Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej decyzję Rady 2003/17/WE w odniesieniu do równoważności inspekcji polowych stosowanych w Brazylii do upraw nasiennych pastewnych roślin uprawnych i upraw nasiennych zbożowych roślin uprawnych oraz w odniesieniu do równoważności materiału siewnego roślin pastewnych i materiału siewnego roślin zbożowych produkowanego w Brazylii, a także w odniesieniu do równoważności inspekcji polowych stosowanych w Mołdawii do upraw nasiennych zbożowych roślin uprawnych, upraw nasiennych warzyw oraz upraw nasiennych roślin oleistych i włóknistych oraz w odniesieniu do równoważności materiału siewnego roślin zbożowych, materiału siewnego warzyw oraz materiału siewnego roślin oleistych i włóknistych produkowanego w Mołdawii (COM(2017)0643 – C8-0400/2017 – 2017/0297(COD))

P8_TA(2018)0318 A8-0253/2018

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2017)0643),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którym wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8-0400/2017),

–  uwzględniając opinię Komisji Prawnej w sprawie proponowanej podstawy prawnej,

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 i art. 43 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 14 lutego 2018 r.(1),

–  uwzględniając art. 59 i 39 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A8-0253/2018),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 11 września 2018 r. w celu przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/...zmieniającej decyzję Rady 2003/17/WE w odniesieniu do równoważności inspekcji polowych stosowanych w Federacyjnej Republice Brazylii do upraw nasiennych pastewnych roślin uprawnych i upraw nasiennych zbożowych roślin uprawnych oraz w odniesieniu do równoważności materiału siewnego roślin pastewnych i materiału siewnego roślin zbożowych produkowanego w Federacyjnej Republice Brazylii, a także w odniesieniu do równoważności inspekcji polowych stosowanych w Republice Mołdawii do upraw nasiennych zbożowych roślin uprawnych, upraw nasiennych warzyw oraz upraw nasiennych roślin oleistych i włóknistych oraz w odniesieniu do równoważności materiału siewnego roślin zbożowych, materiału siewnego warzyw oraz materiału siewnego roślin oleistych i włóknistych produkowanego w Republice Mołdawii

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, decyzji (UE) 2018/1674.)

(1) Dz.U. C 227 z 28.6.2018, s. 76.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w zakresie procedury szczególnej dla małych przedsiębiorstw (COM(2018)0021 – C8-0022/2018 – 2018/0006(CNS))

P8_TA(2018)0319 A8-0260/2018

(Specjalna procedura ustawodawcza – konsultacja)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Radzie (COM(2018)0021),

–  uwzględniając art. 113 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, na mocy którego Rada skonsultowała się z Parlamentem (C8‑0022/2018),

–  uwzględniając art. 78c Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A8-0260/2018),

1.  zatwierdza po poprawkach wniosek Komisji;

2.  zwraca się do Komisji o odpowiednią zmianę jej wniosku, zgodnie z art. 293 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

3.  zwraca się do Rady o poinformowanie go, jeśli uzna ona za stosowne odejście od tekstu przyjętego przez Parlament;

4.  zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do wniosku Komisji;

5.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Tekst proponowany przez Komisję   Poprawka Poprawka 1 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 1 (1)  W dyrektywie Rady 2006/112/WE21 państwom członkowskim pozostawiono możliwość utrzymania ich procedur szczególnych, zgodnie ze wspólnymi przepisami oraz z myślą o ściślejszej harmonizacji. Niemniej jednak przepisy te są przestarzałe i nie zmniejszają obciążeń małych przedsiębiorstw związanych z przestrzeganiem przepisów, ponieważ zostały zaprojektowane na potrzeby wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (VAT) opartego na opodatkowaniu w państwie członkowskim pochodzenia. (1)  W dyrektywie Rady 2006/112/WE21 państwom członkowskim pozostawiono możliwość utrzymania ich procedur szczególnych, zgodnie ze wspólnymi przepisami oraz z myślą o ściślejszej harmonizacji. Niemniej jednak przepisy te są przestarzałe i nie realizują celu polegającego na zmniejszeniu obciążeń małych przedsiębiorstw związanych z przestrzeganiem przepisów, ponieważ zostały zaprojektowane na potrzeby wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (VAT) opartego na opodatkowaniu w państwie członkowskim pochodzenia. _________________ _________________ 21 Dz.U. L 347 z 11.12.2006, s. 1. 21 Dz.U. L 347 z 11.12.2006, s. 1. Poprawka 2 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 2 (2)  W planie działania w sprawie VAT22 Komisja zapowiedziała kompleksowy pakiet uproszczeń dla małych przedsiębiorstw, mających na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla nich i stworzenie otoczenia podatkowego sprzyjającego ich wzrostowi i rozwojowi handlu transgranicznego. Wymagałoby to dokonania przeglądu procedury szczególnej dla małych przedsiębiorstw, zgodnie z komunikatem w sprawie działań następczych w odniesieniu do planu działania w sprawie VAT23. Przegląd procedury szczególnej dla małych przedsiębiorstw stanowi zatem istotny element pakietu reform określonych w tym planie działania. (2)  W planie działania w sprawie VAT22 Komisja zapowiedziała kompleksowy pakiet uproszczeń dla małych przedsiębiorstw, mających na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla nich i pomoc w stworzeniu otoczenia podatkowego sprzyjającego ich wzrostowi i rozwojowi handlu transgranicznego, a także poprawę w zakresie przestrzegania przepisów VAT . Małe przedsiębiorstwa w Unii są szczególnie aktywne w niektórych sektorach, w których działalność prowadzona jest w wymiarze transgranicznym, takich jak budownictwo, komunikacja, usługi gastronomiczne i handel detaliczny, i mogą stanowić ważne źródło zatrudnienia. Aby osiągnąć cele planu działania w sprawie VAT konieczne jest dokonanie przeglądu procedury szczególnej dla małych przedsiębiorstw, zgodnie z komunikatem w sprawie działań następczych w odniesieniu do planu działania w sprawie VAT23 . Przegląd procedury szczególnej dla małych przedsiębiorstw stanowi zatem istotny element pakietu reform określonych w tym planie działania. _________________ _________________ 22 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego dotyczący planu działania w sprawie VAT „W kierunku jednolitego unijnego obszaru VAT – czas na decyzje” (COM(2016)0148 z 7.4.2016). 22 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego dotyczący planu działania w sprawie VAT „W kierunku jednolitego unijnego obszaru VAT – czas na decyzje” (COM(2016)0148 z 7.4.2016). 23 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego dotyczący działań następczych w odniesieniu do planu działania w sprawie VAT „W kierunku jednolitego unijnego obszaru VAT – czas na decyzje” (COM(2017)0566 z 4.10.2017). 23 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego dotyczący działań następczych w odniesieniu do planu działania w sprawie VAT „W kierunku jednolitego unijnego obszaru VAT – czas na decyzje” (COM(2017)0566 z 4.10.2017). Poprawka 3 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 3 (3)  Przegląd procedury szczególnej jest ściśle powiązany z wnioskiem Komisji określającym zasady docelowego systemu VAT dla transgranicznej wymiany handlowej między przedsiębiorstwami z różnych państw członkowskich na podstawie opodatkowania transgranicznych dostaw towarów w państwie członkowskim przeznaczenia24. Analiza przejścia na system opodatkowania w kraju przeznaczenia wykazała, że obecne przepisy nie są dostosowane do systemu opodatkowania w kraju przeznaczenia. (3)  Przegląd procedury szczególnej jest ściśle powiązany z wnioskiem Komisji określającym zasady docelowego systemu VAT dla transgranicznej wymiany handlowej między przedsiębiorstwami z różnych państw członkowskich na podstawie opodatkowania transgranicznych dostaw towarów w państwie członkowskim przeznaczenia24. Analiza przejścia na system opodatkowania w kraju przeznaczenia wykazała, że obecne przepisy nie są dostosowane do systemu opodatkowania w kraju przeznaczenia. Główne trudności małych przedsiębiorstw związane z ożywionym handlem transgranicznym wynikają ze złożonych i zróżnicowanych przepisów dotyczących VAT obowiązujących w Unii, a także z faktu, iż krajowe zwolnienie dla małych przedsiębiorstw przynosi małym przedsiębiorstwom korzyści jedynie w państwie członkowskim, w którym mają one siedzibę. _________________ _________________ 24 Wniosek dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej oraz wprowadzenia docelowego systemu opodatkowania handlu między państwami członkowskimi (COM(2017)0569 z 4.10.2017). 24 Wniosek dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej oraz wprowadzenia docelowego systemu opodatkowania handlu między państwami członkowskimi (COM(2017)0569 z 4.10.2017). Poprawka 4 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 4 (4)  W celu rozwiązania problemu nieproporcjonalnego obciążenia małych przedsiębiorstw związanego z przestrzeganiem przepisów należy udostępnić środki upraszczające nie tylko przedsiębiorstwom, które są zwolnione z podatku na mocy obowiązujących przepisów, ale również tym, które uważa się za małe w kategoriach ekonomicznych. Do celów uproszczenia przepisów dotyczących podatku VAT przedsiębiorstwa mogłyby zostać uznane za „małe”, jeżeli ich obroty kwalifikują je jako mikroprzedsiębiorstwa zgodnie z ogólną definicją zawartą w zaleceniu Komisji 2003/361/WE25. (4)  W celu rozwiązania problemu nieproporcjonalnego obciążenia małych przedsiębiorstw związanego z przestrzeganiem przepisów należy udostępnić środki upraszczające nie tylko przedsiębiorstwom, które są zwolnione z podatku na mocy obowiązujących przepisów, ale również tym, które uważa się za małe w kategoriach ekonomicznych. Dostępność takich środków jest szczególnie istotna, ponieważ większość małych przedsiębiorstw, zwolnionych lub nie, jest w praktyce zobowiązana do korzystania z usług doradców lub zewnętrznych konsultantów w celu uzyskania pomocy w wypełnianiu obowiązków związanych z VAT, co zwiększa obciążenia finansowe tych przedsiębiorstw. Do celów uproszczenia przepisów dotyczących podatku VAT przedsiębiorstwa mogłyby zostać uznane za „małe”, jeżeli ich obroty kwalifikują je jako mikroprzedsiębiorstwa zgodnie z ogólną definicją zawartą w zaleceniu Komisji 2003/361/WE25. _________________ _________________ 25 Zalecenie Komisji 2003/361/WE z dnia 6 maja 2003 r. dotyczące definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (Dz.U. L 124 z 20.5.2003, s. 36). 25 Zalecenie Komisji 2003/361/WE z dnia 6 maja 2003 r. dotyczące definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (Dz.U. L 124 z 20.5.2003, s. 36). Poprawka 5 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 6 (6)  Małe przedsiębiorstwa mogą korzystać z wyłączenia jedynie w przypadku, gdy ich roczny obrót nie przekracza progu stosowanego przez państwo członkowskie, w którym podatek VAT jest należny. Przy ustalaniu swojego progu państwa członkowskie powinny przestrzegać przepisów dotyczących progów określonych w dyrektywie 2006/112/WE. Przepisy te, których większość wprowadzono w 1977 r., nie są już odpowiednie. (6)  Małe przedsiębiorstwa mogą korzystać z wyłączenia jedynie w przypadku, gdy ich roczny obrót nie przekracza progu stosowanego przez państwo członkowskie, w którym podatek VAT jest należny. Przy ustalaniu swojego progu państwa członkowskie powinny przestrzegać przepisów dotyczących progów określonych w dyrektywie 2006/112/WE. Przepisy te, których większość wprowadzono w 1977 r., nie są już odpowiednie. W celu zachowania elastyczności i aby umożliwić każdemu państwu członkowskiemu ustanowienie odpowiednich niższych progów, proporcjonalnych do rozmiarów i potrzeb jego gospodarki, na poziomie Unii ustala się wyłącznie maksymalne progi. Poprawka 6 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 8 (8)  Państwom członkowskim należy pozostawić swobodę w ustalaniu krajowego progu zwolnienia na poziomie najlepiej odpowiadającym ich sytuacji gospodarczej i politycznej, z zastrzeżeniem górnego progu przewidzianego w niniejszej dyrektywie. W tym względzie należy uściślić, że stosowanie przez państwa członkowskie zróżnicowanych progów powinno być oparte na obiektywnych kryteriach. (8)  Państwom członkowskim należy pozostawić swobodę w ustalaniu krajowego progu zwolnienia na poziomie najlepiej odpowiadającym ich sytuacji gospodarczej i politycznej, z zastrzeżeniem górnego progu przewidzianego w niniejszej dyrektywie. W tym względzie należy uściślić, że stosowanie przez państwa członkowskie zróżnicowanych progów powinno być oparte na obiektywnych kryteriach. Aby ułatwić prowadzenie działalności transgranicznej, wykaz krajowych progów zwolnienia powinien być łatwo dostępny dla wszystkich małych przedsiębiorstw, które pragną prowadzić działalność w kilku państwach członkowskich. Poprawka 7 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 12 (12)  Jeżeli zwolnienie obowiązuje, małe przedsiębiorstwa korzystające ze zwolnienia powinny przynajmniej uzyskać dostęp do uproszczonych wymogów w zakresie rejestracji do celów VAT, fakturowania, rachunkowości i sprawozdawczości. (12)  Jeżeli zwolnienie obowiązuje, małe przedsiębiorstwa korzystające ze zwolnienia powinny przynajmniej uzyskać dostęp do uproszczonych wymogów w zakresie rejestracji do celów VAT, fakturowania, rachunkowości i sprawozdawczości. Aby uniknąć nieporozumień i niepewności prawa w państwach członkowskich, Komisja powinna opracować wytyczne dotyczące uproszczonej rejestracji i rachunkowości, w których wyjaśni bardziej szczegółowo które procedury powinny zostać uproszczone i w jakim zakresie. Do dnia ... [trzy lata po dacie wejścia w życie niniejszej dyrektywy] Komisja i państwa członkowskie powinny przeprowadzić analizę tego uproszczenia, aby ocenić, czy ma ono wartość dodaną dla przedsiębiorstw i konsumentów oraz czy rzeczywiście wywiera na nich pozytywny wpływ. Poprawka 8 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 13 (13)  Ponadto, w celu zapewnienia przestrzegania warunków zwolnienia przyznanego przez państwo członkowskie przedsiębiorstwom niemającym tam siedziby, należy wprowadzić wymóg uprzedniego powiadomienia o zamiarze korzystania ze zwolnienia. Powiadomienie to powinno zostać dokonane przez małe przedsiębiorstwo i skierowane do państwa członkowskiego, w którym ma siedzibę. To państwo członkowskie powinno następnie, na podstawie zgłoszonych informacji na temat obrotu tego przedsiębiorstwa, przekazać te informacje pozostałym zainteresowanym państwom członkowskim. (13)  Ponadto, w celu zapewnienia przestrzegania warunków zwolnienia przyznanego przez państwo członkowskie przedsiębiorstwom niemającym tam siedziby, należy wprowadzić wymóg uprzedniego powiadomienia o zamiarze korzystania ze zwolnienia. Powiadomienie to powinno zostać dokonane za pośrednictwem portalu internetowego, który utworzy Komisja. Państwo członkowskie siedziby powinno następnie, na podstawie zgłoszonych informacji na temat obrotu tego przedsiębiorstwa, poinformować pozostałe zainteresowane państwa członkowskie. Małe przedsiębiorstwa mogą w każdej chwili powiadomić swoje państwo członkowskie rejestracji o chęci powrotu do ogólnego systemu VAT. Poprawka 9 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 15 (15)  Aby zmniejszyć obciążenia niezwolnionych małych przedsiębiorstw związane z przestrzeganiem przepisów, należy zobowiązać państwa członkowskie do uproszczenia rejestracji do celów VAT oraz przechowywania dokumentacji, a także wydłużyć okresy podatkowe, co umożliwi mniejszą częstotliwość składania deklaracji VAT. (15)  Aby zmniejszyć obciążenia niezwolnionych małych przedsiębiorstw związane z przestrzeganiem przepisów, należy zobowiązać państwa członkowskie do uproszczenia rejestracji do celów VAT oraz przechowywania dokumentacji. Ponadto Komisja powinna utworzyć pojedynczy punkt kontaktowy, w którym można składać deklaracje VAT dotyczące różnych państw członkowskich. Poprawka 10 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 17 (17)  Celem niniejszej dyrektywy jest ograniczenie obciążeń małych przedsiębiorstw związanych z przestrzeganiem przepisów. Cel ten nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, a zatem może zostać lepiej osiągnięty na szczeblu Unii. W związku z powyższym Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości, określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w art. 5, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów. (17)  Celem niniejszej dyrektywy jest ograniczenie obciążeń małych przedsiębiorstw związanych z przestrzeganiem przepisów. Cel ten nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, a zatem może zostać lepiej osiągnięty na szczeblu Unii. W związku z powyższym Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości, określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w art. 5, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów. Niemniej jednak kontrole VAT będące wynikiem procesów zapewniania zgodności stanowią wartościowy instrument służący zwalczaniu oszustw podatkowych, a zmniejszanie obciążeń małych przedsiębiorstw związanych z przestrzeganiem przepisów nie powinno odbywać się kosztem walki z oszustwami związanymi z VAT. Poprawka 11 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 12 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 284 – ustęp 4 – akapit 1 Zanim małe przedsiębiorstwo skorzysta ze zwolnienia w innych państwach członkowskich, musi powiadomić państwo członkowskie, w którym ma siedzibę. Komisja utworzy portal internetowy, w którym będą się rejestrować małe przedsiębiorstwa pragnące skorzystać ze zwolnienia w innym państwie członkowskim. Poprawka 12 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 12 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 284 – ustęp 4 – akapit 2 W przypadku gdy małe przedsiębiorstwo korzysta ze zwolnienia w państwie członkowskim innym niż to, w którym ma siedzibę, państwo członkowskie siedziby podejmuje wszelkie środki niezbędne do zapewnienia prawidłowego zadeklarowania przez nie jego rocznego obrotu w Unii oraz rocznego obrotu w państwie członkowskim, a także informuje o tym władze podatkowe pozostałych zainteresowanych państw członkowskich, w których przedsiębiorstwo to dokonuje dostaw.”; W przypadku gdy małe przedsiębiorstwo korzysta ze zwolnienia w państwie członkowskim innym niż to, w którym ma siedzibę, państwo członkowskie siedziby podejmuje wszelkie środki niezbędne do zapewnienia prawidłowego zadeklarowania przez nie jego rocznego obrotu w Unii oraz rocznego obrotu w państwie członkowskim, a także informuje o tym władze podatkowe pozostałych zainteresowanych państw członkowskich, w których przedsiębiorstwo to dokonuje dostaw. Państwa członkowskie dbają także o posiadanie wystarczającej wiedzy o statusie małych przedsiębiorstw i ich strukturze własnościowej, tak aby mogły one potwierdzić ich status małych przedsiębiorstw. Poprawka 13 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 15 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 288a – ustęp 1 W przypadku gdy w trakcie kolejnego roku kalendarzowego roczny obrót w państwie członkowskim małego przedsiębiorstwa przekracza próg zwolnienia, o którym mowa w art. 284 ust. 1, przedsiębiorstwo to może nadal korzystać ze zwolnienia w tym roku, pod warunkiem że roczny obrót w państwie członkowskim w ciągu tego roku nie przekracza progu określonego w art. 284 ust. 1 o więcej niż 50 %.”; W przypadku gdy w trakcie kolejnego roku kalendarzowego roczny obrót w państwie członkowskim małego przedsiębiorstwa przekracza próg zwolnienia, o którym mowa w art. 284 ust. 1, przedsiębiorstwo to może nadal korzystać ze zwolnienia przez kolejne dwa lata, pod warunkiem że roczny obrót w państwie członkowskim w ciągu tych dwóch lat nie przekracza progu określonego w art. 284 ust. 1 o więcej niż 33 %.”; Poprawka 14 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 17 (17)  Skreśla się art. 291-294. (17)  skreśla się art. 291 i 292; Poprawka 15 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 17 a (nowy) Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 293 – ustęp 1 17a)   art. 293 ust. 1 otrzymuje brzmienie: Co cztery lata począwszy od przyjęcia niniejszej dyrektywy, na podstawie informacji uzyskanych od państw członkowskich, Komisja przedstawia Radzie sprawozdanie na temat stosowania przepisów niniejszego rozdziału oraz, w razie potrzeby i uwzględniając konieczność zapewnienia długoterminowej zbieżności przepisów krajowych, wnioski dotyczące następujących kwestii:(1) udoskonalenia procedury szczególnej dla małych przedsiębiorstw;(2) dostosowania systemów krajowych w zakresie zwolnień i stopniowego obniżania podatku;(3) dostosowania pułapów przewidzianych w sekcji 2. „Co cztery lata począwszy od przyjęcia niniejszej dyrektywy, na podstawie informacji uzyskanych od państw członkowskich, Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat stosowania przepisów niniejszego rozdziału oraz, w razie potrzeby i uwzględniając konieczność zapewnienia długoterminowej zbieżności przepisów krajowych, wnioski dotyczące następujących kwestii: (i)   udoskonalenia procedury szczególnej dla małych przedsiębiorstw; (ii)   dostosowania systemów krajowych w zakresie zwolnień i możliwości zharmonizowania progów zwolnienia w całej Unii; (iii)   dostosowania pułapów przewidzianych w sekcji 2.” Poprawka 16 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 17 b (nowy) 17b)   skreśla się art. 294; Poprawka 17 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 18 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 294e Artykuł 294e Artykuł 294e Państwa członkowskie mogą zwolnić małe przedsiębiorstwa, które uzyskały zwolnienie, z obowiązku składania deklaracji VAT określonego w art. 250. Państwa członkowskie zwalniają małe przedsiębiorstwa, które uzyskały zwolnienie, z obowiązku składania deklaracji VAT określonego w art. 250 albo zezwalają takim zwolnionym małym przedsiębiorstwom na składanie uproszczonej deklaracji VAT – zawierającej co najmniej następujące informacje: należny VAT, VAT podlegający odliczeniu, kwotę VAT netto (do zapłaty lub należną), całkowitą wartość transakcji powodujących naliczenie podatku i całkowitą wartość transakcji objętych podatkiem należnym – obejmującej okres jednego roku kalendarzowego. Małe przedsiębiorstwa mogą się jednak zdecydować na stosowanie okresu rozliczeniowego ustalonego zgodnie z art. 252. W przypadku nieskorzystania z tej możliwości państwa członkowskie zezwalają takim zwolnionym małym przedsiębiorstwom na składanie uproszczonej deklaracji VAT, obejmującej okres jednego roku kalendarzowego. Małe przedsiębiorstwa mogą się jednak zdecydować na stosowanie okresu rozliczeniowego, o którym mowa w art. 252. Poprawka 18 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 18 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 294i Artykuł 294i skreśla się W przypadku małych przedsiębiorstw okres podatkowy, który należy uwzględnić w deklaracji VAT, to jeden rok kalendarzowy. Małe przedsiębiorstwa mogą jednak zdecydować się na stosowanie okresu rozliczeniowego, o którym mowa w art. 252. Poprawka 19 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 18 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 294i a (nowy) Artykuł 294i a Komisja uruchomi pojedynczy punkt kontaktowy, w którym małe przedsiębiorstwa mogą składać deklaracje VAT dotyczące innych państw członkowskich, w których prowadzą działalność. Za pobór VAT odpowiedzialne jest państwo członkowskie siedziby. Poprawka 20 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 18 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 294j Artykuł 294j skreśla się Nie naruszając przepisów art. 206, państwa członkowskie nie wymagają od małych przedsiębiorstw dokonywania płatności okresowych.”; Poprawka 21 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1a (nowy) Rozporządzenie (UE) nr 904/2010 Artykuł 31 – ustęp 1 Artykuł 1a W rozporządzeniu (UE) nr 904/2010 wprowadza się następujące zmiany: art. 31 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 1.  Właściwe organy każdego z państw członkowskich zapewniają osobom uczestniczącym w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów lub wewnątrzwspólnotowym świadczeniu usług oraz podatnikom niemającym siedziby świadczącym usługi telekomunikacyjne, usługi nadawcze i usługi świadczone drogą elektroniczną, w szczególności te, o których mowa w załączniku II do dyrektywy 2006/112/WE, możliwość uzyskania do celów takich transakcji potwierdzenia drogą elektroniczną ważności numeru identyfikacyjnego VAT każdej określonej osoby wraz z odpowiadającą mu nazwą (nazwiskiem) i adresem. Przekazywane dane muszą odpowiadać danym, o których mowa w art. 17. ‘1. Właściwe organy każdego z państw członkowskich zapewniają osobom uczestniczącym w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów lub wewnątrzwspólnotowym świadczeniu usług oraz podatnikom niemającym siedziby świadczącym usługi telekomunikacyjne, usługi nadawcze i usługi świadczone drogą elektroniczną, w szczególności te, o których mowa w załączniku II do dyrektywy 2006/112/WE, możliwość uzyskania do celów takich transakcji potwierdzenia drogą elektroniczną ważności numeru identyfikacyjnego VAT każdej określonej osoby wraz z odpowiadającą mu nazwą (nazwiskiem) i adresem. Przekazywane dane muszą odpowiadać danym, o których mowa w art. 17. System wymiany informacji o VAT (VIES) musi zawierać zmiankę o tym, czy kwalifikujące się małe przedsiębiorstwa korzystają ze zwolnienia z VAT dla małych przedsiębiorstw, czy też nie.” Poprawka 22 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 2 – ustęp 1 – akapit 1 Państwa członkowskie przyjmą i opublikują, najpóźniej do dnia 30 czerwca 2022 r., przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy. Niezwłocznie przekazują Komisji tekst tych przepisów. Państwa członkowskie przyjmują i publikują, najpóźniej do dnia 31 grudnia 2019 r., przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy. Niezwłocznie przekazują Komisji tekst tych przepisów. Poprawka 23 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 2 – ustęp 1 – akapit 2 Państwa członkowskie stosują te przepisy od dnia 1 lipca 2022 r. Państwa członkowskie stosują te przepisy od dnia 1 stycznia 2020 r.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Rady w sprawie poddania nowych substancji psychoaktywnych N-fenylo-N-[1-(2-fenyloetylo)piperydyn-4-ylo]cyklopropanokarboksyamidu (cyklopropylofentanylu) oraz 2-metoksy-N-fenylo-N-[1-(2-fenyloetylo)piperydyn-4-ylo]acetamidu (metoksyacetylofentanylu) środkom kontroli (09420/2018 – C8-0278/2018 – 2018/0118(NLE))

P8_TA(2018)0320 A8-0271/2018

(Konsultacja)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt Rady (09420/2018),

–  uwzględniając art. 39 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, zmienionego traktatem z Amsterdamu, oraz art. 9 Protokołu nr 36 w sprawie postanowień przejściowych, na mocy których Rada skonsultowała się z Parlamentem (C8-0278/2018),

–  uwzględniając decyzję Rady 2005/387/WSiSW z dnia 10 maja 2005 r. w sprawie wymiany informacji, oceny ryzyka i kontroli nowych substancji psychoaktywnych(1), w szczególności jej art. 8 ust. 3,

–  uwzględniając art. 78c Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A8-0271/2018),

1.  zatwierdza projekt Rady;

2.  zwraca się do Rady o poinformowanie go, jeśli uzna ona za stosowne odejście od tekstu przyjętego przez Parlament;

3.  zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do tekstu przyjętego przez Parlament;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 127 z 20.5.2005, s. 32.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uruchomienia Funduszu Solidarności Unii Europejskiej w celu udzielenia pomocy Bułgarii, Grecji, Litwie i Polsce (COM(2018)0360 – C8-0245/2018 – 2018/2078(BUD))

P8_TA(2018)0321 A8-0272/2018

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedłożony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2018)0360 – C8-0245/2018),

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej(1),

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) nr 1311/2013 z dnia 2 grudnia 2013 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2014–2020(2), w szczególności jego art. 10,

–  uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami(3), w szczególności jego pkt 11,

–  uwzględniając pismo Komisji Rozwoju Regionalnego,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej (A8-0272/2018),

1.  z zadowoleniem przyjmuje decyzję jako znak solidarności Unii z obywatelami i regionami Unii dotkniętymi klęskami żywiołowymi;

2.  podkreśla pilną potrzebę udostępnienia pomocy finansowej za pośrednictwem Funduszu Solidarności Unii Europejskiej („fundusz”) i przekazania jej regionom dotkniętym klęskami żywiołowymi, a także ubolewa z powodu liczby ofiar śmiertelnych spowodowanych klęskami żywiołowymi w Unii w 2017 r.;

3.  wzywa do dalszej optymalizacji procedury uruchamiania środków, aby skrócić czas, jaki upływa od złożenia wniosku do dokonania płatności; przypomina, że szybkie wypłaty na rzecz beneficjentów mają ogromne znaczenie dla społeczności i władz lokalnych oraz dla ich zaufania do solidarności Unii;

4.  popiera wykorzystywanie przez państwa członkowskie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w celu odbudowy dotkniętych regionów; zwraca się do Komisji, aby poparła i niezwłocznie zatwierdziła realokację środków finansowych w ramach umów o partnerstwie, o którą państwa członkowskie wystąpiły w tym celu;

5.  wzywa państwa członkowskie do wykorzystania wkładu finansowego z funduszu w przejrzysty sposób, aby zagwarantować sprawiedliwy podział środków między dotknięte regiony;

6.  zatwierdza decyzję załączoną do niniejszej rezolucji;

7.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do podpisania wraz z przewodniczącym Rady niniejszej decyzji i zarządzenia jej publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

8.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wraz z załącznikiem Radzie i Komisji.

ZAŁĄCZNIK

DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie uruchomienia środków z Funduszu Solidarności Unii Europejskiej w celu udzielenia pomocy Bułgarii, Grecji, Litwie i Polsce

(Tekst tego załącznika nie został powtórzony w tym miejscu, ponieważ odpowiada on końcowej wersji decyzji (UE) 2018/1505.)

(1) Dz.U. L 311 z 14.11.2002, s. 3. (2) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 884. (3) Dz.U. C 373 z 20.12.2013, s. 1.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie stanowiska Rady dotyczącego projektu budżetu korygującego Unii Europejskiej nr 4/2018 na rok budżetowy 2018, towarzyszącego wnioskowi w sprawie uruchomienia Funduszu Solidarności Unii Europejskiej w celu udzielenia pomocy Bułgarii, Grecji, Litwie i Polsce (11738/2018 – C8-0395/2018 – 2018/2082(BUD))

P8_TA(2018)0322 A8-0273/2018

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 314 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 106a Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002(1), w szczególności jego art. 41,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzeniea (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014, (UE) nr 283/2014, oraz decuzję nr 541/2014/UE oraz uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012(2), w szczególności jego art. 44,

–  uwzględniając budżet ogólny Unii Europejskiej na rok budżetowy 2018, w formie przyjętej ostatecznie w dniu 30 listopada 2017 r.(3),

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) nr 1311/2013 z dnia 2 grudnia 2013 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2014−2020(4) (rozporządzenie w sprawie WRF),

–  uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami(5),

–  uwzględniając decyzję Rady 2014/335/UE, Euratom z dnia 26 maja 2014 r. w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej(6),

–  uwzględniając projekt budżetu korygującego nr 4/2018 przyjęty przez Komisję dnia 31 maja 2018 r. (COM(2018)0361),

–  uwzględniając stanowisko dotyczące projektu budżetu korygującego nr 4/2018 przyjęte przez Radę dnia 4 września 2018 r. i przekazane Parlamentowi Europejskiemu tego samego dnia (11738/2018 – C8-0395/2018),

–  uwzględniając art. 88 i 91 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej (A8-0273/2018),

A.  mając na uwadze, że w projekt budżetu korygującego nr 4/2018 uwzględnia proponowane uruchomienie Funduszu Solidarności Unii Europejskiej w celu udzielenia pomocy Bułgarii i Litwie w związku z powodziami, Grecji – w związku z trzęsieniami ziemi na wyspie Kos oraz Polsce – w związku z burzami, które miały miejsce w 2017 r.,

B.  mając na uwadze, że w rezultacie Komisja proponuje wprowadzić poprawkę do budżetu na 2018 r. i zwiększyć linię budżetową 13 06 01 „Wspieranie państw członkowskich w przypadku poważnych klęsk żywiołowych istotnie wpływających na warunki życia, środowisko naturalne lub gospodarkę” o 33 992 206 EUR w środkach na zobowiązania oraz środkach na płatności;

C.  mając na uwadze, że Fundusz Solidarności Unii Europejskiej jest specjalnym instrumentem określonym w rozporządzeniu w sprawie wieloletnich ram finansowych, a odpowiednie środki na zobowiązania oraz środki na płatności należy ująć w budżecie poza pułapami przyjętymi w wieloletnich ramach finansowych;

1.  zatwierdza stanowisko Rady dotyczące projektu budżetu korygującego nr 4/2018;

2.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do ogłoszenia, że budżet korygujący nr 4/2018 został ostatecznie przyjęty, i do zarządzenia jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Trybunałowi Obrachunkowemu oraz parlamentom narodowym.

(1) Dz.U. L 298 z 26.10.2012, s. 1. (2) Dz.U. L 193 z 30.7.2018, s. 1. (3) Dz.U. L 57 z 28.02.2018. (4) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 884. (5) Dz.U. C 373 z 20.12.2013, s. 1. (6) Dz.U. L 168 z 7.6.2014, s. 105.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie wpływu polityki spójności UE w Irlandii Północnej (2017/2225(INI))

P8_TA(2018)0323 A8-0240/2018

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wpływ polityki spójności UE w Irlandii Północnej,

–  uwzględniając postanowienia porozumienia wielkopiątkowego z 1998 r.,

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu, a także art. 1 ust. 1 lit. e) decyzji Konferencji Przewodniczących z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie procedury udzielania zgody na sporządzenie sprawozdań z własnej inicjatywy oraz załącznik 3 do tej decyzji,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego oraz opinię Komisji Kontroli Budżetowej (A8-0240/2018),

A.  mając na uwadze, że polityka spójności UE w Irlandii Północnej jest realizowana za pomocą różnych instrumentów, w tym Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, programu PEACE dla Irlandii Północnej i Regionu Granicznego Irlandii oraz programu współpracy transgranicznej INTERREG;

B.  mając na uwadze, że Irlandia Północna jest regionem czerpiącym ogromne korzyści z polityki spójności UE; mając na uwadze, że z wielkim zadowoleniem przyjęto zobowiązanie do przyszłego finansowania zawarte w sporządzonym przez Komisję projekcie wieloletnich ram finansowych (WRF) na lata 2021–2027;

C.  mając na uwadze, że oprócz bardziej ogólnych środków polityki spójności Irlandia Północna korzystała w szczególności ze specjalnych programów transgranicznych oraz programów wspierających kontakty między społecznościami i wzajemne relacje społeczności, w tym programu PEACE;

D.  mając na uwadze, że polityka spójności UE, szczególnie za pośrednictwem programu PEACE, zdecydowanie przyczyniła się do procesu pokojowego w Irlandii Północnej, wspiera porozumienie wielkopiątkowe, a także nadal wspiera pojednanie między społecznościami;

E.  mając na uwadze, że po utworzeniu pierwszego programu PEACE w 1995 r. na podwójny cel wspierania spójności między społecznościami zaangażowanymi w konflikt w Irlandii Północnej oraz granicznymi hrabstwami Irlandii, a także stabilności gospodarczej i społecznej wydatkowano kwotę ponad 1,5 mld EUR;

F.  mając na uwadze, że sukces finansowania w ramach polityki spójności UE wynika częściowo z faktu, iż jest ono postrzegane jako „środki neutralne”, tj. niepowiązane bezpośrednio z interesami żadnej społeczności;

1.  podkreśla ważny i pozytywny wkład zapewniany przez politykę spójności UE w Irlandii Północnej, szczególnie pod względem wsparcia odbudowy najbardziej potrzebujących obszarów miejskich i wiejskich, przeciwdziałania zmianie klimatu oraz tworzenia kontaktów między społecznościami i kontaktów transgranicznych w kontekście procesu pokojowego; zauważa w szczególności, że pomoc na rzecz najbardziej potrzebujących obszarów miejskich i wiejskich często przyjmuje formę wsparcia na rzecz nowego rozwoju gospodarczego, który promuje gospodarkę opartą na wiedzy, np. w ramach parków naukowych w Belfaście i Derry/Londonderry;

2.  podkreśla, że ponad 1 mld EUR w ramach pomocy finansowej UE zostanie przeznaczony na rozwój gospodarczy i społeczny w Irlandii Północnej i sąsiadujących regionach w bieżącym okresie finansowania, z czego 230 mln EUR zostanie przeznaczonych na program PEACE dla Irlandii Północnej (z łącznym budżetem wynoszącym prawie 270 mln EUR), a 240 mln EUR na program INTERREG V-A dla Irlandii Północnej, Irlandii i Szkocji (z łącznym budżetem w wysokości 280 mln EUR);

3.  uważa, że specjalne programy UE dla Irlandii Północnej, zwłaszcza program PEACE, mają kluczowe znaczenie dla podtrzymania procesu pokojowego, gdyż sprzyjają pojednaniu, a także kontaktom między społecznościami i wzajemnym relacjom społeczności oraz kontaktom transgranicznym; zauważa, że ośrodki społeczne i wspólne usługi na poziomie obejmującym różne społeczności i transgranicznym mają w tym względzie szczególne znaczenie;

4.  z zadowoleniem przyjmuje znaczne postępy, których dokonano w Irlandii Północnej w ramach programu PEACE, i docenia wysiłki wszystkich stron tego procesu;

5.  dostrzega, że środki budowania zaufania między społecznościami i we wzajemnych relacjach społecznych oraz środki pokojowego współistnienia, takie jak wspólne przestrzenie i sieci wsparcia, odegrały kluczową rolę w procesie pokojowym, gdyż dzięki wspólnym przestrzeniom społeczności w Irlandii Północnej mogą prowadzić wspólne działania jako jedna społeczność oraz rozwijać wzajemne zaufanie i szacunek, co pomaga w likwidacji podziałów;

6.  podkreśla znaczenie rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność i podejścia oddolnego, które zachęca wszystkie społeczności do przejmowania odpowiedzialności za projekty, a w konsekwencji przyspiesza proces pokojowy;

7.  zauważa przywiązanie wszystkich zainteresowanych stron w Irlandii Północnej do zapewnienia ciągłości celów polityki spójności UE w regionie; podkreśla w związku z tym znaczenie skoordynowanego wielopoziomowego sprawowania rządów i zasady partnerstwa;

8.  jest jednak zdania, że trzeba uczynić więcej, aby zwiększyć ogólną świadomość i widoczność wpływu i niezbędności finansowania UE w Irlandii Północnej, w szczególności przez informowanie opinii publicznej o wpływie projektów finansowanych przez UE na proces pokojowy i rozwój gospodarczy regionu;

9.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że systemy zarządzania i kontroli w tych regionach funkcjonują prawidłowo oraz że pomoc finansowa UE jest dzięki temu skutecznie wykorzystywana; podkreśla jednak, że poza zachowaniem zgodności, przy ocenie skuteczności programu PEACE należy zawsze brać pod uwagę jego podstawowe cele;

10.  z zastrzeżeniem toczących się negocjacji między UE a Zjednoczonym Królestwem, uważa, że kluczowe jest, by Irlandia Północna mogła uczestniczyć po 2020 r. w niektórych programach specjalnych UE, takich jak program PEACE oraz program INTERREG V-A dla Irlandii Północnej, Irlandii i Szkocji, gdyż zdecydowanie sprzyjałoby to rozwojowi gospodarczemu i społecznemu, szczególnie na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, na obszarach wiejskich i na obszarach przygranicznych, przez zmniejszenie istniejących nierówności; apeluje ponadto, by w kontekście WRF na okres po 2020 r. wykorzystano wszelkie odpowiednie instrumenty finansowe, aby umożliwić dalszą realizację celów polityki spójności;

11.  z zastrzeżeniem toczących się negocjacji między UE a Zjednoczonym Królestwem, uważa, że po 2020 r. należy kontynuować wsparcie UE na rzecz współpracy terytorialnej, zwłaszcza w odniesieniu do projektów transgranicznych i dotyczących kontaktów między społecznościami, z uwagi na osiągnięcia specjalnych unijnych programów spójności na rzecz Irlandii Północnej, a mianowicie programu PEACE i programów INTERREG, które są szczególnie istotne dla stabilności regionu; obawia się, że zakończenie tych programów zagroziłoby działaniom w zakresie budowania zaufania na poziomie transgranicznym oraz między społecznościami i we wzajemnych relacjach społeczności, a w konsekwencji procesowi pokojowemu;

12.  zaznacza, że 85 % środków finansowych na programy PEACE i INTERREG pochodzi z UE; uważa w związku z tym, że ważne jest, by UE nadal docierała do społeczności w Irlandii Północnej po 2020 r. i odgrywała aktywną rolę w administrowaniu dostępnym finansowaniem UE na rzecz spójności oraz kontaktów między społecznościami i wzajemnych relacji społeczności w Irlandii Północnej, a w ten sposób pomagała im w pokonywaniu podziałów społecznych; w tym kontekście uważa, że po 2020 r. należy utrzymać finansowanie na wystarczającym poziomie; zaznacza, że jest to ważne dla umożliwienia dalszych działań na rzecz pokoju;

13.  wzywa Komisję do promowania doświadczeń zdobytych przez Irlandię Północną w dziedzinie finansowania spójności, zwłaszcza w ramach programu PEACE, jako przykładu, w jaki sposób UE podchodzi do konfliktów między społecznościami i podziałów społecznych; podkreśla w związku z tym, że proces pojednania w Irlandii Północnej stanowi pozytywny przykład dla innych obszarów w UE, które doświadczyły konfliktu;

14.  zaznacza, że dobre praktyki związane z finansowaniem spójności i programem PEACE należy traktować jako unijny wzorzec i propagować, aby przezwyciężyć nieufność między społecznościami pozostającymi w konflikcie i doprowadzić do trwałego pokoju w innych częściach Europy, a nawet świata;

15.  uważa, że kluczowe znaczenie ma zapewnienie ludności Irlandii Północnej, a w szczególności osobom młodym, ciągłego dostępu do wymian gospodarczych, społecznych i kulturalnych w całej Europie, szczególnie do programu Erasmus+;

16.  zwraca uwagę, że we wniosku dotyczącym WRF na lata 2021–2027 Komisja zamierza zaproponować kontynuację programów PEACE i INTERREG; ponadto zwraca uwagę na stanowisko negocjacyjne Zjednoczonego Królestwa z kwietnia 2018 r. w sprawie przyszłej polityki spójności, w którym Zjednoczone Królestwo wyraziło wolę rozważenia – we współpracy z rządem Irlandii Północnej, rządem Irlandii oraz UE – wprowadzenia programu potencjalnie zastępującego programy PEACE IV oraz INTERREG V-A w okresie po 2020 r., a zarazem podjęło się wypełnienia swoich zobowiązań na rzecz programów PEACE i INTERREG w obecnych WRF;

17.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, Zgromadzeniu i rządowi Irlandii Północnej oraz rządom i parlamentom państw członkowskich i ich regionów.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie wdrożenia szczególnych środków dla Grecji na mocy rozporządzenia (UE) nr 2015/1839 (2018/2038(INI))

P8_TA(2018)0324 A8-0244/2018

Parlament Europejski,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006(1),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 15 lipca 2015 r. zatytułowany „Nowy start dla zatrudnienia i wzrostu gospodarczego w Grecji” (COM(2015)0400),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1839 z dnia 14 października 2015 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1303/2013 w zakresie szczególnych środków dla Grecji(2),

