Το επείγον της κατάρτισης ενωσιακής μαύρης λίστας τρίτων χωρών σύμφωνα με την οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Μαρτίου 2019 σχετικά με το επείγον της κατάρτισης ενωσιακής μαύρης λίστας τρίτων χωρών σύμφωνα με την οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (2019/2612(RSP))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) .../... της Επιτροπής, της 13ης Φεβρουαρίου 2019, για τη συμπλήρωση της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου με την επισήμανση των τρίτων χωρών υψηλού κινδύνου που χαρακτηρίζονται από στρατηγικές ανεπάρκειες,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 290 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
– έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2015, σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και την κατάργηση της οδηγίας 2005/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και της οδηγίας 2006/70/ΕΚ της Επιτροπής (4AMLD), και ιδίως τα άρθρα 9 παράγραφος 2 και 64 παράγραφος 5(1), και όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία (ΕΕ) 2018/843 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, και για την τροποποίηση των οδηγιών 2009/138/ΕΚ και 2013/36/ΕΕ (5AMLD), ιδίως το άρθρο 1 παράγραφος 5(2),
– έχοντας υπόψη τον χάρτη πορείας της Επιτροπής με τίτλο «Προς μια νέα μεθοδολογία για την εκ μέρους της ΕΕ αξιολόγηση των τρίτων χωρών υψηλού κινδύνου σύμφωνα με την οδηγία (ΕΕ) 2015/849 σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας»(3),
– έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, της 22ας Ιουνίου 2018, με τίτλο «Μεθοδολογία για τον εντοπισμό τρίτων χωρών υψηλού κινδύνου βάσει της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849» (SWD(2018)0362), το οποίο, μεταξύ άλλων, καθορίζει τρίτες χώρες προτεραιότητας 1 και προτεραιότητας 2,
– έχοντας υπόψη την επιστολή της 25ης Φεβρουαρίου 2019 του προέδρου της ειδικής επιτροπής για το οικονομικό έγκλημα, τη φοροδιαφυγή και τη φοροαποφυγή (TAX3) προς την Επίτροπο Jourova σχετικά με την κατ’ εξουσιοδότηση πράξη για τις τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου με στρατηγικές ανεπάρκειες στα συστήματά τους για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας,
– έχοντας υπόψη την επιστολή της 5ης Μαρτίου 2019 του προέδρου της επιτροπής TAX3 σχετικά με τη θέση του Συμβουλίου επί του καταλόγου της Επιτροπής με τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου που χαρακτηρίζονται από ανεπάρκειες όσον αφορά την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (AML/CTF),
– έχοντας υπόψη την ανταλλαγή απόψεων που διενεργήθηκε στις 6 Μαρτίου 2019 μεταξύ της Επιτρόπου Jourova και της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής (ECON) και της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE) του Κοινοβουλίου,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Συμβουλίου 6964/1/19 για τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) της Επιτροπής, της 13ης Φεβρουαρίου 2019, για τη συμπλήρωση της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου με την επισήμανση των τρίτων χωρών υψηλού κινδύνου που χαρακτηρίζονται από στρατηγικές ανεπάρκειες (C(2019)1326),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός και το παράρτημά του και η τροποποίηση των κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμών έχουν ως στόχο να προσδιορίσουν τις τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου με στρατηγικές ανεπάρκειες όσον αφορά την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (AML/CΤF), που συνιστούν απειλή για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της ΕΕ και για τις οποίες απαιτούνται αυξημένα μέτρα δέουσας επιμέλειας σε υπόχρεες οντότητες της ΕΕ στο πλαίσιο της οδηγίας 4AMLD·
B. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατ’ εξουσιοδότηση πράξη η οποία εκδίδεται δυνάμει του άρθρου 9 της 4AMLD τίθεται σε ισχύ μόνον εφόσον δεν έχει διατυπωθεί αντίρρηση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή το Συμβούλιο εντός μηνός από την κοινοποίηση της εν λόγω πράξης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ή εφόσον, πριν από τη λήξη της εν λόγω προθεσμίας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενημερώσουν αμφότερα την Επιτροπή ότι δεν θα προβάλουν αντιρρήσεις·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο απέρριψε δύο από τους πέντε προταθέντες κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμούς (C(2016)07495 και C(2017)01951) με το σκεπτικό ότι η διαδικασία της Επιτροπής για τον εντοπισμό τρίτων χωρών υψηλού κινδύνου δεν ήταν επαρκώς αυτόνομη·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο τάσσεται υπέρ της κατάρτισης από την Επιτροπή νέας μεθοδολογίας που δεν θα βασίζεται αποκλειστικά σε εξωτερικές πηγές πληροφοριών για τον προσδιορισμό των περιοχών δικαιοδοσίας που παρουσιάζουν στρατηγικές ανεπάρκειες όσον αφορά την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας·
