Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τη Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΣΣΣ) μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, αφετέρου(1),

–  έχοντας υπόψη ότι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη υπέβαλε την αίτηση προσχώρησής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις 15 Φεβρουαρίου 2016,

–  έχοντας υπόψη την απόφαση του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2015, για τη σύναψη της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 19ης-20ής Ιουνίου 2003 για τα Δυτικά Βαλκάνια και το παράρτημα που επισυνάπτεται με τίτλο «Θεματολόγιο της Θεσσαλονίκης για τα Δυτικά Βαλκάνια: Πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση»,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 16ης Μαρτίου, της 12ης Οκτωβρίου και της 15ης Δεκεμβρίου 2015 σχετικά με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη,

–  έχοντας υπόψη την πρώτη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Σταθεροποίησης και Σύνδεσης ΕΕ - Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (SAPC), που έλαβε χώρα στο Σαράγεβο στις 5-6 Νοεμβρίου 2015, και τις πρώτες συνεδριάσεις του Συμβουλίου Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (SAC) και της Επιτροπής Σταθεροποίησης και Σύνδεσης μεταξύ της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και της ΕΕ, που πραγματοποιήθηκαν στις 11 και 17 Δεκεμβρίου 2015, αντιστοίχως,

–  έχοντας υπόψη την τελική διακήρυξη της προεδρίας της Διάσκεψης των Δυτικών Βαλκανίων που πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη στις 27 Αυγούστου 2015, καθώς και τις συστάσεις των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για τη σύνοδο κορυφής της Βιέννης του 2015,

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 10ης Νοεμβρίου 2015, με τίτλο «Στρατηγική διεύρυνσης της ΕΕ» (COM(2015)0611), η οποία συνοδευόταν από το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής με τίτλο «Bosnia and Herzegovina 2015 Report» («Έκθεση του 2015 για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη») (SWD(2015)0214),

–  έχοντας υπόψη τη γραπτή δέσμευση για ενσωμάτωση στην ΕΕ που ανέλαβε η Προεδρία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στις 29 Ιανουαρίου 2015 και ενέκρινε η Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στις 23 Φεβρουαρίου 2015, καθώς και το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη για την περίοδο 2015-2018, το οποίο εγκρίθηκε από τα τρία επίπεδα διακυβέρνησης τον Ιούλιο του 2015,

–  έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με τη χώρα αυτή, συμπεριλαμβανομένων του ψηφίσματος της 9ης Ιουλίου 2015 σχετικά με την εκδήλωση μνήμης για τη Σρεμπρένιτσα(2) και της 17ης Δεκεμβρίου 2015 σχετικά με την 20ή επέτειο της Συμφωνίας Ειρήνης του Ντέιτον(3),

–  έχοντας υπόψη τη διάσκεψη με θέμα «Το ευρωπαϊκό μέλλον της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης - είκοσι έτη μετά την ειρηνευτική συμφωνία Ντέιτον-Παρισίων» που πραγματοποιήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 9 Δεκεμβρίου 2015,

–  έχοντας υπόψη το έργο του Cristian Dan Preda ως μόνιμου εισηγητή για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη για την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,

A.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ διατηρεί τη δέσμευσή της όσον αφορά την ευρωπαϊκή προοπτική της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και την εδαφική ακεραιότητα, κυριαρχία και ενότητα της χώρας·

B.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η προσχώρηση στην ΕΕ είναι μια συμμετοχική διαδικασία, η οποία απαιτεί συναίνεση για το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολίτες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο των θεσμικών, οικονομικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ εγκαινίασε μια ανανεωμένη προσέγγιση όσον αφορά τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, έτσι ώστε η χώρα να σημειώσει πρόοδο στην πορεία της προς την ΕΕ και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που εκκρεμούν στον κοινωνικο-οικονομικό τομέα και στον τομέα του κράτους δικαίου, κάτι το οποίο θα επιτρέψει στη χώρα να προετοιμαστεί για τη μελλοντική της προσχώρηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ακολουθώντας την προσέγγιση αυτή, η ΣΣΣ τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουνίου 2015·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι απαραίτητος ένας αποτελεσματικός μηχανισμός συντονισμού για θέματα που αφορούν την ΕΕ μεταξύ των διάφορων επιπέδων διακυβέρνησης προκειμένου να εξασφαλιστεί καλύτερη αλληλεπίδραση με την ΕΕ, να διευκολυνθεί η ευθυγράμμιση, η εφαρμογή και η επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ, και να είναι θετικό το αποτέλεσμα της αίτησης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης για προσχώρηση στην ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 26 Ιανουαρίου 2016, το Υπουργικό Συμβούλιο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ενέκρινε την «Απόφαση σχετικά με σύστημα συντονισμού κατά τη διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόοδος της χώρας όσον αφορά τον συντονισμό σε θέματα που αφορούν την ΕΕ θα προετοιμάσει το έδαφος ώστε η Βοσνία-Ερζεγοβίνη να επωφεληθεί πλήρως από τη χρηματοδότηση της ΕΕ·

E.  λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθούν να υπάρχουν 84 500 εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα, καθώς και ένας τεράστιος αριθμός προσφύγων από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη σε γειτονικές χώρες, σε ολόκληρη την Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισχυρή πολιτική στήριξη αποτελεί βασικό παράγοντα προκειμένου το θεσμικό πλαίσιο της χώρας να καταστεί περισσότερο αποτελεσματικό·

1.  επιδοκιμάζει την πρώτη θετικότερη έκθεση της Επιτροπής για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και επαναλαμβάνει την κατηγορηματική δέσμευσή του όσον αφορά την ευρωπαϊκή προοπτική της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης· καλεί τις αρχές να επιδείξουν αποφασιστικότητα στην επιδίωξη θεσμικών και κοινωνικο-οικονομικών μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένης της αποτελεσματικής εφαρμογής τους, και στην επίτευξη σταθερής προόδου προς την προσχώρηση στην ΕΕ· ζητεί διαφάνεια στη διαδικασία σχεδιασμού και εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων· εκφράζει την ικανοποίησή του για το κοινό σχέδιο δράσης μεταξύ του κράτους και των διοικητικών οντοτήτων για την εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού προγράμματος για την περίοδο 2015-2018 και απευθύνει έκκληση για την εναρμονισμένη εφαρμογή του προκειμένου να επιτευχθεί πραγματική, ορατή αλλαγή σε ολόκληρη τη χώρα και να βελτιωθεί η ζωή όλων των πολιτών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης·

2.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την υποβολή της αίτησης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης για προσχώρηση στην ΕΕ, της 15ης Φεβρουαρίου 2016· ζητεί από το Συμβούλιο να εξετάσει την αίτηση αυτή το συντομότερο δυνατό και να την προωθήσει στην Επιτροπή χωρίς καθυστέρηση προκειμένου να ξεκινήσει η προετοιμασία της γνωμοδότησης·

