć pewność inwestycji;

23.  uważa, że należy wykorzystać kryzys finansowy jako szansę na przekształcenie modelu rozwoju społecznego UE w kierunku wysoko efektywnej energetycznie i opartej w pełni na odnawialnych źródłach energii gospodarki odpornej na zmianę klimatu;

24.  przyznaje, że jednym z kluczowych aspektów bardziej zrównoważonego systemu energetycznego jest większy udział w koszyku energetycznym źródeł energii odnawialnej po 2020 r.; zauważa ponadto, że wszystkie scenariusze zbadane w komunikacie Komisji zakładają wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w koszyku energetycznym UE o około 30% w końcowym zużyciu energii brutto w 2030 r. oraz o co najmniej 55% w 2050 r.; podkreśla, że przejście do polityki wyższej efektywności energetycznej może sprzyjać zwiększeniu udziału odnawialnych źródeł energii; wzywa Komisję, by w przyszłych prognozach wyraźnie uwzględniała kwestię zdecentralizowanego wytwarzania energii; wzywa Komisję również do wyraźnego wskazania barier finansowych, technicznych i infrastrukturalnych, które utrudniają wzrost wytwarzania zdecentralizowanego w państwach członkowskich;

Efektywność energetyczna

25.  podkreśla, że poprawa efektywności energetycznej i oszczędności energii odegra zasadniczą rolę w przekształceniu systemu energetycznego oraz że realizacja celów na rok 2020 stanowi warunek dalszych postępów do 2050 r.; zaleca w tym względzie, by państwa członkowskie wzmocniły swoje wysiłki na rzecz pełnego wdrożenia niedawno przyjętej dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej i zaleca ujęcie kampanii uświadamiających i efektywności energetycznej w krajowych programach nauczania w państwach członkowskich; zaleca, by państwa członkowskie i Komisja podjęły dalsze wysiłki na rzecz uwzględnienia koncepcji krajowych oraz włączyły krajowe banki rozwoju i wsparły wymianę najlepszych praktyk; przypomina, że efektywność energetyczna, jeżeli jest właściwie wdrażana, stanowi dla Europy opłacalny sposób osiągnięcia długoterminowych celów w zakresie oszczędności energii, zmiany klimatu oraz bezpieczeństwa gospodarczego i energetycznego; przyznaje, że przestawienie się na bardziej efektywną energetycznie gospodarkę może doprowadzić do szybszego upowszechniania innowacyjnych rozwiązań technologicznych, zmniejszenia importu paliw kopalnych oraz do poprawy konkurencyjności i wzrostu przemysłu w Unii, uważa, że przestawienie się na politykę większej efektywności energetycznej powinno koncentrować się na całym łańcuchu podaży energii i popytu na nią, włączając przetwarzanie, przesył, dystrybucję i zaopatrzenie, wraz ze zużyciem w przemyśle, budynkach i gospodarstwach domowych; podkreśla, że jednym z głównych elementów długoterminowej polityki UE w dziedzinie efektywności energetycznej powinno być zmniejszenie zużycia energii w budynkach, jako że renowacja istniejących budynków może być źródłem ogromnych oszczędności energii; podkreśla, że konieczne jest znaczne zwiększenie obecnego tempa i jakości renowacji budynków, aby umożliwić UE znaczące zmniejszenie do 2050 r. zużycia energii przez obecny zasób budynków o 80% w porównaniu do poziomu z 2010 r.; apeluje w związku z tym do państw członkowskich, by przyjęły ambitne długofalowe strategie renowacji budynków, czego wymaga dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej;

26.  podkreśla pilną potrzebę stworzenia nowej, zmodernizowanej, inteligentnej i elastycznej infrastruktury energetycznej, zwłaszcza inteligentnych sieci, w celu zapewnienia większej elastyczności w zakresie mocy zapasowych i bilansujących, w tym indywidualnych systemów mikrogeneracji i magazynowania, nowych zastosowań energii elektrycznej (np. pojazdów elektrycznych), programów sterowanych popytem (w tym inteligentnych liczników) oraz w pełni zintegrowanego europejskiego systemu sieci, aby m.in. włączyć do niego wszystkie źródła energii występujące w UE, co uznano za niezbędne; przypomina, że polityka optymalna pod względem kosztów różni się w zależności od wzorców popytu, potencjału podaży, cech geograficznych i okoliczności gospodarczych na szczeblu lokalnym; podkreśla ponadto pilną potrzebę ustanowienia stabilnych i przewidywalnych ram regulacyjnych, ogólnounijnych mechanizmów rynkowych, które pozwolą zwiększyć elastyczność, w tym absorpcję i przechowywanie mocy, oraz potrzebę współfinansowania przez UE projektów infrastrukturalnych w ogólnym interesie, zgodnie z wytycznymi dotyczącymi infrastruktury energetycznej i instrumentem „Łącząc Europę”;

27.  zauważa, że środki finansowe UE i państw członkowskich, wraz z polityką budżetową i inwestycyjną, stanowią warunek tworzenia nowej infrastruktury energetycznej w Europie, uwzględniając jednocześnie koszty budowy nowych i likwidacji przestarzałych instalacji oraz koszty rekultywacji środowiska i odnowy społecznej w zainteresowanych regionach;

28.  zwraca się do Komisji, aby w kompleksowy sposób zbadała potencjał i różne możliwe technologie magazynowania energii w UE w drodze integracji wewnętrznego rynku energii UE, w tym przepustowości sieci energetycznych, polityki energetycznej i polityki dotyczącej zmiany klimatu oraz ochrony interesów konsumentów, tak aby osiągnąć cele Unii w zakresie energii i klimatu, zmniejszyć uzależnienie UE od zewnętrznych dostaw energii i stworzyć prawdziwy jednolity rynek i równe warunki w dziedzinie energetyki przy zapewnieniu najwyższego bezpieczeństwa dostaw energii w przyszłości;

Energia odnawialna

29.  podkreśla, że z perspektywy średnio- i długoterminowej kluczowe znaczenie ma bardziej europejskie podejście do polityki w zakresie energii odnawialnej; zachęca państwa członkowskie i ich regiony do usprawnienia współpracy, m.in. poprzez wykorzystywanie w większym stopniu ustaleń dotyczących współpracy, o których mowa w dyrektywie w sprawie energii ze źródeł odnawialnych, w celu optymalizacji opłacalności rozpowszechniania odnawialnych źródeł energii, obniżenia kosztów energii odnawialnej i dopilnowania, by inwestycji dokonywano tam, gdzie przyniosą one najlepsze wyniki i skutki, z uwzględnieniem szczególnych cech każdego państwa członkowskiego; podkreśla znaczenie określenia celów; podkreśla w tym kontekście, że Komisja odgrywa ważną rolę w ułatwianiu koordynacji, finansowego wsparcia i przygotowywania odpowiednich analiz dotyczących odnawialnych źródeł energii i potencjału państw członkowskich, a także pozytywnie odnosi się do zapowiedzianego zamiaru sporządzenia wytycznych dotyczących handlu odnawialnymi źródłami energii; zwraca uwagę, że odnawialne źródła energii staną się w perspektywie długoterminowej głównym elementem koszyka energetycznego w Europie w miarę przechodzenia od fazy rozwoju technologii do masowej produkcji i stosowania, od małej do wielkiej skali – z wykorzystaniem źródeł występujących lokalnie i na obszarach bardziej odległych – oraz od etapu, kiedy są dotowane, do fazy, w której staną się konkurencyjne; podkreśla, że coraz szersze stosowanie odnawialnych źródeł energii wymaga zmian w polityce i strukturze rynku energii z myślą o dostosowaniu rynków do tych okoliczności i osiągnięciu większej integracji rynku, w szczególności poprzez premiowanie elastyczności i usług sprzyjających stabilności systemu sieci; podkreśla znaczenie stabilnych ram regulacyjnych zarówno na szczeblu UE, jak i państw członkowskich dla pobudzenia inwestycji; zwraca uwagę na konieczność uproszczenia procedur administracyjnych oraz zapewnienia stabilnych i wydajnych systemów wsparcia, które mogą być dostosowywane z czasem i wycofywane w miarę dojrzewania technologii i łańcuchów dostaw oraz usuwania wad rynku; podkreśla jednak, że zmiany w systemach wsparcia dokonywane z mocą wsteczną mają negatywny wpływ na zaufanie inwestorów, w ten sposób zwiększając zagrożenia związane z inwestycjami i ich koszty;

30.  uznaje sukces celów odnoszących się do energii odnawialnej i wzywa państwa członkowskie do przyjęcia stabilnej polityki służącej osiągnięciu ich celów do 2020 r.;

31.  przypomina o roli projektów takich jak Desertec oraz o wykorzystywaniu odnawialnych źródeł energii w regionach sąsiadujących; podkreśla perspektywę przesyłania w ramach „projektu Helios” energii elektrycznej wytworzonej z energii odnawialnej z Europy Południowo-Wschodniej do Europy Środkowej, a także dalszego rozwoju energetyki wiatrowej na Morzu Północnym i w innych regionach; zwraca uwagę na konieczność uzupełnienia możliwości importowania energii elektrycznej wytworzonej ze źródeł odnawialnych z sąsiednich regionów o wspieranie i ułatwianie rozwoju odnawialnych źródeł energii, np. w południowym regionie Morza Śródziemnego i w regionach Morza Północnego, a także zwiększania liczby wzajemnych połączeń w ramach sieci europejskich;

32.  zwraca uwagę, że w przypadku wielu odnawialnych źródeł energii stabilne dostarczanie energii jest przy obecnej technologii niemożliwe, co pociąga za sobą konieczność utrzymywania w gotowości zapasowych konwencjonalnych źródeł energii; w związku z tym wzywa Komisję do przedstawienia analizy możliwości zrównoważonego rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz przede wszystkim wspierania stabilnych źródeł energii odnawialnej; uważa, że w przypadku mniej stabilnych źródeł energii należy dokonać analizy opłacalności zapewnienia mocy rezerwowych oraz rozwijać technologie magazynowania energii;

33.  zwraca uwagę, że dla osiągnięcia dekarbonizacji długoterminowego zaopatrzenia UE w energię konieczne jest dążenie do ściślejszej integracji z sąsiednimi krajami i regionami, na przykład Norwegią, Szwajcarią i południowym regionem Morza Śródziemnego; podkreśla, że Europa może odnieść korzyści z rozwoju znacznych odnawialnych źródeł energii w tych regionach, służących zaspokojeniu zarówno zapotrzebowania lokalnego, jak i - dzięki rozwojowi długodystansowych wzajemnych połączeń sieciowych - ograniczonej części zapotrzebowania UE; zauważa, że zwiększona liczba wzajemnych połączeń umożliwi państwom członkowskim eksport i import energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w celu zapewnienia niezawodnych dostaw energii i wyważenia zmiennego wytwarzania energii, na przykład w elektrowniach wiatrowych; w tym kontekście zwraca uwagę, że szczególnie korzystne dla UE byłoby wzajemne połączenie z Norwegią, ponieważ otwiera dostęp do znacznego potencjału magazynowania energii, jakim dysponują norweskie elektrownie wodne;

34.  podkreśla znaczenie mikrogeneracji dla zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii; co więcej, zwraca uwagę na znaczenie mikrogeneracji dla zwiększenia efektywności energetycznej, zabezpieczenia dostaw energii oraz zainteresowania obywateli ich własnym zużyciem energii i walką ze zmianą klimatu; podkreśla w tym kontekście potrzebę przyjęcia spójnej strategii UE w sprawie mikrogeneracji, obejmującej środki dotyczące modernizacji infrastruktury energetycznej, zmniejszenia obciążeń legislacyjnych i wymianę najlepszych praktyk w zakresie zachęt podatkowych;

35.  zwraca uwagę na konieczność zapewnienia dostatecznie silnych ram polityki na okres po 2020 r. dotyczących technologii w dziedzinie energii odnawialnej, które nie uzyskały jeszcze parytetu sieci, opracowanych z myślą o konwergencji, a następnie stopniowym wycofaniu dotacji;

36.  zauważa, że w scenariuszach planu działania w zakresie energii do roku 2050 zakłada się większy udział biopaliw; uważa, że w tym kontekście Komisja powinna wspierać przejście na biopaliwa trzeciej generacji, opierające się na odpadach z upraw przeznaczonych do produkcji żywności, i nałożyć analogiczne warunki na importowane biopaliwa;

37.  wzywa Komisję do przedstawienia wniosku w sprawie sposobów zwiększenia wydajności w wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii w obrębie UE i jej regionów ; uważa, że w średniej perspektywie można utworzyć na szczeblu regionalnym grupy obecne na rynku odnawialnych źródeł energii.

38.  wzywa państwa członkowskie i Komisję do wsparcia i propagowania ogólnoświatowej polityki otwartego rynku na produkty odnawialne oraz do zapewnienia usunięcia wszystkich barier handlowych, zwiększając tym samym konkurencyjność UE poprzez wspieranie eksportu technologii w zakresie energii odnawialnej;

39.  uznaje, że cele dotyczące energii ze źródeł odnawialnych okazały się skuteczne i powinny zostać przedłużone na okres do 2030 r.; wzywa państwa członkowskie do podtrzymania działań służących osiągnięciu ich celów na 2020 r.; wyraża zaniepokojenie dokonywaniem przez państwa członkowskie coraz gwałtowniejszych zmian w mechanizmach wspierania energii odnawialnej, w szczególności zmianami z mocą wsteczną i wstrzymywaniem wsparcia; wzywa Komisję do dokładnego monitorowania wdrażania dyrektywy w sprawie energii ze źródeł odnawialnych i do podjęcia działań w razie konieczności; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia stabilnych ram inwestowania w energię odnawialną, w tym stabilnych i regularnie sprawdzanych systemów wsparcia oraz uproszczonych procedur administracyjnych;

40.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zdecydowanego zwiększenia w przyszłych wieloletnich ramach finansowych kwot przeznaczanych na działania na rzecz efektywności energetycznej;

Infrastruktura i wewnętrzny rynek energii

41.  podkreśla, że podczas gdy UE dąży do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw i niezależności energetycznej, należy przesunąć punkt ciężkości na model wzajemnej zależności energetycznej między państwami członkowskimi poprzez zagwarantowanie szybkiego zakończenia tworzenia wewnętrznego rynku energii UE oraz inteligentnej i wielkiej sieci infrastruktury UE łączącej północ z południem i wschód z zachodem w celu jak najlepszego wykorzystania przewagi komparatywnej każdego państwa członkowskiego, a także poprzez wykorzystanie pełnego potencjału zdecentralizowanej oraz prowadzonej na mikroskalę produkcji energii i inteligentnej infrastruktury energetycznej we wszystkich państwach członkowskich; zwraca uwagę na to, jak ważne jest dopilnowanie, by zmiany w polityce i zmiany regulacyjne w państwach członkowskich były w pełni zgodne z trzema pakietami na rzecz liberalizacji, by prowadziły do usunięcia pozostałych „wąskich gardeł” w infrastrukturze i wad rynku oraz by nie powodowały powstawania nowych przeszkód dla integracji rynku energii elektrycznej i gazu; podkreśla jednak, że decyzje dotyczące polityki energetycznej w każdym systemie krajowym muszą uwzględniać też sposób, w jaki mogą wpłynąć na inne państwa członkowskie; uważa, że wskazane byłoby ustalenie, czy i jak do realizacji powyższych zadań można by wykorzystać doświadczenie i instrumenty Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER);

42.  stwierdza, że projekty dotyczące infrastruktury energetycznej cechują się dużymi początkowymi kosztami inwestycji, które zostaną w dużym stopniu zmniejszone dzięki pełnemu wykorzystaniu możliwości oszczędzania energii, oraz cyklem użytkowania operacyjnego wynoszącym 20-60 lat; przypomina, że obecne otoczenie rynkowe jest wysoce nieprzewidywalne oraz że dlatego inwestorzy niechętnie decydują się na rozwój infrastruktury energetycznej; podkreśla, że należy wspierać nowe strategie – w tym strategię „najpierw oszczędzanie energii” – oraz innowacyjne instrumenty, w celu zmniejszenia zapotrzebowania na inwestycje infrastrukturalne, umożliwiając szybkie dostosowanie się do zmieniającego się otoczenia;

43.  podkreśla konieczność wdrażania aktualnych strategii politycznych i regulacji, tak aby lepiej wykorzystywać istniejącą infrastrukturę z korzyścią dla konsumenta z UE; wzywa Komisję i ACER do dokładniejszego monitorowania wdrażania na szczeblu krajowym przepisów takich jak te dotyczące zasady „wykorzystaj albo strać”;

44.  zwraca uwagę na konieczność osiągnięcia pełnej integracji europejskiego rynku energii do 2014 r.; podkreśla znaczenie pełnego wdrożenia we wszystkich państwach członkowskich ustawodawstwa dotyczącego wewnętrznego rynku energii oraz konieczność zagwarantowania, by żadne państwo członkowskie i żaden region nie pozostały odizolowane od europejskich sieci gazu i energii elektrycznej po 2015 r.; zaznacza, że konieczne jest uwzględnianie skutków społecznych i kosztów energii przy jednoczesnym dopilnowaniu, by ceny energii były bardziej przejrzyste i lepiej odzwierciedlały koszty, w tym koszty środowiskowe, jeżeli nie są one w pełni uwzględniane;

45.  zwraca uwagę na utworzenie mechanizmu wymiany informacji dotyczących międzyrządowych umów w sprawie polityki energetycznej między państwami członkowskimi UE a państwami trzecimi, zwłaszcza że mechanizm ten ukierunkowany jest na zwiększenie przejrzystości i skuteczności strategii politycznych oraz koordynacji między nimi w całej UE; apeluje do państw członkowskich o wykazanie się większą ambicją w zapewnianiu tego, by nie przygotowywano porozumień sprzecznych z prawodawstwem dotyczącym wewnętrznego rynku energii; uważa, że Komisja powinna móc sprawdzać projekty umów pod kątem ich zgodności z tym prawodawstwem i tam, gdzie to istotne, brać udział w negocjacjach; uważa, że mechanizm wymiany informacji stanowi krok do przodu w dalszym koordynowaniu zakupów energii poza UE, co ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów planu działania w zakresie energii do roku 2050;

46.  podkreśla potrzebę zwiększenia zachęt dla inwestorów na rynku energii poprzez zwiększenie rentowności i uproszczenie – ale nie rozluźnienie – procedur administracyjnych;

47.  zauważa, że kryzys finansowy utrudnia przyciąganie inwestycji niezbędnych do finansowania transformacji systemu energetycznego; zwraca uwagę na nowe wyzwania, takie jak konieczność posiadania elastycznych zasobów zapasowych i bilansowych w systemie energetycznym (np. elastyczne wytwarzanie, sprawna sieć przesyłowa, magazynowanie, zarządzanie popytem, mikrogeneracja i połączenia wzajemne), których realizacja pomoże uporać się ze spodziewanym wzrostem udziału zmiennej produkcji energii ze źródeł odnawialnych; podkreśla znaczenie infrastruktury na poziomie dystrybucji oraz ważną rolę aktywnych konsumentów i operatorów sieci dystrybucji we włączeniu do systemu zdecentralizowanych produktów energetycznych i skutecznych działań dotyczących zarządzania popytem na energię; podkreśla konieczność właściwej oceny przepustowości w Europie i potrzeby niezbędnych połączeń wzajemnych, a także konieczność zapewnienia elastycznych i bilansujących mocy rezerwowych, by dostosować podaż do popytu, gwarantując tym samym bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej i gazu; podkreśla, że nadanie wyższego priorytetu zarządzaniu popytem oraz wytwarzaniu energii w zależności od popytu wzmocniłoby w sposób istotny integrację zdecentralizowanych źródeł energii, a także przyczyniło się do osiągnięcia ogólnych celów polityki energetycznej;

48.  podkreśla, że z uwagi na to, iż obecna infrastruktura jest przestarzała, konieczne będą ogromne inwestycje w przypadku każdego scenariusza zawartego w komunikacie Komisji pt. „Plan działania w zakresie energii do roku 2050”; spowoduje to wzrost cen energii do 2030 r. w przypadku każdego scenariusza; zauważa ponadto, że według Komisji największa część tych wzrostów ma miejsce już obecnie w scenariuszu odniesienia, ponieważ są one związane z wymianą w okresie następnych 20 lat starej, już w pełni zamortyzowanej mocy wytwórczej;

49.  podkreśla, że bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej jest uzależnione od większej dywersyfikacji jej źródeł importu; zwraca zatem uwagę na konieczność aktywnego zacieśnienia przez UE współpracy z partnerami; odnotowuje opóźnienia wpływające na zakończenie tworzenia korytarza południowego; podkreśla konieczność osiągnięcia bezpieczeństwa energetycznego poprzez dywersyfikację źródeł energii, przypomina o istotnym wkładzie skroplonego gazu ziemnego (LNG) i statków LNG w dostawy energii do UE oraz zwraca uwagę na potencjał dodatkowego korytarza LNG we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego i w regionie Morza Czarnego do tego, by służyć jako elastyczny szlak dostaw energii i zachęta do większej konkurencji na wewnętrznym rynku energii UE;

50.  przypomina, że strategiczne partnerstwo Unii z państwami będącymi wytwórcami energii oraz z krajami tranzytowymi, w szczególności z państwami objętymi europejską polityką sąsiedztwa, wymaga odpowiednich narzędzi, przewidywalności, stabilności i długoterminowych inwestycji; podkreśla w tym względzie, że cele klimatyczne Unii powinny być wspierane przez infrastrukturalne projekty inwestycyjne UE ukierunkowane na dywersyfikację szlaków dostaw oraz podniesienie bezpieczeństwa energetycznego Unii, na przykład projekt Nabucco;

51.  przypomina, że zgodnie z pakietem dotyczącym rynku wewnętrznego zadanie finansowania inwestycji w infrastrukturę energetyczną spoczywa w dalszym ciągu głównie na podmiotach rynkowych; przyznaje, że niektóre innowacyjne lub strategicznie ważne projekty, uzasadnione z punktu widzenia bezpieczeństwa dostaw, solidarności i trwałości, które jednak nie są w stanie przyciągnąć wystarczającego finansowania rynkowego, mogą wymagać niewielkiego wsparcia publicznego, by uzupełnić środki prywatne; podkreśla, że projekty takie należy wybierać w oparciu o jasne i przejrzyste kryteria, bez zakłócania konkurencji i z uwzględnieniem interesów konsumentów; powinny one też być w pełni zgodne z celami UE w zakresie energii i zmiany klimatu;

52.  podkreśla, że bez rozwoju lokalnych inteligentnych sieci systemu dystrybucji energii elektrycznej i gazu większość scenariuszy związanych z planem działania w zakresie energii do roku 2050 będzie niewykonalnych; uważa, że oprócz projektów transgranicznych Unia powinna przyjąć środki sprzyjające tworzeniu lub renowacji sieci lokalnych, w szczególności w zakresie dostępu dla odbiorców chronionych;

53.  podkreśla znaczenie instrumentu „Łącząc Europę”, w którym istotną kwotę zarezerwowano na przemianę i dalszy rozwój infrastruktury energetycznej w UE; podkreśla znaczenie ustalenia i wsparcia kluczowych zrównoważonych projektów zarówno na dużą, jak i małą skalę;

54.  podkreśla, że podejście oparte na idei „punktu kompleksowej obsługi” może stanowić uzupełnienie celów UE w zakresie uproszczenia służących zmniejszeniu biurokracji, co przyspieszyłoby procedury wydawania upoważnień i pozwoleń i zmniejszyło obciążenia administracyjne spoczywające na przedsiębiorstwach ubiegających się o upoważnienie do rozwoju infrastruktury energetycznej, przy jednoczesnym zagwarantowaniu przestrzegania obowiązujących zasad i przepisów; wzywa państwa członkowskie, aby dokonały przeglądu swoich procedur w tym zakresie;

55.  wzywa Komisję do pilnego zajęcia się brakiem pewności prawa dla inwestorów instytucjonalnych w zakresie interpretacji trzeciego pakietu energetycznego, kiedy odgrywają oni rolę inwestora pasywnego w odniesieniu do mocy przesyłowych i wytwórczych;

56.  wzywa Komisję do pilnego rozwiązania problemu braku zachęt dla operatorów systemów dystrybucyjnych i przesyłowych do inwestowania w inteligentne sieci w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych i innych innowacyjnych technologii, które ułatwiają lepsze i szersze wykorzystywanie istniejącej sieci;

Wymiar społeczny

57.  z zadowoleniem przyjmuje włączenie wymiaru społecznego do planu działania w zakresie energii do roku 2050; uważa, że w tym kontekście należy zwrócić szczególną uwagę na ubóstwo energetyczne i zatrudnienie; w odniesieniu do ubóstwa energetycznego uważa, że każdego powinno być stać na energię, i wzywa Komisję i państwa członkowskie, a także władze lokalne i właściwe organy społeczne do współpracy nad dopasowanymi rozwiązaniami służącymi zwalczaniu zjawisk takich jak ubóstwo w zakresie energii elektrycznej i ogrzewania ze szczególnym uwzględnieniem znajdujących się w trudnej sytuacji gospodarstw domowych o niskich dochodach, które najbardziej odczuwają wzrost cen energii; w związku z tym jest zdania, że taka strategia powinna sprzyjać efektywności energetycznej i oszczędnościom energii, ponieważ jest to jeden z najskuteczniejszych sposobów na obniżenie rachunków za energię, zawierać analizę środków krajowych takich jak opodatkowanie, zamówienia publiczne czy ceny ogrzewania, zwłaszcza kiedy utrudniają one inwestycje w wydajność energetyczną bądź optymalizację wytwarzania i wykorzystania ciepła, a także zawierać zalecenia dotyczące dobrych i złych praktyk; podkreśla znaczenie opracowania dalszych środków w zakresie efektywności energetycznej, informowania o nich, pobudzania działań związanych z popytem i podażą oraz prowadzenia kampanii informacyjnych w celu dokonania niezbędnych zmian zachowań konsumentów; zwraca się do państw członkowskich, by regularnie informowały o działaniach podejmowanych w celu ochrony gospodarstw domowych przed rosnącymi rachunkami za energię i przed ubóstwem energetycznym; w odniesieniu do zatrudnienia zwraca się do Komisji, by propagowała środki służące dostosowaniu kształcenia, szkolenia i przekwalifikowania w celu wsparcia państw członkowskich w działaniach na rzecz zapewnienia wysoko wykwalifikowanych pracowników gotowych wypełnić swoją rolę w transformacji sektora energetycznego; zwraca się do Komisji o przedstawienie Parlamentowi Europejskiemu do końca 2013 r. dalszych informacji na temat wpływu tej transformacji na zatrudnienie w sektorze energetycznym, przemysłowym i usługowym oraz o opracowanie konkretnych mechanizmów wspierających sektory i pracowników dotkniętych tą przemianą; zaleca państwom członkowskim uwzględnienie kosztów zewnętrznych i korzyści płynących z wytwarzania i zużycia energii, takich jak korzystny wpływ poprawy jakości powietrza na zdrowie; uważa, że dialog społeczny dotyczący skutków planu działania w zakresie energii, który powinien objąć wszystkie zainteresowane strony, jest jedną z najważniejszych kwestii i pozostanie nią w procesie przekształcania sektora energii;

58.  zwraca uwagę, że przyjęcie strategii dekarbonizacyjnej bez uwzględnienia sytuacji części państw członkowskich może doprowadzić do wielkiego wzrostu skali zjawiska ubóstwa energetycznego, które w niektórych państwach członkowskich określa się jako sytuację, w której wydatki na energię przekraczają 10% budżetu domowego;

59.  podkreśla konieczność ochrony konsumentów przed wysokimi cenami energii oraz ochrony przedsiębiorstw przed nieuczciwą konkurencją, a także sztucznie zaniżanymi cenami dyktowanymi przez przedsiębiorstwa spoza UE, zgodnie z apelami zgłaszanymi na szczycie Rio+20 dotyczącymi wzmocnionej roli WTO;

60.  apeluje do państw członkowskich i społeczności międzynarodowej o wspieranie placówek oświatowych zdolnych do kształcenia wykwalifikowanych pracowników, a także nowego pokolenia naukowców i wynalazców w dziedzinie bezpiecznych dostaw i bezpiecznego wykorzystywania energii, bezpieczeństwa energetycznego i efektywności energetycznej; w tym kontekście przypomina o ważnej roli programu „Horyzont 2020”, a także Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii w procesie likwidacji luki między kształceniem, badaniami a wdrażaniem w sektorze energetycznym;

61.  pragnie zwrócić uwagę na rolę przejrzystych cen i informacji dla konsumentów; dlatego uważa, że zadaniem Komisji jest możliwie jak najdokładniejsze określenie wpływu takich czynników na koszty energii ponoszone przez konsumentów indywidualnych i przedsiębiorstwa w poszczególnych wybranych scenariuszach;

Rola poszczególnych źródeł energii

62.  uważa, że wszystkie rodzaje technologii niskoemisyjnych będą potrzebne do osiągnięcia ambitnego celu ogólnej dekarbonizacji systemu energetycznego UE, a w szczególności sektora energii elektrycznej; przyznaje, że utrzyma się niepewność dotycząca tego, które technologie sprawdzą się pod względem technicznym i komercyjnym w wymaganych ramach czasowych; podkreśla, że konieczne jest zachowanie elastyczności, aby umożliwić dostosowanie się do przyszłych zmian technologicznych i społeczno-gospodarczych;

63.  stwierdza, że paliwa kopalne ze źródeł konwencjonalnych prawdopodobnie pozostaną elementem systemu energetycznego przynajmniej w trakcie przejścia na niskoemisyjny system energetyczny;

64.  przyznaje, że obecnie energia jądrowa jest wykorzystywana, jako ważne niskoemisyjne źródło energii; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby w świetle wniosków wyciągniętych z wypadku w elektrowni w Fukuszimie z 2011 r., wykorzystując wyniki niedawnych testów warunków skrajnych w elektrowniach jądrowych poprawiły bezpieczeństwo energii jądrowej;

65.  zgadza się z Komisją, że energia jądrowa pozostanie istotnym elementem, ponieważ niektóre państwa członkowskie nadal postrzegają energię jądrową jako bezpieczne, pewne i niedrogie źródło wytwarzania niskoemisyjnej energii elektrycznej; dostrzega, że analiza scenariuszy wykazuje, iż energia jądrowa może przyczynić się do obniżenia kosztów systemu i cen energii elektrycznej;

66.  zgadza się z Komisją, że w krótkim i średnim okresie gaz ziemny będzie odgrywał ważną rolę w transformacji systemu energetycznego, ponieważ dzięki niemu można dość szybko i oszczędnie zmniejszyć zależność od innych paliw kopalnych bardziej zanieczyszczających środowisko; podkreśla potrzebę dywersyfikacji szlaków dostaw gazu ziemnego do Unii Europejskiej; przestrzega przed inwestycjami, które mogłyby spowodować trwałe uzależnienie od paliw kopalnych;

67.  dostrzega potencjał gazu ziemnego jako elastycznej rezerwy służącej bilansowaniu zmiennych dostaw energii odnawialnej obok magazynowania energii, połączeń wzajemnych i reagowania na popyt; uważa jednak, że należy przyznać większe znaczenie gazowi, zwłaszcza w razie zwiększenia dostępności technologii wychwytywania i składowania dwutlenku węgla; uważa, że w tym przypadku najważniejszym założeniem i nadrzędnym celem dotyczącym koszyka energetycznego powinno być ograniczenie emisji gazów cieplarnianych;

68.  jest zdania, że nie należy zapominać o roli skroplonego gazu ropopochodnego (LPG) jako elastycznego i pewnego źródła energii w miejscach o niewystarczającej infrastrukturze;

69.  podkreśla, że aby zapewnić dostawy energii, trzeba rozwiązać problem spodziewanego wzrostu importu gazu i energii elektrycznej z państw trzecich do UE w krótko- i średnioterminowej perspektywie; ponownie zwraca uwagę na to, że w przypadku niektórych regionów i państw członkowskich wyzwanie to jest ściśle powiązane z zależnością od importu gazu i ropy naftowej z jednego państwa trzeciego; przyznaje, że sprostanie temu wyzwaniu wymaga między innymi zwiększenia roli rodzimych i odnawialnych zasobów energetycznych, które są niezbędne do zapewnienia konkurencyjności i bezpieczeństwa dostaw, a także działań ukierunkowanych na dywersyfikację portfela dostawców, szlaków dostaw i źródeł energii; stwierdza, że jednym z celów strategicznych w tym zakresie jest utworzenie południowego korytarza gazowego oraz osiągnięcie do 2020 r. przesyłu tym szlakiem dostaw pokrywających około 10-20% europejskiego zapotrzebowania na gaz, aby każdy europejski region uzyskał fizyczny dostęp do co najmniej dwóch różnych źródeł gazu;

70.  zauważa, że wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla (CCS) może odegrać rolę w procesie dekarbonizacji do 2050 r.; zauważa jednak, że CCS nadal znajduje się na etapie badań i rozwoju; zwraca uwagę, że rozwój CCS pozostaje sprawą wysoce niepewną z uwagi na nierozwiązane problemy, takie jak nieokreślone opóźnienia, wysokie koszty i zastrzeżenia dotyczące efektywności; podkreśla, że konieczne jest jak najszybsze wykorzystywanie w skali komercyjnej CCS rozwiniętego w sposób racjonalny pod względem kosztów, bezpieczny i trwały; podkreśla, że CCS jest również istotnym rozwiązaniem w przypadku dekarbonizacji kilku energochłonnych gałęzi przemysłu, na przykład rafinacji ropy naftowej, hutnictwa aluminium czy produkcji cementu; wzywa Komisję do sporządzenia sprawozdania śródokresowego zawierającego ocenę wyników stosowania subsydiowanych przez UE projektów demonstracyjnych dotyczących elektrowni węglowych;

71.  podkreśla znaczenie działań politycznych, finansowania publicznego i odpowiedniej ceny dwutlenku węgla dla zademonstrowania i zapewnienia wczesnego wdrożenia technologii CCS w Europie od 2020 r.; zwraca uwagę na znaczenie unijnego programu demonstracji dla zapewnienia akceptacji społecznej i poparcia społecznego dla CCS jako ważnej technologii ograniczania emisji gazów cieplarnianych;

72.  wzywa Komisję do umożliwienia i wspierania wymiany wiedzy oraz współpracy w ramach UE i na forum międzynarodowym dla zapewnienia uwzględnienia w tej skali najlepszych wartości inżynierii w projektach demonstracyjnych CCS; wzywa Komisję do wsparcia wczesnych inwestycji w infrastrukturę rurociągów oraz koordynację planowania transgranicznego dla zapewnienia dostępu od 2020 r. do pochłaniaczy CO2, a także do podjęcia badań służących opracowaniu charakterystyki zbiorników do składowania w Europie; wzywa Komisję do aktywnej współpracy z państwami członkowskimi i sektorami przemysłowymi w celu informowania o korzyściach i bezpieczeństwie technologii CCS, aby wypracować zaufanie publiczne do niej;

73.  zauważa, że optymalne, bezpieczne i zrównoważone rozwijanie i korzystanie z własnych i regionalnych zasobów energetycznych oraz konkurencyjność infrastruktury niezbędnej dla stabilności dostaw własnej lub importowanej energii, może przyczynić się do wzrostu bezpieczeństwa energetycznego, dlatego powinno stanowić priorytet przy opracowywaniu polityki energetycznej UE;

74.  zauważa, że jak długo utrzymuje się popyt na produkty oparte na ropie naftowej, istotne znaczenie ma utrzymanie udziału Europy w przemyśle rafineryjnym w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw, wspierania konkurencyjności sektorów będących klientami rafinerii, takich jak przemysł petrochemiczny, ustanowienia ogólnoświatowych norm jakości rafinacji paliwa, zapewnienia zgodności z wymogami ochrony środowiska i utrzymania zatrudnienia w tych sektorach; zwraca również uwagę na stwierdzenia zawarte w planie działania w zakresie energii, że ropa naftowa prawdopodobnie pozostanie elementem koszyka energetycznego nawet w roku 2050, chociaż jej udział będzie znacznie mniejszy niż obecnie, i będzie stosowana głównie w transporcie pasażerskim i towarowym na duże odległości;

75.  uważa, że należy zwrócić szczególną uwagę na te regiony państw członkowskich, w których dominującym źródłem energii jest obecnie węgiel lub w których wydobycie węgla i wytwarzanie energii elektrycznej w oparciu o węgiel jest ważnym regionalnym źródłem miejsc pracy; uważa, że aby scenariusze związane z planem działania w zakresie energii do roku 2050 zostały zaakceptowane przez mieszkańców tych regionów, wymagane będą dodatkowe wspierane przez UE środki socjalne;

Ogólnoświatowe wyzwania w dziedzinie energii

76.  uznając fakt, że UE działa na arenie światowej, a samodzielne działanie może nie przynieść wszystkich oczekiwanych korzyści, przypomina konkluzje Rady ds. TTE z listopada 2011 r. w sprawie wzmocnienia wymiaru zewnętrznego unijnej polityki energetycznej, w których Rada podkreśliła potrzebę szerszego i lepiej skoordynowanego unijnego podejścia do stosunków międzynarodowych w dziedzinie energii, aby stawić czoła ogólnoświatowym wyzwaniom z zakresu energii i zmiany klimatu, oraz potrzebę rozwiązania problemów dotyczących konkurencyjności i ucieczki emisji, utrzymania i propagowania najwyższych norm bezpieczeństwa jądrowego, jednocześnie zapewniając bezpieczne, dostępne, zrównoważone i zróżnicowane dostawy energii;

77.  podkreśla konieczność zagwarantowania bezpieczeństwa energetycznego UE, a w końcowym rozrachunku samowystarczalności, przede wszystkim poprzez wspieranie efektywności energetycznej, oszczędzania energii i odnawialnych źródeł energii, co wraz z innymi alternatywnymi źródłami energii pozwoli na zmniejszenie zależności od importu; zauważa pojawiające się zainteresowanie prowadzeniem poszukiwań na polach naftowych i gazowych w Morzu Śródziemnym i Morzu Czarnym; jest zdania, że należy niezwłocznie opracować kompleksową politykę UE w zakresie odwiertów ropy i gazu na morzu; uważa, że nacisk należy położyć na potencjalne zagrożenia i wytyczenie wyłącznych stref ekonomicznych zainteresowanych państw UE i odpowiednich państw trzecich zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza, którą podpisały wszystkie państwa członkowskie i UE jako taka;

78.  podkreśla, że przyznanie praw do licencji na odwierty oraz wytyczenie wyłącznych stref ekonomicznych stanie się źródłem napięć w relacjach z krajami trzecimi oraz że UE powinna utrzymać silną pozycję polityczną w tej kwestii i dążyć do uniknięcia sporów międzynarodowych; zaznacza, że energia powinna być wykorzystywana jako siła napędowa pokoju, integralności środowiska, współpracy i stabilności;

79.  wzywa do tego, by plan działania w zakresie energii UE-Rosja został oparty na zasadach obopólnego poszanowania i wzajemności, opierających się na Światowej Organizacji Handlu, Traktacie karty energetycznej i przepisach trzeciego pakietu energetycznego; wzywa Komisję do skutecznego wdrożenia i wykonywania unijnych przepisów w zakresie rynku wewnętrznego i konkurencji w stosunku do wszystkich przedsiębiorstw sektora energetycznego działających na obszarze Unii; z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym niedawno przeprowadzone dochodzenie w sprawie antykonkurencyjnego zachowania Gazpromu oraz jego europejskich filii i ubolewa nad politycznie umotywowanym dekretem prezydenta Federacji Rosyjskiej zakazującym swym przedsiębiorstwom energetycznym współpracy z instytucjami UE; domaga się, aby od każdego przedsiębiorstwa sektora energetycznego wymagano pełnej współpracy z organami dochodzeniowo-śledczymi; wzywa Komisję do zaproponowania odpowiedniej odpowiedzi na ten dekret i do zapewnienia dalszego przebiegu tego dochodzenia;

80.  wzywa Komisję do opracowania kompleksowego zestawu krótko-, średnio- i długoterminowych priorytetów w zakresie polityki energetycznej, do których osiągnięcia UE powinna dążyć w stosunkach z sąsiednimi krajami, w celu ustanowienia wspólnego obszaru prawnego opartego na zasadach i normach wewnętrznego rynku energii odnoszących się do jej dorobku prawnego; podkreśla znaczenie dalszego rozszerzania Wspólnoty Energetycznej, zwłaszcza na państwa kandydujące do UE oraz kraje objęte Partnerstwem Wschodnim, państwa Azji Środkowej i regionu Morza Śródziemnego, oraz ustanowienia prawnych mechanizmów kontroli służących radzeniu sobie z wadliwym wdrażaniem wspólnotowego dorobku prawnego; wzywa Unię do okazywania solidarności partnerom z Wspólnoty Energetycznej; potępia w tym kontekście niedawne groźby Federacji Rosyjskiej pod adresem Mołdawii;

81.  podkreśla, że polityka energetyczna UE nie może w żaden sposób przeczyć podstawowym zasadom, w oparciu o które powstała UE, odnoszącym się w szczególności do demokracji i praw człowieka; w związku z tym wzywa Komisję, by w swych stosunkach w dziedzinie energii preferowała takie państwa będące wytwórcami energii i kraje tranzytowe, które podzielają i wspierają te same wartości;

82.  podkreśla znaczenie zacieśnienia współpracy i dialogu z innymi strategicznymi partnerami w dziedzinie energetyki; uważa, że rosnący wpływ wyłaniających się gospodarek na ogólnoświatowych rynkach energii, a także wzrost ich popytu na energię sprawia, że dla Unii sprawą o fundamentalnym znaczeniu jest nawiązanie kompleksowej współpracy z tymi partnerami we wszystkich obszarach związanych z energetyką; zauważa, że w długim okresie Unia Europejska musi zacieśnić koordynację w zakresie zakupu energii od państw trzecich; apeluje o bliższą współpracę między Radą, Komisją i Europejską Służbą Działań Zewnętrznych (ESDZ), w wyniku której UE przemawiałaby jednym głosem w sprawach dotyczących polityki energetycznej zgodnie z ustawodawstwem UE i wskazówkami Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Energii; przypomina, że Parlament powinien być regularnie informowany o postępach w tej dziedzinie;

83.  podkreśla, że solidarność pomiędzy państwami członkowskimi, do której wzywa Traktat UE, powinna mieć zastosowanie zarówno do codziennych wysiłków, jak i do zarządzania kryzysowego w wewnętrznej i zewnętrznej polityce energetycznej; zwraca się do Komisji o podanie jasnej definicji „solidarności energetycznej”, by można było dopilnować jej przestrzegania przez wszystkie państwa członkowskie;

84.  podkreśla, że niemożliwe będą kompromisy w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zarówno tradycyjnych (np. jądrowych), jak i nowych źródeł energii (np. ropa i gaz ze źródeł niekonwencjonalnych), oraz uważa, że UE powinna nadal podejmować starania na rzecz wzmocnienia ram bezpieczeństwa i ochrony oraz przejąć wiodącą rolę w międzynarodowych wysiłkach w tej dziedzinie;

85.  podkreśla, że ponieważ państwa członkowskie rozpoczynają łączenie i integrację swoich rynków krajowych poprzez inwestycje w infrastrukturę i przyjęcie wspólnych regulacji, należy także podejmować ciągłe działania na rzecz współpracy z Rosją w celu określenia kreatywnych i wzajemnie akceptowalnych środków mających na celu zmniejszanie rozbieżności pomiędzy oboma rynkami energii;

86.  podkreśla, że w związku z dokonującym się obecnie przesunięciem dostaw energii w stronę gospodarek rozwijających się, UE powinna podjąć intensywny dialog i współpracę z krajami BRICS w zakresie efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii, czystego węgla, CCS, inteligentnych sieci, badań nad syntezą jądrową i bezpieczeństwa jądrowego; UE powinna również przyjąć jasną politykę współpracy z tymi krajami w zakresie badań i innowacji w sektorze energii;

87.  apeluje do UE, by nadal aktywnie uczestniczyła w międzynarodowych negocjacjach nad globalnym porozumieniem w sprawie klimatu; podkreśla, że UE musi sobie zdawać sprawę z konsekwencji ewentualnego zaniechania zawarcia globalnego porozumienia w sprawie klimatu; ubolewa, że w planie działania nie przedstawiono scenariusza, w którym nie udaje się osiągnąć takiego porozumienia; podkreśla, że osiągnięcie prawnie wiążącego globalnego porozumienia w zakresie redukcji emisji, w tym zaangażowania w proces największych światowych emitentów, takich jak Chiny, Indie, USA i Brazylia, zwiększy szansę na realny efekt redukcji emisji gazów cieplarnianych; wskazuje na konieczność przeciwdziałania wyzwaniu, jakim jest ucieczka emisji, poprzez zapobieganie przenoszeniu energochłonnych branż poza granice UE;

System handlu uprawnieniami do emisji (ETS)

88.  uznaje, że ETS jest obecnie głównym, choć nie jedynym, instrumentem służącym ograniczeniu przemysłowej emisji gazów cieplarnianych i propagowaniu inwestycji w bezpieczne i trwałe technologie niskoemisyjne; zauważa, że poprawa struktury ETS jest niezbędna do zwiększenia jego możliwości reagowania na zachwiania gospodarki, przywrócenia inwestorom pewności oraz zwiększenia zachęt rynkowych do inwestowania w technologie niskoemisyjne i w stosowanie takich technologii; zaznacza, że wszelkie strukturalne zmiany w ETS wymagałyby kompleksowej oceny ich skutków ekologicznych, gospodarczych i społecznych oraz ich wpływu na inwestycje niskoemisyjne, ceny energii elektrycznej oraz na konkurencyjność energochłonnych gałęzi przemysłu, zwłaszcza ryzyko ucieczki emisji; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by ułatwiały europejskiemu przemysłowi rozwój innowacyjnych, bezpiecznych i zrównoważonych rozwiązań technologicznych oraz by zachęcały do ich rozwoju;

89.  zwraca się do Komisji, aby możliwie szybko przedstawiła dodatkową ocenę zawierającą propozycje zalecanych działań w celu zapobiegnięcia ryzyku ucieczki emisji spowodowanej przenoszeniem instalacji produkcyjnych poza UE, skupiającą się w szczególności na dodatkowych scenariuszach na wypadek ograniczenia lub zaniechania dalszych ogólnoświatowych działań w zakresie redukcji emisji dwutlenku węgla;

90.  podkreśla, że sektory nienależące do ETS są źródłem około 55% unijnej emisji gazów cieplarnianych oraz że ważne jest, aby zagwarantować, by sektory spoza ETS, tak samo jak sektory ETS, również wzięły na siebie obowiązek ograniczania emisji; podkreśla konieczność zapewnienia politycznych wytycznych na szczeblu UE oraz konkretnych działań służących rozwiązaniu tego problemu;

91.  przyznaje, że system handlu uprawnieniami stoi w obliczu problemów, których początkowo nie przewidziano, oraz że nagromadzona nadwyżka uprawnień spowoduje przez wiele najbliższych lat zmniejszenie środków zachęcających do inwestycji mających na celu redukcję emisji; zauważa, że zagraża to skuteczności systemu, który jest głównym unijnym mechanizmem redukcji emisji w sposób oferujący równe zasady konkurencyjnym technologiom, daje przedsiębiorstwom elastyczność w rozwijaniu swoich własnych strategii środków łagodzących i określa szczególne środki przeciwdziałania ucieczce emisji. wzywa Komisję do przyjęcia środków na rzecz usunięcia słabości ETS i umożliwienia mu funkcjonowania w pierwotnie zamierzony sposób; proponuje, aby środki te obejmowały:

Badania naukowe, zasoby ludzkie, nowe technologie i paliwa alternatywne

92.  uważa, że ceny odgrywają kluczową rolę w przypadku inwestycji związanych z energią i produkcji energii; zauważa, że strategie poszczególnych państw członkowskich w zakresie promocji energii odnawialnej należy traktować jako proces uczenia się; jest zdania, że niedawne stosunkowo wysokie ceny paliw kopalnych będą sprzyjać rozwojowi energii odnawialnej pod warunkiem usunięcia niedociągnięć polityki i wad rynku; zaleca, aby państwa członkowskie promowały i wspierały bardziej wydajne systemy wspierania energii odnawialnej w celu zminimalizowania wzrostu cen energii; zwraca się do Komisji, by zbadała opcje stworzenia bardziej skoordynowanego, spójnego i zintegrowanego europejskiego systemu wspierania energii odnawialnej;

93.  uważa, że wyższe rachunki za energię w UE w ostatnich latach doprowadziły do przyjęcia „inteligentnego” i opartego na zdrowym rozsądku podejścia, by zmniejszyć zużycie energii poprzez efektywność energetyczną i oszczędność energii; podkreśla znaczenie uzupełnienia tej naturalnej, lecz niewystarczającej zmiany zachowań za pomocą właściwych środków polityki i wsparcia finansowego w celu dalszego zwiększenia oszczędności energii; podkreśla potrzebę zachęcania konsumentów do wytwarzania własnej energii; podkreśla, że rośnie znaczenie technologii informacyjno-komunikacyjnych i ich wdrażania w całych sieciach inteligentnych dla rozwoju efektywnego zużycia energii, w szczególności dla rozwoju programów sterowanych popytem (w tym inteligentnych liczników), które powinny pomóc konsumentom wnosić aktywnie wkład w efektywność energetyczną poprzez przekazywanie im w czasie rzeczywistym zrozumiałych danych na temat zużycia energii w gospodarstwach domowych i przedsiębiorstwach oraz nadwyżki zwracanej do sieci, a także informacji o środkach i możliwościach związanych z efektywnością energetyczną;

94.  uważa, że infrastruktura energetyczna powinna uwzględniać w większym stopniu użytkownika końcowego i że należy też skoncentrować się bardziej na wzajemnym oddziaływaniu między potencjałem systemów dystrybucyjnych a zużyciem energii, a także zaznacza potrzebę zapewnienia odbywających się w czasie rzeczywistym dwukierunkowych przepływów energii i informacji; zwraca uwagę na korzyści dla użytkowników nowych technologii, na przykład zarządzania popytem na energię oraz systemów sterowanych popytem, które zwiększają efektywność energetyczną dostaw i zapotrzebowania;

95.  uważa, że upowszechnienie inteligentnych sieci jest kwestią pilną oraz że bez nich nie będzie możliwa integracja produkcji przesyłanej energii odnawialnej ani racjonalizacja zużycia energii (które są podstawą dla osiągnięcia celów pakietu klimatyczno-energetycznego 20/20/20);

