Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 marca 2017 r. w sprawie Zimbabwe, przypadku pastora Evana Mawarire i innych przypadków ograniczania wolności słowa (2017/2608(RSP))
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Zimbabwe,
– uwzględniając oświadczenie delegatury UE z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie lokalnych rządów,
– uwzględniając oświadczenie delegatury UE z dnia 12 lipca 2016 r. w sprawie przemocy,
– uwzględniając wspólne oświadczenie delegatury UE z dnia 9 marca 2017 r. w sprawie uprowadzenia Itaia Dzamary,
– uwzględniając komunikat prasowy zimbabweńskiej Komisji Praw Człowieka w sprawie protestów publicznych i zachowania policji,
– uwzględniając decyzję Rady (WPZiB) 2016/220 z dnia 15 lutego 2016 r.(1) przedłużającą środki ograniczające UE w odniesieniu do Zimbabwe do dnia 20 lutego 2017 r.,
– uwzględniając oświadczenie wydane w dniu 19 lutego 2014 r. przez wysoką przedstawiciel w imieniu UE na temat przeglądu stosunków UE-Zimbabwe,
– uwzględniając całościowe porozumienie polityczne podpisane w 2008 r. przez trzy główne partie polityczne, tj. ZANU PF, MDC-T i MDC,
– uwzględniając konkluzje Rady Unii Europejskiej w sprawie Zimbabwe z dnia 23 lipca 2012 r. oraz decyzję wykonawczą Rady 2012/124/WPZiB z dnia 27 lutego 2012 r. wdrażającą decyzję 2011/101/WPZiB dotyczącą środków ograniczających wobec Zimbabwe(2),
– uwzględniając Afrykańską kartę praw człowieka i ludów z czerwca 1981 r., ratyfikowaną przez Zimbabwe,
– uwzględniając wytyczne UE dotyczące propagowania i ochrony wolności religii lub przekonań,
– uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z grudnia 1948 r.,
A. mając na uwadze, że obywatele Zimbabwe cierpią od wielu lat pod rządami autorytarnego reżimu na czele z prezydentem Mugabe, który utrzymuje się u władzy za pomocą korupcji, przemocy, wyborów pełnych nieprawidłowości i brutalnego aparatu bezpieczeństwa; mając na uwadze, że ludność Zimbabwe od dziesięcioleci nie korzysta z prawdziwej wolności oraz że wiele osób w wieku poniżej 30 lat nie zna zatem niczego poza życiem w ubóstwie i brutalnymi represjami;
B. mając na uwadze, że niezależny ruch w mediach społecznościowych #ThisFlag założony przez Evana Mawarire, pastora i obrońcy praw człowieka zamieszkałego w Harare, było katalizatorem niezadowolenia obywateli z reżimu R. Mugabe w zeszłorocznych protestach przeciwko bierności rządu wobec korupcji, bezkarności i ubóstwa; mając na uwadze, ze pastor Mawarire wezwał rząd do zajęcia się kulejącą gospodarką i poszanowania praw człowieka; mając na uwadze, że ruch #ThisFlag zyskał poparcie kościołów i klasy średniej, które dotychczas starały się trzymać z dala od ulicznych protestów;
C. mając na uwadze, że pastor Evan Mawarire został już wcześniej aresztowany pod zarzutem podżegania do przemocy w strefie publicznej i uwolniony w lipcu 2016 r., a następnie w tym samym miesiącu opuścił Zimbabwe z obawy o bezpieczeństwo własne i swojej rodziny;
D. mając na uwadze, że w dniu 1 lutego 2017 r. pastor Evan Mawarire został aresztowany na lotnisku w Harare, kiedy wracał do Zimbabwe; mając na uwadze, że został on początkowo oskarżony o „podważanie rządu konstytucyjnego” zgodnie z art. 22 ustawy o postępowaniu karnym, które to przestępstwo podlega karze pozbawienia wolności do lat 20; mając na uwadze, że dnia 2 lutego 2017 r. postawiono mu kolejny zarzut dotyczący znieważenia flagi, na podstawie art. 6 ustawy o fladze Zimbabwe; mając na uwadze, że pastor Mawarire został zwolniony za kaucją dopiero po dziewięciu dniach pobytu w areszcie;
E. mając na uwadze, że w publicznym oświadczeniu zimbabweńska Komisja Praw Człowieka wyraziła głębokie zaniepokojenie z powodu brutalności i pełnego przemocy zachowania policji i stwierdziła, że zostały naruszone prawa podstawowe manifestantów, a także wezwała władze Zimbabwe do przeprowadzenia dochodzenia i do postawienia sprawców przed wymiarem sprawiedliwości;
F. mając na uwadze, że Itai Dzamara, dziennikarz i i działacz polityczny, został uprowadzony w dniu 9 marca 2015 r. przez pięciu niezidentyfikowanych mężczyzn z zakładu fryzjerskiego w Harare; mając na uwadze, że Sąd Najwyższy nakazał rządowi poszukiwania I. Dzamary oraz składanie co dwa tygodnie sprawozdań z postępów aż do ustalenia miejsca jego pobytu; mając na uwadze, że los I. Dzamary pozostaje nieznany;
G. mając na uwadze, że Promise Mkwananzi, lider społecznego ruchu #Tajamuka powiązanego z lipcową akcją nieobecności, został aresztowany i oskarżony o podburzanie do przemocy w strefie publicznej przed wezwaniem do strajku generalnego zaplanowanego na dzień 31 sierpnia 2016 r. i został zwolniony za kaucją; mając na uwadze, że inna działaczka ruchu #Tajamuka, Linda Masarira, która została już wcześniej aresztowana w maju 2015 r. i zwolniona z aresztu za kaucją, została ponownie aresztowana podczas protestów w lipcu 2016 r.;
H. mając na uwadze, że w lutym 2017 r. przedłużono do 20 lutego 2018 r. unijne środki ograniczające wobec reżimu w Zimbabwe; mając na uwadze, że zamrożenie aktywów i zakaz podróżowania będzie nadal obowiązywał wobec prezydenta Mugabe, Grace Mugabe oraz Zimbabwe Defence Industries; mając na uwadze, że nadal obowiązywać będzie embargo na broń; mając na uwadze, że UE zniosła ograniczenia wobec 78 osób i 8 podmiotów;
I. mając na uwadze, że Zimbabwe jest sygnatariuszem umowy z Kotonu, która stanowi w art. 9, że poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności jest zasadniczym elementem współpracy AKP-UE;
J. mając na uwadze, że 234 mln EUR przyznane na krajowy program orientacyjny na rzecz Zimbabwe na okres 2014–2020 w ramach 11. Europejskiego Funduszu Rozwoju mają być przeznaczone przede wszystkim na trzy główne sektory, mianowicie na ochronę zdrowia, rozwój gospodarczy oparty na rolnictwie oraz na sprawowanie rządów i rozwój instytucjonalny;
1. ubolewa nad aresztowaniem pastora Evana Mawarire; podkreśla, że jego zwolnienie za kaucją nie jest wystarczające i że należy całkowicie wycofać motywowane politycznie zarzuty wobec niego;
2. wzywa władze Zimbabwe do dopilnowania, by system wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych nie był wykorzystywany do atakowania, nękania lub zastraszania obrońców praw człowieka, takich jak pastor Evan Mawarire;
3. uważa, że swoboda zgromadzeń, zrzeszania się i wolność słowa to zasadnicze elementy każdej demokracji; podkreśla, że wyrażanie opinii w sposób wolny od przemocy jest prawem konstytucyjnym wszystkich obywateli Zimbabwe i przypomina władzom o ich obowiązku ochrony praw wszystkich obywateli;
4. wyraża głębokie zaniepokojenie sprawozdaniami organizacji praw człowieka dotyczącymi przemocy politycznej, jak również ograniczeń stosowanych wobec obrońców praw człowieka i zastraszania ich; ubolewa, że od ostatnich wyborów i przyjęcia nowej konstytucji w 2013 r. osiągnięto niewielki postęp w kwestii praworządności, a zwłaszcza w reformach mających poprawić stan poszanowania praw człowieka;
5. wzywa władze Zimbabwe do ustalenia miejsca pobytu Itaia Dzamary i do dopilnowania, aby osoby odpowiedzialne za jego uprowadzenie zostały postawione przed wymiarem sprawiedliwości; zauważa, że wyrażanie opinii w sposób wolny od przemocy jest prawem konstytucyjnym wszystkich obywateli Zimbabwe, a obowiązkiem władz jest ochrona praw wszystkich obywateli;
6. wyraża również swoje zaniepokojenie sprawą Lindy Masariry, która została skazana na podstawie oskarżeń o przemoc w strefie publicznej podczas strajku narodowego, który miał miejsce w dniu 6 lipca 2016 r.; wzywa rząd Zimbabwe do okazania powściągliwości i poszanowania praw człowieka wszystkich obywateli Zimbabwe, w tym prawa do wolności słowa i wolności zgromadzeń; przypomina rządowi o jego obowiązkach w zakresie poszanowania konstytucji, przestrzegania jej, nie zaś naruszania, a także służenia w sposób bezstronny wszystkim obywatelom Zimbabwe bez wyjątku;
7. apeluje do delegatury UE w Harare, by nadal oferowała Zimbabwe wsparcie mające poprawić sytuację w zakresie praw człowieka oraz aby zbadała możliwości ułatwienia misji obserwacji wyborów UE;
8. ponownie podkreśla, że ważne jest, aby UE mogła rozpocząć dialog polityczny z władzami Zimbabwe w ramach umowy z Kotonu, co potwierdzi zaangażowanie UE we wspieranie lokalnej ludności;
9. podkreśla, że UE musi zagwarantować, że środki finansowe przyznane Zimbabwe na krajowy program orientacyjny rzeczywiście są przekazywane zainteresowanym sektorom, oraz wzywa rząd Zimbabwe do umożliwienia Komisji nieograniczonego dostępu do projektów finansowanych przez UE oraz do większej otwartości na pomoc techniczną w przypadku wspólnie uzgodnionych projektów i programów;
10. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, ESDZ, rządowi i parlamentowi Zimbabwe, rządom państw należących do Południowoafrykańskiej Wspólnoty Rozwoju oraz Unii Afrykańskiej.
– uwzględniając Układ o stowarzyszeniu oraz pogłębioną i kompleksową strefę wolnego handlu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony,
– uwzględniając poprzednie rezolucje w sprawie Ukrainy i Rosji, w szczególności rezolucje z dnia 4 lutego 2016 r. w sprawie stanu poszanowania praw człowieka na Krymie, w szczególności sytuacji Tatarów krymskich(1), oraz z dnia 12 maja 2016 r. w sprawie Tatarów krymskich(2), a także rezolucje dotyczące konkretnych przypadków Ukraińców nielegalnie zatrzymanych w Rosji, takich jak rezolucja z dnia 30 kwietnia 2015 r. w sprawie Nadii Sawczenko(3) i rezolucja z dnia 10 września 2015 r. w sprawie Rosji, w szczególności spraw Estona Kohvera(4), Ołeha Sencowa i Ołeksandra Kołczenki(5),
– uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ 68/262 z dnia 27 marca 2014 r. w sprawie integralności terytorialnej Ukrainy oraz rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ 71/205 z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie sytuacji praw człowieka w Republice Autonomicznej Krymu i w Sewastopolu (Ukraina),
– uwzględniając europejską konwencję praw człowieka, Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych oraz Deklarację praw ludów tubylczych ONZ,
– uwzględniając Konwencję genewską o ochronie osób cywilnych podczas wojny,
– uwzględniając pakiet środków w celu wypełnienia porozumień mińskich przyjęty i podpisany w Mińsku w dniu 12 lutego 2015 r. i zatwierdzony w całości w rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2202 (2015) z dnia 17 lutego 2015 r.,
– uwzględniając decyzje Rady o kontynuacji sankcji nałożonych na Federację Rosyjską w związku z nielegalną aneksją Półwyspu Krymskiego,
– uwzględniając wyrok tak zwanego Sądu Najwyższego Krymu z dnia 26 kwietnia 2016 r., w którym uznano Medżlis Narodu Tatarów Krymskich za organizację ekstremistyczną i zakazano jej działalności na Półwyspie Krymskim,
A. mając na uwadze, że w marcu 2017 r. upływa smutna trzecia rocznica nielegalnej aneksji Półwyspu Krymskiego przez Rosję;
B. mając na uwadze, że aneksja Krymu przez Federację Rosyjską jest bezprawna i stanowi naruszenie prawa międzynarodowego i porozumień europejskich podpisanych zarówno przez Federację Rosyjską, jak i Ukrainę, zwłaszcza Karty ONZ, Aktu końcowego z Helsinek, memorandum budapeszteńskiego i traktatu o przyjaźni, współpracy i partnerstwie między Federacją Rosyjską a Ukrainą z 1997 r.;
C. mając na uwadze, że podczas trwania aneksji władze rosyjskie ponoszą odpowiedzialność za ochronę ludności i obywateli Krymu, za pośrednictwem obecnych w regionie faktycznych władz;
D. mając na uwadze, że według doniesień organizacji praw człowieka i publicznych źródeł informacji co najmniej 62 obywateli Ukrainy było bezprawnie ściganych z przyczyn politycznych przez rosyjskie organy ścigania oraz że 49 z nich jest mieszkańcami Krymu; mając na uwadze, że liczba ukraińskich więźniów politycznych w Rosji wzrosła w 2016 r., mimo powitanego z zadowoleniem uwolnienia sześciu osób; mając na uwadze, że obecnie 17 obywateli Ukrainy jest bezprawnie przetrzymywanych w Federacji Rosyjskiej, a 15 – na terenie okupowanego Krymu; mając na uwadze, że co najmniej stu Ukraińców jest przetrzymywanych jako zakładnicy w urągających ludzkiej godności warunkach przez popierane przez Rosję oddziały separatystów w obwodzie donieckim i ługańskim na Ukrainie;
E. mając na uwadze, że w wielu przypadkach donoszono o stosowaniu tortur i okrutnego oraz poniżającego traktowania; mając na uwadze, że zarzuty te jak dotąd nie zostały odpowiednio zbadane; mając na uwadze, że tortury stosowano w celu wydobycia zeznań i poparcia fałszywych dowodów lub wymuszenia przyznania się do winy; mając na uwadze, że celem ataków stali się także krymscy prawnicy udzielający pomocy prawnej tym osobom i obrońcy praw człowieka, którzy zgłaszają przypadki politycznie motywowanych wymuszonych zaginięć na Krymie, a także dziennikarze, którzy piszą o sytuacji Tatarów krymskich;
F. mając na uwadze, że wielu więźniów i zatrzymanych przebywa w więzieniach w ciężkich i nieludzkich warunkach, które fizycznie i psychicznie zagrażają ich zdrowiu; mając na uwadze, że są więźniowie, którzy wymagają pilnej pomocy medycznej i leczenia;
G. mając na uwadze, że w dniu 16 grudnia 2016 r. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych (ZO ONZ) uznało Rosję za mocarstwo okupacyjne i potępiło tymczasową okupację przez Federację Rosyjską terytorium Ukrainy – Republiki Autonomicznej Krymu i Sewastopola – oraz potwierdziło, ze nie uznaje ich aneksji;
H. mając na uwadze, że na podstawie art. 70 Konwencji genewskiej o ochronie osób cywilnych podczas wojny „osoby podlegające ochronie nie mogą być aresztowane, ścigane lub skazane przez mocarstwo okupacyjne za czyny popełnione lub za opinie wypowiedziane przed okupacją lub podczas chwilowej przerwy w okupacji, o ile nie chodzi o naruszenie praw i zwyczajów wojennych”; mając na uwadze, że w rezolucji ZO ONZ Rosja została uznana za państwo, które jest mocarstwem okupacyjnym, a w związku z tym spoczywają na niej obowiązki mocarstwa okupacyjnego, w tym ochrona ludności i obywateli Krymu;
I. mając na uwadze, że restrykcyjne rosyjskie ustawodawstwo regulujące prawa polityczne i obywatelskie zostało rozszerzone na Krym, wskutek czego drastycznie ograniczono wolność zgromadzeń, słowa, zrzeszania się, wyznania oraz dostęp do informacji, oraz w następstwie czego pojawiły się wiarygodne raporty o zastraszaniu, wymuszonych zaginięciach i torturach;
J. mając na uwadze, że w innych regionach Ukrainy przebywa około 20 tys. osób wewnętrznie przesiedlonych z Krymu, Medżlis Narodu Tatarów Krymskich został zakazany i uznany za organizację ekstremistyczną, a ukraińskie szkoły na półwyspie zostały zamknięte;
K. mając na uwadze, że w dniu 16 stycznia 2017 r. Ukraina wniosła sprawę przed Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS), aby pociągnąć Federację Rosyjską do odpowiedzialności za wspieranie przez nią terroryzmu we wschodniej Ukrainie i za akty dyskryminacji etnicznych Ukraińców i Tatarów krymskich na okupowanym Krymie;
1. popiera suwerenność, niepodległość, jedność i integralność terytorialną Ukrainy w ramach jej międzynarodowo uznanych granic i stanowczo potwierdza, że potępia bezprawną aneksję Republiki Autonomicznej Krymu i Sewastopola przez Federację Rosyjską; w pełni popiera silną i trwałą determinację UE i jej państw członkowskich w nieuznawaniu aneksji oraz środki ograniczające w tym względzie podjęte;
2. przypomina, że sytuacja praw człowieka na Półwyspie Krymskim znacząco się pogarsza, naruszanie wolności słowa, nękanie mediów i wymuszane narzucanie rosyjskiego obywatelstwa stało się normą, a podstawowe prawa człowieka i wolności nie są już na Krymie gwarantowane;
3. potępia dyskryminacyjną politykę stosowną przez tzw. władze wobec, w szczególności, mniejszości etnicznej Tatarów krymskich, łamanie ich praw własności, coraz większe zastraszanie tej społeczności i tych, którzy sprzeciwiają się rosyjskiej aneksji, oraz brak wolności słowa i stowarzyszeń na półwyspie;
4. wzywa Rosję do niezwłocznego uwolnienia wszystkich bezprawnie i arbitralnie zatrzymanych obywateli Ukrainy, przetrzymywanych zarówno w Rosji, jak i na czasowo okupowanych terytoriach Ukrainy, oraz do zapewnienia ich bezpiecznego powrotu; są to m.in.: Mykoła Karpiuk, Stanisław Kłych, Ołeksandr Kołczenko, Ołeh Sencow, Ołeksij Czyrnij, Ołeksandr Kostenko, Serhij Łytwynow, Walentyn Wyhiwski, Wiktor Szur, Andrij Kołomijec, Rusłan Zejtullajew, Nuri Primow, Rustem Wajtow, Ferat Sajfullajew, Achtem Czijhoz, Mustafa Dehermendżi, Ali Asanow, Inwer Bekirow, Muslim Alijew, Wadim Siruk, Arsen Dżepparow, Refat Alimow, Zewri Absejtow, Remzi Memetow, Rustem Abiltarow, Enwer Mamutow, Artur Panow, Jewhienij Panow, Roman Susczenko i obrońca praw człowieka Emir-Usein Kuku oraz inni; oraz wzywa do pozwolenia wszystkim ww. na swobodne podróżowanie, w tym Mykole Semenowi, który jest ścigany za to, że pracował jako dziennikarz dla Radia Wolna Europa / Radia Wolność;
5. podkreśla, że decyzja Federacji Rosyjskiej z dnia 21 marca 2014 r. o aneksji Krymu jest nadal bezprawna i stanowczo potępia będącą jej skutkiem decyzję władz rosyjskich o wydaniu wszystkim mieszkańcom Krymu rosyjskich paszportów;
6. przypomina Federacji Rosyjskiej, jako mocarstwu okupacyjnemu, które wiąże międzynarodowe prawo humanitarne i międzynarodowe prawo dotyczące praw człowieka, o obowiązku zapewnienia ochrony praw człowieka na półwyspie i wzywa władze rosyjskie, by zapewniły nieograniczony dostęp do Krymu międzynarodowym instytucjom i niezależnym ekspertom Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), Narodom Zjednoczonym i Radzie Europy, a także wszelkim organizacjom pozarządowym występującym w obronie praw człowieka lub mediom chcącym odwiedzić Krym oraz ocenić panującą na nim sytuację i informować na ten temat; wzywa władze Ukrainy do uproszczenia procedur, którym podlegają zagraniczni dziennikarze, obrońcy praw człowieka i prawnicy ubiegający się o prawo wjazdu na półwysep;
7. uważa, że prawa Tatarów krymskich są poważnie naruszane wprowadzeniem zakazu działania Medżlisu i zdecydowanie ponawia swój apel o natychmiastowe uchylenie powiązanych decyzji i ich skutków; ubolewa nad ściganiem i grożeniem aresztem przywódcom Medżlisu, takim jak Mustafa Dżemilew, poseł do Rady Najwyższej Ukrainy, i kandydat do Nagrody im. Sacharowa oraz przewodniczący Medżlisu Refat Czubarow;
8. podkreśla, że Tatarzy krymscy, jako ludność rdzenna półwyspu, oraz ich dziedzictwo kulturowe wydają się być głównym celem represji; apeluje o zapewnienie międzynarodowym instytucjom i niezależnym ekspertom z OBWE, Narodów Zjednoczonych i Rady Europy nieograniczonego dostępu do Krymu;
9. przypomina władzom rosyjskim, że mimo bezprawnego charakteru aneksji Krymu Rosja – jako posiadająca realną możliwość – jest w pełni odpowiedzialna za stanie na straży porządku prawnego na Krymie i ochronę jego obywateli przed arbitralnymi środkami sądowymi i administracyjnymi;
10. wyraża głębokie zaniepokojenie wieloma wiarygodnymi doniesieniami o przypadkach zaginięć, tortur i systematycznego zastraszania lokalnych obywateli sprzeciwiających się aneksji Krymu i wzywa Rosję do natychmiastowego zaprzestania praktyki ścigania, do skutecznego zbadania wszystkich przypadków łamania praw człowieka, w tym wymuszonych zaginięć, arbitralnych zatrzymań, tortur i złego traktowania zatrzymanych, oraz do respektowania fundamentalnych swobód wszystkich mieszkańców, w tym wolności słowa, religii lub przekonań i zrzeszania się oraz prawa do pokojowego zgromadzania się; apeluje, aby wszystkie zaginięcia i porwania, które wydarzyły się podczas okupacji Krymu, w tym sprawa Erwina Ibragimowa, zostały natychmiast zbadane;
11. przypomina, że zgodnie z ustawodawstwem rosyjskim jurysdykcji rosyjskiego wymiaru sprawiedliwości podlegają wyłącznie przestępstwa popełnione na terytorium Rosji; ubolewa nad faktem, że rosyjskie organy ścigania wszczęły szereg postępowań karnych w sprawie czynów popełnionych na terytorium Ukrainy i Krymu przed jego aneksją;
12. przychylnie odnosi się do niedawnej wizyty ukraińskiej rzecznik praw obywatelskich na Krymie w celu spotkania się z więźniami; wyraża ubolewanie, że rzecznik praw obywatelskich nie zezwolono na spotkanie ze wszystkimi więźniami, oraz wyraża nadzieję, że podczas przyszłych wizyt jej spotkania z więźniami ukraińskimi na Krymie, a także z więźniami przeniesionymi do Federacji Rosyjskiej, nie będą w żaden sposób ograniczane;
13. apeluje o zapewnienie obserwatorom OBWE i innym międzynarodowym obserwatorom praw człowieka, a także wszystkim organizacjom humanitarnym nieograniczonego, bezpiecznego i niezakłóconego dostępu do Półwyspu Krymskiego; apeluje również o ustanowienie niezależnych mechanizmów monitorowania oraz o zapewnienie, w miarę potrzeb, pomocy humanitarnej i prawnej; popiera inicjatywy podejmowane przez Ukrainę w celu rozwiązania tych problemów w łonie Rady Praw Człowieka i Zgromadzenia Ogólnego; wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) oraz delegaturę UE w Rosji, aby uważne śledziły procesy przeciwko ukraińskim więźniom politycznym oraz aby zdawały sprawę z ich traktowania w areszcie; wyraża zaniepokojenie z powodu doniesień o represyjnym stosowaniu leczenia psychiatrycznego; oczekuje, że delegatura UE, ESDZ oraz ambasady państw członkowskich będą uważnie śledzić postępowania sądowe prowadzone przeciwko obywatelom ukraińskim w Rosji oraz że będą zabiegać o kontakty z nimi przed postępowaniem sądowym, w trakcie postępowania sądowego i po nim;
14. potępia powszechną praktykę przenoszenia zatrzymanych w odległe regiony Rosji, jako że utrudnia to znacznie ich porozumiewanie się z rodziną i organizacjami praw człowieka; podkreśla, że praktyka ta narusza obowiązujące ustawodawstwo rosyjskie, w szczególności art. 73 kodeksu postępowania karnego, zgodnie z którym orzeczoną karę należy odbyć w regionie, który jest miejscem zamieszkania skazanego lub w którym wydano wyrok; potępia praktykę nieudzielania zgody na wizyty konsularne u osób zatrzymanych oraz wzywa organy, aby bezwarunkowo godziły się na takie wizyty; wzywa do zapewnienia Międzynarodowemu Komitetowi Czerwonego Krzyża (MKCK) dostępu do więzień na terytoriach okupowanych oraz do poszanowania praw zatrzymanych do regularnego kontaktu z rodziną i innymi osobami bliskimi, zarówno korespondencyjnie, jak i osobiście w areszcie;
15. podkreśla również konieczność zapewnienia przez Ukrainę przesiedlonym obywatelom ukraińskim ochrony praw i potrzeb, w tym ich prawa do głosowana i pełnej ochrony prawnej i administracyjnej w ich kraju;
16. z zadowoleniem przyjmuje decyzję z dnia 22 lutego 2017 r. Prezydium Sądu Najwyższego Federacji Rosyjskiej o uchyleniu wyroku wydanego wobec Ildara Dadina w sprawie wielokrotnego udziału w demonstracjach, na które nie wydano zgody, w tym przeciwko wojnie Rosji z Ukrainą, oraz o zleceniu jego uwolnienia z aresztu w następstwie przyjętej rezolucji Parlamentu z dnia 24 listopada 2016 r.(6) w jego obronie;
17. wzywa Specjalnego Przedstawiciela Unii Europejskiej ds. Praw Człowieka, aby nieprzerwanie obserwował sytuację dotyczącą praw człowieka na Półwyspie Krymskim; podkreśla, że istnieje ogólna potrzeba, by Unia Europejska odgrywała bardziej widoczną, skuteczniejszą i bardziej proaktywną rolę we wspieraniu długotrwałego rozwiązania pokojowego;
18. apeluje o wsparcie UE dla ukraińskich i krymskotatarskich projektów medialnych na rzecz Krymu, jak również dla tych, które zainicjowały Europejski Fundusz na rzecz Demokracji i Radio Wolna Europa / Radio Wolność, w obronie szkół ukraińskich i krymskotatarskich oraz innych inicjatyw służących ochronie ich dziedzictwa kulturowego;
19. apeluje o nałożenie dalszych środków ograniczających na osoby odpowiedzialne za znaczące naruszenia praw człowieka, w tym o zamrożenie ich aktywów w bankach UE;
20. wzywa wszystkie strony, aby w pełni wdrożyły postanowienia porozumień mińskich, w tym postanowienia dotyczące zakończenia działań wojskowych w Donbasie oraz wymiany zakładników, oraz aby bez dalszej zwłoki uwolniły i odesłały wszystkich więźniów; przypomina o szczególnej odpowiedzialności, jaką ponosi w związku z powyższym rząd rosyjski;
21. domaga się, aby zbadano możliwość ustanowienia międzynarodowych ram negocjacji dotyczących zakończenia okupacji Krymu, w których uczestniczyłaby UE i których podstawą byłyby międzynarodowe prawo humanitarne, prawa człowieka oraz zasady międzynarodowe;
22. wzywa Radę, aby szukała sposobów wspierania Ukrainy w sprawie wniesionej przed MTS mającej na celu pociągnięcie Federacji Rosyjskiej do odpowiedzialności za wspieranie przez nią terroryzmu we wschodniej Ukrainie i za akty dyskryminacji etnicznych Ukraińców i Tatarów krymskich na okupowanym Krymie;
23. zobowiązuje swego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, państwom członkowskim, prezydentowi Ukrainy, rządowi i parlamentowi Ukrainy oraz rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej, Zgromadzeniu Parlamentarnemu Rady Europy oraz Zgromadzeniu Parlamentarnemu Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.
