Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 3ης Μαΐου 2018 σχετικά με την εφαρμογή της πολιτικής συνοχής και του θεματικού στόχου «προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και εξάλειψη των σημείων συμφόρησης σε υποδομές βασικών δικτύων» – άρθρο 9 παράγραφος 7 του Κανονισμού περί κοινών διατάξεων (2017/2285(INI))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την πολιτική συνοχής και τον θεματικό στόχο «προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και εξάλειψη των σημείων συμφόρησης σε υποδομές βασικών δικτύων» – άρθρο 9 παράγραφος 7 του κανονισμού περί κοινών διατάξεων (ΕΕ) αριθ. 1303/2013(1),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 37 του κανονισμού περί κοινών διατάξεων, σχετικά με τα μέσα χρηματοοικονομικής τεχνικής που υποστηρίζονται από τα ΕΔΕΤ,
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΕ) αριθ. 1301/2013, άρθρο 5 παράγραφος 7, όσον αφορά την προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και εξάλειψη των σημείων συμφόρησης σε υποδομές βασικών δικτύων(2),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό του Ταμείου Συνοχής (ΕΕ) αριθ. 1300/2013, άρθρο 4 στοιχείο δ), όσον αφορά την προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και εξάλειψη των σημείων συμφόρησης σε υποδομές βασικών δικτύων(3),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1315/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, περί των προσανατολισμών της Ένωσης για την ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών και για την κατάργηση της απόφασης αριθ. 661/2010/EE(4),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για τη σύσταση της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 913/2010 και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 680/2007 και (ΕΚ) αριθ. 67/2010(5),
– έχοντας υπόψη την απόφαση αριθ. 1386/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Νοεμβρίου 2013, σχετικά με το γενικό ενωσιακό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον έως το 2020 «Ευημερία εντός των ορίων του πλανήτη μας»(6),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 13ης Μαρτίου 2018 για τις «λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές στην ΕΕ»(7),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 6ης Ιουλίου 2017, σχετικά με την προώθηση της συνοχής και της ανάπτυξης στις εξόχως απόκεντρες περιοχές της Ένωσης: εφαρμογή του άρθρου 349 ΣΛΕΕ(8),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Μαΐου 2017 σχετικά με τον σωστό συνδυασμό χρηματοδότησης για τις περιφέρειες της Ευρώπης, εξισορρόπηση χρηματοδοτικών μέσων και επιχορηγήσεων στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της ΕΕ(9),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 9ης Σεπτεμβρίου 2015, για την εφαρμογή της Λευκής Βίβλου του 2011 για τις μεταφορές: απολογισμός και μελλοντική πορεία προς τη βιώσιμη κινητικότητα(10),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 22ας Απριλίου 2009 σχετικά με την Πράσινη Βίβλο για την μελλοντική πολιτική στον τομέα του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (ΔΕΔ-Μ)(11),
