Ευρετήριο 
 Προηγούμενο 
 Επόμενο 
 Πλήρες κείμενο 
Διαδικασία : 2016/2061(INI)
Διαδρομή στην ολομέλεια
Διαδρομή του εγγράφου : A8-0197/2017

Κείμενα που κατατέθηκαν :

A8-0197/2017

Συζήτηση :

PV 12/06/2017 - 18
CRE 12/06/2017 - 18

Ψηφοφορία :

PV 14/06/2017 - 8.6
Αιτιολογήσεις ψήφου

Κείμενα που εγκρίθηκαν :

P8_TA(2017)0260

Κείμενα που εγκρίθηκαν
PDF 549kWORD 71k
Τετάρτη 14 Ιουνίου 2017 - Στρασβούργο
Η ανάγκη ανάπτυξης στρατηγικής της ΕΕ για την εξάλειψη και την πρόληψη του συνταξιοδοτικού χάσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών
P8_TA(2017)0260A8-0197/2017

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Ιουνίου 2017 σχετικά με την ανάγκη ανάπτυξης στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξάλειψη και την πρόληψη του συνταξιοδοτικού χάσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών (2016/2061(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 2 και το άρθρο 3 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 8, 151, 153 και 157 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

–  έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ειδικότερα δε τις διατάξεις σχετικά με τα κοινωνικά δικαιώματα και την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 22 και 25 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,

–  έχοντας υπόψη το Γενικό Σχόλιο αριθ. 16 της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα (CESCR) σχετικά με το ίσο δικαίωμα ανδρών και γυναικών να επωφελούνται όλων των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων (άρθρο 3 του Διεθνούς Συμφώνου για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα (ICESCR))(1), και το Γενικό Σχόλιο αριθ. 19 της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα (CESCR): Το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση (άρθρο 9 του ICESCR),(2)

—  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 3ης Μαρτίου 2010 με τίτλο «Ευρώπη 2020: Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» (COM(2010)2020),

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 4 παράγραφος 2, 4 παράγραφος 3, 12, 20 και 23 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων, της 5ης Δεκεμβρίου 2014(3),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 79/7/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 19ης Δεκεμβρίου 1978, περί της προοδευτικής εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως μεταξύ ανδρών και γυναικών σε θέματα κοινωνικής ασφαλίσεως(4),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/78/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2000, για τη διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία(5),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2004/113/ΕΚ του Συμβουλίου της 13ης Δεκεμβρίου 2004 για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στην πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες και την παροχή αυτών(6),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2006/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουλίου 2006, για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης(7),

–  έχοντας υπόψη τον χάρτη πορείας που δημοσίευσε η Επιτροπή τον Αύγουστο 2015 σχετικά με μια νέα αρχή για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της εξισορρόπησης της επαγγελματικής και της ιδιωτικής ζωής τις οποίες βιώνουν οι εργαζόμενες οικογένειες,

–  έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, της 3ης Δεκεμβρίου 2015, με τίτλο «Στρατηγική δέσμευση υπέρ της ισότητας των φύλων για την περίοδο 2016-2019» (SWD(2015)0278) και ιδίως το Στόχο 3.2,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Σεπτεμβρίου 2011 σχετικά με την κατάσταση των γυναικών που πλησιάζουν την ηλικία συνταξιοδότησης(8),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25ης Οκτωβρίου 2011 σχετικά με την κατάσταση των μόνων μητέρων(9),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 24ης Μαΐου 2012 που περιέχει συστάσεις προς την Επιτροπή για την εφαρμογή της αρχής της ίσης αμοιβής εργαζόμενων ανδρών και γυναικών για ίση εργασία ή εργασία ίσης αξίας(10),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Μαρτίου 2013 σχετικά µε τον αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης στην ισότητα των φύλων και τα δικαιώματα των γυναικών(11),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 10ης Μαρτίου 2015 σχετικά με την πρόοδο ως προς την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2013(12),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Ιουνίου 2015 σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών μετά το 2015(13),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 8ης Οκτωβρίου 2015 σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2006/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουλίου 2006, για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης(14),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Σεπτεμβρίου 2016 σχετικά με τη δημιουργία συνθηκών στην αγορά εργασίας οι οποίες ευνοούν την εξισορρόπηση μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής(15),

—  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 2015 σχετικά με την «ισότητα εισοδηματικών ευκαιριών ανδρών και γυναικών: μείωση της συνταξιοδοτικής ανισότητας των φύλων»,

—  έχοντας υπόψη τη δήλωση της 7ης Δεκεμβρίου 2015 της τριάδας των Προεδριών της ΕΕ (Κάτω Χώρες, Σλοβακία και Μάλτα) για την ισότητα των φύλων,

–  έχοντας υπόψη το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την Ισότητα των Φύλων (2011-2020), που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο την 7η Μαρτίου 2011,

