Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 13,

–  έχοντας υπόψη το στρατηγικό πλαίσιο και το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία (11855/2012), που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων στις 25 Ιουνίου 2012,

–  έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την ελευθερία της έκφρασης εντός και εκτός διαδικτύου, που εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων στις 12 Μαΐου 2014,

–  έχοντας υπόψη την ετήσια έκθεση της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία στον κόσμο το 2016 και την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης επί του θέματος,

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση σχετικά με το καθεστώς του διδακτικού προσωπικού της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που εγκρίθηκε από τη γενική διάσκεψη της Εκπαιδευτικής, Επιστημονικής και Επιμορφωτικής Οργάνωσης των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO), κατά την 29η σύνοδό της από τις 21 Οκτωβρίου 1997 έως τις 12 Νοεμβρίου 1997,

–  έχοντας υπόψη τη Διακήρυξη της Λίμα για την ακαδημαϊκή ελευθερία και την αυτονομία των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η οποία εγκρίθηκε από την Παγκόσμια Πανεπιστημιακή Υπηρεσία τον Σεπτέμβριο 1988,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα 29/7 σχετικά με το δικαίωμα στην εκπαίδευση, που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στην 42η συνεδρίασή του της 2ας Ιουλίου 2015,

–  έχοντας υπόψη τη γενική παρατήρηση αριθ. 13 της Επιτροπής του ΟΗΕ για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα που εγκρίθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 1999 κατά την εικοστή πρώτη σύνοδό της,

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση 891/2017 της Επιτροπής της Βενετίας,

–  έχοντας υπόψη τις εκθέσεις εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών μη κυβερνητικών οργανώσεων και, ειδικότερα, τις αρχές περί ευθύνης του κράτους να προστατεύει την τριτοβάθμια εκπαίδευση από επιθέσεις,

–  έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με τα θεμελιώδη δικαιώματα,

–  έχοντας υπόψη το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα,

–  έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 113 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων (A8-0403/2018),

A.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η UNESCO ορίζει την ακαδημαϊκή ελευθερία ως «το μη περιοριζόμενο από προδιαγεγραμμένα δόγματα δικαίωμα στην ελεύθερη διδασκαλία και συζήτηση, στην ελεύθερη διεξαγωγή έρευνας καθώς και διάδοση και δημοσίευση των πορισμάτων της, στην ελεύθερη έκφραση γνώμης σχετικά με το ίδρυμα ή το σύστημα στο οποίο εργάζεται κανείς, στην απαλλαγή από τη θεσμική λογοκρισία και στην ελευθερία συμμετοχής σε επαγγελματικούς ή αντιπροσωπευτικούς ακαδημαϊκούς φορείς»·

B.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση έχει θεμελιώδη σημασία για την άσκηση όλων των άλλων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης· λαμβάνοντας υπόψη ότι το δικαίωμα αυτό μπορεί να ασκηθεί μόνο υπό συνθήκες ακαδημαϊκής ελευθερίας και αυτονομίας των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Δήλωση της Λίμα για την ακαδημαϊκή ελευθερία και την αυτονομία των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ορίζει την ακαδημαϊκή ελευθερία ως ελευθερία των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας - η οποία καλύπτει όλα τα πρόσωπα που διδάσκουν, σπουδάζουν, ερευνούν και εργάζονται σε ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης - ατομικά ή συλλογικά, για την επιδίωξη, την ανάπτυξη και τη μετάδοση γνώσεων, μέσω της έρευνας, της μελέτης, της συζήτησης, της τεκμηρίωσης, της παραγωγής, της δημιουργίας, της διδασκαλίας, του διδακτικού έργου και της συγγραφής·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ορισμός αυτός πρέπει να στηρίζεται σε βασικές δημοκρατικές αξίες, συμπεριλαμβανομένων των αρχών της ισότιμης πρόσβασης και της καταπολέμησης των διακρίσεων, της λογοδοσίας, της κριτικής και ανεξάρτητης σκέψης, της θεσμικής αυτονομίας και της κοινωνικής ευθύνης· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία χωρίς την ακαδημαϊκή ελευθερία που επιτρέπει τη διεξαγωγή εμπεριστατωμένου διαλόγου·