–  uwzględniając rozporządzenie (UE) 2017/825 w sprawie utworzenia Programu wspierania reform strukturalnych na lata 2017–2020(3),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 19 września 2016 r. dotyczący ocen ex post EFRR i Funduszu Spójności 2007–2013 (SWD(2016)0318),

–  uwzględniając sprawozdanie greckiego Ministerstwa Gospodarki i Rozwoju dotyczące wykorzystania kwot udostępnionych na podstawie rozporządzenia (UE) 2015/1839 (okres programowania 2007–2013)(4),

—   uwzględniając pytanie do Komisji wymagające odpowiedzi ustnej dotyczące wdrożenia rozporządzenia (UE) 2015/1839 w zakresie szczególnych środków dla Grecji (O-000100/2017-B8-0001/2018)

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu oraz art. 1 ust. 1 lit. e) decyzji Konferencji Przewodniczących z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie procedury udzielania zgody na sporządzenie sprawozdań z własnej inicjatywy, a także załącznik 3 do tej decyzji,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego (A8-0244/2018),

A.  mając na uwadze, że polityka spójności jest wyrazem solidarności i głównym instrumentem inwestycyjnym UE, obejmującym wszystkie regiony i mającym na celu zmniejszanie dysproporcji; mając na uwadze, że znaczenie jej wartości dodanej i jej elastyczność w reagowaniu na kryzys gospodarczy i finansowy zostały kilkukrotnie potwierdzone; mając na uwadze, że polityka spójności z obecnie dostępnymi zasobami budżetowymi przyczyniła się do utrzymania bardzo potrzebnych możliwości realizowania inwestycji publicznych, pomogła w zapobieganiu dalszemu pogłębianiu się kryzysu oraz umożliwiła państwom członkowskim i regionom podejmowanie dostosowanej do potrzeb reakcji w celu zwiększania odporności na nieprzewidziane wydarzenia i zewnętrzne wstrząsy;

B.  mając na uwadze, że w latach 2007–2015 wsparcie z EFRR i Funduszu Spójności w Grecji wyniosło 15,8 mld EUR, co odpowiada ok. 19 % łącznych nakładów inwestycyjnych rządu;

C.  mając na uwadze, że kryzys gospodarczy i finansowy doprowadził do utrzymujących się ujemnych stóp wzrostu w Grecji, którym nie udało się zaradzić przy pomocy trzech międzynarodowych pakietów pomocowych, do poważnych problemów z płynnością finansową tego kraju oraz do wyczerpania się jego środków publicznych;

D.   mając na uwadze, że Grecja i wyspy greckie zostały wyjątkowo ciężko doświadczone – i nadal są ciężko doświadczane – przez kryzys uchodźczy i migracyjny, a zwiększony napływ migrantów i uchodźców wywiera na nie ogromną presję, co poważnie narusza lokalną działalność gospodarczą, szczególnie w dziedzinie turystyki;

E.  mając na uwadze, że od 2007 r. do 2013 r. PKB Grecji zmniejszył się o 26 % w ujęciu rzeczywistym i że choć recesja zakończyła się w 2014 r., przez dwa kolejne lata wzrost wynosił poniżej 1 %; mając na uwadze, że wskaźnik zatrudnienia spadł z 66 % do 53 % w 2013 r., co oznacza, że jedynie ponad połowa osób w wieku produkcyjnym była zatrudniona, a bezrobocie wzrosło w tym samym okresie z 8,4 % do 27,5 %, co decydująco wpłynęło na siłę nabywczą ludności Grecji i poważnie dotknęło kilka sektorów, w tym sektor zdrowia; mając na uwadze, że według najnowszych danych Eurostatu stopa bezrobocia wynosi 20,8 %, z wysokim poziomem bezrobocia młodzieży;

F.  mając na uwadze uznanie przez Komisję i współprawodawców w 2015 r., że Grecja została dotknięta kryzysem w sposób wyjątkowy, co mogło mieć poważny wpływ zarówno na finalizację operacji w ramach programów operacyjnych w latach 2000–2006 i 2007–2013, jak i na rozpoczęcie wdrażania programów polityki spójności w latach 2014–2020;

G.  mając na uwadze, że przyjęcie rozporządzenia (UE) 2015/1839 miało na celu zapewnienie Grecji płynności w kluczowym momencie, przed wstrzymaniem realizacji programów oraz utratą potrzebnych możliwości inwestycyjnych, ponieważ znaczne kwoty zostałyby odzyskane, jeśli projekty z lat 2000–2006 i 2007–2013 nie zostałyby ukończone;

H.  mając na uwadze, że w rozporządzeniu (UE) 2015/1839 przewidziano dodatkowe kwoty początkowych płatności zaliczkowych na okres programowania 2014–2020, obejmujące dwie raty, każdą w wysokości 3,5 % kwoty wsparcia ze środków polityki spójności oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR), a także zastosowanie w okresie programowania 2007–2013 poziomu współfinansowania wynoszącego 100 % wydatków kwalifikowalnych oraz przedterminowe udostępnienie ostatnich 5 % pozostałych płatności unijnych, które powinny były zostać zatrzymane do zamknięcia programów;

I.  mając na uwadze, że rozporządzenie zostało przyjęte z myślą o możliwie jak najszybszej reakcji na poważną sytuację kryzysową oraz zapewnieniu Grecji wystarczającego finansowania na ukończenie projektów w okresie programowania 2007–2013 i rozpoczęcie realizacji programów w bieżącym okresie;

J.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 152 ust. 6 akapit drugi do końca 2016 r. Grecja musiała przedstawić Komisji sprawozdanie na temat wykonania przepisów dotyczących zastosowania poziomu współfinansowania wynoszącego 100 % oraz pułapu dla płatności na rzecz programów na koniec okresu programowania;

K.  mając na uwadze, że UE pokryła również 95 % całkowitych kosztów inwestycyjnych za okres programowania 2007–2013 w Grecji (w porównaniu z poziomem 85 %, mającym zastosowanie w innych przypadkach), na podstawie tzw. rozporządzenia w sprawie środków uzupełniających (UE) nr 1311/2011;

L.  mając na uwadze, że w październiku 2015 r. wprowadzono wyodrębniony rachunek, na który przeniesiono wszystkie środki przydzielone na finansowanie projektów finansowanych przez UE w celu zapewnienia, by środki wykorzystywano wyłącznie na płatności na rzecz beneficjentów i działania w ramach programów operacyjnych;

M.  mając na uwadze, że Grecja otrzymywała również wsparcie od 2011 r. za pośrednictwem utworzonej przez Komisję grupy zadaniowej ds. Grecji, udzielającej pomocy technicznej na rzecz procesu reform w tym kraju, oraz od 2015 r. za pośrednictwem Służby ds. Wspierania Reform Strukturalnych, udzielającej pomocy na rzecz przygotowania, planowania, wdrażania i oceny reform sprzyjających wzrostowi gospodarczemu; mając na uwadze, że rozporządzenie (UE) 2017/825 w sprawie utworzenia Programu wspierania reform strukturalnych na lata 2017–2020 weszło w życie w dniu 20 maja 2017 r. i stanowiło ważny moment pod względem zobowiązań Służby ds. Wspierania Reform Strukturalnych wobec zainteresowanych państw członkowskich, w tym Grecji;

1.  ponownie zwraca uwagę na ważną rolę, jaką polityka spójności odgrywa pod względem realizacji unijnych celów inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, przeciwdziałania bezrobociu, zmniejszania nierówności oraz wzmacniania konkurencyjności wszystkich regionów UE, wyrażania europejskiej solidarności i uzupełniania innych polityk; przypomina ponadto, że europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne stanowią największe źródło inwestycji bezpośrednich w Grecji;

2.  odnotowuje sprawozdanie dotyczące wykorzystania kwot na podstawie rozporządzenia (UE) 2015/1839 odnoszące się do okresu programowania 2007–2013, oczekiwane do końca 2016 r.; zauważa, że sprawozdanie zostało przedłożone przez władze greckie w maju 2017 r. oraz udostępnione Parlamentowi w grudniu 2017 r., po przedłożeniu szeregu wniosków; docenia, że Komisja przekazała Parlamentowi tymczasową ocenę wykazu 181 priorytetowych projektów o wartości 11,5 mld EUR, co stanowi równowartość około 55 % całkowitych środków z EFRR, Funduszu Spójności i EFS dla Grecji na lata 2007–2013, z których 118 zostało już z powodzeniem zrealizowanych do końca okresu programowania, a 24 uznano za stopniowo wycofywane;

3.  podkreśla, że według danych przedstawionych w powyższym sprawozdaniu, po przyjęciu rozporządzenia w zakresie szczególnych środków dla Grecji, w 2015 r. bezpośredni wpływ na płynność sięgnął 1 001 709 731,50 EUR, zaś w 2016 r. wkład wyniósł 467 674 209,45 EUR; odnotowuje ponadto, że wraz ze zwiększeniem początkowych płatności zaliczkowych na okres programowania 2014–2020 w latach 2015–2016 Grecja otrzymała ok. 2 mld EUR;

4.  docenia fakt, że wypłacone kwoty przeznaczono na szeroki wachlarz projektów: infrastrukturę transportową i inną (środowisko, turystyka, kultura, rewitalizacja obszarów miejskich i wiejskich, infrastruktura socjalna), projekty z zakresu społeczeństwa informacyjnego oraz działania na rzecz rozwoju zasobów ludzkich; ponadto z zadowoleniem przyjmuje fakt, że 63 % ogółu płatności na projekty wykorzystujące pomoc państwa związane było z pomocą na rzecz przedsiębiorstw i projektów biznesowych, bezpośrednio przyczyniając się do konkurencyjności i ograniczenia ryzyka związanego z działalnością gospodarczą, natomiast 37 % związane było z działaniami w zakresie pomocy państwa na rzecz projektów infrastrukturalnych, uzupełniając mechanizmy stosowane w dziedzinie poprawy warunków rynkowych i sytuacji biznesowej;

5.  docenia fakt, że w sprawozdaniu przedłożonym przez władze greckie dostrzeżono, w jaki sposób wzrost płynności stanowił zarazem podniesienie dochodów finansowych o ok. 1,5 mld EUR oraz wzmocnienie programu inwestycji publicznych na lata 2015–2016;

6.  z zadowoleniem odnotowuje efekty środków mających na celu pobudzenie działalności gospodarczej, normalizację i konsolidację dochodów i kapitałów obrotowych znacznej liczby przedsiębiorstw, utworzenie i utrzymanie miejsc pracy oraz ukończenie ważnej infrastruktury produkcyjnej, co znalazło odzwierciedlenie również w istotnym wpływie na dochody podatkowe w budżecie;

7.  rozumie, że fundusze wypłacone przez UE w wyniku wdrożenia rozporządzenia wykorzystano w 2015 r. na ukończenie programów operacyjnych do końca okresu kwalifikowalności oraz że w 2016 r. pozostała kwota wypłacona wraz z zasobami krajowymi również przyczyniła się do ukończenia innych projektów;

8.  docenia fakt, że władze greckie podjęły się reorganizacji klasyfikacji projektów oraz identyfikacji większych projektów wybieranych do ukończenia; podkreśla, że takie rozwiązanie wydatnie pomogło pokonać przeszkody instytucjonalne i administracyjne oraz określić priorytetowe działania, które należy wdrożyć bez dalszych opóźnień, a tym samym zapobiegło korektom finansowym; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że fundusze wypłacone przez UE na podstawie rozporządzenia (UE) 2015/1839 znacznie ograniczyły liczbę projektów określonych jako nieukończone; zauważa, że w porównaniu z okresem programowania 2000–2006, w którym około 900 projektów nie zostało ukończonych, w momencie składania wniosków końcowych w odniesieniu do okresu programowania 2007–2013 nadal nie ukończono 79 projektów, ale oczekuje się, że projekty te zostaną ukończone dzięki wykorzystaniu środków krajowych;

9.  podkreśla, że absorpcja funduszy strukturalnych znacznie poprawiła się, a na koniec marca 2016 r. wskaźnik płatności w Grecji za okres programowania 2007–2013 wynosił ponad 97 %(5) oraz że zgodnie ze stanem realizacji płatności ogółem oraz zobowiązań pozostających do realizacji z tytułu programów z lat 2007–2013 na dzień 31 marca 2018 r. Grecja nie ma takich zobowiązań w dziale 1b(6); z zadowoleniem przyjmuje fakt, iż Grecja była pierwszym państwem członkowskim, które w pełni przyjęło dostępne środki i osiągnęło wskaźnik absorpcji na poziomie 100 %, podczas gdy średnia UE wynosi 96 %;

10.  przyznaje jednak, że wskaźniki absorpcji zapewniają tylko informacje orientacyjne i że nie należy kłaść nacisku na absorpcję funduszy kosztem skuteczności, wartości dodanej i jakości inwestycji; zauważa, że szczególne środki mają charakter makroekonomiczny, a skutki tych środków trudno jest wskazać w indywidualnych projektach;

11.  przypomina, że europejskie fundusze ESI mają znaczny wpływ na PKB i inne wskaźniki w kilku państwach członkowskich, a także na spójność społeczną, gospodarczą i terytorialną w ogóle, oraz że zgodnie z szacunkami inwestycje wsparte polityką spójności i polityką rozwoju obszarów wiejskich w Grecji podniosły PKB w 2015 r., na koniec poprzedniego okresu programowania o nieco ponad 2 % w stosunku do poziomu, na którym wskaźnik ten znalazłby się bez wspomnianego finansowania; przypomina, że wykorzystanie funduszy strukturalnych UE zawsze musi skupiać się na realizacji celów określonych w traktacie i osiągnięciu realnej wartości dodanej UE, uwzględniać priorytety UE oraz wykraczać poza sam wzrost PKB;

12.  odnotowuje głównie ilościowy charakter analizy zawartej w sprawozdaniu władz greckich dotyczącym wykorzystania kwot na podstawie rozporządzenia (UE) 2015/1839, odnoszącym się do okresu programowania 2007–2013, zgodny z wymogami prawnymi; przyznaje, że oddziaływania szczególnych środków nie można oddzielić od ogólnego wpływu wywieranego przez europejskie fundusze ESI w Grecji, lecz stwierdza, że choć trudno jest przeprowadzić ocenę jakościową, to pomogłaby ona uzupełnić analizę i zrozumieć osiągnięte wyniki; zachęca Komisję do przedstawiania większej ilości informacji w zakresie wzrostu konkurencyjności, produktywności i trwałości w odniesieniu do aspektów społecznych i ekologicznych;

13.  docenia fakt, iż zgodnie z ostatecznymi danymi przekazanymi Komisji w dniu 31 grudnia 2016 r. kwota płatności wnioskowana przez greckie władze wynosiła 1,6 mld EUR i że Grecja osiągnęła na dzień 31 marca 2018 r. wskaźnik wykonania za okres programowania 2014–2020 wynoszący 28 %(7), co plasuje ją wśród państw osiągających ogólnie najlepsze wyniki, pomimo pewnych różnic, które należy zauważyć, w odniesieniu do poziomu podziału i wskaźnika absorpcji dla poszczególnych funduszy; wyraża ponadto aprobatę w związku z przyjęciem rozporządzenia (UE) 2015/1839 jako istotnego środka, odpowiedniego do zapewniania dostosowanego wsparcia w kluczowym momencie dla Grecji; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że zgodnie z wymogami dodatkowe płatności zaliczkowe były w całości objęte wnioskami o płatność pośrednią w ramach EFRR i Funduszu Spójności, a jednocześnie odnotowuje, że nie były w całości objęte w przypadku Europejskiego Funduszu Społecznego (około 4 %) lub Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego;

14.  przypomina o znaczeniu odpowiednich reform strukturalnych; uznaje poczynione wysiłki i zachęca Grecję do dalszego pełnego wykorzystania możliwości pomocy oferowanych przez program wspierania reform strukturalnych w celu stworzenia solidnego otoczenia biznesowego dla skutecznego i efektywnego wykorzystania funduszy ESI oraz maksymalizacji ich oddziaływania społeczno-ekonomicznego;

15.  dostrzega, że wspierając inwestycje publiczne i elastycznie realizując inwestycje UE, przez przeprogramowanie funduszy lub podniesienie poziomu współfinansowania, polityka regionalna złagodziła wpływ kryzysu finansowego i trwałej konsolidacji budżetowej w kilku państwach członkowskich; podkreśla w tym kontekście, jak ważne jest zapewnienie ich odpowiedniego finansowania w następnych wieloletnich ramach finansowych; powtarza jednak, że politykę spójności należy postrzegać jako podstawowe narzędzie inwestycji publicznych oraz jako katalizator przyciągający dodatkowe finansowanie publiczne i prywatne, oraz że podobne środki skutkujące obniżeniem kwoty współfinansowania krajowego wymaganego, aby uzyskać finansowanie dla programów operacyjnych z funduszy strukturalnych, czy to w przypadku Grecji, czy w przypadku innego państwa członkowskiego, powinny być dopuszczane tylko w wyjątkowych okolicznościach oraz – przed ich przyjęciem i wdrożeniem – analizowane pod względem skuteczności i należycie uzasadnione;

16.  zauważa, że w niektórych regionach występują trudności we współfinansowaniu projektów w ramach funduszy ESI; wzywa w związku z tym Komisję do rozważenia w trybie pilnym, w ramach europejskiego semestru oraz paktu stabilności i wzrostu, wpływu na obliczanie krajowego deficytu publicznego w przypadku inwestycji regionalnych współfinansowanych z funduszy ESI, w szczególności inwestycji w regionach słabiej rozwiniętych;

17.  przypomina władzom greckim o znaczeniu zapewnienia należytej komunikacji i widoczności instrumentów w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych;

18.  z zadowoleniem przyjmuje wstępną ocenę, zgodnie z którą przewiduje się zamknięcie okresu programowania 2007–2013 bez utraty funduszy dla Grecji; wzywa Komisję do informowania Parlamentu o wynikach procesu zamknięcia, który, jak się oczekuje, zakończy się w pierwszej połowie 2018 r., a także do przekazania zaktualizowanych informacji na temat projektów do ukończenia z wykorzystaniem krajowych środków finansowych oraz projektów nieukończonych na dzień 31 marca 2018 r.;

19.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 320. (2) Dz.U. L 270 z 15.10.2015, s. 1. (3) Dz.U. L 129 z 19.5.2017, s. 1. (4) Ateny, maj 2017 r. (5) Dokument roboczy służb Komisji dotyczący ocen ex post EFRR i Funduszu Spójności 2007–2013. (6) Stan realizacji płatności ogółem oraz zobowiązań pozostających do realizacji w dziale lb (programy na lata 2007-2013) - Wskazanie organów krajowych i stan realizacji płatności okresowych na programy operacyjne europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych 2014-2020 (stan na dzień 31 marca 2018 r.). (7) Stan realizacji płatności ogółem oraz zobowiązań pozostających do realizacji w dziale lb (programy na lata 2007-2013) - Wskazanie organów krajowych i stan realizacji płatności okresowych na programy operacyjne europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych 2014-2020 (stan na dzień 31 marca 2018 r.).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie metod reintegracji pracowników na stanowiska pracy wysokiej jakości po poważnym urazie lub chorobie (2017/2277(INI))

P8_TA(2018)0325 A8-0208/2018

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając międzyinstytucjonalną proklamację Europejskiego filaru praw socjalnych,

–  uwzględniając Europejską kartę społeczną z dnia 3 maja 1996 r.,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 września 2016 r. w sprawie stosowania dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w obszarze zatrudnienia i pracy(1),

–  uwzględniając wspólne oświadczenie Europejskiego Sojuszu przeciwko Chorobom Przewlekłym z listopada 2017 r. pt. „Poprawa stanu zatrudnienia osób dotkniętych chorobami przewlekłymi w Europie”,

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych (UN CRDP) i jej wejście w życie w UE w dniu 21 stycznia 2011 r. zgodnie z decyzją Rady 2010/48/WE z dnia 26 listopada 2009 r.,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie strategicznych ram UE dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2014–2020(2),

–  uwzględniając wspólne sprawozdanie Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) oraz Europejskiej Fundacji na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (Eurofound) z 2014 r. pt. „Zagrożenia psychospołeczne w Europie – występowanie i strategie zapobiegania”,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 30 listopada 2017 r. w sprawie wdrażania europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności(3),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 lipca 2016 r. w sprawie wdrażania Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych ze szczególnym uwzględnieniem uwag podsumowujących Komitetu do spraw Praw Osób Niepełnosprawnych ONZ(4),

–  uwzględniając deklarację z Filadelfii z dnia 10 maja 1944 r. dotyczącą celów Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 maja 2007 r. w sprawie upowszechniania godnej pracy dla wszystkich(5),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 2 lipca 2008 r. pt. „Odnowiona agenda społeczna: możliwości, dostęp i solidarność w Europie XXI wieku” (COM(2008)0412),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 24 lutego 2011 r. dotyczące wykonania umowy ramowej w sprawie stresu związanego z pracą, przyjętej przez europejskich partnerów społecznych (SEC(2011)0241),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 21 lutego 2007 r. pt. „Podniesienie wydajności i jakości w pracy: wspólnotowa strategia na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2007–2012” (COM(2007)0062),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy(6),

–  uwzględniając dyrektywę antydyskryminacyjną 2000/78/WE i orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej , np. w sprawach połączonych C-335/11 i C-337/11 (HK Denmark) z kwietnia 2013 r., które razem ustanawiają zakaz dyskryminacji pracowników przez pracodawców w przypadku, gdy długotrwała choroba może być przyrównana do niepełnosprawności, oraz nakładają na pracodawców obowiązek odpowiedniego dostosowania warunków pracy,

–  uwzględniając wspólne działanie UE w zakresie zdrowia i dobrostanu psychicznego zapoczątkowane w 2013 r.,

–  uwzględniając kampanię EU-OSHA pod hasłem „Stres w pracy? Nie, dziękuję!”,

–  uwzględniając niedawny projekt pilotażowy dotyczący bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w starszym wieku, przeprowadzony EU-OSHA,

–  uwzględniając sprawozdanie EU-OSHA z 2016 r. pt. „Rehabilitacja i powrót do pracy: raport z analizy w sprawie polityki, strategii i programów realizowanych na szczeblu UE i na szczeblu państw członkowskich”,

–  uwzględniając sprawozdanie Eurofoundu z 2014 r. dotyczące możliwości zatrudnienia osób cierpiących na choroby przewlekłe,

–  uwzględniając dokument organizacji Business Europe z 2012 r. dotyczący stosowanych przez pracodawców praktyk w celu utrzymania aktywności zawodowej osób starszych,

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A8-0208/2018),

A.  mając na uwadze, że stres związany z pracą, który stanowi drugą najczęściej zgłaszaną dolegliwość zdrowotną związaną z pracą w Europie, to nasilający się problem; mając na uwadze, że 25 %(7) pracowników zgłasza, iż doświadcza stresu związanego z pracą; mając na uwadze, że stres związany z pracą może naruszać prawo jednostki do zdrowych warunków pracy; mając na uwadze, że stres związany z pracą jest ponadto przyczyną absencji i niskiego poziomu zadowolenia z pracy, negatywnie wpływa na wydajność i odpowiada za prawie połowę straconych dni roboczych rocznie;

B.  mając na uwadze, że starzenie się europejskiej siły roboczej stawia nowe wyzwania, jeśli chodzi o środowisko pracy i zmiany w organizacji pracy; mając na uwadze, że starzeniu się towarzyszy zwiększone ryzyko występowania przewlekłych zaburzeń zdrowia psychicznego i fizycznego, w tym niepełnosprawności i chorób, co sprawia, że profilaktyka, reintegracja i rehabilitacja stają się strategiami politycznymi ważnymi dla utrzymania miejsc pracy oraz systemów emerytalno-rentowych i zabezpieczenia społecznego; mając na uwadze, że choroby przewlekłe nie dotyczą wyłącznie osób starszych;

C.  mając na uwadze, że długotrwała nieobecność w pracy ma szkodliwy wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne i powoduje wysokie koszty społeczne i ekonomiczne oraz może uniemożliwić powrót do pracy; mając na uwadze, że zdrowie i dobrostan odgrywają centralną rolę w budowaniu zrównoważonych gospodarek; mając na uwadze istotne znaczenie, jakie ma uwzględnienie poważnych skutków finansowych choroby lub niepełnosprawności dla rodzin, w przypadku gdy dotknięte nią osoby nie mogą wrócić do pracy;

D.  mając na uwadze, że mimo różnic między niepełnosprawnością, urazami, chorobami i chorobami związanymi z wiekiem często dolegliwości te nakładają się na siebie i wymagają kompleksowego, lecz zindywidualizowanego podejścia do każdej osoby;

E.  mając na uwadze, że starzenie się jest jednym z głównych wyzwań społecznych stojących przed UE; mając na uwadze, że w związku z tym istnieje potrzeba polityki wspierającej aktywne starzenie się, aby umożliwić wszystkim utrzymanie aktywności i zatrudnienia do osiągnięcia wieku emerytalnego lub dłużej, jeżeli wyrażą taką wolę; mając na uwadze, że starsze pokolenie i jego doświadczenie są niezbędne na rynku pracy; mając na uwadze, że osoby starsze, które pragną nadal pracować, często poszukują elastycznych lub zindywidualizowanych warunków pracy; mając na uwadze, że choroba, niepełnosprawność i wykluczenie z rynku pracy mają poważne konsekwencje finansowe;

F.  mając na uwadze, że palenie tytoniu oraz nadużywanie alkoholu i narkotyków stanowią najistotniejsze czynniki ryzyka dla zdrowia ludności w wieku produkcyjnym w UE, gdyż wiążą się zarówno z urazami, jak i z różnymi chorobami niezakaźnymi(8); mając na uwadze, że w 20–25 % wszystkich wypadków w miejscu pracy uczestniczą osoby znajdujące się pod wpływem alkoholu(9), oraz mając na uwadze, że według szacunków między 5 % a 20 % ludności aktywnej zawodowo w Europie doświadcza poważnych problemów w związku z nadużywaniem alkoholu(10); mając na uwadze, że reintegracja pracowników, którzy doświadczyli problemów związanych z nadużywaniem substancji odurzających, na stanowiska pracy wysokiej jakości stwarza szczególne wyzwania dla pracodawców;

G.  mając na uwadze, że osoby niepełnosprawne, cierpiące na choroby przewlekłe lub powracające do zdrowia po urazie lub chorobie znajdują się w trudnej sytuacji i powinny korzystać z indywidualnego wsparcia, wracając do swojego miejsca pracy lub na rynek pracy; mając na uwadze, że niektóre osoby cierpiące na choroby przewlekłe nie chcą lub nie mogą wrócić do pracy;

H.  mając na uwadze, że dziedzina rehabilitacji zawodowej i powrotu do pracy może oferować cenne możliwości wolontariatu, np. przez zaangażowanie wolontariuszy będących emerytami; mając na uwadze, że należy wspierać wolontariat wśród osób w każdym wieku;

I.  mając na uwadze, że pracodawcy muszą przede wszystkim promować kulturę bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy; mając na uwadze, że dobrowolny udział w działaniach związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy (BHP) takich jak praca w grupach roboczych także może przyczynić się do zmiany kulturowej w tym zakresie;

J.  mając na uwadze, że praca odgrywa ważną rolę w ułatwianiu procesu powrotu do zdrowia i rehabilitacji z uwagi na istotne korzyści psychospołeczne, jakie przynosi pracownikom; mając na uwadze, że dobre praktyki w zakresie BHP mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia produktywności i motywacji personelu, co pomaga przedsiębiorstwom w utrzymaniu konkurencyjności i innowacyjności, zapewnia dobrostan pracowników oraz pomaga zachować cenne umiejętności i doświadczenie zawodowe, ograniczyć rotację personelu i zapobiegać wykluczeniu, wypadkom i urazom; mając na uwadze, że w związku z tym zachęca się Komisję do rozważenia pełnej ewidencji kosztów w dziedzinie aktywnej integracji i włączenia społecznego; mając na uwadze, że przyjęcie odpowiedniego i indywidualnie dopasowanego podejścia do reintegracji osób powracających do zdrowia po urazie lub chorobie na wysokiej jakości stanowiskach pracy stanowi ważny czynnik zapobiegania dodatkowej absencji lub obecności w pracy pomimo choroby;

K.  mając na uwadze, że definicje osób o obniżonej zdolności do pracy mogą być różne w poszczególnych państwach członkowskich;

L.  mając na uwadze, że MŚP i mikroprzedsiębiorstwa mają szczególne potrzeby w tym zakresie, ponieważ mają mniej zasobów potrzebnych do spełnienia obowiązków związanych z chorobą i zapobieganiem wypadkom, a tym samym często wymagają wsparcia, aby osiągnąć cele w zakresie BHP; mając z drugiej strony na uwadze, że dobre praktyki w zakresie BHP mają zasadnicze znaczenie dla MŚP i mikroprzedsiębiorstw, w szczególności dla stabilności ich działalności; mając na uwadze, że różne programy finansowane przez UE stwarzają możliwości cennej wymiany innowacji i najlepszych praktyk w dziedzinie trwałego BHP;

M.  mając na uwadze, że negatywne czynniki psychospołeczne w miejscu pracy wiążą się nie tylko z wynikami zdrowotnymi, lecz także z częstszą absencją i niskim poziomem zadowolenia z pracy; mając na uwadze, że indywidualnie dostosowane środki BHP mogą umożliwić osobie, której zdolność do pracy uległa zmianie, utrzymanie zatrudnienia, z korzyścią dla ogółu siły roboczej; mając na uwadze, że choć nieobecność w pracy jest czasami niezbędna z medycznego punktu widzenia, to występują także inne negatywne skutki psychospołeczne u osób, które spędzają dłuższy czas poza pracą i w konsekwencji mają coraz mniejsze szanse na powrót na rynek pracy; mając na uwadze, że skoordynowana opieka na wczesnym etapie, przy priorytetowym traktowaniu dobrostanu pracownika, ma zasadnicze znaczenie dla poprawy wyników w zakresie powrotu pracowników do pracy i zapobiegania długoterminowym negatywnym konsekwencjom dla jednostki;

N.  mając na uwadze, że dostępność i porównywalność danych na temat chorób zawodowych na szczeblu UE jest często niedostateczna; mając na uwadze, że według Eurofoundu ok. 28 % Europejczyków skarży się na przewlekłe zaburzenia zdrowia psychicznego i fizycznego, chorobę lub niepełnosprawność(11); mając na uwadze, że według szacunków jedna z czterech osób w wieku produkcyjnym ma długotrwałe problemy zdrowotne(12); mając na uwadze, że niepełnosprawność i zły stan zdrowia mogą jednocześnie stanowić przyczynę i konsekwencję ubóstwa; mając na uwadze, że według badania OECD dochody osób niepełnosprawnych są średnio o 12 % niższe niż dochody pozostałej części ludności(13); mając na uwadze, że w niektórych krajach ta różnica w dochodach wynosi nawet 30 %; mając na uwadze, że według badania z 2013 r. 21,8 % pacjentów w wieku 18–57 lat cierpiących na raka straciło pracę natychmiast po diagnozie, natomiast 91,6 % osób w tej grupie straciło pracę w ciągu 15 miesięcy od diagnozy(14); mając na uwadze, że według badania Eurostatu z 2011 r.(15) tylko 5,2 % zatrudnionych osób o ograniczonej zdolności do pracy z powodu przewlekłych problemów zdrowotnych lub mających trudności w wykonywaniu codziennych czynności podaje, że korzysta ze specjalnych warunków pracy; mając na uwadze, że według tego samego badania 24,2 % osób niezatrudnionych stwierdza, iż specjalne warunki pracy byłyby konieczne, aby umożliwić im powrót do pracy;

O.  mając na uwadze, że cyfryzacja z dużym prawdopodobieństwem doprowadzi do istotnych przemian w organizacji pracy i może poprawić szanse pracowników, np. tych, których sprawność fizyczna się obniżyła; mając na uwadze, że starsze pokolenie prawdopodobnie będzie musiało zmierzyć się ze specyficznymi wyzwaniami w tym zakresie; mając na uwadze, że powinno ono również odnieść korzyści z tych zmian;

P.  mając na uwadze, że w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej zapisano prawo do warunków pracy szanujących zdrowie, bezpieczeństwo i godność każdego pracownika, a dobre warunki pracy same w sobie stanowią pozytywną wartość; mając na uwadze, że każdy człowiek ma prawo do poziomu życia zapewniającego zdrowie i dobrobyt oraz prawo do pracy i do sprawiedliwych i korzystnych warunków pracy, zgodnie z Powszechną deklaracją praw człowieka; mając na uwadze, że poprawa stanu zdrowia i reintegracja pracowników przekładają się na poprawę ogólnego dobrostanu społeczeństwa i przynoszą korzyści gospodarcze państwom członkowskim, pracownikom – w tym pracownikom starszym i osobom z problemami zdrowotnymi – i pracodawcom oraz przyczyniają się do utrzymania umiejętności, które w przeciwnym razie zostałyby utracone; mając na uwadze, że pracodawcy, pracownicy, rodziny i społeczności korzystają na przekształcaniu niezdolności do pracy w zdolność do pracy;

Zapobieganie i wczesna interwencja

1.  uważa za niezbędne usprawnienie zarządzania absencją chorobową w państwach członkowskich oraz lepsze przystosowanie miejsc pracy do potrzeb osób cierpiących na choroby przewlekłe i osób niepełnosprawnych w drodze eliminowania dyskryminacji dzięki lepszemu egzekwowaniu dyrektywy 2000/78/WE w sprawie równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy; uznaje, że do wprowadzenia usprawnień niezbędne są dobrze funkcjonujące przepisy w państwach członkowskich, ze skutecznym nadzorem, w celu dopilnowania, aby pracodawcy tworzyli środowisko pracy sprzyjające włączeniu społecznemu osób cierpiących na choroby przewlekłe i osób niepełnosprawnych, w tym, na przykład, przez modyfikację zadań, wyposażenia i rozwój umiejętności; nalega na państwa członkowskie, aby wspierały racjonalne dostosowania miejsc pracy, które zapewnią terminowy powrót do pracy;

2.  wzywa Komisję, aby propagowała środki służące integracji i rehabilitacji oraz wspierała działania państw członkowskich mające na celu podniesienie poziomu świadomości oraz określenie i rozpowszechnianie dobrych praktyk dotyczących udogodnień i dostosowań w miejscu pracy; wzywa wszystkie odpowiednie strony zaangażowane w powrót do pracy, aby ułatwiały wymianę informacji o potencjalnych barierach innych niż medyczne utrudniających powrót do pracy oraz aby koordynowały działania w celu określenia i rozwiązania tych problemów;

3.  wzywa Eurofound, by dalej badał i analizował możliwości zatrudnienia i szanse na zatrudnienie osób dotkniętych chorobami przewlekłymi; postuluje, aby oparte na dowodach kształtowanie polityki stało się standardową praktyką oraz tworzyło podstawę dla strategii powrotu do pracy; wzywa podmioty kształtujące politykę do objęcia przywódczej roli i dopilnowania, aby pracodawcy i pracownicy mieli dostęp do informacji i opieki medycznej oraz aby te najlepsze praktyki były promowane na szczeblu europejskim;

4.  jest zdania, że w przyszłych strategicznych ramach UE dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na okres po 2020 r. należy nadal priorytetowo traktować inwestycje za pośrednictwem funduszy UE mające na celu wydłużenie i propagowanie zdrowszego życia i życia zawodowego oraz zindywidualizowane warunki pracy, a także wspieranie zatrudniania i odpowiednio dostosowanego powrotu do pracy, jeśli jest to pożądane i jeśli pozwalają na to warunki medyczne; uważa, że integralną częścią tej strategii jest inwestowanie w pierwotne i dodatkowe mechanizmy profilaktyczne, np. przez dostarczanie technologii e-zdrowia; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby priorytetowo traktowały zapobieganie zagrożeniom i chorobom w miejscu pracy;

5.  zachęca państwa członkowskie do pełnego zaangażowania się w nadchodzącą ogólnounijną kampanię w latach 2020–2022 na rzecz zapobiegania zaburzeniom układu mięśniowo-szkieletowego związanym z pracą, do poszukiwania innowacyjnych nieustawodawczych rozwiązań oraz do wymiany informacji i dobrych praktyk z partnerami społecznymi; wzywa państwa członkowskie do aktywnego zaangażowania w rozpowszechnianie informacji przekazywanych przez EU-OSHA; ponownie apeluje do Komisji o niezwłoczne przedstawienie aktu prawnego w sprawie zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego; wzywa państwa członkowskie, aby przeprowadziły badania – według płci, grup wiekowych i obszaru działalności gospodarczej – nad częstotliwością występowania zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego w celu zapobiegania i przeciwdziałania pojawianiu się tych zaburzeń oraz opracowania kompleksowej unijnej strategii zapobiegania chorobom przewlekłym i wczesnej interwencji;

6.  wzywa państwa członkowskie i pracodawców do przyjęcia aktywnej roli, jeśli chodzi o uwzględnianie informacji przekazywanych przez EU-OSHA w polityce i programach realizowanych w miejscu pracy; z zadowoleniem przyjmuje niedawne uruchomienie przez EU-OSHA sekcji strony internetowej poświęconej chorobom związanym z pracą, rehabilitacji i powrotowi do pracy, która ma dostarczać informacji na temat polityki i praktyk w dziedzinie profilaktyki;

7.  jest zdania, że systematyczne zapobieganie zagrożeniom psychospołecznym jest podstawową cechą nowoczesnych miejsc pracy; z zaniepokojeniem odnotowuje rosnącą w ostatnich latach liczbę zgłaszanych przypadków problemów ze zdrowiem psychicznym i problemów psychospołecznych oraz fakt, że stres związany z pracą to nasilający się problem dotykający pracowników i pracodawców; wzywa państwa członkowskie i partnerów społecznych, by zapewnili wsparcie przedsiębiorstwom we wdrażaniu spójnego zestawu polityk i programów w miejscu pracy wspierających zapobieganie tym problemom, walkę ze stygmatyzacją zaburzeń psychicznych oraz pomoc pracownikom borykającym się z istniejącymi chorobami dzięki umożliwieniu dostępu do wsparcia psychologicznego; zwraca uwagę – w celu dalszego motywowania pracodawców do podejmowania działań – na korzyści, w tym udowodniony zwrot z inwestycji, płynące z zapobiegania zagrożeniom psychospołecznym i z promocji zdrowia; zauważa, że uznawanie zagrożeń psychospołecznych i problemów zdrowia psychicznego, takich jak chroniczny stres i wypalenie, oraz ustawodawstwo w tym zakresie różnią się w poszczególnych państwach członkowskich;

8.  podkreśla znaczenie, jakie ma aktualizowanie i tworzenie wspólnych wskaźników zdrowotnych i definicji chorób związanych z pracą, w tym stresu w pracy, oraz ogólnounijnych danych statystycznych służących do określenia celów dotyczących zmniejszenia częstotliwości występowania chorób zawodowych;

9.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania i wdrożenia programu systematycznego monitorowania zagrożeń psychospołecznych, w tym stresu, depresji i wypalenia, zarządzania nimi oraz wspierania zagrożonych pracowników w celu między innymi opracowania skutecznych zaleceń i wytycznych dotyczących przeciwdziałania tym zagrożeniom; podkreśla, że chroniczny stres w pracy uznano za poważną przeszkodę dla wydajności i jakości życia; zauważa, że zagrożenia psychospołeczne i stres związany z pracą to często problemy strukturalne mające związek z organizacją pracy oraz że zapobieganie tym zagrożeniom oraz zarządzanie nimi są możliwe; podkreśla potrzebę przeprowadzenia badań, poprawy profilaktyki i dzielenia się najlepszymi praktykami i narzędziami w zakresie reintegracji dotkniętych tymi problemami osób na rynku pracy;

10.  apeluje o zaprzestanie stygmatyzacji problemów zdrowia psychicznego i trudności w uczeniu się; zachęca do podejmowania inicjatyw zwiększających świadomość i wspierających zmiany w tym zakresie za pomocą opracowania strategii zapobiegania zagrożeniom psychospołecznym oraz działań na szczeblu przedsiębiorstw; wyraża w związku z tym uznanie dla działań partnerów społecznych w państwach członkowskich przyczyniających się do wprowadzania pozytywnych zmian; przypomina o znaczeniu, jakie ma zapewnianie dostawcom usług BHP i inspektorom pracy właściwych szkoleń z zakresu praktyk zarządzania zagrożeniami psychospołecznymi; apeluje o bliższą współpracę i rewitalizację unijnych inicjatyw na rzecz eliminacji zagrożeń psychospołecznych w miejscu pracy oraz o nadanie priorytetu tej kwestii w nadchodzących strategicznych ramach UE w sprawie BHP;

11.  przyznaje, że reintegracja pracowników, którzy doświadczyli problemów związanych z nadużywaniem substancji odurzających, stwarza szczególne wyzwania dla pracodawców; w związku z tym odnotowuje stosowany przez szwedzkich partnerów społecznych model Alna(16), mający wspierać wprowadzanie w miejscu pracy proaktywnych środków wczesnej interwencji oraz pomagać w procesie rehabilitacji pracowników, którzy doświadczyli problemów związanych z nadużywaniem substancji odurzających;

12.  z zadowoleniem odnosi się do kampanii pod hasłem „Stres w pracy? Nie, dziękuję!”; podkreśla, że inicjatywy dotyczące zwalczania stresu związanego z pracą muszą obejmować problematykę płci z uwzględnieniem szczególnych warunków pracy kobiet;

13.  podkreśla, że ważne jest, by więcej inwestować w politykę zapobiegania zagrożeniom oraz wspierać kulturę profilaktyki; zwraca uwagę, że jakość usług profilaktycznych ma zasadnicze znaczenie, jeśli chodzi o wspieranie przedsiębiorstw; wzywa państwa członkowskie, aby wdrożyły skuteczne strategie polityczne w dziedzinach zdrowego odżywiania, konsumpcji alkoholu i tytoniu oraz jakości powietrza, a także by promowały taką politykę w miejscu pracy; wzywa ponadto państwa członkowskie do opracowania zintegrowanych usług opieki zdrowotnej, z uwzględnieniem pomocy społecznej, psychologicznej, usług pracowniczych i medycyny pracy; zachęca państwa członkowskie do zapewnienia pracownikom odpowiedniego dostępu do opieki zdrowotnej, aby umożliwić wczesne wykrywanie początków choroby fizycznej lub psychicznej i ułatwić proces reintegracji; przypomina, że inwestycje na wczesnym etapie oraz działania zapobiegawcze mogą ograniczyć długoterminowy wpływ na psychikę poszczególnych osób, jak również koszty ogólne ponoszone przez społeczeństwo w perspektywie długoterminowej;

14.  żąda polityki reintegracji, która powinna być:

15.  uważa, że państwa członkowskie powinny zapewniać ukierunkowane dodatkowe świadczenia dla osób niepełnosprawnych lub cierpiących na choroby przewlekłe, pokrywające dodatkowe koszty związane między innymi ze wsparciem indywidualnym i pomocą indywidualną, korzystaniem z określonych udogodnień oraz opieką medyczną i społeczną, a także wprowadzić między innymi przystępne poziomy cen leków dla mniej uprzywilejowanych grup społecznych; podkreśla potrzebę zapewnienia godziwego poziomu rent i emerytur;