–  έχοντας υπόψη τη μελέτη που ανατέθηκε από το Θεματικό Τμήμα Δικαιωμάτων των Πολιτών και Συνταγματικών Υποθέσεων με τίτλο «Tο χάσμα μεταξύ των φύλων στις συντάξεις: διαφορές μεταξύ των μητέρων και των γυναικών χωρίς παιδιά» (2016) και τη μελέτη της Επιτροπής «Το χάσμα μεταξύ των φύλων στις συντάξεις στην ΕΕ» (2013),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (A8-0197/2017),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, το 2015, στην ΕΕ, το συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών, το οποίο μπορεί να οριστεί ως η απόκλιση μεταξύ της μέσης προ φόρων σύνταξης που λαμβάνουν οι γυναίκες και εκείνης που λαμβάνουν οι άνδρες, ανήρχετο σε 38,3 % για την ηλικιακή ομάδα των 65 ετών και άνω, και έχει αυξηθεί στα μισά κράτη μέλη κατά τα τελευταία πέντε χρόνια· λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρηματοοικονομική κρίση των τελευταίων ετών είχε αρνητικό αντίκτυπο στο εισόδημα πολλών γυναικών· λαμβάνοντας υπόψη ότι σε ορισμένα κράτη μέλη το ποσοστό των γυναικών που δεν έχουν καθόλου πρόσβαση σε σύνταξη κυμαίνεται μεταξύ 11 % και 36 %·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών είναι μία από τις κοινές και θεμελιώδεις αρχές που κατοχυρώνονται στα άρθρα 2 και 3 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο άρθρο 8 ΣΛΕΕ και στο άρθρο 23 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι η ισότητα των φύλων πρέπει να ενσωματωθεί σε όλες τις πολιτικές, πρωτοβουλίες, προγράμματα και δράσεις της ΕΕ·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες τυγχάνουν μικρότερης κάλυψης από ό,τι οι άνδρες όσον αφορά τις συνταξιοδοτικές αποδοχές στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ και ότι όχι μόνο αποτελούν την πλειονότητα στις κατηγορίες των φτωχότερων συνταξιούχων αλλά, παράλληλα, αποτελούν τη μειονότητα στις κατηγορίες των πλουσιότερων·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαφορές αυτές είναι απαράδεκτες και πρέπει να περιορισθούν, και επίσης όλες οι συνταξιοδοτικές εισφορές να υπολογίζονται και να εισπράττονται με ένα ουδέτερο ως προς το φύλο τρόπο στην ΕΕ, στην οποία η ισότητα των φύλων αποτελεί μία εκ των ιδρυτικών της αρχών, καθώς και το δικαίωμα όλων των ανθρώπων να ζουν μια αξιοπρεπή ζωή, ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας στους τέσσερις πολίτες της ΕΕ των 28 εξαρτάται από τη σύνταξή του ως κύρια πηγή εισοδήματος και ότι η σημαντική αύξηση του αριθμού των ατόμων σε ηλικία συνταξιοδότησης, λόγω της επιμήκυνσης του προσδόκιμου ζωής και της γενικής γήρανσης του πληθυσμού, θα οδηγήσει σε διπλασιασμό της συγκεκριμένης πληθυσμιακής κατηγορίας έως το 2060·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δημογραφικές αλλαγές θα έχουν ως αποτέλεσμα στο μέλλον όλο και λιγότεροι απασχολούμενοι να φροντίζουν όλο και περισσότερους συνταξιούχους και ότι, στο πλαίσιο αυτό, αυξάνεται η σημασία της ιδιωτικής και επαγγελματικής σύνταξης γήρατος·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σκοπός των συνταξιοδοτικών πολιτικών είναι να διασφαλίζουν την οικονομική ανεξαρτησία, η οποία έχει ουσιαστική σημασία για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, και των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης στα κράτη μέλη να παρέχουν σε όλους τους πολίτες της ΕΕ αξιοπρεπή και επαρκή συνταξιοδοτικά εισοδήματα και ένα αποδεκτό βιοτικό επίπεδο και να τους προστατεύουν από τον κίνδυνο της φτώχειας που προκύπτει από διάφορους παράγοντες ή από τον κοινωνικό αποκλεισμό, προκειμένου να διασφαλίζεται η ενεργός κοινωνική, πολιτιστική και πολιτική συμμετοχή και αξιοπρεπής ζωή σε προχωρημένη ηλικία, ώστε να εξακολουθήσουν να αποτελούν μέρος της κοινωνίας·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αυξανόμενη ατομική ευθύνη για αποφάσεις σχετικά με την αποταμίευση που συνεπάγονται διαφορετικούς κινδύνους σημαίνει επίσης ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να ενημερώνονται σαφώς για τις διαθέσιμες επιλογές και τους συναφείς κινδύνους· λαμβάνοντας υπόψη ότι τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες, ιδίως δε οι γυναίκες, πρέπει να λάβουν βοήθεια για να βελτιώσουν τις γνώσεις τους στα χρηματοοικονομικά θέματα, ώστε να είναι σε θέση να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με ένα όλο και πιο περίπλοκο τομέα·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το συνταξιοδοτικό χάσμα τείνει να επιδεινώσει την κατάσταση των γυναικών όσον αφορά την ευάλωτη οικονομική τους θέση και τις αφήνει εκτεθειμένες στον κοινωνικό αποκλεισμό, τη διαρκή φτώχεια και την οικονομική εξάρτηση, ιδίως από τους συζύγους τους ή άλλα μέλη των οικογενειών τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι το μισθολογικό και το συνταξιοδοτικό χάσμα είναι ακόμη εντονότερο στις γυναίκες που μειονεκτούν από πολλές απόψεις ή που ανήκουν σε φυλετικές, εθνοτικές, θρησκευτικές και γλωσσικές μειονότητες, δεδομένου ότι απασχολούνται συχνά σε θέσεις εργασίας που απαιτούν λιγότερες δεξιότητες και μικρότερη ευθύνη·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συντάξεις που συνδέονται με ατομικό και όχι παράγωγο δικαίωμα θα μπορούσαν να συμβάλουν στην κατοχύρωση της οικονομικής ανεξαρτησίας του κάθε ατόμου, στη μείωση των αντικινήτρων για τη συμμετοχή στην επίσημη εργασία και στην ελαχιστοποίηση των στερεοτύπων που αφορούν το φύλο·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, λόγω του μεγαλύτερου προσδόκιμου ζωής τους, οι γυναίκες ενδέχεται να έχουν κατά μέσο όρο υψηλότερες ανάγκες σε εισόδημα κατά τη συνταξιοδότησή τους σε σχέση με τους άνδρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι τέτοια συμπληρωματικά έσοδα μπορούν να τεθούν στη διάθεσή τους από τους μηχανισμούς σύνταξης επιζώντος·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη συγκρίσιμων, πλήρων, αξιόπιστων και τακτικά επικαιροποιούμενων δεδομένων, που να καθιστούν δυνατή την αξιολόγηση της έκτασης του συνταξιοδοτικού χάσματος και τη στάθμιση των παραγόντων που συμβάλλουν σε αυτό, οδηγεί σε αβεβαιότητα σχετικά με τα πλέον αποτελεσματικά μέσα για την αντιμετώπιση του προβλήματος·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το χάσμα αυτό είναι μεγαλύτερο στην κατηγορία 65-74 ετών (άνω του 40 %) σε σχέση με τον μέσο όρο της κατηγορίας άνω των 65 ετών, ιδίως λόγω των μεταβιβάσεων δικαιωμάτων, όπως αυτών που συνδέονται με τη χηρεία, που προβλέπονται σε ορισμένα κράτη μέλη·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περικοπές και το πάγωμα συντάξεων αυξάνουν τον κίνδυνο φτώχειας στα γηρατειά, ιδίως για τις γυναίκες· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό των μεγαλύτερων σε ηλικία γυναικών που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού ανήρχετο σε 20,2 % το 2014, σε σύγκριση με 14,6 % των ανδρών, και μέχρι το 2050 το ποσοστό των ατόμων ηλικίας άνω των 75 που θα διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας θα μπορούσε να φθάσει το 30 % στα περισσότερα κράτη μέλη·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα άτομα άνω των 65 ετών έχουν εισόδημα που ανέρχεται περίπου στο 94 % του μέσου όρου για τον πληθυσμό στο σύνολό του· λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρόλα αυτά, περίπου το 22 % των γυναικών άνω των 65 ετών ζουν κάτω από το όριο του κινδύνου φτώχειας·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο μέσος όρος του συνταξιοδοτικού χάσματος στην ΕΕ το 2014 υπέκρυπτε μεγάλες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών· λαμβάνοντας υπόψη ότι, συγκριτικά, το μικρότερο συνταξιοδοτικό χάσμα των φύλων ανέρχεται σε 3,7 % και το υψηλότερο σε 48,8 %, ενώ το χάσμα υπερβαίνει το 30 % σε 14 κράτη μέλη·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό του πληθυσμού που λαμβάνει σύνταξη ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των κρατών μελών και, το 2013, κυμαινόταν από 15,1 % στην Κύπρο έως 31,8 % στη Λιθουανία, ενώ στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ η πλειοψηφία των δικαιούχων σύνταξης το 2013 ήταν γυναίκες·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το συνταξιοδοτικό χάσμα, το οποίο οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, μαρτυρά την ύπαρξη ανισορροπιών μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά την σταδιοδρομία τους και την οικογενειακή τους ζωή, τις εισφοροδοτικές τους δυνατότητες, την αντίστοιχη θέση τους εντός της οικογενειακής δομής και τους τρόπους υπολογισμού των συντάξεων, όπως αυτές καθορίζονται στο πλαίσιο του συνταξιοδοτικού συστήματος· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό αντικατοπτρίζει επίσης το διαχωρισμό της αγοράς εργασίας και το υψηλότερο ποσοστό των γυναικών που εργάζονται με καθεστώς μερικής απασχόλησης, για χαμηλότερο ωρομίσθιο, με διακοπές της σταδιοδρομίας και λιγότερα έτη στην απασχόληση λόγω της μη αμειβόμενης εργασίας που εκτελούν οι γυναίκες ως μητέρες και ως πάροχοι φροντίδας στις οικογένειές τους· λαμβάνοντας, ως εκ τούτου, υπόψη ότι το συνταξιοδοτικό χάσμα πρέπει να θεωρείται ως βασικός δείκτης της ανισότητας μεταξύ των φύλων στην αγορά εργασίας, πολλώ δε μάλλον που το τρέχον επίπεδο του συνταξιοδοτικού χάσματος μεταξύ των δύο φύλων είναι πολύ κοντά στο συνολικό μισθολογικό χάσμα (39,7 % το 2015)·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλήρης έκταση του συνταξιοδοτικού χάσματος, που είναι το προϊόν όλων των συσσωρευμένων ανισορροπιών και ανισοτήτων μεταξύ των φύλων, από άποψη, π.χ., πρόσβασης στην εξουσία και σε οικονομικούς πόρους σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, οι οποίες προκύπτουν κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής ζωής των ανθρώπων και αντικατοπτρίζονται στον πρώτο και δεύτερο πυλώνα του συνταξιοδοτικού συστήματος, μπορεί να αποκρύπτεται από την ύπαρξη διορθωτικών μηχανισμών·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το συνταξιοδοτικό χάσμα, εάν εξεταστεί σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή, αντικατοπτρίζει τις κοινωνικές και εργασιακές συνθήκες της αγοράς για χρονικό διάστημα εκτεινόμενο σε πολλές δεκαετίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συνθήκες αυτές υπόκεινται σε σημαντικές ενίοτε αλλαγές οι οποίες θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις ανάγκες των συνταξιούχων γυναικών διαφόρων γενεών·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το συνταξιοδοτικό χάσμα παρουσιάζει διαφορετικά χαρακτηριστικά ανάλογα με την κοινωνική θέση και την προσωπική και οικογενειακή κατάσταση των εκάστοτε συνταξιούχων γυναικών· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο αυτό, μια ενιαία προσέγγιση ενδέχεται να μην οδηγήσει απαραιτήτως στα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μονογονεϊκά νοικοκυριά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα δεδομένου ότι αντιπροσωπεύουν το 10 % του συνόλου των νοικοκυριών με εξαρτώμενα παιδιά, και το 50 % από αυτά αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, ποσοστό διπλάσιο του δείκτη που ισχύει στον συνολικό πληθυσμό· λαμβάνοντας υπόψη ότι το συνταξιοδοτικό χάσμα τελεί σε άμεση συνάρτηση με τον αριθμό των παιδιών που ανατρέφουν οι γυναίκες στη διάρκεια της ζωής τους και ότι το συνταξιοδοτικό χάσμα που αντιμετωπίζουν οι έγγαμες γυναίκες και μητέρες είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από το αντίστοιχο των άγαμων γυναικών άνευ τέκνων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, υπό το πρίσμα αυτό, οι ανισότητες που υφίστανται οι μητέρες, ιδίως δε οι μόνες μητέρες, ενδέχεται να ενταθούν κατά τη συνταξιοδότησή τους·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εγκυμοσύνη και η γονική άδεια τείνουν να εξωθούν τις μητέρες – οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 79,76 % των ατόμων που μειώνουν το ωράριο εργασίας τους προκειμένου να φροντίσουν παιδιά ηλικίας κάτω των οκτώ ετών – σε χαμηλόμισθες θέσεις ή θέσεις μερικής απασχόλησης ή σε ανεπιθύμητη διακοπή της σταδιοδρομίας τους για να φροντίσουν τα παιδιά τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η άδεια μητρότητας, η άδεια πατρότητας και η γονική άδεια είναι αναγκαία και ζωτικής σημασίας μέσα για την καλύτερη κατανομή των καθηκόντων φροντίδας, τη βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και την ελαχιστοποίηση των διακοπών της σταδιοδρομίας των γυναικών·

