Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 24ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με την πολιτική συνοχής και τις περιθωριοποιημένες κοινότητες (2014/2247(INI))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα άρθρα 2 και 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση,
– έχοντας υπόψη τα άρθρα 151, 153, 162 και 174 έως 176 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
– έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ,
– έχοντας υπόψη τις ευρωπαϊκές συμβάσεις για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και ιδίως την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (ΕΣΔΑ) και τη συναφή νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη και τις σχετικές συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων καθώς και τη σύμβαση πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων,
– έχοντας υπόψη την Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των αυτοχθόνων πληθυσμών,
– έχοντας υπόψη τη Σύμβαση της ΔΟΕ περί των ιθαγενών λαών και των λαών με φυλετική συγκρότηση σε ανεξάρτητες χώρες,
– έχοντας υπόψη τις οδηγίες της ΕΕ κατά των διακρίσεων, το άρθρο 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το πρωτόκολλο αριθ. 12 της εν λόγω σύμβασης,
– έχοντας υπόψη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες, της 5ης Ιανουαρίου 2011,
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006(1) (εφεξής «ΚΚΔ»),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1301/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και για τη θέσπιση ειδικών διατάξεων σχετικά με τον στόχο «Επενδύσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση» και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006(2),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 437/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Μαΐου 2010, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, όσον αφορά την επιλεξιμότητα παρεμβάσεων στέγασης υπέρ περιθωριοποιημένων κοινοτήτων(3),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1304/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και την κατάργηση του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1081/2006 του Συμβουλίου(4),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1381/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, για τη θέσπιση του Προγράμματος «Δικαιώματα, Ισότητα και Ιθαγένεια» για την περίοδο 2014-2020(5),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 223/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαρτίου 2014, για το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους(6),
– έχοντας υπόψη τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 240/2014 της Επιτροπής, της 7ης Ιανουαρίου 2014, για τον ευρωπαϊκό κώδικα συμπεριφοράς για τις εταιρικές σχέσεις στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων(7),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, σχετικά με την 7η και την 8η έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πολιτική συνοχής της ΕΕ και τη στρατηγική έκθεση του 2013 σχετικά με την υλοποίηση των προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013(8),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 12ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά την εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής για την ένταξη των Ρομά(9),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 11ης Ιουνίου 2013, σχετικά με την κατασκευή κοινωνικών κατοικιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση(10),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 9ης Μαρτίου 2011, σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για την ενσωμάτωση των Ρομά(11),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 20ής Μαΐου 2010, σχετικά με τη συμβολή της πολιτικής συνοχής στην επίτευξη των στόχων της Λισαβόνας και της ΕΕ2020(12),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 11ης Μαρτίου 2009, σχετικά με την κοινωνική κατάσταση των Ρομά και τη βελτίωση της πρόσβασής τους στην αγορά εργασίας της ΕΕ(13),
– έχοντας υπόψη την 6η έκθεση της Επιτροπής για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, της 23ης Ιουλίου 2014, με τίτλο «Επενδύσεις για τη δημιουργία απασχόλησης και ανάπτυξης: προώθηση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής στην Ένωση»,
– έχοντας υπόψη το θεματικό δελτίο καθοδήγησης, της 27ης Φεβρουαρίου 2014, σχετικά με τις κοινότητες Ρομά και τις περιθωριοποιημένες κοινότητες (θεματικός στόχος 9 - κοινωνική ενσωμάτωση και φτώχεια),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 2ας Απριλίου 2014, με τίτλο «Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του πλαισίου της ΕΕ για εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά» (COM(2014)0209),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 21ης Μαΐου 2012, με θέμα «Εθνικές στρατηγικές για την ένταξη των Ρομά: ένα πρώτο βήμα προς την εφαρμογή του πλαισίου της ΕΕ» (COM(2012)0226),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 8ης Δεκεμβρίου 2010, με τίτλο «Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή του Δούναβη» (COM(2010)0715),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 12ης Δεκεμβρίου 2010, με θέμα «Ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού: ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για κοινωνική και εδαφική συνοχή»(COM(2010)0758),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 3ης Μαρτίου 2010, με τίτλο «Ευρώπη 2020 – Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» (COM(2010)2020),
– έχοντας υπόψη τη σύσταση του Συμβουλίου, της 9ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με αποτελεσματικά μέτρα για την ένταξη των Ρομά στα κράτη μέλη(14),
– έχοντας υπόψη το έγγραφο της Επιτροπής με τίτλο «Κατευθυντήριο σημείωμα σχετικά με τη χρήση των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων για την αντιμετώπιση του διαχωρισμού στην εκπαίδευση και του χωροταξικού διαχωρισμού (σχέδιο)», της 1ης Ιουλίου 2015,
– έχοντας υπόψη την ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης προς την Επιτροπή, της 24ης Φεβρουαρίου 2015, σχετικά με τη χρηματοδότηση για τις περιθωριοποιημένες κοινότητες (E-002782/2015),
– έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Στρατηγικές ένταξης των Ρομά»(15),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων και της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (Α8-0314/2015),
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής στοχεύει στην ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, στην μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης και της εκρίζωσης της φτώχειας και του αποκλεισμού, επομένως είναι ζητούμενα η αποτροπή του αποκλεισμού και η προαγωγή της ισότητας στην πρόσβαση και στις ευκαιρίες για όλους τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των πλέον περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, καθώς και ομάδων και ατόμων όλων των ηλικιών που αντιμετωπίζουν φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό και στερούνται την πρόσβαση στην εκπαίδευση, την απασχόληση, την στέγαση και τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης·
B. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής, όπως ορίζεται στην Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη του 1986, αφορά τον περιορισμό των ανισοτήτων μεταξύ των διαφόρων περιφερειών και της υστέρησης που παρουσιάζουν οι πλέον μειονεκτούσες περιφέρειες· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσθέτει μια ακόμα πτυχή στην έννοια της συνοχής, κάνοντας μνεία της «οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής»·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη τον στόχο της κοινωνικής συνοχής ζητεί να δημιουργηθεί ευρωπαϊκός ρόλος στις πολιτικές για την ενσωμάτωση των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων και απαιτεί από τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν τις εξουσίες τους στον τομέα αυτόν για να λάβουν υποστηρικτικά μέτρα και να αναλάβουν επίσης δράση στο πλαίσιο των διακρατικών και εθνικών προγραμμάτων συνεργασίας·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι χρηματοδοτικές ευκαιρίες για τις περιθωριοποιημένες κοινότητες εισήχθησαν στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) το 2010· λαμβάνοντας υπόψη ότι το νομοθετικό πλαίσιο για την πολιτική συνοχής 2014-2020 προσφέρει μία στρατηγική προσέγγιση·
E. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1304/2013 ορίζει ότι το ΕΚΤ προσφέρει οφέλη σε άτομα, συμπεριλαμβανομένων των μειονεκτουσών ομάδων, όπως οι μακροχρόνια άνεργοι, τα άτομα με αναπηρία, οι μετανάστες, οι εθνοτικές μειονότητες, οι περιθωριοποιημένες κοινότητες και τα άτομα όλων των ηλικιών που αντιμετωπίζουν φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020, τουλάχιστον το 23,1% του προϋπολογισμού της πολιτικής συνοχής θα διατεθεί σε επενδύσεις στο πλαίσιο του ΕΚΤ· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ διαδραματίζουν συγκεκριμένο και σημαντικό ρόλο, με το 20% τουλάχιστον του ΕΚΤ να διατίθεται σε κάθε κράτος μέλος για τον ειδικό στόχο της προώθησης της κοινωνικής ενσωμάτωσης και της καταπολέμησης της φτώχειας και κάθε μορφής διακρίσεων, αποτελώντας έτσι ένα καίριο εργαλείο για την προώθηση της μεγαλύτερης ενσωμάτωσης περιθωριοποιημένων κοινοτήτων·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 θεσπίζει ορισμένες προϋποθέσεις σχετικά με την απαγόρευση των διακρίσεων, το φύλο και τα άτομα με αναπηρίες, οι οποίες πρέπει να τηρούνται(16)·
H. λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκτη έκθεση της Επιτροπής για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή κατέδειξε ότι η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός έχουν αυξηθεί εξαιτίας της οικονομικής κρίσης·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η οικονομική κρίση και οι περικοπές στον προϋπολογισμό καθώς και τα μέτρα λιτότητας που προκύπτουν λόγω αυτής, έχουν οδηγήσει σε πολυάριθμα προβλήματα, που συχνά έχουν ως αποτέλεσμα σοβαρά δημοσιονομικά προβλήματα για τους δήμους, καταλήγοντας σε έλλειψη επιλογών όσον αφορά τις περιθωριοποιημένες ομάδες, την βελτίωση της ένταξής τους και την αποτροπή του αποκλεισμού τους, εφόσον οι πολιτικές αυτές εξαρτώνται κατά κύριο λόγο, και μερικές φορές αποκλειστικά, από την χρηματοδότηση των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ)·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης και οι περικοπές στις δημόσιες υπηρεσίες έχουν επιδεινώσει την κατάσταση των γυναικών σε περιθωριοποιημένες κοινότητες·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες σε περιθωριοποιημένες κοινότητες υφίστανται εντονότερες πολλαπλές διακρίσεις και έχουν σαφώς χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης από ό,τι οι άνδρες στις κοινότητες αυτές και άλλες γυναίκες·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλοί δημόσιοι και ιδιωτικοί παράγοντες σε διάφορα επίπεδα και τομείς, συμπεριλαμβανομένων των εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών, συμμετέχουν και συχνά παίζουν σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή των πολιτικών ενσωμάτωσης, πράγμα που απαιτεί μια συνεκτική και καλά συντονισμένη προσέγγιση·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπάρχει επί του παρόντος ορισμός της έννοιας της περιθωριοποιημένης κοινότητας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατανόηση της έκθεσης ξεκινά από την κατανόηση της περιθωριοποίησης με βάση ανάλυση συγκεκριμένων στοιχείων και χαρακτηριστικών των περιθωριοποιημένων ομάδων, στην οποία λαμβάνεται υπόψη η ειδική τους κατάσταση και οι ανάγκες, όπως οι συνθήκες διαβίωσης και εργασίας, η περιορισμένη πρόσβαση στα συστήματα παιδείας και υγείας, και η πρόωρη αποχώρηση από το σχολείο, σε συνδυασμό με τον δομικό και συστημικό αποκλεισμό με σκοπό να εξασφαλισθεί η αποτελεσματική κοινωνικοοικονομική τους ενσωμάτωση·
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή δεν έχει παράσχει ορισμό των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, αναθέτοντας στα κράτη μέλη την αρμοδιότητα να αποφασίζουν τον ορισμό βάσει των εθνικών δεικτών τους· σημειώνει, ωστόσο, ότι η περιθωριοποίηση μπορεί να προσδιοριστεί μέσω της εξέτασης μιας σειράς σχετικών δεικτών, όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός, η υψηλή μακροχρόνια ανεργία, το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, οι (εξαιρετικά) κακές συνθήκες στέγασης, ο υψηλός βαθμός διακριτικής μεταχείρισης και η υπερβολική έκθεση σε κινδύνους για την υγεία και/ή η έλλειψη πρόσβασης σε υγειονομική περίθαλψη, δηλαδή όσον αφορά τις μερίδες εκείνες του πληθυσμού που θεωρούνται πιο ευάλωτες και χρήζουν μεγαλύτερης βοήθειας·