E.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ακαδημαϊκή ελευθερία είναι βασικό στοιχείο για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, και ιδίως για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης που περιλαμβάνονται στο θεματολόγιο 2030, όπου η ποιοτική εκπαίδευση, η επιστημονική έρευνα και η καινοτομία κατέχουν κεντρική θέση·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αυτονομία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση ώστε τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους με τον δέοντα τρόπο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ακαδημαϊκή ελευθερία απαιτεί συνεχή και προσεκτική προστασία από την υπερβολική πίεση που ασκείται από το κράτος ή τα εμπορικά συμφέροντα·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ακαδημαϊκή ελευθερία –συμπεριλαμβανομένων των ελευθεριών της σκέψης, της γνώμης, της έκφρασης, του συνεταιρίζεσθαι, της μετακίνησης και της διδασκαλίας οι οποίες την συναποτελούν – συμβάλλει στη δημιουργία του χώρου στον οποίο οποιαδήποτε ανοικτή και σταθερή πλουραλιστική κοινωνία είναι ελεύθερη να σκέφτεται, να αμφισβητεί, να ανταλλάσσει ιδέες και να παράγει, να καταναλώνει και να διαδίδει γνώσεις·

H.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επιθέσεις κατά της ακαδημαϊκής ελευθερίας υπονομεύουν την έρευνα, τη μελέτη, τη διδασκαλία, τη δημόσια συζήτηση και το δικαίωμα στην εκπαίδευση, διαβρώνοντας την ακαδημαϊκή ποιότητα και την κοινωνική, πολιτική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι απαντήσεις σε θέματα που αφορούν την κοινωνία πρέπει να βρίσκονται μέσω του λόγου, των αποδείξεων και της πειθούς·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση, τη διδασκαλία και την έρευνα μπορεί να ασκηθεί πλήρως μόνο μέσα σε ένα κλίμα ακαδημαϊκής ελευθερίας·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπιστεί επαρκώς η ακαδημαϊκή ελευθερία κατά τη διαδικασία προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να προληφθεί το φαινόμενο επιθέσεων σε κράτη μέλη της ΕΕ, όπως οι προσπάθειες παύσης λειτουργίας του Κεντρικού Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου (CEU) στη Βουδαπέστη, που αναμένεται να έχουν ως αποτέλεσμα την μετεγκατάσταση της εισαγωγής φοιτητών στην πόλη της Βιέννης από το 2019, καθώς και η παρεμπόδιση των σπουδών φύλου στην Ουγγαρία· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υποψήφιες χώρες θα πρέπει να δεσμεύονται γύρω από τις κεντρικές αξίες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της θεσμικής αυτονομίας·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ακαδημαϊκή κοινότητα και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι όλο και πιο ευάλωτα σε παρεμβάσεις, πιέσεις ή πράξεις καταστολής από τα κράτη, τον επιχειρηματικό τομέα ή άλλων μη κρατικών φορέων· λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε χρόνο καταγράφονται σε ολόκληρο τον κόσμο εκατοντάδες επιθέσεις εναντίον πανεπιστημίων, ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των μελών τους, συμπεριλαμβανομένων δολοφονιών, βιαιοπραγιών και εξαφανίσεων, περιπτώσεων παράνομης φυλάκισης/κράτησης, παράνομης δίωξης, απώλειας θέσης, παράνομης απόλυσης/αποπομπής από τις σπουδές, ταξιδιωτικών περιορισμών ή περιορισμών μετακίνησης και άλλων ακραίων ή συστημικών απειλών· λαμβάνοντας υπόψη ότι παραβιάσεις των ακαδημαϊκών ελευθεριών παρατηρούνται επίσης στα κράτη μέλη της ΕΕ και στους στενότερους εταίρους της·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περικοπές στη δημόσια χρηματοδότηση της εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, και η επακόλουθη ανάγκη για εναλλακτικές πηγές εισοδήματος θέτουν την ακαδημαϊκή ελευθερία σε κίνδυνο, ιδίως όταν η εξωτερική αυτή χρηματοδότηση προέρχεται από αυταρχικά καθεστώτα του εξωτερικού ή πολυεθνικές εταιρείες·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ξένα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην ΕΕ υφίστανται επιθέσεις από τις εθνικές κυβερνήσεις και αντιμετωπίζουν παραβιάσεις της ακαδημαϊκής τους ελευθερίας·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προσπάθειες επιβολής ελέγχου ή σιωπής στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή στους διδάσκοντες, στους σπουδαστές και στο προσωπικό τους εκτείνονται πολύ πιο πέρα από τα άτομα και τα ιδρύματα τα οποία είναι οι άμεσοι στόχοι τους και επηρεάζουν την κοινωνία σε μεγάλο βαθμό, συρρικνώνοντας τον χώρο για τη χωρίς αποκλεισμούς δημοκρατική συμμετοχή, την