3.  επιδοκιμάζει το γεγονός ότι το Υπουργικό Συμβούλιο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ενέκρινε, στις 26 Ιανουαρίου 2016, απόφαση για τη συγκρότηση μηχανισμού συντονισμού για θέματα που αφορούν την ΕΕ, και, στις 9 Φεβρουαρίου 2016, τη διαπραγματευτική θέση για την προσαρμογή της ΣΣΣ, κατόπιν της προσχώρησης της Κροατίας στην ΕΕ· υπενθυμίζει ότι, σε συνδυασμό με ουσιαστική πρόοδο στην εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού προγράμματος, τα στοιχεία αυτά είναι απαραίτητα προκειμένου να εξεταστεί ως αξιόπιστη η αίτηση προσχώρησης από την ΕΕ· ζητεί να εναρμονιστεί χωρίς καθυστέρηση η θέση των διοικητικών οντοτήτων σχετικά με τον εγκεκριμένο μηχανισμό συντονισμού και ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων μερών για την περαιτέρω βελτίωσή του· ζητεί την ταχεία εφαρμογή του, καθώς και εποικοδομητική συνεργασία σε θέματα που αφορούν την ΕΕ· τονίζει ότι ο μηχανισμός αυτός είναι απαραίτητος για την αποτελεσματική λήψη αποφάσεων κατά τη διαδικασία προσχώρησης στην ΕΕ· επιδοκιμάζει τις αρχικές συγκεκριμένες διαβουλεύσεις – σε κοινοβουλευτικό επίπεδο – που αποσκοπούν στην πλήρη εφαρμογή του μηχανισμού συντονισμού, και ενθαρρύνει ένθερμα την περαιτέρω εντατικοποίηση των συνεδριάσεων αυτού του τύπου μεταξύ των θεσμικών ενδιαφερόμενων φορέων· εξακολουθεί να επιμένει σχετικά με την προσαρμογή των εμπορικών παραχωρήσεων που χορηγούνται στο πλαίσιο της ΣΣΣ· εκτιμά ότι η πλήρης εφαρμογή της ΣΣΣ, συμπεριλαμβανομένης της προσαρμογής της, αποτελεί σημαντικό στοιχείο της δέσμευσης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στην ΕΕ και μία εκ των προϋποθέσεων για την έγκριση της υποψηφιότητάς της για προσχώρηση· συστήνει τη συνεργασία της ίδιας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με τα κράτη μέλη της ΕΕ στην πορεία της προς την προσχώρηση στην ΕΕ·

4.  επαναλαμβάνει την ανάγκη να συνεχιστούν επίσης οι συνταγματικές, νομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις που θα μετατρέψουν τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη σε ένα πλήρως αποτελεσματικό και λειτουργικό κράτος χωρίς αποκλεισμούς, το οποίο θα διασφαλίζει την ισότιμη και δημοκρατική εκπροσώπηση όλων των λαών που το απαρτίζουν και των πολιτών του, και θα διασφαλίζει επίσης ότι όλοι οι πολίτες μπορούν να θέτουν υποψηφιότητα, να εκλέγονται και να υπηρετούν σε όλα τα πολιτικά επίπεδα, επί ίσοις όροις και ανεξάρτητα από το εθνοτικό ή θρησκευτικό υπόβαθρό τους, σύμφωνα με τις αρχές που έχει διατυπώσει στο προηγούμενο ψήφισμά του, συμπεριλαμβανομένων των κριτηρίων της Κοπεγχάγης, του κεκτημένου της ΕΕ, των συστάσεων της Επιτροπής της Βενετίας και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΑΔ) και των συναφών αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ)· ζητεί από τις αρχές να προωθήσουν ενεργά τις αρχές της νόμιμης εκπροσώπησης, του ομοσπονδιακού συστήματος, της αποκέντρωσης και της επικουρικότητας, καθώς και τις ευρωπαϊκές αξίες και τη σημασία της ευρωπαϊκής προοπτικής· ζητεί από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να συμμετάσχουν ενεργά στις προσπάθειες εξεύρεσης βιώσιμης λύσης στις συνταγματικές διευθετήσεις της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης·

5.  ζητεί από τους πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες να απόσχουν από δηλώσεις με διχαστικό, εθνικιστικό και αποσχιστικό περιεχόμενο που πολώνουν την κοινωνία, και να συνεχίσουν τον πολιτικό διάλογο και τις δραστηριότητες που αποσκοπούν στον αμοιβαίο σεβασμό, τη συναίνεση και τη συνεργασία μεταξύ των νόμιμων πολιτικών εκπροσώπων, και στην προστασία της πολυμορφίας της κοινωνίας της χώρας· καλεί όλους τους πολίτες να στηρίξουν τη συμφιλίωση και τη συνεργασία, οι οποίες αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την εκπλήρωση της ευρωπαϊκής προοπτικής·

6.  υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι οργανώσεις βάσης της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία ειρήνευσης και συμφιλίωσης, και ιδίως η συμμετοχή των νέων σε διαπολιτισμικό διάλογο και ανταλλαγές, όπως και στον πολιτικό στίβο· επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο των ακτιβιστών του πολιτιστικού τομέα, καλλιτεχνών, συγγραφέων και πανεπιστημιακών στην προώθηση του διαλόγου και της κατανόησης μεταξύ των διάφορων ομάδων της κοινωνίας· ζητεί την προώθηση της εκπαίδευσης σε θέματα δημοκρατίας, θεμελιωδών δικαιωμάτων και ιδιότητας του πολίτη στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη·

7.  λαμβάνει υπό σημείωση την ανακοίνωση του Προέδρου της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (Republika Srpska) για την αναβολή του προγραμματισμένου δημοψηφίσματος στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με αντικείμενο το δικαστικό σύστημα σε επίπεδο κράτους· εκφράζει, ωστόσο, τη λύπη του για το γεγονός ότι η απόφαση αυτή δεν πέρασε από την Εθνοσυνέλευση της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης· ζητεί να εγκαταλειφθεί συνολικά η ιδέα του δημοψηφίσματος, καθώς αποτελεί πρόκληση για τη συνοχή, την κυριαρχία και την ακεραιότητα της χώρας και απειλεί να υπονομεύσει τις προσπάθειες βελτίωσης της κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης όλων των πολιτών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και επίτευξης περαιτέρω προόδου στη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ· τονίζει ότι οποιεσδήποτε αδυναμίες στο δικαστικό σύστημα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης πρέπει να αντιμετωπιστούν σε πνεύμα συνεργασίας και όχι μέσω μονομερών πρωτοβουλιών, στο πλαίσιο του διευρυμένου διαρθρωμένου διαλόγου για τη δικαιοσύνη· υπενθυμίζει ότι, βάσει της Συμφωνίας του Ντέιτον, η Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης δεν έχει δικαίωμα απόσχισης·

8.  εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τις δηλώσεις του Υπουργού Εσωτερικών της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης σχετικά με τη μελλοντική εκπαίδευση ειδικών αστυνομικών ομάδων της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στη Ρωσική Ομοσπονδία, την εμβάθυνση της συνεργασίας ιδίως όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών, και την πρόθεση για αγορά ρωσικού στρατιωτικού εξοπλισμού· καλεί τις αρχές της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να μην ακολουθήσουν ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας, η οποία θα μπορούσε να υπονομεύσει την πολιτική σε κρατικό επίπεδο·