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η περιθωριοποίηση είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο κατά το οποίο μεμονωμένα άτομα ή κοινότητες αποκλείονται κοινωνικά και εμποδίζονται συστηματικά από τη συμμετοχή σε κοινωνικές και πολιτικές διαδικασίες που είναι ουσιαστικές για την κοινωνική τους ενσωμάτωση, ή στερούνται τη δυνατότητα πρόσβασης σε αυτές· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι «περιθωριοποιημένες κοινότητες» αναφέρονται σε διάφορες ομάδες και μεμονωμένα άτομα, όπως οι μειονότητες, οι Ρομά, τα άτομα με αναπηρίες, τα άτομα που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας ή που κινδυνεύουν από τη φτώχεια, οι μετανάστες, οι πρόσφυγες και οι κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες στην κοινωνία· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ρατσισμός, η πατριαρχία, η ομοφοβία, τα οικονομικά μειονεκτήματα και άλλοι παράγοντες που εισάγουν διακρίσεις συμβάλλουν στη δημιουργία στρωμάτων ανισότητας και μιας δυναμικής αποδυνάμωσης των γυναικών εντός των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων·
ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κοινά χαρακτηριστικά που μοιράζονται οι περιθωριοποιημένες κοινότητες είναι, μεταξύ άλλων, ο τόπος, όπως περιθωριοποιημένες κοινότητες που διαμένουν σε αγροτικές περιοχές και μειονεκτούσες γειτονιές, κοινότητες συμφερόντων, όπως πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, εθνοτικές και γλωσσικές μειονότητες, άτομα με αναπηρίες, ηλικιωμένοι, άστεγοι καθώς και αυτόχθονες πληθυσμοί· λαμβάνοντας υπόψη ότι διάφοροι τύποι περιθωριοποιημένων κοινοτήτων αντιμετωπίζουν κοινές δυσκολίες και υποφέρουν από κοινού από πολλές μορφές στιγματισμού και διακρίσεων·
ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός περιθωριοποιημένων ομάδων στην Ευρώπη· λαμβάνοντας υπόψη ότι μεταξύ αυτών οι Ρομά, ένας όρος που έχει διαφορετική έννοια ανά την Ευρώπη, είναι η μεγαλύτερη εθνοτική μειονότητα της Ευρώπης και μια εκ των πλέον περιθωριοποιημένων κοινοτήτων·
ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής πρέπει να αντιμετωπίζει το ζήτημα των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων στα πλαίσια της διαφορετικότητάς τους, έχοντας υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενσωμάτωση περιθωριοποιημένων κοινοτήτων στη χρηματοδότηση απαιτεί να καταβληθούν προσπάθειες σε όλα τα επίπεδα, να περιλαμβάνουν μία ολοκληρωμένη και συνεκτική προσέγγιση μακράς πνοής, μόνιμες λύσεις, ενδυνάμωση, αξιοποίηση εμπειριών και οικοδόμηση δυναμικού, επίσης για τις γυναίκες και τα κορίτσια περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, μετάβαση από την ιδρυματική μέριμνα και τις υπηρεσίες στη μέριμνα και τις υπηρεσίες που θα βασίζονται στην κοινότητα, προκειμένου να λάβει τέλος ο αποκλεισμός και να επιτευχθεί η εξομάλυνση·
ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευρωπαϊκές στρατηγικές για την πολιτική συνοχής με στόχο την ενδυνάμωση των γυναικών σε περιθωριοποιημένες κοινότητες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την κατάσταση των ηλικιωμένων γυναικών, των γυναικών με αναπηρία, των γυναικών που παρέχουν φροντίδα και των γυναικών με προβλήματα ψυχικής υγείας·
Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στα πλέον αποτελεσματικά εργαλεία για την αντιμετώπιση των ζητημάτων κοινωνικής ένταξης και ενσωμάτωσης συμπεριλαμβάνονται και τα έργα που βασίζονται στον πολιτισμό και προάγουν τις διαπολιτισμικές ανταλλαγές, την ενδυνάμωση των συμμετεχόντων, την ανάπτυξη δημιουργικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, και την ενεργή συμμετοχή στη ζωή της τοπικής κοινότητας·
ΚΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση, τόσο η επίσημη όσο και η ανεπίσημη, συντελεί τα μέγιστα στην υπέρβαση της περιθωριοποίησης και των πολλαπλών διακρίσεων, στην αποκατάσταση του διαλόγου, της διαφάνειας και της κατανόησης μεταξύ κοινοτήτων, αλλά και στην ενδυνάμωση των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι δεν πρέπει να παραβλέπεται η διάσταση του φύλου στην εκπαίδευση και ο ρόλος της στην ενδυνάμωση των γυναικών και των κοριτσιών στις περιθωριοποιημένες κοινότητες·
Γενικές αρχές
1. υπενθυμίζει την επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπιστεί το ζήτημα των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων· υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο της πολιτικής για τη συνοχή ως προς τη στήριξη της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής τους ενσωμάτωσης·
2. υπενθυμίζει ότι οι περιθωριοποιημένες κοινότητες έχουν τεθεί στο επίκεντρο των μέτρων της πολιτικής συνοχής λόγω της αυξανόμενης ανησυχίας για τον κοινωνικό αποκλεισμό και την δέσμευση για την καταπολέμησή του, καθώς και την ανησυχία σχετικά με την κατάσταση των Ρομά και το μακρόχρονο αίτημα να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσής τους·
3. ζητεί από την Επιτροπή να εκδώσει κατευθύνσεις σχετικά με τον ορισμό των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, διευκρινίζοντας σειρά ιδιαιτεροτήτων και χαρακτηριστικών περιθωριοποιημένων ομάδων, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερη κατάσταση, τις δυσκολίες και τις ανάγκες κάθε πιθανής ομάδας στόχου, με σκοπό την προώθηση της κοινωνικο-οικονομικής τους ενσωμάτωσης, και με τη συμμετοχή στη διαδικασία αυτή εκπροσώπων των ομάδων αυτών· τονίζει ότι οι κατευθύνσεις αυτές θα βελτίωναν ακόμη περισσότερο την αποτελεσματικότητα της πολιτικής συνοχής ενισχύοντας την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή σε ολόκληρη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης·
