Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 225 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

–  έχοντας υπόψη το προοίμιο της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), και συγκεκριμένα τη δεύτερη, τέταρτη, πέμπτη και έβδομη παράγραφο του αιτιολογικού,

–  έχοντας υπόψη ειδικότερα το άρθρο 2, το άρθρο 3 παράγραφος 1, το άρθρο 3 παράγραφος 3 δεύτερο εδάφιο και τα άρθρα 6, 7 και 11 ΣΕΕ,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα της ΣΛΕΕ που αφορούν τον σεβασμό, την προαγωγή και την προστασία της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ένωση, μεταξύ άλλων τα άρθρα 70, 258, 259, 260, 263 και 265 αυτής,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 4 παράγραφος 3 και το άρθρο 5 ΣΕΕ, το άρθρο 295 ΣΛΕΕ, καθώς και το πρωτόκολλο αριθ. 1 σχετικά με το ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το πρωτόκολλο αριθ. 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, τα οποία προσαρτώνται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ,

–  έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Χάρτης),

–  έχοντας υπόψη τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης, ειδικότερα το άρθρο Ε αυτού,

–  έχοντας υπόψη τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, και το σύνολο των κανόνων της Ένωσης που πρέπει να πληροί μια υποψήφια προς ένταξη χώρα εάν επιθυμεί να προσχωρήσει στην Ένωση (το κεκτημένο), και ιδίως τα κεφάλαια 23 και 24 αυτών,

–  έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών (ΕΣΔΑ), τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τις συμβάσεις, τις συστάσεις, τα ψηφίσματα και τις εκθέσεις της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης, της Επιτροπής των Υπουργών, του Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και της Επιτροπής της Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης,

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση αριθ. R (2000)21 του Συμβουλίου της Ευρώπης της 25ης Οκτωβρίου 2000 και τις βασικές αρχές των Ηνωμένων Εθνών για τον ρόλο των δικηγόρων του 1990, κείμενα που παροτρύνουν τα κράτη να εγγυώνται την ελευθερία και την ανεξαρτησία του δικηγορικού επαγγέλματος,

–  έχοντας υπόψη το μνημόνιο συμφωνίας μεταξύ του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της 23ης Μαΐου 2007,

–  έχοντας υπόψη τη σύμβαση-πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων,

–  έχοντας υπόψη τον Ευρωπαϊκό Χάρτη για τις περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες, του Συμβουλίου της Ευρώπης,

–  έχοντας υπόψη τον κατάλογο ελέγχου για το κράτος δικαίου που ενέκρινε η Επιτροπή της Βενετίας κατά την 106η Σύνοδο της Ολομέλειάς της, στις 18 Μαρτίου 2016,

–  έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου,

–  έχοντας υπόψη τις συνθήκες του ΟΗΕ για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών, καθώς και τη νομολογία των οργάνων που έχουν συσταθεί δυνάμει των συνθηκών του ΟΗΕ,

–  έχοντας υπόψη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών,

–  έχοντας υπόψη την προσέγγιση των Ηνωμένων Εθνών όσον αφορά τη συνδρομή για το κράτος δικαίου, του Απριλίου 2008,

–  έχοντας υπόψη τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ, και ιδιαίτερα τον στόχο 16,

–  έχοντας υπόψη την 25η εξαμηνιαία έκθεση της COSAC: Developments in European Union Procedures and Practices Relevant to Parliamentary Scrutiny (Εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση - διαδικασίες και πρακτικές σχετικά με τον κοινοβουλευτικό έλεγχο) της 18ης Μαΐου 2016,

–  έχοντας υπόψη τις δημοσιεύσεις του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), στις οποίες περιλαμβάνεται το προτεινόμενο ευρωπαϊκό σύστημα ενημέρωσης για τα θεμελιώδη δικαιώματα (EFRIS) στο έγγραφό του της 31ης Δεκεμβρίου 2013 με τίτλο «Θεμελιώδη Δικαιώματα στο πλαίσιο της μελλοντικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών Υποθέσεων»,

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση του FRA της 8ης Απριλίου 2016, με τίτλο «Development of an integrated tool of objective fundamental rights indicators able to measure compliance with the shared values listed in Article 2 TEU based on existing sources of information» (Ανάπτυξη ολοκληρωμένου μέσου αντικειμενικών δεικτών σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τις κοινές αξίες που ορίζονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ βάσει των υφιστάμενων πηγών πληροφοριών),

–  έχοντας υπόψη την επιστολή της 6ης Μαρτίου 2013 των Υπουργών Εξωτερικών της Γερμανίας, της Δανίας, της Φινλανδίας και των Κάτω Χωρών προς τον Πρόεδρο της Επιτροπής,

–  έχοντας υπόψη το σημείωμα της Ιταλικής Προεδρίας της 15ης Νοεμβρίου 2014, με τίτλο «Διασφαλίζοντας τον σεβασμό του κράτους δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση»,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των κρατών μελών, που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου, στις 16 Δεκεμβρίου 2014, σχετικά με τη διασφάλιση του σεβασμού του κράτους δικαίου,

–  έχοντας υπόψη τον πρώτο και τον δεύτερο διάλογο του Συμβουλίου για το κράτος δικαίου κατά τη διάρκεια της λουξεμβουργιανής και της ολλανδικής προεδρίας στις 17 Νοεμβρίου 2015 και στις 24 Μαΐου 2016,

–  έχοντας υπόψη τις «Κατευθυντήριες γραμμές του Συμβουλίου ως προς τα μεθοδολογικά βήματα που πρέπει να πραγματοποιούνται για τη διαπίστωση της συμβατότητας των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε επίπεδο προπαρασκευαστικών οργάνων του Συμβουλίου» της 19ης Δεκεμβρίου 2014,

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 19ης Οκτωβρίου 2010 με τίτλο «Στρατηγική για την αποτελεσματική εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση»,

–  έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής της 6ης Μαΐου 2011, με τίτλο «Επιχειρησιακές οδηγίες για τη συνεκτίμηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά την εκτίμηση των επιπτώσεων των προτάσεων της Επιτροπής»,

–  έχοντας υπόψη τον υφιστάμενο μηχανισμό ελέγχου και τα μέσα περιοδικής αξιολόγησης της Επιτροπής, συμπεριλαμβανομένου του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου, του πίνακα αποτελεσμάτων στον τομέα της δικαιοσύνης, των εκθέσεων για την καταπολέμηση της διαφθοράς και του εργαλείου παρακολούθησης για την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης,

–  έχοντας υπόψη το ετήσιο συμπόσιο της Επιτροπής για τα θεμελιώδη δικαιώματα,

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 11ης Μαρτίου 2014, με τίτλο «Ένα νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση του κράτους δικαίου» (COM(2014)0158),

–  έχοντας υπόψη τη διοργανική συμφωνία για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου της 13ης Απριλίου 2016,

–  έχοντας υπόψη τον κώδικα ορθής πρακτικής του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της 1ης Οκτωβρίου 2009,

–  έχοντας υπόψη τον πίνακα αποτελεσμάτων της δικαιοσύνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2016 και την έκθεση της Επιτροπής, της 15ης Ιουλίου 2016, με τίτλο «Παρακολούθηση της εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης - Ετήσια έκθεση για το 2015»,

