Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Φεβρουαρίου 2015 σχετικά με την επισήμανση της χώρας προέλευσης για κρέας σε επεξεργασμένα τρόφιμα (2014/2875(RSP))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (EΕ) αριθ. 1169/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2011, σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές, την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 1924/2006 και (ΕΚ) αριθ. 1925/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την κατάργηση της οδηγίας 87/250/ΕΟΚ της Επιτροπής, της οδηγίας 90/496/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της οδηγίας 1999/10/ΕΚ της Επιτροπής, της οδηγίας 2000/13/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, των οδηγιών 2002/67/ΕΚ και 2008/5/ΕΚ της Επιτροπής και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 608/2004 της Επιτροπής(1) (κανονισμός για την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα), και ιδίως το άρθρο 26 παράγραφοι 6 και 7 αυτού,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής της 17ης Δεκεμβρίου 2013 σχετικά με την υποχρεωτική αναγραφή της χώρας καταγωγής ή του τόπου προέλευσης για το κρέας που χρησιμοποιείται ως συστατικό (COM(2013)0755) και το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας της Επιτροπής της 17ης Δεκεμβρίου 2013 σχετικά με την επισήμανση καταγωγής του κρέατος που χρησιμοποιείται ως συστατικό: στάση των καταναλωτών, σκοπιμότητα πιθανών σεναρίων και επιπτώσεις (SWD (2013)0437),
– έχοντας υπόψη τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1337/2013 της Επιτροπής της 13ης Δεκεμβρίου 2013 για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά την ένδειξη της χώρας καταγωγής ή του τόπου προέλευσης για τα νωπά, διατηρημένα με απλή ψύξη ή κατεψυγμένα κρέατα χοιροειδών, προβατοειδών, αιγοειδών και πουλερικών(2),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 6ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά με τον ανωτέρω εκτελεστικό κανονισμό της Επιτροπής της 13ης Δεκεμβρίου 2013(3),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Ιανουαρίου 2014 σχετικά με την επισιτιστική κρίση, την απάτη στην αλυσίδα των τροφίμων και τη διενέργεια ελέγχων(4),
– έχοντας υπόψη την ερώτηση προς την Επιτροπή σχετικά με την επισήμανση της χώρας προέλευσης για κρέας σε επεξεργασμένα τρόφιμα (O-000091/2014 – B8-0101/2015),
– έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 128 παράγραφος 5 και το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 26 παράγραφος 6 του κανονισμού για την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα απαιτεί από την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο έως τις 13 Δεκεμβρίου 2013 σχετικά με την υποχρεωτική αναγραφή της χώρας καταγωγής ή του τόπου προέλευσης για το κρέας που χρησιμοποιείται ως συστατικό·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 26 παράγραφος 7 του ανωτέρω κανονισμού προβλέπει ότι η έκθεση πρέπει, μεταξύ άλλων, να λαμβάνει υπόψη την ανάγκη ενημέρωσης του καταναλωτή, το εφικτό της παροχής της υποχρεωτικής αναγραφής της χώρας καταγωγής ή του τόπου προέλευσης και την ανάλυση του κόστους και του οφέλους από την εισαγωγή των μέτρων αυτών· λαμβάνοντας υπόψη ότι προβλέπει επίσης ότι η έκθεση μπορεί να συνοδεύεται από προτάσεις για τροποποίηση των οικείων διατάξεων της ενωσιακής νομοθεσίας·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 17 Δεκεμβρίου 2013 η Επιτροπή δημοσίευσε δεόντως την έκθεσή της σχετικά με την υποχρεωτική αναγραφή της χώρας καταγωγής ή του τόπου προέλευσης για το κρέας που χρησιμοποιείται ως συστατικό, καθώς και ένα συνοδευτικό έγγραφο εργασίας σχετικά με την επισήμανση καταγωγής