Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 6 kwietnia 2017 r. w sprawie Europejskiego Korpusu Solidarności (2017/2629(RSP))
Parlament Europejski,
– uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 7 grudnia 2016 r. zatytułowany „W kierunku Europejskiego Korpusu Solidarności” (COM(2016)0942),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 października 2016 r. w sprawie wolontariatu europejskiego i promowania wolontariatu w Europie(1),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 stycznia 2016 r. w sprawie roli dialogu międzykulturowego, różnorodności kulturowej i edukacji w promowaniu podstawowych wartości UE(2),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 kwietnia 2008 r. w sprawie roli wolontariatu w kształtowaniu spójności gospodarczej i społecznej(3),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 lipca 2014 r. w sprawie zatrudnienia młodzieży(4),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2013 r. w sprawie gwarancji dla młodzieży(5),
– uwzględniając zalecenie Rady z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego(6),
– uwzględniając program polityczny na rzecz wolontariatu w Europie oraz projekt Europejskiej karty w sprawie praw i obowiązków wolontariuszy(7),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1304/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1081/2006(8),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1288/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające „Erasmus+ ”: unijny program na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu oraz uchylające decyzje nr 1719/2006/WE, 1720/2006/WE i 1298/2008/WE(9),
– uwzględniając pytanie do Komisji w sprawie wolontariatu i wolontariatu europejskiego (O-000107/2016 – B8-1803/2016),
– uwzględniając pytanie do Komisji w sprawie Europejskiego Korpusu Solidarności (O-000020/2017 – B8-0210/2017) i O-000022/2017 – B8-0211/2017),
– uwzględniając projekt rezolucji Komisji Kultury i Edukacji,
A. mając na uwadze, że Unia Europejska opiera się na podstawowych ideach, wartościach i zasadach uzgodnionych i popieranych przez państwa członkowskie;
B. mając na uwadze, że zasada solidarności Unii Europejskiej jest jedną z jej zasad podstawowych i opiera się na współdzieleniu zarówno korzyści, jak i obciążeń;
C. mając na uwadze, że zasada solidarności jest motorem rozwoju wolontariatu europejskiego, który w trakcie swojej 20-letniej historii przyniósł nadzwyczajne rezultaty, których nie można zaprzepaścić;
D. mając na uwadze, że instytucje UE oraz państwa członkowskie muszą przyjąć zdecydowaną postawę w celu aktywnego wspierania zaangażowania obywatelskiego wśród obywateli i uznania, że wolontariat przyczynia się do wzmocnienia poczucia solidarności, odpowiedzialności społecznej oraz wspólnych wartości i doświadczeń obywatelstwa;
E. mając na uwadze, że utworzenie Europejskiego Korpusu Solidarności musi opierać się na wspólnych wartościach UE określonych w Traktatach i w Karcie praw podstawowych; mając na uwadze, że celem Europejskiego Korpusu Solidarności powinno być budowanie poczucia wspólnoty, solidarności i odpowiedzialności społecznej w Europie, a jednocześnie oferowanie znaczących i wzbogacających doświadczeń z wolontariatu, pracy, stażu lub przygotowania zawodowego;
F. mając na uwadze, że wysokiej jakości wolontariat może stanowić ścieżkę wejścia na rynek pracy i stwarzać możliwości włączenia społecznego;
G. mając na uwadze, że większość inicjatyw wolontariackich jest realizowana poza ramami programów UE i że należy je wspierać za pomocą korzystnego środowiska prawnego i finansowego;
H. mając na uwadze, że wolontariat europejski to istniejące ramy odniesienia na rzecz wolontariatu w UE, a ponadto 20-letnia historia potwierdzonej skuteczności, wiedzy fachowej i osiągnięć w dziedzinie uczenia się; mając na uwadze, że wszelkie nowe programy wolontariatu w skali ogólnoeuropejskiej powinny zarówno uzupełniać, jak i wykorzystywać doświadczenia zdobyte w związku z wolontariatem europejskim i innymi funkcjonującymi z powodzeniem unijnymi programami wolontariatu, takimi jak „Wolontariusze pomocy UE”;
