Umowa o partnerstwie w sprawie połowów między Republiką Wybrzeża Kości Słoniowej a Unią Europejską (2018–2024) ***
121k
48k
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia protokołu wykonawczego do Umowy o partnerstwie w sprawie połowów między Unią Europejską a Republiką Wybrzeża Kości Słoniowej (lata 2018–2024) (10858/2018 – C8-0387/2018 – 2018/0267(NLE))
– uwzględniając projekt decyzji Rady (10858/2018),
– uwzględniając protokół wykonawczy do Umowy o partnerstwie w sprawie połowów między Unią Europejską a Republiką Wybrzeża Kości Słoniowej (2018–2024) (10856/2018),
– uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na mocy art. 43, art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) ppkt (v) i art. 218 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C8-0387/2018),
– uwzględniając swoją rezolucję nieustawodawczą z dnia 12 lutego 2019 r.(1) w sprawie projektu decyzji,
– uwzględniając art. 99 ust. 1 i 4 oraz art. 108 ust. 7 Regulaminu,
– uwzględniając zalecenie Komisji Rybołówstwa oraz opinie Komisji Rozwoju i Komisji Budżetowej (A8-0030/2019),
1. wyraża zgodę na zawarcie protokołu;
2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich oraz Republiki Wybrzeża Kości Słoniowej.
Umowa o partnerstwie w sprawie połowów między Republiką Wybrzeża Kości Słoniowej a Unią Europejską (2018–2024) (rezolucja)
133k
52k
Rezolucja nieustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia protokołu wykonawczego do Umowy o partnerstwie w sprawie połowów między Unią Europejską a Republiką Wybrzeża Kości Słoniowej (lata 2018–2024) (10858/2018 – C8-0387/2018 – 2018/0267M(NLE))
– uwzględniając projekt decyzji Rady (10858/2018),
– uwzględniając protokół wykonawczy do Umowy o partnerstwie w sprawie połowów między Unią Europejską a Republiką Wybrzeża Kości Słoniowej (lata 2018–2024) (10856/2018),
– uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na mocy art. 43, art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) ppkt (v) i art. 218 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C8-0387/2018),
– uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie projektu decyzji(1),
– uwzględniając art. 99 ust. 2 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rybołówstwa oraz opinię Komisji Rozwoju (A8-0034/2019),
A. mając na uwadze, że Komisja Europejska wynegocjowała z rządem Republiki Wybrzeża Kości Słoniowej nową umowę o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów wraz z protokołem wykonawczym do umowy na okres sześciu lat;
B. mając na uwadze, że ogólnym celem umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Wybrzeżem Kości Słoniowej jest zacieśnienie współpracy między Unią Europejską a Wybrzeżem Kości Słoniowej w dziedzinie rybołówstwa, w interesie obu stron, w drodze propagowania zrównoważonej polityki rybołówstwa i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybnych w wyłącznej strefie ekonomicznej (w.s.e.) Wybrzeża Kości Słoniowej;
C. mając na uwadze, że wykorzystywanie uprawnień do połowów na mocy poprzedniej umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Wybrzeżem Kości Słoniowej plasowało się średnio na poziomie 79 %, co uznawane jest za ogólnie dobry wynik; mając jednak na uwadze, że w tym okresie taklowce nie wykorzystywały dostępnych uprawnień do połowów;
D. mając na uwadze, że zawieranie kolejnych umów o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Wybrzeżem Kości Słoniowej miało korzystny wpływ na gospodarkę Wybrzeża Kości Słoniowej dzięki wykorzystywaniu lokalnych marynarzy, portu i fabryki konserw w Abidżanie, wykorzystywaniu przyłowów unijnych sejnerów tuńczykowych i wzmocnieniu lokalnych zdolności do monitorowania (chociaż ogólnie są one uznawane za niedostateczne);
E. mając na uwadze, że umowa o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Wybrzeżem Kości Słoniowej powinna wspierać skuteczniejszy i bardziej zrównoważony rozwój społeczności rybackich w tym kraju, a także powiązanych gałęzi przemysłu i działalności; mając na uwadze, że wsparcie gwarantowane w ramach przedmiotowego protokołu powinno być zgodne z krajowymi planami rozwoju – w szczególności z planem strategicznym na rzecz rozwoju hodowli, rybołówstwa i akwakultury – oraz z planem działania na rzecz niebieskiej gospodarki opracowanym we współpracy z ONZ, z myślą o zwiększeniu produkcji i profesjonalizacji sektora, aby zaspokoić potrzeby społeczeństwa w zakresie żywności i zatrudnienia; mając na uwadze, że zgodnie ze wspomnianym planem strategicznym do spełnienia tych celów potrzebny jest budżet w wysokości ponad 140 mln EUR;
F. mając na uwadze, że za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju UE przeznacza na rzecz Wybrzeża Kości Słoniowej wieloletni budżet w wysokości 273 mln EUR, skupiając się między innymi na obszarach infrastruktury, ochrony zdrowia i pomocy humanitarnej;
1. uważa, że umowa o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Wybrzeżem Kości Słoniowej powinna sprzyjać realizacji dwóch jednakowo ważnych celów: 1) zapewnienia uprawnień do połowów statkom UE na wodach w.s.e. Wybrzeża Kości Słoniowej w oparciu o najlepsze dostępne opinie naukowe i z poszanowaniem środków ochrony i zarządzania podejmowanych przez organizacje regionalne, do których należy Wybrzeże Kości Słoniowej, zwłaszcza ICCAT, oraz w granicach dostępnej nadwyżki; oraz 2) wspierania współpracy między UE a Wybrzeżem Kości Słoniowej z myślą o zrównoważonej polityce rybołówstwa i odpowiedzialnej eksploatacji zasobów rybnych w obszarze połowowym Wybrzeża, a także przyczyniania się do zrównoważonego rozwoju sektora rybołówstwa Wybrzeża Kości Słoniowej dzięki współpracy gospodarczej, finansowej, technicznej i naukowej z poszanowaniem suwerennych wyborów dokonywanych przez ten kraj w odniesieniu do rozwoju sektora;
2. zwraca uwagę na wnioski przeprowadzonej we wrześniu 2017 r. oceny retrospektywnej i perspektywicznej protokołu do umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Wybrzeżem Kości Słoniowej, w której wskazano między innymi, że protokół do umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Wybrzeżem Kości Słoniowej na lata 2013–2018 w ujęciu ogólnym okazał się skuteczny, wydajny, odpowiadający poszczególnym interesom, spójny z polityką sektorową Wybrzeża Kości Słoniowej i został dobrze przyjęty przez zainteresowane podmioty oraz że zalecane jest podpisanie nowego protokołu;
3. podkreśla, że przy wdrażaniu i ewentualnych przeglądach lub przedłużeniu umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Wybrzeżem Kości Słoniowej i protokołu do umowy należy wziąć pod uwagę plan strategiczny na rzecz rozwoju hodowli, rybołówstwa i akwakultury oraz plan działania na rzecz niebieskiej gospodarki z myślą o rozwoju sektora rybołówstwa Wybrzeża Kości Słoniowej i przestrzegać ich ze szczególnym uwzględnieniem:
–
poprawy struktury zarządzania: przygotowania i przyjęcia ustawodawstwa oraz dalszego rozwoju planów zarządzania;
–
wzmocnienia kontroli i nadzoru w.s.e. Wybrzeża Kości Słoniowej;
–
lepszych środków zwalczania nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów (połowów NNN), w tym na wodach śródlądowych;
–
budowy lub dostosowania nabrzeży wyładunkowych i portów, w szczególności – choć nie tylko – w porcie w Abidżanie;
–
poprawy warunków w wędzarniach, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji kobiet, aby umożliwić osiągnięcie skuteczniejszego systemu konserwowania;
–
wspierania poprawy warunków pracy kobiet, które są głównie odpowiedzialne za przetwarzanie przyłowów;
–
stworzenia morskich obszarów chronionych;
–
wzmocnienia partnerstw z państwami trzecimi w postaci umów dotyczących połowów, zapewniając przejrzystość dzięki publikacji treści tych umów, a także stworzenia regionalnego programu szkolenia oraz wykorzystywania obecności obserwatorów;
–
budowy targowisk rybnych;
–
umożliwienia umacniania organizacji reprezentujących mężczyzn i kobiety w sektorze rybołówstwa, zwłaszcza osoby zajmujące się tradycyjnym łodziowym rybołówstwem przybrzeżnym, przyczyniając się do wzmocnienia potencjału technicznego i zdolności w zakresie zarządzania i negocjacji;
–
budowy lub dostosowania ośrodków kształcenia podstawowego i szkolenia zawodowego, aby podnieść kwalifikacje rybaków i marynarzy;
–
zwiększenia zdolności w zakresie badań naukowych i monitorowania zasobów rybnych;
4. uważa, że można by przyjąć ambitniejsze przepisy dotyczące zatrudniania marynarzy pochodzących z krajów AKP na statkach rybackich UE, którzy stanowią obecnie 20 % załogi; przypomina o konieczności przestrzegania zasad MOP, a w szczególności nawołuje do podpisania konwencji MOP nr 188, która przewiduje obowiązek poszanowania ogólnych zasad wolności stowarzyszania się i rokowań zbiorowych pracowników oraz zasady niedyskryminowania w zakresie zatrudnienia i pracy; wzywa ponadto do uwzględnienia żądań związków zawodowych lokalnych marynarzy apelujących o lepsze stosowanie zabezpieczeń społecznych, zdrowotnych i emerytalnych marynarzy pochodzących z krajów AKP;
5. uważa, że należy opracować informacje na temat korzyści, jakie niesie stosowanie protokołu dla lokalnej gospodarki (zatrudnienie, infrastruktura, poprawa warunków społecznych);
6. uważa za pożądane zwiększenie ilości i dokładności informacji na temat wszystkich połowów (docelowych i przyłowów) i stanu ochrony zasobów rybnych oraz lepsze wykorzystywanie środków przeznaczonych na wsparcie sektorowe, aby móc lepiej ocenić wpływ umowy na ekosystem morski i na społeczności rybackie; wzywa Komisję do wspierania sprawnego i przejrzystego funkcjonowania organów odpowiedzialnych za monitorowanie stosowania umowy, w tym ustanowienia w tym celu wspólnego komitetu naukowego z udziałem stowarzyszeń rybaków trudniących się tradycyjnym łodziowym rybołówstwem przybrzeżnym i stowarzyszeń kobiet trudniących się wędzeniem ryb, związków zawodowych, przedstawicieli społeczności przybrzeżnych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego Wybrzeża Kości Słoniowej;
7. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby w ramach polityki współpracy i pomocy publicznej na rzecz rozwoju Wybrzeża Kości Słoniowej miały na uwadze pożądaną komplementarność między Europejskim Funduszem Rozwoju i wsparciem sektorowym ustanowionym w ramach umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów, tak by szybciej i skuteczniej przyczynić się do wzmocnienia pozycji lokalnych społeczności rybackich i pełnego sprawowania przez ten kraj suwerennej kontroli nad własnymi zasobami;
8. wzywa Komisję, by zaapelowała do Republiki Wybrzeża Kości Słoniowej o wykorzystanie wkładu finansowego przewidzianego w protokole w celu zrównoważonego wzmocnienia krajowego sektora rybołówstwa, wspierania popytu na lokalne inwestycje i projekty przemysłowe oraz tworzenia lokalnych miejsc pracy;
9. wzywa Komisję Europejską, aby przedstawiła Parlamentowi i udostępniła publicznie protokoły i wnioski z posiedzeń wspólnego komitetu, o którym mowa w art. 9 umowy, wieloletni program sektorowy przewidziany w art. 4 protokołu oraz wnioski z odnośnych ocen rocznych; wzywa Komisję, aby umożliwiła przedstawicielom Parlamentu udział w posiedzeniach wspólnego komitetu w charakterze obserwatorów oraz by zachęcała do uczestnictwa społeczności rybackie Wybrzeża Kości Słoniowej;
10. wzywa Komisję i Radę, aby w ramach przysługujących im uprawnień bezzwłocznie i w pełni informowały Parlament na wszystkich etapach procedury związanych z protokołem i jego ewentualnym przedłużeniem zgodnie z art. 13 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej oraz art. 218 ust. 10 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;
11. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich, jak również rządowi i parlamentowi Republiki Wybrzeża Kości Słoniowej.
Umowa o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Marokiem ***
119k
47k
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między Unią Europejską a Królestwem Marokańskim, protokołu wykonawczego do niej oraz wymiany listów towarzyszącej umowie (14367/2018 – C8-0033/2019 – 2018/0349(NLE))
– uwzględniając projekt decyzji Rady (14367/2018),
– uwzględniając Umowę o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między Unią Europejską a Królestwem Marokańskim, protokół wykonawczy do niej oraz wymianę listów towarzyszącą umowie (12983/2018),
– uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na mocy art. 43 i art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) ppkt (v) oraz art. 218 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C8-0033/2019),
– uwzględniając art. 99 ust. 1 i 4 oraz art. 108 ust. 7 Regulaminu,
– uwzględniając zalecenie Komisji Rybołówstwa oraz opinię przedstawioną przez Komisję Budżetową (A8-0027/2019),
1. wyraża zgodę na zawarcie umowy;
2. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania stanowiska Radzie, Komisji, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich oraz Królestwa Marokańskiego.
Umowa w sprawie zapobiegania nieuregulowanym połowom na morzu pełnym w środkowej części Oceanu Arktycznego ***
117k
47k
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia w imieniu Unii Europejskiej umowy w sprawie zapobiegania nieuregulowanym połowom na morzu pełnym w środkowej części Oceanu Arktycznego (10784/2018 – C8-0431/2018 – 2018/0239(NLE))
– uwzględniając projekt decyzji Rady (10784/2018),
– uwzględniając projekt umowy w sprawie zapobiegania nieuregulowanym połowom na morzu pełnym w środkowej części Oceanu Arktycznego (10788/2018),
– uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na mocy art. 43 oraz art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) ppkt (v) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C8-0431/2018),
– uwzględniając art. 99 ust. 1 i 4 oraz art. 108 ust. 7 Regulaminu,
– uwzględniając zalecenie Komisji Rybołówstwa (A8-0016/2019),
1. wyraża zgodę na zawarcie umowy;
2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich oraz innych państw będących stronami umowy.
Protokół do Umowy o partnerstwie gospodarczym oraz koordynacji politycznej i współpracy między UE a Meksykiem (przystąpienie Chorwacji) ***
121k
48k
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej i jej państw członkowskich, Trzeciego protokołu dodatkowego do Umowy o partnerstwie gospodarczym oraz koordynacji politycznej i współpracy między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Meksykańskimi Stanami Zjednoczonymi, z drugiej strony, w celu uwzględnienia przystąpienia Republiki Chorwacji do Unii Europejskiej (15383/2017 – C8-0489/2018 – 2017/0319(NLE))
– uwzględniając projekt decyzji Rady (15383/2017),
– uwzględniając projekt Trzeciego protokołu dodatkowego do Umowy o partnerstwie gospodarczym oraz koordynacji politycznej i współpracy między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Meksykańskimi Stanami Zjednoczonymi, z drugiej strony, w celu uwzględnienia przystąpienia Republiki Chorwacji do Unii Europejskiej (15410/2017),
– uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody, przedstawiony przez Radę na mocy art. 91, art. 100 ust. 2, art. 207 i 211 oraz art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C8-0489/2018),
– uwzględniając art. 99 ust. 1 i 4 oraz art. 108 ust. 7 Regulaminu,
– uwzględniając zalecenie Komisji Handlu Międzynarodowego (A8-0066/2019),
1. wyraża zgodę na zawarcie protokołu;
2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie, Komisji, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich oraz Meksykańskich Stanów Zjednoczonych.
Unijny program zwalczania nadużyć finansowych ***I
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych (COM(2018)0386 – C8-0236/2018 – 2018/0211(COD))
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)
Parlament Europejski,
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2018)0386),
– uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 33 i 325 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8-0236/2018),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając opinię Trybunału Obrachunkowego z dnia 15 listopada 2018 r.(1),
– uwzględniając art. 59 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej oraz opinię Komisji Budżetowej (A8-0064/2019),
1. przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;
2. zwraca uwagę, że określona we wniosku ustawodawczym koperta finansowa stanowi jedynie wskazówkę dla władzy ustawodawczej i nie może zostać uznana za ostateczną do momentu osiągnięcia porozumienia w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027;
3. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;
4. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 lutego 2019 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) .../... ustanawiającego Program UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą(3),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Art. 325 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej nakłada na Unię i państwa członkowskie obowiązek zwalczania nadużyć finansowych, korupcji i wszelkich innych nielegalnych działań naruszających interesy finansowe Unii. Unia powinna wspierać działania w tych obszarach.
(2) Wsparcie w przeszłości tego typu działań w drodze decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 804/2004/WE(4) (program Herkules), która została zmieniona i jej okres obowiązywania został przedłużony decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 878/2007/WE(5) (program Herkules II), uchyloną i zastąpioną rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady(UE) nr 250/2014(6) (program Herkules III) pozwoliło na intensyfikację działań podejmowanych przez Unię i państwa członkowskie w dziedzinie zwalczania nadużyć finansowych, korupcji i wszelkich innych nielegalnych działań naruszających interesy finansowe Unii.
(3) Wspieranie zgłaszania przez państwa członkowskie oraz kandydatów i potencjalnych kandydatów nieprawidłowości i nadużyć finansowych naruszających interesy finansowe Unii za pośrednictwem systemu zarządzania nieprawidłowościami (IMS) stanowi obowiązek nałożony przez prawodawstwo sektorowe na Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej i Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich(7), Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Fundusz Spójności i Europejski Fundusz Morski i Rybacki(8), Fundusz Azylu, Migracji i Integracji i instrument na rzecz wsparcia finansowego współpracy policyjnej, zapobiegania i zwalczania przestępczości oraz zarządzania kryzysowego(9), Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym(10), a także pomoc przedakcesyjną(11) w odniesieniu do okresu programowania 2014-2020 i późniejszych lat. IMS jest bezpiecznym narzędziem komunikacji elektronicznej, które ułatwia państwom członkowskim oraz kandydatom i potencjalnym kandydatom wywiązywanie się z ich obowiązku zgłaszania wykrytych nieprawidłowości i które wspiera zarządzanie nieprawidłowościami i ich analizę.
(3a) Należy odpowiednio uwzględnić różnorodność systemów prawnych i administracyjnych w państwach członkowskich, aby usuwać nieprawidłowości i zwalczać nadużycia finansowe. Wahania liczby nieprawidłowości mogą mieć związek z progresją cykli wieloletniego programowania oraz z późnym zgłaszaniem nieprawidłowości. Wszystko to wymaga utworzenia jednolitego systemu pozyskiwania od państw członkowskich danych o nieprawidłowościach i nadużyciach finansowych, by unormować proces zgłaszania oraz zapewnić jakość i porównywalność przekazywanych danych. [Popr. 1]
(3b) Znaczenie działań zapobiegawczych Komisji i Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) nie podlega dyskusji, podobnie jak sprawniejsze wdrażanie systemu wczesnego wykrywania i wykluczania, systemu informacji w celu zwalczania nadużyć finansowych oraz krajowych strategii zwalczania nadużyć finansowych. W kontekście tych działań konieczne jest opracowanie ram cyfryzacji wszystkich procesów wdrażania strategii politycznych Unii (w tym zaproszenia do składania wniosków, składane wnioski, ocena, wdrażanie i płatności), które mają być stosowane przez wszystkie państwa członkowskie. [Popr. 2]
(4) Rozporządzenie Rady (WE) nr 515/97(12) i decyzja Rady 2009/917/WSiSW(13) stanowią, że Unia ma wspierać wzajemną pomoc między organami administracyjnymi państw członkowskich i współpracę między państwami członkowskimi a Komisją w celu zapewnienia prawidłowego stosowania przepisów prawa celnego i rolnego.
(5) Takie wsparcie jest zapewniane wielu działaniom operacyjnym. Obejmuje to system informacji w celu zwalczania nadużyć finansowych (AFIS), platformę technologii informacyjnej, która składa się z szeregu aplikacji działających w ramach wspólnego systemu informacji zarządzanym przez Komisję. Na platformie AFIS funkcjonuje też IMS. Wymaga on stabilnego i przewidywalnego finansowania przez lata, aby zapewnić jego trwałe działanie.
(6) Wsparcie Unii w obszarach ochrony interesów finansowych Unii na rzecz zgłaszania nieprawidłowości i wzajemnego wsparcia administracyjnego i współpracy w kwestiach celnych i rolnych należy usprawnić w ramach jednego programu, tj. programu UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych (zwanego dalej „programem”) w celu zwiększenia synergii i elastyczności budżetu, a także uproszczenia procesu zarządzania bez uszczerbku dla sprawowania przez współprawodawców skutecznej kontroli nad realizacją programu. [Popr. 3]
(7) Program łączy zatem składnik na wzór programu Herkules, inny składnik zapewniający finansowanie IMS oraz trzeci składnik finansujący działania powierzone Komisji na mocy rozporządzenia (WE) nr 515/97, w tym platformę AFIS.
(7a) Ochrona interesów finansowych Unii powinna zajmować się wszystkimi aspektami budżetu UE, zarówno od strony dochodów, jak i wydatków.W tym kontekście należy odpowiednio uwzględnić fakt, że program ten jako jedyny koncentruje się w szczególności na ochronie wydatków z budżetu Unii. [Popr. 4]
(8) Platforma AFIS obejmuje szereg systemów informacyjnych, w tym system informacji celnej (CIS). CIS jest zautomatyzowanym systemem informacji i jego celem jest pomoc państwom członkowskim w śledzeniu i ściganiu działań naruszających przepisy prawa celnego i rolnego i przeciwdziałaniu takim działaniom, poprzez wzrastającą dzięki szybszemu przekazywaniu informacji skuteczność współpracy oraz zastosowane procedury kontroli ich administracji celnych. CIS obejmuje zarówno współpracę administracyjną, jak i współpracę policji w ramach jednej infrastruktury. Do celów współpracy administracyjnej CIS został ustanowiony rozporządzeniem (WE) nr 515/97 przyjętym na podstawie art. 33 i 325 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Do celów współpracy policyjnej CIS został ustanowiony decyzją 2009/917/WSiSW przyjętą na podstawie art. 30 ust. 1 lit. a) i art. 34 ust. 2 lit. c) Traktatu o Unii Europejskiej. Z technicznego punktu widzenia nie można rozdzielić dwóch wymiarów CIS: współpracy policyjnej i współpracy administracyjnej, gdyż obydwa funkcjonują w ramach jednego systemu informatycznego. Zważywszy, że sam CIS jest tylko jednym z systemów informatycznych obsługiwanych w ramach AFIS i że w CIS jest mniej przypadków współpracy policyjnej niż przypadków współpracy administracyjnej, wymiar AFIS związany ze współpracą policyjną uznaje się za dodatkowy w stosunku do wymiaru związanego ze współpracą administracyjną.
(9) Niniejsze rozporządzenie określa pulę środków finansowych na cały okres trwania programu, które stanowią główną kwotę odniesienia w rozumieniu [reference to be updated as appropriate according to the new inter-institutional agreement: pkt 17 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami(14)] dla Parlamentu Europejskiego i Rady podczas rocznej procedury budżetowej.
(10) Do niniejszego rozporządzenia zastosowanie mają horyzontalne przepisy finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Określone w rozporządzeniu finansowym przepisy regulują w szczególności procedurę ustalania i wykonania budżetu poprzez dotacje, zamówienia, nagrody, wykonanie pośrednie i przewidują kontrole dotyczące odpowiedzialności podmiotów działań finansowych. Zamówienia publiczne finansowane w całości lub w części z budżetu Unii w ramach tego programu podlegają m.in. zasadzie przejrzystości, proporcjonalności, równego traktowania i niedyskryminacji, natomiast dotacje podlegają ponadto zasadzie współfinansowania i niełączenia dotacji, zakazowi podwójnego finansowania oraz zasadzie niedziałania wstecz i zasadzie niedochodowości. Przepisy przyjęte na podstawie art. 322 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczą również ochrony budżetu Unii w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich, gdyż poszanowanie dla praworządności stanowi zasadniczy warunek wstępny należytego zarządzania finansami i skutecznego finansowania przez UE. [Popr. 5]
(11) Rodzaje finansowania oraz metody wykonywania przewidziane w niniejszym rozporządzeniu należy wybrać na podstawie ich potencjału osiągania szczególnych celów działań i możliwości uzyskania wyników, z uwzględnieniem w szczególności kosztów kontroli, obciążeń administracyjnych oraz zakładanego ryzyka niezgodności. Należy rozważyć stosowanie płatności ryczałtowych, stawek ryczałtowych i kosztów jednostkowych, a także finansowania niepowiązanego z kosztami, o których mowa w art. 125 ust. 1 rozporządzenia finansowego.
(11a) Maksymalne stawki współfinansowania dotacji w ramach programu nie powinny przekraczać 80% kosztów kwalifikowalnych.W wyjątkowych i należycie uzasadnionych przypadkach, które określono w programie prac i które dotyczą np. państw członkowskich narażonych na wysokie ryzyko w dziedzinie interesów finansowych Unii, maksymalną stopę współfinansowania należy ustalić na poziomie 90% kosztów kwalifikowalnych. [Popr. 6]
(12) Aby w ramach programu zapewnić ciągłość finansowania wszystkich działań powierzonych Komisji na mocy rozporządzenia (WE) nr 515/97, w tym platformy AFIS, w załączniku I przedstawiono orientacyjny wykaz działań, które mają być finansowane.
(12a) Komisja powinna przyjąć programy prac zgodnie z art. 110 rozporządzenia finansowego. Programy prac powinny zawierać opis działań, które mają zostać sfinansowane, wskazanie kwoty przydzielonej na każde działanie, orientacyjny harmonogram wdrażania oraz maksymalną stopę współfinansowania w przypadku dotacji. Przygotowując program prac, Komisja powinna uwzględnić priorytety Parlamentu Europejskiego określone w ramach jego rocznej oceny sytuacji w zakresie ochrony interesów finansowych Unii. Program prac należy opublikować na stronie internetowej Komisji i przekazać Parlamentowi Europejskiemu. [Popr. 7]
(12b) Działania uznaje się za kwalifikowalne, jeżeli przyczyniają się one do osiągnięcia szczegółowych celów programu, o których mowa w art. 2.Cele te mogą obejmować udzielanie specjalnej pomocy technicznej właściwym organom państw członkowskich, a to w postaci specjalistycznej wiedzy, wyspecjalizowanego i technicznie zaawansowanego sprzętu oraz skutecznych narzędzi z zakresu technologii informatycznych,zapewnianie niezbędnego wsparcia i ułatwianie prowadzenia dochodzeń, w szczególności ustanawianie wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych i podejmowanie operacji transgranicznych,lub intensywniejszą wymianę kadrową w ramach konkretnych projektów.Działania kwalifikujące się mogą ponadto obejmować organizację specjalnych szkoleń, warsztaty z zakresu analizy ryzyka oraz w stosownych przypadkach organizację konferencji i badań. [Popr. 8]
(13) Zakup sprzętu ze środków instrumentu unijnego, który zakłada wsparcie finansowe na zakup sprzętu do kontroli celnej(15) może mieć pozytywny wpływ na zwalczanie nadużyć finansowych naruszających interesy finansowe UE. Istnieje wspólna odpowiedzialność nałożona na wspomniany instrument oraz program, aby unikać wszelkich przypadków powielania wsparcia Unii. Wsparcie udzielane w ramach programu powinno zasadniczo dotyczyć zakupu rodzajów sprzętu, które nie wchodzą w zakres instrumentu Unii na potrzeby sprzętu do kontroli celnej, lub sprzętu, w przypadku którego beneficjentami są organy inne niż organy, dla których przeznaczony jest instrument Unii na potrzeby sprzętu do kontroli celnej. Szczególnie w kontekście przygotowań do rocznych programów prac należy unikaćPonadto sfinansowany sprzęt powinien być jednoznacznie wykorzystywany do ochrony interesów finansowych Unii.Unikanie powielania się zakresów i wypracowanie efektów synergii między tym programem a innymi odnośnymi programami w takich obszarach jak wymiar sprawiedliwości, cła i sprawy wewnętrzne należy zagwarantować w szczególności w kontekście przygotowywania programów prac. [Popr. 9]
(13a) W ramach programu wspiera się współpracę między organami administracji i organami ścigania państw członkowskich, a także między państwami członkowskimi a Komisją, w tym Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), oraz innymi właściwymi organami i agencjami Unii takimi, jak Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust) i Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol), aby zagwarantować skuteczniejszą ochronę interesów finansowych Unii. W ramach tego programu będzie się także wspierać współpracę z Prokuraturą Europejską w odnośnych dziedzinach, kiedy urząd ten rozpocznie swoją działalność. [Popr. 10]
(14) Udział w programie powinny mieć kraje należące do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), które są członkami Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Program powinien być otwarty na uczestnictwo krajów przystępujących, kandydatówkrajów kandydujących i potencjalnych kandydatówkrajów kandydujących, a także krajów objętych europejską polityką sąsiedztwa, zgodnie z ogólnymi zasadami i ogólnymi warunkami udziału tych państw w programach Unii ustanowionymi w odpowiednich umowach ramowych i decyzjach rady stowarzyszenia lub podobnych porozumieniach. Również pozostałe państwa trzecie powinny móc uczestniczyć w programie, pod warunkiem że zawarły z Unią układ o stowarzyszeniu lub przystąpią do umowy dotyczącej ich udziału w programach unijnych. [Popr. 11]
(15) Biorąc pod uwagę dotychczasowe oceny programów Herkules i aby zwiększyć rolę programu, w drodze wyjątku należy umożliwić udział podmiotów prawnych z siedzibą w państwie trzecim, które nie jest stowarzyszone z programem, bez konieczności ponoszenia przez te podmioty kosztów udziału.
(15a) W szczególności należy zachęcać do udziału podmioty ustanowione w krajach, w których obowiązuje układ o stowarzyszeniu z Unią, aby poprawić ochronę interesów finansowych Unii poprzez współpracę celną i wymianę najlepszych praktyk, zwłaszcza w zakresie sposobów zwalczania nadużyć finansowych, korupcji i innych nielegalnych działań naruszających interesy finansowe Unii oraz w zakresie podejmowania wyzwań pojawiających się w wyniku rozwoju nowych technologii. [Popr. 12]
(16) Program powinien być realizowany z uwzględnieniem zaleceń i środków wymienionych w komunikacie Komisji z dnia 6 czerwca 2013 r. zatytułowanym „Intensyfikacja walki z przemytem papierosów i innymi formami nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi — Kompleksowa strategia UE”(16), a także w sprawozdaniu z postępu prac nad wdrożeniem wspomnianego komunikatu z dnia 12 maja 2017 r.(17).
(17) W 2016 r. Unia ratyfikowała Protokół w sprawie wyeliminowania nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi do Ramowej konwencji antytytoniowej Światowej Organizacji Zdrowia („protokół”). Celem protokołu powinna być ochrona interesów finansowych Unii w zakresie, w jakim dotyczy on zwalczania transgranicznego nielegalnego handlu tytoniem powodującego straty w dochodach. Program powinien wspierać Sekretariat Ramowej konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu w jego zadaniach związanych z protokołem. Ponadto program powinien także wspierać inne działania podejmowane przez Sekretariat w kontekście zwalczania nielegalnego handlu tytoniem.
(18) Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013(18), rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2988/95(19), rozporządzeniem Rady (WE, Euratom, WE) nr 2185/96(20) i rozporządzeniem Rady (UE) 2017/1939(21) interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków zapobiegania nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, ich wykrywania, korygowania i dochodzenia, a także odzyskiwania środków straconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania sankcji administracyjnych.
W szczególności, zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) nr 883/2013 i rozporządzeniem (Euratom, WE) nr 2185/96 Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) może prowadzić dochodzenia administracyjne, w tym kontrole na miejscu i inspekcje, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycie finansowe, korupcja lub jakiekolwiek inne nielegalne działanie, naruszające interesy finansowe Unii. Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1939 Prokuratura Europejska (EPPO) może prowadzić dochodzenia i ścigać nadużycia finansowe i inne przestępstwa naruszające interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371(22). Zgodnie z rozporządzeniem finansowym każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, w pełni współpracują w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznają konieczne prawa i dostęp Komisji, OLAF-owi, EPPO i Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu oraz zapewniają, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa.
(19) Państwa trzecie należące do EOG mogą uczestniczyć w programach unijnych w ramach współpracy ustanowionej w Porozumieniu EOG, które przewiduje wdrażanie programów na mocy decyzji podjętej zgodnie z tym Porozumieniem. Państwa trzecie mogą także uczestniczyć na podstawie innych instrumentów prawnych. W niniejszym rozporządzeniu należy zawrzeć przepis szczegółowy o przyznaniu koniecznych praw i dostępu wymaganych dla właściwego urzędnika zatwierdzającego, OLAF-a, Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, aby mogli oni w pełni wykonywać swoje odnośne uprawnienia.
(20)
(21) Zgodnie z [reference to be updated as appropriate according to a new decision on OCTs: art. 94 decyzji Rady 2013/755/UE(23)] osoby i podmioty z siedzibą w krajach i terytoriach zamorskich kwalifikują się do finansowania z zastrzeżeniem zasad i celów programu oraz ewentualnych uzgodnień mających zastosowanie do państwa członkowskiego, z którym dany kraj lub terytorium zamorskie są powiązane.
(22) Zgodnie z ust. 22 i 23 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa(24) konieczna jest ewaluacja programu na podstawie informacji zebranych w drodze szczegółowych wymogów w zakresie sprawozdawczości, a mianowicie w odniesieniu do wyników, monitorowania i oceny, unikając przy tym nadmiernych regulacji i obciążeń administracyjnych, zwłaszcza po stronie państw członkowskich. Wymogi te, w stosownych przypadkach, mogą obejmować mierzalne wskaźniki, jako podstawę ewaluacji skutków programu w terenie. Ewaluacja powinna być przeprowadzona przez niezależny podmiot oceniający. [Popr. 13]
(23) W celu opracowania przepisów dotyczących monitorowania i ewaluacji programu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęciaprzyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. w odniesieniu do przyjmowania programów prac. Ponadto, aby możliwe było wprowadzanie zmian do niniejszego rozporządzenia, należy, zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów w odniesieniu do wskaźników określonych w załączniku II do niniejszego rozporządzenia. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. W szczególności, aby zapewnić udział na równych zasadach Parlamentu Europejskiego i Rady w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych. [Popr. 14]
(24) Art. 42a ust. 1 i 2 rozporządzenia (WE) nr 515/97 stanowi podstawę prawną dla finansowania AFIS. Niniejsze rozporządzenie powinno zastąpić podstawę prawną nową podstawą prawną. art. 42a ust. 1 i 2 rozporządzenia (WE) nr 515/97 powinien zatem zostać skreślony.
(25) Rozporządzenie (UE) nr 250/2014 ustanawiające program Herkules III obejmowało okres od dnia 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2020 r. Niniejsze rozporządzenie przewiduje działania następcze do programu Herkules III począwszy od dnia 1 stycznia 2021 r. Należy zatem uchylić rozporządzenie (UE) nr 250/2014,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
ROZDZIAŁ I
PRZEPISY OGÓLNE
Artykuł 1
Przedmiot
Niniejsze rozporządzenie ustanawia Program UE w zakresie zwalczania nadużyć finansowych (zwany dalej „programem”).
Określa ono cele programu, budżet na lata 2021–2027, formy finansowania unijnego oraz zasady dotyczące przyznawania takiego finansowania.
Artykuł 2
Cele programu
1. Program ma następujące cele ogólne:
a) ochrona interesów finansowych Unii;
b) wspieranie wzajemnej pomocy organów administracyjnych państw członkowskich i współpracy między nimi a Komisją w celu zapewnienia prawidłowego stosowania przepisów prawa celnego i rolnego.
2. Program ma następujące cele szczegółowe:
a) zapobieganie nadużyciom finansowym, korupcji i wszelkiej innej nielegalnej działalności naruszającej interesy finansowe Unii Europejskiej oraz zwalczanie takich zjawisk;
b) wspieranie zgłaszania nieprawidłowości, w tym nadużyć finansowych, w odniesieniu do funduszy zarządzania dzielonego i funduszy pomocy przedakcesyjnej ujętych w budżecie Unii;
c) zapewnianie narzędzi do wymiany informacji i do wsparcia działań operacyjnych w obszarze wzajemnego wsparcia administracyjnego w kwestiach celnych i rolnych.
Artykuł 3
Budżet
1. Pula środków finansowych na realizację programu na lata 2021–2027 wynosi 181,207 mln EUR321 314 000 EUR według cen z 2018 r. (362 414 000 EUR według cen bieżących). [Popr. 15]
2. Szacunkowy podział kwoty, o której mowa w ust. 1, jest następujący:
a) 114,207 mln EUR202 512 000 EUR według cen z 2018 r. (228 414 000 EUR według cen bieżących) na cel, o którym mowa w art. 2 ust. 2 lit. a); [Popr. 16]
b) 7 mln EUR12 412 000 EUR według cen z 2018 r. (14 mln EUR według cen bieżących) na cel, o którym mowa w art. 2 ust. 2 lit. b); [Popr. 17]
c) 60 mln EUR106 390 000 EUR według cen z 2018 r. (120 mln EUR według cen bieżących) na cel, o którym mowa w art. 2 ust. 2 lit. c). [Popr. 18]
2a. Komisja jest uprawniona do dokonania realokacji środków finansowych między celami określonymi w art. 2 ust. 2. Jeżeli realokacja oznacza zmianę jednej z kwot określonych w ust. 2 niniejszego artykułu o co najmniej 10%, dokonuje się jej na podstawie aktu delegowanego przyjmowanego zgodnie z art. 14. [Popr. 19]
3. Z kwoty, o której mowa w ust. 1, można również pokrywać wydatki na wsparcie techniczne i administracyjne związane z realizacją programu, takie jak działania przygotowawcze, monitorowanie, kontrola, audyt i ocena, w tym na systemy informatyczne dla przedsiębiorstw. Ponadto orientacyjny przydział, o którym mowa w ust. 2 lit. a), należycie uwzględnia fakt, że program ten jako jedyny zajmuje się w szczególności aspektem ochrony interesów finansowych Unii związanym z wydatkami. [Popr. 20]
Artykuł 4
Państwa trzecie stowarzyszone z programem
Program jest otwarty dla następujących państw trzecich:
a) członkowie Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), którzy są członkami Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), zgodnie z warunkami ustanowionymi w Porozumieniu EOG;
b) państwa przystępujące, kandydaci i potencjalni kandydaci, zgodnie z ogólnymi zasadami i ogólnymi warunkami udziału tych państw w programach Unii, ustanowionymi w odpowiednich umowach ramowych i decyzjach rad stowarzyszenia lub w podobnych porozumieniach oraz zgodnie ze szczegółowymi warunkami ustanowionymi w porozumieniach między Unią a tymi państwami;
c) państwa objęte europejską polityką sąsiedztwa, zgodnie z ogólnymi zasadami i ogólnymi warunkami udziału tych państw w programach Unii, ustanowionymi w odpowiednich umowach ramowych i decyzjach rad stowarzyszenia lub w podobnych porozumieniach oraz zgodnie ze szczegółowymi warunkami ustanowionymi w porozumieniach między Unią a tymi państwami;
d) inne państwa trzecie zgodnie z warunkami określonymi w szczegółowej umowie dotyczącej uczestnictwa państwa trzeciego w dowolnym programie Unii, pod warunkiem że taka umowa;
a) zapewnia właściwą równowagę w odniesieniu do wkładów i korzyści państwa trzeciego uczestniczącego w programach unijnych; [Popr. 21]
b) określa warunki udziału w programach, w tym obliczanie wkładów finansowych do poszczególnych programów i ich kosztów administracyjnych. Wspomniane wkłady stanowią dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z art. [21 ust. 5] rozporządzenia finansowego;
c) nie przyznaje państwu trzeciemu prawa do decydowania o programach;
d) gwarantuje prawa Unii do zapewniania należytego zarządzania finansami i do ochrony jej interesów finansowych.
Artykuł 5
Realizacja i formy finansowania unijnego
1. Program jest realizowany według metody zarządzania bezpośredniego zgodnie z rozporządzeniem finansowym lub według metody zarządzania pośredniego z podmiotami, o których mowa w art. 62 ust. 1 lit. c) rozporządzenia finansowego.
2. Program może zapewniać finansowanie w dowolnej formie przewidzianej w rozporządzeniu finansowym, w szczególności w postaci dotacji zgodnie z tytułem VIII i zamówień zgodnie z tytułem VII, a także zwrotu kosztów podróży i pobytu, jak przewidziano w art. 238 rozporządzenia finansowego. [Popr. 22]
3. Program może zapewniać finansowanie działań realizowanych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 515/97, zwłaszcza finansowanie rodzajów kosztów, o których mowa w orientacyjnym wykazie w załączniku I.
4. Jeśli finansowane działanie dotyczy zakupu sprzętu, Komisja ustanawia, w stosownych przypadkach, mechanizm koordynacji zapewniający wydajność i interoperacyjność całego sprzętu zakupionego ze środków programów unijnych.
Artykuł 6
Ochrona interesów finansowych Unii
Jeśli państwo trzecie uczestniczy w programie na mocy decyzji podjętej zgodnie z umową międzynarodową lub na mocy dowolnego innego instrumentu prawnego, takie państwo trzecie przyznaje konieczne prawa i dostęp wymagane dla właściwego urzędnika zatwierdzającego, Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, aby mogli oni w pełni wykonywać swoje odnośne uprawnienia. W przypadku Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych takie prawa obejmują prawo do prowadzenia dochodzeń, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, przewidzianych w rozporządzeniu (UE, Euratom) nr 883/2013 dotyczącym dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych.
ROZDZIAŁ II
DOTACJE [Popr. 23]
Artykuł 7
Dotacje w ramach programu są przyznawane i zarządzane zgodnie z tytułem VIII rozporządzenia finansowego.Poziom współfinansowania w przypadku dotacji udzielanych w ramach programu nie może przekraczać 80 % kosztów kwalifikowalnych. W wyjątkowych i należycie uzasadnionych przypadkach, określonych w programach prac, o których mowa w art. 10, stopa współfinansowania nie może przekraczać 90% kosztów kwalifikowalnych. [Popr. 24]
Artykuł 8
Działania kwalifikowalne
Do finansowania kwalifikują się wyłącznie działania służące realizacji celów, o których mowa w art. 2. :
a) udostępnianie wiedzy technicznej, specjalistycznego i zaawansowanego technicznie sprzętu oraz skutecznych narzędzi informatycznych wzmacniających współpracę transnarodową i międzydyscyplinarną oraz współpracę z Komisją;
b) zwiększanie wymiany personelu na potrzeby konkretnych projektów, zapewnianie niezbędnego wsparcia i ułatwianie prowadzenia dochodzeń, w szczególności ustanawiania wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych i podejmowania operacji transgranicznych;
c) zapewnianie wsparcia technicznego i operacyjnego w dochodzeniach krajowych, zwłaszcza wsparcia dla organów celnych i organów ścigania, w celu wzmocnienia walki z nadużyciami finansowymi i innymi nielegalnymi działaniami;
d) budowanie zdolności w zakresie technologii informatycznych w państwach członkowskich i państwach trzecich, zwiększanie wymiany danych, tworzenie i udostępnianie narzędzi informatycznych na potrzeby dochodzeń oraz monitorowanie pracy wywiadowczej;
e) organizowanie specjalistycznych szkoleń, warsztatów z zakresu analizy ryzyka, konferencji i badań mających na celu poprawę współpracy i koordynacji między służbami, których dotyczy ochrona interesów finansowych Unii;
f) finansowanie zestawu aplikacji informatycznych używanych przez służby celne w ramach wspólnego systemu informacji zarządzanego przez Komisję, które opracowano, aby umożliwić wykonywanie zadań powierzonych Komisji na mocy rozporządzenia (WE) nr 515/97;
g) finansowanie bezpiecznego narzędzia komunikacji elektronicznej, które ułatwi państwom członkowskim wywiązywanie się z obowiązku zgłaszania wykrytych nieprawidłowości, w tym nadużyć finansowych, i które będzie wspierać zarządzanie nieprawidłowościami i ich analizę;
h) wszelkie inne działania przewidziane w programach prac określonych w art. 10, jakie są niezbędne do osiągnięcia ogólnych i szczegółowych celów programu ustanowionych w art. 2. [Popr. 25]
Jeżeli wspierane działanie dotyczy zakupu sprzętu, Komisja dba o to, aby sfinansowany sprzęt przyczyniał się do ochrony interesów finansowych Unii. [Popr. 26]
Artykuł 9
Kwalifikujące się podmioty
1. Oprócz kryteriów określonych w art. 197 rozporządzenia finansowego zastosowanie mają kryteria kwalifikowalności określone w ust. 2.
a) mowa w art. 2, z siedzibą w jednym z następujących państw: organy publiczne, które mogą przyczynić się do osiągnięcia jednego z celów, o których
a) państwie członkowskim lub powiązanym z nim kraju lub terytorium zamorskim;
b) państwie trzecim stowarzyszonym z programem;
c) państwie trzecim wymienionym w programie prac na warunkach określonych w ust. 3;
b) instytuty badawcze i placówki oświatowe oraz podmioty o celu niezarobkowym, które mogą przyczynić się do osiągnięcia celów, o których mowa w art. 2, o ile mają siedzibę i działają co najmniej od roku w państwie członkowskim lub państwie trzecim stowarzyszonym w programie lub państwie trzecim wymienionym w programie prac na warunkach określonych w ust. 3.
c) wszelkie podmioty prawne utworzone na mocy prawa unijnego lub wszelkie organizacje międzynarodowe w rozumieniu art. 156 rozporządzenia finansowego. [Popr. 27]
3. Podmioty, o których mowa w ust. 2, z siedzibą w państwie trzecim, które nie jest stowarzyszone z programem, mogą w drodze wyjątku kwalifikować się do uczestnictwa, jeżeli jest to niezbędne do osiągnięcia celów danego działania.
4. Podmioty, o których mowa w ust. 2, z siedzibą w państwie trzecim, które nie jest stowarzyszone z programem, powinny zasadniczo ponosić koszty swojego udziału.
ROZDZIAŁ III
PROGRAMOWANIE, MONITOROWANIE I OCENA
Artykuł 10
Program prac
Program jest realizowany w ramach programów prac, o których mowa w art. 110 rozporządzenia finansowego.
Programy prac są przyjmowane przez Komisję w drodze aktów delegowanych zgodnie z art. 14. [Popr. 28]
Komisja bada możliwości uzyskania efektów synergii między programem a innymi odnośnymi programami w takich obszarach jak wymiar sprawiedliwości, cła i sprawy wewnętrzne oraz dba o to, aby nie dochodziło do powielania działań w kontekście przygotowywania programów prac. [Popr. 29]
Programy prac publikuje się na stronie internetowej Komisji i przekazuje Parlamentowi Europejskiemu, który ocenia ich treść i wyniki w ramach rocznej ewaluacji dotyczącej ochrony interesów finansowych Unii. [Popr. 30]
Artykuł 11
Monitorowanie i sprawozdawczość
1. Wskaźniki odzwierciedlające postępy w realizacji programu w odniesieniu do celów ogólnych i szczegółowych określonych w art. 2 przedstawiono w załączniku II.
2. Aby zapewnić skuteczną ocenę postępów w realizacji programu w odniesieniu do jego celów, Komisja jest uprawniona do przyjęcia, zgodnie z art. 14, aktów delegowanych dotyczących załącznika II w celu dokonania przeglądu lub uzupełnienia wskaźników, jeżeli uzna to za konieczne, i uzupełnienia niniejszego rozporządzenia o przepisy w sprawie ustanowienia ram monitorowania i oceny. [Popr. 31]
2a. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie roczne dotyczące wyników programu. [Popr. 32]
3. System sprawozdawczości dotyczącej realizacji celów zapewnia wydajne, skuteczne i terminowe gromadzenie danych na potrzeby monitorowania realizacji programu i jego wyników. W tym celu na odbiorców środków unijnych oraz w stosownych przypadkach na państwa członkowskie nakłada się proporcjonalne wymogi dotyczące sprawozdawczości.
Artykuł 12
Ocena
1. Oceny przeprowadza sięsą przeprowadzane przez niezależny podmiot oceniający w terminie pozwalającym na uwzględnienie ich wyników w procesie decyzyjnym. [Popr. 33]
2. Ocena śródokresowa programu przeprowadzana jest z chwilą, gdy dostępne są wystarczające informacje na temat realizacji programu, jednak nie później niż w ciągu czterech lat od rozpoczęcia realizacji programu.
3. Po zakończeniu realizacji programu, lecz nie później niż czterytrzy lata po upływie okresu określonego w art. 1, Komisja przeprowadza ocenę końcową programu. [Popr. 34]
4. Komisja przekazuje wnioski z tych ocen, opatrzone własnymi komentarzami, Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu, Komitetowi Regionów i Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu oraz publikuje je na swojej stronie internetowej. [Popr. 35]
Artykuł 13
Przekazanie uprawnień
Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 14 w celu opracowania przepisów na potrzeby ram monitorowania i oceny, jak przewidziano w art. 11przyjmowania programów prac, jak przewidziano w art. 10, oraz zmiany wskaźników określonych w załączniku II do niniejszego rozporządzeni. [Popr. 44]
Artykuł 14
Wykonywanie przekazanych uprawnień
1. Przekazanie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.
2. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 13, powierza się Komisji do dnia 31 grudnia 2028 r.
3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 13, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna od następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie. Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych.
4. Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r.
5. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
5a. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 10 i 13 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady. [Popr. 36]
ROZDZIAŁ IV
PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE
Artykuł 15
Informacja, komunikacja i promocja
1. Odbiorcy finansowania unijnego uznają pochodzenie i zapewniają maksymalne eksponowanie finansowania unijnego (w szczególności podczas promowania działań i ich rezultatów) poprzez dostarczanie spójnych, skutecznych i proporcjonalnych informacji skierowanych do różnych grup odbiorców, w tym do mediów i opinii publicznej. Uznanie pochodzenia i zapewnienie eksponowania finansowania unijnego nie jest wymagane, jeśli mogą one zmniejszyć skuteczność działań operacyjnych w zakresie ceł i zwalczania nadużyć finansowych. [Popr. 37]
2. Komisja prowadzi regularne działania informacyjne i komunikacyjne związane z programem, jego działaniami i wynikami. Zasoby finansowe przydzielone na program przyczyniają się również do komunikacji instytucjonalnej w zakresie priorytetów politycznych Unii, o ile są one związane z celami, o których mowa w art. 2. [Popr. 38]
Artykuł 16
Zmiana rozporządzenia (WE) nr 515/97
W art. 42a rozporządzenia (WE) nr 515/97 skreśla się ust. 1 i 2.
Artykuł 17
Uchylenie
Rozporządzenie (UE) nr 250/2014 traci moc ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2021 r.
Artykuł 18
Przepisy przejściowe
1. Niniejsze rozporządzenie nie ma wpływu na kontynuację lub modyfikację danych działań, aż do ich zamknięcia, zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 250/2014 i art. 42a rozporządzenia (WE) nr 515/97, które nadal stosuje się do danych działań aż do ich zamknięcia.
2. Z puli środków finansowych przeznaczonych na program można również pokrywać wydatki na wsparcie techniczne i administracyjne na potrzeby przejścia między programem a środkami przyjętymi w ramach rozporządzenia (UE) nr 250/2014 i art. 42a rozporządzenia (WE) nr 515/97.
Artykuł 19
Wejście w życie
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie [dwudziestego] dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Sporządzono w ...
W imieniu Parlamentu Europejskiego W imieniu Rady
Przewodniczący Przewodniczący
ZAŁĄCZNIK I
Orientacyjny wykaz rodzajów kosztów, które będą finansowane z programu w odniesieniu do działań realizowanych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 515/97:
a) wszystkie koszty instalacji i konserwacji stałej infrastruktury technicznej dającej państwom członkowskim dostęp do środków logistycznych, biurowych i informatycznych w celu zapewnienia koordynacji wspólnych działań celnych i innych działań operacyjnych;
b) zwrot kosztów podróży i pobytu, a także w razie potrzeby wypłata wszelkich innych rekompensat dla przedstawicieli państw członkowskich i w stosownych przypadkach przedstawicieli państw trzecich, biorących udział we wspólnotowych misjach, wspólnych operacjach celnych organizowanych lub współorganizowanych przez Komisję oraz w szkoleniach, spotkaniach ad hoc i spotkaniach związanych z przygotowaniami i ewaluacją na potrzeby dochodzeń administracyjnych lub działań operacyjnych prowadzonych przez państwa członkowskie, jeśli są one organizowane lub współorganizowane przez Komisję;
c) wydatki związane z zakupem, analizą, rozwojem i konserwacją infrastruktury informatycznej (sprzętu komputerowego), oprogramowania i specjalnych połączeń sieciowych, a także odnośnych usług w zakresie produkcji, wsparcia i szkolenia, na potrzeby realizacji działań przewidzianych w rozporządzeniu (WE) nr 515/97, zwłaszcza na potrzeby zapobiegania nadużyciom oraz ich zwalczania;
d) wydatki związane z dostarczaniem informacji i wydatki na związane z nimi działania umożliwiające dostęp do informacji, danych i źródeł danych w ramach prowadzenia działań przewidzianych w rozporządzeniu (UE) nr 515/97, w szczególności zapobieganiu nadużyciom oraz ich zwalczaniu;
e) wydatki związane z korzystaniem z systemu informacji celnej przewidzianego w instrumentach przyjętych na mocy art. 87 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a w szczególności w decyzji 2009/917/WSiSW w sprawie stosowania technologii informatycznej do potrzeb celnych, w zakresie, w jakim takie instrumenty stanowią, że przedmiotowe wydatki są pokrywane z budżetu ogólnego Unii Europejskiej;
f) wydatki związane z zakupem, analizą, rozwojem i konserwacją unijnych komponentów wspólnej sieci łączności stosowanej do celów podanych w lit. c).
ZAŁĄCZNIK II
WSKAŹNIKI MONITOROWANIA PROGRAMU
Program będzie uważnie monitorowany w celu zminimalizowania obciążeń i kosztów administracyjnych oraz w celu pomiaru na podstawie zestawu wskaźników, w jakim stopniu osiągnięte zostały cele ogólne i szczegółowe programu. W związku z tym gromadzone będą dane dotyczące następujących kluczowych wskaźników:
Cel szczegółowy 1: Zapobieganie nadużyciom finansowym, korupcji i wszelkiej innej nielegalnej działalności naruszającej interesy finansowe Unii oraz zwalczanie takich zjawisk.
Wskaźnik 1: Wsparcie w zakresie zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i wszelkiej innej nielegalnej działalności naruszającej interesy finansowe Unii oraz zwalczania takich zjawisk – mierzone za pomocą:
1.1: wskaźnika zadowolenia beneficjentów z działań organizowanych w ramach programu i (współ-)finansowanych ze środków programu;
a) liczby i rodzaju działań organizowanych i finansowanych lub współfinansowanych ze środków programu; [Popr. 39]
1.2: udziału procentowegowykazu państw członkowskich otrzymujących każdego roku wsparcie z programu wraz z odpowiednim przydziałem finansowania.. [Popr. 40]
Cel szczegółowy 2: Wspieranie zgłaszania nieprawidłowości, w tym nadużyć finansowych, w odniesieniu do funduszy pomocy przedakcesyjnej podlegających zarządzaniu dzielonemu zapisanych w budżecie Unii.
Wskaźnik 2: Wskaźnik zadowolenia użytkowników z korzystania z systemu zarządzania nieprawidłowościami.
a) liczba zgłoszeń o nieprawidłowościach; [Popr. 41]
Wskaźnik 2a:Zzadowolenie użytkowników korzystających z systemu informacji w celu zwalczania nadużyć finansowych. [Popr. 42]
Cel szczegółowy 3: Zapewnianie narzędzi do wymiany informacji i do wsparcia działań operacyjnych w obszarze wzajemnego wsparcia administracyjnego w kwestiach celnych.
Wskaźnik 3: Ilość udostępnionych informacji dotyczących wzajemnego wsparcia oraz liczba wspieranych działań związanych z wzajemnym wsparciem.
Wskaźnik 3a: Liczba i rodzaj działań związanych z wzajemnym wsparciem. [Popr. 43]
Decyzja nr 804/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. ustanawiająca wspólnotowy program działań na rzecz wspierania działalności w dziedzinie ochrony interesów finansowych Wspólnoty (program Herkules) (Dz.U. L 143 z 30.4.2004, s. 9).
Decyzja nr 878/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lipca 2007 r. zmieniająca i przedłużająca okres obowiązywania decyzji nr 804/2004/WE ustanawiającej wspólnotowy program działań na rzecz wspierania działalności w dziedzinie ochrony interesów finansowych Wspólnoty (program Herkules II) (Dz.U. L 193 z 25.7.2007, s. 18).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 250/2014 z dnia 26 lutego 2014 r. ustanawiające program na rzecz wspierania działalności w dziedzinie ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej (program Herkules III) i uchylające decyzję nr 804/2004/WE (Dz.U. L 84 z 20.3.2014, s. 6).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/1971 z dnia 8 lipca 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 przepisami szczegółowymi w sprawie zgłaszania nieprawidłowości dotyczących Europejskiego Funduszu Gwarancji Rolnej i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich i uchylające rozporządzenie Komisji (WE) nr 1848/2006 i rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/1975 z dnia 8 lipca 2015 r. określające częstotliwość i format zgłaszania nieprawidłowości w odniesieniu do Europejskiego Funduszu Gwarancji Rolnej i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 (Dz.U. L 293 z 10.11.2015, s. 6).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/1970 z dnia 8 lipca 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 przepisami szczegółowymi w sprawie zgłaszania nieprawidłowości dotyczących Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego i rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/1974 z dnia 8 lipca 2015 r. określające częstotliwość i format zgłaszania nieprawidłowości w odniesieniu do Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 (Dz.U. L 293 z 10.11.2015, s. 1).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/1973 uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 514/2014 przepisami szczegółowymi w sprawie zgłaszania nieprawidłowości w odniesieniu do Funduszu Azylu, Migracji i Integracji oraz instrumentu na rzecz wsparcia finansowego współpracy policyjnej, zapobiegania i zwalczania przestępczości oraz zarządzania kryzysowego; i rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/1977 określające częstotliwość i format zgłaszania nieprawidłowości w odniesieniu do Funduszu Azylu, Migracji i Integracji oraz instrumentu na rzecz wsparcia finansowego współpracy policyjnej, zapobiegania i zwalczania przestępczości oraz zarządzania kryzysowego na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 514/2014 (Dz.U. L 293 z 10.11.2015, s. 15).
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/1972 z dnia 8 lipca 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 223/2014 przepisami szczegółowymi dotyczącymi zgłaszania nieprawidłowości dotyczących Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym i rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/1976 z dnia 8 lipca 2015 r. określające częstotliwość i format zgłaszania nieprawidłowości w odniesieniu do Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 223/2014 (Dz.U. L 293 z 10.11.2015, s. 11).
Art. 16 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 447/2014 w sprawie szczegółowych zasad wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 231/2014 ustanawiającego Instrument Pomocy Przedakcesyjnej (IPA II) (Dz.U. L 132 z 3.5.2014, s. 32).
Rozporządzenie Rady (WE) nr 515/97 z dnia 13 marca 1997 r. w sprawie wzajemnej pomocy między organami administracyjnymi państw członkowskich i współpracy między państwami członkowskimi a Komisją w celu zapewnienia prawidłowego stosowania przepisów prawa celnego i rolnego, ostatnio zmienione rozporządzeniem 2015/1525 (Dz.U. L 82 z 22.3.1997, s. 1).
Odniesienie do zaktualizowania: Dz.U. C 373 z 20.12.2013, s. 1. Oświadczenie jest dostępne na stronie: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2013.373.01.0001.01.ENG&toc=OJ:C:2013:373:TOC.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999 (Dz.U. L 248 z 18.9.2013, s. 1).
Rozporządzenie Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (Dz.U. L 292 z 15.11.1996, s. 2).
Rozporządzenie Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej (Dz.U. L 283 z 31.10.2017, s. 1).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie zwalczania za pośrednictwem prawa karnego nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii (Dz.U. L 198 z 28.7.2017, s. 29).
Decyzja Rady 2013/755/UE z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską („decyzja o stowarzyszeniu zamorskim”) (Dz.U. L 344 z 19.12.2013, s. 1).
Porozumienie międzyinstytucjonalne pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1).
Wieloletni plan gospodarowania stadami ryb w wodach zachodnich i wodach z nimi sąsiadujących oraz połowów eksploatujących te stada ***I
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wieloletni plan gospodarowania stadami ryb w wodach zachodnich i wodach z nimi sąsiadujących oraz połowów eksploatujących te stada, zmieniające rozporządzenie (UE) 2016/1139 ustanawiające wieloletni plan dla Morza Bałtyckiego oraz uchylające rozporządzenia (WE) nr 811/2004, (WE) nr 2166/2005, (WE) nr 388/2006, (WE) nr 509/2007 i (WE) nr 1300/2008 (COM(2018)0149– C8-0126/2018– 2018/0074(COD)
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)
Parlament Europejski,
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2018)0149),
– uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 43 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8-0126/2018),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając oficjalne powiadomienie rządu Zjednoczonego Królestwa z dnia 29 marca 2017 r.o jego zamiarze wystąpienia z Unii, zgodnie z art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej;
– uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 19 września 2018 r.(1),
– uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 69f ust. 4 Regulaminu oraz przekazane pismem z dnia 12 grudnia 2018 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając art. 59 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rybołówstwa (A8-0310/2018),
1. przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu(2);
2. zatwierdza załączone do niniejszej rezolucji wspólne oświadczenie Parlamentu i Rady, które zostanie opublikowane w serii L Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej wraz z ostatecznym aktem ustawodawczym;
3. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;
4. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 lutego 2019 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/... ustanawiającego wieloletni plan gospodarowania stadami poławianymi w wodach zachodnich i wodach z nimi sąsiadujących oraz połowami eksploatującymi te stada, zmieniającego rozporządzenia (UE) 2016/1139 i (UE) 2018/973 oraz uchylającego rozporządzenia Rady (WE) nr 811/2004, (WE) nr 2166/2005, (WE) nr 388/2006, (WE) nr 509/2007 i (WE) nr 1300/2008
(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2019/472.)
ZAŁĄCZNIK DO REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ
Wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego i Rady
Parlament Europejski i Rada zamierzają uchylić uprawnienia do przyjmowania środków technicznych na drodze aktów delegowanych zgodnie z art. 8 niniejszego rozporządzenia, kiedy przyjmą nowe rozporządzenie w sprawie środków technicznych, które obejmie uprawnienia dotyczące tych środków.
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej decyzję nr 1313/2013/UE w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności (COM(2017)0772/2) – C8-0409/2017 – 2017/0309(COD))
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)
Parlament Europejski,
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2017)0772/2),
– uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 196 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8-0409/2017),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając uzasadnioną opinię przedstawioną – na mocy protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności – przez Izbę Poselską Republiki Czeskiej, w której stwierdzono, że projekt aktu ustawodawczego nie jest zgodny z zasadą pomocniczości,
– uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 18 października 2018 r.(1),
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 16 maja 2018 r.(2),
– uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 69f ust. 4 Regulaminu oraz przekazane pismem z dnia 19 grudnia 2018 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając art. 59 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, jak również opinie i stanowisko w formie poprawek przedstawione przez Komisję Rozwoju, Komisję Budżetową, Komisję Rozwoju Regionalnego oraz Komisję Praw Kobiet i Równouprawnienia (A8-0180/2018),
1. przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu(3);
2. zatwierdza wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji załączone do niniejszej rezolucji;
3. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;
4. wzywa Komisję do powstrzymania się od przesunięć środków w celu sfinansowania nowych priorytetów politycznych, które dodano do bieżących wieloletnich ram finansowych, ponieważ będzie miało to nieuchronnie negatywny wpływ na realizację innych kluczowych działań Unii;
5. wzywa Komisję do zapewnienia wystarczającego finansowania Unijnemu Mechanizmowi Ochrony Ludności w kolejnych wieloletnich ramach finansowych rozpoczynających się w 2021 r., w oparciu o niniejszy przegląd Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności;
6. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 lutego 2019 r. w celu przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/... zmieniającej decyzję nr 1313/2013/UE w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności
P8_TC1-COD(2017)0309
(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, decyzji (UE) 2019/420.)
ZAŁĄCZNIK DO REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ
Wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji
Dodatkową pulę środków finansowych na wdrożenie unijnego mechanizmu ochrony ludności w 2019 i 2020 r. ustalono na 205,6 mln EUR. Bez uszczerbku dla uprawnień władzy budżetowej część całkowitego wzrostu budżetu rescEU powinna zostać udostępniona w drodze przesunięć środków w dziale 3 (bezpieczeństwo i obywatelstwo) i dziale 4 (globalny wymiar Europy) wieloletnich ram finansowych na lata 2014-2020. Trzy instytucje przypominają, że część przesunięć środków jest już uwzględniona w budżecie na 2019 r., a 15,34 mln EUR zostało już uwzględnione w programowaniu finansowym na 2020 r.
W ramach procedury budżetowej na 2020 r. wzywa się Komisję do zaproponowania dodatkowych 18,24 mln EUR w postaci przesunięć środków, tak aby w tych samych działach osiągnąć 50 % w 2019 i 2020 r.
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie minimalnych wymogów dotyczących ponownego wykorzystania wody (COM(2018)0337 – C8-0220/2018 – 2018/0169(COD))
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)
Parlament Europejski,
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2018)0337),
– uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 192 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8-0220/2018),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z 12 grudnia 2018 r.(1),
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów z 6 grudnia 2018 r.(2),
– uwzględniając art. 59 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinię Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A8-0044/2019),
1. przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;
2. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;
3. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 lutego 2019 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) .../... w sprawie minimalnych wymogów dotyczących ponownego wykorzystania wody
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą(5),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Zasoby wodne w Unii znajdują się pod coraz większą presją, co prowadzi do niedoboru wody i pogorszenia jej jakości. Do zmniejszenia dostępności wody słodkiej, wynikającego z rozwoju miast i rolnictwa, znacząco przyczyniają się w szczególności zmiany klimatu, nieprzewidywalne warunki pogodowe i susze. [Popr. 1]
(2) Zdolność Unii do reagowania na rosnącą presję na zasoby wodne może wzrosnąć dzięki upowszechnieniu ponownego wykorzystywania oczyszczonych ścieków, zmniejszeniu poboru wody z jednolitych części wód i wód podziemnych, zmniejszeniu skutków zrzutu oczyszczonych ścieków do jednolitych części wód oraz propagowaniu oszczędzania wody przez wielokrotne wykorzystywanie ścieków komunalnych przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony środowiska. W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE(6) ponowne wykorzystanie wody – w połączeniu z propagowaniem stosowania w przemyśle technologii umożliwiających efektywne gospodarowanie wodą, a także wodooszczędnych technik nawadniania – wymienia się jako jeden z dodatkowych środków, które państwa członkowskie mogą stosować, by osiągnąć zapisane w tej dyrektywie cele ilościowe i jakościowe w zakresie dobrego stanu wód powierzchniowych i gruntowychpodziemnych. Dyrektywa Rady 91/271/EWG(7) zawiera wymóg, aby oczyszczone ścieki były ponownie wykorzystywane w każdym przypadku, kiedy jest to właściwe. [Popr. 2]
(2a) Na wielu obszarach szczególnym problemem jest wiek i zły stan infrastruktury dystrybucji ścieków oczyszczonych, co prowadzi do ogromnych strat tych oczyszczonych ścieków, a przez to do marnowania zasobów finansowych zainwestowanych w oczyszczanie. Priorytetem powinna być zatem modernizacja całej infrastruktury rurociągów tego rodzaju. [Popr. 3]
(3) KomunikatW komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Plan ochrony zasobów wodnych Europy”(8)zawiera stwierdzenie, podkreślono, że ponowne wykorzystanie wody do celów nawadniania lub na potrzeby przemysłu jest alternatywnym źródłemnależy stworzyć instrument określający na szczeblu Unii normy ponownego wykorzystywania wody i likwidujący przeszkody w powszechnym korzystaniu z takiego alternatywnego źródła zaopatrzenia w wodę, które Unia powinna wziąć pod uwagęmoże pomóc zmniejszyć niedobory wody i usunąć słabości systemów zaopatrzenia w wodę. [Popr. 4]
(4) Komunikat W komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady: „Rozwiązanie problemu dotyczącego niedoboru wody i susz w Unii Europejskiej”(9)ustanawia przedstawiono hierarchię środków, które państwa członkowskie powinny uwzględnić w zarządzaniu niedoborem wody i suszami. Stwierdza się w nimW tym samym celu w dyrektywie 2000/60/WE należy określić wiążącą hierarchię środków właściwej gospodarki wodnej.W komunikacie stwierdzono, że w regionach, gdzie wszystkie środki zapobiegawcze zostały wprowadzone zgodnie z hierarchią możliwych rozwiązań problemów związanych z wodą i w których nadalśrodków gospodarki wodnej, a zapotrzebowanie na wodę jest nadal większe niż jej podaż, dodatkowa infrastruktura wodociągowa może, w pewnych okolicznościach i z uwzględnieniem aspektu kosztów i korzyści, służyć jako alternatywna metoda w celu złagodzenia łagodzenia skutków poważnej suszypoważnych susz. [Popr. 5]
(4a) W rezolucji z 9 października 2008 r. w sprawie sposobu rozwiązania problemu dotyczącego niedoboru wody i susz w Unii Europejskiej(10) Parlament Europejski przypomniał, że w gospodarowaniu zasobami wodnymi należy preferować regulację popytu, stwierdził, że UE powinna przyjąć podejście całościowe, łączące środki zarządzania popytem, optymalizację istniejących zasobów w obiegu wody oraz tworzenie nowych zasobów, a także podkreślił, że podejście to musi obejmować względy środowiskowe, społeczne i gospodarcze. [Popr. 6]
(5) W swoim planie działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym(11) Komisja zobowiązała się do podjęcia szeregu działań, aby zachęcać do ponownego wykorzystywania oczyszczonych ścieków poprzez m.in. , w tym przez opracowanie wniosku ustawodawczego w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ponownego wykorzystania wody. Komisja powinna zaktualizować ten plan działania i nadal priorytetowo traktować działania dotyczące zasobów wodnych. [Popr. 7]
(6) Uważa się, że ponowne wykorzystanie odpowiednio oczyszczonych ścieków, na przykład z oczyszczalni ścieków komunalnych lub instalacji przemysłowych, ma mniejszy wpływ na środowisko niż inne alternatywne źródła zaopatrzenia w wodę, takie jak przerzuty wody lub odsalanie, jednak tego rodzaju ponowne wykorzystanie, które może zmniejszyć marnotrawstwo wody i oszczędzić wodę, jest w Unii stosowane jedynie w ograniczonym zakresie. Wydaje się, że wynika to częściowo z wysokich kosztów systemu ponownego wykorzystywania ścieków oraz z braku wspólnych unijnych norm środowiskowych lub zdrowotnych w zakresie ponownego wykorzystania wody, a w szczególności w odniesieniu w szczególności do produktów rolnych – z potencjalnych zagrożeń zdrowotnych i środowiskowych oraz potencjalnych przeszkód dla swobodnego przepływu tych produktów nawadnianych odzyskaną wodą. Równocześnie należy wziąć pod uwagę fakt, że w niektórych państwach członkowskich infrastruktura nawadniająca jest niedostatecznie rozwinięta lub w ogóle nie występuje. [Popr. 8]
(6a) Ponowne wykorzystywanie wody może przyczynić się do odzysku substancji biogennych zawartych w oczyszczonych ściekach, a wykorzystanie odzyskanej wody do nawadniania w rolnictwie lub leśnictwie może być sposobem na przywrócenie pierwiastków biogennych, takich jak azot, fosfor i potas, do naturalnych cykli biogeochemicznych. [Popr. 9]
(6b) Ponowne wykorzystywanie do nawadniania odpowiednio oczyszczonej odzyskanej wody zgodnie z niniejszym rozporządzeniem powinno odbywać się w sposób przyjazny dla środowiska. Nie powinno zatem prowadzić do uwalniania większej ilości azotu i fosforu, gdyż nadmiar tych pierwiastków biogennych powoduje eutrofizację gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych, a przez to wywołuje szkody w ekosystemach i prowadzi do utraty różnorodności biologicznej. [Popr. 10]
(6c) Aby zagwarantować wydajne ponowne wykorzystywanie zasobów ścieków komunalnych, należy przyznać, że nie każda woda z recyklingu nadaje się do każdego typu upraw.Należy zatem przeszkolić rolników, by optymalnie wykorzystywali wodę z recyklingu w uprawach, w których jakość wykorzystywanej wody nie wpłynie negatywnie na zdrowie publiczne. [Popr. 11]
(7) Równoważne normy zdrowotne w odniesieniu dodotyczące higieny żywności dotyczącew przypadku produktów rolnych nawadnianych odzyskaną wodą mogą zostać osiągniętemożna osiągnąć jedynie w przypadku, gdy wymagania dotyczące jakości odzyskanej wody przeznaczonej do nawadniania w rolnictwie nie będą różniły się w sposób istotny w poszczególnych państwach członkowskich. Harmonizacja wymogów przyczyni się również do skutecznegowydajnego funkcjonowania rynku wewnętrznego w odniesieniu do tych produktów. Należy zatem wprowadzić minimalną harmonizację, ustanawiając minimalne wymogi dotyczące jakości wody, częstotliwości i jej monitorowania oraz kluczowych zadań w dziedzinie zarządzania ryzykiem. Te minimalne wymogi powinny obejmować minimalne parametry dla wody odzyskanej oraz inne, bardziej surowe lub dodatkowe wymogi jakościowe, nałożonenakładane w razie potrzeby przez właściwe organy wraz ze wszelkimi odpowiednimi środkami zapobiegawczymi. W celu określenia bardziej surowych lub dodatkowych wymogów jakościowych dotyczących wody, operatorzy zakładów oczyszczania powinniOperator instalacji odzyskiwania we współpracy z odpowiednimi zaangażowanymi podmiotami powinien sporządzić plan zarządzania ryzykiem dotyczącym ponownego wykorzystania wody i mieć prawo wskazywać bardziej rygorystyczne lub dodatkowe wymogi dotyczące jakości odzyskanej wody. Operator instalacji odzyskiwaniapowinien wykonywać podstawowe zadania w zakresie zarządzania ryzykiem, przynajmniej we współpracy z operatorem infrastruktury dystrybucji odzyskanej wodyi operatorem infrastruktury magazynowania odzyskanej wody. Plan zarządzania ryzykiem dotyczącym ponownego wykorzystywania wody powinien być stale aktualizowany i sporządzany zgodnie ze znormalizowanymi procedurami uznanymi na szczeblu międzynarodowym. Parametry są oparte na sprawozdaniu technicznym Wspólnego Centrum Badawczego Komisji i odzwierciedlają międzynarodowe normy w zakresie ponownego wykorzystania wody.Wspólne Centrum Badawcze Komisji powinno opracować parametry i metody pomiaru umożliwiające wykrywanie mikrodrobin plastiku i pozostałości produktów farmaceutycznych w odzyskanej wodzie. [Popr. 12]
(7a) Obecność mikrodrobin plastiku może zagrażać zdrowiu ludzi i środowisku. Dlatego w ramach szczegółowej analizy źródeł, dystrybucji, losów w środowisku i wpływu mikrodrobin plastiku w związku z oczyszczaniem ścieków Komisja powinna opracować metody pomiaru ilości mikrodrobin plastiku w ściekach komunalnych oczyszczonych zgodnie z dyrektywą 91/271/EWG i odzyskanych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. [Popr. 13]
(7b) Wykorzystywanie niedostatecznie oczyszczonych ścieków w usługach publicznych, np. do mycia ulic czy nawadniania parków i pól golfowych, może mieć szkodliwe skutki dla zdrowia. Komisja powinna zatem określić cele jakościowe dotyczące ponownego wykorzystywania wody w usługach publicznych, by chronić zdrowie ludzi i zwierząt oraz jakość wód podziemnych i powierzchniowych. [Popr. 14]
(7c) W wymaganiach dotyczących jakości wody do nawadniania należy uwzględnić postęp naukowy, zwłaszcza jeśli chodzi o wykrywanie mikrozanieczyszczeń i nowych substancji zwanych „pojawiającymi się”, by zagwarantować bezpieczne wykorzystanie wody oraz chronić środowisko i zdrowie publiczne. [Popr. 15]
(7d) W wymaganiach dotyczących jakości wody należy uwzględnić przeprowadzone dotychczas doświadczenia, zwłaszcza dotyczące wykorzystywania w rolnictwie osadów z oczyszczalni ścieków i pozostałości po metanizacji. [Popr. 16]
(8) Przestrzeganie minimalnych wymagań w zakresie ponownego wykorzystania wody powinno być spójne z polityką Unii w dziedzinie gospodarki wodnej i przyczynić się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju określonych w programie działań ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, a w szczególności do realizacji celu 6 polegającego na zapewnieniu wszystkim obywatelom dostępu do wody i infrastruktury sanitarnej oraz zrównoważonego zarządzania wodą i infrastrukturą sanitarną, a także do znacznego zwiększenia recyklingu wody i jej bezpiecznego i ponownego wykorzystaniawykorzystywania wody na całym świecie, co przyczyni się do osiągnięcia celu zrównoważonego rozwoju ONZ nr 12 dotyczącego odpowiedzialnej konsumpcji i produkcji. Ponadto celem niniejszego rozporządzenia jest zapewnienie stosowania art. 37 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej dotyczącego ochrony środowiska. [Popr. 17]
(8a) Wymogi dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi zapisano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) .../...(12) Państwa członkowskie powinny podjąć działania odpowiednie do zapewnienia, by zasoby wody do picia nie były zanieczyszczone odzyskaną wodą, w celu uniknięcia pogorszenia jakości wody pitnej. [Popr. 18]
(8b) W niektórych przypadkach operatorzy instalacji odzyskiwania nadal transportują i magazynują odzyskaną wodę poza instalacją odzyskiwania, zanim dostarczą ją kolejnym podmiotom w łańcuchu, np. operatorom infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody, operatorom infrastruktury magazynowania odzyskanej wody czy użytkownikom końcowym. Należy zatem zdefiniować punkt zgodności z przepisami, by wyjaśnić, gdzie kończy się odpowiedzialność operatora instalacji odzyskiwania, a zaczyna odpowiedzialność kolejnego podmiotu w łańcuchu. [Popr. 19]
(9) Zarządzanie ryzykiem powinno obejmować identyfikację ryzyka i zarządzanie ryzykiem w sposób proaktywny oraz uwzględniać koncepcję produkcji, dystrybucji, magazynowania i wykorzystywania odzyskanej wody o jakości wymaganej do określonych zastosowań. Ocena ryzyka powinna opierać się na kluczowych zadaniach w zakresie zarządzania ryzykiem i na rygorystycznym stosowaniu m.in. zasady ostrożności oraz określać wszelkie dodatkowe wymogi dotyczące jakości wody niezbędne do zapewnienia odpowiedniej ochrony środowiska naturalnego, zdrowia ludzi i zwierząt. Zarządzanie ryzykiem powinno być wspólnym obowiązkiem wszystkich odpowiednich podmiotów zaangażowanych w plan zarządzania ryzykiem dotyczącym ponownego wykorzystywania wody. Role i obowiązki zaangażowanych podmiotów powinny być jasno określone w planie zarządzania ryzykiem dotyczącym ponownego wykorzystywania wody. Udzielając zezwolenia, właściwy organ powinien móc zażądać od odpowiednich podmiotów zaangażowanych w plan zarządzania ryzykiem dotyczącym ponownego wykorzystywania wody wprowadzenia dalszych środków zarządzania ryzykiem. [Popr. 20]
(9a) Współpraca i interakcja między poszczególnymi stronami uczestniczącymi w procesie odzyskiwania wody powinna być warunkiem opracowania procedur odzyskiwania wody zgodnie z wymogami dotyczącymi danych zastosowań oraz planowania dostaw odzyskanej wody stosownie do zapotrzebowania użytkowników końcowych. [Popr. 21]
(10) W celu skuteczniejszej ochrony środowiska naturalnego, w tym jakości gleby, a także w celu ochrony zdrowia ludzkiego odpowiedzialność za jakość odzyskanej wody w punkcie zgodności z przepisami powinni ponosić przede wszystkim operatorzy zakładów oczyszczaniainstalacji odzyskiwania. Do celów zgodności z minimalnymi wymogami i wszelkimi dodatkowymi warunkami, określonymi przez właściwy organ, operatorzy zakładów oczyszczaniainstalacji odzyskiwania powinni monitorować jakość odzyskanej wody zgodnie z wymogami minimalnymi i warunkami dodatkowymi określonymi przez właściwe organy. Należy zatem ustanowić minimalne wymogi w zakresie monitorowania, obejmujące częstotliwość rutynowego monitorowania oraz harmonogram i cele w zakresie skuteczności działania na potrzeby walidacji monitorowania. Niektóre wymogi dotyczące rutynowego monitorowania są określone zgodnie z dyrektywą 91/271/EWG. [Popr. 22]
(11) Zapewnienie bezpiecznego dostarczania, magazynowania i użytkowania odzyskanej wody jest niezbędne do propagowania rozwojupraktyki ponownego wykorzystania wody na poziomie Unii, zachęcenia zwłaszcza unijnych rolników do przyjęcia tej praktyki i pozyskania większegozwiększenia zaufania społeczeństwa w tej dziedzinie. Ilość wykorzystywanych oczyszczonych ścieków oraz ich charakter, metody oczyszczania i parametry, niezależnie od przewidywanego zastosowania, powinny zapewniać, że kontakt z tymi ściekami oraz ich stosowanie i magazynowanie, w tym spryskiwanie i nawadnianie kropelkowe, po okresie magazynowania lub bezpośrednio po dostarczeniu, nie zagrażają pośrednio ani bezpośrednio, w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej, zdrowiu ludzi lub zwierząt, jakości gleby ani środowisku wodnemu. Świadczenie usług zaopatrzenia w odzyskaną wodę do określonych celów i jej magazynowanie powinno być zatem dozwolone jedynie na podstawie zezwolenia udzielonego przez właściwe organy państw członkowskich. W celu zapewnienia zharmonizowanego podejścia na szczeblu Unii, identyfikowalności i przejrzystości, przepisy prawa materialnego dotyczące zezwolenia powinnopowinny zostać określone na poziomie Unii. Jednakże szczegóły procedur przyznawania zezwoleń powinny zostać określone przez państwa członkowskie, gdyż to ich właściwe organy mają za zadanie ocenić ryzyko związane z ponownym wykorzystaniem wody. Państwa członkowskie powinny być w stanie stosować istniejące procedury udzielania zezwoleń, które powinny zostać dostosowane do nowych wymogów wprowadzonych niniejszym rozporządzeniem. [Popr. 23]
(11a) Dostarczanie i magazynowanie odzyskanej wody oraz wykorzystywanie jej przez użytkowników końcowych są nieodłącznymi elementami systemu ponownego wykorzystywania wody. W procesie dostarczania i magazynowania w odzyskanej wodzie mogą zajść zmiany mające potencjalnie negatywny wpływ na jej jakość chemiczną i biologiczną. Odzyskana woda powinna być odpowiednio wykorzystywana, stosownie do klas jakości odzyskanej wody, charakterystyki upraw i metod nawadniania. Kluczowe zadania w zakresie zarządzania ryzykiem powinny uwzględniać potencjalny niekorzystny wpływ dostarczania, magazynowania i zamierzonego wykorzystania odzyskanej wody na zdrowie i matryce środowiskowe. W związku z tym Komisja powinna opracować wytyczne, by pomóc właściwym organom w sprawowaniu kontroli i monitorowaniu dostarczania, magazynowania i zamierzonego wykorzystywania odzyskanej wody. [Popr. 24]
(11b) Jeżeli potrzebny jest operator infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody i operator infrastruktury magazynowania odzyskanej wody, od każdego z nich powinno być wymagane uzyskanie zezwolenia. Jeżeli spełnione są wszystkie wymogi niezbędne do uzyskania zezwolenia, właściwy organ w danym państwie członkowskim powinien wydać zezwolenie, które powinno zawierać wszystkie niezbędne warunki i środki określone w ocenie ryzyka z myślą o bezpiecznej dystrybucji i magazynowaniu odzyskanej wody dostarczanej użytkownikowi końcowemu. [Popr. 25]
(12) Przepisy niniejszego rozporządzenia mają charakter uzupełniający w stosunku do wymogów innych przepisów unijnych, w szczególności jeśli chodzi o potencjalne zagrożenia dla zdrowia i środowiska. W celu zapewnienia podejścia holistycznego do ryzyka dla zdrowia ludzi, zwierząt i roślin oraz do ryzyka dotyczącego ochrony środowiska, operatorzy zakładów oczyszczania i właściwe organy powinni zatem uwzględnić wymogi ustanowionew stosownych przypadkachprzestrzegać wymogów wprowadzonych w innych właściwych przepisach unijnych, a w szczególności w dyrektywach Rady 86/278/EWG(13), 91/676/EWG(14) i 98/83/WE(15), dyrektywach 91/271/EWG i 2000/60/WE, rozporządzeniach (WE) nr 178/2002(16), (WE) nr 852/2004(17), (WE) nr 183/2005(18), (WE) nr 396/2005(19) i (WE) nr 1069/2009(20) Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektywach 2006/7/WE(21), 2006/118/WE(22), 2008/105/WE(23) i 2011/92/UE(24) Parlamentu Europejskiego i Rady, rozporządzeniach Komisji (WE) nr 2073/2005(25), (WE) nr 1881/2006(26) i (WE) 142/2011(27). [Popr. 26]
(12a) Do celów niniejszego rozporządzenia oczyszczanie i odzyskiwanie ścieków komunalnych powinno móc odbywać się w tym samym miejscu, z wykorzystaniem tych samych lub różnych, oddzielnych instalacji. Ponadto powinno być możliwe, że ten sam podmiot jest zarówno operatorem oczyszczalni, jak i operatorem instalacji odzyskiwania. [Popr. 27]
(13) Rozporządzenie (WE) 852/2004 ustanawia ogólne przepisy dla przedsiębiorstw sektora spożywczego i obejmuje produkcję, przetwórstwo, dystrybucję i wprowadzanie do obrotu żywności przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Rozporządzenie dotyczy jakości zdrowotnej żywności, a jedna z najważniejszych zawartych w nim zasad mówi, że odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności ponosi w pierwszym rzędzie przedsiębiorstwo sektora spożywczego. Rozporządzenie podlega również szczegółowym wytycznym, wśród których szczególnie ważne miejsce zajmuje zawiadomienie Komisji w sprawie wytycznych dotyczących zwalczania zagrożeń mikrobiologicznych w świeżych owocach i warzywach na etapie produkcji podstawowej poprzez dobrą higienę (2017/C 163/01). Cele w zakresie skuteczności dotyczące odzyskiwania wody ustanowione w niniejszym rozporządzeniu nie wykluczają uzyskiwania przez przedsiębiorstwa sektora spożywczego jakości wody wymaganej do zapewnienia zgodności z przepisami rozporządzenia 852/2004 dzięki zastosowaniu na kolejnym etapie kilku wariantów oczyszczania wody, niezależnie lub w połączeniu z innymi wariantami nieobejmującymi oczyszczania.
