Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 174 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE),

–  wara li kkunsidra t-Titolu III tat-Tielet Parti tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea dwar, b'mod partikolari, l-agrikoltura,

–  wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1303/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' Diċembru 2013 li jistabbilixxi dispożizzjonijiet komuni dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew, il-Fond ta' Koeżjoni, il-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali u l-Fond Marittimu u tas-Sajd Ewropew u li jistabbilixxi d-dispożizzjonijiet ġenerali dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew, il-Fond ta' Koeżjoni u l-Fond Ewropew għall-Affarijiet Marittimi u s-Sajd u li jħassar ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1083/2006(1) (minn hawn 'il quddiem 'ir-Regolament dwar Dispożizzjonijiet Komuni'),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1301/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' Diċembru 2013 dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali u dwar dispożizzjonijiet speċifiċi li jikkonċernaw l-Investiment li għandu fil-mira t-tkabbir ekonomiku u l-impjiegi, u li jirrevoka r-Regolament (KE) Nru 1080/2006(2),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1304/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' Diċembru 2013 dwar il-Fond Soċjali Ewropew u li jħassar ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1081/2006(3),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1305/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' Diċembru 2013 dwar appoġġ għall-iżvilupp rurali mill-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali (FAEŻR) u li jħassar ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1698/2005(4),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1307/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' Diċembru 2013 li jistabbilixxi regoli għal pagamenti diretti lill-bdiewa taħt skemi ta' appoġġ fil-qafas tal-politika agrikola komuni u li jħassar ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 637/2008 u r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 73/2009(5),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1308/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' Diċembru 2013 li jistabbilixxi organizzazzjoni komuni tas-swieq fi prodotti agrikoli u li jħassar ir-Regolamenti tal-Kunsill (KEE) Nru 922/72, (KEE) Nru 234/79, (KE) Nru 1037/2001 u (KE) Nru 1234/2007(6),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1144/2014 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta' Ottubru 2014 dwar azzjonijiet ta' informazzjoni u ta' promozzjoni rigward prodotti agrikoli implimentati fis-suq intern u f'pajjiżi terzi u li jħassar ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 3/2008(7),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1299/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' Diċembru 2013 dwar dispożizzjonijiet speċifiċi għall-appoġġ mill-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali għall-għan ta' kooperazzjoni territorjali Ewropea(8),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1302/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' Diċembru 2013 li jemenda r-Regolament (KE) Nru 1082/2006 dwar raggruppament Ewropew ta' kooperazzjoni territorjali (REKT) fir-rigward tal-kjarifika, is-simplifikazzjoni u t-titjib għat-twaqqif u l-funzjonament ta' tali raggruppamenti(9),

–  wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 2015/1017 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta' Ġunju 2015 dwar il-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi, iċ-Ċentru Ewropew ta' Konsulenza għall-Investimenti u l-Portal Ewropew ta' Proġetti ta' Investiment u li jemenda r-Regolamenti (UE) Nru 1291/2013 u (UE) Nru 1316/2013 – il-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi(10),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-28 ta' April 2015 dwar 'Strateġija ġdida tal-UE għall-Foresti: għall-foresti u s-settur ibbażat fuq il-foresti'(11),

–  wara li kkunsidra r-Riżoluzzjoni tiegħu tat-22 ta' Settembru 2010 dwar l-istrateġija Ewropea għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali tar-reġjuni muntanjużi, tal-gżejjer u ta' żoni li fihom ma tantx jgħixu nies(12),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-11 ta' Diċembru 2013 dwar iż-żamma tal-produzzjoni tal-ħalib f'żoni muntanjużi, żoni żvantaġġati u r-reġjuni l-iktar imbiegħda wara li tiskadi l-kwota tal-ħalib(13),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-23 ta' Mejju 2013 dwar strateġija makro-reġjonali għall-Alpi(14),

–  wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni dwar Strateġija tal-Unjoni Ewropea għar-Reġjun tal-Alpi (COM(2015)0366) kif ukoll il-pjan ta' azzjoni li jakkumpanjaha,

–  wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat tar-Reġjuni tat-3 ta’ Diċembru 2014 bl-isem 'Strateġija makroreġjonali tal-Unjoni Ewropea għar-reġjun tal-Alpi'(15),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-17 ta' Frar 2011 dwar l-implimentazzjoni tal-Istrateġija tal-UE għar-Reġjun tad-Danubju(16),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-21 ta' Jannar 2010 dwar Strateġija Ewropea għar-reġjun tad-Danubju(17),

–  wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill tat-13 ta' April 2011 dwar l-Istrateġija tal-UE għar-reġjun tad-Danubju,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni dwar l-Istrateġija tal-Unjoni Ewropea għar-Reġjun tad-Danubju (COM(2013)0181),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni mill-Kummissjoni bl-isem 'L-Istrateġija tal-Unjoni Ewropea għar-reġjun tad-Danubju' (COM(2010)0715) u l-pjan ta' azzjoni indikattiv li jakkumpanja l-istrateġija (SEC(2010)1489),

–  wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew tas-16 ta' Ġunju 2011 dwar 'il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni – L-Istrateġija tal-Unjoni Ewropea għar-reġjun tad-Danubju'(18),

–  wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat tar-Reġjuni tal-31 ta' Marzu 2011 dwar "Strateġija għar-Reġjun tad-Danubju"(19),

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni li jikkonċerna l-valur miżjud tal-istrateġiji makroreġjonali (COM(2013)0468) u l-konklużjonijet relevanti tal-Kunsill tat-22 ta' Ottubru 2013,

–  wara li kkunsidra s-Sitt Rapport dwar il-Koeżjoni Ekonomika, Soċjali u Territorjali (COM(2014)0473),

–  wara li kkunsidra l-Konvenzjoni Alpina, inklużi l-Protokolli tal-Konvenzjoni Alpina,

–  wara li kkunsidra l-istudju mfassal mill-Euromontana fit-28 ta' Frar 2013 bl-isem 'Lejn il-Muntanji għall-2020: L-ewwel pass – Nikkapitalizzaw fuq il-ħidma tal-Euromontana biex nispiraw l-ipprogrammar',

–  wara li kkunsidra l-istudju mid-Direttorat Ġenerali għall-Politiki Interni tiegħu (Dipartiment Tematiku B: Politiki Strutturali u ta' Koeżjoni, Żvilupp Reġjonali) ta' Frar 2016 bl-isem 'Riċerka għall-Kumitat REGI – Il-Koeżjoni fir-reġjuni muntanjużi tal-UE',

–  wara li kkunsidra l-proġett Women-Alpnet fil-programm tal-Interreg L-Ispazju tal-Alpi 2001–2006: Netwerk ta' istituzzjonijiet lokali u ċentri ta' riżorsi għan-nisa: Il-promozzjoni tal-parteċipazzjoni tan-nisa għall-iżvilupp sostenibbli tal-Ispazju tal-Alpi,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 52 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Iżvilupp Reġjonali u l-opinjoni tal-Kumitat għall-Agrikoltura u l-Iżvilupp Rurali (A8–0074/2016),

A.  billi r-reġjuni muntanjużi jirrappreżentaw ammont sinifikanti ta' territorju tal-UE (madwar 30 %), u billi l-UE fl-intier tagħha tiddependi fuq is-servizzi tal-ekosistemi tagħhom;

B.  billi m'hemm l-ebda definizzjoni espliċita ta' reġjuni muntanjużi fil-politika reġjonali tal-UE, u billi d-definizzjoni użata fil-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali (FAEŻR) mhix xierqa għall-politika ta' koeżjoni u, kif inhi, ma tistax tintuża għal ġestjoni effikaċji ta' din il-politika;