96.  podkreśla rolę inteligentnych sieci w umożliwianiu dwukierunkowej komunikacji pomiędzy producentami a konsumentami energii elektrycznej i zwraca uwagę, że inteligentne sieci mogą pozwolić konsumentom śledzić i odpowiednio dostosowywać własne zużycie energii; podkreśla, że rygorystyczna ochrona danych osobowych i programy edukacji konsumentów w formie np. kampanii informacyjnych w szkołach i na uczelniach wyższych mają podstawowe znacznie, w szczególności dla zapewniania rzeczywistego wpływu inteligentnych liczników; podkreśla, że państwa członkowskie powinny udostępniać konsumentom odnośne informacje na stronach internetowych, a wszystkie zainteresowane podmioty, takie jak firmy budowlane, architekci, dostawcy urządzeń grzewczych, chłodzących i elektrycznych, powinny uzyskiwać aktualne informacje oraz porównanie cen i usług, aby na tej podstawie mogli dokonać wyboru dostawcy energii najbardziej odpowiedniego w stosunku do ich potrzeb;

97.  wzywa Komisję do zapewnienia tego, by w inicjatywie „Horyzont 2020” oraz w ramach europejskich partnerstw innowacyjnych należących do Unii innowacji nadać priorytet optymalizacji systemu energii i konieczności rozwoju wszystkich rodzajów trwałych technologii niskoemisyjnych w celu pobudzenia konkurencyjności UE, promowania tworzenia miejsc pracy i tworzenia zachęt dla racjonalnych zachowań związanych z energią; popiera cele unijnego strategicznego planu w dziedzinie technologii energetycznych i powiązanych z nim europejskich inicjatyw przemysłowych; podkreśla, że najwyższy priorytet należy też nadać promowaniu efektywności energetycznej i obniżeniu kosztów energii odnawialnej poprzez usprawnienia technologiczne i innowacyjne, m.in. przeznaczając na badania w zakresie energii odnawialnej i efektywności energetycznej, zwłaszcza w programie „Horyzont 2020” i planie EPSTE, większą część budżetów publicznych na badania naukowe;

98.  twierdzi, że badania nad nowymi, alternatywnymi paliwami mają istotne znaczenie dla osiągnięcia długoterminowych celów ochrony środowiska i klimatu, i dlatego oczekuje, że program „Horyzont 2020” zapewni niezbędne zachęty;

99.  podkreśla znaczenie prowadzenia przez instytucje publiczne i przemysł dalszych badań i dalszego rozwoju w celu zwiększenia efektywności energetycznej, oraz wykorzystywania energii odnawialnej i gazu ziemnego w sektorze drogowym, morskim i lotniczym;

Ogrzewanie i chłodzenie

100.  apeluje o poświęcenie większej uwagi sektorom ogrzewania i chłodzenia; w związku z tym wzywa UE do przeanalizowania możliwości pełnego uwzględnienia sektora ogrzewania i chłodzenia w transformacji systemu energetycznego; zauważa, że obecnie ten sektor odpowiada za około 45% końcowego zużycia energii w Europie i że potrzebne jest lepsze zrozumienie ważnej roli ogrzewania i chłodzenia; dlatego wzywa Komisję do zebrania niezbędnych danych o źródłach energii wykorzystywanych do ogrzewania i chłodzenia oraz o zastosowaniach ogrzewania i chłodzenia, a także o dystrybucji ciepła do różnych grup konsumentów końcowych (np. mieszkalnictwa, przemysłu, usług); popiera rozwój elektrociepłowni wykorzystujących ciepło ze źródeł odnawialnych lub ciepło odzyskane i ciepło z odpadów, a także dalsze badania nad systemami chłodniczymi i grzewczymi w celu zrealizowania ambitnej polityki UE; wzywa władze publiczne do zaktualizowania prognoz zapotrzebowania w okresie do roku 2050 oraz do przeprowadzenia ocen oddziaływania na regionalne uwarunkowania pod powierzchnią ziemi w celu optymalizacji podziału zasobów; wzywa ponadto Komisję i państwa członkowskie do przeznaczenia większych środków na lokalną infrastrukturę energetyczną, na przykład lokalne systemy grzewcze i chłodnicze – m.in. poprzez badania i rozwój oraz innowacyjne instrumenty finansowe – zapewniające wydajne, niskoemisyjne i bezemisyjne rozwiązania, które zastąpią import i wymianę/transport energii w skali ogólnoeuropejskiej; zauważa, że  łatwo dostępne rozwiązania w zakresie energii odnawialnej (energia geotermalna, biomasa, w tym odpady biodegradowalne, energia słoneczna termalna oraz hydro/aerotermalna), w połączeniu ze środkami na rzecz efektywności energetycznej, mają potencjał dekarbonizacji zapotrzebowania na ciepło do 2050 r. w sposób bardziej opłacalny, przy jednoczesnym rozwiązaniu problemu ubóstwa energetycznego;

Uwagi końcowe

101.  z zadowoleniem przyjmuje planowany komunikat Komisji w sprawie CCS, rynku wewnętrznego, efektywności energetycznej i technologii energetycznych, służący osiągnięciu dalszego postępu w zakresie decyzji strategicznych określonych w planie działania w zakresie energii do roku 2050;

102.  uważa, że aby zapewnić bezpieczeństwo dostaw energii szczególną uwagę należy poświęcić regionom znajdującym się na zewnętrznych granicach UE poprzez wspieranie nawiązywania kontaktów i rozwoju nowej infrastruktury energetycznej we współpracy z sąsiednimi krajami;

103.  zauważa, że różniące się warunki geograficzne uniemożliwiają zastosowanie do wszystkich regionów jednolitej polityki energetycznej; bez względu na kryteria dotyczące wspólnego działania i pamiętając o konieczności zastosowania się do ram polityki UE, uważa, że każdy europejski region powinien móc realizować indywidualny plan dostosowany do swojej sytuacji i gospodarki, rozwijając te zrównoważone źródła energii, które pomogą najskuteczniej zrealizować cele planu działania w zakresie energii do roku 2050, oraz przypomina, że zwłaszcza wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych ma kluczową rolę do odegrania w kontekście rozwoju i zatrudnienia, zarówno na obszarach wiejskich, jak i poza nimi; wzywa zatem wszystkie regiony do rozwijania i wdrażania strategii energetycznych i do rozważenia włączenia energii do swych strategii w zakresie badań i innowacji z myślą o inteligentnej specjalizacji;

104.  podkreśla znaczenie przejrzystości, nadzoru demokratycznego i zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego w relacje z państwami trzecimi w dziedzinie energii;

105.  podkreśla znaczenie zmniejszenia całkowitego zużycia energii oraz zwiększenia efektywności energetycznej w sektorze transportu, również poprzez planowanie transportu i wsparcie dla transportu publicznego na poziomie państw członkowskich; podkreśla również, że należy przyśpieszyć projekty na rzecz energii odnawialnej w ramach programu transeuropejskiej sieci transportu i energii (TEN-T i TEN-E);

106.  jest zdania, że ogólny cel, jakim jest dekarbonizacja, wymaga znacznej redukcji emisji transportowych, co oznacza dalszy rozwój paliw alternatywnych, poprawę efektywności środków transportu, a także znaczny wzrost zużycia energii elektrycznej, a zatem wymaga wysokiego poziomu inwestycji w infrastrukturę elektroenergetyczną, zarządzanie sieciami i magazynowanie energii; stwierdza, że niezbędne są pilne działania, aby nie wpędzić się w coraz wyższe emisje, licząc na długą żywotność infrastruktury;

107.  zdecydowanie zachęca do wcielenia w życie wniosków dokumentu roboczego Komisji „Regiony 2020 – ocena przyszłych wyzwań dla regionów UE”, dotyczących znaczenia, jakie ma uwzględnienie również potencjału regionów najbardziej oddalonych i najsłabiej rozwiniętych w dziedzinie dostaw energii w nadchodzących latach;

108.  zwraca uwagę na złożoną zależność między dostawami energii i żywności a rozwojem sytuacji w dziedzinie bezpieczeństwa, szczególnie w odniesieniu do niespełniających zasad zrównoważonego rozwoju biopaliw pierwszej generacji, które mogą mieć niekorzystny wpływ społeczny i środowiskowy w krajach rozwijających się; w związku z tym zaleca zwiększenie inwestycji i postępów w zakresie zaawansowanych technologicznie biopaliw wytwarzanych zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju z odpadów rolnych i alg;

109.  przypomina o znaczeniu integralności środowiskowej w produkcji energii; wzywa państwa członkowskie, aby rygorystycznie stosowały wymogi oceny oddziaływania na środowisko do wszystkich rodzajów produkcji energii, w tym gazu ze źródeł niekonwencjonalnych;

110.  wzywa Komisję do poparcia włączenia tak zwanej „klauzuli bezpieczeństwa energetycznego” do wszystkich umów handlowych, układów o stowarzyszeniu i umów o partnerstwie i współpracy z państwami-wytwórcami i z państwami tranzytowymi energii, która to klauzula określiłaby kodeks postępowania i wyraźnie określała środki, jakie należy podejmować w przypadku jednostronnej zmiany warunków umowy przez jednego z partnerów;

111.  odnotowuje znaczenie szeroko zakrojonej współpracy w regionie arktycznym, zwłaszcza pomiędzy krajami leżącymi w obszarze euroatlantyckim, m.in. w formie porozumienia w sprawie szczególnych ustaleń; apeluje zatem do Komisji o przeprowadzenie całościowej oceny korzyści i zagrożeń wynikających z zaangażowanie się UE w regionie Arktyki, obejmującej analizę ryzyka środowiskowego, z uwagi na bardzo wrażliwy i niezastąpiony charakter obszarów, zwłaszcza w Wysokiej Arktyce,

112.  zauważa, że wody arktyczne są środowiskiem morskim sąsiadującym z Unią Europejską i mającym dla niej szczególne znaczenie oraz że odgrywają one ważną rolę w łagodzeniu zmian klimatu; podkreśla, że poważne obawy środowiskowe dotyczące wód arktycznych wymagają specjalnej uwagi, by zagwarantować ochronę środowiska Arktyki przed wszelkimi działaniami dotyczącymi eksploatacji podmorskich złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, co obejmuje też prowadzenie poszukiwań, mając na uwadze ryzyko poważnych wypadków i konieczność zapewnienia skutecznej reakcji na nie; zachęca państwa członkowskie będące członkami Rady Arktycznej do aktywnego wspierania starań na rzecz utrzymania najwyższych możliwych standardów bezpieczeństwa środowiska w tym wrażliwym i wyjątkowym ekosystemie, między innymi poprzez stworzenie międzynarodowych instrumentów prewencji, gotowości i reagowania na wyciek ropy naftowej do morza w regionie Arktyki, a w szczególności do aktywnego proponowania rządom strategii politycznych, które powstrzymają je od zatwierdzania działań dotyczących eksploatacji podmorskich złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, co obejmuje też prowadzenie poszukiwań, dopóki nie zostanie zapewniona skuteczna metoda reagowania na takie wypadki;

o
o   o

113.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 1. (2) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0238. (3) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0086. (4) Teksty przyjęte P7_TA(2012)0444. (5) Teksty przyjęte P7_TA(2012)0443. (6) Dyrektywa 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. (Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 16). Obecnie toczą się dyskusje w sprawie wniosku zmieniającego (COM(2012)0595).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie ocen ryzyka i bezpieczeństwa („testów wytrzymałościowych”) elektrowni jądrowych w Unii Europejskiej oraz działań powiązanych (2012/2830(RSP))

P7_TA(2013)0089 B7-0086/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 4 października 2012 r. dotyczący kompleksowych ocen ryzyka i bezpieczeństwa („testów wytrzymałościowych”) elektrowni jądrowych w Unii Europejskiej oraz działań powiązanych (COM(2012)0571),

–  uwzględniając zorganizowane przez Europejską Grupę Organów Regulacyjnych ds. Bezpieczeństwa Jądrowego (ENSREG) i mające na celu ustalenie stanu faktycznego wizyty w obiektach jądrowych stanowiące element działań następczych po zakończeniu procesu przeglądu testów wytrzymałościowych służące wymianie informacji na temat podjętych, planowanych lub rozważanych w danym obiekcie środków na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa wynikających z testu wytrzymałościowego oraz w celu wskazania dobrych praktyk, godnych uwagi sukcesów, a także wszelkich wyciągniętych wniosków lub trudności napotkanych podczas wdrażania tych środków,

–  uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z dni 24–25 marca 2011 r., a zwłaszcza jej wezwanie skierowane do europejskich niezależnych organów krajowych o przeprowadzenie kompleksowej i przejrzystej oceny ryzyka i bezpieczeństwa w zakresie bezpieczeństwa wszystkich unijnych elektrowni jądrowych w świetle wniosków wyciągniętych w związku z katastrofą w japońskiej elektrowni jądrowej Fukushima-Daiichi,

–  uwzględniając, że plan działania ENSREG został zatwierdzony w dniu 1 sierpnia 2012 r., co stanowi zapewnienie, że krajowe organy regulacyjne i ENSREG będą realizować zalecenia i sugestie sformułowane w ramach wzajemnych ocen testów wytrzymałościowych w spójny sposób,

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2009/71/Euratom z dnia 25 czerwca 2009 r. ustanawiającą wspólnotowe ramy bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych(1), w której podkreśla się, że podstawową zasadą jest krajowa odpowiedzialność państw członkowskich za bezpieczeństwo obiektów jądrowych oraz że pierwotna odpowiedzialność za nadzór nad bezpieczeństwem tych obiektów spoczywa na krajowych organach regulacyjnych,

–  uwzględniając sprawozdanie ENSREG dotyczące wzajemnej oceny testów wytrzymałościowych przyjęte w dniu 26 kwietnia 2012 r. przez ENSREG i Komisję oraz załączone do niego wspólne oświadczenie ENSREG i Komisji,

–  uwzględniając katastrofę jądrową z 2011 r. w japońskiej elektrowni jądrowej Fukushima-Daiichi,

–  uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z dni 28–29 czerwca 2012 r., a zwłaszcza apel skierowany do państw członkowskich o zapewnienie pełnego i terminowego wdrożenia zaleceń przedstawionych w sprawozdaniu ENSREG po zakończeniu testów wytrzymałościowych w zakresie bezpieczeństwa jądrowego,

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2011/70/EURATOM z dnia 19 lipca 2011 r. ustanawiającą ramy wspólnotowe w zakresie odpowiedzialnego i bezpiecznego gospodarowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi(2),

–  uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, w szczególności jego art. 2 i 30,

–  uwzględniając pytanie do Komisji dotyczące kompleksowych ocen ryzyka i bezpieczeństwa („testów wytrzymałościowych”) elektrowni jądrowych w Unii Europejskiej oraz działań powiązanych (O-000183/2012 – B7-0108/2013),

–  uwzględniając art. 115 ust. 5 i art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że sprawozdanie parlamentarnej Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii z dnia 16 października 2012 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady ustanawiającego Instrument Współpracy w dziedzinie Bezpieczeństwa Jądrowego (A7-0327/2012) wzywa do tego, by bezpieczeństwo jądrowe w krajach trzecich odzwierciedlało europejskie standardy bezpieczeństwa;

B.  mając na uwadze, że kompleksowe oceny ryzyka i bezpieczeństwa („testy wytrzymałościowe”) elektrowni jądrowych w Unii Europejskiej oraz działań powiązanych przeprowadzono, aby sprawdzić gotowość elektrowni jądrowych na wypadek wystąpienia szeregu warunków ekstremalnych;

1.  przyjmuje do wiadomości komunikat Komisji w sprawie testów wytrzymałościowych i ich wyników po wypadku w Fukushimie; z zadowoleniem przyjmuje wysiłki podjęte przez Komisję i Europejską Grupę Organów Regulacyjnych ds. Bezpieczeństwa Jądrowego (ENSREG) po wypadku w Fukushimie na rzecz przeprowadzenia testów wytrzymałościowych 145 reaktorów w UE i 20 reaktorów poza UE; zwraca uwagę na przydatność tej procedury oraz jej charakter jako bezprecedensowy przykład na skalę światową; spodziewa się, że wyniki testów wytrzymałościowych przyczynią się do zwiększenia kultury bezpieczeństwa jądrowego w Europie, która stanie się wzorem godnym naśladowania na skalę międzynarodową; wyraża uznanie dla wysiłków na rzecz uzyskania możliwie największej przejrzystości testów wytrzymałościowych;

2.  przyjmuje do wiadomości główne konkluzje zawarte w sprawozdaniu komisji wzajemnej oceny, w którym podkreślono cztery główne obszary poprawy w Europie: (1) wydanie przez Stowarzyszenie Zachodnioeuropejskich Organów Nadzoru Instalacji Jądrowych (WENRA) wytycznych w sprawie oceny zagrożeń naturalnych i marginesów bezpieczeństwa z uwzględnieniem istniejących wytycznych Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA); (2) podkreślenie wagi okresowych kontroli bezpieczeństwa, (3) wdrożenie uznanych środków w celu zabezpieczenia integralności obudowy bezpieczeństwa; oraz (4) minimalizacja awarii powodowanych przez zagrożenia naturalne oraz ograniczanie ich skutków;

3.  przyjmuje do wiadomości, że w wyniku testów wytrzymałościowych państwa zaczęły wdrażać lub planować środki, które zwiększą bezpieczeństwo ich elektrowni jądrowych, w szczególności w świetle wniosków wyciągniętych w związku z katastrofą jądrową w Fukushimie; z zadowoleniem odnosi się do faktu, że plan działania dotyczący działań następczych w związku z zaleceniami został uzgodniony wspólnie przez ENSREG i Komisję oraz że wszystkie działania podejmowane w celu zwiększenia marginesów bezpieczeństwa jądrowego w wyniku testów wytrzymałościowych będą przedmiotem wspólnej dyskusji na szczeblu europejskim; podkreśla, że na podstawie wzajemnej oceny Komisja określiła środki, jakie należy rozważyć na szczeblu UE; wzywa wszystkie zaangażowane podmioty do niezwłocznego podjęcia właściwych działań następczych w związku ze wszystkimi wnioskami i zaleceniami zawartymi w ocenie, włącznie ze stwierdzonymi najlepszymi praktykami; zaleca w związku tym, aby potwierdzić czołową rolę ENSREG w zakresie monitorowania procesu wdrażania zaleceń sformułowanych w ramach wzajemnej oceny na podstawie krajowych planów działania; wzywa ENSREG do regularnego informowania Komisji, Parlamentu i Rady o poczynionych postępach, oraz do tego, aby co roku informować Parlament i przeprowadzać z nim konsultacje na temat wyników, środków i planów w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego;

4.  przypomina jednak, że testy wytrzymałościowe zainicjowane przez Komisję i ENSREG miały ograniczony zasięg, a ich podstawowym celem jest ocena odporności i gotowości elektrowni jądrowych w razie wystąpienia skrajnie niebezpiecznych zdarzeń zewnętrznych; uważa zatem, że testy wytrzymałościowe miały przede wszystkim na celu ocenę odporności i gotowości elektrowni jądrowych na wypadek takich skrajnie niebezpiecznych zdarzeń zewnętrznych oraz że nie mogą one ani nie starają się zastąpić szczegółowych kontroli bezpieczeństwa elektrowni jądrowych przeprowadzanych przez państwa członkowskie w celu oceny bezpieczeństwa jądrowego elektrowni jądrowych; w związku z tym wzywa Komisję do włączenia ogólnej odporności elektrowni jądrowej (zwłaszcza w odniesieniu do możliwych nieszczelności w zbiornikach ciśnieniowych) jako konkretnego kryterium podczas przyszłych testów wytrzymałościowych;

5.  podkreśla, że testy wytrzymałościowe są niekompletne i że nie zostały w nich uwzględnione takie zagrożenia jak zdarzenia wtórne, zniszczenia materialne, błędy ludzkie, konkretne usterki wewnątrz zbiornika reaktora i wiele innych; w związku z tym podkreśla, że nawet jeśli test wytrzymałościowy wypadnie pomyślnie, nie stanowi on gwarancji bezpieczeństwa elektrowni jądrowej;

6.  zauważa, na podstawie obecnych wyników, że w testach wzięły udział niektóre kraje spoza UE, chociaż czasem według innych metod i innego harmonogramu;

7.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zachęcania krajów spoza UE, które mają elektrownie jądrowe, w szczególności krajów sąsiadujących z UE, do przeprowadzenia takich testów wytrzymałościowych i do podzielenia się ich wynikami; podkreśla znaczenie zwiększenia międzynarodowych norm bezpieczeństwa jądrowego i ochrony jądrowej oraz ich właściwego wdrażania; zachęca UE do dalszej współpracy w tej kwestii na szczeblu międzynarodowym, w szczególności pod auspicjami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA);

8.  zwraca uwagę, że Konwencja bezpieczeństwa jądrowego jest instrumentem prawnym, którego celem jest przede wszystkim promowanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa jądrowego na szczeblu globalnym i który zobowiązuje umawiające się strony (w tym Euratom) do przedkładania sprawozdań w sprawie wdrożenia ich obowiązków dla potrzeb dokonania „wzajemnego przeglądu” na regularnych posiedzeniach umawiających się stron odbywających się pod auspicjami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA); zachęca, aby Instrument Współpracy w dziedzinie Bezpieczeństwa Jądrowego służył do promowania na podstawie europejskich doświadczeń wdrażania testów wytrzymałościowych na arenie międzynarodowej;

9.  przypomina, że niebezpieczeństwo związane z odpadami promieniotwórczymi zostało ponownie zaakcentowane w wyniku wypadku jądrowego w Fukushimie; zauważa, że katastrofy naturalne, takie jak trzęsienia ziemi i tsunami, mogą zagrozić bezpieczeństwu istniejących lub budowanych elektrowni jądrowych na terenie Unii i w krajach sąsiadujących, w których występuje wysokie ryzyko trzęsień ziemi i tsunami, jak na przykład w Akkuyu w Turcji, uważa, że oprócz środków, jakie mają zostać wdrożone w odniesieniu do elektrowni jądrowych, należy podjąć wszelkie stosowne działania na szczeblu Unii i państw członkowskich, aby nie dopuścić do składowania odpadów promieniotwórczych w obszarach wysokiego ryzyka; wzywa Komisję do wspierania otwartego i bezstronnego wskazywania najlepszych obiektów służących do przechowywania odpadów promieniotwórczych w możliwie najbezpieczniejszy sposób; wzywa kraje sąsiadujące i kraje kandydujące, aby zostały stroną porozumienia w sprawie systemu wczesnego ostrzegania o zagrożeniach radiologicznych Unii Europejskiej (Ecurie);

10.  wzywa państwa członkowskie i krajowe organy regulacyjne do wdrożenia zaleceń i sugestii zawartych w sprawozdaniu ENSREG dotyczącym wzajemnej oceny, w tym wskazanych najlepszych praktyk, oraz do dostosowania, w stosownych przypadkach, ich prawodawstwa w celu uwzględnienia wniosków wyciągniętych z katastrofy w elektrowni jądrowej Fukushima-Daiichi ;

11.  wzywa Komisję do przedstawienia wniosków w sprawie określenia zasad odnoszących się do przepisów w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego dotyczących unijnych elektrowni jądrowych, które działają, są w trakcie likwidacji lub zostały już zlikwidowane;

12.  apeluje, aby dopóki działać będą elektrownie jądrowe, najwyższy priorytet nadać niezależności i przejrzystości organów nadzorczych;

13.  uważa, że istnieją różne podejścia krajowe do kwestii oceny skutków katastrof lotniczych na bezpieczeństwo elektrowni jądrowych; zauważa, że „katastrofy lotnicze nie zostały wyraźnie uznane w trakcie oceny bezpieczeństwa za zdarzenie początkowe” oraz że tylko ich skutki zostały przedstawione w ogólnym zarysie w dokumentacji testów wytrzymałościowych; wyraża jednak ubolewanie, że tylko cztery państwa członkowskie zawarły takie oceny w swoich sprawozdaniach poświęconych testom wytrzymałościowym; odnotowuje jednak, że w specyfikacji testów wytrzymałościowych mowa jest o tym, że „ocena skutków utraty funkcji bezpieczeństwa dotyczy także przypadku, gdy sytuację zagrożenia wywołują pośrednie zdarzenia początkowe, np. (...) katastrofa lotnicza”; zauważa również, że ponieważ takie ryzyko jest kwestią bezpieczeństwa narodowego państw członkowskich, a zatem suwerenności, utworzona została grupa robocza ad hoc ds. ochrony fizycznej obiektów jądrowych, której zadaniem jest szczegółowe zbadanie tej kwestii i opublikowanie wniosków; zauważa, że planowane są dalsze wymiany poglądów w tej kwestii pomiędzy państwami członkowskimi w ramach właściwych for, takich jak np. Europejskie Zrzeszenie Organów Regulacyjnych ds. Bezpieczeństwa Jądrowego (ENSRA); zwraca się zatem do wszystkich zainteresowanych podmiotów, w tym państw członkowskich, Komisji, ENSREG, ENSRA i operatorów elektrowni jądrowych, o współpracę, tak aby przygotować i uzgodnić wspólne podejście do przeciwdziałania ryzyku katastrofy lotniczej, przy jednoczesnym uznaniu, że takie ryzyko jest kwestią bezpieczeństwa narodowego i suwerenności państw członkowskich;

14.  podkreśla, że w UE w promieniu 30 km od 47 elektrowni jądrowych i ich 111 reaktorów mieszka ponad 100 tys. ludzi; wyraża ubolewanie, że zakresu testów wytrzymałościowych nie rozszerzono na przygotowania na sytuacje zagrożenia poza terenem elektrowni, pomimo znaczenia tego czynnika dla ograniczenia wpływu potencjalnych wypadków jądrowych na ludność; z zadowoleniem przyjmuje cieszącą się wsparciem ENSREG inicjatywę Komisji dotyczącą przeprowadzenia badania koncentrującego się na regionach transgranicznych w UE; zwraca się do Komisji, by w ramach przyszłej dyrektywy o bezpieczeństwie jądrowym, wydała zalecenia w sprawie transgranicznych i krajowych środków zapobiegawczych w przypadku zagrożenia poza terenem obiektów jądrowych; zaleca w związku z tym, aby tam, gdzie elektrownia jądrowa usytuowana jest w bezpośredniej bliskości granic państwowych, zapewnić zaangażowanie właściwych organów transgranicznych na szczeblu krajowym i regionalnym, w celu uzyskania ich planów działania z zakresu bezpieczeństwa i doświadczenia w zakresie procesu informowania i komunikacji;

15.  apeluje, aby w pełni informować obywateli UE i przeprowadzać z nimi konsultacje na temat bezpieczeństwa jądrowego w Unii;

16.  podkreśla, że wykwalifikowani i doświadczeni pracownicy mają kluczowe znaczenie dla silnej kultury bezpieczeństwa jądrowego; nalega zatem, by na poziomie UE i państw członkowskich wdrożono wszelkie niezbędne środki na rzecz wspierania i utrzymania wysokiego poziomu kwalifikacji w zakresie bezpieczeństwa jądrowego, gospodarowania odpadami, ochrony przed promieniowaniem i gotowości w nagłych przypadkach; wzywa Komisję, by zachęcała do transgranicznej wymiany ekspertów i najlepszych praktyk i podkreśla znaczenie zagwarantowania odpowiednich warunków pracy, zwłaszcza w odniesieniu do czasu pracy, aby nie stwarzać zagrożenia dla bezpieczeństwa jądrowego;

17.  zaleca, by UE wspierała międzynarodowe starania na rzecz rozwoju najwyższych i ściśle stosowanych norm bezpieczeństwa, które należy rozwijać zgodnie z postępem naukowym i uzasadnionymi obawami obywateli; podkreśla w tym kontekście rolę UE w zakresie polityki sąsiedztwa jako instrumentu na rzecz współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego; wzywa państwa członkowskie i Komisję do wzięcia na siebie współodpowiedzialności za doskonalenie międzynarodowych norm bezpieczeństwa jądrowego i ich właściwe stosowanie, w ścisłej współpracy z MAEA, sekretariatem konwencji Espoo i innymi odpowiednimi organizacjami międzynarodowymi; zwraca się do Komisji, by rozważyła opracowany przez MAEA po katastrofie w Fukushimie plan działania i przedstawiła kompleksowy plan działań obejmujący konkretne ustalenia dotyczące wdrażania; wzywa komisję i państwa członkowskie, aby we współpracy z MAEA konstruktywnie współpracowały z krajami, które nie stosują przejrzystych testów wytrzymałościowych sprawdzających bezpieczeństwo jądrowe, jak Białoruś, Rosja i Turcja, oraz apeluje do tych krajów, by przestrzegały międzynarodowych norm bezpieczeństwa i współpracowały z międzynarodowymi ekspertami na wszystkich etapach przygotowania, budowy, pracy i likwidacji elektrowni jądrowych; uważa, że UE musi w związku z tym w pełni wykorzystać specjalistyczną wiedzę udostępnianą przez międzynarodowe organizacje i organy;

18.  uważa, że UE powinna, zgodnie z traktatem Euratom, prowadzić ścisłą współpracę z MAEA w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego; podkreśla, że rozporządzenie Rady ustanawiające Instrument Współpracy w dziedzinie Bezpieczeństwa Jądrowego powinno przyczynić się do niesienia pomocy m.in. Japonii w stabilizacji sytuacji w elektrowni jądrowej Fukushima-Daiichi i usuwaniu skutków katastrofy, a także w kwestiach związanych z ochroną przed promieniowaniem i bezpieczeństwem żywności na szczeblu krajowym;

19.  zauważa, że na podstawie testów wytrzymałościowych krajowe organy regulacyjne stwierdziły, że nie ma technicznych podstaw do zamknięcia którejkolwiek z elektrowni jądrowych w Europie; podkreśla jednak, że testy wytrzymałościowe rzeczywiście wykazały, że praktycznie we wszystkich elektrowniach jądrowych konieczne jest wprowadzenie pewnych ulepszeń opracowanych specjalnie dla danego obiektu, ponieważ wskazano znaczną ilość środków służących wprowadzeniu usprawnień technicznych, a także że wdrażanie wcześniejszych środków wciąż trwa; wzywa do pilnego wdrożenia niezbędnych środków służących wprowadzeniu usprawnień oraz zwraca uwagę, że środki dotyczące bezpieczeństwa jądrowego i ochrony jądrowej nie mogą podlegać programom oszczędnościowym wprowadzonym przez państwa członkowskie;

20.  domaga się, dla potrzeb skutecznego stanowienia prawa i przejrzystej debaty publicznej, by początkowy szacowany całkowity koszt koniecznych środków służących wprowadzeniu usprawnień zalecanych w wyniku testów wytrzymałościowych dla 132 reaktorów działających w UE (10 do 25 mld EUR w nadchodzących latach) został dogłębniej uzasadniony w drodze szczegółowej analizy kosztów przeprowadzonej przez krajowe organy regulacyjne we współpracy z operatorami obiektów jądrowych i w miarę możliwości powiązany z wyborem określonych zaleceń; uważa, że bez względu na koszt takich ulepszeń muszą one być finansowane w całości przez operatorów obiektów jądrowych, a nie przez podatników; zwraca się do Komisji o uważne śledzenie tej kwestii, w tym w kontekście jej uprawnień w dziedzinie polityki konkurencji;

21.  podkreśla, że ogólna polityka bezpieczeństwa jądrowego i ochrony jądrowej powinna obejmować wszystkie obiekty jądrowe, bezpieczeństwo paliwa i reaktorów, gospodarowanie odpadami i likwidację, bezpieczeństwo eksploatacji, wystarczające zasoby ludzkie, stałe ulepszanie warunków bezpieczeństwa pracowników tego sektora, gotowość w nagłych sytuacjach, łącznie z transgranicznymi planami działania w sytuacjach wyjątkowych poza terenem obiektów jądrowych, a także zagwarantować niezależne i silne organy regulacyjne;

22.  uważa, że dopóki działają istniejące elektrownie jądrowe i budowane są nowe, poziom bezpieczeństwa jądrowego w UE oraz w sąsiadujących krajach trzecich musi odpowiadać, jako najwyższy priorytet, najsurowszym światowym normom bezpieczeństwa i ochrony oraz praktykom w zakresie bezpieczeństwa i ochrony; kładzie nacisk na konieczność zagwarantowania, że te obawy znajdują odzwierciedlenie w ciągu całego cyklu życia elektrowni jądrowych, co obejmuje też ich ostateczną likwidację; przede wszystkim podkreśla, że koszty ponoszone podczas cyklu życia elektrowni (wybór lokalizacji, projekt, prace konstrukcyjne, uruchomienie, działalność i likwidacja) powinny być brane pod uwagę podczas oceny kryteriów bezpieczeństwa elektrowni jądrowych; przypomina, że analizy kosztów i zagrożeń mają do odegrania istotną rolę w procesie nieprzerwanej działalności elektrowni;

23.  uważa, że zarządzanie wszelkimi zagrożeniami zewnętrznymi powinno przebiegać według procedury oceny zgodnej co najmniej z wytycznymi MAEA i nie może lekceważyć aspektów innych niż techniczne;

24.  zauważa, że różnice między państwami członkowskimi mogą skutkować rozbieżnymi podejściami do regulacji dotyczących bezpieczeństwa jądrowego, ale zauważa także, że wszystkie państwa członkowskie są stronami porozumienia w sprawie norm bezpieczeństwa jądrowego MAEA oraz że wszystkie one mają obowiązek przestrzegania i wdrażania przepisów UE dotyczących bezpieczeństwa jądrowego;

25.  uznaje, że zgodnie z komunikatem Komisji i sprawozdaniem ENSREG w sprawie wzajemnej oceny przeprowadzone testy wytrzymałościowe wykazały pozytywny wkład okresowych kontroli bezpieczeństwa jako skutecznego narzędzia utrzymania i poprawiania bezpieczeństwa i wytrzymałości elektrowni jądrowych; zauważa na przykład, że według ENSREG ponowna ocena ryzyka wynikającego z zagrożeń naturalnych i odpowiednie zabezpieczenia zakładu powinny być powtarzane co najmniej co 5 lub 10 lat; zaleca, by przeglądy okresowe odbywały się na podstawie wspólnych norm bezpieczeństwa oraz aby przegląd ram prawnych dotyczących bezpieczeństwa jądrowego obejmował odpowiednie przepisy;

26.  z zadowoleniem przyjmuje nadchodzący przegląd dyrektywy o bezpieczeństwie jądrowym, który powinien mieć ambitny charakter i stanowić okazję do wprowadzenia znacznych ulepszeń w obszarach takich, jak ramy i procedury bezpieczeństwa – szczególnie dzięki zdefiniowaniu i wprowadzeniu wiążących standardów bezpieczeństwa jądrowego, które odzwierciedlają aktualne unijne praktyki techniczne, regulacyjne i operacyjne – oraz rola i środki, jakimi dysponują organy regulacyjne ds. bezpieczeństwa jądrowego, a w szczególności powinien zwiększyć ich niezależność, otwartość i przejrzystość, wzmacniając jednocześnie kontrole i wzajemna ocenę; podkreśla, że przegląd ram prawnych w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego powinien uwzględniać międzynarodowe prace w toku, jak np. na szczeblu MAEA;

27.  zwraca się do Komisji o przedstawienie wniosku mającego na celu zagwarantowanie całkowitej, efektywnej niezależności operacyjnej krajowych organów regulacyjnych ds. bezpieczeństwa jądrowego od jakiegokolwiek organu czy instytucji propagujących energetykę jądrową lub prowadzących elektrownie jądrowe;

28.  uznaje znaczenie wdrażania zaleceń w ścisłej współpracy z władzami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo jądrowe, oceniając jednocześnie do jakiego stopnia należy rozszerzyć zakres okresowych kontroli bezpieczeństwa; ponownie zwraca uwagę na potrzebę współpracy transgranicznej i wymiany najlepszych praktyk w tych kwestiach, oraz koordynacji wymiany informacji; uważa, że należy jednocześnie zagwarantować bezpieczeństwo transgraniczne i nadzór; uważa, że w związku z tym należy uwzględnić ludzi mieszkających w promieniu 50 km od elektrowni jądrowej, a w przypadku gdy dotyczyć to będzie większości mieszkańców w sąsiednim państwie członkowskim, właściwy organ tego państwa członkowskiego musi brać również udział w podejmowaniu wszystkich decyzji;

29.  uważa, że państwa członkowskie przy udziale Wspólnoty powinny promować stosowne informacje i kampanie informacyjne w celu informowania obywateli na temat potrzeby przeprowadzania testów wytrzymałościowych i płynących z tego korzyści;

30.  z zadowoleniem odnosi się w tym kontekście do zamiaru Komisji, jakim jest zaproponowanie instrumentów legislacyjnych i nielegislacyjnych dotyczących ubezpieczenia i odpowiedzialności w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego; przypomina, że odpowiedzialność cywilna za szkodę jądrową jest już przedmiotem konwencji międzynarodowych (konwencje paryska i wiedeńska); uważa jednak, że należy zobowiązać operatorów obiektów jądrowych i gospodarujących odpadami do posiadania wszelkich środków finansowych, w formie ubezpieczenia i innych instrumentów finansowych, niezbędnych do poniesienia pełnych kosztów szkód wyrządzonych ludziom i środowisku w razie wypadku; w związku z tym wzywa Komisję do wystąpienia do końca 2013 r. z wnioskami w tej kwestii;

31.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do potraktowania energii jądrowej w oparciu o Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej na takich samych zasadach jak każde inne źródło energii w interesie demokracji, zaangażowania Parlamentu Europejskiego, przejrzystości i pełnego publicznego dostępu do informacji;

32.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie, Radzie Europejskiej i parlamentom narodowym.

(1) Dz.U. L 172 z 2.7.2009, s. 18. (2) Dz.U. L 199 z 2.8.2011, s. 48.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie zaostrzenia walki z rasizmem, ksenofobią i przestępstwami popełnianymi z nienawiści (2013/2543(RSP))

P7_TA(2013)0090 RC-B7-0121/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając międzynarodowe instrumenty w zakresie praw człowieka zakazujące dyskryminacji, zwłaszcza Konwencję ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej,

–  uwzględniając europejską konwencję praw człowieka, zwłaszcza jej art. 14,

–  uwzględniając art. 21 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, który zakazuje wszelkich form dyskryminacji z jakichkolwiek względów, m.in. ze względu na rasę, pochodzenie etniczne, język, religię lub przynależność do mniejszości narodowej,

–  uwzględniając art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), który stanowi, że „Unia opiera się na wartościach takich jak poszanowanie godności ludzkiej, wolność, demokracja, równość, praworządność i poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości” oraz że „wartości te są wspólne państwom członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn”,

–  uwzględniając art. 10 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), stanowiący, że „przy określaniu i realizacji swoich polityk i działań Unia dąży do zwalczania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną”,

–  uwzględniając art. 19 TFUE, w którym przyznano UE polityczny mandat do podejmowania działań niezbędnych do „zwalczania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną”,

–  uwzględniając art. 67 TFUE, który stanowi, że UE „dokłada starań, aby zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa za pomocą środków zapobiegających […] rasizmowi i ksenofobii oraz zwalczających te zjawiska”,

–  uwzględniając art. 83 ust. 2 TFUE,

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiającą normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw(1),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne(2) (dyrektywa o równości rasowej),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy(3) (dyrektywa o równym traktowaniu w zakresie zatrudnienia),

–  uwzględniając decyzję ramową Rady 2008/913/WSiSW w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych(4) (decyzja ramowa w sprawie rasizmu i ksenofobii),

–  uwzględniając unijne ramy dotyczące krajowych strategii integracji Romów,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu, nietolerancji religijnej, niechęci wobec Romów, homofobii, transfobii, dyskryminacji, przemocy wynikającej z uprzedzeń i ekstremizmu oraz swoja rezolucje z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie unijnego podejścia do prawa karnego(5),

–  uwzględniając Agencję Praw Podstawowych i jej prace w dziedzinie niedyskryminacji, rasizmu, ksenofobii oraz związanych z nimi form nietolerancji i przemocy wynikającej z uprzedzeń(6),

–  uwzględniając art. 110 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że na nieformalnym posiedzeniu Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych w dniach 17–18 stycznia 2013 r. irlandzka prezydencja rozpoczęła debatę na temat działań UE przeciwko przestępstwom popełnianym z nienawiści, rasizmowi, antysemityzmowi, ksenofobii i homofobii oraz podkreśliła konieczność lepszej ochrony i sprawniejszego gromadzenia danych, a także większego zaangażowania przywódców w „aktywne wspieranie wartości europejskich i wspieranie klimatu wzajemnego szacunku i integracji osób o innym wyznaniu lub pochodzeniu etnicznym albo o odmiennej orientacji seksualnej”;

B.  mając na uwadze, że 21 marca obchodzony jest co roku Międzynarodowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową, który ustanowiono w reakcji na zamordowanie w 1960 r. w RPA 69 osób demonstrujących przeciwko apartheidowi;

C.  mając na uwadze konieczność przypominania i pielęgnowania pamięci o rzeziach inspirowanych rasizmem i ksenofobią, które wydarzyły się w historii Europy;

D.  mając na uwadze, że podstawą Unii Europejskiej są wspólne wartości, do których należy poszanowanie demokracji, prawa człowieka, praworządność i propagowanie tolerancji;

E.  mając na uwadze, że rasizm, ksenofobia, antysemityzm, nietolerancja religijna, niechęć wobec Romów, homofobia, transfobia oraz podobne formy nietolerancji wynikają z poglądów, uprzedzeń i postaw, w których za uzasadnione uznaje się dyskryminację, przemoc wynikającą z uprzedzeń oraz nienawiść motywowaną takimi względami, jak cechy szczególne czy status społeczny danej osoby;

F.  mając na uwadze, że chociaż wszystkie państwa członkowskie wprowadziły w swoich systemach prawnych zakaz dyskryminacji, by propagować powszechną równość, to jednak coraz częściej zdarzają się w UE przypadki dyskryminacji i przestępstw popełnianych z nienawiści, tzn. przemocy i przestępstw wynikających z rasizmu, ksenofobii, niechęci wobec Romów, antysemityzmu lub nietolerancji religijnej, czy też motywowanych orientacją seksualną, tożsamością płciową lub przynależnością do grupy mniejszościowej albo względami wymienionymi (w sposób niewyczerpujący) w art. 21 Karty praw podstawowych;

G.  mając na uwadze, że według doniesień Agencji Praw Podstawowych co czwarta osoba należąca do mniejszości padła ofiarą przestępstwa na tle rasowym, a nawet 90% wszystkich ataków lub gróźb wobec migrantów lub członków mniejszości etnicznych nie jest zgłaszanych policji; mając na uwadze, że jedynie cztery państwa członkowskie UE zbierają lub publikują dane o przestępstwach popełnianych przeciwko Romom, a tylko osiem państw członkowskich prowadzi rejestr przestępstw motywowanych (postrzeganą) orientacją seksualną ofiary;

H.  mając na uwadze znaczenie podjęcia przez UE i państwa członkowskie działań na rzecz walki z rasizmem i ksenofobią poprzez zapobieganie tym zjawiskom dzięki edukacji, propagowaniu kultury szacunku i tolerancji oraz poprzez dopilnowanie, by przestępstwa z nienawiści były zgłaszane przez ich ofiary, badane przez organy ścigania i karane przez wymiar sprawiedliwości;

I.  mając na uwadze, że obecny kryzys gospodarczy podważa zasadę solidarności, a także fakt, że w dobie kryzysu gospodarczego państwa członkowskie muszą zachować czujność, aby zapobiegać pokusom rosnącej nietolerancji i poszukiwania kozłów ofiarnych;

J.  mając na uwadze, że UE przyjęła szereg instrumentów na rzecz walki ze wspomnianymi aktami i dyskryminacją, w szczególności dyrektywę Rady 2000/43/WE wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (dyrektywa o równości rasowej), dyrektywę Rady 2000/78/WE ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (dyrektywa o równym traktowaniu w zakresie zatrudnienia), decyzję ramową Rady 2008/913/WSiSW w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych (decyzja ramowa w sprawie rasizmu i ksenofobii), unijne ramy dotyczące krajowych strategii integracji Romów oraz dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE ustanawiającą normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw;

K.  mając na uwadze, że wniosek Komisji z 2008 r. dotyczący dyrektywy Rady w sprawie zapewnienia równego traktowania poza obszarem zatrudnienia bez względu na religię lub przekonania, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną (dyrektywa o równości) po pięciu latach debat nie został przyjęty przez Radę z powodu zdecydowanego sprzeciwu niektórych państw członkowskich;

L.  mając na uwadze, że Parlament niejednokrotnie wzywał Komisję, Radę i państwa członkowskie do bardziej zdecydowanego zwalczania przemocy i dyskryminacji wynikającej z uprzedzeń, w tym z rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu, nietolerancji religijnej, niechęci wobec Romów, homofobii i transfobii;

M.  mając na uwadze, że Komisja ostrzegała niedawno przed rasistowskim, ekstremistycznym i populistycznym dyskursem politycznym, który może także inspirować „samotne wilki” do masowych zabójstw, podczas gdy rozszerza się zagrożenie agresywnym ekstremizmem;

N.  mając na uwadze, że wszystkie państwa należące do Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, w tym wszystkie państwa członkowskie UE, uznały, że przestępstwa z nienawiści, definiowane jako przestępstwa wynikające z uprzedzeń, muszą być zwalczane za pomocą przepisów karnych i odpowiednio dostosowanej polityki;

1.  podkreśla, że w Unii Europejskiej nie można akceptować nietolerancji i wszelkiego rodzaju dyskryminacji;

2.  apeluje do Komisji, Rady i państw członkowskich do bardziej zdecydowanego zwalczania przestępstw popełnianych z nienawiści oraz postaw i zachowań dyskryminacyjnych;

3.  wzywa do wprowadzenia wszechstronnej strategii zwalczania przestępstw z nienawiści, przemocy motywowanej uprzedzeniami i dyskryminacji;

4.  podkreśla, jak ważne jest, aby każdy człowiek dobrze znał swoje prawa dotyczące ochrony przed przestępstwami popełnianymi z nienawiści, i wzywa państwa członkowskie do podejmowania wszelkich odpowiednich środków, by zachęcić do zgłaszania przestępstw popełnianych z nienawiści oraz wszelkich przestępstw o podłożu rasistowskim lub ksenofobicznym, a także do zapewnienia odpowiedniej ochrony osobom zgłaszającym takie przestępstwa oraz ofiarom przestępstw o podłożu rasistowskim i ksenofobicznym;

5.  przypomina swoje wcześniejsze wezwania do dokonania przeglądu decyzji ramowej Rady 2008/913/WSiSW, zwłaszcza jeśli chodzi o przejawy i akty antysemityzmu, nietolerancji religijnej, niechęci wobec Romów, homofobii i transfobii;

6.  wzywa Radę i państwa członkowskie, by bez dalszej zwłoki przyjęły dyrektywę o równości, która stanowi jeden z głównych instrumentów UE na rzecz wspierania i zapewnienia w UE prawdziwej równości oraz zwalczania uprzedzeń i dyskryminacji;

7.  wzywa do przyjęcia środków zapewniających wdrożenie krajowych strategii integracji Romów poprzez okresowe przeglądy, monitorowanie i wsparcie, aby umożliwić władzom lokalnym, regionalnym i krajowym opracowanie i wdrażanie skutecznej i zgodnej z prawami człowieka polityki, programów i działań na rzecz integracji Romów, z wykorzystaniem dostępnych funduszy, w tym funduszy UE, przy równoczesnym ścisłym monitowaniu przestrzegania praw podstawowych i wdrażania dyrektywy 2004/38/WE w sprawie prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu;

8.  apeluje o wdrożenie wielokrotnych apeli Parlamentu o opracowanie planu działań na rzecz równości pod względem orientacji seksualnej i tożsamości płciowej;

9.  wzywa UE do podpisania Konwencji ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej, ponieważ wszystkie państwa członkowskie już ją ratyfikowały;

10.  wzywa do przyjęcia środków zapewniających wprowadzenie we wszystkich odnośnych instrumentach prawnokarnych UE, w tym w decyzji ramowej, pełniejszej skali stopniowanych sankcji, w tym w stosownych przypadkach alternatywnych środków karnych, np. prac społecznie użytecznych, a równocześnie dopilnowano, by były one w pełni zgodne z prawami podstawowymi, w tym z wolnością słowa;

11.  apeluje o umocnienie roli krajowych organów odpowiedzialnych za zwalczanie dyskryminacji, aby ułatwić pociąganie do odpowiedzialności za szerzenie nienawiści i za nawoływanie do przestępstw z nienawiści;

12.  wzywa do wspierania programów szkoleniowych dla organów ścigania, organów sądowniczych i stosownych agencji UE, poświęconym przeciwdziałaniu praktykom dyskryminacyjnym i przestępstwom popełnianym z nienawiści, a także zwalczaniu tych zjawisk;

13.  apeluje o zapewnienie gromadzenia obszerniejszych, wiarygodnych danych dotyczących przestępstw popełnianych z nienawiści, co obejmuje przynajmniej rejestrowanie liczby incydentów zgłaszanych przez obywateli i ewidencjonowanych przez władze, liczby wyroków skazujących, powodów uznania przestępstw za mające podłoże dyskryminacyjne oraz nałożonych kar, a także prowadzanie badań na temat przestępczości dotyczących charakteru i zasięgu niezgłaszanych przestępstw, doświadczeń ofiar przestępstw w kontaktach z organami ścigania, powodów niezgłoszenia przestępstwa oraz wiedzy ofiar przestępstw z nienawiści na temat przysługujących im praw;

14.  wzywa do wprowadzenia mechanizmów nagłaśniania w UE przestępstw popełnianych z nienawiści w celu zagwarantowaniu karania przestępstw motywowanych uprzedzeniami oraz dopilnowania, by przestępstwa te były właściwe rejestrowane i podlegały skutecznemu ściganiu, by ich sprawcy byli stawiani przed sądem i karani, a ofiary otrzymywały należytą pomoc, ochronę i odszkodowanie, aby zachęcić w ten sposób ofiary i świadków przestępstw z nienawiści do ich zgłaszania;

15.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji przewodniczącemu Rady Europejskiej, Radzie, Komisji oraz parlamentom i rządom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 57. (2) Dz.U. L 180 z 19.7.2000, s. 22. (3) Dz.U. L 303 z 2.12.2000, s. 16. (4) Dz.U. L 328 z 6.12.2008, s. 55. (5) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0208. (6) Na przykład: „Making hate crime visible in the European Union: acknowledging victims’ rights” (Nagłaśnianie w UE przestępstw popełnianych z nienawiści: uznawanie praw ofiar), http://fra.europa.eu/sites/default/files/fra-2012_hate-crime.pdf

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie ochrony zdrowia publicznego przed działaniem substancji zaburzających gospodarkę hormonalną (2012/2066(INI))

P7_TA(2013)0091 A7-0027/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE(1) („rozporządzenie REACH”),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006(2),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG(3),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych(4),

–  uwzględniając dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej(5) („RDW”),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającą ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów(6),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie artykułów kosmetycznych(7),

–  uwzględniając wniosek Komisji dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywy 2000/60/WE i 2008/105/WE w odniesieniu do substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej,

–  uwzględniając ramy koncepcyjne OECD dotyczące testowania i oceny substancji zaburzających gospodarkę hormonalną,

