Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2017 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia w imieniu Unii Europejskiej Umowy ustanawiającej Międzynarodową Fundację UE–LAC (11342/2016 – C8-0458/2016 – 2016/0217(NLE))

P8_TA(2017)0368 A8-0279/2017

(Zgoda)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt decyzji Rady (11342/2016),

–  uwzględniając projekt Umowy ustanawiającej Międzynarodową Fundację UE–LAC (11356/2016),

–  uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na mocy art. 209 ust. 2, art. 212 ust. 1, art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) i art. 218 ust. 8 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C8-0458/2016),

–  uwzględniając art. 99 ust. 1 i 4 oraz art. 108 ust. 7 Regulaminu,

–  uwzględniając zalecenie Komisji Spraw Zagranicznych (A8-0279/2017),

1.  wyraża zgodę na zawarcie umowy;

2.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich, jak również rządom i parlamentom państw należących do Wspólnoty Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów (CELAC).

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2017 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie wprowadzenia w życie w Republice Bułgarii i w Rumunii niektórych przepisów dorobku Schengen dotyczących Wizowego Systemu Informacyjnego (10161/2017 – C8-0224/2017 – 2017/0808(CNS))

P8_TA(2017)0369 A8-0286/2017

(Konsultacja)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt Rady (10161/2017),

–  uwzględniając art. 4 ust. 2 Aktu przystąpienia Republiki Bułgarii i Rumunii, na mocy którego Rada skonsultowała się z Parlamentem (C8-0224/2017),

–  uwzględniając art. 78c Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A8-0286/2017),

1.  zatwierdza projekt Rady;

2.  zwraca się do Rady o poinformowanie go, jeśli uzna ona za stosowne odejście od tekstu przyjętego przez Parlament;

3.  zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do tekstu przyjętego przez Parlament;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2017 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Rady w sprawie rozpoczęcia w Republice Czeskiej zautomatyzowanej wymiany danych w odniesieniu do danych rejestracyjnych pojazdów (09893/2017 – C8-0197/2017 – 2017/0806(CNS))

P8_TA(2017)0370 A8-0288/2017

(Konsultacja)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt Rady (09893/2017),

–  uwzględniając art. 39 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, zmienionego traktatem z Amsterdamu, oraz art. 9 Protokołu nr 36 w sprawie postanowień przejściowych, na mocy których Rada skonsultowała się z Parlamentem (C8-0197/2017),

–  uwzględniając decyzję Rady 2008/615/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie intensyfikacji współpracy transgranicznej, szczególnie w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości transgranicznej(1), w szczególności jej art. 33,

–  uwzględniając art. 78c Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A8-0288/2017),

1.  zatwierdza projekt Rady;

2.  zwraca się do Rady o poinformowanie go, jeśli uzna ona za stosowne odejście od tekstu przyjętego przez Parlament;

3.  zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do tekstu przyjętego przez Parlament;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 210 z 6.8.2008, s. 1.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2017 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Rady w sprawie rozpoczęcia w Portugalii zautomatyzowanej wymiany danych w odniesieniu do danych daktyloskopijnych (09898/2017 – C8-0213/2017 – 2017/0807(CNS))

P8_TA(2017)0371 A8-0289/2017

(Konsultacja)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt Rady (09898/2017),

–  uwzględniając art. 39 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, zmienionego traktatem z Amsterdamu, oraz art. 9 Protokołu nr 36 w sprawie postanowień przejściowych, na mocy których Rada skonsultowała się z Parlamentem (C8-0213/2017),

–  uwzględniając decyzję Rady 2008/615/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie intensyfikacji współpracy transgranicznej, szczególnie w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości transgranicznej(1), w szczególności jej art. 33,

–  uwzględniając art. 78c Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A8-0289/2017),

1.  zatwierdza projekt Rady;

2.  zwraca się do Rady o poinformowanie go, jeśli uzna ona za stosowne odejście od tekstu przyjętego przez Parlament;

3.  zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do tekstu przyjętego przez Parlament;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 210 z 6.8.2008, s. 1.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2017 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Rady sprawie rozpoczęcia w Grecji zautomatyzowanej wymiany danych w odniesieniu do danych daktyloskopijnych (10476/2017 – C8-0230/2017 – 2017/0809(CNS))

P8_TA(2017)0372 A8-0287/2017

(Konsultacja)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt Rady (10476/2017),

–  uwzględniając art. 39 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, zmienionego traktatem z Amsterdamu, oraz art. 9 Protokołu nr 36 w sprawie postanowień przejściowych, na mocy których Rada skonsultowała się z Parlamentem (C8‑0230/2017),

–  uwzględniając decyzję Rady 2008/615/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie intensyfikacji współpracy transgranicznej, szczególnie w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości transgranicznej(1), w szczególności jej art. 33,

–  uwzględniając art. 78c Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A8-0287/2017),

1.  zatwierdza projekt Rady;

2.  zwraca się do Rady o poinformowanie go, jeśli uzna ona za stosowne odejście od tekstu przyjętego przez Parlament;

3.  zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do tekstu przyjętego przez Parlament;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 210 z 6.8.2008, s. 1.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2017 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę Rady 2009/45/WE w sprawie reguł i norm bezpieczeństwa statków pasażerskich (COM(2016)0369 – C8-0208/2016 – 2016/0170(COD))

P8_TA(2017)0373 A8-0167/2017

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi i Radzie (COM(2016)0369),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 100 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8-0208/2016),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 19 października 2016 r.(1),

–  po konsultacji z Komitetem Regionów,

–  uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 69f ust. 4 Regulaminu oraz przekazane pismem z dnia 21 czerwca 2017 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki oraz opinię Komisji Prawnej (A8-0167/2017),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 4 października 2017 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/... zmieniającej dyrektywę Rady 2009/45/WE w sprawie reguł i norm bezpieczeństwa statków pasażerskich

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, dyrektywy (UE) 2017/2108.)

(1) Dz.U. C 34 z 2.2.2017, s. 167.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2017 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę Rady 98/41/WE w sprawie rejestracji osób podróżujących na pokładzie statków pasażerskich płynących do portów państw członkowskich Wspólnoty lub z portów państw członkowskich Wspólnoty i zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/65/UE w sprawie formalności sprawozdawczych dla statków wchodzących do lub wychodzących z portów państw członkowskich (COM(2016)0370 – C8-0209/2016 – 2016/0171(COD))

P8_TA(2017)0374 A8-0168/2017

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2016)0370),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 100 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8-0209/2016),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 19 października 2016 r.(1),

–  po konsultacji z Komitetem Regionów,

–  uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 69f ust. 4 Regulaminu oraz przekazane pismem z dnia 21 czerwca 2017 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki oraz opinię Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A8-0168/2017),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 4 października 2017 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/... zmieniającej dyrektywę Rady 98/41/WE w sprawie rejestracji osób podróżujących na pokładzie statków pasażerskich płynących do portów państw członkowskich Wspólnoty lub z portów państw członkowskich Wspólnoty oraz dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/65/UE w sprawie formalności sprawozdawczych dla statków wchodzących do lub wychodzących z portów państw członkowskich

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, dyrektywy (UE) 2017/2109.)

(1) Dz.U. C 34 z 2.2.2017, s. 172.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2017 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie systemu inspekcji na potrzeby bezpiecznego użytkowania promów typu ro-ro i szybkich jednostek pasażerskich wykonujących regularne usługi oraz zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/16/WE w sprawie kontroli państwa portu i uchylającej dyrektywę Rady 1999/35/WE (COM(2016)0371 – C8-0210/2016 – 2016/0172(COD))

P8_TA(2017)0375 A8-0165/2017

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2016)0371),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 100 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8-0210/2016),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 19 października 2016 r.(1),

–  po konsultacji z Komitetem Regionów,

–  uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 69f ust. 4 Regulaminu oraz przekazane pismem z dnia 21 czerwca 2017 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki (A8-0165/2017),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 4 października 2017 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/... w sprawie systemu inspekcji na potrzeby bezpiecznej eksploatacji statków pasażerskich typu ro-ro i szybkich jednostek pasażerskich uprawiających żeglugę na linii regularnej oraz zmieniająca dyrektywę 2009/16/WE i uchylająca dyrektywę Rady 1999/35/WE

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, dyrektywy (UE) 2017/2110.)

(1) Dz.U. C 34 z 2.2.2017, s. 176.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2017 r. w sprawie projektu rozporządzenia Komisji zmieniającego załącznik II do rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 poprzez ustanowienie naukowych kryteriów określania właściwości zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego (D048947/06 – 2017/2801(RPS))

P8_TA(2017)0376 B8-0542/2017

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt rozporządzenia Komisji zmieniającego załącznik II do rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 poprzez ustanowienie naukowych kryteriów określania właściwości zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego (D048947/06) („projekt rozporządzenia”),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG(1), w szczególności jego art. 4 ust. 1 i art. 78 ust. 1 lit. a) oraz załącznik II pkt 3.6.5 akapit drugi i pkt 3.8.2,

–  uwzględniając wyrok Sądu Unii Europejskiej z dnia 16 grudnia 2015 r.(2), a w szczególności jego ust. 71 i 72,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego: sytuacja w następstwie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 16 grudnia 2015 r.(3),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 15 czerwca 2016 r. w sprawie substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego oraz projektów aktów Komisji ustanawiających naukowe kryteria określania tych substancji w kontekście prawodawstwa UE dotyczącego środków ochrony roślin i produktów biobójczych (COM(2016)0350),

–  uwzględniając sprawozdanie podsumowujące posiedzenie Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz, które odbyło się w Brukseli w dniu 28 lutego 2017 r.,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie ochrony zdrowia publicznego przed działaniem substancji zaburzających gospodarkę hormonalną(4),

–  uwzględniając art. 5a ust. 3 lit. b) decyzji Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającej warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji(5),

–  uwzględniając projekt rezolucji Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,

–  uwzględniając art. 106 ust. 2 i 3 oraz art. 106 ust. 4 lit. c) Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że zgodnie z pkt 3.8.2 załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 substancję czynną zatwierdza się wyłącznie wtedy, gdy nie uznano jej za substancję oddziałującą na układ endokrynny, która może mieć niekorzystny wpływ na organizmy niebędące celem działania, chyba że narażenie organizmów niebędących celem działania na tę substancję czynną w realistycznych proponowanych warunkach stosowania jest nieistotne (kryterium wykluczające ze względu na środowisko);

B.  mając na uwadze, że zgodnie z pkt 3.6.5 załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 do dnia 14 grudnia 2013 r. Komisja przedstawia Stałemu Komitetowi ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt projekt środków dotyczących szczególnych kryteriów naukowych służących ustaleniu oddziaływania na układ endokrynny;

C.  mając na uwadze, że w dniu 4 lipca 2017 r. Stały Komitet ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz wydał pozytywną opinię w sprawie projektu rozporządzenia, przy czym trzy państwa głosowały przeciw, a cztery wstrzymały się od głosu;

D.  mając na uwadze, że ostatni akapit projektu rozporządzenia stanowi, że „jeżeli zamierzony sposób działania ocenianej substancji czynnej na rzecz ochrony roślin polega na zwalczaniu innych niż kręgowce zwalczanych organizmów poprzez działanie na ich układ hormonalny, efektów powodowanych u organizmów należących do tego samego typu taksonomicznego co typ zwalczany nie uwzględnia się do celów identyfikacji substancji jako oddziałującej na układ endokrynny w odniesieniu do organizmów niebędących celem działania”;

E.  mają na uwadze, że w wyroku w sprawie T-521/14 Sąd wyraźnie orzekł, co następuje: „la spécification des critères scientifiques pour la détermination des propriétés perturbant le système endocrinien ne peut se faire que de manière objective, au regard de données scientifiques relatives audit système, indépendamment de toute autre considération, en particulier économique”(6) (ust. 71);

F.  mając na uwadze, że nie istnieją podstawy naukowe, by wykluczyć identyfikowanie substancji o zamierzonym oddziaływaniu na układ hormonalny jako substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego u organizmów niebędących celem działania;

G.  mając na uwadze, że w związku z tym projektu rozporządzenia nie można uznać za oparty na obiektywnych danych naukowych dotyczących układu hormonalnego, jak wymaga Sąd; mając na uwadze, że Komisja przekracza zatem swoje uprawnienia wykonawcze;

H.  mają na uwadze, że faktyczny cel tego ostatniego ustępu został jasno wyłożony w sprawozdaniu podsumowującym posiedzenie Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Paszy, które odbyło się w Brukseli w dniu 28 lutego 2017 r.: „ponadto objaśniono uzasadnienie przepisu dotyczącego substancji czynnych o zamierzonym oddziaływaniu na układ hormonalny (niżej zwanych regulatorami wzrostu). […] Przepis dotyczący regulatorów wzrostu umożliwia niestosowanie kryterium wykluczającego do substancji o zamierzonym oddziaływaniu na układ hormonalny […]”;

I.  mając na uwadze, że ten ostatni akapit skutecznie wprowadza odstępstwo od kryterium wykluczającego określonego w pkt 3.8.2 załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 1107/2009;

J.  mając na uwadze, że z motywów 6–10 oraz z art. 1 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 wynika, że zajmując się złożoną kwestią ustanowienia przepisów dotyczących zatwierdzania substancji czynnych, prawodawca musiał wypracować delikatną równowagę między różnymi i potencjalnie sprzecznymi celami, tj. z jednej strony produkcją rolną i rynkiem wewnętrznym, a z drugiej strony ochroną zdrowia i środowiska;

K.  mając na uwadze, że w wyroku, o którym mowa powyżej, Sąd orzekł, co następuje: „Dans ce contexte, il importe de relever que, en adoptant le règlement n° 528/2012, le législateur a procédé à une mise en balance de l’objectif d’amélioration du marché intérieur et de celui de la préservation de la santé humaine, de la santé animale et de l’environnement, que la Commission se doit de respecter et ne saurait remettre en cause […]. Or, dans le cadre de la mise en œuvre des pouvoirs qui lui sont délégués par le législateur, la Commission ne saurait remettre en cause cet équilibre, ce que cette institution a d’ailleurs en substance admis lors de l’audience”(7) (ust. 72);

L.  mając na uwadze, że przypomniano o tym w rezolucji Parlamentu z dnia 8 czerwca 2016 r., w której podkreślono, że „Sąd orzekł, iż specyfikacji kryteriów naukowych można dokonać wyłącznie w sposób obiektywny, na podstawie danych naukowych dotyczących układu hormonalnego i niezależnie od wszelkich innych względów, w szczególności ekonomicznych, oraz że Komisja nie jest uprawniona do zmiany równowagi regulacyjnej ustalonej w akcie podstawowym w drodze wykonywania uprawnień przekazanych jej na mocy art. 290 [Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE)]”;

M.  mając na uwadze, że te same ograniczenia uprawnień obowiązują Komisję w kontekście aktu wykonawczego podlegającego procedurze regulacyjnej połączonej z kontrolą;

N.  mając na uwadze, że zgodnie z komunikatem Komisji z dnia 15 czerwca 2016 r. „Zadanie, z którym Komisja musi się teraz uporać, polega na określeniu kryteriów, według których można by ustalać – do celów przepisów dotyczących środków ochrony roślin i produktów biobójczych – czy dana substancja zaburza funkcjonowanie układu hormonalnego. Komisja nie zamierza natomiast podejmować teraz decyzji co do sposobu regulacji tych substancji. Konsekwencje prawne zostały już ustalone przez prawodawcę w przepisach dotyczących środków ochrony roślin (2009) i produktów biobójczych (2012)”;

