Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 18ης Μαΐου 2017 σχετικά με την υλοποίηση της μετεγκατάστασης (2017/2685(RSP))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την απόφαση (ΕΕ) 2015/1523 του Συμβουλίου, της 14ης Σεπτεμβρίου 2015, για τη θέσπιση προσωρινών μέτρων στον τομέα της διεθνούς προστασίας υπέρ της Ιταλίας και της Ελλάδας(1),
– έχοντας υπόψη την απόφαση (ΕΕ) 2015/1601 του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2015, για τη θέσπιση προσωρινών μέτρων στον τομέα της διεθνούς προστασίας υπέρ της Ιταλίας και της Ελλάδας(2),
– έχοντας υπόψη την απόφαση (ΕΕ) 2016/1754 του Συμβουλίου, της 29ης Σεπτεμβρίου 2016, για την τροποποίηση της απόφασης (ΕΕ) 2015/1601 για τη θέσπιση προσωρινών μέτρων στον τομέα της διεθνούς προστασίας υπέρ της Ιταλίας και της Ελλάδας(3),
– έχοντας υπόψη τη θέση του, της 9ης Σεπτεμβρίου 2015, σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη θέσπιση προσωρινών μέτρων στον τομέα της διεθνούς προστασίας για την Ιταλία και την Ελλάδα(4),
– έχοντας υπόψη τη θέση του, της 17ης Σεπτεμβρίου 2015, σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη θέσπιση προσωρινών μέτρων στον τομέα της διεθνούς προστασίας υπέρ της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Ουγγαρίας(5),
– έχοντας υπόψη τη θέση του, της 15ης Σεπτεμβρίου 2016, σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την τροποποίηση της απόφασης (ΕΕ) 2015/1601 του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2015, για τη θέσπιση προσωρινών μέτρων στον τομέα της διεθνούς προστασίας υπέρ της Ιταλίας και της Ελλάδας(6),
– έχοντας υπόψη τις έντεκα εκθέσεις της Επιτροπής για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση,
– έχοντας υπόψη τις δηλώσεις του Συμβουλίου και της Επιτροπής, της 16ης Μαΐου 2017, σχετικά με την υλοποίηση της μετεγκατάστασης,
– έχοντας υπόψη τη μελέτη που εκπονήθηκε για την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων με τίτλο «Εφαρμογή των αποφάσεων του Συμβουλίου του 2015 για τη θέσπιση προσωρινών μέτρων στον τομέα της διεθνούς προστασίας υπέρ της Ιταλίας και της Ελλάδας», η οποία δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2017,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη διαδικασία διαβούλευσης που ορίζεται στο άρθρο 78 παράγραφος 3 ΣΛΕΕ, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του υπέρ των αποφάσεων μετεγκατάστασης με ευρεία πλειοψηφία·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποφάσεις μετεγκατάστασης εγκρίθηκαν ως επείγον μέτρο αλληλεγγύης λόγω της έλλειψης ενός ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου βασιζόμενου στην κατανομή της ευθύνης, το οποίο δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν να μετεγκαταστήσουν 160 000 αιτούντες άσυλο από την Ιταλία και την Ελλάδα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την απόφαση (ΕΕ) 2016/1754 του Συμβουλίου, 54 000 από αυτές τις θέσεις μετεγκατάστασης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εισδοχή Σύρων προσφύγων από την Τουρκία·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ηνωμένο Βασίλειο επέλεξε να μην συμμετάσχει σε αυτό τον μηχανισμό, ενώ η Ιρλανδία επέλεξε να συμμετάσχει· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Δανία επέλεξε να μην συμμετάσχει σε προαιρετική βάση, ενώ τρία συνδεδεμένα κράτη επέλεξαν να συμμετάσχουν·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με στοιχεία της 27ης Απριλίου 2017, είχαν μετεγκατασταθεί μόνο 17 903 αιτούντες άσυλο, 12 490 από την Ελλάδα και 5 413 από την Ιταλία· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός αυτός ισοδυναμεί μόλις με το 11 % της συνολικής υποχρέωσης·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός των επιλέξιμων για μετεγκατάσταση ατόμων που βρίσκονται στην Ιταλία και την Ελλάδα είναι σήμερα χαμηλότερος από ό,τι προβλέπεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου· λαμβάνοντας υπόψη ότι μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 26 997 επιλέξιμοι αιτούντες στην Ελλάδα, ενώ τα κράτη μέλη έχουν δεσμευτεί επίσημα ότι θα καταστήσουν διαθέσιμες 19 603 θέσεις μετεγκατάστασης· λαμβάνοντας υπόψη ότι μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 8 000 επιλέξιμοι αιτούντες στην Ιταλία, ενώ τα κράτη μέλη έχουν δεσμευτεί επίσημα ότι θα καταστήσουν διαθέσιμες 10 659 θέσεις μετεγκατάστασης· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός των δεσμεύσεων είναι γενικά σημαντικά υψηλότερος από τον αριθμό των ατόμων που πραγματικά μετεγκαθίστανται·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι μόνο οι αιτούντες άσυλο που βρίσκονταν ήδη στην Ελλάδα πριν από τις 20 Μαρτίου 2016 θεωρούνται όντως ως επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποφάσεις μετεγκατάστασης δεν προβλέπουν μια τέτοια καταληκτική ημερομηνία για την επιλεξιμότητα ούτε τροποποιήθηκαν προς τον σκοπό αυτό·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι μόνο οι αιτούντες άσυλο που έχουν ιθαγένεια με μέσο ποσοστό αναγνώρισης 75 % ή υψηλότερο, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα τριμηνιαία στοιχεία της Eurostat, είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Ιρακινοί δεν είναι πλέον επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση, δεδομένου ότι το μέσο ποσοστό αναγνώρισής τους μειώθηκε κάτω από το 75 %· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στη θέση του, της 15ης Σεπτεμβρίου 2016, σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής για την τροποποίηση της απόφασης (ΕΕ) 2015/1601 του Συμβουλίου, ζήτησε να είναι και οι Αφγανοί επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Αφγανοί ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα αιτούντων άσυλο που υποδέχθηκε η Ένωση το 2016· λαμβάνοντας υπόψη ότι χορηγήθηκε άσυλο στο 56,7 % εξ αυτών· λαμβάνοντας υπόψη ότι μακράν ο μεγαλύτερος αριθμός Αφγανών φθάνει στην Ελλάδα· λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλοί από αυτούς είναι ασυνόδευτοι ανήλικοι·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι 62 300 αιτούντες άσυλο και μετανάστες εξακολουθούν να βρίσκονται στην Ελλάδα·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Ιταλία καταγράφηκε νέο ρεκόρ αφίξεων το 2016 με 181 436 άτομα (αύξηση κατά 18 % σε σύγκριση με το 2015), εκ των οποίων 14 % ήταν ασυνόδευτοι ανήλικοι· λαμβάνοντας υπόψη ότι 20 700 Ερυθραίοι που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση έφθασαν το 2016, αλλά μέχρι στιγμής η Ιταλία έχει καταγράψει μόνο το ένα τέταρτο περίπου εξ αυτών προς μετεγκατάσταση·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Ιταλία, το 2016, ο περιορισμένος αριθμός αιτούντων άσυλο που μετεγκαταστάθηκαν σε άλλα κράτη μέλη ήταν σημαντικά χαμηλότερος από τον αριθμό των αιτούντων άσυλο που μεταφέρθηκαν από κράτη μέλη στην Ιταλία δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή, στην όγδοη έκθεσή της σχετικά με τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση, έθεσε έναν μηνιαίο στόχο μετεγκατάστασης, που επαναλαμβάνεται στις μεταγενέστερες εκθέσεις, 3 000 αιτούντων άσυλο από την Ελλάδα και 1 500 από την Ιταλία (από 1ης Απριλίου 2017), προκειμένου να διευκολυνθεί και να επιταχυνθεί η μετεγκατάσταση με αποτελεσματικό και ομαλό τρόπο εντός του χρονικού πλαισίου που προβλέπεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, κατά τη συνεδρίασή του της 15ης Δεκεμβρίου 2016, ενέκρινε το κοινό σχέδιο δράσης για την εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, στο οποίο περιλαμβάνεται ο στόχος μετεγκατάστασης όσον αφορά την Ελλάδα· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανέλαβε επίσης την έκκλησή του για περαιτέρω εντατικοποίηση των προσπαθειών για επιτάχυνση της μετεγκατάστασης, ιδίως όσον αφορά τους ασυνόδευτους ανήλικους·
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προϋποθέσεις και οι επιχειρησιακές υποδομές για την υλοποίηση της μετεγκατάστασης είναι σε πλήρη λειτουργία·
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, μολονότι έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος, μόνο δύο κράτη μέλη, η Φινλανδία και η Μάλτα, βρίσκονται στη σωστή πορεία για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τη μετεγκατάσταση· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα περισσότερα κράτη μέλη υστερούν ακόμη πολύ· λαμβάνοντας υπόψη ότι τέσσερα κράτη μέλη διενεργούν επιχειρήσεις μετεγκατάστασης σε εξαιρετικά περιορισμένο επίπεδο· λαμβάνοντας υπόψη ότι δύο κράτη μέλη εξακολουθούν να μην συμμετέχουν καθόλου·
ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι μόνο η Φινλανδία αναλαμβάνει συστηματικά την υποδοχή ασυνόδευτων ανηλίκων· λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Ιταλία χρειάζονται περίπου 5 000 θέσεις μετεγκατάστασης για ασυνόδευτους ανηλίκους, ενώ μέχρι στιγμής έχει μετεγκατασταθεί μόνο ένας ασυνόδευτος ανήλικος· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με στοιχεία της 12ης Απριλίου 2017, στην Ελλάδα χρειάζονται 163 επιπλέον θέσεις μετεγκατάστασης·
ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα κράτη μέλη εφαρμόζουν άκρως περιοριστικές προτιμήσεις που εισάγουν διακρίσεις, όπως χορήγηση μετεγκατάστασης μόνο σε μόνες μητέρες ή αποκλεισμός αιτούντων με συγκεκριμένη ιθαγένεια, π.χ. Ερυθραίων, και εφαρμόζουν πολύ εκτεταμένους ελέγχους ασφαλείας· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με στοιχεία της 7ης Μαΐου 2017, τα κράτη μέλη είχαν απορρίψει τη μετεγκατάσταση 961 ατόμων που βρίσκονταν στην Ελλάδα·
ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η απόφαση (ΕΕ) 2015/1523 του Συμβουλίου ορίζει σαφώς ότι τα μέτρα μετεγκατάστασης δεν απαλλάσσουν τα κράτη μέλη από την πλήρη εφαρμογή των διατάξεων του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 604/2013 (Δουβλίνο) που αφορούν την επανένωση των οικογενειών, την ειδική προστασία ασυνόδευτων ανηλίκων και τη διακριτική ρήτρα για ανθρωπιστικούς λόγους·
1. αναγνωρίζει ότι έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος, αλλά εκφράζει την απογοήτευσή του όσον αφορά τις μη εκπληρωθείσες δεσμεύσεις των κρατών μελών για αλληλεγγύη και κατανομή της ευθύνης·
2. επιδοκιμάζει τη δημιουργία, από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο, ενός αυτοματοποιημένου συστήματος αντιστοίχισης των προτιμήσεων· καλεί τα κράτη μέλη να μην καταφεύγουν σε αυθαίρετες αποφάσεις όσον αφορά την αποδοχή ή μη αιτήσεων μετεγκατάστασης· παροτρύνει τα κράτη μέρη να βασίζουν απορριπτικές αποφάσεις μόνο στους συγκεκριμένους λόγους που καθορίζονται στις αποφάσεις του Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση·
3. παροτρύνει τα κράτη μέλη να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τις αποφάσεις του Συμβουλίου και να προχωρήσουν στη συστηματική μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο από την Ελλάδα και την Ιταλία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έφθασαν μετά τις 20 Μαρτίου 2016, έως ότου πραγματοποιηθεί η μετεγκατάσταση όλων όσοι είναι επιλέξιμοι με αποτελεσματικό και ομαλό τρόπο εντός του χρονικού πλαισίου που προβλέπεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου· καλεί τα κράτη μέλη να αναλάβουν δεσμεύσεις και να προβαίνουν σε μεταφορές σε σταθερή μηνιαία βάση·
4. καλεί τα κράτη μέλη να δώσουν προτεραιότητα στη μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων και άλλων ευάλωτων αιτούντων·
5. επιδοκιμάζει την ανακοίνωση της Επιτροπής στη δέκατη έκθεσή της σχετικά με τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση, της 2ας Μαρτίου 2017, ότι δεν θα διστάσει να κάνει χρήση των εξουσιών που της έχουν ανατεθεί δυνάμει των Συνθηκών, εάν τα κράτη μέλη δεν αυξήσουν σύντομα τις μετεγκαταστάσεις τους· αντιλαμβάνεται ότι αυτό θα περιλαμβάνει την κίνηση διαδικασιών επί παραβάσει·
6. επιμένει ότι οι νομικές υποχρεώσεις των κρατών μελών δεν παύουν να ισχύουν μετά τις 26 Σεπτεμβρίου 2017 και ότι τα κράτη μέλη, και μετά από αυτή την ημερομηνία, εξακολουθούν να έχουν την υποχρέωση μετεγκατάστασης όλων των επιλέξιμων αιτούντων που θα έχουν φθάσει μέχρι την ημερομηνία αυτή·
7. υπογραμμίζει το γεγονός ότι το Συμβούλιο δεσμεύτηκε να επιτύχει τον στόχο 160 000 μετεγκαταστάσεων· σημειώνει ότι ο αριθμός των επιλέξιμων για μετεγκατάσταση ατόμων διαφέρει από τον αριθμό αυτό· καλεί την Επιτροπή να προτείνει την παράταση των μέτρων μετεγκατάστασης μέχρι την έγκριση της αναδιατύπωσης του κανονισμού του Δουβλίνου σύμφωνα με τις διατάξεις της πρότασής της, της 4ης Μαΐου 2016 (COM(2016)0270)·
8. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.