I. mając na uwadze, że Europejski Korpus Solidarności może stanowić dla młodych ludzi, którzy są główną grupą docelową tej inicjatywy (zwłaszcza dla młodych ludzi ze społeczności zmarginalizowanych i ubogich środowisk społeczno-ekonomicznych), okazję do wniesienia wartościowego wkładu w społeczeństwo i zwiększenia widoczności zaangażowania Unii, a także ożywienia szerokiej debaty na temat wolontariatu w Europie i jego korzyści dla społeczeństwa;
J. mając na uwadze, że społeczeństwo obywatelskie i organizacje młodzieżowe odgrywają ważną rolę, będąc źródłem wysokiej jakości doświadczeń z wolontariatu na szczeblu lokalnym, krajowym i transgranicznym; mając na uwadze, że w związku z tym potrzebne jest ciągłe wsparcie, wraz ze sprzyjającym otoczeniem prawnym i finansowym;
K. mając na uwadze, że od chwili uruchomienia przez Komisję platformy internetowej w grudniu 2016 r. chęć udziału w Europejskim Korpusie Solidarności wyraziło już ponad 20 000 osób;
L. mając na uwadze, że Komisję wzywa się do przedstawienia jasnych i szczegółowych ram prawnych Europejskiego Korpusu Solidarności, uwzględniających przedstawione poniżej zalecenia Parlamentu Europejskiego;
Solidarność europejska
1. uważa, że niezbędna jest jasna definicja działań solidarnościowych na szczeblu UE; zwraca się do Komisji o zdefiniowanie celów Europejskiego Korpusu Solidarności oraz o dopilnowanie, aby realizowane w jego ramach działania były wymierne i skuteczne, z uwzględnieniem istotnego pozytywnego wpływu wywieranego przez działanie solidarnościowe zarówno na poszczególnych uczestników, jak i na społeczność; podkreśla, że definicje, które są uznawane za niezbędne do ułatwienia realizacji tego zamierzenia, powinny być opracowywane w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi i odpowiednimi zainteresowanymi organizacjami działającymi w sektorze wolontariatu, służby obywatelskiej i działań na rzecz młodzieży zgodnie z podstawowymi wartościami UE zawartymi w traktatach oraz w Karcie;
2. podkreśla potrzebę zagwarantowania równego dostępu do Europejskiego Korpusu Solidarności dla wszystkich obywateli UE; zachęca do bardziej zdecydowanego propagowania możliwości udziału w tej inicjatywie osób o szczególnych potrzebach i osób ze środowisk mniej uprzywilejowanych;
3. wyraża głębokie przekonanie, że choć komponent uczenia się, także realizowany w drodze zdobywania pozaformalnych i nieformalnych doświadczeń w tym zakresie, oraz oddziaływanie na poszczególnych wolontariuszy, młodych pracowników, stażystów lub praktykantów stanowią ważne elementy, jednak głównym celem Europejskiego Korpusu Solidarności powinno być uzyskanie korzystnego wpływu na beneficjentów projektów i działań oraz szerszą społeczność, stanowiącego jasny przykład solidarności i odpowiedzialności społecznej;
4. uważa ponadto, że oferty udostępniane w ramach Europejskiego Korpusu Solidarności mogłyby pomóc uczestnikom w rozwoju umiejętności życiowych, poczucia odpowiedzialności i dzielenia się oraz w przezwyciężaniu różnic językowych, kulturowych, religijnych, światopoglądowych lub ekonomicznych, a także błędnych przekonań i uprzedzeń; uważa, że inicjatywa w zakresie Europejskiego Korpusu Solidarności byłaby również przydatna do promowania aktywnego obywatelstwa i mogłaby pomóc uczestnikom w zyskaniu krytycznego spojrzenia na rzeczywistość i napotykane problemy społeczne; wzywa Komisję do uwzględnienia aspektu równouprawnienia płci przy realizacji inicjatywy w zakresie Europejskiego Korpusu Solidarności;
5. wskazuje, że ochrona ludności i pomoc humanitarna nie mogą zależeć od młodych ludzi będących członkami Europejskiego Korpusu Solidarności; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie do zagwarantowania ciągłych inwestycji w zorganizowaną ochronę ludności i pomoc humanitarną;
Finansowanie Europejskiego Korpusu Solidarności
