Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie promowania europejskiego sektora kultury i sektora kreatywnego na rzecz wzrostu gospodarczego i wzrostu zatrudnienia (2012/2302(INI))

P7_TA(2013)0368 A7-0248/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 167 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając konwencję Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) z dnia 20 października 2005 r. w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego (Konwencja UNESCO w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego),

–  uwzględniając decyzję Rady 2006/515/WE z dnia 18 maja 2006 r. w sprawie zawarcia Konwencji w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego(1),

–  uwzględniając wnioski Rady z dnia 13 i 14 listopada 2006 r. i z dnia 24 i 25 maja 2007 r.(2), w szczególności w sprawie wkładu branży kultury i branży twórczej w realizację celów strategii lizbońskiej, a także rezolucję Rady z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie europejskiego programu działań na rzecz kultury(3),

–  uwzględniając decyzję nr 1855/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającą Program Kultura (2007–2013)(4),

–  uwzględniając decyzję nr 1718/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 listopada 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie programu wspierającego europejski sektor audiowizualny (MEDIA 2007)(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 kwietnia 2008 r. w sprawie europejskiej agendy kultury w dobie globalizacji(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 czerwca 2007 r. w sprawie społecznego statusu artystów(7),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 kwietnia 2008 r. w sprawie przemysłu kulturalnego w Europie(8),

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie kultury jako katalizatora kreatywności i innowacji(9),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 października 2009 r. zatytułowany „Prawa autorskie w gospodarce opartej na wiedzy” (COM(2009)0532),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „EUROPA 2020: strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

–  uwzględniając zieloną księgę Komisji z dnia 27 kwietnia 2010 r. zatytułowaną „Uwalnianie potencjału przedsiębiorstw z branży kultury i branży twórczej” (COM(2010)0183),

–  uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 30 czerwca 2010 r. zatytułowany „Europa – najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie – nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora turystycznego” (COM(2010)0352),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie kulturowego wymiaru działań zewnętrznych UE(10),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie uwalniania potencjału przedsiębiorstw z branży kultury i branży twórczej(11),

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 10 grudnia 2012 r. w sprawie aktualizacji komunikatu w sprawie polityki przemysłowej: Silniejszy przemysł europejski na rzecz wzrostu i ożywienia gospodarczego(12),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 grudnia 2012 r. w sprawie treści na jednolitym rynku cyfrowym (COM(2012)0789),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 26 września 2012 r. zatytułowany „Konkurencyjność europejskiego przemysłu luksusowego” (SWD(2012)0286),

–  uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 26 września 2012 r. zatytułowany „Promowanie sektora kultury i sektora kreatywnego na rzecz wzrostu gospodarczego i wzrostu zatrudnienia w UE” (COM(2012)0537),

–  uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 30 maja 2013 r.(13),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji oraz opinię Komisji Rozwoju Regionalnego (A7-0248/2013),

A.  mając na uwadze, że branża kultury i branża twórcza, które sprzyjają upowszechnianiu innowacji w innych sektorach, odgrywają ważną rolę w rozwoju gospodarczym i społecznym Unii (w tym pierwszym przypadku ze szczególnym uwzględnieniem MŚP) i wpisują się w pełni w ramy strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnej i zrównoważonej gospodarki sprzyjającej włączeniu społecznemu;

B.  mając na uwadze, że branża kultury i branża twórcza przyczyniają się w dużej mierze do promowania spójności społecznej, kreatywności oraz różnorodności kulturowej i językowej w Unii;

C.  mając na uwadze, że w ostatnich latach kryzysu gospodarczego branża kultury była sektorem, który w najmniejszym stopniu odczuł skutki kryzysu, co wskazuje, że jest ona strategicznym obszarem dla rozwoju społeczeństwa;

D.  mając na uwadze, że należy uznać zarówno istotną wartość kulturalną branży kultury i branży twórczej, jak i ich duży wkład w budowanie dobrobytu obywateli, w zapewnienie włączenia społecznego i spójności społecznej oraz w gospodarkę Unii pod względem wzrostu i zatrudnienia, także ze względu na ich wpływ na sektor turystyki;

E.  mając na uwadze, że produkcja europejskiej branży kultury i branży twórczej pociąga za sobą istotne korzyści gospodarcze dla licznych sektorów, takich jak turystyka, sprzedaż detaliczna, technologia cyfrowa itp.;

F.  mając na uwadze, że branża kultury i branża twórcza obejmują wiele rodzajów działalności twórczej oraz usług posiadających właściwe tylko im cechy w zakresie modeli finansowania i rozwoju; mając zatem na uwadze, że opracowując strategie wsparcia lub współpracy, szczególnie te międzynarodowe, należy wziąć pod uwagę tę różnorodność;

G.  mając na uwadze, że festiwale organizowane w Europie sprzyjają podniesieniu wartości europejskiej twórczości kulturalnej oraz tworzą wartość kulturalną, społeczną, gospodarczą i turystyczną na szczeblu terytorialnym;

H.  mając na uwadze, że branża kultury i branża twórcza składają się głównie z małych i średnich przedsiębiorstw, które są podstawą unijnej gospodarki;

I.  mając na uwadze, że Komisja Europejska uznała w swoim dokumencie roboczym z dnia 26 września 2012 r.(14) znaczenie sektora gospodarki produktów wysokiej klasy z branży kultury i branży twórczej (moda, biżuteria i zegarki, perfumy i kosmetyki, akcesoria, wyroby skórzane, meble i elementy wyposażenia wnętrz, sprzęt gospodarstwa domowego, gastronomia, wina i alkohole wysokoprocentowe, samochody, łodzie, hotelarstwo i rekreacja, handel detaliczny i domy aukcyjne, sektor wydawniczy), oraz mając na uwadze, że przedsiębiorstwa sektora produktów wysokiej klasy mogą odgrywać przewodnią rolę dla całej branży kultury i branży twórczej;

J.  mając na uwadze, że wzmocnienie statusu pracowników w branży kultury i branży twórczej wpływa pozytywnie na strukturę działalności gospodarczej, rentowność i wiarygodność, a także przyczynia się do poprawy zatrudnienia;

K.  mając na uwadze, że mobilność jest istotną cechą branży kultury i branży twórczej, ale w zależności od danego państwa i regionu jest ona w różny sposób ograniczona ze względu na problemy z uzyskaniem wizy, brak uzgodnionego statusu artystów oraz specyficzne i różnorodne warunki twórczości artystycznej;

L.  mając na uwadze, że bieżący projekt pilotażowy „Gospodarka oparta na różnorodności kulturowej” powinien dać obraz wyzwań stojących przed branżą kultury i branżą twórczą, a także proponowanych rozwiązań;

M.  mając na uwadze, że należy zapewnić obywatelom Unii edukację kulturalną i artystyczną od najmłodszych lat, aby uwrażliwić ich na sztukę i kulturę, umożliwić im wyrażanie opinii i rozwijać świadomość ogromnej różnorodności kultur europejskich, a tym samym pobudzić ich kreatywność i ekspresję artystyczną, a także różnorodność kulturową;

N.  mając na uwadze konieczność zacieśnienia współpracy między ośrodkami szkoleniowymi a przedsiębiorstwami branży kultury i branży twórczej, aby uwzględniać zmiany w strukturze zatrudnienia oraz potrzeby w zakresie specyficznych kompetencji, a w konsekwencji wspierać wymianę informacji i tworzenie umiejętności mieszanych;

O.  mając na uwadze, że różnorodność i bogactwo branży kultury i branży twórczej w Europie są wyraźnie większe niż w innych częściach świata i powinny być wykorzystywane do wspierania wzrostu;

P.  mając na uwadze, że wejście w erę cyfrową stanowi dobrą okazję dla branży kultury i branży twórczej, gdyż pojawią się nowe wymagania i usługi, co prowadzić będzie do wypracowania nowych modeli gospodarczych;

Q.  mając na uwadze, że następuje gwałtowny rozwój nowych modeli gospodarczych dostępu online do dzieł kultury oraz że rozwój ten powinien być pobudzany poprzez zapewnienie stabilnych ram prawnych, promujących inwestycje w branżę kultury oraz branżę twórczą;

R.  mając na uwadze, że zapewnienie branży kultury i branży twórczej dostępu do stałych form finansowania dostosowanych do ich potrzeb jest kluczowe, aby zapewnić ich przyszły rozwój;

S.  mając na uwadze, że branża kultury i branża twórcza stanowią ważny element strategii rozwoju terytorialnego na szczeblu lokalnym i regionalnym w dążeniu do osiągnięcia celów spójności społecznej i ożywienia gospodarczego;

Warunki niezbędne do rozwoju branży kultury i branży twórczej

1.  przypomina, że branża kultury i branża twórcza osiągają dobre wyniki gospodarcze, przyczyniają się w dużej mierze do spójności społecznej i nadal tworzą miejsca pracy, zwłaszcza dla ludzi młodych, a także posiadają znaczny potencjał innowacji pomimo trudności, z jakimi boryka się obecnie gospodarka, zważywszy na unijny wymóg dyscypliny budżetowej;

2.  podkreśla, że konieczne jest posiadanie aktualnych i wiarygodnych danych statystycznych dotyczących tych branż, a zwłaszcza ich rzeczywistej sytuacji, charakterystyki, w tym statusu oraz potencjału w zakresie tworzenia miejsc pracy i wzrostu gospodarczego, a także wpływu gospodarczego na inne sektory, aby umożliwić podjęcie decyzji o najwłaściwszych działaniach politycznych służących skutecznemu wspieraniu tych sektorów; zaleca utworzenie ośrodka monitorowania lub bazy danych dotyczących branży kultury i branży twórczej;

3.  zwraca się do Komisji z prośbą o kontynuację badań i gromadzenia danych dotyczących gospodarczej i społecznej roli branży kultury i branży twórczej, między innymi jako najważniejszego elementu różnych sektorów działalności gospodarczej;

4.  wyraża ubolewanie, że działania zaproponowane przez Komisję w komunikacie poświęconym branży kultury i branży twórczej(15) mają ograniczony zasięg czasowy i zakres; podkreśla, iż należy przeanalizować perspektywy rysujące się przed tymi sektorami w dłuższej perspektywie oraz stworzyć program obejmujący ustrukturyzowane konkretne środki, dostosowany do strategii „Europa 2020”; przypomina, że niezbędne jest uzyskanie wsparcia Unii Europejskiej, państw członkowskich oraz wspólnot lokalnych dla twórczości kulturalnej;

5.  nawołuje Komisję do powołania, w oparciu o istniejącą platformę ds. potencjału branży kultury i branży twórczej, obszerniejszego forum zrzeszającego podmioty z tych branż w celu wypracowania konkretnych rozwiązań, a co się z tym wiąże, do aktywnego udziału w tworzeniu ustrukturyzowanego programu politycznego w perspektywie średnio- i długoterminowej;

6.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do podkreślania decydującej roli, jaką odgrywa branża kultury i branża twórcza w innowacji, w dążeniu do tworzenia powiązań międzysektorowych, efektu aglomeracji i efektu klastra i zapewniania nowych możliwości dla inwestycji i zatrudnienia;

7.  stwierdza, że należy wspierać badania na rzecz innowacji w celu ekspansji na nowe rynki dzięki oferowaniu innowacyjnych, kreatywnych produktów;

8.  uważa, że niezbędne jest wspieranie i pobudzanie rozwoju synergii z innymi sektorami, aby przyczynić się do wzrostu gospodarczego; w tym względzie podkreśla rolę turystyki kulturowej jako źródła bogactwa poprzez przybliżenie obywatelom dziedzictwa historycznego i udział w wydarzeniach artystycznych, takich jak festiwale, a także podróży związanych z nauką języków;

9.  wskazuje na dużą niejednorodność ekosystemu kulturalnego i twórczego oraz podkreśla, że istnieje konieczność zapobieżenia tej sytuacji poprzez wspieranie kształtowania się wspólnej tożsamości poprzez zachęcanie do koprodukcji, a także tworzenie wspólnych przestrzeni dialogu i wymiany między różnymi aktorami branży kultury i branży twórczej, aby stworzyć nowe powiązania pomiędzy podmiotami i umożliwić wymianę umiejętności i wiedzy z innymi gałęziami gospodarki; podkreśla, że inicjatywy te powinny umożliwić realizację wspólnych interesów przy jednoczesnym uwzględnieniu różnorodności kulturowej, którą należy znać za bogactwo, z którego wypływa siła i potencjał rozwoju pozwalający, ogólnie rzecz ujmując, kształtować wspólną tożsamość europejską;

10.  podkreśla istotę promowania wzajemnego poznania i wymiany umiejętności i wiedzy niezbędnych do współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami branży twórczej w ramach biegunów konkurencyjności, inicjatyw w dążeniu do doskonałości, tworzenia sieci współpracy, a przez to tworzenia wspólnej kultury branży kultury i branży twórczej, zachęcając różne sektory do współpracy, aby wspólnie stawić czoła nowym wyzwaniom gospodarczym i społecznym;

11.  zachęca do rozwijania wymiaru terytorialnego, wymiany umiejętności między sektorami poprzez tworzenie klastrów oraz do intensyfikacji kontaktów, aby przyciągnąć inwestorów, co umożliwiłoby z kolei przedsiębiorstwom działającym w branży kultury i branży twórczej (bardzo małym przedsiębiorstwom, małym i średnim przedsiębiorstwom, organizacjom pozarządowym i instytucjom kulturalnym) dalsze dążenie do wzrostu gospodarczego i tworzenie miejsc pracy;

12.  wskazuje, że większość przedsiębiorstw z branży kultury i branży twórczej to małe i średnie przedsiębiorstwa, dlatego podkreśla, że zasługują one w tym kontekście na szczególne wsparcie;

13.  domaga się, by zapewnić i uznać na szczeblu Unii i w państwach członkowskich widoczność branży kultury i branży twórczej, które stanowią o wyjątkowości kultury w Europie;

14.  wskazuje na niejednorodność przepisów dotyczących branży kultury i branży twórczej i zaleca podjęcie działań zmierzających do ujednolicenia przepisów i praktyk w Unii;

Warunki pracy osób działających w branży kultury i branży twórczej

15.  ponownie stwierdza, że należy zagwarantować status społeczny osobom działającym w branży kultury i branży twórczej, tak aby mogły one korzystać z zadowalających warunków pracy i odpowiednich środków w zakresie opodatkowania, prawa do pracy, prawa do zabezpieczenia społecznego i praw autorskich w celu poprawy ich mobilności w UE;

16.  wzywa do wypracowania środków służących zapewnieniu sprawiedliwego finansowania i wynagrodzenia artystów pracujących na własny rachunek; podkreśla także potrzebę poprawy koordynacji różnych europejskich systemów zabezpieczenia społecznego dla tych artystów ze względu na ich dużą mobilność;

17.  nawołuje państwa członkowskie do dostosowania, zwłaszcza w zakresie łączności cyfrowej, społecznych systemów zabezpieczeń do twórczego środowiska pracy i uwzględnienia tego, że osoby wykonujące twórcze zawody są zmuszone do częstej zmiany formy zatrudnienia, między zatrudnieniem zależnym a samozatrudnieniem, lub łączenia obu tych form zatrudnienia;

18.  nawołuje Komisję i państwa członkowskie do umożliwienia osobom wykonującym zawody twórcze dostępu do ubezpieczenia zdrowotnego i (dobrowolnego) ubezpieczenia na wypadek bezrobocia, jak również zakładowego i prywatnego ubezpieczenia emerytalnego dla prowadzących samodzielną działalność na przystępnych warunkach;

19.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania minimalnych standardów oraz układu zbiorowego w branży kultury i branży twórczej poprzez uzależnienie społecznych form wsparcia od dotrzymywania tych standardów;

Edukacja i szkolenie

20.  podkreśla, że istnieje potrzeba udoskonalenia przez państwa członkowskie programów szkoleń, praktyk i zdobywania kwalifikacji, między innymi poprzez oferowanie studentom kierunków związanych z kulturą i sztuką szkoleń dostosowanych do obecnych potrzeb zawodowych, aby zbliżyć do siebie świat zawodowy oraz świat nauki oraz czuwać nad skutecznym wprowadzeniem zaleceń we wszystkich państwach członkowskich; uważa, że w ramach kursów komputerowych należy poświęcać odpowiednią uwagę możliwościom w sektorze treści online (np. gier);

21.  uważa, że w ramach edukacji kulturowej, artystycznej i twórczej należy przekazywać umiejętności konieczne do utworzenia przedsiębiorstwa w branży kultury i branży twórczej;

22.  uważa, że kwestią kluczową jest zwiększenie atrakcyjności i wzmocnienie dobrego wizerunku szkoleń artystycznych, rękodzieła i kultury w oczach uczniów, rodziców uczniów i instytucji oraz przywrócenie rzeczywistego obrazu rynków zbytu i procesu tworzenia dobrobytu, szczególnie za pośrednictwem centrum monitorowania lub bazy danych;

23.  podkreśla znaczenie zachowania i promowania zawodów rzemieślniczych związanych z branżą kultury i branżą twórczą;

24.  zachęca Komisję do uznania specyfiki zawodów doskonałości, prawdziwych inkubatorów zatrudnienia w Europie, które oparte są na czterech kryteriach, wspólnych dla całej branży kultury i dla całej branży twórczej wysokiej jakości: innowacji i kreatywności, doskonałości i estetyzmie, wiedzy i technologii, a także uczeniu się w trakcie całej kariery i promocji umiejętności;

25.  uznaje, że konieczne jest wzmocnienie powiązań między systemem edukacji (w tym uniwersytetami, przy poszanowaniu ich niezależności), ośrodkami badań, organizacjami szkoleniowymi a przedsiębiorstwami branży kultury i branży twórczej (w tym MŚP), aby poprawić konkurencyjność tych sektorów o dużym potencjale zatrudnienia, stworzyć międzysektorową i interdyscyplinarną synergię sprzyjającą w większym stopniu włączeniu, w szczególności poprzez stworzenie platformy wymiany, sojuszy na rzecz wiedzy i kompetencji w tej branży oraz partnerstwa, sprzyjać refleksji i działaniu prowadzącemu do wspólnego sukcesu, zwiększyć wartość kapitału ludzkiego w Unii, zapewnić lepszą wiedzę wśród podmiotów, zidentyfikować szczególne umiejętności, pozwolić lepiej zrozumieć ewolucję zawodów i wiedzy oraz pobudzać ducha przedsiębiorczości;

26.  zachęca Komisję do ustanowienia sojuszy na rzecz wiedzy między systemem szkolnictwa wyższego a przedsiębiorstwami z branży kultury i branży twórczej;

27.  zachęca Komisję do ustanowienia sojuszy na rzecz umiejętności sektorowych między instytucjami kształcenia i szkolenia zawodowego a przedsiębiorstwami z branży kultury i branży twórczej;

28.  ponagla Komisję i państwa członkowskie do dokonania postępów we wzajemnym uznawaniu kierunków kształcenia, kwalifikacji zawodowych i dyplomów ukończenia studiów w dziedzinach związanych z kulturą i sztuką;

29.  przypomina, iż ważne jest zapewnienie dostępu do dóbr kultury i edukacji kulturalnej od najmłodszych lat i przez całe życie, aby wspierać kreatywność i pozwolić talentom rozkwitać oraz przekazać zainteresowanie kulturą;

30.  wskazuje na pilną potrzebę promocji twórczości młodych twórców oraz wsparcie udziału społeczeństwa w tworzeniu kultury;

31.  uważa, że edukacja artystyczna i kulturalna jest warunkiem wstępnym do zapewnienia równości szans, demokratycznego dostępu do kultury oraz spójności społecznej, jako środek wyrazu osobistego i zbiorowego oraz dialogu i promowania wzajemnego zrozumienia; podkreśla ponadto, że pomaga ona ponadto uczniom we wszystkich państwach członkowskich uczestniczyć w kulturze, dzięki rozwijaniu ich zmysłu artystycznego, spotkaniom z artystami, obcowaniu z dziełami sztuki oraz odwiedzaniu miejsc związanych z kulturą;

32.  zachęca Komisję i Radę do refleksji nad utworzeniem europejskiego repertorium wiedzy w celu zachowania i promowania europejskiej wiedzy specjalistycznej; zachęca państwa członkowskie i podmioty branży kultury i branży twórczej do organizowania szkoleń promujących tę wiedzę;

Finansowanie branży twórczej i branży kultury

33.  uważa, że kluczowe jest umożliwienie branży twórczej i branży kultury korzystania z odpowiednich systemów finansowania i ich zapewnienie, zwłaszcza w przypadku MŚP; kładzie nacisk na konieczność kontynuowania i wzmocnienia publicznej polityki wsparcia branży kultury i branży twórczej i zapewnienia w ten sposób przyszłego potencjału niezależnej twórczości wysokiej jakości; nawołuje Komisję i Radę do wypracowania środków służących do oceny produkcji niematerialnej, zwłaszcza za pośrednictwem ośrodka monitorowania lub bazy danych, oraz do refleksji nad utworzeniem bazy inwestycji w dziedzinie kultury;

34.  wskazuje w tym kontekście na nowe możliwości finansowania, takie jak finansowanie społecznościowe i inwestycje społecznościowe;

35.  wzywa państwa członkowskie do uwzględnienia odpowiedniego finansowania branży kultury i branży twórczej w polityce społecznej i gospodarczej;

36.  podkreśla konieczność utrzymania, także w dobie kryzysu gospodarczego, finansowania ze środków europejskich branży kultury i branży twórczej; wzywa stanowczo Parlament do obrony ambitnego i znacznego budżetu przeznaczonego na kulturę; wzywa zatem Radę do powstrzymania się od zmniejszenia zaproponowanego przez Komisję budżetu przeznaczonego na program „Kreatywna Europa”;

37.  zwraca uwagę na znaczenie rozwoju punktów konsultacyjnych i doradczych w dziedzinie finansowania przedsiębiorstw i zarządzania nimi, aby umożliwić małym i średnim przedsiębiorstwom oraz bardzo małym przedsiębiorstwom poznanie narzędzi służących do dobrego zarządzania przedsiębiorstwem, w celu zwiększenia poziomu twórczości, produkcji, promocji i dystrybucji dóbr i usług kulturalnych;

38.  zaleca, aby państwa członkowskie i przedstawiciele tych zawodów poprawili techniczne kompetencje dotyczące działań podmiotów branży kultury i branży twórczej poprzez szkolenia pracowników lub utworzenie właściwych struktur, aby ułatwić opracowanie planów finansowania;

39.  z zadowoleniem przyjmuje proponowane instrumenty pożyczkowe przewidziane w programach „Kreatywna Europa”, COSME i „Horyzont 2020”, ponieważ takie instrumenty oferują bardziej zróżnicowane możliwości finansowania dla branży kultury i branży twórczej;

40.  podkreśla, że ważne jest szerzenie wśród instytucji finansowych wiedzy na temat szczególnego charakteru branży kultury i branży twórczej w celu poprawy dostępu branży kultury i branży twórczej do prywatnych źródeł finansowania;

41.  zwraca się do Rady, Komisji i państw członkowskich o podjęcie niezbędnych działań, zalecając łączone formy finansowania, takie jak partnerstwo publiczno-prywatne, które podlegałyby wymogom przejrzystości i które nie wpływałyby szkodliwie na finansowanie publiczne, poprzez opracowanie systemów gwarancji pożyczek udzielanych małym strukturom oraz poszukiwanie alternatywnych form finansowania, np. finansowania społecznościowego;

42.  wzywa państwa członkowskie do poszukiwania alternatywnych środków finansowania dla branży kultury i branży twórczej, szczególnie w czasach kryzysu; w związku z powyższym uważa, że patronat może być dobrą alternatywą;

43.  jest zdania, że w branży audiowizualnej usługi audiowizualne powinny uczestniczyć w finansowaniu europejskich dzieł audiowizualnych, aby wspierać twórczość, a przejrzysta i mierzalna transpozycja dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych(16) powinna wspierać ten proces;

44.  ponagla Radę, Komisję i państwa członkowskie do ustanowienia korzystnych ram regulacyjnych i budżetowych, w szczególności do utworzenia korzystnego dla MŚP otoczenia biznesowego w branży kultury i branży twórczej poprzez zmniejszenie obciążeń administracyjnych i prawnych;

45.  wzywa Radę, Komisję i państwa członkowskie do tego, aby przyspieszyły proces harmonizacji przepisów podatkowych, a w szczególności, aby położyły kres rozbieżnościom fiskalnym dotyczącym produktów twórczości kulturalnej, istniejącym pomiędzy państwami członkowskimi;

46.  przypomina, że w tych sektorach istnieje bardzo wiele małych i średnich przedsiębiorstw, i uważa, że konieczne jest ustanowienie właściwego opodatkowania dla tych przedsiębiorstw w celu pobudzenia ich wzrostu oraz zapewnienia im przetrwania;

47.  przypomina, że fundusze strukturalne oferują duże możliwości w zakresie finansowania kultury, twórczości i innowacji w Unii, biorąc pod uwagę, że na inwestycje związane z kulturą można otrzymać finansowanie w ramach wszystkich trzech celów polityki spójności, tj. konwergencji, konkurencyjności regionalnej i zatrudnienia;

48.  ubolewa, że niektóre państwa członkowskie zaproponowały obcięcie, w kolejnych latach, środków na finansowanie instrumentu "Łącząc Europę" o 8,2 mld EUR w wieloletnich ramach finansowych, co negatywnie wpłynie na rozbudowę infrastruktury szerokopasmowej, a tym samym rozwój modeli gospodarki elektronicznej w branży kultury i branży twórczej;

49.  zwraca się zatem do państw członkowskich o korzystanie z istniejących oraz przyszłych narzędzi i programów, takich jak program Media lub mechanizm gwarancji opracowany w ramach programu „Kreatywna Europa”, a także zwraca się do Komisji o ułatwienie, przez podjęcie konkretnych działań, dostępu podmiotów branży twórczej i branży kultury do finansowania za pośrednictwem tych instrumentów, ze szczególnym uwzględnieniem maksymalnego skutecznego wykorzystania digitalizacji platform w celu uproszczenia procesu składania wniosków, procesu oceny i procesu zarządzania, a także w celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych;

50.  zachęca instytucje UE do wyznaczenia ambitnego poziomu finansowania nowego komponentu MEDIA w wieloletnich ramach finansowych (2014–2020);

Szanse i wyzwania związane z digitalizacją, globalizacją i dostępem do rynków międzynarodowych

51.  uważa, że narzędzia i platformy cyfrowe i internetowe oferują branży kultury i branży twórczej niespotykane dotychczas możliwości w zakresie tworzenia nowych modeli przedsiębiorstw, przyciągania nowych odbiorców i rozszerzania rynków zarówno w Unii, jak i w państwach trzecich;

52.  podkreśla, że istnienie 27 różnych systemów zarządzania prawami własności intelektualnej stanowi spore obciążenie dla europejskiej branży kultury i branży twórczej, a obecny system charakteryzujący się dużym rozdrobnieniem należy zreformować tak, by ułatwić dostęp do treści i zwiększyć ich (globalne) rozpowszechnianie, co umożliwiłoby artystom, twórcom, konsumentom, przedsiębiorstwom i odbiorcom korzystanie z rozwoju digitalizacji, nowych kanałów dystrybucji, nowych modeli przedsiębiorstw i innych możliwości;

53.  uważa, że w dobie łączności cyfrowej nowoczesny i zrównoważony system ochrony praw własności intelektualnej, który pozwala jednocześnie zapewnić odpowiednie wynagrodzenie wszystkim kategoriom osób do tego uprawnionych i gwarantuje konsumentom dużą różnorodność legalnych treści i prawdziwy wybór w zakresie różnorodności językowej i kulturalnej, jest podstawowym warunkiem zapewnienia konkurencyjności branży kultury i branży twórczej;

54.  podkreśla, że ochrona praw własności intelektualnej nie powinna zagrażać neutralności internetu;

55.  podkreśla gwałtowny wzrost wykorzystania innowacyjnych usług cyfrowych w dostępie do dzieł kultury oraz nalega na konieczność zagwarantowania stabilnego ekosystemu, który zachęcałby do inwestowania w branżę kultury i branżę twórczą, tworzenia miejsc pracy w Europie i promocji innowacyjnych modeli gospodarczych;

56.  dlatego nawołuje Komisję, by w odniesieniu do poszanowania praw własności intelektualnej opracowała ramy regulacyjne dostosowane do specyfiki poszczególnych sektorów oraz by ujednoliciła i zreformowała ramy prawne w zakresie praw autorskich w celu poprawy dostępu do treści i wzmocnienia pozycji twórców i dania im większego wyboru; zachęca także do lepszego podziału obowiązków w ramach całego łańcucha wartości cyfrowych, z odpowiednim uwzględnieniem konkurencyjności branży kultury i branży twórczej;

57.  podkreśla w związku z tym istotną rolę, jaką odgrywają organizacje zbiorowego zarządzania w zakresie dostępu do dziedzictwa kulturowego, w celu zapewnienia skutecznego wykonywania praw własności intelektualnej oraz uproszczenia formalnych kroków, jakie muszą podjąć użytkownicy;

58.  przypomina o potencjale w dziedzinie współpracy międzynarodowej oraz potencjale eksportowym branży twórczej i branży kultury oraz o tym, że w interesie Unii jest sprzyjać wymianie przedstawicieli zawodów tych branż, także z państwami trzecimi oraz przyciągnąć talenty twórcze i zapewnić ich rozwój; przypomina o istotnej roli branży kultury i branży twórczej w upowszechnianiu kultury europejskiej, zwiększaniu jej atrakcyjności i jej propagowaniu;

59.  podkreśla konieczność podjęcia starań w celu wzajemnego uznawania statusu artystów, podjęcia refleksji się nad umożliwieniem mobilności oraz nad optymalnym wykorzystaniem programów szkoleniowych, współdziałania w ramach sieci oraz swobodnego przepływu przedstawicieli zawodów branży kultury i branży twórczej, zwłaszcza podmiotów działalności kulturalnej, artystów, a także dzieł sztuki;

60.  uważa za konieczne utrzymanie przez Unię i jej państwa członkowskie możliwości ochrony i rozwoju polityk kulturalnych i audiowizualnych, i to w ramach ich dorobku prawnego, aktów normatywnych i umów, w tym Konwencji UNESCO w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego; wnioskuje więc, aby wykluczenie usług zawierających treści kulturalne lub audiowizualne, w tym także te online, było jasno określone w umowach pomiędzy UE a państwami trzecimi; nalega w związku z powyższym na konieczność wyłączenia branży kultury oraz branży audiowizualnej z zakresu umowy o wolnym handlu między UE a USA, przypominając, że dobra kultury i twórczość nie są typowymi towarami;

61.  podkreśla konieczność utrzymania przez UE i jej państwa członkowskie, zgodnie z Konwencją UNESCO z 2005 r., możliwości tworzenia i rozwoju polityki sprzyjającej różnorodności kulturowej, dostosowanej do ery cyfrowej;

62.  podkreśla konieczność wsparcia polityki digitalizacji dzieł w celu ułatwienia dostępu do dzieł europejskiego dziedzictwa kulturowego jak najszerszemu gronu odbiorców;

63.  podkreśla znaczenie dyplomacji na rzecz kultury i zaznacza, że UE powinna przyjąć pozycję partnera na arenie międzynarodowej w celu zwiększenia globalnej konkurencyjności branży kultury i branży twórczej w Unii;

64.  zachęca Komisję, aby zaproponowała narzędzia dostosowane do branży kultury i branży twórczej w celu umożliwienia tym branżom eksportu na rynki międzynarodowe na sprzyjających warunkach;

65.  wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych do promowania branży kultury i branży twórczej;

66.  podkreśla, że kultura wywiera pośrednie skutki na inne branże gospodarki; w związku z tym zachęca branżę kultury i branżę twórczą do zacieśnienia współpracy z innymi sektorami, takimi jak technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) i turystyka, aby sprostać wyzwaniom digitalizacji, globalizacji oraz dostępu do rynków międzynarodowych;

Rozwój lokalny i regionalny

67.  podkreśla znacznie terytorialnych strategii na rzecz kultury i twórczości, a co się z tym wiąże, centralną rolę władz lokalnych, regionalnych i makroregionalnych w promowaniu tych branż i ich wspieraniu za pomocą odpowiednich środków i dostosowanego do potrzeb finansowania, przy czym warto poświęcić również należytą uwagę kulturze popularnej; docenia inicjatywy administracji publicznej w zakresie rozwoju regionalnych struktur wspierania przedsięwzięć w obszarze przemysłu kreatywnego, w tym także poprzez projekty finansowane z funduszy europejskich;

68.  podkreśla, że branża kultury i branża twórcza powinny stać się elementem unijnych i krajowych strategii społeczno-gospodarczych; podkreśla konieczność dalszej koordynacji poszczególnych strategii politycznych, w tym polityki przemysłowej, edukacyjnej i innowacyjnej, polityki w dziedzinie turystyki oraz rozwoju regionalnego, miejskiego, lokalnego i przestrzennego; zachęca również władze lokalne i regionalne – zgodnie z zasadą pomocniczości – do uwzględnienia sektora kultury i branży twórczej w ich średnio- i długookresowych strategiach gospodarczych;

69.  podkreśla międzysektorowy charakter branży kultury i branży twórczej jako atrakcyjnego narzędzia komunikacji oraz ogólne znaczenie tych sektorów nie tylko dla światowej gospodarki, ale również dla zrównoważonego, inteligentnego i wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, innowacji, przedsiębiorczości, spójności społecznej i rozwoju społecznego; podkreśla fakt, że sektory te charakteryzują się dużym lokalnym i regionalnym potencjałem wzrostu, oferującym nowe możliwości rynkowe dla przedsiębiorców sektora kultury i branży twórczej, a tym samym zatrudnienie w sektorze kultury;

70.  uważa, że różne kompetencje, jakie oferują te sektory, a także współdziałanie twórców i technologii, są często zakorzenione w środowisku lokalnym i powinny być w związku z tym wspierane poprzez utworzenie lokalnych i regionalnych platform, sieci, klastrów, inkubatorów przedsiębiorczości i partnerstwa, które zwiększyłyby synergię, ułatwiły wypracowanie mechanizmów finansowania kreatywności i innowacji oraz usprawniłyby zarządzanie wakatami i możliwościami finansowania;

71.  podkreśla wpływ kultury na ożywienie gospodarcze i społeczne miast oraz nalega, aby Komisja wspierała partnerskie uczenie się na szczeblu władz miejskich, aby sprzyjać wymianie dobrych praktyk pomiędzy osobami decydującymi o lokalnej polityce;

72.  uznaje, że modernizacja infrastruktury kulturalnej może przyczynić się do rewitalizacji miast, w tym do zmian na płaszczyźnie społecznej i ekonomicznej;

73.  zaleca wykorzystanie potencjału gospodarczego ukrytego w sektorach branż kreatywnych do poprawy jakości życia miast i regionów;

74.  wspiera podejście koncentrujące się na dynamice terytorialnej w celu wspólnego zarządzania kulturą na szczeblu lokalnym i regionalnym przez wszystkie podmioty (artystów, władze lokalne, przedstawicieli zawodów itp.);

75.  zaznacza, że branża kultury i branża twórcza, jako źródło potencjału pod względem większej liczby miejsc pracy dobrej jakości w regionie, są w stanie przyczynić się do integracji społecznej i terytorialnej; wyraża zaniepokojenie faktem, że powyższe aspekty branży kultury i branży twórczej nie zostały dostatecznie przeanalizowane i nie uzyskały dostatecznego wsparcia; podkreśla, że gromadzenie danych statystycznych w tych sektorach nie jest wystarczające na żadnym poziomie, przy czym najgorsza sytuacja występuje na szczeblu regionalnym i lokalnym; podkreśla, że należy przeanalizować wpływ ICT na sektor kultury i branżę twórczą, tak by sektory te mogły się dostosować do nowego środowiska technologicznego i powiązać z postępem technologicznym;

76.  podkreśla, że branża kultury i branża twórcza, a zwłaszcza MŚP, stanowią ważny czynnik pobudzenia wzrostu i rozwoju na szczeblu lokalnym i regionalnym i w wymiarze transgranicznym (na szczeblu państw członkowskich), szczególnie poprzez promocję dziedzictwa, turystyki oraz biegunów doskonałości, gdyż sprzyjają atrakcyjności regionów, restrukturyzacji społeczno-gospodarczej, pojawianiu się nowych form działalności oraz tworzeniu stałych i zrównoważonych miejsc pracy; wskazuje, że powyższe dotyczy zwłaszcza branży turystycznej, ponieważ miasta i regiony o silnym zapleczu kulturowym, są szczególnie atrakcyjne dla podróżujących;

77.  podkreśla znaczenie systemów edukacji dla promocji kreatywności od wczesnego dzieciństwa oraz umacniania kształcenia artystycznego i kształcenia w zakresie kultury poprzez rozwijanie zainteresowania pracą i produktami branży twórczej na etapie kształcenia podstawowego i ponadpodstawowego; podkreśla, że lokalne i regionalne władze powinny odgrywać istotną rolę edukacyjną i kulturalną w tym procesie, traktując kulturę i kreatywność jako nieodłączny element rozwoju regionalnego i miejskiego, ponieważ to one są często odpowiedzialne za edukację przedszkolną i szkoły podstawowe; podkreśla znaczenie nieformalnego szkolenia dorosłych w zakresie rozwoju zdolności dostosowawczych do nieustannie zmieniającego się rynku pracy;

78.  zwraca uwagę, że finansowanie dostępne w ramach przyszłych wieloletnich ram finansowych, w szczególności EFS i EFRR, powinno być wykorzystane w celu umocnienia branży kultury i branży twórczej, a także krajowego, regionalnego i lokalnego potencjału instytucjonalnego i administracyjnego do współpracy z tymi sektorami, co pozwoliłoby zwiększyć korzyści gospodarcze, społeczne, edukacyjne i kulturalne płynące z branży kultury i branży twórczej; zwraca uwagę na regiony najbardziej oddalone, w których tworzenie i rozwój sektora kultury i branży twórczej jest bardziej skomplikowane;

79.  uważa przy tym, że warunki terytorializacji narzucone przez niektóre narodowe lub regionalne programy pomocy twórczości kinowej tworzą związek pomiędzy kulturą a danym obszarem i powinny zostać utrzymane zgodnie z wytycznymi komunikatu w sprawie kinematografii z 2001 r.(17);

80.  zauważa, że sektory branży twórczej i branży kultury podlegają dynamicznym przemianom oraz umożliwiają tworzenie klastrów będących motorem postępu i rozwoju miast i regionów;

81.  zwraca uwagę na fakt, że branża kultury i branża twórcza przyczyniają się do zachowania i poprawy ogromnego europejskiego dziedzictwa kultury, sztuki i architektury; podkreśla znaczenie ruchomego dziedzictwa kulturowego, tj. przedmiotów kultury materialnej jako wytworu ludzkiej kreatywności od zamierzchłych czasów po dzień dzisiejszy; podkreśla, że branża kultury i branża twórcza odgrywają istotną rolę w rozwoju turystyki w UE i budzą ogromne zainteresowanie turystów zarówno z krajów UE, jak i spoza niej; uważa, że ze względu na tę wartość dodaną należy zdecydowanie wspierać branżę kultury i branżę twórczą z przyszłego budżetu UE i w ramach krajowych i regionalnych dokumentów programowych sporządzonych na lata 2014–2020, ponieważ są one źródłem znacznych możliwości gospodarczych;

82.  wskazuje na potrzebę kultywowania dziedzictwa narodowego oraz promocję dorobku kulturowego danego regionu w kraju i za granicą;

83.  uważa, że ludzie, produkty i usługi w branży twórczej – jako element różnorodności kulturowej UE – powinny być podstawą silnego jednolitego europejskiego rynku i dobrze rozwiniętych regionów, a także – jako element lokalnej gospodarki – mogą przyczynić się one do tworzenia nowych dziedzin działalności gospodarczej i nowych miejsc pracy; apeluje o lepsze wykorzystanie branży kultury i branży twórczej jako magnesu przyciągającego do Europy nowe inwestycje i różnorodne talenty; podkreśla, że przedsiębiorcy branży kultury i branży twórczej nie mają łatwego dostępu do finansowania; apeluje do państw członkowskich o przyjęcie odpowiednich środków społecznych i podatkowych na rzecz wsparcia gospodarki kreatywnej i nowych modeli biznesowych dla branży kultury i branży twórczej, dostosowanych do europejskiego rynku, które umożliwiałyby mobilność artystów i osób pracujących w tych sektorach oraz pomogłyby im pokonać przeszkody dotyczące różnych systemów podatkowych lub społecznych czy bariery językowe, a także promować lepsze zrozumienie między krajami i kulturami;

o
o   o

84.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 201 z 25.7.2006, s. 15. (2) Dz.U. C 311 z 21.12.2007, s. 7. (3) Dz.U. C 287 z 29.11.2007, s. 1. (4) Dz.U. L 372 z 27.12.2006, s. 1. (5) Dz.U. L 327 z 24.11.2006, s. 12. (6) Dz.U. C 247 E z 15.10.2009, s. 32. (7) Dz.U. C 125 E z 22.5.2008, s. 223. (8) Dz.U. C 247 E z 15.10.2009, s. 25. (9) Doc.8749/1/09 REV 1 oraz 8749/1/09 REV 1 COR 1. (10) Dz.U. C 377 E z 7.12.2012, s. 135. (11) Dz.U. C 377 E z 7.12.2012, s. 142. (12) Dok.17566/12. (13) KR 2391/2012. (14) SWD(2012)0286. (15) COM(2012)0537. (16) Dz.U. L 95 z 15.4.2010, s. 1. Wersja sprostowana opublikowana w Dz.U. L 263 z 6.10.2010, s. 15. (17) Dz.U. C 43 z 16.2.2002, s. 6.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie sprawozdania rocznego z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2012 r. (2013/2051(INI))

P7_TA(2013)0369 A7-0257/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając sprawozdanie roczne dotyczące działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2012 r.,

–  uwzględniając art. 24 akapit trzeci, art. 228 i art. 298 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając art. 41 oraz art. 43 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 czerwca 2008 r.(1) w sprawie przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego zmieniającej decyzję 94/262/EWWiS, WE, Euratom z dnia 9 marca 1994 r. w sprawie przepisów i ogólnych warunków regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich(2),

–  uwzględniając umowę ramową w sprawie współpracy, zawartą pomiędzy Parlamentem Europejskim a Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich w dniu 15 marca 2006 r., która weszła w życie w dniu 1 kwietnia 2006 r.,

–  uwzględniając przepisy wykonawcze do statutu Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 1 stycznia 2009 r.(3),

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich,

–  uwzględniając art. 205 ust. 2 zdanie drugie i trzecie Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Petycji (A7-0257/2013),

A.  mając na uwadze, że sprawozdanie roczne dotyczące działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2012 r. zostało oficjalnie przedstawione Przewodniczącemu Parlamentu Europejskiego w dniu 21 maja 2013 r., zaś w dniu 28 maja 2013 r. w Brukseli Rzecznik Praw Obywatelskich Nikiforos Diamandouros przedstawił swoje sprawozdanie Komisji Petycji;

B.  mając na uwadze, że sprawozdanie roczne z 2012 r. jest ostatnim sprawozdaniem rocznym przygotowanym przez Nikiforosa Diamandourosa w ramach pełnionej przez niego funkcji Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, gdyż dnia 14 marca 2013 r. poinformował on Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego o swoim zamiarze ustąpienia ze stanowiska w dniu 1 października 2013 r.; mając na uwadze, że Nikiforos Diamandouros został wybrany Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich po raz pierwszy w 2003 r., wygrywając kolejne wybory w roku 2005 i 2010;

C.  mając na uwadze, że Nikiforos Diamandouros pełnił funkcję Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich przez 10 lat; mając na uwadze, że kadencja jego następcy będzie trwać od dnia 1 października 2013 r. do wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2014 r., po czym rozpoczęta zostanie nowa procedura wyboru rzecznika przez nowy Parlament;

D.  mając na uwadze, że art. 24 TFUE stanowi, iż „każdy obywatel Unii może zwracać się do Rzecznika Praw Obywatelskich, ustanowionego zgodnie z postanowieniami artykułu 228”;

E.  mając na uwadze, że na mocy art. 228 TFUE Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich uprawniony jest do przyjmowania skarg dotyczących przypadków niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych Unii, z wyłączeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wykonującego swoje funkcje sądowe;

F.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 298 TFUE instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii „korzystają ze wsparcia otwartej, efektywnej i niezależnej administracji europejskiej” oraz że ten sam artykuł przewiduje przyjęcie w tym celu specjalnych aktów prawa wtórnego takich jak rozporządzenia, mających zastosowanie do wszystkich obszarów administracji UE;

G.  mając na uwadze, że art. 41 Karty praw podstawowych stanowi, iż „każdy ma prawo do bezstronnego i sprawiedliwego rozpatrzenia swej sprawy w rozsądnym terminie przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii”;

H.  mając na uwadze, że Unia Europejska zaproponowała, by rok 2013 ogłosić Europejskim Rokiem Obywateli dla uczczenia 20. rocznicy ustanowienia obywatelstwa UE;

I.  mając na uwadze, że art. 43 Karty praw podstawowych stanowi, że „każdy obywatel Unii i każda osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę w Państwie Członkowskim ma prawo zwracać się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w przypadkach niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii, z wyłączeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wykonującego swoje funkcje sądowe”;

J.  mając na uwadze rezolucję z dnia 6 września 2001 r., w której Parlament przyjął kodeks dobrego postępowania administracyjnego Rzecznika Praw Obywatelskich;

K.  mając na uwadze, że do niewłaściwego administrowania dochodzi wówczas, gdy organ publiczny nie postępuje zgodnie z przepisami lub zasadami dla niego wiążącymi;

L.  mając na uwadze, że definicja ta nie ogranicza niewłaściwego administrowania do przypadków, w których naruszane prawo lub zasada są prawnie wiążące; mając na uwadze, że zasady dobrego administrowania stanowią wyższy poziom zobowiązania niż przepisy prawne, wymagając od instytucji UE nie tylko poszanowania ich obowiązków prawnych, lecz także stawiania sobie za cel ducha służby obywatelom i dbania o to, by wszyscy obywatele byli traktowani uczciwie, bezstronnie i z godnością oraz by mogli w pełni korzystać ze swoich praw;

M.  mając na uwadze, że w 2012 r. Rzecznik Praw Obywatelskich zarejestrował 2 442 skargi (2 510 w 2011 r.) z rozpatrzonych ogółem 2 460 skarg (2 544 w 2011 r.); mając na uwadze, że 740 skarg (30%) wchodziło w zakres jego kompetencji;

N.  mając na uwadze, że dużą część skarg (56%) otrzymano za pośrednictwem elektronicznego formularza rejestracji skarg ze strony internetowej Rzecznika Praw Obywatelskich Unii, dostępnej we wszystkich 23 językach urzędowych;

O.  mając na uwadze, że Rzecznik Praw Obywatelskich otworzył 450 dochodzeń (382 w 2011 r.) na podstawie skarg; mając na uwadze, że stanowi to wzrost o 18% w stosunku do 2011 r.; mając na uwadze, że Rzecznik Praw Obywatelskich otworzył 15 dochodzeń z własnej inicjatywy (14 w 2011 r.) i przedstawił Parlamentowi jedno sprawozdanie specjalne;

P.  mając na uwadze, że Rzecznik Praw Obywatelskich zamknął 390 dochodzeń (w tym 10 dochodzeń wszczętych z własnej inicjatywy), w tym 206 z 2012 r., 113 z 2011 r. i 71 z lat wcześniejszych; mając na uwadze, że 85,3% (324) zamkniętych dochodzeń dotyczyło skarg wniesionych przez indywidualnych obywateli, natomiast 14,7% (56) przez przedsiębiorstwa, stowarzyszenia lub inne podmioty prawne;

Q.  mając na uwadze, że 1 467 otrzymanych skarg mieściło się w zakresie kompetencji członka europejskiej sieci rzeczników praw obywatelskich; mając na uwadze, że sieć ta składa się z krajowych i regionalnych rzeczników praw obywatelskich oraz podobnych organów w UE, EOG, Szwajcarii oraz krajach kandydujących; mając na uwadze, że Komisja Petycji Parlamentu Europejskiego jest pełnoprawnym członkiem tej sieci; mając na uwadze, że Rzecznik Praw Obywatelskich przekazał komisji 63 skargi;

R.  mając na uwadze, że 52,7% dochodzeń otwartych w 2012 r. dotyczyło Komisji Europejskiej, 5,2% – Parlamentu Europejskiego, 3,0% – Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, 1,5% – Europejskiego Banku Inwestycyjnego, a 20,9% – innych instytucji, agencji lub organów UE;

S.  mając na uwadze, że najczęstsze zarzuty dotyczące niewłaściwego administrowania, którymi w 2012 r. zajmował się Rzecznik Praw Obywatelskich, dotyczyły praworządności (27,7%), udzielania informacji (12,5%), uczciwości (10,3%), racjonalnych terminów podejmowania decyzji (8%) oraz wniosków o publiczne udostępnienie dokumentów (6,7%);

T.  mając na uwadze, że w 76 zamkniętych sprawach (19%) nie stwierdzono niewłaściwego administrowania, natomiast w 56 sprawach (14%) niewłaściwe administrowanie zostało stwierdzone;

U.  mając na uwadze, że brak stwierdzenia niewłaściwego administrowania nie stanowi negatywnego wyniku, ponieważ skarżący może skorzystać z pełnego wyjaśnienia przedstawionego przez daną instytucję oraz niezależnej analizy Rzecznika Praw Obywatelskich w związku z jego sprawą, a wynik służy za dowód, że dana instytucja działała zgodnie z zasadami dobrej administracji;

V.  mając na uwadze, że w 2012 r. w 80 przypadkach instytucja przyjęła rozwiązanie polubowne lub rozwiązała sprawę samodzielnie; mając na uwadze, że w przypadku gdy Rzecznik Praw Obywatelskich nie stwierdzi niewłaściwego administrowania lub uzna, że nie ma podstaw do kontynuowania dochodzenia, może zgłosić dodatkową uwagę; mając na uwadze, że celem uwagi dodatkowej jest udzielenie instytucji porady dotyczącej sposobu poprawy jakości służby ze strony instytucji na rzecz obywateli;

W.  mając na uwadze, że Rzecznik Praw Obywatelskich zamknął 47 spraw, w których stwierdził niewłaściwe administrowanie, kierując uwagę krytyczną do instytucji, której dotyczyła skarga; mając na uwadze, że w 9 przypadkach zainteresowana instytucja przyjęła projekt zalecenia;

X.  mając na uwadze, że Rzecznik Praw Obywatelskich zgłasza uwagę krytyczną, gdy:

1.  zatwierdza sprawozdanie roczne za 2012 r. przedłożone przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich; bierze pod uwagę fakt, iż dnia 1 października 2013 r. Nikiforos Diamandouros ustąpi ze stanowiska;

2.  wyraża wdzięczność Nikiforosowi Diamandourosowi za wzorcowe pełnienie przez niego funkcji Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich przez ostatnie dziesięć lat oraz za wyniki, jakie udało mu się osiągnąć, aby w ramach UE działania prowadzone były w sposób bardziej uczciwy i przejrzysty; wyraża nadzieję, że Rzecznik na emeryturze cieszyć się będzie dobrym zdrowiem i życzy mu powodzenia w realizacji dalszych planów;

3.  wyraża uznanie dla doskonałej pracy Rzecznika Praw Obywatelskich na rzecz wzmocnienia i pogłębienia dialogu z obywatelami, społeczeństwem obywatelskim, instytucjami oraz innymi zainteresowanymi stronami na wszystkich szczeblach;

4.  biorąc pod uwagę fakt, że połowa obywateli Unii Europejskiej podziela pogląd, zgodnie z którym drugim w kolejności prawem obywatelskim jest prawo do dobrej administracji, uważa, że nieustanne starania Rzecznika podejmowane w celu wzmocnienia i zwiększenia otwartości, przejrzystości i odpowiedzialności w procesach decyzyjnych oraz administracji w Unii Europejskiej miały ogromny wpływ na tworzenie Unii Europejskiej, w której decyzje podejmowane są i wdrażane „z możliwie najwyższym poszanowaniem zasady otwartości i jak najbliżej obywateli”, zgodnie z art. 1 Traktatu o Unii Europejskiej; wzywa kolejnego Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich do kontynuowania wysiłków swojego poprzednika zmierzających do osiągnięcia tych ważnych celów;

5.  wyraża szacunek dla niestrudzonego zaangażowania Rzecznika w działania mające na celu wyjście naprzeciw obywatelom i uświadamianie ich na temat praw przysługujących im na mocy traktatów, a także zachęcanie administracji instytucji i organów UE, aby stawiały sobie za cel zwiększenie przejrzystości i służbę obywatelom;

6.  uważa, że Rzecznik Praw Obywatelskich zawsze wykonywał swoje obowiązki w sposób aktywny i zrównoważony, i wyraża podziękowanie za doskonałe relacje służbowe i współpracę z Parlamentem, w szczególności z Komisją Petycji;

7.  zwraca uwagę, że 52% obywateli europejskich uważa, że najważniejszą funkcją Rzecznika Praw Obywatelskich jest czuwanie nad tym, by obywatele UE znali swoje prawa i potrafili z nich korzystać, w związku z czym zachodzi potrzeba, by Rzecznik Praw Obywatelskich usprawnił komunikację z obywatelami UE i zacieśnił współpracę z europejską siecią rzeczników praw obywatelskich;

8.  wzywa do podjęcia odpowiednich działań w celu przyspieszenia procedury rozpatrywania skarg, przeprowadzania kontroli i podejmowania decyzji;

9.  przypomina, że 42% obywateli UE jest niezadowolonych z poziomu przejrzystości administracji UE, i podkreśla konieczność kontynuowania wysiłków Rzecznika Praw Obywatelskich mających na celu wspieranie instytucji UE w osiągnięciu wyższego stopnia otwartości, skuteczności i przyjaznego nastawienia do obywateli, jak również zacieśniania więzi między instytucjami i obywatelami;

10.  odnotowuje, że skargi dotyczące przejrzystości zawsze były traktowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich priorytetowo; zauważa także, że liczba tego rodzaju skarg zmniejsza się od 2008 r., kiedy to w szczytowym momencie 36% skarżących wskazywało na domniemany brak przejrzystości, do 21,5% w 2012 r.; uważa, że świadczy to o tym, że instytucje UE dołożyły znacznych starań w celu zwiększenia przejrzystości w swoich działaniach; wzywa instytucje, agencje i organy UE do działania na rzecz dalszego obniżenia tej liczby poprzez współpracę z Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich oraz wdrażanie jego zaleceń; wyraża jednak zaniepokojenie wciąż dużą liczbą zgłaszanych skarg dotyczących otwartości, publicznego dostępu i danych osobowych, ponieważ problemy te stanowią zagrożenie dla międzyinstytucjonalnego dialogu, wizerunku UE oraz nastawienia obywateli do UE;

11.  przypomina, że przejrzystość, otwartość, dostęp do informacji i poszanowanie praw obywateli oraz wysokie standardy etyczne są niezbędne w celu utrzymania zaufania między obywatelami a instytucjami, które szczególnie w obecnej, trudnej sytuacji gospodarczej ma wielkie znaczenie dla przyszłości projektu integracji europejskiej;

12.  wzywa instytucje UE, by w związku ze wzrostem poziomu cyfryzacji w obszarze administracji publicznej wychodziły naprzeciw szczególnym potrzebom osób starszych, które często nie potrafią obsługiwać nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych, oraz by stworzyły równoważne rozwiązania w postaci przyjaznych dla użytkownika aplikacji, praktycznych internetowych programów pomocniczych i umożliwiły kontakt w formie nieelektronicznej;

13.  odnotowuje, że w 2012 r. Rzecznik Praw Obywatelskich zarejestrował 2 442 skargi i że był to rekordowy rok zarówno pod względem otwartych dochodzeń (465 = +18% w stosunku do 2011 r.), jak również dochodzeń zamkniętych (390 = +23%);

14.  odnotowuje z zadowoleniem przedstawione przez Rzecznika Praw Obywatelskich dziesięć „spraw modelowych”, ilustrujących najlepsze praktyki administracyjne instytucji europejskich działających w różnych obszarach;

15.  uważa, że obniżenie całkowitej liczby skarg skierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich w 2012 r. to kolejny dowód na to, że interaktywny przewodnik dostępny na jego stronie internetowej okazał się sukcesem i jest narzędziem oferującym największe możliwości działania, zaprojektowanym w celu zapewnienia mniejszej liczby skarg kierowanych przez obywateli do Rzecznika Praw Obywatelskich, które nie należą do obszaru jego kompetencji, oraz zaoferowania większych możliwości w zakresie doradztwa dla skarżących i skierowania ich do właściwych podmiotów; zauważa, że obserwowana tendencja stanowi potwierdzenie, że coraz większa liczba obywateli zwraca się do Rzecznika Praw Obywatelskich z właściwych powodów; sugeruje, aby posłowie do Parlamentu Europejskiego, pracownicy instytucji, organów i agencji UE, a także członkowie europejskiej sieci rzeczników praw obywatelskich zamieścili na swoich stronach internetowych oraz w mediach społecznościowych bezpośrednie łącze do interaktywnego przewodnika;

16.  podkreśla, że liczba skarg niemieszczących się w zakresie kompetencji Rzecznika Praw Obywatelskich (1 720) była najniższą odnotowaną liczbą od dziesięciu lat; wzywa Rzecznika Praw Obywatelskich do kontynuowania działań mających na celu dalsze zmniejszenie tej liczby;

17.  uznaje istotny wkład europejskiej sieci rzeczników praw obywatelskich i podkreśla zasadność skutecznej współpracy na rzecz obywateli UE; odnotowuje, że 60% skarg rozpatrywanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich w 2012 r. mieściło się w zakresie kompetencji członka sieci; przypomina, że Komisja Petycji jest pełnoprawnym członkiem tej sieci; odnotowuje, że w 2012 r. Rzecznik Praw Obywatelskich przekazał komisji 63 skargi; gratuluje Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich sukcesów w koordynowaniu sieci; uważa, że jest to istotny aspekt działalności Rzecznika Praw Obywatelskich, a współpracę w ramach sieci powinno się pogłębiać w celu poprawy stosowania prawa UE na szczeblu krajowym; zaleca rozszerzenie sieci na inne właściwe organy krajowe; uważa, że należy utrzymywać i wzmacniać uczestnictwo Rzecznika Praw Obywatelskich w europejskich i międzynarodowych stowarzyszeniach rzeczników praw obywatelskich;

18.  odnotowuje, że w poprzednich latach większość dochodzeń otwartych przez Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczyło Komisji (52,7%); zauważa, że liczba dochodzeń otwartych w 2012 r., które dotyczyły Parlamentu Europejskiego, prawie podwoiła się w stosunku do roku 2011; wzywa swój Sekretariat do pełnej współpracy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, aby zapewnić zgodność i spójność z jego zaleceniami i uwagami dotyczącymi praktyk administracyjnych;

19.  podkreśla, że każde zakończone dochodzenie stanowi krok we właściwym kierunku oraz dobrą okazję do wprowadzenia zmian zidentyfikowanych i wnioskowanych przez obywateli jako sposób urzeczywistnienia koncepcji europejskiego obywatelstwa opartego na uczestnictwie w najszerszym możliwym zakresie w odniesieniu do europejskiego procesu ustawodawczego;

20.  pochwala inicjatywę Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczącą publikowania zbioru zasad służby cywilnej, który powinien stanowić przewodnik dla urzędników UE w zakresie stosowania dobrych praktyk; przypomina, że pięć zasad służby cywilnej to: oddanie Unii Europejskiej i jej obywatelom, rzetelność, obiektywność, szacunek dla innych i przejrzystość; wzywa instytucje, agencje i organy UE do kierowania się tymi zasadami we wszystkich swoich działaniach;

21.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w czerwcu 2013 r. Rzecznik Praw Obywatelskich opublikował nowe wydanie Europejskiego kodeksu dobrej praktyki administracyjnej, uwzględniającego przepisy europejskiego prawa administracyjnego zawarte w orzecznictwie sądów europejskich;

22.  wyraża zadowolenie z zaangażowania Rzecznika Praw Obywatelskich w wiele rozmaitych konferencji skupiających się na lepszej administracji publicznej, w tym w organizację jednej z konferencji wspólnie z siecią badawczą w zakresie europejskiego prawa administracyjnego (ReNEUAL);

23.  przypomina zawarte w rezolucji z dnia 15 stycznia 2013 r.(4) wezwanie Komisji do przyjęcia obowiązujących zasad postępowania administracyjnego dla struktur administracji UE i przedstawienia projektu rozporządzenia w tym zakresie zgodnie z art. 298 TFUE; uważa, że dotychczasowe doświadczenia Rzecznika Praw Obywatelskich oraz jego publikacje na ten temat stanowią odpowiednią podstawę dla stworzenia projektu aktu prawnego; uważa, że byłby to najlepszy sposób zapewnienia trwałej zmiany kultury świadczenia usług administracyjnych przez instytucje UE;

24.  z zadowoleniem odnotowuje, że z pozytywną reakcją ze strony przedstawicieli instytucji spotkało się 98 spośród 120 uwag i zaleceń Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczących dochodzeń prowadzonych w 2012 r., co oznacza, że w 82% przypadków instytucje UE zgadzają się z sugestiami Rzecznika Praw Obywatelskich; wzywa wszystkie instytucje, agencje i organy UE do dołożenia wszelkich starań w celu zapewnienia pełnej zgodności z uwagami i zaleceniami Rzecznika Praw Obywatelskich oraz udzielenia pomocy Rzecznikowi Praw Obywatelskich w szybkim przeprowadzaniu dochodzeń poprzez między innymi współpracę z Rzecznikiem Praw Obywatelskich w działaniach na rzecz skrócenia terminów zakończenia dochodzenia;

25.  przypomina, że w 2012 r. Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił Parlamentowi jedno sprawozdanie specjalne w sprawie braku rozpatrzenia przez Komisję kwestii konfliktu interesów w związku z rozbudową lotniska w Wiedniu, braku oceny oddziaływania na środowisko w związku z tą rozbudową, brakiem procedur kontrolnych dostępnych dla osób wnoszących skargę dotyczącą projektu rozbudowy oraz braku oceny oddziaływania na środowisko; uznaje stosowność tego sprawozdania z uwagi na powyższe kwestie; przypomina, że niniejsze sprawozdanie specjalne było przyczyną sformułowania przez Komisję Petycji przyszłościowych wniosków odnoszących się do aktualnej zmiany dyrektywy w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia prywatne lub publiczne na środowisko naturalne oraz do prawa administracyjnego Unii;

26.  uważa, że w szczególności po otrzymaniu projektu zalecenia, świadomość, że kolejnym krokiem może być specjalne sprawozdanie do Parlamentu, często pomaga przekonać zainteresowaną instytucję lub zainteresowany organ do zmiany stanowiska;

27.  odnotowuje, że poprzedni i obecny Rzecznik Praw Obywatelskich przez okres 17 i pół roku przedstawili jedynie18 sprawozdań specjalnych; uważa, że jest to dowód na to, że w większości przypadków instytucje UE przyjmują podejście oparte na współpracy; uznaje znaczenie tych sprawozdań specjalnych i zachęca Rzecznika Praw Obywatelskich do kontynuowania działań, jeśli zaistnieją istotne przypadki niewłaściwego administrowania dotyczące instytucji, organów i jednostek organizacyjnych UE;

28.  podkreśla, że inicjatywa „Międzynarodowy Dzień Prawa do Wiedzy” – 28 września – przybliża obywatelom europejskim działalność Rzecznika Praw Obywatelskich i stanowi przykład dobrej praktyki;

29.  z zadowoleniem przyjmuje uczestnictwo Rzecznika Praw Obywatelskich w działaniach Komisji Petycji, a także Europejskiego Forum Osób Niepełnosprawnych, Komisji oraz Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej związanych z unijnymi ramami, o których mowa w art. 33 ust. 2, w zakresie ochrony, propagowania i monitorowania wdrożenia Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych; wzywa Rzecznika Praw Obywatelskich do położenia szczególnego nacisku w podejmowanych przez niego działaniach na potrzeby szczególnie wrażliwych grup społecznych, w tym osób niepełnosprawnych;

30.  z zadowoleniem przyjmuje działania Rzecznika Praw Obywatelskich mające na celu zapewnienie wdrożenia Karty praw podstawowych przez instytucje UE również poprzez wszczynanie dochodzeń z własnej inicjatywy; przewiduje nałożenie innego, podobnego obowiązku na Rzecznika Praw Obywatelskich wraz z przystąpieniem Unii do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, o którym mowa w art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej;

31.  podkreśla znaczenie dochodzeń z własnej inicjatywy podejmowanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich, które umożliwiają mu rozwiązywanie problemów, o których normalnie nie byłby informowany, ze względu na fakt, iż obywatele nie posiadają wymaganych informacji bądź zasobów umożliwiających im zwrócenie się do Rzecznika; uważa, że należy zwiększyć przejrzystość instytucji Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich;

32.  z zadowoleniem przyjmuje fakt przyjęcia w 2012 r. przepisów ustanawiających instytucję rzecznika praw obywatelskich w Turcji; uznaje znaczenie wsparcia i rad Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w tym zakresie; wyraża zadowolenie z faktu, że instytucja rzecznika praw obywatelskich na poziomie krajowym funkcjonuje już we wszystkich krajach kandydujących; uważa, że doświadczenie pokazuje, iż instytucja Rzecznika Praw Obywatelskich jest bardzo pożyteczna, jeżeli chodzi o propagowanie dobrej administracji, praworządności i ochrony praw człowieka, a zatem państwa członkowskie, w których instytucja ta jeszcze nie istnieje, powinny prowadzić aktywne działania na rzecz jej ustanowienia; wzywa Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich do dalszego wspierania przyszłych krajów kandydujących w prowadzeniu tych działań;

33.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji i sprawozdania Komisji Petycji Radzie, Komisji, Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich, a także rządom i parlamentom państw członkowskich oraz ich rzecznikom praw obywatelskich lub podobnym właściwym organom.