– uwzględniając wcześniejsze rezolucje w sprawie sytuacji na Filipinach, w szczególności rezolucję z dnia 15 września 2016 r.(1),
– uwzględniając oświadczenia delegatury UE oraz rzecznika wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa,
– uwzględniając stosunki dyplomatyczne między Filipinami a UE (poprzednio Europejską Wspólnotą Gospodarczą, EWG), które nawiązano w dniu 12 maja 1964 r. poprzez mianowanie ambasadora Filipin przy EWG,
– uwzględniając fakt, że Filipiny są członkiem-założycielem Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN),
– uwzględniając oświadczenie Międzynarodowej Komisji Prawników z dnia 28 lutego 2017 r.,
– uwzględniając Umowę ramową o partnerstwie i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi z jednej strony a Republiką Filipin z drugiej strony,
– uwzględniając wytyczne UE w sprawie praw człowieka,
– uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,
– uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (MPPOiP),
A. mając na uwadze, że Filipiny i UE łączą długoletnie stosunki dyplomatyczne, gospodarcze, kulturalne i polityczne;
B. mając na uwadze, że w dniu 23 lutego 2017 r. wydano nakaz aresztowania Leili M. De Limy, senator Republiki Filipin z opozycyjnej Partii Liberalnej, pod zarzutem domniemanych przestępstw związanych z narkotykami; mając na uwadze, że w dniu 24 lutego 2017 r. senator De Lima została aresztowana i zatrzymana; mając na uwadze, że w przypadku wyroku skazującego, senator De Limie może grozić kara od 12 lat do dożywotniego pozbawienia wolności i wydalenie z Senatu;
C. mając na uwadze, że istnieją poważne obawy, że zarzuty, jakie postawiono senator De Limie, zostały prawie w całości sfabrykowane; mając na uwadze, że Amnesty International uznaje senator De Limę za więźnia sumienia;
D. mając na uwadze, że senator De Lima jest obrończynią praw człowieka i zagorzałą krytyczką kampanii antynarkotykowej prezydenta Filipin Rodrigo Duterte; mając na uwadze, że senator otwarcie potępiła filipińską wojnę z narkotykami; mając na uwadze, że senator De Lima przewodziła filipińskiej Komisji Praw Człowieka; mając na uwadze, że istnieją poważne obawy o bezpieczeństwo senator De Limy; mając na uwadze liczne doniesienia o torturach w więzieniach, które nie są przedmiotem dochodzeń;
E. mając na uwadze, że w dniu 19 września 2016 r. senator De Lima została usunięta ze stanowiska przewodniczącej Senackiej Komisji ds. Sprawiedliwości i Praw Człowieka; mając na uwadze, że w czasie pełnienia funkcji przewodniczącej Komisji Praw Człowieka senator De Lima prowadziła dochodzenie w sprawie domniemanych egzekucji pozasądowych, do których doszło w Davao w czasie, gdy burmistrzem tego miasta był obecny prezydent Duterte, i których ofiarą padło według szacunków co najmniej 1 000 osób podejrzewanych o związki z narkotykami; mając na uwadze, że w czasie przesłuchań senator De Lima była narażona na ciągłe nękanie i zastraszanie ze strony władz, a ataki te nasiliły się w ciągu ostatnich ośmiu miesięcy;
F. mając na uwadze, że w dniu 2 marca 2017 r., Human Rights Watch opublikowała sprawozdanie pt. „Licencja na zabijanie: zabójstwa filipińskiej policji w ‘wojnie z narkotykami’ prowadzonej przez prezydenta Duterte”, w którym udokumentowano egzekucje pozasądowe związane z kampanią antynarkotykową;
G. mając na uwadze, że według doniesień od czasu objęcia urzędu przez prezydenta Duterte w dniu 30 czerwca 2016 r. doszło do ponad 7 000 zabójstw związanych z narkotykami, których dokonała policja i straż obywatelska; mając na uwadze, że prezydent Duterte zobowiązał się do kontynuowania kampanii antynarkotykowej do końca kadencji prezydenckiej w 2022 r.;
H. mając na uwadze, że w odpowiedzi na zabójstwo funkcjonariuszy przez bojowników komunistycznej Nowej Armii Ludowej (NPA) w południowej części Filipin w dniu 8 marca 2017 r. prezydent Duterte wydał armii rozkaz stłumienia rewolty, nie oglądając się na zniszczenia i straty wśród ludności cywilnej;
I. mając na uwadze, że w dniu 30 stycznia 2017 r. filipińska policja państwowa tymczasowo zawiesiła operacje antynarkotykowe po brutalnych zabójstwach w ramach rzekomego zwalczania narkotyków; mając na uwadze, że prezydent Duterte nakazał filipińskim siłom zbrojnym (AFP) wypełnienie tej luki w kampanii antynarkotykowej;
J. mając na uwadze, że obrońcy praw człowieka, aktywiści i dziennikarze na Filipinach, w tym senator De Lima regularnie mają do czynienia z pogróżkami, nękaniem, zastraszaniem i cyberprzemocą; mając na uwadze, że sprawcy naruszeń praw tych grup nie zostają pociągnięci do odpowiedzialności ze względu na brak odpowiednich dochodzeń; mając na uwadze, że w listopadzie 2016 r. prezydent Duterte otwarcie groził śmiercią obrońcom praw człowieka;
K. mając na uwadze, że w dniu 7 marca 2017 r. Izba Reprezentantów zatwierdziła ustawę nr 4727 przywracającą karę śmierci za poważne przestępstwa związane z narkotykami; mając na uwadze, że Filipiny były pierwszym krajem w regionie, który zniósł karę śmierci w 2007 r.; mając na uwadze, że przywrócenie kary śmierci stanowiłoby jawne pogwałcenie Drugiego protokołu fakultatywnego do Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych (MPPOiP), którego Filipiny są stroną od 2007 r.; mając na uwadze, że administracja prezydenta Duterte rozważa obecnie wprowadzenie przepisów przewidujących obniżenie minimalnego wieku odpowiedzialności karnej z 15 do 9 lat;
L. mając na uwadze, że we wrześniu 2016 r. Filipiny ponownie objęły przewodnictwo w ASEAN na 2017 r.;
1. wzywa do natychmiastowego uwolnienia senator Leili M. De Limy i zapewnienia jej odpowiedniego bezpieczeństwa w trakcie pobytu w więzieniu; wzywa władze Filipin do zapewnienia rzetelnego procesu sądowego, przypominając o prawie do domniemania niewinności, a także wzywa do odstąpienia od wszystkich motywowanych politycznie zarzutów przeciwko niej i do zaprzestania dalszych prześladowań;
2. zdaje sobie sprawę, że na Filipinach miliony ludzi cierpią z powodu wysokiego poziomu narkomanii oraz jej konsekwencji; stanowczo potępia handel narkotykami i narkomanię na Filipinach; wzywa rząd, by potraktował priorytetowo walkę z siatkami handlu i baronami narkotykowymi, a nie zwalczanie drobnych konsumentów; podkreśla, że walce tej muszą towarzyszyć działania profilaktyczne i odwykowe; zachęca rząd do otwarcia nowych ośrodków odwykowych;
3. zdecydowanie potępia wysoką liczbę egzekucji pozasądowych wykonywanych przez siły zbrojne i straż obywatelską w związku z kampanią antynarkotykową; składa kondolencje rodzinom ofiar; wyraża poważne zaniepokojenie wiarygodnymi doniesieniami o tym, że filipińskie siły policyjne fałszują dowody na uzasadnienie egzekucji pozasądowych, oraz że ich ofiarą padają w przeważającej mierze ubodzy mieszkańcy miast; wzywa władze Filipin do natychmiastowego przeprowadzenia bezstronnych i dogłębnych dochodzeń w sprawie tych egzekucji pozasądowych, a także do ścigania i postawienia przed wymiarem sprawiedliwości wszystkich sprawców; wzywa UE do wsparcia takich dochodzeń; wzywa władze Filipin do przyjęcia wszelkich niezbędnych środków, aby zapobiec dalszym egzekucjom;
4. wyraża poważne zaniepokojenie retoryką prezydenta Duterte w odpowiedzi na zabójstwo funkcjonariuszy w dniu 8 marca 2017 r. oraz zdecydowanie wzywa władze i armię Filipin do ścisłego przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego, które nakłada konkretne ograniczenia na wszystkie strony konfliktu zbrojnego, aby oszczędzić ludność cywilną i osoby nieuczestniczące w działaniach zbrojnych;
5. wzywa UE, by poparła wszczęcie na forum Rady Praw Człowieka ONZ niezależnego międzynarodowego śledztwa w sprawie bezprawnych egzekucji i innych naruszeń popełnianych przez Filipiny w kontekście „wojny z narkotykami” prowadzonej przez prezydenta Duterte;
6. jest głęboko zaniepokojony decyzją Izby Reprezentantów o przywróceniu kary śmierci; wzywa władze Filipin do natychmiastowego wstrzymania toczącej się procedury mającej na celu przywrócenie kary śmierci; przypomina, że UE uznaje karę śmierci za okrutną i nieludzką karę, która nie pełni roli czynnika powstrzymującego od zachowań przestępczych; wzywa rząd Filipin, by nie obniżał minimalnego wieku odpowiedzialności karnej;
7. wzywa UE, by bacznie śledziła sprawę przeciwko senator De Limie;
8. apeluje do UE o wykorzystanie wszystkich dostępnych instrumentów, aby wesprzeć rząd Filipin w przestrzeganiu jego międzynarodowych zobowiązań w zakresie praw człowieka, wykorzystując w tym celu zwłaszcza umowę ramową;
9. wzywa Komisję do wykorzystania wszystkich dostępnych instrumentów, aby przekonać rząd Filipin do położenia kresu egzekucjom pozasądowym związanym z kampanią antynarkotykową, w tym – w przypadku braku znaczących postępów w ciągu kilku najbliższych miesięcy – do podjęcia kroków proceduralnych z myślą o ewentualnym zniesieniu preferencji GSP+;
10. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji rządowi i parlamentowi Filipin, wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, parlamentom i rządom państw członkowskich, Wysokiemu Komisarzowi Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka oraz rządom państw członkowskich ASEAN.
– uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka i konwencje ONZ o prawach człowieka oraz protokoły fakultatywne do tych konwencji,
– uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych nr 60/251 powołującą Radę Praw Człowieka (UNHRC),
– uwzględniając europejską konwencję praw człowieka, Europejską kartę społeczną i Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie sesji UNHRC,
– uwzględniając swoje zalecenie dla Rady z dnia 7 lipca 2016 r. w sprawie 71. sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych(1),
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie łamania praw człowieka, w tym przyjęte w trybie pilnym w 2016 r. rezolucje dotyczące Etiopii, Korei Północnej, Indii, Krymu, Hongkongu, Kazachstanu, Egiptu, Demokratycznej Republiki Konga, Pakistanu, Hondurasu, Nigerii, Gambii, Dżibuti, Kambodży, Tadżykistanu, Wietnamu, Malawi, Bahrajnu, Mjanmy, Filipin, Somalii, Zimbabwe, Rwandy, Sudanu, Tajlandii, Chin, Brazylii, Rosji, Tybetu, Iraku, Indonezji, Republiki Środkowoafrykańskiej, Burundi, Nikaragui, Kuwejtu i Gwatemali,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka i demokracji na świecie za rok 2015 oraz polityki Unii Europejskiej w tym zakresie(2),
– uwzględniając art. 2, art. 3 ust. 5 oraz art. 18, 21, 27 i 47 Traktatu o Unii Europejskiej,
– uwzględniając roczne sprawozdanie UNHRC za rok 2015 przedłożone Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 i 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że propagowanie i ochrona powszechnego charakteru praw człowieka to element dorobku etycznego i prawnego Unii Europejskiej, a także fundament jedności i integralności europejskiej; mając na uwadze, że kwestia poszanowania praw człowieka powinna być uwzględniana we wszystkich obszarach polityki UE;
B. mając na uwadze zdecydowane zaangażowanie UE na rzecz multilateralizmu i wspierania organów ONZ w propagowaniu i ochronie praw człowieka;
C. mając na uwadze, że regularne sesje UNHCR, powoływanie specjalnych sprawozdawców, mechanizm powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka oraz specjalne procedury dotyczące sytuacji poszczególnych krajów lub konkretnych tematów przyczyniają się do propagowania i poszanowania praw człowieka, demokracji i praworządności;
Rada Praw Człowieka ONZ
1. z zadowoleniem przyjmuje prace Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka Zeida Ra’ada Al Husseina i jego Biura (OHCHR); przypomina o zaangażowaniu UE na rzecz ciągłego wspierania i obrony jego integralności, niezależności i działalności; z zadowoleniem przyjmuje rolę OHCHR w rozwijaniu współpracy między międzynarodowymi i regionalnymi mechanizmami dotyczącymi praw człowieka oraz we wskazywaniu sposobów zwiększenia roli „rozwiązań regionalnych” w odniesieniu do powszechnych standardów praw człowieka;
2. jest zdania, że skuteczność i wiarygodność UNHRC zależy od rzeczywistego zaangażowania jej członków na rzecz ochrony wszystkich osób we wszystkich krajach przed wszelkimi formami łamania praw człowieka, zgodnie z międzynarodowymi konwencjami o prawach człowieka propagującymi ich powszechny charakter, bezstronność, obiektywizm, nieselektywność, a także konstruktywny dialog i współpracę; z naciskiem wskazuje, że należy unikać polaryzacji debaty na forum UNHRC, i zachęca do konstruktywnego dialogu;
3. apeluje do państw o zezwalanie na wjazd niezależnych ekspertów UNHRC, specjalnych sprawozdawców i ekspertów OHCHR mających badać zarzuty łamania praw człowieka, a także o podejmowanie konstruktywnych działań w celu naprawy sytuacji, wywiązywanie się z zobowiązań wynikających z konwencji o prawach człowieka i pełną współpracę w ramach specjalnych procedur UNHRC;
4. zachęca wszystkie państwa do podejmowania konkretnych działań na podstawie zaleceń ujętych w powszechnym okresowym przeglądzie praw człowieka oraz do eliminowania niedociągnięć przez wprowadzenie mechanizmu wdrażania i działań następczych, co obejmuje opracowanie krajowych planów działania i krajowych mechanizmów koordynacji;
5. przypomina, że wybierając członków UNHRC, Zgromadzenie Ogólne ONZ ma obowiązek uwzględniać kwestię poszanowania przez kandydatów dla sprawy propagowania i ochrony praw człowieka, praworządności i demokracji; z zadowoleniem przyjmuje decyzję UNHRC o zleceniu jej Komitetowi Doradczemu przygotowania sprawozdania oceniającego postępy w przyjmowaniu regionalnych i subregionalnych ustaleń na rzecz propagowania i ochrony praw człowieka; apeluje do UE i jej państw członkowskich, by ich stanowisko w głosowaniu odzwierciedlało jednakowe znaczenie różnych praw, oraz apeluje o lepszą koordynację stanowisk UE w tej kwestii; zdecydowanie domaga się, by UE przemawiała jednym głosem i zajmowała wspólne stanowisko podczas głosowania w UNHRC;
6. ponownie podkreśla, że należy zapewnić aktywne i konsekwentne zaangażowanie UE w mechanizmy ONZ dotyczące praw człowieka, zwłaszcza w działalność Trzeciego Komitetu, Zgromadzenia Ogólnego ONZ oraz UNHRC, w celu zwiększenia jej wiarygodności; popiera starania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ), delegatur UE w Nowym Jorku i Genewie oraz państw członkowskich o poprawę spójności działań UE w dziedzinie praw człowieka na szczeblu ONZ;
Priorytety tematyczne
7. zaznacza, że organizacje pozarządowe działające w dziedzinie praw człowieka oraz obrońcy tych praw odgrywają ważną rolę w propagowaniu i ochronie praw człowieka; zwraca uwagę, że prawa człowieka i podstawowe wolności muszą być chronione niezależnie od tego, w jakiej formie się przejawiają, co obejmuje również nowe technologie; podziela obawy UNHRC w związku z doniesieniami o groźbach i działaniach odwetowych wobec członków organizacji społeczeństwa obywatelskiego i organizacji pozarządowych, którzy współpracowali z nią w procesie powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka;
8. wyraża głębokie zaniepokojenie licznymi i coraz częstszymi próbami ograniczania swobody działania społeczeństwa obywatelskiego i obrońców praw człowieka, w tym przez przyjmowanie przepisów dotyczących walki z terroryzmem; potępia wszelkie akty przemocy, nękanie, zastraszanie lub prześladowania skierowane przeciw obrońcom praw człowieka, demaskatorom, dziennikarzom lub blogerom, zarówno w internecie, jak i poza nim; apeluje do wszystkich państw, by wspierały i zapewniały bezpieczne otoczenie i sprzyjające warunki, w których organizacje pozarządowe, społeczeństwo obywatelskie, dziennikarze i obrońcy praw człowieka – ze szczególnym uwzględnieniem wszystkich grup podatnych na zagrożenia – będą mogli działać niezależnie i bez ingerencji z zewnątrz; ponawia apel do państw, które przyjęły przepisy wymierzone w działalność niezależnych organizacji praw człowieka, o uchylenie tych przepisów;
9. uważa, że wolne, niezależne i bezstronne media to jedna z podstaw społeczeństwa demokratycznego, w którym kluczową rolę odgrywa otwarta debata; popiera apel o powołanie specjalnego przedstawiciela sekretarza generalnego ONZ ds. bezpieczeństwa dziennikarzy; wzywa do poruszania na wszystkich forach międzynarodowych kwestii wolności słowa w internecie, wolności cyfrowej oraz znaczenia wolnego i otwartego internetu; wzywa do zmniejszania przepaści cyfrowej oraz do zapewnienia nieograniczonego dostępu do informacji i komunikacji, a także wolnego od cenzury dostępu do internetu;
10. przypomina, że prawo do wolności zrzeszania się i zgromadzeń nadal stanowi poważne wyzwanie; z dużym zadowoleniem przyjmuje prace Mainy Kiaiego, specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. prawa do wolności pokojowego zgromadzania się i zrzeszania się; apeluje do wszystkich państw o należyte uwzględnianie sprawozdań;
11. wzywa wszystkie państwa do szybkiej ratyfikacji protokołów fakultatywnych do Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych oraz Międzynarodowego paktu praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, które wprowadzają mechanizmy składania skarg i prowadzenia dochodzeń;
12. sprzeciwia się wszelkim przejawom dyskryminacji i prześladowania z jakichkolwiek względów lub w związku z jakimkolwiek statusem, np. z powodu rasy, koloru skóry, języka, religii i przekonań, tożsamości płciowej i orientacji seksualnej, pochodzenia społecznego, przynależności kastowej, urodzenia, wieku lub niepełnosprawności; popiera zaangażowanie UE w procedury specjalne, w tym w działalność nowego niezależnego eksperta ds. ochrony przed przemocą i dyskryminacją ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową; apeluje do UE, aby w dalszym ciągu aktywnie propagowała równość i niedyskryminację oraz walczyła z przemocą i dyskryminacją wobec wszystkich osób;
13. wyraża zaniepokojenie faktem, że prawo do wolności religii lub przekonań wielu osób lub grup osób jest łamane przez państwa i podmioty niepaństwowe, co prowadzi do dyskryminacji, nierówności i stygmatyzacji; przypomina, że należy zwalczać nietolerancję i dyskryminację ze względu na religię lub przekonania, by zapewnić poszanowanie innych powiązanych praw człowieka, takich jak wolność słowa;
14. wzywa UE, by dążyła do zapewnienia lepszej ochrony mniejszości religijnych i etnicznych przed prześladowaniami i przemocą oraz do uchylenia przepisów penalizujących bluźnierstwo lub apostazję, które służą za pretekst do prześladowania mniejszości religijnych i etnicznych oraz osób niewierzących; apeluje o wspieranie prac Specjalnego Sprawozdawcy ONZ ds. Wolności Religii lub Przekonań;
15. zdecydowanie domaga się, by UE nadal głosiła podejście „zero tolerancji” dla kary śmierci i dążyła do uzyskania większego międzyregionalnego poparcia dla następnej rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie moratorium na wykonywanie kary śmierci; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w 2015 r. o zniesieniu kary śmierci w odniesieniu do wszystkich przestępstw zdecydowała Republika Konga, Fidżi i Madagaskar; ubolewa z powodu wznowienia egzekucji w szeregu krajów, w tym na Białorusi, w Bahrajnie, Bangladeszu, Czadzie, Indiach, Indonezji, Kuwejcie, Omanie i Sudanie Południowym; ponadto wyraża ubolewanie w związku z doniesieniami o wzroście liczby wyroków śmierci wydanych w szczególności w Arabii Saudyjskiej, Chinach, Egipcie, Iranie, Nigerii i Pakistanie; przypomina władzom tych państw, że są one stronami Konwencji o prawach dziecka, która bezwzględnie zakazuje stosowania kary śmierci za przestępstwa popełnione przez osoby poniżej 18. roku życia;
16. wzywa UE, by wyraziła poparcie dla prac ONZ służących przeciwdziałaniu torturom i innemu okrutnemu, nieludzkiemu i poniżającemu traktowaniu lub karaniu, masowym egzekucjom i innym rodzajom egzekucji, w tym za przestępstwa narkotykowe, a także wzywa ESDZ do wzmożenia, na wszystkich szczeblach dialogu i na wszystkich forach, wysiłków UE w walce z egzekucjami pozasądowymi, torturami i innym brutalnym traktowaniem, zgodnie z wytycznymi polityki UE wobec państw trzecich dotyczącej tortur i innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania; wzywa do powszechnej ratyfikacji i skutecznego wdrażania Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur i protokołu fakultatywnego do niej; podkreśla zasadnicze znaczenie wsparcia dla zapobiegania torturom, w tym przez doskonalenie krajowych mechanizmów prewencji utworzonych na podstawie protokołu fakultatywnego, a także stałe wspieranie rehabilitacji ofiar tortur;
17. wyraża poważne zaniepokojenie faktem, że na całym świecie wciąż dochodzi do poważnego naruszania i łamania praw człowieka; zdecydowanie popiera Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) jako główną instytucję pociągającą do odpowiedzialności sprawców ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych, i wspierającą ofiary tych zbrodni w dochodzeniu sprawiedliwości w oparciu o zasadę komplementarności; wzywa wszystkie strony do udzielenia politycznego, dyplomatycznego, finansowego i logistycznego wsparcia bieżącej działalności MTK;
18. wzywa UE do dalszego wzmacniania działalności MTK; zachęca do intensywnego dialogu i współpracy między MTK, ONZ i jej agencjami oraz Radą Bezpieczeństwa ONZ; wzywa wszystkie państwa członkowskie ONZ do współpracy z Trybunałem przez ratyfikację statutu rzymskiego oraz zachęcanie do ratyfikacji poprawek z Kampali;
19. w najostrzejszych słowach potępia trwające poważne naruszenia praw człowieka, szczególnie te, których dopuszcza się ISIS/Daisz, oraz ataki Boko Haram skierowane przeciwko dzieciom, a także wszelkie inne ataki organizacji terrorystycznych lub paramilitarnych wobec ludności cywilnej, zwłaszcza kobiet i dzieci; potępia częstotliwość i skalę aktów niszczenia dziedzictwa kulturowego oraz apeluje o wsparcie stosownych wysiłków podejmowanych na różnych forach ONZ;
20. potępia brak poszanowania międzynarodowego prawa humanitarnego i wyraża głębokie zaniepokojenie z powodu ciągłego wzrostu liczby ofiar cywilnych w konfliktach zbrojnych prowadzonych na całym świecie oraz śmiertelnych ataków na szpitale, szkoły, konwoje z pomocą humanitarną i inne obiekty cywilne; podkreśla, że takie naruszenia muszą być uwzględniane w stosunkach UNHRC z poszczególnymi krajami oraz w przeglądach, jakie odbywają się w ramach mechanizmu powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka;
21. wzywa UE, aby działała aktywnie na rzecz inicjatywy w zakresie uznania przez ONZ ludobójstwa popełnionego wobec mniejszości religijnych przez tzw. ISIS/Daisz oraz aby skierowała do MTK sprawy, w których zachodzi podejrzenie popełnienia zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i ludobójstwa; zachęca do intensywnego dialogu i współpracy między MTK, ONZ i jej agencjami oraz Radą Bezpieczeństwa ONZ;
22. apeluje do UE o zachęcanie wszystkich państw do umieszczenia kwestii praw człowieka w centrum ich polityki na rzecz rozwoju oraz do wdrożenia Deklaracji ONZ z 1986 r. o prawie do rozwoju; z zadowoleniem przyjmuje niedawne powołanie przez UNHRC specjalnego sprawozdawcy ds. prawa do rozwoju, którego mandat obejmuje działania na rzecz promowania, ochrony i przestrzegania prawa do rozwoju w kontekście agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i innych umów międzynarodowych o współpracy na rzecz rozwoju; podkreśla, że idea praw człowieka dla wszystkich musi przyświecać dążeniu do osiągnięcia wszystkich celów agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030;
23. wzywa UE do dalszego propagowania równouprawnienia kobiet i mężczyzn oraz do aktywnego wspierania prac Jednostki Narodów Zjednoczonych ds. Równości Płci i Uwłasnowolnienia Kobiet (UN Women) i inicjatyw służących uwzględnieniu problematyki płci w jej działalności i programach; wzywa do kontynuacji środków wsparcia służących wzmocnieniu pozycji kobiet i dziewcząt oraz do wyeliminowania wszelkiej przemocy i dyskryminacji wobec kobiet i dziewcząt, w tym przemocy ze względu na płeć; zdecydowanie domaga się, by UE poszukiwała inicjatyw międzyregionalnych na rzecz wspierania, ochrony i przestrzegania praw kobiet, by dążyła do pełnej i skutecznej realizacji pekińskiej platformy działania oraz programu działania Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju i by w tym kontekście nadal działała na rzecz zapewnienia praw seksualnych i reprodukcyjnych;
24. przypomina o zobowiązaniu UE do uwzględniania praw człowieka i problematyki płci w głównym nurcie polityki zgodnie z przełomowymi rezolucjami Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 (2000) i 1820 (008) w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa; wzywa UE, by wspierała na szczeblu międzynarodowym uznanie wartości dodanej uczestnictwa kobiet w zapobieganiu konfliktom i rozwiązywaniu ich oraz udziału kobiet w operacjach pokojowych, pomocy humanitarnej, odbudowie pokonfliktowej i zapewnianiu trwałego pojednania;
25. apeluje do UE, by nadal wspierała prawa dziecka, w szczególności poprzez dążenie do zapewnienia dzieciom dostępu do wody, urządzeń sanitarnych, opieki zdrowotnej i edukacji, w tym na obszarach ogarniętych konfliktami i w obozach dla uchodźców, a także poprzez wyeliminowanie pracy dzieci, rekrutowania ich do wojska, pozbawiania wolności, tortur, handlu dziećmi, przedwczesnych i przymusowych małżeństw, wykorzystywania seksualnego, a także krzywdzących praktyk, takich jak okaleczanie kobiecych narządów płciowych; apeluje o środki wspierające i wzmacniające międzynarodowe wysiłki za pośrednictwem ONZ, które zmierzają do położenia kresu wykorzystywaniu dzieci w konfliktach zbrojnych, a także o środki, które pomogłyby skuteczniej zająć się kwestią wpływu konfliktów i sytuacji pokonfliktowych na kobiety i dziewczęta; wzywa wszystkie państwa należące do ONZ do wypełnienia swoich powinności i zobowiązań wynikających z Konwencji o prawach dziecka przyjętej w 1989 r., tak by zapewnić poszanowanie praw wszystkich dzieci podlegających ich jurysdykcji, niezależnie od ich statusu prawnego oraz bez jakiejkolwiek dyskryminacji;
26. apeluje do państw o wspieranie praw osób niepełnosprawnych, w tym również ich równego udziału w życiu społecznym i ich integracji społecznej; apeluje do wszystkich państw o ratyfikację i wdrożenie Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych;
27. wzywa UE do współpracy z partnerami z myślą o wdrożeniu Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, w tym również środków zachęcających więcej państw do przyjmowania krajowych planów działań i angażowania się w prace grup roboczych ONZ i OHCHR; ponawia swój apel do wszystkich państw, w tym do UE, o aktywne i konstruktywne zaangażowanie w jak najszybsze wypracowanie prawnie wiążącego instrumentu, który w międzynarodowym prawie z zakresu praw człowieka ureguluje działalność transnarodowych korporacji i innych przedsiębiorstw w celu zapobiegania naruszeniom praw człowieka, prowadzenia dochodzeń w przypadku wystąpienia naruszeń praw człowieka, zaskarżania i udzielenia dostępu do środków odwoławczych, niezależnie od tego, gdzie naruszenia praw człowieka mają miejsce;
28. z zadowoleniem przyjmuje ONZ-owską Deklarację nowojorską w sprawie uchodźców i migrantów, w której poruszono kwestię znacznych przepływów uchodźców i migrantów i która doprowadziła do przyjęcia globalnej umowy dotyczącej kompleksowych działań w odpowiedzi na problem uchodźczy, a także mające zastosowanie do migrantów i uchodźców zobowiązanie, którego celem jest ratowanie życia, zaspokojenie konkretnych potrzeb, przeciwdziałanie rasizmowi i ksenofobii, zwalczanie handlu ludźmi, zagwarantowanie równości wobec prawa i ochrony, jak i uwzględnienie w krajowych planach rozwojowych; wzywa wszystkie zainteresowane strony do zadbania o zaangażowanie polityczne, finansowanie i konkretne akty solidarności jako wyraz poparcia dla Deklaracji nowojorskiej w sprawie uchodźców i migrantów, a także przypomina, że kwestią migracji w dalszym ciągu należy zajmować się w skali globalnej, a nie jedynie na szczeblu europejskim; wzywa UE i jej państwa członkowskie do odgrywania przewodniej roli w tych wysiłkach międzynarodowych oraz do wypełnienia ich zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego do ochrony praw człowieka osób ubiegających się o azyl, praw uchodźców, migrantów i wszystkich osób przesiedlonych, w szczególności praw kobiet, dzieci i słabszych grup społecznych, w tym osób niepełnosprawnych;
29. przypomina, że powroty migrantów powinny przebiegać wyłącznie z pełnym poszanowaniem ich praw i powinny mieć miejsce tylko wówczas, gdy w swoim własnym kraju mają oni zagwarantowaną ochronę swoich praw; apeluje do rządów o położenie kresu niesłusznym aresztowaniom i zatrzymaniom migrantów, w tym małoletnich; apeluje do wszystkich państw o podjęcie konkretnych działań w najlepiej pojętym interesie dzieci będących uchodźcami i dzieci migrujących w oparciu o Konwencję o prawach dziecka, a także o wprowadzenie środków wzmacniających systemy ochrony dzieci, co obejmuje szkolenia dla pracowników socjalnych i innych grup zawodowych, oraz współpracę z organizacjami pozarządowymi; apeluje do wszystkich państw o ratyfikację i wdrożenie Międzynarodowej konwencji o ochronie praw wszystkich pracowników migrujących i członków ich rodzin;
30. podkreśla znaczenie promowania powszechności i niepodzielności praw człowieka, w tym praw obywatelskich, politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturalnych, zgodnie z art. 21 Traktatu z Lizbony oraz postanowieniami ogólnymi dotyczącymi działań zewnętrznych Unii;
31. podkreśla konieczność przyjęcia podejścia opartego na prawach człowieka oraz uwzględniania zasady przestrzegania praw człowieka we wszystkich strategiach politycznych UE, w tym również w ramach polityki handlowej i inwestycyjnej, w zakresie usług publicznych, współpracy na rzecz rozwoju i migracji, a także we wspólnej polityce bezpieczeństwa i obrony;
32. przypomina, że wewnętrzna i zewnętrzna spójność w dziedzinie praw człowieka jest nader istotna z punktu widzenia wiarygodności polityki UE w zakresie praw człowieka w jej stosunkach z krajami trzecimi oraz wzywa UE do wypełnienia swoich zobowiązań w tej dziedzinie;
Białoruś
33. wyraża głębokie zaniepokojenie utrzymującymi się ograniczeniami wolności słowa, zgromadzeń i pokojowego zrzeszania się; potępia prześladowania i zatrzymania niezależnych i opozycyjnych dziennikarzy oraz działaczy na rzecz praw człowieka; potępia ciągłe stosowanie kary śmierci; domaga się przedłużenia mandatu specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. sytuacji w zakresie praw człowieka na Białorusi na 35. posiedzeniu Rady oraz wzywa rząd, by w pełni współpracował z tym specjalnym sprawozdawcą oraz zobowiązał się do przeprowadzenia zaległych reform w dziedzinie ochrony praw człowieka, w tym poprzez wdrożenie zaleceń wydanych przez specjalnego sprawozdawcę i innych mechanizmów ochrony praw człowieka;
Burundi
34. wyraża głębokie zaniepokojenie pogarszającą się sytuacją polityczną i stanem bezpieczeństwa w Burundi, a także rosnącą liczbą osób uciekających z tego kraju; potępia akty przemocy, do których dochodzi w Burundi od 2015 r. i których skutkami są śmierć, tortury i ukierunkowana przemoc wobec kobiet, w tym gwałty zbiorowe i prześladowanie; potępia uwięzienie tysięcy osób, przymusowe wysiedlenia setek tysięcy mieszkańców Burundi, a także naruszenia wolności prasy i słowa oraz powszechną bezkarność w odniesieniu do takich aktów; popiera decyzję, jaką Rada UE podjęła po fiasku rozmów prowadzonych na podstawie art. 96 umowy z Kotonu, przewidującą zawieszenie bezpośredniego wsparcia finansowego dla administracji burundyjskiej, w tym wsparcia budżetowego, ale utrzymanie pełnego wsparcia finansowego dla ludności oraz pomocy humanitarnej przekazywanej bezpośrednimi kanałami; w pełni popiera ustanowienie komisji śledczej w sprawie Burundi w celu ustalenia domniemanych sprawców naruszeń i pogwałcenia praw człowieka w tym kraju z myślą o pociągnięciu ich do pełnej odpowiedzialności; wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby wykorzystały swoje możliwości nacisku w celu zagwarantowania, że Burundi zacznie prowadzić pełną i konstruktywną współpracę z komisją śledczą, a także z Radą i w ramach jej mechanizmów, jak również rozwieje poważne obawy dotyczące praw człowieka; wzywa władze Burundi do ponownego rozważenia ich decyzji o wycofaniu się z MTK;
Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna (KRLD)