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός των παιδιών δεν έχει καμία επίπτωση ή έχει μόνο θετικό αντίκτυπο στον μισθό των πατέρων και, κατά συνέπεια, και στα συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα·

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό ανεργίας των γυναικών είναι υποτιμημένο, δεδομένου ότι πολλές γυναίκες δεν είναι καταχωρημένες ως άνεργες, ιδίως εκείνες που ζουν σε αγροτικές ή απομακρυσμένες περιοχές, καθώς και πολλές από αυτές που ασχολούνται αποκλειστικά με τις οικιακές εργασίες και τη φροντίδα των παιδιών· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό δημιουργεί ανισότητες στις συντάξεις τους·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι λεγόμενοι κλασικοί τρόποι οργάνωσης της εργασίας καθιστούν δύσκολο για ένα ζευγάρι εργαζόμενων γονέων που επιθυμούν αμφότεροι να ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα πλήρους απασχόλησης να συνδυάζουν αρμονικά την οικογενειακή με την επαγγελματική ζωή·

ΚΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μόρια σύνταξης για τους άνδρες και τις γυναίκες που υπολογίζονται εν είδει επιδόματος για τη φροντίδα των παιδιών ή μελών της οικογένειας, θα μπορούσαν να εξασφαλίζουν ότι οι διακοπές της σταδιοδρομίας για λόγους φροντίδας δεν θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις συντάξεις και θα ήταν σκόπιμο τα συστήματα αυτά να επεκταθούν ή να προωθηθούν σε όλα τα κράτη μέλη·

ΚΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μόρια σύνταξης που εφαρμόζονται στις διάφορες μορφές εργασίας μπορούν να βοηθήσουν όλους τους εργαζόμενους να αποκτήσουν συνταξιοδοτικό εισόδημα·

ΚΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά τις κάποιες προσπάθειες αντιμετώπισης της κατάστασης αυτής, το ποσοστό ένταξης των γυναικών στην αγορά εργασίας εξακολουθεί να είναι χαμηλότερο από τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», καθώς και πολύ χαμηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αυξανόμενη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας συμβάλλει στις προσπάθειες συρρίκνωσης του συνταξιοδοτικού χάσματος των φύλων στην ΕΕ, καθώς υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ της συμμετοχής στην αγορά εργασίας και του ύψους των συνταξιοδοτικών παροχών· λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι στο ποσοστό απασχόλησης δεν συμπεριλαμβάνονται πληροφορίες για τη διάρκεια και το είδος της απασχόλησης, συνεπώς μπορεί να είναι αξιόπιστο μόνο υπό όρους που αφορούν το επίπεδο των αποδοχών και των συντάξεων·

Λ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η διάρκεια της σταδιοδρομίας έχει άμεσο αντίκτυπο στις συνταξιοδοτικές αποδοχές· λαμβάνοντας υπόψη ότι η μέση διάρκεια της σταδιοδρομίας των γυναικών είναι μικρότερη κατά περισσότερα από 10 έτη από εκείνη των ανδρών και ότι οι γυναίκες που έχουν διάρκεια σταδιοδρομίας μικρότερη των 14 ετών αντιμετωπίζουν διπλάσιο συνταξιοδοτικό χάσμα (64 %) σε σχέση με αυτό που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες που έχουν εργαστεί για περισσότερα έτη (32 %)·

ΛΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να διακόψουν τη σταδιοδρομία τους, να εργαστούν σε άτυπες μορφές απασχόλησης, με καθεστώς μερικής απασχόλησης (32 % μεταξύ των γυναικών σε σύγκριση με το 8,2 % μεταξύ των ανδρών) ή σε μη αμειβόμενη βάση, ιδίως όταν παρέχουν φροντίδα στα παιδιά και στους συγγενείς και έχουν σχεδόν αποκλειστική ευθύνη τη φροντίδα και τις οικιακές εργασίες λόγω των επίμονων ανισοτήτων μεταξύ των φύλων, όλα αυτά δε εις βάρος των συντάξεών τους·

ΛΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επενδύσεις σε σχολεία, προσχολική εκπαίδευση, πανεπιστήμια και υπηρεσίες περίθαλψης ηλικιωμένων μπορούν να συνδράμουν στην επίτευξη καλύτερης ισορροπίας επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής και να έχουν ως αποτέλεσμα μακροπρόθεσμα όχι μόνο τη δημιουργία θέσεων εργασίας αλλά επίσης και την απόκτηση υψηλής αξίας απασχόλησης για τις γυναίκες καθώς και την δυνατότητα να παραμείνουν στην αγορά εργασίας για μεγαλύτερο διάστημα, κάτι το οποίο μπορεί να έχει μακροπρόθεσμα θετικό αντίκτυπο στις συντάξεις τους·

ΛΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η άτυπη φροντίδα αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα της κοινωνίας μας και αναλαμβάνεται σε μεγάλο βαθμό από τις γυναίκες και ότι η ανισορροπία αυτή αποτυπώνεται στο συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ των φύλων· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό το είδος άδηλης εργασίας δεν αναγνωρίζεται επαρκώς, ιδίως όταν εξετάζονται τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα·

ΛΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες μισθολογικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών στην ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι, το 2014, οι διαφορές αυτές ανήλθαν σε 16,3 %, ιδίως λόγω των φαινομένων διακρίσεων και διαχωρισμού τα οποία οδηγούν σε υπερεκπροσώπηση των γυναικών σε τομείς όπου το επίπεδο αμοιβών είναι χαμηλότερο από ό,τι σε άλλους τομείς στους οποίους κυριαρχούν κυρίως οι άνδρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις μισθολογικές διαφορές μεταξύ των φύλων συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες όπως η διακοπή της σταδιοδρομίας ή η έναρξη ακούσιας μερικής απασχόλησης ώστε να επιτευχθεί ο συνδυασμός επαγγελματικών και οικογενειακών ευθυνών, τα στερεότυπα, η υποτίμηση της εργασίας των γυναικών και τα διαφορετικά επίπεδα εκπαίδευσης και επαγγελματικής εμπειρίας·

ΛΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο στόχος της επίτευξης επαρκούς κοινωνικής προστασίας της ΕΕ κατοχυρώνεται στο άρθρο 151 ΣΛΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ θα πρέπει ως εκ τούτου να στηρίξει τα κράτη μέλη υποβάλλοντας συστάσεις για τη βελτίωση της προστασίας των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας που δικαιούνται σύνταξη βάσει της ηλικίας τους ή της προσωπικής τους κατάστασης·

ΛΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενίσχυση της σχέσης μεταξύ εισφορών και αμοιβών, σε συνδυασμό με την αύξηση του μεριδίου του δεύτερου και του τρίτου πυλώνα στην οργάνωση των συνταξιοδοτικών συστημάτων, τείνει να μεταφέρει στους ιδιωτικούς φορείς τους κινδύνους εμφάνισης παραγόντων που σχετίζονται με το φύλο στο συνταξιοδοτικό χάσμα·

ΛΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι καμία εκ των προτέρων ή εκ των υστέρων αξιολόγηση του αντίκτυπου με βάση το φύλο δεν διεξήχθη για τις μεταρρυθμίσεις στα συνταξιοδοτικά συστήματα που ορίζονται στη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής του 2012 για τις συντάξεις·

ΛΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η οργάνωση των δημόσιων συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και των συνταξιοδοτικών συστημάτων αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ έχει πρωτίστως υποστηρικτική αρμοδιότητα στον τομέα των συνταξιοδοτικών συστημάτων, ιδιαίτερα δυνάμει του άρθρου 153 ΣΛΕΕ·

Γενικές παρατηρήσεις

1.  καλεί την Επιτροπή να συνεργαστεί στενά με τα κράτη μέλη για την θέσπιση στρατηγικής με στόχο την εξάλειψη του συνταξιοδοτικού χάσματος των φύλων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να τα βοηθήσει στην εκπόνηση σχετικών κατευθυντήριων γραμμών·

2.  υιοθετεί και στηρίζει την έκκληση του Συμβουλίου για μια νέα πρωτοβουλία της Επιτροπής για τη χάραξη στρατηγικής σχετικά με την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών για την περίοδο 2016-2020, που θα λάβει τη μορφή ανακοίνωσης όπως συνέβη και με τις προηγούμενες στρατηγικές, και για την ενίσχυση της στρατηγικής δέσμευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την ισότητα των φύλων, η οποία θα πρέπει να συνδέεται στενά με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020»·

3.  εκτιμά ότι η στρατηγική αυτή δεν πρέπει μόνο να εξαλείψει τις επιπτώσεις του συνταξιοδοτικού χάσματος σε επίπεδο κράτους μέλους, ιδίως όσον αφορά τα πλέον ευάλωτα άτομα, αλλά επίσης να αποκλείσει την εμφάνισή του στο μέλλον καταπολεμώντας τα βαθύτερα αίτιά του, όπως για παράδειγμα την άνιση θέση ανδρών και γυναικών στην αγορά εργασίας από άποψη μισθών, εξέλιξης σταδιοδρομίας και ευκαιριών για πλήρη απασχόληση, καθώς επίσης τον διαχωρισμό στην αγορά εργασίας· ενθαρρύνει, στο πλαίσιο αυτό, τον διακυβερνητικό διάλογο και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών·

4.  τονίζει ότι μια πολυδιάστατη προσέγγιση, με συνδυασμό δράσεων στο πλαίσιο διαφόρων πολιτικών που στοχεύουν στη βελτίωση της ισότητας των φύλων, είναι απαραίτητη για την επιτυχία της στρατηγικής, η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει μια δια βίου προσέγγιση για τις συντάξεις, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο του επαγγελματικού βίου του ενδιαφερομένου, αντιμετωπίζοντας τις διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά το επίπεδο απασχόλησης, τη σταδιοδρομία, και τις δυνατότητες καταβολής συνταξιοδοτικών εισφορών, καθώς και εκείνες που προέρχονται από τον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένα τα συστήματα συνταξιοδότησης· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ακολουθήσουν τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 2015 σχετικά με την ισότητα εισοδηματικών ευκαιριών ανδρών και γυναικών: μείωση της συνταξιοδοτικής ανισότητας των φύλων»·