(1) Dz.U. C 286 E z 27.11.2009, s. 172. (2) Dz.U. L 113 z 4.5.1994, s. 15. (3) Przyjęta dnia 8 lipca 2002 r. i zmieniona decyzjami Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 5 kwietnia 2004 r. i 3 grudnia 2008 r. (4) Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0004.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 539/2001 wymieniające państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (COM(2011)0290 – C7-0135/2011 – 2011/0138(COD))

P7_TA(2013)0370 A7-0139/2013

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi i Radzie (COM(2011)0290),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 77 ust. 2 lit. a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi Komisja przedstawiła wniosek Parlamentowi (C7–0135/2011),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 18 lipca 2013 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art.55 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz opinię Komisji Spraw Zagranicznych (A7–0139/2013),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzić znaczące zmiany do swojego wniosku lub zastąpić go innym tekstem;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 września 2013 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr .../2013 zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 539/2001 wymieniające państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) nr 1289/2013.)

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego) w odniesieniu do jego powiązania z rozporządzeniem Rady (UE) nr …/… powierzającym Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnościowym nad instytucjami kredytowymi (COM(2012)0512 – C7-0289/2012 – 2012/0244(COD))

P7_TA(2013)0371 A7-0393/2012

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2012)0512),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony przez Komisję Parlamentowi (C7‑0289/2012),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Banku Centralnego z dnia 27 listopada 2012 r.(1)

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 15 listopada 2012 r.(2),

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 18 kwietnia 2013 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 55 Regulaminu,

–  uwzględniając pismo Komisji Prawnej,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinie Komisji Budżetowej i Komisji Spraw Konstytucyjnych (A7-0393/2012),

1.  zatwierdza poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu(3);

2.  odnotowuje wspólne oświadczenie Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego i Przewodniczącego Europejskiego Banku Centralnego załączone do niniejszej rezolucji;

3.  podkreśla, że pkt 47 Porozumienia międzyinstytucjonalnego pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami z dnia 17 maja 2006 r. powinien stosować się do rozszerzenia mandatu Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego; podkreśla, że jakakolwiek decyzja organu prawodawczego popierająca rozszerzenie mandatu pozostaje bez uszczerbku dla decyzji podjętych przez władzę budżetową w ramach rocznej procedury budżetowej;

4.  wzywa Komisję do przedstawienia kosztorysu w pełni uwzględniającego wyniki porozumienia ustawodawczego zawartego między Parlamentem Europejskim a Radą, aby sprostać wymogom Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego, służb Komisji i ewentualnie Europejskiego Banku Centralnego w zakresie budżetu i kadr;

5.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzić znaczące zmiany do swojego wniosku lub zastąpić go innym tekstem;

6.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 września 2013 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr .../2013 zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego) w odniesieniu do powierzenia Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególnych zadań zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) nr 1024/2013

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) nr 1022/2013.)

Załącznik do rezolucji ustawodawczej

Oświadczenie

przewodniczącego Parlamentu Europejskiego i prezesa Europejskiego Banku Centralnego przy okazji głosowania PE w sprawie przyjęcia rozporządzenia Rady (UE) nr 1024/2013 powierzającego Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnościowym nad instytucjami kredytowymi

Zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Rady (UE) nr 1024/2013, a zwłaszcza jego art. 20, przewodniczący Parlamentu Europejskiego i prezes Europejskiego Banku Centralnego niniejszym deklarują swe pełne poparcie dla projektu tekstu porozumienia międzyinstytucjonalnego między Parlamentem Europejskim i Europejskim Bankiem Centralnym w sprawie współpracy dotyczącej procedur związanych z jednolitym mechanizmem nadzorczym uzgodnionego przez nasze zespoły negocjacyjne. Wzywamy w związku z tym obie instytucje do jak najszybszego formalnego przyjęcia porozumienia międzyinstytucjonalnego.

Porozumienie przewiduje większy stopień rozliczalności EBC przed Parlamentem Europejskim w odniesieniu do zadań wykonywanych w ramach jednolitego mechanizmu nadzorczego, a także przewiduje odpowiednie zabezpieczenia w zakresie ochrony informacji poufnych. Projekt porozumienia międzyinstytucjonalnego przewiduje dokładną parlamentarną kontrolę zadań nadzorczych powierzonych EBC dzięki regularnej wymianie poglądów z przedmiotowo właściwą komisją Parlamentu, poufnym rozmowom z prezydium wspomnianej komisji oraz większemu dostępowi do informacji, w tym do zapisu obrad Rady ds. Nadzoru. Zagwarantowano również współpracę EBC z Parlamentem Europejskim w ramach prowadzonych dochodzeń.

Ponadto w projekcie porozumienia międzyinstytucjonalnego doprecyzowano udział Parlamentu w procedurze powoływania przewodniczącego Rady ds. Nadzoru. Z myślą o wspólnym celu, jakim jest przyspieszenie ustanowienia jednolitego mechanizmu nadzorczego jako ważnego kroku w kierunku pełnej unii bankowej obie nasze instytucje pragną szybko przystąpić do pierwszej procedury selekcyjnej w celu mianowania przewodniczącego Rady ds. Nadzoru.

Strasburg/Frankfurt dnia 12 września 2013 r.

Martin Schulz                                      Mario Draghi

(1) Dz.U. C 30 z 1.2.2013, s. 6. (2) Dz.U. C 11 z 15.1.2013, s. 34. (3) Niniejsze stanowisko zastępuje poprawki przyjęte dnia 22 maja 2013 r. (Teksty przyjęte P7_TA(2013)0212).

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady powierzającego Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnościowym nad instytucjami kredytowymi (COM(2012)0511 – C7-0314/2012 – 2012/0242(CNS))

P7_TA(2013)0372 A7-0392/2012

(Specjalna procedura ustawodawcza – konsultacja)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Radzie (COM(2012)0511),

–  uwzględniając art. 127 ust. 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, na mocy którego Rada skonsultowała się z Parlamentem (C7-0314/2012),

–  uwzględniając protokół nr 4 dotyczący Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego,

–  uwzględniając pismo Komisji Prawnej,

–  uwzględniając pismo Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych,

–  uwzględniając uzasadnioną opinię przedstawioną, w ramach protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjalności, przez parlament Szwecji, stwierdzającą, że projekt aktu ustawodawczego nie jest zgodny z zasadą pomocniczości,

–  uwzględniając art. 55 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinię Komisji Spraw Konstytucyjnych (A7-0392/2012),

1.  zatwierdza po poprawkach wniosek Komisji(1);

2.  przyjmuje do wiadomości wspólne oświadczenia przewodniczącego Parlamentu Europejskiego i prezesa Europejskiego Banku Centralnego załączone do niniejszej rezolucji;

3.  zwraca się do Komisji o odpowiednią zmianę jej wniosku, zgodnie z art. 293 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

4.  zwraca się do Rady o poinformowanie go w przypadku uznania za stosowne odejścia od tekstu przyjętego przez Parlament;

5.  zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem w przypadku uznania za stosowne wprowadzenia znaczących zmian do wniosku Komisji;

6.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w dniu 12 września 2013 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr .../2013 powierzającego Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnościowym nad instytucjami kredytowymi

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) nr 1024/2013.)

Załącznik do rezolucji ustawodawczej

Oświadczenie

przewodniczącego Parlamentu Europejskiego i prezesa Europejskiego Banku Centralnego przy okazji głosowania PE w sprawie przyjęcia rozporządzenia Rady (UE) nr 1024/2013 powierzającego Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnościowym nad instytucjami kredytowymi

Zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Rady (UE) nr 1024/2013, a zwłaszcza jego art. 20, przewodniczący Parlamentu Europejskiego i prezes Europejskiego Banku Centralnego niniejszym deklarują swe pełne poparcie dla projektu tekstu porozumienia międzyinstytucjonalnego między Parlamentem Europejskim i Europejskim Bankiem Centralnym w sprawie współpracy dotyczącej procedur związanych z jednolitym mechanizmem nadzorczym uzgodnionego przez nasze zespoły negocjacyjne. Wzywamy w związku z tym obie instytucje do jak najszybszego formalnego przyjęcia porozumienia międzyinstytucjonalnego.

Porozumienie przewiduje większy stopień rozliczalności EBC przed Parlamentem Europejskim w odniesieniu do zadań wykonywanych w ramach jednolitego mechanizmu nadzorczego, a także przewiduje odpowiednie zabezpieczenia w zakresie ochrony informacji poufnych. Projekt porozumienia międzyinstytucjonalnego przewiduje dokładną parlamentarną kontrolę zadań nadzorczych powierzonych EBC dzięki regularnej wymianie poglądów z przedmiotowo właściwą komisją Parlamentu, poufnym rozmowom z prezydium wspomnianej komisji oraz większemu dostępowi do informacji, w tym do zapisu obrad Rady ds. Nadzoru. Zagwarantowano również współpracę EBC z Parlamentem Europejskim w ramach prowadzonych dochodzeń.

Ponadto w projekcie porozumienia międzyinstytucjonalnego doprecyzowano udział Parlamentu w procedurze powoływania przewodniczącego Rady ds. Nadzoru. Z myślą o wspólnym celu, jakim jest przyspieszenie ustanowienia jednolitego mechanizmu nadzorczego jako ważnego kroku w kierunku pełnej unii bankowej obie nasze instytucje pragną szybko przystąpić do pierwszej procedury selekcyjnej w celu mianowania przewodniczącego Rady ds. Nadzoru.

Strasburg/Frankfurt dnia 12 września 2013 r.

Martin Schulz                                      Mario Draghi

(1) Niniejsze stanowisko zastępuje poprawki przyjęte w dniu 22 maja 2013 r. (Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0213).

Poprawki przyjęte przez Parlament Europejski dnia 12 września 2013 r. do wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dostępu do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwego i równego podziału korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów w Unii (COM(2012)0576 – C7-0322/2012 – 2012/0278(COD))(1)

P7_TA(2013)0373 A7-0263/2013

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Tekst proponowany przez Komisję   Poprawka Poprawka 1 Wniosek dotyczący rozporządzenia Umocowanie -1 (nowe) Uwzględniając Konwencję o różnorodności biologicznej i Protokół o dostępie do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwym i równym podziale korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów (protokół z Nagoi), Poprawka 2 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw -1 (nowy) (-1) Unia ustanowiła „Unijną strategię ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r.”, która zobowiązuje ją do zwiększenia wkładu w zapobieganie utracie różnorodności biologicznej na świecie do 2020 r. Poprawka 3 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 1 (1)  Zróżnicowana grupa podmiotów w Unii, w tym pracownicy naukowi i przedsiębiorstwa różnych sektorów przemysłu, stosuje zasoby genetyczne do celów naukowo-badawczych, rozwojowych i komercyjnych; niekiedy wykorzystuje się również wiedzę tradycyjną związaną z zasobami genetycznymi. (1)  Zróżnicowana grupa użytkowników i dostawców w Unii, w tym pracownicy naukowi i przedsiębiorstwa różnych sektorów przemysłu, stosuje zasoby genetyczne do celów naukowo-badawczych, rozwojowych i komercyjnych; niekiedy wykorzystuje się również wiedzę tradycyjną związaną z zasobami genetycznymi. Działalność badawczo-rozwojowa to taka działalność, w ramach której dokonuje się analizy i badania genetycznego lub biochemicznego składu zasobów genetycznych, a także tworzy innowacje i praktyczne zastosowania. Pomyślne wdrożenie protokołu z Nagoi zależy również od sposobu, w jaki użytkownicy i dostawcy zasobów genetycznych lub tradycyjnej wiedzy związanej z zasobami genetycznymi negocjują wspólnie uzgodnione warunki, których wynikiem ma być dążenie do zachowania różnorodności biologicznej w myśl unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. Poprawka 4 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 2 (2)  Zasoby genetyczne stanowią zbiór genów organizmów zarówno występujących w naturze, jak i uprawianych oraz odgrywają znaczącą i coraz większą rolę w wielu gałęziach gospodarki, w tym w produkcji żywności, leśnictwie, opracowywaniu leków i rozwoju biologicznych źródeł energii odnawialnej. (2)  Zasoby genetyczne stanowią zbiór genów organizmów zarówno występujących w naturze, jak i uprawianych oraz odgrywają znaczącą i coraz większą rolę w wielu gałęziach gospodarki, w tym w produkcji żywności, leśnictwie, biotechnologii, opracowywaniu i wytwarzaniu leków, kosmetyków oraz rozwoju biologicznych źródeł energii. Zasoby genetyczne odgrywają ważną rolę przy wdrażaniu odpowiednich strategii służących odbudowie zdegradowanych systemów oraz odtworzeniu gatunków zagrożonych wyginięciem. Poprawka 5 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 2 a (nowy) (2a)  Unia stwierdza współzależność wszystkich państw w odniesieniu do zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa, jak również wyjątkowy charakter i znaczenie tych zasobów dla osiągania bezpieczeństwa żywnościowego na całym świecie oraz dla zrównoważonego rozwoju rolnictwa w kontekście ograniczenia ubóstwa i zmiany klimatu, uznając w tym względzie podstawową rolę Międzynarodowego traktatu o zasobach genetycznych roślin dla wyżywienia i rolnictwa oraz Komisji FAO ds. Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa. Poprawka 6 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 2 b (nowy) (2b)  Badania nad zasobami genetycznymi są stopniowo rozszerzane o nowe dziedziny, szczególnie oceany, które nadal stanowią najsłabiej zbadane i najmniej znane ekosystemy na Ziemi. Szczególnie głębiny oceanów stanowią ostatnią granicę Ziemi, co uzasadnia rosnące zainteresowanie nimi na poziomie badań naukowych, planowania i wykorzystania zasobów. W tym kontekście badanie ogromnej różnorodności biologicznej występującej w głębinowych ekosystemach morskich stanowi nowo powstającą i bardzo obiecującą sferę badań z uwagi na odkrywanie zasobów genetycznych o potencjalnym zastosowaniu do różnych celów. Poprawka 7 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 2 c (nowy) (2c)  Uznaną praktyką jest wymienianie się wszelkimi zasobami genetycznymi roślin dla wyżywienia i rolnictwa dla celów badawczych, hodowlanych i szkoleniowych zgodnie z warunkami standardowej umowy o przeniesienie materiału badawczego ustanowionej na mocy Międzynarodowego traktatu o zasobach genetycznych roślin dla wyżywienia i rolnictwa zgodnie z protokołem ustaleń w sprawie utworzenia Europejskiego Zintegrowanego Systemu Banków Genów (AEGIS); zgodnie z art. 4 ust. 3 protokołu z Nagoi uznaje się, że taka praktyka służy wsparciu celów konwencji i protokołu oraz nie jest z nimi sprzeczna. Poprawka 8 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 3 (3)  Wiedza tradycyjna, którą posiadają społeczności tubylcze i lokalne, może być źródłem istotnych informacji przyczyniających się do odkrycia interesujących cech genetycznych lub biochemicznych zasobów genetycznych. (3)  Wiedza tradycyjna, którą posiadają społeczności tubylcze i lokalne, może być źródłem istotnych informacji przyczyniających się do odkrycia potencjalnie cennych cech genetycznych lub biochemicznych zasobów genetycznych, w tym wiedza, innowacje oraz praktyki stosowane przez społeczności rdzenne i lokalne prowadzące tradycyjny tryb życia istotny dla ochrony i zrównoważonego rozwoju różnorodności biologicznej. Należy przestrzegać praw tych społeczności określonych w Konwencji nr 169 Międzynarodowej Organizacji Pracy o ludach tubylczych i plemiennych oraz w Deklaracji praw ludów tubylczych Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne , zaś unijne środki wykonawcze powinny ułatwić osiągnięcie tego celu. Poprawka 9 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 3 a (nowy) (3a)  Należy przypomnieć, że zgodnie z Konwencją o udzielaniu patentów europejskich nie ma możliwości udzielania patentu na odmiany roślin i rasy zwierząt, jak również biologiczne sposoby wytwarzania roślin i zwierząt. W przypadku wynalazków opartych na zasobach genetycznych lub ich elementach zasoby te należy wskazać we wnioskach o udzielenie ochrony patentowej obejmującej m.in. zasoby, produkty, w tym derywaty, oraz procesy uzyskane przy użyciu biotechnologii lub wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi, zaś ich źródło należy przekazać właściwym organom. Powyższy obowiązek dotyczy również praw do nowych odmian roślin. Poprawka 10 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 3 b (nowy) (3b)  Państwa członkowskie i ich sądy są właściwe i odpowiedzialne za praktyczne wdrażanie środków mających zabezpieczać społeczności tubylcze i lokalne w Unii w zakresie ustaleń dotyczących dostępu do korzyści i ich podziału. Poprawka 11 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 4 a (nowy) (4a)  Zasoby genetyczne należy zachować in situ oraz wykorzystywać w sposób zrównoważony, zaś korzyści wynikające z ich wykorzystania należy podzielić w sposób sprawiedliwy i równy. Powyższe działanie przyczyniłoby się do eliminacji ubóstwa, a tym samym do realizacji milenijnych celów rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, jak określono to w preambule protokołu z Nagoi do Konwencji o różnorodności biologicznej o dostępie do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwym i równym podziale korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów (protokół z Nagoi), przyjętym w dniu 29 października 2010 r. przez strony konwencji. Jako strony konwencji Unia i większość państw członkowskich podpisały protokół z Nagoi. Należy wspierać możliwości skutecznego wdrażania tego protokołu. Poprawka 12 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 4 b (nowy) (4b)  Podział korzyści powinien być postrzegany w kontekście, w którym charakteryzujące się bogactwem różnorodności biologicznej kraje rozwijające się przeważają wśród dostarczycieli zasobów genetycznych, podczas gdy użytkownicy tych zasobów pochodzą głównie z krajów rozwiniętych. Oprócz możliwości przyczynienia się do ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej, dostęp i podział korzyści mogą przyczynić się do eliminacji ubóstwa i utrzymania równowagi środowiskowej, a tym samym do postępu w kierunku osiągnięcia milenijnych celów rozwoju, jak zostało to odnotowane w preambule protokołu z Nagoi. Wdrożenie protokołu z Nagoi powinno mieć także na celu wykorzystanie powyższych możliwości. Poprawka 13 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 4 c (nowy) (4c)  Prawo do pożywienia, zgodnie z art. 25 Powszechnej deklaracji praw człowieka i art. 11 Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych, jak również prawo do korzystania z najwyższego osiągalnego poziomu ochrony zdrowia, ujęte w art. 12 Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych, są najwyższej wagi i należy je zawsze chronić. Poprawka 14 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 4 d (nowy) (4d)  Podobnie jak w przypadku zasobów genetycznych wiedza tradycyjna dotycząca tych zasobów w dużej mierze koncentruje się w krajach rozwijających się, w szczególności w społecznościach tubylczych i lokalnych. Należy szanować prawa takich społeczności, określone w konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 169 o ludności tubylczej i plemiennej oraz w Deklaracji praw ludów tubylczych ONZ przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2007 roku. Poszanowanie tych praw powinny ułatwiać środki wykonawcze Unii. Poprawka 15 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 5 (5)  Konwencja stanowi, że państwa posiadają suwerenne prawa do zasobów genetycznych podlegających ich jurysdykcji oraz uprawnienie do określenia warunków dostępu do swoich zasobów genetycznych. Konwencja zobowiązuje wszystkie strony do umożliwiania dostępu do zasobów genetycznych, którymi dysponują w ramach suwerennych praw. Ponadto na mocy konwencji wszystkie strony są zobowiązane do podejmowania środków na rzecz sprawiedliwego i równego udostępniania wyników badań naukowych i rozwoju stronie zapewniającej zasoby genetyczne oraz do dzielenia się z nią korzyściami wynikającymi z komercyjnego lub innego wykorzystania tych zasobów. Taki podział korzyści odbywa się w oparciu o wzajemnie uzgodnione warunki. Ponadto konwencja dotyczy dostępu i podziału korzyści w odniesieniu do wiedzy, innowacji i praktyk społeczności tubylczych i lokalnych o istotnym znaczeniu dla ochrony i zrównoważonego wykorzystywania różnorodności biologicznej. (5)  Konwencja stanowi, że państwa posiadają suwerenne prawa do zasobów genetycznych podlegających ich jurysdykcji oraz uprawnienie do określenia warunków dostępu do swoich zasobów genetycznych. Konwencja zobowiązuje wszystkie strony do umożliwiania dostępu do zasobów genetycznych – w celu użytkowania ich przez inne strony w sposób racjonalny z punktu widzenia środowiska, którymi dysponują w ramach suwerennych praw. Ponadto na mocy konwencji wszystkie strony są zobowiązane do podejmowania środków na rzecz sprawiedliwego i równego udostępniania wyników badań naukowych i rozwoju stronie zapewniającej zasoby genetyczne oraz do dzielenia się z nią korzyściami wynikającymi z komercyjnego lub innego wykorzystania tych zasobów. Taki podział korzyści odbywa się w oparciu o wymóg zgody po uprzednim poinformowaniu kraju pochodzenia danego zasobu, przy czym korzyści te powinny opierać się na wzajemnie uzgodnionych warunkach. Ponadto konwencja dotyczy dostępu i podziału korzyści w odniesieniu do wiedzy, innowacji i praktyk społeczności tubylczych i lokalnych o istotnym znaczeniu dla ochrony i zrównoważonego wykorzystywania różnorodności biologicznej. Jedynie dzięki zrównoważonemu i trwałemu wykorzystaniu zasobów genetycznych oraz zgodnemu z prawem udziałowi wspólnot lokalnych będzie można zagwarantować równy i sprawiedliwy podział szans, rozwoju i korzyści, jakie wynikają z wykorzystania tych zasobów. Poprawka 16 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 6 (6)  Protokół z Nagoi do Konwencji o różnorodności biologicznej o dostępie do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwym i równym podziale korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów („protokół z Nagoi”) jest traktatem międzynarodowym przyjętym dnia 29 października 2010 r. przez strony konwencji. Protokół z Nagoi znacząco rozszerza ogólne zasady konwencji w zakresie dostępu do zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi oraz w zakresie podziału korzyści z ich wykorzystywania. (6)  Protokół z Nagoi do Konwencji o różnorodności biologicznej o dostępie do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwym i równym podziale korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów („protokół z Nagoi”) jest traktatem międzynarodowym przyjętym dnia 29 października 2010 r. przez strony konwencji. Protokół z Nagoi dodatkowo uściśla ogólne zasady konwencji w zakresie dostępu do zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi oraz w zakresie podziału korzyści pieniężnych i niepieniężnych z ich wykorzystania i ewentualnego późniejszego dopuszczenia do obrotu. Poprawka 17 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 7 a (nowy) (7a)  Protokół z Nagoi ma zastosowanie do zasobów genetycznych objętych zakresem art. 15 konwencji w przeciwieństwie do szerszego zakresu zastosowania art. 4 konwencji. Oznacza to, że protokół ten nie obejmuje pełnego zakresu jurysdykcji, o którym mowa w art. 4, jak na przykład w przypadku działań prowadzonych na obszarach morskich położonych poza granicami krajowej jurysdykcji. Niemniej jednak żaden przepis protokołu z Nagoi nie uniemożliwia stronom stosowania zasad protokołu również do działań prowadzonych na tych obszarach morskich. Poprawka 18 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 8 (8)  Należy określić jasne i solidne ramy wdrażania protokołu z Nagoi, które powinny zwiększyć możliwości w zakresie badań naukowych wykorzystujących zasoby przyrodnicze i rozwoju w tej dziedzinie w Unii. Zasadnicze znaczenie ma również zapobieganie użytkowaniu w Unii nielegalnie nabytych zasobów genetycznych lub wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi, jak również wspieranie skutecznego wdrażania zobowiązań dotyczących podziału korzyści określonych we wzajemnie uzgodnionych warunkach między dostarczycielami a użytkownikami zasobów genetycznych. (8)  Należy określić jasne i solidne ramy wdrażania protokołu z Nagoi oraz właściwe postanowienia niniejszej konwencji, które powinny wspierać dążenie do osiągnięcia jego głównego celu, w szczególności ochronę różnorodności biologicznej, zrównoważonego użytkowania jej elementów oraz sprawiedliwy i równy podział korzyści wynikających z wykorzystania zasobów genetycznych. Powyższe obejmuje zapobieganie użytkowaniu w Unii nielegalnie nabytych zasobów genetycznych lub wiedzy tradycyjnej związanej z takimi zasobami. Należy także zwiększyć możliwości w zakresie badań naukowych wykorzystujących zasoby przyrodnicze i rozwoju w tej dziedzinie w Unii, w szczególności poprzez poprawę warunków powodujących pewność prawa w związku z użytkowaniem zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej. Poprawka 19 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 8 a (nowy) (8a)  Wykorzystanie nielegalnie nabytych zasobów genetycznych lub późniejsze dopuszczenie do obrotu produktów wytworzonych w oparciu o te zasoby lub wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi powinny być zakazane. Poprawka 20 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 8 b (nowy) (8b)  Ramy stworzone przez niniejsze rozporządzenie są konieczne również w celu utrzymania i zwiększenia zaufania między stronami, społecznościami tubylczymi i lokalnymi, jak również grupami zainteresowanych podmiotów mających dostęp do zasobów genetycznych i uczestniczących w podziale korzyści wynikających z ich wykorzystania. Poprawka 21 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 9 (9)   Aby zagwarantować pewność prawa, przepisy wdrażające protokół z Nagoi powinny mieć zastosowanie wyłącznie do zasobów genetycznych i związanej z nimi wiedzy tradycyjnej, do których dostęp uzyskano po wejściu w życie protokołu z Nagoi w odniesieniu do Unii. (9)   Aby zagwarantować pewność prawa, przepisy wdrażające protokół z Nagoi powinny mieć zastosowanie wyłącznie do nowego nabycia lub nowego wykorzystania zasobów genetycznych i związanej z nimi wiedzy tradycyjnej, które ma miejsce lub rozpoczęło się po wejściu w życie protokołu z Nagoi w odniesieniu do Unii. Poprawka 22 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 11 (11)   Należy określić – zgodnie z protokołem z Nagoi – że wykorzystywanie zasobów genetycznych odnosi się do badań naukowych i rozwoju w zakresie genetycznego lub biochemicznego składu próbek materiału genetycznego, w tym do badań naukowych i rozwoju w dziedzinie wyizolowanych związków uzyskanych z materiału genetycznego, do którego uzyskano dostęp na terytorium jednej ze stron protokołu z Nagoi. (11)   Należy określić – zgodnie z protokołem z Nagoi – że wykorzystanie zasobów genetycznych odnosi się do badań naukowych i rozwoju w zakresie genetycznego lub biochemicznego składu zasobów genetycznych. Badania i rozwój należy rozumieć jako badanie genetycznego i biochemicznego składu zasobów genetycznych w celu ustalenia faktów i sformułowania wniosków, w tym tworzenie innowacji i zastosowań praktycznych. Poprawka 23 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 14 (14)   Aby zapewnić skuteczne wdrożenie protokołu z Nagoi, na wszystkich użytkownikach zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z tymi zasobami powinien spoczywać obowiązek należytej staranności, zgodnie z którym muszą upewniać się, że dostęp do zasobów genetycznych i związanej z nimi wiedzy tradycyjnej uzyskano zgodnie z obowiązującymi wymogami prawnymi oraz że – w odpowiednich przypadkach – wynikające z nich korzyści są dzielone. Jednak biorąc pod uwagę różnorodność użytkowników w Unii, zobowiązanie wszystkich użytkowników do podejmowania takich samych środków w celu zapewnienia należytej staranności nie byłoby właściwe. Z tego względu należy określić jedynie podstawowy charakter środków dotyczących należytej staranności. Konkretne wybory dokonywane przez użytkowników w kwestii narzędzi i środków stosowanych w celu dopełnienia obowiązku należytej staranności należy wspierać za pomocą uznawania najlepszych praktyk oraz środków uzupełniających wspierających sektorowe kodeksy postępowania, wzorcowe klauzule umowne i wytyczne zmierzające do zwiększenia pewności prawa i obniżania kosztów. Obowiązek przechowywania przez użytkowników informacji związanych z dostępem i podziałem korzyści powinien być ograniczony czasowo do okresu, w którym może nastąpić ewentualna innowacja. (14)   Aby zapewnić skuteczne wdrożenie protokołu z Nagoi, na wszystkich użytkownikach zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z tymi zasobami powinien spoczywać obowiązek należytej staranności, zgodnie z którym muszą upewniać się, że dostęp do zasobów genetycznych i związanej z nimi wiedzy tradycyjnej uzyskano zgodnie z obowiązującymi wymogami prawnymi oraz że wynikające z nich korzyści są dzielone. Jednak biorąc pod uwagę różnorodność użytkowników w Unii, zobowiązanie wszystkich użytkowników do podejmowania takich samych środków w celu zapewnienia należytej staranności nie byłoby właściwe. Konkretne wybory dokonywane przez użytkowników w kwestii narzędzi i środków stosowanych w celu dopełnienia obowiązku należytej staranności należy wspierać za pomocą uznawania najlepszych praktyk oraz sektorowych kodeksów postępowania, wzorcowe klauzule umowne i wytyczne zmierzające do zwiększenia pewności prawa i obniżania kosztów. Obowiązek przechowywania przez użytkowników informacji związanych z dostępem i podziałem korzyści powinien być ograniczony czasowo do okresu, w którym może nastąpić ewentualna innowacja. Poprawka 24 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 14 a (nowy) (14a)  Pomyślne wdrożenie protokołu z Nagoi zależy od użytkowników i dostarczycieli zasobów genetycznych lub tradycyjnej wiedzy związanej z zasobami genetycznymi, którzy negocjują i wzajemnie uzgadniają warunki, co prowadzi nie tylko do sprawiedliwego podziału korzyści, ale także przyczynia się do szerszego celu przewidzianego w protokole polegającego na przyczynianiu się do zachowania różnorodności biologicznej. Poprawka 25 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 16 (16)  Najlepsze praktyki opracowane przez użytkowników powinny odgrywać ważną rolę w określaniu środków dotyczących należytej staranności, które są szczególnie odpowiednie z punktu widzenia zgodności z systemem wdrażania protokołu z Nagoi przy wysokiej pewności prawa i niskich kosztach. Użytkownicy powinni móc korzystać z kodeksów postępowania w zakresie dostępu i podziału korzyści, które obowiązują w środowisku akademickim i różnych sektorach. Stowarzyszenia użytkowników powinny mieć możliwość zwracania się do Komisji o rozstrzygnięcie, czy określoną kombinację procedur, narzędzi lub mechanizmów nadzorowaną przez dane stowarzyszenie można uznać za najlepszą praktykę. Właściwe organy państw członkowskich powinny brać pod uwagę fakt, że wdrożenie uznanej najlepszej praktyki przez danego użytkownika obniża ryzyko nieprzestrzegania przepisów przez tego użytkownika i uzasadnia ograniczenie kontroli dotyczących przestrzegania przepisów. Takie samo podejście należy stosować do najlepszych praktyk przyjmowanych przez grupę stron protokołu z Nagoi. skreślony Poprawka 26 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 17 (17)   Na określonych etapach łańcucha działań obejmujących wykorzystywanie zasobów użytkownicy powinni oświadczać, że dopełnili obowiązku należytej staranności. Odpowiednie etapy, na których powinno to nastąpić, to: otrzymanie publicznych środków na badania naukowe, składanie wniosku o dopuszczenie do obrotu produktu opracowanego na podstawie zasobów genetycznych lub wprowadzenie na rynek w przypadku, gdy nie jest wymagane dopuszczenie do obrotu. Należy dodać, że oświadczenie składane przy występowaniu o dopuszczenie do obrotu nie stanowiłoby części samej procedury dopuszczania do obrotu i byłoby kierowane do właściwych organów powołanych na podstawie niniejszego rozporządzenia. (17)   Na określonych etapach łańcucha działań użytkownicy powinni oświadczać, że dopełnili obowiązku należytej staranności i przedstawić dowody na potwierdzenie tego faktu. Odpowiednie etapy, na których powinno to nastąpić, to: uzyskanie uprzedniej świadomej zgody oraz ustanowienie wzajemnie uzgodnionych warunków, otrzymanie środków na badania naukowe w przypadku składania wniosku o ochronę praw własności intelektualnej do właściwych instytucji krajowych, regionalnych lub międzynarodowych, składanie wniosku o dopuszczenie do obrotu produktu opracowanego na podstawie zasobów genetycznych lub wprowadzenie na rynek w przypadku, gdy nie jest wymagane dopuszczenie do obrotu. Należy dodać, że oświadczenie składane przy występowaniu o ochronę praw własności intelektualnej lub o dopuszczenie do obrotu nie stanowiłoby części samej procedury dopuszczania do obrotu i byłoby kierowane do właściwych organów powołanych na podstawie niniejszego rozporządzenia. Poprawka 27 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 18 (18)   Pozyskiwanie zasobów genetycznych z natury jest najczęściej podejmowane w celach niekomercyjnych przez pracowników naukowych lub kolekcjonerów. W ogromnej większości przypadków i w prawie wszystkich sektorach dostęp do nowo zebranych zasobów genetycznych uzyskuje się za pomocą pośredników, zbiorów lub przedstawicieli, którzy nabywają zasoby genetyczne w państwach trzecich. (18)   Pozyskiwanie zasobów genetycznych z natury jest przede wszystkim podejmowane przez prywatnych kolekcjonerów i przedsiębiorstwa, często w celach komercyjnych, a także przez pracowników naukowych lub instytucje naukowe w celach niekomercyjnych. W ogromnej większości przypadków i w prawie wszystkich sektorach dostęp do nowo zebranych zasobów genetycznych uzyskuje się za pomocą pośredników, zbiorów lub przedstawicieli, którzy nabywają zasoby genetyczne w państwach trzecich, zarówno w celach komercyjnych, jak i niekomercyjnych. Niniejsze rozporządzenie powinno zapewniać przestrzeganie przez wszystkie zainteresowane strony postanowień wzajemnie uzgodnionych warunków dotyczących początkowego dostępu mającego zastosowanie do przeniesienia dokonanego na rzecz osoby trzeciej. W wielu przypadkach późniejsze wykorzystanie lub dopuszczenie do obrotu mogą wymagać ustanowienia wzajemnie uzgodnionych warunków. Poprawka 28 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 19 (19)   Zbiory są głównymi dostarczycielami wykorzystywanych w Unii zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi. Należy ustanowić system wiarygodnych zbiorów unijnych. Dzięki temu uzyskano by pewność, że zbiory włączone do rejestru wiarygodnych zbiorów unijnych stosują środki polegające na dostarczaniu osobom trzecim próbek zasobów genetycznych wyłącznie z dokumentacją świadczącą o ich legalnym nabyciu oraz ustanowieniu wzajemnie uzgodnionych warunków, jeżeli mają one zastosowanie. System wiarygodnych zbiorów unijnych znacznie obniżyłby ryzyko stosowania w Unii nielegalnie nabytych zasobów genetycznych. Właściwe organy państw członkowskich sprawdzałyby, czy dany zbiór spełnia wymogi i może zostać uznany za wiarygodny zbiór unijny. Uznawano by, że użytkownicy nabywający zasoby genetyczne ze zbioru włączonego do rejestru unijnego dopełnili obowiązku należytej staranności, jeśli chodzi o uzyskanie wszystkich niezbędnych informacji. Takie rozwiązanie powinno być szczególnie korzystne dla pracowników naukowych oraz małych i średnich przedsiębiorstw. (19)   Większość zbiorów stanowią najbardziej dostępni dostarczyciele użytkowanych w Unii zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi. Jako dostarczyciele zbiory te mogą odgrywać istotną rolę przy udzielaniu pomocy innym użytkownikom w ramach łańcucha dowodowego w celu przestrzegania przez nich zobowiązań. W tym celu należy ustanowić system zarejestrowanych zbiorów unijnych Gwarantuje to, że zarejestrowane na szczeblu Unii zbiory stosują środki polegające na dostarczaniu osobom trzecim próbek zasobów genetycznych wyłącznie z dokumentacją świadczącą o ich legalnym nabyciu oraz ustanowieniu wzajemnie uzgodnionych warunków, jeżeli mają one zastosowanie. System zarejestrowanych zbiorów unijnych znacznie obniżyłby ryzyko stosowania w Unii nielegalnie nabytych zasobów genetycznych. Właściwe organy państw członkowskich sprawdzałyby, czy dany zbiór spełnia wymogi i może zostać uznany za zarejestrowany zbiór unijny, m.in. wykazujący zdolność do przestrzegania szerokich celów protokołu z Nagoi w zakresie osiągania sprawiedliwego i zrównoważonego podziału korzyści z zastosowania zasobów genetycznych oraz przyczyniający się do zachowania różnorodności biologicznej. Uznawano by, że użytkownicy nabywający zasoby genetyczne ze zbioru włączonego do rejestru unijnego dopełnili obowiązku należytej staranności, jeśli chodzi o uzyskanie wszystkich niezbędnych informacji. Takie rozwiązanie powinno być szczególnie korzystne dla pracowników naukowych oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Poprawka 29 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 19 a (nowy) (19a)   Zarejestrowane zbiory unijne powinny być zgodne z celem protokołu z Nagoi. Powinny one przyczyniać się do zwiększania świadomości i budowania zdolności, zgodnie z art. 21 i 22 tego protokołu, w zakresie, w jakim pozwalają na to dostępne zasoby. Właściwe organy mogą rozważyć przyznanie zbiorom środków na podejmowanie takich działań. Celem każdego zarejestrowanego zbioru unijnego powinno być wspieranie wysiłków na rzecz dokumentowania wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi, we współpracy ze społecznościami tubylczymi i lokalnymi, organami, antropologami i innymi podmiotami, w zależności od przypadku. Z taką wiedzą należy obchodzić się w sposób zapewniający pełne poszanowanie właściwych praw. Informacje na temat takiej wiedzy powinny być podawane do wiadomości publicznej w uzasadnionych przypadkach i gdy w żaden sposób nie narusza to ani nie utrudnia ochrony właściwych praw. Poprawka 30 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 20 (20)  Właściwe organy państw członkowskich powinny sprawdzać, czy użytkownicy przestrzegają obowiązków. W związku z tym właściwe organy powinny przyjmować międzynarodowe świadectwa zgodności jako dowód na to, że objęte nimi zasoby genetyczne zostały nabyte legalnie i że ustanowiono wzajemnie uzgodnione warunki. Właściwe organy powinny ponadto sporządzać protokoły kontroli i udostępniać stosowne informacje zgodnie z dyrektywą 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska. (20)  Właściwe organy państw członkowskich powinny sprawdzać, czy użytkownicy przestrzegają obowiązków. W związku z tym właściwe organy powinny przyjmować międzynarodowe świadectwa zgodności jako dowód na to, że objęte nimi zasoby genetyczne zostały nabyte legalnie i że ustanowiono wzajemnie uzgodnione warunki. Jeżeli świadectwo międzynarodowe jest niedostępne, inne prawnie dopuszczalne formy zgodności powinny być uznawane za dowód na to, że objęte nimi zasoby genetyczne zostały nabyte legalnie i że ustanowiono wzajemnie uzgodnione warunki. Właściwe organy powinny ponadto sporządzać protokoły kontroli i udostępniać stosowne informacje zgodnie z dyrektywą 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska. Poprawka 31 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 22 a (nowy) (22a)  Unia powinna działać w sposób proaktywny, aby zapewnić osiągnięcie celów założonych w protokole z Nagoi dotyczących globalnego wielostronnego mechanizmu podziału korzyści oraz zwiększyć zasoby ukierunkowane na wsparcie ochrony różnorodności biologicznej i zrównoważonego wykorzystania jej elementów na skalę globalną. Poprawka 33 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 23 (23)   Unijne forum do spraw dostępu powinno umożliwiać debatę i prace nad następującymi kwestiami: uspójnienie warunków dostępu w państwach członkowskich, model i funkcjonowanie systemów dostępu, uproszczony dostęp na potrzeby badań naukowych o celu niekomercyjnym, praktyki zbiorów w Unii związane z dostępem, dostęp zainteresowanych podmiotów z Unii w państwach trzecich oraz wymiana najlepszych praktyk. (23)   Unijne forum do spraw dostępu oraz sprawiedliwego i równego podziału korzyści powinno umożliwiać debatę i prace nad następującymi kwestiami: uspójnienie warunków dostępu w państwach członkowskich, model i funkcjonowanie systemów dostępu i podziału korzyści, uproszczony dostęp i podział korzyści na potrzeby badań naukowych o celu niekomercyjnym, praktyki zbiorów w Unii związane z dostępem i podziałem korzyści, dostęp i podział korzyści zainteresowanych podmiotów z Unii w państwach trzecich oraz wymiana najlepszych praktyk. Unijne forum powinno w pełni uznawać uprawnienia państw członkowskich oraz zmierzać do zapewnienia, w stosownym przypadku, zaangażowania społeczności tubylczych i lokalnych zgodnie z przepisami protokołu z Nagoi. Poprawka 34 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – ustęp 1 W niniejszym rozporządzeniu ustanawia się zasady regulujące dostęp do zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi oraz podział korzyści z ich wykorzystywania, zgodnie z postanowieniami protokołu z Nagoi do Konwencji o różnorodności biologicznej o dostępie do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwym i równym podziale korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów („protokołu z Nagoi”). W niniejszym rozporządzeniu ustanawia się zasady regulujące przestrzeganie przepisów w zakresie dostępu do zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi oraz podziału korzyści z ich wykorzystywania, zgodnie z postanowieniami protokołu z Nagoi do Konwencji o różnorodności biologicznej o dostępie do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwym i równym podziale korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów („protokołu z Nagoi”). Poprawka 35 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – ustęp 1 a (nowy) Celem niniejszego rozporządzenia jest sprawiedliwy i równy podział korzyści wynikających z wykorzystania zasobów genetycznych, a tym samym wniesienie wkładu w ochronę różnorodności biologicznej i zrównoważone wykorzystanie jej elementów zgodnie z celami Konwencji o różnorodności biologicznej („konwencji”). Poprawka 36 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 1 – ustęp 1 b (nowy) Niniejsze rozporządzenie określa obowiązki użytkowników zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z tymi zasobami. Ustanowiony na mocy niniejszego rozporządzenia system wdrażania protokołu z Nagoi uwzględnia także uzgodnienia mające na celu ułatwienie użytkownikom przestrzegania ich zobowiązań oraz ramy uzgodnień dotyczących monitoringu i kontroli, które mają zostać opracowane i wdrożone przez państwa członkowskie Unii. Niniejsze rozporządzenie zawiera także przepisy zachęcające do podejmowania przez właściwe podmioty działań w celu zwiększenia świadomości na temat znaczenia zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z tymi zasobami oraz powiązanych z nimi kwestii dostępu i podziału korzyści, jak również działań przyczyniających się do budowania zdolności w krajach rozwijających się, zgodnie z postanowieniami protokołu z Nagoi. Poprawka 37 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 2 Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do zasobów genetycznych, do których państwa mają suwerenne prawa, oraz do wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi, do których uzyskano dostęp po wejściu w życie protokołu z Nagoi w Unii. Ponadto ma ono zastosowanie do korzyści wynikających z wykorzystywania takich zasobów genetycznych oraz wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi. Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do zasobów genetycznych, do których państwa mają suwerenne prawa, oraz do wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi, do których uzyskano dostęp po wejściu w życie protokołu z Nagoi w Unii. Ponadto ma ono zastosowanie do korzyści wynikających z wykorzystania takich zasobów genetycznych oraz wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi. Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do zasobów genetycznych, w przypadku których dostęp i podział korzyści reguluje specjalistyczny międzynarodowy instrument, którego Unia jest stroną. Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do zasobów genetycznych, w przypadku których dostęp i podział korzyści reguluje specjalistyczny międzynarodowy instrument, którego Unia jest stroną. Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do zasobów genetycznych z kraju pochodzenia, który postanowił nie przyjmować przepisów dotyczących dostępu zgodnie z wymogami obowiązującego protokołu z Nagoi, ani ogólnie do handlu towarami. Należy zwrócić szczególną uwagę na użyteczne i właściwe trwające prace lub praktyki w ramach innych organizacji międzynarodowych. Poprawka 38 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – punkt 3 3)   „zasoby genetyczne” oznaczają materiał genetyczny posiadający faktyczną lub potencjalną wartość; 3)   „zasoby genetyczne” oznaczają materiał genetyczny posiadający faktyczną lub potencjalną wartość bądź jego pochodne; Poprawka 39 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – punkt 3 a (nowy) 3a)  „pochodna” oznacza naturalnie występujący związek chemiczny otrzymany na skutek ekspresji genów lub metabolizmu zasobów biologicznych lub genetycznych, nawet jeżeli nie zawiera ona funkcjonalnych jednostek dziedziczenia; Poprawka 40 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – punkt 5 5)   „użytkownik” oznacza osobę fizyczną lub prawną wykorzystującą zasoby genetyczne lub wiedzę tradycyjną związaną z zasobami genetycznymi; 5)   „użytkownik” oznacza osobę fizyczną lub prawną wykorzystującą zasoby genetyczne lub wiedzę tradycyjną związaną z zasobami genetycznymi lub osobę, która następnie dopuszcza do obrotu zasoby genetyczne lub produkty oparte na zasobach genetycznych bądź związaną z nimi wiedzę tradycyjną; Poprawka 41 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – punkt 6 6)  „wykorzystywanie zasobów genetycznych” oznacza prowadzenie prac badawczo-rozwojowych nad genetycznym lub biochemicznym składem zasobów genetycznych; 6)  „wykorzystanie zasobów genetycznych” oznacza prowadzenie prac badawczo-rozwojowych nad genetycznym lub biochemicznym składem zasobów genetycznych, w tym poprzez zastosowanie biotechnologii; Poprawka 42 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – punkt 6 a (nowy) 6a)  „dopuszczenie do obrotu” oznacza do celów niniejszego rozporządzenia udostępnienie produktu na rynku Unii po raz pierwszy. Poprawka 43 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – punkt 6 b (nowy) 6b)  „biotechnologia“ oznacza każde rozwiązanie technologiczne, które wykorzystuje systemy biologiczne, organizmy żywe lub ich pochodne do wytwarzania lub modyfikowania produktów lub procesów w konkretnym celu; Poprawka 44 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – punkt 8 a (nowy) 8 a) „nielegalnie nabyte zasoby genetyczne“ oznaczają zasoby genetyczne i związaną z nimi wiedzę tradycyjną nabyte niezgodnie z obowiązującym prawem międzynarodowym i ustawodawstwem krajowym w zakresie dostępu i podziału korzyści przyjętymi w kraju pochodzenia; Poprawka 45 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – punkt 11 11)  „międzynarodowe świadectwo zgodności” oznacza zezwolenie na dostęp lub jego odpowiednik, wydane przez właściwy organ krajowy zgodnie z art. 6 ust. 3 lit. e) protokołu z Nagoi, które udostępnia się systemowi wymiany informacji o dostępie i podziale korzyści; Nie dotyczy wersji polskiej. Poprawka 46 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – punkt 12 12)  „system wymiany informacji o dostępie i podziale korzyści” oznacza światowy portal wymiany informacji ustanowiony na mocy art. 14 ust. 1 protokołu z Nagoi. Nie dotyczy wersji polskiej. Poprawka 47 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 4 – ustęp -1 (nowy) -1. Wykorzystanie nielegalnie nabytych zasobów genetycznych jest zakazane w Unii. Poprawka 48 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 4 – ustęp 1 1.   Użytkownicy z należytą starannością upewniają się, że dostęp do zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi uzyskano zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawowymi lub wykonawczymi w zakresie dostępu i podziału korzyści oraz że – w odpowiednich przypadkach – korzyści są dzielone w sposób sprawiedliwy i równy, w oparciu o wzajemnie uzgodnione warunki. Użytkownicy uzyskują, przechowują i przekazują kolejnym użytkownikom informacje związane z dostępem i podziałem korzyści. 1.   Użytkownicy z należytą starannością upewniają się, że dostęp do zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi uzyskano za uprzednią świadomą zgodą oraz w oparciu o wzajemnie uzgodnione warunki określone zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawowymi lub wykonawczymi w zakresie dostępu i podziału korzyści oraz że korzyści są dzielone w sposób sprawiedliwy i równy, w oparciu o te uzgodnione warunki. Użytkownicy mają obowiązek uzyskiwać, przechowywać i przekazywać kolejnym użytkownikom wszystkie informacje i dokumenty związane z dostępem, podziałem korzyści i przestrzeganiem przepisów niniejszego rozporządzenia. Poprawka 49 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 4 – ustęp 1 a (nowy) 1a.  Zasoby genetyczne i związaną z nimi wiedzę tradycyjną przekazuje się innym użytkownikom wyłącznie zgodnie z międzynarodowym certyfikatem zgodności i na wzajemnie uzgodnionych warunkach lub za uprzednią świadomą zgodą oraz w oparciu o wzajemnie uzgodnione warunki. W przypadku braku wzajemnie uzgodnionych warunków lub w przypadku gdy kolejni użytkownicy przewidują wykorzystanie zasobów genetycznych lub wiedzy tradycyjnej na warunkach nieuwzględnionych w ustanowionych pierwotnie warunkach, użytkownicy ci mają obowiązek uzyskać wzajemnie uzgodnione warunki w kraju pochodzenia. Poprawka 51 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 4 – ustęp 2 2.  Użytkownicy: 2.  Użytkownicy: a)  uzyskują, przechowują i przekazują kolejnym użytkownikom informacje dotyczące: a)  uzyskują, przechowują i przekazują kolejnym użytkownikom informacje dotyczące uznanego międzynarodowego świadectwa zgodności – w przypadku zasobów genetycznych nabytych od stron protokołu z Nagoi, które uregulowały dostęp do swoich zasobów genetycznych zgodnie z art. 6 protokołu z Nagoi, oraz informacje dotyczące treści wzajemnie ustalonych warunków i informacje dotyczące: 1)  daty i miejsca dostępu do zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z takimi zasobami; 1)  daty i miejsca dostępu do zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z takimi zasobami; 2)  opisu wykorzystanych zasobów genetycznych lub wiedzy tradycyjnej związanej z tymi zasobami, w tym dostępne kody identyfikacyjne; 2)  opisu wykorzystanych zasobów genetycznych lub wiedzy tradycyjnej związanej z tymi zasobami, w tym dostępne kody identyfikacyjne; 3)  źródło, z którego bezpośrednio uzyskano przedmiotowe zasoby lub wiedzę, a także kolejnych użytkowników zasobów genetycznych lub wiedzy tradycyjnej związanej z tymi zasobami; 3)  źródła, z którego bezpośrednio uzyskano przedmiotowe zasoby lub wiedzę, a także kolejnych użytkowników zasobów genetycznych lub wiedzy tradycyjnej związanej z tymi zasobami; 4)  występowania lub braku praw i obowiązków związanych z dostępem i podziałem korzyści; 4)  występowania lub braku praw i obowiązków związanych z dostępem i podziałem korzyści; 5)  decyzji w sprawie dostępu oraz wzajemnie uzgodnionych warunków, jeżeli mają one zastosowanie; 5)  zezwoleń na dostęp oraz wzajemnie uzgodnionych warunków, w tym uzgodnień dotyczących podziału korzyści, jeżeli mają one zastosowanie; 6)  stosowania wymogów dotyczących dostępu i specjalistycznych międzynarodowych instrumentów i podziału korzyści z nich płynących w rozumieniu art. 2, które może ograniczyć lub zmniejszyć wymogi nałożone na użytkownika zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. W takim przypadku zawiera się również informację, że wykorzystanie jest regulowane specjalistycznymi instrumentami. b)  uzyskują dodatkowe informacje lub dowody, jeżeli brakuje pewności co do legalności dostępu i wykorzystywania; oraz b)  uzyskują dodatkowe informacje lub dowody, jeżeli brakuje pewności co do legalności dostępu i wykorzystywania; oraz c)  uzyskują odpowiednie zezwolenie na dostęp, ustanawiają wzajemnie uzgodnione warunki lub wstrzymują wykorzystywanie, jeżeli okaże się, że dostęp nie był zgodny z obowiązującymi przepisami ustawowymi lub wykonawczymi w zakresie dostępu i podziału korzyści. c)  uzyskują odpowiednie zezwolenie na dostęp, ustanawiają wzajemnie uzgodnione warunki lub wstrzymują wykorzystywanie, jeżeli okaże się, że dostęp nie był zgodny z obowiązującymi przepisami ustawowymi lub wykonawczymi w zakresie dostępu i podziału korzyści. Poprawka 52 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 4 – ustęp 3 3.   Użytkownicy przechowują informacje związane z dostępem i podziałem korzyści przez dwadzieścia lat po upływie okresu wykorzystywania. 3.   Użytkownicy przechowują informacje związane z dostępem i podziałem korzyści przez dwadzieścia lat po upływie okresu wykorzystania lub późniejszego dopuszczenia do obrotu. Poprawka 53 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 4 – ustęp 4 a (nowy) 4a.  Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych na mocy art. 14a w celu ustanowienia zasad dotyczących podziału korzyści zgodnie z ust. 4a do ...1. Powyższe zasady wymagają podziału korzyści co najmniej na poziomie najlepszej praktyki w danym sektorze oraz ustanowienia warunków podziału korzyści niepieniężnych. ____________________ 1 Sześć miesięcy po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia. Poprawka 54 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 4 – ustęp 4 b (nowy) 4b.  Przy negocjowaniu wzajemnie uzgodnionych warunków z dostarczycielami zasobów genetycznych lub tradycyjnej wiedzy związanej z zasobami genetycznymi użytkownicy starają się zapewnić, by takie warunki przyczyniały się do zachowania różnorodności biologicznej i do zrównoważonego korzystania z jej składników oraz transferu technologii do krajów rozwijających się. Poprawka 55 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 5 Artykuł 5 skreślony Wiarygodne zbiory unijne 1.  Komisja ustanawia i prowadzi unijny rejestr wiarygodnych zbiorów. Jest to rejestr internetowy, łatwo dostępny dla użytkowników i obejmujący zbiory zasobów genetycznych, które uznano za spełniające kryteria wiarygodnych zbiorów unijnych. 2.  Na wniosek zbioru podlegającego jego jurysdykcji każde państwo członkowskie rozważa włączenie tego zbioru do unijnego rejestru wiarygodnych zbiorów. Po sprawdzeniu, że zbiór spełnia kryteria określone w ust. 3, państwo członkowskie bezzwłocznie zgłasza Komisji nazwę, dane teleadresowe oraz rodzaj zbioru. Komisja niezwłocznie włącza otrzymane w ten sposób informacje do unijnego rejestru wiarygodnych zbiorów. 3.  Aby zbiór włączono do unijnego rejestru wiarygodnych zbiorów, właściciel zbioru musi wykazać zdolność do: a)  stosowania znormalizowanych procedur wymiany próbek zasobów genetycznych i wymiany związanych z nimi informacji dokonywanej z innymi zbiorami oraz dostarczania próbek zasobów genetycznych i związanych z nimi informacji osobom trzecim na ich użytek; b)  dostarczania osobom trzecim na ich użytek próbek zasobów genetycznych i związanych z nimi informacji wyłącznie z dokumentacją świadczącą o tym, że dostęp do zasobów i informacji uzyskano zgodnie z obowiązującymi wymogami prawnymi oraz – w odpowiednich przypadkach – ze wzajemnie uzgodnionymi warunkami sprawiedliwego i równego podziału korzyści; c)  prowadzenia ewidencji wszystkich próbek zasobów genetycznych i związanych z nimi informacji dostarczanych osobom trzecim na ich użytek; d)  ustanawiania lub stosowania kodów identyfikacyjnych w przypadku próbek zasobów genetycznych dostarczanych osobom trzecim; e)  stosowania odpowiednich narzędzi technicznych służących do monitorowania i obserwacji wymiany próbek zasobów genetycznych i wymiany związanych z nimi informacji dokonywanej z innymi zbiorami. 4.  Państwa członkowskie regularnie sprawdzają, czy każdy podlegający ich jurysdykcji zbiór włączony do unijnego rejestru wiarygodnych zbiorów faktycznie stosuje środki określone w ust. 3. Państwa członkowskie bezzwłocznie powiadamiają Komisję, jeżeli dany, podlegający ich jurysdykcji zbiór włączony do unijnego rejestru nie jest już zgodny z przepisami ust. 3. 5.  Jeżeli istnieją dowody, że dany zbiór włączony do unijnego rejestru wiarygodnych zbiorów nie stosuje środków określonych w ust. 3, odnośne państwo członkowskie bezzwłocznie określa działania naprawcze w porozumieniu z właścicielem zbioru. Jeżeli Komisja ustali – zwłaszcza na podstawie informacji przedstawionych zgodnie z ust. 4 – że w przypadku danego zbioru włączonego do unijnego rejestru wiarygodnych zbiorów występują znaczące lub ustawiczne trudności z zapewnieniem zgodności z przepisami ust. 3, usuwa ten zbiór z unijnego rejestru wiarygodnych zbiorów. 6.  Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów wykonawczych w celu ustanowienia procedur dotyczących wykonywania przepisów ust. 1-5 niniejszego artykułu. Wspomniane środki wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 15 ust. 2. Poprawka 56 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 6 – ustęp 2 2.  Komisja podaje do wiadomości publicznej, w tym także w internecie, wykaz właściwych organów. Komisja aktualizuje ten wykaz. 2.  Komisja podaje do wiadomości publicznej, w tym także w internecie, wykaz właściwych organów. Komisja aktualizuje ten wykaz; szczególną uwagę należy zwrócić na regiony najbardziej oddalone ze względu na znaczenie i wrażliwość zasobów genetycznych występujących na ich terytorium, aby uniknąć wszelkich nadużyć przy eksploatacji. Poprawka 57 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 6 – ustęp 3 a (nowy) 3a.  Centralna kwestia określona przez Komisję zgodnie z ust. 3 służy zapewnieniu konsultacji z właściwymi organami Unii ustanowionymi na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 338/9711 oraz organami krajowymi wdrażającymi to rozporządzenie. __________ 1 Dz.U. L 61 z 3.3.1997, s. 1. Poprawka 58 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 6 – ustęp 3 b (nowy) 3b.  Właściwe organy i punkty kontaktowe do spraw dostępu i podziału korzyści udzielają informacji dotyczących wdrażania niniejszego rozporządzenia, stosownych przepisów konwencji oraz protokołu z Nagoi w Unii społeczeństwu oraz potencjalnym użytkownikom, którzy występują z wnioskiem o udzielenie takich informacji. Poprawka 59 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 7 – ustęp 1 1.  Państwa członkowskie i Komisja zwracają się do wszystkich beneficjentów publicznych środków na badania naukowe obejmujące wykorzystywanie zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi o złożenie oświadczenia, że dopełnią obowiązku należytej staranności zgodnie z art. 4. skreślony Poprawka 60 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 7 – ustęp 2 2.   Użytkownicy oświadczają wobec właściwych organów ustanowionych na podstawie art. 6 ust. 1, że przy składaniu wniosku o dopuszczenie do obrotu produktu opracowanego na podstawie zasobów genetycznych lub wiedzy tradycyjnej związanej z takimi zasobami bądź przy wprowadzeniu na rynek w przypadku, gdy nie jest wymagane dopuszczenie do obrotu, dopełnili obowiązku należytej staranności zgodnie z art. 4. 2.   Użytkownicy oświadczają wobec właściwych organów ustanowionych na podstawie art. 6 ust. 1, że dopełnili obowiązków określonych w art. 4 i przedłożą stosowne informacje w przypadku: a)  wydawaniu zgody po uprzednim poinformowaniu i ustanawianiu wzajemnie uzgodnionych warunków; b)  otrzymania publicznych środków na badania obejmujące wykorzystanie zasobów genetycznych i związanej z nimi wiedzy tradycyjnej; c)  złożenia wniosku o ochronę patentową lub prawa do nowej odmiany roślin do właściwych instytucji krajowych, regionalnych lub międzynarodowych, który to wniosek obejmuje m.in. zasoby genetyczne, do których uzyskano dostęp, produkty, w tym pochodne, oraz procesy wynikające z wykorzystania biotechnologii lub wiedzę tradycyjną związaną z zasobami genetycznymi; d)   składaniu wniosku o dopuszczenie do obrotu produktu opracowanego na podstawie zasobów genetycznych lub wiedzy tradycyjnej związanej z takimi zasobami; e)   przy wprowadzeniu na rynek w przypadku, gdy nie jest wymagane dopuszczenie do obrotu. Poprawka 61 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 7 – ustęp 3 Właściwe organy co dwa lata przekazują Komisji informacje otrzymane na podstawie ust. 1 i 2. Komisja podsumowuje otrzymane informacje i udostępnia je systemowi wymiany informacji o dostępie i podziale korzyści. Właściwe organy sprawdzają informacje dostarczone zgodnie z lit. b) do e) ust. 2 i w ciągu trzech miesięcy przekazują systemowi wymiany informacji o dostępie i podziale korzyści, Komisji i w stosownych przypadkach właściwym organom zainteresowanego państwa informacje otrzymane zgodnie z niniejszym artykułem. W ciągu trzech miesięcy Komisja podsumowuje otrzymane informacje i podaje je do publicznej wiadomości w ogólnodostępnym formacie za pośrednictwem strony internetowej. Poprawka 62 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 8 Najlepsze praktyki skreślony Każde stowarzyszenie użytkowników może przedłożyć Komisji wniosek o uznanie za najlepszą praktykę kombinacji procedur, narzędzi lub mechanizmów opracowanych i monitorowanych przez to stowarzyszenie. Do wniosku należy dołączyć dowody i informacje. Jeżeli na podstawie informacji i dowodów przedstawionych przez stowarzyszenie użytkowników Komisja stwierdzi, że określona kombinacja procedur, narzędzi lub mechanizmów umożliwia użytkownikowi, który ją skutecznie stosuje, przestrzeganie obowiązków określonych w art. 4 i 7, uznaje ją za najlepszą praktykę. Stowarzyszenie użytkowników informuje Komisję o wszelkich zmianach lub aktualizacjach najlepszej uznanej praktyki, którą uznano zgodnie z ust. 2. Jeżeli dowody uzyskane od właściwych organów państw członkowskich lub z innych źródeł świadczą o powtarzających się przypadkach nieprzestrzegania obowiązków na podstawie niniejszego rozporządzenia przez użytkowników stosujących najlepszą praktykę, Komisja bada w porozumieniu z odpowiednim stowarzyszeniem użytkowników, czy powtarzające się przypadki nieprzestrzegania przepisów wskazują na możliwe luki w najlepszej praktyce. Komisja cofa uznanie najlepszej praktyki, jeżeli stwierdzi, że zmiany najlepszej praktyki zagrażają zdolności użytkownika do spełniania warunków określonych w art. 4 i 7, lub gdy powtarzające się przypadki nieprzestrzegania przepisów przez użytkowników mają związek z lukami w najlepszej praktyce. Komisja ustanawia i aktualizuje internetowy rejestr najlepszych uznanych praktyk. W jednej części rejestru figurują najlepsze praktyki uznane przez Komisję zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu, a w drugiej – najlepsze praktyki przyjęte na podstawie art. 20 ust. 2 protokołu z Nagoi. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów wykonawczych w celu ustanowienia procedur dotyczących wykonywania przepisów ust. 1-5 niniejszego artykułu. Wspomniane środki wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 15 ust. 2. Poprawka 63 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 9 1.   Właściwe organy przeprowadzają kontrole w celu sprawdzenia, czy użytkownicy spełniają wymogi określone w art. 4 i 7. 1.   Właściwe organy przeprowadzają kontrole w celu sprawdzenia, czy użytkownicy spełniają wymogi określone w art. 4 i 7. 2.   Kontrole, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, przeprowadza się zgodnie z okresowo weryfikowanym planem i podejściem opartym na analizie ryzyka. Opracowując to podejście oparte na analizie ryzyka, państwa członkowskie przyjmują, że wdrożenie przez danego użytkownika najlepszej praktyki uznanej na podstawie art. 8 ust. 2 niniejszego rozporządzenia lub art. 20 ust. 2 protokołu z Nagoi zmniejsza ryzyko nieprzestrzegania przepisów przez tego użytkownika. 2.   Kontrole, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, przeprowadza się zgodnie z okresowo weryfikowanym planem i podejściem opartym na analizie ryzyka, dla którego Komisja ustanawia podstawowe zasady zgodnie z procedurą określoną w art. 15 ust. 2. 3.   Kontrole mogą być również przeprowadzane w przypadku gdy właściwy organ posiada ważne informacje, w tym uzasadnione zastrzeżenia przedłożone przez osoby trzecie, dotyczące nieprzestrzegania przez użytkownika przepisów niniejszego rozporządzenia. 3.   Dodatkowe kontrole są również przeprowadzane w przypadku gdy właściwy organ posiada ważne informacje, w tym uzasadnione zastrzeżenia przedłożone przez osoby trzecie, dotyczące nieprzestrzegania przez użytkownika przepisów niniejszego rozporządzenia. 4.   Kontrole, o których mowa w ust. 1, obejmują co najmniej: 4.   Kontrole, o których mowa w ust. 1, obejmują co najmniej: a)   zbadanie środków podjętych przez użytkownika w celu dopełnienia obowiązku należytej staranności zgodnie z art. 4; a)   zbadanie środków podjętych przez użytkownika w celu dopełnienia obowiązku należytej staranności zgodnie z art. 4; b)   zbadanie dokumentacji i rejestrów świadczących o dopełnieniu obowiązku należytej staranności zgodnie z art. 4 w odniesieniu do określonego wykorzystywania; b)   zbadanie dokumentacji i rejestrów świadczących o dopełnieniu obowiązku należytej staranności zgodnie z art. 4 w odniesieniu do określonego wykorzystywania; c)   kontrole na miejscu, w tym badania terenowe; c)   kontrole na miejscu, w tym badania terenowe; d)   zbadanie przypadków, w których użytkownik był zobowiązany do złożenia oświadczeń na podstawie art. 7. d)   zbadanie przypadków, w których użytkownik był zobowiązany do złożenia oświadczeń na podstawie art. 7. 5.   Właściwe organy akceptują międzynarodowy certyfikat zgodności jako dowód, że dostęp do zasobów genetycznych, których dotyczy, uzyskano zgodnie z wymogiem uzyskania uprzedniej świadomej zgody i że ustanowiono wzajemnie uzgodnione warunki, zgodnie z wymogami krajowych przepisów ustawowych lub wykonawczych dotyczących dostępu i podziału korzyści przyjętych przez stronę protokołu z Nagoi udzielającą uprzedniej świadomej zgody. 5.   Właściwe organy akceptują międzynarodowy certyfikat zgodności jako dowód, że dostęp do zasobów genetycznych, których dotyczy, uzyskano zgodnie z wymogiem uzyskania uprzedniej świadomej zgody i że ustanowiono wzajemnie uzgodnione warunki, zgodnie z wymogami krajowych przepisów ustawowych lub wykonawczych dotyczących dostępu i podziału korzyści przyjętych przez stronę protokołu z Nagoi udzielającą uprzedniej świadomej zgody. W przypadku gdy uznane świadectwo międzynarodowe jest niedostępne, inne prawnie dopuszczalne formy zgodności uznaje się za wystarczający dowód na to, że objęte nimi zasoby genetyczne zostały uzyskane legalnie i że ustanowiono wzajemnie uzgodnione warunki. 6.   Użytkownicy udzielają wszelkiej pomocy koniecznej do umożliwienia przeprowadzenia kontroli, o których mowa w ust. 1, w szczególności w zakresie dostępu do obiektów i przedstawiania dokumentacji lub rejestrów. 6.   Użytkownicy udzielają wszelkiej pomocy koniecznej do umożliwienia przeprowadzenia kontroli, o których mowa w ust. 1, w szczególności w zakresie dostępu do obiektów i przedstawiania dokumentacji lub rejestrów. 7.   Nie naruszając przepisów art. 11, jeżeli w następstwie kontroli, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, stwierdzono niedociągnięcia, właściwy organ zwraca się do użytkownika o podjęcie działań naprawczych. 7.   Nie naruszając przepisów art. 11, jeżeli w następstwie kontroli, o których mowa w ust. 1 i 3 niniejszego artykułu, lub jeżeli w wyniku weryfikacji przeprowadzonej na podstawie art. 7 ust. 2 stwierdzono niedociągnięcia, właściwy organ zwraca się do użytkownika o podjęcie działań naprawczych. Ponadto w zależności od charakteru stwierdzonych niedociągnięć państwa członkowskie mogą podjąć natychmiastowe środki tymczasowe, w tym między innymi zajęcie nielegalnie nabytych zasobów genetycznych i zawieszenie określonego wykorzystywania. W przypadku braku pozytywnej lub zadowalającej reakcji ze strony użytkownika oraz w zależności od charakteru stwierdzonych niedociągnięć państwa członkowskie mogą podjąć natychmiastowe środki tymczasowe, w tym między innymi zajęcie nielegalnie nabytych zasobów genetycznych i zawieszenie określonego wykorzystywania, w tym dopuszczenia do obrotu produktów opartych na zasobach genetycznych i związanej z nimi wiedzy tradycyjnej. Takie środki tymczasowe muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. 8.   Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów wykonawczych w celu ustanowienia procedur dotyczących wykonywania przepisów ust. 1-7 niniejszego artykułu. Wspomniane środki wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 15 ust. 2. 8.   Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 14a w celu ustanowienia procedur dotyczących wykonywania przepisów ust. 1-7 niniejszego artykułu oraz do określenia gwarancji proceduralnych, takich jak prawo do odwołania się, zgodnie z postanowieniami art. 7 i art. 9-11. Poprawka 64 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 10 – ustęp 2 2.   Informacje, o których mowa w ust. 1, są udostępniane zgodnie z dyrektywą 2003/4/WE. 2.   Informacje, o których mowa w ust. 1, są udostępniane zgodnie z dyrektywą 2003/4/WE w ogólnodostępnym formacie za pośrednictwem strony internetowej. Poprawka 65 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 2 2.  Przewidziane sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Sankcje mogą obejmować: 2.  Przewidziane sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Sankcje mogą obejmować: a)  grzywny; a)  grzywny proporcjonalne do wartości danego wykorzystania związanego z zasobami genetycznymi i zapewniające co najmniej skuteczne pozbawienie podmiotów odpowiedzialnych za naruszenia korzyści ekonomicznych uzyskanych w wyniku dopuszczenia się tych naruszeń; b)  natychmiastowe zawieszenie określonego wykorzystywania; b)  natychmiastowe zawieszenie określonego wykorzystywania, w tym dopuszczania do obrotu produktów opartych na zasobach genetycznych i związanej z nimi wiedzy tradycyjnej; c)  konfiskatę nielegalnie nabytych zasobów genetycznych. c)  konfiskatę nielegalnie nabytych zasobów genetycznych. Poprawka 66 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 12 – ustęp 1 1.  Właściwe organy współpracują ze sobą, z organami administracyjnymi państw trzecich i z Komisją w celu zapewnienia przestrzegania przepisów niniejszego rozporządzenia przez użytkowników. 1.  Właściwe organy współpracują ze sobą, z organami administracyjnymi państw trzecich i z Komisją w celu umocnienia skutecznej koordynacji i zapewnienia przestrzegania przepisów niniejszego rozporządzenia przez użytkowników. Współpraca powinna obejmować także inne właściwe podmioty, w tym zbiory, organizacje pozarządowe i przedstawicieli społeczności tubylczych i lokalnych, w przypadku gdy ma to znaczenie dla prawidłowego wdrożenia protokołu z Nagoi i niniejszego rozporządzenia. Poprawka 67 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 12 – ustęp 2 2.   Właściwe organy wymieniają z właściwymi organami innych państw członkowskich oraz z Komisją informacje o poważnych niedociągnięciach stwierdzonych w trakcie kontroli, o których mowa w art. 9 ust. 1, oraz o rodzajach sankcji nałożonych zgodnie z art. 11. 2.   Właściwe organy wymieniają z właściwymi organami innych państw członkowskich oraz z Komisją informacje o organizacji ich systemów kontroli dotyczących przestrzegania przez użytkowników przepisów niniejszego rozporządzenia, o stwierdzonych w trakcie kontroli poważnych niedociągnięciach, o których mowa w art. 9 ust. 4 oraz art. 10 ust. 1, oraz o rodzajach sankcji nałożonych zgodnie z art. 11. Poprawka 68 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 12 – ustęp 2 a (nowy) 2a.  Komisja dąży do dokonania ustaleń z Europejskim Urzędem Patentowym i Światową Organizacją Własności Intelektualnej w celu zagwarantowania, że odniesienia do zasobów genetycznych i ich pochodzenia są uwzględniane przy rejestracji patentów. Poprawka 69 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 13 – nagłówek Unijne forum do spraw dostępu Unijne forum do spraw dostępu i podziału korzyści Poprawka 70 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 13 – ustęp 1 1.   Niniejszym ustanawia się unijne forum do spraw dostępu do zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi. 1.   Niniejszym ustanawia się unijne forum do spraw dostępu do zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi oraz sprawiedliwym i równym podziałem korzyści. Państwa członkowskie, które zamierzają przyjąć zasady dotyczące dostępu do swych zasobów genetycznych, najpierw przeprowadzają ocenę skutków tych zasad i przedkładają wynik tej oceny do rozważenia unijnemu forum, zgodnie z procedurą ustanowioną w ust. 5. Poprawka 71 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 13 – ustęp 2 2.   Unijne forum wnosi wkład w uspójnienie warunków dostępu na szczeblu Unii dzięki omawianiu związanych z tym kwestii, w tym modelu i funkcjonowania systemów dostępu ustanowionych w państwach członkowskich, uproszczonego dostępu do celów badań naukowych o celu niekomercyjnym, praktyk związanych z dostępem przyjętych przez zbiory w Unii, dostępu zainteresowanych podmiotów z Unii w państwach trzecich oraz wymiany najlepszych praktyk. 2.   Unijne forum wnosi wkład w uspójnienie warunków dostępu na szczeblu Unii dzięki omawianiu związanych z tym kwestii, w tym modelu i funkcjonowania systemów dostępu ustanowionych w państwach członkowskich, promowania badań naukowych, które przyczyniają się do ochrony i zrównoważonego wykorzystywania różnorodności biologicznej, w szczególności w krajach rozwijających się, w tym uproszczonego dostępu do celów badań naukowych o celu niekomercyjnym, praktyk związanych z dostępem przyjętych przez zbiory w Unii, dostępu zainteresowanych podmiotów z Unii w państwach trzecich na wzajemnie uzgodnionych warunkach i po uzyskaniu zgody po uprzednim poinformowaniu, praktyk związanych z podziałem korzyści, wdrożenia i dalszego opracowywania najlepszych praktyk oraz funkcjonowania uzgodnień dotyczących rozwiązywania sporów. Poprawka 72 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 13 – ustęp 3 3.  Unijne forum może zapewniać niewiążące doradztwo, wytyczne lub opinie dotyczące kwestii objętych jego uprawnieniami. 3.  Unijne forum może zapewniać niewiążące doradztwo, wytyczne lub opinie dotyczące kwestii objętych jego uprawnieniami. Wszelkie tego rodzaju doradztwo, wytyczne lub opinie powinny należycie uwzględniać wymóg zaangażowania odpowiednich społeczności tubylczych i lokalnych. Poprawka 73 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 14 – litery da, db, dc,dd, de oraz df (nowe) da)  podejmują działania, w tym wykorzystując istniejące programy badawcze, wspierające zbiory przyczyniające się do zachowania różnorodności biologicznej i kulturowej, lecz mają niedostateczne środki, aby wprowadzić swoje zbiory do rejestru Unii; db)  zapewniają, że w przypadku nielegalnego wykorzystania zasobów genetycznych lub niespełnienia wymogu uzyskania uprzedniej świadomej zgody lub ustanowienia wzajemnie uzgodnionych warunków, dostarczyciele, którzy są uprawnieni do udzielania dostępu do zasobów genetycznych i podpisywania wzajemnie uzgodnionych warunków, posiadają również uprawnienie do wniesienia powództwa w celu zapobieżenia lub zaprzestania takiego wykorzystania, w tym na podstawie nakazów lub zakazów sądowych, oraz dochodzenia wynikłego stąd odszkodowania, jak również – w stosownych przypadkach – dokonania zajęcia danych zasobów genetycznych. dc)  zachęcają użytkowników i dostarczycieli do przeznaczania korzyści wynikających z wykorzystania bądź późniejszego dopuszczenia do obrotu zasobów genetycznych na ochronę różnorodności biologicznej i zrównoważone wykorzystywanie jej elementów; dd)  na wniosek, w tym przez budowę potencjału, wspierają współpracę regionalną w zakresie podziału korzyści związanych z transgranicznymi zasobami genetycznymi i związaną z nimi wiedzą tradycyjną. de)  Zauważają konieczność sporządzenia katalogów dostępnych zasobów genetycznych pochodzących z każdego państwa członkowskiego zgodnie z art. 7 Konwencji o różnorodności biologicznej, tak aby uzyskać lepszą wiedzę o różnorodności biologicznej. df)  Wspierają badania i rozwój katalogów genetycznych, zarówno w Unii, jak I w krajach trzecich. Poprawka 74 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 14 a (nowy) Artykuł 14a Wykonywanie przekazanych uprawnień 1.  Powierzenie Komisji uprawnień do przyjęcia aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule. 2.  Uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych, o których mowa w art. 4 ust. 4b i art. 9 ust. 8 powierza się Komisji na okres pięciu lat od dnia ...1. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu. 3.  Przekazanie uprawnień, o których mowa w art. 4 ust. 4a, art. 9 ust. 8 może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna od następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie. Pozostaje ona bez wpływu na ważność już obowiązujących aktów delegowanych. 4.  Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. 5.  Akt delegowany przyjęty zgodnie z art. 4 ust. 4a, art. 9 ust. 8 wchodzi w życie jedynie wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od momentu powiadomienia Parlamentu Europejskiego i Rady o tym akcie lub jeżeli zarówno Parlament Europejski, jak i Rada przed upływem tego okresu poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady. ___________ 1Data, o której mowa w Art. 17 ust.1 Poprawka 75 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 15 a (nowy) Artykuł 15a Forum konsultacyjne W ramach wdrażania niniejszego rozporządzenia Komisja zapewnia zrównoważony udział przedstawicieli państw członkowskich, stosownych organizacji dostarczycieli, stowarzyszeń użytkowników, organizacji międzyrządowych i pozarządowych, jak również przedstawicieli społeczności tubylczych i lokalnych. Strony te wnoszą swój wkład w szczególności w kontekście określania i weryfikacji aktów delegowanych na mocy art. 4 ust. 5a, art. 9 ust. 8, jak również do wdrażania art. 5, 7 oraz 8 a także wszelkich innych wytycznych dotyczących ustanawiania wzajemnie uzgodnionych warunków. Strony te spotykają się w ramach forum konsultacyjnego. Regulamin forum ustala Komisja. Poprawka 76 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 16 – ustęp 3 3.   Co dziesięć lat po pierwszym sprawozdaniu Komisja dokonuje przeglądu funkcjonowania i skuteczności niniejszego rozporządzenia na podstawie sprawozdań i doświadczeń dotyczących stosowania niniejszego rozporządzenia. W swoich sprawozdaniach Komisja w szczególności uwzględnia skutki administracyjne dla publicznych instytucji naukowo-badawczych, małych i średnich przedsiębiorstw oraz mikroprzedsiębiorstw. Ponadto uwzględnia ona konieczność dalszych działań unijnych w zakresie dostępu do zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi. 3.   Co pięć lat po pierwszym sprawozdaniu Komisja dokonuje przeglądu funkcjonowania i skuteczności niniejszego rozporządzenia na podstawie sprawozdań i doświadczeń dotyczących stosowania niniejszego rozporządzenia. W swoich sprawozdaniach Komisja w szczególności uwzględnia skutki administracyjne dla określonych sektorów, publicznych instytucji naukowo-badawczych, małych i średnich przedsiębiorstw oraz mikroprzedsiębiorstw. Ponadto uwzględnia ona potrzebę przeprowadzenia przeglądu wykonywania przepisów niniejszego rozporządzenia dotyczących wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi w świetle zmian zachodzących w innych właściwych organizacjach międzynarodowych oraz konieczność dalszych działań unijnych w zakresie dostępu do zasobów genetycznych i wiedzy tradycyjnej związanej z zasobami genetycznymi z myślą o wdrożeniu art. 5 ust. 2, 6 ust. 2, 7 i 12 protokołu z Nagoi i poszanowaniu praw społeczności tubylczych i lokalnych. Poprawka 77 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 16 a (nowy) Artykuł 16a Zmiana dyrektywy 2008/99/WE W dyrektywie 2008/99/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne1 wprowadza się ze skutkiem od dnia ...* następujące zmiany: 1)  w art. 3 dodaje się literę w brzmieniu: „j) Nielegalne nabywanie zasobów genetycznych” 2)  w załączniku A dodaje się tiret w brzmieniu: „– rozporządzenie (UE) nr .../2013 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia ... w sprawie dostępu do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwego i równego podziału korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów w Unii.”. __________________ 1 Dz.U. L 328 z 6.12.2008, s. 28. * Jeden rok od wejścia w życie niniejszego rozporządzenia. Poprawka 78 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 17 – ustęp 2 2.   Art. 4, 7 i 9 stosuje się po upływie roku od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia. 2.   Art. 4 ust. 1–4, art. 7 i art. 9 stosuje się po upływie roku od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