(13a) By lepiej propagować ponowne wykorzystywanie wody, wskazanie konkretnych zastosowań w niniejszym rozporządzeniu nie powinno uniemożliwiać państwom członkowskim zezwolenia na wykorzystywanie odzyskanej wody również do innych celów, w tym w przemyśle, innych obiektach i w ochronie środowiska, pod warunkiem że państwa członkowskie zagwarantują przestrzeganie obowiązku zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz ochrony środowiska. [Popr. 28]
(14) Aby zwiększyć zaufanie do ponownego wykorzystania wody, informacje powinny być podawane do wiadomości publicznej. Udostępnianie jasnych, kompletnych i aktualnych informacji na temat ponownego wykorzystania wody powinno umożliwić większą przejrzystość i identyfikowalność oraz mogłoby również być korzystne dla innych właściwych organów, dla których konkretne ponowne wykorzystanie wody ma określone implikacje. Aby zachęcić do ponownego wykorzystywania wody, państwa członkowskie powinny zapewnić opracowanie strategii komunikacyjnych, które będą konkretne i dostosowane do potrzeb poszczególnych podmiotów, by zaznajomić te podmioty z obiegiem wody w miastach, potrzebą ponownego wykorzystywania wody i płynących z niego korzyści, a tym samym wspierać wśród zainteresowanych stron akceptację ponownego wykorzystywania wody i ich udział w tej praktyce. [Popr. 29]
(14a) Edukowanie i szkolenie użytkowników końcowych zajmujących się nawadnianiem w rolnictwie mają zasadnicze znaczenie jako elementy składowe wdrażania i utrzymywania środków zapobiegawczych. Użytkownicy końcowi powinni otrzymywać pełne informacje o odpowiednim wykorzystaniu odzyskanej wody, ponieważ są oni szczególnie podatni na zagrożenia. Należy wdrożyć szereg środków zapobiegawczych dotyczących narażenia ludzi, np. środki ochrony indywidualnej, mycie rąk i środki higieny osobistej. Monitorowanie właściwego stosowania tych środków powinno należeć do kluczowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem. [Popr. 30]
(15) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/4/WE(28) ma na celu zagwarantowanie prawa dostępu do informacji dotyczących środowiska w państwach członkowskich, zgodnie z konwencją z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska(29) (konwencja z Aarhus). Dyrektywa 2003/4/WE ustanawia szeroki zakres obowiązków związanych zarówno z udostępnianiem informacji o środowisku na wniosek, jak również z aktywnym rozpowszechnianiem takich informacji. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/2/WE(30) obejmuje swoim zakresem wspólne korzystanie z informacji przestrzennych, w tym zbiorów danych dotyczących różnych zagadnień z dziedziny ochrony środowiska. Ważne jest, aby przepisy niniejszego rozporządzenia dotyczące dostępu do informacji i uzgodnień dotyczących wymiany zestawów danych były uzupełnieniem tych dyrektyw i nie stanowiły odrębnego systemu prawnego. W związku z tym przepisy niniejszego rozporządzenia dotyczące informowania opinii publicznej oraz informacji dotyczących monitorowania powinny pozostać bez uszczerbku dla dyrektyw 2003/4/WE i 2007/2/WE.
(16) W celu dostosowania obowiązujących wymogów minimalnych i kluczowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem do postępu naukowego i technicznego należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w celu zmiany minimalnych wymogów i kluczowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem, bez uszczerbku dla zakresu możliwości ponownego wykorzystywania odpowiednio oczyszczonych ścieków. Ponadto w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego i zdrowia ludzkiego Komisja powinna mieć także możliwość przyjęcia aktów delegowanych, aby uzupełnić kluczowe zadania w zakresie zarządzania ryzykiem poprzez ustanowienie specyfikacji technicznych. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa(31) z dnia 13 kwietnia 2016 r. W szczególności, aby zapewnić udział na równych zasadach Parlamentu Europejskiego i Rady w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych. [Popr. 31]
(17) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do przyjmowania szczegółowych zasad dotyczących formatu i prezentacji informacji, które mają być przekazywane do wiadomości publicznej przez państwa członkowskie, dotyczących formatu i prezentacji informacji o monitorowaniu wdrażania niniejszego rozporządzenia, które mają być przekazywane przez państwa członkowskie, oraz dotyczących formatu i prezentacji informacji w odniesieniu do ogólnounijnego przeglądu sporządzanego przez Europejską Agencję Środowiska. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady(32).
(18) Właściwe organy powinny sprawdzać zgodność odzyskanej wody z warunkami określonymi w zezwoleniu. W przypadku niezgodności z przepisami organy te powinny zażądać od operatora zakładu oczyszczania zastosowania niezbędnych środków w celu zapewnienia zgodności. Operatorzy zakładów oczyszczania powinni bezzwłocznie zawiesić wszelkie dostawy odzyskanej wody, jeżeli niezgodność z przepisami pociągająca za sobą przekroczenie określonych wartości maksymalnych powoduje znaczne ryzyko dla środowiska lub zdrowia ludzkiego. Właściwe organy powinny ściśle współpracować z użytkownikami końcowymi, by ułatwić ponowne wykorzystywanie odpowiednio oczyszczonych ścieków. Właściwe organy powinny kontrolować i monitorować dostarczanie, magazynowanie i wykorzystywanie odzyskanej wody, uwzględniając odpowiednie ryzyko dla zdrowia i środowiska. [Popr. 32]
(19) Właściwe organy powinny współpracować z innymi odpowiednimi organami, prowadząc wymianę informacji, w celu zapewnienia zgodności z odpowiednimi wymogami unijnymi i krajowymi.
(20) Dane przekazywane przez państwa członkowskie są niezbędne do umożliwienia Komisji monitorowania i oceny skuteczności przepisów w realizacji celów, którym mają służyć.
(21) Zgodnie z pkt 22 porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. Komisja powinna przeprowadzić ocenę stosowania niniejszego rozporządzenia. Ocenę należy oprzeć na pięciu kryteriach – efektywności, skuteczności, adekwatności, spójności i wartości dodanej, a ponadto ocena powinna stanowić podstawę do dokonywania ocen skutków możliwych dalszych środków.
(22) Zgodnie z konwencją z Aarhus członkowie zainteresowanej społeczności powinni mieć możliwość odwołania się do wymiaru sprawiedliwości, aby przyczynić się do ochrony prawa do życia w środowisku, sprzyjającym zdrowiu i dobremu samopoczuciu ludzi.
(23) Państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy dotyczące kar stosowanych w przypadku naruszenia przepisów niniejszego rozporządzenia oraz zapewnić ich wykonywanie. Sankcje takie powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
(24) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie ochrona środowiska i zdrowia ludzkiego, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki działania możliwe ich jest lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(25) Należy zapewnić państwom członkowskim wystarczającą ilość czasu na ustanowienie infrastruktury administracyjnej niezbędnej do stosowania niniejszego rozporządzenia, a podmiotom gospodarczym – na przygotowanie się do stosowania nowych przepisów.
(25a) Chcąc jak najbardziej rozwijać i propagować ponowne wykorzystywanie odpowiednio oczyszczonych ścieków, Unia Europejska powinna wspierać działania badawczo-rozwojowe w tej dziedzinie ze środków programu „Horyzont Europa”, by zapewnić wyraźne postępy, jeśli chodzi o pewność co do jakości odpowiednio oczyszczonych ścieków oraz o racjonalne metody wykorzystywania. [Popr. 33]
(25b) Aby skutecznie chronić środowisko i zdrowie ludzi, państwa członkowskie we współpracy z zainteresowanymi stronami powinny wdrożyć kontrolę jakości gleb w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej. [Popr. 34]
(25c) Niniejsze rozporządzenie ma zachęcać do zrównoważonego wykorzystywania wody. Mając ten cel na uwadze, Komisja powinna zobowiązać się, że będzie wykorzystywać programy Unii, w tym program LIFE, do wspierania lokalnych inicjatyw ponownego wykorzystywania odpowiednio oczyszczonych ścieków. [Popr. 35]
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Artykuł 1
Przedmiot i cel
1. Niniejsze rozporządzenie ustanawia minimalne wymogi dotyczące jakości odzyskanej wody i jej monitorowania oraz obowiązek przeprowadzaniawykonywania określonych kluczowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem, do celów bezpiecznego ponownego wykorzystania oczyszczonych ścieków komunalnych w ramach zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi, i przyczynia się do osiągnięcia celów określonych w dyrektywie 2000/60/WE. [Popr. 36]
2. Celem niniejszego rozporządzenia jest zagwarantowanie, że odzyskana woda będzie się nadawała do zamierzonego zastosowania, a co za tym idzie, zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska przy jednoczesnym zmniejszeniu negatywnych skutków zużycia zasobów wodnych i zwiększeniu efektywności,zajęcie się problemem, rozwiązanie problemu niedoboru wody i wynikającego z niego niedoboru wodyproblematyką zmiany klimatu i celami Unii w dziedzinie ochrony środowiska, a takżewynikającą stądpresją na zasoby wodne w sposób skoordynowany w całej Unii, tym samym przyczyniając co przyczyni się do sprawnego funkcjonowaniawdrożenia zrównoważonych rozwiązań w dziedzinie wykorzystywania wody, wspomoże przechodzenie na gospodarkę o obiegu zamkniętym oraz zapewni długoterminową konkurencyjność Unii i sprawne funkcjonowanirynku wewnętrznego. [Popr. 37]
2a. Państwa członkowskie zapewniają, by zasoby wody do picia nie były zanieczyszczone odzyskaną wodą. [Popr. 38]
Artykuł 2
Zakres stosowania
Niniejsze rozporządzenie stosuje się do odzyskanej wody przeznaczonej do wykorzystania w sposób określony w sekcji 1 załącznika I.
Niniejsze rozporządzenie nie stosuje się do projektów pilotażowych dotyczących ponownego wykorzystywaniu wody w zakładach odzyskiwania. [Popr. 39]
Artykuł 3
Definicje
Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:
1. „właściwy organ” oznacza organ lub organy wyznaczone przez państwo członkowskie do wypełnienia zobowiązań wynikających z niniejszego rozporządzenia;
2. „organ odpowiedzialny za gospodarkę wodną” oznacza organ lub organy określone zgodnie z art. 3 ust. 2 lub ust. 3 dyrektywy 2000/60/WE;
3. „użytkownik końcowy” oznacza osobę fizyczną lub prawną która wykorzystujebądź podmiot publiczny lub prywatny, które wykorzystują odzyskaną wodę do zamierzonego zastosowania; [Popr. 40]
4a. „oczyszczone ścieki” oznaczają ścieki komunalne oczyszczone zgodnie z wymogami określonymi w dyrektywie 91/271/EWG; [Popr. 41]
5. „odzyskana woda” oznacza oczyszczone ścieki komunalne, które zostały oczyszczone zgodnie z wymogami określonymi w dyrektywie 91/271/EWG i które zostały poddane w instalacji odzyskiwania dalszej obróbce w zakładzie oczyszczania, która sprawia, że jakość tej wody umożliwia wykorzystanie jej do zamierzonego użytku; [Popr. 42]
5a. „ponowne wykorzystywanie wody” oznacza wykorzystanie odzyskanej wody określonej jakości, nadającej się do zastosowania wskazanego w sekcji 1 załącznika I, za pomocą systemu dystrybucji, a tym samym częściowe lub całkowite zastąpienie wykorzystywania wód powierzchniowych lub podziemnych; [Popr. 43]
6. „zakład oczyszczaniainstalacja odzyskiwania” oznacza oczyszczalnięczęść oczyszczalni ścieków komunalnych lub inny zakład, który zajmuje się dalszym oczyszczanieminną instalację, w której prowadzi się dalszą obróbkę ścieków komunalnych, spełniające wymogi określonewcześniej oczyszczonych zgodnie z wymogamiokreślonymi w dyrektywie 91/271/EWG w celu wyprodukowania odzyskanej wody zdatnej do użytku w sposób określony w sekcji 1 załącznika I do niniejszego rozporządzenia, oraz obejmuje wszelką infrastrukturę magazynowaniai infrastrukturę przeznaczoną do dostarczania odzyskanej wody do infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody lub do użytkownika końcowego; [Popr. 44]
7. „operator zakładuinstalacji odzyskiwania wody” oznacza osobę fizyczną lub prawną, która eksploatuje lub kontroluje zakład oczyszczaniainstalację odzyskiwania; [Popr. 45]
7a. „infrastruktura dystrybucji odzyskanej wody” oznacza system specjalnych rurociągów i pomp lub inne specjalne instalacje do transportu wody, przeznaczone do dostarczania odzyskanej wody użytkownikowi końcowemu, w tym wszelkie urządzenia służące do wyrównania składu, dalszej obróbki i magazynowania, znajdujące się poza instalacją odzyskiwania; [Popr. 46]
7b. „operator infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody” oznacza osobę fizyczną lub prawną, która eksploatuje lub kontroluje infrastrukturę dystrybucji odzyskanej wody; [Popr. 47]
7c. „infrastruktura magazynowania odzyskanej wody” oznacza system specjalnych instalacji przeznaczonych do magazynowania odzyskanej wody; [Popr. 48]
7d. „operator infrastruktury magazynowania odzyskanej wody” oznacza osobę fizyczną lub prawną, która eksploatuje lub kontroluje infrastrukturę magazynowania odzyskanej wody; [Popr. 49]
8. „zagrożenie” oznacza czynnik biologiczny, chemiczny, fizyczny lub radiologiczny, który może stanowić zagrożenie dla ludzi, zwierząt, upraw lub roślin, innej fauny i flory lądowej, fauny i flory wodnej, gleby lub środowiska ogółem;
9. „ryzyko” oznacza prawdopodobieństwo wystąpienia zidentyfikowanych zagrożeń powodujących szkodę w określonych ramach czasowych, w tym dotkliwość ich skutków;
10. „zarządzanie ryzykiem” oznacza systematyczne zarządzanie, które konsekwentnie zapewnia bezpieczeństwo ponownego wykorzystania wody w konkretnym kontekście;
11. „środek zapobiegawczy” oznacza każdeodpowiednie działanie lub czynność, które mogą być wykorzystane do zapobieżenia zagrożeniu ryzyku dla zdrowia i środowiska lub wyeliminowania zagrożeniaryzyka dla zdrowia i środowiska, lub ograniczenia go do akceptowalnego poziomu. [Popr. 50]
11a. „punkt zgodności z przepisami” oznacza punkt, w którym operator instalacji odzyskiwania dostarcza odzyskaną wodę kolejnemu podmiotowi w łańcuchu; [Popr. 51]
11b. „mikrozanieczyszczenie” oznacza substancję niepożądaną, wykrywalną w środowisku w bardzo niskim stężeniu, zgodnie z załącznikiem VIII do dyrektywy 2000/60/WE. [Popr. 52]
Artykuł 4
Obowiązki operatorów zakładów oczyszczaniainstalacji odzyskiwania w odniesieniu do jakości wody [Popr. 53]
1. Operatorzy zakładów oczyszczaniainstalacji odzyskiwania zapewniają, aby odzyskana woda przeznaczona do użytku w sposób określony w sekcji 1 załącznika I spełniała w punkcie wyjścia z zakładu odzyskiwania wody (punkt zgodności z przepisami) spełniała następujące wymogi:
a) minimalne wymogi dotyczące jakości wody określone w sekcji 2 załącznika I;
b) wszelkie dodatkowe warunki określone przez właściwy organ w odpowiednim zezwoleniu zgodnie z art. 7 ust. 3 lit. b) i c), jeśli chodzi o jakość wody.[Popr. 54]
2. W celu zapewnienia zgodności z wymogami i warunkami, o których mowa w ust. 1, operator zakładu oczyszczania monitoruje jakość wody zgodnie z następującymi zasadami:
a) sekcja 2 załącznika I:
b) wszelkie dodatkowe warunki określone przez właściwy organ w odpowiednim zezwoleniu zgodnie z art. 7 ust. 3 lit. b) i c), jeśli chodzi o monitorowanie.
2a. Operatorzy instalacji odzyskiwania zapewniają również pełne wdrożenie w instalacjach odzyskiwania przynajmniej środków zarządzania ryzykiem określonych w planie zarządzania ryzykiem dotyczącym ponownego wykorzystywania wody, o którym mowa w art. 5 ust. -1. [Popr. 55]
2b. Za punktem zgodności z przepisami za jakość wody nie odpowiada już operator instalacji odzyskiwania, tylko kolejny podmiot w łańcuchu. [Popr. 56]
3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zmieniających niniejsze rozporządzenie zgodnie z art. 14 celu dostosowania wymogów minimalnych określonych w sekcji 2 załącznika I do postępu technicznego i naukowego. [Popr. 57]
Artykuł 4a
Obowiązki operatorów infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody, operatorów infrastruktury magazynowania odzyskanej wody i użytkowników końcowych
1. Operator infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody utrzymuje jakość odzyskanej wody w obrębie infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody co najmniej na poziomie określonym w sekcji 2 załącznika I. Operator infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody zapewnia również pełne wdrożenie w infrastrukturze dystrybucji odzyskanej wody przynajmniej środków zarządzania ryzykiem określonych w planie zarządzania ryzykiem dotyczącym ponownego wykorzystywania życia wody, o którym mowa w art. 5 ust. -1.
Udzielając zezwolenia zgodnie z art. 7, właściwy organ może wymagać wprowadzenia dalszych środków zarządzania ryzykiem w odniesieniu do zadań realizowanych przez operatora infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody oraz określić dodatkowe wymogi i środki zapobiegawcze niezbędne zgodnie z załącznikiem II lit. b) i c).
2. Operator infrastruktury magazynowania odzyskanej wody utrzymuje jakość odzyskanej wody w obrębie infrastruktury magazynowania odzyskanej wody co najmniej na poziomie określonym w sekcji 2 załącznika I. Operator infrastruktury magazynowania odzyskanej wody zapewnia również pełne wdrożenie w infrastrukturze magazynowania odzyskanej wody przynajmniej środków zarządzania ryzykiem określonych w planie zarządzania ryzykiem dotyczącym ponownego wykorzystywania wody, o którym mowa w art. 5 ust. -1.
Udzielając zezwolenia zgodnie z art. 7, właściwy organ może wymagać wprowadzenia dalszych środków zarządzania ryzykiem w odniesieniu do zadań realizowanych przez operatora infrastruktury magazynowania odzyskanej wody oraz określić dodatkowe wymogi i środki zapobiegawcze niezbędne zgodnie z załącznikiem II lit. b) i c).
3. Poziom jakości odzyskanej wody wykorzystywanej przez użytkowników końcowych musi odpowiadać przynajmniej poziomowi określonemu w sekcji 2 załącznika I. Właściwy organ może określić dodatkowe wymogi w odniesieniu do obowiązków użytkowników końcowych oprócz wymogów określonych w sekcji 2 załącznika I.
4. Komisja opracowuje wytyczne, by pomóc właściwym organom we wdrażaniu wymogów dotyczących kontroli i monitorowania produkcji, dystrybucji, magazynowania i wykorzystywania odzyskanej wody. [Popr. 58]
Artykuł 5
Zarządzanie ryzykiem
-1. Operator instalacji odzyskiwania we współpracy z odpowiednimi podmiotami, o których mowa w ust. 1, opracowuje plan zarządzania ryzykiem dotyczącym ponownego wykorzystywania wody. Plan zarządzania ryzykiem dotyczącym ponownego wykorzystywania wody opiera się na kluczowych zadaniach w zakresie zarządzania ryzykiem określonych w załączniku II lit. a), określa wymagania dodatkowe w stosunku do wymagań określonych w załączniku I zgodnie z załącznikiem II lit. b) oraz określa zagrożenia, ryzyko i odpowiednie środki zapobiegawcze zgodnie z załącznikiem II lit. c). [Popr. 59]
1. Do celówW celu zapewnienia bezpiecznej produkcji, dystrybucji, magazynowania i wykorzystywania odzyskanej wody i zaopatrzenia w odzyskaną wodę operator zakładu oczyszczania przeprowadza działania w zakresie zarządzaniawłaściwy organ sprawuje nadzór nad zarządzaniem ryzykiem w porozumieniu z następującymi podmiotami: [Popr. 60]
a) operator oczyszczalni ścieków komunalnych dostarczający wodęoczyszczone ścieki do zakładuinstalacji odzyskiwania wodyzgodnie z wymogami jakościowymi określonymi w dyrektywie 91/271/EWG, jeżeli nie jest on tym samym podmiotem co operator zakładuinstalacji odzyskiwania wody; [Popr. 61]
c) wszelkie inne strony uznane, którewłaściwy organ uzna za istotne przez operatora zakładu oczyszczania. [Popr. 65]
2. Operator zakładuinstalacji odzyskiwania wody opracowuje plan, operator infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody i operator infrastruktury magazynowania odzyskanej wody realizują przynajmniej zadania w zakresie zarządzania ryzykiem określone w planie zarządzania ryzykiem dotyczący odzyskiwaniadotyczącym ponownego wykorzystywania wody w oparciu o kluczowe zadania w zakresie zarządzania ryzykiem ustanowione w załączniku II. Plan zarządzania ryzykiem dotyczący odzyskiwania wody zawiera propozycje wszelkich wymogów, dodatkowych w stosunku do wymogów określonych w załączniku I, niezbędnych do dalszego złagodzenia wszelkiego ryzyka i między innymi określa zagrożenia, ryzyko oraz odpowiednie środki zapobiegawcze, o którym mowa w ust. -1. Metody zarządzania ryzykiem stosowane przez operatora instalacji odzyskiwania, operatora infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody i operatora infrastruktury magazynowania odzyskanej wody bazują na metodyce uznanej na szczeblu międzynarodowym.. [Popr. 66]
2a. W odpowiednim zezwoleniu wydanym zgodnie z art. 7 właściwy organ może wyznaczyć różne zadania i obowiązki poszczególnym podmiotom zaangażowanym w plan zarządzania ryzykiem dotyczącym ponownego wykorzystywania wody. [Popr. 67]
2b. Jeżeli dany typ nawadnianych upraw ma być wprowadzany do obrotu na różne sposoby, odpowiadające różnym klasom jakości odzyskanej wody, operator instalacji odzyskiwania jest zobowiązany dostarczyć rolnikowi wodę odpowiadającą najwyższej z tych klas jakości. [Popr. 68]
3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia, zgodnie z art. 14, aktów delegowanych zmieniających niniejsze rozporządzenie w celu dostosowania do postępu technicznego i naukowego kluczowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem określonych w załączniku II. [Popr. 69]
Komisja jest również uprawniona do przyjęcia, zgodnie z art. 14, aktów delegowanych uzupełniających niniejsze rozporządzenie w celu ustanowienia specyfikacji technicznych kluczowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem określonych w załączniku II. [Popr. 70]
Do dnia ... [rok od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia] Komisja przyjmie akty delegowane zgodnie z art. 14 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia przez wprowadzenie metodyki pomiaru ilości mikrodrobin plastiku w odzyskanej wodzie, ewentualnie wraz z dodatkowymi wymogami na podstawie oceny ryzyka, o której mowa w pkt 4 załącznika II. [Popr. 133]
3a. Jeżeli użytkownik końcowy podejrzewa, że woda magazynowana zgodnie z art. 4a ust. 2 nie spełnia lub przestała spełniać wymogi minimalne ustalone w niniejszym rozporządzeniu:
a) niezwłocznie informuje odpowiedni organ sanitarny i w stosownych przypadkach przekazuje mu wszelkie dostępne informacje;
b) w pełni współpracuje z zainteresowanym właściwym organem, by zweryfikować i wskazać przyczyny, dla których powstało podejrzenie, oraz ewentualną obecność substancji lub wystąpienie wartości niedopuszczalnych, o których mowa w załączniku I sekcja 2 tabele 2 i 4. [Popr. 71]
Artykuł 6
Wniosek o wydanie zezwolenia na dostarczanieprodukcję, dystrybucjęi wykorzystywanie odzyskanej wody [Popr. 72]
1. Każda dostawa Wszelka produkcja, dystrybucja lub magazynowanie odzyskanej wody przeznaczonej do wykorzystania w sposób określony w sekcji 1 załącznika I podlega obowiązkowiwymaga uzyskania zezwolenia.
2. Operator instalacji odzyskiwania składa wniosek o udzielenie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, lub zmianę istniejącego zezwolenia do właściwego organu państwa członkowskiego, w którym zakład oczyszczaniainstalacja odzyskiwania prowadzi lub planujema prowadzić działalność. [Popr. 74]
3. Wniosek zawiera następujące elementy:
a) plan zarządzania ryzykiem dotyczący odzyskiwaniadotyczącym ponownego wykorzystywania wody sporządzony zgodnie z art. 5 ust. 2ust. -1; [Popr. 75]
aa) najnowsze dostępne dane potwierdzające zgodność oczyszczonych ścieków komunalnych w rozumieniu dyrektywy 91/271/EWG w zakładzie oczyszczania, z którego pochodzi woda przeznaczona do odzysku; [Popr. 76]
b) opis sposobu, w jaki zakład oczyszczaniainstalacja odzyskiwania będzie spełniać w punkcie zgodności z przepisami minimalne wymogi dotyczące jakości wody i monitorowania określone w sekcji 2 załącznika I; [Popr. 77]
c) opis sposobu, w jaki zakład oczyszczaniainstalacja odzyskiwania będzie spełniać w punkcie zgodności z przepisami dodatkowe wymogi zaproponowane w planie zarządzania ryzykiem dotyczącym odzyskiwaniaponownego wykorzystywania wody. [Popr. 78]
3a. Operator infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody składa wniosek o udzielenie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, lub zmianę istniejącego zezwolenia do właściwego organu państwa członkowskiego, w którym infrastruktura dystrybucji odzyskanej wody prowadzi lub ma prowadzić działalność. Wniosek zawiera opis sposobu, w jaki operator infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody będzie wypełniał obowiązki określone w art. 4a ust. 1. [Popr. 79]
3b. Operator infrastruktury magazynowania odzyskanej wody składa wniosek o udzielenie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, lub zmianę istniejącego zezwolenia do właściwego organu państwa członkowskiego, w którym infrastruktura magazynowania odzyskanej wody prowadzi lub ma prowadzić działalność. Wniosek zawiera opis sposobu, w jaki operator infrastruktury magazynowania odzyskanej wody będzie wypełniał obowiązki określone w art. 4a ust. 2. [Popr. 80]
Artykuł 7
Udzielanie zezwoleń
1. Do celów oceny wniosku właściwy organ w stosownych przypadkach zasięga opinii poniżej wymienionych podmiotów i wymienia z nimi stosowne informacje:
a) inne właściwe organy tego samego państwa członkowskiego, a w szczególności organ odpowiedzialny za gospodarkę wodną i organ sanitarny, jeżeli nie są one tymi samymi podmiotami co właściwy organ; [Popr. 81]
b) punkty kontaktowe w państwach członkowskich, których sprawa może dotyczyć, wskazanych zgodnie z art. 9 ust. 1.
2. Właściwy organ ocenia wniosek, korzystając z odpowiedniego wsparcia naukowego, i podejmuje decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania zezwolenia lub nie w terminie 3trzech miesięcy od daty otrzymania kompletnego wniosku, o którym mowa w art. 6 ust. 3 lit. a). W przypadku gdyust. 2, 3, 3a i 3b. Jeżeli właściwy organ potrzebuje więcej czasu z uwagi na złożoność wniosku, niezwłocznie informuje o tym wnioskodawcę,wskazuje przewidywaną datę podjęcia decyzji o udzieleniu lub odmowie udzielenia zezwolenia i przedstawia uzasadnienie przedłużenia terminu. Właściwy organ w każdym przypadku podejmuje decyzję nie później niż sześć miesięcy po otrzymaniu kompletnego wniosku, o którym mowa w art. 6 ust. 2, 3, 3a i 3b. [Popr. 82]
3. W przypadku gdy właściwy organ postanowi udzielić zezwolenia, określa on mające zastosowanie warunki, które obejmują następujące elementy, stosownie do przypadku:
a) minimalne wymogi dotyczące jakości wody określone w sekcji 2 załącznika I;
b) dodatkowe warunki w odniesieniu do wymogów zaproponowanych w planie zarządzania ryzykiem dotyczącym odzyskiwania wody;
c) wszelkie inne warunki niezbędne do złagodzeniawyeliminowania wszelkiego niedopuszczalnego ryzyka dla zdrowia ludzi i zwierząt lub dla środowiska. [Popr. 83
3a. Jeżeli w planie zarządzania ryzykiem związanym z ponownym wykorzystywaniem wody, o którym mowa w art. 5, nie ujęto jeszcze warunków równoważnych z warunkami, o których mowa w ust. 3 lit. a)–c), właściwy organ niezwłocznie aktualizuje plan.] [Popr. 84]
4. Zezwolenia podlegają regularnemu przeglądowi, co najmniej raz na pięć lat i, w są w razie potrzeby modyfikowane.
Artykuł 8
Kontrola zgodności
1. Właściwe organy sprawdzają zgodność odzyskanej wody z warunkami określonymi w zezwoleniu, w punkcie zgodności z przepisamizezwoleniach wydanych zgodnie z art. 7. Weryfikacja zgodności z warunkami wykonywana jest za pomocą następujących środków: [Popr. 85]
a) kontrole na miejscu;
b) wykorzystanie danych z monitorowania uzyskanych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i dyrektywami 91/271/EWG oraz 2000/60/WE;
c) wszelkie inne odpowiednie środki.
2. W przypadku niezgodności z warunkami właściwy organ wymaga od operatora zakładu oczyszczaniainstalacji odzyskiwania, operatora infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody lub operatora infrastruktury magazynowaniaodzyskanej wody, stosownie do okoliczności, bezzwłocznego podjęcia wszelkich środków niezbędnych do szybkiego przywrócenia zgodności oraz niezwłocznego poinformowania użytkowników końcowych, których dotyczy ta sytuacja. [Popr. 86]
3. Jeżeli niezgodność z warunkami powoduje znaczne ryzyko dla środowiska lub zdrowia ludzkiegopojedyncza wartość dowolnego parametru przekracza wartości podane w minimalnych wymogach dotyczących jakości wody, o których mowa w załączniku I sekcja 2 lit. a), operator zakładu oczyszczaniainstalacji odzyskiwania bezzwłocznie zawiesza wszelkie dalsze dostawy odzyskanej wody do czasu, aż właściwy organ stwierdzi, że zgodność z warunkami została przywróconamoże stwierdzić przywrócenie zgodności dopiero wtedy, gdy przynajmniej trzy kolejne kontrole potwierdzą, że pojedyncza wartość parametru lub parametrów przekraczających odpowiednie wartości podane w minimalnych wymogach dotyczących jakości wody spadła poniżej maksymalnej dopuszczalnej wartości. [Popr. 87]
4. Jeżeli dojdzie do incydentu mającego wpływ na zgodność z warunkami zezwolenia, operator zakładu oczyszczaniainstalacji odzyskiwania, operator infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody lub operator infrastruktury magazynowania odzyskanej wody, stosownie do okoliczności,bezzwłocznie powiadamia właściwy organ i użytkowników, na których może mieć wpływ to zdarzenie, oraz przekazuje właściwemu organowi informacje niezbędne do dokonania oceny skutków takiego zdarzenia. [Popr. 88]
4a. Po udzieleniu zezwolenia zgodnie z art. 7 właściwy organ regularnie sprawdza, czy operator instalacji odzyskiwania, operator infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody lub operator infrastruktury magazynowania odzyskanej wody zachowują zgodność ze środkami określonymi w planie zarządzania ryzykiem dotyczącym ponownego wykorzystywania wody. [Popr. 89]
4b. Operator instalacji odzyskiwania ponosi odpowiedzialność i pokrywa szkody w przypadku niezgodności odzyskanej wody w punkcie zgodności z przepisami i skażenia gleby lub produktów rolnych w związku z dystrybucją i magazynowaniem tej niezgodnej z przepisami odzyskanej wody, powodującego zagrożenia dla zdrowia i środowiska. [Popr. 134]
Artykuł 9
Współpraca pomiędzy państwami członkowskimi
1. Państwa członkowskie wyznaczają punkt kontaktowy do współpracy w stosownych przypadkach z punktami kontaktowymi innych państw członkowskich i właściwymi organami. Rola punktów kontaktowych polega na zapewnieniu pomocy na wniosek i koordynowanie komunikacji pomiędzy właściwymi organami. Punkty kontaktowe w szczególności otrzymują i przekazują wnioski o udzielenie pomocy.
2. Państwa członkowskie odpowiadają na wnioski o udzielenie pomocy bez zbędnej zwłoki.
Artykuł 9a
Kampanie informacyjne służące podnoszeniu poziomu świadomości
1. Państwa członkowskie prowadzą kampanie informacyjne służące podnoszeniu poziomu świadomości, skierowane do potencjalnych użytkowników końcowych, w tym obywateli, dotyczące bezpieczeństwa ponownego wykorzystania wody i oszczędności zasobów wodnych uzyskiwanych dzięki ponownemu wykorzystywaniu wody.
2. Państwa członkowskie prowadzą również kampanie informacyjne skierowane do rolników, aby zagwarantować optymalne wykorzystanie odzyskanej wody w uprawach i uniknąć dzięki temu negatywnych skutków dla zdrowia i środowiska. [Popr. 91]
Artykuł 10
Informowanie społeczeństwa
1. Bez uszczerbku dla dyrektyw 2003/4/WE i 2007/2/WE oraz dla art. 9 ust. 4 dyrektywy 2000/60/WE państwa członkowskie zapewniają, byudostępnienie ogółowi społeczeństwa – w internecie dostępne dla ogółu społeczeństwa były poprawne i aktualne informacje dotyczące ponownego użycialub za pośrednictwem innych łatwych w użyciu środków – poprawnych, aktualnych i dostępnych informacji o ponownym wykorzystywaniu wody, zgodnie z zasadami ochrony danych. Są to informacje na temat: [Popr. 92]
a) ilości i jakości odzyskanej wody dostarczonej zgodnie z niniejszym rozporządzeniem;
aa) ilości wykorzystanej odzyskanej wody, wyrażonej jako odsetek łącznej ilości wody słodkiej wykorzystanej do zastosowań objętych niniejszym rozporządzeniem; [Popr. 93]
b) odsetka odzyskanej wody w państwie członkowskim dostarczonej zgodnie z niniejszym rozporządzeniem w porównaniu z całkowitą ilością oczyszczonych ścieków komunalnych;
ba) odsetka odzyskanej wody dostarczonej w danym państwie członkowskim zgodnie z niniejszym rozporządzeniem w stosunku do łącznej ilości ścieków komunalnych nadających się do oczyszczenia; [Popr. 94]
c) pozwoleń wydanych lub zmienionych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, w tym warunków określonych przez właściwe organy zgodnie z art. 7 ust. 3;
d) wyników weryfikacji zgodności przeprowadzonej zgodnie z art. 8 ust. 1;
e) punktów kontaktowych wyznaczonych zgodnie z art. 9 ust. 1.
2. Informacje, o których mowa w ust. 1, są aktualizowane co najmniej raz w roku.
2a. Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 852/2004, które określa ogólne zasady mające zastosowanie do przedsiębiorstw sektora spożywczego, obejmującego produkcję, przetwarzanie, dystrybucję i wprowadzanie do obrotu środków spożywczych przeznaczonych do spożycia przez ludzi, właściwe organy informują użytkowników o maksymalnej zawartości substancji biogennych w dostarczanych odpowiednio oczyszczonych ściekach, by użytkownicy, w tym rolnicy, mogli się upewnić, że dotrzymują poziomów zawartości substancji biogennych określonych w odpowiednich przepisach Unii. [Popr. 95]
3. Komisja może, za pomocą aktu wykonawczego, ustanowić szczegółowe zasady dotyczące formatu i prezentacji informacji, które mają zostać udostępnione zgodnie z ust. 1. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 15. [Popr. 96]
Artykuł 11
Informacje o monitorowaniu procesu wdrażania
1. Bez uszczerbku dla dyrektyw 2003/4/WE i 2007/2/WE każde państwo członkowskie, korzystając z pomocy Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska:
a) tworzy i publikuje do dnia... [three years after the date of entry into force of this Regulation][cztery lataod daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia] r., a następnie co 6sześć lat aktualizuje, zbiór danych zawierający informacje na temat wyników kontroli zgodności przeprowadzonej zgodnie z art. 8 ust. 1 oraz inne informacje, które mają być podane do publicznej wiadomości w internecie zgodnie z art. 10; [Popr. 97]
b) tworzy, publikuje i aktualizuje corocznie po tej dacie zbiór danych zawierający informacje na temat przypadków nieprzestrzegania warunków określonych w zezwoleniu, zebrane zgodnie z art. 8 ust. 1 oraz informacje dotyczące środków wprowadzonych zgodnie z art. 8 ust. 2 i 3.
2. Państwa członkowskie zapewniają, by Komisja, Europejska Agencja Środowiska i Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób miały dostęp do zestawów danych, o których mowa w ust. 1.
3. Na podstawie danych, o których mowa w ust. 1, Europejska Agencja Ochrony Środowiska sporządza, publikuje i aktualizuje, regularnie lub na wniosek Komisji, ogólnounijny przegląd zawierający w stosownych przypadkach wskaźniki dotyczące wyników, rezultatów i wpływu niniejszego rozporządzenia, mapy oraz sprawozdania państw członkowskich.
4. Komisja może – w drodze aktów wykonawczych – ustanowić szczegółowe przepisy dotyczące formatu i prezentacji informacji, które należy dostarczyć zgodnie z ust. 1, a także szczegółowe przepisy dotyczące formatu i prezentacji ogólnounijnego przeglądu, o którym mowa w ust. 3. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 15.
Artykuł 12
Dostęp do wymiaru sprawiedliwości
1. Państwa członkowskie zapewniają, aby osoby fizyczne lub prawne, lub ich stowarzyszenia, organizacje lub grupy, zgodnie z prawem krajowym lub praktyką, miały dostęp do procedury odwoławczej przed sądem lub innym niezależnym i bezstronnym organem ustanowionym przez prawo, by zakwestionować materialną lub proceduralną legalność decyzji, działań lub zaniechań związanych ze stosowaniem art. od 4 do 8, jeżeli spełniony jest jeden z następujących warunków:
a) mają wystarczający interes;
b) powołują się na naruszenie prawa, w przypadku gdy administracyjne procedury prawne danego państwa członkowskiego wymagają tego jako warunku koniecznego.
2. Państwa członkowskie ustalają, na jakim etapie mogą być kwestionowane decyzje, działania lub zaniechania.
3. Państwa członkowskie określają, co stanowi wystarczający interes lub naruszenie prawa zgodnie z celem udzielenia zainteresowanej społeczności szerokiego dostępu do wymiaru sprawiedliwości.
W tym celu interes wszelkich organizacji pozarządowych promujących ochronę środowiska i spełniających wymogi prawa krajowego uważa się za wystarczający do celów ust. 1 lit. a).
Takie organizacje uważa się również za mające prawa, które mogą zostać naruszone, do celów ust. 1 lit. b).
4. Ust. 1, 2 i 3 nie wykluczają możliwości wstępnej procedury odwoławczej przed organem administracyjnym oraz nie mają wpływu na wymóg wyczerpania administracyjnych procedur odwoławczych przed wszczęciem sądowych procedur odwoławczych, w przypadku gdy taki wymóg istnieje w prawie krajowym.
5. Każda procedura odwoławcza, o której mowa w ust. 1 i 4, jest uczciwa, sprawiedliwa, terminowa i nie nazbyt kosztowna.
6. Państwa członkowskie zapewniają publiczne udostępnianie informacji dotyczących dostępu do administracyjnych i sądowych procedur odwoławczych.
Artykuł 13
Ocena
1. Komisja do dnia... [6 years after the date of entry into force of this Regulationpięć lat od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia] r. przeprowadzi ocenę niniejszego rozporządzenia. Ocena powinna opierać się co najmniej na następujących elementach: [Popr. 98]
a) doświadczenie zdobyte podczas wdrażania niniejszego rozporządzenia;
b) zbiory danych utworzone przez państwa członkowskie zgodnie z art. 11 ust. 1 oraz ogólnounijny przegląd sporządzony przez Europejską Agencję Środowiska zgodnie z art. 11 ust. 3;
c) istotne dane naukowe, analityczne i epidemiologiczne;
d) wiedza techniczna i naukowa;
e) zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia, jeśli są one dostępne.
ea) przeprowadzone doświadczenia, zwłaszcza dotyczące wykorzystywania w rolnictwie osadów z oczyszczalni ścieków i pozostałości po metanizacji. [Popr. 99]
2. W kontekście oceny, o której mowa w ust. 1, Komisja zwraca szczególną uwagę na następujące aspekty:
a) wymogi minimalne określone w załączniku I;
b) kluczowe zadania w zakresie zarządzania ryzykiem określone w załączniku II;
c) dodatkowe wymogi określone przez właściwe organy zgodnie z art. 7 ust. 3 lit. b) i c);
d) wpływ ponownego wykorzystania wody na środowisko i zdrowie ludzkie.
da) wzrost obecności mikrozanieczyszczeń i nowych substancji zwanych „pojawiającymi się” w ponownie wykorzystywanej wodzie. [Popr. 100]
2a. W ocenie, o której mowa w ust. 1, Komisja analizuje wykonalność:
a) rozszerzenia zakresu niniejszego rozporządzenia na odzyskaną wodę przeznaczoną do innych zastosowań specjalnych, w tym do ponownego wykorzystania w celach przemysłowych;
b) rozszerzenia wymogów niniejszego rozporządzenia na pośrednie wykorzystanie oczyszczonych ścieków;
c) określenia minimalnych wymogów dotyczących jakości oczyszczonych ścieków do zasilania warstw wodonośnych. [Popr. 101]
2b. W stosownych przypadkach Komisja dołącza do oceny, o której mowa w ust. 1, wniosek ustawodawczy. [Popr. 102]
Artykuł 14
Wykonywanie przekazanych uprawnień
1. Powierzenie Komisji uprawnień do przyjęcia aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.
2. Uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych, o których mowa w art. 4 ust. 3 i art. 5 ust. 3, powierza się Komisji na czas nieokreślony od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.
3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 4 ust. 3 i art. 5 ust. 3, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna od następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie. Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych.
4. Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r.
5. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
6. Akt delegowany przyjęty zgodnie z art. 4 ust. 3 i art. 5 ust. 3 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.
Artykuł 15
Procedura komitetowa
1. Komisję wspomaga komitet ustanowiony na mocy dyrektywy 2000/60/WE. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.
2. W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.
Artykuł 16
Sankcje
Państwa członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące sankcji w przypadkach naruszenia niniejszego rozporządzenia oraz podejmują wszelkie środki, aby zapewnić ich zastosowanie. Sankcje te muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Państwa członkowskie najpóźniej do dnia... [three years after the date of entry into force of this Regulationcztery lataod daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia] r. powiadamiają Komisję o tych przepisach i środkach oraz powiadamiają ją o wszelkich późniejszych zmianach mających wpływ na te przepisy. [Popr. 103]
Artykuł 17
Wejście w życie i stosowanie
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia ... [one year after the date of entry into force of this Regulationdwa lata od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia] r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Sporządzono w Brukseli dnia […] r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego W imieniu Rady
Przewodniczący Przewodniczący
ZAŁĄCZNIK I
ZASTOSOWANIA I MINIMALNE WYMOGI
Sekcja 1. Zastosowania odzyskanej wody, o których mowa w art. 2
a) Nawadnianie w rolnictwie
Nawadnianie w rolnictwie oznacza nawadnianie następujących rodzajów upraw:
— rośliny do spożywania w stanie surowym, czyli rośliny, które są przeznaczone do spożycia przez ludzi na surowo lub nieprzetworzone;
— rośliny spożywcze do spożywania po przetworzeniu, czyli rośliny, które są przeznaczone do spożycia przez ludzi, ale nie na surowo, lecz po poddaniu obróbce (np. gotowane, przetworzone przemysłowo);
— uprawy do celów niespożywczych, czyli uprawy, które nie są przeznaczone do spożycia przez ludzi (np. pastwiska, uprawy pastewne, włókna, rośliny ozdobne, nasiona, uprawy energetyczne i torf).
Bez uszczerbku dla odpowiednich przepisów Unii w dziedzinie środowiska i zdrowia państwa członkowskie mogą wykorzystywać odzyskaną wodę do innych zastosowań, np. do celów przemysłowych, w obiektach rekreacyjnych i do celów związanych z ochroną środowiska. [Popr. 105]
Sekcja 2. Wymogi minimalne
2.1. Wymogi minimalne mające zastosowanie do wody przeznaczonej do nawadniania w rolnictwie
Klasy jakości odzyskanej wody oraz dopuszczalne zastosowania i metody nawadniania dla każdej klasy przedstawiono w tabeli 1. Minimalne wymogi w odniesieniu do jakości wody przedstawiono w tabeli 2 pkt a). Minimalne częstotliwości i docelowe parametry skuteczności monitorowania odzyskanej wody zostały przedstawiono pkt b) tabeli 3 (monitorowanie rutynowe) i w tabeli 4 (monitorowanie walidujące).
Tabela 1 Klasy jakości odzyskanej wody oraz dopuszczalne zastosowania w rolnictwie i metody nawadniania
Minimalna klasa jakości odzyskanej wody
Kategoria upraw
Metoda nawadniania
A
Wszystkie rośliny spożywcze, w tym uprawy okopowe spożywane na surowo i rośliny spożywcze, których część jadalna ma bezpośredni kontakt z odzyskaną wodą
Wszystkie metody nawadniania
B
Rośliny spożywcze spożywane na surowo, których część jadalna jest produkowana powyżej poziomu gruntu i nie ma bezpośredniego kontaktu z odzyskaną wodą, rośliny spożywcze spożywane po przetworzeniu i uprawy niespożywcze (w tym uprawy stosowane jako pasza dla zwierząt wykorzystywanych do produkcji mleka lub mięsa)
Wszystkie metody nawadniania
C
Tylko nawadnianie kropelkowe*
Tylko metody nawadniania nie prowadzące do bezpośredniego kontaktu upraw z odzyskaną wodą. Na przykład nawadnianie kropelkowe* [Popr. 107]
D
Uprawy przemysłowe, energetyczne i nasienne
Wszystkie metody nawadniania
(*) Nawadnianie kropelkowe to system mikropodlewania umożliwiający podlewanie roślin kroplami lub małymi strumieniami wody. Polega ono na skrapianiu wodą powierzchni gleby lub wprowadzaniu wody bezpośrednio pod jej powierzchnię w bardzo wolnym tempie (2–20 l/godz.) za pomocą systemu plastikowych rurek o małej średnicy wyposażonych w otwory nazywane emiterami.
a) Minimalne wymogi jakości wody
Tabela 2 Wymogi dotyczące jakości odzyskanej wody wykorzystywanej do nawadniania w rolnictwie
Klasa jakości odzyskanej wody
Orientacyjny cel technologii
Orientacyjne odpowiednie oczyszczanie
Wymogi jakościoweWartość graniczna
E. coli
(cfu/100 ml)
BZD5
(mg/l)
TSS
(mg/l)
Mętność
(NTU)
Inne
A
Oczyszczanie wtórne, filtracja i dezynfekcja
≤10
lub poniżej granicy wykrywalności
≤10
≤10
≤5
Legionella spp.: <1 000 cfu/l, jeżeli istnieje ryzyko rozpylania w szklarniach
Nicienie jelit (jaja helmintów): ≤ 1 jajo na litr dla nawadniania pastwisk lub upraw pastewnych Salmonella: nie występuje [Popr. 108]
Odzyskana woda będzie uważana za zgodną z wymogami określonymi w tabeli 2, jeżeli pomiary spełnią wszystkie następujące kryteria:
— Wskazane wartości dla badania obecności E. coli, Legionella spp. oraz nicieni jelit są spełnione w co najmniej 90 % próbek. Żadna z maksymalnych wartości próbek nie może przekraczać maksymalnego limitu odchylenia o 1 jednostkę logarytmiczną od wskazanej wartości w badaniu na obecność E. coli i Legionella oraz o 100 % tej wartości dla nicieni jelit. Wymóg zapewnienia niewystępowania salmonelli ma zastosowanie do 100 % próbek. [Popr. 109]
— Wskazane wartości dla BZT5, TSS i mętności w klasie A są spełnione w co najmniej 90 % próbek. Żadna z maksymalnych wartości z próbek nie może przekraczać maksymalnego limitu odchylenia w granicach 100 % wskazanej wartości. [Popr. 110]
b) Minimalne wymogi w zakresie monitorowania
Operatorzy zakładu oczyszczaniainstalacji odzyskiwania prowadzą rutynowe monitorowe w celu sprawdzenia, czy woda odzyskana spełnia minimalne wymogi jakości wody określone w pktlit. a). Rutynowe monitorowanie zostaje włączone do procedury weryfikacji systemówprojektu ponownego wykorzystania wody. [Popr. 111]
Próbki do weryfikacji zgodności parametrów mikrobiologicznych w punkcie zgodności z przepisami pobiera się zgodnie z normą EN ISO 19458. [Popr. 112]
Tabela 3 Minimalne częstotliwości rutynowego monitorowania odzyskanej wody wykorzystywanej do nawadniania w rolnictwie
Minimalna częstotliwość monitorowania
Klasa jakości odzyskanej wody
E. coli
BZD5
TSS
Mętność
Legionella spp.
(w stosownych przypadkach)
Nicienie jelit
(w stosownych przypadkach)
A
Raz
na tydzień
Raz
na tydzień
Raz
na tydzień
W sposób ciągły
Raz
na tydzień
Dwa razy w miesiącu lub częstotliwość określona przez operatora zakładu oczyszczania w zależności od liczby jaj w ściekach dostarczanych do zakładu oczyszczania
B
Raz
na tydzień
Zgodnie z dyrektywą 91/271/EWG
((Załącznik I, sekcja D)
Zgodnie z dyrektywą 91/271/EWG
(Załącznik I, sekcja D)
-
C
Dwa razy w miesiącu
-
D
Dwa razy w miesiącu
-
Monitorowanie walidujące należy wykonać przed oddaniem zakładu oczyszczania do użytku instalacji odzyskiwania, przy modernizacji urządzeń i przy wprowadzaniu nowych urządzeń lub procesów oraz za każdym razem, gdy wydaje się nowe zezwolenie lub zmienia zezwolenie dotychczasowe. [Popr. 113]
Monitorowanie walidujące przeprowadza się w przypadku objętej najbardziej rygorystycznymi wymogami klasy jakości wody – klasy A – w celu oceny zgodności z docelowymi parametrami skuteczności działania (redukcja log10). Monitorowanie walidujące obejmuje monitorowanie mikroorganizmów wskaźnikowych z każdej grupy czynników chorobotwórczych (bakterii, wirusów i pierwotniaków). Wybrane mikroorganizmy wskaźnikowe to: E. coli w odniesieniu do bakterii chorobotwórczych, F-specyficzne colifagi, colifagi somatyczne lub colifagi w odniesieniu do wirusów chorobotwórczych oraz spory Clostridium perfringens lub bakterie przetrwalnikowe redukujące siarczany w odniesieniu do pierwotniaków. Parametry skuteczności działania (redukcja log10) w odniesieniu do monitorowania walidującego wybranych mikroorganizmów wskaźnikowych przedstawiono w tabeli 4 i muszą one być spełnione przy wyjściu z zakładu oczyszczania (punkt zgodności z warunkami)instalacji odzyskiwania z uwzględnieniem stężenia w nieoczyszczonych ściekach wprowadzanych do oczyszczalni ścieków komunalnych. Co najmniej 90 % próbek do walidacji musi spełniać lub przekraczać parametr skuteczności działania. [Popr. 114]
Jeżeli dany wskaźnik biologiczny nie występuje w nieoczyszczonych ściekach w ilości wystarczającej do osiągnięcia redukcji log10, brak takiego wskaźnika biologicznego w ściekach oznacza zgodność z wymogami walidacji. Zgodność z parametrem skuteczności działania można ustalić za pomocą kontroli analitycznej, przez dodanie skuteczności uzyskiwanej na poszczególnych etapach oczyszczania na podstawie dowodów naukowych w przypadku standardowych, utrwalonych procesów, np. na podstawie opublikowanych danych ze sprawozdań z badań, studiów przypadku itp., lub na podstawie testów laboratoryjnych prowadzonych w kontrolowanych warunkach, w przypadku innowacyjnych metod oczyszczania. [Popr. 115]
Tabela 4 Monitorowanie walidujące odzyskanej wody wykorzystywanej do nawadniania w rolnictwie
(*) Referencyjne czynniki chorobotwórcze Campylobacter, Rotavirus i Cryptosporidium mogą również zostać wykorzystane do celów monitorowania walidującego zamiast zaproponowanych mikroorganizmów wskaźnikowych. W takim przypadku powinny mieć zastosowanie następujące parametry skuteczności w zakresie redukcji log10: Campylobacter (≥ 5,0), Rotavirus (≥ 6,0) i Cryptosporidium (≥ 5,0). Krajowy organ do spraw zdrowia może określić dalsze wskaźniki dla poszczególnych przypadków, jeżeli wykazano potrzebę zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz ochrony środowiska. [Popr. 116]
(**) Całkowita liczba colifagów została wybrana jako najbardziej odpowiedni wskaźnik obecności wirusów. Jeśli jednak analiza całkowitej liczby colifagów nie jest wykonalna, musi zostać przeanalizowana przynajmniej jedna z ich kategorii (colifagi F-specyficzne lub colifagi somatyczne). Jeżeli colifagi nie występują w nieoczyszczonych ściekach w wystarczającej ilości, zgodność z parametrem skuteczności działania można ustalić przez dodanie skuteczności działania uzyskiwanej na poszczególnych etapach oczyszczania na podstawie dowodów naukowych w przypadku standardowych, utrwalonych procesów, np. na podstawie opublikowanych danych ze sprawozdań z badań, studiów przypadku itp., lub na podstawie testów laboratoryjnych prowadzonych w kontrolowanych warunkach w przypadku innowacyjnych metod oczyszczania. [Popr. 117]
(***) Spory Clostridium perfringens zostały wybrane jako najbardziej odpowiedni wskaźnik obecności pierwotniaków. Jednakże bakterie przetrwalnikowe redukujące siarczany są alternatywą, jeżeli stężenie sporów Clostridium perfringens nie pozwala na walidację wymaganej redukcji log10. Jeżeli Clostridium perfringens nie występują w nieoczyszczonych ściekach w wystarczającej ilości, zgodność z parametrem skuteczności działania można ustalić przez dodanie skuteczności działania uzyskiwanej na poszczególnych etapach oczyszczania na podstawie dowodów naukowych w przypadku standardowych, utrwalonych procesów, np. na podstawie opublikowanych danych ze sprawozdań z badań, studiów przypadku itp., lub na podstawie testów laboratoryjnych prowadzonych w kontrolowanych warunkach w przypadku innowacyjnych metod oczyszczania. [Popr. 118]
Metody analizy do celów monitorowania są walidowane i dokumentowane przez operatora zgodnie z normą EN ISO/IEC-17025 lub innymi normami krajowymi lub międzynarodowymi, które zapewniają równoważną jakość. Operator zakładu odzyskiwania zapewnia, by laboratoria wybrane do monitorowania walidującego stosowały praktyki zarządzania jakością zgodne z normą ISO/IEC-17025. [Popr. 119]
Załącznik II
a) Kluczowe zadania w zakresie zarządzania ryzykiem [Popr. 120]
-1. Przeprowadzenie analizy wykonalności planowanej instalacji odzyskiwania, uwzględniającej co najmniej koszty rozwoju instalacji w odniesieniu do terytorialnego zapotrzebowania na odzyskaną wodę, a także potencjalnych użytkowników końcowych oraz wymogi tej instalacji dotyczące oczyszczonych ścieków, oraz zawierającej ocenę jakości oczyszczonych ścieków wprowadzanych do instalacji. [Popr. 121]
1. Przygotowanie opisu systemu odzyskiwania wody od etapu, na którym ścieki są doprowadzane do oczyszczalni ścieków komunalnych, do etapu wykorzystania, w tym źródła ścieków, etapy i technologie oczyszczania w zakładzie oczyszczania, infrastrukturę służącą do dostaw i magazynowania, planowane przeznaczenie, miejsce wykorzystania oraz ilości wody, jakie mają być dostarczone. Celem tego zadania jest przedstawienie szczegółowego opisu całego systemu odzyskiwania wody.
2. Identyfikacja potencjalnych zagrożeń, w szczególności obecność zanieczyszczeń i czynników chorobotwórczych oraz potencjał pod względem wystąpienia niebezpiecznych zdarzeń, takich jak awaria systemu, przypadkowe wycieki lub skażenia w opisanym systemie odzyskiwania wody.
3. Identyfikacja środowisk, populacji i jednostek, które są bezpośrednio lub pośrednio narażone na określone potencjalne zagrożenia, z uwzględnieniem konkretnych czynników środowiskowych, takich jak lokalne warunki hydrogeologiczne, topologia, typ gleby i ekologia, oraz czynników związanych z rodzajem upraw oraz praktykami rolniczymi. Na wszystkich etapach ponownego wykorzystywania ścieków uwzględnia się ocenę ryzyka dla zdrowia, obejmującą wskazanie zagrożeń, zależność dawka-odpowiedź, ocenę narażenia i charakterystykę ryzyka. Należy również uwzględnić możliwy nieodwracalny lub długoterminowy negatywny wpływ operacji odzyskiwania wody, np.dostarczania, magazynowania i wykorzystywania odzyskanej wody, na środowisko lub zdrowie, w tym potencjalny negatywny wpływ na przepływy hydrobiologiczne. [Popr. 122]
4. Przeprowadzenie oceny ryzyka obejmującej zarówno zagrożenia dla środowiska, jak i zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt, z uwzględnieniem charakteru zidentyfikowanych potencjalnych zagrożeń, zidentyfikowanych środowisk, populacji i jednostek potencjalnie narażonych na te zagrożenia oraz dotkliwości możliwych skutków zagrożeń, jak również wszystkich właściwych przepisów unijnych i krajowych, wytycznych i minimalnych wymogów w odniesieniu do żywności i pasz oraz bezpieczeństwa pracowników i celów dotyczących środowiska. W ocenie ryzyka można wykorzystać badania jakościowe. Brak pewności naukowej w charakterystyce ryzyka uwzględniany jest zgodnie z zasadą ostrożności. [Popr. 123]
Ocena ryzyka składa się z następujących elementów:
a) ocena zagrożeń dla środowiska naturalnego, w tym:
i. potwierdzenie charakteru zagrożeń, w tym w stosowanych przypadkach przewidywany poziom niepowodujący zmian;
ii. ocena potencjalnego zakresu narażenia;
iii. charakterystyka ryzyka.
b) ocena zagrożeń dla zdrowia ludzkiego, w tym wszystkie wymienione poniżej elementy:
i. potwierdzenie charakteru zagrożeń, w tym w stosowanych przypadkach zależnośćzależności dawka-odpowiedź, we współpracy z organami ds. ochrony zdrowia; [Popr. 124]
ii. ocena potencjalnego zakresu dawki lub narażenia;
iii. charakterystyka ryzyka.
Poniższe wymogi i obowiązki zostaną, jako minimum, uwzględnione przy dokonywaniu oceny ryzykaW ocenie ryzyka przestrzega się przynajmniej poniższych wymogów i obowiązków: [Popr. 125]
c) wymóg zmniejszania zanieczyszczenia wód przez azotany i zapobiegania mu zgodnie z dyrektywą 91/676/EWG;
d) wymóg, by woda pitna na obszarach chronionych spełniała wymogi dyrektywy 98/83/WE;
e) wymóg spełnienia celów w zakresie ochrony środowiska określonych w dyrektywie 2000/60/WE;
f) wymóg zapobiegania zanieczyszczeniu wód gruntowych zgodnie z dyrektywą 2006/118/WE;
g) wymóg spełnienia środowiskowych norm jakości w odniesieniu do substancji priorytetowych i niektórych innych substancji zanieczyszczających, przewidzianych w dyrektywie 2008/105/WE;
h) wymóg spełnienia środowiskowych norm jakości w odniesieniu do substancji zanieczyszczających istotnych z krajowego punktu widzenia (tj. zanieczyszczenia specyficzne dla dorzecza), ustanowionych w dyrektywie 2000/60/WE;
i) wymóg spełnienia norm jakości wody w kąpieliskach określonych w dyrektywie 2006/7/WE;
j) wymóg ochrony środowiska, w szczególności gleby, w przypadku wykorzystywania osadów ściekowych w rolnictwie ustanowiony w dyrektywie 86/278/EWG;
k) wymogi w zakresie higieny środków spożywczych określone w rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 oraz wskazówki zawarte w obwieszczeniu Komisji dotyczącym wytycznych w sprawie zwalczania zagrożeń mikrobiologicznych w świeżych owocach i warzywach na poziomie produkcji podstawowej poprzez odpowiednią higienę;
l) wymogi w zakresie higieny żywności ustanowione w rozporządzeniu (WE) nr 183/2005.
m) wymóg spełnienia odpowiednich kryteriów mikrobiologicznych określonych w rozporządzeniu (WE) nr 2073/2005;
n) wymogi dotyczące najwyższych dopuszczalnych poziomów niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych, określonych w rozporządzeniu (WE) nr 1881/2006;
o) wymogi dotyczące najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy, ustanowionych w rozporządzeniu (WE) nr 396/2005;
p) wymogi dotyczące zdrowia zwierząt określone w rozporządzeniu (WE) nr 1069/2009 oraz w rozporządzeniu (WE) nr 142/2011.
b) Warunki dotyczące dodatkowych wymogów [Popr. 126]
5. Jeżeli jest to konieczne i właściwe, aby zapewnić wystarczającyodpowiedni poziom ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego, należy określić wymogi dotyczące jakości wody i monitorowania, które są dodatkowe w stosunku do wymogów określonych w załączniku I lub bardziej rygorystyczne niż te wymogi.
W zależności od wyników oceny ryzyka, o której mowa w pkt 4, Takie dodatkowe wymogi mogą w szczególności dotyczyć:
a) metali ciężkich:
b) pestycydów;
c) produktów ubocznych procesu dezynfekcji;
d) produktów leczniczych;
da) obecności mikrodrobin plastiku;
e) innych substancji budzących nowe obawyzanieczyszczeń, które na podstawie przeprowadzonych na szczeblu lokalnym analiz dotyczących środowiska i zdrowia publicznego uznano za istotne;
f) oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. [Popr. 127]
c) Środki zapobiegawcze [Popr. 128]
6. Określenie środków zapobiegawczych, które już istnieją lub powinny zostać podjęte w celu ograniczenia ryzyka, tak aby można było we właściwy sposób zarządzać wszystkimi zidentyfikowanymi rodzajami ryzyka.
Takie środki zapobiegawcze mogą obejmować:
a) kontrolę dostępu;
b) dodatkowe środki w zakresie dezynfekcji lub usuwania zanieczyszczeń;
c) konkretne technologie nawadniania ograniczające ryzyko tworzenia się aerozolu (np. nawadnianie kropelkowe);
d) pomoc w zniszczeniu czynników chorobotwórczych przed zbiorami;
e) ustanowienie minimalnych odległości bezpieczeństwa.
Szczególne środki zapobiegawcze, które mogą być istotne, przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1: Szczególne środki zapobiegawcze
Klasa jakości
odzyskanej
wody
Szczególne środki zapobiegawcze
A
— Świnie nie mogą mieć kontaktu z paszą nawadnianą odzyskaną wodą, chyba że istnieją wystarczające dane wskazujące na to, że ryzykiem związanym z konkretnym przypadkiem można zarządzać.
B
— Zakaz zbierania nawadnianych mokrych upraw lub produktów, które znajdowały się na ziemi.
— Wyłączenie bydła mlecznego w okresie laktacji z wypasu na pastwiskach, dopóki one nie wyschną.
— Przed pakowaniem pasza musi zostać wysuszona lub zakiszona.
— Świnie nie mogą mieć kontaktu z paszą nawadnianą odzyskaną wodą, chyba że istnieją wystarczające dane wskazujące na to, że ryzykiem związanym z konkretnym przypadkiem można zarządzać.
C
— Zakaz zbierania nawadnianych mokrych upraw lub produktów, które znajdowały się na ziemi.
— Wyłączenie zwierząt wypasanych z wypasu na pastwiskach przez pięć dni od ostatniego nawadniania.
— Przed pakowaniem pasza musi zostać wysuszona lub zakiszona.
— Świnie nie mogą mieć kontaktu z paszą nawadnianą odzyskaną wodą, chyba że istnieją wystarczające dane wskazujące na to, że ryzykiem związanym z konkretnym przypadkiem można zarządzać.
D
— Zakaz zbierania nawadnianych mokrych upraw lub produktów, które znajdowały się na ziemi.
7. Należy zapewnić wprowadzenie odpowiednich systemów i procedur kontroli jakości, w tym monitorowanie odzyskanej wody pod kątem odpowiednich parametrów oraz zapewnić ustanowienie odpowiednich programów konserwacji urządzeń.
8. Należy zapewnić wprowadzenie systemów monitorowania środowiska umożliwiających wykrywanie wszelkich negatywnych skutków ponownego wykorzystywania wody, a także zapewnić informacje zwrotne pochodzące z monitorowania oraz odpowiednią walidację i dokumentację wszystkich procesów i procedur.
Zaleca się, aby operator zakładu oczyszczania stworzył i utrzymywał system zarządzania jakością certyfikowany zgodnie z ISO 9001 lub równoważną normą.
8a. Zapewnienie wyposażenia instalacji odzyskiwania w alternatywne środki zrzutu oczyszczonych ścieków, które nie są ponownie wykorzystywane. [Popr. 129]
9. Należy zapewnić wprowadzenie odpowiedniego systemu w celu zarządzania incydentami i sytuacjami kryzysowymi, w tym procedury odpowiedniego informowania wszystkich zainteresowanych stron o tego rodzaju zdarzeniach iprowadzić regularnie aktualizowany plan reagowania w sytuacjach nadzwyczajnych.
9a. Zapewnienie oddzielenia infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody i zbudowania jej tak, by uniknąć ryzyka zanieczyszczenia systemu dostarczania i dystrybucji wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. [Popr. 130]
9b. Zapewnienie właściwego oznakowania infrastruktury dystrybucji odzyskanej wody, a jeżeli obejmuje ona otwarte kanały – umieszczenia na nich odpowiednich, wystarczająco dobrze widocznych znaków, nawet jeśli ścieki są mieszane z wodą z innych źródeł. [Popr. 131]
9c. Zapewnienie wprowadzenia mechanizmów koordynacji działań różnych podmiotów w celu zagwarantowania bezpiecznej produkcji i wykorzystania odzyskanej wody. [Popr. 132]
Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1).
Dyrektywa Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego, Dz.U. L 375 z 31.12.1991, s. 1–8.
Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz.U. L 31 z 1.2.2002, s. 1).
Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz.U. L 139 z 30.4.2004, s. 1).
Rozporządzenie (WE) nr 183/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 stycznia 2005 r. ustanawiające wymagania dotyczące higieny pasz (Dz.U. L 35 z 8.2.2005, s. 1).
Rozporządzenie (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lutego 2005 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniające dyrektywę Rady 91/414/EWG (Dz.U. L 70 z 16.3.2005, s. 1).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) (Dz.U. L 300 z 14.11.2009, s. 1).
Dyrektywa 2006/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lutego 2006 r. dotycząca zarządzania jakością wody w kąpieliskach i uchylająca dyrektywę 76/160/EWG (Dz.U. L 64 z 4.3.2006, s. 37).
Dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu (Dz.U. L 372 z 27.12.2006, s. 19).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/105/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środowiskowych norm jakości w dziedzinie polityki wodnej, zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy Rady 82/176/EWG, 83/513/EWG, 84/156/EWG, 84/491/EWG i 86/280/EWG oraz zmieniająca dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 348 z 24.12.2008, s. 84).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz.U. L 26 z 28.1.2012, s. 1).
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych (Dz.U. L 338 z 22.12.2005, s. 1).
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych (Dz.U. L 364 z 20.12.2006, s. 5).
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 142/2011 z dnia 25 lutego 2011 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, oraz w sprawie wykonania dyrektywy Rady 97/78/WE w odniesieniu do niektórych próbek i przedmiotów zwolnionych z kontroli weterynaryjnych na granicach w myśl tej dyrektywy (Dz.U. L 54 z 26.2.2011, s. 1).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/4/WE z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylająca dyrektywę Rady 90/313/EWG (Dz.U. L 41 z 14.2.2003, s. 26).
Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE) (Dz.U. L 108 z 25.4.2007, s. 1).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zmiany i sprostowania rozporządzenia (UE) nr 167/2013 w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów rolniczych i leśnych (COM(2018)0289 – C8-0183/2018 – 2018/0142(COD))
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)
Parlament Europejski,
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2018)0289),
– uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8-0183/2018),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 19 września 2018 r.(1),
– uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 69f ust. 4 Regulaminu oraz przekazane pismem z dnia 16 stycznia 2019 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając art. 59 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (A8-0318/2018),
1. przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;
2. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;
3. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 lutego 2019 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/... w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 167/2013 w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów rolniczych i leśnych
(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2019/519.)
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program na rzecz jednolitego rynku, konkurencyjności przedsiębiorstw, w tym małych i średnich przedsiębiorstw, oraz statystyk europejskich oraz uchylającego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 99/2013, (UE) nr 1287/2013, (UE) nr 254/2014, (UE) nr 258/2014, (UE) nr 652/2014 i (UE) 2017/826 (COM(2018)0441 – C8-0254/2018 – 2018/0231(COD))
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)
Parlament Europejski,
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2018)0441),
– uwzględniając art. 294 ust. 2, art. 43 ust. 2, art. 168 ust. 4 lit. b) oraz art. 114, 173 i 338 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8-0254/2018),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 17 października 2018 r.(1),
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 5 grudnia 2018 r.(2),
– uwzględniając art. 59 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów oraz opinię przedstawioną przez Komisję Gospodarczą i Monetarną, jak również opinie przedstawione przez Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisję Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisję Budżetową (A8-0052/2019),
1. przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;
2. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;
3. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 lutego 2019 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) .../... ustanawiające program na rzecz jednolitego rynku, konkurencyjności przedsiębiorstw, w tym małych i średnich przedsiębiorstw, oraz statystyk europejskich oraz uchylające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 99/2013, (UE) nr 1287/2013, (UE) nr 254/2014, (UE) nr 258/2014, (UE) nr 652/2014 i (UE) 2017/826
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą(5),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Rynek wewnętrzny jest kamieniem węgielnym Unii. Od chwili powstania jest on jednym z najważniejszych czynników przyczyniających się do wzrostu gospodarczego, konkurencyjności i zatrudnienia. Przyczynia się do tworzenia nowych możliwości i powstawania korzyści skali dla przedsiębiorstw europejskich, w szczególności mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), oraz do wzmocnienia ich konkurencyjności przemysłowej. Nadal powinien on przynosić porównywalne korzyści wszystkim obywatelom. Rynek wewnętrzny przyczynił się do stworzenia nowych miejsc pracy i zapewnił konsumentom większy wybór po niższych cenach, przy zagwarantowaniu wysokiej jakości oferowanych produktów i usług. W dalszym ciągu jest motorem tworzenia bardziej zintegrowanego rynku oraz silniejszej, bardziej zrównoważonej i sprawiedliwej gospodarki. Jest on jednym z największych osiągnięć Unii Europejskiej oraz jej największym atutem w coraz bardziej zglobalizowanym świecie, a także podstawowym elementem transformacji w zasobooszczędną i energooszczędną zrównoważoną gospodarkę w reakcji na rosnącą presję związaną ze zmianą klimatu. [Popr. 1]
(2) Rynek wewnętrzny musi wciąż dostosowywać się do otoczenia szybko zmieniającego się pod wpływem rewolucji cyfrowej i globalizacji. Nowa epoka innowacji cyfrowych w dalszym ciągu zapewnia możliwości oraz korzyści dla gospodarki i w kontekście codziennego życia, w szczególności przedsiębiorstwom i osobom prywatnym, przyczynia się do tworzenia nowych produktów i modeli działalności, ale również stanowi wyzwanie w zakresie regulacji i egzekwowania prawa oraz ochrony i bezpieczeństwa konsumentów. [Popr. 2]
(3) Funkcjonowanie rynku wewnętrznego odbywa się na podstawie dużej części unijnego prawodawstwa. Dotyczy to w szczególności konkurencyjności, normalizacji, wzajemnego uznawania, ochrony konsumentów, nadzoru rynku i regulacji dotyczących łańcucha żywnościowego, ale także przepisów w sprawie działalności gospodarczej, handlu i transakcji finansowych oraz wspierania uczciwej konkurencji zapewniającej równe szanse niezbędne do funkcjonowania rynku wewnętrznego, z korzyścią dla konsumentów i przedsiębiorstw. [Popr. 3]
(4) Jednak nadal istnieją nieuzasadnione, dyskryminujące lub nieproporcjonalne bariery utrudniające prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego lub pojawiają się nowe przeszkody. Przyjęcie przepisów to zaledwie pierwszy krok, równie ważne jest dopilnowanie, by funkcjonowały. Ostatecznie jest Nieodpowiednie egzekwowanie obowiązujących przepisów, przeszkody w swobodnym przepływie towarów i usług oraz niski poziom transgranicznych zamówień publicznych ograniczają możliwości przedsiębiorstw i konsumentów. Radzenie sobie z takimi przeszkodami to ostatecznie kwestia zaufania obywateli do Unii, jej zdolności do osiągania pożądanych celów oraz do tworzenia jakościowych miejsc pracy i generowania wzrostu gospodarczego, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony interesu publicznego. [Popr. 4]
(5) Obecnie istnieje kilka programów umożliwiających Unii działania w dziedzinie konkurencyjności przedsiębiorstw, w tym MŚP szczególności mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, ochrony konsumentów i końcowych użytkowników usług finansowych, kształtowania polityki w dziedzinie usług finansowych i łańcucha żywnościowego. Dodatkowe działania finansowane są bezpośrednio z linii budżetowych dotyczących rynku wewnętrznego. Niezbędne jest usprawnienie i wykorzystanie synergii między różnymi działaniami i ustanowienie bardziej elastycznych, przejrzystych, uproszczonych i ruchomych ram w celu finansowania działań, których celem jest osiągnięcie prawidłowo funkcjonującego i zrównoważonego rynku wewnętrznego w sposób jak najbardziej efektywny pod względem kosztów. Należy zatem ustanowić nowy program łączący działania finansowane wcześniej w ramach innych programów i innych stosownych linii budżetowych, z uwzględnieniem doświadczeń płynących z istniejących programów. Program powinien również obejmować nowe inicjatywy, które mają na celu poprawę funkcjonowania rynku wewnętrznego, unikając powielania powiązanych unijnych programów i działań. [Popr. 5]
(6) Opracowywanie, tworzenie i rozpowszechnianie statystyk europejskich stanowi przedmiot odrębnego Europejskiego programu statystycznego ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 99/2013(6). W celu zapewnienia ciągłości tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich nowy program powinien również obejmować działania objęte wchodzące w zakres obecnego Europejskiego programu statystycznego, zapewniając ramy w zakresiegromadzenia danych, jak również opracowywania, tworzenia, prawidłowego wykorzystania, stosowania i rozpowszechniania statystyk europejskich. Ponadto w ramach nowego programu powinno się ustanowić ramy finansowe potrzebne do dostarczania wysokiej jakości, porównywalnych i wiarygodnych europejskich statystyk, również w takich dziedzinach jak handel i migracja, w celu wsparcia opracowywania, wdrażania, monitorowania i oceny wszystkich unijnych polityk zgodnie z art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE). [Popr. 6]
(7) Właściwe jest zatem ustanowienie programu na rzecz jednolitego rynku z myślą o wzmocnieniu rynku wewnętrznego i poprawie jego funkcjonowania w obszarze konkurencyjności i zrównoważonego charakteru przedsiębiorstw, w tymzwłaszcza mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, normalizacji, nadzoru rynku, ochrony konsumentów, łańcucha dostaw żywności oraz statystyki europejskiej („programu”). Program powinien zostać ustanowiony na okres siedmiu lat od 2021 do 2027 r. [Popr. 7]
(8) Program powinien wspierać opracowywanie, wdrażanie i egzekwowanie unijnych przepisów stanowiących podstawę prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Program powinien wspierać tworzenie warunków odpowiednich dla umocnienia pozycji podmiotów działających na rynku wewnętrznym; przedsiębiorstw, obywateli, w tym konsumentów, pracowników, społeczeństwa obywatelskiego i władz publicznych. Dlatego program powinien mieć na celu zapewnienie konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP, leczmikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, w tym w sektorze turystycznym, jak również wspieranie egzekwowania prawa ochrony konsumentów i przepisów dotyczących bezpieczeństwa, a także norm środowiskowych i społecznych, oraz zwiększanie świadomości wśród przedsiębiorstw i obywateli, zapewniając im odpowiednie narzędzia, właściwe informacje i pomoc, wiedzę i kompetencje, potrzebne do podejmowania świadomych decyzji oraz większego udziału w unijnym procesie stanowienia prawa. Ponadto program powinien mieć na celu wzmocnienie współpracy administracyjnej i regulacyjnej, w szczególności poprzez programy szkoleniowe, wymianę najlepszych praktyk, poszerzanie wiedzy i kompetencji, w tym wykorzystywanie strategicznych zamówień publicznych. Program ma również na celu wspieranie tworzenia wysokiej jakości norm międzynarodowych, które są podstawą wdrażania unijnych przepisów. Obejmuje to również normy w dziedzinie sprawozdawczości finansowej i badania sprawozdań finansowych, przyczyniając się tym samym do przejrzystości i prawidłowego funkcjonowania unijnych rynków kapitałowych oraz zwiększenia ochrony inwestorów. Program powinien wspierać działania w zakresie opracowywania regulacji i norm również poprzez zapewnienie jak najszerszego zaangażowania zainteresowanych stron. Celem programu powinno być również wspieranie wdrażania i egzekwowania prawodawstwa UE zapewniającego wysoki poziom ochrony zdrowia ludzi, zwierząt i roślin na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego oraz poprawę dobrostanu zwierząt. [Popr. 8]
(9) Nowoczesny rynek wewnętrzny jest oparty na zasadach uczciwości, przejrzystości i wzajemnego zaufania, sprzyja konkurencji i przynosi korzyści konsumentom, przedsiębiorcom i pracownikom. Lepsze wykorzystanie ulegającego ciągłym zmianom jednolitego rynku usług pomoże europejskim przedsiębiorstwom w tworzeniu miejsc pracy i rozwoju poza granicami macierzystego kraju, co z kolei zaowocuje szerszym wyborem usług po lepszych cenach przy równoczesnym zachowaniu wysokich standardów dla konsumentów i pracowników. Aby osiągnąć ten cel, program powinien przyczynić się do usunięcia istniejących przeszkód i zapewnić ramy regulacyjne, w których będą mogły funkcjonować nieuzasadnionych, dyskryminujących i nieproporcjonalnych barier, a także zadbać o to, aby ramy regulacyjne mogły uwzględniać nowe, innowacyjne modele biznesowe , w tym modele gospodarki współpracy i przedsiębiorczość społeczną, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony socjalnej, w tym dla przedsiębiorców. [Popr. 9]
(10) Przeszkody regulacyjne na rynku wewnętrznym zostały usunięte w przypadku wielu produktów przemysłowych poprzez zastosowanie mechanizmów zapobiegawczych, przyjęcie wspólnych przepisów i norm oraz, w przypadku braku takich przepisów unijnych, poprzez zasadę wzajemnego uznawania. W obszarach, gdzie nie istnieje prawodawstwo Unii, zasada wzajemnego uznawania oznacza, że towary, które są wprowadzane do obrotu zgodnie z prawem w jednym państwie członkowskim, korzystają z prawa do swobodnego przepływu i mogą być sprzedawane w innym państwie członkowskim, chyba że zainteresowane państwo członkowskie ma podstawy, by sprzeciwić się wprowadzeniu do obrotu tych towarów, o ile takie ograniczenie jest niedyskryminacyjne, poparte uzasadnionymi celami interesu publicznego określonymi w art. 36 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) lub uznanymi w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości, a także proporcjonalne do wyznaczonego celu. Jednakże niewłaściwe stosowanie zasady wzajemnego uznawania, na przykład nakładanie nieuzasadnionych lub nieproporcjonalnych ograniczeń, utrudnia przedsiębiorstwom dostęp do rynków w innych państwach członkowskich. Pomimo wysokiego stopnia integracji rynku w dziedzinie towarów, prowadzi to do utraconych możliwości dla całej gospodarki. Przegląd rozporządzenia (UE) nr xxx/2018 w sprawie wzajemnego uznawania pomoże zwiększyć korzyści gospodarcze w tym obszarze. W związku z tym program powinien zmierzać do poprawy stosowania zasady wzajemnego uznawania w dziedzinie towarów, wykorzystując jej pełen potencjał, i do ograniczenia liczby nielegalnych i niezgodnych z wymogami produktów wprowadzanych na rynek dzięki ukierunkowanym działaniom informacyjnym i szkoleniom, wsparciu udzielanemu punktom kontaktowym ds. produktów, lepszej współpracy między właściwymi organami odpowiedzialnymi za wzajemne uznawanie oraz wzmocnieniu nadzoru rynku. [Popr. 10]
(11) Nowe wyzwania dotyczące regulacji i egzekwowania prawa mają związek z tym, że w epoce rewolucji cyfrowej środowisko szybko się zmienia w odniesieniu do takich kwestii jak bezpieczeństwo cybernetycznecyberbezpieczeństwo, ochrona danych i prywatność, internet rzeczy czy sztuczna inteligencja oraz powiązane z nią normy etyczne. Na wypadek szkód niezbędne są surowe przepisy w zakresie bezpieczeństwa produktów i jasnego określania odpowiedzialności, a także ścisłe egzekwowanie przepisów, aby zapewnić reakcję polityczną, która umożliwia obywatelom europejskim, w tym konsumentom i przedsiębiorstwom, skorzystanie z tych przepisów. W związku z tym program powinien przyczynić się do szybkiego dostosowania i egzekwowania unijnego systemu odpowiedzialności za produkt, co wspiera innowacje, a zarazem gwarantuje bezpieczeństwo i ochronę użytkowników. [Popr. 11]
(12) Wprowadzanie do obrotu produktów, które nie są zgodne z prawem Unii, stawia w niekorzystnej sytuacji tych, którzy przestrzegają przepisów, i może stanowić zagrożenie dlaniezależnie od tego, czy produkty te są wprowadzane na rynek w sposób tradycyjny, czy też drogą elektroniczną, oraz niezależnie od tego, czy są one produkowane w Unii, czy też trafiają do niej z państw trzecich, naraża obywateli i konsumentów. Wiele przedsiębiorców lekceważy przepisy w wyniku niewiedzyunijnych na ryzyko. Przedsiębiorcy sprzedający produkty zgodne z wymogami mierzą się z zakłóconą konkurencją ze strony tych, którzy nie przestrzegają przepisów ze względu na niewiedzę lub umyślnie w celu zdobycia przewagi konkurencyjnej. Organy nadzoru rynku są często niedofinansowane i mogą działać jedynie w granicach swojego kraju, podczas gdy przedsiębiorcy prowadzą działalność handlową na poziomie Unii, a nawet globalnym. W szczególności w przypadku handlu elektronicznego organy nadzoru rynku mają duży problem ze śledzeniem przywożonych z państw trzecich produktów niezgodnych z wymogami i określeniem odpowiedzialnego podmiotu w ramach swojej jurysdykcji. i, czy też przeprowadzeniem ocen ryzyka lub badań bezpieczeństwa ze względu na brak fizycznego dostępu do produktów. W związku z tym niniejszy program powinien mieć na celu wzmocnienie zgodności produktów z wymogami poprzez wzmocnienie nadzoru rynku, zapewnienie właściwych zachęt dla przedsiębiorców,podmiotom gospodarczym jasnych, przejrzystych i kompleksowych przepisów, popularyzację obowiązujących przepisów unijnych dotyczących bezpieczeństwa produktów, wzmożenie kontroli przestrzegania przepisów, między innymi przez systematyczne kontrolowanie próbek produktów reprezentujących znaczny procent każdego rodzaju produktów wprowadzanych do obrotu, badania typu Tajemniczy Klient przeprowadzane przez organy nadzoru rynku oraz propagowanie ściślejszej współpracy transgranicznej między organami egzekwowania prawa. Program ten powinien się również przyczyniać do konsolidacji obowiązujących ram nadzoru rynku, zachęcać organy nadzoru rynku z różnych państw członkowskich do wspólnych działań, ulepszać wymianę informacji oraz promować ściślejszą integrację i konwergencję w zakresie nadzoru rynku, zwłaszcza poprzez zadbanie o ścisłe przestrzeganie nowych wymogów wprowadzonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/858(7), tak aby uniknąć sprzedaży obywatelom europejskim produktów niezgodnych z wymogami.Program powinien zatem wzmocnić zdolności organów nadzoru rynku w całej Unii i przyczynić się do większej spójności między państwami członkowskimi, zapewniając korzyści z rynku wewnętrznego zarówno pod względem dobrobytu gospodarczego, jak i zrównoważonego wzrostu, przy jednoczesnym uwzględnieniu ich szczególnych potrzeb w sposób zindywidualizowany. [Popr. 12]
(13) Bezpieczeństwo produktów to kwestia, która dotyczy całego społeczeństwa. Przed wprowadzeniem produktów do obrotu jednostka oceniająca zgodność sprawdza, czy spełniają one wymogi bezpieczeństwa. Dlatego pierwszorzędne znaczenie ma to, by jednostki oceniające zgodność były wiarygodne i kompetentne. Unia wprowadziła system akredytacji jednostek oceniających zgodność, sprawdzania ich kompetencji, bezstronności i niezależności. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008(8) było jednak na szczeblu krajowym wprowadzane w życie na wiele różnych sposobów. Różnice te dotyczą podziału kompetencji między organami nadzoru rynku i wewnętrznych mechanizmów koordynacji na szczeblu krajowym, poziomu zaangażowanych środków finansowych przeznaczonych na nadzór rynku oraz strategii i podejść do nadzoru rynku, a także uprawnień w odniesieniu do produktów niezgodnych z wymogami i poziomu kar za naruszenia, co skutkuje fragmentarycznym egzekwowaniem unijnego prawodawstwa harmonizacyjnego. Fragmentacja ta spowodowała, że w niektórych państwach członkowskich nadzór rynku jest bardziej rygorystyczny niż w innych, co może osłabić efekt odstraszający przepisów i stworzyć nierówne szanse dla przedsiębiorstw w niektórych państwach członkowskich, a także prowadzić do nierównowagi w poziomie bezpieczeństwa produktów w Unii. Obecnie głównym wyzwaniem jest zapewnienie zgodności systemu akredytacji z aktualnym stanem wiedzy oraz zapewnienie jego stosowania w tak samo rygorystyczny sposób w całej Unii. W związku z tym program powinien wspierać środki mające na celu zapewnienie, by jednostki oceny zgodności nadal spełniały wymogi regulacyjne, zwłaszcza poprzez wykorzystywanie oceny przeprowadzanej przez strony trzecie, by poprawić bezstronne i niezależne procedury, oraz wzmocnienie europejskiego systemu akredytacji, w szczególności w nowych dziedzinach polityki, poprzez wspieranie jednolitości kontroli i kar, a także Europejskiej Współpracy w Dziedzinie Akredytacji, o której mowa w art. 14 rozporządzenia (WE) nr 765/2008. [Popr. 13]
(14) Rozwój handlu elektronicznego może powodować pewne problemy dotyczące ochrony zdrowia i bezpieczeństwa użytkowników końcowych przed produktami niezgodnymi z wymogami. Ponieważ wraz z rozwojem handlu elektronicznego i usług dla podróżnych rynki konsumenckie stały się rynkami bez granic, należy zadbać o to, aby konsumenci zamieszkujący w Unii mogli korzystać z odpowiedniejrównoważnej ochrony podczas przywozu towarów i usług od przedsiębiorców mających siedzibę w państwach trzecich. W związku z tym program powinien w razie konieczności umożliwiać wspieranie współpracy z właściwymi organami z siedzibą w państwach trzecich będących najważniejszymi partnerami handlowymi Unii w odniesieniu do wymiany informacji na temat produktów niezgodnych z wymogami, najnowszych rozwiązań naukowych i nowych technologii, nowych zagrożeń oraz innych aspektów związanych z działaniami kontrolnymi. [Popr. 14]
(15) Organy władzy publicznej korzystają z zamówień publicznych w celu zapewnienia najlepszej relacji wartości do ceny za publiczne pieniądze, oraz przyczynienia się do stworzenia bardziej innowacyjnego, zrównoważonego, zintegrowanego i konkurencyjnego rynku wewnętrznego, w tym – jeżeli jest to zgodne z obowiązującym prawem Unii – przez stosowanie kryteriów innych niż jedynie najniższa cena czy opłacalność, uwzględnianie między innymi takich aspektów jak jakość, ochrona środowiska, sprawiedliwy handel i kwestie społeczne, a także ułatwianie podziału zamówień na części w przypadku dużych projektów infrastrukturalnych. Dyrektywa 2014/23/UE(9), dyrektywa 2014/24/UE(10) i dyrektywa 2014/25/UE(11) stanowią ramy prawne dla integracji i skutecznego funkcjonowania rynków zamówień publicznych odpowiadających 14 % produktu krajowego brutto Unii, z korzyścią dla organów publicznych, przedsiębiorstw, jak i obywateli, w tym konsumentów. Prawidłowo wdrożone przepisy dotyczące zamówień publicznych są kluczowym narzędziem wzmacniania jednolitego rynku oraz pobudzania wzrostu unijnych przedsiębiorstw i tworzenia miejsc pracy w Unii. Dlatego niniejszy program powinien wspierać działania zmierzające do zapewnienia szerszego wykorzystywania strategicznych zamówień publicznych, profesjonalizacji nabywców publicznych, ułatwiania i poprawy dostępu do rynków zamówień publicznych dla MŚP i mikroprzedsiębiorstw, w szczególności przez usługi doradcze i szkolenia, zwiększenia przejrzystości, uczciwości i jakości danych, pobudzenia transformacji cyfrowej w dziedzinie zamówień publicznych i promocji wspólnego udzielania zamówień poprzez wzmocnione partnerstwo z państwami członkowskimi, usprawnienia gromadzenia i analizy danych, w tym poprzez opracowywanie specjalnych narzędzi informatycznych, wspierania wymiany doświadczeń i dobrych praktyk, uwzględniania europejskich i międzynarodowych norm, dostarczania wytycznych, dążenia do korzystnych umów handlowych, wzmocnienia współpracy między organami krajowymi oraz uruchomienia projektów pilotażowych. [Popr. 15]
(16) Aby zrealizować cele programu oraz ułatwić życie obywatelom i przedsiębiorstwom, należy wprowadzić w życie wysokiej jakości usługi publiczne zorientowane ukierunkowane na użytkownika, zorientowane w coraz większym stopniu na kwestie cyfrowe i w pełni dostępne, a także w jeszcze większym stopniu zintensyfikować wysiłki w dziedzinie administracji elektronicznej, przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniej ochrony danych i prywatności. Oznacza to, że administracje publiczne powinny zacząć stosować nowe i bardziej innowacyjne metody pracy, aby wyeliminować podziały między różnymi częściami administracji i zaangażować się we współtworzenie tych usług publicznych z udziałem obywateli i przedsiębiorstw. Ponadto ciągły i stały wzrost działalności transgranicznej na rynku wewnętrznym wymaga zapewnieniadostępności aktualnych, dokładnych i łatwo zrozumiałych informacji na temat praw przedsiębiorstw i obywateli, ale również informacji wyjaśniających formalności administracyjne, a także upraszczających je. Ponadto zasadniczego znaczenia nabiera udzielanie porad prawnych oraz pomocy w rozwiązaniu problemów, które występują na szczeblu międzynarodowym. Niezbędne jest także połączenie krajowych administracji w prosty i skuteczny sposób, wspieranie organów publicznych w realizacji tych celów, jak również ocena sposobu funkcjonowania rynku wewnętrznego w terenie. Istniejące narzędzia służące do zarządzania rynkiem wewnętrznym już odgrywają ważną rolę w ułatwianiu osiągania tych celów. W związku z powyższym i z myślą o dotrzymaniu tempa rozwojowi technologicznemu i zmianom na rynku, a także nowym wyzwaniom dotyczącym regulacji i egzekwowania prawa, program powinien wspierać podnoszenie jakości, widoczności, przejrzystości i niezawodności narzędzi służących do zarządzania rynkiem wewnętrznym. Program powinien zatem wspierać między innymi istniejące narzędzia służące do zarządzania rynkiem wewnętrznym, tj.: portal „Twoja Europa”, który powinien być podstawą przyszłego jednolitego portalu cyfrowego, portal „Twoja Europa – Porady”, system SOLVIT, system wymiany informacji na rynku wewnętrznym oraz tabela wyników jednolitego rynku w celu ułatwienia życia obywatelom i handlu transgranicznego przedsiębiorstwom. [Popr. 15]
(17) Program powinien wspierać rozwój unijnych ram regulacyjnych w obszarze prawa spółek i ładu korporacyjnego, a także prawa umów, z myślą o zwiększeniu efektywności i konkurencyjności przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony zainteresowanym stronom, których dotyczy działalność spółek, oraz reagowaniu na nowe wyzwania polityczne. Powinien on również zapewniać odpowiednią ocenę, wdrażanie i egzekwowanie odpowiedniego wspólnotowego dorobku prawnego, informacje i pomoc dla zainteresowanych stron oraz wspierać wymianę informacji w tej dziedzinie. Program powinien w dalszym ciągu wspierać inicjatywy Komisji na rzecz przejrzystych i odpowiednio dostosowanych ram prawnych dotyczących gospodarki opartej na danych oraz innowacji. Inicjatywy te są niezbędne do zwiększenia pewności prawa w odniesieniu do zobowiązań umownych i pozaumownych, w szczególności w odniesieniu do odpowiedzialności i etyki w kontekście najnowszych technologii, takich jak internet rzeczy, sztuczna inteligencja, robotyka i drukowanie 3D. Celem programu powinno być pobudzanie rozwoju biznesu opartego na danych, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony prywatności, który będzie miał decydujące znaczenie dla pozycji Unii pod względem konkurencyjności na poziomie światowym. [Popr. 17]
(18) Program powinien również wspierać prawidłowe i pełne wdrożenie i stosowanie unijnych ram prawnych dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu przez państwa członkowskie oraz rozwój przyszłych polityk, aby stawić czoła nowym wyzwaniom w tej dziedzinie. Powinien również wspierać istotne działania międzynarodowych organizacji o znaczeniu europejskim, takich jak Komitet Ekspertów ds. Oceny Środków Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu przy Radzie Europy.