C.  billi dawn ir-reġjuni huma strutturalment żvantaġġati minħabba l-kundizzjonijiet estremi u l-bgħid tagħhom, sal-punt li ħafna reġjuni muntanjużi qed jiffaċċjaw depopolazzjoni u tixjiħ tal-popolazzjoni, żewġ elementi li jistgħu jħarrbtu ċ-ċiklu naturali tal-ġenerazzjonijiet u jwasslu għal tnaqqis fl-istandards soċjali u l-kwalità tal-ħajja; billi dan spiss iwassal għal żieda fil-qgħad, esklużjoni soċjali u migrazzjoni urbana;

D.  billi r-reġjuni muntanjużi joffru għadd ta' opportunitajiet biex jintlaħqu l-miri tal-UE – dwar l-impjiegi, il-koeżjoni u l-protezzjoni tal-ambjent – permezz tal-użu sostenibbli tar-riżorsi naturali tagħhom;

E.  billi jeżistu differenzi konsiderevoli bejn ir-reġjuni muntanjużi u, għalhekk, huma meħtieġa l-koordinazzjoni tal-politiki u tas-setturi, kemm bejn reġjuni muntanjużi differenti (orizzontalment), kif ukoll f'reġjuni muntanjużi individwali (vertikalment);

F.  billi l-appoġġ għar-reġjuni muntanjużi minn strumenti differenti tal-UE, bħalma huma l-FAEŻR u l-Fondi Strutturali u ta' Investiment Ewropej (Fondi SIE), għandu jkun kumplementari, bil-għan li jinħolqu sinerġiji li jagħmluha possibbli li jinkiseb żvilupp aħjar u iktar inklużiv;

G.  billi r-reġjuni muntanjużi għandhom rwol importanti fl-iżvilupp ekonomiku, soċjali u sostenibbli tal-Istati Membri u jipprovdu diversi servizzi ekosistemiċi; billi l-ugwaljanza bejn is-sessi għandha impatt sinifikanti fuq il-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali fl-Ewropa; billi l-kooperazzjoni transkonfinali fir-reġjuni muntanjużi tirrappreżenta mod sostenibbli biex jitrawwem l-iżvilupp ekonomiku u soċjali ta' dawn ir-reġjuni;

H.  billi, minħabba l-ispeċifiċitajiet tagħhom, speċjalment l-abbundanza u l-varjetà tas-sorsi ta' enerġija rinnovabbli u d-dipendenza tagħhom fuq l-effiċjenza tar-riżorsi u tal-enerġija, ir-reġjuni muntanjużi jistgħu jikkontribwixxu għall-iżvilupp ta' teknoloġiji ġodda u l-innovazzjoni b'mod ġenerali;

I.  billi ż-żoni muntanjużi jagħtu kontribut pożittiv għall-iżvilupp sostenibbli, il-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima, il-preservazzjoni u l-protezzjoni tal-ekosistemi reġjonali u tal-bijodiversità; billi partijiet kbar ta' żoni muntanjużi huma protetti fin-netwerk ekoloġiku Natura 2000 u taħt tipi oħra ta' arranġamenti ta' konservazzjoni tan-natura, fatt li, minn naħa, jillimita l-attività ekonomika, iżda min-naħa l-oħra jgħin ukoll biex jissaħħu forom aktar sostenibbli ta' biedja u biex il-biedja tintrabat iktar mill-qrib ma' attivitajiet ekonomiċi oħra; billi l-attivitajiet agrikoli u l-ġestjoni tal-art fiż-żoni muntanjużi huma ferm importanti għall-istabilità idroġeoloġika ta' dawk iż-żoni;

J.  billi r-reġjuni muntanjużi jiffaċċjaw sfidi serji – fir-rigward tal-iżvilupp soċjali u ekonomiku, it-tibdil fil-klima, it-trasport u l-kwistjonijiet demografiċi – li jridu jiġu indirizzati permezz tal-istabbiliment ta' konnessjonijiet adegwati maż-żoni urbani u tal-pjanura, u billi jiġi garantit aċċess għas-servizzi diġitali;

K.  billi ż-żoni muntanjużi b'ekosistemi konservati, u s-servizzi tagħhom, jistgħu jipprovdu bażi għal bosta attivitajiet ekonomiċi, b'enfasi fuq il-biedja, il-forestrija, it-turiżmu u l-enerġija, filwaqt li jitqiesu l-wirt kulturali u naturali ta' dawn iż-żoni u d-diversifikazzjoni tal-irziezet; billi dawn jistgħu jiġu promossi permezz ta' azzjonijiet koordinati u/jew kooperazzjoni transkonfinali u billi ż-żoni muntanjużi jippreservaw kundizzjonijiet uniċi u l-għerf tradizzjonali u joffru potenzjal kbir għall-bidla lejn sistemi agrikoli ta' kwalità;

L.  billi l-glaċieri huma karatteristiċi tal-muntanji Ewropej u għandhom rwol vitali kemm fl-ekosistemi kif ukoll fis-sistemi tal-ilma tal-muntanji, billi l-irtirar tagħhom f'termini ta' massa u tul sa minn nofs is-seklu 19 laħaq livelli allarmanti, u billi ħafna glaċieri fl-Ewropa diġà sparixxew jew huma fil-periklu li jisparixxu sal-2050;

M.  billi l-ispejjeż żejda marbuta mal-kundizzjonijiet klimatiċi u topografiċi, id-distanza minn ċentri ekonomiċi u l-iżolament huma ta' piż kbir fuq l-iżvilupp ekonomiku, soċjali u kulturali taż-żoni muntanjużi; billi n-nuqqas ta' infrastruttura suffiċjenti, inkluża l-kopertura tal-broadband, u ta' investiment f'żoni muntanjużi jikkontribwixxi għat-twessigħ tad-distakk bejn dawn ir-reġjuni u reġjuni oħra; billi anke l-isforzi biex tinżamm il-produzzjoni ekonomika agrikola fiż-żoni muntanjużi tal-UE jeħtieġ li jissaħħu permezz ta' aċċessibilità u infrastruttura fiżiċi u diġitali, kif ukoll permezz ta' aċċess għal servizzi pubbliċi u servizzi ta' interess ġenerali, bħal pereżempju l-edukazzjoni, is-servizzi soċjali, il-kura tas-saħħa, it-trasport u s-servizzi postali, għall-abitanti ta' dawn ir-reġjuni;

N.  billi hemm tipi differenti ta' reġjuni muntanjużi fl-Ewropa li huma konnessi minħabba l-fatt li jikkondividu sfidi fundamentali, bħal aċċessibilità batuta, ftit opportunitajiet ta' impjieg, popolazzjoni li qed tixjieħ, nuqqas ta' konnettività, l-impatt tat-tibdil fil-klima u l-intensifikazzjoni tal-attività produttiva umana; billi jridu jittieħdu passi attivi biex jiġu indirizzati dawn l-aspetti;

O.  billi, fil-kuntest tal-volatilità tas-swieq u tal-prezzijiet, iż-żieda fl-ispejjeż tal-produzzjoni, iż-żieda fil-kompetizzjoni, it-tmiem tal-kwoti tal-ħalib u l-isfidi ambjentali, huwa essenzjali li tiġi żgurata l-produzzjoni tal-ikel u r-rwol multifunzjonali tal-agrikoltura sabiex jinżamm il-valur miżjud fiż-żoni muntanjużi, jiġi xprunat l-impjieg sostenibbli u jitħalla aċċess għal sorsi oħra ta' dħul;

P.  billi r-reġjuni muntanjużi li huma parti mill-fruntieri esterni tal-UE jiffaċċjaw diffikultajiet addizzjonali u jintlaqtu aktar mix-xejriet negattivi komuni għar-reġjuni muntanjużi kollha;

Q.  billi fl-Ewropa hemm ringieli ta' muntanji li jestendu f'diversi Stati Membri u wkoll fi stati mhux membri bħall-muntanji tal-Karpazji, li, wara l-aħħar tkabbir tal-UE, saru l-fruntiera tal-Lvant tal-UE u llum huma żona ġeopolitika estremament importanti fejn jiltaqgħu interessi politiċi strateġiċi ta' importanza kbira fir-rigward tal-istabilità tal-Unjoni;