(1) Sprawa została odesłana do właściwej Komisji w celu ponownego rozpatrzenia zgodnie z art.57 akapit drugi (A7-0263/2013).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie mikrogeneracji – wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej na małą skalę (2012/2930(RSP))

P7_TA(2013)0374 B7-0388/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 192 ust. 2 i art. 194 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniającą i w następstwie uchylającą dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE(1),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE(2), a także jej wpływ na wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej,

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającą ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią(3), dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie, zużycia energii oraz innych zasobów przez produkty związane z energią(4), a także ich odpowiednie rozporządzenia wykonawcze,

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Uruchomienie wewnętrznego rynku energii” (COM(2012)0663) oraz towarzyszące mu dokumenty robocze (SWD(2012)0367 i SWD(2012)0368),

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Energia odnawialna: ważny uczestnik europejskiego rynku energii” (COM(2012)0271),

–  uwzględniając własną rezolucję z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie przeglądu planu działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii(5),

–  mając na uwadze skierowane do Komisji pytanie w sprawie mikrogeneracji (E-010355/2011);

–  mając na uwadze skierowane do Komisji pytanie w sprawie projektów inwestycyjnych w ramach partnerstwa obywatelskiego dotyczących elektrowni wykorzystujących energię słoneczną (E-011185/2012),

–  mając na uwadze skierowane do Komisji pytanie w sprawie mikrogeneracji (O-000074/2013 – B7-0217/2013);

–  uwzględniając art. 115 ust. 5 i art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że dostęp do wystarczającej ilości energii warunkujący godny standard życia jest podstawowym prawem wszystkich ludzi oraz mając na uwadze, że w ostatnich latach ceny energii znacznie wzrosły;

B.  mając na uwadze, że dostawy energii w Unii Europejskiej są w coraz większym stopniu zależne od importu z państw trzecich, w związku z czym konieczna jest zmiana w celu zabezpieczenia realizacji unijnych celów w dziedzinie klimatu, energii i wzrostu;

C.  mając na uwadze, że wykorzystywanie paliw kopalnych jako źródła energii zwiększyło poziomy emisji CO2 do atmosfery, przyczyniając się do globalnej zmiany klimatu; mając na uwadze, że UE ustanowiła cele w zakresie wytwarzania energii odnawialnej do 2020 r. i pracuje obecnie nad ramami politycznymi w dziedzinie klimatu i energii do 2030 r.; mając na uwadze, że chociaż obecnie istnieją przepisy dotyczące wytwarzania energii na małą skalę (mikrogeneracji), są one jednak rozproszone wśród różnorodnych ustawodawczych i nieustawodawczych inicjatyw, takich jak dyrektywa w sprawie energii ze źródeł odnawialnych lub dyrektywa o efektywności energetycznej;

D.  mając na uwadze, że przywódcy UE powinni odegrać wiodącą rolę w procesie transformacji energetyki, uwzględniając potrzebę zaangażowania wszystkich obywateli UE niezależnie od ich dochodu i majątku; mając na uwadze, że wytwarzanie energii na małą skalę może przyczynić się do zwiększenia spójności we wspólnocie, do zwalczania ubóstwa energetycznego, tworzenia nowych miejsc pracy i generowania wzrostu gospodarczego, a także doprowadzić do przyjęcia nowego podejścia do przełamywania obecnego kryzysu gospodarczego;

E.  mając na uwadze, że wytwarzanie energii na małą skalę i zdecentralizowane wytwarzanie energii stanowi dla gospodarstw domowych, dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz dla społeczności tak na obszarach miejskich, jak i wiejskich, okazję do podjęcia wspólnej pracy w celu przeciwdziałania zmianom klimatu dzięki przyjęciu roli producentów energii; mając na uwadze, że konsumenci powinni zdobywać wiedzę na temat skutecznych sposobów wytwarzania i zużywania energii; mając na uwadze, że umożliwienie konsumentom wytwarzania własnej energii elektrycznej i cieplnej może doprowadzić do powstania bardziej zrównoważonego i integracyjnego społeczeństwa; mając na uwadze, że komunikat Komisji w sprawie wewnętrznego rynku energii podejmuje kwestię uprawnienia ich do stania się aktywnymi graczami – „prosumentami”; mając na uwadze, że chociaż obecnie istnieje już wiele możliwości, dzięki którym konsumenci mogą aktywnie angażować się w efektywną produkcję energii i efektywne jej zużycie, należy jeszcze zmierzyć się z wieloma wyzwaniami;

F.  mając na uwadze, że mikrogeneracja może mieć znaczenie również na poziomie globalnym;

G.  mając na uwadze, że zachęty do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej na małą skalę różnią się znacząco w poszczególnych państwach członkowskich; mając na uwadze, że strategie polityczne UE powinny być skuteczniej wdrażane w celu wykorzystania potencjału wytwarzania energii na małą skalę w całej UE;

Definicja

1.  do celów niniejszej rezolucji definiuje znaczenie pojęcia mikrogeneracja jako: 1) wytwarzanie na małą skalę przez pojedynczych obywateli oraz MŚP energii służącej do ogrzewania / chłodzenia oraz energii elektrycznej w celu zaspokojenia ich własnych potrzeb; oraz 2) różne formy grupowego lub kooperatywnego wytwarzania energii na małą skalę na poziomie wspólnoty w celu zaspokojenia lokalnych potrzeb; zauważa, że mikrogeneracja obejmuje różne technologie (hydroenergia, energia geotermalna, energia słoneczna, energia morska, energia wiatrowa, pompy ciepła i energia z biomasy), które w sposób szczególny koncentruje się na wymiarze odnawialnej i zrównoważonej energii;

Wprowadzenie

2.  potwierdza, że mikrogeneracja będzie niezbędnym elementem wytwarzania energii w przyszłości, jeśli UE chce osiągnąć swoje cele w dziedzinie energii odnawialnej w perspektywie długoterminowej; przypomina, że mikrogeneracja przyczynia się do wzrostu ogólnego udziału energii ze źródeł odnawialnych w koszyku energetycznym UE i umożliwia wydajne zużycie energii blisko punktu jej wytworzenia, przy jednoczesnym unikaniu strat przesyłowych;

3.  przypomina, że pomyślne rozpowszechnienie mikrogeneracji uzależnione jest od wielu różnych czynników, w tym: od właściwego funkcjonowania europejskiego wewnętrznego rynku energii; od technicznego zaawansowania jednostek mikrogeneracji; udostępnienia inteligentnej infrastruktury energetycznej, zwłaszcza na poziomie dystrybucji; a także od krótko-, średnio- i długoterminowych strategii politycznych i systemów wsparcia mających na celu zachęcanie do mikrogeneracji na poziomie europejskim, krajowym i lokalnym;

4.  uznaje rolę badań i technologii w ponoszeniu wydajności i redukowaniu kosztów mikrogeneracji;

5.  wskazuje na to, że rozpowszechnianie mikrogeneracji na szeroką skalę ograniczają konkretne przeszkody, między innymi: wyzwanie, jakim są wysokie koszty inwestycji, jakie należy ponieść z góry; wysoka złożoność procedur administracyjnych związanych z połączeniem i dostępem do sieci energii elektrycznej; brak wystarczającej wiedzy na temat oszczędności energii i oszczędności kosztów oferowanej przez różne technologie mikrogeneracji w całym ich cyklu życia;

6.  zauważa, że ubóstwo energetyczne jest coraz poważniejszym problemem; podkreśla, że ułatwienie mikrogeneracji na poziomie jednostkowym i wspólnotowym może wzmocnić pozycje konsumentów na tyle, by stali się aktywnymi podmiotami w sektorze energii, umożliwiając im jednocześnie zyskanie większej kontroli nad ich zużyciem energii i ograniczenie ilości energii, jaką muszą nabywać, co tym samym zapobiegać może ubóstwu energetycznemu; podkreśla, że mikrogeneracja stwarza możliwość zmiany oblicza społeczeństwa w kierunku bardziej zrównoważonego, opartego na współpracy i sprawiedliwego modelu funkcjonowania; apeluje o zwrócenie szczególnej uwagi na najemców, których często odwodzi się od wprowadzania usprawnień w zakresie efektywności energetycznej i od wytwarzania własnej energii;

7.  podkreśla, że dzięki technologiom mikrogeneracji, takim jak mikroelektrociepłownie i wytwarzanie na małą skalę energii ze źródeł odnawialnych, możliwe stają się budynki o zerowym poborze energii i budynki o pozytywnym bilansie energetycznym, które zasilają sieć energetyczną nadwyżką energii wytworzonej przez siebie;

8.  zwraca uwagę na wagę propagowania lokalnych spółdzielni energii odnawialnej zarówno na obszarach wiejskich, jak i miejskich w celu zwiększenia publicznego wsparcia na rzecz energii ze źródeł odnawialnych, wiedzy obywateli o wytwarzaniu energii na małą skalę oraz ich udziału w tym procesie, a także w celu zwiększenia dostępu do energii ze źródeł odnawialnych i sprzyjania inwestycjom; zwraca uwagę na znaczenie propagowania lokalnych i regionalnych grup, które umożliwiłyby bezpieczny i skuteczny udział obywateli w rynku pracy, zapewniając „prosumentom” sprawiedliwe ceny za usługi wyświadczone na rzecz systemu energetycznego; zauważa, że lokalne władze odgrywają ważną rolę w propagowaniu mikrogeneracji wśród obywateli, MŚP i zainteresowanych stron oraz w zachęcaniu ich do niej,

9.  jest zdania, że wiedza obywateli UE o korzyściach mikrogeneracji jest niewielka i wzywa Komisję oraz państwa członkowskie do podjęcia działań w celu nagłośnienia rozwiązań w zakresie mikrogeneracji, a także najlepszych praktyk w tej dziedzinie;

10.  zauważa, że niewiele informacji jest dostępnych na temat zdolności i przyszłego potencjału mikrogeneracji w UE; uważa, że dzięki większej wiedzy mikrogeneracja mogłaby odgrywać kluczową rolę w polityce w dziedzinie klimatu, energii i przemysłu;

11.  zauważa, że w celu propagowania mikrogeneracji energii elektrycznej, konieczne są inteligentne liczniki elektryczne, które mogą obliczać ilość energii zużytej przez producenta do własnych potrzeb oraz procent energii, która zasili sieć energetyczną, a także konieczne są liczniki energii termicznej w celu monitorowania ciepła wnikającego do, jak i wydostającego się z obiektu będącego częścią sieci grzewczej, tak aby wytworzona energia termalna mogła być odliczana;

12.  zauważa, że często rentowne jest, również w kontekście mikrogeneracji, zasilanie instalacji energią cieplną wytworzoną w skojarzeniu z energią elektryczną, ponieważ często znacznie zwiększa to efektywności energetyczną;

13.  odnotowuje, że wdrożenie mikrogeneracji na szeroką skalę jest ważnym krokiem w procesie przejścia z historycznie scentralizowanego systemu energetycznego do bardziej zdecentralizowanego i elastycznego systemu, koniecznego do osiągnięcia unijnych celów w zakresie energii i klimatu; podkreśla wagę propagowania mikrogeneracji już teraz, przy jednoczesnym podjęciu w sposób wyważony kwestii związanych z operatorami sieci dystrybucji, w tym kwestii podziału kosztów i niezbędnych inwestycji w inteligentne technologie; podkreśla, że należy odpowiednio zdefiniować pozytywny wpływ usług pomocniczych świadczonych przez makrogeneratorów, przyczyniających się do bezpiecznego działania systemu, a także przyjąć wobec niego sprawiedliwe podejście; w związku z tym podkreśla konieczność podjęcia właściwych decyzji i wyznaczenia właściwych celów, a także nieodkładania już dłużej stosownych inwestycji i ambitnych uregulowań;

14.  podkreśla, że zwiększenie zdolności w zakresie mikrogeneracji w UE może okazać się bardzo kosztowne, oraz że wzrost inwestycji poszczególnych „prosumentów” w mikrogenerację sprawi, że konieczne staną się również inne inwestycje na różnych poziomach systemu energetycznego, np. na rzecz systemu dystrybucji i przesyłu sprzyjającego stosowaniu mikrogeneracji; podkreśla, że nie może odbywać się to ze szkodą dla pełnego bezpieczeństwa dostaw lub wywoływać sztucznie wzrostu cen energii; zgadza się z Radą Europejską co do tego, że polityka energetyczna UE musi zapewnić bezpieczeństwo dostaw dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw w przystępnych i konkurencyjnych cenach i przy takich też kosztach;

Ramy prawne

15.  wzywa Komisję do sformułowania zaleceń, w oparciu o najlepsze praktyki wśród organów regulacyjnych i operatorów systemu, tak aby wskazać sposób skrócenia i uproszczenia procedur administracyjnych związanych z działaniem i podłączeniem jednostek mikrogeneracji do sieci energetycznej, ze szczególnym uwzględnieniem przewidzenia procedur w punkcie kompleksowej obsługi; podkreśla konieczność propagowania ambitnego sposobu wdrażania istniejących wytycznych, takich jak przepisy dotyczące jednostek mikrokogeneracji oraz dyrektywa o efektywności energetycznej;

16.  zauważa, że energia wytworzona przez mikrogeneratorów, jeżeli jest na bieżąco i lokalnie zużywana, przyczynia się do unikania przepływu energii i związanych z nim strat w systemie, a także przyczynia się do wzrostu poczucia własności wśród „prosumentów”; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie do rozwinięcia specjalnych mechanizmów w celu zachęcania do samowystarczalności, czemu ma towarzyszyć ogólne zmniejszenie zużycia;

17.  wzywa Komisję i krajowe organy regulacyjne do opracowania ram regulacyjnych określających role i odpowiedzialność wszystkich aktorów w ramach sieci dystrybucji, ze szczególnym uwzględnieniem warunków umożliwiających rozpowszechnienie grupowania ze względu na jego kluczową role w aktywnym udziale mikrogeneracji w systemie;

18.  podkreśla coraz większą rolę operatorów systemów dystrybucyjnych w bardziej zdecentralizowanej sieci energii, w zapewnianiu bezpieczeństwa dostaw oraz stabilnego i niezawodnego działania systemu, przy jednoczesnym gwarantowaniu ochrony prywatności danych konsumentów; wzywa Komisję i krajowe organy regulacyjne do uznania tej roli oraz do zachęcania do operatorów systemu dystrybucyjnego do inwestowania w ten system z myślą o poprawie ogólnej efektywności systemu energetycznego; ponadto wzywa do wyraźniejszego zdefiniowania roli operatorów systemu dystrybucyjnego w dziedzinie organizowania usług równoważnia i innych usług pomocniczych;

19.  uważa, że w całej UE niezbędne są skuteczne i skoordynowane działania na rzecz wytwarzania energii na małą skalę w ramach procesu tworzenia europejskiego wewnętrznego rynku energii;

20.  zauważa, że różne państwa członkowskie mają różne cele i dysponują różnymi strukturami przepisów podatkowych i prawnych dotyczących mikrogeneracji, co może być przeszkodą w procesie szerokiego rozpowszechniania mikrogeneracji; wzywa Komisję do określenia pozycji budżetowych w ramach programu inteligentnej energii dla Europy (IEE) oraz do współpracy z państwami członkowskimi w celu zniesienia utrzymujących się przepisach krajowych barier w dostępie do finansowania przeznaczonego na indywidualne i spółdzielcze projekty w dziedzinie mikrogeneracji, a także w celu stworzenia nowych ukierunkowanych instrumentów finansowych (np. mikrokredytów) oraz rozpowszechniania najlepszych praktyk w obrębie tej działalności;

21.  wzywa państwa członkowskie do uwzględniania charakterystyki mikrogeneracji przy opracowywaniu i przeglądzie krajowych zachęt i systemów wsparcia w celu dopilnowania, by były one odpowiednie dla wytwarzania energii na małą skalę;

Infrastruktura, produkty i normy

22.  wzywa do bezzwłocznego, pełnego wdrożenia trzeciego pakietu energetycznego, a zwłaszcza przepisów UE dotyczących opomiarowania, w celu ułatwienia działań „prosumentów” w sieci oraz w celu zapewnienia skutecznego zarządzania dystrybucją; wnioskuje o umożliwienie przekazywania energii między producentami a konsumentami na małą skalę oraz na przykład w sąsiedztwie lub w ramach spółdzielni; wzywa państwa członkowskie, w przypadku gdy analiza kosztów i korzyści leży w interesie konsumenta, do przyspieszenia wprowadzania inteligentnych liczników z myślą o udzielaniu gospodarstwom domowym wsparcia w uzyskiwaniu dokładnych danych o energii wytworzonej w ich obiektach oraz o jej łącznej wartości;

23.  sugeruje, by Komisja zbadała możliwość wprowadzenia systemów mikrogeneracji do projektów planowania przestrzennego; wierzy, że może do doprowadzić do wzrostu efektywności oraz do redukcji kosztów w związku z rozwojem przesyłu i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych na małą skalę;

24.  zaznacza, że standaryzacja jest kluczem do dalszego upowszechniania seryjnego wyposażenia do zastosowania w mikrogeneracji w optymalnej i opłacalnej formie; wzywa europejskie organy normalizacyjne do przyspieszenia ich działalności normalizacyjnej;

25.  przypomina, że generatory energii na małą skalę współdziałają z siecią dystrybucji w inny sposób niż generatory na dużą skalę i w związku z tym powinny być inaczej traktowane w przyszłym prawodawstwie;

26.  zdaje sobie sprawę, że wprowadzenie mikrogeneracji na większą skalę będzie skutkować wyzwaniami w zarządzaniu sieciami dystrybucji związanymi z dostosowaniem zapotrzebowania na energię do podaży, stąd konieczne staną się innowacyjne inwestycje w modernizację sieci dystrybucji; zauważa rolę inteligentnych technologii w dążeniu do osiągnięciu tego celu; wzywa państwa członkowskie do ułatwienia dostępu mikrogeneratorów do sieci przy jednoczesnym rozwiązaniu kwestii kosztów sieci związanych z produkcją energii na małą skalę i utrzymaniu efektywnego zarządzania siecią; wzywa krajowe organy regulacyjne do zachęcania do innowacji i inwestycji w lokalne sieci dystrybucyjne;

27.  zauważa, że wykazano, iż projekty uruchomione przez dane podmioty samodzielnie cieszą się większą akceptacją i dlatego należy je wspierać; przypomina, że grupy mogłyby odgrywać istotną rolę w ułatwianiu takich projektów, lecz dotychczas ich pozycja nie jest jasno określona w odpowiednich przepisach UE; w związku z tym wzywa do sprawnego i ambitnego wdrażania przepisów dotyczących reagowania na popyt, które zawarto w dyrektywie o efektywności energetycznej;

28.  zachęca Komisję do zbadania możliwości wspierania modeli finansowania społecznościowego, tj. systemów długoterminowego inwestowania, w których inwestorzy i przedsiębiorcy są w bezpośrednim kontakcie za pośrednictwem platformy, z myślą o stwarzaniu możliwości i zachęcaniu obywateli do budowania spółdzielni zajmujących się mikrogeneracją;

29.  zauważa, że uwaga publiczna w coraz większym stopniu skupia się na możliwości finansowania projektów za pomocą otwartych apeli adresowanych do szerokiej rzeszy odbiorców (finansowanie społecznościowe); wzywa Komisję do propagowania możliwości współwłasności w ramach lokalnych projektów i dzięki temu do lepszego uruchamiania lokalnego wsparcia;

30.  ponadto wzywa Komisję do przeanalizowania stopnia, w jakim przepisy UE, takie jak dyrektywa w sprawie prospektu emisyjnego (dyrektywa 2003/71/WE), dyrektywa w sprawie rynków instrumentów finansowych (dyrektywa 2004/39/WE) oraz dyrektywa w sprawie pieniądza elektronicznego (dyrektywa 2009/110/WE) już umożliwiają wdrażanie pewnych projektów w oparciu o współwłasność lokalnych struktur;

31.  stwierdza, że wszelkie inicjatywy w dziedzinie mikrogeneracji powinny być zgodne z kodeksami sieci; zaznacza, że cele prawodawstwa wtórnego dotyczącego energii elektrycznej, jak np. kodeksy sieci, mogą zostać lepiej i w bardziej rentowny sposób osiągnięte poprzez ustanowienie norm na poziomie UE dla większości typów technologii mikrogeneracji; apeluje o aktywny model zarządzania systemem dystrybucji oparty o ścisłą współpracę operatorów systemu dystrybucyjnego z operatorami systemu przesyłowego oraz o inne elementy (wytwarzanie, zużycie i jednostki magazynowania) w ramach organów odpowiedzialnych za sieć w celu wprowadzenia zachęt do innowacji i inwestycji w lokalne sieci dystrybucyjne;

32.  wzywa Agencję ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER), europejską sieć operatorów systemów przesyłowych energii elektrycznej (ENTSO-E), Komisję i rządy poszczególnych państw do zwrócenia szczególnej uwagi na zdecentralizowane odnawialne źródła energii w obecnym procesie opracowywania przepisów i negocjacji dotyczących kodeksów sieci;

33.  zauważa, że nowe formy produkcji własności i zużycia, takie jak spółki leasingowe, mogą odegrać kluczową rolę we wdrażaniu mikrogeneracji, ponieważ istnieje wiele pozytywnych elementów, z jakimi wiąże się ich podejście w tej dziedzinie, jak np. niższe koszty opłat ponoszonych z góry, przejrzystość dzięki ustalonym cenom za skojarzone produkty i usługi, rozwiązanie ważnego problemu „prosumentów” o niższych dochodach związanego z finansowaniem, optymalna jakość instalacji, lepsza konserwacja i dzięki temu dłuższy cykl życia po stronie dostawcy;

Działania szczegółowe

34.  wzywa Komisję do przeprowadzenia kompleksowej oceny potencjalnych zdolności w zakresie mikrogeneracji, a także do zbadania najlepszych praktyk w UE oraz ewentualnego wpływu wprowadzenia mikrogeneracji na szeroką skalę na europejski wewnętrzny rynek energii oraz jego infrastrukturę;

35.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do dopilnowania, by mikrogeneracja kwalifikowała się do finansowania w ramach funduszy UE, w tym funduszy strukturalnych, od okresu 2014-2020;

36.  wzywa do inwestowania w mikrogenerację funduszy przeznaczonych na rozwój i innowacje z myślą o rozwoju stosowanych rozwiązań technicznych i instalacji;

37.  uznaje wagę wiodącej roli UE w dziedzinie klimatu i energii i twierdzi, że mikrogeneracja powinna przyczyniać się do realizacji naszych długoterminowych celów; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie do poprawy wdrażania strategii w zakresie wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej na małą skalę, zawartej w istniejących ramach polityki UE, a tym samym do uznania wagi mikrogeneracji i ułatwiania jej rozpowszechniania w państwach członkowskich;

38.  wzywa Komisję do uwzględnienia roli mikrogeneracji w przyszłym prawodawstwie energetycznym UE, szczególnie w kontekście przyszłego unijnego pakietu w dziedzinie klimatu i energii (2030 r.);

39.  wzywa Komisję, by wspólnie z państwami członkowskimi przeanalizowała starannie aktualne struktury kosztów w sieci energetycznej i opracowała wytyczne dotyczące środków ułatwiających wydawanie zezwoleń dla jednostek mikrogeneracji, a także ich dostęp do sieci i obsługę;

o
o   o

40.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 16. (2) Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 1. (3) Dz.U. L 285 z 31.10.2009, s. 10. (4) Dz.U. L 153 z 18.6.2010, s. 1. (5) Dz.U. C 169 E z 15.6.2012, s. 66.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie stosowania zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o jednakowej wartości (2013/2678(RSP))

P7_TA(2013)0375 B7-0387/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 8, 157 i 225 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/54/WE z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania mężczyzn i kobiet w dziedzinach zatrudnienia i pracy (wersja przekształcona)(1),

–  uwzględniając art. 11 ust. 1 lit. d) Konwencji w sprawie eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w rezolucji nr 34/180 z dnia 18 grudnia 1979 r.,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 września 2010 r. zatytułowany „Strategia na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010–2015” (COM(2010)0491),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 marca 2010 r. zatytułowany „Zwiększone zaangażowanie na rzecz równości między kobietami i mężczyznami. Karta Kobiet” (COM(2010)0078),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 maja 2012 r. z zaleceniami dla Komisji w sprawie stosowania zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę tej samej wartości(2),

–  uwzględniając ocenę europejskiej wartości dodanej zatytułowaną „Stosowanie zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę tej samej wartości”(3),

–  uwzględniając ekspertyzę zatytułowaną „Zróżnicowanie wysokości emerytur ze względu na płeć w UE”(4),

–  uwzględniając skierowane do Komisji pytanie w sprawie stosowania zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o jednakowej wartości (O-000078/2013 – B7-0218/2013),

–  uwzględniając art. 115 ust. 5 i art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że w swojej rezolucji z dnia 24 maja 2012 r. z zaleceniami dla Komisji w sprawie stosowania zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę tej samej wartości Parlament zwrócił się do Komisji o dokonanie przeglądu dyrektywy 2006/54/WE najpóźniej do dnia 15 lutego 2013 r., z uwzględnieniem zaleceń PE, w tym o dokonanie przeglądu obowiązujących przepisów;

B.  mając na uwadze, że w wyniku realizacji takiej polityki rynku pracy, której celem jest zniesienie zasady i praktyki rokowania zbiorowego, wynagrodzenia są coraz częściej negocjowane indywidualnie, co skutkuje brakiem informacji i przejrzystości w odniesieniu do zindywidualizowanego systemu płac i prowadzi do zwiększania rozbieżności między stawkami wynagrodzeń pracowników na podobnych stanowiskach, a także może powodować zwiększenie zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć;

C.  mając na uwadze, że postępy w zmniejszaniu zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć osiąga się niezwykle powoli, a w niektórych państwach członkowskich różnice te nawet się pogłębiły; mając na uwadze, że mimo wielości obowiązujących przez prawie 40 lat przepisów prawnych oraz podejmowanych działań i zasobów przeznaczanych na ten cel (na szczeblu UE różnica wynosiła 17,7% w 2006 r., 17,6% w 2007 r., 17,4% w 2008 r., 16,9% w 2009 r. oraz 16,4% w 2010 r.), problem zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć nadal się utrzymuje i aktualnie w UE różnica ta wynosi 16,2%; mając na uwadze, że wprowadzenie w życie zasady jednakowej płacy za taką samą pracę oraz za pracę o jednakowej wartości jest kluczowe, by osiągnąć równość płci, mając na uwadze, że negatywne skutki różnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć w przypadku kobiet obejmują ich wiek emerytalny, a przeciętne emerytury kobiet są o 39% niższe w porównaniu z emeryturami mężczyzn;

D.  mając na uwadze, że według badań naukowych dotyczących zniesienia zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć, należy odpowiednio rozważyć i rozwiązać takie problemy jak: różnice we wskaźnikach aktywności zawodowej i zatrudnienia, w strukturze wynagrodzenia, w składzie siły roboczej oraz w wynagrodzeniu, jak również inne problemy makroekonomiczne i instytucjonalne;

E.  mając na uwadze, że doświadczenie wskazuje, iż same dobre praktyki lub środki prawa miękkiego rzadko stanowią zachętę oraz że partnerskie uczenie się nie przynosi oczekiwanych skutków;

F.  mając na uwadze, że zgodnie z wnioskami wynikającymi z oceny europejskiej wartości dodanej zmniejszenie zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć o jeden punkt procentowy będzie skutkowało zwiększeniem wzrostu gospodarczego o 0,1%, a zniesienie zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć ma decydujące znaczenie w warunkach obecnego spowolnienia gospodarczego;

G.  mając na uwadze, że powolny postęp w znoszeniu zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć pociąga za sobą znaczące skutki demograficzne, społeczne, prawne i gospodarcze;

1.  wyraża ubolewanie w związku z powolnymi postępami w zmniejszaniu zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć w Unii Europejskiej;

2.  podkreśla, że zmniejszenie zakresu nierówności pomiędzy kobietami a mężczyznami przez zmniejszenie zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć przyniesie korzyści nie tylko kobietom, lecz również całemu społeczeństwu, oraz że zmniejszenie zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć nie powinno być traktowane jako koszt, lecz jako inwestycja;

3.  powtarza, że dyrektywa 2006/54/WE w aktualnym brzmieniu nie jest wystarczająco skuteczna w rozwiązywaniu problemu zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć, ani w osiąganiu celu dotyczącego równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinach zatrudnienia i pracy;

4.  zwraca się do Komisji o wsparcie państw członkowskich z myślą o zmniejszaniu zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć o co najmniej pięć punktów procentowych rocznie i całkowitym jego wyeliminowaniu do roku 2020;

5.  przyznaje, że wielopoziomowe i wieloaspektowe podejście wymaga od Komisji wspierania państw członkowskich w propagowaniu dobrych praktyk i we wdrażaniu strategii politycznych na rzecz eliminowania zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć;

6.  wzywa Komisję do niezwłocznego dokonania przeglądu dyrektywy 2006/54/WE oraz do zaproponowania do niej zmian zgodnie z art. 32 tej dyrektywy i na podstawie art. 157 TFUE, przy uwzględnieniu szczegółowych zaleceń przedstawionych w załączniku do rezolucji Parlamentu z dnia 24 maja 2012 r.;

7.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i rządom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 204, z 26.7.2006, s. 23. (2) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0225. (3) Ocena europejskiej wartości dodanej (EAVA) 4/2013. (4) http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/files/documents/130530_pensions_en.pdf

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie strategii bezpieczeństwa cybernetycznego Unii Europejskiej: otwarta, bezpieczna i chroniona cyberprzestrzeń (2013/2606(RSP))

P7_TA(2013)0376 B7-0386/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wspólny komunikat Komisji Europejskiej i Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa z dnia 7 lutego 2013 r. zatytułowany „Strategia bezpieczeństwa cybernetycznego Unii Europejskiej: otwarta, bezpieczna i chroniona cyberprzestrzeń” (JOIN(2013)0001),

–  uwzględniając wniosek Komisji z dnia 7 lutego 2013 r. dotyczący dyrektywy w sprawie środków mających na celu zapewnienie wspólnego wysokiego poziomu bezpieczeństwa sieci i informacji w obrębie Unii (COM(2013)0048),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 maja 2010 r. zatytułowany „Europejska agenda cyfrowa” (COM(2010)0245) oraz komunikat Komisji z dnia 18 grudnia 2012 r. zatytułowany „Europejska agenda cyfrowa – cyfrowe pobudzenie wzrostu w Europie” (COM(2012)0784),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 września 2012 r. zatytułowany „Wykorzystanie potencjału chmury obliczeniowej w Europie” (COM(2012)0529),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 28 marca 2012 r. zatytułowany „Zwalczanie przestępczości w erze cyfrowej: ustanowienie Europejskiego Centrum ds. Walki z Cyberprzestępczością” (COM(2012)0140) oraz konkluzje Rady z dnia 7 czerwca 2012 r. w tej sprawie,

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/40/UE z dnia 12 sierpnia 2013 r. dotyczącą ataków na systemy informatyczne i zastępującą decyzję ramową Rady 2005/222/WSiSW(1),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2008/114/WE z dnia 8 grudnia 2008 r. w sprawie rozpoznawania i wyznaczania europejskiej infrastruktury krytycznej oraz oceny potrzeb w zakresie poprawy jej ochrony(2),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej, zastępującą decyzję ramową Rady 2004/68/WSiSW(3),

–  uwzględniając program sztokholmski(4), komunikaty Komisji zatytułowane „Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości dla europejskich obywateli – plan działań służący realizacji programu sztokholmskiego” (COM(2010)0171) oraz „Strategia bezpieczeństwa wewnętrznego UE w działaniu: pięć kroków w kierunku bezpieczniejszej Europy” (COM(2010)0673), a także swoją rezolucję z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie strategii bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej(5),

–  uwzględniając wspólny wniosek Komisji i Wysokiego Przedstawiciela dotyczący decyzji Rady w sprawie ustaleń dotyczących zastosowania przez Unię klauzuli solidarności (JOIN(2012)0039),

–  uwzględniając decyzję ramową Rady 2001/413/WSiSW z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie zwalczania fałszowania i oszustw związanych z bezgotówkowymi środkami płatniczymi(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 czerwca 2012 r. w sprawie ochrony krytycznej infrastruktury teleinformatycznej – „Osiągnięcia i dalsze działania na rzecz globalnego bezpieczeństwa cyberprzestrzeni”(7) oraz konkluzje Rady z dnia 27 maja 2011 r. w sprawie komunikatu Komisji zatytułowanego „Ochrona krytycznej infrastruktury teleinformatycznej – osiągnięcia i dalsze działania na rzecz globalnego bezpieczeństwa cyberprzestrzeni” (COM(2011)0163),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 grudnia 2012 r. w sprawie stworzenia jednolitego rynku cyfrowego(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie bezpieczeństwa cybernetycznego i cyberobrony(9),

–  uwzględniając swoje stanowisko w pierwszym czytaniu z dnia 16 kwietnia 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA) (COM(2010)0521)(10),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 grudnia 2012 r. w sprawie strategii wolności cyfrowej w polityce zagranicznej UE(11),

–  uwzględniając Konwencję Rady Europy o cyberprzestępczości z dnia 23 listopada 2001 r.,

–  uwzględniając międzynarodowe zobowiązania Unii, wynikające w szczególności z Układu ogólnego w sprawie handlu usługami (GATS),

–  uwzględniając art. 16 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 6, 8 i 11,

–  uwzględniając toczące się negocjacje w sprawie transatlantyckiego partnerstwa na rzecz handlu i inwestycji (TTIP) między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki,

–  uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że rosnące wyzwania cybernetyczne w postaci coraz bardziej wyrafinowanych zagrożeń i ataków stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa, stabilności i dobrobytu gospodarczego państw członkowskich, jak również sektora prywatnego i szerszej społeczności; mając na uwadze, że w związku z tym ochrona naszego społeczeństwa i naszej gospodarki będzie wciąż zmieniającym się wyzwaniem;

B.  mając na uwadze, że cyberprzestrzeń i bezpieczeństwo cybernetyczne powinny być jednym ze strategicznych filarów polityki bezpieczeństwa i obrony UE oraz poszczególnych państw członkowskich; mając na uwadze, że podstawowe znaczenie ma dbanie o to, by cyberprzestrzeń pozostała otwarta na swobodny przepływ idei i informacji oraz na wolność wypowiedzi;

C.  mając na uwadze, że handel elektroniczny i usługi online są główną siłą internetu i mają podstawowe znaczenie dla osiągnięcia celów strategii „Europa 2020”, przynosząc korzyści zarówno obywatelom, jak i sektorowi prywatnemu; mając na uwadze, że Unia musi w pełni wykorzystać potencjał i możliwości, jakie oferuje internet, w dalszym rozwijaniu jednolitego rynku, w tym jednolitego rynku cyfrowego;

D.  mając na uwadze, że strategiczne priorytety przedstawione we wspólnym komunikacie w sprawie strategii bezpieczeństwa cybernetycznego Unii Europejskiej obejmują osiągnięcie odporności na zagrożenia cybernetyczne, ograniczenie cyberprzestępczości, opracowanie polityki obronnej i rozbudowę zdolności w dziedzinie bezpieczeństwa cybernetycznego w powiązaniu ze wspólną polityką bezpieczeństwa i obrony (WPBiO) oraz ustanowienie spójnej międzynarodowej polityki w zakresie cyberprzestrzeni dla UE;

E.  mając na uwadze, że systemy sieciowe i informatyczne w całej Unii są ze sobą ściśle powiązane; mając na uwadze, że ze względu na globalny charakter internetu wiele incydentów zagrażających bezpieczeństwu sieci i informacji wykracza poza granice krajowe i może zakłócić funkcjonowanie rynku wewnętrznego oraz podważyć zaufanie konsumentów do jednolitego rynku cyfrowego;

F.  mając na uwadze, że bezpieczeństwo cybernetyczne w całej Unii, podobnie jak na całym świecie, jest tak duże, jak duże jest bezpieczeństwo najsłabszego ogniwa, oraz że zakłócenia w jednym sektorze lub państwie członkowskim wywierają wpływ na inny sektor lub inne państwo członkowskie, powodując skutki uboczne dotykające całą gospodarkę Unii;

G.  mając na uwadze, że do kwietnia 2013 r. zaledwie 13 państw członkowskich oficjalnie przyjęło krajowe strategie bezpieczeństwa cybernetycznego; mając na uwadze, że wśród państw członkowskich wciąż istnieją zasadnicze różnice pod względem przygotowania, bezpieczeństwa, kultury strategicznej i zdolności do wypracowania i wdrożenia strategii bezpieczeństwa cybernetycznego, a także mając na uwadze, że należy przeprowadzić ocenę tych różnic;

H.  mając na uwadze, że odmienna kultura strategiczna i brak ram prawnych prowadzą do rozdrobnienia jednolitego rynku cyfrowego i są głównym przedmiotem obaw; mając na uwadze, że brak ujednoliconego podejścia do bezpieczeństwa cybernetycznego stwarza poważne zagrożenia dla dobrobytu gospodarczego oraz bezpieczeństwa transakcji, oraz mając w związku z tym na uwadze konieczność wspólnych starań i zacieśnionej współpracy rządów, sektora prywatnego, organów ścigania i agencji wywiadu;

I.  mając na uwadze, że cyberprzestępczość jest problemem międzynarodowym wymagającym coraz większych nakładów finansowych, który – według Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości – kosztuje obecnie gospodarkę światową 295 mld EUR każdego roku;

J.  mając na uwadze, że terenem działań międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, wykorzystującej osiągnięcia postępu technologicznego, w coraz większym stopniu staje się cyberprzestrzeń, gdzie cyberprzestępczość radykalnie zmienia tradycyjną strukturę zorganizowanych grup przestępczych; mając na uwadze, że doprowadziło to do tego, iż działalność zorganizowanych grup przestępczych w mniejszym stopniu ogranicza się do jednego obszaru i że coraz częściej wykorzystują one zasadę terytorialności oraz różne jurysdykcje krajowe na poziomie globalnym;

K.  mając na uwadze, że dochodzenia w sprawie cyberprzestępczości prowadzone przez właściwe organy są wciąż utrudnione ze względu na wiele przeszkód, które obejmują wykorzystywanie w transakcjach odbywających się w cyberprzestrzeni „walut wirtualnych”, których można używać do prania pieniędzy, kwestie terytorialności i granic jurysdykcji, niewystarczające zdolności do dzielenia się informacjami wywiadowczymi, brak wyszkolonego personelu oraz niespójną współpracę z innymi zainteresowanymi stronami;

L.  mając na uwadze, że technologia jest filarem rozwoju cyberprzestrzeni, a ciągłe podążanie za zmianami technologicznymi ma zasadnicze znaczenie dla poprawy odporności i bezpieczeństwa UE w cyberprzestrzeni; mając na uwadze, że konieczne jest podjęcie kroków w celu zapewnienia, że prawodawstwo nadąża za nowymi zmianami technologicznymi, umożliwiając skuteczną identyfikację i ściganie cyberprzestępców oraz ochronę ofiar cyberprzestępczości; mając na uwadze, że strategia bezpieczeństwa cybernetycznego UE musi obejmować środki ukierunkowane na propagowanie wiedzy, edukację, rozwój zespołów reagowania na incydenty komputerowe (CERT), rozwój wewnętrznego rynku produktów i usług z zakresu bezpieczeństwa cybernetycznego, a także inwestycje w badania, rozwój i innowacje;

1.  z zadowoleniem przyjmuje wspólny komunikat w sprawie strategii bezpieczeństwa cybernetycznego Unii Europejskiej oraz wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie środków mających na celu zapewnienie wspólnego wysokiego poziomu bezpieczeństwa sieci i informacji w obrębie Unii;

2.  podkreśla rosnące żywotne znaczenie internetu i cyberprzestrzeni dla transakcji politycznych, gospodarczych i społecznych nie tylko na terytorium Unii, lecz również transakcji, w których uczestniczą inne podmioty na całym świecie;

3.  podkreśla konieczność opracowania strategicznej polityki komunikacji dotyczącej bezpieczeństwa cybernetycznego UE, sytuacji związanych z kryzysem cybernetycznym, przeglądów strategicznych, współpracy publiczno-prywatnej oraz ostrzeżeń, a także zaleceń dla ogółu społeczeństwa;

4.  przypomina, że wysoki poziom bezpieczeństwa sieci i informacji jest konieczny nie tylko do utrzymania usług o zasadniczym znaczeniu dla niezakłóconego funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki, lecz również do ochrony integralności fizycznej obywateli dzięki większej skuteczności i wydajności oraz bardziej bezpiecznemu funkcjonowaniu krytycznej infrastruktury; podkreśla, że niezależnie od konieczności poprawy bezpieczeństwa sieci i informacji ważna jest poprawa bezpieczeństwa fizycznego; podkreśla, że infrastruktura powinna być odporna zarówno na zakłócenia zamierzone, jak niezamierzone; podkreśla, że w związku z tym w strategii bezpieczeństwa cybernetycznego należy położyć większy nacisk na częste przyczyny niezamierzonych awarii systemu;

5.  ponawia apel do państw członkowskich o przyjęcie bez zbędnej zwłoki krajowych strategii bezpieczeństwa cybernetycznego obejmujących aspekty techniczne oraz zagadnienia związane z koordynacją, zasobami ludzkimi i przydziałem środków finansowych, w których to strategiach uwzględniono by odmienne zasady dotyczące korzyści i obowiązków sektora prywatnego, tak aby zagwarantować ich udział; apeluje również o określenie kompleksowych procedur zarządzania ryzykiem, a także o ochronę środowiska regulacyjnego;

6.  zauważa, że jedynie przywództwo oraz odpowiedzialność polityczna ze strony instytucji unijnych oraz państw członkowskich pozwolą osiągnąć wysoki poziom bezpieczeństwa sieci i informacji w całej Unii, a tym samym przyczynią się do bezpiecznego i niezakłóconego funkcjonowania jednolitego rynku;

7.  podkreśla, że polityka bezpieczeństwa cybernetycznego Unii powinna zapewnić bezpieczne i wiarygodne środowisko cyfrowe, u którego podstaw leżą ochrona i zachowanie swobód oraz poszanowanie podstawowych praw w internecie i które to środowisko zostało zaprojektowane w sposób to gwarantujący, zgodnie z kartą UE oraz art. 16 TFUE, w szczególności w odniesieniu do prawa do prywatności oraz prawa do ochrony danych osobowych; sądzi, że szczególną uwagę należy zwrócić na ochronę dzieci online;

8.  wzywa państwa członkowskie i Komisję do podjęcia wszelkich działań koniecznych do opracowania programów szkoleń służących uświadamianiu, poprawie umiejętności i zwiększaniu wiedzy obywateli europejskich, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa osobistego, jako elementu programu rozwijania umiejętności cyfrowych od najmłodszych lat; przychylnie odnosi się do inicjatywy dotyczącej zorganizowania europejskiego miesiąca bezpieczeństwa cybernetycznego przy wsparciu ENISA oraz we współpracy z organami publicznymi oraz sektorem prywatnym w celu zwiększenia świadomości na temat wyzwań związanych z ochroną systemów sieciowych i informatycznych;

9.  jest zdania, że kształcenie w zakresie bezpieczeństwa cybernetycznego zwiększa świadomość społeczeństwa europejskiego dotyczącą zagrożeń cybernetycznych, zachęcając tym samym do odpowiedzialnego korzystania z cyberprzestrzeni, oraz przyczynia się do rozwijania bazy umiejętności cybernetycznych; podkreśla kluczową rolę, jaka odgrywają Europol i jego nowo utworzone Europejskie Centrum ds. Walki z Cyberprzestępczością (EC3), a także ENISA i Eurojust, w zapewnianiu działań szkoleniowych na poziomie UE dotyczących korzystania z narzędzi międzynarodowej współpracy sądowej oraz organów ścigania w odniesieniu do różnych aspektów cyberprzestępczości;

10.  przypomina o potrzebie zapewnienia doradztwa technicznego i informacji prawnych, jak również ustanowienia programów dotyczących zapobiegania cyberprzestępczości i zwalczania jej; zachęca do kształcenia inżynierów cybernetycznych wyspecjalizowanych w ochronie krytycznej infrastruktury i systemów informatycznych, jak również operatorów systemów kontroli transportu oraz ośrodków zarządzania ruchem; podkreśla pilną potrzebę wprowadzenia regularnych programów szkoleń z zakresu bezpieczeństwa cybernetycznego przeznaczonych dla personelu sektora publicznego na wszystkich poziomach;

11.  ponawia apel o zachowanie ostrożności w nakładaniu ograniczeń na możliwości stosowania przez obywateli narzędzi komunikacyjnych i informatycznych oraz podkreśla, że państwa członkowskie powinny dążyć do tego, by opracowywane przez nie reakcje na zagrożenia i ataki cybernetyczne nigdy nie zagrażały prawom i wolnościom obywateli, a także że państwa członkowskie powinny dysponować odpowiednimi środkami prawnymi pozwalającymi na rozróżnienie incydentów cybernetycznych na poziomie obywateli oraz na poziomie wojskowym;

12.  jest zdania, że działalność regulacyjna w dziedzinie bezpieczeństwa cybernetycznego powinna być ukierunkowana na ryzyko, z naciskiem na infrastrukturę krytyczną, której prawidłowe funkcjonowanie leży w ogromnym stopniu w interesie publicznym, oraz że w działalności tej należy wykorzystać czynione już przez sektor przemysłu starania o charakterze rynkowym służące zapewnieniu odporności sieci; podkreśla doniosłą rolę współpracy na szczeblu operacyjnym we wspieraniu skuteczniejszej wymiany informacji dotyczących zagrożeń cybernetycznych między organami publicznymi a sektorem prywatnym – zarówno na poziomie Unii, jak i na poziomie krajowym, jak również ze strategicznymi partnerami Unii – w celu zapewnienia bezpieczeństwa sieci i informacji dzięki wypracowaniu wzajemnego zaufania, wartości i zaangażowania, a także dzięki wymianie wiedzy specjalistycznej; jest zdania, że partnerstwo publiczno-prywatne powinno opierać się ma neutralności sieciowej i technologicznej i że powinno koncentrować się na dążeniach do zaradzenia problemom o dużym wpływie na społeczeństwo; wzywa Komisję, aby zachęcała wszystkich uczestników rynku do większej czujności i woli współpracy w celu ochrony innych uczestników przed szkodami dotyczącymi świadczonych przez nich usług;

13.  przyznaje, że wykrywanie incydentów związanych z bezpieczeństwem cybernetycznym oraz zgłaszanie takich incydentów ma kluczowe znaczenie dla promowania odporności na zagrożenia cybernetyczne w Unii; uważa, że należy określić proporcjonalne i konieczne wymogi dotyczące ujawniania informacji, aby umożliwić zgłaszanie właściwym władzom krajowym incydentów związanych z poważnym naruszeniem bezpieczeństwa i tym samym umożliwić lepsze monitorowanie cyberprzestępstw oraz wesprzeć starania na rzecz podnoszenia świadomości na wszystkich szczeblach;

14.  zachęca Komisję i inne podmioty do wprowadzenia polityki bezpieczeństwa cybernetycznego i polityki w zakresie odporności na zagrożenia cybernetyczne uwzględniających zachęty ekonomiczne w celu promowania wysokiego stopnia bezpieczeństwa cybernetycznego i dużej odporności na zagrożenia cybernetyczne;

Odporność na zagrożenia cybernetyczne

15.  zauważa, że różne sektory i państwa członkowskie mają różne poziomy zdolności i umiejętności oraz że przeszkadza to w rozwoju opartej na zaufaniu współpracy i zakłóca funkcjonowanie jednolitego rynku;

16.  uważa, że wymogi w stosunku do małych i średnich przedsiębiorstw powinny bazować na proporcjonalnym i opartym na analizie ryzyka podejściu;

17.  nalega na rozwój odporności infrastruktury krytycznej na zagrożenia cybernetyczne oraz przypomina, że w zbliżających się ustaleniach w sprawie wdrożenia klauzuli solidarności (art. 222 TFUE) należy wziąć pod uwagę ryzyko ataku cybernetycznego na państwo członkowskie; wzywa Komisję oraz Wysoką Przedstawiciel do wzięcia tego ryzyka pod uwagę we wspólnych sprawozdaniach ze zintegrowanej oceny zagrożenia i ryzyka, które będą sporządzane począwszy od roku 2015;

18.  podkreśla, że aby zagwarantować integralność, dostępność i poufność zwłaszcza najważniejszych służb, identyfikacja i kategoryzacja infrastruktury krytycznej musi być uaktualniana; należy również nałożyć na sieć tych służb i ich systemy informacji minimalne wymogi bezpieczeństwa;

19.  uznaje, że wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie środków mających na celu zapewnienie wspólnego wysokiego poziomu bezpieczeństwa sieci i informacji w obrębie Unii przewiduje takie minimalne wymogi bezpieczeństwa w odniesieniu do dostawców usług społeczeństwa informacyjnego i operatorów infrastruktury krytycznej;