9.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την έναρξη ισχύος της ΣΣΣ και για το γεγονός ότι η SAPC ήταν το πρώτο κοινό όργανο το οποίο συνεστήθη με βάση την εν λόγω συμφωνία· ωστόσο, εκφράζει τη βαθιά του λύπη για το γεγονός ότι δεν μπόρεσε να εγκρίνει τον εσωτερικό της κανονισμό λόγω της προσπάθειας εισαγωγής εμποδίων εθνοτικού χαρακτήρα στους κανόνες ψηφοφορίας της SAPC· υπενθυμίζει ότι η ΣΣΣ απαιτεί την έγκριση του εσωτερικού κανονισμού και ότι η μη έγκρισή του έρχεται σε άμεση αντίθεση με την εφαρμογή της ΣΣΣ· καλεί τη βοσνιακή αντιπροσωπεία να εργαστεί με εποικοδομητικό τρόπο, για τον σκοπό αυτό, προκειμένου να εγκριθεί ο εσωτερικός κανονισμός χωρίς καθυστέρηση στην επόμενη συνεδρίαση της SAPC· εκφράζει την ικανοποίησή του για τις πρώτες συνεδριάσεις του SAC μεταξύ Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και ΕΕ, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στις 11 Δεκεμβρίου 2015·

10.  εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η διαφθορά, συμπεριλαμβανομένης της διαφθοράς στο υψηλότερο επίπεδο, εξακολουθεί να είναι ευρέως διαδεδομένη και οι πολιτικές δεσμεύσεις δεν έχουν μετουσιωθεί σε απτά αποτελέσματα· εξακολουθεί να ανησυχεί για την αδυναμία του νομικού και θεσμικού πλαισίου να καταπολεμήσει τη διαφθορά, πράγμα το οποίο επιτρέπει να παραμένει ατιμώρητη η συμμετοχή σε πρακτικές διαφθοράς, και για τον χαμηλό αριθμό καταδικαστικών αποφάσεων σε υποθέσεις διαφθοράς· ζητεί τη βελτίωση του μητρώου καταχώρισης αποτελεσματικών ερευνών και διώξεων σε υποθέσεις διαφθοράς σε ανώτερα κλιμάκια, στις οποίες εμπλέκονται πολιτικοί, υψηλόβαθμοι υπάλληλοι και ρυθμιστικοί θεσμοί, και στο πλαίσιο της σύναψης δημόσιων συμβάσεων και των ιδιωτικοποιήσεων· επικροτεί την έγκριση της στρατηγικής και του σχεδίου δράσης για την καταπολέμηση της διαφθοράς για την περίοδο 2015-2019 και ζητεί τη χορήγηση επαρκών πόρων για την υλοποίησή τους· ζητεί να ενισχυθεί σημαντικά η συνεργασία μεταξύ των φορέων σε ολόκληρη τη χώρα· ζητεί να δημιουργηθούν ειδικές δομές πρόληψης και παρακολούθησης της διαφθοράς, καθώς και να εγκριθούν έγγραφα πολιτικής για την πρόληψη της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης· ζητεί να εφαρμοστούν πλήρως οι συστάσεις της GRECO χωρίς καθυστέρηση·

11.  τονίζει ότι ένα λειτουργικό και σταθερό δικαστικό σύστημα είναι εξαιρετικά σημαντικό προκειμένου να διασφαλιστεί το κράτος δικαίου στη χώρα και να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος στην πορεία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης προς την ΕΕ· εκφράζει ανησυχία σχετικά με την αυξημένη πίεση που ασκούν πολιτικοί παράγοντες στο δικαστικό σύστημα· επισημαίνει την έκτακτη ανάγκη ενίσχυσης της ανεξαρτησίας του δικαστικού συστήματος στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη· εκφράζει την ανησυχία του ιδίως για τις περιπτώσεις πολιτικών παρεμβάσεων στις δικαστικές διαδικασίες, την πολιτικοποίηση των διαδικασιών που διέπουν τους διορισμούς στο δικαστικό σώμα, τον συνεχιζόμενο κατακερματισμό σε τέσσερα διαφορετικά νομικά συστήματα και την έλλειψη αποτελεσματικού και αντικειμενικού συστήματος για την αξιολόγηση των επαγγελματικών προσόντων των δικαστών· επιδοκιμάζει την επικαιροποιημένη στρατηγική για τη μεταρρύθμιση του τομέα της δικαιοσύνης για την περίοδο 2014-2018 και ζητεί να καταρτιστεί σχέδιο δράσης για την εφαρμογή της, με ιδιαίτερη έμφαση στις προσπάθειες εναρμόνισης σε ολόκληρη τη χώρα· θεωρεί απαραίτητη τη διασφάλιση ενός πιο επαγγελματικού, ανεξάρτητου και υπεύθυνου δικαστικού συστήματος, το οποίο θα περιλαμβάνει τη συστηματική εφαρμογή αντικειμενικών κριτηρίων για τους διορισμούς· εκφράζει την ικανοποίησή του για το πρωτόκολλο που υπογράφηκε από τους υπουργούς δικαιοσύνης σε επίπεδο κράτους και οντοτήτων με στόχο την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων στο δικαστικό σύστημα σε επίπεδο κράτους όσο και στο Ανώτατο Δικαστικό και Εισαγγελικό Συμβούλιο· επιδοκιμάζει τον διορισμό Διαμεσολαβητών, ωστόσο εκφράζει την ανησυχία του για τις συνεχιζόμενες δυσκολίες που αντιμετωπίζει το Γραφείο του Διαμεσολαβητή όσον αφορά τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους· ζητεί την ταχεία έγκριση του νόμου για τη μεταρρύθμιση του θεσμού του Διαμεσολαβητή·

12.  εξακολουθεί να ανησυχεί για το γεγονός ότι η πρόσβαση σε δωρεάν νομική βοήθεια είναι πολύ περιορισμένη· καλεί τις αρμόδιες αρχές να εγκρίνουν νόμο για τη δωρεάν νομική βοήθεια στο επίπεδο του κράτους, που αποτελεί προϋπόθεση για την εξασφάλιση ισότιμης, ουσιαστικής και χωρίς διακρίσεις πρόσβασης στη δικαιοσύνη· πιστεύει ότι η εφαρμογή ενός τέτοιου νόμου έχει καίρια σημασία για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο κράτος δικαίου·

13.  καταδικάζει σθεναρά τον ισχύοντα ακόμη νόμο για τη δημόσια τάξη στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, ο οποίος υπονομεύει τα θεμελιώδη δημοκρατικά δικαιώματα της ελευθερίας του συνέρχεσθαι, της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι και της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης· ζητεί την πλήρη εφαρμογή του νόμου για την ελευθερία πρόσβασης στις πληροφορίες, καθώς εφαρμόζεται ακόμη κατά τρόπο άνισο και, συχνά, περιορισμένο όταν πραγματοποιείται επίκληση του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα και την προστασία των εμπορικών συμφερόντων εταιρειών οι οποίες συναλλάσσονται με κυβερνήσεις, και, συνεπώς, αφαιρεί από τους πολίτες τη δυνατότητα άσκησης ένδικων μέσων σε περίπτωση άρνησης χορήγησης των πληροφοριών που ζητούν· επιδοκιμάζει την έγκριση τροπολογιών στον Ποινικό Κώδικα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, που προσαρμόζουν προς τα ισχύοντα διεθνή πρότυπα τις διατάξεις του σχετικά με τα βασανιστήρια, τις βίαιες εξαφανίσεις και τον βιασμό· προτρέπει τις αρχές να ενσωματώσουν στον Ποινικό Κώδικα τα ποινικά αδικήματα που απαριθμούνται στο πρόσθετο πρωτόκολλο της Διεθνούς Σύμβασης για το Έγκλημα στον Κυβερνοχώρο·