–  έχοντας υπόψη την αξιολόγηση της μονάδας ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας του Κοινοβουλίου, του Απριλίου 2016, με τίτλο «Μηχανισμός της ΕΕ για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα»,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 46 και 52 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων (A8-0283/2016),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση είναι θεμελιωμένη στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, που κατοχυρώνονται στις βασικές της αρχές και στους βασικούς της στόχους στα πρώτα άρθρα της ΣΕΕ, καθώς και στα κριτήρια προσχώρησης στην Ένωση·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα όργανα και οι οργανισμοί της Ένωσης και τα κράτη μέλη θα πρέπει να τηρούν και να δίνουν το παράδειγμα εκπληρώνοντας πραγματικά τις υποχρεώσεις τους καθώς και να κινούνται προς μια κοινή αντίληψη του κράτους δικαίου ως οικουμενικής αξίας στα 28 κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της Ένωσης ώστε να εφαρμόζεται ισορροπημένα από όλους τους ενδιαφερόμενους, δεδομένου ότι ο πλήρης σεβασμός και η προώθηση των εν λόγω αρχών συνιστά την απαραίτητη προϋπόθεση για τη νομιμοποίηση του ευρωπαϊκού οράματος στο σύνολό του και τον βασικό όρο για την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στην Ένωση·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση 2/13 του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Δικαστήριο) της 18ης Δεκεμβρίου 2014(1) και τη συναφή νομολογία του Δικαστηρίου, τα θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη βρίσκονται στον πυρήνα του νομικού πλαισίου της Ένωσης και ο σεβασμός των εν λόγω δικαιωμάτων αποτελεί προϋπόθεση για τη νομιμότητα των πράξεων της Ένωσης, γεγονός που σημαίνει ότι τα μέτρα που δεν συνάδουν με αυτά τα δικαιώματα δεν είναι αποδεκτά στην Ένωση·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 2, το άρθρο 3 παράγραφος 1 και το άρθρο 7 ΣΕΕ, η Ένωση διαθέτει τη δυνατότητα να ενεργεί προκειμένου να προστατεύσει τον «συνταγματικό πυρήνα» της και τις κοινές αξίες στις οποίες θεμελιώθηκε·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το κράτος δικαίου αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής φιλελεύθερης δημοκρατίας και μία από τις θεμελιώδεις αρχές της Ένωσης που απορρέει από τις κοινές συνταγματικές παραδόσεις όλων των κρατών μελών·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι όλα τα κράτη μέλη, τα θεσμικά και λοιπά όργανα, καθώς και οι οργανισμοί και οι υπηρεσίες της Ένωσης και οι υποψήφιες χώρες υποχρεούνται να τηρούν, να προστατεύουν και να προωθούν τις εν λόγω αρχές και αξίες, και ότι έχουν καθήκον να συνεργάζονται με ειλικρίνεια·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα, μεταξύ άλλων, με το πρωτόκολλο αριθ. 24 για το άσυλο των υπηκόων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προσαρτάται στην ΣΕΕ και την ΣΛΕΕ, την αιτιολογική σκέψη 10 της απόφασης-πλαίσιο 2002/584/ΔΕΥ του Συμβουλίου(2) και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (π.χ. M.S.S. κατά Βελγίου και Ελλάδας, απόφαση της 21ης Ιανουαρίου 2011) και του Δικαστηρίου (π.χ. N.S. και M.E., απόφαση της 21ης Δεκεμβρίου 2011(3), και Aranyosi και Căldăraru, απόφαση της 5ης Απριλίου 2016(4)), τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών δικαστηρίων, υποχρεούνται να μην εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης έναντι άλλων κρατών μελών σε περίπτωση που υφίσταται σαφής κίνδυνος σοβαρής παραβίασης ή σοβαρή και διαρκής παραβίαση του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων στα εν λόγω άλλα κράτη μέλη·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σεβασμός του κράτους δικαίου εντός της Ένωσης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, καθώς και για την τήρηση όλων των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που απορρέουν από τις Συνθήκες και το διεθνές δίκαιο, και είναι προϋπόθεση για την αμοιβαία αναγνώριση και εμπιστοσύνη, καθώς και βασικός παράγοντας για τομείς πολιτικής όπως η εσωτερική αγορά, η ανάπτυξη και η απασχόληση, η καταπολέμηση των διακρίσεων, η κοινωνική ένταξη, η αστυνομική και δικαστική συνεργασία, ο χώρος του Σένγκεν, και οι πολιτικές ασύλου και μετανάστευσης, και ότι, κατά συνέπεια, η διάβρωση του κράτους δικαίου, της δημοκρατικής διακυβέρνησης και των θεμελιωδών δικαιωμάτων συνιστούν σοβαρή απειλή για τη σταθερότητα της Ένωσης, την νομισματική ένωση και τον κοινό χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης και ευημερίας της Ένωσης·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόζεται το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη διαδραματίζει καίριο ρόλο στη διασφάλιση αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών και στα νομικά τους συστήματα και, ως εκ τούτου, είναι ζωτικής σημασίας για την υλοποίηση ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης χωρίς εσωτερικά σύνορα·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση βασίζεται σε κοινές βασικές αξίες και αρχές και ότι ο ορισμός αυτών των βασικών αξιών και αρχών, που επιτρέπουν την ανάπτυξη της δημοκρατίας και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, αποτελεί μια ζωντανή και διαρκή διαδικασία, και ότι, ενώ αυτές οι αξίες και αρχές μπορούν να εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου, θα πρέπει να προστατεύονται και να αποτελούν τη βάση πολιτικών αποφάσεων, ανεξάρτητων από διάφορες πολιτικές πλειοψηφίες και να ανθίστανται σε ευκαιριακές αλλαγές, εξ ού και είναι ζωτικής σημασίας ο ρόλος μιας ανεξάρτητης και αμερόληπτης δικαιοσύνης που θα έχει την ευθύνη ερμηνείας των αποφάσεων αυτών·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολίτες και οι κάτοικοι της Ένωσης δεν έχουν πάντα επαρκή επίγνωση του συνόλου των δικαιωμάτων τους ως Ευρωπαίοι· λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να είναι σε θέση να διαμορφώσουν από κοινού και κυρίως να ενστερνιστούν τις θεμελιώδεις αξίες και αρχές της Ένωσης·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 ΣΕΕ, η Ένωση σέβεται την ισότητα των κρατών μελών ενώπιον των Συνθηκών, και λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σεβασμός της πολιτισμικής πολυμορφίας και των εθνικών παραδόσεων, εντός και μεταξύ των κρατών μελών, δεν θα πρέπει να εμποδίζει την ομοιόμορφη και υψηλού επιπέδου προστασία της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε ολόκληρη την Ένωση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αρχή της ισότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων αποτελεί καθολική αρχή και συνιστά κοινό στοιχείο όλων των πολιτικών και των δραστηριοτήτων της Ένωσης·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαφύλαξη του κράτους δικαίου και αποτελεσματικών ανεξάρτητων συστημάτων δικαιοσύνης διαδραματίζει βασικό ρόλο στη δημιουργία θετικού πολιτικού περιβάλλοντος ικανού να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη του κοινού στα θεσμικά όργανα, και, κατά συνέπεια, ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τις επενδύσεις και στην εξασφάλιση περισσότερης κανονιστικής προβλεψιμότητας και βιώσιμης ανάπτυξης·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων δικαιοσύνης στα κράτη μέλη αποτελεί βασική πτυχή του κράτους δικαίου και είναι απαραίτητη προκειμένου να εξασφαλισθεί η ίση μεταχείριση, η επιβολή κυρώσεων για κυβερνητικές παραβάσεις και η πρόληψη αυθαιρεσιών, και έχει θεωρηθεί από την Επιτροπή ως βασική συνιστώσα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, τον ετήσιο κύκλο για τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών σε επίπεδο Ένωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανεξαρτησία του νομικού επαγγέλματος συνιστά ακρογωνιαίο λίθο μιας ελεύθερης και δημοκρατικής κοινωνίας·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το καθοδηγητικό σημείωμα του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, με τίτλο «UN Approach to the Rule of Law Assistance» (Η προσέγγιση των Ηνωμένων Εθνών όσον αφορά τη συνδρομή για το κράτος δικαίου) συνιστά τη συμπερίληψη στο κράτος δικαίου μιας δημόσιας κοινωνίας των πολιτών που συμβάλλει στην ενίσχυση του κράτους δικαίου και στη λογοδοσία των δημόσιων υπαλλήλων και των δημόσιων οργανισμών·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η μελέτη της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Κοινοβουλευτικής Έρευνας, με τίτλο «Το κόστος της Μη Ευρώπης στον τομέα του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς», εκτιμά ότι η ενσωμάτωση των υφιστάμενων μηχανισμών παρακολούθησης της Ένωσης, όπως του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου, του πίνακα αποτελεσμάτων στον τομέα της δικαιοσύνης και των εκθέσεων για την καταπολέμηση της διαφθοράς, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο παρακολούθησης του κράτους δικαίου θα είχε ως αποτέλεσμα την εξοικονόμηση 70 δισεκατομμυρίων EUR ετησίως·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η δημοκρατική και η νομική διακυβέρνηση της Ένωσης δεν έχει εξίσου ισχυρή νομοθετική βάση με την οικονομική της διακυβέρνηση, υπό την έννοια ότι η Ένωση δεν επιδεικνύει την ίδια αδιαλλαξία και επιμονή όσον αφορά την τήρηση των θεμελιωδών αξιών της όσο όταν μεριμνά για τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής των οικονομικών και δημοσιονομικών κανόνων της·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αδυναμία μιας υποψήφιας χώρας να ανταποκριθεί στα απαιτούμενα πρότυπα και στις απαιτούμενες δημοκρατικές αξίες και αρχές έχει ως αποτέλεσμα να καθυστερήσει η προσχώρησή της στην Ένωση, έως ότου πληροί στο ακέραιο αυτά τα πρότυπα, ενώ η αδυναμία ενός κράτους μέλους ή ενός θεσμικού οργάνου της Ένωσης να ανταποκριθεί στα ίδια πρότυπα έχει στην πράξη ελάχιστες συνέπειες·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υποχρεώσεις που βαρύνουν τις υποψήφιες χώρες βάσει των κριτηρίων της Κοπεγχάγης εξακολουθούν να ισχύουν για τα κράτη μέλη και μετά την προσχώρησή τους στην Ένωση δυνάμει του άρθρου 2 ΣΕΕ και της αρχής της καλόπιστης συνεργασίας που ορίζεται στο άρθρο 4 ΣΕΕ, και ότι όχι μόνο τα νεότερα αλλά επίσης και τα παλιότερα κράτη μέλη θα πρέπει, επομένως, να υπόκεινται σε τακτικό έλεγχο για την επαλήθευση της διαρκούς συμμόρφωσης των νομοθεσιών και των πρακτικών τους προς τις κοινές αξίες στις οποίες βασίζεται η Ένωση·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου το 8 % των πολιτών της Ένωσης ανήκουν σε εθνική μειονότητα και περίπου το 10 % ομιλούν περιφερειακή ή μειονοτική γλώσσα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση δεν διαθέτει νομικό πλαίσιο που να εγγυάται τα δικαιώματά των πολιτών αυτών ως μειονοτήτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η θέσπιση ενός αποτελεσματικού μηχανισμού για την παρακολούθηση των δικαιωμάτων τους στην Ένωση είναι υψίστης σημασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην προστασία των μειονοτήτων και στις πολιτικές καταπολέμησης των διακρίσεων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισότιμη μεταχείριση δεν συνιστά προνόμιο αλλά θεμελιώδες δικαίωμα όλων των πολιτών·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνοχή και η συνέπεια της εσωτερικής και της εξωτερικής δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της πολιτικής για τα θεμελιώδη δικαιώματα είναι κρίσιμες για την αξιοπιστία της Ένωσης·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν λίγα μέσα για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης των νομοθετικών και εκτελεστικών αποφάσεων πολιτικής που λαμβάνονται από τα θεσμικά όργανα της Ένωσης με τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες της Ένωσης·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το Δικαστήριο εξέδωσε πρόσφατα διάφορες αποφάσεις με τις οποίες ακυρώνονται ορισμένες νομοθετικές διατάξεις της Ένωσης, αποφάσεις της Επιτροπής ή νομοθετικές πρακτικές, επειδή παραβιάζουν τον Χάρτη ή επειδή αντίκεινται στις αρχές της Συνθήκης σχετικά με τη διαφάνεια και την πρόσβαση στα έγγραφα, αλλά ότι σε πολλές περιπτώσεις τα θεσμικά όργανα της Ένωσης δεν συμμορφώνονται πλήρως με το γράμμα και το πνεύμα των αποφάσεων αυτών·