20.  wzywa państwa członkowskie i Unię do stworzenia odpowiednich ram dla szybkich, obustronnych systemów wymiany informacji, które zagwarantują sektorowi prywatnemu anonimowość, a jednocześnie będą na bieżąco dostarczały informacje sektorowi publicznemu, a w razie konieczności, będą stanowić wsparcie dla sektora prywatnego;

21.  z zadowoleniem przyjmuje pomysł Komisji stworzenia kultury zarządzania ryzykiem w odniesieniu do bezpieczeństwa cybernetycznego i wzywa państwa członkowskie oraz instytucje Unii do bezzwłocznego uwzględnienia zarządzania kryzysem cybernetycznym w ich planach zarządzania ryzykiem i analizach ryzyka; ponadto wzywa rządy państw członkowskich i Komisję do mobilizowania podmiotów sektora prywatnego, by włączały zarządzanie kryzysem cybernetycznym do swoich planów zarządzania i analiz ryzyka oraz szkoliły swoich pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa cybernetycznego;

22.  wzywa wszystkie państwa członkowskie i instytucje Unii do stworzenia sprawnie funkcjonujących sieci zespołów reagowania na incydenty komputerowe (CERT), które działałyby siedem dni w tygodniu 24 godziny na dobę; zwraca uwagę, że krajowe zespoły reagowania na incydenty komputerowe powinny być częścią efektywnej sieci, w której stosowne informacje wymienia się zgodnie z niezbędnymi standardami poufności; zauważa, że projekty parasolowe zrzeszające CERT i inne odnośne organy bezpieczeństwa mogą być użytecznym narzędziem w procesie rozwoju zaufania w kontekście transgranicznym i międzysektorowym; uznaje znaczenie sprawnej i skutecznej współpracy między CERT a innymi organami ścigania w walce z cyberprzestępczością;

23.  wspiera Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji w prowadzeniu działalności związanej z bezpieczeństwem sieci i informacji, w szczególności udzielając wskazówek oraz doradzając państwom członkowskim oraz wspierając wymianę najlepszych praktyk i rozwój klimatu zaufania;

24.  zwraca uwagę na potrzebę wdrożenia przez branżę stosownych wymogów dotyczących bezpieczeństwa cybernetycznego w całym łańcuchu wartości w odniesieniu do produktów ICT wykorzystywanych w sieciach transportowych i systemach informacyjnych, właściwego zarządzania ryzykiem, przyjmowania norm i rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa oraz rozwoju najlepszych praktyk i wymiany informacji w celu zagwarantowania cybernetycznie bezpiecznych systemów transportowych;

Zasoby przemysłowe i technologiczne

25.  uważa, że zagwarantowanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa sieci i informacji odgrywa kluczową rolę w zwiększaniu konkurencyjności zarówno dostawców, jak i użytkowników rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa w Unii; uważa, że chociaż branża bezpieczeństwa informatycznego w Unii ma istotny niewykorzystany potencjał, użytkownicy prywatni, publiczni i biznesowi często nie posiadają informacji na temat kosztów i korzyści inwestycji w bezpieczeństwo cybernetyczne, a zatem nadal są podatni na zagrożenia cybernetyczne; podkreśla, że powołanie CERT jest w tym względzie istotnym czynnikiem;

26.  uważa, że dostarczanie dużej liczby rozwiązań dotyczących bezpieczeństwa cybernetycznego i popyt na nie wymaga odpowiednich inwestycji w zasoby akademickie, badania i rozwój oraz rozwój wiedzy i budowanie zdolności ze strony krajowych organów odpowiedzialnych za kwestie ICT, tak aby wspierać innowacje i dostatecznie rozpowszechnić wiedzę na temat zagrożeń dla bezpieczeństwa sieci i informacji, co ma doprowadzić do utworzenia wspólnej europejskiej branży bezpieczeństwa;

27.  wzywa instytucje Unii i państwa członkowskie do przedsięwzięcia koniecznych środków w celu utworzenia „jednolitego rynku bezpieczeństwa cybernetycznego”, na którym użytkownicy i dostawcy mogliby robić najlepszy użytek z dostępnych innowacji, synergii i połączonej ekspertyzy, i który dopuszczałby udział MŚP;

28.  zachęca państwa członkowskie do rozważenia wspólnych inwestycji w europejską branżę bezpieczeństwa cybernetycznego, idąc za przykładem innych sektorów, takich jak sektor lotnictwa;

Cyberprzestepczość

29.  uważa, że działalność przestępcza w cyberprzestrzeni może mieć tak samo szkodliwy wpływ na dobro społeczeństw jak przestępstwa w realnym świecie oraz że te formy przestępczości często się wzajemnie umacniają, czego przykładem może być seksualne wykorzystywanie dzieci czy przestępczość zorganizowana i pranie pieniędzy;

30.  uważa, że w niektórych przypadkach istnieje połączenie między legalną a niedozwoloną działalnością gospodarczą; podkreśla znaczenie ułatwianego przez Internet połączenia między finansowaniem terroryzmu a poważną przestępczością zorganizowaną; podkreśla, że społeczeństwo musi być informowane o tym, jak poważny charakter ma udział w cyberprzestępczości oraz o tym, że chociaż to co na pierwszy rzut oka może się wydać przestępczością, na którą jest przyzwolenie społeczne – jak nielegalne pobieranie filmów – często generuje ogromne zyski dla międzynarodowych organizacji przestępczości zorganizowanej;

31.  zgadza się z Komisją, że takie same normy i zasady, jakie obowiązują poza siecią, powinny obowiązywać również w niej, a zatem, że zwalczanie cyberprzestępczości należy usprawnić za sprawą aktualnych przepisów i potencjału operacyjnego;

32.  uważa, że biorąc pod uwagę, iż cyberprzestępczość funkcjonuje ponad granicami, szczególne znaczenie mają wspólne wysiłki i ekspertyza na szczeblu Unii, na szczeblu wyższym niż szczebel poszczególnych państw członkowskich, a Eurojust, należące do Europolu Europejskie Centrum ds. Walki z Cyberprzestępczością, CERT oraz uniwersytety i ośrodki badawcze muszą mieć odpowiednie zasoby i potencjał, by właściwie funkcjonować jako centralne ośrodki wiedzy specjalistycznej, współpracy i wymiany informacji;

33.  z dużym zadowoleniem przyjmuje utworzenie Europejskiego Centrum ds. Walki z Cyberprzestępczością i zachęca do przyszłego rozwoju tej agencji oraz jej kluczowej roli w koordynowaniu terminowej i sprawnej transgranicznej wymiany informacji i wiedzy specjalistycznej wspierającej wysiłki na rzecz zapobiegania cyberprzestępczości, wykrywania jej i prowadzenia dochodzeń w sprawach z nią związanych;

34.  wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, by obywatele mieli łatwy dostęp do informacji o zagrożeniach cybernetycznych oraz o tym, jak z nimi walczyć; uważa, że takie wskazówki powinny zawierać informacje o tym, jak użytkownicy mogą chronić swoją prywatność w sieci, jak wykryć i zgłosić przypadki uwodzenia (grooming), jak zainstalować oprogramowanie i zapory sieciowe (firewalls), jak zarządzać hasłami i jak rozpoznać przypadki podszywania się pod kogoś (phishing), zwabiania (pharming) i inne zagrożenia;

35.  nalega na to, by państwa członkowskie, które nie ratyfikowały jeszcze Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości, bezzwłocznie to uczyniły; z zadowoleniem przyjmuje uwagi Rady Europy na temat potrzeby uaktualnienia konwencji w świetle postępów technologicznych, tak by zagwarantować jej stałą skuteczność w zwalczaniu cyberprzestępczości oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzięcia udziału w tej debacie; popiera starania na rzecz promowania ratyfikowania konwencji przez inne kraje oraz wzywa Komisję do aktywnego jej promowania w krajach poza Unią;

Obrona cybernetyczna

36.  podkreśla, że wyzwania, zagrożenia i ataki cybernetyczne zagrażają obronie państw członkowskich i interesom bezpieczeństwa narodowego, a cywilne i wojskowe strategie na rzecz ochrony infrastruktury krytycznej powinny maksymalizować wzajemne korzyści dzięki wysiłkom na rzecz osiągnięcia synergii;

37.  wzywa zatem państwa członkowskie do nasilenia współpracy z Europejską Agencją Obrony w celu opracowania wniosków i inicjatyw dotyczących potencjału obrony cybernetycznej, bazując na ostatnich projektach i inicjatywach; podkreśla potrzebę zwiększenia środków na badania i rozwój, między innymi dzięki łączeniu i udostępnianiu zasobów;

38.  powtarza, że wszechstronna strategia bezpieczeństwa cybernetycznego UE powinna uwzględniać wartość dodaną istniejących agencji i organów oraz dobre praktyki uzyskane od tych państw członkowskich, które wprowadziły już swoje własne krajowe strategie bezpieczeństwaa cybernetycznego;

39.  wzywa Wiceprzewodniczącą / Wysoką Przedstawiciel do uwzględnienia zarządzania kryzysami cybernetycznymi w planowaniu zarządzania kryzysowego i zwraca uwagę na potrzebę opracowania przez państwa członkowskie we współpracy z Europejską Agencją Obrony planów ochrony misji i operacji prowadzonych w ramach WPBiO przed atakami cybernetycznymi; wzywa je do wspólnego zorganizowania europejskich sił obrony cybernetycznej;

40.  podkreśla dobrą praktyczną współpracę z NATO w dziedzinie bezpieczeństwa cybernetycznego oraz potrzebę nasilenia tej współpracy, w szczególności dzięki lepszej koordynacji w obszarach planowania, technologii, szkoleń i sprzętu;

41.  wzywa Unię do podjęcia starań na rzecz rozpoczęcia dialogu z międzynarodowymi partnerami, w tym NATO, w celu określenia obszarów współpracy, uniknięcia powielania się działań i ich uzupełniania, tam gdzie jest to możliwe;

Polityka międzynarodowa

42.  uważa, że międzynarodowa współpraca i dialog odgrywają podstawową rolę w budowie zaufania i przejrzystości oraz w promowaniu intensywnego tworzenia sieci i intensywnej wymiany informacji na szczeblu światowym; wzywa zatem Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych do utworzenia zespołu ds. dyplomacji cybernetycznej, którego zadania obejmowałyby promowanie dialogu z podobnie myślącymi krajami i organizacjami; wzywa do bardziej aktywnego udziału UE w często odbywających się międzynarodowych konferencjach wysokiego szczebla poświęconych bezpieczeństwu cybernetycznemu;

43.  uważa, że należy zachować równowagę między sprzecznymi celami transgranicznego transferu danych, ochrony danych i bezpieczeństwa cybernetycznego zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami Unii, w szczególności wynikającymi z Układu ogólnego w sprawie handlu usługami (GATS);

44.  wzywa Wiceprzewodniczącego / Wysokiego Przedstawiciela do włączenia wymiaru bezpieczeństwa cybernetycznego w działania zewnętrzne UE, zwłaszcza w odniesieniu do krajów trzecich, w celu zacieśnienia współpracy oraz wymiany doświadczeń i informacji na temat sposobów zapewniania bezpieczeństwa cybernetycznego;

45.  wzywa Unię do podjęcia starań na rzecz rozpoczęcia dialogu z międzynarodowymi partnerami w celu określenia obszarów współpracy, uniknięcia powielania się działań i ich uzupełniania, tam gdzie jest to możliwe; wzywa Wiceprzewodniczącą / Wysoką Przedstawiciel do aktywnego działania w międzynarodowych organizacjach oraz do koordynowania stanowisk państw członkowskich dotyczących tego, jak skutecznie promować rozwiązania i politykę w dziedzinie bezpieczeństwa cybernetycznego;

46.  jest zdania, że należy podjąć starania, aby zagwarantować, że istniejące międzynarodowe instrumenty prawne, w szczególności Konwencja Rady Europy o cyberprzestępczości, obowiązują w odniesieniu do cyberprzestrzeni; uważa zatem, że nie ma obecnie potrzeby tworzenia nowych instrumentów prawnych na poziomie międzynarodowym; z zadowoleniem przyjmuje jednak międzynarodową współpracę na rzecz rozwoju norm zachowania w cyberprzestrzeni, wspierając przestrzeganie w niej prawa; uważa, że należy się zastanowić nad aktualizacją istniejących instrumentów prawnych, aby odzwierciedlić postępy technologiczne; uważa, że problemy dotyczące jurysdykcji wymagają wszechstronnej debaty na temat współpracy sądowniczej oraz postępowania karnego w przypadku przestępstw o charakterze ponadnarodowym;

47.  uważa, że w szczególności grupa robocza UE-USA ds. bezpieczeństwa cybernetycznego i cyberprzestępczości powinna w stosownych przypadkach służyć za instrument wymiany najlepszych praktyk w zakresie polityki bezpieczeństwa cybernetycznego między UE a USA; zauważa w tym kontekście, że obszary związane z bezpieczeństwem cybernetycznym, takie jak usługi zależne od bezpiecznego funkcjonowania systemów sieciowych i informacyjnych, zostaną uwzględnione w zbliżających się negocjacjach transatlantyckiego partnerstwa na rzecz handlu i inwestycji (TTIP), które powinny zostać zakończone w sposób, który będzie chronić suwerenność UE i niezależność jej instytucji;

48.  zauważa, że umiejętności w zakresie bezpieczeństwa cybernetycznego oraz zdolność zapobiegania zagrożeniom i celowym atakom, wykrywania i skutecznego zwalczania tych ataków, nie są równomiernie rozwinięte w skali światowej; podkreśla, że starania na rzecz zwiększenia odporności na zagrożenia cybernetyczne oraz walki z zagrożeniami cybernetycznymi nie mogą się ograniczać do współpracy z partnerami myślącymi podobnie, lecz muszą również objąć regiony, gdzie zdolności, infrastruktura techniczna i ramy prawne są mniej rozwinięte; uważa, że w tej kwestii kluczowe znaczenie ma koordynacja CERT; wzywa Komisję, by ułatwiła, a w stosownych przypadkach wsparła działania krajów trzecich w budowie ich własnego potencjału w zakresie bezpieczeństwa cybernetycznego, z wykorzystaniem odpowiednich środków;

Wdrażanie

49.  wzywa do dokonywania regularnej oceny skuteczności krajowych strategii bezpieczeństwa cybernetycznego na najwyższym politycznym szczeblu w celu dostosowania się do nowych światowych zagrożeń oraz zagwarantowania takiego samego poziomu bezpieczeństwa cybernetycznego w różnych państwach członkowskich;

50.  wzywa Komisję do opracowania jasnego planu działania określającego ramy czasowe na osiągnięcie celów na szczeblu unijnym w ramach strategii bezpieczeństwa cybernetycznego oraz na przeprowadzenie oceny tego planu; zwraca się do państw członkowskich o uzgodnienie podobnego planu dotyczącego działań krajowych w ramach powyższej strategii;

51.  wzywa Komisję, państwa członkowskie, Europol i nowo utworzone Europejskie Centrum ds. Walki z Cyberprzestępczością, Eurojust i Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji do regularnego sporządzania sprawozdań oceniających postępy, jeśli chodzi o cele określone w strategii bezpieczeństwa cybernetycznego, łącznie z kluczowymi wskaźnikami efektywności mierzącymi postępy we wdrażaniu;

o
o   o

52.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Europolowi, Eurojustowi oraz Radzie Europy.

(1) Dz.U. L 218 z 14.8.2013, s. 8. (2) Dz.U. L 345 z 23.12.2008, s. 75. (3) Dz.U. L 335 z 17.12.2011, s. 1. (4) Dz.U. C 115 z 4.5.2010, s. 1. (5) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0207. (6) Dz.U. L 149 z 2.6.2001, s. 1. (7) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0237. (8) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0468. (9) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0457. (10) Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0103. (11) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0470.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie agendy cyfrowej na rzecz wzrostu, mobilności i zatrudnienia: pora przyspieszyć (2013/2593(RSP))

P7_TA(2013)0377 B7-0385/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 grudnia 2012 r. zatytułowany „Europejska agenda cyfrowa – cyfrowe pobudzenie wzrostu w Europie” (COM(2012)0784),

–  uwzględniając pytania skierowane do Komisji i Rady w sprawie agendy cyfrowej na rzecz wzrostu, mobilności i zatrudnienia: pora przyspieszyć (O–000085 – B7–0219/2013 i O-000086 – B7–0220/2013),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 531/2012 z dnia 13 czerwca 2012 r. w sprawie roamingu w publicznych sieciach łączności ruchomej wewnątrz Unii(1),

–  uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 243/2012/UE z dnia 14 marca 2012 r. w sprawie ustanowienia wieloletniego programu dotyczącego polityki w zakresie widma radiowego(2),

–  uwzględniając trwające negocjacje w sprawie instrumentu „Łącząc Europę”, w szczególności zmieniony wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wytycznych dla transeuropejskich sieci telekomunikacyjnych, uchylającego decyzję nr 1336/97/WE (COM(2013)0329),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 maja 2010 r. w sprawie nowej agendy cyfrowej dla Europy: 2015.eu(3),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 września 2012 r. zatytułowany „Wykorzystanie potencjału chmury obliczeniowej w Europie” (COM(2012)0529),

–  uwzględniając wniosek z dnia 25 stycznia 2012 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i swobodnym przepływem takich danych (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (COM(2012)0011),

–  uwzględniając wniosek z dnia 19 października 2011 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego instrument „Łącząc Europę” (COM(2011)0665),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 maja 2010 r. zatytułowany „Europejska agenda cyfrowa” (COM(2010)0245),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

–  uwzględniając art. 115 ust. 5 oraz art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Rada Europejska zamierza przyjąć konkluzje w sprawie europejskiej agendy cyfrowej podczas posiedzenia w dniach 24–25 października 2013 r.;

B.  mając na uwadze, że głównym celem europejskiej strategii cyfrowej przyjętej w 2010 r. musi być zmniejszanie nierówności między państwami członkowskimi, szczególnie w zakresie dostępu do infrastruktury szerokopasmowej o dużej i bardzo dużej szybkości transmisji, zarówno w łączności stacjonarnej, jak i ruchomej;

C.  mając na uwadze, że technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) leżą u podstaw funkcjonowania społeczeństwa cyfrowego i odpowiadają obecnie za około 20% rocznego wzrostu wydajności w Unii, 4,5% unijnego PKB, a także generują 25% prywatnych inwestycji w badania i rozwój w UE, potencjalnie stanowiąc jeden z czynników w wyjątkowo wysokim stopniu przyczyniających się do wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy;

D.  mając na uwadze, że uwolnienie potencjału gospodarki cyfrowej w UE wywarłoby silny efekt mnożnikowy na gospodarkę, przyczyniając się do zwiększenia wzrostu gospodarczego i liczby miejsc pracy; mając na uwadze, że uwolnienie tego potencjału stanowi zatem jedną z najważniejszych reform na rzecz wzrostu gospodarczego i konkurencyjności i może pomóc UE w wyjściu z obecnego kryzysu;

E.  mając na uwadze, że według szacunków do 2020 r. do internetu będzie podłączonych 50 mld urządzeń, a do końca 2017 r. globalny przepływ danych wzrośnie piętnastokrotnie; mając na uwadze, że jeśli UE ma osiągnąć większy wzrost gospodarczy, konkurencyjność i wydajność, ten gwałtowny wzrost ruchu na łączach szerokopasmowych będzie wymagał ambitnych strategii politycznych na szczeblu Unii i państw członkowskich, aby zwiększyć możliwości sieci zarówno w łączności stacjonarnej, jak i ruchomej;

F.  mając na uwadze, że wobec tempa zmian zachodzących na innych kontynentach cele obecnej agendy cyfrowej są już nieaktualne, a zatem nie są na tyle ambitne, by zapewnić UE pozycję globalnego lidera rynku telekomunikacji do 2020 r.;

G.  mając na uwadze, że Parlament i Rada nadal oczekują na wnioski Komisji w sprawie neutralności sieci i usługi powszechnej;

1.  podkreśla, że agenda cyfrowa i dokończenie tworzenia jednolitego rynku cyfrowego muszą znajdować się w centrum działań UE na rzecz generowania wzrostu gospodarczego i wychodzenia z kryzysu; uważa, że od przywódców politycznych na szczeblu unijnym i krajowym należy wymagać likwidowania barier utrudniających powstanie jednolitego rynku cyfrowego w celu tworzenia miejsc pracy i wzrostu gospodarczego w UE; przypomina, że gospodarka cyfrowa rośnie w tempie siedem razy szybszym niż reszta gospodarki i zauważa, że dokończenie tworzenia jednolitego rynku cyfrowego mogłoby przynieść Unii dodatkowe 110 mld EUR rocznie;

2.  wskazuje, że w czasie ograniczonych możliwości pobudzania wzrostu gospodarczego ze środków publicznych ze względu na wysoki poziom zadłużenia i deficytu UE staje wobec presji – równocześnie z wielu stron – by zwiększać PKB, a także wzywa instytucje UE oraz państwa członkowskie do uruchomienia wszystkich dostępnych dźwigni wzrostu; zauważa, że ICT należą do podstawowych technologii transformacyjnych we wszystkich sektorach gospodarki, zwłaszcza w takich dziedzinach, jak opieka zdrowotna, energetyka, usługi publiczne i edukacja;

Europa bez roamingu w 2015 r.

3.  wyraża ubolewanie z powodu faktu, że rynek telekomunikacyjny jest nadal rozdrobniony na rynki krajowe podzielone sztucznymi granicami i nie można go uznać za jednolity rynek gospodarczy, na którym pobudza się konkurencję;

4.  podkreśla, że analitycy branżowi wskazują, iż w wielu przypadkach dochody z tytułu roamingu stanowią około 10% dochodów operatorów unijnych oraz zauważa, że najnowsze analizy przeprowadzone przez Organ Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej wykazały, iż za połączenia realizowane w roamingu przemysł i konsumenci płacą średnio cenę dwukrotnie wyższą niż cena, którą operatorzy muszą zapłacić na rynku hurtowym;

5.  ubolewa z powodu faktu, że te niewyważone marże zysku z tytułu roamingu zwiększają koszty mobilności w UE; wskazuje, że hamuje to wzrost i spowalnia koniunkturę, ponieważ mobilność jest jednym z najważniejszych czynników wzrostu UE;

6.  podkreśla, że likwidacja opłat roamingowych ma kluczowe znaczenie dla pobudzania innowacji z uwagi na tworzenie większego rynku wewnętrznego dla innowacyjnych produktów i usług;

7.  uważa, że obecnie nie istnieje jednolity rynek telekomunikacyjny, między innymi z powodu znacznych różnic między cenami za połączenia krajowe i roamingowe; w związku z tym uważa, że środki strukturalne powinny przyczynić się do stworzenia prawdziwego wewnętrznego rynku cyfrowego, na którym pobudzana jest konkurencja i na którym nie ma różnic między taryfami krajowymi i taryfami roamingowymi, i tym samym ustanowić ogólnounijny rynek łączności ruchomej;

8.  przypomina Radzie i Komisji, że według europejskiej agendy cyfrowej do roku 2015 powinny prawie zniknąć różnice między taryfami roamingowymi a taryfami krajowymi oraz że celem rozporządzenia (UE) nr 531/2012 jest utworzenie wewnętrznego rynku usług łączności ruchomej oraz docelowo zlikwidowanie różnic między taryfami krajowymi i taryfami roamingowymi;

9.  uważa, że w związku z tym środki służące dokończeniu tworzenia jednolitego rynku cyfrowego powinny doprowadzić do zlikwidowania różnic między taryfami roamingowymi i taryfami krajowymi do 2015 r., czego efektem będzie Europa bez roamingu (za rozmowy, wiadomości tekstowe i przesył danych);

10.  przypomina, że nowe oferty operatorów telekomunikacyjnych powinny być przyjazne użytkownikom i przejrzyste, co pozwoli uniknąć tworzenia nowych ukrytych barier w sektorze telekomunikacji;

11.  przypomina, że Komisja ma przeprowadzić przegląd funkcjonowania rozporządzenia (UE) nr 531/2012 oraz ocenę konkurencyjności rynku roamingowego, stopnia, w jakim konsumenci skorzystali na faktycznej obniżce cen za usługi roamingowe, oraz różnicy między taryfami roamingowymi a taryfami krajowymi, w tym dostępności ofert wprowadzających pojedynczą taryfę na usługi krajowe i roamingowe;

12.  zauważa, że samo zlikwidowanie opłat roamingowych nie umożliwi stworzenia prawdziwego jednolitego rynku cyfrowego; podkreśla, że środek ten należy postrzegać jako element wszechstronnej europejskiej strategii cyfrowej, która szczególny nacisk kładłaby na rozwój infrastruktury i dostępność w celu utrzymania i tworzenia miejsc pracy w tym sektorze;

13.  z zadowoleniem przyjmuje oznajmienie przez Komisję, że zamierza przedłożyć pakiet ustawodawczy mający na celu zniesienie utrzymujących się jeszcze przeszkód w funkcjonowaniu jednolitego rynku cyfrowego UE; wzywa Komisję do przeprowadzenia oceny wpływu potencjału wzrostu na sektor telekomunikacyjny dzięki utworzeniu jednolitego rynku cyfrowego w UE;

Infrastruktura i mobilność

14.  podkreśla, że konieczne jest, aby cele związane z wykorzystaniem sieci szerokopasmowych i dostępem do nich, handlem elektronicznym, włączeniem cyfrowym, transgranicznymi usługami publicznymi oraz badaniami i innowacjami wyznaczone w europejskiej agendzie cyfrowej pozostały nadrzędnym priorytetem, aby umożliwić UE wykorzystanie w pełni możliwości, jakie oferuje społeczeństwo cyfrowe;

15.  przypomina, że obok konieczności likwidowania barier na drodze do jednolitego rynku cyfrowego UE absolutnym priorytetem Unii muszą być inwestycje w rozwój optymalnej infrastruktury bardzo szybkiego internetu szerokopasmowego, aby uwolnić pełny potencjał gospodarki cyfrowej;

16.  podkreśla, że jeżeli UE ma być ośrodkiem rewolucji cyfrowej i odzyskać pozycję światowego lidera, należy wyznaczyć na rok 2020 ambitne i przyszłościowe cele; uważa, że celem zmienionej perspektywicznej agendy cyfrowej na 2020 r. powinno być podłączenie wszystkich unijnych gospodarstw domowych do szerokopasmowych łączy o przepustowości co najmniej 100 megabitów na sekundę, a 50% gospodarstw domowych – do łączy o przepustowości 1 gigabitu na sekundę lub większej; zauważa, że w sprawozdaniu w sprawie wytycznych dla transeuropejskich sieci telekomunikacyjnych i uchylenia decyzji nr 1336/97/WE Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii wyraziła już poparcie dla tak ambitnych celów;

17.  wyraża głębokie ubolewanie z powodu faktu, że wielu państwom członkowskim nie udało się dotrzymać terminu 1 stycznia 2013 r., w którym miały przydzielić tzw. „dywidendę cyfrową” w paśmie 800 MHz mobilnym usługom szerokopasmowym, jak przewidziano w programie dotyczącym polityki w zakresie widma radiowego; podkreśla, że to opóźnienie utrudnia rozpowszechnianie sieci 4G w UE, i w związku z tym wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań koniecznych, by zapewnić dostępność częstotliwości w paśmie 800 MHz dla mobilnych usług szerokopasmowych, a także wzywa Komisję do wykorzystania pełni przyznanych jej uprawnień, by zapewnić szybkie wdrożenie;

18.  zauważa, że świadczenie usług szerokopasmowych będzie przypuszczalnie dalece odbiegać od celów wyznaczonych w agendzie cyfrowej; dlatego jest przekonany, że bez większych inwestycji w sieci przyszłości UE będzie nadal traciła swą konkurencyjność w skali światowej; uważa, że w kontekście Aktu o jednolitym rynku Komisja powinna przedstawić także wszechstronny przegląd ram prawnych rynku telekomunikacyjnego, by napędzać inwestycje w sieci łączności stacjonarnej i ruchomej;

19.  uważa, że nie należy umniejszać roli, jaką pełni konkurencja w pobudzaniu inwestycji w nową infrastrukturę cyfrową, skutkujących wzrostem gospodarczym; uważa, że niezwykle ważne jest, aby Komisja zagwarantowała ramy regulacyjne, które umożliwią wszystkim podmiotom rynkowym inwestowanie w innowacyjną infrastrukturę cyfrową; w związku z tym uważa, że nowe zasady ustalania cen efektywnego dostępu do sieci dostępu nowej generacji powinny odzwierciedlać podstawowy proces konkurencyjny w każdym państwie członkowskim, z poszanowaniem uprawnień krajowych organów regulacyjnych; uważa, że w związku z tym krajowe organy regulacyjne powinny dążyć do realizacji wspólnych celów, np. wynikających z agendy cyfrowej, korzystając z lepszej znajomości własnych rynków krajowych i specyficznej wiedzy na ich temat;

20.  wzywa Komisję do przedstawienia wniosków dotyczących gruntownej rewizji ram regulacyjnych w zakresie łączności elektronicznej;

21.  podkreśla znaczenie zakończenia realizacji kluczowych działań ogłoszonych w europejskiej agendzie cyfrowej ze szczególnym naciskiem na odporne na ataki, solidne usługi i infrastrukturę oraz system ochrony danych;

22.  przypomina Komisji, by przeprowadziła ocenę i przegląd dyrektywy w sprawie społeczeństwa informacyjnego (2001/29/WE(4)) w celu zapewnienia przewidywalności, mobilności i elastyczności na jednolitym rynku cyfrowym UE, do czego wezwano w rezolucji Parlamentu z dnia 11 grudnia 2012 r. w sprawie strategii wolności cyfrowej w polityce zagranicznej UE(5);

ICT na rzecz zatrudnienia młodzieży

23.  podkreśla, że osiągnięcie w pełni operacyjnego jednolitego rynku cyfrowego wymaga skoordynowanych wysiłków w celu dopilnowania, aby wszyscy obywatele, bez względu na miejsce pobytu, mieli dostęp do internetu i umiejętności potrzebne do korzystania z niego;

24.  z zadowoleniem przyjmuje zawiązanie w marcu 2013 r. wielkiej koalicji na rzecz miejsc pracy w sektorze cyfrowym otwartej dla wszystkich zainteresowanych stron; wzywa Komisję do niezwłocznego rozpoczęcia działalności wielkiej koalicji, do powielenia tej inicjatywy na szczeblu państw członkowskich oraz do udzielenia jej uczestnikom dostępu do środków unijnych na warunkach preferencyjnych w celu wspierania ich działań;

25.  podkreśla, że bezrobocie, w tym bezrobocie osób młodych i bezrobocie długotrwałe, osiągnęło w UE poziom niemożliwy do zaakceptowania i prawdopodobnie pozostanie na tak wysokim poziomie w najbliższej przyszłości, oraz że w związku z tym należy podjąć zdecydowane i natychmiastowe działania na wszystkich szczeblach politycznych;

26.  zauważa, że obecnie w sektorze ICT w UE pracują ponad 4 mln osób, a liczba ta wzrasta o 3% rocznie, oraz że zdaniem Komisji do 2015 r. – mimo kryzysu – od 700 tys. do 1 mln wysokiej jakości miejsc pracy w sektorze ICT pozostanie nieobsadzonych; podkreśla, że umiejętności cyfrowe i edukacja cyfrowa mogą w związku z tym mieć ogromne znaczenie przy zwalczaniu rosnącego bezrobocia, zwłaszcza wśród osób młodych;

27.  z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie na szczeblu Unii gwarancji dla młodzieży, których celem jest zapewnienie wszystkim młodym Europejczykom dobrej oferty pracy, dalszego kształcenia lub szkolenia, praktyki zawodowej lub stażu w ciągu czterech miesięcy od opuszczenia szkoły lub przejścia na bezrobocie; zauważa jednak, że kwota 6 mld EUR przeznaczona w kolejnych wieloletnich ramach finansowych (WRF) na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych jest zdecydowanie niewystarczająca w stosunku do skali tego problemu; wzywa Komisję i państwa członkowskie do maksymalnego zwiększenia skuteczności takich działań przez nadanie priorytetowego charakteru nabywaniu umiejętności cyfrowych; podkreśla, że umiejętności cyfrowe powinny stanowić niezbędny element kształcenia zawodowego, aby zapewnić nowym pokoleniom oraz pokoleniom obecnie aktywnym na rynku pracy możliwość uzyskiwania potrzebnych im kwalifikacji;

ICT dla MŚP

28.  przypomina, że podstawową zasadą jednolitego rynku cyfrowego jest rola internetu jako platformy, która umożliwia każdemu obywatelowi rozpoczęcie świadczenia usługi lub oferowania innowacyjnego produktu wszystkim pozostałym obywatelom, tworząc w ten sposób miejsca pracy i MŚP, w uzupełnieniu jego roli jako platformy komunikacji społecznej;

29.  podkreśla, że MŚP stanowią podstawę gospodarki UE oraz że należy w większym stopniu promować konkurencyjność unijnych MŚP na świecie, a także stworzyć jak najlepsze warunki do wykorzystywania nowych, obiecujących rozwiązań technologicznych, takich jak chmury obliczeniowe, które mogłyby znacznie wpłynąć na konkurencyjność UE;

30.  zauważa, że coraz więcej Europejczyków, zwłaszcza młodych, wybiera alternatywną ścieżkę kariery i zamiast podejmować stałe zatrudnienie decyduje się na podjęcie własnej działalności gospodarczej ze względu na niespotykane dotychczas możliwości, jakie daje sieć, chmura obliczeniowa, platformy mobilne, sieci społecznościowe i ogromny przepływ danych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do stworzenia środowiska bardziej przyjaznego przedsiębiorcom, z łatwiejszym dostępem do finansowania („licencja na niepowodzenie”), rynków, sieci i umiejętności, co należy wspierać za pomocą systemów podziału ryzyka, kapitału wysokiego ryzyka, preferencyjnych stawek podatkowych i organizacji imprez umożliwiających rozszerzenie sieci kontaktów;

Digitalizacja sektora publicznego

31.  podkreśla, że digitalizacja sektora publicznego powinna być jednym z pierwszych działań na kolejnym etapie agendy cyfrowej, ponieważ oprócz zmniejszenia kosztów administracji publicznej i świadczenia obywatelom bardziej efektywnych usług, efekt dźwigni cyfrowej miałby niezwykle korzystny wpływ na wszystkie sektory gospodarki;

32.  uważa za godne ubolewania to, że dążenie do strategii krajowych w zakresie przetwarzania w chmurze odbywa się kosztem ambitnej i skutecznej strategii europejskiej; zwraca się do Komisji o nadanie większej rangi jej wnioskom i wskazanie zasobów, które będą na tyle skuteczne, aby umożliwić UE zajęcie czołowej pozycji w dziedzinie normalizacji;

33.  podkreśla, że nowoczesna administracja publiczna stanowi zasadniczy czynnik będący podstawą opracowywania i wdrażania polityki promującej tworzenie miejsc pracy, wzrost gospodarczy i konkurencyjność; podkreśla, że należy wykorzystywać potencjał ICT w celu osiągnięcia lepszych wyników przez sektor publiczny i zwiększenia jego efektywności, przy jednoczesnym zmniejszeniu obciążeń administracyjnych; zauważa, że ICT mogą przyspieszyć reformę systemów poboru podatków i opieki zdrowotnej, zmniejszyć opóźnienia w płatnościach dla dostawców i poprawić efektywność systemów sprawiedliwości; uważa zwłaszcza, że należy zrewolucjonizować system opieki zdrowotnej, oferując pacjentom i pracownikom bardziej racjonalne pod względem kosztów i spersonalizowane usługi;

34.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia tempa prac Europejskiego partnerstwa na rzecz chmur obliczeniowych;

Finansowanie ICT: WRF

35.  ubolewa z powodu faktu, że zaproponowana przez Komisję na lata 2014–2020 kwota 9,2 mld EUR na inwestycje w ICT w ramach instrumentu „Łącząc Europę” zostanie radykalnie zmniejszona; podkreśla, że ze względu na nową sytuację finansową jeszcze bardziej wzrosło znaczenie inwestycji w rozwój sieci szerokopasmowych ze środków pochodzących z funduszy strukturalnych i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz że należy zwiększyć środki przeznaczone na takie inwestycje w okresie programowania 2007–2013;

36.  podkreśla, że potrzebne jest większe ukierunkowanie finansowania UE na inwestycje w sektorze ICT, a także że finansowanie ICT w kolejnych WRF powinno być proporcjonalne do znaczenia tego sektora i jego wpływu na gospodarkę; wzywa do nadania większego priorytetu – w porównaniu z latami 2007–2013 – wydatkom związanym z ICT przewidzianym w ogólnych WRF;

o
o   o

37.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 172 z 30.6.2012, s. 10. (2) Dz.U. L 81 z 21.3.2012, s. 7. (3) Dz.U. C 81 E z 15.3.2011, s. 45. (4) Dz.U. L 167 z 22.6.2001, s. 10. (5) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0470.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie sytuacji w Syrii (2013/2819(RSP))

P7_TA(2013)0378 RC-B7-0413/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Syrii,

–  uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych w sprawie Syrii z dni 23 stycznia, 18 lutego, 11 marca, 22 kwietnia, 27 maja, 24 czerwca, 9 lipca i 22 lipca 2013 r.; uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej w sprawie Syrii z dnia 8 lutego 2013 r.,

–  uwzględniając oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Catherine Ashton: oświadczenie z dnia 21 sierpnia 2013 r. w sprawie ostatnich doniesień na temat użycia broni chemicznej w Damaszku, oświadczenie z dnia 23 sierpnia 2013 r. w sprawie pilnej potrzeby znalezienia politycznego rozwiązania konfliktu syryjskiego (odzwierciedlające stanowisko UE w sprawie Syrii uzgodnione w dniu 7 września 2013 r.), a także oświadczenie z dnia 10 września 2013 r. w sprawie propozycji objęcia syryjskiej broni chemicznej kontrolą międzynarodową;

–  uwzględniając konwencje genewskie z 1949 r. oraz protokoły dodatkowe do nich, protokół genewski do konwencji haskiej dotyczący zakazu używania na wojnie gazów duszących, trujących lub podobnych oraz środków bakteriologicznych, podpisany w Genewie w dniu 17 czerwca 1925 r., a także normy określone w konwencji o broni chemicznej,

–  uwzględniając art. 110 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że według ONZ od rozpoczęcia brutalnej rozprawy z uczestnikami pokojowych protestów w Syrii w marcu 2011 r. śmierć poniosło ponad 100 000 osób, w większości cywilów; mając na uwadze, że według Biura ONZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (OCHA) 4,25 mln osób zostało wewnętrznie przesiedlonych, a liczba uchodźców z Syrii, przebywających głównie w Turcji, Jordanii, Libanie, Egipcie i Iraku, wynosi ponad 2 mln;

B.  mając na uwadze, że w dniu 21 sierpnia 2013 r. na przedmieściach Damaszku doszło do ataku chemicznego na dużą skalę, który spowodował śmierć setek ludzi, w tym wielu kobiet i dzieci; mając na uwadze, że atak ten był rażącym naruszeniem prawa międzynarodowego, zbrodnią wojenną oraz zbrodnią przeciwko ludzkości; mając na uwadze, że informacje z wielu różnych źródeł potwierdzają, że taki atak miał miejsce i wydają się stanowić mocny dowód na to, że odpowiedzialny za te ataki jest reżim syryjski;

C.  mając na uwadze, że w dniu 25 sierpnia 2013 r., tj. cztery dni po ataku chemicznym, rząd Syrii zezwolił inspektorom ONZ na odwiedzenie miejsca ataku; mając na uwadze, że sekretarz generalny ONZ Ban Ki-moon zalecił grupie inspektorów jak najszybsze przedstawienie wniosków z tej wizyty; mając na uwadze, że mandat misji inspektorów ONZ jest ograniczony do stwierdzenia, czy broń chemiczna została użyta czy nie, bez odnoszenia się do kwestii, kto jest za użycie takiej broni odpowiedzialny;

D.  mając na uwadze, że sekretarz generalny ONZ Ban Ki-moon (w dniu 9 września 2013 r.) oraz wiceprzewodnicząca Komisji / wysoka przedstawiciel Catherine Ashton (w dniu 10 września 2013 r.) przychylnie odnieśli się do propozycji przekazania broni chemicznej należącej do syryjskiego reżimu wspólnocie międzynarodowej w celu jej zniszczenia, propozycji podjętej z chęcią przez Rosję, Iran oraz reżim syryjski; mając na uwadze stwierdzenie Ban Ki-moona, iż rozważa on nakłonienie Rady Bezpieczeństwa do zwrócenia się o natychmiastowe przeniesienie tej broni i zapasów prekursorów chemicznych do takich lokalizacji wewnątrz Syrii, w których będą one mogły być bezpiecznie przechowane i zniszczone;

1.  zdecydowanie potępia masowy mord cywilów przy użyciu broni chemicznej, do którego doszło w dniu 21 sierpnia 2013 r. i w wyniku którego – według danych zachodnich służb wywiadu – zginęło co najmniej 1 400 osób, w tym 400 dzieci; zwraca uwagę, że różne źródła wydają się wskazywać na to, że odpowiedzialność za ten atak ponosi reżim syryjski;

2.  podkreśla, że społeczność międzynarodowa nie może pozostać bezczynna w obliczu tak straszliwego użycia broni chemicznej; podkreśla, że udowodnione użycie broni chemicznej, w szczególności wobec cywilów, jest rażącym naruszeniem prawa międzynarodowego, zbrodnią wojenną i zbrodnią przeciwko ludzkości, co wymaga jasnej, zdecydowanej, konkretnej i spójnej odpowiedzi, niewykluczającej ewentualnych środków odstraszających, aby jednoznacznie pokazać, że takie zbrodnie nie są akceptowane oraz aby uniknąć kolejnych przypadków użycia broni chemicznej w Syrii lub gdziekolwiek indziej;

3.  z zadowoleniem przyjmuje stanowisko UE w sprawie Syrii, uzgodnione na nieformalnym posiedzeniu ministrów spraw zagranicznych UE w dniu 7 września 2013 r.; podkreśla, że sytuacja w Syrii wymaga spójnego i wspólnego podejścia wszystkich państw członkowskich UE; wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby w dalszym ciągu poruszały kwestię sytuacji w Syrii na forum Rady do Spraw Zagranicznych oraz aby oceniły, jakie środki może przyjąć UE w celu wsparcia sił demokratycznych w opozycji syryjskiej, ułatwienia dialogu i określenia wspólnego podejścia z innymi członkami wspólnoty międzynarodowej, a także udzielania dalszej pomocy humanitarnej ludności w Syrii i w państwach z nią sąsiadujących; podkreśla, że UE powinna szczególnie dbać o prowadzenie dialogu ze wszystkimi zaangażowanymi podmiotami oraz o wspieranie procesu łagodzenia napięć w regionie;

4.  wzywa ONZ do szybkiego zakończenia prowadzonego przez nią szczegółowego śledztwa w sprawie użycia broni chemicznej w Syrii; apeluje o jak najszybsze przesłanie raportu zespołu inspektorów do Rady Bezpieczeństwa ONZ, aby mogła ona przeprowadzić dyskusję na temat masowych mordów w Syrii na podstawie wniosków zespołu dochodzeniowego ONZ oraz ocenić, jakie środki należy podjąć, aby odpowiednio zareagować na użycie broni chemicznej w Syrii i pociągnąć winnych do odpowiedzialności;

5.  z zadowoleniem przyjmuje propozycję przekazania wspólnocie międzynarodowej syryjskiego arsenału broni chemicznej w celu jego jak najszybszego zniszczenia, przedstawioną po ultimatum wspólnoty międzynarodowej popartym wiążącą rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ, zgodnie z którym w razie niespełnienia warunków środek ten może zostać wprowadzony na podstawie wszelkich instrumentów przewidzianych w Karcie Narodów Zjednoczonych;

6.  uważa, że wspólnota międzynarodowa powinna wypracować rozwiązanie polityczne dla Syrii, które doprowadziłoby do zaprzestania przemocy, zapobiegło kolejnym przypadkom użycia broni chemicznej oraz wspierało przemiany demokratyczne; zwraca się w szczególności do Rosji i Chin jako stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ, aby nie unikały odpowiedzialności i ułatwiły wypracowanie wspólnego stanowiska oraz dyplomatycznego rozwiązania kryzysu syryjskiego, nie wykluczając przy tym możliwości zajęcia się tą kwestią przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w przypadku długotrwałego impasu w Radzie Bezpieczeństwa; jest przekonany, że trwałe rozwiązanie obecnego kryzysu w Syrii może zostać osiągnięte wyłącznie w drodze szeroko zakrojonego procesu politycznego, któremu będzie przewodzić Syria przy wsparciu wspólnoty międzynarodowej; w tym duchu nadal popiera starania UE i jej państw członkowskich oraz wspólnego wysłannika ds. Syrii z ramienia ONZ i Ligi Państw Arabskich Lakhdara Brahimiego, zmierzające do osiągnięcia postępów w ramach drugiego procesu genewskiego oraz w łonie Rady Bezpieczeństwa ONZ; ponawia swój apel do Rady Bezpieczeństwa, aby zwróciła się do Międzynarodowego Trybunału Karnego o wszczęcie oficjalnego dochodzenia w sprawie sytuacji w Syrii; ponownie apeluje do prezydenta Assada i jego reżimu o ustąpienie i utorowanie drogi dla demokratycznych przemian;

7.  wyraża głębokie zaniepokojenie trwającym kryzysem humanitarnym w Syrii i jego konsekwencjami dla krajów ościennych; apeluje do UE i jej państw członkowskich, by pozostały wierne swoim zobowiązaniom w dziedzinie pomocy humanitarnej i zwiększyły pomoc kierowaną przez nie do syryjskich uchodźców; ponownie wzywa wszystkie państwa do wypełnienia zobowiązań podjętych na konferencji darczyńców w Kuwejcie w dniu 30 stycznia 2013 r.; wzywa wszystkie strony zaangażowane w konflikt do ułatwienia świadczenia pomocy humanitarnej i wsparcia wszystkimi możliwymi kanałami, w tym ponad granicami i frontami konfliktu, oraz do zapewnienia bezpieczeństwa całemu personelowi medycznemu i wszystkim pracownikom humanitarnym;

8.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, parlamentom i rządom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz wszystkim stronom zaangażowanym w konflikt w Syrii.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie sytuacji w Egipcie (2013/2820(RSP))

P7_TA(2013)0379 RC-B7-0411/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Egiptu,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 maja 2013 r. w sprawie odzyskiwania mienia przez kraje, w których zachodzą przemiany zapoczątkowane w czasie arabskiej wiosny(1),

–  uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej w sprawie arabskiej wiosny z dnia 8 lutego 2013 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady z dni 21 sierpnia i 22 lipca 2013 r. w sprawie Egiptu,

–  uwzględniając wspólne oświadczenie przewodniczącego Rady Europejskiej Hermana Van Rompuya i przewodniczącego Komisji Europejskiej José Manuela Barroso z dnia 18 sierpnia 2013 r. na temat Egiptu,

–  uwzględniając uwagi wysokiej przedstawiciel Catherine Ashton wygłoszone po nadzwyczajnym posiedzeniu Rady do Spraw Zagranicznych w sprawie Egiptu, które odbyło się w dniu 21 sierpnia 2013 r., oświadczenia wysokiej przedstawiciel w sprawie sytuacji i rozwoju wydarzeń w Egipcie z sierpnia i lipca 2013 r., a także wspólne oświadczenie wysokiej przedstawiciel i sekretarza stanu USA Johna Kerry’ego z dnia 7 sierpnia 2013 r. w sprawie Egiptu,

–  uwzględniając układ o stowarzyszeniu między UE a Egiptem z 2001 r., który wszedł w życie w 2004 r. i został umocniony planem działania z 2007 r., a także sprawozdanie Komisji z dnia 20 marca 2013 r. w sprawie postępów w jego wdrażaniu,

–  uwzględniając wnioski współprzewodniczących po posiedzeniu grupy zadaniowej UE-Egipt z dnia 14 listopada 2012 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w sprawie współpracy UE z Egiptem w dziedzinie zarządzania, opublikowane dnia 18 czerwca 2013 r.,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966 r., którego stroną jest Egipt,

–  uwzględniając deklarację konstytucyjną wydaną w Egipcie dnia 8 lipca 2013 r., zawierającą propozycję planu działania na rzecz zmiany konstytucji i przeprowadzenia nowych wyborów,

–  uwzględniając program egipskiego rządu tymczasowego na rzecz wsparcia dążenia do demokracji,

–  uwzględniając art. 110 ust. 2 i art. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Egipt jest największym krajem arabskim, centralnym krajem w południowym regionie Morza Śródziemnego, ważnym partnerem handlowym UE i jednym z głównych beneficjentów pomocy udzielanej przez UE; mając na uwadze, że wydarzenia natury politycznej, gospodarczej i społecznej w Egipcie mają znaczące konsekwencje w całym regionie i poza nim;

B.  mając na uwadze, że niedotrzymanie przez rząd prezydenta Mursiego obietnic gospodarczych, nieuwzględnienie uzasadnionych obaw wszystkich sił demokratycznych społeczeństwa egipskiego oraz niewdrożenie przemian demokratycznych, których od dwóch lat domagali się obywatele, spowodowało coraz ostrzejszą polaryzację polityczną, masowe demonstracje wzywające prezydenta Mursiego do rezygnacji oraz brutalne starcia;

C.  mając na uwadze, że w dniu 30 czerwca 2013 r. miliony przeciwników prezydenta Mursiego zgromadziły się w Kairze i innych egipskich miastach, wzywając go do ustąpienia; mając na uwadze, że w następstwie tych demonstracji w dniu 3 lipca 2013 r. zwierzchnik sił zbrojnych generał Abd al-Fattah as-Sisi stanął na czele przewrotu wojskowego, który obalił prezydenta Mursiego i jego rząd; mając na uwadze, że w oświadczeniu z dnia 4 lipca 2013 r. Rada Najwyższa Sił Zbrojnych ogłosiła zawieszenie konstytucji, przekazanie władzy przewodniczącemu Trybunału Konstytucyjnego do czasu przeprowadzenia wyborów prezydenckich, po których mają nastąpić wybory parlamentarne, oraz utworzenie narodowego rządu koalicyjnego i komisji, która zajmie się wprowadzeniem zmian do konstytucji; mając na uwadze, że Adli Mansur został zaprzysiężony jako tymczasowy prezydent;

D.  mając na uwadze, że tymczasowy prezydent rozwiązał wyższą izbę parlamentu, ogłosił plan działań w dziewięciomiesięcznym okresie przejściowym, obejmujący zmianę konstytucji z 2012 r. i przyjęcie jej w drodze referendum, a następnie wybory parlamentarne i prezydenckie, oraz wyznaczył tymczasowego premiera; mając na uwadze, że najwyższe autorytety egipskich muzułmanów i koptyjskich chrześcijan, wybitni politycy liberalni oraz salafistyczna partia Nur poparli plan działań okresu przejściowego; mając na uwadze, że w dniu 1 września 2013 r. powołano nową komisję konstytucyjną składającą się z 50 ekspertów, których celem będzie opracowanie projektu zmian w konstytucji;

E.  mając na uwadze, że były prezydent Mursi jest przetrzymywany od dnia 3 lipca 2013 r. w nieznanym miejscu i – pod zarzutem podżegania do zabójstwa i przemocy – został postawiony w stan oskarżenia przez prokuratora krajowego, wraz z 14 innymi osobami, w tym czołowymi działaczami Bractwa Muzułmańskiego; mając na uwadze, że wielu członków Bractwa Muzułmańskiego zostało aresztowanych, w tym większość jego przywódców, oraz że oczekują oni na proces; mając na uwadze, że były dyktator Hosni Mubarak został zwolniony z więzienia w dniu 22 sierpnia 2013 r. i od tej pory przebywa w areszcie domowym;

F.  mając na uwadze, że od czasu zbrojnej interwencji zwolennicy Bractwa Muzułmańskiego organizują demonstracje na dużą skalę w całym Egipcie, domagając się uwolnienia byłego prezydenta Mursiego i przywrócenia go na urząd; mając na uwadze, że wiele protestów zorganizowanych przez Bractwo Muzułmańskie doprowadziło do wybuchu przemocy i śmiertelnych w skutkach starć między obywatelami, a także między zwolennikami Bractwa a armią i siłami bezpieczeństwa; mając na uwadze, że w dniu 14 sierpnia 2013 r. egipskie wojsko i policja zlikwidowały dwa strajki okupacyjne prowadzone przez zwolenników byłego prezydenta Mursiego oraz Bractwa Muzułmańskiego na skrzyżowaniu Rabaa i na placu Al-Nahda w Kairze, co doprowadziło do śmierci setek demonstrantów i kilkudziesięciu policjantów;

G.  mając na uwadze, że rząd tymczasowy ogłosił miesięczny stan wyjątkowy i zapowiedział powołanie niezależnej komisji składającej się z osobistości publicznych, której celem będzie zbadanie akcji rozpędzania uczestników strajku okupacyjnego na skrzyżowaniu Rabaa i placu Al-Nahda; mając na uwadze apel regionalnych i egipskich organizacji pozarządowych, by Liga Arabska odbyła misję wyjaśniającą niedawne akty przemocy w Egipcie; mając na uwadze, że wysiłki UE i mediatorów międzynarodowych w celu doprowadzenia do dialogu politycznego z udziałem wszystkich stron jak dotąd nie przyniosły skutków oraz mając na uwadze, że nadal dochodzi do protestów, starć i aresztowań;

H.  mając na uwadze, że po akcjach usuwania manifestantów z użyciem siły nastąpiła tragiczna w skutkach fala aktów przemocy o podłożu religijnym, dokonywanych na egipskich chrześcijanach, zwłaszcza przez zwolenników Bractwa Muzułmańskiego; mając na uwadze, że egipskie siły bezpieczeństwa oskarżano o brak ochrony kościołów i wspólnot koptyjskich przed łatwymi do przewidzenia napaściami odwetowymi;

I.  mając na uwadze coraz liczniejsze akty terroryzmu i gwałtowne ataki przeciwko siłom bezpieczeństwa na półwyspie Synaj, w tym zabójstwo 25 niebędących na służbie policjantów w północnej części Synaju w dniu 19 sierpnia 2013 r.; mając na uwadze, że w dniu 5 września 2013 r. w Kairze dokonano zamachu bombowego na egipskiego ministra spraw wewnętrznych Muhammada Ibrahima;

J.  mając na uwadze, że rząd tymczasowy ogłosił pojednanie narodowe i zasady praworządności za najwyższe priorytety swojego działania;

K.  mając na uwadze, że Egipt zmaga się z pogłębiającymi się problemami gospodarczymi; mając na uwadze, że dobrobyt gospodarczy kraju wymaga stabilizacji politycznej, solidnej polityki gospodarczej, zwalczania korupcji oraz międzynarodowego wsparcia; mając na uwadze, że sprawiedliwość społeczna i wyższa stopa życiowa obywateli to kluczowe aspekty przemian zmierzających ku otwartemu, stabilnemu, demokratycznemu, wolnemu i dobrze prosperującemu społeczeństwu Egiptu;

L.  mając na uwadze, że w tym krytycznym okresie politycznych i społecznych przemian w Egipcie kluczową rolę do odegrania mają niezależne związki zawodowe i społeczeństwo obywatelskie; mając na uwadze, że wolna i niezależna prasa oraz wolne i niezależne media stanowią kluczowy element społeczeństwa w prawdziwej demokracji; mając na uwadze, że dziennikarze w Egipcie coraz częściej padają ofiarą przemocy i prześladowań, a w dniu 3 września 2013 r. sąd w Kairze nakazał pod zarzutem nielegalnej działalności zamknięcie czterech stacji telewizyjnych prowadzonych przez Bractwo Muzułmańskie lub z nim sympatyzujących; mając na uwadze, że w ciągu ostatnich sześciu tygodni siły bezpieczeństwa wtargnęły do biur kilku stacji telewizyjnych;

M.  mając na uwadze, że w sytuacji przedłużającego się kryzysu politycznego w szczególnie trudnej sytuacji znajdują się Egipcjanki; mając na uwadze, że protestujące kobiety padają często ofiarą przemocy, napaści na tle seksualnym oraz innych form poniżającego traktowania, zaś działacze na rzecz praw kobiet spotykają się z groźbami i prześladowaniem;

N.  mając na uwadze, że w latach 2007-2012 Egipt otrzymał około 1 mld EUR pomocy unijnej, a także mając na uwadze, że EU zobowiązała się przeznaczyć dalsze 5 mld EUR na pomoc, które to środki mogą zostać w pełni udostępnione jedynie po spełnieniu warunków ściśle powiązanych z warunkami określonymi przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy;

O.  mając na uwadze, że w swoich konkluzjach w sprawie Egiptu z dnia 21 sierpnia 2013 r. Rada do Spraw Zagranicznych zobowiązała wysoką przedstawiciel do dokonania, we współpracy z Komisją, przeglądu kwestii pomocy UE dla Egiptu w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa i układu o stowarzyszeniu, na podstawie zaangażowania Egiptu na rzecz zasad leżących u podstaw tych instrumentów; mając na uwadze, że państwa członkowskie podjęły decyzję o zawieszeniu zezwoleń na wywóz do Egiptu wszelkiego sprzętu, który mógłby zostać użyty do wewnętrznych represji, a także o ponownym rozważeniu zezwoleń na wywóz innego sprzętu wojskowego oraz o przeglądzie wsparcia dla Egiptu w obszarze bezpieczeństwa;

P.  mając na uwadze, że zgodnie ze zmienioną europejską polityką sąsiedztwa, a zwłaszcza z podejściem „więcej za więcej”, poziom i zakres zaangażowania UE w Egipcie opiera się na systemie zachęt, jest zatem uzależniony od postępów tego kraju w wypełnianiu zobowiązań podjętych w odniesieniu do zasad demokracji i praworządności, praw człowieka i równouprawnienia płci;

1.  wyraża głęboką solidarność z obywatelami Egiptu, a także przekazuje szczere wyrazy współczucia rodzinom ofiar niedawnych starć i aktów przemocy; wzywa władze Egiptu do powołania komisji sądowej w celu przeprowadzenia niezależnego dochodzenia w sprawie wszystkich zabójstw, zgodnie z obietnicą prezydenta Egiptu złożoną w dniu 8 lipca 2013 r.;

2.  potępia niewspółmierne użycie siły przez egipskie siły bezpieczeństwa oraz tragiczną śmierć demonstrantów podczas likwidowania obozowisk na skrzyżowaniu Rabaa i placu Al-Nahda; zwraca się do rządu egipskiego o dopilnowanie, by siły bezpieczeństwa ustanowiły odpowiednie procedury kontroli wewnętrznej, tak aby można było ustalić osoby odpowiedzialne za nadmierne użycie siły i postawić winnych przed sądem;

3.  ubolewa jednocześnie nad tym, że przywódcom Bractwa Muzułmańskiego nie udało się skutecznie odwieść swoich bazowych frakcji politycznych od stosowania przemocy wobec współobywateli, wojska i policji; ubolewa nad faktem, że przywódcy Bractwa Muzułmańskiego nie uczynili nic, aby zapobiec tym atakom i powstrzymać je, a jedynie poniewczasie je potępili; apeluje do przywódców Bractwa Muzułmańskiego, aby powstrzymali się od nawoływania do przemocy oraz gloryfikowania jej, a także wspiera postępowania sądowe wszczęte przeciwko tym spośród przywódców Bractwa, którzy nawoływali do przemocy;

4.  potępia wszelkie akty terroryzmu, podżeganie do przemocy, akty przemocy, a także wypowiedzi szerzące nienawiść; wzywa wszystkie podmioty polityczne i siły bezpieczeństwa do okazania najwyższej powściągliwości i powstrzymania się od prowokacji w celu uniknięcia dalszej przemocy w najlepszym interesie kraju; przypomina tymczasowemu prezydentowi, tymczasowemu rządowi i egipskiemu wojsku o spoczywającym na nich obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim obywatelom w kraju bez względu na ich poglądy i przynależność polityczną; wyraża głębokie zaniepokojenie doniesieniami o aresztowaniu dziesiątków dzieci w związku z rozpędzeniem zwolenników Bractwa Muzułmańskiego i wzywa do ich natychmiastowego uwolnienia;

5.  wyraża zaniepokojenie politycznymi zmianami w Egipcie; ; wzywa władze egipskie, aby w celu stworzenia niezbędnych warunków dla procesu politycznego obejmującego wszystkie strony jak najszybciej zniosły stan wyjątkowy, uwolniły wszystkich więźniów politycznych, w tym byłego prezydenta Mursiego, i traktowały aresztowanych zgodnie ze swoimi zobowiązaniami międzynarodowymi;

6.  podkreśla, że władzę należy jak najszybciej przekazać demokratycznie wybranym organom cywilnym; solidaryzuje się ze wszystkimi Egipcjanami, którym leży na sercu demokracja i zaprowadzenie wartości demokratycznych w ich kraju, oraz wzywa do szybkiego powrotu do procesu demokratycznego, w tym również do przeprowadzenia wolnych i uczciwych wyborów prezydenckich i parlamentarnych w sposób nikogo niewykluczający i przy współudziale wszystkich demokratycznych podmiotów, a także do przeprowadzenia niezbędnych reform gospodarczych i sprawowania rządów; wzywa Bractwo Muzułmańskie, aby przyczyniło się do starań na rzecz pojednania; uważa, że wszelkiego rodzaju zakazy, wykluczenie i prześladowania skierowane przeciwko demokratycznym siłom politycznym lub podmiotom w Egipcie będzie powtórzeniem dotychczasowych błędów i doprowadzi jedynie do nasilenia radykalizmu;

7.  wyraża poparcie dla procesu opracowywania konstytucji i reformy konstytucyjnej, a także podkreśla, że proces ten musi położyć fundament pod rzeczywiście demokratyczne nowe państwo egipskie, które będzie gwarantować wszystkim obywatelom i obywatelkom Egiptu podstawowe prawa i wolności, w tym wolność wyznania, oraz promować międzyreligijną tolerancję i współegzystencję, jak też gwarantować ochronę mniejszości, wolność stowarzyszania się, wolność zgromadzeń i wolność mediów; jest przekonany, że proces konsultacji w sprawie zmian w konstytucji powinien obejmować wszystkie podmioty egipskiej sceny politycznej, w tym również umiarkowaną frakcję Bractwa Muzułmańskiego i stosowną reprezentację kobiet, oraz że jego wynikiem powinno być referendum nad nową, pluralistyczną konstytucją, a także wolne i uczciwe wybory prezydenckie i parlamentarne;

8.  wzywa do natychmiastowego zaprzestania wszystkich aktów przemocy, napaści na tle seksualnym i innych form poniżającego traktowania protestujących kobiet i działaczy na rzecz praw kobiet, do przeprowadzenia gruntownych i bezstronnych dochodzeń w sprawie wszystkich takich przypadków oraz do postawienia winnych przed sądem;

9.  potępia przemoc wymierzoną we wspólnotę koptyjską oraz zniszczenie dużej liczby kościołów, domów kultury i firm w całym kraju; wyraża zaniepokojenie faktem, że mimo licznych ostrzeżeń władze nie podjęły wystarczających środków bezpieczeństwa, by chronić wspólnotę koptyjską; wskazuje na zakorzeniony w historii pluralizm społeczeństwa egipskiego oraz na wielowiekową tradycję egipskiej wspólnoty koptyjskiej; zwraca się do rządu egipskiego o wsparcie wspólnoty koptyjskiej w każdy możliwy sposób, tak aby egipscy Koptowie mogli nadal stanowić ważną część tkanki społecznej i ekonomicznej tego kraju oraz by można było szybko przywrócić pokojowe współistnienie tej grupy z innymi wspólnotami zamieszkującymi Egipt;

10.  ponownie podkreśla, jak ważny jest wkład społeczeństwa obywatelskiego, związków zawodowych i mediów w budowanie głębokiej i trwałej demokracji w Egipcie; wzywa rząd tymczasowy do dopilnowania, by krajowe i międzynarodowe organizacje społeczeństwa obywatelskiego, niezależne związki zawodowe i dziennikarze mogli swobodnie działać w kraju, bez ingerencji ze strony rządu; wzywa egipskie władze do dopilnowania, by komitet mający za zadanie opracować nową ustawę o organizacjach pozarządowych sporządził projekt zgodny z międzynarodowymi normami; popiera decyzję Rady do Spraw Zagranicznych z dnia 21 sierpnia 2013 r. o dalszym świadczeniu pomocy UE w sektorze społeczno-ekonomicznym oraz na rzecz społeczeństwa obywatelskiego, podjętą w świetle niekorzystnego wpływu sytuacji gospodarczej na najsłabsze grupy egipskiego społeczeństwa;

11.  z zadowoleniem przyjmuje zalecenie egipskiej krajowej rady praw człowieka skierowane do rządu, by otworzyć w Kairze regionalne biuro wysokiego komisarza ONZ ds. praw człowieka, a także wzywa rząd egipski do wydania odnośnej zgody;

12.  wzywa Unię, aby w stosunkach dwustronnych z Egiptem i w ramach finansowego wsparcia udzielanego temu krajowi uwzględniała zarówno zasadę warunkowości („więcej za więcej”), jak i poważne wyzwania gospodarcze, przed jakimi stoi Egipt; wzywa do wprowadzenia jednoznacznych i wspólnie uzgodnionych kryteriów w tym zakresie; z zadowoleniem przyjmuje niedawną decyzję Rady do Spraw Zagranicznych o zawieszeniu zezwoleń na wywóz do Egiptu wszelkiego sprzętu, który mógłby zostać użyty do wewnętrznych represji, a także o ponownym rozważeniu zezwoleń na wywóz innego sprzętu wojskowego oraz o przeglądzie wsparcia dla Egiptu w obszarze bezpieczeństwa;