4. χαιρετίζει το γεγονός ότι το νομοθετικό πλαίσιο για την πολιτική συνοχής 2014-2020 εισήγαγε νέα στοιχεία που ολοκληρώνουν την αρχική προσέγγιση διευρύνοντας τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες και εισάγοντας μηχανισμούς για να διασφαλιστεί ότι η στήριξη των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων συμμορφώνεται με τις ευρωπαϊκές αξίες και στόχους και λαμβάνει υπόψη την ανάγκη να εξασφαλιστεί η συμμετοχή αυτών των ομάδων στη συνολική διαδικασία·
5. καλεί την Επιτροπή να παράσχει λεπτομερέστερες πληροφορίες σχετικά με την αξιοποίηση χρηματοδοτικών ευκαιριών για περιθωριοποιημένες κοινότητες· ζητεί να διενεργηθεί ανάλυση που θα επιτρέψει την εξαγωγή των κατάλληλων συμπερασμάτων και τον εντοπισμό των παραγόντων που εμποδίζουν την περαιτέρω αξιοποίηση ή την επίτευξη των βέλτιστων δυνατών αποτελεσμάτων·
6. καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί την αποτελεσματική χρήση του Ευρωπαϊκού κώδικα δεοντολογίας όσον αφορά την αρχή της εταιρικής σχέσης και την συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών· υπενθυμίζει ότι οι οριζόντιες αρχές στον Κανονισμό περί κοινών διατάξεων (ΚΚΔ), οι οποίες ενσωματώνουν θεμελιώδη δικαιώματα, όπως η προαγωγή των ίσων ευκαιριών, η πρόληψη των διακρίσεων και η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, πρέπει να εφαρμόζονται κατά την προετοιμασία και την εφαρμογή των προγραμμάτων στο πλαίσιο των ΕΔΕΤ· υπενθυμίζει ότι οι δράσεις όλων των κρατών μελών, οι οποίες χρηματοδοτούνται στα πλαίσια της πολιτικής συνοχής της ΕΕ, πρέπει να τηρούν τις αρχές των θεμελιωδών δικαιωμάτων και δεν πρέπει ποτέ να συμβάλουν στο διαχωρισμό καθ’ οιονδήποτε τρόπο·
7. τονίζει ότι οι ίσες ευκαιρίες και η απαγόρευση των διακρίσεων ενσωματώνονται στους κανόνες χρηματοδότησης των ΕΔΕΤ με σκοπό την εξάλειψη των συστημικών αιτίων της ανισότητας, είτε αυτά είναι οικονομικά, κοινωνικά ή βασίζονται στο φύλο, είτε αφορούν την πρόσβαση στον πολιτισμό και την εκπαίδευση· τονίζει ότι η κατανόηση και η αύξηση της ευαισθητοποίησης έναντι της συστημικής ξενοφοβίας και του ρατσισμού πρέπει να αποτελέσει το εστιακό σημείο κατά την ανάλυση των αιτίων του αποκλεισμού·
8. υπενθυμίζει ότι η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών συνιστά αρχή που εφαρμόζεται οριζόντια στην πολιτική συνοχής· εκφράζει την λύπη του για τις πολλαπλές διακρίσεις που υφίστανται ιδίως οι γυναίκες, οι μετανάστες και τα άτομα με αναπηρίες εντός των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων·
9. επισημαίνει ότι μέσω της εφαρμογής της πολιτικής συνοχής πρέπει να αντιμετωπιστεί το σημαντικό ζήτημα της φτώχειας και του αποκλεισμού των νέων και των παιδιών, των ενηλίκων και των ατόμων με αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένης της μετάβασης από την ιδρυματική μέριμνα και τις υπηρεσίες στη μέριμνα και τις υπηρεσίες που θα βασίζονται στην κοινότητα· παροτρύνει τα οικεία κράτη μέλη να αναλάβουν την αναγκαία δράση και να λάβουν μέτρα για την ανάπτυξη και εφαρμογή στρατηγικών προς αυτό τον σκοπό, εφαρμόζοντας την ολοκληρωμένη προσέγγιση·
10. επισημαίνει ότι, κατά τον σχεδιασμό πολιτικών που προορίζονται για συγκεκριμένο κοινό, βάσει της αρχής της «ρητής αλλά όχι αποκλειστικής στόχευσης» πρέπει να δίνεται προσοχή ώστε να μην αποκλείονται άλλες ομάδες σε παρόμοιες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες, με σκοπό να μην πυροδοτούνται αμυντικές αντιδράσεις· τονίζει ότι η αρχή αυτή αποτελεί μόνο ένα πρώτο βήμα για να αναγνωριστεί η ανάγκη να δοθεί προσοχή σε ορισμένα από τα πλέον ευπαθή και περιθωριοποιημένα άτομα και κοινότητες·
11. τονίζει ότι πρέπει να είναι σε λειτουργία διαφανείς και δημοκρατικές δομές που θα λογοδοτούν, για να καταπολεμούν τη διαφθορά και την απάτη στη χρήση κονδυλίων για τη διασφάλιση της ενσωμάτωσης περιθωριοποιημένων κοινοτήτων·
12. θεωρεί την πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες έναν από τους βασικότερους στόχους όσον αφορά την ενσωμάτωση περιθωριοποιημένων ομάδων· καλεί τα κράτη μέλη να βελτιώσουν την παροχή προσαρμοσμένου ενημερωτικού υλικού για την υγεία και να προωθήσουν στρατηγικές πρόληψης νόσων καθώς και κοινοτικές πρωτοβουλίες για την υγεία στις περιθωριοποιημένες κοινότητες· ζητεί τη δημιουργία ειδικευμένων δομών, όπως σημεία πληροφόρησης για θέματα όπως η πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη, την αγορά εργασίας και την εκπαίδευση· απαιτεί να αναληφθεί δράση για να πραγματοποιηθεί στις δημόσιες διοικήσεις η μετάβαση από μία προσέγγιση που βασίζεται στη ζήτηση σε μία προσέγγιση υπηρεσιών υποδοχής·
13. ζητεί τον καλύτερο συντονισμό και την εδραίωση ισχυρότερων δεσμών μεταξύ, αφενός, των εθνικών στρατηγικών για τις περιθωριοποιημένες κοινότητες, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών στρατηγικών ενσωμάτωσης των Ρομά, των εθνικών στρατηγικών μείωσης της φτώχειας, των στρατηγικών για την ενσωμάτωση άλλων περιθωριοποιημένων ή λιγότερο ευνοημένων κοινοτήτων, και των στρατηγικών για την ισότητα των φύλων, και, αφετέρου, με την πολιτική συνοχής·
14. καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να δώσουν προτεραιότητα στα παιδιά κατά την εφαρμογή του πλαισίου της ΕΕ για τις εθνικές στρατηγικές για τους Ρομά, και επαναλαμβάνει ότι είναι σημαντικό να προωθηθεί η ίση πρόσβαση των παιδιών Ρομά στη στέγαση, την υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση και σε αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης·
15. καλεί τα κράτη μέλη και τις τοπικές αρχές να ενθαρρύνουν τη χρήση των ΕΔΕΤ για να υποστηρίξουν έργα άτυπης και δια βίου εκπαίδευσης, καθώς και έργα που βασίζονται στον πολιτισμό, ώστε να επιτύχουν τον στόχο της επένδυσης σε νέες δεξιότητες για την καινοτομία και τον στόχο της καταπολέμησης της ανεργίας, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού·