R.  billi ħafna reġjuni muntanjużi m'għandhomx infrastruttura bażika, servizzi pubbliċi u aċċess kontinwu għal servizzi ta' interess ġenerali, speċjalment fiż-żoni ta' attività staġjonali;

S.  billi l-agrikoltura tal-muntanji hija importanti għall-identità u l-kultura tar-reġjuni muntanjużi u tkompli tikkontribwixxi għall-impjiegi u għal setturi speċifiċi tal-ekonomija f'dawk ir-reġjuni, bħalma huma , r-riżorsi forestali u t-turiżmu, b'kont meħud tal-fatt li d-diversifikazzjoni ulterjuri tal-ekonomiji u l-impjiegi tagħhom hija kontinwa u li dawn għandhom rwol importanti fl-ekonomija ċirkolari;

T.  billi xi wħud mir-reġjuni ultraperiferiċi huma wkoll reġjuni muntanjużi ta' orġini vulkanika (vulkani attivi jew inattivi, iġbla ta' muntanji vulkaniċi jew ktajjen ta' vulkani, u gżejjer vulkaniċi) b'partijiet kemm taħt kif ukoll fuq l-ilma, u billi dawn jiffaċċjaw diffikultajiet ikkawżati mit-topoloġija tat-territorju tagħhom;

U.  billi n-nisa li jgħixu f'reġjuni muntanjużi, speċjalment f'reġjuni żvantaġġati, ta' spiss jiffaċċjaw problemi li jikkonċernaw l-aċċess tagħhom għal livelli ogħla ta' edukazzjoni u opportunitajiet ta' xogħol deċenti;

V.  billi trid tinstab risposta għad-diversi sfidi li jinħolqu mid-depopolazzjoni, l-impatt tat-tibdil fil-klima, in-nuqqas ta' disponibilità tal-art agrikola, l-abbandun tar-raba' u t-tkabbir assoċjat ta' arbuxelli u siġar, u l-ħtieġa li jiġu ppreservati l-mergħat tal-muntanji;

W.  billi t-trobbija tal-annimali (produzzjoni estensiva tal-laħam u tal-ħalib) għandha rwol sinifikanti fiż-żoni muntanjużi ta' ħafna pajjiżi tal-UE; billi l-kundizzjonijiet diffiċli tas-suq u l-iżvantaġġi serji tal-ispejjeż għandhom impatt qawwi fuq l-irziezet żgħar f'dawk ir-reġjuni;

X.  billi l-Artikolu 174(3) tat-TFUE espressament isemmi li għandha tingħata attenzjoni speċifika lir-reġjuni muntanjużi, fost affarijiet oħra; billi hemm għadd ta' politiki, programmi u strateġiji tal-UE li għandhom effett indirett fuq ir-reġjuni muntanjużi;

Approċċ koordinat u kunsiderazzjonijiet ġenerali

1.  Jistieden lill-Kummissjoni tibda l-proċess tal-ħolqien ta' definizzjoni operattiva għar-reġjuni muntanjużi funzjonali fil-kuntest tal-politika ta' koeżjoni, li tikkumplimenta d-definizzjoni ta' żoni muntanjużi kif użata fil-kuntest tal-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali, bil-għan li titjieb il-koordinazzjoni tal-politiki u l-miżuri kkonċernati; iqis li definizzjoni bħal din għandha tkun wiesgħa u inklużiva, b'kont meħud ta' fatturi differenti bħall-altitudni, l-aċċessibilità u ż-żerżieq tal-art; Jistieden lill-Kummissjoni tipprevedi definizzjoni komprensiva li tkopri wkoll ir-reġjuni vulkaniċi fil-gżejjer u fir-reġjuni ultraperiferiċi, kif ukoll żoni li, filwaqt li mhumiex muntanjużi, huma fil-biċċa l-kbira tagħhom integrati ma' żoni muntanjużi; jirrimarka, f'dan il-kuntest, l-idea riflessa fl-Istrateġija tal-UE għar-Reġjun tal-Alpi (EUSALP) li ż-żoni mhux muntanjużi jiddaħħlu fl-istrateġija bħala inizjattiva tajba;

2.  Iqis li l-politiki tal-UE għandu jkollhom approċċ speċifiku għar-reġjuni muntanjużi, peress li dawn għandhom żvantaġġi strutturali ċari; dawn ir-reġjuni jeħtieġu appoġġ addizzjonali biex jegħlbu l-isfidi tat-tibdil fil-klima, biex ikunu kapaċi jipprovdu impjiegi tul is-sena kollha, mhux biss impjieg staġjonali, żvilupp ekonomiku, prevenzjoni u ġestjoni tad-diżastri naturali u protezzjoni tal-ambjent, u biex jgħinu biex jintlaħqu l-miri tal-UE għall-enerġija rinnovabbli; iqis, għaldaqstant, li r-reġjuni muntanjużi għandhom jiġu integrati f'kull aspett tal-politiki tal-UE, inkluża l-politika ta' koeżjoni, billi tiddaħħal valutazzjoni tal-impatt territorjali;

3.  Jirrikonoxxi li l-UE m'għandhiex politika speċifika għar-reġjuni muntanjużi, u jirrimarka li dawk il-politiki, il-programmi u l-istrateġiji diġà eżistenti li effettivement għandhom effett indirett fuq tali żoni jipprovdu raġunijiet għal 'Aġenda għar-reġjuni muntanjużi tal-UE', li għandha tirrappreżenta l-bażi għal strateġija tal-UE mmirata lejn l-ilħiq tal-iżvilupp tar-reġjuni muntanjużi u taż-żoni li jiddependu fuqhom għat-terminu twil ta' żmien;

4.  Jitlob lill-Kummissjoni taħdem fuq 'Aġenda għar-Reġjuni Muntanjużi tal-UE', li għandha tkun qafas li jikkontribwixxi għall-politiki transnazzjonali, transkonfinali u interreġjonali; jemmen li din l-aġenda futura għandha tidentifika l-prijoritajiet għall-iżvilupp ta' dawn ir-reġjuni, sabiex il-politiki settorjali jkunu jistgħu jiġu aġġustati b'mod aħjar u sabiex jinħolqu opportunitajiet ta' finanzjament permezz tal-fondi tal-UE, u sabiex ikunu jistgħu jinkisbu politiki sostenibbli għall-inklużjoni għat-terminu twil;

5.  Jistieden lill-Kummissjoni, fil-kuntest ta' dan il-programm, tistabbilixxi programm speċifiku u fid-dettall biex jiġu protetti l-glaċieri Ewropew li huwa mistenni li jisparixxu sal-2050;

6.  Jitlob li jiżdiedu s-sinerġiji permess tal-koordinazzjoni tal-politiki, l-istrateġiji u l-programmi tal-UE li għandhom effett indirett fuq ir-reġjuni muntanjużi, bħal Orizzont 2020, COSME, LIFE, Natura 2000, l-Istrateġija tal-Broadband tal-UE, l-Istrateġija ta' Adattament għat-Tibdil fil-Klima tal-UE, il-Programm ta' Azzjoni Ambjentali tal-UE, il-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa, il-Kooperazzjoni Territorjali Ewropea, il-Fondi SIE u l-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi (FEIS); jistieden lill-Kummissjoni tqis l-applikazzjoni speċifika u l-funzjonament ta' dawn il-programmi għar-reġjuni muntanjużi;

7.  Jenfasizza l-importanza li jinkisbu sinerġiji bejn il-politiki, l-istrumenti u s-setturi, ħaġa li teħtieġ li jiġi applikat approċċ integrat; jenfasizza l-esperjenza siewja ħafna miksuba fl-implimentazzjoni tal-Konvenzjoni Alpina, li tirrikonċilja l-interessi ekonomiċi, soċjali u ambjentali;