5.  υπενθυμίζει τον σημαντικό ρόλο των κοινωνικών εταίρων στη συζήτηση ζητημάτων που έχουν σχέση με τον ελάχιστο μισθό με ταυτόχρονη τήρηση της αρχής της επικουρικότητας· τονίζει τον σημαντικό ρόλο των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των συλλογικών διαπραγματεύσεων προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι ηλικιωμένοι έχουν πρόσβαση σε δημόσιες συντάξεις σύμφωνα με τις αρχές της αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών και της ισότητας των φύλων· τονίζει ότι είναι σημαντικό να λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι κοινωνικοί εταίροι κατά τη λήψη πολιτικών αποφάσεων που τροποποιούν σημαντικές νομικές πτυχές των όρων επιλεξιμότητας για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους και τις οργανώσεις για την ισότητα των φύλων, να χαράξουν και να εφαρμόσουν πολιτικές για το κλείσιμο του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων· συνιστά στα κράτη μέλη να διενεργούν σε τακτική βάση χαρτογράφηση των μισθών (wage-mapping) ως συμπλήρωμα στις προσπάθειες αυτές·

6.  καλεί τα κράτη μέλη να θέσουν σε εφαρμογή αξιοπρεπή μέτρα πρόληψης της φτώχειας για τους εργαζόμενους των οποίων η υγεία δεν τους επιτρέπει να εργάζονται μέχρι τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης· πιστεύει ότι οι ρυθμίσεις πρόωρης συνταξιοδότησης θα πρέπει να παραμείνουν σε ισχύ για τους εργαζόμενους που εκτίθενται σε δύσκολες ή επικίνδυνες συνθήκες εργασίας· θεωρεί ότι η αύξηση των ποσοστών απασχόλησης μέσω ποιοτικών θέσεων εργασίας μπορεί να συμβάλει σε έναν μη αμελητέο μετριασμό της μελλοντικής αύξησης του αριθμού των ανθρώπων που αδυνατούν να εργαστούν μέχρι τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης και, κατ’ επέκταση, να συμβάλει στην άμβλυνση της οικονομικής επιβάρυνσης που συνεπάγεται το γήρας·

7.  εκφράζει την βαθιά του ανησυχία για τον αντίκτυπο των επικεντρωμένων στη λιτότητα ανά χώρα συστάσεων σε ό,τι αφορά τα συστήματα συνταξιοδότησης και τη βιωσιμότητά τους και σε ό,τι αφορά την πρόσβαση σε συντάξεις βάσει εισφορών σε έναν αυξανόμενο αριθμό κρατών μελών, καθώς και σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις των εν λόγω ανά χώρα συστάσεων στα επίπεδα εισοδήματος και στις κοινωνικές μεταβιβάσεις που απαιτούνται για την εξάλειψη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού·

8.  υπογραμμίζει ότι η αρχή της επικουρικότητας πρέπει να εφαρμόζεται αυστηρά και σε συνταξιοδοτικά ζητήματα·

Μέτρηση και ευαισθητοποίηση για την καλύτερη αντιμετώπιση του συνταξιοδοτικού χάσματος

9.  καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να συνεχίσουν να διερευνούν το συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ των φύλων και να εργαστούν από κοινού με την Eurostat και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) με σκοπό την ανάπτυξη επίσημων και αξιόπιστων δεικτών του συνταξιοδοτικού χάσματος μεταξύ των φύλων, καθώς και τον προσδιορισμό των διαφόρων παραγόντων που συμβάλλουν στην δημιουργία του, προκειμένου να το παρακολουθούν και να ορίσουν σαφείς στόχους μείωσης του εν λόγω χάσματος, και να υποβάλουν σχετική έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο· καλεί τα κράτη μέλη να παρέχουν στη Eurostat σε ετήσια βάση στατιστικές σχετικά με το μισθολογικό και συνταξιοδοτικό χάσμα των φύλων, ούτως ώστε να είναι εφικτή η εκτίμηση των εξελίξεων σε ολόκληρη την ΕΕ και η αναζήτηση των μέσων για την επίλυση του θέματος·

10.  καλεί την Επιτροπή να προβεί σε ενδελεχή αξιολόγηση της επίπτωσης στις πιο ευάλωτες ομάδες, και ιδιαίτερα τις γυναίκες, καθώς και των συστάσεων της Λευκής Βίβλου του 2012 σχετικά με τις συντάξεις, που αποσκοπούν στην καταπολέμηση των αιτίων του συνταξιοδοτικού χάσματος, καθώς και να θεσπίσει επίσημο δείκτη του συνταξιοδοτικού χάσματος μεταξύ των φύλων και να προβαίνει σε συστηματική παρακολούθηση· ζητεί κατάλληλη αξιολόγηση, και παρακολούθηση του αντικτύπου στα δύο φύλα, των συστάσεων ή μέτρων που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα· καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει την ανάπτυξη αναλυτικών στατιστικών για τα δύο φύλα και την έρευνα για τη βελτίωση της παρακολούθησης και της αξιολόγησης των επιπτώσεων των συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων στην ευημερία και την ευζωία των γυναικών·

11.  καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν δράσεις για την κάλυψη του συνταξιοδοτικού χάσματος των φύλων στο πλαίσιο των κοινωνικών τους πολιτικών, να μεριμνήσουν για την μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των αρμόδιων φορέων λήψης αποφάσεων σχετικά με το ζήτημα αυτό, και να αναπτύξουν προγράμματα που θα ενημερώνουν εκτενώς τις γυναίκες σχετικά με τις επιπτώσεις του φαινομένου αυτού στις ζωές τους και θα τους παρέχουν τα εργαλεία που χρειάζονται για το σχεδιασμό βιώσιμων και μακροπρόθεσμων στρατηγικών χρηματοδότησης των συντάξεών τους προσαρμοσμένων στις ειδικές ανάγκες τους, καθώς και σχετικά με την πρόσβαση των γυναικών σε συντάξεις του δεύτερου και του τρίτου πυλώνα, ιδιαίτερα σε «γυναικείους» τομείς όπου η συμμετοχή μπορεί να είναι χαμηλή· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επεκτείνουν και να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τις ίσες αμοιβές και το συνταξιοδοτικό χάσμα, καθώς και σε σχέση με τις άμεσες και έμμεσες διακρίσεις σε βάρος των γυναικών στην εργασία·

12.  επαναλαμβάνει την ανάγκη για σαφείς εναρμονισμένους ορισμούς προκειμένου να διευκολύνεται η σύγκριση σε επίπεδο ΕΕ όρων όπως «μισθολογικό χάσμα των φύλων» και «συνταξιοδοτικό χάσμα των φύλων»·

13.  ζητεί από τα κράτη μέλη και την Ένωση να δρομολογήσουν μελέτες για τις επιπτώσεις του χάσματος των φύλων στις συντάξεις και στην οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών, λαμβάνοντας υπόψη ζητήματα όπως η γήρανση του πληθυσμού, οι διαφορές μεταξύ των φύλων σε σχέση με την υγεία και το προσδόκιμο ζωής, η αλλαγή των οικογενειακών δομών, η αύξηση του αριθμού των μονομελών νοικοκυριών, και οι διαφορετικές προσωπικές καταστάσεις των γυναικών, καθώς και να χαράξουν πιθανές στρατηγικές για την εξάλειψη του συνταξιοδοτικού χάσματος των φύλων·