16. υπενθυμίζει - έχοντας κατά νου τις αυξανόμενες περιφερειακές ανισότητες, τις δημογραφικές προκλήσεις και την κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι ολοένα και περισσότεροι νέοι άνθρωποι που έχουν εγκαταλείψει ή σχεδιάζουν σήμερα να εγκαταλείψουν την χώρα προέλευσής τους - ότι στον δημοσιονομικό κύκλο 2014-2020, διατίθεται συνολικά μικρότερη χρηματοδότηση για την πολιτική συνοχής· πιστεύει ότι η πολιτική συνοχής συνεχίζει να έχει τη δυνατότητα να προσθέσει αξία στο έργο που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη στα κράτη μέλη και ότι, εστιάζοντας στη βελτίωση των ευκαιριών απασχόλησης, στην συμμετοχή στην κοινωνία και στις επενδύσεις σε δεξιότητες, ιδίως στις περιφέρειες εκείνες με την μεγαλύτερη ανάγκη, η πολιτική συνοχής θα αποφέρει, μεταξύ άλλων οφελών, μεγαλύτερη κοινωνική ένταξη και μείωση της φτώχειας, δεδομένου ότι αφήνει επαρκή περιθώρια ευελιξίας, ώστε να δίδεται στα κράτη μέλη η δυνατότητα παροχής εξατομικευμένης στήριξης, σύμφωνα με τις τοπικές ανάγκες, και να διασφαλίζεται η χρήση της χρηματοδότησης στις περιοχές οι οποίες έχουν τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας και την χρειάζονται περισσότερο·
17. καλεί την Επιτροπή να μεριμνήσει για την συμμόρφωση των κρατών μελών με τις αρχές αυτές κατά την εφαρμογή επιχειρησιακών προγραμμάτων· καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει την ανάλυση στην έκθεσή της, συμπεριλαμβανομένης της ανάλυσης σχετικά με τις εθνικές στρατηγικές ενσωμάτωσης των Ρομά·
18. τονίζει ότι οι περικοπές στον προϋπολογισμό για τις δημόσιες υπηρεσίες σε ορισμένα κράτη μέλη στη διάρκεια της κρίσης έχει οδηγήσει σε αύξηση της ανεργίας, έλλειψη κοινωνικής ασφάλισης, δύσκολες συνθήκες στέγασης και σε προβλήματα υγείας· καλεί τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν με αποδοτικότερο τρόπο τη στήριξη από το ΕΚΤ προκειμένου να βελτιώσουν την ποιότητα και την ίση πρόσβαση των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων στις δημόσιες υπηρεσίες και να καταπολεμήσουν κάθε μορφή διακρίσεων·
19. ζητεί να λαμβάνεται υπόψη η διάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τον σχεδιασμό δράσεων που στηρίζονται από ταμεία συνοχής και τονίζει ότι τα πολιτιστικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα πρέπει να ενσωματωθούν σε πολιτικές που αποσκοπούν στην αναγνώριση των γυναικών από περιθωριοποιημένες κοινότητες ως ενεργών πολιτών, δικαιωματικά, και ότι ο ρατσισμός, τόσο ορατός όσο και αόρατος, πρέπει να αντιμετωπίζεται με σαφή τρόπο σε κάθε δράση και χάραξη πολιτικής·
Προετοιμασία των προγραμμάτων
20. τονίζει ότι η αρχή της εταιρικής σχέσης πρέπει να οδηγεί στη συμμετοχή σε όλα τα επίπεδα και πρέπει να εφαρμόζεται υποχρεωτικά από τα κράτη μέλη και να μην παραμείνει μια τυπικότητα· τονίζει τη σημασία της εφαρμογής του κώδικα δεοντολογίας για την εταιρική σχέση, για να διασφαλιστεί η ισότιμη συμμετοχή και η εκπροσώπηση των εταίρων, και ότι στο πλαίσιο αυτό πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ενσωμάτωση των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, ώστε να μπορεί να λαμβάνεται υπόψη η ιδιαίτερη κατάστασή τους και οι πιθανές προκλήσεις όσον αφορά την ουσιαστική συμβολή τους σε αυτήν την εταιρική σχέση· εκφράζει την ανησυχία του για τη ελλιπή συμμόρφωση στην υποχρεωτική συμμετοχή εταίρων σύμφωνα με τις αντίστοιχες αρχές που ορίζονται στον ΚΚΔ και τον Ευρωπαϊκό Κώδικα Δεοντολογίας για τις εταιρικές σχέσεις· παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για την συμμετοχή των εταίρων, συμπεριλαμβανομένων των άμεσα ενδιαφερομένων, και να εφαρμόσουν σύστημα παροχής κινήτρων και ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών, καθώς και ειδικής στήριξης προς τις διαχειριστικές αρχές και τους δικαιούχους που έχουν ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα στον τομέα αυτό·
21. εκφράζει τη λύπη του που η Επιτροπή έχει δεχθεί συμφωνίες εταιρικής σχέσης οι οποίες δεν περιλαμβάνουν σε επαρκή βαθμό περιθωριοποιημένες κοινότητες· ζητεί από την Επιτροπή να λάβει μέτρα για να διευκολύνει την ενσωμάτωση των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων στον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση των έργων, σκοπεύοντας με τον τρόπο αυτό στην ενδυνάμωση αυτών των κοινοτήτων· προτείνει να παρουσιασθούν οι συστάσεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου ως ένα κατάλληλο εργαλείο για την προώθηση των μέτρων που πρέπει να λάβουν τα κράτη μέλη·
22. καλεί τα κράτη μέλη να ενεργήσουν με βάση τις ανά χώρα συστάσεις που εκδίδονται σχετικά με την κοινωνική ενσωμάτωση των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων και την Επιτροπή να παρακολουθεί την κατάσταση εκ του σύνεγγυς·
23. επικροτεί το γεγονός ότι ορισμένα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που λαμβάνουν συστάσεις, επιλέγουν την κοινωνικοοικονομική ένταξη των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων ως επενδυτική προτεραιότητα των επιχειρησιακών τους προγραμμάτων· προειδοποιεί, ωστόσο, ότι αυτό πρέπει επίσης να ενσωματωθεί σε τομείς πολιτικής όπως η εκπαίδευση και η απασχόληση·
24. καλεί τα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν στο ακέραιο τα κονδύλια· τονίζει την ανάγκη να τεθούν στο επίκεντρο ειδικά τα μέτρα χρηματοδότησης που δεν περιορίζονται στη στοχούμενη δράση, στο πλαίσιο του θεματικού στόχου για κοινωνική ενσωμάτωση, καταπολέμηση της φτώχειας και κάθε είδους διακρίσεων, ώστε να ευνοηθεί μια πιο ολοκληρωμένη και συστηματική προσέγγιση·
25. πιστεύει ότι η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και συντονισμός παίζουν σημαντικό ρόλο· τονίζει ότι η συμμετοχή τοπικών αρχών και των τοπικών ενδιαφερομένων φορέων είναι ουσιώδης για να είναι δυνατή η προσέγγιση της ομάδας στόχου και ότι απαιτείται η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη γεωγραφική εγγύτητα·
Εφαρμογή των προγραμμάτων
26. επισημαίνει τη σημασία μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης· είναι της άποψης ότι τα κονδύλια πρέπει να χρησιμοποιηθούν με πιο ολοκληρωμένο τρόπο, μεταξύ άλλων μέσω πολυταμειακών προγραμμάτων, τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων, ολοκληρωμένων εδαφικών επενδύσεων και διασταυρούμενης χρηματοδότησης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 98 παράγραφος 2 του ΚΚΔ, και πρέπει να επιτύχουν συνέργιες με άλλους ενωσιακούς και εθνικούς μηχανισμούς χρηματοδότησης· ζητεί από τις αρμόδιες διοικήσεις και αρχές να επιδιώξουν την ενεργό συνεργασία σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου του διασυνοριακού·