–  uwzględniając projekt dokumentu zawierającego wskazówki dotyczące standardowych wytycznych w zakresie badań do celów oceny substancji chemicznych pod kątem ich właściwości zaburzających gospodarkę hormonalną (2011),

–  uwzględniając projekt dokumentu w sprawie dokładnego przeglądu pt. „Stan nauki w zakresie nowych metod przesiewowych i metod badań in vitro oraz in vivo, a także w odniesieniu do punktów końcowych w ocenie substancji zaburzających gospodarkę hormonalną”,

–  uwzględniając przygotowywany przez Komisję wniosek dotyczący „Planu ochrony zasobów wodnych Europy”,

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji w sprawie wdrożenia wspólnotowej strategii dotyczącej substancji zaburzających gospodarkę hormonalną – grupy substancji, które mogą zakłócać funkcjonowanie systemów hormonalnych człowieka oraz przyrody (COM(1999)0706), (COM(2001)0262 i SEC(2004)1372),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji w sprawie czwartego sprawozdania w sprawie wdrożenia wspólnotowej strategii dotyczącej substancji zaburzających gospodarkę hormonalną – grupy substancji, które mogą zakłócać funkcjonowanie systemów hormonalnych człowieka oraz przyrody (COM(1999)0706), (SEC(2011)1001),

–  uwzględniając europejską strategię na rzecz środowiska i zdrowia oraz program działań UE w dziedzinie środowiska i zdrowia (na lata 2004–2010), w których m.in. uznano potrzebę uwzględniania połączonego oddziaływania chemikaliów w ocenach ryzyka;

–  uwzględniając komunikat Komisji do Rady w sprawie zasady ostrożności (COM(2000)0001),

–  uwzględniając raport techniczny Europejskiej Agencji Środowiska nr 2/2012 pt. „Wpływ substancji zaburzających gospodarkę hormonalną na przyrodę, człowieka i środowisko”,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 października 1998 r. w sprawie substancji chemicznych zaburzających gospodarkę hormonalną(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 maja 2010 r. w sprawie komunikatu Komisji pt. „Walka z rakiem: partnerstwo europejskie”(9),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie przeglądu szóstego wspólnotowego programu działań w zakresie środowiska naturalnego oraz określenia priorytetów dla siódmego unijnego programu działań w zakresie środowiska – lepsze środowisko dla lepszego życia(10),

–  uwzględniając ekspertyzę dotyczącą naukowej oceny 12 substancji w kontekście listy działań priorytetowych dotyczących substancji zaburzających gospodarkę hormonalną,

–  uwzględniając wykonaną przez organizację DHI Water &Environment ekspertyzę dotyczącą rozszerzenia wykazu priorytetowych substancji zaburzających gospodarkę hormonalną ze szczególnym uwzględnieniem substancji chemicznych produkowanych w niewielkich ilościach/objętościach,

–  uwzględniając dokument pt. „State-of-the-art assessment of endocrine disrupters” [„Ocena substancji zaburzających gospodarkę hormonalną oparta na najnowszych informacjach”], numer kontraktowy projektu 070307/2009/550687/SER/D3,

–  uwzględniając dokument pt. „The impacts of endocrine disrupters on wildlife, people and their environments” [„Wpływ substancji zaburzających gospodarkę hormonalną na przyrodę, człowieka i środowisko”], sprawozdanie Weybridge+15 (1996–2011) (ISSN 1725-2237),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/63/UE z dnia 22 września 2010 r. w sprawie ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych,

–  uwzględniając definicję substancji zaburzających gospodarkę hormonalną, opracowaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) oraz Międzynarodowy Program na rzecz Bezpieczeństwa Chemicznego (IPCS)(11),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A7–0027/2013),

A.  mając na uwadze, że przez ostatnie dwadzieścia lat obserwuje się u ludzi wzrost liczby przypadków zaburzeń i chorób związanych z gospodarką hormonalną, co obejmuje pogarszającą się jakość plemników, wcześniejsze pokwitanie, zwiększoną częstotliwość występowania zdeformowanych organów płciowych, zwiększone występowanie pewnych form nowotworów i choroby związane z metabolizmem; mając na uwadze, że niektóre zaburzenia neurologiczne i choroby neurodegeneratywne, wpływ na funkcje neurorozwojowe, system odpornościowy lub epigenetykę mogą być związane z narażeniem na działanie substancji o właściwościach zaburzających gospodarkę hormonalną; mając na uwadze, że konieczne są dalsze badania, aby móc lepiej zrozumieć przyczyny tych chorób;

B.  mając na uwadze, że substancje chemiczne zaburzające gospodarkę hormonalną mogą mieć skutki estrogenne lub antyestrogenne, co przejawia się ingerencją w funkcje żeńskiego układu rozrodczego, zmianą poziomów stężenia hormonów i cyklu miesięcznego u kobiet, a także ma wpływ na ich płodność, sprzyja rozwojowi chorób macicy, takich jak mięśniaki macicy i gruczolistość śródmaciczna, wpływa na rozwój piersi i laktację; mając na uwadze, że substancje takie zidentyfikowano jako czynniki ryzyka odpowiedzialne za przedwczesne dojrzewanie dziewcząt, nowotwór piersi, poronienia oraz upośledzenie płodności i bezpłodność;

C.  mając na uwadze, że z coraz większej liczby badań naukowych wynika, iż substancje zaburzające gospodarkę hormonalną, a zwłaszcza ich połączenia, odgrywają pewną rolę zarówno w przypadku chorób przewlekłych, w tym nowotworów hormonalnych, otyłości, cukrzycy, chorób układu krążenia, jak i problemów rozrodczych;

D.  mając na uwadze, że istnieją obecnie poważne dowody naukowe na to, że zaburzenia hormonalne u zwierząt, w tym anomalie reprodukcyjne, maskulinizacja brzuchonogów, feminizacja ryb lub zanik wielu populacji mięczaków w różnych częściach świata, wiążą się z oddziaływaniem substancji chemicznych o właściwościach zaburzających gospodarkę hormonalną;

E.  mając na uwadze, że istnieje wiele możliwych przyczyn zwiększonego występowania zaburzeń hormonalnych u ludzi; mając na uwadze, że obecnie istnieją dowody naukowe potwierdzające, że zjawisko to częściowo jest spowodowane wpływem chemikaliów o właściwościach zaburzających gospodarkę hormonalną;

F.  mając na uwadze, że bardzo trudno jest udowodnić istnienie związku przyczynowo-skutkowego między narażeniem na poszczególne substancje chemiczne a zaburzeniami równowagi hormonalnej, które mogą mieć wpływ na stan zdrowia;

G.  mając na uwadze, że w przypadku chemikaliów o właściwościach zaburzających gospodarkę hormonalną udowodnienie związku przyczynowo-skutkowego jest utrudnione z powodów takich, jak:

H.  mając na uwadze, że w prawodawstwie unijnym są przepisy prawne dotyczące substancji zaburzających gospodarkę hormonalną, ale brak w nim kryteriów, za pomocą których można by zaklasyfikować substancje jako zaburzające gospodarkę hormonalną, co utrudnia właściwe stosowanie przepisów prawnych; mając na uwadze, że należy ustalić harmonogram zapewniający sprawne stosowanie przyszłych kryteriów;

I.  mając na uwadze, że na szczeblu UE nie ma koordynowanych lub łączonych programów monitorowania, poświęconych substancjom zaburzającym gospodarkę hormonalną;

J.  mając na uwadze, że stopień koordynacji sposobów gromadzenia i oceniania danych, a także zarządzania nimi i sprawozdawczości na ich temat w ramach różnych programów monitorowania jest niewielki lub taka koordynacja w ogóle nie ma miejsca;

K.  mając na uwadze, że obecnie nie jest możliwe prawne uregulowanie kwestii dotyczących połączonych skutków substancji zaburzających gospodarkę hormonalną powodowanych przez produkty podlegające różnym regulacjom prawnym;

L.  mając na uwadze, że standardowe wymagania UE zawarte w prawodawstwie dotyczącym substancji chemicznych są niewystarczające dla celów określenia właściwości zaburzających gospodarkę hormonalną w odpowiedni sposób;

M.  mając na uwadze, że w wielu aktach prawnych UE dąży się do ochrony obywateli przed narażeniem na szkodliwe substancje chemiczne; mając na uwadze, że w świetle obecnych przepisów prawnych UE dokonuje się jednak oceny każdego narażenia indywidualnie i nie przewiduje się kompleksowej, zintegrowanej oceny łącznych skutków z uwzględnieniem różnych źródeł narażenia i różnych rodzajów produktów;

1.  uważa, biorąc pod uwagę obecny stan wiedzy, że zasada ostrożności – zgodnie z art. 192 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) – wymaga podjęcia stosownych działań mających na celu minimalizację krótko- i długotrwałego narażania ludzi na kontakt z substancjami zaburzającymi gospodarkę hormonalną tam, gdzie to konieczne, a jednocześnie znacznego zwiększenia wysiłków badawczych w celu poprawy stanu wiedzy naukowej w zakresie wpływu substancji zaburzających gospodarkę hormonalną na zdrowie ludzkie;

2.  podkreśla, że zasada ostrożności ma zastosowanie w świecie niepewności naukowej, gdzie ocena ryzyka dokonywana jest na podstawie niedoskonałej wiedzy, podlegającej ciągłym zmianom i nie przez wszystkich akceptowanej, lecz gdzie istnieje konieczność podjęcia działań w celu uniknięcia lub zmniejszenia potencjalnie poważnych lub nieodwracalnych skutków dla zdrowia ludzkiego lub środowiska;

3.  jest zdania, że tam, gdzie szkodliwe skutki substancji zaburzających gospodarkę hormonalną dadzą się logicznie przewidzieć, należy przyjąć środki ochrony zdrowia ludzkiego; podkreśla ponadto – biorąc pod uwagę potencjał, jaki mają substancje zaburzające gospodarkę hormonalną w zakresie powodowania szkodliwych lub nieodwracalnych skutków – że brak dokładnej wiedzy, w tym ostatecznych dowodów związku przyczynowo-skutkowego, nie powinien przeszkadzać w podjęciu środków ochronnych zgodnie z zasadą ostrożności i z uwzględnieniem zasady proporcjonalności;

4.  uważa, że ogromne znaczenie ma ochrona kobiet przed potencjalnymi zagrożeniami ze strony substancji zaburzających gospodarkę hormonalną z uwagi na zdrowie reprodukcyjne; dlatego wzywa Komisję do nadania priorytetowego charakteru finansowaniu badań naukowych w celu zbadania wpływu substancji zaburzających gospodarkę hormonalną na zdrowie kobiet w długich okresach ich życia, co pozwoli na dokonanie opartej na dowodach oceny długofalowych i wielopokoleniowych skutków narażenia na substancje zaburzające gospodarkę hormonalną;

5.  wzywa zatem Komisję do jak najszybszego przedstawienia propozycji dotyczących kompleksowych kryteriów opartych na definicji substancji zaburzających gospodarkę hormonalną, opracowanej przez Międzynarodowy Program na rzecz Bezpieczeństwa Chemicznego Światowej Organizacji Zdrowia (WHO/IPCS), wraz z wymogami przeprowadzania testów i podawania informacji w odniesieniu do substancji chemicznych obecnych na rynku oraz do jasnego określenia w prawodawstwie unijnym, które chemikalia uważane są za substancje o właściwościach zaburzających gospodarkę hormonalną; jest zwolennikiem wprowadzenia określenia „substancja zaburzająca gospodarkę hormonalną” jako regulacyjnej kategorii, przy uwzględnieniu różnych kategorii w oparciu o jakość dowodów;

6.  podkreśla, że zasadnicze znaczenie ma oparcie kryteriów określających właściwości zaburzające gospodarkę hormonalną na kompleksowej ocenie szkodliwości przeprowadzonej przy użyciu najnowszych osiągnięć naukowych oraz uwzględniającej ewentualne połączone skutki i długofalowe skutki narażenia, a także skutki w okresach krytycznych podczas rozwoju; ocena szkodliwości powinna następnie zostać wykorzystana w procedurach oceny ryzyka oraz zarządzania ryzykiem, jak jest to zalecane w wielu odnośnych aktach prawnych;

7.  wzywa Komisję do podjęcia dalszych działań w dziedzinie polityki w zakresie substancji chemicznych oraz do zintensyfikowania prac badawczych umożliwiających zarówno ocenę potencjału poszczególnych substancji chemicznych w odniesieniu do zaburzania gospodarki hormonalnej, jak i ocenę łącznego wpływu zidentyfikowanych połączeń substancji na układ hormonalny;

8.  uważa, że do wyznaczenia kryteriów dla substancji zaburzających gospodarkę hormonalną należy wykorzystać kryteria do określania „szkodliwych skutków” i „hormonalnego sposobu działania”; definicja WHO/IPCS stanowi ku temu właściwą podstawę; uważa, że zarówno „szkodliwe skutki”, jak i „hormonalny sposób działania” muszą zostać zbadane i rozważone równolegle z kompleksową oceną; uważa, że zobserwowany wpływ powinien zostać uznany za szkodliwy, jeżeli istnieją dane naukowe na to wskazujące; podkreśla, że należy również brać pod uwagę ewentualne skutki wynikające z połączenia czynników, takie jak skutki mieszaniny;

9.  zwraca uwagę, że kryteria określające, co należy uważać za substancją zaburzającą gospodarkę hormonalną, muszą być oparte na badaniach naukowych i horyzontalne; uważa, że powinno się stosować podejście oparte na ciężarze dowodu oraz że żadne pojedyncze kryterium nie powinno być stosowane jako wykluczające lub decydujące przy identyfikacji substancji zaburzającej gospodarkę hormonalną; uważa, że należy przeprowadzić ocenę społeczno-ekonomiczną zgodnie z odpowiednimi przepisami;

10.  uważa, że przy ocenie, czy dana substancja ma właściwości zaburzające gospodarkę hormonalną, należy wziąć pod uwagę wszystkie zweryfikowane dane naukowe i informacje z punktu widzenia ich zalet i braków, w tym również literaturę naukową i badania naukowe, które nie spełniają zasad dobrej praktyki laboratoryjnej; ponadto uważa, że istotne jest również wzięcie pod uwagę nowoczesnych metod i zaktualizowanych badań naukowych;

11.  wzywa Komisję do wprowadzenia w całym właściwym prawodawstwie unijnym obowiązku przeprowadzania testów służących identyfikacji substancji o właściwościach zaburzających równowagę hormonalną; jest zdania, że ostatnio zweryfikowane i międzynarodowo uznane metody testowania – jak np. metody opracowane przez OECD, przez unijne laboratorium referencyjne metod alternatywnych dla testowania na zwierzętach (EURL ECVAM) lub w ramach programu monitorowania substancji zaburzających gospodarkę hormonalną amerykańskiej Agencji ds. Ochrony Środowiska – muszą zostać wcielone w życie; zauważa, że program OECD dotyczący metod testowania obejmuje hormony płciowe, hormony tarczycy i syntezę steroidów; podkreśla natomiast, że brak jest testów obejmujących wiele innych elementów systemu hormonalnego, np. insulinę czy hormony wzrostu; uważa, że należy rozwinąć metody testowania i dopracować dokumenty zawierające wytyczne po to, aby w większym stopniu uwzględniać substancje zaburzające gospodarkę hormonalną, ewentualne skutki działania małych dawek, skutki łączenia substancji i niejednolite odpowiedzi zależne od dawki, zwłaszcza w odniesieniu do krytycznych okresów narażenia w fazie rozwoju;

12.  należy wspierać opracowywanie metod testowania bez udziału zwierząt, by uzyskiwać dane dotyczące bezpieczeństwa odnoszące się do ludzi i zastąpić stosowane obecnie badania z udziałem zwierząt;

13.  jest przekonany, że należy propagować stosowanie metod testowania bez udziału zwierząt oraz innych strategii oceny ryzyka, zaś testy z udziałem zwierząt ograniczyć do minimum, a testy na zwierzętach kręgowych przeprowadzać jedynie w ostateczności; przypomina, że zgodnie z dyrektywą 2010/63/UE testy na zwierzętach kręgowych należy zastępować, ograniczać lub udoskonalać; wzywa w związku z tym Komisję do określenia zasad umożliwiających unikanie powielania testów i do zagwarantowania zakazu powielania testów i badań;

14.  zwraca się do Komisji i państw członkowskich o opracowanie rejestrów zaburzeń zdrowia reprodukcyjnego, aby rozwiązać problem braku danych na szczeblu UE;

15.  zwraca się do Komisji i państw członkowskich o opracowanie wiarygodnych danych na temat społeczno-gospodarczych skutków zaburzeń i chorób hormonalnych;

16.  uważa, że substancje o podobnych mechanizmach działania i właściwościach mogą być rozpatrywane przez organy decyzyjne grupami, jeżeli dostępne są wystarczające dane, natomiast w przypadku braku wystarczających danych użyteczne może być grupowanie substancji w oparciu o podobieństwo strukturalne, np. w celu określenia priorytetów w dalszym testowaniu, aby możliwie najszybciej i najskuteczniej chronić społeczeństwo przed skutkami narażenia na substancje zaburzające gospodarkę hormonalną, a także ograniczyć liczbę testów na zwierzętach; jest zdania, że powinno się stosować grupowanie substancji chemicznych podobnych strukturalnie, jeżeli producent lub importer nie jest w stanie udowodnić bezpieczeństwa danej substancji chemicznej przed właściwym organem decyzyjnym; podkreśla, że w takich przypadkach organy te mogą wykorzystać informacje na temat substancji chemicznych o podobnej strukturze do uzupełnienia danych dotyczących konkretnej rozpatrywanej substancji chemicznej, co ma posłużyć podjęciu decyzji odnośnie do kolejnych niezbędnych kroków do podjęcia;

17.  wzywa Komisję do przeglądu strategii UE dotyczącej substancji zaburzających gospodarkę hormonalną, tak aby stanowiła ona skuteczną ochronę zdrowia ludzkiego dzięki położeniu większego nacisku na zasadę ostrożności i uwzględnieniu zasady proporcjonalności, a także do podejmowania w stosownych przypadkach działań na rzecz ograniczenia kontaktu ludzi z substancjami zaburzającymi równowagę hormonalną;

18.  apeluje do Komisji i państw członkowskich o zwrócenie większej uwagi na fakt, że konsumenci powinni posiadać wiarygodne informacje – przedstawione w odpowiedniej formie i w znanym im języku – o zagrożeniach związanych z substancjami zaburzającymi gospodarkę hormonalną, o ich skutkach i możliwych sposobach zabezpieczania się przed nimi;

19.  wzywa Komisję do przedstawienia konkretnego harmonogramu stosowania przyszłych kryteriów i zmodyfikowanych wymogów w zakresie testowania substancji zaburzających gospodarkę hormonalną w odpowiednich przepisach ustawodawczych, w tym również w przeglądach dotyczących zatwierdzania substancji czynnych wykorzystywanych w pestycydach i biocydach, a także do przedstawienia planu obejmującego specjalne działania i cele z myślą o ograniczeniu narażenia na substancje zaburzające gospodarkę hormonalną;

20.  uważa, że baza danych zawierająca informacje o substancjach czynnych hormonalnie, opracowana w ramach obecnej strategii, powinna być uaktualniana na bieżąco;

21.  wzywa Komisję, aby w ramach obecnego przeglądu wspólnotowej strategii z 1999 r. dotyczącej substancji zaburzających gospodarkę hormonalną dokonała systematycznej analizy całego odnośnego obecnego ustawodawstwa, w razie konieczności najpóźniej do dnia 1 czerwca 2015 r. i zmieniła obowiązujące przepisy lub przedstawiła nowe wnioski ustawodawcze zawierające oceny szkodliwości i ryzyka, by w odpowiedni sposób ograniczyć narażenie ludzi – a zwłaszcza grup wrażliwych, takich jak kobiety ciężarne, niemowlęta, dzieci i nastolatki – na działanie substancji zaburzających gospodarkę hormonalną;

22.  wzywa Komisję – w kontekście przyszłego przeglądu strategii UE dotyczącej substancji zaburzających gospodarkę hormonalną – do ustalenia szczegółowych terminów (z uwzględnieniem etapów pośrednich):

23.  uważa, że substancje zaburzające gospodarkę hormonalną należy traktować jako substancje szczególnie niebezpieczne w rozumieniu rozporządzenia REACH lub równoważne w rozumieniu innych przepisów;

24.  podkreśla, że obecny stan wiedzy nie daje wystarczających podstaw do ustalenia wartości granicznych, poniżej których nie występują skutki szkodliwe, w związku z czym substancje zaburzające gospodarkę hormonalną powinny być uważane za „substancje bezprogowe”, a każdy kontakt z takimi substancjami może nieść ze sobą potencjalne ryzyko, chyba że producent może dostarczyć dowody naukowe na możliwość określenia wartości granicznej z uwzględnieniem zwiększonej wrażliwości podczas krytycznych faz rozwoju, a także skutków mieszanin;

25.  wzywa Komisję do wspierania ukierunkowanych projektów badawczych, które dotyczą substancji mogących wpływać na układ hormonalny oraz do zwrócenia uwagi na negatywne skutki działania małych dawek lub połączonego narażenia na różne czynniki, w tym na opracowywanie nowych metod testowania i analizowania, a także do wspierania nowej zmiany paradygmatu w oparciu o ścieżki toksyczności i ścieżki niekorzystnych skutków; wzywa Komisję do włączenia kwestii substancji zaburzających gospodarkę hormonalną, skutków wynikających z ich łączenia oraz kwestii powiązanych do priorytetów programu ramowego w zakresie badań i rozwoju;

26.  wzywa Komisję do opracowania metod in vitro oraz in silico, aby ograniczyć do minimum testy na zwierzętach w związku z monitorowaniem substancji zaburzających gospodarkę hormonalną;

27.  wzywa Komisję wymagania od wszystkich produktów importowanych z krajów trzecich spełnienia wszystkich obecnych i przyszłych przepisów UE dotyczących substancji zaburzających gospodarkę hormonalną;

28.  wzywa Komisję do włączenia wszystkich zainteresowanych stron we współpracę mającą na celu wprowadzenie zmian ustawodawczych koniecznych do lepszej ochrony zdrowia ludzi przed działaniem substancji chemicznych o właściwościach zaburzających gospodarkę hormonalną oraz do opracowywania kampanii informacyjnych;

29.  wzywa Komisję do rozważenia możliwości utworzenia centrum badań naukowych nad substancjami zaburzającymi gospodarkę hormonalną, które powinno prowadzić badania oraz koordynować wiedzę na temat substancji zaburzających gospodarkę hormonalną na szczeblu UE;

30.  wzywa Komisję do dopilnowania, by kryteria identyfikacji znanych, prawdopodobnych i potencjalnych substancji zaburzających gospodarkę hormonalną były stosowane horyzontalnie we wszystkich odpowiednich obecnych i nowych przepisach, aby osiągnąć wysoki stopień ochrony;

31.  podkreśla, że choć niniejsza rezolucja ogranicza się do kwestii ochrony zdrowia ludzkiego przed działaniem substancji zaburzających gospodarkę hormonalną, równie ważne jest podejmowanie zdecydowanych działań na rzecz ochrony zwierząt i środowiska przed działaniem wspomnianych substancji;

32.  apeluje do Komisji o wspieranie i finansowanie publicznych programów informowania o zagrożeniach dla zdrowia powodowanych przez substancje zaburzające gospodarkę hormonalną, tak by konsumenci mogli z pełną świadomością odpowiednio dostosować swoje zachowania i styl życia; programy informacyjne powinny być w szczególności ukierunkowane na ochronę najsłabszych grup (kobiety ciężarne i dzieci), tak by umożliwić podjęcie w odpowiednim czasie środków ostrożności;

33.  wzywa państwa członkowskie do udoskonalenia oferowanych pracownikom opieki zdrowotnej programów szkoleń w tej dziedzinie;

34.  z zadowoleniem przyjmuje uwzględnienie substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego jako nowej kwestii politycznej w strategicznym podejściu do międzynarodowego zarządzania chemikaliami; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania działalności w ramach tego podejścia oraz do promowania aktywnej polityki mającej na celu ograniczenie narażenia ludzi i środowiska na substancje zaburzające gospodarkę hormonalną na wszystkich ważnych forach międzynarodowych, takich jak Światowa Organizacja Zdrowia lub Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska;

35.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 396 z 30.12.2006, s. 1. (2) Dz.U. L 353 z 31.12.2008, s. 1. (3) Dz.U. L 309 z 24.11.2009, s. 1. (4) Dz.U. L 167 z 27.6.2012, s. 1. (5) Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1. (6) Dz.U. L 309 z 24.11.2009, s. 71. (7) Dz.U. L 342 z 22.12.2009, s. 59. (8) Dz.U. C 341 z 9.11.1998, s. 37. (9) Dz.U. C 81 E z 15.3.2011, s. 95. (10) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0147. (11) Definicja ze sprawozdania WHO i IPCS (2002): „Substancja zaburzająca gospodarkę hormonalną to substancja lub mieszanina zewnętrzna, która zmienia funkcje układu hormonalnego i wywołuje tym samym niekorzystne skutki zdrowotne w nienaruszonym organizmie, u jego potomstwa lub w jego (sub)populacjach”. Substancja mogąca zaburzać gospodarkę hormonalną to „substancja lub mieszanina zewnętrzna o właściwościach, które mogą prowadzić do zaburzeń hormonalnych w nienaruszonym organizmie, u jego potomstwa lub w jego (sub)populacjach”. (http://www.who.int/ipcs/publications/en/ch1.pdf)

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie integracji migrantów, jej wpływu na rynek pracy oraz na zewnętrzny wymiar koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (2012/2131(INI))

P7_TA(2013)0092 A7-0040/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, a w szczególności jej art. 15, 18, 20, 21 i 34,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 30 marca 2012 r. zatytułowany „Wymiar zewnętrzny unijnej koordynacji zabezpieczenia społecznego” (COM(2012)0153),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 listopada 2011 r. zatytułowany „Globalne podejście do kwestii migracji i mobilności” (COM(2011)0743),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 lipca 2011 r. zatytułowany „Europejski program integracji obywateli państw trzecich” (COM(2011)0455),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 kwietnia 2012 r. zatytułowany „W kierunku odnowy gospodarczej sprzyjającej zatrudnieniu” (COM(2012)0173),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 22 lutego 2012 r. w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów zatytułowanego „Europejski program integracji obywateli państw trzecich” (SOC/427),

–  uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 16 lutego 2012 r. zatytułowaną „Nowy europejski program na rzecz integracji”,

–  uwzględniając opinię z inicjatywy własnej Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 18 września 2012 r. zatytułowaną „Wkład przedsiębiorców migrantów w gospodarkę UE”(1),

–  uwzględniając badanie Eurofound z 2011 r. zatytułowane „Wspieranie przedsiębiorczości etnicznej w miastach europejskich”,

–  uwzględniając wspólne sprawozdanie na temat zatrudnienia na rok 2012 z dnia 20 lutego 2012 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 5 grudnia 2011 r. na temat osiągniętych wyników oraz jakościowych i ilościowych aspektów realizacji Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich w latach 2007–2009 (COM(2011)0847),

–  uwzględniając sprawozdanie podsumowujące „Szóste posiedzenie Europejskiego Forum Integracji: zaangażowanie krajów pochodzenia w proces integracji (Bruksela, 9–10 listopada 2011 r.)”,

–  uwzględniając analizę zatytułowaną „Integracja migrantów i jej wpływ na rynek pracy” (Parlament Europejski, 2011 r.),

–  uwzględniając analizę „Sprawozdanie syntetyczne EMN: zaspokojenie zapotrzebowania na pracowników za pomocą migracji” (Parlament Europejski, 2011 r.),

–  uwzględniając analizę „Globalna Ankieta Instytutu Gallupa: różne oblicza migracji globalnej” (IOM i Instytut Gallupa, 2011 r.),

–  uwzględniając publikacje Eurofound „Jakość życia w etnicznie zróżnicowanym sąsiedztwie” (2011 r.), „Warunki pracy obywateli obcego pochodzenia” (2011 r.) oraz „Zatrudnienie i warunki pracy migrantów” (2007 r.),

–  uwzględniając badanie zrealizowane przez europejską sieć miast na rzecz polityki integracji lokalnej imigrantów (sieć CLIP) stworzoną przez Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy, miasto Stuttgart i Eurofound,

–  uwzględniając konkluzje Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie z dnia 4 maja 2010 r. na temat integracji jako siły napędowej rozwoju i spójności społecznej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 17 marca 2010 r. zatytułowaną „Integracja pracowników-imigrantów” (SOC/364),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 17 lutego 2010 r. zatytułowaną „Integracja a agenda społeczna” (SOC/362),

–  uwzględniając Program sztokholmski – „Otwarta i bezpieczna Europa dla dobra i ochrony obywateli” (10–11 grudnia 2009 r.),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2003/86/WE z dnia 22 września 2003 r. w sprawie prawa do łączenia rodzin(2),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotyczącą statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi(3),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady z 2011/98/UE dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie procedury jednego wniosku o jedno zezwolenie dla obywateli państw trzecich na pobyt i pracę na terytorium państwa członkowskiego oraz w sprawie wspólnego zbioru praw dla pracowników z państw trzecich przebywających legalnie w państwie członkowskim(4),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/52/WE z dnia 18 czerwca 2009 r. przewidującą minimalne normy w odniesieniu do kar i środków stosowanych wobec pracodawców zatrudniających nielegalnie przebywających obywateli krajów trzecich(5),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2009/50/WE z dnia 25 maja 2009 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (dyrektywa w sprawie niebieskiej karty)(6),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich(7),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 stycznia 2009 r. w sprawie stanu praw podstawowych w Unii Europejskiej w latach 2004–2008(8),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 16 maja 2007 r. w sprawie migracji wahadłowej i partnerstw na rzecz mobilności między Unią Europejską a krajami trzecimi (COM(2007)0248),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2006 r. w sprawie strategii i środków na rzecz integracji imigrantów w Unii Europejskiej(9),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2005/71/WE z dnia 12 października 2005 r. w sprawie szczególnej procedury przyjmowania obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych(10),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 1 września 2005 r. zatytułowany „Wspólna agenda na rzecz integracji - Ramy integracji obywateli państw trzecich w Unii Europejskiej” (COM(2005)0389),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 maja 2005 r. zatytułowany „Program haski: dziesięć priorytetów na najbliższe pięć lat. Partnerstwo na rzecz odnowy europejskiej w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości” (COM(2005)0184),

–  uwzględniając konkluzje Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich z dnia 19 listopada 2004 r. w sprawie ustanowienia wspólnych podstawowych zasad polityki integracji imigrantów w Unii Europejskiej,

–  uwzględniając program z Tampere uzgodniony w dniach 15 i 16 października 1999 r.,

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy(11),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne(12),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego(13),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. rozszerzające rozporządzenie (WE) nr 883/2004 i rozporządzenie (WE) nr 987/2009 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo(14),

–  uwzględniając wnioski Komisji z dnia 30 marca 2012 r. dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (COM(2012)0156, COM(2012)0157, COM(2012)0158 i COM(2012)0152),

–  uwzględniając orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawach C-214/94, C-112/75, C-110/73, C-247/96, C-300/84, C-237/83, C-60/93 i C-485/07,

–  uwzględniając art. 48, 78, 79 i 352 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz opinie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0040/2013),

A.  mając na uwadze, że od 2012 r. zmniejsza się liczba obywateli Europy w wieku produkcyjnym, a bez imigracji spadnie ona o 14 milionów osób w ciągu najbliższych 10 lat; mając na uwadze, że dane te różnią się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich;

B.  mając na uwadze, że w 2011 r. w 27 państwach członkowskich UE mieszkało 48,9 mln osób urodzonych za granicą (9,7% całkowitej liczby ludności UE), z czego 16,5 mln pochodziło z innego państwa członkowskiego UE (3,3%), zaś 32,4 mln – spoza UE (6,4%);

C.  mając na uwadze, że pomimo prawie 10% stopy bezrobocia w UE (czyli 23,8 mln osób bez pracy) kryzys zasobów ludzkich jest już widoczny, w najbliższych latach jeszcze się pogłębi; np. w 2015 r. będzie od 380 do 700 tysięcy nieobsadzonych miejsc pracy; mając na uwadze, że środki mające zaradzić niedoborowi wykwalifikowanych pracowników muszą obejmować politykę lepszego kształcenia, szkoleń, rozwijania umiejętności i rozwoju kariery zawodowej ze strony państw członkowskich i przedsiębiorstw, określanie nowych grup docelowych oraz lepszy i równy dostęp obywateli UE do wyższego wykształcenia;

D.  mając na uwadze, że zgodnie z badaniami Eurobarometru 70% obywateli UE twierdzi, że gospodarka europejska potrzebuje imigrantów; mając na uwadze, że liczbę obywateli europejskich urodzonych za granicą w krajach nienależących do UE-27 szacuje się na 32 mln, co stanowi 6,5% ogółu ludności;

E.  mając na uwadze, że stopa bezrobocia wśród obywateli państw trzecich w wieku od 20 do 64 lat jest średnio o 10 % niższa od stopy bezrobocia wśród obywateli w całej UE, a ponadto wielu migrantów wykonuje prace poniżej swoich kwalifikacji lub pracuje na niepewnych warunkach, co jest zjawiskiem, któremu można zaradzić rozszerzając zasięg zbiorowych układów pracy mających powszechne zastosowanie, jeżeli takie układy istnieją; mając na uwadze, że zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników rośnie i będzie rosło szybciej niż zapotrzebowanie na mniej wykwalifikowanych pracowników, lecz przeciętny poziom wykształcenia obywateli państw trzecich jest niższy niż poziom wykształcenia obywateli UE i że młodzież pochodząca ze środowisk migrantów jest częściej opuszcza system kształcenia i szkoleń bez uzyskania kwalifikacji na poziomie wykształcenia średniego II stopnia;

F.  mając na uwadze, że chociaż UE może oczekiwać stałego napływu migrantów, to musi brać udział w światowej rywalizacji o najwybitniejsze umysły, aby przyciągać i zatrzymywać talenty; mając na uwadze, że zmiany demograficzne i rosnąca światowa konkurencja oznaczają, że UE musi zająć się kwestiami, które mogą działać jako środek powstrzymujący takich migrantów, a także, że musi wspierać innowacje społeczne;

G.  mając na uwadze, że istnieje większe prawdopodobieństwo, że zróżnicowane, otwarte i tolerancyjne społeczeństwa będą przyciągały wykwalifikowanych pracowników, którzy dysponują kreatywnym kapitałem ludzkim wymaganym do napędzania gospodarek opartych na wiedzy, a tym samym że atrakcyjność Europy zależy również od czynników takich jak aktywne podejście do zatrudnienia, równy dostęp do zatrudnienia, rzeczywista integracja, równy dostęp do zatrudnienia i edukacji oraz zwalczanie dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i edukacji, równe i pomyślne kształcenie i szkolenie uczniów ze środowiska migracyjnego w ramach „kultury otwartości”, a także usunięcie barier administracyjnych;

H.  mając na uwadze, że stereotypy dotyczące płci są silniej zakorzenione w społecznościach imigrantów, a migrujące kobiety częściej padają ofiarami różnego rodzaju przemocy, która przyjmuje w szczególności formę przymusowych małżeństw, okaleczania narządów płciowych, tzw. zbrodni w imię honoru, maltretowania w bliskich związkach, molestowania seksualnego w miejscu pracy, a nawet handlu ludźmi i wykorzystywania seksualnego;

I.  mając na uwadze, że wyniki Globalnej Ankiety Instytutu Gallupa za 2011 r. pokazują, że w skali światowej istnieje dwa razy więcej potencjalnych migrantów, którzy woleliby pracować za granicą przez określony czas niż emigrować na stałe;

J.  mając na uwadze, że zatrudnienie jest kluczowym elementem udanej integracji a zasady integracji UE podkreślają, że wysokiej jakości, trwałe i dobrze płatne zatrudnienia lub samozatrudnienie jest kluczowym elementem procesu integracji i „ma centralne znaczenie dla zaangażowania imigrantów, ich wkładu w rozwój społeczeństwa przyjmującego oraz uczynienia tego wkładu bardziej widocznym”;

K.  mając na uwadze, że w UE mieszka i pracuje nielegalnie od 1,9 do 3,8 miliona imigrantów;

L.  mając na uwadze, że od 2000 r. około jedna czwarta nowych miejsc pracy powstała dzięki wkładowi imigrantów; mając na uwadze, że migranci częściej wchodzą na rynek pracy samodzielnie, lecz też że częściej napotykają przy tym trudności finansowe; mając na uwadze, że migrujący przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa etniczne odgrywają ważną rolę w tworzeniu miejsc pracy i mogą pełnić funkcję przywódców społeczności, zbliżać światowe rynki, a tym samym przyczyniać się do pomyślniejszej integracji; mając na uwadze, że w związku z tym państwa członkowskie powinny lepiej informować takie grupy i zwiększać ich świadomość, np. tworząc stronę internetową kompleksowej obsługi skierowaną do osób, które pragną założyć firmy w państwach członkowskich, na której można by znaleźć informacje o możliwościach i wyzwaniach, o europejskich i krajowych dotacjach, a także o organizacjach i organach świadczących pomoc w dziedzinie samozatrudnienia;

M.  mając na uwadze, że uczniowie ze środowisk migrantów w dalszym ciągu znajdują się w gorszej sytuacji w systemie edukacyjnym i częściej opuszczają placówki edukacyjne przed zakończeniem nauki;

N.  mając na uwadze, że ze względu na biurokratyczne przeszkody, nieuznawanie kwalifikacji i brak możliwości dalszego zdobywania kwalifikacji „niedopasowanie umiejętności” i idące za tym marnowanie „mózgów” w większym stopniu dotyczą imigrantów niż ludności miejscowej;

O.  mając na uwadze, że globalizacja gospodarki idzie w parze z globalizacją społeczną, co wywiera szczególny wpływ przede wszystkim na zewnętrzną koordynację zabezpieczenia społecznego obywateli UE i państw trzecich;

P.  mając na uwadze, że wspólnym celem polityki zatrudnienia i polityki sąsiedztwa jest lepsze pokrycie zapotrzebowania na pracę na europejskich rynkach pracy;

Q.  mając na uwadze, że dla poszczególnych państw członkowskich zawarcie dwustronnych, wzajemnych umów o zabezpieczeniu społecznym z wszystkimi państwami trzecimi będzie niemożliwe, a takie przedsięwzięcie mogłoby doprowadzić do rozdrobnionego systemu powodującego nierówne traktowanie obywateli UE; mając na uwadze, że należy podjąć działania na szczeblu europejskim;

R.  mając na uwadze, że włączenie obywateli państw trzecich w rynek pracy i związana z tym ogólna integracja należy na szczeblu UE do kompetencji wielu dyrekcji generalnych Komisji Europejskiej i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych;

S.  mając na uwadze, że można opracować podobnie fragmentaryczne podejście na szczeblu krajowym między różnymi działami i szczeblami rządzenia oraz różnymi agencjami, ponieważ lokalne i regionalne organy władzy mają zasadnicze znaczenie dla realizacji strategii integracyjnych na dolnym szczeblu;

T.  mając na uwadze, że migrantów częściej dotyka problem bezrobocia, nisko płatnej pracy i niedopasowanych umiejętności;

U.  mając na uwadze, że migrujące kobiety są częściej zatrudniane w dziedzinach, takich jak nieformalny sektor opieki, które nie są uznawane przez systemy opieki społecznej niektórych państw członkowskich; mając na uwadze, że w konsekwencji kobiety te nie mają dostępu do systemów emerytalnych, kiedy przechodzą na emeryturę, i dlatego w starszym wieku zagraża im ubóstwo;

V.  mając na uwadze, że duża część studentów z krajów trzecich studiujących w UE po zakończeniu studiów nie pracuje w UE;

W.  mając na uwadze, że studenci ze środowiska migrantów częściej uzyskują słabe wyniki w szkole, borykają się z wykluczeniem społecznym, w tym z problemami związanymi z udziałem w rynku pracy, rasizmem, ksenofobią i dyskryminacją, które są czynnikami utrudniającymi integrację z rynkiem pracy;

1.  podkreśla, że integracja z rynkiem pracy i integracja społeczna wymagają zaangażowania obu stron, z jednej strony szczególnie w zakresie zdobycia umiejętności językowych, znajomości i poszanowania systemu prawnego, politycznego i społecznego w kraju przyjmującym, panujących w nim obyczajów i tradycji oraz form współżycia społecznego, a z drugiej strony w zakresie budowania społeczeństwa integracyjnego i przyznawania dostępu do rynku pracy i instytucji, do edukacji, zabezpieczenia społecznego, opieki zdrowotnej, towarów i usług oraz mieszkalnictwa, a także prawa do udziału w procesie demokratycznym; podkreśla w związku z tym, że szczególną odpowiedzialność społeczną ponoszą przy tym instytucje edukacyjne, organizacje religijne, społeczne, wspólnotowe i migracyjne, stowarzyszenia sportowe i kulturalne, siły zbrojne, partnerzy społeczni, a w szczególności związki zawodowe, przedsiębiorstwa i agencje pośrednictwa pracy, przypominając, że każdy podmiot ma różne atuty w procesie integracji;

2.  uważa, że obustronne zaangażowanie na rzecz integracji może uzyskać możliwie szerokie poparcie w społeczeństwie tylko wówczas, gdy integracja zostanie pomyślnie włączona do głównego nurtu polityki oraz kiedy państwa członkowskie będą prowadzić z obywatelami aktywną i otwartą dyskusję i proponować wiarygodne rozwiązania dla obecnych wyzwań związanych z integracją;

3.  zwraca uwagę, że integracja to stały dwustronny proces wymagający zaangażowania zarówno obywateli państwa trzeciego, jak przyjmującego ich społeczeństwa; z zadowoleniem przyjmuje zaobserwowane w UE przykłady dobrych praktyk w zakresie integracji migrantów, osób ubiegających się o azyl i beneficjentów ochrony międzynarodowej, mających często postać projektów prowadzonych przez władze lokalne, które odgrywają kluczową rolę w realizacji celów dotyczących integracji;

4.  zauważa, że integracja jest skuteczniejsza w społecznościach lokalnych; w związku z tym wzywa UE do wsparcia pomysłu utworzenia integracyjnej sieci władz lokalnych i regionalnych, która zgodnie z zasadą działań oddolnych łączyłaby wszystkie podmioty społeczne na szczeblu lokalnym z myślą o integracji i której za wzór mogą służyć takie programy jak np. CLIP(15), ERLAIM(16), ROUTES, City2City czy EUROCITIES; podkreśla, że w związku z tym miastom i metropoliom przypada szczególna rola do odegrania i zasługują one na szczególne wsparcie;

5.  wzywa państwa członkowskie do zdecydowanego zwalczania dyskryminacji wobec obywateli państw trzecich i innych obywateli UE, w szczególności formalnej i nieformalnej dyskryminacji przy poszukiwania pracy i w miejscu pracy; uważa, że należy zdecydowanie przeciwdziałać dyskryminacji i rasizmowi w trakcie kryzysu gospodarczego i finansowego oraz wynikającemu z niego wyższemu bezrobociu; podkreśla, że pracodawcy są zobowiązani na mocy prawa do traktowania wszystkich pracowników jednakowo oraz do niedyskryminowania ich ze względu na religię, płeć, pochodzenie etniczne lub obywatelstwo, propagując tym samym prawa podstawowe, ponieważ niedyskryminacja i równe szanse są zasadniczym elementem procesu integracji; wzywa Komisję i Państwa członkowskiej do zadbania o to, aby poziomy wynagrodzenia i prawa wynikające z układów zbiorowych były przestrzegane w krajach przyjmujących również w odniesieniu do migrantów; wzywa państwa członkowskie do skutecznego kontrolowania zgodności z przepisami, aby zapobiec dumpingowi płacowemu i społecznemu, do przyjęcia wspólnych wytycznych dotyczących zwalczania dyskryminacji związanej z pracą oraz do opracowania środków łagodzących negatywny wpływ systemu ustawodawczego na życie migrantów, a także do wspierania pobudzających strategii politycznych, które mogą spowodować szybszy wzrost gospodarczy oraz zmniejszyć nierówności i różnice w wynagrodzeniach;

6.  wzywa państwa członkowskie do lepszego uwzględnienia polityki migracyjnej w odniesieniu do pracy, aby zaradzić problemowi niedoboru pracowników oraz zwiększyć produkcję krajową;

7.  wzywa Komisję do dalszego wspierania – dzięki pomocy przedakcesyjnej i poprzez ściślejsze monitorowanie postępów – starań nowych państw członkowskich zmierzających do większej społeczno-gospodarczej integracji Romów, zwracając przy tym baczniejszą uwagę na sytuację kobiet i dziewcząt romskich;

8.  uważa, że polityka i środki integracji w państwach członkowskich muszą być bardziej zróżnicowane, lepiej dopasowane i wyższej jakości, przy czym szczególnie potrzebne jest rozróżnienie między potrzebami np. osób wysokich i niskich kwalifikacjach, obywateli UE i państw trzecich, migrantów z ofertą pracy i bez niej, ze znajomością języka i bez znajomości języka lub z więziami rodzinnymi w kraju przyjmującym, zaspokajając tym samym potrzeby wszystkich migrantów; przypomina, że udział migrantów zależy od dostępności takich środków oraz od ich finansowej osiągalności, a także od możliwości korzystania przez migrantów z prawa, by towarzyszyli im członkowie najbliższej rodziny, oraz możliwości korzystania z prawa do pracy przez wieloletnich partnerów;

9.  przypomina, że około połowa migrantów w UE to kobiety oraz że niezależny status imigracyjny dla kobiet i prawo do pracy dla małżonek to kluczowe elementy w zapewnianiu rzeczywistej integracji;

10.  wzywa do przyjęcia na szczeblu lokalnym, krajowym i europejskim globalnego podejścia porównywalnego do uwzględniania aspektu płci w głównym nurcie polityki; domaga się zatem, aby rozważyć możliwość wprowadzenia zasady „uwzględniania integracji w głównym nurcie polityki” w przypadku wszystkich zagadnień związanych z integracją we wszystkich działaniach politycznych, ustawodawczych i finansowych i w tym celu wzywa państwa członkowskie, aby zleciły krajowym punktom kontaktowym ds. integracji składanie sprawozdań z postępów w tym zakresie; wzywa ponadto Komisję do ustanowienia międzyresortowej grupy ds. integracji, która zajmie się zagadnieniami integracji, migracji (zarobkowej) i włączenia w rynek pracy, obejmującej zatem wszystkie właściwe w tych kwestiach dyrekcje generalne oraz Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, a także odpowiednie zainteresowane strony;

11.  z zadowoleniem przyjmuje utworzenie europejskiego forum integracji, które stanowi dla społeczeństwa obywatelskiego platformę dyskusji o wyzwaniach i priorytetach w zakresie integracji migrantów; z zadowoleniem przyjąłby silniejsze powiązanie forum z aktualnymi działaniami politycznymi i procesami ustawodawczymi podejmowanymi na szczeblu UE;

12.  uważa, że pomyślna integracja wiąże się również z udziałem w procesach podejmowania decyzji oraz że należy propagować w szczególności zaangażowanie społeczne migrantów; opowiada się zatem za poszerzeniem zakresu społecznego zaangażowania migrantów i politycznego współdecydowania osób ze środowisk imigranckich, a także za zachęcaniem ich do korzystania z takich możliwości;

13.  przypomina o znaczeniu prawa migrantów do głosowania, zwłaszcza na szczeblu lokalnym, ponieważ jest to ważne narzędzie integracji i aktywnego obywatelstwa; jest zaniepokojony niewystarczającą polityczną reprezentacją mniejszości na wszystkich szczeblach administracji, w tym na szczeblu państw członkowskich i w Parlamencie Europejskim;

14.  podkreśla, że należy uznać, iż silna tożsamość kulturowa nie musi pomniejszać wartości tożsamości narodowej, i że tożsamość narodowa musi być dostatecznie otwarta i elastyczna, aby umożliwiać włączenie i dostosowanie szczególnych cech obywateli różnego pochodzenia i z różnych środowisk kulturowych, którzy tworzą pluralistyczne państwo;

15.  podkreśla, że kraje, z których pochodzą migranci, również ponoszą odpowiedzialność za ułatwianie włączenia migrantów w rynek pracy oferując przystępne finansowo kursy językowe i inne kursy przygotowawcze, udzielając informacji, nadzorując agencje pośrednictwa pracy, aby zapewnić ich odpowiedzialne postępowanie, oraz utrzymując kontakty ze społecznością diaspory lub/i za pomocą odpowiednich oddziałów ambasad w kraju przyjmującym; w związku z tym wzywa kraje pochodzenia migrantów do dalszego rozwijania programów w tym zakresie;

16.  domaga się, aby w programach językowych i integracyjnych w krajach przyjmujących – niezależnie od kręgu kulturowego i kwalifikacji imigranta lub dziedziny wiedzy zawodowej imigranta – znalazły się informacje o historii, wartościach i podstawach europejskiej demokracji, praworządności i pamięci europejskiej, podkreślające prawa i inne zasady zawarte w Karcie Praw Podstawowych rolę kobiety, prawa mniejszości i prawa osób LGBT i aby zwalczać głęboko zakorzenione stereotypy związane z płcią;

17.  zwraca uwagę na coraz ważniejszą rolę, jaką odgrywają w procesie integracji migrujące kobiety, które stanowią nie tylko duży potencjał dla rynku pracy, lecz także często odgrywają ważną rolę w wychowaniu dzieci oraz przekazywaniu norm i wartości, lecz również ponieważ problemy dyskryminacji i przemocy dotykają je najczęściej; wzywa Komisję i państwa członkowskie do istotnego wzmocnienia prawnego i społecznego statusu kobiet, aby zapobiegać dyskryminacji za pomocą całego szeregu różnych dziedzin polityki oraz aby wykorzystywać potencjał kobiet w szczególności w celach rozwoju gospodarczego i społecznego;

18.  wzywa państwa członkowskie do opracowania programów w zakresie edukacji i komunikacji, aby informować migrujące kobiety o ich prawach i obowiązkach, oraz do utworzenia usług wielojęzycznego poradnictwa dla kobiet;

19.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do ścisłej współpracy z sieciami i organizacjami pozarządowymi w kwestiach dotyczących migrujących kobiet w celu opracowania strategii politycznych uwzględniających kwestie płci i włączenia kwestii równości płci do głównego nurtu polityki, aby chronić prawa człowieka przysługujące migrującym kobietom, zapewnić im równe szanse w zakresie zatrudnienia i dostępu do rynku pracy, a jednocześnie zapewnić im równe prawa, zwalczać wszelkie formy przemocy, wykorzystywanie do pracy i wykorzystywanie seksualne, okaleczanie żeńskich narządów płciowych, nieuczciwe praktyki, porwania, niewolnictwo, wymuszone małżeństwa i handel kobietami oraz aby zapobiegać tym zjawiskom;