του κρέατος που χρησιμοποιείται ως συστατικό: στάση των καταναλωτών, σκοπιμότητα πιθανών σεναρίων και επιπτώσεις·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι 30 έως 50%, ανάλογα με το κράτος μέλος, του συνολικού όγκου κρέατος σφαγίων υφίσταται επεξεργασία και μεταποιείται σε συστατικά κρέατος για τρόφιμα, κυρίως σε κιμά, παρασκευάσματα κρέατος και προϊόντα με βάση το κρέας·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή δεν έχει υποβάλει ακόμη επακόλουθες νομοθετικές προτάσεις και καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι πρόκειται να ληφθούν περαιτέρω ενδεδειγμένα μέτρα κατόπιν συζητήσεων εντός του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την ανωτέρω έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την υποχρεωτική αναγραφή της χώρας καταγωγής ή του τόπου προέλευσης για το κρέας που χρησιμοποιείται ως συστατικό, τα υφιστάμενα συστήματα ιχνηλασιμότητας στην ΕΕ δεν επαρκούν για τη μετάδοση πληροφοριών σχετικά με την καταγωγή σε ολόκληρη την αλυσίδα τροφίμων·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 26 παράγραφος 2 του κανονισμού για την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα προβλέπει ότι η χώρα καταγωγής ή ο τόπος προέλευσης αναγράφονται υποχρεωτικά όταν η μη αναγραφή τους ενδέχεται να παραπλανήσει τον καταναλωτή ως προς την πραγματική χώρα καταγωγής ή τον πραγματικό τόπο προέλευσης του τροφίμου, ιδίως αν οι πληροφορίες που συνοδεύουν το τρόφιμο ή η ετικέτα στο σύνολό της υπονοούν ότι το τρόφιμο έχει διαφορετική χώρα καταγωγής ή τόπο προέλευσης·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκτίμηση επιπτώσεων που στήριξε τον κανονισμό για την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα έδειξε ότι η προέλευση του κρέατος αποτελεί πρωταρχικό μέλημα των καταναλωτών σε ολόκληρη την ΕΕ(5)·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησε η Κοινοπραξία Αξιολόγησης της Τροφικής Αλυσίδας μεταξύ των καταναλωτών το 2013, το ενδιαφέρον για την επισήμανση της προέλευσης στα τρόφιμα με βάση το κρέας ήταν στην πρώτη θέση ανάμεσα στις διάφορες ομάδες τροφίμων που κάλυψε η έρευνα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, βάσει μιας πιο στοχευμένης εξέτασης των διαφόρων τύπων μεταποιημένων προϊόντων με βάση το κρέας, τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι περισσότεροι από το 90% των καταναλωτών που συμμετείχαν στην έρευνα θεωρούν σημαντικό να επισημαίνεται η προέλευση των προϊόντων·
1. σημειώνει ότι η αναγραφή της καταγωγής έγινε υποχρεωτική για το μη επεξεργασμένο βόειο κρέας και τα προϊόντα με βάση το βόειο κρέας στην ΕΕ μετά την κρίση της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών (ΣΕΒ)(6), και ότι οι κανόνες της ΕΕ για την επισήμανση του βοείου κρέατος ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2002· σημειώνει ότι οι εν λόγω απαιτήσεις επισήμανσης ήδη περιλαμβάνουν τον τόπο γέννησης, εκτροφής και σφαγής·
2. θεωρεί ότι οι ανωτέρω απαιτήσεις που ισχύουν για το μη επεξεργασμένο βόειο κρέας και τα προϊόντα με βάση το βόειο κρέας έχουν αυξήσει τις προσδοκίες των καταναλωτών σε σχέση με την ενημέρωση για την προέλευση άλλων ειδών νωπού κρέατος που καταναλώνονται ευρέως στην ΕΕ και κρέατος που χρησιμοποιείται ως συστατικό σε επεξεργασμένα τρόφιμα·
3. σημειώνει ότι η αιτιολογική σκέψη 31 του κανονισμού για την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα υπογραμμίζει ότι η καταγωγή του κρέατος αποτελεί πρωταρχικό μέλημα των καταναλωτών και, ως εκ τούτου, οι καταναλωτές αναμένουν να ενημερώνονται δεόντως σχετικά με τη χώρα καταγωγής του κρέατος· επισημαίνει ακόμα ότι η αιτιολογική σκέψη 31 ορίζει πως οι απαιτήσεις υποχρεωτικής επισήμανσης πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την αρχή της αναλογικότητας και τον διοικητικό φόρτο για τους υπευθύνους επιχειρήσεων τροφίμων και τις αρχές επιβολής του νόμου·
