Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie wolności słowa w Sudanie, w szczególności w sprawie Mohameda Zine’a El Abidine’a (2017/2961(RSP))

P8_TA(2017)0443 RC-B8-0634/2017

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie sytuacji w Sudanie, w szczególności rezolucje z dni: 13 czerwca 2012 r.(1), 10 października 2013 r.(2), 18 grudnia 2014 r.(3) oraz 6 października 2016 r.(4),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 marca 2017 r. w sprawie priorytetów UE na sesje Rady Praw Człowieka ONZ w 2017 r.(5),

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,

–  uwzględniając Afrykańską kartę praw człowieka i ludów,

–  uwzględniając umowę z Kotonu,

–  uwzględniając sudańską ustawę o prasie i publikacjach z 2009 r.,

–  uwzględniając sudańską ustawę o swobodzie dostępu do informacji z 2015 r.,

–  uwzględniając deklarację przyjętą podczas Panafrykańskiej Konferencji w sprawie Wolności Słowa i Dostępu do Informacji w dniu 26 marca 2017 r. w Kampali,

–  uwzględniając wspólne oświadczenie UE, Norwegii, Stanów Zjednoczonych i Kanady z dnia 7 grudnia 2016 r. w sprawie aresztowań ze względów politycznych oraz cenzury gazet w Sudanie,

–  uwzględniając unijne wytyczne dotyczące wolności słowa w internecie i poza nim,

–  uwzględniając oświadczenie niezależnego eksperta ONZ ds. sytuacji praw człowieka w Sudanie Aristide’a Nononsiego wydane po jego wizycie w Sudanie w dniach 11–21 maja 2017 r.,

–  uwzględniając wizytę komisarza Christosa Stylianidesa w Sudanie w dniach 22–23 października 2017 r.,

–  uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa wydane w imieniu UE z okazji Międzynarodowego Dnia Walki z Bezkarnością za Przestępstwa wobec Dziennikarzy (z dnia 2 listopada 2017 r.),

–  uwzględniając światowy ranking wolności prasy organizacji Reporterzy bez Granic za rok 2017,

–  uwzględniając art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że w artykule autorstwa Mohameda Zine’a El Abidine’a opublikowanym w dniu 23 lutego 2012 r. w gazecie Al-Tayar skrytykowano rodzinę prezydenta Sudanu Omara al-Baszira, wysuwając wobec niej zarzuty korupcji;

B.  mając na uwadze, że sudańskie krajowe służby wywiadowcze i bezpieczeństwa wysunęły zarzuty przeciwko Mohamedowi Zine’owi El Abidine’owi i redaktorowi naczelnemu Al-Tayar Osmanowi Mirganiemu;

C.  mając na uwadze, że w dniu 23 października 2017 r. sąd w Sudanie wydał wobec Mohameda Zine’a El Abidine’a wyrok pozbawienia wolności w zawieszeniu na pięć lat w związku za naruszenie dziennikarskiego kodeksu etycznego;

D.  mając na uwadze, że redaktor naczelny Al-Tayar Osman Mirgani został skazany na grzywnę w wysokości 10 000 funtów sudańskich lub karę 6 miesięcy pozbawienia wolności w związku z tymi samymi zarzutami i został uwolniony po zapłaceniu grzywny przez Związek Dziennikarzy Sudańskich;

E.  mając na uwadze, że adwokat reprezentujący zarówno Mohameda Zine’a El Abidine’a, jak i Osmana Mirganiego poinformował o zamiarze odwołania się od wyroku wobec nich;

F.  mając na uwadze, że krajowe służby wywiadowcze i bezpieczeństwa przesłuchują i dokonują zatrzymań dziennikarzy oraz wszczęły wiele spraw sądowych przeciwko dziennikarzom sudańskim, a także arbitralnie skonfiskowały całe nakłady takich gazet, jak Al-Tayar Al-Jareeda Al-Watan, Al-Youm Al-Tali, Al-Ayam i Akhir Lahza, które zawierały krytykę wobec rządu;

G.  mając na uwadze, że w 2016 r. miały miejsce co najmniej 44 przypadki konfiskaty publikacji, które dotknęły 12 gazet, w pięć wydań gazety Al-Jareeda w ciągu jednego tygodnia; mając na uwadze, że w dniu 14 sierpnia 2016 r. Krajowa Rada ds. Prasy i Publikacji Prasowych bezterminowo zawiesiła publikację dzienników Elaf, Al-Mustagilla, Al-Watan i Awal Al-Nahar;

H.  mając na uwadze, że wolne, niezależne i obiektywne media to jeden z podstawowych elementów społeczeństwa demokratycznego;

I.  mając na uwadze, że w dniu 8 stycznia 2017 r. Sudan podpisał deklarację w sprawie wolności mediów w świecie arabskim, stając się jej czwartym sygnatariuszem po Palestynie, Tunezji i Jordanii; mając na uwadze, że minister ds. środków masowego przekazu odnotował zobowiązanie rządu do poszanowania wolności prasy w Sudanie;

J.  mając na uwadze, że organizacja Reporterzy bez Granic w swym światowym rankingu wolności prasy za rok 2017 uplasowała Sudan wśród krajów o najniższym poziomie wolności, na 174. miejscu na 180 możliwych, w związku z „nękaniem mediów, cenzurą, konfiskatą wydań gazet, zamykaniem mediów i ograniczeniami korzystania z internetu”;

K.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu niezależnego eksperta ONZ ds. sytuacji praw człowieka w Sudanie z lipca 2017 r. odnotowano, że cenzurowanie gazety Al-Jareeda przez służby wywiadowcze i bezpieczeństwa jest sprzeczne z tymczasową konstytucją narodową Sudanu;

L.  mając na uwadze, że Sudan podpisał, lecz nie ratyfikował zmienionej w 2005 r. wersji umowy z Kotonu;

M.  mając na uwadze, że wiceprzewodnicząca Komisji / wysoka przedstawiciel Federica Mogherini wydała w dniu 14 listopada 2017 r. oświadczenie w sprawie wizyty prezydenta Sudanu Omara al-Baszira w Ugandzie, w którym przypomniała wszystkim stronom Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego o wywiązywaniu się ze swoich obowiązków wynikających z prawa międzynarodowego;

N.  mając na uwadze, że w Sudanie nadal łamane są prawa człowieka, prawa obywatelskie i polityczne;

1.  wyraża głębokie zaniepokojenie skazaniem w dniu 23 października 2017 r. Mohameda Zine’a El Abidine’a przez sąd w Chartumie na karę pozbawienia wolności w zawieszeniu na pięć lat, a także wzywa władze Sudanu do natychmiastowego przeglądu wszystkich postawionych mu zarzutów;

2.  jest głęboko zaniepokojony kwestią wolności słowa w Sudanie, nieustanną cenzurą i konfiskatą czasopism oraz coraz większym ograniczaniem prawa dziennikarzy w Sudanie do swobodnego wyrażania opinii; zauważa, że publiczne rozliczanie polityków oraz polityki rządu nie powinno prowadzić do tłumienia wolności prasy; zwraca również z zaniepokojeniem uwagę na długoterminowe ograniczenia finansowe nałożone na gazety w związku z rutynowymi konfiskatami i zawieszaniem działalności;

3.  ubolewa nad licznymi doniesieniami o naruszaniu wolności mediów i ciągłym szykanowaniu dziennikarzy przez służby wywiadowcze i bezpieczeństwa i domaga się od władz sudańskich, by dostosowały uprawnienia i metody pracy tych służb do standardów międzynarodowych;

4.  jest zdania, że wolne, niezależne i bezstronne media stanowią jedną z podstaw społeczeństwa demokratycznego, w którym kluczową rolę odgrywa otwarta debata; wzywa UE do zintensyfikowania wysiłków na rzecz propagowania wolności słowa za sprawą swojej polityki zewnętrznej i jej instrumentów;

5.  wzywa władze Sudanu do natychmiastowego zaprzestania wszelkich form prześladowań, zastraszania i ataków na dziennikarzy i obrońców wolności słowa w internecie i poza nim, a także do przeprowadzenia demokratycznych reform, które będą środkiem zapewnienia ochrony i propagowania praw człowieka w tym kraju, w tym wolności słowa, zgodnie ze zobowiązaniami Sudanu wynikającymi z tymczasowej konstytucji narodowej i jego zobowiązań międzynarodowych, w tym zobowiązań wynikających z umowy z Kotonu;

6.  podkreśla, że zgodnie z Powszechną deklaracją praw człowieka państwo ponosi główną odpowiedzialność za wspieranie i ochronę wszystkich praw człowieka; wzywa władze Sudanu, by przywróciły prawa człowieka i podstawowe wolności zapisane w prawie międzynarodowym, w tym wolność słowa, i przestrzegały ich;

7.  uznaje znaczenie ostatniej wizyty komisarza Christosa Stylianidesa w tym kraju i informowania władz Sudanu o ogólnie znanych obawach UE, m.in. dotyczących poszanowania podstawowych wolności;

8.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do udzielenia wsparcia organizacjom społeczeństwa obywatelskiego za pomocą programów pomocy technicznej i budowania zdolności, aby poprawić ich zdolności do obrony praw człowieka i praworządności oraz umożliwić im skuteczniejszy wkład w poprawę sytuacji w zakresie praw człowieka w Sudanie;

9.  z niepokojem odnotowuje proponowaną ustawę o prasie i poligrafii z 2017 r., która zawiera dalsze kontrowersyjne ograniczenia publikacji w internecie, a także przepisy o dłuższych okresach zawieszenia gazet i dziennikarzy; zachęca rząd Sudanu do zmiany ustawy o prasie i publikacjach z 2009 r., aby zapewnić większą ochronę dziennikarzom i wydawcom prasowym;

10.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, współprzewodniczącym Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE, Komisji Unii Afrykańskiej, Parlamentowi Panafrykańskiemu oraz rządowi Sudanu.

(1) Dz.U. C 332 E z 15.11.2013, s. 49. (2) Dz.U. C 181 z 19.5.2016, s. 87. (3) Dz.U. C 294 z 12.8.2016, s. 28. (4) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0379. (5) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0089.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie ataków terrorystycznych w Somalii (2017/2962(RSP))

P8_TA(2017)0444 RC-B8-0600/2017

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Somalii,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 maja 2017 r. w sprawie obozu dla uchodźców w Dadaab(1),

–  uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 15 października 2017 r. w sprawie ataków w Mogadiszu w Somalii oraz oświadczenie jej rzeczniczki z dnia 30 października 2017 r. w sprawie zamachu w Somalii,

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie Somalii,

–  uwzględniając wystąpienie UE na 36. posiedzeniu Rady Praw Człowieka z dnia 27 września 2017 r. w sprawie interaktywnego dialogu z niezależnym ekspertem ds. Somalii,

–  uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2372 (2017) z dnia 30 sierpnia 2017 r. i 2383 (2017) z dnia 7 listopada 2017 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie Sekretarza Generalnego ONZ dla Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie Somalii z dnia 5 września 2017 r.,

–  uwzględniając oświadczenie Rady Bezpieczeństwa ONZ z dnia 15 października 2017 r. w sprawie zamachu terrorystycznego w Mogadiszu,

–  uwzględniając oświadczenie przewodniczącego Komisji Unii Afrykańskiej (UA) z dnia 15 października 2017 r. w sprawie zamachu w Mogadiszu,

–  uwzględniając oświadczenia misji Unii Afrykańskiej w Somalii (AMISOM), w których potępiono zamachy terrorystyczne z 14 i 28 października 2017 r.,

–  uwzględniając komunikat końcowy międzynarodowej konferencji w sprawie Somalii, która odbyła się w Londynie w dniu 11 maja 2017 r.,

–  uwzględniając wspólny komunikat UE–Unia Afrykańska z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie realizacji porozumienia paryskiego,

–  uwzględniając oświadczenie AMISOM z dnia 8 listopada 2017 r., w którym ogłoszono zamiar rozpoczęcia stopniowego wycofywania wojsk z Somalii od grudnia 2017 r. z przewidywanym zakończeniem tej operacji w 2020 r.,

–  uwzględniając zawartą w Kotonu umowę o partnerstwie między AKP a UE,

–  uwzględniając mandat Afrykańskiej Komisji Praw Człowieka i Ludów upoważniający ją do wspierania i ochrony praw człowieka i ludów zgodnie z Afrykańską kartą praw człowieka i ludów,

–  uwzględniając Konwencję praw dziecka ONZ oraz jej Protokół fakultatywny w sprawie angażowania dzieci w konflikty zbrojne,

–  uwzględniając konwencję Organizacji Jedności Afrykańskiej w sprawie zapobiegania terroryzmowi i walki z terroryzmem, przyjętą w 1999 r.,

–  uwzględniając art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że w dniu 14 października 2017 r. ciężarówka naładowana materiałami wybuchowymi eksplodowała w centrum Mogadiszu, zabijając co najmniej 358 osób, raniąc 228, przy czym nadal trwają poszukiwania dalszych 56 osób; mając na uwadze, że zamach w centrum Mogadiszu to jedna z najkrwawszych operacji terrorystycznych, jakie zorganizowano na świecie w ostatnich latach; mając na uwadze, że w dniu 28 października 2017 r. ponad 30 osób zginęło na skutek detonacji dwóch bomb przed wejściem do hotelu w pobliżu pałacu prezydenckiego w Mogadiszu;

B.  mając na uwadze, że choć żadne ugrupowanie nie przyznało się do zorganizowania tych tchórzliwych zamachów, noszą one znamiona organizacji Asz-Szabab, która nie chce teraz stracić popularności na skutek skojarzenia z powodującym aż tyle ofiar śmiertelnych zamachem; mając na uwadze, że obywatele Somalii wielokrotnie potępiali przemoc stosowaną przez Asz-Szabab i zjednoczyli się w reakcji na zamachy z października 2017 r., masowo protestując przeciw Asz-Szabab w wielotysięcznych marszach na ulicach Mogadiszu;

C.  mając na uwadze, że w Mogadiszu i w całym kraju w ostatnich miesiącach miały miejsce krwawe zamachy terrorystyczne, w tym z użyciem samochodów-pułapek, strzelaniny, zabójstwa i porwania na zlecenie, co świadczy o stałym zagrożeniu brutalnym ekstremizmem, które panuje w tym kraju;

D.  mając na uwadze, że większość zamachów można było przypisać głównie działalności terrorystycznej Asz-Szabab, mimo że Daisz również znana jest z aktywności w tym kraju;

E.  mając na uwadze, że po przejęciu w lutym 2017 r. władzy w wyborach postrzeganych jako epokowe i prowadzące wreszcie ten umęczony wschodnioafrykański kraj ku perspektywie stopniowego powrotu do stabilności i dobrobytu prezydent Somalii Mohamed Abdullahi Mohamed zobowiązał się do uwolnienia Somalii od Asz-Szabab;

F.  mając na uwadze, że wobec fali zamachów w 2017 r., a zwłaszcza straszliwego zamachu bombowego z 14 października 2017 r., powstają wątpliwości, czy somalijskie siły bezpieczeństwa – w związku z opuszczeniem Somalii przez AMISOM zaplanowanym na 2018 r. – będą w stanie zwalczać terroryzm bez pomocy z zewnątrz;

G.  mając na uwadze, że oddziały AMISOM niejednokrotnie oskarżano o poważne przypadki łamania praw człowieka, w tym o masowe zabójstwa, a w niektórych przypadkach o wykorzystywanie do celów seksualnych i nadużycia seksualne; mając na uwadze, że przerzucenie zagranicznych wojsk na terytorium Somalii bez mandatu ONZ/UA daje poważne powody do obaw z uwagi na wcześniejsze zarzuty o łamanie praw człowieka przez siły AMISOM;

H.  mając na uwadze, że oprócz brutalnego ekstremizmu także susza, konflikty międzyklanowe i przymusowe eksmisje zmusiły setki tysięcy osób do porzucenia domostw w samym tylko ubiegłym roku, a wiele z tych osób trafiło do kontrolowanych przez rząd ośrodków miejskich; mając na uwadze, że wiele osób mieszka w niebezpiecznych osadach, gdzie szczególnie kobiety i dziewczęta narażone są na nadużycia i przemoc seksualną;

I.  mając na uwadze, że widmo głodu wciąż wisi nad Somalią, gdzie około 400 tys. dzieci cierpi z powodu ostrego niedożywienia, a 3 mln osób znajduje się w sytuacji kryzysowej pod względem warunków bezpieczeństwa żywnościowego; mając na uwadze, że w Somalii przebywa około 1,1 mln osób wewnętrznie przesiedlonych, a 900 tys. somalijskich uchodźców schroniło się w krajach regionu;

J.  mając na uwadze, że w obozach w Kenii przebywa 420 tys. somalijskich uchodźców, w tym 350 tys. w obozie w Dadaab, a rząd Somalii i Kenii oraz UNHCR uzgodnili zorganizowanie dobrowolnego powrotu 10 tys. uchodźców do Somalii, na obszary niekontrolowane przez Asz-Szabab; mając na uwadze, że osoby powracające mają problemy z ponowną integracją i niewielkie szanse na znalezienie pracy; mając na uwadze, że wielu uchodźców w obozie w Dadaab ma somalijskie korzenie, ale nigdy nie zaznało życia poza obozem i jest praktycznie bezpaństwowcami, co oznacza, że nie można ich wysłać do Somalii;

K.  mając na uwadze, że od 2016 r. UE stopniowo zwiększała roczną pomoc humanitarną dla Somalii, zwłaszcza w reakcji na dotkliwą suszę, która pustoszyła kraj, i przyznała swoim partnerom humanitarnym kwotę120 mln EUR w 2017 r. oraz uruchomiła pomoc doraźną w wysokości 100 000 EUR, aby wspomóc wysiłki na rzecz szybkiego reagowania na potrzeby medyczne w Mogadiszu po ataku z 14 października 2017 r.; mając na uwadze, że UE początkowo zmobilizowała także dwa okręty z operacji morskiej UE Atalanta oraz loty z doraźną pomocą, aby dostarczyć pilnie potrzebne środki medyczne do szpitali w Mogadiszu;

L.  mając na uwadze, że UE przekazała 486 mln EUR z Europejskiego Funduszu Rozwoju (2014–2020), głównie na realizację porozumienia w sprawie nowego ładu dla Somalii, a konkretnie na tworzenie struktur państwowych i zapewnianie pokoju, bezpieczeństwa żywnościowego i odporności na kryzysy oraz na edukację; mając na uwadze, że UE zobowiązała się również do wspierania AMISOM z wykorzystaniem Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce;

M.  mając na uwadze, że w grudniu 2016 r. Bank Światowy zobowiązał się do nasilenia walki z ekstremalnym ubóstwem, ogłaszając że kraje rozwinięte zadeklarowały rekordową kwotę 75 mld USD w postaci dotacji i pożyczek uprzywilejowanych na rzecz Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju; mając jednak na uwadze, że Somalia nie kwalifikuje się do finansowania z Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju, ponieważ winna jest bankowi i MFW ponad 300 mln USD w ramach 5 mld USD zadłużenia u wielostronnych i dwustronnych wierzycieli;

N.  mając na uwadze, że dzieci nadal giną, są arbitralnie zatrzymywane i wcielane nie tylko do Asz-Szabab, ale także werbowane przez somalijskie siły zbrojne, mimo że w styczniu 2015 r. Somalia ratyfikowała konwencję ONZ o prawach dziecka, a w listopadzie 2015 r. zatwierdziła deklarację w sprawie bezpiecznych szkół, zobowiązując się do podjęcia konkretnych działań w celu ochrony uczniów i placówek oświatowych;

O.  mając na uwadze, że wobec braku działających sądów cywilnych rząd somalijski korzysta z sądów wojskowych przy osądzaniu i skazywaniu cywilów, co nie daje gwarancji ochrony ich praw; mając na uwadze szerokie uprawnienia śledcze przyznane krajowej agencji wywiadu i bezpieczeństwa (NISA), która nie posiada obecnie mandatu do egzekwowania prawa, co prowadzi do poważnych naruszeń praw procesowych przysługujących osobom przetrzymywanym przez NISA;

P.  mając na uwadze, że według Transparency International Somalia jest najbardziej skorumpowanym krajem na świecie po raz dziesiąty z rzędu; mając na uwadze, że rząd Somalii wciąż stoi w obliczu licznych wyzwań, takich jak korupcja i brak szerokiego poparcia wśród ludności, co w sposób nieunikniony prowadzi do braku zaufania do instytucji publicznych i w konsekwencji do popierania radykalnych islamistów i ugrupowań terrorystycznych;

1.  wyraża głębokie współczucie dla ofiar niedawnych ataków terrorystycznych w Somalii i ich rodzin oraz szczerze ubolewa nad utratą istnień ludzkich; jednocześnie stanowczo potępia sprawców tych ataków, przypisywanych ugrupowaniu rebelianckiemu Asz-Szabab;

2.  przypomina, że trwałą stabilność i pokój można osiągnąć jedynie poprzez włączenie społeczne, zrównoważony rozwój i dobre rządy oparte na zasadach demokratycznych i praworządności, w których istnieje pełne poszanowanie godności i praw człowieka;

3.  z zadowoleniem przyjmuje szybką reakcję Komisji w następstwie ataku terrorystycznego z 14 października 2017 r.; wzywa UE i partnerów międzynarodowych do wypełnienia zobowiązań wobec Somalii, w pierwszej kolejności poprzez działania na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego w celu zapobieżenia problemom strukturalnym prowadzącym do klęski głodu, wspierania bezpieczeństwa i pogodzenia narosłych animozji, poprawy gospodarowania finansami publicznymi oraz udzielania wsparcia w zakresie zakończenia przeglądu konstytucji niezbędnego do osiągnięcia trwałej stabilności;

4.  ubolewa nad faktem, że pomimo wielokrotnych ostrzeżeń ze strony organizacji humanitarnych, agencji pomocowych i Parlamentu Europejskiego, Somalia nadal stoi na skraju klęski głodu; przypomina, że liczbę ofiar śmiertelnych w wyniku klęski głodu z 2011 r. dodatkowo powiększył brak bezpieczeństwa i działalność bojówek ekstremistycznych z ugrupowania Asz-Szabab mająca na celu zablokowanie dostaw pomocy żywnościowej na obszary południowo-środkowej Somalii, które były wówczas kontrolowanie przez to ugrupowanie; wzywa wszystkie strony do współpracy z organizacjami humanitarnymi z pełnym poszanowaniem zasad humanitarnych w celu umożliwienia niezakłóconego i stałego dostępu do osób nadal cierpiących i będących w potrzebie, zwłaszcza na obszarach wiejskich;

5.  z zadowoleniem przyjmuje proces wyborczy zorganizowany w lutym 2017 r., który doprowadził do wyboru nowego prezydenta, i wyraża nadzieję, że wybory te wzmocnią stabilność polityczną, będą stanowić zachętę do przyjęcia niezbędnych reform i doprowadzą do postępów w realizacji projektu federalnego w ścisłej koordynacji i współpracy ze stanami federacji (FMS); podkreśla, jak ważne jest zwalczanie powszechnej w kraju korupcji i zapewnienie perspektyw ludziom młodym w tym kraju, tak aby zmniejszyć ryzyko ich rekrutacji przez Asz-Szabab;

6.  z zadowoleniem przyjmuje decyzję krajowego forum przywódców Somalii o wspieraniu zakładania i rejestracji partii politycznych w oczekiwaniu na wybory w 2020 r., w oparciu o zasadę „jedna osoba, jeden głos”, jak również próbę odbudowy instytucji państwowych i przyjęcie ważnych nowych ustaw w sprawie partii politycznych i utworzenia niezależnej krajowej komisji praw człowieka; podkreśla, że należy podjąć działania mające na celu zwiększenie reprezentacji kobiet;

7.  podkreśla znaczenie wkładu diaspory i społeczeństwa obywatelskiego tego kraju w celu przywrócenia nie tylko ładu, lecz również rozwoju gospodarczego i społecznego, zwracając uwagę na znaczenie reprezentacji i uczestnictwa kobiet w procesach decyzyjnych; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje wzrost liczby kobiet wśród posłów do parlamentu (do 24 %) i w rządzie Somalii, mając na uwadze potrzebę dalszych starań na rzecz poprawy równowagi płci zarówno w UE, jak i w Somalii;

8.  uwzględnia deklarację Międzyrządowego Organu ds. Rozwoju w Afryce Wschodniej (IGAD), wydaną w Nairobi, w sprawie trwałych rozwiązań dla uchodźców somalijskich i reintegracji osób powracających do Somalii, z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie do wypracowania kompleksowego podejścia regionalnego, przy jednoczesnym zachowaniu ochrony i propagowaniu samodzielności w krajach azylu, przy wsparciu społeczności międzynarodowej i zgodnie z międzynarodowym podziałem odpowiedzialności określonym w kompleksowych ramach działań na rzecz uchodźców deklaracji nowojorskiej;

9.  wzywa Komisję, by w większym stopniu konsultowała się z podmiotami w regionie, w tym ze społecznościami lokalnymi, samorządami i organizacjami pozarządowymi, aby skoncentrować się na zidentyfikowanych lokalnie problemach i potrzebach oraz na stworzeniu sprzyjających warunków i zwiększeniu potencjału w zakresie powrotów uchodźców do swoich krajów;

10.  wyraża zaniepokojenie szerokimi kompetencjami NISA i wykorzystywaniem przez nią sądów wojskowych do ścigania domniemanych sprawców przestępstw związanych z terroryzmem, wielokrotnie z pominięciem rzetelnego procesu sądowego i wymierzając karę śmierci bez rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności;

11.  zwraca się do rządu Somalii i do UE, w ramach jej działań na rzecz praworządności w Somalii, o dopilnowanie, by NISA została objęta skutecznymi mechanizmami nadzoru oraz o budowanie fachowej wiedzy technicznej somalijskiego wydziału śledczego (CID), tak aby mógł on prowadzić wnikliwe i skuteczne dochodzenia przy jednoczesnym poszanowaniu praw człowieka;

12.  z zadowoleniem przyjmuje w szczególności porozumienie polityczne zawarte w dniu 16 kwietnia 2017 r. przez przywódców Somalii w celu włączenia sił regionalnych i federalnych do spójnych struktur bezpieczeństwa będących w stanie stopniowo przejmować główną odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa oraz szybkie ustanowienie krajowej rady bezpieczeństwa oraz biura bezpieczeństwa narodowego;

13.  uznaje istotną rolę, jaką AMISOM odgrywa w zapewnianiu bezpieczeństwa i stabilności, co umożliwia Somalii ustanowienie instytucji politycznych i rozszerzenie władzy państwowej w oczekiwaniu na przekazanie odpowiedzialności za bezpieczeństwo somalijskim instytucjom i służbom; z zadowoleniem przyjmuje prowadzone przez Unię Afrykańską dochodzenie w sprawie zarzutów o przemoc seksualną ze strony oddziałów AMISOM; wzywa do całkowitego zastosowania się do zaleceń ze sprawozdań Sekretarza Generalnego ONZ w sprawie Somalii i, zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2272 (2016), apeluje do UA i państw udzielających pomocy wojskowej o dopilnowanie, by zarzuty zostały odpowiednio i dokładnie zbadane, a sprawcy stanęli przed sądem; podkreśla znaczenie możliwości rozszerzenia mandatu AMISOM na okres po maju 2018 r., ostrzegając, że przedwczesne przekazanie kompetencji siłom somalijskim mogłoby być szkodliwe dla długoterminowej stabilności;