20.  podkreśla, że brakowi wykwalifikowanych pracowników należy zaradzić poprzez celowe kształcenie, szkolenie zawodowe i uczenie się przez całe życie w państwach członkowskich i przedsiębiorstwach; proponuje, aby w tym celu rozszerzyć międzynarodowy wymiar unijnego programu mobilności w ramach uczenia się przez całe życie; podkreśla ponadto, że wyniki szkolne poniżej możliwości oraz wysoki odsetek przypadków porzucania nauki w szkołach ogólnokształcących wśród dzieci migrujących pracowników są problemem, który trzeba rozwiązać gwarantując nieletnim prawo do nauki, a w szczególności finansując naukę, przyznając stypendia na naukę, umożliwiając dalsze kształcenie oraz udzielając w możliwie największej liczbie języków informacji o systemach edukacyjnych państw członkowskich oraz o wynikających z ich prawach i obowiązkach; przypomina, że dwutorowy system edukacji / szkolenia, stosowany w niektórych państwach członkowskich, z powodzeniem pomaga młodym migrantom wejść na rynek pracy i zmniejszyć bezrobocie wśród młodych ludzi; uważa, że należy szkolić pracowników sektora edukacji w zakresie sposobów postępowania z różnorodnością oraz rozważyć możliwości zatrudniania migrantów na stanowiskach w sektorze publicznym, w szczególności jako nauczycieli; wzywa państwa członkowskie do wspierania przedsiębiorstw etnicznych i uznaje ważną rolę, jaka odgrywają w procesie integracji, tworzeniu miejsc pracy i jako przywódcy wspólnotowi;

21.  wzywa państwa członkowskie do informowania studentów zagranicznych o możliwościach podjęcia pracy po zakończeniu studiów oraz do ułatwienia im dostępu do krajowego rynku pracy, przypominając, że ludzi, którzy mieszkają w danym kraju, ukończyli w nim studia lub naukę oraz opanowali język, można uznać za już zintegrowanych; podkreśla ponadto, że z ekonomicznego punktu widzenia nie ma sensu marnować środków zainwestowanych w absolwentów szkół wyższych, uniemożliwiając im dostęp do miejsc pracy w UE; dlatego też wzywa państwa członkowskie, aby ulepszyły ocenę zapotrzebowania na siłę roboczą i aby stworzyły równe szanse przy ubieganiu się o pracę dla tych pracowników migrujących, którzy ukończyli naukę lub studia na terytorium jednego z państw członkowskich;

22.  przypomina, że znaczna część osób poszukujących pracy na europejskich rynkach pracy pochodzi z krajów sąsiadujących z UE, co stanowi prawdziwy atut dla rozwoju UE oraz że podobieństwa programów edukacyjnych, tła historycznego i języków są dużym atutem dla integracji;

23.  wzywa Komisję do ocenienia możliwości opracowania i wprowadzenia wspólnego europejskiego systemu wjazdu opartego na przejrzystych kryteriach zgodnych z podejściem polegającym na gromadzeniu i przenoszeniu punktów w ramach Europejskich Ram Kwalifikacji, do którego to systemu państwa członkowskie mogłyby przystąpić na zasadzie dobrowolności; stwierdza, że taki system można by dopasowywać do warunków na rynku pracy, aby łatwiej przyciągnąć pilnie potrzebnych pracowników wykwalifikowanych;

24.  podkreśla, że wobec pracowników wykwalifikowanych, zarówno tych, którzy przybyli z UE, jak i z państw trzecich, musi obowiązywać zasada równego wynagrodzenia i równych warunków pracy w odniesieniu do takiej samej pracy w takim samym miejscu pracy;

25.  wzywa Komisję, aby związku z proponowanym systemem wjazdu rozważyła możliwość utworzenia międzynarodowej platformy w ramach EURES na potrzeby znormalizowanych opisów stanowisk i umiejętności, uwzględniając podejście polegające na gromadzeniu i przenoszeniu punktów w ramach Europejskich Ram Kwalifikacji, aby w ten sposób ułatwić nabór migrantów poszukujących pracy oraz porównywanie ich zdolności, umiejętności i kwalifikacji;

26.  podkreśla, że przystępując do systemu wjazdu opartego na podejściu polegającym na gromadzeniu i przenoszeniu punktów w ramach Europejskich Ram Kwalifikacji państwa członkowskie stałyby się bardziej atrakcyjne dla wykwalifikowanych obywateli państw trzecich, dla których system ten byłby ułatwieniem;

27.  podkreśla znaczenie dopasowanej do potrzeb, wykwalifikowanej migracji, której towarzyszyłyby środki integracyjne, oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie wraz z ich regionami i miastami, aby wprowadziły wspólny system koordynacji na szczeblu europejskim, aby określać zapotrzebowanie na siłę roboczą i skuteczniej kierować migracją zarobkową; z zadowoleniem przyjmuje zatem wysuniętą przez Komisję propozycję utworzenia europejskiej platformy dialogu w sprawie zarządzania migracją zarobkową, a także przeprowadzania regularnej i systematycznej oceny podaży i popytu na unijnych rynkach pracy w perspektywie długoterminowej aż do 2020 r., z podziałem na sektory, zawody, poziomy kwalifikacji i państwa członkowskie; zwraca uwagę, że w planie tym należy jasno określić niedobory siły roboczej w UE w perspektywie krótko- i średnioterminowej;

28.  zaleca, aby taki system zawierał przynajmniej listę zawodów, w których brakuje pracowników, oraz analizę zapotrzebowania na podstawie informacji od pracodawców;

29.  wzywa państwa członkowskie, aby uwzględniając klauzulę dotyczącą preferencji wspólnotowej, a także pomimo stałego braku wykwalifikowanych pracowników i właśnie z powodu braku takich pracowników propagowały mobilność wewnątrz UE, a tym samym ułatwiały warunki naboru, sam nabór oraz integrację obywateli UE z innych państw członkowskich; wzywa państwa członkowskie do stworzenia narzędzi i instrumentów mających na celu zaradzenie brakowi pracowników za pomocą mobilności w obrębie UE oraz do inwestowania w usługi ukierunkowane na reintegracją migrantów UE, którym nie udało się znaleźć pracy i którzy w związku z tym wrócili do kraju pochodzenia;

30.  podkreśla, że nie niewłaściwe jest wykorzystywanie tematu imigracji zarobkowej do podsycania niepokojów ludności; zauważa, że przyjęte z góry założenia w oparciu o uprzedzenia i resentymenty podkopują solidarność, która stanowi fundament społeczeństwa, wobec czego należy koniecznie odrzucić populistyczne wykorzystywanie tej kwestii;

31.  przypomina, że środki masowego przekazu odgrywają ważną rolę w kształtowaniu opinii publicznej na temat imigracji i integracji oraz apeluje o to, aby odpowiedzialne dziennikarstwo propagowało wzajemne poszanowanie i zrozumienie naszych wzajemnych podobieństw i różnic;

32.  uważa, że migranci, uchodźcy i ubiegający się o azyl powinni mieć ułatwiony dostęp do rynku pracy, bez napotykania przeszkód w zdobywaniu takiego dostępu, oraz że powinni móc liczyć na szybką i tanią ewaluację, a w danym przypadku uznawanie i zatwierdzania ich dyplomów, kwalifikacji i kompetencji, niezależnie od tego, czy zostały one nabyte w drodze uczenia się formalnego, pozaformalnego lub nieformalnego; w związku z tym wzywa Komisję do przedstawienia konkretnych propozycji dotyczących możliwości opracowania mechanizmu uznawania kwalifikacji i dyplomów obywateli państw trzecich, w tym skutecznej oceny umiejętności w przypadku braku dokumentów; przypomina, że w tym celu należy wspierać przejrzystość w odniesieniu do kompetencji, kwalifikacji i umiejętności w krajach partnerskich;

33.  zwraca uwagę, że imigracja ukierunkowana na rynek pracy może wywrzeć pozytywny wpływ na systemy zabezpieczeń społecznych państw członkowskich, gwarantując wykwalifikowaną siłę roboczą i zwiększając przewagę konkurencyjną dzięki różnorodności kulturowej (znajomości języków, doświadczeniu zdobytym za granicą, mobilności itp.)

34.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do współpracy z krajami partnerskimi, aby położyć większy nacisk na zwalczanie wykorzystywania dzieci do pracy, aby w zamian zapewnić dorosłym godną pracę oraz umożliwić dzieciom zdobycie odpowiedniego wykształcenia;

35.  opowiada się za wprowadzeniem swobody zrzeszania się w odniesieniu do związków zawodowych oraz prawa do zbiorowych rokowań bez żadnych wyjątków, aby wprowadzać w życie, poprawiać i chronić godne warunki pracy;

36.  wzywa migrantów, aby możliwie najszybciej przygotowali się do krajowego rynku pracy; w tym kontekście zwraca uwagę na najlepsze praktyki w zakresie włączania w rynek pracy, np. mentoring dla migrantów, piloci integracji i „migranci dla migrantów” oraz kursy języka zawodowego, a także udzielanie pomocy dzieciom migrantów w wieku szkolnym oraz wspieranie ich oraz wspieranie zakładania przedsiębiorstw przez osoby wykwalifikowane pochodzące ze środowisk migracyjnych;

37.  podkreśla, że nauka języka kraju przyjmującego jest podstawą sukcesu na europejskim rynku pracy zorientowanym na świadczenie usług; podkreśla ponadto, że państwa członkowskie muszą zapewnić odpowiednią dostępność ofert nauki języka, aby bariery językowe przestały być przeszkodą w świecie pracy, oraz z zadowoleniem odnosi się do własnej inicjatywy przedsiębiorstw w tej dziedzinie;

38.  w związku z tym wzywa państwa członkowskie do lepszego informowania migrantów o szansach i wyzwaniach, europejskich i krajowych dotacjach oraz organizacjach humanitarnych i organach udzielających pomocy w odniesieniu do samozatrudnienia;

39.  proponuje Komisji, aby ogłosić rok 2016 Europejskim Rokiem Integracji, zachęcając do położenia szczególnego nacisku na „integracją poprzez pracę”; wzywa Komisję do zadbania o to, aby Rok Integracji obejmował konkretne teksty ustawodawcze i wzorce dla państw członkowskich;

40.  zaleca państwom członkowskim wymianę i dalszy rozwój sprawdzonych praktyk w zakresie wspierania różnorodności w miejscu pracy, np. coaching, wspieranie rozpoczynania działalności, programy integracji, praca subwencjonowana, grupy dyskusyjne, plany dywersyfikacji, indywidualna poradnictwo, szkolenia językowe i poszerzające umiejętności oraz kampanie antydyskryminacyjne;

41.  stwierdza, że w wielu państwach członkowskich nie dba się wystarczająco o integrację migrantów, wobec czego organy władzy powinny podejmować starania idące w tym kierunku; uważa, że taka sytuacja wynika również z błędnego podejścia, zgodnie z którym migrantów przedstawia się w głównej mierze jako zagrożenie dla bezpieczeństwa, a nie dostrzega się dostatecznie pozytywnych stron; uważa, że to dlatego często jeszcze nie uznaje się kwalifikacji zdobytych w rodzinnym kraju w takim stopniu, na jaki zasługują;

42.  dostrzega potencjał wahadłowej migracji (zarobkowej), która może doprowadzić do potrójnie korzystnej sytuacji, w której migrant, kraj przyjmujący i kraj pochodzenia odnoszą korzyści, oraz wzywa państwa członkowskie do otwarcia drzwi temu rodzajowi imigracji i emigracji oraz do ich ułatwienia;

43.  podkreśla, że ważne jest, aby migracja wahadłowa skupiała się na ludziach oraz aby po powrocie mogli oni wykorzystać zdobytą wiedzę i nabyte umiejętności;

44.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do nasilenia współpracy z państwami trzecimi w zakresie migracji wahadłowej oraz włączenia ich do negocjacji i traktatów, w szczególności do globalnego podejścia do kwestii migracji i mobilności oraz związanych z nim dialogów na temat migracji i mobilności i partnerstw na rzecz mobilności;

45.  akceptuje jako ramy alternatywne – jeżeli jedna ze stron nie jest gotowa przystąpić do pełnego zestawu zobowiązań wynikających z partnerstwa na rzecz mobilności – ustanawianie wspólnych programów działań w dziedzinie migracji i mobilności między UE a państwami trzecimi, podkreślając jednocześnie, że powinien to być jedynie etap przejściowy;

46.  w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje plan utworzenia ośrodków zasobów w zakresie migracji i mobilności w krajach partnerskich, w ramach partnerstw na rzecz mobilności i wspólnych programów, oraz nalega, aby utworzenie takich ośrodków zaproponować również krajom trzecim;

47.  wzywa do propagowania inteligentnych strategii na rzecz migracji wahadłowej, popartych niezbędnymi środkami oraz gwarancjami i warunkami prawnymi służącymi stworzeniu bezpiecznych miejsc pracy i zapobieganiu nielegalnej imigracji;

48.  zauważa, że powodzenie tego rodzaju współpracy wymaga długofalowego zobowiązania, i że UE ma wyjątkową możliwość podjęcia takiego zobowiązania za pośrednictwem swoich instrumentów finansowych, np. poprzez wspieranie programów powrotów i integracji uwzględniających element migracji wahadłowej;

49.  podkreśla, że należy opracować elastyczne programy w zakresie migracji wahadłowej oraz uwzględnić art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz dyrektywy 2003/109/WE i 2003/86/WE;

50.  podkreśla w tym kontekście, że przed przybyciem do kraju przyjmującego przydatne są szkolenia językowe i poszerzające kompetencje, a także przygotowanie do powrotu, i przypomina o możliwości utworzenia tzw. „pre-departure desks” (punktów przygotowania do wyjazdu) w kraju pochodzenia i kraju przyjmującym;

51.  mając na uwadze, że migracja i polityka rynku pracy powinny iść ze sobą w parze, wzywa Komisję, aby ściślej powiązała zapotrzebowanie na rynku pracy, migrację wahadłową, rozwojem, politykę sąsiedztwa i politykę zagraniczną oraz aby potraktowała jej priorytetowo; z zadowoleniem przyjmuje dotychczasowe wsparcie finansowe UE na rzecz zarządzania migracją w państwach trzecich, np. inicjatywę Migration EU Expertise II (MIEUX II) i apeluje o to, aby przy finansowaniu projektów europejskich stworzyć jak najwięcej synergii pomiędzy Europejskim Funduszem Socjalnym a Funduszem Migracji i Azylu;

52.  z zadowoleniem przyjmuje istniejące instrumenty UE służące opracowaniu polityki w zakresie integracji, takie jak np. sieć krajowych punktów kontaktowych ds. integracji, europejska strona internetowa poświęcona integracji, europejski podręcznik integracji, Europejski Fundusz na rzecz Integracji, Fundusz Migracji i Azylu, portal UE dla migrantów oraz europejskie moduły integracji;

53.  przypomina unijne wspólne podstawowe zasady dotyczące integracji imigrantów (CBPs); ubolewa nad tym, że państwa członkowskie nie wykorzystują obecnie całego potencjału Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji, i przypomina, że celem funduszu jest wspieranie działań państw członkowskich w zakresie wdrażania CBPs;

54.  podkreśla, że należy określić, promować i realizować wymianę najlepszych praktyk stosowanych w państwach UE i spoza UE, które prowadzą politykę imigracyjną najbardziej sprawiedliwą pod względem równouprawnienia płci;

55.  podkreśla, że należy jak najlepiej wykorzystać rok 2013, który jest Europejskim Rokiem Obywateli, aby skupić się na swobodnej mobilności migrujących kobiet i ich pełnym udziale w życiu społecznym Europy;

56.  zwraca się do państw członkowskich, aby prowadziły kampanie skierowane do imigrantów, mające na celu zwalczanie stereotypów związanych z płcią w danych społecznościach, aby zwiększyć integrację i udział migrujących kobiet w życiu społecznym, gospodarce, edukacji i rynku pracy oraz aby zwalczać przemoc ze względu na płeć;

57.  zwraca uwagę, że wielu potencjalnych migrantów musi w krajach pochodzenia długo oczekiwać w konsulatach państw członkowskich, co niezwykle utrudnia szybkie, pewne i płynne wejście w wahadłowy stosunek pracy; wzywa z tego względu Komisję i państwa członkowskie do głębokiego rozważenia możliwości utworzenia wspólnej europejskiej służby konsularnej w delegaturach UE i ambasadach państw członkowskich;

58.  zachęca do szkolenia pracowników Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ), szczególnie pracowników pracujących w delegaturach UE, z globalnego podejścia do kwestii migracji, aby zapewnić rzeczywiste uwzględnianie polityki imigracyjnej UE w jej działaniach zewnętrznych;

59.  zdecydowanie zachęca ESDZ, aby dążyła do odgrywania bardziej aktywnej roli koordynacyjnej w zewnętrznym wymiarze procesu polityki migracyjnej;

60.  Przypomina, że duże znaczenie ma inteligentne zarządzanie granicami ze strony UE, a także możliwość monitorowania granic za pomocą identyfikatorów biometrycznych;

61.  uważa, że wjazd i pobyt migrantów muszą się rządzić jasnymi, uczciwymi i niedyskryminującymi zasadami zgodnymi z normami państwa prawa obowiązującymi na poziomie krajowym, jak i w UE; podkreśla, że kryteria wjazdu muszą być łatwe do zrozumienia i nie mogą podlegać częstym zmianom; zwraca uwagę, że możliwość uzyskania w niedalekiej przyszłości prawa stałego pobytu stanowi kluczową szansę na integrację; podkreśla, że ważna jest znajomość języka i że należy wspierać jego naukę i zachęcać do niej, jednak nie należy jej wykorzystywać jako kryterium selekcji ani jako instrument służący sankcjonowaniu;

62.  w kontekście dyrektywy 2008/115/WE i dyrektywy 2009/52/WE zauważa, że nielegalną migrację zarobkową można ograniczyć nie tylko przy pomocy skutecznych kontroli, lecz również poprzez efektywniejsze umożliwianie otwierania nowych dróg legalnej migracji;

63.  ubolewa nad wprowadzonymi ostatnio w niektórych państwach członkowskich zmianami w przepisach dotyczących prawa do nabycia obywatelstwa przez urodzenie, które to zmiany spowodowały większą liczbę przypadków bezpaństwowości w UE;

64.  podkreśla, że zarówno legalna, jak i nielegalna imigracja są zjawiskami powszechnymi i potrzebne są wspólne ramy prawne w zakresie polityki migracyjnej, by chronić migrantów i potencjalne ofiary – zwłaszcza kobiety i dzieci – narażone na różne formy przestępczości zorganizowanej w kontekście migracji i handel ludźmi; podkreśla również, że nielegalną migrację można ograniczać za pomocą wspólnych ram prawnych;

65.  ubolewa, że wiele migrujących kobiet jest oszukiwanych w kraju pochodzenia, gdzie obiecuje się im umowę o pracę w państwach rozwiniętych, a niektóre kobiety są nawet porywane przez mafie i sieci handlu ludźmi w celu seksualnego wykorzystywania; wzywa państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków w zwalczaniu tych nadużyć i nieludzkich praktyk;

66.  wzywa Radę, Komisję i państwa członkowskie do ustanowienia ram prawnych gwarantujących imigrantkom prawo do otrzymania własnego paszportu i zezwolenia na pobyt oraz umożliwiających pociągnięcie do odpowiedzialności karnej osoby, która odbierze te dokumenty;

67.  podkreśla, że większość migrujących kobiet pracuje w dziedzinie usług domowych i opieki, niezależnie od poziomu wykształcenia i doświadczenia zawodowego; z ubolewaniem zauważa, że przeważająca większość tych kobiet pracuje bez umowy, za bardzo niskie wynagrodzenie i nie korzysta z żadnych praw socjalnych;

68.  z zadowoleniem przyjmuje wejście w życie w 2013 r. konwencji MOP dotyczącej pracowników domowych oraz apeluje do wszystkich państw członkowskich UE, aby ją niezwłocznie ratyfikowały;

69.  z zadowoleniem przyjmuje istniejące umowy dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego zawarte z Algierią, Marokiem, Tunezją, Chorwacją, Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii, Izraelem, Czarnogórą, San Marino, Albanią i Turcją; wzywa jednak Komisję do podjęcia działań mających na celu zajęcie się koordynacją zabezpieczenia społecznego dla obywateli państw trzecich, a w szczególności ochroną praw przy opuszczaniu UE lub ponownym wjeździe do UE, oraz do przyjęcia w ramach polityki migracyjnej UE odpowiednich środków dotyczących nabytych przez migrantów uprawnień do zabezpieczenia społecznego;

70.  z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście iberoamerykańską konwencję dotyczącą zabezpieczenia społecznego i zachęca do stworzenia możliwości przyłączenia się innych państw członkowskich poza Portugalią i Hiszpanią do tej konwencji jako platformy koordynacji europejskiej; podkreśla, że chociaż umowy dwustronne między państwami członkowskimi UE i państwami trzecimi mogą zapewnić lepszą ochronę zabezpieczenia społecznego, utrudniają one obywatelom państw trzecich przemieszczającym się między państwami UE uświadomienie sobie przysługujących im praw do zabezpieczenia społecznego; z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący utworzenia unijnego mechanizmu wymiany najlepszych praktyk i informacji dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego i proponuje, aby Komisja gromadziła, opracowywała i w sposób przejrzysty udostępniała istniejące krajowe umowy dwustronne; wzywa Komisję do opracowania dla państw członkowskich zawierających wszelkie umowy dwustronne wytycznych dotyczących bardziej jednolitego stosowania postanowień tych umów w UE, przestrzegają zarówno zasad unijnej koordynacji zabezpieczenia społecznego, jak i konwencji MOP dotyczących zabezpieczenia społecznego;

71.  wzywa państwa członkowskie i Komisję do rozszerzenia praktycznego zastosowania unijnych układów o stowarzyszeniu zawartych zarówno z krajami trzecimi, jak i całymi regionami w zakresie zabezpieczenia społecznego; domaga się zatem, aby wymiar zewnętrzny koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego był ważnym punktem w ramach stosunków zewnętrznych UE i negocjacji z państwami trzecimi;

72.  zwraca uwagę, że choć dzięki przyjęciu rozporządzenia (UE) nr 1231/2010 rozszerzono uprawnienia wynikające z rozporządzenia (WE) nr 883/2004 na obywateli państw trzecich, to z uprawnień tych można skorzystać wyłącznie w przypadku działalności transgranicznej w ramach UE, co oznacza, że większość obywateli państw trzecich jest wykluczonych; oczekuje, że środki związane z dostępem do zabezpieczenia społecznego, które są już zawarte w ustawodawstwie UE, takie jak dyrektywa w sprawie jednego zezwolenia, zostaną w pełni wdrożone;

73.  w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje rozszerzony zasięg przepisów dotyczących obywateli państw trzecich, zawartych w dyrektywie 2009/50/WE (dyrektywa w sprawie niebieskiej karty), oraz wzywa Komisję do oceny wdrożenia tej dyrektywy i jej wpływu na rynek pracy;

74.  podkreśla, że prawa obywateli UE muszą być chronione również poza UE i w przypadkach, gdy pracują bądź pracowali oni w państwach trzecich;

75.  wzywa z tego względu do przyjęcia wobec państw trzecich jednolitego i wzajemnego podejścia UE do koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, obejmującego wszystkich obywateli UE i państw trzecich, bez uszczerbku dla praw obywateli państw trzecich wynikających z układów o stowarzyszeniu i ustanowionych przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej;

76.  proponuje, aby w związku z tym rozważyć możliwość utworzenia fakultatywnego, dobrowolnego i nadrzędnego tzw. „28. systemu” dla imigrantów i obywateli UE w innych państwach Unii;

77.  z zadowoleniem przyjmuje powstanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego oraz zachęca do jej dalszego rozpowszechniania i uproszczenia korzystania z niej;

78.  podkreśla, że atrakcyjność europejskiego rynku pracy zależy również od tego, czy istnieje możliwość przeniesienia emerytur i uprawnień socjalnych i czy zachowują one ważność również w razie ewentualnego powrotu;

79.  wyraża zadowolenie z przyjęcia dyrektywy w sprawie jednego zezwolenia, która umożliwia przenoszenie uprawnień emerytalnych obywateli państw trzecich i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 883/2004; wzywa obecną i kolejną prezydencję UE, wraz z Komisją Europejską, do wznowienia negocjacji w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie przenoszenia uprawnień do dodatkowych emerytur lub rent;

80.  podkreśla, że w ramach zewnętrznego wymiaru koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego UE odgrywa główną rolę i może opracować globalne standardy;

81.  zwraca uwagę na potrzebę rozwijania odpowiednich systemów informacji dla migrantów, w tym w odniesieniu do dostępu do odpowiednich programów i świadczeń, co pozwoli im właściwie oszacować koszty i korzyści wynikające z migracji oraz pomoże im podjąć decyzję co do migracji; proponuje, aby bezpośrednio w momencie przybycia imigranci byli informowani o statusie prawnym po powrocie; apeluje o wykorzystanie w tym celu europejskiego systemu wzajemnej informacji o ochronie socjalnej (MISSOC);

82.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zorganizowania europejskich i krajowych kampanii informacyjnych mających na celu zwiększenie udziału migrujących kobiet w życiu demokratycznym oraz do utworzenia i wspierania platformy wymiany dla migrujących kobiet;

83.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Komitetowi Regionów, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz parlamentom krajowym.

(1) CESE 638/2012 – SOC/449. (2) Dz.U. L 251 z 3.10.2003, s. 12. (3) Dz.U. L 16 z 23.1.2004, s. 44. (4) Dz.U. L 343 z 23.12.2011, s. 1. (5) Dz.U. L 168 z 30.6.2009, s. 24. (6) Dz.U. L 155 z 18.6.2009, s. 17. (7) Dz.U. L 348 z 24.12.2008, s. 98. (8) Dz.U. C 46 E z 24.2.2010, s. 48. (9) Dz.U. C 303 E z 13.12.2006, s. 845. (10) Dz.U. L 289 z 3.11.2005, s. 15. (11) Dz.U. L 303 z 2.12.2000, s. 16. (12) Dz.U. L 180 z 19.7.2000, s. 22. (13) Dz.U. L 166 z 30.4.2004, s. 1. (14) Dz.U. L 344 z 29.12.2010, s. 1. (15) Europejska sieć miast na rzecz polityki integracji lokalnej imigrantów (16) Europejskie władze lokalne i regionalne na rzecz integracji imigrantów

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie azbestozależnych chorób zawodowych i perspektyw całkowitego wyeliminowania wciąż obecnego azbestu (2012/2065(INI))

P7_TA(2013)0093 A7-0025/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, a w szczególności jego preambułę oraz art. 3 i 6,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a w szczególności jego art. 6, 9, 151, 153, 156 i 168,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, a w szczególności jej art. 1, 3, 6, 31, 37, 35,

–  uwzględniając rezolucję Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie azbestu,

–  uwzględniając konwencję MOP z dnia 16 czerwca 1989 r. dotyczącą bezpieczeństwa w stosowaniu azbestu,

–  uwzględniając deklaracje WHO dotyczące azbestu,

–  uwzględniając deklarację w sprawie ochrony pracowników przyjętą na drezdeńskiej konferencji w sprawie azbestu (2003 r.),

–  uwzględniając rezolucję Rady z dnia 29 czerwca 1978 r. w sprawie programu działań Wspólnot Europejskich w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, a w szczególności ust. 4(1),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (dyrektywa ramowa)(2),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 92/57/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wdrożenia minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na tymczasowych lub ruchomych budowach(3),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/148/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie azbestu w miejscu pracy(4),

–  uwzględniając zalecenie Komisji 90/326/EWG z dnia 22 maja 1990 r. dla państw członkowskich dotyczące przyjęcia europejskiego wykazu chorób zawodowych(5),

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Podniesienie wydajności i jakości w pracy: wspólnotowa strategia na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2007–2012” (COM(2007)0062),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji Europejskiej z dnia 24 kwietnia 2011 r. zatytułowany „Śródokresowa analiza europejskiej strategii na lata 2007–2012 na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy” (SEC(2011)0547),

–  uwzględniając rezolucję z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie wspólnotowej strategii na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2007–2012(6),

–  uwzględniając rezolucję z dnia 7 maja 2009 r. w sprawie projektu rozporządzenia Komisji zmieniającego załącznik XVII do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH)(7),

–  uwzględniając rezolucję z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie śródokresowej analizy europejskiej strategii na lata 2007–2012 na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy(8),

–  uwzględniając sprawozdanie Komitetu Starszych Inspektorów Pracy (SLIC) w sprawie Europejskiej Kampanii przeciwko Azbestowi (2006 r.),

–  uwzględniając raport WHO zatytułowany „Zapobieganie chorobom dzięki czystemu środowisku: potrzebne działania wobec chemikaliów wywołujących istotne wątpliwości w zakresie zdrowia publicznego”(9),

–  uwzględniając Monografię 100C Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC) zatytułowaną „Arsen, metale, włókna i pyły: przegląd substancji rakotwórczych dla ludzi” (2012 r.)(10),

–  uwzględniając oświadczenie zatytułowane „Globalny zakaz stosowania azbestu i likwidacja chorób wywołanych azbestem” wydane przez Międzynarodową Komisję Zdrowia w Środowisku Pracy (ICOH)(11),

–  uwzględniając notatki informacyjne Komisji w sprawie chorób zawodowych – podręcznik diagnozy (2009 r.)(12),

–  uwzględniając sprawozdanie wyjaśniające Eurogip nr 24/E (kwiecień 2006 r.) zatytułowane „Azbestozależne choroby zawodowe w Europie: rozpoznanie – liczby – szczególne systemy”(13),

–  uwzględniając sprawozdanie Eurogip nr 08-E (sierpień 2004 r.) zatytułowane „Koszty i finansowanie chorób zawodowych w Europie”(14),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz opinię Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A7-0025/2013),

A.  mając na uwadze, że wszystkie rodzaje azbestu są niebezpieczne, a jego szkodliwy wpływ został udokumentowany i uregulowany; mając na uwadze, że najbardziej szkodliwe wpływy wdychanych włókien azbestu objawiają się po upływie dziesięcioleci od wystawienia na jego działanie;

B.  mając na uwadze, że już w 1977 r. grupa ekspertów pracujących na zlecenie Komisji Europejskiej stwierdziła: „Nie ma teoretycznych dowodów na istnienie progu narażenia, poniżej którego nie występują nowotwory. Bezpieczny poziom narażenia na azbest nie został określony”; mając na uwadze, że opinię te potwierdziły na przestrzeni lat wszystkie odnośne naukowe organy doradcze; mając na uwadze, że sądy na ogół przyjmują, że nie istnieje znany próg narażenia na azbest, poniżej którego nie byłoby zagrożenia;

C.  mając na uwadze, że zgodnie z dyrektywą 1999/77/WE „nie został dotychczas określony poziom progowy wystawienia na działanie, poniżej którego włóknisty azbest serpentynowy nie stwarza ryzyka zachorowania na nowotwór” oraz „skutecznym sposobem ochrony ludzkiego zdrowia jest zakaz stosowania włókien azbestu serpentynowego i zawierających je produktów”;

D.  mając na uwadze, że w społecznościach narażonych na bardzo niskie stężenia włókien azbestu, w tym włókien chryzotylu, zaobserwowano zwiększone ryzyko występowania nowotworów;

E.  mając na uwadze, że odprowadzanie odpadów azbestowych na wysypiska nie wydaje się najbezpieczniejszym sposobem na ostateczne położenie kresu uwalnianiu włókien azbestu do środowiska (zwłaszcza do powietrza i wód gruntowych) i że w związku z tym o wiele bardziej wskazany byłby wybór zakładów unieszkodliwiania azbestu;

F.  mając na uwadze, że tworzenie wysypisk odpadów azbestowych jest jedynie tymczasowym rozwiązaniem problemu, który w ten sposób pozostawia się przyszłym pokoleniom, ponieważ włókna azbestu niemal nie niszczeją z upływem czasu;

G.  mając na uwadze, że pomimo zakazu stosowania azbestu można go nadal znaleźć na wielu statkach, pociągach, maszynach, schronach, tunelach, galeriach oraz przewodach publicznych i prywatnych sieci wodociągowych, a zwłaszcza w budynkach, w tym w wielu budynkach publicznych i prywatnych;

H.  mając na uwadze, że pomimo zakazu obecny nadzór rynkowy nie jest w stanie dopilnować, by azbest nie był importowany na rynki europejskie;

I.  mając na uwadze, że wiele państw członkowskich zapewniło kursy doszkalające pracownikom zajmującym się wyburzaniem, budową i konserwacją oraz innym osobom zajmującym się usuwaniem materiałów zawierających azbest (MZA);

J.  mając na uwadze, że wielu robotników jest narażonych na działanie azbestu w miejscu pracy, zwłaszcza w sektorze konserwacji i dekontaminacji;

K.  mając na uwadze, że należy dążyć do celu, jakim jest podnoszenie poziomu zatrudnienia i tworzenie miejsc pracy sprzyjających zdrowiu i dobrobytowi jednostek, a przez to postępowi społecznemu dzięki ich pracy;

L.  mając na uwadze, że niezależnie od ludzkiego wymiaru niedostatku bhp problem ten ma negatywny wpływ na gospodarkę; konkretnie mówiąc, występowanie problemów związanych z bhp stanowi przeszkodę dla rozwoju i konkurencyjności, a zarazem niewspółmiernie zwiększa koszty systemów zabezpieczenia społecznego;

M.  mając na uwadze, że młodsi robotnicy i robotnicy budowlani nie zawsze umieją rozpoznać azbest obecny w budynkach, szczególnie w wielu tych państwach członkowskich, w których od dawna obowiązują zakazy stosowania azbestu;

N.  mając na uwadze, że wiele MZA zostało już usuniętych, szczelnie zamkniętych lub zaplombowanych, a wiele przedsiębiorstw i właścicieli budynków dysponuje dokumentami szczegółowo opisującymi miejsca usuwania azbestu;

O.  mając na uwadze, że usuwanie MZA z budynków, zwłaszcza w państwach członkowskich, które są słabiej rozwinięte gospodarczo i na obszarach wiejskich, stanowi obciążenie finansowe dla właścicieli budynków, wobec czego należy je w dalszym ciągu aktywnie wspierać na szczeblu krajowym i unijnym;

P.  mając na uwadze, że typowy cykl życia MZA wynosi od 30 do 50 lat; mając na uwadze, że spowoduje to wzrost liczby projektów remontowych i budowlanych, a zatem wzrost liczby narażonych pracowników;

Q.  mając na uwadze, że skuteczność regulacji dotyczących azbestu w państwach członkowskich jest ograniczona niedostateczną wiedzą o istnieniu MZA i o związanym z nimi ryzyku, a także brakiem szkoleń zawodowych i brakiem kwalifikacji w przypadku robotników budowlanych i konserwatorów, w tym specjalistów budowlanych, którzy okazjonalnie wykonują prace z zastosowaniem azbestu;

R.  mając na uwadze, że społeczności lokalne nie mają fachowej wiedzy oraz że borykają się z poważnymi brakami w zakresie zadań związanych z prewencją, nadzorem i egzekwowaniem, które to zadania często podlegają zbyt dużej fragmentacji;

S.  mając na uwadze, że lokalizacja MZA jest często ukryta lub nieznana, a z biegiem czasu wiedza o tej lokalizacji szybko zanika;

T.  mając na uwadze, że obowiązkowa kontrola budynków, statków, pociągów, maszyn, schronów, tuneli, galerii, przewodów publicznych i prywatnych sieci wodociągowych oraz wysypisk pod kątem występowania azbestu zapewniłaby rzetelną i opartą na faktach podstawę krajowych, regionalnych i europejskich programów usuwania;

U.  mając na uwadze, że UE opracowała ambitną politykę na rzecz efektywności energetycznej, i oczekuje się, że zmieniona dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej zapewni w każdym państwie członkowskim długofalową strategię renowacji budynków, ale ta polityka nie jest powiązana ze strategiami usuwania azbestu;

V.  mając na uwadze, że wątpliwości dotyczące występowania azbestu w danym budynku, jego zaplombowania lub usunięcia prowadzą do potencjalnego konfliktu między pracodawcami i pracownikami, oraz mając na uwadze, że świadomość obecności azbestu zapewni o wiele bezpieczniejsze warunki pracy, zwłaszcza w trakcie prac remontowych;

W.  mając na uwadze, że zgodnie z dyrektywą 92/57/EWG(15) w niebezpiecznych sytuacjach należy umożliwić pracownikom oddzielne przechowywanie ubrań roboczych oraz ubrań własnych i rzeczy osobistych;

X.  mając na uwadze, że zaplombowanie lub szczelne zamknięcie MZA powinno być dopuszczalne wyłącznie w przypadkach właściwego oznaczenia materiałów za pomocą ostrzeżeń;

Y.  mając na uwadze, że trzy państwa członkowskie nadal dopuszczają stosowanie włókien azbestu w komorach elektrolizy pomimo istnienia alternatyw technicznych i ich efektywnego wykorzystywania w innych krajach;

Z.  mając na uwadze występowanie nadal niedopuszczalnie wysokich różnic między terminarzami uznawania azbestozależnych chorób zawodowych w poszczególnych państwach członkowskich;

AA.  mając na uwadze, że niedostateczne informowanie o chorobach azbestozależnych jest jedną z głównych barier w leczeniu chorych;

AB.  mając na uwadze, że krajowe programy monitorowania pracowników narażonych na działanie azbestu znacznie się różnią w UE, zwłaszcza w zakresie nadzoru medycznego po zakończeniu pracy zawodowej;

AC.  mając na uwadze, że narażenie na działanie azbestu jest zagrożeniem dla całego społeczeństwa i powoduje choroby o uznanym zakresie(16);

AD.  mając na uwadze, że według szacunków WHO liczba przypadków chorób azbestozależnych wynosi w UE od 20 do 30 tysięcy przypadków rocznie i jeszcze nie osiągnęła swojego maksimum;

AE.  mając na uwadze, że ze względu na bardzo długi okres utajenia oraz brak wiedzy wśród pracowników służby zdrowia ofiary często nie otrzymują na czas należytego wsparcia ze strony służby zdrowia;

AF.  mając na uwadze, że Polska jest jedynym państwem, które przyjęło plan działania na rzecz kraju wolnego od azbestu;

AG.  mając na uwadze, że w wielu państwach członkowskich ogranicza się inspekcje pracy, oraz mając na uwadze, że zwiększanie deregulacji powoduje wzrost ryzyka spowodowanego azbestem;

AH.  mając na uwadze, że wielu robotników budowlanych i użytkowników budynków nadal nie jest chronionych przed wysokimi poziomami narażenia na działanie azbestu;

AI.  mając na uwadze, że nawet po wprowadzeniu zakazu w budynkach pozostaje wiele milionów ton azbestu, a nie istnieje żaden rejestr ich lokalizacji ani ilości azbestu do usunięcia;

AJ.  mając na uwadze, że wszelkie nowe wnioski ustawodawcze muszą uwzględniać przepisy już obowiązujące na szczeblu krajowym i europejskim oraz musi je poprzedzać szczegółowa ocena potencjalnych skutków oraz analiza kosztów i korzyści;

Kontrola i rejestracja azbestu

1.  zwraca się do UE, aby opracowała, wdrożyła i wspierała model kontroli i rejestracji azbestu zgodnie z art. 11 dyrektywy 2009/148/WE oraz zażądała od właścicieli budynków publicznych lub handlowych:

Zapewnienie kwalifikacji i szkoleń

15.  wzywa Komisję do powołania we współpracy z państwami członkowskimi grupy roboczej mającej za cel opracowanie minimalnych kwalifikacji dotyczących azbestu dla inżynierów, architektów oraz pracowników zarejestrowanych przedsiębiorstw usuwających azbest oraz do określenia kwalifikacji dotyczących azbestu na potrzeby szkolenia innych pracowników, którzy mogą być narażeni na działanie azbestu, takich jak pracownicy w przemyśle stoczniowym lub rolnicy, przy czym należy skupić się na osobach własnoręcznie zajmujących się usuwaniem azbestu w budynkach, poprawić warunki szkolenia takich osób, unowocześnić ich wyposażenie ochronne, a także wzmocnić kontrole ze strony właściwych organów państw członkowskich dotyczące prowadzonych przez te osoby prac;

16.  apeluje, by UE wraz z partnerami społecznymi i innymi zainteresowanymi stronami opracowała programy i działania służące podnoszeniu powszechnej świadomości zagrożeń związanych z azbestem oraz mające na celu zwrócenie uwagi na potrzebę odpowiedniego szkolenia wszystkich pracowników, którzy mogą być narażeni na kontakt z MZA, zgodnie z art. 14 ust. 1 dyrektywy 2009/148/WE, oraz skuteczniej informowała o obowiązujących przepisach w tej dziedzinie i wydawała praktyczne zalecenia dotyczące przestrzegania tych przepisów;

17.  podkreśla, że szkolenia dla wszystkich osób (pracowników, nadzorców, robotników) zaangażowanych w prace, które mogą wiązać się (lub wiążą się) z obecnością azbestu, powinny obejmować: właściwości azbestu i jego skutki dla zdrowia w połączeniu ze skutkami palenia tytoniu; rodzaje materiałów lub produktów mogących zawierać azbest oraz ich prawdopodobne miejsca występowania; wpływ stanu materiału lub produktów na łatwość uwalniania włókien; postępowanie w razie napotkania materiałów mogących zawierać azbest;

18.  wzywa Komisję do przedstawienia we współpracy z państwami członkowskimi wniosku dotyczącego dyrektywy szczegółowej zawierającej minimalne wymogi w zakresie szkolenia zawodowego robotników budowlanych i konserwatorów, w tym kadry zarządzającej i specjalistów budowlanych, którzy okazjonalnie wykonują prace z zastosowaniem azbestu, a także pracowników wysypisk odpadów zawierających azbest lub ośrodków specjalizujących się w przetwarzaniu, bezpiecznym usuwaniu i składowaniu odpadów azbestowych, jak również do działania przy wsparciu partnerów społecznych i innych zainteresowanych stron na rzecz sprawniejszego wdrożenia art. 14 ust. 2 dyrektywy 2009/148/WE poprzez zwracanie uwagi na potrzebę odpowiednich szkoleń oraz do opracowania odpowiednich materiałów informacyjnych; szkolenia takie muszą być prowadzone w regularnych odstępach czasu i bez ponoszenia kosztów przez pracowników;

19.  wzywa UE, aby za pośrednictwem SLIC i krajowych inspekcji pracy zadbała o to, by inspektorzy pracy przechodzili szkolenia w zakresie MZA oraz by inspektorzy pracy w terenie otrzymywali odpowiedni sprzęt ochronny;

20.  wzywa państwa członkowskie do zadbania o to, by lekarze medycyny pracy przechodzili odpowiednie szkolenia dające im wiedzę o azbeście i byli dzięki temu w stanie udzielać odpowiednich informacji badanym pracownikom;

Opracowanie programów usuwania

21.  zachęca UE do współpracy z partnerami społecznymi i innymi zainteresowanymi stronami na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym w celu opracowania planów działania w zakresie usuwania azbestu i gospodarowania nim oraz do wymiany doświadczeń w tym względzie; plany te powinny obejmować: projekty aktów legislacyjnych; kształcenie i informowanie; szkolenie funkcjonariuszy publicznych; szkolenia krajowe i międzynarodowe; programy finansowania usuwania azbestu; działania podnoszące świadomość związane z usuwaniem azbestu i produktów zawierających azbest (w tym podczas usuwania z budynków, obiektów komunalnych i terenów byłych fabryk azbestu); oczyszczanie budynków, budowę instalacji niszczenia azbestu i gruzu zawierającego azbest; monitorowanie skuteczności istniejących wymogów prawnych; ocenę narażenia personelu zagrożonego ryzykiem oraz ochronę zdrowia;

22.  zwraca się do państw członkowskich, aby kontynuowały wycofywanie azbestu w możliwie najkrótszych ramach czasowych;

23.  podkreśla konieczność opracowania procedur bezpiecznej pracy, w tym prawidłowe używanie osobistego wyposażenia ochronnego przez pracowników, którzy mogą pracować w pobliżu materiałów zawierających azbest;

24.  wzywa Komisję do podjęcia badań w celu dokonania przeglądu istniejącej wartości progowej dla włókien azbestu; ewentualne obniżenie tej wartości i jej konkretny poziom muszą być jednak oparte na solidnych dowodach naukowych;

25.  wzywa UE do zastąpienia metody wykorzystującej mikroskop z kontrastem fazowym (PCOM) metodą wykorzystującą precyzję elektronowego mikroskopu transmisyjnego (ATEM), który jest dokładniejszy i skuteczniej wykrywa drobne cząstki;

26.  wzywa UE do opracowania planu działania na rzecz miejsc pracy wolnych od azbestu i środowiska wolnego od azbestu, opierającego się na zasadach określonych przez WHO(17);

27.  wzywa UE do zapewnienia za pośrednictwem SLIC i krajowych inspekcji pracy pełnego egzekwowania unijnych i krajowych regulacji dotyczących azbestu;

28.  wzywa Komisję do włączenia skoordynowanej strategii dotyczącej azbestu do planowanej wspólnotowej strategii na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa na lata 2014–2020 oraz do dostarczenia Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy skutecznych narzędzi umożliwiających usprawnienie procesu gromadzenia i rozpowszechniania informacji technicznych, naukowych i gospodarczych w państwach członkowskich oraz ułatwienie formułowania i wdrażania krajowych strategii politycznych w dziedzinie ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników;

29.  wzywa Komisję do przeglądu postępów w tworzeniu diafragm pozbawionych azbestu chryzotylowego, stosowanych w instalacjach elektrolitycznych, zgodnie z załącznikiem XVII część 6 do rozporządzenia REACH, oraz do dopilnowania, aby wymiana nastąpiła przed terminem wygaśnięcia odstępstwa, które zostało przyznane w 2009 r. na 10 lat;

30.  wzywa UE do wzmocnienia ocen ex ante dotyczących produktów zastępujących azbest;

31.  wzywa Komisję do wspierania badań naukowych i działań naprawczych mających na celu zapobieganie resuspensji pojedynczych włókien i/lub niszczenie włóknopodobnych sieci krystalicznych azbestu;

32.  zwraca uwagę, że w odniesieniu do gospodarowania odpadami azbestu należy także poczynić – za zgodą zainteresowanych społeczności – kroki na rzecz promowania i wspierania badań naukowych i technologii idących w kierunku stosowania przyjaznych środowisku rozwiązań alternatywnych, na rzecz bezpiecznych procedur, takich jak zobojętnianie odpadów zawierających azbest, oraz na rzecz inaktywacji aktywnych włókien azbestu i przetwarzania ich w materiał niestwarzający zagrożenia dla zdrowia publicznego;

33.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do nasilenia kontroli niezbędnych do zobowiązania wszystkich zainteresowanych stron, zwłaszcza tych zaangażowanych w utylizowanie odpadów azbestowych na składowiskach odpadów, do przestrzegania wszystkich przepisów dotyczących zdrowia zgodnie z wymogami dyrektywy 2009/148/WE, oraz do dopilnowania, aby każdy odpad zawierający azbest, niezależnie od zawartości włókien, był klasyfikowany jako odpad niebezpieczny zgodnie ze zaktualizowaną dyrektywą 2000/532/WE; podkreśla, że tego rodzaju odpady muszą być składowane wyłącznie na specjalnych składowiskach odpadów niebezpiecznych, zgodnie z przepisami dyrektywy 1999/31/WE, lub – po otrzymaniu zezwolenia – przetwarzane w wyznaczonych, sprawdzonych i bezpiecznych ośrodkach przetwarzania i zobojętniania, o czym należy poinformować zainteresowaną społeczność;

Uznawanie chorób azbestozależnych

34.  uznaje, że dwa zalecenia dotyczące chorób zawodowych nie doprowadziły do ujednolicenia krajowych norm i procedur rozpoznawania chorób azbestozależnych, powiadamiania o nich, ich uznawania i wypłaty odszkodowań z ich tytułu, co powoduje utrzymywanie się wciąż ogromnych różnic między systemami krajowymi;

35.  wzywa Komisję do zmiany zalecenia 2003/670/WE w celu uwzględnienia postępów w badaniach medycznych oraz ujęcia nowotworów krtani i jajników jako azbestozależnych;

36.  wyraża ubolewanie z powodu braku informacji z wielu państw członkowskich, co nie pozwala na wiarygodne prognozowanie śmiertelności spowodowanej międzybłoniakiem opłucnej w Europie, gdy zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) każdego roku w samej UE wykrywanych jest od 20 000 do 30 000 przypadków chorób związanych z azbestem i szacuje się, że ponad 300 000 obywateli UE umrze na międzybłoniaka opłucnej do 2030 r.; w tym kontekście przywiązuje szczególną uwagę do informowania i szkolenia obywateli oraz do wymiany między państwami członkowskimi najlepszych praktyk dotyczących diagnozowania chorób związanych z azbestem;

37.  podkreśla, że wszystkie rodzaje chorób azbestozależnych, takich jak rak płuc i międzybłoniak opłucnej – spowodowane wdychaniem zawieszonych włókien azbestu, wystarczająco cienkich aby dotrzeć do pęcherzyków płucnych i wystarczająco długich, aby przekroczyć rozmiary makrofagów – a także różne rodzaje raka – spowodowane nie tylko wdychaniem włókien przenoszonych przez powietrze, ale również piciem wody zawierającej takie włókna pochodzące z azbestowych rur wodociągowych – zostały uznane za zagrożenie dla zdrowia i mogą uwidocznić się po upływie kilku dziesięcioleci (a w niektórych przypadkach ponad 40 lat);

38.  wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, aby wszystkie przypadki pylicy azbestowej, międzybłoniaka opłucnej i chorób pochodnych były rejestrowane dzięki systematycznemu gromadzeniu danych dotyczących azbestozależnych chorób zawodowych i niezawodowych, do sklasyfikowania i oficjalnego rejestrowania blaszek opłucnej jako schorzenia azbestozależnego oraz do dostarczenia – z pomocą właściwych centrów monitorowania – wiarygodnych map występowania azbestu; podkreśla, że tego rodzaju rejestr i mapa na szczeblu UE powinny zawierać dokładną lokalizację publicznych i prywatnych obiektów zawierających azbest oraz dostarczać jasnych informacji dotyczących składowisk odpadów azbestowych, tak aby uniknąć nieświadomego przemieszczenia tych substancji znajdujących się pod ziemią i przyczynić się do prowadzenia działań zapobiegawczych i leczenia;

39.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do przeprowadzenia ilościowych i jakościowych działań badawczych dotyczących skali i nasilenia mierzalnych – w różnych europejskich społecznościach – skutków psychologicznych stwierdzonych na poziomie klinicznym chorób, których przyczyną było wyłącznie narażenie na działanie azbestu(18);