Powrót do pracy

16.  uznaje, że praca stanowi ważne źródło korzystnego indywidualnego dobrostanu psychospołecznego oraz że reintegracja zawodowa długotrwale bezrobotnych za pomocą środków dostosowanych do indywidualnych potrzeb jest kluczowym czynnikiem w walce z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, a także przynosi inne korzyści psychospołeczne w zakresie profilaktyki; podkreśla, że reintegracja osób powracających do pracy po urazie bądź chorobie fizycznej lub psychicznej ma wielorakie pozytywne skutki: jest korzystna dla samopoczucia zainteresowanych osób, zmniejsza koszty ponoszone przez krajowe systemy zabezpieczenia społecznego i poszczególne przedsiębiorstwa, wspiera gospodarki w szerszym pojęciu, np. przez zwiększenie stabilności systemów emerytalnych i systemów zabezpieczenia społecznego z myślą o przyszłych pokoleniach; zauważa trudności, jakie napotykają pracownicy w kontaktach z systemami kompensacyjnymi, co może narażać ich na niepotrzebne opóźnienia w dostępie do leczenia, a w niektórych przypadkach prowadzić do ich alienacji; usilnie apeluje o przyjęcie podejścia zorientowanego na klienta we wszystkich procedurach administracyjnych związanych z reintegracją pracowników; wzywa państwa członkowskie, aby we współpracy z Komisją i odpowiednimi agencjami UE podjęły działania w celu zwalczania negatywnych skutków długotrwałej absencji w pracy, takich jak izolacja, problemy psychospołeczne, konsekwencje społeczno-ekonomiczne i mniejsze szanse na zatrudnienie;

17.  jest zdania, że państwa członkowskie i pracodawcy powinni przyjąć pozytywne, zorientowane na pracę podejście w odniesieniu do pracowników niepełnosprawnych, pracowników starszych i tych, którzy przeszli chorobę psychiczną lub fizyczną lub doznali urazu, w tym osób, u których zdiagnozowano chorobę terminalną, przy czym powinni skupić się na wczesnej ocenie pozostałych zdolności i gotowości danej osoby do pracy i zorganizować doradztwo psychologiczne, społeczne i związane z zatrudnieniem na wczesnym etapie oraz dostosować miejsca pracy, z uwzględnieniem profilu zawodowego i sytuacji społeczno-ekonomicznej danej osoby oraz sytuacji przedsiębiorstwa; zachęca państwa członkowskie do ulepszenia przepisów dotyczących zabezpieczenia społecznego sprzyjających powrotowi do pracy, jeśli jest to pożądane przez pracownika, a stan jego zdrowia na to pozwala;

18.  odnotowuje pozytywną rolę przedsiębiorstw społecznych, zwłaszcza przedsiębiorstw integrujących przez pracę (WISE), w ponownej integracji osób długotrwale bezrobotnych na rynku pracy; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia tym przedsiębiorstwom odpowiedniego uznania i wsparcia technicznego;

19.  zachęca w związku z tym do odniesienia się do Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych i załączonego do niej protokołu fakultatywnego (A/RES/61/106) oraz do zastosowania we wszystkich odpowiednich środkach i politykach Międzynarodowej klasyfikacji funkcjonowania, niepełnosprawności i zdrowia (ICF), stworzonej przez Międzynarodową Organizację Zdrowia; podziela pogląd, że niepełnosprawność jest doświadczeniem w zakresie sytuacji zdrowotnej, które występuje w szerszym kontekście społeczno-ekonomicznym;

20.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby opracowały i zapewniły wytyczne dotyczące najlepszych praktyk i coachingu, wsparcie i doradztwo dla pracodawców w zakresie sposobów opracowywania i wdrażania planów reintegracji, a jednocześnie zadbały o prowadzenie stałego dialogu między partnerami społecznymi oraz dopilnowały, aby pracownicy byli świadomi przysługujących im praw od początku procesu powrotu do pracy; zachęca ponadto do wymiany dobrych praktyk w państwach członkowskich i między nimi, między różnymi społecznościami zawodowymi, partnerami społecznymi, organizacjami pozarządowymi i osobami odpowiedzialnymi za wyznaczanie kierunków polityki na temat reintegracji pracowników powracających do zdrowia po chorobie lub urazie;

21.  wzywa państwa członkowskie do współpracy z partnerami społecznymi, aby zapewnić wsparcie zewnętrzne na potrzeby poradnictwa i wsparcia technicznego dla MŚP i mikroprzedsiębiorstw mających ograniczone doświadczenie w zakresie rehabilitacji zawodowej i środków wspierających powrót do pracy; dostrzega, jak ważne jest uwzględnianie sytuacji i szczególnych potrzeb nie tylko MŚP i mikroprzedsiębiorstw, ale również pewnych sektorów usług publicznych oraz trudności z przestrzeganiem przepisów, przed jakimi stają te podmioty w związku z wdrażaniem środków na szczeblu przedsiębiorstwa; podkreśla, że zwiększanie świadomości, wymiana dobrych praktyk, konsultacje i platformy internetowe mają zasadnicze znaczenie we wspieraniu MŚP i mikroprzedsiębiorstw w tym procesie; wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszego opracowywania praktycznych narzędzi i wytycznych, które mogą być pomocne we wspieraniu MŚP i mikroprzedsiębiorstw mających ograniczone doświadczenie w zakresie rehabilitacji zawodowej i środków wspierających powrót do pracy; dostrzega, jak ważne jest inwestowanie w szkolenia w zakresie zarządzania;

22.  zwraca uwagę na ryzyko, że bardziej pomysłowe rozwiązania służące reintegracji osób najbardziej oddalonych od rynku pracy mogą być pozbawione finansowania na korzyść bardziej zawężonych rozwiązań przynoszących łatwo mierzalne efekty; w związku z tym wzywa Komisję, aby zwiększyła finansowanie podejścia oddolnego w ramach funduszy strukturalnych, w szczególności EFS;

23.  odnotowuje sukces metody zarządzania programami reintegracji opartej na indywidualnym podejściu i podkreśla potrzebę zindywidualizowanego i zintegrowanego wsparcia ze strony pracowników socjalnych lub wyznaczonych doradców; uważa, że dla przedsiębiorstw podstawowe znaczenie ma utrzymywanie bliskiego kontaktu z pracownikami – lub ich przedstawicielami – podczas ich absencji spowodowanej chorobą lub urazem;

24.  uważa, że strategie polityczne na rzecz powrotu do pracy i reintegracji powinny wpisywać się w szersze, całościowe podejście do zdrowego życia zawodowego zakładającego zapewnienie wszystkim pracownikom zdrowego i bezpiecznego środowiska pracy z fizycznego i psychicznego punktu widzenia przez cały okres życia zawodowego, a także aktywnego i zdrowego starzenia się; podkreśla kluczowe znaczenie komunikacji, pomocy specjalistów w zakresie zarządzania rehabilitacją zawodową (asystentów pracy) i zintegrowanych rozwiązań z udziałem wszystkich zainteresowanych stron dla powodzenia rehabilitacji fizycznej i zawodowej pracowników; uważa, że miejsce pracy powinno znajdować się w centrum uwagi systemów powrotu do pracy; przyjmuje z uznaniem sukces niebiurokratycznego i praktycznego podejścia przyjętego w austriackim programie „fit2work”(17), w ramach którego kładzie się nacisk na ułatwioną komunikację zrozumiałą dla wszystkich pracowników (np. stosowanie uproszczonego języka);

25.  podkreśla znaczenie utrzymania zatrudnienia osób o obniżonej zdolności do pracy, w tym przez dopilnowanie, aby MŚP i mikroprzedsiębiorstwa dysponowały środkami pozwalającymi im skutecznie prowadzić tego rodzaju działania; zdecydowanie zachęca do reintegracji pracowników powracających do zdrowia po urazie lub chorobie na wysokiej jakości stanowiskach pracy na otwartym rynku pracy, jeśli pracownik sobie tego życzy i jeśli pozwala na to stan jego zdrowia, w drodze przekwalifikowania i podnoszenia kwalifikacji; podkreśla, że ważne jest, aby przepisy skupiały się na zdolności poszczególnych osób do pracy i ukazaniu pracodawcy korzyści, jakie płyną z utrzymania doświadczenia i wiedzy pracownika, które mogą zostać utracone z powodu bezterminowego zwolnienia chorobowego; podkreśla jednak znaczenie silnej siatki bezpieczeństwa socjalnego w postaci krajowego systemu zabezpieczenia społecznego dla osób, które nie mogą wrócić do pracy;

26.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do wprowadzenia aktywnej polityki rynku pracy i zachęt dla pracodawców, aby wspierać zatrudnianie osób niepełnosprawnych i osób cierpiących na choroby przewlekłe, w tym poprzez odpowiednie dostosowania oraz eliminowanie barier w miejscu pracy w celu ułatwienia im reintegracji; przypomina, że zasadnicze znaczenie ma informowanie przedsiębiorstw i zainteresowanych osób o istniejących zachętach i prawach;

27.  uznaje w związku z tym, że formy elastycznej, dostosowanej do indywidualnych potrzeb i przystosowalnej organizacji pracy, takie jak praca zdalna, ruchomy czas pracy, dostosowany sprzęt i skrócenie czasu pracy lub zmniejszenie obciążenia pracą, odgrywają istotną rolę w powrocie do pracy; podkreśla, że ważne jest zachęcanie do wczesnego i/lub stopniowego powrotu do pracy (jeśli pozwala na to stan zdrowia), czemu mogłoby towarzyszyć niepełne świadczenie chorobowe, aby zainteresowana osoba nie utraciła dochodów w związku z powrotem do pracy, przy jednoczesnym utrzymaniu zachęt finansowych dla przedsiębiorstw; podkreśla, że takie rozwiązania, obejmujące elastyczność pod względem miejsca i czasu pracy oraz pełnionych funkcji, muszą być wykonalne zarówno dla pracowników, jak i pracodawców, ułatwiać organizację zarządzania pracą i uwzględniać zmienność cykli produkcji;

28.  wyraża uznanie dla krajowych programów i inicjatyw, które przyczyniły się do ułatwienia reintegracji zawodowej na wysokiej jakości stanowiskach pracy osób cierpiących na choroby przewlekłe, takich jak niemiecki program „Job4000”(18), w którym zastosowano zintegrowane podejście służące poprawie stabilnej integracji zawodowej osób dotkniętych poważną niepełnosprawnością, napotykających szczególne trudności ze znalezieniem pracy, oraz powołanie agencji ds. reintegracji pomagających osobom cierpiącym na choroby przewlekłe znaleźć pracę dostosowaną do ich sytuacji i możliwości(19);

29.  odnotowuje istotne korzyści psychiczne i zwiększenie wydajności związane z wysokim poziomem autonomii w miejscu pracy; uważa, że pewien stopień autonomii w miejscu pracy może mieć zasadnicze znaczenie dla ułatwienia procesu reintegracji pracowników po chorobie lub urazie, z różnorodnymi problemami zdrowotnymi i potrzebami;

30.  uznaje wartość powrotu do pracy w procesie opieki, ponieważ wielu osobom praca zapewnia niezależność finansową oraz zwiększa jakość ich życia, co może czasami stanowić zasadniczy czynnik w procesie powrotu do zdrowia;

31.  wzywa państwa członkowskie, aby nie odbierały automatycznie świadczeń społecznych osobom cierpiącym na choroby przewlekłe bezpośrednio po zdobyciu przez nie zatrudnienia, co pomoże im uniknąć „pułapki świadczeń”;

Zmiana postaw w odniesieniu do reintegracji pracowników

32.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby we współpracy z partnerami społecznymi zapewniły w komunikatach, wytycznych i politykach, żeby pracodawcy postrzegali proces reintegracji jako okazję do czerpania korzyści z umiejętności, kompetencji i doświadczenia pracowników; jest zdania, że pracodawcy i przedstawiciele pracowników są ważnymi uczestnikami procesu powrotu do pracy od samego początku oraz biorą udział w procesie decyzyjnym;

33.  przypomina, że art. 26 i 27 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych ONZ zobowiązują państwa-strony, by organizowały, wzmacniały i rozszerzały działalność w zakresie usług i programów rehabilitacyjnych, szczególnie w obszarach zdrowia, zatrudnienia, edukacji i usług społecznych, oraz by promowały szanse zatrudnienia oraz awansu zawodowego osób niepełnosprawnych na rynku pracy, jak również oferowały pomoc w powrocie do zatrudnienia;

34.  podkreśla, że rozpowszechnianie wiedzy na temat polityki i programów w zakresie rehabilitacji zawodowej i powrotu do pracy oraz poprawa kultury przedsiębiorstw stanowią kluczowe czynniki sukcesu w procesie powrotu do pracy i zwalczaniu negatywnych postaw oraz eliminowaniu uprzedzeń i dyskryminacji; jest zdania, że zespoły ekspertów takich jak psycholodzy i trenerzy przeszkoleni w rehabilitacji zawodowej mogą skutecznie pracować dla różnych przedsiębiorstw, co pozwoliłoby także mniejszym przedsiębiorstwom korzystać z ich wiedzy; jest zdania, że w tym procesie istnieje również miejsce na pomoc i dodatkowe zaangażowanie ze strony organizacji pozarządowych i wolontariuszy;

35.  wyraża uznanie dla tych przedsiębiorstw, które podjęły inicjatywy na rzecz wsparcia osób z problemami zdrowotnymi, osób niepełnosprawnych lub osób o zmienionej zdolności do pracy, zapewniając np. kompleksowe programy profilaktyki, modyfikowanie zadań, szkolenia i przekwalifikowywanie, lub przygotowując pozostałych pracowników na zmienione zdolności powracających pracowników, pomagając tym samym w ich reintegracji; stanowczo zachęca, by więcej przedsiębiorstw podejmowało i rozwijało takie inicjatywy; uważa, że podstawowe znaczenie ma to, aby środki ułatwiające reintegrację pracowników w przedsiębiorstwach stanowiły część kultury przedsiębiorstwa;

36.  apeluje o lepsze zrozumienie problemów i dyskryminacji, które powodują, że osoby z problemami zdrowotnymi i osoby niepełnosprawne mają mniej możliwości, zwłaszcza takich problemów jak brak zrozumienia, uprzedzenia, wyobrażenia o niskiej produktywności i stygmatyzacja społeczna;

37.  uważa, że edukacja i zmiany w kulturze przedsiębiorstw, a także ogólnounijne kampanie takie jak „Wizja Zero” odgrywają ważną rolę w zmienianiu obiegowych opinii; apeluje o większą świadomość problemów demograficznych, przed jakimi stoją europejskie rynki pracy; uważa za niedopuszczalne, że osoby starsze często są narażone na dyskryminację ze względu na wiek; podkreśla znaczenie kampanii zwalczających dyskryminację pracowników ze względu na wiek, promujących środki zapobiegawcze i środki na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy; wzywa państwa członkowskie i Unię, aby uwzględniały ustalenia pilotażowego projektu Parlamentu dotyczącego zdrowia i bezpieczeństwa pracowników w starszym wieku;

38.  uważa, że ramy polityki krajowej mają decydujący wpływ na tworzenie środowiska sprzyjającego zarządzaniu wiekiem oraz aktywnemu i zdrowemu starzeniu się; uważa, że można to skutecznie wspierać za pomocą działań UE, takich jak strategie polityczne, wytyczne, wymiana wiedzy i korzystanie z różnego rodzaju instrumentów finansowych, takich jak EFS oraz europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne; wzywa państwa członkowskie, aby propagowały środki służące rehabilitacji i reintegracji starszych pracowników, jeśli jest to możliwe i pożądane przez zainteresowane osoby, na przykład przez wdrożenie wyników pilotażowego projektu UE dotyczącego zdrowia i bezpieczeństwa pracowników w starszym wieku;

39.  uznaje, że osoby, u których zdiagnozowano chorobę terminalną, zachowują prawo podstawowe do pracy; uznaje ponadto, że osoby te muszą stawić czoła nadzwyczajnym wyzwaniom związanym z zatrudnieniem, innym niż w przypadku pozostałych grup pacjentów, ponieważ często mają mało czasu na dostosowanie się do pogorszonego stanu zdrowia i na wprowadzenie odpowiednich usprawnień w miejscu pracy; pochwala inicjatywy takie jak kampania „Dying to Work” służąca podnoszeniu świadomości tej specyficznej problematyki; zachęca pracodawców do prowadzenia możliwie intensywnego dialogu z pracownikami, u których zdiagnozowano chorobę terminalną, w celu zapewnienia wszelkich koniecznych i możliwych dostosowań, aby umożliwić tym pracownikom kontynuowanie pracy, jeśli sobie tego życzą; jest zdania, że dla wielu pacjentów utrzymanie aktywności zawodowej stanowi osobistą, psychiczną lub finansową konieczność oraz ma podstawowe znaczenie dla zachowania godności i jakości ich życia; nalega na państwa członkowskie, by wspierały wprowadzanie racjonalnych dostosowań na stanowiskach pracy, odpowiednich od wyjątkowych wyzwań, przed którymi stoi ta grupa; wzywa Komisję, aby rozwiązała problem braku danych na temat statusu zatrudnienia osób cierpiących na raka i wspierała gromadzenie lepszych danych, które byłyby porównywalne między różnymi państwami członkowskimi, aby udoskonalać świadczenie usług dla tej grupy ludności;

40.  podkreśla w związku z tym znaczenie rozwoju i aktualizacji umiejętności pracowników, które byłyby dopasowane do potrzeb przedsiębiorstw i rynku pracy, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności cyfrowych, przez zapewnianie pracownikom odpowiednich szkoleń i dostępu do uczenia się przez całe życie; zwraca uwagę na coraz większą cyfryzację rynku pracy; wskazuje, że poprawa umiejętności cyfrowych może stanowić integralną część przygotowania do powrotu do pracy, szczególnie w przypadku starszej ludności;

41.  zauważa, że opiekunowie zarówno formalni, jak i nieformalni odgrywają kluczową rolę w rehabilitacji zawodowej; uznaje, że 80 % usług opiekuńczych w Europie świadczą nieopłacani opiekunowie(20) oraz że sprawowanie opieki znacznie ogranicza długoterminowe perspektywy zatrudnienia w tej grupie osób; uznaje ponadto, że ze względu na fakt, że większość opiekunów stanowią kobiety, kwestia sytuacji zawodowej opiekunów obejmuje wyraźny aspekt płci; wzywa Komisję, państwa członkowskie i pracodawców do poświęcenia szczególnej uwagi wpływowi sprawowania opieki na sytuację zawodową opiekunów;

o
o   o

42.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. C 204 z 13.6.2018, s. 179. (2) Dz.U. C 366 z 27.10.2017, s. 117. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0474. (4) Dz.U. C 101 z 16.3.2018, s. 138. (5) Dz.U. C 102 E z 24.4.2008, s. 321. (6) Dz.U. L 303 z 2.12.2000, s. 16. (7) https://osha.europa.eu/en/tools-and-publications/publications/reports/psychosocial-risks-eu-prevalence-strategies-prevention/view (8) Institute for Health Metrics and Evaluation (2016) GBD Compare Data Visualization. http://vizhub.healthdata.org/gbd-compare (9) Grupa Naukowa Europejskiego Forum Alkoholu i Zdrowia (2011) Alcohol, Work and Productivity [Alkohol, praca i produktywność]. https://ec.europa.eu/health//sites/health/files/alcohol/docs/science_02_en.pdf (10) Eurofound (2012) Use of alcohol and drugs at the workplace [Nadużywanie alkoholu i narkotyków w miejscu pracy]. https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_files/docs/ewco/tn1111013s/tn1111013s.pdf (11) Eurofound: Trzecie europejskie badanie jakości życia w latach 2001–2012, https://www.eurofound.europa.eu/surveys/european-quality-of-life-surveys/european-quality-of-life-survey-2012 (12) s. 7 w: https://ec.europa.eu/health//sites/health/files/social_determinants/docs/final_sum_ecorys_web.pdf (13) s. 7, główne ustalenia https://www.oecd.org/els/emp/42699911.pdf (14) s. 5 https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/policies/docs/2017_chronic_framingdoc_en.pdf (15) Eurostat, moduł ad hoc LFS 2011, wspomniany w: https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/policies/docs/2017_chronic_framingdoc_en.pdf (16) http://www.alna.se/in-english (17) „EU-OSHA – analiza przykładu z Austrii – program Fit2Work” https://osha.europa.eu/en/tools-and-publications/publications/austria-fit2work/view (18) Źródło: Wynik projektu Pathways nr 5.2 „Scoping Paper on the Available Evidence on the Effectiveness of Existing Integration and Re-Integration into Work Strategies for Persons with Chronic Conditions” [Opis zakresu dostępnych dowodów dotyczących skuteczności istniejących strategii integracji i reintegracji zawodowej osób cierpiących na choroby przewlekłe]. (19) Źródło: Świadczenie usług coachingu w zakresie powrotu do pracy osób cierpiących na choroby przewlekłe przez osoby cierpiące na choroby przewlekłe: Niderlandy. Badanie sytuacyjne. EU-OSHA. (20) http://www.ecpc.org/WhitePaperOnCancerCarers.pdf

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie stosunków między UE a państwami trzecimi dotyczących regulacji usług finansowych i nadzoru nad nimi (2017/2253(INI))

P8_TA(2018)0326 A8-0263/2018

Parlament Europejski,

–  uwzględniając sprawozdanie przedstawione w dniu 25 lutego 2009 r. przez grupę wysokiego szczebla ds. nadzoru finansowego w UE pod przewodnictwem Jacques’a de Larosière,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 marca 2014 r. zawierającą zalecenia dla Komisji dotyczące oceny Europejskiego Systemu Nadzoru Finansowego (ESNF)(1),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 15 maja 2014 r. zatytułowany „Przegląd gospodarczy programu działań w dziedzinie regulacji sektora finansowego” (SWD(2014)0158),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 8 sierpnia 2014 r. dotyczące funkcjonowania Europejskich Urzędów Nadzoru i Europejskiego Systemu Nadzoru Finansowego (COM(2014)0509),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 kwietnia 2016 r. w sprawie roli UE w ramach międzynarodowych instytucji i organów finansowych, walutowych i regulacyjnych(2),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 23 listopada 2016 r. zatytułowany „Zaproszenie do zgłaszania uwag na temat ram regulacyjnych UE dotyczących usług finansowych” (COM(2016)0855),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 stycznia 2016 r. w sprawie bilansu obecnej sytuacji i przyszłych wyzwań związanych z regulacją usług finansowych w UE: wpływ unijnych ram dotyczących regulacji finansowych i unii rynków kapitałowych oraz dalsze działania na rzecz ich usprawnienia(3),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 27 lutego 2017 r. zatytułowany „Unijne decyzje w kwestii równoważności w ramach polityki usług finansowych: ocena” (SWD(2017)0102),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 marca 2018 r. w sprawie ram przyszłych stosunków między UE a Zjednoczonym Królestwem(4),

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A8-0263/2018),

A.  mając na uwadze, że od czasu kryzysu finansowego przyjęto ponad 40 nowych aktów ustawodawstwa finansowego UE, z których 15 zawiera przepisy dotyczące państw trzecich, które uprawniają Komisję do podjęcia, w imieniu UE, jednostronnej decyzji o tym, czy uregulowania istniejące w ramach zagranicznych jurysdykcji można uznać za równoważne;

B.  mając na uwadze, że równoważność oraz prawa do paszportowania są zupełnie odrębnymi pojęciami, z których wynikają różne prawa i różne obowiązki w odniesieniu do organów regulacyjnych, organów nadzoru, instytucji finansowych i uczestników rynku; mając na uwadze, że decyzje w kwestii równoważności nie przyznają „praw do paszportowania” instytucjom finansowym mającym siedzibę w państwach trzecich, jako że pojęcie to jest nierozerwalnie związane z rynkiem wewnętrznym, na którym obowiązują wspólne ramy regulacyjne, nadzorcze, wykonawcze i sądowe;

C.  mając na uwadze, że do żadnej umowy handlowej zawartej przez UE nie włączono postanowień dotyczących wzajemnego dostępu do usług finansowych w kontekście transgranicznym;

D.  mając na uwadze, że nie istnieją jednolite ramy będące podstawą decyzji w kwestii równoważności; mając na uwadze, że każdy akt ustawodawczy określa konkretny system stwierdzania równoważności dostosowany do celów politycznych tego aktu; mając na uwadze, że obecne przepisy dotyczące równoważności oferują różne podejścia, które umożliwiają szereg ewentualnych korzyści w zależności od dostawcy usług finansowych i rynku, na którym działa;

E.  mając na uwadze, że równoważność jest między innymi narzędziem służącym propagowaniu międzynarodowej zbieżności przepisów, dzięki której może wzrosnąć konkurencja na unijnym rynku wewnętrznym na równych zasadach i która jednocześnie pozwala zapobiegać arbitrażowi regulacyjnemu, chronić konsumentów i inwestorów, utrzymać stabilność finansową UE i zachować spójność w ramach rynku wewnętrznego; mając na uwadze, że równoważność jest również narzędziem zapewniającym sprawiedliwe i równe traktowanie regulacyjne i nadzorcze instytucji finansowych UE i instytucji finansowych państw trzecich;

F.  mając na uwadze, że decyzje w kwestii równoważności opierają się na jednolitym zbiorze przepisów UE i są podejmowane na podstawie oceny technicznej; mając na uwadze, że powinny one jednak podlegać większej kontroli ze strony Parlamentu;

G.  mając na uwadze, że Komisja opisuje równoważność jako „kluczowy instrument służący do skutecznego zarządzania transgraniczną działalnością podmiotów rynkowych w stabilnym i bezpiecznym środowisku ostrożnościowym z jurysdykcjami państw trzecich, które stosują, wdrażają i rygorystycznie egzekwują te same wysokie standardy w zakresie wymogów ostrożnościowych, które obowiązują w UE”;

H.  mając na uwadze, że zbliżające się wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE prawdopodobnie znacząco wpłynie na uregulowanie usług finansowych i nadzór nad nimi z uwagi na bliskie stosunki, które obecnie istnieją między państwami członkowskimi w tej dziedzinie; mając na uwadze, że negocjacje dotyczące wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE nadal się toczą;

I.  mając na uwadze, że w przypadku uzgodnienia i ratyfikacji umowy o wystąpieniu, w tym okresu przejściowego, instytucje finansowe będą miały dłuższy okres na dostosowanie się do brexitu; mając na uwadze, że w przypadku braku okresu przejściowego Komisja i europejskie urzędy nadzoru muszą być przygotowane do ochrony stabilności finansowej, integralności rynku wewnętrznego i autonomii podejmowania decyzji w UE;

J.  mając na uwadze, że na potrzeby zapewnienia stabilności finansowej Unii należy całościowo rozważyć stopień wzajemnych powiązań między rynkami państw trzecich a jednolitym rynkiem UE;

K.  mając na uwadze, że w swojej rezolucji z dnia 19 stycznia 2016 r. w sprawie bilansu obecnej sytuacji i przyszłych wyzwań związanych z regulacją usług finansowych w UE Parlament zwrócił się do Komisji „o zaproponowanie spójnych, konsekwentnych, przejrzystych i praktycznych przepisów ramowych dotyczących procedur i decyzji w sprawie równoważności w odniesieniu do krajów trzecich, z uwzględnieniem analizy opartej na wynikach oraz międzynarodowych standardów lub umów”;

Stosunki z państwami trzecimi od czasu kryzysu

1.  odnotowuje, że od czasu kryzysu finansowego UE jeszcze bardziej rozwinęła swój system regulacji finansowych dzięki szeroko zakrojonym reformom i wdrożeniu standardów międzynarodowych; z zadowoleniem przyjmuje wzmożoną współpracę w zakresie regulacji i nadzoru między UE a państwami trzecimi; uważa, że przyczyniła się ona do zwiększenia spójności regulacji finansowych na świecie oraz do podniesienia odporności UE na globalne wstrząsy finansowe;

2.  jest zdania, że UE powinna propagować reformy światowego systemu regulacji finansowych, których celem jest ograniczenie ryzyka systemowego i zwiększenie stabilności finansowej, i powinna działać na rzecz otwartego, zintegrowanego, efektywnego i odpornego systemu finansowego wspierającego zrównoważony i inkluzywny wzrost gospodarczy, tworzenie miejsc pracy i inwestycje; podkreśla, że wszelkie ramy międzynarodowej współpracy regulacyjnej i nadzorczej powinny gwarantować stabilność finansową w Unii oraz zachowywać zgodność z unijnym systemem i standardami w zakresie regulacji i nadzoru, jak również przestrzegać ich stosowania;

3.  odnotowuje z zaniepokojeniem, że współpraca międzynarodowa jest coraz trudniejsza ze względu na rozbieżność interesów krajowych oraz wewnętrzną pokusę przerzucania ryzyka na inne jurysdykcje;

Unijne procedury stwierdzania równoważności

4.  zwraca uwagę, że wiele unijnych aktów ustawodawczych zawiera przepisy szczególne dotyczące współpracy regulacyjnej z państwami trzecimi w odniesieniu do współpracy nadzorczej i środków ostrożnościowych;

5.  podkreśla, że stwierdzenie równoważności wynika z jednostronnej decyzji podjętej przez UE w oparciu o standardy unijne; uważa, że w niektórych konkretnych przypadkach współpraca międzynarodowa może być rozwijana również dzięki uzgodnieniom dotyczącym współpracy między UE a państwami trzecimi;

6.  podkreśla, że UE powinna zachęcać inne jurysdykcje do umożliwiania dostępu do ich rynków finansowych uczestnikom rynku z UE;

7.  podkreśla, że w ramach stosunków UE z państwami trzecimi w zakresie regulacji i nadzoru usług finansowych UE powinna wzmocnić współpracę podatkową z państwami trzecimi, zgodnie z normami międzynarodowymi i unijnymi; uważa, że decyzje w kwestii równoważności powinny być uzależnione od zadowalających przepisów państw trzecich w zakresie zwalczania uchylania się od opodatkowania, oszustw podatkowych, unikania opodatkowania i prania pieniędzy;

8.  uznaje, że unijny system stwierdzania równoważności jest integralną częścią szeregu unijnych aktów ustawodawczych dotyczących regulacji i nadzoru usług finansowych i że może przynosić pewne korzyści, takie jak wzrost konkurencji, zwiększenie przepływów kapitału do UE, zwiększenie liczby instrumentów, rozszerzenie możliwości inwestycyjnych dla unijnych firm i inwestorów, lepsza ochrona inwestorów i konsumentów oraz stabilność finansowa;

9.  podkreśla, że w większości przypadków decyzje w kwestii równoważności nie przyznają instytucjom finansowym mającym siedzibę w państwach trzecich prawa do świadczenia usług finansowych w całej UE; zauważa, że w niektórych przypadkach decyzje te mogą dawać instytucjom z państw trzecich ograniczony dostęp do jednolitego rynku w odniesieniu do określonych produktów lub usług;

10.  z drugiej strony podkreśla, że „paszport UE” uprawnia przedsiębiorstwa do świadczenia usług finansowych w całym EOG na podstawie zezwolenia udzielonego przez odnośne państwo pochodzenia i pod nadzorem tego państwa oraz że możliwość taka nie jest dostępna dla instytucji finansowych mających siedzibę w państwach nienależących do EOG, ponieważ opiera się ona na zestawie wymogów ostrożnościowych zharmonizowanych na podstawie przepisów UE, a także na wzajemnym uznawaniu zezwoleń;

11.  podkreśla, że unijny system stwierdzania równoważności ma na celu wspieranie międzynarodowej zbieżności przepisów i wzmocnienie współpracy w zakresie nadzoru w oparciu o normy unijne i międzynarodowe, a także zapewnienie równego traktowania unijnych instytucji finansowych i instytucji finansowych z państw trzecich, przy jednoczesnym utrzymaniu stabilności finansowej UE oraz ochronie inwestorów i konsumentów;

12.  jest zdania, że w obecnym kształcie unijny proces stwierdzania równoważności zyskałby na zwiększeniu przejrzystości wobec Parlamentu Europejskiego; uważa, że uporządkowane, horyzontalne i praktyczne ramy wraz z wytycznymi dotyczącymi uznawania ram nadzoru z państw trzecich oraz poziomu szczegółowości oceny takich ram poprawiłyby przejrzystość;

13.  uważa, że decyzje w kwestii równoważności powinny być obiektywne i proporcjonalne, powinny uwzględniać ryzyko, a zarazem podtrzymywać wysokie standardy regulacji unijnych; ponadto uważa, że decyzje w kwestii równoważności należy podejmować w najlepszym interesie Unii, jej państw członkowskich i obywateli, mając na względzie stabilność finansową Unii lub co najmniej jednego z jej państw członkowskich, integralność rynku, ochronę inwestorów i konsumentów oraz funkcjonowanie rynku wewnętrznego;

14.  uważa, że oceny równoważności mają charakter techniczny, zauważa jednak, że decyzje w kwestii równoważności mają wyraźny wymiar polityczny, nierzadko bilansując różne cele polityczne; twierdzi, że proces stwierdzania równoważności przepisów państwa trzeciego w dziedzinie usług finansowych powinien podlegać należytej kontroli ze strony Parlamentu i Rady oraz że ze względu na potrzebę większej przejrzystości takie decyzje powinny być przyjmowane w drodze aktów delegowanych, a w koniecznych przypadkach ułatwiane za pomocą procedury wczesnego zgłaszania braku sprzeciwu;

15.  odnotowuje, że podjęta w ramach przewidzianej w MiFID II/MiFIR procedurze stwierdzania równoważności decyzja Komisji z dnia 21 grudnia 2017 r. o stwierdzeniu równoważności szwajcarskich systemów obrotu akcjami, która ma obowiązywać 12 miesięcy z możliwością przedłużenia, o ile poczynione zostaną dostateczne postępy w zakresie wspólnych ram instytucjonalnych, miała wyraźny wymiar polityczny;

16.  zauważa, że Komisja ma prawo wycofać decyzje w kwestii równoważności, zwłaszcza w przypadku znacznej rozbieżności regulacyjnej z przepisami państwa trzeciego, i jest zdania, że Parlament powinien być odpowiednio konsultowany, co do zasady przed podjęciem decyzji o uchyleniu równoważności; apeluje o wprowadzenie przejrzystych procedur regulujących przyjmowanie, wycofywanie lub zawieszanie obowiązywania decyzji w kwestii równoważności;

17.  uważa, że należy opracować spójne ramy dla bieżącego nadzoru nad równoważnymi systemami państw trzecich; jest zdania, że europejskie urzędy nadzoru powinny dysponować uprawnieniami do doradzania Komisji i monitorowania zmian przepisów i nadzoru w państwach trzecich, mając na uwadze, że zmiany takie mogą wpływać na Unię z uwagi na wzajemne powiązania systemu finansowego; domaga się, by Parlament był informowany na bieżąco o trwających przeglądach regulacyjnych i nadzorczych w państwach trzecich; zwraca w tym kontekście uwagę na pakiet legislacyjny dotyczący przeglądu europejskiego systemu nadzoru finansowego, który przewiduje wzmożone monitorowanie w następstwie decyzji w kwestii równoważności, obejmujące aspekty regulacyjne, nadzór i egzekwowanie prawa oraz sytuację na rynku państwa trzeciego;

18.  uważa, że w przyszłych ramach UE w zakresie równoważności państwa trzecie muszą na bieżąco informować europejskie urzędy nadzoru o wszelkich krajowych zmianach regulacyjnych oraz że decyzja w kwestii równoważności powinna wymagać dobrej współpracy regulacyjnej i nadzorczej oraz wymiany informacji; uważa, że państwa trzecie powinny również utrzymywać ścisły dialog z UE;

19.  apeluje do Komisji, by dokonała przeglądu przepisów i przedstawiła jasne ramy, które umożliwią przejrzyste, konsekwentne i spójne stosowanie procedur równoważności i które usprawnią proces stwierdzania i kontrolowania równoważności, a także proces zawieszania i wycofywania decyzji w kwestii równoważności; wzywa Komisję do dokonania oceny korzyści wynikających z wprowadzenia procedury ubiegania się o stwierdzenie równoważności w odniesieniu do państw trzecich;

20.  postuluje, by decyzje w kwestii równoważności podlegały stałej kontroli ze strony odpowiedniego europejskiego urzędu nadzoru i by wyniki takiej kontroli były podawane do wiadomości publicznej; podkreśla, że taka kontrola powinna dotyczyć odpowiednich przepisów, praktyk w zakresie egzekwowania prawa oraz praktyk nadzorczych, a także istotnych zmian ustawodawczych i zmian zachodzących na rynku w danym państwie trzecim; wzywa również europejskie urzędy nadzoru do przeprowadzania ocen ad hoc w odniesieniu do rozwoju sytuacji w państwach trzecich w oparciu o uzasadnione wnioski Parlamentu, Rady i Komisji;

21.  wzywa Komisję, aby dokonała przeglądu obecnego systemu stwierdzania równoważności i oceniła, czy przyczynia się on do zapewnienia równych warunków działania instytucjom finansowym z UE i z państw trzecich, a jednocześnie gwarantuje stabilność finansową Unii lub co najmniej jednego z jej państw członkowskich, integralność rynku, ochronę inwestorów i konsumentów oraz funkcjonowanie rynku wewnętrznego; uważa, że wyniki tego przeglądu, wraz z ewentualnymi propozycjami usprawnień, powinny zostać podane do wiadomości publicznej;

22.  wzywa Komisję do corocznego składania Parlamentowi Europejskiemu sprawozdań dotyczących wszystkich decyzji w kwestii równoważności, w tym dotyczących stwierdzenia, zawieszenia i cofnięcia równoważności, oraz do wyjaśnienia powodów tych decyzji;

23.  przypomina o roli europejskich urzędów nadzoru w analizie i monitorowaniu ram nadzorczych i regulacyjnych państw trzecich i w związku z tym apeluje, aby odpowiednie europejskie urzędy nadzoru posiadały możliwości i uprawnienia do gromadzenia, zestawiania i analizy danych; przypomina o roli właściwych organów krajowych w procesie udzielania zezwoleń instytucjom finansowym, które chcą powierzyć część zarządzania swoim portfelem lub zarządzania ryzykiem usługodawcom w państwach trzecich, w których system regulacyjny jest porównywalny z systemem unijnym, a także o znaczeniu konwergencji praktyk nadzorczych; z zadowoleniem przyjmuje trwający obecnie przegląd europejskich urzędów nadzoru, zwłaszcza propozycje dotyczące nadzoru nad stosowanymi przez instytucje finansowe rozwiązaniami w zakresie delegowania zadań, outsourcingu czy transferu ryzyka; uważa, że europejskie urzędy nadzoru i właściwe organy krajowe powinny ściśle ze sobą współpracować w celu wymiany najlepszych praktyk i zapewnienia jednolitego wdrażania rozwiązań w zakresie współpracy regulacyjnej i działań regulacyjnych z państwami trzecimi;

Rola UE w ustanawianiu standardów regulacji finansowych na świecie

24.  podkreśla znaczenie aktywnej roli UE w ustanawianiu standardów na szczeblu globalnym jako sposobu na uzyskanie międzynarodowej spójności regulacji finansowych, która pozwoli na zwiększenie stabilności finansowej, ograniczenie ryzyka systemowego, ochronę konsumentów i inwestorów, zapobieganie lukom regulacyjnym między jurysdykcjami oraz rozwijanie wydajnego międzynarodowego systemu finansowego;

25.  apeluje o aktywny udział Unii i państw członkowskich w pracach światowych organów wyznaczających standardy usług finansowych; przypomina wnioski przedstawione Komisji w sprawozdaniu dotyczącym roli UE w ramach międzynarodowych instytucji i organów finansowych, walutowych i regulacyjnych;

26.  apeluje, by w tym celu usprawniono też funkcjonowanie Wspólnego Forum UE–USA ds. Regulacji Rynków Finansowych, tak by spotkania w jego ramach odbywały się bardziej regularnie z myślą o zapewnieniu częstszej i bardziej spójnej koordynacji;

27.  zwraca uwagę, że poprawa stosunków z państwami trzecimi w obszarze usług finansowych oraz wzmocnienie unijnych rynków kapitałowych nie mogą być postrzegane jako wzajemnie wykluczające się warianty; podkreśla w związku z tym konieczność osiągnięcia postępów w realizacji projektu unii rynków kapitałowych;

o
o   o

28.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0202. (2) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0108. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0006. (4) Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0069.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie zwiększania wzrostu gospodarczego i spójności w regionach przygranicznych UE (2018/2054(INI))

P8_TA(2018)0327 A8-0266/2018

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 4, 162, art. 174–178 i art. 349 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006(1),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1299/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna”(2),

–  uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1082/2006 w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT)(3),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej(4),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 września 2017 r. pt. „Zwiększanie wzrostu gospodarczego i spójności w regionach przygranicznych UE” (COM(2017)0534),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 20 września 2017 r., który towarzyszy komunikatowi Komisji pt. „Zwiększanie wzrostu gospodarczego i spójności w regionach przygranicznych UE” (SWD(2017)0307),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 marca 2018 r. w sprawie słabiej rozwiniętych regionów UE(5),

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 kwietnia 2018 r. w sprawie wzmacniania spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w Unii Europejskiej: 7. sprawozdanie Komisji Europejskiej(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie elementów składowych polityki spójności UE na okres po roku 2020(7),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie zwiększenia zaangażowania partnerów i widoczności wyników europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 maja 2017 r. w sprawie właściwej kombinacji funduszy na rzecz regionów Europy: zapewnienie równowagi między instrumentami finansowymi a dotacjami w ramach polityki spójności UE(9),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie inwestycji na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego – maksymalizowanie wkładu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych: ocena sprawozdania na mocy art. 16 ust. 3 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów(10),

–   uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 8 lutego 2017 r. zatytułowaną „Brakujące połączenia transportowe w regionach przygranicznych”(11),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2016 r. w sprawie polityki spójności i strategii dotyczących badań naukowych i innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji (RIS3)(12),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2016 r. w sprawie Europejskiej współpracy terytorialnej – najlepsze praktyki i działania innowacyjne(13),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 maja 2016 r. w sprawie nowych narzędzi rozwoju terytorialnego w polityce spójności na lata 2014–2020: zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT) i rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS)(14),

–  uwzględniając konkluzje i zalecenia grupy wysokiego szczebla monitorującej uproszczenie dla beneficjentów europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych,

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego oraz opinię Komisji Kultury i Edukacji (A8-0266/2018),

A.  mając na uwadze, że liczba wewnętrznych granic lądowych i wewnętrznych regionów przygranicznych UE i jej najbliższych sąsiadów w ramach Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) wynosi 40 oraz że regiony te stanowią 40% terytorium Unii, mieszka w nich prawie 30% ludności UE, a jednocześnie składają się one na niemal jedną trzecią unijnego PKB;

B.  mając na uwadze, że regiony przygraniczne – w szczególności te o mniejszej gęstości zaludnienia – mają przeważnie gorsze warunki, jeśli chodzi o rozwój społeczny i gospodarczy, i na ogół osiągają gorsze wyniki gospodarcze niż inne regiony w państwach członkowskich, a ich potencjał gospodarczy nie jest w pełni wykorzystywany;

C.  mając na uwadze, że także bariery fizyczne lub geograficzne przyczyniają się do ograniczenia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej między regionami przygranicznymi z UE i spoza niej, zwłaszcza w przypadku regionów górskich;

D.  mając na uwadze, że mimo już podjętych wysiłków nadal istnieją przeszkody – głównie administracyjne, językowe i prawne – które hamują wzrost, rozwój gospodarczy i społeczny oraz spójność w regionach przygranicznych i między nimi;

E.  mając na uwadze, że zgodnie z szacunkami Komisji z 2017 r. usunięcie jedynie 20% istniejących przeszkód w regionach przygranicznych dałoby wzrost ich PKB o 2%, czyli o około 91 mld EUR, co przekładałoby się na utworzenie około miliona nowych miejsc pracy; mając na uwadze, że powszechnie uznano, iż współpraca terytorialna, w tym współpraca transgraniczna, daje rzeczywistą i widoczną wartość dodaną, w szczególności obywatelom UE mieszkającym na terenach położonych przy granicach wewnętrznych;

