Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 października 2015 r. w sprawie Republiki Środkowoafrykańskiej (2015/2874(RSP))

P8_TA(2015)0342 RC-B8-1000/2015

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Republiki Środkowoafrykańskiej,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 lutego 2015 r. w sprawie prac Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE(1),

–  uwzględniając rezolucje Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE w sprawie sytuacji w Republice Środkowoafrykańskiej z dnia 19 czerwca 2013 r., 19 marca 2014 r. i 17 czerwca 2015 r.,

–  uwzględniając oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie sytuacji w Republice Środkowoafrykańskiej, w szczególności oświadczenie z dnia 13 października 2014 r.,

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych w sprawie przemocy w Republice Środkowoafrykańskiej z dnia 28 września 2015 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Republiki Środkowoafrykańskiej z dnia 9 lutego 2015 r. i 20 lipca 2015 r.,

–  uwzględniając uwagi niezależnej ekspert ONZ Marii-Theresy Keity Bocoum w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Republice Środkowoafrykańskiej z dnia 1 października 2015 r.,

–  uwzględniając apel sekretarza generalnego ONZ Ban Ki-moona oraz Rady Bezpieczeństwa z dnia 28 września 2015 r. o natychmiastowe położenie kresu nagłej fali przemocy w Republice Środkowoafrykańskiej,

–  uwzględniając rezolucję ONZ nr 2217 (2015) odnawiającą mandat misji MINUSCA na obecnym poziomie liczebności do dnia 30 kwietnia 2016 r., przyjętą przez Radę Bezpieczeństwa na jej 7434. posiedzeniu w dniu 28 kwietnia 2015 r.,

–  uwzględniając rezolucję ONZ nr 2196 (2015) odnawiającą system sankcji nałożonych na Republikę Środkowoafrykańską do dnia 29 stycznia 2016 r. oraz przedłużającą mandat zespołu ekspertów towarzyszącego Komitetowi ds. Sankcji ustanowionemu na podstawie rezolucji ONZ nr 2127 do dnia 29 lutego 2016 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie oceniające ONZ z dnia 15 maja 2015 r. w sprawie egzekwowania prawa i pomocy w działaniach naprawczych w związku z wykorzystywaniem seksualnym i nadużyciami seksualnymi popełnionymi przez pracowników ONZ i personel operacji pokojowych,

–  uwzględniając sprawozdanie sekretarza generalnego ONZ w sprawie zaleceń niezależnego zespołu wysokiego szczebla ds. operacji pokojowych z dnia 11 września 2015 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie końcowe Międzynarodowej Komisji Śledczej do spraw Republiki Środkowoafrykańskiej z dnia 19 grudnia 2014 r.,

–  uwzględniając międzynarodową konferencję wysokiego szczebla na temat Republiki Środkowoafrykańskiej pt. „Od pomocy humanitarnej do odporności”, która odbyła się w Brukseli dnia 26 maja 2015 r.,

–  uwzględniając porozumienie w sprawie rozbrojenia, demobilizacji, repatriacji i reintegracji podpisane dnia 10 maja 2015 r. przez szereg zbrojnych ugrupowań podczas forum z Bangi,

–  uwzględniając zmienioną umowę z Kotonu,

–  uwzględniając porozumienie z Libreville (Gabon) z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawie rozwiązania kryzysu polityczno-wojskowego w Republice Środkowoafrykańskiej, podpisane pod egidą głów państw i szefów rządów Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Środkowej (ECCAS), które określa warunki zakończenia kryzysu w Republice Środkowoafrykańskiej,

–  uwzględniając nadzwyczajne posiedzenia głów państw i szefów rządów Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Środkowej (ECCAS), które odbyły się w Ndżamenie (Czad) w dniach 21 grudnia 2012 r., 3 kwietnia 2013 r. i 18 kwietnia 2013 r., a także ich decyzje w sprawie Tymczasowej Rady Narodowej dysponującej uprawnieniami legislacyjnymi i ustawodawczymi oraz przyjęcia planu dotyczącego procesu transformacji w Republice Środkowoafrykańskiej,

–  uwzględniając posiedzenie międzynarodowej grupy kontaktowej, które odbyło się dnia 3 maja 2013 r. w Brazzaville (Republika Konga) i na którym zatwierdzono plan transformacji oraz powołano specjalny fundusz wsparcia dla Republiki Środkowoafrykańskiej,

–  uwzględniając porozumienie o zaprzestaniu wrogich działań podpisane w lipcu 2014 r.,

–  uwzględniając konkluzje z siódmego posiedzenia międzynarodowej grupy kontaktowej ds. Republiki Środkowoafrykańskiej, które odbyło się w Brazzaville w dniu 16 marca 2015 r.,

–  uwzględniając komunikaty Rady Pokoju i Bezpieczeństwa Unii Afrykańskiej z dnia 17 września 2014 r. i 26 marca 2015 r.,

–  uwzględniając konstytucję Republiki Środkowoafrykańskiej przyjętą przez Radę Tymczasową pod koniec sierpnia 2015 r.,

–  uwzględniając Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) z roku 1998, ratyfikowany przez Republikę Środkowoafrykańską w 2001 r.,

–  uwzględniając Protokół fakultatywny do Konwencji o prawach dziecka w sprawie angażowania dzieci w konflikty zbrojne, podpisany przez Republikę Środkowoafrykańską,

–  uwzględniając art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że pod koniec września 2015 r. wybuchły nowe zamieszki, które doprowadziły do śmierci 42 osób i zmusiły ok. 37 000 ludzi do opuszczenia swoich domów;

B.  mając na uwadze, że pod koniec września 2015 r. ponad 500 więźniów uciekło z więzienia Ngaragba w Bangi i z Bouar, w tym powszechnie znani sprawcy naruszeń i nadużyć praw człowieka; mając na uwadze, że sytuacja ta stanowi poważne zagrożenie dla ludności cywilnej oraz ochrony ofiar i świadków; mając na uwadze, że ta ucieczka z więzienia utrudnia przestrzeganie prawa i utrzymanie porządku oraz walkę z bezkarnością w Republice Środkowoafrykańskiej;

C.  mając na uwadze, że według Biura ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej warunki działania agencji pomocowych w Bangi uległy pogorszeniu; mając na uwadze, że wiele biur i ośrodków organizacji humanitarnych zostało splądrowanych, zakłócono także swobodę przemieszczania się ich pracowników, zwłaszcza personelu medycznego w szpitalach;

D.  mając na uwadze, że udzielanie pomocy humanitarnej napotyka przeszkody z powodu walk i licznych blokad drogowych, co podważa zdolność władz do uzyskania dostępu do tysięcy wewnętrznych przesiedleńców oraz do oceny potrzeb; mając na uwadze, że organizacja Lekarze bez Granic wyraziła obawy co do bezpiecznego dostępu do okolic Bangi, alarmując, że ranni często docierają do miasta na piechotę, a karetki nie mogą się przemieszczać, ponieważ stolica stała się zbyt niebezpieczna;

E.  mając na uwadze, że ONZ postanowiła przedłużyć mandat misji MINUSCA do dnia 30 kwietnia 2016 r., ustalając dopuszczalną liczebność na 10 750 żołnierzy, co obejmuje 480 obserwatorów wojskowych i oficerów sztabowych oraz 2080 pracowników policyjnych, w tym 400 oficerów policji i 40 pracowników służb więziennych;

F.  mając na uwadze, że według przedstawicieli misji pokojowej ONZ w Republice Środkowoafrykańskiej (MINUSCA) w ostatnim czasie sytuacja pod względem bezpieczeństwa uległa poprawie, wciąż jednak utrzymują się napięcia w Bangi, gdzie doszło do ataków na cywilów, aktów przemocy między społecznościami oraz ataków na personel organizacji humanitarnych;

G.  mając na uwadze, że prokurator generalna Międzynarodowego Trybunału Karnego Fatou Bensouda wezwała sprawców zamieszek do „natychmiastowego zaprzestania walk i przemocy”, dodając, że sprawcy wszystkich popełnionych zbrodni wojennych zostaną ukarani; mając na uwadze, że w dniu 24 września 2014 r. rozpoczęto drugie dochodzenie w sprawie konfliktu w Republice Środkowoafrykańskiej;

H.  mając na uwadze, że ostatnie zamieszki grożą przerwaniem niedawno rozpoczętego procesu pokojowego i mogą cofnąć ten kraj do sytuacji z końca 2013 i 2014 r., kiedy tysiące osób poniosło śmierć, a dziesiątki tysięcy musiało opuścić swoje domy; mając na uwadze, że największym zagrożeniem pozostaje przestępczość; mając na uwadze, że sytuacja kobiet w Republice Środkowoafrykańskiej jest bardzo poważna, a gwałt jest często stosowany przez wszystkie strony konfliktu jako narzędzie walki;

I.  mając na uwadze, że zamachowi stanu z 2013 r. i późniejszemu odsunięciu od władzy tymczasowej głowy państwa Michela Djotodii oraz tymczasowego premiera Nicolasa Tiangaye towarzyszyły powszechne i ciężkie naruszenia praw człowieka, w tym również poważne ryzyko ludobójstwa, a także egzekucje pozasądowe, tortury, grabież, gwałty i nadużycia seksualne na ogromną skalę, uprowadzenia kobiet i dzieci oraz przymusowe wcielanie dzieci do wojska;

J.  mając na uwadze, że w dniu 4 października 2015 r. obywatele Republiki Środkowoafrykańskiej mieli zdecydować w referendum o przyjęciu nowej konstytucji oraz wybrać swoich przedstawicieli w równoległych wyborach prezydenckich i parlamentarnych, pierwotnie planowanych na 18 października 2015 r. (pierwsza runda) i 22 listopada 2015 r. (druga runda); mając na uwadze, że tymczasowe władze pracują od kilku tygodni nad przełożeniem głosowania, jednak Państwowa Komisja Wyborcza wciąż nie ogłosiła nowego terminu wyborów, nie sporządziła listy głosujących ani nie przeprowadziła dystrybucji kart do głosowania;

K.  mając na uwadze, że kraj ten stoi w obliczu największego kryzysu humanitarnego od uzyskania niepodległości w 1960 r., który dotyka całe społeczeństwo liczące 4,6 mln ludzi, z czego połowa to dzieci; mając na uwadze, że 2,7 mln ludzi potrzebuje pomocy, w tym żywności, ochrony oraz dostępu do opieki medycznej, wody pitnej, urządzeń sanitarnych i mieszkań; mając na uwadze, że według szacunków ponad 100 000 dzieci doświadczyło nadużyć seksualnych i rekrutacji do zbrojnych ugrupowań na terenie kraju; mając na uwadze, że według szacunków z powodu kryzysu milion dzieci nie uczęszcza do szkoły;

L.  mając na uwadze, że w dniu 5 maja 2015 r. zbrojne ugrupowania w Republice Środkowoafrykańskiej osiągnęły porozumienie dotyczące uwolnienia od 6000 do 10 000 dzieci-żołnierzy;

M.  mając na uwadze, że reputacja operacji pokojowej doznała uszczerbku wskutek zarzutów o nadużycia seksualne popełniane na dzieciach i dziewczętach przez żołnierzy ONZ i francuskich żołnierzy biorących udział w operacji pokojowej;

N.  mając na uwadze, że bojówki Seleka i Anty-Balaka czerpią korzyści z handlu drewnem i diamentami, kontrolując miejsca wydobycia oraz nakładając „podatek” na górników i handlarzy lub wymuszając na nich „ochronę”; mając na uwadze, że handlarze z Republiki Środkowoafrykańskiej nabyli diamenty warte kilka milionów dolarów, nie sprawdzając, czy nie finansują w ten sposób zbrojnych ugrupowań;

O.  mając na uwadze, że poszanowanie praw człowieka to podstawowa wartość, na której opiera się Unia Europejska, a także zasadniczy element umowy z Kotonu, zwłaszcza jej art. 8;

P.  mając na uwadze, że przywrócenie sprawiedliwości oraz ściganie poważnych naruszeń praw człowieka to podstawowe elementy konieczne do położenia kresu nadużyciom i odbudowy Republiki Środkowoafrykańskiej;

Q.  mając na uwadze, że przemoc wciąż idzie w parze z bezkarnością, niezależnie od faktu, że Rada Tymczasowa przyjęła, a tymczasowy prezydent podpisał ustawę o powołaniu Specjalnego Trybunału Karnego, składającego się z krajowych i międzynarodowych sędziów i prokuratorów oraz odpowiedzialnego za prowadzenie dochodzeń w sprawie poważnych naruszeń praw człowieka popełnionych w Republice Środkowoafrykańskiej od 2003 r. oraz ściganie sprawców tych naruszeń;

R.  mając na uwadze, że we wrześniu 2014 r. UE rozpoczęła pierwsze trzy projekty rozwojowe finansowane z unijnego wielostronnego funduszu powierniczego na rzecz Republiki Środkowoafrykańskiej w dziedzinie zdrowia, tworzenia miejsc pracy, odbudowy zniszczonej infrastruktury w Bangi oraz wzmocnienia pozycji kobiet i ich integracji gospodarczej;

S.  mając na uwadze, że w marcu 2015 r. Rada Europejska rozpoczęła wojskową misję doradczą Unii Europejskiej w Republice Środkowoafrykańskiej (EUMAM RCA), której celem jest wsparcie władz Republiki Środkowoafrykańskiej w przygotowaniu reformy sektora bezpieczeństwa w odniesieniu do sił zbrojnych;

T.  mając na uwadze, że od maja 2015 r. UE zwiększyła swoją pomoc dla Republiki Środkowoafrykańskiej o łączną kwotę 72 mln EUR, co obejmuje środki na pomoc humanitarną (10 mln EUR nowych środków), wsparcie budżetowe (dodatkowe 40 mln EUR) oraz nową składkę do unijnego funduszu powierniczego na rzecz Republiki Środkowoafrykańskiej (dodatkowe 22 mln EUR);

U.  mając na uwadze, że w dniu 15 lipca 2014 r. UE uruchomiła swój pierwszy w historii wielostronny fundusz powierniczy na rzecz Republiki Środkowoafrykańskiej, który ma na celu ułatwienie przejścia od reagowania kryzysowego do długoterminowej pomocy rozwojowej;

1.  wyraża głębokie zaniepokojenie sytuacją w Republice Środkowoafrykańskiej, która może doprowadzić to państwo na skraj wojny domowej, jeżeli ostatnia fala przemocy nie zostanie powstrzymana; ubolewa nad śmiercią wszystkich ofiar i składa wyrazy współczucia ich rodzinom oraz całemu społeczeństwu Republiki Środkowoafrykańskiej;

2.  zdecydowanie potępia ataki na organizacje i ośrodki humanitarne w czasie ostatniej fali przemocy; apeluje o zagwarantowanie możliwości swobodnego przemieszczania się pracownikom organizacji pomocowych, aby mogli dotrzeć do cywili znajdujących się w potrzebie, zwłaszcza do osób wysiedlonych; przypomina, że prawie pół miliona uchodźców wewnętrznych potrzebuje pilnie żywności, opieki medycznej, wody, lepszych warunków sanitarnych i higienicznych, schronienia i podstawowych artykułów gospodarstwa domowego;

3.  wzywa władze Republiki Środkowoafrykańskiej, aby skoncentrowały się na walce z bezkarnością oraz na przywróceniu praworządności, między innymi poprzez postawienie przed wymiarem sprawiedliwości osób odpowiedzialnych za akty przemocy; z zadowoleniem przyjmuje utworzenie Specjalnego Trybunału Karnego z zadaniem przeprowadzenia dochodzeń i ścigania poważnych naruszeń praw człowieka, do jakich doszło w tym kraju od 2003 r., i podkreśla, że trybunał ten powinien jak najszybciej rozpocząć działalność; podkreśla, że działalność ta musi otrzymać międzynarodowe wsparcie finansowe i techniczne; apeluje o jak najszybsze zorganizowanie międzynarodowego spotkania darczyńców; zachęca władze Republiki Środkowoafrykańskiej do przeprowadzenia efektywnej i przejrzystej procedury wyboru członków tego trybunału;

4.  wyraża uznanie dla ECCAS za kluczową rolę, jaką odegrała w przygotowaniu procesu transformacji, oraz za zdecydowaną postawę przyjętą w trakcie konsultacji w Addis Abebie w dniu 31 stycznia 2015 r. w odniesieniu do każdej równoległej inicjatywy, która może zagrozić obecnym wysiłkom społeczności międzynarodowej na rzecz przywrócenia pokoju, bezpieczeństwa i stabilności w Republice Środkowoafrykańskiej;

5.  z zadowoleniem przyjmuje działania podjęte do tej pory przez rząd tymczasowy, wzywa jednak władze tymczasowe Republiki Środkowoafrykańskiej oraz wspólnotę międzynarodową do zajęcia się podstawowymi przyczynami kryzysu, takimi jak powszechne ubóstwo, dysproporcje i nierówności ekonomiczne, rosnące bezrobocie oraz brak redystrybucji dochodów z zasobów naturalnych tego kraju za pośrednictwem budżetu państwa; apeluje o kompleksowe podejście, skupiające się na bezpieczeństwie, pomocy humanitarnej, stabilizacji i ożywieniu gospodarczym;

6.  wzywa wspólnotę międzynarodową do wsparcia procesu politycznego w Republice Środkowoafrykańskiej w tym kluczowym momencie oraz do zwiększenia wspólnych wysiłków na rzecz ułatwienia dialogu politycznego, budowy zaufania i zapewnienia pokojowego współistnienia wspólnot religijnych w tym kraju; wzywa rząd Republiki Środkowoafrykańskiej do priorytetowego potraktowania kwestii odbudowy systemu edukacji, aby ułatwić pokojowe współistnienie w dłuższej perspektywie;

7.  ubolewa nad faktem, że pomimo ogłoszenia przez ONZ embarga na broń, bojówki wciąż się dozbrajają; apeluje do wszystkich stron o przestrzeganie porozumienia o rozbrojeniu podpisanego w dniu 10 maja 2015 r.; podkreśla, że rozbrojenie ugrupowań zbrojnych musi być absolutnym priorytetem, szczególnie w obliczu nadchodzących wyborów prezydenckich i parlamentarnych w Republice Środkowoafrykańskiej, które mają się odbyć jeszcze w tym roku;

8.  wzywa Unię Afrykańską i Unię Europejską do wykorzystania wszelkich odpowiednich narzędzi i środków, aby pomóc rządowi tymczasowemu przeciwdziałać dalszemu upadkowi tego – już teraz niestabilnego – kraju, zapobiec eskalacji przemocy między grupami etnicznymi, osłabić zwalczające się bojówki oraz dokonać transformacji w kierunku dobrze funkcjonującego, zintegrowanego i demokratycznego państwa, przede wszystkim za pomocą Instrumentu na rzecz Stabilności i Pokoju, Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce oraz afrykańskich sił reagowania;

9.  z zadowoleniem przyjmuje organizację forum w Bangi na rzecz pojednania i pokoju i wzywa do bezwarunkowego uczestnictwa w tym forum wszystkich przywódców politycznych, wojskowych i religijnych oraz społeczności lokalne i społeczeństwo obywatelskie; podkreśla, że konieczne jest przeprowadzenie demokratycznych wyborów;

10.  wzywa Komisję Europejską, państwa członkowskie i inne podmioty międzynarodowe, aby uczyniły wszystko, co w ich mocy, aby wybory odbyły się w terminie przewidzianym w planie transformacji, w szczególności poprzez wniesienie wkładu w prowadzony przez UNDP program pomocy wyborczej, tak by wybory mogły odbyć się przed końcem bieżącego roku, co oznaczałoby realizację głównego punktu planu transformacji;

11.  ponownie podkreśla swoje poparcie dla niepodległości, jedności i integralności terytorialnej Republiki Środkowoafrykańskiej; przypomina o znaczeniu prawa narodów do samostanowienia bez ingerencji z zewnątrz;

12.  potwierdza swoje poparcie dla ONZ, sił pokojowych MINUSCA i francuskiego kontyngentu wojskowego Sangaris przed wyborami, które mają odbyć się do końca roku; zdecydowanie potępia wszelkie próby powstrzymania obecnych działań na rzecz stabilności;

13.  przypomina, że okres przejściowy zakończy się 30 grudnia 2015 r.; wzywa władze krajowe, aby przy wsparciu sił MINUSCA i Sangaris przywróciły spokój w kraju, zwłaszcza w Bangi, w celu jak najściślejszego przestrzegania kalendarza wyborczego;

14.  z zadowoleniem przyjmuje wojskową misję doradczą UE (EUMAM RCA) oraz rozpoczęcie projektów mających na celu przywrócenie zdolności policji i żandarmerii do pilnowania porządku przy współpracy ze społecznościami lokalnymi i tłumienia zamieszek, a także odbudowę wspólnego centrum dowodzenia operacyjnego, wzmocnienie władzy sądowniczej i odnowienie infrastruktury więziennej;

15.  zdecydowanie potępia wszelką przemoc wobec dzieci i kobiet i wzywa wszystkie bojówki i niepaństwowe ugrupowania zbrojne do złożenia broni, zaprzestania stosowania jakichkolwiek form przemocy oraz natychmiastowego zwolnienia dzieci z ich szeregów; zwraca się do wszystkich zainteresowanych stron o zaangażowanie na rzecz ochrony praw dzieci oraz zapobieganie wszelkim dalszym naruszeniom i nadużyciom wobec dzieci; domaga się, by dziewczętom i kobietom, które padły ofiarą gwałtu podczas konfliktu zbrojnego, zapewniono pełny zakres usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego;

16.  wzywa środkowoafrykańskich handlarzy diamentami do wykazania należytej staranności, a międzynarodowe firmy w sektorze diamentów – do zajęcia się problemami związanymi z Procesem Kimberley w łańcuchu dostaw diamentów z Republiki Środkowoafrykańskiej; wzywa władze Republiki Środkowoafrykańskiej i firmy zagraniczne, aby pomogły wzmocnić zarządzanie w sektorze wydobywczym, przestrzegając zasad określonych w Inicjatywie na rzecz przejrzystości w branżach wydobywczych;

17.  wzywa międzynarodowe firmy z sektora diamentów do uważnej kontroli pochodzenia diamentów, aby uniknąć napędzania konfliktu dzięki zakupom nielegalnie wydobytych i sprzedawanych diamentów z Republiki Środkowoafrykańskiej; wzywa przedsiębiorstwa europejskie współpracujące z przedsiębiorstwami leśnymi z Republiki Środkowoafrykańskiej, aby przestrzegały unijnego rozporządzenia w sprawie drewna, i wzywa UE do zdecydowanego egzekwowania tego rozporządzenia w odniesieniu do importerów drewna z Republiki Środkowoafrykańskiej;

18.  wzywa władze Republiki Środkowoafrykańskiej do opracowania krajowej strategii walki z nielegalnymi siatkami eksploatacji i przemytu zasobów naturalnych;

19.  wzywa kraje, których żołnierze dopuścili się nadużyć na tle seksualnym w czasie misji pokojowych w Republice Środkowoafrykańskiej, do pociągnięcia sprawców do odpowiedzialności i postawienia ich przed sądem, gdyż bezkarność nie może być tolerowana; podkreśla pilną potrzebę zreformowania struktur misji pokojowych poprzez ustanowienie skutecznego i przejrzystego mechanizmu nadzoru i rozliczeń; jest przekonany, że również szkolenia i edukacja mogą przyczynić się do zmniejszenia liczby takich poważnych zbrodni i do zapobiegania im;

20.  wzywa Republikę Środkowoafrykańską i jej państwa sąsiadujące, a także inne państwa członkowskie uczestniczące w Międzynarodowej Konferencji w sprawie Regionu Wielkich Jezior do współpracy na szczeblu regionalnym w śledzeniu i zwalczaniu regionalnych siatek przestępczych i ugrupowań zbrojnych zamieszanych w nielegalną eksploatację i przemyt zasobów naturalnych, w tym złota i diamentów, oraz w kłusownictwo i nielegalny handel dzikimi zwierzętami;

21.  wzywa UE, aby uczyniła wszystko, co w jej mocy, aby zapewnić ludności Republiki Środkowoafrykańskiej lepiej skoordynowaną i bardziej skuteczną pomoc; z zadowoleniem przyjmuje również zwiększenie zaangażowania humanitarnego UE i państw członkowskich w Republice Środkowoafrykańskiej w świetle zmieniających się potrzeb; podkreśla, że należy zapewnić pomoc ratująca życie osobom potrzebującym w Republice Środkowoafrykańskiej oraz uchodźcom w krajach ościennych;

22.  potępia zniszczenie rejestrów i archiwów publicznych przez bojówki; wzywa UE do wsparcia odbudowy rejestru publicznego w Republice Środkowoafrykańskiej oraz do zapobieżenia wszelkim nieprawidłowościom związanym z wyborami;

23.  wzywa państwa członkowskie oraz innych darczyńców do zwiększenia środków w unijnym funduszu powierniczym „Bêkou” na rzecz Republiki Środkowoafrykańskiej, którego celem jest wsparcie stabilizacji i odbudowy Republiki Środkowoafrykańskiej, mając na uwadze konieczność lepszego powiązania programów odbudowy i rozwoju z działaniami humanitarnymi;

24.  wzywa UE, Unię Afrykańską i wspólnotę międzynarodową do udzielenia wsparcia uchodźcom z Republiki Środkowoafrykańskiej w krajach sąsiadujących;

25.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji rządowi tymczasowemu Republiki Środkowoafrykańskiej, Radzie, Komisji, wysokiej przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa/ wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej Federice Mogherini, Radzie Bezpieczeństwa ONZ, sekretarzowi generalnemu ONZ, instytucjom Unii Afrykańskiej, ECCAS, Zgromadzeniu

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0035.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 października 2015 r. w sprawie sytuacji w Tajlandii (2015/2875(RSP))

P8_TA(2015)0343 RC-B8-1002/2015

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Tajlandii, w szczególności z dnia 20 maja 2010 r.(1), 6 lutego 2014 r.(2) i 21 maja 2015 r.(3),

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federiki Mogherini z dnia 2 kwietnia 2015 r. w sprawie rozwoju wydarzeń w Tajlandii,

–  uwzględniając oświadczenia delegatury UE w porozumieniu z szefami misji UE w Tajlandii z dnia 14 listopada 2014 r., 30 czerwca 2015 r. i 24 września 2015 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Tajlandii z dnia 23 czerwca 2014 r.,

–  uwzględniając odpowiedź ówczesnej wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Catherine Ashton z dnia 15 maja 2013 r. udzieloną w imieniu Komisji w sprawie sytuacji Andy’ego Halla,

–  uwzględniając komunikat prasowy opublikowany w dniu 1 kwietnia 2015 r. przez specjalnego sprawozdawcę ONZ ds. promocji oraz ochrony prawa do wolności wyrażania opinii oraz wolności wypowiedzi,

–  uwzględniając powszechny okresowy przegląd praw człowieka w Tajlandii przed Radą Praw Człowieka ONZ i wynikające z niego zalecenia, z dnia 5 października 2011 r.,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

–  uwzględniając Deklarację ONZ w sprawie obrońców praw człowieka z 1998 r.,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966 r., którego stroną jest Tajlandia,

–  uwzględniając konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania z 1984 r.,

–  uwzględniając deklarację Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej w sprawie praw człowieka,

–  uwzględniając art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że w dniu 20 maja 2014 r. wojsko obaliło rząd Tajlandii, po czym wprowadziło stan wojenny w całym kraju, wymuszając zamknięcie udzielającego pomocy Ośrodka na rzecz Wprowadzania Pokoju i Porządku;

B.  mając na uwadze, że siły wojskowe powołały następnie Krajową Radę na rzecz Pokoju i Porządku (NCPO – National Council for Peace and Order), której przywódca, generał Prayuth Chan-ocha, przejął pełnię władzy i ma nieograniczone uprawnienia, aby wydawać rozkazy i wprowadzać reformy konstytucyjne;

C.  mając na uwadze, że organy konstytucyjne powołane przez NCPO są kontrolowane przez personel wojskowy, oraz mając na uwadze, że na podstawie sekcji 44 i 47 konstytucji tymczasowej członkowie NCPO posiadają pełny immunitet, obejmujący wszelkie naruszenia i odpowiedzialność za czyny popełnione w trakcie sprawowania urzędu;

D.  mając na uwadze, że w dniu 29 sierpnia 2015 r. Komisja Konstytucyjna ukończyła projekt nowej konstytucji, który Narodowa Rada ds. Reform odrzuciła w dniu 6 września 2015 r.; mając na uwadze, że nowa komisja konstytucyjna musi przeredagować konstytucję w ciągu 180 dni oraz że odrzucenie poprzedniego projektu może przedłużyć rządy wojskowych w kraju;

E.  mając na uwadze, że czołowe strony internetowe zajmujące się sytuacją polityczną i prawami człowieka w Tajlandii zostały przez NCPO oskarżone o stwarzanie zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego na mocy sekcji 44 konstytucji tymczasowej, oraz mając na uwadze, że kanały telewizyjne i lokalne stacje radiowe związane z jakimikolwiek krajowymi siłami politycznymi podlegają surowej cenzurze;

F.  mając na uwadze, że niedawno przyjęta ustawa o zgromadzeniach publicznych, która weszła w życie 14 sierpnia 2015 r., poważnie ogranicza wolność zgromadzeń i nakłada surowe kary, sięgające 10 lat więzienia, za przestępstwa takie jak zakłócanie porządku publicznego;

G.  mając na uwadze, że personel wojskowy jest wyznaczany do pełnienia funkcji „urzędników pilnujących porządku publicznego”, którzy mogą dokonywać arbitralnych aresztowań, prowadzić dochodzenia i dokonywać rewizji bez nakazu sądowego;

H.  mając na uwadze, że uczestnicy pokojowych demonstracji byli wielokrotnie oskarżani o podburzanie i łamanie prawa, oraz mając na uwadze, że 14 działaczy z Ruchu Neodemokratycznego (NDM) zostało aresztowanych;

I.  mając na uwadze, że kara śmierci nadal jest stosowana w Tajlandii, oraz mając na uwadze, że nowe prawodawstwo zwiększyło liczbę okoliczności, w jakich można ją wymierzyć;

J.  mając na uwadze, że od zamachu stanu gwałtownie wzrosła liczba uwięzień na podstawie przepisów o obrazie majestatu;

K.  mając na uwadze, że Krajowej Komisji Praw Człowieka odmówiono dostępu do torturowanych lub maltretowanych osób przetrzymywanych stale w areszcie pod władzą sądów wojskowych bez przedstawienia im zarzutów lub bez procesu;

L.  mając na uwadze, że od zamachu stanu pogorszeniu uległa sytuacja aktywistów z lokalnych społeczności i broniących prawa do ziemi;

M.  mając na uwadze, że Tajlandia nie jest sygnatariuszem Konwencji dotyczącej statusu uchodźców z 1951 r. ani dołączonego do niej Protokołu z 1967 r. oraz nie ma formalnych krajowych ram dotyczących azylu; mając na uwadze, że tajskie władze nadal odsyłają uchodźców i osoby ubiegające się o azyl do krajów, gdzie mogą im grozić prześladowania;

N.  mając na uwadze, że Tajlandia jest zobowiązana międzynarodowymi traktatami, których jest stroną, do prowadzenia dochodzeń w sprawie tortur, śmierci w więzieniu i innych zarzutów dotyczących poważnych naruszeń praw człowieka, a także do ich odpowiedniego ścigania;

O.  mając na uwadze, że oddalono sprawę karną z tytułu oskarżenia o zniesławienie wytoczoną obrońcy praw pracowniczych i obywatelowi UE Andy’emu Hallowi, ale wciąż stawiane są mu zarzuty o cyberprzestępczość i zniesławienie oraz dwie sprawy cywilne o zniesławienie, które mogą zakończyć się siedmioletnim wyrokiem więzienia i grzywną w wysokości wielu milionów dolarów; A. Hall był współautorem sprawozdania organizacji Finnwatch, które nagłaśniało łamanie praw pracowniczych przez tajskiego hurtownika ananasów, mimo że fakt łamania przez firmę praw pracowniczych został potwierdzony przez tajskie Ministerstwo Pracy i przez pracownika firmy w trakcie wcześniejszych rozpraw; mając na uwadze, że rozprawa odbędzie się w dniu 19 października 2015 r.;

P.  mając na uwadze, że choć Tajlandia ratyfikowała konwencję nr 29 Międzynarodowej Organizacji Pracy, pracownicy migrujący nie są odpowiednio chronieni; mając na uwadze, że handel pracownikami jest poważnym problemem; mając na uwadze, że szczególnie niepokojąca jest sytuacja w sektorze rybołówstwa;

Q.  mając na uwadze, że UE zawiesiła zaledwie rozpoczęte negocjacje z Tajlandią w sprawie dwustronnej umowy o wolnym handlu, które zainicjowano w 2013 r., oraz mając na uwadze, że odmawia podpisania gotowej od listopada 2013 r. umowy o partnerstwie i współpracy do czasu przejęcia władzy przez demokratyczny rząd; mając na uwadze, że UE zajmuje trzecie miejsce wśród najważniejszych partnerów handlowych Tajlandii;

1.  z zadowoleniem przyjmuje zdecydowane zaangażowanie UE na rzecz ludności Tajlandii, z którą łączą ją silne wieloletnie związki polityczne, gospodarcze i kulturalne; podkreśla, że UE, będąca przyjacielem i partnerem Tajlandii, wielokrotnie wzywała do przywrócenia procesu demokratyzacji;

2.  jest jednak głęboko zaniepokojony pogarszaniem się sytuacji w dziedzinie przestrzegania praw człowieka w Tajlandii od czasu nielegalnego zamachu stanu z maja 2014 r.;

3.  apeluje do władz Tajlandii o zniesienie represyjnych ograniczeń prawa do wolności i pokojowego wykonywania innych praw człowieka, zwłaszcza tych, które dotyczą pokojowego uczestnictwa w działalności politycznej;

4.  wzywa władze Tajlandii do uchylenia wyroków, wycofania zarzutów i uwolnienia osób prywatnych i operatorów mediów skazanych za pokojowe korzystanie z praw do wolności słowa lub zgromadzeń lub oskarżonych o korzystanie z tych praw; wzywa rząd do niezwłocznego uchylenia sekcji 44 konstytucji tymczasowej związanych z nią przepisów, wykorzystywanych przez organy tajskie jako uzasadnienie ograniczania podstawowych wolności i bezkarnego łamania praw człowieka;

5.  apeluje do władz Tajlandii, by pomogły zapobiegać zagrożeniom dla bezpieczeństwa całej ludności i lepiej zajmowały się problemami, które są przedmiotem obaw obywateli obrońców prawa do ziemi;

6.  wzywa władze Tajlandii, by jak najszybciej rozpoczęły przekazywanie władzy politycznej z rąk wojska w ręce organów cywilnych; przyjmuje do wiadomości jasny plan zorganizowania wolnych i uczciwych wyborów oraz wzywa do przestrzegania ich harmonogramu;

7.  zachęca do przekazania sądom cywilnym wszystkich przyznanych obecnie sądom wojskowym uprawnień do sądzenia cywilów, do zaprzestania arbitralnych zatrzymań na podstawie przepisów o stanie wojennym oraz do wprowadzenia środków ograniczających, a nie rozszerzających uprawnienia wojska do zatrzymywania cywilów;

8.  zachęca władze do ponownej analizy przepisów o obrazie majestatu, by zapobiec karaniu za pokojowe korzystanie ze swobody wypowiedzi w sprawach politycznych, a także do zawieszenia nasilonego stosowania tych przepisów w sprawach niepowiązanych;

9.  apeluje o przestrzeganie i ochronę prawa do bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa obrońców praw człowieka, oraz o przeprowadzenie niezwłocznego, skutecznego i niezależnego dochodzenia we wszystkich przypadkach łamania praw obrońców praw człowieka;

10.  odnotowuje powołanie przez rząd Tajlandii nowej komisji konstytucyjnej, mającej jak najszybciej przygotować projekt nowej konstytucji; apeluje, by konstytucja opierała się na zasadach demokratycznych, takich jak równość, wolność, sprawiedliwa reprezentacja, przejrzystość, rozliczalność, prawa człowieka, praworządność i publiczny dostęp do zasobów;

11.  wzywa rząd Tajlandii do wypełnienia zobowiązań konstytucyjnych i międzynarodowych dotyczących niezawisłości sądownictwa, prawa do wolności wypowiedzi, zrzeszania się i pokojowych zgromadzeń, a także pluralizmu politycznego, zwłaszcza jeśli chodzi o coraz ostrzejsze przepisy dotyczące „walki ze zniesławianiem”;

12.  odnotowuje środki przyjęte przez rząd Tajlandii, by zastosować się do minimalnych norm dotyczących zwalczania handlu ludźmi i położyć kres endemicznemu współczesnemu niewolnictwu w łańcuchu dostaw w tajskim sektorze rybołówstwa; zachęca rząd do wdrożenia tych środków w trybie pilnym i do zdwojenia wysiłków w tej dziedzinie;

13.  apeluje do Tajlandii o podpisanie i ratyfikowanie Konwencji dotyczącej statusu uchodźców z 1951 r. lub dołączonego do niej protokołu z 1967 r.;

14.  apeluje do Tajlandii o podjęcie konkretnych działań zmierzających do zniesienia kary śmierci;

15.  z ogromnym zadowoleniem przyjmuje zatwierdzenie tajskiej ustawy o równouprawnieniu płci, która daje widoki na większą otwartość w traktowaniu w tajskim prawie osób homoseksualnych, biseksualnych i transseksualnych (LGBT);

16.  z zadowoleniem przyjmuje decyzję o oddaleniu sprawy karnej z tytułu oskarżenia o zniesławienie wytoczonej Andy’emu Hallowi oraz jego późniejsze zwolnienie; wzywa do oddalenia również spraw wszczętych przeciwko niemu przed sądem karnym w Południowym Bangkoku pod zarzutem cyberprzestępczości i zniesławienia, ponieważ jego działania jako obrońcy praw człowieka miały na celu przedstawienie władzom problemu handlu ludźmi i poprawę sytuacji prawnej pracowników migrujących w Tajlandii, co potwierdza jego prawo do poszukiwania informacji i występowania w obronie ofiar bez obaw, że będzie za to represjonowany; w odniesieniu do cywilnych spraw o zniesławienie wyraża zaniepokojenie, że proces może nie być w pełni bezstronny, ponieważ otrzymano doniesienia o powiązaniach własnościowych między skarżącym przedsiębiorstwem a wysokiej rangi tajskimi politykami; wzywa delegaturę UE, by dalej uważnie śledziła sytuację prawną Andy’ego Halla i by jej przedstawiciele byli obecni na rozprawie;

17.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w dniu 1 września 2015 r. sąd okręgowy w Phuket uniewinnił dziennikarzy Chutimę „Oi” Sidasathiana i Alana Morisona;

18.  apeluje do społeczności międzynarodowej, w szczególności do UE, by zrobiła, co w jej mocy, w walce z handlem ludźmi, niewolniczą pracą i przymusową migracją, opowiadając się za międzynarodową współpracą przy monitorowaniu łamania praw człowieka w dziedzinie pracy i w zapobieganiu takim przypadkom;

19.  zachęca UE i rząd Tajlandii do nawiązania konstruktywnego dialogu w sprawach dotyczących ochrony praw człowieka i procesów demokratyzacji w Tajlandii i w regionie; ponownie wyraża poparcie dla procesu demokratyzacji w Tajlandii;

20.  popiera Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) w utrzymywaniu presji gospodarczej i polityczne w celu zapewnienia przywrócenia w Tajlandii demokratycznych rządów; w związku z tym przypomina rządowi Tajlandii, że nie należy oczekiwać żadnych postępów w sprawie umowy o wolnym handlu oraz umowy o partnerstwie i współpracy między UE a Tajlandią, dopóki władzę sprawuje junta wojskowa;

21.  z zadowoleniem przyjmuje nową rolę Tajlandii jako państwa-koordynatora stosunków między ASEAN a UE w latach 2015–2018; wskazuje na wzajemne korzyści, jakie ASEAN i UE mogą wyciągnąć ze współpracy;

22.  wzywa ESDZ i delegaturę UE, a także delegatury państw członkowskich do stosowania wszelkich dostępnych narzędzi mogących zapewnić przestrzeganie praw człowieka i zasad praworządności w Tajlandii, zwłaszcza dzięki kontynuowaniu obserwacji dochodzeń i procesów przeciwko przywódcom opozycji;

23.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Komisji, rządowi i parlamentowi Tajlandii, parlamentom i rządom państw członkowskich, Wysokiemu Komisarzowi Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka oraz rządom państw należących do Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej.

(1) Dz.U. C 161 E z 31.5.2011, s. 152. (2) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0107. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0211.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 października 2015 r. w sprawie masowych przesiedleń dzieci w Nigerii w wyniku ataków Boko Haram (2015/2876(RSP))

P8_TA(2015)0344 RC-B8-1003/2015

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Nigerii, szczególnie rezolucje z dnia 17 lipca 2014 r.(1) oraz z dnia 30 kwietnia 2015 r.(2),

–  uwzględniając wcześniejsze oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federiki Mogherini, w tym oświadczenia z dnia 8 stycznia, 19 stycznia, 31 marca, 14 i 15 kwietnia oraz 3 lipca 2015 r.,

–  uwzględniając oświadczenie przewodniczącego Rady Bezpieczeństwa ONZ, wydane w dniu 28 lipca 2015 r.,

–  uwzględniając przemówienie prezydenta Muhammadu Buhariego na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ w dniu 28 września 2015 r. oraz na szczycie ONZ poświęconym walce z terroryzmem,

–  uwzględniając umowę z Kotonu,

–  uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa, przyjętą dnia 31 października 2000 r.,

–  uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych (ONZ) o prawach dziecka oraz Kartę praw i dobra dziecka (z 1990 r.) Organizacji Jedności Afrykańskiej,

–  uwzględniając ustawę o prawach dziecka z 2003 r. podpisaną przez rząd federalny Nigerii,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

–  uwzględniając konwencję Unii Afrykańskiej w sprawie zapobiegania terroryzmowi i walki z terroryzmem ratyfikowaną przez Nigerię w dniu 16 maja 2003 r., a także protokół dodatkowy ratyfikowany przez Nigerię w dniu 22 grudnia 2008 r.,

–  uwzględniając Europejski Nadzwyczajny Fundusz Powierniczy na rzecz stabilności i eliminacji podstawowych przyczyn nieuregulowanej migracji i wysiedleń osób w Afryce,

–  uwzględniając sprawozdanie wysokiego komisarza ONZ ds. praw człowieka w sprawie naruszeń i nadużyć popełnianych przez Boko Haram oraz wpływu na prawa człowieka w dotkniętych krajach z dnia 29 września 2015 r.; uwzględniając oświadczenia wysokiego komisarza ONZ ds. praw człowieka dotyczące możliwości oskarżenia członków Boko Haram o zbrodnie wojenne,

–  uwzględniając art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Nigeria, najludniejszy kraj i największa gospodarka w Afryce, zróżnicowany etnicznie i charakteryzujący się podziałami regionalnymi i religijnymi, a także podziałem na Północ i Południe, o poważnych nierównościach gospodarczych i społecznych, stał się od 2009 r. polem bitwy islamskiego ugrupowania terrorystycznego Boko Haram, które złożyło przysięgę wierności Daisz; mając na uwadze, że to ugrupowanie terrorystyczne staje się coraz większym zagrożeniem dla stabilności Nigerii i regionu Afryki Zachodniej; mając na uwadze, że nigeryjskie siły bezpieczeństwa często używały nadmiernej siły i dopuszczały się nadużyć podczas operacji wojskowych w celu zwalczenia rebelii;

B.  mając na uwadze, że co najmniej 1 600 osób cywilnych zostało zabitych przez Boko Haram w ostatnich czterech miesiącach, co zwiększyło liczbę zabitych osób cywilnych do co najmniej 3500 w samym tylko 2015 r.;

C.  mając na uwadze, że od czasu wybuchu rebelii Boko Haram ataki tego ugrupowania skierowane przeciw uczennicom i uczniom w tym regionie pozbawiły dzieci dostępu do edukacji, a liczba 10,5 mln dzieci w wieku szkolnym w Nigerii nieuczęszczających do szkół stanowi według danych UNESCO największą liczbę na świecie; mając na uwadze, że tak jak Al-Szabab w Somali, Al-Kaida Islamskiego Maghrebu i Ansar Dine w północnym Mali oraz talibowie w Afganistanie i Pakistanie, Boko Haram atakuje dzieci i kobiety, które zdobywają wykształcenie;

D.  mając na uwadze, że pomimo postępów nigeryjskich i regionalnych sił zbrojnych, nasilające się ataki i samobójcze zamachy bombowe – wykraczające poza granice, do sąsiednich krajów – zagrażają stabilności i bytowi milionów ludzi w całym regionie; mając na uwadze, że w największym stopniu zagrożone są dzieci, ze względu na pogarszającą się sytuację humanitarną i pogłębiający się brak bezpieczeństwa żywnościowego, połączony ze słabym dostępem do edukacji, bezpiecznej wody pitnej i usług zdrowotnych;

E.  mając na uwadze, że według szacunków ONZ w stanach Borno, Yobe i Adamawa z powodu przemocy liczba osób przesiedlonych wewnątrz kraju drastycznie wzrosła do 2,1 mln, a według Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji 58% tych osób to dzieci; mając na uwadze, że ponad 3 mln osób zostało dotkniętych rebelią, a 5,5 mln w Basenie Jeziora Czad potrzebuje pomocy humanitarnej;

F.  mając na uwadze, że Nigerii udało się przeprowadzić w większości pokojowe wybory prezydenckie i na stanowiska gubernatorów, pomimo gróźb ze strony Boko Haram zapowiadającego zakłócenie przebiegu wyborów; mając na uwadze, że Nigeria i sąsiadujące z nią kraje utworzyły wielonarodową wspólną grupę zadaniową (MNJTF) w dniu 11 czerwca 2015 r. w Abudży, zgodnie z decyzjami podjętymi w Niamey w styczniu 2015 r. w sprawie walki z Boko Haram;

G.  mając na uwadze, że od 2009 r. Boko Haram uprowadziło w Nigerii ponad 2000 kobiet i dziewcząt, w tym 276 uczennic z Chibok w północno-wschodniej części kraju w dniu 14 kwietnia 2014 r.; czyn ten zaszokował cały świat i uruchomił międzynarodową kampanię („Uwolnić nasze dziewczęta”) w celu ich uratowania; mając na uwadze, że prawie półtora roku później ponad 200 dziewcząt uprowadzonych w trakcie tego incydentu wciąż nie zostało odnalezionych;

H.  mając na uwadze, że od tego czasu o wiele więcej dzieci zaginęło, zostało uprowadzonych lub zwerbowanych do służby jako bojownicy lub pracownicy domowi, a dziewczęta są gwałcone i zmuszane do małżeństwa lub zmuszane do przechodzenia na islam; mając na uwadze, że od kwietnia 2015 r. około 300 innych dziewcząt zostało uratowanych przez nigeryjskie siły zbrojne z siedzib terrorystów, a około 60 innych dziewcząt, którym udało się uciec z rąk porywaczy w innych miejscach, zrelacjonowało Human Rights Watch swe życie w niewoli jako codzienne pasmo przemocy i terroru, a także fizycznego i psychicznego znęcania się; mając na uwadze, że wedle specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. dzieci w konfliktach zbrojnych, konflikt zbrojny na północnym wschodzie Nigerii był w zeszłym roku jednym z najbardziej śmiercionośnych dla dzieci, charakteryzującym się zabójstwami, coraz większym werbunkiem i wykorzystywaniem dzieci, niezliczonymi uprowadzeniami oraz przemocą seksualną wobec dziewcząt; mając na uwadze, iż UNICEF twierdzi, że ponad 23 000 dzieci zostało oddzielonych od rodziców i zmuszonych do opuszczenia domu w wyniku przemocy, ratując swe życie dzięki ucieczce wewnątrz Nigerii lub przekraczając granicę z Kamerunem, Czadem lub Nigrem;

I.  mając na uwadze, że większość dzieci żyjących w obozach dla osób wewnętrznie przesiedlonych i uchodźców straciła jedno lub obydwoje rodziców (którzy zostali zabici lub zaginęli), a także rodzeństwo i innych krewnych; mając na uwadze, że chociaż w obozach działa wiele krajowych i międzynarodowych organizacji humanitarnych, dostęp wielu tych dzieci do podstawowych praw – w tym odżywiania, schronienia (przepełnionego i o złych warunkach sanitarnych), opieki zdrowotnej i edukacji – pozostaje na rozpaczliwie niskim poziomie;

J.  mając na uwadze, że co najmniej 208 000 dzieci jest pozbawionych dostępu do edukacji, a 83 000 nie ma dostępu do bezpiecznej wody w tym podregionie (Nigeria, Kamerun, Czad i Niger), zaś 23 000 dzieci w północno-wschodniej Nigerii zostały oddzielone od swoich rodzin;

K.  mając na uwadze, że liczba ataków Boko Haram wzrosła zarówno w Nigerii, jak i w sąsiednich krajach – Kamerunie, Czadzie i Nigrze; mając na uwadze, że Boko Haram nadal porywa dzieci i kobiety do transportowania środków wybuchowych, wykorzystując je bez ich wiedzy jako zamachowców-samobójców; mając na uwadze, że niektóre osoby, które znalazły schronienie po czadyjskiej stronie jeziora Czad, ponownie znalazły się na celowniku tych samych terrorystów na terenie Czadu;

L.  mając na uwadze, że w czerwcu 2015 r. UE przeznaczyła 21 mln EUR na pomoc humanitarną dla przesiedleńców w Nigerii i krajach sąsiadujących, które ucierpiały wskutek przemocy ze strony organizacji terrorystycznych;

M.  mając na uwadze, że UNICEF, wraz z rządami i partnerami w Nigerii, Kamerunie, Czadzie i Nigrze, wzmaga swoje działania na rzecz tysięcy dzieci i ich rodzin w regionie, zapewniając dostęp do bezpiecznej wody, edukacji, doradztwa i pomocy psychologicznej, jak również szczepień i leczenia skrajnie ostrego niedożywienia; mając na uwadze, że UNICEF otrzymał tylko 32% z 50,3 mln EUR potrzebnych w bieżącym roku na swoje działania humanitarne w regionie jeziora Czad;

N.  mając na uwadze, że według Human Rights Watch wiele uprowadzonych kobiet i dziewcząt, które uciekły, zostały uratowane lub uwolnione, wraca do domu w ciąży i pilnie potrzebuje opieki w zakresie zdrowia reprodukcyjnego i macierzyństwa, a inne nie mają dostępu do podstawowych przesiewowych badań zdrowia w następstwie gwałtu, opieki pourazowej, pomocy socjalnej i doradztwa ofiarom gwałtu; mając na uwadze, że Komisja stwierdziła, iż w przypadkach gdy ciąża powoduje ogromne cierpienie, kobiety muszą mieć dostęp do pełnego zakresu usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego w oparciu o stan ich zdrowia, tym samym twierdząc, że w każdym przypadku przeważa międzynarodowe prawo humanitarne;

1.  zdecydowanie potępia zbrodnie Boko Haram, m.in. terrorystyczne i samobójcze ataki bombowe w Czadzie, Kamerunie i Nigrze; stoi po stronie ofiar i składa kondolencje wszystkim rodzinom, które straciły swoich bliskich; potępia nieustające akty przemocy w Nigerii mające miejsce w stanach Borno, Yobe i Adamawa oraz w innych miastach w tym kraju;

2.  ubolewa nad aktami, które doprowadziły do masowych przesiedleń niewinnych dzieci oraz wzywa do natychmiastowego podjęcia skoordynowanych działań międzynarodowych w celu wsparcia pracy agencji ONZ i organizacji pozarządowych w zakresie zapobiegania dostaniu się przesiedlonych dzieci i młodzieży w niewolnictwo seksualne i udziałowi w innych formach przemocy seksualnej oraz zapobiegania porwaniom i zmuszaniu do uczestnictwa w konflikcie zbrojnym wypowiedzianym przez sektę terrorystyczną Boko Haram celom cywilnym, rządowym i wojskowym w Nigerii; podkreśla nadrzędną konieczność odpowiedniej ochrony praw dzieci w Nigerii jako kraju, w którym ponad 40% całkowitej liczby ludności jest w wieku pomiędzy 0 a 14 lat;

3.  uważa, że w przypadku dzieci niegdyś powiązanych z Boko Haram lub innymi grupami zbrojnymi, pozasądowe środki należy traktować jako alternatywę dla ścigania i zatrzymania;

4.  z zadowoleniem przyjmuje fakt niedawnego ogłoszenia przez Komisję zamiaru przekazania dodatkowych funduszy w celu zwiększenia pilnej pomocy humanitarnej dla tego regionu; wyraża jednak poważne obawy co do sfinansowania różnicy pomiędzy zobowiązaniami a rzeczywistymi płatnościami na rzecz działań UNICEF-u w regionie przekazywanymi przez całą wspólnotę międzynarodową; wzywa darczyńców do bezzwłocznego wypełnienia podjętych przez nich zobowiązań w celu zajęcia się kwestią chronicznego zapotrzebowania na dostęp do podstawowych zasobów, takich jak woda pitna, podstawowa opieki zdrowotna i edukacja;

5.  wzywa prezydenta Nigerii i jego nowo mianowany rząd federalny do przyjęcia zdecydowanych środków mających na celu ochronę ludności cywilnej, do położenia szczególnego nacisku na ochronę kobiet i dziewcząt, aby uczynić z praw kobiet i praw dziecka priorytet w dziedzinie zwalczania ekstremizmu, do zapewnienia pomocy ofiarom oraz ścigania winnych przestępstw oraz zapewnienia udziału kobiet w podejmowaniu decyzji na wszystkich szczeblach;

6.  wzywa rząd Nigerii do rozpoczęcia – jak obiecał prezydent Buhari – pilnego, niezależnego i gruntownego dochodzenia w sprawie zbrodni przeciwko prawu międzynarodowemu i innych poważnych naruszeń praw człowieka popełnianych przez wszystkie strony konfliktu;

7.  z zadowoleniem przyjmuje zmianę przywódców wojskowych i domaga się, aby wszystkie przypadki łamania praw człowieka i zbrodni popełnionych zarówno przez terrorystów, jak i nigeryjskie siły bezpieczeństwa zostały zbadane w celu rozwiązania problemu braku odpowiedzialności obserwowanego pod poprzednimi rządami; z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie podjęte przez prezydenta Buhariego dotyczące zbadania dowodów, zgodnie z którymi nigeryjskie siły zbrojne dopuściły się poważnych naruszeń praw człowieka, zbrodni wojennych i czynów, które mogą stanowić zbrodnie przeciwko ludzkości;

8.  apeluje do prezydenta Republiki Federalnej o zajęcie się wyzwaniami związanymi ze spełnieniem wszystkich obietnic złożonych podczas kampanii wyborczej oraz najnowszych oświadczeń, z których najważniejszym jest walka z zagrożeniem terrorystycznym, przy poszanowaniu praw człowieka i prawa humanitarnego jako głównego filaru operacji wojskowych, a także odzyskanie dziewcząt z Chibok i wszystkich pozostałych uprowadzonych kobiet i dzieci żywych i całych, sprostanie coraz większym problemom niedożywienia oraz zwalczanie korupcji i bezkarności, aby zapobiegać dalszym naruszeniom i dążyć do sprawiedliwości dla wszystkich ofiar;

9.  wzywa władze Nigerii i wspólnotę międzynarodową do ścisłej współpracy i zwiększenia wysiłków mających na celu odwrócenie stałej tendencji do dalszych przesiedleń ludności; z zadowoleniem przyjmuje determinację wyrażoną na szczycie regionalnym w Niamey w dniach 20 i 21 stycznia 2015 r. przez 13 uczestniczących w nim krajów, a zwłaszcza zobowiązanie się Czadu do zaangażowania się, wspólnie z Kamerunem i Nigerią, w zwalczanie zagrożenia terrorystycznego ze strony Boko Haram; wzywa wielonarodową wspólną grupę zadaniową do sumiennego przestrzegania międzynarodowych praw człowieka i prawa humanitarnego w swoich działaniach prowadzonych przeciwko Boko Haram; powtarza, że samo podejście militarne nie wystarczy do zwalczenia rewolty wywołanej przez Boko Haram;

10.  przypomina, że początki Boko Haram są zakorzenione w niezadowoleniu z powodu złego rządzenia, wszechobecnej korupcji i wyraźnych nierówności w społeczeństwie Nigerii; wzywa władze Nigerii do wyeliminowania korupcji, złego zarządzania i niewydolności w instytucjach publicznych i armii oraz do promowania sprawiedliwego opodatkowania; wzywa do przyjęcia – we współpracy z krajami ościennymi – takich środków, które pozwolą pozbawić Boko Haram źródeł nielegalnych dochodów, szczególnie pochodzących z przemytu i handlu ludźmi;

11.  apeluje do społeczności międzynarodowej o wspomożenie Nigerii i sąsiednich krajów, które przyjmują uchodźców (Kamerun, Czad i Niger), w zapewnieniu osobom potrzebującym wszelkiej niezbędnej pomocy lekarskiej i psychologicznej; apeluje do władz w podregionie o zapewnienie łatwego dostępu do pełnego zakresu usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego dla kobiet i dziewcząt, które padły ofiarą gwałtu, zgodnie ze wspólnym art. 3 konwencji genewskich; podkreśla potrzebę zastosowania uniwersalnej normy traktowania ofiar gwałtów wojennych i zagwarantowania nadrzędności międzynarodowego prawa humanitarnego w sytuacjach konfliktu zbrojnego; wyraża pełną solidarność z kobietami i dziećmi, które przetrwały ślepe akty terroryzmu popełnione przez Boko Haram; wzywa do ustanowienia wyspecjalizowanych programów edukacyjnych skierowanych do kobiet i dzieci będących ofiarami wojny i do społeczeństwa jako całości, aby pomóc im w przezwyciężeniu doznanego terroru, udzielać właściwych i kompleksowych informacji, walczyć ze stygmatyzacją i wykluczeniem społecznym oraz dopomóc im w staniu się docenianymi członkami społeczeństwa;

12.  wzywa Komisję do priorytetowego traktowania wsparcia dla wysiedlonych dzieci i młodzieży w Nigerii, Kamerunie, Czadzie i Nigrze, ze zwróceniem szczególnej uwagi na ochronę przed wszelkimi formami brutalności i przemocy związanej z płcią oraz na dostęp do edukacji, opieki zdrowotnej i bezpiecznej wody pitnej, w ramach nadzwyczajnego funduszu powierniczego na rzecz stabilności, oraz wyeliminowania pierwotnych przyczyn nielegalnej migracji oraz przesiedleń w Afryce;

13.  wzywa rząd Nigerii do podjęcia działań ułatwiających powrót przesiedleńców, zwłaszcza dzieci, w celu zagwarantowania im bezpieczeństwa oraz do wsparcia organizacji pozarządowych w ich wysiłkach na rzecz poprawy warunków w obozach dla osób przesiedlonych w wyniku konfliktu, m.in. poprzez poprawę higieny i warunków sanitarnych w celu zapobieżenia rozprzestrzenianiu się chorób;

14.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, rządowi i parlamentowi Federalnej Republiki Nigerii oraz przedstawicielom ECOWAS i Unii Afrykańskiej.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2014)0008. (2) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0185.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 października 2015 r. w sprawie Alego Mohammeda al-Nimra (2015/2883(RSP))

P8_TA(2015)0345 RC-B8-0997/2015

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje z dnia 12 lutego 2015 r. w sprawie Arabii Saudyjskiej: sprawa Raifa Badawiego(1), a także z dnia 11 marca 2014 r. w sprawie Arabii Saudyjskiej – jej stosunków z UE oraz jej roli na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej(2),

–  uwzględniając wytyczne UE w sprawie kary śmierci przyjęte w czerwcu 1998 r., a ostatnio zmienione i uaktualnione w kwietniu 2013 r.,

–  uwzględniając rezolucje Zgromadzenia Ogólnego ONZ, a w szczególności rezolucję z dnia 18 grudnia 2014 r. w sprawie moratorium na stosowanie kary śmierci (A/RES/69/186),

–  uwzględniając oświadczenia ekspertów ONZ ds. praw człowieka z dnia 22 września 2015 r. w sprawie Alego Mohammeda al-Nimra,

–  uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania,

–  uwzględniając art. 11 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, który stanowi, że każdy ma prawo do wolności wypowiedzi, oraz art. 4, który zakazuje tortur,

–  uwzględniając wytyczne UE w sprawie obrońców praw człowieka, przyjęte w czerwcu 2004 r. i zmienione w grudniu 2008 r.,

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka, której Arabia Saudyjska jest stroną,

–  uwzględniając art. 18 Powszechnej deklaracji praw człowieka z 1948 r. oraz art. 19 Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych z 1966 r.,

–  uwzględniając Arabską kartę praw człowieka, której Arabia Saudyjska jest stroną, a w szczególności jej art. 32 ust. 1, który gwarantuje prawo do informacji oraz wolność opinii i wypowiedzi, oraz art. 8, który zakazuje tortur fizycznych lub psychicznych oraz okrutnego, poniżającego, upokarzającego lub nieludzkiego traktowania,

–  uwzględniając niedawną sprawę skazania na ścięcie innego małoletniego, Dawouda al-Marhoona, który w wieku 17 lat – po aresztowaniu podczas protestów w Prowincji Wschodniej Arabii Saudyjskiej w maju 2012 r. – był według doniesień torturowany i został zmuszony do podpisania oświadczenia o przyznaniu się do winy, co władze wykorzystały do skazania go,

–  uwzględniając art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że 21-letni Ali Mohammed al-Nimr, będący bratankiem znanego dysydenta, został skazany przez Sąd Najwyższy Arabii Saudyjskiej w maju 2015 r. na karę śmierci, prawdopodobnie poprzez ścięcie, po którym ma nastąpić ukrzyżowanie ciała, w związku z zarzutami karnymi obejmującymi podburzanie do buntu, udział w zamieszkach, rozbój i przynależność do komórki terrorystycznej oraz że Ali al-Nimr nie miał ukończonych 18 lat – był zatem jeszcze małoletni – gdy zatrzymano go podczas demonstracji na rzecz demokracji i praw człowieka w Arabii Saudyjskiej; mając na uwadze, że został on skazany na śmierć w związku z protestami w zamieszkałej w większości przez szyitów Prowincji Wschodniej Arabii Saudyjskiej; mając na uwadze, że według informacji z wiarygodnych źródeł Ali al-Nimr był torturowany i został zmuszony do podpisania oświadczenia o przyznaniu się do winy; mając na uwadze, że nie udzielono mu żadnych gwarancji bezpiecznego i rzetelnego procesu sądowego zgodnie z prawem międzynarodowym;

B.  mając na uwadze, że skazanie na karę śmieci osoby, która była dzieckiem w momencie popełnienia przestępstwa i która według doniesień została poddana torturom, jest niezgodne z zobowiązaniami międzynarodowymi Arabii Saudyjskiej;

C.  mając na uwadze, że zakaz tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania jest zapisany we wszystkich międzynarodowych i regionalnych aktach prawnych dotyczących praw człowieka i stanowi zasadę międzynarodowego prawa zwyczajowego, jest zatem wiążący dla wszystkich państw, niezależnie od tego, czy ratyfikowały one umowy międzynarodowe;

D.  mając na uwadze, że wzrost liczby wyroków śmierci w Arabii Saudyjskiej jest ściśle powiązany z orzeczeniami Specjalnego Sądu Karnego Arabii Saudyjskiej w procesach wszczynanych w reakcji na przestępstwa związane z terroryzmem; mając na uwadze, że według organizacji działających na rzecz praw człowieka w okresie od sierpnia 2014 r. do czerwca 2015 r. w Arabii Saudyjskiej wykonano co najmniej 175 egzekucji;

E.  mając na uwadze, że ta sprawa jest jedną z wielu, w których wobec saudyjskich działaczy orzeczono surowe kary oraz nękano ich i prześladowano za wyrażanie poglądów, przy czym niektórzy z nich zostali skazani w postępowaniach naruszających międzynarodowe standardy rzetelnego procesu sądowego, co w lipcu 2014 r. potwierdził były wysoki komisarz ONZ ds. praw człowieka;

F.  mając na uwadze, że art. 19 Powszechnej deklaracji praw człowieka stanowi, że każdy ma prawo do wolności opinii i wyrażania jej, zarówno w internecie, jak i poza nim; mając na uwadze, że prawo to obejmuje swobodę posiadania niezależnej opinii, poszukiwania, otrzymywania i rozpowszechniania informacji i poglądów wszelkimi środkami, bez względu na granice;

G.  mając na uwadze, że ambasador Arabii Saudyjskiej przy ONZ w Genewie, J.E. Faisal bin Hassan Trad, został mianowany przewodniczącym panelu niezależnych ekspertów przy Radzie Praw Człowieka ONZ;

H.  mając na uwadze, że rozpoczęcie dialogu między Królestwem Arabii Saudyjskiej a UE na temat praw człowieka mogłoby stać się konstruktywnym krokiem poprawiającym wzajemne zrozumienie i wspierającym reformy w tym kraju, w tym reformę sądownictwa;

I.  mając na uwadze, że Arabia Saudyjska jest wpływowym i ważnym podmiotem politycznym i gospodarczym regionu Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej;

1.  stanowczo potępia skazanie Alego Mohammeda al-Nimra na karę śmierci; jeszcze raz potępia stosowanie kary śmierci oraz zdecydowanie popiera wprowadzenie moratorium na tę karę jako etap na drodze do jej zniesienia;

2.  wzywa Arabię Saudyjską, a w szczególności króla Arabii Saudyjskiej Jego Wysokość Salmana bin Abdulaziza al-Sauda o wstrzymanie egzekucji Alego Mohammeda al-Nimra oraz o jego ułaskawienie lub złagodzenie wyroku; wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych i państwa członkowskie UE, by wykorzystały wszelkie narzędzia dyplomatyczne i dołożyły wszelkich starań w celu natychmiastowego wstrzymania tej egzekucji;

3.  przypomina Królestwu Arabii Saudyjskiej, że jest ono państwem-stroną Konwencji o prawach dziecka, która bezwzględnie zakazuje stosowania kary śmierci za przestępstwa popełnione przez osoby poniżej 18 roku życia;

4.  wzywa władze Arabii Saudyjskiej do rozwiązania Specjalnego Sądu Karnego, ustanowionego w 2008 r. w celu orzekania w sprawach związanych z terroryzmem, lecz coraz częściej zajmującego się skazywaniem pokojowo nastawionych dysydentów pod zarzutami o charakterze wyraźnie politycznym oraz w postępowaniach, które stanowią pogwałcenie podstawowego prawa do rzetelnego procesu sądowego;

5.  wzywa rząd Arabii Saudyjskiej do zapewnienia szybkiego i bezstronnego dochodzenia w sprawie domniemanego stosowania tortur, a także do zapewnienia Alemu Mohammedowi al-Nimrowi wszelkiej opieki medycznej, jaka może mu być potrzebna, oraz regularnego kontaktu z rodziną i prawnikami;

6.  przypomina Arabii Saudyjskiej o jej zobowiązaniach wynikających z członkostwa w Radzie Praw Człowieka ONZ; zauważa, że Arabii Saudyjskiej powierzono niedawno przewodzenie panelowi niezależnych ekspertów przy Radzie Praw Człowieka ONZ; stanowczo apeluje do władz Arabii Saudyjskiej, aby zapewniły spójność stosowanych w tym kraju standardów dotyczących przestrzegania praw człowieka i wolności podstawowych z taką rolą międzynarodową;

7.  wzywa do wprowadzenia wzmocnionego mechanizmu mającego na celu dialog między UE a Arabią Saudyjską na tematy związane z prawami człowieka oraz wymianę wiedzy specjalistycznej w zakresie sądownictwa i kwestii prawnych, aby poprawić ochronę praw jednostki w Królestwie Arabii Saudyjskiej zgodnie z podjętym przez nie procesem reformy sądownictwa; wzywa władze Królestwa Arabii Saudyjskiej do kontynuowania niezbędnych reform dotyczących praw człowieka, szczególnie reform związanych z ograniczeniem stosowania kary śmierci;

8.  zachęca Arabię Saudyjską do podpisania i ratyfikacji Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, który wszedł w życie w 1976 r. i którego art. 6 stanowi, że „każda istota ludzka ma przyrodzone prawo do życia”;

9.  wyraża głębokie zaniepokojenie doniesieniami o wzroście liczby wyroków śmieci w Królestwie Arabii Saudyjskiej w 2014 r. oraz zatrważającym odsetkiem wyroków śmierci orzeczonych przez sądy w 2015 r.;

10.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, parlamentom i rządom państw członkowskich, Jego Wysokości Królowi Salmanowi bin Abdulazizowi al-Saudowi, rządowi Królestwa Arabii Saudyjskiej, wysokiemu komisarzowi ONZ i Radzie Praw Człowieka ONZ.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0037. (2) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0207.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 8 października 2015 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego oraz zmieniającej dyrektywy 2002/65/WE, 2013/36/UE i 2009/110/WE i uchylającej dyrektywę 2007/64/WE (COM(2013)0547 – C7-0230/2013 – 2013/0264(COD))	P8_TA(2015)0346 A8-0266/2015
SPROSTOWANIA COR01

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2013)0547),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C7‑0230/2013),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Banku Centralnego z dnia 5 lutego 2014 r.(1),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 11 grudnia 2013 r.(2),

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady przekazane pismem z dnia 4 czerwca 2015 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art.59 i art. 61 ust. 2 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinię Komisji Prawnej (A7-0169/2014),

–  uwzględniając poprawki przyjęte przez Parlament na jego posiedzeniu w dniu 3 kwietnia 2014 r.(3),

–  uwzględniając decyzję Konferencji Przewodniczących z dnia 18 września 2014 r. dotyczącą spraw w toku pozostałych po siódmej kadencji parlamentarnej,

–  uwzględniając sprawozdanie uzupełniające Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A8-0266/2015),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do swojego wniosku lub zastąpienie go innym tekstem;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 8 października 2015 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/... w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego, zmieniającej dyrektywy 2002/65/WE, 2009/110/WE, 2013/36/UE i rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 oraz uchylającej dyrektywę 2007/64/WE

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, dyrektywy (UE) 2015/2366.)

(1) Dz.U. C 224 z 15.7.2014, s. 1. (2) Dz.U. C 170 z 5.6.2014, s. 78. (3) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0280.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 października 2015 r. dotyczący prawa hipotecznego i ryzykownych instrumentów finansowych w Hiszpanii (w oparciu o otrzymane petycje) (2015/2740(RSP))

P8_TA(2015)0347 B8-0987/2015

Parlament Europejski,

–  uwzględniając petycję 626/2011 i 15 innych dotyczących prawa hipotecznego w Hiszpanii (179/2012, 644/2012, 783/2012, 1669/2012, 0996/2013, 1345/2013, 1249/2013, 1436/2013, 1705/2013, 1736/2013, 2120/2013, 2159/2013, 2440/2013, 2563/2013 i 2610/2013),

–  uwzględniając petycję 513/2012 i 21 innych dotyczących ryzykownych instrumentów finansowych w Hiszpanii (548/2012, 676/2012, 677/2012, 785/2012, 788/2012, 949/2012, 1044/2012, 1247/2012, 1343/2012, 1498/2012, 1662/2012, 1761/2012, 1851/2012, 1864/2012, 0169/2013, 0171/2013, 2206/2013, 2215/2013, 2228/2013, 2243/2013 i 2274/2013),

–  uwzględniając obrady Komisji Petycji z udziałem składających przedmiotowe petycje, ostatnie w dniu 16 kwietnia 2015 r.,

–  uwzględniając dyrektywę 2014/17/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi i zmieniającą dyrektywy 2008/48/WE i 2013/36/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 1093/2010(1),

–  uwzględniając dyrektywę 2014/65/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniającą dyrektywę 2002/92/WE oraz dyrektywę 2011/61/UE(2),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich(3),

–  uwzględniając oświadczenie Komisji – ze wspólnej debaty w dniu 19 maja 2015 r. dotyczącej postępowań upadłościowych – na temat przeglądu i rozszerzenia zalecenia Komisji z dnia 12 marca 2014 r. w sprawie nowego podejścia do niepowodzenia w działalności gospodarczej i niewypłacalności w odniesieniu do niewypłacalności gospodarstw domowych i drugiej szansy dla pojedynczych konsumentów i gospodarstw domowych,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 czerwca 2013 r. w sprawie budownictwa socjalnego w Unii Europejskiej(4),

–  uwzględniając pytanie skierowane do Komisji w sprawie prawa hipotecznego oraz ryzykownych instrumentów finansowych w Hiszpanii w oparciu o otrzymane petycje (O-000088/2015 – B8-0755/2015),

–  uwzględniając projekt rezolucji Komisji Petycji,

–  uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że liczne otrzymane petycje ujawniły tysiące tragicznych, osobistych przypadków, w których obywatele doświadczyli częściowej lub całościowej straty oszczędności całego życia, oraz mając na uwadze, że petycje podkreśliły fakt, iż konsumenci napotykają trudności, próbując otrzymać dokładne i podstawowe informacje dotyczące instrumentów finansowych;

B.  mając na uwadze, że w Hiszpanii organizacje społeczeństwa obywatelskiego nadal sprzeciwiają się setkom tysięcy eksmisji, nieuczciwym klauzulom w umowach o kredyt hipoteczny oraz brakowi ochrony kredytobiorców; mając na uwadze, że według jednej z tych organizacji, a mianowicie Platformy Ofiar Kredytów Hipotecznych (Plataforma de Afectados por la Hipoteca – PAH), w pierwszym kwartale 2015 r. w Hiszpanii doszło do 19 261 eksmisji (6% więcej niż w pierwszym kwartale 2014 r.); mając na uwadze, że według szacunków PAH od 2008 r. w Hiszpanii miało miejsce ponad 397 954 eksmisji; mając na uwadze, że ponad 100 000 rodzin straciło swoje domy;

C.  mając na uwadze, że skutki kryzysu pogorszyły sytuację eksmitowanych rodzin, które w dalszym ciągu muszą spłacać swój dług hipoteczny i związane z nim rosnące odsetki; mając na uwadze, że rząd Hiszpanii przewidział „datio in solutum” jako środek nadzwyczajny w ustawie 6/2012; przypomina, że według danych za drugi kwartał 2014 r. „datio in solutum” zatwierdzono tylko 1 467 razy na 11 407 wniosków, co stanowi 12,86% ich łącznej liczby;

D.  mając na uwadze, że krajowe i europejskie sądy zidentyfikowały szereg nieuczciwych klauzul i praktyk w sektorze kredytów hipotecznych w Hiszpanii (por. orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości w sprawach C‑243/08 Pannon GSM; C-618/10, Banco Español de Crédito; i C‑415/11, Catalunyacaixa), którym powinny były zapobiec dyrektywy 93/13/EWG, 2004/39/WE i 2005/29/WE, gdyby zostały one przez Hiszpanię w pełni transponowane i wdrożone;

E.  mając na uwadze, że dyrektywa 2014/17/UE w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi (dyrektywa w sprawie kredytów hipotecznych) będzie miała zastosowanie do kredytów hipotecznych zawartych po 21 marca 2016 r. oraz zobowiąże wierzycieli do poinformowania konsumentów o głównych cechach kredytu;

F.  mając na uwadze, że w wyniku orzeczenia w sprawie Aziz (C-415/11) władze Hiszpanii przyjęły w trybie przyspieszonym ustawę 1/2013 z dnia 14 maja 2013 r. dotyczącą środków służących wzmocnieniu ochrony kredytobiorców hipotecznych, restrukturyzacji długu oraz mieszkań czynszowych (Ley 1/2013 de medidas para reforzar la protección a los deudores hipotecarios, reestructuración de la deuda y alquiler social);

G.  mając na uwadze, że w wyniku orzeczenia w sprawie C-169/14 władze Hiszpanii zmieniły krajowy system apelacyjny dotyczący kredytów hipotecznych za pośrednictwem ustawy 9/2015 z dnia 25 maja 2015 r. w sprawie podjęcia pilnych środków w przypadku upadłości (Ley 9/2015 de medidas urgentes en material concursal) w celu dostosowania go do dyrektywy 93/13/EWG;

H.  mając na uwadze, że Kortezy Generalne przyjęły „Kodeks właściwego postępowania na rzecz rentownych długów restrukturyzacyjnych dotyczących hipotek ustanowionych na nieruchomościach stanowiących zwykłe miejsce zamieszkania”, który został zasadniczo zignorowany przez instytucje finansowe z uwagi na jego dobrowolny status i przyniósł bardzo ograniczone rezultaty pod względem zapobiegania eksmisjom lub doprowadzenia do „datio in solutum”, ponieważ wymogi kwalifikowalności dyskwalifikują ponad 80% poszkodowanych;

I.  mając na uwadze, że w wielu przypadkach konsumenci nie zostali należycie poinformowani przez banki o ryzyku związanym z proponowanymi inwestycjami, a banki nie przeprowadziły też w tych przypadkach testów adekwatności w celu ustalenia, czy klienci dysponowali wystarczającą wiedzą, aby zrozumieć ryzyko finansowe, na jakie się narazili; mając na uwadze, że wielu poszkodowanych to osoby starsze, które zainwestowały oszczędności swojego życia w coś, co, jak im powiedziano, miało nie wiązać się z żadnym ryzykiem;

J.  mając na uwadze, że w przeciągu ostatnich kilku lat oszacowano, iż 700 000 obywateli Hiszpanii padło ofiarą nadużycia finansowego, którym banki sprzedały w złej wierze ryzykowne instrumenty finansowe, nie informując ich należycie o skali ryzyka i faktycznych konsekwencjach braku dostępu do własnych oszczędności;

K.  mając na uwadze, że wprowadzony przez hiszpańskie władze mechanizm arbitrażowy został odrzucony przez wiele ofiar nadużyć finansowych;

L.  mając na uwadze, że świadczenie usług inwestycyjnych przez przedsiębiorstwa inwestycyjne i instytucje kredytowe w zakresie instrumentów finansowych, w tym akcji uprzywilejowanych („preferentes”), uregulowane zostało przepisami dyrektywy w sprawie rynków instrumentów finansowych (MiFID) (dyrektywa 2004/39/WE); mając na uwadze, że art. 19 dyrektywy MiFID określa obowiązki biznesowe w przypadku świadczenia usług inwestycyjnych na rzecz klientów;

1.  wzywa Komisję do monitorowania wykonania we wszystkich państwach członkowskich wyroku w sprawie C-415/11 (Aziz) oraz wdrażania dyrektywy 93/13/EWG w sprawie prawa hipotecznego w celu ich pełnego przestrzegania przez organy krajowe;

2.  wzywa podmioty finansowe w całej Unii do zaprzestania nieuczciwych praktyk względem klientów w zakresie kredytów hipotecznych, wyszukanych produktów finansowych i kart kredytowych, polegających m.in. na wprowadzaniu nadmiernych odsetek i na arbitralnym anulowaniu usług;

3.  apeluje do podmiotów finansowych w całej Unii o unikanie uciekania się do eksmisji rodzin mieszkających w swoim jedynym miejscu zamieszkania oraz o oferowanie zamiast tego restrukturyzacji długu ;

4.  wzywa rząd Hiszpanii do wykorzystania dostępnych narzędzi w celu znalezienia kompleksowego rozwiązania, tak aby drastycznie ograniczyć niedopuszczalną liczbę eksmisji;

5.  wzywa Komisję do uważnego śledzenia transpozycji dyrektywy 2014/17/UE dotyczącej konsumenckich umów o kredyt w sprawie nieruchomości mieszkalnych (dyrektywa w sprawie kredytów hipotecznych) we wszystkich państwach członkowskich;

6.  apeluje do Komisji o upowszechnienie najlepszej praktyki dotyczącej stosowania w niektórych państwach członkowskich „datio in solutum” oraz o przeprowadzenie oceny jego skutków dla konsumentów i przedsiębiorstw;

7.  zwraca uwagę Komisji na wątpliwości rzecznika generalnego UE dotyczące legalności środków przyjętych przez rząd Hiszpanii w celu usunięcia nieprawidłowości potępionych przez Trybunał Sprawiedliwości w dniu 14 marca 2013 r. i zapobiegania nieuczciwym praktykom w sektorze kredytów hipotecznych;

8.  wzywa Komisję do dokładnego kontrolowania skutecznego wprowadzania w życie nowych środków przyjętych przez rząd Hiszpanii w celu rozwiązania istniejących problemów oraz w celu zapobiegania niewłaściwym praktykom bankowym i rynkowym;

9.  wzywa Komisję do przeprowadzenia kampanii informacyjnych dotyczących produktów finansowych oraz do zwiększenia wiedzy w dziedzinie finansów w celu zagwarantowania obywatelom Unii lepszego dostępu do informacji dotyczących ryzyka, jakie niesie za sobą subskrypcja produktów finansowych;

10.  wzywa Komisję do rozpowszechniania najlepszych praktyk w celu zwiększenia ochrony obywateli mających trudności finansowe; jest zdania, że podstawową edukację finansową powinno traktować się jako dodatkowy atut pozwalający uniknąć skutków nadmiernego zadłużenia;

11.  wzywa Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EUNB) oraz Europejski Bank Centralny (EBC) do przeprowadzenia kampanii w sprawie stosowania najlepszych praktyk w celu zachęcenia banków oraz ich pracowników do przekazywania jasnych, zrozumiałych i rzetelnych informacji; podkreśla, że konsumenci muszą podejmować decyzje świadomie z pełnym zrozumieniem konsekwencji, jakie może nieść za sobą podejmowane ryzyko, a uczestnicy rynku i banki nie mogą wprowadzać konsumentów w błąd;

12.  wzywa EUNB i EBC, aby – w celu zachowania dobrej kondycji sektora finansowego w UE – podejmowały dalsze działania mające zmusić banki do oddzielania potencjalnie ryzykownych transakcji od przyjmowania depozytów, jeżeli taka działalność naraża stabilność finansową;

13.  wzywa Komisję i EBC do oceny mechanizmu arbitrażowego Hiszpanii stworzonego dla obywateli, którzy padli ofiarą nadużyć finansowych;

14.  wzywa Komisję do kontrolowania prawidłowej transpozycji i stosowania prawa UE przez Hiszpanię w odniesieniu do instrumentów finansowych, w tym akcji uprzywilejowanych;

15.  wzywa Komisję do rozpatrzenia otrzymanych skarg oraz do przeprowadzenia niezbędnych dochodzeń;

16.  zwraca się do Komisji o przedłożenie wniosku ustawodawczego w sprawie niewypłacalności gospodarstw domowych;

17.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji rządowi Hiszpanii, Radzie, Komisji i Europejskiemu Bankowi Centralnemu.

(1) Dz.U. L 60 z 28.2.2014, s. 34. (2) Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 349. (3) Dz.U. L 95 z 21.4.1993, s. 29. (4) Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0246.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 października 2015 r. w sprawie kary śmierci (2015/2879(RSP))

P8_TA(2015)0348 RC-B8-0998/2015

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie zniesienia kary śmierci, szczególnie rezolucję z dnia 7 października 2010 r.(1),

–  uwzględniając wspólne oświadczenie z dnia 10 października 2014 r., wystosowane przez wiceprzewodniczącą Komisji/ wysoką przedstawiciel Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federikę Mogherini oraz sekretarza generalnego Rady Europy Thorbjørna Jaglanda, w sprawie Europejskiego i Światowego Dnia przeciwko Karze Śmierci,

–  uwzględniając protokoły 6 i 13 europejskiej konwencji praw człowieka,

–  uwzględniając art. 2 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając wytyczne UE w sprawie kary śmierci,

–  uwzględniając obecnie aktualizowany unijny system kontroli wywozu produktów, które mogą być stosowane do wykonywania kary śmierci,

–  uwzględniając Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (ICCPR) oraz jego dwa protokoły fakultatywne,

–  uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania z 1984 r.,

–  uwzględniając badanie na temat wpływu ogólnoświatowego problemu narkotyków na korzystanie z praw człowieka, opublikowane przez Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka we wrześniu 2015 r.,

–  uwzględniając rezolucje Zgromadzenia Ogólnego ONZ, zwłaszcza rezolucję z dnia 18 grudnia 2014 r. w sprawie moratorium na wykonywanie kary śmierci (A/RES/69/186),

–  uwzględniając deklarację końcową przyjętą na 5. Światowym Kongresie Przeciw Karze Śmierci, który odbył się w Madrycie w dniach 12–15 czerwca 2013 r.,

–  uwzględniając Światowy i Europejski Dzień przeciwko Karze Śmierci obchodzony co roku w dniu 10 października,

–  uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że zniesienie kary śmierci na całym świecie jest jednym z głównych celów polityki UE w dziedzinie praw człowieka;

B.  mając na uwadze, że tematem przewodnim Światowego Dnia przeciwko Karze Śmierci w dniu 10 października 2015 r. jest „uświadamianie na temat stosowania kary śmierci za przestępstwa związane z narkotykami”;

C.  mając na uwadze, że według biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka ponad 160 państw członkowskich ONZ – o różnych systemach prawnych, tradycjach, kulturach i uwarunkowaniach religijnych – zniosło karę śmierci albo jej nie praktykuje;

D.  mając na uwadze, że zgodnie z najnowszymi danymi w 2014 r. na śmierć zostało skazanych co najmniej 2466 osób w 55 krajach, co stanowi wzrost o niemal 23% w porównaniu z 2013 r.; mając na uwadze, że w 2014 r. na świecie wykonano co najmniej 607 wyroków; mając na uwadze, że w tych danych liczbowych nie ujęto wielu osób, na których przypuszczalnie wykonano wyrok kary śmierci w Chinach – kraju, który nadal przeprowadza więcej egzekucji niż cała reszta świata i skazuje na śmierć kolejne tysiące osób; mając na uwadze, że w 2015 r. wyroki śmierci i egzekucje postępują w alarmującym tempie; mając na uwadze, że wzrost liczby wyroków kary śmierci jest ściśle związany z orzeczeniami sądów w masowych procesach w odpowiedzi na akty terroryzmu w takich krajach jak Egipt i Nigeria; mając na uwadze, że ponowne wprowadzenie kary śmierci jest rozważane w Czadzie i w Tunezji; mając na uwadze, że wyroki śmierci są nadal wydawane i wykonywane w niektórych stanach USA;

E.  mając na uwadze doniesienia o wyrokach skazujących na śmierć przez ukamienowanie w Pakistanie, Nigerii, Afganistanie, Iranie, Iraku, Sudanie, Somalii i Arabii Saudyjskiej oraz mając na uwadze, że w ostatnich latach setki kobiet zostały ukamienowane za cudzołóstwo; mając na uwadze, że ukamienowanie jako metoda wykonania kary śmierci jest uznawane za formę tortur;

F.  mając na uwadze, że w ustawodawstwie ośmiu państw (Mauretania, Sudan, Iran, Arabia Saudyjska, Jemen, Pakistan, Afganistan i Katar) przewiduje się karę śmierci za homoseksualizm, zaś prowincje Nigerii i Somalii oficjalnie stosują karę śmierci za akty seksualne z osobami tej samej płci;

G.  mając na uwadze, że kara śmierci jest często wykorzystywana przeciwko osobom mniej uprzywilejowanym, psychicznie chorym oraz członkom mniejszości narodowych i kulturowych;

H.  mając na uwadze, że 33 państwa stosują karę śmierci za przestępstwa związane z narkotykami, co prowadzi do około 1000 egzekucji rocznie; mając na uwadze, że jak wiadomo, w 2015 r. karę śmierci za tego typu przestępstwa wykonywano w Chinach, Iranie, Indonezji i Arabii Saudyjskiej; mając na uwadze, że w 2015 r. karę śmierci w przypadku przestępstw związanych z narkotykami orzekano w Chinach, Indonezji, Iranie, Kuwejcie, Malezji, Arabii Saudyjskiej, na Sri Lance, w Zjednoczonych Emiratach Arabskich i w Wietnamie; mając na uwadze, że te przestępstwa mogą obejmować różne zarzuty związane z handlem narkotykami czy posiadaniem narkotyków;

I.  mając na uwadze, że w ostatnich 12 miesiącach odnotowano w skali światowej ponowny wzrost liczby wyroków kary śmierci za przestępstwa związane z narkotykami, przy czym znacznie wrosła liczba państw dokonujących egzekucji osób skazanych za przestępstwa narkotykowe, dążących do przywrócenia kary śmierci za tego typu przestępstwa lub znoszących stosowane od wielu lat moratoria na wykonywanie kary śmierci;

J.  mając na uwadze, że w pierwszej połowie 2015 r. Iran podobno wykonał egzekucję na 394 winnych przestępstw związanych z narkotykami, podczas gdy w całym roku 2014 wykonano 367 egzekucji; mając na uwadze, że w bieżącym roku w Arabii Saudyjskiej połowa wszystkich przypadków wykonania kary śmierci dotyczyła przestępstw związanych z narkotykami, podczas gdy w 2010 r. odsetek ten wynosił 4%; mając na uwadze, że w Pakistanie 112 osób oczekuje na wykonanie kary śmierci za przestępstwa związane z narkotykami;

K.  mając na uwadze, że wielu obywateli państw członkowskich UE zostało poddanych egzekucji lub oczekuje na wykonanie wyroku w państwach trzecich w związku z przestępstwami związanymi z narkotykami;

L.  mając na uwadze, że według art. 6 ust. 2 Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych karę śmierci można stosować wyłącznie w przypadku „najpoważniejszych przestępstw”; mając na uwadze, że Komitet Praw Człowieka ONZ i specjalni sprawozdawcy ONZ ds. pozasądowych, doraźnych lub arbitralnych egzekucji oraz ds. tortur oświadczyli, iż kara śmierci nie powinna być orzekana w przypadkach przestępstw związanych z narkotykami; mając na uwadze, że obowiązkowa kara śmierci i jej stosowanie w przypadku przestępstw związanych z narkotykami jest niezgodne z międzynarodowym prawem i standardami;

M.  mając na uwadze, że Międzynarodowy Organ Kontroli Środków Odurzających nawołuje państwa stosujące karę śmierci do jej zniesienia w przypadku przestępstw związanych z narkotykami;

N.  mając na uwadze, że Komisja i państwa członkowskie przekazały co najmniej 60 mln EUR na realizowane przez Biuro NZ ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) programy walki z narkotykami skupiające się na zwalczaniu narkotyków w krajach, które aktywnie stosują karę śmierci za przestępstwa związane z narkotykami; mając na uwadze, że w niedawnych doniesieniach organizacji pozarządowych wyrażono niepokój w związku z faktem, iż finansowane z europejskich środków programy antynarkotykowe w państwach, w których obowiązuje kara śmierci, mogą zachęcać do wydawania wyroków kary śmierci i do ich wykonywania, oraz mając na uwadze, że doniesienia te wymagają oceny;

O.  mając na uwadze, że w ramach unijnego Instrumentu na rzecz przyczyniania się do Stabilności i Pokoju (IcSP) i poprzedzającego go Instrumentu na rzecz Stabilności Komisja zainicjowała dwa regionalne działania na szeroką skalę mające na celu zwalczanie narkotyków – programy dotyczące szlaku kokainowego i szlaku heroinowego, które obejmują swoim zasięgiem kraje stosujące karę śmierci za przestępstwa związane z narkotykami; mając na uwadze, że na mocy art. 10 rozporządzenia w sprawie IcSP Komisja jest zobowiązana do stosowania wytycznych operacyjnych dotyczących przestrzegania praw człowieka i prawa humanitarnego w działaniach mających na celu zwalczanie przestępczości zorganizowanej;

1.  ponownie potępia stosowanie kary śmierci oraz zdecydowanie popiera wprowadzenie moratorium na tę karę jako rozwiązanie zmierzające do jej zniesienia; po raz kolejny podkreśla, że zniesienie kary śmierci przyczynia się do umocnienia godności ludzkiej oraz że ostatecznym celem UE jest powszechne zniesienie tej kary;

2.  potępia wszelkie egzekucje – niezależnie od tego, gdzie mają miejsce; w dalszym ciągu jest głęboko zaniepokojony orzekaniem kary śmierci w przypadku nieletnich oraz osób upośledzonych umysłowo lub intelektualnie i wzywa do bezzwłocznego i definitywnego zaprzestania tej praktyki, która jest pogwałceniem międzynarodowych standardów praw człowieka; wyraża głęboki niepokój w związku z niedawnymi masowymi procesami, które doprowadziły do ogromnej liczby wyroków śmierci;

3.  wyraża głębokie zaniepokojenie praktyką kamienowania, która nadal jest stosowana w szeregu krajów, oraz wzywa rządy tychże krajów do bezzwłocznego wprowadzenia przepisów zabraniających kamienowania;

4.  wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) i państwa członkowskie, aby dalej zwalczały stosowanie kary śmierci oraz stanowczo wspierały moratorium stanowiące krok w kierunku jej zniesienia, aby nalegały na zniesienie tej kary na całym świecie oraz aby zdecydowanie wzywały kraje, które nadal stosują karę śmierci, do spełniania minimalnych standardów międzynarodowych, do ograniczenia zakresu i stosowania kary śmierci oraz do publikowania jasnych i rzetelnych danych na temat liczby wyroków i egzekucji; wzywa ESDZ do zachowania czujności w odniesieniu do rozwoju sytuacji we wszystkich krajach – zwłaszcza na Białorusi, która jest jedynym krajem europejskim nadal stosującym karę śmierci – oraz do wykorzystania wszystkich środków oddziaływania pozostających do jej dyspozycji;

5.  z zadowoleniem przyjmuje zniesienie kary śmierci w niektórych stanach USA i zachęca UE do dalszego prowadzenia dialogu z USA w dążeniu do całkowitego zniesienia tej kary, tak aby wspólnie zająć się kwestią kary śmierci na całym świecie;

6.  wzywa Komisję, aby w odniesieniu do pomocy i wsparcia politycznego zwróciła szczególną uwagę na kraje, które czynią postępy w procesie znoszenia kary śmierci lub zachęcają do powszechnego moratorium na jej wykonywanie; zachęca państwa członkowskie, UE, ONZ, państwa trzecie i inne organizacje regionalne do podejmowania dwustronnych i wielostronnych inicjatyw w kwestiach dotyczących kary śmierci;

7.  przypomina, że kara śmierci jest niezgodna z takimi wartościami jak poszanowanie ludzkiej godności, wolność, demokracja, równość, praworządność i przestrzeganie praw człowieka, na których opiera się Unia, oraz że w związku z tym każde państwo członkowskie przywracające karę śmierci działałoby sprzecznie z Traktatami i Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej;

8.  jest szczególnie zaniepokojony coraz częstszym stosowaniem kary śmierci w kontekście walki z terroryzmem w szeregu krajów, a także możliwością ponownego wprowadzenia tej kary w innych krajach;

9.  potępia w szczególności stosowanie kary śmierci w celu wyeliminowania opozycji lub z powodu wierzeń, homoseksualizmu lub cudzołóstwa, bądź z innych przyczyn, które można by uznawać za trywialne lub w ogóle nie postrzegać jako przestępstwo; w związku z tym apeluje do państw uznających homoseksualizm za przestępstwo o niestosowanie kary śmierci pod tym zarzutem;

10.  pozostaje w pełni przekonany co do tego, że wyroki śmierci nie zniechęcają do procederu handlu narkotykami i nie chronią jednostek przed nadużywaniem narkotyków; wzywa kraje, w których obowiązuje kara śmierci, do wprowadzenia alternatywnych kar w przypadku przestępstw związanych z narkotykami, które to kary skupią się w szczególności na programach profilaktyki narkotykowej i programach zmniejszania szkód;

11.  ponawia kierowane do Komisji i państw członkowskich zalecenie, aby zniesienie kary śmierci za przestępstwa związane z narkotykami było warunkiem wstępnym otrzymania pomocy finansowej, pomocy technicznej, wsparcia w zakresie budowania zdolności oraz wsparcia we wdrażaniu polityki antynarkotykowej;

12.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do potwierdzenia niepodważalnej zasady, że europejska pomoc i wsparcie – w tym programy antynarkotykowe UNODC – nie mogą ułatwiać działań w zakresie egzekwowania prawa prowadzących do wydawania i wykonywania wyroków śmierci na osobach zatrzymanych w wyniku tych działań;

13.  wzywa Komisję do wzmocnienia kontroli eksportu produktów, które mogą być wykorzystywane do wykonywania kary śmierci;

14.  jest głęboko zaniepokojony brakiem przejrzystości wokół pomocy i wsparcia działalności antynarkotykowej, udzielanych przez Komisję i państwa członkowskie do celów operacji zwalczania narkotyków w krajach, które czynnie stosują karę śmierci za przestępstwa związane z narkotykami; domaga się, aby Komisja publikowała roczne sprawozdanie z finansowania programów antynarkotykowych w krajach utrzymujących karę śmierci za przestępstwa związane z narkotykami i przedstawiła w nim, jakie gwarancje dotyczące praw człowieka zastosowano w celu dopilnowania, aby finansowanie to nie umożliwiało skazywania na karę śmierci;

15.  wzywa Komisję do wdrożenia bez dalszych opóźnień wytycznych operacyjnych określonych w art. 10 rozporządzenia w sprawie IcSP oraz do ich ścisłego stosowania w programach dotyczących szlaku kokainowego i heroinowego;

16.  wzywa Komisję do zastosowania się do zalecenia zawartego w planie działania UE w zakresie walki z narkotykami (2013–2016), zgodnie z którym należy opracować i wdrożyć „wytyczne w zakresie praw człowieka i narzędzia oceny skutków” w celu dopilnowania, aby prawa człowieka były „skuteczne wbudowanie w zewnętrzne działania UE związane z narkotykami”;

17.  wzywa ESDZ, Komisję i państwa członkowskie do określenia wytycznych dotyczących kompleksowej i skutecznej polityki europejskiej w zakresie kary śmierci w odniesieniu do dziesiątek europejskich obywateli oczekujących na wykonanie wyroku w państwach trzecich, która to polityka powinna obejmować solidne i wzmocnione mechanizmy z zakresu systemu identyfikacji, świadczenia pomocy prawnej i przedstawicielstwa dyplomatycznego;

18.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do dopilnowania, aby podczas sesji specjalnej Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie ogólnoświatowego problemu narkotyków, która ma się odbyć w kwietniu 2016 r., podjęto problem stosowania kary śmierci za przestępstwa związane z narkotykami oraz potępiono stosowanie kary śmierci;

19.  popiera wszystkie agencje ONZ, regionalne organy międzyrządowe i organizacje pozarządowe w ich nieustannych wysiłkach, aby zachęcić państwa do zniesienia kary śmierci; wzywa Komisję, aby kontynuowała projekty finansowania w tej dziedzinie za pośrednictwem Europejskiego Instrumentu na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka;

20.  wyraża zadowolenie w związku z niedawnymi ratyfikacjami drugiego protokołu fakultatywnego do ICCPR dotyczącego zniesienia kary śmierci, w wyniku których liczba jego państw-stron wzrosła do 81; wzywa wszystkie państwa, które nie są stronami protokołu, aby go natychmiast ratyfikowały;

21.  wzywa państwa członkowskie Rady Europy, które jeszcze nie ratyfikowały protokołów 6 i 13 europejskiej konwencji praw człowieka, aby to uczyniły, tak aby zapewnić skuteczne zniesienie kary śmierci w całym regionie reprezentowanym w Radzie Europy;

22.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu ONZ, przewodniczącemu Zgromadzenia Ogólnego ONZ oraz rządom państw członkowskich ONZ.

(1) Dz.U. C 371 E z 20.12.2011, s. 5.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 października 2015 r. w sprawie wniosków wyciągniętych z katastrofy spowodowanej wyciekiem czerwonego szlamu pięć lat po wypadku na Węgrzech (2015/2801(RSP))

P8_TA(2015)0349 B8-0989/2015

Parlament Europejski,

–  uwzględniając zasady unijnej polityki ochrony środowiska zgodnie z art. 191 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności zasadę działania zapobiegawczego oraz zasadę „zanieczyszczający płaci”,

–  uwzględniając Konwencję o ochronie środowiska morskiego i regionu przybrzeżnego Morza Śródziemnego (zwaną dalej „konwencją barcelońską”) oraz protokoły do niej,

–  uwzględniając dyrektywę Rady 91/689/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie odpadów niebezpiecznych(1),

–  uwzględniając decyzję Komisji 2000/532/WE z dnia 3 maja 2000 r. zastępującą decyzję 94/3/WE ustanawiającą wykaz odpadów zgodnie z art. 1 lit. a) dyrektywy Rady 75/442/EWG w sprawie odpadów oraz decyzję Rady 94/904/WE ustanawiającą wykaz odpadów niebezpiecznych zgodnie z art. 1 ust. 4 dyrektywy Rady 91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych(2) (europejski wykaz odpadów),

–  uwzględniając decyzję Komisji 2014/955/UE z dnia 18 grudnia 2014 r. zmieniającą decyzję 2000/532/WE ustanawiającą wykaz odpadów zgodnie z dyrektywą 2008/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady(3),

–  uwzględniając uzasadnioną opinię przekazaną przez Komisję Węgrom w czerwcu 2015 r., wymagającą poprawy standardów ochrony środowiska na terenie innych składowisk czerwonego szlamu na Węgrzech(4),

–  uwzględniając dyrektywę 2006/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie gospodarowania odpadami pochodzącymi z przemysłu wydobywczego oraz zmieniającą dyrektywę 2004/35/WE(5) („dyrektywa ws. odpadów kopalnianych”),

–  uwzględniając zalecenie 2001/331/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 kwietnia 2001 r., przewidujące minimalne kryteria kontroli w zakresie kontroli środowiskowych w państwach członkowskich(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 listopada 2008 r. w sprawie przeglądu zalecenia 2001/331/WE przewidującego minimalne kryteria kontroli w zakresie kontroli środowiskowych w państwach członkowskich(7),

–  uwzględniając decyzję nr 1386/2013/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie ogólnego unijnego programu działań w zakresie środowiska do 2020 r. „Dobra jakość życia z uwzględnieniem ograniczeń naszej planety”(8) (siódmy program działań w zakresie środowiska),

–  uwzględniając dyrektywę 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu(9) („dyrektywa w sprawie odpowiedzialności za środowisko”),

–  uwzględniając decyzję Komisji 2009/335/WE z dnia 20 kwietnia 2009 r. w sprawie technicznych wskazówek w celu ustanowienia gwarancji finansowej zgodnie z dyrektywą 2006/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie gospodarowania odpadami pochodzącymi z przemysłu wydobywczego(10),

–  uwzględniając studium wykonalności Komisji Europejskiej dotyczące koncepcji ogólnounijnego mechanizmu opartego na podziale ryzyka wystąpienia katastrofy przemysłowej(11),

–  uwzględniając sprawozdanie pt. „Wyzwania i przeszkody we wdrażaniu dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko” (Sprawozdanie końcowe przygotowane dla Komisji Europejskiej – DG ds. Środowiska, 2013,

–  uwzględniając pytania do Rady i Komisji dotyczące wniosków wyciągniętych z katastrofy spowodowanej wyciekiem czerwonego szlamu, pięć lat po wypadku na Węgrzech (O-000096/2015 – B8-0757/2015 i O-000097/2015 – B8-0758/2015),

–  uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że w dniu 4 października 2010 r. pęknięcie zbiornika na odpady na Węgrzech spowodowało wypłynięcie prawie miliona metrów sześciennych wysoce zasadowego czerwonego szlamu, który zalał kilka wsi, zabił 10 osób, ranił prawie 150 i zanieczyścił szerokie połacie ziemi, w tym cztery obszary Natura 2000;

B.  mając na uwadze, że zgodnie z dyrektywą Rady 91/689/EWG czerwony szlam w przedmiotowym zbiorniku na odpady zaliczał się do odpadów niebezpiecznych;

C.  mając na uwadze, że decyzja Komisji 2014/955/UE jasno pokazuje, że czerwony szlam, wobec braku dowodu przeciwnego, powinien zostać zaszeregowany do kategorii odpady niebezpieczne; mając na uwadze, że decyzja wchodzi w życie z dniem 1 czerwca 2015 r.;

D.  mając na uwadze, że istnieje ryzyko, iż w przeszłości czerwony szlam był błędnie sklasyfikowany jako odpad inny niż odpad niebezpieczny również w innych państwach członkowskich, co doprowadziło do wydawania błędnych zezwoleń;

E.  mając na uwadze, że zgodnie z dyrektywą ws. odpadów kopalnianych, która ustanawia wymogi bezpieczeństwa w gospodarowaniu odpadami pochodzącymi z przemysłu wydobywczego, między innymi w oparciu o najlepsze dostępne techniki, czerwony szlam jest odpadem przemysłu wydobywczego;

F.  mając na uwadze, że inne rodzaje działalności w przemyśle wydobywczym (np. stosowanie cyjanku przy wydobyciu złota) lub nieodpowiednia utylizacja niebezpiecznych odpadów w niektórych państwach członkowskich również powodują poważne problemy związane z zanieczyszczeniem środowiska;

G.  mając na uwadze, że zalecenie 2001/331/WE ma na celu zwiększenie zgodności i przyczynianie się do spójniejszego wdrażania i egzekwowania przepisów UE z zakresu ochrony środowiska;

H.  mając na uwadze, że w swojej rezolucji z dnia 20 listopada 2008 r. Parlament określił wdrażanie przepisów z zakresu ochrony środowiska w państwach członkowskich jako niepełne i niespójne oraz wezwał Komisję do przedstawienia przed końcem 2009 r. wniosku ustawodawczego dotyczącego kontroli środowiskowych;

I.  mając na uwadze, że siódmy program działań w zakresie środowiska przewiduje, że UE rozszerzy wymogi dotyczące kontroli i nadzoru na więcej przepisów z zakresu ochrony środowiska oraz dodatkowo rozwinie potencjał wsparcia dla kontroli na szczeblu UE;

J.  mając na uwadze, że dyrektywa w sprawie odpowiedzialności za środowisko ma na celu ustanowienie ram odpowiedzialności za środowisko w oparciu o zasadę „zanieczyszczający płaci” oraz nakłada na państwa członkowskie obowiązek wspierania rozwoju instrumentów i rynków zabezpieczeń finansowych przez odpowiednie podmioty gospodarcze i finansowe; mając na uwadze, że art. 18 ust. 2 stanowi, że Komisja ma obowiązek przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie przed dniem 30 kwietnia 2014 r.; sprawozdanie to nie zostało jeszcze przedłożone;

K.  mając na uwadze, że w przygotowanym dla Komisji sprawozdanie z 2013 r. w sprawie wdrażania dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko stwierdzono, że „w wyniku transpozycji dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko do prawa krajowego państw członkowskich nie stworzono równych warunków działania, lecz powstał zlepek systemów odpowiedzialności służących zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawianiu w całej UE”;

L.  mając na uwadze, że w 2010 r. w reakcji na katastrofę spowodowaną wyciekiem czerwonego szlamu Komisja oświadczyła, że ponownie się zastanowi nad wprowadzeniem zharmonizowanych obowiązkowych zabezpieczeń finansowych, nawet przed przeglądem dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko, który miał się odbyć w 2014 r.;

1.  zauważa, że katastrofa spowodowana wyciekiem czerwonego szlamu w 2010 r. była największą katastrofą przemysłową na Węgrzech i pragnie uczcić pamięć ofiar z okazji 5. rocznicy tego tragicznego wydarzenia;

2.  zauważa szybką i skuteczną interwencję władz krajowych na etapie reagowania na kryzys oraz olbrzymie wysiłki podjęte przez społeczeństwo obywatelskie w czasie tej bezprecedensowej katastrofy;

3.  przypomina, że Węgry uruchomiły unijny mechanizm ochrony ludności i przyjęły europejski zespół ekspertów, których zadaniem było przygotowanie zaleceń, między innymi dotyczących tego, jak wypracować optymalne rozwiązania na rzecz likwidacji i łagodzenia szkód;

4.  zauważa, że katastrofa spowodowana wyciekiem czerwonego szlamu może być powiązana z niedostatecznym wdrożeniem przepisów UE, brakami w inspekcjach, lukami w odnośnym prawodawstwie UE oraz działalnością operatora obiektu;

5.  wyraża zaniepokojenie tym, że w ciągu minionych pięciu lat najwyraźniej nie wyciągnięto żadnych wniosków, gdyż odnośne przepisy UE i międzynarodowe konwencje są nadal wdrażane niedostatecznie i nadal występują braki w inspekcjach, nie usunięto też prawie żadnej z luk w odnośnych przepisach UE;

6.  uważa dyrektywę ws. odpadów kopalnianych oraz europejski wykaz odpadów za obszary, które powinny budzić szczególne zaniepokojenie;

7.  jest zaniepokojony faktem, że podobne obiekty istnieją w innych państwach członkowskich; wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, by zostały przeprowadzone odpowiednie kontrole;

8.  wzywa państwa członkowskie, w których znajdują się zbiorniki z czerwonym szlamem, aby sprawdziły, czy czerwony szlam został odpowiednio sklasyfikowany jako odpad niebezpieczny oraz jak najszybciej dokonały przeglądu wszelkich zezwoleń bazujących na złej klasyfikacji; wzywa Komisję, by zagwarantowała, że państwa członkowskie podejmą działania i złożą Komisji stosowne sprawozdania oraz wzywa Komisję, aby do końca 2016 r. opublikowała sprawozdanie z działań podjętych przez państwa członkowskie;

9.  uważa, że kluczowe znaczenia ma położenie większego nacisku na zapobieganie katastrofom, pamiętając, że podobne klęski ekologiczne miały również miejsce w innych państwach członkowskich;

10.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia wysiłków na rzecz zagwarantowania pełnego wdrożenia i właściwego stosowania wszystkich odnośnych przepisów UE oraz wszystkich odnośnych konwencji międzynarodowych, nie tylko w odniesieniu do produkcji aluminium i bezpiecznego dla środowiska postępowania z czerwonym szlamem, ale również bezpiecznego dla środowiska gospodarowania niebezpiecznymi odpadami ogólnie;

11.  podkreśla, że należy rygorystycznie stosować najlepsze dostępne techniki w gospodarowaniu odpadami pochodzącymi z przemysłu wydobywczego oraz wzywa do całkowitego przejścia do końca 2016 r. na stosowanie technologii składowania suchych odpadów surowcowych i jednocześnie dopilnowania, aby nie prowadziło to do zanieczyszczenia powietrza lub wody;

12.  wzywa Komisję, by położyła większy nacisk na badania i rozwój w zakresie zapobiegania odpadom niebezpiecznym i przetwarzania ich;

13.  wzywa Komisję, by opracowała wytyczne dla przeprowadzania testów warunków skrajnych w istniejących kopalniach z dużymi zbiornikami z czerwonym szlamem;

14.  uważa, że skuteczne zapobieganie zanieczyszczeniom wymaga surowych zasad dotyczących kontroli środowiskowych i odpowiednich działań gwarantujących ich stosowanie;

15.  wzywa państwa członkowskie do wzmocnienia ich krajowych organów ds. kontroli środowiskowych, by umożliwić im przeprowadzanie przejrzystych, regularnych i systematycznych kontroli obiektów przemysłowych, gwarantując między innymi ich niezależność, zapewniając odpowiednie środki i jasno określając obowiązki oraz zachęcając do ściślejszej współpracy i skoordynowanych działań;

16.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do lepszego nadzoru w oparciu o istniejące wiążące i niewiążące instrumenty, unikając jednocześnie niepotrzebnych obciążeń administracyjnych;

17.  po raz kolejny wzywa Komisję, by wystąpiła z wnioskiem ustawodawczym dotyczącym kontroli środowiskowych, które nie nakładają żadnych dodatkowych obciążeń finansowych na przemysł;

18.  wzywa Komisję, by rozszerzyła zakres obowiązujących kryteriów kontroli dla państw członkowskich, tak by objęły one większą część dorobku Unii z zakresu ochrony środowiska, oraz rozwinęła potencjał wsparcia dla kontroli środowiskowych na szczeblu UE;

19.  wyraża zaniepokojenie, że znaczne różnice pomiędzy systemami odpowiedzialności w UE mogą osłabić wspólne standardy i narazić niektóre państwa członkowskie i regiony na większe ryzyko katastrof ekologicznych i ich konsekwencje finansowe;

20.  wyraża ubolewanie, że Komisja nie przedłożyła jeszcze sprawozdania zgodnie z dyrektywą w sprawie odpowiedzialności za środowisko; wzywa Komisję, by uczyniła to do końca 2015 r.;

21.  wzywa Komisję, aby zagwarantowała, w czasie trwającego przeglądu w sprawie odpowiedzialności za środowisko, że wniosek dotyczący przeglądu w pełni wdraża zasadę „zanieczyszczający płaci”;

22.  wzywa Komisję, by zbadała, jak decyzja Komisji 2009/335/EWG była wdrażana w państwach członkowskich i czy pułapy ustalonych instrumentów zabezpieczeń finansowych są wystarczające; wzywa Komisję, by zaproponowała zharmonizowane obowiązkowe zabezpieczenia finansowe;

23.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zagwarantowały przejrzystość finansowych aspektów środków zaradczych w przypadku katastrof środowiskowych, w tym odszkodowań dla ofiar;

24.  wzywa Komisję do sporządzenia wniosku ustawodawczego w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska zgodnie z postanowieniami siódmego programu działań w zakresie środowiska; wzywa Komisję, by uczyniła to przed końcem 2016 r.;

25.  podkreśla znaczenie włączania lokalnych władz, obywateli i społeczeństwa obywatelskiego w proces decyzyjny dotyczący składowania odpadów niebezpiecznych i planowania środków zarządzania ryzykiem;

26.  zwraca się do odpowiedzialnych organów, by regularnie informowały społeczeństwo o stanie zanieczyszczenia i możliwym wpływie na faunę i florę oraz na zdrowie lokalnej ludności;

27.  zwraca się do Komisji, by dalej opracowywała koncepcję ogólnounijnego mechanizmu opartego na podziale ryzyka wystąpienia katastrofy przemysłowej – z pełnym poszanowaniem zasady „zanieczyszczający płaci” – by pokrywać ewentualne koszty wykraczające poza wysoki poziom obowiązkowych zabezpieczeń finansowych;

28.  uważa, że taki specjalny unijny mechanizm oparty na podziale ryzyka wystąpienia katastrofy przemysłowej powinien obejmować również środki zaradcze odnoszące się do starych obciążeń dla środowiska, które nadal stanowią zagrożenie dla społeczeństwa, a ze względu na obowiązujące ramy prawne nie istnieje obiektywny podmiot obiektywnie odpowiedzialny, który mógłby pokryć koszty środków zaradczych;

29.  zwraca uwagę na znaczenie współpracy i solidarności na poziomie UE w przypadku katastrof środowiskowych i przemysłowych;

30.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 377 z 31.12.1991, s. 20. (2) Dz.U. L 226 z 6.9.2000, s. 3. (3) Dz.U. L 370 z 30.12.2014, s. 44. (4) Komisja Europejska – nota faktograficzna Postępowania o naruszenie – czerwiec kluczowe decyzje; http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-15-5162_en.htm (5) Dz.U. L 102 z 11.4.2006, s. 15. (6) Dz.U. L 118 z 27.4.2001, s. 41. (7) Dz.U. C 16 E z 22.1.2010, s. 67. (8) Dz.U. L 354 z 28.12.2013, s. 171. (9) Dz.U. L 143 z 30.4.2004, s. 56. (10) Dz.U. L 101 z 21.4.2009, s. 25. (11) Studium badające wykonalność utworzenia funduszu pokrywającego koszty odpowiedzialności za środowisko i strat powstałych w wyniku katastrof przemysłowych. Sprawozdanie końcowe. Komisja Europejska, DG ENV, 17 kwietnia 2013 r.; http://ec.europa.eu/environment/archives/liability/eld/eldfund/pdf/Final%20report%20ELD%20Fund%20BIO%20for%20web2.pdf

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 października 2015 r. w sprawie odnowienia planu działania UE w zakresie równości płci i wzmacniania pozycji kobiet w kontekście rozwoju (2015/2754(RSP))

P8_TA(2015)0350 B8-0988/2015

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2 i 3 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) ustanawiające równość płci jako jedną z głównych zasad, na których opiera się UE,

–  uwzględniając art. 208 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w którym ustanowiono zasadę spójności polityki na rzecz rozwoju, która wymaga uwzględniania celów współpracy na rzecz rozwoju w ramach strategii, które mogą wywierać wpływ na kraje rozwijające się,

–  uwzględniając IV światową konferencję w sprawie kobiet, która odbyła się w Pekinie we wrześniu 1995 r., pekińską deklarację i platformę działania, a także późniejsze dokumenty końcowe przyjęte na sesjach specjalnych ONZ „Pekin +5”, „Pekin +10”, „Pekin +15” i „Pekin +20”, dotyczące dalszych działań i inicjatyw mających na celu wdrożenie pekińskiej deklaracji i platformy działania, odpowiednio z dni 9 czerwca 2000 r., 11 marca 2005 r., 2 marca 2010 r. i 9 marca 2015 r.,

–  uwzględniając realizację programu działań Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju, która odbyła się w Kairze w 1994 r., podczas której społeczność światowa uznała i potwierdziła, że zdrowie reprodukcyjne i seksualne oraz prawa reprodukcyjne mają fundamentalne znaczenie dla zrównoważonego rozwoju,

–  uwzględniając strategię UE na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010–2015 (COM(2010)0491),

–  uwzględniając plan działania UE w zakresie równości płci i wzmacniania pozycji kobiet w kontekście rozwoju (2010–2015), sprawozdanie z jego wykonania za 2013 r. (SWD(2013)0509) i konkluzje Rady w tej sprawie z dnia 19 maja 2014 r., a także sprawozdanie z jego wykonania za 2014 r. (SWD(2015)0011),

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 26 maja 2015 r. w sprawie płci w kontekście rozwoju i w sprawie nowego globalnego partnerstwa na rzecz eliminacji ubóstwa i osiągnięcia zrównoważonego rozwoju,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 listopada 2014 r. w sprawie UE i globalnych ram rozwoju po roku 2015(1),

–  uwzględniając ocenę wsparcia UE na rzecz równości płci i wzmocnienia pozycji kobiet w krajach partnerskich(2),

–  uwzględniając Konwencję Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW) z dnia 18 grudnia 1979 r.,

–  uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 (2000 r.) i 1820 (2008 r.) w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa,

–  uwzględniając pytania skierowane do Rady i Komisji w sprawie odnowienia planu działania UE w zakresie równości płci i wzmacniania pozycji kobiet w kontekście rozwoju (O-000109/2015 – B8‑0762/2015 i O-000110/2015 – B8‑0763/2015),

–  uwzględniając projekt rezolucji Komisji Rozwoju,

–  uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Unia Europejska (UE) ma obowiązek promowania równości płci i dbania o uwzględnianie aspektu płci we wszystkich swoich działaniach; mając na uwadze, że równouprawnienie płci i upodmiotowienie kobiet jest warunkiem wstępnym realizacji celów zrównoważonego rozwoju po roku 2015, a także odrębną kwestią praw człowieka, którą należy realizować niezależnie od płynących z niej korzyści dla rozwoju i wzrostu; mając na uwadze, że przemoc na tle płciowym jest poważnym naruszeniem praw człowieka i nigdy nie można jej uzasadniać religią, kulturą lub tradycją;

B.  mając na uwadze, że w wyniku 20-letniego przeglądu realizacji pekińskiej deklaracji i platformy działania stwierdzono, iż postępy w dążeniu do równości płci i równouprawnienia kobiet były powolne i nierównomierne, a żaden kraj na świecie nie przezwyciężył w pełni różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn; mając na uwadze, że przegląd wykazał, iż do braku postępów przyczyniło się niezmienne i chroniczne niedoinwestowanie równości płci i równouprawnienia kobiet;

C.  mając na uwadze, że dwa milenijne cele rozwoju (MCR), które wyraźnie dotyczą praw kobiet – a mianowicie promowanie równości płci i upodmiotowienie kobiet (MCR 3) oraz poprawa opieki zdrowotnej nad matkami (MCR 5) – pozostają w dużej mierze nieosiągnięte; mając na uwadze, że według szacunków każdego dnia na świecie umiera około 800 kobiet wskutek powikłań w czasie ciąży lub porodu, mając na uwadze, że około 222 miliony kobiet w krajach rozwijających się nie mają dostępu do bezpiecznych i nowoczesnych metod planowania rodziny, podczas gdy odsetek pomocy rozwojowej przeznaczonej na planowanie rodziny w ramach całkowitych ogólnych środków pomocowych na politykę zdrowotną zmniejsza się;

D.  mając na uwadze, że ubóstwo na świecie dotyka w większości kobiet oraz gospodarstw domowych prowadzonych przez kobiety; mając na uwadze rosnącą bezbronność kobiet żyjących na marginesie społecznym; mając na uwadze, że 62 mln młodych dziewcząt na świecie nie uczęszcza do szkoły;

E.  mając na uwadze, że jedna na trzy kobiety na świecie prawdopodobnie doświadczy przemocy fizycznej i seksualnej w pewnym momencie swojego życia; mając na uwadze, że co roku 14 mln dziewcząt jest zmuszanych do zawarcia małżeństwa; mając na uwadze, że UE uznaje prawo każdej osoby do posiadania pełnej kontroli oraz swobodnego decydowania – w sposób wolny od dyskryminacji, przymusu i przemocy – w odniesieniu do kwestii dotyczących jej seksualności oraz zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego;

F.  mając na uwadze, że według doniesień Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)(3) inwestycje są „zdecydowanie niewystarczające do osiągnięcia równości płci” mimo trzykrotnego zwiększenia przez jej członków pomocy przeznaczonej na ten cel do poziomu 28 mld USD w 2012 r.; mając na uwadze, że finansowanie związane z płcią koncentruje się głównie na sektorach społecznych, pozostawiając niedoinwestowanie sektorów gospodarczych i produkcyjnych, podczas gdy analizy OECD pokazują, że inwestycje w równouprawnienie płci przynoszą największe korzyści ze wszystkich inwestycji rozwojowych;

G.  mając na uwadze, że 2,5 miliarda ludzi, w większości kobiety i młodzież, pozostaje wykluczonych z formalnego sektora finansowego,

Radykalna zmiana w drugim planie działania w zakresie równości płci

1.  uważa, że wyniki oceny pierwszego planu działania w zakresie równości płci wskazują, iż wyraźnie potrzebna jest radykalna zmiana działań UE w zakresie równości płci i równouprawnienia kobiet oraz że potrzebujemy nowych zobowiązań politycznych ze strony Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) i Komisji w celu poprawy wyników; podkreśla znaczenie wdrożenia głównych zaleceń z tej oceny w następnym planie działania w zakresie równości płci, począwszy od kompleksowej odpowiedzi w dziedzinie zarządzania;

2.  z zadowoleniem przyjmuje zamiar Komisji, aby wraz z nowym planem działania zapoczątkować zmianę podejścia, oraz uważa w związku z tym, że drugi program działania w zakresie równości płci powinien mieć formę komunikatu Komisji; wyraża ubolewanie, że drugi program działania w zakresie równości płci został przedstawiony, jako wspólny dokument roboczy, a nie komunikat; wzywa Komisję oraz ESDZ do niezwłocznego rozpoczęcia wykonywania nowego planu, aby umożliwić osiągniecie konkretnych wyników, jako część szerszego zobowiązania Unii dotyczącego równości płci i równouprawnienia kobiet w ramach celów zrównoważonego rozwoju, oraz do konsultowania się z Parlamentem w toku tego procesu;

3.  uważa, że drugi program działania w zakresie równości płci powinien koncentrować się na wszystkich aspektach polityki zewnętrznej UE – współpracy na rzecz rozwoju, pomocy humanitarnej, handlu, prawach człowieka, sprawach zagranicznych i kwestiach migracji i azylu, zgodnie z zasadą spójności polityki na rzecz rozwoju – oraz powinien mieć jednakowe zastosowanie do krajów rozwijających się, krajów objętych polityką sąsiedztwa oraz polityką rozszerzenia;

4.  uważa, że równość płci i równouprawnienie kobiet powinno należeć do podstawowej działalności instytucji UE poprzez jasne obowiązki w zakresie zarządzania, zarówno w administracji centralnej, jak i w delegaturach UE; podkreśla fakt, że szefowie delegatur, kierownicy działów oraz kadra kierownicza wyższego szczebla powinna być odpowiedzialna za sprawozdawczość, monitorowanie i ocenę polityki na rzecz równości płci i równouprawnienia kobiet oraz że problematykę płci należy włączyć do opisu zakresu obowiązków i do szkoleń dla wszystkich pracowników;

5.  uważa, że wiceprzewodnicząca Komisji/ wysoka przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa powinna zadbać o to, aby wszyscy komisarze odpowiedzialni za działania zewnętrzne wykazali się zdolnościami przywódczymi niezbędnymi do zapewnienia pomyślnej realizacji drugiego planu działania w zakresie równości płci; z zadowoleniem przyjmuje konkluzje Rady z maja 2015 r., w których podkreśla się zobowiązanie państw członkowskich do planu transformacji na rzecz praw kobiet i dziewcząt; podkreśla potrzebę komplementarności pomiędzy działaniami Komisji/ESDZ a działaniami państw członkowskich;

6.  ubolewa nad faktem, że kwestie płci nie zostały omówione w rocznym sprawozdaniu DG DEVCO za 2014 r., i apeluje o włączenie kwestii równości płci i równouprawnienia kobiet do rocznych sprawozdań wszystkich dyrekcji generalnych Komisji zajmujących się działaniami zewnętrznymi, a w przyszłości także ESDZ; wzywa wszystkie delegatury UE, aby składały roczne sprawozdanie w sprawie programu działań w zakresie równości płci oraz aby przedstawiały podsumowanie osiągniętych postępów w zakresie równości płci i równouprawnienia kobiet w swoich sprawozdaniach rocznych, przeglądach śródokresowych i ocenach na szczeblu krajowym; uważa, że wyniki należy ująć w monitorowaniu ukierunkowanym na wyniki (ROM);

7.  zauważa, że śródokresowy przegląd dokumentów programowych instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju (DCI), który odbędzie się w 2017 r., stanowi dobrą okazję do oceny wpływu programów finansowanych przez DCI na kobiety i dziewczęta, do wyraźnego wskazania, jaką część programów finansowanych z DCI stanowią programy na rzecz kobiet i dziewcząt, oraz do dokonania niezbędnych przesunięć, o ile okaże się to konieczne;

8.  przypomina o unijnej zasadzie spójności polityki na rzecz rozwoju i podkreśla znaczenie spójności polityki wewnętrznej i zewnętrznej UE oraz konieczność zapewnienia spójności między nowym planem działania w zakresie równości płci a kolejnym planem działania dotyczącym praw człowieka i demokracji; podkreśla, że równość płci musi stanowić systematyczny i integralny element wszystkich dialogów dotyczących praw człowieka między UE a państwami trzecimi; wzywa ESDZ do ustanowienia dialogów w dziedzinie równości płci obok dialogów dotyczących praw człowieka z państwami trzecimi;

9.  przypomina, że pełna koordynacja między służbami centralnymi, delegaturami i ambasadami państw członkowskich – z wykorzystaniem opisów krajowej struktury płci i innych narzędzi – ma zasadnicze znaczenie dla skutecznego wdrożenia drugiego planu działania w zakresie równości płci; podkreśla w tym kontekście, że przegląd krajowego planowania EFR stanowi okazję do dopilnowania pełnego wdrożenia drugiego planu działania w zakresie równości płci oraz do dokonania ewentualnych dostosowań;

Gromadzenie danych i cele

10.  domaga się skuteczniejszych strategii wdrażania i nalega na stosowanie ilościowych i jakościowych wskaźników uwzględniających kwestie płci, a także na systematyczne i terminowe gromadzenie danych segregowanych według kryterium płci w odniesieniu do beneficjentów i uczestników wszystkich działań, jako element procesu monitorowania i oceny; podkreśla, że dane powinny być udostępniane publicznie w celu zapewnienia odpowiedzialności finansowej i przejrzystości; uważa, że sprawozdawczość powinna być dostosowana i włączona do ugruntowanych systemów monitorowania i oceny, takich jak ramy wyników Dyrekcji Generalnej Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej i Rozwoju (DEVCO); podkreśla konieczność inwestowania w statystyki krajowe i wzywa wszystkie państwa członkowskie do ustanowienia systemów monitorowania uwzględniających problematykę płci;

11.  zwraca się do delegatur UE i ambasad państw członkowskich o wysunięcie na pierwszy plan wysokiej jakości analizy pod kątem płci i inwestowanie w tę analizę jako podstawę strategii i programowania krajowego; uważa, że UE powinna dokonać przeglądu krajowych planów orientacyjnych pod kątem nowego planu działania w zakresie równości płci;

12.  uznaje, że dziewczęta i młode kobiety znajdują się w szczególnie niekorzystnej sytuacji i są szczególnie narażone, oraz że należy zwrócić szczególną uwagę na zapewnienie dziewczętom dostępu do edukacji, umożliwienie im życia bez przemocy oraz usunięcie dyskryminacyjnych przepisów i praktyk, a także wzmocnienie pozycji dziewcząt i młodych kobiet na całym świecie;

13.  podkreśla potrzebę jasnych celów i wskaźników, mierzonych i segregowanych według płci, wieku, niepełnosprawności i innych czynników, a także lepszego śledzenia przydziałów budżetowych; podkreśla, że cele i metodologia monitorowania powinny być dostosowane do globalnych ram rozwoju po 2015 r. i innych stosownych ram międzynarodowych;

14.  podkreśla, że UE musi wskazać i zapewnić wystarczające zasoby finansowe i ludzkie do realizacji swoich zobowiązań dotyczących równości płci i równouprawnienia kobiet; podkreśla znaczenie uwzględniania aspektu płci w finansach publicznych poprzez opracowywanie budżetu z uwzględnieniem problematyki płci i nierówności;

Kluczowe aspekty nowego planu działania w zakresie równości płci

15.  uważa, że plan działania musi odnieść się do przeszkód na drodze ku pełnemu wdrożeniu wytycznych UE w sprawie aktów przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz do eliminacji wszelkich form przemocy; wzywa do opracowania kompleksowego podejścia UE do przemocy wobec kobiet, z uwzględnieniem większych wysiłków i środków na rzecz zapobiegania wszystkim dyskryminującym praktykom wobec kobiet oraz wyeliminowania tych praktyk, jak również zwalczania i ścigania wszelkich form przemocy, w tym handlu ludźmi, okaleczania żeńskich narządów płciowych, przymusowej sterylizacji, wymuszonej ciąży, ludobójstwa ze względu na płeć, przemocy domowej i gwałtu małżeńskiego, małżeństw zawieranych w wieku dziecięcym, wczesnych i przymusowych małżeństw oraz przemocy na tle płciowym w sytuacjach konfliktu i po jego zakończeniu; apeluje o opracowanie konkretnych działań UE w celu wzmocnienia praw poszczególnych grup kobiet, ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży, migrantów, kobiet zarażonych wirusem HIV, lesbijek, gejów, osób biseksualnych, transpłciowych i interseksualnych (LGBTI) oraz osób niepełnosprawnych;

16.  podkreśla znaczenie zwiększenia dostępu dziewcząt do edukacji na wszystkich szczeblach i usunięcia barier w uczeniu się związanych z płcią;

17.  podkreśla fakt, że należy wykorzenić stosowanie gwałtu jako narzędzia walki i ucisku, a także że UE musi wywierać presję na rządy państw trzecich i wszystkie zainteresowane strony w regionach, gdzie ma miejsce taka przemoc ze względu na płeć, tak aby ukrócić tę praktykę, postawić sprawców przed sądem i pracować z ofiarami, poszkodowanymi kobietami i społecznościami, aby pomóc im wyzdrowieć i otrząsnąć się z traumy;

18.  zwraca uwagę na trudną sytuację kobiet migrujących, uchodźców i osób ubiegających się o azyl oraz konieczność zapewnienia im szczególnej ochrony; wzywa do przyjęcia szczególnych środków w celu wzmocnienia i pełnego zagwarantowania praw kobiet ubiegających się o azyl; apeluje o odważne działania na szczeblu europejskim, aby poradzić sobie z trwającym kryzysem migracji i uchodźców, w tym o całościowe i uwzględniające kwestię płci podejście do migracji i azylu, które będzie spójne we wszystkich państwach członkowskich;

19.  uznaje, że zdrowie należy do praw człowieka; podkreśla znaczenie powszechnego dostępu do opieki zdrowotnej i ubezpieczenia zdrowotnego, w tym zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego i wiążących się z nim praw, jak uzgodniono w oparciu o program działań Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju oraz pekińską platformę działania; apeluje w związku z tym o dalsze starania na rzecz zwiększenia dostępu kobiet do zdrowia i edukacji zdrowotnej, planowania rodziny, opieki prenatalnej oraz zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, szczególnie w celu zajęcia się w dużej mierze niezrealizowanym MCR 5 dotyczącym zdrowia matek, w tym ograniczenia umieralności niemowląt i dzieci; wskazuje, że dostęp ten przyczynia się do realizacji wszystkich celów rozwoju związanych ze zdrowiem; w związku z tym przyjmuje z zadowoleniem zwłaszcza konkluzje Rady z maja 2015 r.;

20.  podkreśla potrzebę stworzenia przyjaznego środowiska, zwłaszcza poprzez zniesienie przeszkód społecznych i prawnych w dostępie kobiet do środków produkcji, w tym do ziemi oraz zasobów naturalnych i ekonomicznych, promowanie włączenia finansowego, odpowiednich standardów pracy, ochrony socjalnej z uwzględnieniem aspektu płci oraz równego wynagrodzenia za pracę o równej wartości;

21.  uważa, że przedsiębiorstwa mają do odegrania ważną rolę w pogłębianiu równouprawnienia poprzez działania, które przyczyniają się do wzmocnienia ekonomicznej pozycji kobiet i ich praw gospodarczych, takie jak zapewnienie kobietom godnej pracy, równego wynagrodzenia, dostępu do finansów i bankowości oraz możliwości udziału w kierownictwie i podejmowaniu decyzji, jak również poprzez ochronę przed dyskryminacją i nadużyciami w miejscu pracy oraz poprzez społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw uwzględniającą aspekt płci; w tym kontekście apeluje o większe wsparcie dla lokalnych MŚP, zwłaszcza dla kobiet prowadzących działalność gospodarczą, aby umożliwić im czerpanie korzyści ze wzrostu gospodarczego, którego motorem jest sektor prywatny; podkreśla pozytywną rolę, jaką w dziedzinie wzmocnienia ekonomicznej pozycji kobiet i ich integracji nadal odgrywają mikrofinanse, przedsiębiorczość społeczna i alternatywne modele biznesowe takie jak towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych i spółdzielnie;

22.  uznaje potrzebę zapobiegania dyskryminacji kobiet ze względu na małżeństwo i macierzyństwo oraz skutecznego zapewnienia im prawa do pracy;

23.  zauważa, że upodmiotowienie kobiet i bezpieczeństwo żywnościowe wzajemnie się wspierają; podkreśla potrzebę wzmocnienia pozycji kobiet wiejskich poprzez przeciwdziałanie dyskryminacji w dostępie do gruntów, wody, edukacji, szkolenia, rynków i usług finansowych; wzywa do znacznego zwiększenia inwestycji publicznych w rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich, ze zwróceniem szczególnej uwagi na drobnych producentów rolnych, spółdzielnie rolnicze i sieci rolników;

24.  podkreśla potrzebę włączenia kobiet do rozwijających się sektorów gospodarki, które są ważne dla zrównoważonego rozwoju, w tym do sektorów zielonej gospodarki i gospodarki o obiegu zamkniętym, energii odnawialnej i ICT, oraz reprezentacji kobiet w tych sektorach;

25.  przypomina o istotnej roli, jaką we wzmacnianiu pozycji kobiet i dziewcząt w życiu społecznym, gospodarczym, kulturalnym i politycznym odgrywa edukacja formalna i nieformalna; podkreśla potrzebę opracowania unijnej strategii edukacyjno-rozwojowej, która będzie szeroko uwzględniała aspekty płci, zwłaszcza w dziedzinie edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju, pojednania po konflikcie, uczenia się przez całe życie i szkolenia zawodowego, nauki, technologii, inżynierii i matematyki oraz roli sztuki w wymianie międzykulturowej;

26.  podkreśla znaczenie zwiększenia udziału kobiet w kształtowaniu i wdrażaniu ram na okres po 2015 r.; apeluje o zwiększenie wsparcia finansowego na rzecz organizacji walczących o prawa kobiet, środków politycznych i środków budowania zdolności mających na celu zaangażowanie i zwiększenie stałego udziału oddolnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, a zwłaszcza organizacji kobiet, w konsultacjach z zainteresowanymi stronami na szczeblach lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym;

27.  zauważa, że plan działania w zakresie równości płci musi uwzględniać sytuację osób LGBTI w państwach trzecich oraz wspieranie i ochronę praw osób LGBTI;

28.  podkreśla znaczenie poprawy sytuacji prawnej kobiet i zwiększenia ich dostępu do wymiaru sprawiedliwości dzięki reformie prawa uwzględniającej aspekty płci; uważa, że ukierunkowane finansowanie na rzecz równości płci w zakresie pomocy prawnej pomaga wzmocnić praworządność;

29.  wzywa UE do promowania większego udziału kobiet w procesach utrzymywania i budowania pokoju oraz w wojskowych i cywilnych misjach zarządzania kryzysowego UE; ponawia w związku z tym swój apel do UE o propagowanie rezolucji nr 1325 (2000) i 1820 (2008) Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa oraz apeluje o włączenie perspektywy płci i praw kobiet we wszystkie inicjatywy pokojowe i dotyczące bezpieczeństwa;

30.  wzywa UE do propagowania podstawowych praw człowieka kobiet i dziewcząt zagwarantowanych w Powszechnej deklaracji praw człowieka; w tym kontekście kładzie nacisk na potrzebę zapewnienia ochrony prawa do życia i godności wszystkich kobiet i dziewcząt dzięki aktywnemu zwalczaniu szkodliwych praktyk takich jak ludobójstwo ze względu na płeć;

31.  podkreśla znaczenie środków wzmacniania przywództwa oraz uczestnictwa kobiet i organizacji walczących o prawa kobiet w sferze publicznej i prywatnej; wzywa do wzmożenia wysiłków na rzecz zwiększenia udziału kobiet i organizacji walczących o prawa kobiet w życiu politycznym, zwłaszcza poprzez uwzględnienie takich starań we wszystkich programach wspierania demokracji, w tym w kompleksowym podejściu Parlamentu do wspierania demokracji;

32.  podkreśla potrzebę angażowania mężczyzn i chłopców oraz propagowania ich czynnego udziału w działaniach na rzecz eliminacji dyskryminujących norm społecznych, zwalczania stereotypów płci i przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz potrzebę propagowania odpowiedzialności mężczyzn i chłopców za te działania;

o
o   o

33.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz organizacji ONZ Kobiety.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2014)0059. (2) https://ec.europa.eu/europeaid/evaluation-eu-support-gender-equality-and-womens-empowerment-partner-countries-final-report_en (3) https://europa.eu/eyd2015/sites/default/files/users/Madara.Silina/from_commitment_to_action_financing_for_gewe_in_sdgs_oecd.pdf

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 października 2015 r. w sprawie stosowania dyrektywy 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (2014/2160(INI))

P8_TA(2015)0351 A8-0213/2015

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2 i art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 8, art. 10, art. 19 i art. 157 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając dyrektywę 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy(1) (wersja przeredagowana),

–  uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 7 marca 2014 r. w sprawie wzmocnienia zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn dzięki przejrzystości,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 grudnia 2013 r. zatytułowany „Sprawozdanie dotyczące stosowania dyrektywy 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (wersja przeredagowana)” (COM(2013)0861),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 września 2010 r. zatytułowany „Strategia na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010–2015” (COM(2010)0491),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 marca 2010 r. zatytułowany „Zwiększone zaangażowanie na rzecz równości między kobietami i mężczyznami: Karta Kobiet” (COM(2010)0078),

–  uwzględniając europejski pakt na rzecz równości płci (2011–2020) przyjęty przez Radę w dniu 7 marca 2011 r.,

–  uwzględniając orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) dotyczące art. 157 TFUE,

–  uwzględniając sprawozdanie Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn ws. europejskiego wskaźnika równouprawnienia płci,

–  uwzględniając postanowienia Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) z 1994 r. dotyczącej pracy w niepełnym wymiarze czasu, które zobowiązują państwa do zawarcia w umowach w sprawie zamówień publicznych klauzuli dotyczącej pracy, w tym równości wynagrodzeń,

–  uwzględniając konwencję MOP z 1951 r. w sprawie jednakowego wynagrodzenia,

–  uwzględniając art. 11 ust. 1 lit. d) Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, przyjętej w rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 34/180 z dnia 18 grudnia 1979 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie Europejskiej Agencji Praw Podstawowych z grudnia 2014 r. zatytułowane  „Osoby transpłciowe w Unii Europejskiej”,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 września 2013 r. w sprawie stosowania zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o jednakowej wartości(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 maja 2012 r. z zaleceniami dla Komisji w sprawie stosowania zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę tej samej wartości(3),

–  uwzględniając europejską ocenę wdrażania dyrektywy 2006/54/WE przygotowaną przez Dyrekcję Generalną ds. Analiz Parlamentarnych,

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A8-0213/2015),

A.  mając na uwadze, że równe traktowanie mężczyzn i kobiet stanowi jedną z podstawowych zasad prawa UE;

B.  mając na uwadze, że dyskryminacja ze względu na płeć, pochodzenie rasowe lub etniczne, religię lub przekonania, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną jest zakazana przez prawo UE;

C.  mając na uwadze, że niezależność ekonomiczna jest dla obywateli Europy — zarówno kobiet, jak i mężczyzn — warunkiem wstępnym sprawowania kontroli nad własnym życiem i dokonywania rzeczywistych wyborów;

D.  mając na uwadze, że dyrektywa 2006/54/WE jednoznacznie odnosi się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, zgodnie z którym zasada równego traktowania kobiet i mężczyzn nie może ograniczać się do zakazu dyskryminacji ze względu na fakt, że dana osoba jest takiej czy innej płci, i ma także zastosowanie do dyskryminacji wynikającej ze zmiany płci danej osoby;

E.  mając na uwadze, że zasada równości wynagrodzeń była zapisana w traktatach od samego początku, czyli od 1957 r.; przypominając, że zasada równego wynagrodzenia za pracę o równej wartości została obecnie uznana na mocy art. 157 TFUE i włączona do wersji przeredagowanej dyrektywy 2006/54/WE (zwana dalej „dyrektywą przeredagowaną”),

F.  mając na uwadze, że „dyrektywa przeredagowana” miała doprowadzić do większej spójności przepisów UE odnoszących się do tego zagadnienia i ich dostosowania do orzecznictwa TSUE, a także skutkować uproszczeniem i unowocześnieniem odpowiednich przepisów równościowych na szczeblu krajowym, a przez to wpłynąć na poprawę sytuacji kobiet na rynku pracy; mając na uwadze, że w kręgu pracowników wyższego szczebla kierowniczego spółek działających w UE w roku 2014 odsetek kobiet w dalszym ciągu nie przekraczał 18 %;

G.  mając na uwadze, że „dyrektywa przeredagowana” wprowadziła pewne nowości, na przykład wprowadzenie zasady równości szans i definicję pojęcia dyskryminacji pośredniej, ochronę przed dyskryminacją wynikającą ze zmiany płci przez daną osobę, a ponadto w sposób wyraźny odwoływała się do godzenia życia zawodowego, prywatnego i rodzinnego; mając na uwadze, że dla wszystkich państw członkowskich głównym wyzwaniem jest właściwe stosowanie i egzekwowanie zasad dotyczących równego wynagradzania, przyjętych w dyrektywie 2006/54/WE oraz mając na uwadze, że zakres oddziaływania tych nowości w państwach członkowskich pozostaje ograniczony; mając na uwadze, że pomimo obowiązywania od niemal 40 lat wielu przepisów w tym zakresie, podejmowanych działań i przeznaczanych zasobów, postępy w tej dziedzinie są niezwykle powolne, a różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn są wciąż widoczne i wynoszą średnio 16,4 %, jednak występują znaczne różnice między państwami członkowskimi;

H.  mając na uwadze, że wśród innych czynników, wynagrodzenia są teraz coraz częściej negocjowane indywidualnie, co przyczynia się do braku informacji i przejrzystości w strukturze wynagrodzenia pracowników, tworząc warunki, w których uprzedzenia związane z płcią oraz dyskryminująca struktura wynagrodzeń pozostają niedostrzegalne dla pracowników i/lub ich przedstawicieli, w związku z czym bardzo trudno jest je udowodnić, co utrudnia skuteczne wrażanie zasady równego wynagrodzenia za tę samą pracę, której stosowaniu stoi również na przeszkodzie brak pewności prawa w odniesieniu do pojęcia pracy o równej wartości, a także przeszkody proceduralne;

I.  mając na uwadze, że większa równość mężczyzn i kobiet ma korzystny wpływ na gospodarkę i społeczeństwo w ujęciu ogólnym, a zmniejszenie stopnia zróżnicowania wynagrodzeń między kobietami i mężczyznami przyczynia się do ograniczenia poziomu ubóstwa i zwiększenia zarobków uzyskiwanych przez kobiety na przestrzeni całego życia, a tym samym jest kluczowa dla wzrostu zatrudnienia, konkurencyjności i ożywienia gospodarczego; mając na uwadze, że różnice w wynagrodzeniu są jeszcze bardziej wyraźne wśród kobiet borykających się z szeregiem różnego rodzaju trudności, takich jak kobiety niepełnosprawne, kobiety należące do mniejszości oraz kobiety niewykwalifikowane; mając na uwadze, że osoby samotnie wychowujące dzieci znacznie częściej należą do kategorii ubogich osób pracujących, zaś wśród samotnych rodziców więcej jest kobiet niż mężczyzn; mając na uwadze, że zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć ma w związku z tym poważny wpływ na warunki życia i szanse życiowe wielu europejskich rodzin;

J.  mając na uwadze, że wskaźniki zatrudnienia kobiet są generalnie niższe niż wskaźniki zatrudnienia mężczyzn: mając na uwadze, że w 2013 r. stopa zatrudnienia mężczyzn kształtowała się na poziomie 69,4 % w UE-28, zaś w przypadku kobiet stopa ta wynosiła 58,8 %(4);

K.  mając na uwadze, że gdy chodzi o wskaźniki zatrudnienia kobiet, to zostały poczynione ograniczone postępy i poziom segregacji rynku pracy i segregacji sektorowej kobiet i mężczyzn w odniesieniu do różnych rodzajów stanowisk pozostaje stosunkowo wysoki, przy czym w niektórych kategoriach zawodowych są głównie zatrudnione kobiety i to te sektory i zawody zazwyczaj są słabiej opłacane lub doceniane, pomimo istniejących ram na szczeblu unijnym i krajowym; mając na uwadze, że sytuacja ta ma także wpływ na zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć w cyklu życia; mając na uwadze, że segregacja pionowa, która polega na tym, że to przede wszystkim kobiety podejmują niepełnowymiarową i gorzej wynagradzaną pracę lub zajmują niższe stanowiska w hierarchii zawodowej, również przyczynia się do zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć; mając na uwadze, że segregacja pozioma i pionowa stanowi przeszkodę dla rozwoju zawodowego kobiet i prowadzi do zmniejszenia poziomu dostrzegalności i reprezentacji kobiet w sferze społecznej i publicznej oraz jako taka przyczynia się jeszcze bardziej do nierównego traktowania płci; mając także na uwadze, że przezwyciężenie tej segregacji i dopuszczenie większej liczby kobiet do wyższych stanowisk w strukturze organizacyjnej stanowiłoby pozytywny wzorzec roli kobiety dla młodych kobiet i dziewcząt;

L.  mając na uwadze, że poziom zatrudnienia siły roboczej jest niższy na obszarach wiejskich oraz że duża liczba kobiet jest nieobecna na oficjalnym rynku pracy, ponieważ nie są one zarejestrowane jako bezrobotne ani ujęte w statystykach dotyczących bezrobocia, co prowadzi do specyficznych problemów finansowych i prawnych w zakresie urlopów macierzyńskich, zwolnień lekarskich, nabywania prawa do emerytury i dostępu do ubezpieczeń społecznych, jak również do problemów związanych z rozwodem; mając na uwadze, że obszary wiejskie są dotknięte problemem braku wysokiej jakości miejsc pracy;

M.  mając na uwadze, że wzmocnienie pozycji kobiet i dziewcząt dzięki edukacji, szczególnie w dziedzinie nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki, jak również zachęcanie kobiet do udziału w szkoleniach zawodowych i w programach uczenia się przez całe życie we wszystkich branżach są istotnymi elementami w promowaniu równego traktowania i równych szans na zatrudnienie; mając na uwadze, że umiejętności i kompetencje kobiet są często niedoceniane, podobnie jak zawody i stanowiska zdominowane przez kobiety, a ocena taka często nie opiera się na żadnych obiektywnych kryteriach;

N.  mając na uwadze, że zgodnie z dyrektywą 2006/54/WE w celu zapewnienia w praktyce pełnej równości kobiet i mężczyzn w życiu zawodowym państwa członkowskie mogą utrzymywać lub przyjmować środki przewidujące specyficzne korzyści, zmierzające do ułatwienia wykonywania działalności zawodowej przez osoby płci niedostatecznie reprezentowanej bądź zapobiegania niekorzystnym sytuacjom w karierze zawodowej i ich kompensowania(5);

O.  mając na uwadze, że macierzyństwo i opieka nad starszymi, chorymi lub niepełnosprawnymi członkami rodziny oraz i innymi osobami niesamodzielnymi stanowi dodatkową pracę, niekiedy w pełnym wymiarze, która w większości jest wykonywana przez kobiety; mając na uwadze, że praca ta jest rzadko wynagradzana i nie jest odpowiednio doceniana przez społeczeństwo, choć ma ogromne znaczenie społeczne, przyczynia się do dobrobytu i może być mierzona za pomocą wskaźników gospodarczych takich jak PKB; mając na uwadze, że skutkuje to zwiększaniem się poziomu zróżnicowania wynagrodzeń między kobietami i mężczyznami oraz jest ze szkodą dla kobiet ze względu na „koszty” związane z pozostawaniem przez lata poza rynkiem pracy lub z mniejszą liczbą godzin pracy wynikającą z podejmowania zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin pracy, a w konsekwencji zwiększa to także dysproporcje w wysokości emerytur między kobietami i mężczyznami; mając na uwadze, że wpływ tych elementów na dochody w okresie całego życia jest różny w różnych państwach członkowskich i zależy od poziomu wsparcia udostępnianego rodzicom, w tym zasiłków opiekuńczych na dzieci, udzielanego na podstawie bądź środków ustawodawczych, bądź układów zbiorowych;

P.  mając na uwadze, że zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć pogłębia się na emeryturze, a zatem że rozbieżność w uposażeniu emerytalnym jest znacznie większa niż zróżnicowanie wynagrodzenia; mając na uwadze, że kobiety otrzymują średnio o 39% niższe emerytury niż mężczyźni; mając na uwadze, że sytuacja ta wynika z czynników społecznych i gospodarczych, takich jak zawodowe rynki pracy, na których panuje duża segregacja, niedocenianie pracy kobiet, większy odsetek kobiet pracujących w niepełnym wymiarze godzin, niższe stawki wynagrodzenia godzinowego oraz mniej przepracowanych lat; mając na uwadze, że zwiększa to ryzyko ubóstwa kobiet na emeryturze; mając na uwadze, że ponad 1/3 kobiet w podeszłym wieku w UE nie pobiera uposażenia emerytalnego;

Q.  mając na uwadze, że niektóre kategorie kobiet są zagrożone wieloraką dyskryminacją zawodową i na rynku pracy, a mianowicie kobiety należące do mniejszości etnicznych, lesbijki, kobiety biseksualne oraz transpłciowe, kobiety samotne, kobiety niepełnosprawne i w podeszłym wieku;

R.  mając na uwadze, że w „dyrektywie przeredagowanej” jasno wskazano, że wszelkie formy mniej przychylnego traktowania w związku z ciążą lub urlopem macierzyńskim stanowią dyskryminację; przypominając, że w dyrektywie tej również w sposób wyraźny zapewniono gwarancję powrotu po urlopie macierzyńskim do swojej pracy lub na równorzędne stanowisko, a także ochronę mężczyzn i kobiet przed zwolnieniem z powodu wykonywania przez nich prawa do urlopu rodzicielskiego lub adopcyjnego,

S.  mając na uwadze, że partnerzy społeczni (związki zawodowe oraz pracodawcy) i organizacje społeczeństwa obywatelskiego odgrywają bardzo istotną rolę we wspieraniu równego traktowania i promowania koncepcji pracy za równe wynagrodzenie;

T.  mając na uwadze, że we wszystkich państwach członkowskich działają organy ds. równości, jednak są zasadnicze różnice w ich pracy oraz we wpływie, jaki posiadają, co uzależnione jest od ich poziomu niezależności, uprawnień i zasobów; mając na uwadze, że takie organy powinny być należycie wspierane i wzmacniane przy wykonywaniu swoich zadań w zakresie promowania, monitorowania i wspierania równego traktowania w niezależny i skuteczny sposób;

U.  mając na uwadze, że Parlament wielokrotnie wzywał Komisję do przeglądu istniejących przepisów w celu zniwelowania zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć; mając na uwadze, że wyeliminowanie tego zróżnicowania stanowiłoby środek pozwalający na zwiększenie wskaźników zatrudnienia wśród kobiet, poprawiając sytuację wielu europejskich rodzin, oraz ograniczenie ryzyka ubóstwa kobiet, szczególnie w wieku emerytalnym;

V.  mając na uwadze, że wyeliminowanie różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn stanowiłoby środek pozwalający zrealizować założenia strategii „Europa 2020” w zakresie zatrudnienia i ograniczania ubóstwa, a także zagwarantować swobodny przepływ pracowników jako podstawową swobodę w Europie; mając na uwadze, że — zgodnie z wnioskami z oceny europejskiej wartości dodanej(6) — spadek zróżnicowania wynagrodzenia kobiet i mężczyzn o jeden punkt procentowy przyczyni się do zwiększenia wzrostu gospodarczego o 0,1 %;

W.  mając na uwadze, że tradycyjne role przypisane płciom i stereotypy z tym związane wciąż mają duży wpływ na podział ról pomiędzy kobietami i mężczyznami w domu, w toku kształcenia, w przebiegu karier zawodowych i w społeczeństwie w ujęciu ogólnym;

Ogólna ocena

1.  zauważa, że co do zasady państwa członkowskie dostosowały swoje przepisy krajowe do prawa UE(7); wskazuje, że sama poprawna transpozycja przepisów „dyrektywy przeredagowanej” do prawa krajowego okazała się niewystarczająca do zapewnienia ich pełnego stosowania i skutecznego egzekwowania oraz że zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć utrzymuje się;

2.  ubolewa, że pomimo iż państwa członkowskie były zobowiązane do dokonania transpozycji jedynie „istotnych zmian” wprowadzanych w „dyrektywie przeredagowanej”, tylko w dwóch państwach członkowskich transpozycja dyrektywy jest jasna i zgodna z przepisami, zaś w pozostałych 26 państwach członkowskich pozostaje szereg kwestii nierozstrzygniętych; wskazuje jednak, że zmiany te nie zostały wcześniej wyraźnie zidentyfikowane; zwraca uwagę na fakt, że wysiłki Komisji w zakresie monitorowania procesu wdrażania miały ograniczony zakres oddziaływania w odniesieniu do zapewnienia spójnego podejścia i niezbędnych wytycznych umożliwiających skuteczne wdrażanie na szczeblu krajowym;

3.  podkreśla fakt, że państwa członkowskie nie skorzystały ze sposobności, by uprościć i znowelizować ustawodawstwo w sprawi równych szans i równego traktowania kobiet i mężczyzn w odniesieniu do zatrudnienia i wykonywania zawodu; wskazuje na fakt, że od państw członkowskich nie tylko oczekuje się transpozycji dyrektywy, ale również zadbania o monitorowanie wdrażania zasady równego wynagradzania i korzystania ze wszelkich środków odwoławczych w przypadku dyskryminacji płacowej;

4.  ubolewa nad faktem, iż Komisja nie podjęła jeszcze inicjatywy ustawodawczej mającej na celu promocję i ułatwianie efektywnego stosowania zasady równości wynagrodzeń w praktyce, do której przyjęcia zobowiązała się w ubiegłym roku; w związku z tym wzywa Komisję do zidentyfikowania słabych punktów „dyrektywy przeredagowanej” oraz do pilnego przedstawienia wniosku ustawodawczego, który doprowadziłby do jej zastąpienia, i obejmującego stosowniejsze instrumenty monitorowania wdrażania i realizacji postanowień dyrektywy na szczeblu państw członkowskich;

5.  wskazuje również, że strach przed utratą pracy powoduje, iż wiele kobiet rezygnuje z rozwiązań umożliwiających godzenie życia rodzinnego z pracą, takich jak zmniejszenie wymiaru czasu pracy lub inne równoważne temu systemy, co skutkuje utrudnieniami w godzeniu życia rodzinnego z zawodowym, prowadząc do pogłębienia tendencji spadkowej wskaźnika urodzeń w niektórych państwach; wzywa Komisję do oceny tego trendu oraz działań podjętych przez różne organy administracji w celu przeciwdziałania temu zjawisku i do przedstawienia środków na rzecz ograniczenia wpływu kryzysu na kwestie równego traktowania w zakresie zatrudnienia i godzenia życia zawodowego z rodzinnym;

Stosowanie przepisów w zakresie równości wynagrodzeń

6.  podkreśla, że choć zróżnicowanie poziomu zatrudnienia i wysokości wynagrodzenia ze względu na płeć nieznacznie zmalało w ostatnich latach, nie stało się to dzięki poprawie sytuacji kobiet, lecz z powodu spadku poziomu zatrudnienia i wysokości płac mężczyzn w czasie kryzysu gospodarczego;

7.  zwraca uwagę, że zgodnie z orzecznictwem TSUE zasada równości wynagrodzeń musi być przestrzegana w odniesieniu do wszystkich elementów wynagrodzenia otrzymywanego przez mężczyzn i kobiety;

8.  ponownie wskazuje na potrzebę harmonizacji definicji umożliwiających porównywanie na szczeblu UE kwestii, takich jak zróżnicowanie wynagrodzenia oraz emerytur i rent ze względu na płeć, wynagrodzenie, bezpośrednia i pośrednia dyskryminacja płacowa, a w szczególności praca uznawana za „taką samą” oraz praca o równej wartości; uważa, że zgodnie z orzecznictwem TSUE wartość pracy należy oceniać i porównywać na podstawie obiektywnych kryteriów, takich jak wymagania w zakresie wykształcenia, doświadczenia zawodowego i szkolenia, posiadane umiejętności, nakład pracy i zakres odpowiedzialności, podejmowane działania i charakter wykonywanych zadań; wskazuje, że ze względu na zróżnicowanie istniejących typów umów o pracę, zarówno ustawowych, jak i umownych, obecne wyliczenia dotyczące zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć mogą skutkować wypaczonym pojmowaniem zagadnienia równości wynagrodzeń; wzywa Komisję do przeanalizowania takich ewentualnych przeinaczeń i przedstawienia odpowiednich rozwiązań, w tym wprowadzenia obowiązkowych audytów struktury wynagrodzeń dla spółek notowanych na giełdzie w państwach członkowskich UE, z wyłączeniem małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), i umożliwienia nałożenia kar w przypadku niezgodności;

9.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zidentyfikowania wykorzystywania istniejących systemów oceny stanowisk i zaszeregowania pracowników, które znacząco różnią się od siebie; wzywa Komisję do wprowadzenia wytycznych dotyczących neutralnych pod względem płci systemów oceny stanowisk i zaszeregowania pracowników, w tym szczególnych środków, takich jak proporcjonalna reprezentacja kobiet i mężczyzn w komisjach oceniających, opracowanie neutralnych pod względem płci opisów stanowisk pracy i siatek klasyfikacyjnych, a także definicji jasnych kryteriów służących ocenie wartości pracy; wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia i korzystania z jasnych i neutralnych pod względem płci systemów oceny stanowisk i zaszeregowania pracowników, opartych o wytyczne przygotowane przez Komisję, tak by mogły one wykrywać pośrednią dyskryminację płacową związaną z niedocenianiem pracy wykonywanej zwyczajowo przez kobiety;

10.  podkreśla, że systemy oceny pracy i zaszeregowania pracowników w miarę możliwości powinny być uwzględniane w ramach układów zbiorowych pracy;

11.  wskazuje, że jasny i zharmonizowany system zaszeregowania pracowników oraz większa przejrzystości płac usprawni dostęp do wymiaru sprawiedliwości; zauważa, że niektóre państwa członkowskie podjęły już konkretne środki w zakresie przejrzystości płac; podkreśla dysproporcje istniejące między tymi środkami i odnotowuje wydane w 2014 r. zalecenia Komisji w sprawie przejrzystości płac, a jednocześnie wyraża ubolewanie z powodu ich niewiążącego charakteru; wzywa państwa członkowskie do aktywnego wdrożenia tych zaleceń Komisji dzięki przejrzystości oraz nieustającym pozytywnym działaniom za sprawą prawodawstwa, ponieważ okazało się to skutecznym rozwiązaniem, poprzez wprowadzenie zalecanych i dostosowanych środków służących przejrzystości płac,; wzywa Komisję do dokonania oceny rzeczywistego oddziaływania tych zaleceń, w tym wymogu, by przedsiębiorstwa regularnie przygotowywały sprawozdania dotyczące średniego wynagrodzenia dla poszczególnych kategorii pracowników i stanowisk przy podziale na płeć; wzywa Komisję, by w swoim nowym wniosku ustawodawczym uwzględniła środki, o których mowa w przyjętych w 2014 r. zaleceniach Komisji w sprawie przejrzystości płac, zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć oraz uprawnień organów ds. równości; wzywa państwa członkowskie do napiętnowania praktyk nierównego wynagradzania oraz promowania przejrzystości systemu wynagrodzeń zgodnie z żądaniami zainteresowanych stron, w tym związków zawodowych i organów ds. równości;

Stosowanie przepisów w zakresie równego traktowania

12.  podkreśla znaczenie zwalczania dyskryminacji pośredniej w ramach systemów emerytalnych, nie tylko w programach pracowniczych, ale również w odniesieniu do praktyk występujących w ustawowych systemach emerytalnych; podkreśla, że TSUE wyraźnie stwierdził, że pracownicze programy emerytalne należy traktować jako formę wynagrodzenia i w związku z tym zasada równego traktowania ma zastosowanie również w odniesieniu do tych programów, mimo iż rozróżnienie między ustawowymi systemami emerytalnymi a pracowniczymi programami emerytalnymi jest w niektórych państwach członkowskich kwestią problematyczną, zaś w innych państwach koncepcja pracowniczych programów emerytalnych jest nieznana, co może to stanowić źródło dyskryminacji pośredniej na rynku pracy; uznaje, że dostęp kobiet do pracowniczych programów emerytalnych jest bardziej ograniczony, ze względu na krótsze godziny pracy, krótszy okres zatrudnienia oraz poziomą i pionową segregację kobiet i mężczyzn na rynku pracy, zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć oraz że systemy emerytalne oparte na składkach rzadko uwzględniają przerwy w zatrudnieniu z uwagi na obowiązki opiekuńcze i konieczność pracy w niepełnym wymiarze godzin; wzywa Komisję do przeanalizowania wpływu przejścia od ustawowego państwowego systemu emerytalnego na systemy pracownicze i prywatne na zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć; wzywa Komisję do uważnego monitorowania procesu wprowadzania tej zasady i do składania sprawozdań, ponieważ w niektórych państwach członkowskich transpozycja okazała się niejasna;

13.  wzywa państwa członkowskie do ochrony uprawnień wynikających z urlopu macierzyńskiego i do podjęcia środków przeciwdziałania niesłusznemu zwalnianiu pracownic w ciąży i po powrocie do pracy z urlopu macierzyńskiego; wzywa Radę, by w końcu przyjęła wspólne stanowisko dotyczące zmiany dyrektywy w sprawie wdrożenia środków promowania poprawy w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa w pracy kobiet ciężarnych, kobiet, które niedawno urodziły dziecko, i kobiet karmiących (zwanej dyrektywą w sprawie urlopów macierzyńskich); wzywa Radę do jak najszybszego przyjęcia wspólnego stanowiska w odniesieniu do wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów niewykonawczych spółek, których akcje są notowane na giełdzie, i odnośnych środków;

14.  zauważa, że między państwami członkowskimi istnieją znaczne różnice we wdrażaniu przepisów w zakresie ochrony przed dyskryminacją w odniesieniu do urlopu macierzyńskiego i urlopu ojcowskiego lub urlopu adopcyjnego; podkreśla potrzebę rozwiązania w spójny sposób na szczeblu krajowym konkretnych istniejących wyzwań, w tym różnic sektorowych (różnic między sektorem publicznym i prywatnym) oraz organizacyjnych (różnic między przedsiębiorstwami oraz między dużymi przedsiębiorstwami a MŚP), sytuacji w zakresie umów nietypowych i umów o pracę w niepełnym wymiarze godzin, a także praktyk dotyczących rozwiązywania umów na czas określony w okresie ochrony i nakłaniania do dobrowolnego odchodzenia z pracy;

15.  wzywa państwa członkowskie i Komisję do podjęcia kroków mających na celu zwalczanie wszelkich przejawów dyskryminacji z wielu przyczyn jednocześnie, do zapewnienia stosowania zasady niedyskryminacji i równości na rynku pracy i w dostępie do zatrudnienia, w tym dyskryminacji mniejszości etnicznych i osób niepełnosprawnych oraz dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, wyznanie lub przekonania, orientację seksualną i tożsamość płciową, a zwłaszcza do przyjęcia środków z zakresu ochrony socjalnej, aby zapewnić, że płace oraz świadczenia socjalne, w tym emerytury, dla kobiet wykonujących takie same obowiązki lub pracę o tej samej wartości co mężczyźni, nie będą niższe;

16.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia, poprzez stworzenie skutecznych systemów monitoringu, działań w zakresie monitorowania i kontroli, zmierzających do usprawnienia zbierania danych dotyczących przypadków molestowania i dyskryminacji ze względu na płeć, w tym dyskryminacji związanej z ciążą i urlopem macierzyńskim oraz innymi formami urlopu; uważa, że w takich przypadkach należy przewidzieć system sankcji, koncentrując jednak starania przede wszystkim na działaniach prewencyjnych, aby umożliwić kobietom w ciąży bądź posiadającym małe dzieci dostęp do usług mogących ułatwić im pogodzenie ciąży lub macierzyństwa z pracą zawodową bez konieczności dokonywania wyboru pomiędzy karierą a rodziną, co nadal zdarza się nader często; wzywa Komisję, by uwzględniła ocenę wdrożenia art. 26 (odnoszącego się do molestowania seksualnego) w sprawozdaniu z oceny wdrożenia dyrektywy 2006/54/WE;

17.  wzywa Komisję do zaproponowania jasno określonych środków służących bardziej skutecznej walce z molestowaniem seksualnym w miejscu pracy; wyraża ubolewanie, że pomimo iż prawodawstwo UE chroni obywateli przed dyskryminacją na rynku pracy, 30 % osób transpłciowych szukających zatrudnienia spotkało się z dyskryminacją, a najbardziej dyskryminację odczuły kobiety transpłciowe w roku poprzedzającym ogłoszenie wyników badania Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej dotyczącego LGBT; podkreśla, że stanowi to naruszenie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej; wzywa Komisję do uważnego monitorowania skuteczności krajowych procedur i organów zajmujących się skargami w kontekście wdrażania dyrektyw w sprawie równouprawnienia płci, jeśli chodzi o tożsamość płciową, ekspresję płciową oraz zmianę płci; wzywa Komisję, by dostarczyła państwom członkowskim fachowej wiedzy na temat metod walki z dyskryminacją ze względu na „specyfikę płci” w obszarze zatrudnienia; wzywa Komisję, by wspierała i zachęcała państwa członkowskie do włączenia transpłciowych i interseksualnych osób do szkoleń poświęconych różnorodności oraz współpracowała z pracodawcami w kwestii działań w miejscu pracy, np. promowania procedur anonimowej rekrutacji; wzywa państwa członkowskie do wykorzystania środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), aby aktywnie zwalczać dyskryminację w stosunku do osób transpłciowych zgodnie z orzecznictwem TSUE;

18.  ubolewa, że w procesie transpozycji tej dyrektywy wielu państwom członkowskim nie udało się wprowadzić wyraźnej ochrony przed dyskryminacją związaną ze zmianą płci, i wzywa Komisję do pociągnięcia państw członkowskich do odpowiedzialności; ponownie podkreśla, jak ważne jest, by państwa członkowskie wyraźnie uwzględniały w przyjmowanych przepisach krajowych zakaz wszelkiej dyskryminacji ze względu na orientację seksualną lub tożsamość płciową; uważa, że wynikająca z postanowień tej dyrektywy aktualna ochrona prawna osób, które zamierzają się poddać operacji zmiany płci, są w trakcie zmiany płci lub przeszły taką operację, winna być rozszerzona na wszystkie osoby transpłciowe; w związku z tym wzywa do uwzględnienia we wszystkich przyszłych wersjach przekształconych wyraźnego zakazu dyskryminacji ze względu na tożsamość płciową;

19.  wskazuje, że dostęp do wymiaru sprawiedliwości w tym obszarze jest ograniczony ze względu na szereg przyczyn, w tym na czas trwania lub koszty postępowań, wyzwania, przed którymi stają organy ds. równości w niektórych państwach członkowskich, brak przejrzystości systemu wynagrodzeń, brak bezpłatnej pomocy prawnej i obawy związane ze stygmatyzacją lub odwetem, jakie mogą mieć miejsce, gdy ofiara decyduje się ujawnić dyskryminację w miejscu pracy; zwraca uwagę na fakt, że stosowanie zasady ciężaru dowodu również stwarza problemy w niektórych państwach członkowskich, ponieważ utrudnia możliwość obrony swych praw pracownicom, które często nie mają dostępu do tego rodzaju informacji lub dostęp ten jest dla nich ograniczony, a ponadto obawiają się utracić pracę; wzywa państwa członkowskie oraz władze lokalne i regionalne do odgrywania aktywnej roli przy udzielaniu pomocy ofiarom dyskryminacji, zarówno w sposób bezpośredni, jak i poprzez wspieranie organów ds. równości, związków zawodowych, organizacji wspólnotowych i organizacji pozarządowych działających w tej dziedzinie; wskazuje na fakt, że odpowiednim rozwiązaniem pozwalającym poprawić dostęp do wymiaru sprawiedliwości w tym obszarze byłoby nadanie uprawnień niezależnym organom ds. równości w zakresie świadczenia pomocy ofiarom dyskryminacji, w tym bezpłatnej pomocy prawnej, a także prawa do reprezentowania poszczególnych pracowników w przypadku dyskryminacji w wynagrodzeniach; w tym kontekście zachęca do wprowadzenia w państwach członkowskich systemu poufnego zgłaszania nieprawidłowości, który pozwoliłyby kobietom zgłaszać ewentualne sytuacje nierównego traktowania w miejscu pracy;

20.  wzywa Komisję do dokonania oceny, wymiany i porównywania najlepszych praktyk oraz do rozpowszechniania wyników tej oceny w zakresie skutecznych środków, które mogłyby zostać podjęte przez państwa członkowskie w celu zachęcenia pracodawców, związków zawodowych i organizacji zaangażowanych w szkolenia zawodowe do zapobiegania wszelkim formom dyskryminacji ze względu na płeć, w szczególności w odniesieniu do molestowania i molestowania seksualnego w miejscu pracy, poprzez zwiększanie dostępu do zatrudnienia, oferowanie dalszych szkoleń zawodowych i promowanie najlepszych praktyk;

21.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia środków ułatwiających i poprawiających dostęp kobiet do programów kształcenia przez całe życie, szkoleń zawodowych i sieci mentorskich w całej Europie, szczególnie w branżach zdominowanych przez mężczyzn, oraz do rozpowszechniania najlepszych sposobów postępowania w tym obszarze;

Promocja równego traktowania i dialog społeczny

22.  ponownie wskazuje, że organy ds. równości powinny mieć uprawnienia, odpowiednie zasoby i personel do skutecznego i niezależnego monitorowania przepisów promujących równość między kobietami i mężczyznami oraz do składania sprawozdań w tym zakresie; podkreśla, że we wszystkich państwach członkowskich należy chronić niezależność organów ds. równości oraz że za określenie dokładnej formy instytucjonalnej tych organów odpowiedzialne są państwa członkowskie;

23.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zachęcania partnerów społecznych (związków zawodowych i pracodawców), społeczeństwa obywatelskiego i organów ds. równości do promowania monitorowania praktyk równościowych w miejscu pracy, w tym elastycznych rozwiązań dotyczących pracy w celu ułatwienia pogodzenia pracy i życia prywatnego, a także do dalszej kontroli układów zbiorowych, obowiązujących skal płac i systemów zaszeregowania pracowników w celu unikania jakichkolwiek przejawów bezpośredniej lub pośredniej dyskryminacji kobiet; podkreśla znaczenie innych instrumentów, na przykład kodeksów postępowania, badań lub wymiany doświadczeń i dobrych praktyk w zakresie równouprawnienia płci w dążeniu do zapewnienia lepszej ochrony przed dyskryminacją;

24.  uważa, że ochrona danych nie może być podawana jako uzasadniony pretekst do niepublikowania rocznych danych na temat wynagrodzeń w miejscu pracy;

25.  wzywa państwa członkowskie do nałożenia na duże i średnie przedsiębiorstwa bardziej rygorystycznych zobowiązań w celu zapewnienia systematycznej promocji równego traktowania i regularnego przekazywania ich pracownikom odpowiednich informacji, w tym w odniesieniu do kwestii równego wynagrodzenia; ponownie podkreśla, że wprowadzenie kar finansowych dla pracodawców, którzy nie przestrzegają zasady równości wynagrodzeń, może okazać się odpowiednim środkiem pozwalającym na zniwelowanie zróżnicowania wynagrodzenia kobiet i mężczyzn;

26.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmocnienia mechanizmów instytucjonalnych pozwalających wprowadzić w życie równość między kobietami i mężczyznami, w szczególności poprzez zaopatrzenie instytucji odpowiedzialnych za realizację działań kontrolnych i karnych w odniesieniu do zasady równości wynagrodzeń w niezbędne środki techniczne, zasoby ludzkie i finansowe, oraz do zachęcania partnerów społecznych do oceniania wymiaru równości płci w układach zbiorowych;

27.  zwraca uwagę na potrzebę wzmocnienia publicznych mechanizmów inspekcji pracy oraz przyjęcia metodologii pomiaru wartości pracy i identyfikacji, na przykład, kategorii zawodowych charakteryzujących się niskimi zarobkami, w których większość stanowią kobiety, co skutkuje pośrednią dyskryminacją pod względem płacowym;

28.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do znaczącego zintensyfikowania działań zwiększających świadomość w zakresie praw ofiar dyskryminacji ze względu na płeć; podkreśla potrzebę współpracy wszystkich zainteresowanych stron, w tym organów ds. równości, partnerów społecznych (związków zawodowych oraz pracodawców) i organizacji pozarządowych, w celu walki ze stereotypami dotyczącymi pracy kobiet i mężczyzn i ich wpływem na wartość pracy i niskie wynagrodzenie, w tym na dostęp do pracy i aby przedsiębiorstwa wybierały najlepiej wykwalifikowanych kandydatów na podstawie porównawczej analizy kwalifikacji, stosując wcześniej określone, jasne, neutralnie sformułowane, niedyskryminacyjne oraz jednoznaczne kryteria;

29.  wskazuje, że jedną z nowości wprowadzonych przez „dyrektywę przeredagowaną” jest odniesienie do godzenia życia zawodowego, prywatnego i rodzinnego; wzywa Komisję do opracowania, po konsultacji z państwami członkowskimi i partnerami społecznymi (związkami zawodowymi oraz pracodawcami), szczególnych środków w celu zapewnienia kobietom i mężczyznom większych praw w tym obszarze; podkreśla, że w tym przypadku konieczne jest w szczególności rozbudowanie publicznych struktur opieki nad dziećmi w rozumieniu celów barcelońskich;

30.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do rozpowszechniania na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym informacji i zwiększania świadomości społecznej w zakresie równych wynagrodzeń, luki emerytalnej oraz bezpośredniej i pośredniej dyskryminacji kobiet w pracy; wzywa Komisję do zainicjowania europejskiego roku walki ze zróżnicowaniem wynagrodzenia ze względu na płeć;

31.  zwraca szczególną uwagę na fakt, że wiele kobiet decyduje się prowadzić działalność na własny rachunek, jako że stanowi to jedyną formę pracy umożliwiającą im pogodzenie życia rodzinnego z zawodowym; zauważa jednak, że w wielu państwach członkowskich nie istnieje jeszcze poziom ochrony i ulg socjalnych dla osób pracujących na własny rachunek porównywalny z poziomem przysługującym pracownikom najemnym;

Zalecenia

32.  ponownie wzywa państwa członkowskie do konsekwentnego wdrażania i egzekwowania przeredagowanej dyrektywy 2006/54/WE, zachęcania partnerów społecznych (związków zawodowych i pracodawców) oraz organizacji pozarządowych do odgrywania bardziej aktywnej roli we wspieraniu równego traktowania, w tym z wykorzystaniem planów działania zakładających walkę z wszelkimi różnicami w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn, z uwzględnieniem konkretnych działań i monitorowania rezultatów na szczeblu firmowym, sektorowym, krajowym i unijnym;

33.  wzywa Komisję, w związku z przedstawieniem opracowanego przez nią sprawozdania w sprawie stosowania „dyrektywy przeredagowanej” oraz niniejszym sprawozdaniem, do przeglądu przeredagowanej dyrektywy 2006/54/WE, czego Parlament domagał się już w przeszłości, zwłaszcza w swojej rezolucji z dnia 24 maja 2012 r., która zawiera konkretne i jasne zalecenia;

34.  zwraca uwagę na fakt, że neutralne pod względem płci zaszeregowanie pracowników i neutralne systemy oceny stanowisk oraz przejrzystość płac stanowią niezbędne środki wspierające równe traktowanie; wzywa w związku z tym Komisję do uwzględnienia tych środków w swoim wniosku dotyczącym nowej dyrektywy zastępującej „dyrektywę przeredagowaną”; wskazuje, że zgodnie ze swobodnym przepływem pracowników, stanowiącym jedną z podstawowych swobód europejskich, jest wyłącznie podejście zharmonizowane;

35.  podkreśla potrzebę znalezienia wolnej od dyskryminacji ze względu na płeć metody oceny pracy, umożliwiającej porównanie stanowisk pracy w świetle ich znaczenia i złożoności, w celu ustalenia względnej pozycji jednego stanowiska pracy wobec innego w ramach tego samego sektora lub organizacji niezależnie od tego, czy zajmowane jest ono przez mężczyznę czy kobietę;

36.  wzywa do zapewnienia zrównoważonej reprezentacji płci w zarządach przedsiębiorstw;

37.  wzywa Komisję do uwzględnienia w nowej dyrektywie obowiązkowych audytów struktury wynagrodzeń dla spółek notowanych na giełdzie w państwach członkowskich UE, z wyłączeniem małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), by uwypuklić zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć, oraz do wprowadzenia nakładanych na szczeblu unijnym sankcji, które skutkowałyby wykluczeniem przedsiębiorstw, które nie wypełniają swoich zobowiązań w zakresie równouprawnienia płci, z postępowań o udzielenie zamówień publicznych na produkty i usługi, na które środki są wydatkowane z budżetu UE; wzywa państwa członkowskie, by tak samo podchodziły do przedsiębiorstw finansowanych z dotacji publicznych;

38.  wzywa państwa członkowskie, by same dawały przykład w zakresie zwalczania nierównego wynagradzania kobiet w organach publicznych, instytucjach państwowych i ogólnie przedsiębiorstwach państwowych;

39.  wzywa Komisję do wprowadzenia wspólnych norm i systemu kontroli, by zapewnić niezależność i skuteczne działanie krajowych organów ds. równości;

40.  wzywa państwa członkowskie do podjęcia niezbędnych środków w celu zapewnienia tego, że ofiary nierównego traktowania i dyskryminacji, w szczególności osoby będące ofiarami dyskryminacji wielorakiej, są uprawnione do proporcjonalnego odszkodowania zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa;

41.  wzywa państwa członkowskie do podjęcia niezbędnych działań na rzecz zagwarantowania odwrócenia ciężaru dowodu, tak aby zawsze to na pracodawcy spoczywał obowiązek udowodnienia, że wykryte różnice w traktowaniu nie wynikają z jakichkolwiek pobudek dyskryminacyjnych;

42.  podkreśla potrzebę zwiększenia wysiłków na szczeblu krajowym i UE w celu zwalczania ciągle utrwalanych stereotypów poprzez kampanie na rzecz podnoszenia świadomości na wszystkich poziomach społeczeństwa, większe zaangażowanie mediów, strategie motywowania kobiet do wyboru kariery i zawodów, w których są one słabo reprezentowane, oraz włączenie zagadnień związanych z płcią w dziedzinie kształcenia i szkoleń zawodowych;

43.  zwraca uwagę na fakt, że jedynie skuteczne wdrażanie zasady równego traktowania doprowadzi do rzeczywistej poprawy sytuacji kobiet na rynku pracy, oraz że wymaga to rzeczywistej woli politycznej i strategicznej współpracy między różnymi podmiotami na szczeblu europejskim, krajowym, sektorowym i organizacyjnym; w tym kontekście wzywa Komisję Europejską do opracowania aktywnej strategii uwzględniającej punkty odniesienia, etapy i cele do osiągnięcia w czasie na rzecz zmniejszenia wskaźników nierówności w dziedzinie zatrudnienia i bezrobocia, tak jak to z powodzeniem miało miejsce w innych dziedzinach, na przykład w zakresie zmniejszenia liczby wypadków drogowych w UE;

44.  wzywa państwa członkowskie do aktywnego sporządzania budżetu z uwzględnieniem aspektu płci , aby przyczynić się do poprawy sytuacji kobiet na rynku pracy; wzywa Komisję do wspierania wymiany informacji na temat najlepszych sposobów postępowania dotyczących sporządzania budżetu z uwzględnieniem aspektu płci;

45.  podkreśla znaczenie podjęcia kroków mających na celu wsparcie włączenia kobiet w podejmowanie decyzji politycznych i gospodarczych; wskazuje, że zastosowanie wiążących kwot okazało się jednym z najlepszych sposobów osiągnięcia tego celu;

46.  zwraca uwagę, że potrzebne są też środki zachęcające do zwiększenia uczestnictwa płci niedostatecznie reprezentowanej w niektórych zawodach, w których istnieje wyraźna segregacja pozioma ze względu na płeć;

47.  wzywa Komisję do zbadania czynników prowadzących do luk emerytalnych oraz do oceny potrzeby wprowadzenia szczególnych środków zmniejszenia tej luki na szczeblu unijnym i krajowym, w tym z wykorzystaniem środków legislacyjnych lub nielegislacyjnych;

48.  wzywa państwa członkowskie i Komisję do podjęcia odpowiednich kroków w celu zmniejszenia różnic między płciami w zakresie emerytur, które to różnice stanowią konsekwencję różnic w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn, a także do oceny wpływu nowych systemów emerytalnych na różne grupy kobiet, ze szczególnym uwzględnieniem pracy w niepełnym wymiarze godzin i umów nietypowych;

49.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do przeciwstawienia się nierównemu wynagradzaniu kobiet i mężczyzn we wszystkich odnośnych strategiach politycznych UE i programach krajowych, w szczególności tych ukierunkowanych na walkę z ubóstwem;

50.  wzywa Komisję do przeprowadzenia badania, które umożliwiłoby porównanie odpowiednio sytuacji matek pracujących, matek, które zdecydowały się na pozostanie z dzieckiem w domu, oraz kobiet bezdzietnych, by lepiej naświetlić pozycję tych grup kobiet na rynku pracy, zwracając szczególną uwagę na różnice w poziomie zatrudnienia, zróżnicowanie wynagrodzeń i emerytur oraz rozwój kariery;

51.  podkreśla znaczenie wiarygodnych, porównywalnych i dostępnych wskaźników ilościowych i jakościowych oraz statystyk uwzględniających płeć dla zapewnienia wdrażania i monitorowania dyrektywy i przypomina w tym względzie o roli Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn; wzywa państwa członkowskie do przekazywania Eurostatowi wysokiej jakości rocznych danych statystycznych na temat zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć, tak by możliwa była ocena rozwoju sytuacji w całej UE;

52.  wzywa Komisję do przeanalizowania, w jaki sposób procedury związane z oficjalnym uznawaniem zmiany płci lub brak takich procedur wpływają na pozycję osób transpłciowych na rynku pracy, a w szczególności na dostęp do zatrudnienia, poziom wynagrodzenia, rozwój kariery i uposażenie emerytalne;

53.  wskazuje, że zalecenia dla poszczególnych krajów, które są wydawane w ramach europejskiego semestru, powinny uwzględniać cele zmniejszania zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć oraz dyskryminacji i ubóstwa wśród kobiet w podeszłym wieku;

54.  wzywa Komisję do rzetelnego rozważenia kwestii zatrudnienia kobiet w ramach trzeciego sektora, systemów gospodarki społecznej i konsumpcji współdzielonej oraz do jak najszybszego przedstawienia strategii na rzecz promocji i ochrony zatrudnienia i pozycji kobiet w tych sektorach;

55.  wzywa państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków w zwalczaniu pracy nierejestrowanej i niepewnych form zatrudnienia; podkreśla częste występowanie zjawiska pracy nierejestrowanej wykonywanej przez kobiety, co negatywnie rzutuje na ich wynagrodzenia, zabezpieczenie społeczne i ochronę oraz ma negatywny wpływ na poziom PKB w UE; zwraca uwagę na potrzebę szczególnego podejścia do pracy domowej, wykonywanej głównie przez kobiety, jak do szczególnego wyzwania, ponieważ jest to praca w sektorze nieformalnym, wykonywana w odosobnieniu i z natury niedostrzegana, której uregulowanie wymaga opracowania ukierunkowanych środków; wyraża ponadto ubolewanie z powodu nadużyć związanych z nietypowymi formami zawieranych umów, w tym umów nieregulujących godzin pracy, w celu unikania obowiązku przestrzegania wymogów w dziedzinie zatrudnienia i ochrony socjalnej; ubolewa nad faktem, że nastąpił wzrost liczby kobiet dotkniętych zjawiskiem ubóstwa pracujących;

56.  podkreśla, że Komisja powinna zaproponować działania mające na celu: a) zmniejszenie różnicy w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn; b) zwiększenie niezależności ekonomicznej kobiet; c) poprawę dostępu kobiet do rynku pracy i możliwości rozwoju ich karier; d) zasadnicze zwiększenie równości na stanowiskach decyzyjnych oraz e) zlikwidowanie struktur i praktyk dyskryminacyjnych ze względu na płeć;

o
o   o

57.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 204 z 26.7.2006, s. 23. (2) Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0375. (3) Dz.U. C 264 E z 13.9.2013, s. 75. (4) http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Employment_statistics (5) Art. 3 dyrektywy 2006/54/WE oraz art. 5 ust. 4 TFUE. (6) Ocena europejskiej wartości dodanej pt. „Stosowanie zasady równości wynagrodzeń dla mężczyzn i kobiet za taką samą pracę o jednakowej wartości” dokonana przez Parlament w 2013 r. (7) Zgodnie z komunikatem Komisji w sprawie stosowania dyrektywy przeredagowanej (COM(2013)0861).