40.  wzywa podmioty ubezpieczeniowe i wypłacające odszkodowania do przyjęcia wspólnego podejścia do uznawania azbestozależnych chorób zawodowych i wypłaty odszkodowań z ich tytułu;

41.  wzywa do uproszczenia i ułatwienia procedur uznawania;

42.  wzywa Komisję do jak najszybszego przedłożenia wniosku w sprawie zmian do dyrektywy 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy, aby zagwarantować ochronę zdrowia pracowników zagrożonych narażeniem na czynniki rakotwórcze poprzez rozpowszechnianie i wymianę najlepszych praktyk w dziedzinie prewencji i diagnostyki;

43.  wzywa UE do zapewnienia uznania wszystkich chorób azbestozależnych, w tym również międzybłoniaka opłucnej, za chorobę zawodową;

44.  uznaje, że ze względu na bardzo długi okres utajenia ofiary azbestu często nie są w stanie udowodnić związku przyczynowo-skutkowego ich narażenia w pracy zawodowej na działanie azbestu;

45.  wzywa państwa członkowskie, by nie przenosiły ciężaru dowodowego na ofiary azbestu, lecz by ustanowiły szersze prawa do występowania o odszkodowanie, jak zaproponowano w zaleceniu Komisji 2003/670/WE(19);

46.  wzywa UE, by zaleciła państwom członkowskim procedury zapewniające rozpoznawanie wszystkich przypadków azbestozależnych chorób zawodowych, informowanie o nich właściwego organu i badanie ich przez specjalistów;

47.  apeluje o ściganie i pociąganie do odpowiedzialności osób nieprzestrzegających przepisów i w związku z tym wzywa do identyfikowania i usuwania z ustawodawstwa krajowego ewentualnych przeszkód utrudniających takie działania;

48.  wzywa Komisję do propagowania najlepszych praktyk w odniesieniu do krajowych wytycznych oraz praktyk dla krajowych procedur uznawania chorób azbestozależnych;

49.  wzywa Komisję do wsparcia wymiany najlepszych praktyk szkolenia pracowników służby zdrowia w zakresie rozpoznawania chorób azbestozależnych;

50.  wzywa właściwe agencje UE do określenia – z pomocą niezależnych specjalistów medycznych i technicznych – dowodów naukowych wymaganych do stwierdzenia, że określone warunki pracy wywołały choroby azbestozależne;

Wsparcie dla grup ofiar azbestu

51.  wzywa Komisję do wspierania konferencji, dzięki którym grupy ofiar azbestu uzyskują wyspecjalizowane porady i praktyczne wsparcie dla ich członków;

52.  wzywa Komisję do wspierania unijnej sieci ofiar azbestu;

Strategie na rzecz globalnego zakazu stosowania azbestu

53.  podkreśla, że bez względu na źródło narażenia lub na status zawodowy osoby narażonej, wszystkie ofiary narażone na działanie azbestu w UE i ich krewni mają prawo do odpowiedniego i pilnego leczenia oraz do otrzymywania adekwatnego wsparcia finansowego z krajowych systemów ochrony zdrowia;

54.  wzywa UE do współpracy z organizacjami międzynarodowymi nad zainicjowaniem instrumentów uznania rynku azbestu za handel produktami toksycznymi;

55.  wzywa, ogólniej rzecz ujmując, do uwzględnienia w prawie krajowym pojęcia bhp pracowników i wprowadzenia przez odniesienie do dyrektywy ramowej 89/391/EWG zobowiązania rezultatu wobec tego pojęcia pod adresem pracodawców;

56.  wzywa UE do uznania włączenia chryzotylu do załącznika III do konwencji rotterdamskiej za najważniejszy priorytet;

57.  wzywa UE do poruszenia problemu niedopuszczalnego wywozu azbestu do krajów rozwijających się na forach, na których omawia się umowy handlowe, zwłaszcza w ramach WTO, oraz do wywarcia dyplomatycznej i finansowej presji na kraje wywożące azbest na rzecz zlikwidowania sektora górnictwa azbestu oraz zaprzestania nielegalnej i nieetycznej praktyki wywożenia przeznaczonych do złomowania statków zawierających azbest;

58.  wzywa UE, by we współpracy ze Światową Organizacją Zdrowia, państwami trzecimi i innymi organizacjami międzynarodowymi propagowała wysokie standardy bhp na całym świecie, m.in. przez wskazywanie problemów związanych z azbestem i propagowanie rozwiązań korzystnych dla zdrowia;

59.  wzywa UE do opracowania i wsparcia transferu do krajów rozwijających się technologii wolnych od azbestu oraz wiedzy dotyczącej azbestu;

60.  potępia europejskie inwestycje finansowe w globalne branże wykorzystujące azbest;

61.  wzywa Komisję do dopilnowania, aby statki przewożące ładunek azbestu w czasie tranzytu nie mogły dokować ani korzystać z urządzeń portowych lub czasowego składowania na terenie UE;

o
o   o

62.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Opracowanie działań prewencyjnych i ochronnych w odniesieniu do substancji uznanych za rakotwórcze poprzez ustalenie dopuszczalnych wartości narażenia, wymogów w zakresie pobierania próbek, metod pomiaru oraz zadowalających warunków i higieny w miejscu pracy, jak i poprzez wprowadzenie – w razie konieczności – zakazów. (2) Dz.U. L 183 z 29.6.1989, s. 1. (3) Dz.U. L 245 z 26.8.1992, s. 6. (4) Dz.U. L 330 z 16.12.2009, s. 28. (5) Dz.U. L 160 z 26.6.1990, s. 39. (6) Dz.U. C 41 E z 19.2.2009, s. 14. (7) Dz.U. C 212 E z 5.8.2010, s. 106. (8) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0589. (9) http://www.who.int/ipcs/features/10chemicals_en.pdf (10) http://monographs.iarc.fr/ENG/Monographs/vol100C/mono100C.pdf (11) http://www.icohweb.org/site_new/multimedia/news/pdf/ICOH%20Statement%20on%20global%20asbestos%20ban.pdf (12) http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=5600&langId=en (13) http://www.eurogip.fr/en/docs/EUROGIP-24E-AsbestosOccDiseases.pdf (14) http://www.europeanforum.org/pdf/Eurogip-08_E-cost.pdf (15) Dyrektywa 92/57/EWG: Załącznik IV, CZĘŚĆ A – OGÓLNE MINIMALNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE MIEJSC PRACY NA BUDOWIE, PKT 14.1.2: „Jeśli warunki tego wymagają (np. niebezpieczne substancje, wilgotność, zanieczyszczenie), należy umożliwić pracownikom oddzielne przechowywanie ubrań roboczych i własnych oraz rzeczy osobistych”. (16) W 1978 r. po osiemnastomiesięcznym dochodzeniu komisja parlamentarna doszła do wniosku, że azbest „stanowi zagrożenie zarówno dla zatrudnionych w branży produkującej azbest, jak i dla osób narażonych na styczność z nim w innych sytuacjach” (Parlament Europejski 1978). (17) WHO - „Global Health Risks: Mortality and burden of disease attributable to selected major risks” – http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/GlobalHealthRisks_report_full.pdf oraz http://www.who.int/ipcs/assessment/public_health/asbestos/en/ (18) Międzybłoniak stawia ofiary i ich rodziny w szczególnie trudnej sytuacji, przede wszystkim pod względem psychicznym. Badania przeprowadzone w Casale Monferrato przez Uniwersytet w Turynie (prof. A. Granieri) ujawniły, że osoby cierpiące na międzybłoniaka i ich rodziny wyróżniają się obecnością pewnych symptomów, które można określić naukowo uznaną nazwą jako zespół zaburzeń stresu pourazowego (PTSD). (19) Dz.U. L 238 z 25.9.2003, s. 28.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. zawierające zalecenia dla Komisji w sprawie statutu europejskiego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych (2012/2039(INL))

P7_TA(2013)0094 A7-0018/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 225 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia Rady w sprawie statutu europejskiego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych (COM(1991)0273) oraz zmieniony wniosek (COM(1993)0252),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 września 2005 r. zatytułowany „Wyniki przeglądu wniosków legislacyjnych nierozstrzygniętych przez prawodawcę” (COM(2005)0462),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 13 kwietnia 2011 r. zatytułowany „Akt o jednolitym rynku. Dwanaście dźwigni na rzecz pobudzenia wzrostu gospodarczego i wzmocnienia zaufania. ”Wspólnie na rzecz nowego wzrostu gospodarczego„” (COM(2011)0206),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 października 2011 r. zatytułowany „Inicjatywa na rzecz przedsiębiorczości społecznej – budowanie ekosystemu sprzyjającego przedsiębiorstwom społecznym w centrum społecznej gospodarki i społecznych innowacji” (COM(2011)0682),

–  uwzględniając swą rezolucję z dnia 16 maja 2006 r. w sprawie wyników przeglądu wniosków legislacyjnych nierozpatrzonych przez prawodawcę(1),

–  uwzględniając swą rezolucję z dnia 4 lipca 2006 r. w sprawie ostatnich działań i perspektyw w dziedzinie prawa spółek(2),

–  uwzględniając swą rezolucję z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie gospodarki społecznej(3),

–  uwzględniając swą rezolucję z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie aspektów prawa cywilnego, prawa handlowego, prawa rodzinnego oraz międzynarodowego prawa prywatnego w ramach planu działań służącego realizacji programu sztokholmskiego(4),

–  uwzględniając swe oświadczenie z dnia 10 marca 2011 r. w sprawie ustanawiania europejskich statutów dla towarzystw wzajemnych, stowarzyszeń i fundacji(5),

–  uwzględniając swą rezolucję z dnia 14 czerwca 2012 r. w sprawie przyszłości europejskiego prawa spółek(6),

–  uwzględniając ocenę europejskiej wartości dodanej europejskiego statutu towarzystw ubezpieczeń wzajemnych przedstawioną przez jednostkę europejskiej wartości dodanej Komisji Prawnej w dniu 21 stycznia 2013 r.(7),

–  uwzględniając art. 42 i art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A7–0018/2013),

A.  mając na uwadze, że w marcu 2006 r. Komisja wycofała projekt wniosku w sprawie rozporządzenia dotyczącego statutu europejskiego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych;

B.  mając na uwadze, że rozporządzenie w sprawie statutu spółdzielni europejskiej (SCE)(8) przyjęto w 2003 r. oraz że dnia 8 lutego 2012 r. Komisja Europejska przedstawiła wniosek w sprawie rozporządzenia Rady dotyczącego statutu fundacji europejskiej (FE);

C.  mając na uwadze, że w ekspertyzie zleconej przez Komisję Zatrudnienia i Spraw Socjalnych Parlamentu Europejskiego w 2011 r. przedstawiono jasny obraz społecznych, politycznych i gospodarczych konsekwencji interwencji Unii w dziedzinie towarzystw ubezpieczeń wzajemnych;

D.  mając na uwadze, że w ostatnich latach Parlament przyjął szereg rezolucji, w których apelował o przyjęcie rozporządzenia w sprawie statutu europejskiego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych; wyraża ubolewanie z powodu tego, że Komisja po wycofaniu wniosku dotyczącego statutu europejskiego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych w 2006 r. nie przedstawiła żadnego nowego wniosku umożliwiającego stworzenie odpowiedniego instrumentu prawnego dla towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, który ułatwiłby ich działalność transgraniczną;

E.  mając na uwadze, że Komisja zobowiązała się do przeprowadzenia przeglądu niektórych wcześniejszych wniosków dotyczących statutu europejskiego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych i do ponownego rozważenia konieczności interwencji ustawodawczej z myślą o całościowej ocenie skutków; z zadowoleniem przyjmuje zleconą przez Komisję Europejską ekspertyzę dotyczącą obecnej sytuacji i perspektyw towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w Unii, w której przeanalizowano trudności towarzystw ubezpieczeń wzajemnych związane z brakiem w niektórych państwach członkowskich ram prawnych umożliwiających tworzenie nowych towarzystw ubezpieczeń wzajemnych ze względu na wymogi kapitałowe i brak rozwiązań pozwalających na tworzenie ugrupowań; mając na uwadze, że Komisja powinna zaproponować odpowiednie rozwiązania tych trudności w celu uwzględnienia wkładu towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w gospodarkę społeczną, w tym statut;

F.  mając na uwadze, że Komisja uznała konieczność stworzenia statutu, co jest godne pochwały, oraz zobowiązuje się do stworzenia lepszego prawodawstwa z myślą o organizacjach gospodarki społecznej (w tym o towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych), podkreślając, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych powinny mieć możliwość prowadzenia działalności ponad granicami państw w ramach wkładu w dążenie Europy do „pobudzenia wzrostu gospodarczego i wzmocnienia zaufania” w Europejskim Obszarze Gospodarczym(9);

G.  mając na uwadze, że należy w związku z tym mieć nadzieję, że statut europejski będzie ambitny i nowatorski, jeżeli chodzi o ochronę pracowników i ich rodzin przemieszczających się w obrębie Unii;

H.  mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych są dobrowolnymi grupami osób fizycznych lub prawnych, których celem jest zaspokojenie potrzeb ich członków, a nie osiąganie zwrotu z inwestycji, mając na uwadze, że działają one zgodnie z zasadami dobrowolnego i otwartego członkostwa i solidarności między członkami oraz że zarządza się nimi zgodnie z zasadami demokratycznymi (takimi jak zasada, zgodnie z którą jednemu członkowi przysługuje jeden głos w przypadku towarzystw ubezpieczeń wzajemnych składających się z osób fizycznych), dzięki czemu przyczyniają się one do odpowiedzialnego i zrównoważonego zarządzania;

I.  mając na uwadze, że ze względu na swą różnorodność towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych w Europie funkcjonują w bardzo rozproszonych ramach, co dotyczy świadczonych przez nie usług, wymiaru ich działania, ich misji lub ich wpływu geograficznego;

J.  mając na uwadze, że w Europie istnieją dwa główne rodzaje towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, a mianowicie towarzystwa świadczeń wzajemnych (lub opieki zdrowotnej) oraz towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych; mając na uwadze, że towarzystwa świadczeń wzajemnych oferują ubezpieczenie społeczne dodatkowe, uzupełniające lub zintegrowane z ustawowymi systemami ochrony socjalnej; mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych mogą ubezpieczać wszystkie rodzaje ryzyka dla mienia i życia, mając również na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych mogą nawet świadczyć usługi w innych dziedzinach, takich jak mieszkalnictwo lub kredyty;

K.  mając na uwadze, że pomimo swej różnorodności towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych świadczą usługi i oferują produkty w interesie swoich członków, na zasadzie solidarności i finansowania zbiorowego; mając na uwadze, że są one zorganizowane w sposób demokratyczny i wykorzystują nadwyżki z działalności na rzecz swych członków;

L.  mając na uwadze, że Unia, ze względu na cel, którym jest zapewnienie równych warunków konkurencji i przyczynienie się do jej rozwoju gospodarczego, powinna zapewnić towarzystwom ubezpieczeń wzajemnych, które są formą organizacji uznawaną w większości państw członkowskich, odpowiednie instrumenty prawne umożliwiające ułatwienie im rozwoju działalności transgranicznej i korzystania z rynku wewnętrznego;

M.  mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych pełnią istotną rolę w gospodarce Unii poprzez świadczenie usług z zakresu opieki zdrowotnej, usług socjalnych i przystępnych usług ubezpieczeniowych ponad 160 mln obywateli europejskich; mając na uwadze, że kwota wpłacanych do nich składek ubezpieczeniowych wynosi ponad 180 mld EUR, a liczba osób w nich zatrudnionych wynosi ponad 350 000;

N.  mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych ułatwiają dostęp do opieki i integrację społeczną oraz w pełni uczestniczą w świadczeniu usług w interesie ogólnym w Unii Europejskiej;

O.  mając na uwadze, że w 2010 r. 12,3 mln obywateli europejskich pracowało w innym państwie członkowskim, co odpowiada 2,5% populacji UE aktywnej zawodowo;

P.  mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich ustawowym funduszom ubezpieczeń zdrowotnych nie wolno prowadzić działalności jako przedsiębiorstwa sektora prywatnego;

Q.  mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych stanowią 25% rynku ubezpieczeń i 70% całkowitej liczby przedsiębiorstw w tym sektorze; mając na uwadze, że nie można dłużej lekceważyć ich znaczenia na jednolitym rynku(10); należy nadać im statut europejski, aby były one traktowane na równi z innymi formami przedsiębiorstw w Unii; mając na uwadze, że różnorodność form przedsiębiorczości stanowi bogactwo, które należy w pełni uznawać i wspierać;

R.  mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych odgrywają lub powinny odgrywać ważną rolę w gospodarkach państw członkowskich, jako że wnoszą one wkład w realizację celów strategicznych Unii (co potwierdzają tendencje demograficzne) w postaci zapewnienia wzrostu gospodarczego sprzyjającego integracji społecznej przy jednoczesnym dostępie do podstawowych zasobów, praw i usług społecznych dla wszystkich oraz dobrej jakości długoterminowej opieki zdrowotnej dla wszystkich, który opiera się na solidarności, przystępności cenowej, niedyskryminacji i braku wykluczenia społecznego, a także gwarancji, że zapotrzebowanie osób starszych na dodatkową opiekę nie doprowadzi do ich ubóstwa i zależności finansowej;

S.  mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych działają zwłaszcza w obszarze zdrowia, opieki długoterminowej, świadczeń emerytalnych i społecznych, w tym potrzeb starzejącego się społeczeństwa; mając na uwadze, że zaangażowanie towarzystw ubezpieczeń wzajemnych jako istotnych zainteresowanych stron jest ważne dla długotrwałej przyszłości ochrony socjalnej, z uwagi na to, że starzenie się społeczeństwa stwarza obecnie poważne wyzwania w Europie, wystawiając na próbę równowagę budżetową poszczególnych państw, i grozi obciążeniem wydatków publicznych na ochronę socjalną; mając również na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych mogą odgrywać istotną rolę proponując społecznie odpowiedzialne systemy emerytalne w sektorze prywatnym, nie zastąpią jednak silnego pierwszego filaru systemu emerytalnego;

T.  mając na uwadze kierowane do sektora prywatnego apele o pomoc w znalezieniu rozwiązań problemów związanych z reformą unijnych systemów opieki społecznej i gospodarki społecznej; mając na uwadze, że zwłaszcza towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych mają do spełnienia naturalną rolę jako strony zainteresowane osiągnięciem tego celu;

U.  mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, kierujące się podstawowymi wartościami solidarności i rządów demokratycznych oraz nieposiadające akcjonariuszy, prowadzą działalność na rzecz swoich członków, a zatem naturalnie działają w sposób odpowiedzialny społecznie;

V.  mając na uwadze, że wartości przyświecające towarzystwom ubezpieczeń wzajemnych odpowiadają podstawowym zasadom europejskiego modelu społecznego; mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, opierając się na takich wartościach jak solidarność, są ważnymi podmiotami społecznej gospodarki rynkowej w Unii Europejskiej, które należy w większym stopniu uznać, w szczególności poprzez nadanie im statutu europejskiego;

W.  mając na uwadze, że podwyższenie wydatków na opiekę zdrowotną i świadczenia emerytalne może mieć znaczące konsekwencje dla stabilności i wypłacalności obecnych systemów ochrony socjalnej; mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych propagują najważniejsze wartości państwa opiekuńczego, takie jak solidarność, niedyskryminacja, równy dostęp i wysoka jakość świadczeń społecznych w sektorze prywatnym; mając na uwadze, że umożliwienie towarzystwom ubezpieczeń wzajemnych wnoszenia większego wkładu w europejską społeczną gospodarkę rynkową nie powinno odbywać się ze szkodą dla działań państw członkowskich w zakresie ochrony socjalnej; mając jednak na uwadze, że dobrowolna ochrona socjalna nie może zastępować ustawowego zabezpieczenia społecznego; mając na uwadze, że należy szanować różnorodność systemów ochrony socjalnej, które mogą być w pełni państwowe, opierać się na działalności towarzystw ubezpieczeń wzajemnych lub wykorzystywać częściowo oba te rozwiązania; mając na uwadze, że nadanie statutu europejskiego towarzystwom ubezpieczeń wzajemnych jest sprawą zasadniczą, ale nie powinno służyć tuszowaniu braków państw członkowskich w zakresie ochrony socjalnej;

X.  mając na uwadze, że należy życzyć sobie, aby wszystkim pracownikom, a zwłaszcza pracownikom małych przedsiębiorstw, ułatwiono przystąpienie do towarzystw ubezpieczeń wzajemnych oraz aby zachęcano ich do przystąpienia do tych towarzystw;

Y.  mając na uwadze, że należy życzyć sobie, aby zachęcano pracowników do przystąpienia do systemu ubezpieczeń wzajemnych poprzez stosowanie zwolnień z obciążeń socjalnych lub podatkowych;

Z.  mając na uwadze wyzwania, w obliczu których stoją rządy w związku z ochroną socjalną, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych mogłyby pomóc w zapewnieniu przystępnej cenowo siatki bezpieczeństwa dla osób zagrożonych; mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych oferują obywatelom Unii nowe możliwości po przystępnych cenach;

AA.  mając na uwadze, że niektóre towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych działają w znacznej mierze w oparciu o dobrowolność oraz że konieczne jest zachowanie i ułatwianie tej dobrowolności;

AB.  mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich równolegle do usług ubezpieczeniowych, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych oferują swoim członkom niskooprocentowane lub nieoprocentowane pożyczki;

AC.  mając na uwadze, że wartość dodana towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w porównaniu z ich odpowiednikami komercyjnymi będzie jeszcze większa na szczeblu Unii, zważywszy na ich znaczenie gospodarcze oraz pozytywny wpływ ogólnounijnego pola działania;

AD.  podkreśla, że gospodarka społeczna, a zwłaszcza towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, odgrywają pierwszoplanową rolę w gospodarce europejskiej, łącząc opłacalność i solidarność, umożliwiając tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy, lokalnych miejsc pracy, wzmacniając spójność społeczną, gospodarczą i regionalną, wytwarzając kapitał społeczny, wspierając aktywne obywatelstwo, solidarność opartą na dobrobycie społecznym i tworzenie wizji gospodarki opartej na wartościach demokratycznych i stawiającej człowieka na pierwszym miejscu oraz wspierając trwały rozwój i innowacje społeczne, środowiskowe i technologiczne;

AE.  mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych mają do odegrania pewną rolę w walce z tymi wyzwaniami wspólnie z sektorem prywatnym, i że w tym celu powinny mieć one możliwość prowadzenia działalności w Unii w warunkach konkurencji na równi z innymi formami działalności; mając na uwadze, że przyjęte statuty europejskie, takie jak statut spółdzielni europejskiej (SCE) lub statut spółki europejskiej (SE), są nieodpowiednie dla towarzystw ubezpieczeń wzajemnych ze względu na różnice występujące w modelach zarządzania nimi;

AF.  mając na uwadze, że godne ubolewania jest istnienie luki w prawodawstwie Unii, ponieważ towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych nie są wyszczególnione w traktatach oraz że poszanowanie ich modelu przedsiębiorczości nie jest objęte żadnym prawodawstwem wtórnym, które odnosi się jedynie do przedsiębiorstw publicznych i prywatnych, co narusza status towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, wpływa szkodliwie na ich rozwój i na możliwość utworzenia grup transgranicznych;

AG.  mając na uwadze, że nadanie statutu europejskiego towarzystwom ubezpieczeń wzajemnych ma zasadnicze znaczenie dla ich skuteczniejszego włączenia do jednolitego rynku, uznania w większym stopniu ich specyfiki i dla zapewnienia tego, by towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych mogły w większym stopniu przyczynić się do realizacji celów strategii 2020 dotyczących wzrostu gospodarczego i zatrudnienia; podkreśla, że statut europejski ułatwiłby również mobilność obywateli europejskich, ponieważ umożliwiłby towarzystwom ubezpieczeń wzajemnych świadczenie usług w kilku państwach członkowskich, a tym samym zapewniłby większą ciągłość i spójność na jednolitym rynku;

AH.  mając na uwadze, że europejski statut towarzystw ubezpieczeń wzajemnych zapewniłby sposób propagowania modelu wzajemności w rozszerzonej Europie, zwłaszcza w nowych państwach członkowskich, w których nie jest on uwzględniony przez niektóre systemy prawne; mając na uwadze, że rozporządzenie unijne, które w sposób naturalny miałoby zastosowanie w całej Unii Europejskiej, przyniosłoby podwójną korzyść – zapewniłoby tym krajom europejski statut referencyjny oraz przyczyniłoby się do podwyższenia statusu tego rodzaju przedsiębiorstw i poprawy ich wizerunku w oczach opinii publicznej;

AI.  mając na uwadze, że statut mógłby zapewnić towarzystwom ubezpieczeń wzajemnych możliwości osiągnięcia korzyści skali w celu utrzymania konkurencyjności w przyszłości oraz zwiększyłby uznanie wartości towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w kształtowaniu polityki unijnej;

AJ.  mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych są organizacjami silnymi i trwałymi, które skutecznie oparły się kryzysowi finansowemu we wszystkich obszarach gospodarki i przyczyniły się do utworzenia bardziej odpornego, zróżnicowanego rynku, w szczególności w dziedzinie ubezpieczeń i ochrony socjalnej; mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych działają w sposób szczególnie aktywny, jeśli chodzi o problem starzenia się społeczeństwa i potrzeby społeczne; mając na uwadze, że zaangażowanie towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w dziedzinę świadczeń emerytalnych stwarza dodatkowe możliwości dla obywateli Unii oraz że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych mają do odegrania rolę w zachowaniu europejskiego modelu społecznego;

AK.  mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych nie posiadają akcji, lecz stanowią własność wspólną, oraz że nadwyżki są ponownie inwestowane, a nie rozdzielane między członków; mając na uwadze, że pomogło to towarzystwom ubezpieczeń wzajemnych odeprzeć kryzys skuteczniej niż innym podmiotom sektora prywatnego;

  AL mając na uwadze, że statut europejski byłby dobrowolnym narzędziem dodatkowym w stosunku do obowiązujących krajowych przepisów prawnych mających zastosowanie do towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, a zatem nie miałby wpływu na istniejące już statuty, lecz byłby tzw. 28. systemem ułatwiającym towarzystwom ubezpieczeń wzajemnych prowadzenie działalności transgranicznej;

AM.   mając na uwadze, że Komisja powinna uwzględnić szczególne cechy towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w celu zapewnienia równych zasad konkurencji, aby uniknąć dalszej dyskryminacji i zapewnić proporcjonalność wszelkiego nowego prawodawstwa oraz istnienie uczciwego, konkurencyjnego i zrównoważonego rynku;

AN.  mając na uwadze, że pojawia się coraz więcej postulatów o zróżnicowanie sektora ubezpieczeń, co uwypukla rolę towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w stosunku do spółek akcyjnych jeżeli chodzi o poprawę konkurencyjności całego sektora, obniżenie poziomu jego ryzyka i poprawę odporności tego sektora na zmieniające się warunki finansowe i gospodarcze;

AO.  mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych stoją w obliczu intensywnej i nasilającej się konkurencji, zwłaszcza w sektorze ubezpieczeń, oraz mając na uwadze, że niektóre z nich przekształcają się w spółki i dążą do finansjalizacji;

AP.  mając na uwadze, że w co najmniej sześciu państwach członkowskich Unii i EOG brak prawnej możliwości utworzenia organizacji opartych na zasadzie wzajemności; mając na uwadze, że powoduje to zakłócenia w funkcjonowaniu rynku; mając na uwadze, że statut europejski mógłby zaradzić tej sytuacji i zainspirować do tworzenia towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w tych państwach członkowskich;

AQ.  mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych nie posiadają instrumentów prawnych sprzyjających ich rozwojowi oraz działalności transgranicznej na rynku wewnętrznym; mając na uwadze dostępność europejskich statutów dla innych form przedsiębiorstw, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych mają nadal nierówne szanse; mając na uwadze, że wobec braku statutu europejskiego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych są często zobowiązane do korzystania z nieodpowiednich instrumentów prawnych w przypadku działalności transgranicznej, co skutkuje przekształcaniem ich w spółki;

AR.  mając na uwadze, że krajowe prawo w zakresie towarzystw ubezpieczeń wzajemnych różni się znacznie w obrębie Unii oraz że statut europejski mógłby umożliwić tworzenie transnarodowych towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, co wzmocniłoby europejski model ochrony socjalnej;

AS.  mając na uwadze, że same towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych powinny upowszechniać koncepcję wzajemności jako swoją wartość podstawową oraz przekonywać przyszłych członków, że jest ona opłacalną i trwałą alternatywą dla usługodawców komercyjnych;

AT.  mając na uwadze, że aby utrzymać konkurencyjność towarzystw ubezpieczeń wzajemnych należy uniemożliwić im przekształcenie się w podmioty podobne do ich odpowiedników komercyjnych, na przykład poprzez wprowadzenie wyboru ryzyka lub surowszych kryteriów członkostwa, lub nawet poprzez emisję akcji w celu rozszerzenia ich marginesu wypłacalności;

AU.  mając na uwadze, że towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, zwłaszcza średniej wielkości, mogą zostać zmuszone do przyłączenia się do większych organizacji, nawet spółek akcyjnych (poprzez przekształcenie w spółkę), co zwiększa odległość między daną organizacją a ubezpieczającymi;

AV.  mając na uwadze, że brak statutu nadal utrudnia współpracę transgraniczną i fuzje towarzystw;

1.  w świetle wyników przeprowadzonej niedawno analizy sytuacji towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w Unii Europejskiej, a także majac na uwadze wielokrotnie wyrażone przez Parlament Europejski jasne stanowisko w sprawie statutu towarzystw ubezpieczeń wzajemnych zwraca się do Komisji o niezwłoczne przedłożenie w oparciu o art. 352 lub ewentualnie o art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, co najmniej jednego wniosku umożliwiającego towarzystwom ubezpieczeń wzajemnych działanie na skalę europejską i transgraniczną, na podstawie szczegółowych zaleceń przedstawionych w załączniku;

2.  potwierdza, że zalecenia te zgodne są z prawami podstawowymi i zasadą pomocniczości;

3.  uważa, iż skutki finansowe omawianego wniosku muszą powinny być pokryte z odpowiednich środków budżetowych;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania Komisji i Radzie niniejszej rezolucji, a także szczegółowych zaleceń przedstawionych w załączniku.

ZAŁĄCZNIK DO PROJEKTU REZOLUCJI:

SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA DOTYCZĄCE TREŚCI PRZEDSTAWIONEGO WNIOSKU

Zalecenia dotyczące statutu europejskiego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych

Zalecenie 1 (dotyczące celów statutu europejskiego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych)

Parlament Europejski jest zdania, że różnorodność przedsiębiorstw powinna zostać wyraźnie ujęta w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i proponuje uwzględnienie towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w art. 54 tego traktatu.

Uważa on, że do stworzenia równych zasad konkurencji dla towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, w tym europejskiego statutu, niezbędne jest połączenie strategii i działań, które dawałoby im równe możliwości dodania europejskiego wymiaru do ich organizacji i działalności oraz zapewniłoby im odpowiednie instrumenty prawne ułatwiające ich działalność transgraniczną i transnarodową. W tym zakresie towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych mogłyby działać w całej UE zgodnie ze swym szczególnym zarządzaniem.

Parlament Europejski jest zdania, że statut europejskiego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych utworzy dobrowolny system w formie fakultatywnego instrumentu umożliwiającego towarzystwom ubezpieczeń wzajemnych działanie w różnych państwach członkowskich, a nawet wprowadzenie ich w krajach, w których obecnie one nie istnieją, w związku z czym domaga się, aby europejskie towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych zostało uznane za europejską formę prawną o szczególnym charakterze unijnym.

Parlament Europejski przypomina jednocześnie, że inicjatywy ustawodawcze nie zmienią poszczególnych obowiązujących już krajowych przepisów prawa oraz że za ich cel nie można uznać zbliżenia przepisów prawa państw członkowskich mających zastosowanie do towarzystw ubezpieczeń wzajemnych.

Zalecenie 2 (dotyczące elementów statutu europejskiego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych)

Parlament Europejski wzywa Komisję do wzięcia pod uwagę, że przy udostępnieniu w ustawodawstwie państw członkowskich takiego fakultatywnego rozporządzenia należałoby uwzględnić charakterystyczne cechy i zasady zarządzania towarzystwami ubezpieczeń wzajemnych.

Parlament Europejski uważa, że statut będzie musiał określać precyzyjne i jasne warunki utworzenia autentycznej i skutecznej nowej kategorii europejskich towarzystw ubezpieczeń wzajemnych oraz że w tym przypadku należy pamiętać o wcześniejszych wzorcowych statutach podmiotów europejskich, w przypadku których ze względu na znaczne możliwości elastyczności zapewnione państwom członkowskim oraz brak wartości dodanej nie udało się stworzyć warunków sprzyjających pomyślnemu wykorzystaniu takiego narzędzia europejskiego.

Parlament Europejski wzywa Komisję, by w zaproponowanym rozporządzeniu wprowadziła w oparciu o art. 352 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej główne cechy charakterystyczne osobowych towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, a mianowicie zasadę niedyskryminacji, jeśli chodzi o wybór ryzyka, ukierunkowane demokratycznie przez swoich członków w celu poprawy warunków socjalnych społeczności lokalnych i ogólnie społeczeństwa w duchu wzajemności;

Parlament Europejski podkreśla znaczenie zasady solidarności w towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych, w których klienci są również członkami, a zatem mają takie same interesy; przypomina zasadę wspólnej własności kapitału i jego niepodzielności; podkreśla znaczenie zasady równego podziału w przypadku likwidacji, co oznacza, że aktywa powinny zostać przekazane na rzecz innych towarzystw ubezpieczeń wzajemnych lub podmiotu, którego celem jest wspieranie i promowanie towarzystw ubezpieczeń wzajemnych.

Zalecenie 3 (dotyczące zakresu statutu europejskiego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych)

Zalecenie 4 (dotyczące zarządzania europejskimi towarzystwami ubezpieczeń wzajemnych)

Europejskie towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych powinno podlegać zarządzaniu demokratycznemu i powinno być finansowane zbiorowo z korzyścią dla jego członków. Statut powinien stanowić, że członkowie są właścicielami zbiorowymi organizacji ubezpieczeń wzajemnych.

Statut europejskiego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych powinien określać zasady ładu i zarządzania przewidujące, co następuje: walne zgromadzenie (które może być zgromadzeniem wszystkich członków lub zgromadzeniem delegatów członków), organ nadzorczy oraz organ zarządzający lub administracyjny, w zależności od formy przyjętej w statucie.

Każdy członek (osoba fizyczna lub prawna) lub delegat na walne zgromadzenie powinien zasadniczo posiadać równe prawa głosu.

Członek lub członkowie organu zarządzającego powinni być powoływani i odwoływani przez organ nadzorczy. Państwo członkowskie może jednak określić wymóg lub dopuścić, aby statut przewidywał powołanie członka lub członków organu zarządzającego przez walne zgromadzenie.

Nie można być jednocześnie członkiem organu zarządzającego i nadzorczego.

Należy ściśle monitorować wpływ, jaki dyrektywa Wypłacalność II wywiera na ład korporacyjny organizacji ubezpieczeń wzajemnych.

(1) Dz.U. C 297 E z 7.12.2006, s. 140. (2) Dz.U. C 303 E z 13.12.2006, s. 114. (3) Dz.U. C 76 E z 25.3.2010, s. 16. (4) Dz.U. C 99 E z 3.4.2012, s. 19. (5) Dz.U. C 199 E z 7.7.2012, s. 187. (6) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0259. (7) http://www.europarl.europa.eu/committees/en/studiesdownload.html? languageDocument=EN&file=83593 (8) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1435/2003 z dnia 22 lipca 2003 r. w sprawie statutu spółdzielni europejskiej (SCE) (Dz.U. L 207 z 18.8.2003, s. 1). (9) Komunikat Komisji z dnia 13 kwietnia 2011 r. zatytułowany „Akt o jednolitym rynku. Dwanaście dźwigni na rzecz pobudzenia wzrostu gospodarczego i wzmocnienia zaufania. ”Wspólnie na rzecz nowego wzrostu gospodarczego„ (COM(2011)0206). (10) Patrz COM(2011)0206, o którym mowa powyżej. (11) Dyrektywa 2005/56/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych (Dz.U. L 310 z 25.11.2005, s. 1). (12) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II) (Dz.U. L 335 z 17.12.2009. s. 1).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie sytuacji w Egipcie (2013/2542(RSP))

P7_TA(2013)0095 RC-B7-0095/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Egiptu, w szczególności rezolucję z dnia 16 lutego 2012 r. pt. Egipt – ostatnie wydarzenia(1), oraz rezolucję z dnia 15 marca 2012 r. w sprawie handlu ludźmi na Synaju(2),

–  uwzględniając parlamentarne debaty plenarne na temat Egiptu i Bliskiego Wschodu, które odbyły się 12 czerwca 2012 r., 4 lipca 2012 r. i 12 grudnia 2012 r.,

–  uwzględniając oświadczenia wysokiej przedstawiciel Catherine Ashton i jej rzecznika w sprawie Egiptu wydane w 2012 r., w szczególności z dnia 25 maja 2012 r. w sprawie wyborów prezydenckich w Egipcie, z dnia 1 czerwca 2012 r. w sprawie zniesienia stanu wyjątkowego w Egipcie, z dnia 15 czerwca 2012 r. w sprawie orzeczenia egipskiego Najwyższego Trybunału Konstytucyjnego, z dnia 20 czerwca 2012 r. w sprawie sytuacji politycznej w Egipcie, z dnia 13 września 2012 r. w sprawie utworzenia nowej grupy zadaniowej UE-Egipt, z dnia 5 grudnia 2012 r. wzywające do podjęcia krajowego dialogu politycznego, z dnia 25 grudnia 2012 r. w sprawie referendum konstytucyjnego, a także z dnia 25 stycznia 2013 r. w sprawie zabójstw w Port Saidzie,

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 27 lutego 2012 r., 25 czerwca 2012 r., 19 listopada 2012 r. i 10 grudnia 2012 r. w sprawie Egiptu oraz z dnia 31 stycznia 2013 r. w sprawie wsparcia UE dla trwałych zmian w społeczeństwach w trakcie transformacji, a także z dnia 8 lutego 2013 r. w sprawie „arabskiej wiosny”;

–  uwzględniając raport z postępów Egiptu w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa z dnia 15 maja 2012 r.,

–  uwzględniając posiedzenie grupy zadaniowej UE-Egipt z dni 13-14 listopada 2012 r. oraz wnioski z tego posiedzenia,

–  uwzględniając deklarację z Kairu, przyjętą na drugim posiedzeniu ministrów spraw zagranicznych UE-Liga Arabska w dniu 13 listopada 2012 r.,

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) nr 1099/2012 z dnia 26 listopada 2012 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 270/2011 w sprawie środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym osobom, podmiotom i organom w związku z sytuacją w Egipcie,

–  uwzględniając oświadczenia przewodniczącego Rady Europejskiej Hermana Van Rompuya z dni 13 września 2012 r. i 13 stycznia 2013 r. wygłoszone po spotkaniach z prezydentem Egiptu Muhammadem Mursim,

–  uwzględniając memorandum Komisji z dnia 8 lutego 2013 r. pt. „Działania UE w odpowiedzi na arabską wiosnę – sytuacja dwa lata później”,

–  uwzględniając wspólny komunikat Komisji i wysokiej przedstawiciel/wiceprzewodniczącej Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 15 maja 2012 r. zatytułowany „Realizacja nowej europejskiej polityki sąsiedztwa”,

–  uwzględniając umowę o stowarzyszeniu między UE a Egiptem z 2001 r. (która weszła w życie w dniu 1 czerwca 2004 r.), wzmocnioną uzgodnionym w 2007 r. planem działania w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa,

–  uwzględniając oświadczenia Navi Pillay, Wysokiej Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka, z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie przemocy w Egipcie i poważnych problemów z projektem konstytucji oraz z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie potrzeby przeprowadzenia poważnego dialogu i położenia kresu nadmiernemu stosowaniu przemocy,

–  uwzględniając oświadczenie dyrektor wykonawczej ONZ Kobiety Michelle Bachelet z dnia 31 stycznia 2013 r., w którym wyraziła ona głębokie zaniepokojenie eskalacją przemocy wobec kobiet w miejscach publicznych w Egipcie,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (MPPOiP) z 1966 r., którego stroną jest Egipt, oraz Konwencję ONZ o prawach dziecka z 1989 r., której stroną zgodził się być Egipt,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,

–  uwzględniając art. 110 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Egipt jest kluczowym partnerem Unii Europejskiej w południowym rejonie Morza Śródziemnego; mając na uwadze, że wydarzenia natury politycznej, gospodarczej i społecznej w Egipcie mają znaczące konsekwencje w całym regionie i poza nim;

B.  mając na uwadze, że w wyborach prezydenckich, które odbyły się w maju i czerwcu 2012 r., Muhammad Mursi wygrał większością 51,7% oddanych głosów i stał się pierwszym kandydatem-islamistą w świecie arabskim, którego wybrano na głowę państwa; mając na uwadze, że te wolne i sprawiedliwe wybory prezydenckie stanowiły istotny krok w procesie demokratycznej transformacji;

C.  mając na uwadze, że w dniu 14 czerwca 2012 r. Najwyższy Trybunał Konstytucyjny Egiptu uznał wybory parlamentarne z 2012 r. za niezgodne z konstytucją, a jedną trzecią mandatów w nowym parlamencie za nieważne, a także unieważnił prawo zabraniające kandydowania w wyborach byłym prominentnym urzędnikom reżimu Mubaraka;

D.  mając na uwadze, że w dniu 22 listopada 2012 r., osiem dni po zakończeniu spotkania grupy zadaniowej UE-Egipt i nazajutrz po porozumieniu o zawieszeniu ognia między Izraelem i Hamasem, w którego zawarciu pośredniczył Egipt, prezydent Mursi wydał deklarację konstytucyjną w szczególności w celu wyłączenia swoich decyzji spod kontroli organów sądowych; mając na uwadze, że kilka dni później prezydent anulował tę deklarację, lecz trwały już wtedy nasilające się demonstracje;

E.  mając na uwadze, że instytucje sądownicze i sędziowie w dalszym ciągu spotykają się z presją, atakami, zastraszaniem i ingerencją różnych podmiotów i sił politycznych w Egipcie; mając na uwadze, że w listopadzie 2012 r. trybunał konstytucyjny zawiesił prace wskutek oblężenia jego pomieszczeń przez zwolenników prezydenta i ich sojuszników; mając na uwadze, że zwolnienie prokuratora generalnego w październiku 2012 r. i mianowanie jego następcy spotkało się z silną krytyką i protestami sędziów, urzędników sądowych i innych osób; mając na uwadze, że ta ingerencja w sądownictwo podważa wiarę ludności Egiptu w uczciwość i bezstronność systemu prawnego;

F.  mając na uwadze, że w dniu 30 listopada 2012 r. Zgromadzenie Konstytucyjne przyjęło projekt konstytucji; mając na uwadze, że projekt został przyjęty w referendum w dniach 15 i 22 grudnia 2012 r. większością 63,8% głosów, choć frekwencja wyniosła jedynie 32,9%; mając na uwadze, że proces konstytucyjny i oczekiwane przyjęcie nowej konstytucji jeszcze bardziej pogłębiło wewnętrzne podziały w egipskim społeczeństwie zamiast prowadzić do porozumienia; mając na uwadze, że wiele osób w Egipcie i poza nim wyraża zaniepokojenie różnymi artykułami nowej konstytucji, w tym dotyczącymi statusu szariatu w prawodawstwie krajowym, niezawisłości sądownictwa i roli sądów wojskowych, podstawowych wolności i praw kobiet;

G.  mając na uwadze, że wybory parlamentarne w Egipcie zwołano na koniec kwietnia 2013 r.; mając na uwadze, że Najwyższa Komisja Wyborcza w Egipcie zgodziła się na to, by obserwatorami wyborów były cztery organizacje pozarządowe, Unia Europejska, Liga Państw Arabskich i Unia Afrykańska; mając na uwadze, że w dniu 18 lutego 2013 r. Najwyższy Sąd Konstytucyjny stwierdził niekonstytucyjność niektórych artykułów tego aktu i zwrócił się do Rady Szury o ich zmianę; mając na uwadze, że siły opozycyjne pod wodzą Frontu Ocalenia Narodowego w proteście przeciw brakowi prawnych gwarancji wolnych i uczciwych wyborów ogłosiły bojkot nadchodzących wyborów parlamentarnych; mając na uwadze, że w dniu 7 marca 2013 r. egipska komisja wyborcza zawiesiła organizację zbliżających się wyborów parlamentarnych w następstwie orzeczenia sądu administracyjnego w Kairze o ich zawieszeniu z uwagi na fakt, że Rada Szury nie przekazała ordynacji wyborczej z powrotem do Najwyższego Trybunału Konstytucyjnego w celu jej kontroli po dokonanych zmianach;

H.  mając na uwadze, że w następstwie brutalnych starć między demonstrantami a siłami bezpieczeństwa w przeddzień drugiej rocznicy Rewolucji 25 stycznia i w kolejnych tygodniach, w których zginęło wiele osób i których przyczyną było coraz większe bezprawie w Egipcie, zapaść gospodarcza Egiptu oraz wydanie szeregu wyroków śmierci wobec cywilów uczestniczących w tragicznych zamieszkach na stadionie piłkarskim w Port Saidzie w 2012 r., co spowodowało, że prezydent Mursi ogłosił wprowadzenie stanu wyjątkowego w kilku egipskich miastach, a wojsko ostrzegło przed „upadkiem państwa”; mając na uwadze, że w dniu 30 stycznia 2013 r. przywódcy opozycji wspólnie wezwali prezydenta Mursiego, by powstrzymał przemoc wobec protestujących, utworzył rząd jedności narodowej i podjął rzetelny dialog narodowy, jako że jest o jedyny sposób zaradzenia obecnym podziałom i napięciom politycznym i społecznym; mając na uwadze, że prezydent Mursi odrzucił apele o utworzenie rządu jedności; mając na uwadze, że w dniu 26 lutego 2013 r. prezydent Mursi zainicjował dialog narodowy, który został zbojkotowany przez główne siły opozycyjne;

I.  mając na uwadze, że 42 osoby, w tym dwóch policjantów, zginęło w starciach, jakie miały miejsce po ogłoszeniu w dniu 26 stycznia 2013 r. przez sąd wyroków skazujących 21 mieszkańców Port Saidu na śmierć za masakrę po meczu piłkarskim rok wcześniej; mając na uwadze, że w dniu 9 marca 2013 r. potwierdzono ten wyrok oraz wydano wyrok w sprawie pozostałych 52 oskarżonych; mając na uwadze, że w swojej rezolucji z dnia 16 lutego 2012 r. Parlament Europejski zaapelował o niezależne dochodzenie w sprawie wydarzeń, które doprowadziły do tragedii, i o postawienie winnych przed sądem; mając na uwadze, że Unia Europejska jest przeciwna stosowaniu kary śmierci w jakimkolwiek przypadku i bez względu na okoliczności oraz że apelowała o jej powszechne zniesienie w ochronie godności człowieka;

J.  mając na uwadze, że rosnące napięcia polityczne w dalszym stopniu pogłębiły wewnętrzną polaryzację w egipskim społeczeństwie oraz są przyczyną niekończących się protestów ulicznych i gwałtownych starć, a także arbitralnych aresztowań, zastraszania, porwań i tortur; mając na uwadze, że bezkarne pozostają przypadki nadmiernego użycia siły i bezwzględnej przemocy wobec pokojowych manifestantów przez policję, siły bezpieczeństwa i niezidentyfikowane grupy; mając na uwadze, że bezpieczeństwo i porządek publiczny należy utrzymywać, zachowując powściągliwość i pełne poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności.