O.  mając na uwadze, że kryterium wykluczające określone w pkt 3.8.2 załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 stanowi istotny element tego rozporządzenia;

P.  mając na uwadze, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przyjmowanie elementów regulacyjnych mających istotne znaczenie dla danej kwestii należy do prawodawcy Unii i uprawnienia tego nie można przekazywać Komisji;

Q.  mając na uwadze, że Komisja przekroczyła swoje uprawnienia wykonawcze, zmieniając istotny element regulacyjny rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 wbrew uznaniu granic jej uprawnień podczas rozprawy Trybunału Sprawiedliwości w sprawie T-521/14, wbrew jej twierdzeniom zawartym w komunikacie Komisji z dnia 15 czerwca 2016 r. i wbrew podstawowej unijnej zasadzie praworządności;

R.  mając na uwadze, że gdyby nawet postęp wiedzy naukowej i technicznej miał dostarczyć uzasadnionych podstaw do wprowadzenia odstępstwa w kwestii warunków zatwierdzania substancji o zamierzonym działaniu endokrynnym, odstępstwo to można by było wprowadzić jedynie w drodze procedury ustawodawczej mającej na celu zmianę rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 zgodnie z art. 294 TFUE;

1.  sprzeciwia się przyjęciu projektu rozporządzenia Komisji;

2.  uważa, że projekt rozporządzenia Komisji przekracza uprawnienia wykonawcze przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 1107/2009;

3.  wzywa Komisję do wycofania projektu rozporządzenia oraz do przedłożenia komitetowi nowego projektu bez zwłoki;

4.  wzywa Komisję do zmiany projektu rozporządzenia przez skreślenie jego ostatniego ustępu;

5.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 309 z 24.11.2009, s. 1. (2) Wyrok Sądu z dnia 16 grudnia 2015 r., Szwecja przeciwko Komisji, T-521/14, ECLI:EU:T:2015:976. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0270. (4) 4 Dz.U. C 36 z 29.1.2016, s. 85. (5) Dz.U. L 184 z 17.7.1999, s. 23. (6) Ponieważ wyrok w sprawie T-521/14 dostępny jest wyłącznie w językach francuskim i szwedzkim, wersja polska tekstu została przygotowana przez służby tłumaczeniowe Parlamentu: „specyfikacji kryteriów naukowych do celów określania właściwości zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego można dokonać wyłącznie w sposób obiektywny, na podstawie danych naukowych dotyczących tego układu i niezależnie od wszelkich innych względów, w szczególności ekonomicznych”. (7) Ponieważ sprawa T-521/14 toczyła się wyłącznie w językach francuskim i szwedzkim, wersja polska tekstu została przygotowana przez służby tłumaczeniowe Parlamentu: „W tym kontekście należy zauważyć, że przyjmując rozporządzenie nr 528/2012, prawodawca zapewnił równowagę między celem polegającym na doskonaleniu rynku wewnętrznego a celem polegającym na ochronie zdrowia ludzi i zwierząt oraz ochronie środowiska i doszedł do wniosków, których Komisja musi przestrzegać i których nie może kwestionować […]. W ramach wykonywania uprawnień powierzonych jej przez prawodawcę Komisja nie może kwestionować tej równowagi, z czym zresztą zasadniczo zgodziła się podczas rozprawy”.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2017 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję FG72 × A5547-127, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych, na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy (D051972 – 2017/2879(RSP))

P8_TA(2017)0377 B8-0540/2017

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję FG72 x A5547-127, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych, na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy (D051972),

–  uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r. w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy(1), w szczególności jego art. 7 ust. 3, art. 9 ust. 2 oraz art. 19 ust. 3 i art. 21 ust. 2,

–  mając na uwadze, że Stały Komitet ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt, o którym mowa w art. 35 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, nie wydał opinii w wyniku głosowania w dniu 17 lipca 2017 r.;

–  uwzględniając art. 11 i 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającego przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję(2),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z dnia 1 marca 2017 r. opublikowaną w dniu 6 kwietnia 2017 r.(3),

–  uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 182/2011 ustanawiającego przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (COM(2017)0085, COD(2017)0035),

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje przeciwko zatwierdzaniu organizmów zmodyfikowanych genetycznie(4),

–  uwzględniając projekt rezolucji Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,

–  uwzględniając art. 106 ust. 2 i 3 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że w dniu 10 grudnia 2013 r. zgodnie z art. 5 i 17 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 przedsiębiorstwo Bayer Crop Science LP and M.S. Technologies LLC zwróciło się do właściwego organu krajowego Holandii z wnioskiem o wprowadzenie do obrotu żywności, składników żywności i paszy zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję FG72 x A5547-127, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych; mając na uwadze, że wniosek obejmował również wprowadzenie do obrotu genetycznie zmodyfikowanej soi FG72 x A5547-127 w produktach składających się z niej lub ją zawierających, do zastosowań innych niż w żywności i paszy na równi z innymi rodzajami soi, z wyjątkiem uprawy;

B.  mając na uwadze, że w dniu 1 marca 2017 r. EFSA wydała pozytywną opinię zgodnie z art. 6 i 18 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, którą opublikowano w dniu 6 kwietnia 2017 r.(5);

C.  mając na uwadze, że rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 stanowi, że genetycznie zmodyfikowana żywność lub pasza nie mogą mieć szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi, zdrowie zwierząt i na środowisko, oraz wymaga, by przy sporządzaniu decyzji Komisja brała pod uwagę wszelkie odnośne przepisy prawa unijnego, a także inne uzasadnione czynniki istotne dla rozpatrywanej sprawy;

D.  mając na uwadze, że soję FG72 × A5547-127 opracowano dla uzyskania tolerancji na herbicydy zawierające izoksaflutol (5-cyclopropylisoksazol-4-yl 2-mesyl-4-trifluorometylfenyl ketone), glifosat- (N- (fosfonometyl) glicyna) i glufosynat (l-fosfinotrycyna) amoniowy; mając na uwadze, że tolerancję na te herbicydy osiąga się poprzez ekspresję odpowiednio białka HPPD W336 (4-hydroksyl fenyl-pirogronian-dioxygenas) 2mEPSPS (syntaza 5-enolopirogroniano-szikimowo-3-fosforanowa) i PAT (transferaza acetylu fosfinotrycyny);

E.  mając na uwadze, że w trakcie trzymiesięcznego okresu konsultacji państwa członkowskie zgłosiły wiele krytycznych uwag(6); mając na uwadze, że większość krytycznych uwag zawiera stwierdzenie, że w braku 90-dniowego badania toksyczności podprzewlekłej nie można wyciągnąć wniosku w sprawie zagrożeń związanych ze stosowaniem tego organizmu zmodyfikowanego genetycznie w żywności dla ludzi i paszy dla zwierząt, że informacje na temat składu, oceny fenotypu i toksykologii są niewystarczające, że oparte na tych informacjach wnioski w sprawie równoważności między GMO a soją konwencjonalną i w sprawie bezpieczeństwa żywności i paszy są przedwczesne, a także że ta genetycznie modyfikowana soja nie została poddana badaniom na poziomie naukowym potrzebnym do ustalenia jej bezpieczeństwa;

F.  mając na uwadze, że w niezależnym badaniu stwierdzono, że ocena ryzyka przeprowadzona przez EFSA jest nie do przyjęcia w obecnej formie, gdyż nie wskazano w niej luk w wiedzy i niewiadomych oraz nie oceniono toksyczności ani wpływu na układu odpornościowy i układ rozrodczy(7);

G.  mając na uwadze, że obecne zezwolenie na glifosat upływa najpóźniej w dniu 31 grudnia 2017 r.; mając na uwadze, że utrzymują się wątpliwości na temat rakotwórczości glifosatu; mając na uwadze, że EFSA stwierdziła w listopadzie 2015 r., że mało prawdopodobne jest, aby glifosat był rakotwórczy, a Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA) stwierdziła w marcu 2017 r., że nie przyznaje mu klasyfikacji; mając na uwadze, że wręcz przeciwnie, w 2015 r. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) pod auspicjami WHO zaklasyfikowała glifosat jako substancję prawdopodobnie rakotwórczą dla ludzi;

H.  mając na uwadze, że glufosynat jest sklasyfikowany jako substancja działająca szkodliwie na rozrodczość i tym samym podlega kryteriom wyłączenia określonym w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącym wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin(8); mając na uwadze, że zezwolenie dla glufosynatu traci ważność w dniu 31 lipca 2018 r.(9);

I.  mając na uwadze, że izoksaflutol jest prawdopodobnie rakotwórczy(10) dla ludzi, toksyczny dla niektórych organizmów wodnych oraz roślin niebędących przedmiotem oprysków, a ponadto łatwo zanieczyszcza wodę, podobnie jak jego produkty rozkładu i metabolity; mając na uwadze, że takie zastrzeżenia doprowadziły do ograniczenia jego stosowania(11);

J.  mając na uwadze, że stosowanie herbicydów uzupełniających jest częścią rutynowej praktyki rolnej w uprawie roślin odpornych na herbicydy i dlatego można założyć, że pozostałości z rozpylania zawsze będą obecne w zbiorach i że ich składniki są nieuniknione; mając na uwadze, że – jak wykazano – skutkiem stosowania zmodyfikowanych genetycznie upraw tolerujących herbicydy jest wyższe zużycie tych uzupełniających środków chwastobójczych w porównaniu z ich konwencjonalnymi odpowiednikami(12);

K.  mając na uwadze, że EFSA nie oceniała pozostałości z oprysków dokonywanych z użyciem herbicydów uzupełniających; mając na uwadze, że w związku z tym nie można uznać, że genetycznie zmodyfikowana soja spryskana izoksaflutolem, glifosatem i glufosynatem może być bezpiecznie wykorzystana w żywności i paszy;

L.  mając na uwadze, że rozwój zmodyfikowanych genetycznie upraw tolerujących szereg selektywnych herbicydów wynika głównie z gwałtownej zmiany odporności chwastów na glifosat w krajach, które w znacznym stopniu uzależnione są od upraw zmodyfikowanych genetycznie; mając na uwadze, że w publikacjach naukowych udokumentowano ponad 20 różnych odmian chwastów odpornych na glifosat(13); mając na uwadze, że od 2009 r. obserwuje się chwasty odporne na glufosynat;

M.  mając na uwadze, że Stały Komitet ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt, o którym mowa w art. 35 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, w głosowaniu w dniu 17 lipca 2017 r. nie wydał opinii; mając na uwadze, że 15 państw członkowskich głosowało przeciw wnioskowi, a tylko 10 państw członkowskich reprezentujących jedynie 38,43 % ludności Unii głosowało za przyjęciem go, natomiast 3 państwa członkowskie wstrzymały się od głosu;

N.  mając na uwadze, że w komitet odwoławczy w głosowaniu w dniu 14 września 2017 r. ponownie nie wydał opinii; mając na uwadze, że 15 państw członkowskich głosowało przeciw wnioskowi, podczas gdy jedynie 11 państw członkowskich reprezentujących 36,57 % ludności UE głosowało za jego przyjęciem, a dwa państwa członkowskie wstrzymały się od głosu;

O.  mając na uwadze, że Komisja niejednokrotnie wyrażała ubolewanie, że od czasu wejścia w życie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 przyjmowała decyzje zatwierdzające bez wsparcia ze strony Stałego Komitetu ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt, oraz że zwrot dokumentacji do Komisji w celu podjęcia ostatecznej decyzji, który zdecydowanie stanowi wyjątek w całej procedurze, stał się normą, jeśli chodzi o podejmowanie decyzji w sprawie zatwierdzania genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy; mając na uwadze, że praktykę tę jako niedemokratyczną potępił również przewodniczący Komisji Juncker(14);

P.  mając na uwadze, że w dniu 28 października 2015 r. Parlament odrzucił w pierwszym czytaniu(15) wniosek ustawodawczy z dnia 22 kwietnia 2015 r. zmieniający rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 oraz zwrócił się do Komisji o wycofanie tego wniosku i przedstawienie nowego;

Q.  mając na uwadze, że w motywie 14 rozporządzenia (UE) nr 182/2011 stwierdzono, że Komisja będzie – tak dalece jak to możliwe – działać w taki sposób, aby unikać sprzeciwiania się jakiemukolwiek dominującemu stanowisku, jakie może wyłonić się w komitecie odwoławczym, przeciwko stosowności aktu wykonawczego, w szczególności w kwestiach tak drażliwych jak zdrowie konsumentów, bezpieczeństwo żywności i środowisko naturalne;

1.  uważa, że projekt decyzji wykonawczej Komisji wykracza poza uprawnienia wykonawcze przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 1829/2003;

2.  uważa, że decyzja wykonawcza Komisji jest niespójna z prawem Unii, gdyż nie odpowiada celowi rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 zakładającemu – zgodnie z zasadami ogólnymi określonymi przez Parlament Europejski i Radę w rozporządzeniu (WE) nr 178/2002(16) – stworzenie podstawy do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony życia i zdrowia ludzkiego, zdrowia i dobrostanu zwierząt, środowiska naturalnego oraz interesów konsumenta w związku z genetycznie zmodyfikowaną żywnością i paszą, przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego;

3.  wzywa Komisję do wycofania projektu decyzji wykonawczej;

4.  wzywa Komisję do zawieszenia wszelkich decyzji wykonawczych dotyczących wniosków o zezwolenie na stosowanie organizmów zmodyfikowanych genetycznie do chwili zmiany procedury zatwierdzania w taki sposób, aby wyeliminować niedociągnięcia obecnej procedury, która okazała się nieodpowiednia;

5.  wzywa Komisję, aby nie zatwierdzała żadnych roślin zmodyfikowanych genetycznie tolerujących herbicydy bez przeprowadzenia pełnej oceny pozostałości pochodzących z oprysków herbicydami uzupełniającymi i ich komercyjnymi formami użytkowymi stosowanymi w krajach uprawy;

6.  wzywa Komisję, aby nie zatwierdzała żadnych roślin zmodyfikowanych genetycznie tolerujących herbicydy i uodpornionych na kombinacje herbicydów, jak ma to miejsce w przypadku soi FG72 × A5547-127, bez przeprowadzenia pełnej oceny szczególnych skumulowanych skutków pozostałości pochodzących z oprysków kombinacją herbicydów uzupełniających i ich komercyjnych form użytkowych stosowanych w krajach uprawy;

7.  wzywa Komisję, aby domagała się o wiele bardziej szczegółowych badań zagrożeń dla zdrowia związanych ze złożonymi modyfikacjami genetycznymi takimi jak soja FG72 × A5547-127;

8.  wzywa Komisję, aby opracowała strategie oceny zagrożeń dla zdrowia i toksykologii, a także nadzoru po wprowadzeniu do obrotu w odniesieniu do całego łańcucha żywnościowego i paszowego;

9.  wzywa Komisję, aby w pełni uwzględniała oceny ryzyka stosowania herbicydów uzupełniających i ich pozostałości w ocenie ryzyka roślin zmodyfikowanych genetycznie tolerujących herbicydy, niezależnie od tego, czy roślina zmodyfikowana genetycznie jest przeznaczona do uprawy w Unii, czy też ma być importowana jako żywność i pasza;