4. τονίζει ότι το 90% των εταιρειών του τομέα επεξεργασίας κρέατος είναι ΜΜΕ· τονίζει τον ιδιαίτερο ρόλο που διαδραματίζουν οι ΜΜΕ στην ανάπτυξη και στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, τη συνεισφορά τους στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας και τη δέσμευσή τους για ασφαλή και υψηλής ποιότητας τρόφιμα· πιστεύει ότι η δημιουργία ίσων όρων ανταγωνισμού για τους παράγοντες του τομέα είναι απαραίτητη·
5. επαναλαμβάνει την ανησυχία του για τον ενδεχόμενο αντίκτυπο της απάτης στον τομέα των τροφίμων στην ασφάλεια των τροφίμων, στην υγεία και στην εμπιστοσύνη των καταναλωτών, στη λειτουργία της αλυσίδας τροφίμων και στη σταθερότητα των τιμών των γεωργικών προϊόντων, και τονίζει ότι είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί η απάτη στον τομέα των τροφίμων κατά προτεραιότητα και με τον τρόπο αυτό να αποκατασταθεί ταχέως η εμπιστοσύνη των ευρωπαίων καταναλωτών·
6. πιστεύει ότι καθαυτή η επισήμανση της χώρας ή του τόπου προέλευσης για το κρέας και τα προϊόντα με βάση το κρέας δεν αποτρέπει την απάτη, αλλά ότι ένα αυστηρό σύστημα ιχνηλασιμότητας συμβάλλει στον εντοπισμό ενδεχόμενων παραβάσεων και στην αντιμετώπισή τους· σημειώνει ότι τα πρόσφατα διατροφικά σκάνδαλα, περιλαμβανομένης της δόλιας αντικατάστασης βόειου κρέατος με κρέας αλόγου, απέδειξαν ότι οι αυστηρότεροι κανόνες στον τομέα της ιχνηλασιμότητας των προϊόντων και της ενημέρωσης των καταναλωτών είναι αυτό που επιθυμούν οι καταναλωτές· επισημαίνει ότι οι αυστηρότεροι κανόνες στον τομέα της ιχνηλασιμότητας θα έδιναν επίσης τη δυνατότητα στις αρχές να διερευνούν πιο αποτελεσματικά τα περιστατικά απάτης στον τομέα των τροφίμων·
7. επισημαίνει τη σημασία της εξέτασης του κρέατος αλόγου όσον αφορά το κρέας που χρησιμοποιείται ως συστατικό σε επεξεργασμένα τρόφιμα, εκτός από το βόειο και το χοιρινό, το κρέας προβατοειδών, αιγοειδών και πουλερικών, καθώς αντιπροσωπεύει σημαντικό ποσοστό του κρέατος που χρησιμοποιείται σε επεξεργασμένα τρόφιμα·
8. επισημαίνει, επίσης, το γεγονός ότι η ίδια η έκθεση της Επιτροπής αναγνωρίζει ότι περισσότεροι από το 90% των καταναλωτών που συμμετείχαν στις έρευνες θεωρούν σημαντικό να επισημαίνεται η καταγωγή του κρέατος στα επεξεργασμένα τρόφιμα(7)· σημειώνει ότι αυτός είναι ένας από τους διάφορους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των καταναλωτών·
9. πιστεύει ότι η επισήμανση της καταγωγής για το κρέας που χρησιμοποιείται ως συστατικό στα τρόφιμα θα συμβάλει στη διασφάλιση καλύτερης ιχνηλασιμότητας σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, σταθερότερων σχέσεων μεταξύ προμηθευτών κρέατος και φορέων επεξεργασίας και αυξημένης επιμέλειας από μέρους των υπευθύνων επιχειρήσεων τροφίμων κατά την επιλογή των προμηθευτών και των προϊόντων τους·
10. εκτιμά ότι η επισήμανση στα τρόφιμα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη διαφάνεια και τη σαφήνεια των πληροφοριών για τους καταναλωτές, επιτρέποντας παράλληλα στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να λειτουργούν με τρόπο οικονομικά βιώσιμο και σε συνθήκες αποδεκτές για την αγοραστική δύναμη του καταναλωτή·
11. επισημαίνει ότι, όσον αφορά τον αντίκτυπο στις τιμές, τα αποτελέσματα ερευνών που διεξήγαγε μια γαλλική οργάνωση καταναλωτών διαφέρουν σημαντικά από τα πορίσματα της έκθεσης της Επιτροπής όσον αφορά το κόστος που απαιτείται για την καθιέρωση επισήμανσης του τόπου καταγωγής· συνιστά να εξεταστεί περαιτέρω το θέμα αυτό, προκειμένου να δοθεί μια σαφέστερη εικόνα του πιθανού αντικτύπου στις τιμές, με την προϋπόθεση ότι η εξέταση αυτή θα πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με οργανώσεις καταναλωτών και δεν θα καθυστερήσει τις νομοθετικές προτάσεις·