8.  Jiġbed l-attenzjoni għall-iskarsezza ta' art li tista' tintuża fir-reġjuni muntanjużi, li hija kawża potenzjali ta' kunflitti li jirriżultaw minn interessi diverġenti jew li jikkoinċidu dwar il-klassifikazzjoni u l-użu tal-art; jistieden lill-Istati Membri, għalhekk, jiżviluppaw u japplikaw għodod ta' ppjanar tat-territorju li jiffaċilitaw il-koordinazzjoni u l-parteċipazzjoni pubblika fl-iżvilupp territorjali; iqis li l-Protokoll dwar ippjanar tat-territorju u żvilupp sostenibbli tal-Konvenzjoni Alpina huwa eżempju importanti fuqhiex wieħed għandu jikkapitalizza iktar;

9.  Jistieden lill-parks naturali li jappartjenu għall-Istati Membri li jikkondividu fruntiera ma' Stat ieħor wieħed jew iktar biex ifasslu approċċi konġunti għall-ġestjoni, l-iżvilupp u l-protezzjoni ta' dawk il-parks naturali;

10.  Jinnota li r-riformi reċenti tal-politika agrikola komuni (PAK) u tal-politika reġjonali jippermettu li l-ġestjoni tal-finanzjamenti Ewropej ta' koeżjoni ssir fil-livell reġjonali;

11.  Jitlob li l-awtoritajiet ta' ġestjoni jikkunsidraw li jżidu l-allokazzjonijiet tal-Fondi SIE fil-livell nazzjonali biex jappoġġjaw iż-żoni muntanjużi mhux żviluppati, bl-użu ta' approċċ ta' politika multisettorjali, meta jkun possibbli; jistieden lill-Istati Membri jinkoraġġixxu l-investiment fiż-żoni muntanjużi billi jiffavorixxu l-finanzjament tal-programmi operattivi għal tali żoni;

12.  Jenfasizza li d-dimensjoni territorjali tal-politika ta' koeżjoni għandha tingħata prijorità, permezz ta' inizjattivi mmirati għall-iżvilupp territorjali u appoġġ addizzjonali għall-kooperazzjoni territorjali fil-livell Ewropew;

13.  Jenfasizza li skont ir-Regolament dwar l-Iżvilupp Rurali l-Istati Membri u r-reġjuni għandhom il-possibilità li joħolqu sottoprogrammi tematiċi li jiffukaw fuq il-ħtiġijiet taż-żoni muntanjużi, li huma eliġibbli għal rati ta' appoġġ ogħla għall-finanzjament pubbliku; jinkoraġġihom jagħmlu użu minn dawn l-opportunitajiet; jinnota li sal-lum l-ebda awtorità kompetenti ma għażlet li tagħmel hekk; iqis madankollu li dan ma jfissirx neċessarjament li ebda għajnuna speċifika ma nħasbet għal dawn ir-reġjuni;

14.  Iħeġġeġ lill-Istati Membri jagħmlu użu minn għodda bħalma huma l-istrumenti Investiment Territorjali Integrat (ITI) u Żvilupp Lokali Mmexxi mill-Komunità (CLLD) b'appoġġ għall-iżvilupp taż-żoni muntanjużi, bil-għan li jappoġġjaw il-potenzjal u l-objettivi ta' żvilupp speċifiċi tagħhom; jinkoraġġixxi l-appoġġ għall-gruppi ta' azzjoni lokali (GAL) għall-iżvilupp lokali mmexxi mill-komunità, sabiex jitrawwmu netwerks transnazzjonali u metodi kooperattivi ta' ħidma;

15.  Jenfasizza l-potenzjal u l-importanza tal-iżvilupp eżistenti u dak futur tal-istrateġiji makroreġjonali għall-iżvilupp sostenibbli tar-reġjuni muntanjużi tal-UE b'dimensjoni b'saħħitha ta' kooperazzjoni transkonfinali, meta applikabbli; jitlob li tiġi kkunsidrata l-esperjenza fl-implimentazzjoni ta' strateġiji makroreġjonali oħra tal-UE;

16.  Jilqa' l-inizjattivi attwali mmirati lejn il-Muntanji Karpazji fl-Istrateġija tal-UE għar-Reġjun tad-Danubju u l-progress li sar fl-Istrateġija makroreġjonali tal-UE għall-Alpi; jinnota li din tal-aħħar hija eżempju tajjeb ta' approċċ integrat għall-iżvilupp territorjali, b'kunsiderazzjoni taż-żoni u r-reġjuni muntanjużi u reġjuni integrati magħhom;

17.  Jemmen li l-istrument tal-Kooperazzjoni Territorjali Ewropea joffri opportunità eċċellenti biex jiġu kondiviżi l-aħjar prattiki u l-għarfien fost ir-reġjuni muntanjużi, li ħafna drabi jkunu lokalizzati fil-fruntieri nazzjonali, u jitlob li jkun hemm dimensjoni speċifika għall-muntanji fil-Kooperazzjoni Territorjali Ewropea tal-futur; jilqa' inizjattivi, bħall-'Politiki kontra t-tnaqqis fil-popolazzjoni fiż-żoni muntanjużi' (PADIMA), li huma mmirati lejn l-indirizzar tal-problemi speċifiċi li jiffaċċjaw ir-reġjuni muntanjużi; Jenfasizza l-importanza tal-programmi INTERREG u ta' inizjattivi oħra ta' kooperazzjoni, bħar-Raggruppamenti Ewropej ta' Kooperazzjoni Territorjali (REKT) u Gruppi Ewropej b'Interess Ekonomiku (GEIE), fl-iżvilupp ta' żoni u meded ta' muntanji komuni b'mod konġunt u koordinat fir-reġjuni li fihom żoni muntanjużi transkonfinali;

18.  Jistieden lill-Kummissjoni tippreżenta komunikazzjoni li jkun fiha 'Aġenda għar-reġjuni muntanjużi tal-UE' u, sussegwentement, white paper dwar l-iżvilupp tar-reġjuni muntanjużi, ibbażati fuq l-aħjar prattiki u bl-involviment tal-awtoritajiet lokali, reġjonali u nazzjonali, u atturi rilevanti oħra, inklużi sħab ekonomiċi u soċjali u rappreżentanti tas-soċjetà ċivili;

19.  Jinsisti li l-Kummissjoni u l-partijiet interessati l-oħra jagħmlu valutazzjoni bir-reqqa u regolari tal-kundizzjoni tar-reġjuni muntanjużi fl-UE, u janalizzaw id-data, bħalma huma r-riżultati tal-implimentazzjoni tal-programmi operattivi tal-politika ta' koeżjoni u l-indikaturi dwar il-bidliet fil-kwalità tal-ħajja u d-demografija, bil-għan li l-fondi u l-implimentazzjoni tal-politika tal-UE jiġu ffokati b'mod korrett;

20.  Jenfasizza l-ħtieġa li wieħed ikun jista' joqgħod fuq data statistika diżaggregata u affidabbli li fuqha jkunu jistgħu jiġu bbażati inizjattivi ta' politika;

21.  Jitlob li jkun hemm kooperazzjoni ma' stati Ewropej mhux membri, u ma' gvernijiet reġjonali u lokali, dwar l-implimentazzjoni ta' politika għar-reġjuni muntanjużi;

22.  Jistieden lill-Kummissjoni tħeġġeġ l-użu ta' strumenti finanzjarji fir-reġjuni muntanjużi sabiex jinkisbu riżultati konkreti;

23.  Jilqa' d-dibattitu li għaddej bħalissa dwar is-simplifikazzjoni tal-politika ta' koeżjoni; jittama li qafas eħfef, u d-disponibilità ta' strumenti li jkunu iktar faċli li l-partijiet interessati u l-benefiċjarji jużawhom, jikkontribwixxu għall-iżvilupp tar-reġjuni muntanjużi tal-UE; jitlob li tingħata attenzjoni speċjali għas-simplifikazzjoni u għall-isforzi biex jiġu ffaċilitati l-investimenti fir-reġjuni muntanjużi;