(19) Wdrażanie i rozwój rynku wewnętrznego w dziedzinie usług finansowych, stabilności finansowej i unii rynków kapitałowych, w tym zrównoważonych finansów, w dużym stopniu zależy od wprowadzania przez Unię środków opartych na dowodach. Aby osiągnąć ten cel, Komisja powinna aktywnie i stale monitorować rynki finansowe i stabilność finansową, oceniać wdrażanie prawodawstwa Unii przez państwa członkowskie, oceniać, czy obowiązujące przepisy są adekwatne do zakładanych celów, i określać potencjalne obszary działania, w których pojawiają się nowe rodzaje ryzyka, przy ciągłym zaangażowaniu zainteresowanych stron w cały cykl polityki. Takie działania opierają się na produkcji analiz, badań, materiałów szkoleniowych, badań opinii, ocen zgodności, ocen oraz statystyk i są wspierane przez systemy informatyczne i narzędzia komunikacji.
(20) Biorąc pod uwagę fakt, że rynek wewnętrzny zdefiniowany w art. 3 TraktatuTFEU obejmuje system zapewniający niezakłóconą konkurencjęna rynku wewnętrznym, program powinien wspierać unijną politykęprzyczyniać się do wspierania unijnej polityki konkurencji, sieci i współpracę z krajowymi w drodze usprawnienia i zacieśnienia współpracy z europejską siecią konkurencji oraz z organami i sądami, a także działania informacyjne skierowane do szerszej grupy zainteresowanych stron polegające na informowaniukrajowymi, w tym w drodze zacieśniania współpracy międzynarodowej, jak również informowania o prawach, korzyściach i obowiązkach wynikających z polityki konkurencji oraz ich wyjaśniania. Program powinien w szczególności pomóc Komisji lepiej analizować i oceniać zmiany na rynku, m.in. dzięki szerokiemu wykorzystaniu badań sektorowych oraz dzięki systematycznej wymianie wyników i najlepszych praktyk w ramach europejskiej sieci konkurencji.Powinno się to przyczynić do zapewnienia uczciwej konkurencji i równych warunków działania, w tym na szczeblu międzynarodowym, oraz do wzmocnienia pozycji przedsiębiorstw, w szczególności MŚP, i konsumentów, aby mogli czerpać korzyści płynące z jednolitego rynkuich wyjaśnianiu. [Popr. 18]
(21) W szczególności program musi podjąć kwestię radykalnych skutków, jakie dla konkurencji i funkcjonowania rynku wewnętrznego wynikają z zachodzącej transformacji gospodarki i otoczenia biznesowego, w szczególności z gwałtownego wzrostu ilości danych i zakresu ich wykorzystania, biorąc pod uwagę coraz większe wykorzystanie sztucznej inteligencji, dużych zbiorów danych, algorytmów i innych narzędzi informatycznych oraz fachowej wiedzy przez przedsiębiorstwa i ich doradców. Niezwykle istotne jest również to, by program wspierał sieci kontaktów oraz szerszą i ściślejszą współpracę z sądami i organami państw członkowskich, współpracy w udziałem organów państw członkowskich i sądów, z uwagi na to, że niezakłócona konkurencja i funkcjonowanie rynku wewnętrznego zależą w dużej mierze od działań podejmowanych przez te podmioty. Z uwagi na szczególną rolę polityki konkurencji w zapobieganiu negatywnemu wpływowi, jaki mogą wywierać na rynek wewnętrzny zachowania antykonkurencyjne poza granicami Unii, program powinien w stosownych przypadkach wspierać także współpracę z organami państw trzecich. Ponadto rozszerzenie działań informacyjnych jest niezbędne do tego, by umożliwić większej liczbie obywateli i firm czerpanie w pełni korzyści z uczciwej konkurencji na rynku wewnętrznym. W szczególności konieczne jest wykazanie wymiernych korzyści wynikających z unijnej polityki konkurencji dla obywateli europejskich poprzez współpracę z grupami społeczeństwa obywatelskiego i odpowiednimi bezpośrednio zainteresowanymi stronami. Z uwagi na to, że szereg inicjatyw w programie to inicjatywy nowe i że szybkie i dynamiczne zmiany warunków konkurencji na rynku wewnętrznym, mianowicie dotyczące innowacji cyfrowych, sztucznej inteligencji, algorytmów, dużych zbiorów danych, cyberbezpieczeństwa i technologii w dziedzinie informatyki śledczej, w przypadku których tempo i zakres zmian są trudne do oszacowania, mają znaczny wpływ na część program poświęconą konkurencji, można się spodziewać, że aby sprostać zmieniającym się potrzebom w ramach tej części programu potrzebna będzie elastyczność. [Popr. 19]
(22) Wzmocnienie konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju europejskich przedsiębiorstw, a jednocześnie zapewnienie skutecznych równych szans oraz otwartego i konkurencyjnego rynku wewnętrznego jest sprawą najwyższej wagi. MŚP są siłą napędową europejskiej gospodarki. Stanowią one 99 % wszystkich przedsiębiorstw w Europie, zapewniają dwie trzecie miejsc pracy i przyczyniają się w znacznym stopniu do tworzenia nowych, wartościowych miejsc pracy we wszystkich sektorach w skali regionalnej i lokalnej, a co za tym idzie do spójności społecznej. MŚP odgrywają zasadniczą rolę w dążeniu do transformacji energetycznej i w przyczynianiu się do realizacji unijnych celów w dziedzinie klimatu wynikających z porozumienia paryskiego. Program powinien zatem zwiększyć ich zdolność do opracowywania przyjaznych dla środowiska produktów i usług wysokiej jakości oraz wspierać ich wysiłki na rzecz bardziej efektywnego gospodarowania zasobami, zgodnie z zasadą „efektywność energetyczna przede wszystkim”. W ten sposób program przyczyni się również do większej konkurencyjności unijnych MŚP na globalnym rynku. [Popr. 20]
(23) Przed MŚP stoją wspólne wyzwania, które nie wpływają w takim samym stopniu na większe przedsiębiorstwa. Są to trudności z pozyskiwaniem finansowania, znalezieniem wykwalifikowanych pracowników, zmniejszeniem obciążeń administracyjnych, rozwijaniem kreatywności i innowacji, z dostępem do rynków i umiędzynarodowieniem działalności. Program powinien w sposób proporcjonalny korygować niedoskonałości rynku, a jednocześnie nie zakłócać konkurencji na rynku wewnętrznym. Program powinien w szczególności stworzyć odpowiednie warunki do wprowadzania innowacji technologicznych i organizacyjnych w procesach produkcji, z uwzględnieniem szczególnych rodzajów MŚP, takich jak mikroprzedsiębiorstwa, przedsiębiorstwa rzemieślnicze, osoby samozatrudnione, przedstawiciele wolnych zawodów i przedsiębiorstwa społeczne. Należy również poświęcić uwagę potencjalnym, nowym i młodym przedsiębiorcom oraz przedsiębiorcom-kobietom, a także innym specyficznym grupom docelowym, takim jak osoby starsze, migranci i przedsiębiorcy należący do grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji społecznej lub szczególnie podatnych na zagrożenia, np. osoby niepełnosprawne. [Popr. 21]
(23a) Program powinien wspierać i propagować kulturę innowacyjności, tworząc otoczenie zdolne sprzyjać powstawaniu i rozwojowi przedsiębiorstw, zwłaszcza mikroprzedsiębiorstw i innowacyjnych MŚP będących w stanie sprostać wyzwaniom w coraz bardziej konkurencyjnym i szybko zmieniającym się środowisku. Radykalnie nowe procesy innowacyjne wymagają opracowania otwartego modelu innowacyjności, bazującego na liczniejszych projektach badawczych opartych na współpracy oraz na dzieleniu się wiedzą i własnością intelektualną między poszczególnymi organizacjami. Celem programu powinno zatem być wspieranie procesu innowacyjnego poprzez przyswajanie nowych modeli biznesowych opartych na współpracy, ukierunkowanych na tworzenie sieci oraz dzielenie się wiedzą i zasobami we wspólnotach skupiających więcej podmiotów. [Popr. 22]
(23b) Program powinien korygować niedoskonałości rynku w sposób proporcjonalny, zwracając szczególną uwagę na działania, które przynoszą bezpośrednią korzyść MŚP i sieciom przedsiębiorstw, a jednocześnie nie zakłócając nadmiernie konkurencji na rynku wewnętrznym. [Popr. 23]
(24) Wiele unijnych problemów z konkurencyjnością wiąże się z trudnościami MŚP z uzyskaniem dostępu do finansowania – majązmagają się one z niedoinformowaniem, mają kłopoty z wykazaniem zdolności kredytowej i z wystarczającym zabezpieczeniem lub po prostu słabo znają istniejące mechanizmy, które mogłyby wesprzeć ich działalność na poziomie unijnym, krajowym lub lokalnym. Inne trudności związane z finansowaniem wynikają z tego, że w celu zachowania konkurencyjności w związku z mniejszym rozmiarem mikroprzedsiębiorstwa i MŚP muszą podejmować działania w zakresie cyfryzacji, umiędzynarodowienia i innowacji oraz podnoszenia kwalifikacji swoich pracowników. Ograniczony dostęp do finansowania wpływa negatywnie na wskaźnik tworzenia, wzrostu i przetrwania przedsiębiorstw, jak też na gotowość nowych przedsiębiorców do przejmowania rentownych przedsiębiorstw w kontekście sukcesji. [Popr. 24]
(25) W celu pokonania tych niedoskonałości rynku oraz w celu zapewnienia, by MŚP nadal odgrywały swoją rolę jako podstawa konkurencyjności unijnej gospodarki oraz jako siła napędowa zrównoważonej gospodarki, małe i średnie przedsiębiorstwa potrzebują dodatkowego wsparcia za pośrednictwem instrumentów dłużnych i kapitałowych, które mają zostać ustanowione w ramach segmentu MŚP funduszu InvestEU ustanowionego rozporządzeniem [...] Parlamentu Europejskiego i Rady(12). Instrument gwarancji kredytowych ustanowiony w ramach byłego programu COSME na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1287/2013(13) ma udowodnioną wartość dodaną i oczekuje się, że przyniesie on pozytywny wkład na rzecz co najmniej 500 000 MŚP. Nowy instrument, który go zastąpi, zostanie ustanowiony w ramach segmentu MŚP w funduszu InvestEU. Należy położyć większy nacisk na ulepszenie kampanii informacyjnych i kampanii publicznych, aby rozpropagować wśród potencjalnych beneficjentów informacje o dostępności programu dla MŚP. W trosce o większą rozpoznawalność działań Unii wspierających MŚP działania finansowane w całości lub częściowo w ramach niniejszego programu, w tym przez pośredników, powinny być oznaczane symbolem europejskim (flagą) widniejącym obok zdania informującego o wsparciu otrzymanym w ramach niniejszego programu. [Popr. 25]
(26) Cele niniejszego programu zostaną również uwzględnione przy wykorzystaniu instrumentów finansowych i gwarancji budżetowych w ramach segmentu MŚP funduszu InvestEU. Segment MŚP funduszu InvestEU powinien być wyposażony w działający w każdym państwie członkowskim centralny i nadrzędny punkt informacyjny na temat programu, tak aby zwiększyć dostępność funduszy dla MŚP i rozpowszechnić wiedzę o nich. Wsparcie finansowe należy wykorzystać w celu skorygowania niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji w proporcjonalny sposób, bez powielania ani wypieraniaa działania nie powinny powielać ani wypierać finansowania prywatnego, a także bez zakłócaniaani też zakłócać konkurencji na rynku wewnętrznym oraz powinny gwarantować dodatkowość i zwiększać synergię z innymi europejskimi programami. Działania powinny charakteryzować się wyraźną europejską wartością dodaną. [Popr. 26]
(26a) Działania wspierane z Funduszu InvestEU, zarówno za pośrednictwem modułu UE, jak i modułu państw członkowskich, nie powinny powielać ani zastępować finansowania prywatnego, ani też zakłócać konkurencji na rynku wewnętrznym, lecz sprzyjać połączeniu z istniejącymi już lokalnymi systemami gwarancji, publicznymi i prywatnymi, z myślą przede wszystkim o optymalizacji i zwiększeniu rzeczywistych korzyści dla odbiorców końcowych (którymi są MŚP w rozumieniu zalecenia Komisji 2003/361/WE(14)) w celu zapewnienia faktycznej dodatkowości działań. [Popr. 27]
(26b) Oprócz dostępu do finansowania kluczowe znaczenie ma również dostęp do umiejętności, w tym umiejętności i wiedzy w zakresie zarządzania, które mają zasadnicze znaczenie dla MŚP, umożliwiając im dostęp do istniejących funduszy, wprowadzanie innowacji, konkurowanie na rynku i rozwój. Instrumentom finansowym przewidzianym w funduszu InvestEU powinien towarzyszyć rozwój stosownych systemów wsparcia mentorskiego i coachingu oraz usług dla przedsiębiorstw opartych na wiedzy. [Popr. 28]
(27) Program powinienW ramach programu należy zapewnić MŚP skuteczne wsparcie w ciągu całego cyklu ich życia, udzielając im pomocy od etapu przygotowywania projektu po komercjalizację i dostęp do rynku oraz zachęcając je do tworzenia sieci przedsiębiorstw. Wsparcie to powinno być oparte na wyjątkowej wiedzy teoretycznej i fachowej na temat małych i średnich przedsiębiorstw oraz sektorów przemysługospodarki i przedsiębiorczośc, jak również na długoletnim doświadczeniu we współpracy z zainteresowanymi podmiotami na poziomie europejskim, krajowym i regionalnym. Powinno się ono również opierać się na osiągnięciach doświadczeniu zdobytym dzięki sieci Enterprise Europe Network jako punktupunktowi kompleksowej obsługi, który pomaga MŚP zwiększać konkurencyjność i rozwijać działalność gospodarczą na jednolitym rynku i poza nim. Sieć ta zamierza kontynuować świadczenie usług w ramach innych programów unijnych, w szczególności programu „Horyzont 2020”, z wykorzystaniem środków finansowych tych programów. Oprócz tego powinna wspierać większy udział organizacji reprezentujących MŚP w pracach nad inicjatywą dotyczącą polityki jednolitego rynku, m.in. w odniesieniu do zamówień publicznych, procesów normalizacyjnych i systemów własności intelektualnej. Sieć powinna również zwiększyć liczbę działań, doradzając MŚP w sposób bardziej ukierunkowany przy opracowywaniu projektów oraz wspieraniu tworzenia sieci oraz transformacji technologicznej i organizacyjnej. Sieć powinna również usprawnić współpracę i kontakty z innymi ośrodkami doradczymi ustanowionymi w ramach programu „Cyfrowa Europa” i funduszu InvestEU w odniesieniu do dostępu do finansowania. Działania na rzecz MŚP w ramach sieci powinny również mieć na celu zapewnienie wysokiej jakości usług w całej Europie, ze zwróceniem szczególnej uwagi na obszary działalności i regiony geograficzne Unii, w których sieci i pośrednicy nie osiągają oczekiwanych wyników.Również udany. Również program doradztwa dlanowych przedsiębiorców – Erasmus dla młodych przedsiębiorców powinien nadal być narzędziem umożliwiającym nowym albo przyszłym przedsiębiorcom zdobywanie doświadczenia w biznesieprowadzeniu działalności i zarządzaniu poprzez współpracę z doświadczonym przedsiębiorcą z innego kraju, a tym samym zwiększenie swoich zdolności w zakresierozwój talentów z zakresu przedsiębiorczości. Program powinien w dalszym ciągu dążyć do tego, by rozwijać się rozwijać i rozszerzać swój zasięg geograficzny, i tym samym móc zaoferować przedsiębiorcom szerszą gamę możliwości współpracy, w stosownych przypadkach w połączeniu z innymi inicjatywami Unii. Aby zwiększyć wartość dodaną poprzez propagowanie inicjatyw na rzecz przedsiębiorczości, należy zwrócić szczególną uwagę na mikroprzedsiębiorstwa oraz na tych, którzy najmniej skorzystali z istniejącego programu, jak również na obszary, w których kultura przedsiębiorczości pozostaje na bardzo podstawowym poziomie i napotyka więcej barier. Należy dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić odpowiednio zrównoważony pod względem geograficznym podział środków finansowych. [Popr. 29]
(27a) Należy dołożyć większych starań, aby zmniejszyć obciążenie administracyjne i zwiększyć dostępność programów, aby ograniczyć koszty MŚP i mikroprzedsiębiorstw związane ze skomplikowanym procesem aplikacji i wymogami uczestnictwa. Państwa członkowskie powinny również rozważyć ustanowienie jednego punktu informacyjnego dla przedsiębiorstw zainteresowanych korzystaniem ze środków unijnych, który funkcjonowałby jako punkt kompleksowej obsługi. Procedura oceny powinna przebiegać możliwie jak najszybciej, aby umożliwić terminowe wykorzystanie korzyści, jakie ten program oferuje. [Popr. 30]
(28) Klastry są narzędziem o strategicznym znaczeniu dla wspierania konkurencyjności i rozwoju MŚP, ponieważ zapewniają one sprzyjające otoczenie biznesowe, przyczyniają się do bardziej zrównoważonego rozwoju przemysłu i usług oraz wspierają rozwój gospodarczy regionów dzięki tworzeniu wartościowych miejsc pracy. Wspólne inicjatywy na rzecz klastrów powinny osiągnąć masę krytyczną w celu przyspieszenia wzrostu MŚP. Poprzez łączenie wyspecjalizowanych ekosystemów klastry tworzą nowe możliwości biznesowe dla MŚP i lepiej je integrują z europejskimi i globalnymi strategicznymi łańcuchami wartości. Należy zapewnić wsparcie na potrzeby rozwoju transnarodowych strategii partnerstwa oraz realizację wspólnych działań wspieranych przez Europejską Platformę Współpracy Klastrów. Należy wspierać trwałe partnerstwa, w przypadku których finansowanie będzie kontynuowane, jeśli osiągnięte zostaną cele pośrednie. Bezpośrednie wsparcie dla MŚP powinno być przekazywane za pośrednictwem klastrów w następujących sytuacjach: upowszechnianie zaawansowanych technologii, nowych modeli biznesowych, niskoemisyjnych i zasobooszczędnych rozwiązań, kreatywność i projektowanie, podnoszenie kwalifikacji, pozyskiwanie utalentowanych pracowników, przyśpieszenie przedsiębiorczości i internacjonalizacja. Do działań powinny zostać włączone inne wyspecjalizowane podmioty wspierające MŚP w celu ułatwienia transformacji przemysłowej i realizacji strategii inteligentnej specjalizacji. Program powinien zatem przyczyniać się do wzrostuzrównoważonego rozwoju gospodarczegoi tworzenia powiązań z unijnymi (cyfrowymi) centrami innowacji i inwestycji ustanowionymi w ramach polityki spójności i programu „Horyzont Europa”. Można również zbadać efekt synergii z programem Erasmus. [Popr. 31]
(28a) Program mógłby przyczynić się do zacieśnienia lub usprawnienia relacji między mikroprzedsiębiorstwami, MŚP i średnimi przedsiębiorstwami a uniwersytetami, ośrodkami badawczymi i innymi instytucjami zaangażowanymi w tworzenie i rozpowszechnianie wiedzy. Te relacje mogłyby przyczynić się do zwiększenia zdolności przedsiębiorstw do podejmowania strategicznych wyzwań, jakie stwarza nowe otoczenie międzynarodowe. [Popr. 32]
(28b) MŚP, ze względu na ich mniejsze rozmiary, natrafiają na specyficzne przeszkody dla wzrostu oraz borykają się z trudnościami w rozwoju i rozszerzaniu ich działalności gospodarczej. Unia oferuje wsparcie, aby zwiększyć skalę działań skupionych na innowacjach i badaniach naukowych, głównie za pomocą instrumentu na rzecz MŚP oraz niedawno uruchomionego przez Europejską Radę ds. Innowacji projektu pilotażowego w ramach programu „Horyzont 2020”. W oparciu o metody pracy i doświadczenia zdobyte dzięki instrumentowi na rzecz MŚP program na rzecz jednolitego rynku powinien również oferować wsparcie na rzecz zwiększania skali działalności MŚP, uzupełniając działania nowej Europejskiej Rady ds. Innowacji, ze szczególnym uwzględnieniem przełomowych innowacji w ramach programu „Horyzont Europa”. Działania służące zwiększeniu skali działalności MŚP w ramach tego programu powinny skoncentrować się na przykład na wspieraniu MŚP w rozszerzaniu działalności dzięki komercjalizacji, umiędzynarodowieniu i nowym możliwościom rynkowym. [Popr. 33]
(29) Kreatywność i innowacje mająOprócz kreatywności i innowacji pierwszorzędne znaczenie dla konkurencyjności przemysłowych łańcuchów wartości w Unii. Stanowią one ma transformacja technologiczna i organizacyjna, a także bardziej zrównoważony rozwój w odniesieniu do procesów produkcyjnych, w szczególności efektywne gospodarowanie zasobami i energią. Elementy te stanowią katalizator modernizacji przemysłu isektora przedsiębiorstw i sektora przemysłu oraz przyczyniają się do inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu. Jednakże ich wykorzystanie przez MŚP wciąż jest jeszcze niewystarczające. W związku z tym program powinien wspierać ukierunkowane działania, sieci i partnerstwa na rzecz innowacji opartych na kreatywności w całym łańcuchu wartości w przemyśle. [Popr. 34]
(29a) Należy stwierdzić, że instrument dla MŚP w ramach programu „Horyzont 2020” okazał się niezwykle korzystny dla przedsiębiorców, zarówno za pośrednictwem dotacji w fazie I, jak i fazie II, w rozwoju nowej koncepcji biznesowej oraz w testowaniu i opracowaniu prototypu. Chociaż proces selekcji jest już bardzo rygorystyczny, wciąż wiele bardzo dobrych projektów nie może być finansowanych ze względu na ograniczone zasoby finansowe. Wdrożenie w ramach Agencji Wykonawczej ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw (EASME) działa bardzo sprawnie. Chociaż program ten koncentruje się na projektach z dziedziny zaawansowanej technologii, program ten powinien rozszerzyć metodykę na wszystkie rodzaje MŚP ukierunkowanych na rozwój. [Popr. 35]
(29b) Działania na rzecz MŚP powinny się również koncentrować na sektorach charakteryzujących się znacznym wzrostem i potencjałem socjalnym oraz dużym udziałem MŚP. Turystyka jest szczególnym sektorem gospodarki Unii, który przyczynia się w znacznym stopniu do unijnego PKB i w którym działają głównie MŚP. Unia powinna kontynuować i intensyfikować działania wspierające specyfikę tego sektora. [Popr. 36]
(30) Normy europejskie odgrywają ważną rolę na rynku wewnętrznym. Mają one decydujące znaczenie dla konkurencyjności przedsiębiorstw, a zwłaszcza MŚP. Są one również kluczowym narzędziem wspierania prawodawstwa i polityki Unii w wielu kluczowych obszarach, takich jak energiatransformacja energetyczna, zmiana klimatu i ochrona środowiska, technologie informacyjno-komunikacyjne, zrównoważone wykorzystanie i recykling zasobów, innowacyjność, bezpieczeństwo produktów, ochrona konsumentów, bezpieczeństwo pracowników i warunki pracy oraz starzejące się społeczeństwo, przez co pozytywnie przyczyniają się do rozwoju całego społeczeństwa. Doświadczenie pokazało jednak, że należy poprawić szybkość i terminowość opracowywania norm oraz zwiększyć wysiłki na rzecz większego zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron, w tym podmiotów reprezentujących konsumentów. [Popr. 37]
(31) Europejskie działania w dziedzinie normalizacji są uregulowane rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012(15) i wdrażane w ramach długotrwałego partnerstwa publiczno-prywatnego, które ma podstawowe znaczenie dla osiągnięcia celów określonych w rozporządzeniu, jak i w ogólnych i sektorowych unijnych strategiach politycznych w dziedzinie normalizacji.
(32) Dobrze funkcjonujące wspólne ramy sprawozdawczości finansowej są niezbędne do skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego, rynków kapitałowych finansowych oraz do integracji rynku usług finansowych w kontekście unii bankowej i unii rynków kapitałowych. [Popr. 38]
(33) Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady(16) należy włączyć do prawa unijnego międzynarodowe standardy sprawozdawczości finansowej (MSSF) przyjęte przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości oraz powiązane interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej, aby były one stosowane przez spółki, których papiery wartościowe są notowane na rynku regulowanym w Unii, tylko wtedy, jeśli te MSSF spełniają kryteria określone w tym rozporządzeniu, w tym określony w art. 4 ust. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE(17) wymóg, aby sprawozdania finansowe przedstawiały prawdziwy i rzetelny obraz, oraz aby sprzyjały one europejskim dobrom publicznym. Takie międzynarodowe standardy rachunkowości powinny być opracowywane w przejrzystym procesie podlegającym zasadom odpowiedzialności demokratycznej. MSSF odgrywają zatem zasadniczą rolę w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego, a zatem w bezpośrednim interesie Unii leży zapewnienie, aby procedury opracowywania i przyjmowania MSSF prowadziły do uzyskania standardów, które odpowiadają wymogom ram prawnych rynku wewnętrznego. Ważne jest zatem ustanowienie odpowiednich mechanizmów finansowania Fundacji MSSF.
(34) Ze względu na rolę Europejskiej Grupy Doradczej ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG) w ocenie zgodności MSSF z wymogami unijnego prawa oraz polityki w tym zakresie, określonymi w rozporządzeniu (WE) nr 1606/2002, konieczne jest również, aby Unia zapewniała stabilne finansowanie EFRAG, a tym samym przyczyniała się do jej finansowania. Działalność techniczna EFRAG powinna koncentrować się na doradztwie technicznym na rzecz Komisji w zakresie zatwierdzania MSSF, a także na odpowiednim uczestnictwie w procesie opracowywania takich MSSF oraz powinna zapewniać, aby w międzynarodowym procesie stanowienia standardów uwzględniano w odpowiednim stopniu interesy Unii. Interesy te powinny obejmować pojęcie „ostrożności” i utrzymanie wymogu dotyczącego „prawdziwego i rzetelnego obrazu” ustanowione w dyrektywie 2013/34/UE, pojęcie europejskich dóbr publicznych ustanowione w rozporządzeniu (WE) nr 1606/2002 oraz powinny uwzględniać wpływ standardów na stabilność finansową i gospodarkę. Należy również utworzyć Europejskie Laboratorium Sprawozdawczości Przedsiębiorstw (ang. European Corporate Reporting Lab) jako część Europejskiej Grupy Doradczej ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG), które ma wspierać innowacje i rozwój najlepszych praktyk w zakresie sprawozdawczości przedsiębiorstw. W ramach tego forum przedsiębiorstwa i inwestorzy będą mogli wymieniać się najlepszymi praktykami, zwłaszcza w dziedzinie sprawozdawczości niefinansowej i sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju.
(35) W dziedzinie badania ustawowego sprawozdań finansowych Grupa Monitorująca – międzynarodowa organizacja odpowiedzialna za nadzorowanie reformy zarządzania Międzynarodowej Federacji Księgowych (IFAC) – powołała w 2005 r. Radę Nadzoru nad Interesem Publicznym (PIOB). Zadaniem PIOB jest monitorowanie procedur stanowienia międzynarodowych standardów rewizji finansowej (MSRF) oraz pozostałych obszarów działalności IFAC istotnych z punktu widzenia interesu publicznego. Przyjęcie MSRF na potrzeby stosowania w Unii jest możliwe w szczególności pod warunkiem, że standardy te zostały opracowane z uwzględnieniem odpowiedniej procedury, nadzoru publicznego i przejrzystości zgodnie z art. 26 dyrektywy 2006/43/WE Parlamentu Europejskiego i Rady(18). Biorąc pod uwagę wprowadzenie MSRF w Unii oraz kluczową rolę PIOB w zagwarantowaniu, aby spełniały one wymogi określone w dyrektywie 2006/43/WE, ważne jest zatem zapewnienie odpowiednich mechanizmów finansowania PIOB.
(36) Unia przyczynia się do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumentów, wzmocnienia ich pozycji oraz ich priorytetowego traktowania w ramach rynku wewnętrznego poprzez wspieranie i uzupełnianie polityk państw członkowskich w zakresie zapewniania obywatelom jako konsumentom pełnych możliwości osiągania korzyści na rynku wewnętrznym, przy zapewnieniu im bezpieczeństwa i należytej ochrony ich interesów prawnych i ekonomicznych za pomocą konkretnych działań. Unia musi również zapewnić, by przepisy dotyczące bezpieczeństwa konsumentów i bezpieczeństwa produktów były właściwie i jednakowo egzekwowane w praktyce oraz by przedsiębiorstwom przysługiwały równe warunki działania przy uczciwej konkurencji na rynku wewnętrznym. Ponadto niezbędne jest, by wzmacniać pozycję konsumentów, zachęcać ich do dokonywania zrównoważonych oraz świadomych wyborów i pomagać im w tym, przyczyniając się w ten sposób do powstawania zrównoważonej oraz efektywnej pod względem energii i zasobów gospodarki o obiegu zamkniętym. [Popr. 39]
(37) Program ma na celu zwiększenie wiedzy na temat unijnych przepisów dotyczących konsumentów i bezpieczeństwa wśród konsumentów, przedsiębiorstw, społeczeństwa obywatelskiego i organów władz oraz wzmocnienie pozycji konsumentów i ich organizacji przedstawicielskich na poziomie krajowym i na poziomie UE, w szczególności poprzez wspieranie organizacji Bureau Européen des Unions de Consommateurs (BEUC), która jest uznaną organizacją pozarządową o ugruntowanej pozycji reprezentującą interesy konsumentów w odniesieniu do wszystkich stosownych polityk unijnych, oraz Europejskiego stowarzyszenia ds. koordynacji udziału konsumentów w procesie normalizacji (ANEC), które reprezentuje interesy konsumentów w odniesieniu do zagadnień związanych z normalizacją. Szczególną uwagę należy poświęcić nowym potrzebom rynku w kontekście promowania zrównoważonej konsumpcji i, a zwłaszcza działaniom mającym na celu rozwiązanie problemu celowego postarzania produktów oraz zapobieganiazapobieganie słabościom i wyzwaniom wynikającym z cyfryzacji gospodarki, produktów podłączonych do sieci, internetu rzeczy, sztucznej inteligencji i wykorzystania algorytmów lub rozwoju nowych modeli konsumpcji i modeli biznesowych, takich jak gospodarka współpracy i przedsiębiorczość społeczna. Program powinien wspierać działania w zakresie opracowywania odpowiednich informacji na temat rynków, wyzwań politycznych oraz nowych kwestii i zachowań oraz publikowania , w tym działania mające na celu poprawę identyfikowalności produktów w łańcuchu dostaw i standardów jakości w całej Unii, a także rozwiązanie problemu podwójnej jakości produktów, sprostanie wyzwaniom politycznym, reagowanie na nowo pojawiające się problemy i zachowania oraz publikowanie unijnych tabeli wyników dla rynków konsumenckich.unijnych tabeli wyników dla rynków konsumenckich. [Popr. 40]
(38) Program powinien wspierać właściwe organy krajowe, w tym organy odpowiedzialne za monitorowanie bezpieczeństwa produktów, które to organy współpracują w szczególności za pośrednictwem unijnego systemu szybkiego informowania o produktach niebezpiecznych. Powinien on również wspierać stosowanie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/95/WE(19) i rozporządzenie (WE) nr 765/2008 w sprawie ochrony konsumentów i bezpieczeństwa produktów, jak również sieci współpracy w dziedzinie ochrony konsumentów i współpracę na szczeblu międzynarodowym pomiędzy odpowiednimi organami w krajach trzecich i w Unii. Celem programu powinno być również zapewnienie wszystkim konsumentom i przedsiębiorcom dostępu po jak najniższych kosztach do wysokiej jakości pozasądowego rozstrzygania sporów oraz internetowego systemu rozstrzygania sporów , a także do informacji na temat możliwości dochodzeniaprocedury przyłączania się do powództw mających na celu dochodzenie roszczeń. [Popr. 41]
(39) Program powinien również wspierać Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich, która pomaga konsumentom w korzystaniu z praw przysługujących im na mocy unijnych przepisów przy zakupie towarów i usług transgranicznych na rynku wewnętrznym i EOG, w internecie lub podczas podróży. Składająca się z 30 ośrodków sieć, wspólnie finansowana z unijnych programów na rzecz konsumentów od ponad 10 lat, wykazuje swoją wartość dodaną, zwiększając zaufanie konsumentów i przedsiębiorców na rynku wewnętrznym. Zajmuje się ona rozpatrywaniem ponad 100 000 wniosków składanych co roku przez konsumentów i dociera do milionów obywateli za pośrednictwem materiałów, jakie publikuje, i działań informacyjnych. Jest to jedna z najbardziej cenionych unijnych sieci zapewniających pomoc obywatelom, większość jej ośrodków posiada punkty kontaktowe zajmujące się przepisami dotyczącymi rynku wewnętrznego, takimi jak dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2006/123/WE(20), a z ocen jej działalności wynika, że ważne jest, by nadal działała. Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich może stanowić także ważne źródło informacji na temat wyzwań i problemów napotykanych przez konsumentów na szczeblu lokalnym, które są istotne z punktu widzenia unijnych działań politycznych i ochrony interesów konsumentów. W związku z tym program powinien umożliwiać tworzenie i wzmacnianie synergii pomiędzy organizacjami reprezentującymi konsumentów na szczeblu lokalnym i unijnym z myślą o promowaniu interesów konsumentów.Sieć zamierza także rozwinąć porozumienia o wzajemności z podobnymi podmiotami w państwach trzecich. [Popr. 42]
(40) Z kontroli sprawności unijnego prawa konsumenckiego i dotyczącego marketingu przeprowadzonej przez Komisję w maju 2017 r. wynika, że potrzebne jest lepsze egzekwowanie przepisów i ułatwienie dochodzenia roszczeń przez konsumentów poszkodowanych w wyniku naruszeń ich praw. W związku z tym w kwietniu 2018 r. Komisja przyjęła „Nowy ład dla konsumentów” w celu zapewnienia między innymi równego traktowania konsumentów na całym rynku wewnętrznym odnośnie do systemówspraw o wymiarze transgranicznym, takich jak sprzedaż produktów niezgodnych z wymogami w sektorze pojazdów silnikowych, systemy podwójnych standardów jakości produktów lub problemy pasażerów pozostawionych w portach lotniczych na skutek anulowania znacznej liczby lotów, wzmocnienia zdolności państw członkowskich do egzekwowania prawa, zwiększenia bezpieczeństwa produktów, współpracy międzynarodowej oraz nowych możliwości dochodzenia roszczeń, zwłaszcza za pośrednictwem powództw wytaczanych przez uprawnione podmioty. Program powinien mieć na celu wspieranie polityki konsumenckiej między innymi poprzez podnoszenie świadomości i rozszerzanie wiedzy, budowanie potencjału i wymianę najlepszych praktyk organizacji konsumentów i urzędów ochrony konsumentów, budowanie sieci i rozwój badań rynkowych, wzmocnienie bazy dowodowej dotyczącej funkcjonowania rynku wewnętrznego na rzecz konsumentów, systemy informatyczne i narzędzia komunikacji. [Popr. 43]
(41) Funkcjonowanie rynków usług finansowych ma szczególny wpływ na obywateli, którzy powinni w związku z tym być nadal informowani o odnośnych prawach, zagrożeniach i korzyściach. Rynki te są kluczowym elementem rynku wewnętrznego i wymagają solidnych ram regulacyjnych i nadzorczych, które zapewniają nie tylko stabilność finansową i zrównoważoną gospodarkę, lecz również wysoki poziom ochrony konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych, w tym inwestorów detalicznych, oszczędzających, posiadaczy polis ubezpieczeniowych, członków funduszy emerytalnych i osób uposażonych, akcjonariuszy indywidualnych, pożyczkobiorców oraz MŚP. Ważne jest, by zwiększyć Program powinien przyczyniać się do zwiększenia ich zdolnośćzdolności do uczestnictwa w kształtowaniu polityki, m.in. dzięki tworzeniu i rozpowszechnianiu jasnych, pełnych i przyjaznych dla sektora finansowegoużytkownika informacji o produktach sprzedawanych na rynkach finansowych. [Popr. 44]
(42) Dlatego program powinien nadal wspierać konkretne działania objęte programem budowania zdolności na lata 2017–2020 zwiększające zaangażowanie konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych w proces kształtowania polityki Unii, jak określono w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/826(21) w sprawie dalszego prowadzenia programu pilotażowego i działania przygotowawczego realizowanego w latach 2012–2017. Jest to niezbędne, aby umożliwić osobom zaangażowanym w kształtowanie polityki uwzględnienie opinii zainteresowanych stron innych niż specjaliści z sektora finansowego i zapewnić lepszą reprezentację interesów konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych. Powinno to przyczynić się do ulepszenia polityki dotyczącej Program powinien stale rozwijać swoją metodykę i najlepsze praktyki w zakresie sposobów zwiększenia zaangażowania konsumentów i osób korzystających z usług finansowych w celu określenia kwestii istotnych dla kształtowania polityki Unii i zadbania o interesy konsumentów w dziedzinie usług finansowych. Powinno to usprawnić politykę dotyczącą usług finansowych, zwłaszcza dzięki lepszemu wyjaśnieniu społeczeństwu kwestii związanych z rozporządzeniem finansowym i rozpowszechnianiu wiedzy na temat kwestii związanych z finansami. Środki publiczne niniejszego programu powinny koncentrować się na tym, co jest niezbędne dla użytkowników końcowych, i unikać wszelkiego rodzaju bezpośredniego lub pośredniego wsparcia finansowego działań komercyjnych proponowanych przez prywatne podmioty finansowe.usług finansowych, zwłaszcza dzięki lepszemu wyjaśnieniu społeczeństwu kwestii związanych z rozporządzeniem finansowym i rozpowszechnianiu wiedzy na temat kwestii związanych z finansami. [Popr. 45]
(43) W związku z projektem pilotażowym realizowanym w latach 2012–2013 oraz działaniem przygotowawczym realizowanym w latach 2014–2016 Komisja w drodze corocznego zaproszenia do składania wniosków przyznała dotacje dwu organizacjom. Te dwie organizacje to Finance Watch, utworzona dzięki unijnym dotacjom w 2011 r. jako międzynarodowe stowarzyszenie non-profit na podstawie prawa belgijskiego, oraz Better Finance, która powstała w wyniku kolejnych reorganizacji i zmian istniejących już wcześniej od 2009 r. europejskich federacji i akcjonariuszy. W programie budowania zdolności ustanowionym na mocy rozporządzenia (UE) 2017/826 określono te same dwie organizacje jako jedynych beneficjentów. Jest zatem konieczne, aby kontynuować współfinansowanie tych organizacji w ramach programu. Jednakże finansowanie to powinno podlegać przeglądowi. W związku z tym należy przypomnieć, że gdyby program budowania zdolności i odpowiadające mu finansowanie zostały przedłużone po roku 2020 i gdyby pojawili się inni potencjalni beneficjenci, zaproszenie do składania wniosków powinno zostać otwarte dla wszelkich innych organizacji spełniających kryteria i realizujących cele programu, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/826. [Popr. 46]
(44) Aby chronić konsumentów oraz umożliwić sprawne i efektywne funkcjonowanie rynku wewnętrznego, niezbędny jest wysoki poziom ochrony zdrowia w ramach łańcucha dostaw żywności i pasz. Bezpieczny i zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju łańcuch dostaw produktów rolnych i żywności jest warunkiem wstępnym dla społeczeństwa i rynku wewnętrznego. Jak pokazały niedawne incydenty, takie jak skażenie jaj fipronilem w 2017 r. i skandal związany z mięsem końskim w 2013 r., międzynarodowe sytuacje kryzysowe w zakresie zdrowia, takie jak grypa ptaków czy afrykański pomór świń, i afery żywnościowe powodują zakłócenia w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego poprzez ograniczenie przepływu osób i towarów oraz przerwy w produkcji. Kluczowe znaczenie ma zapobieganie transgranicznym sytuacjom kryzysowym w zakresie zdrowia i aferom żywnościowym. W związku z tym program powinien wspierać konkretne działania, takie jak ustanawianie środków nadzwyczajnych na wypadek sytuacji kryzysowych i nieprzewidzianych zdarzeń mających wpływ na zdrowie zwierząt i roślin oraz stworzenie mechanizmu bezpośredniego dostępu do unijnej rezerwy kryzysowej, aby szybciej, skuteczniej i efektywniej radzić sobie z tymi sytuacjami nadzwyczajnymi. [Popr. 47]
(45) Ogólnym celem prawa Unii w dziedzinie łańcucha żywnościowego jest przyczynianie się do zapewnieniazagwarantowanie wysokiego poziomu zdrowia ludzi, zwierząt i roślin na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego, wspieranie poprawy dobrostanu zwierząt, przyczynienie się do wysokiego poziomu ochrony konsumentów oraz zapewniania im odpowiednich informacji, a także wysokiego poziomu ochrony środowiska, w tym ochrony różnorodności biologicznej, przy jednoczesnym zapewnieniu bardziej ekologicznej żywności i pasz, zaostrzenieograniczeniu marnotrawstwa żywności, zaostrzeniu norm jakości produktów w całej Unii, zwiększeniezwiększeniu konkurencyjności unijnego przemysłu spożywczego i paszowego oraz sprzyjanie sprzyjaniu tworzeniu miejsc pracy. [Popr. 48]
(46) Zważywszy na szczególny charakter działań związanych z zapewnieniem wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi, zwierząt i roślin w całym łańcuchu żywnościowym, w niniejszym rozporządzeniu należy określić specjalne kryteria kwalifikowalności dotyczące udzielania dotacji i zamówień publicznych. W szczególności, na zasadzie odstępstwa od rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 Parlamentu Europejskiego i Rady(22) („rozporządzenie finansowe”), w drodze wyjątku od zasady nieretroakcji, koszty środków nadzwyczajnych, ze względu na ich pilny i nieprzewidywalny charakter, powinny być kwalifikowalne i obejmować również koszty, które zostały poniesione w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby lub szkodników, pod warunkiem że jej wystąpienie zostanie następnie potwierdzone i zgłoszone Komisji. Odpowiadające im zobowiązania budżetowe i płatności wydatków kwalifikowalnych powinny być dokonywane przez Komisję po podpisaniu zobowiązań prawnych i po przeprowadzeniu oceny wniosków o płatności przedłożonych przez państwa członkowskie. Za kwalifikowalne należy również uznać koszty dotyczące środków ochrony zastosowanych w przypadku bezpośredniego zagrożenia dla statusu zdrowia w Unii w wyniku wystąpienia lub rozwoju na terytorium państwa trzeciego, państwa członkowskiego lub kraju i terytorium zamorskiego jednej z chorób zwierząt i chorób odzwierzęcych, jak również w dotyczące środków ochronnych lub innych istotnych działań podjętych w celu wspierania statusu zdrowia roślin w Unii. [Popr. 49]
(47) KontroleZ uwagi na coraz większe zglobalizowanie łańcucha żywnościowego kontrole urzędowe przeprowadzane przez państwa członkowskie są kluczowym narzędziem służącym sprawdzaniu i monitorowaniu wdrażania, przestrzegania i egzekwowania stosownych wymogów unijnych, w szczególności w odniesieniu do produktów importowanych z krajów trzecich. Skuteczność i wydajność systemów kontroli urzędowych ma zasadnicze znaczenie dla utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa ludzi, zwierząt i roślin w całym łańcuchu żywnościowym, a także zaufania konsumentów, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony środowiska. Należy udostępnić wkład finansowy Unii dla takich środków kontrolnych. W szczególności należy udostępnić wsparcie finansowe dla laboratoriów referencyjnych Unii, aby pomóc im w ponoszeniu kosztów związanych z wdrażaniem programów prac zatwierdzanych przez Komisję. Ponadto, z uwagi na fakt, że skuteczność kontroli urzędowych zależy również od dostępności dla organów kontrolnych dobrze wyszkolonych pracowników posiadających odpowiednią znajomość prawa Unii, Unia powinna móc wnieść wkład w ich szkolenie i stosowne programy wymiany organizowane przez właściwe organy. [Popr. 50]
(48) Wysokiej jakości statystyki opracowywane, tworzone i rozpowszechniane w ramach Europejskiego programu statystycznego mają zasadnicze znaczenie dla podejmowania decyzji w oparciu o fakty, dlatego europejskie statystyki powinny być dostępne w odpowiednim czasie i przyczyniać się do wdrażania polityk Unii przedstawionych w TFUE a zwłaszcza wzmocnionego i zintegrowanego zarządzania gospodarczego, spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej, zrównoważonego rozwoju, polityki rolnej, wymiaru społecznego Europy i globalizacji.
(49) Statystyki europejskie są konieczne do procesu decyzyjnego Unii oraz pomiaru wyników i skutków unijnych inicjatyw. Dlatego należy zapewnić ciągłe dostarczanie i rozwój statystyk europejskich, z zastosowaniem podejścia ogólnounijnego wykraczającego poza perspektywy rynku wewnętrznego, w celu objęcia nimi wszystkich unijnych działań i obszarów polityki, w tym wspierania przedsiębiorstw i obywateli w podejmowaniu świadomych decyzji.
(50) Ze względu na swój przekrojowy charakter Europejski program statystyczny podlega szczególnym wymogom, a w szczególności tym określonym w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009(23), w szczególności w odniesieniu do przestrzegania zasad statystycznych, funkcjonowania europejskiego systemu statystycznego i zarządzania nim, w tym roli i zadań przydzielonych Komitetowi ds. Europejskiego Systemu Statystycznego oraz Komisji, ustanowienia i wykonania programowania działań w dziedzinie statystyki.
(51) Program został przedstawiony do wstępnej analizy Komitetowi ds. Europejskiego Systemu Statystycznego, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 223/2009, i powinien być realizowany w drodze zapewnienia skutecznej kontroli parlamentarnej. [Popr. 51]
(52) Unia i państwa członkowskie zobowiązały się wdrożyć agendęodgrywać rolę lidera we wdrażaniu agendy Organizacji Narodów Zjednoczonych na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030. Przyczyniając się do realizacji agendy 2030, Unia i państwa członkowskie będą wspierać silniejszą, bardziej stabilną, integracyjną, bezpieczną i dobrze prosperującą Europę. Program powinien przyczynić się do realizacji agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, w tym poprzez znalezienie równowagi między gospodarczymi, społecznymi i ekologicznymi aspektami trwałego rozwoju, przewidując w tym celu jasne i widoczne zobowiązanie w rozporządzeniu w sprawie WRF, a także włączając do głównego nurtu cele zrównoważonego rozwoju, zgodnie z postulatami zawartymi w rezolucjach Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca i 30 maja 2018 r. w sprawie WRF na lata 2021-2027. [Popr. 52]
(53) Odzwierciedlając znaczenie przeciwdziałania zmianie klimatu zgodnie ze zobowiązaniami Unii na rzecz realizacji porozumienia paryskiego i celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, program powinien przyczynić się do uwzględnienia działań w dziedzinie klimatu i do osiągnięcia celu ogólnego, w ramach którego wydatki na realizację celów klimatycznych w budżecie Unii mają sięgnąć 25 %. Odpowiednie działania zostaną określone w trakcie przygotowywania i realizacji programu, a także poddane ponownej ocenie w kontekście odpowiednich ocen i przeglądów.
(54) Niniejsze rozporządzenie określa pulę środków finansowych na program, które stanowią główną kwotę odniesienia w rozumieniu [reference to be updated as appropriate according to the new inter-institutional agreement: point 17 of the Interinstitutional Agreement of 2 December 2013 between the European Parliament, the Council and the Commission on budgetary discipline, on cooperation in budgetary matters and on sound financial management(24)] dla Parlamentu Europejskiego i Rady podczas rocznej procedury budżetowej.
(55) Porozumienie o Europejskim Obszarze Gospodarczym przewiduje współpracę w dziedzinach objętych programem między Unią i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, oraz państwami Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu uczestniczącymi w Europejskim Obszarze Gospodarczym, z drugiej strony. Należy również umożliwić otwarcie programu dla uczestnictwa innych państw, w tym państw sąsiadujących z Unią oraz ubiegających się o członkostwo, kandydujących lub przystępujących do Unii. Ponadto w obszarze statystyk europejskich program powinien być otwarty dla uczestnictwa Szwajcarii zgodnie z warunkami ustanowionymi w Umowie między Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską o współpracy w dziedzinie statystyki(25).
(56) Państwa trzecie będące członkami Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) mogą uczestniczyć w programach Unii w ramach współpracy ustanowionej na mocy Porozumienia EOG, które przewiduje wprowadzenie w życie programów w drodze decyzji wydanej na mocy tego porozumienia. Państwa trzecie mogą także uczestniczyć na podstawie innych instrumentów prawnych. Do niniejszego rozporządzenia należy wprowadzić odpowiedni przepis szczegółowy przyznający niezbędne uprawnienia i prawa dostępu właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu, Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych oraz Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu, pozwalające im na całościowe wykonywanie ich odpowiednich kompetencji.
(57) Do tego programu zastosowanie ma rozporządzenie finansowe. Określa ono zasady dotyczące wykonania budżetu Unii, w tym przepisy dotyczące dotacji, nagród, zamówień.
(58) Działania realizowane w ramach poprzednich programów i linii budżetowych okazały się odpowiednie i powinny zostać zachowane. Nowe działania wprowadzone w ramach tego programu mają na celu wzmocnienie w szczególności dobrze funkcjonującego rynku wewnętrznego. W celu uproszczenia i zwiększenia elastyczności realizacji programu, a przez skuteczniejszego osiągnięcia jego celów, działania powinny zostać zdefiniowane wyłącznie w kategoriach ogólnych. Orientacyjny wykaz działań dotyczących konkretnych celów w dziedzinie konkurencyjności, ochrony konsumentów lub konkretnych działań wynikających z wymogów regulacyjnych, np. w obszarze normalizacji, nadzoru rynku, regulacji dotyczących łańcucha żywnościowego i statystyk europejskich powinien również zostać włączony do programu. [Popr. 53]
(59) Konieczne jest określenie niektórych kategorii podmiotów kwalifikujących się do finansowania, jak również tych podmiotów, które powinny kwalifikować się do finansowania bez zaproszenia do składania wniosków.
(60) Biorąc pod uwagę postępującą współzależność w gospodarce światowej, w tym w gospodarce cyfrowej, program powinien przewidywać możliwość angażowania – w pewne działania – ekspertów zewnętrznych, takich jak urzędnicy z państw trzecich, przedstawiciele organizacji międzynarodowych czy przedsiębiorcy. [Popr. 54]
(61) Należy przedstawić szczególne przepisy i kryteria dotyczące współfinansowania kosztów kwalifikowalnych.
(62) Zgodnie ze zobowiązaniem Komisji do zachowania spójności i uproszczenia programów finansowania, które to zobowiązanie zawarła ona w komunikacie z dnia 19 października 2010 r. zatytułowanym „Przegląd budżetu UE”(26), w przypadku gdy działania przewidziane w ramach programu prowadzą do osiągnięcia celów, które są wspólne dla różnych instrumentów finansowych, zasoby powinny być współdzielone z innymi unijnymi instrumentami finansowania, jednak z wyłączeniem możliwości podwójnego finansowania.
(63) Program powinien przyczynić się do ogólnego wsparcia w zakresie wspierania szczególnych potrzeb regionów najbardziej oddalonych oraz ich integracji na rynku wewnętrznym, jak ostatnio potwierdzono w komunikacie Komisji zatytułowanym „Silniejsze i odnowione partnerstwa strategiczne z regionami najbardziej oddalonymi UE”(27).
(64) Program powinien wspierać synergię przy jednoczesnym zapobieganiu powielaniu prac prowadzonych już w ramach powiązanych unijnych programów i działań. Działania w ramach tego programu powinny stanowić uzupełnienie programów Customs i Fiscalis ustanowionych rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr [...](28) oraz rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr [...](29), których celem jest również wspieranie i poprawa funkcjonowania rynku wewnętrznego. [Popr. 55]
(65) Program powinien wspierać synergię i komplementarność i dodatkowość w odniesieniu do wsparcia dla MŚP i przedsiębiorczości w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego ustanowionego na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr [...](30). Ponadto segment MŚP funduszu InvestEU, ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr [...](31), zagwarantują wsparcie na rzecz finansowania dłużnego i kapitałowego w celu zwiększenia dostępu i dostępności finansowania dla MŚP i mikroprzedsiębiorstw. Program powinien również dążyć do synergii z programem kosmicznym ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr [...](32) w odniesieniu do zachęcania MŚP do korzystania z przełomowych innowacji i innych rozwiązań opracowanych w ramach tych programów. [Popr. 56]
(66) Niniejszy program powinien wspierać synergię z programem Horyzont Europa ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr [...](33), które ma na celu wspieranie badań naukowych i innowacji. Powinno to dotyczyć w szczególności komplementarności z działaniami przyszłej Europejskiej Rady ds. Innowacji na rzecz innowacyjnych przedsiębiorstw, jak również wsparcia usług dla MŚP.
(67) Program powinien wspierać synergię i komplementarność w odniesieniu do programu „Cyfrowa Europa”, ustanowionego na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr [...](34), który ma na celu wspieranie cyfryzacji gospodarki Unii i sektora publicznego oraz zwiększenie cyberbezpieczeństwa. [Popr. 57]
(68) Ponadto program powinien również dążyć do uzyskania synergii z funduszem „Sprawiedliwość, Prawa i Wartości” ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr [...](35), który ma na celu wspieranie dalszego rozwoju europejskiej przestrzeni sprawiedliwości z myślą o skuteczności krajowych systemów sprawiedliwości i odgrywa zasadniczą rolę w kontekście tworzenia sprawiedliwej i efektywnej pod względem kosztów gospodarki europejskiej.
(69) Program powinien dążyć do uzyskania do synergii z programem Erasmus ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) […](36), Funduszem Solidarności Unii Europejskiej ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) […](37) i Europejskim Funduszem Społecznym Plus ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) […](38) w dziedzinie pracy i mobilności młodzieży, co jest niezbędne do sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego.
(70) Ponadto działania w odniesieniu do łańcucha żywnościowego, takie jak środki weterynaryjne i fitosanitarne w przypadku sytuacji kryzysowych dotyczących zdrowia zwierząt i roślin mogą zostać uzupełnione o interwencje rynkowe z unijnej wspólnej polityki rolnej ustanowionej na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr [...](39).
(71) W stosownych przypadkach działaniaDziałania realizowane w ramach programu należy wykorzystać w celu skorygowaniapowinny wyróżniać się wyraźną europejską wartością dodaną i korygować niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacjinieoptymalne sytuacje w zakresie inwestycji w proporcjonalny sposób, bez powielania ani wypierania finansowania prywatnego, a także powinny się one wyróżniać wyraźną europejską wartością dodaną. [Popr. 58]
(72) Należy przekazać Komisji uprawnienia wykonawcze w zakresie przyjmowania programów prac do celów realizacji działań przyczyniających się do wysokiego poziomu zdrowia ludzi, zwierząt i roślin na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011(40). [Popr. 59]
(73) Rodzaje finansowania i metody realizacjiwdrażania na podstawie niniejszego rozporządzenia należy wybrać na podstawie ich potencjału w zakresie realizacji konkretnych celów przyjętych dla działań oraz uzyskania wyników,powinny być wybierane w zależności od możliwości osiągnięcia przez nie szczegółowych celów działań i zapewnienia rezultatów z uwzględnieniem w szczególności unijnej wartości dodanej, kosztów kontroli, obciążenia administracyjnego i przewidywanego ryzyka naruszenia przepisów. Powinno ono obejmować rozważenie możliwości zastosowaniato uwzględniać korzystanie z kwot ryczałtowych, stawek zryczałtowanychryczałtowych i kosztów jednostkowych oraz finansowania niepowiązanego, a także finansowanie niepowiązane z kosztami, o którym których mowa w art. 125 ust. 1 rozporządzenia finansowego. [Popr. 60]
(74) W celu zapewnienia regularnego monitorowania i sprawozdawczościAby zapewnić regularne monitorowanie i sprawozdawczość na temat osiągniętych postępów oraz skuteczności i efektywności programu, od samego początku należy wprowadzić odpowiednie ramy służące do monitorowania działań i wyników programu. Tego rodzaju monitorowanie i sprawozdawczość powinny opierać się na wskaźnikach i umożliwiać pomiary efektów działań realizowanych w ramach programu względem uprzednio zdefiniowanych punktów odniesienia. [Popr. 61]
(75) Zgodnie z pkt 22 i 23 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa(41) należy dokonać oceny tego programu na podstawie informacji zgromadzonych w oparciu o konkretne wymogi dotyczące monitorowania, przy czym należy unikać nadmiernej regulacji i obciążeń administracyjnych, zwłaszcza względem państw członkowskich. Wymogi te powinny, w stosownych przypadkach, obejmować mierzalne wskaźniki jako podstawę oceny oddziaływania programu w terenie. Komisja powinna sporządzić okresowe sprawozdanie z oceny dotyczące osiągnięcia celów działań wspieranych w ramach programu, wyników i skutków, efektywności wykorzystania zasobów i unijnej wartości dodanej, a także końcowe sprawozdanie z oceny dotyczące długoterminowych skutków i wyników tych działań, ich zrównoważonego charakteru, a także synergii z innymi programami. [Popr. 62]
(75a) W celu uzupełnienia pewnych innych niż istotne elementów niniejszego rozporządzenia należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do przyjmowania programów prac. [Popr. 63]
(76) Na podstawie chorób zwierzęcych, o których mowa w rozdziale 2 części I rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429(42), rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2160/2003(43) oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001(44) należy ustanowić otwartywykaz chorób zwierzęcych i odzwierzęcych, które kwalifikują się do finansowania w ramach środków nadzwyczajnych oraz do finansowania w ramach programów zwalczania, kontroli i nadzoru. [Popr. 64]
(77) W celu uwzględnienia sytuacji spowodowanych przez choroby zwierząt mające znaczący wpływ na produkcję zwierzęcą lub handel, rozwój chorób odzwierzęcych, które stanowią zagrożenie dla ludzi, lub nowe sytuacje naukowe lub epidemiologiczne, jak również choroby zwierzęce, które mogą stanowić nowe zagrożenie dla Unii, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do wprowadzenia zmian do tych wykazów chorób zwierzęcych i odzwierzęcych. W celu zapewnienia skutecznej oceny postępów programu w osiąganiu jego celów należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do przeglądu lub uzupełnienia wskaźników służących do pomiaru postępów w realizacji celów szczegółowych, jeśli zostanie to uznane za niezbędne, oraz do uzupełnienia tego rozporządzenia o przepisy dotyczące ustanowienia ram monitorowania i oceny. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. W szczególności, abyNależy skonsultować się także z zainteresowanymi podmiotami i organizacjami konsumenckimi. Aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach Parlamentu Europejskiego i Rady w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych. [Popr. 65]
(78) Zgodnie z [reference to be updated as appropriate according to a new decision on OCTs: art. 94 decyzji Rady 2013/755/UE(45)] osoby i podmioty z siedzibą w krajach i terytoriach zamorskich (KTZ) kwalifikują się do finansowania z zastrzeżeniem zasad i celów programu oraz ewentualnych uzgodnień mających zastosowanie do państwa członkowskiego, z którym dany kraj lub terytorium zamorskie są powiązane.
(79) Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013(46), rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2988/95(47), rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2185/96(48) i rozporządzeniem Rady (UE) 2017/1939(49) interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków zapobiegania nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, ich wykrywania, korygowania i dochodzenia, a także odzyskiwania środków straconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania sankcji administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) nr 883/2013 i rozporządzeniem (Euratom, WE) nr 2185/96 Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) może prowadzić dochodzenia, w tym kontrole na miejscu i inspekcje, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycie finansowe, korupcja lub jakiekolwiek inne nielegalne działanie, naruszające interesy finansowe Unii. Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1939 Prokuratura Europejska (EPPO) może prowadzić dochodzenia i ścigać nadużycia finansowe i inne nielegalne działania naruszające interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371(50). Zgodnie z rozporządzeniem finansowym każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, w pełni współpracują w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznają konieczne prawa i dostęp Komisji, OLAF-owi, EPPO i Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu (ETO) oraz zapewniają, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa.
(80) Do niniejszego rozporządzenia zastosowanie mają horyzontalneHoryzontalne przepisy finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 TFUE, a w szczególności rozporządzenie finansowe, które określa. Przepisy te, ustanowione rozporządzeniem finansowym, określają w szczególności procedurę ustanawiania i wykonania budżetu w drodze dotacji, zamówień, nagród i wykonania pośredniego oraz przewidują kontrole wykonywania obowiązków przez podmioty upoważnione finansowe, powinny mieć zastosowani do działań finansowychw ramach niniejszego programu, z zastrzeżeniem szczególnych odstępstw przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu. Przepisy przyjęte na podstawie art. 322 TFUE dotyczą również ochrony budżetu Unii w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich, jako że poszanowanie praworządności jest niezbędnym warunkiem wstępnym należytego zarządzania finansami i skutecznego finansowania Unii. [Popr. 66]
(81) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679(51) reguluje przetwarzanie danych osobowych przeprowadzane w państwach członkowskich w kontekście niniejszego rozporządzenia i pod nadzorem właściwych organów państw członkowskich. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 45/2001(52) reguluje przetwarzanie danych osobowych przeprowadzane przez Komisję w kontekście niniejszego rozporządzenia i pod nadzorem Europejskiego Inspektora Ochrony Danych. Wszelka wymiana lub przekazywanie informacji przez właściwe organy ma się odbywać zgodnie z zasadami dotyczącymi przekazywania danych osobowych, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2016/679 oraz w rozporządzeniu XXX [rozporządzenie w sprawie prywatności i łączności elektronicznej], a wszelka wymiana lub przekazywanie informacji przez Komisję ma się odbywać zgodnie z zasadami dotyczącymi przekazywania danych osobowych, o których mowa w rozporządzeniu (WE) nr 45/2001. [Popr. 67]
(82) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na transgraniczny charakter kwestii związanych z tymi celami możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(83) Program powinien mieć również na celu zapewnienie zapewniać większą widoczność i spójnośćwiększej widoczności i spójności rynku wewnętrznego Unii, konkurencyjności konkurencyjność i zrównoważony rozwój przedsiębiorstw, w tym MŚP, oraz działańzwłaszcza mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, oraz działania w dziedzinie statystyk europejskich na rzecz europejskich obywateli, przedsiębiorstw i administracji. [Popr. 68]
(84) Rozporządzenie (UE) nr 99/2013, rozporządzenie (UE) nr 1287/2013, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 254/2014(53), rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 258/2014(54), rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 652/2014(55), rozporządzenie (UE) 2017/826 należy uchylić ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2021 r.
(85) Należy zapewnić płynne i łagodne przejście pomiędzy programami w dziedzinie konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw i MŚP, zwłaszcza mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, ochrony konsumentów i użytkowników końcowych, konsumentów i użytkowników końcowych usług finansowych, procesu kształtowania polityki w dziedzinie usług finansowych, łańcucha żywnościowego i statystyk europejskich, ustanowionymi w rozporządzeniu (UE) nr 1287/2013, rozporządzeniu (UE) nr 254/2014, rozporządzeniu (UE) 2017/826, rozporządzeniu (UE) nr 258/2014, rozporządzeniu (UE) nr 652/2014, rozporządzeniu (UE) nr 99/2013 oraz w niniejszym programie, w szczególności w odniesieniu do kontynuacji środków wieloletnich oraz oceny sukcesów poprzedniego programu, [Popr. 69]
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
ROZDZIAŁ I
PRZEPISY OGÓLNE
Artykuł 1
Przedmiot
Niniejsze rozporządzenie ustanawia program na rzecz poprawy funkcjonowaniajednolitego rynku z myślą o wzmocnieniu rynku wewnętrznego i zwiększenia konkurencyjnościpoprawie jego funkcjonowania w takich dziedzinach jak konkurencyjność przedsiębiorstw, w tymzwłaszcza mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, oraznormalizacja, ochrona konsumentów, nadzór rynku, łańcuch dostaw żywności, a także ramy na potrzeby finansowania opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich w rozumieniu art. 13 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 („program”). [Popr. 70]
Określa ono cele programu, budżet na lata 2021–2027, formy finansowania unijnego oraz zasady dotyczące przyznawania takiego finansowania.
Artykuł 2
Definicje
Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:
1) „działanie łączone” oznacza działania wspierane z budżetu UE, w tym działanie w ramach instrumentów łączonych zgodnie z art. 2 pkt 6 rozporządzenia finansowego, łączące bezzwrotne formy wsparcia lub instrumenty finansowe z budżetu UE oraz zwrotne formy wsparcia z instytucji finansowania rozwoju lub innych publicznych instytucji finansowych, a także z komercyjnych instytucji finansowych i od inwestorów;
2) „statystyki europejskie” oznaczają dane statystyczne opracowywane, tworzone i rozpowszechniane na szczeblu unijnym i w państwach członkowskich zgodnie z art. 3 TUE i rozporządzeniem (WE) nr 223/2009; [Popr. 71]
3) „podmiot prawny” oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną utworzoną i uznaną za taką na mocy prawa krajowego, unijnego lub międzynarodowego, która posiada osobowość prawną i która – działając w swoim własnym imieniu – może wykonywać prawa i podlegać obowiązkom, albo podmiot nieposiadający osobowości prawnej zgodnie z art. 197 ust. 2 lit. c) rozporządzenia (UE, Euratom) nr 2018/1046(„rozporządzenia finansowego”); [Popr. 72]
4) „mikroprzedsiębiorstwa oraz małe i średnie przedsiębiorstwa” oznaczają mikroprzedsiębiorstwa oraz małe i średnie przedsiębiorstwa zdefiniowane w zaleceniu 2003/361/WE(56) w wersji z dnia 6 maja 2003 r.;
4a) „przedsiębiorstwo gospodarki społecznej” oznacza przedsiębiorstwo, którego głównym celem jest raczej wywieranie skutku społecznego niż generowanie zysków dla właścicieli lub udziałowców, którego działalność polega na dostarczaniu towarów i świadczeniu usług dla rynku oraz które jest zarządzane w otwarty i odpowiedzialny sposób, angażujący pracowników, konsumentów i udziałowców; [Popr. 73]
4b) „lokalne przedsiębiorstwo publiczne” oznacza małe lokalne przedsiębiorstwo usług publicznych, które spełnia kryteria MŚP i pełni ważne zadania dla lokalnych społeczności; [Popr. 74]
4c) „sieci przedsiębiorstw” oznaczają grupy przedsiębiorstw stworzone w celu realizacji wspólnego projektu, w których co najmniej dwa MŚP wspólnie prowadzą co najmniej jeden rodzaj działalności gospodarczej w celu zwiększenia swojej konkurencyjności na rynku; [Popr. 75]
5) „państwo trzecie” oznacza państwo, które nie jest członkiem Unii.
Artykuł 3
Cele programu
1. Program ma następujące cele ogólne:
a) poprawa funkcjonowania rynku wewnętrznego, a w szczególności ochrona i wzmocnienie pozycji obywateli, konsumentów i przedsiębiorstw, szczególnie mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), poprzez egzekwowanie prawa Unii, ułatwienieram prawnych, socjalnych i środowiskowych; ułatwianie dostępu do rynku, ustanawianie norm i dostępu do finansowania, wspieranie uczciwej konkurencji między przedsiębiorstwami oraz działania na rzecz zdrowia ludzi,ustalania standardów, zapewnienie jednolitego i wysokiego poziomu ochrony konsumentów, wzmocnienie nadzoru rynku w całej Unii, poprawa wzajemnego uznawania oraz promowanie zdrowia ludzi, zwierząt i roślin oraz dobrostanu zwierząt; wzmocnienie współpracy między właściwymi organami państw członkowskich oraz między właściwymi organami państw członkowskich a Komisją i agencjami zdecentralizowanymi Unii; [Popr. 76]
b) zapewnienieopracowywanie, tworzenie i rozpowszechnianie porównywalnych i wiarygodnych europejskich danych statystycznych wysokiej jakości dotyczących Europy, stanowiących podstawę opracowywania, monitorowania i oceny wszystkich polityk Unii, włącznie z handlem i migracją, oraz ułatwiających obywatelom, podmiotom zaangażowanym w kształtowanie polityki i organom regulacyjnym, organom nadzoru,przedsiębiorstwom, przedstawicielom środowiska akademickiego, społeczeństwu obywatelskiemu i mediom podejmowanie świadomych decyzji i aktywne uczestniczenie w procesie demokratycznym. [Popr. 77]
2. Program ma następujące cele szczegółowe:
a) zwiększenie skuteczności rynku wewnętrznego poprzez:, ułatwienie zapobiegania powstawaniu przeszkód na tym rynku oraz ich usuwania, wspieranie opracowywania, wdrażania i egzekwowania prawa Unii w dziedzinach rynku wewnętrznego towarów i usług, zamówień publicznych i nadzoru rynku, jak również w dziedzinach prawa spółek oraz prawa umów i prawa stosunków pozaumownych, przeciwdziałania praniu pieniędzy, swobodnego przepływu kapitału, usług finansowych i konkurencji, w tym opracowywania narzędzi zarządzania;
(i) ułatwienie zapobiegania powstawaniu przeszkód na tym rynku oraz ich usuwania, wspieranie opracowywania, wdrażania i egzekwowania prawa Unii w dziedzinach rynku wewnętrznego towarów i usług oraz zamówień publicznych, a także w obszarze prawa spółek oraz prawa umów i prawa stosunków pozaumownych, przeciwdziałania praniu pieniędzy, swobodnego przepływu kapitału, usług finansowych i konkurencji, w tym opracowywania narzędzi zarządzania;
(ii) promowanie skutecznego nadzoru rynku i bezpieczeństwa produktów w całej Unii oraz wspieranie walki z podrabianiem produktów w celu zadbania o to, aby na rynek Unii wprowadzane były jedynie produkty, które są bezpieczne i zgodne z wymogami oraz zapewniają wysoki poziom ochrony konsumentów, co dotyczy także produktów sprzedawanych przez internet, oraz działanie na rzecz większej jednorodności i większych możliwości organów nadzoru rynku w całej Unii. [Popr. 78]
b) zwiększeniewzmocnienie konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem MŚP, oraz osiągnięcie dodatkowości poprzez środki zapewniające różne formy wsparcia dla MŚP, dostęp do rynków, w tym internacjonalizację MŚP, sprzyjające MŚP otoczenie biznesu, konkurencyjność sektorową, modernizację przemysłu oraz propagowanie przedsiębiorczości;dziękizapewnieniu środków (celów dla MŚP), ze szczególnym uwzględnieniem ich szczególnych potrzeb, poprzez:
(i) zapewnianie różnych form wsparcia dla MŚP, wspieranie wzrostu, promowanie i tworzenie MŚP, w tym sieci przedsiębiorstw, rozwój umiejętności kierowniczych oraz wspieranie środków zwiększania skali działalności, co umożliwi im lepszy dostęp do rynków i procesów umiędzynarodowienia, a także wprowadzanie do obrotu ich produktów i usług;
(ii) wspieranie sprzyjającego otoczenia biznesowego i ram dla MŚP, zmniejszenie obciążeń administracyjnych, zwiększenie konkurencyjności sektorów, zapewnienie modernizacji przemysłu, w tym transformacji cyfrowej MŚP, przyczyniając się do stworzenia odpornej, efektywnej energetycznie i zasobooszczędnej gospodarki;
(iii) promowanie kultury przedsiębiorczości i przyczynianie się do wysokiej jakości szkoleń pracowników MŚP;
(iv) wspieranie nowych możliwości biznesowych dla MŚP w celu przezwyciężenia zmian strukturalnych za pomocą ukierunkowanych środków oraz inne innowacyjne formy działań, takie jak wykupy pracownicze, ułatwiające tworzenie miejsc pracy i ciągłość działalności gospodarczej na obszarach dotkniętych tymi zmianami. [Popr. 79]
c) zapewnienie skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego poprzez procesy normalizacji, które:
(i) umożliwiają finansowanie normalizacji europejskiejeuropejskich organizacji normalizacyjnych oraz udział wszystkich zainteresowanych stron w opracowywaniu norm europejskich; [Popr. 80]
(ii) wspierają opracowywanie wysokiej jakości międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej i rewizji finansowej, ułatwiają ich włączenie do prawa Unii orazi/lub wspierają innowacje i rozwój najlepszych praktyk w zakresie sprawozdawczości przedsiębiorstw, zarówno w odniesieniu do małych, jak i dużych przedsiębiorstw; [Popr. 81]
d) wspieranie interesów konsumentów oraz zapewnienie jednolitego i wysokiego poziomu ochrony konsumentów i bezpieczeństwa produktów poprzez: [Popr. 82]
(i) wzmocnienie pozycji, wspieranie i edukowanie konsumentów, przedsiębiorstw i społeczeństwa obywatelskiego; zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów, zrównoważonej konsumpcji i bezpieczeństwa produktów, w szczególności przez w szczególności w odniesieniu do konsumentów najbardziej podatnych na zagrożenia, tak aby zwiększyć uczciwość, przejrzystość i zaufanie do jednolitego rynku; wspieranie właściwych organów egzekwowania prawa i organizacji reprezentujących konsumentów oraz działań w zakresie współpracy poprzez zajęcie się między innymi kwestiami związanymi z istniejącymi i powstającymi technologiami, w tym działaniami mającymi na celu poprawę identyfikowalności produktów w łańcuchu dostaw; normy jakości w całej Unii i zajęcie się kwestią podwójnej jakości produktów; podnoszenie świadomości na temat praw konsumentów na mocy prawa Unii i; zapewnienie wszystkim konsumentom dostępu do środkówskutecznych mechanizmów dochodzenia roszczeń; oraz do zapewnienie odpowiednich informacji o rynku i konsumentachna temat rynków i konsumentów, a także promowanie zrównoważonej konsumpcji poprzez lepsze informowanie konsumentów na temat szczególnych cech charakterystycznych towarów i usług oraz ich wpływu na środowisko; [Popr. 83]
(ii) zwiększenie udziału konsumentów, innych użytkowników końcowych usług finansowych oraz społeczeństwa obywatelskiego w kształtowaniu polityki w dziedzinie usług finansowych; wspieranie lepszego zrozumienia sektora finansowego i poszczególnych kategorii sprzedawanych produktów finansowych oraz dbanie o interesy konsumentów w dziedzinie detalicznych usług finansowych; [Popr. 84]
e) przyczynianie się do wysokiego poziomu zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, zwierząt i roślin na wszystkich etapach łańcucha dostaw żywności i paszy i żywnościowegoi w obszarach powiązanych, w tym przez zapobieganie występowaniu chorób i organizmów szkodliwych oraz ich zwalczanie, między innymi dzięki stosowaniu środków nadzwyczajnych na wypadek sytuacji kryzysowych na dużą skalę i nieprzewidzianych zdarzeń mających wpływ na zdrowie roślin i zwierząt, a także przez wspieranie działań na rzecz poprawy dobrostanu zwierząt oraz rozwój zrównoważonej produkcji i konsumpcji żywności po przystępnych cenach, jak również przez pobudzanie badań, innowacji i wymiany najlepszych praktyk między zainteresowanymi podmiotami w tych obszarach [Popr. 85]
f) tworzenieopracowywanie, tworzenie, rozpowszechnianie i przekazywanie wysokiej jakości europejskich danych statystycznych dotyczących Europy w sposób terminowy, bezstronny i wydajny pod względem kosztów, za pośrednictwem zacieśnionych partnerstw w ramach Europejskiego Systemu Statystycznego, o którym mowa w art. 4 rozporządzenia (WE) nr 223/2009, oraz ze wszystkimi stosownymi stronami zewnętrznymi, przy wykorzystaniu wielu źródeł danych, zaawansowanych metod analizy danych, systemów inteligentnych oraz technologii cyfrowych, w podziale na poszczególne kraje oraz w miarę możliwości na regiony. [Popr. 86]
Artykuł 4
Budżet
1. Pula środków finansowych na realizację programu na lata 2021–2027 wynosi 4 088 580 0006 563 000EUR w cenach bieżących. [Popr. 87]
2. W ramach kwoty, o której mowa w ust. 1, niżej wymienione kwoty orientacyjne przydziela się na następujące cele:
-a) 394 590 000 EUR na cel, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. a) ppkt (i); [Popr. 88]
-aa) 394 590 000 EUR na cel, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. a) ppkt (i); [Popr. 89]
a) 1 000 000 0003 122 000 000 EUR na cel, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. b); [Popr. 90]
aa) 220 510 000 EUR na cel, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. c); [Popr. 91]
b) 188 000 000198000 000 EUR na cel, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. d) ppkt (i); [Popr. 92]
c) 1 680 000 000 EUR na cel, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e);
d) 552 000 000 EUR na cel, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. f).
3. Kwota, o której mowa w ust. 1, może być wykorzystana na pomoc techniczną i administracyjną w ramach realizacji programu, obejmującą w szczególności działania przygotowawcze, monitorowanie, kontrolę, audyt i ocenę oraz wykorzystanie sieci informatycznych w zakresie przetwarzania i wymiany informacji, jak również wykorzystanie i rozwój narzędzi informatycznych dla przedsiębiorstw. Aby zapewnić maksymalną dostępność programu w zakresie finansowania działań objętych celami programu, całkowite koszty wsparcia administracyjnego i technicznego nie mogą przekroczyć 5% wartości puli środków finansowych, o której mowa w ust. 1. [Popr. 93]
4. W przypadku celu, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e), zobowiązania budżetowe z tytułu działań trwających dłużej niż jeden rok budżetowy można rozłożyć na kilka lat na roczne raty.
5. Na zasadzie odstępstwa od art. 111 ust. 2 rozporządzenia finansowego Komisja zaciąga zobowiązanie budżetowe z tytułu dotacji przyznanej na weterynaryjne i fitosanitarne środki nadzwyczajne w ramach celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e) niniejszego rozporządzenia, po dokonaniu oceny wniosków o płatności przedłożonych przez państwa członkowskie.
5a. W celu zagwarantowania finansowania środków określonych w art. 3 ust. 2 lit. e) należy wprowadzić specjalny mechanizm dający łańcuchowi żywnościowemu bezpośredni dostęp do rezerwy kryzysowej Komisji Europejskiej w przypadku sytuacji nadzwyczajnych na dużą skalę. [Popr. 94]
6. Środki przydzielone państwom członkowskim w ramach zarządzania dzielonego mogą, na ich wniosek, zostać przeniesione do programu. Komisja wykonuje te środki bezpośrednio zgodnie z art. 62 ust. 1 lit. a) rozporządzenia finansowego lub pośrednio zgodnie z lit. c) tego artykułu. W miarę możliwości środki te wykorzystuje się na rzecz danego państwa członkowskiego.
Artykuł 5
Państwa trzecie stowarzyszone z programem
Program jest otwarty dla następujących państw trzecich:
a) członków Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), którzy są członkami Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), zgodnie z warunkami określonymi w Porozumieniu EOG;
b) państw przystępujących, państw kandydujących i potencjalnych państw kandydujących, zgodnie z ogólnymi zasadami i ogólnymi warunkami udziału tych państw w programach Unii, ustanowionymi w odpowiednich umowach ramowych i decyzjach rad stowarzyszenia lub w podobnych porozumieniach oraz zgodnie ze szczegółowymi warunkami ustanowionymi w porozumieniach między Unią a tymi państwami;
c) państw objętych europejską polityką sąsiedztwa, zgodnie z ogólnymi zasadami i ogólnymi warunkami udziału tych państw w programach Unii, ustanowionymi w odpowiednich umowach ramowych i decyzjach rad stowarzyszenia lub w podobnych porozumieniach oraz zgodnie ze szczegółowymi warunkami ustanowionymi w porozumieniach między Unią a tymi państwami;
d) państw trzecich, zgodnie z warunkami określonymi w szczegółowym porozumieniu regulującym udział tego państwa trzeciego w programach Unii, pod warunkiem że porozumienie to:
(i) zapewnia właściwą równowagę między wkładem państwa trzeciego uczestniczącego w programach Unii a osiąganymi przez nie korzyściami;
(ii) ustanawia warunki uczestnictwa w programach, obejmujące obliczenie wkładu finansowego do poszczególnych programów oraz ich koszty administracyjne;
(iii) nie powierza państwu trzeciemu uprawnień decyzyjnych w odniesieniu do programu;
(iv) gwarantuje prawo Unii do zapewniania należytego zarządzania finansami i ochrony jej interesów finansowych.
Wkład, o którym mowa w ppkt (ii), stanowi dochód przeznaczony na określony cel zgodnie z art. [21 ust. 5] rozporządzenia finansowego.
Artykuł 6
Realizacja i formy finansowania unijnego
1. Program jest realizowany według metody zarządzania bezpośredniego zgodnie z rozporządzeniem finansowym lub według metody zarządzania pośredniego z podmiotami, o których mowa w art. 62 ust. 1 lit. c) rozporządzenia finansowego.
2. Program może zapewniać finansowanie w dowolnej formie przewidzianej w rozporządzeniu finansowym, w szczególności w postaci dotacji, nagród i zamówień. Może również zapewniać finansowanie w formie instrumentów finansowych w ramach działań łączonych.
3. Z wkładów do mechanizmu wzajemnego ubezpieczenia można pokryć ryzyko związane z odzyskaniem środków należnych od beneficjentów i wkłady te uznaje się za wystarczającą gwarancję w ramach rozporządzenia finansowego. Zastosowanie mają przepisy określone w [art. X] rozporządzenia XXX [rozporządzenia, które zastąpi rozporządzenie w sprawie funduszu gwarancyjnego](57).
ROZDZIAŁ II
DOTACJE
Artykuł 7
Dotacje
Dotacje w ramach programu są przyznawane i zarządzane zgodnie z tytułem VIII rozporządzenia finansowego.