13.  ponownie zapewnia o swoim zobowiązaniu do udzielenia Egipcjanom pomocy w procesie prowadzącym do reform demokratycznych i gospodarczych; z zadowoleniem przyjmuje i popiera wysiłki wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej Catherine Ashton oraz specjalnego przedstawiciela Bernardino Leóna w zakresie mediacji między stronami w celu wypracowania rozwiązania umożliwiającego wyjście z obecnego kryzysu politycznego;

14.  odnotowuje ustalenia zawarte w specjalnym sprawozdaniu Europejskiego Trybunału Obrachunkowego z dnia 18 czerwca 2013 r. w sprawie współpracy UE z Egiptem w dziedzinie zarządzania oraz wzywa do podjęcia działań mających na celu zapewnienie większej przejrzystości i rozliczalności w odniesieniu do sposobu wydatkowania funduszy UE w Egipcie, ze szczególnym uwzględnieniem projektów wspierających społeczeństwo obywatelskie i chroniących mniejszości oraz prawa kobiet;

15.  ponownie wzywa do jak najszybszego utworzenia unijnego mechanizmu umożliwiającego prawne i techniczne wspieranie krajów arabskiej wiosny w procesie odzyskiwania mienia, przypominając, że domagał się tego w swojej rezolucji z dnia 23 maja 2013 r., jednak ze względu na niepokoje w Egipcie utworzenie tego mechanizmu się opóźnia; podkreśla raz jeszcze, że ułatwienie powrotu mienia zrabowanego przez byłych dyktatorów i ich reżimy jest dla UE imperatywem moralnym; uważa, że odzyskiwanie mienia jest wysoce polityczną kwestią ze względu na jego symboliczną wartość oraz że może przyczynić się znacznie do przywrócenia rozliczalności, stworzenia stabilności i zbudowania solidnych instytucji w duchu demokracji i praworządności w poszczególnych państwach partnerskich;

16.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządowi Arabskiej Republiki Egiptu.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0224.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie morskiego wymiaru wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (2012/2318(INI))

P7_TA(2013)0380 A7-0220/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając tytuł V Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), w szczególności jego art. 42, 43 i 45,

–  uwzględniając art. 222 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając art. 194 TFUE,

–  uwzględniając europejską strategię bezpieczeństwa pt. „Bezpieczna Europa w lepszym świecie”, przyjętą przez Radę Europejską w dniu 12 grudnia 2003 r. oraz sprawozdanie na temat jej wdrażania pt. „Utrzymanie bezpieczeństwa w zmieniającym się świecie”, zatwierdzone przez Radę Europejską w dniach 11–12 grudnia 2008 r.,

–  uwzględniając europejską zintegrowaną politykę morską z 2007 r. (COM(2007)0575) i sprawozdanie dotyczące postępów w zakresie tej polityki z 2012 r. (COM(2012)0491),

–  uwzględniając wydaną dnia 7 października 2012 r. deklarację europejskich ministrów odpowiedzialnych za zintegrowaną politykę morską oraz Komisji Europejskiej w sprawie agendy morskiej na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia („deklaracja z Limassol”),

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 26 kwietnia 2010 r. w sprawie strategii ochrony na morzu,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie strategii UE dla Rogu Afryki(1),

–  uwzględniając Kartę Narodów Zjednoczonych oraz Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS) z dnia 10 grudnia 1982 r.,

–  uwzględniając wspólny wniosek z dnia 21 grudnia 2012 r. dotyczący decyzji Rady w sprawie ustaleń dotyczących zastosowania przez Unię klauzuli solidarności(2),

–  uwzględniając zieloną księgę Komisji z dnia 7 czerwca 2006 r. zatytułowaną „W kierunku przyszłej unijnej polityki morskiej: europejska wizja oceanów i mórz” (COM(2006)0275),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie zrównoważonej polityki UE na dalekiej północy(3) oraz wspólny komunikat do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2012 r. „Kształtowanie polityki realizowanej przez Unię Europejską w regionie Arktyki: postępy poczynione od 2008 r. i dalsze działania”(4),

–  uwzględniając „Kodeks postępowania w zakresie łączenia i udostępniania zdolności wojskowych” Europejskiej Agencji Obrony (EAO) z 2012 r.,

–  uwzględniając strategię morską sojuszu przyjętą przez NATO w dniu 18 marca 2011 r.,

–  uwzględniając wspólne działanie Rady w sprawie operacji wojskowej Unii Europejskiej mającej na celu udział w powstrzymywaniu, zapobieganiu i zwalczaniu aktów piractwa i rozboju u wybrzeży Somalii (ATALANTA) z 2008 r.(5),

–  uwzględniając decyzję Rady w sprawie misji Unii Europejskiej dotyczącej budowania regionalnych zdolności morskich w Rogu Afryki (EUCAP NESTOR) z 2012 r. (6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie współpracy cywilno-wojskowej i rozwoju potencjału cywilno-wojskowego(7),

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Rogu Afryki z dnia 14 listopada 2011 r., a w szczególności załączone do nich ramy strategiczne,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie wdrażania wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 marca 2013 r.(9) w sprawie stosunków UE – Chiny,

–  uwzględniając swoje rezolucje z dnia 23 października 2008 r. w sprawie piractwa na morzu(10) i z dnia 10 maja 2012 r. w sprawie piractwa morskiego(11),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A7-0220/2013),

A.  mając na uwadze, że długość linii brzegowej państw członkowskich UE wynosi ponad 90 tys. km wzdłuż dwóch oceanów i czterech mórz, oprócz terytoriów zamorskich i obiektów służących bezpieczeństwu narodowemu znajdujących się na innych oceanach; mając na uwadze, że państwa członkowskie UE są odpowiedzialne za kontrolę, ochronę oraz bezpieczeństwo europejskich wód przybrzeżnych i terytorialnych, wyłącznych stref ekonomicznych (w.s.e) i szelfu kontynentalnego, infrastruktury morskiej oraz zasobów morskich; mając na uwadze, że państwa członkowskie są w pierwszej kolejności odpowiedzialne za zapewnianie ochrony marynarzom na statkach pływających pod ich banderą oraz swoim obywatelom; mając na uwadze, że konsekwencje niemożności wykonywania przez państwa kontroli swoich obszarów morskich wykraczają daleko poza obszar ich stref przybrzeżnych i morskich;

B.  mając na uwadze, że granice morskie państw członkowskich stanowią granice zewnętrzne Unii Europejskiej;

C.  mając na uwadze, że obszary morskie są terenami otwartymi, rozległymi i bezkresnymi, które podlegają jedynie zasadom jurysdykcji morskiej; mając na uwadze, że wykonywanie kontroli nad obszarami morskimi jest zadaniem trudnym, szczególnie z uwagi na fakt, że międzynarodowe prawo morza dotyczy głównie kwestii związanych z ułatwieniami w handlu i zapewnianiem swobody przepływu;

D.  mając na uwadze, że 90 % zewnętrznej wymiany handlowej UE i 40 % jej wewnętrznej wymiany handlowej odbywa się drogą morską; mając na uwadze, że UE jest liderem w dziedzinie transportu morskiego – europejscy armatorzy zarządzają 30 % statków i 35 % światowego tonażu, w tym 55 % kontenerowców i 35 % tankowców, co stanowi 42 % wartości światowego handlu morskiego; mając na uwadze, że państwa członkowskie UE stanowią łącznie największą na świecie wyłączną strefę ekonomiczną (o powierzchni około 25 milionów kilometrów kwadratowych);

E.  mając na uwadze, że wszelka strategia morska UE powinna promować przede wszystkim podstawowe zasady określone w art. 21 TFUE, takie jak demokracja, państwo prawa, powszechność i niepodzielność praw człowieka i podstawowych wolności, poszanowanie godności ludzkiej, równość i solidarność oraz przestrzeganie zasad Karty Narodów Zjednoczonych i prawa międzynarodowego; mając na uwadze, że państwa mają obowiązek dążenia do egzekwowania i wzmacniania prawa międzynarodowego, zwłaszcza UNCLOS, a także do gwarantowania przepustowości tras morskich i ochrony globalnych wspólnych dóbr oraz interesów handlowych i środowiskowych;

F.  mając na uwadze, że znaczenie globalnych sieci morskich w Unii gwałtownie wzrosło w wyniku wzrostu gospodarczego, globalizacji i rosnącej globalnej współzależności; mając na uwadze, że geostrategiczna równowaga morska szybko się zmienia, a wschodzące potęgi przyjmują technologie i strategie odmowy dostępu, aby ugruntować swoją pozycję na regionalnych i globalnych obszarach morskich, ograniczając dostęp USA i Europie; mając na uwadze, że bardziej skomplikowana i mająca rozproszony charakter sytuacja w zakresie ochrony na morzu, charakteryzująca się swobodnym i niejednolitym stosowaniem traktatów międzynarodowych, sprawia, że skuteczny multilateralizm i współpraca międzynarodowa przy regulowaniu kwestii morskich stają się trudniejsze; mając na uwadze, że w interesie UE leży zapewnienie ochrony na morzu nie tylko na wodach u jej wybrzeży, ale także na wszystkich morzach i oceanach;

G.  mając na uwadze, że szereg czynników, takich jak bieda, brak rozwoju, niski poziom kontroli państwowej i egzekwowania prawa oraz brak ochrony tras morskich, sprzyja rozpowszechnianiu się różnych rodzajów zagrożeń w zakresie ochrony na morzu; mając na uwadze, że zagrożenia te mogą wypływać zarówno z zachowań państw zainteresowanych zakłócaniem międzynarodowych przepływów morskich, jak i z nielegalnych działań podejmowanych przez podmioty niepubliczne, a obejmujących przestępstwa transnarodowe (np. handel bronią lub narkotykami), terroryzm międzynarodowy lub piractwo i w których wykorzystuje się wady rozdrobnionego lokalnego, regionalnego i globalnego systemu zarządzania morskiego; mając na uwadze, że legalna i nielegalna działalność na morzu jest coraz intensywniejsza i coraz bardziej złożona z powodu coraz większej liczby podmiotów obecnych na morzu, przez co odróżnienie działalności legalnej od nielegalnej staje się coraz trudniejsze; mając na uwadze, że fakt ten powoduje wzrost presji na UE, aby zastosowała podejście holistyczne w celu rozwiązania problemu złożoności transnarodowych wyzwań, którym żadne państwo członkowskie nie może sprostać w pojedynkę;

H.  mając na uwadze, że globalne prognozy co do morskich zdolności i sił szybko się zmieniają, a wschodzące i istniejące potęgi coraz częściej podważają zasady Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, arbitraż międzynarodowy czy międzynarodowe regulacje; mając zwłaszcza na uwadze, że Chiny prowadzą tzw. politykę „sznura pereł”, której celem jest zwiększenie i rozszerzenie chińskiej obecności na morzu z wielu deklarowanych i ukrytych powodów, od ochrony handlu i tras przesyłu energii po kontrolę zasobów morskich i ważnej infrastruktury morskiej, co koliduje z interesami morskimi dosłownie wszystkich ich sąsiadów w rejonie Morza Południowochińskiego i Morza Wschodniochińskiego;

I.  mając na uwadze, że UE oraz wszystkie państwa członkowskie są stronami konwencji UNCLOS, w związku z czym konwencja ta stanowi część wspólnotowego dorobku prawnego;

J.  mając na uwadze, że jako podmiot globalny UE musi rozważyć wyzwania związane z bezpieczeństwem i ewentualne niezależne działania, zwłaszcza w odniesieniu do pobliskich obszarów Morza Śródziemnego, Rogu Afryki i zachodniego Atlantyku, jak również Pacyfiku, poprzez jego zachodnią i wschodnią część i od Arktyki po Antarktydę;

K.  mając na uwadze mnożenie się nielegalnych morskich podmiotów niepublicznych, stwarzających zagrożenie dla kluczowych tras morskich i infrastruktury oraz wykorzystujących słabość państw i ich jurysdykcji;

L.  mając na uwadze, że walka z tego rodzaju niekonwencjonalnymi zagrożeniami odbywa się często w wymagających i niebezpiecznych warunkach, przez co wymaga zaangażowania środków tak cywilnych, jak i wojskowych; mając na uwadze, że WPBiO stanowi, zarówno w wymiarze cywilnym, jak i wojskowym, odpowiednie ramy do walki z niebezpiecznymi zagrożeniami na morzu i wzdłuż wybrzeży;

M.  mając na uwadze, że UE nie jest w stanie samodzielnie zagwarantować globalnej ochrony na morzu; mając na uwadze, że musi ona rozwinąć intensywną współpracę z państwami trzecimi oraz organizacjami regionalnymi, w tym szczególnie na obszarach odległych (np. w Azji), na których wykorzystanie przez UE jej własnych zasobów jest utrudnione;

N.  mając na uwadze, że poza wskazaniem piractwa jako zagrożenia dla UE europejska strategia bezpieczeństwa nie odnosi się w sposób wyraźny do wymiaru morskiego; mając na uwadze, że europejska zintegrowana polityka morska obejmuje kwestie morskie, jednak zaledwie nadmienia wymiar ochrony, pomijając obszar mający coraz większe znaczenie dla UE; mając na uwadze absolutną konieczność zmiany podejścia UE do ochrony na morzu, zwłaszcza poprzez przyjęcie europejskiej strategii ochrony na morzu, wyjaśniającej, w jaki sposób zintegrowana polityka morska powinna przyczynić się do wdrożenia europejskiej strategii bezpieczeństwa; mając na uwadze, że w europejskiej strategii ochrony na morzu należy określić interesy w zakresie bezpieczeństwa oraz strategiczne cele UE, a także zidentyfikować cele, zagrożenia, dostępne i niezbędne środki interwencji, jak również ewentualne obszary działań;

O.  mając na uwadze, że europejska strategia ochrony na morzu jest niezbędna, aby skierować największą uwagę na ewentualne zyski, zagrożenia i możliwości, jakie stoją przed UE na morzu, w tym na ochronę obywateli Europy oraz ich dóbr; mając na uwadze, że strategia ta powinna promować europejskie wartości i zasady, a ponadto musi być dalekosiężna i proaktywna oraz mobilizować wszystkie odpowiednie instytucje i podmioty, zarówno cywilne, jak i wojskowe, a także podkreślać zwłaszcza fakt, że państwa członkowskie UE nie mogą już pozwolić sobie na rozwijanie i utrzymywanie zdolności morskich jedynie w celu wykorzystywania ich w ewentualnych operacjach o dużej intensywności;

P.  mając na uwadze, że konflikty i niestabilność zagrażające interesom UE związanym ze swobodnym transportem morskim i bezpiecznym dostępem wymagają głębszego pochylenia się nad związkiem bezpieczeństwa ludzkiego z zarządzaniem państwem i rozwojem, a także mając na uwadze, że w związku z tym strategia UE na rzecz Rogu Afryki powinna służyć za przykład dla kompleksowego podejścia angażującego polityczne, dyplomatyczne, społeczne i ekonomiczne narzędzia UE; mając na uwadze, że to kompleksowe podejście musi leżeć u podstaw europejskiej strategii ochrony na morzu i zakładać koordynację między różnymi inicjatywami, agencjami i instrumentami UE, tak aby zlikwidować podstawowe przyczyny niestabilności i pomóc rozwiązać konflikt, zaprowadzić pokój i wspierać budowanie struktur państwowych, ład i rozwój, w tym w zakresie reformy sektora bezpieczeństwa, dostaw energii, ochrony handlu i transportu morskiego i nie tylko, a także w zakresie rybołówstwa i ochrony środowiska oraz skutków zmian klimatu;

Ogólne uwagi na temat przyszłej europejskiej strategii ochrony na morzu

1.  jest głęboko przekonany, że w żywotnym interesie UE leży zagwarantowanie bezpiecznych, otwartych i ekologicznych warunków na morzu, które umożliwią swobodny handel oraz przepływ osób, a także pokojowe, legalne, uczciwe i zrównoważone korzystanie z bogactw oceanów; uważa, że przepływy morskie są fundamentem europejskiego handlu i zapewniają europejskie wpływy i dobrobyt, uważa, że za bezpieczeństwo obywateli europejskich oraz promowanie zasad art. 21 TFUE odpowiadają UE i państwa członkowskie, a także że ramy instytucjonalne UE – zarówno cywilne, jak i wojskowe – powinny w związku z tym zostać rozszerzone, aby zapewnić cele, środki i zdolności, które pozwolą wywiązać się z tego obowiązku;

2.  przypomina państwom członkowskim, że tylko w duchu zaangażowania, wzajemnego zrozumienia i prawdziwej solidarności Unia będzie w stanie pełnić rolę określoną w Traktacie z Lizbony i zaspokoić deklarowane pragnienie działania w charakterze gwaranta globalnego bezpieczeństwa; przypomina w związku z tym, że wprowadzone Traktatem z Lizbony art. 42 ust. 7 TUE („klauzula wzajemnej obrony” lub „klauzula wzajemnej pomocy”), art. 222 TFUE („klauzula solidarności”) oraz art. 42 ust. 6 TUE (stała współpraca strukturalna) zapewniają ramy instytucjonalne dla skutecznej solidarności między wszystkimi państwami członkowskimi w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony Unii; przypomina, że nie zastosowano jeszcze tych instrumentów; pochwala zwłaszcza Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) za wspólny wniosek w sprawie ustaleń dotyczących zastosowania przez Unię klauzuli solidarności i zachęca je do dokonania oceny skutków w razie jej uruchomienia w celu rozwiązania wszelkich problemów występujących na morzu lub dotyczących zasobów morskich bądź infrastruktury morskiej; wzywa Radę do szybkiego zatwierdzenia tego wniosku;

3.  podkreśla, że konwencja UNCLOS stanowi ramy prawne dla wszelkich rodzajów działań prowadzonych na morzach i oceanach, a ponadto że może ona służyć jako podręcznik pokojowego rozstrzygania sporów morskich; apeluje w związku z tym do UE i jej państw członkowskich o promowanie powszechnego charakteru Konwencji oraz o wskazywanie na potrzebę jednolitego i spójnego wdrażania jej postanowień;

4.  przyznaje, że Unia Europejska posiada już niektóre z niezbędnych środków i instrumentów, aby reagować na wyzwania związane z globalną ochroną na morzu i zapewniać bezpieczne i stabilne otoczenie za pośrednictwem ESDZ i Komisji Europejskiej, instrumentów finansowych, współpracy na rzecz rozwoju, pomocy humanitarnej, zarządzania kryzysowego, współpracy handlowej i innych odpowiednich narzędzi działania; stwierdza jednak, że to państwa członkowskie dysponują większością środków technicznych i materialnych, w związku z czym to ich chęć pogłębienia wzajemnej współpracy ma najważniejsze znaczenie dla przyszłości europejskiej ochrony na morzu;

5.  stwierdza jednak, że europejska strategia ochrony na morzu jest konieczna, aby zapewnić zintegrowane i wszechstronne podejście koncentrujące się zwłaszcza na zagrożeniach, ryzyku, wyzwaniach i możliwościach istniejących na morzu, oraz że w ramach tej strategii, opartej na europejskich wartościach i zasadach, należy rozwijać synergię i wspólne reakcje mobilizujące wszystkie odpowiednie instytucje i podmioty, zarówno cywilne, jak i wojskowe; jest zdania, że w ramach tej strategii trzeba identyfikować wszelkie potencjalne zagrożenia, od konwencjonalnych zagrożeń dla ochrony po te powodowane klęskami żywiołowymi i zmianą klimatu, od zagrożeń dotyczących ochrony kluczowych zasobów morskich po ochronę infrastruktury morskiej i przepływów handlowych; uważa, że w ramach strategii należy także znaleźć konkretne środki i zdolności potrzebne do sprostania wszystkim wyzwaniom, w tym w zakresie wywiadu, nadzoru i patrolowania, poszukiwań i akcji ratunkowych, transportu morskiego, ewakuacji obywateli UE i nie tylko ze stref konfliktu, egzekwowania embarga i wspierania wszelkich misji i operacji prowadzonych w ramach WPBiO;

6.  zachęca wysoką przedstawiciel, Komisję oraz Radę do opracowania europejskiej strategii ochrony na morzu, która skoncentruje się na połączeniu i koordynacji wszystkich europejskich podmiotów i państw członkowskich zajmujących się ochroną na morzu; wzywa zatem Komisję i wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą, aby zaradziły niedociągnięciom w zintegrowanej polityce morskiej z 2007 r., która nie uwzględnia wymiaru bezpieczeństwa, a także zajęły się ograniczeniami europejskiej strategii bezpieczeństwa, która z kolei nie odnosi się do kwestii zagrożeń i ryzyka w zakresie ochrony na morzu; jest zdania, że poziom ambicji, środki i zdolności europejskiej strategii ochrony na morzu powinny opierać się na europejskiej strategii bezpieczeństwa i zintegrowanej polityce morskiej oraz powinny być determinowane potrzebą działania w charakterze gwaranta globalnego bezpieczeństwa, co z kolei powinno przełożyć się na swobodę przepływów morskich i dostęp do otwartego morza na całym świecie; podkreśla, że regulowanie kwestii dotyczących ochrony na morzu wpłynie w krótkiej, średniej i długiej perspektywie na wszystkie pozostałe elementy europejskiego bezpieczeństwa i dobrobytu;

7.  wzywa państwa członkowskie do ściślejszej współpracy z ESDZ i Komisją przy opracowywaniu nowej europejskiej strategii ochrony na morzu oraz do aktywnego zaangażowania się w ten proces w celu efektywnego wykorzystania wszystkich posiadanych przez nie zróżnicowanych atutów, pamiętając o identyfikacji i tworzeniu nowych zasobów w drodze łączenia i udostępniania; ponadto uważa, że nowa strategia powinna również uwzględniać wspólne dwustronne lub wielostronne inicjatywy w zakresie tworzenia sił, takie jak na przykład francusko-brytyjska deklaracja z dnia 2 listopada 2010 r.;

8.  podkreśla, że tego typu zintegrowane podejście do kwestii morskich, łączące instrumenty cywilne i wojskowe oraz obejmujące zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne aspekty bezpieczeństwa, już nabiera kształtu na szczeblu krajowym w niektórych państwach członkowskich, jak również jest stosowane w stosunkach dwustronnych pomiędzy niektórymi państwami członkowskimi, i powinno zostać w związku z tym wzmocnione na szczeblu Unii; podkreśla rolę, jaką mogą i powinny odgrywać kraje o długiej tradycji morskiej we wspieraniu pozytywnej regionalnej integracji morskiej; podkreśla, że regionalne inicjatywy integracji morskiej mogą i powinny prowadzić do łączenia i udostępniania najważniejszych zasobów morskich w celu zaspokojenia potrzeb UE w zakresie zdolności;

Potencjalne zagrożenia

9.  przyznaje, że rosnący ruch na morzu i rozwój działalności morskiej oraz przybrzeżnej stanowią wyzwania w zakresie ochrony na morzu, czyniąc coraz trudniejszym odróżnienie legalnej działalności na morzu od działalności nielegalnej;

10.  stwierdza, że UE stawia czoła konwencjonalnym zagrożeniom dla swojego bezpieczeństwa, szczególnie odkąd wyłonienie się nowych potęg morskich zwiększyło prawdopodobieństwo międzypaństwowej rywalizacji o kontrolę nad obszarami morskimi (spory dotyczące jurysdykcji, roszczenia terytorialne, pozwolenia na prowadzenie działalności eksploracyjnej i eksploatacyjnej w strefach głębinowych); stwierdza ponadto, że kraje wschodzące rozwijają swoje zdolności morskie (flota, okręty podwodne), kwestionując jednocześnie zasady międzynarodowego prawa morza;

11.  ostrzega przed nielegalną eksploatacją ważnych zasobów naturalnych i minerałów na wodach państw członkowskich UE lub na sąsiednich morzach; stwierdza, że niekontrolowana rywalizacja o zasoby morskie, naturalne i mineralne może mieć szkodliwy wpływ na ekosystem morski, zwiększając wpływ działalności na morzu na środowisko; przypomina, że eksploatacja zasobów morskich może także prowadzić do niepożądanej militaryzacji stref morskich; podkreśla jednak przysługujące każdemu z państw członkowskich prawo do eksploracji i eksploatacji własnych morskich zasobów naturalnych, w sposób zgodny z prawem międzynarodowym i przepisami dotyczącymi ochrony środowiska;

12.  stwierdza, że UE musi rozwinąć intensywną współpracę z państwami trzecimi oraz organizacjami regionalnymi w celu zapewnienia bezpieczeństwa i stabilności handlu oraz eksploatacji zasobów; podkreśla, że wyraźne uwzględnienie w ramach WPBiO wymiaru morskiego umożliwiłoby w razie potrzeby skuteczne pełnienie przez UE roli międzynarodowego arbitra;

13.  ostrzega, że państwa, które nie są skore do współpracy ze społecznością międzynarodową oraz do przestrzegania międzynarodowych traktatów i norm, a których położenie geograficzne pozwala na blokowanie tras handlowych, zaś potencjał technologiczny i wojskowy umożliwia im to, stanowią obecnie jedno z głównych zagrożeń dla ochrony na morzu; uważa, że ESDZ oraz wysoka przedstawiciel/wiceprzewodnicząca powinny podjąć wszelkie działania dyplomatyczne w celu nawiązania z takimi państwami dialogu oraz współpracy;

14.  stwierdza, że o ile całkowite zapobieganie konfrontacjom wojskowym pomiędzy państwami nie jest możliwe, bezpośrednie i pośrednie zagrożenia dla bezpieczeństwa UE są głównie natury niekonwencjonalnej, a sprzyjają im problemy z egzekwowaniem prawa w strefie morskiej i na obszarach przybrzeżnych oraz ogólny upadek państwowości, niestabilność państwa lub brak kontroli z jego strony;

15.  stwierdza, że jednym z głównych zagrożeń w zakresie unijnej ochrony na morzu jest intensyfikacja morskiej działalności terrorystów na całym świecie, którzy bezpośrednio zagrażają unijnym statkom cywilnym i wojskowym, infrastrukturze portowej oraz obiektom energetycznym i którzy wykorzystują morze do atakowania i penetrowania celów znajdujących się na lądzie; stwierdza, że podmioty te współdziałają z ponadnarodowymi sieciami przestępczości zorganizowanej, które prowadzą na morzu nielegalną działalność, na przykład przemyt, handel ludźmi, nielegalna imigracja, handel narkotykami i bronią, w tym handel bronią strzelecką i lekką oraz komponentami BMR; podkreśla, że taka nielegalna działalność pogłębia kryzysy polityczne i humanitarne, hamuje rozwój społeczny i gospodarczy, demokrację i praworządność, zwiększa nędzę i powoduje migracje, wewnętrzne przesiedlenia i ogromne ludzkie cierpienie;

16.  jest zaniepokojony coraz większą liczbą dowodów wskazujących na to, że sieci terrorystyczne i podmioty niepubliczne zyskują zaawansowane zdolności morskie, w tym również zdolności podwodne oraz technologie radarowe i wykrywania, a także zdobywają dostęp do danych logistycznych dotyczących międzynarodowego przemysłu żeglugowego, zdolności wydobywczych i wodnych improwizowanych ładunków wybuchowych, co znacznie zwiększa zagrożenie z ich strony oraz zdolność do unikania kontroli oraz wskazuje na intensyfikację ich działalności w sąsiedztwie Europy, a zwłaszcza po obu stronach południowego Atlantyku;

17.  uważa, że utrwalające się zamrożone konflikty w obrębie różnych obszarów morskich, na przykład na Zakaukaziu, w południowo-wschodniej części basenu Morza Śródziemnego czy w rejonie Morza Japońskiego, stanowią jedne z podstawowych źródeł niestabilności na świecie, zagrażając bezpieczeństwu szlaków transportowych i tras przesyłu energii, sprzyjając handlowi bronią, a także ułatwiając działalność podmiotów niepublicznych, takich jak siatki przestępcze i komórki terrorystyczne;

18.  jest nadal zaniepokojony piractwem u wschodnich i zachodnich wybrzeży Afryki; wskazuje, że ataki pirackie (rozboje przy użyciu broni, porwania statków i załóg oraz wymuszanie środków pieniężnych) poważnie utrudniają swobodę dostępu i transportu na tych morzach, w związku z czym stanowią poważne zagrożenie dla handlu międzynarodowego i ochrony na morzu; podkreśla, że generalnie piractwo jest problemem wynikającym z braku struktur rządowych i rozwoju państw wybrzeża; wyraża nadzieję, że opierając się o osiągnięcia operacji EUNAVFOR Atalanta, UE rozpocznie, w ramach WPBiO, działania w zakresie zwalczania piractwa w innych miejscach;

19.  ostrzega przed problemami, jakie piractwo, międzynarodowy terroryzm i ogólnie przestępczość zorganizowana stwarzają dla bezpieczeństwa żeglugi w najważniejszych punktach, gdzie tranzyt jest szczególnie intensywny; podkreśla, że dostęp do niektórych z najważniejszych dróg wodnych, które zapewniają globalne dostawy energii, lub ich lokalizacja znajdują się w najbardziej niestabilnych strefach morskich, jak na przykład Kanał Sueski, cieśnina Ormuz i cieśnina Malakka;

20.  stwierdza, że w walce z działalnością niekonwencjonalną należy wykorzystywać całą gamę instrumentów WPBiO, w tym instrumenty wojskowe, gdyż interwencje często przeprowadzane są w bardzo trudnym terenie, na którym operują podmioty dysponujące wieloma różnymi rodzajami niebezpiecznej broni; utrzymuje, że podobnie jak ma to miejsce w przypadku działań UE w Rogu Afryki, gdzie trwają operacje EUNAVFOR Atalanta oraz EUCAP NESTOR, operacje przeprowadzane w ramach WPBiO muszą być wspierane przez inne instrumenty zewnętrzne UE z myślą o likwidacji społecznych, gospodarczych i politycznych przyczyn kryzysów oraz zapewnieniu trwałego bezpieczeństwa w dotkniętych nimi regionach;

21.  stwierdza, że nielegalna migracja będzie prawdopodobnie nadal wywierać nacisk na unijne granice morskie, zwłaszcza w świetle zmian politycznych i gospodarczych zachodzących w południowym sąsiedztwie i prawdopodobnie nadal niestabilnej sytuacji w północnej Afryce, Sahelu, Rogu Afryki i Afryce subsaharyjskiej; przypomina jednak, że migracja nie może być postrzegana jako zagrożenie dla bezpieczeństwa, ale raczej jako zjawisko społeczne, które wymaga solidnej strategii zarządzania łączącej współpracę regionalną, polityczną i dyplomatyczną i strategie rozwoju oraz inwestycje w partnerstwa regionalne; zwraca uwagę na fakt, że ten wysiłek wymaga rozwoju zdolności morskich i działań straży przybrzeżnej w zakresie patrolowania i udzielania pomocy migrantom przypływającym na pokładzie nielegalnych statków;

22.  przyznaje, że rosnący ruch na morzu może zwiększyć zagrożenie katastrofami, takimi jak wycieki ropy i inne wypadki zanieczyszczające środowisko, zrzutami odpadów toksycznych i nielegalnym bunkrowaniem ropy; podkreśla, że UE musi w dalszym ciągu rozwijać strategię opierającą się na doświadczeniach z przeszłości z poważnymi katastrofami ekologicznymi na morzu przez dopilnowanie, by wszystkie podmioty, organy i agencje UE we współpracy z władzami państw członkowskich interweniowały w sposób skoordynowany z myślą o stworzeniu odpowiedniej synergii, w duchu solidarności i w celu skuteczniejszego działania;

Krytyczne strefy morskie

Morze Śródziemne

23.  podkreśla, że Morze Śródziemne cechuje szereg wyzwań, które mogą potencjalnie zagrozić stabilności UE i bezpośrednim interesom UE, zwłaszcza zważywszy na wstrząsy polityczne i problemy społeczne oraz trudności gospodarcze, które prawdopodobnie nadal będą występować w niektórych państwach przybrzeżnych; stwierdza, że nielegalna działalność, której sprzyja ta sytuacja, jak na przykład terroryzm i wszelkiego rodzaju nielegalny handel, ma wpływ na unijną ochronę na morzu, w tym na bezpieczeństwo dostaw energii na południe; uważa, że pilnie potrzebne są inwestycje w morską współpracę regionalną, które muszą obejmować europejską i regionalną współpracę, wywiad, nadzór, patrolowanie i działalność straży przybrzeżnej, a wszystkie te działania wymagają odpowiednich środków w zakresie projekcji sił morskich;

24.  podkreśla, że region śródziemnomorski jest areną licznych konfliktów regionalnych, w tym sporów o granice morskie, i w związku z tym wzywa UE, aby zobowiązała się do unikania dalszej eskalacji konfliktu w rejonie Morza Śródziemnego, który może tylko zwiększyć istniejące zagrożenia, takie jak skutki wojny domowej w Syrii i jej wpływ na syryjską strefę morską i na strefy krajów sąsiednich, brak stabilności politycznej i potencjału zarządzania w Libii, Egipcie i Tunezji, efekt domina w sąsiednich Maroku i Algierii, które wciąż nie osiągnęły zgody w sprawie konfliktu w Saharze Zachodniej i ponoszą bezpośrednie skutki eskalacji konfliktu w Mali i regionie Sahelu; ostrzega ponadto przed zagrożeniem płynącym z wzajemnego powiązania kryzysów występujących w regionie śródziemnomorskim oraz z braku stabilności i konfliktu na Bliskim Wschodzie, w Sahelu, Rogu Afryki, Afryce Zachodniej i Afryce subsaharyjskiej;

25.  stwierdza, że niedawne odkrycie gazu ziemnego we wschodniej części Morza Śródziemnego stworzyło nowe otoczenie geopolityczne i znacznie zwiększyło prawdopodobieństwo wystąpienia sporów, wpływając bezpośrednio na uzasadnione interesy i suwerenne prawa państw członkowskich UE; wyraża zaniepokojenie w związku z tym, że Turcja, Rosja, USA i Izrael zwiększyły liczebność sił morskich na Morzu Śródziemnym; odnotowuje ponadto skutki nierozstrzygniętych sporów z Turcją na Morzu Egejskim i eskalację napięcia spowodowaną planowaną eksploatacją greckich i cypryjskich podmorskich złóż węglowodorów; wzywa w związku z tym UE do działania i określenia swojego stanowiska, aby uniknąć konfliktu o zasoby naturalne Morza Śródziemnego i wynikających z tego zagrożeń dla bezpieczeństwa państw członkowskich tego rejonu, które mogłyby w przyszłości angażować całą UE;

Morze Bałtyckie

26.  stwierdza, że Morze Bałtyckie, oprócz stref morskich Rosji, jest morzem śródlądowym UE i podstawowym szlakiem komunikacyjnym dla wielu państw nadbrzeżnych; zauważa, ze stabilność regionu Morza Bałtyckiego oraz niezakłócone funkcjonowanie żeglugi morskiej zależą od wzajemnego dopasowania interesów politycznych między poszczególnymi państwami członkowskimi UE oraz między UE a Rosją; odnotowuje, że na stabilność polityczną obszaru Morza Bałtyckiego mają wpływ kwestie związane z zabezpieczeniem pozycji mniejszości językowych w krajach nadbałtyckich, przesyłem energii, intensywną żeglugą handlową, możliwymi katastrofami tankowców oraz zakażeniem zasobów rybnych i zanieczyszczeniem środowiska; zwraca uwagę, że oprócz tego wyzwanie dla ochrony i bezpieczeństwa na Bałtyku stanowi broń chemiczna zatopiona w czasie II wojny światowej, starzejące się nabrzeżne elektrownie atomowe, możliwość ataków terrorystycznych na transport energii oraz możliwość nielegalnego przewożenia broni przez bałtyckie porty;

Morze Czarne

27.  uważa, że z geostrategicznego punktu widzenia Morze Czarne jest obecnie jednym z najważniejszych regionów morskich okalających UE, a mianowicie z uwagi na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego UE i dywersyfikacji dostaw energii; zwraca uwagę, że region ten cechuje duży potencjał ryzyka w średniej i długiej perspektywie, zważywszy na jego strategiczne położenie jako ważnego szlaku transportowego dla towarów i energii, bliskość niestabilnych obszarów przewlekłych konfliktów, jak sporne terytoria Abchazji i Południowej Osetii, oraz związany z nimi konflikt między Moskwą i Tbilisi; podkreśla, że ponieważ bezpieczeństwo energetyczne wielu państw członkowskich UE w dużej mierze zależy od bezpieczeństwa tras przesyłu gazu i ropy biegnących przez Morze Czarne lub w jego rejonie, w strategicznym interesie UE leży zapobieganie eskalacji przeciągających się regionalnych konfliktów oraz identyfikowanie trwałych rozwiązań takich konfliktów; zwraca uwagę, że w tym celu UE może być zmuszona do zmobilizowania w razie konieczności europejskich sił morskich;

28.  przypomina swoją rezolucję z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie strategii UE na rzecz regionu Morza Czarnego(12) oraz ponownie podkreśla potrzebę odgrywania przez UE bardziej aktywnej roli w zapewnianiu bezpiecznych warunków w regionie Morza Czarnego; ponownie wzywa Komisję oraz ESDZ do przygotowania strategii dla regionu Morza Czarnego, stanowiącej skuteczną reakcję na wyzwania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony na morzu;

29.  podkreśla konieczność wzmożonego dialogu z partnerami strategicznymi w zakresie zapobiegania konfliktom i ich rozwiązywania, ale również wskazuje na znaczenie angażowania się w realizację wielostronnych inicjatyw regionalnych, jak synergia czarnomorska, w celu stawienia czoła zagrożeniom, takim jak siatki przestępcze zajmujące się handlem ludźmi, narkotykami i bronią, czy też problemom, takim jak nielegalne połowy i degradacja środowiska;

Ocean Atlantycki i Afryka Zachodnia

30.  stwierdza, że Ocean Atlantycki ma fundamentalne znaczenie dla europejskiego handlu; jest zaniepokojony tym, że Atlantyk, a w szczególności region Karaibów, jest trasą przerzutu narkotyków z Ameryki Południowej; jest zaniepokojony faktem, że rozwój działalności gospodarczej w nadchodzących dziesięcioleciach, związany szczególnie z poszerzeniem Kanału Panamskiego, może spowodować intensyfikację działalności przestępczej w regionie;

31.  jest zdania, że niektóre z najważniejszych przyszłych zagrożeń dla Europy skupiają się obecnie u wybrzeży Afryki Zachodniej, zwłaszcza w Zatoce Gwinejskiej; jest głęboko zaniepokojony tym, że wzdłuż wybrzeży Afryki Zachodniej pojawiają się poważne wyzwania związane z działalnością przestępczą, handlem narkotykami, ludźmi i bronią; jednocześnie kraje Zatoki Gwinejskiej stanowią coraz częściej obszar działań regionalnych sieci terrorystycznych, jak Boko Haram w Nigerii, których działania rozprzestrzeniają się na kraje sąsiadujące i które to sieci powiązane są z sieciami o zasięgu światowym, jak Al-Kaida w Islamskim Maghrebie, co doskonale pokazuje kryzys w Mali;

32.  z zaniepokojeniem odnotowuje, że kraje Zatoki Gwinejskiej charakteryzuje ciągła niestabilność polityczna, niektóre z nich borykają się z rozkładem państwa, jak w przypadku Gwinei-Bissau, która stała się platformą handlu narkotykami pochodzącymi z Ameryki Łacińskiej i kierowanymi do Europy;

33.  zauważa, że region ten jest również ważnym dostawcą energii, ponieważ kraje Zatoki Gwinejskiej zapewniają obecnie 13% importu ropy i 6% importu gazu do UE, przy czym Nigeria odpowiada za 5,8 % ogółu importu ropy do UE; oczekuje, że znaczenie regionu wzrośnie w wyniku odkrytych niedawno podmorskich złóż ropy i gazu; w związku z tym wyraża zaniepokojenie, że konkurencja w zakresie podmorskich zasobów naturalnych może przynieść ze sobą dalsze konflikty i działalność przestępczą;

34.  wskazuje, że niestabilność, terroryzm i przestępczość u wybrzeży Afryki Zachodniej są głęboko powiązane z niestabilnością w całym regionie Sahelu; nalega zatem, aby UE w ramach misji cywilnej w dziedzinie WPBiO EUCAP Sahel Niger włączyła działania na rzecz zwalczania terroryzmu w regionie Sahelu do regionalnej i kompleksowej strategii zwalczania zagrożeń na morzu u wybrzeży Afryki Zachodniej, zwłaszcza w Zatoce Gwinejskiej; w związku z tym wzywa UE do zapewnienia koordynacji dwóch misji WPBiO w regionie – EUCAP Sahel Niger i EUTM Mali – jak również ich spójności z działaniami prowadzonymi na lądzie i na morzu, aby zwalczać terroryzm i inne rodzaje przestępczości zorganizowanej w regionie;

35.  z zadowoleniem przyjmuje ogłoszenie przez Komisję programu dotyczącego kluczowych tras morskich w Zatoce Gwinejskiej (CRIMGO), który ma na celu poprawę bezpieczeństwa na wodach Zatoki Gwinejskiej dzięki zapewnianiu szkoleń dla straży przybrzeżnej i utworzeniu sieci wymiany informacji między organami siedmiu państw wybrzeża Afryki Zachodniej i który ma być finansowany z Instrumentu Stabilności; apeluje o szybkie wdrożenie CRIMGO u wybrzeży Afryki Zachodniej; wzywa również do utworzenia specjalnego mechanizmu współpracy celem połączenia tego finansowanego przez Komisję programu z misjami WPBiO EUCAP Sahel Niger i EUTM Mali, których działania są nierozerwalnie powiązane z przyczynami niestabilności w Zatoce Gwinejskiej;

36.  podkreśla potrzebę zwiększenia skuteczności działań UE w Zatoce Gwinejskiej; proponuje wygenerowanie specjalnych synergii w celu uzyskania wartości dodanej wynikającej z połączenia istniejących unijnych instrumentów i struktur, takich jak Europejska Agencja Bezpieczeństwa Morskiego (EMSA);

37.  wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą do sporządzenia spisu infrastruktury państw członkowskich UE i partnerów z AKP w strategicznych miejscach – jak baza lotnicza w Lajes na portugalskich Azorach lub wyspy Republiki Zielonego Przylądka – którą to infrastrukturę można wykorzystać do przygotowywania specjalnych operacji morskich i powietrznych w ramach przeciwdziałania proliferacji, terroryzmowi, piractwu i przestępczości zorganizowanej w Zatoce Gwinejskiej i ogólnie w południowej części Oceanu Atlantyckiego, w ramach trójstronnego partnerstwa obejmującego współpracę transatlantycką z USA, Kanadą, Brazylią i innymi krajami Ameryki Łacińskiej, jak również współpracę UE-Unia Afrykańska;

Zatoka Adeńska i zachodnia część Oceanu Indyjskiego

38.  zauważa, że z uwagi na piractwo Zatoka Adeńska jest obecnie jednym z najniebezpieczniejszych morskich obszarów na świecie; przypomina, że piractwo to szczególna forma przestępczości zorganizowanej wymagająca specjalnego, kompleksowego i holistycznego podejścia obejmującego kwestię związku przyczynowo-skutkowego między piractwem a ładem społecznym, politycznym i ekonomicznym, jak pokazuje zwłaszcza sytuacja w Rogu Afryki i w Somalii; odnotowuje, że śledzenie przepływów pieniężnych z okupów, likwidacja siatek przestępczych i ściganie sprawców to również kluczowe elementy walki z piractwem i można je zrealizować jedynie dzięki współpracy między organami państw członkowskich, Europolem i Interpolem; zauważa, że tu właśnie należy szukać konkretnego związku między polityką bezpieczeństwa zewnętrznego a egzekwowaniem prawa lokalnie;

39.  z zadowoleniem przyjmuje utworzenie cywilnej misji w dziedzinie WPBiO EUCAP Nestor, która ma na celu wzmocnienie zdolności morskich w Rogu Afryki i w zachodniej części Oceanu Indyjskiego oraz zapewnienie bardziej trwałego i lokalnego zaangażowania na rzecz realizacji celów operacji EUNAVFOR Atalanta;

40.  podkreśla niedawny sukces, który należy utrwalić, operacji EUNAVFOR Atalanta w ograniczaniu liczby ataków pirackich w zachodniej części Oceanu Indyjskiego oraz w zwiększaniu wiarygodności WPBiO; zauważa, że operacja Atalanta to pierwsza morska misja w ramach WPBiO i że powinna ona służyć za wzór dalszego rozwoju i wdrażania morskiego wymiaru WPBiO, w oparciu o jej osiągnięcia, niedociągnięcia i wyciągnięte z niej wnioski; z zadowoleniem przyjmuje pozytywną rolę odgrywaną przez UE dzięki operacji EUNAVFOR Atalanta w ramach mechanizmu SHADE we wspieraniu koordynacji działań wielonarodowych, narodowych i regionalnych sił morskich operujących w regionie, a w szczególności z działaniami w ramach operacji NATO Ocean Shield; z zadowoleniem przyjmuje również udaną współpracę między agencjami UE (jak centrum satelitarne UE SatCen i Europejska Agencja Bezpieczeństwa Morskiego) a podmiotami trzecimi, zwłaszcza w obszarze odczytywania satelitarnych obrazów statków, nawet jeśli współpraca taka nie opiera się na formalnych uzgodnieniach; apeluje do UE o sformalizowanie powiązania między istniejącymi unijnymi narzędziami i organami, jak relacje rozwinięte między Atalantą, EMSA i SatCen, aby unikać powielania zadań, zasobów i ekspertyzy oraz wyciągnąć wyraźne operacyjne korzyści z takich synergii;

41.  podkreśla, że koncepcja kompleksowego podejścia, wynikająca w tym konkretnym przypadku z ram strategicznych strategii na rzecz Rogu Afryki, jest oczywista w połączeniu trzech aktualnych misji WPBiO realizowanych w regionie (EUNAVFOR Atalanta, szkoleniowa misja UE w Somalii i EUCAP Nestor) oraz w kontekście zaangażowania politycznego i strategii rozwoju; z zadowoleniem przyjmuje uruchomienie Centrum Operacyjnego UE mającego na celu ułatwianie koordynacji i zwiększanie synergii między tymi misjami, co stanowi znaczny krok naprzód w rozwoju WPBiO; wskazuje, że ten przykład komplementarności i koordynacji powinien zachęcać do innych podobnych działań, w ramach których misje i operacje WPBiO uczestniczą w reagowaniu na wielowymiarowy problem; zwraca uwagę, że stałe wojskowe zdolności planowania i prowadzenia operacji mogłyby jeszcze bardziej zintegrować wszelkie elementy morskie w ramach misji i operacji WPBiO;

42.  uznaje środki ochrony na pokładach statków wprowadzone przez przedsiębiorstwa żeglugi morskiej; popiera niedawne apele przemysłu morskiego o prawne uregulowanie działalności prywatnych przedsiębiorstw zajmujących się ochroną na morzu i ponownie apeluje do Międzynarodowej Organizacji Morskiej oraz państw bandery i przemysłu morskiego o współpracę przy opracowywaniu kodeksu postępowania, który określi jasne, spójne, możliwe do wyegzekwowania międzynarodowe normy dla prywatnie wynajętych uzbrojonych pracowników ochrony na pokładach statków, a do prywatnych przedsiębiorstw zajmujących się ochroną na morzu apeluje o ścisłe przestrzeganie tych norm;

Arktyka

43.  podkreśla, że otwarcie korytarzy wodnych w rejonie Arktyki jest bezpośrednią konsekwencją zmiany klimatu, oraz zwraca uwagę, że UE powinna przede wszystkim zaangażować się w ochronę regionu i jego głównych walorów przyrodniczych, dopilnowując jednocześnie, by zasoby arktyczne były wykorzystywane w zrównoważony sposób i z poszanowaniem miejscowej ludności; podkreśla znaczenie ogólnej stabilizacji i pokoju w regionie; podkreśla zatem potrzebę jednolitej, skoordynowanej polityki UE dotyczącej tego regionu, w której wyraźnie zdefiniuje się priorytety, potencjalne wyzwania i strategię UE; podkreśla, że – obok duńskich, fińskich i szwedzkich interesów w rejonie Arktyki – przyszłe przystąpienie Islandii do UE przyspieszyłoby przekształcenie UE w podmiot wybrzeża regionu arktycznego, uwidaczniając potrzebę jeszcze bardziej skoordynowanej unijnej polityki dotyczącej Arktyki; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje wspomniany powyżej wspólny komunikat pt. „Kształtowania polityki realizowanej przez Unię Europejską w regionie Arktyki: postępy poczynione od 2008 r. i dalsze działania” oraz podkreśla konieczność nawiązania dialogu politycznego ze wszystkimi partnerami w regionie, w tym z Rosją;

44.  podkreśla znaczenie nowych szlaków handlowych biegnących po arktycznych korytarzach wodnych, w tym dla UE i gospodarek jej państw członkowskich; podkreśla, że UE oraz jej państwa członkowskie powinny aktywnie wspierać wolność morza pełnego oraz prawo do swobodnego poruszania się po międzynarodowych drogach wodnych; podkreśla, że trwające od dawna terytorialne spory między państwami Arktyki powinny zostać rozwiązane pokojowo, oraz apeluje o większe zaangażowanie UE w regionie i dokonanie oceny tego, jakich narzędzi i zdolności potrzeba do zażegnania konfliktu w tym regionie; w każdym razie podkreśla konieczność uniknięcia militaryzacji Arktyki; wzywa Komisję do przedłożenia wniosków dotyczących tego, jakie korzyści może przynieść projekt Galileo dla unijnej polityki w odniesieniu do Arktyki i jak można rozwinąć ten projekt, aby umożliwić bezpieczniejszą żeglugę na wodach Arktyki, inwestując tym samym zwłaszcza w bezpieczeństwo i dostępność przejścia północno-wschodniego;

Ocean Spokojny

45.  podkreśla globalne znaczenie Oceanu Spokojnego, a zwłaszcza Morza Południowochińskiego, na którym odbywa się jedna trzecia światowego handlu; jest zaniepokojony rosnącym napięciem i pilnie apeluje do wszystkich zaangażowanych stron o odstąpienie od jednostronnych interwencji politycznych i wojskowych, złagodzenie tonu oświadczeń i rozstrzygnięcie spornych roszczeń terytorialnych dotyczących Morza Południowochińskiego w drodze arbitrażu międzynarodowego, zgodnie z prawem międzynarodowym, a zwłaszcza konwencją UNCLOS, w celu zapewnienia stabilności w regionie oraz swobodnej i bezpiecznej żeglugi na Morzu Południowochińskim;

46.  uważa, że jedną z możliwości pokojowego rozładowania napięcia w rejonie Morza Południowochińskiego i Wschodniochińskiego jest wynegocjowanie i wspólne wdrożenie kodeksów postępowania w zakresie pokojowej eksploatacji odnośnych obszarów morskich, w tym ustalenie bezpiecznych tras handlowych i kwot połowowych lub wyznaczenie obszarów eksploracji zasobów;

47.  wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą do określenia zagrożeń dla pokoju i bezpieczeństwa w przypadku eskalacji napięcia i konfliktu zbrojnego na Morzu Wschodniochińskim i Południowochińskim;

48.  stwierdza, że niektóre państwa, a zwłaszcza Australia, prowadzą już bardzo intensywną działalność polityczną na Pacyfiku, a UE w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony w regionie powinna opierać się na współpracy dwustronnej i wielostronnej;

49.  podkreśla znaczenie poszerzenia Kanału Panamskiego, które powinno zakończyć się w 2014 r., dla zmiany geostrategicznej równowagi morskiej oraz zwraca uwagę na niezwykłe możliwości, jakie przyniesie to UE i państwom członkowskim; ostrzega, że infrastruktura żeglugowa i portowa państw członkowskich powinna zostać przygotowana do przewidywalnego nasilenia morskich przepływów handlowych oraz powiązanych zagrożeń w zakresie ochrony i bezpieczeństwa, wynikających między innymi z dodatkowego stresu środowiskowego i z działalności przestępczej; podkreśla, że to połączenie Oceanu Spokojnego z Oceanem Atlantyckim może stać się ważnym alternatywnym szlakiem transportowym z Azji do Europy i odwrotnie od strony zachodniej;

Istniejące narzędzia i rozwijanie zdolności

50.  jest głęboko przekonany, że kryzys finansowy i gospodarczy należy postrzegać jako szansę na wdrożenie inicjatywy łączenia i udostępniania zdolności wojskowych w obszarze tworzenia zdolności morskich w prawdziwie europejski sposób, w szczególności wykorzystując strategię LeaderSHIP 2020 i sprzyjając tworzeniu sieci współpracy podmiotów sektora budowy i naprawy okrętów oraz sektorów powiązanych, co może przyczynić się do utrzymania wiarygodnych zdolności wojskowych i jest jedynym sposobem na zagwarantowanie, że Europa jest zdolna odpowiedzieć na globalne wyzwania dotyczące ochrony przestrzeni morskiej i swoich zdolności morskich;

51.  ubolewa jednak nad tym, że państwa członkowskie UE dokonały poważnych cięć w krajowych budżetach obrony w reakcji na kryzys finansowy i spowolnienie gospodarcze oraz że takie cięcia, najczęściej nieskoordynowane na szczeblu UE i nieuwzględniające europejskiej strategii bezpieczeństwa, mogą spowodować poważne konsekwencje dla unijnej zdolności i gotowości do podejmowania wyzwań dotyczących ochrony na morzu i innych oraz do spełniania wymogów międzynarodowych, a także ograniczyć rolę Unii jako podmiotu zapewniającego bezpieczeństwo globalne;

52.  podkreśla, że priorytet „łączenia i udostępniania” wysuwany przez UE z myślą o lepszej koordynacji, inteligentniejszym wydawaniu środków na obronę i większych oszczędnościach skali wśród państw członkowskich nie przyniósł jeszcze rezultatów, w tym w obszarze zdolności w zakresie ochrony na morzu;

53.  wyraża uznanie dla prac przygotowawczych EAO w zakresie realizacji inicjatywy „łączenie i udostępnianie” w drodze harmonizacji wymogów i projektów dotyczących szkolenia sił morskich i logistyki; z zadowoleniem przyjmuje analizę grupy mędrców z 2012 r. dotyczącą wymogów i zdolności morskich; biorąc pod uwagę mandat i wiedzę fachową EAO, nalega, aby państwa członkowskie polegały na jej poradach i wsparciu technicznym w przypadku konieczności cięć w budżetach obrony, aby nie zagrażać rozwojowi strategicznych zdolności w UE, która musi podchodzić do luk i niedociągnięć w skoordynowany sposób; zachęca państwa członkowskie do współpracy z EAO przy określaniu potrzeb w zakresie zdolności, zwłaszcza zdolności cywilnych, wojskowych i zdolności podwójnego zastosowania w dziedzinie morskiej; apeluje do wysokiej przedstawiciel/wiceprzewodniczącej, aby przy wsparciu EAO i DG ds. Gospodarki Morskiej i Rybołówstwa określiła wszystkie zasoby morskie, które odpowiadają zdolnościom i wymogom morskim z 2012 r., a które państwa członkowskie UE mogą utracić w wyniku ograniczeń finansowych i gospodarczych, a także by rozważyła sposoby ich zachowania i udostępnienia na potrzeby zintegrowanej polityki morskiej UE i przyszłej europejskiej strategii ochrony na morzu;

54.  przypomina, że zdolności podwójnego zastosowania są niezbędne przy wdrażaniu WPBiO w świetle złożonych wyzwań dotyczących bezpieczeństwa w dzisiejszym świecie; podkreśla, że obecne kryzysy w Sahelu i Rogu Afryki uwidaczniają konieczność kompleksowego podejścia mobilizującego z jednej strony pełny zakres zaangażowania cywilno-wojskowego i z drugiej strony wyposażenie i zdolności podwójnego zastosowania, w tym europejskie zdolności morskie oraz zdolności cywilne i wojskowe przemysłu stoczniowego zapewniające bezpieczeństwo i odporność statków; zachęca państwa członkowskie do współpracy z odpowiednimi unijnymi organami i agencjami, zwłaszcza Komisją, EAO i Europejską Agencją Kosmiczną (ESA), przy poszukiwaniu unijnego finansowania dla rozwoju zdolności podwójnego zastosowania, co umożliwi uzupełnienie braków w zdolnościach na szczeblu krajowym, regionalnym i unijnym; przypomina potencjał podwójnego zastosowania programu Galileo i jego znaczenie dla wdrażania i skuteczności operacji WPBiO, zwłaszcza w obszarze morskim; podkreśla jednak, że należy priorytetowo potraktować większą przejrzystość, skuteczność i podejścia wielostronne w obszarze rozwijania zdolności;

55.  przypomina o konieczności skonsolidowania unijnej i finansowanej przez Unię bazy technologicznej w dziedzinie obrony, w tym w zakresie zdolności budowy statków i produkcji wyposażenia; w świetle obecnego kryzysu gospodarczego i finansowego przypomina, że tworzenie i wspieranie kompetentnego i niezależnego europejskiego przemysłu obronnego oznacza tworzenie miejsc pracy i generowanie wzrostu; apeluje o wyższej jakości dialog z podmiotami przemysłowymi, jako że rozwój zdolności morskich wymaga wielu lat zaangażowania; podkreśla, że państwa członkowskie UE i przemysł powinny zracjonalizować i zharmonizować normy, aby zapewnić europejską kompatybilność operacyjną w obszarze zdolności morskich, w tym systemów i technologii komunikacji;

56.  uważa, sieć nadzoru morskiego (MARSUR) Europejskiej Agencji Obrony stanowi innowację przynoszącą wartość dodaną rozwojowi morskiego wymiaru WPBiO; zdecydowanie nalega na ustanowienie odpowiednich obszarów współpracy między MARSUR a innymi projektami UE mającymi na celu rozwijanie nadzoru morskiego, jak Copernicus – europejski program monitorowania Ziemi (były GMES – Globalny monitoring środowiska i bezpieczeństwa), projekty dotyczące usług morskich i bezpieczeństwa czy prace EMSA w zakresie nadzoru morskiego;

57.  jest zdania, że prace prowadzone przez EMSA, ESA i w ramach programu Copernicus mogą ponadto służyć wdrażaniu morskiego wymiaru WPBiO oraz powinny zostać formalnie ku temu ukierunkowane; podkreśla, że dzięki swojej wiedzy fachowej podmioty te są jak najbardziej uprawnione do oferowania usług i wsparcia aktualnym misjom WPBiO w zakresie nadzoru, patrolowania czy gromadzenia, analizowania i rozpowszechniania informacji satelitarnych, na wzór partnerstwa rozwiniętego, choć nieformalnie, między EMSA a operacją EUNAVFOR Atalanta;

58.  apeluje o utworzenie – w oparciu o doświadczenia zdobyte już przez Frontex i europejską sieć patroli – prawdziwie europejskiej służby straży przybrzeżnej, której potencjał tworzony byłby przez różne jednostki i organy administracji rządowej i która działałaby w zakresie wyznaczonym orzecznictwem wynikającym ze współpracy w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, a której celem byłaby ochrona granic UE i obywateli europejskich oraz ochrona osób znajdujących się w niebezpieczeństwie na wodach przybrzeżnych Unii;

59.  wyraża uznanie dla prac przeprowadzonych w ramach rozwijania wspólnego mechanizmu wymiany informacji (CISE) w celu osiągnięcia europejskich zdolności skutecznego nadzoru morskiego; wzywa zatem UE do poczynienia znacznych inwestycji na rzecz dalszego rozwijania ram CISE, w oparciu o doświadczenia zdobyte przy projektach takich jak MARSUNO, BluemassMed i EUROSUR, aby przygotować się do wykrywania i monitorowania wyzwań morskich oraz reagowania na nie na wodach państw członkowskich UE lub w pobliżu UE;

60.  biorąc pod uwagę, że członkowie UE i NATO dysponują wspólnymi siłami morskimi, apeluje o lepszą koordynację strategiczną działań tych organizacji w zakresie ochrony na morzu; jest zdania, że przyszła unijna strategia ochrony na morzu powinna być niezależna od strategii sojuszu, aczkolwiek powinna ją uzupełniać, aby pomóc w stawianiu czoła jak największej liczbie wspomnianych wyżej wyzwań przy jednoczesnym zapewnieniu optymalnego wykorzystania ograniczonych zasobów morskich; z zadowoleniem przyjmuje korzyści płynące ze wspólnej lokalizacji dowództwa operacji obu organizacji w Northwood; uważa, że UE powinna skupić się na wyraźnej wartości dodanej wynikającej z jej kompleksowego podejścia do różnorodnych wyzwań, co wykazały dyplomatyczne, finansowe i sądowe działania następcze po skutecznej walce z piractwem w ramach operacji Atalanta; wzywa do dalszych usprawnień w zakresie wymiany informacji pomiędzy NATO a UE, a także do lepszej koordynacji działań z pozostałymi podmiotami międzynarodowymi;

61.  ubolewa nad tym, że obecną sytuację charakteryzuje powielanie i nakładanie się na siebie działań, marnotrawienie zasobów i wojna o wpływy między organami i agencjami UE pracującymi w obszarze ochrony na morzu; nalega, aby UE dokładniej zbadała sposoby ograniczenia obciążenia administracyjnego i finansowego wynikającego ze zbędnego pokrywania się funkcji, ekspertyz, wyposażenia i zasobów różnych organów i podmiotów UE, co umożliwiłoby wysokiej przedstawiciel/wiceprzewodniczącej pełnienie funkcji koordynacyjnej;

62.  w tym kontekście apeluje o włączenie działań w zakresie koordynacji i komunikacji do unijnej strategii ochrony na morzu, w której należy przedstawić wyraźne wytyczne dotyczące specjalnej współpracy między odpowiednimi dyrekcjami generalnymi Komisji, w tym DG ds. Gospodarki Morskiej i Rybołówstwa, DG do Spraw Wewnętrznych, DG ds. Sprawiedliwości, DG ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu, DG ds. Mobilności i Transportu, DG ds. Podatków i Unii Celnej, DG ds. Badań Naukowych i Innowacji oraz DG ds. Rozwoju, jak również Europejską Służbą Działań Zewnętrznych i Służbą ds. Instrumentów Polityki Zagranicznej; to samo należy uczynić w odniesieniu do współpracy między agencjami, jak EAO, EMSA, SatCen, Europol, Frontex, Sztab Wojskowy UE, Dyrekcja ds. Zarządzania Kryzysowego i Planowania, Centrum Analiz Wywiadowczych UE, i odpowiednimi organami w państwach członkowskich;

63.  z zadowoleniem przyjmuje działania dowódców europejskich marynarek wojennych (CHENs) na rzecz promowania porozumienia między marynarkami europejskimi oraz badania kwestii będących przedmiotem wspólnego zainteresowania; apeluje o to, by wyniki corocznych posiedzeń CHENS i ich wyspecjalizowanych grup roboczych wzbogacały unijną strategię ochrony na morzu i jej wdrażanie na poziomie WPBiO, aby promować dalszą współpracę i zapewnić zintegrowane i skuteczne podejście;

64.  wzywa o przyjęcie na nadchodzącym posiedzeniu Rady Europejskiej ds. Obrony w grudniu 2013 r. unijnej strategii ochrony na morzu, która uwzględni poglądy Parlamentu Europejskiego wyrażone w niniejszym sprawozdaniu; przypomina państwom członkowskim, że dzisiejszy świat, a zwłaszcza wyzwania i zagrożenia, wymagają jednolitego, spójnego i przekonującego działania na rzecz ochrony 500 milionów obywateli UE; przypomina, że wyzwania te wymagają także unijnej polityki zagranicznej opartej na konieczności zapewnienia i promowania pokoju i bezpieczeństwa na całym świecie;

o
o   o

65.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji przewodniczącemu Rady Europejskiej, wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i wiceprzewodniczącej Komisji, Radzie, Komisji, parlamentom państw członkowskich, Sekretarzowi Generalnemu NATO oraz przewodniczącemu Zgromadzenia Parlamentarnego NATO.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0006. (2) JOIN/2012/0039 – 2012/0370(NLE). (3) Dz.U. C 136 E z 11.5.2012, s. 71. (4) JOIN(2012)0019. (5) Dz.U. L 301 z 12.11.2008, s. 33. (6) Dz.U. L 187 z 17.7.2012, s. 40. (7) Dz.U. C 99 E z 3.4.2012, s. 7. (8) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0455. (9) Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0097. (10) Dz.U. C 15 E z 21.1.2010, s. 61. (11) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0203. (12) Dz.U. C 136 E z 11.5.2012, s. 81.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie struktur wojskowych UE: stan obecny i przyszłe perspektywy (2012/2319(INI))

P7_TA(2013)0381 A7-0205/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając tytuł V Traktatu o Unii Europejskiej (Traktatu UE),

–  uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z dni 13–14 grudnia 2012 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 19 listopada 2012 r. w sprawie rozwoju zdolności wojskowych,

–  uwzględniając cel podstawowy na rok 2010, zatwierdzony przez Radę Europejską w dniach 17–18 czerwca 2004 r.,

–   uwzględniając zawartą w traktacie lizbońskim klauzulę wzajemnej obrony i solidarności, która przewiduje, że, w przypadku gdy jakiekolwiek państwo członkowskie stanie się ofiarą katastrofy, przedmiotem ataku terrorystycznego lub zbrojnej agresji, pozostałe państwa członkowskie są zobowiązane udzielić temu państwu pomocy i wsparcia,