– έχοντας υπόψη την έβδομη έκθεση της Επιτροπής, της 9ης Οκτωβρίου 2017, για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή με τίτλο «Η περιφέρεια μου, η Ευρώπη μου, το μέλλον μας» (COM(2017)0583),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 6ης Φεβρουαρίου 2018, με τίτλο «Μια αξιόπιστη προοπτική διεύρυνσης και ενισχυμένη συνεργασία της ΕΕ με τα Δυτικά Βαλκάνια» (COM(2018)0065),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 24ης Οκτωβρίου 2017, με θέμα «Ισχυρότερη και ανανεωμένη στρατηγική εταιρική σχέση με τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης» (COM(2017)0623),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 20ης Σεπτεμβρίου 2017, με τίτλο «Ώθηση της ανάπτυξης και της συνοχής σε παραμεθόριες περιφέρειες της ΕΕ» (COM(2017)0534),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 17ης Δεκεμβρίου 2013 με τίτλο «Μαζί για ανταγωνιστική και αποδοτική από άποψη πόρων αστική κινητικότητα» (COM(2013)0913),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 8ης Μαρτίου 2011, με τίτλο «Χάρτης πορείας για τη μετάβαση σε μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλών επιπέδων ανθρακούχων εκπομπών το 2050» (COM(2011)0112),
– έχοντας υπόψη τη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής της 28ης Μαρτίου 2011 με τίτλο «Χάρτης πορείας για έναν Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Μεταφορών – Για ένα ανταγωνιστικό και ενεργειακά αποδοτικό σύστημα μεταφορών» (COM(2011)0144),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 4ης Φεβρουαρίου 2009 με τίτλο «ΔΕΔ-Μ: αναθεώρηση της πολιτικής – προς ένα καλύτερα ενοποιημένο διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών στην υπηρεσία της κοινής πολιτικής μεταφορών» (COM(2009)0044),
– έχοντας υπόψη τη συγκεφαλαιωτική έκθεση της Επιτροπής, του Αυγούστου 2016, με τίτλο «Δέσμη εργασιών 1: Συγκεφαλαιωτική έκθεση: Εκ των υστέρων αξιολόγηση των προγραμμάτων πολιτικής συνοχής 2007-2013, με έμφαση στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ)»,
– έχοντας υπόψη τη συγκεφαλαιωτική έκθεση της Επιτροπής, του Ιουνίου 2016, με τίτλο «Τάσεις της περιφερειακής ανάπτυξης στην ΕΕ – Δέσμη εργασιών 1: Συγκεφαλαιωτική έκθεση: Εκ των υστέρων αξιολόγηση των προγραμμάτων πολιτικής συνοχής 2007-2013, με έμφαση στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ)»,
– έχοντας υπόψη την τελική έκθεση της Επιτροπής, του Μαΐου 2016, με τίτλο «Δέσμη εργασιών 5: Εκ των υστέρων αξιολόγηση των προγραμμάτων πολιτικής συνοχής 2007-2013, με έμφαση στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ)»,
– έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας της Επιτροπής, της 10ης Απριλίου 2017, με θέμα «Η ανταγωνιστικότητα των περιφερειών χαμηλής ανάπτυξης και χαμηλού εισοδήματος: η έκθεση για τις υστερούσες περιφέρειες» (SWD(2017)0132),
– έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας της Επιτροπής, της 4ης Μαΐου 2010, με τίτλο «Διαβούλευση για τη μελλοντική πολιτική σχετικά με το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών» (COM(2010)0212),
– έχοντας υπόψη την έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος με τίτλο «Approximated European Union greenhouse gas inventory» (προσεγγιστικές απογραφές αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ), εκτιμήσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για το 2016»,
– έχοντας υπόψη τη μελέτη με τίτλο «Ο κόσμος αλλάζει, οι μεταφορές, επίσης», που ανατέθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Πολιτικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Θεματικό Τμήμα Β: Διαρθρωτικές Πολιτικές και Πολιτικές Συνοχής, Μάρτιος 2016,
– έχοντας υπόψη τη μελέτη με τίτλο «το μέλλον των υποδομών μεταφορών της ΕΕ», που ανατέθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Πολιτικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Θεματικό Τμήμα Β: Διαρθρωτικές Πολιτικές και Πολιτικές Συνοχής, Ιανουάριος 2010,
– έχοντας υπόψη το Εγχειρίδιο στατιστικών της Eurostat του 2016 με τίτλο «Δείκτες για την ενέργεια, τις μεταφορές και το περιβάλλον – έκδοση 2016»,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του, καθώς και το άρθρο 1 παράγραφος 1 στοιχείο ε) και το παράρτημα 3 της απόφασης της Διάσκεψης των Προέδρων της 12ης Δεκεμβρίου 2002 σχετικά με τη διαδικασία εξουσιοδότησης για την εκπόνηση εκθέσεων πρωτοβουλίας,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού (A8-0136/2018),
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η θεματική συγκέντρωση, η οποία αποσκοπεί στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων (ΕΔΕΤ) και στην στήριξη των προσπαθειών των περιφερειών για υλοποίηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», έχει σκόπιμα εστιάσει τις επενδύσεις που προβλέπονται στο πλαίσιο του θεματικού στόχου 7 στη βελτίωση της ποιότητας των υποδομών μεταφορών, συμπεριλαμβανομένης της αποτελεσματικής χρήσης των υφιστάμενων υποδομών·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΤΣ και το ΕΤΠΑ παρέχουν στήριξη για την ανάπτυξη του δικτύου ΔΕΔ-Μ και των περιφερειακών και τοπικών υποδομών μεταφορών που δεν βρίσκονται στο δίκτυο ΔΕΔ-Μ, και συγκεκριμένα στα λιγότερο αναπτυγμένα κράτη μέλη και περιφέρειες όπου απαιτούνται ακόμη σημαντικές προσπάθειες για την αποκατάσταση των συνδέσεων που λείπουν, την εξάλειψη των σημείων συμφόρησης και τον εκσυγχρονισμό του τροχαίου υλικού·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τομέας των μεταφορών και οι υποδομές για τον εν λόγω τομέα αποτελούν κομβικό και ουσιώδες στοιχείο για την ανάπτυξη κάθε χώρας καθώς και για την ευημερία του πληθυσμού των κρατών μελών, και γι’ αυτό παραμένει επενδυτικός τομέας ζωτικής σημασίας που συμβάλλει στη μεγέθυνση, την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη μέσω της ενίσχυσης του οικονομικού δυναμικού όλων των περιφερειών της ΕΕ, διευρύνοντας την οικονομική και κοινωνική συνοχή, στηρίζοντας την εσωτερική αγορά και διευκολύνοντας έτσι τη συνοχή, την ενσωμάτωση και την κοινωνική και οικονομική ένταξη, την αντιμετώπιση των ανισορροπιών μεταξύ περιφερειών, τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις υπηρεσίες και στην κατάρτιση στις πλέον απομακρυσμένες περιφέρειες που επί του παρόντος αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της ερήμωσης, καθώς και την ενίσχυση της δημιουργίας επιχειρήσεων και της ανάπτυξης δικτύων·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, την περίοδο 2007-2013, 81 δισεκατομμύρια EUR, ή σχεδόν το ένα τρίτο (31 %) των ταμείων ESI επενδύθηκαν σε υποδομές μεταφορών· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ισχυρότερος θετικός αντίκτυπος των επενδύσεων σε υποδομές μεταφορών της ΕΕ είναι ιδιαιτέρως ορατός στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη όπου διατέθηκε το 69 % του συνόλου της χρηματοδότησης στον τομέα των μεταφορών·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020 χαρακτηρίζεται από αύξηση των προϋπολογισμών των ΕΔΕΤ και του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά τις αρνητικές συνέπειες της πρόσφατης οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης και την καθυστέρηση στην υλοποίηση της περιόδου προγραμματισμού, δεν υπάρχει κανένας σοβαρός αντίκτυπος στις επενδύσεις στον τομέα των μεταφορών· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επενδύσεις στις υποδομές μεταφορών της ΕΕ είναι μία από τις πολιτικές που παρέχουν την υψηλότερη ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία λόγω των δευτερογενών επιπτώσεων εντός, μεταξύ άλλων, της ενιαίας αγοράς, με αποτέλεσμα να καθίστανται όλα τα κράτη μέλη καθαροί αποδέκτες των επενδύσεων·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι επιτυχημένα παραδείγματα οδικών, σιδηροδρομικών και λιμενικών έργων με την υποστήριξη προϋπολογισμού της ΕΕ συμβάλλουν στην οικονομία, την ανάπτυξη, τη βιομηχανία, τις εξαγωγές, τον τουρισμό, το εμπόριο, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την αναγέννηση περιφερειών και την αναστροφή τάσεων μείωσης πληθυσμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν παραδείγματα της προστιθέμενης αξίας της ΕΕ, όπως ο εκσυγχρονισμός της σιδηροδρομικής γραμμής E30/C-E30 από την Κρακοβία ως το Rzeszow στην Πολωνία, τη σιδηροδρομική σύνδση Σόφιας – Plovdiv στη Βουλγαρία, τη σιδηροδρομική σήραγγα στη Λειψία (ενότητες 5 και 6) στη Γερμανία, τον εκσυγχρονισμό της γραμμής από την Votice στο Benešov u Prahy στην Τσεχική Δημοκρατία, την ανασυγκρότηση του κόμβου Ülemiste στο Ταλίν της Εσθονίας, την αποκατάσταση της εθνικής οδού DN6 από Αλεξάνδρεια στην Craiova της Ρουμανίας, τη σιδηροδρομική γραμμή υψηλής ταχύτητας μεταξύ Μαδρίτης και Valencia-Murcia στην Ισπανία, την ολοκλήρωση του αυτοκινητοδρόμου Trakia από τη Σόφια προς το λιμάνι του Burgas στον Εύξεινο Πόντο, τη γραμμή 4 του μετρό της Βουδαπέστης στην Ουγγαρία, γραμμές μετρό της Σόφιας στη Βουλγαρία και άλλα πολλά·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΔΕΔ-Μ και οι υποδομές μεταφορών, όπως οι οδικές, οι υψηλής ταχύτητας σιδηροδρομικές, οι αεροπορικές και οι πλωτές οδοί αποτελούν προτεραιότητες για την ΕΕ, και ότι εάν οι ευρωπαϊκές επενδύσεις επιβραδυνθούν, η αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων θα μπορούσε να καλύψει αυτό το κενό, με μεταφορά εκτός της ΕΕ των κερδών, των φόρων και των ευκαιριών εργασίας, αυξάνοντας ενδεχομένως την εξάρτηση και την μακροοικονομική αστάθεια των περιφερειών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία αυτή θα υπονομεύσει την περιφερειακή παρουσία και τις πολιτικές της Ένωσης σε μακροπρόθεσμη βάση και θα οδηγήσει σε κατάτμηση και διαφοροποίηση·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανάπτυξη των διαδρόμων του κύριου δικτύου περιλαμβάνει ορισμένα αναπόσπαστα στοιχεία όπως οι υποδομές εναλλακτικών καυσίμων (εξοπλισμός χρέωσης), τα έξυπνα και καινοτόμα συστήματα μεταφορών, και διαδραματίζει ουσιώδη ρόλο ως καταλύτης για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές του συστήματος μεταφορών στο σύνολό του·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ευφυή, διαχρονικά, βιώσιμα και πλήρως διασυνδεδεμένα δίκτυα μεταφορών, ενέργειας και τα ψηφιακά δίκτυα αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την περάτωση και την εύρυθμη λειτουργία της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς, καθώς και για τη σύνδεση της Ευρώπης με την παγκόσμια αγορά· λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόκειται για πραγματικές αρτηρίες για την ανάπτυξη της παραγωγικότητας της οικονομίας, της συνοχής και την ευημερία των πολιτών της·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση όσον αφορά τις επενδύσεις σε υποδομές μεταφορών θα εξαλείψει τα σημεία συμφόρησης, θα βελτιώσει τις πολυτροπικές συνδέσεις και θα αυξήσει τις επενδύσεις σε μεταστροφή από τις οδικές προς τις σιδηροδρομικές μεταφορές, καθώς και σε φιλικά προς το περιβάλλον οχήματα, όπως για παράδειγμα τα ηλεκτρικά οχήματα, καθώς και τις σιδηροδρομικές και πλωτές οδούς· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την ενεργειακή διαφοροποίηση στις μεταφορές και θα καταστήσει πιο φιλικά προς το περιβάλλον τα μεταφορικά δίκτυα και, ως εκ τούτου, θε επιφέρει μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, βελτίωση της ποιότητας του αέρα, και θα ενθαρρύνει περαιτέρω τις δράσεις για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μεταφορές αποτελούν σημαντικό δομικό στοιχείο στην ενεργειακή και κλιματική πολιτική της ΕΕ και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι στόχοι της ΕΕ για το ελάχιστο μερίδιο ανανεώσιμης ενέργειας και οι στόχοι για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς μια σημαντική συμβολή των μεταφορών·
1. υπογραμμίζει ότι ο CEF, το ΤΣ και το ΕΤΠΑ θα πρέπει να παραμείνουν, οι βασικές πηγές της ΕΕ για επενδύσεις στις υποδομές μεταφορών στο πλαίσιο του θεματικού στόχου «προώθησης βιώσιμων μεταφορών και εξάλειψης των σημείων συμφόρησης σε υποδομές βασικών δικτύων», στην επόμενη περίοδο προγραμματισμού· προτείνει ότι, λόγω της υψηλής ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας και των εκτεταμένων δευτερογενών επιδράσεων που προκαλούν, αυτές οι πηγές χρηματοδότησης θα πρέπει να παραμένουν διαθέσιμες και να παρέχουν ισόρροπη κάλυψη για όλα τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες της ΕΕ προκειμένου να συμβάλουν στην εφαρμογή της πολιτικής συνοχής της ΕΕ·
2. επισημαίνει ότι η λογική παρέμβασης όσον αφορά τις επενδύσεις της ΕΕ στις υποδομές των μεταφορών θα πρέπει να εξακολουθεί να βασίζεται σε έναν καλά ισορροπημένο συνδυασμό πόρων που τυγχάνουν τόσο κεντρικής όσο και κοινής διαχείρισης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες πολιτικής και χρηματοδότησης· υπενθυμίζει ότι ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» έχει ως στόχο να αντιμετωπίσει σε κεντρικό επίπεδο την προτεραιότητα σε κοινοτικό επίπεδο των κομβικών διαδρόμων του ΔΕΔ-Μ, συμπεριλαμβανομένων των πτυχών ασφάλειας, τεχνολογικής καινοτομίας και προστασίας του περιβάλλοντος· υπενθυμίζει ότι το ΕΤΠΑ και το ΤΣ έχουν ισχυρή περιφερειακή διάσταση που ανταποκρίνεται στην τοπική ζήτηση (αστικές και περιαστικές περιοχές)· επισημαίνει ότι υποστηρίζουν τη συνδεσιμότητα των ΔΕΔ-Μ και την κινητικότητα μέσω δευτερευόντων και τριτευόντων κόμβων και τερματικών σταθμών συνδυασμένων μεταφορών (ολοκληρωμένο δίκτυο ΔΕΔ-Μ)· υπογραμμίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι τα σχετικά κονδύλια του προϋπολογισμού για τις τρεις πηγές χρηματοδότησης πρέπει να ενισχυθούν με ισορροπημένο τρόπο, ώστε να αποφευχθεί η ασύμμετρη κατανομή των επενδύσεων μεταξύ των διαφόρων επιπέδων· καλεί την Επιτροπή να διευκολύνει μια απλοποιημένη, έγκαιρη και ευέλικτες διαδικασίες για δυνατότητα μεταφοράς πόρων μεταξύ περιφερειών, λειτουργικά προγράμματα και προγραμματικούς άξονες στο πλαίσιο των ΕΔΕΤ, ώστε να εκπληρώνουν με επάρκεια την μεταβαλλόμενη οικονομική πραγματικότητα και περιφερειακή ζήτηση·
3. θεωρεί ότι ο ρόλος των συμπληρωματικών πηγών, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) και τα χρηματοδοτικά μέσα, πρέπει να ορίζεται με βάση τη συμπληρωματικότητά τους όσον αφορά το ΕΤΠΑ και το ΤΣ, καθώς και την προσθετικότητά τους σε δανειοδοτικές πράξεις της ΕΤΕπ· επισημαίνει ότι η πρόσκληση ανάμειξης για τις μεταφορές του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» 2017 έχει σχεδιαστεί και για την ενίσχυση των εν λόγω συνεργειών, αλλά είναι αναγκαία η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών και η περαιτέρω στήριξη της ικανότητας· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι το ΕΤΣΕ θα πρέπει να χρησιμεύσει ως πλατφόρμα για τις συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) και να εξασφαλίσει την αντιστοίχιση μεταξύ των χρηματοδοτικών μέσων και των ιδιωτικών επενδύσεων καθώς και της εθνικής/περιφερειακής χρηματοδότησης σε επίπεδο έργου· σημειώνει ότι τα τραπεζικού ενδιαφέροντος έργα υποδομής θα πρέπει να χρηματοδοτούνται κυρίως από δάνεια, εγγυήσεις της ΕΕ ή ανάμειξη, επιπροσθέτως από το ΕΤΠΑ, το ΤΣ ή τον CEF· πιστεύει, ωστόσο, ότι οι επιδοτήσεις θα πρέπει να εξακολουθήσουν να αποτελούν τη βασική χρηματοδοτική πηγή επενδύσεων σε βιώσιμες υποδομές δημοσίων μεταφορών·
4. επισημαίνει ότι η υποδομή απαιτεί αντικειμενική εκ των προτέρεων ποσοτικοποίηση της ζήτησης και των μελλοντικών αναγκών πριν από τον καθορισμό του προϋπολογισμού και των μεθόδων παράδοσης· υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να είναι δυνατό, στο πλαίσιοντων κομβικών στόχων των δικτυακών υποδομών για τα κριτήρια επιλεξιμότητας του ΕΤΠΑ και του ΤΣ να λαμβάνεται υπόψη η υφιστάμενη ζήτηση σε επίπεδο NUTS 3· σημειώνει, επίσης, ότι η ανάπτυξη υποδειγμάτων διευρωπαϊκού, περιφερειακού και τοπικού δικτύου μεταφορών μπορεί να είναι αποτελεσματική στο να καταδεικνύει πού επιτυγχάνεται καλύτερα ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία·
5. καλεί την Επιτροπή, με σκοπό την προαγωγή βιώσιμων μεταφορών και την εξάλειψη των σημείων συμφόρησης στις υποδομές των βασικών δικτύων, να καταρτίσει έναν κατάλογο ελέγχου των κριτηρίων επιλεξιμότητας τα οποία εκφράζουν καλύτερα τις τοπικές και περιφερειακές ανάγκες όσον αφορά τις υποδομές μεταφορών, προκειμένου να συνδράμει στον καθορισμό του συνόλου των κονδυλίων για τις μεταφορές, τις αναγκαίες επενδύσεις και τις προτεραιότητες που θα καθοριστούν· σημειώνει τη σημασία της χρήσης των ποιοτικών, αξιόπιστων, ενημερωμένων, δομημένων και διαθέσιμων δεδομένων από τον Πϊνακα Αποτελεσμάτων για τις Μεταφορές της ΕΕ· σημειώνει, επιπλέον, ότι ο εν λόγω κατάλογος μπορεί να περιλαμβάνει θέματα όπως οι πολυτροπικές συνδέσεις, οι τοπικές και περιφερειακές ιδιαιτερότητες, η διαθεσιμότητα εναλλακτικών τρόπων μεταφοράς, η οδική και σιδηροδρομική ασφάλεια, καθώς και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις·
6. επισημαίνει την ανάγκη για πιο ολοκληρωμένες επενδύσεις σε βασικές υποδομές μεταφορών στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, καθώς και σε ορεινές, απομακρυσμένες, ερημωμένες ή εξόχως απόκεντρες περιοχές με χαμηλή προσβασιμότητα που πρέπει να στοχοθετηθούν πιο εντατικά από το ΕΤΠΑ, τον CEF και το ΤΣ στις επενδύσεις σε υποδομές μεταφορών αφού παρασχεθεί η προστιθέμενη αξία της ΕΕ με κατάλληλη ανάλυση κόστους-οφέλους, και την ανάγκη βελτίωσης των εργασιών σχετικά με τις πολυτροπικές συνδέσεις· τονίζει ότι η βελτίωση της προσβασιμότητας στις περιφέρειες αυτές συνιστούν προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη· ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, μέσω δημόσιας διαβούλευσης πριν από την υλοποίηση του σχεδίου, να ενθαρρύνουν πιο ενεργή ανάμειξη του δημόσιου τομέα σε καινοτόμες λύσεις μεταφορών σε εθνικό, περιφερειακό αλλά και τοπικό/αστικό και αγροτικό επίπεδο με σκοπό την ανάπτυξη βέλτιστων επενδύσεων στις μεταφορές·
7. σημειώνει ότι οι βιώσιμες καινοτομίες σε μεταφορές απαιτούν συνέργειες και προσθετικότητα ανάμεσα στους τρεις κύριους μηχανισμούς – τα ταμεία ESI, CEF, το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» καθώς και το διάδοχό του·
8. απευθύνει έκκληση για ενίσχυση της στήριξης από το ΕΤΠΑ της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας με πρόσθετους πόρους, με έμφαση σε βασικές βιώσιμες επενδύσεις στις μεταφορικές υποδομές (όπως οι διασυνοριακές υδάτινοι οδοί, οι λιμένες, οι γέφυρες, οι σιδηρόδρομοι, η διασύνδεση των τρόπων μεταφοράς και οι τερματικοί σταθμοί, κ.λπ.)· θεωρεί ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση στη συνδεσιμότητα σε διασυνοριακές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και σε συμβουλευτική συνδρομή και δημιουργία ικανοτήτων σε επίπεδο έργου· ζητεί να εξαλειφθούν τα εμπόδια για να διευκολυνθούν οι επενδύσεις, και ιδίως οι διασυνοριακές επενδύσεις, στον τομέα των μεταφορών (στις υδάτινες οδούς, τις σιδηροδρομικές και οδικές μεταφορές) και η πρόσβαση στις εξωτερικές αγορές·
9. ζητεί το κλείσιμο των κενών στις υποδομές μεταφορών με τα Δυτικά Βαλκάνια όσον αφορά τα έργα ολοκληρωμένων μεταφορών, εστιάζοντας σε περισσότερες επενδύσεις στη διασύνδεση και στην αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης μεταφορών, ιδίως ενόψει της ανακοίνωσης της Επιτροπής για την ευρωπαϊκή προοπτική για τα Δυτικά Βαλκάνια· υπενθυμίζει, στο πλαίσιο αυτό, τη σημασία της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας και των μακροπεριφερειακών στρατηγικών για ολοκληρωμένα έργα στον τομέα των μεταφορών, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη καλύτερου συντονισμού των σχεδίων μεταφορών και τα έργα μεταφορών, με στόχο την εξάλειψη των διαφορών στις μεταφορές, π.χ. με τα Δυτικά Βαλκάνια· υπενθυμίζει, επί πλέον, σε αυτό το πλαίσιο, ότι οι θαλάσσιοι λιμένες και οι πλωτές οδοί αποτελούν συχνά διασυνοριακές οντότητες θα πρέπει να δικαιούνται το ίδιο ποσοστό συγχρηματοδότησης με τα διασυνοριακά οδικά και σιδηροδρομικά έργα·
10. υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να ενσωματωθεί η προστασία του κλίματος στην πολιτική συνοχής, στο πλαίσιο του στόχου βιώσιμων μεταφορών, ώστε να τηρούνται οι ενωσιακοί στόχοι μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα· καλεί την Επιτροπή να προτρέψει τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν την ενωσιακή νομοθεσία για το περιβάλλον στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και στον σχεδιασμό των χρηματοδοτούμενων έργων, και συγκεκριμένα τις οδηγίες για το Natura 2000, τη ΣΠΕ, την ΕΠΕ, την ποιότητα του αέρα, την οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα, τις οδηγίες για τους οικοτόπους και τα πτηνά, καθώς και τις εκθέσεις του μηχανισμού υποβολής εκθέσεων για τις μεταφορές και το περιβάλλον (TERM), τις οποίες καταρτίζει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος·
11. τονίζει ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη στήριξη στην προώθηση της έξυπνης διαχείρισης κυκλοφορίας και μέσω της ψηφιοποίησης κάνοντας πιο αποδοτική χρήση των υφιστάμενων υποδομών και αναπροσανατολίζοντας προς ώρες εκτός αιχμής·
12. απευθύνει έκκληση για μια κατάλληλη και φιλόδοξη κοινή ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών με βάση ένα χρηματοδοτικό πλαίσιο το οποίο θα είναι ενσωματωμένο και συντονισμένο με τα μέσα της ΕΕ στον τομέα των μεταφορών· θεωρεί ότι η θεματική συγκέντρωση πρέπει να διατηρηθεί προκειμένου να καταστεί δυνατή η απλούστευση και οι συνέργειες μεταξύ των διαφόρων πηγών χρηματοδότησης σε επίπεδο έργου· προτείνει τη δημιουργία ενός ενιαίου συνόλου κανόνων για όλες τις πηγές χρηματοδότησης που σχετίζονται με τον θεματικό στόχο· κρίνει αναγκαίο τον εξορθολογισμό, την τυποποίηση και την επιτάχυνση των συμβάσεων προμηθειών καθώς και τη συμμόρφωση με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων·
13. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν τη συγχρηματοδότηση έργων κατά την επόμενη περίοδο προγραμματισμού σύμφωνα με την αρχή της «απώλειας σε περίπτωση μη χρήσης» («use it or lose it»)·
14. χαιρετίζει το έργο που έχει επιτύχει η Κοινή Βοήθεια για τη Υποστήριξη Σχεδίων στις Ευρωπαϊκές Περιφέρειες (JASPERS), το Ευρωπαϊκό Κέντρο Τεχνογνωσίας σε θέματα σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (EPEC) και ο Ευρωπαϊκός Κόμβος Επενδυτικών Συμβουλών (ΕΚΕΣ)· αναμένει, ωστόσο, ότι οι δράσεις στον τομέα των έργων σχετικά με τις μεταφορές του Ομίλου της ΕΤΕπ εντός της ΕΕ, θα αφιερώσουν σημαντικά περισσότερους πόρους για την ολοκληρωμένη παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης προς τις τοπικές, περιφερειακές και εθνικές αρχές σε προγενέστερο στάδιο της διαδικασίας για τον προσδιορισμό και την αξιολόγηση των έργων με προστιθέμενη αξία της ΕΕ·
15. ζητεί από την Επιτροπή, στο πλαίσιο του νέου κανονισμού για την πολιτική συνοχής μετά το 2020, να προτείνει μεγαλύτερη διάθεση κεφαλαίων για την υποβολή από κοινού προσφοράς εκ μέρους πόλεων για υποδομές ή τεχνολογίες που θα συνέβαλλαν στην απεξάρτηση των αστικών μεταφορών από τις εκπομπές άνθρακα και στη μείωση της μόλυνσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τα οδικά οχήματα·
16. τάσσεται υπέρ της διάθεσης επαρκών πόρων για έρευνες, προγράμματα και έργα που προάγουν την οδική ασφάλεια στην Ευρώπη, σύμφωνα με τη Δήλωση της Βαλέτας για την οδική ασφάλεια·
17. τονίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι διατίθενται πόροι για την υποστήριξη της βιώσιμης αστικής κινητικότητας, της ανάπτυξης ευφυών συστημάτων μεταφορών, έργων για τους ποδηλάτες και τους πεζούς και για τη βελτίωση της προσβασιμότητας στις μεταφορές για τα άτομα με αναπηρία·
18. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στις κυβερνήσεις και τα εθνικά και περιφερειακά κοινοβούλια των κρατών μελών.