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η προσχώρηση της Ένωσης στην ΕΣΔΑ αποτελεί υποχρέωση εκ της Συνθήκης σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2 ΣΕΕ·

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η προώθηση και προστασία της πλουραλιστικής δημοκρατίας, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, το κράτος δικαίου, η πολιτική και νομική συνεργασία, η κοινωνική συνοχή και οι πολιτιστικές ανταλλαγές βρίσκονται στο επίκεντρο της συνεργασίας μεταξύ του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ένωσης·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανάγκη για πιο αποτελεσματικούς και δεσμευτικούς μηχανισμούς ώστε να εξασφαλίζεται η πλήρης εφαρμογή των αρχών και αξιών της Συνθήκης έχει αναγνωρισθεί από το Συμβούλιο και την Επιτροπή, και έχει εφαρμοστεί στην πράξη με τη δημιουργία του διαλόγου του Συμβουλίου για το κράτος δικαίου και του πλαισίου της Επιτροπής της ΕΕ για την ενίσχυση του κράτους δικαίου·

ΚΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ενώ η Ένωση διαθέτει πληθώρα μέσων και διαδικασιών προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης και σωστή εφαρμογή των αρχών και αξιών της Συνθήκης, η ανταπόκριση ωστόσο των θεσμικών της οργάνων δεν είναι γρήγορη και αποτελεσματική· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα υφιστάμενα μέσα θα πρέπει να επιβληθούν, να αξιολογηθούν και να συμπληρωθούν στο πλαίσιο ενός μηχανισμού για το κράτος δικαίου προκειμένου να είναι κατάλληλα και αποτελεσματικά, και να μην εκλαμβάνονται ως πολιτικά υποκινούμενα ή αυθαίρετα και ότι στοχοποιούν άδικα ορισμένες χώρες·

ΚΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός των υποθέσεων του Δικαστηρίου που επικαλούνται τον Χάρτη έχει αυξηθεί από 43 το 2011 σε 210 το 2014·

ΚΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνεκτικότητα μεταξύ των θεσμικών οργάνων και των κρατών μελών σε συμμόρφωση με τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα θα έχει προφανή οφέλη, όπως λιγότερο δαπανηρές δικαστικές υποθέσεις, μεγαλύτερη σαφήνεια για τους πολίτες της Ένωσης και τα δικαιώματά τους, και μεγαλύτερη βεβαιότητα για τα κράτη μέλη όσον αφορά την εφαρμογή·

Λ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένες κυβερνήσεις κρατών μελών αρνούνται ότι η τήρηση των αρχών και αξιών της Ένωσης αποτελεί υποχρέωση εκ της Συνθήκης, ή ότι η Ένωση έχει την εξουσία να διασφαλίζει τη συμμόρφωση·

ΛΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στις περιπτώσεις που ένα κράτος μέλος δεν διασφαλίζει πλέον τον σεβασμό για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα, η Ένωση και τα κράτη μέλη της έχουν καθήκον να προστατεύσουν την ακεραιότητα και την εφαρμογή των Συνθηκών και να προστατεύουν τα δικαιώματα όλων των ατόμων στην επικράτειά τους·

ΛΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η κοινωνία των πολιτών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικοδόμηση και ενδυνάμωση της δημοκρατίας, στην παρακολούθηση και τον έλεγχο της εξουσίας του κράτους και στην προώθηση της χρηστής διακυβέρνησης, της διαφάνειας, της αποτελεσματικότητας, της εξωστρέφειας, της άμεσης αντίδρασης και της λογοδοσίας·

ΛΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν μπορεί να γίνεται επίκληση της αρχής της επικουρικότητας για την απόρριψη κάθε παρέμβασης της Ένωσης προκειμένου να διασφαλίζεται ο σεβασμός των αρχών και των αξιών της Συνθήκης από τα κράτη μέλη·

ΛΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η δράση της Ένωσης με την οποία διασφαλίζεται ότι τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα σέβονται τις θεμελιώδεις αρχές της, από τις οποίες απορρέουν τα δικαιώματα των Ευρωπαίων, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να στηρίξουν το ευρωπαϊκό όραμα·

ΛΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η τρέχουσα διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και οι πρόσφατες εξελίξεις σε ορισμένα κράτη μέλη έχουν καταδείξει ότι δεν έχει αποτραπεί δεόντως η μη τήρηση του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων και επείγει η αναθεώρηση και η ενοποίηση των υφιστάμενων μηχανισμών καθώς και η ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού μηχανισμού ώστε να καλυφθούν τα εναπομείναντα κενά και να διασφαλιστεί ο σεβασμός, η προστασία και η προώθηση σε ολόκληρη την Ένωση των αρχών και αξιών της Συνθήκης·

ΛΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα νέο Σύμφωνο της ΕΕ για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα (Σύμφωνο της ΕΕ για ΔΚΘ) θα πρέπει να θεσπιστεί, και λαμβάνοντας υπόψη ότι το Σύμφωνο της ΕΕ για ΔΚΘ θα πρέπει να βασίζεται σε συγκεκριμένα στοιχεία· να είναι αντικειμενικό και να μην υπόκειται σε εξωτερική επιρροή, ιδίως από την πολιτική εξουσία, να μην εισάγει διακρίσεις και να αξιολογεί δίκαια· να τηρεί τις αρχές της επικουρικότητας, της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας· να απευθύνεται τόσο στα κράτη μέλη όσο και στα θεσμικά όργανα της Ένωσης· και να βασίζεται σε μια σταδιακή προσέγγιση, που θα περιλαμβάνει τόσο ένα προληπτικό όσο και ένα διορθωτικό σκέλος·

ΛΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το Σύμφωνο της ΕΕ για ΔΚΘ θα πρέπει να έχει ως στόχο να παράσχει ένα ενιαίο και συνεκτικό πλαίσιο, που θα βασίζεται στα υφιστάμενα μέσα και μηχανισμούς και θα τους ενσωματώνει, και θα καλύπτει επίσης τα εναπομένοντα κενά·

ΛΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η θέσπιση ενός Συμφώνου της ΕΕ για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα δεν θα πρέπει να θίγει την άμεση εφαρμογή του άρθρου 7 παράγραφοι 1 και 2 ΣΕΕ·

1.  συνιστά, μέχρι την ενδεχόμενη τροποποίηση της Συνθήκης, την κατάρτιση ενός περιεκτικού μηχανισμού της Ένωσης για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα, που να περιλαμβάνει όλους τους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς και, ως εκ τούτου, ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει, έως το Σεπτέμβριο 2017, βάσει του άρθρου 295 ΣΛΕΕ, πρόταση για τη σύναψη ενός Συμφώνου της ΕΕ για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα (Σύμφωνο της ΕΕ για ΔΚΘ) με τη μορφή διοργανικής συμφωνίας που θα καθορίζει τις πρακτικές λεπτομέρειες για τη διευκόλυνση της συνεργασίας των θεσμικών οργάνων της Ένωσης και των κρατών μελών στο πλαίσιο του άρθρου 7 ΣΕΕ, ενσωματώνοντας, ευθυγραμμίζοντας και συμπληρώνοντας τους υφιστάμενους μηχανισμούς, και ακολουθώντας τις λεπτομερείς συστάσεις που παρατίθενται στο παράρτημα και περιλαμβάνοντας την δυνατότητα συμμετοχής στο Σύμφωνο της ΕΕ για ΔΚΘ για όλα τα θεσμικά όργανα και οργανισμούς της Ένωσης που επιθυμούν να το πράξουν·

2.  καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει ουσιαστικό διάλογο με την κοινωνία των πολιτών, διασφαλίζοντας ότι η συνεισφορά και ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών λαμβάνεται υπόψη στην πρότασή της για διοργανική συμφωνία·

3.  συνιστά, ειδικότερα, να περιλαμβάνει το Σύμφωνο της ΕΕ για ΔΚΘ προληπτικά και διορθωτικά στοιχεία, και να απευθύνεται σε όλα τα κράτη μέλη εξίσου καθώς και στα τρία κύρια θεσμικά όργανα της Ένωσης, τηρώντας παράλληλα τις αρχές της επικουρικότητας, της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας·

4.  θεωρεί ότι μολονότι ο κύριος σκοπός του Συμφώνου της ΕΕ για ΔΚΘ θα είναι η πρόληψη παραβιάσεων των αξιών της Ένωσης και η αποκατάστασή τους, θα πρέπει να περιλαμβάνει επίσης πιθανές κυρώσεις που μπορούν να ενεργήσουν αποτρεπτικά·

5.  πιστεύει ότι τα συμπεράσματα και οι γνωμοδοτήσεις του FRA, καθώς και η νομολογία του Δικαστηρίου αποτελούν κατάλληλη βάση για την ερμηνεία του άρθρου 2 της ΣΕΕ και για την εμβέλεια των δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στον Χάρτη·

6.  υπενθυμίζει ότι η Επιτροπή, ως θεματοφύλακας των Συνθηκών, έχει το καθήκον να παρακολουθεί και να αξιολογεί την ορθή εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης και τον σεβασμό των αρχών και των στόχων που κατοχυρώνονται στις Συνθήκες από τα κράτη μέλη και από όλα τα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης· συνιστά, ως εκ τούτου, να ληφθεί υπόψη αυτό το καθήκον της Επιτροπής στην αξιολόγηση της συμμόρφωσής της με τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα, εντός του κύκλου πολιτικής για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα (κύκλος πολιτικής ΔΚΘ)·

7.  ζητεί από την Επιτροπή να συγκεντρώνει, από το 2018 και στο εξής, τις συναφείς ετήσιες θεματικές εκθέσεις της, καθώς και τα αποτελέσματα των υφιστάμενων μηχανισμών παρακολούθησης και των μέσων περιοδικής αξιολόγησης, και να τα παρουσιάζει όλα την ίδια ημέρα με στόχο την τροφοδότηση του κύκλου πολιτικής ΔΚΘ·

8.  θεωρεί σημαντική την προαγωγή συνεχούς διαλόγου και την καταβολή προσπαθειών για την επίτευξη ισχυρότερης συναίνεσης μεταξύ της Ένωσης και των κρατών μελών της με στόχο την προώθηση και την προστασία της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, προκειμένου να διαφυλάσσονται οι κοινές αξίες που κατοχυρώνονται στις Συνθήκες και στον Χάρτη με απόλυτα διαφανή και αντικειμενικό τρόπο· είναι πεπεισμένο ότι δεν μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός σχετικά με τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις αξίες που κατοχυρώνονται στις Συνθήκες και στον Χάρτη·

9.  δίνει έμφαση στον βασικό ρόλο που θα πρέπει να διαδραματίζουν το Κοινοβούλιο και τα εθνικά κοινοβούλια στην μέτρηση της προόδου και τον έλεγχο της συμμόρφωσης προς τις κοινές αξίες της Ένωσης, όπως κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ· σημειώνει τον καίριο ρόλο του Κοινοβουλίου στη διατήρηση του απαραίτητου διαρκούς διαλόγου στο πλαίσιο της κοινής ενωσιακής συναίνεσης όσον αφορά τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα λαμβανομένων υπόψη των αλλαγών που συντελούνται στην κοινωνία μας· θεωρεί ότι η εφαρμογή αυτών των αξιών και αρχών πρέπει επίσης να βασίζεται σε αποτελεσματικό έλεγχο της τήρησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στον Χάρτη·

10.  συνιστά κάθε είδους διακοινοβουλευτικός διάλογος για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα να διασφαλίζει τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και φρονεί ότι η συμμετοχή των πολιτών και η ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών θεωρείται ως δείκτης για τη δημοκρατία·

11.  καλεί την Επιτροπή να υποβάλει, έως τον Ιούνιο 2017, ένα νέο σχέδιο συμφωνίας για την προσχώρηση της Ένωσης στην ΕΣΔΑ, προκειμένου να συμμορφωθεί με την υποχρέωση που προβλέπεται στο άρθρο 6 ΣΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμοδότηση 2/13 του Δικαστηρίου· επιπλέον, καλεί το Συμβούλιο της Ευρώπης να επιτρέψει την υπογραφή του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη σε τρίτα μέρη, ούτως ώστε να μπορεί η Επιτροπή να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για την προσχώρηση της Ένωσης σε αυτόν·

12.  καλεί τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή, αφού λάβει υπόψη του τις απόψεις της κοινωνίας, να επισημάνει και να ενοποιήσει σε ξεχωριστό κεφάλαιο, στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσής του, υποθέσεις, συστάσεις και αποφάσεις που σχετίζονται με τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών, καθώς και με τις αρχές της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου· καλεί την Επιτροπή να αναλύσει αυτές τις ειδικές συστάσεις·

13.  καλεί την Επιτροπή να λάβει μέτρα για να εξασφαλίσει, σύμφωνα με το άρθρο 47 του Χάρτη, τη γενική πρόσβαση σε νομική συνδρομή σε άτομα και οργανισμούς που έχουν φέρει ενώπιον της δικαιοσύνης υποθέσεις που σχετίζονται με παραβιάσεις της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων από εθνικές κυβερνήσεις ή τα θεσμικά όργανα της Ένωσης, συμπληρώνοντας ενδεχομένως τα εθνικά συστήματα και την οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη δικαστική αρωγή για υπόπτους και κατηγορουμένους στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών και για καταζητουμένους σε διαδικασίες εκτέλεσης του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης·

14.  χαιρετίζει μεταρρύθμιση του Δικαστηρίου με στόχο τη βαθμιαία αύξηση του αριθμού των δικαστών του προκειμένου να ανταποκριθεί στον φόρτο εργασίας και να μειωθεί η διάρκεια των διαδικασιών του·