K.  mając na uwadze, że opinia publiczna w Egipcie jest bardzo krytyczna wobec ograniczeń wolności słowa; mając na uwadze, że kodeks karny i nowo przyjęta konstytucja mogą poważnie ograniczyć wolność słowa w Internecie i poza nim; mając na uwadze, że wolności obywatelskie i swobody cyfrowe stanowią wsparcie dla powszechnych praw człowieka i należy je zawsze chronić; mając na uwadze, że znacząco nasiliła się przemoc fizyczna i wzmogło się nękanie dziennikarzy; mając na uwadze szereg spraw sądowych, jakie wszczęto przeciwko opozycyjnym mediom za znieważenie prezydenta; mając na uwadze, że wciąż trwają karne procesy dziennikarzy, zwłaszcza z mediów opozycyjnych, i komików, takich jak Gamal Fahmy, Bassem Youssef i Okasza Tawfik; mając na uwadze, że zgłoszono 24 przypadki wniesienia oskarżenia za znieważenie prezydenta; mając na uwadze, że od momentu objęcia urzędu przez prezydenta Mursiego wzrosła liczba spraw o bluźnierstwo;

L.  mając na uwadze, że projekt ustawy o ochronie prawa do pokojowych demonstracji w miejscach publicznych wprowadziłby poważne ograniczenia prawa do pokojowych zgromadzeń publicznych;

M.  mając na uwadze, że w obecnym okresie transformacji egipskie kobiety znajdują się w szczególnie niekorzystnej sytuacji; mając na uwadze, że według doniesień egipskich i międzynarodowych organizacji praw człowieka protestujące kobiety często padają ofiarą przemocy i napaści na tle seksualnym, są poddawane „testom dziewictwa” i innym formom poniżającego traktowania przez siły bezpieczeństwa, zaś działacze na rzecz praw kobiet spotykają się z groźbami i prześladowaniem; mając na uwadze, że kobiety dotknął poważny regres pod względem udziału w życiu politycznym; mając na uwadze, że Krajowa Rada ds. Kobiet oraz społeczeństwo obywatelskie skrytykowały milczenie władz, które nie potępiły przemocy wobec kobiet, co dało niewłaściwy sygnał, jeżeli chodzi o poszanowanie praw kobiet w Egipcie;

N.  mając na uwadze, że egipskie społeczeństwo obywatelskie i międzynarodowe organizacje pozarządowe są poddawane w Egipcie rosnącej presji i napotykają poważne trudności z prowadzeniem swej działalności w Egipcie; mając na uwadze, że kilka projektów nowej ustawy o organizacjach i fundacjach obywatelskich wzbudziło obawy działaczy i organizacji społeczeństwa obywatelskiego, gdyż przewiduje surowe ograniczenia dotyczące finansowania organizacji pozarządowych, w szczególności finansowania ze środków zagranicznych, umożliwia ścisłe monitorowanie przez władze i ogranicza wszelkie formy działalności i organizacji społeczeństwa; mając na uwadze, że nowe projekty mają również ograniczyć wizyty rozpoznawcze i inne niezbędne działania prowadzone w całym Egipcie, co w praktyce uniemożliwi organizacjom społeczeństwa obywatelskiego wykonywanie ich pracy;

O.  mając na uwadze, że EU jest pierwszym partnerem gospodarczym Egiptu i jego głównym źródłem inwestycji zagranicznych i współpracy na rzecz rozwoju; mając na uwadze, że w dniach 13-14 listopada 2012 r. grupa zadaniowa UE-Egipt, której współprzewodniczyli wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca Komisji oraz minister spraw zagranicznych Egiptu Kamel Amr, spotkała się w Kairze i uzgodniła duży pakiet pomocy gospodarczej i politycznej, który ma na celu wsparcie Egiptu w obecnych przemianach i opiewa na prawie 5 mld EUR w formie pożyczek i dotacji na lata 2012-2013; mając na uwadze, że pomoc finansowa po części zależy od udanego zakończenia przez Egipt rozmów z Międzynarodowym Funduszem Walutowym, a także od sytuacji w zakresie praw człowieka, demokracji i zarządzania gospodarczego; mając na uwadze, że realizacja tych zobowiązań i przyspieszenie dostarczenia wsparcia z UE ma dla Egiptu podstawowe znaczenie;

P.  mając na uwadze, że grupa zadaniowa podkreśliła swoje zaangażowanie w promowanie i przestrzeganie praw człowieka, w tym praw kobiet i równouprawnienia w celu upodmiotowienia kobiet we wszystkich dziedzinach, wolności wypowiedzi i zrzeszania się oraz wolności wyznania lub przekonań, a także potępiła wszystkie formy podżegania do nienawiści, nietolerancji, wrogości lub przemocy na tle religijnym;

Q.  mając na uwadze, że powodzenie europejskiej polityki sąsiedztwa, a także reform w dziedzinie praw człowieka, a zwłaszcza praw kobiet, będzie zależało od zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego we wdrażanie strategii politycznych w tym zakresie;

R.  mając na uwadze, że gospodarka Egiptu jest w nader złym stanie, co przejawia się w niskim poziomie rezerw walutowych oraz najniższym kursem funta egipskiego od 2004 r.; mając na uwadze, że poprawa sytuacji gospodarczej kraju zależeć będzie od jego długotrwałej stabilności politycznej i społecznej; mając na uwadze, że Egipt znajduje się obecnie w krytycznej fazie przemian oraz stoi w obliczu poważnych wyzwań i trudności na drodze do demokracji; mając na uwadze, że podstawą tych przemian powinny być podstawowe wartości, takie jak sprawiedliwość społeczna, przestrzeganie praw człowieka i podstawowych wolności, praworządność i dobre zarządzanie;

S.  mając na uwadze, że zwrot mienia zagrabionego przez poprzedni reżim, abstrahując od jego znaczenia gospodarczego, może przyczynić się do zapewnienia narodowi egipskiemu sprawiedliwości i rozliczalności, przez co stanowi ważną kwestię polityczną o dużym symbolicznym znaczeniu w stosunkach między UE a Egiptem; mając na uwadze, że od marca 2011 r. zamrożono znajdujące się w UE aktywa 19 osób odpowiedzialnych za sprzeniewierzenie egipskich funduszy państwowych, w tym prezydenta Mubaraka; mając na uwadze, że w dniu 26 listopada 2012 r. Rada przyjęła nowe rozporządzenie mające na celu ułatwienie zwrotu tych sprzeniewierzonych środków; mając na uwadze, że grupa zadaniowa zgodziła się na sfinalizowanie w ciągu 3 miesięcy strategii, która mogłaby obejmować ustanowienie grupy ds. odzyskiwania mienia, koordynowanej przez Europejską Służbę Działań Zewnętrznych;

1.  wyraża solidarność z narodem egipskim w tym jakże ważnym okresie demokratycznych przemian w tym kraju; wzywa władze Egiptu do zapewnienia pełnego poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, w tym wolności słowa, zrzeszania się i pokojowych zgromadzeń, wolności prasy i środków przekazu, praw kobiet, wolności religii, sumienia i myśli, ochrony mniejszości oraz walki z dyskryminacją ze względu na orientację seksualną, a także do zapewnienia praworządności, podziału władzy, niezawisłości sądów, walki z bezkarnością i prawa do rzetelnego procesu sądowego, gdyż są to niezbędne cechy wolnego i demokratycznego społeczeństwa;

2.  wyraża głębokie zaniepokojenie rosnącą wewnętrzną polaryzacją w społeczeństwie egipskim oraz niekończącymi się gwałtownymi zajściami; przypomina egipskim władzom państwowym i siłom bezpieczeństwa o ich obowiązku przywrócenia i zapewnienia bezpieczeństwa i porządku w kraju; usilnie wzywa wszystkie podmioty polityczne do okazania powściągliwości w celu uniknięcia dalszej przemocy w najlepiej pojętym interesie kraju; wzywa także do przeprowadzenia profesjonalnych, bezstronnych i przejrzystych dochodzeń w sprawie przypadków zabójstw, torturowania, poniżającego traktowania i zastraszania pokojowych demonstrantów, ze szczególnym uwzględnieniem kobiet, oraz do postawienia winnych przed sądem; wzywa władze do postępowania w ścisłej zgodności ze standardami  międzynarodowymi; głęboko ubolewa nad faktem, że w wyniku niedawnych starć zginęło tak wiele osób i tak wiele osób zostało rannych, a także przesyła szczere kondolencje rodzinom ofiar;

3.  przypomina o zdecydowanym i zasadniczym sprzeciwie EU wobec kary śmierci i wzywa do wprowadzenia pełnego moratorium na wykonywanie wyroków śmierci w Egipcie; wzywa Egipt do ratyfikacji drugiego protokołu fakultatywnego do Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych z 1966 r. w sprawie zniesienia kary śmierci; wzywa do zamienienia wydanych dnia 26 stycznia 2013 r. wyroków kary śmierci wobec 21 kibiców klubu sportowego El-Masry;

4.  odnotowuje decyzję egipskiej komisji wyborczej o odwołaniu planowanych wyborów parlamentarnych i wzywa rząd Egiptu do wykorzystania tego okresu z myślą o otwartym procesie politycznym opartym na konsensusie i wspólnej odpowiedzialności oraz rzeczywistym narodowym dialogu ze znaczącym udziałem wszystkich demokratycznych sił politycznych; wzywa wszystkie siły polityczne w Egipcie do współdziałania w tym kierunku; zachęca UE i państwa członkowskie do zapewnienia dalszego wsparcia i pomocy dla egipskich władz, partii politycznych i społeczeństwa obywatelskiego w ich wysiłkach na rzecz osiągnięcia tego celu; z zadowoleniem przyjmuje zaproszenie wystosowane przez władze Egiptu do UE z prośbą o obserwację wyborów parlamentarnych, mimo że zostały one odwołane; ponawia swoją propozycję wysłania pełnej misji obserwacji wyborów;

5.  wyraża zaniepokojenie eskalacją przemocy wobec kobiet, szczególnie tych uczestniczących w demonstracjach oraz działających w obronie praw kobiet, a także faktem, że władze nie zapobiegły tej przemocy, nie potępiły jej ani nie pociągnęły winnych do odpowiedzialności; wzywa prezydenta Mursiego oraz liderów partii rządzącej i partii opozycyjnych, aby pokazali silne przywództwo polityczne w przeciwdziałaniu przemocy na tle płciowym, a także aby zadbali o przeprowadzenie skutecznych dochodzeń w odniesieniu do wszystkich przypadków napaści i molestowania kobiet na tle seksualnym, pociągnięcie winnych do odpowiedzialności, a także odpowiednie odszkodowania dla ofiar; wzywa prezydenta Mursiego do zajęcia się chronicznym problemem przemocy wobec kobiet i dyskryminacji kobiet poprzez przyjęcie odnośnego ustawodawstwa proponowanego przez działaczki na rzecz praw kobiet; wzywa władze Egiptu do potępienia wszelkich form przemocy i agresji wobec kobiet; usilnie wzywa rząd do promowania i wspierania udziału kobiet w życiu politycznym poprzez odwrócenie obecnej negatywnej tendencji w tej dziedzinie;

6.  wzywa władze Egiptu do zreformowania policji i sił bezpieczeństwa oraz do zniesienia wszystkich przepisów umożliwiających nieograniczone stosowanie przemocy przez policję i siły bezpieczeństwa wobec ludności cywilnej; podkreśla konieczność opracowania, w porozumieniu i w konsultacji ze społeczeństwem obywatelskim, właściwych ram prawnych, które zagwarantują prawo do pokojowych demonstracji i pokojowego publicznego gromadzenia się, a także umożliwią organizacjom społeczeństwa obywatelskiego działanie bez zbędnych restrykcji i korzystanie z zagranicznych źródeł pomocy;

7.  w pełni popiera zaangażowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego i wyraża uznanie dla wysokiej jakości ich ważnej pracy na rzecz propagowania pokoju, demokracji i praw człowieka, a także wzywa do natychmiastowego położenia kresu wszelkim naciskom, zastraszaniu lub prześladowaniu związków zawodowych, dziennikarzy lub blogerów;

8.  jest zaniepokojony sytuacją egipskiego sądownictwa; wzywa egipski rząd i siły polityczne kraju do pełnego przestrzegania, wspierania i propagowania niezawisłości i integralności instytucji sądowniczych w Egipcie; podkreśla potrzebę dalszych reform systemu wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych, aby zapewnić odpowiednie ramy prawne zapobiegające bezkarności i torturom oraz chroniące prawa człowieka; zachęca władze Egiptu do zainicjowania rzeczywistego procesu przejściowego w wymiarze sprawiedliwości z myślą o zapewnieniu rozliczalności za przypadki naruszania praw człowieka, do jakich dochodziło przed rewolucją w 2011 r., w jej trakcie i po jej zakończeniu;

9.  wyraża zaniepokojenie ograniczeniami wolności przekonań, sumienia i religii; z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście utworzenie w dniu 18 lutego 2013 r. Egipskiej Rady Kościołów, obejmującej pięć największych kościołów chrześcijańskich w kraju i mającej za zadanie między innymi wspieranie dialogu muzułmańsko-chrześcijańskiego; jest zdania, że należy podjąć starania na rzecz zatrzymania fali emigracji chrześcijan z Egiptu, która nie tylko zagraża dalszemu istnieniu jednej z najstarszych społeczności Egiptu, ale także szkodzi egipskiej gospodarce w związku z opuszczaniem kraju przez wyszkolonych specjalistów;

10.  wzywa władze Egiptu do podpisania i ratyfikacji statutu rzymskiego ustanawiającego Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) w Hadze oraz do powstrzymania się od zapraszania szefów państw, wobec których MTK wydał nakaz aresztowania;

11.  wyraża zdecydowane poparcie dla reform prowadzących do demokracji, praworządności i sprawiedliwości społecznej w Egipcie, zgodnie z życzeniami wyrażanymi przez naród egipski; ponawia swój apel o ocenę możliwości zniesienia stanu wyjątkowego w całym kraju; wzywa do natychmiastowego zaprzestania sądzenia cywilów przed sądami wojskowymi;

12.  ponownie wyraża zaniepokojenie z powodu przemytu nielegalnych imigrantów i handlu nimi oraz z powodu sytuacji nielegalnych imigrantów w kraju, szczególnie w regionie Synaju; wzywa władze egipskie do dalszego zintensyfikowania wysiłków celem rozwiązania tych kwestii, zwłaszcza poprzez pełne wdrożenie krajowego ustawodawstwa dotyczącego uchodźców oraz poprzez udzielenie agencjom ONZ oraz organizacjom praw człowieka pełnego dostępu do odnośnych osób na półwyspie Synaj;

13.  jest głęboko zaniepokojony gwałtownie pogarszającą się sytuacją gospodarczą w Egipcie i przedłużającymi się negocjacjami w sprawie umowy o pożyczkę z MFW; z zadowoleniem przyjmuje wznowione wysiłki rządu na rzecz dalszego prowadzenia tych negocjacji; zachęca do rozwoju współpracy gospodarczej między UE a Egiptem, obejmującej intensywny dialog dwustronny na temat reform gospodarczych, co stanowiłoby istotny krok w kierunku wzbudzenia zaufania wśród inwestorów;

14.  wzywa wysoką przedstawiciel / wiceprzewodniczącą Komisji oraz Komisję do stosowania zasady „więcej za więcej” w spójniejszy i bardziej praktyczny sposób ze szczególnym uwzględnieniem kwestii społeczeństwa obywatelskiego oraz praw kobiet i mniejszości, w tym za pomocą jasnych warunków i punktów odniesienia na wypadek, gdyby rząd Egiptu zszedł z drogi demokratycznych reform oraz poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, traktując tę zasadę jako podstawę zmienionej europejskiej polityki sąsiedztwa i stosunków UE z rządem Egiptu, a także bez wywoływania negatywnych skutków dla warunków życia ludności kraju;

15.  wzywa wysoką przedstawiciel / wiceprzewodniczącą Komisji do rozliczania władz egipskich i prezydenta Mursiego z ich zobowiązań w zakresie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności; wzywa UE, aby nie udzielała władzom Egiptu wsparcia budżetowego, jeżeli nie będzie znaczących postępów w zakresie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, demokratycznych rządów i praworządności;

16.  wyraża pełne poparcie dla zacieśnienia współpracy między UE a Egiptem, zarówno w kontekście umowy stowarzyszeniowej i związanych z nią planów działania, jak i kontynuacji prac grupy zadaniowej UE-Egipt, a także regularnego dialogu w zakresie praw człowieka, większej współpracy biznesowej, większej mobilności Egipcjan, szczególnie studentów, do UE, jak również negocjacji w sprawie pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu lub przyszłej integracji rynkowej;

17.  usilnie wzywa UE i jej państwa członkowskie do podjęcia dalszych znaczących wysiłków na rzecz ułatwienia zwrotu narodowi egipskiemu sprzeniewierzonych aktywów zagrabionych przez poprzedni reżim; w tym kontekście wzywa do ustanowienia przez UE grupy złożonej ze śledczych, prawników i prokuratorów z państw członkowskich i innych krajów europejskich w celu dostarczenia władzom Egiptu wsparcia i pomocy prawnej w tym procesie;

18.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa / wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej, parlamentom i rządom państw członkowskich oraz władzom Egiptu.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0064. (2) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0092.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie zagrożenia jądrowego i praw człowieka w Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej (2013/2565(RSP))

P7_TA(2013)0096 RC-B7-0132/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej (KRLD),

–  uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych w sprawie KRLD z dnia 18 lutego 2013 r.,

–  uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych nr 1718 (2006), 1874 (2009), 2087 (2013), 2094 (2013), 825 (1993), 1540 (2004), 1695 (2006) oraz 1887 (2009),

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka oraz wszystkie stosowne międzynarodowe akty dotyczące praw człowieka, w tym przyjęty i ratyfikowany przez KRLD Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych,

–  uwzględniając Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania z 1984 r.,

–  uwzględniając odpowiednie rezolucje Rady Praw Człowieka ONZ, zwłaszcza przyjętą w drodze konsensu rezolucję z dnia 19 marca 2012 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej,

–  uwzględniając sprawozdanie specjalnego sprawozdawcy ONZ Marzuki Darusmana z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej,

–  uwzględniając art. 110 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Rada Unii Europejskiej oraz Rada Bezpieczeństwa ONZ potępiły wystrzelenie przez KRLD w dniu 12 grudnia 2012 r. satelity z wykorzystaniem technologii rakietowych pocisków balistycznych oraz próbę jądrową przeprowadzoną w dniu 12 lutego 2013 r., która była wyraźnym pogwałceniem międzynarodowych zobowiązań KRLD podjętych w ramach rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ i która stanowi poważne zagrożenie dla regionalnego i międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa;

B.  mając na uwadze, że rozprzestrzenianie broni jądrowej, chemicznej i biologicznej oraz środków jej przenoszenia stanowi zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego; mając na uwadze, że w 2003 r. KRLD wycofała się z Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, od 2006 r. prowadzi próby jądrowe oraz w 2009 r. oficjalnie oświadczyła, że skonstruowała broń jądrową; mając na uwadze, że dalsze prowadzenie nielegalnego programu jądrowego i programu rakietowych pocisków balistycznych jest poważnym naruszeniem międzynarodowego reżimu nierozprzestrzeniania broni jądrowej i grozi zwiększeniem napięcia w regionie;

C.  mając na uwadze, że sytuacja ta nie przyczynia się do osiągnięcia celu, do którego rzekomo dąży KRLD, tj. do zwiększenia bezpieczeństwa tego kraju; mając na uwadze, że ze swoją skoncentrowaną na zastosowaniach wojskowych gospodarką państwo to jest dalekie od osiągnięcia wyznaczonego celu, jakim jest stworzenie silnego i zamożnego narodu, a wręcz przeciwnie w wyniku dążenia do budowy broni masowej zagłady i środków jej przenoszenia doprowadza do coraz większej izolacji i ubóstwa swoich obywateli;

D.  mając na uwadze, że KRLD niedawno wycofała się z porozumienia o zawieszeniu broni z Koreą Południową i wyłączyła „gorącą linię” między Pjongjangiem a Seulem; mając na uwadze, że Półwysep Koreański już od dziesięcioleci jest areną napięć i starć zbrojnych; mając na uwadze, że UE zdecydowanie popiera koncepcję denuklearyzacji Półwyspu Koreańskiego i uznaje, że wznowienie rozmów sześciostronnych ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia pokoju i stabilności w regionie;

E.  mając na uwadze, że reżim KRLD nie współpracuje z ONZ i odrzucił wszystkie rezolucje Rady Praw Człowieka ONZ i Zgromadzenia Ogólnego dotyczące praw człowieka w Korei Północnej; mają na uwadze, że nie współpracuje on ze specjalnym sprawozdawcą ONZ ds. sytuacji w zakresie praw człowieka w tym kraju i odrzucił wszelką pomoc wysokiej komisarz ONZ ds. praw człowieka;

F.  mając na uwadze, że Unia Europejska jest obrońcą i propagatorem praw człowieka i demokracji na świecie; mając na uwadze, że sytuacja w zakresie praw człowieka i sytuacja humanitarna w KRLD nadal budzą głębokie zaniepokojenie; mając na uwadze, że rząd KRLD nie zezwala na istnienie żadnej opozycji politycznej, przeprowadzanie wolnych i sprawiedliwych wyborów, ogranicza wolność mediów, wolność wyznania, wolność zrzeszania się, wolność zawierania układów zbiorowych i swobodę przemieszczania się;

G.  mając na uwadze, że wymiar sprawiedliwości nie jest niezawisły, kara śmierci jest stosowana w przypadku wielu przestępstw przeciwko państwu, a wykaz wykroczeń, za które jest wymierzana, jest okresowo poszerzany w kodeksie karnym, zaś obywatele – w tym dzieci – są zmuszani do bycia świadkami publicznych egzekucji; mając na uwadze, że władze państwowe KRLD regularnie dopuszczają się pozasądowych egzekucji, arbitralnych aresztowań oraz odpowiadają za zniknięcia obywateli, w tym przybierające formę porwań cudzoziemców, przetrzymując przy tym ponad 200 000 osób w więzieniach i obozach „reedukacji”;

H.  mając na uwadze, że ludność KRLD od dziesięcioleci boryka się z zacofaniem, niskim poziomem opieki zdrowotnej i wysokim poziomem niedożywienia matek i dzieci, w kontekście izolacji politycznej i gospodarczej, częstych klęsk żywiołowych oraz światowych podwyżek cen żywności i paliwa; mając na uwadze, że znaczna część ludności cierpi głód i w dużej mierze uzależniona jest od międzynarodowej pomocy żywnościowej; mając na uwadze, że niedobory żywności i głód na wielką skalę w istotny sposób wpływają na szeroki wachlarz zagadnień związanych z prawami człowieka; mając na uwadze, że dziesiątki tysięcy obywateli Korei Północnej uciekły do Chin, opuszczając własny kraj ze względu na powszechnie panujący głód i represje;

Zagrożenie jądrowe

1.  potępia próby jądrowe i działania związane z pociskami balistycznymi prowadzone przez KRLD oraz wzywa to państwo do powstrzymania się od dalszych prowokacyjnych działań i zawieszenie wszystkich prac dotyczących programu rakietowych pocisków balistycznych oraz porzucenie w całkowity i nieodwracalny sposób istniejących programów jądrowych; wzywa KRLD do niezwłocznego podpisania i ratyfikowania Traktatu o całkowitym zakazie prób jądrowych;

2.  potępia oficjalne oświadczenie KRLD, że kraj ten zastrzega sobie prawo do zorganizowania ostrzegawczego ataku jądrowego; wzywa KRLD do przestrzegania Karty Narodów Zjednoczonych, która obliguje członków tej organizacji do powstrzymywania się od gróźb lub stosowania przemocy wobec jakiegokolwiek innego państwa;

3.  ubolewa, iż KRLD zerwała pakt o nieagresji z Koreą Południową, wyłączyła „gorącą linię” z Seulem i zamknęła wspólne punkty graniczne, stawiając swoje oddziały pierwszej linii frontu w stanie gotowości do potencjalnej wojny; z zadowoleniem przyjmuje dalsze zaostrzenie przez Radę sankcji oraz głosowanie Rady Bezpieczeństwa ONZ z dnia 7 marca 2013 r. w następstwie ostatniej próby jądrowej; wzywa KRLD do wyboru bardziej konstruktywnej drogi, poprzez nawiązanie współpracy ze społecznością międzynarodową, co doprowadziłoby do stabilności w regionie i zwiększyłoby dobrobyt w społeczeństwie Korei Północnej;

4.  wzywa KRLD do ponownego przyjęcia wcześniejszych zobowiązań związanych z moratorium na próby broni rakietowej oraz do ponownego przystąpienia do Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, będącego podstawą reżimu nierozprzestrzeniania broni jądrowej i fundamentem realizacji rozbrojenia jądrowego i pokojowego wykorzystania energii jądrowej; podkreśla konieczność wzmożenia działań na rzecz wzmocnienia Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej; przypomina końcowe oświadczenie konferencji przeglądowej stron Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej z 2010 r. wyrażające „głębokie zaniepokojenie katastrofalnymi skutkami użycia broni jądrowej” i potwierdzające „konieczność nieustannego przestrzegania przez wszystkie państwa obowiązującego prawa międzynarodowego, w tym prawa humanitarnego”;

5.  potwierdza swoje pragnienie znalezienia dyplomatycznego i politycznego rozwiązania problemu jądrowego w KRLD; ponownie wyraża swoje poparcie dla rozmów sześciostronnych i wzywa do ich wznowienia; nalega, by wszyscy uczestnicy rozmów sześciostronnych nasilili swoje starania; wzywa KRLD do ponownego podjęcia konstruktywnych kontaktów ze wspólnotą międzynarodową, w szczególności z uczestnikami rozmów sześciostronnych, tak by doprowadzić do trwałego pokoju i bezpieczeństwa na wolnym od broni jądrowej Półwyspie Koreańskim oraz jako najlepszego sposobu do zapewnienia KRLD bardziej dostatniej i stabilnej przyszłości;

6.  wzywa Chińską Republikę Ludową – stałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ i głównego partnera handlowego KRLD – do wywarcia wpływu na KRLD w celu dopilnowania, by nie doszło do dalszego pogorszenia się sytuacji oraz zauważa poparcie ze strony Chińskiej Republiki Ludowej dla rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2094 (2013); przyjmuje do wiadomości porozumienie pomiędzy członkami Rady Bezpieczeństwa ONZ w odpowiedzi na niedawną próbę jądrową KRLD;

7.  podkreśla w tym kontekście konieczność wzmożenia starań na świecie na rzecz rozbrojenia jądrowego; apeluje o tymczasowe środki budowy zaufania;

Prawa człowieka

8.  wyraża najgłębsze zaniepokojenie pogarszającą się sytuacją w zakresie praw człowieka w KRLD, opisaną przez byłych i obecnych specjalnych sprawozdawców ONZ ds. Korei Północnej jako oddzielna kategoria – poważna, powszechna i systematyczna oraz prawdopodobnie zaliczająca się do zbrodni przeciwko ludzkości; wzywa KRLD do przystąpienia do rzeczowego dialogu z Unią Europejską na temat praw człowieka;

9.  wzywa rząd KRLD do wypełnienia zobowiązań wynikających z instrumentów praw człowieka, których jest stroną, oraz do zapewnienia organizacjom humanitarnym, niezależnym obserwatorom praw człowieka i specjalnemu sprawozdawcy ONZ ds. sytuacji w zakresie praw człowieka w KRLD dostępu do kraju i do podjęcia z nimi niezbędnej współpracy;

10.  z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie specjalnej komisji śledczej ONZ do spraw KRLD, zaproponowanej przez Unię Europejską i Japonię;

11.  wzywa rząd do ogłoszenia moratorium na wykonywanie wszystkich egzekucji z myślą o zniesieniu kary śmierci w niedalekiej przyszłości; wzywa KRLD do zaprzestania pozasądowych egzekucji i położenia kresu wymuszonym zaginięciom, do uwolnienia więźniów politycznych i zezwolenia obywatelom na swobodne podróżowanie, zarówno na obszarze kraju, jak i poza jego terytorium; wzywa KRLD do zapewnienia krajowym i międzynarodowym mediom wolności wypowiedzi i wolności prasy oraz do zezwolenia obywatelom na wolny od cenzury dostęp do internetu;

12.  wyraża szczególne zaniepokojenie dramatyczną sytuacją żywnościową panującą w tym kraju oraz jej wpływem na prawa gospodarcze, społeczne i kulturalne ludności; wzywa Komisję do kontynuowania istniejących programów pomocy humanitarnej oraz utrzymania istniejących kanałów komunikacji z KRLD, a także do dopilnowania, aby pomoc bezpiecznie docierała do grup ludności, do których jest skierowana; wzywa władze KRLD do zapewnienia wszystkim obywatelom dostępu do żywności i pomocy humanitarnej w zależności od potrzeb i zgodnie z zasadami humanitarnymi;

o
o   o

13.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, specjalnemu przedstawicielowi UE ds. praw człowieka, rządowi Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, rządowi Korei Południowej, rządowi Chińskiej Republiki Ludowej, specjalnemu sprawozdawcy ONZ ds. sytuacji w zakresie praw człowieka w KRLD, a także sekretarzowi generalnemu ONZ.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie stosunków UE-Chiny (2012/2137(INI))

P7_TA(2013)0097 A7-0434/2012

Parlament Europejski,

–  uwzględniając fakt nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy UE a Chinami w maju 1975 r.,

–  uwzględniając główne ramy prawne stosunków z Chinami, a mianowicie umowę o współpracy handlowej i gospodarczej WE-Chiny(1), podpisaną w maju 1985 r., dotyczącą stosunków gospodarczo-handlowych, oraz program współpracy UE-Chiny,

–  uwzględniając trwające od 2007 r. negocjacje nad nową umową o partnerstwie i współpracy,

–  uwzględniając zapoczątkowane w 2003 r. partnerstwo strategiczne UE-Chiny,

–  uwzględniając zorganizowany dialog polityczny UE-Chiny formalnie nawiązany w 1994 r. oraz nawiązany w 2010 r. dialog strategiczny wysokiego szczebla dotyczący kwestii strategicznych i polityki zagranicznej,

–  uwzględniając komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego z dnia 24 października 2006 r. pt. „UE-Chiny: bliższe partnerstwo, większa odpowiedzialność” (COM(2006)0631 final),

–  uwzględniając dokument polityczny Komisji pt. „Dojrzewające partnerstwo: wspólne interesy i wyzwania w stosunkach UE-Chiny” (COM(2003)0533), zatwierdzony przez Radę Europejską w dniu 13 października 2003 r.,

–   uwzględniając wytyczne Rady dotyczące polityki w Azji Wschodniej,

–  uwzględniając konkluzje Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych z 11–12 grudnia 2006 r. dotyczące partnerstwa strategicznego UE-Chiny,

–  uwzględniając dokument strategiczny Komisji w sprawie Chin na lata 2007–2013, wieloletni program indykatywny na lata 2011–2013 oraz przegląd śródokresowy dokumentu strategicznego z 2010 r. i przegląd wieloletniego programu indykatywnego na lata 2011–2013,

–  uwzględniając pierwszy w historii chiński dokument polityczny dotyczący UE, wydany w dniu 13 października 2003 r.,

–  uwzględniając dialog UE-Chiny dotyczący praw człowieka, zapoczątkowany w 1995 r., oraz ostatnie dwie tury rozmów: 30. turę, która odbyła się w Pekinie w dniu 16 czerwca 2011 r., i 31. turę, która odbyła się w Brukseli w dniu 29 maja 2012 r.,

–  uwzględniając dialog sektorowy pomiędzy Chinami a Unią obejmujący niemal 60 obszarów, dotyczący m.in. ochrony środowiska, polityki regionalnej, zatrudnienia i spraw społecznych oraz społeczeństwa obywatelskiego,

–  uwzględniając zainicjowanie w lutym 2012 r. dialogu wysokiego szczebla między narodami UE-Chiny, którego przedmiotem będą wszystkie wspólne inicjatywy UE i Chin w tym obszarze,

–  uwzględniając umowę w sprawie współpracy naukowej i technologicznej między WE a Chinami podpisaną w grudniu 1998 r., która weszła w życie w 2000 r.(2) oraz którą odnowiono w 2004 r. i 2009 r., umowę o partnerstwie naukowo-technologicznym podpisaną w dniu 20 maja 2009 r. i wspólne oświadczenie WE-Chiny w sprawie współpracy energetycznej z dnia 8 grudnia 2010 r.,

–  uwzględniając porozumienie z Chinami o współpracy w zakresie europejskiego programu nawigacji satelitarnej Galileo, podpisane w dniu 30 października 2003 r.,

–  uwzględniając 15. szczyt UE-Chiny, który odbył się w Brukseli w dniu 20 września 2012 r., oraz wspólny komunikat prasowy wydany na zakończenie szczytu,

–  uwzględniając uzgodnione ramy partnerstwa UE-Chiny dotyczącego zmiany klimatu oraz wspólną deklarację w sprawie zmian klimatu wydaną na 8. szczycie UE-Chiny we wrześniu 2005 r.,

–  uwzględniając wspólną deklarację UE-Chiny w sprawie bezpieczeństwa energetycznego ogłoszoną w Brukseli w dniu 3 maja 2012 r. oraz 5. posiedzenie stron dialogu dotyczącego energetyki pomiędzy WE a Chinami z listopada 2011 r.,

–  uwzględniając okrągłe stoły Chiny-UE,

–  uwzględniając 18. Zjazd Krajowy Komunistycznej Partii Chin, który odbył się w dniach 8-14 listopada 2012 r., oraz zmiany w kierownictwie Stałego Komitetu Biura Politycznego uchwalone na zjeździe,

–  uwzględniając swoje ostatnie posiedzenie międzyparlamentarne z Chinami, które odbyło się w Brukseli w dniach 11–12 lipca 2012 r.,

–   uwzględniając swoje niedawne rezolucje w sprawie Chin, zwłaszcza rezolucję z dnia 23 maja 2012 r. pt. „UE i Chiny: brak równowagi w handlu?”(3), rezolucję z dnia 2 lutego 2012 r. w sprawie polityki zagranicznej UE wobec Brazylii, Rosji, Indii i Chin (BRICS) i innych wschodzących mocarstw: cele i strategie(4) oraz rezolucję z dnia 12 września 2012 r. dotyczące rocznego sprawozdania Rady dla Parlamentu Europejskiego dotyczącego wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB)(5),

–  uwzględniając rezolucje z dnia 7 września 2006 r. w sprawie stosunków między Unią Europejską a Chinami(6) i z dnia 5 lutego 2009 r. w sprawie stosunków handlowych i gospodarczych z Chinami(7),

–  uwzględniając rezolucje dotyczące praw człowieka: z dnia 21 stycznia 2010 r. w sprawie łamania praw człowieka w Chinach, a zwłaszcza w przypadku Liu Xiaobo(8), z dnia 10 marca 2011 r. w sprawie sytuacji i dziedzictwa kulturowego w Kaszgarze (Region Autonomiczny Sinciang-Ujgur w Chinach)(9), z dnia 7 kwietnia 2011 r. w sprawie Ai Weiwei(10), z dnia 5 lipca 2012 r. w sprawie skandalu związanego z przymusową aborcją w Chinach(11), z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie Chin: prawa mniejszości a stosowanie kary śmierci(12), z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka na świecie za rok 2009 oraz polityki UE w tym zakresie(13),

–  uwzględniając embargo UE na broń wprowadzone po stłumieniu protestów na placu Tiananmen w czerwcu 1989 r., poparte przez Parlament w rezolucji z dnia 2 lutego 2006 r. w sprawie głównych aspektów i podstawowych wyborów Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa(14),

–  uwzględniając rezolucję z dnia 7 lipca 2005 r. w sprawie stosunków pomiędzy UE, Chinami i Tajwanem oraz bezpieczeństwa na Dalekim Wschodzie(15),

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje dotyczące Tybetu i sytuacji w zakresie praw człowieka w Chinach, w szczególności rezolucje z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie Tybetu – plany wprowadzenia chińskiego jako głównego języka wykładowego(16), z dnia 27 października 2011 r. w sprawie Tybetu, w szczególności samospalenia mniszek i mnichów(17), oraz z dnia 14 czerwca 2012 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Tybecie(18),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A7-0434/2012),

A.  mając na uwadze, że partnerstwo strategiczne UE-Chiny jest bardzo ważne dla stosunków pomiędzy UE a Chinami, które to stosunki mają zasadnicze znaczenie dla rozwiązania światowych problemów, takich jak: bezpieczeństwo na świecie i bezpieczeństwo regionalne, kryzys gospodarczy, ogólnoświatowe regulacje finansowe i rynkowe, bezpieczeństwo energetyczne, broń masowego rażenia i nierozprzestrzenianie broni jądrowej, zmiana klimatu, gospodarczy i społeczny rozwój gospodarki rynkowej oraz promowanie demokracji i praw człowieka, walka z przestępczością zorganizowaną, terroryzmem i piractwem, a także dla tworzenia ram pozwalających rozwiązać dwustronne problemy między UE i Chinami;

B.  mając na uwadze, że partnerstwo strategiczne wymaga zdecydowanego zaangażowania na rzecz wzajemnej odpowiedzialności i głębokiego zaufania oraz musi się opierać na uniwersalnych wartościach;

C.  mając na uwadze, że stosunki UE-Chiny znacznie się rozwinęły od czasu podpisania w 1985 r. umowy o współpracy między UE a Chinami; mając na uwadze, że Komisja Europejska przyjęła swoją główną strategię wobec Chin w 2006 r. i w jej ramach w styczniu 2007 r. rozpoczęła negocjacje w sprawie umowy o wszechstronnym partnerstwie i współpracy w celu dalszego ulepszania stosunków między UE a Chinami, zwłaszcza w obszarze handlu i inwestycji;

D.  mając na uwadze, że Chiny przechodzą obecnie proces przemian społeczno-gospodarczych polegających na odejściu od ekstensywnego modelu gospodarki planowanej na rzecz modelu opartego na większej liczbie swobód gospodarczych, który z kolei umożliwia dużej części ludności Chin podniesienie poziomu życia;

E.  mając na uwadze, że nie odnotowano jednak podobnych postępów w dziedzinie swobód politycznych;

F.  mając na uwadze, że prawa człowieka są komplementarne, powszechne, niezbywalne, niepodzielne i współzależne; mając na uwadze, że Chiny skupiają się głównie na gospodarczych i społecznych prawach człowieka (np. żywność, odzież, rozwój gospodarczy), podczas gdy UE stosuje szersze podejście do praw człowieka, uwzględniając i szczególnie podkreślając prawa obywatelskie i polityczne (np. wolność słowa, wyznania, zrzeszania się);

G.  mając na uwadze, że chińscy aktywiści działający na rzecz praw obywatelskich informują o tym, że pozbawia się ich wolności, kiedy przez kilka miesięcy przetrzymuje się ich na policji bez nakazu aresztowania, aktu oskarżenia, kontaktu z rodzinami czy pomocy prawnej;

H.  mając na uwadze, że już w 2007 r. przewodniczący Hu Jintao pouczył przedstawicieli najwyższego szczebla sądownictwa, że sędziowie powinni kierować się trzema nadrzędnymi wartościami: partią, narodem i prawem, w takiej kolejności, oraz mając na uwadze, że ostatecznie chińskie Ministerstwo Sprawiedliwości zarządziło w marcu 2012 r., że w celu uzyskania lub odnowienia uprawnień wszyscy prawnicy powinni złożyć przysięgę na wierność Komunistycznej Partii Chin (KPCh);

I.  mając na uwadze, że po szokującej informacji z połowy czerwca 2012 r. o niezwykle okrutnej przymusowej aborcji dotyczącej nienarodzonej córki Feng Jianmei będącej w siódmym miesiącu ciąży rozgorzała debata na temat zniesienia oficjalnej polityki jednego dziecka;

J.  mając na uwadze, że pomimo postępów poczynionych przez rząd Chin w zakresie promowania niektórych praw gospodarczych i społecznych stale tłumiona jest swoboda korzystania z praw do wyrażania opinii, zrzeszania się, gromadzenia się, wolności prasy i przystępowania do związków zawodowych; mając na uwadze, że organizacje praw człowieka w dalszym ciągu donoszą o poważnych naruszeniach praw człowieka, których dopuszczają się chińskie władze, a są to m.in. skazywanie powszechnie znanych opozycjonistów, takich jak osadzony w więzieniu laureat Pokojowej Nagrody Nobla, Liu Xiaobo, zakrojone na coraz większą skalę ograniczenia wolności środków przekazu i internetu, zaostrzony nadzór nad prawnikami, obrońcami praw człowieka i organizacjami pozarządowymi oraz ich nękanie, rozszerzona kontrola i ucisk Ujgurów i Tybetańczyków oraz ograniczanie ich wolności, rosnąca liczba wymuszonych zaginięć i przypadków arbitralnego pozbawiania wolności, w tym przetrzymywania w tajnych i działających nielegalnie zakładach karnych znanych jako „czarne więzienia”; mając na uwadze, że polityka represji wobec podstawowych wolności Tybetańczyków wywołała w ostatnich latach budzącą niepokój liczbę samobójstw przez samospalenie;

K.  mając na uwadze, że Chiny są państwem będącym stroną Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych (MPPOiP) oraz stałym członkiem Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych; mając na uwadze, że taki status nakłada na Chiny szczególne obowiązki w zakresie przestrzegania powziętych międzynarodowych zobowiązań prawnych wynikających z MPPOiP i Karty Narodów Zjednoczonych;

L.  mając na uwadze, że Hu Jia, laureat Nagrody Sacharowa z 2008 r., nadal przetrzymywany jest w areszcie domowym, gdzie przebywa pod ścisłym nadzorem i z ograniczoną możliwością komunikacji;

M.   mając na uwadze, że państwo chińskie uznaje tylko pięć religii, a mianowicie buddyzm, taoizm, islam i chrześcijaństwo (zarówno katolicyzm, jak i protestantyzm); mając na uwadze, że w przypadku każdej z tych religii istnieje scentralizowana struktura przywódcza z główną siedzibą w Pekinie i urzędnikami lojalnymi wobec KPCh; mając na uwadze, że KPCh wyznacza najwyższych przywódców religijnych i od 1999 r. zakazała działalności niezatwierdzonym grupom religijnym, takim jak Falun Gong, w celu wykorzenienia takich praktyk; mając na uwadze doniesienia organizacji praw człowieka dotyczące bezprawnych środków przymusu stosowanych w wyniku wspomnianego zakazu, takich jak bezpodstawne aresztowania, praca przymusowa czy tortury fizyczne czasami kończące się zgonem;

N.  mając na uwadze, że Tybetański Region Autonomiczny oraz inne autonomiczne obszary Tybetu, a także Region Autonomiczny Sinciang-Ujgur, stają się coraz ważniejszymi terytoriami z punktu widzenia strategicznych, regionalnych, wojskowych i gospodarczych planów Chin i z tego względu postrzegane są przez obecny rząd Chin jako podstawowe elementy „integralności terytorialnej Chin”; mając na uwadze, że od 2009 r. co najmniej 90 Tybetańczyków dokonało samospalenia w zamieszkałych przez Tybetańczyków obszarach Chińskiej Republiki Ludowej, w tym w Tybetańskim Regionie Autonomicznym i w Tybetańskich Obszarach Autonomicznych w prowincjach Gansu, Syczuan i Qinghai;

O.  mając na uwadze, że mimo iż otwarcie gospodarki Chin przyniosło istotne korzyści, np. lepszy dostęp do rynku pracy i spadek stopy bezrobocia na obszarach wiejskich, nie wszystkie warstwy populacji chińskiej w równym stopniu skorzystały na wzroście gospodarczym Chin i pomiędzy obszarami miejskimi i wiejskimi kraju występują duże różnice;

P.  mając na uwadze, że różnice w dochodach, dostępie do zatrudnienia, opieki społecznej i zdrowotnej oraz edukacji pomiędzy mieszkańcami obszarów miejskich i wiejskich stanowią istotne wyzwanie dla polityki spójności Chin;

Q.  mając na uwadze, że współpraca pomiędzy UE i Chinami w obszarze nauki i technologii jest przedmiotem wspólnego zainteresowania obu stron; mając na uwadze, że w Chinach szybko rozwija się internet, a liczba jego użytkowników przekracza tam 500 milionów, co przyczynia się do tworzenia internetowej opinii publicznej; mając jednak na uwadze, że warunki korzystania z internetu w Chinach są wciąż bardzo restrykcyjne;

R.  mając na uwadze, że UE jest jednym z najpopularniejszych kierunków turystycznych na świecie, że do 2020 r. 100 milionów Chińczyków powinno podróżować za granicę i że w związku z tym należy wspierać inicjatywy służące przyciągnięciu tych nowych przepływów turystycznych;

S.  mając na uwadze, że Chiny emitują największą na świecie ilość dwutlenku węgla i poziom tych emisji wciąż wzrasta w szybkim tempie; mając na uwadze, że emisje dwutlenku węgla w Chinach w przeliczeniu na mieszkańca osiągnęły w 2010 r. poziom 6,8 ton oraz że zgodnie z szacunkami w 2017 r. ich poziom przekroczy emisje Stanów Zjednoczonych w przeliczeniu na mieszkańca;

T.  mając na uwadze, że Chiny intensyfikują wysiłki na rzecz wprowadzenia systemów rynkowych do handlu uprawnieniami do emisji; mając na uwadze, że Chiny prowadzą w tej dziedzinie siedem projektów pilotażowych, których celem jest utworzenie w 2015 r. krajowego systemu handlu uprawnieniami do emisji;

U.  mając na uwadze, że w XXI w. jesteśmy świadkami powrotu Chin na światową scenę w roli potęgi gospodarczo-handlowej z uwagi na szybki rozwój ich potęgi gospodarczej i nieprzejrzyste budowanie ich potencjału wojskowego;

V.  mając na uwadze, że UE popiera politykę jednych Chin w stosunkach pomiędzy ChRL a Tajwanem;

W.  mając na uwadze, że korzystną rolę ChRL w Azji Południowo-Wschodniej pod względem regionalizacji i dynamiki gospodarki coraz bardziej utrudniają spory terytorialne na Morzu Południowochińskim z Wietnamem, Malezją, Indonezją, Brunei, Filipinami i Tajwanem, oraz na Morzu Wschodniochińskim z Japonią i Tajwanem – we wszystkich przypadkach chodzi o obszary obfitujące w zasoby rybne oraz złoża ropy i gazu;

X.  mając na uwadze, że Chiny utrzymują bliskie stosunki z Koreą Północną, która jest w dużym stopniu uzależniona ekonomicznie od sąsiada, a napływ chińskich pieniędzy i turystów ma zasadnicze znaczenie dla przetrwania reżimu z Phenianu w jego obecnej formie;

Y mając na uwadze, że Chiny współpracują w ramach Szanghajskiej Organizacji Współpracy (SOW) z Rosją, czterema państwami Azji Środkowej (Kazachstanem, Kirgistanem, Tadżykistanem i Uzbekistanem) oraz czterema państwami obserwatorami (Indiami, Iranem, Mongolią i Pakistanem); mając na uwadze, że chińskie inwestycje w Azji Środkowej wzrosną w następnym dziesięcioleciu z poziomu 20 miliardów USD do 100 miliardów USD, jak zostało to ogłoszone na szczycie SOW w Pekinie w dniu 6 czerwca 2012 r.;

Z.  mając na uwadze, że coraz bliższe relacje Pekinu z Waszyngtonem oraz silne związki finansowe i gospodarcze między oboma krajami to jeden z najważniejszych na świecie sojuszy dwustronnych; mając na uwadze, że Europa jest pierwszym partnerem handlowym Chin;

Aa.  mając na uwadze, że gwałtowny wzrost gospodarczy Chin nigdzie na świecie nie jest bardziej widoczny niż w Afryce i Ameryce Łacińskiej; mając na uwadze, że świadczy o tym – zgodnie z danymi udostępnionymi przez chińskie Ministerstwo Handlu – imponujący wzrost o 80% wolumenu wymiany handlowej między Chinami a Afryką, który osiągnął w latach 2009-2011 166,3 miliarda USD; mając na uwadze wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych Chin w Afryce o 58,9% do 1,7 miliarda USD w 2011 r.; mając na uwadze, że chińskie interesy w Afryce widoczne są za sprawą dużych przedsięwzięć budowlanych, takich jak koleje, drogi i projekty w zakresie dobrobytu społecznego;

Partnerstwo strategiczne i współpraca UE-Chiny

1.  popiera zobowiązanie podjęte publicznie przez UE i Chiny w ramach dialogu strategicznego wysokiego szczebla UE-Chiny, który odbył się w Pekinie w dniach 9–10 lipca 2012 r., aby partnerstwo strategiczne UE-Chiny oparte na wspólnych interesach stało się dobrym przykładem współpracy międzynarodowej w XXI w. i wzajemnego zrozumienia; popiera dialog sektorowy pomiędzy UE a Chinami obejmujący niemal 60 obszarów, wyrażając przekonanie, że ściślejsze i wysoce zaawansowane partnerstwo będzie obopólnie korzystne zarówno dla UE, jak i dla Chin; życzyłby sobie jednak wzmocnienia tego dialogu w takich dziedzinach, jak prawa człowieka, ochrona środowiska, bezpieczeństwo, energia, a zwłaszcza walka z podrabianiem produktów w związku z konsekwencjami tego zjawiska dla zdrowia i bezpieczeństwa publicznego; zachęca do podjęcia wysiłków na rzecz aktywnego poszukiwania synergii pomiędzy chińskim 12. planem pięcioletnim a strategią „Europa 2020” w celu pogłębienia praktycznej współpracy w różnych dziedzinach; uważa pondato, że koncepcja partnerstwa strategicznego wymaga lepszego sprecyzowania; apeluje, aby coraz ściślejszym stosunkom handlowo-gospodarczym z Chinami równolegle towarzyszyły postępy w zakresie dialogu politycznego dotyczącego praw człowieka i praworządności;

2.  oczekuje, że państwa członkowskie udzielą Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych (ESDZ), a zwłaszcza jej delegaturze w Pekinie, wyraźnego mandatu do zacieśnienia partnerstwa strategicznego UE-Chiny za sprawą przemawiania jednym głosem podczas rozmów z chińskim rządem i powstrzymają się od wdrażania dwustronnych inicjatyw polityki zagranicznej, które mogą narazić na szwank wysiłki czynione przez ESDZ; apeluje o to, by Unia wdrożyła długoterminową strategię wobec Chin, z zapewnieniem koordynacji operacyjnej zarówno między instytucjami UE, jak i między Unią a państwami członkowskimi; oczekuje, że chińskie władze na wszystkich szczeblach politycznych wzmocnią partnerstwo strategiczne UE-Chiny poprzez spójne i przejrzyste stosowanie wzajemnych i międzynarodowych umów i zasad;

3.  z zadowoleniem odnosi się do porozumień uzgodnionych podczas 15. szczytu UE-Chiny, który odbył się w Brukseli w dniu 20 września 2012 r.; apeluje o szybkie nadanie im operacyjnego charakteru oraz ich wdrożenie, co wzmocni stosunki pomiędzy UE i Chinami;

4.   z zadowoleniem przyjmuje także zobowiązania podjęte na 15. szczycie UE-Chiny, dotyczące w szczególności negocjacji w sprawie umowy inwestycyjnej i rozpoczęcia regularnego dialogu poświęconego zagadnieniom obrony i bezpieczeństwa;

5.  uważa, że stosunki pomiędzy UE i Chinami zarówno na szczeblu gospodarczym i szczeblu handlowym, jak i w kwestiach kulturowych i społecznych, mogą być jednym z głównych czynników sprzyjających rozwojowi oraz ulepszeniu obu społeczeństw, i w związku z tym postrzega tę współpracę jako mającą żywotne znaczenie dla interesów obu stron;

6.   z zadowoleniem przyjmuje rozpoczęcie i pomyślne przeprowadzenie pierwszej rundy dialogu wysokiego szczebla między narodami UE-Chiny; wyraża zadowolenie z postępów i osiągnięć Roku Dialogu Międzykulturowego UE-Chiny oraz zwraca uwagę na porozumienie zawarte podczas 15. szczytu UE-Chiny dotyczące szeregu działań następczych w różnych obszarach edukacji, kultury, wielojęzyczności i młodzieży;

7.  zachęca Komisję, Radę i właściwe władze chińskie do ułatwienia, we współpracy z Parlamentem, przepływów turystycznych z Chin do UE poprzez zharmonizowanie i skrócenie procedur wydawania wiz dla obywateli chińskich, zwłaszcza w ramach turystyki biznesowej i kongresowej;

8.  z zadowoleniem przyjmuje apel obu stron wyrażony podczas 15. szczytu UE-Chiny o zainicjowanie kompleksowego dialogu UE-Chiny dotyczącego mobilności i migracji na odpowiednim szczeblu oraz ich wzajemne zobowiązanie do kontynuowania działań na rzecz poszukiwania sposobów służących ułatwieniu podróżowania obywatelom Chin i UE, w tym wzajemnego zniesienia obowiązku wizowego dla posiadaczy paszportów dyplomatycznych;

9.  podkreśla, że Chiny są nie tylko drugą największą gospodarką na świecie i największym eksporterem w gospodarce światowej, ale stanowią także coraz istotniejszą potęgę polityczną;

Sytuacja wewnętrzna

10.  podkreśla, że w ostatnich dziesięcioleciach Chiny osiągnęły znaczący postęp społeczny; podkreśla, że w przypadku ogromnego kraju taka poprawa jakości życia w tak krótkim czasie jest unikatowa w historii; zauważa, że wzrost gospodarczy w Chinach wydźwignął z ubóstwa od roku 1990 ponad pół miliarda ludzi;

