Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την απόφαση του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2009 σχετικά με το ευρωπαϊκό έτος εθελοντικών δραστηριοτήτων που προωθούν την ενεργό συμμετοχή του πολίτη στα κοινά (2011)(1),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 20ής Σεπτεμβρίου 2011 με τίτλο «Πολιτικές της ΕΕ και εθελοντισμός: αναγνώριση και προώθηση διασυνοριακών εθελοντικών δραστηριοτήτων στην ΕΕ» (COM(2011)0568),

–  έχοντας υπόψη την πολιτική ατζέντα της Συμμαχίας για τον εθελοντισμό στην Ευρώπη στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έτους εθελοντισμού (ΕΕΕ) 2011,

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση του Συμβουλίου της 20ής Δεκεμβρίου 2012 για την επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης(2),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 10ης Δεκεμβρίου 2013 σχετικά με τον εθελοντισμό και την εθελοντική δραστηριότητα στην Ευρώπη(3),

–  έχοντας υπόψη τον ορισμό για την εθελοντική εργασία που προτείνεται στο έγγραφο οδηγιών της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) σχετικά με τη μέτρηση της εργασίας σε εθελοντική βάση (2011),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Ιουνίου 2012 σχετικά με την αναγνώριση και προώθηση διασυνοριακών εθελοντικών δραστηριοτήτων στην ΕΕ(4),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 22ας Απριλίου 2008 σχετικά με τη συμβολή του εθελοντισμού στην οικονομική και κοινωνική συνοχή(5),

–  έχοντας υπόψη τον ευρωπαϊκό χάρτη δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των εθελοντών(6),

–  έχοντας υπόψη την ερώτηση προς την Επιτροπή σχετικά με τον εθελοντισμό και την ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία (O-000107/2016 – B8-1803/2016),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 128 παράγραφος 5 και το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,

A.  υπενθυμίζοντας ότι, το 2016, η ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία (ΕΕΥ) εορτάζει την 20ή επέτειο από την ίδρυσή της και ότι την εικοσαετία αυτή 100 000 εθελοντές έλαβαν υποστήριξη·

B.  τονίζοντας ότι το ευρωπαϊκό έτος εθελοντισμού 2011, που είχε την ισχυρή υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αποτέλεσε σημαντική πολιτική ευκαιρία για να αναδειχθεί η προστιθέμενη αξία του εθελοντισμού στην Ευρώπη, και ότι σήμερα, πέντε χρόνια μετά, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει να εξετάσει τον αντίκτυπο που είχε το ευρωπαϊκό έτος εθελοντισμού 2011 στην αναπτυξιακή πολιτική σε επίπεδο προστιθέμενης αξίας και στον τρόπο με τον οποίο ο εθελοντισμός ενσωματώνεται σε βασικά ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως το Erasmus+ και η ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία του·

Γ.  υπενθυμίζοντας ότι το ευρωπαϊκό έτος εθελοντισμού 2011 προσέφερε το έναυσμα και το πλαίσιο για τη θέσπιση και/ή την αναθεώρηση πολλών εθνικών και νομικών πλαισίων για τον εθελοντισμό σε ολόκληρη την Ευρώπη· τονίζοντας, ωστόσο, ότι στην Ευρώπη δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί μια συντονισμένη πολιτική στον τομέα του εθελοντισμού με ένα μοναδικό σημείο επαφής στα θεσμικά όργανα της ΕΕ·

Δ.  υπενθυμίζοντας ότι ο εθελοντισμός είναι αποτέλεσμα της ελεύθερης βούλησης ενός ατόμου, δική του επιλογή και προσωπικό του κίνητρο και δεν συνοδεύεται από την επιδίωξη οικονομικού κέρδους· επισημαίνοντας ότι ο εθελοντισμός μπορεί να οριστεί ως ταξίδι προς την αλληλεγγύη και ότι είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης των ανθρώπινων, κοινωνικών και περιβαλλοντικών αναγκών και ανησυχιών·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο εθελοντισμός είναι σημαντικός παράγοντας ενεργού συμμετοχής του πολίτη και δημοκρατίας, καθώς και προσωπικής ανάπτυξης, ενσαρκώνοντας ευρωπαϊκές αξίες όπως η αλληλεγγύη και η μη εισαγωγή διακρίσεων, και ότι επιπλέον συμβάλλει στην τόνωση της συμμετοχικής δημοκρατίας και στην προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός και εκτός της ΕΕ·

