Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 13ης Μαρτίου 2014 σχετικά με τη Ρωσία: καταδίκη των διαδηλωτών που συμμετείχαν στα γεγονότα της πλατείας Μπολότναγια (2014/2628(RSP))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με τη Ρωσία, ιδίως το ψήφισμά του της 13ης Ιουνίου 2013 σχετικά με το κράτος δικαίου στη Ρωσία(1),
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του εκπροσώπου της Αντιπροέδρου της Επιτροπής/Ύπατης Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΑΠ/ΥΕ) της 24ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά με την καταδίκη των διαδηλωτών που συμμετείχαν στις εκδηλώσεις στην πλατεία Μπολότναγια,
– έχοντας υπόψη το Σύνταγμα της Ρωσίας, ιδίως το άρθρο 118, το οποίο ορίζει ότι η δικαιοσύνη στη Ρωσική Ομοσπονδία πρέπει να απονέμεται μόνον από δικαστήρια, καθώς και το άρθρο 120 το οποίο ορίζει ότι οι δικαστές είναι ανεξάρτητοι και υπόκεινται μόνο στο Ρωσικό Σύνταγμα και στους ομοσπονδιακούς νόμους,
– έχοντας υπόψη τις διαβουλεύσεις ΕΕ-Ρωσίας για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων της 28ης Νοεμβρίου 2013,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας (CPT), της 17ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με την περιοδική επίσκεψή της στη Ρωσική Ομοσπονδία,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Διαμεσολαβητή της Ρωσικής Ομοσπονδίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα Βλαντιμίρ Λούκιν, της 4ης Μαρτίου 2014, σχετικά με τις δημόσιες διαδηλώσεις στη Μόσχα και τα μέτρα που έλαβαν οι φορείς επιβολής του νόμου,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 122 παράγραφος 5 και το άρθρο 110 παράγραφος 4 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ρωσική Ομοσπονδία, ως πλήρες μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, έχει δεσμευτεί να τηρεί τις αρχές της δημοκρατίας και το κράτος δικαίου και να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, λόγω πολλών σοβαρών παραβιάσεων του κράτους δικαίου και της έγκρισης περιοριστικών νόμων τους τελευταίους μήνες, υπάρχουν εντεινόμενες ανησυχίες για το κατά πόσον η Ρωσία ανταποκρίνεται στις διεθνείς και εθνικές υποχρεώσεις της·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 6 Μαΐου 2012, την ημέρα πριν από την ορκωμοσία του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, πολλές δεκάδες από τις, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, δεκάδες χιλιάδες των διαδηλωτών συγκρούστηκαν σποραδικά με την αστυνομία με αποτέλεσμα να προκληθούν μικροί τραυματισμοί στην πλατεία Μπολότναγια·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου 600 ακτιβιστές κρατήθηκαν για μικρό χρονικό διάστημα και ότι κινήθηκαν ποινικές διαδικασίες εις βάρος 28 μεμονωμένων ατόμων· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αρχές ξεκίνησαν έρευνα σχετικά με τις ενέργειες των διαδηλωτών, αποδίδοντάς τους τον χαρακτηρισμό των «μαζικών εξεγέρσεων», οι οποίες σύμφωνα με το ρωσικό δίκαιο νοούνται ως μαζικές ενέργειες που περιλαμβάνουν «βία, πογκρόμ, καταστροφή περιουσίας, χρήση πυροβόλων όπλων ή ένοπλη αντίσταση προς τις αρχές»· λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των αρχών η βία ήταν προγραμματισμένη και ήταν μέρος μιας συνωμοσίας με στόχο να αποσταθεροποιηθεί η χώρα και να ανατραπεί η κυβέρνηση·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τα τελευταία έτη διάφορες δίκες και δικαστικές διαδικασίες έθεσαν υπό αμφισβήτηση την ανεξαρτησία και την αμεροληψία των δικαστικών