–  uwzględniając europejską strategię bezpieczeństwa przyjętą przez Radę Europejską w dniu 12 grudnia 2003 r. oraz sprawozdanie na temat jej wdrażania poparte przez Radę Europejską w dniach 11–12 grudnia 2008 r.,

–  uwzględniając decyzję Rady 2011/871/WPZiB z dnia 19 grudnia 2011 r. ustanawiającą mechanizm zarządzania finansowaniem wspólnych kosztów operacji Unii Europejskiej mających wpływ na kwestie wojskowe lub obronne (Athena)(1),

–  uwzględniając decyzję Rady nr 2011/411/WPZiB z dnia 12 lipca 2011 r. określającą statut, siedzibę i zasady operacyjne Europejskiej Agencji Obrony oraz uchylającą wspólne działanie 2004/551/WPZiB(2),

–   uwzględniając dyskusję ministrów obrony, jaka odbyła się na posiedzeniu Rady do Spraw Zagranicznych w dniu 23 kwietnia 2013 r. poświęconym przygotowaniom do posiedzenia Rady Europejskiej w grudniu 2013 r. dotyczącego obrony,

–  uwzględniając swoje rezolucje z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie wdrażania wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony(3) z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie klauzul wzajemnej obrony i solidarności UE: wymiaru politycznego i operacyjnego(4) z dnia 12 września 2012 r. w sprawie rocznego sprawozdania Rady dla Parlamentu Europejskiego na temat wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa(5) oraz z dnia 14 grudnia 2011 r. w sprawie wpływu kryzysu gospodarczego na sektor obrony w państwach członkowskich UE(6),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A7-0205/2013),

Uwagi ogólne

1.  odnotowuje z coraz większym zaniepokojeniem niedostateczną zdolność UE do reagowania na kryzysy międzynarodowe skutecznie i w odpowiednim czasie, pomimo jej długoletniego zobowiązania do utrzymania pokoju i ochrony praw człowieka, zapobiegania konfliktom i wzmocnienia bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami określonymi w Karcie Narodów Zjednoczonych; podkreśla, że w interesie UE oraz państw członkowskich leży spójne działanie w roli podmiotu zapewniającego bezpieczeństwo nie tylko w Europie, ale również w innych częściach świata, zaś szczególnie w krajach sąsiadujących;

2.  raz jeszcze podkreśla stanowczą wagę, jaką przywiązuje do całościowego podejścia do zarządzania kryzysowego przy włączeniu szerokiego wachlarza środków dyplomatycznych, ekonomicznych, rozwojowych i w ostateczności wojskowych, co wyraził zwłaszcza w swoich rezolucjach w sprawie sprawozdań rocznych dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB) i wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO); podkreśla, że struktury i zdolności wojskowe są integralną częścią takiego całościowego podejścia, które stanowi podstawę zdolności UE do reagowania na zagrożenia, konflikty i kryzysy, w tym kryzysy humanitarne i klęski żywiołowe, w razie gdyby wszystkie inne środki zawiodły;

3.  odnotowuje z ubolewaniem, że niedawne operacje wojskowe w Libii i Mali ukazały brak postępu na drodze do prawdziwie wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony i podkreśla potrzebę lepszej koordynacji i współpracy na poziomie europejskim, jeśli UE ma być skutecznym i wiarygodnym aktorem na scenie światowej;

4.  przypomina, że zgodnie z Traktatem Unia Europejska musi podjąć działania mające na celu sformułowanie postępowych ram wspólnej polityki obronnej Unii, która mogłaby doprowadzić do wspólnej obrony; ponadto przypomina o zobowiązaniach państw członkowskich wynikających z klauzuli wzajemnej obrony;

5.  ponownie podkreśla swoje poważne zaniepokojenie ciągłymi i bezwarunkowymi cięciami w krajowych budżetach obrony, które utrudniają wysiłki mające na celu zlikwidowanie braków w zdolnościach i osłabiają wiarygodność WPBiO; wzywa państwa członkowskie do zatrzymania i odwrócenia tej nieodpowiedzialnej tendencji oraz do podjęcia na szczeblu krajowym i UE wysiłków w celu ograniczenia jej konsekwencji poprzez pogłębienie współpracy, a także łączenie i udostępnianie zdolności wojskowych;

6.  nawiązuje do swojej rezolucji w sprawie wpływu kryzysu finansowego na sektor obrony w państwach członkowskich UE i potwierdza swoje zalecenia dotyczące przeciwdziałania negatywnemu wpływowi kryzysu na zdolności wojskowe na szczeblu UE poprzez lepszą koordynację planowania obrony, łączenie i udostępnianie zdolności, wspieranie badań nad obronnością i rozwojem technologicznym, budowanie bardziej zintegrowanej, zrównoważonej, innowacyjnej i konkurencyjnej europejskiej bazy przemysłowej i technologicznej sektora obronnego, urzeczywistnienie europejskiego rynku sprzętu obronnego oraz znalezienie nowych form finansowania na szczeblu UE;

7.  wzywa państwa członkowskie i Komisję do podjęcia niezbędnych środków w celu ułatwienia restrukturyzacji i konsolidacji zdolności przemysłowych sektora obronnego w celu redukcji istniejących nadwyżek zdolności produkcyjnych, które nie mają zrównoważonego charakteru;

8.  z zadowoleniem przyjmuje pracę Grupy Zadaniowej ds. Sektorów i Rynków Obrony Komisji Europejskiej, a także komunikat Komisji z dnia 24 lipca 2013 r. pt. „W kierunku bardziej konkurencyjnego i wydajnego sektora obronności i bezpieczeństwa” (COM(2013)0542), oraz wzywa Komisję do opracowania wniosków dotyczących sposobu wykorzystania szerzej zakrojonych strategii politycznych i narzędzi UE, w oparciu o elastyczne podejście, do wsparcia realizacji celów w zakresie obrony i bezpieczeństwa, w szczególności w obszarach o charakterze transwersalnym takich jak technologie podwójnego zastosowania;

9.  podkreśla, że struktury wojskowe UE istniejące na szczeblu unijnym, wielonarodowym i krajowym nadal muszą być wykorzystywane w procesie transformacji do budowania modułowych, interoperacyjnych i nadających się do rozmieszczenia sił zbrojnych dostosowanych do operacji wielonarodowych;

10.  z zadowoleniem przyjmuje to, że w grudniu 2012 r. Rada Europejska dała ponowny impuls do zwiększenia efektywności operacyjnej i skuteczności operacji WPBiO oraz wzmocnienia współpracy europejskiej w celu zapewnienia ukierunkowanych na przyszłość zdolności i wypełnienia krytycznych luk, a także do wzmocnienia europejskiego sektora obrony;

11.  wzywa wiceprzewodniczącą Komisji / Wysoką Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa (WP/wysoką przedstawiciel) do przedstawienia – z uwagi na posiedzenie Rady Europejskiej w grudniu 2013 r. – wniosków odzwierciedlających zalecenia określone w niniejszej rezolucji i obejmujących możliwości wzmocnienia współpracy europejskiej w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony między państwami członkowskimi, które wyrażają taką chęć, w oparciu o przepisy Traktatu dotyczące stałej współpracy strukturalnej, w razie gdyby nie można było osiągnąć porozumienia w sprawie ambitnej agendy między wszystkimi państwami członkowskimi;

12.  postanawia przygotować – w ramach swojego programu na następny konwent konstytucyjny – propozycje, mające na celu wzmocnienie Traktatów w odniesieniu do rozwoju WPBiO;

Poprawa zdolności UE do planowania i prowadzenia operacji wojskowych

13.  odnotowuje z ubolewaniem, że dziesięć lat po pierwszej autonomicznej operacji wojskowej prowadzonej przez Unię Europejską nadal nie dysponuje ona stałą zdolnością do planowania i prowadzenia operacji wojskowych, oraz ubolewa nad tym, że sytuacja ta hamuje zdolność UE do reagowania na poważne kryzysy; przypomina, że obecne ustalenia, które wymagają doraźnego uruchomienia centrali krajowych, są przejawem czysto reaktywnego podejścia i nie zapewniają środków na niezbędne planowanie z wyprzedzeniem;

14.  uważa, że uruchomienie centrali operacyjnych, mimo że ich rola w koordynowaniu misji w Rogu Afryki jest pochwalana, stanowi niewystarczający krok w kierunku zapewnienia takiej trwałej zdolności ze względu na jego ograniczone zasoby i funkcje o charakterze ściśle wspomagającym; ubolewa nad tym, że inicjatywa pięciu państw „Weimar Plus” nie przyniosła żadnych istotnych rezultatów; apeluje do państw członkowskich o wyrażenie najpierw zgody na powierzenie centrum operacyjnemu operacyjnego zaplanowania misji niewykonawczych takich jak misje szkoleniowe UE dla Mali i Somalii;

15.  ponownie apeluje o stworzenie w pełni sprawnej Kwatery Głównej Operacji UE w ramach Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ), w razie konieczności za pośrednictwem stałej współpracy strukturalnej; podkreśla, że struktura ta powinna mieć charakter cywilno-wojskowy i powinna odpowiadać za planowanie i prowadzenie zarówno unijnych misji cywilnych, jak i operacji wojskowych, z oddzielnymi cywilnymi i wojskowymi strukturami dowodzenia;

16.  zwraca uwagę, że stworzenie Kwatery Głównej Operacji UE znacznie zwiększyłoby pamięć instytucjonalną UE w odniesieniu do zarządzania kryzysowego, a także przyczyniłoby się do rozwoju wspólnej kultury strategicznej poprzez delegowanie pracowników krajowych i maksymalizacji korzyści płynących z koordynacji cywilno-wojskowej, umożliwiłoby łączenie określonych funkcji, ograniczyłoby koszty w perspektywie długoterminowej oraz ułatwiłoby Parlamentowi i Radzie sprawowanie nadzoru politycznego;

17.  podkreśla potrzebę zapewnienia stałej zdolności planowania i prowadzenia operacji wojskowych również w odniesieniu do obowiązków wynikających z klauzuli wzajemnej obrony i klauzuli solidarności oraz podkreśla konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu gotowości i szybkości reagowania w razie odwołania się do którejkolwiek z tych dwóch klauzul; wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą do zaproponowania ustaleń politycznych dotyczących klauzuli wzajemnej obrony w celu zdefiniowania reagowania na szczeblu UE;

Wzmocnienie grup bojowych UE: unijny instrument szybkiego reagowania i stabilizacji

18.  uznaje wkład grup bojowych UE w transformację sił zbrojnych państw członkowskich, zwiększanie interoperacyjności wojskowej oraz promowanie współpracy wielonarodowej; ubolewa, że nie udowodniono jeszcze użyteczności tej koncepcji jako instrumentu szybkiego reagowania podczas operacji i że bez istotnych modyfikacji osiągnięcie porozumienia w sprawie jej wdrożenia wydaje się mało prawdopodobne; zauważa, że sytuacja w Mali jest niewykorzystaną szansą na pierwsze użycie grup bojowych UE;

19.  zauważa, że należy zwrócić szczególną uwagę na skład grup bojowych w celu zwiększenia ich efektywności, pamiętając o tym, że zasadniczo państwa z tego samego regionu w podobny sposób postrzegają zagrożenia, co może ułatwić odpowiednią reakcję;

20.  jest zdania, że zmieniony mechanizm ATHENA regulujący zarządzanie finansowaniem wspólnych kosztów operacji wojskowych w dalszym ciągu nie uwzględnia odpowiednio specyfiki koncepcji grup bojowych, oraz apeluje o znaczne rozszerzenie zakresu wspólnych kosztów operacji szybkiego reagowania, tak aby w pełni obejmował on koszty zaangażowania grup bojowych; uważa, że stosowanie zasady „przypisania kosztów do miejsca ich powstania” do grup bojowych stawianych w stan gotowości w sposób dobrowolny i rotacyjny jest sprzeczne z zasadą sprawiedliwego podziału obciążenia;

21.  wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą do przedstawienia wniosków mających na celu dostosowanie mechanizmu ATHENA do specyfiki grup bojowych, w razie potrzeby w ramach stałej współpracy strukturalnej, tworzonej jednocześnie ze stałym sztabem operacyjnym; jednocześnie apeluje do wysokiej przedstawiciel/wiceprzewodniczącej o przedstawienie wniosku dotyczącego utworzenia i finansowania funduszu początkowego dla ćwiczeń przygotowujących do operacji wojskowych UE, zgodnie z wymogami ustanowionymi w Traktacie;

22.  odnotowuje wysiłki podejmowane w ramach Rady i ESDZ mające na celu zwiększenie elastyczności i użyteczności grup bojowych, które to wysiłki przyniosły, jak dotąd, mało namacalne rezultaty; zwraca uwagę, że potrzebny jest wysoki stopień interoperacyjności, nie tylko na poziomie technicznym, lecz także na poziomie proceduralnym i koncepcyjnym, w szczególności w celu dostosowania zasad zaangażowania i przekazania uprawnień oraz zlikwidowania ograniczeń krajowych;

23.  zachęca Radę Europejską do zbadania możliwości usprawnienia procesu podejmowania decyzji politycznych na szczeblu UE i szczeblu krajowym, w celu urzeczywistnienia mechanizmu szybkiego reagowania; nalega, by okazać wolę polityczną, niezbędną do zmierzenia się z wyzwaniami; zachęca do zastanowienia się nad możliwymi uproszczonymi procedurami rozmieszczania grup bojowych na czas ograniczony, pod warunkiem spełnienia pewnych jasno określonych i uzgodnionych warunków wstępnych, takich jak specjalny wniosek Organizacji Narodów Zjednoczonych;

24.  z zadowoleniem przyjmuje ponowne zobowiązanie się państw członkowskich do utrzymania poziomu ambicji koncepcji grup bojowych oraz deklarację zaplanowania wniesienia wkładu na podstawie regularnie powtarzających się zobowiązań w celu uniknięcia luk w kompozycji grupy bojowej w przyszłości; zachęca do rozwoju grup bojowych jako partnerstw długotrwałych, funkcjonujących poza okresem gotowości, w celu maksymalizacji korzyści wojskowych i gospodarczych płynących ze wspólnego zamawiania sprzętu i usług oraz z łączenia i udostępniania zdolności wojskowych; odnotowuje, że umowa ramowa o świadczenie podstawowych usług logistycznych na rzecz grupy bojowej UE będącej w stanie gotowości w drugim semestrze 2012 r., zawarta przez Europejską Agencję Obrony (EDA), jest konkretnym przykładem wspomnianego rozwoju;

25.  zwraca uwagę, że wszelkimi kosztami niezwiązanymi z operacjami wojskowymi, takimi jak koszty związane z przygotowaniem i gotowością grup bojowych, można by obciążyć budżet UE;

26.  podkreśla, że grupy bojowe są specjalnym instrumentem o ograniczonej wielkości i zrównoważoności, dostosowanym do określonej liczby scenariuszy, którego nie można uznać za uniwersalne narzędzie służące zarządzaniu w sytuacji kryzysowej; przypomina, że początkowy wojskowy cel podstawowy z 1999 r., ponownie potwierdzony przez Radę Europejską w 2008 r., zakładał zdolność UE do rozmieszczenia 60 000 osób w ciągu 60 dni w przypadku poważniejszej operacji; zauważa, że cel ten, mimo że nie został formalnie odrzucony, nigdy nie został faktycznie urzeczywistniony ze względu na ciągłe braki w zdolnościach; zwraca uwagę, że zamiast wyznaczać przypadkowe cele, które zagrażają wiarygodności UE, należy niezwłocznie podjąć zrównoważone działania mające na celu zlikwidowanie braków w zdolnościach oraz poprawę formowania i przewidywania obsady sił w odniesieniu do operacji wojskowych UE ogółem;

Budowanie struktur i zdolności w celu zaradzenia głównym brakom w zdolnościach

27.  przypomina o misji i zadaniach EAO przewidzianych w art. 42 ust. 3 i art. 45 Traktatu UE, a zwłaszcza jej podstawowej roli w rozwijaniu i wdrażaniu unijnej polityki potencjału obronnego i zbrojeń, harmonizacji potrzeb operacyjnych, proponowaniu wielostronnych projektów, koordynowaniu programów państw członkowskich, wzmacnianiu europejskiej bazy przemysłowej i technologicznej sektora obronnego oraz zwiększaniu efektywności wydatków wojskowych; apeluje do państw członkowskich, zważywszy na silny nacisk EAO na gospodarność, o zapewnienie odpowiedniego finansowania w celu wykorzystania jego pełnego potencjału oraz ponawia swój apel do wysokiej przedstawiciel/wiceprzewodniczącej o przedstawienie wniosków dotyczących pokrywania kosztów zatrudnienia pracowników Agencji i jej kosztów bieżących z budżetu Unii;

28.  ubolewa nad niepodjęciem przez państwa członkowskie stanowczych zobowiązań w odniesieniu do zdolności oraz wzywa Radę do dopilnowania wdrożenia powiązanego wymogu oceny określonego w art. 42 ust. 3 i art. 45 ust. 1 Traktatu UE; wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą do przedstawienia w związku z tym odpowiednich wniosków; uważa, że Parlament powinien być regularnie informowany o postępach w budowaniu zdolności wojskowych istotnych z punktu widzenia wdrożenia WPBiO;

29.  zachęca do osiągania dalszych postępów we wdrażaniu sporządzonego przez EAO planu rozwoju zdolności i apeluje, w kontekście jego przeglądu w 2013 r., o jego lepszą integrację w ramach krajowego planowania obronnego, które wymaga dalszej harmonizacji; ponawia swój apel do państw członkowskich o uruchomienie zinstytucjonalizowanego procesu zwiększenia koordynacji planowania obronnego zarówno między sobą, jak i w ramach Komitetu Wojskowego UE, w szczególności na podstawie doradztwa EAO; zwraca uwagę na ogólną konieczność zwiększenia współpracy między Europejską Agencją Obrony a Komitetem Wojskowym Unii Europejskiej/Sztabem Wojskowym Unii Europejskiej; oczekuje, że szefowie państw i rządów rozpoczną przegląd dziedziny obrony europejskiej podczas posiedzenia Rady Europejskiej dotyczącego bezpieczeństwa, które odbędzie się w grudniu 2013 r.;

30.  apeluje o przyjęcie bardziej ustrukturyzowanego podejścia do zaradzenia głównym brakom w zdolnościach na szczeblu europejskim, zwłaszcza w odniesieniu do najważniejszych czynników warunkujących i wzmacniających potencjał sił – takich jak inteligencja, nadzór i rekonesans, strategiczne mosty powietrzne, helikoptery, wsparcie medyczne, tankowanie w powietrzu i amunicja precyzyjnego rażenia – w ścisłej współpracy i pełnej komplementarności z NATO; z zadowoleniem przyjmuje wstępne wyniki inicjatyw na rzecz łączenia i udostępniania zdolności wojskowych, zarządzanych przez EAO, lecz podkreśla, że osiągnięcie postępów w tej dziedzinie i w innych dziedzinach jest konieczne; ubolewa nad tym, że mimo iż europejskie siły zbrojne wielokrotnie doświadczały braku tego rodzaju czynników warunkujących i wzmacniających potencjał sił w ramach WPBiO i innych operacji, żadna wykryta luka w zdolnościach nie została jeszcze wypełniona w zadowalający sposób;

31.  wzywa do oceny utworzenia stałego magazynu WPBiO (o zadaniach zbliżonych do zadań Agencji Wsparcia NATO) zapewniającego zintegrowane wielonarodowe wsparcie dla wojskowych struktur UE i państw członkowskich, w tym podstawowe wyposażenie dla wszystkich misji bez konieczności przeprowadzania kłopotliwych procedur zakupowych;

32.  podkreśla potrzebę rozwinięcia przez UE niezbędnych, wydajnych i proporcjonalnych zdolności i strategii, odpowiednich do rosnących cybernetycznych zagrożeń dla jej bezpieczeństwa i interesów strategicznych; podkreśla, że do pomyślnych wyników niezbędna jest współpraca z sektorem prywatnym, pełne przestrzeganie wolności cyfrowej i prawa międzynarodowego oraz zagwarantowanie właściwego nadzoru demokratycznego;

33.  zaznacza przykład Europejskiego Dowództwa Transportu Lotniczego, które w trakcie operacji udowodniło swoją funkcję i wartość dodaną jako szczególnie przydatny model łączenia i udostępniania zdolności wojskowych, na podstawie transferu określonych kompetencji do wspólnej struktury, bez rezygnowania z własności narodowej; apeluje o powielenie modelu Europejskiego Dowództwa Transportu Lotniczego również w innych obszarach wsparcia operacyjnego, a zwłaszcza oczekuje na wyniki pracy EAO nad Wielonarodowym Skrzydłem Helikopterowym, które ma zaradzić innemu ważnemu brakowi w zdolnościach;

34.  ponawia swój apel do państw członkowskich o rozważenie wspólnej własności określonych drogich zdolności, a zwłaszcza zdolności przestrzennych, bezpilotowych statków powietrznych czy strategicznych mostów powietrznych; z zadowoleniem przyjmuje działania Komisji mające na celu zbadanie możliwości rozwoju zdolności UE, wykorzystania potencjału synergii pomiędzy obroną a potrzebami związanymi z bezpieczeństwem cywilnym, na przykład w dziedzinie ochrony ludności czy ochrony granicy;

35.  podkreśla potrzebę wypracowania wspólnego europejskiego podejścia do rozwoju wytrzymałego systemu zdalnie sterowanych statków powietrznych na średniej wysokości (MALE RPAS) i zachęca Komisję i państwa członkowskie do wypracowania innowacyjnego podejścia do osiągnięcia tego ambitnego celu;

36.  podkreśla kluczowe znaczenie zasobów satelitarnych dla współczesnych operacji, w szczególności w odniesieniu do inteligencji, nadzoru i rekonesansu, zdolności komunikacyjnych i nawigacyjnych oraz do potrzeby maksymalizacji wykorzystania skromnych zasobów w oparciu o wspólne podejście i wszystkich możliwych synergii cywilno-wojskowych w celu uniknięcia zbędnego powielania; w tym kontekście zachęca do dalszej współpracy między Europejską Agencją Kosmiczną, EAO i Komisją oraz nalega na dalsze finansowanie programów Copernicus (GMES) i Galileo ze środków UE;

37.  zachęca do osiągania dalszych postępów w realizacji programu MUSIS w celu ułatwienia udostępniania obrazów satelitarnych z kolejnej generacji satelitów obserwacyjnych ziemi oraz apeluje do UE o bezpośredni udział finansowy w tym programie i o stowarzyszenie Centrum Satelitarnego Unii Europejskiej w celu zapewnienia dostępu do obrazów satelitarnych dostosowanych do potrzeb UE, a w szczególności WPBiO;

38.  z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie kodeksu postępowania w zakresie łączenia i udostępniania zdolności wojskowych jako ważnego kroku w kierunku pogłębienia współpracy w Europie oraz podkreśla potrzebę ustanowienia do końca roku pierwszej strategicznej oceny wdrożenia tego kodeksu; oczekuje, że w grudniu 2013 r. Rada Europejska poczyni ważny krok naprzód i da impuls polityczny do łączenia i udostępniania zdolności wojskowych oraz przedstawi jasne wytyczne wdrożeniowe; zwraca uwagę na potrzebę zwiększenia działań informacyjnych po stronie UE w celu zwiększenia roli łączenia i udostępniania;

39.  podkreśla znaczenie zapewnienia bezpieczeństwa dostaw sprzętu potrzebnego siłom zbrojnym państw członkowskich do wywiązania się ze swoich zobowiązań w przypadku kryzysów międzynarodowych; jest poważnie zaniepokojony rosnącą zależnością od nieeuropejskich technologii i źródeł dostaw, a także jej wpływem na autonomię europejską; podkreśla strategiczne znaczenie sektora obrony oraz wzywa EAO i Komisję do nasilenia swoich działań mających na celu określenie najważniejszych zdolności przemysłowych, które należy chronić lub rozwijać w Europie, oraz ograniczenie zależności Europy od dostaw;

40.  ubolewa nad coraz skromniejszymi budżetami krajowymi na badania nad obronnością i nad tym, że badania te są głównie podzielone według granic krajowych; zwraca uwagę na możliwości UE w zakresie wniesienia istotnej wartości dodanej za pośrednictwem europejskich ram współpracy i większych synergii między badaniami nad obronnością i bezpieczeństwem cywilnym; podkreśla w szczególności potrzebę skupienia się na inwestycjach w kluczowe technologie wspomagające takie jak robotyka, nano- i mikroelektronika oraz dopilnowania, by środki UE przeznaczane na te obszary zaspokajały również potrzeby obronne;

Zwiększenie spójności stałych struktur wielonarodowych państw członkowskich UE

41.  odnotowuje istnienie wielu dwustronnych/regionalnych/wielostronnych inicjatyw partnerskich w Europie, ukierunkowanych na łączenie zasobów i wspieranie interoperacyjności, które mogą wnieść wkład w operacje koalicyjne w ramach UE, ONZ, NATO lub ad hoc; z zadowoleniem przyjmuje korzyści płynące ze współpracy i w pełni popiera przesłanki koncepcji łączenia oraz jednocześnie wspiera pewną formę racjonalizacji i lepszej koordynacji wielu struktur w ramach wymiaru wielonarodowego, które rozwinęły się bez żadnego globalnego spójnego planu;

42.  wzywa do wzmocnienia powiązań między Eurokorpusem a Sztabem Wojskowym UE oraz zachęca więcej państw członkowskich do dołączenia do wielonarodowej struktury Eurokorpusu, która mogłaby być zaczątkiem w pełni zintegrowanego elementu europejskich sił zbrojnych;

43.  odnotowuje zlikwidowanie EUROFOR-u oraz uznaje jego wkład w operacje UE i kompozycję grupy bojowej; zwraca uwagę na szczególny wkład EUROMARFOR-u, EUROGENDFOR-u, bałtyckiej i nordyckiej współpracy w dziedzinie obrony, brytyjsko-holenderskich i hiszpańsko-włoskich sił desantowych, korpusu niemiecko-holenderskiego, belgijsko-holenderskiej współpracy morskiej, anglo-francuskich inicjatyw na rzecz zbudowania połączonego wspólnego korpusu ekspedycyjnego, zintegrowanej lotniskowcowej grupy uderzeniowej i połączonych wspólnych kwater głównych sił zbrojnych oraz innych istniejących lub powstających regionalnych i dwustronnych stałych struktur;

44.  ponownie podkreśla potrzebę zapewnienia ogólnej spójności na szczeblu UE i zachęca państwa członkowskie do ściślejszej koordynacji swoich inicjatyw w ramach Komitetu Wojskowego UE, na podstawie opinii EAO;

Wzmocnienie wymiaru europejskiego w dziedzinie kształcenia, szkolenia i ćwiczeń

45.  wyraża pełne poparcie dla europejskich struktur i projektów w dziedzinie kształcenia i szkolenia oraz podkreśla, w szczególności, wkład Europejskiego Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony (EKBiO) w promowanie wspólnej kultury bezpieczeństwa, a także jego potencjału w identyfikowaniu i opracowywaniu wspólnych projektów oszczędności kosztów między instytucjami krajowymi; z zadowoleniem przyjmuje podjętą w dniu 12 kwietnia 2013 r. decyzję Rady o wzmocnieniu Kolegium poprzez zapewnienie mu zdolności prawnej i finansowania z budżetu Unii; uważa, że może to stanowić model wsparcia budżetowego UE dla innych struktur WPBiO, takich jak Europejska Agencja Obrony i Centrum Satelitarne UE; wspiera dalszy rozwój inicjatywy europejskiej na rzecz wymiany młodych oficerów, wzorowanej na programie Erasmus, oraz zachęca europejskie instytucje zajmujące się kształceniem i szkoleniem oficerów wojskowych do udziału w programie Erasmus;

46.  zdecydowanie popiera inicjatywy łączenia i udostępniania w dziedzinie kształcenia i szkolenia, które mogą przyczynić się do znacznych oszczędności bez wpływania na suwerenność narodową w kontekście rozmieszczania sił operacyjnych; podkreśla sukces programu szkolenia helikopterowego Europejskiej Agencji Obrony i z zadowoleniem przyjmuje rozpoczęcie przez EAO ćwiczeń taktycznych w transporcie lotniczym, co powinno doprowadzić do opracowania stałego europejskiego kursu szkoleniowego w zakresie taktyki lotniczej; oczekuje dalszych postępów w rozwijaniu wspólnego zintegrowanego systemu szkolenia przyszłych pilotów myśliwców; z zadowoleniem przyjmuje działania EAO podejmowane na rzecz szerszego dostosowania szkolenia w dziedzinie obrony cybernetycznej, przeciwdziałania stosowaniu improwizowanych urządzeń wybuchowych i operacji morskich do koncepcji łączenia i udostępniania zdolności wojskowych; zwraca uwagę na konieczność uwzględnienia przez EDA (Europejską Agencję Obrony) potrzeb w zakresie szkoleń państw członkowskich, które posiadają statki powietrzne produkowane przez przedsiębiorstwa spoza Unii;

47.  podkreśla możliwy wkład grup bojowych UE w wykształcenie wspólnego programu szkoleniowo-ćwiczeniowego; zachęca państwa ramowe grupy bojowej do zapewnienia dostępu do ćwiczeń grupy bojowej również innym uczestnikom, takim jak podmioty mogące wnieść wkład w rozwój zdolności strategicznych/operacyjnych i organizacje partnerskie, na przykład ONZ;

48.  zwraca uwagę na konieczność uniknięcia możliwych duplikacji z NATO, np. w zakresie szkoleń z bezpieczeństwa teleinformatycznego;

Zwiększenie korzyści płynących ze współpracy UE-NATO

49.  podkreśla, że wzmocnienie europejskich zdolności wojskowych za pośrednictwem silniejszych struktur UE przyniesie również korzyści NATO oraz przyczyni się do bardziej sprawiedliwego podziału obciążeń w ramach sojuszu; chwali pragmatyczną współpracę mającą na celu uniknięcie powielania działań podejmowanych w ramach inicjatywy łączenia i udostępniania zdolności wojskowych i inicjatywy inteligentnej obrony, zwłaszcza poprzez interakcję między EAO i Sojuszniczym Dowództwem Transformacji (ACT) NATO;

50.  wzywa do podjęcia o wiele bliższej i bardziej regularnej współpracy na szczeblu politycznym między wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą i sekretarzem generalnym NATO w celu oceny ryzyka, zarządzania zasobami, planowania polityki i realizowania operacji tak cywilnych, jak i wojskowych; podkreśla konieczność rozwijania istniejących ram współpracy operacyjnej UE-NATO, począwszy od porozumienia „Berlin plus”, którego wdrażanie w dalszym ciągu jest zablokowane przez Turcję;

51.  zwraca uwagę, że zdolności krajowe, niezależnie od tego, czy są rozwijane w ramach UE czy NATO, nadal podlegają władzy krajowej i w związku z tym mogą być wykorzystywane w operacjach wybieranych na szczeblu krajowym;

52.  podkreśla znaczenie norm NATO dla współpracy europejskiej w dziedzinie obrony oraz potrzebę rozwoju zdolności UE w celu zapewnienia pełnej interoperacyjności w ramach NATO;

53.  zauważa, że Siły Reagowania NATO i grupy bojowe UE uzupełniają się i wzajemnie wzmacniają inicjatywy, które jednak wymagają podjęcia podobnych wysiłków przez państwa członkowskie, oraz apeluje o podjęcie działań mających na celu maksymalizację synergii między nimi;

Przeniesienie WPBiO na wyższy poziom

54.  zachęca państwa członkowskie do podjęcia jakościowego kroku w dziedzinie obrony europejskiej poprzez wzmocnienie struktur wojskowych UE zgodnie z niniejszą rezolucją; państwa członkowskie, które pragną taki krok podjąć, zachęca do postępowania, w razie konieczności, zgodnie z art. 42 ust. 6 i art. 46 Traktatu UE, które dotyczą stałej współpracy strukturalnej, a także z zgodnie z art. 44 tego traktatu; uważa, że w przypadku nawiązania takich form współpracy powinna ona opierać się przede wszystkim na chęci uczestniczących państw członkowskich do wywiązania się ze swoich zobowiązań w ramach społeczności międzynarodowej oraz do lepszego przygotowania Unii do operacji w zakresie zarządzania kryzysowego;

55.  uważa w związku z tym, że stała współpraca strukturalna powinna obejmować, w szczególności, następujące aspekty ukierunkowane na zwiększenie skuteczności operacyjnej:

56.  zwraca uwagę, że państwa członkowskie również muszą wzmocnić swoje zobowiązania w zakresie budowania zdolności, zwłaszcza poprzez łączenie i udostępnianie zdolności, i że należy utrzymać maksymalną elastyczność i integrację w celu optymalnego wykorzystania różnych synergii dwustronnych, regionalnych lub wielostronnych; uważa jednak, że porozumienie w sprawie stałej współpracy strukturalnej powinno co najmniej obejmować zobowiązania do:

57.  zauważa, że w Traktacie wyraźnie wymagane jest ustanowienie stałej współpracy strukturalnej w ramach unijnych, z uwzględnieniem tego, że znaczna większość działań wypracowanych w ramach takiej współpracy mogłaby więc być finansowana z budżetu UE na takich samych warunkach co inne działania UE, zgodnie z art. 41 Traktatu UE;

58.  uważa, że stała współpraca strukturalna powinna również ułatwić zwiększenie spójności między wspólnymi inicjatywami europejskimi, w duchu integracji i elastyczności, poprzez wzmocnienie powiązań między różnymi wyspami współpracy powstającymi w wyniku wzmocnienia ram WPBiO;

o
o   o

59.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji przewodniczącemu Rady Europejskiej, Radzie, Komisji, wysokiej przedstawiciel/wiceprzewodniczącej, rządom i parlamentom państw członkowskich UE, Zgromadzeniu Parlamentarnemu NATO oraz sekretarzowi generalnemu NATO.

(1) Dz.U. L 343 z 23.12.2011, s. 35. (2) Dz.U. L 183 z 13.7.2011, s. 16. (3) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0455. (4) Dz.U. C 168 E z 14.6.2013, s. 9. (5) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0334. (6) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0574.

Zalecenie Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. dla Rady Europejskiej, Komisji i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych w sprawie polityki UE wobec Białorusi (2013/2036(INI))

P7_TA(2013)0382 A7-0261/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 października 2012 r. w sprawie sytuacji na Białorusi po wyborach parlamentarnych w dniu 23 września 2012 r.(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 29 marca 2012 r. w sprawie sytuacji na Białorusi(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie Białorusi(3),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie sytuacji na Białorusi(4),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 września 2012 r. w sprawie rocznego sprawozdania Rady dla Parlamentu Europejskiego na temat wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 grudnia 2011 r. w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa(6),

–  uwzględniając rezolucję konferencji Krajowej Platformy Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego z dnia 1 czerwca 2013 r.,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 kwietnia 2011 r. w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa – wymiaru wschodniego(7),

–  uwzględniając deklarację praską przyjętą podczas szczytu Partnerstwa Wschodniego w 2009 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych z dnia 15 października 2012 r. oraz rozporządzenie Rady (UE) nr 1014/2012 z dnia 6 listopada 2012 r. dotyczące środków ograniczających wobec Białorusi(8),

–  uwzględniając art. 97 Regulaminu,

–  uwzględniając zalecenie Komisji Spraw Zagranicznych (A7-0261/2013),

A.  mając na uwadze, że od 1994 r. na Białorusi nie odbyły się wolne i uczciwe wybory na podstawie ordynacji wyborczej zgodnej z międzynarodowymi standardami;

B.  mając na uwadze, że zasada rozdziału władzy została praktycznie zniesiona w wyniku reformy konstytucyjnej z 1996 r. i od tego czasu opozycja polityczna nie jest reprezentowana w instytucjach politycznych oraz nie może uczestniczyć w formułowaniu i realizacji kursu politycznego państwa;

C.  mając na uwadze, że w tym samym okresie systematycznie i masowo naruszane były prawa człowieka i podstawowe wolności, w szczególności w odniesieniu do wolności wypowiedzi, wolności zrzeszania się, wolności zgromadzeń;

D.  mając na uwadze, że w 1997 r. Rada Europejska zawiesiła ratyfikację umowy o partnerstwie i współpracy oraz zamroziła umowę przejściową w sprawie handlu, a w związku z tym stosunki między UE a Białorusią są nadal regulowane umową w sprawie wymiany handlowej i współpracy handlowej i gospodarczej z 1989 r.;

E.  mając na uwadze, że w latach 2008–2010 stosunki między UE a Białorusią nieco się poprawiły, gdy Białoruś okazała wolę rozwijania konstruktywnych stosunków z UE, oraz dało się zauważyć pewne dążenie do poprawy warunków działania społeczeństwa obywatelskiego, opozycji i wolnej prasy; brutalne stłumienie demonstracji po wyborach prezydenckich w 2010 r. oraz zaostrzenie polityki represyjnej – jak aresztowanie kandydatów w wyborach prezydenckich i masowe aresztowania, które nastąpiły po tym, umotywowane względami politycznymi sprawy karne przeciw przedstawicielom opozycji oraz fala represji przeciw obrońcom praw człowieka i niezależnym mediom – doprowadziły jednak do poważnego pogorszenia tych stosunków;

F.  mając na uwadze, że władze Białorusi, odrzucając wezwania UE do zachowania zgodności z akceptowanymi na szczeblu międzynarodowym standardami demokracji, prowadzą politykę samoizolacji, narzucając ją społeczeństwu białoruskiemu;

G.  mając na uwadze, że Parlament Europejski nie uznaje legalności parlamentu Białorusi, a w minionym dziesięcioleciu tylko jedna oficjalna delegacja Parlamentu Europejskiego złożyła wizytę na Białorusi w 2010 r.;

H.  mając na uwadze, że 70 % obywateli Białorusi pragnie zmian w kraju; część z nich uważa jednak, że znaczące zmiany początkowo spowodowałyby obniżenie stopy życiowej(9);

I.  mając na uwadze, że przemiany demokratyczne nastąpiłyby z większym prawdopodobieństwem, gdyby w reformy zaangażowała się reformistyczna część elity rządzącej; rolę głównego katalizatora tych przemian powinny jednak spełniać organizacje społeczeństwa obywatelskiego i prywatne przedsiębiorstwa;

J.  mając na uwadze, że ustanowienie spójnego dialogu politycznego z władzami Białorusi na wspomnianych powyżej warunkach powinno przełożyć się na zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego oraz opozycji w wielostronny dialog oraz na wdrożenie reform;

K.  mając na uwadze, że szczyt Partnerstwa Wschodniego w Wilnie mógłby stać się kolejną ważną szansą na warunkową i stopniową poprawę stosunków między UE a Białorusią, o ile tylko dojdzie do uwolnienia i politycznej rehabilitacji wszystkich więźniów politycznych;

L.  mając na uwadze, że w konsekwencji dokonano przeglądu środków ograniczających UE, a ich zakres został rozszerzony (obecnie obejmują one 242 osoby i 30 instytucji), podczas gdy władze Białorusi nadal zabraniają wjazdu na teren kraju niektórym politykom, urzędnikom, w tym przedstawicielom organizacji międzynarodowych, dziennikarzom oraz przedstawicielom społeczeństwa obywatelskiego;

M.  mając na uwadze, że dalsze dążenie do jednolitej strategii i planu działania mogłoby okazać się pomocne w realizacji celów opozycji politycznej; mając na uwadze, że konkretne środki, takie jak wspólne listy w wyborach lokalnych w 2014 r., opracowanie wspólnego programu politycznego lub wystawienie jednego kandydata w wyborach prezydenckich w 2015 r. to wydarzenia pozytywne w tym kontekście;

N.  mając na uwadze, że europejski dialog na rzecz modernizacji prowadzony ze społeczeństwem białoruskim, zainicjowany w 2012 r., wpłynął pozytywnie na rozpoczęcie konstruktywnej debaty wśród społeczeństwa Białorusi na temat reform, jakie są niezbędne w państwie, oraz na wiedzę o UE; niezbędny jest jednak dalszy rozwój tego dialogu pod względem koncepcji, celu, strategii, odpowiedniego finansowania i struktury zarządzania, a także lepsze skoordynowanie go z inicjatywami Partnerstwa Wschodniego;

O.  mając na uwadze, że Krajowa Platforma Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego jest ważnym i godnym zaufania partnerem oraz jedynym kanałem komunikacji UE ze społeczeństwem białoruskim;

P.  mając na uwadze, że na Białorusi nadal przetrzymywani są więźniowie polityczni(10), wśród nich nominowany do Nagrody im. Sacharowa obrońca praw człowieka Aleś Bialacki, którego poddawano ciężkim torturom psychicznym i fizycznym, jak groźby śmierci, nieuzasadnione przeniesienia, niezadowalająca opieka zdrowotna oraz pozbawienie możliwości spotykania się z członkami rodziny; uwolnienie i polityczna rehabilitacja wszystkich więźniów politycznych, a także postępy Białorusi w wypełnianiu zobowiązań międzynarodowych i respektowaniu podstawowych praw człowieka, praworządności i wolności demokratycznych, pozostają głównymi warunkami normalizacji stosunków między UE a Białorusią;

Q.  mając na uwadze, że spadek liczby bezwzględnej aresztowań umotywowanych względami politycznymi (z 868 w 2011 r. do 235 w 2012 r., według Centrum Praw Człowieka „Wiasna”) można przypisywać atmosferze represji i zastraszenia;

R.  mając na uwadze, że niedawne ograniczenia wprowadzone do aktów ustawodawczych doprowadziły do dalszych represji wobec społeczeństwa obywatelskiego, w tym obrońców praw człowieka, niezależnych mediów i adwokatów; mając na uwadze, że ogólna sytuacja w zakresie praw człowieka i podstawowych wolności jest godna ubolewania i nadal budzi poważne obawy, co podkreślono w sprawozdaniu specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. Białorusi z 2013 r.; mając na uwadze, że obojętność władz Białorusi na wezwania ze strony wspólnoty międzynarodowej przyczynia się do dalszego pogorszenia stosunków z UE oraz do postępującej samoizolacji Białorusi;

S.  mając na uwadze, że w 2012 r. białoruskie władze wprowadziły zmiany w ustawodawstwie, które nadają KGB szerokie uprawnienia do swobodnego użycia środków przymusu; mając na uwadze, że zgodnie z nowym prawem służby bezpieczeństwa mogą bez ograniczeń wkraczać do mieszkań, zatrzymywać i aresztować zarówno białoruskich obywateli, jak i chronionych immunitetem dyplomatów oraz przedstawicieli instytucji międzynarodowych; mając na uwadze, że w ustawie tej znalazł się również zapis zwalniający funkcjonariuszy KGB z wszelkiej odpowiedzialności prawnej za spowodowanie uszczerbku na zdrowiu osób, względem których podejmują działania, a białoruskim służbom specjalnym nadano szerokie uprawnienia przy rozpędzaniu manifestacji;

T.  mając na uwadze, że pod koniec 2011 roku zostały wprowadzone zmiany w ustawie o „zgromadzeniach masowych”, zgodnie z którymi za naruszenie porządku masowego zgromadzenia grozi odpowiedzialność karna, a organizatorzy dużych zgromadzeń są zobowiązani do przekazania władzom informacji o źródłach finansowania zgromadzeń;

U.  mając na uwadze, że już w 2011 roku wprowadzona została odpowiedzialność karna za otrzymywanie grantów zagranicznych oraz że rozszerzono pojęcie zdrady państwowej, co dało władzom możliwość prześladowania karnego tych organizacji i osób, które otrzymują finansowanie z zagranicy lub biorą udział w wydarzeniach na forum międzynarodowym;

V.  mając na uwadze, że w 2012 r. białoruski minister sprawiedliwości odmówił zarejestrowania 19 organizacji pozarządowych oraz dwóch partii politycznych, a członkowie niezarejestrowanych organizacji są na Białorusi nieustannie zastraszani, nękani i oskarżani;

W.  mając na uwadze, że Białoruś jest jedynym krajem europejskim stosującym karę śmierci; daty egzekucji są nieznane rodzinom skazanych ani opinii publicznej, ciała nie są wydawane krewnym w celu umożliwienia im przeprowadzenia pochówku, a informacja o miejscu pochówku nie jest udostępniana;

X.  mając na uwadze, że w 2012 r. dwie osoby zostały stracone, pomimo że postępowanie sądowe w ich sprawie nie spełniało kryteriów sprawiedliwego procesu; mając na uwadze, że 2012 r. po raz pierwszy od dłuższego czasu nie orzeczono żadnego wyroku śmierci, jednak w 2013 r. ponownie ogłoszono takie wyroki;

Y.  mając na uwadze, że sytuacja na Białorusi charakteryzuje się brakiem zaufania do sądownictwa w związku z jego niewystarczającą niezawisłością i podejmowaniem decyzji umotywowanych względami politycznymi;

Z.  mając na uwadze, że wśród krajów Partnerstwa Wschodniego Białoruś jest jedynym, w którym dotąd nie ustanowiono oficjalnej instytucji ds. praw człowieka;

AA.  mając na uwadze, że cenzura jest poważnym problemem politycznym na Białorusi;

AB.  mając na uwadze, że zgodnie ze światowym wskaźnikiem wolności prasy z 2013 r. przedstawionym przez organizację Reporterzy bez Granic Białoruś przesunęła się ze 168. pozycji na 157. pozycję wśród 179 państw, jednak nadal zajmuje najniższą pozycję wśród państw Partnerstwa Wschodniego (Azerbejdżan (156.), Ukraina (126.), Gruzja (100.), Armenia (74.), Mołdawia (55.));

AC.  mając na uwadze, że obecnie dostęp do niezależnych kanałów telewizyjnych i radiowych oraz do mediów drukowanych jest ograniczony, a media państwowe zdominowały dostęp do informacji;

AD.  mając na uwadze, że sytuacja w zakresie wolności mediów na Białorusi jest niemożliwa do zaakceptowania, w szczególności ze względu na nękanie dziennikarzy, którym zabrania się opuszczania kraju, restrykcyjne przepisy dotyczące wolności przekazu i wolności internetu oraz wybiórcze działanie wymiaru sprawiedliwości wobec niezależnych dziennikarzy, jak pokazały trzy procesy karne wszczęte latem 2012 r.;

AE.  mając na uwadze, że w ciągu 2012 r. co najmniej 15 działaczom i dziennikarzom zabraniano wyjazdu z Białorusi używając nieprawdziwych argumentów

AF.  mając na uwadze, że ponad połowa obywateli Białorusi ma dostęp do internetu, a media elektroniczne oferują nowe możliwości szerszego dostępu do niezależnych mediów, pomimo że niektóre opozycyjne strony internetowe zostały zablokowane w instytucjach rządowych i edukacyjnych;

AG.  mając na uwadze, że zgodnie z najnowszym wskaźnikiem rozwoju społecznego ONZ za 2012 r. Białoruś zajmuje 50. miejsce w porównaniu z Rosją (55.) oraz państwami Partnerstwa Wschodniego (Gruzją (72.), Ukrainą (78.), Azerbejdżanem (82.), Armenią (87.) i Mołdawią (113.));

AH.  mając na uwadze, że jedną z głównych przyczyn względnej stabilności społecznej w państwie jest system świadczeń socjalnych, z którego ludzie korzystają i w zamian za to wybierają polityczną bierność; 65 % obywateli Białorusi otrzymuje wsparcie państwa w różnych postaciach, jak emerytury, stypendia, zasiłki dla bezrobotnych itd.;

AI.  mając na uwadze, że niska stopa bezrobocia może być osiągana sztucznie poprzez dotowanie przedsiębiorstw państwowych, które generują około 70 % PKB i zatrudniają 50 % siły roboczej;

AJ.  mając na uwadze, że wprawdzie rząd Białorusi czyni próby przyciągnięcia inwestycji zagranicznych – posiada wykwalifikowaną siłę roboczą, program prywatyzacji, sześć wolnych stref ekonomicznych oraz park zaawansowanych technologii – jednak widoczne są systematyczne interwencje państwa w sektorze prywatnym;

AK.  mając na uwadze, że do chwili obecnej władze Białorusi upatrywały swój interes geopolityczny w dalszej integracji gospodarczej z Rosją, tworząc euroazjatycka unię celną i gospodarczą, przy tym w ostatnich latach większość wszystkich bezpośrednich inwestycji zagranicznych na Białorusi pochodziła z Rosji; według ekspertów w ostatnich dziesięcioleciach około 700 000 Białorusinów wyemigrowało do pracy do Rosji, głównie do Moskwy i Sankt Petersburga;

AL.  mając na uwadze, że zarówno ze strony UE, jak i Białorusi pojawiają się sygnały dotyczące wznowienia negocjacji w sprawie przystąpienia Białorusi do WTO, zwłaszcza w kontekście przystąpienia Rosji do WTO;

AM.  mając na uwadze, że niedawne badania opinii przeprowadzone w ramach projektu „Unijny barometr sąsiedztwa” wykazują, iż ponad 50% mieszkańców Białorusi uważa, iż UE powinna zwiększyć swoją rolę w obszarach rozwoju gospodarczego, handlu oraz współpracy regionalnej z Białorusią;

AN.  mając na uwadze, że niedawno ogłoszony przez władze Białorusi program modernizacji jest według ekspertów nastawiony na poprawę podstawowej infrastruktury przemysłowej, podczas gdy w kraju potrzebne są bardziej zasadnicze reformy gospodarcze oraz przejrzyste otoczenie biznesowe, jak również mniejsza kontrola rządowa we wszystkich sektorach gospodarki;

AO.  mając na uwadze, że zgodnie ze wskaźnikiem postrzegania korupcji za 2012 r., przedstawionym przez Transparency International Białoruś zajmuje 123. miejsce wśród 176 państw i terytoriów w porównaniu z Ukrainą (144.), Azerbejdżanem (139.), Rosją (133.), Armenią (105.), Mołdawią (94.) i Gruzją (51.);

AP.  mając na uwadze, że Białoruś niedawno przystąpiła do Grupy Państw Przeciwko Korupcji (Greco) powołanej przez Radę Europy oraz stała się członkiem grupy ekspertów ds. działań przeciwko handlowi ludźmi (Greta);

AQ.  mając na uwadze, że Białoruś jest objęta europejską polityką sąsiedztwa, jednak ze względu na sytuację polityczną nie wdrożono jeszcze żadnego planu działań;

AR.  mając na uwadze, że pomoc dla Białorusi jest obecnie przyznawana w ramach krajowego dokumentu strategicznego 2007–2013;

AS.  mając na uwadze, że w ramach perspektywy finansowej 2007–2013 przeznaczono 33,4 mln EUR na dofinansowanie projektów Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa w zakresie współpracy transgranicznej między Białorusią a krajami z nią sąsiadującymi, a około 60 gmin uczestniczy obecnie w 50 wspólnych projektach współpracy transgranicznej między Łotwą, Litwą i Białorusią;

AT.  mając na uwadze, że obecnie tylko 20 białoruskich ekspertów uczestniczy w różnych projektach ENPI, podczas gdy w 2008 r. uczestniczyło w nich 120 białoruskich ekspertów;

AU.  mając na uwadze, że władze Białorusi aktywnie uczestniczą w spotkaniach ekspertów w ramach wielostronnego wymiaru Partnerstwa Wschodniego, a w szczególności w projektach współpracy transgranicznej;

AV.  mając na uwadze, że 58 miast i gmin w Polsce, 47 na Litwie i 30 na Łotwie utrzymuje owocną współpracę z miastami i gminami partnerskimi na Białorusi, a wdrażanie wspólnych projektów w euroregionie „Nemunas-Neman-Niemen” łączącym Litwę, Polskę, Obwód Kaliningradzki i Białoruś mogłoby stanowić przykład dobrej praktyki;

AW.  mając na uwadze, że w ostatnich latach Białorusini otrzymali największą na świecie liczbę wiz wjazdowych do strefy Schengen w przeliczeniu na mieszkańca; aby uzyskać wizę muszą oni jednak wydać znacznie więcej pieniędzy oraz, w wielu przypadkach, zainwestować wiele więcej czasu i wysiłku niż obywatele innych państw Partnerstwa Wschodniego lub Rosji;

1.  zwraca się do wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, ESDZ, Rady, Komisji i państw członkowskich, zalecając im, co następuje:

2.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszego zalecenia wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (HR/VP), ESDZ, Radzie, Komisji oraz państwom członkowskim.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0410. (2) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0112. (3) Dz.U. C 377 E z 7.12.2012, s. 162. (4) Dz.U. C 136 E z 11.5.2012, s. 57. (5) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0334. (6) Dz.U. C 168 E z 14.6.2013, s. 26. (7) Dz.U. C 296 E z 2.10.2012, s. 105. (8) Dz.U. L 307 z 7.11.2012, s. 1. (9) Dane Niezależnego Instytut Badań Społeczno-Ekonomicznych, kwiecień 2013 r. (10) Wśród więźniów politycznych są też Mikałaj Statkiewicz, Pawieł Siewiaryniec, Eduard Łobau, Mikałaj Autuchowicz, Mikałaj Dziadok, Ihar Aliniewicz.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie nacisku, jaki Rosja wywiera na kraje Partnerstwa Wschodniego (w kontekście zbliżającego się szczytu Partnerstwa Wschodniego w Wilnie) (2013/2826(RSP))

P7_TA(2013)0383 RC-B7-0389/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając szczyt Partnerstwa Wschodniego, który odbędzie się w Wilnie w listopadzie 2013 r.,

–  uwzględniając fakt, że Ukraina, Gruzja i Mołdawia mają perspektywy odpowiednio na podpisanie lub parafowanie układu o stowarzyszeniu z Unią Europejską, uwzględniając w szczególności fakt, że stawką w grze jest obecnie nowy, wzbogacony model stowarzyszenia, zapewniający poszerzone i pogłębione stosunki z partnerami europejskimi, a przez to wychodzący zdecydowanie poza zwykłe korzyści gospodarcze, ukierunkowany na zacieśnione stosunki polityczne i społeczne,

–  mając na uwadze, że przyjęte w 1994 r. w Budapeszcie memorandum w sprawie rozbrojenia jądrowego na Ukrainie daje temu krajowi gwarancje na wypadek użycia lub groźby użycia siły i przewidujące wspieranie tego kraju w razie prób wywierania nań presji w formie przymusu ekonomicznego,

–  uwzględniając art. 110 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że stałe zaangażowanie w ramach Partnerstwa Wschodniego zapewniło państwom należącym do niego spójny program realizacji reform, które przynoszą korzyści ich obywatelom, natomiast układy o stowarzyszeniu oraz pogłębione i kompleksowe umowy o wolnym handlu między UE a krajami Partnerstwa Wschodniego stanowią dobrowolne zobowiązania i dają możliwość zacieśniania i owocnego kontynuowania współpracy między stronami w wielu dziedzinach;

B.  mając na uwadze, że wobec niedawnych nacisków, jakie Rosja wywierała na kraje Partnerstwa Wschodniego zmierzające do zawarcia układów o stowarzyszeniu, w tym ukierunkowanych sankcji w stosunku do wywozów z Ukrainy, nałożenie zakazu wywozu na przemysł winiarski Mołdawii, dodatkowych przeszkód utrudniających dążenie do rozwiązania konfliktu naddniestrzańskiego, gróźb dotyczących bezpieczeństwa kierowanych do Armenii, mających zmusić kraje Partnerstwa Wschodniego, by nie podpisywały lub nie parafowały układów o stowarzyszeniu lub pogłębionych i kompleksowych umów o wolnym handlu, a zamiast tego wstąpiły do unii celnej, na której czele stoi Rosja, i którą ta ostatnia zamierza przekształcić w unię euroazjatycką, kraje Partnerstwa Wschodniego znalazły się w niepewnej sytuacji wynikającej z ograniczeń geopolitycznych, którym nie powinny być poddawane;

C.  mając na uwadze, że rodzaj nacisków wywieranych na kraje Partnerstwa Wschodniego, obejmujących obecne elementy gospodarcze i polityczne oraz zapowiedź przyszłych restrykcji gospodarczych, wskazuje, że Rosja zamierza nadal traktować region Partnerstwa Wschodniego jako swoją strefę wpływów i przeciwstawiać się perspektywie ściślejszej integracji tych krajów z Unią Europejską w drodze układów o stowarzyszeniu, co stanowi podejście sprzeczne z zasadami suwerenności krajowej, wzajemnego zaufania i stosunków dobrosąsiedzkich;

D.  mając na uwadze, że kraje Partnerstwa Wschodniego mają pełne suwerenne prawo i swobodę nawiązywania stosunków z wybranymi krajami, w charakterze równych partnerów, zgodnie z porozumieniami helsińskimi;

E.  mając na uwadze, że obecnie bardziej niż kiedykolwiek należy zwrócić uwagę na niepokojące naciski w regionie Partnerstwa Wschodniego UE oraz na samo przedsięwzięcie, jakim jest Partnerstwo Wschodnie, podważane i kwestionowane w praktyce przez Rosję;

F.  mając na uwadze, że układ o stowarzyszeniu z UE wiąże się z przeprowadzeniem reform politycznych i prawnych mających na celu umocnienie praworządności, ograniczenie korupcji oraz zapewnienie większego poszanowania praw człowieka; mając na uwadze, że przystąpienie do unii celnej – w przeciwieństwie do układu o stowarzyszeniu – nie wymaga żadnych punktów odniesienia opartych na wartościach ani uwarunkowań, w związku z czym nie może być ono postrzegane jako zachęta do przeprowadzania krajowych reform;

G.  mając na uwadze, że Rosja często wykorzystuje zamrożone konflikty do osłabiania lub podważania pełnej suwerenności krajów Partnerstwa Wschodniego stosownie do swych interesów geopolitycznych i gospodarczych;

1.  przypomina, że zasady niezawisłej równości i poszanowania praw nierozerwalnie związanych z suwerennością, nieinterwencji w sprawy wewnętrzne, dobrej współpracy międzypaństwowej i wypełniania w dobrej wierze obowiązków wynikających z prawa międzynarodowego, a uzgodnionych w porozumieniach helsińskich, to podstawowe reguły leżące u podstaw stosunków międzynarodowych między niezależnymi państwami i jako takich nie należy ich w żaden sposób naruszać;

2.  ubolewa, że w miarę zbliżania się wileńskiego szczytu Partnerstwa Wschodniego nasilają się różnego rodzaju naciski na kraje Partnerstwa Wschodniego zbliżające się do końcowego etapu negocjacji w sprawie podpisania lub parafowania układów o stowarzyszeniu; postrzega te naciski jako niedopuszczalne; ponadto jest zdania, że postępująca integracja krajów partnerskich z UE jest zgodna z ich dążeniem do zachowania stosunków dobrosąsiedzkich z Rosją i wzywa Rosję do powstrzymania się od podejmowania jakichkolwiek działań będących w sprzeczności ze wspomnianymi zasadami z Helsinek; wzywa Federację Rosyjską, by powstrzymała się do wywierania dalszego nacisku na kraje Partnerstwa Wschodniego oraz by w pełni uszanowała ich niezawisłe prawo do stosowania własnych rozwiązań politycznych;

3.  podkreśla z naciskiem, że swobodne decyzje krajów Partnerstwa Wschodniego, niemające absolutnie żadnego negatywnego wpływu na handel z Rosją, nie powinny wiązać się z takimi konsekwencjami wobec nich, jak środki handlowe, restrykcje wizowe, ograniczenia w mobilności pracowników i ingerowanie w zamrożone konflikty; ponadto zdecydowanie odrzuca grę o sumie stałej jako wyznacznik w stosunkach krajów Partnerstwa Wschodniego z UE i Rosją;

4.  jest przekonany, że dalsze reformy polityczne i gospodarcze w tych krajach, oparte na wartościach i normach, UE leżą – w ostatecznym rozrachunku – w interesie Rosji, ponieważ doprowadzą one do rozszerzenia strefy stabilności, dobrobytu i współpracy na jej granicach; przypomina, że UE stale zachęca Rosję, by poprzez konstruktywne podejście do krajów Partnerstwa Wschodniego wniosła swój wkład w ten proces;

5.  wzywa Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ), by uznały te wydarzenia za wykraczające poza aspekty czysto handlowe, będące tylko przykrywką dla rażącej presji politycznej, oraz by podjęły obronę partnerów Unii, wysyłając wszystkim krajom Partnerstwa Wschodniego zdecydowany sygnał wsparcia w ich europejskich aspiracjach i wyborach;

6.  ponownie wyraża zdecydowane poparcie dla parafowania lub podpisania układów o stowarzyszeniu na szczycie w Wilnie z tymi krajami Partnerstwa Wschodniego, które są gotowe i chętne do podjęcia takiego kroku, jeśli spełnione zostaną niezbędne wymogi; uważa, że nada to nowy impuls stopniowej integracji oraz znacznemu pogłębieniu stosunków, a jednocześnie będzie odpowiedzią na europejskie wybory tych krajów; w związku z tym wzywa kraje Partnerstwa Wschodniego do kontynuowania i intensyfikacji starań o sfinalizowanie prowadzonych obecnie prac przygotowawczych do szczytu oraz o nieuleganie wywieranej na nie presji;

7.  podkreśla, że UE musi wypełnić zobowiązanie zaangażowania się w obronę w duchu solidarności krajów Partnerstwa Wschodniego, na które Rosja wywiera jawne, niepokojące i nasilające się naciski zmierzające do powstrzymania ich przed stowarzyszeniem z UE i zwraca się do Komisji i Rady o przedstawienie konkretnych i skutecznych środków wspierania krajów partnerskich;

8.  przypomina, że układy o stowarzyszeniu oraz pogłębione i kompleksowe umowy o wolnym handlu mają na celu poprawę konkurencyjności, produkcji gospodarczej oraz wyników krajów partnerskich i UE przy jednoczesnym poszanowaniu współpracy gospodarczej krajów Partnerstwa Wschodniego z Rosja w sposób przynoszący korzyści wszystkim stronom; zwraca uwagę że układy o stowarzyszeniu i kompleksowe umowy o wolnym handlu same w sobie nie podważają wieloletnich stosunków handlowych, jakie kraje Partnerstwa Wschodniego utrzymują w regionie; wręcz przeciwnie, uważa że nie powinno się ich postrzegać jako niezgodne z tymi stosunkami handlowymi, a także że wszelkie spory handlowe powinno się rozwiązywać zgodnie z zasadami i zobowiązaniami określonymi w Światowej Organizacji Handlu, bez uszczerbku dla zobowiązań wynikających z układów o stowarzyszeniu oraz pogłębionych i kompleksowych umów o wolnym handlu; potwierdza ponadto, że UE gotowa jest wspomóc partnerów z Partnerstwa Wschodniego w wysiłkach integracyjnych wspierając tymczasowe stosowanie odnośnych sekcji układów o stowarzyszeniu lub pogłębionych i kompleksowych umów o wolnym handlu po ich podpisaniu, odblokowując zawieszone pożyczki oraz programy pomocy po podpisaniu lub parafowaniu układów o stowarzyszeniu lub pogłębionych i kompleksowych umów o wolnym handlu, jeśli zostaną spełnione wymagane warunki, a także stosując ułatwienia wizowe i prowadząc działania otwierające perspektywy ruchu bezwizowego;

9.  zwraca uwagę, że w krajach oczekujących parafowania lub podpisania układów o stowarzyszeniu integracja europejska cieszy się poparciem większości opinii publicznej; niemniej jednak wzywa Komisję i ESDZ do nasilenia działań na rzecz propagowania Partnerstwa Wschodniego i płynących z niego korzyści wśród ogółu ludności w krajach partnerskich jako sposobu umacniania konsensusu politycznego dotyczącego ich aspiracji europejskich; domaga się szybkiego opracowania i zainicjowania szeroko zakrojonej kampanii informacyjnej w odnośnych krajach partnerskich dotyczącej charakteru układów o stowarzyszeniu, płynących z nich korzyści i związanych z nimi wymogów;

10.  zobowiązuje swego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, państwom członkowskim, rządom i parlamentom krajów Partnerstwa Wschodniego oraz rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej, Zgromadzeniu Parlamentarnemu Rady Europy oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie drugiego sprawozdania na temat realizacji strategii bezpieczeństwa wewnętrznego UE (2013/2636(RSP))

P7_TA(2013)0384 B7-0377/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 kwietnia 2013 r. w sprawie drugiego sprawozdania na temat realizacji strategii bezpieczeństwa wewnętrznego UE (COM(2013)0179),

–  uwzględniając swą rezolucję z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie strategii bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej(1),

–  uwzględniając swą rezolucję z dnia 11 czerwca 2013 r. w sprawie przestępczości zorganizowanej, korupcji i prania pieniędzy: zalecenia dotyczące potrzebnych działań i inicjatyw (sprawozdanie śródokresowe)(2),

–  uwzględniając program sztokholmski i plan działań służący jego realizacji (COM(2010)0171),

–  uwzględniając strategię bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej przyjętą przez Radę w dniu 25 lutego 2010 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 7 czerwca 2013 r. w sprawie zdefiniowania priorytetów UE w zakresie walki z poważną i zorganizowaną przestępczością na lata 2014–2017,

–  uwzględniając sprawozdanie Europolu z 2013 r. dotyczące sytuacji i tendencji w dziedzinie terroryzmu w UE (sprawozdanie TE-SAT),

–  uwzględniając przeprowadzoną przez Europol ocenę zagrożenia poważną i zorganizowaną przestępczością w UE (SOCTA) za 2013 r.,