F.  mając na uwadze, że całkowita liczba studentów oraz pracowników transgranicznych aktywnych zawodowo w innym państwie UE wynosi około 2 mln, przy czym liczba pracowników wynosi 1,3 mln, co stanowi 0,6 % wszystkich pracowników w UE-28;

G.  mając na uwadze, że w obecnych wieloletnich ramach finansowych (WRF) 95 % funduszy transeuropejskich sieci transportowych (TEN-T) i instrument „Łącząc Europę” (CEF) przeznacza się na korytarze sieci bazowej TEN-T, natomiast niewielkie projekty dotyczące sieci kompleksowej i połączeń z siecią TEN-T, pomimo że mają istotne znaczenie dla rozwiązania konkretnych problemów oraz dla rozwoju transgranicznych kontaktów i powiązań gospodarczych, często w ogóle nie kwalifikują się do współfinansowania lub finansowania krajowego;

H.  mając na uwadze, że Komisja zamierza również przedstawić swoje stanowisko w sprawie regionów położonych nad wewnętrznymi granicami morskimi;

I.  mając na uwadze, że na stanowisko Komisji zasługuje również wiele wyzwań, przed którymi stoją regiony UE położone przy granicach zewnętrznych, w tym regiony najbardziej oddalone, obszary wiejskie, obszary podlegające przemianom przemysłowym i regiony Unii, które borykają się z oddaleniem, wyspiarskim charakterem lub innymi poważnymi i trwałymi niekorzystnymi warunkami przyrodniczymi lub demograficznymi, zgodnie z art. 174 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE);

1.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji pt. „Zwiększanie wzrostu gospodarczego i spójności w regionach przygranicznych UE”, który dzięki dwuletnim badaniom i dialogowi daje cenny wgląd w wyzwania i przeszkody stojące przed wewnętrznymi regionami przygranicznymi UE; w związku z tym podkreśla znaczenie stosowania i nagłaśniania sprawdzonych rozwiązań i sukcesów, tak jak ma to miejsce w przypadku komunikatu Komisji, oraz wzywa do podjęcia dalszych działań w oparciu o podobną analizę dotyczącą regionów położonych przy granicach zewnętrznych UE;

Nastawienie na utrzymujące się przeszkody

2.  zwraca uwagę, że dostęp do usług publicznych, skoordynowany z ich rozwojem, ma kluczowe znaczenie dla 150 milionów obywateli mieszkających na obszarach położonych nad granicami wewnętrznymi i jest często utrudniony przez liczne bariery prawne i administracyjne, w tym językowe; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zmaksymalizowały wysiłki i nasiliły współpracę na rzecz usunięcia tych barier, a także by wspierały i ustanowiły administrację elektroniczną, zwłaszcza w odniesieniu do usług zdrowotnych, transportu, budowy kluczowej infrastruktury fizycznej, edukacji, kultury, sportu, komunikacji, mobilności siły roboczej, środowiska, a także regulacji prawnych, handlu transgranicznego i rozwoju przedsiębiorstw;

3.  podkreśla, że problemy i wyzwania, z jakimi borykają się regiony przygraniczne, są do pewnego stopnia wspólne, ale także różnią się w zależności od regionu czy państwa członkowskiego i od szczególnych cech prawnych, administracyjnych, gospodarczych i geograficznych danego regionu, co sprawia, że konieczne jest indywidualne podejście do każdego regionu; przyznaje, że regiony transgraniczne mają na ogół wspólny potencjał rozwojowy; zachęca do stosowania zindywidualizowanych, zintegrowanych i ukierunkowanych na konkretne obszary podejść, takich jak rozwój lokalny kierowany przez społeczność;

4.  podkreśla, że zróżnicowane ramy prawne i instytucjonalne państw członkowskich mogą prowadzić do niepewności prawa w regionach przygranicznych, co prowadzi do wydłużenia czasu potrzebnego na realizację projektów i zwiększa ich koszty, a także stanowi dodatkową przeszkodę dla obywateli, instytucji i przedsiębiorstw w regionach przygranicznych, często utrudniającą dobre inicjatywy; podkreśla zatem, że w stosunkach między państwami członkowskimi lub przynajmniej na szczeblu regionów przygranicznych pożądana jest większa komplementarność, lepsza koordynacja i komunikacja, interoperacyjność i wola usuwania barier;

5.  uznaje szczególną sytuację pracowników transgranicznych, których najpoważniej dotykają wyzwania stojące przed regionami przygranicznymi, w tym w szczególności uznawanie dyplomów i innych kwalifikacji uzyskanych w wyniku szkoleń z myślą o przekwalifikowaniu, opieka zdrowotna, transport i dostęp do informacji o wolnych miejscach pracy, zabezpieczenie społeczne i systemy podatkowe; w związku z tym wzywa państwa członkowskie, by wzmożyły wysiłki w celu przezwyciężenia tych przeszkód oraz zapewnienia władzom regionalnym i lokalnym w regionach przygranicznych większych uprawnień, funduszy i dostatecznej elastyczności w celu zbliżenia sąsiednich krajowych systemów prawnych i administracyjnych, żeby poprawić jakość życia pracowników transgranicznych; w związku z tym podkreśla znaczenie upowszechniania i wykorzystywania najlepszych praktyk w całej UE; podkreśla, że problemy te są jeszcze bardziej skomplikowane w przypadku pracowników transgranicznych, którzy udają się do pracy w państwach spoza UE lub z nich przybywają;

6.  wskazuje na wyzwania związane z działalnością gospodarczą prowadzoną w regionach przygranicznych, w szczególności w odniesieniu do przyjęcia i wdrożenia prawa pracy i prawa handlowego, opodatkowania, zamówień publicznych lub systemów zabezpieczenia społecznego; wzywa państwa członkowskie i regiony, by lepiej dostosowały lub zharmonizowały odpowiednie przepisy w świetle wyzwań, jakie stwarzają obszary przygraniczne, by wspierały komplementarność oraz osiągnęły konwergencję ram regulacyjnych, tak aby umożliwić większą spójność prawną i elastyczność we wdrażaniu przepisów krajowych, a także by usprawniły rozpowszechnianie informacji o kwestiach transgranicznych, np. poprzez tworzenie punktów kompleksowej obsługi, w celu umożliwienia pracownikom i przedsiębiorstwom wypełniania ich zobowiązań, a także korzystania w pełnym zakresie z praw, jak wymaga tego system ustawodawczy państwa członkowskiego, w którym świadczą oni usługi; apeluje o lepsze wykorzystanie istniejących rozwiązań i zapewnienie finansowania dla istniejących struktur współpracy;

7.  wyraża rozczarowanie faktem, że komunikat Komisji nie zawiera konkretnej oceny małych i średnich przedsiębiorstw ani nie przewiduje dodatkowego wsparcia, którego można by takim przedsiębiorstwom udzielić; uważa, że MŚP stoją w obliczu szczególnych wyzwań, jeśli chodzi o interakcje transgraniczne, które obejmują między innymi kwestie związane z językiem, zdolności administracyjne, różnice kulturowe i rozbieżności prawne; podkreśla, że należy koniecznie sprostać temu wyzwaniu, ponieważ MŚP zatrudniają 67% pracowników z unijnych pozafinansowych sektorów biznesowych i generują 57% wartości dodanej(15);

8.  zwraca uwagę, że w regionach przygranicznych, w szczególności tych o mniejszej gęstości zaludnienia, usługi transportowe – zwłaszcza usługi transgranicznego transportu publicznego – są wciąż niewystarczająco rozwinięte i skoordynowane, częściowo ze względu na brakujące lub nieużywane połączenia, co utrudnia mobilność transgraniczną i zmniejsza perspektywy rozwoju gospodarczego; podkreśla ponadto, że złożone rozwiązania regulacyjne i administracyjne również szczególnie niekorzystnie wpływają na transgraniczną infrastrukturę transportową; podkreśla aktualny potencjał rozwoju zrównoważonych środków transportu, przede wszystkim bazujących na transporcie publicznym, i w związku z tym oczekuje na wyniki przygotowywanego przez Komisję badania na temat brakujących połączeń kolejowych na wewnętrznych granicach UE; podkreśla, że wszelkie tego rodzaju badania lub przyszłe zalecenia powinny opierać się m.in. na informacjach i doświadczeniach władz lokalnych, regionalnych i krajowych, a także uwzględniać ewentualne propozycje współpracy transgranicznej tam, gdzie taka współpraca już istnieje, aby polepszyć połączenia transgraniczne, oraz apeluje w związku z tym do transgranicznych organów regionalnych o zaproponowanie rozwiązań uzupełniających istniejące luki w sieciach transportu; przypomina, że niektóre istniejące elementy infrastruktury kolejowej przestają być użytkowane ze względu na brak wsparcia; podkreśla korzyści, jakie mogą płynąć z dalszego rozwoju dróg wodnych dla gospodarki lokalnej i regionalnej; domaga się, aby jedna linia instrumentu „Łącząc Europę”, wyposażona w odpowiedni budżet, była przeznaczona na realizację brakujących ogniw infrastruktury zrównoważonego transportu w regionach przygranicznych; podkreśla konieczność rozwiązania kwestii wąskich gardeł w transporcie, które utrudniają działalność gospodarczą, taką jak transport, turystyka i podróże;

9.  zauważa, że atrakcyjność obszarów przygranicznych z punktu widzenia życia oraz inwestycji w dużym stopniu zależy od jakości życia, dostępności usług publicznych i komercyjnych dla obywateli i przedsiębiorstw, a także jakości transportu; warunki te można spełnić i utrzymywać jedynie w ścisłej współpracy władz krajowych, regionalnych i lokalnych oraz przedsiębiorstw po obu stronach granicy;

10.  ubolewa, że zróżnicowane i złożone procedury uzyskiwania wcześniejszej zgody na korzystanie z usług opieki zdrowotnej oraz stosowane metody dotyczące płatności i zwrotów kosztów, obciążenia administracyjne dla pacjentów korzystających z konsultacji transgranicznych ze specjalistami, niezgodności w zakresie wykorzystywania technologii i wymiany danych pacjentów, a także brak ujednoliconych dostępnych informacji nie tylko ograniczają dostęp do służby zdrowia obywatelom po obu stronach granicy, a tym samym utrudniają pełne korzystanie z opieki zdrowotnej, lecz również utrudniają służbom ratowniczym podejmowanie interwencji transgranicznych;

11.  podkreśla rolę, jaką regiony przygraniczne UE mogą odegrać dla środowiska i jego ochrony, ponieważ zanieczyszczenie środowiska i klęski żywiołowe często mają charakter transgraniczny; w związku z tym wspiera realizację transgranicznych projektów dotyczących ochrony środowiska dla zewnętrznych regionów przygranicznych UE, ponieważ regiony te często stają w obliczu wyzwań związanych z ochroną środowiska, wynikających z różnych norm środowiskowych i regulacji prawnych w państwach sąsiadujących z Unią Europejską; wzywa również do lepszej współpracy w zakresie wewnętrznej gospodarki wodnej i do koordynacji tej gospodarki, aby uniknąć katastrof naturalnych, takich jak powodzie;

12.  zwraca się do Komisji o pilne zajęcie się problemami spowodowanymi istnieniem barier fizycznych i geograficznych między regionami przygranicznymi;

Zwiększenie współpracy i wzajemnego zaufania

13.  uważa, że wzajemne zaufanie, wola polityczna i elastyczne podejście zainteresowanych stron na wielu szczeblach – od lokalnego po krajowy, w tym na szczeblu społeczeństwa obywatelskiego – mają zasadnicze znaczenie dla przezwyciężenia ww. utrzymujących się przeszkód; uważa, że wartość polityki spójności dla regionów przygranicznych opiera się na celu, jakim jest tworzenie miejsc pracy i pobudzanie wzrostu gospodarczego, przy czym działania te muszą być inicjowane na szczeblu Unii, państwa członkowskiego oraz na szczeblu regionalnym i lokalnym; wzywa zatem do lepszej koordynacji i dialogu, skuteczniejszej wymiany informacji i dalszej wymiany najlepszych praktyk między organami, zwłaszcza na szczeblu lokalnym i regionalnym; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by nasiliły taką współpracę i zapewniły finansowanie struktur współpracy, żeby zapewnić odpowiednią autonomię funkcjonalną i finansową odpowiednich władz lokalnych i regionalnych;

14.  podkreśla znaczenie edukacji i kultury, a w szczególności możliwości zwiększenia wysiłków na rzecz promowania wielojęzyczności i dialogu międzykulturowego w regionach przygranicznych; podkreśla potencjał, jaki w tych staraniach mają szkoły i lokalne masmedia, oraz zachęca państwa członkowskie, regiony i gminy położone przy granicach wewnętrznych, by do swoich programów nauczania wprowadzały nauczanie języków krajów sąsiadujących od poziomu przedszkolnego; podkreśla ponadto znaczenie propagowania podejścia wielojęzycznego na wszystkich szczeblach administracyjnych;

15.  apeluje do państw członkowskich o ułatwianie i wspieranie wzajemnego uznawania i lepszego rozumienia uzyskanych w sąsiadujących regionach świadectw, dyplomów oraz kwalifikacji szkoleniowych i zawodowych; zachęca w związku z tym do włączenia konkretnych umiejętności do programu nauczania w celu zwiększenia szans na zatrudnienie transgraniczne, w tym do potwierdzania i uznawania umiejętności;

16.  zachęca do podejmowania rozmaitych środków służących zwalczaniu wszelkich form dyskryminacji w regionach przygranicznych i przełamywaniu barier w znajdowaniu zatrudnienia i integrowaniu się ze społeczeństwem przez osoby szczególnie narażone; popiera w związku z tym propagowanie i rozwój przedsiębiorstw społecznych w regionach przygranicznych jako źródła nowych miejsc pracy, w szczególności dla grup szczególnie narażonych, takich jak młodzi bezrobotni i osoby niepełnosprawne;

17.  z zadowoleniem przyjmuje plan działania na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016–2020(16) jako narzędzie służące stworzeniu skutecznej i sprzyjającej włączeniu społecznemu administracji publicznej oraz uznaje szczególną wartość tego planu dla środków upraszczających w regionach przygranicznych; zauważa, że interoperacyjność istniejących systemów administracji elektronicznej jest niezbędna na szczeblu administracji krajowej, regionalnej i lokalnej; jest jednak zaniepokojony niejednolitym wdrażaniem planu w niektórych państwach członkowskich; wyraża również zaniepokojenie często niewystarczającym stopniem interoperacyjności systemów elektronicznych różnych organów i niskim poziomem usług internetowych dostępnych dla przedsiębiorców zagranicznych, którzy rozpoczynają działalność gospodarczą w innym kraju; w związku z tym wzywa państwa członkowskie, by podjęły środki, w tym zastosowały narzędzia językowe, mające na celu ułatwienie dostępu do ich usług cyfrowych potencjalnym użytkownikom z sąsiednich obszarów, a także wzywa organy z regionów transgranicznych do tworzenia elektronicznych portali poświęconych rozwojowi przedsiębiorczości na szczeblu transgranicznym; wzywa państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne, by nasiliły działania w zakresie projektów w dziedzinie administracji elektronicznej, które będą pozytywnie wpływały na życie i pracę obywateli mieszkających w regionach przygranicznych;

18.  zauważa, że niektóre regiony położone na granicach wewnętrznych i zewnętrznych stoją w obliczu poważnych wyzwań związanych z migracją, które to wyzwania często wykraczają poza możliwości regionów przygranicznych, oraz zachęca do odpowiedniego korzystania z programów Interreg, jak również do wymiany dobrych praktyk między władzami lokalnymi i regionalnymi na obszarach przygranicznych w ramach integracji uchodźców objętych ochroną międzynarodową; podkreśla, że konieczne są wsparcie i koordynacja na szczeblu europejskim, a także że rządy krajowe powinny wspierać władze lokalne i regionalne w podejmowaniu tych wyzwań;

19.  wzywa Komisję do przedstawienia spostrzeżeń na temat radzenia sobie z wyzwaniami, które stoją przed regionami położonymi nad wewnętrznymi granicami morskimi i nad granicami zewnętrznymi; wzywa do udzielenia dodatkowego wsparcia dla transgranicznych projektów realizowanych przez regiony położone nad zewnętrznymi granicami UE we współpracy z regionami przygranicznymi krajów sąsiadujących, w szczególności z regionami tych państw trzecich, które są zaangażowane w proces integracji z UE; przypomina w związku z tym, że cechy wszystkich regionów przygranicznych i stojące przed nimi wyzwania są do pewnego stopnia wspólne, a jednocześnie wymagają podejścia zróżnicowanego, dostosowanego do indywidualnych potrzeb; apeluje o zwrócenie szczególnej uwagi na regiony najbardziej oddalone jako regiony położone nad granicami zewnętrznymi Unii oraz o przyznanie im odpowiedniego wsparcia;

20.  podkreśla, że w przyszłej polityce spójności należy odpowiednio uwzględnić i udzielić wsparcia regionom UE najbardziej dotkniętym konsekwencjami wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej, zwłaszcza tym, które z powodu brexitu znajdą się na granicach (morskich lub lądowych) UE;

21.  wzywa państwa członkowskie, by poprawiły komplementarność usług opieki zdrowotnej w regionach przygranicznych oraz zapewniły rzeczywistą współpracę w dziedzinie transgranicznego świadczenia usług w zakresie ratownictwa, takich jak opieka zdrowotna, policja i straż pożarna, dla zapewnienia poszanowania praw pacjentów zgodnie z dyrektywą w sprawie transgranicznej opieki zdrowotnej, jak również dla zwiększenia dostępności i jakości usług; wzywa państwa członkowskie, regiony i gminy do zawierania dwustronnych lub wielostronnych umów ramowych w sprawie współpracy transgranicznej w dziedzinie opieki zdrowotnej i w związku z tym zwraca uwagę na zorganizowane strefy transgranicznej opieki zdrowotnej (tzw. ZOAST), w których mieszkańcy sześciu obszarów granicznych mogą korzystać z opieki zdrowotnej w wyznaczonych placówkach opieki zdrowotnej po obu stronach granicy bez żadnych barier administracyjnych lub finansowych i które to strefy stały się punktem odniesienia dla współpracy transgranicznej w dziedzinie opieki zdrowotnej w całej Europie.

22.  wzywa Komisję do zbadania możliwości zacieśnienia współpracy i usunięcia barier w rozwoju regionalnym na granicach zewnętrznych z sąsiednimi regionami, w szczególności z regionami państw przygotowujących się do przystąpienia do UE;

23.  podkreśla znaczenie małych i transgranicznych projektów w zbliżaniu ludzi i tworzeniu w ten sposób nowych możliwości dla rozwoju lokalnego;

24.  podkreśla, że ważne jest wyciąganie wniosków z przykładów sukcesu niektórych regionów przygranicznych i dalsze wykorzystywanie potencjału tych sukcesów;

25.  podkreśla znaczenie sportu jako narzędzia ułatwiającego integrację społeczności zamieszkujących regiony przygraniczne oraz wzywa państwa członkowskie i Komisję Europejską do przeznaczenia w ramach programów współpracy terytorialnej odpowiednich zasobów finansowych z myślą o finansowaniu lokalnej infrastruktury sportowej;

Wykorzystanie narzędzi UE do zapewnienia lepszej spójności

26.  podkreśla bardzo istotną i pozytywną rolę programów z zakresu Europejskiej współpracy terytorialnej (EWT), zwłaszcza programów współpracy transgranicznej, w rozwoju gospodarczym i społecznym oraz w spójności regionów przygranicznych, w tym regionów położonych nad granicami morskimi i zewnętrznymi; z zadowoleniem przyjmuje, że we wniosku dotyczącym wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 Komisja zachowała Europejską współpracę terytorialną jako ważny cel, który powinien odgrywać wyraźniejszą rolę w polityce spójności po 2020 r.; wzywa do znacznego zwiększenia jej budżetu, zwłaszcza w odniesieniu do komponentu transgranicznego; podkreśla widoczną europejską wartość dodaną EWT i apeluje do Rady o przyjęcie zaproponowanych w związku z tym środków; podkreśla jednocześnie potrzebę uproszczenia programów, zapewnienia większej spójności Europejskiej współpracy terytorialnej z ogólnymi celami UE oraz zagwarantowania elastyczności programów, aby lepiej sprostać wyzwaniom na poziomie lokalnym i regionalnym, jak również zmniejszyć obciążenia administracyjne dla beneficjentów i sprzyjać dalszym inwestycjom w zrównoważone projekty infrastrukturalne za pośrednictwem programów współpracy transgranicznej; wzywa władze w regionach przygranicznych do intensywniejszego korzystania ze wsparcia zapewnianego w ramach tych programów;

27.  wzywa Komisję do regularnego przedstawienia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdania zawierającego wykaz przeszkód, które zlikwidowano w ramach współpracy transgranicznej; zachęca Komisję, by szerzej wykorzystywała istniejące innowacyjne narzędzia, które przyczyniają się do ciągłej modernizacji i pogłębiania współpracy transgranicznej, takie jak Punkt Koordynacyjny ds. Transgranicznych, wzmocniony system SOLVIT oraz jednolity portal cyfrowy, których celem jest zapewnianie fachowej wiedzy i doradztwa w regionalnych sprawach transgranicznych, a także by nadal rozwijała nowe narzędzia tego rodzaju; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia, w miarę możliwości, domyślnej cyfryzacji administracji publicznej, aby zapewnić obywatelom i przedsiębiorstwom w regionach przygranicznych kompleksowe cyfrowe usługi publiczne;

28.  podkreśla znaczenie zbierania przez Komisję informacji na temat kontaktów transgranicznych na potrzeby lepszego i bardziej świadomego procesu podejmowania decyzji we współpracy z państwami członkowskimi, regionami i gminami, a także podkreśla znaczenie wspierania i finansowania projektów pilotażowych, programów, badań, analiz i badań terytorialnych;

29.  wzywa do lepszego wykorzystania potencjału strategii makroregionalnych UE w podejmowaniu wyzwań, jakie stoją przed regionami przygranicznymi;

30.  uważa, że polityka spójności powinna w większym stopniu koncentrować się na inwestowaniu w gospodarkę regionów przygranicznych poprzez skuteczne łączenie inwestycji w innowacje, kapitał ludzki, dobre rządy i zdolności instytucjonalne;

31.  ubolewa, że potencjał europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej nie jest w pełni wykorzystywany, co może częściowo wynikać z zastrzeżeń władz regionalnych i lokalnych, a częściowo z ich obawy przed przenoszeniem kompetencji oraz z utrzymującego się braku wiedzy o odpowiednich kompetencjach; domaga się, by szybko ustalono wszelkie inne możliwe przyczyny takiego stanu rzeczy i szybko im zaradzono; wzywa Komisję, by zaproponowała środki mające na celu usunięcie przeszkód utrudniających skuteczne stosowanie tego instrumentu; przypomina, że podstawową rolą Komisji w ramach programów Europejskiej współpracy terytorialnej powinno być ułatwianie współpracy państw członkowskich;

32.  wzywa do przeanalizowania doświadczeń licznych euroregionów, które istnieją i działają na obszarach położonych nad wewnętrznymi i zewnętrznymi granicami UE, aby zwiększyć szanse na rozwój gospodarczy i społeczny oraz podnieść jakość życia obywateli mieszkających w regionach przygranicznych; wzywa do oceny prac euroregionów w dziedzinie współpracy regionalnej, a także ich stosunku do inicjatyw i działań unijnych regionów przygranicznych, aby skoordynować i zoptymalizować wyniki ich pracy w tej dziedzinie;

33.  podkreśla, że ocena oddziaływania terytorialnego przyczynia się do lepszego zrozumienia przestrzennego wpływu strategii politycznych; wzywa Komisję, by rozważyła nadanie ocenie oddziaływania terytorialnego większej roli w procesie proponowania inicjatyw ustawodawczych UE;

34.  jest głęboko przekonany, że europejska konwencja transgraniczna (ECBC), dzięki której w przypadku infrastruktury transgranicznej lub usługi transgranicznej (np. szpitala lub linii tramwajowej) możliwe będzie stosowanie krajowych ram normatywnych lub norm tylko jednego z dwóch lub kilku krajów, może dodatkowo zmniejszyć przeszkody we współpracy transgranicznej; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje opublikowany niedawno wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie mechanizmu eliminowania barier prawnych i administracyjnych w kontekście transgranicznym (COM(2018)0373);

35.  oczekuje na przyszły wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie narzędzia służącego zarządzaniu współpracą transgraniczną, aby ocenić jego przydatność dla danych regionów;

o
o   o

36.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie, parlamentom narodowym i regionalnym państw członkowskich, KR oraz EKES.

(1) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 320. (2) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 259. (3) Dz.U. L 210 z 31.7.2006, s. 19. (4) Dz.U. L 88 z 4.4.2011, s. 45. (5) Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0067. (6) Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0105. (7) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0254. (8) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0245. (9) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0222. (10) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0053. (11) Dz.U. C 207 z 30.6.2017, s. 19. (12) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0320. (13) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0321. (14) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0211. (15) Roczne sprawozdanie dotyczące europejskich MŚP na lata 2016–2017, s. 6. (16) Komunikat Komisji z dnia 19 kwietnia 2016 r. pt. „Plan działania UE na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016–2020 – Przyspieszenie transformacji cyfrowej w administracji” (COM(2016)0179).

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego ramy prawne Europejskiego Korpusu Solidarności i zmieniającego rozporządzenia (UE) nr 1288/2013, (UE) nr 1293/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1305/2013, (UE) nr 1306/2013 oraz decyzję nr 1313/2013/UE (COM(2017)0262 – C8-0162/2017 – 2017/0102(COD))

P8_TA(2018)0328 A8-0060/2018

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2017)0262),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2, art. 165 ust. 4 oraz art. 166 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi Komisja przedstawiła wniosek Parlamentowi (C8-0162/2017),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 kwietnia 2017 r. w sprawie Europejskiego Korpusu Solidarności 2017/2629(RSP)(1),

–  uwzględniając uzasadnione opinie przedstawione – na mocy protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności – przez Senat Republiki Czeskiej, Kortezy Generalne Hiszpanii i Zgromadzenie Republiki Portugalii, w których stwierdzono, że projekt aktu ustawodawczego nie jest zgodny z zasadą pomocniczości,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 19 października 2017 r.(2),

–  po konsultacji z Komitetem Regionów,

–  uwzględniając dokument sporządzony w związku z Agendą Działań na rzecz Wolontariatu w Europie w ramach Europejskiego Roku Wolontariatu 2011 oraz powiązany z nim dokument przeglądowy pt. „Helping Hands” z 2015 r. obejmujący okres pięciu lat po Europejskim Roku Wolontariatu 2011,

–  uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 69f ust. 4 Regulaminu oraz przekazane pismem z dnia 27 czerwca 2018 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji oraz opinie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisji Budżetowej, Komisji Rozwoju Regionalnego oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A8-0060/2018),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zatwierdza wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji załączone do niniejszej rezolucji;

3.  przyjmuje do wiadomości oświadczenia Komisji załączone do niniejszej rezolucji;

4.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

5.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 11 września 2018 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/... ustanawiającego ramy prawne Europejskiego Korpusu Solidarności oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1288/2013, rozporządzenie (UE) nr 1293/2013 i decyzję nr 1313/2013/UE

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2018/1475.)

ZAŁĄCZNIKI DO REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ

WSPÓLNE OŚWIADCZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I KOMISJI

Z zastrzeżeniem uprawnień władzy budżetowej, 80 % budżetu na realizację programu w latach 2019 i 2020 powinno zostać udostępnione w drodze określonych przesunięć w poddziale 1a (Konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia) wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 (WRF) oraz przesunięć środków z Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności i programu LIFE. Jednakże nie należy dokonywać dodatkowych przesunięć środków z programu Erasmus+ oprócz kwoty 231 800 000 EUR, o której mowa we wniosku Komisji. (COM(2017)0262)

Pozostałe 20 % budżetu na realizację programu w latach 2019 i 2020 powinno pochodzić z dostępnych marginesów w ramach poddziału 1a WRF na lata 2014–2020.

Panuje powszechna zgoda co do tego, że Komisja w zrównoważony i ostrożny sposób zadba o udostępnienie niezbędnych środków w ramach zwykłej rocznej procedury budżetowej.

OŚWIADCZENIE KOMISJI

Komisja potwierdza, że wykorzystanie środków przeznaczonych na pomoc techniczną z inicjatywy Komisji na podstawie rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów (w szczególności przeniesienie środków z Europejskiego Funduszu Społecznego i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich) na finansowanie Europejskiego Korpusu Solidarności w 2018 r., nie zostanie wykorzystane przez Komisję jako precedens przy opracowywaniu wniosku w sprawie Europejskiego Korpusu Solidarności na okres po roku 2020 (COM(2018)0440)).

(1) Dz.U. C 298 z 23.8.2018, s. 68. (2) Dz.U. C 81 z 2.3.2018, s. 160.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/825 w celu zwiększenia puli środków finansowych Programu wspierania reform strukturalnych i dostosowania jego celu ogólnego (COM(2017)0825 – C8-0433/2017 – 2017/0334(COD))

P8_TA(2018)0329 A8-0227/2018

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2017)0825),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2, art. 175 i art. 197 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi Komisja przedstawiła wniosek Parlamentowi (C8-0433/2017),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 14 marca 2018 r.(1),

–  uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 3 kwietnia 2018 r.(2),

–  uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 69f ust. 4 Regulaminu oraz przekazane pismem z dnia 18 lipca 2018 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego, a także opinie Komisji Budżetowej, Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A8-0227/2018),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zatwierdza wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji załączone do niniejszej rezolucji;

3.  przyjmuje do wiadomości oświadczenie Komisji załączone do niniejszej rezolucji;

4.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

5.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 11 września 2018 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/... zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/825 w celu zwiększenia puli środków finansowych Programu wspierania reform strukturalnych i dostosowania jego celu ogólnego

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2018/1671.)

ZAŁĄCZNIK DO REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ

WSPÓLNE OŚWIADCZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I KOMISJI

Co się tyczy finansowania zwiększenia puli środków finansowych na rzecz Programu wspierania reform strukturalnych oraz z zastrzeżeniem uprawnień władzy budżetowej, Parlament Europejski, Rada i Komisja uzgodniły, co następuje:

1.  kwota 40 mln EUR zostanie udostępniona z linii budżetowej dotyczącej Programu wspierania reform strukturalnych w dziale 1b (13.08.01) WRF (Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna) przez uruchomienie łącznego marginesu na zobowiązania zgodnie z art. 14 rozporządzenia w sprawie WRF (UE, Euratom) nr 1311/2013 w ramach procedury budżetowej na podstawie art. 314 TFUE;

2.  kwota 40 mln EUR zostanie udostępniona z linii budżetowej dotyczącej Programu wspierania reform strukturalnych w dziale 2 (13.08.02) WRF (Trwały wzrost gospodarczy: zasoby naturalne) przez przesunięcia środków innych niż pomoc techniczna i rozwój obszarów wiejskich w ramach tego działu i bez wykorzystywania marginesów. Dokładne źródła tych przesunięć zostaną ściślej określone we właściwym czasie z uwzględnieniem negocjacji dotyczących procedury budżetowej w odniesieniu do budżetu na rok 2019.

OŚWIADCZENIE KOMISJI

(zostanie opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej serii C)

Komisja określi i zaproponuje przegrupowania w wysokości 40 mln EUR w ramach działu 2 WRF (Trwały wzrost gospodarczy: zasoby naturalne) w liście w sprawie poprawek do projektu budżetu ogólnego na 2019 r.

Komisja zamierza zaproponować uruchomienie łącznego marginesu na zobowiązania zgodnie z art. 14 rozporządzenia w sprawie WRF (UE, Euratom) nr 1311/2013 w ramach procedury budżetowej na rok 2020 zgodnie z art. 314 TFUE.

(1) Dz.U. C 237 z 6.7.2018, s. 53. (2) Dz.U. C 247 z 13.7.2018, s. 54.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie programu badawczo-szkoleniowego Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (2019–2020) uzupełniającego „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (COM(2017)0698 – C8-0009/2018 – 2017/0312(NLE))

P8_TA(2018)0330 A8-0258/2018

(Konsultacja)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Radzie (COM(2017)0698),

–  uwzględniając art. 7 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, na mocy którego Rada skonsultowała się z Parlamentem (C8-0009/2018),

–  uwzględniając art. 78c Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (A8-0258/2018),

1.  zatwierdza po poprawkach wniosek Komisji;

2.  zwraca się do Komisji o odpowiednią zmianę jej wniosku, zgodnie z art. 293 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz art. 106a Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej;

3.  zwraca się do Rady o poinformowanie go, jeśli uzna ona za stosowne odejście od tekstu przyjętego przez Parlament;

4.  zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do wniosku Komisji;

5.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.