οργάνων της Ρωσικής Ομοσπονδίας·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές ρωσικές και διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανέφεραν ότι τα δυσανάλογα μέτρα που έλαβαν οι δυνάμεις ασφαλείας, καθώς και οι επιθετικές ενέργειές τους και η υπερβολική χρήση βίας οδήγησαν σε ξέσπασμα της βίας το οποίο ακολούθησε η αυθαίρετη σύλληψη διαδηλωτών· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Διαμεσολαβητής της Ρωσικής Ομοσπονδίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα επιβεβαίωσε στην αξιολόγησή του ότι οι κατηγορίες για «μαζικές εξεγέρσεις» ήταν αβάσιμες·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 24 Φεβρουαρίου 2014 ένα ρωσικό δικαστήριο εξέδωσε καταδικαστική απόφαση εις βάρος οκτώ διαδηλωτών, σύμφωνα με την οποία επιβάλλονται από ποινή με αναστολή έως και φυλάκιση τεσσάρων ετών στους καταδικασθέντες, και ότι το 2013 είχαν εκδοθεί επίσης τρεις αυστηρότερες ποινές φυλάκισης και είχε επιβληθεί αναγκαστική ψυχιατρική θεραπεία στον ακτιβιστή Μικαίλ Κοσένκο·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι μεγάλο μέρος των κρατήσεων πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια ειρηνικών διαδηλώσεων υπέρ των κατηγορουμένων της υπόθεσης της πλατείας Μπολότναγια στις 21 και 24 Φεβρουαρίου 2014· λαμβάνοντας υπόψη ότι πάνω από 200 άτομα που είχαν συγκεντρωθεί έξω από το πρωτοδικείο του Ζαμοσκβορέτσκι στις 24 Φεβρουαρίου 2014 για να ακούσουν την ετυμηγορία κρατήθηκαν επί αρκετές ώρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ηγέτες της αντιπολίτευσης Μπόρις Νεμτσόφ και Αλεξέι Ναβάλνι καταδικάστηκαν στη συνέχεια σε κράτηση 10 ημερών· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Αλεξέι Ναβάλνι έχει τεθεί σε κατ’ οίκον περιορισμό για τους προσεχείς δύο μήνες, και ότι από τις 5 Μαρτίου 2014 φέρει ηλεκτρονικό βραχιόλι μέσω του οποίου παρακολουθούνται οι κινήσεις του·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ρωσικές αρχές επεκτείνουν τα προγράμματά τους για τη μαζική παρακολούθηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα προγράμματα αυτά, σε συνδυασμό με τους νόμους κατά των ατόμων ΛΟΑΔ και τους νόμους που περιορίζουν την ελευθερία των ΜΚΟ, παρέχουν στις ρωσικές αρχές ένα πολύ ισχυρό εργαλείο για να παρακολουθούν και να φιμώνουν τις φωνές της αντιπολίτευσης·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία έχει επιδεινωθεί κατά τα τελευταία έτη και ότι οι ρωσικές αρχές ενέκριναν σειρά νομοθετημάτων που περιλαμβάνουν αμφιλεγόμενες διατάξεις και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την επιβολή περαιτέρω περιορισμών στους παράγοντες της αντιπολίτευσης και της κοινωνίας των πολιτών και την παρεμπόδιση των ελευθεριών της έκφρασης και του συνέρχεσθαι· λαμβάνοντας υπόψη ότι η καταστολή περιλαμβάνει ενέργειες, όπως επιδρομές της αστυνομίας, δήμευση περιουσιακών στοιχείων, διοικητικά πρόστιμα και άλλα μέτρα που αποσκοπούν στην πρόληψη και την αποτροπή της επιτέλεσης του έργου των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ηγέτες των κομμάτων και των κινημάτων της αντιπολίτευσης υφίστανται παρενοχλήσεις από τις ρωσικές αρχές, ενώ ορισμένοι από αυτούς κρατούνται υπό διάφορες κατηγορίες, όπως για παράδειγμα ο ηγέτης του κινήματος της Αλληλεγγύης Ιλία Γιασίν, ο συμπρόεδρος της Συμμαχίας Πρασίνων και Σοσιαλδημοκρατών Γκλεμπ Φετίσοφ και ο οικολόγος ακτιβιστής και εξέχον μέλος του κόμματος Γιαμπλόκο Γιεβγκένι Βιτίσκο·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή κατά των βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης κατέγραψε τον Δεκέμβριο του 2013 πολυάριθμες μαρτυρίες για κακομεταχείριση και βασανιστήρια φυλακισμένων από μέλη των φορέων επιβολής του νόμου και την αστυνομία·
1. εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τις διαδικασίες που έχουν κινηθεί εις βάρος των διαδηλωτών στην πλατεία Μπολότναγια, οι οποίες κρίθηκαν εσφαλμένες από την αρχή και βασίζονται σε κατηγορίες που έχουν πολιτικά κίνητρα·
2. πιστεύει ότι οι κατηγορίες που απαγγέλθηκαν εις βάρος των διαδηλωτών και οι ποινές που τους επιβλήθηκαν είναι προφανώς δυσανάλογες σε σχέση με τον χαρακτήρα των γεγονότων και τα αδικήματα για τα οποία κατηγορούνται· θεωρεί ότι η έκβαση της δίκης, λαμβάνοντας υπόψη τις δικονομικές ελλείψεις και τη μακρά προφυλάκιση, εγείρει για άλλη μια φορά ερωτήματα σχετικά με την κατάσταση του κράτους δικαίου·
3. ζητεί από τις ρωσικές δικαστικές αρχές να επανεξετάσουν τις ποινές στο πλαίσιο της διαδικασίας προσφυγής και να απελευθερώσουν τους οκτώ διαδηλωτές, καθώς και τον κρατούμενο της πλατείας Μπολότναγια Μικαίλ Κοσένκο, ο οποίος καταδικάστηκε σε αναγκαστική ψυχιατρική θεραπεία·
4. εκφράζει, επίσης, τη βαθιά του ανησυχία για την κράτηση μεγάλου αριθμού ειρηνικών διαδηλωτών μετά τις ετυμηγορίες της υπόθεσης Μπολότναγια και ζητεί να παύσει κάθε δικαστική δίωξη εναντίον των διαδηλωτών· ζητεί επιπλέον από τη ρωσική κυβέρνηση να σεβαστεί το δικαίωμα όλων των πολιτών να ασκούν τις θεμελιώδεις ελευθερίες τους και τα οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματά τους·
5. υπενθυμίζει ότι είναι σημαντικό η Ρωσία, ως μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, να συμμορφωθεί πλήρως προς τις διεθνείς νομικές υποχρεώσεις της καθώς και προς τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου που κατοχυρώνονται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR)· επισημαίνει ότι οι πρόσφατες εξελίξεις κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση σε σχέση με τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση των δημοκρατικών προτύπων, του κράτους δικαίου και της ανεξαρτησίας του δικαστικού σώματος στη Ρωσία·
6. εκφράζει την ανησυχία του για τις εξελίξεις στη Ρωσική Ομοσπονδία όσον αφορά το σεβασμό και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τον σεβασμό των κοινά συμφωνημένων δημοκρατικών αρχών, κανόνων και διαδικασιών, ιδίως όσον αφορά τον νόμο για τους ξένους πράκτορες, τη νομοθεσία κατά των ατόμων ΛΟΑΔ, την επαναποινικοποίηση της συκοφαντικής δυσφήμησης, τον νόμο περί προδοσίας και τη νομοθεσία σχετικά με τις δημόσιες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας· παροτρύνει τη Ρωσία να τηρήσει τις διεθνείς δεσμεύσεις της ως μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης·
7. ζητεί από τη ρωσική κυβέρνηση να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της υποβάθμισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως τερματίζοντας την εκστρατεία παρενόχλησης των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των ακτιβιστών· ζητεί από τη ρωσική εκτελεστική και νομοθετική εξουσία να επανεξετάσουν και τελικά να καταργήσουν τις πρόσφατα εγκριθείσες νομοθετικές πράξεις και τα μέτρα που έρχονται σε αντίθεση προς τις δεδηλωμένες δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα ως μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, και να λάβουν υπόψη τις προτάσεις του Διαμεσολαβητή για τα ανθρώπινα δικαιώματα και του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προς τον Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας·