15.  συνιστά ομάδα εμπειρογνωμόνων για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα (ομάδα εμπειρογνωμόνων ΔΚΘ), όπως προβλέπεται στην διοργανική συμφωνία, να αναλάβει επίσης την αξιολόγηση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη σε επίπεδο Ένωσης, συμπεριλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, πτυχές όπως η ανεξαρτησία και η αμεροληψία των δικαστηρίων και των δικαστών, η ανεξαρτησία του νομικού επαγγέλματος, οι κανόνες που θα διέπουν το νομικό καθεστώς, η διάρκεια και το κόστος της δίκης, η καταλληλότητα και η αποτελεσματικότητα του συστήματος δικαστικής αρωγής, καθώς και η ύπαρξη των αναγκαίων πόρων για τη λειτουργία του, η εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων, το πεδίο εφαρμογής του δικαστικού ελέγχου και η έννομη προστασία που παρέχεται στους πολίτες, καθώς και οι δυνατότητες για διασυνοριακή συλλογική έννομη προστασία· εκτιμά, στο πλαίσιο αυτό, ότι θα πρέπει να δοθεί προσοχή στο άρθρο 298 παράγραφος 1 ΣΛΕΕ και στο δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης να απολαύουν μιας ανοιχτής, αποτελεσματικής και ανεξάρτητης ευρωπαϊκής διοίκησης·

16.  καλεί την Επιτροπή να συμπράξει με την κοινωνία των πολιτών προκειμένου να αναπτύξει και να διεξαγάγει μία εκστρατεία ευαισθητοποίησης, ώστε να μπορέσουν οι πολίτες και οι κάτοικοι της Ένωσης να ενστερνιστούν πλήρως τα δικαιώματά τους που απορρέουν από τις συνθήκες και τον Χάρτη (π.χ. ελευθερία έκφρασης, ελευθερία του συνέρχεσθαι και το δικαίωμα ψήφου), με την οποία θα παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα των πολιτών σε έννομη προστασία και τις δυνατότητες προσφυγής στη δικαιοσύνη σε υποθέσεις που αφορούν παραβιάσεις της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων από εθνικές κυβερνήσεις ή θεσμικά όργανα της Ένωσης·

17.  ζητεί τη δημιουργία ενός οργανισμού που θα χορηγεί επιδοτήσεις για τη δημοκρατία, ο οποίος θα υποστηρίζει τους τοπικούς φορείς που προωθούν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα εντός της Ένωσης·

18.  υπενθυμίζει ότι, εάν η Ένωση θεσπίσει στο πλαίσιο των διεθνών συμφωνιών της απαιτήσεις για την προστασία και την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πρέπει επίσης να διασφαλίσει ότι τα θεσμικά όργανα και όλα τα κράτη μέλη θα συμμορφώνονται με το κράτος δικαίου και θα σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα·

19.  συνιστά περαιτέρω το Σύμφωνο της ΕΕ για ΔΚΘ να περιλαμβάνει την τακτική παρακολούθηση της συμβατότητας των διεθνών συμφωνιών που κυρώνονται από τα κράτη μέλη και από την Ένωση με το πρωτογενές και παράγωγο δίκαιο της Ένωσης·

20.  θεωρεί περαιτέρω, ότι εάν μελλοντικά εξεταστεί το ενδεχόμενο αναθεώρησης της Συνθήκης, αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τις ακόλουθες αλλαγές:

21.  επιβεβαιώνει ότι οι συστάσεις σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα και την αρχή της επικουρικότητας·

22.  θεωρεί ότι οι δημοσιονομικές επιπτώσεις των αιτούμενων προτάσεων στον προϋπολογισμό της Ένωσης θα πρέπει να καλυφθούν από τα υφιστάμενα κονδύλια του προϋπολογισμού· τονίζει ότι τόσο για την Ένωση και τα κράτη μέλη της, όσο και για τους πολίτες, η έγκριση και η εφαρμογή των προτάσεων αυτών θα μπορούσε να οδηγήσει στην ουσιαστική εξοικονόμηση χρημάτων και χρόνου, θα μπορούσε να ενθαρρύνει την αμοιβαία εμπιστοσύνη και αναγνώριση των αποφάσεων και των δράσεων των κρατών μελών και της Ένωσης, και ότι επομένως θα μπορούσε να είναι ευεργετική τόσο από οικονομική όσο και από κοινωνική άποψη·

23.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα καθώς και τις επισυναπτόμενες λεπτομερείς συστάσεις στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο, και στα κοινοβούλια και στις κυβερνήσεις των κρατών μελών, καθώς και στην Επιτροπή των Περιφερειών για διανομή στα υποεθνικά κοινοβούλια και συμβούλια.

(1) ECLI:EU:C:2014:2454. (2) Απόφαση-πλαίσιο 2002/584/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2002, για το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και τις διαδικασίες παράδοσης μεταξύ των κρατών μελών ( ΕΕ L 190 της 18.7.2002, σ. 1). (3) ECLI:EU:C:2011:865. (4) ECLI:EU:C:2016:198.

Λεπτομερείς συστάσεις για σχέδιο διοργανικής συμφωνίας σχετικά με ρυθμίσεις που αφορούν διαδικασίες ελέγχου και παρακολούθησης για την κατάσταση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων στα κράτη μέλη και στα θεσμικά όργανα της ΕΕ

ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ

ΣΥΜΦΩΝΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή:

έχοντας υπόψη το προοίμιο της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), και συγκεκριμένα τη δεύτερη, τέταρτη, πέμπτη και έβδομη αιτιολογική σκέψη,

έχοντας υπόψη ειδικότερα το άρθρο 2, το άρθρο 3 παράγραφος 1, το άρθρο 3 παράγραφος 3 δεύτερο εδάφιο και τα άρθρα 6, 7 και 11 ΣΕΕ,

έχοντας υπόψη τα άρθρα της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) που αφορούν τον σεβασμό, και την προαγωγή και την προστασία της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων (ΔΚΘ) στην Ένωση, μεταξύ άλλων τα άρθρα 70, 258, 259, 260, 263 και 265,

έχοντας υπόψη το άρθρο 4 παράγραφος 3 και το άρθρο 5 ΣΕΕ, το άρθρο 295 ΣΛΕΕ και το πρωτόκολλο αριθ. 1 σχετικά με το ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και το πρωτόκολλο αριθ. 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, τα οποία προσαρτώνται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ,

έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Χάρτης),

έχοντας υπόψη τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης, και ιδίως το άρθρο Ε σχετικά με την εξάλειψη των διακρίσεων,

έχοντας υπόψη τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, και το σύνολο των κανόνων της Ένωσης που πρέπει να πληροί μια υποψήφια προς ένταξη χώρα εάν επιθυμεί να προσχωρήσει στην Ένωση (το κεκτημένο), ιδίως τα κεφάλαια 23 και 24 αυτών,

έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών (ΕΣΔΑ), τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τις συμβάσεις, τις συστάσεις, τα ψηφίσματα και τις εκθέσεις της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης, της Επιτροπής των Υπουργών, του Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και της Επιτροπής της Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης,

έχοντας υπόψη τον κατάλογο ελέγχου για το κράτος δικαίου που ενέκρινε η Επιτροπή της Βενετίας κατά την 106η Σύνοδο της Ολομέλειάς της, στις 18 Μαρτίου 2016,

έχοντας υπόψη το μνημόνιο συμφωνίας μεταξύ του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της 23ης Μαΐου 2007,

έχοντας υπόψη τη σύμβαση-πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων,

έχοντας υπόψη τον Ευρωπαϊκό Χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης για τις περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες,

έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,

έχοντας υπόψη τις συνθήκες του ΟΗΕ για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών, καθώς και τη νομολογία των οργάνων που έχουν συσταθεί δυνάμει των συνθηκών του ΟΗΕ,

έχοντας υπόψη τις δημοσιεύσεις του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), στις οποίες περιλαμβάνεται το προτεινόμενο ευρωπαϊκό σύστημα ενημέρωσης για τα θεμελιώδη δικαιώματα (EFRIS), στο έγγραφό του της 31ης Δεκεμβρίου 2013 με τίτλο «Θεμελιώδη Δικαιώματα στο πλαίσιο της μελλοντικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών Υποθέσεων»,

έχοντας υπόψη την προσέγγιση των Ηνωμένων Εθνών όσον αφορά τη συνδρομή για το κράτος δικαίου, του Απριλίου 2008,

έχοντας υπόψη τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ, και ιδίως τον στόχο 16,

έχοντας υπόψη την 25η εξαμηνιαία έκθεση της COSAC: Developments in European Union Procedures and Practices Relevant to Parliamentary Scrutiny (Εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση - διαδικασίες και πρακτικές σχετικά με τον κοινοβουλευτικό έλεγχο) της 18ης Μαΐου 2016,

έχοντας υπόψη την επιστολή της 6ης Μαρτίου 2013 των Υπουργών Εξωτερικών της Γερμανίας, της Δανίας, της Φινλανδίας και των Κάτω Χωρών προς τον Πρόεδρο της Επιτροπής,