14.  θεωρεί σημαντικό να βελτιωθεί η συνεργασία μεταξύ των κοινοβουλίων σε επίπεδο κράτους και οντοτήτων και του κοινοβουλίου της περιφέρειας του Brčko, καθώς και να πραγματοποιούνται κοινές συνεδριάσεις μεταξύ τους· σημειώνει τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο της αδελφοποίησης κοινοβουλίων και ζητεί να εφαρμοστούν επειγόντως οι σχετικές συστάσεις και να καταστεί λειτουργικό το συμφωνημένο πλαίσιο συνεργασίας· στο πλαίσιο αυτό, εκφράζει ικανοποίηση για την υπογραφή του «σχεδίου μηχανισμού συνεργασίας των κοινοβουλίων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη όσον αφορά τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τη διαδικασία προσχώρησης στην ΕΕ»· ζητεί να βελτιωθεί ο γενικός συντονισμός με τις συνελεύσεις των καντονίων·

15.  σημειώνει τον ρόλο της κοινής κοινοβουλευτικής επιτροπής για την ασφάλεια και την άμυνα στην εξασφάλιση του δημοκρατικού ελέγχου των ενόπλων δυνάμεων της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης· εκφράζει ανησυχία για την έκταση του φαινομένου της παράνομης κατοχής όπλων από πολίτες, καθώς και για τα μεγάλα αποθέματα πυρομαχικών και όπλων που βρίσκονται ακόμη υπό τον έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων· εκφράζει ικανοποίηση για την πρόοδο που έχουν επιτύχει οι ένοπλες δυνάμεις στη διαδικασία καταστροφής των περισσότερο ασταθών αποθεμάτων πυρομαχικών και στη δημιουργία μιας διατηρήσιμης ικανότητας διαχείρισης των υπόλοιπων αποθεμάτων τους· ζητεί την υιοθέτηση ολοκληρωμένης προσέγγισης με σκοπό την αντιμετώπιση των υπόλοιπων προκλήσεων για την εκκαθάριση της χώρας από τις νάρκες έως το 2019· καλεί την Επιτροπή και την ΑΕ/ΥΕ να αυξήσουν τη βοήθειά που παρέχουν για τις δραστηριότητες αυτές·

16.  προτρέπει τα μέλη της ομάδας εργασίας για την προετοιμασία τροπολογιών στον εκλογικό νόμο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να εξασφαλίσουν ότι οι τροπολογίες αυτές θα θέτουν τις βάσεις για γνήσιες, δημοκρατικές εκλογές ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας· τονίζει ότι είναι αδύνατη η διεξαγωγή δημοκρατικών εκλογών αν δεν είναι ταυτόχρονα δυνατή και η αδιάκοπη άσκηση ενός ευρέος φάσματος άλλων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών, χωρίς διακρίσεις για λόγους εθνότητας, θρησκείας, φύλου, πολιτικής ή άλλης γνώμης, περιουσίας, γέννησης ή άλλης κατάστασης, και χωρίς αυθαίρετους και παράλογους περιορισμούς·

17.  είναι της γνώμης ότι ο κατακερματισμός της δημόσιας διοίκησης, η πολιτικοποίησή της και ο ελλιπής συντονισμός των πολιτικών παρεμποδίζουν τις θεσμικές και νομοθετικές μεταρρυθμίσεις και επηρεάζουν την παροχή δημόσιων υπηρεσιών στους πολίτες· καλεί τις αρμόδιες αρχές σε όλα τα επίπεδα να ενισχύσουν τον μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό πολιτικής και να αναπτύξουν ένα συνολικό στρατηγικό πλαίσιο για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης το οποίο θα καλύπτει όλη τη χώρα, καθώς και ένα πρόγραμμα διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, σε συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές αρχές για τη δημόσια διοίκηση που προσδιορίστηκαν από το πρόγραμμα SIGMA του ΟΟΣΑ για τις υποψήφιες προς ένταξη στην ΕΕ χώρες·

18.  αναγνωρίζει ότι η γεωργία αποτελεί καίριο οικονομικό τομέα για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, καθώς το 20% του πληθυσμού της εξαρτάται άμεσα ή έμμεσα από τον τομέα αυτόν· εκφράζει, συνεπώς, ικανοποίηση για την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στο πεδίο της ασφάλειας των τροφίμων και της κτηνιατρικής πολιτικής, καθώς και για την απόφαση της Επιτροπής να επιτρέψει τις εξαγωγές γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη προς την ΕΕ· ζητεί να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για την ευθυγράμμιση του επίσημου κτηνιατρικού και φυτοϋγειονομικού συστήματος ελέγχου προς τα ευρωπαϊκά πρότυπα και τη δημιουργία των αναγκαίων θεσμικών δομών που θα επιτρέψουν τη χρήση του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας για την ανάπτυξη της υπαίθρου· καλεί την κυβέρνηση να υποστηρίξει τη συγκρότηση, σε επίπεδο κράτους, ενός υπουργείου γεωργίας και τη διαμόρφωση μιας συνοδευτικής αναπτυξιακής πολιτικής·

19.  εκφράζει ανησυχία για τους ανεπαρκείς μηχανισμούς συνεργασίας μεταξύ της κυβέρνησης και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένης της περιορισμένης ικανότητάς τους να συμμετέχουν στον πολιτικό διάλογο για το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα· θεωρεί ουσιώδους σημασίας την ενίσχυση του ρόλου της κοινωνίας των πολιτών και τη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία για την προσχώρηση στην ΕΕ· ζητεί για μία ακόμη φορά να δημιουργηθούν και να εφαρμοστούν διαφανείς μηχανισμοί δημόσιας διαβούλευσης χωρίς αποκλεισμούς· καλεί τις αρμόδιες αρχές σε όλα τα επίπεδα να βελτιώσουν το σχετικό νομικό και δημοσιονομικό πλαίσιο, να εγκρίνουν μια εθνική στρατηγική για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και να εξασφαλίσουν διαφανή δημόσια χρηματοδότηση για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, με στόχο να προωθηθεί μια περισσότερο συμμετοχική δημοκρατία χωρίς αποκλεισμούς σε ολόκληρη τη χώρα· καλεί τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και τους ακτιβιστές να ενισχύσουν σημαντικά τις ικανότητες και τις δομές τους, και να συνεργαστούν με τις αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, την ΕΕ και τη διεθνή κοινότητα· καλεί τους εν λόγω φορείς να στηρίξουν τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και τους ακτιβιστές σε αυτήν την προσπάθεια·

20.  λαμβάνει υπό σημείωση την ασυντόνιστη εφαρμογή της στρατηγικής 2014-2016 για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος· ζητεί την έγκριση και την εφαρμογή νέας στρατηγικής και νέου σχεδίου δράσης σχετικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, σύμφωνα με τις συστάσεις της επιτροπής MONEYVAL· τονίζει την ανάγκη για μια προσέγγιση εστιασμένη στα θύματα και μια πολυτομεακή και ολοκληρωμένη στρατηγική για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου ναρκωτικών και της εμπορίας ανθρώπων· καλεί την ΕΕ και τις αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να συνεργαστούν για την αποτελεσματική καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και την παροχή προστασίας στα θύματα· επιδοκιμάζει την έγκριση του σχεδίου δράσης 2016-2019 για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, καθώς και την έμφαση που αποδίδει στα προβλήματα που σχετίζονται με τους εργαζόμενους μετανάστες και με τον καταναγκασμό παιδιών σε επαιτεία, και ζητεί να εφαρμοστεί αποτελεσματικά το σχέδιο αυτό· συνεχίζει να ανησυχεί για τον μεγάλο αριθμό παράνομων όπλων στη Βοσνία, τα οποία μεταφέρονται εύκολα στην ΕΕ· ζητεί από τις αρμόδιες αρχές να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη δίωξη των διαμεσολαβητών στις συναλλαγές με αντικείμενο όπλα και των λαθρέμπορων όπλων, και να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της ανεξέλεγκτης εξάπλωσης και της παράνομης διακίνησης όπλων, ιδίως μικρών και ελαφρών όπλων, μεταξύ άλλων, μέσω της στενότερης περιφερειακής συνεργασίας και της συνεργασίας μεταξύ της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και της ΕΕ·