ΣΤ.  τονίζοντας ότι ο εθελοντισμός έχει αξία και σημασία ως μια από τις πιο ορατές εκφράσεις αλληλεγγύης, η οποία προάγει και διευκολύνει την κοινωνική ένταξη, δημιουργεί κοινωνικό κεφάλαιο και έχει μετασχηματιστικό αποτέλεσμα στην κοινωνία, και ότι συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας ευημερούσας κοινωνίας των πολιτών, που μπορεί να προσφέρει δημιουργικές και καινοτόμες λύσεις σε κοινές προκλήσεις, και στην οικονομική μεγέθυνση και ότι, ως εκ τούτου, αξίζει να τύχει ειδικής και στοχευμένης μέτρησης όσον αφορά το οικονομικό και κοινωνικό κεφάλαιο·

Ζ.  υπενθυμίζοντας ότι ένα υποστηρικτικό περιβάλλον είναι καθοριστικής σημασίας για να εξασφαλισθεί η δέσμευση περισσότερων ευρωπαίων πολιτών στον εθελοντισμό, και άρα για την εξασφάλιση δίκαιης χρηματοδότησης για τις υποδομές του εθελοντισμού, συμπεριλαμβανομένων οργανώσεων στις οποίες συμμετέχουν εθελοντές, προς όφελος τόσο των ίδιων των εθελοντών όσο και των δραστηριοτήτων τους·

Η.  τονίζοντας ότι ο εθελοντισμός απαιτεί συνδυασμό μηχανισμών υποστήριξης και/ή κατάλληλων οργανωτικών δομών που θα ορίζουν τα δικαιώματα και τις αρμοδιότητες των εθελοντών και του εθελοντισμού·

Θ.  τονίζοντας ότι κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα ισότιμης πρόσβασης στις ευκαιρίες για εθελοντισμό και στην προστασία από κάθε είδους διάκριση και ότι θα πρέπει να του δίνεται το δικαίωμα να συνδυάζει την εθελοντική του δραστηριότητα με την ιδιωτική και επαγγελματική του ζωή και να μπορεί, ως εκ τούτου, να κατακτά ένα επίπεδο ευελιξίας κατά τη διάρκεια της εθελοντικής του δραστηριότητας·

Ι.  τονίζοντας ότι η αναγνώριση της κοινωνικής και οικονομικής αξίας του εθελοντισμού έχει επίσης καίρια σημασία προκειμένου να δοθούν τα κατάλληλα κίνητρα για όλους τους ενδιαφερομένους και να αυξηθεί έτσι ο όγκος, η ποιότητα και ο αντίκτυπος του εθελοντισμού·

ΙΑ.  υπενθυμίζοντας τον διαγωνισμό για την ευρωπαϊκή πρωτεύουσα εθελοντισμού, ο οποίος αναγνωρίζει τα επιτεύγματα των δήμων ανά την Ευρώπη στον τομέα της ανάδειξης και της στήριξης των προσπαθειών των εθελοντών στις αντίστοιχες περιοχές τους·

ΙΒ.  τονίζοντας ότι το νέο πρόγραμμα Erasmus+ εξακολουθεί να προσφέρει ευκαιρίες για χρηματοδότηση και υποστήριξη έργων εθελοντισμού, συγκεκριμένα μέσω του προγράμματος ΕΕΥ, και ότι η ΓΔ ECHO έχει δρομολογήσει το πρόγραμμα εθελοντικής βοήθειας της ΕΕ για να παρέχει πρακτική στήριξη σε προγράμματα ανθρωπιστικής βοήθειας· αναγνωρίζοντας ότι το νέο ΠΔΠ 2014-2020 της ΕΕ εξασφάλισε ορισμένα ενωσιακά κονδύλια για τον εθελοντισμό, και συγκεκριμένα με το πρόγραμμα «Η Ευρώπη για τους πολίτες», το οποίο τελεί επί του παρόντος υπό τη διαχείριση της ΓΔ HOME, διατηρώντας τον εθελοντισμό ως προτεραιότητα· τονίζοντας, ωστόσο, ότι η πρόσβαση των εθελοντικών οργανώσεων σε άλλα μεγάλα ταμεία της ΕΕ, όπως τα Ευρωπαϊκά Επενδυτικά και Διαρθρωτικά Ταμεία, παραμένει πολύ περιορισμένη·

ΙΓ.  υπενθυμίζοντας ότι η απάντηση της ΕΕ στη σημερινή προσφυγική κρίση αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα, και ορατό σύμβολο, του σημαντικού ρόλου των εθελοντών και του τρόπου με τον οποίο ενσαρκώνουν τις ευρωπαϊκές αξίες, συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα και είναι διαθέσιμοι να προσφέρουν ευέλικτες και ρεαλιστικές λύσεις σε κοινές προκλήσεις·

1.  αναγνωρίζει ότι ο εθελοντισμός είναι έκφραση αλληλεγγύης, ελευθερίας και ευθύνης που συμβάλλει στην ενίσχυση της ενεργού συμμετοχής του πολίτη στα κοινά και της ανάπτυξης του ατόμου σε προσωπικό επίπεδο και ότι αποτελεί καίριο εργαλείο για την κοινωνική ένταξη και τη συνοχή, καθώς και για την κατάρτιση, την εκπαίδευση και τον διαπολιτισμικό διάλογο, ενώ παράλληλα έχει σημαντική συμβολή στη διάδοση των ευρωπαϊκών αξιών· τονίζει ότι τα οφέλη του εθελοντισμού αναγνωρίζονται επίσης στο εθελοντικό έργο που πραγματοποιείται με τρίτες χώρες ως στρατηγικό εργαλείο για την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης και των διαπολιτισμικών σχέσεων·

2.  υπογραμμίζει πόσο σημαντικό είναι να υπάρξει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για τις εθελοντικές δράσεις το οποίο θα προσδιορίζει δικαιώματα και ευθύνες και θα διευκολύνει την κινητικότητα και την αναγνώριση προσόντων· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμη θεσπίσει ένα νομικό περιβάλλον για τους εθελοντές να χρησιμοποιήσουν τις συστάσεις της ατζέντας πολιτικής για τον εθελοντισμό στην Ευρώπη και τον ευρωπαϊκό χάρτη δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των εθελοντών·

3.  παροτρύνει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν συγκεκριμένες διαδικασίες επικύρωσης στο πλαίσιο της σύστασης του Συμβουλίου του 2012, για την εξασφάλιση καλύτερης κατανόησης και συγκρισιμότητας των προσόντων και της εμπειρίας· ζητεί οι ενδεχόμενες μελλοντικές πρωτοβουλίες για ευρωπαϊκό διαβατήριο δεξιοτήτων και Europass να αποδίδουν μεγαλύτερη σημασία στον εθελοντισμό ως άτυπης και μη τυπικής μάθησης· υπενθυμίζει ότι ο εθελοντισμός βοηθά τους ανθρώπους να αποκτήσουν προσόντα και δεξιότητες που μπορούν να διευκολύνουν την πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας· υπογραμμίζει ότι οι εθελοντές δεν θα πρέπει ποτέ να θεωρούνται ή να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο του εργατικού δυναμικού·

4.  σημειώνει ότι στην Ευρώπη περίπου 100 εκατομμύρια πολίτες κάθε ηλικίας είναι εθελοντές οι οποίοι με το έργο τους συνεισφέρουν στην παραγωγή του 5% σχεδόν του AΕΠ της· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει την οικονομική αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που παρέχουν οι εθελοντές μέσω της θέσπισης πολιτικών περισσότερο επικεντρωμένων στον εθελοντισμό·

5.  θεωρεί ότι η επιλεξιμότητα του χρόνου εθελοντικής δραστηριότητας ως συγχρηματοδότησης για επιχορηγήσεις από την ΕΕ, όπως προτάθηκε πρόσφατα από την Επιτροπή στην πρόταση για τον νέο δημοσιονομικό κανονισμό, πρέπει να υποστηριχθεί και να τεθεί σε εφαρμογή·