24.  Jistieden lill-Kummissjoni tipproponi Sena Ewropea tal-Gżejjer u l-Muntanji;

Impjiegi u tkabbir ekonomiku fir-reġjuni muntanjużi

25.  Jinnota li l-intrapriżi żgħar u ta' daqs medju (SMEs) fir-reġjuni muntanjużi jħabbtu wiċċhom ma' diffikultajiet serji minħabba n-nuqqas ta' aċċessibilità, infrastruttura, konnettività u riżorsi umani; Jistieden lill-Kummissjoni tagħti attenzjoni partikolari lill-iżvilupp tal-SMEs fir-reġjuni muntanjużi, b'mod partikolari fiż-żoni milquta minn diżastri naturali u aggravati mill-klima, u konsegwentement iħeġġeġ lill-Istati Membri biex jagħtu prijorità lill-investiment fl-infrastruttura u s-servizzi fiż-żoni muntanjużi; jitlob li jkun hemm sinerġiji bejn il-Fondi SIE u l-programmi u l-inizjattivi ssussidjati l-oħra tal-UE biex jissawwar approċċ ta' politika olisitiku u effikaċi sabiex jiġi massimizzat l-appoġġ għall-SMEs u l-intraprenditorija; jenfasizza li għandhom jiġu żviluppati strateġiji integrati bbażati fuq il-post dwar ir-reġjuni muntanjużi bil-għan li jiġu identifikati opportunitajiet speċifiċi ta' żvilupp u dawn għandhom jinkludu miżuri biex tiżdied il-konnettività tal-SMEs lokali u r-relazzjonijiet u l-koordinazzjoni intra u intersettorjali;

26.  Jenfasizza l-importanza li tiġi żviluppata produzzjoni agrikola multipli b'rabta mal-iżvilupp tat-turiżmu u l-attivitajiet għall-protezzjoni tal-ambjent u li l-katini alimentari fiż-żoni muntanjużi jiġu strutturati, jew f'assoċjazzjonijiet ta' organizzazzjonijiet tal-produtturi, li żżid is-saħħa tan-negozjar tal-bdiewa, jew permezz tal-ħolqien ta' swieq lokali u ktajjen ta' provvista qosra; jenfasizza l-ħtieġa li jiġi garantit l-aċċess għal swieq kbar, u li jiddaħħlu miżuri ta' kwalità, promozzjoni u protezzjoni tal-prodotti, li b'hekk itejbu l-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti agrikoli, u li dawn jiddaħħlu fil-prodotti ta' turiżmu ġenerali ta' żona ġeografika partikolari; barra minn hekk, peress li ż-żoni muntanjużi għandhom potenzjal qawwi għall-produzzjoni ta' prodotti tal-ikel ta' kwalità għolja, jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jibdew id-dibattitu dwar l-introduzzjoni ta' tikkettar speċjali għall-prodotti tal-ikel tal-muntanji fil-livell tal-UE;

27.  Jirrikonoxxi, f'dan il-kuntest, il-ħtieġa għal appoġġ mill-FAEŻR għall-produzzjoni agrikola fiż-żoni muntanjużi u għal sforzi biex jinħoloq valur miżjud permezz tas-sinerġiji ma' fondi u inizjattivi oħra tal-UE, kif ukoll ma' strumenti finanzjarji privati, sabiex jinħoloq impatt pożittiv fir-reġjuni muntanjużi;

28.  Jilqa' l-progress li sar fl-Istrateġija tal-UE għall-Foresti; jappoġġja l-iżvilupp sostenibbli tal-foresti fil-livell tal-Unjoni, speċjalment fir-rigward tal-kontribut tal-foresti għall-protezzjoni tal-ambjent u l-bijodiversità u għall-ilħiq tal-miri tal-enerġija rinnovabbli; jinnota li d-dimensjoni ekonomika tal-forestrija tista' tiġi enfasizzata fl-istrateġija;

29.  Iqis li l-foresti jistgħu joffru impjiegi u żvilupp ekonomiku għar-reġjuni muntanjużi u li r-riżorsi forestali, għalhekk, għandhom jiġu garantiti tul iż-żmien billi dawn jiġu sfruttati b'mod sostenibbli; Jenfasizza li l-foresti huma ta' importanza vitali għall-ekosistema u li fil-muntanji huma jaqdu rwol importanti fil-prevenzjoni ta' valangi, uqigħ tal-art u għargħar; Jitlob li l-SMEs jiġu appoġġjati, partikolarment dawk stabbiliti fiż-żoni muntanjużi, li huma involuti fis-settur tal-forestrija u li josservaw bis-sħiħ il-prinċipju ta' sostenibilità ambjentali; jenfasizza r-rwol ekonomiku u soċjali partikolari tal-forestrija fiż-żoni muntanjużi u l-importanza tal-investiment għal użu effiċjenti tar-riżorsi tal-forestrija f'dawk ir-reġjuni; ifakkar fir-rwol sinifikanti li jaqdu l-foresti fil-forniment ta' materjal primarju u sekondarju li jintuża fl-industrija farmaċewtika, kożmetika u dik tal-ikel, u b'hekk jikkontribwixxu għall-ħolqien tal-impjiegi; jitlob, f'dan il-kuntest, li l-politika ta' koeżjoni tiffoka aktar fuq il-ġestjoni sostenibbli tal-foresti;

30.  Jitlob li jkun hemm aktar inċentivi biex jiġu preservati l-intrapriżi żgħar tal-ipproċessar u l-irziezet żgħar u ta' daqs medju fiż-żoni muntanjużi, li huma sors importanti ta' impjiegi u jipproduċu prodotti b'karatteristiċi speċifiċi ta' kwalità, iżda li bħala medja jkollhom spejjeż ogħla u inqas qligħ mit-tkabbir intensiv ta' uċuh tar-raba' jew bhejjem tal-irziezet; jistieden lill-Kummissjoni tippromwovi proġetti pilota bil-għan li jiġu rkuprati l-attivitajiet ekonomiċi tradizzjonali, inklużi l-biedja u l-artiġjanat, fiż-żoni muntanjużi li huma suġġetti għad-depopolazzjoni; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jippromwovu proċeduri amministrattivi simplifikati għall-applikazzjoni għall-fondi u l-amministrazzjoni tagħhom sabiex il-komunitajiet żgħar jingħataw aċċess aħjar għall-finanzjament sabiex jitrawmu l-iżvilupp fit-tul, l-aċċessibiltà tas-swieq u l-istabbiliment ta' organizzazzjonijiet ta' produtturi fiż-żoni muntanjużi;

31.  Jistieden lill-benefiċjarji tal-Fondi SIE fir-reġjuni muntanjużi jivvalutaw il-potenzjal u l-ħtieġa li jiġu stabbiliti parks industrijali u teknoloġiċi lokali sostenibbli, u wara studji xierqa ta' fattibilità u analiżi tal-ispejjeż u l-benefiċċji, li jikkunsidraw li jibnu tali parks bl-użu ta' mezzi tal-UE u nazzjonali;

32.  Jenfasizza l-ħtieġa li jkun hemm strateġiji ta' speċjalizzazzjoni intelliġenti, meta applikabbli, biex jissaħħaħ il-potenzjal offrut mir-reġjuni muntanjużi;

33.  Jenfasizza r-rwol importanti li l-intrapriżi soċjali, u mudelli alternattivi ta' negozju bħall-kooperattivi u l-assoċjazzjonijiet mutwi, jista' jkollhom fl-iżvilupp inklużiv u sostenibbli tar-reġjuni muntanjużi, inkluż biex tingħeleb l-esklużjoni ta' gruppi marġinalizzati u jingħelbu l-inugwaljanzi bejn in-nisa u l-irġiel;

34.  Jappoġġja l-użu tal-Fondi SIE għal setturi ekonomiċi li ma jniġġsux u li huma orjentati lejn il-futur, bħat-turiżmu sostenibbli, il-wirt kulturali, il-forestrija sostenibbli, l-iżvilupp tal-internet b'veloċità għolja, l-artiġjanat, u l-enerġija rinnovabbli; jenfasizza l-importanza li jiġu żviluppati mudelli ta' turiżmu ġodda u innovattivi u li jiġu promossi l-mudelli eżistenti li rnexxew;