Artykuł 8
Działania kwalifikowalne
1. Do finansowania kwalifikują się wyłącznie działania służące realizacji celów, o których mowa w art. 3.
2. W szczególności kwalifikują się następujące działania służące realizacji celów, o których mowa w art. 3:
a) tworzenie właściwych warunków wzmocnienia pozycji wszystkich podmiotów rynku wewnętrznego, w tym przedsiębiorstw, obywateli, konsumentów, społeczeństwa obywatelskiego i organów publicznych, poprzez przejrzystą wymianę informacji i przejrzyste kampanie informacyjne i uświadamiająceuświadamiające, zwłaszcza w odniesieniu do obowiązujących przepisów unijnych oraz praw konsumentów i przedsiębiorstw, wymianę najlepszych praktyk, promowanie dobrych praktyk i innowacyjnych rozwiązań, wymianę i upowszechnianie wiedzy specjalistycznej oraz organizowanie szkoleń promujących umiejętności cyfrowe obywateli i przedsiębiorstw; [Popr. 95]
b) zapewnienie mechanizmów umożliwiających obywatelom, konsumentom, użytkownikom końcowym oraz przedstawicielomczłonkom społeczeństwa obywatelskiego, związkom zawodowym i reprezentantom przedsiębiorstw z Unii, zwłaszcza MŚP, wnoszenie wkładu w dyskusje polityczne, strategie polityczne i proces podejmowania decyzji, poprzez wspieranie funkcjonowania organizacji przedstawicielskich na poziomie krajowym i unijnym; [Popr. 96]
c) budowanie zdolności, ułatwianie i koordynowanie wspólnych działań między państwami członkowskimi, między właściwymi organami państw członkowskich oraz między właściwymi organami państw członkowskich a Komisją, agencjami zdecentralizowanymi Unii i organami państw trzecich, a w szczególności wspólnych działań ukierunkowanych na zwiększanie bezpieczeństwa produktów, egzekwowanie przepisów dotyczących ochrony konsumentów w UE oraz identyfikowalność produktów; [Popr. 97]
d) wspieranie skutecznego egzekwowania ram prawnych Unii przez państwa członkowskie, modernizacji tych ram prawnych Unii oraz ich szybkiego dostosowywania do nieustannie zmieniających się uwarunkowań, a także wsparcie w rozwiązywaniu problemów wynikających z cyfryzacji, w tym poprzez gromadzenie i analizę danych; badania, oceny i zalecenia dotyczące polityki; organizowanie działań demonstracyjnych i projektów pilotażowych; działania komunikacyjne; opracowywanie specjalnych narzędzi informatycznych służących zapewnieniu przejrzystego, sprawiedliwego i wydajnego funkcjonowania rynku wewnętrznego. [Popr. 98]
2a. Następujące działania służące realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. a) ppkt (ii), kwalifikują się do finansowania:
a) koordynacja działań organów nadzoru rynku i innych odpowiednich organów państw członkowskich oraz współpraca między nimi, zwłaszcza w ramach unijnej sieci ds. zgodności produktów;
b) opracowywanie i utrzymywanie narzędzi informatycznych służących wymianie informacji na temat nadzoru rynku i kontroli na granicach zewnętrznych;
c) wsparcie opracowywania wspólnych działań i badań w dziedzinie bezpieczeństwa produktów i zgodności z wymogami, w tym w odniesieniu do produktów podłączonych do sieci i produktów sprzedawanych przez internet;
d) współpraca organów nadzoru rynku i odpowiednich organów z państw trzecich, wymiana przez nie najlepszych praktyk i realizacja wspólnych projektów;
e) wspieranie strategii nadzoru rynku, gromadzenia wiedzy i informacji, możliwości i obiektów badawczych, wzajemnych ocen, programów szkoleniowych, pomocy technicznej i budowania zdolności organów nadzoru rynku;
f) ocena procedur homologacji typu i weryfikacja zgodności pojazdów silnikowych z wymogami przez Komisję [Popr. 99]
3. Następujące działania służące realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. b), kwalifikują się do finansowania:
a) zapewnianie różnych form wsparcia dla MŚP; [Popr. 100]
b) ułatwianie mikroprzedsiębiorstwom, MŚP i sieciom przedsiębiorstw dostępu do rynków, w tym do rynków poza Unią, wspieranie ich w stawianiu czoła globalnym, środowiskowym, gospodarczym i społecznym wyzwaniom oraz w internacjonalizacji działalności, jak równieżułatwianie wsparcia dla nich w trakcie ich cyklu życia, a także umacnianie wiodącej pozycji Unii w przemyśle w ramach globalnych łańcuchów wartości, obejmujące Europejską Sieć Przedsiębiorczościzakresie przedsiębiorczości i przemysłu w globalnych łańcuchach wartości;; [Popr. 101]
c) rozwiązywanie problemów związanych z barierami rynkowymi, zmniejszenie obciążeń administracyjnych, w tym ograniczenie przeszkód dla zakładania przedsiębiorstw i obciążeniami administracyjnymirozpoczynania działalności oraz tworzenie sprzyjającego otoczenia biznesu w celu umożliwienia, które umożliwi mikroprzedsiębiorstwom i MŚP czerpaniaczerpanie korzyści z rynku wewnętrznego, w tym dostęp do finansowania, a także zapewnienie odpowiednich wytycznych, programów mentoringu i coachingu w celu świadczenia usług biznesowych opartych na wiedzy; [Popr. 102]
d) ułatwianie rozwoju i wzrostu zrównoważonych przedsiębiorstw, w tym rozwoju umiejętności, oraz transformacji przemysłowej obejmującej wszystkie sektorypodnoszenie świadomości mikroprzedsiębiorstw i MŚP na temat prawodawstwa w Unii, w tym przepisów dotyczących ochrony środowiska i energii, podnoszenie poziomu ich umiejętności i kwalifikacji, a także ułatwianie rozwoju nowych modeli biznesowych i zasobooszczędnych łańcuchów wartości wspierających zrównoważoną transformację przemysłową, technologiczną i organizacyjną we wszystkich sektorach produkcji i usług; [Popr. 103]
e) wspieraniezwiększaniei zrównoważonego charakteru przedsiębiorstw i całych sektorów gospodarki oraz wspieranie wdrażania technologicznych, organizacyjnych i społecznych innowacji przez mikroprzedsiębiorstwa i MŚP oraz współpracy MŚP , zwiększanie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i współpracy w ramach łańcucha wartości poprzez strategiczne łączenie ekosystemów i klastrów, obejmujące wspólną inicjatywę na rzecz klastrów; [Popr. 104]
f) promowanie otoczenia biznesu sprzyjającego przedsiębiorczości oraz kultury przedsiębiorczości, obejmujące programposzerzanie programu mentoringu dla początkujących przedsiębiorców oraz wspieranie przedsiębiorstw typu start-up, stabilnego rozwoju działalności oraz przedsiębiorstw typu scale-up, ze zwróceniem szczególnej uwagi na nowych potencjalnych przedsiębiorców (tj.ludzi młodych, kobiety), a także inne specyficzne grupy docelowe, jak osoby w niekorzystnej sytuacji społecznej lub osoby szczególnie podatne na zagrożenia.. [Popr. 105]
3a. Realizując cel szczegółowy, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. b), Komisja oprócz działań przewidzianych w ust. 3 lit. a)–f) niniejszego artykułu może wspierać również następujące działania szczegółowe:
a) przyspieszanie, wspieranie i poszerzanie zakresu usług doradczych dzięki Europejskiej Sieci Przedsiębiorczości w celu zapewnienia unijnym MŚP poszukującym możliwości biznesowych na rynku wewnętrznym i w państwach trzecich zintegrowanych usług wsparcia dla przedsiębiorstw w postaci punktu kompleksowej obsługi oraz monitorowanie pod kątem zagwarantowania porównywalnego poziomu tych usług we wszystkich państwach członkowskich;
b) wspieranie tworzenia sieci przedsiębiorstw;
c) wspieranie i poszerzanie zakresu programów wspierania mobilności nowych przedsiębiorców (program „Erasmus dla młodych przedsiębiorców”), by zwiększyć ich zdolność do rozwijania wiedzy fachowej, umiejętności i podejścia do przedsiębiorczości, a także kompetencje w zakresie technologii i zarządzania przedsiębiorstwem;
d) wspieranie rozwoju MŚP dzięki dużym projektom dotyczącym rozszerzania działalności w oparciu o możliwości rynkowe (Instrument rozwoju MŚP);
e) wspieranie działań sektorowych na obszarach charakteryzujących się wysokim odsetkiem mikroprzedsiębiorstw i MŚP oraz wysokim udziałem w PKB Unii, np. w sektorze turystyki. [Popr. 106]
3b. Działania realizowane za pośrednictwem Europejskiej Sieci Przedsiębiorczości, o których mowa w ust. 3a lit. a), mogą obejmować między innymi:
a) ułatwianie umiędzynarodowienia MŚP i wyszukiwania partnerów biznesowych na rynku wewnętrznym, transgranicznej współpracy przedsiębiorstw w zakresie badań i rozwoju, partnerstw w zakresie transferu technologii, wiedzy i innowacji;
b) udzielanie informacji, wskazówek i indywidualnych porad na temat prawa UE, unijnych możliwości finansowania oraz inicjatyw Unii, które mają wpływ na działalność gospodarczą, włącznie z opodatkowaniem, prawem własności, obowiązkami w zakresie ochrony środowiska i energii oraz kwestiami związanymi z zatrudnieniem i zabezpieczeniem społecznym;
c) ułatwianie MŚP dostępu do wiedzy fachowej z zakresu ochrony środowiska, zmiany klimatu i efektywności energetycznej;
d) wzmacnianie kontaktów z innymi sieciami informacyjnymi i doradczymi Unii i państw członkowskich, w szczególności EURES, unijnymi centrami innowacji oraz Centrum Doradztwa InvestEU.
Usługi świadczone przez Sieć w ramach innych programów Unii są finansowane ze środków pochodzących z tych programów.
Aby zapewnić mikroprzedsiębiorstwom i MŚP jednolite wsparcie w całej UE, Komisja priorytetowo traktuje działania w ramach Sieci służące poprawie jej części lub elementów, które nie są zgodne z minimalnymi standardami.
Komisja przyjmuje akty wykonawcze określające wskaźniki i minimalne standardy do celów pomiaru wpływu Sieci na cele szczegółowe i skuteczność działań na rzecz MŚP.
Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 21 ust. 2.
Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 20 w celu ustanowienia dodatkowych form wsparcia dla MŚP nieprzewidzianych w niniejszym ustępie [Popr. 107]
4. Do finansowania kwalifikują się działania określone w art. 15 i 16 rozporządzenia (UE) nr 1025/2012 i służące realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. c) ppkt (i) niniejszego rozporządzenia.
5. Do finansowania kwalifikują się działania służące realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. c) ppkt (ii), zapewniające wsparcie dla działań mających na celu opracowywanie, stosowanie, ocenę i monitorowanie międzynarodowych standardów w dziedzinach sprawozdawczości finansowej i rewizji finansowej oraz nadzór nad procesami stanowienia tych standardów.
5a. Do finansowania kwalifikują się następujące działania służące realizacji celów szczegółowych, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. d) ppkt (i):
a) podnoszenie świadomości konsumentów i ich edukowanie dzięki kształceniu przez całe życie w zakresie unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumentów, a także wzmacnianie ich pozycji w obliczu nowych wyzwań wynikających z rozwoju technologicznego i cyfryzacji, z uwzględnieniem szczególnych potrzeb konsumentów bardziej podatnych na zagrożenia;
b) zapewnienie i ułatwianie wszystkim konsumentom i przedsiębiorcom dostępu do wysokiej jakości pozasądowego rozstrzygania sporów i internetowego systemu rozstrzygania sporów oraz informacji na temat możliwości dochodzenia roszczeń;
c) wspieranie bardziej konsekwentnego egzekwowania praw konsumentów, ze szczególnym uwzględnieniem przypadków transgranicznych lub przypadków z udziałem stron trzecich, skutecznej koordynacji działań krajowych organów odpowiedzialnych za egzekwowanie prawa i współpracy między nimi, a także współpracy z państwami trzecimi w dziedzinie egzekwowania prawa.
d) wspieranie zrównoważonej konsumpcji przez podnoszenie świadomości konsumentów na temat trwałości produktów i ich wpływu na środowisko oraz cech ekoprojektu, propagowanie praw konsumentów w tym względzie i możliwości dochodzenia roszczeń w przypadku produktów szybciej ulegających awarii; [Popr. 108]
6. Do finansowania kwalifikują się działania określone w załączniku I służące realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e).
7. Do finansowania kwalifikują się działania określone w załączniku II służące realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. f).
Artykuł 9
Kwalifikujące się podmioty
1. Oprócz kryteriów określonych w art. 197 rozporządzenia finansowego zastosowanie mają kryteria kwalifikowalności określone w ust. 2–7 niniejszego artykułu.
2. Oprócz podmiotów, które spełniają warunki kwalifikowalności określone w ust. 3–7, w ramach programu kwalifikują się następujące podmioty:
a) podmioty prawne z siedzibą w jednym z następujących państw:
(i) państwo członkowskie lub powiązany z nim kraj lub terytorium zamorskie;
(ii) państwo trzecie stowarzyszone z programem zgodnie z art. 5;
b) wszelkie podmioty prawne utworzone na mocy prawa unijnego lub wszelkie organizacje międzynarodowe;
c) podmioty prawne z siedzibą w państwie trzecim, które nie jest stowarzyszone z programem, w drodze wyjątku kwalifikują się do uczestnictwa, pod warunkiem że działanie służy realizacji celów Unii, a działalność prowadzona poza Unią przyczynia się do zwiększenia skuteczności interwencji przeprowadzanych na terytoriach państw członkowskich, do których zastosowanie mają Traktaty.
3. Podmioty prawne Komisja może umożliwić podmiotom prawnym z siedzibą w państwie trzecim, które nie jest stowarzyszone z programem, mogą uczestniczyć uczestnictwo w następujących działaniach: [Popr. 109]
a) działaniach służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. b);
b) działaniach wspierających ochronę konsumentów i służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. d) ppkt (i).
Podmioty uczestniczące w działaniach, o których mowa w lit. a) i b), nie są uprawnione do otrzymywania wkładów finansowych Unii, w szczególności jeżeli istnieje ryzyko transferu innowacyjnej technologii, z wyjątkiem przypadków, gdy jest to nieodzowne dla programu, zwłaszcza pod względem konkurencyjności oraz dostępu do rynków dla przedsiębiorstw unijnych lub pod względem ochrony konsumentów zamieszkałych w Unii. Wyjątek ten nie dotyczy podmiotów nastawionych na zysk. [Popr. 110]
4. W przypadku działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. c) ppkt (i) niniejszego rozporządzenia, kwalifikują się podmioty określone w art. 15 i 16 rozporządzenia (UE) nr 1025/2012.
5. W przypadku działań wspierających ochronę konsumentów i służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. d) ppkt (i), oraz związanych z Siecią Europejskich Centrów Konsumenckich kwalifikują się następujące podmioty:
a) podmiot wyznaczony przez państwo członkowskie lub państwo trzecie, o którym mowa w art. 5, który jest podmiotem nienastawionym na zysk wybranym w trybie przejrzystej procedury;
b) podmiot publiczny.
6. Państwa trzecie, stowarzyszone lub niestowarzyszone z programem, kwalifikują się w przypadku następujących działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e):
a) środków ochrony zastosowanych w przypadku bezpośredniego zagrożenia dla statusu zdrowia w Unii w wyniku wystąpienia lub rozwoju na terytorium państwa trzeciego lub państwa członkowskiego jednej z chorób zwierząt i chorób odzwierzęcych wymienionych w załączniku III lub jednego ze szkodników roślin wymienionych w programie prac, o którym mowa w art. 16;
b) środków ochrony lub innych stosownych działań zastosowanych celem wsparcia statusu zdrowia roślin w Unii.
Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 20 w celu zmiany załącznika III, jeżeli jest to konieczne w celu uwzględnienia sytuacji spowodowanych przez choroby zwierząt, które mają znaczący wpływ na produkcję zwierzęcą lub handel zwierzętami, rozwoju chorób odzwierzęcych, które stanowią zagrożenie dla ludzi, nowej sytuacji naukowej lub epidemiologicznej, jak również tych chorób zwierzęcych, które mogą stanowić nowe zagrożenie dla Unii.
Z wyjątkiem przypadków chorób zwierzęcych i szkodników roślin, które mają znaczący wpływ dla Unii, państwa niestowarzyszone z programem powinny zasadniczo same finansować swój udział w działaniach, o których mowa w lit. a) i b).
7. W przypadku działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. f) niniejszego rozporządzenia, kwalifikują się następujące podmioty prawne:
a) krajowe urzędy statystyczne i inne organy krajowe, o których mowa w art. 5 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 223/2009;
b) w przypadku działań wspierających sieci współpracy – inne podmioty działające w dziedzinie statystyki, które nie są organami, o których mowa w lit. a) niniejszego ustępu;
c) podmioty nienastawione na zysk, które są niezależne od interesów branżowych, handlowych, biznesowych lub innego rodzaju sprzecznych interesów, a ich głównymi celami i działaniami są propagowanie i wspieranie wdrażania Europejskiego kodeksu praktyk statystycznych, o którym mowa w art. 11 rozporządzenia (WE) nr 223/2009, oraz wdrażanie nowych metod tworzenia statystyk europejskich, których celem jest zwiększenie wydajności i poprawa jakości na poziomie Unii.
Artykuł 10
Wyznaczeni beneficjenci
Następujące podmioty mogą otrzymać dotację w ramach programu bez zaproszenia do składania wniosków:
a) w przypadku działań w dziedzinie nadzoru rynku służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. a) ppkt (ii) niniejszego rozporządzenia – organy nadzoru rynku państw członkowskich, o których mowa w art. 17 rozporządzenia (WE) nr 765/2008 i art. 11 [wniosku w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego przepisy i procedury w zakresie zgodności z prawodawstwem harmonizacyjnym Unii dotyczącym produktów i jego egzekwowania](58); [Popr. 111]
b) w przypadku działań w dziedzinie akredytacji i nadzoru rynku służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. a) ppkt (i) niniejszego rozporządzenia – jednostka uznana zgodnie z art. 14 rozporządzenia (WE) nr 765/2008 na potrzeby prowadzenia działań, o których mowa w art. 32 rozporządzenia (WE) nr 765/2008; [Popr. 112]
c) w przypadku działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. c) ppkt (i) niniejszego rozporządzenia – podmioty, o których mowa w art. 17 rozporządzenia (UE) nr 1025/2012;
d) w przypadku działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. c) ppkt (ii) – Europejska Grupa Doradcza ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG), Fundacja Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej oraz Rada Nadzoru nad Interesem Publicznym (PIOB);
e) w przypadku działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. d) ppkt (i), w odniesieniu do reprezentowania interesów konsumentów na poziomie Unii – Bureau Européen des Unions de Consommateurs (BEUC, Europejska Organizacja Konsumentów) oraz European Association for the Coordination of Consumer Representation in Standardisation (ANEC, Europejskie Stowarzyszenie na rzecz Koordynowania Reprezentacji Konsumentów w Procesie Standaryzacji), pod warunkiem że nie mają one sprzecznych interesów i reprezentują za pośrednictwem swoich członków interesy unijnych konsumentów w co najmniej dwóch trzecich państw członkowskich;
f) w przypadku działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. d) ppkt (ii) – organizacje Finance Watch i Better Finance, z zastrzeżeniem następujących warunków, których spełnienie podlega corocznej ocenie:
(i) podmioty te utrzymują status podmiotu pozarządowego, nienastawionego na zysk i niezależnego od branży, handlu lub biznesu;
(ii) nie mają one sprzecznych interesów i reprezentują za pośrednictwem swoich członków interesy unijnych konsumentów oraz innych użytkowników końcowych w dziedzinie usług finansowych;
g) w przypadku działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e) niniejszego rozporządzenia:
(i) właściwe organy państw członkowskich i ich podmioty powiązane, laboratoria referencyjne Unii Europejskiej i ośrodki referencyjne Unii Europejskiej, o których mowa w art. 92, 95 i 97 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625(59), oraz organizacje międzynarodowe;
(ii) wyłącznie w przypadku działań opisanych w art. 9 ust. 6 lit. a) i b) niniejszego rozporządzenia – państwa trzecie, stowarzyszone lub niestowarzyszone z programem;
h) w przypadku działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. f) niniejszego rozporządzenia – krajowe urzędy statystyczne i inne organy krajowe, o których mowa w art. 5 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 223/2009.
W odniesieniu do akapitu pierwszego lit. e) niniejszego artykułu Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 20 w celu dostosowania wykazu podmiotów, które mogą otrzymać dotację w ramach programu na działania służące realizacji celu szczegółowego określonego w art. 3 ust. 2 lit. d) ppkt (i). [Popr. 113]
Artykuł 11
Kryteria oceny i kwalifikacji
W przypadku działań służących realizacji celu(-ów) szczegółowego(-ych), o którym(-ych) mowa w art. 3 ust. 2, komitet(y) oceniający(-e) może(-gą) składać się w całości lub w części z ekspertów zewnętrznych. Prace komitetu(-ów) oceniającego(-ych) opierają się na zasadach przejrzystości, równego traktowania i niedyskryminacji. [Popr. 114]
Artykuł 12
Zasady współfinansowania
1. W przypadku działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. a) ppkt (ii) niniejszego rozporządzenia, w odniesieniu do organów nadzoru rynku państw członkowskich i państw trzecich stowarzyszonych z programem i w odniesieniu do unijnych obiektów badawczych, o których mowa w art. 20 [wniosku w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego przepisy i procedury w zakresie zgodności z prawodawstwem harmonizacyjnym Unii dotyczącym produktów i jego egzekwowania], w ramach programu można finansować do 100 % kosztów kwalifikowalnych działania, pod warunkiem że nie jest naruszona zasada współfinansowania określona w rozporządzeniu finansowym. [Popr. 115]
2. W przypadku dotacji przyznanych Radzie Nadzoru nad Interesem Publicznym (PIOB) na potrzeby realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. c) ppkt (ii), jeżeli w danym roku finansowanie przez Międzynarodową Federację Księgowych (IFAC) osiągnie poziom przekraczający dwie trzecie łącznego rocznego finansowania, roczny wkład w tym roku ogranicza się do maksymalnej kwoty określonej w programie prac, o którym mowa w art. 16.
3. W przypadku działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e) niniejszego rozporządzenia, w ramach programu można finansować do 100 % kosztów kwalifikowalnych, pod warunkiem że nie jest naruszona zasada współfinansowania określona w art. 190 rozporządzenia finansowego.
4. W przypadku działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. f) niniejszego rozporządzenia, w ramach programu można finansować do 95 % kosztów kwalifikowalnych działań wspierających sieci współpracy, o których mowa w art. 15 rozporządzenia (WE) nr 223/2009.
Artykuł 13
Koszty kwalifikowalne
Oprócz kryteriów określonych w art. 186 rozporządzenia finansowego następujące kryteria kwalifikowalności kosztów mają zastosowanie w odniesieniu do działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e) niniejszego rozporządzenia:
a) koszty muszą zostać uznane za kwalifikowalne przed datą rozpoczęcia działania, jak określono w art. 193 ust. 2 lit. b) rozporządzenia finansowego;
b) koszty te mogą również zostać uznane za kwalifikowalne w wyniku zastosowania środków w związku z podejrzeniem wystąpienia choroby lub obecności organizmu szkodliwego, pod warunkiem że ich wystąpienie lub obecność zostały następnie potwierdzone.
Koszty, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a), są kwalifikowalne od daty zgłoszenia Komisji wystąpienia choroby lub obecności organizmu szkodliwego.
Artykuł 14
Finansowanie skumulowane, uzupełniające i łączone
1. Działanie, które otrzymało wkład z innego programu unijnego, może również otrzymać wkład w ramach programu, pod warunkiem że wkład z obu programów nie pokrywa tych samych kosztów. Do każdego wkładu do danego działania zastosowanie mają przepisy dotyczące odpowiedniego programu unijnego, z którego pochodzi ten wkład. Finansowanie skumulowane nie może przekraczać całkowitych kosztów kwalifikowalnych działania, a wsparcie z różnych programów unijnych można obliczać proporcjonalnie zgodnie z dokumentami określającymi warunki wsparcia.
2. Działania, którym przyznano certyfikat „pieczęci doskonałości” lub które spełniają wszystkie następujące warunki porównawcze:
a) zostały ocenione w ramach zaproszenia do składania wniosków w ramach programu;
b) spełniają minimalne wymagania jakościowe określone w tym zaproszeniu do składania wniosków;
c) nie mogą być finansowane w ramach tego zaproszenia do składania wniosków ze względu na ograniczenia budżetowe;
mogą otrzymać wsparcie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus lub Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich zgodnie z art. [67] ust. 5 rozporządzenia (UE) XX [rozporządzenie w sprawie wspólnych przepisów] i art. [8] rozporządzenia (UE) XX [w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej] lub na mocy rozporządzenia (UE) XX [ustanawiającego program „Cyfrowa Europa”], w szczególności w ramach celu dotyczącego zaawansowanych umiejętności cyfrowych, [Popr. 116]
3. Działanie może otrzymać wsparcie z jednego programu unijnego lub z większej ich liczby. W takich przypadkach wydatki zadeklarowane we wniosku o płatność w ramach jednego programu nie mogą zostać zadeklarowane we wniosku o płatność w ramach innego programu.
4. Kwotę wydatków, którą należy podać we wniosku o płatność, można obliczyć proporcjonalnie w odniesieniu do każdego programu, zgodnie z dokumentem określającym warunki wsparcia.
ROZDZIAŁ III
DZIAŁANIA ŁĄCZONE
Artykuł 15
Działania łączone
Działania łączone ustanowione w ramach niniejszego programu realizowane są zgodnie z rozporządzeniem [InvestEU] oraz tytułem X rozporządzenia finansowego.
ROZDZIAŁ IV
PROGRAMOWANIE, MONITOROWANIE, WDRAŻANIE I KONTROLA
Artykuł 16
Realizacja programu
1. Program jest realizowany poprzez programy prac, o których mowa wKomisja jest uprawniona do przyjęcia zgodnie z art. 20 aktów delegowanych uzupełniających niniejsze rozporządzenie w celu przyjęcia programów prac zgodnie zart. 110 rozporządzenia finansowego. Programy prac mają charakter roczny lub wieloletni i określają w szczególności cele, do których należy dążyć, oczekiwane rezultaty, metodę wdrażania i łączną kwotę planu finansowania. Zawierają one również szczegółowy opis działań, które mają być finansowane, orientacyjną kwotę przeznaczoną na każde działanie i orientacyjny harmonogram realizacji. W stosownych przypadkach programy prac określają całkowitą kwotę zarezerwowaną na działania łączone. [Popr. 117]
2. Programy prac służące realizacji celu szczegółowego,Komisja jest uprawniona do przyjęcia zgodnie z art. 20 aktów delegowanych uzupełniających niniejsze rozporządzenieprzezprzyjęcie programów praczgodnie z celem szczegółowym, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e), określone, jak określono w załączniku I. [Popr. 118]
3. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 niniejszego artykułu działania służące realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. f) niniejszego rozporządzenia, określone w załączniku II do niniejszego rozporządzenia, są realizowane zgodnie z art. 14 i 17 rozporządzenia (WE) nr 223/2009.
Artykuł 17
Monitorowanie i sprawozdawczość
1. Wskaźniki odzwierciedlające postępy w realizacji skuteczności i efektywności programu w odniesieniu do celów szczegółowych określonych w art. 3 ust. 2 przedstawiono w załączniku IV. [Popr. 119]
2. Aby zapewnić skuteczną ocenę postępów w realizacji programu w odniesieniu do jego celów Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 20 w celu zmiany lub uzupełnienia wskaźników w załączniku IV, jeżeli uznaje się to za konieczne, oraz w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia przepisami dotyczącymi ustanowienia ram monitorowania i oceny.
3. System sprawozdawczości dotyczącej realizacji celów zapewnia wydajne, skuteczne i terminowe gromadzenie danych na potrzeby monitorowania realizacji programu i jego rezultatów. W tym celu na odbiorców środków unijnych oraz, w stosownych przypadkach, państwa członkowskie nakłada się proporcjonalne wymogi dotyczące sprawozdawczości.
Artykuł 18
Ocena
1. Oceny przeprowadza się w terminie pozwalającym na uwzględnienie ich wyników w procesie decyzyjnym.
2. Ocena śródokresowa programu przeprowadzana jest z chwilą, gdy dostępne są wystarczające informacje na temat realizacji programu, jednak nie później niż w ciągu czterech lat od rozpoczęcia realizacji programu.Najpóźniej do dnia [cztery lata od rozpoczęcia realizacji programu] r. Komisja sporządza śródokresowe sprawozdanie z oceny programu dotyczącej realizacji celów działań wspieranychw jego ramach, wyników i skutków, wydajności wykorzystania zasobów i jego europejskiej wartości dodanej. [Popr. 120]
3. W odniesieniu do działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. c) ppkt (ii), Komisja przygotowuje roczne sprawozdanie na temat działalności Fundacji Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej w dziedzinie rozwoju Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej oraz na temat działalności PIOB i EFRAG. Komisja przekazuje to sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
4. Zgodnie z art. 13 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 Komisja konsultuje się z Komitetem ds. Europejskiego Systemu Statystycznego w sprawie tych części ocen, które dotyczą działań służących realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. f) niniejszego rozporządzenia, przed ich przyjęciem i przedłożeniem Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
5. Po zakończeniu realizacji programu, lecz nie później niż cztery lata po upływie okresu określonego w art. 1, Komisja przeprowadza ocenę końcową programu.Najpóźniej do dnia [trzy lata od zakończenia realizacji programu] r. Komisja sporządza końcowe sprawozdanie z oceny dotyczącej długoterminowego oddziaływania programu, wyników, trwałości działań i synergii pomiędzy poszczególnymi programami prac. [Popr. 121]
6. Komisja przekazuje wnioski z tych ocen, przedkłada sprawozdaniaz oceny, o których mowa w ust. 2 i 5 opatrzone własnymi komentarzamiwnioskami Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów oraz podaje je do wiadomości publicznej. W odpowiednich przypadkach do sprawozdania dołącza się propozycje zmian w programie. [Popr. 122]
Artykuł 19
Ochrona interesów finansowych Unii
W przypadku gdy państwo trzecie uczestniczy w programie na podstawie decyzji wydanej na mocy umowy międzynarodowej lub innego instrumentu prawnego, przyznaje ono właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu, Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu uprawnienia i prawa dostępu niezbędne im do wykonywania w pełni ich odpowiednich kompetencji. W przypadku OLAF takie prawa obejmują prawa do prowadzenia dochodzeń, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 dotyczącym dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF).
Artykuł 20
Wykonywanie przekazanych uprawnień
1. Powierzenie Komisji uprawnień do przyjęcia aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.
2. Uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych, o których mowa w art. 8 ust. 3b oraz art. 9, 10, 16 i 17, powierza się Komisji do dnia 31 grudnia 2028 r. [Popr. 123]
3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 8 ust. 3b oraz art. 9, 10, 16 i 17, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna od następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie. Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych. [Popr. 124]
4. Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r.
5. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
6. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 8 ust.3b oraz art. 9, 10, 16 i 17 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady. [Popr. 125]
Artykuł 21
Procedura komitetowa
1. Komisję wspiera Stały Komitet ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt utworzony na mocy art. 58 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady(60). Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady(61). [Popr. 126]
2. W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.
W przypadku gdy opinia komitetu ma zostać uzyskana w drodze procedury pisemnej, procedura ta kończy się bez osiągnięcia rezultatu, gdy – przed upływem terminu na wydanie opinii – zdecyduje o tym przewodniczący komitetu lub wniesie o to zwykła większość członków komitetu.
ROZDZIAŁ V
PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE
Artykuł 22
Informacja, komunikacja i promocja
1. Odbiorcy finansowania unijnego uznają pochodzenie i zapewniają przejrzystość oraz eksponowanie finansowania unijnego (w szczególności podczas promowania działań i ich rezultatów) poprzez dostarczanie spójnych, skutecznych i proporcjonalnych informacji skierowanych do różnych grup odbiorców, w tym do mediów i opinii publicznej. [Popr. 127]
2. Komisja prowadzi działania informacyjne i komunikacyjne związane z programem, jego działaniami i rezultatami. w sposób przyjazny dla użytkownika, z myślą o podnoszeniu wśród konsumentów, obywateli, przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP, i organów administracji publicznej świadomości na temat zasobów zapewnianychz wykorzystaniem instrumentów finansowych przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu, a także na temat jego działań i rezultatów. Zasoby finansowe przydzielone na program przyczyniają się również do komunikacji instytucjonalnej w zakresie priorytetów politycznych Unii, o ile są one związane z celami, o których mowa w art. 3. [Popr. 128]
3. Komisja (EUROSTAT) prowadzi działania informacyjne i komunikacyjne związane z realizacją celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. f), oraz z powiązanymi z nim działaniami i rezultatami, jeżeli dotyczą one gromadzenia danych, opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich, zgodnie z zasadami statystycznymi określonymi w rozporządzeniu (WE) nr 223/2009. [Popr. 129]
Artykuł 23
Uchylenie
Rozporządzenia (UE) nr 99/2013, (UE) nr 1287/2013, (UE) nr 254/2014, (UE) nr 258/2014, (UE) nr 652/2014 i (UE) 2017/826 tracą moc ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2021 r.
Artykuł 24
Przepisy przejściowe
1. Niniejsze rozporządzenie nie ma wpływu na kontynuację lub modyfikację danych działań, aż do ich zamknięcia, zgodnie z rozporządzeniami (UE) nr 99/2013, (UE) nr 1287/2013, (UE) nr 254/2014, (UE) nr 258/2014, (UE) nr 652/2014 i (UE) 2017/826, które nadal stosuje się do danych działań aż do ich zamknięcia.
2. Z puli środków finansowych przeznaczonych na program można również pokrywać wydatki na wsparcie techniczne i administracyjne na potrzeby przejścia między programem a środkami przyjętymi w ramach poprzednich programów ustanowionych aktami wymienionymi w ust. 1.
3. W razie potrzeby w budżecie obejmującym okres po 2027 r. mogą zostać zapisane środki na pokrycie wydatków przewidzianych w art. 4 ust. 3, aby umożliwić zarządzanie działaniami, które nie zostaną zakończone do dnia 31 grudnia 2027 r.
Artykuł 25
Wejście w życie
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Sporządzono w Brukseli dnia […] r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego W imieniu Rady
Przewodniczący Przewodniczący
ZAŁĄCZNIK I
Działania kwalifikowalne wdrażające cel szczegółowy, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e)
Następujące działania – realizowane głównie poprzez dotacje i zamówienia – wdrażające cel szczegółowy, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e), kwalifikują się do finansowania:
1. Nadzwyczajne środki weterynaryjne i fitosanitarne
1.1 Nadzwyczajne środki weterynaryjne i fitosanitarne wprowadzane w wyniku potwierdzenia wystąpienia jednej z chorób zwierząt lub chorób odzwierzęcych wymienionych w załączniku III lub w wyniku potwierdzenia obecności co najmniej jednego agrofaga, lub jeżeli istnieje bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin Unii.
Środki, o których mowa w akapicie pierwszym, muszą zostać wdrożone natychmiast, a ich stosowanie musi być zgodne z przepisami określonymi w odpowiednim prawodawstwie Unii.
1.2 W odniesieniu do zagrożeń fitosanitarnych następujące środki wprowadzane przez państwa członkowskie przeciwko pierwotnemu pojawowi agrofagów na określonym obszarze:
a) środki prewencji, ograniczania rozprzestrzeniania się lub zwalczania agrofaga kwarantannowego dla UE, wprowadzone przez właściwy organ państwa członkowskiego na podstawie art. 16 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031(62) lub na podstawie środków unijnych przyjętych zgodnie z art. 28 ust. 1 tego rozporządzenia; [Popr. 130]
b) środki prewencji, ograniczania rozprzestrzeniania się lub zwalczania agrofaga niewymienionego jako agrofag kwarantannowy dla UE, wprowadzone przez właściwy organ państwa członkowskiego na podstawie art. 29 rozporządzenia (UE) 2016/2031, który to agrofag może zostać zakwalifikowany jako agrofag kwarantannowy dla UE zgodnie z kryteriami, o których mowa w tym artykule lub w art. 30 ust. 1 tego rozporządzenia; [Popr. 131]
c) dodatkowe środki ochronne wprowadzone przeciwko rozprzestrzenianiu się agrofaga, przeciwko któremu wprowadzono środki unijne na podstawie art. 28 ust. 1 i art. 30 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2016/2031WE, inne niż środki zwalczania, o których mowa w lit. a), i środki ograniczające rozprzestrzenianie, o których mowa w lit. b), w przypadku gdy środki te są niezbędne do ochrony Unii przed dalszym rozprzestrzenianiem się tego agrofaga, w tym ograniczające w razie potrzeby swobodny obrót produktami, które są potencjalnymi nosicielami agrofaga, w otaczających państwach członkowskich. [Popr. 132]
ca) środki mające na celu zwalczenie agrofaga, który pojawił się nagle, nawet jeżeli nie jest on uznawany za agrofaga kwarantannowego dla Unii, lecz jest wynikiem ekstremalnych zjawisk klimatycznych lub zmiany klimatu w danym państwie członkowskim; [Popr. 133]
1.3. Finansowanie unijne może być również przeznaczone na następujące środki:
1.3.1. środki ochronne wprowadzone w przypadku bezpośredniego zagrożenia dla statusu zdrowotnego Unii w wyniku wystąpienia lub rozwoju – na terytorium państwa trzeciego, państwa członkowskiego lub KTZ – jednej z chorób zwierząt lub chorób odzwierzęcych wymienionych w załączniku III, jak również środki ochronne lub inne stosowne działania podejmowane na potrzeby ochrony statusu fitosanitarnego Unii;
1.3.2. środki, o których mowa w niniejszym załączniku, wprowadzane przez co najmniej dwa państwa członkowskie ściśle współpracujące ze sobą podczas kontroli epidemii;
1.3.3. utworzenie zapasów produktów biologicznych na potrzeby kontroli chorób zwierząt i chorób odzwierzęcych wymienionych w załączniku III, jeżeli Komisja – na wniosek państwa członkowskiego – uzna ustanowienie takich zapasów za konieczne;
1.3.4. utworzenie zapasów produktów biologicznych lub zakup dawek szczepionki, jeżeli wystąpienie lub rozwój – w państwie trzecim lub państwie członkowskim – jednej z chorób zwierząt lub chorób odzwierzęcych wymienionych w załączniku III może stanowić zagrożenie dla Unii.
1.3.4a. W przypadku podejrzenia wystąpienia ogniska choroby zwierzęcej lub pojawienia się organizmów szkodliwych należy w sposób zdecydowany nasilić kontrole i monitorowanie w całej UE w obrębie Unii lub na jej granicach zewnętrznych. [Popr. 134]
1.3.4b. Środki służące monitorowaniu pojawiania się zarówno znanych, jak i obecnie nieznanych szkodników i chorób. [Popr. 135]
2. Roczne i wieloletnie programy weterynaryjne i fitosanitarne
2.1. Roczne i wieloletnie weterynaryjne i fitosanitarne programy prewencji, zwalczania, kontroli i nadzoru chorób zwierząt i chorób odzwierzęcych wymienionych w załączniku III, a także agrofagów roślin, należy realizować zgodnie z przepisami ustanowionymi w odpowiednim prawodawstwie Unii. [Popr. 136]
Warunki kwalifikowania działań do finansowania określa się w programie prac, o którym mowa w art. 16.
Programy przedkładane są Komisji do dnia 31 maja roku poprzedzającego planowany okres realizacji.
W następstwie śródokresowych sprawozdań finansowych składanych przez beneficjentów Komisja może – w razie potrzeby – zmienić umowy o udzielenie dotacji w odniesieniu do całego okresu kwalifikowalności.
Programy te powinny odzwierciedlać nowe realia wynikające ze zmiany klimatu i różnorodność realiów na poziomie europejskim, a także pomagać w zapobieganiu erozji europejskiej różnorodności biologicznej. [Popr. 137]
2.2. Jeżeli wystąpienie lub rozwój jednej z chorób zwierząt lub chorób odzwierzęcych wymienionych w załączniku III może stanowić zagrożenie dla statusu zdrowotnego Unii, a także w celu ochrony Unii przed wprowadzeniem jednej z tych chorób zwierząt lub chorób odzwierzęcych lub jeżeli środki ochronne są niezbędne w celu poprawy statusu zdrowotnego roślin Unii, państwa członkowskie mogą zawrzeć w swoich programach krajowych środki, które mają zostać wprowadzone na terytoriach państw trzecich we współpracy z władzami tych państw. Finansowanie unijne może zostać przyznane bezpośrednio właściwym organom państw trzecich w tych samych okolicznościach i na ten sam cel.
2.3. W odniesieniu do programów fitosanitarnych finansowanie unijne może zostać przyznane państwom członkowskim na następujące środki:
a) kontrole, prowadzane przez określone okresy czasu, sprawdzające przynajmniej występowanie agrofagów kwarantannowych dla UE, a także oznak i objawów jakichkolwiek agrofagów objętych środkami, o których mowa w art. 29 rozporządzenia (UE) 2016/2031, lub środkami przyjętymi na podstawie art. 30 ust. 1 tego rozporządzenia;
b) kontrole, prowadzane przez ustalone okresy, sprawdzające przynajmniej występowanie jakichkolwiek agrofagów innych niż agrofagi wymienione w lit. a), które to agrofagi mogą stanowić pojawiające się zagrożenie dla Unii, a których pojawienie się lub rozprzestrzenienie się może mieć znaczny wpływ na unijne rolnictwo lub lasy Unii;
c) środki prewencji, ograniczania rozprzestrzeniania się lub zwalczania agrofaga kwarantannowego dla UE, wprowadzone przez właściwy organ państwa członkowskiego na podstawie art. 17 rozporządzenia (UE) 2016/2031 lub na podstawie środków unijnych przyjętych zgodnie z art. 28 ust. 1 tego rozporządzenia; [Popr. 138]
d) środki prewencji, ograniczania rozprzestrzeniania się lub zwalczania agrofaga niewymienionego jako agrofag kwarantannowy dla UE, wprowadzone przez właściwy organ państwa członkowskiego na podstawie art. 29 rozporządzenia (UE) 2016/2031, który to agrofag może zostać zakwalifikowany jako agrofag kwarantannowy dla UE zgodnie z kryteriami, o których mowa w tym artykule lub w art. 30 ust. 1 tego rozporządzenia; [Popr. 139]
e) dodatkowe środki ochronne wprowadzone przeciwko rozprzestrzenianiu się agrofaga, przeciwko któremu przyjęto środki unijne na podstawie art. 28 ust. 1 i art. 30 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2016/2031WE, inne niż środki zwalczania, o których mowa w lit. c), i środki ograniczające rozprzestrzenianie, o których mowa w lit. d), w przypadku gdy środki te są niezbędne do ochrony Unii przed dalszym rozprzestrzenianiem się tego agrofaga; [Popr. 140]
f) środki mające na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się agrofaga, przeciwko któremu przyjęto unijne środki ograniczające rozprzestrzenianie na podstawie art. 28 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2016/2031 lub art. 30 ust. 3 tego rozporządzenia, na obszarze porażonym, na którym agrofag ten nie może zostać zwalczony, w przypadku gdy środki te są niezbędne do ochrony Unii przed dalszym rozprzestrzenianiem się tego agrofaga.
Wykaz agrofagów roślin objętych tymi środkami ustanawia się w programie prac, o którym mowa w art. 16.
3. Działania na rzecz poprawy dobrostanu zwierząt, w tym środki mające na celu zapewnienie zgodności z normami dotyczącymi dobrostanu zwierząt i ich identyfikowalności podczas transportu. [Popr. 141]
4. Laboratoria referencyjne Unii Europejskiej i ośrodki referencyjne Unii Europejskiej, o których mowa w art. 92, 95 i 97 rozporządzenia (UE) 2017/625.
5. Skoordynowane programy kontroli oraz gromadzenie informacji i danych, o których mowa w art. 112 rozporządzenia (UE) 2017/625.
6. Działania mające na celu zapobieganie marnotrawieniu żywności i zwalczanie fałszowania żywności
7. Działania wspomagające produkcję agroekologiczną,produkcję zrównoważoną konsumpcję żywności, która nie szkodzi środowisku naturalnemu i różnorodności biologicznej, oraz promowanie sprzedaży bezpośredniej i krótkich łańcuchów dostaw. [Popr. 142]
8. Bazy danych i skomputeryzowane systemy zarządzania informacjami, konieczne do skutecznego i efektywnego wdrożenia przepisów związanych z celem szczegółowym, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e), i o udowodnionej wartości dodanej dla Unii jako całości;wdrożenie nowych technologii poprawiających identyfikowalność produktów, takich jak kody QR na opakowaniach produktów. [Popr. 143]
9. Szkolenia personelu właściwych organów odpowiedzialnych za kontrole urzędowe i innych stron zaangażowanych w zarządzanie chorobami zwierząt lub agrofagami roślin lub ich profilaktyk, o których to szkoleniach mowa w art. 130 rozporządzenia (UE) 2017/625
10. Wydatki na podróże, zakwaterowanie i diety poniesione przez ekspertów z państw członkowskich w wyniku powołania ich przez Komisję do wsparcia jej ekspertów, jak przewidziano w art. 116(4) i art. 120(4) rozporządzenia (UE) 2017/625
11. Prace techniczne i naukowe, w tym badania i działania koordynacyjne, niezbędne do zapobiegania występowaniu nowych oraz nieznanych szkodników i chorób, a także do zapewnienia prawidłowego wdrożenia przepisów w obszarze związanym z celem szczegółowym, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e), oraz do dostosowania tych przepisów do zmian naukowych, technologicznych i społecznych. [Popr. 144]
12. Działania prowadzone przez państwa członkowskie lub organizacje międzynarodowe na rzecz osiągnięcia celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e), na potrzeby opracowania i wdrażania przepisów związanych z tym celem
13. Projekty organizowane przez co najmniej jedno państwo członkowskie w celu poprawy, poprzez wykorzystanie innowacyjnych technik i protokołów, skuteczności realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e)
14. Wsparcie informacyjnych i uświadamiających inicjatyw Unii i państw członkowskich, mających na celu zapewnienie lepszej, zgodnej z przepisami i zasadami zrównoważonego rozwoju produkcji i konsumpcji żywności, obejmujących zapobieganie marnotrawieniu żywności jako wkład w gospodarkę o obiegu zamkniętym i zapobieganie fałszowaniu żywności, w ramach wdrażania przepisów w obszarze celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. e)
15. Środki wprowadzane na granicy Unii Europejskiej w celu ochrony zdrowia ludzi, zwierząt i roślin oraz dobrostanu zwierząt, wdrażane w odniesieniu do zwierząt, produktów pochodzenia zwierzęcego, roślin i produktów roślinnych przywożonych z państw trzecich
ZAŁĄCZNIK II
Działania kwalifikowalne wdrażające cel szczegółowy, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. f)
Wdrożenie polityk Unii wymaga porównywalnych i wiarygodnych informacji statystycznych wysokiej jakości na temat spójności gospodarczej, społecznej, terytorialnej i środowiskowej w Unii Europejskiej. Ponadto europejskie dane statystyczne pozwalają obywatelom UE ze zrozumieniem uczestniczyć w demokratycznych procesach i debatach na temat obecnego i przyszłego stanu Unii.
Wraz z rozporządzeniem (WE) nr 223/2009 w sprawie statystyki europejskiej program zapewnia ogólne ramy dla opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyki europejskiej w latach 2021–2027. Statystyki europejskie są opracowywane, tworzone i rozpowszechniane na tej podstawie oraz zgodnie z zasadami Europejskiego kodeksu praktyk statystycznych poprzez ścisłą i skoordynowaną współpracę w ramach Europejskiego Systemu Statystycznego (ESS).
Europejskie statystyki opracowywane, tworzone i rozpowszechniane na tej podstawie przyczyniają się do realizacji celów politycznych Unii określonych w TFUE i odzwierciedlonych w priorytetach strategicznych Komisji.
Na potrzeby realizacji celu szczegółowego, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. f), przeprowadza się następujące działania:
Unia gospodarcza i walutowa, globalizacja i handel
– dostarczanie wysokiej jakości statystyk na potrzeby procedury nadmiernego deficytu, Programu wspierania reform oraz unijnego rocznego cyklu monitorowania gospodarki i wytycznych gospodarczych;
– dostarczanie i – w razie potrzeby – wzmacnianie podstawowych europejskich wskaźników gospodarczych;
– dostarczanie danych statystycznych i wytycznych metodologicznych dotyczących statystycznego ujęcia instrumentów inwestycyjnych i budżetowych na potrzeby konwergencji gospodarczej, stabilności finansowej i tworzenia miejsc pracy;
– dostarczanie danych statystycznych do celów zasobów własnych oraz wynagrodzeń i emerytur pracowników UE;
– lepsze mierzenie handlu towarami i usługami, bezpośrednich inwestycji zagranicznych, globalnych łańcuchów wartości oraz skutków globalizacji dla gospodarek państw członkowskich Unii; [Popr. 146]
Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa
– dostarczanie wysokiej jakości, rzetelnych danych statystycznych dotyczących jednolitego rynku, europejskiego planu działań w sektorze obrony i kluczowych obszarów badań naukowych i innowacji;
– dostarczanie obszerniejszych i bardziej aktualnych danych statystycznych dotyczących gospodarki współdzielenia i wpływu cyfryzacji na przedsiębiorstwa i obywateli Unii;
Wymiar społeczny Europy
– dostarczanie wysokiej jakości, aktualnych i rzetelnych danych statystycznych na potrzeby Europejskiego filaru praw socjalnych i unijnej polityki umiejętności, obejmujących m.in. statystyki dotyczące rynku pracy, zatrudnienia, kształcenia i szkolenia, dochodów, warunków mieszkaniowych, ubóstwa, nierówności, ochrony socjalnej, pracy nierejestrowanej i rachunków satelitarnych dotyczących umiejętności; [Popr. 147]
– dostarczanie danych statystycznych dotyczących Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych;
– wzbogacenie danych statystycznych na temat migracji, w szczególności na temat sytuacji i integracji migrantów oraz potrzeb edukacyjnych i poziomu kwalifikacji osób ubiegających się o azyl;
– opracowywanie zmodernizowanych programów spisu powszechnego ludności i mieszkań oraz statystyk populacji na okres po 2021 r.;
– dostarczanie prognoz ludności i ich coroczna aktualizacja;
Zrównoważony rozwój, zasoby naturalne i środowisko
– monitorowanie postępów w realizacji celów zrównoważonego rozwoju;
– dalsze opracowywanie danych statystycznych na potrzeby strategii energetycznej, gospodarki o obiegu zamkniętym i strategii w zakresie tworzyw sztucznych;
– dostarczanie kluczowych danych statystycznych i wskaźników z zakresu środowiska, obejmujących wskaźniki dotyczące odpadów, wody, różnorodności biologicznej, lasów, użytkowania gruntów i pokrycia terenu, a także statystyki i rachunki ekonomiczne środowiska z zakresu klimatu;
– dostarczanie danych statystycznych z zakresu transportu pasażerów i towarów na potrzeby celów politycznych Unii;
– opracowanie dalszych wskaźników monitorowania intermodalności i przechodzenia na bardziej przyjazne dla środowiska rodzaje transportu;
– dostarczanie terminowych i istotnych danych na potrzeby wspólnej polityki rolnej, wspólnej polityki rybołówstwa i polityki dotyczące środowiska, bezpieczeństwa żywności i dobrostanu zwierząt;
Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna
– dostarczanie terminowych i kompleksowych wskaźników statystycznych z zakresu regionów, w tym unijnych regionów najbardziej oddalonych, miast i obszarów wiejskich, w celu monitorowania i oceny skuteczności polityk rozwoju terytorialnego, a także w celu oceny skutków terytorialnych polityk sektorowych;
– wspieranie opracowania wskaźników dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i zwalczania finansowania terroryzmu oraz opracowywanie statystyk policyjnych i bezpieczeństwa;
– częstsze korzystanie z danych geoprzestrzennych i systematyczne integrowanie i uwzględnianie informacji geoprzestrzennych do tworzenia statystyk;
Lepsze popularyzowanie europejskich danych statystycznych i promowanie statystyki europejskiej jako wiarygodnego źródła służącego walce z dezinformacją w internecie
– systematyczne promowanie europejskich statystyk jako wiarygodnego źródła danych i ułatwianie weryfikatorom faktów, naukowcom i organom publicznym korzystania z nich do przeciwdziałania dezinformacji w internecie;
– ułatwianie użytkownikom dostępu do danych statystycznych i zrozumienia statystyk, między innymi poprzez dostarczenie atrakcyjnych i interaktywnych wizualizacji, bardziej dopasowanych usług, takich jak dane na żądanie, oraz narzędzi do samodzielnej analizy danych;
– dalsze opracowywanie i monitorowanie ram zapewniania jakości statystyki europejskiej, między innymi poprzez wzajemne oceny przestrzegania przez państwa członkowskie Europejskiego kodeksu praktyk statystycznych;
– dostęp do mikrodanych do celów badawczych przy zachowaniu najwyższych standardów ochrony danych oraz poufności informacji statystycznych;
Czerpanie korzyści z rewolucji danych i przechodzenie na wiarygodne, inteligentne statystyki
– zwiększenie wykorzystania nowych cyfrowych źródeł danych i stworzenie podstaw dla wiarygodnych, inteligentnych statystyk w celu tworzenia nowych statystyk niemal w czasie rzeczywistym przy pomocy bezpiecznych algorytmów;
– opracowanie nowego podejścia do wykorzystywania danych prywatnych poprzez przyjęcie technik obliczeniowych z zapewnianiem prywatność i metod bezpiecznych obliczeń wielostronnych;
– promowanie pionierskich badań i innowacji w dziedzinie statystyki publicznej, między innymi poprzez wykorzystanie sieci współpracy oraz dostarczanie europejskich programów szkoleń statystycznych;
Rozszerzone partnerstwa i współpraca w dziedzinie statystyki
– wzmocnienie partnerstwa w ramach Europejskiego Systemu Statystycznego oraz współpracy z Europejskim Systemem Banków Centralnych;
– promowanie partnerstw z publicznymi i prywatnymi posiadaczami danymi oraz sektorem technologii w celu ułatwienia dostępu do danych do celów statystycznych, obejmujących integrację danych z różnych źródeł oraz wykorzystanie najnowszych technologii;
– zacieśnianie współpracy z sektorem badań i szkolnictwem wyższym, w szczególności w odniesieniu do korzystania z nowych źródeł danych, narzędzi analizy danych i popularyzowania wiedzy statystycznej;
– współpraca z organizacjami międzynarodowymi i państwami trzecimi na potrzeby globalnych statystyk publicznych.
ZAŁĄCZNIK III
Wykaz chorób zwierząt i chorób odzwierzęcych
1) Afrykański pomór koni
2) Afrykański pomór świń
3) Wąglik
4) Grypa ptaków (wysoce zjadliwa)
5) Grypa ptaków (nisko zjadliwa)
6) Kampylobakterioza
7) Klasyczny pomór świń
8) Pryszczyca
9) Zaraza płucna kóz
10) Nosacizna
11) Zakażenie wirusem choroby niebieskiego języka (serotypy 1–24)
12) Zakażenia Brucella abortus, B. melitensis i B. suis
13) Zakażenie wirusem epizootycznej choroby krwotocznej
14) Zakażenie wirusem choroby guzowatej skóry bydła
16) Zakażenie kompleksem Mycobacterium tuberculosis (M. bovis, M. caprae i M. tuberculosis)
17) Zakażenie wirusem rzekomego pomoru drobiu
18) Zakażenie wirusem pomoru małych przeżuwaczy
19) Zakażenie wirusem wścieklizny
20) Zakażenie wirusem gorączki doliny Rift
21) Zakażenie wirusem księgosuszu
22) Zakażenie odzwierzęcymi serotypami Salmonella
23) Zakażenie Echinococcus spp.
24) Listerioza
25) Ospa owiec i kóz
26) Pasażowalne encefalopatie gąbczaste
27) Włośnica
28) Wenezuelskie zapalenie mózgu i rdzenia koni
29) Szczepy E. coli wytwarzające werotoksynę
Wykaz chorób zwierząt i chorób odzwierzęcych obejmuje:
a) wykaz chorób ustanowiony na mocy rozdziału 2 część 1 rozporządzenia 2016/429;
b) salmonelle, choroby odzwierzęce i odzwierzęce czynniki chorobotwórcze objęte rozporządzeniem (WE) nr 2160/2003 i dyrektywą 2003/99/WE(63);
c) pasażowalne encefalopatie gąbczaste. [Popr. 148]
ZAŁĄCZNIK IV
WSKAŹNIKI
Cel
Wskaźnik
Cele określone w art. 3 ust. 2 lit. a) ppkt (i)
1 – Liczba nowych skarg i przypadków nieprzestrzegania przepisów w dziedzinie swobodnego przepływu towarów i usług, a także unijnych przepisów dotyczącychUnijne przepisy dotyczące zamówień publicznych
2 – Wskaźnik restrykcyjności handlu usługami
3 – Liczba wizyt na portalu „Twoja Europa”
4 – Liczba wspólnych kampanii nadzoru rynku
Cele określone w art. 3 ust. 2 lit. a) ppkt (ii)
1. – Liczba nowych skarg i przypadków nieprzestrzegania przepisów w dziedzinie swobodnego przepływu towarów i usług oraz sprzedaży przez internet
2 . – Liczba wspólnych kampanii nadzoru rynku oraz kampanii dotyczących bezpieczeństwa produktów
Cele określone w art. 3 ust. 2 lit. b)
1. – Liczba MŚP otrzymujących wsparcie w ramach programu i sieci
2. – Liczba wspieranych firm, które zawarły partnerstwa z biznesem
2a. – Liczba przedsiębiorców korzystających z systemów wsparcia mentorskiego i mobilności
2.b – Oszczędność czasu i spadek kosztów przy zakładaniu MŚP
2.c – Liczba utworzonych sieci przedsiębiorstw w stosunku do punktu odniesienia
2d. – Liczba państw członkowskich stosujących test MŚP
2 e. – Znaczny wzrost liczby państw członkowskich, w których istnieje punkt kompleksowej obsługi dla start-upów
2f. – Wzrost odsetka eksportujących MŚP i odsetka MŚP eksportujących poza Unię w stosunku do punktu odniesienia
2 g. – Znaczny wzrost liczby państw członkowskich wdrażających rozwiązania na rzecz przedsiębiorczości ukierunkowane na potencjalnych, młodych i nowych przedsiębiorców oraz kobiety-przedsiębiorców, a także na konkretne grupy docelowe w stosunku do punktu odniesienia
2 h. – Wzrost odsetka obywateli Unii zainteresowanych pracą na własny rachunek w stosunku do punktu odniesienia
2i. – Wyniki MŚP w obszarze zrównoważonego rozwoju mierzone m.in. wzrostem odsetka unijnych MŚP zaangażowanych w rozwój zrównoważonej niebieskiej gospodarki i ekologicznych produktów1a i usług, a także ich większą zasobooszczędnością (która może obejmować energię, materiały lub wodę, recycling itp.) w stosunku do punktu odniesienia
*wszystkie wskaźniki należy porównać z obecną sytuacją w 2018 r.
____________________
1a Produkty i usługi ekologiczne to te, których główną funkcją jest zmniejszanie zagrożenia dla środowiska oraz minimalizowanie zanieczyszczenia i wykorzystania zasobów. Uwzględniono także produkty mające cechy dotyczące środowiska (będące ekoprojektami, mające oznakowanie ekologiczne, produkowane zgodnie z zasadami ekologicznymi oraz zawierające znaczną ilość surowców wtórnych). Źródło: Badanie Flash Eurobarometer nr 342: „MŚP, efektywne gospodarowanie zasobami i rynki ekologiczne”.
Cele określone w art. 3 ust. 2 lit. c)
(i)
(ii)
1 – Udział norm europejskich wdrożonych jako normy krajowe przez państwa członkowskie w łącznej liczbie obowiązujących norm europejskich
2 – Odsetek międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej i standardów badania sprawozdań finansowych zatwierdzonych przez Unię
Cele określone w art. 3 ust. 2 lit. d)
(i)
(ii)
1 – Wskaźnik sytuacji konsumentów
2 – Liczba dokumentów określających stanowisko i odpowiedzi na konsultacje publiczne w obszarze usług finansowych otrzymane od beneficjentów
Cele określone w art. 3 ust. 2 lit. e)
1 – Liczba pomyślne wdrożonych krajowych programów weterynaryjnych i fitosanitarnych
2 . – Liczba skutecznie rozwiązanych sytuacji nadzwyczajnych spowodowanych agrofagami
3 – Liczba skutecznie rozwiązanych sytuacji nadzwyczajnych spowodowanych chorobami
Cele określone w art. 3 ust. 2 lit. f)
1- Wpływ statystyk opublikowanych w internecie: liczba odwołań do strony internetowej i pozytywnych/negatywnych komentarzy
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 99/2013 z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie Europejskiego programu statystycznego 2013–2017 (Dz.U. L 39 z 9.2.2013, s. 12).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/858 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, komponentów i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów, zmieniające rozporządzenie (WE) nr 715/2007 i (WE) nr 595/2009 oraz uchylające dyrektywę 2007/46/WE (Dz.U. L 151 z 14.6.2018, s. 1).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93 (Dz.U. L 218 z 13.8.2008, s. 30).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 65).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 243).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1287/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (COSME) (2014–2020) i uchylające decyzję nr 1639/2006/WE (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 33).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie normalizacji europejskiej, zmieniające dyrektywy Rady 89/686/EWG i 93/15/EWG oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/9/WE, 94/25/WE, 95/16/WE, 97/23/WE, 98/34/WE, 2004/22/WE, 2007/23/WE, 2009/23/WE i 2009/105/WE oraz uchylające decyzję Rady 87/95/EWG i decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1673/2006/WE (Dz.U. L 316 z 14.11.2012, s. 12).
Rozporządzenie (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości (Dz.U. L 243 z 11.9.2002, s. 1).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, zmieniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/43/WE oraz uchylająca dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG (Dz.U. L 182 z 29.6.2013, s. 19).
Dyrektywa 2006/43/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych, zmieniająca dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG oraz uchylająca dyrektywę Rady 84/253/EWG (Dz.U. L 157 z 9.6.2006, s. 87).
Dyrektywa 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (Dz.U. L 11 z 15.1.2002, s. 4).
Dyrektywa 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca usług na rynku wewnętrznym (Dz.U. L 376 z 27.12.2006, s. 36).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/826 z dnia 17 maja 2017 r. w sprawie ustanowienia unijnego programu służącego wsparciu szczególnych działań zwiększających zaangażowanie konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych w proces kształtowania unijnej polityki w dziedzinie usług finansowych na lata 2017–2020 (Dz.U. L 129 z 19.5.2017, s. 17).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 (Dz.U. L 193 z 30.7.2018, s. 1).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie statystyki europejskiej oraz uchylające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE, Euratom) nr 1101/2008 w sprawie przekazywania do Urzędu Statystycznego Wspólnot Europejskich danych statystycznych objętych zasadą poufności, rozporządzenie Rady (WE) nr 322/97 w sprawie statystyk Wspólnoty oraz decyzję Rady 89/382/EWG, Euratom w sprawie ustanowienia Komitetu ds. Programów Statystycznych Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 87 z 31.3.2009, s. 164).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie przenośnych chorób zwierząt oraz zmieniające i uchylające niektóre akty w dziedzinie zdrowia zwierząt („Prawo o zdrowiu zwierząt”) (Dz.U. L 84 z 31.3.2016, s. 1).
Rozporządzenie (WE) nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie zwalczania salmonelli i innych określonych odzwierzęcych czynników chorobotwórczych przenoszonych przez żywność (Dz.U. L 325 z 12.12.2003, s. 1).
Rozporządzenie (WE) nr 999/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. ustanawiające przepisy dotyczące zapobiegania, kontroli i zwalczania niektórych pasażowalnych encefalopatii gąbczastych (Dz.U. L 147 z 31.5.2001, s. 1).
Decyzja Rady 2013/755/UE z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską („decyzja o stowarzyszeniu zamorskim”) (Dz.U. L 344 z 19.12.2013, s. 1).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999 (Dz.U. L 248 z 18.9.2013, s. 1).
Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 312 z 23.12.1995, s. 1).
Rozporządzenie Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (Dz.U. L 292 z 15.11.1996, s. 2).
Rozporządzenie Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej (Dz.U. L 283 z 31.10.2017, s. 1).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie zwalczania za pośrednictwem prawa karnego nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii (Dz.U. L 198 z 28.7.2017, s. 29).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1).
Rozporządzenie (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych (Dz.U. L 8 z 12.1.2001, s. 1).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 254/2014 z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie wieloletniego programu na rzecz konsumentów na lata 2014–2020 oraz uchylające decyzję nr 1926/2006/WE (Dz.U. L 84 z 20.3.2014, s. 42).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 258/2014 z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia unijnego programu wspierania określonych działań w dziedzinach sprawozdawczości finansowej i badania sprawozdań finansowych na lata 2014–2020 oraz uchylające decyzję nr 716/2009/WE (Dz.U. L 105 z 8.4.2014, s. 1).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 652/2014 z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiające przepisy w zakresie zarządzania wydatkami odnoszącymi się do łańcucha żywnościowego, zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt oraz dotyczące zdrowia roślin i materiału przeznaczonego do reprodukcji roślin, zmieniające dyrektywy Rady 98/56/WE, 2000/29/WE i 2008/90/WE, rozporządzenia (WE) nr 178/2002, (WE) nr 882/2004 i (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE i rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 oraz uchylające decyzje Rady 66/399/EWG, 76/894/EWG i 2009/470/WE (Dz.U. L 189 z 27.6.2014, s. 1).
Zalecenie Komisji 2003/361/WE z dnia 6 maja 2003 r. dotyczące definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (Dz.U. L 124 z 20.5.2003, s. 36).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin, zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001, (WE) nr 396/2005, (WE) nr 1069/2009, (WE) nr 1107/2009, (UE) nr 1151/2012, (UE) nr 652/2014, (UE) 2016/429 i (UE) 2016/2031, rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2005 i (WE) nr 1099/2009 oraz dyrektywy Rady 98/58/WE, 1999/74/WE, 2007/43/WE, 2008/119/WE i 2008/120/WE, oraz uchylające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 854/2004 i (WE) nr 882/2004, dyrektywy Rady 89/608/EWG, 89/662/EWG, 90/425/EWG, 91/496/EWG, 96/23/WE, 96/93/WE i 97/78/WE oraz decyzję Rady 92/438/EWG (rozporządzenie w sprawie kontroli urzędowych) (Dz.U. L 95 z 7.4.2017, s. 1).
Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz.U. L 31 z 1.2.2002, s. 1).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin, zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 228/2013, (UE) nr 652/2014 i (UE) nr 1143/2014 oraz uchylające dyrektywy Rady 69/464/EWG, 74/647/EWG, 93/85/EWG, 98/57/WE, 2000/29/WE, 2006/91/WE i 2007/33/WE (Dz.U. L 317 z 23.11.2016, s. 4).
Dyrektywa 2003/99/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie monitorowania chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych, zmieniająca decyzję Rady 90/424/EWG i uchylająca dyrektywę Rady 92/117/EWG (Dz.U. L 325 z 12.12.2003, str. 31)
VAT: docelowy system opodatkowania handlu między państwami członkowskimi *
221k
65k
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w zakresie wprowadzenia szczegółowych środków technicznych dotyczących funkcjonowania docelowego systemu VAT dotyczącego opodatkowania wymiany handlowej między państwami członkowskimi (COM(2018)0329 – C8-0317/2018 – 2018/0164(CNS))
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Radzie (COM(2018)0329),
– uwzględniając art. 113 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, na mocy którego Rada skonsultowała się z Parlamentem (C8-0317/2018),
– uwzględniając art. 78c Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A8-0028/2019),
1. zatwierdza po poprawkach wniosek Komisji;
2. zwraca się do Komisji o odpowiednią zmianę jej wniosku, zgodnie z art. 293 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;
3. zwraca się do Rady o poinformowanie go, jeśli uzna ona za stosowne odejście od tekstu przyjętego przez Parlament;
4. zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do wniosku Komisji;
5. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie, Komisji i parlamentom narodowym.
Tekst proponowany przez Komisję
Poprawka
Poprawka 1 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 1
(1) W 1967 r., gdy Rada przyjęła na podstawie dyrektyw Rady 62/227/EWG1 i 67/228/EWG2 wspólny system podatku od wartości dodanej (VAT), podjęto zobowiązanie do ustanowienia docelowego systemu VAT dotyczącego opodatkowania wymiany handlowej między państwami członkowskimi funkcjonującego w podobny sposób, jakby miało to miejsce w jednym państwie członkowskim. Ponieważ nie było odpowiednich warunków politycznych i technicznych do wprowadzenia takiego systemu, po zniesieniu z końcem 1992 r. granic fiskalnych między państwami członkowskimi przyjęto przepisy przejściowe dotyczące VAT. Obowiązująca dyrektywa Rady 2006/112/WE3 przewiduje, że te przepisy przejściowe należy zastąpić przepisami docelowymi opartymi, co do zasady, na opodatkowaniu dostaw towarów i świadczenia usług w państwie członkowskim pochodzenia.
(1) W 1967 r., gdy Rada przyjęła na podstawie dyrektyw Rady 67/227/EWG1 i 67/228/EWG2 wspólny system podatku od wartości dodanej (VAT), podjęto zobowiązanie do ustanowienia docelowego systemu VAT dotyczącego opodatkowania wymiany handlowej między państwami członkowskimi funkcjonującego w podobny sposób, jakby miało to miejsce w jednym państwie członkowskim. Ponieważ nie było odpowiednich warunków politycznych i technicznych do wprowadzenia takiego systemu, po zniesieniu z końcem 1992 r. granic fiskalnych między państwami członkowskimi przyjęto przepisy przejściowe dotyczące VAT. Obowiązująca dyrektywa Rady 2006/112/WE3 przewiduje, że te przepisy przejściowe należy zastąpić przepisami docelowymi opartymi, co do zasady, na opodatkowaniu dostaw towarów i świadczenia usług w państwie członkowskim pochodzenia. Te przepisy przejściowe obowiązują już jednak od dziesięcioleci, w wyniku czego powstał skomplikowany tymczasowy system VAT podatny na wewnątrzunijne transgraniczne oszustwa związane z VAT. Te przepisy przejściowe mają szereg wad, które powodują, że system VAT ani nie jest w pełni efektywny, ani nie spełnia wymogów prawdziwie jednolitego rynku. Słabość tymczasowego systemu VAT stała się widoczna już po kilku latach od jego wprowadzenia. Od tego czasu podjęto szereg działań o charakterze ustawodawczym (poprawa współpracy administracyjnej, krótsze terminy przekazywania informacji podsumowujących, sektorowy mechanizm odwrotnego obciążenia) i nieustawodawczym. Niedawno przeprowadzone badania na temat luki w podatku VAT wykazały jednak, że kwoty niepobranego VAT są nadal ogromne. Jest to pierwszy wniosek ustawodawczy od wprowadzenia w 1992 r. obecnie obowiązujących przepisów dotyczących VAT, a jego celem jest wyeliminowanie przyczyny oszustw transgranicznych. W komunikacie z 28 października 2015 r. pt. „Usprawnianie jednolitego rynku: więcej możliwości dla obywateli i przedsiębiorstw” Komisja uznała złożoność obecnych przepisów o VAT za jedną z głównych przeszkód dla urzeczywistnienia jednolitego rynku. W tym samym czasie luka w podatku VAT, definiowana jako różnica kwoty rzeczywistych wpływów z VAT i teoretycznie należnej kwoty tych wpływów, wzrastała, osiągając w 2015 r. 151,5 mld EUR w UE-28. Świadczy to o potrzebie pilnej i kompleksowej reformy systemu VAT z myślą o wprowadzeniu docelowego systemu VAT, aby ułatwić i uprościć transgraniczny handel wewnątrzunijny i w większym stopniu uodpornić ten system na oszustwa.
__________________
__________________
1 Pierwsza dyrektywa Rady 67/227/EWG z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich dotyczących podatków obrotowych (Dz.U. 71 z 14.4.1967, s. 1301).
1 Pierwsza dyrektywa Rady 67/227/EWG z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich dotyczących podatków obrotowych (Dz.U. 71 z 14.4.1967, s. 1301).
2 Druga dyrektywa Rady 67/228/EWG z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich dotyczących podatków obrotowych – struktura i warunki stosowania wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. 71 z 14.4.1967, s. 1303).
2 Druga dyrektywa Rady 67/228/EWG z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich dotyczących podatków obrotowych – struktura i warunki stosowania wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. 71 z 14.4.1967, s. 1303).
3 Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. L 347 z 11.12.2006, s. 1).
3 Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. L 347 z 11.12.2006, s. 1).
Poprawka 2 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 1 a (nowy)
(1a) Ponadto w przeszłości Komisja, wspierana przez Parlament Europejski, zawsze wskazywała, że system VAT oparty na opodatkowaniu w miejscu pochodzenia stanowi właściwe rozwiązanie służące lepszemu uodpornieniu unijnego systemu VAT na oszustwa i że taki system jest najlepiej dostosowany do prawidłowo funkcjonującego jednolitego rynku. Obecna inicjatywa opiera się jednak na preferowanym przez państwa członkowskie podejściu przewidującym opodatkowanie w miejscu przeznaczenia, które zapewni im pewną elastyczność w ustalaniu stawek VAT.
Poprawka 3 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 2
(2) Rada, przy wsparciu Parlamentu Europejskiego1 i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego2, potwierdziła, że system oparty na miejscu pochodzenia jest niemożliwy do osiągnięcia, i zachęciła Komisję do prowadzenia dogłębnych prac technicznych oraz szerokiego dialogu z państwami członkowskimi w celu dokonania szczegółowej analizy różnych możliwych sposobów wdrożenia zasady miejsca przeznaczenia3.
(2) Rada, przy wsparciu Parlamentu Europejskiego1 i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego2, potwierdziła, że system oparty na miejscu pochodzenia jest niemożliwy do osiągnięcia, i zachęciła Komisję do prowadzenia dogłębnych prac technicznych oraz szerokiego dialogu z państwami członkowskimi w celu dokonania szczegółowej analizy różnych możliwych sposobów wdrożenia zasady miejsca przeznaczenia3, aby zapewnić opodatkowanie dostaw towarów z jednego państwa członkowskiego do drugiego w taki sposób, jakby były one dostarczane i nabywane w jednym państwie członkowskim. Utworzenie jednolitego unijnego obszaru VAT ma kluczowe znaczenie dla zmniejszenia kosztów przestrzegania przepisów ponoszonych przez przedsiębiorstwa, w szczególności MŚP prowadzące działalność transgraniczną, ograniczenia ryzyka transgranicznych oszustw związanych z VAT i uproszczenia procedur związanych z VAT. Docelowy system VAT wzmocni rynek wewnętrzny i stworzy lepsze warunki biznesowe dla handlu transgranicznego. Powinien on uwzględniać zmiany, które są konieczne ze względu na rozwój technologii i cyfryzację. Niniejsza dyrektywa ustanawia środki techniczne na potrzeby wdrożenia tzw. kamieni węgielnych określonych przez Komisję we wniosku z 18 stycznia 2018 r.3a Państwa członkowskie powinny zatem podejmować decyzje na podstawie wspomnianych wyżej „kamieni węgielnych” w celu szybkiego przystąpienia do wdrażania niniejszej dyrektywy.
__________________
__________________
1 Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 października 2011 r. w sprawie przyszłości podatku VAT (P7_TA(2011)0436) http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&language=PL&reference=P7-TA-2011-0436
1 Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 października 2011 r. w sprawie przyszłości podatku VAT (P7_TA(2011)0436) http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&language=PL&reference=P7-TA-2011-0436
2 Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 14 lipca 2011 r. w sprawie: „Zielona księga w sprawie przyszłości podatku VAT – W stronę prostszego, solidniejszego i wydajniejszego systemu podatku VAT” http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex:52011AE1168
2 Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 14 lipca 2011 r. w sprawie: „Zielona księga w sprawie przyszłości podatku VAT – W stronę prostszego, solidniejszego i wydajniejszego systemu podatku VAT” http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex:52011AE1168
3 Konkluzje Rady w sprawie przyszłości VAT – 3167. posiedzenie Rady do Spraw Gospodarczych i Finansowych, Bruksela, 15 maja 2012 r. (zob. w szczególności pkt B 4) http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ecofin/130257.pdf
3 Konkluzje Rady w sprawie przyszłości VAT – 3167. posiedzenie Rady do Spraw Gospodarczych i Finansowych, Bruksela, 15 maja 2012 r. (zob. w szczególności pkt B 4) http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ecofin/130257.pdf
3a Wniosek dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w zakresie stawek podatku od wartości dodanej, COM(2018)0020, 2018/0005(CNS).
Poprawka 4 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 3
(3) W planie działania w sprawie VAT1 Komisja określa zmiany systemu VAT niezbędne do opracowania dla handlu wewnątrzunijnego takiego systemu, który byłby oparty na opodatkowaniu transgranicznych dostaw towarów w miejscu przeznaczenia. Następnie Rada potwierdziła konkluzje zawarte w planie działania i stwierdziła między innymi, że w jej opinii zasadę kraju pochodzenia, jaką przewiduje się dla docelowego systemu VAT, należy zastąpić zasadą opodatkowania w państwie członkowskim przeznaczenia2.
(3) W planie działania w sprawie VAT1 Komisja określa zmiany systemu VAT niezbędne do opracowania dla handlu wewnątrzunijnego takiego systemu, który byłby oparty na opodatkowaniu transgranicznych dostaw towarów w miejscu przeznaczenia. Następnie Rada potwierdziła konkluzje zawarte w planie działania i stwierdziła między innymi, że w jej opinii zasadę kraju pochodzenia, jaką przewiduje się dla docelowego systemu VAT, należy zastąpić zasadą opodatkowania w państwie członkowskim przeznaczenia2. Zmiana ta powinna przyczynić się do ograniczenia oszustw transgranicznych związanych z VAT o kwotę szacowaną na 50 mld EUR rocznie.
__________________
__________________
1 Plan działania w sprawie VAT „W kierunku jednolitego unijnego obszaru VAT – czas na decyzje” (COM(2016)0148 z 7.4.2016).
1 Plan działania w sprawie VAT „W kierunku jednolitego unijnego obszaru VAT – czas na decyzje” (COM(2016)0148 z 7.4.2016).
Poprawka 5 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 4 a (nowy)
(4a) W celu zapewnienia skutecznej współpracy między państwami członkowskimi Komisja powinna zagwarantować przejrzystość systemu, w szczególności przez obowiązkowe podawanie co roku do wiadomości publicznej oszustw popełnionych w każdym państwie członkowskim. Przejrzystość jest również ważna dla zrozumienia skali oszustw, podnoszenia świadomości ogółu społeczeństwa i wywierania nacisku na państwa członkowskie.
Poprawka 6 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 5 a (nowy)
(5a) Należy zwrócić szczególną uwagę na stanowiska Parlamentu Europejskiego przyjęte w rezolucjach ustawodawczych z 3 października 2018 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej oraz wprowadzenia docelowego systemu opodatkowania handlu między państwami członkowskimi (COM(2017)0569 – C8-0363/2017 – -2017/0251(CNS)) oraz w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w zakresie stawek podatku od wartości dodanej (COM(2018)0020 – C8-0023/2018 – 2018/0005(CNS)), a także w rezolucji ustawodawczej z 3 lipca 2018 r. w sprawie zmienionego wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 904/2010 w odniesieniu do środków wzmacniania współpracy administracyjnej w dziedzinie podatku od wartości dodanej (COM(2017)0706 – C8-0441/2017 – 2017/0248(CNS)).
Poprawka 7 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 13
(13) Ogólny przepis dotyczący dostaw towarów, w tym wewnątrzunijnych dostaw towarów, i świadczenia usług powinien przewidywać, że to dostawca jest zobowiązany do zapłaty VAT.
(13) Ogólny przepis dotyczący dostaw towarów, w tym wewnątrzunijnych dostaw towarów, i świadczenia usług powinien przewidywać, że to dostawca jest zobowiązany do zapłaty VAT. Te nowe zasady umożliwią państwom członkowskim skuteczniejszą walkę z oszustwami związanymi z VAT, zwłaszcza z wewnątrzwspólnotowymi oszustwami typu „znikający podmiot gospodarczy”, które powodują straty rzędu co najmniej 50 mld EUR rocznie.
Poprawka 8 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 14 a (nowy)
(14a) Należy wprowadzić ścisłe kryteria, stosowane w sposób zharmonizowany przez wszystkie państwa członkowskie, pozwalające określić, które przedsiębiorstwa mogą skorzystać ze statusu podatnika certyfikowanego. Należy także ustanowić wspólne zasady i przepisy, które pozwolą na nakładanie grzywien i kar w przypadku naruszeń.
Poprawka 9 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 14 b (nowy)
(14b) Komisja powinna być odpowiedzialna za przedstawienie dalszych wytycznych oraz powinna kontrolować poprawność stosowania takich zharmonizowanych kryteriów przez państwa członkowskie w całej Unii.
Poprawka 10 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 15
(15) Należy zmienić przepisy dotyczące tymczasowego stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w odniesieniu do towarów ruchomych, aby zapewnić spójność tych przepisów z nowymi przepisami dotyczącymi osoby zobowiązanej do zapłaty VAT w odniesieniu do wewnątrzunijnych dostaw towarów.
(15) Należy zmienić przepisy dotyczące tymczasowego stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w odniesieniu do towarów ruchomych, aby zapewnić spójność tych przepisów z nowymi przepisami dotyczącymi osoby zobowiązanej do zapłaty VAT w odniesieniu do wewnątrzunijnych dostaw towarów. W związku z wdrożeniem niniejszej dyrektywy tymczasowe stosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia może nie być już wymagane. Komisja powinna w związku z tym przeanalizować w odpowiednim czasie potrzebę uchylenia wniosku dotyczącego tymczasowego stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia.
Poprawka 11 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 23
(23) W celu zapewnienia spójności obowiązków związanych ze sprawozdawczością VAT nakładanych na duże przedsiębiorstwa, należy zmienić częstotliwość składania deklaracji VAT w ramach opisywanej procedury szczególnej; w tym celu należy nałożyć na podatników korzystających z tej procedury obowiązek składania comiesięcznych deklaracji VAT w ramach procedury, jeżeli ich roczny obrót w Unii przekracza 2 500 000 EUR.
(23) W celu zapewnienia spójności obowiązków związanych ze sprawozdawczością VAT nakładanych na duże przedsiębiorstwa, należy zmienić częstotliwość składania deklaracji VAT w ramach opisywanej procedury szczególnej; w tym celu należy nałożyć na podatników korzystających z tej procedury obowiązek składania comiesięcznych deklaracji VAT w ramach procedury, jeżeli ich roczny obrót w Unii podlegający opodatkowaniu VAT przekracza 2 500 000 EUR.
Poprawka 12 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 25 a (nowy)
(25a) Wysoki stopień niezgodności z przepisami nie tylko powoduje straty ekonomiczne dla sumiennych podatników, ale stanowi także zagrożenie dla spójności i zborności systemu fiskalnego i wywołuje uogólnione poczucie niesprawiedliwości poprzez zakłócenie konkurencji. Skuteczny i zrozumiały system ma kluczowe znaczenie dla generowania dochodów publicznych i kształtowania poczucia odpowiedzialności zarówno obywateli, jak i przedsiębiorstw.
Poprawka 13 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 26 a (nowy)
(26a) Statystyki pokazują, że oszuści wykorzystują słabość systemu i śledzą rozwój gospodarki oraz dynamiczny wzrost zapotrzebowania na określone dostawy. Konieczne jest zatem ustanowienie systemu, który byłby wystarczająco dynamiczny, by poradzić sobie ze szkodliwymi praktykami i ograniczyć skalę zarówno celowego nieprzestrzegania przepisów (oszustw), jak i nieintencjonalnej niezgodności z przepisami.
Poprawka 14 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 26 b (nowy)
(26b) Aby ułatwić handel i zwiększyć pewność prawa w obrębie jednolitego rynku, Komisja – koncentrując się w szczególności na potrzebach MŚP, które prowadzą wewnątrzwspólnotową transgraniczną działalność gospodarczą – powinna we współpracy z państwami członkowskimi stworzyć kompleksowy i publicznie dostępny unijny internetowy portal informacyjny dla przedsiębiorstw dotyczący VAT. Ten wielojęzyczny portal powinien umożliwić szybki dostęp do dokładnych, aktualnych i istotnych informacji o funkcjonowaniu systemu VAT w poszczególnych państwach członkowskich, a w szczególności o prawidłowych stawkach VAT na różne produkty i usługi w poszczególnych państwach członkowskich, a także o warunkach stosowania stawki zerowej. Taki portal mógłby również pomóc w rozwiązaniu problemu, jakim jest luka w podatku VAT.
Poprawka 15 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 26 c (nowy)
(26c) Punkty kompleksowej obsługi stanowią główny element nowego systemu opartego na zasadzie miejsca przeznaczenia, bez którego to elementu złożoność systemu VAT i obciążenia administracyjne znacznie by się zwiększyły. Aby zapewnić interoperacyjność, łatwość użytkowania i odporność na oszustwa w przyszłości, punkty kompleksowej obsługi dla przedsiębiorstw powinny korzystać ze zharmonizowanego transgranicznego systemu informatycznego, opartego na wspólnych normach i umożliwiającego automatyczne wyszukiwanie i wprowadzanie danych, na przykład dzięki zastosowaniu ujednoliconych standardowych formularzy.
Poprawka 16 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 28
(28) W wyniku wprowadzenia, jako nowej koncepcji, wewnątrzunijnej dostawy towarów należy zastąpić termin „Wspólnota” terminem „Unia”, aby zapewnić zaktualizowane i spójne stosowanie tego terminu.
(28) W wyniku wprowadzenia, jako nowej koncepcji, wewnątrzunijnej dostawy towarów należy zastąpić termin „Wspólnota” terminem „Unia” w całej dyrektywie, aby zapewnić zaktualizowane i spójne stosowanie tego terminu.
Poprawka 17 Wniosek dotyczący dyrektywy Motyw 30 a (nowy)
(30a) Środki ustawodawcze mające na celu reformę systemu VAT, zwalczanie oszustw związanych z VAT oraz zmniejszenie luki w podatku VAT mogą być skuteczne tylko wówczas, gdy administracje podatkowe państw członkowskich będą ściślej współpracować w duchu wzajemnego zaufania i wymieniać się istotnymi informacjami, aby być w stanie realizować swoje zadania.
Poprawka 18 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 4 a (nowy) Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 8
4a) art. 8 otrzymuje brzmienie:
„Artykuł 8
„Artykuł 8
Jeżeli Komisja uzna, że przepisy przewidziane w art. 6 i 7 nie mają już uzasadnienia, szczególnie w kategoriach neutralnych warunków konkurencji lub zasobów własnych, przedstawia ona Radzie odpowiednie wnioski.”
Jeżeli Komisja uzna, że przepisy przewidziane w art. 6 i 7 nie mają już uzasadnienia, szczególnie w kategoriach uczciwej konkurencji lub zasobów własnych, przedstawia ona Parlamentowi Europejskiemu i Radzie odpowiednie wnioski.”;
Poprawka 19 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 1 – akapit 3
Jeżeli wnioskodawca jest podatnikiem, któremu przyznano status upoważnionego przedsiębiorcy na potrzeby celne, kryteria określone w ust. 2 uznaje się za spełnione.
Jeżeli wnioskodawca jest podatnikiem, któremu przyznano status upoważnionego przedsiębiorcy na potrzeby celne, kryteria określone w ust. 2 uznaje się za spełnione do celów niniejszej dyrektywy.
Poprawka 20 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 2 – litera a a (nowa)
aa) braku skazania za poważne przestępstwo związane z działalnością gospodarczą wnioskodawcy, takie jak między innymi:
(i) pranie pieniędzy;
(ii) uchylanie się od opodatkowania i oszustwo podatkowe;
(iii) nadużycia związane z programami i funduszami unijnymi;
(iv) oszukańcze bankructwo (niewypłacalność);
(v) oszustwo ubezpieczeniowe lub inne oszustwo finansowe;
(vi) przekupstwo i/lub korupcja;
(vii) cyberprzestępczość;
(viii) przynależność do organizacji przestępczej;
(ix) przestępstwa w dziedzinie prawa konkurencji;
(x) bezpośrednie lub pośrednie zaangażowanie w działalność terrorystyczną;
Poprawka 21 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 2 – litera c
c) dowodu wypłacalności finansowej wnioskodawcy, którą uznaje się za udowodnioną, gdy wnioskodawca ma dobrą sytuację finansową pozwalającą mu na wypełnianie zobowiązań, stosownie do rodzaju prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, lub gdy posiada gwarancje udzielone przez zakład ubezpieczeń lub inną instytucję finansową lub przez inne wiarygodne gospodarczo osoby trzecie.
c) dowodu wypłacalności finansowej wnioskodawcy w ostatnich trzech latach, którą uznaje się za udowodnioną, gdy wnioskodawca ma dobrą sytuację finansową pozwalającą mu na wypełnianie zobowiązań, stosownie do rodzaju prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, lub gdy posiada gwarancje udzielone przez zakład ubezpieczeń lub inną instytucję finansową lub przez inne wiarygodne gospodarczo osoby trzecie. Wnioskodawca musi posiadać rachunek bankowy w instytucji finansowej mającej siedzibę w Unii.
Poprawka 22 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 2 a (nowy)
2a. Aby zapewnić zharmonizowaną interpretację kryteriów przyznawania statusu podatnika certyfikowanego, Komisja przyjmuje w drodze aktu wykonawczego dalsze wytyczne dla państw członkowskich dotyczące oceny tych kryteriów, które będą obowiązywać w całej Unii. Pierwszy akt wykonawczy zostanie przyjęty nie później niż miesiąc po dacie wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
Poprawka 23 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 3 a (nowy)
3a. Aby zachęcać do składania wniosków o otrzymanie statusu podatnika certyfikowanego, Komisja wprowadza procedurę dostosowaną do małych i średnich przedsiębiorstw.
Poprawka 24 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 4 – akapit 1
Podatnik, który ubiega się o status podatnika certyfikowanego, musi dostarczyć organom podatkowym wszystkie wymagane przez nie informacje, aby umożliwić im podjęcie decyzji.
Podatnik, który ubiega się o status podatnika certyfikowanego, musi dostarczyć organom podatkowym wszystkie stosowne wymagane przez nie informacje, aby umożliwić im podjęcie decyzji. Organy podatkowe bezzwłocznie rozpatrują wniosek i powinny podlegać we wszystkich państwach członkowskich zharmonizowanym kryteriom w zakresie dostarczania informacji.
Poprawka 25 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 4 a (nowy)
4a. W przypadku przyznania statusu podatnika certyfikowanego odnośną informację udostępnia się za pośrednictwem systemu wymiany informacji o VAT. Zmiany tego statusu są niezwłocznie aktualizowane w tym systemie.