6.  καλεί τη Eurostat να στηρίξει τα κράτη μέλη σε αυτό το εγχείρημα ώστε να διασφαλιστεί η συλλογή συγκρίσιμων δεδομένων στην Ευρώπη και παράλληλα να αναπτυχθούν κοινοί δείκτες και μεθοδολογίες σε επίπεδο ΕΕ για τη μέτρηση του κοινωνικού αντικτύπου του εθελοντισμού· καλεί τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν το σύστημα που έχει αναπτύξει η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας για τη μέτρηση της οικονομικής αξίας του εθελοντισμού·

7.  παροτρύνει τα κράτη μέλη που δεν το έχουν ακόμη πράξει να θεσπίσουν επαρκώς χρηματοδοτούμενα εθνικά καθεστώτα εθελοντικής υπηρεσίας και να βελτιώσουν την πρόσβαση σε ποιοτικές πληροφορίες σχετικά με ευκαιρίες εθελοντισμού σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, ιδίως μέσω των υφιστάμενων δικτύων ενημέρωσης για τη νεολαία και μέσω της ενημέρωσης ομοτίμων, και να δημιουργήσουν κόμβους εθνικής πολιτικής υπηρεσίας, που θα προωθούν επίσης διεθνείς ευκαιρίες εθελοντισμού για άτομα κάθε ηλικίας·

8.  καλεί την Επιτροπή να διευκολύνει την ανάπτυξη μιας περισσότερο συντονισμένης ευρωπαϊκής πολιτικής εθελοντισμού με στόχο τη δημιουργία ενός μοναδικού σημείου επαφής στην Επιτροπή, το οποίο θα εξασφαλίζει τη διασύνδεση επί μέρους πρωτοβουλιών και προγραμμάτων και θα βελτιώνει την πρόσβαση σε προγράμματα εθελοντισμού·

9.  ζητεί από την Επιτροπή να εκπονήσει μελέτη για τα εθνικά συστήματα εθελοντικής υπηρεσίας, καθώς και για την πολιτική θητεία, τα σώματα αλληλεγγύης και το υφιστάμενο περιβάλλον για δυνητικούς εθελοντές μεταξύ των κρατών μελών, προκειμένου να διευκολυνθεί η αμοιβαία κατανόηση και η διάδοση ορθών πρακτικών, και να διερευνηθεί η δυνατότητα καθιέρωσης ευρωπαϊκής πολιτικής θητείας που θα έχει συμπληρωματικό χαρακτήρα σε σχέση με τις ήδη υπάρχουσες ευκαιρίες εθελοντισμού, όλα αυτά με στόχο την προώθηση της ιθαγένειας της Ένωσης·

10.  λαμβάνει υπό σημείωση την ιδέα της Επιτροπής για τη θέσπιση μιας νέας πρωτοβουλίας εθελοντισμού με την ονομασία «Σώμα Αλληλεγγύης της ΕΕ»· καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει την προστιθέμενη αξία της πρωτοβουλίας αυτής προκειμένου να συνδράμει το έργο που ήδη προσφέρει η κοινωνία των πολιτών, και να διασφαλίσει τη συμμετοχή εθελοντικών οργανώσεων στον σχεδιασμό της πρωτοβουλίας· σημειώνει ακόμη ότι θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι η εφαρμογή της δεν θα επηρεάσει αρνητικά τους προϋπολογισμούς που έχουν ήδη διατεθεί για άλλα προγράμματα·

11.  υποστηρίζει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη στον εορτασμό της 20ής επετείου της ευρωπαϊκής εθελοντικής υπηρεσίας· εμμένει στην άποψη ότι το πρόγραμμα της ΕΕΥ θα πρέπει να είναι προς όφελος των ατόμων και των οργανώσεων που συμμετέχουν, καθώς και της κοινωνίας στο σύνολό της, και ότι η ΕΕΥ θα πρέπει να ενισχύει τη διάσταση του προγράμματος Erasmus+ που σχετίζεται με τη δέσμευση των πολιτών· τονίζει τη σημασία που έχει η προώθηση της ΕΕΥ για όλους τους νέους, ιδιαίτερα εκείνους που δεν έχουν ακόμη εκδηλώσει ενδιαφέρον για τον εθελοντισμό και την κινητικότητα, ούτως ώστε να δημιουργηθούν κίνητρα και να υπάρξει αλλαγή στις συμπεριφορές, χωρίς να αποκλείονται οι γενιές μεγαλύτερης ηλικίας, δεδομένου ότι μπορούν να συμβάλουν σημαντικά, π.χ. ως μέντορες·