8. καλεί τις ρωσικές δικαστικές αρχές και τις αρχές επιβολής του νόμου να εκτελούν τα καθήκοντά τους κατά τρόπο αμερόληπτο και ανεξάρτητο·
9. τονίζει ότι η ελευθερία του συνέρχεσθαι στη Ρωσική Ομοσπονδία εκχωρείται σύμφωνα με το άρθρο 31 του Ρωσικού Συντάγματος και βάσει της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, την οποία η Ρωσία έχει υπογράψει, γεγονός που υποχρεώνει τις ρωσικές αρχές να τη σεβαστούν·
10. καλεί τη Ρωσική Ομοσπονδία να ευθυγραμμίσει τα προγράμματα επιτήρησής της με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου·
11. εκφράζει τη λύπη του για τη συνεχή καταστολή εις βάρος πολιτών που ασκούν κριτική κατά του καθεστώτος και εις βάρος των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης που έχουν απομείνει, συμπεριλαμβανομένων του τηλεοπτικού σταθμού Dozhd (Βροχή) και του ραδιοφωνικού σταθμού Ekho Moskvy·
12. ζητεί από την Ύπατη Εκπρόσωπο και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) να εξασφαλίσουν ότι θα συζητηθούν οι υποθέσεις όλων των προσώπων που διώκονται για πολιτικούς λόγους στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων ΕΕ-Ρωσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, και ότι οι εκπρόσωποι της Ρωσίας στις εν λόγω διαβουλεύσεις θα κληθούν επισήμως να απαντήσουν σε σχέση με κάθε υπόθεση·
13. καλεί τους Προέδρους του Συμβουλίου και της Επιτροπής, καθώς και την ΥΕ/ΑΠ να συνεχίσουν να παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς αυτές τις υποθέσεις, να θέτουν τα ζητήματα αυτά υπό διάφορες μορφές και σε διάφορες συνεδριάσεις με τη Ρωσία, και να υποβάλλουν έκθεση στο Κοινοβούλιο σχετικά με τις επαφές τους με τις ρωσικές αρχές·
14. ζητεί από το Συμβούλιο να αναπτύξει ενιαία πολιτική σχετικά με τη Ρωσία, η οποία να δεσμεύσει τα 28 κράτη μέλη και τα όργανα της ΕΕ να υιοθετήσουν ισχυρό κοινό μήνυμα σχετικά με το ρόλο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας και σχετικά με την ανάγκη να τερματιστεί η καταστολή της ελευθερίας της έκφρασης, του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι στη Ρωσία· ζητεί το κοινό αυτό μήνυμα να διατυπωθεί στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ·
15. καλεί την Ύπατη Εκπρόσωπο και την ΕΥΕΔ να εξασφαλίσουν ότι η Ένωση αξιοποιεί κάθε ευκαιρία, εντός των ορίων του ρωσικού εσωτερικού δικαίου, ώστε να συνεχίσει να συμμετέχει και να υποστηρίζει τις ρωσικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εργάζονται για να προάγουν τις αξίες της δημοκρατίας, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου·
16. ζητεί από την Επιτροπή και την ΕΥΕΔ να αυξήσουν, στο πλαίσιο της τρέχουσας φάσης του προγραμματισμού των χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ, την οικονομική συνδρομή προς τη ρωσική κοινωνία των πολιτών μέσω του Ευρωπαϊκού Μέσου για τη Δημοκρατία και τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και μέσω των ταμείων των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των τοπικών αρχών, καθώς και να συμπεριλάβουν το φόρουμ της κοινωνίας των πολιτών ΕΕ-Ρωσίας στον Μηχανισμό Εταιρικής Σχέσης, προκειμένου να εξασφαλιστεί μακροπρόθεσμα η βιώσιμη και αξιόπιστη στήριξη·
17. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών, στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη και στον Πρόεδρο, την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Ρωσικής Ομοσπονδίας.