10.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 268 z 18.10.2003, s. 1. (2) Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13. (3) https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/4744 (4) ­ Rezolucja z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie wprowadzenia do obrotu w celu uprawy, zgodnie z dyrektywą 2001/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, kukurydzy (Zea mays L., linia 1507) zmodyfikowanej genetycznie w celu uzyskania odporności na niektóre szkodniki z rzędu Lepidoptera (łuskoskrzydłe) (Dz.U. C 482 z 23.12.2016, s. 110).­ Rezolucja z dnia 16 grudnia 2015 r. w sprawie decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2015/2279 z dnia 4 grudnia 2015 r. zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę NK603 × T25, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0456).­ Rezolucja z dnia 3 lutego 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję MON 87705 × MON 89788, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0040).­ Rezolucja z dnia 3 lutego 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję MON 87708 × MON 89788, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0039).­ Rezolucja z dnia 3 lutego 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję FG72 (MST-FGØ72-2), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0038).­ Rezolucja z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę Bt11 × MIR162 × MIR604 × GA21, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych oraz produktów zawierających genetycznie zmodyfikowane odmiany kukurydzy łączące dwie lub trzy spośród modyfikacji genetycznych (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0271).­ Rezolucja z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji w sprawie wprowadzenia do obrotu zmodyfikowanego genetycznie goździka (Dianthus caryophyllus L., linia SHD-27531-4) (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0272).­ Rezolucja z dnia 6 października 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu w celu uprawy materiału siewnego zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy MON 810 (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0388).­ Rezolucja z dnia 6 października 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę MON 810 (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0389).­ Rezolucja z dnia 6 października 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej wprowadzenia do obrotu w celu uprawy materiału siewnego zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy Bt11 (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0386).­ Rezolucja z dnia 6 października 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej wprowadzenia do obrotu w celu uprawy materiału siewnego zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy 1507 (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0387).­ Rezolucja z dnia 6 października 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną bawełnę 281-24-236 × 3006-210-23 × MON 88913, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0390).­ Rezolucja z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę Bt11 × 59122 × MIR604 × 1507 × GA21, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych oraz produktów zawierających genetycznie zmodyfikowane odmiany kukurydzy łączące dwie, trzy lub cztery spośród modyfikacji genetycznych Bt11, 59122, MIR604, 1507 i GA21, składających się z nich lub z nich wyprodukowanych, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy (Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0123).­ Rezolucja z dnia 17 maja 2017 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę DAS-40278-9, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych, na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy (Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0215).­ Rezolucja z dnia 17 maja 2017 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną bawełnę GHB119 (BCS-GHØØ5-8), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0214).­ Rezolucja z dnia 13 września 2017 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję DAS-68416-4, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych, na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy (Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0341). (5) https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/4744 (6) Załącznik G – Uwagi państw członkowskich i odpowiedzi panelu EFSA ds. GMO http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2013-01032 (7) http://www.testbiotech.org/en/node/1975 (8) Dz.U. L 309 z 24.11.2009, s. 1. (9) Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/404 z dnia 11 marca 2015 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 540/2011 w odniesieniu do przedłużenia okresów zatwierdzenia substancji czynnych: beflubutamid, kaptan, dimetoat, dimetomorf, etoprofos, fipronil, folpet, formetanat, glufosynat, metiokarb, metrybuzyna, fosmet, pirymifos metylu i propamokarb (Dz.U. L 67 z 12.3.2015, s. 6). (10) https://a816-healthpsi.nyc.gov/ll37/pdf/carcclassJuly2004_1.pdf (11) Załącznik G – Uwagi państw członkowskich i odpowiedzi panelu EFSA ds. GMO http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2013-01032 (12) https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00267-015-0589-7 (13) https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-94-007-7796-5_12 (14) Zobacz na przykład uwagi wstępne podczas posiedzenia plenarnego Parlamentu zawarte w wytycznych politycznych dla kolejnej Komisji (Strasburg, 15 lipca 2014 r.) lub orędzie o stanie Unii z 2016 r. (Strasburg, 14 września 2016 r.). (15) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0379. (16) Dz.U. L 31 z 1.2.2002, s. 1.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2017 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję DAS-44406-6, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych, na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy (D051971 – 2017/2878(RSP))

P8_TA(2017)0378 B8-0541/2017

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję DAS-44406-6, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych, na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy (D051971),

–  uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r. w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy(1), w szczególności jego art. 7 ust. 3, art. 9 ust. 2 oraz art. 19 ust. 3 i art. 21 ust. 2,

–  uwzględniając głosowanie Stałego Komitetu ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt, o którym mowa w art. 35 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, w dniu 17 lipca 2017 r., w wyniku którego nie wydano opinii;

–  uwzględniając art. 11 i 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającego przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję(2),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z dnia 17 lutego 2017 r. opublikowaną w dniu 21 marca 2017 r.(3),

–  uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 182/2011 ustanawiającego przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (COM(2017)0085, 2017/0035(COD)),

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje przeciwko zatwierdzaniu organizmów zmodyfikowanych genetycznie(4),

–  uwzględniając projekt rezolucji Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,

–  uwzględniając art. 106 ust. 2 i 3 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że w dniu 16 lutego 2012 r., zgodnie z art. 5 i 17 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, przedsiębiorstwa Dow Agrosciences LLC i MS Technologies LLC zwróciły się do właściwego organu krajowego Holandii z wnioskiem o wprowadzenie do obrotu żywności, składników żywności i paszy zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję DAS-44406-6, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych; mając na uwadze, że wniosek obejmował również wprowadzenie do obrotu genetycznie zmodyfikowanej soi DAS-44406-6 w produktach składających się z niej lub ją zawierających, do zastosowań innych niż w żywności i paszy na równi z innymi rodzajami soi, z wyjątkiem uprawy;

B.  mając na uwadze, że w dniu 17 lutego 2017 r. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wydał pozytywną opinię zgodnie z art. 6 i 18 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, którą opublikowano w dniu 21 marca 2017 r.(5);

C.  mając na uwadze, że rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 stanowi, że genetycznie zmodyfikowana żywność lub pasza nie mogą mieć szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi, zdrowie zwierząt i na środowisko, oraz wymaga, by przy sporządzaniu decyzji Komisja brała pod uwagę wszelkie odnośne przepisy prawa unijnego, a także inne uzasadnione czynniki istotne dla rozpatrywanej sprawy;

D.  mając na uwadze, że w trakcie trzymiesięcznego okresu konsultacji państwa członkowskie zgłosiły wiele krytycznych uwag(6); mając na uwadze, że większość krytycznych uwag zawiera stwierdzenie, że „obecny wniosek i przedstawione dane z oceny ryzyka nie dostarczają wystarczających informacji, które pozwalałyby jednoznacznie wykluczyć negatywny wpływ na [zdrowie] zwierząt i ludzi”(7), „informacje na temat składu, oceny fenotypu i toksykologii są niewystarczające”(8), a właściwy organ uważa, że niezbędne jest przeprowadzenie dalszej analizy, aby ocenić stężenie glifosatu, 2,4-D, glufosynatu i ich produktów rozpadu w nasionach i roślinach pastewnych przeznaczonych na żywność i paszę, w celu wykluczenia wszelkich potencjalnych negatywnych skutków dla zdrowia ludzi i zwierząt(9);

E.  mając na uwadze, że w niezależnym badaniu stwierdzono, że ocena ryzyka przeprowadzona przez EFSA jest nie do przyjęcia w obecnej formie, gdyż nie wskazano w niej luk w wiedzy i niewiadomych oraz nie oceniono toksyczności ani wpływu na układu odpornościowy i układ rozrodczy; mając na uwadze, że w tym samym badaniu stwierdzono, że plan monitorowania należy odrzucić, ponieważ nie zawierają istotnych danych(10);

F.  mając na uwadze, że soja DAS-44406-6 wykazuje ekspresję syntazy 5-enolopirogroniano-szikimowo-3-fosforanowej (2mEPSPS), która powoduje odporność na herbicydy zawierające glifosat, ekspresję białka aryloksyalkanian dioksygenazy (AAD-12) nadającego odporność na kwas 2,4-dichlorofenoksyoctowy (2,4-D) i inne pokrewne herbicydy zawierające glifosat, a także transferazę acetylu fosfinotrycyny (PAT) nadającego cechę odporności na herbicydy na bazie glufosynatu amonowego;

G.  mając na uwadze, że obecne zezwolenie na glifosat upływa najpóźniej w dniu 31 grudnia 2017 r.; mając na uwadze, że utrzymują się wątpliwości na temat rakotwórczości glifosatu; mając na uwadze, że EFSA stwierdziła w listopadzie 2015 r., że mało prawdopodobne jest, aby glifosat był rakotwórczy, a Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA) stwierdziła w marcu 2017 r., że nie przyznaje mu klasyfikacji; mając na uwadze, że wręcz przeciwnie, w 2015 r. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) pod auspicjami WHO zaklasyfikowała glifosat jako substancję prawdopodobnie rakotwórczą dla ludzi;

H.  mając na uwadze, że wyniki niezależnych badań budzą obawy, jeżeli chodzi o ryzyko związane z substancją czynną 2,4-D w odniesieniu do rozwoju płodu, wad wrodzonych u noworodków oraz zaburzeń hormonalnych(11); mając na uwadze, że w 2015 r. odnowiono zatwierdzenie substancji czynnej 2,4-D, lecz nadal brakuje informacji od wnioskodawcy dotyczących potencjalnych właściwości zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego(12);

I.  mając na uwadze, że glufosynat jest sklasyfikowany jako substancja działająca szkodliwie na rozrodczość i tym samym podlega kryteriom wyłączenia określonym w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącym wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin(13); mając na uwadze, że zezwolenie dla glufosynatu traci ważność w dniu 31 lipca 2018 r.(14);

J.  mając na uwadze, że wielu ekspertów wyraziło obawy dotyczące produktu rozpadu 2,4-D, 2,4-dichlorofenolu, który może być obecny w importowanej soi DAS-44406-6; mając na uwadze, że 2,4-dichlorofenol jest znaną substancją zaburzającą funkcjonowanie układu hormonalnego, działającą szkodliwie na rozrodczość;

K.  mając na uwadze, że toksyczność 2,4-dichlorofenolu, bezpośredniego metabolitu 2,4-D, może być wyższa niż samego herbicydu; mając na uwadze, że Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) sklasyfikowała 2,4-dichlorofenol jako czynnik rakotwórczy kategorii 2B, ujęty w wykazie chemikaliów przewidzianych do przeglądu w ramach wspólnotowej strategii na rzecz substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego(15);

L.  mając na uwadze, że ze względu na dobrą rozpuszczalność 2,4-dichlorofenolu w tłuszczach i olejach można się spodziewać, iż podczas przetwarzania nasion soi będzie się on gromadził w oleju sojowym; mając na uwadze, że głównym produktem sojowym używanym przez ludzi jest olej sojowy, który występuje, między innymi, w składzie niektórych preparatów dla niemowląt(16);

M.  mając na uwadze, że ilość 2,4-dichlorofenolu w produkcie może być wyższa niż ilość pozostałości 2,4-D; mając na uwadze, że nie istnieje unijny najwyższy dopuszczalny poziom pozostałości dla 2,4-dichlorofenolu;

N.  mając na uwadze, że przedmiotem oceny nie były pozostałości z oprysków dokonywanych z użyciem herbicydów uzupełniających; mając na uwadze, że w związku z tym nie można uznać, że stosowanie w żywności i paszy genetycznie zmodyfikowanej soi spryskanej 2,4-D, glifosatem i glufosynatem jest bezpieczne;

O.  mając na uwadze, że rozwój zmodyfikowanych genetycznie upraw tolerujących szereg selektywnych herbicydów wynika głównie z gwałtownej zmiany odporności chwastów na glifosat w krajach, które w znacznym stopniu uzależnione są od upraw zmodyfikowanych genetycznie; mając na uwadze, że w publikacjach naukowych udokumentowano ponad dwadzieścia różnych odmian chwastów odpornych na glifosat(17); mając na uwadze, że odporność chwastów na na glufosynat obserwuje się od 2009 r.;

P.  mając na uwadze, że wydanie zezwolenia na przywóz soi DAS-44406-6 do Unii bez wątpienia doprowadzi do zwiększenia jej upraw w państwach trzecich, a także do proporcjonalnie większego zużycia herbicydów zawierających 2,4-D i glufosynat; mając na uwadze, że soja DAS-44406-6 jest obecnie uprawiana w Argentynie, Brazylii, USA i Kanadzie;

Q.  mając na uwadze, że Unia podpisała się pod celami zrównoważonego rozwoju, które obejmują zobowiązanie do znacznego obniżenia do 2030 r. liczby zgonów i chorób powodowanych przez niebezpieczne substancje chemiczne oraz zanieczyszczenie i skażenie powietrza, wody i gleby (cel zrównoważonego rozwoju nr 3, zadanie 9)(18); mając na uwadze, że, jak wykazano, skutkiem stosowania zmodyfikowanych genetycznie upraw tolerujących herbicydy jest wyższe zużycie tych środków chwastobójczych w porównaniu z ich konwencjonalnymi odpowiednikami(19);

R.  mając na uwadze, że Unia jest zobowiązana do zapewnienia spójności polityki na rzecz rozwoju, która ma minimalizować sprzeczności i tworzyć synergię pomiędzy różnymi obszarami polityki Unii, w tym w dziedzinie handlu, środowiska naturalnego i rolnictwa(20), aby przynieść korzyści krajom rozwijającym się i zwiększyć skuteczność współpracy na rzecz rozwoju(21);

S.  mając na uwadze, że Stały Komitet ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt, o którym mowa w art. 35 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, w głosowaniu w dniu 17 lipca 2017 r. nie wydał opinii; mając na uwadze, że 15 państw członkowskich głosowało przeciw wnioskowi, a tylko 10 państw członkowskich – reprezentujących jedynie 38,43 % ludności Unii – głosowało za jego przyjęciem, natomiast 3 państwa członkowskie wstrzymały się od głosu;

T.  mając na uwadze, że w komitet odwoławczy w głosowaniu w dniu 14 września 2017 r. ponownie nie wydał opinii; mając na uwadze, że 14 państw członkowskich głosowało przeciw wnioskowi, podczas gdy jedynie 12 państw członkowskich – reprezentujących 38,78 % ludności UE – głosowało za jego przyjęciem, a dwa państwa członkowskie wstrzymały się od głosu;

U.  mając na uwadze, że Komisja niejednokrotnie wyrażała ubolewanie, że od czasu wejścia w życie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 przyjmowała decyzje zatwierdzające bez wsparcia ze strony Stałego Komitetu ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt, oraz że zwrot dokumentacji do Komisji w celu podjęcia ostatecznej decyzji, który zdecydowanie stanowi wyjątek w całej procedurze, stał się normą, jeśli chodzi o podejmowanie decyzji w sprawie zatwierdzania genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy; mając na uwadze, że praktykę tę jako niedemokratyczną potępił również przewodniczący Komisji Juncker(22);

V.  mając na uwadze, że w dniu 28 października 2015 r. Parlament odrzucił w pierwszym czytaniu(23) wniosek ustawodawczy z dnia 22 kwietnia 2015 r. zmieniający rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 oraz zwrócił się do Komisji o wycofanie tego wniosku i przedstawienie nowego;

W.  mając na uwadze, że w motywie 14 rozporządzenia (UE) nr 182/2011 stwierdzono, że Komisja będzie – tak dalece jak to możliwe – działać w taki sposób, aby unikać sprzeciwiania się jakiemukolwiek dominującemu stanowisku, jakie może wyłonić się w komitecie odwoławczym, przeciwko stosowności aktu wykonawczego, w szczególności w kwestiach tak drażliwych jak zdrowie konsumentów, bezpieczeństwo żywności i środowisko naturalne;