27. σημειώνει ότι η διασταυρούμενη χρηματοδότηση επί του παρόντος χρησιμοποιείται σε περιορισμένο βαθμό, εν μέρει λόγω των περίπλοκων κανόνων που περιγράφονται στο άρθρο 98 παράγραφος 2 του ΚΚΔ· φρονεί ότι αν αυξηθεί η ευελιξία των κανόνων για τη διασταυρούμενη χρηματοδότηση, ιδίως όσον αφορά τις περιθωριοποιημένες κοινότητες, θα μπορούσε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των έργων και να επιτευχθεί σημαντική προστιθέμενη αξία στον αντίκτυπό τους· συνεπώς, καλεί την Επιτροπή να διενεργήσει ανάλυση της εφαρμογής και του επιπέδου της χρήσης της διασταυρούμενης χρηματοδότησης·
28. επισημαίνει ότι οι περιθωριοποιημένες κοινότητες ζουν συχνά στα λιγότερο ευνοημένα τμήματα των πόλεων· τονίζει τη σημασία ουσιαστικής εφαρμογής των προγραμμάτων αστικής ανανέωσης και αναζωογόνησης για υποβαθμισμένες γειτονιές, τα οποία συνδυάζουν ολοκληρωμένες προσεγγίσεις με βάση τον τόπο και εταιρικές σχέσεις, αντιμετωπίζουν τις οικονομικές, κοινωνικές και εδαφικές προκλήσεις αλλά και βελτιώνουν το αστικό περιβάλλον, και που επίσης εστιάζουν στη βελτίωση των συνδέσεων των μεταφορών με στόχο να δοθεί καλύτερη πρόσβαση στις κοινότητες αυτές· φρονεί ότι το μελλοντικό αστικό θεματολόγιο της ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίζει επαρκώς τις βασικές προκλήσεις και ανάγκες που έχουν σχέση με τις περιθωριοποιημένες κοινότητες στις αστικές περιοχές, ώστε να αποτραπεί η δημιουργία περιοχών γκέτο και να καταπολεμηθούν με επιτυχία ο διαχωρισμός, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός·
29. εφιστά την προσοχή στις ειδικές ανάγκες των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων που ζουν σε αγροτικές, ορεινές και απομονωμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν όσον αφορά τη συνδεσιμότητα, την κινητικότητα και την πρόσβαση σε υπηρεσίες, αλλά και σε σχέση με τις πολιτισμικές και κοινωνικές ευκαιρίες· τονίζει τη σημασία της καλύτερης σύνδεσης των περιφερειών· σημειώνει επίσης ότι τα άτομα που διαμένουν σε παραμεθόριες περιοχές συχνά γίνονται θύματα περιθωριοποίησης εξαιτίας της γεωγραφικής τους θέσης και ότι αυτό πρέπει να λαμβάνεται καλύτερα υπόψη κατά την διατύπωση της πολιτικής συνοχής, ιδίως στο πλαίσιο του στόχου περί ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας·
30. τονίζει την ανάγκη να οικοδομηθεί το δυναμικό των ενδιαφερόμενων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων υπηρεσιών, της διοίκησης και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών με σκοπό την ενδυνάμωση των κοινοτήτων, ιδίως με το να τους επιτραπεί να συμμετέχουν περισσότερο στη χάραξη της πολιτικής· ζητεί η στοχευμένη τεχνική βοήθεια και χρηματοδότηση να χρησιμοποιηθούν και γι’ αυτό τον σκοπό·
31. ζητεί από την Επιτροπή να παράσχει την αναγκαία τεχνική βοήθεια για τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας των οργάνων που συμμετέχουν στη διαχείριση των Διαρθρωτικών Ταμείων και καλεί τα κράτη μέλη να παρέχουν συμβουλές και διοικητική συνδρομή, π.χ. οργανώνοντας μαθήματα επιμόρφωσης και παρέχοντας τόσο βοήθεια όσον αφορά τις αιτήσεις για ενισχύσεις όσο και διευκρινίσεις, ώστε να καθίσταται ευκολότερο για περιθωριοποιημένες κοινότητες όπως οι Ρομά να λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τα ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα χρηματοδότησης για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και της απασχόλησης και να υποβάλλουν τις σχετικές αιτήσεις·
32. τονίζει ότι οι κοινωνικοί εταίροι πρέπει να έχουν πρόσβαση σε τεχνική συνδρομή όχι μόνο για να ενισχυθεί η ικανότητά τους αλλά επίσης για να εξασφαλιστούν ο συντονισμός και η εκπροσώπησή τους σε ειδικές επιτροπές οι οποίες καταρτίζουν και υλοποιούν τα επιχειρησιακά προγράμματα·
33. επισημαίνει ότι η Επιτροπή, σε συνεργασία με εκπροσώπους περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, αφού δώσει κατευθύνσεις ως προς τον ορισμό των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, πρέπει να συστήσει ειδική ομάδα εμπειρογνωμόνων για παροχή συμβουλών, και να προωθήσει την κατάλληλη κατάρτιση για το διοικητικό προσωπικό ώστε να αποκτήσει συγκεκριμένη γνώση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι περιθωριοποιημένες κοινότητες, να καταπολεμήσει τις πρακτικές που εισάγουν διακρίσεις, με στόχο την ενίσχυση της ένταξης μέσω εποικοδομητικού και αποτελεσματικού διαλόγου, και να εφαρμόσει και παρακολουθήσει τα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ σχέδια σε σχέση με τις περιθωριοποιημένες κοινότητες με ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό τρόπο, μεγιστοποιώντας ως εκ τούτου την επίδρασή τους·
34. θεωρεί ότι έχει ουσιαστική σημασία να περιλαμβάνονται φορείς ισότητας, οργανώσεις γυναικών και γυναίκες που προέρχονται από περιθωριοποιημένες κοινότητες στην διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με την κατανομή, τη χρήση, την εκτέλεση και την παρακολούθηση των κονδυλίων, σε όλα τα επίπεδα, από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές έως τα κράτη μέλη και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, και φρονεί ότι η παρακολούθηση και η αξιολόγηση των εφαρμοζόμενων προγραμμάτων πρέπει να θεωρηθεί ως βασική διαδικασία για τη μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών από περιθωριοποιημένες κοινότητες·
35. λαμβάνει υπό σημείωση την προσέγγιση κατά την οποία όλες οι στρατηγικές και επιχειρησιακές πολιτικές ρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της επαρκούς διοικητικής ή θεσμικής ικανότητας, πρέπει να έχουν τεθεί σε ισχύ πριν να γίνουν οι επενδύσεις· ενθαρρύνει την Επιτροπή να παρακολουθεί προσεκτικά την εκπλήρωση αυτών των όρων και να διασφαλίζει ότι θα ληφθούν συμπληρωματικά μέτρα από τα οικεία κράτη μέλη, ιδίως στον τομέα της προώθησης της ενσωμάτωσης και της καταπολέμησης της φτώχειας και των διακρίσεων·
Παρακολούθηση και συστάσεις
36. επισημαίνει ότι τα υπό ενωσιακή χρηματοδότηση έργα πρέπει να έχουν μακρόπνοη προοπτική για να είναι αποτελεσματικά και ότι τα κονδύλια πρέπει να στηρίζουν την επένδυση στις πραγματικές ανάγκες των δικαιούχων με μηχανισμούς που θα διασφαλίζουν ότι οι ομάδες στόχου λαμβάνουν τα κονδύλια, και θα εξετάζουν επίσης θέματα αποκλεισμού και περιθωριοποίησης· ζητεί ποιοτική αξιολόγηση και μηχανισμούς παρακολούθησης· ζητεί από την Επιτροπή να θέσει σε λειτουργία προορατικούς και συμμετοχικούς μηχανισμούς παρακολούθησης και εποπτείας των δράσεων των κρατών μελών στη διαδικασία σχεδιασμού και αξιολόγησης των κονδυλίων που χρησιμοποιούνται για περιθωριοποιημένες κοινότητες·