21.  καλεί τις αρχές να αναπτύξουν ένα σχέδιο δράσης για την εφαρμογή της στρατηγικής 2015-2020 για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας· ζητεί από τις αρχές να εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε να εξασφαλίσουν πιο αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ της αστυνομίας, των υπηρεσιών πληροφοριών και των υπηρεσιών ασφαλείας σε ολόκληρη τη χώρα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του βίαιου εξτρεμισμού· ζητεί να ενισχυθούν οι αντιτρομοκρατικές ικανότητες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης· ζητεί από τις αρμόδιες αρχές να καταβάλουν μεγαλύτερες προσπάθειες για την καταπολέμηση της χρηματοδότησης των τρομοκρατών, μεταξύ άλλων μέσω της δημιουργίας νομικού πλαισίου που επιτρέπει το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων των τρομοκρατικών ομάδων· θεωρεί σημαντικό τον συντονισμό των επιχειρήσεων ασφαλείας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και την ανταλλαγή δεδομένων εντός της χώρας· τονίζει ότι η στενότερη συνεργασία μεταξύ των περιφερειακών υπηρεσιών ασφαλείας έχει επίσης αποφασιστική σημασία και, συνεπώς, προτρέπει όλες τις πλευρές να συνεργαστούν στενότερα στο πεδίο αυτό·

22.  τονίζει ότι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει επηρεαστεί σοβαρά από το φαινόμενο των ξένων μαχητών και της ριζοσπαστικοποίησης· εκφράζει την ανησυχία του για τη ριζοσπαστικοποίηση των νέων, ένας μεγάλος αριθμός των οποίων, σε σύγκριση με τους νέους άλλων χωρών της περιοχής, προσχώρησαν στο Daesh· ζητεί να συνεχιστούν και να ενισχυθούν τα μέτρα κατά της ριζοσπαστικοποίησης και της τρομοκρατίας· επιδοκιμάζει τις προσπάθειες για ενίσχυση του διαθρησκευτικού διαλόγου, μεταξύ άλλων, μέσω της κοινής δήλωσης των πολιτικών και θρησκευτικών ηγετών που καταδικάζει την τρομοκρατία και τον βίαιο εξτρεμισμό· χαιρετίζει τις πρώτες αποφάσεις κατά των ξένων μαχητών για τα αδικήματα χρηματοδότησης τρομοκρατικών δραστηριοτήτων, δημόσιας υποκίνησης τρομοκρατικών δραστηριοτήτων, καθώς και οργάνωσης και προσχώρησης στο Daesh· ζητεί να δημιουργηθούν άμεσα αποτελεσματικά προγράμματα αποριζοσπαστικοποίησης και να καταβληθούν επειγόντως προσπάθειες για την παροχή καλύτερης οικονομικής προοπτικής για τους νέους της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, σε συμμόρφωση με το θετικό θεματολόγιο για τη νεολαία στα Δυτικά Βαλκάνια, κάτι το οποίο θα τους απομακρύνει από τις ριζοσπαστικές και ακραίες ιδεολογίες· ενθαρρύνει τις προσπάθειες για συνεργασία των μέσων ενημέρωσης, της επιστημονικής κοινότητας και της κοινωνίας των πολιτών στην προσπάθεια ευαισθητοποίησης σχετικά με τους παράγοντες επικινδυνότητας που επιτρέπουν την εξέλιξη της ριζοσπαστικοποίησης σε βίαιο εξτρεμισμό· ενθαρρύνει την ανάπτυξη εθνικών και περιφερειακών δικτύων ευαισθητοποίησης για τη ριζοσπαστικοποίηση, στη βάση των βέλτιστων πρακτικών και μέσων που διαθέτει το ενωσιακής εμβέλειας δίκτυο για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση· ενθαρρύνει τη στενότερη συνεργασία με τις υπηρεσίες ασφαλείας της ΕΕ και των γειτονικών χωρών, μεταξύ άλλων μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών· ενθαρρύνει την πραγματοποίηση αστυνομικών επιχειρήσεων σε ολόκληρη τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη με στόχο τη σύλληψη υπόπτων για οργάνωση, υποστήριξη και χρηματοδότηση τρομοκρατικών δραστηριοτήτων·

23.  σημειώνει ότι το νομικό και θεσμικό πλαίσιο για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χρειάζεται ουσιαστικές βελτιώσεις· ζητεί να διαμορφωθεί μια στρατηγική κατά των διακρίσεων σε ολόκληρη τη χώρα, σε συνεργασία με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών· ζητεί εκ νέου να συμπεριληφθεί σαφής ορισμός της ταυτότητας φύλου, του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ηλικίας και της αναπηρίας ως λόγων για την εφαρμογή διακρίσεων, στον νόμο κατά των διακρίσεων· ζητεί την αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου αυτού και την ενίσχυση του ρόλου του Διαμεσολαβητή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα· εκφράζει ανησυχία για τις διακρίσεις εις βάρος ανθρώπων με αναπηρίες στην απασχόληση, την εκπαίδευση, την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και στην παροχή άλλων υπηρεσιών· εκφράζει ανησυχία για τη βία και τη ρητορική μίσους, καθώς και την καταγραφείσα αύξηση των απειλών κατά των ατόμων ΛΟΑΔΜ· προτρέπει την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει το ζήτημα, μεταξύ άλλων, μέσω της εφαρμογής δράσεων αύξησης της ευαισθητοποίησης σχετικά με τα δικαιώματα των ατόμων ΛΟΑΔΜ στο δικαστικό σύστημα, τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου και το ευρύτερο κοινό· λαμβάνει υπό σημείωση τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην ολοκλήρωση της ληξιαρχικής καταχώρισης των Ρομά, συνεχίζει όμως να ανησυχεί για τις περιορισμένες προσπάθειες βελτίωσης της υγείας, της εκπαίδευσης και των προοπτικών απασχόλησής τους· καλεί ιδίως τις αρχές να καταπολεμήσουν τις διακρίσεις λόγω φύλου· ζητεί την κατάργηση της διάταξης σχετικά με τη θανατική ποινή στο Σύνταγμα της διοικητικής οντότητας της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης·

24.  εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι δεν έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή των αποφάσεων στις υποθέσεις Sejdić-Finci και Zornić, και υπενθυμίζει ότι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη συνεχίζει να παραβιάζει τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ για τις υποθέσεις αυτές· τονίζει εκ νέου ότι η μη εφαρμογή των αποφάσεων αυτών εξακολουθεί να οδηγεί σε διακρίσεις σε βάρος των πολιτών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και μπορεί, συνεπώς, να παρακωλύσει την ενταξιακή πορεία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης·