Μείωση των ανισοτήτων όσον αφορά την καταβολή συνταξιοδοτικών εισφορών

14.  ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για την ορθή εφαρμογή των ευρωπαϊκών νομοθεσιών σχετικά με τις έμμεσες και άμεσες διακρίσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών και για τη συστηματική παρακολούθηση της σχετικής προόδου, κινώντας διαδικασίες επί παραβάσει σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, και ενδεχομένως αναθεωρώντας τη νομοθεσία προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι άνδρες και γυναίκες είναι εξίσου σε θέση να καταβάλλουν τις συνταξιοδοτικές τους εισφορές·

15.  καταδικάζει απερίφραστα τις μισθολογικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών και τον «ανεξήγητο» παράγοντα των διαφορών αυτών που απορρέουν από τις διακρίσεις στον χώρο εργασίας, και επαναλαμβάνει την έκκλησή του για την αναθεώρηση της οδηγίας 2006/54/ΕΚ, η οποία έχει σαφώς και επαρκώς μεταφερθεί μόνο σε δύο κράτη μέλη, ώστε να διασφαλιστεί σε μεγαλύτερο βαθμό η ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και αμοιβής, κατ’ εφαρμογή της αρχής της ίσης αμοιβής για ίση εργασία μεταξύ ανδρών και γυναικών που διασφαλίζεται από τη Συνθήκη από την ίδρυση της ΕΟΚ·

16.  καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να διασφαλίσουν ότι η αρχή της μη διάκρισης και της ισότητας εφαρμόζεται στην αγορά εργασίας και στην πρόσβαση στην εργασία, και ειδικότερα να θεσπίσουν μέτρα κοινωνικής προστασίας ώστε οι αποδοχές των γυναικών και τα δικαιώματά τους σε κοινωνικές παροχές, συμπεριλαμβανομένων των συντάξεων, να ευθυγραμμιστούν με την αρχή της ισότητας της αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για όμοια εργασία ή για εργασία της αυτής αξίας· καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν κατάλληλα μέτρα για τον περιορισμό των παραβιάσεων της αρχής της ισότητας της αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για όμοια εργασία ή για εργασία της αυτής αξίας·

17.  καλεί τα κράτη μέλη, τους εργοδότες και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν συγκεκριμένα και χρήσιμα εργαλεία αξιολόγησης της εργασίας, τα οποία θα συμβάλουν στον προσδιορισμό τού τι αποτελεί εργασία ίσης αξίας, ώστε να εξασφαλισθεί κατ’ αυτό τον τρόπο ίση αμοιβή μεταξύ ανδρών και γυναικών και, ως εκ τούτου, ίσες συντάξεις στο μέλλον· παροτρύνει τις επιχειρήσεις να διεξάγουν ετήσιους ελέγχους σχετικά με την ισότητα των αμοιβών, να δημοσιεύουν τα δεδομένα με τη μέγιστη δυνατή διαφάνεια, και να περιορίσουν το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων·

18.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να καταπολεμήσουν τον οριζόντιο και κάθετο διαχωρισμό στην αγορά εργασίας εξαλείφοντας τις ανισότητες και τις διακρίσεις μεταξύ των φύλων στην απασχόληση και ενθαρρύνοντας, ιδίως μέσω της εκπαίδευσης και της αύξησης της συνειδητοποίησης των κοριτσιών και των γυναικών να ακολουθήσουν σπουδές, να στραφούν προς επαγγέλματα και σταδιοδρομίες σε υποσχόμενους τομείς από τη σκοπιά της καινοτομίας και της ανάπτυξης, στους οποίους επί του παρόντος κυριαρχούν οι άνδρες λόγω επίμονων στερεοτύπων·

19.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προσφέρουν μεγαλύτερα κίνητρα για τις γυναίκες ώστε να εργάζονται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και με μικρότερες διακοπές, με σκοπό να αυξήσουν τον βαθμό της οικονομικής τους ανεξαρτησίας σήμερα και στο μέλλον·

20.  υπενθυμίζει ότι, στο πλαίσιο της αυξανόμενης μετατόπισης της ευθύνης από τα συνταξιοδοτικά συστήματα στα προγράμματα προσωπικής χρηματοδότησης, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η μη εισαγωγή διακρίσεων στην πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες που καλύπτει η οδηγία 2004/113/ΕΚ και η εφαρμογή αναλογιστικών κριτηρίων ανεξαρτήτως φύλου· σημειώνει ότι η εφαρμογή του ενιαίου κανόνα χωρίς διακρίσεις φύλου θα συμβάλει στη μείωση του συνταξιοδοτικού χάσματος των φύλων· καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να αυξήσουν τη διαφάνεια, την πρόσβαση στις πληροφορίες και την ασφάλεια για τα μέλη και τους δικαιούχους των επαγγελματικών συνταξιοδοτικών καθεστώτων, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές της Ένωσης για τη μη διακριτική μεταχείριση και την ισότητα των φύλων·

21.  τονίζει ότι το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέστησε σαφές ότι τα επαγγελματικά συστήματα συνταξιοδότησης πρέπει να θεωρούνται αμοιβή και ότι, κατά συνέπεια, η αρχή της ίσης μεταχείρισης ισχύει και για τα εν λόγω συστήματα·

22.  καλεί τα κράτη μέλη να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στις γυναίκες οι οποίες συχνά δεν απέκτησαν συνταξιοδοτικά δικαιώματα και, ως εκ τούτου, στερούνται οικονομικής ανεξαρτησίας, ιδίως στις περιπτώσεις διαζυγίου·

Μείωση των ανισοτήτων μεταξύ ανδρών και γυναικών στην επαγγελματική σταδιοδρομία

23.  Εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η Επιτροπή ανταποκρίθηκε στην έκκλησή του για τη βελτίωση του συνδυασμού της επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής, μέσω μη νομοθετικών προτάσεων και μιας νομοθετικής πρότασης η οποία θεσπίζει διάφορα είδη άδειας με στόχο την αντιμετώπιση των προκλήσεων του 21ου αιώνα· υπογραμμίζει ότι οι προτάσεις που διατυπώθηκαν από την Επιτροπή αποτελούν μια καλή βάση για να υπάρξει ανταπόκριση στις προσδοκίες των ευρωπαίων πολιτών· καλεί όλα τα θεσμικά όργανα να υλοποιήσουν την εν λόγω δέσμη το ταχύτερο δυνατόν·

24.  παροτρύνει τα κράτη μέλη να τηρούν και να επιβάλλουν την τήρηση της νομοθεσίας σχετικά με τα δικαιώματα μητρότητας, ώστε οι γυναίκες να μη ζημιώνονται όσον αφορά το επίπεδο των συντάξεων εκ του γεγονότος ότι έγιναν μητέρες κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου·

25.  καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν τη δυνατότητα των εργαζομένων να διαπραγματεύονται εθελοντικές ευέλικτες εργασιακές ρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της «έξυπνης εργασίας», σύμφωνα με την εθνική πρακτική και ανεξάρτητα από την ηλικία των παιδιών ή την οικογενειακή κατάσταση, επιτρέποντας έτσι σε άνδρες και γυναίκες μια καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, τέτοια που να μην τους υποχρεώνει να επιλέξουν την μία εις βάρος της άλλης όταν αναλαμβάνουν ευθύνες φροντίδας·