37. τονίζει ότι ο αποκλεισμός από τη στέγαση, η απουσία στέγης, ο αποκλεισμός από την εκπαίδευση και η ανεργία αποτελούν συχνά βασικά στοιχεία της περιθωριοποίησης· τονίζει συνεπώς τη σημασία των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων που αφορούν τη στέγαση, την εκπαίδευση και την απασχόληση προς όφελος των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων·
38. υπενθυμίζει, έχοντας κατά νου ότι η πρόσφατη οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση έχει γίνει ιδιαίτερα αισθητή στις περιθωριοποιημένες ομάδες οι οποίες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να απολέσουν την εργασία τους σε περίπτωση κλυδωνισμών στην αγορά εργασίας, ότι η εκπαίδευση και η απασχόληση είναι τα καλύτερα μέσα εξόδου από τη φτώχεια και ότι, ως εκ τούτου, πρέπει να τεθεί σε προτεραιότητα η ένταξη των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας· σημειώνει με ανησυχία ότι τα μέλη των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων συχνά υφίστανται κοινωνικό αποκλεισμό και διακρίσεις, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν εμπόδια κατά την πρόσβαση σε εκπαίδευση υψηλής ποιότητας, στην απασχόληση, στην υγειονομική περίθαλψη, στις μεταφορές, σε πληροφορίες και σε υπηρεσίες γενικότερα, γεγονός που συνιστά περίπλοκο πρόβλημα το οποίο απαιτεί κατάλληλη αντιμετώπιση μέσω της συμπληρωματικής χρήσης των και τον αποτελεσματικό συνδυασμό των ΕΔΕΤ και των εθνικών πόρων· τονίζει, κατά συνέπεια, την ανάγκη να καταβληθούν ειδικές προσπάθειες όσον αφορά τα υφιστάμενα προγράμματα της ΕΕ, όπως η Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων, το Erasmus+ και η Δημιουργική Ευρώπη, ώστε η εμβέλειά τους να καλύψει τις περιθωριοποιημένων κοινότητες και τονίζει επίσης ότι οι εν λόγω προσπάθειες πρέπει να συνοδεύονται από τακτική παρακολούθηση της επιτυχίας αυτής της κάλυψης, ώστε να σπάσει ο κύκλος της φτώχειας και της περιθωριοποίησης και να δοθεί ώθηση στις επαγγελματικές δεξιότητες και στα επαγγελματικά προσόντα των ανθρώπων·
39. ζητεί να χρησιμοποιηθούν τα κεφάλαια για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και την διευκόλυνση της πρόσβασης των γυναικών από περιθωριοποιημένες κοινότητες σε ποιοτική, σταθερή εκπαίδευση, στέγαση, υγειονομική περίθαλψη, απασχόληση, υπηρεσίες παιδικής μέριμνας, κοινωνικές υπηρεσίες, υπηρεσίες στήριξης των θυμάτων και σε νομικά συστήματα·
40. υπογραμμίζει ότι οι εκπρόσωποι περιθωριοποιημένων κοινοτήτων πρέπει να συμμετέχουν ενεργά και να τους δίνεται η δυνατότητα να λαμβάνουν μέρος στους μηχανισμούς παρακολούθησης ως τακτικά μέλη· επισημαίνει ότι θα μπορούσαν να έχουν αποκομισθεί σημαντικές εμπειρίες σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διακρατικό επίπεδο· υπογραμμίζει την ανάγκη διάδοσης και αξιοποίησης βέλτιστων πρακτικών· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναλύσουν όλες τις υπάρχουσες βέλτιστες πρακτικές, συμπεριλαμβανομένων των καινοτόμων βέλτιστων πρακτικών που σχετίζονται με την ενσωμάτωση των περιθωριοποιημένων ομάδων και ατόμων στην κοινωνία, και να δρομολογήσουν δραστηριότητες δικτύωσης, στις οποίες θα συμμετέχουν κοινωνικοί λειτουργοί, εργαζόμενοι στον τομέα της νεολαίας και στην κοινότητα καθώς και ακαδημαϊκοί και ερευνητές· τονίζει την ανάγκη μιας πλατφόρμας δικτύου σε επίπεδο ΕΕ, η οποία θα διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και την από κοινού επίλυση προβλημάτων, και η οποία θα λειτουργούσε ως υπηρεσία ηλεκτρονικής μάθησης για τη δημιουργία ικανοτήτων·
41. καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει την πολιτική συνοχής και το ζήτημα των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων στον ετήσιο διαρθρωμένο διάλογο που πραγματοποιεί με την κοινωνία των πολιτών και τους οργανισμούς που εκπροσωπούν εταίρους, ενώ ταυτόχρονα να διασφαλίσει τη συμμετοχή των εκπροσώπων των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, και να διευκολύνει έναν διάλογο βασισμένο στην ποσοτική και ποιοτική ανάλυση·
42. επισημαίνει ότι η ευαισθητοποίηση στο πρόβλημα της δομικής και συστημικής ένταξης δεν είναι μόνον ένα αίτημα εκ μέρους της κοινωνίας στο σύνολό της, αλλά είναι αναγκαία ιδίως για το έργο αυτών που λαμβάνουν αποφάσεις και των ενδιαφερόμενων φορέων σε όλα τα διοικητικά επίπεδα και άλλων εμπλεκόμενων φορέων· καλεί όλους τους δημόσιους ενδιαφερόμενους παράγοντες και τα ινστιτούτα κατάρτισης να προβούν σε ενδελεχή ανάλυση της αιτίας των διακρίσεων και της περιθωριοποίησης, και να καλλιεργήσουν την ευαισθητοποίηση ως προς την ανάγκη να εξαλειφθούν η ξενοφοβία και ο ρατσισμός, καθώς και κάθε τύπος περιθωριοποίησης που οδηγεί στον συστηματικό αποκλεισμό, συμπεριλαμβανομένου του αντιτσιγγανισμού· καλεί την Επιτροπή να επιβάλει και να παρακολουθεί με αυστηρότητα την νομοθεσία της ΕΕ κατά των διακρίσεων· καλεί τις δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης (ΔΥΑ) να παρέχουν υψηλής ποιότητας και προσαρμοσμένες στις ανάγκες υπηρεσίες·
43. επισημαίνει την ανάγκη διττής προσέγγισης όσον αφορά τη συνδρομή και την ένταξη των περιθωριοποιημένων ομάδων, η οποία θα πρέπει να επιτευχθεί σε άμεση συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους μέσω της παροχής εκπαίδευσης, στην οποία θα περιλαμβάνονται εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις, κατάρτιση, επαγγελματική καθοδήγηση και ευκαιρίες απασχόλησης και σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα και τις αρχές, προκειμένου να βελτιωθούν και/ή να αλλάξουν οι αντιλήψεις του κοινού μέσω της ευαισθητοποίησης σχετικά με τις επιπτώσεις των προκαταλήψεων, τη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών και την προσαρμογή των κοινωνικών συστημάτων·