11.  odnotowuje 12. plan pięcioletni (2011–2015), zatwierdzony przez Narodowy Kongres Ludowy w marcu 2012 r., w którym to planie ma zaradzić niekorzystnym skutkom ubocznym wyjątkowego okresu długotrwałego wysokiego wzrostu gospodarczego, takim jak: dotkliwe zagrożenia ekologiczne, brak równowagi regionalnej, coraz większe różnice w poziomie dochodów oraz ciągłe zbiorowe protesty powodowane głównie problemami społecznymi, gospodarczymi i prawnymi;

12.  zauważa znaczenie znalezienia punktów zbieżnych strategii „Europa 2020” i planu pięcioletniego Chin;

13.  z zadowoleniem przyjmuje sukces polityki gospodarczej Chin, ale podziela krytykę niezależnych chińskich uczonych i obserwatorów, zdaniem których trwałości tego trendu poważnie zagrażają skandale korupcyjne, brak przejrzystości i „czerwona arystokracja”, którą tworzą bliscy członkowie rodzin byłych i obecnych przywódców partii posiadający olbrzymie majątki dzięki swoim koneksjom politycznym i biznesowym, co jest poważnym problemem, który niedawno obnażyła sprawa Bo Xilai;

14.  z niecierpliwością oczekuje szybkiej realizacji przez nowe kierownictwo partii wielokrotnych postulatów dotyczących demokratyzacji i reform politycznych wewnątrz KPCh; uważa, że tylko skuteczne reformy polityczne zmierzające do ukształtowania zintegrowanych, demokratycznych i odpowiedzialnych instytucji odzwierciedlających etniczną, religijną, polityczną i społeczną różnorodność Chin utorują drogę do stworzenia zrównoważonego wzrostu i stabilności i ograniczą niemal całkowitą niezależność bezwzględnych szefów partii na szczeblu prowincjonalnym, powiatowym i lokalnym, którzy w dużym stopniu szkodzą reputacji kierownictwa państwa chińskiego zarówno w kraju, jak i za granicą, a to z powodu nadużywania władzy ze szczególnym uwzględnieniem bardzo kosztownych i powszechnych przypadków korupcji; uważa, że takie przypadki należy zwalczać przez wprowadzenie mechanizmów rozliczania osób odpowiedzialnych, jak przyznał przewodniczący Hu Jintao na 18. zjeździe KPCh w listopadzie 2012 r.;

15.  podziela i popiera stanowisko chińskich prawników, którzy stanowczo nie zgodzili się na obowiązkową przysięgę na wierność KPCh, argumentując że chodzi o zamach na system prawny, który stanowi rażące naruszenie międzynarodowych standardów prawnych, gdyż każdy prawnik powinien składać przysięgę na wierność konstytucji, nie zaś partii czy organizacji politycznej;

16.  podkreśla, że pomimo ścisłego zakazu przymusowej aborcji w Chinach urzędnicy odpowiedzialni za planowanie rodziny ustawicznie zmuszają kobiety do nieludzkich praktyk, takich jak przymusowa aborcja lub sterylizacja; potępia tzw. opłatę społeczną za utrzymanie, tj. często wygórowaną grzywnę, którą rodzice muszą zapłacić w przypadku dodatkowych dzieci, co miało miejsce w tragicznej sprawie Feng Jianmei; zwraca uwagę, że zgodnie z oficjalnymi statystykami z 2011 r. otrzymano 8400 skarg w związku z nadużyciami władz odpowiedzialnych za planowanie rodziny; całkowicie popiera chińskie postulaty dotyczące zniesienia polityki jednego dziecka, w której istnieje wiele luk prawnych, a jednocześnie podkreśla jej bardzo szkodliwe skutki społeczne i psychologiczne, takie jak różnice społeczne, pogarszający się brak równowagi między płciami, rozpowszechnione negatywne emocje związane z narodzinami dziecka płci żeńskiej, wciąż rosnący brak równowagi pomiędzy liczbą niemowląt płci męskiej i żeńskiej, który powoduje powstawanie u dzieci syndromu „małego cesarza” oraz zakłócenie tradycyjnej struktury rodziny, a ponadto zmniejszanie poziomu absorpcji młodych ludzi przez rynek pracy; wzywa chińskich przywódców, aby traktowali rozwiązanie tego problemu jako najważniejszy priorytet;

17.  poważnie traktuje zdecydowane protesty pracowników w fabryce firmy Foxconn i domaga się poszanowania praw pracowniczych; popiera dążenie do uzyskania godziwej płacy i godziwych warunków pracy;

18.  z zadowoleniem odnosi się do wysiłków Chin na rzecz utworzenia do 2015 r. ogólnokrajowego systemu handlu uprawnieniami do emisji, który mógłby w przyszłości zostać zintegrowany z innymi systemami handlu uprawnieniami do emisji dwutlenku węgla, zwłaszcza z unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji; odnotowuje jednak, że Chiny nie posiadają jeszcze w pełni funkcjonującej, dojrzałej gospodarki rynkowej, która jest oczywistym warunkiem wstępnym dla należytego funkcjonowania systemu handlu uprawnieniami do emisji;

19.  apeluje do rządu chińskiego o zintensyfikowanie działań w dziedzinie pomiaru zanieczyszczeń i emisji, aby rozwiązać problem braku rzetelnych danych dotyczących emisji dwutlenku węgla, utworzyć lepszą infrastrukturę prawną oraz zwiększyć budowanie potencjału na szczeblu administracyjnym; z zadowoleniem odnosi się w związku z tym do zawartego w dniu 20 września 2012 r. porozumienia finansowego pomiędzy UE i Chinami, w ramach którego promuje się ochronę środowiska, przejście na gospodarkę niskoemisyjną oraz obniżenie poziomu emisji gazów cieplarnianych w Chinach;

20.  odnotowuje decyzję szefa administracji Hongkongu o niewdrażaniu na siłę kontrowersyjnego programu „edukacji narodowej” po masowych demonstracjach i powszechnym sprzeciwie społeczeństwa; wzywa władze w Pekinie do pełnego przestrzegania zasady „jeden kraj, dwa systemy” zgodnie z porozumieniem podpisanym przed oddaniem byłej brytyjskiej kolonii pod rządy KPCh; z zadowoleniem odnosi się do wysokiej frekwencji w ostatnich wyborach do Rady Legislacyjnej i oczekuje jak najszybszego wprowadzenia systemu powszechnego głosowania w odniesieniu do wyborów wszystkich członków tego zgromadzenia;

Prawa człowieka i demokracja

21.  wyraża podziw i poparcie dla odwagi i aktywności tych obywateli Chin, którzy działają w odpowiedzialny społecznie sposób, aby promować powszechnie uznawane prawa człowieka i prawa społeczne, ich bronić oraz wskazywać i eliminować znane zagrożenia społeczne/przestępstwa, takie jak: korupcja, nadużywanie stanowiska, szkody w środowisku, zakażenie HIV, zatruwanie żywności, oszustwa budowlane dotyczące szkół oraz bezprawna konfiskata gruntu i mienia, często popełniane przez lokalne władze partyjne; sprzeciwia się wszystkim przypadkom stosowania działań odwetowych wobec tych obywateli Chin; apeluje do przywódców Chin o poparcie odpowiedzialności obywatelskiej za przestrzeganie społecznych praw człowieka oraz oficjalne zrehabilitowanie prześladowanych i karanych obrońców tych praw; przypomina ponadto przywódcom Chin o konieczności ścisłego poszanowania krajowych i międzynarodowych praw człowieka;

22.  całkowicie zgadza się z krytycznymi komentarzami chińskich prawników i ekspertów w dziedzinie prawa, że upokarzające przetrzymywanie podejrzanych przez ponad 15 dni jest niezgodne z międzynarodowym paktem praw obywatelskich i politycznych (MPPOiP), który Chiny podpisały w październiku 1998 r.; wyraża zaniepokojenie faktem, że chiński rząd z niechęcią odnosi się do ratyfikacji ICCPR, która wciąż nie została przeprowadzona; ubolewa nad tym, że zgodnie z nową ustawą o procedurach karnych z 2013 r. policja i państwowe organy bezpieczeństwa mogą przetrzymywać osobę podejrzaną nawet przez ponad 14 miesięcy bez umożliwienia jej dostępu do jakiejkolwiek pomocy prawnika; w pełni popiera krytyczne stanowisko chińskich ekspertów w dziedzinie prawa wobec tego, że policja zachowuje prawo nie tylko do przetrzymywania podejrzanych w areszcie domowym, ale także do przetrzymywania ich w „areszcie znajdującym się w określonym miejscu”; popiera wszystkie inicjatywy chińskich ekspertów w dziedzinie prawa na rzecz rzeczywistej reformy przepisów dotyczących postępowania karnego w ChRL;

23.  wzywa Chiny do przestrzegania minimalnych norm socjalnych; podkreśla znaczenie zachowania zgodności ze wszystkimi przepisami Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz szybkiego ich wdrożenia, m.in. prawa do swobodnego zrzeszania się w niezależnych związkach zawodowych; z zadowoleniem odnosi się do wdrożenia przepisów dotyczących umów o pracę oraz apeluje, aby ramy prawne uzupełnić przyjęciem przepisów w zakresie rokowań zbiorowych; apeluje do władz chińskich, a także do europejskich inwestorów i przedsiębiorstw działających w Chinach, aby przestrzegały międzynarodowych norm w dziedzinie prawa pracy w celu zapewnienia w Chinach godziwych warunków pracy i poszanowania prawa człowieka; jest zdania, że UE nie powinna zezwalać na wprowadzanie do obrotu towarów, które zostały wyprodukowane z wykorzystaniem dzieci lub w miejscach, w których dochodzi do poważnych naruszeń międzynarodowych norm w dziedzinie prawa pracy i łamania praw człowieka, takich jak więzienne obozy pracy;

24.  uważa, że nierównowaga w handlu między UE i Chinami odzwierciedla różnice w modelu społecznym, gospodarczym i demokratycznym; uznaje, że przyczynia się do tego poszanowanie w niewielkim stopniu lub brak poszanowania niektórych praw w Chinach; podkreśla potrzebę określenia strategii prowadzenia dialogu z Chinami, począwszy od zagadnień rynku pracy;

25.  obawia się, że liczne kary śmierci wykonane na więźniach na podstawie chińskich przepisów, a także przyspieszony tryb procesów i następujących po nich egzekucji, stoją w sprzeczności z duchem prawa człowieka do wolnego i uczciwego procesu, ponieważ przy szybkim tempie rozstrzygania spraw przez władze chińskie może dochodzić do wydawania wyroków w nieważnych z punktu widzenia prawa procesach lub przeoczenia innych błędów procesowych, co z kolei może prowadzić do egzekucji niewinnych osób; uważa, że poważnym błędem jest stosowanie kary śmierci w ramach nieklarownego systemu sądowego, któremu brakuje pełnej przejrzystości oraz w którym prawa więźnia nie są jak na razie w pełni opracowane; wzywa władze chińskie do ponownego przeanalizowania polityki dotyczącej kary śmierci;

26.  podkreśla, że partnerstwo strategiczne między UE i Chinami uwzględnia wolność mediów na zasadzie wzajemności, co oznacza wolność prasy dla chińskich mediów w Europie, a także wolność prasy dla europejskich mediów w Chinach; oczekuje, że europejskie instytucje będą zdecydowanie popierały tę fundamentalną zasadę praw człowieka w kontaktach z chińskimi partnerami;

27.  wyraża ubolewanie z powodu kontrolowania i cenzurowania internetu przez chińskie władze; zauważa z niepokojem, że władze Chin zaostrzają obecnie nadzór nad internetem w drodze nowych przepisów zakazujących ludności ujawniania tajemnic państwowych, osłabiania dumy narodowej, szkodzenia jedności etnicznej państwa czy nawoływania do „bezprawnych protestów” lub „masowych zgromadzeń”; stwierdza w związku z tym, że praktycznie rzecz biorąc, cenzura i prześladowania nie mają już granic; wyraża zaniepokojenie brakiem stosownych zabezpieczeń w nowym ustawodawstwie, co otwiera drogę do wykorzystywania tych przepisów w sposób stanowiący nadużycie; podkreśla, że sformułowania „bezprawne protesty” i „masowe zgromadzenia” powinny być wykorzystywane jedynie w sytuacjach, w których istnieje i jest skutecznie stosowane prawo dotyczące pokojowych i legalnych protestów; zachęca rząd Chin, aby zezwolił na wyrażanie różnych opinii w internecie, w mediach oraz, w ujęciu bardziej ogólnym, w sferze publicznej; przypomina, że prawo do wolności wypowiedzi w internecie zostało niedawno uznane przez Radę Praw Człowieka ONZ;

28.  wyraża zaniepokojenie w związku z wejściem w życie nowych przepisów dotyczących kontroli internetu, w których zalegalizowano zamykanie blogów, a także przewidziano surowe kary dla blogerów, dziennikarzy i broniących ich adwokatów;

29.  podkreśla, że w kraju, w którym ponad 500 milionów ludzi korzysta z internetu, jedynym sposobem na prężnie rozwijającą się cyberprzestrzeń są wolności cyfrowe; wzywa władze chińskie do zabezpieczenia i ochrony ogromnej cyberprzestrzeni, która rozwinęła się w ich kraju, oraz do ukierunkowania wysiłków w stronę jej usprawnienia, a nie cenzurowania i kontrolowania;

30.  stwierdza, że władze Chin włożyły znaczny wysiłek w rozwój gospodarczy Tybetu i Sinciangu oraz uznaje wpływ tych działań na społeczności wędrowne i tradycyjne style życia; apeluje do władz Chin o politycznie odpowiedzialne postępowanie przejawiające się w istotnym angażowaniu Tybetańczyków i Ujgurów w zagadnienia dotyczące sprawowania rządów, w tym zarządzania zasobami i priorytetów rozwoju gospodarczego, oraz w poszanowaniu, a nie eliminowaniu, elementów kulturowych, takich jak język i religia; zdecydowanie stwierdza, że rząd Chin nie osiągnie trwałej stabilności w Tybecie i Sinciangu lub harmonii społecznej pomiędzy Chińczykami, Tybetańczykami i Ujgurami poprzez przymusową asymilację, niszczenie kultury lub represyjne metody policyjne i sił bezpieczeństwa, a jedynie dzięki poważnemu potraktowaniu wszystkich lokalnych problemów, w celu stworzenia prawdziwie wspólnej odpowiedzialności za prawidłowe funkcjonowanie obu prowincji autonomicznych; wzywa rząd chiński do zakończenia praktyki zakazywania wjazdu niezależnym obserwatorom do tych regionów;

31.  zaznacza, że pomimo surowej polityki represji następuje w Chinach odrodzenie religijne, którego wyrazem jest ponowne otwieranie lub odbudowywanie niezliczonych miejsc kultu; apeluje do władz Chin o wycofanie się z polityk i praktyk, które naruszają podstawowe prawo każdego obywatela do wolności wyznania i przekonań;

32.  wzywa chińskie władze do oficjalnego uznania domowych kościołów protestanckich i podziemnych kościołów katolickich, a także świątyń innych wyznań; podkreśla w związku z tym, że międzynarodowe prawo w dziedzinie praw człowieka uznaje wolność religii lub przekonań niezależnie od statusu rejestracji, zatem rejestracja nie powinna być obowiązkowym warunkiem wstępnym do praktykowania określonej religii; zdecydowanie potępia wszelkie próby pozbawienia niezarejestrowanych kościołów podstawowego prawa do wolności wyznania ze strony władz poprzez nakładanie wymogu prowadzenia działalności pod auspicjami kontrolowanego przez rząd organu zarządzającego oraz poprzez konfiskatę ich majątku, i stosowanie praktyk, takich jak przetrzymywanie i uwięzienie, mających na celu ich uciszenie, co narusza ich autonomię religijną i w poważnym stopniu ogranicza ich działalność;

33.  zgadza się z krytyczną opinią chińskich prawników, że fundamentalne mankamenty chińskiego kodeksu prawnego dotyczącego religii mają swe źródło w konstytucji, ponieważ zasada „wolności religii”, o której mowa w klauzulach 1 i 2 art. 36, stoi w sprzeczności z zasadą „ograniczeń związanych z religią”, o której mowa w klauzulach 3 i 4, przy czym nie wskazano, która z zasad ma charakter nadrzędny; przyłącza się do apelu chińskich prawników, aby w konstytucji nadać wolności religijnej charakter zasady nadrzędnej;

34.  docenia wysiłki poczynione w dziedzinie kontrolowania i ostrożnego stosowania kary śmierci w Chinach, ale w dalszym ciągu wyraża zaniepokojenie tym, że chiński rząd kontynuuje politykę nieujawniania szczegółów dotyczących liczby więźniów, którzy zostali straceni w danym roku, traktowania informacji dotyczących kary śmierci klauzulą tajemnicy państwowej; nadal apeluje do chińskich władz o zaprzestanie wykorzystywania kary śmierci do celów politycznych oraz do zapewnienia gwarancji proceduralnych w krajowym systemie prawnym służących ochronie osób skazanych na śmierć, w tym zapewnienia im prawa do rzetelnego procesu sądowego zgodnie z normami międzynarodowymi;

35.  uważa za godny ubolewania stały brak znaczących postępów w dialogu UE-Chiny na temat praw człowieka oraz brak konkretnych i widocznych w nim rezultatów; przypomina, że w związku z przyjęciem nowej unijnej strategii dotyczącej praw człowieka ministrowie spraw zagranicznych UE zadeklarowali w czerwcu 2012 r., że UE będzie obecnie „zdecydowanie podnosić kwestie prawa człowieka we wszystkich stosownych formach dialogu dwustronnego, w tym na najwyższym szczeblu”; wzywa nowo mianowanego Specjalnego Przedstawiciela UE ds. Praw Człowieka, ESDZ, Radę i Komisję do zintensyfikowania wysiłków na rzecz nadania temu procesowi nowego impulsu i uczynienia tego dialogu bardziej skutecznym i ukierunkowanym na uzyskanie konkretnych rezultatów, w tym poprzez spotkania przygotowawcze z międzynarodowymi i lokalnymi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i organizacjami pozarządowymi w obecności władz reprezentujących obie strony; jest zdania, że taki dialog powinien być elementem wszystkich kontaktów z oficjalnymi przedstawicielami partnerów strategicznych, takich jak Chiny; podkreśla znaczenie kompleksowego rozwiązania wszystkich problemów dotyczących praw człowieka i praworządności w Chinach i UE; uważa, że szczyty UE-Chiny i rozmowy na temat praw człowieka powinny obejmować dyskusję dotyczącą szeregu przejrzystych zagadnień oraz konkretne wartości referencyjne; apeluje do wysokiej przedstawiciel Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Catherine Ashton, o wyrażenie zaniepokojenia łamaniem praw człowieka w Chinach oraz publicznego odniesienia się do konkretnych przypadków i kwestii, które były przedmiotem dyskusji podczas wszystkich spotkań z oficjalnymi przedstawicielami Chin; zachęca urzędników państw członkowskich UE do działania zgodnie z tymi samymi standardami w sposób spójny i skoordynowany; wzywa unijne przedsiębiorstwa prowadzące działalność w Chinach do przestrzegania wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka oraz apeluje do UE i państw członkowskich o ścisłe monitorowanie, czy rzeczywiście są one przestrzegane;

Stosunki pomiędzy ChRL i Tajwanem

36.  przypomina o unijnym stanowisku w sprawie jedności Chin; z zadowoleniem odnosi się do coraz częstszych kontaktów pomiędzy ChRL a Tajwanem; podkreśla poprawę w stosunkach ChRL-Tajwan, choć poważną przeszkodę nich wciąż stanowią chińskie rakiety wymierzone w Tajwan i międzynarodowa izolacja Tajwanu ze strony Chin; popiera prawo Tajwanu do istotnego uczestnictwa w organizacjach międzynarodowych, które to prawo poparła Rada w deklaracji 9486/09 z dnia 8 maja 2009 r.;

37.  z przyjemnością odnotowuje ogromne zainteresowanie milionów obywateli Chin wyborami prezydenckimi i parlamentarnymi na Tajwanie w dniu 14 stycznia 2012 r., które po raz pierwszy można było śledzić na bieżąco w internecie;

38.  wyraża uznanie dla silnych i rozwijających się powiązań gospodarczych łączących Chiny i Tajwan, a także dla nowego otwarcia się Tajwanu na chińskich turystów i współpracę kulturalną; uważa, że umiędzynarodowienie handlu i inwestycji stanowi najlepszą gwarancję stabilności Tajwanu; wzywa w związku z tym rząd Tajwanu, aby oprócz inwestowania w ChRL inwestował także w innych krajach;

Sytuacja zewnętrzna

39.  apeluje do ChRL o wykorzystanie swojej pozycji na świecie w bardziej odpowiedzialny sposób, przede wszystkim w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, której jest stałym członkiem dysponującym prawem weta; podkreśla w tym kontekście, że Chiny muszą zaprzestać wetowania każdej rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ, aby umożliwić przeprowadzenie interwencji w Syrii w celu zakończenia wojny domowej i umożliwienia Syryjczykom wzięcia przyszłości ich kraju we własne ręce w ramach demokratycznego i wolnego procesu; podkreśla, że Chiny powinny także postępować w sposób odpowiedzialny w celu rozwiązania światowego kryzysu gospodarczego, stosownie do ich globalnego wkładu, na szczeblu G20 i dostosowując się do zasad Światowej Organizacji Handlu oraz przestrzegając wszystkich międzynarodowych umów i traktatów, których jest stroną;

40.  apeluje do ChRL o jednoznaczne zobowiązanie się do przestrzegania Karty ONZ i prawa międzynarodowego podczas realizacji celów swojej polityki za granicą;

41.  docenia, że Chiny zapewniają największą liczbę sił pokojowych spośród stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ, na co zdecydowany wpływ ma szybka modernizacja chińskiej marynarki; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje nasiloną współpracę z UE w zakresie zwalczania piractwa w Zatoce Adeńskiej; wzywa Chiny, jako stałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ, do odpowiedzialnej współpracy ze społecznością międzynarodową w budzących niepokój ważnych kwestiach dotyczących bezpieczeństwa na świecie, takich jak sytuacja w Syrii i w Iranie;

42.  wyraża uznanie dla odpowiedzialności Chin w zakresie zapewniania bezpieczeństwa swoim obywatelom oraz pełnienia roli propagatora pokoju i stabilności na świecie oraz z zadowoleniem odnosi się do większego angażowania się Chin w działania ONZ; apeluje jednak do Chin ściślejszą współpracę z UE i ONZ oraz większą przejrzystość w tych kwestiach, a także o unikanie izolacji w ramach rozwijania chińskiej polityki zagranicznej;

43.  wzywa Chiny do dokonania przeglądu polityki „nieingerowania w wewnętrzne sprawy innych państw” w przypadkach poważnego naruszenia międzynarodowego prawa humanitarnego;

44.  z zadowoleniem przyjmuje rozpoczęty w lipcu 2012 r. dialog UE-Chiny na temat polityki obrony i bezpieczeństwa; proponuje, aby dialog ten objął cały region Azji i Pacyfiku;

45.  zwraca się do Chin o rozwianie pogłębiających się obaw na świecie w związku z nieprzejrzystym budżetem wojskowym Chin;

46.  podkreśla znaczenie Morza Południowochińskiego w wymiarze światowym, przez które przepływa jedna trzecia światowego handlu; jest zaniepokojony rosnącym napięciem i w związku z tym pilnie apeluje do wszystkich zaangażowanych stron o odstąpienie od jednostronnych interwencji politycznych i wojskowych, złagodzenie tonu oświadczeń i rozstrzygnięcie spornych roszczeń terytorialnych dotyczących Morza Południowochińskiego w drodze arbitrażu międzynarodowego zgodnie z prawem międzynarodowym, a zwłaszcza konwencją ONZ o prawie morza, w celu zapewnienia stabilności w regionie;

47.  wyraża poważne zaniepokojenie narastającym napięciem pomiędzy Chinami i Japonią; z całą stanowczością apeluje do Chin i Japonii, aby przezwyciężyły wzajemne wrogie nastawienie i ubolewa, że nie wykorzystały 40. rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych jako okazji do rozpoczęcia konstruktywnych negocjacji;

48.  w związku z tym, że Unia Europejska jest żywotnie zainteresowana bezpieczeństwem i stabilnością Azji Wschodniej, wzywa wszystkie zainteresowane strony (Chiny, Japonię i Tajwan) do wykazania rozwagi i podjęcia działań na rzecz uspokojenia sytuacji jaka wytworzyła się w sprawie spornych wysp; apeluje do wszystkich zainteresowanych stron o pokojowe rozstrzygnięcie sporów w duchu współpracy i z poszanowaniem prawa międzynarodowego, zwłaszcza konwencji ONZ o prawie morza oraz o uzgodnienie sposobów postępowania mających służyć obniżeniu poziomu napięcia w przypadku nieprzewidzianych incydentów;

49.  odnotowuje niedawną inicjatywę Tajwanu na rzecz wypracowania konsensusu w sprawie kodeksu postępowania na Morzu Wschodniochińskim i utworzenia mechanizmu umożliwiającego wszystkim stronom współpracę przy eksploatacji zasobów naturalnych tego regionu, w tym potencjału w zakresie wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych;

50.  stwierdza, że rola Chin we współpracy pomiędzy obiema stronami na Półwyspie Koreańskim ma kluczowe znaczenie, oraz wzywa ChRL do aktywniejszego angażowania się w ściślejszą współpracę pomiędzy Koreą Północną a Koreą Południową;

51.  stwierdza i uważa za godne ubolewania, że przetrwanie dyktatorskiego i represyjnego reżimu w Korei Północnej zależy głównie od Chin; z zadowoleniem odnosi się do odpowiedzialnego zachowania Chin, które w dniu 15 kwietnia 2012 r. zagłosowały za zdecydowanym potępieniem przez Radę Bezpieczeństwa ONZ dokonanej przez Koreę Północną nieudanej próby rakietowej, którą powszechnie uznaje się za próbę testu pocisku balistycznego; z niecierpliwością oczekuje, że Chiny będą nadal czuwać nad stabilnością na Półwyspie Koreańskim, że szybko zostaną wznowione rozmowy sześciostronne w sprawie zagrożenia bronią jądrową ze strony Korei Północnej, a przede wszystkim że nastąpi radykalna poprawa codziennych warunków życia obywateli Korei Północnej, do czego bodźcem będą działania podjęte przez Chiny;

52.  zauważa rosnącą rolę Chin w regionie Azji Środkowej za sprawą przedsięwzięć handlowych, gospodarczych i energetycznych; uważa, że Chiny mogą odegrać istotną rolę w rozwoju krajów w Azji Środkowej, oraz wzywa ChRL do promowania lepszych stosunków pomiędzy państwami w tym regionie jako zasadniczego kroku w stronę współpracy regionalnej; zwraca uwagę, że główne cele Chin w ramach Szanghajskiej Organizacji Współpracy to osiągnięcie pokoju i stabilności w Azji Środkowej poprzez zbiorową walkę z tzw. „trzema siłami zła”: ekstremizmem, separatyzmem i terroryzmem; odnotowuje wielkie zainteresowanie strategiczne i gospodarcze Chin tym regionem za sprawą eksploatacji znajdujących się tam ogromnych złóż ropy i gazu oraz poprzez łączenie Azji Środkowej z chińską linią brzegową siecią kolei i autostrad;

53.  z zadowoleniem odnosi się do rozwijających się stosunków pomiędzy Chinami i Afganistanem, w ramach których po raz pierwszy w historii doszło do rozmów przywódców politycznych wyższego szczebla; uważa, że Chiny mogą odegrać kluczową rolę w stabilizacji sytuacji w Afganistanie dzięki wykorzystaniu podejścia „miękkiej siły”, oraz apeluje o rozwijanie ścisłej współpracy pomiędzy UE i Chinami w tej kwestii;

54.  zauważa, że nową amerykańską strategię ponownego zainteresowania się Azją przywódcy Chin postrzegają jako próbę zahamowania przez Stany Zjednoczone szybkiego zdobywania przez Chiny silnej pozycji gospodarczej i politycznej; zachęca Chiny i USA do uniknięcia napięć i wyścigu zbrojeń na Pacyfiku; apeluje do Chin o zapewnienie swobody przepływu na morzach;

55.  uważa, że należy bardzo poważnie przeanalizować gospodarczy, społeczny i środowiskowy wpływ coraz większych inwestycji Chin w krajach rozwijających się;

56.  odnotowuje, że coraz większa chińska obecność w Afryce przyczyniła się do rozwoju gospodarczego ze szczególnym naciskiem na projekty infrastrukturalne; docenia uznanie przez przywódców Chin ostrej krytyki niestabilnej, ukierunkowanej na surowce polityki Chin wobec Afryki podczas Forum Współpracy Chińsko-Afrykańskiej (FOCAC), które odbyło się w dniu 20 lipca 2012 r. w Pekinie, co pokazuje obecne otwarte dążenie Chin do zróżnicowania swojej działalności na kontynencie; z zadowoleniem przyjmuje deklarację szefa państwa i partii, Hu Jintao, złożoną podczas bieżącego posiedzenia FOCAC dotyczącą przyznania rekordowej kwoty 20 miliardów USD pożyczki państwom afrykańskim w ciągu trzech kolejnych lat z przeznaczeniem na rozwój ich infrastruktury, rolnictwa, produkcji oraz MŚP; z zadowoleniem odnosi się do wyrażonego przez Chiny poparcia dla Inicjatywy Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI) i zachęca władze chińskie do podążania śladem globalnych trendów w stronę większej przejrzystości oraz przyjęcia bardziej konkretnych zobowiązań w tej dziedzinie; apeluje do Unii Europejskiej o zachowanie czujności, jeżeli chodzi o polityczny, gospodarczy, społeczny i środowiskowy wpływ rosnących inwestycji Chin w Afryce;

57.  wyraża zaniepokojenie tym, że coraz większa obecność Chin w Afryce doprowadziła do poważnych napięć społecznych, ale z zadowoleniem przyjmuje fakt, że chińskie przedsiębiorstwa wyraziły gotowość do położenia większego nacisku na odpowiedzialność społeczną przedsiębiorstw w swojej działalności w Afryce; apeluje do chińskich władz o oparcie ich polityki względem Afryki na zasadach poszanowania praw człowieka, promowania zrównoważonego rozwoju i bezpieczeństwa ludności;

58.  dostrzega coraz większy udział Chin w eksploatacji zasobów naturalnych w Ameryce Łacińskiej, o czym świadczy wzrost poziomu chińskiego importu takich zasobów o ponad 50 %;

59.  zachęca Chiny, największego na świecie emitenta dwutlenku węgla, do odgrywania bardziej aktywnej i konstruktywnej roli w zakresie wspierania współpracy wśród społeczności globalnej na rzecz rozwiązywania problemów związanych ze zmianą klimatu; z zadowoleniem przyjmuje białą księgę opublikowaną przez chińskie władze w listopadzie 2011 r. dotyczącą polityki i działań przyjętych w celu walki ze zmianą klimatu oraz wzywa do ich szybkiego wdrożenia;

60.  zwraca uwagę, że kontakty międzyludzkie mogą odegrać zasadniczą rolę w poprawieniu wzajemnego zrozumienia pomiędzy Chinami i UE, a także między Chinami i niektórymi z innych partnerów, jak USA; z zadowoleniem odnosi się w związku z tym do programów służących ułatwieniu mobilności pomiędzy Chinami i UE;

61.  apeluje do Chin, aby nadały zdecydowany priorytet działaniom mającym zapewnić pewność prawa przedsiębiorstwom zagranicznym dzięki przestrzeganiu zasad równości, wzajemności i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;

o
o   o

62.  zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, ESDZ, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz krajów przystępujących i kandydujących, rządowi Chińskiej Republiki Ludowej, chińskiemu Narodowemu Kongresowi Ludowemu, rządowi Tajwanu i radzie legislacyjnej Tajwanu.

(1) Dz.U. L 250 z 19.9.1985, s. 2. (2) Dz.U. L 6 z 11.1.2000, s. 40. (3) Teksty przyjęte P7_TA(2012)0218. (4) Teksty przyjęte P7_TA(2012)0017. (5) Teksty przyjęte P7_TA(2012)0334. (6) Dz.U. C 305 E, 14.12.2006, s. 219. (7) Dz.U. C 67 E, 18.3.2010, s. 132. (8) Dz.U. C 305 E, 11.11.2010, s. 9. (9) Dz.U. C 199 E, 7.7.2012, s. 185. (10) Dz.U. C 296 E, 2.10.2012, s. 137. (11) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0301. (12) Dz.U. C 285 E z 21.10.2010, s. 80. (13) Dz.U. C 169 E, 15.6.2012, s. 81. (14) Dz.U. C 288 E z 25.11.2006, s. 59. (15) Dz.U. C 157 E, 6.7.2006, s. 471. (16) Dz.U. C 99 E, 3.4.2012, s. 118. (17) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0474. (18) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0257.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie ustawiania wyników meczów i korupcji w sporcie (2013/2567(RSP))

P7_TA(2013)0098 RC-B7-0130/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając „Deklarację z Nikozji w sprawie walki z ustawianiem wyników sportowych” z dnia 20 września 2012 r.,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 stycznia 2011 r. pt. „Rozwijanie europejskiego wymiaru sportu” (COM(2011)0012),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 2 lutego 2012 r. w sprawie europejskiego wymiaru sportu(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 marca 2009 r. w sprawie uczciwości gier hazardowych online(2),

–  uwzględniając białą księgę Komisji na temat sportu (COM(2007)0391),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 kwietnia 2005 r. w sprawie zwalczania dopingu w sporcie(3),

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Zwalczanie korupcji w UE” (COM(2011)0308),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie gier hazardowych oferowanych w internecie w obrębie rynku wewnętrznego(4),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 23 października 2012 r. pt. „W stronę kompleksowych europejskich ram dla hazardu online” (COM(2012)0596),

–  uwzględniając zieloną księgę Komisji z dnia 24 marca 2011 r. w sprawie gier hazardowych oferowanych w Internecie w obrębie rynku wewnętrznego (COM(2011)0128),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 września 2011 r. w sprawie wysiłków UE w walce z korupcją(5),

–  uwzględniając działanie przygotowawcze zatytułowane „Europejskie partnerstwa na rzecz sportu”, a w szczególności zbiór projektów koncentrujących się na zapobieganiu przypadkom ustawiania wyników meczów dzięki edukowaniu i informowaniu odpowiednich podmiotów,

–  uwzględniając zalecenie Komisji dotyczące decyzji Rady upoważniającej Komisję Europejską do uczestnictwa w imieniu Unii Europejskiej w negocjacjach w sprawie międzynarodowej konwencji Rady Europy w celu walki z manipulowaniem wynikami sportowymi (COM(2012)0655),

–  uwzględniając wyniki zleconej przez Komisję analizy z marca 2012 r. zatytułowanej „Ustawianie wyników sportowych”,

–  uwzględniając Konwencję antydopingową Rady Europy z dnia 16 listopada 1989 r.,

–  uwzględniając zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy z dnia 28 września 2011 r. w sprawie promowania uczciwości sportu przeciwko manipulowaniu wynikami, w szczególności ustawianiu wyników zawodów sportowych,

–  uwzględniając art. 110 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że wspólny zespół dochodzeniowo-śledczy Europolu o kryptonimie „operacja veto” ujawnił powszechne ustawianie wyników meczów piłkarskich w ostatnich latach, przy czym za podejrzane uznano wyniki 680 meczów na całym świecie (w tym 380 w Europie), a także mając na uwadze, że zespół ten opisał działającą na szeroką skalę siatkę zajmującą się ustawianiem meczów, która uderzyła w podstawy sportu, oraz że podejrzanych jest 425 osób, a kolejne 50 zostało aresztowanych;

B.  mając na uwadze, że zdaniem Europolu dane te stanowią zaledwie wierzchołek góry lodowej;

C.  mając na uwadze, że do ustawiania wyników meczów dochodziło w wielu państwach członkowskich, co stanowi powód do poważnych obaw, gdyż ustawianie wyników meczów wiąże się z przestępczością zorganizowaną i jest głównym źródłem zagrożeń dla środowiska sportowego w niemal wszystkich państwach członkowskich;

D.  mając na uwadze, że ustawianie wyników meczów jest formą przestępczości przynoszącą wysokie dochody, a odnotowującą bardzo niskie wskaźniki wykrywalności i karalności, a także mając na uwadze, że w związku z tym ustawianie wyników meczów wykorzystywane jest przez organizacje przestępcze w ich nielegalnej działalności, np. w praniu pieniędzy, handlu ludźmi i handlu narkotykami;

E.  mając na uwadze, że nielegalna działalność polegająca na ustawianiu konkretnych zdarzeń w meczu, lecz niekoniecznie wyniku końcowego (tzw. spot-fixing), może być trudniejsza do wykrycia niż tradycyjne ustawianie wyników meczów;

F.  mając na uwadze, że organizacje przestępcze działają na skalę międzynarodową i mają powiązania na całym świecie, dlatego żadna instytucja, kraj ani organizacja nie byłaby w stanie w pojedynkę poradzić sobie z problemem ustawiania wyników meczów;

G.  mając na uwadze, że omawiany problem może dotyczyć wszystkich dyscyplin sportowych i zagraża wiarygodności sportu;

H.  mając na uwadze, że obecne mechanizmy kontrolne nie są w stanie natychmiast zidentyfikować ustawionych meczów ze względu na międzynarodowy charakter tych nielegalnych działań;

I.  mając na uwadze, że przejrzystość, rozliczalność i demokracja – innymi słowy: dobre rządy – w organizacjach sportowych są warunkiem wstępnym jakiegokolwiek sukcesu środowiska sportowego w walce z ustawianiem meczów i oszustwami w sporcie;

J.  mając na uwadze, że wiele organizacji sportowych już podjęło działania w tym obszarze, polegające na przykład na opracowaniu kodeksów postępowania i przyjęciu polityki „zero tolerancji”;

K.  mając na uwadze, że zakłady na ustawione mecze oferowane są głównie przez bukmacherów spoza UE, co wymaga międzynarodowego podejścia do walki z ustawianiem meczów;

L.  mając na uwadze, że – jak wskazują eksperci – coraz większe zaniepokojenie budzą nieczyste intencje niektórych osób, które przejmują kluby piłkarskie w celu wykorzystywania ich do ustawiania meczów i prania pieniędzy;

M.  mając na uwadze, że związki zawodowe sportowców zwracają uwagę na fakt, iż ustawianie meczów może również prowadzić do nieterminowego wypłacania pensji zawodnikom, a także do ich zastraszania i szantażowania;

1.  wzywa wszystkie główne zainteresowane strony, aby wzięły na siebie odpowiedzialność i przyjęły kompleksowe podejście, uzupełniając wzajemne wysiłki na rzecz zwalczania procederu ustawiania wyników zawodów sportowych;

2.  zwraca się do Komisji, aby opracowała zharmonizowane podejście do zwalczania procederu ustawiania wyników meczów oraz przestępczości zorganizowanej, koordynując wysiłki głównych zainteresowanych stron w tej dziedzinie, takich jak organizacje sportowe, krajowe służby policji, organy sądowe i bukmacherzy, oraz zapewniając platformę do dyskusji oraz wymiany informacji i najlepszych praktyk;

3.  wzywa organizacje sportowe do przyjęcia polityki „zero tolerancji” wobec korupcji (zarówno wewnętrznie, jak i w stosunku do partnerów zewnętrznych), aby zapobiec sytuacji, w której ich członkowie ulegną presji z zewnątrz;

4.  wzywa organizacje sportowe do opracowania kodeksu postępowania dla wszystkich pracowników i członków (zawodników, trenerów, sędziów, personelu medycznego i technicznego oraz przewodniczących klubów i związków sportowych), który będzie przedstawiał zagrożenia związane z ustawianiem meczów, nakładał wyraźny zakaz manipulowania meczami do celów zakładów sportowych lub innych celów, przewidywał odnośne sankcje i nakładał zakaz obstawiania wyników meczów ze swoim udziałem oraz wprowadzał zobowiązanie do zgłaszania wszelkich prób ustawiania meczów lub powziętych informacji o ustawianiu meczów, w połączeniu z odpowiednim mechanizmem ochrony informatorów;

5.  wzywa wszystkie federacje sportowe do zobowiązania się do stosowania dobrych praktyk zarządczych w celu zmniejszenia ryzyka podatności na ustawianie meczów;

6.  podkreśla znaczenie edukacji dla ochrony uczciwości w sporcie; w związku z tym wzywa państwa członkowskie i federacje sportowe do odpowiedniego informowania i wychowywania sportowców i konsumentów, zaczynając od najmłodszych, na wszystkich szczeblach, zarówno w sporcie amatorskim, jak i zawodowym;

7.  zachęca organizacje sportowe do przygotowania i prowadzenia kompleksowych programów prewencyjnych i edukacyjnych nakładających jasno określone obowiązki na kluby, ligi i federacje, szczególnie w odniesieniu do nieletnich, oraz do utworzenia organu dyscyplinarnego zajmującego się walką z ustawianiem meczów;

8.  zdecydowanie wzywa Komisję, aby zachęciła wszystkie państwa członkowskie do zawarcia w ich prawie karnym jednoznacznych przepisów regulujących ustawianie meczów, do wprowadzenia odpowiednich wspólnych sankcji minimalnych oraz do usunięcia istniejących luk prawnych przy pełnym poszanowaniu praw podstawowych;

9.  z zadowoleniem przyjmuje toczącą się dyskusję na temat ewentualnej konwencji Rady Europy w sprawie zwalczania procederu manipulowania wynikami sportowymi, która zapewnia krajowym systemom niezbędne narzędzia, specjalistyczną wiedzę i zasoby do walki z tym zagrożeniem;

10.  zachęca organizacje sportowe do stosowania wysokich i przekonujących standardów zarządzania;

11.  zwraca się do Komisji o zadbanie o to, by wszystkie państwa członkowskie zakazały zakładów sportowych dotyczących zawodów z udziałem osób niepełnoletnich;

12.  wzywa państwa członkowskie do utworzenia wyspecjalizowanej jednostki śledczej zajmującej się walką z ustawianiem meczów, która służyłaby również za punkt komunikacyjny i centrum współpracy z głównymi zainteresowanymi stronami, a także do nałożenia na bukmacherów wymogu informowania tej wyspecjalizowanej jednostki i organizacji sportowych o nielegalnych metodach obstawiania zakładów w celu prowadzenia dalszych dochodzeń i kierowania spraw do organów ścigania;

13.  wzywa państwa członkowskie do zacieśnienia współpracy w zakresie egzekwowania prawa europejskiego dzięki wspólnym zespołom śledczym i współpracy między organami ścigania; podkreśla potrzebę wprowadzenia i skutecznego egzekwowania środków mających na celu zwalczanie nielegalnych stron internetowych oferujących zakłady sportowe oraz uniemożliwianie anonimowego obstawiania zakładów; uważa, że należy wspierać wymianę informacji o osobach zamieszanych w próby wciągnięcia zawodników w ustawianie meczów lub skazanych za ten proceder;

14.  wzywa państwa członkowskie do powołania organów regulacyjnych mających za zadanie identyfikowanie i zwalczanie nielegalnej działalności związanej z zakładami sportowymi oraz gromadzenie, wymianę, analizę i rozpowszechnianie dowodów na ustawianie wyników meczów, oszustw i wszelkich form korupcji w sporcie, zarówno w Europie, jak i poza nią; podkreśla konieczność ścisłej współpracy z innymi organami regulacyjnymi, w tym z organami wydającymi licencje, organami ścigania i policją;

15.  wzywa Komisję do ułatwienia wymiany informacji między tymi organami regulacyjnymi na temat nielegalnych lub podejrzanych działań związanych z zakładami sportowymi;

16.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do nawiązania współpracy z krajami trzecimi w celu zwalczania przestępczości zorganizowanej związanej z ustawianiem meczów, m.in. poprzez udział w negocjacjach dotyczących międzynarodowej konwencji Rady Europy w sprawie walki z manipulowaniem wynikami sportowymi;

17.  z zadowoleniem przyjmuje publikację przez Komisję półrocznego sprawozdania antykorupcyjnego wraz z analizami dla poszczególnych państw członkowskich oraz indywidualnymi zaleceniami (począwszy od 2013 r.);

18.  zachęca Radę do realizacji celów planu prac UE w dziedzinie sportu na lata 2011-2014, koncentrującego się zwłaszcza na sporządzeniu programów edukacyjnych w państwach członkowskich z myślą o uwrażliwieniu na wartości sportowe, takie jak uczciwość, fair play i szacunek dla innych;

19.  z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji, której celem jest przyjęcie w 2014 r. zalecenia w sprawie najlepszych praktyk w zakresie zapobiegania procederowi ustawiania wyników meczów w kontekście zakładów sportowych oraz zwalczania tego procederu;

20.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Piąta Międzynarodowa Konferencja Ministrów i Wysokich Urzędników Odpowiedzialnych za Wychowanie Fizyczne i Sport (MINEPS) zajmie się kwestią uczciwości w sporcie oraz walki z ustawianiem meczów; uważa, że jest to odpowiednie forum do poruszenia kwestii powołania światowego organu zajmującego się walką z ustawianiem meczów oraz do spotkań wszystkich zainteresowanych podmiotów, wymiany informacji i koordynacji podejmowanych przez nie działań;

21.  wzywa Komisję do zidentyfikowania krajów trzecich – takich jak kraje określane mianem „rajów bukmacherskich” – z którymi wiążą się pewne kwestie związane z ustawianiem meczów w kontekście zakładów sportowych w odniesieniu do wydarzeń sportowych odbywających się na terenie UE, a także wzywa Komisję do zacieśnienia współpracy z tymi krajami w walce z ustawianiem meczów;

22.  wzywa Radę do sprawnego i ambitnego przystąpienia do dyskusji nad wnioskiem dotyczącym nowej dyrektywy w sprawie prania pieniędzy (COM(2013)0045), aby zająć się kwestią wykorzystywania zakładów sportowych online do prania pieniędzy;

23.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz europejskim, międzynarodowym i krajowym organizacjom sportowym.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0025. (2) Dz.U. C 87 E z 1.4.2010, s. 30. (3) Dz.U. C 33 E z 9.2.2006, s. 590. (4) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0492. (5) Dz.U. C 51 E z 22.2.2013, s. 121.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie zrównoważonego rozwoju w globalnym łańcuchu wartości dodanej w sektorze bawełny (2012/2841(RSP))

P7_TA(2013)0099 B7-0092/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 3, 6 i 21 Traktatu o Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 206 i 207 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając protokół nr 4 dotyczący bawełny zawarty w Akcie dotyczącym warunków przystąpienia Republiki Greckiej i dostosowań w traktatach,

–  uwzględniając główne konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), w tym konwencję nr 138 z dnia 26 czerwca 1973 r. dotyczącą najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia, konwencję nr 182 z dnia 17 czerwca 1999 r. dotyczącą zakazu i natychmiastowych działań na rzecz eliminowania najgorszych form pracy dzieci, konwencję nr 184 z dnia 21 czerwca 2001 r. dotyczącą bezpieczeństwa i zdrowia w rolnictwie, konwencję nr 87 z dnia 9 lipca 1948 r. dotyczącą wolności związkowej i ochrony praw związkowych, konwencję nr 98 z dnia 8 czerwca 1949 r. dotyczącą stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych, konwencję nr 141 z dnia 23 czerwca 1975 r. dotyczącą organizacji pracowników rolnych oraz konwencję nr 155 z dnia 22 czerwca 1981 r. dotyczącą bezpieczeństwa, zdrowia pracowników i środowiska pracy, a także konwencję Narodów Zjednoczonych (ONZ) z dnia 20 listopada 1989 r. o prawach dziecka,

–  uwzględniając Międzynarodowy Program na rzecz Eliminacji Pracy Dzieci oraz program „Understanding Children’s Work” (UCW),

–  uwzględniając członkostwo UE w międzynarodowych organizacjach surowcowych,

–  uwzględniając wyniki 71. posiedzenia plenarnego Międzynarodowego Komitetu Doradczego ds. Bawełny (ICAC), które odbyło się w dniach 7–11 października 2012 r.,

–  uwzględniając rezolucję w sprawie bawełny z 95. sesji Rady Ministrów krajów AKP, która odbyła się w Port Vila (Wanuatu) w dniach 10–15 czerwca 2012 r.,

–  uwzględniając swoje rezolucje z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie praw człowieka oraz norm społecznych i środowiskowych w międzynarodowych umowach handlowych(1) oraz w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w międzynarodowych umowach handlowych(2),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 978/2012 z dnia 25 października 2012 r. wprowadzające ogólny system preferencji taryfowych(3),

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie handlu surowcami, dostępu do surowców, zmienności cen na rynkach surowców rolnych, rynków pochodnych, zrównoważonego rozwoju, zasobów wody, pracy dzieci i wykorzystywania dzieci w krajach rozwijających się,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 grudnia 2011 r.(4), w której wstrzymuje się z udzieleniem zgody na zawarcie protokołu dotyczącego wyrobów włókienniczych do Umowy o partnerstwie i współpracy między UE a Uzbekistanem w związku z obawami dotyczącymi wykorzystywania pracy dzieci na polach bawełny,

–  uwzględniając inicjatywę ONZ „Global Compact”, europejską strategię na rzecz surowców, unijną strategię na rzecz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, unijną strategię na rzecz zrównoważonego rozwoju, politykę spójności na rzecz rozwoju, unijne ramy strategiczne oraz plan działania na rzecz praw człowieka i demokracji,

–  uwzględniając oświadczenie Komisji z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie zrównoważonego rozwoju łańcucha wartości dodanej w sektorze bawełny,

–  uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że uprawa bawełny jest jedną z najistotniejszych upraw pod względem użytkowania gruntów, oraz że stanowi ważne źródło zatrudnienia i jest podstawowym towarem rolnym o charakterze niespożywczym dla społeczności wiejskich, przedsiębiorstw handlowych, przemysłu włókienniczego i konsumentów na całym świecie;

B.  mając na uwadze, że bawełna jest najpowszechniej stosowanym włóknem naturalnym, uprawianym w ponad 100 krajach, a w jej handel zaangażowanych jest około 150 krajów;

C.  mając na uwadze, że szacunkowo około 100 mln gospodarstw domowych uczestniczy w produkcji bawełny, a sektor bawełny jest głównym źródłem zatrudnienia i dochodu dla ponad 250 mln osób zatrudnionych na poszczególnych etapach rolniczego łańcucha wartości, tj. na etapie produkcji, przetwórstwa, magazynowania i transportu;

D.  mając na uwadze, że produkcję bawełny zdominowały Chiny, Indie i Stany Zjednoczone, przy czym Stany Zjednoczone, Indie, Australia i Brazylia są największymi eksporterami, a Chiny, Bangladesz i Turcja największymi importerami bawełny; mając na uwadze, że Uzbekistan jest piątym co do wielkości eksporterem bawełny na świecie i jej szóstym największym producentem;