14.  podkreśla, że konieczne jest zwalczanie bezkarności i zapewnienie pociągnięcia do odpowiedzialności sprawców zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych popełnionych w Somalii; zwraca uwagę na propozycję prezydenta Somalii dotyczącą amnestii za niektóre przestępstwa dla tych, którzy porzucą terroryzm i przemoc oraz będą chcieli opuścić Asz-Szabab i inne ugrupowania terrorystyczne, a także zachęca do opracowania przepisów dotyczących amnestii;

15.  potępia werbowanie dzieci przez bojowników z ugrupowania Asz-Szabab i wykorzystywanie dzieci przez siły bezpieczeństwa jako żołnierzy i informatorów, w tym wykorzystywanie schwytanych dzieci-żołnierzy lub dezerterów; przypomina, że rząd Somalii zobowiązał się do rehabilitacji byłych dzieci-żołnierzy oraz postawienia osób odpowiedzialnych za ich werbowanie przed wymiarem sprawiedliwości; wzywa międzynarodowych darczyńców, w tym UE, do priorytetowego traktowania rehabilitacji, edukacji i bezpiecznej nauki szkolnej jako kluczowego elementu niezbędnego do przerwania śmiercionośnej spirali przemocy; wzywa władze do traktowania dzieci podejrzanych o powiązania z Asz-Szabab przede wszystkim jako ofiary i do kierowania się dobrem dziecka z zachowaniem międzynarodowych standardów ochrony jako zasad przewodnich;

16.  wyraża poważne zaniepokojenie w związku z tym, że zasoby naturalne – w szczególności węgiel drzewny – pozostają znaczącym źródłem finansowania terrorystów, co jest przyczyną poważnej degradacji środowiska w Somalii; wzywa Komisję do zbadania, w jaki sposób systemy identyfikowalności i należytej staranności mogą zostać rozszerzone, tak aby obejmowały wszystkie rodzaje zasobów naturalnych wykorzystywanych do działań terrorystycznych i przemocy; w związku z tym wzywa wszystkie strony do zapewnienia przestrzegania rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ zakazującej wywozu somalijskiego węgla drzewnego;

17.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Unii Afrykańskiej, prezydentowi, premierowi i parlamentowi Somalii, Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, Radzie Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych, Radzie Praw Człowieka oraz Wspólnemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu AKP-UE.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0229.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie Madagaskaru (2017/2963(RSP))

P8_TA(2017)0445 RC-B8-0641/2017

Parlament Europejski,

–  uwzględniając poprzednie rezolucje w sprawie Madagaskaru, a w szczególności rezolucję z dnia 7 maja 2009 r.(1), z dnia 11 lutego 2010 r.(2) i z dnia 9 czerwca 2011 r.(3) oraz misję informacyjną Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE, która udała się na Madagaskar w dniach 10–11 lipca 2010 r.,

–  uwzględniając informacje przekazane przez WHO w dniu 2 listopada 2017 r. i dotyczące niedawnego wybuchu epidemii dżumy,

–  uwzględniając uwagi podsumowujące Komitetu Praw Człowieka ONZ z dnia 22 sierpnia 2017 r. w sprawie czwartego sprawozdania okresowego Madagaskaru,

–  uwzględniając oświadczenie specjalnego sprawozdawcy ONZ Johna H. Knoxa z października 2016 r. w sprawie zakończenia jego misji na Madagaskarze,

–  uwzględniając nadzwyczajny szczyt Południowoafrykańskiej Wspólnoty Rozwoju (SADC) w sprawie Madagaskaru, który odbył się w dniu 20 maja 2011 r., a także plan działania zaproponowany przez zespół mediacyjny SADC po zniesieniu sankcji wobec Madagaskaru przez UE, Unię Afrykańską oraz SADC,

–  uwzględniając sprawozdanie specjalnego sprawozdawcy z dnia 26 kwietnia 2017 r. w sprawie zobowiązań z zakresu praw człowieka związanych z korzystaniem z bezpiecznego, czystego, zdrowego i zrównoważonego środowiska naturalnego, będące następstwem jego wizyty na Madagaskarze,

–  uwzględniając art. 8 i art. 9 zmienionej umowy z Kotonu,

–  uwzględniając konstytucję Madagaskaru,

–  uwzględniając Wytyczne UE w sprawie obrońców praw człowieka oraz Wytyczne UE w sprawie praw człowieka dotyczące wolności wypowiedzi w internecie i poza nim,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (MPPOiP), podpisany przez Madagaskar w 1969 r. i ratyfikowany w 1971 r.,

–  uwzględniając Afrykańską kartę na rzecz demokracji, wyborów i dobrych rządów,

–  uwzględniając Afrykańską kartę praw człowieka i ludów,

–  uwzględniając 120. sesję Komisji Praw Człowieka, która odbyła się w Genewie i w ramach której w dniach 10–11 lipca 2017 r. dokonano przeglądu czwartego sprawozdania okresowego Madagaskaru z realizacji Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych,

–  uwzględniając art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że po pięcioletnim okresie zawirowań politycznych, w trakcie którego darczyńcy wstrzymali programy pomocy rozwojowej, Madagaskar przeprowadził w październiku 2013 r. wiarygodne i demokratyczne wybory parlamentarne oraz w grudniu 2013 r. wybory prezydenckie, w wyniku których Hery Rajaonarimampianina został wybrany na prezydenta; mając na uwadze, że sytuacja polityczna pozostaje niestabilna, chociaż wznowienie stosunków z krajami-darczyńcami usunęło wszelkie ograniczenia w zakresie współpracy z nowym rządem;

B.  mając na uwadze, że powstał nowy kodeks prasowy, który został ostro skrytykowany przez malgaskich dziennikarzy, gdyż powołuje się na kodeks karny w odniesieniu do wyroków dotyczących przestępstw prasowych, co może prowadzić do kryminalizacji zawodu dziennikarza; mając na uwadze, że sytuacja uspokoiła się, ale nie wydaje się zmierzać we właściwym kierunku;

C.  mając na uwadze, że co do zasady wybory prezydenckie mają się odbyć w przyszłym roku, chociaż nie wyznaczono jeszcze żadnej daty; mając na uwadze, że malgaski prezydent opowiedział się za reformą konstytucyjną, która umożliwi mu pozostanie u władzy w okresie wyborczym, i przejawił chęć wypaczenia proponowanych poprawek do ordynacji wyborczej przygotowanych przez krajową niezależną komisję wyborczą, ekspertów, społeczeństwo obywatelskie i opozycję; mając na uwadze, że deklaracje te zostały zakwestionowane przez jego przeciwników politycznych i niektórych przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, którzy obawiają się, że może to stanowić próbę opóźnienia wyborów i utrzymania przez prezydenta władzy poza mandatem konstytucyjnym; mając na uwadze, że prawdopodobnie zwiększy to napięcia w już i tak niestabilnym kontekście politycznym;

D.  mając na uwadze, że dyrektor regionalny Amnesty International ds. Afryki Południowej oświadczył w dniu 10 lipca 2017 r., iż sytuacja Madagaskaru w zakresie praw człowieka gwałtownie się pogorszyła w wyniku rażącego lekceważenia rządów prawa; mając na uwadze, że ponad 50 % wszystkich więźniów jest przetrzymywanych w aresztach prewencyjnych bez procesu, a przypadki łamania prawa, takie jak egzekucje pozasądowe wykonywane przez policję oraz więzienie obrońców praw człowieka, są spowodowane brakiem wolnego i sprawiedliwego dostępu do wymiaru sprawiedliwości;

E.  mając na uwadze, że Amnesty International udokumentowała również doniesienia dotyczące domagających się zemsty funkcjonariuszy organów ścigania po przypadkach samosądów; mając na uwadze, że w lutym 2017 r. policjanci rzekomo spalili pięć wiosek w Antsakabary po tym, jak dwóch ich kolegów zostało rzekomo zabitych przez ich mieszkańców, a starsza kobieta zmarła z powodu oparzeń podczas ataku, ponieważ nie była w stanie uciec; mając na uwadze, że policja prowadzi obecnie dochodzenie w sprawie tego podpalenia, mimo że jest w nie zamieszana;

F.  mając na uwadze, że dziennikarzy i obrońców praw człowieka spotyka zastraszanie i prześladowania ze strony władz, które próbują uciszyć ich działania i utrudnić im pracę dochodzeniową lub związaną z prawami człowieka; mając na uwadze, że od wyborów w 2013 r. wiele placówek medialnych zostało zlikwidowanych i poddanych cenzurze wynikającej z „poszanowania praworządności” oraz imperatywu „oczyszczenia krajobrazu audiowizualnego”, forsowanych przez Ministerstwo Łączności;

G.  mając na uwadze, że w 2013 r. Konferencja Stron Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) przyjęła plan działania dla Madagaskaru, w którym zobowiązała ten kraj do wzmożenia wysiłków w zakresie egzekwowania prawa i wprowadzenia embarga na wywóz wszelkich zapasów drewna; mając na uwadze, że od tego czasu sekretariat CITES i Stały Komitet CITES wielokrotnie stwierdzał, iż Madagaskar nie stosuje się do tego planu działania; mając na uwadze, że według sekretariatu CITES w zakresie nielegalnego pozyskiwania drewna i naruszania przepisów dotyczących ochrony środowiska na Madagaskarze panuje powszechna bezkarność; mając z drugiej strony na uwadze, że osoby sprzeciwiające się nielegalnemu pozyskiwaniu drewna zostały skazane przez sądy, które są poważnie zagrożone korupcją;

H.  mając na uwadze, że Madagaskar jest jednym z najbardziej wyjątkowych pod względem ochrony środowiska naturalnego miejsc na świecie, ale jest też najbiedniejszym krajem na świecie niebędącym w stanie wojny, gdzie 92 % ludności żyje za mniej niż 2 dolary dziennie, zajmującym 154. miejsce na 188 według wskaźnika rozwoju społecznego;

I.  mając na uwadze, że nielegalny handel drewnem i gatunkami zwierząt stanowi poważne zagrożenie dla środowiska naturalnego i różnorodności biologicznej Madagaskaru, jak również dla praw środowiskowych jego mieszkańców; mając na uwadze, że wpływ przemysłu wydobywczego na środowisko i brak przejrzystości w zarządzaniu tym przemysłem często szkodzi lokalnym społecznościom i ich zrównoważonemu rozwojowi; mając na uwadze, że sieci przemytnicze mają domniemane powiązania z przestępczością zorganizowaną, co zagraża demokratycznym rządom w kraju; mając na uwadze, że według specjalnego sprawozdawcy ds. praw człowieka i środowiska nielegalny wyrąb szlachetnych drzew i handel nimi oraz koncesje górnicze są ściśle związane z przemocą wobec miejscowej ludności;

J.  mając na uwadze, że działacz ekologiczny Clovis Razafimalala, który potępił nielegalny handel i wykorzystywanie palisandru oraz innych rodzajów drewna, od dnia 16 września 2016 r. jest pozbawiony wolności na podstawie sfingowanych zarzutów dotyczących buntu, niszczenia dokumentów i towarów publicznych oraz podpalenia, mimo rażącego braku dowodów; mając na uwadze, że obrońca praw człowieka i środowiska naturalnego Raleva został aresztowany w dniu 27 września 2017 r. pod zarzutem „używania fałszywego tytułu” podczas kwestionowania działalności spółki górniczej zajmującej się wydobyciem złota po tym, jak zakazano działalności wydobywczej z powodu degradacji środowiska naturalnego; mając na uwadze, że w dniu 26 października 2017 r. Raleva został skazany na karę dwóch lat pozbawienia wolności w zawieszeniu; mając na uwadze, że Augustin Sarovy, dyrektor organizacji pozarządowej zajmującej się zwalczaniem handlu palisandrem, został zmuszony do ucieczki do Europy z powodu otrzymywanych gróźb śmierci;

K.  mając na uwadze, że Fernand Cello, dyrektor radiowy znany z dochodzeń w sprawach dotyczących kwestii sensytywnych, takich jak nielegalne wydobycie szafiru, został w dniu 6 maja 2017 r. postawiony przed sądem pod zarzutem „fałszerstwa i posługiwania się fałszerstwami”; mając na uwadze, że Reporterzy bez Granic (RSF) potępili takie surowe traktowanie dyrektora Radio Jupiter przez władze regionu na podstawie fałszywych zarzutów przedstawionych przez osoby zamieszane w dochodzenia, które prowadził ten dyrektor;

L.  mając na uwadze, że aresztowanie Claudine Razaimamonjy z inicjatywy Bianco (Bureau Indépendant Anti-Corruption – Niezależnego Biura Antykorupcyjnego) za sprzeniewierzenie środków publicznych w kilku gminach stało się sprawą państwową, ponieważ jest ona bliskim sojusznikiem i doradcą głowy państwa, Hery’ego Rajaonarimampianiny; mając na uwadze, że przed jej aresztowaniem żandarmeria wezwała na przesłuchanie Jacqueline Raharimanantsoę Saholiniainę, Sylvie Randriantsarę Linah i Claudine Razaimamonjy; mając na uwadze, że jak się okazuje, te trzy kobiety to jedna i ta sama osoba, Claudine Razaimamonjy, która nigdy nie odpowiedziała na wezwanie do przesłuchania;

M.  mając na uwadze, że „sprawa Claudine” wywołała otwarty konflikt między rządem a władzą sądowniczą, a minister sprawiedliwości osobiście wezwał publicznie do uwolnienia Claudine Razaimamonjy, aby uniknąć przedłużania jej aresztu policyjnego; mając na uwadze, że unia sędziowska oświadczyła, iż jest urażona stanowiskiem i bezpośrednim zaangażowaniem rządu w tę sprawę, powołując się na rozdział władzy i podkreślając, że sprawa ta nie ma żadnego związku z polityką; mając na uwadze, że w tym roku sędziowie trzykrotnie strajkowali, aby potępić powtarzające się zastraszanie i ingerencje rządu w ich działania oraz aby zaznaczyć swoją niezależność;

N.  mając na uwadze, że od lat 1980. Madagaskar co roku doświadcza epidemii, jednak ostatni jej wybuch, który nastąpił w sierpniu 2017 r., był szczególnie gwałtowny i dotknął większe miasta oraz obszary nieendemiczne; mając na uwadze, że odnotowano ponad 1800 przypadków zachorowań i 127 zgonów; mając na uwadze, że według WHO tegoroczny niezwykły charakter epidemii i jej szybkie rozprzestrzenianie się wynika z pogorszenia się systemu opieki zdrowotnej, co jest związane z kryzysem społeczno-politycznym, który dotknął kraj w ostatnich latach; mając na uwadze szacunki WHO, według których ryzyko ewentualnego dalszego rozprzestrzeniania się epidemii dżumy w skali kraju pozostaje wysokie;

O.  mając na uwadze, że dominacja zwyczajowych praw w tym kraju sprzyja szkodliwym tradycyjnym praktykom, w tym aranżowanym i wymuszonym małżeństwom oraz małżeństwom dzieci; mając na uwadze, że kobiety i dziewczęta nadal padają ofiarą przemocy seksualnej lub innej przemocy fizycznej, podczas gdy wskaźniki zgłaszania takich przypadków są niskie, a do ścigania dochodzi rzadko; mając na uwadze, że aborcja na Madagaskarze jest nadal zakazana na mocy przestarzałej ustawy z 1920 r.; mając na uwadze, że każdego dnia około dziesięciu kobiet umiera w trakcie porodu; mając na uwadze, że zakaz aborcji może prowadzić do potajemnych i niebezpiecznych zabiegów przerywania ciąży przez osoby nieposiadające kwalifikacji medycznych;

1.  z zadowoleniem przyjmuje przywrócenie rządów prawa wraz z wyborami w październiku i grudniu 2013 r; przypomina władzom Madagaskaru, a przede wszystkim jego prezydentowi, o ich odpowiedzialności za przestrzeganie i ochronę praw obywateli w całym kraju, w tym zapobieganie wszelkim nadużyciom i zbrodniom, a także za pełnienie misji sprawowania rządów w ścisłym poszanowaniu praworządności; wzywa je do podjęcia wszelkich niezbędnych środków gwarantujących korzystanie z podstawowych wolności obywatelskich, w tym wolności wypowiedzi;

2.  wyraża nadzieję, że nadchodzące wybory odbędą się w pokojowym i spokojnym klimacie, tak aby były demokratyczne i przejrzyste; podkreśla, że należy zachować porządek konstytucyjny i stabilność polityczną oraz że jedynie dialog i budowanie konsensusu między wszystkimi podmiotami politycznymi może zagwarantować terminowe i wiarygodne wybory w 2018 r.; wzywa społeczność międzynarodową do podjęcia wszelkich możliwych kroków w celu zapewnienia uczciwego i wolnego procesu wyborczego przed wyborami prezydenckimi w 2018 r.;

3.  wyraża zaniepokojenie w związku z powszechnością samosądów i zaangażowaniem funkcjonariuszy organów ścigania w przypadki zabójstw pozasądowych; wzywa do przeprowadzenia niezależnego i bezstronnego dochodzenia w sprawie spalenia pięciu wiosek w Antsakabary, wraz z zagwarantowaniem ofiarom bezpieczeństwa przed wszelkimi atakami odwetowymi, jeżeli przedstawią dowody w tej sprawie; wzywa malgaskie władze do systematycznego prowadzenia bezstronnych dochodzeń w sprawie egzekucji pozasądowych, do ścigania sprawców i do zapewnienia rodzinom ofiar odpowiedniego odszkodowania;

4.  wzywa malgaskie władze do przestrzegania zobowiązań wynikających z konwencji CITES, w tym poprzez znaczne wzmocnienie skutecznego egzekwowania przepisów dotyczących nielegalnego pozyskiwania drewna i handlu nim;

5.  z zadowoleniem przyjmuje trwający przegląd kodeksu górniczego i wzywa rząd do dopilnowania, by zmieniony kodeks spełniał międzynarodowe wymogi, takie jak uprzednia ocena i konsultacje z większością zainteresowanych osób, dostęp do środków zaradczych i minimalizacja szkód w środowisku; wzywa rząd, aby dokonał przeglądu zezwoleń na wydobycie wydanych przez rząd tymczasowy i zawiesił zezwolenia niezgodne z dekretem MECIE;

6.  potępia arbitralne aresztowania dziennikarzy, obrońców praw człowieka i działaczy na rzecz ochrony środowiska na podstawie sfabrykowanych zarzutów; apeluje o definitywne zaprzestanie prześladowań i zastraszania, potępia środki podjęte wobec środków przekazu przed ostatnimi wyborami i wzywa do pełnego przywrócenia wszystkich swobód obywatelskich i zbiorowych; wzywa rząd Madagaskaru do uchylenia restrykcyjnych elementów kodeksu prasowego;

7.  apeluje do rządu Madagaskaru o umożliwienie wymiarowi sprawiedliwości przeprowadzenia normalnego i niezależnego postępowania w „sprawie Claudine” oraz we wszystkich przypadkach czynnej i biernej korupcji; podkreśla, że polityka nie powinna ingerować w sądownictwo i że Bianco powinno móc swobodnie prowadzić dochodzenia w sprawach korupcyjnych; nalega na ścisłe przestrzeganie zasady rozdziału władzy i podkreśla, że niezawisłość i bezstronność sądownictwa musi być zagwarantowana w każdych okolicznościach; domaga się, by władze Madagaskaru podwoiły wysiłki na rzecz walki z korupcją i bezkarnością w kraju oraz zadbały o to, by wszystkie przypadki korupcji zostały osądzone;

8.  wyraża zaniepokojenie wzrostem aktywności zagranicznych kaznodziejów, którzy zmuszają uczniów do przechodzenia na ekstremistyczną formę islamu;

9.  podkreśla, że UE i jej państwa członkowskie muszą inwestować w zapewnianie wsparcia i ochrony obrońcom praw człowieka, którzy są kluczowymi podmiotami zrównoważonego rozwoju, w tym za pomocą pilnych dotacji w ramach funduszu nadzwyczajnego Europejskiego Instrumentu na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka (EIDHR) przeznaczonego dla zagrożonych obrońców praw człowieka;

10.  wzywa przedsiębiorstwa transnarodowe do poszanowania praw człowieka i zasady należytej staranności, określonych w wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka;

11.  wzywa UE do zwrócenia uwagi i zadbania o to, by przygotowania do nadchodzących wyborów prezydenckich były otwarte, przejrzyste i akceptowane przez wszystkich, w tym za sprawą dwuletniego pakietu wsparcia dla ustaleń wyborczych;

12.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Komisji, Radzie, Radzie Ministrów AKP-UE, rządowi Madagaskaru, sekretarzowi generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, Południowoafrykańskiej Wspólnocie Rozwoju oraz Komisji Unii Afrykańskiej.

(1) Dz.U. C 212E z 5.8.2010, s. 111. (2) Dz.U. C 341E z 16.12.2010, s. 72. (3) Dz.U. C 380E z 11.12.2012, s. 129.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia w imieniu Unii Umowy o partnerstwie w zakresie stosunków i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Nową Zelandią, z drugiej strony (15470/2016 – C8-0027/2017 – 2016/0366(NLE))

P8_TA(2017)0446 A8-0327/2017

(Zgoda)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt decyzji Rady (15470/2016),

–  uwzględniając projekt Umowy o partnerstwie w zakresie stosunków i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Nową Zelandią, z drugiej strony (09787/2016),

–  uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę zgodnie z art. 37 Traktatu o Unii Europejskiej, a także z art. 207, art. 212 ust. 1, art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) oraz art. 218 ust. 8 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C8-0027/2017),

–  uwzględniając swoją rezolucję nieustawodawczą z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie projektu decyzji(1),

–  uwzględniając art. 99 ust. 1 i 4, a także art. 108 ust. 7 Regulaminu,

–  uwzględniając zalecenie Komisji Spraw Zagranicznych (A8-0327/2017),

1.  wyraża zgodę na zawarcie umowy;

2.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich oraz Nowej Zelandii.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0447.

Rezolucja nielegislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia w imieniu Unii Umowy o partnerstwie w zakresie stosunków i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Nową Zelandią, z drugiej strony (15470/2016 – C8-0027/2017 – 2016/0366(NLE) – 2017/2050(INI))

P8_TA(2017)0447 A8-0333/2017

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt decyzji Rady (15470/2016),

–  uwzględniając projekt Umowy o partnerstwie w zakresie stosunków i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Nową Zelandią, z drugiej strony(1) (09787/2016),

–  uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę zgodnie z art. 37 Traktatu o Unii Europejskiej, a także z art. 207, art. 212 ust. 1, art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) oraz art. 218 ust. 8 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C8-0027/2017),

–  uwzględniając Wspólną deklarację w sprawie stosunków i współpracy między Unią Europejską i Nową Zelandią(2), przyjętą w Lizbonie w 2007 r.,

–  uwzględniając swoją rezolucją dotyczącą Nowej Zelandii z dnia 25 lutego 2016 r. w sprawie otwarcia negocjacji w sprawie umowy o wolnym handlu z Australią i Nową Zelandią(3),

–  uwzględniając Umowę między Unią Europejską a Nową Zelandią ustanawiającą ogólne zasady udziału Nowej Zelandii w prowadzonych przez Unię Europejską operacjach zarządzania kryzysowego, podpisaną w 2012 r.(4),

–  uwzględniając Umowę o współpracy naukowo-technicznej między Wspólnotą Europejską a rządem Nowej Zelandii(5), która weszła w życie w 2009 r.,

–  uwzględniając 22. posiedzenie międzyparlamentarne z udziałem UE i Nowej Zelandii, które odbyło się w Brukseli w dniu 23 marca 2017 r.,

–  uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie projektu decyzji(6),

–  uwzględniając art. 99 ust. 2 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A8-0333/2017),

A.  mając na uwadze, że Nową Zelandię łączą z Unią Europejską i państwami członkowskimi bliskie stosunki o historycznym znaczeniu;

B.  mając na uwadze, że Unia Europejska dzieli z Nową Zelandią wspólne wartości i zasady, takie jak poszanowanie zasad demokratycznych, praw człowieka, podstawowych wolności, praworządności, w tym norm prawa międzynarodowego, a także pokój i bezpieczeństwo;

C.  mając na uwadze, że Unia Europejska pozostaje trzecim co do wielkości partnerem handlowym Nowej Zelandii, a obie strony utrzymują szerokie spektrum interesów gospodarczych i handlowych;

D.  mając na uwadze, że pierwszy stały ambasador UE w Nowej Zelandii objął urząd we wrześniu 2016 r., co stanowiło pełne przejście do autonomicznej delegatury Unii Europejskiej w Nowej Zelandii;

E.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia utrzymuje dobre stosunki z szeregiem najbliższych partnerów UE, zwłaszcza z Australią i Stanami Zjednoczonymi; w związku z tym zwraca uwagę na deklarację z Wellington z 2010 r. ustanawiającą ramy partnerstwa strategicznego między Nową Zelandią a Stanami Zjednoczonymi, a także na Umowę w sprawie bliższych stosunków gospodarczych, podpisaną z Australią w 1983 r.;

F.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia – członek Komitetu Pomocy Rozwojowej OECD (DAC) – jest cennym partnerem w dziedzinie rozwoju i kluczowym dostarczycielem pomocy, jeśli chodzi o odsetek DNB przeznaczany na oficjalną pomoc rozwojową (ODA), a także przyczynia się do zrównoważonego rozwoju i ograniczania ubóstwa w krajach rozwijających się z myślą o sprawiedliwszym, bezpieczniejszym i dostatniejszym świecie;

G.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia jest członkiem sojuszu wywiadowczego „pięciorga oczu” wraz ze Stanami Zjednoczonymi, Zjednoczonym Królestwem, Kanadą i Australią; mając na uwadze, że inne państwa członkowskie UE (Francja, Niemcy, Włochy, Niderlandy, Belgia, Szwecja, Dania i Hiszpania) są członkami mniej formalnego sojuszu „czternaściorga oczu”;

H.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia przywiązuje szczególną wagę do rozwoju stosunków w regionie Azji i Pacyfiku, zwłaszcza w Chinach, Azji Południowo-Wschodniej i Japonii, a także przyczynia się do zachowania stabilności regionalnej na terenie Azji Południowo-Wschodniej i południowo-zachodniego Pacyfiku;

I.  mając na uwadze, że zintegrowany region Azji i Pacyfiku, w którym Nowa Zelandia odgrywa wiodącą rolę, sprzyja globalnemu systemowi opartemu na wartościach i zasadach, a zatem i bezpieczeństwu Unii;

J.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia jest członkiem-założycielem Forum Wysp Pacyfiku i zawarła umowę o strategicznym partnerstwie z ASEAN;