Id-dimensjoni soċjoekonomika tar-reġjuni muntanjużi

35.  Jinnota li l-appoġġ tal-bidla lejn ekonomija baxxa fil-karbonju, reżistenti għat-tibdil fil-klima, li tagħmel użu effiċjenti mir-riżorsi u li tkun ambjentalment sostenibbli jista' jiġi enfasizzat fil-politika ta' koeżjoni;

36.  Iqis li ż-żieda fil-kwalifiki tal-forza tax-xogħol u l-ħolqien ta' impjiegi ġodda fl-ekonomija ekoloġika għandhom jagħmlu parti mill-prijoritajiet ta' investiment tal-Fondi SIE u jenfasizza li l-politiki tal-UE għandhom jappoġġjaw taħriġ f'oqsma bħalma huma l-agrikoltura tal-muntanji, it-turiżmu sostenibbli, il-forestrija sostenibbli u t-teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli;

37.  Jilqa' inizjattivi li jattiraw liż-żgħażagħ lejn is-settur agrikolu, u jistieden lill-Kummissjoni tiżviluppa programmi simili għaż-żoni muntanjużi; iħeġġeġ li jittieħdu miżuri biex l-intraprendituri żgħażagħ jitħeġġu jiftħu f'oqsma relatati mal-wirt kulturali u mhux limitati għall-attività staġjonali biss; jenfasizza r-rwol tal-istituti xjentifiċi u istituzzjonijiet edukattivi oħra li jittrattaw l-agrikoltura tal-muntanji; jinkoraġġixxi l-parteċipazzjoni minn bdiewa żgħażagħ fi skemi ta' skambju u pjattaformi tat-tagħlim online;

38.  Jenfasizza l-importanza tal-edukazzjoni għan-nisa u l-bniet u taż-żieda fl-inklużjoni tan-nisa f'oqsma bħax-xjenza, it-teknoloġija, l-inġinerija, il-matematika u l-intraprenditorija, inkluż fis-setturi tal-ekonomija ekoloġika; iqis li għandha tingħata attenzjoni partikolari biex il-bdiewa nisa jiġu appoġġjati u inkoraġġuti u lin-nisa li jkunu attivi bħala persuni li jaħdmu għal rashom fil-kummerċjalizzazzjoni diretta, it-turiżmu, is-snajja' u l-proġetti; Jenfasizza l-importanza tal-preżenza attiva u r-rwol tan-nisa fiż-żoni muntanjużi, b'mod partikolari fit-trawwim tal-proċessi ta' innovazzjoni u kooperazzjoni u sabiex jinżamm il-funzjonament tajjeb ta' dawn iż-żoni; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri, għalhekk, jużaw ir-riżorsi u l-proċeduri eżistenti għall-inizjattivi ta' mikrofinanzjament u ta' mikrokreditu għan-nisa, u għal opportunitajiet ta' karriera għan-nisa, taħt il-Fond Soċjali Ewropew u proġetti transnazzjonali;

39.  Jenfasizza li l-importanza taż-żoni muntanjużi u ta' miżuri effikaċi fl-UE ġiet integrata fl-aktar riforma reċenti tal-PAK; jemmen li l-PAK għandu jkollha l-għan li tikkumpensa għall-iżvantaġġi ekonomiċi u naturali li jiffaċċjaw il-bdiewa iżda għandha wkoll tagħtihom il-mezzi biex jikkapitalizzaw fuq l-assi tagħhom;

40.  Jenfasizza l-importanza tal-għajnuna tal-ewwel pilastru tal-PAK fiż-żamma tal-produzzjoni agrikola u tal-introjtu għall-bdiewa fiż-żoni muntanjużi; ifakkar li l-Istati Membri għandhom il-possibilità li jistabbilixxu għajnuniet speċifiċi u ħlasijiet akkoppjati biex jassistu fil-kisba ta' dawn l-objettivi; ifakkar li f'bosta Stati Membri, xi għajnuna diżakkoppjata taħt l-ewwel pilastru hija ferm inqas ġeneruża minn f'żoni primarji ta' kultivazzjoni, minħabba nuqqas ta' konverġenza interna, u dan ikompli jillimita l-kompetittività tal-irziezet;

41.  Iqis li l-miżuri taħt it-tieni pilastru tal-PAK għandhom jiżguraw is-sostenibilità, il-kompetittività u d-diversifikazzjoni tal-industriji ta' produzzjoni agrikola u tal-ipproċessar agrikolu fiż-żoni muntanjużi; iqis ukoll li tali miżuri jistgħu jikkontribwixxu għal 'rinaxximent rurali' billi jappoġġjaw l-introduzzjoni ta' proġetti ta' żvilupp tal-biedja multifunzjonali li jiġġeneraw valur miżjud u innovazzjoni u billi jiffavorixxu investimenti agrikoli (f'bini, tagħmir speċifiku, modernizzazzjoni, eċċ.) u l-preservazzjoni ta' razez indiġeni;

42.  Iqis li approċċ settorjali għas-settur tal-prodotti tal-ħalib għandu jkollu l-għan li jiżgura l-produzzjoni sostenibbli tal-ħalib fiż-żoni muntanjużi, u jistieden lill-Kummissjoni, lill-Istati Membri u lill-awtoritajiet reġjonali jipprovdu, partikolarment permezz tat-tieni pilastru tal-PAK, miżuri kompensatorji ta' akkumpanjament għar-reġjuni żvantaġġati li jipproduċu l-ħalib, bil-għan li jżommu u jsaħħu l-biedja u l-funzjonament effettiv tal-irziezet, b'mod partikolari l-irziezet żgħar, f'dawk ir-reġjuni;

43.  Jenfasizza l-potenzjal tal-edukazzjoni doppja fir-reġjuni muntanjużi; jenfasizza r-riżultati inkoraġġanti miksuba minn xi Stati Membri; jilqa' l-proġetti eżistenti ta' edukazzjoni doppja fl-Unjoni kollha;

44.  Iqis li infrastrutturi fiżiċi u diġitali xierqa joħolqu opportunitajiet għal attivitajiet ekonomiċi, edukattivi, soċjali u kulturali u jnaqqsu l-effetti tal-periferiċità u l-iżolament; Jistieden lill-Kummissjoni toħroġ b'rakkomandazzjonijiet speċifiċi biex jingħeleb in-nuqqas ta' ħaddiema tas-sengħa fl-industrija tat-turiżmu, li speċifikament jindirizzaw l-isfidi tal-impjiegi u remunerazzjoni mhux attraenti biżżejjed, kif ukoll biex jistimulaw il-possibilitajiet ta' żvilupp fil-karriera professjonali; iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jallokaw investimenti permezz tal-Fondi SIE fl-infrastruttura fiż-żoni muntanjużi bil-għan li jagħmluhom aktar attraenti għall-attivitajiet ekonomiċi;

45.  Jappoġġja soluzzjonijiet innovattivi, inklużi dawk ibbażati fuq l-IT, għal aċċess għal edukazzjoni ta' kwalità, kif ukoll għall-edukazzjoni formali u informali u opportunitajiet ta' tagħlim tul il-ħajja, fiż-żoni muntanjużi remoti, pereżempju permezz ta' kooperazzjoni fost ir-reġjuni muntanjużi, il-bliet u l-universitajiet; jenfasizza l-ħtieġa għal edukazzjoni terzjarja ta' kwalità għolja, u jiġbed l-attenzjoni lejn il-potenzjal ta' sistemi ta' tagħlim mill-bogħod li joffru aċċess għal tagħlim minn żoni remoti; jenfasizza l-fatt, bil-għan li jingħelbu x-xejriet demografiċi negattivi f'dawn ir-reġjuni, li kemm l-aċċess ugwali għall-edukazzjoni u l-faċilitajiet ta' kura tat-tfal, kif ukoll aktar taħriġ u kwalifikazzjoni mill-ġdid għall-persuni akbar fl-età biex tiġi ffaċilitata l-integrazzjoni attiva fis-suq tax-xogħol, huma kwistjonijiet importanti li għandhom jiġu indirizzati;