1.  uważa, że projekt decyzji wykonawczej Komisji wykracza poza uprawnienia wykonawcze przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 1829/2003;

2.  uważa, że decyzja wykonawcza Komisji jest niespójna z prawem Unii, gdyż nie odpowiada celowi rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 zakładającemu – zgodnie z zasadami ogólnymi określonymi przez Parlament Europejski i Radę w rozporządzeniu (WE) nr 178/2002(24) – stworzenie podstawy do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony życia i zdrowia ludzkiego, zdrowia i dobrostanu zwierząt, środowiska naturalnego oraz interesów konsumenta w związku z genetycznie zmodyfikowaną żywnością i paszą, przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego;

3.  wzywa Komisję do wycofania projektu decyzji wykonawczej;

4.  wzywa Komisję do zawieszenia wszelkich decyzji wykonawczych dotyczących wniosków o zezwolenie na stosowanie organizmów zmodyfikowanych genetycznie do chwili zmiany procedury zatwierdzania w taki sposób, aby wyeliminować niedociągnięcia obecnej procedury, która okazała się nieodpowiednia;

5.  wzywa Komisję, aby nie zatwierdzała żadnych roślin zmodyfikowanych genetycznie tolerujących herbicydy bez przeprowadzenia pełnej oceny pozostałości pochodzących z oprysków herbicydami uzupełniającymi i ich komercyjnymi formami użytkowymi stosowanymi w krajach uprawy;

6.  wzywa Komisję, aby nie zatwierdzała żadnych roślin zmodyfikowanych genetycznie tolerujących herbicydy i uodpornionych na kombinacje herbicydów, jak ma to miejsce w przypadku soi DAS-44406-6, bez przeprowadzenia pełnej oceny szczególnych skumulowanych skutków pozostałości pochodzących z oprysków kombinacją herbicydów uzupełniających i ich komercyjnych form użytkowych stosowanych w krajach uprawy;

7.  wzywa Komisję, aby opracowała strategie oceny zagrożeń dla zdrowia i toksykologii, a także nadzoru po wprowadzeniu do obrotu w odniesieniu do całego łańcucha żywnościowego i paszowego;

8.  wzywa Komisję, aby w pełni uwzględniała oceny ryzyka stosowania herbicydów uzupełniających i ich pozostałości w ocenie ryzyka roślin zmodyfikowanych genetycznie tolerujących herbicydy, niezależnie od tego, czy roślina zmodyfikowana genetycznie jest przeznaczona do uprawy w Unii, czy też ma być importowana jako żywność i pasza;

9.  wzywa Komisję do wypełnienia obowiązku zachowania spójności polityki na rzecz rozwoju wynikającego z art. 208 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

10.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 268 z 18.10.2003, s. 1. (2) Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13. (3) https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/4738 (4) ––––––––––––––– – Rezolucja z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie wprowadzenia do obrotu w celu uprawy, zgodnie z dyrektywą 2001/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, kukurydzy (Zea mays L., linia 1507) zmodyfikowanej genetycznie w celu uzyskania odporności na niektóre szkodniki z rzędu Lepidoptera (łuskoskrzydłe) (Dz.U. C 482 z 23.12.2016, s. 110).Rezolucja z dnia 16 grudnia 2015 r. w sprawie decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2015/2279 z dnia 4 grudnia 2015 r. zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę NK603 × T25, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0456).Rezolucja z dnia 3 lutego 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję MON 87705 × MON 89788, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0040).Rezolucja z dnia 3 lutego 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję MON 87708 × MON 89788, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0039).Rezolucja z dnia 3 lutego 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję FG72 (MST-FGØ72-2), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0038).Rezolucja z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę Bt11 × MIR162 × MIR604 × GA21, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych oraz produktów zawierających genetycznie zmodyfikowane odmiany kukurydzy łączące dwie lub trzy spośród modyfikacji genetycznych (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0271).Rezolucja z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji w sprawie wprowadzenia do obrotu zmodyfikowanego genetycznie goździka (Dianthus caryophyllus L., linia SHD-27531-4) (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0272).Rezolucja z dnia 6 października 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu w celu uprawy materiału siewnego zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy MON 810 (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0388).Rezolucja z dnia 6 października 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę MON 810 (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0389).Rezolucja z dnia 6 października 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej wprowadzenia do obrotu w celu uprawy materiału siewnego zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy Bt11 (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0386).Rezolucja z dnia 6 października 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej wprowadzenia do obrotu w celu uprawy materiału siewnego zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy 1507 (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0387).Rezolucja z dnia 6 października 2016 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną bawełnę 281-24-236 × 3006-210-23 × MON 88913, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0390).Rezolucja z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę Bt11 × 59122 × MIR604 × 1507 × GA21, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych oraz produktów zawierających genetycznie zmodyfikowane odmiany kukurydzy łączące dwie, trzy lub cztery spośród modyfikacji genetycznych Bt11, 59122, MIR604, 1507 i GA21, składających się z nich lub z nich wyprodukowanych, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy (Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0123).Rezolucja z dnia 17 maja 2017 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę DAS-40278-9, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych, na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy (Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0215).Rezolucja z dnia 17 maja 2017 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną bawełnę GHB119 (BCS-GHØØ5-8), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0214).Rezolucja z dnia 13 września 2017 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję DAS-68416-4, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych, na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy (Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0341). (5) https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/4738 (6) Załącznik G – Uwagi państw członkowskich i odpowiedzi panelu EFSA ds. GMO http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2013-01032 (7) Załącznik G – Uwagi państw członkowskich i odpowiedzi panelu EFSA ds. GMO, s. 1 (8) Załącznik G – Uwagi państw członkowskich i odpowiedzi panelu EFSA ds. GMO, s. 52 (9) Załącznik G – Uwagi państw członkowskich i odpowiedzi panelu EFSA ds. GMO, s. 87 (10) https://www.testbiotech.org/en/node/1946 (11) http://www.pan-europe.info/sites/pan-europe.info/files/public/resources/reports/pane-2014-risks-of-herbicide-2-4-d.pdf (12) Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/2033 z dnia 13 listopada 2015 r. w sprawie odnowienia zatwierdzenia substancji czynnej 2,4-D, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 dotyczącym wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin, oraz zmiany załącznika do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 540/2011 (Dz.U. L 298 z 24.4.2013, s. 8). (13) Dz.U. L 309 z 24.11.2009, s. 1. (14) Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/404 z dnia 11 marca 2015 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 540/2011 w odniesieniu do przedłużenia okresów zatwierdzenia substancji czynnych: beflubutamid, kaptan, dimetoat, dimetomorf, etoprofos, fipronil, folpet, formetanat, glufosynat, metiokarb, metrybuzyna, fosmet, pirymifos metylu i propamokarb (Dz.U. L 67 z 12.3.2015, s. 6). (15) Załącznik G – Uwagi państw członkowskich i odpowiedzi panelu EFSA ds. GMO, s. 5 http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2012-00368 (16) Uwagi państw członkowskich i odpowiedzi panelu EFSA ds. GMO w związku z wnioskiem o zezwolenie na wprowadzenie do obrotu genetycznie zmodyfikowanej soi DAS-68416-4, s. 31 http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2011-00052 (17) https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-94-007-7796-5_12 (18) https://sustainabledevelopment.un.org/sdg3 (19) https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00267-015-0589-7 (20) Komunikat Komisji z dnia 12 kwietnia 2005 r. zatytułowany „Spójność Polityki na rzecz Rozwoju – przyspieszanie postępu w osiąganiu Milenijnych Celów Rozwoju” (COM(2005)0134). (21) https://ec.europa.eu/europeaid/policies/policy-coherence-development_en (22) Zobacz na przykład uwagi wstępne podczas posiedzenia plenarnego Parlamentu zawarte w wytycznych politycznych dla kolejnej Komisji (Strasburg, 15 lipca 2014 r.) lub orędzie o stanie Unii z 2016 r. (Strasburg, 14 września 2016 r.). (23) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0379. (24) Dz.U. L 31 z 1.2.2002, s. 1.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2017 r. w sprawie wyeliminowania zjawiska zawierania małżeństw przez dzieci (2017/2663(RSP))

P8_TA(2017)0379 B8-0535/2017

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka, w szczególności jej art. 16, oraz inne traktaty i instrumenty ONZ dotyczące praw człowieka,

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 20 listopada 1989 r.,

–  uwzględniając rezolucję z dnia 27 listopada 2014 r. w sprawie 25. rocznicy przyjęcia Konwencji ONZ o prawach dziecka(1),

–  uwzględniając art. 16 Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet,

–  uwzględniając art. 23 Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych,

–  uwzględniając art. 10.1 Międzynarodowego paktu praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych,

–  uwzględniając art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 9,

–  uwzględniając wspólny dokument roboczy pt. „Równość płci i wzmocnienie pozycji kobiet: odmiana losu dziewcząt i kobiet w kontekście stosunków zewnętrznych UE w latach 2016–2020”,

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 26 października 2015 r. dotyczące planu działania w sprawie równości płci na lata 2016–2020,

–  uwzględniając Plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji na lata 2015–2019,

–  uwzględniając wytyczne UE w sprawie promowania i ochrony praw dziecka – Nie pozostawiajmy żadnego dziecka samemu sobie (2017 r.),

–  uwzględniając Europejski konsensus w sprawie rozwoju, który podkreśla zaangażowanie UE na rzecz pełnego uwzględniania praw człowieka i równouprawnienia płci zgodnie z agendą na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030;

–  uwzględniając art. 32, 37 i art. 59 ust. 4 Konwencji Rady Europy w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencja stambulska),

–  uwzględniając raport Funduszu Ludnościowego ONZ (UNFPA) pt. „Marrying Too Young – End Child Marriage” [Małżeństwa nieletnich – położyć kres małżeństwom dzieci],

–  uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że UE jest zdecydowana propagować prawa dziecka oraz że małżeństwa dzieci oraz wczesne i przymusowe małżeństwa stanowią pogwałcenie tych praw; mając na uwadze, że UE jest zaangażowana w ochronę i promowanie praw dziecka w polityce zagranicznej, zgodnie z Konwencją ONZ o prawach dziecka i jej protokołami fakultatywnymi oraz innymi stosownymi międzynarodowymi normami i traktatami;

B.  mając na uwadze, że małżeństwa dzieci oraz wczesne i przymusowe małżeństwa uznano na mocy międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka za szkodliwą praktykę często towarzyszącą poważnym formom przemocy wobec kobiet i dziewcząt, w tym przemocy ze strony partnera;

C.  mając na uwadze, że małżeństwa dzieci oraz wczesne i przymusowe małżeństwa mają destrukcyjny wpływ na ogólną świadomość przysługujących dziewczętom i kobietom praw i na korzystanie z tych praw, a także na zdrowie dziewcząt, poważnie zagrożone komplikacjami związanymi z ciążą i zakażeniem wirusem HIV; mając na uwadze, że narażają one dziewczęta na niegodziwe traktowanie w celach seksualnych, przemoc domową, a nawet zabójstwa honorowe;

D.  mając na uwadze, że poważne zaniepokojenie budzi przywrócenie i wydłużenie stosowania tzw. zasady globalnego knebla, obcinanie funduszy organizacjom takim jak UNFPA, które zapewniają dziewczętom-ofiarom małżeństw dzieci usługi z zakresu planowania rodziny oraz zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia wirusem HIV i komplikacji związanych z ciążą w młodym wieku;

E.  mając na uwadze, że małżeństwa dzieci oraz wczesne i przymusowe małżeństwa oznaczają zupełne zanegowanie ich prawa do samodzielności i do kontroli nad własnym ciałem oraz do integralności cielesnej;

F.  mając na uwadze, że małżeństwa dzieci to wymuszone małżeństwa, ponieważ dzieci – z uwagi na wiek – ze swej natury nie mają zdolności do wyrażenia pełnej, dobrowolnej i świadomej zgody na małżeństwo lub jego termin;

G.  mając na uwadze, że co trzecia dziewczynka w krajach rozwijających się wychodzi za mąż przed osiągnięciem 18 roku życia, a co dziewiąta przed ukończeniem 15 roku życia; mając na uwadze, że dziewczęta są najbardziej zagrożone i stanowią 82 % ofiar;

H.  mając na uwadze, że na nieletnie panny młode wywierana jest wielka presja społeczna, aby udowodniły swoją płodność, co tym bardziej sprzyja wczesnym i częstym ciążom; mając na uwadze, że komplikacje w ciąży i podczas porodu są główną przyczyną śmierci dziewcząt w wieku 15–19 lat w krajach o niskich i średnich dochodach;

I.  mając na uwadze, że małżeństwa dzieci oraz wczesne i przymusowe małżeństwa wiążą się z wysoką śmiertelnością okołoporodową matek, rzadszym korzystaniem z usług planowania rodziny i niechcianymi ciążami i zwykle oznaczają koniec edukacji dziewczynki; mając na uwadze, że wyeliminowanie zjawiska małżeństw dzieci oraz wczesnych i przymusowych małżeństw zostało jasno określone w agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 w ramach celu zrównoważonego rozwoju nr 5 i celu 5.3 oraz mając na uwadze, że małżeństwa te wyraźnie uznano za barierę dla osiągnięcia równości płci i upodmiotowienia kobiet;

J.  mając na uwadze, że wyeliminowanie zjawiska małżeństw dzieci oraz wczesnych i przymusowych małżeństw potraktowano jako jeden z priorytetów polityki zagranicznej UE w dziedzinie promowania praw kobiet i praw człowieka;

K.  mając na uwadze, że ponad 60 % nieletnich panien młodych w krajach rozwijających się nie posiada formalnego wykształcenia, co stanowi formę dyskryminacji ze względu na płeć, oraz mając na uwadze, że małżeństwa dzieci w wieku szkolnym uniemożliwiają im korzystanie z prawa do edukacji, której potrzebują w celu osobistego rozwoju, przygotowania do dorosłości oraz rozwoju zdolności do działania na rzecz społeczności, której są częścią;

L.  mając na uwadze, że problem ten dotyka nie tylko państw trzecich, ale także państw członkowskich UE;

M.  mając na uwadze, że UE podpisała niedawno Konwencję Rady Europy w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencję stambulską);

N.  mając na uwadze, że w konwencji stambulskiej zaklasyfikowano przymusowe małżeństwa jako rodzaj przemocy wobec kobiet i wezwano do penalizacji aktu zmuszania dziecka do zawarcia małżeństwa oraz zwabiania go do innego kraju w celu zmuszenia do zawarcia małżeństwa;

O.  mając na uwadze, że do pokazania skali zjawiska małżeństw dzieci oraz wczesnych i przymusowych małżeństw w państwach członkowskich UE dostępne są tylko nieliczne dane na szczeblu krajowym, unijnym i międzynarodowym(2),

P.  mając na uwadze, że niedawny kryzys migracyjny spowodował nowe przypadki małżeństw dzieci zawieranych za granicą, nierzadko z udziałem dzieci w wieku poniżej 14 lat;

Q.  mając na uwadze, że kto zwiera małżeństwo przed ukończeniem 18 lat najprawdopodobniej porzuci naukę i będzie żyć w biedzie;

R.  mając na uwadze, że konflikty zbrojne i brak stabilności powodują znaczny wzrost częstotliwości występowania małżeństw dzieci oraz wczesnych i przymusowych małżeństw;