K.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia zawarła dwustronne umowy o wolnym handlu z Australią, Singapurem, Tajlandią, Chinami, Hongkongiem, Tajwanem, Malezją i Koreą Południową, a także wielostronne porozumienia handlowe: Umowę o transpacyficznym strategicznym partnerstwie gospodarczym z Singapurem, Chile i Brunei, Umowę o wolnym handlu między ASEAN, Australią i Nową Zelandią oraz Umowę o wolnym handlu między Nową Zelandią a Radą Współpracy Państw Zatoki (RWPZ); mając na uwadze, że Chiny i Nowa Zelandia dążą do zaktualizowania swoich umów handlowych;

L.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia jest również stroną Umowy o Partnerstwie Transpacyficznym (TPP) i ratyfikowała tę umowę, a także jest aktywną stroną w negocjacjach na temat regionalnego wszechstronnego partnerstwa gospodarczego;

M.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia była niestałym członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ przez dwa lata od 2015 do 2016 r. i w tym czasie dwukrotnie sprawowała prezydencję Rady Bezpieczeństwa ONZ, dając wyraz silnym zdolnościom przywódczym i prezentując wyrazistą wizję;

N.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia jest wieloletnim członkiem Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), Banku Światowego i Azjatyckiego Banku Rozwoju (ADB), a także członkiem nowo powstałego Azjatyckiego Banku Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB) z siedzibą w Szanghaju;

O.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia angażuje się w operacje pokojowe ONZ w Bośni, Kosowie, Sierra Leone i Afganistanie; mając na uwadze, że w Afganistanie przewodziła Zespołowi Odbudowy Prowincji Bamian oraz prowadziła misje szkoleniowe, aby pomóc w tworzeniu Afgańskiej Armii Narodowej, a do 2012 r. przyczyniała się do prowadzenia misji EUPOL, aby wspierać przywracanie porządku publicznego;

P.  mając na uwadze, że od 2015 r. Nowa Zelandia prowadzi w Iraku niebojową misję szkoleniową w celu wyszkolenia członków irackich sił bezpieczeństwa, w ramach walki z IS/Daisz;

Q.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia jako pierwszy kraj na świecie wprowadziła powszechne prawo wyborcze w 1893 r.;

R.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia jest propagatorem produkcji ekologicznej, zwłaszcza żywności, oraz promuje kompleksowe globalne porozumienia klimatyczne przyjęte zgodnie z Ramową konwencją ONZ w sprawie zmian klimatu, a także wdrażanie porozumienia paryskiego zawartego na konferencji COP 21 i skuteczne działania na rzecz łagodzenia zmian klimatu podejmowane przez wszystkie kraje rozwinięte oraz kraje rozwijające się o najwyższym poziomie emisji, w tym poprzez pionierskie ustanowienie krajowego systemu handlu emisjami;

S.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia i Unia Europejska współpracują na rzecz promowania zrównoważonego rozwoju, odporności na zmianę klimatu oraz łagodzenia jej skutków w regionie Azji i Pacyfiku, zwłaszcza poprzez propagowanie systematycznego wykorzystywania energii odnawialnej;

T.  mając na uwadze, że Unia Europejska i Nowa Zelandia współpracują na rzecz promowania zrównoważonego rozwoju oraz na rzecz łagodzenia skutków zmiany klimatu w regionie Pacyfiku, ze szczególnym uwzględnieniem roli odgrywanej przez odnawialne źródła energii;

U.  mając na uwadze, że Nowa Zelandia wnosi wkład na rzecz Międzynarodowego Funduszu na rzecz Irlandii – organizacji, która ma na celu promowanie postępu gospodarczego i społecznego, zachęcanie do dialogu i pojednania między społecznościami oraz ułatwianie ich;

1.  z zadowoleniem przyjmuje zawarcie Umowy o partnerstwie w zakresie stosunków i współpracy (PARC), która zapewni perspektywiczne ramy polityczne, dzięki którym stosunki między UE a Nową Zelandią oraz ich współpraca prowadzona w nadchodzących latach w zakresie zrównoważonego rozwoju i na wielu różnych polach rozwiną się jeszcze bardziej, aby zrealizować nowe ambicje i aspiracje;

2.  popiera rozpoczęcie negocjacji na temat umowy o wolnym handlu między UE a Nową Zelandią, które muszą być prowadzone w duchu wzajemności i z myślą o obopólnych korzyściach oraz z uwzględnieniem wrażliwego charakteru niektórych produktów, zwłaszcza produktów rolnych; podkreśla, że jest to ważne w celu pogłębienia dialogu politycznego i współpracy w zakresie wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy, handlu i inwestycji;

3.  docenia gest premiera Billa Englisha, który podkreślił i potwierdził zaangażowanie w budowanie szczególnych stosunków z Europą przez złożenie pierwszej oficjalnej zagranicznej wizyty w Unii Europejskiej, Parlamencie Europejskim, Londynie i Berlinie w styczniu 2017 r., zaledwie miesiąc po powołaniu go na stanowisko premiera;

4.  dostrzega silne, historyczne stosunki dwustronne między Nową Zelandią a państwami członkowskimi UE, obejmujące kontakty kulturowe, gospodarcze oraz międzyludzkie;

5.  podkreśla współpracę Unii Europejskiej i Nowej Zelandii na rzecz pokoju, bezpieczeństwa, stabilności regionu Azji i Pacyfiku, rolnictwa, zrównoważonego rozwoju, rybołówstwa i gospodarki morskiej, transportu, pomocy humanitarnej, środków sanitarnych, energii, środowiska oraz zapobiegania zmianom klimatu;

6.  podkreśla współpracę Unii Europejskiej z Nową Zelandią w zakresie umacniania zarządzania środowiskiem i oceanami, konieczną do zapewnienia ochrony i zrównoważonego wykorzystania zasobów;

7.  zwraca uwagę na plan działania dotyczący współpracy naukowo-technicznej między UE a Nową Zelandią w zakresie badań i innowacji; zachęca do dalszych inwestycji oraz korzystania z nowych możliwości w ramach współpracy naukowej, akademickiej i technicznej;

8.  z zadowoleniem przyjmuje artykuły umowy PARC dotyczące współpracy w dziedzinie walki z terroryzmem, w szczególności zobowiązania w zakresie wymiany informacji na temat grup i sieci terrorystycznych oraz dzielenia się opiniami dotyczącymi zapobiegania terroryzmowi, propagandzie terrorystycznej, radykalizacji i cyberprzestępczości, a także zwalczania tych zjawisk, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony praw człowieka i poszanowaniu praworządności;

9.  podkreśla udział Nowej Zelandii w unijnych operacjach zarządzania kryzysowego mających na celu promowanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, a także jej wkład w antypirackie operacje EUNAVFOR Atlanta w pobliżu Rogu Afryki oraz w misje EUPOL w Afganistanie i EUFOR Althea w Bośni i Hercegowinie;

10.  pochwala wieloletnie zaangażowanie Nowej Zelandii w międzynarodową koalicję przeciwko terroryzmowi; przypomina, że Nowa Zelandia może odegrać istotną rolę w walce przeciwko międzynarodowemu terroryzmowi w regionie Azji i Pacyfiku; wyraża zadowolenie, że kraj ten zapewnia już wsparcie dla rządów i organizacji pozarządowych w krajach Azji Południowo-Wschodniej w celu walki przeciwko brutalnemu ekstremizmowi i radykalizacji;

11.  uznaje rolę Nowej Zelandii jako współwnioskodawcy rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ dotyczących Syrii i procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie, przyjętych pod koniec 2016 r., gdy Nowa Zelandia była członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ;

12.  z zadowoleniem przyjmuje długotrwałe zaangażowanie Nowej Zelandii we współpracę z Międzynarodowym Trybunałem Karnym (MTK), a także wyraża uznanie dla jej wysiłków i konstruktywnego wkładu na rzecz rozwijania i zapewniania skuteczności MTK z myślą o umacnianiu pokoju i sprawiedliwości międzynarodowej;

13.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Nowa Zelandia ratyfikowała porozumienie klimatyczne zawarte na konferencji COP 21, i zauważa, że ponad 80 % energii Nowej Zelandii pochodzi z odnawialnych źródeł;

14.  odnotowuje partnerstwo energetyczne dotyczące Pacyfiku między UE a Nową Zelandią; wzywa obie strony do zacieśnienia współpracy w zakresie zrównoważonej energii zgodnie z inicjatywą ONZ „Zrównoważona energia dla wszystkich”;

15.  uznaje wkład Nowej Zelandii w ochronę, zachowanie i zrównoważone użytkowanie zasobów morskich, a także w badania morskie;

16.  uważa, że Nowa Zelandia jest ważnym partnerem w ramach współpracy w dziedzinie ochrony środowiska w regionie Pacyfiku oraz na Antarktydzie;

17.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządowi i parlamentowi Nowej Zelandii.

(1) Dz.U. L 321 z 29.11.2016, s. 3. (2) Dz.U. C 32 z 6.2.2008, s. 1. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0064. (4) Dz.U. L 160 z 21.6.2012, s. 2 (5) Dz.U. L 171 z 1.7.2009, s. 28. (6) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0446.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie strategii UE–Afryka na rzecz pobudzenia rozwoju (2017/2083(INI))

P8_TA(2017)0448 A8-0334/2017

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) i art. 208 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając globalną strategię na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej pt. „Wspólna wizja, wspólne działanie: silniejsza Europa” przedstawioną Radzie Europejskiej podczas posiedzenia w dniach 28–29 czerwca 2016 r.,

–  uwzględniając wspólne oświadczenie z dnia 7 czerwca 2017 r. Parlamentu, Rady, przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie oraz Komisji, dotyczące nowego konsensusu europejskiego w sprawie rozwoju pt. „Nasz świat, nasza godność, nasza przyszłość”,

–  uwzględniając szczyt ONZ na temat zrównoważonego rozwoju i dokument końcowy przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w dniu 25 września 2015 r. pt. „Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030” oraz 17 celów zrównoważonego rozwoju,

–  uwzględniając zasady odpowiedzialnego inwestowania w rolnictwo i systemy żywnościowe opracowane przez Komitet ds. Światowego Bezpieczeństwa Żywnościowego, aby przyczynić się do osiągnięcia pierwszego i drugiego celu zrównoważonego rozwoju,

–  uwzględniając plan działania z Addis Abeby w sprawie finansowania rozwoju z 2015 r.,

–  uwzględniając paryskie porozumienie klimatyczne z 2015 r.,

–  uwzględniając afrykański szczyt w sprawie planowanych działań, który odbył się w dniu 16 listopada 2016 r. i podczas którego zatwierdzono afrykański wymiar COP 22,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 26 lutego 2016 r. w sprawie Planu działania UE przeciwko nielegalnemu handlowi handlu dziką fauną i florą (COM(2016)0087),

–  uwzględniając Umowę o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku z jednej strony a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi z drugiej strony, podpisaną w Kotonu dnia 23 czerwca 2000 r.(1) (zwaną dalej „umową z Kotonu”), a także jej przeglądy z 2005 i 2010 r.,

–  uwzględniając wspólną strategię Afryka–UE przyjętą przez afrykańskich i europejskich szefów państw i rządów na szczycie w Lizbonie w dniu 9 grudnia 2007 r. oraz dwa plany działania, jeden przyjęty w Akrze w październiku 2007 r. (na lata 2008–2010), a drugi w Trypolisie w listopadzie 2010 r. (na lata 2011–2013),

–  uwzględniając wnioski z czwartego szczytu UE–Afryka, który odbył się w Brukseli w dniach 2–3 kwietnia 2014 r., oraz plan działania określający formułę spotkań (tzw. format kairski) i osie współpracy między tymi kontynentami na okres 2014–2017, a także deklarację UE–Afryka w sprawie migracji i mobilności,

–  uwzględniając Agendę 2063 Unii Afrykańskiej przyjętą w maju 2014 r.,

–  uwzględniając sporządzone przez Jego Ekscelencję Paula Kagamé sprawozdanie w sprawie projektów zaleceń dotyczących reformy instytucjonalnej Unii Afrykańskiej pt. „Konieczność wzmocnienia naszej Unii”,

–  uwzględniając 3. Międzykontynentalne Forum Społeczeństwa Obywatelskiego, które odbyło się w Tunisie w dniach 11–13 lipca 2017 r., zawierające apel o większe zaangażowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego i o skoncentrowanie strategii Afryka–UE na obywatelach,

–  uwzględniając wspólny komunikat Komisji oraz wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 7 czerwca 2017 r. pt. „Strategiczne podejście do kwestii odporności w ramach działań zewnętrznych UE” (JOIN(2017)0021),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1601 z dnia 26 września 2017 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Funduszu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (EFZR), gwarancji EFZR i funduszu gwarancyjnego EFZR(2),

–  uwzględniając wniosek Komisji z dnia 5 lipca 2016 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 230/2014 ustanawiające Instrument na rzecz przyczyniania się do Stabilności i Pokoju (COM(2016)0447),

–  uwzględniając wspólny komunikat Komisji i wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 22 listopada 2016 r. pt. „Odnowione partnerstwo z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku” (JOIN(2016)0052),

–  uwzględniając różne komunikaty Komisji na temat stosunków między UE i Afryką, a w szczególności komunikat z dnia 27 czerwca 2007 r. pt. „Od Kairu do Lizbony – Partnerstwo strategiczne między UE i Afryką” (COM(2007)0357), komunikat z dnia 17 października 2008 r. pt. „Rok po szczycie w Lizbonie: aktualny stan partnerstwa Afryka–UE” (COM(2008)0617) oraz komunikat z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie zacieśnienia stosunków między UE a Afryką – 1,5 mld ludzi, 80 państw, dwa kontynenty, jedna przyszłość (COM(2010)0634),

–  uwzględniając wspólny komunikat Komisji i wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 maja 2017 r. w sprawie nadania nowego impulsu partnerstwu Afryka–UE (JOIN(2017)0017) oraz konkluzje Rady na ten temat z dnia 19 czerwca 2017 r.,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie stosunków między Unią a Afryką i państwami AKP, w szczególności rezolucję z dnia 4 października 2016 r. w sprawie przyszłości stosunków AKP–UE po roku 2020(3),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2016 r. w sprawie funduszu powierniczego UE dla Afryki: skutki dla rozwoju i pomocy humanitarnej(4),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 czerwca 2016 r. w sprawie sprawozdania UE za rok 2015 w sprawie spójności polityki na rzecz rozwoju(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 listopada 2016 r. w sprawie podniesienia skuteczności współpracy na rzecz rozwoju(6),

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju oraz opinie Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Handlu Międzynarodowego oraz Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A8-0334/2017),

A.  mając na uwadze, że Unia Europejska od dawna utrzymuje związki z państwami afrykańskimi oraz że losy UE i tych państw są ściśle powiązane; mając na uwadze, że UE jest głównym partnerem Afryki w dziedzinie gospodarki i handlu oraz w kwestiach rozwoju, pomocy humanitarnej i bezpieczeństwa;

B.  mając na uwadze, że należy nadać partnerstwu Afryka–UE nową wizję, odzwierciedlającą rozwój sytuacji politycznej, gospodarczej, środowiskowej i społecznej na obu kontynentach; mając na uwadze, że należy dostosować się do nowych podmiotów na scenie międzynarodowej – w tym Chin – oraz dążyć do pogłębionego i unowocześnionego partnerstwa, które będzie miało bardziej polityczny charakter i w którym położy się większy nacisk na obronę naszych podstawowych wspólnych interesów;

C.  mając na uwadze, że stosunki między UE i Afryką należy budować na zasadzie wzajemnego zrozumienia i wspólnych interesów, a także kierując się wspólnymi wartościami w ramach dwustronnego partnerstwa;

D.  mając na uwadze, że stosunki między UE i kontynentem afrykańskim opierają się na różnych instrumentach prawnych i strategiach politycznych oraz że należy wzmacniać synergie oraz spójność pomiędzy nimi dla zwiększenia skuteczności i trwałości tego partnerstwa;

E.  mając na uwadze, że umowa z Kotonu, zrzeszająca 79 państw AKP – w tym 48 krajów Afryki Subsaharyjskiej – oraz UE, jest głównym partnerstwem między Unią i Afryką; mając na uwadze, że UE nawiązała również stosunki z państwami afrykańskimi niebędącymi stronami umowy z Kotonu; mając na uwadze, że partnerstwo UE–AKP ustanowiono w czasie, gdy nie uformowały się jeszcze obecne struktury współpracy między państwami AKP na szczeblu regionalnym i kontynentalnym; mając na uwadze, że w następstwie utworzenia Unii Afrykańskiej w 2003 r. i przyjęcia wspólnej strategii Afryka–UE w 2007 r. konieczne jest usprawnienie działań w poszczególnych ramach polityki obowiązujących w relacjach między UE a Afryką; mając na uwadze, że cel, by traktować Afrykę jako całość, jest jednoznacznie ujęty w preambule wspólnej strategii Afryka–UE;

F.  mając na uwadze, że UE prowadzi pogłębiony dialog instytucjonalny i polityczny z państwami afrykańskimi za sprawą szczytów UE–Afryka, organizacji międzyrządowej Unia dla Śródziemnomorza oraz organów współpracy AKP–UE, w tym na szczeblu parlamentarnym dzięki Wspólnemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu AKP–UE, delegaturze Parlamentu Europejskiego przy Zgromadzeniu Parlamentarnym Unii dla Śródziemnomorza oraz dzięki dialogowi z Parlamentem Panafrykańskim;

G.  mając na uwadze, że 11. Europejski Fundusz Rozwoju (EFR) dysponuje budżetem w wysokości 30,5 mld EUR, z czego 900 mln EUR zarezerwowano dla Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce, oraz że 1,4 mld z EFR zostanie wykorzystane na potrzeby kryzysowego funduszu powierniczego UE dla Afryki; mając na uwadze, że na potrzeby państw afrykańskich przeznaczono ponad 5 mld EUR w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa oraz że ogólnoafrykańskiemu programowi przydzielono 845 mln EUR w ramach Instrumentu Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju w celu wdrożenia wspólnej strategii Afryka–UE;

H.  mając na uwadze, że kolejny szczyt UA–UE, który odbędzie się w Abidżanie w dniach 29–30 listopada 2017 r. i którego tematem będzie „Inwestowanie w młodzież”, stanowi szansę na stworzenie, wspieranie i rozwijanie warunków gospodarczych służących rzeczywistej równości między partnerami chcącymi bronić podstawowych wspólnych interesów;

I.  mając na uwadze, że w przyszłej umowie, która zastąpi umowę z Kotonu, należy uwzględnić nową wspólną strategię Afryka–UE;

J.  mając na uwadze, że UE jest długoletnim partnerem i głównym gwarantem bezpieczeństwa na kontynencie afrykańskim, które ma pierwszorzędne znaczenie; mając na uwadze, że bezpieczeństwo i zrównoważony wzrost kontynentu europejskiego są ściśle i bezpośrednio zależne od stabilności i rozwoju kontynentu afrykańskiego i na odwrót;

K.  mając na uwadze, że stałe wspieranie procesu skutecznego wdrażania afrykańskiej architektury pokoju i bezpieczeństwa oraz zaangażowanie UE, UA i innych podmiotów międzynarodowych obecnych w Afryce mają zasadnicze znaczenie dla rozwoju i stabilności kontynentu afrykańskiego;

L.  mając na uwadze, że migracja stanowi ważny punkt globalnej strategii na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE oraz priorytetową kwestię w stosunkach zewnętrznych Unii, w tym w jej stosunkach z Afryką; mając na uwadze, że Afryka i Europa mają wspólny interes i ponoszą wspólną odpowiedzialność w odniesieniu do migracji i mobilności, w tym w walce z handlem ludźmi i przemytem ludzi, oraz że zarządzanie migracjami wymaga globalnych rozwiązań opartych na solidarności, podziale odpowiedzialności, poszanowaniu praw migrantów i prawa międzynarodowego, a także skutecznego wykorzystania instrumentów współpracy na rzecz rozwoju;

M.  mając na uwadze, że w Afryce ponad 218 milionów ludzi żyje w skrajnym ubóstwie; mając na uwadze, że odsetek ludności żyjącej w skrajnym ubóstwie w Afryce subsaharyjskiej spadł z 56 % w 1990 r. do 43 % w 2012 r.; mając na uwadze, że 33 z 47 krajów najsłabiej rozwiniętych znajduje się na kontynencie afrykańskim, co czyni z partnerstwa UE–Afryka niezbędne narzędzie realizacji programu zrównoważonego rozwoju do roku 2030 oraz osiągania celów zrównoważonego rozwoju, w szczególności celu eliminacji ubóstwa;

N.  mając na uwadze, że potrzeby infrastrukturalne w Afryce szacuje się na 75 mld EUR rocznie, wartość rynku konsumpcji ma osiągnąć 1000 mld USD w 2020 r., bezpośrednie inwestycje zagraniczne stale rosną i mają wynieść w 2020 r. 144 mld USD, zaś liczba ludności wynosi obecnie 1 mld mieszkańców;

O.  mając na uwadze, że kraje afrykańskie wciąż eksportują głównie produkty nieprzetworzone i że dużą część tego eksportu objęły przyznane preferencje handlowe; mając na uwadze, że swobodny dostęp do rynku dla większości produktów afrykańskich zwiększa potencjał państw afrykańskich oraz ich konkurencyjność i udział w rynkach światowych, jeżeli towarzyszy mu m.in. polityka trwałego i zrównoważonego uprzemysłowienia oraz wydajności rolnictwa jako kluczowych czynników rozwoju;

P.  mając na uwadze, że należy uwzględnić tendencje demograficzne, ponieważ do roku 2050 – według niektórych prognoz – Afryka może liczyć 2,5 mld mieszkańców, w większości młodych ludzi, podczas gdy ludność Europy znacznie się zestarzeje; mając na uwadze, że w związku z tym konieczne będzie stworzenie milionów miejsc pracy oraz zapewnienie pomocy i wsparcia w celu upodmiotowienia kobiet i młodzieży, w szczególności przez edukację, dostęp do opieki zdrowotnej i szkolenia zawodowego na kontynencie afrykańskim;

Nasilenie dialogu politycznego między UE i Afryką – niezbędny warunek odnowionego partnerstwa strategicznego

1.  odnotowuje nowy komunikat w sprawie nadania nowego impulsu partnerstwu Afryka–UE, którego celem jest nadanie nowego impulsu partnerstwu Afryka–UE, tak aby poszerzyć i pogłębić to partnerstwo, ukierunkowując je na dobrobyt i stabilność na obu kontynentach, zgodnie z zobowiązaniami przyjętymi w ramach celów zrównoważonego rozwoju, nowego konsensusu europejskiego w sprawie rozwoju, który stanowi wytyczne dla europejskiej polityki rozwoju, globalnej strategii na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii oraz Agendy 2063;

2.  przypomina, że Afryka jest kluczowym partnerem strategicznym UE, i uważa, że zasadnicze znaczenie ma zacieśnienie stosunków między UE a UA za pośrednictwem zrewidowanego i rozszerzonego dialogu, obejmującego zasady przejrzystości i dobrych rządów, tak aby zapewnić korzyści obu stronom, a także równej i trwałej współpracy, aby sprostać wspólnym wyzwaniom i czerpać wspólnie korzyści, gwarantując jednocześnie zasadę współodpowiedzialności i uwzględniając specyfikę i stopień rozwoju każdego kraju partnerskiego;

3.  apeluje, by przyszłe partnerstwo koncentrowało się na priorytetowych obszarach zidentyfikowanych zarówno przez UA, jak i UE, takich jak:

4.  przypomina, że wsparcie budżetowe stanowi najlepszy sposób na realizację płatności, gdyż daje rządom środki, które pozwalają im decydować o własnych potrzebach i priorytetach; przypomina, że ogólna lub sektorowa pomoc budżetowa umożliwia wspieranie polityki rozwojowej i zapewnia maksymalną zdolność absorpcyjną;

5.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że głównym tematem 5. szczytu UA–UE, który odbędzie się w listopadzie 2017 r. na Wybrzeżu Kości Słoniowej, będzie młodzież z uwzględnieniem jej znaczenia dla przyszłości obu kontynentów;

6.  przypomina o znaczeniu i skuteczności współpracy AKP–UE oraz o wynikach uzyskanych w dziedzinie rozwoju; podkreśla, że te prawnie wiążące ramy należy utrzymać po 2020 roku; podkreśla konieczność zacieśnienia tej współpracy, przy czym należy jednocześnie rozwinąć wymiar regionalny, w tym przez wzmocnioną współpracę z UA, regionalnymi wspólnotami gospodarczymi i innymi organizacjami regionalnymi; apeluje o przyjęcie bardziej strategicznego, pragmatycznego, kompleksowego i uporządkowanego podejścia do dialogu politycznego w ramach negocjacji w sprawie porozumienia, które w przyszłości zastąpi umowę z Kotonu;

7.  wzywa do zwiększenia wymiaru parlamentarnego AKP–UE; podkreśla, że Wspólne Zgromadzenie Parlamentarne AKP–UE stanowi jedyną w swoim rodzaju platformę do prowadzenia wymiany poglądów i odgrywa zasadniczą rolę we wzmacnianiu demokracji, praworządności i poszanowania praw człowieka;

8.  podkreśla, że ponowna ocena europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS) stwarza możliwości pozwalające na lepszą koordynację polityki sąsiedztwa i polityki skierowanej do innych państw afrykańskich za sprawą stworzenia poszerzonych ram współpracy w kwestiach regionalnych, takich jak bezpieczeństwo, energia czy nawet migracja;

9.  podkreśla konieczność stosowania w ramach partnerstwa Afryka–UE skoordynowanego podejścia między samymi państwami członkowskimi UE oraz między UE i jej państwami członkowskimi zgodnie z art. 210 TFUE; ponadto przypomina, że poszanowanie unijnej zasady spójności polityki na rzecz rozwoju jest niezbędne w europejskich i afrykańskich strategiach politycznych oraz inicjatywach, by osiągnąć cele zrównoważonego rozwoju;

10.  apeluje o to, by zasada spójności polityki na rzecz rozwoju została w pełni włączona do stosunków handlowych UE z Afryką, które zakładają uwzględnienie wykonalnych klauzul dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju we wszystkich umowach handlowych zawieranych przez UE z krajami afrykańskimi, zgodnie z zobowiązaniem podjętym przez Komisję w strategii „Handel z korzyścią dla wszystkich”;

11.  przypomina, że państwa członkowskie powinny wywiązać się ze zobowiązania do przeznaczania 0,7 % PKB na oficjalną pomoc rozwojową, aby zacieśnić współpracę z Afryką;

12.  podziela deklarowaną wolę zacieśnienia sojuszy między UE i Afryką w kwestiach dotyczących globalnego sprawowania rządów; podkreśla w związku z tym konieczność wzmocnienia dialogu z UA oraz zapewnienia jej niezależności finansowej – zgodnie z przyjętą w Kigali decyzją w sprawie finansowania – przez zmniejszenie jej zależności od finansowania zewnętrznego; odnotowuje propozycje przedstawione w sprawozdaniu Paula Kagamé, mające na celu wzmocnienie UA, tak aby nadać impuls procesowi integracji politycznej w Afryce;