E.  mając na uwadze, że zdecydowana większość bawełny importowanej z Bangladeszu jest wykorzystywana w ukierunkowanej na eksport produkcji włókienniczej i w produkcji odzieży, co stanowi 80% całej produkcji eksportowej; mając na uwadze, że największa część tych wyrobów włókienniczych i odzieżowych jest eksportowana do krajów uprzemysłowionych, w szczególności do państw członkowskich UE, do Kanady i Stanów Zjednoczonych;

F.  mając na uwadze, że w UE bawełna uprawiana jest na obszarze 370 000 hektarów przez ok. 100 000 producentów, przede wszystkim w Grecji i w Hiszpanii, którzy produkują co roku 340 000 ton odziarnionej bawełny, co stanowi 1% światowej produkcji odziarnionej bawełny;

G.  mając na uwadze, że w 2009 r. UE stała się eksporterem netto bawełny i jej udział w rynku eksportowym wynosi 2,8%, a Turcja, Egipt i Chiny są największymi odbiorcami eksportowanej przez UE bawełny;

H.  mając na uwadze, że wartość wywozowa przemysłu włókienniczego i odzieżowego UE wyniosła 39 mld euro w 2011 r., a w przemyśle tym zatrudnionych było ponad 1,8 mln pracowników w 146 000 przedsiębiorstw w całej UE(5);

I.  mając na uwadze, że ekologiczne konsekwencje produkcji bawełny potęguje stosowanie nadmiernych ilości pestycydów (7% światowego zużycia), środków owadobójczych (15% światowego zużycia) i wody, co prowadzi do niszczenia gleby i zanieczyszczenia środowiska oraz do utraty różnorodności biologicznej;

J.  mając na uwadze, że światowe zbiory bawełny pochodzą z terenów nawadnianych, co w znacznym stopniu wyczerpuje zasoby wody słodkiej; mając na uwadze, że w skali globalnej do uprawy bawełny stosuje się więcej środków owadobójczych niż do jakiejkolwiek innej uprawy;

K.  mając na uwadze, że UE dostarcza największą pomoc rozwojową związaną z sektorem bawełny poprzez partnerstwo UE–Afryka w sektorze bawełny i inne programy(6) oraz że była jednym z największych światowych importerów wyrobów włókienniczych i odzieży z krajów najsłabiej rozwiniętych w 2009 r.;

L.  mając na uwadze, że reforma ogólnego systemu preferencji (GSP)(7) Unii Europejskiej wzmocni zachęty związane z systemem GSP+ na rzecz przestrzegania podstawowych praw człowieka i praw pracowniczych oraz standardów w zakresie ochrony środowiska i dobrego zarządzania;

M.  mając na uwadze, że prawdziwy udział pracy dzieci w łańcuchu wartości dodanej w sektorze bawełny jest trudny do oszacowania ze względu na niepełne i częściowe informacje;

N.  mając na uwadze, że MOP szacuje, iż ponad 215 mln dzieci na całym świecie pracuje oraz że 60% z nich pracuje w sektorze rolniczym(8);

O.  mając na uwadze, że do celów niniejszej rezolucji stosuje się definicję pracy dzieci przyjętą przez MOP w konwencji nr 138 dotyczącej najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia oraz w konwencji nr 182 dotyczącej zakazu i natychmiastowych działań na rzecz eliminowania najgorszych form pracy dzieci;

P.  mając na uwadze, że różne formy pracy dzieci i pracy przymusowej wykorzystywane są w zdecydowanej większości krajów będących głównymi producentami bawełny na świecie podczas uprawiania, zbierania przędzy oraz wysiewania i odziarniania bawełny(9);

Q.  mając na uwadze, że pracy dzieci i pracy przymusowej w sektorze bawełny i w sektorze odzieżowym nie można zwalczać bez zapobiegania jej głównym przyczynom: ubóstwu na obszarach wiejskich i brakowi alternatyw dla uzyskiwania dochodu, niedostatecznej ochronie praw dzieci, brakowi obowiązku szkolnego dla wszystkich dzieci, skostniałym strukturom wspólnotowym i dominującym postawom;

R.  mając na uwadze, że warunki pracy, w tym normy zdrowia i bezpieczeństwa, a także poziomy płac pozostają kwestią bardzo istotną w produkcji bawełny, produkcji włókienniczej i odzieżowej, w szczególności w krajach najsłabiej rozwiniętych i w krajach rozwijających się; mając na uwadze, że od 2006 r. w samym Bangladeszu w pożarach, które wybuchły w przedsiębiorstwach włókienniczych, zginęło 470 osób;

S.  mając na uwadze, że ICAC skupia 41 krajów będących producentami i konsumentami bawełny i uczestniczących w obrocie handlowym tym towarem, a także że jego celem jest poprawa przejrzystości na rynku bawełny poprzez uświadamianie, wspieranie współpracy międzynarodowej, gromadzenie danych statystycznych, zapewnianie informacji technicznych i prognoz dotyczących rynków bawełny i wyrobów włókienniczych;

T.  mając na uwadze, że ICAC pozostaje jedną z niewielu międzynarodowych organizacji surowcowych (ICB), których UE nie jest jeszcze członkiem, przy czym obecnie do ICAC należy siedem państw członkowskich UE;

U.  mając na uwadze, że kwestie dotyczące bawełny są istotnym elementem w odniesieniu do celów UE w zakresie handlu, rozwoju i rolnictwa;

V.  mając na uwadze, że przystąpienie Unii do ICAC zacieśniłoby współpracę w kwestiach dotyczących bawełny i zapewniłoby większą spójność działań UE, a także umożliwiłoby jej wywieranie większego wpływu na rozpatrywane przez ICAC kwestie dotyczące bawełny;

W.  mając na uwadze, że członkostwo w ICAC rozszerzyłoby dostęp Unii do informacji i doradztwa analitycznego oraz ułatwiłoby jej nawiązywanie kontaktów i współpracy partnerskiej między sektorem włókienniczym, producentami bawełny i władzami publicznymi;

X.  mając na uwadze, że do Parlamentu zostanie wystosowany wniosek o udzielenie zgody na przystąpienie Unii do ICAC;

1.  wzywa do dalszych wysiłków służących walce z mechanizmami zakłócającymi wymianę handlową oraz do zwiększenia przejrzystości na rynkach towarowych instrumentów pochodnych;

2.  wzywa wszystkie zainteresowane strony z sektora bawełny do bezzwłocznej współpracy za pomocą Międzynarodowego Komitetu Doradczego ds. Bawełny (ICAC) w celu zdecydowanego ograniczenia degradacji środowiska, w tym zużycia wody i stosowania pestycydów i środków owadobójczych; podkreśla, że te sprzeczne z zasadami zrównoważonego rozwoju metody produkcji szkodzą warunkom przyszłej produkcji bawełny; uważa, że przystąpienie Unii do ICAC będzie istotne dla rozwoju wspólnego programu prac ICAC zmierzającego w tym kierunku;

3.  podkreśla znaczenie zwalczania przypadków naruszania praw człowieka, praw pracowniczych i zanieczyszczania środowiska w łańcuchu wartości dodanej w sektorze bawełny, w tym w sektorze włókienniczym i odzieżowym; sugeruje, by ICAC opracował środki służące ułatwianiu niezależnego monitoringu przypadków łamania praw człowieka w całym łańcuchu wartości dodanej w sektorze bawełny, który to monitoring prowadziły będą organizacje pozarządowe, i zwraca się do Unii, by podjęła zmierzające w tym kierunku działania, jak tylko stanie się członkiem ICAC;

4.  podkreśla konieczność stworzenia drobnym producentom z krajów rozwijających się odpowiednich warunków do uzyskania dostępu do głównych łańcuchów wartości dodanej obsługujących unijny przemysł włókienniczy i odzieżowy, do awansu w ramach łańcucha wartości dodanej obejmującego sektor bawełny, sektor wyrobów włókienniczych i sektor odzieżowy oraz do wykorzystania potencjału bawełny organicznej oraz bawełny będącej przedmiotem sprawiedliwego handlu; wzywa Komisję do dokonania oceny dotyczącej sposobu, w jaki przepisy w dziedzinie zamówień publicznych w UE mogą wesprzeć wykorzystanie bawełny będącej przedmiotem sprawiedliwego handlu;

5.  wzywa Komisję do zwiększenia – w kontekście negocjacji dotyczących umów o partnerstwie gospodarczym oraz krajowych programów rozwoju odnoszących się do instrumentów finansowania współpracy na rzecz rozwoju – starań na rzecz wspierania krajowych i regionalnych strategii dotyczących bawełny w krajach najsłabiej rozwiniętych produkujących bawełnę;

6.  stanowczo potępia pracę dzieci i pracę przymusową na polach bawełny;

7.  uważa, że jedynie całościowe i skoordynowane działania skierowane przeciw podstawowym przyczynom pracy dzieci i pracy przymusowej, wdrażane w perspektywie długofalowej, mogą doprowadzić do powstania bardziej zrównoważonego łańcucha wartości dodanej w sektorze bawełny; niemniej jednak wzywa UE do poważnego potraktowania zarzutów związanych z przypadkami niewolnictwa lub przymusowej pracy w sieci dostaw bawełny oraz do zastosowania w reakcji na nie odpowiednich sankcji;

8.  podkreśla, że zrównoważony rozwój sektora bawełny zależy od producentów, handlowców, dostawców środków, producentów wyrobów włókienniczych, sprzedawców detalicznych, marek, rządów, społeczeństwa obywatelskiego i konsumentów; wskazuje, że systemy sprawiedliwego handlu przewidują ściślejszą współpracę konsumentów i producentów, między innymi w sektorze bawełny, a Komisja powinna ocenić zgromadzoną w tym kontekście wiedzę ekspercką i najlepsze praktyki;

9.  wzywa wszystkie kraje będące producentami bawełny do stworzenia sprzyjających warunków do odpowiedniego monitorowania warunków pracy i dotyczącej ich sprawozdawczości w sektorze bawełny przez rząd, przemysł, niezależne organizacje pozarządowe i organizacje związkowe oraz do wspierania organizacji rolniczych i związków zawodowych w staraniach mających na celu podniesienie poziomu dochodów i poprawę warunków pracy na polach bawełny; podkreśla, że konieczne jest, by osoby wykonujące podstawową pracę w przemyśle bawełnianym mogły godnie utrzymać się z zarobków otrzymywanych w tej pracy oraz by miały udział w korzyściach uzyskiwanych przez państwa produkujące bawełnę;

10.  z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę na rzecz zrównoważonej produkcji bawełny „Better Cotton Initiative” (BTI), inicjatywę na rzecz wspierania rozwoju drobnych producentów bawełny w Afryce „Cotton Made in Africa”, inicjatywę na rzecz przyznawania certyfikatów wyrobom włókienniczym wyprodukowanym ekologicznie „Global Organic Textile Standard” (GOTS) oraz inne wielostronne inicjatywy, których celem jest zrównoważony rozwój łańcucha wartości dodanej w sektorze bawełny i wyrobów włókienniczych;

11.  wzywa państwa, które dotychczas nie ratyfikowały konwencji ONZ o prawach dziecka oraz konwencji MOP nr 138 i nr 182 oraz konwencji MOP nr 87, 98, 141 i 155 do ich szybkiego ratyfikowania i wdrożenia; uważa, że rządy powinny przyjąć wszelkie właściwe strategie w celu zwiększenia wiedzy o istniejących krajowych i międzynarodowych przepisach dotyczących pracy dzieci oraz o podstawowych konwencjach MOP w całym łańcuchu produkcji bawełny;

12.  przypomina, że preferencje udzielane w ramach systemu GSP, który jest głównym instrumentem polityki handlowej w zakresie propagowania podstawowych praw człowieka, praw pracy i zrównoważonego rozwoju, mogą zostać czasowo wycofane w przypadku poważnego i systematycznego naruszania podstawowych praw człowieka lub praw pracy zapisanych w głównych konwencjach ONZ i MOP; podkreśla odpowiedzialność przedsiębiorstw europejskich za przestrzeganie tych standardów w ich łańcuchach dostaw;

13.  podkreśla znaczenie szczególnego rozwiązania motywacyjnego dotyczącego zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów (GSP+);

14.  wzywa Komisję do zbadania i w miarę możliwości przedłożenia Parlamentowi wniosku ustawodawczego w sprawie skutecznego mechanizmu identyfikowalności towarów wytwarzanych z wykorzystaniem pracy dzieci lub pracy przymusowej;

15.  wzywa Komisję do podjęcia decyzji w kwestii warunków członkostwa w ICAC, pozwalających Unii na przystąpienie do ICAC na zasadzie wyłącznej kompetencji;

16.  wzywa uczestników łańcucha wartości dodanej w sektorze bawełny do unikania jednostronnych środków, takich jak zakaz wywozu, do dążenia do zwiększenia przejrzystości i koordynacji działań w celu ograniczenia zmienności cen i zasięgu spekulacji oraz do działania na rzecz zapewnienia identyfikowalność tkanin bawełnianych na wolnym ryku;

17.  uważa za istotne zabezpieczenie produkcji bawełny w Unii za pomocą wzmocnienia przejściowych środków restrukturyzacyjnych dla najbardziej poszkodowanych regionów;

18.  wzywa ICAC do dokonywania regularnej oceny społecznych i środowiskowych skutków produkcji bawełny przez powołany przez niego zespół ekspertów ds. społecznych, środowiskowych i gospodarczych wyników produkcji bawełny (SEEP) oraz do publikowania wyników;

19.  wzywa ICAC do rozważenia opracowania skutecznego światowego systemu etykietowania, który gwarantowałby, że przy produkcji danego produktu na żadnym etapie łańcucha dostaw i procesu produkcyjnego nie wykorzystano pracy dzieci ani pracy przymusowej;

20.  wzywa Chińską Republikę Ludową, największy rynek bawełny dysponujący największymi rezerwami tego surowca, do rozważenia przystąpienia do ICAC i odegrania konstruktywnej roli w sektorze bawełny; wzywa ponadto Chińską Republikę Ludową do zdecydowanego zwalczania pracy dzieci i pracy przymusowej w sektorze bawełny i w sektorze tekstylnym;

21.  wzywa Komisję do:

22.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, ICAC, MOP, Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), Międzynarodowemu Funduszowi Rozwoju Rolnictwa (IFAD), Funduszowi Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF), Bankowi Światowemu, Światowej Organizacji Handlu (WTO) oraz rządowi Chińskiej Republiki Ludowej.

(1) Dz.U. C 99 E z 3.4.2012, s. 31. (2) Dz.U. C 99 E z 3.4.2012, s. 101. (3) Dz.U. L 303 z 31.10.2012, s. 1. (4) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0586. (5) „Przemysł włókienniczy i odzieżowy w UE-27 w 2011 r.”, Europejska Organizacja Odzieżowo-Tekstylna (Euratex), 2011. (6) Całkowita wartość pomocy rozwojowej UE i jej państw członkowskich udzielonej afrykańskiemu sektorowi bawełny od 2004 r. przekroczyła 350 mln euro. Zobacz: dane ŚOH dotyczące pomocy na rzecz rozwoju sektora bawełny, 31/05/2012. (7) Teksty przyjęte z dnia 13 czerwca 2012 r., P7_TA(2012)0241. (8) ILO-IPEC, „Sytuacja pacy dzieci na świecie: tendencje zaobserwowane w okresie 2004–2008”, 2011. (9) „Przegląd literatury i ocena naukowa związane ze społecznym wpływem światowej produkcji bawełny sporządzone dla panelu SEEP ICAC”, lipiec 2008 r.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie sytuacji w Bangladeszu (2013/2561(RSP))

P7_TA(2013)0100 RC-B7-0133/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Bangladeszu, w szczególności rezolucje z 17 stycznia 2013 r.(1), 6 września 2007 r.(2) i z 10 lipca 2008 r.(3),

–  uwzględniając Umowę o współpracy między Wspólnotą Europejską a Ludową Republiką Bangladeszu w sprawie partnerstwa i rozwoju(4),

–  uwzględniając akt o zbrodniach międzynarodowych (trybunałach) przyjęty przez parlament Bangladeszu w 1973 r., przewidujący zatrzymywanie, sądzenie i karanie osób za ludobójstwo, zbrodnie przeciw ludzkości, zbrodnie wojenne i inne przestępstwa uznane w prawie międzynarodowym,

–  uwzględniając oświadczenia wydane przez rzecznika wysokiej przedstawiciel Catherine Ashton w dniu 22 stycznia 2013 r. dotyczące wyroku śmierci orzeczonego przez trybunał ds. zbrodni międzynarodowych w Bangladeszu oraz w dniu 2 marca 2013 r. w sprawie przemocy w Bangladeszu,

–  uwzględniając wspólne oświadczenie wydane w dniu 7 lutego 2013 r. przez specjalnego sprawozdawcę ONZ ds. pozaprawnych, doraźnych i arbitralnych egzekucji i specjalnego sprawozdawcę ONZ ds. niezależności sędziów i prawników,

–  uwzględniając zasady Karty ONZ, Powszechną deklarację praw człowieka, deklarację wiedeńską z 1993 r. i program działania Światowej Konferencji Praw Człowieka oraz deklarację kopenhaską z 1995 r. i program działania na rzecz rozwoju społecznego,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych,

–  uwzględniając art. 122 ust. 5 i art. 110 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że UE i Bangladesz łączą dobre, długotrwałe stosunki, w tym stosunki w oparciu o umowę o współpracy w sprawie partnerstwa i rozwoju;

B.  mając na uwadze, że wypełniając główną obietnicę wyborczą rząd Ligi Awami pod przywództwem Sheik Hasiny powołał trybunał ds. zbrodni wojennych do rozpatrzenia masakr dokonanych podczas dziewięciomiesięcznej wojny secesyjnej między dawnym Wschodnim i Zachodnim Pakistanem w 1971 r., w której poległo od 300 000 do 3 milionów osób, a około 200 000 kobiet zostało zgwałconych;

C.  mając na uwadze, że po 40 latach trauma jednego z najpoważniejszych masowych morderstw w historii nadal kładzie się cieniem na życiu wielu obywateli Bangladeszu, którym postępowanie sądowe ma stworzyć ważną okazję do uznania i wynagrodzenia ich cierpień;

D.  mając na uwadze, że w dniu 21 stycznia 2013 r. trybunał ds. zbrodni międzynarodowych ogłosił wyrok przeciwko Abdulowi Kalamowi Azadowi za zbrodnie przeciwko ludzkości popełnione podczas wojny o niepodległość w 1971 r. i w procesie prowadzonym in absentia skazał go na śmierć;

E.  mając na uwadze, że w dniu 5 lutego 2013 r. trybunał ds. zbrodni międzynarodowych skazał Abdula Qadera Mollaha na dożywotnie więzienie, co wywołało emocjonalne, ale raczej pokojowe protesty głównie młodych ludzi na skrzyżowaniu Shahbag w Dhace; mając na uwadze, że tzw. Ruch Shahbag wzywał do orzeczenia w wyroku kary śmierci, a także domagał się społeczeństwa i polityki wolnych od ekstremizmu religijnego;

F.  mając na uwadze, że w następstwie protestów rząd zmienił akt o trybunale ds. zbrodni międzynarodowych z 1973 r., wprowadzając przepis umożliwiający powodom apelację przeciwko wyrokowi wydanemu przez trybunał; mając na uwadze, że tym samym orzeczenie przeciwko Abdulowi Qaderowi Mollahowi może zostać zmienione na wyrok śmierci; mając na uwadze, że ta forma prawa działającego wstecz narusza zasady uczciwego procesu, podważa legalność pracy trybunału ds. zbrodni międzynarodowych i łamie zakaz powtórnego pociągania do odpowiedzialności (ne bis in idem) przewidziany w prawie międzynarodowym, a także zapisany w art. 14 ust. 7 Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, którego Bangladesz jest stroną;

G.  mając na uwadze, że różni przywódcy rządzącej partii Liga Awami, w tym minister spraw wewnętrznych, poparli żądania Ruchu Shahbag, proponując zakazanie działalności partii Jamaat-e-Islami i zamknięcie placówek medialnych związanych z tą partią;

H.  mając na uwadze, że w dniu 28 lutego 2013 r. trybunał ds. zbrodni międzynarodowych ogłosił decyzję o skazaniu wiceprzewodniczącego partii Jamaat-e-Islami Delwara Hossaina Sayeediego na śmierć pod zarzutem prześladowania mniejszości hinduskiej;

I.  mając na uwadze, że w następstwie tego ostatniego werdyktu sytuacja uległa pogorszeniu, a gwałtowne protesty zwolenników partii Jamaat-e-Islami przeciwko wyrokowi doprowadziły do śmierci ponad 60 osób; mając na uwadze, że według informacji przekazanych przez organizacje pozarządowe policja w odpowiedzi na ataki członków i zwolenników partii Jamaat-e-Islami między innymi użyła ostrej amunicji;

J.  mając na uwadze, że napłynęły doniesienia o niedawnych atakach działaczy Jamaat i niektórych zwolenników Nacjonalistycznej Partii Bangladeszu na ponad 40 hinduskich świątyń, domostw i sklepów w całym Bangladeszu, w wyniku których setki osób zostało pozbawionych dachu nad głową; mając na uwadze, że mniejszość hinduska i inne mniejszości (jak społeczność Ahmadiyya) w Bangladeszu wielokrotnie znosiły okresy przemocy i prześladowań, zwłaszcza w czasie wojny o niepodległość w 1971 r. oraz po wyborach w 2001 r., oraz mając na uwadze, że w wyniku tego w latach 2001–2011 około 900 000 Hindusów opuściło Bangladesz;

K.  mając na uwadze, że w trybunale ds. zbrodni międzynarodowych toczą się postępowania sądowe w kilku innych sprawach i istnieje poważne ryzyko, że oskarżeni uznani zostaną winnymi i skazani na śmierć;

L.  mając na uwadze, że specjalny sprawozdawca ONZ ds. pozaprawnych, doraźnych i arbitralnych egzekucji i specjalny sprawozdawca ONZ ds. niezależności sędziów i prawników, a także organizacje praw człowieka wyrazili zaniepokojenie rzekomymi brakami trybunału, jeśli chodzi o uczciwy proces i sprawiedliwość procesową, zwłaszcza faktem, że jeden z procesów odbył się in absentia;

1.  jest głęboko zaniepokojony niedawnym wybuchem przemocy w Bangladeszu w następstwie werdyktów trybunału ds. zbrodni międzynarodowych oraz wyraża żal z powodu ostatnich ofiar;

2.  składa wyrazy współczucia krewnym i znajomym zabitych i rannych w wyniku przemocy;

3.  uznaje potrzebę pojednania, sprawiedliwości i odpowiedzialności za zbrodnie popełnione podczas wojny o niepodległość w 1971 r.; podkreśla ważną rolę trybunału ds. zbrodni międzynarodowych w tej sprawie;

4.  ponownie wyraża swój zdecydowany sprzeciw wobec stosowania kary śmierci we wszystkich przypadkach i wszelkich okolicznościach;

5.  wzywa władze Bangladeszu do złagodzenia wszystkich wyroków śmierci, przyjęcia za podstawę pozytywnego faktu, że w 2012 r. nie dokonano żadnych egzekucji oraz wprowadzenia oficjalnego moratorium na egzekucje, które będzie stanowić pierwszy krok w kierunku zniesienia kary śmierci;

6.  ubolewa z powodu doniesień o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu trybunału ds. zbrodni międzynarodowych, takich jak rzekome zastraszanie, prześladowanie i wymuszone zaginięcia świadków, a także dowody nielegalnej współpracy między sędziami, prokuratorami i rządem; nalega w szczególności na to, aby organy ścigania wzmocniły środki gwarantujące skuteczną ochronę świadków;

7.  wzywa rząd Bangladeszu, aby zapewnił ścisłe przestrzeganie przez trybunał ds. zbrodni międzynarodowych krajowych i międzynarodowych standardów wymiaru sprawiedliwości; podkreśla w tym kontekście gwarancje wolnego, uczciwego i przejrzystego procesu oraz prawo ofiar do ochrony, prawdy, sprawiedliwości i naprawy krzywd;

8.  wzywa rząd Bangladeszu do podwojenia wysiłków służących egzekwowaniu praworządności i porządku; przypomina o jego obowiązku honorowania zobowiązań międzynarodowych w dziedzinie praw człowieka;

9.  zdecydowanie potępia przemoc, jakiej dopuścili się zwolennicy partii Jamaat-e-Islami i powiązanych partii przeciwko funkcjonariuszom organów ścigania, przeciwko tym, którzy popierali wyroki trybunału ds. zbrodni międzynarodowych, oraz przeciwko mniejszościom religijnym i etnicznym; zdecydowanie potępia każdą nieselektywną przemoc skierowaną przeciwko zwykłym obywatelom;

10.  wyraża zaniepokojenie wysoką liczbą ofiar; wzywa rząd, by zobowiązał siły bezpieczeństwa do rygorystycznego przestrzegania obowiązku zachowania maksymalnej powściągliwości i unikania stosowania śmiercionośnej siły oraz do dokładanego zbadania przypadków śmierci wszystkich osób zabitych podczas demonstracji;

11.  nalega na rząd Bangladeszu, aby dopilnował bezstronnego zbadania wszystkich zarzutów stosowania tortur i złego traktowania oraz postawienia przed sądem osób odpowiedzialnych za te czyny;

12.  wzywa wszystkich przywódców politycznych w kraju do złagodzenia napięć politycznych, aby uniknąć dalszej przemocy, oraz do poinstruowania swoich zwolenników, by nie uczestniczyli w żadnych aktach przemocy; wzywa wszystkie partie polityczne w Bangladeszu do podjęcia dialogu;

13.  wzywa prasę, by powstrzymała się od podżegania do konfrontacyjnej przemocy; wzywa rząd, by zapewnił dziennikarzom i redaktorom możliwość pokojowego wyrażania poglądów, bez prześladowań, zastraszania, aresztów lub tortur;

14.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, specjalnemu przedstawicielowi UE ds. praw człowieka, rządom i parlamentom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu ONZ, Radzie Praw Człowieka ONZ oraz rządowi i parlamentowi Bangladeszu.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0027. (2) Dz.U. C 187 E z 24.7.2008, s. 240. (3) Dz.U. C 294 E z 3.12.2009, s. 77. (4) Dz.U. L 118 z 27.4.2001, s. 48.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie Iraku: trudna sytuacja grup mniejszościowych, w tym irackich Turkmenów (2013/2562(RSP))

P7_TA(2013)0101 RC-B7-0147/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając poprzednie rezolucje w sprawie Iraku, a w szczególności rezolucję z dnia 6 kwietnia 2006 r. w sprawie wspólnoty asyryjskiej(1) oraz rezolucję z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie ataków na wspólnoty chrześcijańskie(2),

–  uwzględniając umowę o partnerstwie i współpracy zawartą między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi a Republiką Iraku oraz mając na uwadze rezolucję z dnia 17 stycznia 2013 r. w sprawie umowy o partnerstwie i współpracy między UE i Irakiem(3),

–  uwzględniając wspólny dokument strategiczny Komisji Europejskiej dotyczący Iraku (2011-2013),

–  uwzględniając oświadczenie Wiceprzewodniczącej Komisji / Wysokiej Przedstawiciel UE (VP/HR) Catherine Ashton z dnia 25 stycznia 2013 r. w sprawie ostatniej fali zamachów terrorystycznych w Iraku,

–  uwzględniając oświadczenie VP/HR Catherine Ashton z dnia 24 stycznia 2013 r. w sprawie zbrodni popełnionej podczas pogrzebu w miejscowości Tuz Khurmatu,

–  mając na uwadze międzynarodowe porozumienie „Compact” z Irakiem, podpisane w 2007 r. przez Sekretarza Generalnego ONZ Ban Ki-moona i premiera Iraku Nuriego al-Malikiego, zawierające zobowiązanie do chronienia słabych i ubogich grup ludzi przed nędzą i głodem,

–  uwzględniając raport w sprawie przestrzegania praw człowieka w Iraku za okres od stycznia do czerwca 2012 r., przedstawiony wspólnie przez misję wsparcia Narodów Zjednoczonych dla Iraku (UNAMI) i Komisję Europejską w dniu 19 grudnia 2012 r.,

–  uwzględniając oświadczenie prasowe towarzyszące temu raportowi, wygłoszone przez Wysoką Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka Navi Pillay, według której liczba egzekucji w 2012 r. oraz sposób, w jaki zostały wykonane przez duże grupy ludzi, jest czymś wyjątkowo niebezpiecznym, nie dającym się usprawiedliwić i może stanowić poważne zagrożenie dla częściowych i nieśmiałych postępów poczynionych w Iraku na drodze ku praworządności,

–  uwzględniając oświadczenie Sekretarza Generalnego ONZ Ban Ki-moona z dnia 25 stycznia 2013 r., w którym stanowczo potępił on ostatnią falę zamachów terrorystycznych popełnionych na całym terytorium Iraku, w których zginęły setki ludzi, a wiele osób zostało rannych,

–  uwzględniając deklarację ONZ z 1981 r. w sprawie likwidacji wszelkich form nietolerancji ze względu na wyznanie lub przekonania,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966 r., którego Irak jest stroną,

–  uwzględniając art. 122 ust. 5 oraz art. 110 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że przed Irakiem nadal stoją poważne wyzwania polityczne, społeczno-gospodarcze i w zakresie bezpieczeństwa oraz mając na uwadze, że scena polityczna w tym kraju jest wyjątkowo rozczłonkowana i naznaczona przemocą, co bardzo niekorzystnie wpływa na uzasadnione dążenia narodu irackiego do pokoju, dobrobytu oraz prawdziwego przejścia na demokrację;

B.  mając na uwadze, że konstytucja Iraku gwarantuje wszystkim obywatelom równość wobec prawa w art. 125, który mówi o „prawach administracyjnych, politycznych, kulturowych i do edukacji, które przysługują poszczególnym narodowościom, takim jak Turkmeni, Chaldejczycy, Asyryjczycy, a także wszystkim innym narodowościom”; mając na uwadze, że art. 31 regionalna konstytucja Kurdystanu, która weszła w życie w 2009 r., gwarantuje „narodową, kulturową i administracyjną autonomię Turkmenom, Arabom, Chaldejczykom, Asyryjczykom, Syriakom, Ormianom i innym obywatelom Kurdystanu, kiedy reprezentują oni większość ludności”;

C.  mając na uwadze, że w dniu 9 kwietnia 2012 r. parlament iracki zatwierdził utworzenie Wysokiej Komisji ds. Praw Człowieka, która, chociaż nie funkcjonuje jeszcze w pełni, jest pierwszą w historii kraju niezależną komisją zajmującą się prawami człowieka;

D.  mając na uwadze, że w dialogu politycznym ze irackimi odpowiednikami Parlament Europejski skupił się na sytuacji dotyczącej praw człowieka w Iraku, która nadal wzbudza duże zaniepokojenie ze względu na niezadowalającą sytuację, w jakiej znajdują się słabe grupy społeczne, w tym również mniejszości;

E.  mając na uwadze, że w porozumieniu UE-Irak, a w szczególności w klauzuli dotyczącej praw człowieka, podkreślono, że dialog polityczny UE-Irak powinien się skupić na prawach człowieka i wzmocnieniu instytucji demokratycznych;

F.  mając na uwadze, że Irak od zamierzchłych czasów jest ojczyzną różnych mniejszościowych grup etnicznych, w tym Turkmenów, chrześcijan, Kurdów, Szabaków, Mandejczyków, Ormian, Jazydów, Bakijczyków, czarnych Irakijczyków, Asyryjczyków, Żydów, Palestyńczyków i innych;

G.  mając na uwadze, że mniejszości w Iraku są przedmiotem środków mających na celu ich asymilacje, że są one niedostatecznie reprezentowane w rządzie Iraku i związanych z nim organach; mając na uwadze, że wskutek tego liczba osób należących do poszczególnych grupy mniejszościowych w Iraku drastycznie spadła w ostatnich latach, ponieważ wiele osób opuściło kraj, a pozostałe zmuszono do przeniesienia się w inne miejsca w obrębie Iraku;

H.  mając na uwadze, że Turkmeni są ponoć trzecią co do liczebności grupą etniczną w Iraku; mając na uwadze trwający między Turkmenami a Kurdami spór o Kirkuk, region bogaty w ropę i inne zasoby naturalne, w którym Turkmeni padają ofiarami ataków i porwań dokonywanych zarówno przez siły kurdyjskie, jak i ekstremistyczne ugrupowania arabskie; mając na uwadze, że również sunnici i szyici turkmeńscy są ofiarami braku tolerancji religijnej;

I.  mając na uwadze, że spór trwający między centralnym rządem Iraku a regionalnym rządem Kurdystanu nasilił się ostatnio, co negatywnie wpływa na sytuację w zakresie bezpieczeństwa w regionie i zagraża pokojowemu współistnieniu wielu grup etnicznych, a mianowicie Kurdów, Arabów i Turkmenów;

J.  mając na uwadze, że oprócz napięć terytorialnych północny Irak jest również celem ataków prawdopodobnie o podłożu religijnym, w których ugrupowania sunnicie często napadają na ludność szyicką; mając na uwadze, że w dniu 31 grudnia 2012 r., w trakcie obchodów szyickiego święta Arbain zabitych zostało 39 pielgrzymów; mając na uwadze, że w dniu 23 stycznia 2013 r. w wyniku ataku na szyicki meczet w Tuz Khurmatu – miejscowości położonej w prowincji Niniwa w północnym Iraku, której terytorium jest przedmiotem sporu między rządem Iraku a regionalnym rządem Kurdystanu i w której mieszka znaczna liczba Turkmenów – zginęły co najmniej 42 osoby, a 117 odniosło rany;

K.  mając na uwadze, że pomimo znacznej poprawy sytuacji w zakresie bezpieczeństwa, przemoc, z jaką boryka się ludność Iraku, nadal utrzymuje się na niedopuszczalnie wysokim poziomie, a codziennie pojawiają się doniesieniami o zamachach bombowych i strzelaninach; mając na uwadze, że stałe napięcia i przemoc utrzymują większość Irakijczyków w niepewności co do przyszłości i uniemożliwiają ogólnie wspieranie gospodarczo-społecznej integracji ludności Iraku;

1.  jest głęboko zaniepokojony nasilającymi się aktami przemocy dokonywanymi na cywilnej ludności Iraku, w szczególności między sunnitami a szyitami, lecz również ataków na szczególnie słabe grupy, takie jak mniejszości religijne, etniczne i kulturowe oraz wzywa władze Iraku do zwiększenia bezpieczeństwa, zaprowadzenia porządku publicznego oraz do zwalczania w całym kraju terroryzmu i przemocy o podłożu religijnym;

2.  potępia zamach popełniony w dniu 23 stycznia 2013 r. w miejscowości Tuz Khurmatu podczas turkmeńskiego pogrzebu urzędnika, którego zamordowano poprzedniego dnia, w wyniku którego to zamachu zginęły co najmniej 42 osoby, a 117 odniosło rany, potępia samobójczy zamach z dnia 3 lutego 2013 r., który miał miejsce na zewnątrz komisariatu policji w Kirkuku, i w którym zginęło 30 osób, a 70 odniosło rany, a także napad z dnia 16 grudnia 2012 r., w wyniku którego uprowadzono, torturowano, a następnie spalono żywcem dwóch turkmeńskich nauczycieli;

3.  stanowczo potępia wszystkie zamachy terrorystyczne i składa kondolencje na ręce rodzin i przyjaciół zmarłych oraz rannych;

4.  wyraża głębokie zaniepokojenie możliwością wzrostu niestabilności oraz pojawienia się nowej fali przemocy w Iraku, co mogłoby zagrozić wyborom regionalnym, jakie mają się odbyć w dniu 20 kwietnia 2013 r., i których odwołanie zaprzepaściłoby szanse na utworzenie bardziej demokratycznej i integracyjnej struktury rządów;

5.  ubolewa nad faktem, że chociaż w konstytucji jest mowa o prawach Turkmenów i pozostałych mniejszości, to mniejszości te są nadal ofiarami przemocy na tle religijnym i dyskryminacji;

6.  wzywa rząd Iraku oraz regionalny rząd Kurdystanu do potępienia zamachów oraz do przeprowadzenia szczegółowego i szybkiego dochodzenia w sprawie ostatnich zamachów terrorystycznych popełnionych w regionie, a w szczególności zamachu bombowego meczecie szyickim w Tuz Khurmatu, który spowodował najwięcej ofiar, oraz do postawienia sprawców przed sądem;

7.  wzywa rząd Iraku oraz regionalny rząd Kurdystanu do poczynienia natychmiastowych kroków w celu załagodzenia terytorialnego sporu na nizinie Niniwy, do uznania wielokulturowej, wieloetnicznej i wieloreligijnej różnorodności prowincji, a także do umożliwienia obywatelom swobodnego wyboru tożsamości, w tym języka, religii i kultury;

8.  wzywa siły polityczne zasiadające w irackiej Radzie Reprezentantów do nawiązania prawdziwego, integracyjnego dialogu narodowego, aby zapewnić rzeczywiście demokratyczne rządy w Iraku oraz poszanowanie indywidualnych i zbiorowych praw wszystkich obywateli Iraku; wzywa rząd Iraku do przeprowadzenia krajowego spisu ludności, odłożonego na nieokreślony termin, aby ustalić liczbę ludności turkmeńskiej i innych mniejszości;

9.  wzywa rząd Iraku oraz wszystkich przywódców politycznych do podjęcia niezbędnych działań, aby zapewnić bezpieczeństwo i ochronę wszystkim obywatelom Iraku ogółem, a w szczególności członkom słabszych grup składających się z mniejszości etnicznych i religijnych; wzywa rząd, aby wydał służbom bezpieczeństwa polecenie zachowania umiaru przy utrzymywaniu praworządności i porządku, zgodnie z przepisami prawa i międzynarodowymi normami;

10.  w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje rozpoczęty niedawno program reorganizacji i remontów ośrodków detencyjnych i więzień pod nadzorem irackiego ministra sprawiedliwości i ma nadzieję, ze pomoże to zahamować rozpowszechnione w Iraku stosowanie tortur i powszechną bezkarność, nad czym ubolewają organizacje zajmujące się ochroną praw człowieka;

11.  głęboko ubolewa nad wysoką liczbę egzekucji dokonywanych w Iraku, z wyrokami śmierci wydawanymi często po niesprawiedliwych procesach oraz na podstawie zeznań uzyskanych pod przymusem; usilnie wzywa rząd Iraku do ogłoszenia moratorium na wykonywanie wszystkich wyroków, z myślą o zniesieniu kary śmierci w bliskiej przyszłości;

12.  podkreśla potrzebę zadbania o skoordynowanie działań władz irackich z działaniami międzynarodowych organizacji zajmujących się niesieniem pomocy z myślą o wspieraniu najsłabszych grup i utworzeniu odpowiednich warunków pozwalających zapewnić im bezpieczeństwo i godność, w szczególności dzięki inicjatywom promującym dialog i wzajemne poszanowanie między wszystkimi religijnymi i etnicznymi wspólnotami w Iraku;

13.  podkreśla, że ważne jest, aby w ramach inicjatyw misji Unii Europejskiej w zakresie praworządności (EUJUST LEX) nadać wystarczające znaczenie – jeżeli jest to możliwe – prawom Turkmenów oraz ogólnie prawom mniejszości, i z wielkim zadowoleniem przyjmuje osiągnięcia misji EUJUST LEX oraz ich realizację w Iraku;

14.  nalega, aby Rada Współpracy powołana na mocy umowy o partnerstwie i współpracy zawartej między UE a Irakiem była kanałem służącym do informowania strony irackiej o przyczynach wzbudzających zaniepokojenie sytuacją mniejszości etnicznych i religijnych w kraju;

15.  wzywa społeczność międzynarodową i UE do wspierania rządu irackiego w organizowaniu pokojowych, wolnych i sprawiedliwych wyborów regionalnych, które mają się odbyć w kwietniu 2013 r.;

16.  wzywa przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, specjalnemu przedstawicielowi UE do spraw praw człowieka, rządom i parlamentom państw członkowskich, rządowi i Radzie Reprezentantów Iraku, regionalnemu rządowi Kurdystanu, sekretarzowi generalnemu Narodów Zjednoczonych oraz Radzie Praw Człowieka ONZ.

(1) Dz.U. C 293 E z 2.12.2006, s. 322. (2) Dz.U. C 99 E z 3.4.2012, s. 115. (3) Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0022.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie Arafata Dżaradata i sytuacji palestyńskich więźniów w izraelskich więzieniach (2013/2563(RSP))

P7_TA(2013)0102 RC-B7-0154/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje, zwłaszcza rezolucję z dnia 4 września 2008 r. w sprawie więźniów palestyńskich w Izraelu(1) oraz rezolucję z dnia 5 lipca 2012 r. w sprawie polityki UE w odniesieniu do Zachodniego Brzegu Jordanu i Wschodniej Jerozolimy(2),

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika wysokiej przedstawiciel UE Catherine Ashton z dnia 16 lutego 2013 r. dotyczące sytuacji Palestyńczyków prowadzących strajk głodowy w Izraelu,

–  uwzględniając oświadczenie lokalnej misji UE z dnia 8 maja 2012 r. dotyczące palestyńskich więźniów prowadzących strajk głodowy,

–  uwzględniając Układ eurośródziemnomorski ustanawiający stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi a Państwem Izrael („układ o stowarzyszeniu UE-Izrael”), w szczególności jego art. 2 dotyczący praw człowieka,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

–  uwzględniając czwartą konwencję genewską z 1949 r. o ochronie osób cywilnych podczas wojny,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych ONZ z 1966 r.,

–  uwzględniając Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet przyjętą przez ONZ w 1979 r.,

–  uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania z 1984 r.,

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka z 1989 r.,

–  uwzględniając odpowiednie rezolucje ONZ w sprawie konfliktu na Bliskim Wschodzie,

–  uwzględniając oświadczenie Sekretarza Generalnego ONZ Ban Ki-moona z dnia 19 lutego 2013 r., w którym wyraził on zaniepokojenie sytuacją palestyńskich więźniów prowadzących strajk głodowy w Izraelu, oświadczenie Wysokiej Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka Navi Pillay z dnia 13 lutego 2013 r. w sprawie przetrzymywanych Palestyńczyków, a także oświadczenie Richarda Falka, specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka na palestyńskich terytoriach okupowanych, z dnia 27 lutego 2013 r., w sprawie śmierci palestyńskiego więźnia Arafata Dżaradata,

–  uwzględniając sprawozdanie UNICEF-u z lutego 2013 r. zatytułowane „Dzieci w izraelskich więzieniach wojskowych: uwagi i zalecenia”,

–  uwzględniając art. 122 ust. 5 i art. 110 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że w dniu 18 lutego 2013 r. Arafat Dżaradat został aresztowany pod zarzutem rzucania kamieniami w izraelskie cele, a także mając na uwadze, że zmarł on w dniu 23 lutego 2013 r. w więzieniu w Megiddo; mając na uwadze kontrowersje wokół przyczyny jego śmierci; mając na uwadze, że władze Izraela utrzymują, iż zmarł on na atak serca, a krwotoki i złamania żeber, jakie wykazała autopsja, są charakterystyczne dla prób reanimacji, które podjęła służba więzienna; mając na uwadze, że na podstawie wyników autopsji władze palestyńskie twierdzą, że Arafat Dżaradat zmarł w wyniku tortur;

B.  mając na uwadze, że prawie wszyscy spośród 4 500 palestyńskich więźniów przetrzymywanych w Izraelu wzięli udział w strajku głodowym, odmawiając przyjmowania pożywienia w proteście po śmierci Arafata Dżaradata; mając na uwadze, że w ostatnich dniach na Zachodnim Brzegu Jordanu doszło do starć ulicznych, kiedy Palestyńczycy potępili warunki, w jakich palestyńscy więźniowie są przetrzymywani w izraelskich więzieniach;

C.  mając na uwadze, że sprawa palestyńskich więźniów i osób przetrzymywanych ma dalekosiężne konsekwencje polityczne, społeczne i humanitarne; mając na uwadze, że palestyńscy więźniowie polityczni i byli zatrzymani odgrywają wybitną rolę w palestyńskim społeczeństwie; mając na uwadze, że w Izraelu więzionych i przetrzymywanych jest ponad 4 800 Palestyńczyków, w tym wiele kobiet i dzieci, ponad 100 więźniów sprzed porozumień z Oslo i 15 członków Palestyńskiej Rady Legislacyjnej; mając na uwadze, że 178 spośród tych osób, w tym 9 członków Palestyńskiej Rady Legislacyjnej, jest przetrzymywanych w areszcie administracyjnym; mając na uwadze, że według oświadczenia palestyńskich i izraelskich organizacji obrońców praw człowieka z marca 2013 r. istnieją doniesienia o co najmniej 71 palestyńskich więźniach, którzy od 1967 r. zmarli w bezpośrednim następstwie tortur w izraelskich ośrodkach przetrzymywania;

D.  mając na uwadze, że przeważająca większość palestyńskich więźniów z Zachodniego Brzegu Jordanu oraz Strefy Gazy przebywa w więzieniach położonych w głębi terytorium izraelskiego; mając na uwadze, że znaczna większość spośród nich często nie może skorzystać z prawa do odwiedzin przez członków ich rodzin lub skorzystanie z tego prawa jest bardzo trudne;

E.  mając na uwadze, że izraelskie wojskowe administracyjne nakazy aresztowania umożliwiają zatrzymanie bez zarzutów i procesu na podstawie dowodów, których nie udostępnia się ani zatrzymanym, ani ich adwokatom, a także mając na uwadze, że nakazy te mogą dotyczyć zatrzymania na okres do sześciu miesięcy i mogą być odnawiane bez ograniczeń; mając na uwadze, że izraelski sąd najwyższy skrytykował niedawno sądy wojskowe i wojskowy korpus sądowy za działania polegające na przedłużaniu administracyjnych nakazów zatrzymania;

F.  mając na uwadze, że palestyńscy więźniowie polityczni niejednokrotnie prowadzili strajki głodowe, w których za każdym razem uczestniczyły setki osób; mając na uwadze, że niektórzy przetrzymywani Palestyńczycy kontynuują przedłużający się strajk głodowy;

G.  mając na uwadze, że szczególnie podatna na zagrożenia grupa wśród przetrzymywanych Palestyńczyków to kobiety;

H.  mając na uwadze, że według szacunków na Zachodnim Brzegu Jordanu izraelskie siły bezpieczeństwa co roku aresztują 700 palestyńskich dzieci; mając na uwadze, że na podstawie przeprowadzonego przez UNICEF w lutym 2013 r. przeglądu praktyk stosowanych wobec palestyńskich dzieci, które zetknęły się z izraelskim systemem więzień wojskowych, można sądzić, iż są one powszechnie i systematycznie maltretowane;

I.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 2 układu o stowarzyszeniu stosunki między UE a Izraelem opierają się na poszanowaniu praw człowieka i zasad demokracji, które stanowią zasadniczy element tego porozumienia; mając na uwadze, że w planie działań UE-Izrael podkreślono, iż obie strony wyznają wartości, do których należy poszanowanie praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego;

1.  wyraża głębokie zaniepokojenie z powodu śmierci palestyńskiego więźnia Arafata Dżaradata w dniu 23 lutego 2013 r. w izraelskim areszcie i składa jego rodzinie kondolencje;

2.  jest poważnie zaniepokojony nawrotem napięć na Zachodnim Brzegu Jordanu po śmierci Arafata Dżaradata w więzieniu w Megiddo w okolicznościach, które budzą kontrowersje; wzywa wszystkie strony, by wykazały się jak największą powściągliwością i powstrzymały od prowokacyjnych działań, by zapobiec dalszej przemocy, a także by podjęły pozytywne działania w celu ustalenia prawdy i rozładowania trwających napięć;

3.  wzywa władze Izraela, by niezwłocznie wszczęły niezależne, bezstronne i przejrzyste dochodzenie w sprawie okoliczności śmierci Arafata Dżaradata i wszelkich zarzutów dotyczących stosowania tortur i innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania w stosunku do palestyńskich więźniów;

4.  ponownie wyraża poparcie dla uzasadnionych izraelskich obaw dotyczących bezpieczeństwa; jest jednak zdania, że w traktowaniu wszystkich więźniów należy w pełni przestrzegać zasad praworządności, gdyż jest to element kluczowy dla demokratycznego państwa; w związku z tym wzywa rząd Izraela do przestrzegania praw palestyńskich więźniów oraz do ochrony ich zdrowia i życia;

5.  wyraża zaniepokojenie z powodu przetrzymywania Palestyńczyków w areszcie administracyjnym bez postawienia im zarzutów; podkreśla, że osobom tym należy postawić zarzuty i przeprowadzić proces sądowy obejmujący gwarancje zgodne z międzynarodowymi normami albo niezwłocznie je uwolnić;

6.  apeluje, by niezwłocznie zastosować prawo więźniów do odwiedzin przez członków rodzin, oraz wzywa władze Izraela do stworzenia warunków niezbędnych do korzystania z tego prawa;

7.  wyraża głębokie zaniepokojenie sytuacją i stanem zdrowia palestyńskich więźniów prowadzących przedłużający się strajk głodowy; wyraża poparcie dla wysiłków Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża, który chce ratować życie będących w stanie krytycznym więźniów i osób przetrzymywanych, i apeluje do Izraela, by zapewnił wszystkim osobom prowadzącym strajk głodowy nieograniczony dostęp do odpowiedniej opieki medycznej;

8.  ponownie wzywa do natychmiastowego uwolnienia wszystkich więzionych członków Palestyńskiej Rady Legislacyjnej, w tym Marwana Barghoutiego;

9.  wzywa władze Izraela do zapewnienia więzionym i przetrzymywanym palestyńskim kobietom i dzieciom odpowiedniej ochrony i traktowania, zgodnie z odpowiednimi konwencjami międzynarodowymi, których Izrael jest stroną;

10.  wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych i państwa członkowskie do uważnego śledzenia losów więzionych i przetrzymywanych Palestyńczyków, w tym kobiet i dzieci, oraz do poruszania ich sprawy w dialogu politycznym z Izraelem na wszystkich szczeblach; podkreśla z naciskiem, że sprawę tę należy włączyć do najbliższego, dotyczącego Izraela sprawozdania z postępów w europejskiej polityce sąsiedztwa;

11.  apeluje o misję wyjaśniającą Parlamentu, która oceni obecną sytuację pod względem warunków przetrzymywania palestyńskich więźniów, w tym kobiet i dzieci, oraz pod względem stosowania aresztu administracyjnego;

12.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji / Wysokiej Przedstawiciel ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, rządowi Izraela, Knesetowi, przewodniczącemu Autonomii Palestyńskiej, Palestyńskiej Radzie Legislacyjnej, rządom i parlamentom państw członkowskich, Sekretarzowi Generalnemu ONZ, wysłannikowi Kwartetu Bliskowschodniego, przewodniczącemu Zgromadzenia Eurośródziemnomorskiego, Wysokiej Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka oraz Międzynarodowemu Komitetowi Czerwonego Krzyża.

(1) Dz.U. C 295 E z 4.12.2009, s. 47. (2) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0298.