35. wyraża głębokie zaniepokojenie stale pogarszającą się sytuacją w zakresie praw człowieka w KRLD; wzywa rząd KRLD do wypełnienia zobowiązań wynikających z instrumentów na rzecz praw człowieka, których jest stroną, oraz do zapewnienia organizacjom humanitarnym, niezależnym obserwatorom praw człowieka i specjalnemu sprawozdawcy ONZ ds. sytuacji w zakresie praw człowieka w KRLD dostępu do tego kraju i do podjęcia z nimi niezbędnej współpracy; wzywa KRLD do zapewnienia krajowym i międzynarodowym mediom wolności wypowiedzi i wolności prasy oraz do zezwolenia obywatelom na wolny od cenzury dostęp do internetu; stanowczo potępia systematyczne stosowanie kary śmierci w KRLD na dużą skalę; wzywa rząd KRLD do ogłoszenia moratorium na wykonanie wszystkich wyroków śmierci z myślą o zniesieniu kary śmierci w najbliższej przyszłości; domaga się, by osoby odpowiedzialne za zbrodnie przeciwko ludzkości popełnione w KRLD odpowiedziały za swoje czyny, stanęły przed MTK i zostały objęte ukierunkowanymi sankcjami; stanowczo potępia próby jądrowe, uznając je za niepotrzebną i niebezpieczną prowokację oraz za naruszenie rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ i poważne zagrożenie dla pokoju i stabilności na Półwyspie Koreańskim i w Azji Północno-Wschodniej; postuluje odnowienie mandatu specjalnego sprawozdawcy; domaga się przedstawienia sprawozdania grupy ekspertów Zgromadzeniu Ogólnemu i Radzie Bezpieczeństwa ONZ; zaleca ujęcie w rezolucji kluczowych zaleceń w sprawie odpowiedzialności, zawartych w sprawozdaniu ekspertów, w tym zaleceń dotyczących wzmocnienia fachowej wiedzy śledczej i prokuratorskiej biura w Seulu, a także powołania eksperta w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych, żeby przyspieszyć działania w kierunku większej odpowiedzialności;
Demokratyczna Republika Konga (DRK)
36. potępia poważne naruszenia praw człowieka, jakich z pełną bezkarnością dopuszczają się siły bezpieczeństwa, i apeluje, aby sprawcy zostali pociągnięci do odpowiedzialności; wzywa zwłaszcza do szczegółowego zbadania przypadków brutalnej przemocy wobec ludności cywilnej we wschodniej części Konga, w tym gwałtów dokonywanych na kobietach i niewolnictwa dzieci; wzywa do ewentualnego przedłużenia mandatu sił pokojowych ONZ we wschodniej części Konga; wzywa Radę, by w przypadku dalszego stosowania przemocy rozważyła możliwość rozszerzenia istniejących środków ograniczających, takich jak ukierunkowane sankcje UE, w tym zakaz podróżowania i zamrożenie aktywów osób odpowiedzialnych za brutalne represje i osłabianie procesów demokratycznych w DRK, jak przewidziano w umowie z Kotonu; wzywa władze DRK do realizacji porozumienia osiągniętego w grudniu 2016 r. oraz do przeprowadzenia wyborów do grudnia 2017 r., przy wsparciu ze strony podmiotów międzynarodowych; wzywa UNHRC do dalszego nadzorowania sytuacji w DRK aż do przeprowadzenia wyborów i dokonania demokratycznych przemian oraz zachęca Biuro Wysokiego Komisarza, by odpowiednio informowało Radę o sytuacji w DRK, a w razie potrzeby podejmowało bardziej zdecydowane działania;
Gruzińskie regiony Abchazji i Region Cchinwali / Osetii Południowej
37. jest wciąż zaniepokojony brakiem wolności słowa i wolności mediów oraz brakiem dostępu do nielegalnie okupowanych przez Rosję regionów Abchazji i Regionu Cchinwali/Osetii Południowej, w których wciąż powszechnie łamane są prawa człowieka; wzywa do zacieśnienia kontaktów międzyludzkich między terytorium kontrolowanym przez Tbilisi a obydwoma okupowanymi regionami; wzywa do pełnego poszanowania suwerenności i integralności terytorialnej Gruzji, a także nienaruszalności jej granic, uznanych przez społeczność międzynarodową; podkreśla konieczność bezpiecznego i godnego powrotu uchodźców i osób wewnętrznie przesiedlonych do miejsca ich stałego zamieszkania; wzywa rząd gruziński do podjęcia stosownych działań służących wykonaniu zaleceń ujętych w powszechnym okresowym przeglądzie praw człowieka;
Mjanma/Birma
38. wyraża głębokie zaniepokojenie z powodu doniesień o brutalnych starciach na północy stanu Arakan i ubolewa z powodu ofiar śmiertelnych, utraty źródeł utrzymania i miejsc schronienia, a także z powodu doniesień o nieproporcjonalnym użyciu siły przez oddziały zbrojne Mjanmy/Birmy; wzywa wojsko i siły bezpieczeństwa do natychmiastowego zaprzestania zabójstw, prześladowań i gwałtów osób należących do ludu Rohindża, a także do zaprzestania palenia ich domów; domaga się, by rząd i władze cywilne Mjanmy/Birmy natychmiast położyły kres dyskryminacji i segregacji osób należących do mniejszości Rohindża; domaga się ochrony praw ludu Rohindża, a także zagwarantowania ochrony, bezpieczeństwa i równości wszystkim obywatelom Mjanmy/Birmy; z zadowoleniem przyjmuje decyzję rządu Mjanmy/Birmy, by nadać najwyższe znaczenie sprawie zaprowadzenia pokoju i pojednaniu narodowemu; z zadowoleniem przyjmuje ogłoszenie przez rząd Mjanmy/Birmy utworzenia komisji śledczej w sprawie niedawnych aktów przemocy w stanie Arakan; podkreśla potrzebę odpowiedniego ścigania winnych i zapewnienia odpowiedniego zadośćuczynienia ofiarom naruszeń; wzywa rząd Mjanmy/Birmy do kontynuowania procesu demokratyzacji oraz do poszanowania praworządności, wolności słowa i podstawowych praw człowieka; wzywa UE i jej państwa członkowskie, by poparły odnowiony mandat specjalnego sprawozdawcy ds. Mjanmy/Birmy;
Okupowane terytoria palestyńskie
39. jest głęboko zaniepokojony przedłużającym się impasem w procesie pokojowym na Bliskim Wschodzie i wzywa do niezwłocznego wznowienia wiarygodnych działań na rzecz pokoju; jest zaniepokojony sytuacją humanitarną i naruszeniami praw człowieka na okupowanych terytoriach palestyńskich, o których wspominał w swojej rezolucji z dnia 10 września 2015 r. w sprawie roli UE w procesie pokojowym na Bliskim Wschodzie(3); podkreśla potrzebę nieustannego zaangażowania UE i jej państw członkowskich w monitorowanie wdrażania rezolucji UNHRC dotyczących naruszeń i nadużyć, na przykład rezolucji z dnia 3 lipca 2015 r. w sprawie zapewnienia rozliczalności i sprawiedliwości za wszelkie naruszenia prawa międzynarodowego na okupowanych terytoriach palestyńskich, w tym we Wschodniej Jerozolimie; zwraca uwagę na toczące się w MTK wstępne dochodzenie; ponownie podkreśla swoje pełne poparcie dla MTK i międzynarodowego wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych; przypomina w tym kontekście Wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka(4) i wzywa ESDZ do przedstawienia Parlamentowi sprawozdania na temat zniszczeń i szkód w budynkach i projektach finansowanych przez UE; podkreśla, że wszystkie strony muszą nadal przestrzegać zawieszenia broni w Strefie Gazy, i wzywa do zakończenia jej blokady; wzywa Izraelczyków i Palestyńczyków, by unikali kroków, które mogłyby doprowadzić do dalszej eskalacji konfliktu, w tym nawoływania do nienawiści i podżegania na forum publicznym oraz jednostronnych działań, które mogłyby przesądzić wynik negocjacji i zagrozić realizacji rozwiązania dwupaństwowego; podkreśla, że trwałe rozwiązanie tego konfliktu można osiągnąć jedynie w kontekście regionalnym przy zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych podmiotów regionalnych oraz przy wsparciu wspólnoty międzynarodowej;
Sudan Południowy
40. wzywa wszystkie strony, by zaprzestały naruszeń praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, w tym naruszeń stanowiących zbrodnie prawa międzynarodowego, takich jak egzekucje pozasądowe, przemoc na tle etnicznym, przemoc seksualna związana z konfliktem, w tym gwałty i przemoc ze względu na płeć, a także werbowanie i wykorzystywanie dzieci, wymuszone zaginięcia oraz arbitralne aresztowania i zatrzymania; zauważa, że w dniu 16 marca 2016 r. rząd Sudanu Południowego podpisał porozumienie w sprawie planu działań, a następnie wyjaśnił swoje zobowiązania dotyczące włączenia innych zainteresowanych stron w proces dialogu narodowego oraz dalszego poszanowania wszelkich decyzji podjętych wspólnie przez sygnatariuszy ze strony opozycji i mechanizm 7+7, komitet sterujący dialogu narodowego; nalega, aby wszystkie strony przestrzegały swoich zobowiązań, i wzywa do kontynuowania dialogu na rzecz ostatecznego zawieszenia broni; wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby nadal z zaangażowaniem wspierały działania Unii Afrykańskiej na rzecz pokoju w Sudanie Południowym oraz dążenia Sudańczyków do zreformowanej wewnętrznie demokracji; wzywa UE i jej państwa członkowskie do przedłużenia mandatu Komisji Praw Człowieka w Sudanie Południowym oraz do zwiększenia jej roli w celu zbadania naruszeń praw człowieka i przemocy seksualnej; popiera włączenie zaleceń tej komisji do sprawozdania, które ma zostać przekazane Zgromadzeniu Ogólnemu i Radzie Bezpieczeństwa ONZ;
Syria
41. potępia w najostrzejszych słowach okrucieństwa oraz powszechne łamanie praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego przez siły reżimu prezydenta Assada przy wsparciu Rosji i Iranu, a także naruszanie praw człowieka i łamanie międzynarodowego prawa humanitarnego przez podmioty państwowe i niepaństwowe, w tym uzbrojone grupy terrorystyczne, w szczególności organizację ISIL/Daisz, odpowiedzialną za zbrodnie o wymiarze ludobójstwa, a także Dżabhat Fatah asz-Szam (Front an-Nusra) i inne grupy dżihadystyczne; podkreśla potrzebę kontynuowania śledztwa w sprawie stosowania i niszczenia broni chemicznej przez wszystkie strony konfliktu w Syrii i z ubolewaniem przyjmuje decyzję Rosji i Chin o zablokowaniu nowej rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie użycia broni chemicznej; ponownie apeluje o całkowity i niezakłócony dostęp dla organizacji humanitarnych oraz o pociągnięcie do odpowiedzialności i ukaranie osób winnych popełnienia zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości; popiera inicjatywę UE dotyczącą przedłożenia sprawy sytuacji w Syrii Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu i wzywa Radę Bezpieczeństwa ONZ do podjęcia działań w tym zakresie; popiera mandat komisji śledczej do przeprowadzenia specjalnego śledztwa w sprawie Aleppo i sporządzenia stosownego sprawozdania przed 34. sesją Rady Praw Człowieka w marcu, a także domaga się przedstawienia tego sprawozdania na forum Zgromadzenia Ogólnego i Rady Bezpieczeństwa;
Ukraina
42. ubolewa, że trwająca agresja rosyjska doprowadziła do tragicznej sytuacji humanitarnej w Donbasie oraz że ukraińskim i międzynarodowym organizacjom humanitarnym odmawia się dostępu do okupowanych regionów; wyraża głębokie zaniepokojenie niehumanitarnymi warunkami życia ponad 1,5 mln osób wewnętrznie przesiedlonych; wyraża głębokie zaniepokojenie utrzymującą się przemocą seksualną związaną z konfliktem; jest głęboko zaniepokojony łamaniem praw człowieka na Krymie, zwłaszcza w odniesieniu do Tatarów krymskich; podkreśla potrzebę dalszej pomocy finansowej UE dla Ukrainy; potwierdza swoje pełne zaangażowanie na rzecz suwerenności, niezależności, jedności i integralności terytorialnej Ukrainy w granicach uznanych na arenie międzynarodowej oraz na rzecz jej wolnej i suwerennej decyzji o dążeniu do integracji z Unią Europejską; wzywa wszystkie strony, by na drodze dialogu politycznego i w pełnej zgodności z prawem międzynarodowym niezwłocznie podjęły starania o pokojowe ponowne włączenie okupowanego Półwyspu Krymskiego do ukraińskiego systemu prawnego; apeluje do ESDZ i Rady o zwiększenie presji na Federację Rosyjską, by umożliwiła organizacjom międzynarodowym wjazd na Krym w celu monitorowania sytuacji w zakresie praw człowieka w związku z trwającym na półwyspie rażącym łamaniem podstawowych wolności i praw człowieka oraz w celu stworzenia w oparciu o konwencje stałych międzynarodowych mechanizmów monitorowania; wzywa ponadto do pełnego wdrożenia porozumienia mińskiego i w związku z tym popiera przedłużenie sankcji wobec Rosji do czasu pełnego wdrożenia porozumienia mińskiego i zwrotu Krymu; przypomina, że wszystkie strony konfliktu zobowiązane są do stosowania wszelkich wykonalnych środków służących ochronie ludności cywilnej na kontrolowanym przez nie obszarze przed skutkami działań wojennych; popiera nawiązanie interaktywnego dialogu na 34. posiedzeniu Rady Praw Człowieka i zachęca do tego;
Jemen
43. wyraża głębokie zaniepokojenie katastrofalną sytuacją humanitarną w Jemenie; potwierdza swoje zobowiązanie do dalszego wspierania Jemenu i narodu jemeńskiego; potępia ataki na ludność cywilną, która znalazła się w dramatycznej sytuacji między walczącymi stronami łamiącymi międzynarodowe prawo humanitarne i międzynarodowe prawo w dziedzinie praw człowieka; podkreśla, że werbowania i wykorzystywania dzieci w konflikcie zbrojnym surowo zabrania międzynarodowe prawo w dziedzinie praw człowieka i międzynarodowe prawo humanitarne oraz że czyny te mogą stanowić zbrodnię wojenną, jeżeli werbowane są dzieci w wieku poniżej 15 lat; wzywa wszystkie strony do natychmiastowego uwolnienia takich dzieci oraz do zaprzestania ich werbowania; wzywa wszystkie strony konfliktu, aby rozładowały napięcia oraz zawarły natychmiastowe i trwałe zawieszenie broni, które doprowadzi do politycznego rozwiązania konfliktu w wyniku negocjacji otwartych na udział wszystkich podmiotów; w tym kontekście w pełni popiera starania specjalnego wysłannika ONZ ds. Jemenu Ismaila Ulda Szejka Ahmeda, jak również wdrożenie rezolucji Rady Praw Człowieka nr 33/16 z października 2016 r., w której wezwano do współpracy ONZ z niezależną krajową komisją dochodzeniową, a ponadto popiera wszelkie starania o przeprowadzenie niezależnego międzynarodowego śledztwa, aby położyć kres atmosferze bezkarności w Jemenie; apeluje do państw członkowskich UE, aby poparły obecne inicjatywy wyrażające zaniepokojenie naruszeniami i nadużyciami w Jemenie oraz wzywające do ich gruntownego i bezstronnego zbadania; zachęca Wysokiego Komisarza do wykorzystywania formatu międzysesyjnych sprawozdań, aby regularnie powiadamiać UNHRC o wynikach jego dochodzeń;
o o o
44. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, specjalnemu przedstawicielowi UE ds. praw człowieka, rządom i parlamentom państw członkowskich UE, Radzie Bezpieczeństwa ONZ, sekretarzowi generalnemu ONZ, przewodniczącemu 71. Zgromadzenia Ogólnego ONZ, przewodniczącemu Rady Praw Człowieka ONZ, Wysokiemu Komisarzowi ONZ ds. Praw Człowieka oraz sekretarzowi generalnemu Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy.
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 16 marca 2017 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego unijny system certyfikacji własnej w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw odpowiedzialnych importerów cyny, tantalu i wolframu, ich rud oraz złota pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka (COM(2014)0111 – C7-0092/2014 – 2014/0059(COD))
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)
Parlament Europejski,
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2014)0111),
– uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 207 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C7–0092/2014),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez właściwą komisję na podstawie art. 69f ust. 4 Regulaminu oraz zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 8 grudnia 2016 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając art. 59 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Handlu Międzynarodowego oraz opinię Komisji Rozwoju (A8-0141/2015),
1. przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu(1);
2. przyjmuje do wiadomości oświadczenie Rady i oświadczenia Komisji załączone do niniejszej rezolucji;
3. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;
4. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 16 marca 2017 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/... ustanawiającego obowiązki w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw unijnych importerów cyny, tantalu i wolframu, ich rud oraz złota pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka
(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2017/821.)
ZAŁĄCZNIK DO REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ
Oświadczenie Rady dotyczące rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego obowiązki w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw unijnych importerów cyny, tantalu i wolframu, ich rud oraz złota pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka
W drodze wyjątku Rada zgadza się delegować na Komisję uprawnienie do przyjęcia aktów delegowanych w celu zmiany wartości progowych zamieszczonych w załączniku I zgodnie z art. 1 ust. 4 i 5, tak aby zapewnić terminowe przyjęcie tych wartości progowych i zrealizować cele tego rozporządzenia. Zgoda taka pozostaje bez uszczerbku dla przyszłych wniosków ustawodawczych w dziedzinie handlu, a także ogólnie w dziedzinie stosunków zewnętrznych.
Oświadczenie 1 Komisji dotyczące rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego obowiązki w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw unijnych importerów cyny, tantalu i wolframu, ich rud oraz złota pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka
Komisja rozważy przedstawienie dodatkowych wniosków ustawodawczych ukierunkowanych na unijne przedsiębiorstwa wytwarzające produkty, których łańcuch dostaw obejmuje cynę, tantal i wolfram oraz złoto, jeżeli dojdzie do wniosku, że połączone starania na rynku UE ukierunkowane na odpowiedzialny światowy łańcuch dostaw minerałów są niewystarczające, by przynieść w efekcie odpowiedzialne zachowanie dostawców w krajach produkujących, lub jeżeli oceni, że zakupy podmiotów na niższym poziomie łańcucha dostaw, które wprowadziły systemy należytej staranności w łańcuchu dostaw zgodne z wytycznymi OECD, są niewystarczające.
Oświadczenie 2 Komisji dotyczące rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego obowiązki w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw unijnych importerów cyny, tantalu i wolframu, ich rud oraz złota pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka
Wykonując uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 1 ust. 5, Komisja należycie uwzględni cele niniejszego rozporządzenia, zwłaszcza te określone w motywach (1), (7), (10) i (17).
Komisja weźmie przy tym w szczególności pod uwagę szczególne czynniki ryzyka związane z funkcjonowaniem wyższego szczebla łańcuchów dostaw złota na obszarach dotkniętych konfliktami i obszarach wysokiego ryzyka, a także pozycję unijnych mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw importujących złoto do UE.
Oświadczenie 3 Komisji dotyczące rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego obowiązki w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw unijnych importerów cyny, tantalu i wolframu, ich rud oraz złota pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka
W odpowiedzi na apel Parlamentu Europejskiego o opracowanie szczegółowych wytycznych Komisja jest gotowa opracować szczególne wskaźniki efektywności dotyczące odpowiedzialnego pozyskiwania minerałów z obszarów dotkniętych konfliktami. Wytyczne takie będą stanowić zachętę dla odpowiednich przedsiębiorstw zatrudniających ponad 500 pracowników i zobowiązanych do ujawnienia informacji niefinansowych zgodnie z dyrektywą 2014/95/UE, by ujawniały one szczególne informacje dotyczące produktów zawierających cynę, tantal, wolfram lub złoto.
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 16 marca 2017 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia unijnych ram gromadzenia danych, zarządzania nimi i ich wykorzystywania w sektorze rybołówstwa oraz w sprawie wspierania doradztwa naukowego w zakresie wspólnej polityki rybołówstwa (przekształcenie) (COM(2015)0294 – C8-0160/2015 – 2015/0133(COD))
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2015)0294),
– uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 43 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8–0160/2015),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 16 września 2015 r.(1),
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 10 lutego 2016 r.(2),
– uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 28 listopada 2001 r. w sprawie bardziej uporządkowanego wykorzystania techniki przekształcania aktów prawnych(3),
– uwzględniając pismo Komisji Prawnej z dnia 28 stycznia 2016 r. skierowane do Komisji Rybołówstwa zgodnie z art. 104 ust. 3 Regulaminu,
– uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez właściwą komisję na podstawie art. 69f ust. 4 Regulaminu oraz zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 20 stycznia 2017 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając art. 104 i 59 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rybołówstwa (A8–0150/2016),
A. mając na uwadze, że konsultacyjna grupa robocza służb prawnych Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji stwierdziła, że wniosek Komisji nie zawiera żadnych zmian merytorycznych innych niż te określone jako takie we wniosku, oraz mając na uwadze, że w odniesieniu do ujednolicenia niezmienionych przepisów wcześniejszych aktów z tymi zmianami wniosek ogranicza się do zwykłego ujednolicenia istniejących tekstów, bez zmiany co do istoty;
1. uchwala poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu, biorąc pod uwagę zalecenia konsultacyjnej grupy roboczej służb prawnych Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji;
2. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;
3. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 16 marca 2017 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/... w sprawie ustanowienia unijnych ram gromadzenia danych, zarządzania nimi i ich wykorzystywania w sektorze rybołówstwa oraz w sprawie wspierania doradztwa naukowego w zakresie wspólnej polityki rybołówstwa oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 199/2008 (wersja przekształcona)
(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2017/1004.)
Skutki konstytucyjne, prawne i instytucjonalne wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony: możliwości oferowane przez Traktat z Lizbony
575k
65k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 marca 2017 r. w sprawie skutków konstytucyjnych, prawnych i instytucjonalnych wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony – możliwości oferowane przez traktat z Lizbony (2015/2343(INI))
– uwzględniając tytuł V Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),
– uwzględniając art. 36 TUE w sprawie roli Parlamentu Europejskiego we wspólnej polityce zagranicznej, bezpieczeństwa i obrony,
– uwzględniając art. 42 ust. 2, art. 42 ust. 3, art. 42 ust. 6, art. 42 ust. 7, art. 45 i art. 46 TUE w sprawie stopniowego określania wspólnej polityki obrony,
– uwzględniając Protokół nr 1 do traktatów w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej,
– uwzględniając Protokół nr 2 do traktatów w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności,
– uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z dnia 20 grudnia 2013 r., 26 czerwca 2015 r. oraz 15 grudnia 2016 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady w sprawie wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony z dnia 25 listopada 2013 r., 18 listopada 2014 r., 18 maja 2015 r., 27 czerwca 2016 r. i 14 listopada 2016 r.,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie UE w zmieniającym się globalnym otoczeniu – świat bardziej połączony, skonfliktowany i złożony(1),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie klauzul wzajemnej obrony i solidarności UE – wymiar polityczny i operacyjny(2),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 listopada 2016 r. w sprawie europejskiej unii obrony(3),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 21 stycznia 2016 r. w sprawie klauzuli wzajemnej obrony (art. 42 ust. 7 TUE)(4),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie wdrażania wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony(5),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie poprawy funkcjonowania Unii Europejskiej dzięki wykorzystaniu potencjału traktatu z Lizbony(6),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002(7) („rozporządzenie finansowe”),
– uwzględniając decyzję Rady (WPZiB) 2015/1835 z dnia 12 października 2015 r. określającą statut, siedzibę i zasady operacyjne Europejskiej Agencji Obrony(8),
– uwzględniając decyzję Rady 2001/78/CFSP z dnia 22 stycznia 2001 r. ustanawiającą Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa(9),
– uwzględniając ostateczne konkluzje konferencji międzyparlamentarnych w sprawie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB) oraz wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO) w Hadze w dniu 8 kwietnia 2016 r., w Luksemburgu w dniu 6 września 2015 r., w Rydze w dniu 6 marca 2015 r., w Rzymie w dniu 7 listopada 2014 r., w Atenach w dniu 4 kwietnia 2014 r., w Wilnie w dniu 6 września 2013 r., w Dublinie w dniu 25 marca 2013 r. oraz w Pafos w dniu 10 września 2012 r.,
– uwzględniając dokument zatytułowany „Wspólna wizja, wspólne działanie – Silniejsza Europa – Globalna strategia na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej”, przedstawiony przez wiceprzewodniczącą Komisji / wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w dniu 28 czerwca 2016 r.,
– uwzględniając Traktat północnoatlantycki, podpisany w Waszyngtonie (Dystrykt Kolumbii) w dniu 4 kwietnia 1949 r.,
– uwzględniając dokument zatytułowany „Plan wdrażania działań w zakresie bezpieczeństwa i obrony”, przedstawiony przez wiceprzewodniczącą Komisji / wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w dniu 14 listopada 2016 r.,
– uwzględniając sprawozdanie z postępów we wdrażaniu konkluzji Rady Europejskiej z grudnia 2013 r., przedstawione w dniu 7 lipca 2014 r. przez wiceprzewodniczącą / wysoką przedstawiciel i szefową Europejskiej Agencji Obrony,
– uwzględniając wspólne oświadczenie przewodniczących Rady Europejskiej i Komisji oraz sekretarza generalnego NATO z dnia 8 lipca 2016 r.,
– uwzględniając wynik referendum w Zjednoczonym Królestwie z dnia 23 czerwca 2016 r.,
– uwzględniając wyniki specjalnego badania Eurobarometru Parlamentu Europejskiego, przeprowadzonego w 28 państwach członkowskich Unii Europejskiej w dniach 9–18 kwietnia 2016 r.,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 30 listopada 2016 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów, w sprawie europejskiego planu działań w sektorze obrony (COM(2016)0950),
– uwzględniając art. 52 Regulaminu
– uwzględniając wspólne obrady Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Spraw Konstytucyjnych zgodnie z art. 55 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Spraw Konstytucyjnych, a także opinię Komisji Budżetowej (A8-0042/2017),
A. mając na uwadze, że Unia Europejska jest zdecydowana określać wspólną politykę obronną prowadzącą do wspólnej obrony, wzmacniając w ten sposób swoją jedność, strategiczną autonomię i poziom integracji w celu wspierania pokoju, bezpieczeństwa oraz stabilności w sąsiedztwie Europy i na świecie; mając na uwadze, że wspólna obrona wymaga jednomyślnej decyzji Rady Europejskiej i przyjęcia takiej decyzji przez państwa członkowskie stosownie do wymogów konstytucyjnych każdego z nich;
B. mając na uwadze, że w związku z pojawieniem się nowego kontekstu geopolitycznego i geostrategicznego, w którym dominuje region azjatycki względem regionu euroatlantyckiego, a także nowych podmiotów oraz nowych rzeczywistych zagrożeń i obszarów działania państwa nie mogą same poradzić sobie z nowymi zagrożeniami oraz że należy koniecznie zareagować na nie wspólnie;
C. mając na uwadze, że koszt braku działań na poziomie europejskim w obszarze bezpieczeństwa i obrony szacuje się na ponad 100 mld EUR rocznie, a poziom skuteczności UE wynosi od 10 do 15% poziomu skuteczności Stanów Zjednoczonych;
D. mając na uwadze, że pogarszające się na świecie warunki uwypuklają znaczenie zacieśniania współpracy oraz usprawniania wymiany informacji i dobrych praktyk między państwami członkowskimi, jak również konieczność znacznego zwiększenia wydatków UE na cele wojskowe z zasobów własnych przeznaczonych na ten cel;
E. mając na uwadze, że cel zakładający integrację wojskową i obronną przyświecał już ojcom założycielom, a głównym zamierzeniem było utworzenie mechanizmu zbiorowej obrony oraz utrzymanie pokoju na kontynencie europejskim;
F. mając na uwadze, że w art. 21 ust. 1 i 2 oraz art. 42 Traktatu o Unii Europejskiej jasno określono zasady i cele w dziedzinie WPZiB i WPBiO oraz mechanizmy i ramy ich wdrażania i osiągania; mając na uwadze, że postępy w dążeniu do osiągnięcia tych celów są bardzo ograniczone pomimo wielu apeli i wniosków Parlamentu i Komisji dotyczących ich wdrożenia;
G. mając na uwadze, że rozwój WPBiO wymaga przede wszystkim woli politycznej państw członkowskich w oparciu o wspólne wartości i zasady oraz wspólne interesy i priorytety, a także ustanowienia struktur współpracy instytucjonalnej; mając na uwadze, że WPBiO powinna stanowić skuteczną, ustrukturyzowaną wspólną politykę generującą wartość dodaną, a nie jedynie sumę krajowych strategii politycznych państw członkowskich lub ich najmniejszy wspólny mianownik;
H. mając na uwadze, że zastosowanie przez Francję w listopadzie 2015 r. art. 42 ust. 7 TUE wskazało na potencjał wszystkich postanowień traktatu związanych z bezpieczeństwem i obroną;
I. mając na uwadze, że zgodnie z art. 42 ust. 2 TUE i art. 2 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Unia Europejska posiada kompetencje w zakresie określania i wdrażania wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, obejmujące stopniowe określanie wspólnej unijnej polityki obronnej; mając na uwadze, że Unia powinna wykorzystać te kompetencje do poprawy koordynacji i skuteczności, a także do uzupełnienia działań państw członkowskich bez uszczerbku dla ich kompetencji w dziedzinie obronności i nie zastępując ich kompetencji;
J. mając na uwadze istnienie europejskich wielonarodowych struktur, które stanowią przykład dobrych praktyk i współpracy państw członkowskich prowadzonej od wielu lat, takich jak Eurokorpus; mając na uwadze, że struktury te mogłyby stanowić punkt wyjścia w dążeniu do wspólnej polityki obronnej Unii;
K. mając na uwadze, że obywatele Unii oczekują intensywniejszych działań UE w dziedzinie obrony i bezpieczeństwa; mając na uwadze, że zgodnie z wynikami badania Eurobarometru 85.1 z czerwca 2016 r. dwie trzecie ankietowanych obywateli UE życzy sobie większego zaangażowania UE – za pośrednictwem państw członkowskich – w kwestie związane z polityką bezpieczeństwa i obrony;
L. mając na uwadze, że konieczne jest rozwijanie kultury obronności, dzięki której obywatele europejscy mogliby wyraźnie postrzegać rolę obronności w naszym życiu zbiorowym oraz jej wkład w zapewnianie stabilności, utrzymywanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego;
M. mając na uwadze, że należy podjąć działania zmierzające do poprawy operacyjności i efektywności europejskiej polityki bezpieczeństwa, aby zapewnić realną poprawę bezpieczeństwa Europy;
N. mając na uwadze, że Rada Europejska powinna niezwłocznie ustanowić europejską unię obrony zgodnie z postulatem Parlamentu, a także wspólną obronę Unii; mając na uwadze, że państwa członkowskie powinny przyjąć decyzję w sprawie wspólnej obrony stosownie do wymogów konstytucyjnych każdego z nich;
O. mając na uwadze, że polityka obronna powinna zwiększyć zdolność Europy do poprawy bezpieczeństwa zarówno w UE, jak i poza jej granicami oraz utrwalić partnerstwo z NATO i wzmocnić stosunki transatlantyckie, a tym samym przyczynić się również do wzmocnienia samego NATO;
P. mając na uwadze, że Parlament czynnie wspiera europejską unię obrony i będzie nadal przedstawiać stosowne wnioski w tym zakresie; mając na uwadze, że konferencja międzyparlamentarna poświęcona WPZiB i WPBiO powinna stać się miejscem wdrażania efektywnej i regularnej współpracy międzyparlamentarnej w sprawie WPBiO i stopniowego określania wspólnej unijnej polityki obrony;
Q. mając na uwadze, że wiceprzewodnicząca Komisji / wysoka przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa regularnie przeprowadza konsultacje z Parlamentem w sprawie stopniowego określania wspólnej unijnej polityki obrony, dba o to, by stanowisko Parlamentu było odpowiednio uwzględniane w tym procesie oraz informuje Parlament o postępach w dążeniu do utworzenia europejskiej unii obrony;
R. mając na uwadze, że w oświadczeniu wydanym podczas nieformalnego posiedzenia ministrów spraw zagranicznych UE w Gymnich w dniu 2 września 2016 r. wiceprzewodnicząca Komisji / wysoka przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa odniosła się do możliwości osiągnięcia konkretnych postępów między państwami członkowskimi w dziedzinie obrony;
S. mając na uwadze, że Komisja czuwa nad stosowaniem traktatów i środków przyjmowanych przez instytucje na ich podstawie, w tym również w obszarze WPBiO;
T. mając na uwadze, że przyszłe roczne i wieloletnie programowanie UE powinno obejmować politykę obrony; mając na uwadze, że Komisja powinna zainicjować prace nad odpowiednimi porozumieniami międzyinstytucjonalnymi, w tym nad unijną białą księgą dotyczącą obrony, w taki sposób, aby ich wdrażanie można było rozpocząć w kontekście kolejnych wieloletnich ram finansowych i politycznych UE;
U. mając na uwadze, że Parlament reprezentuje europejskich obywateli oraz pełni funkcję prawodawczą i budżetową, a także funkcję kontroli politycznej i funkcję konsultacyjną, w związku z czym przypada mu centralna rola w kształtowaniu koncepcji europejskiej unii obrony;