13.  wskazuje na rolę społeczeństwa obywatelskiego – w tym organizacji pozarządowych, organizacji wyznaniowych, organizacji młodzieżowych i zajmujących się prawami kobiet, sektora prywatnego, związków zawodowych, zgromadzeń parlamentarnych, władz lokalnych i diaspory, każde z nich zgodnie ze swoją specyfiką – w zacieśnianiu dialogu politycznego między UE i Afryką, tak aby zagwarantować ukierunkowanie partnerstwa na obywateli;

14.  podkreśla konieczność zwiększenia udziału społeczeństwa obywatelskiego w partnerstwie Afryka–UE poprzez sprzyjanie budowaniu ich zdolności, zwłaszcza dzięki przekazywaniu wiedzy specjalistycznej i zapewnianiu ich udziału w opracowywaniu i realizacji odpowiednich reform i strategii politycznych; uważa, że zaangażowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego ma zasadnicze znaczenie dla interesu publicznego; popiera wdrożenie różnych platform mających na celu uczynienie ze społeczeństwa obywatelskiego głównego podmiotu partnerstwa, a w szczególności Wspólne Coroczne Forum, które ma za zadanie wdrażać plan działania UE–Afryka; ubolewa jednak, że nigdy dotąd nie zwołano tego forum, oraz stanowczo wzywa UE i UA, by niezwłocznie udostępniły środki finansowe i polityczne niezbędne do zapewnienia znaczącego udziału wszystkich zainteresowanych stron tego partnerstwa, w tym w ramach 5. szczytu UA–UE;

Zwiększanie odporności państw i społeczeństw z korzyścią dla wszystkich ludzi, szczególnie dla ludzi młodych, z myślą o realizacji celów zrównoważonego rozwoju

15.  uważa, że należy uczynić z odporności – we wszystkich jej pięciu wymiarach – główną oś nowej strategii UE–Afryka;

Odporność polityczna

16.  podkreśla konieczność promowania dobrych rządów, demokracji, państwa prawa, poszanowania praw człowieka, a także podejmowania starań w walce z korupcją na obu kontynentach, ponieważ działania te są nieodłącznymi elementami zrównoważonego rozwoju;

17.  wzywa w związku z tym do szczerego i pluralistycznego dialogu, opartego na wzajemnym szacunku, tak aby uczynić z tych wartości i zasad główną oś współpracy, w szczególności przez rozszerzenie uzależniania pomocy rozwojowej od ich ścisłego przestrzegania;

18.  podkreśla, że bardziej zdecydowane zajęcie się wyzwaniami związanymi ze sprawowaniem władzy na obu kontynentach ma ogromne znaczenie dla tworzenia sprawiedliwszych, stabilniejszych i bezpieczniejszych społeczeństw; podkreśla konieczność przestrzegania i promowania praw człowieka i sprawowania rządów w oparciu o obowiązujące międzynarodowe instrumenty prawne, przepisy, zasady i mechanizmy, w tym ustanowione przez afrykańskie regionalne organy zarządzające, takie jak Afrykańska karta praw człowieka i ludów wraz z protokołami, Afrykańska karta na rzecz demokracji, wyborów i dobrych rządów, Afrykańska Komisja Praw Człowieka i Ludów oraz Afrykański Trybunał Praw Człowieka i Ludów, tak aby zwiększyć odpowiedzialność za własny rozwój;

19.  przypomina o istotnej roli Międzynarodowego Trybunału Karnego w walce z bezkarnością i w zakresie propagowanych przezeń wartości, takich jak pokój, bezpieczeństwo, równość, uczciwość, sprawiedliwość i zadośćuczynienie; apeluje do państw członkowskich UE i państw afrykańskich o dalsze popieranie statutu rzymskiego i Międzynarodowego Trybunału Karnego; apeluje do wszystkich sygnatariuszy statutu rzymskiego, aby ratyfikowały go jak najszybciej;

20.  popiera organizację wspólnej konferencji wysokiego szczebla UA–UE na temat procesów wyborczych, demokracji i rządzenia w Afryce i Europie oraz apeluje o pełnoprawne uczestnictwo w tej inicjatywie Parlamentu Europejskiego, Parlamentu Panafrykańskiego, Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP–UE oraz Euro-śródziemnomorskiego Zgromadzenia Parlamentarnego (PA-UfM); apeluje o zacieśnienie więzi między poszczególnymi zgromadzeniami, tak aby wspierać synergie i zapewnić spójność podejmowanych działań;

Odporność w dziedzinie bezpieczeństwa

21.  podkreśla bliski związek między bezpieczeństwem a rozwojem; wskazuje na potrzebę lepszego uwzględnienia problemów dotyczących bezpieczeństwa i celów rozwojowych w celu rozwiązania konkretnych problemów państw niestabilnych oraz zwiększania odporności państw i społeczeństw; zauważa, że należy tego dokonać za pomocą konkretnych instrumentów i dodatkowego finansowania;

22.  wzywa do zacieśnienia współpracy między UE i Afryką w dziedzinie bezpieczeństwa i sprawiedliwości w odniesieniu do międzynarodowych ram prawnych, tak aby przyjąć całościowe podejście do rozwiązywania problemów i skuteczniej zwalczać przestępczość zorganizowaną, handel ludźmi i przemyt ludzi – zwłaszcza dzieci – a także terroryzm; uważa, że powinna istnieć synergia między działaniami podejmowanymi przez UE a strategiami przyjętymi przez państwa afrykańskie, w szczególności strategiami w dziedzinie pokoju i bezpieczeństwa, przedstawionymi w Agendzie 2063;

23.  podkreśla potrzebę współpracy między UE, UA, organizacjami regionalnymi i innymi istotnymi podmiotami politycznymi w Afryce w dziedzinie bezpieczeństwa, tak aby zwiększyć zdolności krajów rozwijających się, zreformować ich sektory bezpieczeństwa, a także wspierać działania w obszarze rozbrojenia, demobilizacji i reintegracji byłych bojowników;

24.  przypomina, że terroryzm to globalne zagrożenie dla pokoju i stabilności w regionie, zrównoważonego rozwoju i bezpieczeństwa wewnętrznego, a zagrożeniem tym w sposób skoordynowany powinny się zająć rządy krajowe, organizacje regionalne i międzynarodowe oraz agencje europejskie; wzywa do zacieśnienia współpracy w ramach strategii UE–Afryka, tak aby zapobiegać bezkarności i promować praworządność oraz rozwój zdolności policji i wymiaru sprawiedliwości w celu ułatwienia wymiany informacji i najlepszych praktyk oraz zapobiegania i przeciwdziałania terroryzmowi, a także zwalczania finansowania terroryzmu oraz ścigania terrorystów; zauważa, że strategia antyterrorystyczna powinna również obejmować środki na rzecz promowania dialogu międzywyznaniowego, zapobiegania radykalizacji postaw prowadzącej do brutalnego ekstremizmu w Afryce i w Europie, zwłaszcza wśród młodzieży;

25.  przypomina o znaczeniu różnych misji i operacji UE prowadzonych w Afryce; z zadowoleniem przyjmuje utworzenie wspólnych sił Grupy Pięciu na rzecz Sahelu; wzywa do nasilenia działań europejskich na rzecz pokoju i bezpieczeństwa we współpracy z partnerami afrykańskimi i międzynarodowymi oraz do wspierania pełnego uruchomienia afrykańskiej architektury pokoju i bezpieczeństwa; apeluje o wstępny wkład UE w fundusz UA na rzecz pokoju, z przeznaczeniem na działania w obszarze „mediacja i dyplomacja”;

Odporność w dziedzinie środowiska

26.  przypomina, że Afryka jest szczególnie wrażliwa na skutki zmiany klimatu; uważa, że dla UE zasadnicze znaczenie ma wypracowanie strategicznego podejścia do budowy odporności na zmianę klimatu, a także wspieranie państw afrykańskich, zwłaszcza krajów najsłabiej rozwiniętych, w ich dążeniu do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz dostosowania się do zmiany klimatu; podkreśla znaczenie zmiany klimatu jako czynnika, który zwielokrotnia ryzyko konfliktu, suszy, głodu i migracji, czego przykładem jest niedawna klęska głodu w Sudanie Południowym, Nigerii i Somalii; w związku z tym przypomina, że kluczowe jest promowanie i wypełnienie zobowiązania przyjętego w Paryżu w 2015 r., by przyznać krajom rozwijającym się 100 mld USD do roku 2020; wzywa do wykorzystywania nowych form współpracy między UE a Afryką w celu zmniejszania przeszkód w finansowaniu i transferze technologii;

27.  podkreśla, że Afryka posiada bogate i różnorodne środowisko naturalne; podkreśla, że ochrona różnorodności biologicznej musi być zasadniczym elementem agendy politycznej UA–UE; apeluje, aby strategia UE–Afryka działała w powiązaniu z priorytetami Planu działania UE przeciwko nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą oraz chroniła dziedzictwo naturalne, w szczególności rezerwaty przyrody;

28.  zachęca do zwiększenia inwestycji w dziedzinie energii odnawialnej i gospodarki o obiegu zamkniętym, aby dalej wspierać działania przyczyniające się do poszanowania środowiska i tworzenia miejsc pracy; przypomina, że zapewnienie dostępu do przystępnej cenowo, niezawodnej, zrównoważonej i nowoczesnej energii dla wszystkich ma zasadnicze znaczenie dla zaspokojenia podstawowych potrzeb ludzkich oraz dla praktycznie wszystkich rodzajów działalności gospodarczej i stanowi kluczowy czynnik rozwoju; apeluje o dalsze wspieranie przez UE Afrykańskiej Inicjatywy na rzecz Energii Odnawialnej (AREI) i z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji w sprawie uruchomienia nowego partnerstwa UE–Afryka na rzecz badań naukowych i innowacji w zakresie zmiany klimatu i zrównoważonej energii;

29.  apeluje, by partnerstwo Afryka–UE koncentrowało się w dłuższej perspektywie na rolnictwie i bezpieczeństwie żywnościowym, a także wspierało synergię między bezpieczeństwem żywnościowym a działaniami klimatycznymi; w związku z tym wzywa UE, by zwiększyła swoją pomoc na rzecz zrównoważonego rolnictwa, agroleśnictwa i praktyk agroekologicznych, szanujących tradycyjne sposoby użytkowania gruntów i zapewniających dostęp do ziemi, wody i nasion z ogólnodostępnych źródeł; ponadto wzywa UE do udzielania wsparcia drobnym producentom, rolnikom i pasterzom w uzyskiwaniu bezpieczeństwa żywnościowego poprzez rozwój infrastruktury i inwestowanie w nią zgodnie z zasadami odpowiedzialnego inwestowania w rolnictwo i systemy żywnościowe CFS, a także do wspierania zakładania spółdzielni; podkreśla również zdolności i doświadczenia zdobyte przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego na szczeblu społeczności w odniesieniu do zrównoważonego rolnictwa;

30.  przyjmuje z zadowoleniem inicjatywy UE domagające się lepszego gospodarowania zasobami naturalnymi i bardziej przejrzystego handlu nimi; uważa, że zrównoważone gospodarowanie i zrównoważony handel zasobami naturalnymi, takimi jak minerały, drewno oraz dzika fauna i flora, umożliwiłyby państwom bogatym w zasoby i ich mieszkańcom czerpanie z nich dodatkowych korzyści; przypomina o konieczności wprowadzenia – w ramach unijnego prawodawstwa dotyczącego minerałów z regionów ogarniętych konfliktami – środków wspomagających w wyniku zintegrowanego podejścia zachęcającego do stosowania norm międzynarodowych w dziedzinie należytej staranności, zdefiniowanych w wytycznych OECD; wzywa do opracowania wspólnej karty UE–Afryka w sprawie zrównoważonej gospodarki zasobami naturalnymi;

Odporność gospodarcza

31.  uważa, że stabilne otoczenie prawne i instytucjonalne oraz zdrowa gospodarka stanowią elementy niezbędne dla zwiększania konkurencyjności, inwestycji, tworzenia miejsc pracy, podniesienia poziomu życia i trwałego wzrostu gospodarczego; w związku z tym podkreśla potrzebę zwiększenia dostępności online informacji na temat prawa spółek; przypomina, że wzrost gospodarczy bez bezstronnego państwa nie gwarantuje automatycznie rozwoju lub postępu społecznego, oraz podkreśla potrzebę zagwarantowania redystrybucji dóbr, zapewnienia usług dla obywateli i zwiększenia równości szans;

32.  wzywa do zacieśnienia współpracy między europejskim i afrykańskim sektorem prywatnym oraz do skoncentrowania inwestycji, w szczególności z wykorzystaniem partnerstw publiczno-prywatnych, w oparciu o rygorystyczny kodeks etyczny i zasady odpowiedzialności społecznej, w kluczowych sektorach, takich jak:

33.  podkreśla, że integracja regionalna jest siłą napędową rozwoju gospodarczego oraz warunkiem koniecznym w zglobalizowanym świecie; apeluje o wspieranie współpracy południe–południe, która odzwierciedla stopniową transformację kontynentu afrykańskiego; popiera utworzenie kontynentalnej strefy wolnego handlu w Afryce, a także cel zwiększenia wskaźnika handlu wewnątrzafrykańskiego do 50% do 2050 r.; przypomina również o perspektywach rozwoju oferowanych przez umowy o partnerstwie gospodarczym i porozumienia handlowe między UE a państwami afrykańskimi, które umożliwiają promowanie zrównoważonego rozwoju, praw człowieka oraz sprawiedliwego i etycznego handlu; podkreśla potrzebę zapewnienia reguł pochodzenia wspierających rozwój, skutecznych klauzul ochronnych, asymetrycznych harmonogramów liberalizacji, ochrony nowo powstających gałęzi przemysłu oraz uproszczenia i przejrzystości procedur celnych; przypomina, że umowy o partnerstwie gospodarczym mają pomóc państwom AKP w poszerzaniu rynków, sprzyjać wymianie handlowej towarów i pobudzać inwestycje, oraz że umowy te przewidują powolne, stopniowe i asymetryczne otwieranie rynków na handel towarami między UE i państwami AKP;

34.  apeluje o przejrzystość w umowach handlowych oraz o zapewnienie pełnego udziału wszystkich zainteresowanych stron, w tym społeczeństwa obywatelskiego danych krajów – w drodze formalnych konsultacji – w przyszłych negocjacjach i we wdrażaniu obecnie negocjowanych umów;

35.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do lepszej koordynacji ich programów pomocy na rzecz handlu, a także do zwiększenia synergii z ich strategiami politycznymi na rzecz inwestycji w Afryce; wzywa ponadto do zwiększenia ich zaangażowania finansowego w pomoc na rzecz wymiany handlowej i pomoc techniczną oraz w inicjatywy służące budowaniu zdolności, co jest niezbędne dla krajów afrykańskich, zwłaszcza najsłabiej rozwiniętych;

36.  uważa, że sektor prywatny – od mikroprzedsiębiorstw przez małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) po spółdzielnie i przedsiębiorstwa wielonarodowe – odgrywa decydującą rolę w tworzeniu miejsc pracy i w procesie rozwojowym oraz przyczynia się do finansowania tego procesu; podkreśla szczególną rolę MŚP i małych rodzinnych przedsiębiorstw oraz wzywa do wspierania inicjatyw indywidualnych; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie Europejskiego Funduszu Zrównoważonego Rozwoju, którego celem powinno być wspieranie sektora prywatnego w państwach afrykańskich, zwłaszcza lokalnych przedsiębiorstw i MŚP w państwach niestabilnych, oraz promowanie inwestycji i tworzenia trwałych miejsc pracy, szczególnie dla kobiet i młodzieży;

37.  przypomina o obowiązkach sektora prywatnego określonych w wytycznych ONZ i OECD oraz ponawia swój apel do państw członkowskich UE i UA o konstruktywny udział w pracach międzyrządowej grupy roboczej ONZ ds. spółek międzynarodowych i innych przedsiębiorstw w zakresie praw człowieka, która ma na celu ustanowienie – w oparciu o wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka – wiążącego traktatu międzynarodowego dotyczącego tego, jak przedsiębiorstwa wywiązują się z obowiązków przestrzegania praw człowieka oraz norm społecznych, norm pracy i norm środowiskowych;

38.  podkreśla konieczność tworzenia godnych miejsc pracy i powiązania ich z inwestycjami, co należy realizować w ramach partnerstwa Afryka–UE; wzywa do przestrzegania norm MOP w tym zakresie; podkreśla znaczenie interakcji między podmiotami społecznymi, gospodarczymi i instytucjonalnymi oraz wzywa do wzmocnienia roli partnerów społecznych poprzez zwiększenie skuteczności dialogu społecznego na wszystkich odpowiednich szczeblach, co sprzyja zawieraniu układów zbiorowych;

39.  ubolewa, że co roku z Afryki ucieka 50 mld USD w postaci nielegalnych przepływów finansowych, co przekracza łączną kwotę rocznej oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA) i niweczy wysiłki podejmowane w dziedzinie mobilizacji dochodów krajowych; w związku z tym wzywa obie strony do:

40.  ponadto wzywa do skutecznego wdrożenia wytycznych ONZ dotyczących zadłużenia zagranicznego i praw człowieka oraz zasad Konferencji Narodów Zjednoczonych do spraw Handlu i Rozwoju (UNCTAD) dotyczących promowania odpowiedzialnego zaciągania i udzielania pożyczek; z zadowoleniem przyjmuje prace ONZ na rzecz opracowania międzynarodowego mechanizmu spłaty długu publicznego;

41.  apeluje o większe włączenie społeczne pod względem finansowym w Afryce, w tym w odniesieniu do kobiet, poprzez rozwój bankowości elektronicznej w celu zwalczania polaryzacji afrykańskiego społeczeństwa; przypomina, że wartość przekazów pieniężnych przesyłanych przez emigrantów do krajów rozwijających się jest większa od całkowitej wartości oficjalnej pomocy rozwojowej, a przekazy emigrantów mogą wydatnie przyczynić się do osiągnięcia celów agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030; w związku z tym wzywa UE do dalszego wspierania wysiłków podejmowanych przez UA w celu udoskonalenia mechanizmów przesyłania przekazów pieniężnych przez emigrantów;

Odporność społeczna

42.  uznaje znaczenie dynamiki demograficznej w Afryce, która wymaga opracowania długoterminowej wizji strategicznej, aby rozwijać zrównoważone, integracyjne i partycypacyjne społeczeństwa; równocześnie podkreśla konieczność zapewnienia niedyskryminacji wobec grup szczególnie wrażliwych, w tym osób niepełnosprawnych i ludów tubylczych; przyznaje, że rosnąca liczba ludności Afryki stanowi zarówno wyzwanie dla lokalnej gospodarki, jak i szansę dla kontynentu; wzywa zatem UE do zaangażowania w promowanie odpowiednich strategii publicznych i inwestycji w edukację oraz zdrowie, w tym prawa i zdrowie reprodukcyjne i seksualne, aby zadbać o to, by młodzi ludzie mogli podejmować świadome decyzje dotyczące swojego zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, a także zapewnić równouprawnienie i przestrzeganie praw dziecka, co stanowi konieczny warunek osiągnięcia odporności społecznej, gospodarczej i środowiskowej;

43.  podkreśla, że wskaźnik urbanizacji Afryki stale wzrasta oraz stanowi wzywanie społeczne, gospodarcze i środowiskowe; apeluje o znalezienie rozwiązań w celu złagodzenia tej presji urbanizacyjnej oraz ograniczenia problemów związanych z niekontrolowaną urbanizacją;

44.  wzywa UE i UA do wzmocnienia krajowych systemów edukacji w Afryce, w tym budowania zdolności w ramach własnych struktur administracyjnych, przez inwestowanie w edukację co najmniej 20 % budżetu państwa, a także zwiększenie unijnego wsparcia dla Globalnego Partnerstwa na rzecz Edukacji i funduszu o nazwie „Edukacja nie może czekać”;

45.  podkreśla potrzebę zapewnienia powszechnego, integracyjnego, sprawiedliwego i długoterminowego dostępu do wysokiej jakości edukacji na wszystkich poziomach – począwszy od wczesnego dzieciństwa – dla wszystkich, ze szczególnym uwzględnieniem dziewcząt, w tym w sytuacjach nagłych i kryzysowych;

46.  podkreśla potrzebę inwestowania w kapitał ludzki oraz zadbania o to, by młodzież była świadoma sytuacji światowej i posiadała kompetencje odpowiadające obecnym i przyszłym potrzebom rynku pracy przez wzmocnienie systemu edukacji i szkolenia zawodowego – zarówno formalnego, jak i nieformalnego – oraz samozatrudnienia i przedsiębiorczości;

47.  uważa, że należy wspierać państwa afrykańskie we wdrażaniu wydajnych systemów opieki zdrowotnej oraz zapewnianiu przystępnego cenowo dostępu do wysokiej jakości usług zdrowotnych dla wszystkich, przy czym należy w szczególności likwidować bariery, jakie napotykają kobiety i inne grupy szczególnie wrażliwe, w tym dzieci, osoby niepełnosprawne i LGBTI;

48.  apeluje o wprowadzenie minimalnego zakresu powszechnego ubezpieczenia dzięki ustanowieniu krajowych horyzontalnych systemów opieki zdrowotnej; podkreśla potrzebę przeszkolenia dodatkowego miliona wykwalifikowanych pracowników medycznych w stosunku do pierwotnego planu, zgodnie z obecnymi tendencjami, aby spełnić minimalną normę WHO do 2030 r.;

49.  podkreśla, że choroby zakaźne stanowią poważne zagrożenie dla odporności społecznej; wzywa Komisję, by wzmogła wysiłki na rzecz współpracy naukowej i medycznej między oboma kontynentami, takiej jak partnerstwo między Europą a krajami rozwijającymi się w zakresie badań klinicznych (EDCTP2), a także by inwestowała w naukę, technologię i innowacje, aby rozwiązać nadal poważny problem chorób związanych z ubóstwem i zaniedbywanych, prowadząc współpracę na rzecz rozwoju;

50.  przypomina o potrzebie większych inwestycji w dostęp do opieki zdrowotnej nad matkami i do zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego w celu ograniczenia umieralności matek i niemowląt, a także zwalczania tradycyjnych praktyk, takich jak okaleczanie narządów płciowych kobiet czy przymusowe małżeństwa lub małżeństwa dzieci;

51.  podkreśla znaczenie równości płci i wzmocnienia pozycji kobiet we współpracy między UE a Afryką; podkreśla pozytywną rolę i udział kobiet w życiu politycznym i gospodarczym, jak również w zapobieganiu konfliktom oraz budowaniu trwałego pokoju;

52.  zauważa, że kultura jest zarówno istotnym czynnikiem rozwoju, jak i istotnym jego elementem, może też ułatwiać włączenie społeczne, korzystanie z wolności słowa, budowanie tożsamości, wzmacnianie pozycji obywateli i zapobieganie konfliktom, przy jednoczesnym wzmacnianiu wzrostu gospodarczego; wzywa wobec tego UE i UA do promowania międzykulturowego dialogu politycznego i różnorodności kulturowej oraz do wspierania strategii ochrony kultury i dziedzictwa kulturowego; podkreśla, że demokracja jest wartością uniwersalną, która może być częścią wszystkich kultur; podkreśla także rolę sportu jako źródła włączenia społecznego i równouprawnienia płci oraz czynnika sprzyjającego tym zjawiskom;

Wdrożenie strategii na rzecz mobilności oraz migracji przyczyniającej się do rozwoju obu kontynentów

53.  przypomina, że migracja i mobilność w Europie i Afryce oraz między kontynentami mają skutki gospodarcze, społeczne, środowiskowe i polityczne oraz że oba kontynenty powinny stawić czoła temu wyzwaniu w skoordynowany i kompleksowy sposób, we współpracy z krajami pochodzenia, tranzytu i przeznaczenia, dążąc do jak największej synergii i wykorzystując stosowne unijne strategie, instrumenty i narzędzia, w oparciu o solidarność, podział odpowiedzialności, szacunek i godność ludzką; przypomina w związku z tym, że należy zacieśnić dialog Afryka–UE przed negocjacjami dwóch globalnych umów dotyczących migracji i uchodźców, które mają zostać opracowane do 2018 r. pod auspicjami ONZ, tak aby – w miarę możliwości – określić wspólne priorytety;

54.  przypomina o konieczności zwiększenia pozytywnego wpływu migracji i mobilności, tak aby zjawiska te były postrzegane jako narzędzia dwustronnego rozwoju dla obu kontynentów; podkreśla, że wymaga to dokładnie zaplanowanej, wyważonej, opartej na dowodach i zrównoważonej reakcji politycznej, której musi towarzyszyć długoterminowa strategia uwzględniająca prognozy demograficzne i pierwotne przyczyny migracji;

55.  uznaje, że pełne przemocy konflikty, prześladowania, nierówności, naruszenia praw człowieka, słabość rządów, korupcja, terroryzm, represyjne reżimy, klęski żywiołowe, zmiana klimatu, bezrobocie i długotrwałe ubóstwo doprowadziły w ostatnich latach do przemieszczania się ludności i wzrostu natężenia ruchów migracyjnych w kierunku Europy; przypomina jednak, że ponad 85 % mieszkańców Afryki opuszczających swój kraj pozostaje w obrębie kontynentu;

56.  wspiera różne inicjatywy przyjęte na szczeblu europejskim mające na celu walkę z pierwotnymi przyczynami nielegalnej migracji: partnerstwa migracyjne, fundusze powiernicze dla Afryki, Europejski Fundusz Zrównoważonego Rozwoju; apeluje, by zapewnić i wspierać elastyczne, skuteczne, spójne i przejrzyste wdrażanie tych inicjatyw, przy jednoczesnym zwiększaniu potencjalnych synergii między różnymi instrumentami, programami i działaniami, zarówno w ramach działań wewnętrznych, jak i zewnętrznych; podkreśla potrzebę intensywniejszej współpracy w dziedzinie zarządzania granicami;

57.  ponawia swój apel o wspieranie legalnej migracji, zgodnie z zaleceniami określonymi w planie działania z Valetty; podkreśla ponadto, że pomoc rozwojowa nie powinna zależeć od współpracy w kwestiach migracyjnych;

58.  apeluje do państw członkowskich, aby oferowały znacznej liczbie uchodźców swoje miejsca przesiedlenia; apeluje w związku z tym o ustanowienie europejskich ram relokacji, które będą mogły być w łatwy sposób wdrażane przez państwa członkowskie; wzywa ponadto UE i jej państwa członkowskie do współpracy i świadczenia pomocy państwom afrykańskim, które borykają się z przepływami uchodźców lub z przedłużającymi się kryzysami, tak aby zwiększyć ich zdolności azylowe i wzmocnić ich systemy ochrony;

59.  apeluje do państw członkowskich o zwiększenie ich wkładu finansowego na rzecz funduszy powierniczych i innych instrumentów mających na celu wspieranie zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego oraz tworzenie miejsc pracy, przyczyniając się w ten sposób do eliminowania pierwotnych przyczyn migracji; zwraca się także o wzmocnienie roli kontrolnej Parlamentu Europejskiego w celu zagwarantowania, by partnerstwa migracyjne i narzędzia finansowania były zgodne z podstawą prawną, zasadami i zobowiązaniami UE;

60.  wzywa UE i UA do wspierania wymiany studentów, nauczycieli, przedsiębiorców i naukowców między dwoma kontynentami; z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji w sprawie uruchomienia instrumentu na rzecz młodzieży afrykańskiej rozszerzającego zakres programu Erasmus+ oraz unijnego instrumentu kształcenia i szkolenia zawodowego; wzywa do podjęcia dyskusji nad uznawaniem przez UE świadectw i dyplomów wydanych przez afrykańskie szkoły i uniwersytety; zauważa, że zapewnienie migracji cyrkulacyjnej ma zasadnicze znaczenie dla zrównoważonego rozwoju, a także dla zapobiegania drenażowi mózgów z Afryki;

61.  uznaje szczególną rolę diaspory zarówno w krajach przyjmujących, jak i w krajach pochodzenia, jeżeli chodzi o przesyłanie znaczących środków finansowych, a także jako partnera na rzecz rozwoju na szczeblu krajowym i regionalnym; pragnie, aby diaspora mogła działać jako źródło informacji dostosowanych do reagowania na rzeczywiste potrzeby obywateli, zwracając uwagę na zagrożenia związane z nielegalną migracją, a także wyzwania związane z integracją w państwach przyjmujących;

o
o   o

62.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Komisji Unii Afrykańskiej, Radzie AKP oraz Parlamentowi Panafrykańskiemu i Prezydium Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE.