1.  przypomina o związku między podejściem opartym na prawach obejmującym wszystkie prawa człowieka i równością płci oraz że UE pozostaje nadal zaangażowana w propagowanie, ochronę i przestrzeganie wszystkich praw człowieka oraz w pełne i skuteczne wprowadzanie w życie pekińskiej platformy działania, Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, konwencji stambulskiej i Unijnego planu działania w sprawie równości płci oraz wzmocnienia pozycji kobiet;

2.  podkreśla, że małżeństwa dzieci stanowią przykład łamania praw dziecka i formę przemocy wobec kobiet i dziewcząt; podkreśla, że jako takie zasługują na potępienie;

3.  wzywa UE i państwa członkowskie do osiągnięcia celów agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 w celu skuteczniejszego zwalczania szkodliwych praktyk i pociągnięcia winnych do odpowiedzialności; wzywa UE i państwa członkowskie do współpracy z UN Women, Funduszem Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci, UNPFA i innymi partnerami w celu nagłośnienia problemu małżeństw dzieci oraz wczesnych i przymusowych małżeństw dzięki skoncentrowaniu się na wzmacnianiu pozycji kobiet, w tym za pomocą edukacji, upodmiotowienia ekonomicznego kobiet i zwiększenia ich udziału w procesach decyzyjnych, a także na ochronie i promowaniu praw człowieka w odniesieniu do kobiet i dziewcząt, w tym zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego;

4.  wzywa UE i państwa członkowskie do zwiększenia dostępu do usług opieki zdrowotnej, w tym usług w zakresie zdrowia i praw seksualnych i reprodukcyjnych świadczonych i przysługujących kobietom i nieletnim pannom młodym;

5.  wzywa wiceprzewodniczącą Komisji / wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do wykorzystania wszystkich dostępnych instrumentów, przygotowania strategii politycznych, programów i przepisów, w tym dialogu politycznego, dialogu w zakresie praw człowieka, wykorzystania dwu- i wielostronnej współpracy, strategii „Handel z korzyścią dla wszystkich”, GSP + i innych instrumentów w celu rozwiązania problemu małżeństw dzieci oraz wczesnych i przymusowych małżeństw i ukrócenia tej praktyki;

6.  wzywa UE i państwa członkowskie do stosowania jednolitego podejścia prawnego do kwestii małżeństw dzieci, uwzględniając przy tym ratyfikację konwencji stambulskiej;

7.  wzywa UE i państwa członkowskie do współpracy z organami ścigania i wymiarem sprawiedliwości w państwach trzecich oraz do oferowania szkoleń i pomocy technicznej, która pomoże im przyjąć i stosować przepisy zakazujące wczesnych i przymusowych małżeństw, w tym wprowadzające minimalny wiek małżeński;

8.  podkreśla konieczność prowadzenia specjalnych działań pomocowych i rehabilitacyjnych skierowanych do nieletnich panien młodych, aby umożliwić im powrót do nauki lub szkolenia i zneutralizować naciski rodziny i społeczności, które idą w parze ze zjawiskiem wczesnych małżeństw;

9.  podkreśla, że konieczne są środki budżetowe na programy zapobiegania małżeństwom dzieci stwarzające dziewczętom warunki, w których będą mogły zrealizować swój potencjał, w tym dzięki edukacji, programom społecznym i gospodarczym dla dziewcząt nieuczęszczających do szkoły, programom ochrony dzieci, schroniskom dla dziewcząt i kobiet, poradom prawnym i wsparciu psychologicznemu;

10.  z zadowoleniem przyjmuje projekty opracowywane w ramach programu Daphne, które skupiają się na pomocy ofiarom i zapobieganiu małżeństwom dzieci oraz wczesnym i przymusowym małżeństwom; uważa, że takie projekty powinny być wspierane i otrzymywać odpowiednie dodatkowe fundusze;

11.  apeluje o poświęcenie szczególnej uwagi dzieciom ze społeczności znajdujących się w niekorzystnej sytuacji i podkreśla, że istnieje zapotrzebowanie na kampanie mające na celu zwiększenie świadomości problemu, edukację i upodmiotowienie ekonomiczne;

12.  podkreśla, że należy opracować i wprowadzić specjalne procedury, które zagwarantują ochronę dzieci wśród uchodźców i osób ubiegających się o azyl zgodnie z Konwencją ONZ o prawach dziecka; wzywa kraje przyjmujące do dopilnowania, by dzieci będące uchodźcami miały pełny dostęp do edukacji, oraz do wspierania w miarę możliwości ich integracji i włączania do krajowych systemów oświaty;

13.  apeluje o opracowanie specjalnych procedur w ośrodkach przyjmowania uchodźców i osób ubiegających się o azyl, aby wykrywać przypadki małżeństw dzieci oraz wczesnych i przymusowych małżeństw i pomagać ofiarom;

14.  podkreśla konieczność właściwego i jednolitego monitorowania przypadków małżeństw dzieci w państwach członkowskich UE oraz gromadzenia danych segregowanych według kryterium płci, aby lepiej ocenić skalę problemu;

15.  zwraca uwagę na duże rozbieżności między oficjalnie zarejestrowanymi przypadkami i przypadkami potencjalnych ofiar, które zwracają się o pomoc, co świadczy o tym, że wiele przypadków małżeństw dzieci umyka uwadze władz; apeluje, aby pracownicy socjalni, nauczyciele i inne osoby zawodowo mające styczność z potencjalnymi ofiarami otrzymywały specjalne szkolenia i instrukcje jak identyfikować ofiary i uruchamiać służące im pomocą procedury;

16.  wzywa do nasilenia kampanii i dodatkowego zasilenia specjalnych projektów, które stanowią część działań zewnętrznych UE przeciwko małżeństwom dzieci oraz wczesnym i przymusowym małżeństwom; podkreśla, że należy zwrócić szczególną uwagę na kampanie informacyjne i kampanie koncentrujące się na edukacji i upodmiotowieniu kobiet i dziewcząt w krajach objętych procesem rozszerzenia i w krajach objętych europejską polityką sąsiedztwa;

17.  podkreśla, że UE powinna wspierać i zachęcać państwa trzecie, aby zapewnić odpowiednią rolę społeczeństwu obywatelskiemu i zagwarantować nieletnim ofiarom małżeństw dzieci oraz wczesnych i przymusowych małżeństw i ich przedstawicielom niezależny i przyjazny dzieciom dostęp do wymiaru sprawiedliwości;

18.  podkreśla konieczność finansowania w ramach pomocy humanitarnej projektów ukierunkowanych na zapobieganie przemocy na tle płciowym i na edukację w sytuacjach nadzwyczajnych, aby złagodzić presję wywieraną na ofiary małżeństw dzieci oraz wczesnych i przymusowych małżeństw;

19.  podkreśla konieczność zidentyfikowania czynników ryzyka zjawiska małżeństw dzieci w sytuacjach kryzysu humanitarnego z pomocą nastoletnich dziewcząt oraz włączenia wsparcia dla zamężnych dziewcząt do pomocy humanitarnej udzielanej w pierwszej fazie kryzysu;

20.  stanowczo potępia przywrócenie i wydłużenie stosowania tzw. zasady globalnego knebla i jej wpływ na opiekę zdrowotną nad kobietami i dziewczętami i ich prawa w skali globalnej; ponawia apel do UE i państw członkowskich o wypełnienie luki finansowej pozostawionej przez Stany Zjednoczone w dziedzinie praw reprodukcyjnych i seksualnych oraz zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego, dzięki wykorzystaniu zarówno krajowych, jak i unijnych środków finansowych na wspieranie rozwoju;

21.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. C 289 z 9.8.2016, s. 57. (2) http://fileserver.wave-network.org/home/ForceEarlyMarriageRoadmap.pdf

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2017 r. w sprawie konferencji klimatycznej ONZ w 2017 r. (COP23) w Bonn (Niemcy) (2017/2620(RSP))

P8_TA(2017)0380 B8-0534/2017

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Ramową konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) oraz dołączony do niej protokół z Kioto,

–  uwzględniając porozumienie paryskie, decyzję 1/CP.21 oraz 21. Konferencję Stron (COP21) konwencji UNFCCC i 11. Konferencję Stron służącą jako spotkanie Stron protokołu z Kioto (CMP11), które odbyły się w Paryżu w dniach 30 listopada–11 grudnia 2015 r.,

–  uwzględniając 18. Konferencję Stron (COP18) konwencji UNFCCC i 8. Konferencję Stron służącą jako spotkanie Stron protokołu z Kioto (CMP8), które odbyły się w Ad-Dausze (Katar) w dniach 26 listopada–8 grudnia 2012 r., oraz przyjęcie poprawki do protokołu ustanawiającej zobowiązania na drugi okres rozliczeniowy, rozpoczynający się od dnia 1 stycznia 2013 r. i kończący się w dniu 31 grudnia 2020 r.,

–  uwzględniając fakt, że porozumienie paryskie otwarto do podpisu w siedzibie ONZ w Nowym Jorku w dniu 22 kwietnia 2016 r. oraz fakt, że pozostało ono otwarte do dnia 21 kwietnia 2017 r., że porozumienie paryskie zostało podpisane przez 195 państw, a 160 państw złożyło instrumenty jego ratyfikacji,

–  uwzględniając 22. Konferencję Stron (COP22) konwencji UNFCCC i 1. Konferencję Stron służącą jako spotkanie Stron porozumienia paryskiego (CMA1), które odbyły się w Marrakeszu (Maroko) w dniach 15–18 listopada 2016 r.,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 października 2016 r. w sprawie wdrożenia porozumienia paryskiego oraz konferencji ONZ w sprawie zmiany klimatu w Marrakeszu (Maroko, COP22)(1),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 lipca 2016 r. zatytułowany „Przyspieszenie przechodzenia Europy na gospodarkę niskoemisyjną” (COM(2016)0500),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „EUROPA 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

–  uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z dnia 15 lutego 2016 r., 30 września 2016 r. oraz 23 czerwca 2017 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 19 czerwca 2017 r.,

–  uwzględniając fakt, że w dniu 6 marca 2015 r. Łotwa i Komisja Europejska przedłożyły UNFCCC w imieniu Unii Europejskiej i jej państw członkowskich zaplanowane, ustalone na szczeblu krajowym wkłady (INDC) UE i jej państw członkowskich,

–  uwzględniając 5. sprawozdanie oceniające Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) oraz jego sprawozdanie podsumowujące,

–  uwzględniając sprawozdanie podsumowujące Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP) z listopada 2016 r. zatytułowane „Raport w sprawie rozbieżności między potrzebami a perspektywami w zakresie redukcji emisji” oraz sprawozdanie UNEP w sprawie luki adaptacyjnej z 2016 r.,

–  uwzględniając deklarację przywódców przyjętą podczas szczytu G-7 w Schloss Elmau (Niemcy) w dniach 7–8 czerwca 2015 r., zatytułowaną „Przyszłościowe myślenie. Wspólne działanie”, w której przywódcy G-7 ponownie wyrazili zamiar dotrzymania zobowiązania do redukcji emisji gazów cieplarnianych o 40–70 % do 2050 r. w porównaniu z poziomami z 2010 r., przy czym należy zapewnić, by obniżenie emisji było bliższe 70 % niż 40 %,

–  uwzględniając komunikat przywódców G-7 z 2017 r., a w szczególności komunikat z obrad ministrów ochrony środowiska G-7 w Bolonii,

–  uwzględniając decyzję o wycofaniu się z porozumienia paryskiego ogłoszoną przez prezydenta Stanów Zjednoczonych,

–  uwzględniając encyklikę papieża Franciszka „Laudato si”,

–  uwzględniając pytania do Rady i Komisji dotyczące konferencji klimatycznej ONZ w 2017 r. w Bonn (Niemcy) (COP23) (O-0000068/2017 – B8-0329/2017 and O-000069/2017 – B8-0330/2017),

–  uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że porozumienie paryskie weszło w życie w dniu 4 listopada 2016 r., a 160 spośród 197 Stron Konwencji złożyło w ONZ instrumenty ratyfikacji, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia (stan na dzień 8 września 2017 r.);

B.  mając na uwadze, że wniosek z lipca 2015 r. dotyczący reformy systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) i pakiet klimatyczny z lipca 2016 r. (obejmujący wnioski w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego i w sprawie użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF) oraz europejską strategię na rzecz mobilności niskoemisyjnej) są kluczowymi instrumentami służącymi wywiązaniu się z tych zobowiązań i potwierdzeniu pozycji UE jako światowego lidera w walce ze zmianą klimatu;

C.  mając na uwadze, że wysiłków podejmowanych w celu ograniczenia globalnego ocieplenia nie należy postrzegać jako przeszkody na drodze do osiągnięcia wzrostu gospodarczego, lecz przeciwnie – powinny być one postrzegane jako impuls do realizacji nowego, trwałego wzrostu gospodarczego i zatrudnienia;

D.  mając na uwadze, że najpoważniejsze skutki zmiany klimatu odczują kraje rozwijające się, szczególnie kraje najsłabiej rozwinięte i małe rozwijające się państwa wyspiarskie, które nie mają wystarczających zasobów, aby się przygotować i dostosować do zachodzących zmian; mając na uwadze, że według Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) w obliczu tego wyzwania na zagrożenia podatna jest zwłaszcza Afryka, która jest szczególnie narażona na niedobór wody, ekstremalnie gwałtowne zjawiska meteorologiczne i brak bezpieczeństwa żywnościowego z powodu suszy i pustynnienia;

E.  mając na uwadze, że zmiana klimatu może zwiększać współzawodnictwo o zasoby takie jak żywność, woda i pastwiska oraz może potęgować trudności ekonomiczne i niestabilność polityczną, a w niedalekiej przyszłości może stać się główną przyczyną przemieszczania się ludności, zarówno w granicach państw, jak i w wymiarze transgranicznym; mając na uwadze, że w związku z tym kwestię migracji klimatycznej należy umieścić wśród priorytetów agendy międzynarodowej;

F.  mając na uwadze, że w dniu 6 marca 2015 r. UE przedłożyła UNFCCC INDC Unii i jej państw członkowskich, zobowiązując się tym samym do osiągnięcia wiążącego celu polegającego na redukcji do 2030 r. krajowych emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40 % w stosunku do poziomów z 1990 r.;

G.  mając na uwadze, że ambitna polityka w zakresie łagodzenia zmiany klimatu może generować wzrost i tworzyć miejsca pracy; mając jednak na uwadze, że niektóre szczególne sektory o wysokiej intensywności emisji i wysokiej intensywności handlu mogą ucierpieć z powodu ucieczki emisji, jeżeli na innych rynkach poziom ambicji nie będzie porównywalny; mając na uwadze, że odpowiednia ochrona przed ucieczką emisji jest zatem konieczna, aby chronić miejsca pracy w tych szczególnych sektorach;

1.  przypomina, że zmiana klimatu jest jednym z największych wyzwań dla ludzkości oraz że wszystkie państwa i wszystkie podmioty na całym świecie muszą zrobić wszystko, co w ich mocy, w celu ograniczenia związanych z nią problemów; podkreśla, że porozumienie paryskie jest ważnym krokiem w tym kierunku, choć nadal pozostaje wiele do zrobienia;