Poprawka 26 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 5
5. W przypadku odrzucenia wniosku organy podatkowe przekazują wnioskodawcy decyzję wraz z uzasadnieniem odmowy. Państwa członkowskie zapewniają, aby wnioskodawca miał prawo odwołania się od ewentualnej decyzji o odrzuceniu wniosku.
5. W przypadku odrzucenia wniosku organy podatkowe niezwłocznie podają wnioskodawcy podstawę odmowy wraz z decyzją, w której jasno sformułowano podstawę odmowy. Państwa członkowskie zapewniają, aby wnioskodawca miał prawo odwołania się w rozsądnych ramach czasowych od ewentualnej decyzji o odrzuceniu wniosku.
Poprawka 27 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 5 a (nowy)
5a. W przypadku odrzucenia wniosku o decyzji tej, jak również o podstawie odmowy powiadamia się organy podatkowe innych państw członkowskich.
Poprawka 28 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 6
6. Podatnik, który uzyskał status podatnika certyfikowanego, niezwłocznie informuje organy podatkowe o wszelkich okolicznościach zaistniałych po wydaniu decyzji, a mogących wpływać na dalsze obowiązywanie tego statusu. Organy podatkowe cofają status podatkowy, jeżeli kryteria określone w ust. 2 nie są już spełnione.
6. Podatnik, który uzyskał status podatnika certyfikowanego, w ciągu jednego miesiąca informuje organy podatkowe o wszelkich okolicznościach zaistniałych po wydaniu decyzji, a mogących wpływać na dalsze obowiązywanie tego statusu. Organy podatkowe cofają status podatkowy, jeżeli kryteria określone w ust. 2 nie są już spełnione. Organy podatkowe państw członkowskich, które przyznały status podatnika certyfikowanego, dokonują przeglądu tej decyzji co najmniej raz na dwa lata, aby upewnić się, że warunki są nadal spełniane. Jeżeli podatnik nie powiadomił organów podatkowych o jakichkolwiek okolicznościach mogących mieć wpływ na status podatnika certyfikowanego, zgodnie z aktem wykonawczym, lub celowo zataił te okoliczności, podatnik ten podlega proporcjonalnym, skutecznym i odstraszającym sankcjom, w tym utracie statusu podatnika certyfikowanego.
Poprawka 29 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 6 a (nowy)
6a. Podatnik, któremu odmówiono statusu certyfikowanego podatnika lub który z własnej inicjatywy poinformował organ podatkowy, że przestał spełniać kryteria określone w ust. 2, może ponownie ubiegać się o status podatnika certyfikowanego nie wcześniej niż sześć miesięcy od daty odmowy lub cofnięcia tego statusu, pod warunkiem spełnienia wszystkich kryteriów.
Poprawka 30 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 6 b (nowy)
6b. Komisja przyjmuje odpowiednie wytyczne w celu zapewnienia jednolitych norm monitorowania, czy podatnik kwalifikuje się do utrzymania statusu podatnika certyfikowanego, a także norm cofnięcia tego statusu w państwie członkowskim i państwach członkowskich.
Poprawka 31 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 6 c (nowy)
6c. Jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat wnioskodawcy odmówiono przyznania statusu upoważnionego przedsiębiorcy zgodnie z unijnym kodeksem celnym, wnioskodawcy temu nie można przyznać statusu podatnika certyfikowanego.
Poprawka 32 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 7 Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 13 a – ustęp 7
7. Status podatnika certyfikowanego w jednym państwie członkowskim jest uznawany przez organy podatkowe wszystkich państw członkowskich.”;
7. Status podatnika certyfikowanego w jednym państwie członkowskim jest uznawany przez organy podatkowe wszystkich państw członkowskich. Do wewnętrznych sporów dotyczących VAT między danym podatnikiem a krajowym organem podatkowym nadal będą miały zastosowanie mechanizmy krajowe.
Poprawka 33 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 56 a (nowy) Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 145 – ustęp 1
56a) art. 145 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Komisja przedstawia Radzie, w razie potrzeby, możliwie najszybciej, wnioski mające na celu sprecyzowanie zakresu stosowania zwolnień przewidzianych w art. 143 i 144 oraz określenie szczegółowych zasad ich wprowadzania.”
„1. Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, wrazie potrzeby, możliwie najszybciej, wnioski mające na celu sprecyzowanie zakresu stosowania zwolnień przewidzianych wart. 143 i144 oraz określenie szczegółowych zasad ich wprowadzania.”;
Poprawka 34 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 59 a (nowy) Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 150 – ustęp 1
59a) art. 150 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Komisja przedstawia Radzie, w razie potrzeby, możliwie najszybciej, wnioski mające na celu sprecyzowanie zakresu stosowania zwolnień przewidzianych w art. 148 oraz ustalenie szczegółowych zasad ich stosowania.”
„1. Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, w razie potrzeby, możliwie najszybciej, wnioski mające na celu sprecyzowanie zakresu stosowania zwolnień przewidzianych w art. 148 oraz ustalenie szczegółowych zasad ich stosowania.”;
Poprawka 35 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 68 a (nowy) Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 166
68a) art. 166 otrzymuje brzmienie
Artykuł 166
Artykuł 166
„Komisja przedkłada Radzie, w razie potrzeby, możliwie najszybciej, wnioski dotyczące wspólnych zasad stosowania VAT do transakcji, o których mowa w sekcjach 1 i 2.”
„Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, w razie potrzeby, możliwie najszybciej, wnioski dotyczące wspólnych zasad stosowania VAT do transakcji, o których mowa w sekcjach 1 i 2.”;
Poprawka 36 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 123 a (nowy) Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 293 – akapit 1 – wprowadzenie
123a) wprowadzenie w art. 293 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:
„Co cztery lata począwszy od przyjęcia niniejszej dyrektywy, na podstawie informacji uzyskanych od państw członkowskich, Komisja przedstawia Radzie sprawozdanie na temat stosowania przepisów niniejszego rozdziału oraz, w razie potrzeby i uwzględniając konieczność zapewnienia długoterminowej zbieżności przepisów krajowych, wnioski dotyczące następujących kwestii:”
„Co cztery lata począwszy od przyjęcia niniejszej dyrektywy, na podstawie informacji uzyskanych od państw członkowskich, Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat stosowania przepisów niniejszego rozdziału oraz, wrazie potrzeby iuwzględniając konieczność zapewnienia długoterminowej zbieżności przepisów krajowych, wnioski dotyczące następujących kwestii:”;
Poprawka 37 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 166 a (nowy) Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 395 – ustęp 3
166a) art. 395 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. W terminie trzech miesięcy od przesłania powiadomienia, o którym mowa w ust. 2 akapit drugi, Komisja przedstawia Radzie stosowny wniosek lub, jeżeli wniosek o odstępstwo budzi jej zastrzeżenia, komunikat przedstawiający te zastrzeżenia.”
„3. W terminie trzech miesięcy od przesłania powiadomienia, o którym mowa w ust. 2 akapit drugi, Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie stosowny wniosek lub, jeżeli wniosek o odstępstwo budzi jej zastrzeżenia, komunikat przedstawiający te zastrzeżenia.”;
Poprawka 38 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 166 b (nowy) Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 396 – ustęp 3
166b) art. 396 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. W terminie trzech miesięcy od przesłania powiadomienia, o którym mowa w ust. 2 akapit drugi, Komisja przedstawia Radzie stosowny wniosek lub, jeżeli wniosek o odstępstwo budzi jej zastrzeżenia, komunikat przedstawiający te zastrzeżenia.”
„3. W terminie trzech miesięcy od przesłania powiadomienia, o którym mowa w ust. 2 akapit drugi, Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie stosowny wniosek lub, jeżeli wniosek o odstępstwo budzi jej zastrzeżenia, komunikat przedstawiający te zastrzeżenia.”;
Poprawka 39 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 169 a (nowy) Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 404 a (nowy)
169a) po art. 404 dodaje się nowy artykuł w brzmieniu:
„Artykuł 404a
W ciągu czterech lat od przyjęcia dyrektywy Rady (UE) .../...* + Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, na podstawie informacji uzyskanych od państw członkowskich, sprawozdanie na temat wdrażania i stosowania nowych przepisów niniejszej dyrektywy oraz wnioski, w razie potrzeby [i uwzględniając konieczność zapewnienia długoterminowej zbieżności przepisów krajowych].”;
_______________
* Dyrektywa Rady (UE) .../... z dnia ... zmieniająca ... (Dz.U...).
+ Dz.U.: proszę wpisać w tekście numer dyrektywy zawarty w dokumencie PE-CONS ... (2018/0164(CNS)) oraz podać w przypisie numer, datę i tytuł tej dyrektywy wraz z odniesieniem do Dz.U.
Poprawka 40 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 169 b (nowy) Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 404 b (nowy)
169b) po art. 404a dodaje się nowy artykuł w brzmieniu:
„Artykuł 404b
W ciągu dwóch lat od przyjęcia dyrektywy Rady (UE) .../...* + Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat skuteczności wymiany istotnych informacji między administracjami podatkowymi państw członkowskich, zważywszy na znaczenie wzajemnego zaufania dla sukcesu docelowego systemu VAT.”;
________________
* Dyrektywa Rady (UE) .../... z dnia ... zmieniająca ... (Dz.U...).
+ Dz.U.: proszę wpisać w tekście numer dyrektywy zawarty w dokumencie PE-CONS ... (2018/0164(CNS)) oraz podać w przypisie numer, datę i tytuł tej dyrektywy wraz z odniesieniem do Dz.U.
Poprawka 41 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 – akapit 1 – punkt 173 a (nowy) Dyrektywa 2006/112/WE Artykuł 411 a (nowy)
173a) dodaje się nowy art. 411a w brzmieniu:
„Artykuł 411a
Do dnia 1 czerwca 2020 r. Komisja, we współpracy z państwami członkowskimi, uruchamia kompleksowy, wielojęzyczny i publicznie dostępny unijny internetowy portal informacyjny dotyczący VAT, umożliwiający przedsiębiorstwom i konsumentom uzyskanie w szybki i efektywny sposób szczegółowych informacji na temat stawek VAT – w tym na temat tego, które towary i usługi są objęte stawkami obniżonymi lub zwolnieniami – oraz wszelkich stosownych informacji na temat wdrożenia docelowego systemu VAT w poszczególnych państwach członkowskich.
W uzupełnieniu do portalu ustanawia się mechanizm automatycznego powiadamiania. Mechanizm ten zapewnia automatyczne powiadamianie podatników o zmianach i aktualizacjach stawek VAT w państwach członkowskich. Takie automatyczne powiadomienia są aktywowane, zanim zmiana zacznie obowiązywać oraz najpóźniej pięć dni po podjęciu decyzji.”;
Poprawka 42 Wniosek dotyczący dyrektywy Artykuł 1 a (nowy) Rozporządzenie (UE) nr 904/2010 Artykuł 34 i Artykuł 49 a (nowy)
Artykuł 1a
Zmiana w rozporządzeniu (UE) nr 904/2010
W rozporządzeniu (UE) nr 904/2010 wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 34 otrzymuje brzmienie:
Artykuł 34
„Artykuł 34
1. Państwa członkowskie uczestniczą w wybranych przez siebie dziedzinach roboczych Eurofisc; mogą również podjąć decyzję o zaprzestaniu swojego uczestnictwa.
1. Komisja zapewnia Eurofisc niezbędne wsparcie techniczne i logistyczne. Komisja posiada dostęp do informacji, o których mowa w art. 1 i które mogą być wymieniane w ramach Eurofisc, w sytuacjach przewidzianych w art. 55 ust. 2.
2. Państwa członkowskie, które zdecydowały się na uczestniczenie w wybranej dziedzinie roboczej Eurofisc, biorą aktywny udział w wielostronnej wymianie ukierunkowanych informacji między wszystkimi uczestniczącymi państwami członkowskimi.
2. Państwa członkowskie uczestniczą w dziedzinach roboczych Eurofisc oraz biorą aktywny udział w wielostronnej wymianie informacji.
3. Wymieniane informacje są poufne, zgodnie z art. 55.
3. Koordynatorzy dziedzin roboczych Eurofisc mogą, z własnej inicjatywy lub na wniosek, przekazywać Europolowi oraz Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) istotne informacje na temat najpoważniejszych przestępstw transgranicznych związanych z VAT.
3a. Koordynatorzy dziedzin roboczych Eurofisc mogą zwrócić się do Europolu i OLAF o udzielenie stosownych informacji. Koordynatorzy dziedzin roboczych Eurofisc udostępniają informacje otrzymane z Europolu i OLAF pozostałym uczestniczącym urzędnikom łącznikowym Eurofisc; informacje te są wymieniane drogą elektroniczną.”;
2) dodaje się nowy art. 49a w brzmieniu:
„Artykuł 49a
Państwa członkowskie i Komisja ustanawiają wspólny system gromadzenia danych statystycznych dotyczących wewnątrzwspólnotowych oszustw związanych z VAT i nieintencjonalnej niezgodności z przepisami oraz publikują co roku krajowe szacunki utraconych należności z tytułu VAT w wyniku tych oszustw, jak również szacunki dla Unii jako całości. Komisja przyjmuje w drodze aktów wykonawczych praktyczne ustalenia dotyczące tego rodzaju systemu statystycznego. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 58 ust. 2.”.
Strategie na rzecz integracji Romów
140k
54k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie konieczności wzmocnienia strategicznych unijnych ram dotyczących krajowych strategii integracji Romów po 2020 r. i bardziej zdecydowanej walki z antycygańskością (2019/2509(RSP))
– uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 5 kwietnia 2011 r. zatytułowany „Unijne ramy dotyczące krajowych strategii integracji Romów do 2020 r.” (COM(2011)0173) oraz późniejsze sprawozdania z wdrażania i oceny,
– uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka oraz Europejską konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
– uwzględniając orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczące uznania Romów za grupę wymagającą szczególnej ochrony przed dyskryminacją,
– uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 2153 z 2017 r. zatytułowaną „Promowanie integracji Romów i Trawelerów”,
– uwzględniając dyrektywę Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne(1),
– uwzględniając zalecenie Rady z dnia 9 grudnia 2013 r. w sprawie skutecznych środków integracji Romów w państwach członkowskich(2), a także konkluzje Rady z dnia 8 grudnia 2016 r. w sprawie przyspieszenia procesu integracji Romów i z dnia 13 października 2016 r. w sprawie sprawozdania specjalnego nr 14/2016 Europejskiego Trybunału Obrachunkowego,
– uwzględniając decyzję ramową Rady 2008/913/WSiSW z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych(3),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2017 r. w sprawie aspektów praw podstawowych w integracji Romów w UE: walka z antycygańskością(4),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 kwietnia 2015 r. w sprawie Międzynarodowego Dnia Romów – antycygańskość w Europie i uznanie przez UE dnia pamięci o ludobójstwie Romów podczas drugiej wojny światowej(5),
– uwzględniając sprawozdanie w sprawie praw podstawowych za 2016 r. przygotowane przez Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA), a także pierwsze i drugie Badanie Unii Europejskiej na temat mniejszości i dyskryminacji (EU-MIDIS I i II) opracowane przez FRA oraz różne inne badania i sprawozdania dotyczące Romów,
– uwzględniając europejską inicjatywę obywatelską „Minority SafePack” zarejestrowaną w dniu 3 kwietnia 2017 r.,
– uwzględniając odpowiednie sprawozdania i zalecenia romskiego społeczeństwa obywatelskiego, organizacji pozarządowych i ośrodków badawczych,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że antycygańskość(6) jest szczególnym rodzajem rasizmu, ideologią opartą na wyższości rasowej, formą odczłowieczenia i rasizmu instytucjonalnego, dla której pożywką jest dyskryminacja historyczna, a której przejawami są między innymi przemoc, mowa nienawiści, wyzysk, stygmatyzacja i dyskryminacja w najbardziej jaskrawej formie(7);
B. mając na uwadze, że Romowie(8) w Europie są nadal pozbawieni podstawowych praw człowieka;
C. mając na uwadze, że w ustaleniach zawartych w sprawozdaniu Komisji z oceny Unijnych ram dotyczących krajowych strategii integracji Romów do 2020 r. (COM(2018)0785) podkreśla się, że „ramy miały zasadnicze znaczenie dla rozwoju unijnych i krajowych instrumentów i struktur mających na celu promowanie integracji Romów, lecz ambitne założenie »położenia kresu wykluczeniu Romów« nie zostało zrealizowane”;
D. mając na uwadze, że ocena przeprowadzona przez Komisję wykazała, iż strategie integracji muszą uwzględniać różne cele jednocześnie oraz w ramach kompleksowego podejścia koncentrującego się w większym stopniu na walce z antycygańskością; mając na uwadze, że obok czterech celów dotyczących integracji Romów (edukacja, sytuacja mieszkaniowa, zatrudnienie i ochrona zdrowia) powinien znaleźć się szczegółowy cel w postaci niedyskryminacji;
E. mając na uwadze, że postępy na drodze do integracji Romów są, ogólnie rzecz biorąc, ograniczone; mając na uwadze, że zaobserwowano poprawę sytuacji w odniesieniu do przedwczesnego kończenia nauki i do wczesnej edukacji, ale sytuacja pod względem segregacji w szkołach uległa pogorszeniu; mając na uwadze, że poprawiła się samoocena stanu zdrowia Romów, ale ich dostęp do opieki medycznej jest nadal ograniczony; mając na uwadze, że w większości państw członkowskich nie odnotowano poprawy w dostępie do zatrudnienia, a do tego wzrósł udział młodych Romów niekształcących się, niepracujących ani nieszkolących się; mając na uwadze, że sytuacja mieszkaniowa budzi poważne obawy, a w kwestii ubóstwa osiągnięto jedynie niewielki postęp; mając na uwadze, że źródłem poważnych obaw nadal jest też antycygańskość i jej przejawy, takie jak przestępstwa z nienawiści i mowa nienawiści – w internecie i poza nim; mając na uwadze, że działanie UE uznano za wnoszące istotną wartość dodaną do krajowych strategii na rzecz Romów i ich wdrażania z wykorzystaniem obszarów polityki, zarządzania i finansów;
F. mając na uwadze, że w ocenie odnotowano niedociągnięcia w pierwotnym projekcie ram oraz ich ograniczoną skuteczność podczas wdrażania;
G. mając na uwadze, że w ocenie zwrócono uwagę na potrzebę wzmocnienia pozycji Romów i ich uczestnictwa za pomocą specjalnych środków; mając na uwadze, że takie wzmocnienie pozycji Romów i organizacji pozarządowych oraz budowanie ich zdolności ma kluczowe znaczenie;
H. mając na uwadze, że w ocenie wskazuje się, że w unijnych ramach nie zwrócono wystarczającej uwagi na ukierunkowanie na konkretne grupy Romów, że należy zająć się dyskryminacją z wielu przyczyn jednocześnie i dyskryminacją krzyżową oraz że w strategiach należy uwzględnić wyraźnie zaakcentowany aspekt płci i podejście skupiające uwagę na potrzebach dzieci;
I. mając na uwadze, że w obecnych unijnych ramach brakuje jasnych założeń i wymiernych celów; mając na uwadze, że procedury monitorowania pod względem jakościowym i ilościowym są niewystarczające, a zalecenia dla poszczególnych krajów nie są wiążące; mając na uwadze, że działania podejmowane w dążeniu do rozwiązania problemu ograniczonego udziału Romów i społeczności romskich w projektowaniu tych ram, ich wdrażaniu i monitorowaniu oraz ocenie środków, programów i projektów dotyczących Romów są niewystarczające;
J. mając na uwadze, że w większości głównych programów nie uwzględnia się Romów, a także mając na uwadze, że ukierunkowane działania objęte funduszami strukturalnymi nie doprowadziły do trwałych pozytywnych zmian w życiu Romów znajdujących się w najbardziej niekorzystnej sytuacji;
K. mając na uwadze, że państwa członkowskie ponoszą jednoznaczną odpowiedzialność za podejmowanie środków naprawczych przeciwdziałających praktykom dyskryminującym Romów;
L. mając na uwadze, że kwestia budowania zaufania między Romami i nie-Romami ma kluczowe znaczenie dla poprawy warunków życia i szans życiowych Romów; mając na uwadze, że zaufanie ma zasadnicze znaczenie dla całego społeczeństwa;
1. podtrzymuje swoje stanowisko, apele i zalecenia przedstawione i przyjęte w rezolucji z dnia 25 października 2017 r. w sprawie aspektów praw podstawowych w integracji Romów w UE: walka z antycygańskością; wyraża ubolewanie z powodu ograniczonego zakresu działań podjętych w związku z zaleceniami przedstawionymi w tej rezolucji;
2. wzywa Komisję do:
(i)
podjęcia działań w odpowiedzi na apele Parlamentu, Rady oraz licznych organizacji pozarządowych i ekspertów i zaproponowania strategicznych unijnych ram dotyczących krajowych strategii integracji Romów na okres po 2020 r., zawierających szerszy zestaw obszarów priorytetowych, jasne i wiążące cele, harmonogramy i wskaźniki z myślą o monitorowaniu i rozwiązywaniu konkretnych wyzwań oraz odzwierciedleniu różnorodności społeczności romskich, a także do przeznaczenia na ten cel znacznych funduszy publicznych;
(ii)
należytego angażowania przedstawicieli Romów, organizacji pozarządowych i europejskiej sieci krajowych organów ds. równości (Equinet) w proces opracowywania unijnych ram strategicznych, w tym przez widoczną i dostępną procedurę konsultacji, oraz do zapewnienia im znaczącego udziału we wdrażaniu, monitorowaniu i ocenie tego procesu, a tym samym wzmocnienia ich podmiotowości;
(iii)
uznania walki z antycygańskością za główny element unijnych ram strategicznych, w tym przez wprowadzenie celu szczegółowego w postaci przeciwdziałania dyskryminacji, jak również innych celów, takich jak włączenie Romów do zrównoważonego środowiskowo, cyfrowego społeczeństwa i ich sprawiedliwa reprezentacja we wszystkich dziedzinach życia, a także zachęcania państw członkowskich, by opracowywały ukierunkowane strategie i konkretne działania mające na celu walkę z antycygańskością w uzupełnieniu do walki z jednym z jej przejawów, jakim jest wykluczenie społeczne i ekonomiczne;
(iv)
dopilnowania, by w unijnych ramach strategicznych odpowiednio uwzględniono dyskryminację z wielu przyczyn jednocześnie i dyskryminację krzyżową, aspekt płci oraz podejście skupiające uwagę na potrzebach dzieci;
(v)
zapewnienia przydziału odpowiednich zasobów ludzkich i finansowych, tak aby stworzyć niezbędne możliwości w zakresie monitorowania, wspierania i udzielania wytycznych w odniesieniu do wdrażania krajowych strategii integracji Romów, w tym wytycznych dla krajowych punktów kontaktowych ds. Romów;
(vi)
wzmocnienia Agencji Praw Podstawowych (FRA) w zakresie jej mandatu, potencjału instytucjonalnego, zasobów ludzkich i budżetu, aby umożliwić jej udzielanie pomocy w opracowywaniu, wdrażaniu, monitorowaniu i ocenie krajowych strategii integracji Romów;
(vii)
przyjęcia strategii na rzecz różnorodności i integracji siły roboczej z myślą o zatrudnianiu Romów w instytucjach unijnych;
(viii)
zwrócenia uwagi w unijnych ramach strategicznych na określone grupy społeczności romskiej, takie jak Romowie w UE, którzy korzystają z prawa do swobodnego przemieszczania się, obywatele państw trzecich i Romowie w krajach przystępujących;
(ix)
ujęcia w unijnych ramach strategicznych procesu prawdy, uznania i pojednania przez wzgląd na budowanie zaufania oraz zwracania uwagi na określone środki i inicjatywy kulturalne i strukturalne wspierane z funduszy UE;
(x)
dalszego sprawdzania integracyjnego charakteru głównych dziedzin polityki publicznej państw członkowskich zgodnie z europejskim semestrem w ramach strategii „Europa 2020”, a także do utrzymywania ścisłego powiązania między integracyjnymi reformami strukturalnymi, realizacją celów w zakresie integracji Romów i wykorzystaniem finansowania ze środków UE w państwach członkowskich;
3. wzywa państwa członkowskie do:
(i)
opracowania krajowych strategii integracji Romów na okres po 2020 r., zawierających szeroki zestaw obszarów priorytetowych, jasne i wiążące cele, harmonogramy i wskaźniki z myślą o monitorowaniu i rozwiązywaniu konkretnych wyzwań oraz odzwierciedleniu różnorodności społeczności romskich, a także do przeznaczenia na ten cel znacznych funduszy publicznych;
(ii)
stosowania podejścia oddolnego i angażowania przedstawicieli Romów, społeczności, organizacji pozarządowych i organów ds. równości w opracowywanie krajowych strategii integracji Romów oraz do zapewnienia im znaczącego udziału we wdrażaniu, monitorowaniu i ocenie tych strategii;
(iii)
uznania walki z antycygańskością za główny element ich strategii w uzupełnieniu do walki z jednym z przejawów antycygańskości, jakim jest wykluczenie społeczne i ekonomiczne; opracowania ukierunkowanych strategii i konkretnych działań mających na celu walkę z antycygańskością, takich jak badanie przypadków ataków rasistowskich przeciwko Romom, do których dochodzi obecnie i doszło w przeszłości, a także do zachęcania do sprawiedliwej reprezentacji Romów we wszystkich sferach życia, w tym w mediach, instytucjach publicznych i organach politycznych;
(iv)
dopilnowania, by w ich strategiach odpowiednio uwzględniono dyskryminację z wielu przyczyn jednocześnie i dyskryminację krzyżową, aspekt płci oraz podejście skupiające uwagę na potrzebach dzieci;
(v)
jednoznacznego uznania dzieci za priorytet przy programowaniu i wdrażaniu swoich krajowych strategii integracji Romów; ponownie podkreśla znaczenie ochrony i promowania równego dostępu romskich dzieci do wszelkich praw;
(vi)
wzmocnienia mandatu, zdolności instytucjonalnej, zasobów ludzkich i budżetu krajowych punktów kontaktowych ds. Romów oraz zapewnienia im odpowiedniej pozycji w strukturze organów administracji publicznej, tak aby mogły wykonywać swą pracę w ramach skutecznej koordynacji międzysektorowej;
(vii)
zwrócenia uwagi w ich strategiach na określone grupy społeczności romskiej, takie jak Romowie w UE, którzy korzystają z prawa do swobodnego przemieszczania się, i obywatele państw trzecich, w tym Romowie z krajów przystępujących;
(viii)
uwzględnienia w ich strategiach procesu prawdy, uznania i pojednania przez wzgląd na budowanie zaufania oraz zwracania uwagi na określone środki i inicjatywy kulturalne i strukturalne wspierane z funduszy publicznych;
(ix)
zapewnienia i zabezpieczenia prawdziwie włączającego charakteru głównych dziedzin ich polityki publicznej, wykorzystywania dostępnych funduszy strukturalnych UE w celu poprawy warunków bytowych i szans życiowych Romów w przejrzysty i odpowiedzialny sposób; badania przypadków wykorzystania stosownych funduszy niezgodnie z przeznaczeniem, które mają miejsce obecnie lub miały miejsce w przeszłości, oraz podejmowania kroków prawnych przeciwko sprawcom; podjęcia niezbędnych kroków w celu zabezpieczenia absorpcji wszystkich funduszy skierowanych do społeczności romskich, także do końca okresu obowiązywania bieżących WRF;
4. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie, rządom i parlamentom państw członkowskich i krajów kandydujących, Agencji Praw Podstawowych UE, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Komitetowi Regionów w celu przekazania parlamentom i radom na poziomie niższym niż krajowy, Radzie Europy i Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Angielski termin anti-Gypsyism oznaczający antycygańskość bywa różnie zapisywany, a w poszczególnych państwach członkowskich zjawisko to określa się niekiedy w nieco odmienny sposób, np. jako Antiziganismus.
Zalecenie nr 13 Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI) dotyczące ogólnej polityki zwalczania antycygańskości i dyskryminacji Romów.
Słowa „Romowie” używa się jako ogólnego terminu obejmującego różne powiązane grupy z całej Europy, prowadzące zarówno osiadły, jak i wędrowny tryb życia, takie jak Romowie, Trawelerzy, Sinti, Manusze, Kalé, Romaniczale, Bojasze, Aszkali, Egipcjanie Bałkańscy, Jenisze, Domowie i Lomowie, które mogą różnić się między sobą kulturą i stylem życia.
Stosowanie postanowień Traktatu dotyczących obywatelstwa UE
194k
66k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie stosowania postanowień Traktatu dotyczących obywatelstwa UE (2018/2111(INI))
– uwzględniając art. 2, 3, 6, 9, 10, 11, 12, 21 i 23 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), a także art. 8, 9, 10, 15, 18, 20, 21, 22, 23 24, 26, 45, 46, 47, 48, 153 i 165 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
– uwzględniając art. 10 i 11 TUE oraz art. 10 ust. 3, który stanowi, że „[k]ażdy obywatel ma prawo uczestniczyć w życiu demokratycznym Unii”,
– uwzględniając art. 3 ust. 2 TUE, w którym zapewnia się swobodę przepływu osób,
– uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając wieloletnie ramy finansowe na lata 2020–2027,
– uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji(1),
– uwzględniając dyrektywę 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, zmieniającą rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylającą dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG(2),
– uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) nr 390/2014 z dnia 14 kwietnia 2014 r. ustanawiające program „Europa dla obywateli”(3) na okres 2014-2020,
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 492/2011 z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii(4),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/589 z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie europejskiej sieci służb zatrudnienia (EURES), dostępu pracowników do usług w zakresie mobilności i dalszej integracji rynków pracy oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 492/2011 i (UE) nr 1296/2013(5),
– uwzględniając dyrektywę 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych(6),
– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/55/UE z dnia 20 listopada 2013 r. zmieniającą dyrektywę 2005/36/WE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych i rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 w sprawie współpracy administracyjnej za pośrednictwem systemu wymiany informacji na rynku wewnętrznym(7),
– uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Rady ustanawiającej unijny tymczasowy dokument podróży i uchylającej decyzję 96/409/WPZiB (COM(2018)0358),
– uwzględniając dyrektywę Rady (UE) 2015/637 z dnia 20 kwietnia 2015 r. w sprawie środków koordynacji i współpracy mających ułatwić ochronę konsularną niereprezentowanych obywateli Unii w państwach trzecich oraz uchylającą decyzję 95/553/WE(8),
– uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program „Prawa i Wartości” (COM(2018)0383),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 2 lipca 2009 r. pt. „Wytyczne w celu skuteczniejszej transpozycji i stosowania dyrektywy 2004/38/WE w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich” (COM(2009)0313),
– uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 24 stycznia 2017 r. zatytułowane „Wzmocnienie praw obywateli w Unii demokratycznych zmian. Sprawozdanie na temat obywatelstwa UE z 2017 r.” (COM(2017)0030),
– uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 12 września 2018 r. w sprawie sieci współpracy wyborczej, przejrzystości w internecie, ochrony przed cyberincydentami i przeciwdziałania kampaniom dezinformacyjnym w kontekście wyborów do Parlamentu Europejskiego (C(2018)5949),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie poprawy funkcjonowania Unii Europejskiej dzięki wykorzystaniu potencjału traktatu z Lizbony(9),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 28 października 2015 r. w sprawie europejskiej inicjatywy obywatelskiej(10) oraz wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie europejskiej inicjatywy obywatelskiej (COM(2017)0482),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie obywatelstwa UE na sprzedaż(11),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 kwietnia 2016 r. w sprawie zdobywania wiedzy o UE w szkole(12),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 2 marca 2017 r. w sprawie wdrożenia rozporządzenia Rady (UE) nr 390/2014 z dnia 14 kwietnia 2014 r. ustanawiającego program „Europa dla Obywateli” na lata 2014–2020(13),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie przeszkód utrudniających obywatelom UE swobodne przemieszczanie się i podejmowanie pracy na rynku wewnętrznym(14),
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 31 stycznia 2013 r. pt. „Wzmocnienie obywatelstwa UE poprzez propagowanie praw wyborczych obywateli UE”,
– uwzględniając badania opublikowane w 2016 r. przez Departament Tematyczny C Parlamentu Europejskiego pt. „Przeszkody w prawie do swobodnego przemieszczania się i pobytu obywateli UE i ich rodzin”,
– uwzględniając sprawozdanie Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 2018 r. pt. „Urzeczywistnienie praw obywateli UE: sądy krajowe egzekwujące swobodę przemieszczania się i powiązane prawa”,
– uwzględniając wyniki badania Eurobarometr 89/2018,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 lutego 2018 r. w sprawie składu Parlamentu Europejskiego(15),
– uwzględniając swoje stanowisko z dnia 4 lipca 2018 r. w sprawie projektu decyzji Rady zmieniającej Akt dotyczący wyborów przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich, załączony do decyzji Rady 76/787/EWWiS, EWG, Euratom z dnia 20 września 1976 r. („akt wyborczy”)(16),
– uwzględniając swoją decyzję z dnia 7 lutego 2018 r. w sprawie przeglądu porozumienia ramowego dotyczącego stosunków między Parlamentem Europejskim a Komisją(17),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 i zasobów własnych(18),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 listopada 2018 r. w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 – stanowisko Parlamentu z myślą o osiągnięciu porozumienia(19),
– uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 12 września 2018 r. zatytułowany „Zapewnienie wolnych i uczciwych wyborów europejskich” (COM(2018)0637),
– uwzględniając art. 52 Regulaminu, a także art. 1 ust. 1 lit. e) decyzji Konferencji Przewodniczących z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie procedury udzielania zgody na sporządzenie sprawozdań z własnej inicjatywy i załącznik 3 do tej decyzji,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych oraz opinie przedstawione przez Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych i Komisję Petycji (A8-0041/2019),
A. mając na uwadze, że obywatelstwo UE i powiązane z nim prawa zostały wprowadzone po raz pierwszy w 1992 r. na mocy traktatu z Maastricht, a następnie zostały wzmocnione w Traktacie z Lizbony, który wszedł w życie w grudniu 2009 r., lecz zostały wdrożone tylko częściowo;
B. mając na uwadze, że zgodnie z prawami, wartościami i zasadami, na których opiera się Unia i które zostały podkreślone w art. 2 i 6 TUE, obywatel znajduje się w samym centrum projektu europejskiego; mając na uwadze, że debata na temat przyszłości Europy obejmuje zatem również refleksję na temat siły naszej wspólnej tożsamości;
C. mając na uwadze, że zasady przejrzystości, uczciwości i rozliczalności instytucji UE i procesów decyzyjnych, zapisane w art. 10 i 11 TUE oraz w art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, są istotnymi elementami koncepcji obywatelstwa i mają zasadnicze znaczenie dla budowania i wzmacniania wiarygodności i zaufania do Unii jako całości; mając na uwadze, że sięganie do tymczasowych ustaleń i instrumentów międzyrządowych w różnych obszarach polityki UE, a także zwracanie się do nieformalnych organów decyzyjnych, obchodząc przy tym zwykłą unijną procedurę legislacyjną i powodując jej dezinstytucjonalizację, grozi poważnym naruszeniem takich zasad;
D. mając na uwadze, że UE napotykała trudności w sprostaniu licznym kryzysom o poważnych konsekwencjach społeczno-gospodarczych, które doprowadziły do pojawienia się ideologii populistycznych i nacjonalistycznych opartych na tożsamości sprzyjającej wykluczeniu i kryteriach supremacji, które są sprzeczne z wartościami europejskimi;
E. mając na uwadze, że niezadowalające zarządzanie różnymi kryzysami pogłębiło rozczarowanie obywateli niektórymi wynikami projektu integracji z UE; mając na uwadze, że kluczowe znaczenie ma zagwarantowanie, by obywatelstwo UE było uznawane za ceniony przywilej wśród obywateli, w tym dzięki przywróceniu zaufania do projektu UE, przyznaniu pierwszeństwa promowaniu wszystkich praw obywatelskich, w tym praw cywilnych, politycznych i społecznych, poprawie jakości demokracji w Unii, praktycznemu korzystaniu z podstawowych praw i wolności oraz możliwości udziału każdego obywatela w życiu demokratycznym Unii, przy jednoczesnym zapewnieniu większego zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego w procesy podejmowania decyzji i ich wdrażania;
F. mając na uwadze, że obecny przegląd europejskiej inicjatywy obywatelskiej ma na celu poprawę jej skuteczności oraz wzmocnienie demokracji partycypacyjnej i aktywnego obywatelstwa;
G. mając na uwadze, że dostęp do obywatelstwa UE uzyskuje się w drodze posiadania obywatelstwa państwa członkowskiego, które regulowane jest prawem krajowym; mając jednocześnie na uwadze, że prawa i obowiązki wynikające z obywatelstwa UE są określone w prawie UE i nie są zależne od państw członkowskich, w związku z czym państwa członkowskie nie mogą ich ograniczać w nieuzasadniony sposób;
H. mając na uwadze, że w kwestii dostępu do obywatelstwa krajowego państwa członkowskie powinny kierować się zasadami prawa UE, takimi jak zasady proporcjonalności, praworządności i niedyskryminacji, które zostały dokładnie rozwinięte w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej;
I. mając na uwadze, że perspektywa brexitu uwidoczniła znaczenie praw obywatelskich UE, zwłaszcza wśród młodych Europejczyków, oraz ich rolę w życiu milionów obywateli UE, a ponadto zwiększyła w UE wiedzę na temat konsekwencji potencjalnej utraty takich praw po obu stronach;
J. mając na uwadze, że średnia frekwencja w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 r. wyniosła 42,6 %; mając na uwadze, że według najnowszego badania Eurobarometr z maja 2018 r. tylko 19 % ankietowanych Europejczyków znało datę kolejnych wyborów europejskich;
K. mając na uwadze, że obywatele UE praktycznie nie znają biur Europe Direct, mimo że odgrywają one główną rolę informacyjną;
L. mając na uwadze, że w całej UE istnieje ponad 400 centrów informacyjnych Europe Direct, które przyczyniają się do przekazywania przez Komisję informacji na temat polityki Unii Europejskiej mającej bezpośrednie znaczenie dla obywateli, w celu utrzymania kontaktu z obywatelami na szczeblu lokalnym i regionalnym;
M. mając na uwadze, że koncepcja obywatelstwa definiuje relacje obywateli ze społecznością polityczną, w tym ich prawa, obowiązki i odpowiedzialność; mając na uwadze, że art. 20 TFUE daje obywatelom UE prawo do głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach lokalnych w państwie członkowskim miejsca zamieszkania na takich samych warunkach jak obywatele tego państwa;
N. mając na uwadze, że obywatele europejscy są bezpośrednio reprezentowani w Parlamencie Europejskim, a każdy obywatel musi być traktowany przez instytucje UE z jednakową uwagą; mając na uwadze, że art. 8 TFUE ustanawia zasadę uwzględniania problematyki płci, stanowiąc, że „we wszystkich swoich działaniach Unia zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet”;
O. mając na uwadze, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) orzekł w szeregu spraw, iż obywatele państwa członkowskiego mogą powoływać się na prawo wynikające z obywatelstwa UE wobec tego państwa(20);
P. mając na uwadze, że wiele państw członkowskich oferuje tzw. programy złotych wiz i systemy inwestycyjne jako sposób na uzyskanie obywatelstwa;
Q. mając na uwadze, że swoboda przemieszczania się daje obywatelom Unii możliwość podróżowania, studiowania, pracy i życia w innych państwach UE; mając na uwadze, że ponad 16 milionów Europejczyków korzysta z przysługującego im prawa do pobytu w innym państwie UE;
R. mając na uwadze, że prawo do swobodnego przemieszczania się ma kluczowe znaczenie dla obywatelstwa UE oraz uzupełnia inne swobody na rynku wewnętrznym UE; mając na uwadze, że młodzi Europejczycy są szczególnie przywiązani do swobody przemieszczania się, którą uważa się za najbardziej pozytywne osiągnięcie UE po zapewnieniu pokoju w Europie;
S. mając na uwadze, że wdrożenie dyrektywy 2004/38/WE napotkało trudności praktyczne, a Europejczycy wciąż mogą mieć trudności z przemieszczaniem się do innego państwa członkowskiego lub zamieszkaniem w nim w wyniku dyskryminacji ze względu na przynależność państwową, wymogi związane z wjazdem i pobytem; mając na uwadze, że Trybunał Sprawiedliwości w wielu orzeczeniach dążył do uściślenia kluczowych koncepcji związanych z mobilnością obywateli UE;
T. mając na uwadze, że prawo do ochrony konsularnej zostało zagwarantowane w art. 20 i 23 TFUE, w związku z czym obywatele UE przebywający na terytorium państwa trzeciego, w którym państwo członkowskie ich przynależności państwowej nie jest reprezentowane, mają prawo do ochrony udzielanej przez dowolne inne państwo członkowskie na tych samych warunkach, na jakich udziela ono ochrony swoim obywatelom; mając na uwadze, że obywatele europejscy z państwa członkowskiego nieposiadającego reprezentacji w danym państwie trzecim mogą być narażeni na sytuacje kryzysowe, klęski żywiołowe lub wydarzenia takie jak ataki terrorystyczne;
U. mając na uwadze, że Komisja przedstawiła w sprawozdaniu w sprawie obywatelstwa UE z 2017 r. zobowiązanie do zorganizowania ogólnounijnej kampanii informacyjnej na temat obywatelstwa UE, aby pomóc obywatelom lepiej zrozumieć przysługujące im prawa; mając na uwadze, że tę powinność lepszego informowania obywateli UE o ich prawach i obowiązkach muszą wypełniać zarówno państwa członkowskie, jak i społeczeństwo obywatelskie;
V. mając na uwadze, że według sprawozdania Komisji na temat obywatelstwa UE z 2017 r. od 2012 r. coraz więcej osób zgłasza, że doświadczyło jakiejś formy dyskryminacji;
W. mając na uwadze, że utworzenie strefy Schengen oraz włączenie dorobku Schengen do unijnych ram prawnych znacznie zwiększyło swobodę przemieszczania się na terytorium UE i jest jednym z największych osiągnięć procesu integracji europejskiej;
X. mając na uwadze, że wprowadzenie obywatelstwa europejskiego jest zwieńczeniem europejskiego projektu, którego potencjał nie został jeszcze w pełni zrealizowany; podkreśla, że jest to unikalna struktura, niespotykana nigdzie indziej na świecie;
1. uważa, że nie wdrożono wszystkich postanowień dotyczących obywatelstwa UE w stopniu odpowiadającym ich pełnemu potencjałowi, mimo że takie wdrożenie umożliwiłoby konsolidację tożsamości europejskiej; podkreśla, że stworzenie obywatelstwa UE dowiodło, iż może istnieć forma obywatelstwa, którego nie określa narodowość i które stanowi podstawę obszaru politycznego, z którego wynikają prawa i obowiązki określone przez Unię Europejską, a nie przez państwo; wzywa instytucje Unii do przyjęcia niezbędnych środków w celu poprawy wdrażania, zakresu i skuteczności postanowień Traktatu dotyczących obywatelstwa, a także odpowiednich postanowień zapisanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej; zwraca uwagę, że obywatele europejscy nie są wystarczająco świadomi swoich praw wynikających z obywatelstwa UE;
2. przypomina, że obywatelstwo UE uzupełnia obywatelstwo państwa członkowskiego; podkreśla, że obywatelstwo UE umożliwia obywatelom komplementarność wielu tożsamości, natomiast radykalny nacjonalizm i ideologie populistyczne ograniczają taką możliwość; jest zdania, że aktywne obywatelstwo i zachęcanie do aktywności obywatelskiej mają kluczowe znaczenie dla wzmocnienia poczucia przynależności do projektu politycznego, aby wspierać pogłębianie wspólnego poczucia tożsamości europejskiej, wzajemne zrozumienie, dialog międzykulturowy i współpracę transnarodową oraz tworzenie otwartych, inkluzywnych, spójnych i odpornych społeczeństw;
3. uważa, że pełne wdrożenie przez unijne instytucje, organy, urzędy i agencje Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz aktywne promowanie praw i zasad w niej przewidzianych stanowi jeden z kluczowych czynników zagwarantowania skutecznego zaangażowania obywateli w demokratyczny proces unijny oraz nadaje konkretny wymiar postanowieniom zawartym w art. 20 TFUE;
4. podkreśla, że zbiór praw i obowiązków wynikających z obywatelstwa Unii nie może być ograniczany bez uzasadnienia; w związku z powyższym wzywa państwa członkowskie, by skorzystały ze swoich prerogatyw w zakresie przyznawania obywatelstwa w duchu uczciwej współpracy, w tym w przypadku dzieci obywateli UE mających trudności w spełnieniu kryteriów obywatelstwa zgodnie z przepisami krajowymi; podkreśla, że pomyślne korzystanie z praw obywatelskich zakłada ochronę i promowanie wszystkich praw i wolności zapisanych w Karcie praw podstawowych UE, w tym dotyczących osób z niepełnosprawnością, które powinny móc korzystać ze swoich praw podstawowych w taki sam sposób jak pozostali obywatele, oraz że uwzględnianie aspektu płci jest wdrażane w celu zapewnienia kobietom pełnego korzystania z praw związanych z obywatelstwem UE;
5. przypomina, że obywatelstwo UE niesie również szerzej zakrojone skutki i przyznaje prawa w zakresie uczestnictwa w życiu demokratycznym wynikające z art. 10 i 11 TUE; podkreśla, że na potrzeby korzystania z prawa do udziału w życiu demokratycznym Unii decyzje powinny być podejmowane w sposób jak najbardziej otwarty i jak najbliższy obywatelowi, w związku z czym zasadnicze znaczenie ma zapewnienie odpowiednich gwarancji przejrzystości w procesie decyzyjnym oraz zwalczanie korupcji;
6. wyraża ubolewanie, że w niektórych państwach członkowskich stosuje się odstępstwa od części Traktatów, co podważa prawa obywateli, które na mocy Traktatów powinny być takie same dla wszystkich, i de facto powoduje powstawanie różnic w przestrzeganiu tych praw;
7. zwraca uwagę, że program Erasmus+, program „Prawa, równość i obywatelstwo” i program „Europa dla Obywateli” zapewniają obywatelom UE, a zwłaszcza młodzieży, ogromne korzyści dzięki zwiększeniu ich wiedzy na temat ich statusu jako obywateli UE oraz na temat praw wynikających z tego statusu i wartości leżących u jego podstaw; jest zdania, że europejskie programy wolontariatu, takie jak wolontariat europejski i Europejski Korpus Solidarności również stanowią integralną część budowania obywatelstwa europejskiego; podkreśla kluczowe znaczenie takich programów, zwłaszcza wśród młodzieży, i wzywa do ich większego wspierania finansowego;
Prawa polityczne
8. wyraża zaniepokojenie tendencją do spadku frekwencji wyborczej zarówno w wyborach krajowych, jak i w wyborach do Parlamentu Europejskiego, zwłaszcza wśród młodych ludzi; jest przekonany, że wzmocnienie sfery publicznej UE oraz pełne wdrożenie obywatelstwa europejskiego może potencjalnie pomóc w odwróceniu tej tendencji poprzez zwiększenie wśród obywateli poczucia przynależności do społeczności europejskiej i pobudzanie demokracji pośredniej;
9. dostrzega wysiłki Komisji mające na celu promowanie programów wzmacniających obywatelstwo europejskie i znajomość wśród obywateli ich praw politycznych; dostrzega jednak niewielkie postępy we wdrażaniu art. 165 TFUE jako podstawy prawnej promowania europejskiego wymiaru w edukacji obywatelskiej; uznaje za kluczowe promowanie uczestnictwa obywateli w życiu demokratycznym UE i uważa, że opracowanie unijnych programów w systemach kształcenia powinno być priorytetem umożliwiającym dalsze wykorzystanie potencjału obywatelstwa UE;
10. ponownie wyraża ubolewanie wobec faktu, że niektórzy obywatele UE są pozbawiani prawa wyborczego w państwie członkowskim ich przynależności państwowej i nie mogą uczestniczyć w krajowych wyborach parlamentarnych w państwie członkowskim zamieszkania; podkreśla, że utrata praw wyborczych wynikająca ze stałego pobytu w innym państwie członkowskim mogłaby zniechęcać obywateli do przenoszenia się do innego państwa członkowskiego, a tym samym stanowić potencjalne naruszenie art. 18 TFUE;
11. uważa, że w systemie demokracji przedstawicielskiej istotne jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania instytucji UE w celu ochrony wszystkich praw politycznych obywateli UE; podkreśla znaczenie dostępności informacji na temat obywatelstwa UE oraz praw wynikających z jego posiadania we wszystkich językach urzędowych Unii Europejskiej, tak by wzmocnić pojęcie obywatelstwa UE; ubolewa, że od wejścia w życie Traktatu z Lizbony art. 15 ust. 3 TFUE, który stał się podstawą prawną publicznego dostępu do dokumentów i który obejmuje przepisami dotyczącymi dostępu wszystkie unijne instytucje, organy, agencje i urzędy, nie został jeszcze w pełni wdrożony; uważa, że państwa członkowskie stale utrudniają postępy w dążeniu do przyjęcia nowego rozporządzenia;
Swoboda przemieszczania się
12. przyjmuje z zadowoleniem korzyści, które swobodne przemieszczanie się przynosi obywatelom UE i gospodarkom państw członkowskim; podkreśla, że prawa wynikające z dyrektywy 2004/38/WE w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich nie zawsze są znane i respektowane, co skutkuje przeszkodami w swobodnym przemieszczaniu się i pobycie obywateli UE i członków ich rodzin, a także ich dyskryminacją; przypomina, że państwa członkowskie mają obowiązek ochrony praw do swobodnego przemieszczania się, w tym prawa do łączenia rodzin, w przypadku małżonków tej samej płci;
13. jest zaniepokojony faktem, że wykładnia określonych przepisów i pojęć zawartych w dyrektywie 2004/38/WE przez sądy krajowe różni się nie tylko między państwami członkowskimi, lecz czasami również w obrębie tej samej jurysdykcji; odnotowuje z zaniepokojeniem, że organy krajowe nie zawsze mają pełną świadomość praw i obowiązków ustanowionych w dyrektywie 2004/38/WE;
14. podkreśla problem braku informacji lub przekazywania nieprawidłowych lub mylących informacji dotyczących wymogów wizowych dla członków rodzin lub praw pobytu; nalega, by państwa członkowskie zapewniły wyeliminowanie niepotrzebnych przeszkód utrudniających korzystanie z prawa wjazdu/pobytu, w szczególności dla obywateli państw trzecich, którzy są członkami rodzin obywateli UE;
15. wyraża zaniepokojenie z powodu trudności, jakie obywatele napotykają w procesie uznawania ich kwalifikacji zawodowych na terytorium Europy; wyraża przekonanie, że dyrektywa w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych i europejskie ramy kwalifikacji pomogły w ułatwieniu uznawania kwalifikacji zawodowych między państwami członkowskimi; uważa również, że uznawanie kwalifikacji zawodowych jest kluczowe dla zagwarantowania wyższego stopnia mobilności zarówno studentów, jak i pracowników; apeluje do Komisji Europejskiej, by nadal dążyła do ułatwiania w jak największym zakresie uznawania kwalifikacji zawodowych;
16. wyraża głębokie zaniepokojenie ustaleniami wynikającymi z badania przeprowadzonego przez Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej, która stwierdziła dyskryminację w dostępie do zatrudnienia, dostępie do różnych usług, takich jak wynajem samochodu lub mieszkania, lub niektórych usług bankowych, a także w dziedzinie kształcenia i opodatkowania; podkreśla, że dyskryminacja ze względu na przynależność państwową może stwarzać bariery dla swobodnego przemieszczania się obywateli Unii; wzywa UE i państwa członkowskie do zwrócenia szczególnej uwagi na monitorowanie takich przypadków dyskryminacji oraz do podjęcia zdecydowanych działań w celu zapobieżenia im;
17. podkreśla rolę, jaką w rozwoju osobistym osób młodych odgrywa mobilność sprzyjająca uczeniu się i wymianie kulturowej oraz lepszemu zrozumieniu aktywnego obywatelstwa i jego praktycznego wymiaru; zachęca państwa członkowskie do wspierania unijnych programów promujących mobilność;
18. docenia znaczenie kultury, sztuki i nauki jako nieodłącznych aspektów aktywnego obywatelstwa UE; podkreśla ich rolę w umacnianiu wśród obywateli wspólnego poczucia przynależności do Unii, lepszego wzajemnego zrozumienia i pobudzania dialogu międzykulturowego;
Ochrona konsularna
19. zwraca uwagę, że prawie 7 mln obywateli UE mieszka obecnie w krajach poza UE i oczekuje się, że do 2020 r. liczba ta wzrośnie do co najmniej 10 mln;
20. uważa, że prawo do ochrony konsularnej służy wszystkim obywatelom UE i przypomina, że dyrektywa Rady (UE) 2015/637 zawiera możliwie jak najszerszą wykładnię ochrony konsularnej, rozumianej jako wszelki rodzaj wsparcia konsularnego; podkreśla, że świadomość tych praw pozostaje ograniczona;
21. wzywa Komisję do opublikowania oceny wdrożenia dyrektywy (UE) 2015/637 i uruchomienia postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego tam, gdzie takie postępowanie ma zastosowanie; wzywa państwa członkowskie do opracowania protokołów awaryjnych uwzględniających niereprezentowanych obywateli w celu poprawy komunikacji w sytuacjach awaryjnych w koordynacji z przedstawicielstwami innych państw członkowskich i delegaturami UE; przypomina o swoich wielokrotnych apelach o wzmocnienie roli delegatur UE w państwach trzecich i podkreśla wartość dodaną sieci dyplomatycznej UE obecnej na miejscu;
Petycja do Parlamentu Europejskiego oraz skarga do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich
22. podkreśla znaczenie prawa do składania petycji, ustanowionego odpowiednio w art. 227 TFUE i art. 44 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, a także prawa do zwracania się do Rzecznika Praw Obywatelskich zapisanego w art. 228 TFUE i art. 43 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej; pochwala pracę Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w obszarze przeciwdziałania niewłaściwemu administrowaniu w instytucjach, organach i agencjach Unii, a w szczególności w dziedzinie przejrzystości; podkreśla, że przejrzystość ma duże znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania demokracji i uczestnictwa w życiu demokratycznym Unii, oraz budzi zaufanie wśród jej obywateli; w związku z powyższym popiera zalecenia Rzecznika Praw Obywatelskich zawarte w niedawnym sprawozdaniu specjalnym w sprawie przejrzystości procesu legislacyjnego Rady;
Zalecenia
23. zaleca Komisji, by korzystała z prerogatyw powierzonych jej na mocy art. 258 TFUE i by zwróciła się do TSUE o orzeczenie, czy pozbawienie praw wyborczych z powodu stałego pobytu w innym państwie członkowskim UE powinno zostać uznane za naruszenie swobody przemieszczania się i pobytu; ponownie apeluje do państw członkowskich o wdrożenie opracowanego przez Komisję Wenecką Kodeksu dobrej praktyki w sprawach wyborczych, w tym zakazu pozbawiania ekspatriantów prawa głosu w wyborach do parlamentów krajowych;
24. proponuje Komisji, aby w ramach procedury ustanowionej w art. 25 TFUE rozszerzyła prawa wymienione w art. 20 ust. 2 TFUE, tak by dać obywatelom UE możliwość wyboru miejsca głosowania albo w państwie członkowskim przynależności państwowej, albo w państwie członkowskim zamieszkania, oraz by objąć taką możliwością wszystkie wybory, zgodnie z możliwościami konstytucyjnymi każdego państwa członkowskiego;
25. wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia narzędzi e-demokracji na szczeblu lokalnym i krajowym oraz do ich prawidłowego wdrożenia do procesu politycznego w celu ułatwienia demokratycznego uczestnictwa zarówno obywatelom, jak i rezydentom;
26. uważa, że przegląd ram prawnych regulujących europejską inicjatywę obywatelską stanowi okazję do zwiększenia udziału obywateli w kształtowaniu polityki UE dzięki mniej biurokratycznym i bardziej dostępnym instrumentom;
27. wzywa Komisję do opracowania solidniejszych praktyk w zakresie politycznych i prawnych działań następczych dotyczących udanej europejskiej inicjatywy obywatelskiej;
28. domaga się, by inwestować większe środki w tworzenie i realizację dodatkowych programów i inicjatyw sprzyjających rozwojowi europejskiej przestrzeni publicznej, w której korzystanie z podstawowych praw i swobód, dobrobyt społeczny i przestrzeganie wartości europejskich stają się wzorem tożsamości obywatelskiej; z zadowoleniem przyjmuje program „Prawa i Wartości” jako cenny przykład aktywnego wsparcia Unii na rzecz wartości i praw, które wynikają z obywatelstwa UE i są zapisane w Traktatach, w tym przez wspieranie organizacji społeczeństwa obywatelskiego, które promują i chronią te prawa i wartości; podkreśla znaczenie utrzymania obecnego budżetu na program „Prawa i Wartości”; zdecydowanie sprzeciwia się jego ograniczeniu w nowych wieloletnich ramach finansowych na lata 2021–2027, co zaproponowała Komisja;
29. zdecydowanie zachęca europejskie partie polityczne i ich członków do zapewnienia zrównoważonej pod względem płci reprezentacji kandydatów przez wykorzystanie list w systemie suwakowym lub innych równoważnych metod;
30. proponuje, aby znacznie zwiększyć widoczność biur Europe Direct; podkreśla, że biura te powinny działać jako pośrednicy współpracujący z administracją publiczną w państwach członkowskich i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego (w tym związkami zawodowymi, stowarzyszeniami biznesowymi oraz organami publicznymi i prywatnymi) w celu aktywnego informowania obywateli europejskich o ich prawach i obowiązkach, a także w celu zwiększenia udziału obywateli na szczeblu lokalnym w życiu demokratycznym Unii Europejskiej; zachęca państwa członkowskie i jednostki działające na szczeblach regionalnym i lokalnym do aktywnej współpracy z tymi biurami; podkreśla, że takie biura powinny tworzyć synergię z programami takimi jak Europa dla Obywateli; zwraca się do Komisji o dopilnowanie, by te biura zapewniły centralizację odpowiednich informacji, które umożliwią obywatelom UE korzystanie z przysługujących im praw oraz ułatwią korzystanie z praw wynikających z obywatelstwa UE; uważa, że należy jeszcze bardziej usprawnić system SOLVIT, aby skuteczniej działać w celu ochrony praw obywateli UE, zanim skorzystają oni z wszelkich sądowych lub administracyjnych środków odwoławczych;
31. w związku z powyższym wzywa Komisję do przedstawienia wniosku wzmacniającego zarówno rolę biur Europe Direct, jak i korzystanie z obywatelstwa UE w oparciu o prawa przysługujące pracownikom w związku ze stosowaniem dyrektywy 2014/54/UE, w tym prawa obywateli UE do ochrony przed dyskryminacją, do korzystania z prawa do głosowania na mocy art. 22 TFUE, do swobodnego przemieszczania się na mocy art. 21 TFUE i dyrektywy 2004/38/WE oraz prawa członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się;
32. wzywa Komisję do systematycznego reagowania na przypadki naruszenia dyrektywy 2004/38/WE przez państwa członkowskie i zwraca się o przeredagowanie unijnych wytycznych w sprawie stosowania i interpretowania przepisów dotyczących obywateli UE, tak aby uwzględnić ostatnie orzeczenia TSUE i tym samym zapewnić pełną skuteczność prawa UE;
33. wzywa do spójnego uwzględniania problematyki płci we wszystkich działaniach UE, w szczególności podczas przyjmowania prawodawstwa lub wdrażania polityk związanych z obywatelstwem UE;
34. przypomina, że od 2014 r. Parlament wielokrotnie wyrażał zaniepokojenie, iż wszelkie krajowe programy, które przewidują bezpośrednią lub pośrednią sprzedaż obywatelstwa UE, są sprzeczne z samą istotą obywatelstwa europejskiego; zwraca się do Komisji o monitorowanie takich programów i przygotowanie sprawozdania na temat krajowych systemów przyznawania obywatelstwa UE inwestorom, tak jak przewidziano w sprawozdaniu na temat obywatelstwa z 2017 r.;
35. wyraża ubolewanie, że w sprawozdaniu Komisji na temat obywatelstwa z 2017 r. nie zawarto żadnego odniesienia do Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, prawa do składania petycji, prawa do odwoływania się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, prawa dostępu do dokumentów ani praw do popierania EIO; wzywa Komisję do pełnego uwzględnienia postanowień Karty i zaradzenia wspomnianym brakom w następnej ocenie;
36. zwraca uwagę na rosnącą liczbę obywateli Unii, którzy ucierpieli w zamachach terrorystycznych poza terytorium własnego kraju, w związku z czym pilnie wzywa do ustanowienia w państwach członkowskich protokołów dotyczących udzielania pomocy Europejczykom, którzy nie są obywatelami tych państw, w razie ataku terrorystycznego, zgodnie z dyrektywą (UE) 2017/541 w sprawie zwalczania terroryzmu;
37. proponuje państwom członkowskim, by ustanowiły europejskie święto publiczne w dniu 9 maja w celu wzmocnienia europejskiego poczucia przynależności i stworzenia przestrzeni dla ruchów i działań obywatelskich;
38. ponownie wzywa Komisję do przedstawienia wniosku dotyczącego wdrożenia zaleceń Parlamentu dotyczących unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych;
39. jest głęboko przekonany, że zasada niedyskryminacji stanowi fundament obywatelstwa europejskiego oraz jest zarówno ogólną zasadą, jak i podstawową wartością prawa Unii zgodnie z art. 2 TUE; wzywa Radę do ostatecznego przyjęcia horyzontalnej dyrektywy UE w sprawie niedyskryminacji, dającej dodatkową gwarancję praw podstawowych w Unii Europejskiej w drodze przyjęcia konkretnego unijnego prawodawstwa pozwalającego w pełni wdrożyć art. 18 i 19 TFUE przy zastosowaniu podejścia horyzontalnego; wyraża ubolewanie, że po dziesięciu latach od opublikowania wniosku Komisji Rada nadal blokuje dyrektywę w sprawie niedyskryminacji;
40. zwraca uwagę na ustanowione w Traktatach zobowiązanie do przystąpienia do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (EKPC); wzywa Komisję do podjęcia niezbędnych kroków w celu sfinalizowania przystąpienia Unii do EKPC oraz w celu przyjęcia przystąpienia do Europejskiej karty społecznej;
41. podkreśla, że wysokiej jakości edukacja obywatelska (formalna i nieformalna) dla osób w każdym wieku ma kluczowe znaczenie dla swobodnego korzystania z demokratycznych praw obywateli i prawidłowego funkcjonowania demokratycznego społeczeństwa; zwraca uwagę, że tylko ciągłe działania edukacyjne mogą zapewnić większy udział w wyborach na szczeblu europejskim oraz zwiększyć zrozumienie międzykulturowe i solidarność w Europie, a także przezwyciężyć dyskryminację, uprzedzenia i różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn; zaleca, by zastosować art. 165, 166 i 167 TFUE jako podstawę prawną badania potencjału polityki w dziedzinie edukacji, szkolenia zawodowego i młodzieży;
42. przypomina o tym, że partie polityczne na szczeblu europejskim powinny przyczyniać się „do kształtowania europejskiej świadomości politycznej i wyrażania woli obywateli Unii” (art. 10 ust. 4 TUE); apeluje w związku z tym, aby umożliwić poszczególnym obywatelom Unii bezpośrednie ubieganie się o członkostwo w partiach politycznych na szczeblu europejskim;
43. przypomina, że należy promować europejski wymiar wyborów do Parlamentu Europejskiego w celu wniesienia wkładu w potencjalne przyszłe prace Parlamentu w drodze korzystania z przysługującego mu prawa inicjatywy ustawodawczej na mocy art. 225 TFUE; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmocnienia działań na rzecz promowania praw obywatelskich wśród obywateli europejskich, w szczególności praw wyborczych; podkreśla, że lepsze i bardziej ukierunkowane informacje na temat polityki europejskiej oraz wpływu prawodawstwa UE na codzienne życie obywateli przyczyniłoby się do poprawy frekwencji w wyborach europejskich; przypomina o potrzebie promowania udziału w wyborach europejskich przez zwiększenie widoczności europejskich partii politycznych; ponownie podkreśla, że promowanie udziału w wyborach europejskich stanowi wspólną odpowiedzialność obywateli, państw członkowskich i UE; podkreśla potrzebę poinformowania obywateli o ostatniej reformie prawa wyborczego, w tym o systemie „głównych kandydatów” (Spitzenkandidat); podkreśla znaczenie polityczne i symbolikę tej postaci pod względem wzmocnienia obywatelstwa UE;
44. przypomina, że Parlament Europejski jest parlamentem całej Unii i że odgrywa on istotną rolę w zapewnieniu legitymacji instytucji politycznych UE w drodze pociągania ich do odpowiedzialności przez zapewnienie właściwej kontroli parlamentarnej; dlatego nalega, by zagwarantować, skonsolidować i wzmocnić uprawnienia legislacyjne i kontrolne Parlamentu Europejskiego;
45. przypomina o wytycznych Komisji dotyczących stosowania unijnych przepisów o ochronie danych osobowych w kontekście wyborczym oraz komunikat z dnia 12 września 2018 r. w sprawie zapewnienia wolnych i uczciwych wyborów europejskich (COM(2018)0637); apeluje o podjęcie wszelkich starań w celu zadbania o to, by wybory były wolne od wszelkich ingerencji stanowiących nadużycie; podkreśla zapotrzebowanie na sprecyzowaną politykę UE w celu zwalczania antyeuropejskiej propagandy i celowego wprowadzania w błąd;
46. zachęca Komisję do intensywniejszego promowania udziału demokratycznego w drodze wzmożonego dialogu Komisji z obywatelami, szerzenia wśród nich wiedzy na temat roli prawodawstwa UE w ich codziennym życiu oraz podkreślania przysługującego im czynnego i biernego prawa wyborczego w wyborach lokalnych, krajowych i europejskich;
47. zachęca Komisję, by wykorzystała w tym celu media społecznościowe i narzędzia cyfrowe, przy czym należy położyć szczególny nacisk na zwiększenie udziału młodzieży i osób z niepełnosprawnościami; wzywa do opracowywania i wdrażania narzędzi e-demokracji, takich jak platformy internetowe, tak by bardziej bezpośrednio włączyć obywateli w życie demokratyczne UE, zwiększając w ten sposób ich zaangażowanie;
48. popiera wydawanie i rozpowszechnianie prasy i materiałów multimedialnych we wszystkich językach urzędowych UE, których celem jest szerzenie wiedzy wśród obywateli UE na temat ich praw i poprawa ich zdolności do skutecznego egzekwowania tych praw w każdym państwie członkowskim;
49. uważa, że z uwagi coraz większy wpływ mediów społecznościowych na życie obywateli, instytucje europejskie powinny dalej rozwijać nowe mechanizmy i publiczne strategie polityczne, które mają służyć ochronie praw podstawowych jednostek w środowisku cyfrowym; podkreśla potrzebę bezpiecznej, uczciwej i przejrzystej wymiany danych dotyczących obywateli; podkreśla, że wolne media i dostęp do mnogości opinii są nieodzownym elementem zdrowej demokracji oraz że umiejętność korzystania z mediów ma zasadnicze znaczenie i należy ją rozwijać od najmłodszych lat;
50. zachęca do stosowania art. 25 TFUE w celu podjęcia działań, które mogłyby ułatwić korzystanie z obywatelstwa europejskiego na co dzień;
51. zwraca się do Komisji, aby w kolejnym sprawozdaniu na temat obywatelstwa zgodnie z art. 25 TFUE uwzględniła ewolucję praw wynikających z obywatelstwa UE w prawodawstwie wtórnym i orzecznictwie, a także by zaproponowała plan działania rekapitulujący wszystkie te postępy w celu formalnego uwzględnienia rozwoju Unii w tej dziedzinie;
52. podkreśla, że ostatecznym celem tych działań, zgodnie z procedurą określoną w art. 25 TFUE, byłoby podjęcie konkretnych inicjatyw na rzecz konsolidacji praw i wolności obywatelskich określonych w statucie obywatelstwa UE, na wzór inicjatyw na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych, w tym podstawowych praw i wolności zapisanych w Karcie praw podstawowych UE, wraz z prawami socjalnymi określonymi w Europejskim filarze praw socjalnych i wartościami ustanowionymi w art. 2 TUE, jako podstawowych elementów europejskiej „przestrzeni publicznej”, obejmującej między innymi model zarządzania adekwatny do tej przestrzeni publicznej, oparty na zasadach godności, wolności, praworządności, demokracji, pluralizmu, tolerancji, sprawiedliwości i solidarności, równości i niedyskryminacji, które zostałyby uwzględnione w przyszłej lub ewentualnej reformie traktatów;
o o o
53. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz państwom członkowskim.
Na przykład wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie C-34/09 Gerardo Ruiz Zambrano przeciwko Office national de l’emploi (ONEM), ECLI:EU:C:2011:124, wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie C-135/08 Janko Rottman przeciwko Freistaat Bayern, ECLI:EU:C:2010:104, wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 5 maja 2011 r. w sprawie C-434/09 Shirley McCarthy przeciwko Secretary of State for the Home Department, ECLI:EU:C:2011:277 oraz wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie C-256/11 Muat Dereci i in. przeciwko Bundesministerium für Inneres, ECLI:EU:C:2011:734.
Stosowanie postanowień Traktatu dotyczących wzmocnionej współpracy
166k
55k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie stosowania postanowień Traktatu dotyczących wzmocnionej współpracy (2018/2112(INI))
– uwzględniając postanowienia Traktatów dotyczące wzmocnionej współpracy, w szczególności art. 20, art. 42 ust. 6, art. 44, 45 i 46 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 82, 83, 86, 87, 187, 188, 326, 327, 328, 329, 330, 331, 332, 333 i 334 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
– uwzględniając postanowienia Traktatów dotyczące innych istniejących form zróżnicowanej integracji, a w szczególności art. 136, 137 i 138 TFUE zawierające postanowienia dotyczące konkretnych państw członkowskich, których walutą jest euro,
– uwzględniając Traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w unii gospodarczej i walutowej (TSCG),
– uwzględniając Protokół nr 10 w sprawie stałej współpracy strukturalnej ustanowionej na mocy artykułu 42 Traktatu o Unii Europejskiej, Protokół nr 14 w sprawie Eurogrupy i Protokół nr 19 w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie poprawy funkcjonowania Unii Europejskiej dzięki wykorzystaniu potencjału Traktatu z Lizbony(1),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie ewentualnych zmian i dostosowań w obecnej strukturze instytucjonalnej Unii Europejskiej(2),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie mechanizmu zdolności fiskalnej dla strefy euro(3),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 marca 2017 r. w sprawie skutków konstytucyjnych, prawnych i instytucjonalnych wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony – możliwości oferowane przez Traktat z Lizbony(4),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 stycznia 2019 r. w sprawie zróżnicowanej integracji(5),
– uwzględniając deklarację rzymską z dnia 25 marca 2017 r.,
– uwzględniając art. 52 Regulaminu, art. 1 ust. 1 lit. e) decyzji Konferencji Przewodniczących z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie procedury udzielania zgody na sporządzenie sprawozdań z własnej inicjatywy i załącznik 3 do tej decyzji,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych oraz opinię Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A8-0038/2019),
A. mając na uwadze, że Unia jest szczególnie zainteresowana wdrożeniem wzmocnionej współpracy w niektórych obszarach kompetencji niewyłącznych UE w celu przyspieszenia realizacji projektu europejskiego i ułatwienia życia obywatelom;
B. mając na uwadze, że zgodnie z art. 20 ust. 2 TUE wzmocniona współpraca oznacza środek przyjmowany w ostateczności na wypadek gdyby nie można było osiągnąć celów takiej współpracy w rozsądnym terminie przez Unię jako całość;
C. mając na uwadze, że wzmocnionej współpracy nie należy postrzegać jako instrumentu wykluczenia lub podziału państw członkowskich, lecz jako pragmatyczne rozwiązanie służące pogłębianiu integracji europejskiej;
D. mając na uwadze, że delikatny charakter niektórych obszarów polityki utrudnia przyjmowanie aktów prawnych w drodze zwykłej procedury ustawodawczej, nie tylko ze względu na wymóg jednomyślności, ale również ze względu na ugruntowaną praktykę Rady, która zawsze dąży do osiągnięcia konsensusu między państwami członkowskimi, nawet jeśli kwalifikowana większość byłaby wystarczająca do podjęcia decyzji;
E. mając na uwadze, że z wyjątkiem podatku od transakcji finansowych wszystkie dotychczasowe inicjatywy, które objęto wzmocnioną współpracą, mogły zostać przyjęte przez Radę kwalifikowaną większością głosów, gdyby było to wymagane zamiast jednomyślności;
F. mając na uwadze, że istnieje szereg przypadków grup państw członkowskich współpracujących ze sobą w różnych dziedzinach, takich jak obronność, w ramach współpracy dwustronnej lub wielostronnej poza ramami Traktatów; mając na uwadze, że spowodowana kryzysem gospodarczym i walutowym presja wymuszająca szybkie decyzje i uniknięcie wymogu jednomyślności w niektórych obszarach doprowadziła do przyjęcia instrumentów międzyrządowych poza ramami prawnymi UE, takich jak Europejski Mechanizm Stabilności (EMS) oraz Traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w unii gospodarczej i walutowej („pakt fiskalny”);
G. mając na uwadze, że wzmocniona współpraca jest procedurą, w ramach której co najmniej dziewięć państw członkowskich może ustanowić zaawansowaną współpracę w danej dziedzinie w obrębie struktur UE, jednak bez udziału pozostałych państw członkowskich; mając na uwadze, że wzmocniona współpraca umożliwia uczestniczącym państwom członkowskim realizację wspólnego celu lub inicjatywy oraz rozwiązanie problemu paraliżu w negocjacjach lub zablokowania działania przez inne państwo członkowskie lub państwa członkowskie w przypadku gdy wymagana jest jednomyślność; mając na uwadze, że zgodnie z art. 20 ust. 4 TUE akty przyjęte w ramach wzmocnionej współpracy powinny być wiążące wyłącznie dla uczestniczących państw członkowskich; mając na uwadze, że wzmocniona współpraca ogranicza się do obszarów, w których UE nie posiada wyłącznych kompetencji;
H. mając na uwadze, że zgodnie z art. 328 ust. 1 TFUE „Komisja i Państwa Członkowskie uczestniczące we wzmocnionej współpracy zapewniają wsparcie dla uczestnictwa w niej możliwie największej liczby Państw Członkowskich”;
I. mając na uwadze, że doświadczenie wykazało, iż wzmocniona współpraca przyniosła zadowalające wyniki w dziedzinie prawa rozwodowego(6) i zapewnia interesujące perspektywy w dziedzinie przepisów dotyczących ustrojów majątkowych(7), jednolitego patentu i Prokuratury Europejskiej;
J. mając na uwadze, że pierwsze doświadczenia ze wzmocnioną współpracą uwypukliły trudności związane z zastosowaniem tego modelu współpracy ze względu na ograniczone postanowienia Traktatów dotyczące praktycznego wdrażania wzmocnionej współpracy oraz brak wystarczających działań następczych podejmowanych przez instytucje Unii;
K. mając na uwadze, że analiza różnych modeli współpracy stosowanych na szczeblu federalnym w państwach członkowskich UE oraz w państwach federalnych poza Unią wykazała, że elastyczne mechanizmy współpracy są często wykorzystywane przez jednostki szczebla poniżej federalnego w obszarach wspólnego zainteresowania;
L. mając na uwadze, że bez stosowania klauzul pomostowych w celu zmiany głosowania jednomyślnego na głosowanie większością kwalifikowaną w Radzie oraz wobec braku gruntownej reformy Traktatów wydaje się możliwe, iż w przyszłości państwa członkowskie będą musiały korzystać ze wzmocnionej współpracy w celu rozwiązania wspólnych problemów i osiągnięcia wspólnych celów;
M. mając na uwadze, że dla sprawnego stosowania wzmocnionej współpracy istotne jest ustalenie listy kwestii, które należy rozstrzygnąć, oraz opracowanie planu działania na rzecz skutecznego funkcjonowania wzmocnionej współpracy zgodnie z duchem i literą Traktatów;
Główne uwagi
1. wyraża zaniepokojenie faktem, że chociaż wzmocniona współpraca zapewnia możliwość rozwiązania wspólnego problemu przez wykorzystanie przez uczestniczące państwa członkowskie struktury instytucjonalnej UE i w ten sposób obniżenie kosztów administracyjnych, nie wyeliminowała ona całkowicie potrzeby poszukiwania rozwiązań w ramach grup międzyrządowych poza ramami wynikającymi z Traktatów, co negatywnie wpływa na spójność stosowania ram prawnych UE, prowadząc do braku odpowiedniej kontroli demokratycznej;
2. uważa, że jednolite ramy instytucjonalne UE powinny zostać zachowane, aby służyć osiągnięciu wspólnych celów Unii i zagwarantować zasadę równości wszystkich obywateli; domaga się utrzymania metody wspólnotowej lub unijnej;
3. podkreśla, że w przeciwieństwie do traktatów międzyrządowych wzmocniona współpraca stanowi narzędzie rozwiązywania problemów, które jest nie tylko usankcjonowane prawem, ale także wygodne, ponieważ opiera się na postanowieniach Traktatów i funkcjonuje w ramach struktury instytucjonalnej Unii;
4. zwraca uwagę, że chociaż wzmocniona współpraca – ze względu na ostateczny charakter tego środka – nie była szeroko stosowana od czasu wprowadzenia tego mechanizmu w traktacie z Amsterdamu, obecnie wydaje się zyskiwać na znaczeniu i przynosi wymierne rezultaty;
5. zauważa, że bazując na dotychczasowych doświadczeniach państwa podejmują wzmocnioną współpracę najczęściej w obszarach podlegających specjalnej procedurze ustawodawczej wymagającej jednomyślności oraz wykorzystują ten typ współpracy przede wszystkim w obszarze wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych;
6. zwraca uwagę, że jak dotąd procedura podejmowania i wdrażania wzmocnionej współpracy była dość długa, w szczególności z powodu niejasnej definicji rozsądnego terminu, po którego upływie można stwierdzić, że nie uda się uzyskać wymaganej większości głosów, oraz z powodu braku silnej woli politycznej, by czynić szybsze postępy;
7. zauważa, że brak wyraźnych wytycznych operacyjnych co do nawiązywania i prowadzenia wzmocnionej współpracy, na przykład w zakresie prawa właściwego dotyczącego wspólnych instytucji lub procedur wystąpienia z istniejącej współpracy, mógł zmniejszyć prawdopodobieństwo nawiązania wzmocnionej współpracy;
8. przypomina, że jakkolwiek państwa członkowskie uczestniczące we wzmocnionej współpracy mogą korzystać z instytucji i porządku prawnego Unii, nie przewiduje się automatycznego włączania przyjmowanych w jej ramach aktów do dorobku;
9. uważa, że chociaż wzmocniona współpraca jest uznawana za rozwiązanie zastępcze, pozostaje ona realnym narzędziem rozwiązywania problemów na szczeblu Unii i narzędziem umożliwiającym przezwyciężenie niektórych impasów instytucjonalnych;
10. jest zdania, że należy ustalić wspólną listę kwestii do rozstrzygnięcia, aby móc skutecznie wdrożyć i zorganizować wzmocnioną współpracę niezależnie od dziedziny polityki, której dotyczy, lub jej formy;
Zalecenia
11. w związku z tym proponuje, aby rozstrzygnąć te wszystkie kwestie i postępować zgodnie z opisanym poniżej planem działania, aby zapewnić sprawne i skuteczne wdrożenie wzmocnionej współpracy;
Proces podejmowania decyzji
12. wskazuje, że polityczny impuls do podjęcia wzmocnionej współpracy powinien pochodzić od państw członkowskich, ale dyskusje nad jego zakresem powinny opierać się na wniosku Komisji;
13. przypomina, że art. 225 TFUE przyznaje Parlamentowi prawo inicjatywy quasi-ustawodawczej, którą należy interpretować jako możliwość zainicjowania przez Parlament wzmocnionej współpracy na podstawie wniosku Komisji, dla którego nie zdołano osiągnąć porozumienia w drodze zwykłej procedury decyzyjnej w okresie dwóch kolejnych prezydencji Rady;
14. uważa, że jeżeli w okresie obejmującym dwie kolejne prezydencje Rady nie poczyniono w Radzie znacznych postępów, można stwierdzić, iż cele takiej współpracy nie mogą zostać osiągnięte przez Unię jako całość, jak tego wymaga art. 20 TUE;
15. zaleca, aby wnioski państw członkowskich pragnących ustanowić między sobą wzmocnioną współpracę opierały się zasadniczo na celach co najmniej tak ambitnych, jak cele przedstawione przez Komisję zanim zostanie ustalone, że nie można ich osiągnąć w rozsądnym terminie przez Unię jako całość;
16. zdecydowanie zaleca, aby specjalna klauzula pomostowa przewidziana w art. 333 TFUE została zastosowana w celu zmiany głosowania jednomyślnego na głosowanie większością kwalifikowaną lub zmiany specjalnej procedury ustawodawczej na zwykłą procedurę ustawodawczą natychmiast po zatwierdzeniu przez Radę rozpoczęcia wzmocnionej współpracy, tak aby uniknąć blokowania inicjatyw w przypadku dużej liczby uczestniczących państw członkowskich;
17. uważa, że decyzja upoważniająca do podjęcia wzmocnionej współpracy powinna określać ramy stosunków z nieuczestniczącymi państwami członkowskimi; uważa, że państwa członkowskie nieuczestniczące w takiej wzmocnionej współpracy powinny jednak uczestniczyć w obradach na temat, którego ta współpraca dotyczy;
18. przypomina, że sekretariaty Komisji i Rady mają do odegrania ważną rolę w zapewnianiu, aby państwa członkowskie nieuczestniczące we wzmocnionej współpracy nie zostały pominięte w sposób, który utrudni ich uczestnictwo na późniejszym etapie;
Administracja
19. zaleca, aby Komisja odgrywała aktywną rolę na wszystkich etapach wzmocnionej współpracy, tj. od skierowania wniosku, poprzez obrady i skończywszy na wdrożeniu wzmocnionej współpracy;
20. potwierdza, że jedność instytucji UE powinna zostać utrzymana, a wzmocniona współpraca nie powinna prowadzić do utworzenia równoległych porozumień instytucjonalnych, natomiast mogłaby umożliwiać ustanowienie w stosownych przypadkach specjalnych organów działających w ramach prawnych UE, z zastrzeżeniem kompetencji i roli instytucji i organów Unii;
Kontrola parlamentarna
21. przypomina, że Parlament jest odpowiedzialny za kontrolę parlamentarną nad procedurą wzmocnionej współpracy; apeluje o większe zaangażowanie ze strony parlamentów narodowych, a także w państwach członkowskich, w których jest to istotne – ze strony parlamentów regionalnych, wraz z Parlamentem Europejskim, w demokratyczną kontrolę nad procedurą wzmocnionej współpracy, jeżeli dotyczy ona obszarów polityki będących przedmiotem wspólnych kompetencji; podkreśla możliwość ustanowienia – w razie konieczności i nie naruszając uprawnień Parlamentu – forum międzyparlamentarnego na przykład na wzór konferencji międzyparlamentarnej określonej w art. 13 Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w unii gospodarczej i walutowej oraz międzyparlamentarnej konferencji na rzecz wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB) oraz wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO);
22. podkreśla, że państwa członkowskie uczestniczące we wzmocnionej współpracy powinny włączyć do niej regiony posiadające uprawnienia ustawodawcze w dziedzinach, które dotyczą tych regionów, tak aby zapewnić poszanowanie wewnętrznego podziału kompetencji i wzmocnić legitymizację społeczną takiej wzmocnionej współpracy;
23. zaleca, aby Parlament odgrywał bardziej zdecydowaną rolę we wzmocnionej współpracy i zaproponował w tym celu Komisji nowe formy współpracy na podstawie art. 225 TFUE, a także monitorował wnioski lub przebieg istniejącej współpracy; wyraża przekonanie, że Parlament powinien być zaangażowany w każdy etap procedury, co nie powinno ograniczać się tylko do oczekiwania na jego zgodę, oraz że powinien on otrzymywać regularne sprawozdania i mieć możliwość zgłaszania uwag na temat wdrażania wzmocnionej współpracy;
24. wzywa Radę do nawiązania z Parlamentem w przyszłości procedury wzmocnionej współpracy przed złożeniem wniosku o zgodę Parlamentu w sprawie ostatecznej wersji tekstu, aby zapewnić jak najściślejszą współpracę między współprawodawcami Unii;
25. ubolewa jednak, że pomimo konstruktywnego i rozważnego podejścia Parlamentu do procedury wzmocnionej współpracy Rada wykazała niewielkie zainteresowanie zaangażowaniem się w formalne stosunki z Parlamentem przed złożeniem wniosku o wyrażenie zgody przez Parlament na końcowy wynegocjowany tekst;
26. uważa, że Parlament powinien bezwzględnie poprawić swoją organizację wewnętrzną w odniesieniu do wzmocnionej współpracy; uważa w związku z tym, że właściwa komisja stała powinna w każdym przypadku śledzić przebieg wzmocnionej współpracy i zaleca, aby Regulamin Parlamentu przewidywał przepisy zezwalające na utworzenie podkomitetów ad hoc, w których pełne członkostwo jest przyznawane przede wszystkim posłom wybranym w państwach członkowskich uczestniczących we wzmocnionej współpracy;
Środki finansowe
27. jest zdania, że wydatki operacyjne związane ze wzmocnioną współpracą powinny być ponoszone przez uczestniczące państwa członkowskie, a jeżeli koszty te są pokrywane z budżetu UE, nieuczestniczące państwa członkowskie powinny otrzymać zwrot kosztów, chyba że Rada – po zasięgnięciu opinii Parlamentu – postanowi zgodnie z art. 332 TFUE, że taka współpraca ma być finansowana z budżetu UE, co w konsekwencji oznacza, że skoro wydatki na ten cel pochodzą z budżetu, to podlegają rocznej procedurze budżetowej;
28. uważa, że ewentualne dochody uzyskane w wyniku działalności w ramach wzmocnionej współpracy powinny zostać przeznaczone na pokrycie wydatków operacyjnych związanych ze wzmocnioną współpracą;
Jurysdykcja
29. jest przekonany, że wzmocniona współpraca powinna podlegać bezpośredniej jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), z zastrzeżeniem możliwości ustanowienia specjalnej procedury arbitrażowej lub procedury rozstrzygania sporów w sądzie pierwszej instancji, jeżeli byłoby to konieczne dla zapewnienia przebiegu danej procedury wzmocnionej współpracy, chyba że Traktat stanowi inaczej, co należy zaznaczyć w akcie prawnym ustanawiającym taką wzmocnioną współpracę;
30. zwraca uwagę, że jeżeli dane porozumienie o wzmocnionej współpracy wymaga wprowadzenia specjalnego mechanizmu lub trybunału arbitrażowego, ostatecznym organem arbitrażowym powinien być zawsze TSUE;
Dostosowanie do struktury instytucjonalnej Unii
31. proponuje utworzenie w Komisji specjalnego działu ds. wzmocnionej współpracy, pod kierownictwem komisarza odpowiedzialnego za stosunki międzyinstytucjonalne, na potrzeby koordynowania i usprawniania tworzenia struktury instytucjonalnej inicjatyw wzmocnionej współpracy;
32. uważa, że sekretariaty Komisji i Rady muszą odgrywać aktywniejszą rolę w kontekście wzmocnionej współpracy, dlatego proponuje, aby aktywnie poszukiwały one, we współpracy z Komitetem Regionów, a zwłaszcza z Platformą Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej (EUWT), obszarów, w których wzmocniona współpraca mogłaby być przydatna dla rozwoju projektu europejskiego, lub obszarów na styku z obszarami objętymi dotychczasowymi formami wzmocnionej współpracy, w celu uniknięcia powielania lub niezgodności;
Wystąpienie lub wykluczenie państwa członkowskiego ze wzmocnionej współpracy
33. zwraca uwagę, że z wyjątkiem stałej współpracy strukturalnej (PESCO) Traktaty nie zawierają postanowień dotyczących możliwości wystąpienia lub wykluczenia państwa członkowskiego z porozumienia o wzmocnionej współpracy;
34. uważa, że we wszystkich porozumieniach o wzmocnionej współpracy należy ustanowić jasne zasady wystąpienia państwa członkowskiego, które nie chce już uczestniczyć we współpracy, oraz zasady wykluczenia państwa członkowskiego, które przestało spełniać warunki wzmocnionej współpracy; zaleca, aby warunki wystąpienia lub wykluczenia państwa członkowskiego zostały określone w akcie ustanawiającym wzmocnioną współpracę;
Zalecenia dotyczące dalszego rozwoju wzmocnionej współpracy
35. uważa, że konieczne jest opracowanie przyspieszonej procedury zatwierdzania wzmocnionej współpracy w dziedzinach o dużym znaczeniu politycznym, a okres trwania tej procedury nie powinien przekraczać czasu trwania dwóch kolejnych prezydencji Rady;
36. wzywa państwa członkowskie uczestniczące we wzmocnionej współpracy, aby dążyły do włączenia aktów przyjmowanych w ramach wzmocnionej współpracy do dorobku;
37. zwraca się do Komisji, by wystąpiła z wnioskiem dotyczącym rozporządzenia na podstawie art. 175 akapit trzeci lub art. 352 TFUE w celu uproszczenia i ujednolicenia ram prawnych obowiązujących w odniesieniu do wzmocnionej współpracy (na przykład wytycznych w zakresie prawa właściwego dla wspólnych instytucji lub wystąpienia państwa członkowskiego ze współpracy) i ułatwienia w ten sposób nawiązywania takiej współpracy;
38. proponuje, by przy okazji kolejnej rewizji Traktatów zbadać możliwość udziału regionów lub podmiotów szczebla niższego niż krajowy we wzmocnionej współpracy, jeżeli dotyczy ona zakresu kompetencji wyłącznych dla danego szczebla, z należytym poszanowaniem przepisów konstytucji krajowej danego państwa;
o o o
39. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Rozporządzenie Rady (UE) nr 1259/2010 z dnia 20 grudnia 2010 r. w sprawie wprowadzenia w życie wzmocnionej współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodu i separacji prawnej, Dz.U. L 343 z 29.12.2010, s. 10.