26.  σημειώνει την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με την άδεια για παροχή φροντίδας στην οδηγία για την εξισορρόπηση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής για τους γονείς και τους παρόχους φροντίδας, και υπενθυμίζει το αίτημά του για επαρκή αμοιβή και κοινωνική προστασία· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη, στη βάση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών, να θεσπίσουν, προς όφελος αμφοτέρων ανδρών και γυναικών, «μόρια συμψηφισμού περιόδων φροντίδας», με στόχο να αντισταθμίζονται οι διακοπές της σταδιοδρομίας για την παροχή άτυπης φροντίδας σε μέλος της οικογένειας και περίοδοι αδειών για επίσημη φροντίδα, όπως άδεια μητρότητας, άδεια πατρότητας και γονική άδεια, και να λαμβάνονται οι διακοπές αυτές υπόψη κατά τον υπολογισμό των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων με δίκαιο τρόπο· επισημαίνει ότι τα μόρια αυτά πρέπει να παρέχονται για περιορισμένο και σύντομο χρονικό διάστημα, ώστε να μην ενταθούν περισσότερο τα στερεότυπα και οι ανισότητες·

27.  καλεί τα κράτη μέλη να σχεδιάσουν στρατηγικές για την αναγνώριση της σημασίας της άτυπης φροντίδας που παρέχεται σε μέλη της οικογένειας και άλλα εξαρτώμενα άτομα, και της δίκαιης κατανομής της μεταξύ ανδρών και γυναικών, η έλλειψη της οποίας είναι μια πιθανή αιτία διακοπής της επαγγελματικής σταδιοδρομίας και επισφαλούς εργασίας για τις γυναίκες, με αποτέλεσμα να τίθενται σε κίνδυνο τα συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα· σε αυτό το πλαίσιο, τονίζει τη σημασία της παροχής κινήτρων σε άνδρες για να χρησιμοποιήσουν τη γονική τους άδεια και την άδεια πατρότητας·

28.  καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την ένταξη των εργαζομένων σε συγκρίσιμες εργασιακές ρυθμίσεις μετά την επιστροφή τους από άδεια μητρότητας ή γονική άδεια·

29.  επισημαίνει ότι η σωστή εξισορρόπηση προσωπικής και επαγγελματικής ζωής ανδρών και γυναικών δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά μόνον εφόσον διατίθενται υψηλής ποιότητας, οικονομικά προσιτές και προσβάσιμες δομές φροντίδας παιδιών, ηλικιωμένων και εξαρτώμενων ατόμων σε τοπικό επίπεδο και χωρίς να ενθαρρυνθεί η ίση κατανομή ευθυνών, κόστους και φροντίδας· καλεί τα κράτη μέλη να αυξήσουν τις επενδύσεις σε υπηρεσίες για παιδιά· τονίζει την ανάγκη να διατίθενται σε όλες τις αγροτικές περιοχές δομές φροντίδας παιδιών, και παροτρύνει την Επιτροπή να στηρίξει τα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων και μέσω των κονδυλίων της ΕΕ, για τη δημιουργία τέτοιων δομών κατά τρόπον ώστε να είναι προσβάσιμες σε όλους· καλεί τα κράτη μέλη να συμμορφωθούν μεν με τους στόχους της Βαρκελώνης, το συντομότερο δυνατόν και, το αργότερο, έως το 2020, αλλά επίσης να ορίσουν παρόμοιους στόχους για μακροπρόθεσμες υπηρεσίες φροντίδας, προσφέροντας ταυτόχρονα δυνατότητες ελεύθερης επιλογής για όσες οικογένειες προτιμούν ένα διαφορετικό μοντέλο παιδικής μέριμνας· συγχαίρει τα κράτη μέλη που έχουν ήδη υλοποιήσει τους δύο στόχους·

Επιπτώσεις των συνταξιοδοτικών συστημάτων στο συνταξιοδοτικό χάσμα

30.  καλεί τα κράτη μέλη να αξιολογήσουν, στη βάση αξιόπιστων και συγκρίσιμων δεδομένων, τις επιπτώσεις του συνταξιοδοτικού τους συστήματος στο συνταξιοδοτικό χάσμα και τους υπολανθάνοντες παράγοντες αυτού του χάσματος προκειμένου να καταπολεμηθούν οι διακρίσεις και να υπάρξει διαφάνεια στα συνταξιοδοτικά συστήματα των κρατών μελών της ΕΕ·

31.  υπογραμμίζει ότι η βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων πρέπει να επιτρέψει την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτουν οι δημογραφικές αλλαγές, η γήρανση του πληθυσμού, ο δείκτης γεννήσεων, και η αναλογία μεταξύ ατόμων σε επικερδή απασχόληση και εκείνων σε ηλικία συνταξιοδότησης· υπενθυμίζει ότι η κατάσταση των τελευταίων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον αριθμό των ετών κατά τα οποία εργάστηκαν και κατέβαλαν εισφορές·

32.  καλεί τα κράτη μέλη, προκειμένου να εξασφαλιστεί βιώσιμη κοινωνική ασφάλιση λαμβανομένης υπόψη της αύξησης του προσδόκιμου ζωής στην ΕΕ, να εφαρμόσουν επειγόντως τις απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές στα συνταξιοδοτικά συστήματα·

33.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να μελετήσουν διεξοδικότερα τον πιθανό αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει στο συνταξιοδοτικό χάσμα ο προσανατολισμός των δημόσιων συντάξεων προς περισσότερο ευέλικτους μηχανισμούς καταβολής συνταξιοδοτικών εισφορών σε επαγγελματικά και ιδιωτικά συστήματα, όσον αφορά τον υπολογισμό της διάρκειας καταβολής εισφορών στο συνταξιοδοτικό σύστημα και τον σταδιακό χαρακτήρα της αποχώρησης από την αγορά εργασίας·

34.  εφιστά την προσοχή στους κινδύνους για την ισότητα των φύλων που ενέχει η μεταστροφή από τις συντάξεις κοινωνικής ασφάλισης στις ιδιωτικά χρηματοδοτούμενες συντάξεις καθώς οι συντάξεις αυτές βασίζονται σε ατομικές εισφορές και δεν καλύπτουν τα διαστήματα που αφορούσαν τη φροντίδα των παιδιών και άλλων εξαρτώμενων συγγενών ή περιόδους ανεργίας, αναρρωτικής άδειας ή αναπηρίας· επισημαίνει το γεγονός ότι οι μεταρρυθμίσεις του συνταξιοδοτικού συστήματος που συνδέουν κοινωνικές παροχές με την ανάπτυξη και την κατάσταση της εργασίας και τις χρηματαγορές, εστιάζουν μόνον στις μακροοικονομικές πτυχές και παραβλέπουν τον κοινωνικό σκοπό των συντάξεων·