25.  ζητεί να διενεργείται με πιο δυναμικό και δέοντα τρόπο η έρευνα και δίωξη των υποθέσεων εγκλημάτων και ρητορικής μίσους, συμπεριλαμβανομένων όσων διαπράττονται για λόγους εθνότητας, καθώς και της διάδοσης εξτρεμιστικών ιδεολογιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης· εκφράζει την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι η Ομοσπονδία παραμένει το μόνο έδαφος στα Δυτικά Βαλκάνια όπου η δίωξη των εγκλημάτων μίσους δεν ρυθμίζεται από το ποινικό δίκαιο και ζητεί να ενσωματωθεί σε αυτό σχετική διάταξη· ζητεί επίσης να περιληφθεί διάταξη για τη ρητορική μίσους στις ποινικές νομοθεσίες όλων των διοικητικών οντοτήτων·

26.  επαναλαμβάνει ότι ο εκλογικός νόμος και το εκλογικό σύστημα πρέπει να προσφέρουν τη δυνατότητα και στους τρεις συνιστώντες λαούς και σε όλους τους άλλους πολίτες να εκλέγουν ελεύθερα και αυτόνομα τους νόμιμους πολιτικούς εκπροσώπους τους στους θεσμούς και τις αρχές·

27.  τονίζει τον σημαντικό ρόλο της κοινωνίας των πολιτών στην προστασία και την προώθηση των δικαιωμάτων των μειονοτήτων στη χώρα, καθώς και στην προαγωγή της κοινωνικής αρμονίας και ανεκτικότητας και στην καλύτερη κατανόηση των ωφελημάτων της ποικιλομορφίας εκ μέρους των πολιτών· ζητεί τη μεγαλύτερη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στην προσπάθεια αντιμετώπισης των προκλήσεων που θέτουν οι εθνοτικές διαιρέσεις, ώστε να βοηθηθεί η χώρα να πλησιάσει περισσότερο την ΕΕ· ζητεί επίσης καλύτερο συντονισμό μεταξύ των αρμόδιων χωρών και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών προκειμένου να διασφαλιστεί η καλύτερη επιβολή του νόμου για τις μειονότητες·

28.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την έγκριση της στρατηγικής 2015-2018 για την εφαρμογή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας· ζητεί την άμεση έγκριση και εφαρμογή της στρατηγικής-πλαισίου για την εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης· εκφράζει ανησυχία για την απουσία ενός ολοκληρωμένου νομικού πλαισίου σε κρατικό επίπεδο σχετικά με τη σεξουαλική βία, καθώς και ενός κατάλληλου μηχανισμού επανόρθωσης για τα θύματα· καλεί τις αρμόδιες αρχές να εξασφαλίσουν την κατάλληλη χρηματοδότηση και τη βελτίωση της νομοθεσίας για τα «ασφαλή σπίτια» και να θεσπίσουν ένα εναρμονισμένο σύστημα παρακολούθησης και συλλογής στοιχείων για περιστατικά βίας κατά γυναικών· ζητεί επίσης να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για να αυξηθεί η συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική και την απασχόληση, να βελτιωθεί η κοινωνική και οικονομική θέση τους, ιδίως όσον αφορά την πρόσβαση στο δικαίωμα σε άδεια μητρότητας και στις σχετικές παροχές, καθώς και για την προώθηση, την προστασία και την ενίσχυση των δικαιωμάτων των γυναικών· καλεί τις κυβερνήσεις σε όλα τα επίπεδα να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση επί των θεμάτων αυτών, με τη βοήθεια της κοινωνίας των πολιτών, προκειμένου οι γυναίκες να χρησιμοποιούν την προστασία που τους παρέχει η νομοθεσία·

29.  τονίζει τον ουσιαστικό ρόλο της εκπαίδευσης στη δημιουργία και την προώθηση μια ανεκτικής κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς, καθώς και στην προαγωγή της συνεργασίας και της συνοχής πέρα από τις πολιτισμικές, θρησκευτικές και εθνοτικές διαφορές· σημειώνει με απογοήτευση την αργή πρόοδο στην αντιμετώπιση του φαινομένου «δύο σχολεία κάτω από μία στέγη» και άλλων μορφών διαχωρισμού και διακρίσεων στα σχολεία, και εκφράζει αποδοκιμασία για το γεγονός ότι δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί κοινό βασικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα· ζητεί να θεσπιστούν συγκεκριμένα μέτρα για να ξεκινήσει η διαδικασία εξάλειψης των διαχωρισμών στο εκπαιδευτικό σύστημα· υπογραμμίζει ότι απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του κατακερματισμένου συστήματος εκπαίδευσης, με ταυτόχρονη εξασφάλιση του δικαιώματος σε ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης σε όλες τις επίσημες γλώσσες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και του δικαιώματος κάθε κοινότητας στην εκπαίδευση στη δική της γλώσσα· προτρέπει τις αρχές να διασφαλίσουν την αποτελεσματική εφαρμογή των αρχών της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς, όσον αφορά τα παιδιά με αναπηρίες·

30.  επιδοκιμάζει τη δραστήρια συμμετοχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στην πλατφόρμα εκπαίδευσης και κατάρτισης στα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς και τη συνεχιζόμενη συμμετοχή της στο Erasmus+ και το Western Balkans Youth Window, που είναι πολύ σημαντική στον αγώνα κατά των πολύ υψηλών ποσοστών ανεργίας των νέων· εκφράζει επίσης ικανοποίηση για τη δέσμευση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να λάβει μέρος στη μελέτη PISA του ΟΟΣΑ το 2018· θεωρεί τη μελέτη αυτή ένα χρήσιμο εργαλείο για την εξέταση της ποιότητας της εκπαίδευσης και των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων· επιδοκιμάζει την εκπεφρασμένη θέληση των 13 υπουργείων παιδείας και όλων των σχετικών υπηρεσιών να λάβουν μέρος στην κοινή αυτή προσπάθεια· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο να χρηματοδοτηθεί η συμμετοχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στη μελέτη αυτή από προενταξιακούς πόρους·

31.  τονίζει ότι η ύπαρξη ανεξάρτητων και επαγγελματικών μέσων ενημέρωσης αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία μιας ακμαίας δημοκρατικής κοινωνίας· εκφράζει, συνεπώς, την ανησυχία του για την οπισθοδρόμηση στον τομέα της ελευθερίας της έκφρασης, τις περιπτώσεις άσκησης πολιτικής πίεσης και εκφοβισμού εις βάρος δημοσιογράφων, στις οποίες περιλαμβάνεται και η υποβολή ορισμένων μέσων ενημέρωσης σε ψευδείς οικονομικούς και άλλους ελέγχους από τις τοπικές και εθνικές αρχές, και τη συνεχιζόμενη πόλωση των μέσων ενημέρωσης σε πολιτικό και εθνοτικό επίπεδο· καλεί τις αρμόδιες αρχές να διεξαγάγουν εξονυχιστική έρευνα σε σχέση με τις επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων και να συγκροτήσουν ένα νομικό πλαίσιο για την προστασία των δημοσιογράφων· ζητεί, επιπλέον, να ληφθούν επειγόντως μέτρα ώστε να διασφαλιστεί η πολιτική, θεσμική και οικονομική ανεξαρτησία της ρυθμιστικής αρχής στον τομέα των επικοινωνιών, και να εξασφαλιστεί η διαφάνεια όσον αφορά την ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης με το κλείσιμο όλων των «παραθύρων» στη νομοθεσία που παρεμποδίζουν συστηματικά την πλήρη διαφάνειά της· σημειώνει ότι η εφαρμογή των μέτρων αυτών είναι καίριας σημασίας για την αποτροπή κάθε ανοίκειας πολιτικής επιρροής· ζητεί να αναληφθεί δράση ώστε να διασφαλιστεί η πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης και η εκπομπή προγραμμάτων σε όλες τις επίσημες γλώσσες· ζητεί επίσης να ενισχυθεί η συντακτική ανεξαρτησία και η οικονομική σταθερότητα των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών φορέων, δεδομένης της σημασίας που έχει η ύπαρξη ενός δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα για την ενότητα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης· εκφράζει ανησυχία για το γεγονός ότι οι στοχευμένες ηλεκτρονικές επιθέσεις εναντίον ενημερωτικών ιστοσελίδων δεν διώκονται·