12. σημειώνει ότι η επισήμανση της χώρας καταγωγής θα γίνει υποχρεωτική για το μη επεξεργασμένο κρέας χοιροειδών, προβατοειδών, αιγοειδών και πουλερικών από τον Απρίλιο του 2015· εκτιμώντας ότι αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την αξιολόγηση του κόστους παροχής στοιχείων σχετικά με την καταγωγή για αυτά τα είδη κρέατος όταν χρησιμοποιούνται ως συστατικό·
13. σημειώνει ότι η ισχύουσα εθελοντική επισήμανση καταγωγής μπορεί να παρέχει παραπλανητικά στοιχεία στους καταναλωτές·
14. καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει τέτοια εθελοντικά συστήματα για την επισήμανση της καταγωγής και να προτείνει σαφείς, συνεπείς, εναρμονισμένους και εφαρμόσιμους κανόνες για τους παραγωγούς που αποφασίζουν να εφαρμόσουν την εθελοντική επισήμανση καταγωγής·
15. σημειώνει επιπλέον ότι, παρόλο που -όπως υποδεικνύεται στην έκθεση της Επιτροπής- μια λύση χαμηλότερου κόστους θα μπορούσε να είναι η απαίτηση να επισημαίνεται μόνο το αν η καταγωγή του προϊόντος είναι ή δεν είναι από την ΕΕ, έρευνα που διεξήχθη από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ενώσεων Καταναλωτών (ΕΓΕΚ), το οποίο καλύπτει ορισμένα κράτη μέλη, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτό δεν αποτελεί αποδεκτή λύση για τους καταναλωτές(8)·
16. πιστεύει ότι η Επιτροπή οφείλει να διερευνήσει περαιτέρω την ήδη αρκετά διαδεδομένη μεταξύ ορισμένων ευρωπαίων εμπόρων λιανικής και κατασκευαστών πρακτική που αφορά την επισήμανση καταγωγής για το κρέας στα επεξεργασμένα τρόφιμα και να υποβάλει έκθεση με τα πορίσματά της·
17. επαναλαμβάνει την έκκλησή του να λάβει η Επιτροπή όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου η πρόληψη και η καταπολέμηση της απάτης στον επισιτιστικό τομέα να γίνουν αναπόσπαστα μέρη της ενωσιακής πολιτικής και να αντιμετωπίσει τις διαρθρωτικές αδυναμίες εντός της συνολικής αλυσίδας τροφίμων και, συγκεκριμένα, πολλαπλασιάζοντας και ενισχύοντας τους ελέγχους·
18. παροτρύνει την Επιτροπή να εκδώσει εκτελεστική πράξη για την εφαρμογή του άρθρου 26 παράγραφος 3 του κανονισμού για την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα, όσον αφορά την επισήμανση της χώρας καταγωγής των πρωταρχικών συστατικών όταν αυτή δεν είναι ίδια με την χώρα καταγωγής του τροφίμου·
19. παροτρύνει την Επιτροπή να δώσει συνέχεια στην έκθεσή της μέσω νομοθετικών προτάσεων που θα καθιστούν υποχρεωτική την αναγραφή της προέλευσης του κρέατος στα επεξεργασμένα τρόφιμα προκειμένου να διασφαλίζεται μεγαλύτερη διαφάνεια σε ολόκληρη την τροφική αλυσίδα και να ενημερώνονται καλύτερα οι ευρωπαίοι καταναλωτές, λαμβάνοντας υπόψη παράλληλα τις εκτιμήσεις επιπτώσεων και αποφεύγοντας το υπερβολικό κόστος και τις διοικητικές επιβαρύνσεις·
20. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.
Βλ.έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής της 30ής Ιανουαρίου 2008 που συνοδεύει την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα - Έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων για ζητήματα γενικής επισήμανσης των τροφίμων (SEC(2008)0092).
Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1760/2000 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Ιουλίου 2000, για τη θέσπιση συστήματος αναγνώρισης και καταγραφής των βοοειδών και την επισήμανση του βοείου κρέατος και των προϊόντων με βάση το βόειο κρέας, καθώς και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 820/97 του Συμβουλίου (ΕΕ L 204 της 11.8.2000, σ. 1).