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση του FRA της 8ης Απριλίου 2016 με τίτλο «Development of an integrated tool of objective fundamental rights indicators able to measure compliance with the shared values listed in Article 2 TEU based on existing sources of information» (Ανάπτυξη ολοκληρωμένου μέσου αντικειμενικών δεικτών σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τις κοινές αξίες που ορίζονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ βάσει των υφιστάμενων πηγών πληροφοριών),

έχοντας υπόψη το σημείωμα της Ιταλικής Προεδρίας με τίτλο «Διασφαλίζοντας τον σεβασμό του κράτους δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση» της 15ης Νοεμβρίου 2014,

έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των κρατών μελών, που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου, στις 16 Δεκεμβρίου 2014, σχετικά με τη διασφάλιση του σεβασμού του κράτους δικαίου,

έχοντας υπόψη τις «Κατευθυντήριες γραμμές του Συμβουλίου ως προς τα μεθοδολογικά βήματα που πρέπει να πραγματοποιούνται για τη διαπίστωση της συμβατότητας των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε επίπεδο προπαρασκευαστικών οργάνων του Συμβουλίου» της 19ης Δεκεμβρίου 2014,

έχοντας υπόψη τον πρώτο και τον δεύτερο διάλογο του Συμβουλίου για το κράτος δικαίου κατά τη διάρκεια της λουξεμβουργιανής και της ολλανδικής προεδρίας στις 17 Νοεμβρίου 2015 και στις 24 Μαΐου 2016,

έχοντας υπόψη τον υφιστάμενο μηχανισμό ελέγχου και τα μέσα περιοδικής αξιολόγησης της Επιτροπής, συμπεριλαμβανομένου του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου, του πίνακα αποτελεσμάτων στον τομέα της δικαιοσύνης, των εκθέσεων για την καταπολέμηση της διαφθοράς και του εργαλείου παρακολούθησης για την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης,

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 19ης Οκτωβρίου 2010, με τίτλο «Στρατηγική για την αποτελεσματική εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση»,

έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής της 6ης Μαΐου 2011, με τίτλο «Επιχειρησιακές οδηγίες για τη συνεκτίμηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά την εκτίμηση των επιπτώσεων των προτάσεων της Επιτροπής»,

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 19ης Μαρτίου 2014, με τίτλο «Ένα νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση του κράτους δικαίου»,

έχοντας υπόψη το ετήσιο συμπόσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα θεμελιώδη δικαιώματα,

έχοντας υπόψη τη Διοργανική Συμφωνία για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου, της 13ης Απριλίου 2016,

έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 27ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά με την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων εντός της ΕΕ (2012)(1),

έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 8ης Σεπτεμβρίου 2015 σχετικά με την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2013-2014)(2),

(1)  λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη θέσπισης μηχανισμού για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα ο οποίος να είναι αντικειμενικός, αμερόληπτος, να βασίζεται σε αποδείξεις και να εφαρμόζεται ισότιμα και δίκαια σε όλα τα κράτη μέλη και σε όλα τα θεσμικά όργανα της Ένωσης, καθώς και να περιλαμβάνει τόσο προληπτική όσο και διορθωτική διάσταση.

(2)  λαμβάνοντας υπόψη ότι πρωταρχικός στόχος ενός τέτοιου μηχανισμού θα πρέπει να είναι η πρόληψη των παραβιάσεων και της μη συμμόρφωσης με τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα, παρέχοντας ταυτόχρονα τα μέσα που απαιτούνται για να καταστούν εφαρμοστέα στην πράξη τόσο το προληπτικό όσο και το διορθωτικό σκέλος του άρθρου 7 ΣΕΕ, καθώς και τα άλλα μέσα που προβλέπονται στις Συνθήκες.

(3)  λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να αποφεύγονται η δημιουργία περιττών νέων δομών ή οι επικαλύψεις και ότι πρέπει να προτιμάται η ολοκλήρωση και η ενσωμάτωση των υφιστάμενων μέσων.

(4)  λαμβάνοντας υπόψη ότι η θέσπιση ορισμών, προτύπων και κριτηρίων αναφοράς όσον αφορά τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα δεν αποτελεί μία στιγμιαία απόφαση αλλά, μάλλον, μία διαρκή και διαδραστική διαδικασία που βασίζεται σε ευρεία δημόσια συζήτηση και διαβούλευση, τακτική επανεξέταση και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.

(5)  λαμβάνοντας υπόψη ότι μπορεί να είναι αποτελεσματικός μόνο ένας μηχανισμός που έχει την ευρεία στήριξη των πολιτών της Ένωσης και που επιτρέπει σε αυτούς να αναλαμβάνουν την ευθύνη της διαδικασίας.

(6)  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη είναι πρωτίστως υπεύθυνα να τηρούν τα κοινά πρότυπα αλλά, σε περίπτωση που δεν πράττουν αυτό, η Ένωση έχει καθήκον να παρεμβαίνει για να προστατεύσει τον συνταγματικό της πυρήνα και να εγγυηθεί ότι οι αξίες που καθορίζονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ και στον Χάρτη διασφαλίζονται για όλους τους πολίτες και κατοίκους της Ένωσης σε ολόκληρη την επικράτειά της.

(7)  λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι σημαντική η συνεργασία μεταξύ όλων των κυβερνητικών επιπέδων ανάλογα με τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες τους προκειμένου να προσδιοριστούν εγκαίρως οι πιθανές συστημικές απειλές στο κράτος δικαίου και να βελτιωθεί η προστασία του κράτους δικαίου.

(8)  λαμβάνοντας υπόψη ότι υφίστανται διάφορα μέσα για την αντιμετώπιση του κινδύνου σοβαρής παραβίασης των αξιών της Ένωσης αλλά ότι θα πρέπει να αναπτυχθούν σαφή και αντικειμενικά κριτήρια αναφοράς για τα εν λόγω μέσα που θα είναι αρκετά ισχυρά και αποτρεπτικά ώστε να εμποδίζουν τις παραβιάσεις του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση δεν διαθέτει νομικά δεσμευτικό μηχανισμό ώστε να παρακολουθεί σε τακτική βάση τη συμμόρφωση των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της Ένωσης προς τις αξίες και τα θεμελιώδη δικαιώματα της Ένωσης.

(9)  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 295 ΣΛΕΕ, αυτή η διοργανική συμφωνία ορίζει τις πρακτικές λεπτομέρειες μόνο για τη διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής και, σύμφωνα με το άρθρο 13 παράγραφος 2 ΣΕΕ, τα εν λόγω θεσμικά όργανα δρουν εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων που τους ανατίθενται από τις Συνθήκες, σύμφωνα με τις διαδικασίες, τους όρους και τους σκοπούς τους οποίους προβλέπουν· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτή η διοργανική συμφωνία δεν θίγει τα προνόμια του Δικαστηρίου στην αυθεντική ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης,

ΣΥΜΦΩΝΗΣΑΝ ΤΑ ΑΚΟΛΟΥΘΑ:

Άρθρο 1

Οι βασικές αξίες και οι θεμελιώδεις αρχές της Ένωσης, δηλαδή η δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα (ΔΚΘ), τηρούνται σε ολόκληρη την Ένωση στο πλαίσιο ενός Συμφώνου της Ένωσης για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα (Σύμφωνο της ΕΕ για ΔΚΘ), το οποίο παρέχει τον ορισμό, την επεξεργασία, την παρακολούθηση και την επιβολή αυτών των αξιών και αρχών, και το οποίο απευθύνεται τόσο στα κράτη όσο και στα θεσμικά όργανα της Ένωσης.

Άρθρο 2

Το Σύμφωνο της ΕΕ για ΔΚΘ περιλαμβάνει:

–  ετήσια έκθεση για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα (Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ) με ειδικές συστάσεις ανά κράτος στις οποίες ενσωματώνονται οι εκθέσεις του FRA, του Συμβουλίου της Ευρώπης, και άλλων σχετικών με τον τομέα αρχών,

–  ετήσια διακοινοβουλευτική συζήτηση με βάση την ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ,

–  πρακτικές λεπτομέρειες για την αντιμετώπιση πιθανών κινδύνων και παραβιάσεων, όπως προβλέπεται από τις Συνθήκες, όπου περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η ενεργοποίηση του προληπτικού ή διορθωτικού σκέλους του άρθρου 7 ΣΕΕ,

–  ένα κύκλο πολιτικής για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα (κύκλος πολιτικής ΔΚΘ) στο πλαίσιο των θεσμικών οργάνων της Ένωσης.

Άρθρο 3

Το Σύμφωνο της ΕΕ για ΔΚΘ επεκτείνεται για να ενσωματώσει το πλαίσιο του κράτους δικαίου της Επιτροπής και τον διάλογο του Συμβουλίου για το κράτος δικαίου σε ένα ενιαίο μέσο της Ένωσης.

Άρθρο 4

Η Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ σχετικά με την κατάσταση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων στα κράτη μέλη, καταρτίζεται από την Επιτροπή, σε διαβούλευση με την ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων (ομάδα εμπειρογνωμόνων ΔΚΘ) που αναφέρεται στο άρθρο 8. Η Επιτροπή διαβιβάζει την Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο και στα εθνικά κοινοβούλια. Η Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ καθίσταται διαθέσιμη στο κοινό.

Η Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ περιέχει ένα γενικό μέρος και ειδικές ανά χώρα συστάσεις.

Εάν η Επιτροπή δεν εγκρίνει εγκαίρως την Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ, καθώς και τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις, η αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μπορεί να καλέσει επισήμως την Επιτροπή να αιτιολογήσει την καθυστέρηση και να προβεί αμέσως στην έγκριση προκειμένου να μην καθυστερήσει περισσότερο η διεξαγωγή της διαδικασίας.

Άρθρο 5

Η Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ ενσωματώνει και συμπληρώνει τα υφιστάμενα μέσα, ειδικότερα τον πίνακα αποτελεσμάτων στον τομέα της δικαιοσύνης, το σύστημα παρακολούθησης της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης, την έκθεση για την καταπολέμηση της διαφθοράς και τις διαδικασίες αξιολόγησης από ομοτίμους με βάση το άρθρο 70 ΣΛΕΕ, και αντικαθιστά τον μηχανισμό συνεργασίας και ελέγχου (ΜΣΕ) για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.

Άρθρο 6

Η Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ καταρτίζεται με τη χρήση διαφόρων πηγών και των υφιστάμενων μέσων αξιολόγησης, υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης των δραστηριοτήτων των κρατών μελών, όπου συμπεριλαμβάνονται:

–  συνεισφορές από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών όσον αφορά τον σεβασμό της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων·

–  ο FRA, και ιδίως το EFRIS·

–  άλλοι ειδικευμένοι οργανισμοί της Ένωσης, και ιδίως ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων (EDPS), το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (Eurofound), και η Eurostat·

–  εμπειρογνώμονες, πανεπιστημιακοί, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, επαγγελματικές και κλαδικές ενώσεις, για παράδειγμα δικαστών, δικηγόρων και δημοσιογράφων·

–  υφιστάμενοι δείκτες και κριτήρια αναφοράς που έχουν αναπτυχθεί από διεθνείς οργανώσεις και ΜΚΟ·

–  το Συμβούλιο της Ευρώπης, και ιδίως η επιτροπή της Βενετίας, η ομάδα χωρών κατά της διαφθοράς (GRECO), το Κογκρέσο Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης και η ευρωπαϊκή επιτροπή για την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης (CEPEJ)·

–  διεθνείς οργανισμοί όπως ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ)·

–  η νομολογία του Δικαστηρίου και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και άλλων διεθνών δικαστηρίων και οργανισμών που δημιουργήθηκαν από τις Συνθήκες·

–  κάθε συναφές ψήφισμα ή συνεισφορά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, συμπεριλαμβανομένης της ετήσιας έκθεσής του σχετικά με την κατάσταση όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα στην Ένωση·

–  συνεισφορές των θεσμικών οργάνων της Ένωσης.

Όλες οι συνεισφορές από τις πηγές που αναφέρονται στο παρόν άρθρο καθώς και το σχέδιο Ευρωπαϊκής έκθεσης ΔΚΘ που συνέταξε η ομάδα εμπειρογνωμόνων ΔΚΘ, συμπεριλαμβανομένων των συστάσεων ανά χώρα που είναι διαθέσιμες στο κοινό στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής.

Άρθρο 7

Η Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ παρουσιάζεται σε εναρμονισμένη μορφή, συνοδεύεται από ειδικές ανά χώρα συστάσεις και εκπονείται με ιδιαίτερη έμφαση στα εξής:

–  στη διάκριση των εξουσιών,

–  στον αμερόληπτο χαρακτήρα του κράτους,

–  στην αναστρεψιμότητα των πολιτικών αποφάσεων μετεκλογικά,

–  στην ύπαρξη θεσμικών ελέγχων και ισορροπιών που διασφαλίζουν τη μη αμφισβήτηση του αμερόληπτου κράτους,

–  στη σταθερότητα του κράτους και των θεσμικών οργάνων, η οποία εδράζεται στη μονιμότητα του Συντάγματος,

–  στην ελευθερία και πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης,

–  στην ελευθερία της έκφρασης και ελευθερία του συνέρχεσθαι,

–  στην προώθηση χώρου πολιτικής και αποτελεσματικών μηχανισμών διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών,

–  στο δικαίωμα ενεργού και παθητικής δημοκρατικής συμμετοχής των πολιτών σε εκλογές και συμμετοχική δημοκρατία,

–  στην ακεραιότητα και απουσία διαφθοράς,

–  στη διαφάνεια και λογοδοσία,

–  στη νομιμότητα,

–  στην ασφάλεια δικαίου,

–  στην πρόληψη της κατάχρησης ή κακής χρήσης των εξουσιών,

–  στην ισότητα ενώπιον του νόμου και προστασία έναντι των διακρίσεων,

–  στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη: ανεξαρτησία και αμεροληψία, δίκαιη δίκη, συνταγματική δικαιοσύνη, κατά περίπτωση, ανεξάρτητα νομικά επαγγέλματα,

–  σε ειδικές προκλήσεις όσον αφορά το κράτος δικαίου: διαφθορά, σύγκρουση συμφερόντων, συλλογή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και εποπτεία,

–  στους Τίτλους I έως VI του Χάρτη,

–  στην ΕΣΔΑ και τα συναφή πρωτόκολλα.

Άρθρο 8

Η αξιολόγηση της κατάστασης της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων στα κράτη μέλη καθώς και η εκπόνηση ειδικών ανά χώρα συστάσεων, διεξάγονται από αντιπροσωπευτική ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων (ομάδα εμπειρογνωμόνων ΔΚΘ), βάσει ποσοτικής και ποιοτικής εξέτασης των διαθέσιμων δεδομένων και πληροφοριών.

8.1  Η ομάδα εμπειρογνωμόνων ΔΚΘ απαρτίζεται από τα ακόλουθα μέλη:

–  έναν ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα που ορίζεται από το εθνικό κοινοβούλιο κάθε κράτους μέλους, ο οποίος είναι εξειδικευμένος δικαστής συνταγματικού δικαστηρίου ή ανώτατου δικαστηρίου και ο οποίος δεν τελεί εν ενεργεία·

–  δέκα επιπλέον εμπειρογνώμονες που ορίζονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με πλειοψηφία δύο τρίτων, και επιλέγονται από κατάλογο εμπειρογνωμόνων που προτείνονται από:

i)  την ομοσπονδία των Πανευρωπαϊκών Ακαδημιών (ALLEA)·

ii)  το Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Εθνικών Οργανισμών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ENNHRI)·

iii)  το Συμβούλιο της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της επιτροπής της Βενετίας, της GRECO και του Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης·

iv)  την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης (CEPEJ) και το Συμβούλιο των Δικηγορικών Συλλόγων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (CCBE)·

v)  τον ΟΗΕ, τον ΟΑΣΕ και τον ΟΟΣΑ.

8.2.  Η ομάδα εμπειρογνωμόνων ΔΚΘ εκλέγει τον πρόεδρό της μεταξύ των μελών της.

8.3.  Προκειμένου να διευκολυνθεί η κατάρτιση του σχεδίου Ευρωπαϊκής έκθεσης ΔΚΘ και των σχεδίων των ειδικών ανά χώρα συστάσεων, η Επιτροπή παρέχει γραμματεία στην ομάδα εμπειρογνωμόνων ΔΚΘ, η οποία της επιτρέπει να λειτουργεί αποτελεσματικά, ιδίως μέσω της συλλογής πηγών δεδομένων και πληροφοριών προς εξέταση και αξιολόγηση, και μέσω της παροχής διοικητικής υποστήριξης κατά τη διάρκεια της κατάρτισης.

Άρθρο 9

Η ομάδα εμπειρογνωμόνων ΔΚΘ αξιολογεί καθένα από τα κράτη μέλη σχετικά με τα στοιχεία που απαριθμούνται στο άρθρο 7, και προσδιορίζει τους πιθανούς κινδύνους και παραβιάσεις. Αυτή η αξιολόγηση διεξάγεται κατά τρόπο ανώνυμο και ανεξάρτητο από κάθε μέλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων προκειμένου να διασφαλίζεται η ανεξαρτησία της ομάδας εμπειρογνωμόνων ΔΚΘ και η αντικειμενικότητα της ευρωπαϊκής έκθεσης ΔΚΘ. Τα μέλη της ομάδας εμπειρογνωμόνων ΔΚΘ μπορούν ωστόσο να ανταλλάσσουν απόψεις μεταξύ τους σχετικά με μεθόδους και συμφωνημένα πρότυπα.