(1) Dz.U. L 317 z 15.12.2000, s. 3. (2) Dz.U. L 249 z 27.9.2017, s. 1. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0371. (4) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0337. (5) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0246. (6) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0437.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie sprawozdania rocznego z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2016 r. (2017/2126(INI))

P8_TA(2017)0449 A8-0328/2017

Parlament Europejski,

–  uwzględniając sprawozdanie roczne z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2016 r.,

–  uwzględniając art. 15 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając art. 24 i 228 TFUE,

–  uwzględniając art. 11 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 42 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 43 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych,

–  uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego 94/262/EWWiS, WE, Euratom z dnia 9 marca 1994 r. w sprawie przepisów i ogólnych warunków regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich(1),

–  uwzględniając Europejski kodeks dobrej praktyki administracyjnej(2) przyjęty przez Parlament Europejski w dniu 6 września 2001 r.,

–  uwzględniając umowę ramową w sprawie współpracy, zawartą pomiędzy Parlamentem Europejskim a Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich w dniu 15 marca 2006 r., która weszła w życie w dniu 1 kwietnia 2006 r.,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich,

–  uwzględniając art. 220 ust. 1 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Petycji (A8-0328/2017),

A.  mając na uwadze, że sprawozdanie roczne z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2016 r. zostało oficjalnie przedłożone przewodniczącemu Parlamentu Europejskiego w dniu 17 maja 2017 r., zaś w dniu 30 maja 2017 r. rzecznik Emily O’Reilly przedstawiła w Brukseli swoje sprawozdanie Komisji Petycji;

B.  mając na uwadze, że na mocy art. 24 i 228 TFUE Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich uprawniony jest do przyjmowania skarg dotyczących przypadków niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych Unii, z wyłączeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wykonującego funkcje sądowe;

C.  mając na uwadze, że art. 15 TFUE stanowi, iż „w celu wspierania dobrych rządów i zapewnienia uczestnictwa społeczeństwa obywatelskiego instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii działają z jak największym poszanowaniem zasady otwartości” oraz że „każdy obywatel Unii i każda osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę statutową w państwie członkowskim ma prawo dostępu do dokumentów instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii”; mając na uwadze, że zadbanie o to, aby obywatele UE otrzymywali usługi wysokiej jakości i aby organy administracyjne UE reagowały na ich potrzeby i obawy ma zasadnicze znaczenie dla ochrony praw obywatelskich i podstawowych wolności;

D.  mając na uwadze, że art. 41 ust. 1 Karty praw podstawowych stanowi, że „każdy ma prawo do bezstronnego i sprawiedliwego rozpatrzenia swojej sprawy w rozsądnym terminie przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii”;

E.  mając na uwadze, że art. 43 Karty praw podstawowych stanowi, że „każdy obywatel Unii i każda osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę w państwie członkowskim ma prawo zwracać się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w przypadkach niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii, z wyłączeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wykonującego swoje funkcje sądowe”;

F.  mając na uwadze, że głównym priorytetem Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich jest dopilnowanie, by prawa obywateli były w pełni przestrzegane, a prawo do dobrej administracji instytucji, organów, urzędów i agencji Unii odzwierciedlało najwyższe standardy;

G.  mając na uwadze, że w 2016 r. o pomoc do Rzecznika zwróciło się 15 797 obywateli, z których 12 646 udzielono pomocy za pośrednictwem interaktywnego przewodnika znajdującego się na stronie internetowej Rzecznika, natomiast z pozostałych wniosków 1 271 zostało przekazanych innym służbom w celu uzyskania informacji, a 1 880 było rozpatrywanych przez Rzecznika jako skargi;

H.  mając na uwadze, że spośród 1 880 skarg rozpatrzonych przez Rzecznika w 2016 r. 711 podlegało zakresowi mandatu Rzecznika, a 1 169 wykraczało poza ten zakres;

I.  mając na uwadze, że w 2016 r. Rzecznik wszczął 245 dochodzeń, w tym 235 na podstawie skarg, a 10 z inicjatywy własnej, oraz zamknął 291 dochodzeń (278 na podstawie skarg, a 13 z inicjatywy własnej); mając na uwadze, że większość dochodzeń dotyczyła Komisji (58,8 %), a na kolejnych pozycjach znalazły się agencje UE (12,3 %), Parlament (6,5 %), Europejski Urząd Doboru Kadr (EPSO) (5,7 %), Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ) (4,5 %), Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) (0,8 %) i inne instytucje (11,4 %);

J.  mając na uwadze, że co roku Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje wiele skarg od osób i organizacji dotyczących administracji UE, oraz mając na uwadze, że trzy główne problemy w dochodzeniach zamkniętych przez Rzecznika Praw Obywatelskich w 2016 r. to: przejrzystość oraz dostęp do informacji i dokumentów (29,6 %), właściwe zarządzanie kwestiami kadrowymi UE (28,2 %) oraz kultura sprawowania służby publicznej (25,1 %); mając na uwadze, że inne kwestie obejmują właściwe korzystanie z uprawnień, w tym w ramach postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, należyte zarządzanie finansami w obszarze unijnych dotacji i zamówień oraz poszanowanie praw procesowych i podstawowych; mając na uwadze, że istotność tych kwestii uwydatnia kluczową rolę Rzecznika Praw Obywatelskich, jeśli chodzi o zapewnianie pełnej przejrzystości i bezstronności procesów podejmowania decyzji i administracji na szczeblu UE w celu ochrony praw obywateli i wzmocnienia ich zaufania oraz zaufania publicznego;

K.  mając na uwadze, że w ramach działań strategicznych w 2016 r. biuro Rzecznika zakończyło pięć strategicznych postępowań sprawdzających i wszczęło cztery nowe, między innymi w sprawie możliwych konfliktów interesów specjalnych doradców oraz opóźnień w badaniach chemicznych, a ponadto uruchomiło 10 nowych inicjatyw strategicznych;

L.  mając na uwadze, że Rzecznik Praw Obywatelskich wszczął szeroko zakrojone postępowanie strategiczne w sprawie sposobu, w jaki Komisja wyznacza specjalnych doradców, którzy często pracują jednocześnie dla klientów z sektora prywatnego i na rzecz UE, oraz dokonuje oceny ewentualnie występującego u nich konfliktu interesów;

M.  mając na uwadze, że Rzecznik Praw Obywatelskich przeprowadził dochodzenie w sprawie kodeksu postępowania dla członków Rady Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) i zauważył, że nie przewiduje on obowiązku złożenia deklaracji interesów ani ujawnienia interesów finansowych;

N.  mając na uwadze, że kryzys finansowy pociągnął za sobą kryzys społeczno-gospodarczy, co doprowadziło do podważenia wiarygodności instytucji UE;

O.  mając na uwadze, że Rzecznik Praw Obywatelskich ustalił, iż nierozliczenie przez Komisję z lat 2009-2014 byłego komisarza za naruszenie kodeksu postępowania komisarzy oraz niezbadanie w odpowiedni sposób zgodności zawartej przez niego umowy o pracę w sektorze prywatnym z jego obowiązkami wynikającymi z Traktatów UE stanowią przypadek niewłaściwego administrowania; mając na uwadze, że przypadki niewłaściwego administrowania dotyczące działalności komisarzy po zakończeniu kadencji, w tym przewodniczącego Komisji, zwiększają nieufność obywateli wobec Komisji;

P.  mając na uwadze, że Rzecznik Praw Obywatelskich współpracuje też z innymi organizacjami międzynarodowymi, takimi jak ONZ, i stanowi część unijnej struktury wynikającej z Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, której zadaniem jest ochrona, wspieranie i monitorowanie wdrażania tej konwencji na szczeblu instytucji UE;

Q.  mając na uwadze, że według przeprowadzonego w marcu 2016 r. badania Eurobarometr Flash dotyczącego obywatelstwa Unii Europejskiej dziewięciu na dziesięciu obywateli UE (87 %) wie, że ma taki status oraz że ma prawo wnieść skargę do Parlamentu, Komisji lub Rzecznika;

1.  zatwierdza roczne sprawozdanie za 2016 r. przedstawione przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz wyraża uznanie dla jego jasnej i przystępnej prezentacji nakreślającej najważniejsze fakty i dane na temat pracy Rzecznika w 2016 r.;

2.  gratuluje Emily O’Reilly znakomitej pracy na rzecz poprawy jakości i dostępności służb Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz jej czynnej współpracy i pozytywnych kontaktów z Parlamentem, w szczególności z Komisją Petycji, a także z innymi instytucjami, organami, urzędami i agencjami Unii;

3.  potwierdza rolę strategicznych postępowań sprawdzających i inicjatyw strategicznych oraz wspiera dochodzenia prowadzone przez Rzecznika z własnej inicjatywy w obszarach o znaczeniu strategicznym, które leżą w interesie publicznym obywateli Unii; wyraża uznanie dla wysiłków Rzecznika podejmowanych w celu lepszego wykorzystania działań strategicznych przez umożliwienie wspólnego rozpatrywania spraw opartych na skargach o podobnej treści;

4.  z zadowoleniem przyjmuje determinację, z jaką Rzecznik dąży do szybkiego i efektywnego reagowania na potrzeby i obawy obywateli Unii, a także popiera nowe metody pracy i uproszczoną procedurę rozpatrywania spraw – rozwiązania te, wprowadzone w 2016 r., zapewniają większą elastyczność i efektywność oraz silniejsze oddziaływanie na większą liczbę obywateli;

5.  zgadza się, że obecne, bezprecedensowe wyzwania stojące przed UE, takie jak bezrobocie, nierówności społeczne i gospodarcze, kryzys migracyjny i brexit, zmuszają wszystkie instytucje, organy, urzędy i agencje Unii, w tym Rzecznika, do cięższej pracy i z większą determinacją, aby zapewnić jak najwyższy poziom sprawiedliwości społecznej, rozliczalności i przejrzystości na szczeblu UE;

6.  podkreśla konieczność poprawy dialogu społecznego;

7.  podkreśla, że zaufanie między obywatelami a instytucjami ma kapitalne znaczenie w obecnego klimatu gospodarczego;

8.  odnotowuje, że jak dotąd urząd Rzecznika Praw Obywatelskich uzyskał drugi w kolejności najwyższy wskaźnik przestrzegania jego decyzji lub zaleceń; zaleca, aby Rzecznik zachował czujność, znalazł przyczyny braku realizacji jego zaleceń oraz poinformował Parlament o wszelkich powtarzających się przypadkach ich nieprzestrzegania ze strony administracji UE;

9.  odnotowuje spadek liczby dochodzeń dotyczących instytucji UE prowadzonych przez Rzecznika w 2016 r. (245 w 2016 r. w porównaniu z 261 w 2015 r.); wzywa instytucje, organy, urzędy i agencje UE, aby udzielały odpowiedzi i reagowały w rozsądnym czasie na krytyczne uwagi Rzecznika oraz aby poprawiały swoje wskaźniki zgodności z zaleceniami lub decyzjami Rzecznika;

10.  zauważa, że w 2016 r. większość spraw rozpatrywanych przez Rzecznika Spraw Obywatelskich zostało zamkniętych w ciągu 12 miesięcy, przeciętny czas potrzebny do zamknięcia dochodzenia wynosił 10 miesięcy, a jedynie 30 % spraw zamknięto po upływie 12 miesięcy lub później; wzywa Rzecznika do dalszego udoskonalania metod pracy i skrócenia czasu rozpatrywania skarg, zwłaszcza w przypadku spraw, które po upływie 12 miesięcy wciąż pozostają otwarte, bez uszczerbku dla wydajności pracy;

11.  zauważa, że dochodzenia dotyczące spraw związanych z przejrzystością, w szczególności kwestii dotyczących przejrzystości procesów podejmowania decyzji, przejrzystości działalności lobbingowej i dostępu do dokumentów unijnych, ponownie stanowią największy odsetek spraw rozpatrywanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich, w dalszej kolejności plasują się inne problemy związane z różnorodnymi zagadnieniami, począwszy od naruszeń praw podstawowych i kwestii etycznych po unijne zamówienia i dotacje;

12.  podkreśla zasadniczą rolę przejrzystości, dobrej administracji oraz instytucjonalnych mechanizmów kontroli i równowagi w pracach instytucji UE; żałuje, że dochodzenia dotyczące przejrzystości oraz dostępu do informacji i dokumentów nadal stanowią ponad 20 % wszystkich dochodzeń Rzecznika i że zagadnienia te od lat pozostają przedmiotem poważnej troski obywateli UE; wzywa instytucje UE do proaktywnego publikowania informacji i dokumentów, aby zwiększyć przejrzystość i ograniczyć niewłaściwe administrowanie;

13.  uważa, że regułą musi być maksymalna przejrzystość dokumentów oraz dostęp do dokumentów przechowywanych przez instytucje UE; przypomina orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, zgodnie z którym obywatele Unii mają prawo do publicznego dostępu do dokumentów instytucji, organów i innych agencji Unii, a ewentualne zastosowanie odstępstw i wyjątków od tego prawa należy zawsze rozpatrywać w odniesieniu do zasad przejrzystości i demokracji jako warunków wstępnych korzystania przez obywateli z przysługujących im praw demokratycznych; uważa, że potrzebny jest przegląd rozporządzenia (WE) nr 1049/2001, aby ułatwić działalność Rzecznika w zakresie kontroli przyznawania dostępu do dokumentów Parlamentu, Rady i Komisji;

14.  zwraca się do Komisji, aby poprawiła przejrzystość i dostęp do dokumentów i informacji w odniesieniu do procedur EU Pilot dotyczących otrzymanych petycji oraz zakończonych już procedur EU Pilot i postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego; podkreśla znaczenie podejmowanej przez Komisję regularnej współpracy z Parlamentem; zachęca Rzecznika do kontynuacji strategicznego postępowania sprawdzającego dotyczącego przejrzystości działań Komisji podczas rozpatrywania skarg w sprawie naruszeń w ramach procedur EU Pilot oraz wzywa Rzecznika do zachowania determinacji i czujności podczas dalszego badania tej sprawy w 2017 r.; uważa, że nieuzasadnione opóźnienia w rozpatrywaniu wszczętych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom i procedur EU Pilot mogą również wchodzić w zakres niewłaściwego administrowania;

15.  wyraża uznanie dla zdecydowania, z jakim Rzecznik dąży do osiągnięcia najwyższego poziomu przejrzystości w unijnym procesie decyzyjnym; podkreśla, że konieczne jest monitorowanie wdrażania zaleceń Rzecznika dotyczących przejrzystości w rozmowach trójstronnych; wzywa Radę i Komisję do opublikowania stosownych informacji na temat decyzji podejmowanych podczas rozmów trójstronnych; przypomina ponadto o potrzebie zapewnienia pełnej i zwiększonej przejrzystości w umowach i negocjacjach handlowych oraz wzywa Rzecznika do podejmowania dalszych wysiłków w celu monitorowania przejrzystości w negocjacjach dotyczących wszystkich umów handlowych UE z państwami trzecimi, przy czym należy pamiętać o tym, by nie osłabiało to pozycji negocjacyjnej UE;

16.  przypomina, jak ważne jest, aby wszystkie instytucje UE zachowały przejrzystość w negocjacjach między UE a Zjednoczonym Królestwem w sprawie wystąpienia tego państwa z Unii bez podważania pozycji negocjacyjnej stron; wzywa Rzecznika, aby monitorował przestrzeganie zasad przejrzystości w całym procesie negocjacji w sprawie wystąpienia;

17.  domaga się większej przejrzystości w unijnym procesie podejmowania decyzji gospodarczych i finansowych, w szczególności w obszarze nadzoru bankowego sprawowanego przez Europejski Bank Centralny; popiera ponadto zalecenia Rzecznika dotyczące zwiększenia przejrzystości EBI i Eurogrupy oraz wzmocnienia ich wewnętrznych zasad etyki, a jednocześnie dostrzega niedawne starania Rzecznika w tym zakresie oraz fakt, że rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 nie ma zastosowania wobec Eurogrupy, ponieważ nie jest ona instytucją ani organem w rozumieniu Traktatów; wzywa do przestrzegania zaleceń Rzecznika w sprawie przeglądu mechanizmu rozpatrywania skarg EBI i podkreśla znaczenie niezależnego mechanizmu składania skarg; wzywa Rzecznika Praw Obywatelskich, aby odgrywał aktywniejszą rolę, jeśli chodzi o zapewnienie wiarygodności i skuteczności nowego mechanizmu rozpatrywania skarg EBI, z poszanowaniem zasad niezależności operacyjnej, przejrzystości, dostępności, terminowości i adekwatnych zasobów;

18.  wyraża pełne poparcie dla ostatecznego celu Rzecznika, jakim jest wzmocnienie struktur i instytucji odpowiedzialności i przejrzystości na szczeblu UE oraz poprawa jakości demokracji w Europie;

19.  odnotowuje stwierdzone przez Rzecznika przypadki niewłaściwego administrowania w odniesieniu do kodeksu postępowania komisarzy; podkreśla znaczenie wysokich standardów moralnych i etycznych w administracji UE oraz odnotowuje decyzję Komisji o przedłużeniu do dwóch lat okresu karencji dla byłych komisarzy i do trzech lat dla byłych przewodniczących Komisji, jest jednak głęboko przekonany, że bardziej rygorystyczne zasady etyczne muszą obowiązywać we wszystkich instytucjach UE, w stosunku do zarówno polityków, jak i pracowników UE, aby zapewnić przestrzeganie zobowiązania do godziwego i rozważnego zachowania oraz pełnej niezależności od sektora prywatnego; domaga się, by Komisja zagwarantowała proaktywne podawanie do wiadomości oraz pełną przejrzystość w odniesieniu do zatrudnienia byłych członków Komisji; popiera zalecenia Rzecznika dotyczące dalszego przeglądu kodeksu zgodnie z zobowiązaniami traktatowymi, polegającego na zwiększeniu jasności przepisów i łatwości ich stosowania, tak aby zapewnić w każdym przypadku wiarygodność, bezstronność i brak konfliktów interesów; zachęca Rzecznika do dalszego nadzorowania i oceny poziomu niezależności powołanego przez Komisję komitetu ad hoc ds. etyki;

20.  odnotowuje działania Komisji w odpowiedzi na zalecenia Rzecznika dotyczące sposobu wdrożenia przepisów regulaminu pracowniczego UE regulujących tzw. efekt „drzwi obrotowych” oraz oczekuje na dochodzenie uzupełniające Rzecznika oceniające funkcjonowanie nowych zasad w praktyce;

21.  wzywa Rzecznika Praw Obywatelskich do dalszych prac, które zapewnią terminową publikację nazwisk wszystkich unijnych urzędników uwikłanych w przypadki efektu „drzwi obrotowych”, oraz do zagwarantowania pełnej przejrzystości wszystkich związanych z tym informacji;

22.  popiera zaangażowanie Rzecznika na rzecz zwiększenia przejrzystości działalności lobbingowej w UE, a także wzywa Komisję do pełnego zastosowania się do sugestii Rzecznika dotyczących udoskonalenia rejestru UE służącego przejrzystości przez przekształcenie go w obowiązkowy centralny ośrodek przejrzystości dla wszystkich instytucji i agencji UE; podkreśla, że w tym celu należy podjąć wyraźne działania oraz opracować spójne i realne harmonogramy prac; podkreśla znaczenie większej przejrzystości, w tym w odniesieniu do informacji o finansowaniu, grupach interesów i interesach finansowych;

23.  z zadowoleniem przyjmuje wszczęcie przez Rzecznika strategicznego postępowania sprawdzającego w sprawie sposobu przeprowadzania przez Komisję ocen konfliktu interesów w przypadku specjalnych doradców; wzywa Komisję do pełnego wdrożenia zaleceń Rzecznika w sprawie procedury powoływania specjalnych doradców, oceny potencjalnych konfliktów interesów przed powołaniem doradców i po ich powołaniu oraz zapewniania publicznego dostępu i informacji w odniesieniu do dokumentów i posiedzeń;

24.  popiera strategiczne postępowanie sprawdzające wszczęte przez Rzecznika w sprawie grup ekspertów Komisji; wzywa Rzecznika do dopilnowania, aby w nowych przepisach Komisji poprawiono zasady zarządzania konfliktami interesów oraz wyważonej i równej reprezentacji wszystkich zainteresowanych stron, w tym społecznych, co obejmuje sporządzenie wykazu wszystkich ekspertów w rejestrze UE służącym przejrzystości;

25.  odnotowuje stanowisko Komisji dotyczące przejrzystości spotkań z lobbystami przemysłu tytoniowego oraz środki służące przejrzystości wdrożone przez Dyrekcję Generalną ds. Zdrowia; ponownie apeluje do Komisji, aby zmieniła sposób postępowania oraz zapewniła pełną przejrzystość swojej pracy dzięki publikowaniu w internecie danych dotyczących wszystkich spotkań z lobbystami lub ich przedstawicielami prawnymi, a także protokołów tych spotkań, zgodnie z zobowiązaniami podjętymi na mocy Ramowej konwencji ONZ o ograniczeniu użycia tytoniu;

26.  z zadowoleniem przyjmuje praktyczne zalecenia Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie kontaktów między urzędnikami państwowymi a lobbystami; wzywa Rzecznika do podjęcia działań służących zwiększeniu znajomości tych zaleceń wśród pracowników wszystkich unijnych instytucji w drodze szkoleń, seminariów i powiązanych środków wsparcia oraz wzywa wszystkie instytucje unijne do wdrożenia opracowanego przez Rzecznika Kodeksu dobrego postępowania administracyjnego oraz środków na rzecz przejrzystości zawartych w Ramowej konwencji ONZ o ograniczeniu użycia tytoniu; ponawia apel o skuteczną aktualizację Kodeksu dobrej praktyki administracyjnej w drodze przyjęcia wiążącego rozporządzenia w tej sprawie w trakcie obecnej kadencji;

27.  pochwala strategiczne dochodzenie prowadzone przez Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie dostępu do dokumentów związanych z organami przygotowawczymi Rady, w tym jej komitetami, grupami roboczymi i Komitetem Stałych Przedstawicieli (Coreper), podczas debat nad projektami unijnych aktów ustawodawczych; zachęca Rzecznika, aby apelował do Rady o poprawę przejrzystości, jeśli chodzi o jej spotkania z zainteresowanymi stronami i przyjmowane decyzje, o przestrzeganie wymogów dotyczących dostępu do dokumentów oraz zapewnianie tego dostępu terminowo i bez opóźnień;

28.  pochwala pracę Rzecznika Praw Obywatelskich nad kwestiami leżącymi w ogólnym interesie publicznym, takimi jak prawa podstawowe, bezpieczeństwo i skuteczność produktów leczniczych, ochrona środowiska i zdrowia oraz zabezpieczenia przed zagrożeniami dla środowiska; wzywa Rzecznika do działań następczych związanych z jego wnioskami przedstawionymi Europejskiej Agencji Chemikaliów w sprawie czynników zniechęcających do prowadzenia badań na zwierzętach, gdy nowe produkty kosmetyczne są rejestrowane na rynku, oraz EPSO w sprawie stosowania zasady siły wyższej i przejrzystości konkursów organizowanych przez EPSO;

29.  uznaje doświadczenie Rzecznika Praw Obywatelskich w radzeniu sobie z przypadkami niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji UE, związanymi z molestowaniem i wykorzystywaniem seksualnym w miejscu pracy, jak miało to miejsce w związku ze skargą 1283/2012/AN; zwraca się do Rzecznika, aby w świetle rezolucji PE z dnia 26 października 2017 r. w sprawie przeciwdziałania molestowaniu i wykorzystywaniu seksualnemu i jego decyzji o powołaniu grupy zadaniowej złożonej z niezależnych ekspertów upoważnionej do zbadania przypadków molestowania i wykorzystywania seksualnego w Parlamencie, również zbadał sytuację pod względem molestowania i wykorzystywania seksualnego w unijnych instytucjach, organach, urzędach i agencjach oraz przedstawił zalecenia i najlepsze praktyki w zakresie zapobiegania nowym przypadkom w instytucjach UE;

30.  wspiera rolę Rzecznika w kształtowaniu proaktywnej i przejrzystej polityki dotyczącej badań klinicznych prowadzonych przez Europejską Agencję Leków (EMA), a zwłaszcza zalecenia Rzecznika w sprawie zatwierdzenia preparatu Humira, jednego z najlepiej sprzedających się produktów leczniczych na świecie, stosowanego w leczeniu choroby Crohna; wzywa Rzecznika do dalszego monitorowania EMA, aby zagwarantować, że spełnia ona najwyższe normy przejrzystości i dostępu do informacji dotyczących badań klinicznych, w szczególności normy leżące w interesie publicznym i istotne dla lekarzy, pacjentów i badaczy;

31.  zwraca się do Rzecznika Praw Obywatelskich, aby nadal badał praktyki w agencjach UE, ze szczególnym uwzględnieniem Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności i Europejskiej Agencji Chemikaliów w odniesieniu do dokumentów Monsanto oraz ewentualnych skutków pod względem poufności i konfliktu interesów;

32.  z zadowoleniem przyjmuje dochodzenia prowadzone przez Rzecznika w następstwie skarg składanych przez osoby niepełnosprawne oraz wspiera działania Rzecznika jako aktywnego uczestnika unijnych ram dotyczących Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, a także jego wkład we wdrażanie europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności; ponownie wyraża swoje całkowite poparcie dla pełnego wdrożenia konwencji na szczeblu UE;

33.  wzywa Rzecznika do dopilnowania, aby Komisja uwzględniła wnioski i zalecenia Rzecznika w sprawie przyszłego przeglądu europejskiej inicjatywy obywatelskiej w celu zapewnienia, by procedury i warunki wymagane w związku z inicjatywą obywatelską były rzeczywiście jasne, proste, łatwe do stosowania i proporcjonalne;

34.  wzywa Rzecznika Praw Obywatelskich do dopilnowania, aby Komisja pomagała w tworzeniu infrastruktury zapewniającej doradztwo prawne w zakresie europejskiej inicjatywy obywatelskiej oraz w tworzeniu ram prawnych chroniących uczestników tej inicjatywy;

35.  przypomina, że demaskatorzy odgrywają kluczową rolę w ujawnianiu przypadków niewłaściwego administrowania, oraz popiera środki mające skutecznie zachęcać do sygnalizowania nieprawidłowości i chronić demaskatorów przed odwetem, a także apeluje do Rzecznika o dalszą ocenę wdrażania nowych wewnętrznych zasad informowania o nieprawidłowościach w instytucjach UE; zachęca do działań następczych w związku z dochodzeniami Rzecznika z 2015 r. dotyczącymi wewnętrznych zasad informowania o nieprawidłowościach w instytucjach UE; z zadowoleniem przyjmuje własne zasady Rzecznika w tym zakresie i zachęca pozostałe instytucje UE do korzystania z nich jako wytycznych; przypomina swój apel o opracowanie horyzontalnych przepisów UE dotyczących ochrony demaskatorów, ustanawiających odpowiednie kanały i procedury zgłaszania wszystkich form niewłaściwego administrowania, a także odpowiednie gwarancje i zabezpieczenia prawne dla zaangażowanych osób na wszystkich szczeblach;

36.  proponuje dokonanie przeglądu Statutu Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, aby upoważnić go do badania zarzutów niezgodności z rozporządzeniem (WE) nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów instytucji i organów UE oraz do podejmowania decyzji w sprawie opublikowania stosownych dokumentów;

37.  z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Rzecznika dotyczącą wskazywania najlepszych praktyk w administracji UE i zainteresowania nimi opinii publicznej za pomocą nagrody Rzecznika za dobrą administrację;

38.  zachęca Rzecznika do dalszej współpracy z krajowymi rzecznikami praw obywatelskich za pośrednictwem europejskiej sieci rzeczników; popiera pomysł zorganizowania po raz pierwszy w Brukseli w 2016 r. dorocznej konferencji europejskiej sieci rzeczników praw obywatelskich oraz zobowiązanie Komisji do efektywniejszej współpracy z siecią;

39.  jest otwarty na pomysł organizowania w przyszłości corocznych konferencji europejskiej sieci rzeczników praw obywatelskich w siedzibie Parlamentu Europejskiego ze względu na bezpośrednie związki między Komisją Petycji a Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich;

40.  przypomina, że europejska sieć rzeczników praw obywatelskich może odegrać ważną rolę w obronie praw obywateli UE podczas negocjacji w sprawie wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE;

41.  wyraża uznanie dla Rzecznika za organizowanie spotkań z poszczególnymi krajowymi rzecznikami praw obywatelskich oraz organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i organizacjami przedsiębiorców; wzywa Rzecznika do organizowania takich spotkań we wszystkich państwach członkowskich oraz do dalszego podnoszenia świadomości tego, co urząd Rzecznika Praw Obywatelskich może uczynić dla europejskich obywateli i przedsiębiorstw;

42.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji oraz sprawozdania Komisji Petycji Radzie, Komisji, Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rzecznikom praw obywatelskich lub odpowiadającym im organom w państwach członkowskich.