12.  καλεί τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν την ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία στα εκπαιδευτικά και ακαδημαϊκά τους συστήματα ως εργαλείο για τη διάδοση εκπαίδευσης για την αλληλεγγύη και τη συμμετοχή στα κοινά που θα απευθύνεται στη νεότερη γενιά·

13.  τονίζει ότι η ΕΕΥ βασίζεται σε προσφορές ποιοτικού εθελοντισμού και ακολουθεί τον χάρτη εθελοντισμού, καθώς και τις αρχές του χάρτη ποιότητας για τη μαθησιακή κινητικότητα, και ότι θα πρέπει να στηρίζεται σε μια δομή που θα ενθαρρύνει τις εθελοντικές οργανώσεις να καταστούν οργανώσεις υποδοχής, παρέχοντάς τους, προς τούτο, επαρκή χρηματοδότηση και κατάρτιση, και ενισχύοντας παράλληλα τον ρόλο των συντονιστικών οργανώσεων που στηρίζουν μεγάλο αριθμό οργανώσεων υποδοχής, π.χ. στους τομείς της διοίκησης και της κατάρτισης·

14.  υπενθυμίζει ότι η ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία θα πρέπει να επιτρέπει την εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στο πρόγραμμα και, ως εκ τούτου, ζητεί την απλούστευση του τρέχοντος συστήματος εφαρμογής της·

15.  υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης της παρακολούθησης και της τοπικής διάστασης μετά από μια εθελοντική εμπειρία στο εξωτερικό, με την παροχή στήριξης όχι μόνο πριν από την αναχώρηση, αλλά και μετά την επιστροφή, με τη μορφή προγραμμάτων κατάρτισης για τις μετά τον προσανατολισμό και μετά την ενσωμάτωση φάσεις·

16.  προτρέπει τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές να εξασφαλίσουν επαρκή χρηματοδότηση, να απλουστεύσουν τις διοικητικές διαδικασίες και να παράσχουν φορολογικά κίνητρα για τις οργανώσεις και τα δίκτυα εθελοντών, ιδίως τις μικρές οργανώσεις που διαθέτουν περιορισμένα μέσα·

17.  εμμένει στην άποψη ότι καθ΄ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας θα πρέπει να παρέχεται ποιοτική καθοδήγηση μέσω υπεύθυνης διαχείρισης των εθελοντών και ότι θα πρέπει να καθίστανται σαφείς στους εθελοντές οι ευθύνες τους έναντι της οργάνωσης και της κοινότητας·

18.  ζητεί από την Επιτροπή να βελτιώσει και να αναδιαμορφώσει τη στρατηγική επικοινωνίας για την ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία με τρόπο που να τονίζει την αξία του εθελοντισμού σε κοινωνικό και ανθρώπινο επίπεδο και από τη σκοπιά του πολίτη·

19.  τονίζει τον ρόλο της ενεργού γήρανσης στο πλαίσιο του εθελοντισμού και στηρίζει τον ρόλο των νεότερων και μεγαλύτερης ηλικίας πολιτών στη δέσμευση των πολιτών στην Ευρώπη, με βάση την ώθηση που έδωσαν το ευρωπαϊκό έτος εθελοντικών δραστηριοτήτων (2011) και το ευρωπαϊκό έτος για την ενεργό γήρανση και την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών (2012)·

20.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

(1) ΕΕ L 17 της 22.1.2010, σ. 43. (2) ΕΕ C 398 της 22.12.2012, σ. 1. (3) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2013)0549. (4) ΕΕ C 332 E της 15.11.2013, σ. 14. (5) ΕΕ C 259 E της 29.10.2009, σ. 9. (6) http://ec.europa.eu/citizenship/pdf/volunteering_charter_en.pdf