V. mając na uwadze, że aktywna rola Parlamentu oraz jego polityczne poparcie i demokratyczna kontrola w określaniu wspólnej polityki obronnej Unii, jak i ustanawianiu wspólnej obrony doprowadziłyby do ugruntowania i umocnienia zasad przedstawicielstwa i demokratyczności, na których opiera się Unia;
W. mając na uwadze, że globalna strategia UE powinna stanowić wyraziste i wartościowe ramy strategiczne dla przyszłego rozwoju WPBiO;
X. mając na uwadze ograniczenia związane ze szkoleniami wojskowymi za granicą, zarówno jeśli chodzi o protokoły działań, jak i o konieczne wojskowe wsparcie logistyczne;
Y. mając na uwadze, że w związku z tym nie można organizować misji szkoleniowych za granicą, jak w przypadku EUTM RCA czy EUTM Mali, jeśli władze lokalne nie zapewniają jednostkom wojskowym niezbędnego uzbrojenia i sprzętu; mając na uwadze, że bez szkoleń z uzbrojeniem i sprzętem nie można stworzyć jednostek, które będą w stanie stawić czoło zagrożeniom wojennym i prowadzić działania;
Z. mając na uwadze, że obecnie żołnierzom europejskim zakazuje się udziału w operacjach wojskowych w charakterze obserwatorów, co oznacza, że nie mogą identyfikować problemów, na jakie trafić mogą wyszkolone jednostki, a zatem nie będą w stanie rozwiązywać później problemów operacyjnych;
AA. mając na uwadze, że jednostki te – zarówno w Mali, jak i w Republice Środkowoafrykańskiej – tworzy się do prowadzenia operacji bojowych oraz że po trzech latach bez odpowiedniego sprzętu i szkolenia, jak w przypadku EUTM Mali, nie są one wcale operacyjne;
AB. mając na uwadze, że bez niezbędnego uzbrojenia misje szkoleniowe będą przeprowadzane za granicą jedynie wtedy, gdy władze lokalne zapewnią sprzęt i uzbrojenie, które pozostanie do dyspozycji przeszkolonych jednostek;
Ramy konstytucyjne i prawne
1. przypomina, że w myśl postanowień Traktatu o Unii Europejskiej WPBiO obejmuje stopniowe określanie wspólnej unijnej polityki obrony, która w przyszłości doprowadzi do powstania wspólnej obrony, jeżeli Rada Europejska, stanowiąc jednomyślnie, tak zadecyduje oraz jeżeli państwa członkowskie przyjmą taką decyzję stosownie do wymogów konstytucyjnych każdego z nich; wzywa państwa członkowskie, aby przywiązywały szczególną wagę do wypełniania postanowień traktatu dotyczących WPBiO oraz zintensyfikowały swoje starania na rzecz wyraźnego postępu w dążeniu do osiągnięcia celów określonych w tych postanowieniach;
2. zauważa, że reforma i innowacje umożliwione przez traktat z Lizbony w zakresie WPBiO stanowią wystarczające, spójne ramy i powinny wyznaczyć kierunek w dążeniu do prawdziwie wspólnej polityki opartej na wspólnych zasobach i zdolnościach, a także na skoordynowanym planowaniu na szczeblu unijnym; podkreśla, że postępy w zakresie WPBiO w obecnych ramach prawnych i instytucjonalnych zależą w większym stopniu od woli politycznej państw członkowskich niż od uwarunkowań prawnych; podkreśla, że art. 43 TUE obejmuje cały szereg zadań związanych z zarządzaniem kryzysowym, których podejmowanie w szybki i zdecydowany sposób jest ambicją UE;
3. w związku z tym wzywa wiceprzewodniczącą / wysoką przedstawiciel, Radę i państwa członkowskie do zapewnienia, zgodnie z postanowieniami TUE, spójności między różnymi obszarami działań zewnętrznych oraz zajęcia się tymi obszarami w ramach globalnego i kompleksowego podejście, a także do wykorzystania wszelkich możliwości przewidzianych w traktacie, w szczególności mechanizmów wskazanych w art. 42 ust. 6 i art. 46 TUE, w protokole nr 10 dotyczącym stałej współpracy strukturalnej ustanowionej na mocy art. 42 TUE oraz – podczas fazy operacyjnej – w art. 44 TUE dotyczącym prowadzenia przez grupę państw członkowskich misji z zakresu WPBiO w celu osiągnięcia szybszego, skuteczniejszego i elastyczniejszego rozwoju misji i operacji; podkreśla, że zasady współpracy w ramach stałej współpracy strukturalnej powinny zostać jasno określone;
4. zauważa, że w sytuacji, gdy w myśl postanowień TUE Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, przyjmuje decyzje w ramach WPBiO, w szczególności na mocy art. 45 ust. 2 i art. 46 ust. 2 TUE, wszelkie wydatki powstałe w wyniku wykonywania takich decyzji powinny być finansowane z nowych i dodatkowych zasobów pochodzących z budżetu UE oraz obciążać tenże budżet; w tym kontekście uważa, że istnieje potrzeba dodatkowego finansowania lub współfinansowania ze strony państw członkowskich;
5. uważa zatem, że Europejska Agencja Obrony (EAO) i stała współpraca strukturalna powinny być traktowane jako instytucje unijne sui generis, tak jak ma to miejsce w przypadku Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ); uważa, że wymaga to zmiany rozporządzenia finansowego w celu uwzględnienia EAO i stałej współpracy strukturalnej w art. 2 lit. b) tego rozporządzenia, z odrębną sekcją w budżecie Unii; przypomina, że Parlament wspólnie z Radą powinien pełnić funkcję prawodawczą i budżetową oraz funkcję kontroli politycznej, a także pełnić rolę organu konsultacyjnego, zgodnie z warunkami przewidzianymi w traktatach;
6. wyraża przekonanie, że art. 41 ust. 1 TUE ma zastosowanie do wydatków administracyjnych w ramach EAO i stałej współpracy strukturalnej;
7. zauważa, że art. 41 ust. 2 TUE ma zastosowanie do wydatków operacyjnych w ramach EAO i stałej współpracy strukturalnej; przypomina, że wydatki operacyjne wynikające z misji wojskowych w myśl art. 42 ust. 1 TUE, wydatki operacyjne wynikające z operacji obronnych państwa członkowskiego będącego ofiarą napaści zbrojnej na swoim terytorium oraz wydatki operacyjne wynikające z operacji obronnych państw członkowskich wypełniających obowiązek udzielenia pomocy i wsparcia w myśl art. 42 ust. 7 TUE powinny być finansowane wspólnie, a nie z budżetu Unii; z zadowoleniem przyjmuje uruchomienie art. 42 ust. 7 w sprawie klauzuli wzajemnej obrony;
8. uważa zatem, że w przypadku EAO i stałej współpracy strukturalnej finansowanie ich wydatków administracyjnych i operacyjnych z budżetu Unii stanowi jedyną możliwość w myśl traktatów, przy czym obie instytucje mogą dysponować funduszami zapewnionymi bezpośrednio przez państwa członkowskie;
9. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia niezbędnych dodatkowych środków finansowych potrzebnych w celu pokrycia kosztów operacyjnych i administracyjnych EAO oraz stałej współpracy strukturalnej z budżetu Unii;
10. w tym celu wzywa Radę do rewizji decyzji Rady (WPZiB) 2015/1835 określającej statut, siedzibę i zasady operacyjne Europejskiej Agencji Obrony;
11. jest zdania, że zacieśnienie współpracy w dziedzinie obrony między państwami członkowskimi na szczeblu UE powinno iść w parze ze wzmocnieniem parlamentarnego nadzoru i kontroli zarówno ze strony Parlamentu Europejskiego, jak i parlamentów narodowych;
12. podkreśla w tym kontekście rolę Parlamentu jako organu władzy budżetowej; jest zdecydowany sprawować skuteczną kontrolę parlamentarną i budżetową w odniesieniu do EAO i stałej współpracy strukturalnej, zgodnie z postanowieniami traktatów;
13. wzywa Radę do podjęcia działań zgodnie z art. 41 ust. 3 TUE i niezwłocznego przyjęcia decyzji w sprawie ustanowienia funduszu początkowego w celu natychmiastowego finansowania początkowych etapów operacji wojskowych w odniesieniu do zadań, o których mowa w art. 42 ust. 1 i art. 43 TUE;
14. zgodnie z art. 42 ust. 2 TUE wzywa Radę do podjęcia konkretnych kroków mających na celu harmonizację i standaryzację europejskich sił zbrojnych, aby ułatwić współpracę personelu sił zbrojnych w ramach nowej europejskiej unii obrony, co byłoby krokiem na drodze do stopniowego definiowania wspólnej polityki obronnej Unii;
Europejska wartość dodana WPBiO
15. podkreśla, że osiągnięcie celów WPBiO, aby umocnić zdolność operacyjną Unii w zakresie podejmowania działań zewnętrznych na rzecz utrzymywania pokoju, zapobiegania konfliktom i umacniania bezpieczeństwa międzynarodowego, zgodnie z postanowieniami TUE, jest dziś bardziej konieczne niż kiedykolwiek wcześniej, a to z uwagi na szybko pogarszającą się sytuację w zakresie bezpieczeństwa; jest głęboko przekonany, że zagrożenia dla bezpieczeństwa i obrony, na które jest narażona UE i które są wymierzone w jej obywateli i terytorium, są powszechne i nie mogą zostać opanowane przez żadne pojedyncze państwo członkowskie; jest przekonany, że bezpieczeństwo i obrona Unii będą trwalsze, jeżeli Unia i jej państwa członkowskie postanowią działać w jedności i wspólnie; stwierdza, że UE musi wypracować skuteczną metodę podziału obciążenia w Europie dla własnego bezpieczeństwa i obrony, co dotychczas nie miało miejsca; wzywa państwa członkowskie do wykazania się pełnym zaangażowaniem politycznym i współpracą na rzecz osiągnięcia tego celu;
16. podkreśla, że bezpieczeństwo i obrona to obszar, w którym europejska wartość dodana jest oczywista, mianowicie w odniesieniu do skuteczności, czego wyrazem jest zwiększenie zdolności państw członkowskich i obniżenie kosztów tych zdolności, większa spójność, koordynacja i interoperacyjność w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony, a także jeżeli chodzi o wkład w ugruntowywanie solidarności, spójności, strategicznej autonomii i odporności Unii; zwraca uwagę na szacunki, zgodnie z którymi każde euro zainwestowane w obronność generuje stopę zwrotu w wysokości 1,6, zwłaszcza poprzez zatrudnienie w zawodach wymagających wysokich umiejętności, badania naukowe, technologię i eksport;
17. podkreśla, że wykorzystanie wszystkich możliwości przewidzianych w traktatach poprawiłoby konkurencyjność i funkcjonowanie przemysłu obronnego na jednolitym rynku, doprowadziło do zacieśnienia współpracy w dziedzinie obronności dzięki pozytywnym zachętom i do ukierunkowania na projekty, których państwa członkowskie nie są w stanie podejmować, a także ograniczyło niepotrzebne obciążenia i było korzystne z punktu widzenia skuteczniejszego wydawania środków publicznych;
18. zaznacza, że wzmocnienie WPBiO stosownie do postanowień traktatów nie naruszy suwerenności państw, ponieważ jest to polityka prowadzona przez państwa członkowskie; jest przekonany, że wyrazem największego poszanowania suwerenności jest obrona integralności terytorialnej Unii Europejskiej w ramach wspólnej polityki obrony;
19. podkreśla, że rozpoczęcie skutecznych misji WPBiO na podstawie art. 44 TUE przyczynia się do wdrożenia europejskiej unii obrony; wzywa Unię do wykorzystania w pełni potencjału art. 44 w celu kontynuacji i wzmocnienia tego typu misji z myślą o utorowaniu drogi dla operacyjnej polityki bezpieczeństwa i obrony;
20. uważa za niezbędne zwiększenie wydatków krajowych w obszarze obrony do 2% PKB UE; podkreśla, że oznaczałoby to niemal 100 mld EUR dodatkowych wydatków w dziedzinie obrony do końca następnego dziesięciolecia; uważa, że owe dodatkowe środki należy wykorzystać do wdrożenia bardziej strategicznych programów współpracy wewnątrz i za pośrednictwem Unii poprzez lepszą organizację popytu i podaży oraz zwiększenie wydajności i skuteczności po stronie zarówno popytu, jak i podaży; uważa, że impuls ten przyczyni się do wsparcia na szczeblu europejskim europejskiego sektora przemysłu obronnego oraz do tworzenia miejsc pracy, zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorstwach; jest zdania, że znaczną część tych wydatków należy poczynić w dziedzinie badań naukowych i rozwoju, a także skierować je na strategiczne programy współpracy, koncentrując się przy tym na nowych technologiach podwójnego zastosowania i technologiach obronnych, które nie tylko mają decydujące znaczenie dla realizacji tych celów, ale mogą również być źródłem dalszej wartości dodanej dla Unii Europejskiej; zauważa, że w przypadku owych dodatkowych wydatków wykorzystanie europejskich środków publicznych powinno w sposób szczególny podlegać zasadzie rozliczalności, przejrzystości i kontroli;
21. jest przekonany, że inwestycje Unii w obronność powinny gwarantować zaangażowanie wszystkich państw członkowskich na rzecz zbilansowanej, spójnej i zsynchronizowanej poprawy zdolności wojskowych każdego z nich; uważa, że jest to strategiczna szansa dla Unii na poprawę bezpieczeństwa i obrony;
Ramy instytucjonalne
Rada Ministrów Obrony
22. podkreśla, że wciąż istnieje potrzeba ustanowienia formatu posiedzeń Rady na szczeblu ministrów obrony pod przewodnictwem Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, aby koordynować wdrażanie WPBiO i uczynić ją skuteczniejszą;
Rada Sterująca ds. Obrony
23. uważa, że Rada Sterująca Europejskiej Agencji Obrony, składająca się z przedstawicieli resortów obrony państw członkowskich, stanowi odpowiedni organ do pełnienia funkcji doradczych i nadzorczych wymaganych do realizacji postanowień art. 42, 45 i 46 TUE;
24. uważa, że art. 4 ust. 4 decyzji (WPZiB) 2015/1835 określającej statut, siedzibę i zasady operacyjne Europejskiej Agencji Obrony zapewnia niezbędne i solidne podstawy do tego, aby Rada Sterująca Europejskiej Agencji Obrony stanowiła trzeci unijny komitet stałych przedstawicieli, mianowicie Radę Sterującą ds. Obrony; uważa, że po utworzeniu wspomniany komitet powinien również sprawować funkcje doradcze i nadzorcze wymagane do prowadzenia stałej współpracy strukturalnej;
25. jest przekonany, że mandat Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa (KPiB), o którym mowa w art. 38 TUE, powinien podlegać zawężonej interpretacji; uważa, że w myśl traktatów mandat komitetu obejmuje jedynie sytuację i misje poza terytorium Unii, a także pewne aspekty wdrożenia klauzuli solidarności; uważa w szczególności, że rozwiązania o charakterze roboczym, opracowane w ramach komitetu, nie są dostosowane do dalszego wdrażania aspektu WPBiO, o którym mowa w art. 42 ust. 2 TUE;
26. w tym kontekście wzywa Radę do przeglądu decyzji 2001/78/WPZiB ustanawiającej Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, jak również decyzji (WPZiB) 2015/1835 określającej statut, siedzibę i zasady operacyjne Europejskiej Agencji Obrony;
Europejska Agencja Obrony (EAO)
27. przypomina, że celem EAO jest wspieranie państw członkowskich w rozwijaniu ich zdolności obronnych oraz wzmocnienie ich bazy technologiczno-przemysłowej sektora obronnego; podkreśla niedostateczne wykorzystywanie potencjału EAO w zakresie wspierania rozwoju WPBiO i realizacji tego celu, co wymaga pełnego wykorzystania zdolności agencji; apeluje o zastanowienie się nad przyszłą rolą agencji i jej zadaniami; wzywa państwa członkowskie do określenia i utrzymywania wspólnego poziomu ambicji w zakresie zreformowanej EAO; wzywa do zwiększenia wsparcia politycznego, finansowania i zasobów dla EAO, a także do skoordynowania tych działań z działaniami Komisji, państw członkowskich i innych podmiotów, w szczególności w obszarze rozwoju zdolności, zamówień publicznych w dziedzinie obronności, badań naukowych oraz promowania interoperacyjności między siłami zbrojnymi państw członkowskich; uważa, że agencja może współfinansować przedkomercyjne zamówienia i zamówienia publiczne w zakresie innowacyjnych rozwiązań z organami państw członkowskich i prywatnymi podmiotami gospodarczymi;
28. zwraca uwagę na decyzję EAO dotyczącą przeglądu planu rozwoju zdolności zgodnie z globalną strategią UE oraz oczekuje na kolejny plan rozwoju zdolności odzwierciedlający priorytety i potrzeby UE i państw członkowskich w bardziej adekwatny sposób;
29. apeluje do państw członkowskich o opracowanie w ramach EAO wspólnej europejskiej polityki w zakresie zdolności i uzbrojenia, jak przewidziano w art. 42 ust. 3 TUE, a także wzywa Komisję i EAO do przedstawienia wniosków w tej sprawie; wzywa wiceprzewodniczącą Komisji / wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do informowania Parlamentu o rezultatach dotychczasowej współpracy między EAO a Komisją oraz współpracy tych dwóch instytucji z Europejską Agencją Kosmiczną i Organizacją do spraw Współpracy w Zakresie Uzbrojenia; apeluje do państw członkowskich o należyte wdrożenie wspólnego stanowiska 2008/994/WPZiB w sprawie wywozu broni oraz o określenie wspólnej polityki w zakresie wywozu broni, gwarantującej, że wywóz broni będzie podlegał wspólnym ogólnounijnym kryteriom obejmującym wywóz broni, amunicji, wyposażenia obronnego i technologii obronnych do krajów trzecich;
Stała współpraca strukturalna
30. zachęca państwa członkowskie do jak najszybszego ustanowienia i podjęcia stałej współpracy strukturalnej w ramach Unii w celu utrwalenia i zwiększenia ich zdolności wojskowych poprzez rozwój doktryny i zdolności przywódczych, rozwój i szkolenie personelu, rozwój materiałów obronnych i infrastruktury obronnej, a także interoperacyjność i certyfikację; podkreśla znaczenie i konieczność udziału wszystkich państw członkowskich, które pragną pogłębiać swoją integrację obronną, dążąc do realizacji najwyższego poziomu ambicji, w stałej i skutecznej współpracy strukturalnej; uważa, że należy utworzyć stałe zintegrowane siły europejskie jako siły wielonarodowe, o których mowa w art. 1 protokołu nr 10 w sprawie stałej współpracy strukturalnej i którymi Unia mogłaby dysponować w celu realizacji WPBiO, jak przewidziano w art. 42 ust. 3 TUE; wzywa wysoką przedstawiciel / wiceprzewodniczącą do przedstawienia wniosków dotyczących wprowadzenia w życie stałej współpracy strukturalnej w pierwszej połowie 2017 r.;
31. uważa, że Unia, w porozumieniu z zainteresowanymi państwami członkowskimi, powinna przewidzieć udział w realizowanych przez nie programach rozwoju zdolności; uważa, że wkład finansowy Unii na rzecz takich programów nie powinien być większy od wkładu państw członkowskich, które w nich uczestniczą;
32. jest zdania, że system grup bojowych UE powinien być przedmiotem stałej współpracy strukturalnej, ze stałą cywilno-wojskową kwaterą główną, przy czym komórka planowania i prowadzenia operacji wojskowych powinna być równie ważna co komórka planowania i prowadzenia operacji cywilnych, gdyż usprawniłoby to planowanie strategiczne i operacyjne w obrębie całego cyklu planowania, a także umożliwiło zacieśnienie współpracy cywilno-wojskowej i podniesienie zdolności UE w zakresie szybkiego reagowania na kryzysy; uważa, że inne europejskie struktury wielonarodowe, takie jak Europejskie Dowództwo Transportu Powietrznego, Eurokorpus oraz Organizacja do spraw Współpracy w Zakresie Uzbrojenia, a także wszystkie dwustronne i wielostronne formy współpracy wojskowej między państwami uczestniczącymi w stałej współpracy strukturalnej również powinny zostać objęte stałą współpracą strukturalną; uważa, że przywileje i immunitety UE powinny mieć zastosowanie do wspomnianych struktur wielonarodowych będących przedmiotem stałej współpracy strukturalnej;
33. uważa, że w fazie przygotowawczej, fazie podwyższonej gotowości do działania i fazie gotowości do przemieszczenia się Unia powinna pokrywać wszystkie koszty związane z działalnością europejskich grup bojowych;
34. wzywa wysoką przedstawiciel / wiceprzewodniczącą oraz Radę do pełnego wdrożenia rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 i do powołania specjalnego przedstawiciela do spraw kobiet i konfliktów;
Parlament Europejski
35. podkreśla, że Parlament powinien odgrywać wiodącą rolę w kontrolowaniu i nadzorowaniu wdrażania WPBiO oraz w procesie jej oceny, zgodnie z art. 14 ust. 1 TUE; uważa, że konferencja międzyparlamentarna dotycząca WPZiB oraz WPBiO powinna również służyć jako forum konsultacji międzyparlamentarnych oraz punkt wyjścia do kontroli WPBiO; zaznacza konieczność rzeczywistego konsultowania z Parlamentem istotnych decyzji w zakresie WPBiO, w tym w odniesieniu do misji wojskowych i cywilnych poza granicami UE oraz strategicznych operacji obronnych;
36. w tym kontekście wzywa wiceprzewodniczącą Komisji / wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do pełnego wdrożenia art. 36 TUE poprzez zadbanie o to, by stanowisko Parlamentu było odpowiednio uwzględniane w ramach konsultacji z Parlamentem w zakresie głównych aspektów i podstawowych opcji WPBiO będącej składową WPZiB; wzywa do przekazywania Parlamentowi większej ilości informacji oraz do zwiększenia systematyczności tych działań w celu wzmocnienia dostępnych mechanizmów nadzoru parlamentarnego i kontroli politycznej;
37. apeluje do Parlamentu o przekształcenie Podkomisji Bezpieczeństwa i Obrony w pełnoprawną komisję parlamentarną oraz umożliwienie jej odgrywania istotnej roli we wdrażaniu wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, polegającej w szczególności na kontrolowaniu aktów prawnych związanych z rynkiem obrony oraz przeprowadzaniu m.in. procedury skoordynowanego rocznego przeglądu w zakresie obronności;
38. wzywa do zacieśnienia współpracy między Parlamentem Europejskim a parlamentami narodowymi, która jest jednym z podstawowych elementów przyczyniających się do osiągnięcia konkretnych rezultatów w dziedzinie WPBiO oraz do legitymizacji tej polityki; zwraca uwagę, że taka współpraca nie powinna ograniczać wdrażania WPBiO i osiągania jej celów jako polityki Unii;
39. uważa, że Parlament w dalszym ciągu powinien wspierać konkretne inicjatywy i kierować zalecenia do Rady, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz Komisji w zakresie bezpieczeństwa i obrony, wykraczając poza rolę, jaką odgrywa w procedurach budżetowych;
Stosunki UE–NATO
40. apeluje o ściślejsze stosunki między WPBiO a NATO, które umożliwiłyby w kontekście politycznym współpracę i komplementarność na wszystkich szczeblach, z zastrzeżeniem art. 42 ust. 7 akapit drugi TUE; przypomina o potrzebie przywrócenia równowagi w ramach strategicznego partnerstwa między UE a NATO oraz rozszerzenia tego partnerstwa z myślą o kompatybilności, rozwoju wspólnych zdolności i unikaniu powielania działań i struktur, dzięki czemu ograniczy się wydatki i podniesie ich skuteczność; wzywa wiceprzewodniczącą / wysoką przedstawiciel do natychmiastowego nawiązania kontaktów z partnerami transatlantyckimi w celu wyjaśnienia ich stanowiska w odniesieniu do poszczególnych tematów podjętych w globalnej strategii;
41. wzywa wiceprzewodniczącą Komisji / wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do przedstawienia szczegółowej analizy skutków prawnych i politycznych, jakie dla rozwoju partnerstwa UE i NATO może mieć ewentualne uruchomienie przez Zjednoczone Królestwo procedury, o której mowa w art. 50 TUE;
42. podkreśla, że należy gruntownie przeformułować porozumienia Berlin Plus, aby dostosować je do obecnego kontekstu strategicznego oraz wyeliminować dostrzeżone niedociągnięcia, takie jak rozszerzenie mechanizmów taktycznych i operacyjnych w scenariuszach, w których obecne są UE i NATO, a także umożliwić NATO korzystanie z instrumentów UE;
Zalecenia polityczne
43. popiera wniosek dotyczący skoordynowanego rocznego przeglądu w zakresie obronności, w kontekście którego państwa członkowskie koordynowałyby swoje plany wydatków i budowania zdolności w zakresie obrony, stanowiącego otwarty proces obejmujący zarówno Parlament Europejski, jak i parlamenty narodowe;
44. wzywa Radę i wiceprzewodniczącą Komisji / wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do opracowania unijnej białej księgi bezpieczeństwa i obrony zawierającej odpowiednią definicję zagrożeń i niebezpieczeństw dla europejskiego bezpieczeństwa, którym muszą stawić czoła UE i jej państwa członkowskie, co stanowi pierwszy krok na drodze do budowania zdolności, jakich wymaga europejska obrona, a także plan działania jednoznacznie określający etapy oraz kalendarium kroków, jakie będą stopniowo podejmowane w dążeniu do ustanowienia europejskiej unii obrony i skuteczniejszej wspólnej polityki obrony; uważa, że taka biała księga powinna powstać w wyniku zaangażowania poszczególnych instytucji UE, zostać opracowana w możliwie najszerszym zakresie i obejmować pełną różnorodność środków przewidzianych przez Unię;
45. z zadowoleniem przyjmuje europejski plan działań w sektorze obrony, przedstawiony przez Komisję w listopadzie 2016 r.; w tym kontekście apeluje do Komisji i państw członkowskich o staranne doprecyzowanie informacji na temat finansowania i celów ewentualnego europejskiego funduszu obrony oraz zarządzania nim, w szczególności na temat potencjalnego zakresu zdolności i badań naukowych; uważa, że efektywne wdrożenie tego planu wymaga silnego wsparcia i politycznego zaangażowania ze strony państw członkowskich oraz instytucji UE; w tym kontekście ubolewa, że Komisja, EAO i państwa członkowskie nadal nie zrealizowały wszystkich zadań określonych na posiedzeniach Rady Europejskiej dotyczących obrony, które odbyły się w latach 2013 i 2015;
46. przypomina, że różne inicjatywy przedstawiane przez Komisję Europejską będą musiały uwzględniać specyficzne cechy sektora obrony (zasady uczestnictwa, prawa własności intelektualnej, sprawowanie rządów, powiązania z potrzebami operacyjnymi); w ramach negocjacji dotyczących okresu 2021–2027 zwróci na to szczególną uwagę, zwłaszcza jeżeli chodzi o wdrażanie przyszłego europejskiego programu badań naukowych w dziedzinie obronności;
47. uważa, że przyjęcie unijnej białej księgi bezpieczeństwa i obrony powinno być oparte na planie wdrażania globalnej strategii UE w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony w celu nadania kierunku procesowi stopniowego określania wspólnej unijnej polityki obrony; podkreśla, że przedmiotowy dokument powinien nie tylko odzwierciedlać obecne zdolności wojskowe państw członkowskich, ale również zawierać analizę wymaganej formy współpracy oraz środków, które umożliwią jej podjęcie, rodzajów operacji, jakie mogą być prowadzone przez UE, oraz wymaganych zdolności i zasobów finansowych, a także przyczyniać się jednocześnie do koordynacji i współpracy między NATO a UE;
48. apeluje o natychmiastową reformę mechanizmu ATHENA w celu zwiększenia jego możliwości w zakresie podziału kosztów i wspólnego finansowania, a także z myślą o sprawiedliwym podziale kosztów operacyjnych, aby zachęcić państwa członkowskie do udostępniania swoich sił bez ograniczeń wynikających ze zdolności finansowych; uważa, że reforma taka powinna gwarantować pokrywanie w ramach mechanizmu ATHENA wszelkich wspólnych kosztów, o których mowa w załącznikach I–IV do decyzji Rady (WPZiB 2015/528 z dnia 27 marca 2015 r.; jest zdania, że zreformowany mechanizm ATHENA należy także wykorzystać do pokrywania kosztów operacji zintegrowanych sił europejskich (po ich utworzeniu w ramach stałej współpracy strukturalnej), w tym grup bojowych UE;
49. domaga się, by realizowane za granicą europejskie szkoleniowe misje wojskowe spełniały swoje zadanie polegające na szkoleniu krajowych lokalnych jednostek wojskowych zdolnych do działania w warunkach wojny i zagrożenia bezpieczeństwa (rewolty i terroryzm); w związku z tym uważa, że jednostki te powinny dysponować uzbrojeniem i sprzętem niezbędnym do szkoleń, jak i do działań w terenie, a europejskie siły wojskowe odpowiedzialne za ich przeszkolenie powinny móc towarzyszyć im w roli obserwatorów, ale nie interweniować w działania, aby być w stanie ocenić skuteczność szkolenia i w rezultacie w razie potrzeby wprowadzać usprawnienia i przeprowadzać ponowne szkolenia;
50. podkreśla potrzebę pogłębionych debat na temat przyszłych stosunków między Unią a Zjednoczonym Królestwem w kwestiach związanych z WPBiO, w szczególności w dziedzinie zdolności wojskowych, w przypadku podjęcia przez Zjednoczone Królestwo decyzji o uruchomieniu procedury, o której mowa w art. 50 TUE; uważa, że konieczne jest opracowanie nowych porozumień w sprawie dowodzenia w odniesieniu do dowództwa operacji Atalanta, które znajduje się w Northwood;
51. wzywa Radę i wiceprzewodniczącą Komisji / wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do zapewnienia koordynacji na wszystkich szczeblach współdziałania: cywilnym i wojskowym, ESDZ i Komisji oraz UE i państw członkowskich; odnotowuje z zadowoleniem, że w globalnej strategii wskazano na związek między bezpieczeństwem wewnętrznym i zewnętrznym oraz wzywa wiceprzewodniczącą Komisji / wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i Komisję do zagwarantowania spójności oraz do zadbania o to, by wewnętrzne i zewnętrzne aspekty bezpieczeństwa podlegały odpowiedniej koordynacji, w tym na szczeblu administracyjnym;
52. podkreśla, że UE musi zwiększyć wysiłki na rzecz wzmocnienia globalnego ładu, aby doprowadzić do poprawy sytuacji strategicznej i w zakresie bezpieczeństwa; wzywa państwa członkowskie do poparcia reformy ONZ w celu zwiększenia jej legitymacji, przejrzystości, struktury odpowiedzialności i skuteczności; jest zdania, że Rada Bezpieczeństwa ONZ wymaga reformy, zwłaszcza jeśli chodzi o jej skład i procedury głosowania, tak aby zwiększyć jej zdolność do zdecydowanego działania w obliczu globalnych wyzwań związanych z bezpieczeństwem, wykraczających poza sam aspekt wojskowy;
53. podkreśla, że czynnik ludzki jest jednym z naszych najcenniejszych atutów w budowaniu wspólnej obrony; podkreśla konieczność zwiększenia inwestycji w kształcenie i szkolenie w zakresie WPBiO, w tym również w zakresie dążenia do zintegrowanego systemu opartego na krajowych ośrodkach wojskowych, ponieważ kształcenie i szkolenie stanowi potężny instrument pozwalający na uzyskanie postępów w tym obszarze;
54. uważa, że opinie wyrażone przez Parlament Europejski za pośrednictwem niniejszej rezolucji stanowią zalecenia sformułowane pod adresem Rady i wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa zgodnie z art. 36 TUE; uważa, że zalecenia te powinny być należycie uwzględniane przez wiceprzewodniczącą Komisji / wysoką przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa we wszelkich wnioskach dotyczących rozwoju WPBiO oraz przez Radę w kontekście przyjmowania takich wniosków, co będzie wyrazem dobrej praktyki w zakresie otwartej wzajemnej współpracy instytucji UE;
55. podkreśla, że art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej wyraźnie stanowi, że „działania Unii na arenie międzynarodowej oparte są na zasadach, które leżą u podstaw jej utworzenia, rozwoju i rozszerzenia oraz które zamierza wspierać na świecie: demokracji, państwa prawa, powszechności i niepodzielności praw człowieka i podstawowych wolności, poszanowania godności ludzkiej, zasad równości i solidarności oraz poszanowania zasad Karty Narodów Zjednoczonych oraz prawa międzynarodowego”;
Ewentualne zmiany i dostosowania w obecnej strukturze instytucjonalnej Unii Europejskiej
56. wzywa członków przyszłego konwentu do:
–
rozważenia zaleceń i wskazówek zawartych w tej rezolucji oraz w rezolucji Parlamentu na temat wdrażania wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, jak i na temat europejskiej unii obrony;
–
uwzględnienia w przyszłym traktacie unijnym – w oparciu o zalecenia i wskazówki zawarte w tych rezolucjach – przepisów, na mocy których:
—
utworzone zostaną europejskie siły zbrojne zdolne do rozmieszczania sił bojowych w konfliktach o dużej intensywności, sił stabilizacyjnych zabezpieczających zawieszenia broni, porozumienia pokojowe i zadania w zakresie ewakuacji, służb medycznych, w tym przenośnych szpitali polowych, a także sił zdolnych do realizacji zadań z zakresu logistyki i inżynierii wojskowej;
—
w ramach wspólnej polityki obronnej Unii opracowane zostaną dokładne i wiążące wytyczne dotyczące uruchomienia i wdrożenia klauzuli wzajemnej pomocy i wsparcia;
—
na szczeblu europejskim wprowadzony zostanie obowiązek dzielenia się informacjami między krajowymi służbami wywiadowczymi w ramach odpowiednich struktur współpracy;
—
powstanie stała grupa robocza do spraw obronnych, która będzie się składać z członków Komisji i której będzie przewodniczyć wiceprzewodnicząca / wysoka przedstawiciel; Parlament będzie współpracował ze stałymi przedstawicielami tej grupy; pogłębi się zaangażowanie Komisji w obronność poprzez jasno określone badania naukowe, plany i działania wdrażające; wiceprzewodnicząca / wysoka przedstawiciel będzie mogła uwzględnić działania na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu we wszystkich unijnych działaniach z zakresu polityki zewnętrznej, zwłaszcza we wspólnej polityce bezpieczeństwa i obrony;
–
rozważenia oceny – w kontekście polityki finansowej i budżetowej – wydatków państw członkowskich na obronność w ramach przyszłego europejskiego semestru w dziedzinie obrony, tj. do uwzględnienia, jakie wydatki każde państwo członkowskie czyni w tej dziedzinie, aby odnieść znaczenie wydatków poszczególnych państw do bezpieczeństwa całej Europy; uważa, że w dłuższej perspektywie UE powinna zbadać możliwości ustanowienia wspólnego budżetu oraz dążyć do realizacji tego celu;
o o o
57. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie Europejskiej, Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, sekretarzowi generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, sekretarzowi generalnemu Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, unijnym agencjom działającym w dziedzinie przestrzeni kosmicznej, bezpieczeństwa i obrony oraz parlamentom narodowym.
– uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS) zawartą dnia 10 grudnia 1982 r. i obowiązującą od dnia 16 listopada 1994 r. oraz Ramową konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC),
– uwzględniając porozumienie przyjęte w Paryżu na 21. konferencji stron UNFCCC dnia 12 grudnia 2015 r. (porozumienie paryskie) oraz głosowanie Parlamentu Europejskiego w sprawie ratyfikacji porozumienia w dniu 4 października 2016 r.(1),
– uwzględniając konwencję z Minamaty, Konwencję w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości, protokół z Göteborga, konwencję sztokholmską, konwencję z Aarhus oraz Konwencję o różnorodności biologicznej,
– uwzględniając zorganizowany przez ONZ Światowy Szczyt Zrównoważonego Rozwoju oraz przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne dnia 25 września 2015 r. dokument końcowy zatytułowany „Przekształcamy nasz świat: program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030”(2),
– uwzględniając konwencję UNESCO z dnia 16 listopada 1972 r. dotyczącą ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego,
– uwzględniając konwencję nr 169 MOP oraz Deklarację praw ludów tubylczych,
– uwzględniając deklarację z Ilulissat ogłoszoną w dniu 28 maja 2008 r. przez pięć nadbrzeżnych państw Oceanu Arktycznego podczas konferencji dotyczącej Oceanu Arktycznego, która odbyła się w Ilulissat na Grenlandii,
– uwzględniając Deklarację Inuitów żyjących wokół bieguna w sprawie zasad gospodarowania zasobami w inuickim Nunaat(3),
– uwzględniając przyjęcie przez Zgromadzenie Ogólne w dniu 13 września 2007 r. Deklaracji praw ludów tubylczych ONZ nr 61/295 (UNDRIP),
– uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Arktyki, w szczególności z 20 czerwca 2016 r., 12 maja 2014 r., 8 grudnia 2009 r. i 8 grudnia 2008 r.,
– uwzględniając globalną strategię na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej z czerwca 2016 r. zatytułowaną „Wspólna wizja, wspólne działanie: silniejsza Europa”, a także „Sprawozdanie WPZiB – nasze priorytety w 2016 r.” zatwierdzone przez Radę w dniu 17 października 2016 r.,
– uwzględniając wspólny komunikat Komisji i wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (WP) z dnia 27 kwietnia 2016 r. zatytułowany „Zintegrowana polityka Unii Europejskiej w sprawie Arktyki” (JOIN(2016)0021), wspólny komunikat Komisji i WP z dnia 26 czerwca 2012 r. zatytułowany „Kształtowanie polityki realizowanej przez Unię Europejską w regionie Arktyki” (JOIN(2012)0019) oraz komunikat Komisji z dnia 20 listopada 2008 r. „UE i region arktyczny” (COM(2008)0763),
– uwzględniając krajowe strategie państw arktycznych wobec Arktyki, w szczególności strategię Królestwa Danii (2011), a także Szwecji (2011) i Finlandii (2013), oraz strategie innych państw członkowskich UE i innych państw członkowskich EOG,
– uwzględniając decyzję Rady 2014/137/UE z dnia 14 marca 2014 r. w sprawie stosunków między Unią Europejską, z jednej strony, a Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony,
– uwzględniając deklarację o utworzeniu Rady Arktycznej i jej bieżący program na lata 2015–2017 (radzie tej przewodniczyć będzie USA),
– uwzględniając oświadczenie w sprawie 20. rocznicy powstania Euro-arktycznej Rady Morza Barentsa, wydane w Kirkenes w Norwegii w dniach 3–4 czerwca 2013 r.,
– uwzględniając oświadczenia Konferencji Parlamentarzystów Regionu Arktycznego (CPAR) oraz Konferencji Parlamentarzystów Regionu Morza Barentsa (BPC), w szczególności oświadczenie konferencyjne przyjęte na 12. konferencji CPAR w Ułan Ude (Rosja) w dniach 14–16 czerwca 2016 r.,
– uwzględniając wspólne oświadczenie trzeciego posiedzenia ministerialnego odnowionego wymiaru północnego, które odbyło się w Brukseli w dniu 18 lutego 2013 r.,
– uwzględniając oświadczenia przyjęte przez Parlamentarne Forum Wymiaru Północnego w Rejkiawiku (Islandia) w maju 2015 r., w Archangielsku (Rosja) w listopadzie 2013 r., w Tromsø (Norwegia) w lutym 2011 r. oraz w Brukseli we wrześniu 2009 r.,
– uwzględniając Międzynarodowy kodeks dla statków pływających po wodach polarnych przyjęty przez Międzynarodową Organizację Morską (IMO),
– uwzględniając Międzynarodową konwencję o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (konwencję MARPOL),
– uwzględniając Konwencję o utworzeniu Międzynarodowego Funduszu Odszkodowań za Szkody Spowodowane Zanieczyszczeniami Olejami, Międzynarodowy Fundusz Odszkodowań za Szkody Spowodowane Zanieczyszczeniami Olejami oraz dodatkowy fundusz odszkodowań za szkody spowodowane zanieczyszczeniem olejami,
– uwzględniając swoje rezolucje z dnia 21 listopada 2013 r. w sprawie wdrażania wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (na podstawie sprawozdania rocznego Rady dla Parlamentu Europejskiego na temat wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa)(4), z dnia 12 września 2013 r. w sprawie morskiego wymiaru wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony(5), z dnia 22 listopada 2012 r. na temat roli wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony w przypadku kryzysów i klęsk żywiołowych spowodowanych zmianą klimatu(6) oraz z dnia 12 września 2012 r. w sprawie rocznego sprawozdania Rady dla Parlamentu Europejskiego na temat wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa(7),
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Arktyki, w szczególności rezolucje z dnia 12 marca 2014 r. w sprawie strategii UE na rzecz Arktyki(8), z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie zrównoważonej polityki UE na dalekiej północy(9) oraz z dnia 9 października 2008 r. w sprawie zarządzania regionem arktycznym(10),
– uwzględniając swoje rezolucje z dnia 2 lutego 2016 r. w sprawie śródokresowego przeglądu unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej(11) oraz z dnia 12 maja 2016 r. w sprawie działań następczych i przeglądu programu działań do roku 2030(12),
– uwzględniając stosowne zalecenia delegacji do spraw stosunków ze Szwajcarią i Norwegią, do wspólnej komisji parlamentarnej UE–Islandia oraz do wspólnej komisji parlamentarnej Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) (delegacji SINEAA),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 26 października 2016 r. „Strategia kosmiczną dla Europy” (COM(2016)0705),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1775 z dnia 6 października 2015 r. w sprawie handlu produktami z fok,
– uwzględniając art. 52 Regulaminu,
– uwzględniając wspólne obrady Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, zgodnie z art. 55 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, a także opinie Komisji Handlu Zagranicznego, Komisji Rozwoju Regionalnego, jak również Komisji Rybołówstwa (A8-0032/2017),
A. mając na uwadze, że Unia Europejska odgrywa istotną rolę na arenie światowej; mając na uwadze długotrwałe zaangażowanie UE w Arktyce wynikające z historii, geografii, gospodarki i badań naukowych; mając na uwadze, że trzy państwa członkowskie – Dania, Finlandia i Szwecja – są krajami arktycznymi; mając na uwadze, że Arktyka jest otoczona wodami międzynarodowymi, a obywatele i rządy na całym świecie, w tym Unia Europejska, ponoszą odpowiedzialność za wspieranie ochrony Arktyki;
B. mając na uwadze, że zaangażowanie UE w regionie północnym i w Arktyce rozpoczęło się już na początku lat 90. XX w. poprzez udział w tworzeniu Rady Regionu Morza Bałtyckiego (CBSS), Euro-arktycznej Rady Morza Barentsa (BEAC) i pełne członkostwo Komisji w tych organach;
C. mając na uwadze, że polityka wymiaru północnego, która ma wpływ zarówno na sprawy wewnętrzne, jak i relacje zewnętrzne UE, przekształciła się w równoważne partnerstwo między UE, Rosją, Norwegią i Islandią; mając na uwadze, że oprócz partnerów wymiaru północnego w tej wspólnej polityce uczestniczy wiele organizacji wielostronnych, takich jak Rada Arktyczna, Rada Regionu Morza Bałtyckiego i Euro-arktyczna Rada Morza Barentsa, a Kanada i Stany Zjednoczone mają status obserwatorów; mając na uwadze, że polityka ta obejmuje rozległy obszar geograficzny i poprzez praktyczną współpracę regionalną odgrywa ważną rolę w obszarach zrównoważonego rozwoju, zdrowia publicznego i dobrostanu społecznego, kultury, ochrony środowiska oraz logistyki i transportu;
D. mając na uwadze stopniowe tworzenie i pogłębianie polityki UE wobec Arktyki; mając na uwadze, że ewoluującemu zaangażowaniu UE i jej wspólnym interesom najlepiej służą dobrze skoordynowane wspólne środki; mając na uwadze, że wyzwania związane z Arktyką wymagają podjęcia wspólnych działań na szczeblu regionalnym i międzynarodowym;
E. mając na uwadze, że Arktyka mierzy się ze specyficznymi wyzwaniami społecznymi, środowiskowymi i gospodarczymi;
F. mając na uwadze, że europejska część Arktyki jest słabo zaludniona, a jej mieszkańcy są rozsiani na znacznym obszarze, na którym brakuje połączeń transportowych, takich jak drogi, kolej oraz połączenia lotnicze na osi wschód–zachód; mając na uwadze, że europejska część Arktyki jest niedoinwestowana;
G. mając na uwadze, że do Arktyki mają zastosowanie szerokie międzynarodowe ramy prawne;
H. mając na uwadze, że Rada Arktyczna jest głównym forum współpracy w regionie Arktyki; mając na uwadze, że w ciągu 20 lat istnienia Rada Arktyczna dowiodła, że jest zdolna do podtrzymywania współpracy o pozytywnym i konstruktywnym charakterze, dostosowywania się do nowych wyzwań oraz podejmowania nowych zobowiązań;
I. mając na uwadze, że państwa arktyczne obejmują zwierzchnictwem i jurysdykcją swoje ziemie i wody; mając na uwadze, że należy respektować prawa ludności Arktyki w odniesieniu do dalszego zrównoważonego wykorzystywania ich zasobów naturalnych;
J. mając na uwadze, że wzrasta zainteresowanie Arktyką i jej zasobami ze względu na zmiany środowiska naturalnego w tym obszarze i niedobór zasobów; mając na uwadze, że rośnie znaczenie geopolityczne tego regionu; mając na uwadze skutki zmiany klimatu i rosnącą rywalizację o dostęp do Arktyki i jej zasobów naturalnych oraz zagrożenia dla regionu spowodowane wzrostem działalności gospodarczej, w tym wyzwania dla środowiska i bezpieczeństwa ludności, ale także nowe możliwości, takie jak wysoko rozwinięta, zrównoważona biogospodarka; mając na uwadze, że w wyniku zmiany klimatu otworzą się nowe trasy żeglugi i nowe łowiska oraz pojawi się dostęp do zasobów naturalnych, co może prowadzić do nasilenia działalności człowieka i spotęgować wyzwania w dziedzinie środowiska w tym regionie;
K. mając na uwadze, że Arktyka od dawna stanowi obszar konstruktywnej współpracy międzynarodowej oraz mając na uwadze, że Arktyka powinna pozostać obszarem bez napięć;
L. mając na uwadze, że dobra dostępność, która umożliwi poprawę połączeń między obszarami wiejskimi regionu północnego a pozostałą częścią UE, jest jednym z warunków zrównoważonego i konkurencyjnego rozwoju gospodarczego w ośrodkach rozwoju na północy, zważywszy na rosnące zainteresowanie inwestorów i zainteresowanych podmiotów niewykorzystanymi zasobami i wynikające w tego obawy związane ze stanem środowiska;
M. mając na uwadze, że do 2015 r. Federacja Rosyjska utworzyła co najmniej sześć nowych baz na północ od koła podbiegunowego, w tym sześć portów głębokowodnych i trzynaście lądowisk, oraz że zwiększa swoją obecność w Arktyce pod względem sił lądowych;
N. mając na uwadze, że silny, zdrowy i zrównoważony ekosystem Arktyki zamieszkiwany przez dobrze prosperujące społeczności ma strategiczne znaczenie dla politycznej i gospodarczej stabilności Europy i świata; podkreśla, że Arktyka posiada ponad połowę światowych obszarów wodnych i odgrywa istotną rolę w procesie oczyszczania wody; uważa, że Arktyka przyczynia się do osiągania celów dobrego stanu wód w Unii Europejskiej zgodnie z ramową dyrektywą wodną; mając na uwadze, że koszty niepodejmowania działań w zakresie ochrony systemów społeczno-ekologicznych Arktyki rosną wykładniczo;
O. mając na uwadze znaczne zmniejszenie się pokrywy lodowej na Morzu Arktycznym od 1981 r. oraz zmniejszenie się obszaru pokrytego wieczną zmarzliną (wraz z ryzykiem przypadkowego uwolnienia do atmosfery ogromnych ilości dwutlenku węgla(13) i metanu), a także ciągłe kurczenie się pokrywy śnieżnej i topnienie lodowców, co przyczynia się do podnoszenia się poziomu mórz na świecie; mając na uwadze, że zaobserwowano, iż lód morski znika nawet szybciej niż wynika z prognoz opartych na modelach, a powierzchnia pokrywy lodowej na morzu w lecie zmniejszyła się o ponad 40 % w ciągu 35 lat; mając na uwadze, że w regionach polarnych zmiana klimatu postępuje dwa razy szybciej i przyspiesza, powodując nieznane i nieprzewidywalne zmiany w istniejących ekosystemach na świecie;
P. mając na uwadze, że trzy państwa członkowskie UE (Dania, Finlandia i Szwecja) oraz jeden obszar z grupy krajów i terytoriów zamorskich (Grenlandia) są członkami Rady Arktycznej (składającej się z ośmiu członków), a siedem innych państw członkowskich (Francja, Hiszpania, Niderlandy, Niemcy, Polska, Włochy i Zjednoczone Królestwo) ma status obserwatora; mając na uwadze, że UE oczekuje ostatecznego zatwierdzenia swojego formalnego statusu obserwatora w Radzie Arktycznej;
Q. mając na uwadze, że ochrona środowiska i zrównoważony rozwój stanowią dwa główne założenia deklaracji z Ottawy, którą ustanowiono podwaliny dla Rady Arktycznej w 1996 r.;
R. mając na uwadze, że w regionie arktycznym mieszka ok. czterech milionów osób, z których ok. 10 % to ludy tubylcze; mając na uwadze, że wrażliwe środowisko naturalne Arktyki oraz prawa podstawowe ludów tubylczych muszą być zachowane i chronione za pomocą bardziej rygorystycznych zabezpieczeń; mając na uwadze, że należy zagwarantować prawa ludów tubylczych i ludności miejscowej do zatwierdzania procesu podejmowania decyzji dotyczącego wydobywania zasobów naturalnych i uczestniczenia w nim; podkreśla, że wzrost zanieczyszczeń i ilości metali ciężkich w Arktyce ma negatywne skutki w łańcuchu żywnościowym ze względu na ich obecność w gatunkach fauny i flory, a zwłaszcza w rybach, co stanowi poważne wyzwanie zdrowotne dla lokalnych mieszkańców oraz dla innych konsumentów produktów rybołówstwa;
S. mając na uwadze, że ekosystemy Arktyki, w tym flora i fauna, są szczególnie wrażliwe na zakłócenia i mają dość długi okres powrotu do stanu pierwotnego; mając na uwadze, że negatywne wpływy na środowisko często kumulują się i są nieodwracalne, a także często mają wymiar zewnętrzny o charakterze geograficznym i ekologicznym (np. powodują niszczenie ekosystemów oceanicznych);
T. mając na uwadze, że w ostatnich dekadach temperatura w Arktyce rosła blisko dwa razy szybciej niż średnia temperatura na świecie;
U. mając na uwadze, że zwiększona ilość gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń w powietrzu przyczynia się do zmiany klimatu Arktyki; mając na uwadze, że zanieczyszczenia pojawiające się w klimacie Arktyki pochodzą przede wszystkim ze źródeł emisji znajdujących się w Azji, Ameryce Północnej i Europie, zatem środki redukcji emisji podejmowane w UE odgrywają wielką rolę w zapobieganiu zmianie klimatu Arktyki;
V. mając na uwadze, że liczne są rodzaje ryzyka związanego ze stosowaniem paliwa ciężkiego w arktycznym transporcie morskim; mając na uwadze, że w przypadku wycieku bardzo gęsty olej ulega emulgowaniu, tonie i może być przenoszony na duże odległości, jeżeli zostanie uwięziony w lodzie; mając na uwadze, że wycieki paliwa ciężkiego wiążą się z wielkim zagrożeniem dla bezpieczeństwa żywności społeczności tubylczych Arktyki, które żywią się tym, co złowią lub upolują; mając na uwadze, że spalanie paliwa ciężkiego powoduje wytwarzanie tlenku siarki i metali ciężkich, a także znacznych ilości sadzy, które to substancje w styczności z arktycznym lodem pobudzają absorpcję ciepła przez masę lodu, a tym samym przyspieszają proces topnienia i skutki zmiany klimatu; mając na uwadze, że IMO zakazuje transportowania i stosowania paliwa ciężkiego na wodach otaczających Antarktydę;
W. mając na uwadze, że Unia powinna odgrywać wiodącą rolę w ramach rozmów i negocjacji w organizacjach międzynarodowych, tak aby wszystkie podmioty wywiązywały się ze swoich zobowiązań dotyczących ograniczania emisji gazów cieplarnianych lub zanieczyszczeń i aby stawić czoła rosnącym wyzwaniom w obszarze zrównoważonego gospodarowania zasobami;
X. mając na uwadze zagrożenia związane z wykorzystywaniem energii jądrowej w lodołamaczach i instalacjach nadbrzeżnych, które należy ograniczyć do minimum we wszystkich działaniach związanych z gotowością i reagowaniem;
Y. mając na uwadze, że składowanie jakichkolwiek odpadów w arktycznej wiecznej zmarzlinie w żadnym wypadku nie jest przykładem zrównoważonego gospodarowania odpadami, czego dowodzą wyniki badania przeprowadzonego niedawno w Camp Century na Grenlandii;
Z. mając na uwadze, że polityka UE wobec regionu Arktyki powinna w większym stopniu odzwierciedlać cele zrównoważonego rozwoju, do których osiągnięcia do roku 2030 zobowiązała się Unia Europejska;
AA. mając na uwadze, że oparte na wiedzy naukowej, w tym na wiedzy ludności lokalnej i tubylczej, podejmowanie decyzji ma kluczowe znaczenie dla ochrony wrażliwych ekosystemów Arktyki, zmniejszania zagrożeń, umożliwiania społecznościom lokalnym dostosowania się do zmian oraz promowania zrównoważonego rozwoju; mając na uwadze, że UE jest największym podmiotem finansującym badania naukowe w Arktyce i promującym swobodną wymianę wyników tych badań;
AB. mając na uwadze, że wyważone połączenie przemysłowej wiedzy fachowej i specjalizacji w dziedzinie Arktyki ze zobowiązaniem do osiągnięcia przyjaznych dla środowiska i zrównoważonych celów rozwoju może prowadzić do innowacji ekologicznych, symbioz przemysłowych i skutecznego gospodarowania odpadami w obszarze Arktyki, a tym samym do zachowania pierwotnego środowiska arktycznego i umożliwienia tworzenia i rozwoju możliwości biznesowych i wzrostu zatrudnienia, co może mieć również pozytywny wpływ na zatrudnienie ludzi młodych i rozwiązanie problemu starzenia się ludności;
AC. mając na uwadze, że istniejące zdolności techniczne w obszarze komunikacji satelitarnej w Unii Europejskiej, na wzór usług i obiektów infrastrukturalnych zapewnianych przez programy Copernicus i Galileo, mogłyby zaspokoić potrzeby użytkowników w regionie Arktyki;
AD. mając na uwadze, że zaangażowanie społeczności lokalnych ma zasadnicze znaczenie dla powodzenia zarządzania zasobami naturalnymi i budowania odporności wrażliwych ekosystemów;
AE. mając na uwadze znaczenie uwzględniania lokalnej i tradycyjnej wiedzy przy podejmowaniu decyzji dotyczących Arktyki;
AF. mając na uwadze, że kulturom Saamów, Nieńców, Chantów, Ewenków, Czukczów, Aleutów, Juków i Inuitów należy zapewnić ochronę, zgodnie z Deklaracją praw ludów tubylczych ONZ; mając na uwadze, że tubylcze ludy Arktyki mają prawo korzystać z zasobów naturalnych na swoich obszarach i że z tego względu powinny one uczestniczyć we wszystkich przyszłych planach dotyczących rybołówstwa komercyjnego;
AG. mając na uwadze, że wszelka działalność w zakresie rybołówstwa w regionie Arktyki musi odbywać się zgodnie z obowiązującymi porozumieniami międzynarodowymi dotyczącymi tego obszaru, w tym z traktatem spitsbergeńskim z 1920 r. oraz w szczególności ze wszelkimi prawami państw będących stronami tego traktatu, a także odbywać się z poszanowaniem wszelkich historycznych praw połowowych;
1. z zadowoleniem przyjmuje wspólny komunikat jako właściwy krok w kierunku zintegrowanej polityki UE dotyczącej Arktyki, obejmującej konkretne obszary działań, oraz w kierunku opracowania spójniejszych unijnych ram działania ze szczególnym uwzględnieniem europejskiej części Arktyki; podkreśla potrzebę zwiększenia spójności pomiędzy wewnętrzną a zewnętrzną polityką UE w odniesieniu do Arktyki; wzywa Komisję do ustanowienia konkretnych środków w zakresie wdrażania i działań następczych w odniesieniu do jej komunikatu; ponawia wezwanie do stworzenia kompleksowej strategii zaangażowania UE w Arktyce i skonkretyzowanego planu działania w tej sprawie, w którym punktem wyjścia powinna być ochrona wrażliwych ekosystemów Arktyki;
2. wyraża zadowolenie z powodu uwzględnienia w komunikacie trzech obszarów priorytetowych, tj. zmiany klimatu, zrównoważonego rozwoju i współpracy międzynarodowej;
3. podkreśla znaczenie Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS) dla zapewnienia ram prawnych dla wszystkich działań związanych z oceanami, również w Arktyce, wyznaczenia granic arktycznego szelfu kontynentalnego oraz rozstrzygnięcia kwestii suwerenności wewnątrz obszaru Arktyki w odniesieniu do mórz terytorialnych; zauważa, że w Arktyce pozostało tylko kilka nierozstrzygniętych kwestii dotyczących jurysdykcji; uważa poszanowanie prawa międzynarodowego w Arktyce za kwestię zasadniczą; zwraca uwagę, że wody wokół bieguna północnego to w przeważającej części wody międzynarodowe; opowiada się za umocnieniem roli UE w promowaniu skutecznych ustaleń wielostronnych oraz za światowym porządkiem opartym na prawie poprzez wzmocnienie i spójne wdrażanie odpowiednich międzynarodowych, regionalnych i dwustronnych umów i ram prawnych; podkreśla, że UE powinna odgrywać pozytywną rolę w promowaniu i wspieraniu uzgodnień, które umacniają zarządzanie różnorodnością biologiczną i środowiskiem w obszarach nieobjętych jurysdykcją krajową na Oceanie Arktycznym; odnotowuje, że nie dotyczy to żeglugi i tradycyjnych źródeł utrzymania; wzywa UE do ścisłej współpracy z państwami członkowskimi w celu wspierania bezpieczeństwa i ochrony środowiska w regionie; podkreśla ważną rolę Rady Arktycznej w utrzymaniu konstruktywnej współpracy, braku napięć, pokoju i stabilności w regionie Arktyki;
4. z zadowoleniem przyjmuje ratyfikację porozumienia paryskiego przez Unię Europejską i jego wejście w życie w dniu 4 listopada 2016 r.; wzywa do jego szybkiego i skutecznego wdrożenia przez wszystkie strony; zachęca państwa członkowskie do ratyfikowania porozumienia paryskiego w celu przystąpienia do ambitnych celów i środków dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych zarówno w sektorze handlu uprawnieniami do emisji, jak i w sektorach podejmujących wspólny wysiłek redukcyjny, z uwzględnieniem celu polegającego na ograniczeniu do roku 2100 wzrostu temperatury do 1,5 C;
5. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby odegrały większą rolę w skutecznym wdrażaniu umów międzynarodowych takich jak porozumienie paryskie, konwencja z Minamaty, Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości, protokół z Göteborga, konwencja sztokholmska, Międzynarodowy kodeks dla statków pływających po wodach polarnych (kodeks polarny) i Konwencja o różnorodności biologicznej (CBD); prosi Komisję o zwracanie szczególnej uwagi na prowadzony obecnie przez Komitet ds. Przeglądu Trwałych Zanieczyszczeń Organicznych międzynarodowy proces wyeliminowania trwałych zanieczyszczeń organicznych i sadzy; zachęca państwa partnerskie UE do pójścia za tym przykładem;
6. popiera rozwój sieci arktycznych obszarów chronionych i ochrony obszaru wód międzynarodowych wokół bieguna północnego poza strefami ekonomicznymi państw nadbrzeżnych;
7. apeluje o to, aby wszelkie próby rozwijania rybołówstwa komercyjnego w regionie Arktyki w pełni uwzględniały wrażliwość i szczególny charakter tego regionu; nalega, aby przed podjęciem każdej nowej działalności w zakresie rybołówstwa komercyjnego w regionie Arktyki przeprowadzano wiarygodne i ostrożne oceny naukowe dotyczące stad w celu określenia, jaki zakres rybołówstwa pozwoli utrzymać stada ryb docelowo objęte połowem powyżej poziomów umożliwiających uzyskanie maksymalnego podtrzymywalnego połowu i nie doprowadzi do wyczerpania zasobów innych gatunków lub do poważnych szkód w środowisku morskim; podkreśla, że wszystkie połowy oceaniczne muszą być regulowane przez regionalną organizację ds. zarządzania rybołówstwem, która uwzględnia opinie naukowe oraz posiada rozbudowany program kontroli i nadzoru, aby zapewnić zgodność ze środkami w zakresie zarządzania; zwraca uwagę, że połowy w wyłącznych strefach ekonomicznych muszą spełniać określone standardy; wzywa do wprowadzenia moratorium na połowy na skalę przemysłową, w tym połowy włokami dennymi, na wodach Arktyki, na których wcześniej nie prowadzono połowów;
8. z zadowoleniem przyjmuje trwające negocjacje dotyczące międzynarodowego porozumienia między państwami nadbrzeżnymi regionu Arktyki i stronami międzynarodowymi, prowadzone z myślą o zapobieganiu nieuregulowanym połowom na międzynarodowych wodach Arktyki, oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do podpisania przedmiotowej deklaracji i zabiegania o uznanie jej za wiążącą dla sygnatariuszy;
9. wzywa Komisję, by zapewniała wsparcie państwom regionu Arktyki i zachęcała je do dalszych prac nad udostępnianiem obszerniejszych informacji i analiz dotyczących wszystkich stad w regionie;
10. wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmożenia ich wysiłków – w unijnych ramach prawnych – poprzez uzgodnienie ambitnych celów dotyczących redukcji emisji w trakcie rokowań dotyczących dyrektywy w sprawie krajowych poziomów emisji, poprzez zmniejszenie lokalnego poziomu zanieczyszczeń dzięki pakietowi w sprawie polityki czystego powietrza w celu ograniczenia zanieczyszczeń przemieszczających się na dalekie odległości, w szczególności sadzy, oraz poprzez negocjowanie ambitnych celów i środków dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych zarówno w sektorze handlu uprawnieniami do emisji, jak i w sektorze wspólnego wysiłku redukcyjnego, z uwzględnieniem celu polegającego na ograniczeniu do roku 2100 wzrostu temperatury do 1,5 °C;
11. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zadbania o to, by negocjowane obecnie porozumienie ONZ w sprawie ochrony różnorodności biologicznej oceanów na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową było silne i skuteczne oraz gwarantowało solidny proces rozpoznawania i wyznaczania morskich obszarów chronionych – w tym rezerwatów morskich wyłączonych z połowów – oraz zarządzania nimi i egzekwowania powiązanych postanowień;
