Parlament Europejski,

–  uwzględniając traktaty UE, a w szczególności art. 2, 3, 4, 6 i 7 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej (zwaną dalej kartą),

–  uwzględniając europejską konwencję praw człowieka oraz powiązane orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2019 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw podstawowych w Unii Europejskiej w 2017 roku(1),

–  uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że UE opiera się na takich wartościach jak poszanowanie godności ludzkiej, wolność, demokracja, równość, praworządność i poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości; mając na uwadze, że wartości te są wspólne państwom członkowskim, w społeczeństwie, w którym panuje pluralizm, niedyskryminacja, tolerancja, sprawiedliwość, solidarność oraz równość kobiet i mężczyzn;

B.  mając na uwadze, że praworządność jest podstawą demokracji i jedną z fundamentalnych zasad UE, która działa w oparciu o domniemanie wzajemnego zaufania, że państwa członkowskie przestrzegają zasad demokracji, rządów prawa i praw podstawowych zapisanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej i europejskiej konwencji praw człowieka;

C.  mając na uwadze, że UE jest zobowiązana szanować wolność wypowiedzi i informacji oraz wolność pokojowego zgromadzania się i zrzeszania się;

D.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 11 europejskiej konwencji praw człowieka i art. 12 karty każdy ma prawo do korzystania z wolności pokojowego zgromadzania się i wolności zrzeszania się z innymi, w tym również prawo do zakładania związków zawodowych i przyłączania się do nich w celu ochrony własnych interesów;

E.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 11 europejskiej konwencji praw człowieka „korzystanie z tych praw nie może podlegać innym ograniczeniom niż te, które określa ustawa i które są konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na bezpieczeństwo państwowe i publiczne, utrzymanie porządku publicznego, zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia lub moralności, lub ochronę praw i wolności innych osób”;

F.  mając na uwadze, że art. 11 europejskiej konwencji praw człowieka stanowi również, iż wolność zgromadzania się „nie stanowi przeszkody w nakładaniu zgodnych z prawem ograniczeń w korzystaniu z tych praw przez członków sił zbrojnych, policji lub administracji państwowej”;

G.  mając na uwadze, że art. 12 karty stanowi także, iż partie polityczne na szczeblu Unii przyczyniają się do wyrażania woli politycznej obywateli Unii;

H.  mając na uwadze, że należy chronić wolność zrzeszania się; mając na uwadze, że dynamiczne społeczeństwo obywatelskie i pluralistyczne media odgrywają istotną rolę we wspieraniu otwartego i pluralistycznego społeczeństwa i udziału obywateli w procesach demokratycznych, a także w rozliczaniu rządzących z ich działalności;

I.  mając na uwadze, że wolność zgromadzania się nierozłącznie wiąże się z wolnością wypowiedzi, co gwarantuje art. 11 karty i art. 10 europejskiej konwencji praw człowieka, w których czytamy, że każdy ma prawo do wolności wypowiedzi, a prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe;

J.  mając na uwadze, że korzystanie z tych wolności pociągających za sobą obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobiegania zakłóceniom porządku lub przestępstwom, z uwagi na ochronę zdrowia lub moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieganie ujawnianiu informacji poufnych lub gwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej, zgodnie z art. 10 europejskiej konwencji praw człowieka;

K.  mając na uwadze, że art. 52 karty stanowi, iż „wszelkie ograniczenia w korzystaniu z praw i wolności uznanych w niniejszej karcie muszą być przewidziane ustawą i szanować istotę tych praw i wolności”;

L.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 4 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej UE szanuje podstawowe funkcje państwa wszystkich państw członkowskich, w tym również funkcje mające na celu zapewnienie integralności terytorialnej państwa, utrzymanie porządku publicznego oraz ochronę bezpieczeństwa narodowego; mając na uwadze, że w szczególności bezpieczeństwo narodowe pozostaje w zakresie wyłącznej odpowiedzialności każdego państwa członkowskiego;

M.  mając na uwadze, że zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wszelkie ograniczenia praw podstawowych i swobód obywatelskich muszą być zgodne z zasadami legalności, konieczności i proporcjonalności;

N.  mając na uwadze, że organy ścigania w kilku państwach członkowskich były krytykowane za podważanie prawa do protestu i stosowanie nadmiernej siły;

1.  apeluje do państw członkowskich o przestrzeganie prawa do wolności pokojowego zgromadzania się, wolności stowarzyszania się i wolności wypowiedzi;

2.  podkreśla, że debata publiczna ma zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania demokratycznych społeczeństw;

3.  potępia przyjęcie w ostatnich latach w kilku państwach członkowskich restrykcyjnych przepisów dotyczących wolności zgromadzeń;

4.  potępia użycie przemocy i nieproporcjonalne interwencje organów państwowych podczas protestów i pokojowych demonstracji; zachęca właściwe władze do zapewnienia przejrzystego, bezstronnego, niezależnego i skutecznego dochodzenia w  przypadku podejrzeń lub zarzutów o nieproporcjonalne użycie siły; przypomina, że organy ścigania muszą zawsze ponosić odpowiedzialność za wypełnianie swoich obowiązków i przestrzeganie przez nie odpowiednich ram prawnych i operacyjnych;

5.  wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania, że użycie siły przez organy ścigania jest zawsze zgodne z prawem, proporcjonalne, konieczne i traktowane jako ostateczny środek, oraz że odbywa się przy zapewnieniu ochrony życia ludzkiego i integralności fizycznej; zauważa, że masowe stosowanie siły wobec tłumów jest sprzeczne z zasadą proporcjonalności;

6.  dostrzega ważną rolę dziennikarzy i fotoreporterów w zgłaszaniu przypadków nieproporcjonalnej przemocy i potępia wszystkie przypadki, w których byli oni celem umyślnych ataków;

7.  uważa, że przemoc wobec pokojowych demonstrantów nigdy nie może stanowić rozwiązania w debacie ani w polityce;

8.  przyznaje, że policja, w której szeregach również było wiele ofiar, działa w trudnych warunkach, co wynika w szczególności z wrogiego nastawienia niektórych protestujących, ale również z nadmiernego obciążenia zadaniami; potępia wszelkie formy przemocy wobec osób lub przypadki niszczenia mienia przez agresywnych i bojowo nastawionych protestujących, którzy przychodzą jedynie w celu stosowania przemocy i podważają zasadność pokojowych protestów;

9.  zachęca funkcjonariuszy organów ścigania państw członkowskich do aktywnego uczestnictwa w szkoleniach organizowanych przez Agencję Unii Europejskiej ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania (CEPOL) w zakresie utrzymania porządku publicznego i ochrony policyjnej w przypadku ważnych wydarzeń; zachęca państwa członkowskie do wymiany najlepszych praktyk w tym obszarze;

10.  podkreśla znaczenie zagwarantowania bezpieczeństwa funkcjonariuszom organów ścigania, funkcjonariuszom policji i żołnierzom wykonującym czynności związane z utrzymaniem bezpieczeństwa w trakcie publicznych demonstracji;

11.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0032.