Tekst proponowany przez Komisję   Poprawka Poprawka 1 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 4 (4)  Aby zapewnić ciągłość badań jądrowych na szczeblu wspólnotowym, konieczne jest ustanowienie programu badawczo-szkoleniowego Wspólnoty na okres od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. („program Euratom”). Program Euratom powinien mieć takie same cele, co program Euratom na lata 2014–2018, wspierać te same działania i stosować tę samą metodę wdrażania, która okazała się skuteczna i odpowiednia do osiągnięcia celów programu. (4)  Aby zapewnić ciągłość badań jądrowych na szczeblu wspólnotowym i osiągnąć cele w tym obszarze, konieczne jest ustanowienie programu badawczo-szkoleniowego Wspólnoty na okres od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. („program Euratom”). Program Euratom powinien mieć takie same cele, co program Euratom na lata 2014–2018, wspierać te same działania i stosować tę samą metodę wdrażania, która okazała się skuteczna i odpowiednia do osiągnięcia celów programu. Poprawka 2 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 6 (6)  Niezależnie od potencjalnego wpływu energii jądrowej na dostawy energii i rozwój gospodarczy, poważne awarie jądrowe mogą pociągać za sobą zagrożenie dla zdrowia ludzi. W związku z tym w programie Euratom możliwie największą uwagę należy zwrócić na bezpieczeństwo jądrowe, oraz, w stosownych przypadkach, aspekty jądrowego bezpieczeństwa fizycznego, którymi zajmuje się Wspólne Centrum Badawcze (JRC). (6)  Niezależnie od potencjalnego wpływu energii jądrowej na dostawy energii i rozwój gospodarczy, w perspektywie średnio- i długoterminowej poważne awarie jądrowe mogą pociągać za sobą zagrożenie dla zdrowia ludzi, a także dla środowiska. W związku z tym w programie Euratom możliwie największą uwagę należy zwrócić na bezpieczeństwo jądrowe, oraz, w stosownych przypadkach, aspekty jądrowego bezpieczeństwa fizycznego, którymi zajmuje się Wspólne Centrum Badawcze (JRC). Poprawka 3 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 7 (7)  Europejski strategiczny plan w dziedzinie technologii energetycznych („plan EPSTE”) określony w konkluzjach z posiedzenia Rady w dniu 28 lutego 2008 r. w Brukseli przyspiesza opracowywanie portfela technologii niskoemisyjnych. Rada Europejska na posiedzeniu w dniu 4 lutego 2011 r. uzgodniła, że Unia i jej państwa członkowskie będą promowały inwestycje w odnawialne źródła energii, bezpieczne i zrównoważone technologie niskoemisyjne oraz będą skupiały się na wdrażaniu priorytetów w dziedzinie technologii określonych w planie EPSTE. Państwa członkowskie mają swobodę wyboru technologii, które będą wspierały. (7)  Europejski strategiczny plan w dziedzinie technologii energetycznych (plan EPSTE) ustalony w konkluzjach z posiedzenia Rady w dniu 28 lutego 2008 r. w Brukseli przyspiesza proces innowacji w dziedzinie europejskich zaawansowanych technologii niskoemisyjnych. Rada Europejska na posiedzeniu w dniu 4 lutego 2011 r. uzgodniła, że Unia i jej państwa członkowskie będą promowały inwestycje w odnawialne źródła energii, bezpieczne i zrównoważone technologie niskoemisyjne, w tym energię jądrową, oraz będą skupiały się na wdrażaniu priorytetów w dziedzinie technologii określonych w planie EPSTE. Działanie nr 10 w ramach planu EPSTE dotyczące energii jądrowej ma następujący cel: utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa reaktorów jądrowych i powiązanych cyklów paliwowych podczas eksploatacji i likwidacji, przy jednoczesnej poprawie skuteczności. Państwa członkowskie mają swobodę wyboru technologii, które będą wspierały. Poprawka 4 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 8 (8)  Ponieważ we wszystkich państwach członkowskich występują obiekty jądrowe lub korzysta się z materiałów promieniotwórczych, w szczególności do celów medycznych, Rada, w konkluzjach z posiedzenia w Brukseli w dniach 1 i 2 grudnia 2008 r., uznała ciągłą potrzebę zachowania kwalifikacji w dziedzinie jądrowej, w szczególności przez właściwą edukację i szkolenie powiązane z badaniami naukowymi i koordynowane na szczeblu wspólnotowym. (8)  Ponieważ we wszystkich państwach członkowskich występują obiekty jądrowe lub korzysta się z materiałów promieniotwórczych, w szczególności do celów medycznych, Rada, w konkluzjach z posiedzenia w Brukseli w dniach 1 i 2 grudnia 2008 r. uznała ciągłe zapotrzebowanie na umiejętności w dziedzinie jądrowej, w szczególności przez właściwą edukację i szkolenie na każdym poziomie oraz odpowiednią koordynację z projektami badawczymi na szczeblu europejskim. Poprawka 5 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 9 (9)  Chociaż każde państwo członkowskie samo decyduje o korzystaniu z energii jądrowej, uznaje się również, że energia jądrowa odgrywa różną rolę w różnych państwach członkowskich. (9)  Chociaż każde państwo członkowskie samo decyduje o korzystaniu z energii jądrowej, uznaje się również, że energia jądrowa i badania jądrowe odgrywają istotną rolę we wszystkich państwach członkowskich, szczególnie w dziedzinie zdrowia ludzi. Poprawka 6 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 11 (11)  Aby synteza jądrowa stała się realną opcją dla komercyjnej produkcji energii, należy najpierw – z powodzeniem i terminowo – ukończyć budowę ITER i rozpocząć jego eksploatację. Następnie należy ustalić ambitny, ale realistyczny plan działania zakładający rozpoczęcie produkcji energii elektrycznej do 2050 r. Cele te wymagają ukierunkowania europejskiego programu syntezy jądrowej na realizację wspólnego programu wdrażania tego planu działania. Aby zagwarantować sukcesy badań prowadzonych w dziedzinie syntezy jądrowej oraz długoterminowe zaangażowanie stron zainteresowanych syntezą jądrową i współpracę między nimi, należy zapewnić ciągłość wsparcia przez Wspólnotę. Silniejszy nacisk należy położyć przede wszystkim na działania wspierające ITER, ale również na działania służące stworzeniu reaktora demonstracyjnego, w tym – w odpowiednich przypadkach – większy udział sektora prywatnego. Taką racjonalizację i nowe ukierunkowanie należy osiągnąć bez szwanku dla wiodącej pozycji Europy w środowisku naukowym związanym z syntezą jądrową. (11)  Aby synteza jądrowa stała się realną opcją dla komercyjnej produkcji energii, należy najpierw – z powodzeniem i terminowo – ukończyć budowę ITER i rozpocząć jego eksploatację, do czego program Euratom może się znacząco przyczynić. Następnie należy ustalić ambitny, ale realistyczny plan działania zakładający rozpoczęcie produkcji energii elektrycznej do 2050 r. Cele te wymagają ukierunkowania europejskiego programu syntezy jądrowej na realizację wspólnego programu wdrażania tego planu działania. Aby zagwarantować sukcesy badań prowadzonych w dziedzinie syntezy jądrowej oraz długoterminowe zaangażowanie stron zainteresowanych syntezą jądrową i współpracę między nimi, należy zapewnić ciągłość długoterminowego wsparcia przez Wspólnotę. Silniejszy nacisk należy położyć przede wszystkim na działania wspierające ITER, ale również na działania służące stworzeniu reaktora demonstracyjnego, w tym – w odpowiednich przypadkach – większy udział sektora prywatnego. Taką racjonalizację i nowe ukierunkowanie należy osiągnąć bez szwanku dla wiodącej pozycji Europy w środowisku naukowym związanym z syntezą jądrową. Poprawka 7 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 12 (12)  JRC powinno w dalszym ciągu zapewniać niezależne wsparcie naukowo-techniczne zorientowane na klienta w zakresie opracowania, rozwoju, realizacji i monitorowania polityki wspólnotowej w szczególności w dziedzinie badań i szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego i jądrowego bezpieczeństwa fizycznego. Aby zoptymalizować wykorzystanie zasobów ludzkich i zapewnić, by badania w Unii nie były powielane, każde nowe działanie prowadzone przez JRC powinno być analizowane pod kątem spójności z działaniami prowadzonymi już w państwach członkowskich. Aspekty programu ramowego „Horyzont 2020” w dziedzinie bezpieczeństwa fizycznego należy ograniczyć do działań bezpośrednich JRC. (12)  JRC powinno w dalszym ciągu zapewniać niezależne wsparcie naukowo-techniczne zorientowane na klienta w zakresie opracowania, rozwoju, realizacji i monitorowania polityki wspólnotowej w szczególności w dziedzinie badań i szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego, ochrony fizycznej obiektów jądrowych, środków bezpieczeństwa i nieproliferacji. Aby zoptymalizować wykorzystanie zasobów ludzkich i zapewnić, by badania w Unii nie były powielane, każde nowe działanie prowadzone przez JRC powinno być analizowane pod kątem spójności z działaniami prowadzonymi już w państwach członkowskich. Aspekty programu ramowego „Horyzont 2020” w dziedzinie bezpieczeństwa fizycznego należy ograniczyć do działań bezpośrednich JRC. Poprawka 8 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 14 (14)  W interesie wszystkich państw członkowskich rolą Unii jest opracowanie ram wspierania wspólnych przełomowych badań, tworzenia i utrwalania wiedzy w zakresie technologii rozszczepienia jądrowego, ze szczególnym naciskiem na bezpieczeństwo, bezpieczeństwo fizyczne, ochronę radiologiczną oraz nieproliferację. Wymaga to uzyskania niezależnych dowodów naukowych, a kluczowy wkład w tym zakresie może zapewnić JRC. Wkład ten został uznany w komunikacie Komisji z dnia 6 października 2010 r. skierowanym do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów zatytułowanym „Projekt przewodni strategii Europa 2020 Unia innowacji”, w którym Komisja wyraziła zamiar wzmocnienia bazy naukowej do celów stanowienia polityki przez działania JRC. Odpowiedzią JRC na to wyzwanie jest skupienie badań w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego i jądrowego bezpieczeństwa fizycznego na priorytetach polityk Unii. (14)  W interesie wszystkich państw członkowskich rolą Unii jest opracowanie ram wspierania wspólnych przełomowych badań, tworzenia i utrwalania wiedzy w zakresie technologii rozszczepienia jądrowego, ze szczególnym naciskiem na bezpieczeństwo, ochronę fizyczną obiektów jądrowych, przetwarzanie odpadów jądrowych, ochronę radiologiczną oraz nieproliferację. Wymaga to uzyskania niezależnych dowodów naukowych, a kluczowy wkład w tym zakresie może zapewnić JRC. Wkład ten został uznany w komunikacie Komisji z dnia 6 października 2010 r. skierowanym do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów zatytułowanym „Projekt przewodni strategii Europa 2020 Unia innowacji”, w którym Komisja wyraziła zamiar wzmocnienia bazy naukowej do celów stanowienia polityki przez działania JRC. Odpowiedzią JRC na to wyzwanie jest skupienie badań w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego i jądrowego bezpieczeństwa fizycznego na priorytetach polityk Unii. Poprawka 9 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 15 (15)  Dążąc do pogłębienia związków między nauką a społeczeństwem i wzmocnienia społecznego zaufania do nauki, program Euratom powinien sprzyjać świadomemu zaangażowaniu obywateli i społeczeństwa obywatelskiego w sprawy badań naukowych i innowacji przez promowanie edukacji naukowej, zapewnienie szerszego dostępu do wiedzy naukowej, opracowywanie odpowiedzialnych planów działań w dziedzinie badań naukowych i innowacji wychodzących naprzeciw obawom i oczekiwaniom obywateli i społeczeństwa obywatelskiego, a także przez ułatwienie im uczestnictwa w działaniach realizowanych w ramach programu Euratom. (15)  Dążąc do pogłębienia związków między nauką a społeczeństwem i wzmocnienia społecznego zaufania do nauki, program Euratom powinien usprawnić proces przepływu informacji, aby umożliwić świadome angażowanie się obywateli i społeczeństwa obywatelskiego w sprawy badań naukowych i innowacji przez promowanie edukacji naukowej, zapewnienie szerszego dostępu do wiedzy naukowej, opracowywanie odpowiedzialnych programów w dziedzinie badań naukowych i innowacji wychodzących naprzeciw obawom i oczekiwaniom obywateli i społeczeństwa obywatelskiego, a także przez ułatwienie ich uczestnictwa w działaniach realizowanych w ramach programu Euratom. Poprawka 10 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 17 (17)  Konieczność dalszego prowadzenia badań jądrowych na szczeblu europejskim została potwierdzona w uznaniu wyników debat, które odbyły się podczas sympozjum w sprawie „Korzyści i ograniczeń badań nad rozszczepieniem jądrowym na rzecz gospodarki niskoemisyjnej” przygotowanego przez interdyscyplinarny zespół skupiający między innymi ekspertów w dziedzinie energii, ekonomii oraz nauk społecznych, współorganizowanego przez Komisję i Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny w Brukseli w dniach 26 i 27 lutego 2013 r. (17)  Konieczność dalszego prowadzenia badań jądrowych, w tym badań nad rozszczepieniem jądrowym, na szczeblu europejskim została potwierdzona w uznaniu wyników debat, które odbyły się podczas sympozjum w sprawie „Korzyści i ograniczeń badań nad rozszczepieniem jądrowym na rzecz gospodarki niskoemisyjnej” przygotowanego przez interdyscyplinarny zespół skupiający między innymi ekspertów w dziedzinie energii, ekonomii oraz nauk społecznych, współorganizowanego przez Komisję i Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny w Brukseli w dniach 26 i 27 lutego 2013 r. Poprawka 11 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 18 (18)  Program Euratom powinien przyczynić się do zwiększenia atrakcyjności zawodu naukowca w Unii. Należy uwzględnić w odpowiednim stopniu Europejską kartę naukowca i Kodeks postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych17, jak również inne stosowne dokumenty ramowe określone w kontekście europejskiej przestrzeni badawczej, szanując jednocześnie ich dobrowolny charakter. (18)  Program Euratom powinien przyczynić się do zwiększenia atrakcyjności zawodu naukowca w Unii i zachęcenia młodych ludzi do angażowania się w badania w tej dziedzinie. Należy uwzględnić w odpowiednim stopniu Europejską kartę naukowca i Kodeks postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych17, jak również inne stosowne dokumenty ramowe określone w kontekście europejskiej przestrzeni badawczej, szanując jednocześnie ich dobrowolny charakter. _________________ _________________ 17 Zalecenie Komisji z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie Europejskiej Karty Naukowca oraz Kodeksu postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych (Dz.U. L 75 z 22.3.2005, s. 67). 17 Zalecenie Komisji z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie Europejskiej Karty Naukowca oraz Kodeksu postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych (Dz.U. L 75 z 22.3.2005, s. 67). Poprawka 12 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 19 (19)  Działania prowadzone w ramach programu Euratom powinny mieć na celu promowanie, w dziedzinie badań naukowych i innowacji, równości między kobietami a mężczyznami, w szczególności przez eliminację podstawowych przyczyn braku równowagi płci, przez wykorzystanie pełnego potencjału naukowców obu płci oraz przez uwzględnienie w treści projektów wymiaru płci z myślą o poprawie jakości badań i stymulowaniu innowacji. Działania powinny również zmierzać do wdrożenia zasad dotyczących równości kobiet i mężczyzn określonych w art. 2 i 3 Traktatu o Unii Europejskiej oraz w art. 8 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). (19)  Działania prowadzone w ramach programu Euratom muszą być zgodne, w dziedzinie badań naukowych i innowacji, z zasadami równości między kobietami a mężczyznami, w szczególności przez eliminację podstawowych przyczyn braku równowagi płci, przez wykorzystanie pełnego potencjału naukowców obu płci dzięki ułatwieniu im dostępu do programów badawczych z myślą o poprawie jakości badań i stymulowaniu innowacji. Działania powinny również zmierzać do wdrożenia zasad dotyczących równości kobiet i mężczyzn określonych w art. 2 i 3 Traktatu o Unii Europejskiej oraz w art. 8 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Poprawka 13 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 20 (20)  Przy realizacji działań badawczych i innowacyjnych wspieranych przez program Euratom należy przestrzegać podstawowych zasad etycznych. Należy odpowiednio uwzględnić opinie Europejskiej Grupy do spraw Etyki w Nauce i Nowych Technologiach dotyczące energii. W działaniach badawczych należy uwzględniać art. 13 TFUE, a także ograniczać wykorzystywanie zwierząt w badaniach i testach, a w dalszej perspektywie ostatecznie zaprzestać wykorzystywania zwierząt w tym celu. Wszystkie działania należy prowadzić przy zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi. (20)  Przy realizacji działań badawczych i innowacyjnych wspieranych przez program Euratom należy przestrzegać podstawowych zasad etycznych. Należy odpowiednio uwzględnić opinie Europejskiej Grupy do spraw Etyki w Nauce i Nowych Technologiach dotyczące energii. W działaniach badawczych należy uwzględniać art. 13 TFUE, a także zaprzestać wykorzystywania zwierząt w badaniach i testach, a w dalszej perspektywie ostatecznie wprowadzić zakaz wykorzystywania zwierząt w tym celu. Wszystkie działania należy prowadzić przy zapewnieniu najwyższego poziomu ochrony zdrowia ludzi. Poprawka 14 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 21 (21)  Należy wywrzeć większy wpływ przez połączenie finansowania z programu Euratom i sektora prywatnego w ramach partnerstw publiczno-prywatnych w kluczowych obszarach, w których badania i innowacje mogłyby przyczynić się do osiągnięcia celów Unii w zakresie konkurencyjności. Szczególną uwagę należy zwrócić na udział małych i średnich przedsiębiorstw. (21)  Należy wywrzeć większy wpływ przez połączenie finansowania z programu Euratom i sektora prywatnego w ramach partnerstw publiczno-prywatnych w kluczowych obszarach, w których badania i innowacje mogłyby przyczynić się do osiągnięcia celów Unii w zakresie konkurencyjności. Szczególną uwagę należy zwrócić na udział małych i średnich przedsiębiorstw, w tym nowo powstających innowacyjnych podmiotów prowadzących działalność we właściwej dziedzinie badawczej. Poprawka 15 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 25 (25)  W całym cyklu wydatkowania interes finansowy Unii powinny zabezpieczać proporcjonalne środki, obejmujące zapobieganie nieprawidłowościom, ich wykrywanie i badanie, odzyskiwanie środków straconych, niewłaściwie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, kary. Zmieniona strategia kontroli, przenosząca nacisk z minimalizacji poziomu błędu na kontrolę opartą na analizie ryzyka i na wykrywanie nadużyć finansowych, powinna ograniczyć obciążenia ponoszone przez uczestników w związku z kontrolą. (25)  W całym cyklu wydatkowania interes finansowy Unii powinny zabezpieczać odpowiednie środki, obejmujące zapobieganie nieprawidłowościom, ich wykrywanie i badanie w ramach wspólnych procedur kontrolnych, odzyskiwanie środków straconych, niewłaściwie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, kary. Zmieniona strategia kontroli, przenosząca nacisk z minimalizacji poziomu błędu na kontrolę opartą na analizie ryzyka i na wykrywanie nadużyć finansowych w oparciu o wspólne zasady i kryteria na szczeblu UE, powinna ograniczyć obciążenia ponoszone przez uczestników w związku z kontrolą. Poprawka 16 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 26 (26)  Istotne jest zapewnienie należytego zarządzania finansami programu Euratom oraz jego realizacji w sposób jak najbardziej efektywny i przyjazny dla użytkownika, przy równoczesnym zagwarantowaniu pewności prawa i dostępności programu Euratom dla wszystkich uczestników. Należy zapewnić zgodność z odpowiednimi przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 („rozporządzenie finansowe”)19 oraz z wymogami uproszczenia i lepszego stanowienia prawa. (26)  Istotne jest zapewnienie należytego zarządzania finansami programu Euratom oraz jego realizacji w sposób możliwie najbardziej efektywny i przyjazny dla użytkownika, przy równoczesnym zagwarantowaniu pewności prawa i należytego informowania potencjalnych beneficjentów, tak aby zwiększyć dostępność programu Euratom dla wszystkich uczestników. Należy zapewnić zgodność z odpowiednimi przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 („rozporządzenie finansowe”)19 oraz z wymogami uproszczenia i lepszego stanowienia prawa. _________________ _________________ 19 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 (Dz.U. L 298 z 26.10.2012, s. 1). 19 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 (Dz.U. L 298 z 26.10.2012, s. 1). Poprawka 17 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 33 (33)  Osiągnięcie celów programu Euratom w stosownych dziedzinach wymaga prowadzenia działań przekrojowych, w ramach programu Euratom oraz wspólnie z działaniami programu ramowego „Horyzont 2020”. (33)  Osiągnięcie celów programu Euratom w stosownych dziedzinach wymaga prowadzenia działań przekrojowych, w ramach programu Euratom oraz wspólnie z działaniami programu ramowego „Horyzont 2020”, np. w przypadku działania „Maria Skłodowska-Curie” wspierającego mobilność kadry badawczej. Poprawka 18 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – ustęp 1 1.  Ogólnym celem programu Euratom jest prowadzenie działań w zakresie badań jądrowych i szkolenia z naciskiem na ciągłą poprawę bezpieczeństwa jądrowego, jądrowego bezpieczeństwa fizycznego i ochrony radiologicznej, by potencjalnie przyczynić się do długoterminowej dekarbonizacji systemu energetycznego w sposób bezpieczny, wydajny i pewny. Cel ogólny jest realizowany przez działania określone w załączniku I w formie działań bezpośrednich i pośrednich, zmierzających do osiągnięcia celów szczegółowych określonych w ust. 2 i 3 niniejszego artykułu. 1.  Ogólnym celem programu Euratom jest prowadzenie działań w zakresie badań jądrowych i szkolenia z naciskiem na ciągłą poprawę bezpieczeństwa jądrowego, jądrowego bezpieczeństwa fizycznego i ochrony radiologicznej, by przyczynić się do długoterminowej dekarbonizacji systemu energetycznego w sposób bezpieczny, wydajny i pewny. Cel ogólny jest realizowany przez działania określone w załączniku I w formie działań bezpośrednich i pośrednich, zmierzających do osiągnięcia celów szczegółowych określonych w ust. 2 i 3 niniejszego artykułu. Poprawka 19 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – ustęp 2 – litera a a)  wsparcie bezpieczeństwa systemów jądrowych; a)  wsparcie bezpieczeństwa systemów jądrowych m.in. przez strukturalne kontrole transgraniczne w przypadku obiektów jądrowych znajdujących się w pobliżu granicy państwowej lub granicy z innymi państwami członkowskimi; Poprawka 20 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – ustęp 2 – litera b b)  przyczynianie się do opracowania bezpiecznych długoterminowych rozwiązań w zakresie gospodarowania jądrowymi odpadami końcowymi, w tym ostatecznego składowania geologicznego, jak również podziału i transmutacji; b)  przyczynianie się do współpracy na szczeblu UE i z państwami trzecimi w celu określenia i opracowania bezpiecznych długoterminowych rozwiązań w zakresie gospodarowania jądrowymi odpadami końcowymi, w tym ostatecznego składowania geologicznego, jak również podziału i transmutacji; Poprawka 21 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – ustęp 3 – akapit 1 – litera a a)  poprawa bezpieczeństwa jądrowego, w tym: bezpieczeństwa reaktora i bezpieczeństwa paliw, gospodarowania odpadami, w tym ostatecznego składowania geologicznego, jak również podziału i transmutacji; likwidacji i gotowości na wypadek sytuacji wyjątkowej; a)  poprawa bezpieczeństwa jądrowego, w tym: bezpieczeństwa reaktora i bezpieczeństwa paliw, gospodarowania odpadami, aby zapobiegać wszelkim niepożądanym skutkom dla ludzi i środowiska, w tym ostatecznego składowania geologicznego, jak również podziału i transmutacji; likwidacji i gotowości na wypadek sytuacji wyjątkowej; Poprawka 22 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – ustęp 3 – akapit 1 – litera b b)  poprawa jądrowego bezpieczeństwa fizycznego, w tym: środki bezpieczeństwa w sektorze jądrowym, nieproliferacja, zwalczanie nielegalnego handlu oraz forensyka jądrowa; b)  poprawa jądrowego bezpieczeństwa fizycznego, w tym: środki bezpieczeństwa w sektorze jądrowym, nieproliferacja, zwalczanie nielegalnego handlu oraz forensyka jądrowa, składowanie materiałów źródłowych i odpadów promieniotwórczych, przeciwdziałanie cyberatakom i zmniejszenie zagrożeń związanych z terroryzmem w elektrowniach jądrowych oraz strukturalne kontrole transgraniczne w przypadku obiektów jądrowych znajdujących się w pobliżu granicy państwowej lub granicy z innymi państwami członkowskimi UE; Poprawka 23 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – ustęp 3 – akapit 1 – litera d d)  promowanie zarządzania wiedzą, edukacji i szkolenia; d)  promowanie zarządzania wiedzą, edukacji i szkolenia, w tym długoterminowe szkolenia zawodowe mające na celu odzwierciedlenie ciągłych zmian, które stały się możliwe dzięki nowym technologiom; Poprawka 24 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – ustęp 4 4.  Program Euratom realizuje się w sposób zapewniający, aby wspierane priorytety i działania odpowiadały zmieniającym się potrzebom i uwzględniały rozwojowy charakter nauki, technologii, innowacji, tworzenia polityki, rynków i społeczeństwa, mając na uwadze optymalizację zasobów ludzkich i finansowych oraz unikanie powielania działań w zakresie badań jądrowych i rozwoju w Unii. 4.  Program Euratom realizuje się w sposób zapewniający, aby wspierane priorytety i działania odpowiadały zmieniającym się potrzebom i uwzględniały rozwojowy charakter nauki, technologii, innowacji, tworzenia polityki – zwłaszcza polityki energetycznej i ochrony środowiska – rynków i społeczeństwa, mając na uwadze optymalizację zasobów ludzkich i finansowych, aby wzmocnić synergie między obecnie realizowanymi programami i projektami, oraz unikanie powielania działań w zakresie badań jądrowych i rozwoju w Unii. Poprawka 25 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 4 – ustęp 2 2.  Pula środków finansowych programu Euratom może obejmować wydatki związane z działaniami przygotowawczymi, monitorowaniem, kontrolą, audytem i oceną niezbędne do zarządzania tym programem i do realizacji jego celów, zwłaszcza zaś wydatki poniesione z tytułu prowadzenia badań, spotkań ekspertów, o ile są one związane z ogólnymi celami niniejszego rozporządzenia, wydatki na sieci informatyczne służące przetwarzaniu i wymianie informacji oraz wszelkie inne wydatki w związku z korzystaniem ze wsparcia technicznego i administracyjnego poniesione przez Komisję w celu zarządzania programem Euratom. Wydatki na działania o charakterze ciągłym lub powtarzalnym, takie jak kontrole, audyt i sieci IT, będą uwzględniane w granicach wydatków administracyjnych Komisji, o których mowa w ust. 1. 2.  Pula środków finansowych programu Euratom może obejmować wydatki związane z działaniami przygotowawczymi, monitorowaniem, kontrolą, audytem i oceną niezbędne do zarządzania tym programem i do realizacji jego celów, zwłaszcza zaś wydatki poniesione z tytułu prowadzenia badań, spotkań ekspertów, o ile są one związane z ogólnymi celami niniejszego rozporządzenia, wydatki na sieci informatyczne służące przetwarzaniu i wymianie informacji, jak również na bezpieczeństwo tych sieci oraz wszelkie inne wydatki w związku z korzystaniem ze wsparcia technicznego i administracyjnego poniesione przez Komisję w celu zarządzania programem Euratom. Wydatki na działania o charakterze ciągłym lub powtarzalnym, takie jak kontrole, audyt i sieci IT, będą uwzględniane w granicach wydatków administracyjnych Komisji, o których mowa w ust. 1. Poprawka 26 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 5 – ustęp 1 – litera c c)  kraje lub terytoria stowarzyszone z siódmym programem ramowym Euratom lub programem badawczo-szkoleniowym Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (2014–2018). c)  kraje lub terytoria stowarzyszone z siódmym programem ramowym Euratom lub programem badawczo-szkoleniowym Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (2014–2018) lub biorące udział w tych programach jako państwa członkowskie. Poprawka 27 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 3 3.  Programy prac, o których mowa w ust. 1 i 2, uwzględniają sytuację w obszarze nauki, technologii i innowacji na szczeblu krajowym, unijnym i międzynarodowym oraz odpowiednie zmiany polityczne, rynkowe i społeczne. Są one aktualizowane w miarę potrzeb. 3.  Programy prac, o których mowa w ust. 1 i 2, uwzględniają sytuację w obszarze nauki, technologii i innowacji na szczeblu krajowym, unijnym i międzynarodowym oraz odpowiednie zmiany polityczne, rynkowe i społeczne. Są one aktualizowane w miarę potrzeb, z uwzględnieniem właściwych zaleceń ze strony niezależnych grup eksperckich Komisji utworzonych w celu oceny programu Euratom. Poprawka 28 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 15 – akapit 1 Szczególną uwagę zwraca się na odpowiednie uczestnictwo małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w programie Euratom oraz na oddziaływanie tego programu na takie przedsiębiorstwa w zakresie innowacji, a także na sektor prywatny w ogóle. W ramach określonych uzgodnieniami dotyczącymi oceny i monitorowania przeprowadza się jakościowe i ilościowe oceny uczestnictwa MŚP. Szczególną uwagę zwraca się na odpowiednie uczestnictwo małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), w tym nowo powstających innowacyjnych podmiotów prowadzących działalność we właściwej dziedzinie badawczej, w programie Euratom oraz na oddziaływanie tego programu na takie przedsiębiorstwa w zakresie innowacji, a także na sektor prywatny w ogóle. W ramach określonych uzgodnieniami dotyczącymi oceny i monitorowania przeprowadza się jakościowe i ilościowe oceny uczestnictwa MŚP. Poprawka 29 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 21 – ustęp 2 2.  Komisja opracowuje w postaci sprawozdania i udostępnia publicznie wyniki monitorowania, o którym mowa w ust. 1. 2.  Komisja opracowuje w postaci sprawozdania i przekazuje Parlamentowi Europejskiemu oraz udostępnia publicznie wyniki monitorowania, o którym mowa w ust. 1. Poprawka 30 Wniosek dotyczący rozporządzenia Załącznik I – akapit 2 Energia jądrowa stanowi element debaty na temat przeciwdziałania zmianie klimatu i zmniejszenia uzależnienia Europy od importowanej energii. W szerszym kontekście poszukiwania zrównoważonego koszyka energetycznego na przyszłość, program Euratom wniesie również za pomocą swoich działań badawczych wkład w debatę nad korzyściami i ograniczeniami wytwarzania energii pochodzącej z rozszczepienia jądrowego dla gospodarki niskoemisyjnej. Dzięki zapewnieniu ciągłej poprawy bezpieczeństwa jądrowego, bardziej zaawansowane technologie jądrowe mogą zaoferować również wizję znacznej poprawy efektywności i wykorzystania zasobów oraz wytwarzania mniejszej ilości odpadów niż przy obecnych projektach. Jak największa uwaga będzie poświęcona kwestiom bezpieczeństwa jądrowego. Energia jądrowa istotnie przyczynia się do przeciwdziałania zmianie klimatu i zmniejszenia uzależnienia Europy od importowanej energii. W szerszym kontekście poszukiwania zrównoważonego koszyka energetycznego na przyszłość, program Euratom wniesie również za pomocą działań badawczych wkład w utrzymanie przewagi technologicznej w zakresie wytwarzania energii pochodzącej z rozszczepienia jądrowego dla gospodarki niskoemisyjnej. Dzięki zapewnieniu ciągłej poprawy bezpieczeństwa jądrowego, bardziej zaawansowane technologie jądrowe mogą zaoferować również wizję znacznej poprawy efektywności i wykorzystania zasobów oraz wytwarzania mniejszej ilości odpadów niż przy obecnych projektach. Jak największa uwaga będzie poświęcona kwestiom bezpieczeństwa jądrowego. Poprawka 31 Wniosek dotyczący rozporządzenia Załącznik I – akapit 6 – litera a – akapit 2 Zgodnie z ogólnym celem wspieranie wspólnych działań badawczych w zakresie bezpiecznej eksploatacji i likwidacji systemów reaktorów (łącznie z obiektami jądrowego cyklu paliwowego) stosowanych w Unii lub, w zakresie niezbędnym dla zachowania szerokiej wiedzy fachowej w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego w Unii, tych typów reaktorów, które mogą być stosowane w przyszłości, nakierowane wyłącznie na aspekty bezpieczeństwa, w tym wszystkie aspekty cyklu paliwowego, takie jak podział i transmutacja. Zgodnie z ogólnym celem wspieranie wspólnych działań badawczych w zakresie bezpiecznej eksploatacji i likwidacji systemów reaktorów (łącznie z obiektami jądrowego cyklu paliwowego) stosowanych w Unii lub, w zakresie niezbędnym dla zachowania szerokiej wiedzy fachowej w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego w Unii, tych typów reaktorów, które mogą być stosowane w przyszłości, w odniesieniu do wszystkich aspektów cyklu paliwowego, takich jak podział i transmutacja. Poprawka 32 Wniosek dotyczący rozporządzenia Załącznik I – akapit 9 – litera a – akapit 2 – punkt 3 3)  wymianę z odpowiednimi zainteresowanymi podmiotami w dziedzinie wzmocnienia potencjału Unii w zakresie reagowania na awarie i incydenty jądrowe przez badania nad systemami alarmowymi i modelami radiologicznego rozprzestrzeniania się substancji promieniotwórczych w powietrzu oraz przez mobilizację zasobów i wiedzy eksperckiej umożliwiających analizę i modelowanie awarii jądrowych. 3)  wymianę z odpowiednimi zainteresowanymi podmiotami w dziedzinie wzmocnienia potencjału Unii w zakresie reagowania na awarie i incydenty jądrowe przez badania nad systemami alarmowymi i modelami radiologicznego rozprzestrzeniania się substancji promieniotwórczych w środowisku (powietrzu, wodzie i glebie) oraz przez mobilizację zasobów i wiedzy eksperckiej umożliwiających analizę i modelowanie awarii jądrowych. Poprawka 33 Wniosek dotyczący rozporządzenia Załącznik I – akapit 11 Na potrzeby osiągnięcia celów programu Euratom zapewniane będą właściwe powiązania i interakcje z programem szczegółowym programu ramowego „Horyzont 2020”, takie jak wspólne zaproszenia do składania wniosków. Na potrzeby osiągnięcia celów programu Euratom oraz zapewnienia synergii między działaniami związanymi z energią jądrową i innymi działaniami, a także w celu uzyskania transferu wiedzy we właściwych dziedzinach, zapewniane będą właściwe powiązania i interakcje z programem szczegółowym programu ramowego „Horyzont 2020”, takie jak wspólne zaproszenia do składania wniosków. Poprawka 34 Wniosek dotyczący rozporządzenia Załącznik II – część 1 – litera b – wprowadzenie b)  Przyczynianie się do opracowania bezpiecznych długoterminowych rozwiązań w zakresie gospodarowania jądrowymi odpadami końcowymi, w tym ostatecznego składowania geologicznego, podziału i transmutacji (Nie dotyczy polskiej wersji językowej) Poprawka 36 Wniosek dotyczący rozporządzenia Załącznik II – część 1 – litera g – wprowadzenie g)  Sprzyjanie innowacji i konkurencyjności przemysłowej g)  Sprzyjanie innowacji

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie środków na rzecz zapobiegania mobbingowi i molestowaniu seksualnemu w pracy, przestrzeni publicznej i życiu politycznym w UE, a także zwalczania tych zjawisk (2018/2055(INI))

P8_TA(2018)0331 A8-0265/2018

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2 i 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 8, 10, 19 i 157 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, która weszła w życie wraz z przyjęciem traktatu lizbońskiego w grudniu 2009 r.(1), a w szczególności jej art. 1, 20, 21, 23 i 31,

–  uwzględniając sprawozdanie Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) z 2014 r. zatytułowane „Violence against women: an EU-wide survey” [Przemoc wobec kobiet: badanie na poziomie UE](2),

–  uwzględniając dyrektywę 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy(3),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług, która definiuje i potępia nękanie i molestowanie seksualne(4),

–  uwzględniając wskaźnik równouprawnienia płci opracowany przez Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE),

–  uwzględniając publikację EIGE z czerwca 2017 r. pt. „Cyberprzemoc wobec kobiet i dziewcząt”,

–  uwzględniając deklarację trzech prezydencji UE z dnia 19 lipca 2017 r. w sprawie równości kobiet i mężczyzn, wydaną przez Estonię, Bułgarię i Austrię,

–  uwzględniając instrumenty prawne ONZ w dziedzinie praw człowieka, zwłaszcza te dotyczące praw kobiet, takie jak Karta Narodów Zjednoczonych, Powszechna deklaracja praw człowieka, Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW) i Protokół do tej konwencji oraz Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania,

–  uwzględniając inne instrumenty ONZ w sprawie molestowania seksualnego i przemocy wobec kobiet, takie jak deklaracja wiedeńska i program działania z dnia 25 czerwca 1993 r. przyjęte przez Światową Konferencję Praw Człowieka, deklaracja Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie eliminacji przemocy wobec kobiet z dnia 20 grudnia 1993 r., rezolucja z dnia 21 lipca 1997 r. w sprawie przeciwdziałania przestępczości i środków prawa karnego mających na celu likwidację przemocy wobec kobiet, sprawozdania specjalne sprawozdawców ONZ w sprawie przemocy wobec kobiet oraz zalecenie ogólne nr 19 przyjęte przez Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet,

–  uwzględniając deklarację pekińską i pekińską platformę działania, przyjęte podczas czwartej Światowej Konferencji w sprawie Kobiet w dniu 15 września 1995 r., oraz późniejsze dokumenty końcowe przyjęte na posiedzeniach specjalnych Organizacji Narodów Zjednoczonych Pekin +5 (2000 r.), Pekin +10 (2005 r.), Pekin +15 (2010 r.) oraz Pekin +20 (2015 r.),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiającą normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępującą decyzję ramową Rady 2001/220/WSiSW(5) („dyrektywa w sprawie praw ofiar”),

–  uwzględniając wniosek Komisji z dnia 14 listopada 2012 r. dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów niewykonawczych spółek, których akcje są notowane na giełdzie, i odnośnych środków (dyrektywa w sprawie kobiet w zarządach) (COM(2012)0614),

–  uwzględniając porozumienie ramowe dotyczące nękania i przemocy w miejscu pracy zawarte między ETUC/CES, BusinessEurope, UEAPME oraz CEEP w dniu 26 kwietnia 2007 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie europejskiej sieci krajowych organów ds. równości (EQUINET) zatytułowane „The Persistence of Discrimination, Harassment and Inequality for Women. The Work of Equality Bodies informing a new European Commission Strategy for Gender Equality” [Utrzymywanie się zjawiska dyskryminacji, molestowania i nierówności w stosunku do kobiet. Prace organów ds. równości wykorzystane w nowej strategii Komisji Europejskiej na rzecz równouprawnienia płci], opublikowane w 2015 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie EQUINET pt. „Harassment on the Basis of Gender and Sexual Harassment: Supporting the Work of Equality Bodies” [Molestowanie ze względu na płeć i molestowanie seksualne: wsparcie prac organów ds. równości], opublikowane w 2014 r.,

–  uwzględniając konwencję stambulską o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, w szczególności jej art. 2 i 40(6), i rezolucję Parlamentu z dnia 12 września 2017 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej(7),

–  uwzględniając swoje rezolucje z dnia 20 września 2001 r. w sprawie nękania w miejscu pracy(8), z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie eliminacji przemocy wobec kobiet(9), z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie priorytetów oraz zarysu ram nowej polityki UE w dziedzinie walki z przemocą wobec kobiet(10), z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie śródokresowej analizy europejskiej strategii na lata 2007–2012 na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy(11), z dnia 25 lutego 2014 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet(12) oraz ocenę europejskiej wartości dodanej z listopada 2013 r., z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie przystąpienia UE do Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencji stambulskiej)(13),

–  uwzględniając rezolucję z dnia 14 marca 2017 r. w sprawie równości kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej w latach 2014–2015(14), z dnia 10 marca 2015 r. w sprawie postępów w dążeniu do równości kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej – 2013 r.(15) oraz z dnia 24 października 2017 r. w sprawie uzasadnionych środków ochrony sygnalistów działających w interesie publicznym podczas ujawniania poufnych informacji posiadanych przez przedsiębiorstwa i organy publiczne(16),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 października 2017 r. w sprawie przeciwdziałania molestowaniu i wykorzystywaniu seksualnemu w UE(17),

–  uwzględniając sprawozdanie Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych pt. „Safe at home, safe at work – Trade union strategies to prevent, manage and eliminate work-place harassment and violence against women” [Bezpieczna w domu, bezpieczna w pracy – Strategie związków zawodowych mające na celu przeciwdziałanie molestowaniu i przemocy wobec kobiet w miejscu pracy, a także zarządzanie tym zjawiskiem i eliminowanie go],

–  uwzględniając sprawozdanie z posiedzenia ekspertów ds. przemocy wobec kobiet i mężczyzn w środowisku pracy, zorganizowanego przez Międzynarodową Organizację Pracy w dniach 3–6 października 2016 r.,

–  uwzględniając badanie Unii Międzyparlamentarnej pt. „Sexism, harassment and violence against women parliamentarians” [Seksizm, przemoc i molestowanie posłanek], opublikowane w 2016 r.(18),

–  uwzględniając badanie pt. „Bullying and sexual harassment at the workplace, in public spaces, and in political life in the EU” [Nękanie i molestowanie seksualne w miejscu pracy, przestrzeni publicznej i życiu politycznym w UE], opublikowane w marcu 2018 r. przez Dyrekcję Generalną PE ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej(19),

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A8-0265/2018),

A.  mając na uwadze, że równość kobiet i mężczyzn jest podstawową wartością UE uznaną w Traktatach oraz w Karcie praw podstawowych; mając na uwadze, że przemoc uwarunkowana płcią wynika z nierównowagi w relacji sił i obowiązków między mężczyznami i kobietami i wiąże się z patriarchatem oraz utrzymującą się dyskryminacją ze względu na płeć;

B.  mając na uwadze, że osoby starsze, zwłaszcza samotne kobiety w podeszłym wieku, stanowią szczególnie bezbronną grupę społeczną w obliczu molestowania fizycznego i psychicznego oraz nękania;

C.  mając na uwadze, że w dyrektywie 2002/73/WE zdefiniowano molestowanie seksualne jako „sytuację, w której ma miejsce jakakolwiek forma niepożądanego zachowania werbalnego, niewerbalnego lub fizycznego o charakterze seksualnym, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności osoby, w szczególności przy stwarzaniu atmosfery zastraszenia, wrogości, poniżenia, upokorzenia lub obrazy”;

D.  mając na uwadze, że definicja ta powinna zostać przeredagowana w związku z rozwojem społecznym i technologicznym oraz ewolucją i zmianą postaw, jaka dokonała się na przestrzeni lat;

E.  mając na uwadze, że zwalczanie zjawiska, jakim jest nękanie z powodu ciąży i macierzyństwa, jest niezbędne w celu osiągnięcia przez kobiety faktycznej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym;

F.  mając na uwadze, że molestowanie seksualne jest formą przemocy, a także najskrajniejszym, lecz powszechnie występującym przejawem dyskryminacji ze względu na płeć; mając na uwadze, że kobiety stanowią blisko 90 % ofiar molestowania seksualnego, a mężczyźni około 10 %; mając na uwadze, że ogólnounijne badanie Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 2014 r. pt. „Violence against women” [Przemoc wobec kobiet] dowodzi, iż jedna kobieta na trzy doświadczyła przemocy fizycznej lub seksualnej w dorosłym życiu; mając na uwadze, że 55 % kobiet w UE było molestowanych seksualnie; mając na uwadze, że 32 % ofiar w UE doniosło, że sprawcą był ich przełożony, współpracownik lub klient; mając na uwadze, że 75 % kobiet pracujących w zawodach wymagających specjalnych kwalifikacji lub zajmujących wyższe stanowiska kierownicze było molestowanych seksualnie; mając na uwadze, że 61 % kobiet zatrudnionych w sektorze usług było molestowanych seksualnie; mając na uwadze, że w każdej chwili ogółem 5–10 % europejskich pracowników jest nękanych w miejscu pracy;

G.  mając na uwadze, że zarówno nękanie psychiczne, jak i molestowanie seksualne w środowisku pracy są zabronione na szczeblu UE, w tym w odniesieniu do dostępu do zatrudnienia, szkolenia zawodowego i awansu, oraz wchodzą w zakres kwestii związanych ze zdrowiem i bezpieczeństwem;

H.  mając na uwadze, że obowiązkiem instytucji i agencji UE jest ciągłe doskonalenie istniejących mechanizmów przez wprowadzanie najskuteczniejszych przepisów w celu podnoszenia świadomości na temat definicji molestowania seksualnego oraz ochrony pracowników;

I.  mając na uwadze, że przypadki molestowania seksualnego nader często nie są zgłaszane ze względu na niski poziom świadomości społecznej na temat tego problemu, strach i wstyd wiążący się z jego podejmowaniem z innymi, obawę o utratę pracy, trudności w zdobyciu dowodów, niewystarczające kanały zgłaszania i monitorowania przypadków molestowania oraz ochrony ofiar, a także ze względu na banalizację przemocy;

J.  mając na uwadze, że bardzo często zgłoszenie molestowania seksualnego w miejscu pracy może skutkować zwolnieniem lub izolacją ofiary w miejscu pracy; mając na uwadze, że czyny niedozwolone mniejszej wagi, które pozostawia się bez reakcji, motywują do popełniania poważniejszych przestępstw;

K.  mając na uwadze, że nękanie i molestowanie seksualne nadal są przyczyną poważnych problemów w różnych kontekstach społecznych, w tym w miejscu pracy, w przestrzeni publicznej, przestrzeni wirtualnej, takiej jak internet, oraz w życiu politycznym, oraz że coraz częściej dochodzi do nękania z użyciem nowych technologii, np. stron internetowych lub sieci społecznościowych, gdzie osoby dopuszczające się tego przestępstwa czują się bezkarne pod osłoną anonimowości;

L.  mając na uwadze, że w kontekście powstających nowych form organizacji pracy i życia społecznego i zacierającej się granicy między życiem prywatnym, zawodowym i społecznym, może dochodzić do intensyfikacji negatywnych zachowań wymierzonych w jednostki lub grupy społeczne; mając na uwadze, że nękanie w miejscu pracy bardzo często przybierać może różne formy i dochodzi do niego w ramach różnych relacji: hierarchicznych (w relacjach między przełożonymi i podwładnymi) lub partnerskich (w relacjach między współpracownikami tego samego szczebla);

M.  mając na uwadze, że molestowanie seksualne i nękanie psychiczne są zjawiskiem, które dotyczy ofiar i sprawców niezależnie od wieku, wykształcenia i zaplecza kulturowego, poziomu dochodów czy statusu społecznego, oraz że wywołuje skutki fizyczne, seksualne, emocjonalne i psychologiczne u ofiar; mając na uwadze, że stereotypy dotyczące płci i seksizm, w tym seksistowska mowa nienawiści zarówno w internecie, jak i poza nim, stanowią podstawowe przyczyny wielu form przemocy wobec kobiet i dyskryminacji kobiet i są przeszkodą we wzmacnianiu pozycji kobiet;

N.  mając na uwadze, że w dyrektywie o prawach ofiar przemoc na tle płciowym jest rozumiana jako pogwałcenie podstawowych wolności ofiary i obejmuje przemoc seksualną (w tym gwałt, napaść na tle seksualnym i molestowanie seksualne); mając na uwadze, że kobiety będące ofiarami przemocy na tle płciowym oraz ich dzieci często wymagają szczególnego wsparcia i szczególnej ochrony ze względu na występujące w przypadku takiej przemocy wysokie ryzyko ponownej wiktymizacji, zastraszania i odwetu;

O.  mając na uwadze, że problem przemocy w środowisku pracy często podejmuje się fragmentarycznie, skupiając się na bardziej widocznych formach przemocy, jak przemoc fizyczna; mając na uwadze tymczasem, że molestowanie seksualne i nękanie psychiczne mogą mieć nawet jeszcze bardziej destrukcyjny wpływ na dotknięte nimi osoby;

P.  mając na uwadze, że przejawy seksizmu i wynikające z nich przypadki molestowania seksualnego, jakich mogą doświadczać kobiety w miejscu pracy, są czynnikiem przyczyniającym się do opuszczania przez nie rynku pracy, co ma niekorzystny wpływ na niezależność finansową kobiet i na dochód rodziny;

Q.  mając na uwadze, że kobiety będące ofiarami molestowania i przemocy na obszarach wiejskich i oddalonych w UE zwykle mają utrudniony dostęp do pełnego wsparcia i ochrony przed sprawcami;

R.   mając na uwadze, że skutki zarówno molestowania fizycznego, jak i werbalnego, w tym molestowania w internecie, są szkodliwe nie tylko w perspektywie krótkoterminowej, ale również długoterminowej i mogą obejmować, między innymi, stres, ciężką depresję, a nawet prowadzić do samobójstwa ofiary, na co wskazuje wzrost liczby rejestrowanych tego typu przypadków; mając na uwadze, że oprócz negatywnych skutków zdrowotnych nękanie i molestowanie seksualne w miejscu pracy ma również negatywne konsekwencje dla kariery zawodowej danej osoby, dla organizacji oraz dla społeczeństwa; konsekwencje te obejmują zwiększenie absencji, ograniczenie wydajności i obniżenie jakości usług oraz utratę kapitału ludzkiego;

S.  mając na uwadze, że prawo UE zobowiązuje państwa członkowskie oraz instytucje i agencje UE do ustanowienia organu ds. równości, który udziela niezależnej pomocy ofiarom molestowania, prowadzi niezależne badania, gromadzi stosowne, zdezagregowane, porównywalne dane, prowadzi badania dotyczące definicji i klasyfikacji czynów, publikuje niezależne sprawozdania i wydaje zalecenia w sprawach dotyczących zatrudnienia i kształcenia zawodowego, dostępności oraz dostarczania towarów i usług, a także zalecenia dla osób prowadzących działalność na własny rachunek;

T.  mając na uwadze, że kobiety w UE nie są w równym stopniu chronione przed przemocą uwarunkowaną płcią, molestowaniem seksualnym i nękaniem psychicznym ze względu na rozbieżną politykę i przepisy prawne w państwach członkowskich; mając na uwadze, że systemy sądownicze nie zawsze zapewniają kobietom wystarczające wsparcie; mając na uwadze, że sprawcy przemocy ze względu na płeć są często wcześniej znani ofierze, a ofiara jest niejednokrotnie uzależniona od sprawcy, co zwiększa jej strach przed zgłoszeniem doświadczanej przemocy;

U.  mając na uwadze, że wszystkie państwa członkowskie podpisały konwencję stambulską, ale nie wszystkie ją ratyfikowały, a to opóźnienie utrudnia pełne stosowanie konwencji;

V.  mając na uwadze, że seksizm w odniesieniu do posłanek oraz molestowanie seksualne i nękanie psychiczne posłanek są realnym i powszechnie występującym zjawiskiem; mając na uwadze, że sprawcami nękania i molestowania są nie tylko oponenci polityczni, ale mogą być nimi również członkowie tej samej partii, a także przywódcy religijni, przedstawiciele organów lokalnych, a nawet członkowie rodziny;

W.  mając na uwadze, że na politykach jako wybranych przedstawicielach obywateli spoczywa podstawowy obowiązek stanowienia pozytywnego wzorca dla innych, jeśli chodzi o zapobieganie molestowaniu seksualnemu i zwalczanie go w społeczeństwie;

X.  mając na uwadze, że legitymacja kobiet obecnych w sferze politycznej jest niekiedy w dalszym ciągu podważana, a kobiety cierpią z powodu stereotypów, które zniechęcają je do angażowania się w politykę, co widać wyraźnie wszędzie tam, gdzie kobiety są niedoreprezentowane w polityce;

Y.  mając na uwadze, że nie wszystkie parlamenty krajowe, regionalne i lokalne posiadają specjalne struktury i przepisy wewnętrzne, które ustanawiałyby stosowne kanały zapewniające możliwość bezpiecznego i poufnego składania skarg związanych z molestowaniem oraz ich rozpatrywania; mając na uwadze, że szkolenie z problematyki molestowania seksualnego i nękania psychicznego powinno być obowiązkowe dla wszystkich pracowników i członków parlamentów, w tym Parlamentu Europejskiego;

Z.  mając na uwadze, że przemoc domowa jest problemem dotyczącym również środowiska pracy, ponieważ może mieć wpływ na to, na ile ofiara angażuje się w wykonywaną pracę, jakie osiąga wyniki oraz czy wykonuje pracę bezpiecznie;

AA.  mając na uwadze, że do molestowania seksualnego i nękania psychicznego dochodzi nie tylko w miejscu pracy, ale również w przestrzeni publicznej, w tym w strukturach kształcenia formalnego i nieformalnego, w placówkach opieki zdrowotnej i w obiektach rekreacyjnych, na ulicy i w środkach transportu publicznego;

AB.  mając na uwadze, że cyberstalking i molestowanie w internecie wiążą się z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych do uporczywego nękania, molestowania i kontrolowania innych osób lub manipulowania nimi; mając na uwadze, że molestowanie w internecie jest problemem dotykającym zwłaszcza młode kobiety, ponieważ w większym stopniu korzystają one z internetu; mając na uwadze, że 20 % młodych kobiet (w wieku od 18 do 29 lat) w UE-28 doświadczyło molestowania w internecie;

AC.  mając na uwadze, że według ustaleń zawartych w sprawozdaniu z 2016 r. ponad połowa kobiet objętych badaniem na terenie Zjednoczonego Królestwa doświadczyła jakiejś formy molestowania seksualnego w miejscu pracy, lecz cztery na pięć z nich nie zgłosiły pracodawcy, że były molestowane(20);

AD.  mając na uwadze, że nowe technologie mogą również stanowić pomoc w analizowaniu i rozumieniu zjawisk przemocy oraz zapobieganiu im;

AE.  mając na uwadze, że zwłaszcza młode kobiety padają ofiarą nękania lub molestowania seksualnego z użyciem nowych technologii, np. stron internetowych i sieci społecznościowych, a w niektórych przypadkach proceder ten jest organizowany za pośrednictwem niejawnych forów lub grup w mediach społecznościowych; mając na uwadze, że czyny te obejmują grożenie zgwałceniem, grożenie śmiercią, podejmowanie prób hakowania, upublicznianie prywatnych informacji i zdjęć; mając na uwadze, że według szacunków w związku z powszechnym korzystaniem z mediów internetowych i społecznościowych jedna na dziesięć dziewcząt doświadczyła już jakiejś formy cyberprzemocy, w tym cyberstalkingu i molestowania, przed ukończeniem 15 lat; mając na uwadze, że kobiety, które odgrywają rolę publiczną, jak między innymi dziennikarki i w szczególności osoby LGBTI i kobiety niepełnosprawne, są głównym celem cyberprzemocy i nękania w internecie, oraz mając na uwadze, że w związku z tym niektóre z nich były zmuszone do opuszczenia sieci społecznościowych, gdyż boją się o własne życie i zdrowie, są zestresowane, mają problemy z koncentracją, odczuwają lęk przed powrotem do domu i martwią się o najbliższych;

AF.  mając na uwadze, że zapobieganie molestowaniu w środowisku pracy można osiągnąć wyłącznie wtedy, gdy zarówno spółki prywatne, jak i publiczne stworzą kulturę, w której kobiety są traktowane na równi z mężczyznami, a pracownicy odnoszą się do siebie z szacunkiem;

AG.  mając na uwadze, że według badań molestowanie jest rozpowszechnionym zjawiskiem w miejscach pracy, w których większość stanowisk kierowniczych zajmują mężczyźni, a kobiety mają słabą pozycję, w tym w sektorach działalności rozrywkowej i mediów, ale występuje także w przedsiębiorstwach prowadzących działalność technologiczną i prawniczą, w sektorze sprzedaży oraz w wielu innych sektorach, jeżeli zdominowane przez mężczyzn zespoły kierownicze tolerują traktowanie pracowników w sposób naznaczony kontekstem seksualnym; mając na uwadze, że w przedsiębiorstwach, w których większa liczba kobiet zajmuje stanowiska kierownicze, rzadziej zdarzają się przypadki molestowania seksualnego;

Zalecenia ogólne

1.  stanowczo potępia wszelkie formy przemocy wobec kobiet, o których mowa w Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW) i konwencji stambulskiej;

2.  podkreśla, że molestowanie seksualne stanowi naruszenie praw człowieka powiązane z mającymi patriarchalny charakter strukturami władzy, które wymagają pilnego przekształcenia;

3.  podkreśla, że w dążeniach do położenia kresu wszelkim formom molestowania i przemocy seksualnej centralną rolę odgrywają mężczyźni; wzywa Komisję i państwa członkowskie do aktywnego włączania mężczyzn w kampanie szerzenia wiedzy oraz kampanie prewencyjne i edukacyjne w dziedzinie równouprawnienia płci; podkreśla, że kampanie prewencyjne muszą być ukierunkowane również na czyny niedozwolone mniejszej wagi;

4.  podkreśla, że środki i kampanie uświadamiające na rzecz zapobiegania przemocy wobec dziewcząt i kobiet muszą obejmować także chłopców i należy je organizować na początkowych etapach edukacji;

5.  apeluje do Komisji i państw członkowskich, by monitorowały prawidłowość wdrażania dyrektyw UE zakazujących molestowania seksualnego;

6.  wzywa państwa członkowskie do opracowania wszechstronnych krajowych planów działania i przepisów w zakresie przemocy wobec kobiet oraz do zwrócenia przy tym uwagi na zapewnienie odpowiednich zasobów, w tym m.in. szkoleń dla personelu oraz odpowiednich środków finansowych na potrzeby organów ds. równości;

7.  apeluje do Komisji, by zebrała przykłady najlepszych praktyk w zwalczaniu molestowania seksualnego i nękania psychicznego oraz nękania z powodu ciąży i macierzyństwa w miejscu pracy i w innych obszarach życia, a także, by szeroko rozpowszechniała wyniki tej oceny;

8.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia właściwych i odpowiednich mechanizmów finansowania programów i działań mających na celu zwalczanie molestowania seksualnego i nękania psychicznego kobiet na wszystkich poziomach, przy czym należy zwrócić szczególną uwagę na wykorzystywanie nowych technologii oraz na narzędzia dostępne dzięki innowacji, np. przez większe inwestycje w badania naukowe i innowacje mające na celu zwalczanie tego zjawiska;

9.  apeluje do europejskiej rzecznik praw obywatelskich o zgromadzenie danych dotyczących różnych przepisów ochronnych obowiązujących w instytucjach i agencjach UE oraz o wydanie wiążących konkluzji w celu harmonizacji tych przepisów z najlepszymi standardami;

10.  wyraża ubolewanie, że niektóre państwa członkowskie nie ratyfikowały jeszcze konwencji stambulskiej i wzywa je do niezwłocznego ratyfikowania i pełnego wdrożenia tej konwencji; ponadto apeluje do państw członkowskich, które ratyfikowały już konwencję stambulską, o jej pełne wdrożenie;

11.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do uzyskania jasnego obrazu problemu molestowania seksualnego w całej UE dzięki lepszym i silniej podbudowanym naukowo badaniom obejmującym m.in. takie nowe wyzwania, jak cyberprzemoc;

12.  z zadowoleniem przyjmuje nową i szeroko zakrojoną debatę publiczną, która toczy się również w mediach społecznościowych i przyczynia się do ponownego skupienia uwagi na kwestii granic w odniesieniu do molestowania seksualnego i akceptowalnych zachowań; w szczególności przyjmuje z zadowoleniem takie inicjatywy jak ruch #MeToo i zdecydowanie popiera wszystkie kobiety i dziewczęta, które biorą udział w tej kampanii, w tym te, które zdemaskowały sprawców, od których doświadczyły przemocy;

13.  apeluje do Komisji, by przedłożyła wniosek mający na celu zwalczanie mobbingu i molestowania seksualnego w miejscu pracy, w przestrzeni publicznej i w życiu politycznym, oraz by ujęła w nim aktualną i wyczerpującą definicję molestowania (o charakterze seksualnym bądź innym) oraz mobbingu;

14.  podkreślają konieczność zwalczania działań polegających na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, które powodują lub mają na celu poniżenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników;

15.  apeluje do Komisji i państw członkowskich, by we współpracy z Eurostatem i EIGE usprawniały, promowały i zapewniały systematyczne gromadzenie stosownych, zdezagregowanych pod względem płci i wieku, porównywalnych danych dotyczących przypadków molestowania seksualnego, dyskryminacji ze względu na płeć i nękania psychicznego, w tym w internecie, na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym; zachęca organizacje pracownicze, związki zawodowe i pracodawców do aktywnego udziału w procesie gromadzenia danych poprzez dzielenie się wiedzą z zakresu poszczególnych sektorów i zawodów;

16.  zwraca uwagę, że aby uzyskać porównywalne dane liczbowe dotyczące powszechności molestowania seksualnego i nękania w państwach członkowskich, należy nadać podstawowe znaczenie podnoszeniu świadomości i uznawaniu tych problemów, podejmując w skoordynowany sposób wysiłki na rzecz upowszechniania informacji i zapewniania szkoleń;

17.   ponawia apel do Komisji o przedstawienie wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie zwalczania wszelkich form przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz przemocy uwarunkowanej płcią, który to wniosek powinien obejmować wspólne definicje różnych rodzajów przemocy wobec kobiet, w tym uaktualnioną i kompleksową definicję molestowania (o charakterze seksualnym bądź innym) i mobbingu, oraz wspólne normy prawne odnośnie do uznawania przemocy wobec kobiet za przestępstwo; apeluje do Komisji o przedstawienie kompleksowej strategii UE na rzecz przeciwdziałania wszelkim formom przemocy ze względu na płeć, w tym molestowaniu i wykorzystywaniu seksualnemu kobiet i dziewcząt, opartej na relacjach i bezpośrednich doświadczeniach kobiet;

18.  wzywa państwa członkowskie do przeznaczania odpowiednich środków publicznych w celu zapewnienia, aby funkcjonariusze organów ścigania, sędziowie i wszyscy urzędnicy służby cywilnej zajmujący się przypadkami nękania i molestowania seksualnego byli odpowiednio przeszkoleni, by rozumieć zjawisko przemocy i molestowania w miejscu pracy i w innych sytuacjach;

19.  apeluje do państw członkowskich o zagwarantowanie wysokiej jakości, łatwej dostępności i odpowiedniego finansowania specjalistycznych usług dla ofiar przemocy na tle płciowym oraz molestowania seksualnego i nękania psychologicznego, a także o uznanie, że te przejawy przemocy wobec kobiet są ze sobą powiązane i należy się nimi zająć w oparciu o podejście całościowe, przy czym należy uwzględnić aspekty społeczno-kulturowe, z których wynika to zjawisko, i jednocześnie zapewnić wyspecjalizowanym służbom dostęp do narzędzi technologicznych służących zapobieganiu temu zjawisku i radzeniu sobie z nim;

20.  wymaga od państw członkowskich oraz rządów lokalnych i regionalnych zapewnienia odpowiednich planów i zasobów, aby zagwarantować wyeliminowanie przeszkód utrudniających lub uniemożliwiających ofiarom przemocy i molestowania na obszarach wiejskich dostęp do wsparcia i ochrony;

21.  wzywa Komisję do rozwiązania problemu pojawiających się form przemocy uwarunkowanej płcią, takich jak nękanie w internecie, przez rozszerzenie definicji nielegalnego nawoływania do nienawiści ujętej w prawie UE w decyzji ramowej w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych, tak aby uwzględnić w niej mizoginię i zapewnić ujęcie tych przestępstw w Kodeksie postępowania w zakresie zwalczania nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie; wzywa do opracowania programów edukacyjnych z myślą o zachęcaniu kobiet do doskonalenia umiejętności w dziedzinie nowych technologii, by przygotować je lepiej do mierzenia się z wszelkimi formami molestowania seksualnego i nękania w cyberprzestrzeni oraz zachęca wyspecjalizowane służby do współdziałania na rzecz stworzenia systemów danych i zasobów w celu umożliwienia monitorowania i analizowania problemu przemocy ze względu na płeć bez naruszania nowego ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (rozporządzenia (UE) 2016/679);

22.  potępia ponadto powszechne występowanie molestowania seksualnego i innych rodzajów nadużyć, szczególnie w grach online i mediach społecznościowych, oraz zachęca przedsiębiorstwa medialne i operatorów mediów do monitorowania sytuacji w tym zakresie i niezwłocznego reagowania na wszystkie przypadki molestowania; apeluje w związku z tym o różne środki, w tym działania informacyjne, specjalne szkolenia i zasady wewnętrzne dotyczące sankcji dyscyplinarnych wobec sprawców, a także środki psychologiczne lub środki wsparcia prawnego dla ofiar, aby zapobiegać nękaniu i molestowaniu seksualnemu w miejscu pracy i w środowisku internetowym oraz zwalczać je;

Przemoc w miejscu pracy

23.  podkreśla, że istnieje pilna potrzeba, by państwa członkowskie, władze lokalne i regionalne, organizacje pracodawców i związki zawodowe rozumiały, z jakimi przeszkodami borykają się kobiety w związku ze zgłaszaniem przypadków molestowania seksualnego, dyskryminacji i przemocy ze względu na płeć, i by w związku z tym w pełni wspierały kobiety i zachęcały je do zgłaszania przypadków molestowania seksualnego, dyskryminacji ze względu na płeć i nękania, w tym nękania z powodu ciąży i macierzyństwa, bez obawy o możliwe konsekwencje, oraz by ustanowiły mechanizmy ułatwiające kobietom bezpieczne zgłaszanie nadużyć i udzielanie im wsparcia w tym zakresie;

24.  zwraca się do państw członkowskich, aby za sprawą aktywnej i skutecznej polityki zapobiegały wszelkim formom przemocy względem kobiet, w tym molestowaniu seksualnemu oraz przypadkom seksizmu i mobbingu, jakich większość kobiet doświadcza w miejscu pracy, oraz aby zwalczały te formy przemocy;

25.  podkreśla, że istnieje pilna potrzeba wprowadzenia norm dotyczących przemocy i molestowania w miejscu pracy, które zapewniłyby ramy prawne działań rządów, pracodawców, firm i związków zawodowych na wszystkich szczeblach;

26.  zauważa, że w niektórych sektorach i zawodach istnieje większe narażenie na przemoc, zwłaszcza w służbie zdrowia, ratownictwie, polityce, edukacji, transporcie, pracy domowej, rolnictwie i gospodarce wiejskiej, a także w sektorze tekstylnym, odzieżowym, skórzanym i obuwniczym;

27.  zauważa, że niektóre grupy pracowników mogą być w większym stopniu dotknięte nękaniem i przemocą w miejscu pracy, zwłaszcza kobiety ciężarne i rodzice, kobiety niepełnosprawne, migrantki, kobiety wywodzące się z ludów tubylczych, osoby LGBTI oraz kobiety zatrudnione w niepełnym wymiarze czasu pracy, odbywające staż lub zatrudnione na umowę na czas określony;

28.  zauważa, że niepożądane zachowania mogą równocześnie pochodzić z różnych źródeł lub odnosić się jednocześnie do życia zawodowego, prywatnego lub społecznego, co negatywnie oddziałuje na wszystkie z tych sfer aktywności jednostki, grupy zawodowej lub grupy społecznej;

29.  wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia środków służących zapobieganiu przemocy i molestowaniu w miejscu pracy oraz zwalczaniu tych zjawisk za pośrednictwem strategii określających środki prewencyjne, skuteczne, przejrzyste i poufne procedury rozpatrywania skarg, surowe i odstraszające sankcje dla sprawców oraz za pośrednictwem pełnych informacji i kursów szkoleniowych mających zapewnić zrozumienie strategii i procedur przez pracowników oraz wsparcie przedsiębiorstw w opracowaniu planów działania w celu wdrożenia wszystkich tych środków; podkreśla, że środków tych nie należy włączać do istniejących struktur, jeżeli struktury te zawierają już bariery związane z płcią;

30.  apeluje do państw członkowskich o inwestowanie w szkolenie inspektorów pracy przy współpracy specjalistów psychologów oraz o dopilnowanie, by firmy i organizacje udzielały ofiarom profesjonalnego wsparcia zawodowego i psychospołecznego;

31.  wzywa państwa członkowskie i partnerów społecznych do zapewnienia, aby spółki i organizacje zarówno prywatne, jak i państwowe organizowały obowiązkowe szkolenia na temat molestowania seksualnego i nękania przeznaczone dla wszystkich pracowników i członków kadry kierowniczej; podkreśla, że skuteczne szkolenia powinny być interaktywne, ciągłe, dostosowane do danego miejsca pracy i prowadzone przez zewnętrznych ekspertów;

32.  podkreśla, że przypadki molestowania seksualnego bardzo często nie są zgłaszane, i zwraca uwagę, jak ważna jest obecność w każdej organizacji odpowiednio wyszkolonych doradców zapewniających poufność, których zadaniem jest wspieranie ofiar oraz udzielanie pomocy w zgłaszaniu przypadków molestowania i pomocy prawnej;

33.  podkreśla, że przedsiębiorstwa powinny kierować się zasadą braku tolerancji dla molestowania seksualnego i prowadzić politykę sprzyjającą takiemu podejściu oraz że muszą zapewnić, aby wszyscy pracownicy zdawali sobie sprawę z istnienia takiej polityki, procedur zgłaszania molestowania, a także z przysługujących im praw i obowiązków w związku z molestowaniem seksualnym w miejscu pracy;

34.  wzywa przedsiębiorstwa medialne do ochrony i wspierania dziennikarzy będących ofiarami cyberprzemocy oraz do przyjęcia szeregu dobrych praktyk, takich jak kampanie uświadamiające, odpowiednie szkolenia kadry kierowniczej, w tym w zakresie zapobiegania obwinianiu ofiary i wtórnej wiktymizacji, środki na rzecz zwiększania cyberbezpieczeństwa, a także do udzielenia pomocy prawnej danej osobie w związku z wniesieniem skargi;

35.  wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań w celu zapewnienia równości wynagrodzeń kobiet i mężczyzn jako sposobu zapobiegania nadużywaniu pozycji i propagowania równości płci i poszanowania ludzkiej godności, co ma podstawowe znaczenie w walce z przemocą wobec kobiet; podkreśla, że równe płace należy zagwarantować poprzez przejrzystość płac, przestrzeganie prawa domniemanych ofiaro do informacji, zapewnienie równego traktowania i równych możliwości zatrudnienia kobiet i mężczyzn, zapewnienie i ułatwienie kobietom dostępu do stanowisk decyzyjnych i wyższych stanowisk kierowniczych zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym, zapewniając tym samym zrównoważoną reprezentację kobiet w zarządach; wzywa zatem Komisję i Radę, by zintensyfikowały wysiłki na rzecz wznowienia prac nad dyrektywą w sprawie kobiet w zarządach spółek, które to prace wstrzymano w Radzie w 2013 r.;

36.  uważa, że niezbędne jest kompleksowe podejście do przemocy w miejscu pracy, w ramach którego należy przyznać, że istnieje powiązanie między nękaniem, molestowaniem seksualnym i nękaniem z powodu ciąży i macierzyństwa a różnymi formami niepłatnej pracy w gospodarce formalnej i nieformalnej (takimi jak produkcja rolna na własne potrzeby, przygotowywanie posiłków, opieka nad dziećmi i osobami starszymi) oraz szeregiem systemów zdobywania doświadczenia zawodowego (takich jak przygotowanie zawodowe, staże i wolontariat);

37.  wzywa do szybkiego przyjęcia zmiany dyrektywy w sprawie pisemnego oświadczenia (dyrektywy Rady 91/533/EWG);

38.  przyznaje, że skutki przemocy domowej często przenoszą się na miejsce pracy, wywierając negatywny wpływ na życie pracowników i wydajność przedsiębiorstw, oraz że skutki przemocy mogą przenosić się również w przeciwnym kierunku, tzn. z miejsca pracy do domu; w tym kontekście wzywa Komisję do zapewnienia wytycznych w sprawie możliwości stosowania europejskich nakazów ochrony w miejscu pracy oraz do wyjaśnienia kwestii obowiązków pracodawcy;

39.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby przyznały, że istnieje zjawisko nękania z powodu ciąży i macierzyństwa w związku z zatrudnieniem;

Przemoc w życiu politycznym

40.  wzywa wszystkich polityków, by stosowali się do najwyższych norm postępowania i stanowili dla innych wzorzec odpowiedzialnego zachowania, jeśli chodzi o zapobieganie molestowaniu seksualnemu i zwalczanie go w parlamentach i poza nimi;

41.  potępia wszelkie formy molestowania kobiet zajmujących się polityką, do którego dochodzi w mediach społecznościowych w postaci tzw. trolowania obejmującego umieszczanie seksistowskich i obraźliwych komentarzy, w tym grożenie śmiercią i gwałtem;

42.  podkreśla znaczenie stworzenia ponadpartyjnych strategii i procedur służących ochronie osób wybranych w wyborach do pełnienia funkcji politycznych, jak również pracowników;

43.  przyznaje, że listy z zachowaniem zasady parytetu na wszystkich szczeblach odgrywają kluczową rolę w umożliwianiu kobietom udziału w życiu politycznym i przekształcaniu struktur władzy dyskryminujących kobiety; wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia takich list w wyborach posłów do Parlamentu Europejskiego;

44.  wzywa wszystkie partie polityczne, w tym reprezentowane w Parlamencie Europejskim, do podjęcia konkretnych kroków w walce z tym problemem, łącznie z wprowadzeniem planów działania i ze zmianą wewnętrznych przepisów partii w celu wprowadzenia polityki zera tolerancji, środków prewencyjnych, procedur rozpatrywania skarg i odpowiednich sankcji dla sprawców molestowania seksualnego i nękania kobiet w polityce;

45.  apeluje do parlamentów krajowych, regionalnych i lokalnych o udzielanie ofiarom kompleksowego wsparcia w ramach procedur wewnętrznych lub w kontaktach z policją, o prowadzenie postępowań wyjaśniających, prowadzenie poufnego chronologicznego rejestru spraw, zapewnienie obowiązkowego szkolenia wszystkich pracowników i parlamentarzystów w dziedzinie szacunku i godności oraz o przyjęcie innych najlepszych praktyk w celu zagwarantowania zerowej tolerancji na wszystkich szczeblach swoich instytucji;

46.  wzywa wszystkie swoje właściwe organy do zapewnienia kompleksowego i szybkiego wdrożenia rezolucji PE w sprawie przeciwdziałania molestowaniu i wykorzystywaniu seksualnemu w UE przyjętej w 2017 r.; uważa za swój obowiązek zapewnienie stosowania zasady zerowej tolerancji wobec molestowania seksualnego oraz objęcie ofiar odpowiednią ochroną i wsparciem; w związku z tym apeluje o to, by:

47.  wzywa polityków, aby zachęcali do organizowania szkoleń kadry kierowniczej i sami w nich uczestniczyli w celu zapobiegania biernym postawom liderów oraz do wskazywania sytuacji, w których dochodzi do przemocy wobec kobiet;

Przemoc w przestrzeni publicznej

48.  wzywa Komisję, aby opracowała definicję przestrzeni publicznej, uwzględniając rozwój technologii komunikacyjnych, i w związku z tym aby włączyła do tej definicji wirtualną przestrzeń publiczną, taką jak sieci społecznościowe i strony internetowe;

49.  wzywa państwa członkowskie, aby rozważyły wprowadzenie szczegółowego ustawodawstwa dotyczącego molestowania w przestrzeni publicznej, obejmującego programy interwencyjne poświęcone konkretnie roli interweniowania przez osoby postronne;

50.  apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby prowadziły dalsze badania nad przyczynami i konsekwencjami molestowania seksualnego w przestrzeni publicznej, w tym nad wpływem reklam opartych na seksizmie i stereotypach na przemoc i molestowanie;

51.  zaznacza, że jednym z najlepszych narzędzi w walce z przemocą ze względu na płeć w miejscach publicznych są kampanie uświadamiające w zakresie walki ze stereotypami dotyczącymi płci, patriarchalnymi relacjami władzy oraz upowszechniania zasady zerowej tolerancji wobec molestowania seksualnego;

52.  podkreśla, że edukacja każdego szczebla w dziedzinie równości płci stanowi zasadnicze narzędzie służące zapobieganiu tym formom niewłaściwego zachowania i eliminowaniu ich, zmianie mentalności i ograniczeniu mającej podłoże kulturowe tolerancji dla seksizmu i molestowania seksualnego; podkreśla potrzebę wprowadzenia programów edukacyjnych i debat dotyczących tej tematyki w szkołach; zauważa, że te programy i debaty – organizowane we współpracy z odpowiednimi organizacjami pozarządowymi i organami ds. równości – powinny, o ile będzie to konieczne i stosowne, obejmować informacje i dyskusje na temat zapobiegania molestowaniu seksualnemu oraz środków zwalczania molestowania seksualnego, aby zwiększać świadomość praw przysługujących ofiarom i przypominać o powiązaniach między molestowaniem seksualnym a uprzedmiotowieniem kobiet;

53.  wzywa państwa członkowskie do wspierania kampanii uświadamiających w szkołach średnich oraz do włączenia zagadnienia nękania w internecie do programów nauczania w szkołach i na uczelniach; apeluje w szczególności o kontynuowanie skutecznej kampanii „Usunąć nękanie w internecie” i inicjatywy „Bezpieczniejszy internet” z myślą o zwalczaniu nękania i molestowania seksualnego, aby pomóc młodym ludziom, przyszłym obywatelom UE, zrozumieć znaczenie równości płci i szacunku dla kobiet;

54.  wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia systemu zgłaszania w szkołach w celu monitorowania wszystkich przypadków nękania w internecie;

55.  zauważa, że niektóre środki podjęte w państwach członkowskich okazały się skuteczne pod względem ograniczenia liczby przypadków molestowania w przestrzeni publicznej, takie jak nadzór formalny (zwiększenie obecności policji i pracowników firm transportowych w środkach transportu publicznego, telewizja przemysłowa (CCTV)) i nadzór naturalny (lepsza widoczność i usprawnione oświetlenie);

56.  apeluje do państw członkowskich, aby przypominały dostawcom usług internetowych o obowiązku ochrony konsumentów korzystających z ich usług online poprzez podejmowanie działania w przypadku powtarzającego się nękania czy stalkingu w celu ochrony ofiary, uzmysłowienia sprawcy, że nie pozostanie bezkarny, oraz doprowadzenia w ten sposób do zmiany postępowania sprawcy;

57.  wzywa państwa członkowskie do wzmożenia kontroli nad stronami internetowymi, z pomocą specjalistów informatyków i właściwych organów nadzoru, takich jak policja pocztowa, aby chronić ofiary nękania i molestowania seksualnego oraz, w stosownych przypadkach, zapobiegać przestępstwom i stosować kary za ich popełnienie;

58.  wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia odpowiednich narzędzi mających na celu wyeliminowanie z mediów, polityki i języka publicznego wyrażeń nawołujących do przemocy i dyskredytujących kobiety przez naruszanie ich godności ludzkiej;

59.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do harmonizacji ustawodawstwa i definicji przemocy uwarunkowanej płcią stosownie do definicji przemocy wobec kobiet ujętej w konwencji stambulskiej w celu zwiększenia skuteczności przepisów zapobiegających molestowaniu i mobbingowi;

60.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do usprawnienia mechanizmów monitorowania w celu odpowiedniego wdrożenia prawodawstwa unijnego zakazującego molestowania seksualnego oraz w celu zapewnienia, aby organy ds. równości w poszczególnych państwach członkowskich dysponowały wystarczającymi środkami umożliwiającymi zwalczanie dyskryminacji;

o
o   o

61.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. C 326 z 26.10.2012, s. 391. (2) http://fra.europa.eu/en/publication/2014/violence-against-women-eu-wide-survey-main-results-report (3) Dz.U. L 204 z 26.7.2006, s. 23. (4) Dz.U. L 373 z 21.12.2004, s. 37. (5) Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 57. (6) https://rm.coe.int/168008482e (7) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0329. (8) Dz.U. C 77 E z 28.3.2002, s. 138. (9) Dz.U. C 285 E z 21.10.2010, s. 53. (10) Dz.U. C 296 E z 2.10.2012, s. 26. (11) Dz.U. C 168 E z 14.6.2013, s. 102. (12) Dz.U. C 285 z 29.8.2017, s. 2. (13) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0451. (14) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0073. (15) Dz.U. C 316 z 30.8.2016, s. 2. (16) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0402. (17) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0417. (18) https://www.ipu.org/resources/publications/reports/2016-10/sexism-harassment-and-violence-against-women-parliamentarians (19) Badanie pt. „Bullying and sexual harassment at the workplace, in public spaces, and in political life in the EU”, Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej, Departament Tematyczny ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych, marzec 2018 r. (20) https://www.tuc.org.uk/sites/default/files/SexualHarassmentreport2016.pdf

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie równości językowej w erze cyfrowej (2018/2028(INI))

P8_TA(2018)0332 A8-0228/2018

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2 i art. 3 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając art. 21 ust. 1 i art. 22 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając Konwencję UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 r.,

–  uwzględniając dyrektywę 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego(1),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/37/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. zmieniającą dyrektywę 2003/98/WE w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego(2),

–  uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2240 z dnia 25 listopada 2015 r. ustanawiającą program na rzecz rozwiązań interoperacyjnych i wspólnych ram dla europejskich administracji publicznych, przedsiębiorstw i obywateli (program ISA2) jako środek modernizacji sektora publicznego(3),

–  uwzględniając rezolucję Rady z dnia 21 listopada 2008 r. w sprawie europejskiej strategii na rzecz wielojęzyczności (2008/C 320/01)(4),

–  uwzględniając decyzję Rady z dnia 3 grudnia 2013 r. ustanawiającą program szczegółowy wdrażający program „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) i uchylająca decyzje 2006/971/WE, 2006/972/WE, 2006/973/WE, 2006/974/WE i 2006/975/WE(5),

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych (UN CRPD) ratyfikowaną przez UE w 2010 r.,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 września 2008 r. zatytułowany „Wielojęzyczność: atut dla Europy i wspólne zobowiązanie” (COM(2008)0566),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 26 sierpnia 2010 r. zatytułowany „Europejska agenda cyfrowa” (COM(2010)0245),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 stycznia 2012 r. zatytułowany „Spójne ramy na rzecz wzmocnienia zaufania na jednolitym rynku cyfrowym handlu elektronicznego i usług online” (COM(2011)0942),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 maja 2015 r. zatytułowany „Strategia jednolitego rynku cyfrowego dla Europy” (COM(2015)0192),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów zatytułowanego „Europejska agenda cyfrowa” (COM(2010)0245)(6),

–  uwzględniając zalecenie dotyczące promowania i stosowania wielojęzyczności oraz powszechnego dostępu do cyberprzestrzeni przyjęte przez Konferencję Generalną UNESCO na 32. sesji w Paryżu w dniu 15 października 2003 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie z badania specjalnego Eurobarometru nr 386 zatytułowane „Europejczycy i ich języki”, opublikowane w czerwcu 2012 r.,

–  uwzględniając konkluzje prezydencji ze szczytu Rady Europejskiej w Barcelonie w dniach 15 i 16 marca 2002 r. (SN 100/1/02 REV 1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 czerwca 1988 r. w sprawie języka migowego dla osób niesłyszących(7),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 stycznia 2004 r. w sprawie zachowania i wspierania różnorodności kulturowej: rola regionów Europy i organizacji międzynarodowych, takich jak UNESCO i Rada Europy(8) oraz swoją rezolucję z dnia 4 września 2003 r. w sprawie europejskich języków regionalnych i rzadziej używanych – języków mniejszości w UE – w kontekście rozszerzenia i różnorodności kulturowej(9),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 marca 2009 r. w sprawie wielojęzyczności: atut dla Europy i wspólne zobowiązanie(10),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 września 2013 r. w sprawie języków europejskich zagrożonych wymarciem oraz różnorodności językowej w Unii Europejskiej(11),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 lutego 2018 r. w sprawie ochrony i niedyskryminacji mniejszości w państwach członkowskich UE(12),

–  uwzględniając opublikowane w marcu 2017 r. badanie Biura Analiz Parlamentu Europejskiego (EPRS) i Zespołu Ekspertów ds. Weryfikacji Rozwiązań Naukowych i Technologicznych (STOA) pt. „Language equality in the digital age – Towards a Human Language Project” [Równość językowa w erze cyfrowej – w kierunku projektu dotyczącego języka ludzkiego],

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji oraz opinię Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (A8-0228/2018),

A.  mając na uwadze, że technologie językowe mogą ułatwić komunikację osobom niesłyszącym i niedosłyszącym, osobom niewidomym i niedowidzącym oraz osobom z dysleksją, a także mając na uwadze, że do celów niniejszego sprawozdania „technologie językowe” odnoszą się do technologii, które wspierają nie tylko języki mówione, ale także języki migowe, gdyż uznaje się, że języki migowe są ważnym elementem różnorodności językowej w Europie;

B.  mając na uwadze, że rozwój technologii językowych dotyczy wielu obszarów i dyscyplin badawczych, w tym lingwistyki komputerowej, sztucznej inteligencji, informatyki z lingwistyką komputerową, i obejmuje takie zastosowania jak m.in. przetwarzanie języka naturalnego, analizę danych tekstowych, technologie mowy, eksplorację danych;

C.  mając na uwadze, że według sprawozdania z badania specjalnego Eurobarometru nr 386 zatytułowanego „Europejczycy i ich języki” nieco ponad połowa Europejczyków (54 %) jest w stanie porozumiewać się w co najmniej jednym dodatkowym języku, jedna czwarta (25 %) potrafi komunikować się w co najmniej dwóch dodatkowych językach, a jedna osoba na dziesięć (10 %) doskonale zna co najmniej trzy języki;

D.  mając na uwadze, że w Unii Europejskiej obowiązują 24 języki urzędowe i że na jej obszarze używa się ponad 60 języków narodowych, regionalnych i języków mniejszości, nie licząc języków migrantów, oraz istnieje wiele języków migowych urzędowo uznanych na podstawie Konwencji NZ o prawach osób niepełnosprawnych; mając na uwadze, że wielojęzyczność jest jednym z największych atutów wynikających z różnorodności kulturowej w Europie, a jednocześnie stanowi jedno z największych wyzwań związanych z budową prawdziwie zintegrowanej UE;

E.  mając na uwadze, że wspieranie lokalnych społeczności – takich jak społeczności tubylcze, wiejskie lub zamieszkujące obszary oddalone – w przezwyciężaniu przeszkód geograficznych, społecznych i ekonomicznych utrudniających dostęp szerokopasmowy jest zasadniczym warunkiem wstępnym skutecznej unijnej polityki wielojęzyczności;

F.  mając na uwadze, że wielojęzyczność wchodzi w zakres wielu obszarów polityki UE, takich jak kultura, edukacja, gospodarka, jednolity rynek cyfrowy, uczenie się przez całe życie, zatrudnienie, włączenie społeczne, konkurencyjność, młodzież, społeczeństwo obywatelskie, mobilność, badania naukowe i media; mając na uwadze, że należy przywiązywać większą wagę do usuwania barier utrudniających dialog międzykulturowy i międzyjęzykowy oraz do sprzyjania wzajemnemu zrozumieniu;

G.  mając na uwadze, że Komisja przyznaje, iż jednolity rynek cyfrowy musi być wielojęzyczny; mając na uwadze, że nie zaproponowano wspólnej polityki unijnej, aby rozwiązać problem barier językowych;

H.  mając na uwadze, że technologie językowe są stosowane praktycznie we wszystkich produktach i usługach cyfrowych codziennego użytku, ponieważ większość tych produktów i usług w jakimś stopniu wykorzystuje język – dotyczy to w szczególności wszystkich produktów związanych z internetem, takich jak wyszukiwarki internetowe, sieci społecznościowe i usługi w zakresie handlu elektronicznego; mając na uwadze, że stosowanie technologii językowych oddziałuje również w pewnym stopniu na sektory o kluczowym znaczeniu dla codziennego dobrobytu obywateli europejskich, takich jak edukacja, kultura i zdrowie;

I.  mając na uwadze, że transgraniczny handel elektroniczny ma bardzo ograniczony zasięg: w 2015 r. zaledwie 16 % europejskich obywateli kupiło towary online w innych krajach UE; mając na uwadze, że technologie językowe mogą w przyszłości przyczynić się do europejskiej komunikacji transgranicznej i wielojęzycznej, pobudzić wzrost gospodarczy i zwiększyć stabilność społeczną oraz zredukować naturalne bariery, przyczyniając się tym samym do poszanowania i promowania spójności i konwergencji oraz wzmocnienia konkurencyjności UE na świecie;

J.  mając na uwadze, że rozwój technologiczny jest w coraz większym stopniu oparty na języku oraz ma wpływ na wzrost gospodarczy i społeczeństwo; mając na uwadze, że potrzebne są liczniejsze strategie polityczne uwzględniające kwestie językowe, jak również badania naukowe w dziedzinie technologii, które byłyby rzeczywiście wielodyscyplinarne, oraz kształcenie w dziedzinie komunikacji cyfrowej i technologii językowych uwzględniające ich związek ze wzrostem gospodarczym i rozwojem społeczeństwa;

K.  mając na uwadze, że osiągnięcie celu barcelońskiego zakładającego zapewnienie obywatelom możliwości umiejętnego posługiwania się językiem ojczystym i dwoma innymi językami stworzy ludziom, oprócz dostępu do jednolitego rynku treści cyfrowych, więcej możliwości dostępu do treści kulturalnych, edukacyjnych i naukowych w postaci cyfrowej i podejmowania aktywności obywatelskiej; mając na uwadze, że dodatkowe środki i narzędzia, zwłaszcza te, których dostarczają technologie językowe, mają zasadnicze znaczenie dla właściwego zarządzania wielojęzycznością w Europie i wspierania wielojęzyczności indywidualnej;

L.  mając na uwadze zasadnicze przełomy w rozwoju sztucznej inteligencji oraz szybkie tempo rozwoju technologii językowych; mając na uwadze, że sztuczna inteligencja ukierunkowaną na kwestie językowe stwarza nowe możliwości w zakresie komunikacji cyfrowej, komunikacji wspomaganej cyfrowo i komunikacji opartej na technologii oraz możliwości współpracy we wszystkich językach europejskich (i nie tylko), a także daje użytkownikom różnych języków równy dostęp do informacji i wiedzy oraz usprawnia funkcje sieci informatycznych;

M.  mając na uwadze, że wspólne europejskie wartości, jakimi są współpraca, solidarność, równość, uznanie i szacunek, powinny oznaczać, że wszyscy obywatele mają pełny i równy dostęp do technologii cyfrowych, co przyczyniłoby się nie tylko do zwiększenia spójności i dobrostanu w Europie, ale również umożliwiłoby powstanie wielojęzycznego jednolitego rynku treści cyfrowych;

N.  mając na uwadze, że dostępność narzędzi technologicznych – takich jak gry wideo lub aplikacje edukacyjne w językach mniejszościowych i rzadziej używanych – ma decydujące znaczenie dla rozwoju umiejętności językowych, zwłaszcza u dzieci;

O.  mając na uwadze, że osoby posługujące się rzadziej używanymi językami europejskimi muszą mieć możliwość wyrażania się w sposób zrozumiały pod względem kulturowym i tworzenia własnych treści o charakterze kulturowym w językach lokalnych;

P.  mając na uwadze, że wraz z pojawieniem się takich metod jak uczenie głębokie, opierających się na zwiększonej mocy obliczeniowej i dostępie do bardzo dużej ilości danych, technologie językowe stają się realnym rozwiązaniem umożliwiającym przezwyciężenie barier językowych;

Q.  mają na uwadze, że bariery językowe w istotny sposób wpływają na budowę tożsamości europejskiej i przyszłość procesu integracji europejskiej; mając na uwadze, że obywateli UE należy informować o podejmowanych w UE decyzjach i różnych strategiach politycznych w ich językach ojczystych, zarówno w internecie, jak i poza nim;

R.  mając na uwadze, że język stanowi ogromną część stale rozwijających się zasobów dużych zbiorów danych;

S.  mając na uwadze, że ogromna ilość danych jest wyrażona w językach naturalnych; mając na uwadze, że zarządzanie technologiami językowymi mogłoby zaowocować powstaniem szerokiej gamy nowatorskich produktów i usług informatycznych dla przemysłu, handlu, na potrzeby sprawowania rządów, badań naukowych, usług publicznych i administracji, a to dzięki redukowaniu naturalnych barier oraz obniżaniu kosztów rynkowych;

Obecne przeszkody utrudniające osiągnięcie równości językowej w erze cyfrowej w Europie

1.  wyraża ubolewanie, że ze względu na brak odpowiedniej polityki w Europie zwiększa się obecnie przepaść technologiczna między językami, w przypadku których istnieje wiele zasobów, a językami, w przypadku których zasobów jest mniej, niezależnie od tego, czy języki należące do tej drugiej grupy są językami urzędowymi, współurzędowymi czy nieuznawanymi za urzędowe w UE; ubolewa ponadto, że ponad 20 językom europejskim grozi wymarcie cyfrowe; stwierdza, że obowiązkiem UE i jej instytucji jest wzmacnianie, propagowanie i podtrzymywanie różnorodności językowej w Europie;

2.  zwraca uwagę, że w ostatniej dekadzie technologie cyfrowe wywarły na ewolucję języka znaczący wpływ, który wciąż trudno jest ocenić; zaleca decydentom, by poważnie wzięli pod uwagę badania wskazujące, iż u młodych osób dorosłych komunikacja cyfrowa uwstecznia umiejętność czytania i pisania, co prowadzi do powstania barier między pokoleniami w zakresie gramatyki i umiejętności czytania i pisania oraz do ogólnego zubożenia języka; jest zdania, że komunikacja cyfrowa powinna przyczyniać się do rozszerzania, wzbogacania i rozwoju języków i że taki postulat powinien znaleźć odzwierciedlenie w krajowych programach kształcenia ukierunkowanych na umiejętność czytania i pisania oraz w rozwiązaniach politycznych w tej dziedzinie;

3.  podkreśla, że rzadziej używane języki europejskie są w znacznie gorszej sytuacji ze względu na dotkliwy brak narzędzi, zasobów i środków na badania, krępujący i ograniczający działalność naukowców, którzy mimo posiadania niezbędnych umiejętności technologicznych nie mogą w pełni czerpać korzyści z technologii językowych;

4.  wskazuje na pogłębiającą się przepaść cyfrową między szeroko używanymi a rzadziej używanymi językami oraz na postępującą cyfryzację społeczeństwa europejskiego, która prowadzi do nierówności w dostępie do informacji, w szczególności w przypadku osób o niskich kwalifikacjach, osób starszych, osób o niskich dochodach i osób ze środowisk znajdujących się w niekorzystnej sytuacji społecznej; zwraca uwagę, że udostępnianie treści w różnych językach przyczyniłoby się do zmniejszenia nierówności;

5.  zauważa, że chociaż Europa posiada solidną bazę naukową w dziedzinie inżynierii i technologii językowych oraz że w czasach, gdy technologie językowe stanowią dla niej ogromną szansę, zarówno pod względem gospodarczym, jak i kulturowym, pozostaje ona daleko w tyle z powodu rozdrobnienia rynku, niedostatecznych inwestycji w wiedzę i kulturę, słabo skoordynowanych badań naukowych, niewystarczającego finansowania i barier prawnych; zauważa ponadto, że rynek jest obecnie zdominowany przez podmioty spoza Europy, co nie sprzyja zaspokajaniu szczególnych potrzeb wielojęzycznej Europy; podkreśla konieczność zmiany tego paradygmatu oraz potrzebę wzmocnienia wiodącej pozycji Europy w zakresie technologii językowych poprzez projekt specjalnie dostosowany do europejskich potrzeb i wymagań;

6.  zauważa, że technologie językowe są dostępne najpierw w języku angielskim; zdaje sobie sprawę, że duzi producenci i duże przedsiębiorstwa w Europie i na świecie często opracowują również technologie językowe dla powszechnie używanych języków europejskich o względnie dużych rynkach: dla hiszpańskiego, francuskiego i niemieckiego (w przypadku tych języków na niektórych podobszarach już występują braki zasobów); podkreśla jednak, że należy podjąć działania ogólnounijne (obejmujące kształtowanie strategii politycznych, finansowanie, badania naukowe i edukację), aby zadbać o rozwój technologii językowych w odniesieniu do rzadziej używanych języków urzędowych UE, oraz że potrzebne są szczegółowe działania ogólnounijne (obejmujące kształtowanie strategii politycznych, finansowanie, badania naukowe i edukację), aby rozwój ten objął języki regionalne i mniejszościowe oraz aby zachęcić do takiego rozwoju;

7.  wyraźnie podkreśla, że konieczne jest lepsze wykorzystywanie nowych zastosowań technologicznych opartych na coraz większej mocy obliczeniowej i coraz lepszym dostępie do dużej ilości danych, aby wspierać rozwój głębokich sieci neuronowych, dzięki którym technologie języka ludzkiego stają się realnym rozwiązaniem problemu barier językowych; w związku z tym apeluje do Komisji, by zapewniła odpowiednie środki finansowe na wspieranie rozwoju technologicznego w tej dziedzinie;

8.  zwraca uwagę, że języki, którymi posługuje się mniej użytkowników wymagają odpowiedniego wsparcia ze strony zainteresowanych stron, w tym odlewni czcionek produkujących znaki diakrytyczne, producentów klawiatur i dostawców systemów zarządzania treścią, aby możliwe było prawidłowe przechowywanie, przetwarzanie i wyświetlanie treści w tych językach; zwraca się do Komisji, by oceniła, w jaki sposób można by zachęcać do takiego wsparcia i zalecić je w ramach procedury udzielania zamówień w UE;

9.  apeluje do państw członkowskich o zachęcanie do stosowania różnorakich języków w usługach cyfrowych, takich jak aplikacje mobilne;

10.  zauważa z zaniepokojeniem, że utrzymuje się rozdrobnienie jednolitego rynku cyfrowego wynikające z licznych barier, w tym barier językowych, co utrudnia handel elektroniczny, komunikację za pośrednictwem sieci społecznościowych i innych kanałów komunikacji oraz wymianę treści o charakterze kulturalnym, kreatywnym i audiowizualnym, a także powszechniejsze świadczenie ogólnoeuropejskich usług publicznych; podkreśla, że transgraniczny dostęp do treści, w szczególności w celach edukacyjnych, mógłby być korzystny dla różnorodności kulturowej i wielojęzyczności w Europie; wzywa Komisję do opracowania solidnej i skoordynowanej strategii na potrzeby wielojęzycznego jednolitego rynku cyfrowego;

11.  zauważa, że technologie językowe nie zajmują obecnie ważnego miejsca w europejskim programie politycznym, mimo że poszanowanie różnorodności językowej jest zapisane w traktatach;

12.  wyraża uznanie dla ważnej roli dotychczasowych sieci badawczych finansowanych przez UE, takich jak FLaReNet, CLARIN, HBP i META-NET (w tym META-SHARE), jako liderów w tworzeniu europejskiej platformy technologii językowych;

Wzmocnienie ram instytucjonalnych polityki w dziedzinie technologii językowych na poziomie UE

13.  apeluje do Rady o opracowanie projektu zalecenia w sprawie ochrony i wspierania różnorodności kulturalnej i językowej w Unii, w tym w sferze technologii językowych;

14.  zaleca, by Komisja, w trosce o nadanie większego znaczenia technologiom językowym w Europie, włączyła do zakresu obowiązków jednego z komisarzy wielojęzyczność i technologie językowe; uważa, że biorąc pod uwagę znaczenie różnorodności językowej dla przyszłości Europy, temu komisarzowi należy powierzyć zadanie promowania różnorodności i równości językowej na poziomie UE;

15.  zaleca wprowadzenie kompleksowej ochrony prawnej na poziomie UE dla 60 europejskich języków regionalnych i mniejszościowych, uznanie kolektywnych praw w odniesieniu do języków narodowych i mniejszościowych również w świecie cyfrowym oraz zapewnienie użytkownikom języków urzędowych i nieuznawanych za urzędowe w UE edukacji w języku ojczystym;

16.  zachęca te państwa członkowskie, które z powodzeniem opracowały już własne strategie polityczne w dziedzinie technologii językowych, do dzielenia się doświadczeniami i dobrymi praktykami, aby wesprzeć organy krajowe, regionalne i lokalne innych państw w opracowywaniu ich własnych strategii;

17.  apeluje do państw członkowskich o opracowanie kompleksowych strategii politycznych związanych z językiem oraz o przeznaczanie zasobów i stosowanie odpowiednich narzędzi w celu wspierania i ułatwiania różnorodności językowej i wielojęzyczności w sferze cyfrowej; zwraca uwagę na współodpowiedzialność UE i państw członkowskich oraz szkół wyższych i innych instytucji publicznych za udział w działaniach na rzecz zachowania języków tych państw w świecie cyfrowym oraz na rzecz opracowania baz danych i technologii tłumaczeniowych dotyczących wszystkich języków unijnych, w tym języków rzadziej używanych; apeluje o koordynację badań naukowych i działalności biznesowej z myślą o realizacji wspólnego celu, jakim jest rozwój cyfrowych możliwości tłumaczenia języków w oparciu o otwarty dostęp do danych potrzebnych do osiągnięcia postępu technologicznego;

18.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania strategii i działań politycznych służących ułatwieniu wielojęzyczności na rynku cyfrowym; w tym kontekście wnioskuje o to, by Komisja i państwa członkowskie określiły minimalne zasoby językowe, takie jak zbiory danych, leksykony, nagrania mowy, pamięci tłumaczeniowe, korpusy z adnotacjami i treści encyklopedyczne, jakimi powinny dysponować wszystkie języki europejskie, aby nie doszło do ich wymarcia cyfrowego;

19.  zaleca, by Komisja rozważyła stworzenie ośrodka różnorodności językowej, który będzie szerzej uświadamiać znaczenie języków rzadziej używanych, regionalnych i języków mniejszościowych, w tym w sferze technologii językowych;

20.  apeluje do Komisji, by dokonała przeglądu swojej strategii ramowej w sprawie wielojęzyczności i zaproponowała jasny plan działania określający sposoby wspierania różnorodności językowej i przezwyciężania barier językowych w świecie cyfrowym;

21.  apeluje do Komisji o potraktowanie priorytetowo pod względem technologii językowych małych państw członkowskim posiadających własny język, aby poświęcić uwagę stojącym przed tymi państwami wyzwaniom językowym;

22.  podkreśla, że rozwój technologii językowych ułatwi tworzenie napisów i dubbing w językach mniejszościowych i rzadziej używanych w grach wideo i w aplikacjach informatycznych oraz tłumaczenie gier i aplikacji na te języki;

23.  podkreśla potrzebę zmniejszenia przepaści technologicznej między językami poprzez wzmocnienie transferu wiedzy i technologii;

24.  wzywa państwa członkowskie, by przedstawiły skuteczne sposoby utrwalania języków ojczystych ich obywateli;

Zalecenia dotyczące polityki UE w dziedzinie badań

25.  wzywa Komisję do ustanowienia szeroko zakrojonego, długoterminowego, skoordynowanego programu finansowania działalności badawczej, rozwojowej i innowacyjnej w dziedzinie technologii językowych na poziomie europejskim, krajowym i lokalnym, specjalnie dostosowanego do europejskich potrzeb i wymagań; podkreśla, że w ramach tego programu będzie należało dążyć do zajęcia się kwestią głębokiego rozumienia języka naturalnego i poprawą efektywności dzięki dzieleniu się wiedzą, infrastrukturą i zasobami, z myślą o opracowaniu innowacyjnych technologii i usług, osiągnięciu kolejnych przełomowych postępów naukowych w tym obszarze oraz przyczynieniu się do zmniejszenia przepaści technologicznej między językami europejskimi; podkreśla, że należy tego dokonać z udziałem ośrodków badawczych, środowisk akademickich, przedsiębiorstw (w szczególności MŚP i przedsiębiorstw typu start-up) oraz innych odnośnych zainteresowanych stron; podkreśla ponadto, że projekt ten powinien być otwarty i interoperacyjny, opierać się na chmurze obliczeniowej oraz zapewniać wysoce skalowalne i wysokowydajne podstawowe narzędzia na potrzeby szeregu zastosowań technologii językowych;

26.  wyraża przekonanie, że podmioty zajmujące się praktycznymi zastosowaniami technologii informacyjno-komunikacyjnych w UE potrzebują zachęt gospodarczych do przyspieszenia świadczenia usług w oparciu o chmurę obliczeniową, aby umożliwić sprawne wykorzystywanie technologii języka ludzkiego w aplikacjach handlu elektronicznego, a w szczególności zapewnienie MŚP możliwości czerpania korzyści z tłumaczenia maszynowego;

27.  podkreśla, że Europa musi zapewnić sobie wiodącą pozycję w dziedzinie sztucznej inteligencji ukierunkowanej na kwestie językowe; przypomina, że przedsiębiorstwa unijne mają optymalne warunki, aby dostarczać rozwiązań dostosowanych do naszych szczególnych potrzeb kulturowych, społecznych i gospodarczych;

28.  uważa, że programy szczegółowe w ramach obecnych systemów finansowania, takie jak program „Horyzont 2020” oraz kolejne programy finansowania, powinny sprzyjać długoterminowym badaniom podstawowym oraz transferowi wiedzy i technologii między krajami i regionami;

29.  zaleca stworzenie europejskiej platformy technologii językowych, na której będą reprezentowane wszystkie języki europejskie i która umożliwi wymianę zasobów, usług i pakietów otwartego oprogramowania z kodem źródłowym związanych z technologiami językowymi, szczególnie między uniwersytetami a ośrodkami badawczymi, przy jednoczesnym dołożeniu starań, by każdy program finansowania umożliwiał współpracę ze społecznościami zajmującymi się otwartym oprogramowaniem oraz był dla nich dostępny;

30.  zaleca tworzenie lub rozszerzanie takich projektów jak, przykładowo, projekt dotyczący cyfrowej różnorodności językowej (Digital Language Diversity Project), w ramach których prowadzone będą badania dotyczące potrzeb wszystkich języków europejskich pod względem cyfrowym, poczynając od języków, którymi posługuje się bardzo niewiele osób, po języki używane przez bardzo duże populacje, z myślą o rozwiązaniu problemu przepaści cyfrowej i o pomocy w przygotowaniu tych języków do funkcjonowania w zrównoważonej przyszłości cyfrowej;

31.  zaleca, by zaktualizować opublikowaną w 2012 r. serię białych ksiąg META-NET będących podsumowaniem ogólnoeuropejskiego badania na temat stanu technologii językowych, zasobów wszystkich języków europejskich, informacji o barierach językowych i rozwiązaniach politycznych dotyczących tej kwestii, dzięki czemu możliwe będzie dokonanie oceny i opracowanie działań politycznych w zakresie technologii językowych;

32.  nalega na Komisję, aby w ramach realizacji 7. programu ramowego w zakresie badań i rozwoju technologicznego, programu „Horyzont 2020” i instrumentu „Łącząc Europę” stworzyła platformę finansowania technologii języka ludzkiego; uważa ponadto, że Komisja powinna położyć nacisk na takie dziedziny badań naukowych, które są niezbędne do głębokiego rozumienia języka, takie jak lingwistyka komputerowa, językoznawstwo, sztuczna inteligencja, technologie językowe, informatyka oraz kognitywistyka;

33.  podkreśla, że język może stanowić przeszkodę w transferze wiedzy naukowej; zauważa, że większość wpływowych czasopism naukowych jest publikowanych w języku angielskim, co doprowadziło do zasadniczej zmiany w sposobie tworzenia i rozpowszechniania wiedzy naukowej; podkreśla, jak ważne jest, by te warunki tworzenia wiedzy zostały uwzględnione w europejskich badaniach naukowych, a także w polityce europejskiej i europejskich programach dotyczących innowacji; nalega na Komisję, aby poszukiwała rozwiązań gwarantujących udostępnianie wiedzy naukowej w językach innych niż angielski oraz aby wspierała rozwój sztucznej inteligencji w dziedzinie języka naturalnego;

Polityka edukacyjna na rzecz lepszej przyszłości technologii językowych w Europie

34.  uważa, że ze względu na obecną sytuację, w której rynek technologii językowych jest zdominowany przez podmioty spoza Europy, celem europejskiej polityki edukacyjnej powinno być zatrzymywanie talentów w Europie, przeanalizowanie aktualnych potrzeb edukacyjnych związanych z technologiami językowymi (w tym dotyczących wszystkich powiązanych dziedzin i dyscyplin) oraz wydanie na tej podstawie wytycznych służących zainicjowaniu wspólnych i systemowych działań na poziomie europejskim oraz informowanie uczniów i studentów na temat możliwości zatrudnienia w sektorze technologii językowych, w tym w branży zajmującej się sztuczną inteligencją ukierunkowaną na kwestie językowe;

35.  uważa, że w celu zagwarantowania równości szans i równego traktowania cyfrowe materiały edukacyjne należy opracowywać również w językach regionalnych i mniejszościowych, co jest istotne ze względów niedyskryminacji językowej;

36.  zwraca uwagę na potrzebę propagowania coraz większego udziału kobiet w europejskich badaniach nad technologiami językowymi jako decydującego czynnika w rozwoju badań i innowacji;

37.  proponuje, by Komisja i państwa członkowskie promowały korzystanie z technologii językowych w ramach wymiany kulturalnej i edukacyjnej między obywatelami Unii takiej jak program Erasmus+ – przykładem może być platforma wsparcia językowego online w ramach Erasmus+ (OLS) – w celu zredukowania barier utrudniających dialog międzykulturowy i wzajemne zrozumienie, które mogą wynikać z różnorodności językowej, zwłaszcza w zakresie wypowiedzi w formie pisemnej i audiowizualnej;

38.  zaleca, by państwa członkowskie opracowały programy rozwoju umiejętności cyfrowych w europejskich językach regionalnych i mniejszościowych oraz wprowadziły szkolenia i narzędzia z zakresu technologii językowych do programów nauczania w szkołach, na uczelniach wyższych i w wyższych szkołach zawodowych; podkreśla ponadto fakt, że umiejętność czytania i pisania nadal pozostaje istotnym czynnikiem i decydującym warunkiem wstępnym postępu w zakresie cyfrowego włączenia społeczności;

39.  podkreśla, że państwa członkowskie powinny udzielać instytucjom oświatowym wsparcia, którego te potrzebują, aby zwiększyć poziom cyfryzacji języków w UE;

Technologie językowe: korzyści zarówno dla przedsiębiorstw prywatnych, jak i dla organów publicznych

40.  podkreśla potrzebę wspierania rozwoju tych instrumentów inwestycyjnych i akceleratorów dla przedsiębiorstw typu start-up, które mają na celu upowszechnienie wykorzystywania technologii językowych w sektorze kultury i w sektorze kreatywnym, zwłaszcza technologii ukierunkowanych na społeczności dysponujące mniejszymi zasobami i sprzyjających rozwojowi zdolności w zakresie technologii językowych w dziedzinach, w których ten sektor jest pod tym względem słabszy;

41.  wzywa do podjęcia działań i zapewnienia odpowiedniego finansowania, aby wzmocnić pozycję europejskich MŚP i przedsiębiorstw typu start-up oraz umożliwić im łatwiejszy dostęp do technologii językowych i łatwiejsze korzystanie z tych technologii, co pomoże im rozwinąć działalność online dzięki wchodzeniu na nowe rynki i zyskiwaniu nowych możliwości rozwoju, a co za tym idzie, podnieść ich poziom innowacyjności i tworzyć miejsca pracy;

42.  wzywa instytucje UE do informowania o korzyściach dla przedsiębiorstw, organów publicznych i obywateli, jakie wynikają z dostępności usług, treści i produktów online w wielu językach, w tym w językach rzadziej używanych, regionalnych i mniejszościowych, z myślą o przezwyciężeniu barier językowych i o przyczynieniu się do zachowania dziedzictwa kulturowego społeczności językowych;

43.  popiera rozwój wielojęzycznych elektronicznych usług publicznych w administracji na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym dzięki innowacyjnym i wspomagającym technologiom językowym sprzyjającym włączeniu, które zmniejszą nierówności między językami i społecznościami językowymi, będą sprzyjać równemu dostępowi do usług, będą stymulować mobilność przedsiębiorstw, obywateli i pracowników w Europie, a także zapewnią osiągnięcie inkluzywnego wielojęzycznego jednolitego rynku cyfrowego;

44.  wzywa organy administracji na wszystkich szczeblach do zwiększenia dostępu do usług i informacji online w różnych językach, w szczególności w odniesieniu do usług w regionach transgranicznych i do kwestii związanych z kulturą, oraz do wykorzystywania już istniejących bezpłatnych i otwartych technologii językowych, takich jak tłumaczenie maszynowe, rozpoznawanie mowy i przetwarzanie tekstu na mowę, a także inteligentnych systemów językowych, takich jak systemy wyszukujące informacje w wielu językach, sporządzające podsumowania lub streszczenia i rozumiejące mowę, w celu zwiększenia dostępności tych usług;

45.  podkreśla znaczenie technik eksploracji tekstów i danych dla rozwoju technologii językowych; podkreśla konieczność zacieśnienia współpracy między przemysłem a właścicielami danych; podkreśla, że należy dostosować ramy regulacyjne oraz zadbać o bardziej otwarte i interoperacyjne wykorzystywanie i gromadzenie zasobów językowych; zwraca uwagę, że niektórych informacji szczególnie chronionych nie można przekazywać przedsiębiorstwom handlowym ani nie mogą być one wprowadzane do ich bezpłatnego oprogramowania, gdyż nie jest jasne, w jaki sposób zgromadzona wiedza może zostać wykorzystana, np. w przypadku danych dotyczących stanu zdrowia;

o
o   o

46.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 345 z 31.12.2003, s. 90. (2) Dz.U. L 175 z 27.6.2013, s. 1. (3) Dz.U. L 318 z 4.12.2015, s. 1. (4) Dz.U. C 320 z 16.12.2008, s. 1. (5) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 965. (6) Dz.U. C 54 z 19.2.2011, s. 58. (7) Dz.U. C 187 z 18.7.1988, s. 236. (8) Dz.U. C 92 E z 16.4.2004, s. 322. (9) Dz.U. C 76 E z 25.3.2004, s. 374. (10) Dz.U. C 117 E z 6.5.2010, s. 59. (11) Dz.U. C 93 z 9.3.2016, s. 52. (12) Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0032.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 września 2018 r. w sprawie przejrzystego i odpowiedzialnego zarządzania zasobami naturalnymi w krajach rozwijających się: kwestia lasów (2018/2003(INI))

P8_TA(2018)0333 A8-0249/2018

Parlament Europejski,

–  uwzględniając plan działania dotyczący egzekwowania prawa, zarządzania i handlu w dziedzinie leśnictwa (FLEGT) z września 2001 r. oraz umowy o dobrowolnym partnerstwie dotyczące egzekwowania prawa, zarządzania i handlu w dziedzinie leśnictwa zawarte z państwami trzecimi,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) i jego art. 208,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 995/2010 z dnia 20 października 2010 r. ustanawiające obowiązki podmiotów wprowadzających do obrotu drewno i produkty z drewna (1) (unijne rozporządzenie w sprawie drewna),

–  uwzględniając Partnerstwo z Pusanu w sprawie skutecznej współpracy na rzecz rozwoju z 2011 r.,

–  uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju ONZ na lata 2015–2030,

–  uwzględniając porozumienie paryskie osiągnięte podczas 21. sesji Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu (COP21),

–  uwzględniając sprawozdanie końcowe z badania Komisji zatytułowane „Wpływ konsumpcji UE na wylesianie: kompleksowa ocena wpływu konsumpcji UE na wylesianie” (2013),

–  uwzględniając projekt studium wykonalności dotyczącego możliwości intensyfikacji działań UE przeciwko wylesianiu, zleconego przez Dyrekcję Generalną Komisji Europejskiej ds. Środowiska (2017),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 17 października 2008 r. zatytułowany „Podjęcie wyzwań związanych z wylesianiem i degradacją lasów w celu przeciwdziałania zmianom klimatycznym i utracie różnorodności biologicznej” (COM(2008)0645),

–  uwzględniając Consumer Goods Forum [Forum Dóbr Konsumpcyjnych] z 2010 r. – światową sieć detalistów, producentów i usługodawców, która przyjęła za cel osiągnięcie zerowego wylesiania netto w swoich łańcuchach dostaw do 2020 r.,

–  uwzględniając wyzwanie z Bonn z 2011 r., które stanowi globalny wysiłek mający na celu przywrócenie do 2020 r. 150 mln hektarów wylesionych i zdegradowanych gruntów na świecie, a do 2030 r. – 350 mln hektarów,

–  uwzględniając Tropical Forest Alliance 2020 [Sojusz na rzecz lasów tropikalnych 2020],

–  uwzględniając nowojorską deklarację w sprawie lasów i plan działania z 2014 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady z 2016 r. w sprawie egzekwowania prawa, zarządzania i handlu w dziedzinie leśnictwa,

–  uwzględniając deklarację amsterdamską z grudnia 2015 r. pt. „Towards Eliminating Deforestation from Agricultural Commodity Chains with European Countries” [W kierunku eliminacji wylesiania z łańcuchów towarów rolnych obejmujących kraje europejskie],

–  uwzględniając strategię Komisji pt. „Handel z korzyścią dla wszystkich” z 2015 r.,

–  uwzględniając program ONZ na rzecz redukcji emisji spowodowanych wylesianiem i degradacją lasów w krajach rozwijających się (REDD+),

–  uwzględniając strategiczny plan ONZ na rzecz lasów w okresie 2017–2030, który określa sześć globalnych celów dla lasów oraz 26 powiązanych celów, które należy osiągnąć do 2030 r.,

–  uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia, przyjętą dnia 17 czerwca 1994 r.,

–  uwzględniając rozwijanie krajowych platform zrównoważonych towarów w ramach Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju,

–  uwzględniając mechanizm koordynacji dwustronnej ds. egzekwowania prawa i zarządzania w dziedzinie leśnictwa (BCM-FLEG) z Chinami z 2009 r.,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966 r.,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych z 1966 r.,

–  uwzględniając Amerykańską konwencję praw człowieka z 1969 r.,

–  uwzględniając Afrykańską kartę praw człowieka i ludów z 1987 r.,

–  uwzględniając konwencję Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 169 z 1989 r. dotyczącą ludności tubylczej i plemiennej,

–  uwzględniając Deklarację praw ludów tubylczych ONZ (UNDRIP) z 2007 r.,

–  uwzględniając dobrowolne wytyczne dotyczące zarządzania własnością (VGGT) wydane w 2012 r. przez Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO),

–  uwzględniając zasady FAO z 2014 r. dotyczące odpowiedzialnego inwestowania w rolnictwo i systemy żywnościowe,

–  uwzględniając najnowsze sprawozdanie w sprawie poziomów krytycznych dla planety,

–  uwzględniając Konwencję o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) z 1973 r.,

–  uwzględniając Konwencję o różnorodności biologicznej z 1992 r. oraz związany z nią protokół kartageński o bezpieczeństwie biologicznym z 2000 r., a także protokół z Nagoi o dostępie do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwym i równym podziale korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów z 2010 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie końcowe grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. zrównoważonego finansowania,

–  uwzględniając wytyczne dotyczące biznesu i praw człowieka, przyjęte przez Radę Praw Człowieka ONZ w 2011 r., oraz wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, zaktualizowane w 2011 r.,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 4 kwietnia 2017 r. w sprawie oleju palmowego i wylesiania lasów deszczowych(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2016 r. w sprawie odpowiedzialności przedsiębiorstw za poważne naruszenia praw człowieka w państwach trzecich(3),

–  uwzględniając deklarację przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego z kwietnia 2018 r. dotyczącą roli UE w ochronie lasów,

–  uwzględniając globalny program Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) w zakresie zwalczania przestępstw przeciwko dzikiej faunie i lasom,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 września 2017 r. w sprawie wpływu międzynarodowych i unijnych politycznych strategii handlowych na globalne łańcuchy wartości(4),

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju, a także opinie przedstawione przez Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności i Komisję Handlu Międzynarodowego (A8-0249/2018),

A.  mając na uwadze, że zróżnicowane biologicznie lasy w znacznym stopniu przyczyniają się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej oraz do zachowania różnorodności biologicznej;

B.  mając na uwadze, że w lasach zamieszkuje 300 milionów osób, a utrzymanie 1,6 mld osób – w tym ponad 2000 grup tubylczych – zależy bezpośrednio od lasów; mając na uwadze, że lasy odgrywają kluczową rolę w rozwoju lokalnych gospodarek; mając na uwadze, że lasy są domem dla około 80 % wszystkich gatunków lądowych, a więc stanowią ważną rezerwę różnorodności biologicznej; mając na uwadze, że według danych FAO każdego roku zanika ok. 13 mln ha lasów;

C.  mając na uwadze, że wylesianie i degradacja lasów mają miejsce głównie na południowej półkuli i w lasach tropikalnych;

D.  mając na uwadze, że lasy zapobiegają degradacji gleby i pustynnieniu, a tym samym zmniejszają ryzyko powodzi, osuwania się ziemi i suszy;

E.  mając na uwadze, że lasy mają zasadnicze znaczenie dla zrównoważonego rolnictwa oraz zwiększenia bezpieczeństwa żywnościowego i wartości odżywczej żywności;

F.  mając na uwadze, że lasy zapewniają również podstawowe usługi ekosystemowe, które wspierają zrównoważone rolnictwo przez regulowanie przepływów wody, stabilizację gleb, utrzymanie żyzności gleby, regulację klimatu oraz stworzenie warunków do życia dla dzikich zapylaczy i drapieżników żywiących się szkodnikami rolniczymi;

G.  mając na uwadze, że produkty leśne stanowią 1 % światowego PKB;

H.  mając na uwadze, że odnowa lasów jest jedną z niezbędnych strategii ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5 stopnia; mając na uwadze, że wszystkie rządy powinny wziąć na siebie odpowiedzialność i podjąć kroki w celu ograniczenia kosztów emisji gazów cieplarnianych we własnym kraju;

I.  mając na uwadze, że wylesianie i degradacja lasów to druga pod względem wielkości antropogeniczna przyczyna emisji dwutlenku węgla, oraz mając na uwadze, ze wylesianie i degradacja lasów odpowiada za niemal 20 % wszystkich światowych emisji gazów cieplarnianych;

J.  mając na uwadze, że drewno opałowe wciąż jest najważniejszym produktem leśnym w krajach rozwijających się i najważniejszym źródłem energii w wielu krajach afrykańskich i azjatyckich; mając na uwadze, że w Afryce Subsaharyjskiej cztery osoby na pięć wciąż używają drewna do gotowania;

K.  mając na uwadze, że lasy pierwotne mają bogatą różnorodność biologiczną i magazynują o 30–70 % więcej dwutlenku węgla niż lasy, z których pozyskuje się drewno, lub lasy zdegradowane;

L.  mając na uwadze, że posiadanie jasnych, spójnych i aktualnych informacji na temat pokrywy leśnej jest kluczowe dla skutecznego monitorowania i egzekwowania prawa;

M.  mając na uwadze, że choć umowy o dobrowolnym partnerstwie FLEGT okazały się cenne, jeśli chodzi o przyczynianie się do poprawy zarządzania lasami, nadal mają one wiele słabych stron;

N.  mając na uwadze, że umowy o dobrowolnym partnerstwie FLEGT koncentrują się na pozyskiwaniu drewna na skalę przemysłową, podczas gdy nielegalne pozyskiwanie drewna w bardzo dużej mierze odbywa się metodami rzemieślniczymi i w gospodarstwach rolnych;

O.  mając na uwadze, że umowy o dobrowolnym partnerstwie FLEGT zawierają zbyt wąską definicję „legalności”, pomijając niekiedy kluczowe kwestie związane z prawem własności gruntów i prawami lokalnej ludności;

P.  mając na uwadze, że umowy o dobrowolnym partnerstwie FLEGT, program REDD+ oraz certyfikacja wciąż są odrębnymi inicjatywami, które wymagają dalszej koordynacji;

Q.  mając na uwadze, że osiągnięcie celów FLEGT zależy w dużej mierze od krajów, które prowadzą na dużą skalę działalność w zakresie produkcji, przetwórstwa i handlu, takich jak Chiny, Rosja, Indie, Korea Południowa i Japonia, oraz od ich zaangażowania w walkę z nielegalnym pozyskiwaniem drewna i handlem produktami z nielegalnie pozyskanego drewna, oraz mając na uwadze, że dwustronny dialog polityczny z tymi partnerami do tej pory przyniósł niewielkie rezultaty;

R.  mając na uwadze, że celem rozporządzenia UE w sprawie drewna (EUTR) jest zapewnienie, że nielegalne drewno nie będzie wprowadzane do obrotu na rynku europejskim; mając na uwadze, że w wyniku przeprowadzonego w 2016 r. przeglądu EUTR stwierdzono, iż wdrożenie i egzekwowanie tego rozporządzenia jest niekompletne; mając na uwadze, że na początku roku rozpoczęto konsultacje publiczne na potrzeby ewentualnej rewizji zakresu stosowania EUTR;

S.  mając na uwadze, że strefy obszarów chronionych powinny znaleźć się w centrum każdego strategicznego podejścia do ochrony przyrody; mając na uwadze, że powinny one stanowić ośrodki bezpiecznego rozwoju gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu w oparciu o zrównoważone rolnictwo, energię, kulturę i turystykę i wiązać się z rozwojem dobrej administracji;

T.  mając na uwadze znaczenie partnerstw publiczno-prywatnych (PPP) dla zrównoważonego rozwoju parków w Afryce Subsaharyjskiej z poszanowaniem praw społeczności leśnych;

U.  mając na uwadze, że korupcja i niestabilne instytucje to największe przeszkody dla ochrony i zachowania lasów; mając na uwadze, że we wspólnym sprawozdaniu Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP) i Interpolu(5) z 2016 r. przestępstwa związane z lasami uznano za jedno z pięciu najistotniejszych wyzwań utrudniających realizację celów zrównoważonego rozwoju oraz stwierdzono, że 15–30 % drewna, którym handluje się na świecie, jest pozyskiwane nielegalnie; mając na uwadze, że według danych Banku Światowego każdego roku poszkodowane kraje tracą ok. 15 mld USD z powodu nielegalnego pozyskiwania drewna i nielegalnego handlu drewnem;

V.  mając na uwadze, że przestępczość związana z lasami może przybierać różne formy, takie jak: nielegalna eksploatacja zagrożonych gatunków drewna o wysokiej wartości (ujętych w wykazie CITES), nielegalne pozyskiwanie drewna do produkcji materiałów budowlanych i mebli, nielegalne pozyskiwanie i „legalizowanie” drewna za pośrednictwem firm przykrywek zajmujących się prowadzeniem szkółek leśnych i działalnością rolniczą, które ma na celu dostarczanie pulpy celulozowej dla przemysłu papierniczego, oraz wykorzystywanie nieuregulowanego w dużej mierze handlu drewnem opałowym i węglem drzewnym, aby zatuszować nielegalne pozyskiwanie drewna na obszarach chronionych i poza nimi;

W.  mając na uwadze, że urbanizacja, złe zarządzanie, wylesianie na dużą skalę do celów rolnictwa, górnictwa i rozwoju infrastruktury powoduje poważne naruszenia praw człowieka, które mają katastrofalne skutki dla lokalnych społeczności i ludzi, których egzystencja zależy od lasów, takie jak masowy wykup i dzierżawa ziemi, przymusowe eksmisje, nękanie przez policję, arbitralne aresztowania, a także oraz kryminalizacja przywódców społeczności, obrońców praw człowieka i działaczy na rzecz praw człowieka;

X.  mając na uwadze, że w Agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 wyznaczono cel powstrzymania i odwrócenia wylesiania i degradacji lasów do 2020 r.; mając na uwadze, że o zobowiązaniu tym przypomniano w porozumieniu paryskim w sprawie klimatu i nie należy go odkładać na później;

Y.  mając na uwadze, że cel zrównoważonego rozwoju nr 15 wyraźnie wskazuje na zapotrzebowanie na dobrą gospodarkę leśną, ponieważ lasy mogą pomóc w osiągnięciu wielu innych celów zrównoważonego rozwoju;

Z.  mając na uwadze, że REDD+ przyniósł wielu krajom rozwijającym się korzyści środowiskowe i społeczne, od zachowania różnorodności biologicznej po rozwój obszarów wiejskich i poprawę zarządzania lasami; mając jednakże na uwadze, że program ten jest krytykowany za wywieranie presji na społeczności żyjące w lasach;

AA.  mając na uwadze, że coraz więcej dowodów wskazuje na to, iż zabezpieczenie praw własności takich wspólnot prowadzi do ograniczenia wylesiania i bardziej zrównoważonej gospodarki leśnej;

AB.  mając na uwadze, że rolnictwo odpowiada za 80 % wylesiania na całym świecie; mając na uwadze, że w szczególności hodowla zwierząt gospodarskich, duże przemysłowe uprawy soi i pozyskiwanie oleju palmowego to podstawowe przyczyny wylesiania, zwłaszcza w krajach tropikalnych, z powodu rosnącego popytu na te produkty w krajach rozwiniętych i gospodarkach wschodzących oraz ekspansji rolnictwa przemysłowego na całym świecie; mając na uwadze, że w badaniu Komisji z 2013 r. wykazano, iż UE-27 była największym światowym importerem netto wylesiania związanego z produkcją towarów (w latach 1990–2008); mając na uwadze, że w związku z tym UE ma do odegrania decydującą rolę w walce z wylesianiem i degradacją lasów, zwłaszcza jeśli chodzi o popyt i wymogi należytej staranności w odniesieniu do towarów rolnych;

AC.  mając na uwadze, że ekspansja upraw soi doprowadziła do problemów społecznych i środowiskowych, takich jak erozja gleby, zubożenie zasobów wody, skażenie pestycydami oraz przymusowe przesiedlenia ludności; mając na uwadze, że do najbardziej poszkodowanych grup należą społeczności tubylcze;

AD.  mając na uwadze, że ekspansja plantacji palmy olejowej doprowadziła do niszczenia lasów na masową skalę i do konfliktów społecznych między przedsiębiorstwami prowadzącymi plantacje a grupami tubylczymi i społecznościami lokalnymi;

AE.  mając na uwadze, że w ostatnich latach sektor prywatny wykazuje coraz większe zaangażowanie w ochronę lasów, a także mając na uwadze, że ponad 400 przedsiębiorstw zobowiązało się do wyeliminowania wylesiania ze swoich produktów i łańcuchów dostaw zgodnie z nowojorską deklaracją w sprawie lasów, koncentrując się w szczególności na takich towarach jak olej palmowy, soja, wołowina i drewno; mając na uwadze, że mimo to działania publiczne dotyczące produktów rolnych nadal są stosunkowo rzadkie;

1.  przypomina, że w Agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 uznaje się, iż biologicznie zróżnicowane lasy odgrywają kluczową rolę w trwałym rozwoju, a także w realizacji porozumienia paryskiego; przypomina, że zrównoważona gospodarka leśna sprzyjająca włączeniu społecznemu oraz odpowiedzialne korzystanie z produktów leśnych stanowią najskuteczniejszy i najbardziej konkurencyjny cenowo system naturalnego wychwytywania i składowania dwutlenku węgla;

2.  zwraca się do UE o wsparcie integracji celów w zakresie zarządzania lasami i gruntami w ramach ustalonego na szczeblu krajowym wkładu zalesionych krajów rozwijających się;

3.  przypomina, że zgodnie z porozumieniem paryskim wszystkie strony są zobowiązane do podjęcia działań na rzecz ochrony i ulepszania pochłaniaczy gazów cieplarnianych, w tym lasów;

4.  zauważa, że powstrzymanie wylesiania i degradacji lasów oraz umożliwienie odnowy lasów stanowiłoby co najmniej 30 % wszystkich działań łagodzących, jakie są niezbędne do ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5°C(6);

5.  zwraca uwagę, że wylesianie odpowiada za 11 % światowych antropogenicznych emisji gazów cieplarnianych, co stanowi więcej niż łączne emisje ze wszystkich samochodów osobowych;

6.  potwierdza znaczenie rodzaju gospodarki leśnej dla bilansu dwutlenku węgla w strefie tropikalnej, jak podkreślono w najnowszych artykułach(7), w których wskazuje się, że nie tylko wylesianie na dużą skalę, jak wcześniej uważano, ale też subtelniejsze formy degradacji mogą powodować bardzo znaczącą emisję dwutlenku węgla, stanowiącą ponad połowę emisji całkowitej;

7.  zwraca uwagę, że ponowne zalesianie, odnowa istniejących zdegradowanych lasów i zwiększanie pokrywy leśnej krajobrazów rolniczych poprzez agroleśnictwo stanowią jedyne dostępne źródła ujemnych emisji, które mogą w znacznym stopniu przyczynić się do osiągnięcia celów porozumienia paryskiego;

8.  przypomina o wyzwaniu z Bonn(8), którego celem jest odnowienie do 2030 r. 350 mln hektarów zdegradowanych i wylesionych terenów, co mogłoby przynieść korzyści netto w wysokości ok. 170 mld USD rocznie, pochodzących z ochrony zlewni, wydajniejszych zbiorów i produktów leśnych, oraz pochłonąć do 1,7 gigaton ekwiwalentu dwutlenku węgla rocznie;

9.  wzywa Komisję do wypełnienia międzynarodowych zobowiązań UE, m.in. tych podjętych w ramach COP21, Forum Narodów Zjednoczonych ds. Lasów, Konwencji Narodów Zjednoczonych o różnorodności biologicznej (CBD), nowojorskiej deklaracji w sprawie lasów i celu zrównoważonego rozwoju nr 15, w szczególności celu nr 15.2, by do 2020 r. promować wdrażanie zrównoważonego zarządzania wszystkimi rodzajów lasów, zahamować proces wylesiania, odtworzyć zniszczone lasy i znacząco zwiększyć globalny stopień zalesienia i ponownego zalesienia;

10.  przypomina w szczególności, że Unia zobowiązała się do realizacji celów z Aichi zawartych w Konwencji o różnorodności biologicznej, zgodnie z którymi wymaga się zachowania 17 % wszystkich siedlisk, odtworzenia 15 % zdegradowanych ekosystemów oraz zbliżenia wylesiania do zera lub co najmniej jego zredukowania o połowę do 2020 r.;

11.  zauważa, że przemysł lotniczy w ogromnym stopniu zależy od jednostek kompensacji emisji, m.in. lasów; podkreśla jednak, że kompensacja za pomocą lasów spotyka się z poważną krytyką, ponieważ trudno ją zmierzyć i nie da się jej zagwarantować; uważa, że Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego (ICAO) powinna wyłączyć kompensację za pomocą lasów z mechanizmu kompensacji i redukcji CO2 w międzynarodowym lotnictwie cywilnym (CORSIA);

12.  podkreśla, że przyczyny wylesiania wykraczają poza sam sektor leśny i obejmują szeroki zakres zagadnień, takich jak prawo własności gruntów, ochrona praw ludności tubylczej, polityka rolna i zmiana klimatu; wzywa Komisję do zwiększenia wysiłków na rzecz pełnego i skutecznego wdrożenia umów o dobrowolnym partnerstwie FLEGT oraz do zajęcia się problemem wylesiania w sposób całościowy poprzez spójne ramy polityczne, tj. poprzez zapewnienie skutecznego uznawania i poszanowania praw własności gruntów społeczności zależnych od lasów, zwłaszcza w przypadku finansowania UE na rzecz rozwoju, oraz w ramach procesu przeglądu umów o dobrowolnym partnerstwie FLEGT, a także w taki sposób, aby umożliwić przetrwanie lokalnych społeczności leśnych przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony ekosystemów;

13.  wzywa Komisję do sporządzania co dwa lata sprawozdania na temat postępów w realizacji planu działania FLEGT; podkreśla, że powinno to obejmować ocenę wdrażania umów o dobrowolnym partnerstwie, przestrzegania wyznaczonych terminów, wszelkich napotkanych trudności oraz podjętych lub planowanych środków;

14.  zauważa, że wdrażanie dobrowolnych umów o partnerstwie będzie miało większe szanse powodzenia, jeżeli zostanie przewidziane bardziej ukierunkowane wsparcie dla grup w trudnej sytuacji, zaangażowanych w zarządzanie zasobami drewna (drobni właściciele, mikroprzedsiębiorstwa oraz małe i średnie przedsiębiorstwa, niezależne podmioty w sektorze „nieformalnym”); podkreśla znaczenie zapewnienia, by procesy certyfikacji respektowały interesy słabszych grup zaangażowanych w gospodarkę leśną;

15.  podkreśla znaczenie zwalczania nielegalnego handlu drewnem tropikalnym; sugeruje Komisji, aby w przyszłych negocjacjach w sprawie zezwoleń FLEGT na wywóz zweryfikowanych legalnych produktów z drewna eksportowanych do UE wziąć pod uwagę doświadczenie systemu indonezyjskiego, obowiązującego od listopada 2016 r.; zwraca się do Komisji o przeprowadzenie niezależnej oceny skutków dotyczącej wdrożenia systemu weryfikacji legalności indonezyjskiego drewna, którą należy przedstawić w stosownym czasie;

16.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zajęcia się ryzykiem prowadzenia handlu drewnem przez grupy zbrojne i do zagwarantowania, że taki handel będzie uznawany za nielegalny na podstawie umowy o dobrowolnym partnerstwie; uważa, że definicja legalności stosowana w systemie weryfikacji legalności drewna (TLAS) powinna zostać rozszerzona we wszystkich dobrowolnych umowach o partnerstwie o kwestie związane prawami człowieka, zwłaszcza prawem społeczności do własności gruntu;

17.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wykorzystały proponowany „zorganizowany dialog FLEGT” do przeprowadzenia właściwej oceny ryzyka korupcji w sektorze leśnym oraz opracowały środki mające na celu zwiększenie uczestnictwa, przejrzystości, odpowiedzialności i uczciwości jako elementów strategii antykorupcyjnej;

18.  wzywa UE do opracowania polityki zielonych zamówień publicznych dotyczących drewna, aby wspierać ochronę i odnowę ekosystemów leśnych na całym świecie;

19.  z niepokojem zauważa, że sektor leśny jest szczególnie narażony na złe zarządzanie, w tym korupcję, nadużycia finansowe i przestępczość zorganizowaną, która nadal cechuje się znacznym stopniem bezkarności; ubolewa nad faktem, że nawet w krajach, które mają dobre prawo leśne, jego wdrażanie jest słabe;

20.  przyjmuje do wiadomości, że według szacunków w 2016 r. popełniono przestępstwa związane z lasami, takie jak nielegalne pozyskiwanie drewna, na kwotę 50–152 mld USD, a w 2014 r. na kwotę 30–100 mld USD, co plasuje ten rodzaj przestępczości na pierwszym miejscu pod względem wysokości dochodów z przestępstw przeciwko środowisku na świecie; zauważa, że nielegalne pozyskiwanie drewna odgrywa znaczącą rolę w finansowaniu przestępczości zorganizowanej, prowadząc do znacznego zubożenia rządów, narodów i społeczności lokalnych ze względu na niepobrane dochody(9);

21.  jest zaniepokojony nasileniem się przypadków łamania praw człowieka, masowego wykupu i dzierżawy ziemi oraz zajmowania gruntów rodzimych, co jest spowodowane rozbudową infrastruktury, monokulturowymi plantacjami związanymi z produkcją żywności, opału i włókien, wyrębem lasów oraz działaniami łagodzącymi skutki emisji dwutlenku węgla, takimi jak stosowanie biopaliw i gazu ziemnego czy rozwój energetyki wodnej na dużą skalę;

22.  zauważa z niepokojem, że licząca ok. 300 tys. osób populacja ludów, których egzystencja zależy od lasów (nazywanych również „pigmejami” lub „batwa”), mieszkających w lasach deszczowych Afryki Środkowej, stoi w obliczu bezprecedensowej presji na ich ziemie, zasoby leśne i społeczności, ponieważ lasy są wyrębywane w celu pozyskiwania drewna, wycinane na potrzeby rolnictwa lub zamieniane w zamknięte obszary ochrony dzikiej przyrody;

23.  stanowczo wzywa, aby Komisja uwzględniła wnioski zawarte w rezolucji Parlamentu z dnia 25 października 2016 r. w sprawie odpowiedzialności przedsiębiorstw za poważne naruszenia praw człowieka w państwach trzecich(10), również w odniesieniu do przedsiębiorstw działających w tym sektorze; w szczególności wzywa Komisję do wdrożenia środków, o które wnoszono w wyżej wymienionej rezolucji, aby wskazać i ukarać odpowiedzialne podmioty, jeżeli dana działalność jest bezpośrednio lub pośrednio powiązana z międzynarodowymi przedsiębiorstwami, których działalność podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego;