ελευθερία του λόγου και την ενδυνάμωση όλων των πολιτών και στερώντας από τις μελλοντικές γενιές ακαδημαϊκούς και ερευνητές υψηλής ποιότητας·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πραγματική άσκηση του δικαιώματος στην εκπαίδευση και η εγγύηση της ακαδημαϊκής ελευθερίας απαιτούν από τα κράτη να εξασφαλίσουν επαρκές και αξιόπιστο επίπεδο χρηματοδότησης της εκπαίδευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολιτικές της δημοσιονομικής και οικονομικής λιτότητας έχουν υπονομεύσει και εξακολουθούν να υπονομεύουν σε μεγάλο βαθμό την ακαδημαϊκή ελευθερία σε ολόκληρο τον κόσμο, μεταξύ άλλων και στην ΕΕ·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σπάνια εξετάζονται οι παραβιάσεις της ακαδημαϊκής ελευθερίας στο πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πράγμα που αντανακλά, εν μέρει, την έλλειψη εξοικείωσης των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με θέματα ακαδημαϊκής ελευθερίας και, εν μέρει, το γεγονός ότι οι καταγγελίες αναφέρονται συχνά στην παραβίαση άλλων δικαιωμάτων, όπως της ελευθερίας έκφρασης ή γνώμης· λαμβάνοντας υπόψη ότι το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην έχουν αναπτυχθεί σε ικανοποιητικό βαθμό τα πρότυπα σε αυτόν τον τομέα και να μην καταγγέλλονται επαρκώς οι παραβιάσεις της ακαδημαϊκής ελευθερίας·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει γενική ανάγκη να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας, ως μέσου προώθησης της δημοκρατίας, του σεβασμού του κράτους δικαίου και της λογοδοσίας, αλλά και να δημιουργηθούν ευκαιρίες για τη βελτίωση των ικανοτήτων υποστήριξης και προάσπισής της·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι σημαντικό να προσδιοριστούν οι επιθέσεις κατά της ακαδημαϊκής ελευθερίας ως τμήμα ενός γενικότερου φαινομένου και να ενθαρρυνθεί η αναγνώριση των διδασκόντων και σπουδαστών που γίνονται στόχος όχι μόνο ως ατόμων των οποίων τα δικαιώματα έχουν παραβιαστεί αλλά και ως υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων οι οποίοι δέχονται επίθεση· λαμβάνοντας υπόψη ότι χρειάζεται στιβαρή αντίδραση σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, τόσο από τους κόλπους της ίδιας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης όσο και από την κοινωνία των πολιτών και το κοινό γενικότερα·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλοί διδάσκοντες και σπουδαστές δεν είναι σε θέση να αποκτήσουν πρόσβαση στις ευκαιρίες που παρέχουν τα προγράμματα της ΕΕ για την ακαδημαϊκή κινητικότητα και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επειδή δεν πληρούν τα κριτήρια της αίτησης ή επειδή δυσκολεύονται σε μεγάλο βαθμό να παρακολουθήσουν τις γενικές διαδικασίες υποβολής αιτήσεων, τις απαιτήσεις και τα χρονοδιαγράμματα·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περιορισμοί της χρηματοδότηση στα προγράμματα της ΕΕ περιορίζουν τις δράσεις των οργανώσεων και των πανεπιστημίων της ΕΕ που ήδη στηρίζουν τους φοιτητές και τους επιστήμονες που κινδυνεύουν ή εγκαταλείπουν τις χώρες τους λόγω του κινδύνου δίωξής τους για την ακαδημαϊκή τους δραστηριότητα· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εν λόγω οργανώσεις και τα πανεπιστήμια χρειάζονται περισσότερη βοήθεια για τις δράσεις και τις πρωτοβουλίες τους·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ έχει αναλάβει τη δέσμευση να προάγει και να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα, τους δημοκρατικούς θεσμούς και το κράτος δικαίου σε ολόκληρο τον κόσμο· λαμβάνοντας υπόψη ότι το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία επιβάλλει μια πιο αποτελεσματική πολιτική στήριξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων της αύξησης της αποτελεσματικότητας των διαλόγων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, της βελτίωσης της προβολής και του αντικτύπου των στρατηγικών ανά χώρα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, της εστίασης στην αποτελεσματική εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και της βελτίωσης της δημόσιας διπλωματίας και επικοινωνίας σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα·

1.  απευθύνει τις ακόλουθες συστάσεις στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής / Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας:

2.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει την παρούσα σύσταση στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής / Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας.