Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με τη θέση του Συμβουλίου όσον αφορά το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 8/2015 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2015, Ίδιοι πόροι και Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων (13439/2015 – C8-0341/2015 – 2015/2269(BUD))

P8_TA(2015)0404 A8-0337/2015

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 314 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 106α της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας,

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 του Συμβουλίου(1), και ιδίως το άρθρο 41,

–  έχοντας υπόψη τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2015, που εκδόθηκε οριστικά στις 17 Δεκεμβρίου 2014(2),

–  έχοντας υπόψη το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ.1/2015 όπως εγκρίθηκε οριστικά στις 28 Απριλίου 2015(3),

–  έχοντας υπόψη τους διορθωτικούς προϋπολογισμούς αριθ. 2/2015, αριθ. 3/2015, αριθ. 4/2015 και αριθ. 5/2015 που εγκρίθηκαν οριστικά στις 7 Ιουλίου 2015(4),

–  έχοντας υπόψη τους διορθωτικούς προϋπολογισμούς αριθ. 6/2015 και αριθ. 7/2015 που εγκρίθηκαν οριστικά στις 14 Οκτωβρίου 2015,

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1311/2013 του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020(5),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2015/623 του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2015, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1311/2013 για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020(6),

–  έχοντας υπόψη τη διοργανική συμφωνία, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση(7),

–  έχοντας υπόψη την απόφαση 2007/436/ΕΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου, της 7ης Ιουνίου 2007, για το σύστημα των ιδίων πόρων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων(8),

–  έχοντας υπόψη το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 8/2015, το οποίο εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 19 Οκτωβρίου 2015 (COM(2015)0545),

–  έχοντας υπόψη τη θέση επί του σχεδίου διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 8/2015, που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 10 Νοεμβρίου 2015 και διαβιβάστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την ίδια ημέρα (13439/2015 – C8-0341/2015),

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 88 και 91 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Προϋπολογισμών (A8-0337/2015),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 8/2015 αφορά αναθεώρηση των προβλέψεων των παραδοσιακών ιδίων πόρων (τελωνειακοί δασμοί), την εγγραφή στον προϋπολογισμό των υπολοίπων ΦΠΑ και ΑΕΕ 2014 και την εγγραφή στον προϋπολογισμό των υπολοίπων ΦΠΑ και ΑΕΕ 2015·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 8/2015 επικαιροποιεί επίσης την πρόβλεψη για τα λοιπά έσοδα·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 8/2015 προβλέπει επίσης μείωση ύψους 123 474 EUR τόσο σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων όσο και σε πιστώσεις πληρωμών στον προϋπολογισμό του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 8/2015 οδηγεί σε μείωση των συνεισφορών βάσει του ΑΕΕ που καταβάλλουν τα κράτη μέλη και ανέρχονται σε 9,4 δισεκατομμύρια EUR·

1.  λαμβάνει γνώση του σχεδίου διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 8/2015, όπως υπεβλήθη από την Επιτροπή, και της θέσης του Συμβουλίου επ’ αυτού·

2.  σημειώνει ότι το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 8/2015, σε όλα τα στοιχεία του, έχει ως συνέπεια μείωση των εισφορών των κρατών μελών στον προϋπολογισμό της Ένωσης κατά 9 403,4 εκατομμύρια EUR·

3.  υπογραμμίζει ότι χρειάζονται σημαντικά πρόσθετα χρηματοδοτικά μέσα για την αντιμετώπιση της τρέχουσας προσφυγικής κρίσης·

4.  σημειώνει ότι οι υποσχέσεις των κρατών μελών για χρηματοδότηση του Καταπιστευματικού Ταμείου για την Αφρική, του Καταπιστευματικού Ταμείου για τη Συρία και των οργανισμών των Ηνωμένων Εθνών για την υποστήριξη των προσφύγων, οι οποίες επιβεβαιώθηκαν εκ νέου κατά την άτυπη σύνοδο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ για τη μετανάστευση της 23ης Σεπτεμβρίου 2015, κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 15ης Οκτωβρίου 2015, και κατά τη σύνοδο κορυφής που πραγματοποιήθηκε στις 11-12 Νοεμβρίου 2015 στη Βαλέτα, δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι, σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής, τα κράτη μέλη υστερούσαν κατά 2,3 δισεκατομμύρια EUR στις αρχές Νοεμβρίου 2015·

5.  σημειώνει ότι θα απαιτηθούν περαιτέρω χρηματοδοτικές προσπάθειες για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας κατά μήκος των οδών διαμετακόμισης και για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που δημιουργεί η υποδοχή του πρωτοφανούς αριθμού προσφύγων στις πόλεις και τις περιφέρειες της Ευρώπης·

6.  εκφράζει βαθιά αποδοκιμασία για το γεγονός ότι δεν μπόρεσε να επιτευχθεί κανένας βιώσιμος συμβιβασμός στο πλαίσιο της συνδιαλλαγής σχετικά με την χρήση των επανεισροών από το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 8/2015 για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης· αναμένει ωστόσο ότι τα κράτη μέλη θα τηρήσουν πλήρως τις προηγούμενες δεσμεύσεις τους·

7.  εγκρίνει τη θέση του Συμβουλίου επί του σχεδίου διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 8/2015·

8.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαπιστώσει την οριστική έκδοση του διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 8/2015 και να μεριμνήσει για τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

9.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στο Ελεγκτικό Συνέδριο και στα εθνικά κοινοβούλια.

(1) ΕΕ L 298 της 26.10.2012, σ. 1. (2) ΕΕ L 69 της 13.3.2015, σ. 1. (3) ΕΕ L 190 της 17.7.2015, σ. 1. (4) ΕΕ L 261 της 7.10.2015. (5) ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 884. (6) ΕΕ L 103 της 22.4.2015, σ. 1. (7) ΕΕ C 373 της 20.12.2013, σ. 1. (8) ΕΕ L 163 της 23.6.2007, σ. 17.

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με την πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την κινητοποίηση του μηχανισμού ευελιξίας για τη λήψη άμεσων δημοσιονομικών μέτρων για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, σύμφωνα με το σημείο 12 της διοργανικής συμφωνίας, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση (COM(2015)0514 – C8-0308/2015 – 2015/2264(BUD))

P8_TA(2015)0405 A8-0336/2015

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (COM(2015)0514 – C8-0308/2015),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1311/2013 του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020(1), και ιδίως το άρθρο 11,

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2015/623 του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2015, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1311/2013 για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020(2),

–  έχοντας υπόψη τη διοργανική συμφωνία, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση(3), και ιδίως το σημείο 12,

–  έχοντας υπόψη το σχέδιο γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2016, που ενέκρινε η Επιτροπή στις 24 Ιουνίου 2015 (COM(2015)0300), όπως τροποποιήθηκε από τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1/2016 (COM(2015)0317) και αριθ. 2/2016 (COM(2015)0513),

–  έχοντας υπόψη τη θέση επί του σχεδίου γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2016, που ενέκρινε το Συμβούλιο στις 4 Σεπτεμβρίου 2015 και διαβιβάστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 17 Σεπτεμβρίου 2015 (11706/2015 – C8-0274/2015),

–  έχοντας υπόψη τη θέση του όσον αφορά το σχέδιο του γενικού προϋπολογισμού του 2016, που εγκρίθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2015(4),

–  έχοντας υπόψη το κοινό σχέδιο που ενέκρινε η επιτροπή συνδιαλλαγής στις 14 Νοεμβρίου 2015 (14195/2015 – C8-0353/2015),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Προϋπολογισμών (A8-0336/2015),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, μετά την εξέταση όλων των δυνατοτήτων ανακατανομής των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων στο πλαίσιο του τομέα 3 και του τομέα 4, κρίνεται αναγκαία η κινητοποίηση του μηχανισμού ευελιξίας για πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων,

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή είχε προτείνει να κινητοποιηθεί ο μηχανισμός ευελιξίας, προκειμένου να συμπληρωθεί η χρηματοδότηση στον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2016 πέραν του ανωτάτου ορίου του τομέα 3 με ποσό ύψους 1 504 εκατομμυρίων EUR σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων για τη χρηματοδότηση μέτρων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ατζέντας για τη Μετανάστευση·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, επιπλέον του τελικού ποσού ύψους 1 506 εκατομμυρίων EUR πέραν του ανώτατου ορίου του τομέα 3, η επιτροπή συνδιαλλαγής που συνήλθε στο πλαίσιο της διαδικασίας προϋπολογισμού του 2016 ενέκρινε την πρόταση της αντιπροσωπείας του Κοινοβουλίου για περαιτέρω κινητοποίηση του μηχανισμού ευελιξίας κατά 24 εκατομμύρια EUR πέραν του ανώτατου ορίου του τομέα 4, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η εξωτερική διάσταση των προκλήσεων που θέτει η προσφυγική κρίση·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το συνολικό ποσό του μηχανισμού ευελιξίας για το οικονομικό έτος 2016, το οποίο περιλαμβάνει τα μη χρησιμοποιηθέντα ποσά των οικονομικών ετών 2014 και 2015, έχει, επομένως, πλήρως εξαντληθεί·

1.  σημειώνει ότι τα ανώτατα όρια του 2016 για τον τομέα 3 και τον τομέα 4 δεν επιτρέπουν την επαρκή χρηματοδότηση έκτακτων μέτρων στον τομέα της μετανάστευσης και των προσφύγων·

2.  συμφωνεί επομένως με την κινητοποίηση του μηχανισμού ευελιξίας για ποσό ύψους 1 530 εκατομμυρίων EUR σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων·

3.  συμφωνεί, επιπλέον, με την προτεινόμενη κατανομή των αντίστοιχων πιστώσεων πληρωμών ύψους 734,2 εκατομμυρίων EUR το 2016, 654,2 εκατομμυρίων EUR το 2017, 83 εκατομμυρίων EUR το 2018 και 58,6 εκατομμυρίων EUR το 2019·

4.  επαναλαμβάνει ότι η κινητοποίηση του μηχανισμού αυτού, όπως προβλέπεται στο άρθρο 11 του κανονισμού ΠΔΠ, καταδεικνύει, για μία ακόμη φορά, την κρίσιμη ανάγκη να δοθεί περισσότερη ευελιξία στον προϋπολογισμό της Ένωσης· σημειώνει ότι αυτές οι πρόσθετες πιστώσεις είναι μόνο δυνατές χάρη στη μεταφορά των μη χρησιμοποιηθέντων ποσών των μηχανισμών ευελιξίας από τα οικονομικά έτη 2014 και 2015· υπογραμμίζει ότι κανένα ποσό δεν θα μεταφερθεί στο οικονομικό έτος 2017, γεγονός που θα περιορίσει την κινητοποίηση του μηχανισμού ευελιξίας στο ετήσιο ανώτατο όριό του των 471 εκατομμυρίων EUR (τιμές 2011)·

5.  επαναλαμβάνει την προ πολλού παγιωμένη άποψή του ότι, με την επιφύλαξη της δυνατότητας να κινητοποιούνται πιστώσεις πληρωμών για ειδικές γραμμές του προϋπολογισμού με τη χρήση του μηχανισμού ευελιξίας, χωρίς προηγούμενες κινητοποιήσεις σε αναλήψεις υποχρεώσεων, οι πληρωμές που απορρέουν από αναλήψεις υποχρεώσεων οι οποίες είχαν κινητοποιηθεί σε προγενέστερο στάδιο με χρήση του μηχανισμού ευελιξίας μπορούν να υπολογίζονται μόνον πάνω από τα ανώτατα όρια·

6.  εγκρίνει την απόφαση που επισυνάπτεται στο παρόν ψήφισμα·

7.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να συνυπογράψει με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου την απόφαση αυτή και να μεριμνήσει για τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

8.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα, συμπεριλαμβανομένου του παραρτήματός του, στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την κινητοποίηση του μηχανισμού ευελιξίας για τη λήψη άμεσων δημοσιονομικών μέτρων για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης

(Το κείμενο αυτού του παραρτήματος δεν επαναλαμβάνεται εδώ, εφόσον αντιστοιχεί στην τελική πράξη, απόφαση (EE) 2016/253.)

(1) ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 884. (2) ΕΕ L 103 της 22.4.2015, σ. 1. (3) ΕΕ C 373 της 20.12.2013, σ. 1. (4) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0376.

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με την πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά την κινητοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το σημείο 11 της διοργανικής συμφωνίας, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση για να προβλεφθεί η χορήγηση προκαταβολών στον προϋπολογισμό του 2016 (COM(2015)0281 – C8-0133/2015 – 2015/2123(BUD))

P8_TA(2015)0406 A8-0335/2015

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (COM(2015)0281 – C8-0133/2015),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου, της 11ης Νοεμβρίου 2002, για την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης(1),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1311/2013 του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020(2), και ιδίως το άρθρο 10,

–  έχοντας υπόψη τη διοργανική συμφωνία, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση(3), και ιδίως το σημείο 11,

–  έχοντας υπόψη το κοινό σχέδιο που ενέκρινε η επιτροπή συνδιαλλαγής στις 14 Νοεμβρίου 2015 (14195/2015 – C8-0353/2015),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Προϋπολογισμών (A8-0335/2015),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4α παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2012/2002, ποσό 50 000 000 EUR καθίσταται διαθέσιμο για τη χορήγηση προκαταβολών μέσω πιστώσεων στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης·

1.  εγκρίνει την απόφαση που επισυνάπτεται στο παρόν ψήφισμα·

2.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να συνυπογράψει με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου την απόφαση αυτή και να μεριμνήσει για τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

3.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα, συμπεριλαμβανομένου του παραρτήματός του, στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για την κινητοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πληρωμή προκαταβολών

(Το κείμενο αυτού του παραρτήματος δεν επαναλαμβάνεται εδώ, εφόσον αντιστοιχεί στην τελική πράξη, απόφαση (EE) 2016/252.)

(1) ΕΕ L 311 της 14.11.2002, σ. 3. (2) ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 884. (3) ΕΕ C 373 της 20.12.2013, σ. 1.

Νομοθετικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με το κοινό σχέδιο γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2016, που ενέκρινε η επιτροπή συνδιαλλαγής στο πλαίσιο της διαδικασίας του προϋπολογισμού (14195/2015 – C8-0353/2015 – 2015/2132(BUD))

P8_TA(2015)0407 A8-0333/2015

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη το κοινό σχέδιο που ενέκρινε η επιτροπή συνδιαλλαγής και τις δηλώσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής (14195/2015 – C8-0353/2015),

–  έχοντας υπόψη το σχέδιο γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2016, που ενέκρινε η Επιτροπή στις 24 Ιουνίου 2015 (COM(2015)0300),

–  έχοντας υπόψη τη θέση επί του σχεδίου γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2016, που ενέκρινε το Συμβούλιο στις 4 Σεπτεμβρίου 2015 και διαβιβάστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 17 Σεπτεμβρίου 2015 (11706/2015 – C8-0274/2015),

–  έχοντας υπόψη τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1/2016 (COM(2015)0317) και αριθ. 2/2016 (COM(2015)0513) στο σχέδιο γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2016,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 28ης Οκτωβρίου 2015, σχετικά με τη θέση του Συμβουλίου επί του σχεδίου γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2016(1) και τις τροπολογίες επί του προϋπολογισμού που περιέχονται σε αυτό,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 314 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 106α της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενεργείας,

–  έχοντας υπόψη την απόφαση 2007/436/ΕΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου, της 7ης Ιουνίου 2007, για το σύστημα των ιδίων πόρων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων(2),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 του Συμβουλίου(3),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1311/2013 του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020(4),

–  έχοντας υπόψη τη διοργανική συμφωνία, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση(5),

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 90 και 91 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της αντιπροσωπείας του στην επιτροπή συνδιαλλαγής (A8-0333/2015),

1.  εγκρίνει το κοινό σχέδιο που συμφωνήθηκε από την επιτροπή συνδιαλλαγής το οποίο αποτελείται από τα ακόλουθα έγγραφα:

2.  επιβεβαιώνει τις κοινές δηλώσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής που επισυνάπτονται στον παρόν ψήφισμα·

3.  επιβεβαιώνει τη δήλωσή του σχετικά με την εφαρμογή του σημείου 27 της διοργανικής συμφωνίας·

4.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαπιστώσει την οριστική έκδοση του γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2016 και να μεριμνήσει για τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

5.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν νομοθετικό ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στα λοιπά ενδιαφερόμενα θεσμικά όργανα και οργανισμούς, καθώς και στα εθνικά κοινοβούλια.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΤΕΛΙΚΟ 14.11.2015

Προϋπολογισμός 2016 – Κοινά συμπεράσματα

Τα ανά χείρας κοινά συμπεράσματα καλύπτουν τα εξής τμήματα:

1.  Προϋπολογισμός 2016

2.  Προϋπολογισμός 2015 – Διορθωτικός προϋπολογισμός 8/2015

3.  Κοινές δηλώσεις

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

A.   Προϋπολογισμός 2016

Σύμφωνα με τα στοιχεία για κοινά συμπεράσματα:

—  Το συνολικό ύψος των πιστώσεων αναλήψεων υποχρεώσεων στον προϋπολογισμό του 2016 ορίζεται σε 155 004,2 εκατομμύρια EUR. Συνολικά, αυτό αφήνει περιθώριο κάτω από τα ανώτατα όρια του ΠΔΠ για το 2016 ύψους 2 331,4 εκατομμύρια EUR σε πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων.

—  Το συνολικό ύψος των πιστώσεων πληρωμών στον προϋπολογισμό του 2016 ορίζεται σε 143 885,3 εκατομμύρια EUR.

—  Ο μηχανισμός ευελιξίας για το 2016 κινητοποιείται για χορήγηση ποσού 1 506,0 εκατομμυρίων EUR σε πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων για τον τομέα 3 (Ασφάλεια και ιθαγένεια) και ποσού 24,0 εκατομμυρίων EUR σε πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων για τον τομέα 4 (Η Ευρώπη στον κόσμο).

—  Οι πιστώσεις πληρωμών του 2016 που έχουν σχέση με την κινητοποίηση του μηχανισμού ευελιξίας το 2014, 2015 και 2016 εκτιμώνται από την Επιτροπή σε 832,8 εκατομμύρια EUR.

B.   Προϋπολογισμός 2015

Σύμφωνα με τα στοιχεία για κοινά συμπεράσματα:

—  Το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 8/2015 εγκρίνεται όπως προτάθηκε από την Επιτροπή.

1.  Προϋπολογισμός 2016

1.1.   «Κλειστές» γραμμές

Εάν δεν δηλώνεται διαφορετικά στα συμπεράσματα που εμφαίνονται κατωτέρω, όλες οι γραμμές του προϋπολογισμού που δεν τροποποιήθηκαν είτε από το Συμβούλιο είτε από το Κοινοβούλιο, καθώς και εκείνες για τις οποίες το Κοινοβούλιο δέχθηκε τις τροπολογίες του Συμβουλίου κατά την ανάγνωσή τους, επιβεβαιώνονται.

Για τις άλλες θέσεις του προϋπολογισμού, η επιτροπή συνδιαλλαγής έχει συμφωνήσει επί των συμπερασμάτων που περιλαμβάνονται στα τμήματα 1.2 έως 1.6 κατωτέρω.

1.2.   Οριζόντια θέματα

Αποκεντρωμένοι οργανισμοί

Η συνεισφορά της ΕΕ (σε πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων και σε πιστώσεις πληρωμών) και ο αριθμός των θέσεων προσωπικού για όλους τους αποκεντρωμένους οργανισμούς καθορίζονται στα επίπεδα που προτείνει η Επιτροπή στο σχέδιο προϋπολογισμού, όπως τροποποιήθηκε από τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1 και 2/2016, με τις ακόλουθες προσαρμογές που συμφωνήθηκαν από την επιτροπή συνδιαλλαγής:

—  αύξηση των θέσεων του πίνακα προσωπικού (που χρηματοδοτούνται με έσοδα από τέλη) για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA βιοκτόνα, + 3 θέσεις) και μείωση των πιστώσεων κατά 1 350 000 EUR·

—  αύξηση των θέσεων του πίνακα προσωπικού (που χρηματοδοτούνται με έσοδα από τέλη) για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA, + 6 θέσεις)·

—  αύξηση των θέσεων του πίνακα προσωπικού (που χρηματοδοτούνται με έσοδα από τέλη) για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA, + 3 θέσεις)·

—  αύξηση των θέσεων του πίνακα προσωπικού και σχετικών πιστώσεων για τον Οργανισμό Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER, + 5 θέσεις και + 325 000 EUR)·

—  αύξηση των θέσεων του πίνακα προσωπικού και σχετικών πιστώσεων για τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (FRA, + 2 θέσεις και + 130 000 EUR)·

—  αύξηση των θέσεων του πίνακα προσωπικού και σχετικών πιστώσεων για τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (FRA, + 2 θέσεις και + 130 000 EUR)·

—  αύξηση των πιστώσεων για την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA, + 928 000 EUR

—  μείωση των πιστώσεων για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για τη λειτουργική διαχείριση συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας στον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης (eu.LISA, - 260 000 EUR).

Εκτελεστικοί οργανισμοί

Η συνεισφορά της ΕΕ (σε πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων και σε πιστώσεις πληρωμών) και ο αριθμός των θέσεων προσωπικού για τους εκτελεστικούς οργανισμούς καθορίζονται στα επίπεδα που προτείνει η Επιτροπή στο σχέδιο προϋπολογισμού, όπως τροποποιήθηκε από τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1 και 2/2016.

Δοκιμαστικά σχέδια / Προπαρασκευαστικές ενέργειες

Συμφωνείται συνολική δέσμη 89 δοκιμαστικών σχεδίων/προπαρασκευαστικών ενεργειών (ΔΣ/ΠΕ), ύψους 64,9 εκατομμυρίων EUR σε πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων, όπως πρότεινε το Κοινοβούλιο.

Όταν δοκιμαστικό σχέδιο ή προπαρασκευαστική ενέργεια φαίνεται να καλύπτεται από υπάρχουσα νομική βάση, η Επιτροπή μπορεί να προτείνει τη μεταφορά πιστώσεων προς την αντίστοιχη νομική βάση για να διευκολύνει την υλοποίηση της ενέργειας.

Η δέσμη αυτή τηρεί πλήρως τα ανώτατα όρια για τα δοκιμαστικά σχέδια και τις προπαρασκευαστικές ενέργειες, όπως προβλέπονται στη διοργανική συμφωνία.

1.3.   Τομείς δαπανών του δημοσιονομικού πλαισίου – πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων

Αφού συνεκτίμησε τα ανωτέρω συμπεράσματα όσον αφορά τις γραμμές που έχουν «κλείσει», τους οργανισμούς και τα δοκιμαστικά σχέδια και τις προπαρασκευαστικές ενέργειες, η επιτροπή συνδιαλλαγής έχει συμφωνήσει τα εξής:

Τομέας 1α

Οι πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων ορίζονται στο επίπεδο που πρότεινε η Επιτροπή στο σχέδιο προϋπολογισμού, όπως τροποποιήθηκε από τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1 και 2/2016, με την ενσωμάτωση των ακόλουθων προσαρμογών που συμφωνήθηκαν από την επιτροπή συνδιαλλαγής:

—  Οι αναλήψεις υποχρεώσεων για το «Ορίζοντας 2020» αυξάνονται με την ακόλουθη κατανομή:

—  Οι αναλήψεις υποχρεώσεων για το «COSME» αυξάνονται με την ακόλουθη κατανομή:

—  Οι αναλήψεις υποχρεώσεων για το «Erasmus+» αυξάνονται με την ακόλουθη κατανομή:

Κατά συνέπεια, και αφού ληφθούν υπόψη οι αποκεντρωμένοι οργανισμοί και τα δοκιμαστικά σχέδια και οι προπαρασκευαστικές ενέργειες, το συμφωνηθέν επίπεδο των αναλήψεων υποχρεώσεων ανέρχεται σε 19 010,0 εκατομμύρια EUR, χωρίς να απομένει περιθώριο κάτω από το ανώτατο όριο δαπανών του τομέα 1α και τη χρήση του συνολικού περιθωρίου για τις αναλήψεις υποχρεώσεων για ποσό 543,0 εκατομμυρίων EUR.

Τομέας 1β

Οι πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων ορίζονται στο επίπεδο που προτάθηκε στο σχέδιο προϋπολογισμού, όπως τροποποιήθηκε από τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1 και 2/2016.

Αφού ληφθούν υπόψη τα δοκιμαστικά σχέδια και οι προπαρασκευαστικές ενέργειες, το συμφωνηθέν επίπεδο των αναλήψεων υποχρεώσεων ορίζεται σε 50 831,2 εκατομμύρια EUR, αφήνοντας περιθώριο 5,8 εκατομμύρια EUR κάτω από το ανώτατο όριο δαπανών του τομέα 1β.

Τομέας 2

Οι πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων ορίζονται στο επίπεδο που πρότεινε η Επιτροπή στο σχέδιο προϋπολογισμού, όπως τροποποιήθηκε από τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1 και 2/2016 με περαιτέρω μείωση 140,0 εκατομμυρίων EUR που προέρχεται από αυξημένα έσοδα για ειδικό προορισμό του ΕΓΤΕ και αύξηση των πιστώσεων στη γραμμή του προϋπολογισμού 11 06 62 01. Κατά συνέπεια, η επιτροπή συνδιαλλαγής έχει συμφωνήσει τα εξής:

Αφού ληφθούν υπόψη οι αποκεντρωμένοι οργανισμοί και τα δοκιμαστικά σχέδια και οι προπαρασκευαστικές ενέργειες, το συμφωνηθέν επίπεδο των αναλήψεων υποχρεώσεων ορίζεται σε 62 484,2 εκατομμύρια EUR, αφήνοντας περιθώριο 777,8 εκατομμύρια EUR κάτω από το ανώτατο όριο δαπανών του τομέα 2.

Τομέας 3

Οι πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων ορίζονται στο επίπεδο που πρότεινε η Επιτροπή στο σχέδιο προϋπολογισμού, όπως τροποποιήθηκε από τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1 και 2/2016, με την ενσωμάτωση των ακόλουθων προσαρμογών που συμφωνήθηκαν από την επιτροπή συνδιαλλαγής:

Κατά συνέπεια, και αφού ληφθούν υπόψη οι αποκεντρωμένοι οργανισμοί, τα δοκιμαστικά σχέδια, οι προπαρασκευαστικές ενέργειες και η κινητοποίηση του μηχανισμού ευελιξίας για τη μετανάστευση, το συμφωνηθέν επίπεδο των αναλήψεων υποχρεώσεων ορίζεται σε 4 052,0 εκατομμύρια EUR, χωρίς να απομένει περιθώριο κάτω από το ανώτατο όριο δαπανών του τομέα 3 και με την κινητοποίηση 1 506,0 εκατομμυρίων EUR μέσω του μηχανισμού ευελιξίας.

Τομέας 4

Οι πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων ορίζονται στο επίπεδο που πρότεινε η Επιτροπή στο σχέδιο προϋπολογισμού, όπως τροποποιήθηκε από τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1 και 2/2016, με την ενσωμάτωση των ακόλουθων προσαρμογών που συμφωνήθηκαν από την επιτροπή συνδιαλλαγής:

Κατά συνέπεια, και αφού ληφθούν υπόψη τα δοκιμαστικά σχέδια και οι προπαρασκευαστικές ενέργειες, το συμφωνηθέν επίπεδο των αναλήψεων υποχρεώσεων ορίζεται σε 9 167,0 εκατομμύρια EUR, χωρίς να απομένει περιθώριο κάτω από το ανώτατο όριο δαπανών του τομέα 4 και με την κινητοποίηση 24,0 εκατομμυρίων EUR μέσω του μηχανισμού ευελιξίας.

Τομέας 5

Ο αριθμός των θέσεων στους πίνακες προσωπικού των θεσμικών οργάνων και οι πιστώσεις που προτείνει η Επιτροπή στο σχέδιο προϋπολογισμού όπως τροποποιήθηκε από τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1 και 2/2016 εγκρίνονται με τις ακόλουθες εξαιρέσεις:

—  το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του οποίου η ανάγνωση έχει εγκριθεί, με μείωση 9 θέσεων·

—  το Συμβούλιο, του οποίου η ανάγνωση έχει εγκριθεί·

—  το Δικαστήριο, στο οποίο χορηγούνται 7 πρόσθετες θέσεις (+ 300 000 EUR)·

—  την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, για τον προϋπολογισμό των οποίων η ανάγνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εγκρίνεται.

Στις 26 Νοεμβρίου 2015 αναμένεται ότι η Επιτροπή θα εγκρίνει την έκθεση σχετικά με τον δημοσιονομικό αντίκτυπο της επικαιροποίησης των μισθών για το 2015 που θα εφαρμοστεί με αναδρομική ισχύ από την 1ης Ιουλίου 2015 στις αποδοχές του προσωπικού όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και στις συντάξεις.

Κατά συνέπεια, αφού ληφθούν υπόψη τα δοκιμαστικά σχέδια και οι προπαρασκευαστικές ενέργειες, το συμφωνηθέν επίπεδο των αναλήψεων υποχρεώσεων ορίζεται σε 8 935,2 εκατομμύρια EUR, αφήνοντας περιθώριο 547,8 εκατομμύρια EUR κάτω από το ανώτατο όριο δαπανών του τομέα 5.

Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Οι πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων ορίζονται στο επίπεδο που πρότεινε η Επιτροπή στο σχέδιο προϋπολογισμού, όπως τροποποιήθηκε από τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1 και 2/2016, περιλαμβανομένης της κινητοποίησης 50 εκατομμυρίων EUR του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταβολή των προκαταβολών.

1.4.   Πιστώσεις πληρωμών

Το συνολικό ύψος των πιστώσεων πληρωμών στον προϋπολογισμό του 2016 ορίζεται σε 143 885,3 εκατομμύρια EUR, περιλαμβανομένων 832,8 εκατομμυρίων EUR που έχουν σχέση με την κινητοποίηση του μηχανισμού ευελιξίας.

Η κατανομή των πιστώσεων πληρωμών ορίζεται στο επίπεδο που πρότεινε η Επιτροπή στο σχέδιο προϋπολογισμού, όπως τροποποιήθηκε από τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1 και 2/2016, με την ενσωμάτωση των ακόλουθων προσαρμογών που συμφωνήθηκαν από την επιτροπή συνδιαλλαγής:

1.  Πρώτον, λαμβάνεται υπόψη το συμφωνηθέν επίπεδο των πιστώσεων αναλήψεων υποχρεώσεων για μη διαχωριζόμενες δαπάνες, για τις οποίες το επίπεδο των πιστώσεων πληρωμών είναι ίσο με το επίπεδο των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων. Το ίδιο ισχύει για τους αποκεντρωμένους οργανισμούς, για τους οποίους η συνεισφορά της ΕΕ σε πιστώσεις πληρωμών ορίζεται στο επίπεδο που προτείνεται στο τμήμα 1.2 ανωτέρω. Το συνδυαστικό αποτέλεσμα είναι μείωση της τάξεως των 140,0 εκατομμυρίων EUR·

2.  Οι πιστώσεις πληρωμών για κάθε νέο δοκιμαστικό σχέδιο και προπαρασκευαστική ενέργεια ορίζονται στο 50% των αντιστοίχων πιστώσεων αναλήψεων υποχρεώσεων, ή στο επίπεδο που προτείνει το Κοινοβούλιο αν είναι χαμηλότερο. Σε περίπτωση παράτασης υφισταμένων δοκιμαστικών σχεδίων και προπαρασκευαστικών ενεργειών, το επίπεδο των πληρωμών είναι εκείνο που καθορίζεται στο σχέδιο προϋπολογισμού επαυξημένο κατά το 50% των αντιστοίχων νέων πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων, ή το επίπεδο που προτείνει το Κοινοβούλιο, αν είναι χαμηλότερο· Το συνδυαστικό αποτέλεσμα είναι αύξηση της τάξεως των 29,5 εκατομμυρίων EUR·

3.  Οι δαπάνες για πιστώσεις πληρωμών μειώνονται κατά 460,1 εκατομμύρια EUR ως εξής:

4.  Το συνδυασμένο επίπεδο πιστώσεων πληρωμών που ορίζεται στις παραγράφους 1 έως 3 πιο πάνω είναι 570,6 εκατομμύρια EUR χαμηλότερο από εκείνο που πρότεινε η Επιτροπή στο σχέδιο προϋπολογισμού της, όπως τροποποιήθηκε από τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1 και 2/2016, για τις σχετικές δαπάνες.

1.5.   Παρατηρήσεις του προϋπολογισμού

Οι τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή του Συμβουλίου στο κείμενο των παρατηρήσεων του προϋπολογισμού συμφωνούνται στο βαθμό που δεν μεταβάλλουν ή δεν επεκτείνουν το πεδίο εφαρμογής της υφισταμένης νομικής βάσης, δεν επηρεάζουν τη διοικητική αυτονομία των οργάνων, δεν προκαλούν προβλήματα λειτουργίας ή δεν μπορούν να καλυφθούν από διαθέσιμους πόρους (όπως αναφέρεται στο παράρτημα της επιστολής περί εκτελεσιμότητας).

1.6.   Νέες γραμμές του προϋπολογισμού

Εάν δεν αναφέρεται κάτι διαφορετικό στα κοινά συμπεράσματα που συμφωνήθηκαν στην επιτροπή συνδιαλλαγής ή εάν δεν έχει συμφωνηθεί σχετικά από κοινού από τα δύο σκέλη της αρμόδιας για τον προϋπολογισμό αρχής στις αντίστοιχες αναγνώσεις τους, η ονοματολογία του προϋπολογισμού που προτείνει η Επιτροπή στο σχέδιο προϋπολογισμού, όπως τροποποιήθηκε από τις διορθωτικές επιστολές αριθ. 1 και 2/2016, παραμένει αμετάβλητη, με εξαίρεση τα δοκιμαστικά σχέδια και τις προπαρασκευαστικές ενέργειες και τον χωρισμό του άρθρου 18 04 01 Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών σε δύο θέσεις: 18 04 01 01 Ευρώπη για τους πολίτες — Ενδυνάμωση της μνήμης και ενίσχυση της ικανότητας για συμμετοχή στα κοινά σε επίπεδο Ένωσης και 18 04 01 02 Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών.

2.   Προϋπολογισμός 2015

Το σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού (ΣΔΠ) αριθ. 8/2015 εγκρίνεται όπως προτάθηκε από την Επιτροπή.

3.   Κοινές δηλώσεις

3.1.   Κοινή δήλωση του Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή υπενθυμίζουν ότι η μείωση της ανεργίας των νέων παραμένει υψηλή και κοινή πολιτική προτεραιότητα, και για τον σκοπό αυτό επαναβεβαιώνουν την αποφασιστικότητά τους να κάνουν την καλύτερη δυνατή χρήση των διαθέσιμων στον προϋπολογισμό πόρων για την αντιμετώπισή της, και ιδίως της πρωτοβουλίας για την απασχόληση των νέων (ΠΑΝ).

Υπενθυμίζουν δε ότι σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 1 του κανονισμού (EE, Ευρατόμ) αριθ. 1311/2013 του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2013, για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020 «Τα περιθώρια που παραμένουν διαθέσιμα κάτω από τα ανώτατα όρια του ΠΔΠ για πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων για τα έτη 2014-2017 συνιστούν Συνολικό περιθώριο του ΠΔΠ για αναλήψεις υποχρεώσεων διαθέσιμο πάνω από τα ανώτατα όρια που καθορίζονται στο ΠΔΠ για τα έτη 2016-2020 για τους στόχους πολιτικής που αφορούν την ανάπτυξη και την απασχόληση, ιδιαίτερα την απασχόληση των νέων».

Στο πλαίσιο της ενδιάμεσης επανεξέτασης/αναθεώρησης του ΠΔΠ, η Επιτροπή θα αντλήσει διδάγματα από τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της ΠΑΝ, συνοδευόμενα, κατά περίπτωση, από προτάσεις για τη συνέχιση της πρωτοβουλίας μέχρι το 2020.

Το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο αναλαμβάνουν την υποχρέωση να εξετάσουν γρήγορα σχετικές προτάσεις που υποβάλλει η Επιτροπή.

3.2.   Κοινή δήλωση σχετικά με τις προβλέψεις πληρωμών 2016-2020

Με βάση την υφιστάμενη συμφωνία σχετικά με ένα σχέδιο πληρωμών για την περίοδο 2015-2016, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή αναγνωρίζουν τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τη σταδιακή εξάλειψη της συσσώρευσης των εκκρεμών απαιτήσεων πληρωμών από τα προγράμματα συνοχής της περιόδου 2007-2013, και για τη βελτίωση της παρακολούθησης των συσσωρευμένων ανεξόφλητων λογαριασμών σε όλους τους τομείς. Επαναλαμβάνουν τη δέσμευσή τους να προληφθεί στο μέλλον παρόμοια συσσώρευση ανεξόφλητων λογαριασμών, μεταξύ άλλων μέσω της δημιουργίας ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή θα παρακολουθούν ενεργά, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, την κατάσταση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 2016, βάσει του συμφωνηθέντος σχεδίου πληρωμών· ειδικότερα οι πιστώσεις που προβλέπονται στον προϋπολογισμό 2016 θα επιτρέψουν στην Επιτροπή να μειώσει τις εκκρεμείς απαιτήσεις πληρωμών που συσσωρεύονται στο τέλος κάθε έτους για τα προγράμματα συνοχής της περιόδου 2007-2013 σε επίπεδο 2 δισεκατομμυρίων ευρώ περίπου μέχρι το τέλος του 2016.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή θα συνεχίσουν τον απολογισμό της εκτέλεσης των πληρωμών και των επικαιροποιημένων προβλέψεων σε ειδικές διοργανικές συνεδριάσεις, σύμφωνα με το σημείο 36 του παραρτήματος της διοργανικής συμφωνίας, οι οποίες θα πρέπει να πραγματοποιηθούν τουλάχιστον τρεις φορές κατά τη διάρκεια του 2016 σε πολιτικό επίπεδο.

Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή υπενθυμίζουν ότι οι συνεδριάσεις αυτές θα πρέπει επίσης να ασχοληθούν με τις πιο μακροπρόθεσμες προβλέψεις σχετικά με την αναμενόμενη εξέλιξη των πληρωμών μέχρι το τέλος του ΠΔΠ 2014-2020.

3.3.   Δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την εφαρμογή του σημείου 27 της διοργανικής συμφωνίας

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεσμεύεται να συνεχίσει τη μείωση του συνολικού αριθμού των θέσεων στον πίνακα προσωπικού του και να την ολοκληρώσει το 2019, σύμφωνα με το ακόλουθο χρονοδιάγραμμα, λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2016 πραγματοποιείται καθαρή μείωση 18 θέσεων:

Ετήσιες καθαρές μειώσεις του συνολικού αριθμού εγκεκριμένων θέσεων στον πίνακα προσωπικού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος

(1) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0376. (2) ΕΕ L 163 της 23.6.2007, σ. 17. (3) ΕΕ L 298 της 26.10.2012, σ. 1. (4) ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 884. (5) ΕΕ C 373 της 20.12.2013, σ. 1. (6) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θεωρεί ότι από τον στόχο μείωσης 5% εξαιρούνται οι θέσεις έκτακτων υπαλλήλων των πολιτικών ομάδων που προσδιορίζονται στον πίνακα προσωπικού του.

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με τις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» και άλλα μέτρα παρόμοιου χαρακτήρα ή αποτελέσματος (2015/2066(INI))

P8_TA(2015)0408 A8-0317/2015

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 4 και 13 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ),

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 107, 108, 113, 115, 116, 175 και 208 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

–  έχοντας υπόψη την απόφασή του της 12ης Φεβρουαρίου 2015 για τη σύσταση, τον καθορισμό των αρμοδιοτήτων, την αριθμητική σύνθεση και τη διάρκεια της θητείας της ειδικής επιτροπής σχετικά με τις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» και άλλα μέτρα παρόμοιου χαρακτήρα ή αποτελέσματος(1),

–  έχοντας υπόψη τις αποκαλύψεις της Διεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) σχετικά με τις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» και άλλες επιζήμιες πρακτικές στο Λουξεμβούργο, που έχουν γίνει γνωστές ως «LuxLeaks»,

–  έχοντας υπόψη τα αποτελέσματα της των συνόδων κορυφής των G7, G8, και G20 για τα διεθνή φορολογικά θέματα, και ειδικότερα της συνόδου κορυφής του Ελμάου, στις 7-8 Ιουνίου 2015, της συνόδου κορυφής του Μπρισμπέιν, στις 15-16 Νοεμβρίου 2014, της συνόδου κορυφής της Αγίας Πετρούπολης, στις 5-6 Σεπτεμβρίου 2013, της συνόδου κορυφής του Λοχ Έρνε, στις 17-18 Ιουνίου 2013, και της συνόδου κορυφής του Πίτσμπουργκ στις 24-25 Σεπτεμβρίου 2009,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) με τίτλο «Harmful Tax Competition: An Emerging Global Issue» (Επιζήμιος φορολογικός ανταγωνισμός. Ένα αναδυόμενο παγκόσμιο ζήτημα), του 1998,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση με τίτλο «Addressing Base Erosion and Profit Shifting (BEPS)» (Διάβρωση της βάσης, μεταφορά κερδών και αναπτυσσόμενες χώρες), του 2013, το σχέδιο δράσης του ΟΟΣΑ για την BEPS και τις μετέπειτα εκδοχές του,

–  έχοντας υπόψη τα πρόσφατα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σχετικά με την κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών (14 Μαρτίου 2013), σχετικά με τη φορολογία (22 Μαΐου 2013), σχετικά με την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών (18 Δεκεμβρίου 2014), σχετικά με τη διάβρωση της φορολογικής βάσης και τη μεταφορά των κερδών (BEPS), την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών σε παγκόσμιο επίπεδο και τα επιζήμια φορολογικά μέτρα (18 Δεκεμβρίου 2014), και σχετικά με τη φοροδιαφυγή (27 Ιουνίου 2014),

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων (ECOFIN) και την έκθεσή του προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, για τα θέματα φορολογίας, της 22ας Ιουνίου 2015,

–  έχοντας υπόψη τις εξαμηνιαίες εκθέσεις της ομάδας «Κώδικας δεοντολογίας» (φορολογία των επιχειρήσεων) προς το Συμβούλιο, σχετικά με τον κώδικα δεοντολογίας,

–  έχοντας υπόψη την οδηγία για τη διοικητική συνεργασία(2), την οδηγία για τους τόκους και τα δικαιώματα(3), και τις πρόσφατες νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής για την τροποποίησή τους,

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 90/435/ΕOK του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 1990, σχετικά με το κοινό φορολογικό καθεστώς το οποίο ισχύει για τις μητρικές και τις θυγατρικές εταιρείες διαφορετικών κρατών μελών(4) (οδηγία μητρικών-θυγατρικών), όπως τροποποιήθηκε τελευταία το 2015,

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2014/56/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, για την τροποποίηση της οδηγίας 2006/43/ΕΚ σχετικά με τους υποχρεωτικούς ελέγχους των ετήσιων και των ενοποιημένων λογαριασμών(5),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου, της 22ας Μαρτίου 1999, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 108 ΣΛΕΕ(6),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 77/799/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 19ης Δεκεμβρίου 1977, σχετικά με την αμοιβαία συνδρομή των αρμοδίων αρχών των κρατών μελών στον τομέα των άμεσων φόρων και των φόρων επί των ασφαλίστρων(7),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2015, σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και την κατάργηση της οδηγίας 2005/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και της οδηγίας 2006/70/ΕΚ της Επιτροπής(8),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, της 26ης Φεβρουαρίου 2007, σχετικά με το έργο του κοινού φόρουμ της ΕΕ για τον καθορισμό των τιμών μεταβίβασης στον τομέα των διαδικασιών αποφυγής και επίλυσης αντιδικιών και σχετικά με τις κατευθυντήριες οδηγίες όσον αφορά τις συμφωνίες προκαθορισμένων τιμών εντός της ΕΕ (COM(2007)0071),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 10ης Δεκεμβρίου 1998, σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στα μέτρα που σχετίζονται με την άμεση φορολογία των επιχειρήσεων(9),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 17ης Ιουνίου 2015, με τίτλο «Ένα δικαιότερο και αποδοτικότερο σύστημα φορολόγησης των εταιρειών στην Ευρωπαϊκή Ένωση: 5 νευραλγικοί τομείς δράσης» (COM(2015)0302),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 18ης Μαρτίου 2015, σχετικά με τη φορολογική διαφάνεια για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής (COM(2015)0136),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 6ης Δεκεμβρίου 2012, με τίτλο «Σχέδιο δράσης για την ενίσχυση της καταπολέμησης της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής» (COM(2012)0722),

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής, της 6ης Δεκεμβρίου 2012, σχετικά με τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό (C(2012)8806),

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής, της 6ης Δεκεμβρίου 2012, όσον αφορά μέτρα με σκοπό να ενθαρρυνθούν οι τρίτες χώρες να εφαρμόζουν ελάχιστα πρότυπα χρηστής διακυβέρνησης στον φορολογικό τομέα (C(2012)8805),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 27ης Ιουνίου 2012 σχετικά με τους συγκεκριμένους τρόπους για την ενίσχυση της καταπολέμησης της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής, επίσης και σε σχέση με τρίτες χώρες (COM(2012)0351),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για την έκδοση οδηγίας του Συμβουλίου σχετικά με την κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών (ΚΕΒΦΕ) (COM(2011)0121), και τη σχετική θέση του Κοινοβουλίου, της 19ης Απριλίου 2012(10),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 25ης Οκτωβρίου 2011, με τίτλο «Μια ανανεωμένη στρατηγική ΕΕ 2011-14 για την εταιρική κοινωνική ευθύνη» (COM(2011)0681),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών συνερχόμενων στα πλαίσια του Συμβουλίου της 1ης Δεκεμβρίου 1997 σχετικά με έναν κώδικα δεοντολογίας για τη φορολογία των επιχειρήσεων(11), και τις τακτικές εκθέσεις της Ομάδας «Κώδικας δεοντολογίας» (Φορολογία των επιχειρήσεων) προς το Συμβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση της 30ής Απριλίου 2014, που εξέδωσε η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την προστασία των καταγγελτών,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Simmons & Simmons, του 1999, σχετικά με τις διοικητικές πρακτικές, που αναφέρεται στην παράγραφο 26 της έκθεσης της ομάδας Κώδικας Δεοντολογίας, του 1999, την έκθεση Primarolo (SN 4901/99), και την επικαιροποίηση της έκθεσης αυτής το 2009,

–  έχοντας υπόψη τις τροπολογίες που ενέκρινε το Κοινοβούλιο στις 8 Ιουλίου 2015 στην πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2007/36/ΕΚ όσον αφορά την ενθάρρυνση της μακροπρόθεσμης ενεργού συμμετοχής των μετόχων και της οδηγίας 2013/34/ΕΕ όσον αφορά ορισμένα στοιχεία της δήλωσης εταιρικής διακυβέρνησης(12),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 8ης Ιουλίου 2015 σχετικά με τη φοροαποφυγή και τη φοροδιαφυγή ως προκλήσεις για τη διακυβέρνηση, την κοινωνική προστασία και την ανάπτυξη στις αναπτυσσόμενες χώρες(13),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25ης Μαρτίου 2015 σχετικά με την ετήσια έκθεση για τη φορολογία(14),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 11ης Μαρτίου 2015 όσον αφορά την ετήσια έκθεση για το 2013 σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ –Καταπολέμηση της απάτης(15),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 23ης Οκτωβρίου 2013 σχετικά με το οργανωμένο έγκλημα, τη διαφθορά και τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες(16),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 21ης Μαΐου 2013, σχετικά με την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής και των φορολογικών παραδείσων(17),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 19ης Απριλίου 2012, σχετικά με το αίτημα για συγκεκριμένες μεθόδους με σκοπό την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής(18),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 8ης Μαρτίου 2011 με τίτλο «Φορολογία και ανάπτυξη - Συνεργασία με τις αναπτυσσόμενες χώρες για την προώθηση της χρηστής διακυβέρνησης στον φορολογικό τομέα»(19),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 10ης Φεβρουαρίου 2010, σχετικά με την προώθηση της χρηστής διακυβέρνησης στον φορολογικό τομέα(20),

–  έχοντας υπόψη τις διάφορες κοινοβουλευτικές ακροάσεις και τις εκθέσεις που ακολούθησαν για το ίδιο θέμα σε εθνικά κοινοβούλια και ιδίως στη Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου, στη Γερουσία των ΗΠΑ και στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της ειδικής επιτροπής σχετικά με τις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» και άλλα μέτρα παρόμοιου χαρακτήρα ή αποτελέσματος (Α8-0317/2015),

LuxLeaks: γεγονότα και αριθμητικά στοιχεία

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το σκάνδαλο LuxLeaks, που ξέσπασε στις 5 Νοεμβρίου 2014, όταν η Διεθνής Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων έδωσε στη δημοσιότητα περί τις 28 000 σελίδες εμπιστευτικών εγγράφων που εξέθεταν πάνω από 500 ιδιωτικές φορολογικές διευθετήσεις μεταξύ των φορολογικών αρχών του Λουξεμβούργου και περισσότερων από 300 πολυεθνικών εταιρειών στο διάστημα από το 2002 έως το 2010, αποκάλυψε την έκταση της χρήσης μυστικών συμφωνιών σχετικά με πολύπλοκες οικονομικές διαρθρώσεις σχεδιασμένες για την επίτευξη δραστικών μειώσεων της φορολογίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι σε πολλές περιπτώσεις θυγατρικές εταιρείες εγκατεστημένες στο Λουξεμβούργο, οι οποίες διαχειρίζονται εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε επιχειρήσεις, διατηρούν μικρή παρουσία και έχουν χαμηλή οικονομική δραστηριότητα στο Λουξεμβούργο·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ζητήματα που σχετίζονται με τη διάβρωση της φορολογικής βάσης και τις πρακτικές επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού είναι γνωστά και αναλύονται σε διεθνές επίπεδο εδώ και δεκαετίες τουλάχιστον· λαμβάνοντας υπόψη ότι το LuxLeaks έφερε τα θέματα αυτά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του κοινού και των μέσων ενημέρωσης, αποκαλύπτοντας αμφισβητήσιμες φορολογικές πρακτικές που προωθούνται από λογιστικές εταιρείες σε ένα συγκεκριμένο κράτος μέλος· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι έρευνες της Επιτροπής και το έργο που επιτέλεσε το Κοινοβούλιο μέσω της ειδικής επιτροπής του έδειξαν ότι δεν πρόκειται για μοναδική περίπτωση και ότι αντίθετα η λήψη φορολογικών μέτρων για τη μείωση των συνολικών φορολογικών υποχρεώσεων ορισμένων εταιρειών προκειμένου να αυξηθεί τεχνητά η εθνική φορολογική βάση εις βάρος άλλων χωρών αποτελεί πρακτική διαδεδομένη στην Ευρώπη και ευρύτερα·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τέτοιες συμπεριφορές, που συχνά απορρέουν από την αποσύνδεση του τόπου παραγωγής της αξίας από τον τόπο στον οποίο φορολογούνται τα κέρδη, δεν περιορίζονται σε φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» αλλά περιλαμβάνουν επίσης ευρύ φάσμα επιζήμιων φορολογικών πρακτικών εκ μέρους των εθνικών φορολογικών αρχών εντός και εκτός ΕΕ·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η υπαγωγή των εν λόγω πρακτικών σε δημόσιο έλεγχο αποτελεί μέρος του δημοκρατικού ελέγχου· λαμβάνοντας υπόψη ότι, λόγω του αρνητικού τους αντικτύπου στην κοινωνία συνολικά, μπορούν να διατηρούνται μόνο όσο παραμένουν απόρρητες ή γίνονται ανεκτές· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ερευνητές δημοσιογράφοι, ο μη κρατικός τομέας και η πανεπιστημιακή κοινότητα έχουν διαδραματίσει καίριο ρόλο στην αποκάλυψη κρουσμάτων φοροαποφυγής και την ενημέρωση του κοινού γι’ αυτά· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στον βαθμό που δεν είναι δυνατόν να προληφθούν, η αποκάλυψή τους δεν θα πρέπει να εξαρτάται από το θάρρος και την αίσθηση ηθικής μεμονωμένων καταγγελτών, αλλά να εντάσσεται σε μηχανισμούς συστηματικότερης ενημέρωσης και ανταλλαγής πληροφοριών·

Η προσέγγιση των κρατών μελών στην φορολόγηση των εταιρειών

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος εταιρειών για τα 28 κράτη μέλη της Ένωσης ανήλθαν κατά μέσο όρο στο 2,6% του ΑΕΠ το 2012(21)·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη Συνθήκη, η άμεση φορολογία αποτελεί κυρίως αρμοδιότητα των κρατών μελών· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στον βαθμό που η ΕΕ έχει αρμοδιότητα στον τομέα της φορολογίας, η άσκηση της αρμοδιότητας αυτής υπόκειται κατά κανόνα στην απαίτηση ομοφωνίας στο πλαίσιο του Συμβουλίου· λαμβάνοντας υπόψη ότι ως συνέπεια του γεγονότος αυτού δεν έχουν ληφθεί ακόμη σημαντικές αποφάσεις σε επίπεδο ΕΕ στον τομέα της φορολογίας των εταιρειών, παρά τις πρόσφατες εξελίξεις στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση σε σχέση με την εσωτερική αγορά και άλλους τομείς που καλύπτονται από τις Συνθήκες της ΕΕ, όπως οι διεθνείς εμπορικές συμφωνίες, το ενιαίο νόμισμα και η οικονομική και δημοσιονομική διακυβέρνηση, και οι αρχές και η νομοθεσία για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη πρέπει να συμμορφώνονται προς το ευρωπαϊκό δίκαιο του ανταγωνισμού και να μεριμνούν ώστε η φορολογική νομοθεσία τους να είναι συμβατή με τις αρχές της εσωτερικής αγοράς και να μην δημιουργεί στρεβλώσεις του ανταγωνισμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανόνας της ομοφωνίας στο πλαίσιο του Συμβουλίου παρέχει σε κάθε κράτος μέλος δικαίωμα βέτο, με αποτέλεσμα να περιορίζεται το κίνητρο για τη μετάβαση από την υπάρχουσα κατάσταση σε μια λύση βασιζόμενη περισσότερο στη συνεργασία· λαμβάνοντας υπόψη ότι, αν δεν εφαρμοστεί η διαδικασία που ορίζεται στο άρθρο 116 ΣΛΕΕ, θα απαιτηθεί τροποποίηση της Συνθήκης προκειμένου να αλλάξει η απαίτηση ομοφωνίας σε θέματα άμεσης φορολογίας·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η τρέχουσα κατάσταση, όπου όλα τα κράτη μέλη έχουν δικαίωμα βέτο, επιβάλλει αποφασιστική και συνεργατική δράση εκ μέρους όλων των κρατών μελών, για την αντιμετώπιση του πανευρωπαϊκού προβλήματος της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, με ορισμένες τιμητικές εξαιρέσεις, οι εθνικοί πολιτικοί εκπρόσωποι δεν έχουν επιδείξει ως τώρα ιδιαίτερο πνεύμα συνεργασίας στην αντιμετώπιση του προβλήματος της φοροδιαφυγής, συμπεριλαμβανομένων των φορολογικών αποφάσεων τύπου «tax ruling»·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στην ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά τα κεφάλαια κυκλοφορούν ελεύθερα και οι μεγάλες εταιρείες υποβάλλουν ενοποιημένες εκθέσεις δραστηριοτήτων, αλλά οι φόροι εισπράττονται σε εθνικό επίπεδο από φορολογικές αρχές που ανταλλάσσουν πολύ λίγες πληροφορίες μεταξύ τους·

I.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σε μια ολοκληρωμένη εσωτερική αγορά οι επενδυτικές αποφάσεις και η επιλογή του τόπου εγκατάστασης των επιχειρήσεων δεν θα πρέπει να επηρεάζονται από τεχνητές στρεβλώσεις· λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι η παγκοσμιοποίηση, η ψηφιοποίηση και η ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων δημιουργούν τις συνθήκες για εντονότερο φορολογικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών μελών και με τρίτες χώρες, με στόχο την προσέλκυση επενδύσεων και επιχειρήσεων· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι σημαντικό να παραμένουν και να προσελκύονται εταιρείες στην Ευρώπη, χωρίς όμως αυτό να γίνεται μέσω δυνητικά επιβλαβών φορολογικών καθεστώτων που στοχεύουν κατά κύριο λόγο στην ενθάρρυνση των επενδύσεων και την προσέλκυση πρόσθετης οικονομικής δραστηριότητας ως αντίδραση σε παρόμοια μέτρα που έχουν λάβει γειτονικές χώρες ή που στοχεύουν στη διόρθωση θεωρούμενων προϋπαρχουσών ανισορροπιών μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τη σχετική ευημερία, το μέγεθος ή την απόκεντρη θέση τους· λαμβάνοντας υπόψη, παρεμπιπτόντως, ότι σε ορισμένες δικαιοδοσίες φαίνεται να υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των ελκυστικών φορολογικών καθεστώτων και του υψηλού επιπέδου εθνικού πλούτου· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο βέλτιστος σχεδιασμός των φορολογικών συστημάτων εξαρτάται από πολυάριθμους παράγοντες και διαφέρει, επομένως, από χώρα σε χώρα· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο επιζήμιος φορολογικός ανταγωνισμός μεταξύ κρατών μελών περιορίζει τις δυνατότητες της ενιαίας αγοράς·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, αντί να επικεντρώνονται απλώς στην προώθηση ενός ελκυστικού επιχειρηματικού κλίματος, για παράδειγμα με καλή υποδομή και εργατικό δυναμικό υψηλής ποιότητας, μεταξύ άλλων μέσω δαπανών για την αύξηση της παραγωγικότητας, και να διασφαλίζουν τη σταθερότητα και προβλεψιμότητα του φορολογικού συστήματος, τα κράτη, στο πλαίσιο του ρόλου τους ως παικτών στο παιχνίδι του φορολογικού ανταγωνισμού, χρησιμοποιούν την εθνική νομοθεσία τους σε συνδυασμό με τα δίκτυα φορολογικών συμφωνιών τους για να αυτοπροωθούνται ως τόποι επενδύσεων, ως κόμβοι για τη διοχέτευση χρηματοοικονομικών ροών ή ως δικαιοδοσίες για τη δήλωση κερδών, προσελκύοντας έτσι επιχειρηματική δραστηριότητα ή εταιρείες γραμματοκιβώτια εις βάρος των κρατών εταίρων τους, και καθιερώνοντας αθέμιτες πρακτικές στον μεταξύ τους ανταγωνισμό· λαμβάνοντας υπόψη ότι, μεμονωμένα, κάθε χώρα έχει σαφές συμφέρον να υιοθετήσει συμπεριφορά «λαθρεπιβάτη», δηλαδή να είναι η πρώτη που θα σχεδιάσει και θα εφαρμόσει ειδικά φορολογικά καθεστώτα και διατάξεις για την προσέλκυση φορολογικής βάσης, και η τελευταία που θα συμμετάσχει σε συνεργατική και συντονισμένη δράση για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει φορολογικός ανταγωνισμός μεταξύ κρατών μελών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αρχή της καλόπιστης συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζεται στο άρθρο 4 ΣΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόζουν πλήρως την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας σε θέματα φορολογικού ανταγωνισμού·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα κράτη μέλη υιοθετούν διφορούμενη θέση όσον αφορά τη φοροαποφυγή, διότι παραπονούνται μεν για τη διάβρωση της εθνικής φορολογικής βάσης τους αλλά παράλληλα ευθύνονται για τον σχεδιασμό των ισχυόντων εθνικών και διεθνών φορολογικών καθεστώτων που την κατέστησαν δυνατή, ενώ εξακολουθούν να παρεμποδίζουν την ανάπτυξη των φορολογικών καθεστώτων τους προς την κατεύθυνση μιας περισσότερο συντονισμένης λύσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε ένα πλαίσιο πλήρους κινητικότητας των κεφαλαίων μέσα στην ΕΕ και με τη δεδηλωμένη πρόθεση της Επιτροπής για τη θέσπιση ένωσης κεφαλαιαγορών, η αλληλεξάρτηση και οι αμοιβαίες επιπτώσεις των εθνικών φορολογικών καθεστώτων και εσόδων πρέπει να λαμβάνονται πλήρως υπόψη, δεδομένων των εκτενών θετικών και αρνητικών διασυνοριακών δευτερογενών συνεπειών των φορολογικών αποφάσεων των επιμέρους κρατών μελών, γιατί αυτό που σε μια χώρα αποτελεί φορολογικό κίνητρο είναι διάβρωση της φορολογικής βάσης για μια άλλη·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι παρατηρείται ένα παράδοξο, όπου ο ελεύθερος ανταγωνισμός μεταξύ κρατών μελών σε φορολογικά θέματα έχει οδηγήσει σε αντιανταγωνιστικές συμπεριφορές και σε στρεβλώσεις του ανταγωνισμού·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η θέσπιση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα ευεργετική για τις εθνικές οικονομίες, δεδομένου ότι τις κατέστησε περισσότερο ανταγωνιστικές και ελκυστικές σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, και ότι η φορολογική σύγκλιση μεταξύ των κρατών μελών θα έχει τελικά το ίδιο αποτέλεσμα·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι νομοθετικοί φορείς και οι συχνά ανεπαρκώς στελεχωμένες και εξοπλισμένες φορολογικές διοικήσεις δεν έχουν τη δυνατότητα πρόληψης αλλά μόνο αντίδρασης, ενίοτε με μεγάλη καθυστέρηση, στα καινοτόμα καθεστώτα φοροαποφυγής που σχεδιάζονται και προωθούνται από ορισμένους φορολογικούς συμβούλους, ιδίως από πολύ μεγάλες λογιστικές εταιρείες, δικηγόρους και ενδιάμεσες εταιρείες· λαμβάνοντας, ιδίως, υπόψη ότι η πείρα δείχνει πως τα όργανα της ΕΕ για την πρόληψη νέων επιζήμιων φορολογικών μέτρων (όπως η ομάδα «Κώδικας δεοντολογίας» που συγκροτήθηκε από τα κράτη μέλη το 1998, ή η Επιτροπή, ως θεματοφύλακας των Συνθηκών) δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση αυτών των ανεπιθύμητων εξελίξεων, δεδομένου ότι σε ορισμένες περιπτώσεις αντέδρασαν αναποτελεσματικά ή στη βάση υπερβολικά περιορισμένης εντολής, και ότι στην ΕΕ έχουν ληφθεί πολλά νέα και συχνά επιθετικά μέτρα φοροαποφυγής, όπως οι δέσμες ευρεσιτεχνίας (patent box)· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολυεθνικές εταιρείες, στην ΕΕ και παγκοσμίως, βασίζονται στην πραγματογνωσία ενός καλά οργανωμένου και εξειδικευμένου τομέα φορολογικών συμβούλων, τραπεζών και άλλων παρόχων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών για την ανάπτυξη των μηχανισμών φοροαποφυγής τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο εν λόγω τομέας εκπροσωπείται ταυτόχρονα σε οργανισμούς που παρέχουν υπηρεσίες συμβούλου για φορολογικά θέματα σε κυβερνήσεις και δημόσιους φορείς, όπως, για παράδειγμα, η ενωσιακή πλατφόρμα για τη χρηστή διακυβέρνηση στον φορολογικό τομέα· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν ανησυχίες αναφορικά με τις συγκρούσεις συμφερόντων που μπορεί να προκύψουν από το γεγονός ότι οι ίδιες εταιρείες παρέχουν υπηρεσίες συμβούλου τόσο σε δημόσιες αρχές όσο και σε ιδιωτικές πολυεθνικές εταιρείες·

IZ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο φορολογικός σχεδιασμός πρέπει να γίνεται αυστηρά μέσα στα πλαίσια του νόμου και των εφαρμοστέων συνθηκών· λαμβάνοντας, συνεπώς, υπόψη, ότι η καταλληλότερη απάντηση στον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό είναι η καλή νομοθεσία και ο διεθνής συντονισμός με γνώμονα τα επιθυμητά αποτελέσματα·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή της νομοθεσίας έχει αποφασιστική σημασία για την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή αυτή είναι αρμοδιότητα των εθνικών διοικήσεων, που συχνά δεν έχουν ιδιαίτερα κίνητρα για να συνεργαστούν μεταξύ τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση αυτή επιτείνει και διευρύνει τις αποκλίσεις που ήδη απορρέουν από τις διαφορές στις νομοθεσίες στην Ένωση·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Τρόικα των θεσμών (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) που επιβλέπει την εκτέλεση των προγραμμάτων χρηματοοικονομικής και δημοσιονομικής προσαρμογής στα κράτη μέλη, όπως στην Πορτογαλία και στην Ελλάδα, δεν επιχείρησε να αποτρέψει τις φορολογικές αμνηστίες, τις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling», τα φορολογικά πλεονεκτήματα και τα καθεστώτα φοροαπαλλαγών που ήταν και παραμένουν άδικα και μεροληπτικά, και ευνοούν την αποφυγή της φορολογίας από επιχειρήσεις και ιδιώτες προκαλώντας μεγάλη απώλεια κρατικών εσόδων και αυξάνοντας την επιβάρυνση των ήδη υπερφορολογημένων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και πολιτών·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η έρευνα και η δίωξη των φορολογικών αδικημάτων και της νομιμοποίησης χρημάτων από παράνομες δραστηριότητες, που περιλαμβάνουν συχνά χρηματοπιστωτικές πράξεις και νομικά πρόσωπα σε διάφορες δικαιοδοσίες, παρουσιάζει σοβαρές προκλήσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υπάλληλοι των κρατών μελών που είναι επιφορτισμένοι με την έρευνα και την άσκηση ποινικής δίωξης κατά όσων διαπράττουν φορολογικά εγκλήματα και άλλα οικονομικά εγκλήματα συχνά δεν διαθέτουν επαρκή εκπαίδευση και εξοπλισμό·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολιτικές λιτότητας και δημοσιονομικής περιστολής τα τελευταία χρόνια έχουν περιορίσει σημαντικά την ικανότητα των φορολογικών διοικήσεων να ερευνούν φορολογικά εγκλήματα και επιζήμιες φορολογικές πρακτικές· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περικοπές αυτές ήταν ιδιαίτερα επιζήμιες στα κράτη μέλη στα οποία εφαρμόζει προγράμματα οικονομικής βοήθειας η Τρόικα, όπου η αύξηση των κρατικών εσόδων επιτεύχθηκε εις βάρος των ήδη υπερφορολογημένων ΜΜΕ και πολιτών, ενώ οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι εύποροι φοροφυγάδες επωφελήθηκαν σε πολλές περιπτώσεις από φορολογικές αμνηστίες, φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling», και άλλες φοροαπαλλαγές και ευνοϊκά καθεστώτα, όπως συνέβη στην Πορτογαλία και στην Ελλάδα·

Φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» και επιζήμιες φορολογικές πρακτικές

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» καλύπτουν ευρύ φάσμα πρακτικών στα κράτη μέλη, από ειδικά μέτρα πολιτικής έως σαφώς προσδιορισμένη εφαρμογή του νόμου, σε σχέση με το πιθανό πεδίο εφαρμογής και τους καλυπτόμενους τομείς, τον δεσμευτικό χαρακτήρα, τη συχνότητα χρήσης, τη δημοσιότητα, τη διάρκεια και την καταβολή τελών· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπάρχει κοινά αποδεκτός ορισμός των φορολογικών αποφάσεων τύπου «tax ruling» σε διεθνές επίπεδο πέρα από την αναφορά της Επιτροπής σε αυτές ως κάθε συμφωνία, κοινοποίηση ή κάθε άλλο μέσο ή ενέργεια με παρόμοια αποτελέσματα, εκ μέρους ή για λογαριασμό του κράτους μέλους, όσον αφορά την ερμηνεία ή την εφαρμογή της φορολογικής νομοθεσίας·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι φορολογικές αποφάσεις δεν είναι εγγενώς προβληματικές, δεδομένου ότι μπορούν, σύμφωνα με τον αρχικό τους σκοπό, να παρέχουν ασφάλεια δικαίου στους φορολογούμενους και να μειώνουν τον οικονομικό κίνδυνο των έντιμων εταιρειών σε περιπτώσεις όπου η φορολογική νομοθεσία ή η συγκεκριμένη εφαρμογή της μπορεί να είναι ασαφής ή να επιδέχεται αποκλίνουσες ερμηνείες, ιδίως όσον αφορά σύνθετες πράξεις, ώστε να αποφεύγονται μελλοντικές διαφορές μεταξύ του φορολογούμενου και της φορολογικής αρχής·

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρακτική των αποφάσεων αναπτύχθηκε στο πλαίσιο μιας στενότερης και συνεργατικότερης σχέσης μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων και των φορολογουμένων, ως εργαλείο για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης πολυπλοκότητας στη φορολογική μεταχείριση ορισμένων συναλλαγών μέσα σε μια διαρκώς πιο σύνθετη, παγκοσμιοποιημένη και ψηφιοποιημένη οικονομία· λαμβάνοντας υπόψη ότι –παρά το γεγονός πως τα κράτη μέλη διαβεβαιώνουν ότι οι αποφάσεις τύπου «tax ruling» δεν είναι διακριτικής ευχέρειας αλλά αποτελούν απλώς ένα μέσο για την αποσαφήνιση της υφιστάμενης φορολογικής νομοθεσίας, ενώ παράλληλα τις κρατούν μυστικές– το έργο της ειδικής επιτροπής επιβεβαίωσε πως είναι δυνατή η έκδοση αποφάσεων τύπου «tax ruling» χωρίς νομικό πλαίσιο, με άτυπες ρυθμίσεις ή στο πλαίσιο διακριτικής ευχέρειας, για την υποστήριξη διαρθρώσεων φορολογικής φύσης βασιζόμενων σε μέσα φορολογικού σχεδιασμού τα οποία χρησιμοποιούνται κατά κανόνα από πολυεθνικές εταιρείες για τη μείωση της φορολογικής συνεισφοράς τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό φαίνεται να αποτελεί πρόβλημα ιδίως –αν και όχι αποκλειστικά– σε σχέση με τις αποφάσεις τύπου «tax ruling» που αφορούν την τιμολόγηση των ενδοομιλικών μεταφορών (τους λεγόμενους τιμολογιακούς προδιακανονισμούς)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρέχοντας ασφάλεια δικαίου μόνο σε ορισμένους επιλεγμένους παράγοντες, οι αποφάσεις αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε ανισότητες μεταξύ των εταιρειών στις οποίες εκχωρούνται και των εταιρειών του ίδιου τομέα που δεν έχουν πρόσβαση σε αυτές·

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ούτε ο ΟΟΣΑ ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν ζητήσει να τεθεί τέρμα στην πρακτική των φορολογικών αποφάσεων τύπου «tax ruling» αυτή καθαυτή·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προηγμένες φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» δεν πρέπει να επηρεάζουν με κανέναν τρόπο τη φορολογική μεταχείριση των συναλλαγών, ούτε να ευνοούν τον έναν φορολογούμενο εις βάρος του άλλου, αλλά να έχουν, υπό τις ίδιες συνθήκες, το ίδιο αποτέλεσμα με την εκ των υστέρων εφαρμογή των κειμένων φορολογικών διατάξεων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως εκ τούτου, η παρούσα έκθεση δεν επικεντρώνεται αυστηρά στις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» αλλά περιλαμβάνει, σύμφωνα με την εντολή που έχει δοθεί στην ειδική επιτροπή (TAXE), κάθε φορολογικό μέτρο παρόμοιας φύσης ή αποτελέσματος, υπό τον γενικό όρο «επιζήμιες φορολογικές πρακτικές», δηλαδή τα μέτρα που αποσκοπούν στην προσέλκυση ξένων επιχειρήσεων ή συναλλαγών εις βάρος άλλων φορολογικών δικαιοδοσιών, στις οποίες θα έπρεπε κανονικά να φορολογηθούν οι συναλλαγές αυτές, καθώς και τα μεροληπτικά μέτρα υπέρ ορισμένων μόνο εταιρειών, που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό·

ΚΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι επιζήμιες φορολογικές πρακτικές μπορεί, σε έναν βαθμό, να συνδέονται με μία ή περισσότερες από τις εξής ανεπιθύμητες συνέπειες: έλλειψη διαφάνειας, αυθαίρετες διακρίσεις, στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και άνισοι όροι ανταγωνισμού εντός και εκτός της εσωτερικής αγοράς, αντίκτυπος στην ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς και στην αμεροληψία, τη σταθερότητα και τη νομιμότητα του φορολογικού συστήματος, μεγαλύτερη φορολογία σε λιγότερο κινητικούς οικονομικούς παράγοντες, αύξηση των οικονομικών ανισοτήτων, αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ κρατών, διάβρωση της φορολογικής βάσης, κοινωνική δυσφορία, δυσπιστία και δημοκρατικό έλλειμμα·

ΚΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να αναγνωριστεί πως, μολονότι οι ΜΜΕ εξακολουθούν να είναι η κινητήρια δύναμη της οικονομίας και της απασχόλησης στην Ευρώπη, οι πολυεθνικές επιχειρήσεις διαδραματίζουν επίσης βασικό ρόλο στη δημιουργία επενδύσεων, οικονομικής ανάπτυξης και θέσεων εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η καταβολή του φόρου που τους αναλογεί στις χώρες όπου έχουν πραγματική οικονομική δραστηριότητα και δημιουργούν αξία εξακολουθεί να αποτελεί βασική συνεισφορά των εταιρειών αυτών στην ευημερία και τη βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών κοινωνιών·

Το έργο της ειδικής επιτροπής

ΚΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αρμόδια ειδική επιτροπή, που συστάθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2015, διεξήγαγε 14 συνεδριάσεις, κατά τη διάρκεια των οποίων κλήθηκαν σε ακρόαση ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Jean-Claude Juncker, η Επίτροπος αρμόδια για τον Ανταγωνισμό, Margrethe Vestager, και ο Επίτροπος αρμόδιος για Οικονομικές και Δημοσιονομικές Υποθέσεις, Φορολογία και Τελωνεία, Pierre Moscovici, ο ασκών την προεδρία του Συμβουλίου, Pierre Gramegna, οι Υπουργοί οικονομικών της Γαλλίας, Michel Sapin, της Γερμανίας, Wolfgang Schäuble, της Ιταλίας, Pier Carlo Padoan, και της Ισπανίας, Luis de Guindos, εκπρόσωποι του ΟΟΣΑ, καθώς επίσης καταγγέλτες, ερευνητές δημοσιογράφοι, ειδικοί, πανεπιστημιακοί, εκπρόσωποι πολυεθνικών εταιρειών, επαγγελματικές ενώσεις, συνδικαλιστικοί φορείς, μη κυβερνητικές οργανώσεις και βουλευτές εθνικών κοινοβουλίων της ΕΕ (βλ. παράρτημα 1)· λαμβάνοντας υπόψη ότι αντιπροσωπείες της επιτροπής TAXE επισκέφτηκαν την Ελβετία για να εξετάσουν συγκεκριμένες πτυχές της διάστασης τρίτων χωρών της εντολής της, καθώς και τα ακόλουθα κράτη μέλη, στο πλαίσιο διερευνητικών αποστολών: Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ιρλανδία, Κάτω Χώρες και Ηνωμένο Βασίλειο· λαμβάνοντας υπόψη ότι οργανώθηκαν επίσης συναντήσεις με εκπροσώπους των κυβερνήσεων του Γιβραλτάρ και των Βερμούδων· λαμβάνοντας υπόψη ότι όλες αυτές οι δραστηριότητες, παρότι οδήγησαν σε ποικίλες και πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τα φορολογικά συστήματα και τις φορολογικές πρακτικές στην ΕΕ, δεν αποσαφήνισαν όλα τα σχετικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων των αντιφάσεων στις οποίες υπέπεσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Jean-Claude Juncker, όσον αφορά την επί μακρόν απόρρητη σελίδα της έκθεσης Krecké·

Λ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένες από τις εργασίες της Επιτροπής παρεμποδίστηκαν από το γεγονός ότι ορισμένα κράτη μέλη καθώς και το Συμβούλιο δεν απάντησαν σε εύθετο χρόνο (βλ. παράρτημα 2) και, τελικά, δεν προσκόμισαν όλα τα έγγραφα που τους ζητήθηκαν ή έστειλαν απλώς τυπικές απαντήσεις που αναφέρονταν μόνο ακροθιγώς στην ουσία των αιτημάτων που είχαν υποβληθεί· λαμβάνοντας υπόψη ότι από τις 17 πολυεθνικές εταιρείες που προσκλήθηκαν, μόνο τέσσερις συμφώνησαν να εμφανιστούν ενώπιον της επιτροπής τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2015, έπειτα από την πρώτη πρόσκληση· λαμβάνοντας υπόψη ότι άλλες 11 πολυεθνικές εταιρείες συμφώνησαν να εμφανιστούν ενώπιον της επιτροπής μόνο αφότου ψηφίστηκε η έκθεση στην επιτροπή TAXE και έπειτα από επανειλημμένες προσκλήσεις, με αποτέλεσμα να καταστεί αναγκαία η σύγκληση νέας έκτακτης συνεδρίασης λίγο πριν από την ψηφοφορία στην ολομέλεια (βλ. παράρτημα 3)· λαμβάνοντας υπόψη ότι ούτε η Επιτροπή συνεργάστηκε πλήρως, και δεν έστειλε όλα τα έγγραφα συνεδριάσεων και τις σημειώσεις των άτυπων συναντήσεων της ομάδας «Κώδικας δεοντολογίας», δεχόμενη μόνο, λόγω της αδιαλλαξίας ορισμένων κρατών μελών, μια περιορισμένη διαδικασία διαβούλευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η θητεία της επιτροπής χρειάστηκε, συνεπώς, να παραταθεί·

ΛΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένες έρευνες της Επιτροπής, οι οποίες αφορούν κρατικές ενισχύσεις σε σχέση με ρυθμίσεις μεταβιβαστικής τιμολόγησης επικυρωμένες με φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» και άλλα μέτρα παρόμοιου χαρακτήρα ή αποτελέσματος που επηρεάζουν το φορολογητέο κέρδος το οποίο δηλώνεται για ορισμένες θυγατρικές πολυεθνικών εταιρειών, ήταν ακόμη σε εξέλιξη κατά τον χρόνο που εκπονήθηκε/εγκρίθηκε η παρούσα έκθεση·

Επισκόπηση των πρακτικών φορολογίας εταιρειών στα κράτη μέλη

1.  υπενθυμίζει ότι τα μοντέλα φορολογίας εταιρειών που υπάρχουν στις βιομηχανικές χώρες σχεδιάστηκαν το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, σε μια περίοδο κατά την οποία η διασυνοριακή δραστηριότητα ήταν περιορισμένη· επισημαίνει ότι η παγκοσμιοποίηση και η ψηφιοποίηση της οικονομίας έχουν μεταβάλει ριζικά την παγκόσμια αλυσίδα αξίας και τον τρόπο λειτουργίας των αγορών, και ότι οι περισσότερες μεγάλες εταιρείες έχουν πλέον διακρατική δομή που επιβάλλει την υπέρβαση των εθνικών φορολογικών κανόνων· τονίζει ότι οι εθνικοί και οι διεθνείς κανόνες στον τομέα της φορολογίας δεν έχουν συμβαδίσει με την εξέλιξη του επιχειρηματικού περιβάλλοντος·

2.  τονίζει την ανάγκη να διαμορφωθεί μια ισόρροπη και δίκαιη φορολογική πολιτική, ως αναπόσπαστο μέρος των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη·

3.  επισημαίνει ότι, ενώ η συμμόρφωση προς τα διάφορα φορολογικά συστήματα καθίσταται διαρκώς πολυπλοκότερη για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται διασυνοριακά, η παγκοσμιοποίηση και η ψηφιοποίηση τις έχουν διευκολύνει να οργανώσουν τις δραστηριότητές τους μέσω υπεράκτιων χρηματοπιστωτικών κέντρων και να δημιουργήσουν σύνθετες δομές προκειμένου να μειώσουν τη συνολική φορολογική τους συνεισφορά· εκφράζει ανησυχία για το γεγονός ότι, λόγω της οικονομικής κρίσης και κρίσης χρέους και της δημοσιονομικής εξυγίανσης, τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν μειώσει σημαντικά το προσωπικό των φορολογικών τους διοικήσεων· τονίζει ότι οι εθνικές φορολογικές διοικήσεις θα πρέπει να διαθέτουν επαρκείς πόρους, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου δυναμικού, προκειμένου να δρουν αποτελεσματικά για την πρόληψη και τον εντοπισμό, και την καταπολέμηση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού, της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, που προκαλούν σημαντική διάβρωση της φορολογικής τους βάσης, και να εξασφαλίζουν την καλύτερη και δικαιότερη είσπραξη των φόρων και την αξιοπιστία του φορολογικού συστήματος· επισημαίνει ότι μελέτες έχουν δείξει πως το ειδικευμένο προσωπικό στις φορολογικές διοικήσεις αποφέρει για το δημόσιο σημαντικά περισσότερα έσοδα από τις σχετικές δαπάνες, δεδομένου ότι η αποτελεσματικότητα των φορολογικών διοικήσεων έχει άμεσο θετικό αντίκτυπο στα φορολογικά έσοδα·

4.  τονίζει τη διαφορά μεταξύ, αφενός, των επιζήμιων πρακτικών ορισμένων φορολογικών και εθνικών διοικήσεων που επιτρέπουν στις πολυεθνικές εταιρείες να μεταφέρουν τα κέρδη τους προκειμένου να αποφύγουν τη φορολόγηση στον τόπο όπου επιτεύχθηκαν τα κέρδη και, αφετέρου, του ανταγωνισμού των κυβερνήσεων για την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) ή τη διατήρηση των οικονομικών δραστηριοτήτων στο εσωτερικό της χώρας τους με πλήρη τήρηση της νομοθεσίας της ΕΕ·

5.  υπογραμμίζει ότι η Συνθήκη, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, επιτρέπει στα κράτη μέλη να καθορίζουν τους δικούς τους συντελεστές φορολογίας εταιρειών και τη φορολογική τους βάση μέχρι να συμφωνηθούν μέτρα για ενίσχυση της φορολογικής σύγκλισης σύμφωνα με τη Συνθήκη· τονίζει, ωστόσο, επίσης, ότι η υπέρμετρη πολυπλοκότητα των κανόνων των εθνικών φορολογικών συστημάτων, σε συνδυασμό με τις διαφορές μεταξύ των συστημάτων αυτών, δημιουργεί κενά τα οποία οι πολυεθνικές εταιρείες εκμεταλλεύονται για επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό, με αποτέλεσμα τη διάβρωση της φορολογικής βάσης, τη μεταφορά κερδών, έναν ανταγωνισμό προς τα κάτω και, τελικά, μη ικανοποιητικό οικονομικό αποτέλεσμα· υπογραμμίζει το γεγονός ότι αυτού του είδους η φοροαποφυγή έχει συνολικά αρνητικό αποτέλεσμα για τους εθνικούς προϋπολογισμούς, δεδομένου ότι οι αυξήσεις των φορολογικών εσόδων που προκύπτουν από επιζήμιες πρακτικές σε ένα κράτος μέλος (χάρη σε παρεκκλίσεις, ειδικές εκπτώσεις ή κενά) δεν αντισταθμίζουν τις μειώσεις των φορολογικών εσόδων στα άλλα κράτη μέλη· επισημαίνει ότι μόνο μια πιο συντονισμένη, κοινή προσέγγιση από τα κράτη μέλη, που θα οδηγεί σε ένα κοινό πλαίσιο μέσα στο οποίο τα κράτη μέλη θα καθορίζουν τους φορολογικούς συντελεστές τους, μπορεί να συμβάλει στην αποφυγή περαιτέρω διάβρωσης της φορολογικής βάσης, και του επιζήμιου φορολογικού ανταγωνισμού προς τα κάτω όσον αφορά τους φορολογικούς συντελεστές·

6.  υπενθυμίζει ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν τυπικά υψηλότερους φόρους εταιρειών από άλλα, όμως στην πραγματικότητα, λόγω εκπτώσεων και κενών που ευνοούν τον εγχώριο επιχειρηματικό κλάδο, έχουν αισθητά χαμηλότερους συντελεστές, γεγονός που καθιστά τον πραγματικό φορολογικό συντελεστή χαμηλότερο από ό,τι σε κράτη μέλη που έχουν τυπικά χαμηλό συντελεστή·

7.  επισημαίνει το γεγονός ότι η χαμηλότερη φορολογία των εταιρειών σε ορισμένα κράτη μέλη μπορεί να αποφέρει σχετικά υψηλότερα φορολογικά έσοδα σε σύγκριση με αυτά που αποφέρουν οι υψηλότεροι φορολογικοί συντελεστές·

8.  επισημαίνει ότι, σύμφωνα την Επιτροπή(22), οι συντελεστές φόρου εταιρικού εισοδήματος που προβλέπονται από τον νόμο στην ΕΕ μειώθηκαν κατά 12 ποσοστιαίες μονάδες, από 35% σε 23%, μεταξύ 1995 και 2014· τονίζει ότι η μείωση αυτή των φορολογικών συντελεστών συνοδεύεται από τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης για τον περιορισμό των απωλειών εσόδων, και ότι τα σχετικά σταθερά έσοδα από τη φορολογία εταιρειών στο ίδιο χρονικό πλαίσιο μπορούν επίσης να εξηγηθούν από μια σημαντική τάση «ενοποίησης», δηλ. τη στροφή από ορισμένες νομικές μορφές επιχειρηματικής δραστηριότητας, όπως η (αποκλειστική) κυριότητα, σε εταιρικό καθεστώς, με αποτέλεσμα μια αντίστοιχη στροφή από την προσωπική στην εταιρική φορολογική βάση·

9.  επισημαίνει ότι τα περισσότερα κράτη μέλη δαπανούν μεγάλα ποσά σε φορολογικά κίνητρα που προορίζονται να προσφέρουν στις ΜΜΕ ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, αλλά, σύμφωνα με την Επιτροπή(23), οι απόπειρες αυτές υπονομεύονται από τις επιπτώσεις του διεθνούς φορολογικού σχεδιασμού σε τρία από τα τέσσερα κράτη μέλη που περιελήφθησαν σε πρόσφατη μελέτη· επισημαίνει ότι οι επιπτώσεις αυτές θέτουν τις ΜΜΕ σε μειονεκτική ανταγωνιστική θέση, παρά το μεγάλο κόστος που συνεπάγονται οι φορολογικές δαπάνες για τη στήριξή τους, και ότι τα αποτελέσματα αυτά υπονομεύουν τις προθέσεις των εθνικών φορέων χάραξης πολιτικής·

10.  επισημαίνει το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των προβλεπόμενων από τη νομοθεσία και των πραγματικών φορολογικών συντελεστών, ιδίως για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε παγκόσμιο επίπεδο, το οποίο αντικατοπτρίζει τουλάχιστον εν μέρει διάφορες παρεκκλίσεις και εξαιρέσεις από το γενικό φορολογικό καθεστώς, είτε σκόπιμες από την πλευρά του νομοθέτη, για την επίτευξη ειδικών στόχων, είτε ως αποτέλεσμα επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού, δηλαδή οφειλόμενων στη δημιουργία αμιγώς επίπλαστων καταστάσεων για φορολογικούς λόγους και μόνο·

11.  τονίζει ότι, οι αναντιστοιχίες μεταξύ των φορολογικών συστημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο συμβάλλουν στη σημαντική διάβρωση της φορολογικής βάσης και στη φοροδιαφυγή, αλλά δεν αρκεί η ανάληψη δράσης αποκλειστικά σε επίπεδο ΕΕ για να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα αυτά·

12.  επισημαίνει την ευρεία ποικιλομορφία των 28 φορολογικών συστημάτων στην ΕΕ, τόσο ως προς τον καθορισμό της φορολογικής βάσης όσο και σε σχέση με το επίπεδο του φορολογικού συντελεστή, η οποία είναι ακόμη μεγαλύτερη αν ληφθούν υπόψη εκείνες οι ειδικές δικαιοδοσίες με αυτόνομα φορολογικά συστήματα που είναι συνδεδεμένες με κράτη μέλη της ΕΕ (υπερπόντια εδάφη και κτήσεις του Βρετανικού Στέμματος)· εκφράζει την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι βασικές έννοιες και στοιχεία, όπως π.χ. η ισορροπία μεταξύ φορολογίας στην πηγή και με βάση τον τόπο κατοικίας, η μόνιμη εγκατάσταση και οι φορολογητέες οντότητες, η οικονομική ουσία και οι αντικαταχρηστικοί κανόνες, ο ορισμός τόκων και δικαιωμάτων, η μεταχείριση άυλων στοιχείων, η μεταχείριση του χρέους και του ιδίου κεφαλαίου, πολλώ δε μάλλον τι μπορεί ή δεν μπορεί να εκπέσει από τη φορολογική βάση, δεν υπόκεινται αυτή τη στιγμή σε κοινό ορισμό ή σε κατευθυντήριες γραμμές στην ΕΕ, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει συντονισμός των φορολογικών συστημάτων των κρατών μελών· τονίζει ότι είναι αναγκαίο να εναρμονιστούν αυτοί οι ορισμοί·

13.  τονίζει ότι τα εθνικά προτιμησιακά καθεστώτα και οι αναντιστοιχίες μεταξύ των διάφορων φορολογικών συστημάτων στην ενιαία αγορά προσφέρουν ευκαιρίες για φοροαποφυγή· επισημαίνει ότι οι ανεπιθύμητες αυτές επιπτώσεις επιδεινώνονται περαιτέρω από την αλληλεπίδραση με πολλές διμερείς φορολογικές συνθήκες μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών, που δεν περιλαμβάνουν επαρκείς διατάξεις για την αντιμετώπιση των καταχρήσεων·

14.  επισημαίνει ότι το ασυντόνιστο αυτό φορολογικό πλαίσιο στην ΕΕ πάσχει επίσης από καταφανή έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι τα κράτη μέλη δεν λαμβάνουν κατ’ ανάγκη υπόψη τον αντίκτυπο που έχουν τα φορολογικά μέτρα τους σε άλλα κράτη μέλη, και τούτο όχι μόνο όταν σχεδιάζουν τα φορολογικά τους μέτρα αλλά και όταν ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή των μέτρων αυτών, με αποτέλεσμα να ασκούν στην πράξη μια εγωκεντρική πολιτική στα φορολογικά θέματα, αντίθετη προς τα ίδια τα θεμέλια του ευρωπαϊκού εγχειρήματος· επισημαίνει ότι μια αυτόματη, συστηματική και αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών θα επέτρεπε να ληφθεί υπόψη η φορολογική μεταχείριση συγκεκριμένων ροών εσόδων ή συναλλαγών σε άλλα κράτη μέλη· τονίζει ότι αυτό συμβάλλει επίσης στη δημιουργία μιας απαράδεκτης κατάστασης, όπου τα κέρδη που έχουν οι πολυεθνικές εταιρείες σε ένα κράτος μέλος συχνά φορολογούνται με πολύ χαμηλούς συντελεστές ή δεν φορολογούνται καθόλου στην ΕΕ·

15.  πιστεύει ότι η φορολογική πολιτική και η πολιτική ανταγωνισμού θα πρέπει να θεωρούνται ως δύο όψεις του ίδιου νομίσματος στην εσωτερική αγορά, και καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει και να ενισχύσει τα διαθέσιμα μέσα και πόρους για την πολιτική ανταγωνισμού και τις κρατικές ενισχύσεις·

16.  τονίζει ότι η ως τώρα σύγκλιση μεταξύ των εθνικών φορολογικών συστημάτων στην ΕΕ είναι πολύ περιορισμένη, παρά την πρωτοφανή εμβάθυνση της διαδικασίας ολοκλήρωσης της ΕΕ τα τελευταία 30 χρόνια, ιδίως σε σχέση με την ενιαία αγορά και την οικονομική και νομισματική ένωση· εκφράζει την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι ο συντονισμός των εθνικών φορολογικών συστημάτων υπολείπεται κατά πολύ σε σύγκριση με τις προσπάθειες συντονισμού σε άλλους τομείς σε επίπεδο ΕΕ, ιδίως στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, παρά το γεγονός ότι, πέρα από τη σημασία που έχει η λήψη μέτρων στην πλευρά των δαπανών, σημαντικό μέρος του μίγματος πολιτικών για την εξασφάλιση δημοσιονομικής εξυγίανσης αφορά την πλευρά των εσόδων· πιστεύει ότι η πτυχή αυτή θα έπρεπε να έχει αναφερθεί στην έκθεση των πέντε προέδρων με τίτλο «Ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης της Ευρώπης», του Ιουνίου του 2015·

17.  τονίζει ότι η έλλειψη πολιτικής βούλησης για την επίτευξη σύγκλισης μεταξύ των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών ωθεί τα κράτη μέλη στην επιλογή μιας διμερούς προσέγγισης, ενώ μια κοινή προσέγγιση θα ήταν αποτελεσματικότερη· υπενθυμίζει η δημοσιονομική σύγκλιση μπορεί να επιδιωχθεί και μέσω της ενισχυμένης συνεργασίας· εκφράζει, στο πλαίσιο αυτό, την επιθυμία ορισμένων κρατών μελών να θεσπίσουν φόρο χρηματοπιστωτικών συναλλαγών·

Τα μέσα επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού και ο αντίκτυπός τους

18.  τονίζει ότι η φοροαποφυγή από ορισμένες πολυεθνικές εταιρείες μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα σχεδόν μηδενικούς πραγματικούς φορολογικούς συντελεστές για τα κέρδη που έχουν σε ευρωπαϊκές δικαιοδοσίες, υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι οι εν λόγω πολυεθνικές εταιρείες επωφελούνται από διάφορα δημόσια αγαθά και υπηρεσίες στον τόπο όπου δραστηριοποιούνται, αλλά δεν καταβάλλουν το δίκαιο μερίδιό τους, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη διάβρωση της εθνικής φορολογικής βάσης και στην αύξηση των ανισοτήτων· τονίζει επίσης ότι μόνον οι επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν διασυνοριακές δραστηριότητες έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν τα κέρδη τους, πράγμα που θέτει σε μειονεκτική θέση τους ανταγωνιστές που δραστηριοποιούνται μόνο σε μια χώρα·

19.  επισημαίνει με μεγάλη ανησυχία ότι η εταιρική φοροαποφυγή έχει άμεσο αντίκτυπο στους εθνικούς προϋπολογισμούς και στην κατανομή των φορολογικών βαρών μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών φορολογουμένων και μεταξύ των οικονομικών παραγόντων (προς όφελος των περισσότερο κινητικών παραγόντων όπως το κεφάλαιο με τη μορφή ΑΞΕ)· εκφράζει την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι, πέρα από τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και τους άνισους όρους ανταγωνισμού, προκαλείται έτσι μια εξαιρετικά ανησυχητική κατάσταση όπου, σε ένα πλαίσιο έντονων προσπαθειών για οικονομική εξυγίανση και διαρθρωτική μεταρρύθμιση, ορισμένοι από τους φορολογούμενους με τη μεγαλύτερη ικανότητα πληρωμής συμβάλλουν σημαντικά λιγότερο από εκείνους που έχουν πληγεί περισσότερο από την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση και κρίση χρέους, όπως οι απλοί πολίτες και οι επιχειρήσεις που δεν χρησιμοποιούν επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό, οι οποίες συχνά ανήκουν στην κατηγορία των ΜΜΕ και δεν είναι σε θέση να ανταγωνιστούν τις πολυεθνικές εταιρείες, λόγω αυτού του συγκριτικού φορολογικού μειονεκτήματος· τονίζει ότι η κατάσταση αυτή ενέχει τον κίνδυνο καλλιέργειας κλίματος δυσπιστίας στη δημοκρατία και υπονόμευσης της γενικής φορολογικής συμμόρφωσης, ιδίως στις χώρες στις οποίες εφαρμόζονται προγράμματα προσαρμογής· εκφράζει την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι οι καταγγέλτες, οι οποίοι παρέχουν στις εθνικές αρχές, προς το δημόσιο συμφέρον, ζωτικές πληροφορίες σχετικά με ανάρμοστη συμπεριφορά, αξιόποινες πράξεις, απάτη ή παράνομες δραστηριότητες ή πρακτικές, μπορούν να διωχθούν νομικά ή να υποστούν προσωπικές ή οικονομικές συνέπειες· επισημαίνει με μεγάλη ανησυχία ότι ακόμη και δημοσιογράφοι που αποκαλύπτουν παράνομες ή αθέμιτες πρακτικές έχουν κατά καιρούς υποστεί παρόμοιες συνέπειες·

20.  επισημαίνει ότι σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε το ΔΝΤ(24), η οποία καλύπτει 51 χώρες, η μεταφορά κερδών μεταξύ φορολογικών δικαιοδοσιών οδηγεί σε μέση απώλεια εσόδων που ανέρχεται περίπου στο 5% των τρεχόντων εσόδων από τη φορολογία εισοδήματος εταιρειών –ποσοστό που αγγίζει ωστόσο το 13% στις χώρες που δεν είναι μέλη του ΟΟΣΑ· επισημαίνει επίσης ότι, κατά την Επιτροπή, από τα οικονομετρικά στοιχεία προκύπτει πως η ευαισθησία των ΑΞΕ στη φορολόγηση των εταιρειών έχει αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου· υπογραμμίζει το γεγονός ότι, σύμφωνα με μια μελέτη, κάθε χρόνο χάνεται περίπου ένα τρισεκατομμύριο ευρώ δυνητικών φορολογικών εσόδων λόγω του συνδυασμένου αποτελέσματος της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής, συμπεριλαμβανομένης της παραοικονομίας, και της φοροαποφυγής στην ΕΕ(25), και ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, οι ετήσιες ζημίες στους εθνικούς προϋπολογισμούς είναι της τάξης των 50-70 δισεκατομμυρίων ευρώ ως αποτέλεσμα της φοροδιαφυγής, αν και στην πραγματικότητα μπορεί αυτές οι απώλειες εσόδων να ανέρχονται σε περίπου 160-190 δισεκατομμύρια ευρώ για όλη την ΕΕ, αν ληφθούν επίσης υπόψη οι ειδικές φορολογικές ρυθμίσεις, οι ανεπάρκειες στην είσπραξη και άλλες συναφείς δραστηριότητες(26)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για το εμπόριο και την ανάπτυξη υπολόγισε πως οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν κάθε χρόνο απώλεια εσόδων περίπου 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων λόγω φοροδιαφυγής από πολυεθνικές εταιρείες· τονίζει ότι τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να εξεταστούν με προσοχή και μπορεί να υποτιμούν τις πραγματικές ζημίες για τους εθνικούς προϋπολογισμούς, δεδομένων της περιορισμένης διαφάνειας και των διαφορετικών λογιστικών και εννοιολογικών πλαισίων στον κόσμο, που επηρεάζουν τη διαθεσιμότητα συγκρίσιμων και ουσιαστικών στοιχείων και την αξιοπιστία των εκτιμήσεων·

21.  επισημαίνει ότι οι στρατηγικές φορολογικού σχεδιασμού μπορούν να βασίζονται στη διάρθρωση των εταιρειών, σε χρηματοδοτικές διευθετήσεις για τα υποκαταστήματά τους ή σε μεταβιβαστική τιμολόγηση που δεν ανταποκρίνεται σε δραστηριότητες πραγματικής οικονομίας, επιτρέποντας την τεχνητή μεταφορά κερδών μεταξύ δικαιοδοσιών με στόχο τη μείωση της συνολικής φορολογικής συνεισφοράς των εταιρειών· επισημαίνει με μεγάλη ανησυχία το γεγονός ότι αυξάνεται ο αριθμός των εταιρειών «γραμματοκιβωτίων» που χρησιμοποιούνται στην ΕΕ, οι οποίες είναι εταιρίες μόνο κατ’ όνομα και χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για σκοπούς φοροδιαφυγής· επισημαίνει το χαρακτηριστικό παράδειγμα της McDonalds, της οποίας οι φορολογικές πρακτικές, σύμφωνα με έκθεση που συνέταξε ένας συνασπισμός συνδικαλιστικών οργανώσεων, έχουν κοστίσει στις ευρωπαϊκές χώρες πάνω από ένα δισεκατομμύριο ευρώ σε διαφυγόντες φόρους μεταξύ 2009 και 2013(27)·

22.  θεωρεί ότι τα εθνικά προτιμησιακά καθεστώτα και το χαμηλό επίπεδο συντονισμού ή σύγκλισης μεταξύ των φορολογικών συστημάτων των κρατών μελών, παρά τις πραγματικές οικονομικές διασυνδέσεις και αλληλεπιδράσεις τους στην εσωτερική αγορά, προκαλούν ορισμένες αναντιστοιχίες που επιτρέπουν τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό, τις διπλές φοροελαφρύνσεις και τις διπλές φοροαπαλλαγές, για παράδειγμα με μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες πρακτικές: καταχρηστική μεταβιβαστική τιμολόγηση, εντοπισμός ελαφρύνσεων σε δικαιοδοσίες με υψηλή φορολογία, μεταβίβαση κεφαλαίων προερχόμενων από δάνεια μέσω εταιρειών «οχημάτων», μεταβίβαση του κινδύνου, υβριδικά χρηματοοικονομικά προϊόντα, εκμετάλλευση αναντιστοιχιών, αναζήτηση ευνοϊκότερου φορολογικού καθεστώτος, συμφωνίες για δικαιώματα εκμετάλλευσης, εκτεταμένες εξαιρέσεις οφελών από ευρεσιτεχνίες, αναζήτηση ευνοϊκότερης φορολογικής σύμβασης, και πραγματοποίηση πωλήσεων περιουσιακών στοιχείων σε δικαιοδοσίες με χαμηλή φορολογία·

23.  τονίζει ότι, κατά τις διερευνητικές αποστολές της σε πέντε κράτη μέλη και στην Ελβετία, η ειδική επιτροπή παρατήρησε ότι ορισμένα εθνικά φορολογικά μέτρα, που συχνά χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό από τις πολυεθνικές εταιρείες, συνιστούν δυνητικά επιζήμιες φορολογικές πρακτικές, ιδίως δε τα ακόλουθα, που θα πρέπει να θεωρούνται μέρος μόνο του συνόλου:

24.  επισημαίνει ότι, κατά την Επιτροπή(28), το 72% της μεταφοράς κερδών στην ΕΕ γίνεται μέσω των διαύλων της μεταβιβαστικής τιμολόγησης και του τόπου της διανοητικής ιδιοκτησίας·

25.  τονίζει ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί σε ορισμένα κράτη μέλη ειδικά καθεστώτα μείωσης της φορολογίας εταιρειών για την προσέλκυση άυλων περιουσιακών στοιχείων εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, όπως για τα έσοδα από δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας· επισημαίνει την ποικιλία που παρατηρείται όσον αφορά τις μειώσεις φορολογικών συντελεστών και τις εκπτώσεις φόρου, όπως επίσης στο πεδίο εφαρμογής των προτεινόμενων καθεστώτων (δέσμες καινοτομίας (innovation box), δέσμες διανοητικής ιδιοκτησίας (intellectual property box), δέσμες γνώσης (knowledge box), δέσμες ευρεσιτεχνίας (patent box), κλπ.)· τονίζει ότι σε ορισμένα κράτη μέλη οι φορολογούμενοι δεν χρειάζεται να παράγουν διανοητική ιδιοκτησία οι ίδιοι και/ή μέσα στη χώρα προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε φορολογικά πλεονεκτήματα, αλλά απλώς να την αποκτούν μέσω εταιρειών που έχουν την έδρα τους εντός της δικαιοδοσίας· τονίζει, συνεπώς, ότι τα φορολογικά πλεονεκτήματα για Ε&Α πρέπει πάντα να συνδέονται με τις πραγματικές δαπάνες στη συγκεκριμένη δικαιοδοσία (προσέγγιση βάσει αιτιώδους συνδέσμου)·

26.  τονίζει, επιπλέον, ότι το κόστος έρευνας και ανάπτυξης μπορεί ήδη να εκπέσει από τον φόρο στο πλαίσιο των εθνικών φορολογικών συστημάτων ακόμη και χωρίς δέσμες ευρεσιτεχνίας, και ότι συνεπώς οι δέσμες ευρεσιτεχνίας συμβάλλουν στη φοροαποφυγή κατά τρόπο αντίθετο προς το σύστημα·

27.  θεωρεί ότι τα καθεστώτα αυτά αποτελούν παραδείγματα επιζήμιου φορολογικού ανταγωνισμού μεταξύ κρατών, γιατί ενώ η σχέση και ο αντίκτυπός τους στην πραγματική οικονομία είναι, στις περισσότερες περιπτώσεις, ανύπαρκτα, έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση των φορολογικών εσόδων άλλων χωρών, συμπεριλαμβανομένων κρατών μελών· επισημαίνει ότι, στο πλαίσιο της επανεξέτασης των φορολογικών κινήτρων για Ε&Α η Επιτροπή(29) διαπιστώνει πως «οι δέσμες ευρεσιτεχνίας φαίνεται ότι μάλλον μετατοπίζουν εταιρικά έσοδα παρά ενθαρρύνουν την καινοτομία»·

28.  τονίζει ότι, σε ένα οικονομικό περιβάλλον στο οποίο επικρατούν τα άυλα περιουσιακά στοιχεία, η μεταβιβαστική τιμολόγηση επηρεάζεται συχνά από την έλλειψη συγκρίσιμων συναλλαγών και μεγεθών αναφοράς, γεγονός που δημιουργεί σημαντικά προβλήματα σε σχέση με την ορθή εφαρμογή της αρχής του πλήρους ανταγωνισμού, σύμφωνα με την οποία η τιμολόγηση των συναλλαγών μεταξύ οντοτήτων που ανήκουν στον ίδιο όμιλο εταιριών θα πρέπει να αποτιμάται με τον ίδιο τρόπο όπως μεταξύ ανεξάρτητων οντοτήτων·

29.  επισημαίνει ότι οι υφιστάμενες κατευθυντήριες γραμμές για τη μεταβιβαστική τιμολόγηση παρέχουν στις πολυεθνικές εταιρείες σημαντική διακριτική ευχέρεια όσον αφορά την επιλογή και την εφαρμογή των μεθόδων αξιολόγησης· τονίζει ότι οι πολυεθνικές εταιρείες εκμεταλλεύονται την έλλειψη αποτελεσματικού κοινού προτύπου μεταβιβαστικής τιμολόγησης και τις διάφορες προβλεπόμενες παρεκκλίσεις, εξαιρέσεις και εναλλακτικές λύσεις, αντίθετα προς το πνεύμα των εν λόγω κατευθυντηρίων γραμμών, προκειμένου να καθορίζουν τα φορολογητέα κέρδη τους ανά δικαιοδοσία με τρόπο ώστε να μειώνουν τη συνολική φορολογική οφειλή τους μέσω, για παράδειγμα, της καταχρηστικής εφαρμογής της μεθόδου cost-plus (μέθοδος υπολογισμού του κόστους παραγωγής και μεταπώλησης), του αυθαίρετου καθορισμού περιθωρίων κέρδους ή της αμφιλεγόμενης εξαίρεσης ορισμένων δαπανών από τους υπολογισμούς τους· τονίζει ότι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της μεταβιβαστικής τιμολόγησης σε επίπεδο ΕΕ είναι μέσω της ενοποίησης της κοινής φορολογικής βάσης, που καταργεί την ανάγκη για τη συγκεκριμένη πρακτική·

30.  υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι φάκελοι μεταβιβαστικής τιμολόγησης που υποβάλλουν οι πολυεθνικές εταιρείες ή οι εκπρόσωποί τους δεν μπορούν να παρακολουθούνται επαρκώς από τις φορολογικές αρχές, που συχνά δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένες και στελεχωμένες ώστε να εξετάζουν με κριτικό πνεύμα και διεξοδικά τις εν λόγω αναλύσεις και τα αποτελέσματα ή τον αντίκτυπό τους·

31.  εκφράζει την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι, σε ένα οικονομικό πλαίσιο όπου το 60% των παγκόσμιων εμπορικών συναλλαγών είναι ενδοομιλικές(30), οι κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή αυτής της αμιγώς οικονομικής έννοιας είναι κατακερματισμένες σε εθνικό επίπεδο με αποτέλεσμα να υπάρχουν ασυνέπειες μεταξύ των κρατών μελών και να προκύπτουν νομικές διαφορές·

32.  υπογραμμίζει, επιπλέον, το γεγονός ότι, παρά τον σημαντικό αριθμό νομικών διαφορών στην ΕΕ, που προκύπτουν από διαφορετικές ερμηνείες των ίδιων αρχών μεταβιβαστικής τιμολόγησης, δεν υπάρχει αποτελεσματικός μηχανισμός επίλυσης διαφορών σε ευρωπαϊκό επίπεδο· επισημαίνει ότι η διευθέτηση των υποθέσεων μεταβιβαστικής τιμολόγησης που παραπέμπονται στη σύμβαση περί διαδικασίας διαιτησίας της ΕΕ μπορεί να διαρκέσει έως και οκτώ έτη, γεγονός που επιτείνει την έλλειψη ασφάλειας δικαίου για τις επιχειρήσεις και τις φορολογικές διοικήσεις·

33.  τονίζει τον καθοριστικό ρόλο των μεγάλων λογιστικών εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων των «τεσσάρων μεγάλων», στον σχεδιασμό και το εμπόριο αποφάσεων τύπου «tax ruling» και καθεστώτων φοροαποφυγής που εκμεταλλεύονται αναντιστοιχίες μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών· τονίζει ότι οι εταιρείες αυτές, οι οποίες φαίνεται να αντλούν σημαντικό μέρος των εσόδων τους από τις φορολογικές υπηρεσίες, να κυριαρχούν στις αγορές υπηρεσιών λογιστικού ελέγχου των περισσότερων κρατών μελών και να επικρατούν στις φοροτεχνικές υπηρεσίες σε παγκόσμιο επίπεδο, συνιστούν ένα στενό ολιγοπώλιο· θεωρεί ότι αν η κατάσταση αυτή συνεχιστεί, θα θιγεί αναπόφευκτα η λειτουργία της ενιαίας αγοράς στους τομείς δραστηριότητας των «τεσσάρων μεγάλων»· εφιστά την προσοχή στη σύγκρουση συμφερόντων που προκύπτει από την παράλληλη διεξαγωγή, μέσα στις ίδιες επιχειρήσεις, δραστηριοτήτων φοροτεχνικών υπηρεσιών και υπηρεσιών συμβούλου που απευθύνονται σε φορολογικές διοικήσεις, αφενός, και σε υπηρεσίες φορολογικού σχεδιασμού πολυεθνικών εταιρειών, αφετέρου, οι οποίες εκμεταλλεύονται τις αδυναμίες των εθνικών φορολογικών νομοθεσιών· θεωρεί ότι οι βέλτιστες πρακτικές στο θέμα αυτό πρέπει να προωθούνται, και ότι οι υφιστάμενοι κώδικες δεοντολογίας θα πρέπει να βελτιωθούν· αμφισβητεί, ωστόσο, την αποτελεσματικότητα των κωδίκων εταιρικής συμπεριφοράς και των πολιτικών εταιρικής κοινωνικής ευθύνης για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος· υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» έχουν καταστεί, τόσο στην ΕΕ όσο και σε παγκόσμια κλίμακα, κοινή επιχειρηματική πρακτική, όχι μόνο για την επίτευξη ασφάλειας δικαίου ή την εξασφάλιση ευνοϊκών φορολογικών συμφωνιών, αλλά και σε περιπτώσεις κατά τις οποίες οι νομοθετικές διατάξεις δεν αφήνουν περιθώρια ερμηνείας· εκφράζει την ανησυχία του για τις εκτιμήσεις του κλάδου της παροχής υπηρεσιών φοροτεχνικού συμβούλου, ότι αρκεί να υπάρχει πιθανότητα 50% να είναι νόμιμο ένα καθεστώς φορολογικού σχεδιασμού, προκειμένου το καθεστώς αυτό να προταθεί στους πελάτες(31)·

34.  καλεί τις φορολογικές αρχές να βελτιώσουν και να διαφοροποιήσουν τις πηγές τεχνογνωσίας τους και να βελτιώσουν ουσιαστικά τη διαδικασία της αξιολόγησης αντικτύπου, προκειμένου να μειωθούν οι κίνδυνοι μη αναμενόμενων επιπτώσεων των νέων φορολογικών μέτρων· υπενθυμίζει στα κράτη μέλη, ότι στη δημιουργία φορολογικών κενών, τον καταχρηστικό χαρακτήρα του φορολογικού συστήματος και τη χαμηλή αξιοπιστία της φορολογικής πολιτικής δεν συμβάλλουν μόνο οι διαφορές μεταξύ των φορολογικών συστημάτων, αλλά επίσης η υπερβολική πολυπλοκότητα του εθνικού φορολογικού συστήματος καθώς και η χαμηλή σταθερότητα, με πολύ συχνές αλλαγές· υπογραμμίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι ο φορολογικός κατακερματισμός συνιστά εμπόδιο για τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης Κεφαλαιαγορών·

Κατάσταση των πραγμάτων και αξιολόγηση της δράσης σε ενωσιακό, σε διεθνές και σε εθνικό επίπεδο

35.  αναγνωρίζει ότι, μετά την οικονομική κρίση και, επιπλέον, το σκάνδαλο LuxLeaks, η αντιμετώπιση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού των πολυεθνικών εταιρειών βρίσκεται ψηλά στην πολιτική ατζέντα των κρατών μελών, της ΕΕ, του ΟΟΣΑ και της G20, αλλά εκφράζει την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι μέχρι σήμερα, με εξαίρεση το υποστηριζόμενο από την G20 σχέδιο του ΟΟΣΑ για την BEPS, το οποίο μόλις ολοκληρώθηκε και δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα από κανένα κράτος, δεν έχει σημειωθεί ιδιαίτερη πρόοδος σε πρακτικό επίπεδο·

36.  επισημαίνει, στο πλαίσιο αυτό, ότι πολλά κράτη μέλη έχουν λάβει ή προτίθενται να θεσπίσουν μέτρα για την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής, ιδίως όσον αφορά τον περιορισμό της δυνατότητας για έκπτωση των τόκων, τους αντικαταχρηστικούς κανόνες, τον καλύτερο ορισμό της έννοιας της μόνιμης εγκατάστασης (συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης δοκιμασιών οικονομικής ουσίας προκειμένου να προσδιορίζεται αποτελεσματικότερα η φορολογητέα παρουσία των εταιρειών), την ενδεχόμενη εξαίρεση των μη συμμορφούμενων εταιρειών από τους δημόσιους διαγωνισμούς, ή τη δημοσίευση μηχανισμών φορολογικού σχεδιασμού που μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην αποκατάσταση της αξιοπιστίας του φορολογικού συστήματος και στη μείωση του χρονικού διαστήματος μεταξύ της θέσπισης των ειδικών καθεστώτων και της έγκρισης των διορθωτικών μέτρων, μεταξύ άλλων σε νομοθετικό επίπεδο·

37.  εκφράζει, ωστόσο, την ανησυχία του για το γεγονός ότι ελλείψει μιας συνεργατικής προσέγγισης, τα μονομερή μέτρα που λαμβάνουν τα κράτη μέλη κατά της διάβρωσης της φορολογικής βάσης μπορεί να συμβάλουν στην αύξηση της πολυπλοκότητας, στη δημιουργία νέων αναντιστοιχιών και, κατά συνέπεια, στον πολλαπλασιασμό των ευκαιριών φοροαποφυγής στην εσωτερική αγορά· τονίζει ότι η ενδεχόμενη αποκλίνουσα εφαρμογή, από τα κράτη μέλη, διεθνών ή ενωσιακών κατευθυντήριων γραμμών μπορεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα·

38.  εκφράζει την επιδοκιμασία του για τις διάφορες πρωτοβουλίες και νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής κατά τα τελευταία 20 έτη, περιλαμβανομένης της πλέον πρόσφατης, που αποσκοπεί στον μεγαλύτερο συντονισμό των συστημάτων φορολογίας επιχειρήσεων των κρατών μελών, με σκοπό την ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς, την αντιμετώπιση των ζητημάτων διπλής φορολογίας ή διπλής φοροαπαλλαγής και τη διατήρηση του δικαιώματος των κρατών μελών να φορολογούν αποτελεσματικά· εκφράζει ωστόσο την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι, μέχρι στιγμής, λίγες μόνο από αυτές έχουν εγκριθεί από το Συμβούλιο, λόγω της απαίτησης ομοφωνίας και του γεγονότος ότι ορισμένα κράτη μέλη είναι πεπεισμένα πως μπορούν να αποκομίσουν μεγαλύτερο ίδιο όφελος από τα κενά που αφήνει ένα ασυντόνιστο φορολογικό σύστημα, σε σχέση με το συλλογικό όφελος που θα αποκόμιζαν σε ένα συντονισμένο σύστημα·

39.  χαιρετίζει τη δημοσίευση της νέας δέσμης δημοσιονομικών πολιτικών, και ζητεί από την Επιτροπή να επιδιώξει την εξασφάλιση ενός δίκαιου φορολογικού συστήματος βασιζόμενου στην αρχή της φορολόγησης στο κράτος μέλος όπου δημιουργούνται τα κέρδη, προκειμένου να αποφεύγονται η στρέβλωση της εσωτερικής αγοράς και ο αθέμιτος ανταγωνισμός·

40.  τονίζει ότι η ομάδα «Κώδικας δεοντολογίας» για τη φορολογία των επιχειρήσεων (η «Ομάδα»), που συστάθηκε το 1998 από τα κράτη μέλη, κατέστησε δυνατή στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές του 2000 την εξάλειψη των πιο επιζήμιων μεμονωμένων φορολογικών πρακτικών εκείνης της εποχής ακολουθώντας μια διττή προσέγγιση μη δεσμευτικής νομοθεσίας, με την «κατάργηση» υφιστάμενων φορολογικών μέτρων που συνιστούσαν επιζήμιο φορολογικό ανταγωνισμό και την αποφυγή της θέσπισης παρόμοιων μέτρων στο μέλλον («αποφυγή»)·

41.  εκφράζει την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι οι εργασίες της Ομάδας φαίνεται να έχουν χάσει τη δυναμική τους· επισημαίνει ότι ορισμένα από τα πάνω από 100 μέτρα που έχουν ανακληθεί ως αποτέλεσμα της δραστηριότητάς της έχουν αντικατασταθεί στα κράτη μέλη από φορολογικά μέτρα με παρόμοια επιζήμια αποτελέσματα· επισημαίνει ότι ορισμένες φορολογικές αρχές αντέδρασαν στις συστάσεις της Ομάδας με τη δημιουργία νέων δομών οι οποίες έχουν τα ίδια επιζήμια αποτελέσματα με εκείνα που είχε αντιμετωπίσει η Ομάδα· εκφράζει την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι δεν σημείωσαν επιτυχία προηγούμενες προσπάθειες για την ενίσχυση της διακυβέρνησης και της εντολής της, και για την προσαρμογή και διεύρυνση των μεθόδων εργασίας και των κριτηρίων που καθορίζονται στον κώδικα, με στόχο την καταπολέμηση των νέων μορφών επιζήμιων φορολογικών πρακτικών στο τρέχον οικονομικό περιβάλλον· υποστηρίζει τις πιο πρόσφατες προτάσεις της Επιτροπής για το θέμα αυτό, που εκτίθενται στο σχέδιο δράσης της, της 17ης Ιουνίου 2015, για δίκαιη και αποτελεσματική φορολόγηση των εταιρειών στην ΕΕ·

42.  εκφράζει την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι, παρά τους φιλόδοξους στόχους που έχουν διακηρυχθεί από το 1997, συνεχίζεται ο φορολογικός ανταγωνισμός μεταξύ των κρατών μελών, που δεν απορρέει τόσο από τις διαφορές στους φορολογικούς συντελεστές όσο από την ανομοιογένεια των εθνικών κανόνων για τον καθορισμό του τι συνιστά φορολογητέα κέρδη, η οποία καθίσταται εμφανής εδώ και δεκαετίες από τις διαφορές μεταξύ των ονομαστικών και των πραγματικών συντελεστών φορολογίας εταιρειών που εφαρμόζονται στα κράτη μέλη·

43.  εκφράζει επίσης την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι οι αρχικές συμφωνίες σχετικά με το καθεστώς και τις διευθετήσεις διακυβέρνησης της Ομάδας άφηναν υπερβολικά περιθώρια πολιτικής διαπραγμάτευσης και συμβιβασμού για την επίτευξη «ευρείας συναίνεσης» (δηλαδή στην ουσία σχεδόν ομοφωνίας, με τη δυνατότητα έκφρασης διαφωνίας σε υποσημειώσεις) όσον αφορά την αξιολόγηση των επιζήμιων πρακτικών, πλήττοντας έτσι την αξιοπιστία και την πληρότητα του έργου της και οδηγώντας ενίοτε στο φαινόμενο, σκόπιμα να μη δημοσιεύονται εκθέσεις και να μη δίνεται συνέχεια σε αυτές, όπως στην περίπτωση της έκθεσης Simmons & Simmons, του 1999, σχετικά με τις διοικητικές πρακτικές· θεωρεί λυπηρό, ότι η κατάργηση των υφιστάμενων μέτρων έγινε με καθυστερήσεις για λόγους πολιτικής, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις επιτράπηκε η προσθήκη νέων δικαιούχων μετά τη λήξη της προθεσμίας, γεγονός που σχετίζεται επίσης με τους πολύ χαλαρούς μηχανισμούς λογοδοσίας και εποπτείας της Ομάδας·

44.  τονίζει, ειδικότερα, ότι η κατά περίπτωση προσέγγιση στον Κώδικα, είχε μεν ως αποτέλεσμα να ανταγωνίζονται σήμερα τα κράτη μέλη περισσότερο με γενικά μέτρα, αλλά δεν αντιμετωπίζει τις συστημικές αδυναμίες ενός κατακερματισμένου πλαισίου φορολογίας των εταιρειών στην ΕΕ, που απαιτεί μια πιο ουσιαστική αναθεώρηση·

45.  επισημαίνει επίσης τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί με τη δημιουργία της πλατφόρμας για τη χρηστή διακυβέρνηση στον φορολογικό τομέα, η οποία φέρνει τους διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς γύρω από το ίδιο τραπέζι με στόχο τη δημιουργία συναίνεσης στο ζήτημα της φοροαποφυγής, ιδίως σε διεθνές πλαίσιο, και του κοινού φόρουμ για τη μεταβιβαστική τιμολόγηση, που εκδίδει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τα τεχνικά θέματα συνδεόμενα με τη μεταβιβαστική τιμολόγηση· τονίζει ότι, μέχρι σήμερα, οι φορείς αυτοί έχουν συμβάλει στην πραγματοποίηση περιορισμένων διορθώσεων στο πλαίσιο της φορολογίας των εταιρειών· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι οι κατευθυντήριες γραμμές που έχει εκδώσει μέχρι στιγμής το κοινό φόρουμ για τη μεταβιβαστική τιμολόγηση δεν ήταν επαρκείς για την αντιμετώπιση του προβλήματος της φοροαποφυγής· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η σύνθεση του κοινού φόρουμ για τη μεταβιβαστική τιμολόγηση εξακολουθεί να είναι άνιση, παρά την πρόσφατη ανανέωση των μελών του· εκφράζει επίσης την αντίθεσή του για το γεγονός ότι στο έργο της κατάρτισης κατευθυντήριων γραμμών για τη μεταβιβαστική τιμολόγηση συμμετέχουν φοροτεχνικοί εμπειρογνώμονες οι οποίοι μπορεί παράλληλα να συμβουλεύουν τους πελάτες τους σχετικά με στρατηγικές επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού βασιζόμενες σε μεταβιβαστική τιμολόγηση, και να βρίσκονται, συνεπώς, σε θέση σύγκρουσης συμφερόντων·

46.  τονίζει ότι η νομοθεσία της ΕΕ (οδηγίες περί μητρικών-θυγατρικών εταιρειών, τόκων και δικαιωμάτων, συγχωνεύσεων, και διοικητικής συνεργασίας), μολονότι καλύπτει περιορισμένες πτυχές που συνδέονται με τη φορολογία των εταιρειών, μπόρεσε να αντιμετωπίσει συγκεκριμένα ζητήματα που αντιμετώπιζαν τα κράτη μέλη και οι εταιρείες που λειτουργούν σε διάφορες χώρες· υπογραμμίζει το γεγονός ότι τα μέτρα αυτά, που είχαν σχεδιαστεί αρχικά για την εξάλειψη της διπλής φορολογίας, έχουν ορισμένες αντιπαραγωγικές παρενέργειες όσον αφορά τη φοροαποφυγή και οδηγούν ενίοτε σε διπλή φοροαπαλλαγή· εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόσφατη έγκριση από το Συμβούλιο των τροποποιήσεων της οδηγίας για τις μητρικές και τις θυγατρικές εταιρείες, που θα τεθούν σε ισχύ στο τέλος του 2015 και γίνονται για να περιληφθεί μια γενική αντικαταχρηστική ρήτρα και να αρθούν οι αναντιστοιχίες όσον αφορά τα υβριδικά δάνεια, προσδοκώντας ότι αυτό θα συμβάλει στην εξάλειψη ορισμένων ευκαιριών φοροαποφυγής στην ΕΕ·

47.  υπενθυμίζει τις διατάξεις της οδηγίας 2011/16/ΕΕ σχετικά με τη διοικητική συνεργασία που αποσκοπούν στην υλοποίηση της ανταλλαγής όλων των σχετικών οικονομικών πληροφοριών· θεωρεί ότι η αυτόματη, άμεση και διεξοδική ανταλλαγή δεδομένων και η αποτελεσματική επεξεργασία των φορολογικών πληροφοριών θα έχουν ισχυρό αποτρεπτικό αποτέλεσμα κατά της φοροδιαφυγής και της καθιέρωσης επιζήμιων φορολογικών πρακτικών και θα επιτρέψουν στα κράτη μέλη και την Επιτροπή να διαθέτουν όλες τις σχετικές πληροφορίες για να αντιδρούν σε αυτές·

48.  εκφράζει την αποδοκιμασία του για το γεγονός ότι το ισχύον νομοθετικό και εποπτικό πλαίσιο για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με φορολογικά μέτρα δεν είναι αποτελεσματικό, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν, οι υφιστάμενες απαιτήσεις για την αυτόματη ή μετά από αίτηση ανταλλαγή πληροφοριών δεν τηρούνται· εκφράζει την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι ουσιαστικά κανένα κράτος μέλος δεν ανταλλάσσει πληροφορίες που ενδέχεται να είναι σημαντικές για κράτη εταίρους του στην ΕΕ· εκφράζει την αποδοκιμασία του για την έλλειψη συντονισμού μεταξύ της Επιτροπής και των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών·

49.  αποδοκιμάζει το γεγονός ότι σπάνια ανταλλάσσονται αυθόρμητα φορολογικές πληροφορίες μεταξύ των κρατών μελών· εκφράζει την ικανοποίησή του για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών, η οποία δεν βασίζεται πλέον στην αμοιβαιότητα· εφιστά την προσοχή στα διαρθρωτικά σχεδιαστικά προβλήματα ενός συστήματος το οποίο βασίζεται στη διακριτική ευχέρεια ως προς το τι είναι κοινοποιήσιμο και τι όχι, και συνοδεύεται από χαλαρά συστήματα παρακολούθησης που δυσχεραίνουν σημαντικά τον εντοπισμό παραβιάσεων των απαιτήσεων για ανταλλαγή πληροφοριών·

50.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την προσήλωση της Επιτροπής στην προώθηση της αυτόματης ανταλλαγής φορολογικών πληροφοριών ως του μελλοντικού ευρωπαϊκού και διεθνούς προτύπου διαφάνειας· την καλεί, ως πρώτο βήμα, να ανταποκριθεί στο καθήκον της ως θεματοφύλακα των Συνθηκών και να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσει την πλήρη συμμόρφωση προς το ενωσιακό δίκαιο και την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών, που παγιώνεται στις Συνθήκες· επικροτεί την πρόταση της ομάδας εμπειρογνωμόνων για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών επί χρηματοοικονομικών λογαριασμών, να εξεταστούν δυνατότητες στήριξης των αναπτυσσόμενων χωρών όσον αφορά την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών, με την παροχή μη αμοιβαίων συμφωνιών ανταλλαγής·

51.  επισημαίνει ότι οι κανόνες και οι κυρώσεις για τις κρατικές ενισχύσεις είναι χρήσιμα ως μέσο αντιμετώπισης καταχρηστικών και στρεβλωτικών επιζήμιων φορολογικών πρακτικών, και μπορούν να έχουν σημαντικό αποτρεπτικό αποτέλεσμα·

52.  εκφράζει την ικανοποίησή του για τη δέσμη μέτρων φορολογικής διαφάνειας, της Επιτροπής, του Μαρτίου του 2015, που αφορά την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling», καθώς και το σχέδιο δράσης για ένα δίκαιο και αποτελεσματικό σύστημα φορολογίας των εταιρειών στην ΕΕ, του Ιουνίου του 2015· τονίζει, ωστόσο, ότι τα κείμενα αυτά δεν μπορούν να θεωρηθούν παρά μόνο ως πρώτα βήματα στη σωστή κατεύθυνση, και ότι απαιτείται επειγόντως ένα συνεκτικό πλαίσιο νομοθετικών διατάξεων και διοικητικού συντονισμού, προς όφελος και των ΜΜΕ και των πολυεθνικών εταιρειών που συμβάλλουν στη δημιουργία πραγματικής οικονομικής ανάπτυξης και πληρώνουν τους φόρους που τους αναλογούν στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς·

53.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόσφατη συμφωνία σχετικά με το σχέδιο δράσης του ΟΟΣΑ για την BEPS, το οποίο, μετά από διαδοχικές εκκλήσεις για δράση στο πλαίσιο των διασκέψεων κορυφής της G7 και της G20, επιχειρεί να αντιμετωπίσει τα επιμέρους προβλήματα που επηρεάζουν τη λειτουργία του διεθνούς συστήματος φορολόγησης των εταιρειών, προωθώντας παγκόσμια και συστηματική δράση για την αντιμετώπισή τους· εκφράζει την απογοήτευσή του για την καθυστερημένη και άνιση συμμετοχή των αναπτυσσόμενων χωρών στη διαδικασία του ΟΟΣΑ για την BEPS, στην οποία θα έπρεπε να συμμετέχουν ισότιμα· εκφράζει επίσης την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι ορισμένα αποτελέσματα του σχεδίου δράσης για την BEPS δεν προχωρούν ακόμη περισσότερο σε τομείς όπως τα επιζήμια φορολογικά καθεστώτα, η ψηφιακή οικονομία και η διαφάνεια·

54.  επισημαίνει ότι, μετά από συστηματική ανάλυση των αδύνατων σημείων του διεθνούς φορολογικού συστήματος, το σχέδιο δράσης για την BEPS επικεντρώθηκε σε 15 σημεία δράσης, από τα οποία τα επτά εγκρίθηκαν από την G20 τον Νοέμβριο του 2014, και τα υπόλοιπα ήταν έτοιμα τον Οκτώβριο του 2015· τονίζει ότι, σε ένα εξελισσόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον, οι δράσεις αυτές επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν θέματα διαφάνειας, π.χ. με την έκδοση κατευθυντήριων γραμμών για την υποβολή εκθέσεων ανά χώρα, την έλλειψη ουσίας σε ορισμένες ρυθμίσεις για τη φοροαποφυγή, και μεγαλύτερη συνοχή με τους διεθνείς κανόνες·

55.  προειδοποιεί, ωστόσο, για συμβιβαστικές λύσεις που θα ήταν ενδεχομένως ανεπαρκείς σε σχέση με τις αρχικές φιλοδοξίες ή θα οδηγούσαν σε αποκλίνουσες ερμηνείες σε εθνικό επίπεδο· τονίζει, επιπλέον, ότι, ως τώρα δεν υπάρχει αποτελεσματική παρακολούθηση της εφαρμογής των κατευθυντήριων γραμμών του ΟΟΣΑ στις χώρες που τις έχουν εγκρίνει, και ότι ακόμη και οι καλύτερα σχεδιασμένες λύσεις δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικές αν δεν παρακολουθούνται και εφαρμόζονται κατάλληλα·

56.  υπογραμμίζει τον συμπληρωματικό χαρακτήρα της δραστηριότητας της ΕΕ και του ΟΟΣΑ στον συγκεκριμένο τομέα· θεωρεί ότι, δεδομένου του βαθμού ολοκλήρωσής της, η ΕΕ πρέπει να προχωρήσει πέρα από τις προτάσεις για την BEPS όσον αφορά τον συντονισμό και τη σύγκλιση, προκειμένου να αποφεύγεται κάθε μορφής επιβλαβής φορολογικός ανταγωνισμός στην εσωτερική αγορά· είναι πεπεισμένο ότι η ΕΕ μπορεί να εφαρμόσει αποτελεσματικότερα μέσα για την εξασφάλιση θεμιτού φορολογικού ανταγωνισμού και τη διασφάλιση του δικαιώματος των κρατών μελών να φορολογούν αποτελεσματικά τα κέρδη που παράγονται στην επικράτειά τους, εξασφαλίζοντας παράλληλα ότι αυτό δεν θα έχει αρνητικές συνέπειες για την ανταγωνιστικότητά της·

Οι έρευνες της Επιτροπής για τις κρατικές ενισχύσεις: επισκόπηση και αποτελέσματα

57.  τονίζει ότι στην εσωτερική αγορά οι νεοεισερχόμενες επιχειρήσεις και οι επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ, που δεν χρησιμοποιούν επιθετικές φορολογικές πρακτικές βρίσκονται σε μειονεκτική θέση σε σύγκριση με τις πολυεθνικές εταιρείες, οι οποίες είναι σε θέση να μεταφέρουν τα κέρδη τους ή να εφαρμόζουν άλλες μορφές επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού μέσω διαφόρων αποφάσεων και πράξεων που διατίθενται μόνο σε αυτές λόγω του μεγέθους τους και της ικανότητάς τους να ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα σε διεθνή κλίμακα· επισημαίνει με ανησυχία ότι, με όλες τις άλλες παραμέτρους σταθερές, η προκύπτουσα μείωση των φορολογικών υποχρεώσεων συνεπάγεται για τις πολυεθνικές εταιρείες υψηλότερα κέρδη μετά τους φόρους και για τον λόγο αυτό δημιουργεί άνισους όρους ανταγωνισμού με τους ανταγωνιστές τους στην ενιαία αγορά που δεν μπορούν να εφαρμόσουν επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό και διατηρούν τη σύνδεση μεταξύ του τόπου όπου επιτυγχάνουν το κέρδος και του τόπου φορολογίας τους· επισημαίνει ότι αυτή η στρέβλωση των ίσων όρων ανταγωνισμού υπέρ των πολυεθνικών έρχεται σε αντίθεση με τη θεμελιώδη αρχή της ενιαίας αγοράς·

58.  τονίζει ότι ο ΟΟΣΑ(32) επισημαίνει τη χρήση, από ορισμένες πολυεθνικές εταιρείες, στρατηγικών που τους επιτρέπουν να καταβάλλουν μόλις 5% εταιρικό φόρο, ενώ μικρότερες επιχειρήσεις πληρώνουν μέχρι και 30%, και εκφράζει βαθειά ανησυχία για το γεγονός ότι, σύμφωνα με ορισμένες μελέτες(33), η φορολογική συμμετοχή των διασυνοριακών επιχειρήσεων είναι κατά μέσο όρο έως και 30% χαμηλότερη από εκείνη των εγχώριων εταιριών που λειτουργούν σε μία μόνο χώρα· θεωρεί απαράδεκτο το γεγονός ότι, ως αποτέλεσμα αυτών των στρατηγικών, ορισμένες πολυεθνικές εταιρείες μπορεί να καταβάλλουν πολύ χαμηλό πραγματικό συντελεστή εταιρικού φόρου ενώ ορισμένες ΜΜΕ πρέπει να καταβάλλουν το πλήρες μερίδιο φόρου τους·

59.  υπογραμμίζει ότι αυτή η στρέβλωση αποφάσεων οικονομικών φορέων που λαμβάνονται με βάση την αναμενόμενη απόδοση μετά από φόρους, οδηγεί σε μη βέλτιστη κατανομή των πόρων στην ΕΕ και τείνει να μειώσει το επίπεδο του ανταγωνισμού, βλάπτοντας έτσι την ανάπτυξη και την απασχόληση·

60.  υπογραμμίζει το γεγονός ότι ορισμένες επιζήμιες φορολογικές πρακτικές μπορεί να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των φορολογικών κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, ιδίως στο μέτρο που μπορούν, κατά τον ίδιο τρόπο, να προσφέρουν «επιλεκτικό» πλεονέκτημα και να οδηγούν σε στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά· επισημαίνει ότι, κατά το παρελθόν, οι διαδικασίες για τις κρατικές ενισχύσεις και για την ομάδα του κώδικα δεοντολογίας αλληλοϋποστηρίχτηκαν, ιδίως το 1999 και το πρώτο μισό της δεκαετίας του 2000· τονίζει ότι η επιβολή των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ έχει προσθέσει νομική πίεση συμπληρωματικά προς τη διαδικασία λήψης μη δεσμευτικών αποφάσεων στην Ομάδα, γεγονός που αντισταθμίζει εν μέρει την έλλειψη κάθε άλλου αποτελεσματικού μέσου για την αντιμετώπιση του προβλήματος της φοροαποφυγής σε επίπεδο ΕΕ·

61.  αναγνωρίζει τις σημαντικές εξελίξεις που έλαβαν χώρα τα τελευταία 20 έτη όσον αφορά το πλαίσιο ανάλυσης της Επιτροπής για κρατικές ενισχύσεις σε σχέση με τη φορολογία, οι οποίες κατέστησαν δυνατή την επίτευξη μεγαλύτερης σαφήνειας στον ορισμό και την ανάλυση των κρατικών ενισχύσεων μέσω φορολογικών μέτρων, καθώς και τη συστηματικότερη δράση κατά των μέτρων αυτών· επισημαίνει, ιδιαίτερα, τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής, του 1998, σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στα μέτρα που συνδέονται με την άμεση φορολογία των επιχειρήσεων, τη σχετική έκθεση του 2004, και τις διάφορες σημαντικές αποφάσεις της νομολογίας στη δεκαετία του 2000· εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι, στο πλαίσιο της διαδικασίας εκσυγχρονισμού των κρατικών ενισχύσεων που προωθεί η Επιτροπή, προβλεπόταν για το 2014 η έναρξη δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με τη χάραξη κατευθυντήριων γραμμών με στόχο την αποσαφήνιση της έννοιας των κρατικών ενισχύσεων σύμφωνα με το άρθρο 107 ΣΛΕΕ, που περιλαμβάνει στοιχεία σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις φορολογικού χαρακτήρα και, ιδίως, τις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling»·

62.  επισημαίνει ότι κατά τις τελευταίες δεκαετίες παγιώνεται σε διαρκώς μεγαλύτερο βαθμό η νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ σχετικά με την εφαρμογή της νομοθεσίας περί κρατικών ενισχύσεων στα φορολογικά μέτρα των κρατών μελών, με πιο πρόσφατη την υπόθεση του Γιβραλτάρ το 2011(34)·

63.  επισημαίνει ότι το Δικαστήριο της ΕΕ τόνισε την αρχή της «oυσίας υπεράνω τoυ τύπoυ» και ότι, συνεπώς, ο οικονομικός αντίκτυπος ενός μέτρου συνιστά το κριτήριο αναφοράς για την αξιολόγησή του·

64.  επισημαίνει, στο πλαίσιο αυτό, ότι το Δικαστήριο της ΕΕ συνήγαγε από την απαγόρευση χορήγησης κρατικών ενισχύσεων εκτεταμένες απαιτήσεις όσον αφορά τη νομοθετική αρμοδιότητα των κρατών μελών σε φορολογικά θέματα·

65.  επισημαίνει ότι η έννοια της φύσης και της οικονομίας του εθνικού συστήματος αποτελεί κεντρικό σημείο αναφοράς για την αξιολόγηση του αν τα άμεσα ή έμμεσα φορολογικά μέτρα έχουν επιλεκτικό χαρακτήρα ή όχι και αν είναι, επομένως, συμβατά με την εσωτερική αγορά, και ότι οποιαδήποτε κρατική ενίσχυση θα πρέπει να αξιολογείται σε σχέση με την προϋπάρχουσα ισορροπία· τονίζει πως, δεδομένου ότι κριτήριο της ΕΕ για την αξιολόγηση πιθανών στρεβλώσεων είναι το εθνικό σύστημα αναφοράς(35), δεν μπορούν να καλύπτονται από τους ισχύοντες κανόνες ανταγωνισμού όλες οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και όλες οι επιζήμιες φορολογικές πρακτικές στην εσωτερική αγορά· επισημαίνει, συνεπώς, ότι η πλήρης εφαρμογή των κανόνων αυτών δεν θα μπορούσε από μόνη της να επιτρέψει την επίλυση του προβλήματος της εταιρικής φοροαποφυγής στην ΕΕ·

66.  επισημαίνει ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που έλαβε η αρμόδια ειδική επιτροπή του(36) από την Επιτροπή, από το 1991 έχουν εξεταστεί επίσημα από την Επιτροπή μόνο 65 υποθέσεις κρατικών ενισχύσεων φορολογικού χαρακτήρα, από τις οποίες οι επτά ήταν φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» και μόνο 10 προέρχονταν από επίσημες κοινοποιήσεις από κράτη μέλη·

67.  τονίζει ότι η Επιτροπή χειρίστηκε μόνο μικρό αριθμό υποθέσεων στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων φορολογικού χαρακτήρα κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2000, και ότι οι πρόσφατες διαδικασίες για κρατικές ενισχύσεις περιλαμβάνουν:

68.  τονίζει ότι οι εν εξελίξει και οι ολοκληρωθείσες έρευνες της Επιτροπής και οι υποθέσεις που αποκαλύφθηκαν με το LuxLeaks δείχνουν ότι ορισμένα κράτη μέλη δεν τηρούν τη νομική τους υποχρέωση(37) να κοινοποιούν στην Επιτροπή όλες τις υποθέσεις ενδεχόμενης κρατικής ενίσχυσης·

69.  τονίζει ότι οι έρευνες αυτές αποκαλύπτουν μόνο ένα πολύ μικρό δείγμα ορισμένων από τις τυπικές πρακτικές, οι οποίες επηρεάζουν το φορολογητέο κέρδος που αποδίδεται σε ορισμένες θυγατρικές πολυεθνικών εταιρειών μέσω μεταβιβαστικής τιμολόγησης· επισημαίνει με ανησυχία ότι οι υπάρχοντες πόροι των αρμόδιων υπηρεσιών της Επιτροπής μπορεί να περιορίζουν την ικανότητά της να διεκπεραιώνει σημαντικά μεγαλύτερο αριθμό περιπτώσεων και να διεξάγει συστηματικούς ελέγχους προκειμένου να εξακριβώνει αν περαιτέρω πρακτικές, άλλες από εκείνες που βασίζονται στη μεταβιβαστική τιμολόγηση, στον τομέα της φορολογίας των εταιρειών θα μπορούσαν να αντιβαίνουν στη νομοθεσία για τις κρατικές ενισχύσεις·

70.  υποστηρίζει ένθερμα την Επιτροπή στην προσέγγισή της, η οποία συνίσταται στην αφιέρωση του απαιτούμενου χρόνου για τη διεξοδική μελέτη των τρεχουσών υποθέσεων με τη δέουσα επιμέλεια· πιστεύει ότι τα αποτελέσματα των ερευνών θα συμβάλουν στη χάραξη ακριβέστερων και αποτελεσματικότερων κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις φορολογικού χαρακτήρα και τη μεταβιβαστική τιμολόγηση, και θα υποχρεώσουν τα κράτη μέλη να προσαρμόσουν τις πρακτικές τους ανάλογα· καλεί, ωστόσο, την Επιτροπή να ολοκληρώσει αυτές τις τρέχουσες έρευνες σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις στον φορολογικό τομέα το συντομότερο δυνατόν, χωρίς να θιγεί η ποιότητα και η αξιοπιστία τους, και αναμένει τα αποτελέσματά τους με μεγάλο ενδιαφέρον· ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλλει τακτικά εκθέσεις προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τις έρευνες αυτές· καλεί την Επιτροπή να απαιτήσει την ανάκτηση και του τελευταίου ευρώ σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί η παράνομη χορήγηση κρατικής ενίσχυσης στο πλαίσιο των τρεχουσών ερευνών·

71.  τονίζει ότι οι τρέχουσες έρευνες θα μπορούσαν να οδηγήσουν, σε περίπτωση παράβασης των κανόνων της ΕΕ, στην ανάκτηση, από το κράτος μέλος που ενέκρινε το σχετικό φορολογικό μέτρο, του ποσού που αντιστοιχεί στην παράνομη κρατική ενίσχυση προς τις δικαιούχες επιχειρήσεις· τονίζει ότι, αν και το γεγονός αυτό ενδέχεται να έχει σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στη φήμη του συγκεκριμένου κράτους μέλους, συνιστά εκ των πραγμάτων επιβράβευση της μη συμμόρφωσης και δεν πρόκειται, σε περιπτώσεις αμφιβολίας, να αποθαρρύνει τα κράτη μέλη να εφαρμόζουν πρακτικές παράνομης κρατικής ενίσχυσης και να εκχωρούν καταχρηστικά φορολογικά πλεονεκτήματα, αλλά, αντιθέτως, τα απαλλάσσει από την ευθύνη τους να συμμορφώνονται προς τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις και δεν μετριάζει την οικονομική ζημία για τους προϋπολογισμούς των θιγόμενων κρατών μελών· γενικότερα, θεωρεί ότι οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις θα πρέπει να προβλέπουν κυρώσεις που να συνιστούν αποτελεσματικό αποτρεπτικό μέσο κατά της παράνομης κρατικής ενίσχυσης·

72.  επισημαίνει επίσης ότι σε περίπτωση καταχρηστικής μεταβιβαστικής τιμολόγησης μεταξύ διασυνοριακών θυγατρικών υπάρχει επίσης η δυνατότητα προσαρμογής των φορολογικών εσόδων όχι μόνο του κράτος μέλους όπου έλαβε χώρα η ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση (ανάκτηση ενισχύσεων), αλλά και των άλλων κρατών στα οποία πραγματοποιήθηκε η συναλλαγή (εκ των υστέρων προσαρμογή της μεταβιβαστικής τιμολόγησης και, συνεπώς, των φορολογητέων εσόδων)· τονίζει ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε διπλή φορολόγηση·

73.  υπενθυμίζει ότι οι φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» θα πρέπει να αποσκοπούν στην παροχή ασφάλειας δικαίου και στη δημιουργία θεμιτών προσδοκιών για τους δικαιούχους τους· τονίζει ότι, εφόσον οι εθνικές φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» μπορούν να προσβληθούν με βάση τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις σε επίπεδο ΕΕ, υπάρχει κίνδυνος μαζικών κοινοποιήσεων μεμονωμένων αιτήσεων για τέτοιες αποφάσεις από τα κράτη μέλη, για την εκ των προτέρων έγκρισή τους από την Επιτροπή προκειμένου να αποφευχθεί η νομική αβεβαιότητα για τις φορολογικές διοικήσεις και τις επιχειρήσεις· υπογραμμίζει ότι η αύξηση της ικανότητας της Επιτροπής και η βελτίωση των διαδικασιών για τη διαβίβαση πληροφοριών είναι τα κατάλληλα μέσα για τον χειρισμό μιας αυξημένης ροής κοινοποιήσεων και για την ενισχυμένη διαφάνεια που απαιτείται από τα κράτη μέλη στον φορολογικό τομέα·

Τρίτες χώρες

74.  εκφράζει ανησυχία για το γεγονός ότι οι δευτερογενείς επιπτώσεις των επιζήμιων φορολογικών πρακτικών εκ μέρους ορισμένων πολυεθνικών εταιρειών φαίνεται να είναι πολύ σοβαρότερες στις αναπτυσσόμενες χώρες(38) από ό,τι στις αναπτυγμένες χώρες, δεδομένου ότι οι πρώτες αντλούν μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους από τη φορολογία των εταιρειών και έχουν ασθενέστερα συστήματα δημόσιων οικονομικών, κανονιστικά πλαίσια και διοικητική ικανότητα για την εξασφάλιση της φορολογικής συμμόρφωσης και την αντιμετώπιση αυτών των επιζήμιων φορολογικών πρακτικών· επισημαίνει ότι το ΔΝΤ(39) αναφέρει πως οι αναπτυσσόμενες χώρες χάνουν από τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό τριπλάσια έσοδα, σε σχετικές τιμές , σε σύγκριση με τις αναπτυγμένες χώρες· τονίζει ότι το άρθρο 208 της Συνθήκης της Λισαβόνας υποχρεώνει τα κράτη μέλη να λαμβάνουν υπόψη στις πολιτικές τους τη στήριξη της ανάπτυξης στις αναπτυσσόμενες χώρες· επισημαίνει ότι η διεξαγωγή εκ των υστέρων αναλύσεων των δευτερογενών επιπτώσεων των φορολογικών πρακτικών των κρατών μελών, τα αποτελέσματα των οποίων θα δημοσιοποιούνται, θα βοηθήσει στον προσανατολισμό της χάραξης πολιτικής, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι πρακτικές αυτές δεν προκαλούν διάβρωση της φορολογικής βάσης άλλων κρατών μελών ή τρίτων χωρών·

75.  τονίζει ότι, ταυτόχρονα, οι λίγοι «νικητές» του παγκόσμιου φορολογικού ανταγωνισμού, που είναι οι χώρες με πολύ ελκυστικές πολιτικές φορολογίας εταιρειών εντός και εκτός ΕΕ, εμφανίζουν ορισμένα βασικά οικονομικά μεγέθη δυσανάλογα προς το μέγεθός τους και την πραγματική τους οικονομική δραστηριότητα, ιδίως σε σχέση, για παράδειγμα, με τον αριθμό των εκεί εγκατεστημένων εταιριών ανά κάτοικο, το ποσό των εγγραφόμενων ξένων κερδών, τις άμεσες ξένες επενδύσεις ή τις εξερχόμενες χρηματοοικονομικές ροές σε σύγκριση με το ΑΕΠ, κ.λπ.· επισημαίνει ότι αυτό καταδεικνύει τον τεχνητό χαρακτήρα της φορολογικής τους βάσης και των εισερχόμενων χρηματοοικονομικών ροών, καθώς και την αποσύνδεση που επιτρέπουν τα τρέχοντα φορολογικά συστήματα, μεταξύ του τόπου όπου παράγεται η αξία και του τόπου όπου επιβάλλεται η φορολογία·

76.  τονίζει ότι ο φορολογικός ανταγωνισμός δεν περιορίζεται βεβαίως στα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων των εξαρτημένων ή συνδεδεμένων εδαφών τους, και ότι οι περισσότερες από τις εξεταζόμενες πρακτικές έχουν διεθνή διάσταση, με τη μεταφορά κερδών σε δικαιοδοσίες με χαμηλή ή μηδενική φορολογία ή με καθεστώς απορρήτου, στις οποίες συχνά δεν λαμβάνει χώρα καμία αξιόλογη οικονομική δραστηριότητα· εκφράζει την αποδοκιμασία του για την έλλειψη συντονισμένης στάσης των κρατών μελών έναντι όλων αυτών των δικαιοδοσιών, όχι μόνο από την άποψη της κοινής δράσης ή της αντίδρασης στις επιζήμιες πρακτικές, αλλά και, παρά τις προσπάθειες της Επιτροπής, όσον αφορά την ταυτοποίησή τους και τα σχετικά κριτήρια· υποστηρίζει, συνεπώς, ένθερμα την πρόταση της Επιτροπής, του 2012, η οποία, επιπλέον της διαφάνειας και της ανταλλαγής πληροφοριών, περιλαμβάνει ουσιαστικά κριτήρια για την εξασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού, καθώς και την πρόσφατη δημοσίευση, στη φορολογική δέσμη της Επιτροπής, της 17ης Ιουνίου 2015, καταλόγου μη συνεργάσιμων φορολογικών δικαιοδοσιών, που καταρτίστηκε με μια προσέγγιση «κοινού παρονομαστή», βάσει καταλόγων που υπάρχουν σε εθνικό επίπεδο· τονίζει ότι η κατάρτιση ενός τέτοιου καταλόγου αποτελεί προϋπόθεση για την ανάληψη κατάλληλης δράσης κατά των συγκεκριμένων δικαιοδοσιών· πιστεύει ότι ο κατάλογος αυτός θα πρέπει να σηματοδοτεί την έναρξη μιας επαναληπτικής διαδικασίας που θα οδηγήσει σε έναν αυστηρό και αντικειμενικό ορισμό των «φορολογικών παραδείσων» και μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί για την ενημέρωση μελλοντικών καταλόγων, καταρτισμένων με βάση σαφή κριτήρια τα οποία θα πρέπει να είναι γνωστά εκ των προτέρων· παροτρύνει την Επιτροπή να αξιολογεί κατά πόσον οι ευρωπαϊκές δικαιοδοσίες συμμορφώνονται με αυτά τα κριτήρια·

77.  υπογραμμίζει ότι το έργο του ΟΟΣΑ στον συγκεκριμένο τομέα έχει αποφέρει ορισμένα σημαντικά αποτελέσματα όσον αφορά τη διαφάνεια και την ανταλλαγή πληροφοριών· χαιρετίζει, ιδίως, την υπογραφή, από σχεδόν 100 χώρες, τον Ιούνιο του 2015, της πολυμερούς σύμβασης του ΟΟΣΑ σχετικά με τη διοικητική συνδρομή σε φορολογικά θέματα (η «κοινή σύμβαση»), που προβλέπει τη διοικητική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών στην αξιολόγηση και την είσπραξη των φόρων, ιδίως με στόχο την καταπολέμηση της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής·

78.  τονίζει, ωστόσο, ότι το έργο του ΟΟΣΑ για τον προηγούμενό του κατάλογο μη συνεργάσιμων φορολογικών παραδείσων βασίστηκε σε μια πολιτική διαδικασία η οποία οδήγησε σε αυθαίρετους συμβιβασμούς ήδη κατά τον καθορισμό των κριτηρίων καταχώρησης, όπως η απαίτηση για τη σύναψη φορολογικών συμφωνιών με 12 άλλες χώρες, με αποτέλεσμα να μην περιληφθεί καμιά δικαιοδοσία ως μη συνεργάσιμος φορολογικός παράδεισος· υπογραμμίζει ότι η τρέχουσα προσέγγιση εξακολουθεί να βασίζεται σε κριτήρια που αφορούν τη φορολογική διαφάνεια και την ανταλλαγή πληροφοριών, και δεν είναι αρκετά διεξοδικά ώστε να αντιμετωπίζουν τον επιζήμιο χαρακτήρα ορισμένων φορολογικών πρακτικών· επισημαίνει ότι, ανεξάρτητα από τα πλεονεκτήματα της προσέγγισης του ΟΟΣΑ, το γεγονός αυτό περιορίζει την καταλληλότητά της για τον εντοπισμό των φορολογικών δικαιοδοσιών που αποτελούν τους πυλώνες των πρακτικών φοροαποφυγής και του επιζήμιου φορολογικού ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο· τονίζει, ειδικότερα, ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση δεν αναφέρεται σε ποιοτικούς δείκτες που θα επέτρεπαν την αντικειμενική εκτίμηση της συμμόρφωσης προς τις πρακτικές της χρηστής διακυβέρνησης ούτε εξετάζει ποσοτικά δεδομένα όπως τα λογιστικά κέρδη, οι εισερχόμενες και εξερχόμενες χρηματοοικονομικές ροές και η (απο)σύνδεσή τους από την οικονομική πραγματικότητα σε μια συγκεκριμένη δικαιοδοσία·

79.  υπογραμμίζει, επιπλέον, το γεγονός ότι οι κατάλογοι αυτοί μπορούν να χρησιμοποιούνται σε εθνικό επίπεδο για την εφαρμογή των εθνικών κανόνων προστασίας και κατά της φοροαποφυγής έναντι τρίτων χωρών (όπως είναι ο περιορισμός των πλεονεκτημάτων, η εφαρμογή δοκιμής κύριου σκοπού, οι κανόνες για τις ελεγχόμενες ξένες εταιρείες, κ.λπ.), και ότι οι περιορισμοί των εν λόγω καταλόγων μπορούν, επομένως, να περιορίσουν επίσης το πεδίο εφαρμογής και την αποτελεσματικότητα των εθνικών μέτρων για την αντιμετώπιση των επιζήμιων φορολογικών πρακτικών·

80.  είναι πεπεισμένο ότι η εξασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά και η προστασία των φορολογικών βάσεων των κρατών μελών εξαρτώνται κατά πολύ από την αντιμετώπιση του πιο αδύναμου κρίκου όσον αφορά τις αλληλεπιδράσεις με δικαιοδοσίες με χαμηλή ή μηδενική φορολογία ή με καθεστώς απορρήτου, δεδομένου ότι οι φορολογικοί συντελεστές αποτελούν αρμοδιότητα των κρατών μελών, αφού η ύπαρξη μιας φορολογικής πύλης προς τρίτες χώρες (π.χ. χωρίς παρακράτηση φόρου), ανεξαρτήτως των φορολογικών τους πρακτικών, αυξάνει σημαντικά τις ευκαιρίες φοροαποφυγής στην ΕΕ·

81.  τονίζει ότι μια συντονισμένη προσέγγιση των κρατών μελών έναντι τόσο των αναπτυσσόμενων όσο και των ανεπτυγμένων χωρών θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ πιο αποτελεσματική για την καταπολέμηση των επιζήμιων φορολογικών πρακτικών και την προώθηση μεγαλύτερης αμοιβαιότητας στα φορολογικά θέματα·

82.  τονίζει ότι, κατόπιν των πιέσεων τόσο από την ΕΕ όσο και από την G20 σχετικά με το ζήτημα της φορολογικής διαφάνειας, και στο πλαίσιο της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης και κρίσης χρέους, ορισμένες τρίτες χώρες υπέγραψαν τελικά συμφωνίες ανταλλαγής φορολογικών πληροφοριών (ΤΙΕΑ) με την ΕΕ, οι οποίες αναμένεται να βελτιώσουν τη συνεργασία με τις χώρες αυτές· επισημαίνει ότι, στην περίπτωση της Ελβετίας, υπογράφηκε συμφωνία τον Μάιο του 2015, μετά από μακρά «μεταβατική» περίοδο κατά την οποία αυτός ο σημαντικός εμπορικός εταίρος της ΕΕ είχε προνομιακή πρόσβαση στην ενιαία αγορά, αλλά, ταυτόχρονα, δεν συνεργαζόταν σε άλλους τομείς, και ιδίως στη φορολογία·

83.  επισημαίνει ότι, παρά τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις, παραμένει αργή η πρόοδος στην υπογραφή παρόμοιων συμφωνιών συνεργασίας με τον Άγιο Μαρίνο, το Μονακό, το Λιχτενστάιν και την Ανδόρα· εκφράζει την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν διαθέτει εντολή να διαπραγματευτεί συμφωνίες αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών με υπερπόντια εδάφη που καλύπτονται σήμερα από την οδηγία της ΕΕ για τη φορολόγηση των αποταμιεύσεων·

84.  επισημαίνει με ανησυχία ότι πολλές αναπτυσσόμενες χώρες βρίσκονται σε ιδιαίτερα επισφαλή θέση όσον αφορά τις δραστηριότητες φοροαποφυγής εκ μέρους πολυεθνικών εταιρειών, και ότι η κύρια αιτία της απώλειας εσόδων για τους εθνικούς προϋπολογισμούς των αναπτυσσόμενων χωρών έγκειται στις πρακτικές μεταβιβαστικής τιμολόγησης των πολυεθνικών εταιρειών(40)· υπογραμμίζει, ακόμα, ότι οι χώρες αυτές βρίσκονται σε εξαιρετικά αδύναμη διαπραγματευτική θέση σε σχέση με ορισμένες πολυεθνικές ή με ξένους άμεσους επενδυτές οι οποίοι αναζητούν χώρες που προσφέρουν φορολογικές επιδοτήσεις και εξαιρέσεις· καταγγέλλει το γεγονός ότι οι ετήσιες απώλειες φορολογικών εσόδων από τους εθνικούς προϋπολογισμούς εκτιμάται σε περίπου 91(41) έως 125 δισεκατομμύρια ευρώ(42)·

85.  υπενθυμίζει στα κράτη μέλη ότι δεσμεύονται βάσει της Συνθήκης της Λισαβόνας από την αρχή της συνοχής της πολιτικής για την ανάπτυξη και πρέπει να μεριμνούν ώστε οι φορολογικές πολιτικές τους να μην υπονομεύουν τους στόχους της ΕΕ για την ανάπτυξη· παροτρύνει τα κράτη μέλη της ΕΕ να διεξαγάγουν ανάλυση δευτερογενών συνεπειών σχετικά με τις φορολογικές πολιτικές τους και τον αντίκτυπό τους στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπως προτείνεται από το ΔΝΤ·

Συμπεράσματα και συστάσεις

86.  συμπεραίνει τα ακόλουθα, με βάση την εντολή που έχει αναθέσει στην ειδική επιτροπή του, και παρά τους διάφορους περιορισμούς και τα εμπόδια που προέκυψαν κατά τις διερευνητικές αποστολές, όπως επίσης από άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ, ορισμένα κράτη μέλη, και πολυεθνικές εταιρείες:

87.  καταδικάζει το γεγονός ότι διάφορα ζητηθέντα φορολογικά έγγραφα των συνεδριάσεων της ομάδας «Κώδικας δεοντολογίας» δεν έχουν κοινοποιηθεί καθόλου ή έχουν μόνο εν μέρει γνωστοποιηθεί στην επιτροπή TAXE, παρά το γεγονός ότι ορισμένα από αυτά έχουν ήδη χορηγηθεί σε μεμονωμένους πολίτες οι οποίοι τα ζήτησαν μέσω της διαδικασίας πρόσβασης σε έγγραφα, με αποτέλεσμα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να είναι λιγότερο ενημερωμένο σχετικά με τη θέση των κρατών μελών σε φορολογικά θέματα από ό,τι οι ευρωπαίοι πολίτες· εκφράζει, επιπλέον, τη λύπη του για το γεγονός ότι η Επιτροπή έχει δημοσιοποιήσει ποσοστό μικρότερο από το 5% του συνολικού αριθμού των εγγράφων που ζητήθηκαν, τα οποία εκτιμάται ότι ήταν περίπου 5.500· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η Επιτροπή και το Συμβούλιο δεν συνεργάζονται με την επιτροπή TAXE, εμποδίζοντάς την, με τον τρόπο αυτόν, να εκπληρώσει την εντολή της·

88.  δεδομένης της τρέχουσας έλλειψης εξουσιών κοινοβουλευτικής έρευνας, καλεί επειγόντως το Συμβούλιο και την Επιτροπή να συναινέσουν στην εκκρεμή πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τις λεπτομερείς διατάξεις που διέπουν την άσκηση του δικαιώματος εξέτασης των πραγμάτων από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο(43), προκειμένου να του εκχωρήσουν τις ουσιαστικές εξουσίες διεξαγωγής ερευνών που χρειάζεται για να ασκεί το δικαίωμα κοινοβουλευτικής εξέτασης των πραγμάτων·

89.  καλεί την Επιτροπή να εξετάσει κατά πόσο οι ανωτέρω παραβάσεις μπορούν ακόμη να παραπεμφθούν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο·

90.  καλεί τα κράτη μέλη να τηρούν την αρχή της φορολόγησης των κερδών στον τόπο όπου δημιουργούνται·

91.  ζητεί από τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, που μοιράζονται την πολιτική ευθύνη για την τρέχουσα κατάσταση, να θέσουν τέρμα στον επιζήμιο φορολογικό ανταγωνισμό και να συνεργαστούν πλήρως προκειμένου να εξαλειφθούν οι αναντιστοιχίες –και να αποφύγουν τη δημιουργία περαιτέρω αναντιστοιχιών– μεταξύ των φορολογικών συστημάτων και των επιζήμιων φορολογικών μέτρων που δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μαζική φοροαποφυγή από πολυεθνικές εταιρείες και διάβρωση της φορολογικής βάσης στην εσωτερική αγορά· καλεί, εν προκειμένω, τα κράτη μέλη να κοινοποιούν στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη τυχόν σχετικές αλλαγές στη νομοθεσία τους για τη φορολογία των εταιρειών που θα μπορούσαν να έχουν αντίκτυπο στους πραγματικούς φορολογικούς συντελεστές τους ή στα φορολογικά έσοδα οποιουδήποτε άλλου κράτους μέλους· τονίζει ότι τα κράτη μέλη που διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη διευκόλυνση της φοροαποφυγής θα πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη και να ηγηθούν των προσπαθειών για τη βελτίωση της φορολογικής συνεργασίας στην ΕΕ·

92.  καλεί τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων να αναλάβουν νέες σαφείς πολιτικές δεσμεύσεις όσον αφορά την ανάληψη επείγουσας δράσης για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής, η οποία δεν μπορεί πλέον να γίνει ανεκτή, αν μη τι άλλο λόγω του αντικτύπου της στους εθνικούς προϋπολογισμούς, που ήδη υπόκεινται σε μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης, και στη συμμετοχή των άλλων φορολογουμένων στη φορολογική επιβάρυνση, ιδίως των ΜΜΕ και των πολιτών· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι προτίθεται να ανταποκριθεί πλήρως στο ρόλο του και να εφαρμόσει αποτελεσματικότερο πολιτικό έλεγχο, σε στενή συνεργασία με τα εθνικά κοινοβούλια·

93.  καλεί την Επιτροπή να ανταποκριθεί στο καθήκον που έχει ως θεματοφύλακας των Συνθηκών, και να μεριμνά για την πλήρη τήρηση του ενωσιακού δικαίου και της αρχής της καλόπιστης συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών· καλεί την Επιτροπή να αναλάβει εν προκειμένω περαιτέρω νομικές ενέργειες σύμφωνα με τις εξουσίες που της ανατίθενται από τη Συνθήκη· καλεί, συνεπώς, την Επιτροπή να ενισχύσει την εσωτερική της ικανότητα, πιθανώς με τη δημιουργία ειδικού τμήματος φορολογικών θεμάτων στις υπηρεσίες της, τόσο για την αντιμετώπιση της αυξημένης ροής κοινοποιήσεων σχετικά με κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της πολιτικής ανταγωνισμού, όσο και για να ανταποκριθεί στις ενισχυμένες αρμοδιότητές της σε σχέση με τον συντονισμό των νέων μέτρων φορολογικής διαφάνειας·

94.  καλεί τα κράτη μέλη να διαβιβάζουν στην Επιτροπή όλες τις αναγκαίες πληροφορίες για να μπορεί να ανταποκρίνεται απρόσκοπτα στον ρόλο της ως θεματοφύλακα των Συνθηκών·

95.  καλεί την Επιτροπή να προωθήσει ορθές πρακτικές σχετικά με τη μεταβιβαστική τιμολόγηση και την τιμολόγηση των δανείων, και με τα τέλη χρηματοδότησης στις ενδοομιλικές συναλλαγές, προκειμένου να τα ευθυγραμμίσει με τις επικρατούσες τιμές αγοράς·

96.  υπογραμμίζει το γεγονός ότι τα κράτη μέλη εξακολουθούν να έχουν την πλήρη αρμοδιότητα για τον καθορισμό των εθνικών τους συντελεστών φορολογίας εταιρειών· επιμένει, ωστόσο, ότι ο καθορισμός της φορολογίας μέσα στην ΕΕ και έναντι τρίτων χωρών θα πρέπει να γίνεται σε ένα σαφές πλαίσιο κανόνων, ώστε να εξασφαλίζεται ο θεμιτός ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων στην εσωτερική αγορά· καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν πρωτίστως ένα περιβάλλον φιλικό προς τις επιχειρήσεις, χαρακτηριζόμενο, μεταξύ άλλων, από οικονομική, χρηματοπιστωτική και πολιτική σταθερότητα, ασφάλεια δικαίου και απλότητα των φορολογικών κανόνων· καλεί την Επιτροπή να εξετάζει διεξοδικότερα, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, τα θέματα φορολογίας των εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων των επιζήμιων φορολογικών πρακτικών και του αντικτύπου τους, δεδομένου του καθοριστικού ρόλο τους για τη διασφάλιση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, και να περιλάβει στη διαδικασία μακροοικονομικών ανισορροπιών σχετικούς δείκτες, συμπεριλαμβανομένων εκτιμήσεων του φορολογικού χάσματος που δημιουργείται λόγω της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής·

97.  καλεί τα κράτη μέλη, ιδίως εκείνα που λαμβάνουν οικονομική βοήθεια, να εφαρμόσουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, να καταπολεμήσουν τη φορολογική απάτη και να επιβάλουν μέτρα κατά του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού·

98.  στο πλαίσιο αυτό, καλεί την Επιτροπή να επιτύχει κατάλληλη ισορροπία μεταξύ δημοσιονομικής και οικονομικής σύγκλισης, και την καλεί να μεριμνήσει ώστε οι σχετικές ενέργειες να υποστηρίζουν την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και την απασχόληση·

99.  θεωρεί ότι, μεταξύ άλλων, η πλήρης, διαφανής και ουσιαστική ανταλλαγή πληροφοριών και μια υποχρεωτική κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών αποτελούν ουσιαστικές προϋποθέσεις για την επίτευξη ενός φορολογικού συστήματος σε επίπεδο ΕΕ που τηρεί και προασπίζεται τις βασικές αρχές της εσωτερικής αγοράς·

100.  καλεί τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, δεδομένης της πολυπλοκότητας του θέματος, να εφαρμόσουν διάφορες δέσμες συμπληρωματικών ενεργειών για να βελτιωθεί η σημερινή κατάσταση, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να μειωθεί η πολυπλοκότητα για όλους τους ενδιαφερομένους και να ελαχιστοποιηθεί το κόστος συμμόρφωσης για τις επιχειρήσεις και τις φορολογικές διοικήσεις· τονίζει, επομένως, ότι η απλούστευση των φορολογικών συστημάτων θα πρέπει να είναι το πρώτο βήμα στην προσπάθεια για εξασφάλιση σαφήνειας όχι μόνο για τα κράτη μέλη αλλά και για τους πολίτες, οι οποίοι είναι σήμερα αποκλεισμένοι από την ανταλλαγή πληροφοριών·

101.  καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει περαιτέρω σε εμπειρική βάση τη δυνατότητα να περιοριστεί η έκπτωση των δικαιωμάτων που καταβάλλονται σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις από τις βασικές πληρωμές φόρου εισοδήματος εταιρειών, ως μέσο για την αποτροπή της ενδοομιλικής μεταφοράς κερδών·

102.  τονίζει το γεγονός ότι, παρά τις επανειλημμένες προσκλήσεις, μόνο τέσσερις πολυεθνικές εταιρείες(44) συμφώνησαν αρχικά να εμφανιστούν ενώπιον της επιτροπής για να συζητήσουν θέματα διεθνούς φορολογικού σχεδιασμού, από τις 17 συνολικά· θεωρεί ότι η αρχική άρνηση των 13 από αυτές –ορισμένες με υψηλή δημόσια προβολή– να συνεργαστούν με μια κοινοβουλευτική επιτροπή είναι απαράδεκτη και εξαιρετικά επιζήμια για την αξιοπρέπεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των πολιτών που αυτό εκπροσωπεί· σημειώνει, ωστόσο, ότι 11 πολυεθνικές εταιρείες(45) συμφώνησαν τελικά να εμφανιστούν ενώπιον της επιτροπής μόνο αφότου είχε ψηφιστεί η έκθεση στην επιτροπή TAXE και λίγο πριν από την ψηφοφορία στην ολομέλεια, ενώ δύο πολυεθνικές εταιρείες(46) επέμειναν στην άρνησή τους· συνιστά, επομένως, να εξετάσουν τα αρμόδια όργανά του την ανάκληση του δικαιώματος εισόδου αυτών των εταιρειών στους χώρους του Κοινοβουλίου, και να εξεταστούν σοβαρά η δημιουργία σαφούς πλαισίου και η αναβάθμιση των καθηκόντων που καθορίζονται στον κώδικα δεοντολογίας για τις οργανώσεις που περιλαμβάνονται στο μητρώο διαφάνειας(47), σε ό,τι αφορά τη συνεργασία με τις επιτροπές και τα άλλα πολιτικά όργανα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου·

103.  ζητεί τη διεξαγωγή έρευνας σχετικά με τον ρόλο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στην υποβοήθηση επιζήμιων φορολογικών πρακτικών·

Συνεργασία και συντονισμός στο θέμα των εκ των προτέρων φορολογικών αποφάσεων τύπου «tax ruling»

104.  εκφράζει την απογοήτευσή του για το περιεχόμενο της πολιτικής συμφωνίας της 6ης Οκτωβρίου 2015 στο πλαίσιο του Συμβουλίου, η οποία υπολείπεται της νομοθετικής πρότασης της Επιτροπής, του Μαρτίου του 2015, για την τροποποίηση της οδηγίας 2011/16/ΕΕ όσον αφορά την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της φορολογίας· τονίζει ότι η οδηγία αυτή προβλέπει, πέρα από ένα κοινό πλαίσιο για την καταχώριση και την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με αποφάσεις τύπου «tax ruling», διατάξεις που επιτρέπουν στην Επιτροπή να παρακολουθεί αποτελεσματικά την εφαρμογή της από τα κράτη μέλη και να διασφαλίζει ότι οι αποφάσεις αυτές δεν έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην εσωτερική αγορά· τονίζει ότι η υιοθέτηση της θέσης του Συμβουλίου δεν θα επιτρέψει την αξιοποίηση όλων των πλεονεκτημάτων της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών για φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling», ιδίως όσον αφορά την αποτελεσματική εφαρμογή της, και καλεί στο πλαίσιο αυτό το Συμβούλιο να δεχτεί την πρόταση της Επιτροπής και να λάβει δεόντως υπόψη τη σχετική γνώμη του Κοινοβουλίου, ειδικότερα όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας (να καλύπτει όλες τις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» κι όχι μόνο τις διασυνοριακές), την περίοδο αναδρομικής ισχύος (να ανταλλαγούν όλες οι φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» που βρίσκονται ακόμα σε ισχύ) και τις πληροφορίες που διαβιβάζονται στην Επιτροπή, η οποία θα πρέπει να έχει πρόσβαση στις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling»·

105.  καλεί τα κράτη μέλη να υποστηρίζουν, σε όλα τα διεθνή φόρουμ, την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών (ΑΑΠ) μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων ως το νέο παγκόσμιο πρότυπο· καλεί, ειδικότερα, την Επιτροπή, τον ΟΟΣΑ και την G20 να την προωθήσουν με τα πλέον κατάλληλα και αποτελεσματικά μέσα στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας διαδικασίας χωρίς αποκλεισμούς· επιμένει στη λήψη συγκεκριμένων μέτρων προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η ΑΑΠ θα αποκτήσει πραγματικά παγκόσμιο χαρακτήρα και θα είναι, επομένως, αποτελεσματική, και ότι παράλληλα θα τηρούνται οι απαιτήσεις εμπιστευτικότητας, με την υποστήριξη των προσπαθειών που καταβάλλουν οι αναπτυσσόμενες χώρες για να αναπτύξουν τις ικανότητές τους για πλήρη συμμετοχή στην ΑΑΠ· επισημαίνει ότι, στο εσωτερικό της ΕΕ, η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών θα μπορούσε να γίνεται μέσω ενός κεντρικού μητρώου σε επίπεδο ΕΕ, προσβάσιμου από την Επιτροπή και τις αρμόδιες εθνικές αρχές·

106.  καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη ότι οποιαδήποτε φορολογική απόφαση τύπου «tax ruling» θα πρέπει, ιδίως όταν περιλαμβάνει μεταβιβαστική τιμολόγηση, να λαμβάνεται σε συνεργασία με όλες τις εμπλεκόμενες χώρες, ότι οι σχετικές πληροφορίες θα πρέπει να ανταλλάσσονται αυτόματα, πλήρως και χωρίς καθυστέρηση, και ότι οι ενέργειες σε εθνικό επίπεδο για τη μείωση της φοροαποφυγής και της διάβρωσης της φορολογικής βάσης στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των ελέγχων, θα πρέπει να πραγματοποιούνται από κοινού, με κατάλληλη συνεκτίμηση της πείρας που αποκτήθηκε από το πρόγραμμα Fiscalis 2020· επαναλαμβάνει την άποψή του ότι τα βασικά στοιχεία όλων των αποφάσεων τύπου «tax ruling» που έχουν αντίκτυπο σε άλλα κράτη μέλη θα πρέπει όχι μόνο να ανταλλάσσονται μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων και της Επιτροπής, αλλά και να παρουσιάζονται στις εκθέσεις ανά χώρα που υποβάλλουν οι πολυεθνικές εταιρείες·

107.  υπογραμμίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι αντίκτυπο σε άλλα κράτη μέλη μπορεί να έχουν όχι μόνο οι διασυνοριακές αλλά και οι εθνικές φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling», και ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, την επέκταση της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών σε όλες τις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» που έχουν εκδοθεί εκ μέρους ή για λογαριασμό της κυβέρνησης ή της φορολογικής διοίκησης κράτους μέλους, ή εδαφικής ή διοικητικής υποδιαίρεσής του, και θα βρίσκονται ακόμα σε ισχύ κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της οδηγίας· επιμένει σταθερά στον καθοριστικό ρόλο της συμμετοχής της Επιτροπής στη διαδικασία συλλογής και ανάλυσης δεδομένων σχετικά με φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling»·

108.  ζητεί, επιπλέον, τη θέσπιση πλαισίου για τον ουσιαστικό έλεγχο της εφαρμογής της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών, τη συλλογή και δημοσίευση στατιστικών στοιχείων σχετικά με τις ανταλλασσόμενες πληροφορίες, και, ειδικότερα, την κατάρτιση, από την Επιτροπή, πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2016, ενός ασφαλούς κεντρικoύ καταλόγου για τη διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των συμμετεχουσών φορολογικών αρχών· υπενθυμίζει ότι η καθιέρωση ενός συστήματος αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών για φορολογικές συμφωνίες τύπου «tax ruling» θα έχει ως αποτέλεσμα τη συλλογή τεράστιας ποσότητας πληροφοριών, που μπορεί να δυσχεράνει τον εντοπισμό των πραγματικά προβληματικών περιπτώσεων· τονίζει ότι η κατάσταση αυτή, επιπλέον της ύπαρξης 28 κρατών μελών με διαφορετικές γλώσσες και διοικητικές πρακτικές, επιβάλλει τον προβληματισμό εκ μέρους της Επιτροπής και των κρατών μελών σχετικά με έξυπνους τρόπους, μεταξύ άλλων με τη χρήση μέσων πληροφορικής, για τη διαχείριση της ποσότητας και της ποικιλομορφίας των συλλεγόμενων δεδομένων, προκειμένου η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στην Ένωση να μπορεί να είναι πραγματικά αποτελεσματική και χρήσιμη·

109.  καλεί την Επιτροπή να μελετήσει τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία, πιο μακροπρόθεσμα, ενός πανευρωπαϊκού συστήματος συμψηφισμού, μέσω του οποίου οι φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» θα ελέγχονται συστηματικά από την Επιτροπή, ώστε να αυξηθεί το επίπεδο βεβαιότητας, συνοχής, ομοιομορφίας και διαφάνειας του συστήματος, και να ελέγχεται αν οι αποφάσεις αυτές είναι επιζήμιες για άλλα κράτη μέλη·

110.  τονίζει ότι, προκειμένου να αυξηθεί η διαφάνεια για τους πολίτες, η Επιτροπή θα πρέπει να δημοσιεύει ετήσια έκθεση στην οποία να συνοψίζονται οι κυριότερες υποθέσεις που περιλαμβάνονται στον ασφαλή κεντρικό κατάλογο, και ότι, στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις διατάξεις της οδηγίας για την αμοιβαία συνδρομή σχετικά με την τήρηση του απορρήτου·

111.  καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τη σκοπιμότητα της δημιουργίας ενός κοινού πλαισίου σε επίπεδο ΕΕ για φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling», το οποίο να περιλαμβάνει κοινά κριτήρια, και ειδικότερα:

112.  ζητεί από την Επιτροπή να καθορίσει κοινές ενωσιακές κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της αρχής του πλήρους ανταγωνισμού του ΟΟΣΑ, με στόχο την εναρμόνιση των πρακτικών των κρατών μελών της ΕΕ όσον αφορά τον καθορισμό της μεταβιβαστικής τιμολόγησης κατά τρόπο ώστε, κατά την κατάρτιση συμφωνιών μεταβιβαστικής τιμολόγησης, οι εθνικές διοικήσεις να διαθέτουν τα εργαλεία για να συγκρίνουν παρόμοιες επιχειρήσεις και όχι μόνο παρόμοιες συναλλαγές·

113.  πιστεύει ότι για ένα δίκαιο και αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα απαιτείται επαρκές επίπεδο διαφάνειας και εμπιστευτικότητας· είναι πεπεισμένο, κατά συνέπεια, ότι οι φορολογικές διοικήσεις των κρατών μελών και, κατά περίπτωση, της Επιτροπής θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες όσον αφορά τους τελικούς δικαιούχους κάθε νομικού οχήματος και/ή φορολογικής απόφασης τύπου «tax ruling»·

114.  καλεί την Επιτροπή να κάνει χρήση, μεταξύ άλλων, της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, η οποία περιλαμβάνει τα «φορολογικά εγκλήματα» στον ευρύ ορισμό της «εγκληματικής δραστηριότητας», προκειμένου να προσδιορίζει τους τελικούς δικαιούχους ορισμένων ειδικών νομικών οχημάτων·

115.  καλεί την Επιτροπή να θέσει σε εφαρμογή, εσωτερικά, κεντρικό δημόσιο μητρώο, προσβάσιμο στο κοινό, για όλες τις νόμιμες εξαιρέσεις, απαλλαγές, μειώσεις και πιστώσεις φόρων στον τομέα της φορολογίας των εταιρειών, μαζί με ποσοτική αξιολόγηση του δημοσιονομικού αντικτύπου για κάθε κράτος μέλος·

Κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας των εταιρειών (ΚΕΒΦΕ)

116.  επικροτεί το σχέδιο δράσης που προτάθηκε από την Επιτροπή στις 17 Ιουνίου 2015, για την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής και την προώθηση της δίκαιης και αποτελεσματικής φορολόγησης των εταιρειών στην ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να επιταχύνει την υποβολή των νομοθετικών τροποποιήσεων για την άμεση καθιέρωση σε επίπεδο ΕΕ μιας υποχρεωτικής κοινής ενοποιημένης βάσης φορολογίας των εταιρειών (ΚΒΦΕ), η οποία δεν θα αντιμετωπίσει μόνο το ζήτημα των προτιμησιακών καθεστώτων και των αναντιστοιχιών μεταξύ των εθνικών φορολογικών συστημάτων, αλλά και τα περισσότερα από τα προβλήματα που οδήγησαν σε συρρίκνωση της φορολογικής βάσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο (ιδίως τα ζητήματα μεταβιβαστικής τιμολόγησης)· καλεί την Επιτροπή να επαναλάβει αμέσως τις εργασίες που είχαν αρχίσει το 2011 σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για την καθιέρωση της ΚΕΦΒΕ, λαμβάνοντας υπόψη τη θέση του Κοινοβουλίου και τις νέες παραμέτρους που προέκυψαν στο μεταξύ, και συμπεριλαμβάνοντας τα τελευταία συμπεράσματα των εργασιών του ΟΟΣΑ, ιδίως σε σχέση με τα πρότυπα που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης για τη διάβρωση της φορολογικής βάσης και τη μεταφορά κερδών (BEPS), προκειμένου να καταστεί δυνατή η υποβολή ενός ενοποιημένου κειμένου μέσα στο 2016·

117.  καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει στις προτάσεις της ρυθμίσεις για την αποσαφήνιση του ορισμού των επενδύσεων Ε&Α και της μόνιμης εγκατάστασης σύμφωνα με την οικονομική ουσία, ώστε να καλυφθεί και η ψηφιακή οικονομία· επισημαίνει τη σημασία των επενδύσεων Ε&Α και την ανάγκη να διευκολύνουν και όχι να παρεμποδίζουν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας, προσφέροντας στην αναδυόμενη οικονομία της ΕΕ στον συγκεκριμένο τομέα ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι άλλων παραγόντων στις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού· τονίζει ότι, σύμφωνα με τα υφιστάμενα στοιχεία, τα φορολογικά καθεστώτα που ευνοούν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, δεν συμβάλλουν στην τόνωση της καινοτομίας και μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική διάβρωση της φορολογικής βάσης μέσω της μεταφοράς κερδών· τονίζει, ταυτόχρονα, ότι η κατάχρηση ή η εκμετάλλευση των συστημάτων αυτών πρέπει να ελαχιστοποιηθεί μέσω συντονισμένης δράσης των κρατών μελών και κοινών προτύπων και ορισμών σχετικά με το τι μπορεί να χαρακτηριστεί ως προώθηση της Ε&Α και τι όχι· τονίζει ότι η λεγόμενη «τροποποιημένη προσέγγιση βάσει αιτιώδους συνδέσμου» για τις δέσμες ευρεσιτεχνίας, η οποία συνιστάται από την πρωτοβουλία BEPS, δεν αρκεί για να περιοριστούν επαρκώς τα προβλήματα που σχετίζονται με τις δέσμες ευρεσιτεχνίας·

118.  τονίζει ότι, προκειμένου να αποκατασταθεί η σχέση μεταξύ φορολογίας και οικονομικής ουσίας και να εξασφαλιστεί ότι οι φόροι θα καταβάλλονται στις χώρες όπου λαμβάνει χώρα η πραγματική οικονομική δραστηριότητα και η δημιουργία αξίας, καθώς και για να διορθωθούν οι υφιστάμενες αναντιστοιχίες, ο «τύπος επιμερισμού» θα πρέπει να επιτρέπει τη διάκριση μεταξύ των τομέων, ώστε να λαμβάνονται υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά τους, ιδίως όσον αφορά τις ψηφιακές επιχειρήσεις, δεδομένου ότι η ψηφιακή οικονομία δυσχεραίνει τις φορολογικές αρχές στον προσδιορισμό του τόπου δημιουργίας της αξίας· καλεί την Επιτροπή να λάβει προσεκτικά υπόψη τη θέση του Κοινοβουλίου για την ΚΕΦΒΕ και να υιοθετήσει έναν τύπο επιμερισμού που να αντικατοπτρίζει τις πραγματικές οικονομικές δραστηριότητες των εταιρειών· καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει το έργο της σχετικά με συγκεκριμένες επιλογές για τη διαμόρφωση αυτής της κλείδας κατανομής, προκειμένου ιδίως να προβλέπεται, για κάθε τομέα, ο αντίκτυπος στα έσοδα κάθε κράτους μέλους, ανάλογα με τη δομή της οικονομίας του· τονίζει, επιπλέον, ότι η ΚΕΒΦΕ είναι ένα χρήσιμο μέσο για την καταπολέμηση της BEPS και τη δημιουργία ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιηθεί ή όχι ένα μέρος των φορολογικών εσόδων ως νέος ίδιος πόρος για τον προϋπολογισμό της ΕΕ·

119.  υποστηρίζει σθεναρά τη δημιουργία μιας πλήρους, υποχρεωτικής ΚΕΒΦΕ το συντομότερο δυνατόν· αναγνωρίζει ότι η προσέγγιση της Επιτροπής να προτείνει μια απλή ΚΒΦΕ (χωρίς ενοποίηση) συνιστά ένα πρώτο βήμα στο σχέδιο δράσης της του Ιουνίου του 2015, αλλά επισημαίνει ότι αυτό θα αφήνει ανοικτά πολλά θέματα, ιδίως για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ενιαία αγορά, δεδομένου ότι μια ΚΒΦΕ δεν προβλέπει αντιστάθμιση των ζημιών μέσω ενοποίησης, ούτε αντιμετωπίζει τη γραφειοκρατία και την αβεβαιότητα που συνδέονται με τη μεταβιβαστική τιμολόγηση, η οποία αποτελεί επίσης ένα από τα κύρια μέσα φοροαποφυγής που χρησιμοποιούν οι πολυεθνικές εταιρείες, ούτε θέτει ουσιαστικά τέλος στη μετατόπιση της φορολογικής βάσης στο εσωτερικό της Ένωσης· καλεί, συνεπώς, την Επιτροπή να θέσει σαφή και σύντομη προθεσμία για την ενσωμάτωση του στοιχείου «ενοποίηση» στην πρωτοβουλία για την ΚΕΒΦΕ· ζητεί από την Επιτροπή να μην προβεί σε συμπληρωματική εκτίμηση του αντίκτυπου του συγκεκριμένου μέτρου, το οποίο βρίσκεται στην ατζέντα της ΕΕ εδώ και δεκαετίες, έχει ήδη αποτελέσει αντικείμενο εκτεταμένων προπαρασκευαστικών εργασιών, εκκρεμεί δε ακόμα στο Συμβούλιο από το 2011 που υποβλήθηκε επίσημα·

120.  ζητεί από την Επιτροπή, εν αναμονή της θέσπισης πλήρους ΚΕΒΦΕ και της πλήρους εφαρμογής της σε επίπεδο ΕΕ, να λάβει άμεσα μέτρα προκειμένου να εξασφαλιστεί αποτελεσματική φορολόγηση, να περιορίσει τη μετατόπιση κερδών (κυρίως μέσω μεταβιβαστικής τιμολόγησης), να προετοιμάσει, εν αναμονή της ενοποίησης, ένα προσωρινό καθεστώς διασυνοριακής αντιστάθμισης κερδών και ζημιών, το οποίο θα πρέπει να έχει προσωρινό χαρακτήρα και να προσφέρει επαρκείς εγγυήσεις ότι δεν θα υπάρχει πλέον δυνατότητα για επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό, και να περιλάβει κατάλληλους και αποτελεσματικούς αντικαταχρηστικούς κανόνες σε όλες τις σχετικές οδηγίες· καλεί την Επιτροπή να ελέγξει τις υφιστάμενες οδηγίες και τα σχέδια οδηγιών στον τομέα του φορολογικού και εταιρικού δικαίου, ως προς την καταλληλότητά τους για την επιβολή αποτελεσματικής φορολογίας· καλεί το Συμβούλιο να προετοιμαστεί για την ταχεία έγκριση των διατάξεων αυτών· τονίζει ότι, προκειμένου να επιτευχθεί ένας από τους στόχους του, δηλαδή η μείωση της γραφειοκρατίας, η καθιέρωση μιας κοινής ενοποιημένης φορολογικής βάσης θα πρέπει να συνοδεύεται από την εφαρμογή κοινών κανόνων λογιστικής και από κατάλληλη εναρμόνιση των διοικητικών πρακτικών σε φορολογικά θέματα·

121.  καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει σαφή νομοθεσία για τον ορισμό της οικονομικής ουσίας, της δημιουργίας αξίας και της μόνιμης εγκατάστασης, προκειμένου να αντιμετωπιστεί, ιδίως, το ζήτημα των εταιρειών «γραμματοκιβωτίων», και να αναπτύξει κριτήρια και νομοθετικά μέτρα σε επίπεδο ΕΕ για τη μεταχείριση της Ε&Α, συμβατά μεταξύ άλλων με το σχετικό έργο του ΟΟΣΑ, δεδομένου ότι αυτή τη στιγμή τα κράτη μέλη μεταρρυθμίζουν αντίστοιχα τη στρατηγική τους, συχνά σωρευτικά με τις επιδοτήσεις· τονίζει ότι η νομοθεσία αυτή θα πρέπει να ορίζει σαφώς ότι πρέπει να υφίσταται άμεση σχέση μεταξύ των προτιμησιακών καθεστώτων που εκχωρούνται από τη φορολογική διοίκηση, και των σχετικών δραστηριοτήτων Ε&Α· καλεί την Επιτροπή να αναθεωρήσει την νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με τις ελεγχόμενες αλλοδαπές εταιρείες και την εφαρμογή της, όπως επιβεβαιώθηκε με την απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ στην υπόθεση Cadbury Schweppes (C-196/04), προκειμένου να εξασφαλίζεται η πλήρης χρήση των ελεγχόμενων αλλοδαπών εταιρειών πέρα από αμιγώς επίπλαστες καταστάσεις, έτσι ώστε να αποφεύγονται περιπτώσεις διπλής φοροαπαλλαγής· καλεί την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για την εναρμόνιση των κανόνων περί ελεγχόμενων αλλοδαπών εταιρειών στην ΕΕ·

122.  καλεί επίσης την Επιτροπή, ελλείψει γενικώς αποδεκτού ορισμού, να διεξαγάγει περαιτέρω αναλύσεις και μελέτες για τον καθορισμό του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού και των επιζήμιων φορολογικών πρακτικών, ιδίως δε των καταχρήσεων των συμβάσεων διπλής φορολόγησης και των ασυμφωνιών στις ρυθμίσεις για τα υβριδικά μέσα, λαμβάνοντας υπόψη τις διάφορες αρνητικές συνέπειες που μπορεί να έχουν για την κοινωνία, να εξασφαλίσει την παρακολούθησή τους, και να προσδιορίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια τον αντίκτυπο της φοροαποφυγής στην ΕΕ και στις αναπτυσσόμενες χώρες· καλεί την Επιτροπή να ορίσει επίσης μια μεθοδολογία για τη μέτρηση του φορολογικού χάσματος που προκύπτει από τη φοροαποφυγή και τη φοροδιαφυγή –όπως ανήγγειλε στην πρότασή της του Μαρτίου του 2015– και να εξασφαλίσει την τακτική διεξαγωγή της μέτρησης αυτής προκειμένου να παρακολουθείται η πρόοδος και να σχεδιάζονται κατάλληλες πολιτικές αποκρίσεις· καλεί την Επιτροπή να λάβει τα αναγκαία μέτρα για να προσδιορίσει το ακριβές καθεστώς όλων των «εξαρτημένων δικαιοδοσιών» των κρατών μελών και ποια επιρροή θα μπορούσε να ασκηθεί για να αλλάξουν τις πρακτικές τους προκειμένου να αποφευχθεί η διάβρωση της φορολογικής βάσης στην ΕΕ·

123.  υπενθυμίζει ότι, πέρα από την απάτη στη φορολόγηση των εταιρειών, εκτεταμένη είναι και η απάτη στον τομέα του ΦΠΑ για διασυνοριακές πράξεις, ενός φόρου θεμελιώδους σημασίας για όλα τα εθνικά δημόσια ταμεία· καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει μέτρα για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης του συντονισμού των εθνικών φορολογικών υπηρεσιών στον συγκεκριμένο τομέα·

Κώδικας δεοντολογίας για τη φορολογία των επιχειρήσεων

124.  ζητεί την επείγουσα μεταρρύθμιση του κώδικα δεοντολογίας για τη φορολογία των επιχειρήσεων και της ομάδας που είναι υπεύθυνη για την επιβολή του, δεδομένου ότι από την ως τώρα πείρα φαίνεται να είναι αμφιβόλου αξίας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα πραγματικά εμπόδια που δεν επιτρέπουν την αποτελεσματική αντιμετώπιση των επιζήμιων φορολογικών πρακτικών και να διευκολυνθούν ο συντονισμός και η συνεργασία σε θέματα φορολογικής πολιτικής·

125.  καλεί τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν, σε πνεύμα καλής συνεργασίας, τις προτάσεις που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης της Επιτροπής της 17ης Ιουνίου 2015, για δίκαιη και αποτελεσματική φορολόγηση των εταιρειών στην ΕΕ· πιστεύει ότι η νομιμοποίηση της Ομάδας θα ωφεληθεί από την αύξηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας· υποστηρίζει, συνεπώς, ότι η εντολή και η διακυβέρνηση της Ομάδας πρέπει να αναμορφωθούν, μεταξύ άλλων με τον διορισμό μόνιμου προέδρου, πολιτικά υπόλογου, και με τη βελτίωση των μεθόδων εργασίας της, συμπεριλαμβανομένων, ενδεχομένως ενός μηχανισμού επιβολής, της τακτικής συμμετοχής στην Ομάδα υπουργών Οικονομικών ή ανώτερων υπαλλήλων προκειμένου να ενισχυθεί το κύρος της, και της βελτίωσης της ανταλλαγής πληροφοριών στο πλαίσιο της Ομάδας, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ζητημάτων της BEPS· ζητεί επίσης την επικαιροποίηση και τη διεύρυνση των κριτηρίων που καθορίζονται στον κώδικα, ώστε να καλυφθούν οι νέες μορφές επιζήμιων φορολογικών πρακτικών, μεταξύ άλλων σε τρίτες χώρες· καλεί τον πρόεδρο της Ομάδας και το Συμβούλιο να υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις για τις δραστηριότητες της Ομάδας στην αρμόδια επιτροπή του και να ανταλλάσσουν απόψεις με αυτήν, ιδίως σε ό, τι αφορά την παρουσίαση των εξαμηνιαίων εκθέσεων προς το ECOFIN·

126.  γενικότερα, καλεί το Συμβούλιο να υποστηρίξει την προώθηση ουσιαστικού δημοκρατικού ελέγχου για διασυνοριακά φορολογικά θέματα σε επίπεδο ΕΕ, στα πρότυπα όσων εφαρμόζονται ήδη σε άλλους τομείς στους οποίους έχουν αποκλειστική αρμοδιότητα τα κράτη μέλη ή άλλοι ανεξάρτητοι οργανισμοί, όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το εποπτικό συμβούλιο του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού· καλεί το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να εξετάσουν τη δυνατότητα σύστασης μιας ομάδας υψηλού επιπέδου για τη φορολογική πολιτική, όπως προτάθηκε και από τον Πρόεδρο της Επιτροπής· τονίζει ότι αυτή η «επιτροπή φορολογικών θεμάτων» θα λογοδοτεί στο Κοινοβούλιο, θα απαρτίζεται από μέλη από το Συμβούλιο και την Επιτροπή, στα πρότυπα της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής, καθώς και από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, θα ασκεί γενικότερη εποπτεία της νομοθετικής και της μη νομοθετικής φορολογικής πολιτικής, και θα αναφέρεται στο ECOFIN· ζητεί να εκχωρηθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δικαίωμα πρωτοβουλίας για να καταγγέλλει στην Ομάδα «Κώδικας δεοντολογίας» κάθε εθνικό μέτρο που κρίνει ότι πληροί τα κριτήρια επιζήμιου φορολογικού ανταγωνισμού που περιλαμβάνονται στον κώδικα δεοντολογίας·

127.  ζητεί από την Επιτροπή να προβεί σε δεύτερη επικαιροποίηση της έκθεσης της Simmons&Simmons, του 1999, σχετικά με τις διοικητικές πρακτικές, που αναφέρεται στην παράγραφο 26 της έκθεσης της Ομάδας «Κώδικας δεοντολογίας», του 1999, και της έκθεσης Primarolo (SN 4901/99)·

128.  καλεί το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο της τήρησης των Συνθηκών και του σεβασμού της αρμοδιότητας των κρατών μελών για θέματα άμεσης φορολογίας, να βελτιώσουν τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και την παρακολούθηση των εργασιών της Ομάδας, και καλεί την Επιτροπή να δρομολογήσει τη θέσπιση νομοθετικού πλαισίου, σύμφωνα με την κοινοτική μέθοδο· θεωρεί σημαντικό, να παρέχονται και στο ευρύτερο κοινό περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο της Ομάδας·

129.  καλεί την Επιτροπή να εφαρμόσει πλήρως τις συστάσεις του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή όσον αφορά τη σύνθεση των ομάδων εμπειρογνωμόνων και να υιοθετήσει έναν χάρτη πορείας με στόχο να εξασφαλιστεί ή ισόρροπη στελέχωση των ομάδων εμπειρογνωμόνων· επιμένει ότι, στο πλαίσιο του στόχου αυτού, θα πρέπει να ξεκινήσει αμέσως η μεταρρύθμιση της υφιστάμενης δομής και σύνθεσης των ομάδων· τονίζει ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές δεν θα οδηγήσουν σε έλλειψη διαθέσιμης τεχνικής πραγματογνωσίας στη νομοθετική διαδικασία, δεδομένου ότι θα μπορούσαν να προταθούν κατόπιν δημόσιων διαβουλεύσεων ή δημόσιων ακροάσεων εμπειρογνωμόνων, ανοικτών στους εκπροσώπους όλων των συμφερόντων· καλεί την Επιτροπή να εγκρίνει έναν σαφή ορισμό της σύγκρουσης συμφερόντων καθώς και ισχυρές πολιτικές για την αποφυγή της συμμετοχής ως ενεργών μελών σε ομάδες εμπειρογνωμόνων ή συμβουλευτικούς φορείς, παραγόντων που ενδέχεται να βρίσκονται σε σύγκρουση συμφερόντων και εκπροσώπων οργανισμών που έχουν καταδικαστεί για φοροδιαφυγή ή οποιοδήποτε άλλο ποινικό αδίκημα·

Κρατικές ενισχύσεις

130.  χαιρετίζει και υποστηρίζει ένθερμα τον καθοριστικό ρόλο της Επιτροπής ως αρμόδιας αρχής ανταγωνισμού στο πλαίσιο των διεξαγόμενων ερευνών για υποθέσεις κρατικών ενισχύσεων σε σχέση με φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling»· θεωρεί ανάρμοστη την επαναλαμβανόμενη πρακτική του απορρήτου, την οποία ακολουθούν διάφορα κράτη μέλη, στην περίπτωση έργων που έχουν λάβει κρατικές ενισχύσεις· καλεί την Επιτροπή να κάνει πλήρη χρήση των εξουσιών της δυνάμει των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ, για την αντιμετώπιση των επιζήμιων φορολογικών πρακτικών, και να επιβάλλει κυρώσεις στα κράτη μέλη και τις εταιρείες που διαπιστώνεται ότι ενέχονται σε τέτοιες πρακτικές· τονίζει την ανάγκη να διατεθούν στην Επιτροπή περισσότεροι πόροι –τόσο οικονομικοί όσο και ανθρώπινοι– για να ενισχυθεί η ικανότητά της να αναλαμβάνει όλες τις αναγκαίες έρευνες για κρατικές ενισχύσεις φορολογικού χαρακτήρα· τονίζει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να συμμορφώνονται πλήρως με τις έρευνες και τις αιτήσεις παροχής πληροφοριών από την Επιτροπή·

131.  καλεί την Επιτροπή να υιοθετήσει νέες κατευθυντήριες γραμμές, το αργότερο έως το 2017, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις (SAM), στις οποίες να αποσαφηνίζονται οι έννοιες των κρατικών ενισχύσεων φορολογικού χαρακτήρα και της «ορθής» μεταβιβαστικής τιμολόγησης, προκειμένου να αρθεί η ανασφάλεια δικαίου τόσο για τους συμμορφούμενους φορολογούμενους όσο και για τις φορολογικές διοικήσεις, και να δημιουργηθεί ένα αντίστοιχο πλαίσιο για τις φορολογικές πρακτικές των κρατών μελών χωρίς να αποθαρρύνεται η θεμιτή χρήση φορολογικών αποφάσεων τύπου «tax ruling»· αμφισβητεί τη χρησιμότητα της σύμβασης διαιτησίας, η οποία είναι ανεπαρκής για τη ρύθμιση των διαφορών, ιδίως σε σχέση με θέματα μεταβιβαστικής τιμολόγησης· θεωρεί ότι το συγκεκριμένο μέσο πρέπει να αναμορφωθεί και να καταστεί αποτελεσματικότερο, ή να αντικατασταθεί από έναν ενωσιακό μηχανισμό επίλυσης διαφορών με αποτελεσματικότερες διαδικασίες αμοιβαίας συμφωνίας·

132.  καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει και να επεκτείνει τις έρευνές της σε άλλες πολυεθνικές εταιρείες που ενέχονται στο σκάνδαλο LuxLeaks, καθώς και για μέτρα παρόμοιου χαρακτήρα ή αποτελέσματος, όπως η μεταβιβαστική τιμολόγηση·

133.  καλεί την Επιτροπή, σύμφωνα με την ευρύτερη ευθύνη που ανατίθεται στα κράτη μέλη με τους SAM, να εξετάσει το ενδεχόμενο δημιουργίας δικτύου εθνικών φορολογικών διοικήσεων για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τη συνεπέστερη συμβολή στην πρόληψη της καθιέρωσης φορολογικών μέτρων που ενδεχομένως συνιστούν παράνομη κρατική ενίσχυση· καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει τις στρατηγικές συνέργειες μεταξύ των δραστηριοτήτων της (αναμορφωμένης) Ομάδας «Κώδικας δεοντολογίας» και της επιβολής, από την Επιτροπή, των κανόνων ανταγωνισμού στον τομέα των ενισχύσεων φορολογικού χαρακτήρα·

134.  επισημαίνει ότι στόχος των κανόνων που εφαρμόζονται σήμερα για τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων είναι η αντιμετώπιση αντιανταγωνιστικών πρακτικών με την αφαίρεση αδικαιολόγητων πλεονεκτημάτων που είχαν εκχωρηθεί σε εταιρείες· καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει τη δυνατότητα τροποποίησης των ισχυόντων κανόνων, προκειμένου να επιτρέπεται, τα ποσά που ανακτώνται σε συνέχεια παραβιάσεων των κανόνων της ΕΕ περί κρατικών ενισχύσεων να επιστρέφονται στα κράτη μέλη που έχουν υποστεί διάβρωση της φορολογικής τους βάσης και όχι στο κράτος μέλος που χορήγησε την παράνομη κρατική ενίσχυση φορολογικού χαρακτήρα, όπως συμβαίνει σήμερα, ή να διατίθενται στον προϋπολογισμό της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να τροποποιήσει τους υφιστάμενους κανόνες, για να εξασφαλίσει τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων κατά των οικείων χωρών και εταιρειών σε περίπτωση παράβασης των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων·

Διαφάνεια

135.  θεωρεί ότι η Ένωση έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει υποδειγματικά και να αναλάβει ηγετική θέση σε παγκόσμιο επίπεδο όσον αφορά τη φορολογική διαφάνεια·

136.  υπογραμμίζει τη ζωτική σημασία της διαφάνειας για την αύξηση της δημόσιας λογοδοσίας των πολυεθνικών εταιρειών και την υποστήριξη των φορολογικών διοικήσεων στις έρευνές τους· τονίζει ότι μπορεί να έχει ισχυρό αποτρεπτικό αποτέλεσμα και να μεταβάλλει συμπεριφορές, τόσο μέσω του κινδύνου φήμης για τις μη συμμορφούμενες επιχειρήσεις όσο και με την παροχή πληροφοριών στις αρμόδιες αρχές, οι οποίες μπορούν στη συνέχεια να λαμβάνουν κατάλληλα διορθωτικά μέτρα και να επιβάλλουν κυρώσεις· υπογραμμίζει ότι η ανάγκη για διαφάνεια θα πρέπει να σταθμίζεται σε σχέση με την ανάγκη για προστασία των ευαίσθητων εμπορικών συμφερόντων και τήρηση των κανόνων προστασίας των δεδομένων·

137.  θεωρεί ότι η αυξημένη διαφάνεια στις δραστηριότητες των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση της δυνατότητας των φορολογικών διοικήσεων να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την BEPS· επαναλαμβάνει εν προκειμένω τη θέση του ότι οι πολυεθνικές εταιρείες σε όλους τους κλάδους θα πρέπει να δημοσιοποιούν με σαφή και κατανοητό τρόπο στις οικονομικές καταστάσεις τους, ανά κράτος μέλος και τρίτη χώρα όπου διαθέτουν υποκαταστήματα, ένα φάσμα συγκεντρωτικών πληροφοριών, μεταξύ άλλων τα αποτελέσματα προ φόρων, τους φόρους επί των αποτελεσμάτων, τον αριθμό των εργαζομένων, τα στοιχεία ενεργητικού που κατέχουν, και βασικές πληροφορίες σχετικά με τις αποφάσεις τύπου «tax ruling» (υποβολή εκθέσεων ανά χώρα)· υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να καθίστανται οι πληροφορίες αυτές διαθέσιμες στο κοινό, ενδεχομένως μέσω ενός κεντρικού μητρώου της ΕΕ· τονίζει, επιπλέον, ότι οι ΜΜΕ και οι εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης που δεν είναι πολυεθνικές εταιρείες θα πρέπει να εξαιρούνται από την εν λόγω υποχρέωση· καλεί το Συμβούλιο να υιοθετήσει, έως το τέλος του 2015, τη θέση του Κοινοβουλίου όπως ψηφίστηκε στο πλαίσιο της οδηγίας για τα δικαιώματα των μετόχων τον Ιούλιο του 2015· τονίζει ότι οι απαιτήσεις διαφάνειας πρέπει να σχεδιάζονται και να υλοποιούνται κατά τρόπο ώστε να μην θέτουν τις επιχειρήσεις της ΕΕ σε μειονεκτική ανταγωνιστική θέση·

138.  ζητεί επίσης από τα κράτη μέλη να εφαρμόζουν ένα σύστημα υποβολής εκτενέστερων εκθέσεων ανά χώρα, που να είναι διαθέσιμο στις φορολογικές αρχές, με βάση πρότυπο του ΟΟΣΑ, το οποίο να καλύπτει επίσης λεπτομερέστερες πληροφορίες, όπως επιστροφές φόρου και ενδοομιλικές συναλλαγές· τονίζει ότι η παροχή φορολογικών στοιχείων από τις επιχειρήσεις σε άλλες φορολογικές διοικήσεις πρέπει να συνοδεύεται από βελτίωση του πλαισίου για την επίλυση διαφορών, προκειμένου να αποσαφηνιστούν τα δικαιώματα κάθε συμβαλλόμενου μέρους και να αποφεύγονται τυχόν αρνητικές παρενέργειες· τονίζει ότι στην περίπτωση των φορολογικών διοικήσεων τρίτων χωρών, οι πληροφορίες θα πρέπει να διαβιβάζονται μόνον στις αρχές χωρών που διαθέτουν ρυθμίσεις ισοδύναμες με εκείνες που προβλέπει η σύμβαση περί διαδικασίας διαιτησίας της ΕΕ· ζητεί επίσης την ανάπτυξη εναρμονισμένων λογιστικών προτύπων που θα επιτρέπουν, ειδικότερα, λεπτομερέστερη δημοσιοποίηση στοιχείων για τα δικαιώματα εκμετάλλευσης·

139.  ζητεί από την Επιτροπή να υποστηρίξει τη θέση αυτή, σύμφωνα με τις προηγούμενες αξιολογήσεις και θέσεις της, και να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να εξασφαλίσει την επέκταση της εφαρμογής της σε όλες τις πολυεθνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εσωτερική αγορά, καλεί δε τον ΟΟΣΑ να υποστηρίξει την επέκτασή της σε παγκόσμιο επίπεδο, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι θα ισχύουν παρόμοιες υποχρεώσεις για όλες τις επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε διασυνοριακές δραστηριότητες· υπογραμμίζει το γεγονός ότι η δράση που αποσκοπεί στη βελτίωση της διαφάνειας, αν και αναγκαία, δεν αποτελεί επαρκές μέσο για την αντιμετώπιση του ζητήματος σε βάθος, και ότι τα εθνικά, ενωσιακά και διεθνή φορολογικά συστήματα χρειάζονται επίσης σημαντική μεταρρύθμιση·

140.  τονίζει ότι η τρέχουσα αδιαφάνεια στο διεθνές φορολογικό σύστημα επιτρέπει στις πολυεθνικές εταιρείες να αποφεύγουν τους φόρους, να παρακάμπτουν την εθνική φορολογική νομοθεσία και να μεταφέρουν τα κέρδη τους σε φορολογικούς παραδείσους· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την πλήρη πρόσβαση των αρμόδιων αρχών στα κεντρικά μητρώα πραγματικών δικαιούχων τόσο για εταιρείες και όσο και για καταπιστεύματα, σύμφωνα με την τέταρτη οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες· καλεί τα κράτη μέλη να μεταφέρουν σύντομα την τέταρτη οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, εξασφαλίζοντας ευρεία και απλουστευμένη πρόσβαση στις πληροφορίες που περιέχονται στα κεντρικά μητρώα πραγματικών δικαιούχων· επαναλαμβάνει τη θέση του ότι τα μητρώα αυτά θα πρέπει να είναι δημόσια·

141.  αναγνωρίζει το έργο που έχει αναληφθεί από την Επιτροπή, για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού αριθμού φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ)· καλεί την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για έναν ευρωπαϊκό αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) με βάση το σχέδιο για την καθιέρωση ευρωπαϊκού ΑΦΜ που περιλαμβάνεται στο σχέδιο δράσης της Επιτροπής για την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής, του 2012 (δράση 22)· υπενθυμίζει ότι οι ΑΦΜ θεωρείται ότι αποτελούν το καταλληλότερο μέσο ταυτοποίησης των φορολογουμένων και ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, την επιτάχυνση του συγκεκριμένου σχεδίου· καλεί, εν προκειμένω, την Επιτροπή, να δραστηριοποιηθεί για τη δημιουργία ενός παρόμοιου αριθμού ταυτοποίησης σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως ο παγκόσμιος ταυτοποιητής νομικής οντότητας (LEI) της Επιτροπής Ρυθμιστικής Εποπτείας·

142.  τονίζει, ακόμη, ότι η διαφάνεια είναι επίσης σημαντική στις διεξαγόμενες έρευνες για κρατικές ενισχύσεις στον τομέα των φορολογικών αποφάσεων τύπου «tax ruling»·

143.  καλεί την Επιτροπή να εξετάσει δυνατότητες να εφαρμοστούν στο εσωτερικό της ΕΕ διατάξεις παρόμοιες με εκείνες που προβλέπονται στον κανόνα του κρατικού οργανισμού λογιστικών προτύπων των ΗΠΑ (GASB)(48), που επιβάλλουν στις γενικές και τις τοπικές κυβερνήσεις να αναφέρουν πόσα έσοδα χάνουν από φορολογικές ελαφρύνσεις που παραχωρούνται σε εταιρείες για λόγους οικονομικής ανάπτυξης·

Προστασία των καταγγελτών

144.  καλεί την Επιτροπή να προτείνει, το αργότερο έως τα τέλη Ιουνίου 2016, νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ για την αποτελεσματική προστασία των καταγγελτών και τα σχετικά μέτρα· τονίζει ότι δεν είναι αποδεκτό, οι πολίτες ή οι δημοσιογράφοι να κινδυνεύουν να υποστούν νομική δίωξη αντί να προστατεύονται νομικά όταν, ενεργώντας προς το δημόσιο συμφέρον, αποκαλύπτουν πληροφορίες ή κάνουν καταγγελίες για υποψίες παράτυπης συμπεριφοράς, παραπτωμάτων, απάτης ή παράνομης δραστηριότητας, ιδίως σε υποθέσεις φοροαποφυγής, φοροδιαφυγής και νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή οποιασδήποτε άλλης συμπεριφοράς που παραβιάζει τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ, όπως την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας·

145.  καλεί την Επιτροπή να εξετάσει μια σειρά από εργαλεία για την εξασφάλιση της εν λόγω προστασίας έναντι αδικαιολόγητων νομικών διώξεων, οικονομικών κυρώσεων ή διακρίσεων, με παράλληλη εξασφάλιση της προστασίας της εμπιστευτικότητας και του εμπορικού απορρήτου· εφιστά την προσοχή, στο πλαίσιο αυτό, στο παράδειγμα του νόμου Dodd-Frank των ΗΠΑ, που και ανταμείβει τους καταγγέλλοντες για την παροχή νέων στοιχείων στις αρχές και τους προστατεύει από ποινικές διώξεις και απόλυση, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η ανταμοιβή αυτή δεν θα πρέπει να αποτελεί κίνητρο για τη δημοσίευση ευαίσθητων εμπορικών πληροφοριών· προτείνει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου ευρωπαϊκού οργανισμού, αρμόδιου για τη συλλογή των πληροφοριών αυτών και τη διεξαγωγή ερευνών, καθώς και ενός πανευρωπαϊκού κοινού ταμείου για τους καταγγέλτες, προκειμένου να εξασφαλίζεται η παροχή κατάλληλης οικονομικής στήριξης στους καταγγέλτες, που θα χρηματοδοτούνται από ένα τέλος ανάλογο προς τα ανακτώμενα ποσά ή τα επιβαλλόμενα πρόστιμα· θεωρεί ότι θα πρέπει επίσης να παρέχεται προστασία στους καταγγέλτες στις περιπτώσεις που ενημερώνουν το κοινό όταν δεν υπάρχει αντίδραση εκ μέρους των αρχών σε εθνικό ή σε ενωσιακό επίπεδο μέσα σε ένα μήνα από τη σχετική καταγγελία προς αυτές·

Εταιρική κοινωνική ευθύνη

146.  πιστεύει ότι η εφαρμογή υπεύθυνης φορολογικής στρατηγικής πρέπει να θεωρείται πυλώνας της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ), ιδιαίτερα σύμφωνα με τον επικαιροποιημένο ορισμό της ΕΚΕ ως «ευθύνης των επιχειρήσεων για τον αντίκτυπό τους στην κοινωνία»(49)· εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις δεν το περιλαμβάνουν στην έκθεσή τους περί ΕΚΕ· υπογραμμίζει το γεγονός ότι ο επιθετικός φορολογικός σχεδιασμός είναι ασύμβατος με την ΕΚΕ· καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμπεριλάβει το στοιχείο αυτό και να ορίσει κατάλληλα το περιεχόμενό του σε μια επικαιροποιημένη στρατηγική της ΕΕ για την εταιρική κοινωνική ευθύνη·

Η διάσταση των τρίτων χωρών

ΟΟΣΑ

147.  υποστηρίζει το σχέδιο δράσης του ΟΟΣΑ για την BEPS, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι είναι το αποτέλεσμα συμβιβασμού που δεν αρκεί για την αντιμετώπιση της κλίμακας του προβλήματος της φοροαποφυγής και ότι οι προτάσεις αυτές θα πρέπει να αποτελέσουν τη βάση για περαιτέρω δράση σε επίπεδο ΕΕ και σε παγκόσμιο επίπεδο· καλεί τον ΟΟΣΑ, τα κράτη μέλη του και όλες τις άλλες ενδιαφερόμενες χώρες να δημιουργήσουν ένα ισχυρό εργαλείο παρακολούθησης για την αξιολόγηση της προόδου όσον αφορά την εφαρμογή των εν λόγω κατευθυντηρίων γραμμών, τη συγκέντρωση στοιχείων για την αποτελεσματικότητά τους και την ενδεχόμενη λήψη διορθωτικών μέτρων·

148.  συνιστά την ενίσχυση των θεσμικών δεσμών και της συνεργασίας μεταξύ του ΟΟΣΑ και της Επιτροπής, προκειμένου να συνεχίσει να εξασφαλίζει τη συμβατότητα των δύο διαδικασιών και την αποφυγή διπλών προτύπων· καλεί τα κράτη μέλη να μεταφέρουν άμεσα στο εθνικό τους δίκαιο το σύνολο της νομοθεσίας της ΕΕ που βασίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ, ώστε να καταστεί η ΕΕ πρωτοπόρος όσον αφορά την εφαρμογή των συστάσεων του ΟΟΣΑ· τονίζει, ωστόσο, ότι η προσέγγιση του ΟΟΣΑ εξακολουθεί να βασίζεται σε μη δεσμευτική νομοθεσία, και ότι η εφαρμογή της πρέπει να συμπληρωθεί με ένα κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ για την αντιμετώπιση των αναγκών της ενιαίας αγοράς, π.χ. με τη μορφή οδηγίας για την καταπολέμηση της BEPS, που να υπερβαίνει τα όρια της πρωτοβουλίας του ΟΟΣΑ για την BEPS, σε τομείς που δεν καλύπτονται επαρκώς·

Φορολογικοί παράδεισοι

149.  ζητεί μια κοινή προσέγγιση της ΕΕ στο θέμα των φορολογικών παραδείσων· καλεί, ειδικότερα, την Επιτροπή να συνεχίσει τις εργασίες της για την ανάπτυξη και την υιοθέτηση ενός σαφούς ορισμού και μιας κοινής δέσμης κριτηρίων προσδιορισμού των φορολογικών παραδείσων, ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται, και κατάλληλων κυρώσεων για τις χώρες που συνεργάζονται με αυτούς, στη βάση της σύστασης του Δεκεμβρίου του 2012 σχετικά με μέτρα για την ενθάρρυνση τρίτων χωρών να εφαρμόζουν ελάχιστα πρότυπα χρηστής διακυβέρνησης στον φορολογικό τομέα (δηλ. πέρα από την ανταλλαγή πληροφοριών και τη διαφάνεια, με τη συμπερίληψη του θεμιτού φορολογικού ανταγωνισμού και της ουσιαστικής φορολόγησης), και για τις επιχειρήσεις που τους χρησιμοποιούν για λόγους επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού, καθώς και για τον ορισμό κατάλληλων κοινών μέτρων για τις συγκεκριμένες δικαιοδοσίες· παραπέμπει στο προαναφερθέν ψήφισμά του της 21ης Μαΐου 2013 σχετικά με την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής και των φορολογικών παραδείσων, για έναν μη εξαντλητικό κατάλογο ενδεχόμενων τέτοιων μέτρων(50)· επαναλαμβάνει ότι πραγματικά ευρωπαϊκοί κατάλογοι με τακτική ενημέρωση και βασισμένοι σε ένα ευρύ φάσμα διαφανών, αξιόπιστων, αντικειμενικά επαληθεύσιμων και κοινά αποδεκτών δεικτών θα αποτελούσαν αποτελεσματικότερο μέσο για την προώθηση της χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης και της αλλαγής φορολογικής συμπεριφοράς έναντι και εντός των δικαιοδοσιών αυτών·

150.  καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει στην ευρωπαϊκή μαύρη λίστα τα εδάφη που χορηγούν φορολογικά πλεονεκτήματα σε οντότητες χωρίς να απαιτούν σημαντική οικονομική δραστηριότητα στη χώρα, έχουν πολύ χαμηλή πραγματική φορολογία και δεν εγγυώνται την αυτόματη ανταλλαγή φορολογικών πληροφοριών με άλλες δικαιοδοσίες·

151.  τονίζει, ιδίως, την ανάγκη να εξασφαλιστεί ότι οι εξερχόμενες οικονομικές ροές θα φορολογούνται τουλάχιστον μία φορά, για παράδειγμα με την επιβολή παρακράτησης φόρου στην πηγή ή με ισοδύναμα μέτρα, προκειμένου τα κέρδη να μην εξέρχονται από την ΕΕ αφορολόγητα, και καλεί την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση για τον σκοπό αυτό, για παράδειγμα μέσω της αναθεώρησης των οδηγιών για τις μητρικές και θυγατρικές εταιρείες, καθώς και για τους τόκους και τα δικαιώματα· επιμένει ότι θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή ένα σύστημα που να εξασφαλίζει ότι θα πρέπει να υποβάλλεται στις εθνικές φορολογικές αρχές και να κοινοποιείται στην Επιτροπή σχετική βεβαίωση που να πιστοποιεί την πράξη αυτή, προστατεύοντας έτσι την ενιαία αγορά και διατηρώντας τη σύνδεση μεταξύ του τόπου όπου δημιουργούνται και του τόπου όπου φορολογούνται η οικονομική αξία και τα κέρδη· τονίζει ότι ο σχεδιασμός του συστήματος αυτού θα πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά, προκειμένου να αποφεύγονται η διπλή φορολόγηση και οι αντιδικίες· καλεί την Επιτροπή, ενώ υποστηρίζει την προώθηση από τον ΟΟΣΑ μιας πολυμερούς προσέγγισης στα φορολογικά θέματα με στόχο τον εξορθολογισμό των διεθνών φορολογικών ρυθμίσεων και την εξασφάλιση της φορολόγησης των κερδών στον τόπο όπου παράγεται η αξία, να ενισχύσει τον ρόλο της ΕΕ στη διεθνή σκηνή με την υιοθέτηση ενιαίας στάσης, και να εργαστεί για την ανάπτυξη ενός κοινού πλαισίου της ΕΕ για τις διμερείς συμβάσεις για φορολογικά θέματα και για τη σταδιακή αντικατάσταση του τεράστιου αριθμού διμερών φορολογικών συμβάσεων από συνθήκες μεταξύ ΕΕ και τρίτων δικαιοδοσιών· τονίζει ότι αυτό θα αποτελούσε τον πλέον άμεσο τρόπο για την αντιμετώπιση των πρακτικών αναζήτησης ευνοϊκότερων συμβάσεων· ζητεί, στο μεταξύ, από τα κράτη μέλη να εισαγάγουν αμέσως αντικαταχρηστικές ρήτρες στις φορολογικές τους συμβάσεις, σύμφωνα με τις προτάσεις BEPS·

152.  θεωρεί ότι η κατάρτιση συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών χρειάζεται να συνοδεύεται από ενισχυμένη φορολογική συνεργασία, για την πρόληψη της φοροαποφυγής από επιχειρήσεις που ανταγωνίζονται στις ίδιες αγορές, και την εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού· ζητεί, επομένως, από την Επιτροπή να περιλαμβάνει σε όλες τις συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών της ΕΕ φορολογικές διατάξεις που να δεσμεύουν τις χώρες εταίρους να εφαρμόζουν χρηστή φορολογική διακυβέρνηση και να εξασφαλίζουν την αμοιβαιότητα σε φορολογικά θέματα· τονίζει ότι το έργο που επιτέλεσε η πλατφόρμα για τη χρηστή διακυβέρνηση στον φορολογικό τομέα αποτελεί μια καλή βάση για την εφαρμογή της ιδέας αυτής· υπογραμμίζει το γεγονός ότι το ίδιο θα μπορούσε να ισχύσει και για τις συμφωνίες συνεργασίας της ΕΕ·

153.  καλεί τα όργανα της ΕΕ να μην συνεργάζονται με τις δικαιοδοσίες που κρίνεται ότι δεν είναι συνεργάσιμες σε φορολογικά θέματα, ούτε με εταιρείες που έχουν καταδικαστεί για φορολογική απάτη, φοροδιαφυγή ή επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό· ζητεί από τα θεσμικά όργανα, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) να πάψουν να συνεργάζονται, μέσω των ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών τους, με μη συνεργάσιμες φορολογικές δικαιοδοσίες· καλεί επιπλέον τα όργανα της ΕΕ να δεσμευτούν να μη χορηγούν ενωσιακή χρηματοδότηση σε εταιρείες που έχουν καταδικαστεί για φορολογική απάτη, φοροδιαφυγή ή επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό·

154.  καλεί την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της για να ενθαρρύνει μια πιο συντονισμένη προσέγγιση έναντι των αναπτυσσόμενων χωρών, προκειμένου να προαγάγει την αμοιβαιότητα στα φορολογικά θέματα, ιδίως όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής μετά την έναρξη ισχύος της πράξης φορολογικής συμμόρφωσης ξένων λογαριασμών (Foreign Account Tax Compliance Act)· καλεί επίσης την Επιτροπή, στο πλαίσιο της συμφωνίας της 27ης Μαΐου 2015 μεταξύ της ΕΕ και της Ελβετίας για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών επί χρηματοοικονομικών λογαριασμών, να παρακολουθεί προσεκτικά, με στόχο την προστασία της ενιαίας αγοράς, τη συμφωνηθείσα σταδιακή κατάργηση ορισμένων επιζήμιων φορολογικών πρακτικών στην Ελβετία, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές για την BEPS, και να μεριμνά ώστε να μην ληφθούν νέα επιζήμια φορολογικά μέτρα στο μέλλον· καλεί την Επιτροπή, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που διεξάγει με την Ελβετία, να προτείνει να εισαχθούν στο ελβετικό δίκαιο κανόνες για τις ελεγχόμενες αλλοδαπές εταιρείες· επιμένει πως η Επιτροπή πρέπει να εξασφαλίσει ότι η Ελβετία θα ακολουθήσει την προσέγγιση της ΕΕ στον φορολογικό τομέα, και να ενημερώσει σχετικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο·

155.  υπενθυμίζει ότι όλα τα κράτη μέλη έχουν επιλέξει μια πολυμερή προσέγγιση στην αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών, μέσω της Σύμβασης περί διοικητικής συνδρομής σε φορολογικά θέματα, και της αναθεώρησης των σχετικών οδηγιών της ΕΕ το 2014(51)· τονίζει ότι οι δύο αυτές πρωτοβουλίες αποτελούν βασικά στοιχεία για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και του τραπεζικού απορρήτου, δεδομένου ότι συνεπάγονται την υποχρέωση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να υποβάλλουν στις φορολογικές διοικήσεις ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών σχετικά με τους κατοίκους μιας χώρας οι οποίοι έχουν εισοδήματα προερχόμενα από περιουσιακά στοιχεία που διατηρούνται σε άλλη·

Αναπτυσσόμενες χώρες

156.  υπογραμμίζει ότι στον σχεδιασμό των δράσεων και πολιτικών για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή, σε εθνικό, σε ενωσιακό και σε διεθνές επίπεδο, στην κατάσταση των αναπτυσσόμενων χωρών και, ειδικότερα, των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών, που πλήττονται περισσότερο από τη φοροαποφυγή, και που έχουν συνήθως πολύ στενές φορολογικές βάσεις και χαμηλό λόγο φόρων προς ΑΕΠ· τονίζει ότι αυτές οι δράσεις και πολιτικές θα πρέπει να συμβάλλουν στη δημιουργία δημοσίων εσόδων ανάλογων με την προστιθέμενη αξία που παράγεται στο έδαφός τους, ώστε να χρηματοδοτούν κατάλληλα τις αναπτυξιακές στρατηγικές τους, την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας και το θεματολόγιο για την ανάπτυξη μετά το 2015· επικροτεί, στο πλαίσιο αυτό, το έργο της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για τη διεθνή συνεργασία σε φορολογικά θέματα· καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει τα συμφέροντα των αναπτυσσόμενων χωρών στις υφιστάμενες διεθνείς πρωτοβουλίες και να περιλαμβάνει εκπροσώπους αναπτυσσόμενων χωρών στην πλατφόρμα της για τη χρηστή διακυβέρνηση στον φορολογικό τομέα·

157.  καλεί την ΕΕ και τα μέλη του σχεδίου BEPS του ΟΟΣΑ να διασφαλίσουν ότι το νέο «Παγκόσμιο Πρότυπο για την Αυτόματη Ανταλλαγή Πληροφοριών» που ανέπτυξε ο ΟΟΣΑ θα περιλαμβάνει μια μεταβατική περίοδο για τις αναπτυσσόμενες χώρες που δεν πληρούν αυτή τη στιγμή τις απαιτήσεις της αμοιβαίας αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών, λόγω έλλειψης διοικητικής ικανότητας·

158.  καλεί την Επιτροπή να προτείνει περαιτέρω μέτρα για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας στις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως σε φορολογικά θέματα, ώστε να είναι δυνατή η αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών με τις διοικήσεις των χωρών αυτών· ζητεί τη δημιουργία μιας πλατφόρμας για τις αναπτυσσόμενες χώρες, με την εφαρμογή δοκιμαστικών σχεδίων για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών· καλεί τις αναπτυσσόμενες χώρες να προωθήσουν περιφερειακές συμφωνίες ή άλλες μορφές συνεργασίας σε φορολογικά θέματα, προκειμένου να βελτιώσουν τη διαπραγματευτική τους θέση έναντι των ξένων άμεσων επενδυτών και των πολυεθνικών εταιρειών και να αντιμετωπίσουν ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος·

159.  καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν, ότι οι οργανισμοί τους για την αναπτυξιακή βοήθεια λαμβάνουν επαρκή τεχνική πραγματογνωσία για την αντιμετώπιση των φορολογικών ζητημάτων στις αναπτυξιακές πολιτικές τους, ιδίως από τα υπουργεία οικονομικών και τις φορολογικές διοικήσεις·

160.  παραπέμπει στο ψήφισμά του της 8ης Ιουλίου 2015 σχετικά με τη φοροαποφυγή και τη φοροδιαφυγή ως προκλήσεις για τη διακυβέρνηση, την κοινωνική προστασία και την ανάπτυξη στις αναπτυσσόμενες χώρες· ενθαρρύνει όλες τις χώρες και τους διεθνείς οργανισμούς, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, να ενταχθούν σε μια διαδικασία χωρίς αποκλεισμούς και να συμβάλουν στη φορολογική ατζέντα των G20/ΟΟΣΑ, στην αντιμετώπιση της BEPS, στην προαγωγή της διεθνούς φορολογικής διαφάνειας και στην ανταλλαγή φορολογικών πληροφοριών, για παράδειγμα μέσω της ανάπτυξης ενός ενιαίου κοινού προτύπου αναφοράς στην αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών ή με τη δημοσιοποίηση της πραγματικής κυριότητας· καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν την ενίσχυση του ρόλου του ΟΗΕ στον μελλοντικό διεθνή διάλογο για θέματα φορολογίας, για παράδειγμα υποστηρίζοντας τη δημιουργία ενός παγκόσμιου οργανισμού για φορολογικά θέματα, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών·

Φοροτεχνικοί σύμβουλοι

161.  επισημαίνει την προβληματική και αμφιλεγόμενη αλληλεπικάλυψη, μέσα στις ίδιες επιχειρήσεις, δραστηριοτήτων παροχής υπηρεσιών φοροτεχνικού συμβούλου, λογιστικού ελέγχου και συμβουλευτικών υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση των φορολογικών διοικήσεων, π.χ. στον σχεδιασμό φορολογικών συστημάτων ή τη βελτίωση της είσπραξης των φόρων, αφενός, αλλά και, αφετέρου, για την παροχή υπηρεσιών φορολογικού σχεδιασμού σε πολυεθνικές εταιρείες, που μπορεί να εκμεταλλεύονται αδυναμίες των εθνικών φορολογικών νομοθεσιών·

162.  επισημαίνει την ύπαρξη ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου, το οποίο περιλαμβάνει την πλέον πρόσφατη δέσμη μεταρρυθμίσεων της αγοράς λογιστικού ελέγχου, που ενέκρινε το Κοινοβούλιο στις 3 Απριλίου 2014(52)· καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει ότι οι σχετικές νομοθετικές διατάξεις θα τεθούν σε εφαρμογή στα κράτη μέλη μέσα στο ενδεδειγμένο χρονικό πλαίσιο και σύμφωνα με τους επιδιωκόμενους στόχους·

163.  καλεί την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις κατευθυντήριων γραμμών για τον κλάδο των υπηρεσιών φοροτεχνικού συμβούλου, καθώς και για τη θέσπιση ενωσιακού καθεστώτος ασυμβίβαστου για τους φοροτεχνικούς συμβούλους και, όπου είναι σκόπιμο, για τις τράπεζες, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο που θα εξασφαλίζει αποτελεσματικά την αποφυγή συγκρούσεων συμφερόντων μεταξύ των υπηρεσιών προς τον δημόσιο και προς τον ιδιωτικό τομέα·

164.  καλεί, ακόμα, την Επιτροπή να κινήσει έρευνα προκειμένου να αξιολογήσει τον βαθμό συγκέντρωσης στον κλάδο, καθώς και τις ενδεχόμενες επακόλουθες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού· συνιστά να εξεταστεί επίσης ειδικότερα στην έρευνα αυτή, αν ο συνδυασμός των δραστηριοτήτων φοροτεχνικού συμβούλου και λογιστικού ελέγχου μέσα στις ίδιες επιχειρήσεις μπορεί να οδηγεί σε συγκρούσεις συμφερόντων, και να προτείνει μέτρα αναλόγως, μεταξύ άλλων με την καθιέρωση μηχανισμών για την τήρηση του διαχωρισμού των σχετικών τμημάτων μέσα στις εταιρείες συμβούλων·

165.  ζητεί από την Επιτροπή να εκτιμήσει επειγόντως την πιθανότητα θέσπισης νομοθετικού πλαισίου που να προβλέπει επαρκείς κυρώσεις για τις επιχειρήσεις, τις τράπεζες, τις εταιρείες λογιστικής και τους χρηματοοικονομικούς συμβούλους που αποδεικνύεται ότι ενέχονται στην εφαρμογή ή την προώθηση παράνομης φοροαποφυγής και επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού· τονίζει ότι οι κυρώσεις αυτές πρέπει να έχουν αποτρεπτικό αποτέλεσμα και μπορεί να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, πρόστιμα, αποκλεισμό από τη χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, απαγόρευση κάθε συμβουλευτικού ρόλου στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και, σε περιπτώσεις ακραίων και καθ’ υποτροπή παραβάσεων, ανάκληση της άδειας λειτουργίας της επιχείρησης·

Περαιτέρω δράση σε εθνικό επίπεδο

166.  ενθαρρύνει την ανάληψη περαιτέρω δράσης σε εθνικό επίπεδο για την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής, μέσα στα πλαίσια της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, δεδομένου ότι οι ασυντόνιστες αντιδράσεις μπορεί να δημιουργήσουν περαιτέρω αναντιστοιχίες και ευκαιρίες για φοροαποφυγή· τονίζει ότι το καλύτερο μέσο για την καταπολέμηση της διάβρωσης της φορολογικής βάσης είναι η συνεργασία, και όχι η μονομερής θέσπιση προτιμησιακών καθεστώτων για την προσέλκυση επενδύσεων·

167.  καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει κατευθυντήριες γραμμές για τις φορολογικές αμνηστίες που χορηγούνται από τα κράτη μέλη με στόχο να προσδιοριστούν οι περιστάσεις υπό τις οποίες θα θεωρείται ότι οι εν λόγω αμνηστίες παραβιάζουν τις διατάξεις των συνθηκών της ΕΕ που αφορούν την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων, την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών, τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων και περί νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, καθώς και την κοινή προσέγγιση της ΕΕ για την καταπολέμηση των φορολογικών παραδείσων· υπενθυμίζει ότι οι πρακτικές αυτές πρέπει να χρησιμοποιούνται με εξαιρετική σύνεση, προκειμένου να μην παρέχουν κίνητρα στους φοροαποφεύγοντες για να περιμένουν την επόμενη αμνηστία·

168.  καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν ένα σύστημα παρακράτησης φόρων στην πηγή για τα δικαιώματα, ώστε να εξασφαλιστεί η φορολόγηση και των δικαιωμάτων που καταβάλλονται σε τρίτες χώρες και δεν καλύπτονται από διμερείς φορολογικές συμφωνίες·

169.  καλεί κάθε κράτος μέλος να διεξάγει, όπου είναι αναγκαίο με την τεχνική υποστήριξη της Επιτροπής, αξιολογήσεις αντικτύπου που να καλύπτουν τις δευτερογενείς επιπτώσεις σε άλλες χώρες, πριν θεσπίσει φορολογικά μέτρα με ενδεχόμενο αντίκτυπο στο εξωτερικό· ζητεί την ενεργό συμμετοχή των εθνικών κοινοβουλίων στην εξέταση του ζητήματος της φοροαποφυγής, δεδομένου ότι κανένα φορολογικό καθεστώς και καμιά φορολογική μεταχείριση δεν πρέπει να διαφεύγει την κατάλληλη αξιολόγηση και τον δημοκρατικό έλεγχο από το νομοθετικό σώμα·

170.  καλεί επιτακτικά τα κράτη μέλη να σταματήσουν τις περικοπές στους πόρους των φορολογικών υπηρεσιών τους και να επανεξετάσουν την κατάσταση, να αυξήσουν τις επενδύσεις και να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα των φορολογικών διοικήσεών τους, όπως επίσης να εξασφαλίσουν την αποδοτική ανακατανομή του προσωπικού και την αναβάθμιση των τεχνολογικών μέσων και της πραγματογνωσίας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν η ανάπτυξη και ο αντίκτυπος των επιζήμιων φορολογικών πρακτικών, που καθίστανται διαρκώς πιο σύνθετες· καλεί την Επιτροπή να προσφέρει τεχνική υποστήριξη στις προσπάθειες αυτές, ιδίως στο πλαίσιο του προγράμματος Fiscalis 2020· καλεί επίσης τα κράτη μέλη να προωθήσουν απλά, αποτελεσματικά και διαφανή φορολογικά καθεστώτα, προς όφελος των κρατών μελών, των πολιτών και των επιχειρήσεων·

171.  υπενθυμίζει ότι οι δημόσιες συμβάσεις αναλογούν στο 16% του ΑΕΠ της ΕΕ· ζητεί να αξιολογηθεί η δυνατότητα να περιληφθούν στις προκηρύξεις δημοσίων συμβάσεων κριτήρια σε σχέση με τη φορολόγηση, τη διαφάνεια ή τη συνεργασία, κατά την προσεχή τροποποίηση της οδηγίας για τις δημόσιες συμβάσεις· καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν το ενδεχόμενο να αποκλείουν από τη συμμετοχή σε δημόσιες συμβάσεις τις εταιρείες που αποδεδειγμένα ενέχονται σε επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό και συστήματα φοροαποφυγής·

172.  τονίζει, τέλος, ότι ο κανόνας της ομοφωνίας στο Συμβούλιο, δίνοντας σε κάθε κράτος μέλος δικαίωμα βέτο μειώνει τα κίνητρα για την εγκατάλειψη του ισχύοντος καθεστώτος και τη στροφή προς μια συνεργατικότερη λύση· καλεί την Επιτροπή να μην αποφεύγει να εφαρμόζει, όπου απαιτείται, το άρθρο 116 ΣΛΕΕ, που ορίζει τα ακόλουθα: «Αν η Επιτροπή διαπιστώσει ότι η υφισταμένη διαφορά μεταξύ των νομοθετικών, κανονιστικών ή διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών νοθεύει τους όρους ανταγωνισμού εντός της εσωτερικής αγοράς και επομένως προκαλεί στρέβλωση που πρέπει να εξαλειφθεί, διαβουλεύεται με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη. Αν οι διαβουλεύσεις δεν οδηγήσουν στην εξάλειψη της εν λόγω στρεβλώσεως, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, εκδίδουν τις, προς τον σκοπό αυτόν, αναγκαίες οδηγίες (...)»·

173.  δεσμεύεται να συνεχίσει το έργο που άρχισε η ειδική επιτροπή του, αντιμετωπίζονται τα εμπόδια που δεν επέτρεψαν στην ειδική επιτροπή να ανταποκριθεί πλήρως στην εντολή της, και να εξασφαλίσει ότι θα υπάρξει κατάλληλη επακολούθηση των συστάσεών της· αναθέτει στις αρμόδιες αρχές του να προσδιορίσουν τη βέλτιστη θεσμική διευθέτηση για την επίτευξη αυτού του στόχου·

174.  επαναλαμβάνει το αίτημά του για πρόσβαση σε όλα τα σχετικά έγγραφα της ΕΕ· καλεί τον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το αίτημα αυτό στην Επιτροπή και το Συμβούλιο, και καθιστά σαφές ότι το Κοινοβούλιο είναι αποφασισμένο να χρησιμοποιήσει όλα τα δυνατά μέσα που έχει στη διάθεσή του για την επίτευξη του στόχου αυτού·

175.  καλεί την αρμόδια επιτροπή του να δώσει συνέχεια σε αυτές τις συστάσεις στην επικείμενη νομοθετική έκθεση πρωτοβουλίας της σχετικά με το θέμα·

176.  καλεί την επιτροπή του που είναι αρμόδια για τα θεσμικά θέματα να δώσει συνέχεια σε αυτές τις συστάσεις, ιδίως όσον αφορά την εισαγωγή δεσμευτικών ρητρών συνεργασίας στον κώδικα δεοντολογίας για τις οργανώσεις που περιλαμβάνονται στο μητρώο διαφάνειας, και την τροποποίηση των κανόνων που αφορούν την πρόσβαση σε έγγραφα μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, με σκοπό την καλύτερη ευθυγράμμισή τους με την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας που καθορίζεται στη Συνθήκη·

o
o   o

177.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στα κράτη μέλη, στα εθνικά κοινοβούλια, στην G20 και στον ΟΟΣΑ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΜΕ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΕΓΙΝΑΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

(ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΙΣ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΕΣ)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΑΝΑ ΧΩΡΑ/ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

(κατάσταση στις 16 Νοεμβρίου 2015)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3

ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΠΟΥ ΚΛΗΘΗΚΑΝ ΝΑ ΠΑΡΑΣΤΟΥΝ

ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

(1) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0039. (2) Οδηγία 2011/16/EE του Συμβουλίου, της 15ης Φεβρουαρίου 2011, σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας και με την κατάργηση της οδηγίας 77/799/ΕΟΚ (ΕΕ L 64 της 11.3.2011, σ. 1), περί της αμοιβαίας συνδρομής των αρμοδίων αρχών των κρατών μελών στον τομέα των αμέσων φόρων. (3) Οδηγία 2003/49/ΕΚ του Συμβουλίου, της 3ης Ιουνίου 2003, για την καθιέρωση κοινού συστήματος φορολόγησης των τόκων και των δικαιωμάτων που καταβάλλονται μεταξύ συνδεδεμένων εταιρειών διαφορετικών κρατών μελών (ΕΕ L 157 της 26.6.2003, σ. 49). (4) ΕΕ L 225 της 20.8.1990, σ. 6. (5) ΕΕ L 158 της 27.5.2014, σ. 196. (6) ΕΕ L 83 της 27.3.1999, σ. 1. (7) ΕΕ L 336 της 27.12.1977, σ. 15. (8) ΕΕ L 141 της 5.6.2015, σ. 73. (9) ΕΕ C 384 της 10.12.1998, σ. 3. (10) ΕΕ C 258 Ε της 7.9.2013, σ. 134. (11) ΕΕ C 2 της 6.1.1998, σ. 2. (12) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0257. (13) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0265. (14) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0089. (15) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0062. (16) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2013)0444. (17) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2013)0205. (18) ΕΕ C 258 Ε της 7.9.2013, σ. 53. (19) ΕΕ C 199 E της 7.7.2012, σ. 37. (20) ΕΕ C 341 Ε της 16.12.2010, σ. 29. (21) ‘Taxation trends in the European Union’, έκδοση 2014, Eurostat. (22) ‘Taxation trends in the European Union’, Eurostat statistical books, έκδοση 2014. (23) European Commission (2015), ‘SME taxation in Europe – an empirical study of applied corporate income taxation for SMEs compared to large enterprises’. (24) Έγγραφα πολιτικής του ΔΝΤ «Spillovers in international corporate taxation», 9 Μαΐου 2014, και «Base Erosion, Profit Shifting and Developing Countries», 29 Μαΐου 2015. (25) Έκθεση, της 10ης Φεβρουαρίου 2012, του Richard Murphy από την FCA, με τίτλο «Closing the European Tax Gap». (26) «European added value of legislative report on bringing Transparency, coordination and convergence to corporate tax policies in the European Union», Δρ. Benjamin Ferrett, Daniel Gravino και Silvia Merler, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. (27) ‘Unhappy meal – €1 Billion in Tax Avoidance on the Menu at McDonald’s’, EPSU et al., February 2015. (28) Υπηρεσιακό έγγραφο εργασίας της Επιτροπής, της 17ης Ιουνίου 2015, σχετικά με την εταιρική φορολογία εισοδήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση (SWD(2015)0121). (29) A study on R&D Tax incentives, Taxation paper No 52-2014, European Commission. (30) ‘Transfer pricing: Keeping it at arm’s length’, OECD Observer 230, January 2002 (corrected 2008). (31) Βουλή των Κοινοτήτων, προφορική κατάθεση ενώπιον της Επιτροπής Δημόσιων Λογαριασμών, 31 Ιανουαρίου 2013. (32) OECD Press release, ‘OECD urges stronger international co-operation on corporate tax’, 12.2.2013. (33) SME taxation in Europe – An empirical study of applied corporate income taxation for SMEs compared to large enterprises – European Commission, May 2015, and P.Egger, W. Eggert and H. Winner (2010), ‘Saving taxes through foreign plant ownership’, Journal of International Economics 81, σ. 99-108. (34) C-106/09 P και C-107/09 P, Επιτροπή κατά κυβέρνησης του Γιβραλτάρ και Ηνωμένου Βασιλείου, απόφαση της 15ης Νοεμβρίου 2011. (35) Αν τα μέτρα που λαμβάνουν τα κράτη μέλη αφορούν το σύνολο του φορολογικού συστήματος, πρόκειται για προσαρμογές της γενικής φορολογικής πολιτικής και όχι για κρατικές ενισχύσεις. (36) Σημείωμα της Επιτρόπου Vestager προς την επιτροπή TAXE, της 29ης Απριλίου 2015. (37) Όπως καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου 1999, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως όσον αφορά την υποχρέωσή τους να συνεργάζονται και να παρέχουν όλα τα απαραίτητα έγγραφα. (38) IMF policy paper, ‘Spillovers in international corporate taxation’, 9 Μαΐου 2014. (39) IMF working paper ‘Base erosion, profit shifting and developing countries’, Μάιος 2015. (40) Μελέτη με τίτλο «Tax revenue mobilisation in developing countries: issues and challenges», Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Απρίλιος 2014. (41) World Investment Report 2015, United Nations Conference on Trade and Development. (42) Christian Aid report, 2008. (43) ΕΕ C 264 Ε της 13.9.2013, σ. 41. (44) Airbus, BNP Paribas, SSE plc, Total S.A. (45) Amazon, Anheuser-Busch InBev, Barclays Bank Group, Coca-Cola Company, Facebook, Google, HSBC Bank plc, IKEA, McDonald’s Corporation, Philip Morris, Walt Disney Company. (46) Fiat Chrysler Automobiles, Walmart. (47) Κώδικας δεοντολογίας που ορίζεται στο παράρτημα 3 της διοργανικής συμφωνίας του 2014 σχετικά με το μητρώο διαφάνειας. (48) ‘Tracking corporate tax breaks: a welcome new form of transparency emerges in the US’, Tax Justice Network. (49) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών –Μια ανανεωμένη στρατηγική ΕΕ 2011-14 για την εταιρική κοινωνική ευθύνη (COM(2011)0681), σ. 6. (50) Εδώ περιλαμβάνονται, ενδεικτικά: η αναστολή ή η καταγγελία υφισταμένων συμβάσεων διπλής φορολογίας με δικαιοδοσίες που περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα· η απαγόρευση της πρόσβασης σε δημόσιες συμβάσεις της ΕΕ για αγαθά και υπηρεσίες, και η άρνηση χορήγησης κρατικής ενίσχυσης σε εταιρείες οι οποίες εδρεύουν σε δικαιοδοσίες που περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα· η απαγόρευση στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τους οικονομικούς συμβούλους της ΕΕ να εγκαθιστούν ή να διατηρούν θυγατρικές και υποκαταστήματα σε δικαιοδοσίες που περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα, και η εξέταση του ενδεχομένου ανάκλησης των αδειών ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και οικονομικών συμβούλων που διατηρούν υποκαταστήματα και συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται σε δικαιοδοσίες που περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα· η επιβολή ειδικού τέλους σε όλες τις συναλλαγές προς ή από δικαιοδοσίες που περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα· η εξέταση ενός φάσματος επιλογών για τη μη αναγνώριση, στην ΕΕ, του νομικού καθεστώτος των εταιρειών οι οποίες εγκαθίστανται σε δικαιοδοσίες που περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα· η επιβολή δασμολογικών φραγμών στις εμπορικές συναλλαγές με χώρες που περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα. (51) Η οδηγία της ΕΕ για τη φορολόγηση των υπό μορφή τόκων εισοδημάτων από αποταμιεύσεις και η οδηγία για τη διοικητική συνεργασία. (52) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2014)0283 και P7_TA(2014)0284.

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με την εκτελεστική απόφαση XXX της Επιτροπής για τη χορήγηση άδειας για χρήσεις φθαλικού δι(2-αιθυλοεξυλο) εστέρα (DEHP) δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (D041427 – 2015/2962(RSP))

P8_TA(2015)0409 B8-1228/2015

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την εκτελεστική απόφαση XXX της Επιτροπής για τη χορήγηση άδειας για χρήσεις φθαλικού δι(2-αιθυλοεξυλο) εστέρα (DEHP) δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου,

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(1), και ιδίως το άρθρο 64 παράγραφος 8,

–  έχοντας υπόψη τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Αξιολόγησης Κινδύνων (RAC) και της Επιτροπής Κοινωνικοοικονομικής Ανάλυσης (SEAC) (2), σύμφωνα με το τρίτο εδάφιο του άρθρου 64 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 11 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(3),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2008/98/ΕΚ(4), και ιδίως το άρθρο 4,

–  έχοντας υπόψη την απόφαση αριθ. 1386/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(5) και ιδίως την παράγραφο 43 σημείο viii) του Παραρτήματος,

–  έχοντας υπόψη την κατ’ εξουσιοδότηση οδηγία (ΕΕ) 2015/863 της Επιτροπής(6),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 9ης Ιουλίου 2015, για την αποδοτικότητα των πόρων: προς μια κυκλική οικονομία(7),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 106 παράγραφοι 2 και 3 του Κανονισμού του,

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο DEHP περιλαμβάνεται στο παράρτημα XIV του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 (κανονισμός REACH), λόγω της ταξινόμησής του ως ουσίας της κατηγορίας 1Β που είναι τοξική για την αναπαραγωγή· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο DEHP βρίσκεται στον κατάλογο υποψηφίων προς καταχώριση στο REACH λόγω τοξικών χαρακτηριστικών για την αναπαραγωγή·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή, στο σχέδιο εκτελεστικής απόφασης σχετικά με την αναγνώριση του φθαλικού δι(2-αιθυλοεξυλο) εστέρα (DEHP), του φθαλικού διβουτυλεστέρα (DBP), του φθαλικού βενζυλο-βούτυλο εστέρα (BBP) και του φθαλικού διισοβουτυλο εστέρα (DIBP) ως ουσιών που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία σύμφωνα με το άρθρο 57 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, έχει ως στόχο να χαρακτηρίσει τον DEHP ως ουσία που προκαλεί πολύ μεγάλη ανησυχία·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, ήδη από το 2000, με βάση την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την κοινοτική στρατηγική για τους ενδοκρινικούς διαταράκτες (COM(1999)0706), ο DEHP έχει συμπεριληφθεί στο παράρτημα 1 του καταλόγου των 553 υποψήφιων προς καταχώριση ουσιών και υπάγεται στην κατηγορία Ι των χημικών ουσιών για τις οποίες υπήρξαν στοιχεία ότι προκαλούν διαταραχές της ενδοκρινικής δραστηριότητας σε τουλάχιστον ένα είδος, χρησιμοποιώντας ανέπαφα τα ζώα(8)·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο DEHP ήταν μεταξύ των πρώτων έξι ενώσεων που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να εξαλειφθούν, βάσει του κανονισμού REACH, με βάση ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 17 Φεβρουαρίου 2011(9)·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 12 Δεκεμβρίου 2014, η επιτροπή των κρατών μελών (MSC) συμφώνησε ομόφωνα με την ταυτοποίηση του DEHP ως ουσίας που προκαλεί ισοδύναμο επίπεδο ανησυχίας λόγω των ιδιοτήτων του που προξενούν ενδοκρινική διαταραχή στο περιβάλλον(10)· λαμβάνοντας υπόψη ότι έγινε ομόφωνα αποδεκτό από την MSC ότι, όσον αφορά τον DEHP, υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία για ενδοκρινικές διαταραχές και για την ύπαρξη αιτιώδους σύνδεσης μεταξύ αυτής της δραστηριότητας και των δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία του ανθρώπου·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή επισημαίνει την ομόφωνη συμφωνία της MSC αναφέροντας ότι τέσσερις φθαλικές ενώσεις, συμπεριλαμβανομένου του DEHP, έχουν ιδιότητες ενδοκρινικής διαταραχής και ότι οι αρνητικές συνέπειες που προκαλούνται από αυτόν τον τρόπο δράσης έχουν αποτελέσματα ίδια με αυτά που οδήγησαν στην ταξινόμησή τους ως τοξικών για την αναπαραγωγή και τον χαρακτηρισμό τους ως ουσιών που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία σύμφωνα με το άρθρο 57 στοιχείο γ) του κανονισμού REACH· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή επισημαίνει, επίσης, ότι η πλειοψηφία των μελών της MSC θεώρησε ότι το επίπεδο της ανησυχίας των επιπτώσεων αυτών είναι ισοδύναμο·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 21 Οκτωβρίου 2015, η Επιτροπή υπέβαλε σχέδιο εκτελεστικής πράξης για την αναγνώριση του DEHP ως ουσίας με ιδιότητες ενδοκρινικής διαταραχής των οποίων οι επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία γεννούν ισοδύναμο επίπεδο ανησυχίας, σύμφωνα με το άρθρο 57 στοιχείο στ) του κανονισμού REACH·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η γνωμοδότηση της RAC δεν αναγνωρίζει τον ενδοκρινικό τρόπο δράσης του DEHP και, επί πλέον, αναγνωρίζει ότι έχει συμπεριληφθεί στο Παράρτημα XIV, λόγω της ταξινόμησής της ως έχουσας αναπαραγωγική τοξικότητα (άρθρο 57 στοιχείο γ)) και όχι βάσει των ιδιοτήτων ενδοκρινικής διαταραχής (άρθρο 57 στοιχείο στ))· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως εκ τούτου, η τρέχουσα αξιολόγηση του DEHP περιορίζεται στην αναπαραγωγική τοξικότητά του·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο DEHP θα πρέπει να χαρακτηριστεί ως ουσία που προκαλεί πολύ μεγάλη ανησυχία διότι πληροί τα κριτήρια του άρθρου 57 στοιχείο στ) του κανονισμού REACH, δεδομένου ότι είναι ουσία με ιδιότητες ενδοκρινικής διαταραχής για την οποία υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία ότι ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, οι οποίες προκαλούν ισοδύναμο επίπεδο ανησυχίας με εκείνο άλλων ουσιών που περιλαμβάνονται στα στοιχεία α) έως ε) του άρθρου 57 του κανονισμού REACH·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αιτών έχει υποβάλει αίτηση αδειοδότησης μέσω του «κατάλληλου ελέγχου» που προβλέπει το άρθρο 60 παράγραφος 2 του κανονισμού REACH· ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο 60 παράγραφος 3 στοιχείο α) του κανονισμού REACH, ο «κατάλληλος έλεγχος» δεν ισχύει για ουσίες που πληρούν τα κριτήρια ταξινόμησης των ουσιών ΚΜΤ ή του άρθρου 57 στοιχείο στ) του εν λόγω κανονισμού, για τα οποία, σύμφωνα με το σημείο 6.4 του παραρτήματος I του εν λόγω κανονισμού, δεν είναι δυνατόν να καθορισθεί κατώτατο όριο·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κυρίως μέσω in vivo ευρημάτων, έχει αποδειχθεί ότι το DEHP επηρεάζει αρνητικά το ενδοκρινικό σύστημα των θηλαστικών, όσον αφορά τη μείωση της εμβρυϊκής τεστοστερόνης· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτά τα ευρήματα ενισχύθηκαν περαιτέρω επίσης από in vivo μηχανιστικά ευρήματα, που αφορούσαν την μείωση των γονιδίων στη στεροειδογόνο οδό βιοσύνθεσης, ενώ το φάσμα των ανεπιθύμητων ενεργειών που παρατηρήθηκαν σε αρουραίους περιελάμβανε αυξημένη εισέλκουσα θηλή, μείωση της απόστασης του πρωκτογεννητικού συστήματος, μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων και μεταβολές στους όρχεις, συμπεριλαμβανομένων πολυπύρηνων γονοκυττάρων, ατροφίας των σαλπίγγων και υπερπλασίας των κυττάρων Leydig·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα επιστημονικά στοιχεία σχετικά με τον DEHP δείχνουν ότι η έκθεση κατά τη διάρκεια ευαίσθητων χρονικών περιόδων της ανάπτυξης μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στον προγραμματισμό της ανάπτυξης, με αποτέλεσμα σοβαρές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και την αναπαραγωγή, που θεωρείται ιδιαίτερα σοβαρή σε σχέση με την υγεία του ανθρώπου και των ειδών της άγριας ζωής και, επί πλέον, για το λόγο ότι αυτές οι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορούν να εκδηλωθούν για πρώτη φορά σε μεταγενέστερα στάδια της ζωής, ως συνέπεια της έκθεσης κατά τα αρχικά στάδια της ζωής·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση της RAC, βάσει των πληροφοριών που περιέχονται στις αιτήσεις, οι αιτούντες δεν αποδεικνύουν ότι οι κίνδυνοι για την υγεία των εργαζομένων από τις εφαρμοζόμενες χρήσεις ελέγχθηκαν επαρκώς, σύμφωνα με το άρθρο 60 παράγραφος 2 του κανονισμού REACH· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την RAC, δεν είναι, επομένως, σκόπιμο να χορηγηθεί άδεια με βάση την εν λόγω διάταξη·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά τη γνωμοδότηση της RAC, η Επιτροπή Κοινωνικοοικονομικής Ανάλυσης (SEAC) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αδειοδότηση των χρήσεων είναι αναλογική και, επομένως, τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη που προκύπτουν από τις χρήσεις που καλύπτονται από την αίτηση υπερτερούν των κινδύνων για την ανθρώπινη υγεία που ενέχουν οι χρήσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι η γνωμοδότηση της SEAC επιβεβαίωσε ότι υπήρχαν σημαντικές ελλείψεις στην κοινωνικοοικονομική ανάλυση που υπέβαλε ο αιτών, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης οποιασδήποτε εκτίμησης των επιπτώσεων στην υγεία που προσδιορίζουν τον υπολειπόμενο κίνδυνο για την υγεία των εργαζομένων·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η SEAC είναι μια επιστημονική επιτροπή, έργο της οποίας, σύμφωνα με το άρθρο 64 παράγραφος 4 στοιχείο β) του κανονισμού REACH, είναι η αξιολόγηση των κοινωνικοοικονομικών παραγόντων και της διαθεσιμότητας και της τεχνικής σκοπιμότητας των εναλλακτικών λύσεων που συνδέονται με τη(τις) χρήση(εις) της ουσίας, όπως περιγράφεται στην αίτηση, και ότι ο ρόλος της δεν είναι να συνάγει συμπεράσματα σχετικά με την αναλογικότητα της άδειας, όταν ο κίνδυνος για την κοινωνία δεν ελέγχεται επαρκώς·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αιτών είναι υπεύθυνος για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων από τα χημικά προϊόντα και την παροχή κατάλληλων πληροφοριών ασφαλείας στους χρήστες τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η SEAC δεν θα μπορούσε να συμπεράνει ποσοτικά όσον αφορά την αναλογικότητά του για τη συνέχιση της χρήσης, καθώς δεν ήταν δυνατόν να ποσοτικοποιηθούν πληροφορίες σχετικά με τους υπολειπόμενους κινδύνους για την υγεία των εργαζομένων·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σκοπός του κανονισμού REACH είναι να διασφαλίσει υψηλό επίπεδο προστασίας της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης εναλλακτικών μεθόδων για την αξιολόγηση των κινδύνων που ενέχουν οι ουσίες, και την ελεύθερη κυκλοφορία των ουσιών εντός της εσωτερικής αγοράς, με παράλληλη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αιτήσεις αφορούν ένα ευρύ φάσμα χρήσεων που θα περιλαμβάνει τη χρήση στη σύνθεση του ανακυκλωμένου μαλακού PVC που περιέχει DEHP σε ενώσεις και στεγνά μείγματα και τη βιομηχανική χρήση του ανακυκλωμένου μαλακού PVC που περιέχει DEHP στην επεξεργασία πολυμερών για την παραγωγή προϊόντων από PVC· λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα τόσο ευρύ πεδίο αδειοδότησης θα αντέστρεφε σε μεγάλο βαθμό την υποκατάσταση του DEHP όπως προβλεπόταν με τη συμπερίληψή του στο παράρτημα XIV του κανονισμού REACH·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο DEHP στο PVC χρησιμοποιείται ευρέως σε καθημερινά καταναλωτικά προϊόντα, όπως υφάσματα, έπιπλα και δομικά υλικά· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν είναι χημικώς δεσμευμένο στο πλαστικό και έτσι εύκολα διαρρέει στο εξωτερικό περιβάλλον·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι μια αίτηση αδειοδότησης θα πρέπει να επικεντρώνεται στη χρήση της ουσίας, και ότι το γεγονός ότι η ουσία είναι παρούσα σε ανακυκλωμένα υλικά δεν συνιστά επιχείρημα που αφορά τη χορήγηση άδειας·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η SEAC επεσήμανε ότι ήταν δυνατόν να χρησιμοποιηθούν μετα-βιομηχανικά απόβλητα με χαμηλή περιεκτικότητα σε DEHP ως εναλλακτική πρώτη ύλη, η οποία θα αύξανε επίσης την ποιότητα των παραγόμενων ανακυκλώσιμων υλικών, αλλά ότι θα ήταν μάλλον απίθανο ο ανακυκλωτής να είναι σε θέση να μετακυλήσει στον τελικό χρήστη μια αύξηση τιμών για καλύτερης ποιότητας ανακυκλώσιμα υλικά, καθώς τα παραγόμενα αντικείμενα βρίσκονται στο κατώτερο άκρο του φάσματος από απόψεως αξίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η SEAC δήλωσε ότι η εναλλακτική λύση για τους μεταποιητές πλαστικών υλών που χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη παρθένο PVC με άλλους πλαστικοποιητές χωρίς SVHC αντί ανακυκλωμένο υλικό δεν εξετάζεται, καθώς οι αιτούντες επεσήμαναν ότι οι μεταποιητές πλαστικών υλών δεν θα παραμείνουν ανταγωνιστικοί μετά την επιβάρυνση του πρόσθετου κόστους που απορρέει από τη χρήση παρθένου PVC·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν είναι αποδεκτό να γίνουν ανεκτές πολλές εν δυνάμει περιπτώσεις ανδρικής υπογονιμότητας προκειμένου να επιτραπεί στους ανακυκλωτές μαλακού PVC και τους μεταγενέστερους χρήστες να μειώσουν το κόστος παραγωγής αντικειμένων μικρής αξίας, έτσι ώστε να ανταγωνιστούν τις χαμηλής ποιότητας εισαγωγές·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, αν και ο DEHP διαθέτει ευρύ φάσμα υποκατάστατων, οι προσφεύγοντες δεν παρέσχον ολοκληρωμένη ανάλυση των εναλλακτικών επιλογών που διατίθενται στην αγορά για την αντικατάσταση της χρήσης του DEHP όσον αφορά τις εφαρμοζόμενες χρήσεις·

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα από τα επιχειρήματα που ανάπτυξε η SEAC υπέρ της αδειοδότησης είναι ότι «υπάρχει ένα πολιτικό και κοινωνικό κίνητρο για την προώθηση της ανακύκλωσης ως βιώσιμου τρόπου διαχείρισης των φυσικών πόρων»· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό το απλοϊκό επιχείρημα αγνοεί την ιεράρχηση της διαχείρισης αποβλήτων που προβλέπεται στο άρθρο 4 της οδηγίας 2008/98/ΕΚ, σύμφωνα με την οποία, η πρόληψη έχει προτεραιότητα έναντι της ανακύκλωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό το απλοϊκό επιχείρημα αγνοεί επίσης τις ρητές διατάξεις του έβδομου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον, που ζητεί την ανάπτυξη μη τοξικών κύκλων υλικών, έτσι ώστε τα ανακυκλωμένα απόβλητα να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως σημαντική και αξιόπιστη πηγή πρώτων υλών για την Ένωση·

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, εξάλλου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο ψήφισμά του της 9ης Ιουλίου 2015 «αποδοτικότητα των πόρων: προς μια κυκλική οικονομία» ανέφερε ότι η ανακύκλωση δεν πρέπει να δικαιολογεί τη διαιώνιση της χρήσης επικίνδυνων παλαιών ουσιών· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο DEHP αποτελεί παλαιά ουσία και έχει επίσης αναγνωριστεί ως τέτοια από τη συναφή βιομηχανία(11)·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρήση του DEHP έχει περιοριστεί σε είδη ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού σύμφωνα με την κατ’ εξουσιοδότηση οδηγία (ΕΕ) 2015/863 της Επιτροπής· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό, στηρίχθηκε, μεταξύ άλλων, και από την εκτίμηση της διαθεσιμότητας ασφαλέστερων εναλλακτικών επιλογών για τις ενώσεις DEHP, καθώς και μια θετική κοινωνικο-οικονομική αξιολόγηση(12)·

ΚΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η SEAC διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι θα υπάρξει καθαρό κοινωνικό κόστος, με βάση τις πληροφορίες που παρέχονται από τον αιτούντα, εάν αυτός δεν αδειοδοτηθεί· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως εκ τούτου, οι προσφεύγοντες δεν απέδειξαν τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση της ουσίας και τις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες από την άρνηση χορήγησης άδειας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 60 παράγραφος 4 στοιχείο γ) του κανονισμού REACH·

ΚΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αδειοδότηση μιας εφαρμογής που βρίθει ελλείψεων θα δημιουργήσει πολύ κακό προηγούμενο για τις μελλοντικές αποφάσεις αδειοδότησης δυνάμει του κανονισμού REACH·

ΚΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 1 παράγραφος 3 του κανονισμού REACH αναφέρει ότι στηρίζεται στην αρχή της προφύλαξης και ότι, σε περίπτωση αβεβαιότητας, οι εκτιμήσεις σχετικά με την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος πρέπει να υπερισχύουν των γενικών οικονομικών παραμέτρων·

Λ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή είναι υπόλογη στο ευρωπαϊκό κοινό για την προστασία των πολιτών και του περιβάλλοντος από επικίνδυνες χημικές ουσίες, καθώς και για την προώθηση της καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των ασφαλέστερων χημικών ουσιών και προϊόντων για να προωθηθεί μια ανθεκτική οικονομία·

1.  θεωρεί ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής υπερβαίνει τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1907/2006·

2.  ζητεί από την Επιτροπή να αποσύρει το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης και να υποβάλει νέο σχέδιο με το οποίο θα απορρίπτει τις αιτήσεις αδειοδότησης για τη σύνθεση ανακυκλωμένου μαλακού PVC που περιέχει DEHP·

3.  καλεί την Επιτροπή να απαγορεύσει γρήγορα τη χρήση του DEHP για όλες τις υπόλοιπες εφαρμογές, πολύ δε περισσότερο επειδή είναι πλέον ευρέως διαθέσιμες ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις έναντι του μαλακού PVC και του DEHP·

4.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στα κοινοβούλια και τις κυβερνήσεις των κρατών μελών.

(1) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH) και για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων καθώς και για την τροποποίηση της οδηγίας 1999/45/ΕΚ και για κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 793/93 του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1488/94 της Επιτροπής καθώς και της οδηγίας 76/769/ΕΟΚ του Συμβουλίου και των οδηγιών της Επιτροπής 91/155/ΕΟΚ, 93/67/ΕΟΚ, 93/105/ΕΚ και 2000/21/ΕΚ (ΕΕ L 396 της 30.12.2006, σ. 1). (2) http://echa.europa.eu/documents/10162/b50d9fc3-f6db-4e91-8a95-c8397bb424d2http://echa.europa.eu/documents/10162/8d9ee7ac-19cf-4b1a-ab1c-d8026b614d7a (3) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή (ΕΕ L 55 της 28.2.2011, σ. 13). (4) Οδηγία 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 2008, για τα απόβλητα και την κατάργηση ορισμένων οδηγιών (ΕΕ L 312 της 22.11.2008, σ. 3). (5) Απόφαση αριθ. 1386/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Νοεμβρίου 2013, σχετικά με γενικό ενωσιακό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον έως το 2020 «Ευημερία εντός των ορίων του πλανήτη μας» (ΕΕ L 354 της 28.12.2013, σ. 171). (6) Κατ’ εξουσιοδότηση οδηγία (ΕΕ) 2015/863 της Επιτροπής, της 31ης Μαρτίου 2015, για την τροποποίηση του παραρτήματος ΙΙ της οδηγίας 2011/65/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τον κατάλογο των απαγορευμένων ουσιών (ΕΕ L 137 της 4.6.2015, σ. 10). (7) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0266. (8) http://ec.europa.eu/environment/archives/docum/pdf/bkh_annex_01.pdf (9) http://europa.eu/rapid/press-release_IP-11-196_en.htm?locale=en (10) http://echa.europa.eu/view-article/-/journal_content/title/the-member-state-committee-unanimously-agreed-to-identify-the-phthalate-dehp-as-an-svhc-because-of-its-endocrine-disrupting-properties-in-the-environm (11) http://www.vinylplus.eu/uploads/docs/VinylPlus_Progress_Report_2015_English.pdf (12) http://www.umweltbundesamt.at/fileadmin/site/umweltthemen/abfall/ROHS/ finalresults/Annex6_RoHS_AnnexII_Dossier_DEHP.pdf

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης και τη στρατολόγηση ευρωπαίων πολιτών από τρομοκρατικές οργανώσεις (2015/2063(INI))

P8_TA(2015)0410 A8-0316/2015

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 2, 3, 5, 6, 7, 8, 10 και 21 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα άρθρα 4, 8, 10, 16, 67, 68, 70, 71, 72, 75, 82, 83, 84, 85, 86, 87 και 88 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  λαμβάνοντας υπόψη τις μελέτες «Έρευνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις μειονότητες και τις διακρίσεις, στοιχεία στην έκθεση Focus 2: Οι Μουσουλμάνοι» και «Έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) για τις εμπειρίες και αντιλήψεις των Εβραίων σχετικά με τα εγκλήματα μίσους και τις διακρίσεις στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης», που δημοσιεύθηκαν αμφότερες από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA),

–  έχοντας υπόψη την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ της 8ης Οκτωβρίου 2004 «Απειλές για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια που προκαλούνται από τρομοκρατικές ενέργειες»,

–  έχοντας υπόψη τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τα άρθρα 6, 7 και 8, το άρθρο 10 παράγραφος 1 και τα άρθρα 11, 12, 21, 48, 49, 50 και 52,

–  έχοντας υπόψη τη στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας της ΕΕ, όπως αυτή εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 25 Φεβρουαρίου 2010,

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 22ας Νοεμβρίου 2010 με τίτλο «Η στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας της EE στην πράξη: πέντε βήματα για μια ασφαλέστερη Ευρώπη» (COM(2010)0673) και για τη θέσπιση ευρωπαϊκού δικτύου ευαισθητοποίησης σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση (RAN),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Σεπτεμβρίου 2013 σχετικά με τη δεύτερη έκθεση για την εφαρμογή της στρατηγικής εσωτερικής ασφάλειας της ΕΕ(1),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 15ης Ιανουαρίου 2014 με τίτλο «Πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης που οδηγεί στην τρομοκρατία και στον βίαιο εξτρεμισμό: Ενίσχυση της ενωσιακής απόκρισης» (COM(2013)0941),

–  έχοντας υπόψη την αναθεωρημένη στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης στην τρομοκρατία, η οποία εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων κατά τη συνεδρίασή του της 19ης Μαΐου 2014 και από το Συμβούλιο κατά τη συνεδρίασή του στις 5 και 6 Ιουνίου 2014 (9956/14),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 20ής Ιουνίου 2014 με τίτλο «Τελική έκθεση εφαρμογής της στρατηγικής εσωτερικής ασφάλειας της ΕΕ (2010-2014)» (COM(2014)0365),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Ευρωπόλ για την κατάσταση και τις τάσεις της τρομοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά το 2014,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών στις 24 Σεπτεμβρίου 2014 σχετικά με τις απειλές για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια που προκαλούνται από τρομοκρατικές ενέργειες (ψήφισμα 2178 (2014)),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση του Συντονιστή Αντιτρομοκρατικής Δράσης της ΕΕ προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, της 24ης Νοεμβρίου 2014 (15799/14),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 17ης Δεκεμβρίου 2014 σχετικά με την ανανέωση της στρατηγικής εσωτερικής ασφάλειας της ΕΕ(2),

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ΔΕΥ) της 9ης Οκτωβρίου και της 5ης Δεκεμβρίου 2014,

–  έχοντας υπόψη τη δήλωση της άτυπης συνόδου του Συμβουλίου ΔΕΥ της 11ης Ιανουαρίου 2015,

–  έχοντας υπόψη τη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στην ολομέλεια στις 28 Ιανουαρίου 2015 σχετικά με τα μέτρα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας,

–  έχοντας το ψήφισμά του της 11ης Φεβρουαρίου 2015 σχετικά με τα μέτρα κατά της τρομοκρατίας(3),

–  έχοντας υπόψη την άτυπη σύνοδο του Συμβουλίου ΔΕΥ που διεξήχθη στη Ρίγα στις 29 και 30 Ιανουαρίου 2015,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου «Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις» της 12ης και 13ης Μαρτίου 2015,

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 28ης Απριλίου 2015 σχετικά με το ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την ασφάλεια (COM(2015)0185),

–  έχοντας υπόψη την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετικά με την οδηγία για τη διατήρηση δεδομένων,

–  έχοντας υπόψη το πρόσθετο πρωτόκολλο της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη της τρομοκρατίας και το σχέδιο δράσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την καταπολέμηση του βίαιου εξτρεμισμού και της ριζοσπαστικοποίησης που οδηγούν στην τρομοκρατία, τα οποία εγκρίθηκαν στις 19 Μαΐου 2015,

–  έχοντας υπόψη την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής με τίτλο «Ενίσχυση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης στον ευρωπαϊκό δικαστικό χώρο - Πράσινη Βίβλος για την εφαρμογή της ενωσιακής ποινικής νομοθεσίας στον τομέα της κράτησης» (COM(2011)0327),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας (A8-0316/2015),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι περισσότεροι από 5 000 ευρωπαίοι πολίτες έχουν προσχωρήσει σε τρομοκρατικές οργανώσεις και άλλους στρατιωτικούς σχηματισμούς, ιδίως στις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους (Da’esh), της Jahbat al-Nusra και άλλων οργανώσεων εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιαίτερα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής (ΜΑΒΑ)· λαμβάνοντας υπόψη ότι το φαινόμενο αυτό διογκώνεται συνεχώς προσλαμβάνοντας σημαντικές διαστάσεις·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ριζοσπαστικοποίηση έχει καταστεί όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το φαινόμενο της υιοθέτησης μισαλλόδοξων απόψεων και ιδεών ικανών να οδηγήσουν στον βίαιο εξτρεμισμό·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στη Γαλλία, το Βέλγιο, την Τυνησία και την Κοπεγχάγη έφεραν στο φως την απειλή που συνιστά για την ασφάλεια η παρουσία και κυκλοφορία στο ευρωπαϊκό έδαφος και στις γειτονικές χώρες αλλοδαπών μαχητών, οι οποίοι συχνά είναι πολίτες της Ένωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ καταδίκασε απερίφραστα τις επιθέσεις αυτές και δεσμεύτηκε να καταπολεμήσει την τρομοκρατία στο πλευρό των κρατών μελών, εντός και εκτός του εδάφους της Ένωσης·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τρομερές τρομοκρατικές επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου 2015 στο Παρίσι, κατά τις οποίες σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν εκατοντάδες άνθρωποι, κατέδειξαν για άλλη μια φορά την επείγουσα ανάγκη συντονισμένης δράσης των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η τρομοκρατική απειλή είναι σημαντική στην ΕΕ, ιδίως σε όσα κράτη μέλη έχουν συμμετάσχει ή εξακολουθούν να συμμετέχουν στρατιωτικά σε εξωτερικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή και την Αφρική·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ριζοσπαστικοποίηση των εν λόγω «ευρωπαίων πολεμιστών» αποτελεί σύνθετο και δυναμικό φαινόμενο που βασίζεται σε μία σειρά παγκόσμιων, κοινωνιολογικών και πολιτικών παραγόντων· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν αντιστοιχεί σε ένα μόνο προφίλ αλλά επηρεάζει τους άνδρες, τις γυναίκες και, κυρίως, τους νέους ευρωπαίους πολίτες οποιασδήποτε κοινωνικής προέλευσης των οποίων κοινό χαρακτηριστικό αποτελεί το αίσθημα αποκοπής από την κοινωνία· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα αίτια της ριζοσπαστικοποίησης μπορούν να είναι κοινωνικοοικονομικά, ιδεολογικά, προσωπικά ή ψυχολογικά και ότι για τον λόγο αυτό πρέπει να προσεγγίζουμε το φαινόμενο βάσει της διαδρομής του κάθε ατόμου·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η τρομοκρατία και η ριζοσπαστικοποίηση οδηγούν σε έντονη σύγχυση σχετικά με τις θρησκείες, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε έξαρση των εγκλημάτων και της ρητορικής μίσους που υποκινούνται από τον ρατσισμό, την ξενοφοβία ή τη μισαλλοδοξία έναντι μιας άποψης, πεποίθησης ή θρησκείας· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι απαραίτητο να υπενθυμιστεί ότι η αφιέρωση σε μια θρησκεία, και όχι η ίδια η θρησκεία είναι που αποτελεί ένα από τα αίτια της ριζοσπαστικοποίησης·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ριζοσπαστικοποίηση δεν πρέπει να συνδέεται με μία ιδεολογία ή πίστη αλλά μπορεί να εμφανίζεται στο πλαίσιο οποιασδήποτε εξ αυτών·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν οι βίαιοι εξτρεμιστές για να στρατολογήσουν νέα άτομα είναι ότι, μετά από μακρόχρονη καταπολέμηση της τρομοκρατίας, αυξάνεται διαρκώς η ισλαμοφοβία και η Ευρώπη δεν είναι πια ένα μέρος όπου οι Μουσουλμάνοι να είναι ευπρόσδεκτοι και να μπορούν να ζήσουν με ισότητα και να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα χωρίς να υφίστανται διακρίσεις ούτε να στιγματίζονται λόγω αυτού· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση αυτή μπορεί να τους κάνει να αισθάνονται ευάλωτοι και να τους προκαλεί αισθήματα φόβου, που τους καθιστά επιθετικούς, στέρησης, μοναξιάς και κοινωνικής απομόνωσης·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης δεν πρέπει να περιοριστεί στην ισλαμιστική ριζοσπαστικοποίηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η θρησκευτική ριζοσπαστικοποίηση και ο βίαιος εξτρεμισμός επηρεάζουν επίσης ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική ριζοσπαστικοποίηση έπληξε και την Ευρώπη το 2011 με τις επιθέσεις που διέπραξε στη Νορβηγία ο Anders Behring Breivik·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η συντριπτική πλειονότητα των τρομοκρατικών επιθέσεων σε χώρες της ΕΕ διαπράττονται εδώ και χρόνια από αποσχιστικές οργανώσεις·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την Ευρωπόλ, το 2013 σημειώθηκαν 152 τρομοκρατικές επιθέσεις στην ΕΕ, δύο εκ των οποίων είχαν «θρησκευτικά κίνητρα» και 84 υποκινούνταν από εθνικιστικές ή αποσχιστικές πεποιθήσεις, ενώ το 2012 σημειώθηκαν 219 τρομοκρατικές επιθέσεις στην ΕΕ, έξι εκ των οποίων είχαν «θρησκευτικά κίνητρα»·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και η πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης ευρωπαίων πολιτών από τρομοκρατικές οργανώσεις εμπίπτουν κατά κύριο λόγο στην αρμοδιότητα των κρατών μελών αλλά ότι η ευρωπαϊκή συνεργασία είναι απαραίτητη για την αποδοτική και αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο διασυνοριακός χαρακτήρας και η απειλή που συνιστούν οι τρομοκράτες· λαμβάνοντας υπόψη ότι, για τον λόγο αυτό, απαιτείται συντονισμένη ευρωπαϊκή προσέγγιση, η οποία θα παράσχει προστιθέμενη αξία όσον αφορά τον συντονισμό και, ενδεχομένως, την εναρμόνιση των ισχυουσών νομοθεσιών σε έναν χώρο όπου οι ευρωπαίοι πολίτες κυκλοφορούν ελεύθερα, καθώς και για την αποτελεσματική πρόληψη και καταπολέμηση της τρομοκρατίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πάταξη της διακίνησης πυροβόλων όπλων πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα της ΕΕ στον αγώνα κατά του σοβαρού και οργανωμένου διεθνούς εγκλήματος·

ΙΔ.  θεωρώντας ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να συνιστούν τον πυρήνα των πολιτικών της Ένωσης για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης, εξασφαλίζοντας όμως την επίτευξη της σωστής ισορροπίας μεταξύ της ασφάλειας των πολιτών και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ατόμων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα, του δικαιώματος στην προστασία των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης και του συνεταιρίζεσθαι·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εβραϊκές κοινότητες αποτελούν στόχο τρομοκρατικών και αντισημιτικών επιθέσεων, γεγονός που προκαλεί αυξανόμενο αίσθημα ανασφάλειας και φόβου εντός των κοινοτήτων αυτών στην Ευρώπη·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η άνοδος της τρομοκρατίας και των αλλοδαπών μαχητών έχει αυξήσει τη μισαλλοδοξία έναντι εθνοτικών και θρησκευτικών κοινοτήτων σε πολλές χώρες της Ευρώπης· λαμβάνοντας υπόψη ότι μια ολιστική προσέγγιση της καταπολέμησης των διακρίσεων εν γένει και ειδικότερα της ισλαμοφοβίας και του αντισημιτισμού λειτουργεί συμπληρωματικά με τη δράση για την πρόληψη της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Ευρώπη ήδη υπάρχουν διάφορα μέσα για την αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης των ευρωπαίων πολιτών και ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της οφείλουν να κάνουν πλήρη χρήση των εργαλείων αυτών και να φροντίζουν για τη βελτίωσή τους, προκειμένου να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η ΕΕ και τα κράτη μέλη· λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθεί να υφίσταται απροθυμία εκ μέρους των κρατών μελών να συνεργαστούν σε ευαίσθητους τομείς, όπως η ανταλλαγή πληροφοριών και στοιχείων· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας της τρομοκρατικής ριζοσπαστικοποίησης, η οποία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις ευρωπαϊκές αξίες, πρέπει να εφαρμοστούν νέα μέσα σύμφωνα με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των πολιτικών ελευθεριών πρέπει να διέπει κάθε μέτρο που λαμβάνουν η ΕΕ και τα κράτη μέλη, ιδίως ο σεβασμός του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή, του δικαιώματος στην ασφάλεια, του δικαιώματος προστασίας των δεδομένων, του τεκμηρίου της αθωότητας, του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη και σωστή νομική διαδικασία, της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας της θρησκείας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ασφάλεια των ευρωπαίων πολιτών πρέπει να διαφυλάττει τα δικαιώματα και τις ελευθερίες τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δύο αυτές αρχές αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαχείριση της αντιμετώπισης του κινδύνου ριζοσπαστικοποίησης και η πρόληψη της στρατολόγησης σε τρομοκρατικές οργανώσεις διαφέρει ενίοτε σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι ενώ ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη λάβει αποτελεσματικά μέτρα άλλα υστερούν στην αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι απαιτείται επειγόντως συγκροτημένη ευρωπαϊκή δράση στον τομέα της πρόληψης της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης ευρωπαίων πολιτών από τρομοκρατικές οργανώσεις, προκειμένου να περιοριστεί το διογκούμενο αυτό φαινόμενο και, με τον τρόπο αυτό, να αναχαιτιστούν οι ροές αναχωρήσεων ευρωπαίων πολιτών προς ζώνες συγκρούσεων, να αποριζοσπαστικοποιηθούν οι φιλοξενούμενοι στη χώρα και να προληφθεί η τέλεση άλλων τρομοκρατικών πράξεων·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόκειται για διεθνές φαινόμενο και ότι μπορούν να αντληθούν διδάγματα από πολλά μέρη του κόσμου·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, επί του παρόντος, πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση και να γίνουν επενδύσεις μάλλον στα μέτρα πρόληψης παρά στα μέτρα αντίδρασης κατά της ριζοσπαστικοποίησης των ευρωπαίων πολιτών και της στρατολόγησής τους από τρομοκρατικές οργανώσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι μια στρατηγική καταπολέμησης του εξτρεμισμού, της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης τρομοκρατών εντός της ΕΕ μπορεί να φέρει αποτελέσματα μόνον εφόσον αναπτυχθεί παράλληλα με μια στρατηγική ενσωμάτωσης και κοινωνικής ένταξης καθώς και επανένταξης και αποριζοσπαστικοποίησης των αποκαλούμενων «αλλοδαπών μαχητών» που επαναπατρίζονται·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένες χρήσεις του διαδικτύου ευνοούν τη ριζοσπαστικοποίηση, επιτρέποντας στους φανατικούς ανά τον κόσμο να συνδέονται μεταξύ τους και να στρατολογούν απομονωμένα και ευάλωτα άτομα χωρίς καμιά φυσική επαφή και με τρόπο που δύσκολα μπορεί να ανιχνευθεί·

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι απαραίτητο να γίνει σαφής διαχωρισμός της συμπεριφοράς που στοχεύει στην προετοιμασία και/ή την υποστήριξη τρομοκρατικών επιθέσεων και των πράξεων ή απόψεων από εξτρεμιστές που στερούνται υποκειμενικής και αντικειμενικής υπόστασης·

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η τρομοκρατική ριζοσπαστικοποίηση φαίνεται να οφείλεται σε παράγοντες τόσο εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς προς την Ένωση·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η καταπολέμηση της τρομοκρατικής ριζοσπαστικοποίησης πρέπει να ενταχθεί σε μια σύνολη προσέγγιση που να στοχεύει στη διασφάλιση μιας ανοιχτής Ευρώπης βασισμένης σε ένα σύνολο κοινών αξιών·

ΚΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ριζοσπαστικοποίηση των νέων δεν πρέπει να αποσυνδέεται από το κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιό της και πρέπει να εξετάζεται εντός του ευρύτερου πεδίου των κοινωνιολογικών μελετών για τις συγκρούσεις και τη βία·

ΚΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα αίτια της τρομοκρατικής ριζοσπαστικοποίησης δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη ενσωμάτωσης δεν πρέπει να θεωρείται η κύρια αιτία της τρομοκρατικής ριζοσπαστικοποίησης·

ΚΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το γεγονός ότι ένα άτομο έχει υπάρξει μέλος οργάνωσης η οποία, λόγω της εμπλοκής της σε τρομοκρατικές πράξεις, βρίσκεται στον κατάλογο που αποτελεί παράρτημα της κοινής θέσης 2001/931/ΚΕΠΠΑ και το γεγονός ότι το συγκεκριμένο άτομο έχει υποστηρίξει ενεργά τον ένοπλο αγώνα που έχει εξαπολύσει η εν λόγω οργάνωση δεν συνιστούν αυτομάτως σοβαρό λόγο για να θεωρηθεί ότι το άτομο αυτό έχει διαπράξει «ένα σοβαρό μη πολιτικό έγκλημα» ή «πράξεις αντίθετες προς τους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών»· επιπλέον, η διαπίστωση ύπαρξης σοβαρών λόγων για να θεωρηθεί ότι ένα άτομο έχει διαπράξει τέτοιου είδους έγκλημα ή είναι ένοχο τέτοιων πράξεων εξαρτάται από την κατά περίπτωση αξιολόγηση των συγκεκριμένων πραγματικών περιστατικών και τη στοιχειοθέτηση ατομικής ευθύνης του εν λόγω ατόμου όσον αφορά την τέλεση των πράξεων αυτών·

Λ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, προκειμένου να είναι σε θέση να ανακαλέσουν άδεια παραμονής που έχει χορηγηθεί σε έναν πρόσφυγα με την αιτιολογία ότι ο εν λόγω πρόσφυγας παρέχει στήριξη σε τρομοκρατική οργάνωση, οι αρμόδιες αρχές υποχρεούνται ωστόσο να προβαίνουν σε ατομική αξιολόγηση, υποκείμενη σε δικαστικό έλεγχο, των συγκεκριμένων γεγονότων που αφορούν τις ενέργειες τόσο της οργάνωσης όσο και του πρόσφυγα·

Ι.Ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία της πρόληψης της ριζοσπαστικοποίησης

1.  καταδικάζει, υπό το φως των τραγικών γεγονότων στο Παρίσι, τις φονικές επιθέσεις και εκφράζει τα συλλυπητήρια και την αλληλεγγύη του προς τα θύματα και τις οικογένειές τους, επιβεβαιώνοντας ταυτόχρονα την ανάγκη να υιοθετηθεί σθεναρή στάση έναντι της βίας· καταδικάζει επίσης τη χρήση στερεοτύπων και ξενοφοβικής και ρατσιστικής ρητορικής από άτομα και συλλογικές αρχές που, άμεσα ή έμμεσα, συνδέουν τις τρομοκρατικές επιθέσεις με τους πρόσφυγες που προσπαθούν να φύγουν σήμερα από τις χώρες τους σε αναζήτηση ενός ασφαλέστερου μέρους, για να γλυτώσουν από τον πόλεμο και τις πράξεις βίας που συμβαίνουν καθημερινά στις χώρες τους·

2.  τονίζει ότι η τρομοκρατία δεν μπορεί και δεν πρέπει να συνδέεται με μία συγκεκριμένη θρησκεία, εθνικότητα ή πολιτισμό·

3.  εκφράζει την ανησυχία του διότι, εάν δεν αντιμετωπιστούν οι συνθήκες που ευνοούν τη διάδοση της τρομοκρατίας, τα προσεχή έτη είναι πιθανό να επιδεινωθεί το φαινόμενο να μεταβαίνουν οι πολίτες της ΕΕ σε άλλες χώρες για να ενταχθούν σε ομάδες τζιχαντιστών ή σε άλλες εξτρεμιστικές ομάδες, καθώς και να αυξηθεί η συγκεκριμένη απειλή που αυτοί συνιστούν για την ασφάλεια όταν επιστρέφουν στην ΕΕ και στις γειτονικές χώρες, εάν ληφθεί ιδίως υπόψη η συνεχιζόμενη κλιμάκωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην περιοχή ΜΑΒΑ· ζητεί τη διεξαγωγή εμπεριστατωμένης μελέτης σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εθνικών και ενωσιακών ενεργειών που αποσκοπούν στην πρόληψη και στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας·

4.  ζητεί από την Επιτροπή να καταρτίσει, κατά προτεραιότητα, σχέδιο δράσης για τη θέση σε εφαρμογή και την αξιολόγηση της στρατηγικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης τρομοκρατών, το οποίο θα βασίζεται στην ανταλλαγή ορθών πρακτικών και στην αμοιβαία χρήση των ικανοτήτων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην αξιολόγηση των μέτρων που έχουν ληφθεί εντός των κρατών μελών και στη συνεργασία με τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς και θα τηρεί πλήρως τις διεθνείς συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο πλαίσιο μιας πολυσυμμετοχικής, πολυτομεακής και συμβουλευτικής προσέγγισης· εκτιμά ότι η Επιτροπή θα πρέπει να συμβάλει και να στηρίξει την ανάπτυξη από τα κράτη μέλη μιας στρατηγικής εντατικής και αποτελεσματικής επικοινωνίας σχετικά με την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης ευρωπαίων πολιτών και υπηκόων τρίτων χωρών που κατοικούν στην Ευρώπη από τρομοκρατικές οργανώσεις·

5.  ζητεί από τα κράτη μέλη να συντονίσουν τις στρατηγικές τους και να ανταλλάξουν τις πληροφορίες και την εμπειρία που διαθέτουν, να εφαρμόσουν ορθές πρακτικές, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να συνεργαστούν για την ανάληψη νέων πρωτοβουλιών για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης τρομοκρατών μέσω της επικαιροποίησης των εθνικών πολιτικών πρόληψης και της δημιουργίας δικτύων επαγγελματιών με βάση τους δέκα τομείς προτεραιότητας για δράση όπως προσδιορίζεται στη στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης τρομοκρατών· τονίζει ότι είναι σημαντικό να προωθηθεί και να ενισχυθεί η διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου και επισημαίνει ότι έχει καίρια σημασία να παρέχονται επαρκείς πόροι και κατάρτιση στις επιτόπιες αστυνομικές δυνάμεις·

6.  ζητεί την πλήρη γνωστοποίηση των σχεδίων δράσης του Συμβουλίου και των κατευθυντηρίων γραμμών για την τρέχουσα στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης τρομοκρατών·

7.  θεωρεί ότι τα κράτη μέλη και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα πρέπει να χρησιμοποιήσουν το πρόσθετο πρωτόκολλο της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη της τρομοκρατίας καθώς και την απόφαση 2178 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, προκειμένου να καταλήξουν σε έναν κοινό ορισμό για την ενοχοποίηση των ατόμων που θεωρούνται «αλλοδαποί μαχητές»· καλεί την Επιτροπή να προβεί σε εμπεριστατωμένη μελέτη των κύριων αιτίων, της διαδικασίας και των διαφόρων επιρροών και παραγόντων που οδηγούν στη ριζοσπαστικοποίηση, με τη στήριξη του νέου κέντρου αριστείας του δικτύου ευαισθητοποίησης σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση (RAN)·

8.  καλεί την Επιτροπή να εκπονεί σε στενή συνεργασία με την Ευρωπόλ και με τον Συντονιστή Αντιτρομοκρατικής Δράσης ετήσια έκθεση σχετικά με την κατάσταση της ασφάλειας στην Ευρώπη, που θα καλύπτει επίσης τους κινδύνους ριζοσπαστικοποίησης και τις συνέπειες για την ασφάλεια της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας των ανθρώπων στην ΕΕ και να ενημερώνει σχετικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο·

9.  τονίζει τη σημασία της πλήρους χρήσης των υφιστάμενων μέσων για την πρόληψη και την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης ευρωπαίων πολιτών από τις τρομοκρατικές οργανώσεις· τονίζει ότι είναι σημαντικό να χρησιμοποιούνται όλα τα ενδεδειγμένα εσωτερικά και εξωτερικά μέσα με ολιστικό και ολοκληρωμένο τρόπο· συνιστά στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν τα διαθέσιμα μέσα, ιδίως στο πλαίσιο του ταμείου εσωτερικής ασφάλειας, μέσω του μηχανισμού ISF-Police, με σκοπό τη στήριξη των έργων και των μέτρων για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης· τονίζει τον μείζονα ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει το RAN και το Κέντρο Αριστείας του στην προώθηση του στόχου καταπολέμησης της ριζοσπαστικοποίησης των ευρωπαίων πολιτών κατά τρόπο συντονισμένο· ζητεί να δοθεί στο δίκτυο αυτό μεγαλύτερη δημοσιότητα και προβολή μεταξύ των φορέων καταπολέμησης της ριζοσπαστικοποίησης·

II.Πρόληψη του βίαιου εξτρεμισμού και της τρομοκρατικής ριζοσπαστικοποίησης στις φυλακές

10.  τονίζει ότι οι φυλακές εξακολουθούν να αποτελούν ένα από τα πολλά περιβάλλοντα που παρέχουν γόνιμο έδαφος για τη διάδοση ριζοσπαστικών και βίαιων ιδεολογιών και τρομοκρατικής ριζοσπαστικοποίησης· καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει την ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών προκειμένου να αντιμετωπιστεί η άνοδος της τρομοκρατικής ριζοσπαστικοποίησης στις φυλακές της Ευρώπης· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να λάβουν άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού των φυλακών, που αποτελεί οξύ πρόβλημα σε πολλά κράτη μέλη, λόγω του οποίου αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος ριζοσπαστικοποίησης και περιορίζονται οι ευκαιρίες επανένταξης· υπενθυμίζει ότι οι δημόσιοι οργανισμοί προστασίας των νέων ή τα κέντρα κράτησης ή επανένταξης μπορούν επίσης να καταστούν χώροι ριζοσπαστικοποίησης για τους ανηλίκους που αποτελούν ιδιαίτερα ευάλωτο στόχο·

11.  καλεί την Επιτροπή να προτείνει κατευθυντήριες γραμμές με βάση τις βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά τα μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν στις ευρωπαϊκές φυλακές προκειμένου να προλαμβάνεται η ριζοσπαστικοποίηση και ο βίαιος εξτρεμισμός με πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων· επισημαίνει ότι ο διαχωρισμός των κρατουμένων, για τους οποίους έχει διαπιστωθεί ότι έχουν προσχωρήσει στον βίαιο εξτρεμισμό ή έχουν ήδη στρατολογηθεί από τρομοκρατικές οργανώσεις, από τους λοιπούς συγκρατουμένους τους, μπορεί, ενδεχομένως, να αποτελέσει ένα μέσον για την πρόληψη της επιβολής τρομοκρατικής ριζοσπαστικοποίησης σε άλλους διά του εκφοβισμού και για τον περιορισμό της ριζοσπαστικοποίησης εντός των φυλακών· προειδοποιεί, ωστόσο, ότι τα μέτρα αυτά θα πρέπει να επιβάλλονται μόνο κατά περίπτωση και να βασίζονται σε δικαστική απόφαση με τη δυνατότητα αναθεώρησής τους από τις αρμόδιες δικαστικές αρχές· συνιστά επίσης στην Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξετάζουν τα στοιχεία και τις εμπειρίες που έχουν σχέση με την πρακτική αυτού του διαχωρισμού στις φυλακές, με στόχο την αναχαίτιση της εξάπλωσης της ριζοσπαστικοποίησης· φρονεί ότι η εξέταση αυτή πρέπει να συντελέσει στην εξέλιξη των πρακτικών που εφαρμόζονται στα εθνικά σωφρονιστικά συστήματα· υπενθυμίζει, ωστόσο, ότι τα μέτρα αυτά πρέπει να είναι αναλογικά και να σέβονται πλήρως τα θεμελιώδη δικαιώματα των κρατουμένων·

12.  υποστηρίζει την καθιέρωση εξειδικευμένης κατάρτισης για το σωφρονιστικό προσωπικό και για όσους δραστηριοποιούνται στο σωφρονιστικό περιβάλλον, το θρησκευτικό προσωπικό και το προσωπικό των ΜΚΟ που αλληλεπιδρά με κρατούμενους, προκειμένου να εκπαιδευτούν στο να εντοπίζουν έγκαιρα, να αποτρέπουν και να αντιμετωπίζουν αντιδράσεις που τείνουν προς μια ριζοσπαστική και εξτρεμιστική συμπεριφορά· εμμένει στη σημασία της κατάλληλης κατάρτισης και πρόσληψης θρησκευτικών, φιλοσοφικών και λαϊκών εκπροσώπων που εργάζονται στις φυλακές, προκειμένου όχι μόνο να καλυφθούν επαρκώς οι λατρευτικές και πνευματικές ανάγκες εντός των σωφρονιστικών κέντρων, αλλά και να προληφθεί ενδεχόμενη ριζοσπαστική ρητορική·

13.  ενθαρρύνει την καθιέρωση επαρκώς χρηματοδοτούμενων εκπαιδευτικών προγραμμάτων στις ευρωπαϊκές φυλακές, προκειμένου να ευνοείται η ανάπτυξη κριτικού πνεύματος, η ανεξιθρησκία και η επανένταξη των κρατουμένων στην κοινωνία, και να παρέχεται στοχευμένη βοήθεια στα νεαρά, ευάλωτα άτομα και στα άτομα που είναι πιο επιρρεπή στη ριζοσπαστικοποίηση και τη στρατολόγηση από τρομοκρατικές οργανώσεις, και τούτο με απόλυτο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των κρατουμένων· θεωρεί ότι πρέπει επίσης να εφαρμόζονται συνοδευτικά μέτρα μετά την αποφυλάκιση·

14.  αναγνωρίζει την καίρια συμβολή στις προσπάθειες αυτές ενός σωφρονιστικού περιβάλλοντος που θα σέβεται πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα των κρατουμένων και θα συμμορφώνεται προς τα διεθνή και περιφερειακά πρότυπα, μεταξύ των οποίων οι πρότυποι ελάχιστοι κανόνες των Ηνωμένων Εθνών για τη μεταχείριση των φυλακισμένων·

III.Πρόληψη της τρομοκρατικής ριζοσπαστικοποίησης στο διαδίκτυο

15.  σημειώνει ότι το διαδίκτυο δημιουργεί ιδιαίτερες προκλήσεις λόγω του παγκόσμιου και διασυνοριακού χαρακτήρα του που συνεπάγονται νομικά κενά και συγκρούσεις δικαιοδοσίας και παρέχει τη δυνατότητα στους στρατολογούντες και στα ριζοσπαστικοποιημένα άτομα να επικοινωνούν εξ αποστάσεως και με ευκολία από όλες τις γωνιές του κόσμου χωρίς φυσικά σύνορα, χωρίς να υπάρχει ανάγκη να έχουν κάποια βάση ή να αναζητούν καταφύγιο σε μια συγκεκριμένη χώρα· υπενθυμίζει ότι το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν σημαντικές πλατφόρμες τροφοδότησης της ριζοσπαστικοποίησης και του φονταμενταλισμού, διότι διευκολύνουν την παγκόσμια, μαζική και ταχεία διάδοση μηνυμάτων μίσους και εξύμνησης της τρομοκρατίας· εκφράζει την ανησυχία του για τον αντίκτυπο που έχουν στους νέους, κυρίως, αυτά τα κηρύγματα υπέρ της τρομοκρατίας, δεδομένου ότι αυτοί αποτελούν ιδιαίτερα ευάλωτη κατηγορία του πληθυσμού· υπογραμμίζει τον ρόλο της εκπαίδευσης και των εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης μέσω διαδικτύου· επιβεβαιώνει την προσήλωσή του στην ελευθερία της έκφρασης όχι μόνο στο διαδίκτυο αλλά και εκτός αυτού και πιστεύει ότι σε αυτήν πρέπει να βασίζεται κάθε κανονιστική δράση για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης· σημειώνει ότι έχει αρχίσει διάλογος σε ευρωπαϊκό επίπεδο με τις εταιρείες του διαδικτύου με σκοπό την πρόληψη της επιγραμμικής διάδοσης παράνομου περιεχομένου και την ταχεία εξάλειψη του περιεχομένου αυτού, σύμφωνα με την ενωσιακή νομοθεσία και με πλήρη σεβασμό της ελευθερίας της έκφρασης· ζητεί μια αποτελεσματική στρατηγική για τον εντοπισμό και τη διαγραφή παράνομου περιεχομένου που υποκινεί τον βίαιο εξτρεμισμό, η οποία παράλληλα θα σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και την ελευθερία της έκφρασης και θα συμβάλει κυρίως στη διάδοση πειστικών επιχειρημάτων που θα αντικρούουν την τρομοκρατική προπαγάνδα·

16.  υπενθυμίζει ότι οι εταιρίες και οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου και μέσων κοινωνικής δικτύωσης υπέχουν εκ του νόμου ευθύνη να συνεργάζονται με τις αρχές των κρατών μελών, διαγράφοντας κάθε παράνομο περιεχόμενο που αποσκοπεί στην εξάπλωση του βίαιου εξτρεμισμού, ταχέως και σε πλαίσιο πλήρους σεβασμού του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, της ελευθερίας της έκφρασης συμπεριλαμβανομένης· θεωρεί ότι τα κράτη μέλη πρέπει να εξετάσουν τη δυνατότητα κίνησης δικαστικών διαδικασιών, ποινικών διώξεων συμπεριλαμβανομένων, κατά των εταιριών και των παρόχων υπηρεσιών διαδικτύου και μέσων κοινωνικής δικτύωσης που αρνούνται να ανταποκριθούν σε αίτημα των διοικητικών ή δικαστικών αρχών σχετικά με διαγραφή παράνομου περιεχομένου από τις διαδικτυακές πλατφόρμες τους ή περιεχομένου που εξυμνεί την τρομοκρατία· εκτιμά ότι η άρνηση ή η εσκεμμένη αποτυχία των διαδικτυακών πλατφορμών να συνεργαστούν, επιτρέποντας με τον τρόπο αυτό να κυκλοφορούν τέτοια παράνομα μηνύματα, πρέπει να θεωρείται ως συνενοχή που μπορεί να εξομοιωθεί προς εγκληματική πρόθεση ή αμέλεια και οι υπεύθυνοι πρέπει σε τέτοιες περιπτώσεις να προσάγονται στη δικαιοσύνη·

17.  καλεί τις αρμόδιες αρχές να εξασφαλίσουν αυστηρότερο έλεγχο των ιστοτόπων που υποκινούν το μίσος·

18.  είναι πεπεισμένο ότι το διαδίκτυο αποτελεί αποτελεσματική πλατφόρμα για τη διάδοση μιας ρητορικής σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αντίθεσης στη βία· θεωρεί ότι η βιομηχανία του διαδικτύου και οι πάροχοι υπηρεσιών πρέπει να συνεργάζονται με τις αρχές των κρατών μελών και με την κοινωνία των πολιτών για την προώθηση ισχυρών και ελκυστικών αντεπιχειρημάτων κατά της ρητορικής μίσους και της ριζοσπαστικοποίησης στο διαδίκτυο, τα οποία θα βασίζονται στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης· καλεί τις ψηφιακές πλατφόρμες να συνεργαστούν με τα κράτη μέλη, την κοινωνία των πολιτών και τις οργανώσεις που ειδικεύονται στην αποριζοσπαστικοποίηση των τρομοκρατών ή την αξιολόγηση των ρητορικών μίσους, προκειμένου να συμμετάσχουν στη διάδοση μηνυμάτων πρόληψης που καλούν για ανάπτυξη κριτικού πνεύματος και για μια διαδικασία αποριζοσπαστικοποίησης, καθώς και να εντοπίσουν καινοτόμους νόμιμους τρόπους για την ανάπτυξη επιχειρημάτων που αντικρούουν τα κηρύγματα της τρομοκρατίας και την ρητορική μίσους και, με τον τρόπο αυτόν, μα καταστήσουν δυσχερέστερη τη ριζοσπαστικοποίηση μέσω διαδικτύου· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη τέτοιου είδους αντεπιχειρημάτων στο διαδίκτυο και να συνεργαστούν στενά με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών προκειμένου να ενισχυθούν οι δίαυλοι διάδοσης και προώθησης μιας δημοκρατικής και μη βίαιης ρητορικής·

19.  υποστηρίζει την ανάπτυξη προγραμμάτων ευαισθητοποίησης των νέων σχετικά με τη διαδικτυακή ρητορική μίσους και τους κινδύνους που ενέχει, καθώς και προγραμμάτων προώθησης της εκπαίδευσης στα μέσα ενημέρωσης και το διαδίκτυο· υποστηρίζει την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων με σκοπό την κινητοποίηση, την εκπαίδευση και τη δημιουργία δικτύων νέων ακτιβιστών για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσα από το διαδίκτυο·

20.  θεωρεί ότι η ανάπτυξη αντίθετης επιχειρηματολογίας, μεταξύ άλλων και σε τρίτες χώρες, είναι ένα από τα βασικά κλειδιά για την άμβλυνση της γοητείας που ασκούν οι τρομοκρατικές ομάδες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής (ΜΑΒΑ)· καλεί την ΕΕ να παράσχει μεγαλύτερη στήριξη σε πρωτοβουλίες όπως η SSCAT (Syria Strategic Communication Advisory Team) και να διευκολύνει την υλοποίηση και τη χρηματοδότηση ανάλογων έργων στις τρίτες χώρες·

21.  θεωρεί ότι η βιομηχανία του διαδικτύου και οι πάροχοι υπηρεσιών του πρέπει πλέον να μπορούν να ευνοούν την προώθηση μηνυμάτων πρόληψης της ριζοσπαστικοποίησης έναντι των μηνυμάτων που εξυμνούν την τρομοκρατία· πιστεύει ότι πρέπει να συσταθεί ειδική ευρωπαϊκή ομάδα συνεργασίας εντός της Ευρωπόλ με σκοπό την ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών, με παράλληλη διαρκή συνεργασία με τους φορείς του διαδικτύου, προκειμένου να αναδεικνύονται τα μηνύματα που αντιτίθενται στις ρητορικές μίσους και την εξύμνηση της τρομοκρατίας, καθιστώντας με τον τρόπο αυτό δυσχερέστερη τη ριζοσπαστικοποίηση μέσω του διαδικτύου· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να στηρίξουν την αποτελεσματική ανάπτυξη αντίθετης επιχειρηματολογίας και τη χρήση μέτρων περιορισμού μέσω του διαδικτύου·

22.  υποστηρίζει τη θέσπιση μέτρων που δίνουν τη δυνατότητα σε κάθε χρήστη του διαδικτύου να εντοπίζει εύκολα και γρήγορα το παράνομο περιεχόμενο που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να το αναφέρει στις αρμόδιες αρχές, μεταξύ άλλων μέσω ανοικτών τηλεφωνικών γραμμών, σε πλαίσιο σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως δε της ελευθερίας της έκφρασης και της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας·

23.  διακατέχεται από σοβαρές ανησυχίες όσον αφορά την αυξημένη χρήση τεχνολογιών κρυπτογράφησης από τις τρομοκρατικές οργανώσεις, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατον για τις αρχές επιβολής του νόμου να διαβάζουν και να εντοπίσουν τις επικοινωνίες τους και την προπαγάνδα ριζοσπαστικοποίησης, ακόμη και κατόπιν δικαστικής απόφασης· καλεί την Επιτροπή να ασχοληθεί επειγόντως με το ζήτημα αυτό κατά τις συνομιλίες της με τις εταιρίες διαδικτύου και τεχνολογίας των πληροφοριών·

24.  θεωρεί ότι κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να συγκροτήσει ειδική μονάδα επιφορτισμένη να αναφέρει το παράνομο περιεχόμενο στο διαδίκτυο και να διευκολύνει τον εντοπισμό και τη διαγραφή τέτοιου περιεχομένου· εκφράζει την ικανοποίησή του για τη δημιουργία από την Ευρωπόλ της Μονάδας για την αναφορά διαδικτυακού περιεχομένου (Internet Referral Unit – IRU) για τον εντοπισμό παράνομου περιεχομένου και την παροχή στήριξης στα κράτη μέλη στο πλαίσιο αυτό, με πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων όλων των εμπλεκομένων μερών· συνιστά οι μονάδες αυτές να έχουν επίσης τη δυνατότητα να συνεργάζονται με τον συντονιστή αντιτρομοκρατικής δράσης της ΕΕ και το ευρωπαϊκό κέντρο αντιτρομοκρατίας στο πλαίσιο της Ευρωπόλ, καθώς και με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτόν· ενθαρρύνει περαιτέρω τα κράτη μέλη να συνεργάζονται μεταξύ τους καθώς και με τους οργανισμούς της ΕΕ που είναι αρμόδιοι για τα εν λόγω θέματα·

25.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αντιτρομοκρατίας (ECTC), από 1ης Ιανουαρίου 2016, στο οποίο θα υπάγεται η Ευρωπαϊκή Μονάδα για την Αναφορά Διαδικτυακού Περιεχομένου· τονίζει ότι είναι ανάγκη να διατεθούν στην Ευρωπόλ τα χρηματοδοτικά μέσα που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των πρόσθετων καθηκόντων που της ανατίθενται κατόπιν της ιδρύσεως του Ευρωπαϊκού Κέντρου αντιτρομοκρατίας· ζητεί την ενεργό συμμετοχή του Κοινοβουλίου στη συγκρότηση του κέντρου αυτού, στο καταστατικό του, στα καθήκοντα και τη χρηματοδότησή του·

26.  θεωρεί ότι η ριζοσπαστικοποίηση μέσω διαδικτύου μπορεί να περιοριστεί μόνο με την ενίσχυση του ευρωπαϊκού οπλοστασίου καταπολέμησης των εγκλημάτων στον κυβερνοχώρο· συνιστά να ενισχυθούν η εντολή και οι πόροι του Ευρωπαϊκού Κέντρου για εγκλήματα στον Κυβερνοχώρο (EC3), παράλληλα με αυτά Ευρωπόλ και της Eurojust, ώστε το κέντρο αυτό να διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην καλύτερη ανίχνευση και αντιμετώπιση των διαδικτυακών απειλών και τον καλύτερο εντοπισμό των μέσων που χρησιμοποιούν οι τρομοκρατικές οργανώσεις· υπενθυμίζει την ανάγκη για κατάλληλα εκπαιδευμένους εμπειρογνώμονες στην Eυρωπόλ, καθώς και στα κράτη μέλη, ικανούς να αντιμετωπίσουν την συγκεκριμένη απειλή· καλεί επίσης την ΥΕ/ΑΕ να αναδιοργανώσει το κέντρο επιχειρήσεων της ΕΕ (SitCen) και το κέντρο πληροφοριών (IntCen) και να εξασφαλίσει τον συντονισμό τους με τον συντονιστή αντιτρομοκρατικής δράσης, ώστε να εντοπίζονται καλύτερα οι επιγραμμικές εγκληματικές δραστηριότητες και η διάδοση της ρητορικής μίσους σε σχέση με τη ριζοσπαστικοποίηση και την τρομοκρατία· παροτρύνει τα κράτη μέλη να εντείνουν σημαντικά την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ τους καθώς και με τις σχετικές δομές και τους φορείς της ΕΕ·

27.  θεωρεί ότι όλα τα ενωσιακά και εθνικά μέτρα πρόληψης της διάδοσης του βίαιου εξτρεμισμού των ευρωπαίων πολιτών και της στρατολόγησής τους από τρομοκρατικές οργανώσεις πρέπει να σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα της ΕΕ και τη συναφή νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στα οποία περιλαμβάνονται η αρχή του τεκμηρίου της αθωότητας, η αρχή της ασφάλειας δικαίου, το δικαίωμα σε δίκαιη και αμερόληπτη δίκη, το δικαίωμα προσφυγής και η αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων·

IV.Πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης μέσω της εκπαίδευσης και της κοινωνικής ένταξης

28.  υπογραμμίζει τη σημασία του ρόλου του σχολείου και της εκπαίδευσης στην πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης· υπενθυμίζει τον καίριο ρόλο που διαδραματίζει το σχολείο στην προαγωγή της κοινωνικής ένταξης, την ανάπτυξη κριτικού πνεύματος και την εξάλειψη των διακρίσεων· καλεί τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να παρέχουν μαθήματα και εκπαιδευτικά προγράμματα που θα αποσκοπούν στην προαγωγή της κατανόησης και της ανεκτικότητας, ιδίως σε ό,τι αφορά τις διάφορες θρησκείες, την ιστορία των θρησκειών, τις φιλοσοφίες και τις ιδεολογίες· υπογραμμίζει την ανάγκη διδασκαλίας των θεμελιωδών αξιών και των δημοκρατικών αρχών της Ένωσης, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα· υπογραμμίζει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να εξασφαλίσουν ότι τα εκπαιδευτικά τους συστήματα σέβονται και προωθούν τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ και ότι η λειτουργία τους δεν έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές της μη διάκρισης και της κοινωνικής ένταξης·

29.  παροτρύνει τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι θα υπάρχουν σε κάθε σχολείο εκπαιδευτικά προγράμματα για τη χρήση του διαδικτύου (τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση), που αποσκοπούν να εκπαιδεύσουν και να καταρτίσουν υπεύθυνους χρήστες του διαδικτύου που διαθέτουν κριτική σκέψη και υπακούουν στον νόμο·

30.  τονίζει ότι πρέπει να δίδεται η δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να λαμβάνουν δυναμικά θέση κατά κάθε μορφής διακρίσεων και ρατσισμού· υπογραμμίζει τον ουσιαστικό ρόλο που διαδραματίζει η εκπαίδευση και οι ικανοί και υποστηρικτικοί εκπαιδευτικοί, δεδομένου ότι αυτοί, πέραν του ότι ενισχύουν τους κοινωνικούς δεσμούς, τονώνουν την αίσθηση της συλλογικότητας, μεταδίδουν γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, εμφυσούν θεμελιώδεις αξίες και ενισχύουν τις κοινωνικές, πολιτικές και διαπολιτισμικές ικανότητες, την κριτική σκέψη και τον ψηφιακό γραμματισμό, βοηθούν επί πλέον τους νέους ανθρώπους - σε στενή συνεργασία με γονείς και οικογένειες - να καταστούν ενεργά, υπεύθυνα και χωρίς προκαταλήψεις μέλη της κοινωνίας· τονίζει ότι το σχολείο μπορεί να ενισχύσει τις άμυνες των μαθητών στη ριζοσπαστικοποίηση, προσφέροντάς τους ένα ασφαλές περιβάλλον και χρόνο για να συζητούν και να αναλύουν αμφιλεγόμενα και ευαίσθητα ζητήματα· επισημαίνει ότι οι έφηβοι αποτελούν μια ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα, καθώς διανύουν μια κρίσιμη περίοδο της ζωής τους κατά την οποία αναπτύσσουν το σύστημα αξιών τους και αναζητούν το νόημα της ζωής, ταυτόχρονα δε εντυπωσιάζονται και χειραγωγούνται εύκολα· υπενθυμίζει ότι οι ομάδες μπορούν να ριζοσπαστικοποιούνται όπως και τα άτομα και αναγνωρίζει ότι η αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης των ατόμων μπορεί να είναι διαφορετική από αυτήν των ομάδων· τονίζει τον ρόλο που οφείλει να διαδραματίζει η κοινωνία όσον αφορά την παροχή στους νέους καλύτερων προοπτικών και ένα σκοπό στη ζωή, ιδίως μέσω μιας υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης και κατάρτισης· υπογραμμίζει τον ρόλο των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων να καθοδηγούν τους νέους να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται τους κινδύνους και να προβαίνουν σε ασφαλέστερες επιλογές, καθώς και να καλλιεργούν στους νέους μια ισχυρή αίσθηση συλλογικότητας και συμμετοχής σε μια κοινότητα και ένα πνεύμα φροντίδας, υποστήριξης και ευθύνης για τους άλλους· τονίζει ότι επιβάλλεται να αξιοποιούνται οι διάφορες ευκαιρίες που προσφέρονται στο πλαίσιο της επαγγελματικής εκπαίδευσης και των πανεπιστημιακών σπουδών, προκειμένου οι νέοι άνθρωποι να γνωρίζουν τις διαφορετικές εθνικές, περιφερειακές, θρησκευτικές και εθνοτικές ταυτότητες που υπάρχουν στην Ευρώπη·

31.  τονίζει ότι η πολυμορφία της Ευρώπης και οι πολυπολιτισμικές της κοινότητες αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της κοινωνικής της διάρθρωσης καθώς και σημαντικό πολιτισμικό αγαθό· θεωρεί ότι όλες οι πολιτικές για την αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης πρέπει να διακρίνονται από ευαισθησία και αναλογικότητα, ώστε να γίνονται σεβαστές και να ενισχύονται οι κοινωνικές δομές των επιμέρους κοινοτήτων·

32.  τονίζει ότι είναι σημαντικό να συνδυαστούν τα προγράμματα αποριζοσπαστικοποίησης με μέτρα όπως η ανάπτυξη συμπράξεων με εκπροσώπους της κοινότητας, οι επενδύσεις σε έργα σε επίπεδο κοινωνίας και σε επίπεδο συνοικίας, με στόχο να παύσει η οικονομική και γεωγραφική περιθωριοποίηση, και με προγράμματα καθοδήγησης για αποξενωμένους και αποκλεισμένους κοινωνικά νέους που διατρέχουν κίνδυνο ριζοσπαστικοποίησης· υπενθυμίζει ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εφαρμόζουν επιμελώς τα μέσα της ΕΕ κατά των διακρίσεων και να λαμβάνουν αποτελεσματικά μέτρα για την αντιμετώπιση των διακρίσεων, της ρητορικής μίσους και των εγκλημάτων μίσους, ως μέρος της στρατηγικής για την αποριζοσπαστικοποίηση·

33.  καλεί την Επιτροπή να στηρίζει τη διεξαγωγή επικοινωνιακών εκστρατειών ευαισθητοποίησης των νέων και του εκπαιδευτικού προσωπικού ως προς ζητήματα ριζοσπαστικοποίησης· υπογραμμίζει ότι η εκπαίδευση και οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης πρέπει να βασίζονται κατά προτεραιότητα στην έγκαιρη παρέμβαση, προκειμένου να προστατεύονται τα άτομα και να απομακρύνονται από κάθε κίνδυνο ριζοσπαστικοποίησης· καλεί τα κράτη μέλη να παρέχουν στο εκπαιδευτικό προσωπικό εξειδικευμένη κατάρτιση και κατάλληλα εργαλεία. προκειμένου αυτό να είναι σε θέση να διακρίνει κάθε ανησυχητική μεταβολή στη συμπεριφορά, να εντοπίζει κυκλώματα συνενοχής που διευρύνουν το φαινόμενο της ριζοσπαστικοποίησης μέσω της μίμησης και να καθοδηγεί σωστά τους νέους που κινδυνεύουν να στρατολογηθούν από τρομοκρατικές οργανώσεις· ενθαρρύνει περαιτέρω τα κράτη μέλη να επενδύσουν και να παράσχουν οικονομική στήριξη σε ειδικές εγκαταστάσεις πλησίον των σχολείων, που θα λειτουργούν ως σημεία συνάντησης για τους νέους και τις οικογένειές τους, τους εκπαιδευτικούς και άλλους αρμόδιους εμπειρογνώμονες και θα οργανώνουν εξωσχολικές δραστηριότητες παρέχοντας, μεταξύ άλλων, ψυχολογική στήριξη· τονίζει ότι είναι σημαντικό να υπάρχει σαφής καθοδήγηση στο πεδίο αυτό προκειμένου να μην υπονομεύεται ο πρωταρχικός ρόλος των εκπαιδευτικών, των εργαζομένων στον τομέα της νεολαίας και άλλων των οποίων κύριο μέλημα αποτελεί η ευημερία του ατόμου, δεδομένου ότι υπερβολική παρέμβαση των δημόσιων αρχών θα μπορούσε να αποβεί αντιπαραγωγική·

34.  τονίζει τις ευκαιρίες που προσφέρει το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» στα κράτη μέλη και στους ειδικούς για την εκπαίδευση στα μέσα ενημέρωσης· υπενθυμίζει ότι τα προγράμματα της ΕΕ στους τομείς της εκπαίδευσης, του πολιτισμού, των κοινωνικών δραστηριοτήτων και του αθλητισμού αποτελούν στυλοβάτες για τις δράσεις των κρατών μελών για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων και την πρόληψη της περιθωριοποίησης· υπογραμμίζει τη σημασία της ανάπτυξης νέων δράσεων για την προώθηση των ευρωπαϊκών αξιών στην εκπαίδευση, ως συνιστώσα του ευρωπαϊκού στρατηγικού πλαισίου για τη συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης· κατά συνέπεια, εμμένει, μεταξύ άλλων, στη στοχευμένη μετάδοση και εφαρμογή των αξιών του πολίτη μέσω των προγραμμάτων Ευρώπη των Πολιτών, Erasmus+ και Δημιουργική Ευρώπη·

35.  τονίζει τη ζωτική σημασία που έχει η συμμετοχή σε διαπολιτισμικό διάλογο μεταξύ των διαφόρων κοινοτήτων, των ηγετών και των εμπειρογνωμόνων, με σκοπό την καλύτερη κατανόηση και την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης· υπογραμμίζει ότι όλες οι θρησκευτικές κοινότητες φέρουν την ευθύνη και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση του φονταμενταλισμού, της ρητορικής μίσους και της τρομοκρατικής προπαγάνδας· εφιστά την προσοχή των κρατών μελών στο ζήτημα της εκπαίδευσης των θρησκευτικών ηγετών η οποία, κατά το δυνατόν, θα πρέπει να πραγματοποιείται στην Ευρώπη, ώστε να αποτρέπεται η υποκίνηση μίσους και βίαιου εξτρεμισμού στους χώρους λατρείας στην Ευρώπη και να εξασφαλίζεται ότι οι ηγέτες αυτοί συμμερίζονται τις ευρωπαϊκές αξίες· εφιστά επίσης την προσοχή στην εκπαίδευση όσων εκπροσωπούν τις θρησκείες, τις φιλοσοφίες και τη λαϊκή κοινωνία, οι οποίοι εργάζονται σε σωφρονιστικά ιδρύματα· σημειώνει ωστόσο ότι, αν και οι χώροι λατρείας μπορεί να αποτελούν σημεία επαφής, σημαντικό μέρος της διαδικασίας κατήχησης και στρατολόγησης λαμβάνει χώρα σε πιο ανεπίσημους χώρους ή στο διαδίκτυο·

36.  τονίζει την καίρια σημασία της ανάληψης ευθύνης από κάθε φορέα όσον αφορά την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο· ενθαρρύνει την καθιέρωση στενής συνεργασίας με κάθε φορέα της κοινωνίας των πολιτών σε εθνικό και τοπικό επίπεδο και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των τοπικών φορέων, όπως είναι οι ενώσεις και οι ΜΚΟ, προκειμένου να στηριχθούν τα θύματα της τρομοκρατίας και οι οικογένειές τους, καθώς και τα άτομα και οι οικογένειες ατόμων που έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί· στο πλαίσιο αυτό, ζητεί την παροχή εκπαίδευσης προσαρμοσμένης στους τοπικούς φορείς και πρόσθετη οικονομική στήριξη για αυτούς· τονίζει, ωστόσο, ότι η χρηματοδότηση των ΜΚΟ και λοιπών φορέων της κοινωνίας των πολιτών θα πρέπει να διαχωρίζεται από την χρηματοδοτική στήριξη των αντιτρομοκρατικών προγραμμάτων·

37.  θεωρεί ότι η κοινωνία των πολιτών και οι τοπικοί φορείς διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην ανάπτυξη έργων προσαρμοσμένων στις κοινότητες ή στις δομές τους, καθώς και ως φορείς ενσωμάτωσης των ευρωπαίων πολιτών που έχουν αποκοπεί από την κοινωνία και αντιμετωπίζουν τον πειρασμό της τρομοκρατικής ριζοσπαστικοποίησης· πιστεύει ότι είναι απαραίτητο να ευαισθητοποιηθούν, να ενημερωθούν και να καταρτιστούν οι εργαζόμενοι στην πρώτη γραμμή (δάσκαλοι, εκπαιδευτικοί, αστυνομικοί, οι εργαζόμενοι στην παιδική μέριμνα και οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας) προκειμένου να ενισχυθούν οι τοπικές δυνατότητες για την αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης· εκτιμά ότι τα κράτη μέλη πρέπει να στηρίξουν τη δημιουργία δομών που διευκολύνουν, ιδίως, την καθοδήγηση των νέων, καθώς και τις ανταλλαγές απόψεων με τις οικογένειες, τα σχολεία, τα νοσοκομεία, τα πανεπιστήμια κ.λπ.· υπενθυμίζει ότι τα μέτρα αυτά μπορούν να υλοποιηθούν μόνο μέσω μακροπρόθεσμων προγραμμάτων κοινωνικών επενδύσεων· επισημαίνει ότι τέτοιες ενώσεις και οργανώσεις μη κυβερνητικού χαρακτήρα επιτυγχάνουν ενίοτε πολύ καλά αποτελέσματα όσον αφορά την επανένταξη στην κοινωνία πολιτών οι οποίοι έχουν πάρει τον δρόμο της ριζοσπαστικοποίησης·

38.  θεωρεί ζωτικής σημασίας να εφαρμοστεί σε κάθε κράτος μέλος ένα σύστημα συνδρομής και καθοδήγησης που να επιτρέπει στις οικογένειες και στα μέλη της κοινότητας να λαμβάνουν στήριξη ή να αναφέρουν εύκολα και γρήγορα μια ξαφνική μεταβολή συμπεριφοράς, που μπορεί να σημαίνει τρομοκρατική ριζοσπαστικοποίηση, ή την αναχώρηση ενός ατόμου προκειμένου να προσχωρήσει σε τρομοκρατική οργάνωση· ως προς αυτό σημειώνει ότι οι ανοικτές τηλεφωνικές γραμμές έχουν αποδειχτεί επιτυχείς και χάρη σε αυτές είναι δυνατή η αναφορά προσώπων μεταξύ των φίλων και της οικογένειας για τα οποία υπάρχουν υπόνοιες ότι ριζοσπαστικοποιούνται και, ταυτόχρονα, να βοηθούνται οι φίλοι και οι οικογένειες να αντιμετωπίζουν αυτή την αποσταθεροποιητική κατάσταση· ζητεί από τα κράτη μέλη να εξετάσουν τη δυνατότητα καθιέρωσης ενός τέτοιου συστήματος·

39.  υπενθυμίζει ότι η άνοδος της ισλαμοφοβίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση συμβάλλει στον κοινωνικό αποκλεισμό των μουσουλμανικών κοινοτήτων, και αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει γόνιμο έδαφος για την προσχώρηση ευάλωτων ατόμων σε βίαιες εξτρεμιστικές ομάδες· θεωρεί ότι η ισλαμοφοβία στην Ευρώπη χειραγωγείται με τη σειρά της από οργανώσεις όπως το Ισλαμικό Κράτος για προπαγάνδα και στρατολόγηση· συνιστά, ως εκ τούτου, τη θέσπιση ενός ευρωπαϊκού πλαισίου για την υιοθέτηση εθνικών στρατηγικών καταπολέμησης της ισλαμοφοβίας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι διακρίσεις που εμποδίζουν την πρόσβαση στην εκπαίδευση, την απασχόληση και τη στέγαση·

40.  υπογραμμίζει ότι πρόσφατες έρευνες επισημαίνουν αύξηση του αριθμού νέων γυναικών που ριζοσπαστικοποιούνται και στρατολογούνται από τρομοκρατικές οργανώσεις, παρέχοντας στοιχεία που αποδεικνύουν τη συμμετοχή τους στον βίαιο εξτρεμισμό· θεωρεί ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη, κατά την ανάπτυξη στρατηγικών για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους, τουλάχιστον ώς ένα βαθμό, το φύλο· ζητεί από την Επιτροπή να στηρίξει εκτεταμένα προγράμματα που θα αποσκοπούν στη στήριξη των προσπαθειών των νέων για περισσότερη ισότητα και θα παρέχουν δίκτυα στήριξης μέσω των οποίων θα μπορούν, με ασφάλεια, να κάνουν να ακούγεται η φωνή τους·

41.  τονίζει ότι οι γυναίκες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης·

V.Ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με την τρομοκρατική ριζοσπαστικοποίηση στην Ευρώπη

42.  επιβεβαιώνει τη δέσμευσή του να εργαστεί για την ολοκλήρωση της οδηγίας της ΕΕ σχετικά με τα αρχεία ονομάτων επιβατών (PNR) έως το τέλος του 2015 και να εξασφαλίσει ότι η οδηγία αυτή θα είναι συμβατή με τα θεμελιώδη δικαιώματα και απαλλαγμένη πρακτικών εισαγωγής διακρίσεων βασιζόμενων στον στιγματισμό λόγω ιδεολογίας, θρησκείας ή εθνοτικής καταγωγής και θα σέβεται απολύτως την προστασία των προσωπικών δεδομένων των πολιτών της ΕΕ· υπενθυμίζει, ωστόσο, ότι η οδηγία PNR της ΕΕ θα είναι απλώς ένα μέτρο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και ότι για την πρόληψη της στρατολόγησης ευρωπαίων πολιτών από τρομοκρατικές οργανώσεις απαιτείται μία σύνολη, φιλόδοξη και πολυδιάστατη στρατηγική κατά της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, συνιστώσες της οποίας θα είναι η εξωτερική πολιτική, η κοινωνική πολιτική, η εκπαιδευτική πολιτική, η εφαρμογή του νόμου και η δικαιοσύνη·

43.  καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει την εμπειρογνωμοσύνη της ΕΕ σχετικά με την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης, δημιουργώντας ένα ευρωπαϊκό δίκτυο που θα ενσωματώνει τις πληροφορίες που παρέχει το RAN και το δίκτυο των φορέων χάραξης πολιτικής σχετικά με την πόλωση και τη ριζοσπαστικοποίηση (PPN), καθώς και τις πληροφορίες που θα προέρχονται από εμπειρογνώμονες εξειδικευμένους σε ένα ευρύ φάσμα τομέων των κοινωνικών επιστημών·

44.  επιμένει ότι είναι απολύτως αναγκαίο να ενισχυθούν οι ταχείες και αποτελεσματικές ανταλλαγές των σχετικών πληροφοριών μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου στα κράτη μέλη καθώς και μεταξύ των κρατών μελών και των αρμόδιων φορέων, βελτιστοποιώντας ιδίως τη χρήση και τις συνεισφορές στο σύστημα πληροφοριών Σένγκεν (SIS), στο σύστημα πληροφοριών για τις θεωρήσεις (VIS), στο ασφαλούς εφαρμογής δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών (SIENA) της Ευρωπόλ και στο σημείο επαφής «Travellers» της Ευρωπόλ για τους ριζοσπαστικοποιημένους ευρωπαίους πολίτες· υπογραμμίζει ότι η εντατικοποίηση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου προϋποθέτει και αύξηση της εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και ενίσχυση του ρόλου και αποτελεσματική στελέχωση των οργανισμών της ΕΕ, όπως είναι η Ευρωπόλ, η Εurojust και η Ευρωπαϊκή Αστυνομική Ακαδημία (Cepol)·

45.  καλεί την Ένωση να συμπεριλάβει το ζήτημα της τρομοκρατικής ριζοσπαστικοποίησης στην κατάρτιση που παρέχει η Cepol·

46.  υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να εφαρμοστεί εξειδικευμένη ευρωπαϊκή κατάρτιση για όσους υπηρετούν στον τομέα της δικαιοσύνης, προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα τις διάφορες μορφές ριζοσπαστικοποίησης·

47.  υπογραμμίζει ότι μια καλύτερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών που αποσκοπεί στην καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγηση ευρωπαίων πολιτών χαρακτηρίζεται επίσης από εντατικές ανταλλαγές και συνεργασία μεταξύ των δικαστικών αρχών τους και με την Εurojust· επισημαίνει ότι μια καλύτερη ενημέρωση σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με το ποινικό μητρώο των υπόπτων για τρομοκρατία θα επέτρεπε να επιταχύνεται ο εντοπισμός τους και να γίνεται σωστή παρακολούθησή τους είτε κατά την αναχώρηση είτε κατά την επιστροφή τους· ενθαρρύνει, συνεπώς, τη μεταρρύθμιση και την καλύτερη χρήση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών Ποινικού Μητρώου (ECRIS)· προτρέπει την Επιτροπή να αξιολογήσει τη σκοπιμότητα και την προστιθέμενη αξία της δημιουργίας Ευρωπαϊκού Ευρετηριακού Συστήματος Ποινικών Μητρώων (EPRIS)· τονίζει ότι πρέπει, κατά την ανταλλαγή των πληροφοριών αυτών, να τηρούνται οι διεθνείς συνθήκες και η ενωσιακή νομοθεσία, καθώς και τα θεμελιώδη δικαιώματα και, ειδικότερα, η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και ότι είναι σημαντικό να διεξάγεται αποτελεσματικός δημοκρατικός έλεγχος των μέτρων ασφαλείας·

48.  θεωρεί ότι η πάταξη του λαθρεμπορίου όπλων πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα της ΕΕ στον αγώνα κατά του σοβαρού και οργανωμένου διεθνούς εγκλήματος· πιστεύει, ειδικότερα, ότι είναι αναγκαίο να ενισχυθεί περαιτέρω η συνεργασία όσον αφορά μηχανισμούς ανταλλαγής πληροφοριών και δυνατότητες εντοπισμού και καταστροφής απαγορευμένων όπλων·

VI.Ενίσχυση της αποτροπής έναντι της τρομοκρατικής ριζοσπαστικοποίησης

49.  πιστεύει ότι τα μέτρα για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης ευρωπαίων πολιτών και της στρατολόγησής τους από τρομοκρατικές οργανώσεις θα καταστούν πλήρως αποτελεσματικά μόνον εφόσον συνοδεύονται από ένα αποτελεσματικό, αποτρεπτικό και διαρθρωμένο οπλοστάσιο της ποινικής δικαιοσύνης σε όλα τα κράτη μέλη· εκτιμά ότι με την ποινικοποίηση των τρομοκρατικών πράξεων και των ενεργειών που πραγματοποιούνται στο εξωτερικό στο πλευρό τρομοκρατικών οργανώσεων, τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα εξοπλιστούν με ουσιαστικής σημασίας εργαλεία για την εξάλειψη της ριζοσπαστικοποίησης των ευρωπαίων πολιτών, κάνοντας ταυτόχρονα ορθή χρήση των υφιστάμενων εργαλείων αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας της ΕΕ σε ποινικές υποθέσεις· θεωρεί ότι οι αρχές επιβολής του νόμου και οι δικαστικές αρχές (δικαστές και εισαγγελείς) πρέπει να έχουν επαρκείς δυνατότητες να προλαμβάνουν, εντοπίζουν και διώκουν τέτοιες πράξεις και πρέπει να καταρτίζονται σωστά και συνεχώς στα ζητήματα σχετικά με τα εγκλήματα τρομοκρατίας

50.  ζητεί να ενισχυθούν οι δυνατότητες του κέντρου συντονισμού της Eurojust, το οποίο θα πρέπει να διαδραματίσει καίριο ρόλο ώστε να προαχθεί η κοινή δράση των δικαστικών αρχών των κρατών μελών κατά τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων και να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των διώξεων για εγκλήματα που σχετίζονται με την τρομοκρατία· θεωρεί, στο πλαίσιο αυτό, ότι πρέπει να αξιοποιηθεί περισσότερο το μέσο των Κοινών Ομάδων Έρευνας, τόσο μεταξύ των κρατών μελών όσο και μεταξύ των κρατών μελών και των τρίτων χωρών με τις οποίες η Eurojust έχει συνάψει συμφωνίες συνεργασίας·

51.  σημειώνει ότι η δίωξη τρομοκρατικών ενεργειών που διεξάγονται σε τρίτες χώρες από ευρωπαίους πολίτες ή από μη ευρωπαίους που διαμένουν στην ΕΕ προϋποθέτει τη δυνατότητα συλλογής αποδεικτικών στοιχείων σε τρίτες χώρες, με πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων· καλεί, συνεπώς, την ΕΕ να εργαστεί για τη σύναψη συμφωνιών συνεργασίας για την επιβολή του νόμου και δικαστικής συνεργασίας με τρίτες χώρες με στόχο τη διευκόλυνση της συλλογής στοιχείων στις χώρες αυτές, υπό την προϋπόθεση ότι όλα τα μέρη θα διασφαλίζουν με δικαστικό έλεγχο την τήρηση αυστηρών νομικών προτύπων και διαδικασιών, τον σεβασμό του κράτους δικαίου, του διεθνούς νόμου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων· υπενθυμίζει, ωστόσο, ότι η συλλογή αποδεικτικών στοιχείων, η ανάκριση και άλλες παρόμοιες μέθοδοι έρευνας πρέπει να διενεργούνται σύμφωνα με αυστηρά νομικά πρότυπα και να συμμορφώνονται με τη νομοθεσία, τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ, καθώς και τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα· στο πλαίσιο αυτό, προειδοποιεί ότι η χρήση βάναυσης, απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης, βασανιστηρίων, εξωδικαστικών παραδόσεων και απαγωγών απαγορεύεται από το διεθνές δίκαιο και δεν επιτρέπεται να γίνεται με σκοπό τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων για ποινικά αδικήματα που διαπράττονται εντός ή εκτός του εδάφους της ΕΕ από υπηκόους της ΕΕ·

52.  επιδοκιμάζει την αποστολή εμπειρογνωμόνων σε θέματα ασφάλειας/αντιτρομοκρατίας σε ορισμένες σημαντικές αντιπροσωπείες της ΕΕ, προκειμένου να αυξηθεί η ικανότητά τους να συμβάλλουν στις ευρωπαϊκές προσπάθειες για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και να συνεργάζονται πιο αποτελεσματικά με τις αρμόδιες τοπικές αρχές, καθώς και να ενισχυθούν περαιτέρω οι δυνατότητες της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας·

53.  ενθαρρύνει, ως εκ τούτου, τη σύναψη συμφωνιών συνεργασίας μεταξύ της Eurojust και τρίτων χωρών, όπως εκείνες που έχουν ήδη συναφθεί με τις ΗΠΑ, τη Νορβηγία και την Ελβετία, τονίζοντας, εντούτοις, την ανάγκη να διασφαλίζεται πλήρης συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους κανόνες της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής· επισημαίνει ότι, κατά τη σύναψη των εν λόγω συμφωνιών, θα πρέπει να δίδεται προτεραιότητα σε χώρες που πλήττονται ιδιαίτερα από την τρομοκρατία, όπως οι χώρες ΜΕΒΑ· επιπλέον, θεωρεί ότι η αξιοποίηση εισαγγελέων-συνδέσμων της Eurojust στις χώρες αυτές, ιδίως στις γειτονικές χώρες του Νότου, μπορεί να ενισχύσει την ανταλλαγή πληροφοριών και να βελτιώσει τη συνεργασία για την αποτελεσματική καταπολέμηση της τρομοκρατίας, με παράλληλο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

VII.Πρόληψη των αναχωρήσεων και πρόβλεψη των αφίξεων ευρωπαίων πολιτών που έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί και στρατολογηθεί από τρομοκρατικές οργανώσεις

54.  επαναλαμβάνει ότι η ΕΕ πρέπει να εντείνει επειγόντως τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορά της, σεβόμενη πλήρως τα θεμελιώδη δικαιώματα· υπογραμμίζει ότι είναι αδύνατος ο αποτελεσματικός εντοπισμός των εισόδων και των εξόδων από την ΕΕ, εάν τα κράτη μέλη δεν διενεργούν στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ τους προβλεπόμενους υποχρεωτικούς και συστηματικούς ελέγχους· καλεί τα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν ορθά τα υφιστάμενα μέσα, όπως τα συστήματα SIS και VIS, μεταξύ άλλων όσον αφορά τα κλαπέντα, απολεσθέντα και πλαστά διαβατήρια· πιστεύει επίσης ότι, για τον σκοπό αυτό, η βελτίωση της εφαρμογής του κώδικα Σένγκεν πρέπει να καταστεί προτεραιότητα της ΕΕ·

55.  καλεί τα κράτη μέλη να παράσχουν στους φύλακες των συνόρων τους συστηματική πρόσβαση στο σύστημα πληροφοριών της Ευρωπόλ, το οποίο μπορεί να περιέχει πληροφορίες για τα άτομα που είναι ύποπτα για τρομοκρατία, τους αλλοδαπούς μαχητές και τους κήρυκες του μίσους·

56.  καλεί τα κράτη μέλη να ανταλλάσσουν ορθές πρακτικές όσον αφορά τους ελέγχους εξόδου και επιστροφής και το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων πολιτών στο πλαίσιο της πρόληψης της συμμετοχής πολιτών σε τρομοκρατικές δραστηριότητες σε περιοχές συγκρούσεων σε τρίτες χώρες και ρύθμισης της επιστροφής τους στην ΕΕ· τονίζει ιδιαίτερα ότι τα κράτη μέλη πρέπει να μπορούν να κατάσχουν τα διαβατήρια των πολιτών που σχεδιάζουν να προσχωρήσουν σε τρομοκρατικές οργανώσεις, εφόσον τούτο ζητείται από τις δικαστικές αρχές, σύμφωνα με την εθνική τους νομοθεσία και με πλήρη σεβασμό της αρχής της αναλογικότητας· θεωρεί ότι ο περιορισμός της ελευθερίας κινήσεων, που συνιστά θεμελιώδες δικαίωμα, μπορεί να αποφασίζεται μόνο εάν η αναγκαιότητα και η αναλογικότητα του μέτρου έχουν σταθμιστεί δεόντως από δικαστική αρχή· υποστηρίζει επιπλέον τη δικαστική δίωξη υπόπτων για τρομοκρατία, οι οποίοι έχουν αναμιχθεί σε τρομοκρατικές δραστηριότητες μετά την επιστροφή τους στην Ευρώπη·

57.  ζητεί διεθνείς συνεισφορές στον μηχανισμό χρηματοδότησης που υποστηρίζεται από το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP) με σκοπό τη διευκόλυνση της άμεσης σταθεροποίησης περιοχών που έχουν απαλλαγεί από την Ντάες·

58.  καλεί την ΥΕ/ΑΕ και το Συμβούλιο να καταδικάσουν απερίφραστα την οικονομική και ιδεολογική στήριξη που παρέχουν επί δεκαετίες ορισμένες κυβερνήσεις και άτομα που ασκούν επιρροή στις χώρες του Κόλπου σε εξτρεμιστικά ισλαμιστικά κινήματα· ζητεί από την Επιτροπή να αναθεωρήσει τις σχέσεις της Ένωσης με τρίτες χώρες, προκειμένου να καταπολεμηθεί πιο αποτελεσματικά η υλική και ηθική στήριξη της τρομοκρατίας· επισημαίνει ότι, στο πλαίσιο της τρέχουσας αναθεώρησης της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας (ΕΠΓ), πρέπει να ενισχυθούν η διάσταση της ασφάλειας και οι δυνατότητες των εργαλείων της ΕΠΓ, προκειμένου να συμβάλουν στη βελτίωση της ανθεκτικότητας και των ικανοτήτων των εταίρων να μεριμνούν για την ασφάλειά τους, σεβόμενοι την αρχή του κράτους δικαίου·

59.  επαναλαμβάνει ότι η ορθή εφαρμογή των υφιστάμενων μέσων, όπως τα συστήματα SIS, SIS II και VIS, το σύστημα SLTD της Ιντερπόλ και το σημείο επαφής «TRAVELLERS» της Ευρωπόλ, αποτελεί το πρώτο βήμα για την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων προκειμένου να εντοπίζονται ενδεχόμενες αναχωρήσεις πολιτών της ΕΕ και αλλοδαπών που κατοικούν στην ΕΕ ή η επάνοδός τους από περιοχές συγκρούσεων με σκοπό τη διάπραξη τρομοκρατικών ενεργειών, εκπαίδευση σε τρομοκρατία ή συμμετοχή σε μη συμβατικές ένοπλες συγκρούσεις εξ ονόματος τρομοκρατικών οργανώσεων· προτρέπει τα κράτη μέλη να βελτιώσουν την μεταξύ τους συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με ύποπτους αλλοδαπούς μαχητές στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ·

60.  ζητεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι κάθε αλλοδαπός μαχητής θα τελεί υπό δικαστικό έλεγχο και, εφόσον χρειάζεται, υπό διοικητική κράτηση, κατά την επιστροφή του στην Ευρώπη, έως ότου κινηθούν οι δέουσες δικαστικές διαδικασίες·

61.  είναι πεπεισμένο ότι οποιαδήποτε χάραξη πολιτικής στον τομέα της τρομοκρατίας και της ριζοσπαστικοποίησης πρέπει να συνδυάζει την εμπειρογνωμοσύνη και τους πόρους της εσωτερικής και της εξωτερικής διάστασης της πολιτικής της ΕΕ· θεωρεί, στο πλαίσιο αυτό, ότι, βάσει της ολιστικής αυτής προσέγγισης, μπορούν να εξευρεθούν οι κατάλληλες απαντήσεις όσον αφορά την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της στρατολόγησης από τρομοκρατικές οργανώσεις στην ΕΕ και στις γειτονικές της χώρες· καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή και την ΕΥΕΔ, υπό την ηγεσία και την καθοδήγηση της ΥΕ/ΑΕ και του πρώτου Αντιπροέδρου της Επιτροπής και με την υποστήριξη του συντονιστή αντιτρομοκρατικής δράσης να συνεργαστούν για τον σχεδιασμό μιας πολιτικής προσέγγισης που να συνδυάζει αποτελεσματικά τα εργαλεία της κοινωνικής πολιτικής (συμπεριλαμβανομένης της απασχόλησης, της ενσωμάτωσης και της κατάργησης των διακρίσεων), την ανθρωπιστική βοήθεια, την ανάπτυξη, την επίλυση συγκρούσεων, τη διαχείριση κρίσεων, το εμπόριο, την ενέργεια και οποιονδήποτε άλλο τομέα πολιτικής που μπορεί να έχει εσωτερική και εξωτερική διάσταση·

VIII. Ενίσχυση των δεσμών μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας της ΕΕ

62.  υπογραμμίζει ότι έχει καίρια σημασία να εγκαθιδρύσει η ΕΕ στενή συνεργασία με τις τρίτες χώρες, ιδίως τις χώρες διαμετακόμισης και προορισμού, όπου αυτό είναι δυνατόν, τηρώντας τη νομοθεσία, τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ, καθώς και τα διεθνή ανθρώπινα δικαιώματα, προκειμένου να μπορούν να εντοπίζονται πολίτες της ΕΕ και μη ευρωπαίοι διαμένοντες σε αυτή, οι οποίοι φεύγουν από την Ένωση για να πολεμήσουν στο πλευρό τρομοκρατικών οργανώσεων και στη συνέχεια επιστρέφουν· υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη να ενισχυθεί ο πολιτικός διάλογος και τα κοινά σχέδια δράσης για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της τρομοκρατίας, στο πλαίσιο των διμερών σχέσεων καθώς και των σχέσεων με περιφερειακούς οργανισμούς, όπως η Αφρικανική Ένωση και ο Σύνδεσμος των Αραβικών Κρατών·

63.  επισημαίνει την βούληση της ΥΕ/ΑΕ Mogherini να στηρίξει σχέδια για την αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης σε τρίτες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ιορδανία, ο Λίβανος, το Ιράκ και η περιοχή του Σαχέλ/Μαγκρέμπ, σύμφωνα με την έκθεση για την εφαρμογή των μέτρων που αποφασίστηκαν κατά τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 12 Φεβρουαρίου 2015· τονίζει ότι πρέπει πλέον να ληφθεί μέριμνα ώστε τα σχέδια αυτά να λάβουν την αναγκαία χρηματοδότηση το συντομότερο δυνατόν·

64.  ζητεί από την ΕΕ να ενδυναμώσει τη συνεργασία της με περιφερειακούς εταίρους προκειμένου να περιοριστεί η παράνομη διακίνηση όπλων, εστιάζοντας την προσοχή της ιδίως σε χώρες από τις οποίες προέρχεται η τρομοκρατία, και να παρακολουθεί στενά την εξαγωγή οπλικών συστημάτων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τους τρομοκράτες· ζητεί επίσης να ενισχυθούν τα μέσα εξωτερικής πολιτικής και συνεργασίας με τρίτες χώρες προκειμένου να καταπολεμηθεί η χρηματοδότηση τρομοκρατικών οργανώσεων· υπενθυμίζει τα συμπεράσματα της διάσκεψης κορυφής της G20, της 16ης Νοεμβρίου 2015, με τα οποία καλείται η Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF) να δρα ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά όταν πρόκειται για παρεμπόδιση της χρηματοδότησης τρομοκρατικών οργανώσεων·

65.  καλεί την ΕΕ να εξειδικεύσει και να αναβαθμίσει τον διάλογο που διεξάγει για την ασφάλεια και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας με την Αλγερία, την Αίγυπτο, το Ιράκ, το Ισραήλ, την Ιορδανία, το Μαρόκο, τον Λίβανο, την Τυνησία, τη Σαουδική Αραβία και το Συμβούλιο Συνεργασίας του Περσικού Κόλπου, μεταξύ άλλων και όσον αφορά την ανάμειξη σε κρατική στήριξη τρομοκρατικών ενεργειών είτε στο παρελθόν είτε στο παρόν· φρονεί εξάλλου ότι πρέπει επίσης να ενισχυθεί η συνεργασία με την Τουρκία, ακολουθώντας τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων του Δεκεμβρίου 2014·

66.  καλεί το Συμβούλιο να επανεξετάζει και να επαναπροσδιορίζει σε τακτική βάση την περιφερειακή στρατηγική της ΕΕ για τη Συρία και το Ιράκ καθώς και τη στρατηγική στους τομείς της καταπολέμησης της τρομοκρατίας/των ξένων μαχητών, η οποία εγκρίθηκε στις 16 Μαρτίου 2015, παράλληλα με προληπτικές και άλλες πρωτοβουλίες, όπως το δίκτυο της Επιτροπής για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση (RAN), και τούτο ανάλογα με την εξέλιξη των συνθηκών ασφάλειας στη νότια γειτονία της ΕΕ· καλεί προσέτι τα κράτη μέλη να προωθήσουν τον αμοιβαίο σεβασμό και την κατανόηση ως κομβικά στοιχεία στο πλαίσιο της καταπολέμησης της τρομοκρατίας τόσο εντός της ΕΕ και των κρατών μελών της όσο και σε τρίτες χώρες·

67.  είναι πεπεισμένο ότι για την ενίσχυση της συνεργασίας αυτής απαιτούνται αυξημένες προσπάθειες από την Επιτροπή και, ιδιαίτερα από την ΕΥΕΔ, για την αύξηση και τη βελτίωση των γνώσεων για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, των μη συμβατικών ένοπλων συγκρούσεων και της ριζοσπαστικοποίησης, καθώς και για την ενίσχυση και επέκταση των γνώσεων γλωσσών, ώστε για παράδειγμα να καλυφθούν επίσης τα αραβικά, τα ούρντου, τα ρωσικά και τα μανδαρίνικα, όπου οι ελλείψεις στις ευρωπαϊκές υπηρεσίες πληροφοριών είναι σημαντικές· θεωρεί απαραίτητο να μπορεί να ακουστεί πέρα από τα σύνορα το μήνυμα της ΕΕ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, της ριζοσπαστικοποίησης και της βίας, μέσω αποφασιστικής και αποτελεσματικής δράσης στον τομέα της στρατηγικής επικοινωνίας·

68.  υποστηρίζει την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών για τον εντοπισμό των πολιτών της ΕΕ που κινδυνεύουν να ριζοσπαστικοποιηθούν, να στρατολογηθούν και να μεταβούν σε άλλες χώρες για να προσχωρήσουν στους τζιχαντιστές και σε άλλες εξτρεμιστικές ομάδες· τονίζει ότι οι χώρες ΜΑΒΑ και τα Δυτικά Βαλκάνια πρέπει να στηριχθούν στις προσπάθειές τους για να αναχαιτίσουν τη ροή των ξένων μαχητών και να εμποδίζουν τις οργανώσεις τζιχαντιστών να εκμεταλλεύονται την πολιτική αστάθεια στο εσωτερικό τους·

69.  αναγνωρίζει ότι η ριζοσπαστικοποίηση και η στρατολόγηση ατόμων από τρομοκρατικά δίκτυα συνιστούν παγκόσμιο φαινόμενο· θεωρεί ως εκ τούτου ότι η απάντηση στο φαινόμενο αυτό δεν πρέπει να δίδεται μόνο σε τοπικό ή σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και σε διεθνές· πιστεύει, συνεπώς, ότι είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η συνεργασία με τις τρίτες χώρες προκειμένου να εντοπιστούν τα δίκτυα στρατολόγησης και να ενισχυθεί η ασφάλεια στα σύνορα των εμπλεκόμενων χωρών· επαναλαμβάνει επίσης ότι η συνεργασία με τις χώρες εταίρους που αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις πρέπει να ενισχυθεί μέσω του διπλωματικού και του πολιτικού διαλόγου, καθώς και μέσω της συνεργασίας των υπηρεσιών πληροφοριών·

70.  επαναλαμβάνει ότι, λόγω της παγκόσμιας εμβέλειας της τρομοκρατικής απειλής, απαιτείται μια αποτελεσματική και ενοποιημένη διεθνής αντίδραση προκειμένου να αποτραπεί επιτυχώς η διακίνηση όπλων προς χώρες που απειλούν τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια·

71.  εκφράζει την ικανοποίησή του για το ότι, τον Απρίλιο του 2015, η Επιτροπή διέθεσε κονδύλιο ύψους 10 εκατομμυρίων EUR για τη χρηματοδότηση προγράμματος παροχής βοήθειας στις χώρες εταίρους με σκοπό την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης στην περιοχή του Σαχέλ/Μαγκρέμπ και αναχαίτισης των ροών αλλοδαπών μαχητών που προέρχονται από τη Βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τα Δυτικά Βαλκάνια (μία πρώτη δόση ύψους 5 εκατομμυρίων EUR προορίζεται για τη χρηματοδότηση της τεχνικής βοήθειας με σκοπό να αυξηθούν οι δυνατότητες του προσωπικού της ποινικής δικαιοσύνης ως προς την έρευνα, την άσκηση διώξεων και την εκδίκαση υποθέσεων που αφορούν αλλοδαπούς μαχητές ή δυνητικούς αλλοδαπούς μαχητές· μία δεύτερη δόση ύψους 5 εκατομμυρίων EUR προορίζεται για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων καταπολέμησης της ριζοσπαστικοποίησης στην περιοχή Σαχέλ/Μαγκρέμπ)· τονίζει ότι είναι σημαντικό να ελέγχεται αυστηρά η ορθή χρήση των κονδυλίων αυτών ώστε να εξασφαλίζεται ότι δεν θα χρηματοδοτούν προγράμματα συνδεόμενα με τον προσηλυτισμό, την κατήχηση και άλλους εξτρεμιστικούς σκοπούς·

IX.Προώθηση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών σχετικά με την αποριζοσπαστικοποίηση

72.  θεωρεί ότι η καθιέρωση σύνολης πολιτικής για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης πολιτών της ΕΕ από τις τρομοκρατικές οργανώσεις δεν μπορεί να τελεσφορήσει αν δεν συνοδεύεται από προορατικές πολιτικές αποριζοσπαστικοποίησης και κοινωνικής ενσωμάτωσης· καλεί, ως εκ τούτου, την ΕΕ να διευκολύνει την ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών αλλά και με τρίτες χώρες που έχουν ήδη αποκτήσει εμπειρία και έχουν επιτύχει θετικά αποτελέσματα στην εγκαθίδρυση δομών αποριζοσπαστικοποίησης, με σκοπό να προλαμβάνεται η αναχώρηση από την Ευρώπη ευρωπαίων πολιτών και υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στην ΕΕ ή να ελέγχεται η επιστροφή τους σε αυτήν· υπενθυμίζει επίσης την ανάγκη παροχής υποστήριξης στις οικογένειες των ατόμων αυτών·

73.  προτείνει στα κράτη μέλη να εξετάσουν τη δυνατότητα συμμετοχής μεντόρων ή συμβούλων στη διαδικασία αποριζοσπαστικοποίησης των πολιτών της ΕΕ που έχουν επιστρέψει από τις περιοχές συγκρούσεων και είναι απογοητευμένοι από τα όσα βίωσαν, προκειμένου να τους στηρίξουν κατά την επανένταξή τους στην κοινωνία μέσω κατάλληλων προγραμμάτων· στο πλαίσιο αυτό, τονίζει την ανάγκη να ενισχυθεί η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών· επισημαίνει ότι οι εν λόγω μέντορες πρέπει να είναι πρόθυμοι να συμμετάσχουν σε συγκεκριμένα προγράμματα για τα οποία θα εκπαιδευτούν·

74.  ζητεί να δρομολογηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο μια καλά διαρθρωμένη εκστρατεία επικοινωνίας που θα αξιοποιεί τις περιπτώσεις Ευρωπαίων πρώην «αλλοδαπών μαχητών» που κατάφεραν να αποριζοσπαστικοποιηθούν και των οποίων οι μαρτυρίες και οι τραυματικές εμπειρίες αποκαλύπτουν την διεστραμμένη και απόλυτα εσφαλμένη θρησκευτική διάσταση της προσχώρησης σε τρομοκρατικές οργανώσεις όπως το Ισλαμικό Κράτος· ενθαρρύνει, ωστόσο, στο πλαίσιο αυτό, την ανάπτυξη εντός των κρατών μελών πλατφορμών που να επιτρέπουν την αντιπαράθεση και τον διάλογο με τους εν λόγω πρώην μαχητές· υπογραμμίζει επιπλέον ότι η επαφή με θύματα της τρομοκρατίας φαίνεται να αποτελεί αποτελεσματική μέθοδο απομυθοποίησης ή υποχώρησης του ιδεολογικού υπόβαθρου της ριζοσπαστικής ρητορικής· προτείνει η εκστρατεία αυτή να χρησιμεύσει ως βοηθητικό εργαλείο στις διαδικασίες αποριζοσπαστικοποίησης στις φυλακές, στα σχολεία και σε όλες τις δομές πρόληψης και αποκατάστασης· ζητεί περαιτέρω από την Επιτροπή να στηρίξει, ιδίως οικονομικά, και να συντονίσει τις εθνικές εκστρατείες επικοινωνίας·

X.Εξάρθρωση των δικτύων τρομοκρατών

75.  υπογραμμίζει ότι η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η φοροδιαφυγή και άλλα φορολογικά αδικήματα αποτελούν σε ορισμένες περιπτώσεις μείζονες πηγές χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, γεγονός που απειλεί την εσωτερική μας ασφάλεια και, για τον λόγο αυτό, ο εντοπισμός και η καταπολέμηση αδικημάτων που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα·

76.  τονίζει ότι τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως οι ΙΚ / Daesh και Jabhat al-Nusra έχουν συσσωρεύσει σημαντικούς οικονομικούς πόρους στο Ιράκ και τη Συρία από λαθρεμπόριο πετρελαίου, πωλήσεις κλοπιμαίων, απαγωγές και υπεξαιρέσεις, κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών και αρχαιοκαπηλεία· ζητεί επομένως να εντοπισθούν οι χώρες και οι μεσάζοντες που συμμετέχουν σε αυτή τη μαύρη αγορά και να τεθεί αμέσως τέρμα στις δραστηριότητές τους·

77.  υποστηρίζει τα μέτρα που αποσκοπούν στην εκ των έσω αποδυνάμωση των τρομοκρατικών οργανώσεων, προκειμένου να μειωθεί η δυνητική επιρροή τους επί των πολιτών της ΕΕ και των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στην ΕΕ· προτρέπει την Επιτροπή και τους αρμόδιους οργανισμούς να εξετάσουν τρόπους εξάρθρωσης των δικτύων των τρομοκρατών και εντοπισμού της χρηματοδότησής τους· για τον σκοπό αυτό, ζητεί να βελτιωθεί η συνεργασία μεταξύ των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών των κρατών μελών και να γίνει άμεση μεταφορά στα εθνικά δίκαια και εφαρμογή της δέσμης μέτρων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες· ενθαρρύνει την Επιτροπή να προτείνει κανονισμό σχετικά με τον εντοπισμό και το μπλοκάρισμα των διαύλων χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και με την καταπολέμηση των τρόπων χρηματοδότησής τους· καλεί, συνεπώς, την Επιτροπή να προβεί σε εκ νέου αξιολόγηση της δημιουργίας ενός κοινού ευρωπαϊκού συστήματος παρακολούθησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα διαφάνειας όσον αφορά την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς ιδιοκτήτες όλων των εταιρικών δομών της ΕΕ, καθώς και σε αδιαφανείς δικαιοδοσίες που ενδέχεται να αποτελούν μέσα χρηματοδότησης τρομοκρατικών οργανώσεων·

78.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόσφατη έγκριση του ευρωπαϊκού θεματολογίου για την ασφάλεια, το οποίο προτείνει καινοτόμες μεθόδους για την ενίσχυση της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και της ριζοσπαστικοποίησης, όπως τη δημιουργία του ευρωπαϊκού κέντρου αντιτρομοκρατίας στο πλαίσιο της Ευρωπόλ· καλεί τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως τα υφιστάμενα μέτρα και καλεί την Επιτροπή να διαθέσει επαρκείς οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους για την αποτελεσματική υλοποίηση των προτεινόμενων δράσεών της·

79.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να αναθεωρήσει επειγόντως τη νομοθεσία της περί πυροβόλων όπλων, τροποποιώντας την οδηγία 91/477/ΕΟΚ, προκειμένου να διευκολύνει το έργο των εθνικών αστυνομικών και ανακριτικών αρχών στον εντοπισμό και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης όπλων στη μαύρη αγορά και το σκοτεινό διαδίκτυο και καλεί την Επιτροπή να προτείνει κοινούς κανόνες για την απενεργοποίηση των πυροβόλων όπλων ώστε τα ούτως απενεργοποιημένα πυροβόλα όπλα να αχρηστεύονται οριστικά·

80.  ζητεί εναρμονισμένη προσέγγιση του ορισμού της ρητορικής μίσους, τόσο από το διαδίκτυο όσο και εκτός αυτού, ως ποινικού αδικήματος, που συνίσταται στην υποκίνηση από ριζοσπαστικά άτομα σε καταπάτηση και παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων· προτείνει να προστεθεί το συγκεκριμένο αδίκημα στις σχετικές αποφάσεις πλαίσια του Συμβουλίου·

81.  καλεί τα κράτη μέλη να συμμετάσχουν στις προσπάθειες ιχνηλασίας των εξωτερικών χρηματοδοτικών ροών, εξασφαλίζοντας και τηρώντας τη διαφάνεια στις σχέσεις τους με ορισμένες χώρες του Κόλπου, προκειμένου να ενισχυθεί η συνεργασία όσον αφορά τη διαλεύκανση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και του φονταμενταλισμού στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή, καθώς και ορισμένων ενώσεων στην Ευρώπη· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να συνεργαστούν για την εξάλειψη της μαύρης αγοράς πετρελαίου που αποτελεί ουσιαστική πηγή χρηματοδότησης για τις τρομοκρατικές οργανώσεις· φρονεί ότι τα κράτη μέλη δεν πρέπει να διστάζουν να επιβάλλουν περιοριστικά μέτρα κατά ατόμων και οργανώσεων, όταν υφίστανται αξιόπιστα αποδεικτικά στοιχεία περί χρηματοδότησης της τρομοκρατίας ή άλλης μορφής συνενοχής με αυτήν·

82.  απορρίπτει κατηγορηματικά τυχόν προσπάθειες διαγραφής από την έκθεση πτυχών που εστιάζουν στην καταπολέμηση των πράξεων τρομοκρατίας και εξτρεμισμού αυτών καθεαυτών· φρονεί ότι είναι άσκοπο και αντιπαραγωγικό να διαρραγεί η σχέση μεταξύ καταπολέμησης της ριζοσπαστικοποίησης και της καταπολέμησης των εκδηλώσεών της· καλεί το Συμβούλιο να καταρτίσει ένα «μαύρο πίνακα» ευρωπαίων τζιχαντιστών και τζιχαντιστών που φέρονται ως τρομοκράτες·

o
o   o

83.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών της ΕΕ και των υποψήφιων προς ένταξη χωρών, στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στην Αφρικανική Ένωση, στα κράτη μέλη της Ένωσης για τη Μεσόγειο, στον Σύνδεσμο των Αραβικών Κρατών και στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη.

(1) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2013)0384. (2) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2014)0102. (3) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0032.

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2015 σχετικά με το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2014-2020 (2015/2107(INI))

P8_TA(2015)0411 A8-0312/2015

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδίως το προοίμιο και τα άρθρα 3 και 6,

–  έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ιδίως τα άρθρα 3, 6, 9, 20, 151, 152, 153, 154, 156, 159 και 168,

–  έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως τα άρθρα 1, 3, 27, 31, 32 και 33,

–  έχοντας υπόψη τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη της 3ης Μαΐου 1996, ιδίως το μέρος I και το άρθρο 3 του μέρους II,

–  έχοντας υπόψη τη δήλωση της Φιλαδέλφειας της 10ης Μαΐου 1944 σχετικά με τους σκοπούς και τους στόχους της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ),

–  έχοντας υπόψη τις συμβάσεις και τις συστάσεις της ΔΟΕ στον τομέα της υγείας και της ασφάλειας στον χώρο εργασίας,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 27ης Φεβρουαρίου 2015 σχετικά με το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2014-2020 (6535/15) και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 5ης Οκτωβρίου 2015 σχετικά με νέο θεματολόγιο/νέα ατζέντα για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία για να υποστηριχθεί η βελτίωση των συνθηκών εργασίας,

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1338/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με τις κοινοτικές στατιστικές στους τομείς της δημόσιας υγείας και της υγείας και ασφάλειας στην εργασία(1),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 89/391/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 12ης Ιουνίου 1989 σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία(2) (οδηγία-πλαίσιο) και τις ειδικές οδηγίες αυτής,

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2003/88/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 4ης Νοεμβρίου 2003 σχετικά με ορισμένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας(3),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2006/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουλίου 2006 για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα απασχόλησης και εργασίας(4),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2007/30/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2007 σχετικά με την τροποποίηση της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ του Συμβουλίου, των ειδικών οδηγιών της καθώς και των οδηγιών του Συμβουλίου 83/477/ΕΟΚ, 91/383/ΕΟΚ, 92/29/ΕΟΚ και 94/33/ΕΚ, με σκοπό την απλούστευση και τον εξορθολογισμό των εκθέσεων εφαρμογής(5),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2014-2020 (COM(2014)0332),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Βελτίωση της ποιότητας και της παραγωγικότητας στην εργασία: κοινοτική στρατηγική 2007-2012 για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία» (COM(2007)0062),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ανανεωμένη κοινωνική ατζέντα: Ευκαιρίες, πρόσβαση και αλληλεγγύη στην Ευρώπη του 21ου αιώνα» (COM(2008)0412),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή της συμφωνίας πλαισίου για το στρες στην εργασία που ενέκριναν οι κοινωνικοί εταίροι (SEC(2011)0241),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ευρώπη 2020 – Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» (COM(2010)2020), καθώς και τον κύριο στόχο της, ο οποίος είναι η αύξηση στο 75% των επιπέδων απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση έως το τέλος της δεκαετίας, μεταξύ άλλων μέσω της μεγαλύτερης συμμετοχής των γυναικών, των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και της καλύτερης ενσωμάτωσης των μεταναστών στο εργατικό δυναμικό,

–  έχοντας υπόψη τη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής με τίτλο «Ατζέντα για επαρκείς, ασφαλείς και βιώσιμες συντάξεις» (COM(2012)0055),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Απολογισμός της στρατηγικής Ευρώπη 2020 για μια έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» (COM(2014)0130),

–  έχοντας υπόψη την Ετήσια Επισκόπηση της Ανάπτυξης για το 2015 (COM(2014)0902) και την κοινή έκθεση για την απασχόληση (COM(2014)0906),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 20ής Σεπτεμβρίου 2001 σχετικά με την παρενόχληση στους χώρους εργασίας(6),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη διαβίβαση της ευρωπαϊκής συμφωνίας-πλαισίου σχετικά με την παρενόχληση και τη βία στην εργασία (COM(2007)0686),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 24ης Φεβρουαρίου 2005 σχετικά με την προώθηση της υγείας και της ασφάλειας στους χώρους εργασίας(7),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 6ης Ιουλίου 2006 με συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με την προστασία του νοσηλευτικού προσωπικού στην Ευρώπη από λοιμώξεις που μεταδίδονται με το αίμα και προκαλούνται από τραυματισμούς από βελόνες(8),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 23ης Μαΐου 2007 σχετικά με την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους(9),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Ιανουαρίου 2008 σχετικά με την κοινοτική στρατηγική 2007-2012 για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία(10),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 26ης Μαρτίου 2009 σχετικά με την εταιρική κοινωνική ευθύνη στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες(11),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Δεκεμβρίου 2011 σχετικά με την ενδιάμεση αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής στρατηγικής 2007-2012 για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία(12),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Μαρτίου 2013 σχετικά με τις απειλές κατά της υγείας στον χώρο εργασίας λόγω αμίαντου και τις προοπτικές πλήρους εξάλειψης του υπάρχοντος αμίαντου(13),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Ιανουαρίου 2014 σχετικά με τις αποτελεσματικές επιθεωρήσεις εργασίας ως στρατηγική βελτίωσης των συνθηκών εργασίας στην Ευρώπη(14),

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της 11ης Δεκεμβρίου 2014 και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών της 12 Φεβρουαρίου 2015 με θέμα την Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2014-2020,

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/78/ΕΚ του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2000 για τη διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία,

–  έχοντας υπόψη την κοινή δράση της ΕΕ για την ψυχική υγεία και ευεξία που δρομολογήθηκε το 2013,

–  έχοντας υπόψη την αρχή της «προτεραιότητας στις μικρές επιχειρήσεις» και την πρωτοβουλία «Small Business Act» (SBA) για την Ευρώπη,

–  έχοντας υπόψη την τρέχουσα εκστρατεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA) με τίτλο «Διαχείριση του Άγχους σε Ασφαλείς και Υγιείς Χώρους Εργασίας»,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (A8-0312/2015),

A.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καλές συνθήκες εργασίας που προστατεύουν τη σωματική και ψυχική υγεία αποτελούν θεμελιώδες δικαίωμα(15) κάθε εργαζομένου, το οποίο έχει από μόνο του θετική αξία·

B.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει σε αυξημένη ανασφάλεια των θέσεων εργασίας και σε ιδιότυπες μορφές απασχόλησης καθώς και σε μειωμένα έσοδα για τις εταιρείες, ιδίως για τις μικρές και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι τούτο δεν θα πρέπει να συνεπάγεται να μην βλέπει κανείς πλέον τη σημασία που έχει η υγεία και ασφάλεια στην εργασία ούτε το υψηλό κοινωνικό και ατομικό κόστος που έχουν τα ατυχήματα στον χώρο εργασίας που προέρχονται από τη μη συμμόρφωση προς τις διατάξεις·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η υγεία και ασφάλεια στην εργασία συνιστούν βασικό συμφέρον της κοινωνίας καθώς και επένδυση με θετικό αποτέλεσμα στην παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα των εταιρειών, βελτιώνει δε επίσης τη βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και επιτρέπει στον κόσμο να εργάζεται έχοντας καλή υγεία έως την κατά νόμον ηλικία συνταξιοδότησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ατυχήματα στον χώρο εργασίας και οι επαγγελματικές νόσοι συνιστούν μείζον άχθος για την κοινωνία και ότι βελτιώσεις στην επαγγελματική υγεία και ασφάλεια σε ολόκληρη την Ευρώπη μπορούν να συμβάλουν στην ανάκαμψη της οικονομίας και την επίτευξη των στόχων της Ευρώπης 2020, όπου μικρή πρόοδος έχει σημειωθεί μέχρι τούδε στην πορεία προς τον στόχο της απασχόλησης του 75 % του ηλικίας 20-64 ετών πληθυσμού·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων, η προαγωγή της υγείας και ασφάλειας και η προστασία των εργαζομένων στον τόπο εργασίας συνιστούν βασικό στοιχείο προς βελτίωση των συνθηκών εργασίας και ούτως προς προστασία της υγείας των εργαζομένων, που με τη σειρά της παρέχει ουσιαστικά κοινωνικά και οικονομικά οφέλη στον συγκεκριμένο εργαζόμενο και την κοινωνία ως σύνολο· λαμβάνοντας υπόψη ότι 9 στις 10 επιχειρήσεις στην ΕΕ-28 που διενεργούν τακτικές αξιολογήσεις κινδύνου, τις θεωρούν χρήσιμο εργαλείο για τη διαχείριση της επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας(16)·

E.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 153 ΣΛΕΕ ορίζει ότι η Ένωση υποστηρίζει και συμπληρώνει τη δράση των κρατών μελών στη βελτίωση, ιδιαιτέρως, του περιβάλλοντος εργασίας, με σκοπό την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η γήρανση του πληθυσμού της ΕΕ αποτελεί μία από τις βασικές προκλήσεις των κρατών μελών· λαμβάνοντας υπόψη τις ανισότητες στο προσδόκιμο ζωής μεταξύ διαφόρων κοινωνικο-επαγγελματικών κατηγοριών και στη σκληρότητα της εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι πέραν των μυοσκελετικών διαταραχών (ΜΣΔ) οι εργαζόμενοι ηλικίας άνω των 55 ετών είναι εξαιρετικά ευπαθείς σε διάφορες μορφές καρκίνου, καρδιοπάθειες, αναπνευστικά προβλήματα και διαταραχές του ύπνου(17)· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο δείκτης ετών υγιούς βίου έχει μειωθεί κατά 1,1 έτος για τις γυναίκες και κατά 0,4 έτος για τους άνδρες μεταξύ 2010 και 2013, στοιχείο το οποίο υπογραμμίζει την ανάγκη αύξησης του προσδόκιμου ζωής με καλή υγεία, το οποίο θα επέτρεπε σε περισσότερο κόσμο να παραμείνει στην αγορά εργασίας έως ότου να φθάσουν πράγματι στην κατά νόμον ηλικία συνταξιοδότησης·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο καρκίνος αποτελεί την πρώτη αιτία θνησιμότητας που συνδέεται με την εργασία(18) και ότι έπονται οι καρδιοαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις, ενώ τα εργατικά ατυχήματα ευθύνονται για πολύ μικρή μόνο μειονότητα θανάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα χρόνια προβλήματα υγείας, όπως είναι οι μυοσκελετικές διαταραχές (ΜΣΔ), είναι διαδεδομένα στην ΕΕ και μπορεί να περιορίζουν την ικανότητα του κόσμου να επιδοθεί ή να παραμείνει σε αμειβόμενη απασχόληση(19) και λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι ζωτικής σημασίας να προσδιορίζονται νωρίς οι εργαζόμενοι που διατρέχουν κίνδυνο·

H.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διοικητικές επιβαρύνσεις και οι άμεσες δαπάνες που βαρύνουν τις εταιρείες ως αποτέλεσμα των πολιτικών ασφάλειας και υγείας στην εργασία (ΑΥΕ) οι οποίες προάγουν την καλή διαβίωση, ένα εργασιακό περιβάλλον ποιότητας και την παραγωγικότητα είναι σημαντικά χαμηλότερες από εκείνες που συνδέονται με τις επαγγελματικές ασθένειες και τα εργατικά ατυχήματα, στην πρόληψη των οποίων αποσκοπεί το ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ(20)· λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με ορισμένες μελέτες τα οφέλη των επιχειρήσεων από τις πολιτικές πρόληψης («return on prevention») μπορούν να είναι σημαντικά(21)·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό θανάσιμων τραυματισμών στην εργασία και το ποσοστό εργαζομένων που δηλώνουν ότι κινδυνεύει η σωματική και ψυχική υγεία και ασφάλειά τους λόγω της εργασίας τους ποικίλλει σημαντικά μεταξύ κρατών μελών(22) και τομέων οικονομικής δραστηριότητας, το οποίο υπογραμμίζει την ανάγκη μεγαλύτερης επικέντρωσης στην υλοποίηση και επιβολή της υφιστάμενης νομοθεσίας για την ΑΥΕ ως σημαντικού στοιχείου διασφάλισης της υγείας και παραγωγικότητας των εργαζομένων·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το στρες που σχετίζεται με την εργασία ειδικότερα και οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι εν γένει συνιστούν πρόβλημα που λαμβάνει μεγαλύτερες διαστάσεις για τους εργαζομένους και τους εργοδότες σε ολόκληρη την ΕΕ και σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των εργαζομένων θεωρούν ότι αυτό το πρόβλημα παρατηρείται στον χώρο εργασίας τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι το στρες που σχετίζεται με την εργασία συμβάλλει σε συχνές απουσίες, έχει αρνητικό αντίκτυπο στην παραγωγικότητα, σε αυτό δε αναλογούν σχεδόν το ήμισυ των χαμένων ημερών εργασίας κατ' έτος· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέτρα που λαμβάνονται για τη διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων ποικίλλουν μεταξύ των κρατών μελών(23)·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι μία νομοθεσία για την ΑΥΕ με ουσιαστικό περιεχόμενο, η οποία υλοποιείται ορθώς και επιβάλλεται αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για τη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις ΑΥΕ, συνιστά δε εχέγγυο για την υγεία και την παραγωγικότητα των εργαζομένων καθ' όλον τον εργασιακό βίο τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επιθεωρήσεις εργασίας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση των πολιτικών ΑΥΕ σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπλήρωση νομικών υποχρεώσεων αποτελεί τον κύριο λόγο για τον οποίον πολλές εταιρείες διαχειρίζονται ΑΥΕ και θεσπίζουν προληπτικά μέτρα(24);

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η περιεκτική εμπλοκή, συμμετοχή και εκπροσώπηση των εργαζομένων σε επίπεδο εταιρείας και η δέσμευση από τη διοίκηση είναι πολύ σημαντικές για την επιτυχή πρόληψη κινδύνων στον χώρο εργασίας(25) και λαμβάνοντας υπόψη ότι χώροι εργασίας με οργανωμένη εκπροσώπηση μέσω εργατικών ενώσεων εμφαίνουν χαμηλότερα ποσοστά ατυχημάτων και ασθενείας

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η καταπολέμηση των εργατικών ατυχημάτων συνολικά μπορεί να επιτύχει μόνο με μια πλήρως ανθρωποκεντρική προσέγγιση στην παραγωγική διεργασία·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι χρειάζονται επαρκείς πόροι για τη δέουσα αντιμετώπιση τόσο των νέων και αναδυομένων όσο και των παραδοσιακών κινδύνων ΑΥΕ, περιλαμβανομένων του αμιάντου, των νανοϋλικών και των ψυχοκοινωνικών κινδύνων· λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλοί εργαζόμενοι, μεταξύ άλλων εκείνοι των κατασκευών, εκτίθενται δυνάμει στον αμίαντο·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η επισφαλής απασχόληση έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην επαγγελματική υγεία και ασφάλεια και υπονομεύει τις υφιστάμενες δομές υγείας και ασφάλειας στην εργασία· λαμβάνοντας υπόψη ότι η επισφαλής εργασία μπορεί να αποκλείει εργαζόμενους από κατάρτιση και πρόσβαση σε υπηρεσίες ΑΥΕ, συνδέεται δε με πνευματική καταπόνηση λόγω της ανασφάλειας της θέσης εργασίας(26)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία-πλαίσιο 89/391/ΕΟΚ επιβάλλει στους εργοδότες την ευθύνη να καθιερώσουν πολιτική συστηματικής πρόληψης για όλους τους κινδύνους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξωτερική ανάθεση εργασίας μέσω υπεργολαβίας και η εργασία μέσω εταιρείας προσωρινής απασχόλησης μπορεί να δυσχεραίνει τον προσδιορισμό του ποίος φέρει την ευθύνη για τις διατάξεις ΑΥΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αδήλωτη εργασία και η ψευδο-αυτοαπασχόληση αποτελούν σοβαρή πρόκληση για την υλοποίηση μέτρων ΑΥΕ και την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κοινωνικοί εταίροι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διεργασία σχεδιασμού και εφαρμογής πολιτικών ΑΥΕ τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές και ενωσιακό επίπεδο· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα άρθρα 153 έως 155 ΣΛΕΕ θεσπίζουν το πεδίο και την εξουσία των κοινωνικών εταίρων να διαπραγματεύονται και να επιβάλλουν συμφωνίες σχετικά με την υγεία και ασφάλεια στην εργασία·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ αποσκοπεί στην πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων και των προβλημάτων υγείας για όλους τους εργαζόμενους· λαμβάνοντας υπόψη ότι όσο μικρότερη είναι η εταιρεία τόσο λιγότερο μπορεί να ενημερώνονται οι εργαζόμενοι για τους κινδύνους που σχετίζονται με την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν έχει αποδειχθεί σύνδεση μεταξύ του αριθμού ατυχημάτων και του μεγέθους της επιχείρησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι αντιθέτως τα ποσοστά ατυχημάτων εξαρτώνται από τον τύπο παραγωγής και τον τομέα δραστηριότητας(27);

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαθεσιμότητα και συγκρισιμότητα των δεδομένων σχετικά με τις επαγγελματικές ασθένειες στο επίπεδο της ΕΕ είναι ανεπαρκείς(28)·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας και το αίσθημα ανασφάλειας που προκαλεί θα πρέπει να καταπολεμηθούν·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο διαχωρισμός στην εργασία, το μισθολογικό χάσμα, ο χρόνος εργασίας, οι χώροι εργασίας, οι επισφαλείς συνθήκες εργασίας, ο σεξισμός και οι διακρίσεις λόγω φύλου καθώς και οι διαφορές που συνδέονται με τις σωματικές ιδιαιτερότητες της μητρότητας είναι παράγοντες που είναι πιθανόν να επηρεάσουν τις συνθήκες εργασίας των γυναικών·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει ένα στερεότυπο σύμφωνα με το οποίο οι γυναίκες έχουν θέσεις εργασίας με μικρότερους κινδύνους, ότι η συνολική εικόνα στην Ευρώπη είναι ότι η κατανομή της εργασίας μεταξύ ανδρών και γυναικών δεν είναι ποτέ ουδέτερη, και ότι, γενικά, αυτή η κατανομή αποκρύπτει τα προβλήματα υγείας των γυναικών, με συνέπεια να λαμβάνονται λιγότερα μέτρα πρόληψης σε σχέση με την εργασία των γυναικών·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στην ΕΕ, η απασχόληση των γυναικών είναι αρκετά υψηλότερη στον τομέα των υπηρεσιών από ό,τι στη βιομηχανία, με τις γυναίκες να απασχολούνται ως επί το πλείστον στον τομέα της υγείας, τον κοινωνικό τομέα, στο λιανικό εμπόριο, τον μεταποιητικό κλάδο, την εκπαίδευση και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, με αυξανόμενη συγκέντρωση των γυναικών σε θέσεις μερικής απασχόλησης και σε επισφαλείς θέσεις εργασίας, γεγονός που έχει σημαντικές επιπτώσεις για την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η φύση ορισμένων θέσεων στις οποίες απασχολούνται κυρίως γυναίκες, τις καθιστά ευάλωτες σε ιδιαίτερους κινδύνους, συγκεκριμένα σε μυοσκελετικές διαταραχές ή ορισμένους τύπους καρκίνου, όπως είναι ο καρκίνος του μαστού ή του ενδομητρίου(29)·

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες εμφανίζουν υψηλότερο επίπεδο προβλημάτων υγείας τα οποία σχετίζονται με την εργασία από ό,τι οι άνδρες, ανεξάρτητα από το είδος εργασίας(30) και είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε νόσους που σχετίζονται με την ηλικία· λαμβάνοντας κατά συνέπεια υπόψη ότι τα μέτρα υγείας και ασφάλειας στην εργασία πρέπει να καθορίζονται βάσει του φύλου και να εξαρτώνται από τον κύκλο ζωής

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ικανότητα αναπαραγωγής μπορεί να τεθεί εν κινδύνω από τα προβλήματα υγείας που μπορεί να ανακύψουν όταν οι μέλλοντες γονείς ή τα αγέννητα παιδιά εκτίθενται στις επιπτώσεις από τη ρύπανση του περιβάλλοντος και σε παράγοντες κινδύνου που ενυπάρχουν στο εργασιακό περιβάλλον·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την εμπειρική έρευνα, οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια·

ΚΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες στις αγροτικές περιοχές αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκολίες στην άσκηση των δικαιωμάτων τους που σχετίζονται με την εργασία και την υγεία, και διαθέτουν μικρότερη πρόσβαση σε βασικές δημόσιες υπηρεσίες υγείας, ειδική ιατρική θεραπεία και εξετάσεις έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου·

Το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την ασφάλεια και υγεία στην εργασία (ΑΥΕ)

1.  τονίζει ότι όλοι οι εργαζόμενοι, περιλαμβανομένων εκείνων του δημοσίου τομέα, έχουν δικαίωμα στο ύψιστο επίπεδο προστασίας όσον αφορά την υγεία και ασφάλεια στον χώρο εργασίας, που πρέπει να εξασφαλίζεται ανεξάρτητα από το μέγεθος του εργοδότη, τον τύπο θέσης εργασίας, την υποκείμενη σύμβαση ή το κράτος μέλος απασχόλησης· καλεί την Επιτροπή να εκπονήσει ειδικές ανά εργασία στρατηγικές που να καλύπτουν όλες τις μορφές απασχόλησης δυνάμει του ρυθμιστικού πλαισίου της ΕΕ για την ΑΥΕ· τονίζει την ανάγκη για σαφείς και αποτελεσματικούς κανόνες στον τομέα της ΑΥΕ·

2.  επικροτεί το γεγονός ότι στο στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την ΑΥΕ προσδιορίζονται πολλά σημαντικά πεδία δράσης· εκφράζει ωστόσο τη λύπη του, διότι η Επιτροπή δεν έχει ορίσει συγκεκριμένους στόχους στο πλαίσιο· τονίζει εν προκειμένω ότι, όπου υποστηρίζεται από επιστημονικά αποδεικτικά στοιχεία και από τα αποτελέσματα της εκ των υστέρων αξιολόγησης της νομοθεσίας ΑΥΕ, περισσότερα νομοθετικά και/ή μη νομοθετικά μέτρα καθώς και εργαλεία υλοποίησης και επιβολής θα πρέπει να περιλαμβάνονται στο πλαίσιο μετά την επανεξέταση 2016·

3.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εκπονήσουν ενδεικτικούς στόχους ποσοτικής μείωσης για τις επαγγελματικές ασθένειες και τα εργατικά ατυχήματα μετά την επανεξέταση του στρατηγικού πλαισίου της ΕΕ για την ΑΥΕ το 2016 και να στηριχθούν στα πλέον πρόσφατα αξιολογημένα από ομοτίμους ερευνητικά πορίσματα κατά την επανεξέταση του πλαισίου· παροτρύνει την Επιτροπή να δώσει ειδική προτεραιότητα στους τομείς όπου οι εργαζόμενοι εκτίθενται στους μεγίστους κινδύνους και να αναπτύξει καθοδήγηση και να ενθαρρύνει την ανταλλαγή ορθών πρακτικών προς υλοποίηση των πολιτικών ΑΥΕ·

4.  κρίνει λυπηρή την καθυστέρηση στην κατάρτιση του παρόντος στρατηγικού πλαισίου της ΕΕ για την ΑΥΕ· πιστεύει ότι οι πολυάριθμες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαίοι εργαζόμενοι, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και οι ευρωπαϊκές αγορές εργασίας, περιλαμβανομένων εκείνων που έχει προσδιορίσει η Επιτροπή, απαιτούν την έγκαιρη και αποτελεσματική εφαρμογή μέτρων·

5.  τονίζει ότι είναι ζωτικής σημασίας να παρέχεται ένα από σωματικής και ψυχικής απόψεως ασφαλές και υγιές περιβάλλον εργασίας καθ' όλη τη διάρκεια του εργασιακού βίου των ατόμων με σκοπό την επίτευξη του στόχου της ενεργού και υγιούς γήρανσης για όλους τους εργαζόμενους· θεωρεί ότι η πρόληψη των επαγγελματικών νόσων και εργατικών ατυχημάτων και η απόδοση περισσότερης προσοχής στα σωρευτικά αποτελέσματα των επαγγελματικών κινδύνων δημιουργεί προστιθέμενη αξία για τους εργαζόμενους και για την κοινωνία ως σύνολο·

6.  τονίζει την ανάγκη να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα για την αναστροφή των επιπτώσεων της κρίσης μέσω της παροχής βοήθειας στις επιχειρήσεις που επιδιώκουν τη βελτίωση της ασφάλειας και υγείας στον χώρο εργασίας·

Εθνικές στρατηγικές

7.  τονίζει ότι οι εθνικές στρατηγικές ΑΥΕ είναι ουσιαστικής σημασίας και συμβάλλουν στη βελτίωση της ΑΥΕ στα κράτη μέλη· υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η τακτική υποβολή εκθέσεων σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται· θεωρεί απαραίτητο να συνεχιστεί η θέσπιση και ο συντονισμός πολιτικών στο επίπεδο ΕΕ παράλληλα με την εντονότερη επικέντρωση στην υλοποίηση και την επιβολή της υφισταμένης νομοθεσίας ΑΥΕ με σκοπό την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας για όλους τους εργαζόμενους· είναι της γνώμης ότι οι πολιτικές ΑΥΕ στο ευρωπαϊκό επίπεδο και το επίπεδο των κρατών μελών θα πρέπει να είναι συνεπείς προς άλλες δημόσιες πολιτικές και ότι οι απαιτήσεις συμμόρφωσης θα πρέπει να είναι σαφείς καθιστώντας ευκολότερη για τις εταιρείες, ειδικότερα τις μικρές και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, την επίτευξη συμμόρφωσης· πιστεύει ότι η διάσταση του φύλου θα πρέπει να ενσωματωθεί στις πολιτικές για να αντικατοπτρίζονται καλύτερα οι συγκεκριμένοι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι άνδρες και οι εργαζόμενες γυναίκες·

8.  καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να εξασφαλίζουν ότι οι εθνικές στρατηγικές ΑΥΕ αντικατοπτρίζουν το στρατηγικό πλαίσιο ΑΥΕ της ΕΕ και είναι πλήρως διαφανείς και ανοιχτές στις προτάσεις των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών, περιλαμβανομένων των ενδιαφερόμενων κύκλων συμφερόντων του τομέα της υγείας σύμφωνα με τις συνήθειες και τις πρακτικές των κρατών μελών· θεωρεί την ανταλλαγή ορθών πρακτικών και τον κοινωνικό διάλογο σημαντικό μέσο βελτίωσης της υγείας και ασφάλειας στην εργασία·

9.  παροτρύνει τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν κατάλληλους στόχους σχετικούς με τις ιδιαίτερες περιστάσεις τους στις εθνικές τους στρατηγικές οι οποίο να είναι μετρήσιμοι και συγκρίσιμοι· πιστεύει ότι θα πρέπει να ενθαρρυνθούν μηχανισμοί για την τακτική και με διαφάνεια υποβολή εκθέσεων σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται· τονίζει τη σημασία που έχουν τα αξιόπιστα δεδομένα·

Εφαρμογή και συμμόρφωση

10.  αναγνωρίζει ότι είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη η κατάσταση, οι ειδικές ανάγκες και οι δυσκολίες για τη συμμόρφωση των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων, καθώς και ορισμένων τομέων παροχής δημόσιας υπηρεσίας κατά την υλοποίηση των μέτρων ΑΥΕ σε επίπεδο εταιρείας· τονίζει ότι η ευαισθητοποίηση, η ανταλλαγή ορθών πρακτικών, η διαβούλευση, οι φιλικές προς τον χρήστη οδηγίες και οι διαδικτυακές πλατφόρμες είναι υψίστης σημασίας για να βοηθούν τις πολύ μικρές, τις μικρές και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις να συμμορφώνονται αποτελεσματικότερα προς τις ρυθμιστικές απαιτήσεις για την ΑΥΕ· καλεί την Επιτροπή, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA) και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να αναπτύσσουν πρακτικά εργαλεία και κατευθυντήριες γραμμές που να στηρίζουν, να διευκολύνουν και να βελτιώνουν τη συμμόρφωση των ΜΜΕ και των πολύ μικρών επιχειρήσεων προς τις απαιτήσεις για την ΑΥΕ·

11.  καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να λαμβάνει υπόψη την ειδική φύση και κατάσταση των ΜΜΕ και των πολύ μικρών επιχειρήσεων κατά την αναθεώρηση του στρατηγικού πλαισίου για να βοηθήσει τις εν λόγω επιχειρήσεις στην επίτευξη των στόχων που τίθενται όσον αφορά την υγεία και ασφάλεια στον χώρο εργασίας· τονίζει ότι η έννοια των ΜΜΕ καλύπτει κατά προσέγγιση 99 % όλων των εταιρειών στην παρούσα της μορφή· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αυξήσουν τις προσπάθειες συλλογής αξιόπιστων δεδομένων σχετικά την επί του παρόντος υλοποίηση της ΑΥΕ στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις·

12.  επικροτεί την καθιέρωση της πλατφόρμας επιγραμμικής διαδραστικής αξιολόγησης κινδύνου (OiRA) του EU-OSHA, καθώς και άλλων ηλεκτρονικών εργαλείων στα κράτη μέλη που διευκολύνουν την αξιολόγηση κινδύνου και αποσκοπούν στην προώθηση της συμμόρφωσης και μιας νοοτροπίας πρόληψης, ειδικότερα στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις· παροτρύνει τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για δράσεις ΑΥΕ εν γένει και για την ανάπτυξη ηλεκτρονικών εργαλείων ειδικότερα με σκοπό την παροχή στήριξης στις ΜΜΕ· υπογραμμίζει τη σημασία των εκστρατειών ευαισθητοποίησης, όπως οι εκστρατείες για τους υγιείς χώρους εργασίας, στον τομέα της ΑΥΕ και τονίζει τη σημασία της ευαισθητοποίησης εργοδοτών και εργαζομένων σχετικά με βασικά δικαιώματα και υποχρεώσεις ΑΥΕ·

13.  καλεί τα κράτη μέλη και τους κοινωνικούς εταίρους να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εκπροσώπων και διοικητικών στελεχών στον τομέα της υγείας και της ασφάλειας σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και τις εθνικές πρακτικές· καλεί τα κράτη μέλη να στηρίζουν την ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων στην υλοποίηση προληπτικών μέτρων ΑΥΕ και την εξασφάλιση της δυνατότητας των εκπροσώπων στον τομέα της υγείας και ασφάλειας να λαμβάνουν κατάρτιση πέραν των βασικών ενοτήτων·

14.  υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η προώθηση νοοτροπίας αμοιβαίας εμπιστοσύνης, αξιοπιστίας και μάθησης, όπου οι εργαζόμενοι ενθαρρύνονται να συμβάλλουν στο να αναπτυχθεί υγιές και ασφαλές περιβάλλον εργασίας που επίσης προάγει την κοινωνική ένταξη των εργαζομένων και την ανταγωνιστικότητα των εταιρειών· τονίζει εν προκειμένω ότι δεν θα πρέπει να υπάρχουν επιπτώσεις εις βάρος των εργαζομένων όταν θέτουν θέμα ανησυχιών υγείας και ασφάλειας·

15.  επισημαίνει ότι βασικά στοιχεία ορθής διαχείρισης και καλών επιδόσεων ΑΥΕ είναι η ορθώς υλοποιημένη και δυνάμενη να επιβληθεί νομοθεσία καθώς και η πλήρως τεκμηριωμένη αξιολόγηση κινδύνου με τη συμμετοχή των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους η οποία καθιστά δυνατή τη θέσπιση καταλλήλων προληπτικών μέτρων στον χώρο εργασίας·

16.  καλεί την Επιτροπή να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την παρακολούθηση της εφαρμογής και επιβολής της νομοθεσίας σχετικά με την ΑΥΕ στα κράτη μέλη· πιστεύει ότι η εκ των υστέρων αξιολόγηση της υλοποίησης στην πράξη των οδηγιών της ΕΕ για την ΑΥΕ στα κράτη μέλη παρέχει καλή ευκαιρία για να πραγματοποιηθεί τούτο και αναμένει ότι οι διαπιστώσεις που σχετίζονται με την εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας θα ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο της επανεξέτασης του στρατηγικού πλαισίου·

Επιβολή

17.  πιστεύει ότι είναι ζωτικής σημασίας να εξασφαλίζονται ίσοι όροι σε ολόκληρη την ΕΕ και να εξαλειφθεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός και το κοινωνικό ντάμπινγκ· τονίζει ότι οι επιθεωρήσεις εργασίας διαδραματίζουν καίριο ρόλο όσον αφορά την επιβολή των δικαιωμάτων των εργαζομένων σε ένα σωματικά και ψυχικά ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον και την παροχή συμβουλών και καθοδήγησης στους εργοδότες, ειδικότερα στις ΜΜΕ και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να ακολουθούν τα πρότυπα και τις κατευθυντήριες γραμμές της ΔΟΕ σχετικά με την επιθεώρηση εργασίας, να εξασφαλίζουν επάρκεια προσωπικού και πόρων για τις επιθεωρήσεις εργασίας και να βελτιώσουν την κατάρτιση των επιθεωρητών εργασίας, σύμφωνα με τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής(31)· χαιρετίζει τη συνεργασία μεταξύ των επιθεωρήσεων εργασίας των κρατών μελών στην Επιτροπή Ανώτερων Επιθεωρητών Εργασίας (SLIC)·

18.  επισημαίνει τη δυσχέρεια εφαρμογής της νομοθεσίας ΑΥΕ όσον αφορά εργαζόμενους που δραστηριοποιούνται σε αδήλωτες δραστηριότητες· υπενθυμίζει ότι οι επιθεωρήσεις εργασίας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αποτροπή της αδήλωτης εργασίας καλεί τα κράτη μέλη να διεξάγουν αυστηρές επιθεωρήσεις και να επιβάλλουν τις δέουσες κυρώσεις στους εργοδότες που χρησιμοποιούν αδήλωτους εργαζομένους· παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα προς καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας· τονίζει ότι η πλειονότητα των θανατηφόρων ατυχημάτων στην εργασία συμβαίνουν σε τομείς εντάσεως εργασίας, στους οποίους η αδήλωτη εργασία είναι περισσότερο διαδεδομένη από ό,τι σε άλλους τομείς·

19.  θεωρεί ότι η εφαρμογή της νομοθεσίας ΑΥΕ στην πράξη επίσης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις επιθεωρήσεις εργασίας· πιστεύει ότι οι πόροι θα πρέπει να είναι στοχοθετημένοι στους τομείς που έχει προσδιοριστεί ότι ενέχουν τους υψηλότερους κινδύνους για τους εργαζόμενους· παροτρύνει τις σχετικές αρχές να συνεχίσουν μεν να διενεργούν τυχαιοποιημένες επιθεωρήσεις αλλά παράλληλα να χρησιμοποιούν εποπτεία βασισμένη στους κινδύνους και να θέτουν ως στόχο τους κατά συρροή παραβάτες για να καλούν σε λογοδοσία τους εργοδότες που δεν συμμορφώνονται προς τις απαιτήσεις ΑΥΕ· καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την ανταλλαγή πληροφοριών και να βελτιώσουν τον συντονισμό μεταξύ των αρχών επιθεώρησης εργασίας για να επιτυγχάνεται καλύτερη διασυνοριακή συνεργασία·

Ρυθμιστικό πλαίσιο

20.  χαιρετίζει τις προσπάθειες βελτίωσης της ποιότητας του ρυθμιστικού πλαισίου και αναμένει την επίτευξη περαιτέρω προόδου επί του θέματος· υπενθυμίζει ωστόσο στην Επιτροπή ότι η υποβολή των οδηγιών για την ΑΥΕ στο πρόγραμμα REFIT και οι τροποποιήσεις της νομοθεσίας θα πρέπει να τηρούν τους δημοκρατικούς κανόνες και να είναι διαφανείς, να εμπλέκουν τους κοινωνικούς εταίρους και δεν πρέπει επ’ ουδενί να οδηγούν σε χαμηλοτέρου επιπέδου επαγγελματική υγεία και ασφάλεια· υπογραμμίζει εν προκειμένω ότι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι αλλαγές στον χώρο εργασίας που απορρέουν από την ανάπτυξη της τεχνολογίας· επισημαίνει ότι τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να εγκρίνουν υψηλότερα πρότυπα από ό,τι είναι οι ελάχιστες απαιτήσεις ΑΥΕ· πιστεύει πάντως ότι οι υφιστάμενοι κανόνες θα πρέπει να βελτιωθούν, μεταξύ άλλων με την αποφυγή της αλληλεπικάλυψης και την προώθηση της καλύτερης ολοκλήρωσης της ΑΥΕ με άλλους τομείς πολιτικής, ενώ θα διατηρείται το επίπεδο προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και θα τίθεται ως στόχος η επίτευξη βελτίωσής του·

21.  τονίζει ότι η συμμετοχή των εργαζομένων και των κοινωνικών εταίρων σε όλα τα επίπεδα, σύμφωνα με τη νομοθεσία και τις πρακτικές του κράτους μέλους, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την αποτελεσματική υλοποίηση της νομοθεσίας ΑΥΕ και ότι η εμπλοκή των κοινωνικών εταίρων σε επίπεδο ΕΕ μπορεί να εξασφαλίσει ότι το στρατηγικό πλαίσιο ΑΥΕ έχει νόημα για τους Ευρωπαίους εργοδότες και εργαζομένους· καλεί τους κοινωνικούς εταίρους και την Επιτροπή να επιδοθούν σε εποικοδομητικό διάλογο με θέμα το πώς να βελτιωθεί το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο, πιστεύει δε ότι είναι αναγκαίο να ενισχυθεί ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων·

Πρόληψη των ασθενειών που σχετίζονται με την εργασία και των νέων και αναδυόμενων κινδύνων

22.  τονίζει τη σημασία της προστασίας των εργαζόμενων από την έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες, μεταλλαξιογόνους παράγοντες και σε τοξικές για την αναπαραγωγή ουσίες· τονίζει εν προκειμένω ότι συχνά οι γυναίκες εκτίθενται σε κοκτέιλ ουσιών, στοιχείο που μπορεί να αυξήσει τους κινδύνους για την υγεία, περιλαμβανομένης της βιωσιμότητας των απογόνων τους· επαναλαμβάνει επιτακτικά την έκκλησή του προς την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για αναθεώρηση της οδηγίας 2004/37/ΕΚ βάσει επιστημονικών αποδεικτικών στοιχείων προσθέτοντας περισσότερο δεσμευτικές οριακές τιμές επαγγελματικής έκθεσης, όπου τούτο απαιτείται, και να αναπτύξει σύστημα αξιολόγησης, σε συνεργασία με τη Συμβουλευτική Επιτροπή για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία, το οποίο να έχει βάση σαφή και ρητά κριτήρια· πιστεύει ότι σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να αντιμετωπισθούν οι δυνατές κανονιστικές αλληλεπικαλύψεις που φέρουν ως αποτέλεσμα ακούσια μη συμμόρφωση·

23.  επισημαίνει την ανάγκη θέσπισης αυστηρότερης προστασίας των εργαζομένων, λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο τις περιόδους έκθεσης αλλά επίσης το μείγμα χημικών και/ή τοξικών ουσιών στις οποίες εκτίθενται οι εργαζόμενοι· επισημαίνει ότι πολλοί εργαζόμενοι στη μέριμνα για την υγεία εκτίθενται σε επικίνδυνες χημικές ουσίες στον χώρο εργασίας τους· καλεί την Επιτροπή να αναλάβει δράση σχετικά με τους χημικούς παράγοντες κινδύνου στον τομέα της μέριμνας για την υγεία και να περιλάβει στο στρατηγικό πλαίσιο για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία ειδικές διατάξεις σχετικά με την έκθεση των εργαζομένων στον τομέα της μέριμνας για την υγεία σε επικίνδυνα φάρμακα· παροτρύνει την Επιτροπή να εξασφαλίσει ότι όλοι οι εργαζόμενοι που εμπλέκονται αμέσως ή εμμέσως στη χρήση ή τη διάθεση ιατρικών αιχμηρών αντικειμένων τυγχάνουν επαρκούς προστασίας· επισημαίνει ότι τούτο θα μπορούσε, εάν κρίνεται απαραίτητο, να συνεπάγεται αναθεώρηση της οδηγίας 2010/32/ΕΕ σχετικά με την πρόληψη των τραυματισμών από ιατρικά αιχμηρά αντικείμενα στον τομέα των νοσοκομείων και της μέριμνας για την υγεία·

24.  επισημαίνει ότι πολλοί εργαζόμενοι συνεχίζουν να εκτίθενται σε αμίαντο στους χώρους εργασίας τους· καλεί την ΕΕ να συνεργαστεί στενά με τους κοινωνικούς εταίρους και τα κράτη μέλη για να προωθηθούν και να συντονιστούν οι προσπάθειες των κρατών μελών με σκοπό την ανάπτυξη εθνικών σχεδίων δράσης, την παροχή επαρκούς χρηματοδότησης και την ανάληψη της δέουσας δράσης για τη διαχείριση και ασφαλή απομάκρυνση του αμιάντου·

25.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του(32) προς την Επιτροπή να σχεδιάσει και να εφαρμόσει ένα μοντέλο ενδελεχούς εξέτασης και καταγραφής για τον αμίαντο σύμφωνα με το άρθρο 11 της οδηγίας 2009/148/ΕΚ· ζητεί να διεξαχθεί ευρωπαϊκή εκστρατεία για τον αμίαντο, παροτρύνει δε τα κράτη μέλη να αποζημιώσουν τους εργαζομένους που έχουν εκτεθεί σε αμίαντο·

26.  καλεί την Επιτροπή να αναλάβει δράση σχετικά με ένα από τα πλέον διαδεδομένα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την εργασία στην Ευρώπη και να υποβάλει χωρίς χρονοτριβή πρόταση για περιεκτική νομική πράξη σχετικά με τις μυοσκελετικές διαταραχές (ΜΣΔ) με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικής πρόληψης και την αντιμετώπιση των αιτίων των ΜΣΔ, λαμβάνοντας υπόψη το πρόβλημα των πολλαπλών αιτίων και τους συγκεκριμένους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες· επισημαίνει ότι η ενοποίηση της νομοθεσίας της ΕΕ που καθορίζει ελάχιστες απαιτήσεις για την προστασία των εργαζομένων από την έκθεση σε εργονομικούς παράγοντες κινδύνου μπορεί να ωφελήσει τόσο τους εργαζόμενους όσο και τους εργοδότες καθιστώντας ευκολότερη την υλοποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου και τη συμμόρφωση προς αυτό· τονίζει επίσης τη σημασία της ανταλλαγής ορθών πρακτικών και την ανάγκη να εξασφαλίζεται ότι οι εργαζόμενοι έχουν σαφέστερη επίγνωση των εργονομικών παραγόντων κινδύνου και καλύτερη πληροφόρηση σχετικά με αυτούς·

27.  καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν το ταχύτερο δυνατό την οδηγία 2002/44/ΕΚ της 25ης Ιουνίου 2002 περί των ελάχιστων προδιαγραφών υγείας και ασφάλειας όσον αφορά την έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες·

28.  εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στη σημασία που έχει η βελτίωση της πρόληψης της επαγγελματικής έκθεσης σε ενδοκρινικούς διαταράκτες, οι οποίοι έχουν πολλές βλαβερές συνέπειες στην υγεία ανδρών και γυναικών εργαζομένων καθώς και στους απογόνους τους(33)· ζητεί από την Επιτροπή να χαράξει χωρίς χρονοτριβή περιεκτική στρατηγική σχετικά με τους ενδοκρινικούς διαταράκτες, η οποία θα μπορούσε, όπου κρίνεται απαραίτητο, να περιέχει την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με την εμπορία παρασιτοκτόνων και βιοκτόνων και να ενισχύει τους κανόνες περί πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων· τονίζει ότι η παροχή στήριξης από την ΕΕ για την έρευνα σχετικά με ασφαλέστερες εναλλακτικές ουσίες είναι ζωτικής σημασίας όσον αφορά την εφαρμογή της αρχής της προφύλαξης και της υποκατάστασης·

29.  χαιρετίζει τη δέσμευση της Επιτροπής στο στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία 2014-2020 για να βελτιώσει την πρόληψη των ασθενειών που σχετίζονται με την εργασία ιδίως στους τομείς της νανοτεχνολογίας και της βιοτεχνολογίας· τονίζει την αβεβαιότητα σχετικά με τη διανομή και χρήση της νανοτεχνολογίας και πιστεύει ότι χρειάζεται να διεξαχθεί περαιτέρω έρευνα σχετικά με τους δυνητικούς κινδύνους ΑΥΕ που συνδέονται με τις νέες τεχνολογίες· πιστεύει εν προκειμένω ότι θα πρέπει να εφαρμόζεται η αρχή της προφύλαξης με σκοπό τη μείωση των δυνητικών κινδύνων που απειλούν την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που χειρίζονται τη νανοτεχνολογία·

30.  εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στην αύξηση του αριθμού των εργαζομένων που υποφέρουν από χρόνιο νόσημα στο σύνολο του εργατικού δυναμικού· είναι της γνώμης ότι θα πρέπει να διατίθενται προσβάσιμες και ασφαλείς θέσεις εργασίας για άτομα που υποφέρουν από ανίατες ασθένειες, χρόνιες και μακράς διαρκείας παθήσεις και αναπηρία· παροτρύνει τα κράτη μέλη να εστιάσουν προσοχή στη διατήρηση και ένταξη των ατόμων που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες, καθώς και να στηρίξουν την εύλογη προσαρμογή των χώρων εργασίας, στοιχείο που θα εξασφαλίσει έγκαιρη επιστροφή στην εργασία· καλεί την Επιτροπή να προωθήσει μέτρα ένταξης και αποκατάστασης για άτομα με αναπηρίες και να στηρίξει τις προσπάθειες των κρατών μελών εντείνοντας την ευαισθητοποίηση και τον εντοπισμό και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών σχετικά με τις ρυθμίσεις και προσαρμογές στον χώρο εργασίας· παροτρύνει το ίδρυμα Eurofound να εξετάσει περαιτέρω και να αναλύσει τις δυνατότητες απασχόλησης και τον βαθμό απασχολησιμότητας των ατόμων με χρόνια νοσήματα·

31.  σημειώνει ότι η τεχνολογική καινοτομία μπορεί να είναι προς όφελος της ευρύτερης κοινωνίας· εκφράζει, ωστόσο, την ανησυχία του για τους νέους κινδύνους που συνεπάγονται αυτές οι αλλαγές· χαιρετίζει επ' αυτού την πρόθεση της Επιτροπής να δημιουργήσει ένα δίκτυο επαγγελματιών και επιστημόνων στον τομέα της ΑΥΕ με στόχο την καλύτερη αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων· τονίζει την αυξανόμενη χρήση ευφυών συνεργατικών ρομπότ, επί παραδείγματι στη βιομηχανική παραγωγή, στα νοσοκομεία και στα γηροκομεία· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προσδιορίσουν τους δυνητικούς κινδύνους για την ΑΥΕ που προέρχονται από την τεχνολογική καινοτομία και να λάβουν κατάλληλα μέτρα για την άρση τους·

32.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εκπονήσουν και υλοποιήσουν πρόγραμμα για τη συστηματική παρακολούθηση, διαχείριση και παροχή στήριξης για εργαζόμενους που υπόκεινται σε ψυχοκοινωνικούς κινδύνους, περιλαμβανομένων του στρες, της κατάθλιψης και της εξουθένωσης (burnout) με σκοπό μεταξύ άλλων να διατυπώσουν αποτελεσματικές συστάσεις και κατευθυντήριες γραμμές προς καταπολέμηση αυτών των κινδύνων· υπογραμμίζει ότι το στρες στην εργασία αναγνωρίζεται ως μείζον εμπόδιο για την παραγωγικότητα και την ποιότητα ζωής· σημειώνει εν προκειμένω ότι οι κίνδυνοι ψυχικής υγείας και οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι μπορούν να επηρεαστούν από πολλούς παράγοντες, που δεν σχετίζονται όλοι με την εργασία· επισημαίνει ωστόσο ότι οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι και το στρες που σχετίζεται με την εργασία αποτελούν δομικό πρόβλημα που συνδέεται με την οργάνωση της εργασίας και ότι η πρόληψη και διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων και τους στρες που συνδέεται με την εργασία είναι δυνατή· τονίζει την ανάγκη να διεξαχθούν μελέτες, να βελτιωθεί η πρόληψη και να εξετασθούν νέα μέτρα που να βασίζονται στην ανταλλαγή βελτίστων πρακτικών και εργαλείων προς επανένταξη στην αγορά εργασίας κατά την αναθεώρηση του στρατηγικού πλαισίου ΑΥΕ το 2016·

33.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την εκστρατεία «Υγιείς χώροι εργασίας, διαχείριση του στρες»· τονίζει ότι οι πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του στρες που σχετίζεται με την εργασία πρέπει να περιλαμβάνουν τη διάσταση του φύλου, έχοντας κατά νου τις ειδικές συνθήκες εργασίας των γυναικών·

34.  εφιστά την προσοχή στο ζήτημα του εκφοβισμού και τις συνέπειες που μπορεί να έχει στην ψυχοκοινωνική υγεία· επισημαίνει τη σημασία που έχει η καταπολέμηση της παρενόχλησης και της βίας στην εργασία και καλεί ως εκ τούτου την Επιτροπή να εξετάσει σε στενή συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους το ενδεχόμενο υποβολής πρότασης νομοθετικής πράξης με βάση τη συμφωνία πλαίσιο σχετικά με την παρενόχληση και τη βία στην εργασία· παροτρύνει πέραν τούτων τα κράτη μέλη να αναπτύξουν αποτελεσματικές εθνικές στρατηγικές προς καταπολέμηση της βίας στην εργασία·

35.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν στοχευμένη προσέγγιση προς εξάλειψη της επισφαλούς εργασίας και να λάβουν υπόψη τις αρνητικές συνέπειες της επισφαλούς εργασίας για την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια· υπογραμμίζει ότι οι εργαζόμενοι με ιδιότυπες συμβάσεις μπορεί να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες στην πρόσβαση σε κατάρτιση και σε υπηρεσίες ΑΥΕ· τονίζει ότι έχει ζωτική σημασία η βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας όλων των εργαζομένων σε πάσης μορφής απασχόληση περιλαμβανομένων εκείνων που μπορεί να συνιστούν ευάλωτες ομάδες, όπως είναι οι νέοι και όσοι έχουν πληγεί στο παρελθόν από ανεργία μακράς διαρκείας· καλεί τα κράτη μέλη να συμμορφωθούν προς τις απαιτήσεις της οδηγίας 96/71/ΕΚ για την καταπολέμηση του κοινωνικού ντάμπινγκ και να λάβουν εν προκειμένω όλα τα απαραίτητα μέτρα για την επιβολή και προστασία των δικαιωμάτων των αποσπασμένων εργαζομένων στην ίση μεταχείριση όσον αφορά την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια·

36.  τονίζει ότι η οικιακή εργασία θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν εξετάζονται τρόποι για βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας στον χώρο εργασίας· παροτρύνει τους εργοδότες και όσους εκπονούν πολιτική να εξασφαλίζουν και να διευκολύνουν μια σταθερή ισορροπία εργασίας-προσωπικής ζωής, λαμβάνοντας υπόψη τον αυξανόμενο αριθμό εργαζομένων που καλούνται να συνδυάζουν εργασία και παροχή φροντίδας· τονίζει τη σημασία που έχει η αντιμετώπιση του θέματος του υπέρμετρου αριθμού ωρών εργασίας για να εξασφαλίζεται ισορροπία μεταξύ εργασίας και οικογενειακής ζωής· καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν πλήρως την οδηγία 2003/88/EC και τονίζει εν προκειμένω πόσο σημαντικό είναι να παρακολουθείται η συμμόρφωση προς τις διατάξεις περί μεγίστου αριθμού ωρών εργασίας·

37.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εκπονήσουν κατάλληλες πολιτικές προς αντιμετώπιση της γήρανσης του εργατικού δυναμικού· πιστεύει ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο για την ΑΥΕ θα πρέπει να προωθεί τη βιωσιμότητα του εργασιακού βίου και την υγιή γήρανση· καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν μέτρα αποκατάστασης και επανένταξης για τους μεγαλύτερης ηλικίας εργαζομένους εφαρμόζοντας τα αποτελέσματα του δοκιμαστικού σχεδίου της ΕΕ σχετικά με την υγεία και ασφάλεια των μεγαλύτερης ηλικίας εργαζομένων·

38.  τονίζει τη σημασία των μέτρων επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας που θέτουν στόχο τις ειδικές προκλήσεις και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στον χώρο εργασίας, περιλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης· καλεί την Επιτροπή και τους κοινωνικούς εταίρους να εξασφαλίζουν περισσότερο ισότιμη εκπροσώπηση γυναικών και ανδρών σε όλες τις διεργασίες κοινωνικού διαλόγου· παροτρύνει την Επιτροπή να εντάξει τη διάσταση της ίσης αντιμετώπισης των φύλων στην επανεξέταση του στρατηγικού πλαισίου ΑΥΕ το 2016· καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει ευρωπαϊκή στρατηγική προς καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών στον χώρο εργασίας και ως μέρος αυτής της διεργασίας να αποτιμήσει εάν θα πρέπει να αναθεωρηθεί η οδηγία 2006/54/ΕΚ για να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής της ώστε να καλύπτει νέες μορφές βίας και παρενόχλησης· καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τη σύσταση 92/131/ΕΟΚ της Επιτροπής για να προωθήσουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σεξουαλική παρενόχληση και άλλες μορφές απαράδεκτης σεξουαλικής συμπεριφοράς·

39.  εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι επιτροπές κλαδικού κοινωνικού διαλόγου για την αντιμετώπιση των ειδικών ανά τομέα κινδύνων που απειλούν την ΑΥΕ και για τη δημιουργία δυνητικής προστιθέμενης αξίας μέσω συμφωνιών μεταξύ των κοινωνικών εταίρων οι οποίες αξιοποιούν τις περιεκτικές γνώσεις των εταίρων σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί σε κάθε τομέα·

40.  τονίζει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να συλλέγει δεδομένα, να προβαίνει σε ερευνητική δραστηριότητα και να αναπτύξει ειδικές με επίκεντρο το φύλο και την ηλικία στατιστικές μεθόδους αξιολόγησης της πρόληψης με σκοπό την επικέντρωση στις ειδικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ευάλωτες ομάδες, μεταξύ των οποίων οι γυναίκες, στον χώρο εργασίας·

41.  τονίζει πόσο σημαντικό είναι να γίνουν περισσότερες επενδύσεις σε πολιτικές πρόληψης κινδύνου και να προωθηθεί, να αναπτυχθεί και να στηριχθεί μία νοοτροπία πρόληψης όσον αφορά την υγεία και ασφάλεια στην εργασία· καλεί τα κράτη μέλη να προάγουν την ευαισθητοποίηση και να δίδουν μεγαλύτερη προτεραιότητα στην πρόληψη και την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια στα σχολικά προγράμματα σε όλες τις βαθμίδες, περιλαμβανομένης της μαθητείας· θεωρεί σημαντική την επικέντρωση στην πρόληψη το νωρίτερο δυνατό στη διεργασία παραγωγής και την προαγωγή της υλοποίησης προγραμμάτων συστηματικής πρόληψης βάσει αποτιμήσεων κινδύνου τα οποία να ενθαρρύνουν εργοδότες και εργαζόμενους να συμβάλλουν σε ένα ασφαλές και υγιές περιβάλλον εργασίας· επισημαίνει ότι σε πολλά κράτη μέλη η ποιότητα των προληπτικών υπηρεσιών αποτελεί κλειδί για την παροχή στήριξης προς τις εταιρείες, και δη τις ΜΜΕ, για να διενεργούν αξιολογήσεις κινδύνου και να λαμβάνουν επαρκή προληπτικά μέτρα· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τί ορίζει η εθνική νομοθεσία των κρατών μελών σχετικά με τα καθήκοντα και τις απαιτήσεις κατάρτισης των προληπτικών υπηρεσιών·

42.  τονίζει ότι οι γυναίκες πρέπει να περιλαμβάνονται στις διεργασίες λήψης αποφάσεων που αφορούν την ανάπτυξη καλύτερων πρακτικών υγείας και ασφάλειας στο περιβάλλον της εργασίας τους·

43.  καλεί την Επιτροπή να μην αμελήσει το ζήτημα της ανάπτυξης καρκίνων που συνδέονται με την εργασία, όπως είναι οι όγκοι της ρινικής κοιλότητας, η εμφάνιση των οποίων είναι αυξημένη εάν δεν υπάρχει η κατάλληλη προστασία των αναπνευστικών οδών των εργαζομένων από την εισπνοή σχετικά κοινών τύπων σκόνης που παράγονται κατά την επεξεργασία του ξύλου, του δέρματος, των αλεύρων, των προϊόντων κλωστοϋφαντουργίας, του νικελίου και άλλων υλικών·

44.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν ίσες ευκαιρίες στην άσκηση των εργασιακών δικαιωμάτων και ίση πρόσβαση στις υπηρεσίες μέριμνας για τη δημόσια υγεία σε όλους τους πολίτες τους, ειδικότερα για τις γυναίκες στις αγροτικές περιοχές και άλλες ευάλωτες ομάδες πολιτών·

Στατιστικά δεδομένα

45.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τη συλλογή αξιόπιστων και συγκρίσιμων δεδομένων για τις επαγγελματικές ασθένειες, την επαγγελματική έκθεση και τους επαγγελματικούς κινδύνους σε όλους τους τομείς, περιλαμβανομένου του δημόσιου τομέα, με στόχο τον εντοπισμό βέλτιστων πρακτικών, την προαγωγή της συγκριτικής μάθησης και τη δημιουργία κοινής βάσης δεδομένων για την επαγγελματική έκθεση χωρίς την πρόκληση δυσανάλογου κόστους· τονίζει πόσο σημαντικό είναι το να εμπλέκονται εμπειρογνώμονες των κρατών μελών και να τηρείται η βάση δεδομένων ενημερωμένη· παροτρύνει τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να συλλέγουν περισσότερα δεδομένα σχετικά με τους κινδύνους που συνδέονται με την ψηφιοποίηση, την οδική ασφάλεια που σχετίζεται με την εργασία και τα αποτελέσματα στην επαγγελματική υγεία και ασφάλεια που μπορεί να έχει προκαλέσει η κρίση·

46.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συγκεντρώσουν υψηλής ποιότητας στατιστικά στοιχεία ανά φύλο και ανά ηλικία σχετικά με τις ασθένειες που σχετίζονται με την εργασία για να βελτιώνουν και να προσαρμόζουν διαρκώς το νομοθετικό πλαίσιο, όπου χρειάζεται, σύμφωνα με τους νέους και αναδυόμενους κινδύνους·

47.  καλεί τα κράτη μέλη να διεξαγάγουν μελέτες με ανάλυση ανά φύλο, ηλικία και τομέα οικονομικής δραστηριότητας σχετικά με την εμφάνιση μυοσκελετικών διαταραχών μεταξύ του εργαζόμενου πληθυσμού σε εθνικό επίπεδο, με στόχο την πρόληψη και καταπολέμηση της εμφάνισης των εν λόγω διαταραχών·

48.  τονίζει τη σημασία που έχει η επικαιροποίηση και παροχή κοινών δεικτών υγείας και ορισμών για τις ασθένειες που σχετίζονται με την εργασία, μεταξύ άλλων του στρες στην εργασία, και η παραγωγή στατιστικών δεδομένων που να καλύπτουν όλη την ΕΕ με σκοπό να τεθούν στόχοι προς μείωση της εμφάνισης επαγγελματικών ασθενειών·

49.  υπογραμμίζει τις δυσχέρειες που παρουσιάζονται στη συλλογή δεδομένων σε πολλά κράτη μέλη· ζητεί να τονωθεί το έργο που επιτελούν ο EU-OSHA και το Eurofound· παροτρύνει τα κράτη μέλη να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίζουν τη γνωστοποίηση των ατυχημάτων στην εργασία από τους εργοδότες·

Διεθνείς προσπάθειες

50.  καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να εξασφαλίζουν ότι όλες οι εμπορικές συμφωνίες με τρίτες χώρες βελτιώνουν το εργασιακό περιβάλλον για να προστατεύεται η υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων·

51.  τονίζει ότι η ΕΕ έχει συμφέρον και υποχρέωση να βελτιώσει τα εργασιακά πρότυπα, περιλαμβανομένων των επιπέδων επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας σε ολόκληρο τον κόσμο·

52.  παροτρύνει την Επιτροπή να ενισχύσει τη συνεργασία σχετικά με την ΑΥΕ με τους διεθνείς οργανισμούς, περιλαμβανομένων των ΔΟΕ, ΟΟΣΑ, G20 και ΠΟΥ·

53.  αποδοκιμάζει το ότι δεν έχουν επικυρώσει όλα τα κράτη μέλη τη σύμβαση αριθ. 187 της ΔΟΕ σχετικά με το προωθητικό πλαίσιο για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία· καλεί όλα τα κράτη μέλη να επικυρώσουν τη σύμβαση·

o
o   o

54.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και την Επιτροπή.

(1) ΕΕ L 354 της 31.12.2008, σ. 70. (2) ΕΕ L 183 της 29.6.1989, σ. 1. (3) ΕΕ L 299 της 18.11.2003, σ. 9. (4) ΕΕ L 204 της 26.7.2006, σ. 23. (5) ΕΕ L 165 της 27.6.2007, σ. 21. (6) ΕΕ C 77 E της 28.3.2002, σ. 138. (7) ΕΕ C 304 E της 1.12.2005, σ. 400. (8) ΕΕ C 303 E της 13.12.2006, σ. 754. (9) ΕΕ C 102 E της 24.4.2008, σ. 321. (10) ΕΕ C 41 E της 19.2.2009, σ. 14. (11) ΕΕ C 99 E της 3.4.2012, σ. 101. (12) ΕΕ C 168 Ε της 14.6.2013, σ. 102. (13) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2013)0093. (14) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2014)0012. (15) Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 31 παράγραφος 1: Κάθε εργαζόμενος έχει δικαίωμα σε συνθήκες εργασίας οι οποίες σέβονται την υγεία, την ασφάλεια και την αξιοπρέπειά του. (16) Δεύτερη ευρωπαϊκή έρευνα για τους νέους και τους αναδυόμενους κινδύνους στις επιχειρήσεις (ESENER-2), EU-OSHA (2015). (17) Ευρωπαϊκό 'Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβιώσεως και Εργασίας: «Working conditions of an ageing workforce» (Συνθήκες εργασίας ενός γηράσκοντος εργατικού δυναμικού) Eurofound (2008). (18) Δήλωση του Διευθυντού EU-OSHA, 18.11.2014. (19) Έκθεση σχετικά με τις ευκαιρίες απασχόλησης για ανθρώπους με χρόνιες ασθένειες, Eurofound (2014). (20) Αξιολόγηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία 2007-2012, Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2013) και Κοινωνικοοικονομικό κόστος των εργατικών ατυχημάτων και των προβλημάτων υγείας που συνδέονται με την εργασία, Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2012). (21) Berechnung des internationalen „Return on Prevention“ für Unternehmen: Kosten und Nutzen von Investitionen in den betrieblichen Arbeits- und Gesundheitsschutz, DGUV (2013). (22) 5η Μελέτη για τις συνθήκες εργασίας, Έκθεση Επισκόπησης, Eurofound (2012). (23) Δεύτερη ευρωπαϊκή έρευνα για τους νέους και τους αναδυόμενους κινδύνους στις επιχειρήσεις (ESENER-2), EU-OSHA (2015). (24) Δεύτερη ευρωπαϊκή έρευνα για τους νέους και τους αναδυόμενους κινδύνους στις επιχειρήσεις (ESENER-2), EU-OSHA (2015). (25) Εκπροσώπηση εργαζομένων και διαβούλευση για την υγεία και την ασφάλεια, EU-OSHA (2012). (26) Ευέλικτες μορφές εργασίας: «πολύ άτυπες» συμβατικές ρυθμίσεις, Eurofound (2010) και Υγεία και ευεξία στον χώρο εργασίας: Μια έκθεση βασισμένη στην πέμπτη ευρωπαϊκή έρευνα για τις συνθήκες εργασίας, Eurofound (2012). (27) 5η Μελέτη για τις συνθήκες εργασίας, Έκθεση Επισκόπησης, Eurofound (2012) και Τρίτη έρευνα για τις ευρωπαϊκές εταιρείες, Eurofound (2015). (28) Έκθεση σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση σε σχέση με τα συστήματα επαγγελματικών ασθενειών στα κράτη μέλη της ΕΕ και στις χώρες ΕΖΕΣ/ΕΟΧ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2013). (29) EU-OSHA, 2013. New risks and trends in the safety and health of women at work (Νέοι κίνδυνοι και τάσεις για την ασφάλεια και την υγεία των γυναικών στην εργασία). (30) Occupational health and safety risks for the most vulnerable workers (Υγεία στην εργασία και κίνδυνοι για την ασφάλεια όσον αφορά τους πιο ευάλωτους εργαζόμενους), Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Τμήμα πολιτικής A, Οικονομική και Επιστημονική πολιτική, 2011, σ. 40. (31) ΕΕ C 230 της 14.7.2015, σ. 82. (32) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2013)0093. (33) The Cost of Inaction, Nordon (2014) και Rapport sur les perturbateurs endocriniens, le temps de la précaution, Gilbert Barbier (2011).