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji w sprawie oceny unijnego cyklu polityki dotyczącego poważnej i zorganizowanej przestępczości w latach 2011 – 2013 (SWD(2013)0017),

–  uwzględniając art. 2 i art. 3 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, a także art. 1, 2, 4 i 5 tytułu V Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, a w szczególności jej art. 6, 7, 8, 10 ust. 1, art. 11, 12, 21, 47-50, 52 i 53,

–  uwzględniając właściwe orzecznictwo europejskich i krajowych trybunałów konstytucyjnych dotyczące kryterium proporcjonalności i konieczności jej przestrzegania przez władze publiczne w społeczeństwie demokratycznym,

–  uwzględniając odnośne wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka,

–  uwzględniając sprawozdanie specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka w odniesieniu do migrantów Françoisa Crépeau, „Analiza regionalna: zarządzanie granicami zewnętrznymi Unii Europejskiej i jego wpływ na prawa człowieka w odniesieniu do migrantów” będące częścią opracowania z dnia 24 kwietnia 2013 r.;

–  uwzględniając pytanie do Komisji dotyczące drugiego sprawozdania na temat realizacji strategii bezpieczeństwa wewnętrznego UE (O-000068/2013 – B7–0213/2013),

–  uwzględniając art. 115 ust. 5 i art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Traktat z Lizbony stanowi kontynuację Traktatu z Maastricht, który miał na celu stworzenie przestrzeni bezpieczeństwa, wolności i sprawiedliwości, oraz że umożliwia on stworzenie podwalin rozwoju polityki bezpieczeństwa UE oraz opracowania agendy bezpieczeństwa przestrzeganej przez UE i jej państwa członkowskie, które muszą opierać się na zasadzie praworządności, poszanowaniu wartości demokratycznych, swobód obywatelskich i praw podstawowych oraz na solidarności, a także przy zapewnieniu kontroli demokratycznej na szczeblu unijnym i krajowym; mając na uwadze, że podstawy te odzwierciedlają międzynarodowe zobowiązania UE i jej państw członkowskich, zwłaszcza zobowiązania w ramach europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz paktów i konwencji ONZ, których UE i państwa członkowskie są stronami;

B.  mając na uwadze, że strategie polityczne w zakresie bezpieczeństwa nie mogą być zorientowane jedynie na represję i muszą uwzględniać również aspekt zapobiegania, który ma szczególne znaczenie w okresie, w którym nierówności gospodarcze i społeczne pogłębiają się i podważają pakt socjalny, a zwłaszcza rzeczywiste korzystanie z praw podstawowych i swobód obywatelskich;

C.  mając na uwadze, że bezpieczeństwo obywateli UE jest kwestią nadrzędną;

D.  mając na uwadze, że państwa członkowskie i Komisja właściwie nie wysunęły jeszcze wszystkich wniosków z wejścia w życie Traktatu z Lizbony i że w związku z tym Parlament Europejski nadal odgrywa względnie drugoplanową rolę w procesie decyzyjnym, biorąc pod uwagę nieuwzględnianie jego opinii na ten temat, zwłaszcza jeśli chodzi o uwzględnianie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej(3);

E.  mając na uwadze, że w strategii bezpieczeństwa wewnętrznego na lata 2010–2014 zidentyfikowano pięć priorytetowych dziedzin, w których UE może zapewnić wartość dodaną: położenie kresu działalności międzynarodowych siatek przestępczych i pomoc w ich rozbijaniu, zapobieganie zamachom terrorystycznym, poprawa bezpieczeństwa cyberprzestrzeni, gwarantowanie bezpieczeństwa na granicach, a także wzmocnienie odporności na klęski żywiołowe; mając na uwadze, że strategię tą można realizować jedynie wówczas, gdy gwarantuje ona swobodny przepływ osób, prawa migrantów i osób ubiegających się o azyl oraz poszanowanie wszystkich zobowiązań międzynarodowych UE i jej państw członkowskich;

F.  mając na uwadze, że w drugim sprawozdaniu rocznym na temat realizacji strategii bezpieczeństwa wewnętrznego uznano, że wszystkie pięć wymienionych celów zachowuje ważność, a także przedstawiono obecny stan prac, dotychczasowe postępy oraz plan dalszych działań;

1.  wyraża ubolewanie w związku z tym, że w drugim komunikacie z dnia 10 kwietnia 2013 r. dotyczącym realizacji strategii bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej Komisja jest mało krytyczna względem działań prowadzonych w ramach tej strategii i potwierdza te same priorytety co w pierwotnym komunikacie z listopada 2010 r., nie uwzględniając zwłaszcza konsekwencji wprowadzenia Karty praw podstawowych, której większość artykułów ma zastosowanie nie tylko do obywateli UE, ale również do wszystkich osób obecnych na terytorium UE;

2.  odnotowuje prace podjęte w celu opracowania strategii bezpieczeństwa wewnętrznego oraz główne zasady, które jej przyświecają, dzięki czemu wszystkie instytucje i państwa członkowskie UE będą mogły dążyć do realizacji tych samych celów; podkreśla, że wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość są celami, do których należy dążyć równolegle, i przypomina, że aby osiągnąć wolność i sprawiedliwość, należy zawsze dążyć do zapewnienia bezpieczeństwa, zgodnie z zasadami ustanowionymi w traktatach, zasadą praworządności oraz zobowiązaniami Unii w zakresie praw podstawowych; uważa, że środki bezpieczeństwa UE powinny koncentrować się na działaniach o potwierdzonej skuteczności w obniżaniu wskaźnika przestępczości i zapobieganiu atakom terrorystycznym, przeprowadzanych zgodnie z zasadami konieczności, proporcjonalności i poszanowania praw podstawowych oraz w oparciu o odpowiedni nadzór i rozliczalność;

3.  podkreśla fakt, że bezpieczeństwo wewnętrzne nie jest zwolnione z obowiązków wynikających z praw podstawowych obowiązujących w UE i w poszczególnych krajach, oraz wyraża poważne obawy w związku z faktem, że instytucje UE i władze oraz obywatele państw członkowskich podlegali tajnemu nadzorowi ze strony państw członkowskich, państw trzecich i stron trzecich, we współpracy z prywatnymi firmami; wzywa instytucje UE i państw członkowskich do zbadania tej sprawy i podjęcie w związku z nią działań następczych; podkreśla, że jakakolwiek strategia bezpieczeństwa wewnętrznego UE musi opierać się na wspólnym rozumieniu pojęć „wewnętrzny” i „zewnętrzny” oraz musi mieć na celu ochronę instytucji UE, państw członkowskich UE i ich obywateli przed nielegalnym obcym nadzorem, nadmiernym wpływem i manipulacją; wzywa do zaostrzenia bezpieczeństwa i poufności systemów komunikacyjnych i logistycznych UE wobec nadzoru zagranicznego lub prowadzonego przez strony trzecie; podkreśla fakt, że prawo obywateli do prywatności i ochrony danych oraz prawo dostępu do dokumentów i informacji stanowią podstawowe europejskie wartości i prawa, które należy chronić na wszystkich szczeblach i na wszystkich forach;

4.  przypomina, że Parlament Europejski jest obecnie pełnoprawnym podmiotem instytucjonalnym w dziedzinie strategii politycznych dotyczących bezpieczeństwa i jest w związku z tym uprawniony do czynnego udziału w procesie określania cech i priorytetów strategii bezpieczeństwa wewnętrznego, jak również w procesie oceny odnośnych instrumentów, w tym poprzez regularne działania monitorujące wdrażanie strategii bezpieczeństwa wewnętrznego, prowadzone wspólnie przez Parlament Europejski, parlamenty narodowe i Radę na mocy art. 70 i 71 TFUE;

5.  uważa, że właściwa analiza zagrożeń wymagających interwencji to zasadniczy warunek skuteczności strategii bezpieczeństwa wewnętrznego; przypomina Komisji o jej obowiązku sporządzania przekrojowego zestawienia zagrożenia klęskami żywiołowymi i katastrofami spowodowanymi przez człowieka (umyślnie lub nieumyślnie) w UE; przypomina o zawartym w art. 222 TFUE zobowiązaniu Rady Europejskiej do prowadzenia regularnych ocen zagrożenia i zwraca się do Komisji o przedstawienie konkretnych propozycji dotyczących najlepszego sposobu realizacji wyżej wymienionych obowiązków, poprzez połączenie na szczeblu UE i na szczeblu krajowym obecnie fragmentarycznych i wąsko ukierunkowanych ocen zagrożenia i ryzyka;

6.  zauważa, że skuteczność Europolu, jeśli chodzi o ocenę i analizę zagrożenia zamachami terrorystycznymi i inną działalnością przestępczą, w dużej mierze zależy od gotowości służb krajowych do przekazywania mu informacji; proponuje, aby zwiększyć ilość informacji przekazywanych Europolowi przez państwa członkowskie w drodze zaostrzenia obowiązku współpracy państw członkowskich z Europolem;

7.  przypomina, że jednym z największych zagrożeń bezpieczeństwa wewnętrznego UE jest przestępczość zorganizowana, w tym mafie; wyraża zadowolenie z postępów poczynionych przez państwa członkowskie i Komisję w ramach unijnego cyklu polityki dotyczącego poważnej i zorganizowanej przestępczości międzynarodowej oraz zwraca się do państw członkowskich o ponowne podjęcie starań w tej dziedzinie i zapewnienie odpowiednich zasobów; uważa, że należy propagować wspólne normy prawne i narzędzia operacyjne, takie jak konfiskata, europejski nakaz dochodzeniowy czy wspólne zespoły dochodzeniowo-śledcze; uważa za konieczne wzmocnienie współpracy policji i wymiaru sprawiedliwości między państwami członkowskimi a Unią Europejską, a także z państwami trzecimi, zgodnie z przepisami i zobowiązaniami międzynarodowymi UE w dziedzinie swobód i praw podstawowych, praworządności i ochrony danych osobowych oraz życia prywatnego obywateli i rezydentów UE, oraz apeluje o to, by Parlament Europejski odgrywał zasadniczą rolę w ocenie i kształtowaniu polityki bezpieczeństwa wewnętrznego, ponieważ ma ona poważny wpływ na prawa podstawowe wszystkich osób żyjących w UE; podkreśla w związku z tym konieczność dopilnowania, aby wspomniane strategie polityczne podlegały właściwości jedynej instytucji europejskiej wyłanianej w wyborach bezpośrednich w celu demokratycznego badania i kontroli polityki UE w przestrzeni sprawiedliwości, bezpieczeństwa i wolności;

8.  powołując się na istniejącą współpracę między Parlamentem Europejskim i parlamentami państw członkowskich, ponownie przywołuje zamysł „parlamentarnego cyklu politycznego” – który należy w sposób płynny włączyć w ramy rocznej sprawozdawczości Komisji w tej dziedzinie – zwieńczonego rocznym sprawozdaniem parlamentarnym na temat aktualnego stanu prac w odniesieniu do strategii bezpieczeństwa wewnętrznego;

9.  uważa, że należy zwrócić szczególną uwagę na przeciwdziałanie przemocy wobec małoletnich oraz przemocy wobec kobiet;

10.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że walka z przemytem broni palnej została uwzględniona pośród priorytetów UE w zakresie walki z przestępczością zorganizowaną; oczekuje jednak opracowania przez Komisję ogólnych wytycznych strategicznych dotyczących broni palnej, w tym wykorzystania broni palnej do celów nielegalnego handlu, przestępczości zorganizowanej i terroryzmu;

11.  wyraża ubolewanie wobec faktu, że walka z praniem pieniędzy nie została włączona jako odrębny priorytet UE w zakres zwalczania przestępczości zorganizowanej, zgodnie z zaleceniami Europolu; zdecydowanie uważa, że inne rodzaje przestępczości zorganizowanej, takie jak pranie pieniędzy, przestępstwa przeciwko środowisku naturalnemu lub przestępczość korporacyjna i korupcja są wzajemnie powiązanymi i potęgującymi się procederami, i nawołuje Komisję i Radę do niezwłocznego przyznania priorytetowej wagi walce z korupcją i praniem pieniędzy;

12.  podkreśla, że walka z terroryzmem jest głównym priorytetem strategii bezpieczeństwa wewnętrznego; zaznacza, że według Europolu zagrożenie terroryzmem w UE jest realne, choć przybiera bardzo zróżnicowane formy, i zastanawia się nad priorytetami UE w tej dziedzinie, biorąc pod uwagę prawdziwe źródła aktów terrorystycznych; nalega na konieczność bardziej priorytetowego potraktowania strategii zapobiegania równolegle do środków represyjnych; w tym kontekście odnotowuje konieczność większej koncentracji –zwłaszcza poprzez zapewnianie odnośnych zasobów finansowych i ludzkich – na ukierunkowanych działaniach policji i działaniach wywiadowczych o potwierdzonej skuteczności w zapobieganiu atakom terrorystycznym; przypomina o znaczeniu zapobiegania finansowaniu terroryzmu oraz oczekuje wniosku w sprawie ram przyjmowania środków sądowych i administracyjnych, takich jak zamrażanie środków finansowych osób podejrzanych o działalność terrorystyczną, na mocy art. 75 TFUE; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby dokonały właściwej oceny charakteru i zakresu zagrożenia wynikającego z odrodzenia się gwałtownej radykalizacji politycznej; uważa, że podstawowe znaczenie ma opracowywanie mechanizmów pozwalających na wczesne wykrywanie oznak takiej radykalizacji i zwraca się do Komisji oraz państw członkowskich o zajęcie się tą sprawą w ramach odnośnych obszarów działalności, szczególnie w aspekcie prewencji; wyraża zaniepokojenie rozwojem działalności tak zwanych „samotnych wilków” narodowości europejskiej lub pozawspólnotowej podróżujących w obszary ogarnięte konfliktem i powracających potem na terytorium Unii Europejskiej – zjawisko stanowi nowy rodzaj zagrożenia, którego nie można rozpatrywać w oparciu o tradycyjne metody walki z terroryzmem; zachęca do wymiany godnych naśladowania praktyk w zakresie zapobiegania radykalizacji wśród młodych ludzi i popiera projekt opracowania europejskiego zestawu instrumentów w tym względzie; oczekuje, że w ocenie decyzji ramowej w sprawie zwalczania terroryzmu zostaną uwzględnione wszystkie te parametry i podkreśla potrzebę stworzenia skuteczniejszych wzajemnych powiązań pomiędzy istniejącymi już instrumentami służącymi do tego celu;

13.  wzywa Komisję Europejską, państwa członkowskie oraz inne instytucje i organy UE do przeprowadzenia dogłębnego śledztwa w sprawie uciekających się do przemocy ruchów w Unii Europejskiej oraz do przedsięwzięcia konkretnych środków w celu zwalczania takich aktów przemocy;

14.  podkreśla, że sektor prywatny, zwłaszcza branża finansowa, odgrywa kluczową rolę w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej i finansowania terroryzmu dzięki wykrywaniu i zgłaszaniu przypadków oszustw, prania pieniędzy i innych podejrzanych transakcji; zaznacza, że sektor finansowy musi ściślej współpracować z agencjami rządowymi, aby wskazać luki w obowiązujących przepisach i wdrożyć innowacyjne techniki umożliwiające rozwiązanie tych problemów; podkreśla nadrzędne znaczenie uświadomienia sobie, że skuteczność walki z przestępczością zorganizowaną i terroryzmem zależy od zastosowania zintegrowanego podejścia przez wszystkie zainteresowane strony na szczeblu krajowym i UE;

15.  uważa, że należy zwiększyć odporność infrastruktury krytycznej na klęski żywiołowe i katastrofy spowodowane przez człowieka; wyraża ubolewanie, że obowiązująca obecnie dyrektywa w sprawie ochrony europejskiej infrastruktury krytycznej (2008/114/WE(4)) nie zdaje egzaminu, w związku z czym wzywa Komisję do wprowadzenia zmian do tej dyrektywy w celu jej poprawienia;

16.  uważa, że konieczne jest przeprowadzenie badania statystycznego dotyczącego zagrożeń naturalnych, w wyniku którego opracowano by wykaz najbardziej zagrożonych obszarów, oraz że badanie to powinno stanowić podstawę do opracowania automatycznego systemu interwencji i pomocy, który pozwoliłby na szybką reakcję w nagłych przypadkach;

17.  uważa, że działaniem o nadrzędnym znaczeniu jest zdecydowane zwalczanie przestępczości środowiskowej i gospodarczej – niezależnie od jej źródła, ponieważ ma ona szczególnie szkodliwy wpływ na warunki życia obywateli UE, przede wszystkim w czasach kryzysu;

18.  z zadowoleniem przyjmuje zapowiedzianą przez Komisję inicjatywę na rzecz walki z przemytem papierosów i wiąże z nią duże nadzieje;

19.  odnotowuje, że priorytetem strategii bezpieczeństwa wewnętrznego jest walka z cyberprzestępczością; uważa, że cyberprzestępczość stanowi rosnące zagrożenie dla UE oraz sprzyja w dużej mierze innym rodzajom działalności przestępczej; zwraca się do Komisji o udostępnienie wystarczających środków finansowych na działalność nowego Europejskiego Centrum ds. Walki z Cyberprzestępczością i wzywa wszystkie państwa członkowskie do ratyfikowania konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości; przypomina, że przetwarzanie i gromadzenie danych osobowych w kontekście strategii bezpieczeństwa wewnętrznego musi być zawsze zgodne z zasadami UE w dziedzinie ochrony danych, a w szczególności z zasadą konieczności, proporcjonalności i legalności, a także z prawodawstwem europejskim i odnośnymi konwencjami Rady Europy mającymi zastosowanie w tym obszarze; podkreśla potrzebę zwrócenia szczególnej uwagi na dzieci w środowisku cyfrowym oraz znaczenie walki z pornografią dziecięcą; popiera rozszerzenie światowego sojuszu przeciwko niegodziwemu traktowaniu dzieci w internecie w celach seksualnych;

20.  ponownie podkreśla, że zacieśnianie unijnej współpracy policyjnej i sądowej, w tym także w ramach Europolu, Europejskiego Kolegium Policyjnego (CEPOL) i Eurojustu oraz za sprawą odpowiedniego szkolenia, ma kluczowe znaczenie dla odpowiedniego wdrażania strategii bezpieczeństwa wewnętrznego i musi obejmować właściwe władze w państwach członkowskich, jak również instytucje i agencje UE; jest zdania, że taka współpraca nie może ograniczać się do identyfikowania i aresztowania osób podejrzanych o akty przestępcze, ale powinna koncentrować się również na zapobieganiu takim aktom i ich powtarzaniu się; odnotowuje odnośne propozycje Komisji Europejskiej, między innymi propozycje dotyczące reformy Eurojustu i projektu przepisów dotyczących utworzenia Prokuratury Europejskiej; podkreśla konieczność poszanowania zasady podziału władz między sektorami wymiaru sprawiedliwości i policji oraz ich niezależności;

21.  wspiera ustanowienie stanowiska Prokuratora Europejskiego, zwłaszcza aby skuteczniej chronić budżet Unii, i wzywa Komisję Europejską do niezwłocznego przedłożenia odpowiedniego wniosku;

22.  wyraża ubolewanie, że strategii bezpieczeństwa wewnętrznego wciąż brakuje właściwego „wymiaru sądowego”; przypomina, że – zgodnie z programem sztokholmskim – należy wzmocnić wzajemne zaufanie poprzez stopniowe rozwijanie europejskiej kultury sądowej opartej na różnorodności systemów prawnych i na jedności w ramach prawodawstwa europejskiego oraz że powinno to obejmować poszanowanie zasady praworządności, wartości demokratycznych i praw człowieka, a nie ograniczać się jedynie do ścigania podejrzanych o przestępstwa lub o akty terrorystyczne; podkreśla pierwszorzędne znaczenie wzajemnego zaufania umożliwiającego zacieśnianie współpracy sądowej, a także uważa, że to wzajemne zaufanie można zbudować jedynie poprzez ustanowienie i przestrzeganie równych norm w zakresie swobód obywatelskich i gwarancji procesowych;

23.  podkreśla znaczenie rozwoju zintegrowanego zarządzania granicami, które powinno zapewniać jednolite, bezpieczne i wysokiej jakości kontrole granic zewnętrznych, a jednocześnie ułatwiać legalne ich przekraczanie i promować mobilność w strefie Schengen; z zadowoleniem przyjmuje niedawne oddanie do eksploatacji systemu informacyjnego Schengen II i zwraca się do eu-LISA o zapewnienie wysokiej jakości zarządzania operacyjnego nowym systemem; oczekuje, że nowy europejski system nadzorowania granic (Eurosur) osiągnie do końca 2014 r. pełną zdolność działania i uważa, że będzie on skutecznym instrumentem, który przyczyni się do wykrywania i zapobiegania przestępczości transgranicznej i nieuregulowanej imigracji oraz zwalczania tych zjawisk, a także do ochrony i ratowania życia migrantów; podkreśla, że ewentualny rozwój nowych systemów IT w dziedzinie migracji i zarządzania granicami, takich jak inicjatywy dotyczące inteligentnych granic, należy dokładnie przeanalizować, zwłaszcza pod kątem zasady konieczności i proporcjonalności, oraz że takie systemy powinny być ostatecznie opracowywane dopiero po przyjęciu odnośnych instrumentów prawnych; ze szczególnym zadowoleniem przyjmuje osiągnięte niedawno porozumienie w sprawie mechanizmu oceny Schengen oraz wzywa Komisję do wywiązania się z nowych obowiązków w celu zapewnienia wysokiego poziomu zgodności z dorobkiem Schengen w całej strefie Schengen; podkreśla, że ponowne wprowadzenie kontroli na granicach wewnętrznych powinno stanowić środek wyjątkowy stosowany w ostateczności i że należy przy tym brać pod uwagę nie tylko aspekty bezpieczeństwa, ale również wpływ na mobilność i swobodę przemieszczania się; podkreśla fakt, że migracja dużej liczby obywateli państw trzecich i przekraczanie przez nich granic zewnętrznych nie powinno być samo w sobie uważane za zagrożenie dla porządku publicznego czy bezpieczeństwa wewnętrznego; ponownie wyraża zdecydowane poparcie dla przystąpienia Bułgarii i Rumunii do strefy Schengen i wyzywa Radę, by również wyraziła zgodę na ich przyjęcie, ponieważ pogłębi to wzajemne zaufanie i solidarność, które są koniecznym warunkiem wstępnym zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa wewnątrz Unii Europejskiej;

24.  podkreśla znaczenie umocnienia wzajemnego zaufania w szeregach policji, aby promować współpracę, wspólne zespoły dochodzeniowe oraz wymianę informacji; przypomina w tym względzie o kluczowym znaczeniu europejskiego szkolenia sił policji;

25.  uważa, że przy określaniu i wdrażaniu strategii bezpieczeństwa wewnętrznego należy w większym stopniu uwzględnić interakcję między wewnętrznym i zewnętrznym wymiarem polityki bezpieczeństwa oraz że w obu tych wymiarach instytucje i agencje UE działające w obszarze sprawiedliwości i spraw wewnętrznych muszą wykonywać swe zadania przy pełnym poszanowaniu wartości i zasad oraz prawa UE i Karty praw podstawowych Unii Europejskiej; wzywa Komisję, a także państwa członkowskie do dokonania oceny wpływu strategii bezpieczeństwa wewnętrznego na unijną strategię bezpieczeństwa zewnętrznego, w tym w odniesieniu do zobowiązań dotyczących poszanowania i propagowania wolności i praw podstawowych oraz wartości i zasad demokratycznych zawartych w dokumentach, konwencjach i umowach międzynarodowych, których są stronami; wyraża ubolewanie, że wdrożenie planu działania z 2011 r. mającego na celu „umacnianie więzi między podmiotami z obszaru wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony oraz przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości” nie przebiega zgodnie z oczekiwaniami, w związku z czym wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych do przyspieszenia prac w tym zakresie;

26.  podkreśla, że obecna strategia bezpieczeństwa wewnętrznego przestanie obowiązywać z końcem 2014 r.; wzywa Komisję do rozpoczęcia prac nad przygotowaniem nowej strategii na lata 2015–2019, która uwzględni wejście w życie Traktatu z Lizbony i włączenie Karty praw podstawowych do prawa Unii; jest zdania, że ta nowa polityka powinna opierać się na pogłębionej, niezależnej zewnętrznej ocenie bieżącej strategii i instrumentów, przy uwzględnieniu przyszłych wyzwań i po przeprowadzeniu obszernych konsultacji z zainteresowanymi stronami; wzywa Radę do należytego uwzględnienia wkładu Parlamentu na rzecz nowej strategii bezpieczeństwa wewnętrznego, zanim strategia ta zostanie przyjęta;

27.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie oraz parlamentom narodowym.

(1) P7_TA(2012)0207. (2) P7_TA(2013)0245. (3) Zob.rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie sytuacji praw podstawowych w Unii Europejskiej (2009) – kwestie instytucjonalne po wejściu w życie traktatu lizbońskiego (Dz. U. C 169E z 15.6.2012, s. 49). (4) Dz.U. L 345 z 23.12.2008, s. 75.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie europejskiej strategii na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy (2013/2685(RSP))

P7_TA(2013)0385 B7-0376/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego preambułę oraz art. 3 i 6,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 4, 9, 145, 151, 152, 153, 154, 156 i 168,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 1, 3, 27, 31, 32 i 33,

–  uwzględniając pytanie skierowane do Komisji w sprawie oceny europejskiej strategii na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2007–2012 (O-000073/2013 – B7-0214/2013),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 marca 2002 r. zatytułowany „Jak dostosować się do zmian w miejscu pracy i w społeczeństwie: nowa wspólnotowa strategia w zakresie ochrony bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy na lata 2002–2006” (COM(2002)0118),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 lutego 2007 r. zatytułowany „Podniesienie wydajności i jakości w pracy: wspólnotowa strategia na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2007–2012” (COM(2007)0062),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji Europejskiej z dnia 27 kwietnia 2011 r. zatytułowany „Śródokresowa analiza europejskiej strategii na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy” (SEC(2011)0547),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji Europejskiej z dnia 31 maja 2013 r. zatytułowany „Ocena europejskiej strategii na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2007–2012” (SWD(2013)0202),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 lutego 2005 r. w sprawie promowania zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie wspólnotowej strategii na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2007–2012(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie śródokresowej analizy europejskiej strategii na lata 2007–2012 na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy(3),

–  uwzględniając art. 115 ust. 5 i art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że strategia „Europa 2020” ma na celu osiągnięcie do 2020 r. stopy zatrudnienia na poziomie 75 % dla grupy wiekowej 20–64 lata;

B.  mając na uwadze, że postęp technologiczny, zmiany gospodarcze oraz kryzys gospodarczy i społeczny stale wpływają na środowisko pracy i wymagają szybkich reakcji w celu zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy;

C.  mając na uwadze, że kryzysu gospodarczego nie wolno wykorzystywać ze szkodą dla polityki zapobiegania zagrożeniom zawodowym;

D.  mając na uwadze, że, aby wesprzeć środki ustawodawcze, kwestię bezpieczeństwa i higieny pracy porusza się w dokumentach politycznych i programach działań na szczeblu UE od 1978 r.;

E.  mając na uwadze, że wspólnotowa strategia na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2007–2012 wygasła w 2012 r. i  w odniesieniu do niej nie powstał dotychczas żaden dokument polityczny na szczeblu UE;

F.  mając na uwadze, że Komisja przyznaje, iż wspólnotowa strategia na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2007–2012 przyniosła pozytywne skutki w całej UE, a szeregiem wyzwań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy nadal należy się zająć w najbliższych latach;

1.  jest zaniepokojony tym, że Komisja do tej pory nie przyjęła nowej europejskiej strategii na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy;

2.  ponawia apel do Komisji o przedstawienie nowej europejskiej strategii na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na okres do 2020 r.; wzywa Komisję, by uczyniła to najpóźniej do końca 2013 r.;

3.  ubolewa nad faktem, że do chwili obecnej Komisja nie przedstawiła wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego związanych z pracą czy też wniosku dotyczącego przeglądu dyrektywy 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy, mimo że było to zapowiadane już w jej programie prac na rok 2011;

4.  ponawia przesłania zawarte w swojej rezolucji z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie śródokresowej analizy europejskiej strategii na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2007–2012;

5.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. C 304 E z 1.12.2005, s. 400. (2) Dz.U. C 41 E z 19.2.2009, s. 14. (3) Dz.U. C 168 E z 14.6.2013, s. 102.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie transgranicznych rokowań zbiorowych i ponadnarodowego dialogu społecznego (2012/2292(INI))

P7_TA(2013)0386 A7-0258/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 3 ust. 3 i art. 6 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

–  uwzględniając art. 9, 151, 152, 154, 155 oraz 156 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając art. 12 i 28, 52 ust. 3 i 53 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz jej Preambułę i istotne wyjaśnienia,

–  uwzględniając art. 11 Europejskiej konwencji praw człowieka,

–  uwzględniając art. 5 i 6 (zmienionej) Europejskiej karty społecznej,

–  uwzględniając decyzję Komisji 98/500/WE z dnia 20 maja 1998 r. w sprawie ustanowienia Komitetów Dialogu Sektorowego promujących dialog między partnerami społecznymi na szczeblu europejskim,

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2001/23/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie zbliżania ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do ochrony praw pracowniczych w przypadku przejęcia przedsiębiorstw, zakładów lub części przedsiębiorstw lub zakładów,

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2001/86/WE z dnia 8 października 2001 r. uzupełniającą statut spółki europejskiej w odniesieniu do uczestnictwa pracowników oraz dyrektywę Rady 2003/72/WE z dnia 22 lipca 2003 r. uzupełniającą statut spółdzielni europejskiej w odniesieniu do zaangażowania pracowników,

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/14/WE z dnia 11 marca 2002 r. ustanawiającą ogólne ramowe warunki informowania i przeprowadzania konsultacji z pracownikami we Wspólnocie Europejskiej,

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/38/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie ustanowienia europejskiej rady zakładowej lub trybu informowania pracowników i konsultowania się z nimi w przedsiębiorstwach lub w grupach przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym,

–  uwzględniając konkluzje Rady (EPSCO) 17423/11 przyjęte w dniu 1 grudnia 2011 r.,

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 10 września 2012 r. pt. „Międzynarodowe porozumienia na poziomie przedsiębiorstw: potencjał dialogu społecznego” (SWD(2012)0264),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 kwietnia 2012 r. zatytułowany „W kierunku odnowy gospodarczej sprzyjającej zatrudnieniu” (COM(2012)0173),

–  uwzględniając sprawozdanie grupy ekspertów Komisji Europejskiej ds. międzynarodowych porozumień na poziomie przedsiębiorstw z dnia 31 stycznia 2012 r.,

–  uwzględniając zmieniony dokument roboczy grupy ekspertów Komisji Europejskiej ds. międzynarodowych porozumień na poziomie przedsiębiorstw z 31 stycznia 2012 r.,

–  uwzględniając zieloną księgę Komisji z 17 stycznia 2012 r. pt. „Restrukturyzacja i przewidywanie zmian: wnioski wynikające z ostatnich doświadczeń” (COM(2012)0007) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb z 17 stycznia 2012 r. zatytułowany „Restrukturyzacja w Europie 2011” (SEC(2012)0059),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 października 2010 r. zatytułowany „Zintegrowana polityka przemysłowa w erze globalizacji. Konkurencyjność i zrównoważony rozwój na pierwszym planie” (COM(2010)0614),

–  uwzględniając badanie Komisji z dnia 2 lipca 2008 r. zatytułowane „Odwzorowanie ponadnarodowych tekstów negocjowanych na poziomie korporacyjnym” (EMPL F2 EP/bp 2008 (D) 14511),

–  uwzględniając dokument roboczy Komisji z 2008 r. zatytułowany „Rola umów ponadnarodowych firm w kontekście rosnącej integracji międzynarodowej” (SEC(2008)2155),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z lutego 2006 r. zatytułowane „Ponadnarodowe umowy zbiorowe: przeszłość, teraźniejszość i przyszłość”,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 lutego 2005 r. w sprawie Agendy Społecznej (COM(2005)0033),

–  uwzględniając konwencje MOP dotyczące postanowień o pracy (w umowach zawieranych przez władze publiczne) (konwencja nr 94) oraz dotyczące rokowań zbiorowych (konwencja nr 154),

–  uwzględniając orzeczenia wydane przez organy kontroli MOP,

–  uwzględniając trójstronną deklarację zasad MOP dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej (1977 r.),

–  uwzględniając deklarację MOP z 10 czerwca 2008 r. w sprawie sprawiedliwości społecznej na rzecz uczciwej globalizacji,

–  uwzględniając deklarację MOP z dnia 18 czerwca 1998 r. dotyczącą podstawowych zasad i praw w pracy,

–  uwzględniając konwencje MOP ustanawiające uniwersalne podstawowe standardy pracy dotyczące między innymi: swobody tworzenia stowarzyszeń, prawa do zawierania umów zbiorowych (nr 87 z 1948 r. i nr 98 z 1949 r.); oraz niedyskryminacji przy zatrudnianiu (nr 100 z 1951 r. i nr 111 z 1958 r.),

–  uwzględniając studium na temat egzekwowania podstawowych prac pracowniczych, zlecone przez Komisję Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (wrzesień 2012 r.),

–  uwzględniając studium na temat „Transgraniczne rokowania zbiorowe i ponadnarodowy dialog społeczny” zlecone przez Komisję Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (czerwiec 2011 r.),

–  uwzględniając swą rezolucję z dnia 15 stycznia 2013 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie informowania pracowników i konsultowania się z nimi, przewidywania restrukturyzacji i zarządzania nimi(1),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz opinię Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0258/2013),

A.  mając na uwadze, że według Komisji(2) w 2012 r. zawarto 244 europejskie ponadnarodowe porozumienia przedsiębiorstw; mając na uwadze, iż wskazuje to na postępującą integrację stosunków pracy w przedsiębiorstwach ponadnarodowych w Europie;

B.  mając na uwadze, że w coraz większej liczbie nowych ponadnarodowych porozumień przedsiębiorstw podjęto postanowienia o mechanizmach rozwiązywania sporów zgodnie z zaleceniami organizacji zrzeszających zarówno pracowników, jak i pracodawców;

C.  mając na uwadze, że dla takich porozumień nie istnieją ramy prawne ani na poziomie międzynarodowym, ani europejskim; mając jednak na uwadze, iż należy sprawdzić, czy istnieje jakaś przyczyna, dla której coraz mniej tego rodzaju porozumień jest zawieranych;

D.  mając na uwadze, że każde państwo członkowskie Unii dysponuje własnym ustrojem zbiorowych stosunków pracy wynikającym z różnego rozwoju historycznego i tradycji, który należy respektować i który nie wymaga ujednolicenia;

E.  mając na uwadze, że przykłady ponadgranicznych partnerstw społecznych okazały się skuteczne w promowaniu swobodnego przepływu pracowników i ich praw za granicą; mając na uwadze, że wsparcie UE dla takich ponadgranicznych partnerstw ma kluczowe znaczenie;

F.  mając na uwadze, że dialog na szczeblu europejskim w sposób innowacyjny, lecz przy zachowaniu niezależności w zakresie zawierania porozumień zbiorowych, wspiera utrzymanie i wzrost zatrudnienia, poprawę warunków pracy, a tym samym wzrost poziomu życia osób zatrudnionych w przedsiębiorstwach międzynarodowych;

G.  mając na uwadze, że UE uznaje wolność stowarzyszeń oraz prawo do rokowań zbiorowych za prawa podstawowe;

H.  mając na uwadze, że przedsiębiorstwa coraz częściej działają na poziomie europejskim, podczas gdy przedstawiciele pracowników najczęściej zorganizowani są wewnątrz swych krajów;

1.  wskazuje, że rezolucja ta skupia się na europejskich ponadnarodowych porozumieniach przedsiębiorstw zawieranych z jednej strony przez europejskie stowarzyszenia związków zawodowych, a z drugiej przez poszczególne przedsiębiorstwa lub stowarzyszenia pracodawców, zazwyczaj w obrębie danego sektora, oraz stwierdza, że rezolucja nie odnosi się do międzynarodowych umów ramowych (IFA) zawieranych przez międzynarodowe stowarzyszenia związków zawodowych i przedsiębiorstwa; podkreśla potrzebę wzmocnienia europejskiego ponadnarodowego dialogu społecznego i transgranicznych układów zbiorowych;

2.  proponuje, by Komisja rozważyła, czy fakultatywne europejskie ramy prawne dla europejskich ponadnarodowych porozumień między przedsiębiorstwami są konieczne i przydatne w celu zapewnienia większej pewności prawa, większej przejrzystości oraz przewidywalnych i wykonalnych skutków prawnych w odniesieniu do porozumień zawieranych w oparciu o te przepisy ramowe; proponuje, by promowane były praktyki związane z europejskimi ponadnarodowymi porozumieniami przedsiębiorstw, w których uznaje się autonomię stron porozumienia i zaleca, by do porozumień włączono postanowienia dotyczące rozstrzygania sporów;

Fakultatywne ramy prawne dla europejskich ponadnarodowych porozumień przedsiębiorstw

3.  podkreśla autonomię partnerów społecznych, co oznacza, że mogą oni podejmować rokowania i zawierać porozumienia na wszystkich szczeblach;

4.  podkreśla, że ponadnarodowe porozumienia przedsiębiorstw różnią się między sobą np. pod względem zakresu zastosowania, zasięgu i sygnatariuszy, zgodnie z przeznaczeniem tych porozumień, ich założeniami, potrzebami i celami; stwierdza, że między przedsiębiorstwami i kulturami korporacyjnymi występują istotne różnice i należy uszanować autonomię stron porozumienia, dając im prawo do tworzenia różnych ponadnarodowych porozumień przedsiębiorstw;

5.  zachęca partnerów społecznych, aby wymieniali się doświadczeniami w zakresie międzynarodowych porozumień przedsiębiorstw;

6.  podkreśla, że Komisja powinna wyjść z założenia, że stosowanie fakultatywnych ram prawnych powinno być dobrowolne w odniesieniu do zainteresowanych partnerów społecznych, przedsiębiorstw i koncernów oraz opierać się na elastyczności i odniesieniach do szczebla krajowego, w celu nadania skutków prawnych ponadnarodowym porozumieniom przedsiębiorstw; podkreśla wyraźnie autonomię partnerów społecznych i stron w rokowaniach zbiorowych;

7.  uważa, że w miarę możliwości europejskie rady zakładowe powinny być w pełni zaangażowane w negocjacje z europejskimi stowarzyszeniami związków zawodowych, tym bardziej, że są one w stanie określić potrzebę/możliwość zawarcia ponadnarodowego porozumienia między przedsiębiorstwami, zainicjować proces i utorować drogę do negocjacji, a także pomóc w zagwarantowaniu przejrzystości i rozpowszechnieniu wśród zainteresowanych pracowników informacji związanych z porozumieniami; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że niektóre europejskie federacje związków zawodowych opracowały już procedury pozwalające włączyć do negocjacji europejskie rady zakładowe;

8.  wyraża przekonanie, że zastosowanie klauzuli najwyższego uprzywilejowania oraz klauzuli o nieobniżaniu poziomu ochrony jest konieczne, aby wykluczyć ryzyko, że jakieś europejskie międzynarodowe porozumienie na poziomie przedsiębiorstw uniemożliwi albo utrudni stosowanie krajowych układów zbiorowych oraz krajowych porozumień na poziomie przedsiębiorstw;

9.  zaleca wprowadzenie alternatywnych mechanizmów rozstrzygania sporów; jest zdania, że należy uzgodnić pierwszy wspólny mechanizm ad hoc na poziomie przedsiębiorstwa np. zachęcając sygnatariuszy do zaakceptowania na zasadzie dobrowolności klauzul pozasądowego rozwiązania sporu w przypadku konfliktu między stronami porozumienia; proponuje, aby klauzule te wzorowały się na alternatywnych metodach rozwiązywania sporów uzgodnionych i opracowanych przez partnerów społecznych UE na szczeblu branżowym; uznaje, że wiele już zawartych na szczeblu europejskim międzynarodowych porozumień na poziomie przedsiębiorstw zawiera działające mechanizmy pozasądowego rozstrzygania sporów i zachęca partnerów społecznych do intensywniejszej wymiany doświadczeń na szczeblu europejskim i poszukiwań sposobów dalszego rozwoju tych mechanizmów oraz ich optymalizacji;

10.  proponuje Komisji, by w zaleceniach dla partnerów społecznych wzięła pod uwagę następujące kryteria związane z europejskimi ponadnarodowymi porozumieniami przedsiębiorstw: procedura udzielania mandatów, tj. wyjaśnienie kwestii legitymacji i reprezentatywności negocjujących stron, między którymi zawierane jest porozumienie; miejsce i data zawarcia porozumienia; rzeczowy i geograficzny zakres stosowania; zasada uprzywilejowania oraz klauzula o nieobniżaniu poziomu ochrony; okres ważności; warunki wypowiedzenia oraz mechanizmy rozstrzygania sporów; zagadnienia objęte porozumieniem i inne wymogi formalne;

11.  z zadowoleniem przyjmuje działania Komisji na rzecz wymiany doświadczeń między partnerami społecznymi i ekspertami, podejmowane dla ich wsparcia, np. zbieranie przykładów, tworzenie baz danych czy prowadzenie badań;

12.  w tym kontekście przywołuje pozytywne doświadczenia zdobyte dzięki ponadgranicznym partnerstwom pomiędzy partnerami społecznymi oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do zagwarantowania w przyszłości wsparcia UE dla takich ponadgranicznych partnerstw;

13.  zachęca europejskich partnerów społecznych do pełnego wykorzystania możliwości porozumień unijnych zgodnie z art. 155 TFUE, przy pełnym poszanowaniu ich autonomii;

14.  apeluje o zwiększenie roli europejskich partnerów społecznych w procesie kształtowania polityki europejskiej; w szczególności wzywa partnerów społecznych do uczestnictwa w opracowywaniu rocznej analizy wzrostu gospodarczego i do odgrywania istotniejszej roli w monitorowaniu postępów państw członkowskich;

15.  podkreśla potrzebę wspierania i zwiększenia reprezentacji i uczestnictwa kobiet na różnych szczeblach dialogu społecznego i w strukturach rokowań zbiorowych, a także uwzględnienia aspektu płci na odpowiednich forach w celu poznania opinii kobiet i włączenia kwestii związanych z równością płci w ramy rokowań zbiorowych; zauważa, że trójstronny dialog społeczny i rokowania zbiorowe mają bez wątpienia znaczny potencjał jako czynniki wspierania równouprawnienia płci w miejscu pracy;

o
o   o

16.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu, partnerom społecznym UE oraz parlamentom narodowym.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0005 (2) Ponadnarodowe porozumienia przedsiębiorstw: uwolnienie potencjału dialogu społecznego, dokument roboczy służb Komisji z dnia10.9.2012 (SWD(2012)0264), s. 2).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie problemu pozostawianych bez opieki małoletnich w UE (2012/2263(INI))

P7_TA(2013)0387 A7-0251/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 3,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 67 i 79,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 24,

–  uwzględniając europejską konwencję praw człowieka i załączone do niej protokoły,

–  uwzględniając orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka,

–  uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego z dnia 6 maja 2010 r. zatytułowany „Plan działania w zakresie małoletnich bez opieki (2010–2014)” (COM(2010)0213),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 września 2012 r. zatytułowane „Sprawozdanie śródokresowe z realizacji planu działania w zakresie małoletnich bez opieki” (COM(2012)0554),

–  uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 20 kwietnia 2010 r. w sprawie planu działań służącego realizacji programu sztokholmskiego” (COM(2010)0171),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie komunikatu Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady zatytułowanego „Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w służbie obywateli” – program sztokholmski(1),

–  uwzględniając wytyczne UE w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz zwalczania wszelkich form ich dyskryminacji,

–  uwzględniając konkluzje Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych z dnia 3 czerwca 2010 r. w sprawie małoletnich bez opieki, przyjęte na 3018. posiedzeniu,

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiającą normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępującą decyzję ramową Rady 2001/220/WSiSW(2),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/36/UE z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar, zastępującą decyzję ramową Rady 2002/629/WSiSW(3), oraz uwzględniając komunikat Komisji „Strategia UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi na lata 2012–2016”,

–  uwzględniając dyrektywy dotyczące azylu, szczególnie dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/95/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony(4) oraz dyrektywę Rady 2003/9/WE z dnia 27 stycznia 2003 r. ustanawiającą minimalne normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl(5), a także dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich(6),

–  uwzględniając wnioski Komisji dotyczące reformy instrumentów wspólnego europejskiego systemu azylowego, w szczególności zmieniony wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl (przekształcenie) (COM(2011)0320), zmieniony wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania statusu ochrony międzynarodowej (przekształcenie) (COM(2011)03) oraz wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego kryteria i mechanizmy ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela kraju trzeciego lub bezpaństwowca (przekształcenie) (COM(2008)0820),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2003/86/WE z dnia 22 września 2003 r. w sprawie prawa do łączenia rodzin(7),

–  uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 862/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. w sprawie statystyk Wspólnoty z zakresu migracji i ochrony międzynarodowej(8),

–  uwzględniając decyzję nr 779/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 czerwca 2007 r. ustanawiającą na lata 2007–2013 program szczegółowy na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy wobec dzieci, młodzieży i kobiet oraz na rzecz ochrony ofiar i grup ryzyka (program Daphne III) jako część programu ogólnego „Prawa podstawowe i sprawiedliwość”(9),

–  uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lutego 2011 r. „Ocena unijnych umów o readmisji” (COM(2011)0076),

–  uwzględniając wkład Rady Europy, w szczególności rezolucję 1810(2011) jej Zgromadzenia Parlamentarnego zatytułowaną „Dzieci bez opieki w Europie: kwestie związane z przybyciem, pobytem i powrotem” („Unaccompanied children in Europe: issues of arrival, stay and return”), zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich w sprawie programów pomocy dla małoletnich migrantów bez opieki (CM/Rec(2007)9), a także „Dwadzieścia wytycznych w sprawie powrotów przymusowych” Komitetu Ministrów Rady Europy CM(2005)40,

–  uwzględniając międzynarodowe instrumenty w dziedzinie praw dziecka, w szczególności Konwencję o prawach dziecka ONZ, a dokładniej jej art. 3, jak również uwagi ogólne Komitetu Praw Dziecka ONZ, a zwłaszcza uwagę ogólną nr 6 (2005) w sprawie traktowania dzieci pozbawionych opieki i odseparowanych, przebywających poza krajem pochodzenia,

–  uwzględniając wytyczne dotyczące strategii i procedur, jakie należy zastosować w przypadku osób małoletnich pozbawionych opieki ubiegających się o azyl, opublikowane przez Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców w 1997 r.,

–  uwzględniając zalecenie ogólne nr 19 Komitetu ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet przyjęte w 1992 r.,

–  uwzględniając przyjętą w grudniu 1993 r. deklarację Zgromadzenia Ogólnego ONZ o eliminacji przemocy wobec kobiet, będącą pierwszym instrumentem międzynarodowym w zakresie praw człowieka dotyczącym wyłącznie przemocy wobec kobiet,

–  uwzględniając Protokół o zapobieganiu, zwalczaniu i karaniu handlu ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, uzupełniający Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej,

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz opinie Komisji Rozwoju i Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0251/2013),

A.  mając na uwadze, że co roku tysiące małoletnich poniżej 18 roku życia, pochodzących z państw trzecich lub będących bezpaństwowcami, przybywają samotnie na terytorium Unii lub są pozostawiane bez opieki po przybyciu,

B.  mając na uwadze, że konflikty utrzymujące się w różnych częściach świata oraz obecny ogólnoświatowy kryzys gospodarczy powodują napływ małoletnich bez opieki,

C.  mając na uwadze, że powody przybycia małoletnich bez opieki są wielorakie: wojny, przemoc, łamanie ich podstawowych praw, chęć przyłączenia się do członków rodziny, klęski żywiołowe, ubóstwo, handel ludźmi, wykorzystywanie itp.,

D.  mając na uwadze, że szczególną uwagę należy poświęcić pozostającym bez opieki dzieciom będącym ofiarami handlu ludźmi, ponieważ ze względu na ich szczególną bezbronność wymagają one specjalnej pomocy i wsparcia,

E.  mając na uwadze, że powodem przybycia dużej liczby małoletnich są przymusowe małżeństwa i że Unia Europejska powinna jeszcze bardziej zaangażować się na rzecz walki z tym zjawiskiem,

F.  mając na uwadze, że ci małoletni z założenia znajdują się w wyjątkowo trudnej sytuacji, w związku z czym należy zapewnić poszanowanie ich podstawowych praw,

G.  mając na uwadze, że zgodnie z Traktatem o Unii Europejskiej, Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej i Konwencją o prawach dziecka, Unia Europejska i jej państwa członkowskie mają obowiązek ochrony praw dziecka,

H.  mając na uwadze, że program sztokholmski podniósł do rangi priorytetu ochronę małoletnich bez opieki;

I.  mając na uwadze, że sposób, w jaki małoletni bez opieki są przyjmowani, oraz udzielane im wsparcie przedstawia się różnie w poszczególnych krajach, oraz że nie istnieje równorzędny i skuteczny poziom ochrony,

J.  mając na uwadze, że należy zagwarantować równość płci oraz jednakową ochronę praw człowieka dla pozostających bez opieki dziewcząt i chłopców będących migrantami, a także mając na uwadze, że szczególną uwagę należy poświęcić łamaniu praw człowieka w przypadku dziewcząt i zapewnianiu odpowiedniego wsparcia i odpowiednich środków zaradczych,

K.  mając na uwadze, że zdarzają się liczne przypadki zniknięcia dzieci z ośrodków zakwaterowania i przyjmowania dla osób ubiegających się o azyl,

Zalecenia ogólne

1.  przypomina, że małoletni bez opieki jest przede wszystkim dzieckiem potencjalnie zagrożonym, i że ochrona dzieci, a nie polityka w dziedzinie migracji, powinna być przewodnią zasadą państw członkowskich i Unii Europejskiej w tym zakresie, co stanowi poszanowanie podstawowej zasady najlepiej pojętego interesu dziecka; przypomina, że jako dziecko, a tym samym osobę małoletnią, należy traktować wszystkie osoby, które nie ukończyły osiemnastego roku życia; przypomina, że pozostawiane bez opieki osoby małoletnie, zwłaszcza dziewczęta, są dwa razy bardziej podatne na problemy i trudności niż pozostali małoletni; zauważa, że osoby te są szczególnie podatne na zagrożenia i mają takie same potrzeby zarówno jak pozostali małoletni, jak i pozostali uchodźcy, z którymi dzielą podobne doświadczenia; podkreśla, że dziewczęta i kobiety są szczególnie narażone na łamanie ich praw w całym procesie migracji oraz że dziewczęta bez opieki są narażone na szczególne ryzyko, jako że często są głównymi ofiarami wykorzystywania seksualnego, nadużyć i przemocy; przypomina, że nieletni bez opieki w UE często postrzegani są przez władze jako osoby naruszające przepisy imigracyjne, a nie jako podmioty praw wynikających z ich wieku i szczególnej sytuacji, w jakiej się znajdują;

2.  przypomina jednocześnie, że najlepiej pojęty interes dziecka, w znaczeniu określonym w przepisach i orzecznictwie, musi być traktowany priorytetowo w stosunku do wszystkich innych rozważań, w każdym działaniu na rzecz dzieci podejmowanym przez władze publiczne lub instytucje prywatne; zwraca się do Komisji o podjęcie działań na rzecz prawidłowego wdrażania przepisów ustawodawstwa unijnego odnoszących się do najlepiej pojętego interesu dziecka i o opracowanie strategicznych wytycznych w oparciu o wymianę najlepszych praktyk, orzecznictwo oraz uwagę ogólną Komitetu Praw Dziecka ONZ nr 6 (2005) w sprawie traktowania dzieci pozbawionych opieki i odseparowanych przebywających poza krajem pochodzenia, a także o określenie, w oparciu o zbiór wskazówek i kryteriów, co stanowi najlepszy interes dziecka; apeluje do Komisji o wdrażanie działań o charakterze ustawodawczym i nieustawodawczym, aby zapewniać odpowiednią ochronę dzieci i małoletnich bez opieki, w szczególności poprzez poprawę metod poszukiwania trwałych rozwiązań;

3.  stanowczo potępia istniejące luki w dziedzinie ochrony małoletnich bez opieki w Unii Europejskiej i wskazuje na często naganne warunki przyjmowania małoletnich, a także na liczne naruszenia ich praw podstawowych w niektórych państwach członkowskich;

4.  podkreśla, że UE i państwa członkowskie powinny pilnie udzielić odpowiedzi na problem małoletnich bez opieki, przy pełnym poszanowaniu ich praw podstawowych; z zadowoleniem przyjmuje wybór tych państw członkowskich, które w Protokole fakultatywnym do Konwencji o prawach dziecka ONZ opowiedziały się za zapewnieniem dzieciom ochrony prawnej przed najgorszymi formami wykorzystywania;

5.  pochwala przyjęcie przez Komisję Europejską planu działania na lata 2010–2014 w sprawie małoletnich bez opieki; żałuje jednak, że podejście Komisji nie jest w jeszcze większym stopniu oparte na ochronie praw podstawowych tych małoletnich, oraz stwierdza, że podjęte do tej pory działania nie są wystarczające i że pełna ochrona małoletnich bez opieki wymaga podjęcia dalszych działań; przypomina, że jednym z celów planu działania UE w sprawie małoletnich bez opieki – zarówno z perspektywy UE, jak i jej państw członkowskich – było wyeliminowanie podstawowych przyczyn migracji i włączenie kwestii małoletnich bez opieki w zakres współpracy rozwojowej, co stanowiłoby wkład w tworzenie bezpiecznych warunków dorastania dzieci w ich krajach pochodzenia; podkreśla potrzebę dalszego rozwijania prewencyjnego wymiaru polityki UE dotyczącej małoletnich bez opieki, poprzez skupienie się w większym stopniu na kwestii eliminacji ubóstwa, polityce w dziedzinie zdrowia i zatrudnienia, prawach człowieka i demokratyzacji, a także na odbudowie po zakończeniu konfliktu; uważa, że UE musi podjąć działania wykraczające poza zaproponowany przez Komisję plan działania, aby faktycznie wzmocnić podstawowe prawa małoletnich pozostawionych bez opieki; podkreśla w szczególności potrzebę wzmocnienia statusu „opiekuna prawnego” w UE oraz w krajach partnerskich i uznaje za niezwykle ważne sporządzenie planu monitorowania we współpracy z krajami pochodzenia i tranzytu, tak by zadbać o właściwą ochronę dziecka po powrocie oraz o jego ponowną integrację w kraju pochodzenia;

6.  żałuje, że przepisy europejskie dotyczące małoletnich są rozproszone i apeluje do Komisji o przygotowanie podręcznika, który łączyłby w jednym miejscu różne podstawy prawne, skierowanego do państw członkowskich i do wszystkich podmiotów zajmujących się tą kwestią, aby ułatwić właściwe wdrażanie tych przepisów przez państwa członkowskie oraz poprawić ochronę małoletnich bez opieki;

7.  ubolewa nad faktem, że nie istnieją wiarygodne oficjalne dane statystyczne dotyczące małoletnich bez opieki; zwraca się do państw członkowskich i do Komisji o usprawnienie gromadzenia danych statystycznych dotyczących małoletnich bez opieki, w tym danych z podziałem na wiek i płeć, o udoskonalenie metod porównywania gromadzonych danych we wszystkich państwach członkowskich, o przyjęcie skoordynowanej metody gromadzenia i wymiany informacji w każdym państwie członkowskim przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony danych za pośrednictwem platform zrzeszających wszystkie podmioty zaangażowane w problematykę małoletnich bez opieki oraz poprzez sporządzenie listy narodowych punktów kontaktowych i lepsze wykorzystanie dostępnych narzędzi służących do gromadzenia danych statystycznych na poziomie UE, takich jak Eurostat, Frontex, Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) oraz Europejska Sieć Migracyjna; podkreśla, że celem gromadzenia takich danych jest uzyskanie lepszego zrozumienia sytuacji, poprawa ochrony małoletnich bez opieki oraz zaspokojenie w większym stopniu ich potrzeb; wzywa Komisję, państwa członkowskie, Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE) oraz organizacje pozarządowe i międzynarodowe do podjęcia dodatkowych wysiłków w zakresie gromadzenia, monitorowania i wymiany wiarygodnych danych uwzględniających podział na płeć, w celu uzyskania kompletnych informacji dotyczących liczby pozostawianych bez opieki dziewcząt oraz przeanalizowania szczególnych potrzeb tej grupy, w dążeniu do zapewnienia im wsparcia oraz wdrożenia konkretnych środków umożliwiających wyjście naprzeciw tym potrzebom, a także w celu wymiany najlepszych praktyk służącej ulepszeniu tych środków;

8.  przypomina, że Unia Europejska i państwa członkowskie powinny zintensyfikować swoją współpracę z państwami trzecimi, z których pochodzą małoletni, i państwami tranzytu w sprawie małoletnich bez opieki, poszanowania ich praw podstawowych oraz w takich kwestiach jak: poszukiwanie trwałych rozwiązań, poszukiwanie członków rodziny, monitorowane powroty i readmisja, gdy leży to w najlepszym interesie dziecka, odtworzenie więzi rodzinnych i reintegracja; nawołuje także do zacieśnionej współpracy z państwami trzecimi, z których pochodzą małoletni, i z państwami tranzytu, w tym w kontekście regularnego dialogu między UE a tymi państwami i Europejską Służbą Działań Zewnętrznych (ESDZ), w zakresie zapobiegania handlowi ludźmi, a zwłaszcza dziećmi, zwalczania tego procederu, w zakresie zapobiegania wykorzystywaniu małoletnich i nielegalnej imigracji oraz innym formom przemocy wobec kobiet, takim jak przymusowe małżeństwa; nawołuje Komisję i państwa członkowskie do włączenia zagadnień związanych z ochroną dzieci i małoletnimi bez opieki w zakres polityki rozwojowej i polityki współpracy; podkreśla znaczenie spójnego rozwoju polityki UE w dziedzinie imigracji, azylu i praw dzieci – dotyczącego nieletnich zarówno w UE, jak i w krajach trzecich – z należytym uwzględnieniem wpływu tych dziedzin polityki na kraje rozwijające się; przypomina o ustanowionym w Traktacie z Lizbony obowiązku zapewnienia spójności polityki na rzecz rozwoju; wzywa Komisję Europejską, państwa członkowskie oraz państwa trzecie do wspierania publicznych kampanii podnoszących świadomość w krajach pochodzenia, tranzytu i przeznaczenia małoletnich bez opieki, w zakresie zagrożeń związanych z migracją dzieci, w szczególności w zakresie wykorzystywania małoletnich i przestępczości zorganizowanej; podkreśla, że analizy mające na celu poznanie historii osobistej i rodzinnej małoletniego są bardzo ważne dla poznania jego kontekstu pochodzenia w celu opracowania indywidualnego projektu integracji w kraju docelowym lub ponownej integracji w kraju pochodzenia;

9.  przypomina, że zwalczanie handlu ludźmi jest niezbędnym i kluczowym etapem, gdyż małoletni, a zwłaszcza dziewczęta, są szczególnie narażeni na ryzyko handlu, przemocy ze względu na płeć i wykorzystywania, zwłaszcza wyzysku w pracy oraz wykorzystania seksualnego i powiązanych nadużyć; podkreśla, że należy ustanowić skuteczne mechanizmy służące zapobieganiu, identyfikacji, informowaniu, wnoszeniu spraw, dochodzeniu, rozpatrywaniu i działaniom następczym w zakresie incydentów związanych z handlem ludźmi, pracą przymusową i wykorzystywaniem seksualnym, oraz że należy również podjąć działania w państwach trzecich zmierzające do zwalczania podstawowych przyczyn tego handlu; wzywa w związku z powyższym Komisję i państwa członkowskie do zachowania czujności i do skutecznego wdrażania dyrektywy 2011/36/UE w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar, dyrektywy 2011/93/UE w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej oraz dyrektywy 2012/29/UE ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw; wzywa także państwa członkowskie i UE do wzmocnienia współpracy policyjnej i sądowej oraz do współdziałania z unijnym koordynatorem ds. zwalczania handlu ludźmi w celu wykrywania potencjalnych ofiar, uwrażliwiania ogółu społeczeństwa oraz zwalczania handlu ludźmi; wyraża też zadowolenie z przyjęcia strategii UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi na lata 2012–2016, szczególnie przepisów dotyczących finansowania pracy nad wytycznymi w zakresie systemów ochrony dzieci oraz wymiany dobrych praktyk; przypomina państwom członkowskim o art. 11 konwencji ONZ o prawach dziecka, który wzywa państwa do podjęcia kroków w celu zwalczania nielegalnej zmiany kraju pobytu dzieci; wzywa państwa członkowskie do współpracy z państwami trzecimi w celu zajęcia się narastającym problemem przemytu dzieci; nawołuje państwa członkowskie do ścigania przemytników, o ile to tylko możliwe, przy wykorzystaniu odpowiednich i współmiernych sankcji; jest zaniepokojony sytuacją wielu małoletnich bez opieki, którzy żyją, ukrywając się w UE, i którzy są szczególnie narażeni na wykorzystywanie i niegodziwe traktowanie; wzywa władze państw członkowskich i organizacje społeczeństwa obywatelskiego do współpracy i podejmowania wszelkich niezbędnych środków w celu zapewnienia im ochrony i godności;

10.  wyraża ubolewanie w związku z tym, że działania na rzecz ochrony dzieci są stale znacznie niedofinansowane w porównaniu z innymi dziedzinami działalności humanitarnej; nawołuje Komisję do wzięcia w szczególności pod uwagę małoletnich bez opieki w kontekście Europejskiego Funduszu Migracji i Azylu, aby ułatwić utworzenie trwałych gwarancji obejmujących ochronę dzieci, w tym między innymi w części dotyczącej uchodźców, osób ubiegających się o azyl, granic zewnętrznych i powrotów. a także w kontekście Europejskiego Funduszu Społecznego, szczególnie w celu wspierania regionów, których to zagadnienie dotyczy w największym stopniu; uważa, że należy zapewnić odpowiednie długotrwałe finansowanie w szczególności z przeznaczeniem na programy mające na celu identyfikację małoletnich bez opieki, ich odpowiednie przyjmowanie, ochronę, wyznaczanie opiekunów prawnych, poszukiwanie członków rodziny, przesiedlenie oraz ponowną integrację, a także szkolenie straży i organów granicznych;

Strategiczne wytyczne

11.  wzywa Komisję do opracowania strategicznych wytycznych dla wszystkich państw członkowskich, które powinny, w oparciu o najlepsze praktyki, przyjąć formę wspólnych norm minimalnych i regulować szczegółowo każdy etap procesu, począwszy od przybycia małoletniego na terytorium europejskie, aż do znalezienia dla niego trwałego rozwiązania, tak by zapewnić małoletnim właściwą ochronę; apeluje do państw członkowskich o przyjęcie krajowych strategii dotyczących małoletnich bez opieki, w oparciu o strategiczne wytyczne, a także o wyznaczenie krajowego punktu kontaktowego odpowiedzialnego za koordynację wdrożenia tych środków i działań; wzywa Komisję do monitorowania sytuacji i działań podejmowanych przez państwa członkowskie we współpracy z istniejącą grupą ekspertów oraz do przedstawienia sprawozdania rocznego Parlamentowi i Radzie;

12.  przypomina, że żadnemu dziecku nie można odmówić wstępu na terytorium UE i podkreśla, że państwa członkowskie muszą wywiązać się z międzynarodowych i europejskich zobowiązań, które mają zastosowanie, gdy dziecko podlega ich jurysdykcji, i których nie można ograniczyć w sposób arbitralny; przypomina, że żadne dziecko nie może zostać odesłane poprzez zastosowanie procedury doraźnej na granicy państwa członkowskiego;

13.  nawołuje państwa członkowskie do ścisłego przestrzegania podstawowego zobowiązania, aby nigdy, bez żadnego wyjątku, nie umieszczać małoletniego w areszcie; ubolewa, że zmieniony wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl nie zakazał zatrzymywania dzieci pozostających bez opieki, ubiegających się o azyl, i apeluje do państw członkowskich o poszanowanie poziomu odniesienia do wyjątkowych okoliczności ustanowionego w dyrektywie; apeluje do Komisji o wyjątkową czujność w kwestii wykonania przepisów wspólnotowych dotyczących zatrzymania małoletnich, w świetle odpowiedniego orzecznictwa; apeluje do państw członkowskich o umieszczanie małoletnich w specjalnych domach dla dzieci z uwzględnieniem ich wieku i płci;

14.  uważa, że każde państwo członkowskie powinno być odpowiedzialne za identyfikację małoletnich bez opieki; apeluje do państw członkowskich o kierowanie ich bezpośrednio po przybyciu do wyspecjalizowanych instytucji, takich jak instytucje społeczne i oświatowe, które muszą z jednej strony dokonać oceny indywidualnych warunków i szczególnych potrzeb w zakresie ochrony dla każdego małoletniego, zwłaszcza z uwzględnieniem narodowości, wykształcenia, pochodzenia etnicznego, kulturowego i tradycji językowej, stopnia podatności na zagrożenia, a z drugiej strony niezwłocznie zapewnić im, w języku, który rozumieją, w razie potrzeby przez tłumacza, wszelkie informacje, jakich potrzebują, na temat ich praw, ochrony, możliwości prawnych i możliwości wsparcia oraz procedur i ich skutków; zwraca się do państw członkowskich, aby dzieliły się najlepszymi praktykami w zakresie narzędzi przyjaznych dzieciom w celu wyjaśniania im w jasny sposób odpowiednich procedur oraz ich praw; w związku z tym wzywa państwa członkowskie do poświęcenia szczególnej uwagi i zastosowania specjalnych ustaleń w odniesieniu do identyfikacji, przyjmowania i ochrony małoletnich bez opieki, przy uwzględnieniu ich potrzeb w zakresie ochrony, w szczególności w przypadku małoletnich będących ofiarami handlu ludźmi, w celu udzielenia im niezbędnego wsparcia i ochrony na mocy dyrektywy 2011/36/UE;