12. zachęca Komisję i państwa członkowskie do potwierdzenia ich roli w skutecznym wdrażaniu Konwencji o różnorodności biologicznej i odnośnych porozumień międzynarodowych; uważa za istotne, aby plan strategiczny uzgodniony na mocy art. 10 protokołu z Nagoi, dotyczącego określania i priorytetowego traktowania szkodliwych gatunków obcych, które zagrażają ekosystemom, oraz ich ścieżek rozprzestrzeniania się, był realizowany, jako że najbardziej szkodliwe inwazyjne gatunki są kontrolowane lub eliminowane, a wobec ich ścieżek rozprzestrzeniania się stosuje się odpowiednie środki w celu wyeliminowania przenoszenia i inwazji szkodliwych gatunków obcych, również na obszarach Arktyki;
13. wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia zakazu stosowania dopłat do paliw kopalnych, które obniżają koszty produkcji energii z paliw kopalnych, w celu zniechęcenia do eksploatacji źródeł paliw kopalnych i stosowania paliw kopalnych;
14. wzywa UE do propagowania na szczeblu międzynarodowym ścisłych zapobiegawczych norm regulacyjnych w obszarze ochrony środowiska i bezpieczeństwa w odniesieniu do poszukiwania, badania i eksploatacji złóż ropy; wzywa do wprowadzenia zakazu odwiertów w poszukiwaniu ropy na pokrytych lodem wodach Arktyki w UE i EOG oraz apeluje do UE o propagowanie porównywalnych norm zapobiegawczych w Radzie Arktycznej i dla państw arktycznych;
15. podkreśla, jak duże znaczenie dla UE ma zachęcanie do szybkiej ratyfikacji konwencji z Minamaty w celu zapobiegania emisjom rtęci i ich ograniczania;
16. pochwala zamiar Komisji dotyczący wykorzystania europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na upowszechnienie działań na rzecz klimatu w Arktyce, uwzględniając lokalną sytuację i wyjątkowy charakter regionów arktycznych;
17. podkreśla, że rosnące wykorzystywanie zasobów naturalnych w Arktyce powinno odbywać się z poszanowaniem i na korzyść ludności lokalnej oraz przy pełnej odpowiedzialności za wrażliwe środowisko arktyczne; uważa, że ten strategiczny wybór ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia zgodności z prawem oraz lokalnego poparcia zaangażowania UE w Arktyce;
18. wzywa Komisję i państwa członkowskie, które są członkami Rady Arktycznej lub mają status obserwatora, do wspierania bieżących prac Rady Arktycznej w odniesieniu do ocen oddziaływania na środowisko w celu zachowania wrażliwych ekosystemów Arktyki zgodnie z konwencją z Espoo; podkreśla kluczowe znaczenie ocen oddziaływania na środowisko dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju działalności gospodarczej i ochrony szczególnie wrażliwych ekosystemów i społeczności Arktyki; zwraca uwagę na następujące niewyczerpujące kryteria, które zostały przedstawione przez Okołobiegunową Radę Inuitów, dotyczące projektów realizowanych na obszarze Arktyki:
—
należy rozważyć wszystkie możliwe skutki dla środowiska, dla kultury oraz skutki społeczno-gospodarcze zarówno podczas realizacji przedsięwzięcia, jak i po jego zakończeniu, w tym skumulowane skutki obecnych i przyszłych przedsięwzięć;
—
należy stosować zasadę ostrożności i zasadę „zanieczyszczający płaci” na wszystkich etapach planowania, oceny, wdrażania i czerpania zysków z przedsięwzięć;
—
odzyskiwanie habitatów i dotkniętych obszarów oraz przywracanie ich do stanu pierwotnego musi zostać starannie zaplanowane, a finansowanie tych działań należy zapewnić w pełni jeszcze przed rozpoczęciem przedsięwzięcia;
—
propozycje projektów w zakresie reagowania na wyciek ropy muszą obejmować wykazanie na podstawie dowodów, że przemysł jest w stanie zebrać rozlaną ropę naftową w warunkach nietkniętej, połamanej i ponownie zamarzającej pokrywy lodowej;
—
należy ustanowić międzynarodowy system odpowiedzialności i odszkodowań za zanieczyszczenia gruntów, wody i obszarów morskich wynikające z poszukiwania i eksploatacji przybrzeżnych złóż ropy naftowej;
19. podkreśla znaczenie znalezienia mechanizmów umożliwiających stosowanie społecznej odpowiedzialności biznesu w działaniach przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą w regionie arktycznym, zwłaszcza w ramach współpracy z przedstawicielami sektora przedsiębiorczości, takimi jak Arktyczna Rada Gospodarcza; zaleca zbadanie potencjału dobrowolnych mechanizmów, jeżeli chodzi o zachęcanie do stosowania wysokich norm przemysłowych w działalności społecznej i środowiskowej, takich jak eksponowanie „najlepszych wyników” w arktycznym indeksie odpowiedzialności społecznej na podstawie np. protokołu w sprawie arktycznych inwestycji biznesowych i inicjatywy ONZ Global Compact;
20. wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania wszelkich wysiłków podejmowanych w IMO w celu osiągnięcia globalnego porozumienia w sprawie ograniczenia emisji pochodzących z żeglugi morskiej;
21. uznaje znaczenie kontynuacji i odpowiedniego finansowania słabo zaludnionych obszarów północnych w celu zwalczania trwałych utrudnień, takich jak niska gęstość zaludnienia, surowy klimat czy duże odległości;
22. zachęca do ścisłej współpracy w kwestiach dotyczących Arktyki między instytucjami UE a zainteresowanymi państwami członkowskimi; wzywa państwa członkowskie będące członkami Rady Arktycznej do informowania pozostałych państw członkowskich i WP o wszelkich sprawach omawianych na forum Rady Arktycznej, a będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, zgodnie z art. 34 ust. 2 TUE;
23. podkreśla potrzebę zaangażowania się UE w dialog polityczny ze wszystkimi partnerami arktycznymi i wzywa do nasilenia współpracy między UE, Radą Arktyczną w ramach wymiaru północnego, Euro-arktyczną Radą Morza Barentsa i innymi organami zaangażowanymi we współpracę na Dalekiej Północy; podkreśla ważną rolę państw mających status obserwatora w Radzie Arktycznej, z dużym doświadczeniem i długoterminowym zaangażowaniem we współpracę naukową i polityczną w Arktyce; w tym względzie z zadowoleniem przyjmuje bieżący dialog między państwami o statusie obserwatorów a prezydencją Rady Arktycznej;
24. zdecydowanie popiera przyznanie UE statusu obserwatora w Radzie Arktycznej; jest przekonany, że pełne wdrożenie statusu UE jako formalnego obserwatora wpłynie korzystnie na polityczną i instytucjonalną rolę Rady Arktycznej w rozwiązywaniu kwestii związanych z Arktyką, a także wzmocni tę rolę;
25. wyraża zadowolenie w związku ze wzmocnioną współpracą między Komisją a ESDZ w sprawie Arktyki; zaleca utworzenie w ESDZ działu ds. polityki północnej oraz wzmocnienie współpracy między służbami ESDZ i Komisji, by zapewnić spójne, skoordynowane i zintegrowane podejście do ważnych obszarów polityki;
26. odnotowuje zdolność UE do przyczyniania się do rozwiązywania potencjalnych problemów w zakresie bezpieczeństwa; apeluje do UE o wniesienie wkładu – w porozumieniu z państwami członkowskimi i we współpracy z krajami arktycznymi – w starania na rzecz utworzenia mechanizmów bezpieczeństwa cywilnego, jak również o wzmacnianie potencjału zarządzania kryzysowego w przypadku zarówno katastrof naturalnych, jak i wywołanych przez człowieka, i infrastruktury poszukiwawczo-ratowniczej;
27. zwraca uwagę na fakt, że bezpieczeństwo energetyczne jest ściśle związane ze zmianą klimatu; uważa, że należy poprawić bezpieczeństwo energetyczne, zmniejszając zależność UE od paliw kopalnych; podkreśla fakt, że zmiany w Arktyce stanowią jeden z najistotniejszych skutków zmiany klimatu dla bezpieczeństwa UE; podkreśla potrzebę zajęcia się tym czynnikiem zwielokrotniającym ryzyko przez wzmocnienie unijnej strategii dla Arktyki, a także przez wzmocnienie polityki generowania w UE energii ze źródeł odnawialnych i zapewniania efektywności energetycznej, co znacznie zmniejszy zależność UE od zewnętrznych źródeł energii, a tym samym zwiększy jej bezpieczeństwo;
28. wzywa do opracowania planów reagowania w przypadku gatunków dzikiej fauny i flory zanieczyszczonych ropą naftową zgodnie z określonymi dobrymi praktykami we wszystkich państwach arktycznych, włącznie ze skuteczną oceną wrażliwych gatunków objętych ryzykiem, a także wykonalnych strategii zapobiegania i reagowania, aby zapewnić ich ochronę;
29. zwraca uwagę na bieżącą konstruktywną i pragmatyczną współpracę transgraniczną z wymiarem północnym i jego partnerstwami oraz współpracę w regionie Morza Barentsa;
30. podkreśla znaczenie kontynuowania utrzymywania kontaktów i dialogu z Rosją w ramach współpracy w regionie Arktyki, a w szczególności współpracy transgranicznej między UE a Rosją, pomimo zwiększenia rosyjskich sił wojskowych stacjonujących w regionie oraz budowy i ponownego otwierania rosyjskich baz wojskowych, a także utworzenia w Arktyce rosyjskiego okręgu wojskowego; podkreśla, że UE nadal musi domagać się uznania przez Rosję interesów UE poprzez stosowanie selektywnego zaangażowania, a także dążyć do postępu w kwestiach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, w odniesieniu do których istnieje możliwość wypracowania globalnych rozwiązań w odpowiedzi na wspólne wyzwania i zagrożenia; wzywa do włączenia tej kwestii do strategii UE na rzecz Arktyki; podkreśla, że region arktyczny stanowi integralną część środowiskowych, gospodarczych i politycznych sfer stosunków międzynarodowych;
31. wyraża przekonanie, że polityka wymiaru północnego służy jako przykładny wzór stabilności, wzajemnej odpowiedzialności i zaangażowania we współpracę na rzecz Arktyki; podkreśla znaczenie partnerstw sektorowych w ramach wymiaru północnego, w szczególności w dziedzinach środowiska, infrastruktury i logistyki;
32. odnotowuje powstanie szlaków migracyjnych prowadzących przez Arktykę do UE; podkreśla, że te szlaki migracyjne oraz intensyfikację transportu należy uwzględnić podczas opracowywania strategii UE na rzecz Arktyki;
33. ponownie wzywa UE i jej państwa członkowskie do aktywnego podtrzymywania zasad wolności żeglugi i nieszkodliwego przepływu;
34. z zadowoleniem przyjmuje planowane utworzenie europejskiego forum stron zainteresowanych Arktyką; podkreśla potrzebę wzmacniania synergii między istniejącymi instrumentami finansowymi, co pozwoliłoby uniknąć ewentualnego powielania i zwiększyć interakcje między wewnętrznymi a zewnętrznymi programami UE; zwraca uwagę na propozycję Finlandii, aby pierwsze forum odbyło się w Finlandii w 2017 r.;
35. podkreśla, jak ważne jest uwzględnianie lokalnej i tradycyjnej wiedzy przy podejmowaniu decyzji dotyczących Arktyki;
36. potwierdza poparcie UE dla Deklaracji praw ludów tubylczych ONZ; przypomina w szczególności art. 19 deklaracji, który stanowi, że państwa konsultują się i współpracują z ludnością tubylczą w dobrej wierze poprzez ich własne instytucje przedstawicielskie w celu uzyskania ich wcześniejszego, dobrowolnego i świadomego pozwolenia przed przyjęciem i wdrożeniem środków ustawodawczych i administracyjnych, które mogą mieć na nie wpływ; wzywa do pełniejszego i wcześniejszego zaangażowania ludów tubylczych w opracowywanie polityki arktycznej skupionej na obywatelach oraz w prace Rady Arktycznej; podkreśla, że ich włączenie w proces podejmowania decyzji ułatwiłby zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi w Arktyce; podkreśla konieczność ochrony i promowania praw, kultury i języków ludów tubylczych; podkreśla potrzebę rozwoju odnawialnych źródeł energii w regionie Arktyki w zrównoważony sposób, tak aby jednocześnie zapewnić ochronę wrażliwego środowiska, przy pełnym zaangażowaniu ludności tubylczej;
37. zwraca szczególną uwagę na cel zrównoważonego rozwoju nr 4.5, który obejmuje zapewnienie ludom tubylczym równego dostępu do wszystkich poziomów kształcenia i szkolenia zawodowego, również w ich własnych językach;
38. podkreśla, że dostępna, oparta na wzajemnych połączeniach, bezpieczna i zrównoważona turystyka na obszarach wiejskich i słabo zaludnionych w europejskiej części Arktyki może przyczynić się do zwiększenia działalności biznesowej, co z kolei może przełożyć się na zwiększenie miejsc pracy w małych i średnich przedsiębiorstwach oraz ogólnie na pozytywny rozwój w tym regionie; podkreśla zatem, że turystyka na tym obszarze powinna być promowana ze względu na związane z nią następstwa społeczne i środowiskowe w odniesieniu do infrastruktury i badań, kształcenia i szkolenia;
39. podkreśla rolę ludów tubylczych i społeczności lokalnych w utrzymywaniu stabilności i równowagi regionu arktycznego; wzywa Komisję do skoncentrowania się na zapewnieniu tym społecznościom dostępu do wszystkich istotnych informacji co do wymogów unijnego jednolitego rynku, najlepszych praktyk i instrumentów finansowych; podkreśla znaczenie sprawnego transportu, łączności i sieci elektroenergetycznych, a także technologii geolokalizacji przestrzennej i telekomunikacji, w tworzeniu działalności gospodarczej na tym obszarze; przypomina Komisji o obowiązkach wynikających z rozporządzenia (UE) 2015/1775 w zakresie przedstawiania sprawozdań społeczeństwu i właściwym organom oraz informowania ich o przepisach zawartych w rozporządzeniu; podkreśla potrzebę wykorzystania wiedzy fachowej, którą dysponują społeczności lokalne i tubylcze, oraz zapewnienia większego zaangażowania, aprobaty i udziału społeczności tubylczych i lokalnych w odniesieniu do procesu podejmowania decyzji; podkreśla potrzebę koniecznego wsparcia i finansowania; w związku z tym proponuje utworzyć w Brukseli przedstawicielstwo ludów tubylczych Arktyki, tak aby ich uczestnictwo było bardziej eksponowane; wyraża opinię, że UE powinna wspierać wdrażanie w Arktyce innowacyjnych technologii, które pozwolą rozwinąć tamtejsze odnawialne źródła energii;
40. podkreśla, że podstawowe znaczenie ma utrzymanie w Arktyce rozwiniętych w zrównoważony sposób społeczności, które dysponują najnowszymi technologiami informacyjnymi i które cechuje wysoka jakość życia, oraz że UE może odegrać znaczącą rolę w tej kwestii; podkreśla prawo ludów Arktyki do określania swoich źródeł utrzymania i uznaje ich dążenie do zrównoważonego rozwoju regionu; wzywa ESDZ i Komisję do pogłębienia dialogu z tymi ludami i do zbadania możliwości zapewnienia im środków finansowych oraz zagwarantowania, że ich głosy będą brane pod uwagę w debatach UE na temat Arktyki; z zadowoleniem przyjmuje działalność Specjalnego Sprawozdawcy ONZ ds. Sytuacji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności Ludów Tubylczych oraz mechanizmu eksperckiego ONZ w kwestii praw ludów tubylczych;
41. podkreśla, że nauka powinna stanowić podstawę kształtowania polityki w Arktyce w zakresie ochrony środowiska naturalnego i walki ze zmianą klimatu;
42. podkreśla istotną rolę europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w rozwoju europejskiej części Arktyki oraz pobudzaniu zrównoważonego wzrostu i tworzeniu wysokiej jakości miejsc pracy ukierunkowanych na przyszłościowe sektory; podkreśla potrzebę odpowiedzialnego i opartego na poszanowaniu gospodarowania zasobami naturalnymi Arktyki; zwraca uwagę na trwałe utrudnienia, które należy zrekompensować (art. 174 TFUE); podkreśla, jakie znaczenie w długiej perspektywie taka strategia ma w różnych dziedzinach, takich jak europejska agenda cyfrowa, zmiana klimatu, „niebieski wzrost” itp.;
43. podkreśla znaczenie dobrej dostępności regionu Arktyki do sieci TEN-T, planowanej rozbudowy korytarzy sieci bazowej Morze Północne – Bałtyk i kraje skandynawskie – Morze Śródziemne, a także dróg dostępu drugiego poziomu, jako kluczowej struktury transportowej umożliwiającej zrównoważoną mobilność ludzi i towarów; przypomina o możliwości wykorzystania środków UE, takich jak instrument „Łącząc Europę” oraz Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) do finansowania projektów infrastrukturalnych w europejskiej części Arktyki; dostrzega znaczącą rolę Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) w tej kwestii; proponuje, aby Komisja sprawdziła możliwość szerszej międzynarodowej współpracy finansowej w zakresie rozwijania infrastruktury i połączeń, w tym systemów ICT;
44. z zadowoleniem przyjmuje podjęte przez Komisję zobowiązanie do utrzymania co najmniej na dotychczasowym poziomie poziomu finansowania badań naukowych dotyczących Arktyki w programie „Horyzont 2020”, a zwłaszcza jej zamiar wspierania wdrażania innowacyjnych technologii; wzywa Komisję do zwiększenia unijnych środków finansowych przeznaczonych na badania naukowe dotyczące Arktyki w wieloletnich ramach finansowych po 2020 r.; wzywa Komisję do dalszego i coraz lepszego wykorzystywania programu „Horyzont 2020” oraz innych programów finansowania do prowadzenia badań dotyczących Arktyki;
45. zwraca uwagę, że arktyczne ekosystemy morskie mają kluczowe znaczenie dla ochrony globalnej różnorodności biologicznej; zwraca uwagę, że topnienie arktycznego lodu morskiego i inne zmiany w środowisku Arktyki w połączeniu z ograniczoną wiedzą naukową o zasobach morskich w tym obszarze wymagają ostrożnościowego podejścia mającego na celu przyjęcie odpowiednich środków międzynarodowych, które zapewnią długoterminową ochronę i zrównoważone wykorzystywanie zasobów morza pełnego w Arktyce;
46. zachęca do promowania i ułatwiania międzynarodowej współpracy naukowej i badawczej wszystkich zainteresowanych stron działających w obszarze badań naukowych dotyczących Arktyki oraz tworzenia infrastruktury badawczej, ponieważ większa wiedza na temat Arktyki ma zasadnicze znaczenie dla odpowiedniego stawienia czoła wszystkim wyzwaniom; wspiera współpracę między najważniejszymi instytucjami badającymi Arktykę w celu opracowania zintegrowanego europejskiego programu badań polarnych w ramach inicjatywy EU–PolarNet, w ramach której uwzględnia się tradycyjną i lokalną wiedzę; odnotowuje, że zwrócono się do Komisji z propozycją zorganizowania w Europie w 2018 r. międzynarodowej konferencji naukowej dotyczącej Arktyki; podkreśla znaczenie pomyślnej współpracy z Kanadą i Stanami Zjednoczonymi w ramach transatlantyckiego stowarzyszenia badań oceanów;
47. ponownie wzywa Komisję do ustanowienia w Arktyce unijnego ośrodka informacji o Arktyce dysponującego wystarczającymi środkami w celu zapewnienia wydajnego dostępu do informacji i wiedzy o Arktyce, a także pobudzenia turystyki; zwraca uwagę, że tego rodzaju unijny ośrodek informacji o Arktyce mógłby być powiązany z już istniejącymi ośrodkami arktycznymi lub z niektórymi innymi instytucjami arktycznymi, co znacznie obniżyłoby koszty;
48. wzywa do bardziej systematycznego i długoterminowego zbierania danych pochodzących z projektów badawczych dotyczących Arktyki; wyraża ubolewanie, że rezultaty poszczególnych projektów często znikają przy przejściu z jednego okresu programowania do drugiego; apeluje do Komisji o dążenie do zachowania ciągłości podczas planowania ram badań naukowych dotyczących Arktyki na okres po roku 2020;
49. z zadowoleniem przyjmuje wsparcie Komisji na rzecz ustanawiania chronionych obszarów morskich w Arktyce; przypomina Komisji i państwom członkowskim o celu polegającym na ochronie co najmniej 10% obszarów przybrzeżnych i morskich w ramach celów zrównoważonego rozwoju; zwraca jednak uwagę, że ewentualny nowy wniosek dotyczący tej kwestii powinien być spójny z wynikiem dyskusji prowadzonych przez państwa arktyczne w ramach Rady Arktycznej; podkreśla, że chronione obszary morskie mają decydujące znaczenie dla ochrony ekosystemów Arktyki; przypomina o konieczności pełnego zaangażowania społeczności lokalnych w planowanie i ustanawianie tych obszarów chronionych, a także w zarządzanie nimi;
50. podkreśla znaczenie technologii kosmicznych i działań związanych z przestrzenią kosmiczną, które mają kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa działalności żeglugowej, a także monitorowania środowiska i obserwowania zmiany klimatu w Arktyce; zachęca Komisję, w świetle zmian w regionie Arktyki wskazanych w komunikacie „Strategia kosmiczna dla Europy” (COM(2016)0705), do zbadania możliwości większego wykorzystania w tym regionie przyszłych i aktualnych unijnych programów satelitarnych, we współpracy z członkami Rady Arktycznej, a także do uwzględnienia potrzeb użytkowników w ramach inicjatywy GOVSATCOM; wzywa wszystkie zainteresowane strony do pełnego wykorzystania w tym względzie potencjału nawigacji satelitarnej Galileo oraz programu obserwacji i monitorowania Ziemi Copernicus;
51. wzywa Komisję i państwa członkowskie do propagowania i wspierania koncepcji utworzenia morskiego obszaru chronionego na obszarach pełnego morza Arktyki w ramach mandatu Komisji OSPAR (Konwencję o ochronie środowiska morskiego obszaru północno-wschodniego Atlantyku) w celu zakazania wszelkiej eksploatacji zasobów, w tym zasobów rybnych, na międzynarodowych wodach wokół bieguna północnego, które są objęte mandatem OSPAR;
52. wzywa Komisję do wspierania inicjatyw mających na celu zakazanie połowów włokami dennymi na obszarach morskich istotnych pod względem ekologicznym lub biologicznym oraz na obszarach pełnego morza Arktyki;
53. apeluje o zadbanie o to, aby określone w ramach nowej wspólnej polityki rybołówstwa cele w zakresie ochrony środowiska oraz cel ilościowy polegający na odnowie i utrzymaniu zasobów powyżej poziomów gwarantujących uzyskanie maksymalnego podtrzymywalnego połowu stanowiły podstawę wszelkiej działalności w zakresie rybołówstwa komercyjnego w regionie;
54. wzywa UE do odgrywania wiodącej roli w zapobieganiu nieuregulowanym połowom w regionie Arktyki; jest zdania, że Unia ma do tego wszelkie prawa, zwłaszcza że państwa członkowskie są zaangażowane w zarządzanie w regionie Arktyki na wszystkich szczeblach;
55. podkreśla, że floty rybackie UE nie mogą zagrażać różnorodności biologicznej w regionie; z zadowoleniem przyjmuje zidentyfikowanie obszarów o szczególnym znaczeniu ekologicznym i biologicznym w regionie Arktyki na mocy Konwencji o różnorodności biologicznej (CBD), gdyż jest to ważne działanie gwarantujące skuteczną ochronę różnorodności biologicznej Arktyki; podkreśla również, że duże znaczenie ma stosowanie podejścia polegającego na zarządzaniu ekosystemowym w środowisku przybrzeżnym, morskim i lądowym Arktyki, na co zwróciła uwagę grupa ekspertów Rady Arktycznej ds. zarządzania ekosystemowego; wzywa państwa do wypełniania zobowiązań wynikających z Konwencji o różnorodności biologicznej i Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza poprzez ustanowienie sieci morskich obszarów chronionych i rezerwatów morskich na Oceanie Arktycznym;
56. zdecydowanie opowiada się za tym, aby dalszy rozwój rybołówstwa komercyjnego w regionie Arktyki odbywał się zgodnie z międzynarodowymi porozumieniami dotyczącymi tego obszaru, w tym z traktatem spitsbergeńskim z 1920 r., oraz z poszanowaniem praw państw będących stronami takich porozumień, jak i w poszanowaniu istniejących historycznych praw połowowych;
57. wzywa Komisję do przeanalizowania możliwości usprawnienia arktycznej infrastruktury telekomunikacyjnej, włącznie z satelitami, i wystąpienia z wnioskami dotyczącymi tej kwestii, aby wesprzeć badania naukowe i monitorowanie klimatu, a także do inicjowania rozwoju lokalnego oraz żeglugi i bezpieczeństwa na morzu w regionie;
58. ponawia sformułowany w 2014 r. apel do Komisji i państw członkowskich o podjęcie niezbędnych środków, by aktywnie ułatwić przestrzeganie – za pośrednictwem Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (MARPOL) i/lub w ramach kontroli przeprowadzanej przez państwo portu – zakazu stosowania i przewozu paliwa ciężkiego (HFO) jako paliwa dla statków pływających na morzach arktycznych, podobnie jak to zostało uregulowane na wodach otaczających Antarktydę; wzywa Komisję do uwzględnienia płynących ze stosowania paliwa ciężkiego zagrożeń dla środowiska i klimatu w analizie zagrożeń wynikających ze wzrostu żeglugi Północną Drogą Morską; wzywa Komisję, aby w związku z brakiem odpowiednich uregulowań międzynarodowych przedstawiła propozycje przepisów dotyczących statków, które po przepłynięciu wód Arktyki lub przed wypłynięciem na te wody wpływają do portów UE, z myślą o zakazaniu stosowania i przewozu paliwa ciężkiego;
59. oczekuje na wejście w życie w latach 2017 i 2018 kodeksu polarnego IMO, który zwiększy bezpieczeństwo żeglugi w Arktyce; podkreśla znaczenie opracowania jednolitego systemu ewakuacji, ucieczki i akcji ratunkowych (EER) dla osób pracujących na morzu pełnym, który może być stosowany na platformach i statkach w Arktyce;
60. przypomina, że na mocy Porozumienia Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) Islandia i Norwegia zobowiązały się do ochrony jakości środowiska i zapewnienia zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych zgodnie ze stosownymi przepisami prawa UE;
61. podkreśla wzrastające zainteresowanie Chin regionem Arktyki, zwłaszcza dostępem do szlaków morskich i dostępnością zasobów energetycznych; odnotowuje zawarcie umowy o wolnym handlu między Islandią i Chinami oraz wzywa Komisję do ścisłego monitorowania skutków, jakie może ona mieć nie tylko dla zrównoważonego rozwoju gospodarczego po islandzkiej stronie regionu Arktyki, lecz również dla unijnej gospodarki i rynku wewnętrznego;
62. przypomina, że na mocy umowy UE–Grenlandia o partnerstwie w sprawie połowów z 2007 r. UE udziela Grenlandii wsparcia finansowego dla zapewnienia odpowiedzialnego rybołówstwa i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybnych w grenlandzkiej wyłącznej strefie ekonomicznej;
63. wzywa do szybkiej ratyfikacji Protokołu z 2010 r. do Międzynarodowej konwencji o odpowiedzialności i odszkodowaniu za szkodę związaną z przewozem morskim substancji niebezpiecznych i szkodliwych (konwencji SNS) oraz do przystąpienia państw członkowskich do niego;
64. uważa, że zaangażowanie PE i ścisła współpraca między parlamentami w sprawach dotyczących Arktyki, w szczególności z udziałem narodowych parlamentów stosownych państw członkowskich UE, mają zasadnicze znaczenie dla realizacji polityki dotyczącej Arktyki;
65. wzywa wysoką przedstawiciel i Komisję do ścisłego monitorowania zmian klimatu, ochrony środowiska naturalnego i morskiego oraz zmian społeczno-gospodarczych i zmian w zakresie bezpieczeństwa w regionie Arktyki oraz do regularnego składania Parlamentowi i Radzie sprawozdań, w tym w zakresie realizacji unijnej polityki dotyczącej Arktyki;
66. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji Europejskiej, wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz parlamentom państw regionu arktycznego.
– uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej przyjęte w dniach 19–20 czerwca 2003 r. i załącznik do nich zatytułowany „Agenda z Salonik dla Bałkanów Zachodnich: w kierunku integracji europejskiej”,
– uwzględniając Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Czarnogóry, z drugiej strony z dnia 29 marca 2010 r.(1),
– uwzględniając wynik posiedzeń konferencji akcesyjnej UE–Czarnogóra na szczeblu wiceministrów w dniu 30 czerwca 2016 r. oraz na szczeblu ministerialnym w dniu 13 grudnia 2016 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 26 czerwca 2012 r. zawierające decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Czarnogórą w dniu 29 czerwca 2012 r. oraz konkluzje z dnia 13 grudnia 2016 r., które zyskały poparcie zdecydowanej większości delegacji,
– uwzględniając siódme posiedzenie Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia między Czarnogórą a UE, które odbyło się dnia 20 czerwca 2016 r. w Brukseli,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 listopada 2016 r. w sprawie polityki rozszerzenia UE w 2016 r. (COM(2016)0715) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji zatytułowany „Sprawozdanie za rok 2016 dotyczące Czarnogóry” (SWD(2016)0360),
– uwzględniając deklarację końcową przewodniczącego szczytu w sprawie Bałkanów Zachodnich, który odbył się dnia 4 lipca 2016 r. w Paryżu, oraz zalecenia organizacji społeczeństwa obywatelskiego na szczyt w Paryżu w 2016 r.,
– uwzględniając decyzję ministrów spraw wewnętrznych państw członkowskich NATO z dnia 2 grudnia 2015 r. i podpisanie protokołu o przystąpieniu Czarnogóry do NATO dnia 19 maja 2016 r.,
– uwzględniając sprawozdanie końcowe misji obserwacji wyborów OBWE/ODIHR na temat wyborów parlamentarnych, które odbyły się dnia 16 października 2016 r.,
– uwzględniając wspólną deklarację z 8. posiedzenia Wspólnego Komitetu Konsultacyjnego Społeczeństwa Obywatelskiego UE–Czarnogóra, które odbyło się dnia 8 listopada 2016 r. w Budvie,
– uwzględniając deklarację i zalecenia z 12. posiedzenia Parlamentarnego Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia UE–Czarnogóra, które odbyło się w Podgoricy w dniach 19–20 maja 2016 r.,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Czarnogóry,
– uwzględniając art. 52 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A8-0050/2017),
A. mając na uwadze, że integracja euroatlantycka stanowi kluczowy priorytet polityki zagranicznej Czarnogóry;
B. mając na uwadze dalsze postępy poczynione w negocjacjach akcesyjnych; mając na uwadze, że Czarnogóra jest obecnie uważana za najbardziej zaawansowany kraj w procesie akcesyjnym; mając na uwadze, że ramy prawne w dziedzinie praworządności są w znacznej mierze gotowe, a struktury instytucjonalne już zostały wprowadzone;
C. mając na uwadze utrzymujące się obawy związane z polaryzacją krajowej sceny politycznej i bojkotem opozycji w parlamencie; mając na uwadze, że trwały dialog i konstruktywna współpraca między rządzącą koalicją a opozycją mają decydujące znaczenie dla utrzymania postępów w procesie akcesyjnym;
D. mając na uwadze, że korupcja i przestępczość zorganizowana nadal stanowią poważny problem;
E. mając na uwadze, że organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogą uczestniczyć w grupach roboczych, w tym związanych z negocjacjami akcesyjnymi, wyrażają one jednak niezadowolenie z poziomu zaangażowania w kształtowanie polityki i możliwości dostępu do informacji; mając na uwadze bardzo niepokojący fakt, że niektórzy działacze organizacji społeczeństwa obywatelskiego są personalnie atakowani w mediach za pośrednictwem kampanii oszczerstw;
F. mając na uwadze, że postępy Czarnogóry w zakresie rozdziałów 23 i 24 poświęconych praworządności mają zasadnicze znaczenie dla ogólnego tempa procesu negocjacji;
G. mając na uwadze, że wolność słowa i wolność mediów stanowią podstawowe wartości UE i podwaliny każdej demokracji; mając na uwadze, że środowisko mediów w Czarnogórze jest głęboko upolitycznione, utrzymuje się cenzura i autocenzura, wywierana jest także presja ekonomiczna i polityczna na dziennikarzy;
1. z zadowoleniem przyjmuje stałe postępy w integracji Czarnogóry z UE; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Czarnogóra osiąga stałe postępy w negocjacjach akcesyjnych, odnotowując, że do tej pory otwarto 26 rozdziałów negocjacyjnych, a dwa rozdziały tymczasowo zamknięto; wzywa Radę do przyspieszenia negocjacji z Czarnogórą; zachęca do otwarcia i zamknięcia kolejnych rozdziałów w ramach negocjacji akcesyjnych w 2017 r.; wyraża zadowolenie z przyjęcia przez rząd Czarnogóry programu przystąpienia Czarnogóry do UE na lata 2017–2018; zachęca Czarnogórę do przyspieszenia tempa reform, do zwiększenia starań na rzecz spełnienia wszystkich kryteriów oraz do dalszego koncentrowania się na podstawowych elementach procesu akcesyjnego; przypomina, że istotne jest, aby osiągnąć konkretne rezultaty oraz wykazać się solidnymi i trwałymi wynikami w procesie wdrażania, zwłaszcza w dziedzinie praworządności, sprawiedliwości oraz walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną;
2. wyraża uznanie dla właściwych organów za przeprowadzenie wyborów parlamentarnych w dniu 16 października 2016 r. w uporządkowany sposób, przy ogólnym poszanowaniu podstawowych wolności; zachęca do dalszego dostosowania do norm międzynarodowych; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że frekwencja była najwyższa od 2002 r.; z zadowoleniem przyjmuje zmienione ramy prawne, na podstawie których odbyły się wybory, ale odnotowuje utrzymywanie się pewnych uchybień administracyjnych, w tym po stronie Państwowej Komisji Wyborczej, jak również obawy dotyczące dokładności spisu wyborców i upolitycznienia wyborów;
3. ubolewa z powodu czasowego wyłączenia internetowych platform komunikacji w dniu wyborów oraz ataku hakerskiego wymierzonego w witrynę Centrum Transformacji Demokratycznej (CDT) na kilka dni przed wyborami, co utrudniło prace organizacji społeczeństwa obywatelskiego monitorujących wybory; wzywa właściwe organy do szybkiego zajęcia się uchybieniami i zbadania rzekomych nieprawidłowości proceduralnych, w tym rzekomych nadużyć funduszy państwowych oraz nadużycia stanowiska, a także wszelkich innych zgłoszonych uchybień – przy zachowaniu przejrzystości oraz zgodnie z zaleceniami OBWE/ODIHR; oczekuje zachowania niezależności przez Państwową Komisję Wyborczą; jest zdania, że konieczna jest poprawa procesu wyborczego, aby zyskał on pełne zaufanie społeczeństwa; z ubolewaniem zauważa, że opozycja nie uznała wyników wyborów; dostrzega próby podważenia wiarygodności procesu wyborczego przez podmioty zewnętrzne oraz wynikające z tego problemy; oczekuje, że nowy rząd utrzyma zobowiązanie polityczne dotyczące procesu reform, i zachęca wszystkie partie polityczne do ponownego zaangażowania się w konstruktywny dialog;
4. zauważa, że w ramach przygotowań do tych wyborów utworzono rząd zaufania wyborczego; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że był to proces prowadzony pod czarnogórskim przywództwem ponad podziałami partyjnymi;
5. z zaniepokojeniem odnotowuje próby wywierania wpływu przez Rosję na rozwój sytuacji w Czarnogórze, gdyż tego rodzaju zachowanie w regionie może prowadzić do dalszej destabilizacji Bałkanów Zachodnich; wyraża zaniepokojenie z powodu poważnych incydentów, w tym rzekomego zamachu stanu, do jakiego doszło w dniu 16 października 2016 r., i apeluje do wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz do Komisji, aby uważnie śledziły dochodzenia prowadzone przez właściwe organy; pochwala gotowość Serbii do współpracy w tych śledztwach; uważa, że ważne jest, aby odpowiednie służby państw członkowskich dzieliły się informacjami związanymi z tymi incydentami zarówno między sobą, jak i z wiceprzewodniczącą / wysoką przedstawiciel oraz Komisją;
6. w dalszym ciągu jest głęboko zaniepokojony spolaryzowanymi nastrojami w kraju oraz bojkotem prac parlamentarnych przez członków opozycji; zachęca opozycję do skorzystania ze złożonej przez premiera Czarnogóry propozycji udziału w rządzie w zamian za zakończenie bojkotu; przypomina o konieczności ponownego zaangażowania się przez wszystkie siły polityczne w konstruktywny dialog i współpracę w parlamencie Czarnogóry; wzywa do dalszego wzmocnienia kontroli parlamentarnej nad procesem akcesyjnym oraz do zwiększenia zdolności w zakresie nadzoru budżetowego; pochwala parlament za to, że w dalszym ciągu wykazuje wysoką przejrzystość; wyraża zaniepokojenie z powodu nieproporcjonalnego użycia siły podczas protestów antyrządowych; ponownie podkreśla konieczność podjęcia należytych działań w następstwie „afery taśmowej”; apeluje o poprawę nadzoru parlamentarnego nad wdrażaniem środków mających na celu zwalczanie przestępczości zorganizowanej i korupcji;
7. zachęca rząd do poprawy dostępu do informacji publicznych, zwłaszcza w związku z dużymi projektami infrastrukturalnymi, takimi jak budowa autostrad, prywatyzacją, zamówieniami publicznymi i postępowaniami sądowymi;
8. z zadowoleniem przyjmuje nową strategię dotyczącą reformy administracji publicznej na lata 2016–2020, program reformy zarządzania finansami publicznymi, wejście w życie nowych przepisów dotyczących wynagrodzeń oraz uproszczenie procedur administracyjnych; wzywa do przydzielenia odpowiednich zasobów budżetowych na rzecz wdrożenia reformy administracji publicznej, a także do okazywania spójnej woli politycznej na rzecz racjonalizacji administracji publicznej, również z myślą o przygotowaniach do przystąpienia do UE; odnotowuje ograniczone postępy we wzmacnianiu zdolności administracyjnych; zachęca do całkowitego odpolitycznienia administracji publicznej; uważa, że zasadnicze znaczenie ma przestrzeganie kryterium merytorycznego oraz zasad profesjonalizmu, rozliczalności i przejrzystości oraz terminowego przeprowadzania ocen skutków, a także zagwarantowanie obywatelom prawa do dobrej administracji wolnej od korupcji i do informacji;
9. odnotowuje postępy w reformie sądownictwa, w tym poprawę zdolności instytucjonalnych; pozostaje zaniepokojony nieuprawnionymi naciskami na niezależność sądownictwa, zwłaszcza przy mianowaniu sędziów; podkreśla potrzebę wzmocnienia rozliczalności wymiaru sprawiedliwości poprzez wykazanie się dobrymi wynikami pod względem wdrażania kodeksów etyki i nowych systemów kar dyscyplinarnych dla sędziów i prokuratorów; podkreśla, że należy zracjonalizować sieć sądową oraz w dalszym ciągu zwiększać zdolności w zakresie monitorowania zaległości w sądach i ograniczać liczbę nierozstrzygniętych spraw; wzywa do zwiększenia skuteczności rozliczalności instytucjonalnej i indywidualnej podczas rozpatrywania oskarżeń o korupcję, pranie pieniędzy i przestępczość zorganizowaną; podkreśla potrzebę skutecznego egzekwowania wyroków sądów związanych z dostępem do informacji oraz zwalczania powszechnej praktyki uznawania dokumentów za poufne w celu ograniczenia dostępu do nich; podkreśla znaczenie zwiększania świadomości obywateli na temat istniejących mechanizmów składania skarg;
10. odnotowując pewne postępy w dochodzeniach w sprawie zbrodni wojennych, wzywa właściwe organy do skutecznego prowadzenia dochodzeń w tych sprawach, ścigania i osądzania zbrodni wojennych oraz wymierzania kar za nie w celu zwalczania bezkarności zgodnie z międzynarodowymi standardami, zwłaszcza w odniesieniu do odpowiedzialnych funkcjonariuszy najwyższej rangi w strukturach dowodzenia; pochwala przyjęcie strategii ścigania zmierzającej do otwierania nowych spraw i osiągania konkretnych rezultatów; podkreśla potrzebę zapewnienia, aby ofiary zbrodni wojennych miały nieograniczony dostęp do wymiaru sprawiedliwości i sprawiedliwej rekompensaty oraz wzywa do pełnej ochrony świadków w postępowaniach w sprawie zbrodni wojennych;
11. z niepokojem zauważa, że korupcja jest nadal powszechna w wielu obszarach, z zadowoleniem przyjmuje jednak dalsze wzmacnianie przepisów antykorupcyjnych, między innymi poprzez zapewnienie pełnej operacyjności Agencji Antykorupcyjnej oraz powołanie specjalnych prokuratorów ds. zwalczania korupcji, oraz przeprowadzanie koniecznych specjalistycznych szkoleń długoterminowych; uważa, że należy zapewnić ich niezależność w prowadzeniu dochodzeń; podkreśla znaczenie bezstronnego politycznie, profesjonalnego i przejrzystego działania Agencji Antykorupcyjnej, zwłaszcza w odniesieniu do spraw związanych z korupcją na wysokim szczeblu i finansowaniem partii politycznych; ponownie podkreśla potrzebę wykazania się dobrymi wynikami pod względem skutecznych dochodzeń i wyroków skazujących, w szczególności w sprawach o korupcję na wysokim szczeblu, a także środków przeciwdziałania korupcji, w tym przez stosowanie skuteczniejszych sankcji prawnych; wzywa nowy rząd, aby uczynił walkę z korupcją jednym ze swoich priorytetów, przeznaczając na to zadanie wystarczające zasoby ludzkie i budżetowe;
12. wzywa do skutecznego wdrożenia sektorowych planów działania w obszarach szczególnie podatnych na korupcję, takich jak zamówienia publiczne, prywatyzacja, miejskie planowanie przestrzenne, edukacja, opieka zdrowotna, samorząd lokalny i policja; wzywa do przeprowadzenia skutecznego dochodzenia w sprawach potencjalnie ujawnionych przez demaskatorów oraz do odpowiedniej ochrony demaskatorów; wzywa do uznania nielegalnego wzbogacenia za przestępstwo w czarnogórskim kodeksie karnym; wzywa do skutecznego wdrożenia umowy o współpracy między Eurojustem i Czarnogórą w celu poprawy współpracy sądowej w walce z poważną przestępczością; wzywa do zwiększenia ochrony demaskatorów;
13. odnotowuje przyjęcie planu działania na rzecz walki z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu, a także podpisanie Protokołu dodatkowego do Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi; podkreśla, że należy w dalszym ciągu wykazywać się dobrymi wynikami w sprawach dotyczących przestępczości zorganizowanej, zwłaszcza jeśli chodzi o handel ludźmi i narkotykami oraz pranie pieniędzy, zapewnić lepszą współpracę między agencjami, a także w dalszym ciągu pogłębiać współpracę regionalną i międzynarodową w walce z przestępczością zorganizowaną; podkreśla potrzebę korzystania z usług specjalistycznych doradców z zakresu księgowości śledczej w regularnych dochodzeniach;
14. z zadowoleniem przyjmuje ulepszone ramy prawne na rzecz zwalczania handlu ludźmi; podkreśla jednak konieczność lepszej identyfikacji ofiar handlu oraz poprawy ich dostępu do pomocy, odszkodowań i ochrony;
15. z zadowoleniem przyjmuje nową strategię zwalczania brutalnego ekstremizmu, przyjętą na lata 2016–2018, która stanowi uzupełnienie krajowej strategii zapobiegania terroryzmowi, praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz zwalczania tych zjawisk; odnotowuje utworzenie nowej jednostki wywiadu mającej za zadanie identyfikację i monitorowanie potencjalnych członków brutalnych grup ekstremistycznych; uważa, że podstawowe znaczenie ma identyfikacja osób na początkowych etapach radykalizacji, tak aby zapobiec ich rekrutacji przez brutalne grupy ekstremistyczne i zapewnić ich udaną reintegrację społeczną; jest zdania, że działania podejmowane w tym celu powinny gwarantować przestrzeganie praw człowieka i podstawowych wolności zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami; podkreśla znaczenie zwiększania świadomości w zakresie monitorowania możliwych zagrożeń terrorystycznych;
16. uznając zaangażowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego w przygotowania akcesyjne, wzywa właściwe organy do dalszej poprawy dostępu organizacji społeczeństwa obywatelskiego do informacji związanych z UE, a także do dopilnowania, by konsultacje z tymi organizacjami były prowadzone w miarę możliwości w konstruktywny sposób; wzywa właściwe organy, by opracowały bardziej wspierające i włączające podejście w celu ułatwienia działalności oddolnej organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz zachęcały je do aktywnego udziału w przeglądzie całego procesu wyborczego; wzywa właściwe organy, by rozwijały finansowanie publiczne dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego, zarówno na szczeblu krajowym, jak i lokalnym, w bardziej zrównoważony, przejrzysty i wydajny sposób; wzywa odpowiednie organy do stworzenia korzystniejszych warunków dla wolontariatu i większej aktywności obywatelskiej; jest głęboko zaniepokojony faktem, że w dalszym ciągu prowadzone są kampanie oszczerstw oraz że dochodzi do prób zastraszania wobec niektórych działaczy organizacji społeczeństwa obywatelskiego; wzywa właściwe organy do zbadania i wyjaśnienia przyczyny tych prób oraz do wzmocnienia wysiłków na rzecz ochrony działaczy organizacji społeczeństwa obywatelskiego;
17. odnotowuje pewne postępy w poprawie sytuacji mniejszości, w tym zakończenie kilku reform legislacyjnych zapewniających większe dostosowanie do unijnych i międzynarodowych standardów praw człowieka; popiera przyjęcie strategii i planu działania na lata 2016–2020 na rzecz socjalnego włączenia społeczności romskiej i egipskiej; apeluje o przydzielenie odpowiednich środków budżetowych na prawidłowe wdrożenie tego planu działania; jest zaniepokojony podwójną dyskryminacją kobiet i dziewcząt w społeczności romskiej oraz kwestią dostępu społeczności romskiej oraz mniejszości egipskiej i aszkalskiej do opieki zdrowotnej, edukacji, mieszkalnictwa i zatrudnienia; zachęca właściwe organy do dalszego wzmacniania wysiłków w celu ochrony praw osób LGBTI; wzywa właściwe organy do dalszych starań na rzecz zwiększania świadomości na temat konieczności walki z dyskryminacją wśród ogółu społeczeństwa; pozostaje zaniepokojony faktem, że większość budynków publicznych, w tym ośrodki medyczne i wydziały uniwersyteckie, wciąż nie jest dostępna dla osób niepełnosprawnych, a liczba zatrudnionych osób niepełnosprawnych wciąż jest bardzo niska; wzywa do dalszych działań na rzecz ochrony wielonarodowej tożsamości regionu Zatoki Kotorskiej;
18. wzywa do dalszego wzmacniania instytucji praw człowieka, w tym Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Ministerstwa Praw Człowieka i Mniejszości, a także uważa, że należy poprawić poziom ich wiedzy na temat międzynarodowych i unijnych przepisów i standardów w zakresie ochrony praw człowieka; wyraża zaniepokojenie z powodu braku jednolitego podejścia i niskiego poziomu karalności naruszeń praw człowieka;
19. pozostaje zaniepokojony utrzymującą się przemocą domową i seksualną ze względu na płeć, brakiem postępowań karnych i stosownych wyroków skazujących sprawców zgodnie z międzynarodowymi standardami, a także niewystarczającym wsparciem dla ofiar i niedostateczną ich ochroną; wzywa do ustanowienia odpowiednich służb ochrony, poprawy odnośnej koordynacji międzyinstytucjonalnej, skutecznego wykorzystania nowej jednolitej bazy danych dotyczących przypadków przemocy domowej, a także wdrożenia strategii na rzecz zwalczania przemocy domowej na lata 2016–2020; podkreśla znaczenie edukacji i szkolenia pracowników instytucji państwowych w pracy z ofiarami; wzywa właściwe organy do zapewnienia odpowiedniej ochrony, zakwaterowania długoterminowego, wsparcia finansowego i programów edukacyjnych dla ofiar przymusowych małżeństw oraz skutecznego ścigania i skazywania sprawców; podkreśla znaczenie wspierania reprezentacji kobiet w polityce, w tym na kluczowych stanowiskach decyzyjnych, oraz zwiększenia ich dostępu do rynku pracy i lepszej reprezentacji na tym rynku; wzywa do opracowania polityki publicznej pomagającej zrównoważyć obowiązki zawodowe i rodzinne; odnotowuje ciągłą realizację planu działania na rzecz równości płci na lata 2013–2017; wzywa właściwe organy do przydziału odpowiednich środków w budżecie na jego wdrożenie; zwraca uwagę na wyzwania związane z koordynacją polityki w sprawie dzieci oraz na nierozwiązany problem przemocy wobec dzieci;
20. wzywa władze Czarnogóry do podjęcia koniecznych środków w celu zapobiegania przemocy wobec dzieci, handlowi ludźmi i przymusowym małżeństwom dzieci, o których wciąż donoszą organizacje pozarządowe;
21. podkreśla potrzebę stałych, zdecydowanych działań na rzecz harmonizacji systemu prawnego Czarnogóry z międzynarodowymi normami prawnymi i wolnościami w odniesieniu do osób niepełnosprawnych, aby zapewnić poszanowanie zasad praworządności, konstytucyjności i legalności;
22. pozostaje zaniepokojony stanem wolności słowa i wolności mediów w Czarnogórze oraz brakiem skutecznych dochodzeń po stronie rządu w związku z atakami na dziennikarzy; ponownie wzywa właściwe organy, by rozwiązały toczące się od dawna sprawy dotyczące stosowania przemocy wobec dziennikarzy, zastraszania ich i wysuwania gróźb pod ich adresem, a także by podjęły działania w celu ochrony pracowników mediów oraz stworzenia bezpiecznego środowiska dla wolnego dziennikarstwa, w tym dziennikarstwa śledczego; jest zaniepokojony atakami, jakich dopuszczają się siły policyjne, oraz niedawnymi przypadkami wywierania presji i zastraszania dziennikarzy, w tym kampaniami oszczerstw, atakami fizycznymi i pogróżkami oraz przypadkami zakłócania pracy mediów podczas demonstracji antyrządowych, w tym arbitralnymi zatrzymaniami i konfiskatami sprzętu; wyraża zaniepokojenie utrzymującym się brakiem odpowiedniego dochodzenia w sprawie tych ataków i rozstrzygnięcia tych spraw; odnotowuje, że liczba spraw o zniesławienie pozostaje wysoka; podkreśla konieczność zapewnienia przejrzystości reklamy publicznej w mediach prywatnych, zmiany czarnogórskiego kodeksu karnego oraz wprowadzenia nowych kategorii przestępstw w celu zapobiegania atakom na dziennikarzy wykonujących swoje obowiązki zawodowe i karania sprawców takich ataków; uznaje środki prawne podjęte w celu zapewnienia większej niezależności finansowej i stabilności w odniesieniu do publicznego nadawcy RTCG oraz nawołuje do podjęcia dalszych działań w celu zapewnienia jego niezależności, w tym niezależności redakcyjnej; podkreśla potrzebę wspierania i wzmacniania istniejących mechanizmów samoregulacyjnych; podkreśla, że zmieniony kodeks etyki zawodowej dziennikarzy musi być skutecznie i jednolicie stosowany w całym środowisku medialnym; wzywa delegaturę UE i ambasady państw członkowskich, by w stosownych przypadkach bardziej regularnie wysyłały swoich obserwatorów na rozprawy przeciwko dziennikarzom i pracownikom mediów;
23. odnotowuje, że Państwowa Komisja Wyborcza ograniczyła dostęp dla mediów podczas wyborów w 2016 r.; wzywa do wdrożenia zaleceń dotyczących mediów zawartych w sprawozdaniu końcowym misji obserwacji wyborów OBWE/ODIHR na temat wyborów parlamentarnych, które odbyły się w 2016 r.,
24. odnotowując korzystne zmiany zachodzące w gospodarce, wzywa nowy rząd do podjęcia środków na rzecz zapewnienia stabilności budżetowej przy jednoczesnym wzmacnianiu praw socjalnych i ochrony konsumentów, do wdrożenia kolejnych reform strukturalnych w celu poprawy klimatu biznesowego i inwestycyjnego z myślą o tworzeniu miejsc pracy i wzrostu oraz budowaniu bardziej zróżnicowanej gospodarki, w tym środków mających na celu ograniczenie sektora nieformalnego, a także do podkreślania potrzeby skutecznego zwalczania uchylania się od opodatkowania; z zadowoleniem przyjmuje otwarcie rozdziału 19 i wyraża przekonanie, że stanowi to najlepszą zachętę dla rządu do przyspieszenia prac nad włączeniem społecznym, zmniejszaniem ubóstwa i ograniczaniem sektora nieformalnego; wzywa do racjonalizacji wydatków publicznych, a także do zintensyfikowania wysiłków na rzecz wzmocnienia praworządności i egzekwowania umów; wzywa do rozwiązania problemu poważnych zaburzeń równowagi zewnętrznej oraz do ponownej oceny projektów inwestycji w infrastrukturę publiczną, które zagrażają stabilności budżetowej; wzywa do udostępnienia dalszych środków o charakterze finansowym i pozafinansowym w celu wspierania MŚP oraz do dalszych inwestycji w innowacje i zrównoważone projekty, aby pobudzać gospodarkę; wzywa do udoskonalenia dialogu społecznego;
25. odnotowuje, że mimo pewnych postępów w rozwoju infrastruktury transportowej, w tym dzięki Obserwatorium ds. Transportu w Europie Południowo-Wschodniej, brak dróg transgranicznych utrudnia handel i turystykę; z zadowoleniem przyjmuje dotychczasowe wysiłki na rzecz liberalizacji sektora kolejowego w Czarnogórze; podkreśla potrzebę koordynacji kwestii jakości sieci połączeń z sąsiednimi krajami oraz umożliwienia tym krajom udziału w procesie planowania projektów infrastruktury;
26. podkreśla znaczenie wzmacniania sektora MŚP i udzielania mu wsparcia przez lepsze stanowienie prawa, finansowanie, wdrażanie polityki przemysłowej i ograniczanie gospodarki nieformalnej, a także przyspieszanie w całym kraju procedury elektronicznej rejestracji przedsiębiorstw;
27. zauważa, że szara strefa gospodarki w Czarnogórze nadal odpowiada za znaczny odsetek łącznego PKB; przypomina, że rozbudowana szara strefa gospodarki stanowi istotne wąskie gardło dla przedsiębiorczości i wzrostu gospodarczego, zachęca zatem Czarnogórę do podjęcia działań na rzecz jej ograniczenia;
28. z zaniepokojeniem zauważa, że wyniki niektórych projektów budowania zdolności finansowanych ze środków IPA nie są w pełni wykorzystywane ani monitorowane przez władze; podkreśla, że aby uzyskać pozytywne rezultaty władze muszą zapewnić odpowiednią dostępność personelu, przyjąć konieczne ustawodawstwo pozwalające na wykorzystywanie tych wyników oraz przyznać konieczną niezależność nowo utworzonym instytucjom;
29. odnotowuje niewielki spadek bezrobocia; z zadowoleniem przyjmuje krajową strategię zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich na lata 2016–2020 oraz towarzyszący jej plan działania na 2016 r.; wciąż jest zaniepokojony wysoką stopą bezrobocia wśród młodzieży oraz ograniczoną mobilnością pracowników; wzywa do wprowadzenia aktywnych instrumentów rynku pracy w celu zwiększenia wysokiej jakości zatrudnienia i wspierania kobiet, osób szczególnie narażonych, osób niepełnosprawnych i młodzieży poprzez edukację, poradnictwo zawodowe, szkolenia, zatrudnienie i prawa pracownicze; przypomina o znaczeniu aktywnego udziału w regionalnych inicjatywach dla młodzieży, takich jak Urząd Współpracy Regionalnej dla Młodzieży Bałkanów Zachodnich, w tym wykorzystywania istniejących programów mających na celu zwiększanie jakości sieci połączeń w regionie i walkę z bezrobociem młodzieży;
30. zauważa, że wydatki publiczne na edukację są dużo niższe niż średnia unijna; podkreśla potrzebę wprowadzenia koniecznych środków, zwłaszcza dotyczących opieki nad najmłodszymi dziećmi i opieki przedszkolnej, z której korzysta niestety bardzo niewiele dzieci, znacznie poniżej celu UE wynoszącego 95 % do 2020 r.; jest zdania, że należy zwrócić szczególną uwagę na brak dostępu osób niepełnosprawnych do szeregu uniwersytetów publicznych w kraju;
31. z zadowoleniem przyjmuje nową ustawę w sprawie środowiska naturalnego, a także krajową strategię dotyczącą transpozycji i wdrażania dorobku prawnego UE w dziedzinie środowiska i zmiany klimatu oraz towarzyszący jej plan działania na lata 2016–2020; podkreśla, że należy zwiększyć starania w zakresie wdrażania, zwłaszcza w dziedzinie ochrony jakości wody i środowiska naturalnego oraz zarządzania odpadami, jak również odnośne zdolności administracyjne na wszystkich szczeblach; wyraża zaniepokojenie z powodu znacznego opóźnienia w objęciu ochroną potencjalnego obszaru sieci Natura 2000 Ulcinj Salina; wzywa do dalszych wysiłków w celu zachowania bioróżnorodności Saliny i zrównoważonego rozwoju wybrzeża;
32. wzywa właściwe organy do podjęcia koniecznych działań na rzecz ochrony i konserwacji Jeziora Szkoderskiego, tak aby zachować jego właściwości ekologiczne, w tym jego integralność ekologiczną; apeluje do rządu o zapewnienie, by przekształcenie parków narodowych w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością należącą do państwa nie miało negatywnego wpływu na ich ochronę; w związku z tym podziela obawy formułowane w kontekście konwencji ramsarskiej i berneńskiej dotyczące specjalnego planu zagospodarowania przestrzennego dla Parku Narodowego Jezioro Szkoderskie, w tym projektu budowlanego Porto Skadar Lake; wyraża zaniepokojenie z powodu znacznych opóźnień w ustanowieniu ochrony obszarów zidentyfikowanych jako potencjalne obszary sieci Natura 2000, takie jak Park Narodowy Jezioro Szkoderskie; przypomina o potrzebie przeprowadzenia rzetelnych i strategicznych ocen oddziaływania na środowisko zgodnie z dorobkiem prawnym UE i normami międzynarodowymi;
33. podkreśla potrzebę wdrożenia międzynarodowych zobowiązań w dziedzinie łagodzenia zmiany klimatu; wyraża głębokie zaniepokojenie planem rządu związanym z rozwojem elektrowni węglowej Pljevlja II, który jest sprzeczny z zobowiązaniami podjętymi na mocy porozumienia paryskiego;
34. wyraża uznanie dla postępów w dziedzinie energii, w tym w obszarze połączeń z krajami partnerskimi; wzywa Czarnogórę do wprowadzenia przepisów wdrażających trzeci pakiet energetyczny, zwłaszcza dyrektywę w sprawie odnawialnych źródeł energii; pozostaje zaniepokojony niezrównoważonym rozwojem elektrowni wodnych oraz faktem, że planowanie budowy wielu z tych elektrowni odbywa się bez rzetelnej oceny oddziaływania na środowisko, zwłaszcza w odniesieniu do ochrony różnorodności biologicznej oraz ich wpływu na obszary chronione, co jest wymogiem określonym w przepisach unijnych; wzywa właściwe organy do utrzymywania ścisłego nadzoru nad przybrzeżnym wydobywaniem gazu i ropy naftowej oraz do wdrożenia wszystkich zabezpieczeń przewidzianych w stosownym ustawodawstwie, regulacjach i dorobku prawnym UE;
35. w związku z przygotowaniami do szczytu w sprawie Bałkanów Zachodnich we Włoszech w 2017 r. wzywa władze Czarnogóry do zwiększenia starań na rzecz wdrożenia środków prawnych i regulacyjnych w dziedzinie transportu i energii (środki miękkie), aby spełnić założenia programu UE dotyczącego jakości sieci połączeń;
36. z zadowoleniem przyjmuje aktywne uczestnictwo i ciągłą konstruktywną rolę Czarnogóry we współpracy dobrosąsiedzkiej, regionalnej i międzynarodowej; zachęca do dalszej współpracy w tym zakresie; wyraża zdecydowane uznanie dla Czarnogóry za kontynuowanie pełnego dostosowania jej polityki zagranicznej do wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE, w tym do decyzji Rady (WPZiB) 2016/1671, potwierdzającej unijne środki ograniczające wobec Rosji; z zadowoleniem przyjmuje udział Czarnogóry w unijnych misjach w ramach WPBiO; zachęca Czarnogórę, by w duchu konstruktywnej współpracy dobrosąsiedzkiej nadal rozwiązywała nierozstrzygnięte kwestie dwustronne ze swoimi sąsiadami, w tym nierozwiązane kwestie dotyczące wytyczenia granic z Serbią i Chorwacją, na jak najwcześniejszym etapie procesu akcesyjnego; ponawia apel do władz, aby wspierały rozstrzygnięcie kwestii sukcesyjnych związanych z dziedzictwem byłej Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii (SFRJ); z zadowoleniem przyjmuje porozumienie w sprawie demarkacji granicy zawarte z Bośnią i Hercegowiną oraz ratyfikację porozumienia w sprawie demarkacji granicy z Kosowem; podkreśla potrzebę kontynuacji negocjacji dotyczących dostosowania porozumień w sprawie przekraczania granic i w sprawie ruchu granicznego; pochwala współpracę z sąsiednimi krajami w ramach procesu realizacji deklaracji z Sarajewa; wzywa Czarnogórę do respektowania wspólnych stanowisk UE w sprawie integralności statutu rzymskiego i powiązanych zasad przewodnich UE w sprawie umów o niedostarczaniu osób;
37. zauważa, że Czarnogóra, choć nie znajduje się bezpośrednio na szlaku zachodniobałkańskim, stanowi państwo tranzytu uchodźców i migrantów, z których większość pochodzi z Syrii; wzywa władze Czarnogóry do zapewnienia, aby migranci i uchodźcy ubiegający się o azyl w Czarnogórze lub podróżujący przez terytorium tego kraju byli traktowani zgodnie z prawem międzynarodowym i unijnym, w tym Konwencją dotyczącą statusu uchodźców z 1951 r. i Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej; wyraża zadowolenie z przyjęcia planu działania dotyczącego strefy Schengen oraz strategii zintegrowanego zarządzania migracjami na lata 2017–2020;
38. wzywa Komisję do dalszej współpracy ze wszystkimi państwami Bałkanów Zachodnich w sprawach związanych z migracją, by zapewnić przestrzeganie unijnych i międzynarodowych norm i standardów; z zadowoleniem przyjmuje dotychczasowe prace w tym zakresie;
39. z zadowoleniem przyjmuje aktywny udział Czarnogóry w szczycie w sprawie Bałkanów Zachodnich, który odbył się w 2016 r. w Paryżu, a zwłaszcza w tworzeniu programu dotyczącego jakości sieci połączeń; wzywa władze do wdrożenia nowo podpisanego porozumienia o przekraczaniu granicy z Albanią i do wdrożenia rozporządzenia w sprawie sieci transeuropejskich w odniesieniu do licencjonowania i umożliwiania wolnego dostępu do rynku kolejowego; odnotowuje, że choć rynek kolejowy w Czarnogórze został otwarty dla konkurencji w 2014 r., do tej pory żadne podmioty prywatne nie okazały zainteresowania wejściem na ten rynek; wzywa nowy rząd do zapewnienia otwartego rynku kolejowego, stosującego przejrzyste opłaty za dostęp do infrastruktury i alokację zdolności przepustowej w sposób w pełni zgodny z dorobkiem prawnym UE;
40. z zadowoleniem przyjmuje podpisanie w maju 2016 r. protokołu w sprawie przystąpienia Czarnogóry do NATO w dowód uznania wysiłków reformatorskich tego kraju, a także obecną ratyfikację tego protokołu przez państwa członkowskie NATO, ponieważ NATO stanowi ważny czynnik stabilności i pokoju na Bałkanach Zachodnich; zachęca członków NATO w obrębie UE do priorytetowego potraktowania procesu ratyfikacyjnego oraz do uznania, że członkostwo w NATO jest dla Czarnogóry ważnym, symbolicznym i strategicznym elementem procesu integracji euroatlantyckiej; przypomina, że negocjacje w sprawie przystąpienia do UE są niezależne od procesu akcesyjnego do NATO;
41. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządowi i parlamentowi Czarnogóry.