24.  podkreśla fakt, że nielegalne pozyskiwanie drewna powoduje uszczuplenie dochodów podatkowych krajów rozwijających się; ubolewa zwłaszcza nad faktem, że raje podatkowe offshore i programy unikania zobowiązań podatkowych są wykorzystywane do finansowania spółek fasadowych i spółek zależnych dużych przedsiębiorstw celulozowo-wyrębowych i wydobywczych związanych z wylesianiem, co potwierdzają dokumenty panamskie i dokumenty z rajów podatkowych, w kontekście, w którym skutki nieuregulowanej globalizacji finansowej mogą negatywnie oddziaływać na ochronę lasów i zrównoważenie środowiskowe; ponownie wzywa, aby UE wykazała silną wolę polityczną i determinację w walce z unikaniem opodatkowania i uchylaniem się od opodatkowania zarówno na szczeblu krajowym, jak i w stosunkach z państwami trzecimi;

25.  z zadowoleniem przyjmuje opublikowanie długo oczekiwanego studium wykonalności dotyczącego możliwości zintensyfikowania działań UE przeciwko wylesianiu(11), zleconego przez Dyrekcję Generalną ds. Środowiska Komisji Europejskiej; zauważa, że badanie to koncentruje się głównie na siedmiu produktach stanowiących zagrożenie dla lasów (olej palmowy, soja, guma, wołowina, kukurydza, kakao i kawa), i uznaje, że „UE jest bezsprzecznie częścią problemu globalnego wylesiania”;

26.  wzywa Komisję do niezwłocznego rozpoczęcia szczegółowej oceny skutków oraz rzeczywistych konsultacji z zainteresowanymi stronami, z udziałem zwłaszcza lokalnej ludności i kobiet, w celu opracowania konkretnego planu działania UE w sprawie wylesiania i degradacji lasów, który obejmowałby konkretne i spójne środki regulacyjne, w tym mechanizm monitorowania, aby zagwarantować, że żadne łańcuchy dostaw ani transakcje finansowe, w które zaangażowana byłaby UE, nie będą powodować wylesiania, degradacji lasów ani łamania praw człowieka; apeluje, by w tym planie działania propagowano zwiększoną pomoc finansową i techniczną dla krajów-producentów, mając na uwadze szczególny cel, jakim jest ochrona, utrzymanie i odbudowa lasów i kluczowych ekosystemów oraz poprawa warunków życia społeczności zależnych od lasów;

27.  przypomina, że kobiety tubylcze i kobiety na obszarach wiejskich odgrywają centralną rolę w ochronie ekosystemów leśnych; zauważa jednak z niepokojem, że kobiety nie są włączane w proces zarządzania zasobami naturalnymi, a ich pozycja nie jest wzmacniana; ubolewa nad brakiem edukacji leśnej; uważa, że równouprawnienie płci w edukacji leśnej jest kluczowym elementem zrównoważonej gospodarki leśnej, który powinien znaleźć odzwierciedlenie w planie działania UE;

28.  odnotowuje fakt rozpoczęcia konsultacji społecznych w sprawie zakresu produktów objętych rozporządzeniem w sprawie drewna; uważa, że możliwość wyboru w kwestionariuszu opcji ograniczenia zakresu stosowania rozporządzenia nie jest uzasadniona, jako że nielegalny handel kwitnie przy obecnym zakresie stosowania rozporządzenia; odnotowuje ponadto przychylne stanowisko Europejskiej Konfederacji Przemysłu Drzewnego w sprawie rozszerzenia zakresu rozporządzenia w sprawie drewna na wszystkie produkty drzewne;

29.  zauważa, że w przeglądzie EUTR z 2016 r. (SWD(2016)0034) nie udało się ocenić, czy sankcje określone przez państwa członkowskie są skuteczne, proporcjonalne i odstraszające, ponieważ liczba sankcji zastosowanych do tej pory jest bardzo niska; kwestionuje fakt, że niektóre państwa członkowskie nakładają sankcje na podstawie kryterium „krajowych warunków gospodarczych”, ze względu na międzynarodowy aspekt tego typu przestępczości, a także fakt, że zajmuje on pierwsze miejsce na świecie pod względem przestępstw przeciwko środowisku;

30.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby w pełni wdrożyły i stosowały EUTR i aby rozporządzenie to obejmowało wszystkie produkty, które są lub mogą być wytwarzane z drewna i które zawierają lub mogą zawierać drewno; podkreśla wymóg przeprowadzania odpowiednich i skutecznych kontroli, w tym w odniesieniu do złożonych łańcuchów dostaw i przywozu z krajów, w których odbywa się obróbka, oraz wzywa do nakładania poważnych i odstraszających sankcji na wszystkie podmioty gospodarcze, jako że jest to przestępstwo międzynarodowe, które generuje najwyższe dochody z przestępstw przeciwko środowisku;

31.  odnotowuje odkrycie, że pozwolenia na wywóz w ramach FLEGT pozwalają na mieszanie nielegalnie pozyskanego drewna z drewnem legalnym i że takie drewno może być zatem potencjalnie wywożone do UE jako zgodne z EUTR(12);

32.  wzywa Komisję, aby zaktualizowała unijne wytyczne dotyczące rozporządzenia UE w sprawie drewna w celu rozwiązania problemu drewna będącego przedmiotem handlu prowadzonego przez grupy zbrojne oraz aby zaleciła bardziej szczegółowe środki ograniczania ryzyka w celu poprawy egzekwowania przepisów, takie jak wymóg należytej staranności od podmiotów dokonujących przywozu z obszarów ogarniętych konfliktami lub obszarów wysokiego ryzyka, postanowienia i warunki w umowach z dostawcami przeciwdziałające korupcji, wdrożenie przepisów antykorupcyjnych, a także kontrola sprawozdań finansowych oraz kontrole antykorupcyjne;

Zarządzanie lasami i gruntami

33.  uznaje duże znaczenie prac prowadzonych w ramach Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (EKG ONZ) oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) w odniesieniu do globalnej zrównoważonej gospodarki leśnej, która odgrywa kluczową rolę w zrównoważonym handlu produktami leśnymi;

34.  zwraca się do UE, aby ustanowiła ściślejszą współpracę i skuteczne partnerstwa z najważniejszymi krajami zużywającymi drewno i międzynarodowymi zainteresowanymi stronami, takimi jak ONZ, w szczególności FAO, Międzynarodowe Centrum Badawcze Leśnictwa (CIFOR) oraz Program Leśnictwa Banku Światowego (PROFOR), w celu skuteczniejszego ograniczenia na skalę światową handlu nielegalnie pozyskanym drewnem i ogólnie lepszego zarządzania w dziedzinie leśnictwa;

35.  podkreśla, że lasy wtórne – odnawiające się głównie w wyniku procesów naturalnych po znacznym zjawisku katastrofalnym bądź zakłóceniu ze strony człowieka wobec lasów pierwotnych – także zapewniają, wraz z lasami pierwotnymi, podstawowe usługi ekosystemowe, środki utrzymania dla ludności lokalnych oraz źródło drewna; uważa, że ponieważ przetrwanie lasów wtórnych jest również zagrożone z powodu nielegalnego pozyskiwania drewna, wszelkie działania na rzecz przejrzystości i odpowiedzialności w zakresie gospodarki leśnej powinny być ukierunkowane także na lasy wtórne, a nie tylko na lasy pierwotne;

36.  podkreśla potrzebę wspierania pluralistycznego i społecznościowego wymiaru gospodarki leśnej przez zwiększenie zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego w planowanie i wdrażanie polityki i projektów w zakresie gospodarki leśnej, podnoszenie świadomości i zapewnianie społecznościom lokalnym dostępu do korzyści płynących z zasobów leśnych;

37.  z niepokojem zauważa, że niepewna sytuacja w zakresie praw własności gruntów ludności zamieszkującej lasy stanowi główną przeszkodę w przeciwdziałaniu wylesianiu;

38.  przypomina, że odpowiedzialne zarządzanie własnością gruntów i lasów ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia stabilności społecznej, zrównoważonego użytkowania środowiska i odpowiedzialnych inwestycji na rzecz zrównoważonego rozwoju;

39.  odnotowuje istnienie modeli wspólnotowej gospodarki leśnej i zbiorowych zwyczajowych praw własności gruntu, które mogą przynieść szereg korzyści(13), w tym zwiększenie powierzchni lasów i dostępnych zasobów wodnych, ograniczenie nielegalnego pozyskiwania drewna przez wprowadzenie jasnych przepisów dotyczących dostępu do drewna, a także solidny system monitorowania lasów; proponuje intensyfikację badań i wsparcia w zakresie opracowania ram prawnych dotyczących leśnictwa wspólnotowego;

40.  wzywa kraje partnerskie do uznawania i ochrony prawa lokalnej ludności zależnej od lasów oraz rdzennej ludności, przede wszystkim kobiet tubylczych, do uświęconej tradycją własności i kontroli w odniesieniu do jej gruntów, terytoriów i zasobów naturalnych, zgodnie z różnymi instrumentami międzynarodowymi dotyczącymi praw człowieka, takimi jak Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, UNDRIP i konwencja MOP nr 169; apeluje do UE o wspieranie krajów partnerskich w tych działaniach oraz w skrupulatnym stosowaniu zasady dobrowolnej, uprzedniej i świadomej zgody na operacje nabywania gruntów na dużą skalę;

41.  zwraca uwagę na kurczącą się przestrzeń i coraz częstsze zagrożenia dla wolności wyrażania opinii przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego i społeczności w odniesieniu do gospodarki leśnej;

42.  wzywa Komisję, aby doprowadziła to tego, że dobrowolne wytyczne w sprawie odpowiedzialnego zarządzania tytułami prawnymi do gruntów, łowisk i lasów Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa staną się wiążące dla planu inwestycji zewnętrznych; podkreśla, że przestrzeganie dobrowolnych wytycznych dotyczących zarządzania własnością wymaga skutecznego, niezależnego monitorowania i egzekwowania, w tym odpowiednich mechanizmów rozstrzygania sporów i składania skarg; nalega na włączenie norm dotyczących praw własności gruntów do opracowywania projektów, monitorowania oraz sporządzania rocznych sprawozdań oraz na to, by te normy stały się wiążące dla wszystkich działań zewnętrznych UE finansowanych w ramach oficjalnej pomocy rozwojowej;

43.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do ustanowienia w pierwszej kolejności skutecznego pod względem administracyjnym mechanizmu rozpatrywania skarg dla ofiar naruszeń praw człowieka i innych negatywnych skutków działań finansowanych w ramach oficjalnej pomocy rozwojowej, aby możliwe było wszczynanie dochodzeń i procedur pojednawczych; zaznacza, że mechanizm ten powinien obejmować zestandaryzowane procedury oraz mieć charakter administracyjny i tym samym uzupełniający względem mechanizmów sądowych, zaś delegatury UE mogłyby odgrywać rolę punktów kontaktowych;

44.  wzywa UE do przyjęcia przepisu dotyczącego obowiązkowego ujawniania informacji na temat wylesiania, które stanowią dowód inwestycji finansowych związanych z produkcją lub przetwarzaniem towarów stanowiących zagrożenie dla lasów;

45.  przypomina, że do dnia 27 listopada 2018 r. Komisja powinna przedłożyć Parlamentowi i Radzie sprawozdanie na temat funkcjonowania dyrektywy w sprawie przejrzystości 2013/50/UE, która wprowadza wymóg ujawniania informacji o płatnościach na rzecz administracji rządowych, dokonywanych przez spółki notowane i duże spółki nienotowane na rynku regulowanym, prowadzące działalność w przemyśle wydobywczym i zajmujące się wyrębem lasów pierwotnych (naturalnych i półnaturalnych); zauważa ponadto, że sprawozdaniu powinien towarzyszyć wniosek ustawodawczy; w świetle ewentualnego przeglądu wzywa Komisję do rozważenia tego, aby wspomniany wymóg rozszerzyć również na inne sektory przemysłu wpływające na lasy oraz na lasy inne niż pierwotne;

46.  ubolewa nad tym, że w wielu krajach powszechny jest niedostateczny udział szczebla lokalnego i brak umów ze społecznościami leśnymi dotyczących podziału na strefy użytkowania gruntów i przyznawania koncesji; jest zdania, że systemy TLAS powinny obejmować zabezpieczenia proceduralne, które wzmacniają pozycję wspólnot autochtonicznych, tak aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia opartego na korupcji lub niesprawiedliwego przydzielania lub przenoszenia prawa własności do gruntów;

47.  podkreśla, że przejrzystość danych, lepsze mapowanie, niezależne monitorowanie, narzędzia audytu i wymiana informacji mają zasadnicze znaczenie dla poprawy zarządzania, współpracy międzynarodowej i ułatwienia wywiązywania się ze zobowiązania dotyczącego zerowego wylesiania; wzywa UE do zwiększenia wsparcia finansowego i technicznego dla krajów partnerskich, aby osiągnąć te cele pomóc im w wypracowaniu wiedzy specjalistycznej niezbędnej do poprawy struktur i zwiększenia odpowiedzialności na lokalnym szczeblu gospodarowania lasami;

Odpowiedzialne łańcuchy dostaw i finansowanie

48.  zwraca uwagę, że kontrole przywozu drewna i produktów z drewna na granicach UE powinny być bardziej dogłębne, aby zagwarantować, że przywożone produkty rzeczywiście spełniają kryteria konieczne do wprowadzenia na terytorium UE;

49.  zwraca uwagę, że ponad połowa towarów produkowanych i wywożonych na rynek światowy to produkty pochodzące z nielegalnego wylesiania; uwzględniając pochodzące z rolnictwa towary stanowiące zagrożenie dla lasów, zaznacza, że zgodnie z szacunkami 65 % wywozu wołowiny z Brazylii, 9 % wywozu wołowiny z Argentyny, 41 % wywozu soi z Brazylii, 5 % wywozu soi z Argentyny i 30 % wywozu soi z Paragwaju ma prawdopodobnie związek z nielegalnym wylesianiem; ponadto zauważa, że producenci w UE przywożą znaczące ilości paszy i produktów białkowych z krajów rozwijających się(14);

50.  zwraca uwagę, że sektor prywatny odgrywa kluczową rolę w osiąganiu międzynarodowych celów operacyjnych w zakresie leśnictwa, włącznie z odnową lasów; podkreśla jednak potrzebę zadbania o to, by łańcuchy dostaw i przepływy finansowe wspierały wyłącznie legalną produkcję o zrównoważonym charakterze, niepowodującą wylesiania, oraz nie prowadziły do łamania praw człowieka;

51.  przyjmuje z zadowoleniem fakt, że główne podmioty sektora prywatnego (bardzo często podmioty z UE) zobowiązały się do wyeliminowania wylesiania z ich łańcuchów dostaw i inwestycji; zwraca jednak uwagę, że UE musi stawić czoła temu wyzwaniu i wesprzeć wysiłki sektora prywatnego za pomocą strategii politycznych i odpowiednich środków, aby stworzyć wspólny punkt odniesienia dla wszystkich przedsiębiorstw i wyrównać warunki działania; uważa, że działanie takie miałoby pozytywny wpływ na podejmowanie zobowiązań, wzbudzałoby zaufanie i wzmocniłoby odpowiedzialność przedsiębiorstw za realizację ich zobowiązań;

52.  przypomina, że należy przestrzegać wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka; popiera toczące się negocjacje mające na celu stworzenie wiążącego instrumentu ONZ w dziedzinie praw człowieka dotyczącego spółek transnarodowych i innych przedsiębiorstw i podkreśla znaczenie aktywnego udziału UE w tym procesie;

53.  zachęca korporacje do podjęcia działań mających na celu zapobieganie korupcji w ich praktykach biznesowych, zwłaszcza w odniesieniu do przyznawania praw własności gruntów, oraz do rozszerzenia ich zewnętrznych systemów monitorowania na normy pracy, tak aby obejmowały szersze zobowiązania związane z wylesianiem;

54.  wzywa UE do wprowadzenia obowiązkowych wymogów dla sektora finansowego dotyczących przeprowadzenia solidnej analizy należytej staranności przy ocenie finansowych i niefinansowych zagrożeń środowiskowych, społecznych i związanych z zarządzaniem; wzywa również do publicznego ujawniania procedur należytej staranności, co najmniej w ramach sprawozdawczości rocznej inwestorów;

55.  wzywa UE do zajęcia się problemem wylesiania na świecie poprzez uregulowanie europejskiego handlu i konsumpcji towarów obciążonych ryzykiem szkodzenia lasom, takich jak soja, olej palmowy, eukaliptus, wołowina, skóra i kakao, w oparciu o doświadczenia zdobyte w związku z planem działań FLEGT, rozporządzeniem w sprawie drewna, rozporządzeniem w sprawie minerałów z regionów ogarniętych konfliktami, dyrektywą w sprawie sprawozdawczości niefinansowej, prawodawstwem dotyczącym nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów oraz innymi inicjatywami UE mającymi na celu uregulowanie łańcuchów dostaw;

56.  uważa, że takie ramy regulacyjne powinny:

57.  apeluje do UE o zagwarantowanie, by wdrożone środki i ramy regulacyjne nie narzucały małym i średnim producentom nadmiernego obciążenia ani nie uniemożliwiały im dostępu do rynku i handlu międzynarodowego;

58.  wzywa również UE do promowania podobnych wiążących ram prawnych na szczeblu międzynarodowym i do włączenia dyplomacji dotyczącej lasów do swojej polityki klimatycznej, aby zachęcić kraje, które przetwarzają lub importują znaczne ilości drewna tropikalnego, takie jak Chiny i Wietnam, do przyjęcia skutecznego ustawodawstwa zakazującego przywozu nielegalnie pozyskanego drewna i nakładającego na podmioty obowiązek zachowania należytej staranności (podobnie jak w przypadku EUTR); w tym celu wzywa Komisję do zwiększenia przejrzystości rozmów i działań podejmowanych w ramach mechanizmu koordynacji dwustronnej ds. egzekwowania prawa i zarządzania w dziedzinie leśnictwa (BCM-FLEG) z Chinami;

59.  ubolewa nad zniesieniem przez rząd Demokratycznej Republiki Konga moratorium na udzielenie nowych licencji na eksploatację lasów tropikalnych DRK dla dwóch chińskich przedsiębiorstw; wzywa do utrzymania tego moratorium do czasu osiągnięcia przez podmioty eksploatujące lasy, rząd i ludność lokalną zależną od lasów porozumienia w sprawie protokołów gwarantujących zadowalające zarządzanie środowiskowe i społeczne;

60.  wzywa UE do wprowadzenia, w ramach reformy wspólnej polityki rolnej, kryteriów współzależności w odniesieniu do pasz dla zwierząt w celu zapewnienia, by dotacje publiczne były przyznawane w odniesieniu do żywności pochodzącej ze zrównoważonych źródeł i niepowodującej wylesiania, ograniczenia przywozu roślin wysokobiałkowych i zwierząt gospodarskich, przy jednoczesnym zróżnicowaniu i zwiększeniu krajowej produkcji roślin wysokobiałkowych, a także w celu wykluczenia przywozu towarów stanowiących zagrożenie dla lasów (np. soi, kukurydzy) z bezpośredniego lub pośredniego wsparcia w ramach przyszłej polityce rolnej i żywieniowej UE;

61.  podkreśla, że przyszłą WPR należy dostosować do zobowiązań międzynarodowych UE, łącznie z programem działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 i porozumieniem paryskim w sprawie zmian klimatu;

62.  wzywa do wykorzystania wskaźników celów zrównoważonego rozwoju do oceny zewnętrznych skutków WPR, zgodnie z propozycją OECD;

63.  przypomina, że Malezja i Indonezja są głównymi producentami oleju palmowego – ich produkcję szacuje się na 85–90 % produkcji światowej – oraz że rosnący popyt na ten produkt prowadzi do wylesiania, wywiera presję na użytkowanie gruntów i ma duży wpływ na lokalne społeczności, zdrowie i zmianę klimatu; w tym kontekście podkreśla, że należy wykorzystać negocjacje dotyczące umów handlowych z Indonezją i Malezją w celu poprawy sytuacji w terenie;

64.  przyjmuje do wiadomości – w kontekście oleju palmowego – pozytywny wkład istniejących systemów certyfikacji, lecz ubolewa, że okrągły stół ds. zrównoważonej produkcji oleju palmowego (RSPO), indonezyjski olej palmowy ze zrównoważonej produkcji (ISPO), malezyjski olej palmowy ze zrównoważonej produkcji (MSPO) ani żaden inny uznany główny system certyfikacji nie zakazuje skutecznie swoim członkom przekształcania lasów deszczowych i torfowisk w plantacje palmy olejowej; uważa w związku z tym, że te główne systemy certyfikacji nie przynoszą skutecznego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w procesie zakładania plantacji i uprawy, w związku z czym nie zapobiegły one ogromnym pożarom lasów i torfowisk; wzywa Komisję, aby zapewniła niezależną kontrolę i monitorowanie tych systemów certyfikacji, aby zagwarantować, że olej palmowy wprowadzany na rynek UE spełnia wszystkie niezbędne standardy i jest produkowany w sposób zrównoważony; odnotowuje, że kwestia zrównoważonego charakteru sektora oleju palmowego nie może zostać rozwiązana wyłącznie dzięki środkom dobrowolnym i politycznym, lecz konieczne są również wiążące zasady i obowiązkowe programy certyfikacji dla przedsiębiorstw produkujących olej palmowy;

65.  podkreśla potrzebę poprawy – za pomocą etykietowania – wiarygodności dobrowolnych systemów certyfikacji w celu zagwarantowania, że na rynek UE trafia wyłącznie olej palmowy niepowodujący wylesiania, degradacji lasów, nielegalnego przywłaszczania gruntów i innych naruszeń praw człowieka, zgodnie z rezolucją Parlamentu z dnia 25 października 2016 r. w sprawie odpowiedzialności przedsiębiorstw za poważne naruszenia praw człowieka w państwach trzecich(15), oraz że systemy takie jak RSPO obejmują wszystkie zastosowania końcowe oleju palmowego; podkreśla ponadto konieczność szerszego informowania konsumentów o szkodliwych konsekwencjach niezrównoważonej produkcji oleju palmowego dla środowiska, aby ostatecznie doprowadzić do znaczącego ograniczenia spożycia oleju palmowego;

66.  wzywa Komisję i wszystkie państwa członkowskie UE, które jeszcze tego nie uczyniły, do działania na rzecz ustanowienia ogólnounijnego zobowiązania do pozyskiwania wyłącznie certyfikowanego oleju palmowego ze zrównoważonych upraw do roku 2020, m.in. przez podpisanie i wdrożenie deklaracji amsterdamskiej pt. „Towards Eliminating Deforestation from Agricultural Commodity Chains with European Countries” [W kierunku zaprzestania wylesiania w ramach łańcuchów towarów rolnych obejmujących kraje europejskie], oraz do działania na rzecz ustanowienia zobowiązania branżowego, m.in. przez podpisanie i wdrożenie deklaracji amsterdamskiej pt. „In Support of a Fully Sustainable Palm Oil Supply Chain by 2020” [Poparcie dla w pełni zrównoważonego łańcucha dostaw oleju palmowego do 2020 r.];

Spójność polityki na rzecz rozwoju

67.  przypomina, że cele zrównoważonego rozwoju można osiągnąć tylko wtedy, gdy łańcuchy dostaw staną się zrównoważone, a między strategiami politycznymi powstanie synergia; wyraża zaniepokojenie faktem, że wysoka zależność UE od przywozu pasz dla zwierząt mających postać nasion soi powoduje wylesianie poza granicami Unii; wyraża zaniepokojenie wpływem, jaki rosnący przywóz biomasy i coraz większy popyt na drewno w Europie wywiera na środowisko, zwłaszcza w kontekście osiągnięcia celów UE w zakresie energii z odnawialnych źródeł; wzywa UE do respektowania obowiązku zachowania spójności polityki na rzecz rozwoju, jak stanowi art. 208 TFUE, ponieważ stanowi to zasadniczy aspekt wkładu UE w realizację agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, porozumienia paryskiego i Europejskiego konsensusu na rzecz rozwoju; wzywa zatem UE do zapewnienia spójności swojej polityki rozwojowej, handlowej, rolnej, energetycznej i klimatycznej;

68.  wzywa Komisję do usprawnienia i lepszej koordynacji wysiłków na rzecz walki z nielegalnym pozyskiwaniem drewna w ramach różnych strategii politycznych UE i swoich służb zaangażowanych w te strategie; wzywa Komisję, aby w przyszłych dwustronnych lub wielostronnych umowach handlowych negocjowała normy dotyczące przywozu drewna, tak aby uniknąć zaprzepaszczenia sukcesów osiągniętych dzięki planowi działania FLEGT wraz z państwami produkującymi drewno;

69.  przypomina, że 80 % lasów to grunty i terytoria tradycyjnie zamieszkiwane i użytkowane przez ludy tubylcze i społeczności lokalne; z zaniepokojeniem zauważa, że specjalna sprawozdawczyni ONZ ds. praw ludów tubylczych zgłosiła otrzymywanie coraz większej liczby zarzutów dotyczących sytuacji, w których projekty łagodzenia skutków zmiany klimatu, w szczególności projekty w zakresie energii odnawialnej, takie jak produkcja biopaliw i budowa zapór hydroelektrycznych, negatywnie wpłynęły na prawa ludów tubylczych; podkreśla potrzebę zagwarantowania lokalnym społecznościom żyjącym w lasach praw własności gruntów, w tym praw zwyczajowych; podkreśla, że płatności uzależnione od wyników i program REDD+ stwarzają możliwości poprawy w zakresie zarządzania lasami, praw własności gruntu i środków utrzymania;

70.  podkreśla kluczową rolę ludów tubylczych w zrównoważonym zarządzaniu zasobami naturalnymi i zachowaniu bioróżnorodności; przypomina, że w Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu wzywa się państwa-strony do respektowania wiedzy i praw ludów tubylczych jako gwarancji wdrożenia REDD+; wzywa państwa partnerskie do przyjęcia środków mających na celu efektywne angażowanie ludów tubylczych w działania mające na celu łagodzenie zmiany klimatu i przystosowywanie się do niej;

71.  wzywa UE i państwa członkowskie do zwiększenia synergii między umową o dobrowolnym partnerstwie FLEGT a REDD+;

72.  wyraża głębokie zaniepokojenie coraz częstszym przemysłowym wykorzystaniem lasów na szeroką skalę do celów energetycznych poprzez monokulturę, co przyspiesza globalną utratę różnorodności biologicznej i pogarszanie się funkcji ekosystemów;

73.  przypomina, że polityka UE w zakresie biopaliw powinna być spójna z celami zrównoważonego rozwoju i zasadą spójności polityki na rzecz rozwoju; ponownie wskazuje, że UE najpóźniej do 2030 r. powinna stopniowo wycofać wszystkie zachęty polityczne do produkcji agropaliw;

74.  ubolewa, że w ramach trwającego przeglądu dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii (RED II) nie wprowadzono kryteriów zrównoważonego rozwoju społecznego i innych pośrednich skutków dla użytkowania gruntów, biorąc pod uwagę ryzyko masowego wykupu i dzierżawy ziemi; przypomina, że ta dyrektywa powinna być zgodna z międzynarodowymi normami dotyczącymi praw własności gruntu, tj. konwencją nr 169 Międzynarodowej Organizacji Pracy, dobrowolnymi wytycznymi FAO w sprawie prawa własności gruntu i zasadami odpowiedzialnego inwestowania w rolnictwo i systemy żywnościowe; podkreśla z równą stanowczością potrzebę wprowadzenia bardziej rygorystycznych kryteriów dotyczących biomasy leśnej, aby uniknąć sytuacji, w której promowanie bioenergii prowadzi do wylesiania za granicą;

75.  odnotowuje jednoznaczny zbiór dowodów na to, że przekształcanie lasów tropikalnych w tereny rolnicze, plantacje i inne formy użytkowania gruntów powoduje znaczne straty wśród gatunków, w szczególności leśnych gatunków stenotopowych; podkreśla konieczność odtworzenia naturalnych i zróżnicowanych biologicznie lasów jako środka przeciwdziałania zmianie klimatu i ochrony różnorodności biologicznej zgodnie z celami agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, w szczególności z celem 15; uważa, że programy odtworzenia lasów powinny uwzględniać lokalne zwyczajowe prawa własności gruntu, mieć włączający charakter i być dostosowane do lokalnych warunków, a także wspierać rozwiązania oparte na przyrodzie, takie jak odtwarzanie krajobrazu leśnego, w celu zrównoważenia sposobów wykorzystania gruntów, w tym obszarów chronionych, agroleśnictwa, systemów rolniczych, plantacji na małą skalę i osiedli ludzkich; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zagwarantowania, że wpływ konsumpcji w UE na wylesianie za granicą zostanie uwzględniony w świetle celów określonych w strategii UE na rzecz różnorodności biologicznej na okres do 2020 r.;

76.  wzywa UE, aby wspierała inicjatywy krajów rozwijających się bogatych w zasoby leśne, mające na celu zrównoważenie nieskrępowanej ekspansji działalności rolniczej i wydobywczej, które miały w przeszłości negatywny wpływ na gospodarkę leśną, źródła utrzymania i integralność kulturową ludności tubylczej oraz szkodliwe skutki dla stabilności społecznej i suwerenności żywnościowej rolników;

77.  ponownie stwierdza, że zrównoważone łańcuchy wartości w przypadku drewna pozyskiwanego z lasów zarządzanych w sposób zrównoważony, w tym ze zrównoważonych plantacji leśnych i rodzinnych hodowli drzew, mogą w istotny sposób przyczynić się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju i wypełnienia zobowiązań w związku ze zmianą klimatu; w kontekście, w którym degradacja lasów lub zakłócanie ich funkcjonowania odpowiada za 68,9 % całkowitego uwalniania węgla w ekosystemach tropikalnych(16), nalega, aby żadne środki publiczne pochodzące z finansowania działań na rzecz klimatu i finansowania rozwoju nie były wykorzystywane do wspierania ekspansji rolnictwa, pozyskiwania drewna na skalę przemysłową, górnictwa, wydobywania zasobów lub rozwoju infrastruktury na nienaruszonych krajobrazach leśnych, podczas gdy finansowanie z funduszy publicznych w bardziej ogólnym ujęciu powinno podlegać solidnym kryteriom zrównoważonego rozwoju; ponadto wzywa UE i jej państwa członkowskie do koordynowania polityki darczyńców w tym zakresie(17);

78.  uważa, że wysiłki na rzecz powstrzymania wylesiania muszą obejmować pomoc i wsparcie na rzecz jak najefektywniejszego wykorzystywania istniejących gruntów uprawnych w połączeniu z podejściem w zakresie inteligentnej wsi; odnotowuje, że praktyki agroekologiczne mają duży potencjał maksymalizacji funkcji i odporności ekosystemowych dzięki różnorodnym mieszanym technikom sadzenia, agroleśnictwa i permakultury, które mają również zastosowanie w uprawie palmy olejowej, kakao lub gumy i są korzystne z punktu widzenia skutków społecznych, dywersyfikacji produkcji i wydajności, bez uciekania się do dalszego przekształcania lasów;

Przestępczość związana z lasami

79.  zauważa, że według UNEP i Interpolu nielegalny wyrąb drewna i handel nim to jeden z pięciu najważniejszych rodzajów przestępstw przeciwko środowisku, w które w coraz większym stopniu zaangażowane są transgraniczne grupy przestępczości zorganizowanej;

80.  podkreśla, że walka z nielegalnym handlem międzynarodowym wymaga skoordynowanych i zintegrowanych działań w celu powstrzymania zniszczeń, wylesiania, nielegalnej eksploatacji drewna, zapobiegania przemytowi, masakrom oraz popytowi na produkty leśne oraz dzikie gatunki roślin i zwierząt;

81.  podkreśla, że przestępstwa związane z lasami, od nieuregulowanego bądź nielegalnego wypalania węgla drzewnego po przestępstwa dotyczące drewna, papieru i pulpy, które są popełniane przez korporacje na dużą skalę, mają zasadniczy wpływ na globalne emisje gazów cieplarnianych, zasoby wody, pustynnienie i strukturę opadów atmosferycznych;

82.  zauważa z niepokojem, że według raportu UNEP i Interpolu w wielu krajach ustawodawstwo dotyczące przestępczości przeciwko środowisku ocenia się jako nieodpowiednie m.in. ze względu na brak wiedzy fachowej i personelu, niski poziom grzywien lub brak sankcji karnych, co stanowi przeszkodę w skutecznym zwalczaniu tych przestępstw;

83.  podkreśla znaczenie wdrożenia w krajach producentów skutecznych i rzeczywiście odstraszających sankcji w celu zwalczania nielegalnego pozyskiwania drewna i handlu drewnem;

84.  wzywa Komisję do rozszerzenia zakresu stosowania dyrektywy 2008/99/WE w sprawie ochrony środowiska przez prawo karne(18), aby objęła ona nielegalną eksploatację drewna;

85.  zachęca UE do zapewnienia pomocy w celu wzmocnienia monitorowania wylesiania i nielegalnych działań;

86.  podkreśla potrzebę wyeliminowania pierwotnych przyczyn przestępstw przeciwko środowisku, takich jak ubóstwo, korupcja i złe zarządzanie, poprzez zintegrowane i całościowe podejście, przy zachęcaniu do finansowej współpracy transgranicznej i przy użyciu wszystkich odnośnych narzędzi zwalczania międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, włącznie z zajmowaniem i konfiskatą dóbr pochodzących z takiej działalności oraz zwalczaniem prania pieniędzy;

87.  podkreśla potrzebę wzmocnienia krajowych ram prawnych, wspierania tworzenia krajowych sieci w celu stosowania prawa oraz poprawy wdrażania i egzekwowania prawa międzynarodowego mającego znaczenie dla promowania przejrzystej i odpowiedzialnej gospodarki leśnej, m.in. poprzez wymianę najlepszych praktyk, rygorystyczne ujawnianie informacji, solidne systemy oceny oddziaływania na zrównoważony rozwój oraz monitorowania i sprawozdawczości, z uwzględnieniem potrzeby ochrony straży leśnej; apeluje o wzmocnioną współpracę między sektorami i agencjami, zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym, w szczególności z Interpolem i Biurem NZ ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC), włącznie z wymianą informacji wywiadowczych i współpracą sądową oraz rozszerzeniem zakresu działalności Międzynarodowego Centrum Przetwarzania Danych o przestępczość przeciwko środowisku;

88.  przypomina, że powszechniejszy dostęp do danych celnych na temat przywozu do UE poprawiłby przejrzystość i rozliczalność globalnych łańcuchów wartości; wzywa Komisję do poszerzenia zakresu wymogów dotyczących danych celnych oraz do uwzględniania eksportera i producenta jako obowiązkowych elementów danych celnych, a tym samym do zwiększenia przejrzystości i identyfikowalności globalnych łańcuchów wartości;

Kwestie handlowe

89.  podkreśla, że unijne negocjacje handlowe muszą być zgodne z zobowiązaniami Unii do podjęcia działań na rzecz ograniczenia wylesiania i degradacji lasów oraz zwiększenia zasobów węgla w ekosystemach leśnych krajów rozwijających się;

90.  podkreśla potrzebę rozszerzenia i wzmocnienia uzgodnień dotyczących zapobiegania, monitorowania i weryfikowania wpływu dwustronnych i wielostronnych umów UE o wolnym handlu i inwestycji na środowisko i prawa człowieka, w tym za pomocą sprawdzalnych wskaźników i niezależnych społecznych inicjatyw w zakresie monitorowania i sprawozdawczości;

91.  nalega, aby UE zawsze uwzględniała w rozdziałach dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju wiążące i egzekwowalne przepisy w celu położenia kresu nielegalnemu pozyskiwaniu drewna, wylesianiu, degradacji lasów i zawłaszczaniu ziemi, a także innym przypadkom łamania praw człowieka, objętym odpowiednim i skutecznym mechanizmem rozstrzygania sporów, i do rozważenia możliwości wprowadzenia, oprócz innych metod egzekwowania prawa, mechanizmu sankcji oraz stosowania przepisów gwarantujących prawo własności, prawa do uprzedniej konsultacji i świadomej zgody; apeluje do Komisji o włączenie takich przepisów do zawartych już umów o wolnym handlu za pomocą klauzuli rewizyjnej, w szczególności zobowiązania do skutecznego wdrożenia porozumienia paryskiego w sprawie zmian klimatu; podkreśla znaczenie monitorowania tych przepisów oraz potrzebę bezzwłocznego rozpoczęcia procedury konsultacji rządowych w przypadku, gdy partnerzy handlowi nie przestrzegają tych zasad, oraz uruchomienia istniejących mechanizmów egzekwowania, takich jak mechanizmy rozwiązywania sporów ustanowione w ramach rozdziałów dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju;

92.  wzywa Komisję do włączenia ambitnych zapisów dotyczących lasów do wszystkich umów handlowych i inwestycyjnych UE; podkreśla, że zapisy te powinny być wiążące i możliwe do wyegzekwowania za pomocą skutecznych mechanizmów monitorowania i sankcji, które umożliwiają jednostkom i społecznościom, zarówno w UE, jak i poza nią, dochodzenie roszczeń;

93.  podkreśla, że korupcją związaną z nielegalnym pozyskiwaniem drewna należy się zająć w ramach polityki handlowej UE; wzywa Komisję do włączenia przepisów dotyczących zwalczania korupcji związanych z nielegalnym pozyskiwaniem drewna, które są egzekwowalne i które muszą zostać w pełni i skutecznie wdrożone;

94.  wzywa Komisję do włączenia do umów o wolnym handlu egzekwowalnych przepisów dotyczących zwalczania korupcji nielegalnych praktyk leśnych, takich jak zaniżanie cen drewna w koncesjach, pozyskiwanie przez korporacje komercyjne drzew chronionych, przemyt produktów leśnych przez granice, nielegalne pozyskiwanie i przetwarzanie surowców leśnych bez zezwolenia;

95.  zwraca uwagę, że rozporządzenie w sprawie ogólnego systemu preferencji taryfowych (GSP) nadal stwarza ograniczone możliwości ochrony zasobów leśnych i odpowiedzialnego gospodarowania nimi; zwraca się do Komisji o zapewnienie, aby odpowiednie konwencje dotyczące lasów objęte systemem GSP i GSP+ były odpowiednio monitorowane, w tym przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego, w celu zagwarantowania ochrony lasów w krajach partnerskich, w tym możliwości utworzenia mechanizmu składania skarg gwarantującego należyte rozpatrzenie skarg złożonych przez zainteresowane strony; podkreśla, że taki mechanizm musi szczególnie uwzględniać, w stosownych przypadkach, prawa ludów tubylczych, społeczności zależnych od lasów oraz prawa przyznane zgodnie z Konwencją MOP C169 dotyczącą ludności tubylczej i plemiennej;

96.  przypomina o znaczeniu odpowiedniego dostępu do wymiaru sprawiedliwości, środków prawnych i skutecznej ochrony sygnalistów w krajach eksportujących zasoby naturalne w celu zapewnienia skuteczności wszelkich przepisów lub inicjatyw;

o
o   o

97.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 295 z 12.11.2010, s. 23. (2) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0098. (3) Dz.U. C 215 z 19.6.2018, s. 125. (4) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0330. (5) Nellemann, C. (redaktor prowadzący); Henriksen, R., Kreilhuber, A., Stewart, D., Kotsovou, M., Raxter, P., Mrema, E. i Barrat, S. (redaktorzy), The Rise of Environmental Crime – A Growing Threat to Natural Resources, Peace, Development And Security, A UNEP-INTERPOL Rapid Response Assessment [Wzrost przestępczości przeciwko środowisku – rosnące zagrożenie dla zasobów naturalnych, pokoju, rozwoju i bezpieczeństwa. Ocena w trybie pilnym UNEP-Interpol], United Nations Environment Programme and RHIPTO Rapid Response, Norwegian Centre for Global Analyses, www.rhipto.org, 2016 r. (6) Goodman R. C. i Herold M., Why Maintaining Tropical Forests is Essential and Urgent for Maintaining a Stable Climate [Dlaczego utrzymanie lasów tropikalnych jest istotne i pilne dla utrzymania stabilnego klimatu?], dokument roboczy nr 385, Centre for Global Development, Waszyngton, 2014 r.; McKinsey & Company, Pathways to a Low-Carbon Economy [Drogi do gospodarki niskoemisyjnej], 2009 r.; McKinsey & Company, Pathways to a Low-Carbon Economy: Version 2 of the Global Greenhouse Gas Abatement Cost Curve [Drogi do gospodarki niskoemisyjnej: wersja 2 krzywej kosztów redukcji emisji gazów cieplarnianych], 2013 r. (7) Baccini, A. i in., Tropical forests are a net carbon source based on aboveground measurements [Lasy tropikalne są źródłem węgla netto, w oparciu o naziemne pomiary zysków i strat], Science, tom 358, wydanie 6360, 2017 r., s. 230–234. (8) Zob. https://www.iucn.org/theme/forests/our-work/forest-landscape-restoration/bonn-challenge (9) Nellemann, C. (redaktor prowadzący); Henriksen, R., Kreilhuber, A., Stewart, D., Kotsovou, M., Raxter, P., Mrema, E. i Barrat, S. (redaktorzy), The Rise of Environmental Crime – A Growing Threat to Natural Resources, Peace, Development And Security, A UNEP-INTERPOL Rapid Response Assessment [Wzrost przestępczości przeciwko środowisku – rosnące zagrożenie dla zasobów naturalnych, pokoju, rozwoju i bezpieczeństwa. Ocena w trybie pilnym UNEP-Interpol], United Nations Environment Programme and RHIPTO Rapid Response, Norwegian Centre for Global Analyses, www.rhipto.org, 2016 r. (10) Dz.U. C 215 z 19.6.2018, s. 125. (11) http://ec.europa.eu/environment/forests/pdf/feasibility_study_deforestation_kh0418199enn_main_report.pdf (12) W raporcie Agencji Dochodzeń Środowiskowych (Environmental Investigation Agency, EIA) i Indonezyjskiej Sieci Monitorowania Lasów (Jaringan Pemantau Independen Kehutanan/JPIK) z 2014 r. pt. Permitting Crime [Przestępstwa związane z zezwoleniami] stwierdzono, że niektóre przedsiębiorstwa posiadające pozwolenia TLAS są zaangażowane w „pranie drewna”, gdyż mieszają drewno pozyskiwane nielegalnie z drewnem legalnym. Obecnie drewno to mogłoby być wywożone do UE jako drewno posiadające zezwolenie FLEGT. Raport dostępny na stronie http://www.wri.org/blog/2018/01/indonesia-has-carrot-end-illegal-logging-now-it-needs-stick, źródło pierwotne https://eia-international.org/wp-content/uploads/Permitting-Crime.pdf (13) Przypadek z Nepalu przedstawiony przez firmę ClientEarth, informacje na stronie https://www.clientearth.org/what-can-we-learn-from-community-forests-in-nepal/ . (14) Forest Trends Report Series [Seria „Sprawozdania na temat trendów w leśnictwie”]: Consumer Goods and Deforestation: An Analysis of the Extent and Nature of Illegality in Forest Conversion for Agriculture and Timber Plantations [Dobra konsumpcyjne a wylesianie: analiza zakresu i charakteru nielegalnej działalności związanej z przekształcaniem lasów w obszary rolne i obszary pozyskiwania drewna], 2014 r. (15) Dz.U. C 215 z 19.6.2018, s. 125. (16) Baccini, A. i in., Tropical forests are a net carbon source based on aboveground measurements [Lasy tropikalne są źródłem węgla netto, w oparciu o naziemne pomiary zysków i strat], Science, tom 358, wydanie 6360, 2017 r., s. 230–234, http://science.sciencemag.org/content/early/2017/09/27/science.aam5962 (17) Baccini, A. i in., op. cit. (18) Dz.U. L 328 z 6.12.2008, s. 28.