15.  ubolewa nad niedostosowanym i inwazyjnym charakterem technik medycznych stosowanych w celu określenia wieku w niektórych państwach członkowskich, które mogą spowodować traumę, oraz nad kontrowersyjnym charakterem i dużym marginesem błędu w stosowaniu niektórych metod opartych na wieku szkieletowym lub stanie mineralizacji zębów; wzywa Komisję do zawarcia w strategicznych wytycznych wspólnych standardów opracowanych w oparciu o najlepsze praktyki, dotyczących metod oceniania wieku, które powinny polegać na wielowymiarowej i wielodyscyplinarnej ocenie, prowadzonej w sposób naukowy, bezpieczny, z uwzględnieniem potrzeb dziecka i poszczególnych płci oraz w sposób uczciwy, przy czym szczególną uwagę należy poświęcić dziewczętom; ocena ta powinna zostać przeprowadzona przez niezależnych, wykwalifikowanych praktyków i ekspertów; przypomina, że ocena wieku musi być dokonywana z należytym poszanowaniem praw dziecka oraz jego integralności cielesnej, godności ludzkiej, zaś wątpliwości należy zawsze rozstrzygać na korzyść małoletniego; przypomina także, że badania lekarskie powinny być prowadzone wyłącznie w przypadku, gdy wyczerpano inne metody oceny oraz że powinna istnieć możliwość odwołania się od wyników oceny; wyraża pochwałę dla prac Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) w tym obszarze, które powinny stanowić podstawę postępowania ze wszystkimi osobami małoletnimi;

16.  domaga się, by państwa członkowskie wyznaczyły opiekuna – od momentu przybycia małoletniego na terytorium państwa, aż do momentu znalezienia trwałego rozwiązania – do obowiązków którego będzie należało towarzyszenie małoletniemu, udzielanie mu wsparcia oraz reprezentowanie go we wszystkich procedurach, a także by umożliwiły małoletniemu korzystanie ze wszystkich praw we wszystkich procedurach; apeluje o to, by małoletni byli niezwłocznie powiadamiani o wyznaczeniu osoby za nie odpowiedzialnej; domaga się ponadto, by osoby te przeszły specjalne szkolenie, aby poznać wyzwania, jakim muszą stawić czoła małoletni bez opieki, zaznajomić się z zagadnieniem ochrony dzieci i prawami dziecka, prawem w dziedzinie azylu i migracji oraz by działać w pełnej niezależności; uważa, że osoby takie powinny szkolić się ustawicznie i w sposób adekwatny do potrzeb oraz powinny być poddawane systematycznej i niezależnej kontroli; zwraca się do Komisji o włączenie do strategicznych wytycznych wspólnych standardów opartych na najlepszych praktykach i dotyczących uprawnień, funkcji, kwalifikacji, umiejętności i kompetencji takiej osoby;

17.  wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, aby urzędnicy i personel mogący mieć kontakt z małoletnimi bez opieki, w tym z małoletnimi będącymi ofiarami handlu ludźmi, posiadali odpowiednie kwalifikacje i byli odpowiednio przeszkoleni do rozpoznawania tych spraw i odpowiedniego postępowania w związku z nimi; wzywa także do zapewnienia im odpowiednich szkoleń w zakresie szczególnych potrzeb małoletnich bez opieki i praw dziecka, zachowania i psychologii dziecka, a także prawa w dziedzinie azylu i migracji; wzywa państwa członkowskie do organizowania obowiązkowych szkoleń uwzględniających problematykę płci dla personelu placówek opiekuńczych przyjmującego małoletnich pozbawionych opieki, jak również dla osób przeprowadzających wywiad, decydentów oraz prawnych przedstawicieli nieletnich pozostawionych bez opieki oraz wzywa do dopilnowania, by policja i władze sądowe w państwach członkowskich regularnie odbywały szkolenia uwzględniające aspekt płci; podkreśla, że osoba odpowiedzialna za małoletniego powinna go informować i doradzać mu, ale może stanowić jedynie uzupełnienie pomocy prawnej, a nie ją zastępować; podkreśla, że niezależnie od obywatelstwa dziecka lub tego, czy jego obywatelstwo jest uznawane, państwo członkowskie, w którym przebywa dziecko bez opieki, musi sprawować nad nim opiekę i zapewnić mu najwyższy poziom ochrony;

18.  zachęca państwa członkowskie, aby w celu zapewnienia spójności i jednakowych norm w zakresie ochrony małoletnich bez opieki w UE zagwarantowały małoletnim bez opieki odpowiednią ochronę, bez względu na ich status i na takich samych warunkach, jak dzieciom będącym obywatelami państw przyjmujących:

19.  przypomina, że wszystkie procedury muszą być dostosowane do małoletnich, z odpowiednim uwzględnieniem ich wieku, dojrzałości emocjonalnej i zdolności pojmowania, oraz muszą uwzględniać potrzeby dzieci, zgodnie z wytycznymi Rady Europy zatytułowanymi „Wymiar sprawiedliwości przyjazny dzieciom”; z zadowoleniem przyjmuje działania Komisji w zakresie promowania tych wytycznych; przypomina, że należy słuchać opinii małoletniego i brać ją pod uwagę na wszystkich etapach procedury, we współpracy z wykwalifikowanym i przeszkolonym personelem, takim jak psychologowie, pracownicy socjalni i mediatorzy kulturowi;

20.  wyraża zadowolenie z postępów w ustawodawstwie dotyczącym azylu i wzywa państwa członkowskie do przeprowadzenia niezbędnych reform ustawodawczych i administracyjnych w celu skutecznego wprowadzenia takich przepisów; zwraca jednaj uwagę, że w ramach polityki UE w dziedzinie azylu należy definiować małoletnich bez opieki przede wszystkim jako dzieci, i dlatego nawołuje państwa członkowskie, by nie stosować do małoletnich bez opieki procedur przyspieszonych ani procedur na granicach; przypomina także, że państwem członkowskim odpowiedzialnym za rozpatrzenie wniosku o azyl złożonego przez małoletniego bez opieki w więcej niż jednym państwie członkowskim, w przypadku gdy żaden z członków jego rodziny nie przebywa legalnie na terytorium jednego z państw członkowskich, jest państwo, w którym przebywa małoletni po złożeniu wniosku; nawołuje państwa członkowskie do przestrzegania orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej; podkreśla, że ze względu na szczególne potrzeby małoletnich bez opieki jest niezbędne, aby ich wnioski o azyl były rozpatrywane w pierwszej kolejności, aby jak najszybciej możliwe było podjęcie prawidłowej decyzji; wzywa państwa członkowskie do rozwijania swoich systemów azylowych w dążeniu do ustanowienia zharmonizowanych ram instytucjonalnych dostosowanych do potrzeb dzieci, które to ramy uwzględniałyby szczególne potrzeby i wielorakie trudności, z jakimi borykają się małoletni bez opieki, a w szczególności będący ofiarami handlu ludźmi;

21.  podkreśla, że wszelkie decyzje dotyczące małoletnich bez opieki powinny być podejmowane w oparciu o indywidualną ocenę i w poszanowaniu najlepiej pojętego interesu dziecka;

22.  negatywnie ocenia niepewność sytuacji, z którą ci małoletni muszą się nagle skonfrontować, osiągając pełnoletniość; zachęca państwa członkowskie, aby dzieliły się najlepszymi praktykami i przygotowały mechanizmy wspierające tych małoletnich, w momencie, gdy osiągają pełnoletniość; przyjmuje z zadowoleniem wyniki prac Rady Europy poświęconych temu problemowi i zwraca się do Komisji o włączenie do swoich strategicznych wytycznych najlepszych praktyk dotyczących opracowania „indywidualnych planów na życie”, przygotowywanych dla małoletnich i z małoletnimi;

23.  wzywa państwa członkowskie do określenia zakresu obowiązków wszystkich partnerów, w szczególności organów krajowych i lokalnych, opieki socjalnej, osób pracujących z młodzieżą, rodzin i przedstawicieli prawnych, w odniesieniu do wdrażania i monitorowania planów na życie i zapewniania ich koordynacji;

24.  zdecydowanie podkreśla, że ostatecznym celem, od momentu przybycia małoletniego bez opieki na terytorium UE, powinno być poszukiwanie dla niej/dla niego trwałego rozwiązania, z uwzględnieniem jego/jej najlepiej pojętego interesu; przypomina, że to staranie powinno zawsze rozpoczynać się zbadaniem możliwości ponownego zjednoczenia z rodziną w UE lub poza jej granicami, pod warunkiem, że leży to w najlepiej pojętym interesie dziecka; podkreśla, że małoletni co do zasady może wprawdzie zostać poproszony o współpracę przy poszukiwaniu członków jego rodziny, ale nie może to być współpraca obowiązkowa, od której będzie uzależniony wynik rozpatrzenia jego wniosku o ochronę międzynarodową; przypomina, że w przypadkach, gdy życie małoletniego lub członków jego rodziny – w szczególności, gdy członkowie ci pozostali w kraju pochodzenia – jest zagrożone, zbieranie, opracowanie i przekazywanie informacji dotyczących tych osób musi odbywać się w sposób poufny, niepowodujący zagrożenia życia tych osób; nawołuje państwa członkowskie i wszystkie ich właściwe organy do lepszej współpracy, między innymi poprzez usunięcie wszelkich przeszkód biurokratycznych na drodze do poszukiwania członków rodziny i łączenia rodzin, a także do dzielenia się najlepszymi rozwiązaniami; zwraca się do Komisji o monitorowanie wdrażania dyrektywy 2003/86/WE w sprawie prawa do łączenia rodzin, a w szczególności jej art. 10 ust. 3;

25.  wzywa Komisję do zawarcia w strategicznych wytycznych wspólnych standardów, w oparciu o najlepsze praktyki, dotyczących warunków, jakie należy spełnić przed odesłaniem małoletniego, w spójny sposób i z poszanowaniem najlepszego interesu dziecka oraz w oparciu o badanie porównawcze dotyczące praktyk w zakresie powrotów osób małoletnich, opublikowane przez Komisję w 2011 r., które zawiera listę kontrolną i zbiór najlepszych praktyk; wyraźnie zaznacza, że nie można podjąć żadnej decyzji o powrocie małoletniego, jeśli nie leży ona w najlepszym interesie dziecka lub jeśli istnieje zagrożenie dla życia małoletniego, jego zdrowia fizycznego lub psychicznego, dobrego samopoczucia, bezpieczeństwa, jego praw podstawowych lub praw jego rodziny, oraz że indywidualne okoliczności dotyczące każdego małoletniego (jak również członków rodziny w przypadku łączenia rodzin) muszą być poddane dogłębnej ocenie; przypomina, że decyzja o powrocie może zostać podjęta tylko wówczas, gdy istnieje pewność, że małoletni zostanie objęty w kraju powrotu bezpiecznymi, konkretnymi i dostosowanymi przepisami, z poszanowaniem jego praw, oraz towarzyszącymi tym przepisom środkami w kraju powrotu; nawołuje państwa członkowskie, by w celu zapewnienia bezpiecznych powrotów dzieci, nawiązały współpracę i zawarły ustalenia dotyczące monitorowania z krajami pochodzenia i tranzytu, we współpracy z organizacjami pozarządowymi, organizacjami lokalnymi i międzynarodowymi, oraz by zapewniły ochronę i ponowną integrację małoletnich po ich powrocie; zaznacza, że takie ustalenia są kluczowym elementem powrotów; wraca się do Komisji o szczególne uwzględnienie w ocenie dyrektywy 2008/115/WE jej skutków dla małoletnich bez opieki, szczególnie art. 10, art. 14 ust. 1 lit. c) i art. 17; apeluje do UE o przyjęcie na siebie zobowiązania w zakresie zintensyfikowania starań w celu wyeliminowania potencjalnych czynników nasilających migrację, między innymi wczesnego zawierania małżeństw, zawierania małżeństw pod przymusem, szkodliwych praktyk wynikających z tradycji, takich jak okaleczanie kobiecych organów płciowych, i przemocy seksualnej na całym świecie;

26.  podkreśla, że integracja małoletniego bez opieki w państwie przyjmującym powinna mieć miejsce na podstawie indywidualnego projektu na życie, opracowanego dla małoletniego i z małoletnim, przy pełnym poszanowaniu jego pochodzenia etnicznego, religii, kultury i języka;

27.  apeluje do państw członkowskich o wprowadzenie obowiązku powzięcia przez władze środków w odniesieniu do małoletnich bez opieki, którzy są ofiarami żebractwa; uważa, że za wszelką cenę należy unikać wykorzystywania dzieci w żebractwie;

o
o   o

28.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz Radzie Europy.

(1) Dz.U. C 285 E z 21.10.2010, s. 12. (2) Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 57. (3) Dz.U. L 101 z 15.4.2011, s. 1. (4) Dz.U. L 337 z 20.12.2011, s. 9. (5) Dz.U. L 31z 6.2.2003, s. 18. (6) Dz.U. L 348 z 24.12.2008, s. 98. (7) Dz.U. L 251 z 3.10.2003, s. 12. (8) Dz.U. L 199 z 31.7.2007, s. 23. (9) Dz.U. L 173 z 3.7.2007, s. 19.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie sytuacji w Demokratycznej Republice Konga (2013/2822(RSP))

P7_TA(2013)0388 RC-B7-0390/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje,

–  uwzględniając oświadczenia wysokiej przedstawiciel UE Catherine Ashton z dnia 30 sierpnia 2013 r. w sprawie sytuacji w prowincji Nord-Kivu oraz z dni 7 czerwca 2012 r. i 10 lipca 2012 r. w sprawie sytuacji we wschodniej części Konga,

–  uwzględniając rezolucję Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE w sprawie niestabilnej i niebezpiecznej sytuacji w regionie Wielkich Jezior, a w szczególności we wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga (DR Konga), przyjętą na posiedzeniu w Paramaribo (Surinam) w dniach 27–29 listopada 2012 .,

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 22 lipca 2013 r. w sprawie regionu Wielkich Jezior oraz z dni 10 grudnia 2012 r., 19 listopada 2012 r. i 25 czerwca 2012 r. w sprawie sytuacji we wschodniej części DR Konga,

–  uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2053 (2012) w sprawie sytuacji w DR Konga, 1925 (2010), 1856 (2008), w której określono mandat misji ONZ w DR Konga (Monusco), oraz 2098 (2013), w której przedłużono mandat Monusco,

–  uwzględniając sprawozdanie sekretarza generalnego ONZ z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie misji stabilizacyjnej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Demokratycznej Republice Konga,

–  uwzględniając oświadczenie przewodniczącego Rady Bezpieczeństwa ONZ z dnia 25 lipca 2013 r. w sprawie sytuacji w regionie Wielkich Jezior,

–  uwzględniając decyzję Rady Pokoju i Bezpieczeństwa Unii Afrykańskiej (UA) w sprawie sytuacji w regonie Wielkich Jezior, szczególnie we wschodniej części DR Konga, wydaną na 393. posiedzeniu w dniu 28 sierpnia 2013 r.,

–  uwzględniając oświadczenia szefów państw i rządów państw członkowskich Międzynarodowej Konferencji w sprawie Regionu Wielkich Jezior (ICGLR) z dni 6 sierpnia 2013 r. i 24 listopada 2012 r. w sprawie sytuacji w zakresie bezpieczeństwa w DR Konga,

–  uwzględniając rezolucję w sprawie sytuacji w DR Konga przyjętą przez Międzynarodową Organizację Frankofonii (OIF) na 14. szczycie państw frankofońskich w Kinszasie w dniach 13 i 14 października 2012 r.,

–  uwzględniając umowę o partnerstwie z Kotonu podpisaną w czerwcu 2000 r.,

–  uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 (2000), 1820 (2008), 1888 (2009) i 1960 (2010) w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa,

–  uwzględniając art. 3 konwencji genewskiej z 1949 r. i protokół II do tej konwencji, które zakazują egzekucji pozasądowych, gwałtów, przymusowej mobilizacji i innych aktów okrucieństwa,

–  uwzględniając Konwencję o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r., która w szczególności zakazuje angażowania dzieci w konflikty zbrojne,

–  uwzględniając Protokół fakultatywny do Międzynarodowej konwencji o prawach dziecka w sprawie angażowania dzieci w konflikty zbrojne, który został ratyfikowany przez kraje regionu Wielkich Jezior,

–  uwzględniając Powszechną Deklarację Praw Człowieka z 1948 r. oraz Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r.,

–  uwzględniając Afrykańską kartę praw człowieka i ludów ratyfikowaną przez DR Konga w 1982 r.,

–  uwzględniając art. 122 ust. 5 oraz art. 110 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że od lipca br. przemoc w DR Konga nasila się – ponownie dochodzi do starć między M23 a oddziałami rządowymi, czego konsekwencją są tysiące ofiar śmiertelnych i niezliczona liczba rannych, a także napaści na cywilów i żołnierzy sił pokojowych ONZ; mając na uwadze, że sytuacja humanitarna pozostaje krytyczna;

B.  mając na uwadze, że wskutek nieustającego konfliktu zbrojnego w regionie Kivu dochodzi do okrucieństw i przemocy, w tym grabieży, przemocy seksualnej i przemocy na tle płci, uprowadzeń i przymusowego poboru dzieci przez grupy zbrojne, a także naruszeń praw człowieka, co wciąż stanowi plagę niweczącą starania Rady Bezpieczeństwa ONZ i organów regionalnych o zakończenie konfliktu;

C.  mając na uwadze, że 28 sierpnia 2013 r. zginął żołnierz sił pokojowych ONZ, a 10 innych zostało rannych w zamachu grupy rebelianckiej M23 na wzgórzach w pobliżu Kibati w prowincji Nord-Kivu, gdy misja Monusco pomagała kongijskim siłom zbrojnym (FARDC) w ochronie zamieszkałych przez ludność cywilną okolic Gomy;

D.  mając na uwadze, że do porzucenia domów zmuszonych zostało 2,7 mln przesiedleńców wewnętrznych, w tym ponad milion w samym tylko 2012 r., a ponad 440 000 kongijskich uchodźców schroniło się w innych krajach afrykańskich, w związku z czym około 6,4 mln ludzi potrzebujących pomocy żywnościowej i kryzysowej z trudem próbuje przeżyć w prowizorycznych warunkach w wyniku nieustających walk i naruszeń zarówno praw człowieka, jak i międzynarodowego prawa humanitarnego we wschodniej części DR Konga;

E.  mając na uwadze, że fakt, iż osoby odpowiedzialne za łamanie praw człowieka i zbrodnie wojenne nie są ścigane przez DR Konga, sprzyja klimatowi bezkarności i zachęca do popełniania kolejnych zbrodni;

F.  mając na uwadze, że w maju 2013 r. przerwano negocjacje między grupami rebeliantów a państwem kongijskim; przypominając, że rebelianci z grupy M23, którzy zostali wcieleni do armii w wyniku porozumienia pokojowego z 2000 r., zbuntowali się w kwietniu 2012 r. oraz że M23 stanowi jedną z kilkunastu grup zbrojnych prowadzących walkę w tym bogatym w zasoby regionie;

G.  mając na uwadze, że w dniu 5 września 2013 r. rozpoczął się 7. szczyt Międzynarodowej Konferencji w sprawie Regionu Wielkich Jezior (ICGLR), w trakcie którego wezwano do wznowienia i szybkiego zakończenia negocjacji pokojowych;

H.  mając na uwadze, że w rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2098 (2013) z dnia 28 marca 2013 r. mandat Monusco przedłużono do dnia 31 marca 2014 r. i w trybie wyjątkowym utworzono wyspecjalizowaną „brygadę interwencyjną” w ramach prowadzących operację obecnych sił liczących 19 815 żołnierzy;

I.  mając na uwadze, że w 2012 r. państwa członkowskie ICGLR uruchomiły wspólny mechanizm weryfikacji (JVM), którego celem jest monitorowanie ruchu oddziałów we wschodniej części DR Konga oraz rozmieszczenie planowanych neutralnych sił międzynarodowych;

J.  mając na uwadze, że zespół ekspertów ONZ opublikował dowody na powiązania Rwandy z rebeliantami oraz że Stany Zjednoczone wezwały Kigali do zaprzestania wsparcia; mając na uwadze, że Rwanda wielokrotnie zaprzeczała jakimkolwiek powiązaniom z M23;

K.  mając na uwadze, że stosowanie przemocy seksualnej oraz coraz częstsze stosowanie gwałtu jako narzędzia walki wywołuje tragiczne skutki, takie jak fizyczne i psychiczne wyniszczenie ofiar, i musi być uznawane za zbrodnię wojenną; mając na uwadze, że władze krajowe i społeczność międzynarodowa wiele zainwestowały we wzmocnienie systemu sądownictwa, szczególnie wojskowego, oraz w zachęcanie do wszczynania dochodzeń i postępowań w sprawach dotyczących przemocy seksualnej; mając na uwadze, że odbyły się procesy, jednak nie wykonuje się wyroków, a w wielu przypadkach osobom uznanym za winne udaje się uciec, niewiele zaś czyni się, aby zadośćuczynić ofiarom;

L.  mając na uwadze, że konieczne jest zaradzenie skutkom konfliktu, w szczególności poprzez rozbrojenie, przegląd sprawowania rządów na szczeblu lokalnym, demobilizację i ponowną integrację byłych bojowników, repatriację uchodźców, powrót osób przesiedlonych na terenie kraju do miejsc zamieszkania oraz wdrożenie realnych programów rozwoju;

M.  mając na uwadze, że Unia Europejska przyczynia się do przywrócenia zdolności działania wymiarowi sprawiedliwości i siłom bezpieczeństwa (policji i wojsku), a także dąży do usprawnienia ich funkcjonowania poprzez udzielanie pomocy finansowej i technicznej oraz szkolenie personelu w ramach misji EUSEC RD i EUPOL RD;

N.  mając na uwadze, że problemy związane z nielegalną eksploatacją krajowych zasobów naturalnych, z których część trafia do innych krajów, należą do czynników napędzających i zaostrzających konflikt w DR Konga i pozostają przyczyną braku bezpieczeństwa w całym regionie;

O.  mając na uwadze, że rosnące bezrobocie, kryzys społeczny, kryzys żywnościowy, niewystarczający poziom podstawowych usług, zubożenie ludności oraz degradacja środowiska w DR Konga również częściowo przyczyniają się do niestabilności tego kraju oraz regionu Wielkich Jezior;

P.  mając na uwadze, że w ostatnich miesiącach nie poczyniono postępów w pracach nad projektem ustawy o ochronie obrońców praw człowieka, a represje wobec działaczy zajmujących się prawami człowieka i wobec dziennikarzy w DR Konga nasiliły się – dochodzi do ich arbitralnych aresztowań i zastraszania; mając na uwadze, że nie podjęto żadnych działań w celu postawienia osób odpowiedzialnych przed sądem;

Q.  mając na uwadze, że po tym jak w dniu 9 kwietnia 2013 r. przed najwyższym sądem wojskowym wznowiono proces w sprawie zamordowania Floriberta Chebeyi, dyrektora wykonawczego Voice of the Voiceless (VSV) i członka Zgromadzenia Ogólnego Światowej Organizacji przeciw Torturom (OMCT), oraz Fidèle’a Bazany, członka VSV, adwokaci Peter Ngomo Milambo, Emmanuel Ilunga Kabengele oraz Regine Sesepe otrzymali pogróżki;

R.  mając na uwadze, że w dniu 7 sierpnia 2013 r. w miejscowości Kawakolo w regionie Pweto, w prowincji Katanga, Godfrey Mutombo, członek organizacji pozarządowej Libertas, padł ofiarą brutalnego morderstwa z rąk grup rebeliantów, które od 2011 r. szerzą terror w niektórych miejscowościach na północy prowincji;

1.  wyraża głębokie zaniepokojenie niedawnym nasileniem się przemocy we wschodniej części DR Konga, co wiąże się z poważnymi konsekwencjami politycznymi, gospodarczymi, społecznymi, humanitarnymi i związanymi z bezpieczeństwem w DR Konga oraz w całym regionie, który już teraz jest niestabilny i nieprzewidywalny;

2.  zdecydowanie potępia niedawny wybuch przemocy we wschodniej części DR Konga, zwłaszcza masowy ostrzał prowadzony przez grupę M23 i inne grupy zbrojne, w szczególności Demokratyczne Siły Wyzwolenia Rwandy (FDLR), czego wynikiem są ofiary śmiertelne, ranni i szkody wśród ludności cywilnej; potępia prowadzone przez rebeliantów ukierunkowane ataki na Monusco, w wyniku których zginęło kilka osób, w tym tanzański żołnierz sił pokojowych, a kilka innych odniosło rany; apeluje do wszystkich zainteresowanych stron o zapewnienie dostępu i ochrony agencjom humanitarnym niosącym pomoc cierpiącej ludności cywilnej;

3.  domaga się natychmiastowego położenia kresu naruszeniom praw człowieka, w tym zatrważającej i rozpowszechnionej przemocy seksualnej i przemocy na tle płci (rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1820 (2008) z dnia 19 czerwca 2008 r.) oraz tragicznemu w skutkach poborowi i wykorzystywaniu dzieci przez jednostki zbrojne; wyraża solidarność z cierpiącą z powodu wojny ludnością DR Konga;

4.  z całą mocą wzywa wszystkie właściwe władze do podjęcia natychmiastowych działań w celu przeprowadzenia bezstronnego, dogłębnego dochodzenia w sprawie wszystkich przeszłych i obecnych przypadków naruszeń praw człowieka oraz do współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym; apeluje o podjęcie działań mających na celu dopilnowanie, aby osoby winne naruszeniom praw człowieka, zbrodniom wojennym, zbrodniom przeciwko ludzkości, przemocy seksualnej wobec kobiet oraz wcielaniu dzieci do ugrupowań zbrojnych zostały wskazane, zidentyfikowane, oskarżone i ukarane zgodnie z krajowym i międzynarodowym prawem karnym ;

5.  stanowczo potępia wszelkie formy wspierania z zewnątrz grupy M23 i innych destrukcyjnych sił w DR Konga oraz zwraca się o natychmiastowe i trwałe zaprzestanie udzielania takiego wsparcia;

6.  popiera misję brygady interwencyjnej Monusco, czyli rozpoczęcie działań ofensywnych przeciw zbrojnym grupom, w tym M23, pochwala intensywne dążenie Monusco do realizacji mandatu, w szczególności w zakresie ochrony osób cywilnych, oraz zachęca do kontynuacji tych wysiłków; apeluje w szczególności do Rady Bezpieczeństwa ONZ o podjęcie wszelkich niezbędnych działań zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa nr 2098 (2013) w celu ochrony osób cywilnych we wschodniej części DR Konga;

7.  wzywa, by w ramach poszerzonego wspólnego mechanizmu weryfikacji (EJVM) przeprowadzono gruntowne śledztwo w sprawie pochodzenia pocisków moździerzowych i bomb, które dostają się z terytorium DR Konga do sąsiedniej Rwandy; apeluje o większą przejrzystość i regularność sprawozdań EJVM;

8.  zaznacza, że jakakolwiek bezpośrednia interwencja DR Konga w krajach ościennych może tylko zaognić sytuację; wzywa wszystkie zainteresowane podmioty regionalne do okazania najdalej idącej powściągliwości i do powstrzymania się od wszelkich działań lub deklaracji, które mogłyby prowadzić do dalszego pogorszenia sytuacji; wzywa kraje ościenne do pełnego poszanowania suwerenności DR Konga i jej integralności terytorialnej;

9.  z zadowoleniem przyjmuje wysiłki państw członkowskich ICGLR, UA oraz ONZ w zakresie zabiegów i inicjatyw na rzecz wypracowania trwałego, strukturalnego i pokojowego rozwiązania politycznego tego kryzysu; wzywa do przestrzegania wszystkich postanowień zawartych w porozumieniu ramowym w sprawie pokoju, bezpieczeństwa i współpracy;

10.  wzywa kraje regionu Wielkich Jezior – w szczególności w związku ze zobowiązaniami poczynionymi w lutym 2013 r. w ramach porozumień z Addis Abeby – aby zaangażowały się we wspólne wspieranie pokoju, stabilności i bezpieczeństwa z myślą o wzmocnieniu regionalnego rozwoju gospodarczego, zwracając szczególną uwagę na pojednanie, poszanowanie praw człowieka, walkę z bezkarnością, ustanowienie bezstronnego systemu sądownictwa i większą odpowiedzialność rządzących;

11.  z zadowoleniem przyjmuje rozmowy pokojowe w regionie, które odbyły się w dniu 5 września 2013 r. w Kampali pod auspicjami przewodniczącego ICGLR, prezydenta Ugandy Yoweriego Museveniego, wzywa wszystkie zainteresowane strony do udziału oraz zachęca władze kongijskie do wspierania dialogu między społecznościami, w szczególności tymi, które są dotknięte konfliktem;

12.  wzywa UA oraz kraje regionu Wielkich Jezior do dalszego działania na rzecz walki z nielegalną eksploatacją zasobów naturalnych oraz handlem nimi, gdyż stanowi to jedną z przyczyn rozpowszechniania i przemytu broni, co z kolei jest jednym z czynników podsycających i zaostrzających konflikty w regionie Wielkich Jezior;

13.  wzywa społeczność międzynarodową, w tym UE, UA i ONZ, aby nadal dokładały wszelkich starań, by zapewnić ludności zamieszkującej wschodnią część DR Konga bardziej skoordynowaną i skuteczną pomoc oraz przyczynić się do działań podejmowanych w reakcji na katastrofę humanitarną;

14.  z zadowoleniem przyjmuje udostępnienie przez Komisję dodatkowych 10 mln EUR w celu zapewnienia pilnie potrzebnej pomocy dla 2,5 mln ludzi w DR Konga, w wyniku czego pomoc kryzysowa UE dla DR Konga i regionu Wielkich Jezior w 2013 r. wyniesie 71 mln EUR, a UE stanie się największym darczyńcą pomocy humanitarnej dla tego kraju;

15.  nalega, aby rząd DR Konga dokończył reformy sektora bezpieczeństwa, oraz wzywa do podjęcia działań – zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym – mających zwiększyć autorytet państwa oraz praworządność w DR Konga, szczególnie w dziedzinie zarządzania i bezpieczeństwa, co obejmuje bliską współpracę z misją pomocy wojskowej UE (EUSEC) oraz misją pomocy policyjnej UE (EUPOL), którą to współpracę należy kontynuować w celu skonsolidowania pokoju i bezpieczeństwa zarówno w kraju, jak i w regionie Wielkich Jezior;

16.  zachęca parlament, senat i prezydenta DR Konga Josepha Kabilę do wdrożenia wszelkich środków niezbędnych do ugruntowania demokracji i do zapewnienia rzeczywistego udziału w sprawowaniu rządów w kraju wszystkim siłom politycznym reprezentującym wolę obywateli kongijskich, na podstawie przepisów konstytucyjnych i ustawowych, a także wolnych i uczciwych wyborów; podkreśla, że należy uwzględnić zalecenia unijnej misji obserwacji wyborów z 2011 r. i wprowadzić reformy o podstawowym znaczeniu dla kontynuacji procesu wyborczego, w tym poprzez zagwarantowanie odbywania się wyborów lokalnych;

17.  wzywa władze Konga, aby w każdych okolicznościach gwarantowały obrońcom praw człowieka nietykalność fizyczną i psychiczną oraz przeprowadziły szybkie, gruntowne, bezstronne i przejrzyste dochodzenie w celu zidentyfikowania wszystkich osób odpowiedzialnych za groźby, zamachy i morderstwa, których ofiarami byli obrońcy praw człowieka;

18.  podkreśla znaczenie przyjęcia długo oczekiwanych aktów prawnych, w tym ustawy o ochronie obrońców praw człowieka i ustawy o zgodności prawa krajowego ze statutem rzymskim;

19.  zaleca, aby Rada Bezpieczeństwa ONZ na 24. sesji przyjęła stanowczą rezolucję ponownie ustanawiającą mechanizm monitorowania sytuacji w zakresie praw człowieka w DR Konga i zawierającą apel do wysokiego komisarza ONZ ds. praw człowieka o przedstawienie sprawozdania dotyczącego sytuacji w zakresie praw człowieka w DR Konga;

20.  apeluje do władz kongijskich o zapewnienie utworzenia wyspecjalizowanego mieszanego trybunału, który pomógłby w zwalczaniu bezkarności i w osądzeniu sprawców poważnych naruszeń praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego w DR Konga, w tym przemocy seksualnej wobec kobiet;

21.  uważa, że przejrzystość pod względem dostępu do zasobów naturalnych DR Konga i kontroli nad nimi oraz sprawiedliwa redystrybucja zasobów za pośrednictwem budżetu państwa są niezbędne do zrównoważonego rozwoju tego kraju; w związku z tym wzywa UA i kraje regionu Wielkich Jezior do przyjęcia dalszych środków mających na celu walkę z nielegalną eksploatacją zasobów naturalnych i z handlem nimi, a także wzywa UE i całą społeczność międzynarodową do zacieśnienia współpracy z DR Konga w tej dziedzinie;

22.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Unii Afrykańskiej, rządom państw regionu Wielkich Jezior, prezydentowi, premierowi i parlamentowi Demokratycznej Republiki Konga, sekretarzowi generalnemu ONZ, specjalnej przedstawiciel ONZ ds. przemocy seksualnej podczas konfliktów zbrojnych, Radzie Bezpieczeństwa ONZ oraz Radzie Praw Człowieka ONZ, a także Zgromadzeniu Parlamentarnemu AKP-UE.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie Republiki Środkowoafrykańskiej (2013/2823(RSP))

P7_TA(2013)0389 RC-B7-0399/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając porozumienie z Libreville (Gabon) z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawie rozwiązania kryzysu polityczno-wojskowego w Republice Środkowoafrykańskiej, podpisane pod egidą głów państw i szefów rządów Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Środkowej (ECCAS), które określa warunki zakończenia kryzysu w Republice Środkowoafrykańskiej,

–  uwzględniając sprawozdanie sekretarza generalnego ONZ z dnia 14 sierpnia 2013 r. w sprawie sytuacji w Republice Środkowoafrykańskiej, a także sprawozdanie kierownika Zintegrowanego Biura Narodów Zjednoczonych ds. Budowania Pokoju w Republice Środkowoafrykańskiej (Binuca), sprawozdanie podsekretarza generalnego ds. pomocy humanitarnej i sprawozdanie podsekretarza generalnego ds. praw człowieka,

–  uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2088(2013) z dnia 24 stycznia 2013 r. oraz oświadczenia Rady Bezpieczeństwa dotyczące Republiki Środkowoafrykańskiej i zwracając się do Rady Bezpieczeństwa o wsparcie nowej operacji pod przewodnictwem Afryki,

–  uwzględniając decyzję Rady ds. Pokoju i Bezpieczeństwa Unii Afrykańskiej z dnia 19 lipca 2013 r., zezwalającą na rozpoczęcie operacji wzmocnienia pokoju pod przewodnictwem afrykańskim począwszy od dnia 1 sierpnia 2013 r.,

–  uwzględniając nadzwyczajne szczyty ECCAS gromadzące głowy państw i szefów rządów, które odbyły się w N’Djamena (Czad) w dniu 21 grudnia 2012 r., 3 kwietnia 2013 r. i 18 kwietnia 2013 r., a także podjęte na ich decyzje dotyczące utworzenia Tymczasowej Rady Narodowej (TRN) dysponującej uprawnieniami legislacyjnymi i ustawodawczymi oraz przyjęcia planu dotyczącego procesu transformacji w Republice Środkowoafrykańskiej,

–  uwzględniając posiedzenie międzynarodowej grupy kontaktowej, które odbyło się dnia 3 maja 2013 r. w Brazzaville (Kongo) i na którym zatwierdzono plan dotyczący transformacji oraz powołano specjalny fundusz wspierający Republikę Środkowoafrykańską w tym działaniu,

–  uwzględniając oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 21 grudnia 2012 r., 1 i 11 stycznia 2013 r., 25 marca 2013 r., 21 kwietnia 2013 r. oraz 27 sierpnia 2013 r. w sprawie Republiki Środkowoafrykańskiej,

–  uwzględniając oświadczenie komisarza ds. pomocy humanitarnej i ochrony ludności z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie nowych konfliktów, jakie wybuchły w Republice Środkowoafrykańskiej,

–  uwzględniając rezolucję Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE z dnia 19 czerwca 2013 r. w sprawie Republiki Środkowoafrykańskiej,

–  uwzględniając komunikaty prasowe Rady Bezpieczeństwa ONZ z dnia 27 grudnia 2012 r. oraz z dnia 4 i 11 stycznia 2013 r. dotyczące Republiki Środkowoafrykańskiej,

–  uwzględniając oświadczenie sekretarza generalnego ONZ Ban Ki-moona z dnia 26 grudnia 2012 r. potępiające ataki rebeliantów i nakłaniające wszystkie strony do zastosowania się do decyzji podjętych przez ECCAS w N'Djamenie w dniu 21 grudnia 2012 r. oraz jego oświadczenie z dnia 5 sierpnia 2013 r. wzywające do położenia kresu bezkarności w związku z poważnymi naruszeniami praw człowieka w Republice Środkowoafrykańskiej, włączając w to rozważenie sankcji,

–  uwzględniając wydane w dniu 16 kwietnia 2013 r. oświadczenie wysokiej komisarz ONZ ds. praw człowieka, Navanethem Pillay, w którym wezwała ona do zaprzestania stosowania przemocy oraz przywrócenia w kraju rządów prawa,

–  uwzględniając oświadczenia z dni 12, 19 i 31 grudnia 2012 r. wydane przez przewodniczącego Unii Afrykańskiej, Nkosazana Dlamini-Zumę, w sprawie sytuacji w Republice Środkowoafrykańskiej,

–  uwzględniając zmienioną umowę z Kotonu,

–  uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 17 stycznia 2013 r. w sprawie sytuacji w Republice Środkowoafrykańskiej(1),

–  uwzględniając art. 122 ust. 5 i art. 110 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że od chwili wygranej militarnej w dniu 24 marca 2013 r. i przejęcia władzy oddziały koalicji Seleka coraz powszechniej dopuszczają się nadużyć, gwałtów, przestępstw, aktów przemocy fizycznej, kradzieży, grabieży oraz innych naruszeń praw człowieka, zarówno w stolicy, jak i na prowincji, umykając przed jakąkolwiek kontrolą,

B.  mając na uwadze, że dnia 20 sierpnia 2013 r. operacja rozbrojenia prowadzona przez koalicję Seleka w Boy-Rabé – strefie zdominowanej przez zwolenników byłego prezydenta François Bozizego – spowodowała śmierć 11 osób, wiele osób zostało rannych, a całej operacji towarzyszyły grabieże,

C.  mając na uwadze, że dnia 28 sierpnia 2013 r. ponad 5 000 mieszkańców Bangi uciekło na główne lotnisko międzynarodowe Republiki Środkowoafrykańskiej, chroniąc się przed grasującymi byłymi bojownikami rebelianckimi, gdzie okupowali płytę lotniska przez około 18 godzin,

D.  mając na uwadze ryzyko ponownego rozpoczęcia konfliktu zbrojnego przez dawne środkowoafrykańskie siły zbrojne stojące po stronie odsuniętego od władzy prezydenta François Bozizego; mając też na uwadze wykorzystywanie napięć międzywyznaniowych i ryzyko, jakie to ze sobą niesie;

E.  mając na uwadze, że dnia 4 września 2013 r. prokurator Trybunału w Bangi zażądał kary 10 lat pozbawienia wolności dla 24 byłych rebeliantów Seleki postawionych przed sądem w pierwszym procesie dotyczącym nadużyć, jakich dopuszczono się w Republice Środkowoafrykańskiej,

F.  mając na uwadze, że poszanowanie praw człowieka to podstawowa wartość, na której opiera się Unia Europejska, a także zasadniczy element umowy z Kotonu;

G.  mając na uwadze, że fakt, iż osoby odpowiedzialne za łamanie praw człowieka i zbrodnie wojenne nie są ścigane, sprzyja klimatowi bezkarności i zachęca do popełniania kolejnych zbrodni,

H.  mając na uwadze, że dnia 7 sierpnia 2013 r. prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) wydała drugie ostrzeżenie, w którym oświadczyła, że przestępstwa popełnione w Republice Środkowoafrykańskiej mogą podlegać jurysdykcji MTK i że urząd prokurator może w razie konieczności przystąpić do ścigania winnych na drodze sądowej,

I.  mając na uwadze, że te akty przemocy powodują nowe przypadku przemieszczania się ludności, a Biuro ONZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej ocenia, że jedna trzecia ludności kraju opuściła swoje domy i cierpi z niedożywienia, 1,6 mln osób desperacko potrzebuje pomocy, z czego 200 000 opieki zdrowotnej, 484 000 cierpi z powodu poważnego niedoboru żywności, 206 000 osób zostało przesiedlonych, a 60 000 osób znalazło schronienie w krajach ościennych; dodatkowo 650 000 dzieci nie kontynuuje nauki w szkołach, ponieważ szkoły zostały zajęte przez ugrupowania zbrojne; mając też na uwadze, że 3 500 dzieci zostało wcielonych do sił i ugrupowań zbrojnych;

J.  mając na uwadze, że dnia 21 sierpnia 2013 r. władze Kamerunu tymczasowo zamknęły granicę z Republiką Środkowoafrykańską po ogłoszeniu, że rebelianci Seleki napadli na graniczne miasto Toktoyo i zabili kameruńskiego oficera służb granicznych; mając na uwadze, że mimo ponownego otwarcia granicy kierowcy ciężarówek nadal obawiają się wjeżdżać do Republiki Środkowoafrykańskiej ze względu na pogarszające się warunki bezpieczeństwa,

K.  mając na uwadze, że Republika Środkowoafrykańska stoi w obliczu wyzwań społecznych i gospodarczych, ponieważ sektor publiczny i prywatny uległy splądrowaniu i zniszczeniu, co silnie podważyło strukturę administracyjną i gospodarczą kraju oraz spowodowało społeczny zamęt; mając na uwadze, że szpitale również zostały splądrowane na skalę masową, wskutek czego sytuacja zdrowotna w kraju stała się katastrofalna,

L.  przypominając, że porozumienie z Libreville nadal jest podstawą tymczasowych uzgodnień; mając na uwadze, że z końcem okresu przejściowego trwającego 18 miesięcy konieczne jest zwołanie wolnych, demokratycznych, przejrzystych i sprawiedliwych wyborów, w których nie będą jednak mogli kandydować szef państwa, premier, członkowie rządu tymczasowego i członkowie TRN;

M.  mając na uwadze, że na szczycie ECCAS z dnia 3 kwietnia 2013 r. powołano do życia Tymczasową Radę Narodową, mając też na uwadze, że na szczycie ECCAS z dnia 18 kwietnia 2013 r. przyjęto plan jej składu i funkcjonowania,

N.  mając na uwadze, że międzynarodowa grupa kontaktowa ds. Republiki Środkowoafrykańskiej została ustanowiona w maju 2013 r., aby koordynować działania regionalne, na skalę całego kontynentu oraz międzynarodowe w celu wypracowania trwałego rozwiązania powracających problemów tego kraju,

O.  mając na uwadze, że Unia Europejska jest zaangażowana w regularny dialog polityczny z Republiką Środkowoafrykańską na mocy umowy z Kotonu i jest głównym darczyńcą pomocy finansowej dla tego kraju, a także mając na uwadze, że dnia 8 lipca 2013 r. postanowiła ona zwiększyć o 8 mln euro swoją pomoc humanitarną dla kraju, która wyniosła w związku z tym w sumie 20 mln euro; mając na uwadze, że pomoc UE w takiej wysokości jest nadal niewystarczająca i że inni partnerzy międzynarodowi również muszą się zaangażować;

P.  mając na uwadze, że od chwili uzyskania niepodległości w 1960 r. Republika Środkowoafrykańska przez całe dziesięciolecia była obszarem niestabilności i niepokojów politycznych; mając na uwadze, że chociaż kraj ten jest bogaty w zasoby naturalne (drewno, złoto, diamenty, uran itd.), to jednak zajmuje dopiero 179. miejsce wśród 187 państw klasyfikowanych pod względem wskaźnika rozwoju społecznego ONZ, a około 70% jego mieszkańców żyje poniżej granicy ubóstwa, co oznacza, że jest to jeden z najuboższych krajów świata,

1.  potępia niekonstytucjonalne przejęcie władzy przez siły zbrojne koalicji Seleka w dniu 24 marca 2013 r.;

2.  wyraża głębokie zaniepokojenie sytuacją w Republice Środkowoafrykańskiej, która charakteryzuje się całkowitym załamaniem porządku prawnego oraz brakiem rządów prawa; potępia niedawne akty przemocy, które jeszcze silniej ograniczyły nawet najbardziej podstawowe usługi w kraju oraz pogorszyły już i tak tragiczną sytuację humanitarną, w jakiej znajduje się całe społeczeństwo;

3.  wzywa władze Republiki Środkowoafrykańskiej do podjęcia konkretnych kroków chroniących ludność cywilną, likwidujących rekrutację i wykorzystywanie dzieci przez ugrupowania zbrojne oraz przywracających bezpieczeństwo i ład publiczny, a także podstawowe usługi zaopatrzenia w elektryczność i wodę;

4.  stanowczo potępia poważne przypadki naruszania prawa humanitarnego oraz powszechne naruszanie praw człowieka, szczególnie ze strony zwolenników Seleki, co obejmuje wyroki śmierci wykonywane bez przeprowadzenia procesu, doraźne egzekucje, zniknięcia ludzi spowodowane porwaniem, arbitralne aresztowania i zatrzymania, tortury, przemoc na tle seksualnym i płciowym oraz rekrutowanie dzieci-żołnierzy;

5.  wzywa władze Republiki Środkowoafrykańskiej i wszystkie zainteresowane strony do zajęcia się strukturalnymi powodami niedawnych kryzysów w tym państwie oraz do wspólnej pracy na rzecz wdrożenia porozumienia z Libreville, które określa warunki transformacji kraju i przywrócenia porządku konstytucyjnego, mając na celu doprowadzenie do trwałego pokoju i rozwiązań demokratycznych;

6.  apeluje do partnerów międzynarodowych o pełne wsparcie wspólnych starań w dziedzinie bezpieczeństwa, pomocy humanitarnej i budowy państwa prawa; wzywa Radę Bezpieczeństwa ONZ do pilnego rozpatrzenia wniosku o wsparcie złożonego przez Unię Afrykańską i dotyczącego pokrycia kosztów 3 600 członków personelu cywilnego i wojskowego misji pokojowej w Republice Środkowoafrykańskiej;

7.  popiera aktualne przejście od Misji na rzecz utrwalenia pokoju w Republice Środkowoafrykańskiej (Micopax) do misji wsparcia w Republice Środkowoafrykańskiej pod dowództwem sił afrykańskich (AFISM–Republika Środkowoafrykańska), której mandat będzie wykonywany pod egidą ONZ;

8.  z zadowoleniem przyjmuje decyzję głów państw ECCAS dotyczącą znacznego zwiększenia liczebności sił międzynarodowych w Republice Środkowoafrykańskiej (FOMAC) oraz przyjęcia stosownego mandatu misji, aby przyczynić się do bezpieczeństwa w Republice Środkowoafrykańskiej; jest jednocześnie zaniepokojony tym, że mimo iż w Republice Środkowoafrykańskiej rozlokowano siły ECCAS w liczbie 1300 żołnierzy, nie były one w stanie zapobiec zapanowaniu w tym kraju bezprawia; wskazuje, że pogarszająca się sytuacja w Republice Środkowoafrykańskiej może doprowadzić do regionalnej niestabilności;

9.  wzywa do zidentyfikowania, zgłoszenia, oskarżenia i ukarania zgodnie z krajowym i międzynarodowym prawem karnym osób naruszających prawa człowieka, dopuszczających się zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości, przemocy seksualnej wobec kobiet oraz rekrutowania dzieci do wojska; wskazuje w związku z tym, że sytuacja w Republice Środkowoafrykańskiej już została podniesiona przed MTK oraz że na mocy Statutu Trybunału nie istnieje przedawnienie w przypadku ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości czy też zbrodni wojennych;

10.  z zadowoleniem przyjmuje decyzję Republiki Środkowoafrykańskiej dotyczącą rozpoczęcia programu zbierania nielegalnej broni w odpowiedzi na przemoc i drobne przestępstwa w tym chronicznie niestabilnym narodzie; nakłania rząd do nadania temu środkowi obowiązkowego charakteru;

11.  przyjmuje do wiadomości powołanie wspólnej komisji śledczej w celu rozpatrzenia nadużyć, jakich dopuszczono się od chwili przejęcia władzy przez Selekę, i wzywa wszystkie zainteresowane strony do wspólnego działania na rzecz pojednania narodowego;

12.  uważa też, że niezbędne jest zajęcie się konsekwencjami konfliktów, w szczególności poprzez reformę sił zbrojnych i sił bezpieczeństwa, demilitaryzację, demobilizację i reintegrację byłych żołnierzy, repatriację uchodźców, powrót wewnętrznych przesiedleńców do swoich domów oraz wprowadzenie w życie trwałych programów rozwoju;

13.  podkreśla, że wszechstronne rozwiązanie polityczne, obejmujące sprawiedliwy podział dochodów poprzez budżet państwa, jest kluczowe dla znalezienia rozwiązania kryzysu i wytyczenia drogi dla zrównoważonego rozwoju tego regionu; nakłania sekretarza generalnego ONZ do powołania panelu ekspertów, których zadaniem byłoby przeprowadzenie dochodzenia w sprawie eksploatacji zasobów rolnych i kopalnych Republiki Środkowoafrykańskiej, mając na celu ustanowienie ram prawnych umożliwiających społeczeństwu korzystanie z zasobów kraju;

14.  przychylnie odnosi się do większego wsparcia na rzecz zaradzenia kryzysowi humanitarnemu w Republice Środkowoafrykańskiej i wzywa UE i jej państwa członkowskie – jako wiodących darczyńców dla tego państwa – do poprawy koordynacji działań z innymi darczyńcami i instytucjami międzynarodowymi w celu odpowiedniego zaspokojenia pilnego zapotrzebowania humanitarnego oraz złagodzenia cierpienia ludności Republiki Środkowoafrykańskiej; zwraca się z wnioskiem o przeprowadzenie posiedzenia w sprawie Republiki Środkowoafrykańskiej jako wydarzenia towarzyszącego Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ w Nowym Jorku we wrześniu 2013 r.;

15.  wnosi o intensyfikację operacji międzynarodowych, za zgodą Republiki Środkowoafrykańskiej, służących aresztowaniu członków Armii Bożego Oporu, aby położyć kres spustoszeniom sianym przez to ugrupowanie przestępcze;

16.  wzywa władze Republiki Środkowoafrykańskiej do wypełnienia zobowiązań zawartych w Rzymskim Statucie MTK, których kraj ten się podjął;

17.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie Bezpieczeństwa ONZ, sekretarzowi generalnemu ONZ, instytucjom Unii Afrykańskiej, ECCAS, Wspólnemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu AKP-UE oraz państwom członkowskim Unii Europejskiej.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0033.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie sytuacji praw człowieka w Bahrajnie (2013/2830(RSP))

P7_TA(2013)0390 RC-B7-0410/2013

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Bahrajnu z dnia 27 października 2011 r.(1), 15 marca 2012 r(2). i 17 stycznia 2013 r.(3),

–  uwzględniając wizytę delegacji Podkomisji Praw Człowieka w Bahrajnie w dniach 19-20 grudnia 2012 r. oraz wydane przez tę delegację oświadczenie dla prasy; mając również na uwadze wizytę delegacji na Półwyspie Arabskim w dniach 27-30 kwietnia 2013 r. oraz wydane przez nią oświadczenie dla prasy,

–  uwzględniając oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie Bahrajnu, w szczególności jej oświadczenie z dnia 7 stycznia, 11 lutego i 1 lipca 2013 r.,

–  uwzględniając oświadczenia Sekretarza Generalnego ONZ, w szczególności oświadczenie z dnia 8 stycznia 2013 r., oraz oświadczenie rzecznika Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka z dnia 6 sierpnia 2013 r.,

–  uwzględniając 23. posiedzenie Wspólnej Rady UE-GCC i posiedzenie ministerialne, które odbyły się w Manamie w Bahrajnie w dniu 30 czerwca 2013 r.,

–  uwzględniając posiedzenie nadzwyczajne Zgromadzenia Narodowego Bahrajnu w dniu 28 lipca 2013 r., którego wynikiem były dekrety nadzwyczajne wydane przez króla Bahrajnu Hamada bin Isa Al Khalifę,

–  uwzględniając wydany w Bahrajnie w 2006 r. akt ustawodawczy „Ochrona społeczeństwa przed terroryzmem”,

–  uwzględniając decyzję rady ministerialnej Ligi Arabskiej, która spotkała się w Kairze w dniu 1 września 2013 r., o utworzeniu panarabskiego trybunału praw człowieka w stolicy Bahrajnu Manamie,

–  uwzględniając opublikowane w listopadzie 2011 r. sprawozdanie bahrajńskiej niezależnej komisji śledczej, a także sprawozdanie uzupełniające z dnia 21 listopada 2012 r.,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966 r., Konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, Konwencje o prawach dziecka a także Arabską kartę praw człowieka, których Bahrajn jest stroną,

–  uwzględniając wytyczne UE w sprawie obrońców praw człowieka z 2004 r. ze zmianami z 2008 r.,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

–  uwzględniając art. 122 ust. 5 i art. 110 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że sytuacja praw człowieka w Bahrajnie wciąż jest niepokojąca w następstwie stłumienia prodemokratycznych protestów w roku 2011; mając na uwadze, że wiele niedawnych działań rządu Bahrajnu wciąż narusza i ogranicza prawa i wolności części społeczeństwa bahrajńskiego, w szczególności prawa obywateli do pokojowych protestów, wolności słowa i wolności cyfrowej; mając na uwadze, że władze Bahrajnu w dalszym ciągu tłumią pokojowe protesty polityczne, łącznie z nieproporcjonalnym użyciem przemocy i tortur przez siły bezpieczeństwa i policję;

B.  mając na uwadze, że obrońcy praw człowieka są stale namierzani, prześladowani i przetrzymywani w Bahrajnie, a niektórzy z nich są skazywani na dożywotnie więzienie;

C.  mając na uwadze, że w dniu 1 sierpnia 2013 r., przed pokojowym protestem zaplanowanym w Manamie na dzień 14 sierpnia 2013 r., król Bahrajnu wydał rozkaz wdrożenia zaleceń zatwierdzonych przez parlament, które obejmują zakaz wszelkich strajków okupacyjnych, zgromadzeń i protestów w stolicy Bahrajnu Manamie, dalsze ograniczenia działalności mediów społecznościowych, wydłużenie okresu aresztu oraz pozbawienie obywatelstwa każdego, kogo uznano za winnego popełnienia lub zachęcania do popełnienia aktów terrorystycznych;

D.  mając na uwadze, że Biuro Wysokiego Komisarza ds. Praw Człowieka oświadczyło, że chociaż z zadowoleniem przyjęło zalecenie Zgromadzenia Narodowego, że „podstawowe wolności, w szczególności wolność opinii, nie powinny zostać okrojone, aby utrzymać równowagę między egzekwowaniem prawa a ochroną praw człowieka”, po raz kolejny wyraża zaniepokojenie z powodu ograniczeń dotyczących demonstracji publicznych i innych zgromadzeń publicznych;

E.  mając na uwadze, że po sprawozdaniu bahrajńskiej niezależnej komisji śledczej władze Bahrajnu zobowiązały się do przeprowadzenia reform; mając na uwadze, że osiągnięto postępy jeśli chodzi o przegląd systemu prawa i egzekwowania prawa, ponowne zatrudnienie osób, które zostały niesprawiedliwie zwolnione oraz utworzenie specjalnej jednostki ścigania w celu przeprowadzenia dochodzenia w sprawach o nadużycia, jak również przeprowadzenie reform policji; mając na uwadze, że ogólnie realizacja zaleceń bahrajńskiej niezależnej komisji śledczej nadal postępuje wolno;

F.  mając na uwadze, że oficjalna delegacja pod przewodnictwem ministra ds. praw człowieka dr. Salaha bin Alego Abdulrahmana weźmie udział w 24. sesji Rady Praw Człowieka ONZ w dniach 7-27 września 2013 r. oraz dokona w czasie tych posiedzeń przeglądu wdrożenia zaleceń Rady Praw Człowieka i zaleceń bahrajńskiej niezależnej komisji śledczej oraz zaleceń Zgromadzenia Narodowego, które rząd Bahrajnu zobowiązał się wdrożyć zgodnie z harmonogramem i programem działania;

G.  mając na uwadze, że w Bahrajnie nawet dzieci są aresztowane i przetrzymywane w nieodpowiednich dla młodocianych więzieniach dla dorosłych, gdzie według doniesień są one torturowane i źle traktowane;

H.  mając na uwadze, że w dniu 24 kwietnia 2013 r. rząd po raz drugi przesunął – tym razem na czas nieokreślony – wizytę specjalnego sprawozdawcy ds. tortur i innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania;

I.  mając na uwadze, że w dniu 2 września 2013 r. Bahrajn oświadczył, że utworzy u siebie stałą siedzibę arabskiego trybunału praw człowieka po jej zatwierdzeniu na posiedzeniu Ligi Arabskiej w Kairze;

J.  mając na uwadze, że Specjalny Przedstawiciel UE ds. Praw Człowieka Stavros Lambrinidis złożył wizytę w Bahrajnie w ramach posiedzenia ministrów w ramach Rady Współpracy UE – Arabskie Państwa Zatoki Perskiej w czerwcu 2013 r.;

1.  wzywa władze Bahrajnu do przestrzegania praw człowieka i poszanowania podstawowych wolności, w tym wolności wypowiedzi, zarówno w internecie, jak i poza nim, oraz wolności zgromadzeń; wyraża głębokie ubolewanie z powodu wydanych ostatnio przez parlament i króla Bahrajnu restrykcyjnych rozkazów i wzywa do zniesienia zakazu organizowania pokojowych demonstracji i wolnych zgromadzeń w stolicy Bahrajnu Manamie oraz do uchylenia rozkazów ministra sprawiedliwości z dnia 3 września 2013 r., które są nie do pogodzenia ze zobowiązaniem rządu do rozpoczęcia procesu reform i które nie pomogą w procesie narodowego pojednania ani w budowaniu wzajemnego zaufania wszystkich stron;

2.  wzywa do poszanowania przysługującego obywatelom Bahrajnu prawa do swobody wyrażania opinii, organizowania zgromadzeń i pokojowych demonstracji; podkreśla znaczenie wolnych pluralistycznych mediów; wzywa do umożliwienia pełnego wstępu do kraju międzynarodowym organizacjom pozarządowym i dziennikarzom;

3.  z zadowoleniem przyjmuje działania podjęte przez bahrajńskie władze w celu wdrożenie zaleceń bahrajńskiej niezależnej komisji śledczej; przyznaje, że podjęto w tej kwestii pewne wysiłki, jednak podkreśla, że trzeba zrobić więcej, by poprawić sytuację praw człowieka w tym kraju; wzywa rząd Bahrajnu do pełnego i sprawnego wdrożenia zaleceń bahrajńskiej niezależnej komisji śledczej i powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka; zaleca, by na 24. sesji Rady Praw Człowieka ONZ uwtorzono mechanizm nadzoru, którego celem będzie monitorowanie wdrażania zaleceń bahrajńskiej niezależnej komisji śledczej oraz ogólnej poprawy sytuacji praw człowieka w Bahrajnie;

4.  wzywa rząd Bahrajnu do przeprowadzenia niezbędnych reform demokratycznych oraz do wspierania pluralistycznego i konstruktywnego dialogu narodowego i pojednania, łącznie z uwolnieniem dysydentów;

5.  wzywa władze Bahrajnu do bezzwłocznego zaprzestania wszelkich aktów represji, w tym nękania przez sąd, i wzywa do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia wszystkich więźniów sumienia, działaczy politycznych, dziennikarzy, blogerów, lekarzy i pracowników paramedycznych, obrońców praw człowieka i pokojowych demonstrantów, w tym Abdulhadiego Al-Khawajiego, Nabeela Rajaba, Ibrahima Sharifa, Najiego Fateela, Zainab Al-Khawaję, Mahdi’Issa Mahdi Abu Deeba i Jalilę Al-Salman;

6.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że król Bahrajnu Hamad bin Isa Al Khalif powołał niezależną komisję ds. praw więźniów i aresztowanych oraz wzywa tę komisję do skutecznego monitorowania i poprawy warunków i traktowania tych osób;

7.  z zadowoleniem przyjmuje utworzenie przez króla Bahrajnu Hamada Hamada bin Isa Al Khalifę ministerstwa ds. praw człowieka i rozwoju społecznego w Bahrajnie oraz zwraca się do tego ministerstwa o działanie zgodnie z międzynarodowymi standardami praw człowieka i zobowiązaniami w tym zakresie; w szczególności zauważa coraz bardziej postępowe stanowisko Bahrajnu wobec kobiet w społeczeństwie;

8.  zwraca uwagę na utworzenie przez bahrajńskie ministerstwo spraw wewnętrznych w lipcu 2013 r. urzędu policyjnego rzecznika praw obywatelskich i wyraża nadzieję, że krok ten oznacza, iż skargi i zażalenia obywateli Bahrajnu będą skutecznie rozpatrywane;

9.  zauważa starania bahrajńskiego rządu zmierzające do zreformowania kodeksu karnego i procedur prawnych i zachęca do kontynuacji tego procesu; wzywa rząd Bahrajnu do podjęcia wszelkich niezbędnych kroków w celu zagwarantowania sprawiedliwego procesu oraz niezależności i bezstronności wymiaru sprawiedliwości w Bahrajnie oraz do dopilnowania, by działał on w pełnej zgodności z międzynarodowymi normami praw człowieka;

10.  wzywa do przeprowadzenia niezależnych dochodzeń w sprawach wszystkich doniesień o torturach i złym traktowaniu oraz do podania wyników tych dochodzeń do publicznej wiadomości; uważa, że odpowiedzialność za naruszenia w przeszłości stanowi kluczowy element na drodze do sprawiedliwości i rzeczywistego pojednania, co jest niezbędne dla stabilności społecznej;

11.  wzywa władze Bahrajnu do przestrzegania praw młodocianych, do nieprzetrzymywania ich w więzieniach dla dorosłych oraz do traktowania młodocianych zgodnie z Konwencją o prawach dziecka, której Bahrajn jest stroną;

12.  uważa, że arbitrażowe pozbawienie obywatelstwa może prowadzić do bezpaństwowości, co ma poważne konsekwencje dla ochrony praw człowieka danej osoby; zauważa, że odbieranie obywatelstwa przez władze Bahrajnu przeciwnikom politycznym jest niezgodne z prawem międzynarodowym;

13.  wyraża ubolewanie z powodu mało stanowczej reakcji UE na obecną sytuację w Bahrajnie oraz wzywa wiceprzewodniczącą / wysoką przedstawiciel do potępienia obecnych przypadków łamania podstawowych praw człowieka i podstawowych wolności oraz do zastosowania ukierunkowanych środków ograniczających (zakaz wydawania wiz i zamrożenie aktywów) przeciwko osobom odpowiedzialnym za łamanie praw człowieka i biorącym w nim udział (zgodnie z informacjami udokumentowanymi w sprawozdaniu bahrajńskiej niezależnej komisji śledczej);

14.  apeluje do wiceprzewodniczącej / wysokiej przedstawiciel o współpracę w celu opracowania jasnej strategii, jaką UE będzie publicznie i prywatnie stosować w celu doprowadzenia do uwolnienia więźniów sumienia, a także wzywa wiceprzewodniczącą / wysoką przedstawiciel, by wspólnie z państwami członkowskimi zapewniła przyjęcie konkluzji Rady do Spraw Zagranicznych w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Bahrajnie, które powinny zawierać konkretne wezwanie do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia tych więźniów;

15.  żałuje, że wizyta specjalnego sprawozdawcy ds. tortur została po raz kolejny przełożona i apeluje do władz Bahrajnu o ułatwienie wizyt specjalnych sprawozdawców ds. wolności zrzeszania się i zgromadzeń oraz sytuacji obrońców praw człowieka;

16.  z zadowoleniem przyjmuje decyzję Ligi Arabskiej o utworzeniu arabskiego trybunału praw człowieka w Manamie oraz ma nadzieję, że stanie się on katalizatorem rozwoju praw człowieka w całym regionie; wzywa rząd Bahrajnu i jego partnerów w Lidze Arabskiej do zapewnienia uczciwości, bezstronności, skuteczności i wiarygodności tego trybunału;

17.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządowi i parlamentowi Królestwa Bahrajnu.

(1) Dz.U. C 131 E z 8.5.2013, s. 125. (2) Dz.U. C 251 E z 31.8.2013, s. 111.. (3) Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0032.