46.  Jitlob li jiġu żviluppati u jitjiebu l-faċilitajiet u s-servizzi tal-kura tas-saħħa fir-reġjuni muntanjużi, fost l-oħrjan permezz ta' inizjattivi ta' kooperazzjoni transkonfinali, inkluż l-iżvilupp ta' stabbilimenti transkonfinali ta' kura tas-saħħa, fejn meħtieġ; huwa favur l-iżvilupp tal-volontarjat għall-forniment ta' servizzi pubbliċi, b'kont meħud tal-aħjar prattiki f'ċerti Stati Membri;

47.  Ifakkar li l-prinċipju tal-aċċess universali għas-servizzi pubbliċi għandu jkun garantit fit-territorji kollha tal-UE filwaqt li jenfasizza li l-Istati Membri u r-reġjuni jinkoraġġixxu soluzzjonijiet alternattivi u innovattivi għaż-żoni muntanjużi, inklużi soluzzjonijiet imfassla apposta u adattati għall-bżonnijiet lokali u reġjonali, jekk ikun hemm bżonn;

48.  Jenfasizza l-importanza tal-Inizjattiva favur l-Impjieg taż-Żgħażagħ u ta' implimentazzjoni iktar effikaċi tal-Garanzija għaż-Żgħażagħ bħala opportunità tajba biex jitwaqqaf it-tluq taż-żgħażagħ mir-reġjuni muntanjużi b'reazzjoni għall-kriżi demografika u l-problema ta' popolazzjoni li qed tixjieħ; jitlob li jkun hemm inizjattivi favur l-impjieg taż-żgħażagħ li jkunu orjentati b'mod speċifiku biex jissodisfaw il-ħtiġijiet tar-reġjuni muntanjużi sottożviluppati;

49.  Jenfasizza l-fatt li fir-reġjuni muntanjużi għad hemm inugwaljanzi bejn is-sessi, partikolarment fil-każ ta' komunitajiet marġinalizzati u gruppi vulnerabbli; jistieden lill-Kummissjoni tadotta azzjonijiet ta' integrazzjoni tal-perspettiva tal-ġeneri fil-livelli orizzontali u vertikali għall-oqsma ta' politika kollha u, speċjalment, biex tiffinanzja l-politika ta' konnettività f'dawn ir-reġjuni; jitlob li ssir analiżi komparattiva tal-partikolaritajiet tal-kundizzjoni tan-nisa fir-reġjuni muntanjużi, b'mod partikolari fiż-żoni muntanjużi żvantaġġati;

50.  Jinkoraġġixxi u jitlob li jingħata appoġġ, anke permezz tal-użu tal-Fondi SIE, għal inizjattivi biex jitjiebu l-inklużjoni fil-komunitajiet muntanjużi kif ukoll il-koeżjoni soċjali u kulturali tagħhom, u biex jingħelbu l-iżolament fiżiku u n-nuqqas ta' diversità kulturali, b'mod partikolari permezz tal-aċċess għall-arti u l-ħajja kulturali u l-parteċipazzjoni diretta fihom;

51.  Jenfasizza l-importanza ta' inizjattivi territorjali integrati, bil-ħsieb li jiġu integrati l-migranti, b'konnessjoni ma' proċessi relatati mat-tiġdid u l-irkupru demografiċi u soċjoekonomiċi fiż-żoni muntanjużi, inklużi dawk li qed iġarrbu depopolazzjoni; jistieden lill-Kummissjoni tiffaċilita u tippromwovi t-tixrid ta' tali inizjattivi;

Il-protezzjoni ambjentali u l-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima fir-reġjuni muntanjużi

52.  Ifakkar fir-rikkezza, fl-ammont u fil-varjetà, tas-sorsi ta' enerġija rinnovabbli fiż-żoni muntanjużi; jemmen li dawn iż-żoni għandhom ikunu fuq quddiem biex jintlaħqu l-miri tal-UE għall-enerġija rinnovabbli; jistieden lill-Kummissjoni tiffoka fuq politiki li jinkoraġġixxu u jiffaċilitaw l-użu ta' sorsi ta' enerġija rinnovabbli fir-reġjuni muntanjużi;

53.  Jenfasizza l-ħtieġa li fil-livell Ewropew jiġu protetti l-ispeċijiet emblematiċi li jinsabu fiż-żoni għoljin tal-muntanji u li huma kapaċi jgħixu fuq meded ta' muntanji transkonfinali, bħall-kamoxxi, il-mogħoż tal-barr, it-tajr kbir tal-priża, l-orsijiet, l-ilpup u l-linċijiet; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jistabbilixxu pjan għall-protezzjoni u l-introduzzjoni mill-ġdid ta' speċijiet emblematiċi fiż-żoni għoljin tal-muntanji;

54.  Jenfasizza wkoll il-potenzjal tar-reġjuni muntanjużi vulkaniċi u tal-vulkani, speċjalment fir-rigward tal-kontribut tal-volkanoloġija, biex jintlaħqu l-miri tal-enerġija rinovabbli, u l-kontribut ta' dawn iż-żoni għall-prevenzjoni u l-ġestjoni tad-diżastri naturali, bħall-iżbroffi vulkaniċi;

55.  Jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jidentifikaw il-postijiet ta' rikreazzjoni fil-muntanji għoljin kollha fejn projbizzjoni li jidħlu karozzi jkollha impatt pożittiv fuq il-ġlieda lokali kontra t-tidwib tal-glaċieri;

56.  Jinsisti li l-ilħiq tal-miri tal-UE għall-enerġija rinnovabbli u l-isfruttar tal-enerġija rinnovabbli jridu jikkunsidraw il-bilanċ tal-protezzjoni tan-natura u tal-ambjent, anke fiż-żoni muntanjużi; ifakkar li, f'xi każijiet, l-idroenerġija u l-estrazzjoni tal-bijomassa jistgħu jaffettwaw l-ekosistemi, u li l-impjanti tal-enerġija mir-riħ u mix-xemx jistgħu jagħmlu ħsara lill-pajsaġġ, filwaqt li jkunu sors ta' żvilupp lokali;

57.  Jinnota li r-reġjuni muntanjużi, inklużi dawk vulkaniċi u l-ekosistemi tagħhom, huma partikolarment vulnerabbli għat-tibdil fil-klima u r-riskji idroġeoloġiċi, b'konsegwenzi partikolarment importanti f'tali reġjuni, anke bħala riżultat ta' għadd dejjem jikber ta' perikli naturali, li jista' jkollhom impatt ambjentali fuq l-inħawi tal-madwar ukoll u riperkussjonijiet negattivi fuq l-iżvilupp ekonomiku u t-turiżmu; jemmen, f'dan ir-rigward, li l-protezzjoni tal-ambjent, il-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima u t-teħid ta' miżuri xierqa ta' aġġustament għat-tibdil fil-klima għandhom ikunu fil-qalba ta' 'Aġenda għar-reġjuni muntanjużi tal-UE' futura, li għandha tinkludi pjan ta' azzjoni dwar it-tibdil fil-klima; jenfasizza wkoll il-ħtieġa li jiġi żviluppat netwerk ta' analiżi u skambju ta' prattika tajba f'dawn l-oqsma;

58.  Jenfasizza l-importanza li jiġi preservat u protett il-ħabitat uniku tar-reġjuni muntanjużi u li dan jiġi żviluppat b'mod sostenibbli, inkluż billi jiġu restawrati l-bijodiversità u l-ħamrija, jiġu promossi l-wirt naturali u s-servizzi tal-ekosistemi, u tiġi provduta infrastruttura ekoloġika, u b'hekk jiġu wkoll offruti opportunitajiet ta' impjieg f'dawk is-setturi; ifakkar fl-importanza ewlenija tal-biedja u tal-ġestjoni sostenibbli tal-art u tal-foresti fiż-żoni muntanjużi bil-għan li tkun ippreservata l-bijodiversità u jitħares kontra l-impatti fuq l-ambjent u fuq il-pajsaġġ;