6. jest poważnie zaniepokojony, że Komisja zamierza realizować pierwszą, początkową fazę Europejskiego Korpusu Solidarności, włączając go do istniejących programów i inicjatyw, w szczególności programów w dziedzinie edukacji i kultury, takich jak Erasmus+ i program „Europa dla obywateli”, gwarancja dla młodzieży oraz program na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych, bez wystarczającej jasności co do tego, jakie dokładnie zasoby finansowe i ludzkie mają być przeznaczone na Europejski Korpus Solidarności; przypomina, że Parlament, jako współustawodawca w kwestiach programów UE i organ władzy budżetowej, sprzeciwia się przesuwaniu środków z programów priorytetowych i że często brakuje mu zasobów wystarczających do finansowania zasadniczych działań i nowych inicjatyw politycznych;
7. wzywa Komisję do uwzględnienia w jej przyszłym wniosku ustawodawczym dotyczącym Europejskiego Korpusu Solidarności czytelnego opisu ustaleń budżetowych pozwalających na efektywne funkcjonowanie Europejskiego Korpusu Solidarności; podkreśla, że finansowanie Europejskiego Korpusu Solidarności nie może negatywnie oddziaływać na istniejące programy skierowane do młodych ludzi oraz inicjatywy takie jak Europa dla Obywateli i Erasmus+, program na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych, a także inicjatywy takie jak gwarancja dla młodzieży i nie zakłóci ono funkcjonowania istniejących skutecznych narzędzi, takich jak wolontariat europejski;
8. wzywa Komisję do ustanowienia skutecznego mechanizmu monitorowania i oceny Europejskiego Korpusu Solidarności w celu zapewnienia prawidłowej realizacji tej inicjatywy, wysokiej jakości zapewnianych przez nią szans oraz trwałego charakteru osiąganych dzięki niej rezultatów;
Włączenie Europejskiego Korpusu Solidarności w szerszą strategię wolontariatu
9. sugeruje, że jeśli Europejski Korpus Solidarności ma odnieść sukces, Komisja powinna włączyć go w ramy szerszej strategii politycznej zmierzającej do stworzenia środowiska sprzyjającego rozwojowi wolontariatu w Europie, unikając przy tym przypadków pokrywania się, a zamiast tego wspierając istniejące skuteczne inicjatywy, takie jak wolontariat europejski;
10. podkreśla, że wolontariat w przeważającej mierze realizowany jest na szczeblu lokalnym i zaspokaja potrzeby lokalne, a zatem Europejski Korpus Solidarności powinien być początkowo zorientowany na wolontariat lokalny, a nie na możliwości w wymiarze transgranicznym, które wymagają międzynarodowej mobilności i mogą wykluczać osoby ze środowisk mniej uprzywilejowanych;
11. zaznacza, że Europejski Korpus Solidarności nie powinien powodować dodatkowych obciążeń administracyjnych dla osób fizycznych lub uczestniczących organizacji oraz że powinien działać w ramach jak najściślejszej współpracy obejmującej istniejące i ugruntowane możliwości wolontariatu już zapewniane przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego;
12. wzywa Komisję, aby dążyła do zapewnienia równowagi między dużą liczbą dokonywanych na platformie internetowej zgłoszeń rejestracyjnych do Europejskiego Korpusu Solidarności a udostępnianymi ofertami wolontariatu, tak aby nie powodować frustracji młodych ludzi zgłaszających się do Europejskiego Korpusu Solidarności;
13. wzywa Komisję do uwzględnienia wolontariatu w programach i funduszach europejskich, takich jak fundusze strukturalne, Fundusz Azylu, Migracji i Integracji, program LIFE oraz programy i fundusze w ramach działań zewnętrznych UE; podkreśla w tym zakresie wagę ustanowienia pojedynczego punktu koordynacji polityki i programów UE w zakresie wolontariatu;
14. sugeruje, że instytucje edukacyjne powinny uwzględnić w swoich programach nauczania szkolenia w dziedzinie wolontariatu, z naciskiem na działania solidarnościowe, w celu wspierania wdrażania Europejskiego Korpusu Solidarności;
Wyraźne rozróżnienie między wolontariatem a zatrudnieniem oraz wartościowe możliwości dla młodych ludzi w ramach nurtu zatrudnienia
15. wzywa Komisję, aby podczas realizacji inicjatywy w zakresie Europejskiego Korpusu Solidarności dokonała wyraźnego rozróżnienia między działaniami w dziedzinie wolontariatu a pośrednictwem pracy, aby zachować podstawowe rozróżnienie między wolontariatem a pracą, w zależności od tego, czy główny nacisk położony jest na potrzeby beneficjentów, czy też na potrzeby uczestników w zakresie szkolenia i rozwoju, oraz uniknąć rozwiązań zastępujących potencjalne płatne zatrudnienie wysokiej jakości ; w tym celu podkreśla, że możliwości w dziedzinie wolontariatu nie powinny kwalifikować się do finansowania, którego konkretnym celem jest walka z bezrobociem młodzieży, jak Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych;
16. podkreśla, że nurt wolontariatu powinien opierać się na pełnym zrozumieniu zasad wolontariatu o wysokiej jakości, takich jak te zarysowane w europejskiej karcie praw i obowiązków wolontariuszy; zaznacza ponadto, że wszystkie działania w dziedzinie wolontariatu powinny zawsze służyć działaniom solidarnościowym o charakterze niezarobkowym mającym na celu zaspokajanie zidentyfikowanych potrzeb społeczności;
17. podkreśla, że nurt zatrudnienia powinien skupiać się na zapewnianiu wysokiej jakości miejsc pracy, staży i przygotowania zawodowego w nienastawionych na zysk organizacjach solidarnościowych i przedsiębiorstwach społecznych sektora solidarności;
18. podkreśla wagę zapewnienia odpowiedniego wsparcia administracyjnego i finansowego organizacjom i organom przyjmującym w ramach obydwu nurtów, a także zapewnienia niezbędnej wiedzy i umiejętności pozwalających prawidłowo przyjmować członków Europejskiego Korpusu Solidarności;
19. uważa, że organizacje przyjmujące powinny stosować postanowienia karty jakości wyrażającej uzgodnione cele, zasady i standardy, takie jak te ujęte w Europejskiej karcie na rzecz jakości staży i przygotowania zawodowego(10); zachęca organizacje przyjmujące do uprzedniego opisywania umiejętności i kompetencji, które powinny zostać nabyte w ramach takich doświadczeń; postuluje porównywalność, uznawanie i walidację umiejętności i kompetencji nabytych w ramach takich doświadczeń, zgodnie z zaleceniem rady z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, tak aby przyczyniły się one do trwałego włączania młodzieży w rynek pracy; podkreśla, że jasne standardy pomogą w monitorowaniu realizacji inicjatywy w zakresie Europejskiego Korpusu Solidarności;
20. podkreśla konieczność odpowiedniej rekompensaty finansowej młodym wolontariuszom oraz odpowiedniego wynagrodzenia młodym pracownikom, a także ubezpieczenia zdrowotnego, szkolenia i opieki mentorskiej; podkreśla, że należy monitorować ich obciążenie pracą i środowisko w świetle konkretnych zadań, które mieliby wykonywać w ramach wolontariatu lub pracy w Europejskim Korpusie Solidarności;
21. ponownie wzywa państwa członkowskie do powiązania polityki na rzecz zatrudnienia młodzieży z wysokiej jakości i trwałymi umowami o pracę w celu rozwiązania problemu niepewności i niedostatecznego zatrudnienia;
22. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia pełnego dostępu do Europejskiego Korpusu Solidarności młodym ludziom ze środowisk mniej uprzywilejowanych lub o szczególnych potrzebach; w związku z tym podkreśla, że należy przeznaczyć specjalne środki budżetowe na pokrycie kosztów pomocy osobistej lub dodatkowego wsparcia dla zainteresowanych młodych ludzi; uważa, że wolontariat europejski można uznać za przykład dobrej praktyki w tym zakresie;
Koordynacja międzyinstytucjonalna i konsultacje z zainteresowanymi stronami
23. wzywa Komisję do należytego koordynowania i uwzględniania Europejskiego Korpusu Solidarności w obrębie wszystkich swoich służb, a także wszystkich innych instytucji europejskich i krajowych, tak aby zapewnić jego konsekwentne i spójne wdrażanie; sugeruje, aby znajdująca się w strukturach Komisji Dyrekcja Generalna ds. Edukacji, Młodzieży, Sportu i Kultury była odpowiedzialna za koordynowanie i uwzględnianie problematyki Europejskiego Korpusu Solidarności;
24. przypomina Komisji o potrzebie zapewnienia odpowiednich warunków do przeprowadzenia należytych konsultacji z kluczowymi zainteresowanymi stronami, takimi jak organizacje młodzieżowe, europejscy partnerzy społeczni, organizacje wolontariuszy, związki zawodowe i państwa członkowskie, przed sporządzeniem projektu wniosku ustawodawczego; podkreśla, że te zainteresowane strony powinny być regularnie włączane w proces realizacji tej inicjatywy, a także – w stosownych przypadkach – jej monitorowania w celu zapewnienia jej prawidłowej realizacji, wysokiej jakości ofert proponowanych w jej ramach oraz trwałego charakteru jej rezultatów;
o o o
25. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.