Rozporządzenie Rady (UE) 2016/1103 z dnia 24 czerwca 2016 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w dziedzinie jurysdykcji, prawa właściwego oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach dotyczących małżeńskich ustrojów majątkowych, Dz.U. L 183 z 8.7.2016, s. 1.
Stosowanie postanowień Traktatu dotyczących uprawnień Parlamentu do sprawowania kontroli politycznej nad Komisją
157k
58k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie stosowania postanowień Traktatu dotyczących uprawnień Parlamentu do sprawowania kontroli politycznej nad Komisją (2018/2113(INI))
– uwzględniając postanowienia Traktatów dotyczące sprawowania przez Parlament kontroli politycznej nad Komisją Europejską, a w szczególności art. 14, 17 i 25 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 121, 159, 161, 175, 190, 225, 226, 230, 233, 234, 249, 290, 291, 319 i 325 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
– uwzględniając art. 17 TUE powierzający Komisji wspieranie ogólnego interesu Unii oraz, „w tym celu”, monopol w zakresie inicjatywy,
– uwzględniając porozumienie ramowe w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską,
– uwzględniając porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa z 2016 r. oraz porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami z 2013 r.,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie poprawy funkcjonowania Unii Europejskiej dzięki wykorzystaniu potencjału Traktatu z Lizbony(1),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie ewentualnych zmian i dostosowań w obecnej strukturze instytucjonalnej Unii Europejskiej(2),
– uwzględniając swoją decyzję z dnia 7 lutego 2018 r. w sprawie nowelizacji Porozumienia ramowego w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską, a w szczególności jej ust. 2 i 8, które ponownie potwierdzają, że system głównych kandydatów („Spitzenkandidaten”) opiera się na skutecznej konstytucyjnej i politycznej praktyce odzwierciedlającej równowagę przewidzianą postanowieniami Traktatów(3),
– uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego w sprawie szczegółowych przepisów regulujących wykonywanie przez Parlament Europejski uprawnień śledczych i zastępującego decyzję 95/167/WE, Euratom, EWWiS Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji(4), a także uwzględniając toczące się negocjacje międzyinstytucjonalne;
– uwzględniając sprawozdanie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczące posiedzeń i kontroli dokumentów – sprawy połączone 488/2018/KR i 514/2018/KR dotyczące mianowania nowego sekretarza generalnego Komisji, a także uwzględniając zalecenia w tych sprawach,
– uwzględniając swój Regulamin, w tym art. 52, a także art. 1 ust. 1 lit. e) decyzji Konferencji Przewodniczących z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie procedury udzielania zgody na sporządzenie sprawozdań z własnej inicjatywy oraz załącznik 3 do tej decyzji,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych oraz opinię Komisji Kontroli Budżetowej (A8-0033/2019),
A. mając na uwadze, że ramy instytucjonalne Unii zapisane w Traktatach przyznają Parlamentowi jako organowi prawodawczemu Unii odpowiedzialność za kontrolę polityczną nad Komisją;
B. mając na uwadze, że Parlament dysponuje szeregiem instrumentów umożliwiających mu rozliczanie Komisji z jej działalności, takie jak wotum nieufności (art. 17 TUE i art. 234 TFUE), możliwość zwrócenia się do przewodniczącego Komisji o wycofanie poparcia dla danego komisarza (art. 118 ust. 10 Regulaminu Parlamentu Europejskiego), uprawnienia śledcze (art. 226 TFUE), uprawnienia kontrolne w zakresie aktów delegowanych i wykonawczych (art. 290 i 291 TFUE), prawo do wnoszenia pytań wymagających odpowiedzi ustnej i pytań wymagających odpowiedzi na piśmie (art. 230 ust. 2 TFUE) oraz możliwość wniesienia skargi do Trybunału Sprawiedliwości przeciwko Komisji w celu kontroli legalności (art. 263 TFUE) lub z powodu zaniechania działania przez Komisję;
C. mając na uwadze, że oprócz tych instrumentów Parlament dysponuje szeregiem narzędzi do sprawowania kontroli służącej ukierunkowaniu polityki, dzięki którym może aktywnie kształtować europejski program polityczny;
D. mając na uwadze, że budżet jest najważniejszym narzędziem Unii Europejskiej służącym do realizacji jej celów i strategii, w związku z czym kontrola budżetowa ma ogromne znaczenie;
E. mając na uwadze, że system głównych kandydatów („Spitzenkandidaten”) odzwierciedla równowagę międzyinstytucjonalną między Parlamentem a Komisją, przez co znacząco skonsolidował i wzmocnił powiązania między obiema instytucjami, prowadząc do większego upolitycznienia Komisji, co powinno doprowadzić do zwiększenia parlamentarnej kontroli wykonywania funkcji wykonawczych przez Komisję;
F. mając na uwadze, że art. 17 TUE przewiduje, iż przewodniczący Komisji jest wybierany przez Parlament na wniosek szefów państw i rządów UE z uwzględnieniem wyników wyborów do Parlamentu Europejskiego oraz konsultacji z Parlamentem; mając na uwadze, że art. 17 TUE przewiduje również, że te same procedury – łącznie z konsultacjami z Parlamentem – należy stosować, gdyby Parlament odrzucił proponowanego kandydata;
G. mając na uwadze, że wszyscy kandydaci na komisarzy podlegają przesłuchaniu przed powołaniem kolegium komisarzy, a także mając na uwadze, że w ramach swojego mandatu Parlament może dokonać przeglądu zobowiązań i priorytetów wymienionych przez kandydatów na komisarzy podczas przesłuchań, w tym także ocenić, czy przebieg ich życia kwalifikuje ich do spełnienia wymogów związanych z pełnieniem urzędu;
H. mając na uwadze, że Traktaty przyznają Parlamentowi prawo do głosowania nad wnioskiem o wotum nieufności wobec całej Komisji, ale nie przyznają mu prawa do wycofania poparcia udzielonego komisarzowi;
I. mając na uwadze, że niezależnie od zbiorowej odpowiedzialności kolegium komisarzy przed Parlamentem ten ostatni powinien zapewnić skuteczną kontrolę polityczną nad działalnością każdego z komisarzy;
J. mając na uwadze, że niedawne mianowanie nowego sekretarza generalnego Komisji wzbudziło poważne obawy co do roli i wpływu politycznego wywieranego przez wyższych urzędników Komisji;
K. mając na uwadze, że do mianowania nowego przewodniczącego Komisji oraz nowych komisarzy w 2019 r. należy zastosować nową zgodną z przepisami zasadę mianowania na stanowisko sekretarza generalnego Komisji;
L. mając na uwadze, że Komisja ma wynikające z Traktatu obowiązki dotyczące regularnego składania Parlamentowi sprawozdań: rocznego ogólnego sprawozdania z działalności Unii (art. 249 TFUE); co trzy lata – sprawozdania dotyczącego stosowania postanowień dotyczących niedyskryminacji i obywatelstwa Unii (art. 25 TFUE); sprawozdania dotyczącego rezultatów wielostronnego nadzoru polityki gospodarczej (art. 121 ust. 5 TFUE); co trzy lata – sprawozdania dotyczącego postępów w osiąganiu celów w zakresie polityki społecznej (art. 159 i 161 TFUE); co trzy lata – sprawozdania dotyczącego postępów w urzeczywistnianiu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej (art. 175 TFUE); rocznego sprawozdania dotyczącego działań w zakresie badań w Unii (art. 190 TFUE); rocznego sprawozdania dotyczącego zwalczania nadużyć finansowych (art. 325 TFUE); sprawozdania z postępu w rokowaniach prowadzonych z państwami trzecimi lub organizacjami międzynarodowymi (art. 207 TFUE);
M. mając ponadto na uwadze, że w prawie wtórnym Komisja jest odpowiedzialna za dokonywanie przeglądu i oceny różnych dyrektyw i rozporządzeń oraz przedstawianie sprawozdań ze swoich ustaleń;
N. mając na uwadze, że wraz z przyjęciem porozumienia ramowego w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską Parlament zyskał dodatkową siłę nacisku w procesie opracowywania programu ustawodawczego proponowanego przez Komisję co roku w programie prac Komisji;
O. mając na uwadze, że od czasu przyjęcia Traktatu z Lizbony Parlament stał się faktycznym współprawodawcą w odniesieniu do budżetu i jest odpowiedzialny za udzielenie absolutorium Komisji z wykonania budżetu Unii;
P. mając na uwadze, że po wejściu w życie Traktatu z Lizbony Parlament zaczął odgrywać większą rolę w zakresie kontroli polityki zewnętrznej UE, uzyskując prawo do wyrażania zgody na zawieranie umów międzynarodowych, z którym związane jest zobowiązanie Komisji do natychmiastowego i pełnego informowania Parlamentu na wszystkich etapach negocjacji takich umów (art. 218 TFUE, art. 50 TUE);
Q. mając na uwadze, że negocjacje ze Zjednoczonym Królestwem w sprawie wystąpienia tego kraju z Unii Europejskiej przebiegły we wzorowych warunkach opartych na przejrzystości oraz zaangażowaniu Parlamentu;
R. mając na uwadze, że zakres uprawnień kontrolnych Parlamentu w odniesieniu do aktów delegowanych różni się znacznie od zakresu jego uprawnień w odniesieniu do aktów wykonawczych; mając na uwadze, że Parlament ma prawo zawetowania aktu delegowanego lub odwołania przekazanych uprawnień, podczas gdy jego wpływ w zakresie aktów wykonawczych jest znacznie bardziej ograniczony;
S. mając na uwadze, że obecna struktura instytucjonalna Unii i brak precyzyjnej definicji władzy wykonawczej w Traktatach sprawiają, że władza wykonawcza UE ma złożony charakter i jest współdzielona przez szczeble unijny, krajowy i regionalny;
T. mając na uwadze, że ściślejsza współpraca między Parlamentem Europejskim a parlamentami narodowymi i regionalnymi, zgodnie z ich odpowiednimi konstytucyjnymi uprawnieniami i zgodnie z art. 10 ust. 2 TUE, ma zasadnicze znaczenie dla rozwiązania kwestii parlamentarnej kontroli sprawowania funkcji wykonawczych w zakresie wdrażania przepisów Unii;
U. mając na uwadze, że przejrzystość oraz silne zaangażowanie Parlamentu w negocjacje ze Zjednoczonym Królestwem miały pozytywny wpływ na wynik tego procesu, tworząc klimat zaufania i jedności, i dlatego powinny służyć za inspirację do prowadzenia przyszłych międzynarodowych negocjacji;
Główne wnioski
1. przypomina, że kontrola organów UE stanowi jedną z głównych funkcji Parlamentu Europejskiego, a odpowiedzialność Komisji wobec Parlamentu jest podstawową zasadą funkcjonowania UE i wewnętrznej kontroli demokratycznej;
2. uważa, że Parlament nie wykorzystuje w pełni wszystkich przysługujących mu instrumentów politycznej kontroli nad władzą wykonawczą z różnych powodów, z których niektóre są ściśle związane ze strukturą instytucjonalną Unii, a inne są wynikiem np. zmian dynamiki międzyinstytucjonalnej, które spowodowały, że niektóre instrumenty są trudne do zastosowania lub niewystarczająco skuteczne;
3. dostrzega potencjał i udane zastosowanie systemu głównych kandydatów, kiedy to wszyscy obywatele Unii wpływają bezpośrednio na wybór przewodniczącego Komisji dzięki głosowaniu na listę pod przewodnictwem preferowanego przez siebie kandydata; w związku z tym zdecydowanie popiera kontynuowanie tej praktyki w przyszłych wyborach europejskich i zachęca wszystkie siły polityczne do udziału w tym procesie;
4. przypomina, że kontrola parlamentarna nad Komisją nie powinna stać się mniej restrykcyjna w następstwie zacieśnienia powiązań politycznych między Parlamentem i Komisją po wprowadzeniu systemu głównych kandydatów;
5. przypomina, że określony w Traktatach próg większości głosów wymaganej do uchwalenia wotum nieufności ma służyć zachowaniu rzeczywistego stosowania tego instrumentu do poważnych przypadków; przyznaje, że w większości demokracji parlamentarnych możliwość wystąpienia z wotum nieufności działa przeważnie jako środek odstraszający; proponuje jednakże, aby w kontekście przyszłej zmiany Traktatu przeanalizować możliwość obniżenia tego progu w umiarkowany sposób, zachowując jednocześnie równowagę międzyinstytucjonalną przewidzianą w Traktatach;
6. wskazuje, że upolitycznienie Komisji jest bezpośrednią konsekwencją zmian wprowadzonych Traktatem z Lizbony; zauważa, że zmiany te nie obejmowały przyjęcia postanowień umożliwiających rozliczanie poszczególnych komisarzy;
7. głęboko ubolewa, że zdaniem Rzecznik Praw Obywatelskich w trakcie procedury mianowania sekretarza generalnego „Komisja nie zastosowała właściwie odnośnych przepisów ani co do litery, ani co do ducha”;
8. zwraca uwagę, że Traktaty nie zawierają jasnej definicji władzy wykonawczej UE i że władza wykonawcza jest sprawowana przez różne instytucje w zależności od dziedziny polityki, tj. w zależności od tego, czy dana dziedzina należy do kompetencji dzielonych czy wyłącznych kompetencji Unii;
9. uważa, że konieczne jest ustanowienie prawdziwie dwuizbowego systemu władzy ustawodawczej z udziałem Rady i Parlamentu, w którym Komisja sprawowałaby władzę wykonawczą;
10. zwraca uwagę, że rolę Parlamentu w zakresie kontroli nad władzą wykonawczą uzupełniają podobne uprawnienia parlamentów narodowych w stosunku do ich egzekutywy w sprawach dotyczących UE; uważa, że taka rozliczalność jest podstawą roli narodowych izb parlamentarnych w Unii Europejskiej;
11. uważa, że sprawowanie przez Parlament kontroli nad władzą wykonawczą zgodnie z art. 14 TUE jest utrudnione, a czasami wręcz niemożliwe z powodu braku jasnego wykazu unijnych uprawnień i polityk oraz z powodu rozdziału uprawnień pomiędzy szczeble unijny, krajowy i regionalny;
12. przypomina, że Traktaty nie przyznają Radzie Europejskiej żadnej funkcji ustawodawczej ani prawa inicjatywy ustawodawczej, wyrażając przy tym zaniepokojenie, że w ostatnich latach Rada Europejska podjęła, wbrew duchowi Traktatów, szereg ważnych decyzji politycznych wykraczających poza ramy Traktatów, de facto wyłączając te decyzje spod kontroli Parlamentu i podważając zasadę demokratycznej odpowiedzialności, której poszanowanie jest niezbędne w odniesieniu do takich decyzji;
13. przypomina, że Traktat zapewnia Parlamentowi znaczne uprawnienia w zakresie kontroli politycznej w ramach rocznej procedury budżetowej i rocznej procedury udzielania absolutorium;
14. przypomina, żeabsolutorium to coroczna procedura polityczna zapewniająca kontrolę demokratyczną ex post nad wykonaniem budżetu Unii Europejskiej przez Komisję, na własną odpowiedzialność i we współpracy z państwami członkowskimi;
15. zaznacza, że procedura udzielania absolutorium okazała się potężnym narzędziem, które miało wpływ na pozytywną ewolucję systemu budżetowego UE, zarządzanie finansami, kształtowanie programu oraz na sposób określania i wdrażania strategii politycznych, przyczyniając się jednocześnie do zwiększenia wpływu politycznego Parlamentu;
16. podkreśla, że art. 318 TFUE dodaje nowy instrument do zestawu narzędzi absolutorium budżetowego: ocenę finansów Unii w oparciu o osiągnięte wyniki;
17. z obawą zwraca uwagę na brak faktycznych sankcji prawnych na wypadek decyzji Parlamentu o nieudzieleniu absolutorium Komisji; uważa jednak, że nieudzielenie absolutorium stanowi silny sygnał polityczny, ponieważ oznacza, iż Parlament nie ma wystarczającego zaufania do rozliczalności Komisji, w związku z czym Komisja musi zareagować na taką odmowę i podjąć konkretne działania następcze mające na celu poprawę sytuacji;
18. ubolewa, że wobec braku lojalnej współpracy ze strony Rady instytucjonalna praktyka absolutoriów budżetowych w Parlamencie nie pozwala na kontrolowanie budżetu Rady i że sytuacja ta stanowi poważne uchybienie zobowiązaniom wynikającym z Traktatu, który określa, że Parlament sprawuje kontrolę nad całością budżetu UE;
19. sugeruje, by z myślą o umożliwieniu rozszerzenia sprawowanej przez Parlament kontroli budżetowej na cały budżet Unii rozpocząć negocjacje między Radą, Komisją i Parlamentem, tak aby zagwarantowane zostało prawo Parlamentu do uzyskania dostępu do informacji na temat wykonania budżetu Rady, bezpośrednio lub za pośrednictwem Komisji, oraz aby Rada odpowiadała na pytania Parlamentu wymagające odpowiedzi na piśmie i aby jej przedstawiciele przybywali na wysłuchania i debaty dotyczące wykonania jej budżetu; uważa, że w razie fiaska tych negocjacji Parlament powinien udzielić absolutorium tylko Komisji i uwzględnić w tym ogólnym absolutorium odrębne rezolucje dotyczące poszczególnych instytucji, organów i agencji Unii, gwarantując tym samym, że żadna sekcja budżetu nie zostanie wykonana bez należytej kontroli;
20. przypomina, że trzy instytucje nie wywiązały się do tej pory z zobowiązania do ustanowienia kryteriów określających zakres aktów delegowanych i zakres aktów wykonawczych, mimo że w porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa poprawiono przejrzystość procedury przyjmowania aktów delegowanych;
21. przypomina, że zgodnie z art. 247 rozporządzenia finansowego Komisja musi przekazać Parlamentowi do 31 lipca następnego roku budżetowego zintegrowany zestaw sprawozdań finansowych i sprawozdań w zakresie rozliczalności, w tym w szczególności końcowe skonsolidowane sprawozdanie finansowe, roczne sprawozdanie z zarządzania i wyników oraz ocenę finansów Unii w oparciu o osiągnięte wyniki, o których mowa w art. 318 TFUE; kładzie nacisk na fakt, że roczne sprawozdanie z zarządzania i wyników powinno zawierać ocenę wszystkich środków zapobiegawczych i naprawczych podejmowanych w obliczu finansowania będącego przedmiotem korupcji lub konfliktu interesów;
Zalecenia
22. sugeruje połączenie instrumentów w zakresie rozliczalności Komisji i instrumentów kontroli służącej ukierunkowaniu polityki w celu zmaksymalizowania ich skuteczności;
23. domaga się zagwarantowania, konsolidacji i wzmocnienia uprawnień ustawodawczych i prawa do kontroli posiadanych przez Parlament Europejski, w tym w drodze porozumień międzyinstytucjonalnych oraz zastosowania przez Komisję odpowiedniej podstawy prawnej;
24. uważa, że niezbędne jest zreformowanie przez Parlament metod pracy w celu wzmocnienia parlamentarnej kontroli politycznej nad Komisją;
25. wzywa Komisję do poważniejszego brania pod uwagę inicjatyw ustawodawczych podejmowanych przez Parlament na podstawie art. 225 TFUE; wzywa następnego przewodniczącego Komisji do zobowiązania się do osiągnięcia tego celu i przyjmuje z zadowoleniem odpowiednie deklaracje głównych kandydatów w tym zakresie; pragnąłby, aby więcej inicjatyw zaowocowało wnioskami ustawodawczymi; przypomina, że zgodnie z art. 10 porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa Komisja ma obowiązek szybkiego i dogłębnego rozpatrywania żądań przedłożenia wniosków dotyczących aktów Unii;
26. pochwala Komisję za pozytywne działania podjęte w następstwie zaleceń Parlamentu zawartych w rezolucji z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie poprawy funkcjonowania Unii Europejskiej dzięki wykorzystaniu potencjału Traktatu z Lizbony;
27. przypomina, że chociaż zgodnie z obowiązującymi Traktatami Parlament nie ma formalnego prawa inicjatywy ustawodawczej, należy poważnie rozważyć możliwość przyznania mu takiego prawa przy okazji przyszłej zmiany Traktatu;
28. zachęca do wymiany najlepszych praktyk w zakresie kontroli parlamentarnej pomiędzy parlamentami narodowymi, np. do odbywania regularnych debat pomiędzy odnośnymi ministrami a wyspecjalizowanymi komisjami w parlamentach narodowych przed spotkaniami w Radzie i po nich, a także z członkami Komisji Europejskiej w odpowiednich okolicznościach i ramach czasowych, jak również spotkań Parlamentu Europejskiego z parlamentami narodowymi; zachęca do ustanowienia regularnej wymiany urzędników i pracowników grup politycznych między administracjami Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych, Europejskiego Komitetu Regionów oraz regionów państw członkowskich posiadających uprawnienia ustawodawcze;
29. uważa, że ustanowienie corocznego tygodnia europejskiego pozwoliłoby zarówno posłom do PE, jak i komisarzom, zwłaszcza wiceprzewodniczącym odpowiedzialnym za klastry, na zabranie głosu przed wszystkimi krajowymi zgromadzeniami parlamentarnymi w celu omówienia i wyjaśnienia europejskiego programu działania wraz z posłami do parlamentów narodowych i przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego; sugeruje, że inicjatywa ta mogłaby sprzyjać demokratycznej rozliczalności Komisji wymaganej przez Traktat z Lizbony;
30. wzywa Parlament do wzmocnienia zdolności w zakresie kontroli nad opracowywaniem i wdrażaniem aktów delegowanych i wykonawczych;
31. z zadowoleniem przyjmuje wysiłki podejmowane obecnie przez trzy instytucje, by określić jasne kryteria rozgraniczenia stosowania aktów delegowanych i wykonawczych; apeluje o jak najszybsze wdrożenie tych kryteriów;
32. zachęca parlamenty narodowe, a także, w stosownych przypadkach, parlamenty regionalne do zwiększenia ich zdolności w zakresie kontrolowania podległych im organów wykonawczych przy wydawaniu decyzji lub proponowaniu przepisów niezbędnych do wprowadzenia w życie aktów wykonawczych lub delegowanych;
33. uważa, że przy okazji przyszłej zmiany Traktatu niezbędne jest ulepszenie instrumentów pociągania komisarzy do osobistej odpowiedzialności przed Parlamentem w trakcie ich kadencji, co jest już przewidziane w ograniczonym zakresie w porozumieniu ramowym dotyczącym stosunków między Parlamentem Europejskim a Komisją Europejską;
34. wzywa Komisję i Radę, by zgodnie z zasadą lojalnej współpracy ustanowiły dialog polityczny w sprawie projektu Parlamentu dotyczącego rozporządzenia w sprawie uprawnień śledczych w celu powierzenia Parlamentowi skutecznych uprawnień umożliwiających mu korzystanie z tego podstawowego instrumentu kontroli parlamentarnej służącego kontrolowaniu władzy wykonawczej i bezwzględnie nieodzownego w systemach parlamentarnych na całym świecie;
35. jest przekonany o przydatności pytań poselskich jako narzędzia kontroli; uważa zatem za konieczne dokonywanie szczegółowych ocen jakości odpowiedzi udzielanych przez Komisję na pytania posłów, a także jakości i liczby pytań zadanych przez posłów;
36. uważa, że tura pytań jest ważnym elementem kontroli parlamentarnej nad władzą wykonawczą; zwraca się do Konferencji Przewodniczących o przywrócenie tury pytań do porządku posiedzenia plenarnego, zgodnie z art. 129 Regulaminu;
37. ponownie wzywa Komisję do przeglądu jej procedur administracyjnych dotyczących nominowania sekretarza generalnego Komisji, dyrektorów generalnych i dyrektorów, tak aby w pełni zagwarantować wybór najlepszych kandydatów przy zapewnieniu maksymalnej przejrzystości i równości szans;
o o o
38. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, parlamentom narodowym państw członkowskich oraz Europejskiemu Komitetowi Regionów.
Stosowanie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej w ramach instytucjonalnych UE
184k
64k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej w ramach instytucjonalnych UE (2017/2089(INI))
– uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając art. 2, 3, 6, 7, 9, 10, 11, 21, 23 i 49 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 8, 9, 10, 11, 12, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, art. 67 ust. 1, art. 258, 263, 267 i 352 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
– uwzględniając europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (EKPC) oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC),
– uwzględniając protokół ustaleń między Radą Europy a Unią Europejską,
– uwzględniając opinie i listę kontrolną Komisji Weneckiej dotyczącą praworządności,
– uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka, Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych oraz Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych,
– uwzględniając Konwencję Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencję stambulską) oraz swoją rezolucję z dnia 12 września 2017 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej(1),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 marca 2007 r. w sprawie przestrzegania Karty Praw Podstawowych we wnioskach legislacyjnych Komisji – metodologia ścisłej i systematycznej kontroli(2),
– uwzględniając swoje coroczne rezolucje w sprawie stanu praw podstawowych w UE,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2016 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w kwestii utworzenia unijnego mechanizmu dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych(3),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 stycznia 2017 r. w sprawie europejskiego filaru praw socjalnych(4),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 września 2017 r. w sprawie rozliczalności, przejrzystości i rzetelności w instytucjach UE(5),
– uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji(6),
– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 168/2007 z dnia 15 lutego 2007 r. ustanawiające Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej(7),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 kwietnia 2005 r. pt. „Przestrzeganie Karty praw podstawowych we wnioskach legislacyjnych Komisji – Metodologia zapewniająca systematyczną i ścisłą kontrolę” (COM(2005)0172),
– uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 29 kwietnia 2009 r. z praktycznego stosowania metodologii zapewniającej systematyczną i ścisłą kontrolę przestrzegania Karty praw podstawowych (COM(2009)0205),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 października 2010 r. pt. „Strategia skutecznego wprowadzania w życie Karty praw podstawowych przez Unię Europejską” (COM(2010)0573),
– uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 6 maja 2011 r. pt. „Operational Guidance on taking account of Fundamental Rights in Commission Impact Assessments” [Wytyczne operacyjne w sprawie uwzględniania praw podstawowych w ocenach skutków przeprowadzanych przez Komisję] (SEC(2011)0567),
– uwzględniając wspólny komunikat Komisji oraz Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2011 r. pt. „Prawa człowieka i demokracja w centrum działań zewnętrznych UE – dążenie do bardziej skutecznego podejścia” (COM(2011)0886),
– uwzględniając dokument z dnia 25 czerwca 2012 r. dotyczący ram strategicznych i planu działania UE w zakresie praw człowieka i demokracji,
– uwzględniając wytyczne Rady z dnia 20 stycznia 2015 r. w sprawie działań w zakresie metodyki, które należy podjąć, aby sprawdzić zgodność z prawami podstawowymi w przypadku organów przygotowawczych Rady,
– uwzględniając wytyczne dla organów przygotowawczych Rady dotyczące zgodności z prawami podstawowymi,
– uwzględniając sprawozdanie prezydencji Rady z seminarium z dnia 13 maja 2016 r. pt. „National policy application of the EU Charter of Fundamental Rights” [Stosowanie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej w ramach polityki krajowej],
– uwzględniając wytyczne Komisji z dnia 19 maja 2015 r. dotyczące analizy wpływu na prawa człowieka w ramach ocen skutków inicjatyw politycznych związanych z handlem,
– uwzględniając sprawozdania roczne Komisji w sprawie stosowania Karty praw podstawowych UE,
– uwzględniając doroczne seminaria Komisji w sprawie praw podstawowych,
– uwzględniając wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 20 września 2016 r. w sprawach połączonych od C-8/15 P do C-10/15 P, Ledra Advertising Ltd przeciwko Komisji Europejskiej i Europejskiemu Bankowi Centralnemu (EBC)(8),
– uwzględniając wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6 listopada 2018 r. w sprawach połączonych C-569/16 i C-570/16, Stadt Wuppertal przeciwko Marii Elisabeth Bauer i Volker Willmeroth przeciwko Martinie Broßonn(9),
– uwzględniając opinię 2/13 Trybunału Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 2014 r. w sprawie przystąpienia Unii Europejskiej do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności(10),
– uwzględniając opinię 4/2018 Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) z dnia 24 września 2018 r. pt. „Challenges and opportunities for the implementation of the Charter of Fundamental Rights” [Wyzwania i możliwości w zakresie wprowadzania w życie Karty praw podstawowych],
– uwzględniając sprawozdania roczne FRA w sprawie praw podstawowych,
– uwzględniając podręcznik opracowany w październiku 2018 r. przez FRA pt. „Applying the Charter of Fundamental Rights of the European Union in law and policymaking at national level – Guidance” [Podręcznik stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej w prawie i procesie kształtowania polityki na szczeblu krajowym – Wytyczne],
– uwzględniając Zestaw instrumentów służących lepszemu stanowieniu prawa, w szczególności instrument nr 28 „Fundamental rights & human rights” [Prawa podstawowe i prawa człowieka],
– uwzględniając art. 38 Regulaminu,
– uwzględniając opinię Sekretarza Generalnego Rady Europy z dnia 2 grudnia 2016 r. w sprawie inicjatywy Unii Europejskiej dotyczącej ustanowienia Europejskiego filaru praw socjalnych,
– uwzględniając dokument z listopada 2017 r. przedłożony przez delegację niderlandzką na Konferencji Komisji do Spraw Europejskich (COSAC) w sprawie przejrzystości UE pt. „Opening up closed doors: Making the EU more transparent for its citizens” [Otwieranie zamkniętych drzwi: UE bardziej przejrzysta dla swoich obywateli], a także pismo skierowane przez delegacje COSAC do instytucji UE z dnia 20 grudnia 2017 r. w sprawie przejrzystości politycznych procesów decyzyjnych w UE,
– uwzględniając badania pt. „The implementation of the Charter of Fundamental Rights in the EU institutional framework” [Stosowanie Karty praw podstawowych w ramach instytucjonalnych UE], „The interpretation of Article 51 of the EU Charter of Fundamental Rights: the Dilemma of Stricter or Broader Application of the Charter to National Measures” [Wykładnia art. 51 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej: dylemat węższego lub szerszego stosowania Karty do środków krajowych] oraz „The European Social Charter in the context of implementation of the EU Charter of Fundamental Rights” [Europejska karta społeczna w kontekście stosowania Karty praw podstawowych UE] opublikowane przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej odpowiednio w dniach 22 listopada 2016 r., 15 lutego 2016 r. i 12 stycznia 2016 r.(11),
– uwzględniając art. 52 Regulaminu, art. 1 ust. 1 lit. e) decyzji Konferencji Przewodniczących z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie procedury udzielania zgody na sporządzenie sprawozdań z własnej inicjatywy i załącznik 3 do tej decyzji,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych i opinie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia oraz Komisji Petycji (A8-0051/2019),
A. mając na uwadze, że w traktacie lizbońskim nadano Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”) status prawa pierwotnego w ramach prawnych UE, o takiej samej mocy prawnej jak traktaty;
B. mając na uwadze, że w niniejszym sprawozdaniu nie ocenia się poszczególnych praw zawartych w Karcie, lecz analizuje się stosowanie Karty jako instrumentu prawa pierwotnego;
C. mając na uwadze, że postanowienia socjalne stanowią zasadniczą część Karty i struktury prawnej Unii; mając na uwadze, że ważne jest zapewnienie poszanowania praw podstawowych w całej Unii i podkreślanie ich znaczenia;
D. mając na uwadze, że według TSUE prawa podstawowe uznane w Karcie leżą u podstaw struktury prawnej UE i ich poszanowanie jest niezbędnym warunkiem wstępnym legalności każdego aktu UE;
E. mając na uwadze, że Karta, zgodnie z wymogami międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka oraz jej art. 51, obejmuje zobowiązania zarówno negatywne (nienaruszanie postanowień), jak i pozytywne (aktywne promowanie), które należy w równym stopniu wypełniać w celu osiągnięcia pełnej operacyjności jej postanowień;
F. mając na uwadze, że art. 51 Karty ogranicza zakres jej stosowania w związku z przestrzeganiem zasady pomocniczości, uwzględnianiem kompetencji państw członkowskich i Unii oraz poszanowaniem granic kompetencji Unii powierzonych jej w traktatach;
G. mając na uwadze, że art. 51 ust. 2 Karty wyraźnie stanowi, że Karta nie rozszerza zakresu zastosowania prawa Unii poza kompetencje Unii, nie ustanawia nowych kompetencji ani zadań Unii, ani też nie zmienia kompetencji i zadań określonych w traktatach;
H. mając na uwadze, że instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii są stale związane postanowieniami Karty, nawet wtedy gdy działają poza ramami prawnymi UE;
I. mając na uwadze, że na mocy art. 51 postanowienia Karty mają zastosowanie do państw członkowskich wyłącznie w zakresie, w jakim stosują one prawo Unii; mając jednak na uwadze, że niejasne ograniczenia dotyczące tego wymogu sprawiają, iż trudno jest określić, czy i w jaki sposób Karta ma zastosowanie w konkretnych przypadkach;
J. mając na uwadze, że dotychczas nie wykorzystano odpowiednio potencjału praw socjalnych i gospodarczych określonych w Karcie; mając na uwadze, że zgodnie z opinią Sekretarza Generalnego Rady Europy przestrzeganie praw socjalnych stanowi nie tylko nakaz etyczny i obowiązek prawny, ale także konieczność ekonomiczną;
K. mając na uwadze, że również w art. 6 TUE podkreślono, że prawa podstawowe zagwarantowane w EKPC muszą być zasadami ogólnymi prawa Unii;
L. mając na uwadze, że art. 151 TFUE odnosi się do podstawowych praw socjalnych, w tym praw wskazanych w Europejskiej karcie społecznej;
M. mając na uwadze, że w badaniu z dnia 22 listopada 2016 r. pt. „The Implementation of the Charter of Fundamental Rights in the EU institutional framework” [Stosowanie Karty praw podstawowych w ramach instytucjonalnych UE](12) stwierdzono m.in. znaczenie Karty dla działań Komisji realizowanych na mocy Porozumienia ustanawiającego Europejski Mechanizm Stabilności (Porozumienia ustanawiającego EMS) oraz w kontekście europejskiego semestru; mając na uwadze, że w zarządzaniu gospodarczym Unii niewiele uwagi poświęca się prawom socjalnym określonym w Karcie; mając na uwadze, że prawa te muszą zostać uznane za rzeczywiste prawa podstawowe;
N. mając na uwadze, że zawarte w Europejskim filarze praw socjalnych zobowiązanie do zapewnienia obywatelom nowych i skuteczniejszych praw w obszarach takich, jak równość szans i dostęp do rynku pracy, uczciwe warunki pracy oraz ochrona socjalna i włączenie społeczne, dodatkowo wzmacnia prawa zapisane w Karcie;
O. mając na uwadze, że zasada równouprawnienia płci stanowi podstawową zasadę UE i jest zapisana w traktatach UE oraz w Karcie; mając na uwadze, że art. 8 TFUE ustanawia zasadę uwzględniania problematyki płci, stanowiąc, że „we wszystkich swoich działaniach Unia zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet”;
P. mając na uwadze, że przejrzystość unijnych procesów prawodawczych i decyzyjnych wywodzi się z prawa do dobrej administracji przewidzianego w art. 41 Karty i jest zasadniczym warunkiem wstępnym umożliwiającym obywatelom ocenę i prawidłowe monitorowanie stosowania Karty przez instytucje UE;
Q. mając na uwadze, że promowanie przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii szerokiego zakresu przewidzianych w Karcie praw – począwszy od praw obywatelskich i politycznych po prawa socjalne i gospodarcze oraz prawa trzeciej generacji – stanowiłoby niezbędny impuls prowadzący do rozwoju europejskiej przestrzeni publicznej i do nadania konkretnego wyrazu pojęciu obywatelstwa europejskiego i partycypacyjnego wymiaru UE ujętego w traktatach;
R. mając na uwadze, że FRA w swoich opiniach zatytułowanych „Improving access to remedy in the area of business and human rights at the EU level” [Poprawa dostępu do środków prawnych w obszarze biznesu i praw człowieka na szczeblu UE](13) oraz „Challenges and opportunities for the implementation of the Charter of Fundamental Rights” [Wyzwania i możliwości w zakresie wdrażania Karty praw podstawowych](14) sformułowała szereg zaleceń dotyczących skutecznego wdrażania Karty;
S. mając na uwadze, że w art. 24 Karty przewidziane są prawa dziecka, które zobowiązują władze publiczne i instytucje prywatne do kierowania się przede wszystkim najlepszym interesem dziecka;
T. mając na uwadze, że art. 14 Karty podkreśla prawo każdego dziecka do nauki na sprawiedliwych zasadach;
Pełniejsze uwzględnienie Karty w procesach legislacyjnych i decyzyjnych
1. jest głęboko przekonany, że opracowana przez Komisję strategia skutecznego wprowadzania w życie Karty praw podstawowych przez Unię Europejską (COM(2010)0573) była wyrazem początkowych wysiłków podjętych tuż po wejściu Karty w życie, ale wymaga pilnej aktualizacji; z zadowoleniem przyjmuje roczne sprawozdania w sprawie stosowania Karty przez Komisję i wzywa do przeglądu strategii opracowanej w 2010 r. w celu jej aktualizacji z uwzględnieniem nowych wyzwań i realiów instytucjonalnych, zwłaszcza po brexicie;
2. uznaje kilka istotnych kroków podjętych przez instytucje UE, mających na celu uwzględnienie Karty w procesach legislacyjnych i decyzyjnych UE; zauważa, że podstawową rolą Karty jest zapewnienie pełnej zgodności unijnego prawodawstwa z zapisanymi w niej prawami i zasadami oraz uznaje również trudności z aktywnym ich promowaniem i egzekwowaniem;
3. podkreśla znaczenie poszanowania praw podstawowych zapisanych w Karcie we wszystkich wnioskach ustawodawczych Unii;
4. przypomina, że ustanowione przez instytucje UE procedury oceny zgodności wniosków ustawodawczych z Kartą mają głównie charakter wewnętrzny; podkreśla konieczność zapewnienia lepszych form przeprowadzania konsultacji, ocen skutków, w tym szczególnych ocen wpływu w aspekcie płci, i kontroli prawnej przy zaangażowaniu niezależnych ekspertów w dziedzinie praw podstawowych; apeluje do Komisji o wspieranie usystematyzowanej i uregulowanej współpracy z organami działającymi na rzecz praw człowieka, takimi jak Agencja Praw Podstawowych (FRA), Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE) i odnośne organy Rady Europy oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych, a także organizacje społeczeństwa obywatelskiego działające w tym obszarze, w każdym przypadku gdy dokument legislacyjny potencjalnie wspiera prawa podstawowe lub ma na nie negatywny wpływ;
5. apeluje do Komisji, Rady i Parlamentu o zmianę rozporządzenia (WE) nr 168/2007, aby umożliwić FRA przekazywanie z własnej inicjatywy niewiążących opinii dotyczących projektów unijnego prawodawstwa, a także o wspieranie systematycznych konsultacji z Agencją Praw Podstawowych;
6. wzywa Komisję, pozostałe instytucje UE oraz rządy krajowe i regionalne do konsultowania się z Agencją Praw Podstawowych w przypadkach dotyczących praw podstawowych;
7. uznaje kluczową rolę FRA w ocenie przestrzegania Karty i pozytywnie odnosi się do wykonywanych przez nią prac; zachęca FRA do dalszego doradzania instytucjom UE i państwom członkowskim w kwestiach poprawy kultury praw podstawowych w całej Unii oraz do wspierania ich w tym zakresie; z zadowoleniem odnosi się do przyjętej niedawno strategii FRA na lata 2018–2022;
8. zwraca uwagę na opracowane przez FRA interaktywne narzędzie internetowe CLARITY, które ma ułatwić określanie najwłaściwszego organu spoza wymiaru sprawiedliwości dysponującego kompetencjami w zakresie praw człowieka w konkretnych kwestiach związanych z prawami podstawowymi;
9. wzywa Komisję do zapewnienia kompleksowej oceny skutków poprzez wyważoną ocenę skutków gospodarczych, społecznych i środowiskowych, a także do zmiany jej decyzji dotyczącej podziału rozważań na temat praw podstawowych na trzy kategorie: skutki gospodarcze, społeczne oraz wpływ na środowisko i aby stworzyła dwie osobne kategorie: „skutki w odniesieniu do praw podstawowych” i „ocena wpływu w aspekcie płci”, ponieważ w ten sposób można zapewnić ocenę wszystkich aspektów praw podstawowych;
10. apeluje do Komisji o podjęcie systematycznych działania na szczeblu Unii w celu przestrzegania i spełnienia postanowień Karty oraz zapewnienie, aby prawo Unii zostało dostosowane w taki sposób, by uwzględniało zmiany w prawie i orzecznictwie w zakresie międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka; w związku z tym ponownie podkreśla swój apel do Komisji o przedłożenie wniosku wprowadzającego w życie rezolucję Parlamentu z dnia 25 października 2016 r. w sprawie ustanowienia unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych(15), który umożliwiałby systematyczne monitorowanie rozwoju sytuacji w instytucjach i organach UE oraz w państwach członkowskich domagających się podjęcia działań w celu ochrony i przestrzegania praw, wolności i zasad zapisanych w Karcie; sugeruje w szczególności, aby warunki dotyczące praw podstawowych określone w kryteriach kopenhaskich nie były wykorzystywane wyłącznie jednorazowo jako warunki wstępne przystąpienia, ale by państwa członkowskie poddawały się okresowej ocenie w celu ustalenia poziomu zgodności z tymi prawami;
11. zauważa, że w kontekście Karty ważną rolę w zagwarantowaniu poszanowania praw podstawowych odgrywa także Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, nie tylko w świetle samego art. 41 określającego prawo do dobrej administracji, ale również biorąc pod uwagę, że dobra administracja jest sama w sobie fundamentem zabezpieczenia innych praw podstawowych; przypomina wzorową pracę Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich między innymi w dziedzinie przejrzystości i wolności informacji, jak również sprawozdanie specjalne dotyczące Fronteksu(16) przedłożone w bieżącej kadencji parlamentarnej, dotyczące w szczególności prawa do składania skarg przez osoby ubiegające się o azyl i migrantów;
12. rozumie, że orzecznictwo będzie miało wpływ na zakres Karty i należy wziąć ten fakt pod uwagę;
13. apeluje do prawodawców UE o uznanie wyników wyroku Sądu z dnia 22 marca 2018 r. (sprawa T-540/15) dotyczącego dostępu do dokumentów z posiedzeń trójstronnych(17) oraz o podjęcie stosownych działań; podkreśla konieczność zwiększenia przejrzystości i dostępu do dokumentów między instytucjami UE, aby rozwinąć skuteczniejszą współpracę międzyinstytucjonalną, także w zakresie odpowiedzialności w sprawach dotyczących praw podstawowych; wzywa Radę do szybkiego zajęcia się kwestią obaw wyrażanych w odniesieniu do przejrzystości procesu decyzyjnego i dostępu do dokumentów zgodnie z odpowiednimi zaleceniami Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich;
Uwzględnienie Karty w politykach UE
14. przypomina, że proces kształtowania polityki UE opiera się na zasadach i celach określonych w art. 2, 3, 4, 5 i 6 TUE, a jednocześnie powinien w pełni wspierać i wprowadzać w życie wymogi ujęte w mających ogólne zastosowanie postanowieniach zawartych w tytule II części I TFUE;
15. wzywa instytucje UE do skuteczniejszego uwzględniania aspektu płci we wszystkich działaniach UE w celu zwalczania dyskryminacji ze względu na płeć, a także w celu promowania równości płci;
16. potwierdza, że wszystkie akty prawne przyjęte przez Unię muszą w pełni uwzględniać wszystkie postanowienia Karty, w tym jej przepisy socjalne; podkreśla znaczenie uwzględnienia wyraźnych odniesień do Karty w ramach prawnych regulujących politykę gospodarczą i monetarną UE; podkreśla, że uciekanie się do ustaleń międzyrządowych nie zwalnia instytucji UE ze zobowiązań w zakresie oceny zgodności tych instrumentów z prawem Unii, w tym Kartą;
17. uważa za konieczne podjęcie przez Unię zdecydowanych kroków, aby wzmocnić własne zaangażowanie w zagwarantowanie możliwości korzystania z wszystkich praw zapisanych w Karcie, w tym praw socjalnych;
18. wzywa Komisję do dopilnowania, aby proces europejskiego semestru, łącznie z zaleceniami dla poszczególnych krajów oraz zaleceniami zawartymi w rocznej analizie wzrostu gospodarczego, był zgodny z elementami normatywnymi Karty w zakresie praw socjalnych;
19. popiera wprowadzenie mocnych i spójnych klauzul dotyczących praw podstawowych w tekstach normatywnych projektów rozporządzeń ustanawiających fundusze UE;
20. wzywa Komisję i Radę do podejmowania decyzji makroekonomicznych z należytym uwzględnieniem ocen w zakresie praw człowieka, w oparciu o pełne spektrum praw obywatelskich, politycznych i socjalnych gwarantowanych przez instrumenty europejskiego i międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka;
21. zachęca Komisję, by przeanalizowała działania niezbędne do przystąpienia przez UE do Europejskiej karty społecznej oraz zaproponowała harmonogram osiągnięcia tego celu;
22. przypomina, że z uwagi na kompetencje określone w Traktatach do zakresu odpowiedzialności przede wszystkim państw członkowskich należy praktyczne stosowanie polityki społecznej, a także nadanie konkretnego wyrazu ujętym w Karcie postanowieniom dotyczącym spraw socjalnych; w kontekście ewentualnej zmiany traktatów przypomina jednak swój wniosek dotyczący włączenia do nich protokołu społecznego w celu wzmocnienia podstawowych praw socjalnych w odniesieniu do swobód gospodarczych;
23. przyjmuje do wiadomości faktycznie kluczową, ale nieformalną rolę Eurogroupy w zarządzaniu gospodarczym strefą euro oraz wpływ, jaki jej decyzje, które nie są równoważone przez właściwe mechanizmy demokratycznej rozliczalności i kontroli sądowej, mogą wywierać na proces kształtowania polityki; przypomina jej członkom o ich zobowiązaniach w ujęciu horyzontalnym, wynikających z art. 2 i 6 TUE oraz Karty;
24. wzywa Komisję i Europejski Bank Centralny do pełnego przestrzegania Karty przy wypełnianiu ich zadań w ramach Europejskiego Mechanizmu Stabilności, w tym w praktykach udzielania pożyczek przez Bank, w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości.
25. przypomina, że działania Unii na arenie międzynarodowej muszą opierać się na zasadach ujętych w art. 21 ust. 1 TUE; jest przekonany, że pełne poszanowanie i promowanie postanowień Karty w UE stanowi punkt odniesienia w ocenie legalności i wiarygodności postępowania Unii w stosunkach międzynarodowych, w tym w ramach procesu rozszerzenia na mocy art. 49 TUE;
26. zwraca uwagę na ograniczoną jurysdykcję TSUE w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB) i ostrzega przed jakimkolwiek potencjalnym ograniczaniem praw do skutecznego środka zaradczego ujętego w Karcie;
27. przypomina instytucjom UE o wynikających z Karty obowiązkach w zakresie praw człowieka, również w dziedzinie polityki handlowej; zachęca Komisję do przeprowadzenia szczegółowych ocen skutków w zakresie praw człowieka przed zakończeniem każdych negocjacji handlowych, z uwzględnieniem Wytycznych ONZ dotyczących ocen skutków umów handlowych i inwestycyjnych dla praw człowieka;
28. przypomina, że zarówno traktaty, jak i Karta zawierają odniesienie do ochrony mniejszości narodowych i do dyskryminacji ze względu na język; apeluje o podjęcie konkretnych kroków administracyjnych w instytucjach UE, aby zachęcić rządy krajowe do znalezienia trwałych rozwiązań i do propagowania kultury różnorodności językowej w ich państwach członkowskich, wykraczającej poza języki urzędowe UE;
29. przypomina o obowiązku przystąpienia do europejskiej konwencji praw człowieka (EKPC), o którym mowa w art. 6 TUE; apeluje do Komisji o podjęcie niezbędnych kroków, aby wyeliminować przeszkody prawne, które uniemożliwiają sfinalizowanie akcesji, oraz o przedstawienie nowego projektu porozumienia w sprawie przystąpienia Unii do EKPC, przedstawiając skuteczne rozwiązania w odpowiedzi na zastrzeżenia sformułowane przez Trybunał Sprawiedliwości w opinii 2/13 z dnia 18 grudnia 2014 r.; uważa, że zakończenie tego procesu byłoby równoznaczne z wprowadzeniem dalszych zabezpieczeń praw podstawowych obywateli i rezydentów Unii oraz zapewni dodatkowy mechanizm egzekwowania praw człowieka, a mianowicie możliwość odwoływania się do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w związku z naruszeniem praw człowieka wynikającym z działania jednej z instytucji UE lub państwa członkowskiego wdrażającego przepisy prawa UE, wchodzącym w zakres EKPC; uważa ponadto, że orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wniesie w związku z tym dodatkowy wkład w obecne i przyszłe działania UE na rzecz przestrzegania i upowszechniania praw człowieka i podstawowych wolności w dziedzinie swobód obywatelskich, wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, w uzupełnieniu orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości w tej dziedzinie;
30. wzywa do bezzwłocznego przyjęcia horyzontalnej unijnej dyrektywy antydyskryminacyjnej(18) dającej dodatkową gwarancję praw podstawowych w Unii Europejskiej w wyniku konkretnego unijnego prawodawstwa;
Karta a agencje UE
31. podkreśla potencjał niektórych agencji UE w zakresie zapewnienia wsparcia państwom członkowskim w wypełnianiu zobowiązań wynikających z Karty poprzez częste działanie jako powiązanie operacyjne między UE i sferami krajowymi; zauważa, że zadanie to można skutecznie wykonać tylko przez kształtowanie dojrzałej praktyki w zakresie praw podstawowych w agencjach działających w sferze wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych lub tych, których działalność może mieć wpływ na prawa i zasady wynikające z Karty, z uwzględnieniem zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego wymiaru ochrony i promowania praw podstawowych;
32. apeluje do właściwych agencji UE o wzmożenie prac na rzecz wdrożenia zasad równouprawnienia płci przewidzianych w Karcie, w tym przez zapewnienie, by wszystkie instytucje i agencje UE realizowały politykę zerowej tolerancji wobec wszystkich form przemocy seksualnej i nękania fizycznego lub psychicznego; wzywa wszystkie instytucje i agencje UE do pełnego wdrożenia rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 26 października 2017 r. w sprawie przeciwdziałania molestowaniu i wykorzystywaniu seksualnemu w UE(19);
33. zauważa zróżnicowany zakres polityk i instrumentów opracowanych przez różne agencje w celu wprowadzenia w życie ich podstawowych zobowiązań w zakresie praw człowieka, co prowadzi do zróżnicowania stopnia realizacji; podkreśla konieczność wspierania współpracy między agencjami UE, a także usystematyzowanego dialogu z niezależnymi ekspertami w dziedzinie praw człowieka, oraz korzystania z istniejących najlepszych praktyk w celu rozwijania powszechnych i wzmocnionych ram dotyczących praw człowieka;
34. apeluje do agencji UE działających w sferze wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych lub tych, których działalność może mieć wpływ na prawa i zasady wynikające z Karty, o przyjęcie wewnętrznych strategii w dziedzinie praw podstawowych i promowanie regularnych szkoleń dla personelu na wszystkich szczeblach na temat praw podstawowych i Karty;
35. wyraża ubolewanie, że w wielu rozporządzeniach ustanawiających agencje UE brakuje jednoznacznego odniesienia do Karty; apeluje do współprawodawców, by wypełniali tę lukę w razie konieczności za każdym razem, gdy przepisy lub decyzje ustanawiające agencje są opracowywane lub zmieniane, a także o zapewnienie, z uwzględnieniem mandatu i specyfiki każdej agencji, dodatkowych mechanizmów operacyjnych zapewniających zgodność z Kartą;
Wspieranie państw członkowskich w stosowaniu Karty na szczeblu krajowym
36. przypomina, że wymiar unijny i wymiary krajowe Karty są ze sobą nierozerwalnie związane i uzupełniają się wzajemnie w zapewnianiu konsekwentnego stosowania postanowień Karty w ogólnych ramach prawnych UE;
37. podkreśla utrzymującą się lukę informacyjną w odniesieniu do Karty, jej zakresu i stopnia jej stosowania zarówno przez osoby, które korzystają z ochrony w oparciu o Kartę, jak i przez ekspertów w dziedzinie prawa i praw człowieka; wyraża ubolewanie z powodu bardzo nielicznych działań krajowych poświęconych wyeliminowaniu tego niedociągnięcia;
38. wzywa Komisję do wzmocnienia działań mających na celu podnoszenie świadomości na temat Karty, przy pełnym zaangażowaniu organizacji społeczeństwa obywatelskiego, oraz do promowania i finansowania modułów szkoleniowych ukierunkowanych na Kartę, przeznaczonych dla sędziów krajowych, prawników praktyków, a także urzędników służby cywilnej, mających na celu poszerzenie wiedzy na temat unijnych polityk i prawa Unii – m.in. na temat prawa materialnego i prawa formalnego, wykorzystania unijnych instrumentów współpracy sądowej, właściwego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, języka prawnego i prawniczego oraz prawa porównawczego; ponadto apeluje do Komisji o wyposażenie państw członkowskich w praktyczne wytyczne pomocne w stosowaniu Karty na szczeblu krajowym; w związku z tym apeluje do Komisji o popularyzację opublikowanego ostatnio przez Agencję Praw Podstawowych podręcznika zatytułowanego „Handbook on Applying the Charter of Fundamental Rights of the European Union in law and policymaking at national level” [Podręcznik stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej w prawie i procesie kształtowania polityki na szczeblu krajowym];
39. zachęca państwa członkowskie do regularnej wymiany informacji i doświadczeń dotyczących używania, stosowania i nadzorowania Karty oraz do uwzględnienia przykładów najlepszych praktyk już opracowanych na szczeblu krajowym; zachęca państwa członkowskie do dokonania przeglądu przepisów proceduralnych dotyczących analizy prawnej i oceny skutków projektów ustaw pod kątem Karty; zwraca uwagę, że procedury te powinny wyraźnie odnosić się do Karty, podobnie jak do krajowych instrumentów ochrony praw człowieka, w celu zminimalizowania ryzyka pominięcia Karty;
40. zwraca uwagę, że luki w transpozycji i prawidłowym wdrażaniu prawa Unii w państwach członkowskich mogą mieć realny wpływ na korzystanie z praw podstawowych UE; w tym kontekście przypomina o roli Komisji jako strażniczki traktatów i o tym, że zatem to ostatecznie – jeśli nie przede wszystkim – na niej spoczywa odpowiedzialność za zapewnienie przestrzegania praw podstawowych, w razie potrzeby w drodze postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego; w związku z tym wzywa do bardziej zdecydowanego przywództwa w zapewnianiu właściwego wykonywania unijnego prawodawstwa;
Dążenie do bardziej spójnej interpretacji Karty
41. jest przekonany, że różnice w interpretacji dotyczące stosowania przepisów Karty między instytucjami UE, organami, biurami i agencjami Unii i państwami członkowskimi mają szkodliwy wpływ na wartość dodaną wnoszoną przez Kartę, tj. reprezentującą zestaw wspólnych minimalnych standardów ochrony przeznaczony do stosowania w ujęciu horyzontalnym w odniesieniu do wszystkich podmiotów instytucjonalnych oraz polityk i działań powiązanych ze sferą UE;
42. podkreśla, że włączenie Karty do pierwotnego prawa UE, mimo że nie poszerza zakresu kompetencji Unii i jest zgodne z zasadą pomocniczości określonej w jej art. 51, stwarza nowe rodzaje odpowiedzialności po stronie instytucji podejmujących i wykonujących decyzje, a także po stronie państw członkowskich, gdy wdrażają one prawo unijne na szczeblu krajowym, oraz że postanowienia Karty stały się przez to możliwe do bezpośredniego stosowania przez sądy europejskie i krajowe;
43. zachęca instytucje UE i państwa członkowskie, by umożliwiły bardziej bezpośrednie stosowanie Karty jako całości;
44. wyraża ubolewanie, że do tej pory Rzeczpospolita Polska i Zjednoczone Królestwo nie zdecydowały się na wycofanie z protokołu nr 30 do Traktatów;
o o o
45. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich.
Badanie pt. „The Implementation of the Charter of Fundamental Rights in the EU institutional framework” [Stosowanie Karty praw podstawowych w ramach instytucjonalnych UE], Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej, Departament Tematyczny C, 22 listopada 2016 r.; badanie pt. „The interpretation of Article 51 of the EU Charter of Fundamental Rights: the Dilemma of Stricter or Broader Application of the Charter to National Measures” [Wykładnia art. 51 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej: dylemat węższego lub szerszego stosowania Karty do środków krajowych], Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej, Departament Tematyczny C, 15 lutego 2016 r.; badanie pt. „The European Social Charter in the context of implementation of the EU Charter of Fundamental Rights” [Europejska karta społeczna w kontekście stosowania Karty praw podstawowych UE] z dnia 12 stycznia 2016 r.
„The Implementation of the Charter of Fundamental Rights in the EU institutional framework” [Stosowanie Karty praw podstawowych w ramach instytucjonalnych UE], Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej, Departament Tematyczny C – Prawa obywatelskie i sprawy konstytucyjne, 22 listopada 2016 r.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 2 grudnia 2015 r. dotycząca sprawozdania specjalnego Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie dochodzenia z własnej inicjatywy OI/5/2012/BEH-MHZ dotyczącego Fronteksu (Dz.U. C 399 z 24.11.2017, s. 2).
Wniosek Komisji z dnia 2 lipca 2008 r. dotyczący dyrektywy Rady w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania osób bez względu na religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną (COM(2008)0426)).
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego ustanawiającego przepisy i ogólne warunki regulujące wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich (Statut Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich) i uchylającego decyzję 94/262/EWWiS, WE, Euratom (2018/2080(INL) – 2019/0900(APP))
– uwzględniając art. 41 i 43 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając art. 45 i 52 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych oraz opinię Komisji Petycji (A8-0050/2019),
1. przyjmuje załączony projekt rozporządzenia;
2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania załączonego projektu rozporządzenia Radzie i Komisji zgodnie z procedurą określoną w art. 228 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;
3. zobowiązuje swojego przewodniczącego do zarządzenia – po przedstawieniu opinii przez Komisję i udzieleniu zgody przez Radę na załączony projekt rozporządzenia – publikacji rozporządzenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
ZAŁĄCZNIK DO REZOLUCJI
Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego ustanawiającego przepisy i ogólne warunki regulujące wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich (Statut Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich) i uchylającego decyzję 94/262/EWWiS, WE, Euratom
PARLAMENT EUROPEJSKI,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 228 ust. 4,
uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, w szczególności jego art. 106a ust. 1,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając zgodę Rady,
uwzględniając opinię Komisji,
stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Przepisy i ogólne warunki regulujące wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich powinny być ustanowione zgodnie z postanowieniami Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zwłaszcza jego art. 20 ust. 2 lit. d) i art. 228, Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej oraz Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
(2) W szczególności art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej uznaje prawo do dobrej administracji za jedno z podstawowych praw obywateli Europy. Z kolei art. 43 Karty uznaje prawo do zwracania się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w przypadkach niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii. Aby prawa te były skuteczne i zwiększały zdolność Rzecznika Praw Obywatelskich do prowadzenia dokładnych i bezstronnych dochodzeń, powinien on otrzymać wszelkie narzędzia niezbędne do skutecznego wykonywania swoich obowiązków, o których mowa w traktatach i w niniejszym rozporządzeniu.
(3) Decyzja Parlamentu Europejskiego 94/262/EWWiS, WE, Euratom(1) była zmieniana ostatni raz w 2008 r. Wraz z wejściem w życie traktatu lizbońskiego 1 grudnia 2009 r. ustanowiono nowe ramy prawne dla Unii. W szczególności art. 228 ust. 4 TFUE umożliwia Parlamentowi Europejskiemu, po zasięgnięciu opinii Komisji i za zgodą Rady, przyjmowanie rozporządzeń ustanawiających przepisy i ogólne warunki pełnienia funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich. W związku z tym należy uchylić decyzję 94/262/EWWiS, WE, Euratom i zastąpić ją rozporządzeniem zgodnie z mającą obecnie zastosowanie podstawą prawną.
(4) Ustalenie warunków, na jakich skarga może zostać przekazana Rzecznikowi Praw Obywatelskich, powinno być zgodne z zasadą pełnego, swobodnego i łatwego dostępu, niezależnie od szczególnych ograniczeń dotyczących zbiegu nowych lub toczących się postępowań sądowych i administracyjnych.
(5) Rzecznik Praw Obywatelskich ma prawo do wydawania zaleceń w przypadku stwierdzenia, że instytucja, organ lub jednostka organizacyjna Unii nie stosuje prawidłowo orzeczenia sądu.
(6) Należy ustanowić procedury działania w sytuacjach, gdy dochodzenia Rzecznika Praw Obywatelskich ujawniają przypadki niewłaściwego administrowania. Należy także ustanowić przepisy dotyczące składania przez Rzecznika Praw Obywatelskich całościowego sprawozdania Parlamentowi Europejskiemu na zakończenie każdej sesji rocznej.
(7) Aby umocnić rolę Rzecznika Praw Obywatelskich należy umożliwić mu – z zastrzeżeniem jego głównego obowiązku, jakim jest rozpatrywanie skarg – prowadzenie dochodzeń z własnej inicjatywy w celu wykrywania powtarzających się lub szczególnie poważnych przypadków niewłaściwego administrowania i w celu propagowania najlepszych praktyk administracyjnych w instytucjach, organach i jednostkach organizacyjnych Unii.
(8) Aby zwiększyć skuteczność działań Rzecznika Praw Obywatelskich, powinien on być uprawniony do prowadzenia, z własnej inicjatywy lub na podstawie skargi, dochodzeń następczych w związku z wcześniejszymi dochodzeniami w celu ustalenia, czy i w jakim zakresie przedstawione zalecenia zostały uwzględnione przez daną instytucję, dany organ lub daną jednostkę organizacyjną. Rzecznik Praw Obywatelskich powinien mieć również prawo do umieszczania w swoim sprawozdaniu rocznym dla Parlamentu Europejskiego oceny stopnia zgodności z wydanymi zaleceniami oraz oceny adekwatności zasobów udostępnionych Rzecznikowi na potrzeby wykonywania obowiązków, o których mowa w traktatach i w niniejszym rozporządzeniu.
(9) Rzecznik Praw Obywatelskich powinien dysponować wszelkimi środkami niezbędnymi do właściwego wykonywania swoich zadań. W tym celu należy zobowiązać instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii do dostarczania Rzecznikowi Praw Obywatelskich wszelkich informacji, jakich od nich zażąda, z zastrzeżeniem obowiązków Rzecznika na mocy rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady(2). Dostęp do dokumentów lub informacji niejawnych powinien następować zgodnie z przepisami dotyczącymi przetwarzania informacji poufnych przez daną instytucję, dany organ lub daną jednostkę organizacyjną Unii. Instytucje, organy lub jednostki organizacyjne przekazujące niejawne informacje lub dokumenty powinny poinformować Rzecznika Praw Obywatelskich o takim utajnieniu. Do celów realizacji przepisów dotyczących przetwarzania informacji poufnych przez daną instytucję, dany organ lub daną jednostkę organizacyjną Unii Rzecznik Praw Obywatelskich powinien uzgodnić wcześniej z tą instytucją, tym organem lub tą jednostką organizacyjną warunki postępowania z dokumentami lub informacjami niejawnymi i innymi informacjami objętymi obowiązkiem zachowania tajemnicy zawodowej. W przypadku gdy Rzecznik nie otrzyma żądanej pomocy, powinien poinformować o tym Parlament Europejski, który może podjąć odpowiednie działania.
(10) Należy zobowiązać Rzecznika Praw Obywatelskich oraz jego pracowników do zachowania dyskrecji co do informacji, które uzyskali oni w ramach wykonywania swoich obowiązków. Niemniej jednak Rzecznik Praw Obywatelskich powinien poinformować właściwe organy w przypadkach, gdy w trakcie dochodzenia uzyska wiedzę o faktach, które uważa za mogące pociągać za sobą odpowiedzialność karną. Rzecznik Praw Obywatelskich powinien także móc poinformować daną instytucję, dany organ lub daną jednostkę organizacyjną Unii o faktach świadczących o niewłaściwym postępowaniu podlegającego im pracownika.
(11) Należy uwzględnić niedawne zmiany dotyczące ochrony interesów finansowych Unii przed przestępstwami kryminalnymi, w szczególności ustanowienie Prokuratury Europejskiej na mocy rozporządzenia Rady (UE) 2017/1939(3), tak aby umożliwić Rzecznikowi Praw Obywatelskich przekazywanie Prokuraturze Europejskiej informacji wchodzących w zakres jej kompetencji. Analogicznie, w celu pełnego poszanowania zasady domniemania niewinności i prawa do obrony zapisanych w art. 48 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, wskazane jest, aby w przypadkach, gdy Rzecznik Praw Obywatelskich powiadamia Prokuraturę Europejską o informacjach wchodzących w zakres jej kompetencji, poinformował o tym fakcie zainteresowaną osobę i skarżącego.
(12) Zgodnie z odpowiednimi przepisami krajowymi należy ustanowić przepisy umożliwiające współpracę między Rzecznikiem Praw Obywatelskich a podobnymi organami istniejącymi w państwach członkowskich. Należy także podjąć działania, aby umożliwić Rzecznikowi Praw Obywatelskich współpracę z Agencją Praw Podstawowych Unii Europejskiej, ponieważ taka współpraca może zwiększyć skuteczność wykonywania przez Rzecznika Praw Obywatelskich jego obowiązków.
(13) Do Parlamentu należy mianowanie Rzecznika Praw Obywatelskich na początku kadencji parlamentarnej i na okres jej trwania spośród osób, które są obywatelami Unii oraz dają wszelkie wymagane gwarancje niezależności i kompetencji. Należy również określić warunki zakończenia wykonywania funkcji przez Rzecznika Praw Obywatelskich, a także warunki zastąpienia Rzecznika.
(14) Rzecznik Praw Obywatelskich powinien wykonywać swoje obowiązki w sposób całkowicie niezależny. Rzecznik Praw Obywatelskich powinien złożyć ślubowanie przed Trybunałem Sprawiedliwości przy obejmowaniu urzędu. Należy określić niepołączalność, wynagrodzenie, przywileje i immunitety Rzecznika Praw Obywatelskich.
(15) Należy przyjąć przepisy dotyczące siedziby Rzecznika Praw Obywatelskich, którą powinna być siedziba Parlamentu Europejskiego. Należy również ustanowić przepisy dotyczące nie tylko powołanych do jego pomocy urzędników i innych pracowników sekretariatu Rzecznika Praw Obywatelskich, ale także jego budżetu.
(16) Do Rzecznika Praw Obywatelskich należy przyjęcie przepisów wykonawczych do przedmiotowego rozporządzenia. Aby zagwarantować pewność prawa i najwyższe standardy podczas wykonywania zadań przez Rzecznika Praw Obywatelskich należy precyzyjnie określić w niniejszym rozporządzeniu minimalną treść przepisów wykonawczych, które mają zostać przyjęte.
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Artykuł 1
1. Niniejsze rozporządzenie określa przepisy i ogólne warunki regulujące wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich („Statut Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich”).
2. Rzecznik Praw Obywatelskich działa w sposób niezależny od instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii, odpowiednio do uprawnień przyznanych mu na mocy Traktatów, a także z należytym uwzględnieniem art. 20 ust. 2 lit. d) i art. 228 TFUE oraz art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej dotyczących prawa do dobrej administracji.
3. W ramach wykonywania obowiązków, o których mowa w traktatach i w niniejszym rozporządzeniu, Rzecznik Praw Obywatelskich nie może interweniować w postępowaniach wszczętych przed sądem, nie może też kwestionować zasadności orzeczenia sądowego ani właściwości sądu do wydania orzeczenia.
Artykuł 2
1. Rzecznik Praw Obywatelskich przyczynia się do ujawniania przypadków niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii, z wyjątkiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wykonującego swoje funkcje sądowe, a także w stosownych przypadkach wydaje zalecenia w celu zaprzestania niewłaściwego administrowania. Działalność jakichkolwiek innych organów lub osób nie może być przedmiotem skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich.
2. Każdy obywatel Unii lub każda osoba fizyczna lub prawna z miejscem zamieszkania lub siedzibą statutową w państwie członkowskim może, bezpośrednio albo za pośrednictwem posła do Parlamentu Europejskiego, wnieść skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich w odniesieniu do przypadku niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych Unii, z wyjątkiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wykonującego swoje funkcje sądowe. Rzecznik Praw Obywatelskich informuje daną instytucję, dany organ lub daną jednostkę organizacyjną niezwłocznie po otrzymaniu skargi, z zachowaniem unijnych norm w zakresie ochrony danych osobowych.
3. Skarga musi zawierać wyraźne odniesienie do jej przedmiotu i do tożsamości skarżącego. Skarżący może wnieść o zachowanie poufności skargi albo jej części.
4. Skargę wnosi się w terminie trzech lat od daty stwierdzenia przez skarżącego stanu faktycznego, który jest przedmiotem skargi, przy czym jest ona poprzedzona odpowiednimi działaniami administracyjnymi wobec danych instytucji, organów i jednostek organizacyjnych.
5. Rzecznik Praw Obywatelskich określa, czy skarga wchodzi w zakres jego kompetencji, a jeżeli tak, czy jest dopuszczalna. Jeżeli skarga nie wchodzi w zakres kompetencji lub jest niedopuszczalna, Rzecznik Praw Obywatelskich może, przed zamknięciem sprawy, zalecić skarżącemu skierowanie skargi do innego organu.
6. Złożenie skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich nie ma wpływu na bieg terminów do wnoszenia środków odwoławczych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym.
7. Jeżeli Rzecznik Praw Obywatelskich orzekł o niedopuszczalności skargi albo zaprzestał jej rozpatrywania z powodu toczącego się lub zakończonego postępowania sądowego dotyczącego zarzutów podniesionych w skardze, wyniki dotychczasowego postępowania Rzecznika są rejestrowane bez dalszych czynności.
8. Niedopuszczalne jest składanie do Rzecznika Praw Obywatelskich skarg dotyczących stosunku pracy między instytucjami, organami i jednostkami organizacyjnymi Unii a ich urzędnikami i innymi pracownikami, z wyjątkiem skarg dotyczących molestowania seksualnego, dopóki zainteresowana osoba nie wyczerpie wszystkich możliwości przedłożenia wewnętrznych administracyjnych zażaleń i skarg, zwłaszcza procedur określonych w art. 90 Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej i warunków zatrudnienia innych pracowników Unii Europejskiej, ustanowionego na mocy rozporządzenia Rady (EWG, Euratom, EWWiS) nr 259/68(4) („regulamin pracowniczy”), oraz dopóki nie upłynie termin udzielenia odpowiedzi przez daną instytucję, dany organ lub daną jednostkę organizacyjną.
9. Rzecznik Praw Obywatelskich jak najszybciej informuje skarżącego o działaniach podjętych w jego sprawie.
Artykuł 3
1. Rzecznik Praw Obywatelskich, z inicjatywy własnej albo w wyniku skargi, wszczyna wszelkie dochodzenia, w tym dochodzenia następcze w związku z poprzednimi dochodzeniami, które uzna za uzasadnione, aby wyjaśnić wszelkie podejrzenia o niewłaściwe administrowanie w działaniach instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych Unii. Rzecznik Praw Obywatelskich działa bez wymogu uzyskania uprzedniej zgody i informuje w odpowiednim czasie instytucję, organ lub jednostkę organizacyjną o takim działaniu. Zainteresowana instytucja, zainteresowany organ lub zainteresowana jednostka organizacyjna może przekazać Rzecznikowi wszelkie użyteczne uwagi lub dowody. Rzecznik Praw Obywatelskich może także zażądać, aby instytucja, organ lub jednostka organizacyjna przedłożyła takie uwagi lub dowody.
2. Z zastrzeżeniem podstawowego obowiązku Rzecznika Praw Obywatelskich, jakim jest rozpatrywanie skarg, Rzecznik może prowadzić z własnej inicjatywy dochodzenia o charakterze bardziej strategicznym w celu wykrywania powtarzających się i szczególnie rażących przypadków niewłaściwego administrowania, w celu propagowania najlepszych praktyk administracyjnych w instytucjach, organach i jednostkach organizacyjnych Unii oraz w celu proaktywnego rozwiązywania problemów strukturalnych leżących w interesie publicznym, które wchodzą w zakres kompetencji Rzecznika Praw Obywatelskich.
3. Rzecznik Praw Obywatelskich może zaangażować się w prowadzenie zorganizowanego i regularnego dialogu z instytucjami, organami i jednostkami organizacyjnymi Unii oraz w organizowanie konsultacji społecznych przed wydaniem zaleceń lub na dowolnym etapie po ich wydaniu. Rzecznik Praw Obywatelskich może również systematycznie analizować i oceniać postępy danej instytucji, danego organu lub danej jednostki organizacyjnej oraz wydawać dalsze zalecenia.
4. Instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii przekazują Rzecznikowi Praw Obywatelskich informacje, o które Rzecznik się do nich zwraca, oraz umożliwiają mu dostęp do odpowiednich akt. Dostęp do dokumentów lub informacji niejawnych następuje zgodnie z przepisami dotyczącymi przetwarzania informacji poufnych przez daną instytucję, dany organ lub daną jednostkę organizacyjną Unii.
Instytucje, organy lub jednostki organizacyjne przekazujące niejawne informacje lub dokumenty zgodnie z akapitem pierwszym informują wcześniej Rzecznika Praw Obywatelskich o takim utajnieniu.
Do celów realizacji przepisów określonych w akapicie pierwszym Rzecznik Praw Obywatelskich uzgadnia wcześniej z daną instytucją, danym organem lub daną jednostką organizacyjną warunki postępowania z dokumentami lub informacjami niejawnymi.
Zainteresowane instytucje, organy i jednostki organizacyjne udostępniają dokumenty pochodzące z państw członkowskich, opatrzone na podstawie przepisów ustawowych klauzulą tajności, wyłącznie po wprowadzeniu przez służby Rzecznika Praw Obywatelskich odpowiednich środków i zabezpieczeń dotyczących postępowania z dokumentami, aby zagwarantować równoważny poziom poufności zgodnie z art. 9 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 i zgodnie z przepisami w dziedzinie bezpieczeństwa danej instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej Unii.
Urzędnicy i inni pracownicy instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich składają zeznania dotyczące faktów związanych z toczącym się dochodzeniem prowadzonym przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Wypowiadają się oni w imieniu instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych, które reprezentują. Są oni związani przepisami wynikającymi z regulaminów, które ich obowiązują. W przypadku związania tajemnicą służbową nie interpretuje się tego jako obejmującego informacje istotne w kontekście skarg i dochodzeń w sprawie molestowania lub niewłaściwego administrowania.
5. Rzecznik Praw Obywatelskich dokonuje okresowej oceny procedur związanych z działaniami administracyjnymi instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii oraz ocenia, czy są one w stanie skutecznie zapobiegać konfliktom interesów, zagwarantować bezstronność i zapewniać pełne przestrzeganie prawa do dobrej administracji. Rzecznik Praw Obywatelskich może stwierdzać i oceniać – na wszystkich szczeblach – ewentualne przypadki konfliktu interesów, które mogłyby stanowić źródło niewłaściwego administrowania; w takim przypadku Rzecznik Praw Obywatelskich formułuje konkretne wnioski i informuje Parlament o ustaleniach w tej sprawie.
6. W zakresie, w jakim zezwala na to ich prawo krajowe, właściwe organy państw członkowskich przekazują Rzecznikowi Praw Obywatelskich w trybie pilnym, na jego wniosek lub z własnej inicjatywy, wszelkie informacje lub dokumenty, które mogą pomóc w wyjaśnieniu przypadków niewłaściwego administrowania w instytucjach, organach lub jednostkach organizacyjnych Unii. W przypadku gdy takie informacje lub dokumenty są regulowane prawem krajowym dotyczącym przetwarzania informacji poufnych lub przepisami uniemożliwiającymi ich przekazanie, zainteresowane państwo członkowskie może zezwolić Rzecznikowi Praw Obywatelskich na dostęp do tych informacji lub dokumentu, pod warunkiem że Rzecznik Praw Obywatelskich podejmuje się postępowania z nimi w porozumieniu z właściwym organem udostępniającym. W każdym przypadku należy podać opis dokumentu.
7. W przypadku gdy Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdza, że żądana przez niego pomoc nie nadchodzi, informuje o tym Parlament Europejski, który podejmuje odpowiednie kroki.
8. Jeżeli w wyniku dochodzenia stwierdzono przypadki niewłaściwego administrowania, Rzecznik Praw Obywatelskich informuje zainteresowaną instytucję, zainteresowany organ lub zainteresowaną jednostkę organizacyjną i, w stosownym przypadku, formułuje zalecenia. Instytucja, która została w ten sposób poinformowana, taki organ lub taka jednostka organizacyjna w ciągu trzech miesięcy przesyła Rzecznikowi Praw Obywatelskich szczegółową opinię. Na uzasadniony wniosek instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej Rzecznik Praw Obywatelskich może przedłużyć ten termin o maksymalnie dwa miesiące. Jeżeli w terminie trzech miesięcy lub w przedłużonym terminie instytucja, organ lub jednostka organizacyjna nie wydadzą opinii, Rzecznik Praw Obywatelskich może zamknąć dochodzenie bez wydawania takiej opinii.
9. Następnie Rzecznik Praw Obywatelskich przesyła sprawozdanie do danej instytucji, danego organu lub danej jednostki organizacyjnej, a także do Parlamentu Europejskiego, zwłaszcza jeżeli wymaga tego charakter lub skala wykrytego przypadku niewłaściwego administrowania. Rzecznik Praw Obywatelskich może w swoim sprawozdaniu formułować zalecenia. Skarżący jest informowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich o wynikach dochodzenia, o opinii wyrażonej przez zainteresowaną instytucję, zainteresowany organ lub zainteresowaną jednostkę organizacyjną, a także o ewentualnych zaleceniach zawartych w sprawozdaniu Rzecznika Praw Obywatelskich.
10. W stosownych przypadkach dotyczących dochodzenia w sprawie działalności instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej Unii Rzecznik Praw Obywatelskich może wystąpić przed Parlamentem Europejskim, na wniosek własny Rzecznika Praw Obywatelskich lub na wniosek Parlamentu, na najbardziej odpowiednim szczeblu.
11. W miarę możliwości Rzecznik Praw Obywatelskich poszukuje wspólnie z zainteresowaną instytucją, zainteresowanym organem lub zainteresowaną jednostką organizacyjną rozwiązania pozwalającego na wyeliminowanie niewłaściwego administrowania i na pozytywne rozstrzygnięcie skargi. Rzecznik Praw Obywatelskich informuje skarżącego o proponowanym rozwiązaniu oraz przekazuje mu ewentualne uwagi zainteresowanej instytucji, zainteresowanego organu lub zainteresowanej jednostki organizacyjnej. Jeżeli skarżący wyrazi taką wolę, ma on prawo – na każdym etapie postępowania – do przedstawienia Rzecznikowi Praw Obywatelskich swoich uwag lub dodatkowych informacji, które były nieznane w momencie składania skargi.
12. Na koniec każdej sesji rocznej Rzecznik Praw Obywatelskich przedkłada Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie dotyczące wyników przeprowadzonych w danym okresie przez Rzecznika dochodzeń. Sprawozdanie zawiera ocenę stosowania się do zaleceń Rzecznika Praw Obywatelskich oraz ocenę adekwatności zasobów dostępnych na potrzeby wykonywania obowiązków przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Oceny te mogą być również przedmiotem odrębnych sprawozdań.
Artykuł 4
Rzecznik Praw Obywatelskich i jego personel zajmują się wnioskami o publiczny dostęp do dokumentów innych niż te, o których mowa w art. 6 ust. 1, na warunkach i w granicach określonych w rozporządzeniu (WE) nr 1049/2001.
W odniesieniu do skarg dotyczących prawa publicznego dostępu do dokumentów urzędowych, Rzecznik Praw Obywatelskich – po należytej analizie i niezbędnym pełnym rozpatrzeniu – wydaje zalecenie dotyczące wydania wyżej wymienionych dokumentów, na które zainteresowana instytucja, zainteresowana jednostka organizacyjna lub zainteresowany organ odpowiadają w terminie przewidzianym w rozporządzeniu (WE) nr 1049/2001. Jeżeli zainteresowana instytucja nie zastosuje się do zalecenia dotyczącego wydania ww. dokumentów, musi należycie uzasadnić swoją odmowę. W takim przypadku Rzecznik Praw Obywatelskich informuje skarżącego o dostępnych środkach odwoławczych, w tym o procedurach służących odesłaniu sprawy przed Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Artykuł 5
Rzecznik Praw Obywatelskich regularnie dokonuje oceny strategii i przeglądów procedur obowiązujących w odpowiednich instytucjach, organach i jednostkach organizacyjnych Unii zgodnie z art. 22a regulaminu pracowniczego i w stosownych przypadkach formułuje konkretne zalecenia dotyczące usprawnień w celu zapewnienia pełnej ochrony urzędników lub innych pracowników zgłaszających fakty zgodnie z art. 22a regulaminu pracowniczego. Rzecznik Praw Obywatelskich może na wniosek w sposób poufny udzielać urzędnikom lub innym pracownikom informacji, bezstronnych porad i wytycznych eksperckich dotyczących należytego postępowania w obliczu faktów, o których mowa w art. 22 regulaminu pracowniczego, w tym zakresu stosowania odpowiednich przepisów prawa Unii.
Rzecznik Praw Obywatelskich może również wszczynać dochodzenia w oparciu o informacje dostarczone przez urzędników lub innych pracowników zgłaszających fakty zgodnie z art. 22 regulaminu pracowniczego, którzy mogą dokonywać poufnych i anonimowych zgłoszeń, w przypadku gdy opisane fakty mogłyby stanowić o niewłaściwym administrowaniu w instytucji, organie lub jednostce administracyjnej Unii. Aby umożliwić osiągnięcie tego celu, dopuszcza się odstąpienie od stosowania regulaminów obowiązujących pracowników w zakresie zachowania tajemnicy.
Artykuł 6
1. Rzecznik Praw Obywatelskich i jego personel, do których stosuje się art. 339 TFUE i art. 194 traktatu Euratom, są zobowiązani do nierozpowszechniania informacji i dokumentów, z którymi zapoznali się w ramach przeprowadzanych dochodzeń. Z zastrzeżeniem ust. 2, osoby te są zobowiązane w szczególności nie ujawniać żadnych informacji ani dokumentów niejawnych dostarczonych Rzecznikowi Praw Obywatelskich, żadnych dokumentów, które wchodzą w zakres stosowania unijnych przepisów dotyczących ochrony danych osobowych, ani żadnych informacji, które mogłyby zaszkodzić skarżącemu lub każdej innej zainteresowanej osobie.
2. Jeżeli Rzecznik Praw Obywatelskich uważa, że fakty, o których uzyskał wiedzę w ramach prowadzonego dochodzenia, mogą pociągać za sobą odpowiedzialność karną, informuje o tym właściwe organy krajowe oraz – w przypadku gdy wchodzi to w zakres ich kompetencji – Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych i Prokuraturę Europejską. W stosownych przypadkach Rzecznik Praw Obywatelskich powiadamia również instytucję Unii posiadającą władzę zwierzchnią nad danym urzędnikiem lub pracownikiem, taki organ lub taką jednostkę organizacyjną, które mogą zastosować art. 17 akapit drugi Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej.
Rzecznik Praw Obywatelskich może również powiadomić zainteresowaną instytucję, zainteresowany organ lub zainteresowaną jednostkę organizacyjną Unii o faktach świadczących o niewłaściwym postępowaniu podlegającego im pracownika, a także o każdym uporczywym działaniu, którego skutkiem jest utrudnianie prowadzenia dochodzenia.
Rzecznik Praw Obywatelskich informuje o takich powiadomieniach skarżącego i pozostałe zainteresowane osoby, których tożsamość jest znana.
Artykuł 7
1. Rzecznik Praw Obywatelskich może współpracować z podobnymi organami istniejącymi w państwach członkowskich, jednak pod warunkiem, że Rzecznik Praw Obywatelskich przestrzega obowiązującego prawa krajowego.
2. W ramach wykonywania swoich obowiązków Rzecznik Praw Obywatelskich współpracuje z Agencją Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz z innymi instytucjami i organami, unikając jednocześnie powielania ich działań.
Artykuł 8
1. Rzecznik Praw Obywatelskich jest wybierany i może zostać ponownie mianowany, zgodnie z art. 228 ust. 2 TFUE.
2. Rzecznik Praw Obywatelskich jest wybierany spośród osób, które są obywatelami Unii, korzystają z pełni praw obywatelskich i politycznych, dają pełne gwarancje niezależności, nie były członkami rządów krajowych lub instytucji unijnych w ciągu ostatnich trzech lat, spełniają warunki bezstronności równe tym, które są wymagane przy wysokich stanowiskach sądowych w ich kraju, oraz posiadają uznane kompetencje i doświadczenie niezbędne do wykonywania funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich.
Artykuł 9
1. Rzecznik Praw Obywatelskich kończy sprawowanie urzędu, o którym mowa w traktatach oraz w niniejszym rozporządzeniu, wraz z upływem kadencji lub z powodu rezygnacji bądź odwołania.
2. Z wyjątkiem odwołania Rzecznika Praw Obywatelskich z urzędu Rzecznik pełni swoje obowiązki do momentu wyboru nowego Rzecznika.
3. W przypadku wcześniejszego zakończenia wykonywania funkcji przez Rzecznika Praw Obywatelskich nowy Rzecznik zostaje mianowany w terminie trzech miesięcy od momentu wystąpienia wakatu, na okres pozostający do zakończenia kadencji Parlamentu Europejskiego. Do czasu wyboru nowego Rzecznika Praw Obywatelskich osoba odpowiedzialna za sekretariat, o której mowa w art. 13 ust. 2, jest odpowiedzialna za pilne sprawy wchodzące w zakres kompetencji Rzecznika Praw Obywatelskich.
Artykuł 10
Jeżeli Parlament Europejski zamierza złożyć wniosek o odwołanie Rzecznika Praw Obywatelskich zgodnie z art. 228 ust. 2 TFUE, przed złożeniem takiego wniosku wysłuchuje Rzecznika Praw Obywatelskich.
Artykuł 11
1. Podczas sprawowania urzędu, o którym mowa w traktatach i w niniejszym rozporządzeniu, Rzecznik Praw Obywatelskich działa zgodnie z art. 228 ust. 3 TFUE. Rzecznik Praw Obywatelskich powstrzymuje się od wszelkich działań nielicujących z charakterem rzeczonego urzędu.
2. Przy obejmowaniu funkcji Rzecznik Praw Obywatelskich uroczyście zobowiązuje się przed zasiadającym w pełnym składzie Trybunałem Sprawiedliwości, że będzie całkowicie niezależnie i bezstronnie sprawował urząd, o którym mowa w traktatach i w niniejszym rozporządzeniu, oraz w pełni przestrzegał zobowiązań z niego wynikających w trakcie kadencji i po jej zakończeniu. Uroczyste zobowiązanie obejmuje w szczególności obowiązek uczciwości i roztropności przy przyjmowaniu niektórych funkcji lub korzyści po zakończeniu kadencji.