59.  Jenfasizza li r-reġjuni muntanjużi huma sors importanti ta' riżorsi tal-ilma li għandhom jiġu protetti u ġestiti b'mod sostenibbli; jinnota d-dipendenza ta' ċerti żoni urbani fuq is-servizzi tal-ekosistema mir-reġjuni muntanjużi, u li dawn ir-reġjuni ħafna drabi ma jirċevux ritorn ġust; jistieden lill-awtoritajiet lokali jikkunsidraw sħubijiet fil-forma ta' proġetti ta' kooperazzjoni li jiġbru u jipproteġu l-provvisti tal-ilma tal-komunitajiet urbani fil-viċinanzi taż-żoni muntanjużi; jappoġġja l-finanzjament tal-miżuri ta' ħżin tal-ilma sabiex ikun żgurat li ż-żoni agrikoli jissaqqew b'mod sostenibbli u effiċjenti u li jkun hemm livell minimu ta' fluss ta' xmajjar;

60.  Jappoġġja l-iżvilupp tat-turiżmu sostenibbli bħala opportunità pożittiva biex jiġu provduti impjiegi u jiġi promoss l-iżvilupp sostenibbli ta' dawn iż-żoni; jenfasizza l-ħtieġa li jiġi żviluppat l-internet bil-broadband bħala bażi għat-turiżmu sostenibbli;

61.  Jenfasizza l-ħtieġa ta' kooperazzjoni sinerġistika attiva bejn l-agrikoltura u attivitajiet ekonomiċi oħra f'siti tan-Natura 2000 u f'żoni oħra protetti (parks nazzjonali, parks naturali, eċċ) li jinsabu fir-reġjuni muntanjużi;

Aċċessibilità u konnettività fir-reġjuni muntanjużi

62.  Iqis li l-internet u, b'mod speċifiku, it-teknoloġiji ta' aċċess tal-ġenerazzjoni li jmiss (next-generation access – NGA) għandhom rwol kruċjali biex jingħelbu d-diffikultajiet li jħabbtu wiċċhom magħhom ir-reġjuni muntanjużi; ifakkar li l-internet huwa marbut ma' servizzi ta' interess ġenerali (SIĠ) u li n-nuqqas ta' aċċess għal servizzi bħal dawn jista' jwassal għad-depopolazzjoni;

63.  Jistieden lill-Istati Membri joħolqu inċentivi għal żvilupp aktar attiv ta' sħubijiet pubbliċi-privati fir-reġjuni muntanjużi, fit-trasport, u fl-infrastruttura tal-komunikazzjoni u tal-enerġija, peress li n-nuqqas ta' ekonomiji ta' skala jirrendu l-forniment ta' dawn is-servizzi kummerċjalment inattraenti; jenfasizza li huwa biss permezz ta' trasport aħjar u infrastruttura oħra ta' kwalità suffiċjenti li jista' jinħoloq tkabbir ekonomiku u impjiegi ġodda fiż-żoni muntanjużi;

64.  Jinnota li t-turiżmu huwa influwenzat ħafna mill-preżenza ta' infrastruttura u aċċess għas-servizzi ta' interess ġenerali; jitlob lill-Kummissjoni tikkunsidra possibilitajiet għall-ħolqien ta' infrastruttura b'appoġġ għat-turiżmu fir-reġjuni muntanjużi;

65.  Jinnota li t-teknoloġiji ġodda tal-informazzjoni u l-komunikazzjoni joffru firxa wiesgħa ta' opportunitajiet għall-impjieg, l-inklużjoni soċjali u l-emanċipazzjoni fl-ekonomija diġitali emerġenti; iqis, għalhekk, li appoġġ speċifiku mill-Fondi ESI huwa meħtieġ għall-promozzjoni ta' tali opportunitajiet; Jistieden lill-Istati Membri jippromovu t-teleworking, il-kummerċ elettroniku u l-użu ta' mezzi ta' kummerċjalizzazzjoni diġitali f'dawn l-oqsma sabiex titjieb il-ġestjoni tal-ispejjeż tal-kumpaniji; iqis li aċċess aktar faċli għat-teknoloġiji ġodda ta' informazzjoni jista' jwassal għall-iżvilupp ta' programmi ta' edukazzjoni mill-bogħod fiż-żoni b'nuqqas ta' għalliema, kif ukoll servizzi eletttroniċi tas-saħħa, u dan jista' jgħin biex tiġi evitata d-depopolazzjoni fiż-żoni muntanjużi; jitlob li jiġu proposti u kondiviżi eżempji ta' prattika tajba, u b'hekk jingħata kontribut għad-diversifikazzjoni ekonomika tar-reġjuni muntanjużi;

66.  Jilqa' l-iskema ta' kupuni satellitari tal-UE, li permezz tagħha l-konnessjonijiet bis-satellita jipprovdu alternattiva siewja għaż-żoni b'infrastruttura insuffiċjenti jew fejn hemm nuqqas ta' interess mill-investituri;

67.  Jistieden lill-Kummissjoni tikkunsidra, meta tkun qed tiżviluppa politiki għall-aċċess bil-broadband, in-nuqqas ta' infrastruttura u interess min-naħa tal-investituri minħabba d-densità baxxa tal-popolazzjoni u l-bgħid tar-reġjuni muntanjużi; Jistieden lill-Kummissjoni tiżviluppa politiki speċifiċi biex tingħeleb il-qasma diġitali f'dawn ir-reġjuni, anke permezz tal-investimenti pubbliċi neċessarji;

68.  Ifakkar li l-iżvilupp soċjali u ekonomiku tar- reġjuni muntanjużi, li f'xi Stati Membri huma wkoll reġjuni mbiegħda, jiddependi mill-konnessjonijiet ta' trasport bejniethom u r-reġjuni l-oħra fi Stat Membru partikolari jew f'reġjuni transkonfinali; jistieden lill-awtoritajiet nazzjonali, f'kooperazzjoni mal-Kummissjoni, biex jiffaċilitaw l-implimentazzjoni ta' proġetti għall-konnettività fit-trasport fir-reġjuni muntanjużi mat-toroq u r-rotot tat-trasport prinċipali nazzjonali u trans-Ewropej, b'mod speċjali l-infrastruttura tat-trasport TEN-T, bl-użu tal-fondi u l-istrumenti finanzjarji differenti tal-UE, inklużi l-investimenti tal-BEI;

69.  Jistieden lir-reġjuni muntanjużi tal-Ewropa biex permezz tal-FEŻR jinvestu fl-iżvilupp ta' netwerks ferrovjarji u tat-tramm iktar effiċjenti u interkonnessi aħjar;

o
o   o

70.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni u lill-Kumitat tar-Reġjuni, kif ukoll lill-gvernijiet u lill-parlamenti nazzjonali u reġjonali tal-Istati Membri.

(1) ĠU L 347, 20.12.2013, p. 320. (2) ĠU L 347, 20.12.2013, p. 289. (3) ĠU L 347, 20.12.2013, p. 470. (4) ĠU L 347, 20.12.2013, p. 487. (5) ĠU L 347, 20.12.2013, p. 608. (6) ĠU L 347, 20.12.2013, p. 671. (7) ĠU L 317, 4.11.2014, p. 56. (8) ĠU L 347, 20.12.2013, p. 259. (9) ĠU L 347, 20.12.2013, p. 303. (10) ĠU L 169, 01.07.2015, p. 1. (11) Testi adottati, P8_TA(2015)0109. (12) ĠU C 50 E, 21.2.2012, p. 55. (13) Testi adottati, P7_TA(2013)0577. (14) ĠU C 55, 12.2.2016, p. 117. (15) ĠU C 19, 21.1.2015, p. 32. (16) ĠU C 188 E, 28.6.2012, p. 30. (17) ĠU C 305 E, 11.11.2010, p. 14. (18) ĠU C 248, 25.8.2011, p. 81. (19) ĠU C 166, 7.6.2011, p. 23.