32.  εκφράζει ικανοποίηση για την πρόοδο που σημειώθηκε στη μείωση του όγκου των υποθέσεων εγκλημάτων πολέμου οι οποίες εξακολουθούν να εκκρεμούν· λαμβάνει υπό σημείωση τις ανησυχίες του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία όσον αφορά την ανεπαρκή συνέχεια που δόθηκε από την εισαγγελική αρχή στα επανειλημμένα αιτήματα για περάτωση των υποθέσεων εγκλημάτων πολέμου· ζητεί την αναθεώρηση της εθνικής στρατηγικής για τα εγκλήματα πολέμου, την αποτελεσματικότερη και βελτιωμένη δίωξη των πράξεων σεξουαλικής βίας κατά τη διάρκεια του πολέμου και τη βελτίωση της προστασίας των θυμάτων· ζητεί να αναληφθεί δράση για να διασφαλιστεί η ουσιαστική αποζημίωσή τους·

33.  λαμβάνει υπό σημείωση κάποιες ενέργειες που ανελήφθησαν και ζητεί να επιτευχθεί μεγαλύτερη πρόοδος όσον αφορά τη βιώσιμη επιστροφή των εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων και των προσφύγων, μεταξύ άλλων, στους τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης, της κοινωνικής προστασίας, της επιστροφής της περιουσίας και της υγειονομικής περίθαλψης σε τοπικό επίπεδο· επαναλαμβάνει ότι είναι σημαντικό να ενθαρρυνθεί η βιώσιμη επιστροφή τους στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, και ιδίως στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης· καλεί όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης να τους προστατεύσουν και να επιταχύνουν τη διαδικασία της επιστροφής τους μέσω της εισαγωγής και της εφαρμογής όλων των αναγκαίων νομοθετικών και διοικητικών μέτρων· ζητεί την αποτελεσματική εφαρμογή της αναθεωρημένης στρατηγικής όσον αφορά το παράρτημα VII της Συμφωνίας Ειρήνης του Ντέιτον· καλεί την Επιτροπή να διαθέσει την κατάλληλη οικονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη που θα διευκόλυνε τη διαδικασία αυτή· λαμβάνει υπό σημείωση τον σταθερά υψηλό αριθμό αγνοουμένων και καλεί τις αρμόδιες αρχές να ξεκινήσουν μια στενή συνεργασία και να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την ανεύρεση των 7 019 ατόμων που εξακολουθούν να αγνοούνται λόγω του πολέμου· τονίζει την ανάγκη περαιτέρω ανάπτυξης εναλλακτικών προσεγγίσεων στη δικαιοσύνη, μεταξύ άλλων με την αξιοποίηση της στρατηγικής του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τη μεταβατική δικαιοσύνη· καλεί τις αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να επενδύσουν σημαντικούς πόρους σε σχετικά προγράμματα·

34.  σημειώνει ότι, παρόλο που η μεταπολεμική αποκατάσταση και ανασυγκρότηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης υπήρξε σε μεγάλο βαθμό επιτυχής και έφερε τη χώρα εγγύτερα στην ΕΕ, συνεχίζουν να παραμένουν προκλήσεις όσον αφορά τη βιωσιμότητα της διαδικασίας συμφιλίωσης· τονίζει, συνεπώς, ότι είναι σημαντική η εκπαίδευση σχετικά με τη συμφιλίωση και την αμοιβαία κατανόηση στην κοινωνία·

35.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την αύξηση της δηλωμένης απασχόλησης, καθώς και τα πρώτα βήματα που έχουν πραγματοποιηθεί για την ενίσχυση του συντονισμού των πολιτικών και για τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος· εξακολουθεί να ανησυχεί για την επιρροή του κράτους στην οικονομία, την ποιότητα των δημόσιων οικονομικών, τον υψηλό βαθμό εξάρτησης από τη χρηματοδότηση από διεθνείς δανειακές επενδύσεις, την ασαφή προέλευση των διεθνών επενδύσεων και τις δύσκολες συνθήκες της αγοράς εργασίας· τονίζει την ανάγκη να αντιμετωπιστούν η σταθερά υψηλή μακροχρόνια ανεργία (27,6%), συμπεριλαμβανομένης της πολύ υψηλής ανεργίας των νέων (62,7%), και η εκτεταμένη άτυπη οικονομία, καθώς και να βελτιωθεί η λειτουργία της αγοράς εργασίας·

36.  επικροτεί την έγκριση της νέας εργατικής νομοθεσίας από τις δύο οντότητες· εκφράζει τη λύπη του για την απουσία ενός ενιαίου οικονομικού χώρου, γεγονός που αποτελεί ανασταλτικό στοιχείο για το επιχειρηματικό περιβάλλον· ζητεί την περαιτέρω βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μέσω της ενίσχυσης του κράτους δικαίου, της απλούστευσης της εκτέλεσης των συμβάσεων και της καταπολέμησης της διαφθοράς· εκφράζει την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη δεν έχει αναπτύξει μια στρατηγική για τις ΜΜΕ σε κρατικό επίπεδο·

37.  τονίζει την ανάγκη μεταρρύθμισης και εναρμόνισης των κατακερματισμένων συστημάτων κοινωνικής προστασίας στη βάση των αναγκών των πολιτών, ώστε να παρέχεται ίση μεταχείριση σε όλους· σημειώνει ότι τα δικαιώματα των συνδικάτων και τα εργασιακά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των νόμων περί υγείας και ασφάλειας, είναι ακόμη περιορισμένα και τονίζει τη σπουδαιότητα της περαιτέρω ενίσχυσης και εναρμόνισης των νόμων αυτών σε ολόκληρη τη χώρα·

38.  ζητεί να εγκριθούν τομεακές στρατηγικές για τις μεταφορές, την ενέργεια και το περιβάλλον που θα καλύπτουν ολόκληρη τη χώρα· τονίζει ότι οι στρατηγικές αυτές είναι αναγκαίες, μεταξύ άλλων και για την πλήρη αξιοποίηση της προενταξιακής βοήθειας από την ΕΕ·

39.  εκφράζει ικανοποίηση για τη συμμετοχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στην πρωτοβουλία Δυτικά Βαλκάνια 6· τονίζει τη σπουδαιότητα δύο σημαντικών επενδυτικών σχεδίων, του «Stara Gradiška» και του «Svilaj», που θα διευκολύνουν το εμπόριο, την περιφερειακή ολοκλήρωση και τη βιώσιμη ανάπτυξη· προτρέπει τις αρχές να εξασφαλίσουν την πλήρη και ταχεία εφαρμογή των τεχνικών προτύπων και των ήπιων μέτρων στις μεταφορές, τα οποία συμφωνήθηκαν κατά τη διάσκεψη κορυφής των Δυτικών Βαλκανίων το 2015 στη Βιέννη (π.χ. ευθυγράμμιση/απλοποίηση των διαδικασιών διέλευσης των συνόρων, πληροφοριακά συστήματα, συστήματα συντήρησης, αποδεσμοποίηση και πρόσβαση τρίτων στα δίκτυα) πριν από την επερχόμενη διάσκεψη κορυφής των Δυτικών Βαλκανίων που θα διεξαχθεί το 2016 στο Παρίσι·

40.  ζητεί να δημοσιευθούν τα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού και κατοικιών χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, καθώς διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στον τομέα του οικονομικού και κοινωνικού σχεδιασμού· επισημαίνει ακόμη πως τα δεδομένα της απογραφής του 2013 θα είναι αναγκαία για τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου που πρόκειται να παραλάβει η Βοσνία-Ερζεγοβίνη από την Επιτροπή·

41.  ζητεί από τις στατιστικές υπηρεσίες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να ευθυγραμμίσουν τις στατιστικές τους με τα πρότυπα της Eurostat·

42.  εκφράζει την ανησυχία του για την οπισθοδρόμηση στον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας· ζητεί να εφαρμοστεί επειγόντως η μετάβαση στο ψηφιακό σύστημα· ζητεί να συγκροτηθεί ο φορέας εποπτείας για την πιστοποίηση των νόμων για το ηλεκτρονικό εμπόριο και τις ηλεκτρονικές υπογραφές σε κρατικό επίπεδο, καθώς η εφαρμογή τους εξακολουθεί να εκκρεμεί εξαιτίας της έλλειψης του φορέα αυτού· ζητεί από τις αρμόδιες αρχές να επιταχύνουν την επιτυχή εφαρμογή του ευρωπαϊκού αριθμού κλήσης έκτακτης ανάγκης 112, που θεσπίστηκε το 2009·

43.  σημειώνει τα περιορισμένα μέτρα και τις περιορισμένες ενέργειες που ανελήφθησαν για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τα αρχικά μέτρα που ελήφθησαν για την ανάπτυξη του δικτύου Natura 2000 για την προστασία της φύσης· καλεί τις αρμόδιες αρχές να θεσπίσουν ένα εναρμονισμένο νομικό πλαίσιο για την προστασία του περιβάλλοντος και τη δράση για το κλίμα, να ενισχύσουν τον στρατηγικό σχεδιασμό και να αναβαθμίσουν την ευθυγράμμιση του κεκτημένου στα πεδία αυτά· ζητεί από τις αρμόδιες αρχές να αποτρέψουν την υπερβολική ατμοσφαιρική ρύπανση σε συμμόρφωση με τα περιβαλλοντικά πρότυπα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ρύπανσης που προκαλείται από το διυλιστήριο πετρελαίου στο Bosanski Brod· επαναλαμβάνει ότι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη πρέπει να εφαρμόσει πλήρως τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από τη Σύμβαση για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε διασυνοριακό πλαίσιο (Espoo, 1991) και από το Πρωτόκολλο για τη στρατηγική περιβαλλοντική αξιολόγηση (Κίεβο, 2003)·

44.  καλεί την κυβέρνηση της Βοσνίας Ερζεγοβίνης να ρυθμίζει και να παρακολουθεί την ανάπτυξη υδροηλεκτρικών σταθμών σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές και σε προστατευόμενες και δυνητικά προστατευόμενες περιοχές και να διαφυλάξει την ακεραιότητα των υφιστάμενων εθνικών δρυμών, όπως αυτοί των περιοχών Sutjeska και Una· συνιστά να βελτιωθεί η ποιότητα των αξιολογήσεων των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ώστε να λαμβάνονται υπόψη τα πρότυπα της ΕΕ που ορίζουν οι οδηγίες για τα πτηνά και τους οικοτόπους και η οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα· ενθαρρύνει την κυβέρνηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να ενισχύσει τη διαφάνεια μέσω της δημόσιας συμμετοχής και διαβούλευσης με τις τοπικές κοινότητες, ειδικούς επιστήμονες και την κοινωνία των πολιτών, όσον αφορά σχεδιαζόμενα έργα·

45.  συγχαίρει τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη για την ανάληψη της Προεδρίας της Ενεργειακής Κοινότητας το 2016· ωστόσο, εκφράζει την ανησυχία του σχετικά με την επιβολή κυρώσεων από την Ενεργειακή Κοινότητα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη· ζητεί εκ νέου από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη να λάβει μέτρα ώστε να συνδεθεί με τις ενεργειακές υποδομές των γειτονικών χωρών και να τιμήσει όλες τις συμβατικές υποχρεώσεις της στο πλαίσιο της Συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα·

46.  καταγγέλλει τον νόμο για τη δημόσια τάξη και την ειρήνη που εγκρίθηκε στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης τον Φεβρουάριο του 2015 και ο οποίος ποινικοποιεί τις αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι οποίες διαταράσσουν τη δημόσια τάξη ή περιλαμβάνουν άσεμνο, επιθετικό ή προσβλητικό περιεχόμενο, διότι ανοίγει τον δρόμο για νομικούς περιορισμούς στην ελεύθερη έκφραση μέσω του Διαδικτύου και στην ελευθερία των μέσων επικοινωνίας και ενδέχεται να οδηγήσει στην αυτολογοκρισία των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης·

47.  εκφράζει την ικανοποίησή του για τον εποικοδομητικό και προδραστικό ρόλο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στην προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας· είναι της άποψης ότι η απτή συνεργασία σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος μπορεί να συμβάλει στη σταθεροποίηση των Δυτικών Βαλκανίων· εκφράζει την ικανοποίησή του για τη συμφωνία για τα σύνορα με το Μαυροβούνιο· ζητεί να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες ώστε να επιλυθούν τα διμερή ζητήματα που εκκρεμούν, συμπεριλαμβανομένων των ζητημάτων οριοθέτησης με τη Σερβία και την Κροατία, καθώς και να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα που σχετίζονται με τη διασυνοριακή περιβαλλοντική ρύπανση· εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρώτη κοινή συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με την κυβέρνηση της Σερβίας, που διεξήχθη στις 4 Νοεμβρίου 2015 στο Σαράγεβο·

48.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την αύξηση του ποσοστού της ευθυγράμμισης με τις αποφάσεις στον τομέα της ΚΕΠΠΑ από 52% σε 62%· δεδομένης της αίτησης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης για προσχώρηση στην ΕΕ, θεωρεί απαραίτητο να συντονιστεί σε μεγάλο βαθμό η εξωτερική πολιτική με την ΚΕΠΠΑ της ΕΕ·

49.  καλεί τις αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, στο πλαίσιο των προσεχών τοπικών εκλογών, να εφαρμόσουν τις σχετικές συστάσεις που διατυπώθηκαν από διεθνείς και τοπικούς παρατηρητές και από το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΑΣΕ, ώστε να διασφαλιστεί η αξιοπιστία και η ακεραιότητα της εκλογικής διαδικασίας· καλεί τις αρχές να ρυθμίσουν επειγόντως το θέμα των τοπικών εκλογών στο Μόσταρ·

50.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην ΥΕ/ΑΕ, στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στην Προεδρία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, στο Υπουργικό Συμβούλιο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια της Ομοσπονδίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και στις κυβερνήσεις των δέκα καντονίων.

(1) ΕΕ L 164 της 30.6.2015, σ. 2. (2) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0276. (3) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0471.