Artykuł 12
1. Podczas kadencji Rzecznika Praw Obywatelskich Rzecznik nie może sprawować żadnych innych funkcji politycznych lub administracyjnych ani prowadzić żadnej innej zarobkowej lub niezarobkowej działalności zawodowej.
2. W kwestiach wynagrodzenia, dodatków i emerytury Rzecznik Praw Obywatelskich ma ten sam status co sędzia Trybunału Sprawiedliwości.
3. Art. 11–14 i 17 Protokołu nr 7 stosują się także do Rzecznika Praw Obywatelskich oraz urzędników i innych pracowników jego sekretariatu.
Artykuł 13
1. Rzecznikowi Praw Obywatelskich przyznaje się odpowiedni budżet, wystarczający do zagwarantowania niezależności Rzecznika Praw Obywatelskich i do wykonywania obowiązków, o których mowa w traktatach i w niniejszym rozporządzeniu.
2. Rzecznik Praw Obywatelskich wspomagany jest przez sekretariat. Rzecznik Praw Obywatelskich mianuje osobę odpowiedzialną za sekretariat.
3. Rzecznik Praw Obywatelskich powinien dążyć do osiągnięcia parytetu płci w składzie sekretariatu Rzecznika Praw Obywatelskich.
4. Urzędnicy i inni pracownicy sekretariatu Rzecznika Praw Obywatelskich podlegają regulaminom i przepisom stosowanym wobec urzędników i innych pracowników Unii. Ich liczba jest ustalana co roku w ramach procedury budżetowej i jest odpowiednia do właściwego wykonywania obowiązków przez Rzecznika Praw Obywatelskich i sprostania obciążeniu pracą.
5. Wyznaczeni do pracy w sekretariacie Rzecznika Praw Obywatelskich urzędnicy i inni pracownicy Unii oraz państw członkowskich zostają oddelegowani w interesie służbowym, z gwarancją powrotu do macierzystej instytucji, macierzystego organu lub macierzystej jednostki organizacyjnej.
6. W kwestiach związanych z personelem Rzecznika Praw Obywatelskich Rzecznik ma ten sam status co instytucje w rozumieniu art. 1a regulaminu pracowniczego.
Artykuł 14
Rzecznik Praw Obywatelskich dokonuje oceny wprowadzonych procedur zapobiegania wszelkiego rodzaju molestowaniu w instytucjach, organach i jednostkach organizacyjnych Unii, a także mechanizmów karania osób odpowiedzialnych za molestowanie. Rzecznik Praw Obywatelskich wyciąga odpowiednie wnioski dotyczące tego, czy procedury te są zgodne z zasadami proporcjonalności, adekwatności i stanowczości oraz czy zapewniają ofiarom skuteczną ochronę i wsparcie.
Rzecznik Praw Obywatelskich w odpowiednim czasie bada, czy instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii odpowiednio zajmują się przypadkami nękania lub molestowania niezależnie od ich rodzaju i charakteru, dzięki właściwemu stosowaniu procedur przewidzianych w związku ze skargami. Rzecznik Praw Obywatelskich opracowuje odpowiednie wnioski w tym zakresie.
Rzecznik wyznacza w swoim sekretariacie osobę lub tworzy strukturę z wiedzą fachową w zakresie molestowania, która jest w stanie ocenić w odpowiednim czasie, czy przypadki molestowania wszelkiego rodzaju i o dowolnym charakterze, w tym molestowania seksualnego, są odpowiednio traktowane w instytucjach, agencjach i jednostkach organizacyjnych Unii oraz, w stosownych przypadkach, udzielić porad ich urzędnikom i innym pracownikom.
Artykuł 15
Siedzibą Rzecznika Praw Obywatelskich jest siedziba Parlamentu Europejskiego.
Artykuł 16
Komunikaty kierowane do władz krajowych państw członkowskich w celu wykonania niniejszego rozporządzenia są przekazywane za pośrednictwem stałych przedstawicielstw tych państw przy Unii.
Artykuł 17
Rzecznik Praw Obywatelskich przyjmuje przepisy wykonawcze do niniejszego rozporządzenia. Muszą one być zgodne z niniejszym rozporządzeniem i zawierać co najmniej przepisy dotyczące:
a) praw proceduralnych skarżącego oraz zainteresowanej instytucji, zainteresowanego organu lub zainteresowanej jednostki organizacyjnej;
b) zapewnienia ochrony urzędników lub innych pracowników zgłaszających przypadki molestowania seksualnego i naruszania prawa Unii bądź zgłaszania nieprawidłowości w instytucjach, organach lub jednostkach administracyjnych Unii, zgodnie z art. 22a regulaminu pracowniczego;
c) przyjmowania, rozpatrywania i zamykania skargi;
d) dochodzeń z własnej inicjatywy;
e) dochodzeń następczych; i
f) działań w zakresie gromadzenia informacji.
Artykuł 18
Uchyla się decyzję 94/262/EWWiS, WE, Euratom.
Artykuł 19
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Decyzja Parlamentu Europejskiego 94/262/EWWiS, WE, Euratom z dnia 9 marca 1994 r. w sprawie przepisów i ogólnych warunków regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich (Dz.U. L 113 z 4.5.1994, s. 15).
Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (Dz.U. L 145 z 31.5.2001, s. 43).
Rozporządzenie Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej (Dz.U. L 283 z 31.10.2017, s. 1).
Kompleksowa europejska polityka przemysłowa w dziedzinie sztucznej inteligencji i robotyki
256k
85k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie kompleksowej europejskiej polityki przemysłowej w dziedzinie sztucznej inteligencji i robotyki (2018/2088(INI))
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie przepisów prawa cywilnego dotyczących robotyki(1),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie cyfryzacji europejskiego przemysłu(2),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 września 2018 r. w sprawie autonomicznych systemów uzbrojenia(3),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 września 2018 r. w sprawie równości językowej w erze cyfrowej(4),
– uwzględniając wniosek Komisji ustanawiający program „Cyfrowa Europa” na lata 2021–2027, opublikowany dnia 6 czerwca 2018 r. (COM(2018)0434),
– uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) 2018/1488 z dnia 28 września 2018 r. w sprawie ustanowienia Wspólnego Przedsięwzięcia w dziedzinie Europejskich Obliczeń Wielkiej Skali(5),
– uwzględniając art. 52 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz opinie przedstawione przez Komisję Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów, Komisję Prawną, Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A8-0019/2019),
A. mając na uwadze, że przejrzysta i oparta na założeniach etycznych sztuczna inteligencja i robotyka mogą wzbogacić nasze życie i poszerzyć nasze możliwości zarówno na poziomie jednostek, jak i dobra ogółu;
B. mając na uwadze, że rozwój sztucznej inteligencji dokonuje się w szybkim tempie oraz że sztuczna inteligencja już od wielu lat jest obecna w naszym codziennym życiu; mając na uwadze, że sztuczna inteligencja i robotyka pobudzają innowacje oraz leżą u podstaw nowych modeli biznesowych i odgrywają kluczową rolę w transformacji społecznej i w cyfryzacji gospodarek w wielu sektorach, takich jak przemysł, opieka zdrowotna, budownictwo i transport;
C. mając na uwadze, że coraz częstsze stosowanie robotyki w systemach ludzkich wymaga zdecydowanych wytycznych politycznych dotyczących sposobów maksymalizacji korzyści i minimalizacji ryzyka społecznego oraz zapewnienia bezpiecznego i sprawiedliwego rozwoju sztucznej inteligencji;
D. mając na uwadze, że sztuczna inteligencja jest jedną ze strategicznych technologii XXI wieku, zarówno w Europie, jak i na świecie, która przynosi pozytywne zmiany gospodarce europejskiej, zwiększając innowacyjność, produktywność, konkurencyjność i dobrobyt;
E. mając na uwadze, że około jednej czwartej wszystkich robotów przemysłowych oraz połowę wszystkich profesjonalnych robotów usługowych na świecie produkują przedsiębiorstwa europejskie, w związku z czym UE posiada już istotne atuty, na których powinna oprzeć europejską politykę przemysłową;
F. mając na uwadze, że sztuczna inteligencja i robotyka mogą przekształcić liczne dziedziny przemysłu i zwiększyć wydajność produkcyjną, a ponadto sprawić, że europejski przemysł i MŚP staną się bardziej konkurencyjne na poziomie światowym; mając na uwadze, że dostępność dużych zbiorów danych oraz zaplecza testowego i doświadczalnego ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju sztucznej inteligencji;
G. mając na uwadze, że wspólne podejście ułatwi rozwój technologii sztucznej inteligencji z korzyścią dla obywateli, a jednocześnie przyczyni się do sprostania wyzwaniom związanym z tymi technologiami w dążeniu do wsparcia innowacji, poprawy jakości produktów i usług opartych na sztucznej inteligencji, zwiększenia zadowolenia konsumentów i ich zaufania do technologii sztucznej inteligencji i robotyki oraz do uniknięcia rozdrobnienia rynku wewnętrznego;
H. mając na uwadze konieczność utrzymania unijnych zdolności obliczeniowych na najwyższym poziomie, które powinny zapewnić możliwości dla branży zaopatrzeniowej w UE, a także zwiększyć skuteczność działań, aby rozwój technologii stał się bardziej zorientowany na popyt i zastosowanie produktów i usług, w wyniku czego opracowywane technologie będą wdrażane w wielkoskalowych i powstających zastosowaniach opartych na sztucznej inteligencji;
I. mając na uwadze pilną potrzebę przyjęcia skoordynowanego podejścia na szczeblu europejskim, aby móc konkurować z potężnymi inwestycjami państw trzecich, w szczególności USA i Chin;
J. mając na uwadze, że w dniu 25 kwietnia 2018 r.(6) Komisja zobowiązała się do zaproponowania europejskiego podejścia do sztucznej inteligencji poprzez opracowanie projektu wytycznych dotyczących sztucznej inteligencji we współpracy z zainteresowanymi stronami w ramach sojuszu na rzecz sztucznej inteligencji oraz grupą ekspertów ds. sztucznej inteligencji, w celu rozwoju w Europie zastosowań i przedsiębiorstw opierających się na sztucznej inteligencji;
K. mając na uwadze, że należy dokonać oceny i, w razie konieczności, zmiany istniejących przepisów i procesów w taki sposób, aby uwzględniały sztuczną inteligencję i robotykę;
L. mając na uwadze, że należy rozwijać europejskie ramy dla sztucznej inteligencji przy pełnym poszanowaniu praw zapisanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, a w szczególności zasad ochrony danych, prywatności i bezpieczeństwa;
M. mając na uwadze, że rozwój sztucznej inteligencji można i należy ukształtować w taki sposób, aby zapewnić poszanowanie godności jednostki, jej niezależności i prawa do samostanowienia;
N. mając na uwadze, że w rezolucji z dnia 16 lutego 2017 r. zawierającej zalecenia dla Komisji w sprawie przepisów prawa cywilnego dotyczących robotyki Parlament wezwał Komisję do zaproponowania spójnych ram prawnych dotyczących rozwoju robotyki, w tym autonomicznych systemów i inteligentnych robotów autonomicznych;
O. mając na uwadze, że rozwój sztucznej inteligencji i robotyki musi obejmować wszystkich obywateli; mając jednak na uwadze, że w 2017 r. obszary wiejskie były w dużej mierze pozbawione możliwości korzystania z zalet sztucznej inteligencji, ponieważ 8 % gospodarstw domowych nie było objętych żadną siecią stacjonarną, a 53 % nie było objętych żadną technologią dostępu nowej generacji (VDSL, Cable Docsis 3.0 czy FTTP);
P. mając na uwadze, że rozwój usług i produktów opartych na sztucznej inteligencji wymaga łączności, swobodnego przepływu danych i dostępności danych w obrębie UE; mając na uwadze, że stosowanie zaawansowanych technik eksploracji danych w usługach i produktach może przyczynić się do poprawy jakości procesu podejmowania decyzji, a tym samym zwiększyć możliwości wyboru dostępne konsumentom, oraz do poprawy wyników działalności gospodarczej;
Q. mając na uwadze, że rozwój technologiczny w dziedzinie inteligentnych produktów i usług może przynieść korzyści gospodarce opartej na wiedzy – która zależy od ilości, jakości i dostępności zgromadzonych informacji – a tym samym może skutkować lepszym dostosowywaniem się do potrzeb konsumentów;
R. mając na uwadze, że cyberbezpieczeństwo jest niezwykle istotne, by móc zagwarantować, że dane nie są złośliwie fałszowane ani wykorzystywane niezgodnie z przeznaczeniem w taki sposób, by sztuczna inteligencja działała na szkodę obywateli lub przedsiębiorstw, co podważyłoby zaufanie firm i konsumentów do sztucznej inteligencji; mając na uwadze, że rozwój sztucznej inteligencji zwiększa uzależnienie działań i decyzji od tych systemów, co z kolei rodzi potrzebę zapewnienia wysokich standardów cyberodporności w UE, aby chronić się przed naruszeniami i lukami w systemie cyberbezpieczeństwa;
S. mając na uwadze, że tendencja do automatyzacji wymaga, aby osoby zaangażowane w rozwój i komercjalizację rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji od samego początku kierowały się zasadami bezpieczeństwa i etyki, tak aby były świadome konieczności poniesienia odpowiedzialności prawnej za jakość technologii, którą tworzą;
T. mając na uwadze, że budowa zaufanego ekosystemu dla rozwoju technologii sztucznej inteligencji powinna opierać się na strukturze polityki w zakresie danych; mając na uwadze, że oznacza to stworzenie płynnych i uproszczonych programów gromadzenia danych i zarządzania nimi do celów badań edukacyjnych, aby umożliwić rozwój sztucznej inteligencji w wielu dziedzinach, takich jak medycyna, finanse, biologia, energetyka, przemysł, chemia czy sektor publiczny; mając na uwadze, że ekosystem sztucznej inteligencji oparty na danych może obejmować ogólnoeuropejskie inicjatywy podejmowane w oparciu o otwarte standardy, wzajemne uznawanie certyfikatów i przejrzyste zasady interoperacyjności;
U. mając na uwadze, że samo korzystanie ze sztucznej inteligencji nie jest gwarancją prawdy ani uczciwości, ponieważ błąd systematyczny może pojawiać się w sposobie gromadzenia danych i pisania algorytmów oraz może wynikać z tendencyjności występującej w społeczeństwie; mając na uwadze, że jakość danych, a także projektowanie algorytmiczne i ciągłe procesy ponownej oceny powinny uniemożliwiać błąd systematyczny;
V. mając na uwadze, że sztuczna inteligencja i robotyka powinny być rozwijane i stosowane w sposób zorientowany na człowieka w celu wspierania go w pracy oraz w gospodarstwie domowym; mając na uwadze, że dzięki sztucznej inteligencji ludzie będą mogli także unikać wykonywania niebezpiecznych prac;
W. mając na uwadze, że dalszy rozwój i rosnące wykorzystanie automatycznego podejmowania decyzji opartego na algorytmach niewątpliwie wywrze wpływ na wybory dokonywane zarówno przez osoby fizyczne (np. przedsiębiorców lub użytkowników internetu), jak i organy administracyjne, sądowe lub inne organy publiczne przy podejmowaniu ostatecznych decyzji dotyczących konsumentów, decyzji biznesowych lub decyzji o charakterze rozstrzygającym; mając na uwadze, że w procesie automatycznego podejmowania decyzji opartego na algorytmach konieczne jest zapewnienie zabezpieczeń oraz możliwości kontroli i weryfikacji przez człowieka;
X. mając na uwadze, że uczenie się maszyn wiąże się również z wyzwaniami w postaci zapewnienia braku dyskryminacji, sprawiedliwości proceduralnej, przejrzystości i zrozumiałości w procesach podejmowania decyzji;
Y. mając na uwadze, że sztuczna inteligencja stanowi istotne narzędzie umożliwiające stawienie czoła światowym wyzwaniom społecznym; mając na uwadze, że państwa członkowskie za pomocą prowadzonej polityki publicznej powinny wspierać inwestycje, udostępniać środki na prace badawczo-rozwojowe i eliminować bariery na drodze do rozwoju i wdrażania sztucznej inteligencji;
Z. mając na uwadze, że komercyjne platformy wykorzystujące sztuczną inteligencję przeszły z etapu testów do prawdziwych zastosowań w opiece zdrowotnej, ochronie środowiska, energetyce i transporcie; mając na uwadze, że techniki uczenia się maszyn leżą u podstaw wszystkich głównych platform internetowych i rozwiązań wykorzystujących duże zbiory danych;
AA. mając na uwadze, że naukowcy i przedsiębiorstwa w Europie pracują nad różnorodnymi zagadnieniami z zakresu łańcucha bloków, obejmującymi łańcuchy dostaw, usługi rządowe, finanse, internet rzeczy, opiekę zdrowotną, media, inteligentne miasta, energię i transport; mając na uwadze, że Europa zajmuje silną pozycję w istotnych dziedzinach związanych z łańcuchem bloków, takich jak sztuczna inteligencja; mając na uwadze, że łańcuch bloków może odgrywać ważną rolę w zwiększaniu innowacyjności w Europie;
AB. mając na uwadze, że technologie z zakresu cyberbezpieczeństwa, takie jak tożsamości cyfrowe, kryptografia czy wykrywanie włamań, oraz ich zastosowanie w dziedzinach takich jak finanse, przemysł 4.0, energia, transport, opieka zdrowotna i administracja elektroniczna mają zasadnicze znaczenie dla zagwarantowania bezpieczeństwa i zaufania obywateli, administracji publicznych i przedsiębiorstw w związku z ich obecnością w internecie oraz realizowanymi przez nich transakcjami internetowymi;
AC. mając na uwadze, że eksploracja tekstów i danych służy jako podstawa rozwiązań w zakresie sztucznej inteligencji i uczenia się maszyn oraz ma kluczowe znaczenie dla MŚP i przedsiębiorstw typu start-up, jako że umożliwia im dostęp do dużych ilości danych w celu trenowania algorytmów sztucznej inteligencji;
AD. mając na uwadze, że sztuczna inteligencja może okazać się bardzo energochłonna; mając na uwadze, że w związku z tym ważne jest, aby wykorzystywanie sztucznej inteligencji było zgodne z istniejącymi celami UE w zakresie efektywności energetycznej i gospodarki o obiegu zamkniętym;
AE. mając na uwadze, że sztuczna inteligencja powinna w pełni obsługiwać wszystkie europejskie języki, aby zapewnić wszystkim Europejczykom równe szanse w zakresie czerpania korzyści z rozwoju nowoczesnej sztucznej inteligencji w ramach wielojęzycznego społeczeństwa informacyjnego Europy;
AF. mając na uwadze, że w przemyśle i usługach związanych z zaawansowanymi technologiami sztuczna inteligencja odgrywa kluczową rolę w upowszechnianiu w Europie przedsiębiorstw typu start-up przy wykorzystaniu najnowszych technologii do generowania wzrostu na tym kontynencie, w szczególności w dziedzinie technologii medycznej, usług i programów opieki zdrowotnej, opracowywania nowych leków, robotyki i chirurgicznej robotyki medycznej, leczenia chorób przewlekłych, obrazowania medycznego i dokumentacji medycznej, a także zapewnienia równowagi w środowisku i bezpiecznej produkcji żywności; mając na uwadze, że obecnie Europa pozostaje zdecydowanie w tyle za Ameryką Północną i Azją, jeśli chodzi o badania naukowe i patenty w dziedzinie sztucznej inteligencji;
AG. mając na uwadze, że rozwój technologii sztucznej inteligencji może przyczynić się do poprawy jakości życia osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych oraz stanowić odpowiedź na problemy społeczne, takie jak starzenie się społeczeństwa, dzięki temu, że pozwoli zwiększyć precyzję i skuteczność technologii medycznej wykorzystywanej w opiece zdrowotnej;
AH. mając na uwadze, że sztuczna inteligencja i robotyka mogą znaleźć szerokie zastosowanie w opiece medycznej, np. do celów takich jak zarządzanie dokumentacją medyczną i danymi, wykonywanie powtarzalnych zadań (analiza badań, prześwietleń, tomografii komputerowej, wprowadzanie danych), planowanie leczenia, konsultacje cyfrowe (takie jak konsultacje medyczne oparte na osobistej historii medycznej i powszechnej wiedzy medycznej), wirtualne pielęgniarki, zarządzanie leczeniem farmakologicznym, tworzenie leków, medycyna precyzyjna (genetyka i genomika polegają bowiem na odkrywaniu mutacji i powiązań chorobowych na podstawie informacji zawartych w DNA), monitorowanie stanu zdrowia, analiza systemu opieki zdrowotnej;
AI. mając na uwadze, że dostępność nie oznacza taki samych usług i urządzeń dla wszystkich; mając na uwadze, że dostępność sztucznej inteligencji i robotyki opiera się na planowaniu i projektowaniu sprzyjającym włączeniu społecznemu; mając na uwadze, że punktem wyjścia projektu powinny być potrzeby, życzenia i doświadczenia użytkowników;
AJ. mając na uwadze, że autonomia robotów, ich oczywisty brak ludzkiej empatii oraz ich wpływ na stosunki między lekarzem a pacjentem budzą silne obawy o charakterze etycznym, psychologicznym i prawnym, które nie zostały jeszcze odpowiednio rozwiane na szczeblu Unii, w szczególności w odniesieniu do ochrony danych osobowych pacjentów, odpowiedzialności za działania oraz powstania nowych stosunków ekonomicznych i stosunków pracy; mając na uwadze, że autonomię jako taką można w pełni przypisać wyłącznie istotom ludzkim; mając na uwadze potrzebę stworzenia solidnych ram prawnych i etycznych dla sztucznej inteligencji;
AK. mając na uwadze, że podstawą stosowania sztucznej inteligencji w obszarze zdrowia musi być zawsze zasada odpowiedzialności „człowiek obsługuje maszynę”;
1.Społeczeństwo wspierane przez sztuczną inteligencję i robotykę
1.1.Praca w erze sztucznej inteligencji i robotyki
1. podkreśla, że automatyzacja w połączeniu ze sztuczną inteligencją zwiększy produktywność, a tym samym produkcję; zauważa, że podobnie jak w przypadku poprzednich rewolucji technologicznych, niektóre miejsca pracy znikną, lecz zostaną stworzone także nowe, co doprowadzi do zmiany trybu życia i charakteru pracy; podkreśla, że zwiększone wykorzystanie robotyki i sztucznej inteligencji powinno również zmniejszyć narażenie człowieka na szkodliwe i niebezpieczne warunki, a także przyczynić się do tworzenia większej liczby dobrej jakości i godnych miejsc pracy oraz zwiększenia wydajności;
2. zachęca państwa członkowskie do skupienia się na przekwalifikowaniu pracowników w branżach, których najbardziej dotyczy automatyzacja zadań; podkreśla, że nowe programy edukacyjne powinny skupiać się na rozwoju umiejętności pracowników w taki sposób, aby obejmowały nowe stanowiska stworzone przez sztuczną inteligencję; zachęca do rozwoju programów w zakresie nabywania umiejętności cyfrowych w szkołach oraz rozwoju praktyk zawodowych i priorytetów w zakresie kształcenia zawodowego, aby pomóc pracownikom w dostosowaniu się do zmian technologicznych;
3. zaleca, aby państwa członkowskie wraz z podmiotami sektora prywatnego określiły zagrożenia i opracowały strategie zapewniające rozwój stosownych programów przeszkolenia i przekwalifikowania; podkreśla, że same przedsiębiorstwa muszą inwestować w szkolenia i przekwalifikowanie obecnej siły roboczej, aby zaspokoić swoje potrzeby;
4. podkreśla, że rozwój robotyki w UE będzie miał silny wpływ na stosunki przemysłowe; uważa, że kwestią tego wpływu należy zająć się w wyważony sposób, aby wspierać reindustrializację, a także umożliwić pracownikom czerpanie korzyści z zysków osiąganych dzięki wzrostowi produktywności;
5. zauważa, że w obecnym krajobrazie przemysłowym istnieje delikatna równowaga między właścicielami a pracownikami; uważa, że postępom we wdrażaniu sztucznej inteligencji w przemyśle powinny towarzyszyć szerokie konsultacje z partnerami społecznymi, jako że potencjalna zmiana liczby osób pracujących w przemyśle wymaga proaktywnej polityki, aby pomóc pracownikom w przystosowaniu się do nowych wymagań i zapewnić szeroki podział zysków; zauważa, że wymaga to ponownego przemyślenia i przeprojektowania strategii politycznych dotyczących rynku pracy, systemów zabezpieczenia społecznego i opodatkowania;
6. wzywa państwa członkowskie do wyeliminowania barier uniemożliwiających integrację na rynku pracy, takich jak nadmierne kwalifikacje;
7. uważa, że umiejętności cyfrowe są jednym z najważniejszych czynników rozwoju sztucznej inteligencji w przyszłości; wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania i wdrożenia strategii mających na celu szkolenie i przekwalifikowanie w zakresie umiejętności cyfrowych; zauważa, że umiejętności cyfrowe mogą stanowić podstawę szerokiego i integracyjnego uczestnictwa w rozwiązaniach gospodarki opartej na danych oraz ułatwić komunikację i współpracę ze wszystkimi zainteresowanymi stronami;
8. odnotowuje, że ponieważ chodzi o obywateli w każdym wieku, konieczne jest dostosowanie programów kształcenia, w tym przez wyznaczenie nowych ścieżek edukacyjnych i wykorzystywanie nowych technologii służących do zapewniania kształcenia; podkreśla konieczność zwrócenia należytej uwagi na aspekty edukacyjne; uważa w szczególności, że zapotrzebowanie na umiejętności cyfrowe, w tym kodowanie, należy uwzględnić we wszystkich rodzajach nauczania i szkolenia, począwszy od wczesnych lat szkolnych, a skończywszy na uczeniu się przez całe życie;
1.2.Złośliwe zastosowanie sztucznej inteligencji a prawa podstawowe
9. podkreśla, że złośliwe lub niedbałe wykorzystywanie sztucznej inteligencji może stanowić zagrożenie bezpieczeństwa cyfrowego i fizycznego, a także bezpieczeństwa publicznego, jako że sztuczna inteligencja może być wykorzystywana do prowadzenia zakrojonych na szeroką skalę, precyzyjnie wymierzonych i wysoce skutecznych ataków na usługi społeczeństwa informacyjnego i urządzenia połączone z siecią, a także do prowadzenia kampanii dezinformacyjnych i ogólnie do ograniczania prawa obywateli do samostanowienia; zwraca uwagę, że złośliwe lub niedbałe wykorzystywanie sztucznej inteligencji może również stanowić zagrożenie dla demokracji oraz praw podstawowych;
10. wzywa Komisję do przedstawienia ram przewidujących kary za stosowanie praktyk manipulacji percepcją, jeżeli spersonalizowane treści lub przekazy informacyjne wywołują negatywne uczucia i prowadzą do zaburzeń postrzegania rzeczywistości mogących mieć negatywne konsekwencje (np. wyniki wyborów lub zaburzone postrzeganie kwestii społecznych, takich jak migracja);
11. podkreśla znaczenie dostrzegania, rozpoznawania i monitorowania zaburzeń w rozwoju sztucznej inteligencji oraz zmian związanych z tym rozwojem; zachęca badaczy sztucznej inteligencji do skupienia się również na wykrywaniu przypadkowych lub złośliwych uszkodzeń sztucznej inteligencji i systemów robotycznych;
12. wzywa Komisję do uwzględnienia wyzwań społecznych związanych z praktykami wynikającymi z rankingów obywateli; podkreśla, że obywatele nie powinni doświadczać dyskryminacji na podstawie ich pozycji w rankingu i powinni mieć możliwość otrzymania „drugiej szansy”;
13. wyraża głębokie zaniepokojenie z powodu wykorzystywania zastosowań sztucznej inteligencji, w tym rozpoznawania twarzy i głosu, w programach „monitorowania emocjonalnego”, tj. monitorowania kondycji psychicznej pracowników i obywateli w celu zwiększenia produktywności i zachowania stabilności społecznej, czasem w połączeniu z systemami „kredytu społecznego”, co ma już miejsce np. w Chinach; podkreśla, że takie programy z natury są sprzeczne z europejskimi wartościami i normami ochrony praw i swobód jednostki;
2.Ścieżka technologiczna prowadząca ku sztucznej inteligencji i robotyce
2.1.Badania i rozwój
14. przypomina, że Europa dysponuje przodującą w świecie społecznością naukowców prowadzących badania nad sztuczną inteligencją, która reprezentuje 32 % światowych placówek badawczych zajmujących się sztuczną inteligencją;
15. z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji w sprawie programu „Cyfrowa Europa” i budżet w wysokości 2,5 mld EUR przeznaczony na cele związane ze sztuczną inteligencją, a także zwiększone finansowanie w ramach programu „Horyzont 2020”; podkreśla znaczenie finansowania UE jako uzupełnienia środków państw członkowskich i sektora przemysłu przeznaczonych na prace badawcze w zakresie sztucznej inteligencji oraz konieczność współpracy między publicznymi, prywatnymi i unijnymi programami badawczymi;
16. popiera cele operacyjne programu „Cyfrowa Europa” dotyczące rozwoju i wzmocnienia podstawowych zdolności w zakresie sztucznej inteligencji w Unii, udostępnienia ich wszystkim przedsiębiorstwom i organom administracji publicznej oraz wzmocnienia obecnych placówek badawczych i doświadczalnych działających w obszarze sztucznej inteligencji w państwach członkowskich, a także łączenia ich w sieci;
17. zachęca państwa członkowskie do rozwijania wielostronnych partnerstw między przemysłem i instytutami badawczymi oraz wspólnymi centrami doskonałości w dziedzinie sztucznej inteligencji;
18. podkreśla, że badania nad sztuczną inteligencją powinny skupiać się nie tylko na rozwoju technologii i innowacji w tej dziedzinie, ale także na społecznych, etycznych i prawnych aspektach sztucznej inteligencji; uważa, że każdy zastosowany model powinien uwzględniać zasady etyczne już na etapie projektowania;
19. podkreśla, że choć należy wspierać postęp na rzecz społeczeństwa i środowiska, badania naukowe nad sztuczną inteligencją oraz inne powiązane działania należy prowadzić zgodnie z zasadą ostrożności oraz przy poszanowaniu praw podstawowych; zwraca uwagę, że wszyscy zaangażowani w opracowywanie, wdrażanie, rozpowszechnianie sztucznej inteligencji i korzystanie z niej powinni brać pod uwagę i szanować godność ludzką, a także samostanowienie i dobrostan (zarówno fizyczny, jak i psychiczny) jednostek i całego społeczeństwa, przewidywać potencjalny wpływ na bezpieczeństwo, a także podejmować odpowiednie środki ostrożności proporcjonalne do poziomu ochrony, m.in. szybkie ujawnianie czynników, które mogłyby stanowić zagrożenie dla społeczeństwa lub środowiska;
20. podkreśla, że konkurencyjne środowisko badawcze ma także kluczowe znaczenie dla rozwoju sztucznej inteligencji; zwraca uwagę na znaczenie wspierania doskonałych badań, w tym projektów w dziedzinie nauk podstawowych i obarczonych wysokim ryzykiem, które potencjalnie mogą przynieść duże korzyści, a także stymulowania europejskiego obszaru badawczego przez tworzenie atrakcyjnych warunków finansowania, mobilności i dostępu do infrastruktury i technologii w całej Unii w oparciu o zasadę otwartości na państwa trzecie i wiedzę fachową spoza Unii oraz w taki sposób, aby nie zagrażały one cyberbezpieczeństwu UE;
21. podkreśla, że naukowcy z UE nadal zarabiają znacznie mniej niż ich koledzy w USA i w Chinach, co jest głównym powodem opuszczania przez nich Europy; wzywa Komisję i państwa członkowskie do skupienia się na przyciągnięciu najbardziej uzdolnionych osób do pracy w firmach europejskich, a państwa członkowskie do stworzenia im atrakcyjnych warunków;
22. podkreśla, że wdrażane w Europie nowe wzorcowe inicjatywy w dziedzinie FET(7) muszą koncentrować się na sztucznej inteligencji, a także muszą zwracać szczególną uwagę na podejście ukierunkowane na człowieka oraz technologie językowe;
23. uważa, że sztuczna inteligencja, uczenie się maszyn oraz olbrzymie postępy w odniesieniu do dostępności danych i przetwarzania w chmurze pomagają podejmować inicjatywy badawcze pozwalające zrozumieć biologię na poziomie molekularnym i komórkowym, udoskonalać metody leczenia i analizować strumienie danych w celu wykrywania zagrożeń dla zdrowia, przewidywania ognisk chorób i udzielania porad pacjentom; zauważa, że techniki eksploracji i nawigacji danych mogą być wykorzystywane do identyfikowania braków, zagrożeń, tendencji i wzorów w opiece;
24. zwraca uwagę, że w przypadkach, gdy ryzyko stanowi nieunikniony i integralny element badań nad sztuczną inteligencją, należy opracować i stosować solidne protokoły oceny ryzyka i zarządzania nim, uwzględniając przy tym fakt, że ryzyko powstania szkody nie może być wyższe niż ryzyko mogące wystąpić w życiu codziennym (tj. ludzie nie mogą być narażeni na większe ryzyko lub ryzyko dodatkowe w stosunku do tego, na które są narażeni w życiu codziennym).
2.2.Inwestycje
25. zauważa znaczenie wzrostu inwestycji w tym obszarze w celu zachowania konkurencyjności; uznaje, że choć to przedsiębiorstwa sektora prywatnego dokonują w tym obszarze największej liczby inwestycji i innowacji, należy również zachęcać państwa członkowskie i Komisję do dalszego inwestowania w badania w tym sektorze oraz do ustalenia swoich priorytetów rozwojowych; z zadowoleniem przyjmuje wniosek dotyczący programu InvestEU oraz inne partnerstwa publiczno-prywatne wspierające finansowanie ze środków sektora prywatnego; uważa, że należy wspierać koordynację inwestycji sektora prywatnego i publicznego, tak aby zapewnić ukierunkowany rozwój;
26. podkreśla, że inwestycje w dziedzinie sztucznej inteligencji, które może charakteryzować znaczny poziom niepewności, powinny być uzupełnione finansowaniem UE, na przykład z funduszy Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego lub za pośrednictwem programu InvestEU i Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych, które to systemy mogą przyczynić się do podziału ryzyka;
27. apeluje, by Komisja nie pozwoliła, aby środki UE były przeznaczane na potrzeby finansowania uzbrojonej sztucznej inteligencji; wzywa Komisję do wykluczenia z unijnego finansowania przedsiębiorstw prowadzących prace badawczo-rozwojowe nad świadomością sztucznej inteligencji;
28. zaleca, aby Komisja dopilnowała, by UE i europejskie uniwersytety zachowały prawa własności intelektualnej do badań prowadzonych z wykorzystaniem funduszy unijnych;
2.3.Innowacje, akceptacja społeczna i odpowiedzialność
29. zauważa, że wszelkiego rodzaju znaczący postęp technologiczny zawsze wymagał okresu przejściowego, którego większość społeczeństwa potrzebowała, aby lepiej zrozumieć daną technologię i wdrożyć ją w codziennym życiu;
30. zauważa, że przyszłość tej technologii uwarunkowana jest akceptacją społeczną oraz że należy kłaść większy nacisk na właściwe informowanie o płynących z niej korzyściach, aby zapewnić większe zrozumienie tej technologii i jej zastosowań; zauważa również, że brak informowania społeczeństwa o technologii sztucznej inteligencji obniży motywację do wprowadzania innowacji w tym sektorze;
31. uważa, że publiczna akceptacja opiera się na sposobie informowania społeczeństwa o możliwościach i rozwoju sztucznej inteligencji oraz wyzwaniach z nią związanych; zaleca państwom członkowskim i Komisji zapewnienie łatwiejszego dostępu do wiarygodnych informacji uwzględniających główne obawy dotyczące sztucznej inteligencji i robotyki, w tym takie zagadnienia jak ochrona prywatności, bezpieczeństwo i przejrzystość podejmowanych decyzji;
32. z zadowoleniem przyjmuje wykorzystywanie regulacyjnych środowisk testowych we wprowadzaniu innowacyjnych i nowych pomysłów wspólnie z organami regulacyjnymi, co od samego początku pozwoli na zintegrowanie technologii z zabezpieczeniami, co z kolei ułatwi i zachęci do wprowadzenia tych pomysłów na rynek; podkreśla potrzebę wprowadzenia środowisk testowych dla rozwiązań regulacyjnych w zakresie sztucznej inteligencji, aby testować bezpieczne i skuteczne wykorzystywanie technologii sztucznej inteligencji w środowisku rzeczywistym;
33. zauważa, że aby zapewnić większą akceptację społeczną sztucznej inteligencji, konieczne jest zagwarantowanie, że wykorzystywane systemy są bezpieczne i pewne;
34. zauważa, że sztuczna inteligencja i technologie językowe mogą zapewnić istotne rozwiązania sprzyjające jedności Europy w jej różnorodności: usługi zautomatyzowanych tłumaczeń, pośredników w rozmowach i osobistych asystentów, interfejsy robotów wykorzystujące język mówiony oraz internet rzeczy, inteligentne analizy, zautomatyzowane wykrywanie propagandy, nieprawdziwych wiadomości, mowy nienawiści w internecie;
2.4.Sprzyjające warunki: łączność, dostępność danych i obliczenia wielkiej skali oraz infrastruktura przetwarzania w chmurze
35. podkreśla, że integracja robotyki i technologii sztucznej inteligencji z gospodarką i społeczeństwem wymaga infrastruktury cyfrowej, która zapewni powszechny dostęp;
36. podkreśla, że łączność stanowi warunek wstępny, który pozwoli Europie stać się częścią społeczeństwa gigabitowego, a sztuczna inteligencja jest wyraźnym przykładem gwałtownego wzrostu popytu na szybką, bezpieczną i powszechną łączność wysokiej jakości; uważa, że Unia i państwa członkowskie powinny w dalszym ciągu wspierać środki pobudzające inwestycje w sieci o bardzo dużej przepustowości oraz ich wdrażanie w Unii Europejskiej;
37. podkreśla, że szybki, bezpieczny i pewny rozwój sieci 5G jest niezbędny dla zapewnienia pełnego wykorzystania korzyści płynących ze sztucznej inteligencji w Unii i ochrony przed zagrożeniami cybernetycznymi, aby móc odnawiać i rozwijać sektory i usługi stanowiące trzon europejskiej gospodarki, a także wspierać powstawanie nowych usług, produkcji i rynków, co jest niezbędne dla zabezpieczenia nowych miejsc pracy i wysokiego poziomu zatrudnienia;
38. przypomina, że dostępność wysokiej jakości istotnych danych jest niezbędna do osiągnięcia faktycznej konkurencyjności w branży sztucznej inteligencji, i wzywa organy publiczne, by zagwarantowały sposoby wytwarzania danych, ich udostępniania i zarządzania nimi przez uczynienie danych publicznych dobrem wspólnym przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony prywatności i danych wrażliwych;
39. podkreśla znaczenie jakości danych wykorzystywanych do głębokiego uczenia maszynowego; zauważa, że stosowanie niskiej jakości, nieaktualnych, niekompletnych lub nieprawidłowych danych może prowadzić do niekorzystnych prognoz, a co za tym idzie dyskryminacji i stronniczości;
40. uważa, że nowy zbiór przepisów regulujących swobodny przepływ danych nieosobowych w Unii pozwala na udostępnianie coraz większej ilości danych na potrzeby innowacji opartych na danych, ułatwiając MŚP i przedsiębiorstwom typu start-up rozwijanie innowacyjnych usług opartych na sztucznej inteligencji i wchodzenie na nowe rynki, a jednocześnie umożliwiając obywatelom i przedsiębiorstwom korzystanie z lepszych produktów i usług;
41. dostrzega potencjał sztucznej inteligencji w odniesieniu do zwiększenia wydajności, komfortu i dobrobytu w wielu sektorach, o ile zainteresowane podmioty branżowe o ugruntowanej pozycji podejmą współpracę z twórcami sztucznej inteligencji; zauważa ponadto, że obecnie zainteresowane podmioty dysponują znaczną ilością danych, innych niż dane osobowe, które mogą być wykorzystywane w drodze partnerstw do zwiększenia ich wydajności; uważa, że aby stało się to faktem, niezbędna jest współpraca użytkowników z twórcami sztucznej inteligencji;
42. podkreśla znaczenie interoperacyjności i wiarygodności danych dla zapewnienia wysokiego poziomu niezawodności i standardów bezpieczeństwa nowych technologii;
43. uważa, że powodzenie zastosowań sztucznej inteligencji, dostosowanych do potrzeb użytkowników w całej UE, często wymaga szerokiej znajomości lokalnych rynków oraz dostępu do odpowiednich lokalnych danych i ich wykorzystywania w celu trenowania zestawów danych, testowania i walidacji systemów, w szczególności w sektorach związanych z przetwarzaniem języka naturalnego; zwraca się do państw członkowskich o zachęcanie do udostępniania wysokiej jakości, interoperacyjnych i otwartych danych z sektora publicznego oraz prywatnego;
44. podkreśla konieczność zapewnienia najwyższej zgodności z unijną polityką dotyczącą dużych zbiorów danych;
45. z zadowoleniem przyjmuje środki na rzecz ułatwienia i wspierania transgranicznej wymiany i udostępniania danych;
46. zauważa obecnie niewykorzystywany w pełni potencjał w zakresie wymiany danych oraz niedostateczne wykorzystywanie znacznych ilości danych;
47. dostrzega niechęć do wymiany danych i podkreśla potrzebę podjęcia działań w celu zachęcenia do jej prowadzenia; zauważa, że brak wspólnych norm również ma istotne znaczenie w kontekście zdolności do wymiany danych;
48. z zadowoleniem przyjmuje przepisy umożliwiające bardziej skuteczne i wydajne procesy, takie jak rozporządzenie w sprawie swobodnego przepływu danych, oraz jego wpływ na dziedziny takie jak sztuczna inteligencja;
49. uznaje, że należy zapewnić większe zachęty rynkowe, aby zachęcić do dostępu do danych oraz ich wymiany; zauważa w pierwszej kolejności ryzyko stwarzane przez otwartość danych dla inwestowania w dane;
50. wzywa do zwiększenia przejrzystości w zakresie zasad dotyczących własności danych i ustanowienia ram regulacyjnych; zauważa, że niepewność regulacyjna prowadzi do nadmiernie ostrożnych reakcji ze strony przemysłu;
51. ponadto podkreśla znaczenie europejskich inicjatyw w zakresie przetwarzania w chmurze i obliczeń wielkiej skali, zapewniających dalsze wzmocnienie rozwoju algorytmów uczenia głębokiego i przetwarzania dużych zbiorów danych; zdecydowanie uważa, że pomyślność tych inicjatyw i ich znaczenie dla rozwoju sztucznej inteligencji wymaga otwartości infrastruktury zarówno wobec publicznych, jak i prywatnych podmiotów mających siedzibę w Unii lub poza nią, a także zarządzania tą infrastrukturą w oparciu o mniej restrykcyjne kryteria dostępu;
52. z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie Wspólnego Przedsięwzięcia w dziedzinie Europejskich Obliczeń Wielkiej Skali; podkreśla, że obliczenia superkomputerowe i infrastruktura danych mają istotne znaczenie dla zapewnienia konkurencyjnego ekosystemu innowacji w celu rozwoju technologii i zastosowań sztucznej inteligencji;
53. podkreśla, że przetwarzanie w chmurze ma kluczowe znaczenie dla stymulowania wdrażania sztucznej inteligencji; zaznacza, że dostęp do usług przetwarzania w chmurze umożliwia przedsiębiorstwom prywatnym, instytucjom publicznym, badawczym i akademickim oraz użytkownikom opracowywanie i wykorzystywanie sztucznej inteligencji w efektywny i ekonomicznie uzasadniony sposób;
3.Polityka przemysłowa
54. przypomina, że chociaż sztuczna inteligencja i robotyka już od dawna mają zastosowania przemysłowe, w tej dziedzinie wciąż dokonuje się postęp, który umożliwia szerokie i różnorodne zastosowania we wszystkich sferach działalności człowieka; uważa, że wszelkie ramy regulacyjne muszą charakteryzować się elastycznością umożliwiającą innowacje i swobodny rozwój nowych technologii i zastosowań w odniesieniu do sztucznej inteligencji;
55. podkreśla, że opracowanie zakresu i zastosowań sztucznej inteligencji powinno stanowić wynik procesu projektowania opartego na potrzebach i zasadach uwzględniających zamierzone efekty oraz najlepszą drogę do ich osiągnięcia z gospodarczego i społecznego punktu widzenia; uważa, że istnienie jasnych polityk na wszystkich etapach rozwoju zapewni wdrażanie odpowiednie do zamierzonego celu oraz uwzględnienie ryzyka i negatywnych następstw;
56. zaleca wykorzystywanie i promowanie partnerstw publiczno-prywatnych w celu poszukiwania rozwiązań najważniejszych wyzwań, takich jak budowa ekosystemu opartego na danych, promowanie dostępu do danych, ich udostępniania i przepływu przy jednoczesnej ochronie praw obywateli do prywatności;
57. podkreśla, że znaczącym wyzwaniem dla przyszłości systemów sztucznej inteligencji jest niespójna jakość technologii produkcji oprogramowania, co wymaga pilnej normalizacji budowy i wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji;
58. odnotowuje wysiłki podejmowane na całym świecie i uznaje potrzebę proaktywnego działania we współpracy z partnerami, zwłaszcza w ramach OECD i G20, w kształtowaniu kierunku, w jakim zmierza branża, tak aby utrzymać konkurencyjność UE i zagwarantować, by wszystkie narody miały równy dostęp do sztucznej inteligencji, a korzyści płynące z jej stosowania miały możliwie jak najszerszy zasięg;
59. z zaniepokojeniem zauważa, że szereg przedsiębiorstw spoza Europy i podmiotów z państw trzecich coraz częściej stosuje modele predyktywne oparte na sztucznej inteligencji w celu świadczenia usług i odbierania wartości dodanej z rynków UE, zwłaszcza na szczeblu lokalnym, oraz monitorowania i, ewentualnie, wpływania na nastroje polityczne, co potencjalnie zagraża suwerenności technologicznej obywateli UE;
60. podkreśla, że publiczne wsparcie sztucznej inteligencji powinno koncentrować się na sektorach strategicznych, w których przemysł UE ma największe szanse na odegranie czołowej roli na szczeblu ogólnoświatowym i które zapewniają wartość dodaną pod względem ogólnego interesu publicznego;
3.1.Sektory priorytetowe
3.1.1.Sektor publiczny
61. podkreśla, że sztuczna inteligencja i robotyka niosą za sobą liczne korzyści dla sektora publicznego, i z zadowoleniem przyjmuje wzrost inwestycji w badania i rozwój celem zapewnienia sukcesu w tym zakresie;
62. podkreśla, że państwa członkowskie powinny również inwestować w programy edukacyjne i szkoleniowe w dziedzinie sztucznej inteligencji, aby wesprzeć pracowników sektora publicznego we wdrażaniu sztucznej inteligencji i robotyki; zauważa, że należy również prowadzić kampanie informacyjne dla obywateli korzystających z usług sektora publicznego świadczonych przez systemy sztucznej inteligencji i robotyki, aby rozwiać ich obawy dotyczące utraty kontroli nad swoimi danymi osobowymi oraz by zyskać ich zaufanie;
63. podkreśla, że informacje z sektora publicznego stanowią nadzwyczajne źródło danych, które może przyczynić się do osiągnięcia szybkich postępów i stworzenia nowej strategii na rzecz wdrażania nowych technologii cyfrowych, zwłaszcza sztucznej inteligencji;
64. uważa, że godna zaufania sztuczna inteligencja może zdecydowanie wesprzeć reformę administracji publicznej w odniesieniu do procesu podejmowania decyzji oraz udoskonalić usługi publiczne, a także może przyczynić się do szerszego wdrażania sztucznej inteligencji w innych sektorach;
65. dostrzega stosowanie zrobotyzowanej automatyzacji procesów oraz jej skutki dla poprawy procesów sektora publicznego; zauważa jej interoperacyność z dotychczasowymi systemami;
66. zwraca się do państw członkowskich o przewodzenie tej cyfrowej transformacji z pozycji głównych odpowiedzialnych użytkowników i nabywców technologii sztucznej inteligencji; podkreśla, w tym kontekście, że państwa członkowskie muszą dostosować swoje strategie polityczne dotyczące między innymi publicznego zbierania danych, ich wykorzystywania, repozytoriów i wpisów, aby umożliwić zastosowanie sztucznej inteligencji we wszystkich sektorach publicznych;
67. podkreśla potrzebę włączenia opinii publicznej w proces rozwoju sztucznej inteligencji; wzywa zatem Komisję do publikowania w ramach otwartego oprogramowania wszelkich algorytmów, narzędzi i technologii finansowanych lub współfinansowanych ze środków publicznych;
68. uważa, że sztuczna inteligencja będzie wielkim atutem przy wdrażaniu zasady jednorazowości, gdyż umożliwia łączenie baz danych i informacji z różnych źródeł, a tym samym ułatwia obywatelom komunikowanie się z administracją publiczną;
69. wzywa Komisję do zagwarantowania ochrony obywateli przed wszelkimi systemami podejmowania decyzji na podstawie rankingów tworzonych przez sztuczną inteligencję w organach administracji publicznej, podobnych do systemów, których wykorzystanie jest planowane w Chinach;
3.1.2.Zdrowie
70. podkreśla, że kontakt z drugim człowiekiem stanowi kluczowy aspekt sprawowania opieki nad ludźmi;
71. zauważa, że z uwagi na rosnące średnie dalsze trwanie życia sztuczna inteligencja i robotyka niosą za sobą potencjalne korzyści dla sektora opieki, na przykład wspomagając lekarzy, a także pielęgniarzy i pielęgniarki przez zapewnienie im większej ilości czasu na działania o wysokiej wartości (takie jak komunikacja z pacjentem);
72. odnotowuje obecny wpływ sztucznej inteligencji na dobrostan, profilaktykę, diagnostykę, badania, jak również wielki potencjał w zakresie kształtowania spersonalizowanej opieki; uważa, że ostatecznie prowadzi to do osiągnięcia bardziej zrównoważonego, wydajnego ekosystemu opieki zdrowotnej opartego na wynikach;
73. odnotowuje, że w przypadku połączenia sztucznej inteligencji z diagnozą ludzką poziom błędu zwykle jest znacznie niższy niż w przypadku zastosowania wyłącznie diagnozy ludzkiej(8);
74. podkreśla, że wykorzystywanie danych w sektorze zdrowia musi być uważnie i etycznie monitorowane oraz nie może w żaden sposób utrudniać dostępu do ochrony socjalnej ani ubezpieczenia;
75. uważa, że kiedy sztuczna inteligencja jest stosowana we wszczepionych wyrobach medycznych, osoba, w której ciele znajduje się implant, powinna mieć prawo do sprawdzenia i zmodyfikowania kodu źródłowego zastosowanego w wyrobie;
76. należy zwrócić szczególną uwagę na wykorzystanie w ochronie zdrowia dużych zbiorów danych w celu zmaksymalizowania możliwości, jakie może ono przynieść – takich jak poprawa zdrowia poszczególnych pacjentów, a także wyników publicznych systemów opieki zdrowotnej państw członkowskich – bez obniżania standardów etycznych i bez uszczerbku dla prywatności lub bezpieczeństwa obywateli;
77. podkreśla jednak, że obowiązujący system zatwierdzania wyrobów medycznych może nie być odpowiednio dostosowany do technologii sztucznej inteligencji; wzywa Komisję, by uważnie śledziła postępy w dziedzinie tych technologii oraz, w razie konieczności, zaproponowała zmiany ram prawnych w trosce o zapewnienie jasnych przepisów dotyczących podziału odpowiedzialności cywilnej między użytkownika (lekarza / pracownika medycznego), producenta danego rozwiązania technologicznego i placówkę opieki zdrowotnej prowadzącą leczenie; zwraca uwagę na szczególne znaczenie kwestii odpowiedzialności prawnej za szkody w sektorze opieki zdrowotnej w związku z wykorzystaniem sztucznej inteligencji; podkreśla w związku z tym, że nie można dopuścić do sytuacji, w której użytkownik będzie się zawsze skłaniał ku rozwiązaniu diagnostycznemu czy leczeniu sugerowanemu przez narzędzie technologiczne z obawy, że zostanie pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej, gdy po dokonaniu profesjonalnego i świadomego osądu sformułuje wnioski choć w części odmienne;
78. wzywa państwa członkowskie i Komisję, by zwiększyły finansowanie technologii sztucznej inteligencji związanych z ochroną zdrowia w sektorze publicznym i prywatnym; z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście podpisanie przez 24 państwa członkowskie i Norwegię deklaracji współpracy mającej na celu zwiększenie wpływu inwestycji w sztuczną inteligencję na szczeblu europejskim; zwraca się do państw członkowskich i Komisji o zastanowienie się, czy programy szkoleń personelu medycznego nie powinny być aktualizowane i standaryzowane na szczeblu europejskim, aby zapewnić wysoki poziom kompetencji i równe szanse poszczególnych państw członkowskich, jeśli chodzi o znajomość i wykorzystanie najbardziej zaawansowanych narzędzi technologicznych z zakresu robotyki chirurgicznej i biomedycznej oraz obrazowania biomedycznego z użyciem sztucznej inteligencji;
79. wzywa Komisję do opracowania strategii i polityk umożliwiających UE objęcie roli światowego lidera w zwiększającym się obszarze technologii opieki zdrowotnej przy jednoczesnym zapewnieniu dostępu pacjentów do sprawnej i skutecznej opieki medycznej;
80. uznaje, że lepsza diagnostyka mogłaby służyć milionom istnień, ponieważ według Światowej Organizacji Zdrowia 89 % przedwczesnych zgonów w Europie spowodowanych jest chorobami niezakaźnymi;
81. wspiera wkład sztucznej inteligencji i robotyki w innowacje w zakresie profilaktycznych, klinicznych i rehabilitacyjnych praktyk i technik w sektorze zdrowia, ze szczególnym uwzględnieniem korzyści dla pacjentów z niepełnosprawnością;
82. uznaje, że wzrost wykorzystania czujników w obszarze robotyki zwiększył zakres opieki i umożliwia pacjentom otrzymywanie bardziej zindywidualizowanego leczenia i usług oraz zdalne otrzymywanie opieki w swoich domach, przy jednoczesnym tworzeniu bardziej istotnych danych;
83. uznaje, że według badania Eurobarometr z maja 2017 r.(9) myśl o stosowaniu robotów w codziennej opiece zdrowotnej wciąż budzi niepokój europejskich obywateli; wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania strategii i kampanii komunikacyjnych ukierunkowanych na zwiększenie wiedzy na temat korzyści płynących z wykorzystywania robotów w codziennym życiu; zauważa w szczególności ambicje japońskiej strategii na rzecz robotyki;
3.1.3.Energia
84. zauważa, że sztuczna inteligencja umożliwia dostawcom energii przejście z prewencyjnego do predykcyjnego zarządzania aktywami i osiągnięcie wydajniejszej produkcji energii poprzez zwiększenie niezawodności, zwłaszcza w odniesieniu do odnawialnych źródeł energii, oraz poprzez określenie najbardziej efektywnych lokalizacji dla nowych instalacji, a tym samym zapewnienie lepszego zarządzania reagowaniem na popyt;
85. uznaje, że dokładniejsze dane generowane przez sztuczną inteligencję w zakresie potencjału produkcji energii ze źródeł odnawialnych zapewnią większą pewność inwestycyjną dla przedsiębiorstw i osób fizycznych, przyspieszając w ten sposób transformację energetyki w kierunku wykorzystania odnawialnych źródeł energii i przyczyniając się do realizacji długoterminowej strategii Unii na rzecz gospodarki neutralnej dla klimatu;
86. zauważa, że rozwiązania obejmujące czujniki są już używane w zarządzaniu zużyciem energii oraz że prowadzi to do znacznych oszczędności energetycznych i finansowych;
87. przyjmuje z zadowoleniem potencjał sztucznej inteligencji w zakresie modelowania, określania i łagodzenia wpływu działalności człowieka na klimat; zauważa, że choć zwiększona cyfryzacja niesie ze sobą również nowe zapotrzebowanie na energię, może zarazem przyczynić się do większej wydajności w energochłonnych sektorach i umożliwić lepsze zrozumienie procesów z myślą o ich poprawie;
88. podkreśla, że na skutek większej cyfryzacji sektora energetycznego sieci energetyczne powiększają się i stają się bardziej narażone na zagrożenia cybernetyczne; wzywa państwa członkowskie i Komisję do uzupełnienia cyfrowej transformacji w sektorach energetycznych o środki poprawy cyberbezpieczeństwa, takie jak sztuczna inteligencja;
3.1.4.Transport
89. przyjmuje z zadowoleniem zdolność sztucznej inteligencji i robotyki do znacznej poprawy naszych systemów transportowych dzięki wprowadzeniu autonomicznych pociągów i pojazdów silnikowych; wzywa do większej liczby badań i inwestycji w tym obszarze w celu zapewnienia jego bezpiecznego i efektywnego rozwoju; podkreśla ogromne szanse zarówno dla większych przedsiębiorstw technologicznych, jak i dla MŚP;
90. zauważa, że dzięki ograniczeniu czynnika błędu ludzkiego w sektorze transportu system potencjalnie może stać się wydajniejszy, jako że zmniejszy się liczba wypadków (dzięki jaśniejszym ocenom i predykcyjnemu charakterowi technologii), ograniczone zostaną opóźnienia (dzięki możliwości mapowania schematów ruchu i dostarczania usług zgodnie z planem) oraz wzrosną oszczędności (dzięki zmniejszeniu liczby błędów spowodowanych przez kierowców i optymalizacji procesów wewnętrznych);
91. zauważa, że rozpowszechnienie pojazdów autonomicznych w przyszłości stwarza szereg zagrożeń pod względem ochrony danych i usterek technicznych oraz spowoduje przeniesienie odpowiedzialności z kierowcy na producenta, co zmusi ubezpieczycieli do zmiany sposobu, w jaki ujmują ryzyko w swoich polisach;
92. zauważa, że komunikacja głosowa jest coraz częściej wykorzystywana w interakcji z pojazdami i systemami transportowymi, lecz funkcje te są dostępne jedynie dla wąskiej grupy europejskich języków, zatem należy zapewnić, aby wszyscy Europejczycy mogli korzystać z tych możliwości w swoim języku ojczystym;
3.1.5.Rolnictwo i łańcuch żywnościowy
93. zauważa, że sztuczna inteligencja ma potencjał przyspieszenia przełomowej transformacji obecnego systemu dostaw żywności w kierunku bardziej zróżnicowanego, odpornego, dostosowanego na szczeblu regionalnym i zdrowego modelu na przyszłość;
94. zauważa rolę, jaką sztuczna inteligencja może odegrać w wysiłkach na rzecz rozwiązania problemów związanych z bezpieczeństwem żywnościowym, przewidywania epidemii głodu i chorób przenoszonych przez żywność, ograniczenia strat i marnotrawienia żywności, poprawy zrównoważonego gospodarowania gruntami, zasobami wodnymi i innymi zasobami mającymi kluczowe znaczenie dla właściwej kondycji ekosystemów;
95. podkreśla, że sztuczna inteligencja może być wykorzystywana w najważniejszych punktach łańcucha wartości systemu żywnościowego od produkcji do konsumpcji, a także może zwiększyć zdolność UE do dokonania zasadniczej zmiany sposobów produkcji, przetwarzania i zakupu żywności poprzez bardziej świadome zagospodarowanie przestrzenne;
96. zauważa, że sztuczna inteligencja może prowadzić do poprawy zarządzania zasobami i wydajności czynników produkcji, przyczyniać się do ograniczenia odpadów po zbiorach i wywierać wpływ na decyzje dotyczące konsumpcji;
97. zauważa, że sztuczna inteligencja w formie rolnictwa precyzyjnego ma potencjał dokonania przełomowej transformacji produkcji rolnej, a także szerszego gospodarowania gruntami, przez poprawę zagospodarowania przestrzennego, prognozowanie zmian w użytkowaniu gruntów i monitorowanie kondycji upraw, a jednocześnie może potencjalnie przekształcić sposób przewidywania ekstremalnych zjawisk pogodowych;
98. zauważa, że sztuczna inteligencja może zasadniczo zmienić sposób dostarczania czynników produkcji, zwalczania szkodników i zarządzania gospodarstwami, wywrzeć wpływ na praktyki rolnicze, zmienić sposób dostarczania produktów ubezpieczeniowych oraz przyczynić się do prognozowania epidemii głodu i poważnego ostrego niedożywienia oraz zapobiegania ich występowaniu w przyszłości;
99. zauważa, że sztuczna inteligencja może prowadzić do lepszych decyzji w zakresie sposobów zarządzania systemami rolniczymi i pobudzić rozwój systemów wspierania decyzji oraz zaleceń przez poprawę wydajności i zdrowia w gospodarstwie;
3.1.6.Cyberbezpieczeństwo
100. zauważa, że cyberbezpieczeństwo stanowi istotny aspekt sztucznej inteligencji, zwłaszcza ze względu na wyzwania dotyczące przejrzystości sztucznej inteligencji wysokiego poziomu; uważa, że perspektywa technologiczna, w tym audyty kodów źródłowych i wymogów dotyczących przejrzystości i odpowiedzialności, powinna być uzupełniona podejściem instytucjonalnym przez podjęcie wyzwań związanych z wprowadzeniem sztucznej inteligencji opracowanej w innych krajach na jednolity rynek UE;
101. apeluje o szybkiego wdrożenie aktu prawnego dotyczącego cyberbezpieczeństwa; zauważa, że opracowanie unijnych systemów certyfikacji powinno zapewnić większą elastyczność w zakresie rozwoju i stosowania bezpiecznych systemów sztucznej inteligencji i robotyki;
102. uważa, że sztuczna inteligencja może być jednocześnie zagrożeniem dla cyberbezpieczeństwa i narzędziem walki z cyberatakami; uważa, że Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA) powinna opracować plan działania na rzecz cyberbezpieczeństwa w dziedzinie sztucznej inteligencji, w ramach którego należy ocenić zagrożenia i słabe punkty specyficzne dla sztucznej inteligencji oraz im zaradzić;
103. podkreśla znaczenie wzmocnienia bazy przemysłowej jako strategicznego komponentu bezpiecznego rozwoju sztucznej inteligencji; podkreśla, że aby zapewnić ambitny poziom cyberbezpieczeństwa, ochrony danych i zaufanych usług ICT, Europa musi inwestować w swoją niezależność technologiczną; podkreśla pilną potrzebę rozwoju unijnej infrastruktury, ośrodków danych, systemów chmur obliczeniowych i komponentów, takich jak procesory graficzne i układy scalone;
104. zauważa, że sztuczna inteligencja ewoluuje, a hakerzy podejmują coraz bardziej wyrafinowane działania, dlatego niezwykle istotne jest zapewnienie solidnych rozwiązań w dziedzinie cyberbezpieczeństwa;
105. uznaje, że wdrożenie sztucznej inteligencji w dziedzinie cyberbezpieczeństwa umożliwi przewidywanie zagrożeń, zapobieganie im i łagodzenie ich skutków;
106. podkreśla, że podczas gdy sztuczna inteligencja zapewni większe możliwości wykrywania zagrożeń, konieczna jest interpretacja tych zagrożeń przez człowieka w celu określenia, czy są one rzeczywiste;
107. wzywa Komisję do zbadania wykorzystania rozwiązań z zakresu cyberbezpieczeństwa opartych na łańcuchach bloków, które poprawiają odporność i niezawodność infrastruktur sztucznej inteligencji, a także zwiększają zaufanie do nich, dzięki bezpośrednim modelom szyfrowania danych; wzywa Komisję do zbadania możliwości wynagradzania obywateli za ich dane za pomocą tokenów;
108. wzywa Komisję do wzmocnienia zdolności UE w zakresie cyberbezpieczeństwa przez dalsze łączenie i koordynowanie wysiłków w całej Europie;
3.1.7.Małe i średnie przedsiębiorstwa
109. uznaje znaczenie MŚP dla powodzenia sztucznej inteligencji; przyjmuje z zadowoleniem inicjatywę Komisji dotyczącą stworzenia platformy sztucznej inteligencji na żądanie, która pobudzi transfer technologii i przyspieszy wzrost przedsiębiorstw typu start-up oraz MŚP; wzywa Komisję do promowania ośrodków innowacji cyfrowych ds. sztucznej inteligencji, których działalność nie skutkuje tworzeniem dodatkowych szczebli administracyjnych, ale jest za to ukierunkowana na przyspieszanie inwestycji w projekty, które okazały się skuteczne;
110. zauważa, że koszty inwestycji w sztuczną inteligencję prowadzą do poważnych barier w dostępie dla MŚP; uznaje, że powszechne wdrażanie sztucznej inteligencji przez konsumentów obniżyłoby ryzyko dla MŚP w zakresie tych inwestycji;
111. podkreśla potrzebę promowania zarówno wdrażania sztucznej inteligencji przez MŚP, jak i jej wykorzystania wśród konsumentów;
112. podkreśla, jak ważne są środki ukierunkowane na zapewnienie MŚP oraz przedsiębiorstwom typu start-up możliwości przyswajania technologii sztucznej inteligencji i czerpania z nich korzyści; uważa, że oceny skutków nowych przepisów UE dotyczących rozwoju technologicznego sztucznej inteligencji powinny być obowiązkowe oraz że należy rozważyć takie oceny skutków również na poziomie krajowym;
113. podkreśla, że sztuczna inteligencja może stanowić czynnik umożliwiający rozwój MŚP, lecz jednocześnie zwiększa efektywność dużych podmiotów, które wdrożą tę technologię na wczesnym etapie, oraz twórców; zwraca zatem uwagę, że z perspektywy konkurencyjności należy zapewnić, aby odpowiednio oceniano nowe zakłócenia i reagowano na nie;
4.Ujęcie sztucznej inteligencji i robotyki w ramy prawne
114. wzywa Komisję, aby z myślą o otoczeniu regulacyjnym sprzyjającym rozwojowi sztucznej inteligencji i zgodnie z zasadą lepszego stanowienia prawa regularnie poddawała ocenie obowiązujące przepisy, aby zadbać o to, by były one adekwatne do celów względem sztucznej inteligencji, przy jednoczesnym poszanowaniu podstawowych wartości UE, oraz dążyła do zmiany przepisów lub zastąpienia ich nowymi w przypadkach, w których zostanie wykazane, że tak nie jest;
115. z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie platform partycypacyjnych opartych na sztucznej inteligencji, umożliwiających faktyczne wysłuchanie obywateli i pozwalających im na interakcję z rządami przez zgłaszanie wniosków, w tym za pomocą budżetów partycypacyjnych i innych instrumentów demokracji bezpośredniej; podkreśla, że oddolne projekty mogą sprzyjać uczestnictwu obywateli i pomóc w podejmowaniu świadomych decyzji w skuteczniejszy i bardziej demokratyczny sposób;
116. zauważa, że pojęcie sztucznej inteligencji obejmuje szeroką gamę produktów i zastosowań, od automatyki, algorytmów i wąskiej sztucznej inteligencji po ogólną sztuczną inteligencję; uważa, że należy zachować ostrożność przy opracowywaniu kompleksowych przepisów i uregulowań w dziedzinie sztucznej inteligencji, ponieważ uregulowania sektorowe mogą zapewniać polityki o wystarczająco ogólnym charakterze, ale także stopniu szczegółowości, który zapewnia istotne oddziaływanie na sektor przemysłu;
117. podkreśla, że ramy tej polityki muszą być opracowane w taki sposób, aby zachęcać do rozwoju wszelkiego rodzaju sztucznej inteligencji, a nie tylko systemów uczenia głębokiego, które wymagają ogromnej ilości danych;
4.1.Wewnętrzny rynek dla sztucznej inteligencji
118. podkreśla znaczenie zasady wzajemnego uznawania w transgranicznym stosowaniu inteligentnych towarów, w tym robotów i systemów robotycznych; przypomina, że w razie potrzeby testy, certyfikaty i bezpieczeństwo produktów powinny gwarantować, że pewne towary są bezpieczne, gdyż tak je domyślnie zaprojektowano; w tym kontekście zwraca uwagę na znaczenie, jakie mają również prace nad aspektami etycznymi sztucznej inteligencji;
119. podkreśla, że prawodawstwo UE związane z wdrażaniem strategii jednolitego rynku cyfrowego winno znieść bariery dla stosowania sztucznej inteligencji; zwraca się do Komisji o dokonanie oceny aspektów wymagających aktualizacji polityki i ram regulacyjnych w celu budowy jednolitego europejskiego rynku sztucznej inteligencji;
120. jest świadom, że technologie robotyczne i technologie sztucznej inteligencji są coraz szerzej stosowane w pojazdach autonomicznych, takich jak samochody autonomiczne czy drony; zauważa, że niektóre państwa członkowskie już uchwalają przepisy dotyczące konkretnie tej dziedziny lub prowadzą prace nad uchwaleniem takich przepisów, co może doprowadzić do fragmentacji przepisów krajowych utrudniającej rozwój pojazdów autonomicznych; wzywa w związku z tym do ustanowienia jednolitego zbioru przepisów unijnych, w którym zachowana zostanie właściwa równowaga między interesami użytkowników, przedsiębiorstw i innych zainteresowanych stron a potencjalnymi zagrożeniami, lecz bez nadmiernej regulacji w odniesieniu do systemów robotycznych i systemów sztucznej inteligencji;
121. wzywa państwa członkowskie do unowocześnienia ich systemów szkolenia zawodowego i kształcenia w celu uwzględnienia postępu naukowego i rozwoju w dziedzinie sztucznej inteligencji zgodnie z dyrektywą w sprawie analizy proporcjonalności(10) i z dyrektywą w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych(11), a także do sprawienia, by unijne usługi świadczone w ramach zawodów regulowanych stały się w nadchodzących dziesięcioleciach konkurencyjne w skali światowej;
122. podkreśla, że sztuczna inteligencja jest wykorzystywana w różnych sektorach, w których duże znaczenie ma normalizacja, takich jak inteligentna produkcja, robotyka, pojazdy autonomiczne, wirtualna rzeczywistość, opieka zdrowotna i analiza danych, oraz uważa, że ogólnounijne normy w dziedzinie sztucznej inteligencji będą sprzyjać innowacjom i gwarantować wysoki poziom ochrony konsumentów; przyznaje, że choć istnieje już wiele norm związanych z ochroną, niezawodnością, interoperacyjnością i bezpieczeństwem, potrzebne są dalsze starania o nie i opracowanie wspólnych norm w dziedzinie robotyki i sztucznej inteligencji oraz że powinny one być jednym z priorytetów Unii; wzywa Komisję, by we współpracy z unijnymi organami normalizacyjnymi nadal aktywnie angażowała się wraz z międzynarodowymi organami normalizacyjnymi w udoskonalenie norm w tej dziedzinie;
123. przypomina, że wiele aspektów politycznych istotnych z punktu widzenia usług opartych na sztucznej inteligencji, w tym przepisy dotyczące ochrony konsumentów oraz zasady etyki i odpowiedzialności, wchodzi w zakres obowiązujących ram regulacyjnych dotyczących usług, a mianowicie dyrektywy usługowej(12), dyrektywy w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych i dyrektywy w sprawie handlu elektronicznego(13); podkreśla w tym kontekście, że za podjęcie decyzji musi zawsze ostatecznie odpowiadać człowiek, zwłaszcza w przypadku usług świadczonych w ramach wolnych zawodów, takich jak zawody medyczne, prawnicze i księgowe; uważa, że należy zastanowić się, czy w trosce o ochronę uzasadnionych celów leżących w interesie publicznym i o świadczenie wysokiej jakości usług nie byłby konieczny nadzór ze strony wykwalifikowanego specjalisty;
124. uznaje znaczenie zaawansowanych usług cyfrowych, takich jak wirtualni asystenci, wirtualni doradcy i wirtualne osoby, przysparzających niespotykanych dotąd korzyści operacyjnych, jednocześnie zwracając uwagę na potrzebę rozwoju sztucznej inteligencji zorientowanej na człowieka i opartej na zasadach rynkowych w celu uzyskania lepszych i bardziej wiarygodnych decyzji w obliczu ograniczonej autonomii sztucznej inteligencji i systemów robotycznych;
4.2.Dane osobowe i prywatność
125. podkreśla, że należy zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa, ochrony i prywatności w odniesieniu do danych wykorzystywanych w komunikacji między ludźmi a robotami i sztuczną inteligencją; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie do włączenia zasad uwzględniania bezpieczeństwa i ochrony prywatności na etapie projektowania do ich polityk w zakresie robotyki i sztucznej inteligencji;
126. przypomina, że zapisane w art. 7 i 8 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz w art. 16 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej prawo do ochrony życia prywatnego i prawo do ochrony danych osobowych ma zastosowanie do wszystkich obszarów robotyki i sztucznej inteligencji oraz należy w pełni przestrzegać unijnych ram prawnych dotyczących ochrony danych; podkreśla odpowiedzialność podmiotów projektujących systemy robotyczne i sztuczną inteligencję za opracowywanie nowych produktów w taki sposób, aby były bezpieczne, pewne i dostosowane do celu, a także zgodne z procedurami dotyczącymi przetwarzania danych, podlegającymi obowiązującym przepisom, zasadzie poufności, anonimowości, sprawiedliwego traktowania i rzetelnego procesu;
127. wzywa Komisję do zapewnienia, aby wszelkie przepisy Unii dotyczące sztucznej inteligencji obejmowały środki i zasady uwzględniające szybki rozwój technologiczny w tej dziedzinie w celu zapewnienia, że prawodawstwo Unii nie pozostanie w tyle za rozwojem i stosowaniem technologii; podkreśla, że te przepisy muszą być zgodne z przepisami o ochronie prywatności i danych; wzywa do przeglądu przepisów, zasad i kryteriów dotyczących korzystania z kamer i czujników, robotyki i odnoszących się do sztucznej inteligencji w zgodzie z unijnymi ramami prawnymi dotyczącymi ochrony danych;
128. wzywa Komisję do zadbania o to, aby wszelkie unijne ramy prawne dotyczące sztucznej inteligencji wprowadzane w przyszłości gwarantowały prywatność i poufność komunikacji, ochronę danych osobowych, a także przestrzeganie zasad: zgodności z prawem, rzetelności i przejrzystości, ochrony danych już w fazie projektowania oraz domyślnej ochrony danych, celowości, ograniczenia przechowywania danych, ich dokładności i minimalizacji przy pełnym poszanowaniu unijnego prawa ochrony danych, a także by gwarantowały bezpieczeństwo, ochronę indywidualną oraz inne prawa podstawowe, takie jak prawo do wolności wypowiedzi i swobodnego dostępu do informacji;
129. podkreśla, że prawo do prywatności musi być zawsze szanowane, a osoby fizyczne nie mogą być rozpoznawalne jako takie; podkreśla, że projektant sztucznej inteligencji powinien zawsze mieć wyraźne, jednoznaczne i świadome przyzwolenie oraz że projektanci sztucznej inteligencji są odpowiedzialni za rozwijanie i przestrzeganie procedur w zakresie ważnej zgody, poufności, anonimowości, sprawiedliwego traktowania i należytego postępowania; podkreśla, że projektanci muszą stosować się do każdego wniosku o zniszczenie lub usunięcie jakichkolwiek powiązanych danych z wszelkich zestawów danych;
130. przypomina, że rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1807 z dnia 14 listopada 2018 r. w sprawie swobodnego przepływu danych nieosobowych(14) stanowi, że jeżeli rozwój technologiczny umożliwia przekształcanie zanonimizowanych danych w dane osobowe, takie dane należy traktować jako dane osobowe i stosować ogólne rozporządzenie o ochronie danych (RODO)(15);
4.3.Odpowiedzialność
131. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji dotyczącą utworzenia grupy ekspertów ds. odpowiedzialności i nowych technologii w celu zapewnienia UE wiedzy fachowej na temat stosowania dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za produkty(16) w odniesieniu do produktów tradycyjnych, nowych technologii i nowych wyzwań społecznych (tworzenie dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za produkty) oraz wspierania UE w opracowywaniu zasad, które mogą służyć jako wytyczne dotyczące ewentualnego dostosowania obowiązujących przepisów na szczeblu unijnym i krajowym w odniesieniu do nowych technologii (tworzenie nowych technologii);
132. ubolewa jednak, że w trakcie obecnej kadencji nie przedstawiono żadnego wniosku ustawodawczego, co opóźnia aktualizację przepisów dotyczących odpowiedzialności na szczeblu UE i zagraża pewności prawa w tej dziedzinie w całej UE zarówno dla przedsiębiorców, jak i konsumentów;
133. dostrzega konieczność zapewnienia dalszej odpowiedzialności inżynierów zajmujących się sztuczną inteligencją lub zatrudniających ich przedsiębiorstw w odniesieniu do skutków społecznych, środowiskowych i konsekwencji dla zdrowia ludzkiego, jakie systemy sztucznej inteligencji lub robotyka mogą przynieść dla obecnych i przyszłych pokoleń;
4.4.Ochrona i upodmiotowienie konsumentów
134. podkreśla, że zaufanie konsumentów ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju sztucznej inteligencji oraz że systemy oparte na sztucznej inteligencji przetwarzają coraz większą ilość danych konsumentów, co sprawia, że systemy te są głównym celem cyberataków; podkreśla również fakt, że sztuczna inteligencja musi funkcjonować tak, by nie działać na szkodę obywateli i konsumentów, oraz uważa, że należy w związku z tym zapewnić integralność danych i algorytmów, na których opiera się sztuczna inteligencja;
135. uważa, że technologie sztucznej inteligencji – zarówno te opracowywane do celów produkcyjnych, jak i te przeznaczone dla użytkowników indywidualnych – powinny podlegać kontrolom bezpieczeństwa produktów przeprowadzanym przez organy nadzoru rynku, a przepisy dotyczące ochrony konsumentów powinny w stosownych przypadkach gwarantować minimalne normy bezpieczeństwa oraz przeciwdziałać ryzyku wypadków, które mogą się wydarzyć w wyniku interakcji z ludźmi lub działania w pobliżu ludzi; jest zdania, że we wszelkich strategiach politycznych dotyczących sztucznej inteligencji należy uwzględnić kwestie etyczne i zagadnienia z zakresu ochrony danych, w tym danych pozyskanych od osób trzecich i danych osobowych, odpowiedzialności cywilnej oraz cyberbezpieczeństwa;
4.5.Prawa własności intelektualnej
136. przypomina wspomnianą wyżej rezolucję z 16 lutego 2017 r., w której Parlament stwierdził, że nie istnieją żadne przepisy prawne, które mają zastosowanie konkretnie do robotyki, ale że istniejące systemy prawne i doktryny mogą być z łatwością zastosowane do robotyki, chociaż niektóre aspekty wydają się wymagać szczególnego rozważenia; ponawia zawarty w rezolucji apel do Komisji, aby wspierała przekrojowe i neutralne pod względem technicznym podejście do własności intelektualnej mające zastosowanie do poszczególnych sektorów, w których możliwe jest zastosowanie robotyki;
137. pod tym względem z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji skierowany do pozostałych instytucji w sprawie wytycznych dotyczących niektórych aspektów dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej(17) (COM(2017)0708), ale podkreśla potrzebę monitorowania adekwatności i skuteczności przepisów dotyczących praw własności intelektualnej w celu zarządzania rozwojem sztucznej inteligencji; podkreśla w tym kontekście znaczenie ocen adekwatności;
5.Aspekty etyczne
138. uważa, że działania i zastosowania sztucznej inteligencji powinny być zgodne z zasadami etycznymi i stosownym prawem krajowym, unijnym i międzynarodowym;
139. wzywa do utworzenia karty etycznej najlepszych praktyk w zakresie sztucznej inteligencji i robotyki, która obowiązywałaby przedsiębiorstwa i ekspertów;
140. wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania ścisłej i przejrzystej współpracy między sektorem publicznym, sektorem prywatnym i środowiskami akademickimi, która wzmocniłaby wymianę wiedzy, a także do wspierania edukacji i szkoleń dla projektantów na temat uwarunkowań etycznych, bezpieczeństwa i poszanowania praw podstawowych, jak również dla konsumentów na temat wykorzystywania robotyki i sztucznej inteligencji, ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa i prywatności danych;
141. wzywa Komisję do zapewnienia, aby zastosowania oparte na sztucznej inteligencji nie wykorzystywały danych zgromadzonych z wielu źródeł bez uzyskania najpierw zgody osoby, której dane dotyczą; wzywa Komisję do stworzenia ram zapewniających, aby zgoda udzielona przez osobę, której dane dotyczą, umożliwiała generowanie danych tylko w zamierzonych celach;
142. wzywa Komisję do poszanowania prawa obywateli do życia poza internetem oraz zapewnienia braku dyskryminacji tych obywateli, co do których nie zapisano żadnych danych;
5.1.Technologia ukierunkowana na człowieka
143. podkreśla, że należy wprowadzić zasady etyczne w celu zapewnienia rozwoju sztucznej inteligencji ukierunkowanego na człowieka, odpowiedzialności i przejrzystości algorytmicznych systemów podejmowania decyzji, jasnych zasad odpowiedzialności oraz uczciwości;
144. przyjmuje z zadowoleniem inicjatywę Komisji dotyczącą ustanowienia grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. sztucznej inteligencji oraz unijnej sieci partnerów ds. sztucznej inteligencji, aby wydać wskazówki etyczne w odniesieniu do sztucznej inteligencji; zwraca się do Komisji o zapewnienie możliwie najszerszego wdrożenia tych wskazówek etycznych przez przemysł, środowisko akademickie i organy władzy publicznej; zaleca, aby państwa członkowskie włączyły swoje wskazówki do krajowych strategii w zakresie sztucznej inteligencji i opracowały rzeczywiste struktury odpowiedzialności dla przemysłu i rządów podczas projektowania i stosowania sztucznej inteligencji;
145. uważa za konieczne stałe monitorowanie wdrażania wskazówek etycznych w dziedzinie sztucznej inteligencji oraz ich wpływu na rozwój sztucznej inteligencji ukierunkowanej na człowieka; zwraca się do Komisji o przeanalizowanie, czy dobrowolne wskazówki etyczne są wystarczające dla zapewnienia, że integracyjne wdrażanie sztucznej inteligencji z uwzględnieniem zasad etycznych nie doprowadzi do podziałów ekonomicznych i społecznych w społeczeństwie UE, oraz sugeruje przyjęcie – w razie konieczności – środków regulacyjnych i politycznych;
146. dostrzega najnowsze zmiany w monitorowaniu i przystosowywaniu się do analiz zachowania; wzywa Komisję do opracowania ram etycznych ograniczających stosowanie tego rodzaju analiz; wzywa Komisję do szerzenia wiedzy i zainicjowania kampanii informacyjnej na temat sztucznej inteligencji i jej stosowania w analizie zachowania;
5.2.Wartości związane z technologią – „etyczny z założenia”
147. wskazuje, że pełniące rolę wytycznych ramy etyczne powinny opierać się na zasadzie przynoszenia korzyści, nieszkodliwości, autonomii i sprawiedliwości oraz na zasadach i wartościach zapisanych w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej oraz w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, takich jak godność ludzka, równość, sprawiedliwość i równouprawnienie, brak dyskryminacji, świadoma zgoda, ochrona życia prywatnego i rodzinnego oraz ochrona danych, a także na innych zasadach i wartościach stanowiących podstawę prawa UE, takich jak brak stygmatyzacji, przejrzystość, autonomia, odpowiedzialność jednostki, jak również na obowiązujących kodeksach etycznych i praktykach stosowanych w tej dziedzinie;
148. uważa, że Europa powinna odgrywać wiodącą rolę na świecie i stosować wyłącznie sztuczną inteligencję uwzględniającą zasady etyczne; podkreśla, że aby to osiągnąć, należy zapewnić na różnych poziomach zarządzanie kwestiami etycznymi w ramach sztucznej inteligencji; zaleca, aby państwa członkowskie powołały organy ds. monitorowania i nadzoru sztucznej inteligencji oraz zachęcały przedsiębiorstwa opracowujące rozwiązania z zakresu sztucznej inteligencji do ustanowienia rad ds. etyki i stworzenia przewodników etycznych dla twórców sztucznej inteligencji;
149. podkreśla, że europejskie normy dotyczące sztucznej inteligencji muszą opierać się na zasadach etyki cyfrowej, godności ludzkiej, poszanowania praw podstawowych, ochrony danych i bezpieczeństwa, przyczyniając się tym samym do budowania zaufania wśród użytkowników; podkreśla, jak ważne jest wykorzystanie potencjału UE do stworzenia z myślą o systemach sztucznej inteligencji silnej infrastruktury opartej na wysokich standardach ochrony danych i na szacunku dla ludzi; zauważa, że w rozwoju sztucznej inteligencji należy uwzględnić przejrzystość i wytłumaczalność;
150. zauważa, że w kontekście zautomatyzowanych systemów uzbrojenia należy w dalszym ciągu stosować podejście do sztucznej inteligencji zakładające weryfikację przez człowieka;
5.3.Podejmowanie decyzji – ograniczenia autonomii sztucznej inteligencji i robotyki
151. podkreśla trudny i złożony charakter przewidywania przyszłego zachowania wielu złożonych systemów sztucznej inteligencji i nowych zachowań systemów sztucznej inteligencji wzajemnie na siebie oddziałujących; zwraca się do Komisji o dokonanie, czy konieczne jest wprowadzenie szczególnych uregulowań w odniesieniu do procesów podejmowania decyzji wykorzystujących sztuczną inteligencję;
152. zauważa, że sztuczna inteligencja pozostanie przydatnym narzędziem wspierającym działania człowieka w celu ich usprawnienia i ograniczenia błędów;
153. apeluje, aby ludzie mieli prawo do wiedzy, do odwołania się i do dochodzenia roszczeń w przypadku, gdy sztuczną inteligencję wykorzystuje się do podejmowania decyzji wpływających na daną osobę, które stwarzają istotne ryzyko pod względem praw lub swobód jednostki i mogą wyrządzić jej szkodę;
154. podkreśla, że algorytmy stosowane w systemach podejmowania decyzji nie powinny być wdrażane bez uprzedniej oceny skutków algorytmu, chyba że ewidentnie nie mają one istotnego wpływu na życie osób;
155. uważa, że sztuczna inteligencja, zwłaszcza systemy z wbudowaną autonomią, włączając w to zdolność do niezależnego wyodrębniania, zbierania i udostępniania danych podlegających szczególnej ochronie rozmaitym zainteresowanym stronom, a także możliwość samodzielnego uczenia się lub nawet ewoluowania do umiejętności samodzielnej modyfikacji, powinna podlegać solidnym zasadom; podkreśla, że systemy sztucznej inteligencji nie mogą przechowywać ani ujawniać poufnych danych osobowych bez wyraźnej zgody ze strony źródła tych danych;
5.4.Przejrzystość, błąd systematyczny i wytłumaczalność algorytmów
156. wskazuje, że pomimo ogromnych korzyści dla automatyzacji i procesu podejmowania decyzji, sztuczna inteligencja niesie za sobą nieodłączne ryzyko związane ze statycznymi i nieprzejrzystymi algorytmami; w tym kontekście podkreśla potrzebę zapewnienia większej przejrzystości odnośnie do algorytmów;
157. wzywa Komisję, państwa członkowskie i organy ochrony danych do określenia i podjęcia wszelkich możliwych środków, aby zapobiec dyskryminacji i tendencyjności algorytmicznej lub ograniczyć je do minimum, a także do opracowania solidnych wspólnych ram etycznych na potrzeby przejrzystego przetwarzania danych osobowych i zautomatyzowanego podejmowania decyzji, aby ramy te mogły być pomocą w korzystaniu z danych i egzekwowaniu prawa Unii;
158. podkreśla, że wszelkie systemy sztucznej inteligencji muszą być opracowywane przy poszanowaniu zasad przejrzystości i odpowiedzialności za algorytm, które umożliwiają zrozumienie działań tych systemów przez człowieka; zauważa, że aby zbudować zaufanie do sztucznej inteligencji i umożliwić jej rozwój, użytkownicy muszą być świadomi tego, w jaki sposób wykorzystuje się ich dane, inne dane oraz dane zaczerpnięte z ich danych, gdy komunikują się lub nawiązują kontakt z systemem sztucznej inteligencji lub z osobami wspieranymi przez taki system; uważa, że przyczyni się to do lepszego zrozumienia i większego zaufania ze strony użytkowników; podkreśla, że zasada zrozumiałości decyzji musi być normą unijną zgodnie z art. 13, 14 i 15 RODO; przypomina, że w RODO przewidziano już prawo do informacji o zasadach rządzących przetwarzaniem danych; zwraca uwagę, że zgodnie z art. 22 ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osoby fizyczne mają prawo do interwencji ze strony człowieka w przypadkach, gdy na ich sytuację w znacznym stopniu wpływa decyzja oparta na zautomatyzowanym przetwarzaniu;
159. podkreśla, że Komisja, Europejska Rada Ochrony Danych, krajowe organy ochrony danych i inne niezależne organy nadzorcze powinny odtąd odgrywać kluczową rolę w promowaniu przejrzystości, sprawiedliwości proceduralnej oraz pewności prawa w ogóle, a w szczególności konkretnych standardów ochrony praw podstawowych i gwarancji związanych z wykorzystywaniem przetwarzania i analizy danych; wzywa do ściślejszej współpracy między organami odpowiedzialnymi za nadzór lub regulację zachowania w środowisku cyfrowym; wzywa do zapewnienia tym organom odpowiednich środków finansowych i zasobów kadrowych;
160. uznaje, że algorytmy uczenia maszynowego są trenowane do samodzielnego uczenia się, co przynosi korzyści dla automatyzacji i procesu podejmowania decyzji; apeluje, aby we wskazówkach etycznych dotyczących sztucznej inteligencji uwzględniono kwestie związane z przejrzystością, wytłumaczalnością, odpowiedzialnością i uczciwością algorytmów;
161. podkreśla znaczenie wytłumaczalności wyników, procesów i wartości systemów sztucznej inteligencji, aby były one zrozumiałe dla odbiorców nieposiadających wykształcenia technicznego i dostarczały im istotnych informacji, co jest konieczne do oceny uczciwości i zdobycia zaufania;
162. wskazuje, że brak przejrzystości pod względem tych technologii i ich zastosowań powoduje wzrost liczby problemów etycznych;
163. zauważa, że systemy sztucznej inteligencji powinny być wytłumaczalne dla ludzi i powinny zapewniać istotne informacje, aby umożliwić przekazywanie informacji zwrotnych; uznaje, że solidność modeli sztucznej inteligencji zależy od przekazywania informacji zwrotnych i ponownej oceny, oraz zachęca do tego procesu;
164. zauważa, że obywatele są zaniepokojeni brakiem wiedzy na temat sytuacji, w których wykorzystywana jest sztuczna inteligencja oraz danych podlegających przetwarzaniu; zaleca wyraźne informowanie obywateli, ilekroć korzystają oni ze sztucznej inteligencji; podkreśla, że utrzymanie zaufania konsumentów wymaga zachowania bezpieczeństwa przekazywanych danych;
165. uważa, że odpowiedzialność algorytmiczna powinna być regulowana przez decydentów przez ocenę skutków opartą na ustalonych parametrach;
166. zauważa, że samo ujawnienie kodu komputerowego nie rozwiąże problemu przejrzystości sztucznej inteligencji, ponieważ nie wykazywałoby nieodłącznych błędów systematycznych i nie tłumaczyłoby procesu uczenia się maszynowego; podkreśla, że przejrzystość oznacza nie tylko przejrzystość kodu, ale także danych i automatycznego podejmowania decyzji;
167. uznaje, że ujawnienie kodu źródłowego mogłoby prowadzić do niewłaściwego wykorzystywania algorytmów i prób wyszukiwania w nich luk;
168. zwraca uwagę na znaczenie zajęcia się kwestią tendencyjności podejścia programistów w programowaniu, a tym samym na zapotrzebowanie na zróżnicowaną siłę roboczą we wszystkich dziedzinach sektora informatyki, a także na mechanizmy ochronne, które umożliwiłyby uniknięcie wbudowywania w systemy sztucznej inteligencji uprzedzeń dotyczących płci i wieku;
169. uznaje, że ujawnienie kodu lub tajemnic handlowych zniechęcałoby firmy do badań nad nowymi kodami i ich rozwoju z uwagi na ryzyko związane z własnością intelektualną; zauważa, że rozwój sztucznej inteligencji powinien zamiast tego zachęcać do interoperacyjności modeli i ich interakcji z danymi wejściowymi i treningowymi;
170. uznaje, że chociaż przejrzystość i wytłumaczalność może ujawnić braki, nie gwarantuje to wiarygodności, bezpieczeństwa i uczciwości; uważa zatem, że odpowiedzialność jest integralną częścią tworzenia wiarygodnej sztucznej inteligencji, co można osiągnąć za pomocą różnych środków, takich jak oceny skutków algorytmów, audyt i certyfikacja;
171. podkreśla potrzebę rozwoju protokołów stałego monitorowania i wykrywania algorytmicznych błędów systematycznych;
172. wskazuje, że projektanci algorytmów powinni zapewnić, że spełnione są zasadnicze wymogi, takie jak uczciwość i wytłumaczalność, od początku etapu projektowania i na przestrzeni całego cyklu rozwoju;
174. podkreśla znaczenie wskazywania pochodzenia w celu zapewnienia możliwości śledzenia historii modelu sztucznej inteligencji; uważa, że poprawi to zrozumienie modeli i pomoże w budowaniu zaufania opartego na ich historii;
175. podkreśla, że stosowanie systemów sztucznej inteligencji musi być jasno określone w interakcjach z użytkownikami;
176. podkreśla, że rozpowszechnianie sztucznej inteligencji i robotyki musi odbywać się z pełnym poszanowaniem praw człowieka oraz że w maszynach i robotach nie należy powielać stereotypów dotyczących kobiet ani żadnej innej formy dyskryminacji;
177. zauważa, że nawet wysokiej jakości dane do trenowania algorytmów, wykorzystywane w sposób nieostrożny i nieświadomy, mogą prowadzić do utrwalania dotychczasowej dyskryminacji i niesprawiedliwości; zauważa, że wykorzystywanie złej jakości, przestarzałych, niepełnych lub nieprawidłowych danych na różnych etapach przetwarzania może skutkować nietrafnymi prognozami i ocenami, a co za tym idzie, tendencyjnością, co w efekcie może prowadzić do naruszania praw podstawowych osób fizycznych lub całkowicie nieprawidłowych wniosków lub fałszywych wyników; dlatego też uważa, że w epoce dużych zbiorów danych należy dołożyć starań, aby algorytmy były trenowane w oparciu o reprezentatywne próby wysokiej jakości danych w celu osiągnięcia równowagi statystycznej; podkreśla, że nawet przy wykorzystaniu dokładnych danych wysokiej jakości analiza predykcyjna oparta na sztucznej inteligencji może dać jedynie prawdopodobieństwo statystyczne; przypomina, że na mocy RODO dalsze przetwarzanie danych osobowych do celów statystycznych, w tym do trenowania sztucznej inteligencji, może prowadzić jedynie do powstania danych zagregowanych, których nie można ponownie zastosować do osób fizycznych;
178. wzywa Komisję do zapewnienia, aby każdy, kto wytwarza materiały typu „deepfake”, wygenerowane nagrania wideo lub inne realistyczne wygenerowane nagrania wideo, wyraźnie stwierdzał, że nie są one prawdziwe;
179. zauważa, że sztuczna inteligencja jest nieodzownie zależna od gromadzenia dużych ilości danych, a często od tworzenia nowych baz danych wykorzystywanych do przyjmowania określonych założeń wobec ludzi; uważa, że należy położyć nacisk na określenie i stworzenie mechanizmów reagowania na potencjalne zagrożenia, aby zapewnić łagodzenie negatywnych skutków;
180. ponownie podkreśla, że systemy sztucznej inteligencji nie powinny prowadzić do tendencyjności lub jej wzmocnienia; podkreśla, że podczas opracowywania i stosowania algorytmów należy na wszystkich etapach uwzględnić kwestie tendencyjności i uczciwości, od projektowania do wdrażania; podkreśla, że zestaw danych i algorytm muszą być poddane ocenie i regularnie sprawdzane, aby zapewnić rzetelne podejmowanie decyzji;
6.Zarządzanie
6.1.Koordynacja na szczeblu Unii
181. wzywa Komisję do podjęcia działań w celu wypracowania solidnego przywództwa UE, aby zapobiec powieleniu i rozdrobnieniu wysiłków oraz zapewnić spójne strategie polityczne na szczeblu krajowym oraz wymianę najlepszych praktyk w celu szerszego wykorzystywania sztucznej inteligencji;
182. przyjmuje z zadowoleniem różne strategie krajowe opracowywane przez państwa członkowskie; przyjmuje z zadowoleniem skoordynowany plan dotyczący sztucznej inteligencji, opublikowany przez Komisję w dniu 7 grudnia 2018 r.; wzywa do lepszej współpracy w tej dziedzinie między państwami członkowskimi i Komisją;
183. zauważa, że niektóre państwa członkowskie posiadają już własne strategie w dziedzinie sztucznej inteligencji, i z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wszystkie państwa członkowskie podpisały w kwietniu 2018 r. deklarację w sprawie współpracy w dziedzinie sztucznej inteligencji; przyjmuje z zadowoleniem przyszły skoordynowany plan w sprawie sztucznej inteligencji opracowany przez Komisję wraz z państwami członkowskimi, lecz wzywa wszystkie zaangażowane strony, aby dążyły do jak najściślejszej współpracy;
184. uważa, że konieczna jest aktywniejsza współpraca między państwami członkowskimi a Komisją, aby zagwarantować w Unii spójne zasady transgraniczne zachęcające europejskie gałęzie przemysłu do współpracy, a także umożliwiające rozmieszczanie w całej Unii sztucznej inteligencji, która będzie spójna, jeżeli chodzi o wymagany poziom bezpieczeństwa i ochrony, a także zasady etyczne zapisane w prawie Unii;
185. podkreśla, że zharmonizowane, postępowe i oparte na ryzyku ramy polityczne UE dotyczące danych umożliwiłyby zwiększenie zaufania i wsparcia dla projektu sztucznej inteligencji w Europie, a w ten sposób zapewniłyby ukończenie jednolitego rynku cyfrowego i zwiększyły wydajność przedsiębiorstw mających siedzibę w Europie;
186. zaleca, aby obecne i przyszłe inicjatywy i projekty pilotażowe dotyczące sztucznej inteligencji prowadzone przez Komisję były ściśle koordynowane, ewentualnie pod kierunkiem proponowanego mechanizmu nadzoru, aby zapewnić efekty synergii i tworzenie prawdziwej wartości dodanej, zapobiegając powstawaniu kosztownych podwójnych struktur;
187. wzywa Komisję i państwa członkowskie do rozważenia utworzenia europejskiej agencji regulacyjnej ds. sztucznej inteligencji i podejmowania decyzji opartego na algorytmach, mającej następujące zadania:
–
stworzenie matrycy oceny ryzyka w celu klasyfikacji typów i obszarów zastosowania algorytmów pod względem ich możliwości wywarcia znaczącego negatywnego wpływu na obywateli;
–
badanie wykorzystywania systemów algorytmicznych w przypadku podejrzenia naruszenia praw człowieka (np. w świetle dowodów przedstawionych przez sygnalistę);
–
doradztwo na rzecz innych agencji regulacyjnych w odniesieniu do systemów algorytmicznych, które wchodzą w zakres ich kompetencji;
–
zwiększanie skuteczności mechanizmu odpowiedzialności deliktowej jako środka umożliwiającego regulację odpowiedzialności systemów algorytmicznych przez zapewnienie punktu kontaktowego dla obywateli, którzy nie są zaznajomieni z procedurami prawnymi;
–
audyty ocen skutków algorytmów dotyczących systemów o wysokim poziomie oddziaływania w celu akceptacji lub odrzucania proponowanych sposobów wykorzystywania algorytmicznego podejmowania decyzji w obszarach wysoce newralgicznych lub mających kluczowe znaczenie pod względem bezpieczeństwa (np. prywatna opieka zdrowotna); ocena skutków algorytmów dla zastosowań w sektorze prywatnym mogłaby przebiegać w analogiczny sposób do oceny zaproponowanej dla sektora publicznego, przy czym ewentualna różnica mogłaby polegać na tym, że poszczególne etapy podawania informacji do wiadomości publicznej mogłyby być realizowane na zasadach poufnego powiadamiania agencji regulacyjnej (na podstawie umowy o zachowaniu poufności) w celu zabezpieczenia najważniejszych tajemnic handlowych;
–
badanie przypadków podejrzewanych naruszeń praw przez algorytmiczne systemy podejmowania decyzji zarówno pod względem indywidualnych decyzji (np. pojedyncze anormalne wyniki), jak i statystycznych wzorców decyzyjnych (np. dyskryminacyjny błąd systematyczny); badania mogłyby być inicjowane w następstwie złożenia skargi lub na podstawie dowodów przedstawionych przez sygnalistów, dziennikarzy śledczych lub niezależnych badaczy (w tym organizacji pozarządowych i naukowców);
188. odnotowuje bieżące prace Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO) nad sztuczną inteligencją i wzywa państwa członkowskie do koordynowania działań swoich członków ISO, aby zapewnić, że europejskie interesy będą odpowiednio reprezentowane przy opracowywaniu norm w tej dziedzinie;
6.2.Zarządzanie międzynarodowe
189. przyjmuje z zadowoleniem utworzenie Obserwatorium Polityki w zakresie Sztucznej Inteligencji OECD i wzywa do zwiększenia ambicji dotyczących opracowania planu dalszej współpracy;
190. podkreśla, że w państwach trzecich, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, Chinach, Rosji i Izraelu, opracowywane są już różne modele, oraz zwraca uwagę na podejście oparte na wartościach stosowane w Europie; zauważa również potrzebę współpracy z partnerami międzynarodowymi w kontekstach dwustronnych i wielostronnych w celu etycznego rozwoju i wdrażania sztucznej inteligencji; uznaje, że technologia ta jest pozbawiona granic i wymaga współpracy wykraczającej poza państwa członkowskie UE;
191. wzywa Komisję do działania na szczeblu międzynarodowym w celu zapewnienia jak największej zgodności pomiędzy międzynarodowymi graczami i propagowania zasad etycznych UE na całym świecie;
192. podkreśla, że sztuczna inteligencja jest technologią wywierającą wpływ na całym świecie, niosącą wspólne korzyści i stwarzającą podobne wyzwania; zaznacza, że potrzebne jest globalne podejście, podobnie jak w przypadku systemu gospodarczego, a zwłaszcza w przypadku technologii mających znaczący wpływ na rynki; podkreśla, że kwestię sztucznej inteligencji należy ująć w programach istniejących instytucji i organizacji, oraz wzywa do dokonania oceny dodatkowych forów, które należy w razie konieczności powołać;
o o o
193. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/958 z dnia 28 czerwca 2018 r. w sprawie analizy proporcjonalności przed przyjęciem nowych regulacji dotyczących zawodów, Dz.U. L 173 z 9.7.2018, s. 25.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/55/UE z dnia 20 listopada 2013 r. zmieniająca dyrektywę 2005/36/WE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych i rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 w sprawie współpracy administracyjnej za pośrednictwem systemu wymiany informacji na rynku wewnętrznym („rozporządzenie w sprawie IMI”), Dz.U. L 354 z 28.12.2013, s. 132.
Dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego („dyrektywa o handlu elektronicznym”), Dz.U. L 178 z 17.7.2000, s. 1.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE , Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1.
Dyrektywa Rady 85/374/EWG z dnia 25 lipca 1985 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących odpowiedzialności za produkty wadliwe, Dz.U. L 210 z 7.8.1985, s. 29.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie wdrażania dyrektywy 2009/128/WE w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów (2017/2284(INI))
– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającą ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów(1),
– uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 850/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. dotyczące trwałych zanieczyszczeń organicznych i zmieniające dyrektywę 79/117/EWG(2),
– uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lutego 2005 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniające dyrektywę Rady 91/414/EWG (rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości)(3),
– uwzględniając art. 191 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE(4),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG(5);
– uwzględniając europejską ocenę wdrożenia rozporządzenia oraz odnośne załączniki do niej, opublikowane przez Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego (EPRS) w kwietniu 2018 r.,
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009(6),
– uwzględniając dyrektywę Rady 98/24/WE z dnia 7 kwietnia 1998 r. w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed ryzykiem związanym ze środkami chemicznymi w miejscu pracy(7) oraz dyrektywę 2004/37/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy(8),
– uwzględniając dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (dyrektywa siedliskowa)(9) oraz dyrektywę 2009/147/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (dyrektywa ptasia)(10),
– uwzględniając dyrektywę Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi(11),
– uwzględniając dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej(12),
– uwzględniając dyrektywę Komisji 2009/90/WE z dnia 31 lipca 2009 r. ustanawiającą, na mocy dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, specyfikacje techniczne w zakresie analizy i monitorowania stanu chemicznego wód(13),
– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/127/WE z dnia 21 października 2009 r. zmieniającą dyrektywę 2006/42/WE w odniesieniu do maszyn do stosowania pestycydów(14),
– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/39/UE z dnia 12 sierpnia 2013 r. zmieniającą dyrektywy 2000/60/WE i 2008/105/WE w zakresie substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej(15),
– uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego przepisy dotyczące wsparcia na podstawie planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 i rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 (COM(2018)0392),
– uwzględniając dokument roboczy służb Komisji pt. „Rolnictwo i zrównoważona gospodarka wodna w UE” (SWD(2017)0153),
– uwzględniając komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 12 lipca 2006 r. – Strategia tematyczna w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów (COM(2006)0373 – SEC(2006)0894 - SEC(2006)0895 - SEC(2006)0914)(16),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 czerwca 2016 r. w sprawie zwiększania innowacji i rozwoju gospodarczego w przyszłym zarządzaniu gospodarstwami rolnymi w Europie(17),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 czerwca 2016 r. w sprawie rozwiązań technologicznych dla zrównoważonego rolnictwa w UE(18),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 lutego 2017 r. w sprawie pestycydów niskiego ryzyka pochodzenia biologicznego(19),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 października 2017 r. w sprawie projektu rozporządzenia wykonawczego Komisji w sprawie odnowienia zatwierdzenia substancji czynnej glifosat, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 dotyczącym wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin, oraz w sprawie zmiany załącznika do rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 540/2011(20),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 1 marca 2018 r. w sprawie perspektyw i wyzwań dla unijnego sektora pszczelarskiego(21),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2018 r. w sprawie wykonania rozporządzenia w sprawie środków ochrony roślin (WE) nr 1107/2009(22),
– uwzględniając trwającą europejską ocenę wdrożenia dyrektywy 2009/128/WE ustanawiającej ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów oraz sprawozdanie opublikowane 15 października 2018 r. przez Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego (EPRS),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1185/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie statystyk dotyczących pestycydów(23),
– uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wdrożenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1185/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie statystyk dotyczących pestycydów (COM(2017)0109),
– uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego z 2014 r. pt. „Włączenie celów polityki wodnej UE do WPR: częściowy sukces”,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 10 października 2017 r. w sprawie krajowych planów działania państw członkowskich oraz postępów we wdrażaniu dyrektywy 2009/128/WE w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów (COM(2017)0587),
– uwzględniając sprawozdanie ogólne Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności (DG SANTE) z października 2017 r. w sprawie wdrażania przez państwa członkowskie środków na rzecz osiągnięcia zrównoważonego stosowania pestycydów zgodnie z dyrektywą 2009/128/WE(24),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 22 listopada 2016 r. pt. „Kolejne kroki w kierunku zrównoważonej przyszłości Europy – Europejskie działania na rzecz zrównoważonego rozwoju” (COM(2016)0739),
– uwzględniając siódmy unijny program działań w zakresie środowiska(25),
– uwzględniając sprawozdanie specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. prawa do pożywienia z 2017 r., sporządzone zgodnie z rezolucjami Rady Praw Człowieka ONZ nr 6/2, 31/10 i 32/8(26),
– uwzględniając plan wdrażania dotyczący zwiększenia dostępności środków ochrony roślin niskiego ryzyka i przyspieszenia wprowadzania integrowanej ochrony roślin w państwach członkowskich, opracowany przez grupę ekspertów ds. zrównoważonej ochrony roślin i zatwierdzony przez Radę 28 czerwca 2016 r.(27),
– uwzględniając rezolucję Senatu Francji z 19 maja 2017 r. w sprawie ograniczenia stosowania pestycydów w Unii Europejskiej(28),
– uwzględniając swoją rezolucję z 16 stycznia 2019 r. w sprawie unijnej procedury wydawania zezwoleń na dopuszczenie pestycydów do obrotu(29),
– uwzględniając badanie naukowe dotyczące biomasy owadów latających opublikowane 18 października 2017 r.(30),
– uwzględniając art. 52 Regulaminu oraz art. 1 ust. 1 lit. e) decyzji Konferencji Przewodniczących z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie procedury udzielania zgody na sporządzenie sprawozdań z własnej inicjatywy i załącznik 3 do tej decyzji,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinię Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A8-0045/2019),
A. mając na uwadze, że dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów (zwana dalej „dyrektywą”) przewiduje szereg działań mających na celu osiągnięcie zrównoważonego stosowania pestycydów w UE przez zmniejszenie zagrożenia związanego ze stosowaniem pestycydów i wpływu ich stosowania na zdrowie ludzi i na środowisko, a także przez zachęcanie do stosowania integrowanej ochrony roślin oraz alternatywnych rozwiązań i technik w zakresie ochrony roślin, takich jak alternatywne środki niechemiczne i środki ochrony roślin (ŚOR) niskiego ryzyka zdefiniowane w rozporządzeniu (WE) nr 1107/2009, aby ograniczać zależność od pestycydów oraz chronić zdrowie ludzi i zwierząt oraz środowisko;
B. mając na uwadze, że dyrektywa jest cennym narzędziem gwarantującym, że środowisko, ekosystemy oraz zdrowie ludzi i zwierząt są dobrze chronione przed niebezpiecznymi substancjami występującymi w pestycydach, a jednocześnie zapewnia zrównoważone i ekologiczne rozwiązania w ramach szerszego i bardziej zróżnicowanego zestawu narzędzi, aby eliminować straty plonów powodowane przez szkodniki, choroby, chwasty i inwazyjne gatunki obce i zapobiegać im oraz przeciwdziałać rozwojowi oporności przez patogeny; mając na uwadze, że pełne i kompleksowe wdrożenie dyrektywy jest warunkiem wstępnym osiągnięcia wysokiego stopnia ochrony i przejścia na zrównoważone rolnictwo, produkcji bezpiecznej i zdrowej żywności oraz nietoksycznego środowiska, które zapewnia wysoki poziom ochrony zdrowia ludzi i zwierząt;
C. mając na uwadze, że choć integrowana ochrona roślin może pomóc w zapobieganiu stratom plonów powodowanym przez szkodniki, jej głównym celem jest umożliwienie użytkownikom pestycydów przestawienia się na praktyki i produkty o najniższym ryzyku dla zdrowia ludzi i dla środowiska, jak określono w art. 14 dyrektywy; zauważa, że w każdym razie wiele badań wykazało, iż stosowanie pestycydów można znacznie ograniczyć bez negatywnego wpływu na plony;
D. mając na uwadze, że dyrektywę należy odczytywać w związku z dwoma pozostałymi głównymi aktami prawnymi obejmującymi pełny cykl życia pestycydów, począwszy od wprowadzenia do obrotu (rozporządzenie (WE) nr 1107/2009), a skończywszy na ustaleniu maksymalnych poziomów pozostałości (rozporządzenie (WE) nr 396/2005); mając na uwadze, że niemożliwe jest zatem osiągnięcie celu dyrektywy polegającego na ochronie zdrowia ludzi oraz środowiska przed zagrożeniami związanymi ze stosowaniem pestycydów bez pełnego wdrożenia i właściwego egzekwowania całego „pakietu dotyczącego pestycydów”;
E. mając na uwadze, że aby ograniczyć zagrożenia związane ze stosowaniem pestycydów i jego wpływ na zdrowie ludzi i na środowisko, Komisja i państwa członkowskie powinny zająć się kwestią podrabianych i nielegalnych pestycydów, a także niepokojącym problemem importowanych produktów rolnych poddawanych działaniu substancji chemicznych, których stosowanie jest zakazane lub ograniczone w UE;
F. mając na uwadze, że obecne praktyki stosowane przez Komisję i państwa członkowskie w zakresie zatwierdzania substancji czynnych i udzielania zezwoleń na środki ochrony roślin nie są zgodne z celami i założeniem dyrektywy; mając na uwadze, że praktyki te utrudniają osiągnięcie najwyższego możliwego poziomu ochrony i doprowadzenie do przejścia na zrównoważone rolnictwo oraz zapewnienie nietoksycznego środowiska;
G. mając na uwadze, że dostępne dowody jasno pokazują, iż wdrażanie dyrektywy nie jest w wystarczającym stopniu dostosowane do powiązanych polityk UE w dziedzinie pestycydów, rolnictwa i zrównoważonego rozwoju, w szczególności, ale nie wyłącznie, do wspólnej polityki rolnej (WPR) i rozporządzenia w sprawie środków ochrony roślin; mając na uwadze, że dyrektywa, jak również powiązane działania na szczeblu UE mają ogromny potencjał do dalszego umacniania i zwiększania wartości dodanej krajowych wysiłków i działań w sektorze rolnym oraz poprawy ochrony środowiska i zdrowia ludzi;
H. mając na uwadze, że obecne ramy regulacyjne, w tym wymogi dotyczące danych, zostały opracowane z myślą o ocenie chemicznych ŚOR i zarządzaniu tymi środkami, a zatem nie są dopasowane do biologicznych substancji czynnych i środków niskiego ryzyka; mając na uwadze, że te niedopasowane ramy znacznie spowalniają wprowadzanie na rynek biologicznych ŚOR niskiego ryzyka, często zniechęcając wnioskodawców; mając na uwadze, że hamuje to innowacyjność i utrudnia konkurencyjność rolnictwa w UE; mając na uwadze, że prowadzi to również do sytuacji, w której ponad 60 substancji czynnych wskazanych przez Komisję jako kwalifikujące się do zastąpienia nie jest zastępowanych z uwagi na brak bezpieczniejszych alternatyw, w tym biologicznych substancji czynnych niskiego ryzyka;
I. mając na uwadze, że brakuje dostępnych ŚOR niskiego ryzyka, w tym środków biologicznych; mając na uwadze, że z łącznej liczby prawie 500 substancji dostępnych na rynku UE tylko trzynaście zostało zatwierdzonych jako substancje aktywne niskiego ryzyka, z czego 12 to środki biologiczne; mając na uwadze, że niewystarczające wdrożenie dyrektywy stworzyło de facto nierówne warunki działania w Europie, przy czym rozbieżne praktyki krajowe utrudniają optymalne upowszechnianie na rynku zrównoważonych rozwiązań alternatywnych; mając na uwadze, że sytuacja ta utrudniła wystarczającą penetrację rynku UE przez alternatywne środki niskiego ryzyka i produkty niechemiczne, co zmniejsza ich atrakcyjność dla rolników, którzy zamiast tego mogą wybierać bardziej opłacalne w perspektywie krótkoterminowej inne rozwiązania; mając na uwadze, że brak dostępnych ŚOR niskiego ryzyka, w tym środków biologicznych, utrudnia rozwój i wdrażanie integrowanej ochrony roślin;
J. mając na uwadze, że rolnictwo ekologiczne odgrywa ważną rolę jako system, w którym stosuje się niską dawkę pestycydów, i należy je dodatkowo wspierać;
K. mając na uwadze, że coraz częściej pojawiają się dowody na masowy spadek populacji owadów w Europie, który wiąże się z obecnymi poziomami stosowania pestycydów; mając na uwadze, że zaobserwowany gwałtowny spadek liczby owadów ma negatywny wpływ na cały ekosystem i różnorodność biologiczną, ale także na sektor rolny i jego przyszły dobrobyt ekonomiczny i produkcję;
L. mając na uwadze, że Europa stoi obecnie na rozdrożu, na którym przesądzona zostanie przyszłość sektora rolnego i możliwości osiągnięcia przez Unię zrównoważonego stosowania pestycydów, w szczególności w drodze reformy WPR; mając na uwadze, że zreformowanie WPR niesie ze sobą znaczny potencjał większego usprawnienia i harmonizacji polityk, a także wdrożenia dyrektywy i ułatwienia przejścia na bardziej zrównoważone środowiskowo praktyki rolne;
M. mając na uwadze, że stosowanie konwencjonalnych ŚOR jest coraz częściej przedmiotem debaty publicznej ze względu na potencjalne zagrożenia, jakie środki te stwarzają dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska;
N. mając na uwadze, że należy wspierać opracowywanie alternatywnych procedur lub technik, aby zmniejszyć zależność od konwencjonalnych pestycydów i poradzić sobie z rosnącą odpornością na konwencjonalne ŚOR;
O. mając na uwadze, że rozporządzenie (WE) nr 1107/2009 zobowiązuje Radę, aby dopilnowała włączenia do wymogów podstawowych w zakresie zarządzania, określonych w załączniku III do rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003 z dnia 29 września 2003 r. ustanawiającego wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającego określone systemy wsparcia dla rolników(31), zasad integrowanej ochrony roślin, w tym dobrej praktyki ochrony roślin i niechemicznych metod ochrony roślin oraz metod ochrony przed szkodnikami i zarządzania uprawami;
P. mając na uwadze, że zgodnie z dyrektywą wdrożenie integrowanej ochrony roślin jest w UE obowiązkowe; mając na uwadze, że państwa członkowskie i władze lokalne powinny kłaść większy nacisk na zrównoważone stosowanie pestycydów, w tym stosowanie alternatywnych rozwiązań o niskim ryzyku w zakresie ochrony roślin;
Q. mając na uwadze, że „zrównoważone stosowanie” pestycydów nie jest możliwe bez uwzględnienia narażenia ludzi na kombinacje substancji czynnych i składników obojętnych, a także ich skumulowanych i możliwych zbiorczych oraz synergicznych skutków dla zdrowia ludzi;
Główne wnioski
1. przypomina szczegółowe cele strategii tematycznej w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów, takie jak między innymi minimalizacja zagrożeń i ryzyka dla zdrowia i środowiska wynikających ze stosowania pestycydów; poprawa kontroli stosowania i dystrybucji pestycydów; zmniejszenie poziomów szkodliwych substancji czynnych, w tym przez zastąpienie najgroźniejszych substancji bezpieczniejszymi, takimi jak niechemiczne środki alternatywne, zachęcanie do stosowania niskich dawek lub prowadzenia upraw wolnych od pestycydów; oraz stworzenie przejrzystego systemu sprawozdawczości i monitorowania postępów w realizacji celów strategii łącznie z opracowaniem odpowiednich wskaźników;
2. uważa, że zasadnicze znaczenie ma ocena wdrożenia dyrektywy w związku z nadrzędną polityką UE w zakresie pestycydów, w tym przepisami określonymi w rozporządzeniu w sprawie środków ochrony roślin, rozporządzeniu (UE) nr 528/2012 (rozporządzenie w sprawie produktów biobójczych)(32), rozporządzeniu w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości, a także rozporządzeniu (WE) nr 178/2002 (przepisy ogólne prawa żywnościowego)(33);
3. ubolewa, że mimo podjętych wysiłków ogólne postępy we wdrażaniu dyrektywy przez państwa członkowskie są niewystarczające do osiągnięcia jej głównych celów i wykorzystania jej pełnych możliwości w zakresie ograniczenia ogólnego zagrożenia związanego ze stosowaniem pestycydów przy jednoczesnym ograniczaniu zależności od pestycydów, wspierania przejścia na zrównoważone ekologicznie i bezpieczne techniki ochrony roślin oraz osiągnięcia pilnie potrzebnej poprawy w zakresie ochrony środowiska i zdrowia, do czego dyrektywa została specjalnie opracowana; wyraża ubolewanie z powodu trzyletniego opóźnienia, jeśli chodzi o przedstawienie przez Komisję sprawozdania z wdrożenia dyrektywy;
4. podkreśla, że wdrożenie dyrektywy musi być kompleksowe i obejmować wszystkie wymagane aspekty oraz że częściowe wdrożenie, tj. tylko niektórych elementów, nie wystarczy, aby zrealizować nadrzędny cel dyrektywy, jakim jest osiągnięcie zrównoważonego stosowania pestycydów; podkreśla fakt, że wdrażanie praktyk w zakresie integrowanej ochrony roślin, takich jak niechemiczne rozwiązania alternatywne i ŚOR niskiego ryzyka, odgrywa szczególnie ważną rolę w dążeniu do osiągnięcia tego celu;
5. zwraca uwagę, że w sprawozdaniu Komisji z postępu prac opublikowanym w 2017 r. wskazano na istotne luki w krajowych planach działania państw członkowskich, co sugeruje zmniejszenie zaangażowania na rzecz ochrony środowiska i zdrowia w niektórych państwach i może skutkować nieuczciwą konkurencją na rynku i prowadzić do osłabienia jednolitego rynku; zastrzega sobie prawo do zgłaszania państw członkowskich, które nie przestrzegają wymogów, komisarzowi do spraw konkurencji;
6. wyraża zaniepokojenie faktem, że około 80 % krajowych planów działania państw członkowskich nie zawiera szczegółowych informacji na temat metody określania w sposób ilościowy realizacji wielu celów i założeń, w szczególności w odniesieniu do celów w zakresie integrowanej ochrony roślin i środków ochrony wód; podkreśla, że bardzo komplikuje to proces pomiaru postępów poczynionych przez państwa członkowskie na rzecz osiągnięcia głównych celów i podstawowego założenia dyrektywy;
7. jest zaniepokojony faktem, że krajowe plany działania są niespójne, jeśli chodzi o ustalanie celów ilościowych, założeń, środków i harmonogramów dla różnych obszarów działania, co uniemożliwia ocenę poczynionych postępów; ubolewa, że jedynie w pięciu krajowych planach działania wyznaczono wymierne cele na wysokim poziomie, przy czym w czterech przypadkach dotyczą one ograniczenia zagrożeń, a tylko w jednym – ograniczenia stosowania; wyraża ubolewanie, że do tej pory tylko jedenaście państw członkowskich przedstawiło zmieniony krajowy plan działania, pomimo że termin na dokonanie zmian był wyznaczony na koniec 2017 r.;
8. ubolewa nad faktem, że w wielu państwach członkowskich brakuje wystarczającego zaangażowania w praktyki w zakresie integrowanej ochrony roślin, oparte na ośmiu zasadach, wśród których pierwszeństwo ma stosowanie niechemicznych rozwiązań alternatywnych dla pestycydów; wyraża ubolewanie, że jednym z głównych wyzwań związanych z wdrażaniem integrowanej ochrony roślin, która stanowi podstawę dyrektywy, wydaje się być obecny brak odpowiednich instrumentów kontroli i metod oceny zgodności w państwach członkowskich, a także jasnych zasad i wytycznych; podkreśla fakt, że kompleksowe wdrażanie integrowanej ochrony roślin jest jednym z kluczowych środków służących zmniejszeniu zależności od stosowania pestycydów w zrównoważonym rolnictwie, które jest przyjazne dla środowiska, opłacalne ekonomicznie i społecznie odpowiedzialne oraz przyczynia się do bezpieczeństwa żywnościowego Europy, zwiększając jednocześnie różnorodność biologiczną oraz poprawiając zdrowie ludzi i zwierząt, ożywiając gospodarkę wiejską i zmniejszając koszty ponoszone przez rolników przez ułatwianie upowszechniania na rynku niechemicznych rozwiązań alternatywnych i ŚOR niskiego ryzyka w różnych strefach europejskich; podkreśla, że potrzebne są dodatkowe zachęty finansowe i działania edukacyjne, aby upowszechnić stosowanie integrowanej ochrony roślin w poszczególnych gospodarstwach;
9. uważa, że integrowana ochrona roślin stanowi cenne narzędzie dla rolników do zwalczania agrofagów i chorób oraz zapewnienia wydajności produkcji; zauważa, że większe upowszechnienie integrowanej ochrony roślin służy podwójnemu celowi, jakim jest wzmocnienie ochrony środowiska i różnorodności biologicznej oraz zmniejszenie kosztów ponoszonych przez rolników, aby umożliwić im przejście na bardziej zrównoważone rozwiązania alternatywne i ograniczyć stosowanie konwencjonalnych pestycydów; uważa, że trzeba nasilić działania, aby pobudzić wdrażanie integrowanej ochrony roślin, w drodze badań naukowych oraz za pośrednictwem organów doradczych państw członkowskich; przypomina, że integrowana ochrona roślin może odgrywać ważną rolę w ograniczaniu ilości i rodzajów stosowanych pestycydów;
10. zauważa, że w ramach zestawu narzędzi integrowanej ochrony roślin kontrola biologiczna obejmuje zwiększanie liczby lub wprowadzanie pożytecznych gatunków, które żerują na populacjach szkodników i tym samym regulują wielkość tych populacji, co pozwala hamować ich rozwój; podkreśla w związku z tym, że ważne , by nad pestycydy chemiczne przedkładać zrównoważone metody biologiczne, fizyczne i inne środki niechemiczne, jeżeli zapewniają one zadowalające zwalczanie agrofagów; podkreśla również, jak ważne jest stosowanie chemicznych pestycydów w sposób selektywny i ukierunkowany, ponieważ w przeciwnym razie pożyteczne organizmy umożliwiające zwalczanie szkodników ulegną zniszczeniu, a uprawy staną się bardziej podatne na przyszłe ataki;
11. jest zaniepokojony bardzo niewielkimi postępami, jeśli chodzi o propagowanie i pobudzanie innowacji, rozwoju i upowszechniania środków niechemicznych i niskiego ryzyka stanowiących alternatywę dla konwencjonalnych pestycydów; zauważa, że zaledwie kilka krajowych planów działania zawiera zachęty do rejestracji takich alternatywnych produktów i metod; podkreśla, że szczególnie narażone są zastosowania małoobszarowe ze względu na brak dostępnych substancji czynnych;
12. podkreśla, że zrównoważone i odpowiedzialne stosowanie pestycydów stanowi nieodzowny warunek uzyskania zezwolenia na ŚOR;
13. ubolewa nad brakiem dostępności substancji czynnych i ŚOR niskiego ryzyka, spowodowanym głównie długim procesem oceny, udzielania zezwoleń i rejestracji, częściowo ze względu na fakt, że krótsze, wynoszące 120 dni, terminy udzielania zezwoleń w takich przypadkach rzadko są dotrzymywane na szczeblu państw członkowskich; podkreśla, że obecna sytuacja nie jest zgodna z zasadami promowania i wdrażania integrowanej ochrony roślin, oraz uwypukla znaczenie dostępności pestycydów niskiego ryzyka, odpowiednich badań i wymiany najlepszych praktyk w obrębie państw członkowskich i między nimi, aby w pełni wykorzystać potencjał integrowanej ochrony roślin; uważa, że szybszy proces zatwierdzania przyczyniłby się do rozwoju badań w przemyśle ukierunkowanych na opracowanie nowych substancji czynnych niskiego ryzyka, w tym innowacyjnych substancji niskiego ryzyka, aby zapewnić rolnikom wystarczające narzędzia w zakresie ochrony roślin oraz umożliwić im szybsze przejście na stosowanie zrównoważonych ŚOR i zwiększenie skuteczności integrowanej ochrony roślin;
14. przypomina, że większa odporność na pestycydy skutkuje wzrostem ich stosowania i zależności od ich użycia; zwraca uwagę, że zwiększone stosowanie pestycydów i większa zależność od nich generują wysokie koszty dla rolników, zarówno w postaci wysokich kosztów nakładów, jak i ze względu na utratę plonów spowodowaną zubożeniem gleby i obniżeniem jej jakości;
15. zauważa, że zwiększona dostępność ŚOR niskiego ryzyka na rynku przyczyni się do ograniczenia ryzyka powstania odporności na substancje czynne oraz skutków dla gatunków niebędących przedmiotem zwalczania, związanych z powszechnie stosowanymi ŚOR;
16. zauważa w związku z tym, że wykształcenie odporności na substancje czynne pestycydów jest nieuchronne z biologicznego punktu widzenia w przypadku szybko szerzących się agrofagów i chorób oraz stanowi coraz większy problem; dlatego podkreśla, że nad pestycydy chemiczne należy przedkładać zrównoważone metody biologiczne, fizyczne i inne metody niechemiczne, jeżeli zapewniają one zadowalające zwalczanie agrofagów; przypomina, że chemiczne pestycydy należy stosować w sposób selektywny i ukierunkowany; podkreśla, że w przeciwnym razie pożyteczne środki umożliwiające zwalczanie agrofagów ulegną zniszczeniu, a uprawy staną się bardziej podatne na przyszłe ataki;
17. ponadto zauważa, że największe ograniczenie ilości pestycydów najprawdopodobniej osiągnięto by w wyniku zmian systemowych zmniejszających podatność na ataki szkodników, traktujących priorytetowo różnorodność strukturalną i biologiczną względem monokultur i upraw ciągłych, a także ograniczających odporność agrofagów na substancje czynne; podkreśla zatem potrzebę skupienia się na metodach agroekologicznych, które zapewniają większą odporność całego systemu rolnictwa na agrofagi, oraz potrzebę finansowania i propagowania takich metod;
18. podkreśla, że WPR w obecnej formie nie zachęca ani nie stwarza wystarczających bodźców do ograniczania zależności gospodarstw rolnych od pestycydów i do upowszechniania ekologicznych technik produkcji; uważa, że w WPR na okres po 2020 r. konieczne są konkretne instrumenty polityki, które pomogą zmienić zachowania rolników, jeśli chodzi o stosowanie pestycydów;
19. ubolewa nad faktem, że wniosek Komisji dotyczący nowej WPR po 2020 r. nie uwzględnia zasady integrowanej ochrony roślin w wymogach podstawowych w zakresie zarządzania, o których mowa w załączniku III do tego wniosku; podkreśla, że brak powiązań między tą dyrektywą a nowym modelem WPR skutecznie utrudni zmniejszanie zależności od pestycydów;
20. zauważa, że większość państw członkowskich wykorzystuje krajowe wskaźniki ryzyka do oceny, w całości bądź częściowo, niekorzystnego wpływu stosowania pestycydów; przypomina, że pomimo wyraźnego obowiązku określonego w art. 15 dyrektywy państwa członkowskie nie uzgodniły jeszcze ogólnounijnych zharmonizowanych wskaźników ryzyka, co uniemożliwia porównanie postępów poczynionych w poszczególnych państwach członkowskich i w całej Unii; z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie w dniu 25 stycznia 2019 r. przez Stały Komitet ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz zharmonizowanych wskaźników ryzy;
21. podkreśla zasadnicze znaczenie różnorodności biologicznej i zdrowych ekosystemów, w szczególności w przypadku pszczół i innych owadów zapylających, które są niezwykle ważne dla zapewnienia zdrowego i zrównoważonego sektora rolnego; podkreśla, że ochrona różnorodności biologicznej nie polega wyłącznie na ochronie środowiska, ale również na zapewnieniu trwałego bezpieczeństwa żywnościowego Europy w przyszłości;
22. jest głęboko zaniepokojony stałą i potencjalnie nieodwracalną utratą różnorodności biologicznej w Europie oraz alarmującym spadkiem populacji owadów latających, w tym owadów zapylających, o czym świadczą wyniki przeprowadzonego w październiku 2017 r. badania naukowego biomasy owadów latających(34), według którego populacja owadów latających na 63 obszarach chronionych w Niemczech zmalała w ciągu 27 lat o ponad 75 %; podkreśla ponadto istotny spadek liczby pospolitych gatunków ptaków w całej Europie, który może być spowodowany zmniejszeniem populacji owadów; zauważa poza tym niezamierzone skutki stosowania pestycydów dla gleby i organizmów glebowych(35) oraz innych gatunków niebędących przedmiotem zwalczania; uważa, że pestycydy stanowią jeden z głównych czynników odpowiadających za spadek populacji owadów, gatunków ptaków krajobrazu rolniczego oraz innych gatunków niebędących przedmiotem zwalczania, i podkreśla, że konieczne jest, aby Europa przeszła na bardziej zrównoważone stosowanie pestycydów i zwiększyła liczbę niechemicznych środków alternatywnych i ŚOR niskiego ryzyka dostępnych dla rolników;
23. twierdzi, że pestycydy na bazie neonikotynoidów są w szczególny sposób odpowiedzialne za niepokojący spadek liczebności populacji pszczół w całej Europie, co poświadczają liczne badania międzynarodowe będące podstawą petycji obywatelskich, pod którymi zebrano setki tysięcy podpisów na całym kontynencie;
24. dostrzega znaczenie krajowych planów działania i integrowanej ochrony roślin dla istotnego ograniczenia stosowania pestycydów w celu uniknięcia nieodwracalnej utraty różnorodności biologicznej i jednocześnie wspierania środków agroekologicznych i rolnictwa ekologicznego tam, gdzie jest to możliwe;
25. podkreśla ponadto, że rozwój zrównoważonych opcji w rolnictwie jest konieczny, aby ograniczyć wpływ zmiany klimatu na bezpieczeństwo żywnościowe;
26. wyraża szczególne zaniepokojenie ciągłym stosowaniem pestycydów zawierających substancje czynne, które są mutagenne, rakotwórcze lub toksyczne dla rozrodczości lub zaburzają funkcjonowanie układu hormonalnego i są szkodliwe dla ludzi lub zwierząt; podkreśla, że stosowanie takich pestycydów jest niezgodne z celami i założeniem dyrektywy;
27. podkreśla, że środowisko wodne jest szczególnie wrażliwe na pestycydy; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że niektóre państwa członkowskie podjęły szereg działań mających na celu ochronę środowiska wodnego przed pestycydami; ubolewa jednak, że większość państw członkowskich nie określiła celów ilościowych i harmonogramów działań na rzecz ochrony środowiska wodnego przed pestycydami, a te, które to uczyniły, nie sprecyzowały sposobu pomiaru osiągnięcia celów i założeń; uważa, że należy usprawnić monitorowanie pestycydów stosowanych obecnie w środowisku wodnym;
28. zauważa, że rolnictwo – jako że prowadzi do zanieczyszczenia pestycydami – jest jedną z głównych przyczyn, które powodują, że jednolita część wód nie osiąga dobrego stanu chemicznego; podkreśla, że zapobieganie przenikaniu pestycydów do systemów słodkowodnych jest bardziej opłacalne niż technologie usuwania, oraz że państwa członkowskie muszą zapewnić rolnikom odpowiednie zachęty w tym zakresie; w związku z tym uznaje, że dla poprawy jakości wody ważne jest również wdrożenie ramowej dyrektywy wodnej; z zadowoleniem przyjmuje postępy poczynione przez państwa członkowskie, jeśli chodzi o eliminowanie substancji priorytetowych, dzięki czemu zmniejszyła się jednolita część wód niespełniających norm dla substancji takich jak kadm, ołów i nikiel, a także pestycydów;
29. wyraża ubolewanie z powodu faktu, że pogarszanie się zasobów wodnych w coraz większym stopniu prowadzi do dodatkowego uzdatniania przez podmioty zajmujące się dostarczaniem wody pitnej w celu zagwarantowania, aby woda przeznaczona do spożycia przez ludzi spełniała wymogi dotyczące dopuszczalnej zawartości pestycydów zgodnie z dyrektywą Rady 98/83/WE w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, a koszty tego ponoszą konsumenci, a nie zanieczyszczający;
30. podkreśla, że niektóre pestycydy są uznawane na całym świecie za trwałe zanieczyszczenia organiczne (TZO) ze względu na możliwość ich przenoszenia na duże odległości, utrzymywanie się w środowisku, zdolność do biomagnifikacji w całym łańcuchu żywnościowym i biokumulacji w ekosystemach, a także ich znaczny negatywny wpływ na zdrowie ludzi;
31. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wszystkie państwa członkowskie ustanowiły programy szkoleń i certyfikacji dotyczące stosowania ŚOR, ubolewa jednak, że w niektórych państwach członkowskich obowiązki szkoleniowe nie są wypełniane w odniesieniu do wszystkich wymaganych przedmiotów wymienionych w załączniku I; podkreśla znaczenie, jakie ma szkolenie użytkowników dla zapewnienia bezpiecznego i zrównoważonego stosowania ŚOR; uważa za stosowne odróżnienie użytkowników profesjonalnych od amatorów, ponieważ nie podlegają oni tym samym obowiązkom; podkreśla, że profesjonalni i nieprofesjonalni użytkownicy ŚOR powinni przechodzić odpowiednie szkolenia;
32. zauważa potencjał, jaki ma wykorzystanie inteligentnych technologii i rolnictwa precyzyjnego jako sposobu na poprawę stosowania ŚOR i zapobieganie rozprzestrzenianiu się ŚOR na obszary, na których nie są potrzebne, na przykład za pomocą dronów lub technologii precyzyjnej GPS; podkreśla ponadto, że wykorzystywanie takich rozwiązań w państwach członkowskich mogłoby ulec poprawie, gdyby rozwiązania te były lepiej uwzględnione w kursach szkoleniowych i systemach certyfikacji użytkowników pestycydów w krajowych planach działania;
33. podkreśla, że ŚOR są stosowane nie tylko w rolnictwie, ale także do zwalczania chwastów i szkodników na obszarach wykorzystywanych przez ogół społeczeństwa lub grupy szczególnie wrażliwe, zgodnie z art. 12a dyrektywy, w tym w parkach publicznych i wzdłuż linii kolejowych; mając na uwadze, że stosowanie ŚOR na takich obszarach jest niewłaściwe, z zadowoleniem przyjmuje fakt, że kilka państw członkowskich oraz wiele samorządów regionalnych i lokalnych podjęło działania, aby ograniczyć stosowanie pestycydów lub zakazać ich stosowania na obszarach wykorzystywanych przez obywateli lub grupy szczególnie wrażliwe; zauważa jednak brak wymiernych celów w większości państw członkowskich;
34. wyraża zaniepokojenie faktem, że wiele państw członkowskich niewłaściwie zinterpretowało wymóg art. 12 lit. a), odczytując go jako odnoszący się wyłącznie do zastosowań pozarolniczych, podczas gdy w rzeczywistości grupy szczególnie wrażliwe, jak te określone w rozporządzeniu (WE) nr 1107/2009, obejmują mieszkańców narażonych w dużym stopniu na kontakt z pestycydami przez dłuższy czas; odnotowuje ponadto, że Komisja potwierdziła, iż nie ma powodów prawnych uzasadniających wyłączenie zastosowań rolniczych z przepisów art. 12;
35. odnotowuje stałe wsparcie państw członkowskich dla rolnictwa ekologicznego jako systemu, w którym stosuje się niską dawkę pestycydów; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że liczba gospodarstw ekologicznych w Unii stale rośnie, ale zauważa, że postępy w dalszym ciągu są znacznie zróżnicowane w zależności od państwa członkowskiego;
36. zauważa, że rolnicy ekologiczni ponoszą straty ekonomiczne, gdy gleba i produkty ekologiczne są zanieczyszczane w wyniku stosowania pestycydów w sąsiednich gospodarstwach, na przykład przez znoszenie pestycydów podczas oprysków i przemieszczanie się trwałych substancji czynnych w środowisku; wskazuje, że w związku z tym z powodu działań pozostających poza ich kontrolą rolnicy ekologiczni mogą być zmuszeni do sprzedaży swoich produktów jako produktów konwencjonalnych, tracąc premię cenową, lub mogą nawet utracić certyfikację;
37. zauważa, że chociaż państwa członkowskie zwykle posiadają systemy gromadzenia informacji o przypadkach ostrych zatruć pestycydami, kwestionuje się dokładność i zastosowanie pochodzących z nich danych; podkreśla fakt, że systemy gromadzenia takich informacji dotyczących przewlekłych zatruć nie zostały wdrożone na szeroką skalę;
38. podkreśla, że w ostatnim sprawozdaniu EFSA w sprawie pozostałości pestycydów w żywności wykazano, iż 97,2 % próbek w całej Europie mieściło się w ustawowych granicach prawodawstwa UE, co świadczy o wyjątkowo rygorystycznym i bezpiecznym systemie produkcji żywności;
Zalecenia
39. wzywa państwa członkowskie, by bez dalszej zwłoki zakończyły wdrażanie dyrektywy;
40. apeluje do Komisji i państw członkowskich o zapewnienie, aby wszystkie istotne zainteresowane strony, w tym ogół społeczeństwa, były włączane we wszelkie działania zainteresowanych stron dotyczące pestycydów, zgodnie z dyrektywą 2003/35/WE i konwencją z Aarhus;
41. wzywa państwa członkowskie, by odgrywały aktywną rolę w praktycznym wdrażaniu dyrektywy w celu określenia luk i konkretnych obszarów wymagających szczególnej uwagi w odniesieniu do ochrony zdrowia ludzi i ochrony środowiska, a nie ograniczały się jedynie do zwykłych krajowych mechanizmów transpozycji i kontroli;
42. wzywa państwa członkowskie, aby uznały, że UE musi niezwłocznie działać na rzecz przejścia na bardziej zrównoważone stosowanie pestycydów oraz że główna odpowiedzialność za wdrożenie takich praktyk spoczywa na państwach członkowskich; podkreśla, że szybkie działania są niezbędne;
43. wzywa państwa członkowskie do przestrzegania ustalonych terminów przedstawienia zmienionych krajowych planów działania; wzywa te państwa członkowskie, które jeszcze tego nie zrobiły, by uczyniły to bez dalszej zwłoki, tym razem wyznaczając jasne cele ilościowe i wymierny cel ogólny dotyczące bezzwłocznego i długoterminowego faktycznego ograniczenia zagrożeń związanych ze stosowaniem pestycydów i wpływu ich stosowania, obejmujące jasno określone roczne cele redukcji, i ze szczególnym uwzględnieniem możliwego wpływu na owady zapylające oraz wspierania i upowszechniania zrównoważonych niechemicznych rozwiązań alternatywnych i ŚOR niskiego ryzyka, zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin;
44. wzywa Komisję, aby zaproponowała ambitny ogólnounijny wiążący cel ograniczenia stosowania pestycydów;
45. wzywa Komisję do dalszego opracowywania wytycznych dotyczących wszystkich zasad integrowanej ochrony roślin i ich wdrażania; w związku z tym zwraca się do Komisji o opracowanie wytycznych dotyczących ustanowienia kryteriów pomiaru i oceny wdrażania integrowanej ochrony roślin w państwach członkowskich;
46. wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu propagowania pestycydów niskiego ryzyka oraz do priorytetowego traktowania opcji i metod niechemicznych, które wiążą się z najmniejszym zagrożeniem dla zdrowia i środowiska naturalnego, i do zapewnienia przy tym skutecznej i efektywnej ochrony upraw; podkreśla, że aby te działania odniosły skutek, należy wzmocnić zachęty ekonomiczne dla rolników do wyboru takich opcji;
47. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby przykładały większą wagę do wspierania rozwoju, badań, rejestracji i wprowadzania do obrotu alternatywnych środków biologicznych niskiego ryzyka, w tym przez zwiększenie możliwości finansowania z programu „Horyzont Europa” i w wieloletnich ramach finansowych na lata 2021–2027; przypomina, że ważne jest, by nad pestycydy chemiczne przedkładać zrównoważone metody biologiczne, fizyczne i inne środki niechemiczne, jeżeli zapewniają one zadowalające zwalczanie agrofagów; przypomina o znaczeniu o wartości dodanej stosowania zrównoważonych ekologicznie i bezpiecznych technik ochrony roślin;
48. wzywa Komisję, aby bez dalszej zwłoki wypełniła zobowiązanie w ramach 7. programu działań w zakresie środowiska dotyczące przedstawienia unijnej strategii na rzecz nietoksycznego środowiska sprzyjającego innowacjom i rozwojowi zrównoważonych substytutów, w tym rozwiązań niechemicznych; oczekuje, że Komisja uwzględni w strategii w szczególności wpływ pestycydów na środowisko i zdrowie ludzi;
49. zachęca do większego skupienia uwagi na zmniejszaniu ryzyka, ponieważ szerokie stosowanie substancji niskiego ryzyka może być bardziej szkodliwe niż ograniczone stosowanie substancji wysokiego ryzyka;
50. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zadbały o większą spójność dyrektywy i jej wdrożenia z powiązanym prawodawstwem i polityką UE, zwłaszcza z przepisami dotyczącymi WPR i rozporządzeniem (WE) nr 1107/2009, a w szczególności aby włączyły zasady integrowanej ochrony roślin jako wymóg prawny w ramach WPR, zgodnie z art. 14 dyrektywy;
51. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby bezwzględnie ograniczyły liczbę niezbędnych odstępstw od podstawowego stosowania na mocy rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 oraz aby zaktualizowały odpowiednie wytyczne w celu zapewnienia, by ocena ryzyka pestycydów odzwierciedlała rzeczywiste narażenie i warunki oraz uwzględniała wszelkie możliwe skutki dla zdrowia i środowiska;
52. zaleca, aby zapewnić państwom członkowskim elastyczność w stosowaniu integrowanej ochrony roślin jako element przepisów o zazielenianiu w ramach WPR;
53. z zadowoleniem przyjmuje niedawne przyjęcie przez Stały Komitet ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz zharmonizowanych wskaźników ryzyka i wzywa państwa członkowskie, by przystąpiły do przyjmowania i wdrażania zharmonizowanych wskaźników ryzyka zaproponowanych niedawno przez Komisję w celu właściwego monitorowania wpływu ograniczenia pestycydów;
54. wzywa Komisję do stworzenia w pełni funkcjonującego i przejrzystego systemu regularnego gromadzenia danych statystycznych na temat stosowania pestycydów, wpływu narażenia zawodowego i niezawodowego na działanie pestycydów na zdrowie ludzi i zwierząt oraz obecności pozostałości pestycydów w środowisku, zwłaszcza w glebie i wodzie;
55. wzywa Komisję i państwa członkowskie do promowania programów badawczych mających na celu określenie wpływu stosowania pestycydów na zdrowie ludzi, z uwzględnieniem pełnego zakresu długotrwałych skutków toksykologicznych, w tym immunotoksyczności, zaburzeń funkcjonowania układu hormonalnego i toksyczności neurorozwojowej, oraz skupienia się na wpływie prenatalnej ekspozycji na pestycydy na zdrowie dzieci;
56. wzywa Komisję do przyjęcia opartego na ryzyku podejścia do zarządzania powszechnie używanymi ŚOR i ich stosowania, uzasadnionego poddanymi wzajemnej ocenie i niezależnymi dowodami naukowymi;
57. wzywa Komisję, aby przed końcem obecnego mandatu przedłożyła specjalny wniosek ustawodawczy zmieniający rozporządzenie (WE) nr 1107/2009, poza ogólnym przeglądem związanym z inicjatywą REFIT, w celu dodania definicji i odrębnej kategorii dla „naturalnie występujących substancji” i „substancji identycznych z naturalnymi”, dla których kryterium byłaby obecność i ekspozycja substancji w naturze, a także ustalenia rygorystycznej, szybkiej procedury oceny, zatwierdzania i rejestracji biologicznych pestycydów niskiego ryzyka, zgodnie z rezolucją Parlamentu z 15 lutego 2017 r. w sprawie pestycydów niskiego ryzyka pochodzenia biologicznego oraz rezolucją z 13 września 2018 r. w sprawie wykonania rozporządzenia w sprawie środków ochrony roślin (WE) nr 1107/2009;
58. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia skutecznej realizacji zobowiązań Unii wynikających z protokołu do Konwencji w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości z 1979 r. oraz Konwencji sztokholmskiej w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych z 2004 r., i tym samym do zwiększenia starań na rzecz wyeliminowania produkcji, wprowadzania do obrotu i stosowania pestycydów będących TZO, wraz z ustanowieniem przepisów dotyczących unieszkodliwiania odpadów zawierających lub zanieczyszczonych którąkolwiek z tych substancji;
59. wzywa państwa członkowskie, aby zadbały o dostępność wykwalifikowanych i niezależnych usług doradczych, zapewniających użytkownikom końcowym doradztwo i szkolenia w zakresie zrównoważonego stosowania pestycydów, a w szczególności w zakresie integrowanej ochrony roślin;
60. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby kładły większy nacisk na dalsze inwestycje i badania w zakresie opracowywania i upowszechniania technologii rolnictwa precyzyjnego i cyfrowego w celu zwiększenia skuteczności ŚOR, a tym samym znacznego ograniczenia zależności od pestycydów, zgodnie z celami dyrektywy, co zmniejszy narażenie zarówno użytkowników profesjonalnych, jak i ogółu społeczeństwa; uważa, że wprowadzenie rolnictwa cyfrowego lub precyzyjnego nie powinno prowadzić do uzależnienia rolników od nakładów lub do zadłużenia finansowego;
61. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby nie zezwalały już na stosowanie ŚOR na obszarach wykorzystywanych przez ogół społeczeństwa lub grupy szczególnie wrażliwe, zdefiniowane w art. 3 pkt 14) rozporządzenia (WE) nr 1107/2009;
62. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zwracały szczególną uwagę na ochronę grup szczególnie wrażliwych, zdefiniowanych w art. 3 pkt 14) rozporządzenia (WE) nr 1107/2009, zwłaszcza z uwagi na obecny brak ochrony ludności obszarów wiejskich mieszkającej w pobliżu upraw; wzywa w związku z tym Komisję i państwa członkowskie, aby zaproponowały wprowadzenie natychmiastowego zakazu stosowania pestycydów na obszarze w znacznej odległości od gospodarstw domowych, szkół, placów zabaw, żłobków i szpitali;
63. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby inwestowały w dalsze badania nad wpływem pestycydów na gatunki niebędące przedmiotem zwalczania oraz aby podjęły natychmiastowe działania w celu jego zminimalizowania;
64. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby propagowały model rolnictwa, który opiera się na strategiach zapobiegawczej i pośredniej ochrony roślin, mających na celu ograniczenie stosowania środków zewnętrznych, oraz na wielofunkcyjnych substancjach występujących naturalnie; uznaje potrzebę dalszych badań i rozwoju zapobiegawczych i pośrednich strategii ochrony zdrowia roślin opartych na agroekologii;
65. wzywa państwa członkowskie do zwiększenia inwestycji w praktyki adaptacyjne zapobiegające przedostawaniu się substancji agrochemicznych do wód powierzchniowych i głębokich, a także w środki mające na celu ograniczenie możliwego wypłukiwania tych substancji do cieków wodnych, rzek i mórz; zaleca zakazanie ich stosowania w glebach, przez które mogą przenikać do wód gruntowych;
66. podkreśla nieodzowną potrzebę dokonywania regularnej oceny proporcjonalności między ilością sprzedawanych pestycydów a obszarem ich stosowania na użytkach rolnych na podstawie baz danych użytkowników i rejestrów sprzedaży;
67. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia pełnego i jednolitego stosowania kryteriów granicznych opartych na analizie zagrożeń względem substancji czynnych, które są mutagenne, rakotwórcze lub działają szkodliwie na rozrodczość bądź mają właściwości zaburzające funkcjonowanie układu ;
68. apeluje do państw członkowskich o ścisłe przestrzeganie zakazu przywozu do UE niedozwolonych pestycydów z państw trzecich oraz o nasilenie kontroli importowanej żywności;
69. wzywa Komisję, aby dokładnie rozważyła wszystkie dostępne środki w celu zapewnienia zgodności, w tym wszczęcie postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko państwom członkowskim, które nie wywiązują się z obowiązku pełnego wdrożenia dyrektywy;
70. wzywa Komisję, aby podjęła energiczne działania przeciwko państwom członkowskim, które systematycznie nadużywają odstępstw od stosowania zakazanych pestycydów zawierających neonikotynoidy;
71. wzywa Komisję i państwa członkowskie do dopilnowania, aby zasada „zanieczyszczający płaci” została w pełni wdrożona i była skutecznie egzekwowana w odniesieniu do ochrony zasobów wodnych;
72. apeluje, aby w ramach programu „Horyzont Europa” zapewniono wystarczające fundusze na wspieranie rozwoju strategii ochrony zdrowia roślin w oparciu o systemowe podejście łączące innowacyjne techniki agroekologiczne i środki zapobiegawcze mające na celu ograniczenie do minimum stosowania zewnętrznych środków ochrony;
73. wzywa Komisję do utworzenia ogólnoeuropejskiej platformy na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów, która łączyłaby zainteresowane strony z sektora i przedstawicieli na szczeblu lokalnym i regionalnym, aby ułatwić wymianę informacji i najlepszych praktyk w zakresie ograniczania stosowania pestycydów;
o o o
74. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.
Caspar A. Hallmann i in. „More than 75 % decline over 27 years in total flying insect biomass in protected areas” [Spadek całkowitej biomasy owadów latających o ponad 75 % w ciągu 27 lat na obszarach chronionych], PLOS, 18 października 2017 r. - https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0185809
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych, Dz.U. L 167 z 27.6.2012, s. 1.
Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności, Dz.U. L 31 z 1.2.2002, s. 1.
– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej(1),
– uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w szczególności jego art. 114 i 168,
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego(2),
— uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)(3),
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 6 czerwca 2011 r. zatytułowane „Ku nowoczesnym, elastycznym i stabilnym systemom opieki zdrowotnej”(4),
– uwzględniając wieloletnie programy działań w dziedzinie zdrowia odpowiednio na okresy 2003–2008(5), 2008–2013(6) i 2014–2020(7),
– uwzględniając sprawozdania Komisji z dni 4 września 2015 r. i 21 września 2018 r. dotyczące funkcjonowania dyrektywy w sprawie transgranicznej opieki zdrowotnej (COM(2015)0421, COM(2018)0651),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 kwietnia 2018 r. w sprawie umożliwienia transformacji cyfrowej opieki zdrowotnej i społecznej na jednolitym rynku cyfrowym; wzmacniania pozycji obywateli i budowania zdrowszego społeczeństwa (COM(2018)0233),
– uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie danych państw członkowskich dotyczących transgranicznej opieki zdrowotnej nad pacjentami w 2016 r.(8),
– uwzględniając decyzję wykonawczą Komisji nr 2011/890/UE z dnia 22 grudnia 2011 r. ustanawiającą zasady utworzenia sieci właściwych organów krajowych odpowiedzialnych za e-Zdrowie, zarządzania nią i jej funkcjonowania(9),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 maja 2015 r. zatytułowany „Strategia jednolitego rynku cyfrowego dla Europy” (COM(2015)0192),
– uwzględniając Plan działania w dziedzinie e-zdrowia na lata 2012–2020, w szczególności wyraźny wymiar transgraniczny (COM(2012)0736),
– uwzględniając przeprowadzoną przez Komisję ocenę śródokresową trzeciego Programu działań Unii w dziedzinie zdrowia (2012–2020) (COM(2017)0586),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 listopada 2008 r. w sprawie rzadkich chorób (COM(2008)0679) i zalecenie Rady z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie działań w dziedzinie rzadkich chorób(10),
– uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 5 września 2014 r. z realizacji komunikatu na temat rzadkich chorób (COM(2014)0548),
– uwzględniając zalecenia Komitetu Ekspertów UE ds. Rzadkich Chorób (EUCERD) z dnia 31 stycznia 2013 r. w sprawie europejskich sieci referencyjnych dotyczących rzadkich chorób i aneks do tych zaleceń z dnia 10 czerwca 2015 r.,
– uwzględniając dokument informacyjny Trybunału Obrachunkowego z maja 2018 r. w sprawie transgranicznej opieki zdrowotnej w UE(11),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 września 2017 r. zatytułowany: „Zwiększanie wzrostu gospodarczego i spójności w regionach przygranicznych UE” (COM(2017)0534),
– uwzględniając międzyinstytucjonalną proklamację Europejskiego filaru praw socjalnych(12),
– uwzględniając art. 52 Regulaminu, a także art. 1 ust. 1 lit. e) decyzji Konferencji Przewodniczących z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie procedury udzielania zgody na sporządzenie sprawozdań z własnej inicjatywy oraz załącznik 3 do tej decyzji,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinię Komisję Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (A8-0046/2019),
A. mając na uwadze, że przystępne dla każdego systemy opieki zdrowotnej w UE i jej państwach członkowskich mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia wysokiego poziomu zdrowia publicznego, ochrony socjalnej, spójności społecznej i sprawiedliwości społecznej dzięki utrzymaniu i zagwarantowaniu powszechnego dostępu do opieki zdrowotnej, a także mając na uwadze, że jakość życia pacjentów jest uznawana za ważny element oceny efektywności kosztowej opieki zdrowotnej;
B. mając na uwadze, że w dyrektywie 2011/24/UE (zwanej dalej „dyrektywą”) uznaje się zgodnie z art. 168 ust. 7 TFUE swobodę każdego państwa członkowskiego w podejmowaniu odpowiednich decyzji dotyczących opieki zdrowotnej i że nie koliduje ona z podstawowymi wyborami etycznymi odpowiednich organów państw członkowskich ani ich nie podważa; mając na uwadze, że istnieją różnice w odpowiednich usługach świadczonych przez państwa członkowskie, a także w sposobie ich finansowania; mając na uwadze, że w dyrektywie zapewniono obywatelom europejskim dodatkowe możliwości opieki zdrowotnej będące uzupełnieniem oferty dostępnej w ich własnym kraju;
C. mając na uwadze, że zdrowie można uznać za prawo podstawowe zgodnie z art. 2 (dotyczącym prawa do życia) i art. 35 (dotyczącym ochrony zdrowia) Karty praw podstawowych Unii Europejskiej;
D. mając na uwadze, że systemy opieki zdrowotnej w UE stoją w obliczu wyzwań związanych ze starzeniem się społeczeństwa, ograniczeniami budżetowymi, większą częstotliwością występowania chorób przewlekłych i rzadkich, trudnościami w zapewnieniu podstawowej opieki zdrowotnej na obszarach wiejskich oraz wysokimi cenami leków; mając na uwadze, że państwa członkowskie są odpowiedzialne za opracowywanie i przechowywanie aktualnego katalogu niedoborów leków oraz za transgraniczną wymianę odnośnych informacji w celu zapewnienia dostępności leków podstawowych;
E. mając na uwadze, że niekiedy opieka zdrowotna, której potrzebują obywatele, może być najlepiej świadczona w innym państwie członkowskim z uwagi na bliskość, łatwość dostępu, wyspecjalizowany charakter opieki lub brak możliwości, taki jak brak podstawowych leków we własnym państwie członkowskim pacjenta;
F. mając na uwadze, że wyniki sprawozdania dotyczącego funkcjonowania dyrektywy pokazują, iż w 2015 r. nie wszystkie państwa członkowskie wdrożyły ją w całości lub w prawidłowy sposób;
G. mając na uwadze, że sektor zdrowia jest istotną częścią gospodarki UE, odpowiadającą za 10 % jej PKB, a do roku 2060 udział ten może wzrosnąć do 12,6 % ze względu na wpływ czynników społeczno-ekonomicznych;
H. mając na uwadze, że zgodnie z art. 20 dyrektywy Komisja ma obowiązek przedkładania co trzy lata sprawozdania dotyczącego funkcjonowania tego aktu; mając na uwadze, że Komisja powinna stale oceniać i regularnie przedstawiać informacje dotyczące przepływów pacjentów, administracyjnych, społecznych i finansowych aspektów ich mobilności oraz funkcjonowania europejskich sieci referencyjnych i krajowych punktów kontaktowych;
I. mając na uwadze, że zgodnie ze sprawozdaniem Komisji z dnia 21 września 2018 r. dotyczącym funkcjonowania dyrektywy obywatele nadal mają trudności z uzyskaniem informacji, jak korzystać z praw przysługujących im w zakresie transgranicznej opieki zdrowotnej; mając na uwadze, że potrzeba więcej jasności i przejrzystości warunków działalności świadczeniodawców, aby zagwarantować bezpieczną mobilność pacjentów;
J. mając na uwadze, że w komunikacie w sprawie e-zdrowia z dnia 25 kwietnia 2018 r. Komisja zauważyła, iż systemy opieki zdrowotnej i opieki społecznej wymagają reform i innowacyjnych rozwiązań, by stały się bardziej odporne, dostępne i wydajne; mając zatem na uwadze, że należy w większym stopniu wykorzystywać nowe technologie i narzędzia cyfrowe w celu poprawy jakości i zrównoważonego charakteru usług opieki zdrowotnej;
K. mając na uwadze, że dyrektywa przewiduje wyraźnie określoną podstawę prawną dla europejskiej współpracy i współdziałania w zakresie oceny technologii medycznych, e-zdrowia, chorób rzadkich oraz norm bezpieczeństwa i jakości usług oraz produktów z zakresu opieki zdrowotnej;
L. mając na uwadze, że obywatele UE mają prawo dostępu do specjalistycznej opieki we własnym państwie członkowskim; mając jednak na uwadze bardzo powolny wzrost liczby pacjentów korzystających z przysługującego im na mocy dyrektywy prawa do transgranicznej opieki zdrowotnej, w tym z profilaktycznych badań lekarskich, badań obrazowych i kontroli stanu zdrowia;
M. mając na uwadze, że programy szczepień są wyłączone z zakresu dyrektywy, choć stanowią jedną z najskuteczniejszych strategii politycznych UE, a także mając na uwadze utrudniony dostęp obywateli do tych programów w niektórych państwach członkowskich;
N. mając na uwadze, że nie wszystkie państwa członkowskie były w stanie dostarczyć dane lub informacje dotyczące pacjentów korzystających z opieki za granicą, a także mając na uwadze, że nie zawsze można porównać dane gromadzone przez poszczególne państwa członkowskie;
O. mając na uwadze, że w przeprowadzonych niedawno przez Komisję konsultacjach 83 % respondentów nie miało nic przeciwko ujawnianiu danych medycznych do celów prowadzenia badań i poprawy warunków zdrowotnych pacjentów(13); mając na uwadze, że z cyfrowego punktu widzenia ewentualna przyszła integracja systemów opieki zdrowotnej powinna zapewnić, że systemy opieki zdrowotnej i pacjenci będą ostatecznymi podmiotami chroniącymi odnośne informacje i nimi zarządzającymi w celu zagwarantowania sprawiedliwości, stabilności i bezpieczeństwa pacjentów;
P. mając na uwadze, że mobilność pacjentów w UE, objęta zakresem stosowania dyrektywy, pozostaje względnie niska i nie ma znaczącego wpływu budżetowego na trwałość krajowych systemów opieki zdrowotnej;
Q. mając na uwadze, że państwa członkowskie odpowiadają za zapewnienie dostępu do opieki zdrowotnej, której wymagają pacjenci, oraz za zapewnienie zwrotu wszelkich odpowiednich kosztów; mając na uwadze, że krajowe służby zdrowia państw członkowskich są odpowiedzialne za określenie kryteriów kwalifikujących obywateli do korzystania z opieki zdrowotnej w innym państwie członkowskim; mając na uwadze, że w wielu państwach członkowskich pacjenci nadal napotykają poważne przeszkody w korzystaniu z systemów opieki zdrowotnej; mając na uwadze, że obciążenia administracyjne mogą powodować opóźnienia w zwrocie kosztów; mając na uwadze, że pogłębia to tylko fragmentację dostępu do usług i w związku z tym wymaga usprawnienia w drodze koordynacji między państwami członkowskimi;
R. mając na uwadze, że europejska karta ubezpieczenia zdrowotnego (EKUZ) jest regulowana rozporządzeniem w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a jego wdrażanie jest bardzo różne w poszczególnych państwach członkowskich; mając na uwadze, że jednolite stosowanie EKUZ i lepsza koordynacja między państwami członkowskimi mają zasadnicze znaczenie dla zmniejszenia istniejących obciążeń administracyjnych oraz zapewnienia pacjentom szybkiego i wolnego od dyskryminacji zwrotu kosztów, a jednocześnie zagwarantowania obywatelom UE swobody przemieszczania się;
S. mając na uwadze, że pacjenci nadal napotykają praktyczne i prawne trudności przy realizowaniu recept w innych państwach członkowskich;
T. mając na uwadze, że rolą krajowych punktów kontaktowych jest dopilnowanie, by pacjenci otrzymywali prawidłowe informacje umożliwiające im podejmowanie świadomych decyzji;
U. mając na uwadze, że krajowe punkty kontaktowe nie są jeszcze dostatecznie znane opinii publicznej, co wpływa na ich skuteczność; mając na uwadze, że wydajność i zasięg krajowych punktów kontaktowych zależą od wsparcia UE i państw członkowskich, od kanałów komunikacji, wymiany dobrych praktyk i informacji, w tym informacji kontaktowych, oraz od wytycznych dotyczących kierowania pacjentów na konsultacje;
V. mając na uwadze, że między poszczególnymi krajowymi punktami kontaktowymi istnieją znaczne różnice pod względem funkcjonowania, dostępności, widoczności i przydziału zasobów, zarówno w odniesieniu do ilości, jak i jakości;
W. mając na uwadze, że według badania Eurobarometru z maja 2015 r.(14) pacjenci nie są wystarczająco informowani o przysługujących im prawach w zakresie transgranicznej opieki zdrowotnej i że mniej niż 20 % obywateli uważa się za dobrze poinformowanych;
X. mając na uwadze, że transgraniczna opieka zdrowotna będzie skuteczna, tylko jeżeli pacjenci, opiekunowie, pracownicy służby zdrowia i inne zainteresowane podmioty będą o niej dobrze poinformowani, a informacje o zasadach nią rządzących będą łatwo i ogólnie dostępne;
Y. mając na uwadze, że pacjenci, opiekunowie i pracownicy służby zdrowia wciąż borykają się z ogromnym niedostatkiem informacji dotyczących praw pacjentów w ogóle, a szczególnie praw wynikających z dyrektywy;
Z. mając na uwadze, że pracownicy służby zdrowia zajmują się bardzo delikatnymi problemami pacjentów, co wymaga jasnej i zrozumiałej komunikacji; mając na uwadze, że bariery językowe mogą utrudniać przepływ informacji między pracownikami służby zdrowia a pacjentami;
AA. mając na uwadze, że w szeregu państw członkowskich istnieją znaczne możliwości poprawy i uproszczenia procedur zwrotu kosztów, szczególnie w odniesieniu do recept, leków sierocych, recepturowych produktów leczniczych oraz terapii i procedur następczych;
AB. mając na uwadze, że sześć państw członkowskich i Norwegia nie mają obecnie żadnych mechanizmów udzielania uprzedniej zgody, co pozostawia pacjentom pełną swobodę wyboru i zmniejsza obciążenia administracyjne;
AC. mając na uwadze, że istnieje szereg umów dwustronnych między sąsiadującymi ze sobą państwami członkowskimi i regionami, które mogą służyć jako baza doskonałych najlepszych praktyk na potrzeby dalszego rozwoju ogólnounijnej transgranicznej opieki zdrowotnej;
Wykonanie
1. z zadowoleniem przyjmuje działania podjęte przez Komisję w celu oceny stanu transpozycji dyrektywy przez państwa członkowskie;
2. dostrzega wynikające z dyrektywy korzyści w postaci doprecyzowania zasad dotyczących transgranicznej opieki zdrowotnej i zapewnienia dostępu do bezpiecznej transgranicznej opieki zdrowotnej wysokiej jakości w Unii, a także ułatwienia mobilności pacjentów zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości; wyraża rozczarowanie, że znaczna liczba państw członkowskich nie wdrożyła skutecznie wymogów służących zagwarantowaniu praw pacjentów; w związku z tym wzywa państwa członkowskie, by zagwarantowały prawidłowe wdrożenie dyrektywy w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia publicznego, który przyczyni się do poprawy stanu zdrowia obywateli, z poszanowaniem zasady swobodnego przepływu osób na rynku wewnętrznym;
3. zachęca Komisję do sporządzania co trzy lata sprawozdań oceniających funkcjonowanie dyrektywy oraz do przedkładania ich Parlamentowi i Radzie; podkreśla znaczenie gromadzenia do celów statystycznych informacji na temat pacjentów podróżujących za granicę w celu leczenia oraz analizowania powodów, dla których pacjenci przemieszczają się między krajami; wzywa również Komisję, by w miarę możliwości publikowała co roku zestawienie oferowanych usług oraz łącznych kwot wypłaconych przez każde państwo członkowskie z tytułu transgranicznej opieki zdrowotnej;
4. zachęca Komisję do uwzględniania jakości życia pacjenta i wyników opieki nad pacjentem w ocenie efektywności kosztowej wdrażania dyrektywy;
5. przypomina państwom członkowskim o zobowiązaniu do udzielania Komisji wsparcia i wszelkich wymaganych informacji, jakimi dysponują, na potrzeby przeprowadzenia oceny i przygotowania wspomnianych sprawozdań;
6. zachęca Komisję do opracowania wytycznych dotyczących wdrażania, w szczególności w obszarach interakcji między dyrektywą i rozporządzeniem w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, oraz do zapewnienia w tym zakresie lepszej koordynacji między wszystkimi odpowiednimi zainteresowanymi stronami w ramach instytucji;
7. podkreśla, że państwa członkowskie powinny prawidłowo transponować dyrektywę, aby zapewnić pacjentom łatwo dostępną transgraniczną opiekę zdrowotną wysokiej jakości, przy pełnym poszanowaniu terminów wdrażania określonych w przepisach; uznaje, że można dokonać konkretnych ulepszeń w zakresie dostępu do leków wydawanych na receptę oraz ciągłości leczenia; wzywa Komisję, by zbadała możliwość włączenia programów szczepień do zakresu stosowania dyrektywy;
8. z zadowoleniem odnotowuje pozytywne skutki takich inicjatyw jak EKUZ, która jest wydawana nieodpłatnie i daje każdej osobie ubezpieczonej w ustawowym systemie zabezpieczenia społecznego lub objętej takim systemem prawo do skorzystania, bezpłatnie lub po niższych kosztach, z leczenia w innym państwie członkowskim; podkreśla znaczenie pomyślnej współpracy między instytucjami, by unikać nadużywania EKUZ;
9. podkreśla, że należy zapewnić jasność i przejrzystość warunków, na jakich działają świadczeniodawcy; podkreśla, jak ważne jest, by świadczeniodawcy i pracownicy służby zdrowia byli ubezpieczeni od odpowiedzialności cywilnej, jak przewidziano w dyrektywie oraz w dyrektywie 2005/36/WE, w celu poprawy jakości usług opieki zdrowotnej i zwiększenia ochrony pacjentów;
Finansowanie
10. przypomina, że finansowanie transgranicznej opieki zdrowotnej spoczywa na państwach członkowskich, które zwracają koszty zgodnie z przyjętymi regulacjami; przypomina również, że za pośrednictwem swoich programów w dziedzinie zdrowia Komisja wspiera współpracę określoną w rozdziale IV dyrektywy;
11. w związku z tym wyraża poważne zaniepokojenie proponowanym zmniejszeniem środków na program w dziedzinie zdrowia; ponawia swój apel, by w kolejnych wieloletnich ramach finansowych (WRF) na lata 2021–2027 przywrócić program w dziedzinie zdrowia jako solidny, odrębny program o większym finansowaniu, aby wdrożyć cele zrównoważonego rozwoju ONZ dotyczące zdrowia publicznego, systemów opieki zdrowotnej i problemów związanych ze środowiskiem, a także zapewnić ambitną politykę zdrowotną koncentrującą się na wyzwaniach transgranicznych, w tym w szczególności dzięki znacznemu nasileniu wspólnych starań UE w walce z rakiem, profilaktyce i wczesnym diagnozowaniu chorób przewlekłych i rzadkich, w tym chorób genetycznych i pandemicznych oraz rzadkich nowotworów, oraz postępowaniu z nimi, zwalczaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz zapewnieniu łatwiejszego dostępu do transgranicznej opieki zdrowotnej;
12. podkreśla znaczenie Europejskiego Funduszu Społecznego, europejskiego funduszu strukturalnego i inwestycyjnego w dziedzinie zdrowia oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w tym programu Interreg, dla poprawy usług zdrowotnych i zmniejszenia nierówności w zakresie ochrony zdrowia między regionami i grupami społecznymi we wszystkich państwach członkowskich; domaga się, aby w następnych WRF wykorzystywać również fundusze strukturalne i fundusze spójności do poprawy i ułatwienia transgranicznej opieki zdrowotnej;
Mobilność pacjentów
13. zwraca uwagę, że istnieją cztery przyczyny słabej mobilności pacjentów: (i) niektóre państwa członkowskie dość późno przystąpiły do wdrażania dyrektywy; ii) wiedza obywateli na temat ich ogólnych praw do zwrotu kosztów jest niezwykle niska, iii) niektóre państwa członkowskie stworzyły pewne bariery ograniczające transgraniczną opiekę zdrowotną, np. obciążenia administracyjne, oraz iv) brak informacji lub niepełne informacje na temat pacjentów ubiegających się o opiekę zdrowotną w innym państwie członkowskim na podstawie dyrektywy;
14. stwierdza, że niektóre systemy uprzedniej zgody wydają się nadmiernie skomplikowane lub restrykcyjne w stosunku do corocznej liczby wniosków; zwraca się do Komisji o kontynuację uporządkowanych dialogów z państwami członkowskimi i zapewnienie większej jasności procedur uprzedniej zgody, a także związanych z tym warunków zwrotu kosztów;
15. zwraca się do Komisji o opracowanie wytycznych dla państw członkowskich, aby w przypadku udzielenia uprzedniej zgody umożliwić pacjentom porównanie leczenia za granicą z leczeniem dostępnym we własnym państwie członkowskim, przy czym zasadą przewodnią jest efektywność kosztowa dla pacjentów;
16. przypomina państwom członkowskim, że wszelkie ograniczenia w stosowaniu dyrektywy, takie jak procedury uprzedniej zgody czy ograniczenia zwrotu kosztów, powinny być konieczne i proporcjonalne oraz nie mogą prowadzić do uznaniowej bądź społecznej dyskryminacji, tworzenia nieuzasadnionych przeszkód dla swobodnego przepływu pacjentów i usług ani do nadmiernego obciążenia krajowych publicznych systemów opieki zdrowotnej; zachęca państwa członkowskie, by wzięły pod uwagę trudności, jakich doświadczają pacjenci o niskich dochodach zmuszeni do dokonywania płatności z góry w ramach opieki transgranicznej; zauważa, że systemy uprzedniej zgody mają umożliwić państwom członkowskim planowanie i ochronę pacjentów przed terapiami budzącymi poważne i konkretne obawy związane z jakością lub bezpieczeństwem opieki;
17. z niepokojem zauważa, że w niektórych państwach członkowskich firmy ubezpieczeniowe stosują arbitralną dyskryminację lub nieuzasadnione przeszkody w swobodnym przepływie pacjentów i usług, co pociąga za sobą niekorzystne skutki finansowe dla pacjenta;
18. wzywa państwa członkowskie do powiadamiania Komisji o wszelkich decyzjach dotyczących wprowadzenia ograniczeń w zwrocie kosztów na podstawie art. 7 ust. 9 dyrektywy oraz do ich uzasadniania;
19. ubolewa, że niektóre państwa członkowskie wprowadzają niekiedy niższe poziomy zwrotu kosztów transgranicznej opieki zdrowotnej świadczonej przez świadczeniodawców prywatnych lub niezwiązanych kontraktem na własnych terytoriach niż w przypadku opieki świadczonej przez świadczeniodawców publicznych lub związanych kontraktem; uważa, że należy zagwarantować zwrot kosztów prywatnej opieki zdrowotnej na takim samym poziomie jak w przypadku publicznej opieki zdrowotnej, pod warunkiem że możliwe jest zapewnienie jakości i bezpieczeństwa tej opieki;
20. zwraca się do Komisji i państw członkowskich o współdziałanie w celu oceny, modyfikacji i uproszczenia procedur zwrotu kosztów dla pacjentów korzystających z transgranicznej opieki zdrowotnej, w tym dzięki wyjaśnieniu zwrotu kosztów opieki następczej i procedur, oraz o utworzenie koordynujących punktów kompleksowej obsługi przy odpowiednich ubezpieczycielach zdrowotnych;
21. ubolewa, że zastosowanie dyrektywy do telemedycyny – zdalnie świadczonych usług zdrowotnych – doprowadziło do pewnych niejasności w odniesieniu do systemów zwrotu kosztów, ponieważ niektóre państwa członkowskie zwracają koszty zdalnych konsultacji z lekarzami ogólnymi lub specjalistami bądź zapewniają takie konsultacje, podczas gdy inne tego nie robią; wzywa Komisję, by wsparła upowszechnienie zasad zwrotu kosztów zgodnie z art. 7 ust. 1 i ar. 4 ust. 1, aby w stosownych przypadkach miały one również zastosowanie do telemedycyny; zachęca państwa członkowskie, by dostosowały swoje podejścia do zwrotu kosztów telemedycyny;
Regiony przygraniczne
22. zachęca państwa członkowskie i regiony przygraniczne do pogłębienia współpracy w dziedzinie transgranicznej opieki zdrowotnej w sposób skuteczny i zrównoważony pod względem finansowym, w tym dzięki przekazywaniu przystępnych, dostatecznych i zrozumiałych informacji, aby zapewnić pacjentom jak najlepszą opiekę; zwraca się do Komisji o wsparcie i stymulowanie strukturalnej wymiany najlepszych praktyk wśród regionów przygranicznych; zachęca państwa członkowskie do stosowania tych najlepszych prakty