(1) Dz.U. L 113 z 4.5.1994, s. 15. (2) Dz.U. C 72 E z 21.3.2002, s. 331.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie przeglądu wdrażania polityki ochrony środowiska UE (2017/2705(RSP))

P8_TA(2017)0450 B8-0590/2017

Parlament Europejski,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 lutego 2017 r. zatytułowany „Przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska UE: Wspólne wyzwania i jak łączyć wysiłki, by uzyskiwać lepsze wyniki” (COM(2017)0063) i 28 towarzyszących mu sprawozdań krajowych,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 maja 2016 r. zatytułowany „Osiągnięcie korzyści z polityki ochrony środowiska UE poprzez regularny przegląd wdrażania tej polityki” (COM(2016)0316),

–  uwzględniając decyzję nr 1386/2013/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie ogólnego unijnego programu działań w zakresie środowiska do 2020 r. „Dobra jakość życia z uwzględnieniem ograniczeń naszej planety”(1) (7. EAP),

–  uwzględniając rezolucję przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ dnia 25 września 2015 r. zatytułowaną „Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030” (A/RES/70/1),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 22 listopada 2016 r. zatytułowany „Kolejne kroki w kierunku zrównoważonej przyszłości Europy – Europejskie działania na rzecz zrównoważonego rozwoju” (COM(2016)0739),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 22 maja 2017 r. zatytułowany „Europejski semestr na 2017 r.: zalecenia dla poszczególnych krajów” (COM(2017)0500),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 2 grudnia 2015 r. zatytułowane „Zamknięcie obiegu – plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym” (COM(2015)0614),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 26 stycznia 2017 r. na temat wdrażania planu działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym (COM(2017)0033),

–  uwzględniając pytania do Rady (O-000065/2017 – B8-0606/2017) oraz Komisji (O-000066/2017 – B8-0607/2017) na temat przeglądu wdrażania polityki ochrony środowiska UE,

–  uwzględniając projekt rezolucji Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,

–  uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że UE ma silne przepisy w dziedzinie ochrony środowiska, ale występującym od dawna problemem jest ich słabe i wadliwe wdrażanie; mając na uwadze, że luki we wdrażaniu stanowią zagrożenie dla zrównoważonego rozwoju, mają niekorzystne skutki transgraniczne dla środowiska i zdrowia ludzi oraz pociągają za sobą znaczne koszty społeczno-gospodarcze; mając na uwadze, że luki we wdrażaniu podważają dodatkowo wiarygodność UE;

B.  mając na uwadze, że 70 % unijnego prawa z dziedziny ochrony środowiska jest wdrażane przez władze regionalne i lokalne;

C.  mając na uwadze, że przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska UE oraz 28 sprawozdań krajowych po raz kolejny pokazuje, że wdrażanie prawa ochrony środowiska w UE nie jest jednolite, lecz różni się radykalnie między państwami członkowskimi, a także między różnymi obszarami o znaczeniu środowiskowym; stwierdza jednak, że istnieją wspólne obszary problematyczne, gdzie wdrażanie szwankuje w całej UE i dotyczą one często największych środowiskowych zagrożeń dla zdrowia;

D.  mając na uwadze, że składane co dwa lata sprawozdania są bardzo istotne dla pokazania rzeczywistej sytuacji w zakresie wdrażania w państwach członkowskich, ale ważne byłoby też regularne monitorowanie;

E.  mając na uwadze, że przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska zajął się ważnymi obszarami unijnego ustawodawstwa z dziedziny ochrony środowiska, ale należy go jeszcze rozszerzyć, aby umożliwić oferowanie bardziej systematycznych rozwiązań dla wyzwań, które stawia zrównoważony rozwój środowiskowy;

F.  mając na uwadze, że przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska powinien być instrumentem międzysektorowym zdolnym do oceny wpływu na środowisko w innych dziedzinach, takich jak rolnictwo, rybołówstwo, przemysł, transport, leśnictwo i ogółem polityka regionalna;

G.  mając na uwadze, że Komisja powinna dążyć do lepszej porównywalności danych wykorzystywanych do oceny wyników państw członkowskich; mając na uwadze, że różnice między danymi zebranymi w różnych państwach członkowskich stanowią ważną przeszkodę w ich porównywaniu, a co za tym idzie negatywnie wpływają na jakość oceny;

H.  mając na uwadze, że istotne jest zaangażowanie wszystkich właściwych organów w przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska w sposób spójny z instytucjonalną rzeczywistością państw członkowskich; mając na uwadze, że w szczególności należy podkreślić, że w niektórych państwach członkowskich regiony posiadają pełne kompetencje w materii ustawodawstwa dotyczącego środowiska;

I.  mając na uwadze, że przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska to narzędzie koncentrujące się na lepszym wdrożeniu w pełni komplementarne wobec innych instrumentów, jak na przykład IMPEL (Europejska Sieć Wdrażania i Egzekwowania Prawa Ochrony Środowiska) i inicjatywa „Make it Work”;

J.  mając na uwadze, że przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska powinien być postrzegany jako instrument debaty politycznej, zwłaszcza na szczeblu ministerialnym, a nie tylko jako narzędzie techniczne;

Znaczenie i kontekst przeglądu wdrażania polityki ochrony środowiska

1.  z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji dotyczącą wprowadzenia przeglądu wdrażania polityki ochrony środowiska i uznaje jego ogromny potencjał, jeżeli zostanie mu nadane właściwe znaczenie polityczne oraz zachowana zostanie jego pełna przejrzystość; zwraca uwagę, że przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska mógłby potencjalnie umieścić problemy związane z wdrażaniem na wysokiej pozycji wśród priorytetów politycznych, służyć jako mechanizm wczesnego ostrzegania dla decydentów, a ostatecznie poprawić wdrażanie unijnego prawodawstwa i polityki w dziedzinie ochrony środowiska;

2.  przypomina, że Parlament wielokrotnie wzywał do bardziej aktywnej roli Komisji, jeżeli chodzi o monitorowanie, prowadzenie i wspieranie wdrażania przepisów i polityki w dziedzinie ochrony środowiska, np. w odniesieniu do dyrektyw dotyczących ochrony przyrody; uważa, że Komisja powinna działać stanowczo w przypadku naruszenia, aktywnie korzystając z wszystkich dostępnych jej środków ustawodawczych;

3.  popiera przyjęte przez Komisję międzysektorowe, holistyczne podejście obejmujące wiele zainteresowanych stron, co jest kluczowe dla dokonania zmian w terenie; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w przeglądzie wdrażania polityki ochrony środowiska wskazuje się podstawowe przyczyny niedostatecznego wdrażania i proponuje środki mające na celu podjęcie tych wyzwań w konstruktywny sposób;

4.  uważa, że przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska powinien być jednym z narzędzi stosowanych do osiągnięcia większej spójności z celami zrównoważonego rozwoju i do oceny postępów dokonanych przez państwa członkowskie i Unię w realizacji istotnych dla środowiska celów zrównoważonego rozwoju; dlatego wzywa Komisję do dalszego badania, jak wdrażanie unijnego ustawodawstwa z dziedziny ochrony środowiska pomaga także w osiąganiu odnośnych celów zrównoważonego rozwoju i poszczególnych wskaźników tych celów oraz celów państw członkowskich;

5.  uznaje, że przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska może również służyć jako narzędzie zapobiegania, dzięki czemu można by ograniczyć liczbę postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego; podkreśla jednak, że przegląd ten nie powinien zastępować ani opóźniać podejmowanych przez Komisję niezbędnych działań w sprawie naruszeń;

Jak ulepszyć przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska i osiągnąć lepsze wyniki?

6.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska obejmuje większość celów tematycznych 7. programu działań w zakresie środowiska (7. EAP); wyraża jednak ubolewanie, że nie uwzględniono ważnych obszarów, takich jak zmiana klimatu, środki efektywności energetycznej i oszczędności w zakresie energii, chemikalia i emisje przemysłowe, a także niektórych systemowych i środowiskowych wyzwań związanych z energetyką, transportem, polityką towarową i regionalną, i wzywa Komisję do dopilnowania, aby zostały one uwzględnione w przyszłych wersjach; podkreśla, że dostępne dane już opublikowane przez Europejską Agencję Środowiska mogły umożliwić co najmniej wstępną analizę wdrożenia przepisów dotyczących zmiany klimatu, środków w zakresie efektywności energetycznej i oszczędności energii na szczeblu zarówno UE, jak i państw członkowskich;

7.  ponadto wyraża ubolewanie z powodu pominięcia takich istotnych kwestii jak pozostałości hormonów i leków w ściekach, wodach powierzchniowych i gruntowych, a także ich wpływ na wodę pitną, zdrowie publiczne, różnorodność biologiczną oraz środowisko (wodne) i wzywa Komisję do dopilnowania, by zostały uwzględnione w przyszłych wersjach;

8.  podkreśla fakt, iż program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 na szczeblu globalnym i 7. unijny program działań w zakresie środowiska na szczeblu UE wspólnie tworzą ramy postępowej polityki z dziedziny ochrony środowiska;

9.  uważa, że silniejszy związek między przeglądem wdrażania polityki ochrony środowiska a europejskim semestrem byłby korzystny dla spójności działań Unii;

10.  podkreśla, że ograniczona dostępność danych może prowadzić do luk we wdrażaniu i trudności w przeglądzie wdrażania;

11.  podkreśla znaczenie harmonizacji danych i okresów sprawozdawczych w celu usprawnienia procesów przeglądu w przyszłości; wzywa Komisję do zwiększenia porównywalności danych oraz do uwzględnienia w przyszłych przeglądach wdrażania polityki ochrony środowiska specjalnej sekcji dotyczącej oceny jakości sprawozdań i danych dostarczanych przez państwa członkowskie na mocy różnych dyrektyw; podkreśla znaczenie bezpiecznej wymiany danych elektronicznych w celu ułatwienia sprawozdawczości ze strony państw członkowskich;

12.  podkreśla znaczenie poparcia oceny jakościowej celami ilościowymi; w tym kontekście zauważa, że lepsza współpraca z Europejską Agencją Środowiska mogłaby pomóc w opracowaniu odpowiednich wskaźników;

13.  podkreśla, że w ramach przeglądu wdrażania polityki ochrony środowiska UE należy uwzględnić i ocenić wszelkie poważne problemy oraz ewentualne sprzeczne cele polityki ochrony środowiska i innych strategii sektorowych, kładąc nacisk na wszelkie wykryte niezgodności i opracowując propozycje ich skorygowania;

14.  uważa, że należy zmniejszyć margines uznania po stronie państw członkowskich, aby znaleźć rozwiązania na rzecz lepszego wdrażania;

Jak usprawnić wdrażanie prawodawstwa w dziedzinie ochrony środowiska?

15.  podkreśla, że nieuwzględnianie problemów ochrony środowiska w innych obszarach polityki jest jedną z podstawowych przyczyn luk we wdrażaniu przepisów i polityki w dziedzinie ochrony środowiska;

16.  podkreśla, że wdrażanie prawa z dziedziny ochrony środowiska można by poprawić dzięki szerszemu uwzględnieniu przepisów o ochronie środowiska w innych obszarach polityki i pełnemu stosowaniu zasady ostrożności;

17.  uważa, że powodem braku zdolności administracyjnych i braku zarządzania – dwóch głównych przyczyn wadliwego wdrażania – jest częściowo brak odpowiedniego finansowania, a częściowo nieefektywne wykorzystanie dostępnych funduszy przez państwa członkowskie, i apeluje do państw członkowskich o usprawnienia w tych obszarach;

18.  uważa, że w interesie dobrego i solidnego zarządzania i lepszej skuteczności, partnerstwa i jawności działań organów publicznych na wszystkich szczeblach konieczny jest jasny podział obowiązków, odpowiednie zasoby i zdolności oraz lepsze mechanizmy koordynacji;

19.  uważa, że stosowanie przez państwa członkowskie instrumentów rynkowych, takich jak polityka podatkowa oparta na zasadzie „zanieczyszczający płaci”, stanowi wydajne i skuteczne narzędzie osiągnięcia celu, jakim jest pełna realizacja polityki ochrony środowiska;

20.  zdecydowanie popiera nacisk, jaki w przeglądzie wdrażania polityki ochrony środowiska położono na wymianę najlepszych praktyk i wzajemne przeglądy, oraz uważa, że mogłoby to pomóc w znalezieniu innowacyjnych rozwiązań przez państwa członkowskie napotykające trudności we wdrażaniu prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska; jest przekonany, że w tym kontekście przydatne byłyby wytyczne Komisji;

21.  uważa, że przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska powinien zawierać jasne i sztywne ramy czasowe określone przez Komisję w celu zapewnienia wdrożenia ustawodawstwa z dziedziny ochrony środowiska w państwach członkowskich;

22.  uważa, że przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska może również służyć jako narzędzie przekazywania informacji opinii publicznej, podnoszenia świadomości, zwiększania udziału społeczeństwa obywatelskiego i mobilizowania ludności oraz edukacji na temat polityki ochrony środowiska, z korzyścią dla państw członkowskich i obywateli; w związku z tym wzywa Komisję do opracowania zestawu środków w celu dokonania oceny postępów, które państwa członkowskie czynią w dziedzinie efektywności środowiskowej, włączając w to analizę porównawczą najlepszych praktyk i tablice wyników, które powinny być regularnie aktualizowane i publikowane w celu uczynienia ich publicznie dostępnymi;

23.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmocnienia mechanizmów zapewniania zgodności, w tym dzięki poprawie i przyspieszeniu wysiłków na rzecz wdrażania dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko;

24.  podkreśla, że organizacje pozarządowe i ogół społeczeństwa mogą również odgrywać ważną rolę w promowaniu lepszego wdrażania, a tym samym utrzymania praworządności, jeżeli mają skuteczny dostęp do wymiaru sprawiedliwości;

25.  wzywa Komisję, by przedstawiła wniosek ustawodawczy dotyczący kontroli środowiskowych, aby przyspieszyć wdrażanie przepisów i norm środowiskowych;

26.  w ramach dobrego zarządzania i zapewniania zgodności wzywa Komisję do przedstawienia nowego wniosku ustawodawczego w sprawie minimalnych standardów dostępu do kontroli sądowej, a także do zaproponowania przeglądu rozporządzenia w sprawie konwencji z Aarhus dotyczącego stosowania jej w Unii w celu uwzględnienia ostatnich zaleceń Komitetu do spraw Przestrzegania Konwencji z Aarhus;

Rola państw członkowskich i instytucji UE w działaniach następczych po przeglądzie wdrażania polityki ochrony środowiska

27.  wzywa Komisję, właściwe władze w państwach członkowskich i odpowiednie zainteresowane strony, aby w pełni i niezwłocznie zaangażowały się w przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska; podkreśla ważną rolę władz regionalnych i lokalnych; zwraca się do państw członkowskich o pełne zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych i o zachęcanie ich do dalszego włączania się do sieci IMPEL i promowania udziału ekspertów lokalnych i regionalnych, tak aby pilnie poprawić wymianę danych, wiedzy i najlepszych praktyk;

28.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do poprawy gromadzenia danych i dostępu do informacji, rozpowszechniania dobrych praktyk oraz zaangażowania obywateli i do rozważenia możliwości włączenia samorządów terytorialnych w większym stopniu w proces opracowywania polityki ochrony środowiska;

29.  zwraca się do właściwych władz na odpowiednim szczeblu w państwach członkowskich, aby dopilnowały organizacji otwartych dialogów dotyczących wdrażania z udziałem wszystkich zainteresowanych stron, z odpowiednim dostępem do informacji i udziałem podmiotów publicznych i społeczeństwa obywatelskiego, i wzywa Komisję do angażowania się w te dialogi i informowania o tym Parlamentu;

30.  z zadowoleniem przyjmuje wnioski Komisji w sprawie strategii politycznych dotyczące specjalnych ram zorganizowanego dialogu dotyczącego wdrażania, ale uważa, że należy bezwzględnie zagwarantować przejrzystość tego procesu i udział odpowiednich organizacji pozarządowych i kluczowych interesariuszy;

31.  z zadowoleniem przyjmuje rozmowy między Komisją, państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami w ramach grupy ekspertów ds. ekologizacji europejskiego semestru, ale uważa, że udział specjalnej grupy ekspertów ds. wdrażania przepisów ochrony środowiska mógłby ułatwić zorganizowany dialog dotyczący wdrażania, w uzupełnieniu dwustronnych dialogów pomiędzy krajami;

32.  usilnie wzywa, by kwestia wdrażania figurowała jako stały punkt w priorytetach i programach trzech prezydencji, co najmniej raz do roku była omawiana na posiedzeniu Rady ds. środowiska, np. w formie specjalnej Rady ds. wdrażania, oraz została uzupełniona innym forum, w którym weźmie udział także Parlament Europejski i Komitet Regionów; apeluje o wspólne posiedzenia Rady mające na celu poruszenie międzysektorowych, horyzontalnych kwestii wdrażania i wspólnych wyzwań, a także nowych kwestii o potencjalnych skutkach transgranicznych;

o
o   o

33.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 354 z 28.12.2013, s. 171.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie zwalczania nierówności jako czynnika sprzyjającego tworzeniu miejsc pracy i wzrostowi (2016/2269(INI))

P8_TA(2017)0451 A8-0340/2017

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w szczególności jego art. 9,

–  uwzględniając zrewidowaną Europejską kartę społeczną,

–  uwzględniając publikację Komisji pt. „EU Employment and Social Situation – Quarterly Review September 2015” [Kwartalny przegląd zatrudnienia i sytuacji społecznej w UE z września 2015 r.],

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 marca 2014 r. „Podsumowanie realizacji strategii »Europa 2020« na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2014)0130),

–  uwzględniając publikację Komisji z 2012 r. pt. „Employment and Social Developments in Europe 2012” [Zatrudnienie i rozwój sytuacji społecznej w Europie 2012],

–  uwzględniając pakiet Komisji z dnia 20 lutego 2013 r. dotyczący inwestycji społecznych, w tym zalecenie 2013/112/UE zatytułowane „Inwestowanie w dzieci - przerwanie cyklu marginalizacji”,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 16 grudnia 2010 r. „Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym: europejskie ramy na rzecz spójności społecznej i terytorialnej” (COM(2010)0758),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. „Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020) oraz swoją rezolucję z dnia 16 czerwca 2010 r. w sprawie strategii UE 2020(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie potrzeby opracowania unijnej strategii mającej na celu wyeliminowanie różnic w emeryturach ze względu na płeć i zapobieganie występowaniu takich różnic(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 marca 2017 r. w sprawie równości kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej w latach 2014–2015(3),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 stycznia 2017 r. w sprawie europejskiego filaru praw socjalnych(4),

–  uwzględniając swoje zalecenie dla Rady z dnia 7 lipca 2016 r. w sprawie 71. sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 kwietnia 2016 r. w sprawie osiągnięcia celu przeciwdziałania ubóstwu w świetle rosnących kosztów ponoszonych przez gospodarstwa domowe(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 listopada 2015 r. w sprawie zmniejszenia nierówności ze szczególnym uwzględnieniem ubóstwa dzieci(7),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie strategii UE na rzecz przeciwdziałania bezdomności(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 4 lipca 2013 r. pt. „Wpływ kryzysu na dostęp słabszych grup społecznych do usług opieki”(9),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie komunikatu Komisji pt. „Inwestycje społeczne na rzecz wzrostu i spójności, w tym wdrażanie Europejskiego Funduszu Społecznego na lata 2014–2020”(10),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie europejskiej platformy współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym(11),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie ubóstwa kobiet w Unii Europejskiej(12),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie zmniejszania nierówności zdrowotnych w UE(13),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 października 2010 r. w sprawie roli dochodu minimalnego w walce z ubóstwem i w promowaniu społeczeństwa integracyjnego w Europie(14),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 października 2008 r. w sprawie propagowania integracji społecznej i walki z ubóstwem, w tym ubóstwem dzieci, w Unii Europejskiej(15),

–  uwzględniając pytanie wymagające odpowiedzi ustnej O-000047/2016 – B8-0369/2016 dotyczące likwidacji nierówności w celu pobudzenia inkluzywnego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego w UE,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie europejskiego dochodu minimalnego i wskaźników ubóstwa(16),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 15 czerwca 2011 r. w sprawie komunikatu Komisji „Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym: europejskie ramy na rzecz spójności społecznej i terytorialnej”(17),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 30 września 2009 r. w sprawie: „Praca a ubóstwo: niezbędne podejście całościowe”(18),

–  uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 31 marca 2011 r. „Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym”(19),

–  uwzględniając coroczne sprawozdanie Komitetu Ochrony Socjalnej z dnia 10 marca 2015 r. pt. „Social situation in the European Union (2014)” [Sytuacja społeczna w Unii Europejskiej (2014 r.)](20),

–  uwzględniając opinię Komitetu Ochrony Socjalnej z dnia 15 lutego 2011 r. pt. „Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Inicjatywa przewodnia strategii »Europa 2020«”(21),

–  uwzględniając sprawozdanie z przeprowadzonego przez Eurofound trzeciego europejskiego badania jakości życia pt. „Jakość życia w Europie: wpływ kryzysu”,

–  uwzględniając sprawozdanie z przeprowadzonego przez Eurofound trzeciego europejskiego badania jakości życia pt. „Jakość życia w Europie: nierówności społeczne”,

–  uwzględniając sprawozdanie Eurofoundu pt. „Income inequalities and employment patterns in Europe before and after the great Recession” [Nierówności w dochodach i modele zatrudnienia w Europie przed wielką recesją i po niej],

–  uwzględniając sprawozdanie ogólne Eurofoundu pt. „Sixth European Working Conditions Survey” [Szósty europejski sondaż na temat warunków pracy],

–  uwzględniając sprawozdanie Eurofoundu pt. „Social mobility in the EU” [Awans społeczny w UE],

–  uwzględniając sprawozdanie Eurofoundu pt. „New forms of employment” [Nowe formy zatrudnienia],

–  uwzględniając sprawozdanie Eurofoundu z aktualnej sytuacji pt. „The Posted Workers' remuneration gaps: Challenging the equal treatment principle” [Nierówności w wynagrodzeniu pracowników delegowanych: podważanie zasady równego traktowania], które szczegółowo przedstawia stanowiska rządów i partnerów społecznych w Europie jeśli chodzi o zasadę równej płacy za taką samą pracę,

–  uwzględniając sprawozdanie Eurofoundu pt. „Developments in working life in Europe: EurWORK annual review 2016” [Zmiany w życiu zawodowym w Europie: Roczny przegląd EurWORK za rok 2016] oraz konkretny rozdział dotyczący rocznego przeglądu EurWORK pt. „Pay inequalities at the workplace and beyond – Evidence and debates around Europe” [Nierówności w wynagradzaniu w miejscu pracy i poza nim - dowody i debaty w Europie],

–  uwzględniając sprawozdanie Eurofoundu pt. „Occupational change and wage inequality: European Jobs Monitor 2017” [Zmiana zatrudnienia i nierówności w płacach: Europejski Monitor Zatrudnienia 2017],

–  uwzględniając sprawozdanie Eurofoundu pt. „Women, men and working conditions in Europe” [Kobiety, mężczyźni i warunki pracy w Europie],

–  uwzględniając publikację Komisji zatytułowaną „Europejska prognoza gospodarcza: wiosna 2016 r”(22),

–  uwzględniając program działań ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, a w szczególności jego cel zrównoważonego rozwoju nr 10 „Zmniejszanie nierówności w obrębie państw i między nimi”,

–  uwzględniając sprawozdanie ONZ pt. „World Social Situation 2007: The Employment Imperative” [Sytuacja społeczna na świecie w 2007 r.: nadrzędna kwestia zatrudnienia],

–  uwzględniając sprawozdanie OECD z dnia 21 maja 2015 r. pt. „In It Together: Why Less Inequality Benefits All” [Wspólny problem: dlaczego wszyscy korzystamy na zmniejszeniu nierówności],

–  uwzględniając sprawozdanie OECD z dnia 19 grudnia 2011 r. pt. „Divided We Stand: Why Inequality Keeps Rising” [Jesteśmy podzieleni: dlaczego nierówności wciąż się pogłębiają?]