44. τονίζει ότι η εκπαίδευση αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα το οποίο κατοχυρώνεται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση· υπογραμμίζει ότι η διασφάλιση ίσης πρόσβασης όλων των μελών της κοινωνίας σε υψηλού επιπέδου εκπαίδευση είναι καίριας σημασίας προκειμένου να σπάσει ο κύκλος του κοινωνικού αποκλεισμού· θεωρεί ότι η τυπική, μη τυπική και άτυπη εκπαίδευση, οι οποίες χαρακτηρίζονται από εκπαίδευση στην πολυμορφία, αποτελούν ένα πρώτο βήμα προς την ουσιαστική πολιτική, οικονομική και κοινωνική ένταξη των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων· υπογραμμίζει την ανάγκη εκτέλεσης προγραμμάτων, σχεδίων και δραστηριοτήτων στήριξης για τις περιθωριοποιημένες κοινότητες προκειμένου να τους παρασχεθεί προσχολική εκπαίδευση, να στηριχθεί η ανάγκη για επίσημη εκπαίδευση, προσφέροντας παράλληλα ευκαιρίες για άλλες μορφές εκπαίδευσης καθώς και δια βίου μάθησης, ιδιαίτερα σε επαγγελματικές δεξιότητες και σε ΤΠΕ, και να βελτιωθεί η πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης, επίσης με στόχο την ενδυνάμωση των γυναικών και των κοριτσιών σε περιθωριοποιημένες κοινότητες·
45. καλεί τα κράτη μέλη καθώς και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να ενθαρρύνουν τη χρήση των ΕΤΠΑ για να υποστηρίξουν μικρομεσαίες επιχειρήσεις και κοινωνικές επιχειρήσεις στις οποίες οι περιθωριοποιημένες κοινότητες συμμετέχουν και αποκομίζουν οφέλη από αυτές· επισημαίνει την ανάγκη στήριξης δραστηριοτήτων για τις περιθωριοποιημένες κοινότητες με σκοπό την παροχή βοήθειας και τη δημιουργία των προϋποθέσεων για επιχειρηματικότητα μικρής κλίμακας, ώστε να διατηρηθούν οι διαφορετικοί τρόποι επιχειρηματικής δραστηριότητας·
46. τονίζει ότι στο εγγύς μέλλον πολλοί τομείς θα μετασχηματιστούν σε σημαντικό βαθμό, εν μέρει λόγω της ευρύτερης χρήσης επιγραμμικών εργαλείων και λύσεων· τονίζει ότι το γεγονός αυτό θα θέσει υπό πίεση τόσο τους εργαζόμενους χαμηλής ειδίκευσης όσο και τους εργαζόμενους μέσης ειδίκευσης, πράγμα που θα έχει ιδιαίτερα ισχυρό αντίκτυπο στους ανθρώπους που ανήκουν σε περιθωριοποιημένες κοινότητες, δεδομένου ότι αυτοί που σήμερα βρίσκουν συνήθως εργασία σε αυτούς τους τομείς είναι αυτοί ακριβώς οι άνθρωποι· υπογραμμίζει τη σημασία της ύπαρξης προσιτών και οικονομικών προγραμμάτων κατάρτισης και υπηρεσιών για όλους στον τομέα των νέων τεχνολογιών και τομέων, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη τις ευκαιρίες στον ψηφιακό τομέα και στην πράσινη οικονομία, ιδίως για τις πλέον μειονεκτούσες ομάδες· επισημαίνει τη σημασία των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων στη διατήρηση των θέσεων εργασίας στις αγροτικές περιοχές, και ζητεί, ως εκ τούτου, να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη διασφάλιση της πρόσβασης των εν λόγω επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση·
47. τονίζει την σπουδαιότητα της ενδυνάμωσης των γυναικών εντός των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων μέσω της ενθάρρυνσης των γυναικών επιχειρηματιών και της συμμετοχής των γυναικών στις κοινότητες αυτές·
48. υπογραμμίζει το σημαντικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν η κοινωνική επιχειρηματικότητα, οι συνεταιρισμοί, οι αλληλασφαλιστικές ενώσεις και οι εναλλακτικές επιχειρήσεις στην ενδυνάμωση των γυναικών σε περιθωριοποιημένες κοινότητες· προτείνει τα ταμεία συνοχής, και συγκεκριμένα το ΕΚΤ, να στηρίξουν τις επενδύσεις στον τομέα αυτό που έχουν μια ισχυρή διάσταση του φύλου·
49. καλεί την Επιτροπή να αναλύσει τους περιορισμούς της υπάρχουσας κλείδας κατανομής για να προσδιοριστεί η στήριξη από τα ταμεία πολιτικής για τη συνοχή με βάση το ΑΕγχΠ, κάνοντας καλύτερη χρήση των διαθέσιμων δεικτών- όπως της Eurostat, Στατιστικές της ΕΕ για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης- ικανών να εντοπίζουν θύλακες φτώχειας και κοινωνικής ευπάθειας στην επικράτεια της Ένωσης, για να υπάρξει καλύτερη στόχευση της στήριξης της ΕΕ προς τις περιθωριοποιημένες κοινότητες·
50. τονίζει ότι συχνά, στον πολιτικό διάλογο της ΕΕ, οι περιθωριοποιημένες κοινότητες γίνονται θύματα εκμετάλλευσης για πολιτικούς σκοπούς και ότι απαιτείται λεπτομερής ανάλυση του δομικού αποκλεισμού, τόσο στις συμφωνίες εταιρικής σχέσης όσο και στα οικεία επιχειρησιακά προγράμματα· καλεί την Επιτροπή να παράσχει συνεκτική, συνεπή και σαφή καθοδήγηση σχετικά με την ανάπτυξη, την εφαρμογή και τη διαχείριση σχεδίων χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ αναφορικά με περιθωριοποιημένες κοινότητες, συμπεριλαμβανομένων αναλύσεων σε βάθος, παραδειγμάτων βέλτιστων πρακτικών και συστάσεων πολιτικής, προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι οι περιθωριοποιημένες κοινότητες περιλαμβάνονται στις χρηματοδοτήσεις της ΕΕ επίσης ενόψει της προσεχούς περιόδου προγραμματισμού·
51. ζητεί να ενσωματωθεί η διάσταση του φύλου και μια διατομεακή ανάλυση σε όλες τις χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ πρωτοβουλίες, προγράμματα και δράσεις ενσωμάτωσης και κοινωνικής ένταξης καθώς και ρυθμίσεις χρηματοδότησης προκειμένου να μπορούν να αντιμετωπισθούν καλύτερα οι ειδικές ανάγκες των γυναικών σε περιθωριοποιημένες κοινότητες και να εντοπισθούν καλύτερα οι ποικίλες απόψεις και προοπτικές των γυναικών σε διάφορες διαρθρωτικές θέσεις και ρόλους· φρονεί ότι οι εκτιμήσεις των επιπτώσεων ανάλογα με το φύλο και η συνεκτίμηση της ισότητας των φύλων στον προϋπολογισμό αποτελούν χρήσιμα στοιχεία για την αξιολόγηση του αντικτύπου που έχουν στις γυναίκες οι προτεραιότητες χρηματοδότησης, η κατανομή των δημοσιονομικών πόρων και οι προδιαγραφές των προγραμμάτων χρηματοδότησης· τονίζει την ανάγκη να συλλέγονται συστηματικά στοιχεία κατά φύλο και να αναλύονται τακτικά·
52. καλεί τα κράτη μέλη να απονέμουν βραβείο για την παραδειγματική αφοσίωση στην ενσωμάτωση και ένταξη των περιθωριοποιημένων ομάδων κατά τη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ· προτείνει αυτό το βραβείο να απονέμεται σε δήμους ή περιφέρειες των κρατών μελών για το εξαιρετικό έργο τους·
53. καλεί τα κράτη μέλη να επιτρέψουν και να ενθαρρύνουν τη δικτύωση μεταξύ των δήμων και των πόλεων που καταβάλλουν προσπάθειες για την ενσωμάτωση περιθωριοποιημένων ομάδων· προτείνει να λειτουργήσει το Σύμφωνο των δημάρχων για την κλιματική αλλαγή ως παράδειγμα για ένα τέτοιο δίκτυο·
o o o
54. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.