– uwzględniając zalecenie CM/Rec(2009)1 Rady Europy w sprawie demokracji elektronicznej (e-demokracji) przyjęte przez Komitet Ministrów w dniu 18 lutego 2009 r. jako pierwszy międzynarodowy instrument prawny ustanawiający normy w obszarze e-demokracji,
– uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 2, 3, 6, 9, 10 i 11, oraz Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 8–20 i 24,
– uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, europejską konwencję praw człowieka i Europejską kartę społeczną,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 28 października 2015 r. w sprawie europejskiej inicjatywy obywatelskiej(1),
– uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów pt. „Plan działania UE na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016–2020 – Przyspieszenie transformacji cyfrowej w administracji” (COM(2016)0179),
– uwzględniając opracowany przez ONZ wskaźnik rozwoju administracji elektronicznej (E-Government Development Index (EGDI)) za rok 2014,
– uwzględniając trzy badania zatytułowane „Potential and challenges of e-participation in the European Union” [Potencjał i wyzwania w obszarze e-uczestnictwa w Unii Europejskiej], „Potential and challenges of e-voting in the European Union” [Potencjał i wyzwania w obszarze e-głosowania w Unii Europejskiej] oraz „The legal and political context for setting up a European identity document” [Prawny i polityczny kontekst dla ustanowienia europejskiego dokumentu tożsamości] opublikowane przez Departament Tematyczny C w 2016 r.,
– uwzględniając dwa badania STOA zatytułowane „E-public, e-participation and e-voting in Europe - prospects and challenges: final report” [E-społeczeństwo, e-uczestnictwo i e-głosowanie w Europie – perspektywy i wyzwania: sprawozdanie końcowe] z listopada 2011 r. oraz „Technology options and systems to strengthen participatory and direct democracy” [Rozwiązania i systemy technologiczne wzmacniające demokrację uczestniczącą i bezpośrednią], które ma zostać opublikowane w 2017 r.,
– uwzględniając prace w dziedzinie e-demokracji prowadzone przez Konferencję Europejskich Regionalnych Zgromadzeń Ustawodawczych (CALRE) z wykorzystaniem systemu współpracy Narodów Zjednoczonych IT4all,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 września 2015 r. pt. „Prawa człowieka a technologia: wpływ systemów inwigilacji i nadzoru na prawa człowieka w państwach trzecich”(2),
– uwzględniając art. 52 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych oraz opinię Komisji Kultury i Edukacji (A8-0041/2017),
A. mając na uwadze, że niedawny kryzys i impas w obszarze finansowym, gospodarczym i społecznym mają poważny wpływ na poszczególne państwa członkowskie i Unię jako całość w czasach, kiedy wszystkie te podmioty muszą mierzyć się z globalnymi wyzwaniami, takimi jak zmiana klimatu, migracja i bezpieczeństwo; mając na uwadze, że relacje obywateli i polityków stają się coraz bardziej napięte, gdyż obywatele odwracają się od politycznych procesów decyzyjnych, a także istnieje coraz większe ryzyko niezadowolenia społeczeństwa z polityki; mając na uwadze, że zaangażowanie i udział obywateli i społeczeństwa obywatelskiego w życiu demokratycznym mają – obok przejrzystości i informacji – zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania demokracji oraz dla legalności i odpowiedzialności na każdym szczeblu wielopoziomowego systemu rządzenia w UE; mając na uwadze, że istnieje wyraźna potrzeba wzmocnienia demokratycznych więzów między obywatelami i instytucjami politycznymi;
B. mając na uwadze, że w ubiegłych dziesięcioleciach społeczeństwo przeszło szybką przemianę, a obywatele poczuli potrzebę częstszego i bardziej bezpośredniego wypowiadania się na temat problemów, które decydują o przyszłości naszego społeczeństwa, oraz mając na uwadze, że w związku z tym instytucje polityczne i kształtujące politykę powinny inwestować w innowacyjną demokrację;
C. mając na uwadze, że frekwencja w wyborach europejskich maleje systematycznie od 1979 r., a w wyborach w 2014 r. spadła do poziomu 42,54 %;
D. mając na uwadze, że istotne znaczenie ma odzyskanie zaufania obywateli do europejskiego projektu; mając na uwadze, że narzędzia e-demokracji mogą pomóc we wspieraniu bardziej aktywnego obywatelstwa przez poprawę uczestnictwa, przejrzystości i odpowiedzialności w podejmowaniu decyzji, wzmacniając demokratyczne mechanizmy nadzoru oraz zwiększając wiedzę na temat UE w celu przyznania obywatelom większego prawa głosu w życiu politycznym;
E. mając na uwadze, że demokracja powinna się rozwijać i dostosowywać do zmian i możliwości związanych z nowymi technologiami i narzędziami ICT, które należy uznać za dobro wspólne i które, jeśli zostałyby właściwie wdrożone i towarzyszyłyby im odpowiednie informacje, mogłyby pomóc w budowaniu bardziej przejrzystej demokracji uczestniczącej; mając na uwadze, że w tym celu każdy obywatel powinien mieć możliwość przeszkolenia się z korzystania z nowych technologii;
F. mając na uwadze, że dokonanie postępów w dziedzinie bezpieczeństwa cybernetycznego i ochrony danych ma zasadnicze znaczenie, jeśli chcemy rozszerzyć zakres korzystania z nowych technologii w życiu instytucjonalnym i politycznym, a tym samym wzmocnić udział obywateli w procesach decyzyjnych;
G. mając na uwadze, że rozwój nowych narzędzi komunikacji cyfrowej i otwartych wspólnych platform mógłby podsuwać i przynosić nowe rozwiązania pozwalające wspierać uczestnictwo polityczne i zaangażowanie obywateli, jednocześnie zmniejszając niezadowolenie obywateli z instytucji politycznych i pomagając podnieść ich zaufanie do systemu demokratycznego, a także poziom jego przejrzystości i rozliczalności;
H. mając na uwadze, że przewodniczący Juncker podczas ostatniej debaty o stanie Unii przedstawił pakiet środków służących zwiększeniu wykorzystania komunikacji elektronicznej, takich jak m.in. inicjatywa WiFi4EU czy rozwój sieci 5G w Europie;
I. mając na uwadze, że powszechna dostępność danych sektora rządowego może przyczynić się do wzrostu gospodarczego, zwiększyć wydajność sektora publicznego oraz poprawić przejrzystość i rozliczalność instytucji europejskich i krajowych;
J. mając na uwadze, że dostęp do neutralnej sieci na takich samych warunkach stanowi nieodzowny warunek dla zapewnienia rzeczywistej realizacji podstawowych praw człowieka;
K. mając na uwadze, że e-demokracja mogłaby sprzyjać rozwojowi uzupełniających form zaangażowania, mogących przyczynić się do łagodzenia problemu rosnącego niezadowolenia społeczeństwa wywołanego tradycyjną polityką; mając ponadto na uwadze, że mogłaby ona propagować komunikację, dialog, znajomość Unii i jej strategii politycznych, a także zainteresowanie nimi, a tym samym sprzyjać wsparciu europejskiego projektu, a także zmniejszeniu tzw. „deficytu demokracji” w Europie;
L. mając na uwadze, że nowe formy uczestnictwa w wirtualnej przestrzeni publicznej są nierozerwalnie związane z poszanowaniem praw i obowiązków związanych z udziałem w przestrzeni publicznej, które obejmują m.in. prawa procesowe w sprawach o zniesławienie;
M. mając na uwadze, że w celu dopilnowania, aby internet pełnił rolę wiarygodnego i skutecznego narzędzia demokracji, niezbędne jest zlikwidowanie przepaści cyfrowej oraz zapewnienie obywatelom odpowiednich umiejętności korzystania z mediów i umiejętności cyfrowych;
N. mając na uwadze, że systemy technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) stanowią istotę nowoczesnego sprawowania rządów, ale nadal potrzebne są wysiłki w celu poprawy jakości świadczonych usług administracji elektronicznej;
O. mając na uwadze, że e-głosowanie może pomóc osobom mieszkającym lub pracującym w państwie członkowskim, którego nie są obywatelami, lub w państwie trzecim, w korzystaniu z przysługującego im prawa głosu; mając na uwadze, że należy zagwarantować bezpieczeństwo i tajność głosowania w procesie e-głosowania, zwłaszcza w związku z możliwością cyberataków;
Potencjał i wyzwania
1. podkreśla potencjalne korzyści płynące z e-demokracji, którą definiuje się jako wsparcie i wzmocnienie demokracji tradycyjnej za pomocą ICT i która może uzupełniać i wzmacniać procesy demokratyczne przez dodanie elementów służących wzmocnieniu pozycji obywateli dzięki różnym działaniom online obejmującym między innymi administrację elektroniczną, e-rządzenie, e-debaty, e-uczestnictwo i e-głosowanie; wyraża zadowolenie w związku z faktem, że coraz więcej obywateli może uczestniczyć w procesach demokratycznych za pośrednictwem nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych;
2. podkreśla, że w zaleceniu CM/Rec(2009)1 Rady Europy wezwano państwa członkowskie do dopilnowania, by e-demokracja „propagowała, zapewniała i wzmacniała przejrzystość, odpowiedzialność, chęć współpracy, zaangażowanie, deliberacje, włączenie, dostępność, uczestnictwo, pomocniczość i spójność społeczną”; przypomina, że w zaleceniu tym państwa członkowskie zostały wezwane do opracowania środków mających na celu wzmocnienie praw człowieka, demokracji i praworządności;
3. podkreśla, że celem e-demokracji jest propagowanie kultury demokratycznej, która ubogaca i wzmacnia praktyki demokratyczne przez zapewnianie dodatkowych środków zwiększających przejrzystość i uczestnictwo obywateli, a jej celem nie jest ustanowienie alternatywnego systemu demokratycznego ze szkodą dla demokracji przedstawicielskiej; zwraca uwagę, że sama e-demokracja nie zapewnia udziału w życiu politycznym i że działania na rzecz e-demokracji należy połączyć z równoczesną działalnością skierowaną do tradycyjnych środowisk sprzyjających uczestnictwu obywateli w życiu politycznym;
4. wskazuje na znaczenie e-głosowania i głosowania na odległość za pośrednictwem internetu jako systemów mogących rozszerzyć włączenie obywateli i ułatwić demokratyczne uczestnictwo, przede wszystkim na obszarach, które są najbardziej zmarginalizowane pod względem geograficznym i społecznym, a także jako systemów niosących wiele potencjalnych korzyści, w szczególności dla osób młodych, osób o ograniczonej możliwości poruszania się, osób starszych oraz osób na stałe lub tymczasowo mieszkających lub pracujących w państwie członkowskim, którego nie są obywatelami, lub w państwie trzecim, o ile zapewnione są najwyższe możliwe standardy ochrony danych; przypomina, że państwa członkowskie wprowadzające głosowanie na odległość za pośrednictwem internetu muszą dopilnować przejrzystości i wiarygodności liczenia głosów i przestrzegać zasad równości głosów, tajności głosowania, dostępu do głosowania oraz zasady wolnych wyborów;
5. podkreśla, że wszystkie procesy interakcji cyfrowych powinny opierać się na zasadzie otwarcia instytucjonalnego, zgodnie z podejściem polegającym na łączeniu przejrzystość w czasie rzeczywistym ze świadomym uczestnictwem;
6. zwraca uwagę na e-uczestnictwo jako kluczowy element charakterystyczny e-demokracji obejmujący trzy formy interakcji między instytucjami unijnymi i rządami z jednej strony a obywatelami z drugiej strony, a mianowicie e-informacje, e-konsultacje i elektroniczne podejmowanie decyzji, a także zachęca do korzystania z niego; potwierdza, że wiele krajowych, regionalnych i lokalnych przypadków e-uczestnictwa może być uważanych za dobre przykłady wykorzystania ICT w demokracji uczestniczącej; zachęca państwa członkowskie do dalszego rozwijania takich praktyk na szczeblu krajowym i lokalnym;
7. podkreśla, że ICT przyczyniają się do rozwoju przestrzeni zaangażowania obywatelskiego i debaty publicznej, a jednocześnie podnoszą jakość i wzmacniają legitymację naszych systemów demokratycznych;
8. podkreśla potrzebę angażowania ludzi młodych w debatę publiczną i zauważa, że wykorzystanie ICT w procedurach demokratycznych może być skutecznym narzędziem służącym temu celowi;
9. przypomina o przykładzie, jakim był pierwszy europejski przypadek głosowania za pośrednictwem internetu w Estonii podczas prawnie wiążących wyborów w 2005 r., ale utrzymuje, że jeśli e-głosowanie miałoby zostać z powodzeniem przyjęte w innych państwach członkowskich, konieczne byłoby dokonanie oceny gwarancji rzeczywistego uczestnictwa wszystkich obywateli, a także oceny korzyści i kosztów oraz konsekwencji różnych lub rozbieżnych podejść technologicznych; podkreśla, że bezpieczna i szybka łączność internetowa oraz bezpieczna infrastruktura związana z tożsamością elektroniczną stanowią ważne warunki wstępne powodzenia e-głosowania; podkreśla, że należy wykorzystywać nowe technologie w dotychczasowych procesach głosowania w lokalu wyborczym i uważa, że wymiana najlepszych praktyk i badań może sprzyjać osiąganiu znaczących postępów na wszystkich szczeblach politycznych;
10. zwraca uwagę na wyzwanie, jakim jest odpowiadanie na obawy obywateli związane z korzystaniem z internetowych narzędzi demokracji; jest zdania, że rozwiązanie problemów związanych z bezpieczeństwem i zagwarantowanie prywatności ma pierwszorzędne znaczenie dla budowy zaufania obywateli do powstającej cyfrowej areny politycznej;
11. podkreśla, że procesy demokratyczne wymagają wszechstronnej debaty na każdym szczeblu społeczeństwa UE oraz kontroli i refleksji prowadzących do uczciwych, wszechstronnych i racjonalnych rozważań; ostrzega, że istnieje ryzyko zakłócania wyników debat prowadzonych przy użyciu narzędzi do dyskusji internetowej i manipulowania nimi; uważa, że najlepszą ochroną przed tym ryzykiem jest przejrzystość wszystkich podmiotów zaangażowanych w interakcje i dostarczających informacje o kampaniach, które mogą być pośrednio lub bezpośrednio wspierane, za pomocą cyfrowych platform zaangażowania;
12. zwraca uwagę, że jednym z podstawowych aspektów funkcjonującej demokracji jest zaufanie obywateli do instytucji i procesów demokratycznych; dlatego podkreśla, że wprowadzaniu narzędzi e-demokracji muszą towarzyszyć odpowiednie strategie komunikacyjne i edukacyjne;
13. podkreśla znaczenie włączenia e-uczestnictwa do systemu politycznego w celu uwzględnienia wkładu obywateli w proces podejmowania decyzji i zapewnienia działań następczych; zauważa, że brak reakcji ze strony decydentów wywołuje rozczarowanie i nieufność;
14. podkreśla, że wykorzystanie narzędzi ICT powinno być uzupełnieniem innych kanałów komunikacji z instytucjami publicznymi, aby uniknąć jakiejkolwiek dyskryminacji ze względu na umiejętności cyfrowe lub brak zasobów i infrastruktury;
Propozycje dotyczące wzmacniania demokracji za pomocą ICT
15. uważa, że uczestnictwo w procesach demokratycznych opiera się przede wszystkim na skutecznym i niedyskryminującym dostępie do informacji i wiedzy;
16. wzywa ponadto UE i państwa członkowskie do powstrzymania się od podejmowania niepotrzebnych działań zmierzających do arbitralnego ograniczania dostępu do internetu i korzystania z podstawowych praw człowieka, takich jak niewspółmierne działania cenzorskie lub kryminalizacja zgodnego z prawem wyrażania krytyki i sprzeciwu;
17. wzywa państwa członkowskie i UE do zapewnienia środków edukacyjnych i technicznych na potrzeby zwiększenia upodmiotowienia demokratycznego obywateli, poprawy umiejętności cyfrowych, a także zapewnienia kultury informatycznej oraz równego i bezpiecznego dostępu cyfrowego dla wszystkich obywateli UE z myślą o zlikwidowaniu przepaści cyfrowej (włączenie cyfrowe) z korzyścią w ostatecznym rozrachunku dla demokracji; zachęca państwa członkowskie do włączenia nabywania umiejętności cyfrowych do programów nauczania i uczenia się przez całe życie oraz do priorytetowego traktowania programów szkoleń cyfrowych dla osób starszych; wspiera rozwój współpracy sieciowej z uniwersytetami i instytucjami oświatowymi w celu propagowania badań naukowych dotyczących nowych narzędzi uczestnictwa i ich wdrożenia; wzywa również UE i państwa członkowskie do propagowania programów i strategii politycznych mających na celu kształtowanie krytycznej i świadomej oceny korzystania z ICT;
18. opowiada się za postępem w ocenie wykorzystania nowych technologii w celu wzmocnienia demokracji w administracjach unijnych, polegającym na uwzględnieniu, jako wskaźników, celów służących mierzeniu jakości usług online;
19. proponuje, aby Parlament Europejski – jako jedyna unijna instytucja wybierana bezpośrednio – przewodził w umacnianiu e-demokracji; uważa za stosowne opracowanie w tym celu takich innowacyjnych rozwiązań technologicznych, które umożliwią obywatelom komunikowanie się w konkretnych sprawach z wybranymi posłami oraz dzielenie się z nimi swoimi obawami;
20. zachęca do uproszczenia języka instytucji i postępowań instytucjonalnych oraz do opracowania materiałów multimedialnych wyjaśniających kwestie kluczowe dla najważniejszych procesów decyzyjnych, aby propagować zrozumienie tych procesów i sprzyjać uczestnictwu w nich; podkreśla konieczność upowszechniania tego rodzaju dostępu do e-uczestnictwa za pośrednictwem wydzielonych i aktywizujących narzędzi umożliwiających dostęp do wszystkich dokumentów zawartych w dossier parlamentarnych;
21. wzywa państwa członkowskie i UE do zapewnienia przystępnej cenowo infrastruktury cyfrowej przystosowanej do ultraszybkiego połączenia, szczególnie w regionach peryferyjnych oraz na obszarach wiejskich i mniej rozwiniętych pod względem gospodarczym, a także do zagwarantowania równości wśród obywateli, ze szczególnym uwzględnieniem najbardziej wrażliwych grup społecznych, oraz do wyposażenia ich w umiejętności, dzięki którym będą mogli bezpiecznie korzystać z technologii; zaleca, by biblioteki, szkoły i budynki, w których świadczy się usługi publiczne, posiadały ultraszybką, nowoczesną infrastrukturę informatyczną, która byłaby jednakowo dostępna dla wszystkich obywateli, a w szczególności dla osób znajdujących się w najbardziej niekorzystnej sytuacji, takich jak osoby niepełnosprawne; zwraca uwagę na konieczność przeznaczenia odpowiednich środków finansowych i zasobów szkoleniowych na te cele; zaleca Komisji, aby przewidziała środki na projekty mające na celu poprawę infrastruktury cyfrowej w kontekście gospodarki społecznej i solidarnej;
22. podkreśla, że kobiety są niedostatecznie reprezentowane w procesach decyzyjnych w zakresie polityki na wszystkich szczeblach, a także w sektorach ICT; zwraca uwagę, że kobiety i dziewczęta często borykają się ze stereotypami dotyczącymi technologii cyfrowych; wzywa zatem Komisję i państwa członkowskie do inwestowania w ukierunkowane programy propagujące kształcenie kobiet i dziewcząt – zwłaszcza ze szczególnie wrażliwych i zmarginalizowanych środowisk – w dziedzinie ICT oraz ich uczestnictwo kobiet i dziewcząt za pośrednictwem internetu, z wykorzystaniem kształcenia formalnego, nieformalnego i pozaformalnego;
23. zauważa, że w zapewnianiu równego dostępu wszystkim obywatelom do narzędzi e-demokracji duże znaczenie mają wielojęzyczne tłumaczenia informacji, które mają być rozpowszechniane i czytane przez wszystkich obywateli w krajach, w których obowiązują co najmniej dwa języki urzędowe, lub przez obywateli o różnym pochodzeniu etnicznym;
24. zachęca państwa członkowskie i UE do propagowania, wspierania i wdrażania mechanizmów i instrumentów umożliwiających uczestnictwo obywateli oraz ich interakcję z rządami i instytucjami UE, takich jak platformy pozyskiwania wiedzy z tłumu (crowdsourcing); podkreśla, że ICT powinny ułatwiać dostęp do niezależnej informacji, przejrzystość, rozliczalność i udział w procesach podejmowania decyzji; w związku z tym wzywa do lepszego dostosowania wszystkich narzędzi komunikacji oraz relacji Komisji Europejskiej z obywatelami, w szczególności portalu Europe Direct, do wyzwań e-demokracji; zobowiązuje się do poprawy dostępności, zrozumiałości, walorów edukacyjnych i interaktywności wszystkich istniejących narzędzi legislacyjnych działań następczych i zwraca się do Komisji, aby uczyniła to samo na swojej stronie internetowej;
25. wzywa państwa członkowskie i UE, by dokonały przeglądu treści ich oficjalnych stron internetowych dotyczących funkcjonowania demokracji, tak aby zapewnić narzędzia edukacyjne ułatwiające młodym odbiorcom zapoznawanie się z tymi stronami i przyswajanie ich treści, a także, by zapewnić dostępność tych stron dla osób niepełnosprawnych;
26. zachęca administracje, aby wykazały się zaangażowaniem w realizację zasady otwarcia instytucjonalnego, wprowadzając zmiany w swoim projekcie strategicznym i swojej kulturze organizacyjnej, budżetach oraz procesach przemian organizacyjnych w celu wzmocnienia demokracji przy użyciu nowych technologii;
27. zwraca się z wnioskiem o utworzenie platformy online mającej na celu usystematyzowanie konsultacji z obywatelami, które prowadzi się przed podjęciem decyzji przez ustawodawcę europejskiego, tak aby bardziej bezpośrednio włączyć obywateli w życie publiczne;
28. uważa za konieczne, aby coraz szerszemu wprowadzaniu tych nowych narzędzi towarzyszyły kampanie propagujące korzystanie z możliwości stwarzanych przez te narzędzia oraz wartości obywatelskie, takie jak współodpowiedzialność i aktywność obywatelska;
29. przypomina o znaczeniu europejskiej inicjatywy obywatelskiej jako instrumentu zaangażowania i bezpośredniego udziału obywateli w życiu politycznym UE i w związku z tym wzywa Komisję do przeglądu mechanizmów funkcjonowania tej inicjatywy w celu rozwinięcia jej pełnego potencjału zgodnie ze wskazówkami sformułowanymi przez Parlament Europejski w rezolucji z dnia 28 października 2015 r.; przypomina również o znaczeniu, jakie ma uproszczenie i usprawnienie wymogów biurokratycznych dotyczących tego narzędzia oraz szersze zastosowanie ICT, np. poprzez platformy cyfrowe i inne aplikacje kompatybilne z urządzeniami mobilnymi, tak aby to ważne narzędzie stało się bardziej przyjazne dla użytkownika i aby szeroko je propagować; uważa, że wykorzystanie nowej technologii mogłoby w szczególności usprawnić system zbierania podpisów online poprzez wykorzystanie usług identyfikacji i uwierzytelniania (eIDAS), co ułatwiłoby obywatelom otrzymywanie i wymianę informacji dotyczących istniejących lub możliwych europejskich inicjatyw obywatelskich, aby mogli oni aktywnie uczestniczyć w dyskusjach lub wspierać te inicjatywy;
30. podkreśla, że kilka procesów Komisji, takich jak internetowe konsultacje społeczne, działania w ramach e-uczestnictwa oraz oceny skutków, mogłoby odnieść korzyści z szerszego wykorzystania nowych technologii w celu propagowania udziału społeczeństwa i poprawy rozliczalności tych procesów, zwiększenia przejrzystości instytucji Unii Europejskiej oraz wzmocnienia sprawowania rządów w Europie; przypomina, że należy ograniczyć do minimum bariery techniczne, co stanowi niezbędny warunek dla zapewnienia rzeczywistej realizacji procesów konsultacji publicznych przy udziale jak największej liczby obywateli;
31. podkreśla potrzebę zwiększenia zakresu wyczerpujących informacji dla obywateli na istniejących platformach e-uczestnictwa na szczeblu unijnym, krajowym i lokalnym;
32. wzywa Komisję do poszerzenia zakresu i rozwoju e-uczestnictwa w ramach śródokresowego przeglądu strategii jednolitego rynku cyfrowego, który ma zostać rozpoczęty w 2017 r., oraz do wspierania rozwoju i finansowania nowych instrumentów związanych z cyfrowym obywatelstwem Unii Europejskiej; zaleca ponadto Komisji skupienie się na rozwiązaniach o charakterze otwartym, które można z łatwością rozszerzyć na cały jednolity rynek cyfrowy; wzywa Komisję w szczególności do ujęcia ponownego wykorzystania wcześniejszych projektów, takich jak platforma D-CENT, będąca finansowanym przez UE projektem dostarczającym narzędzi technologicznych dla demokracji uczestniczącej;
33. podkreśla, że rozwój administracji elektronicznej powinien stanowić priorytet dla państw członkowskich i instytucji UE, oraz z zadowoleniem przyjmuje ambitny i wszechstronny plan działania Komisji dotyczący administracji elektronicznej, w przypadku którego kluczowym elementem będzie właściwe wdrożenie na szczeblu krajowym oraz koordynacja dostępnych funduszy UE, w synergii z krajowymi agencjami i organami ds. cyfryzacji; uważa, że należy dołożyć większych starań w celu propagowania otwartych danych oraz korzystania z narzędzi ICT opartych na otwartym i darmowym oprogramowaniu, zarówno w instytucjach UE, jak i w państwach członkowskich;
34. wzywa do szerszej współpracy na szczeblu unijnym oraz zaleca wymienianie się projektami w zakresie dobrych praktyk w dziedzinie e-demokracji jako sposobu dążenia do charakteryzującej się większym uczestnictwem demokracji deliberatywnej, która zaspokoiłaby żądania obywateli i byłaby zgodna z ich interesem, a jednocześnie miałaby na celu włączenie ich w procesy podejmowania decyzji; wskazuje na potrzebę znajomości postaw obywateli wobec wdrażania głosowania na odległość za pośrednictwem internetu; wzywa Komisję do przeprowadzenia niezależnej oceny opinii publicznej lub konsultacji publicznych na temat głosowania za pośrednictwem internetu jako dodatkowej opcji oddania głosu przez obywateli, w tym analizy mocnych i słabych stron takiego systemu, tak aby państwa członkowskie mogły rozpatrzyć ją do końca 2018 r.;
35. podkreśla priorytetową potrzebę ochrony prywatności i danych osobowych podczas korzystania z narzędzi e-demokracji oraz wspierania bezpieczniejszego środowiska internetowego, w szczególności w odniesieniu do bezpieczeństwa informacji i danych, w tym „prawa do bycia zapomnianym”, a także potrzebę zapewnienia zabezpieczeń przed oprogramowaniem inwigilacyjnym oraz weryfikowalności źródeł; ponadto wzywa do dalszego korzystania z usług cyfrowych w oparciu o podstawowe rozwiązania, które to umożliwiają, takie jak bezpieczna i zaszyfrowana tożsamość cyfrowa, zgodnie z rozporządzenie eIDAS; propaguje zabezpieczone cyfrowe rejestry publiczne oraz walidację podpisów elektronicznych, w celu zapobiegania nieuczciwym wielokrotnym interakcjom, zgodnie z europejskimi i międzynarodowymi standardami praw człowieka oraz orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości; podkreśla wreszcie, że kwestie bezpieczeństwa nie mogą stać się czynnikiem odstraszającym względem włączania poszczególnych osób i grup do procesów demokratycznych;
36. podkreśla potrzebę doskonalenia demokracji za pomocą technologii, która powinna być stosowana w bezpiecznym środowisku, które chroni przed niewłaściwym wykorzystaniem narzędzi technologicznych (np. przed botami rozsyłającymi spam, anonimowym profilowaniem, przywłaszczaniem tożsamości), oraz przypomina o konieczności przestrzegania najwyższych norm prawnych;
37. przypomina o kluczowej roli demaskatorów – działających na ogół za pośrednictwem internetu – w ujawnianiu korupcji, oszustw, niegospodarności i innych wykroczeń, które zagrażają zdrowiu i bezpieczeństwu publicznemu, integralności finansów, prawom człowieka, środowisku i praworządności, a jednocześnie zapewniających prawo obywateli do informacji;
38. zachęca przedstawicieli społeczeństwa do aktywnego uczestnictwa wraz z obywatelami w istniejących obecnie, w pełni niezależnych forach oraz do korzystania z nowych mediów i platform informatycznych w celu nadania impulsu do debaty oraz wymiany poglądów z obywatelami i zgłaszania propozycji (e-parlament), a tym samym do ustanowienia bezpośredniego połączenia z obywatelami; wzywa grupy polityczne w Parlamencie Europejskim oraz europejskie partie polityczne do propagowania debaty publicznej i e-uczestnictwa obywateli;
39. wzywa posłów do PE oraz pozostałe instytucje UE do dalszego zwiększania przejrzystości ich prac, w szczególności w zmieniającym się obecnie kontekście politycznym, oraz zwraca się do organów publicznych o zbadanie możliwości opracowania platform cyfrowych, obejmujących najnowsze narzędzia informatyczne; zachęca wyłonionych w wyborach przedstawicieli do korzystania z tych narzędzi, a także do komunikacji z wyborcami i zainteresowanymi stronami oraz do budowania z nimi pozytywnych relacji z myślą o przekazywaniu im informacji na temat działalności unijnej i parlamentarnej, co doprowadzi do otwarcia procesów debaty publicznej i kształtowania polityki oraz zwiększenia świadomości w zakresie demokracji europejskiej;
40. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy Parlamentu w obszarze e-uczestnictwa; wspiera ciągłe wysiłki mające na celu wzmocnienie reprezentatywnego charakteru, legitymacji i skuteczności Parlamentu oraz zachęca posłów do szerszego korzystania z nowych technologii w celu rozwinięcia ich pełnego potencjału, przy jednoczesnym uwzględnieniu koniecznych ograniczeń nakładanych przez prawo do prywatności i ochrony danych osobowych; zwraca uwagę na potrzebę powszechnej refleksji na temat sposobów poprawy wykorzystania ICT przez posłów nie tylko w celu nawiązania relacji ze społeczeństwem, ale także w odniesieniu do legislacji, petycji, konsultacji i innych aspektów istotnych dla codziennej pracy posłów;
41. zachęca partie polityczne na szczeblu unijnym i krajowym do korzystania w jak największym stopniu z narzędzi cyfrowych w celu opracowywania nowych sposobów propagowania demokracji wewnętrznej, włączając w to przejrzystość ich procesów zarządzania, finansowania i podejmowania decyzji, a także w celu lepszej komunikacji z członkami i zwolennikami partii oraz ze społeczeństwem obywatelskim, a także w celu ich większego uczestnictwa; zachęca je również do znaczącej przejrzystości oraz rozliczalności wobec obywateli; w tym celu sugeruje dokonanie oceny możliwości zmian w statucie europejskich partii politycznych w celu uwzględnienia i promowania e-uczestnictwa;
42. wzywa UE i jej instytucje do otwarcia się na większe eksperymenty w obszarze nowych metod e-uczestnictwa, takich jak pozyskiwanie wiedzy z tłumu (crowdsourcing) na szczeblu unijnym oraz krajowym, regionalnym i lokalnym, z uwzględnieniem najlepszych praktyk opracowanych już w państwach członkowskich oraz do uruchomienia konkretnych projektów pilotażowych w tym celu; jednocześnie przypomina o potrzebie uzupełnienia tych środków o kampanie podnoszące świadomość w celu wyjaśnienia możliwości tych narzędzi;
43. wzywa instytucje europejskie do rozpoczęcia procesu partycypacyjnego w celu opracowania europejskiej karty praw internetowych, przyjmując jako punkt odniesienia, obok innych dokumentów, deklarację praw internetowych opublikowaną przez Izbę Deputowanych Włoch w dniu 28 lipca 2015 r., w celu propagowania i zagwarantowania wszystkich praw związanych z otoczeniem cyfrowym, w tym rzeczywistego prawa dostępu do internetu oraz neutralności sieci;
44. zwraca uwagę na ogrom niejednorodnych informacji dostępnych obecnie w internecie i podkreśla, że należy wzmacniać zdolność obywateli do krytycznego myślenia, aby mogli oni lepiej odróżniać wiarygodne źródła informacji od niewiarygodnych; zachęca zatem państwa członkowskie do dostosowania i zaktualizowania ustawodawstwa w celu rozwiązania bieżących problemów, do pełnego wdrożenia i egzekwowania istniejącego ustawodawstwa dotyczącego nawoływania do nienawiści, zarówno w internecie, jak i poza nim, przy jednoczesnym zagwarantowaniu praw podstawowych i konstytucyjnych; podkreśla, że Unia i jej państwa członkowskie powinny rozwijać strategie polityczne i podejmować działania na rzecz wzmocnienia możliwych do przekazania umiejętności krytycznego i kreatywnego myślenia, a także zdolności cyfrowych i zdolności w zakresie korzystania z mediów, integracji obywateli oraz ich dociekliwości, zwłaszcza wśród młodzieży, aby mogli podejmować świadome decyzje i mieć pozytywny wkład w procesy demokratyczne;
o o o
45. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.