–  uwzględniając sprawozdanie OECD z października 2008 r. pt. „Growing Unequal? Income Distribution and Poverty in OECD countries” [Nierównomierny rozwój? Rozkład dochodów i ubóstwo w krajach OECD],

–  uwzględniając dokument otwierający debatę pt. „Redistribution, Inequality and Growth” [Redystrybucja, nierówności i wzrost] z dnia 17 lutego 2014 r.(23),

–  uwzględniając dokument otwierający debatę pt. „Inequality and Unsustainable Growth: Two Sides of the Same Coin?’[Nierówności i niezrównoważony wzrost: dwie strony medalu?] z dnia 8 kwietnia 2011 r.(24),

–  uwzględniając dokument MOP z dnia 3 czerwca 2013 r.pt. „World of Work Report 2013: Repairing the economic and social fabric” i jego rozdział „Snapshot of the United States” [Sprawozdanie dotyczące świata pracy z 2013 r.: naprawa struktury gospodarczej i społecznej, opis sytuacji panującej w Stanach Zjednoczonych],

–  uwzględniając opublikowane we wrześniu 2014 r. sprawozdanie University College w Londynie w ramach projektu „DRIVERS For Health Equity”, zatytułowaną „Final Scientific Report: „Social Inequalities in early childhood health and development: a European-wide systematic review” [Końcowe sprawozdanie naukowe: nierówności społeczne w dziedzinie ochrony zdrowia i rozwoju w okresie wczesnodziecięcym: ogólnoeuropejski przegląd systemowy],

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz opinię Komisji Gospodarczej i Monetarnej, a także stanowisko w formie poprawek przedstawione przez Komisję Praw Kobiet i Równouprawnienia (A8-0340/2017),

A.  mając na uwadze, że równość i sprawiedliwość są integralną częścią europejskich wartości oraz głównym filarem europejskiego modelu społecznego, UE i jej państw członkowskich; mając na uwadze, że cele państw członkowskich i UE obejmują promowanie zatrudnienia z myślą o utrzymaniu wysokiego poziomu zatrudnienia i zwalczaniu wykluczenia;

B.  mając na uwadze, że nierówności mogą podważać zaufanie społeczne oraz osłabiać wsparcie dla instytucji demokratycznych; mając na uwadze, że zwalczanie nierówności należy wspierać pod względem gospodarczym, społecznym i terytorialnym, by sprzyjać harmonijnemu rozwojowi całej Unii;

C.  mając na uwadze, że przez nierówności rozumie się zarówno różnice w wynagrodzeniu między poszczególnymi osobami, jak i utratę szans, co stanowi przeszkodę dla potencjalnego rozwoju ich zdolności i umiejętności, ogranicza ich rozwój i w konsekwencji potencjalny wkład społeczny;

D.  mając na uwadze, że podstawową przyczyną malejącego popytu jest kryzys gospodarczy i finansowy szerzący się w strefie euro od ponad dekady;

E.  mając na uwadze, że nierówności i bezrobocie ograniczają efektywny popyt, niweczą innowacje i mogą prowadzić do zwiększonej wrażliwości finansowej; mając na uwadze, że duże i nadal pogłębiające się nierówności nie tylko opóźniają postępy na drodze do likwidacji ubóstwa, ale także niweczą wysiłki zmierzające do większej integracji i spójności społecznej;

F.  mając na uwadze, że zwalczanie nierówności może pozytywnie wpłynąć na tworzenie zatrudnienia i wzrost, a jednocześnie zmniejszać ubóstwo; mając na uwadze, że w 2015 r. 47,5 % osób bezrobotnych w Unii Europejskiej było zagrożonych ubóstwem(25);

G.  mając na uwadze, że nierówności ograniczają wzrost gospodarczy i tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy(26), na co zwracają uwagę międzynarodowe instytucje, takie jak MFW(27) czy OECD(28), które stwierdziły także, że zbyt wysokie i rosnące nierówności społeczne powodują bezpośrednie koszty społeczne, utrudniają awans społeczny oraz mogą również stanowić przeszkodę dla wzrostu gospodarczego dziś i w przyszłości;

H.  mając na uwadze, że jeden z pięciu celów strategii „Europa 2020” dotyczy zmniejszenia liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym o co najmniej 20 mln, z 115,9 mln w 2008 r. do 95,9 mln do 2020 r.; mając na uwadze, że w 2015 r. było 117,6 mln osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym, czyli o 1,7 mln osób więcej niż w 2008 r.; mając na uwadze, w 2012 r. 32,2 mln osób niepełnosprawnych w UE było zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym; mając na uwadze, że w 2013 r. 26,5 mln dzieci w UE-28 było zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym; mając na uwadze, że odsetek osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem nadal jest niedopuszczalnie wysoki i wynosi 23,7 %, a liczby utrzymują się na bardzo wysokim poziomie w niektórych państwach członkowskich; mając ponadto na uwadze, że ubóstwo energetyczne wciąż utrzymuje się na tak wysokim poziomie, że dla dotkniętych nim 11 % ludności UE oznacza cykl niekorzystnych skutków ekonomicznych(29);

I.  mając na uwadze, że wzrost nierówności wynikający z kryzysu dotknął w szczególności kobiety, pogłębiając ich ubóstwo i coraz bardziej wykluczając je z rynku pracy; mając na uwadze, że należy sprawić, by kobiety miały większy udział w rynku pracy dzięki skutecznemu wdrożeniu istniejącego prawodawstwa w dziedzinie równouprawnienia kobiet i mężczyzn oraz usprawnieniu obowiązujących ram politycznych z myślą o poprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym;

J.  mając na uwadze, że istnieje pozytywna zależność między większym równouprawnieniem kobiet i mężczyzn a dynamiczniejszym wzrostem gospodarczym, integracją, tworzeniem miejsc pracy oraz dobrobytem; mając na uwadze, że zmniejszanie nierówności w miejscu pracy służy nie tylko zapewnieniu równego traktowania, ale również skuteczności i konkurencyjności na rynku pracy;

K.  mając na uwadze, że OECD podkreśla, iż „zmniejszenie nierówności o jeden punkt współczynnika Giniego przełożyłoby się na zwiększenie łącznego wzrostu o 0,8 % w następnych pięciu latach”(30);

L.  mając na uwadze, że według Eurofound definicja „nietypowej pracy” odnosi się do stosunku pracy odbiegającego od standardowego lub typowego modelu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, regularnie i na czas nieokreślony u jednego pracodawcy przez długi okres; mając na uwadze, że według MOP określenie „niestandardowe formy zatrudnienia” jest ogólnym pojęciem obejmującym różne formy zatrudnienia, które odbiegają od standardowego zatrudnienia, w tym zatrudnienie na czas określony, w niepełnym wymiarze czasu i praca na wezwanie, praca tymczasowa i inne wielostronne stosunki pracy, a także zatrudnienie ukryte i samozatrudnienie ekonomicznie zależne;

M.  mając na uwadze, że pogłębiające się nierówności są powiązane ze zmniejszoną ruchliwością społeczną, ograniczonymi możliwościami ludzkimi, a także ograniczeniami podstawowych praw i wolności; mając na uwadze, że w sprawozdaniu Eurofoundu z 2017 r. na temat awansu społecznego w UE(31) przedstawiono dowody na to, że pochodzenie społeczne nadal określa szanse życiowe w wielu państwach członkowskich;

N.  mając na uwadze, że wzrost gospodarczy w gospodarkach państw członkowskich zależy od wielu czynników; mając na uwadze, że pogłębiające się nierówności mogłyby mieć negatywny wpływ na wzrost gospodarczy; mając na uwadze, że MFW określił w skali globalnej odwrotną zależność między udziałem górnych 20 % w dochodzie a wzrostem gospodarczym, przez co jeżeli udział górnych 20 % w dochodzie wzrasta o jeden punkt procentowy, to w rzeczywistości PKB w ciągu najbliższych pięciu lat spadnie o 0,08 punktu procentowego; mając na uwadze, że z kolei podobny wzrost w niższych 20 % jest łączony ze wzrostem wyższym o 0,38 punktu procentowego;

O.  mając na uwadze, że nierówność to złożone zjawisko, które nie ogranicza się do kwestii finansowych, ale dotyczy także różnych szans dla ludzi zależnie od na przykład płci, pochodzenia etnicznego, niepełnosprawności, orientacji seksualnej, położenia geograficznego lub wieku; mając na uwadze, że wielorakie nierówności w dostępie do zatrudnienia oraz w miejscu pracy stwarzają ryzyko dla zdrowia i dobrostanu osób oraz możliwości finansowych i mogą zatem prowadzić do niskiej wydajności;

P.  mając, że nierówny zasięg ochrony socjalnej został poddany analizie w sprawozdaniu Eurofoundu pt. „Nowe formy zatrudnienia”(32), który skupia się na najbardziej problematycznych formach zatrudnienia z punktu widzenia ochrony socjalnej, a więc na pracy dorywczej, i podaje przykłady przepisów, które wyraźnie wykluczają pracowników dorywczych, oraz innych przepisów, które uwzględniają tę grupę pracowników, zwykle poprzez rekompensatę na podstawie progów dochodowych; mając na uwadze, że praca za talony i strategiczne dzielenie się pracownikami to przykłady pracy niestandardowej mającej na celu rozwiązanie problemu nieadekwatności ochrony socjalnej w przypadku pracy dorywczej lub w niepełnym wymiarze czasu pracy;

Q.  mając na uwadze, że w społeczeństwach z większymi nierównościami w wynagrodzeniach częściej występują problemy zdrowotne i przemoc, odnotowuje się gorsze wyniki z matematyki i umiejętności czytania i pisania, wyższy wskaźnik otyłości, wyższy wskaźnik zabójstw i większą liczbę zabójstw(33); mając na uwadze, że równiejsze społeczeństwo oznacza mniej wydatków socjalnych dla państwa;

R.  mając na uwadze, że nierówności w całym cyklu życia przekładają się na nierówności, których ofiarą padają ludzie starsi, oznaczające krótszą średnią życia w zdrowiu, ubóstwo osób starszych i różnice w wysokości emerytur ze względu na płeć sięgające prawie 40%; mając na uwadze, że europejskie strategie na rzecz eliminacji ubóstwa są niezbędne do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju dla wszystkich;

S.  mając na uwadze, że bezpieczeństwo gospodarcze jest istotnym czynnikiem samorealizacji obywateli;

T.  mając na uwadze, że w dniu 5 października 2015 r. Rada przyjęła konkluzje w sprawie „Sprawozdania na temat adekwatności świadczeń emerytalnych za 2015 r.: adekwatności wysokości dochodów w starszym wieku w UE obecnie i w przyszłości”, w których uznała, że „publiczne systemy emerytalne lub inne systemy zabezpieczenia społecznego muszą zawierać odpowiednie zabezpieczenia dla kobiet i mężczyzn, których rodzaj zatrudnienia nie pozwala lub nie pozwalał im na zgromadzenie wystarczających uprawnień emerytalnych” oraz że „zabezpieczenia te muszą obejmować zwłaszcza przepisy dotyczące minimalnych emerytur i minimalnych dochodów osób starszych”(34);

U.  mając na uwadze, że brak dostatecznego finansowania edukacji publicznej jest główną przyczyną przyszłych dysproporcji społecznych i rosnących nierówności;

V.  mając na uwadze, że między rokiem 2005 a 2015 współczynnik Giniego dla UE wzrósł z 30,6 pkt do 31 pkt, a nierówności w wynagrodzeniach między 20% najzamożniejszych i najuboższych wzrosły z 4,7 pkt do 5,2 pkt; mając na uwadze, że liczba osób zagrożonych ubóstwem dochodowym jest ściśle związana z nierównością dochodową, a ubóstwo dochodowe stale rośnie od 2005 r.; mając na uwadze, że w latach 2008 – 2014 kilka państw członkowskich odnotowało wzrost nierówności pod względem dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych(35);

W.  mając na uwadze, że rozbieżności we wzroście gospodarczym między państwami członkowskimi i w ich obrębie prowadzą do zakłóceń gospodarczych w Unii; mając na uwadze, że wysoce nierówne tendencje gospodarcze doprowadziły do nadmiernego bezrobocia i stref biedy;

X.  mając na uwadze, że rozwój nierówności na świecie jest proporcjonalny do stałego wzrostu nierówności od lat osiemdziesiątych XX wieku w krajach rozwiniętych, w których, według OECD(36), nierówności rosły bez względu na cykle koniunkturalne (z określonymi wyjątkami), powodując wzrost współczynnika Giniego o trzy pkt, od 0,29 do 0,32 w latach 1980-2013, co stanowi 10 % wzrostu w ciągu ostatnich dekad;

Y.  mając na uwadze, że choć poziom nierówności może być uzależniony od wielu czynników, to instytucje i autorzy działań politycznych ponoszą odpowiedzialność za zajmowanie się nimi szczególnie na szczeblu strukturalnym; mając na uwadze, że istnieje luka inwestycyjna w UE, a inwestycje publiczne i prywatne mają kluczowe znaczenie w zmniejszaniu nierówności poprzez zwiększenie zatrudnienia; mając na uwadze, że należy się zająć w odpowiedni sposób brakami strukturalnymi; mając na uwadze, że Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) ma zostać uaktualniony, aby umożliwić wyeliminowanie luki inwestycyjnej;

Z.  mając na uwadze, że tendencje w zakresie nierówności niekoniecznie łączą się z tendencjami w zakresie skrajnych postaci ubóstwa, takich jak bezdomność;

AA.  mając na uwadze, że dostarczenie odpowiedniego wsparcia i funduszy dla zrównoważonych i trwałych rozwiązań mieszkaniowych ma kluczowe znaczenie dla dostępu do zatrudnienia, edukacji i służby zdrowia oraz dla utrwalenia integracji i lokalnej akceptacji; mając na uwadze, że ochrona żywotności społeczności sąsiedzkich i zwalczanie segregacji jest istotnym czynnikiem wsparcia integracji i zmniejszania nierówności;

AB.  mając na uwadze, że według Eurostatu odsetek osób zagrożonych ubóstwem w UE w 2015 r. wynosił 24,4 %, a wzrósł do 26,9 % w przypadku dzieci;

AC.  mając na uwadze, że kobiety znacznie dotkliwiej odczuwają skutki kryzysu, a także że zielone miejsca pracy okazują się bardziej odporne na kryzysy niż inne;

AD.  mając na uwadze, że kobiety są narażone na większe ryzyko ubóstwa i niepewności zatrudnienia;

Ustanowienie koordynacji polityki europejskiej w celu zwalczania nierówności

1.  potwierdza, że nierówności zagrażają przyszłości projektu europejskiego, osłabiają jego legitymację oraz szkodzą zaufaniu do Unii jako siły napędowej postępu społecznego, wymiaru Unii, który należy wzmocnić; przypomina, że obecne nierówności mają negatywne skutki zagrażające stabilności politycznej i społecznej; podkreśla, że zwiększanie pozytywnej konwergencji oraz poprawa życia wszystkich obywateli Europy powinno nadal stanowić siłę napędową dalszej integracji;

2.  wyraża zdecydowane przekonanie, że ograniczenie nierówności musi stanowić jeden z głównych priorytetów instytucjonalnych na szczeblu europejskim, nie tylko w celu zwalczania ubóstwa czy wspierania konwergencji, ale także jako warunek wstępny ożywienia gospodarczego, tworzenia godnych miejsc pracy, spójności społecznej i wspólnego dobrobytu;

3.  podkreśla, że ograniczenie nierówności ma zasadnicze znaczenie dla promowania sprawiedliwszych i stabilniejszych demokracji, zapewniania równego traktowania bez podwójnych standardów, marginalizacji populizmu, ekstremizmu i ksenofobii oraz dopilnowania, by Europa stanowiła projekt, który akceptują wszyscy jej obywatele;

4.  przypomina Komisji i państwom członkowskim, że Unia Europejska musi wywiązywać się ze swoich zobowiązań w ramach Traktatów pod względem wspierania dobrobytu jej narodów, pełnego zatrudnienia i postępu społecznego, sprawiedliwości społecznej i ochrony socjalnej, równości kobiet i mężczyzn, równości między obywatelami z różnych środowisk społeczno-gospodarczych, solidarności międzypokoleniowej, ochrony praw dziecka oraz integracji wszystkich osób, które znajdują się w niekorzystnej sytuacji lub są marginalizowane;

5.  zwraca się do Komisji i państw członkowskich, zgodnie z ich właściwymi uprawnieniami, o przeprowadzenie oceny wydajności i wyników koordynacji polityki gospodarczej, z uwzględnieniem zmian w zakresie postępu społecznego i sprawiedliwości społecznej w UE; zauważa, że w ramach europejskiego semestru nie traktowano priorytetowo ani osiągnięcia tych celów, ani ograniczenia nierówności; wzywa Komisję, by usprawniła proces koordynacji polityki, by monitorować negatywne tendencje, które mogłyby zwiększyć nierówności i osłabić postęp społeczny lub negatywnie wpłynąć na sprawiedliwość społeczną, zapobiegać im i naprawiać je, dzięki przedsięwzięciu w razie konieczności środków zapobiegawczych i naprawczych; uważa, że w europejskim semestrze w miarę możliwości powinny zostać rozważone i umieszczone konkretne strategie polityczne mające na celu zwalczanie nierówności ekonomicznych;

6.  uważa, że środki społeczne mogą być niekiedy traktowane jako środki łagodzące i powinny im towarzyszyć strategie polityczne i społecznie odpowiedzialne reformy strukturalne, aby osiągnąć pozytywny, długotrwały i zrównoważony wzrost gospodarczy oraz strukturalną redukcję tendencji nierówności w perspektywie średnio- i długoterminowej;

7.  nalega na Komisję, by w ramach europejskiego semestru i bez uszczerbku dla kompetencji krajowych, prowadziła lepszą ocenę zakłóceń równowagi pod względem podziału dochodów i bogactwa, również w ramach odrębnych szczegółowych sprawozdań z przeglądu w przypadku wykrycia nierówności, jako sposobu na powiązanie koordynacji gospodarczej z zatrudnieniem i wynikami społecznymi, wzywa Komisję, by przygotowała dokładny i aktualny obraz różnic w wynagrodzeniach i różnic majątkowych, różnic w zakresie spójności społecznej i włączenia społecznego między krajami i w ich obrębie oraz by uzasadniła swoje wnioski i zalecenia dotyczące decyzji politycznych solidnymi i szczegółowymi danymi; wzywa Komisję do przeanalizowania, jakie wskaźniki najdokładniej mierzą nierówności gospodarcze (np. indeks Giniego, indeksy Palmy, indeks Theila, udział wynagrodzeń, stosunek płacy minimalnej do PKB per capita lub do średniego wynagrodzenia itp.), a także do monitorowania nierówności, również z uwzględnieniem ogólnej konkurencyjności i wydajności wszystkich czynników;

8.  stwierdza, że regiony charakteryzujące się poważnymi lub trwałymi niekorzystnymi warunkami przyrodniczymi lub demograficznymi, np. najbardziej na północ wysunięte regiony o bardzo niskiej gęstości zaludnienia oraz regiony wyspiarskie, transgraniczne i górskie, o których mowa w art. 174 TFUE, a także regiony wyludnione i najbardziej oddalone mają większe trudności w zagwarantowaniu dostępu do takich usług publicznych jak opieka zdrowotna i edukacja, w związku z czym świadczenie tych usług jest coraz bardziej kosztowne dla budżetów publicznych, a obywatele muszą pokonywać duże odległości, by móc z tych usług skorzystać;

9.  przypomina o konieczności rozwijania inwestycji ukierunkowanych na większą spójność terytorialną, pozwalających umocnić tkankę przemysłową regionów charakteryzujących się poważnymi lub trwałymi niekorzystnymi warunkami przyrodniczymi lub demograficznymi, zwłaszcza jeśli chodzi o dostęp do sieci szerokopasmowych;

10.  wzywa Komisję do promowania ambitnych inwestycji w ochronę społeczną, usługi społeczne i infrastrukturę społeczną przez państwa członkowskie, dzięki bardziej ukierunkowanemu i strategicznemu wykorzystaniu funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych, aby odpowiedzieć na potrzeby społeczne i ekonomiczne państw członkowskich i regionów;

11.  powtarza swój apel o ustanowienie autentycznego europejskiego filaru praw socjalnych propagującego większą konwergencję, z uwzględnieniem podziału kompetencji ustanowionego w traktatach, oraz o zbudowanie głębszego i sprawiedliwszego wymiaru społecznego UGW;

12.  wzywa Komisję do zwiększenia wysiłków na rzecz współpracy z państwami członkowskimi, by osiągnąć wszystkie cele strategii „Europa 2020”, łącznie z redukcją ubóstwa i wykluczenia społecznego o 20 mln oraz w celu dostosowania zakresu strategii „Europa 2020” do programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, ujmując zatem także zwalczanie nierówności i skrajnego ubóstwa wśród jej celów; zwraca się do Komisji o dalsze zwracanie bacznej uwagi na realizację celów strategii „Europa 2020” oraz do wzięcia pod uwagę tablicy Eurostatu poświęconej podstawowym wskaźnikom strategii „Europa 2020”, także w procedurze europejskiego semestru i zaleceń dla poszczególnych państw;

13.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, przypominając, że te ostatnie są przede wszystkim odpowiedzialne za swoją politykę społeczną, którą należy wspierać i uzupełniać działaniami na szczeblu europejskim, by wzmocniły wysiłki na rzecz ograniczenia nierówności między grupami dochodowymi oraz zachęcały do odpowiednich ram środków gwarantujących między innymi godne warunki pracy wszystkim, edukację publiczną, opiekę zdrowotną, zabezpieczenie emerytalne, adekwatną infrastrukturę publiczną i usługi społeczne, oraz wspierających równość szans; podkreśla, że takie ramy powinny umożliwić dobrze funkcjonujący awans społeczny;

14.  podkreśla, że budżet Unii powinien ustanowić wdrożenie właściwej polityki na rzecz zmniejszenia nierówności i zwiększenia spójności społecznej;

15.  podkreśla, że prawa podstawowe mają charakter nadrzędny; podkreśla, że prawo pracy i wysokie standardy socjalne mają do odegrania kluczową rolę w równoważeniu gospodarek, wspieraniu dochodów oraz pobudzaniu inwestycji w zdolności; przypomina, jak ważne jest przestrzeganie praw socjalnych zapisanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w tym praw i swobód związkowych i prawa do rokowań zbiorowych, oraz stanie na straży równego traktowania pracowników;

16.  podkreśla, że nie można pomijać przyszłego wpływu polityk sektorowych na zmniejszenie nierówności, oraz podkreśla potrzebę dalszego rozwoju rynku wewnętrznego i prowadzenia polityki inwestycji na szczeblu europejskim i krajowym (np. w odniesieniu do dużych infrastruktur, opieki zdrowotnej, edukacji) oraz że określanie wszystkich aspektów polityki energetycznej w celu zagwarantowania równych szans musi uwzględniać możliwości, jakie oferują obszary polityki w zakresie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej; wzywa Komisję, by we współpracy z państwami członkowskimi stworzyła kompleksowe strategie na rzecz tworzenia miejsc pracy, przedsiębiorczości i innowacji mające na celu inwestycje strategiczne w tworzenie zielonych miejsc pracy, w sektor społeczny, opieki zdrowotnej i opieki oraz w gospodarkę społeczną, której potencjał w zakresie zatrudnienia jest niewykorzystany;

Środki na rzecz pobudzenia tworzenia godnych miejsc pracy i wysokiej jakości zatrudnienia

17.  wyraża zaniepokojenie pogłębianiem się nierówności w UE w następstwie kryzysu, które było spowodowane głównie rosnącym bezrobociem; jest zdania, że bezrobocie jest źródłem nierówności, a polityka na rzecz tworzenia godnych miejsc pracy i wysokiej jakości miejsc pracy ukierunkowanych na główne obszary bezrobocia mogłaby przyczynić się do zwiększenia dochodów gospodarstw domowych w najniższej grupie kwintylowej;

18.  wzywa Komisję, aby w ramach zbliżającego się przeglądu dyrektywy w sprawie pisemnego oświadczenia wprowadziła przepisy przewidujące wyeliminowanie dyskryminacji ze względu na status umowny i zapewniające każdemu pracownikowi prawo do uczciwych warunków zatrudnienia, zgodnie z normami MOP na rzecz godnej pracy;

19.  ponadto podkreśla, że wysoki poziom bezrobocia skutkuje obniżeniem wynagrodzeń i może niekiedy wywierać negatywny wpływ na warunki pracy i warunki społeczne; podkreśla, że walka z bezrobociem jako taka jest koniecznym, lecz niewystarczającym warunkiem zmniejszenia nierówności;

20.  wzywa Komisję do zaproponowania wyższego poziomu finansowania Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych na lata 2017–2020 i lepszego objęcia nią osób młodych w wieku poniżej 30 lat; wzywa Komisję do wspomagania lepszego wdrażania gwarancji dla młodzieży, koncentrując się w większym stopniu na młodych ludziach w najbardziej niekorzystnym położeniu, którzy często muszą sobie radzić z wieloma problemami, z uwzględnieniem najnowszych wniosków zawartych w sprawozdaniu Europejskiego Trybunału Obrachunkowego na temat wykorzystania Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i zapewnieniem odpowiedniego i przejrzystego wdrażania i oceny;

21.  podkreśla znaczenie baczniejszego śledzenia sytuacji osób młodych, które skorzystały z gwarancji dla młodzieży / inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, z myślą o ich trwałej i skutecznej integracji na rynku pracy; zwraca się do Komisji o zbadanie możliwości większej elastyczności Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, również w odniesieniu do krajów osiągających dobre wyniki w zakresie strategii politycznych na rzecz ludzi młodych, integracji systemów ochrony młodych ludzi w przechodzeniu z etapu kształcenia lub szkolnictwa wyższego do etapu zatrudnienia, aby zastąpić istniejące w Europie składkowe systemy opieki społecznej, z których młodzi ludzie są wykluczeni;

22.  podkreśla, że takie programy jak gwarancja dla młodzieży i inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych nie mogą zastąpić własnych wysiłków państw członkowskich na rzecz walki z bezrobociem młodzieży oraz na rzecz wspierania trwałej integracji na rynku pracy; przyznaje, że dostępna wysokiej jakości edukacja jest decydująca dla zlikwidowania nierówności; wzywa zatem do zwiększenia inwestycji w edukację publiczną i uczenie się przez całe życie;

23.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zwracały uwagę na potrzebę wspierania ekologicznych miejsc pracy i podnoszenia poziomu zatrudnienia na obszarach wiejskich i obszarach podupadających oraz uczynienia ich bardziej atrakcyjnymi dla kobiet;

24.  wzywa Komisję, za pośrednictwem EFS i procedury europejskiego semestru, oraz państwa członkowskie, za pośrednictwem ich krajowych programów reform, do zapewnienia pełnego wdrożenia na szczeblu krajowym środków określonych w zaleceniu Rady w sprawie integracji osób długotrwale bezrobotnych na rynku pracy;