35.  καλεί τα κράτη μέλη να καταργήσουν, στα συνταξιοδοτικά τους συστήματα και στις μεταρρυθμίσεις που εφαρμόζουν, τα στοιχεία εκείνα που αυξάνουν την έλλειψη ισορροπίας στις συντάξεις (ειδικά σε σχέση με το φύλο όπως το υφιστάμενο συνταξιοδοτικό κενό), λαμβάνοντας υπόψη τον αντίκτυπο στα δύο φύλα κάθε μελλοντικής συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης, καθώς και να εφαρμόσουν μέτρα για να εξαλείψουν τις διακρίσεις αυτές· τονίζει ότι τυχόν αλλαγές πολιτικής που σχετίζονται με τις συντάξεις θα πρέπει να εκτιμώνται με βάση την επίπτωσή τους στο χάσμα μεταξύ των φύλων, να περιλαμβάνουν ειδική ανάλυση που θα συγκρίνει τον αντίκτυπο των προτεινόμενων αλλαγών στις γυναίκες και τους άνδρες, και ότι αυτό θα πρέπει να αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό των διαδικασιών προγραμματισμού, σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης της δημόσιας πολιτικής·

36.  καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει την ανταλλαγή ορθών πρακτικών προκειμένου να εντοπιστούν, αφενός, οι πλέον αποτελεσματικοί διορθωτικοί μηχανισμοί και, αφετέρου, μηχανισμοί ικανοί να εξαλείψουν τους παράγοντες που συμβάλλουν στο συνταξιοδοτικό χάσμα·

37.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εισαγάγουν ενιαία τιμολόγια ζωής ανεξαρτήτως φύλου στα συνταξιοδοτικά συστήματα και μόρια συμψηφισμού περιόδων φροντίδας, καθώς και για τα παράγωγα ευεργετήματα, ούτως ώστε οι γυναίκες να λαμβάνουν ισόποσες συνταξιοδοτικές παροχές έναντι ίσων εισφορών, ακόμα και αν έχουν υψηλότερο προσδόκιμο ζωής από τους άνδρες, και να εξασφαλίσουν ότι το προσδόκιμο ζωής των γυναικών δεν θα χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για την εισαγωγή διακρίσεων, ειδικότερα για τον υπολογισμό των συντάξεων·

38.  ζητεί την επανεξέταση όλων των κινήτρων που παρέχουν τα φορολογικά και συνταξιοδοτικά συστήματα και των επιπτώσεών τους στο συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ των φύλων, με ιδιαίτερη έμφαση στα νοικοκυριά με μόνες μητέρες· ζητεί επίσης την κατάργηση αντιπαραγωγικών κινήτρων και την εξατομίκευση των δικαιωμάτων·

39.  τονίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι συντάξεις επιζώντος για την προστασία και την ασφάλεια πολλών ηλικιωμένων γυναικών από τον υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού που αντιμετωπίζουν σε σύγκριση με τους άνδρες αντίστοιχης ηλικίας· καλεί τα κράτη μέλη να αναμορφώσουν, όπου αυτό είναι απαραίτητο, τα συστήματά τους για τις συντάξεις επιζώντων και τις συντάξεις χηρείας, προκειμένου να μην αδικούνται οι ανύπαντρες γυναίκες· καλεί τα κράτη μέλη, με την υποστήριξη της Επιτροπής, να μελετήσουν τις συνέπειες των διαφόρων συστημάτων που χορηγούν συντάξεις επιζώντος, με γνώμονα τα υψηλά ποσοστά διαζυγίων, τον αντίκτυπο της φτώχειας στα ανύπαντρα ζευγάρια και τον κοινωνικό αποκλεισμό των ηλικιωμένων γυναικών, και να εξετάσουν το ενδεχόμενο να θεσπίσουν νομοθετικές πράξεις προκειμένου να διασφαλιστεί ο επιμερισμός των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων σε περίπτωση διαζυγίου·

40.  υπογραμμίζει το γεγονός ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα σε καθολικά προσβάσιμη δημόσια σύνταξη, και υπενθυμίζει ότι το άρθρο 25 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατοχυρώνει τα δικαιώματα των ηλικιωμένων να διάγουν αξιοπρεπή και ανεξάρτητη ζωή, και ότι το άρθρο 34 του Χάρτη αναγνωρίζει το δικαίωμα πρόσβασης σε παροχές κοινωνικής ασφάλειας και σε κοινωνικές υπηρεσίες που εξασφαλίζουν προστασία σε περίπτωση μητρότητας, ασθένειας, εργατικού ατυχήματος, εξάρτησης από μακροχρόνια φροντίδα, γήρατος ή απώλειας της απασχόλησης· επισημαίνει τη σημασία των δημόσιων, χρηματοδοτούμενων από εισφορές συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, ως θεμελιώδους στοιχείου για την εγγύηση επαρκούς σύνταξης γήρατος·

41.  καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες έχουν τη δυνατότητα να επιτύχουν πλήρεις περιόδους καταβολής εισφορών, καθώς και να εξασφαλίσουν το δικαίωμα όλων σε σύνταξη, με σκοπό τη γεφύρωση του συνταξιοδοτικού χάσματος μέσω της καταπολέμησης των διακρίσεων μεταξύ των φύλων στην απασχόληση, μέσω της προσαρμογής της εκπαίδευσης και του σχεδιασμού της σταδιοδρομίας, της βελτίωσης της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και της ενίσχυσης των επενδύσεων σε δομές φροντίδας παιδιών και ηλικιωμένων· θεωρεί επίσης ότι η θέσπιση ορθών κανονιστικών ρυθμίσεων για θέματα υγείας και ασφάλειας στον χώρο εργασίας, στις οποίες θα λαμβάνονται υπόψη οι ειδικοί για κάθε φύλο επαγγελματικοί καθώς και ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι, οι επενδύσεις σε δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης που θα μπορούν να καθοδηγούν τις γυναίκες όλων των ηλικιών σε αναζήτηση απασχόλησης, και τέλος η θέσπιση ευέλικτων κανόνων για τη μετάβαση από την εργασία στη συνταξιοδότηση έχουν ιδιαίτερη σημασία·

42.  επισημαίνει ότι στο Γενικό Σχόλιο αριθ. 16 (2005) σχετικά με το ίσο δικαίωμα ανδρών και γυναικών να επωφελούνται όλων των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, η Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα όρισε τις απαιτήσεις του άρθρου 3 σε σχέση με το άρθρο 9 του ICESCR, συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης για εξίσωση της υποχρεωτικής ηλικίας συνταξιοδότησης για άνδρες και γυναίκες και την εξασφάλιση των ισότιμων απολαβών των γυναικών από τα δημόσια και ιδιωτικά συνταξιοδοτικά συστήματα·

o
o   o

43.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

(1) 11 Αυγούστου 2005, E/C.12/2005/4.
(2) 4 Φεβρουαρίου 2008, E/C.12/GC/19.
(3) XX-3/def/GRC/4/1/EN.
(4) ΕΕ L 6 της 10.1.1979, σ. 24
(5) ΕΕ L 303 της 2.12.2000, σ. 16.
(6) ΕΕ L 373 της 21.12.2004, σ. 37.
(7) ΕΕ L 204 της 26.7.2006, σ. 23.
(8) ΕΕ C 51 E της 22.2.2013, σ. 9.
(9) ΕΕ C 131 E της 8.5.2013, σ. 60.
(10) ΕΕ C 264 E της 13.9.2013, σ. 75.
(11) ΕΕ C 36 της 29.1.2016, σ. 6.
(12) ΕΕ C 316 της 30.8.2016, σ. 2.
(13) ΕΕ C 407 της 4.11.2016, σ. 2.
(14) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0351.
(15) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2016)0338.

Ανακοίνωση νομικού περιεχομένου - Πολιτική απορρήτου