Οι μέθοδοι αξιολόγησης επανεξετάζονται σε ετήσια βάση από την ομάδα εμπειρογνωμόνων ΔΚΘ και τυγχάνουν περαιτέρω επεξεργασίας, αποσαφήνισης, συμπλήρωσης και τροποποιήσεων, εφόσον κρίνεται αναγκαίο, κατόπιν κοινής συμφωνίας μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, αφού προηγηθούν διαβουλεύσεις με τα εθνικά κοινοβούλια, τους εμπειρογνώμονες και την κοινωνία των πολιτών.

Άρθρο 10

Η έγκριση της ευρωπαϊκής έκθεσης ΔΚΘ από την Επιτροπή σηματοδοτεί την έναρξη διακοινοβουλευτικής συζήτησης και συζήτησης στο Συμβούλιο, που αποσκοπεί να εξετάσει τα αποτελέσματα της Ευρωπαϊκής έκθεσης ΔΚΘ και τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις, μέσω των ακόλουθων σταδίων:

–  το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διοργανώνει διακοινοβουλευτική συζήτηση βάσει της Ευρωπαϊκής έκθεσης ΔΚΘ και εγκρίνει ψήφισμα. Η συζήτηση αυτή θα πρέπει να οργανώνεται με τρόπο ώστε να τίθενται σημεία αναφοράς και στόχοι προς επίτευξη και να παρέχονται τα μέσα για την αξιολόγηση των αλλαγών από έτος σε έτος στο πλαίσιο της υφιστάμενης συναίνεσης της Ένωσης σχετικά με τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Οι σχετικές διαδικασίες θα πρέπει να επισπευσθούν προκειμένου να δημιουργηθούν τα μέσα που όχι μόνο θα επιτρέψουν την άμεση και αποτελεσματική παρακολούθηση των ετήσιων αλλαγών, αλλά θα διασφαλίσουν επίσης τη συμμόρφωση όλων των ενδιαφερόμενων μερών προς τις δεσμεύσεις.

–  η ετήσια κοινοβουλευτική συζήτηση αποτελεί μέρος ενός πολυετούς διαρθρωμένου διαλόγου μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου, της Επιτροπής και των εθνικών κοινοβουλίων, όπου συμμετέχουν επίσης η κοινωνία των πολιτών, ο FRA και το Συμβούλιο της Ευρώπης.

–  το Συμβούλιο διεξάγει ετήσια συζήτηση, η οποία βασίζεται στον διάλογό του για το κράτος δικαίου και την Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ, και εγκρίνει τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, με τα οποία καλεί τα εθνικά κοινοβούλια να αντιδράσουν στην ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ, να υποβάλουν προτάσεις, ή να προτείνουν μεταρρυθμίσεις.

–  με βάση την Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να ασκήσει προσφυγή για «συστημική παράβαση» σύμφωνα με το άρθρο 2 ΣΕΕ και το άρθρο 258 ΣΛΕΕ, συνενώνοντας περισσότερες υποθέσεις παράβασης.

–  με βάση την Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ, κατόπιν διαβούλευσης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να υποβάλει πρόταση για αξιολόγηση της εφαρμογής από τα κράτη μέλη της Ένωσης των πολιτικών στους τομείς της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης, σύμφωνα με το άρθρο 70 ΣΛΕΕ.

10.1.  Με βάση την Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ, εάν ένα κράτος μέλος πληροί όλες τις πτυχές που αναφέρονται στο άρθρο 7, δεν απαιτείται καμία περαιτέρω ενέργεια.

10.2.  Με βάση την Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ, εάν ένα κράτος μέλος υστερεί σε μια ή περισσότερες πτυχές που αναφέρονται στο άρθρο 7, η Επιτροπή αρχίζει χωρίς καθυστέρηση διάλογο με το εν λόγω κράτος μέλος, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις.

10.2.1.  Σε περίπτωση που οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις σε ένα κράτος μέλος περιλαμβάνουν την αξιολόγηση της ομάδας εμπειρογνωμόνων ότι υπάρχει σαφής κίνδυνος σοβαρής παραβίασης των αξιών που αναφέρονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ και ότι υφίστανται επαρκείς λόγοι για την επίκληση του άρθρου 7 παράγραφος 1 ΣΕΕ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή συζητούν χωρίς καθυστέρηση το καθένα χωριστά το ζήτημα και λαμβάνουν αιτιολογημένη απόφαση, η οποία δημοσιοποιείται.

10.3.  Με βάση την Ευρωπαϊκή έκθεση ΔΚΘ, σε περίπτωση που οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις σε κράτος μέλος περιλαμβάνουν την αξιολόγηση της ομάδας εμπειρογνωμόνων ότι υπάρχει σοβαρή και διαρκής παραβίαση - δηλαδή αυξανόμενη ή αμετάβλητη σε περίοδο τουλάχιστον δύο ετών - των αξιών που αναφέρονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ και ότι υφίστανται επαρκείς λόγοι για την επίκληση του άρθρου 7 παράγραφος 2 ΣΕΕ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή συζητούν χωρίς καθυστέρηση το καθένα χωριστά το ζήτημα και λαμβάνουν αιτιολογημένη απόφαση, η οποία δημοσιοποιείται.

Άρθρο 11

Για όλες τις νομοθετικές προτάσεις η Επιτροπή περιλαμβάνει τα θεμελιώδη δικαιώματα ως μέρος της αξιολόγησης αντικτύπου σύμφωνα με την παράγραφο 25 της Διοργανικής Συμφωνίας για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου.

Η ομάδα εμπειρογνωμόνων ΔΚΘ, που αναφέρεται στο άρθρο 8, αξιολογεί την τήρηση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή.

Άρθρο 12

Συγκροτείται μία διοργανική ομάδα εργασίας για την αξιολόγηση του αντικτύπου (Ομάδα Εργασίας) η οποία έχει ως σκοπό να βελτιώσει τη διοργανική συνεργασία όσον αφορά τις αξιολογήσεις αντικτύπου, και να δημιουργήσει μια νοοτροπία συμμόρφωσης στα θεμελιώδη δικαιώματα και στο κράτος δικαίου. Η Ομάδα Εργασίας διαβουλεύεται με τους εθνικούς εμπειρογνώμονες σε πρώιμο στάδιο προκειμένου να μπορεί να προβλέπει καλύτερα τις προκλήσεις της εφαρμογής στα κράτη μέλη, καθώς και να συμβάλει στην αντιμετώπιση διαφορετικών ερμηνειών και τρόπων κατανόησης από τα διάφορα θεσμικά όργανα της Ένωσης όσον αφορά τον αντίκτυπο των θεμελιωδών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στις νομικές πράξεις της Ένωσης. Η Ομάδα Εργασίας βασίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές του Συμβουλίου ως προς τα μεθοδολογικά βήματα που πρέπει να πραγματοποιούνται ώστε να ελέγχεται η συμβατότητα των θεμελιωδών δικαιωμάτων από τα προπαρασκευαστικά όργανα του Συμβουλίου, στη στρατηγική της Επιτροπής για την αποτελεσματική εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στις επιχειρησιακές οδηγίες της Επιτροπής για τη συνεκτίμηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά την εκτίμηση των επιπτώσεων των προτάσεων της Επιτροπής, στο Εργαλείο αριθ. 24 της εργαλειοθήκης για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου και στο άρθρο 38 του Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προκειμένου να διασφαλισθεί η προαγωγή της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων καθώς και η συμμόρφωση σε αυτά.

Άρθρο 13

Οι ακόλουθες ετήσιες εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής που αφορούν την επιβολή και τη συμμόρφωση με το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα των θεσμικών οργάνων της Ένωσης παρουσιάζονται μαζί με τον ετήσιο κύκλο πολιτικής ΔΚΘ της Ευρωπαϊκής έκθεσης ΔΚΘ:

—  ετήσια έκθεση για την εφαρμογή του Χάρτη·

—  ετήσια έκθεση για την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης·

—  ετήσια έκθεση για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(3).

Άρθρο 14

Η παρούσα συμφωνία αρχίζει να ισχύει ...

...,

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ο Πρόεδρος

Για το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ο Πρόεδρος

Για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Ο Πρόεδρος

(1) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2014)0173. (2) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0286. (3) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2001, για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής (ΕΕ L 145 της 31.5.2001, σ. 43).