Podstawa naukowa działań w dziedzinie klimatu

2.  przypomina, że zgodnie z dowodami naukowymi przedstawionymi w 5. sprawozdaniu oceniającym IPCC z 2014 r. ocieplenie klimatu jest wyraźne, zmiana klimatu postępuje, a działania człowieka stanowią główną przyczynę ocieplenia obserwowanego od połowy XX wieku; wyraża zaniepokojenie, że powszechne i znaczne skutki zmiany klimatu są już widoczne w ekosystemach naturalnych i stworzonych przez człowieka na wszystkich kontynentach oraz w oceanach;

3.  odnotowuje globalne budżety emisji CO2 przedstawione przez IPCC w 5. sprawozdaniu oceniającym oraz stwierdza, że utrzymanie obecnych poziomów światowych emisji gazów cieplarnianych doprowadzi do wykorzystania w ciągu kolejnych czterech lat pozostałego budżetu emisji CO2, który ma pozwolić na ograniczenie wzrostu średniej temperatury na świecie do poziomu 1,5 °C; podkreśla, że aby uniknąć najgorszych skutków globalnego ocieplenia, wszystkie kraje powinny przyspieszyć przechodzenie do zerowych emisji gazów cieplarnianych i odporności na zmianę klimatu zgodnie z porozumieniem paryskim;

4.  ponownie podkreśla, że ważne jest oparcie globalnych działań w dziedzinie klimatu na najlepszych dostępnych danych naukowych, oraz z zadowoleniem przyjmuje dialog pomocniczy zaplanowany na 2018 r., przed terminem ponownego przedłożenia UNFCCC w 2020 r. ustalonych na poziomie krajowym wkładów (NDC), a także pierwszy globalny przegląd mający nastąpić w 2023 r. jako pierwsze możliwości wprowadzenia tej zasady w czyn;

5.  zachęca do dialogu między ekspertami i stronami IPCC podczas przygotowywania i publikacji wyników szóstego cyklu oceny; z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym decyzję o opublikowaniu w 2018 r. specjalnego sprawozdania IPCC na temat skutków globalnego ocieplenia o 1,5 °C ponad poziom sprzed epoki przemysłowej i powiązanych ścieżek redukcji emisji gazów cieplarnianych na świecie;

Porozumienia paryskie – ratyfikacja i realizacja zobowiązań

6.  z zadowoleniem przyjmuje bezprecedensowe tempo ratyfikacji i szybkie wejście w życie porozumienia paryskiego, a także ogólnoświatową determinację, żeby zapewnić jego sprawne i pełne wdrożenie, co wyrażono w proklamacji z Marrakeszu w sprawie działania; wzywa wszystkie strony do możliwie najszybszego ratyfikowania porozumienia;

7.  wyraża zadowolenie z faktu, że podczas COP22 w Marrakeszu wszystkie strony zobowiązały się do stałego zaangażowania na podstawie zobowiązań paryskich, niezależne od zmian w sytuacji politycznej;

8.  wyraża rozczarowanie ogłoszeniem przez prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa zamiaru wycofania Stanów Zjednoczonych z porozumienia paryskiego; ubolewa z powodu tej decyzji stanowiącej krok wstecz; zauważa, że formalne wycofanie się może stać się skuteczne najwcześniej po kolejnych wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych w 2020 r.; z zadowoleniem przyjmuje silne reakcje rządów na świecie oraz ich nieustające i zwiększone poparcie dla pełnego wdrożenia porozumienia paryskiego; z zadowoleniem przyjmuje deklaracje złożone przez niektóre stany, miasta i przedsiębiorstwa w USA, że nadal będą wywiązywać się z zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego;

9.  wyraża zadowolenie, że po zapowiedzi prezydenta Trumpa wszystkie najważniejsze strony potwierdziły swoje zaangażowanie w realizację porozumienia paryskiego;

10.  podkreśla, że Europa musi objąć teraz przywództwo w obronie porozumienia paryskiego, aby zadbać o przyszłość zarówno naszego środowiska naturalnego, jak i naszego przemysłu; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że UE będzie wzmacniać istniejące partnerstwa i poszukiwać nowych sojuszy;

11.  zwraca uwagę na dotychczasowe dynamiczne postępy, jeżeli chodzi o przełożenie międzynarodowego zobowiązania UE na prawodawstwo unijne ustanawiające solidne ramy polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030, i podkreśla zamiar zakończenia tego procesu legislacyjnego do końca 2017 r.;

12.  podkreśla, że w szczególności po zapowiedzi prezydenta Trumpa ważne jest, aby wprowadzić odpowiednie przepisy przeciwdziałające ucieczce emisji i dopilnować, żeby przedsiębiorstwa osiągające najlepsze wyniki i charakteryzujące się dużą intensywnością emisji dwutlenku węgla i dużą intensywnością handlu otrzymywały bezpłatnie potrzebne uprawnienia do emisji; zwraca się do Komisji, aby zbadała skuteczność i legalność dodatkowych środków służących ochronie przemysłu zagrożonego ucieczką emisji, na przykład dostosowań podatkowych na granicach w odniesieniu do emisji CO2 i opłat za zużycie, w szczególności w odniesieniu do produktów pochodzących z krajów, które nie wypełniają zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego;

13.  podkreśla, że podjęte na mocy porozumienia paryskiego zobowiązania do ograniczenia wzrostu średniej temperatury na świecie do znacznie poniżej 2 °C w porównaniu z poziomem sprzed ery przemysłowej oraz do kontynuacji wysiłków w celu ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 °C, a także cel, jakim jest osiągnięcie w drugiej połowie bieżącego stulecia równowagi pomiędzy emisjami antropogenicznymi według źródeł a usuwaniem gazów cieplarnianych przez pochłaniacze („zerowe emisje netto”), na zasadzie równości, stanowią decydujący przełom we wspólnych światowych wysiłkach prowadzących do przejścia na odporną na zmianę klimatu i neutralną dla klimatu gospodarkę światową;

14.  przypomina, że ograniczenie wzrostu średniej temperatury na świecie do poziomu znacznie poniżej 2 °C nie gwarantuje uniknięcia znaczących niekorzystnych skutków klimatycznych; uznaje, że obecne zobowiązania nie są jeszcze wystarczające do osiągnięcia celów porozumienia paryskiego; w związku z tym podkreśla, że ogólnoświatowy poziom emisji gazów cieplarnianych powinien osiągnąć możliwie najszybciej najwyższą wartość, oraz że wszystkie strony, w szczególności wszystkie kraje G-20, powinny zintensyfikować wysiłki i zaktualizować do 2020 r. swoje NDC w następstwie zaplanowanego na 2018 r. dialogu pomocniczego; przypomina, że ogólnoświatowe emisje dwutlenku węgla muszą zostać stopniowo wyeliminowane do 2050 r.; uważa, że wprowadzenie polityki i środków umożliwiających spełnienie i w końcu przekroczenie NDC powinno stanowić kluczowy priorytet dla wszystkich państw oraz że wkłady krajowe należy poddawać ponownej ocenie co pięć lat zgodnie z mechanizmem przeglądu ambicji w porozumieniu paryskim; uznaje jednak, że rygorystyczność i poziom ambicji krajowych strategii redukcji emisji nie są zależne od przedstawienia uaktualnionego NDC;

15.  wzywa wszystkie strony do dopilnowania, by ich NDC były spójne z celami długoterminowymi zgodnie z długoterminowym celem porozumienia paryskiego dotyczącym temperatury; podkreśla, że należy uwzględnić prace w kontekście specjalnego sprawozdania IPCC dotyczącego skutków i sposobów osiągnięcia celu ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 °C oraz konkluzji zaplanowanego na 2018 r. dialogu pomocniczego; w związku z tym przypomina o zobowiązaniu G-7 do przedstawienia obejmujących pierwszą połowę bieżącego stulecia strategii rozwoju opartego na niskim poziomie emisji gazów cieplarnianych na długo przed uzgodnionym na 2020 r. terminem; wyraża gotowość do pełnego udziału w opracowaniu strategii UE na podstawie analizy dokonanej przez Komisję, zgodnie z tym co zapowiedziała w komunikacie z dnia 2 marca 2016 r. „Po konferencji w Paryżu” (COM(2016)0110);

16.  podkreśla szczególną odpowiedzialność wszystkich głównych gospodarek, które razem odpowiadają za trzy czwarte światowych emisji, i uważa, że działania w dziedzinie klimatu powinny być nadal kluczowym tematem podczas posiedzeń G-7 i G-20, w szczególności w obszarach takich jak wdrożenie NDC, strategie obejmujące pierwszą połowę bieżącego stulecia, reforma dotacji dla paliw kopalnych, ujawnianie danych o emisji dwutlenku węgla, czysta energia i innych; podkreśla, że główne gospodarki powinny nadal angażować się na szczeblu ministerstw w fora takie jak ministerialne forum ds. czystej energii;

17.  wzywa UE, aby po zaplanowanym na 2018 r. dialogu pomocniczym zobowiązała się w swoim NDC na 2030 r. do dalszych ograniczeń emisji;

18.  podkreśla, że ważne jest, by wykazać, iż UE trzyma się porozumienia paryskiego, m.in. przez wdrażanie porozumienia za pomocą przepisów UE, co obejmuje sprawne przyjęcie przez współprawodawców unijnego rozporządzenia w sprawie działań w dziedzinie klimatu i zmianę dyrektywy w sprawie EU ETS, a także zwiększenie celów i instrumentów polityki UE w odpowiednim czasie; przypomina, że wszystkie strony porozumienia wzywa się do przekazania do 2020 r. sekretariatowi UNFCCC obejmujących pierwszą połowę bieżącego stulecia, długoterminowych strategii rozwoju opartego na niskim poziomie emisji gazów cieplarnianych; w związku z tym wzywa Komisję, aby, trzymając się zobowiązań wynikających z porozumienia, przed COP24 przygotowała dla UE obejmującą pierwszą połowę bieżącego stulecia strategię na rzecz osiągnięcia zerowych emisji, wyznaczającą racjonalną pod względem kosztów drogę do realizacji celu dotyczącego zerowych emisji netto przyjętego w porozumieniu paryskim, aby utrzymać globalny wzrost średniej temperatury na poziomie znacznie poniżej 2 °C i kontynuować wysiłki zmierzające do ograniczenia go do 1,5 °C; uważa, że proces ten powinien rozpocząć się tak szybko, jak to możliwe, aby umożliwić kompleksową debatę, w której Parlament Europejski powinien odgrywać zasadniczą rolę, we współpracy z przedstawicielami organów krajowych, regionalnych i lokalnych, a także społeczeństwa obywatelskiego i sektora biznesu; przypomina jednak, że działanie wyłącznie na szczeblu UE nie wystarczy, dlatego apeluje do Komisji i Rady, by wzmogły wysiłki mające zachęcić innych partnerów do pójścia jej śladem;

19.  z zadowoleniem przyjmuje zawarte w porozumieniu paryskim zobowiązanie do ograniczenia globalnych emisji do poziomu zerowego netto w drugiej połowie obecnego stulecia; uznaje, że oznacza to, iż większość sektorów w UE musi osiągnąć zerowy poziom emisji znacznie wcześniej;

20.  wyraża przekonanie, że należy przyspieszyć negocjacje dotyczące kluczowych elementów porozumienia paryskiego, w tym ulepszonych ram przejrzystości, szczegółów dotyczących globalnego przeglądu, dalszych wytycznych dotyczących INDC, zrozumienia zróżnicowania, strat i szkód, finansowania oraz wspierania tworzenia potencjału na potrzeby działań na rzecz klimatu, wielopoziomowego sprawowania rządów o charakterze integracyjnym, a także mechanizmu usprawniającego wdrażanie i promującego zgodność; wzywa Komisję i państwa członkowskie do utrzymania zobowiązań uzgodnionych w ramach porozumienia paryskiego, w szczególności dotyczących wkładu UE w łagodzenie zmiany klimatu i przystosowywanie się do niej oraz wsparcia w obszarach finansów, transferu technologii i budowania zdolności;

21.  podkreśla, że czas ma istotne znaczenie we wspólnych wysiłkach na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu i poszanowania porozumienia paryskiego; podkreśla, że UE ma zarówno potencjał, jak i obowiązek dawać innym przykład i rozpocząć natychmiast prace nad dostosowaniem własnych celów klimatyczno-energetycznych do uzgodnionego celu międzynarodowego dotyczącego ograniczenia wzrostu średniej temperatury na świecie poniżej 2 °C i kontynuacji wysiłków zmierzających do ograniczenia tego wzrostu do poziomu 1,5 °C;

22.  przypomina, że aby osiągnąć ten cel dotyczący globalnej średniej temperatury niezbędne jest wczesne obniżenie emisyjności, a ogólnoświatowy poziom emisji gazów cieplarnianych musi możliwie najszybciej osiągnąć najwyższą wartość; przypomina, że ogólnoświatowe emisje powinny zostać stopniowo wyeliminowane do 2050 r. lub krótko po tej dacie, aby utrzymać świat na racjonalnej pod względem kosztów ścieżce redukcji, zgodnej z celami dotyczącymi temperatury określonymi w porozumieniu paryskim; wzywa wszystkie strony dysponujące takimi możliwościami do realizacji krajowych celów i strategii w zakresie obniżenia emisyjności przez nadanie priorytetu stopniowemu eliminowaniu emisji powstających przy spalaniu węgla, który jest najbardziej zanieczyszczającym źródłem energii, oraz wzywa UE do współpracy z partnerami międzynarodowymi w tym zakresie oraz udostępniania przykładów dobrych praktyk;

23.  z zadowoleniem przyjmuje pluralistyczny charakter procesu UNFCCC; uważa, że zapewnienie skutecznego uczestnictwa wymaga zajęcia się kwestią partykularnych lub sprzecznych interesów; w związku z tym apeluje do wszystkich uczestników tego procesu o przyjęcie wytycznych lub procedur, które zwiększą otwartość, przejrzystość i pluralizm, nie osłabiając przy tym celów UNFCCC i porozumienia paryskiego;

24.  wzywa wszystkie państwa członkowskie do ratyfikacji przyjętej w Ad-Dausze poprawki do protokołu z Kioto;

COP23 w Bonn

25.  z zadowoleniem przyjmuje podjęte w Marrakeszu zobowiązanie, aby ukończyć program prac w celu wypracowania do 2018 r. szczegółowych zasad wykonania porozumienia paryskiego; uważa COP23 za kluczowy kamień milowy w tych pracach technicznych;

26.  oczekuje doprecyzowania podczas COP23 kształtu zaplanowanego na 2018 r. dialogu pomocniczego, który będzie najważniejszą sposobnością do podsumowania postępów na drodze do osiągnięcia ustanowionego w porozumieniu celu w zakresie łagodzenia zmiany klimatu oraz do poinformowania o przygotowaniu i aktualizacji do 2020 r. NDC Stron na okres do 2030 r., aby osiągnąć cele porozumienia; uważa, że UE powinna odegrać proaktywną rolę w tym pierwszym dialogu pomocniczym, tak aby dokonać przeglądu zbiorowych ambicji oraz postępów w realizacji zobowiązań; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby z dużym wyprzedzeniem przed dialogiem pomocniczym przedstawiły dalsze zobowiązania do redukcji emisji gazów cieplarnianych, wykraczające poza obecne zobowiązania wynikające z porozumienia paryskiego i odpowiednio przyczyniające się, zgodnie z możliwościami UE, do eliminacji niedostatecznego łagodzenia zmiany klimatu;

27.  przypomina, że intensyfikacja działań łagodzących skutki zmiany klimatu w okresie przed 2020 r. jest bezwzględnym warunkiem wstępnym osiągnięcia długoterminowych celów porozumienia paryskiego i wzywa UE do zagwarantowania, że działania krótkoterminowe pozostaną w porządku obrad COP23;

Finansowanie działań związanych z klimatem i inne środki realizacji

28.  z zadowoleniem przyjmuje plan działania „Droga do 100 mld USD” zakładający uruchomienie do 2020 r. 100 mld USD na działania w dziedzinie klimatu w krajach rozwijających się; podkreśla, że cel dotyczący uruchomienia tych środków będzie kontynuowany do 2025 r., jak uzgodniono podczas COP21;

29.  przyjmuje z zadowoleniem, że strony porozumienia paryskiego zobowiązały się, iż zadbają o to, by wszystkie przepływy finansowe były zgodne ze ścieżką w kierunku niskiej emisji gazów cieplarnianych i rozwoju odpornego na zmianę klimatu; uważa zatem, że UE musi w trybie pilnym zająć się przepływami finansowymi przeznaczanymi na paliwa kopalne i infrastrukturę wysokoemisyjną;

30.  uznaje za ważne zajęcie się mechanizmem strat i szkód ujętym w porozumieniu paryskim i zdecydowanie opowiada się za dyskusją na ten temat podczas COP23 w Bonn;

31.  podkreśla, że ważne jest, by poszanowanie praw człowieka pozostało kluczowym elementem działań w dziedzinie klimatu, oraz domaga się, aby Komisja i państwa członkowskie dopilnowały, żeby podczas negocjacji w sprawie środków dostosowawczych uznano konieczność poszanowania, ochrony i promocji praw człowieka obejmujących m.in. równość płci, pełne i równe uczestnictwo kobiet oraz aktywną promocję sprawiedliwego przepływu siły roboczej, który zapewnia godną pracę i wysokiej jakości stanowiska pracy dla wszystkich;

32.  z zadowoleniem przyjmuje stale rosnący poziom unijnego finansowania działań związanych z klimatem, lecz podkreśla, że potrzebne są dalsze wysiłki; podkreśla, że należy zapewnić, aby pozostałe rozwinięte kraje-strony wniosły wkłady na rzecz celu 100 mld USD; wzywa do podjęcia konkretnych zobowiązań na szczeblu unijnym i międzynarodowym w celu zapewnienia dodatkowych źródeł finansowania;

33.  wzywa rządy oraz publiczne i prywatne instytucje finansowe, w tym banki, fundusze emerytalne i zakłady ubezpieczeń, aby podjęły ambitne zobowiązania do dostosowania praktyk w zakresie udzielania pożyczek i inwestycji do celu zakładającego utrzymanie wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie poniżej 2°C, zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. c) porozumienia paryskiego, oraz do odchodzenia od paliw kopalnych, w tym do wycofywania kredytów eksportowych na inwestycje w paliwa kopalne; apeluje o specjalne gwarancje publiczne wspierające ekologiczne inwestycje i oznakowania oraz o ulgi podatkowe dla zielonych funduszy inwestycyjnych i emisję obligacji ekologicznych;

34.  stwierdza, że wprowadzenie zmian w krajowych i międzynarodowych systemach podatkowych, w tym przesunięcie obciążenia podatkowego z zatrudnienia na dochody kapitałowe, stosowanie zasady „zanieczyszczający płaci”, odchodzenie od paliw kopalnych oraz ustalenie odpowiedniej ceny uprawnień do emisji dwutlenku węgla mają zasadnicze znaczenie dla stworzenia warunków gospodarczych sprzyjających zachęcaniu do inwestycji publicznych i prywatnych, które umożliwią realizację celów zrównoważonego rozwoju w ramach polityki przemysłowej;

35.  zachęca do zacieśnienia współpracy między krajami rozwiniętych i rozwijającymi się, w tym w ramach partnerstwa NDC, tak by kraje dysponowały efektywniejszym dostępem do wiedzy technicznej i wsparcia finansowego niezbędnego do wprowadzenia polityk mających na celu wypełnienie i przekroczenie NDC;

36.  wzywa Komisję, aby przeprowadziła pełną ocenę możliwych skutków porozumienia paryskiego dla budżetu UE oraz aby opracowała specjalny automatyczny mechanizm finansowy UE zapewniający dodatkowe i odpowiednie wsparcie, które pozwoli UE wnieść sprawiedliwy wkład w międzynarodowe finansowanie szacowanych na 100 mld USD działań związanych z klimatem;

37.  apeluje o konkretne zobowiązania dotyczące zapewnienia dodatkowych źródeł finansowania działań związanych z klimatem, w tym przez wprowadzenie podatku od transakcji finansowych, umorzenie niektórych uprawnień do emisji w ramach EU ETS w okresie 2021–2030 i przydzielenie przychodów z unijnych i międzynarodowych środków dotyczących emisji z transportu lotniczego i morskiego na międzynarodowe finansowanie działań związanych z klimatem i Zielony Fundusz Klimatyczny;

Rola podmiotów niepaństwowych

38.  zwraca uwagę na wysiłki coraz większej liczby podmiotów niepaństwowych, mające na celu dekarbonizację i zwiększenie odporności na skutki zmiany klimatu; podkreśla zatem znaczenie, jakie ma uporządkowany i konstruktywny dialog między rządami, środowiskiem biznesowym, miastami, regionami, organizacjami międzynarodowymi, społeczeństwem obywatelskim i instytucjami akademickimi oraz zapewnienie ich udziału w planowaniu i wdrażaniu skalowalnych działań w dziedzinie klimatu w celu propagowania zdecydowanych ogólnoświatowych działań prowadzących do powstania społeczeństw niskoemisyjnych i odpornych na zmianę klimatu oraz wykazania postępów na drodze do osiągnięcia celów porozumienia paryskiego;

39.  apeluje, aby UE i jej państwa członkowskie, wspólnie z pozostałymi stronami UNFCCC, promowały proces, który aktywnie angażuje podmioty niepaństwowe w negocjacje dotyczące wdrożenia porozumienia paryskiego, wspiera ich wysiłki mające na celu przyczynienie się do wypełnienia NDC danego państwa pomimo krajowych transformacji politycznych oraz umożliwia im odkrywanie nowych form uczestnictwa i zrzeszania się w ramach UNFCCC;

40.  podkreśla ważną rolę, jaką platforma podmiotów niepaństwowych działających na rzecz klimatu (NAZCA) odgrywa w promowaniu i śledzeniu działań podmiotów niepaństwowych takich jak Światowe Porozumienie Burmistrzów, inicjatywa Mission Innovation, InsuResilience, Zrównoważona energia dla wszystkich i partnerstwo NDC;

41.  z zadowoleniem przyjmuje wysiłki liderów w dziedzinie ochrony klimatu w ramach partnerstwa z Marrakeszu na rzecz działań w dziedzinie klimatu;

42.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do współpracy ze wszystkimi podmiotami społeczeństwa obywatelskiego (instytucjami, sektorem prywatnym, organizacjami pozarządowymi i społecznościami lokalnymi) w celu rozwoju inicjatyw służących redukcji emisji w kluczowych sektorach (energetyka, technologia, miasta, transport) oraz inicjatyw w dziedzinie przystosowania się i odporności w reakcji na problemy w obszarze przystosowania się, w szczególności jeśli chodzi o dostęp do wody, bezpieczeństwo żywnościowe i zapobieganie zagrożeniom; zwraca się do wszystkich rządów i podmiotów społeczeństwa obywatelskiego o wspieranie i wzmacnianie tego planu działania;

43.  przypomina ONZ i stronom UNFCCC, że działania indywidualne są równie ważne jak działania rządów i instytucji; z tego względu apeluje o usilniejsze dążenie do organizacji kampanii i akcji informacyjnych podnoszących wiedzę ludności o czynach, małych lub wielkich, które mogą przyczynić się do przeciwdziałania zmianie klimatu w krajach rozwiniętych i rozwijających się;

Kompleksowy wysiłek wszystkich sektorów

44.  z zadowoleniem przyjmuje opracowywanie systemu handlu emisjami na świecie, obejmującego 18 systemów handlu emisjami działających na czterech kontynentach i odpowiadających 40 % globalnego PKB; zachęca Komisję, aby wspierała powiązania między EU ETS a innymi systemami handlu uprawnieniami do emisji w celu stworzenia takich mechanizmów międzynarodowego rynku handlu uprawnieniami do emisji, które zwiększą poziom ambicji w dziedzinie klimatu, a zarazem pomogą zmniejszyć ryzyko ucieczki emisji dzięki zrównaniu warunków działania; wzywa Komisję do ustanowienia zabezpieczeń mających zapewnić, by powiązanie EU ETS stale wnosiło wkład w łagodzenie zmiany klimatu i nie niweczyło unijnego celu dotyczącego ograniczenia krajowych emisji gazów cieplarnianych;

45.  podkreśla, że nadal potrzeba większego poziomu ambicji i działań, aby utrzymać wystarczające zachęty skłaniające do redukcji emisji gazów cieplarnianych wymaganych do osiągnięcia unijnych celów klimatyczno-energetycznych w okresie do 2050 r.; zaznacza, że poczyniono niewystarczające postępy w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych w sektorach transportu i rolnictwa w odniesieniu do celów na okres do 2020 r. oraz że należy zintensyfikować wysiłki, aby sektory te wniosły wyznaczony dla nich wkład w redukcję emisji do 2030 r.;

46.  podkreśla, że należy zapewnić integralność środowiskową wszelkich przyszłych rozwiązań rynkowych zarówno w ramach porozumienia paryskiego, jak i poza nim, biorąc pod uwagę zagrożenia takie jak: luki umożliwiające podwójne liczenie, problemy dotyczące trwałości i dodatkowości redukcji emisji, potencjalne negatywne skutki dla zrównoważonego rozwoju oraz niepożądane zachęty do obniżania poziomu ambicji NDC;

47.  podkreśla, że cel 20-20-20 dotyczący emisji gazów cieplarnianych, odnawialnych źródeł energii i oszczędności energii odegrał kluczową rolę w tym procesie i zapewnił zatrudnienie ponad 4,2 mln osób w różnych dziedzinach ekoprzemysłu, przy odnotowanym stałym wzroście mimo kryzysu gospodarczego;

48.  odnotowuje decyzję Zgromadzenia ICAO z 2016 r. w sprawie utworzenia mechanizmu kompensacji i redukcji CO2 w międzynarodowym lotnictwie cywilnym (CORSIA);

49.  wyraża jednak rozczarowanie faktem, że ICAO, wprowadzając CORSIA, nie uzgodniła ograniczenia emisji, a zamiast tego skoncentrowała się głównie na zobowiązaniach offsetowych; ubolewa, że jakość zobowiązań offsetowych nie jest w ogóle zagwarantowana, że stosowanie CORSIA jest prawnie wiążące dopiero począwszy od 2027 r. oraz że główni członkowie ICAO nie zobowiązali się jeszcze do uczestnictwa w dobrowolnej fazie, a inne podmioty odpowiedzialne za duże ilości emisji nie zobowiązały się do wzrostu neutralnego pod względem emisji CO2, co rodzi liczne pytania o rzeczywiste skutki dla klimatu, gdyż rezultaty znacznie odbiegają od oczekiwań, które miała UE, gdy zdecydowała się zatrzymać zegar dla EU ETS; wzywa do szybkiej finalizacji solidnego zbioru przepisów w celu uruchomienia CORSIA, jego terminowego wdrażania na szczeblu krajowym i regionalnym oraz prawidłowego egzekwowania przez wszystkie strony; wzywa ponadto do usprawnienia wszystkich innowacji technicznych związanych z osiągami silnika i jakością paliwa;

50.  przypomina, że podczas gdy loty wewnątrzeuropejskie pozostaną objęte EU ETS, wszelkie zmiany obowiązujących przepisów oraz planowane uruchomienie CORSIA mogą być brane pod uwagę jedynie w świetle poziomu ambicji, którym cechuje się system, i środków wykonawczych, które dopiero mają zostać opracowane;

51.  przyjmuje do wiadomości plan działania na rzecz opracowania kompleksowej strategii IMO w sprawie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych ze statków, przyjęty na 70. posiedzeniu Komitetu Ochrony Środowiska Morskiego Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO); wzywa IMO, aby w ramach wstępnej strategii IMO dotyczącej gazów cieplarnianych, która ma zostać przyjęta wiosną 2018 r., opracowała globalny mechanizm zgodny z celami porozumienia paryskiego, wyznaczając ambitny cel w zakresie redukcji emisji i sporządzając konkretny harmonogram;

52.  z zadowoleniem przyjmuje poprawkę z Kigali dotyczącą odchodzenia w skali ogólnoświatowej od fluorowęglowodorów (HFC), które przyczyniają się do ocieplenia klimatu; uważa, że stanowi ona konkretny krok w kierunku realizacji porozumienia paryskiego, który może pozwolić na uniknięcie emisji znacznie powyżej 70 mld ton ekwiwalentu CO2 do 2050 r., co jest równe jedenastokrotności emisji Stanów Zjednoczonych, i w związku z tym zachęca wszystkie strony protokołu montrealskiego do podjęcia wszelkich niezbędnych kroków w celu szybkiej ratyfikacji; przypomina, że UE przyjęła ambitne przepisy mające na celu wycofanie 79 % HFC do 2030 r., ponieważ powszechnie dostępne są przyjazne dla klimatu rozwiązania alternatywne i należy w pełni wykorzystać ich potencjał;

Odporność na zmianę klimatu dzięki przystosowaniu się

53.  zauważa, że priorytety prezydencji Fidżi na COP23 obejmują obszary, w których ważnym elementem są działania przystosowawcze i działania na rzecz odporności; przypomina, że działania przystosowawcze są bezwzględnie konieczne we wszystkich krajach, jeśli mają one zminimalizować niekorzystne skutki i w pełni wykorzystać możliwości wzrostu odpornego na zmianę klimatu oraz zrównoważonego rozwoju;

54.  wzywa do ustanowienia odpowiednich długoterminowych celów związanych z przystosowaniem się do zmiany klimatu; przypomina, że kraje rozwijające się, w szczególności kraje najsłabiej rozwinięte i małe rozwijające się państwa wyspiarskie, które w najmniejszym stopniu przyczyniły się do zmiany klimatu, są najbardziej narażone na jej negatywne skutki i mają najmniejsze możliwości przystosowania się do niej;

55.  podkreśla potrzebę faktycznego uwzględnienia kwestii przystosowania się do zmiany klimatu w krajowych strategiach rozwoju, w tym w planowaniu finansowym, przy czym należy udoskonalić kanały koordynacji między różnymi szczeblami sprawowania rządów i zainteresowanymi stronami; uważa, że ważne jest też zachowanie spójności ze strategiami i planami zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi;

56.  podkreśla znaczenie, jakie ma ocena w szczególności wpływu zmiany klimatu na miasta oraz ich wyjątkowych wyzwań i możliwości związanych z przystosowaniem się i łagodzeniem zmiany klimatu; uważa, że wzmocnienie zdolności miast i lokalnych organów do angażowania się i do pracy na rzecz odporności ich społeczności ma kluczowe znaczenie, jeśli chodzi o zajęcie się lokalnym wymiarem skutków zmiany klimatu;

57.  uważa, że strategie polityki klimatycznej mogą cieszyć się wystarczającym poparciem, pod warunkiem że towarzyszą im środki socjalne, obejmujące sprawiedliwy fundusz przejściowy, aby powiązać istniejące wyzwania, które stawia walka ze zmianą klimatu, ze zwalczaniem bezrobocia i niepewności zatrudnienia;

58.  wzywa Komisję do ponownej oceny strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu z roku 2013, aby położyć większy nacisk na prace przystosowawcze i uwypuklić ich wartość dodaną na ogólnym szczeblu UE dzięki wzmocnieniu powiązań z porozumieniem paryskim i wspieraniu dalszego rozwoju skutecznej wymiany dobrych praktyk, przykładów i informacji na temat prac przystosowawczych; podkreśla potrzebę opracowania systemów i narzędzi w celu śledzenia postępów i skuteczności krajowych planów i działań przystosowawczych;

59.  przypomina, że skutki zmiany klimatu silnie wpłyną na grunty rolne, tereny podmokłe i lasy, które obejmują ponad 90 % powierzchni lądowej UE; podkreśla, że sektor ten – znany jako użytkowanie gruntów, zmiana użytkowania gruntów i leśnictwo (LULUCF) – jest zarówno pochłaniaczem dwutlenku węgla, jak i źródłem emisji i ma kluczowe znaczenie dla łagodzenia zmiany klimatu i wzmocnienia odporności;

60.  przypomina, że celem porozumienia paryskiego z dnia 4 listopada 2016 r., zgodnie z jego art. 2, jest zwiększenie zdolności do adaptacji do negatywnych skutków zmian klimatu oraz wspieranie odporności na zmiany klimatu i rozwoju związanego z niską emisją gazów cieplarnianych w sposób niezagrażający produkcji żywności, oraz apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby zadbały o spójność przepływów finansowych z tym celem;

61.  podkreśla poważne, negatywne i często nieodwracalne konsekwencje braku działań i przypomina, że zmiana klimatu w zróżnicowany, ale bardzo szkodliwy sposób wpływa na wszystkie regiony świata, powodując przepływy migracyjne i utratę życia ludzkiego oraz straty gospodarcze, ekologiczne i społeczne; podkreśla, że uzgodnione, globalne polityczne i finansowe wsparcie innowacji w zakresie czystych i odnawialnych źródeł energii ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia naszych celów w dziedzinie klimatu oraz ułatwienia wzrostu;

62.  dostrzega wiele trudności ze sformułowaniem powszechnie akceptowanej definicji uchodźcy klimatycznego, ale apeluje o potraktowanie z największą powagą charakteru i rozmiarów przesiedleń wywołanych zmianą klimatu i migracji w następstwie katastrof spowodowanych globalnym ociepleniem; odnotowuje z zaniepokojeniem, że w latach 2008–2013 około 166 mln ludzi zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów ze względu na katastrofy naturalne, podnoszenie się poziomu mórz, ekstremalne zjawiska pogodowe, pustynnienie, niedobory wody oraz rozprzestrzenianie się chorób tropikalnych i wektorowych; przypomina w szczególności, że związane z klimatem zmiany zachodzące w niektórych regionach Afryki i Bliskiego Wschodu mogą przyczynić się do niestabilności politycznej, trudności ekonomicznych i nasilenia się kryzysu uchodźczego w rejonie Morza Śródziemnego;

63.  odnotowuje, że wylesianie i degradacja lasów odpowiadają za 20 % globalnej emisji gazów cieplarnianych oraz podkreśla rolę lasów i aktywnej zrównoważonej gospodarki leśnej w łagodzeniu zmiany klimatu, a także potrzebę wzmocnienia potencjału dostosowawczego lasów i ich odporności na zmianę klimatu; podkreśla potrzebę skoncentrowania wysiłków służących łagodzeniu zmiany klimatu na sektorze lasów tropikalnych (REDD+); podkreśla, że bez tych wysiłków cel polegający na utrzymaniu wzrostu temperatury poniżej poziomu 2 °C może być niemożliwy do osiągnięcia; apeluje ponadto do UE, aby zwiększyła międzynarodowe finansowanie przeznaczone na ograniczenie wylesiania w krajach rozwijających się;

Wspieranie krajów rozwijających się

64.  podkreśla ważną rolę, jaką również kraje rozwijające się odgrywają w osiągnięciu celów porozumienia paryskiego, oraz potrzebę zapewnienia tym krajom pomocy we wdrażaniu planów klimatycznych, w pełni wykorzystując synergie z powiązanymi celami zrównoważonego rozwoju wdrażanych środków klimatycznych, planem działania z Addis Abeby i agendą na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030;

65.  podkreśla konieczność promowania powszechnego dostępu do zrównoważonej energii w krajach rozwijających się, w szczególności w Afryce, w drodze upowszechniania energii ze źródeł odnawialnych; zwraca uwagę, że Afryka dysponuje olbrzymimi zasobami naturalnymi, które mogą jej zapewnić bezpieczeństwo energetyczne; podkreśla, że w przyszłości – jeśli z powodzeniem wprowadzone zostaną energetyczne połączenia międzysystemowe – część energii elektrycznej w Europie mogłaby pochodzić z Afryki;

66.  podkreśla, że UE dysponuje doświadczeniem, zdolnościami i globalnym zasięgiem, by stać się liderem w tworzeniu bardziej inteligentnej, czystszej i odporniejszej infrastruktury niezbędnej do realizacji globalnych przemian zapoczątkowanych porozumieniem paryskim; wzywa UE, aby wspierała wysiłki krajów rozwijających się w procesie transformacji w społeczeństwa niskoemisyjne, które bardziej sprzyjają włączeniu społecznemu, są zrównoważone pod względem społecznym i środowiskowym, zamożne i bardziej bezpieczne;

Przemysł i konkurencyjność

67.  z zadowoleniem przyjmuje nieustające wysiłki i postępy poczynione przez przemysł europejski, jeśli chodzi o wypełnianie obowiązków i wykorzystanie w pełni możliwości wynikających z porozumienia paryskiego, co może prowadzić do skutecznych i racjonalnych pod względem kosztów działań w dziedzinie klimatu;

68.  podkreśla, że przeciwdziałanie zmianie klimatu jest globalnym priorytetem i należy traktować je jako rzeczywiście ogólnoświatowy wysiłek, dbając jednocześnie o zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i zrównoważonej gospodarki;

69.  podkreśla, że stabilne i przewidywalne ramy prawne oraz jasne sygnały polityczne zarówno na szczeblu UE, jak i na szczeblu globalnym przyczyniłyby się do ułatwienia i zwiększenia inwestycji związanych z klimatem;

70.  podkreśla, że stałe zaangażowanie, w szczególności ze strony głównych emitentów gazów cieplarnianych na świecie, ma kluczowe znaczenie dla działań w dziedzinie klimatu i porozumienia paryskiego; wyraża głębokie ubolewanie z powodu ogłoszenia przez administrację Stanów Zjednoczonych stanowiska w sprawie porozumienia paryskiego; z głębokim zadowoleniem przyjmuje jednak dalsze wsparcie ze strony dużych amerykańskich przedsiębiorstw, które wyraźnie rozumieją zagrożenia związane ze zmianą klimatu i możliwości wynikające z działań w dziedzinie klimatu;

71.  uważa, że jeżeli inne duże gospodarki nie podejmą zobowiązań porównywalnych z zobowiązaniami UE w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, konieczne będzie utrzymanie przepisów dotyczących ucieczki emisji, zwłaszcza ukierunkowanych na sektory o wysokiej intensywności handlu i wysokim udziale kosztów emisji w produkcji, aby zapewnić globalną konkurencyjność europejskiego przemysłu;

72.  wyraża zadowolenie, że Chiny i inni główni konkurenci energochłonnych sektorów UE wprowadzają mechanizmy handlu uprawnieniami do emisji dwutlenku węgla lub inne mechanizmy nakładania opłat; uważa, że do momentu osiągnięcia równych warunków działania UE powinna utrzymać odpowiednie i proporcjonalne środki mające zapewnić konkurencyjność unijnego przemysłu oraz przeciwdziałać, w razie potrzeby, ucieczce emisji, przy uwzględnieniu faktu, że polityka energetyczna, polityka przemysłowa i polityka przeciwdziałania zmianie klimatu idą ze sobą w parze;

73.  podkreśla, że ważne jest, by zwiększyć liczbę wykwalifikowanych pracowników w przemyśle oraz upowszechniać wiedzę i najlepsze praktyki służące stymulowaniu tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy, a jednocześnie wspierać sprawiedliwe przenoszenie pracowników tam, gdzie jest to konieczne;

Polityka energetyczna

74.  wzywa UE do wywarcia wpływu na społeczność międzynarodową, aby niezwłocznie przyjęła konkretne środki, w tym harmonogram, dotyczące stopniowego wycofywania dotacji, w tym dla paliw kopalnych, mających szkodliwy wpływ na środowisko i które zakłócają konkurencję, zniechęcają do współpracy międzynarodowej i hamują innowacje;

75.  podkreśla znaczenie, jakie mają oszczędność energii, efektywność energetyczna i energia ze źródeł odnawialnych dla redukcji emisji, a także dla oszczędności ekonomicznych, bezpieczeństwa energetycznego oraz zapobiegania ubóstwu energetycznemu i jego łagodzenia w celu ochrony najsłabszych i ubogich gospodarstw domowych i udzielania im pomocy; apeluje o propagowanie na szczeblu ogólnoświatowym środków w zakresie efektywności energetycznej i oszczędności energii oraz rozwoju odnawialnych źródeł energii (np. przez pobudzanie prosumpcji energii ze źródeł odnawialnych), jak również ich skutecznego stosowania; przypomina, że priorytetowe traktowanie efektywności energetycznej i światowe przywództwo w dziedzinie odnawialnych źródeł energii stanowią dwa z głównych celów unii energetycznej UE;

76.  podkreśla znaczenie rozwoju technologii magazynowania energii, inteligentnych sieci i reagowania na zapotrzebowanie, które przyczynią się do większego faktycznego wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w sektorach wytwarzania energii elektrycznej oraz ogrzewania i chłodzenia gospodarstw domowych;

Badania, innowacje i technologie cyfrowe

77.  podkreśla, że kontynuacja i intensyfikacja badań i innowacji w obszarze łagodzenia zmiany klimatu, strategii przystosowania się, efektywnej gospodarki zasobami, technologii niskoemisyjnych i zrównoważonego wykorzystywania surowców wtórnych („gospodarka o obiegu zamkniętym”) mają kluczowe znaczenie w walce ze zmianą klimatu w sposób racjonalny pod względem kosztów, jak również dla zmniejszenia zależności od paliw kopalnych; wzywa zatem do podjęcia globalnych zobowiązań do pobudzenia i skoncentrowania inwestycji w tym obszarze;

78.  podkreśla, że rozwój technologii niezbędnych do obniżenia emisyjności będzie wymagał jasnych sygnałów politycznych, w tym ograniczenia barier rynkowych i regulacyjnych dla nowych technologii i modeli biznesowych, a także odpowiednio ukierunkowanych wydatków publicznych;

79.  przypomina, że badania, innowacje i konkurencyjność należą do pięciu filarów unijnej strategii unii energetycznej; zauważa, że UE jest zdecydowana utrzymać pozycję światowego lidera w tych dziedzinach, a jednocześnie rozwijać ścisłą współpracę naukową z partnerami międzynarodowymi; podkreśla, że ważne jest, by zbudować i utrzymać silny potencjał innowacyjności zarówno w krajach rozwiniętych, jak i w krajach wschodzących, z myślą o wprowadzaniu czystych i zrównoważonych technologii energetycznych;

80.  przypomina fundamentalną rolę technologii cyfrowych w ułatwianiu transformacji energetycznej, tworzeniu nowych zrównoważonych modeli biznesowych i poprawie efektywności energetycznej i oszczędności energii; podkreśla korzyści dla środowiska naturalnego, jakie może przynieść cyfryzacja europejskiego przemysłu dzięki efektywnemu wykorzystywaniu zasobów i zmniejszeniu zużycia materiałów;

81.  podkreśla znaczenie, jakie ma wykorzystanie w pełni istniejących programów i instrumentów, takich jak program „Horyzont 2020”, które są otwarte na udział państw trzecich, zwłaszcza w dziedzinach energetyki, zmiany klimatu i zrównoważonego rozwoju;

82.  apeluje o lepsze wykorzystanie takich technologii jak satelity kosmiczne do gromadzenia dokładnych danych o emisjach, temperaturze i zmianie klimatu; zwraca szczególną uwagę na wkład programu Copernicus; apeluje również o przejrzystą współpracę i wymianę informacji między poszczególnymi państwami oraz dostępność danych dla środowiska naukowego;

Dyplomacja klimatyczna

83.  zdecydowanie popiera to, że dyplomacja klimatyczna stale znajduje się w centrum uwagi UE, gdyż jest to nieodzowne do zwiększania wagi działań w dziedzinie klimatu w krajach partnerskich oraz wśród społeczności międzynarodowej; podkreśla potrzebę utrzymania kwestii zmiany klimatu jako strategicznego priorytetu w dialogu dyplomatycznym, zważywszy na ostatnie wydarzenia i zmieniający się krajobraz geopolityczny; podkreśla, że Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ) i państwa członkowskie dysponują ogromnym potencjałem w zakresie polityki zagranicznej i muszą objąć przywództwo na forach klimatycznych; podkreśla, że ambitne i pilne działania w dziedzinie klimatu, łącznie z wdrożeniem zobowiązań podjętych w ramach COP21, muszą pozostać jednym z priorytetów UE w dwustronnych i międzyregionalnych dwustronnych dialogach wysokiego szczebla z krajami partnerskimi, G-7, G-20, ONZ i innymi forami międzynarodowymi;

84.  ponownie wyraża opinię, że cele polityki klimatycznej powinny znajdować się w centrum działań UE w zakresie polityki zagranicznej i globalnego programu działań; wzywa UE i państwa członkowskie, aby dowiodły swego przywództwa w globalnych działaniach w dziedzinie klimatu, stałe wypełniając zobowiązania wynikające z porozumienia paryskiego oraz utrzymując aktywne kontakty z partnerami strategicznymi, na szczeblu zarówno krajowym, jak i niższym niż krajowy, w celu utworzenia lub wzmocnienia sojuszy na rzecz klimatu, aby utrzymać tempo dążenia do ambitnego systemu ochrony klimatu;

85.  wzywa UE i państwa członkowskie, aby dążyły do osiągnięcia powszechniejszej świadomości zagrożeń związanych z klimatem, ich analizy i zarządzania nimi, oraz aby wspierały partnerów UE na całym świecie w ich działaniach mających zapewnić lepsze zrozumienie, zintegrowanie i przewidywanie wpływu zmiany klimatu na stabilność wewnętrzną, bezpieczeństwo międzynarodowe i przemieszczanie się ludności oraz zarządzanie tym wpływem;

86.  zobowiązuje się wykorzystywać swoją rolę międzynarodową i członkostwo w międzynarodowych sieciach parlamentarnych, aby stale dążyć do postępów na drodze do szybkiego wdrożenia porozumienia paryskiego;

Rola Parlamentu Europejskiego

87.  jest przekonany, że skoro Parlament musi udzielić zgody na międzynarodowe porozumienia i odgrywa kluczową rolę w wewnętrznym wdrażaniu porozumienia paryskiego jako współprawodawca, powinien aktywnie uczestniczyć w pracach delegacji UE; oczekuje zatem, że będzie mógł uczestniczyć w spotkaniach koordynacyjnych UE w Bonn i będzie mieć zagwarantowany dostęp do wszystkich dokumentów przygotowawczych od momentu rozpoczęcia negocjacji;

o
o   o

88.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz Sekretariatowi UNFCCC z prośbą o rozpowszechnienie jej wśród wszystkich stron spoza UE.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0383.