25.  wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie do uzupełnienia Unii gospodarczej i walutowej w pełni funkcjonującym europejskim rynkiem pracy w połączeniu z szeroką ochroną socjalną; uważa, że dobrze funkcjonujące rynki pracy oraz skoordynowane i solidne systemy opieki społecznej mają zasadnicze znaczenie dla powodzenia Unii gospodarczej i walutowej oraz są częścią szerszego procesu pozytywnej konwergencji w kierunku spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej; wzywa Komisję w tym kontekście do przedstawienia badania na temat tego, jak UE może wspierać i promować gwarantowane publiczne programy zatrudnienia na szczeblu krajowym;

26.  wzywa państwa członkowskie, by zagwarantowały lepsze dostosowanie edukacji i szkoleń do potrzeb rynków pracy w UE, zwiększając możliwości mobilności, ulepszając strategie zatrudnienia i szkoleń, w szczególności szkoleń w miejscu pracy, oraz dzięki ukierunkowanym inwestycjom, które będą bodźcem dla tworzenia miejsc pracy i zwiększą popyt na rynku pracy; przypomina, że przekwalifikowywanie się jest istotnym czynnikiem umożliwiającym ponowną integrację na rynku pracy, pomaga w zwalczaniu długoterminowego bezrobocia i pozwala lepiej dostosować umiejętności do dostępnych miejsc pracy; podkreśla, że walidacja umiejętności oraz uznawanie uczenia się formalnego i nieformalnego to ważne narzędzia umożliwiające uznawanie na rynkach pracy nabytych umiejętności; nalega, by możliwości uczenia się przez całe życie były promowane w całym cyklu życia, również w starszym wieku, aby w pełni wykorzystać ich potencjał w walce z nierównościami;

27.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by wspólnie pracowały na rzecz zwalczania dyskryminacji podczas rekrutacji i dyskryminacyjnych praktyk zatrudniania, które uniemożliwiają integrację na rynku pracy z powodu (między innymi) płci, tożsamości płciowej lub ekspresji płciowej, orientacji seksualnej, cech płciowych, pochodzenia etnicznego, niepełnosprawności czy wieku;

Poprawa warunków pracy i życia

28.  wyraża zaniepokojenie liczbą niestandardowych umów o pracę i niestandardowych form zatrudnienia, które mogą skutkować niepewnymi warunkami pracy, niższymi płacami, wyzyskiem i niższymi składkami na ubezpieczenie społeczne, a także pogłębianiem się nierówności w niektórych państwach członkowskich; przypomina, że musi istnieć odpowiedni system zabezpieczenia społecznego i ochrony socjalnej w celu ochrony wszystkich pracowników; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia wysiłków na rzecz zwalczania szarej strefy i pracy nierejestrowanej;

29.  uważa, że jakość miejsc pracy w całej Europie musi zostać zwiększona, szczególnie w zakresie zapewnienia utrzymania na minimalnym poziomie, bezpieczeństwa zatrudnienia, dostępu do edukacji i programów uczenia się przez całe życie oraz poprawy bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy; wzywa Komisję, aby wspierała dalsze badania w odniesieniu do monitorowania i poprawy ogólnej konkurencyjności i tworzenia miejsc pracy wysokiej jakości w UE, na podstawie badań Eurofoundu;

30.  uważa, że niektóre formy zatrudnienia, takie jak umowy zerogodzinowe i bezpłatne staże, nie pozwalają na godny poziom życia; uważa, że istotne jest zapewnienie odpowiednich możliwości kształcenia i szkolenia oraz godnych warunków pracy, w stosownych przypadkach, dla staży, praktyk i przygotowania zawodowego, określenie granic niestandardowych form zatrudnienia oraz zapobieżenie wykorzystywaniu umów zerogodzinowych, korzystania z pracowników tymczasowych w celu zastąpienia strajkujących pracowników, oraz stosowania umów o pracę na czas określony do wykonywania zadań stałych;

31.  zauważa, że dobrowolna praca w niepełnym wymiarze czasu pracy może zachęcić do udziału w rynku pracy pewne grupy osób, które obecnie są na nim niedostatecznie reprezentowane i może być przydatna w regulowaniu godzenia życia prywatnego z obowiązkami zawodowymi;

32.  wyraża zdecydowane przekonanie, że mogłaby zostać przeanalizowana dokładna wspólna klasyfikacja zatrudnienia na szczeblu europejskim, aby ograniczyć niepewność, w oparciu o dane i fakty ustalone naukowo; jest przekonany, że zastosowanie zasady równej płacy za taką samą pracę wykonywaną w tym samym miejscu pozwoli na zmniejszenie nierówności między pracownikami;

33.  podkreśla znaczenie odpowiedniej analizy różnorakich skutków i aspektów rosnącej automatyzacji i wpływu opóźnienia w przyjmowaniu prawodawstwa, które mogą grozić wywarciem presji na ograniczenie systemów zabezpieczenia społecznego i płac, wpływając w szczególności na pracowników o niskich i średnich umiejętnościach; podkreśla w tym kontekście znaczenie utrzymania na odpowiednim poziomie ochrony socjalnej i wynagrodzeń;

34.  uważa, że nowy program na rzecz umiejętności musi zapewniać wszystkim pracownikom dostęp do przystępnych cenowo programów uczenia się przez całe życie i dostosowanie do dygitalizacji i stałych zmian technologicznych;

35.  przyjmuje z należytą uwagą opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego na temat dyrektywy ramowej w sprawie odpowiedniego dochodu minimalnego w Unii Europejskiej, która ustanowiłaby wspólne normy i wskaźniki i określiła metody monitorowania jej wdrażania; podkreśla, że budżety referencyjne, które pokazują koszt godnego życia dla różnych rozwiązań mieszkaniowych, składów gospodarstw domowych i dla różnego wieku ich członków, mogłyby być wykorzystane do oceny adekwatności systemów minimalnego dochodu wprowadzanych przez państwa członkowskie;

36.  wyraża zaniepokojenie wysokim poziomem niepobierania świadczeń z istniejących systemów dochodu minimalnego, co wskazuje na liczne bariery, w tym uciążliwe procedury i stygmatyzację związaną z ubieganiem się o świadczenia z tego systemu; uważa, że programy wsparcia dochodów są niezbędne, aby uniknąć nierównych tendencji gospodarczych, przy wspieraniu konkretnych osób, zanim osiągną one etap ubóstwa i wykluczenia społecznego;

37.  podkreśla znaczenie dialogu społecznego i negocjacji zbiorowych w ustalaniu wynagrodzeń oraz potrzebę pozostania tego mechanizmu w gestii partnerów społecznych zgodnie ze ich autonomią zagwarantowaną w traktatach; wzywa Komisję do przeprowadzenia badania dotyczącego wskaźnika płacy zapewniającej utrzymanie na minimalnym poziomie w celu oszacowania kosztów utrzymania oraz określenia wysokości dochodu potrzebnego do zaspokojenia podstawowych potrzeb rodziny w odniesieniu do każdego państwa członkowskiego i regionu; podkreśla, że w odniesieniu do wszystkich gospodarstw domowych niezbędny jest odpowiedni poziom dochodów, aby umożliwić osiągnięcie niezależności finansowej osobom ubogim pracujących przy zachowaniu warunków mieszkaniowych i bezpieczeństwa żywnościowego;

38.  podkreśla, że w odniesieniu do długoterminowego finansowania budowy nowych mieszkań, oprócz europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych i Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS), należy uruchomić inne finansowanie prywatne i publiczne jako sposób przyspieszenia działalności krajowych banków publicznych lub innych agencji działających w dziedzinie przystępnego budownictwa socjalnego;

39.  wzywa Komisję do poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników, włączając w to prawidłowe stosowanie dyrektywy w sprawie czasu pracy;

40.  przypomina, że prawo do rokowań i działań zbiorowych jest podstawowym prawem w UE, oraz że instytucje europejskie powinny przestrzegać tego prawa, przestrzegać jego zasad i promować jego stosowanie(37); uważa, że spadająca siła przetargowa pracowników i związków zawodowych nie przyczynia się do tych celów i może być jedną z przyczyn niskiego wzrostu płac i mnożenia się niepewnych miejsc pracy;

41.  zwraca uwagę na znaczenie ochrony praw pracowników i zwiększania siły przetargowej pracowników poprzez reformy strukturalne rynków pracy, które wspierałyby trwały wzrost gospodarczy, tworzenie godnych miejsc pracy, wspólnego dobrobytu i spójności społecznej; podkreśla rolę dialogu między partnerami społecznymi w celu pokonywania nierówności na rynku pracy; wzywa państwa członkowskie i UE do zapewnienia prawa do zrzeszania się w związkach zawodowych oraz siły i niezależności zarówno związków zawodowych, jak i zrzeszeń pracodawców podczas podejmowania negocjacji na każdym szczeblu;

42.  podkreśla ponadto znaczenie dialogu obywatelskiego z przedstawicielami różnych grup społecznych, zwłaszcza osób najbardziej narażonych na ubóstwo i wykluczenie społeczne, przy omawianiu kwestii dotyczących nierówności;

43.  wzywa do wdrożenia polityki antydyskryminacyjnej, która odgrywa kluczową rolę w zapewnianiu równych szans zatrudnienia i w promowaniu włączenia społecznego; wzywa państwa członkowskie do odblokowania dyrektywy antydyskryminacyjnej;

44.  wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań mających na celu zapewnienie, że w miejscu pracy zwalczana jest dyskryminacja, prześladowanie i przemoc ze względu m.in. na płeć, tożsamość/ekspresję płciową, orientację seksualną i cechy płciowe, a także istnieją mechanizmy wsparcia dla ofiar i procedury przeciwko sprawcom;

Wzmocnienie państwa opiekuńczego i ochrony socjalnej

45.  podkreśla, że w wielu krajach środki oszczędnościowe podlegają presji i padają ofiarą konsolidacji finansowej, co ma reperkusje pod względem nierówności w wynagrodzeniach; uważa, że systemy opieki społecznej powinny działać jako siatka bezpieczeństwa, ale też ułatwiać integrację na rynku pracy; podkreśla potrzebę wielowymiarowego podejścia do osiągnięcia większej równości i spójności społecznej, co zostało odzwierciedlone w horyzontalnej klauzuli społecznej (art. 9 TFUE), z naciskiem na społeczny wymiar polityki Unii i zaangażowanie się w stosowanie zasady uwzględniania wymiaru społecznego we wszystkich strategiach politycznych Unii;

46.  stwierdza, że postęp społeczny, według definicji w europejskim wskaźniku postępu społecznego, to zdolność społeczeństwa do zaspokajania podstawowych ludzkich potrzeb swoich obywateli, zapewnienia elementów składowych, które umożliwiają obywatelom i społecznościom polepszanie i utrzymanie jakości życia, a także stwarzania wszystkim osobom warunków do osiągania pełnego potencjału;

47.  zachęca państwa członkowskie do usprawnienia ich systemów opieki społecznej (w zakresie edukacji, ochrony zdrowia, mieszkalnictwa, emerytur i transferów socjalnych) w oparciu o mocne zabezpieczenia socjalne w celu osiągnięcia kompleksowej ochrony ludności, z uwzględnieniem nowych rodzajów ryzyka społecznego i grup szczególnie wrażliwych, powstałych w wyniku kryzysu najpierw finansowego i gospodarczego, a następnie i społecznego, z którym muszą sobie radzić państwa członkowskie;

48.  wzywa państwa członkowskie do zwiększenia inwestycji w wysokiej jakości i przystępnej cenowo wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem, podkreślając, że takie inwestycje są opłacalne, zwłaszcza w przypadku dzieci z rodzin znajdujących się w niekorzystnym położeniu; wzywa państwa członkowskie, by przy wsparciu Komisji i zgodnie z celami z Barcelony przyjęły odpowiednie środki w celu zapewnienia powszechnego i przystępnego cenowo dostępu do publicznej edukacji wysokiej jakości od wczesnego wieku (0-3), co ma kluczowe znaczenie dla zwalczania nierówności w perspektywie długoterminowej;

49.  apeluje o powszechny dostęp do mieszkań w przystępnej cenie, ochrony przed eksmisją oraz nadmiernym zadłużeniem gospodarstw domowych w trudnej sytuacji oraz o promowanie skutecznej drugiej szansy dla poszczególnych osób i rodzin na szczeblu europejskim;

50.  apeluje do państw członkowskich o szybką reakcję na obecny kryzys migracyjny i uchodźczy oraz o zagwarantowanie uchodźcom dostępu do procesu szybkiego uczenia się języka i kultury, kształcenia, wysokiej jakości mieszkalnictwa, opieki zdrowotnej i edukacji, rynku pracy i ochrony socjalnej, uznawania formalnie i nieformalnie zdobytych umiejętności i zdolności oraz zapewnienia ich integracji w społeczeństwie;

51.  potwierdza, że wszystkim należy zagwarantować powszechny dostęp do publicznych emerytur w odpowiedniej wysokości w ramach systemu opartego na zasadzie solidarności; wzywa Komisję do wsparcia państw członkowskich we wzmacnianiu publicznych i zakładowych systemów emerytalnych w celu zapewnienia odpowiedniego dochodu emerytalnego powyżej progu ubóstwa oraz w celu umożliwienia emerytom utrzymania swojego poziomu życia oraz godnego i niezależnego życia; ponownie apeluje o zaliczanie okresów sprawowania opieki w systemach emerytalnych, mające na celu zrekompensowanie utraconych składek kobiet i mężczyzn w wyniku opieki nad dziećmi lub długotrwałych obowiązków opiekuńczych, jako narzędzie zmniejszania zróżnicowania emerytur ze względu na płeć; podkreśla, że chociaż osobiste programy emerytalne mogą być ważnymi narzędziami poprawy adekwatności emerytur, ustawowe systemy emerytalne oparte na solidarności pozostają najskuteczniejszym narzędziem walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym w podeszłym wieku;

52.  podkreśla, że należy zagwarantować podstawowe prawa osób niepełnosprawnych, w tym prawo do godnej i pozbawionej barier pracy, usług i podstawowego bezpieczeństwa finansowego dostosowanego do szczególnych indywidualnych potrzeb, godnych standardów życia i włączenia społecznego, a także specjalne przepisy w sprawie ochrony przed wyzyskiem i pracą przymusową;

53.  uważa, że handel międzynarodowy stanowi siłę napędową wzrostu, ale korzyści nie zawsze są odpowiednio dystrybuowane, co może być postrzegane jako źródło nierówności; wzywa Komisję i państwa członkowskie do promowania sprawiedliwszych międzynarodowych umów handlowych, które są zgodne z europejskimi rozporządzeniami w sprawie rynku pracy i głównymi konwencjami MOP, a jednocześnie chronią wysokiej jakości miejsca pracy i prawa pracownicze oraz zapewniają unijne i krajowe mechanizmy rekompensaty (w tym Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji) dla pracowników i sektorów, na które negatywny wpływ wywierają istotne zmiany w strukturze światowego handlu spowodowanych globalizacją;

54.  wzywa Komisję do dopilnowania, aby unijna polityka konkurencji umożliwiała uczciwą konkurencję i wspierała walkę z pomocą państwa niezgodną z rynkiem wewnętrznym lub kartelami, zniekształcającymi ceny i zakłócającymi funkcjonowanie rynku wewnętrznego, w celu zapewnienia ochrony konsumentów;

Walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym

55.  uważa, że należy zapewnić w Unii Europejskiej prawo do równych szans; jest zaniepokojony, że występujące obecnie nierówności w wynikach, które dotyczą wszystkich mieszkających w UE, a zwłaszcza dzieci i osób młodych, są często pogłębiane przez nieegalitarną organizację systemów edukacji i mają niszczące skutki dla dobrostanu i rozwoju młodych ludzi jako jednostek, przyczyniając się tym samym do niskiego poczucia własnej wartości lub włączenia społecznego europejskiej młodzieży, zwłaszcza młodzieży mającej niewystarczające zasoby i możliwości;

56.  podkreśla, że edukacja ma wiodącą rolę w zmniejszaniu nierówności i zwraca się w związku z tym do państw członkowskich o zwiększenie starań oraz dokonanie wystarczających inwestycji, aby zagwarantować równość szans; potwierdza znaczenie powszechnego dostępu do edukacji oraz dostępu młodych ludzi do wsparcia dla studentów w szkolnictwie wyższym; wzywa Komisję do wspierania państw członkowskich w tworzeniu odpowiedniego, godnego i przystępnego cenowo mieszkalnictwa dla młodych ludzi w celu wspierania ich w kontekście zmian życiowych;

57.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do przyspieszenia walki z ubóstwem, zwłaszcza wśród dzieci, poprzez określenie celów ograniczenia ubóstwa dzieci, przy wykorzystaniu skoordynowanego wdrażania zalecenia na temat inwestycji w dzieci oraz poprzez utworzenie programu gwarancji dla dzieci;

58.  podkreśla ponadto, że jest wiele działań w obszarze kultury i sportu, które są istotnymi narzędziami spójności i integracji społecznej i zwraca uwagę, że te sektory tworzą szansy jeśli chodzi o zatrudnienie osób w najgorszym położeniu, dzięki uczeniu ich tzw. „soft skills”;

59.  wzywa państwa członkowskie do osiągnięcia celów strategii „Europa 2020” w zakresie ograniczania ubóstwa i ryzyka wykluczenia społecznego;

60.  jest zdania, że gwałtowny wzrost skali bezdomności w większości państw członkowskich UE jest pilną kwestią; zgodnie z zasadami określonymi w ramach filaru praw socjalnych Komisja powinna wspierać państwa członkowskie w wysiłkach mających na celu ograniczenie rosnącego trendu bezdomności w perspektywie jej stopniowej likwidacji;

Osiągnięcie prawdziwej równowagi płci

61.  zauważa, że Komisja zareagowała na jego wezwanie do zapewnienia lepszej równowagi między pracą a życiem prywatnym w odniesieniu do kobiet i mężczyzn mieszkających i pracujących w UE za pośrednictwem wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów, by sprostać wymaganiom najbliższych dekad; przypomina swój apel o odpowiednie wynagrodzenia i ochronę socjalną i podkreśla, że wnioski przedstawione przez Komisję stanowią dobrą podstawę do zwiększenia udziału kobiet w rynku pracy i poprawy równowagi między życiem zawodowym a prywatnym oraz uelastycznienia warunków pracy zarówno kobiet, jak i mężczyzn, co jest sposobem zmniejszenia nierówności w pracy odpłatnej i nieodpłatnej;

62.  podkreśla, że dalsza integracja kobiet na rynku pracy poprzez poprawę wsparcia przedsiębiorczości kobiet, a także zlikwidowanie rozdźwięku między poziomem wykształcenia kobiet a ich pozycją na rynku pracy oraz zapewnienie równych szans kobiet i mężczyzn pod względem wynagrodzenia, awansu zawodowego i możliwości zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, są czynnikami o podstawowym znaczeniu dla osiągnięcia długofalowego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, wyeliminowania zróżnicowania emerytur ze względu na płeć, zwalczania nierówności i promowania niezależności finansowej kobiet;

63.  wzywa Komisję do przedstawienia, stosownie do przypadku, inicjatyw w celu usunięcia wszelkiego zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć, wraz z ustanowieniem kar dla ośrodków pośrednictwa pracy za naruszanie prawa do równości wskutek ustalania różnych wynagrodzeń dla tych samych kategorii stanowisk, w zależności od tego, czy są one zajmowane głównie przez mężczyzn czy przez kobiety;

64.  wyraża ubolewanie, że pomimo obowiązującego prawodawstwa przewidującego zasadę równego wynagrodzenia za pracę o równej wartości dla pracowników płci męskiej i żeńskiej wciąż występuje zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć i jeszcze większe zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć; wzywa Komisję, państwa członkowskie i partnerów społecznych do rozwiązania problemu zróżnicowania wynagrodzenia i emerytur ze względu na płeć;

65.  jest zaniepokojony wzrostem poziomu ubóstwa, szczególnie wśród kobiet, oraz tym, ze ubóstwem dotknięte są szczególnie kobiety samotnie wychowujące dzieci oraz kobiety młode i w starszym wieku; zwraca uwagę, że obniżenie poziomu ubóstwa o 20 mln osób do 2020 r. można osiągnąć dzięki strategiom walki z ubóstwem i aktywnej polityce na rynku pracy, które będą się opierały na aspekcie płci oraz koncentrowały przede wszystkim na rozszerzaniu i wspieraniu udziału kobiet w rynku pracy; zauważa, że ubóstwo nadal mierzy się w na podstawie łącznego dochodu gospodarstwa domowego, przy założeniu, że wszyscy jego członkowie zarabiają tyle samo i równo dzielą się zasobami; apeluje o zindywidualizowanie praw i obliczeń w oparciu o dochody indywidualne, aby ukazać rzeczywiste rozmiary ubóstwa wśród kobiet;

66.  przypomina istotną rolę wysokiej jakości usług publicznych w osiąganiu równouprawnienia płci, jak również systemów podatkowych i systemów świadczeń wolnych od czynników zniechęcających osoby będące drugim żywicielem rodziny do podejmowania zatrudnienia lub zwiększania wymiaru pracy, ponieważ mogłoby to zwiększyć udział kobiet w rynku pracy;

67.  ponawia apel do Rady, by szybko przyjęła dyrektywę w sprawie równouprawnienia płci na stanowiskach dyrektorów niewykonawczych spółek giełdowych, co będzie stanowiło ważny pierwszy krok do osiągnięcia równej reprezentacji płci w sektorze publicznym i prywatnym;

Modernizacja systemów podatkowych

68.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do skorygowania nadmiernych nierówności interpersonalnych poprzez wspieranie najbardziej produktywnych form inwestycji i zachęcanie do nich; przypomina, że kluczowe znaczenie ma obiektywna polityka podatkowa i że wiele państw członkowskich wymaga gruntownej reformy systemu podatkowego; zwraca się do Komisji o monitorowanie, doradztwo, promowanie i przygotowanie wartości odniesienia w kontekście europejskiego semestru;

69.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia rzeczywistych działań przeciwko unikaniu opodatkowania i oszustwom podatkowym, co będzie stanowić istotny środek na rzecz ograniczenia nierówności ekonomicznych i usprawniania poboru dochodów podatkowych w państwach członkowskich;

70.  wzywa Komisję do stymulowania reform polityki podatkowej państw członkowskich w celu zapewnienia odpowiednich budżetów publicznych na zdrowie, mieszkalnictwo, usługi socjalne oraz usługi w zakresie zatrudnienia i edukacji; uważa, że powinno to również obejmować zwalczanie korupcji w administracji publicznej i zwalczanie nierówności majątkowych, w tym poprzez redystrybucję nadmiernej koncentracji bogactwa, gdyż ma to kluczowe znaczenie, jeżeli nierówność ma nie być jeszcze częstszym zjawiskiem w wielu państwach członkowskich; podkreśla ponadto, że potrzebne są środki w dziedzinach takich jak tzw. finansjalizacja gospodarki i dalsza koordynacja, harmonizacja i dostosowanie, w stosownych przypadkach, polityki podatkowej, a także środki zwalczania rajów podatkowych, uchylania się od opodatkowania i oszustw podatkowych, środki mające na celu rozwiązanie problemu pracy nierejestrowanej oraz środki służące optymalizacji kombinacji podatków i ich wagi jako udziału w dochodach podatkowych państwa członkowskiego pomiędzy dochodami podatkowymi z opodatkowania pracy i opodatkowaniem majątku;

o
o   o

71.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

(1) Dz.U. C 236 E z 12.8.2011, s. 57. (2) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0260. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0073. (4) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0010. (5) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0317. (6) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0136. (7) Dz.U. C 366 z 27.10.2017, s. 19. (8) Dz.U. C 482 z 23.12.2016, s. 141. (9) Dz.U. C 75 z 26.2.2016, s. 130. (10) Dz.U. C 65 z 19.2.2016, s. 68. (11) Dz.U. C 153 E z 31.5.2013, s. 57. (12) Dz.U. C 199 E z 7.7.2012, s. 77. (13) Dz.U. C 199 E z 7.7.2012, s. 25. (14) Dz.U. C 70 E z 8.3.2012, s. 8. (15) Dz.U. C 9 E z 15.1.2010, s. 11. (16) Dz.U. C 170 z 5.6.2014, s. 23. (17) Dz.U. C 248 z 25.8.2011, s. 130. (18) Dz.U. C 318 z 23.12.2009, s. 52. (19) Dz.U. C 166 z 7.6.2011, s. 18. (20) http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=13608&langId=en (21) Opinia Komitetu Ochrony Socjalnej dla Rady, Rada Unii Europejskiej, 649/11, SOC 124, 15 lutego 2011 r. (22) Komisja Europejska, dokument instytucjonalny nr 025, maj 2016 r. (23) który opracowali pracownicy MFW Jonathan D. Ostry, Andrew Berg i Charalambos G. Tsangarides. (24) który opracowali pracownicy MFW Andrew Berg i Jonathan D. Ostry. (25) Eurostat: http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Income_distribution_statistics (26) MFW (2017), dokument roboczy WP 17/76: „Inequality Overhang” [Nierozwiązany problem nierówności]. Autorzy: Francesco Grigoli i Adrian Robles, Waszyngton, D.C.: Międzynarodowy Fundusz Walutowy. (27) MFW (2015 r.), „Causes and Consequences of Income Inequality: A Global Perspective” [Przyczyny i skutki nierówności dochodów: perspektywa globalna]. Dokument otwierający debatę SDN/15/13, Waszyngton: Międzynarodowy Fundusz Walutowy, http://www.imf.org/external/pubs/ft/sdn/2015/sdn1513.pdf (28) OECD (2015 r.) „In It Together. Why Less Inequality Benefits All” [Wspólny problem: dlaczego wszyscy korzystamy na zmniejszeniu nierówności], OECD Publishing, Paryż. (29) Eurostat: http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/images/f/f8/People_at_risk_of_poverty_or_social_exclusion%2C_EU-27_and_EU-28%2C_2005-2015.JPG (30) Raport OECD z 2015 r. pt. „In it together: Why less inequality benefits all” [Wspólny problem – dlaczego wszyscy skorzystamy na zmniejszeniu nierówności?], s. 67. (31) Eurofound (2017), „Awans społeczny w UE”, Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej. (32) https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef1461en.pdf (33) „Inequality and mental illness” [Nierówności i choroby psychiczne] , R. Wilkinson and K. Pickett, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet w Jork, Zjednoczone Królestwo; opublikowane na stronie internetowej dnia 25 maja 2017 r.; S2215-0366(17)30206-7 (34) COREPER I, „Adekwatne dochody emerytalne w kontekście starzejących się społeczeństw – Projekt konkluzji Rady”, 12352/15: http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-12352-2015-INIT/pl/pdf (35) Eurofound (2017 r.) „Income inequalities and employment patterns in Europe before and after the Great Recession” [Nierówności w dochodach i schematy zatrudnienia w Europie przed wielką recesją i po niej]. (36) Raport OECD z 2015 r. pt. „In it together: Why less inequality benefits all” [Wspólny problem – dlaczego wszyscy skorzystamy na zmniejszeniu nierówności?], OECD Publishing, Paryż. (37) Zgodnie z art. 51 Karty praw podstawowych UE.