E. λαμβάνοντας υπόψη ότι στόχος του καταλόγου είναι η προστασία της ακεραιότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της εσωτερικής αγοράς της Ένωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμπερίληψη μιας χώρας στον κατάλογο των τρίτων χωρών υψηλού κινδύνου δεν συνεπάγεται την επιβολή οποιασδήποτε οικονομικής ή διπλωματικής κύρωσης, αλλά απαιτεί από τις υπόχρεες οντότητες, όπως τράπεζες, καζίνα και κτηματομεσιτικά γραφεία, να εφαρμόζουν ενισχυμένα μέτρα δέουσας επιμέλειας επί των συναλλαγών στις οποίες συμμετέχουν οι εν λόγω χώρες, και να διασφαλίζουν ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα της ΕΕ είναι εξοπλισμένο για την πρόληψη κινδύνων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που προέρχονται από τρίτες χώρες·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι χώρες που διορθώνουν τις ελλείψεις τους όσον αφορά την AML/CΤF θα μπορούν να διαγράφονται από τον κατάλογο·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 13 Φεβρουαρίου 2019 η Επιτροπή εξέδωσε την κατ’ εξουσιοδότηση πράξη της, που περιέχει κατάλογο 23 χωρών και εδαφών: Αφγανιστάν, Αμερικανική Σαμόα, Μπαχάμες, Μποτσουάνα, Λαοκρατική Δημοκρατία της Κορέας, Αιθιοπία, Γκάνα, Γκουάμ, Ιράν, Ιράκ, Λιβύη, Νιγηρία, Παναμάς, Πακιστάν, Πόρτο Ρίκο, Σαμόα, Σαουδική Αραβία, Σρι Λάνκα, Συρία, Τρινιδάδ και Τομπάγκο, Τυνησία, αμερικανικές Παρθένοι Νήσοι και Υεμένη·
H. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Συμβούλιο, στη δήλωσή του της 7ης Μαρτίου 2019, ανέφερε ότι εξέφρασε αντιρρήσεις σχετικά με την κατ’ εξουσιοδότηση πράξη δεδομένου ότι η πρόταση δεν καταρτίστηκε στο πλαίσιο διαφανούς και ανθεκτικής διαδικασίας που να ενθαρρύνει ενεργά τις χώρες να αναλάβουν αποφασιστική δράση και παράλληλα να σέβεται το δικαίωμά τους να εκφράζουν την άποψή τους·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η νέα μεθοδολογία καθορίστηκε σε έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που δημοσιεύθηκε στις 22 Ιουνίου 2018, το οποίο εφαρμόζει τα αναθεωρημένα κριτήρια για τον προσδιορισμό τρίτων χωρών υψηλού κινδύνου·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή άρχισε να διαβουλεύεται με τρίτες χώρες που απαριθμούνται στην κατ’ εξουσιοδότηση πράξη από την 23η Ιανουαρίου 2019, και συναντήθηκε με όλες τις χώρες που ζήτησαν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους λόγους της ένταξής τους στον κατάλογο·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 7 Μαρτίου 2019 το Συμβούλιο απέρριψε την κατ’ εξουσιοδότηση πράξη στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων·
1. εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι στις 13 Φεβρουαρίου 2019 η Επιτροπή ενέκρινε νέο κατάλογο 23 τρίτων χωρών με στρατηγικές ανεπάρκειες στα ρυθμιστικά πλαίσια που διαθέτουν για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας·
2. εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι το Συμβούλιο εξέφρασε αντιρρήσεις σχετικά με την κατ’ εξουσιοδότηση πράξη που πρότεινε η Επιτροπή·
3. προτρέπει την Επιτροπή να λάβει υπόψη της όλες τις ανησυχίες που εκφράστηκαν και να υποβάλει νέα κατ’ εξουσιοδότηση πράξη το συντομότερο δυνατόν·
4. επιδοκιμάζει το έργο που έχει επιτελέσει η Επιτροπή για την έγκριση ενός αυτόνομου καταλόγου που θα βασίζεται σε αυστηρά κριτήρια τα οποία έχουν συμφωνηθεί από τους συννομοθέτες· τονίζει τη σημασία που έχει για την Ένωση η ύπαρξη ενός αυτόνομου καταλόγου τρίτων χωρών υψηλού κινδύνου που παρουσιάζουν ελλείψεις όσον αφορά την AML/CTF, και επικροτεί τη νέα μεθοδολογία της Επιτροπής για τον εντοπισμό των χωρών υψηλού κινδύνου βάσει της τέταρτης και πέμπτης οδηγίας AMLD·
5. υπενθυμίζει ότι το άρθρο 9 παράγραφος 2 της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849, όπως τροποποιήθηκε από την 5AMLD, υποχρεώνει την Επιτροπή να αξιολογεί ανεξάρτητα τις στρατηγικές ανεπάρκειες σε διάφορους τομείς·
6. θεωρεί ότι, προκειμένου να διασφαλιστεί η ακεραιότητα του καταλόγου των χωρών υψηλού κινδύνου, η διαδικασία ελέγχου και λήψης αποφάσεων θα πρέπει να διενεργείται μόνο βάσει της μεθοδολογίας και δεν πρέπει να επηρεάζεται από παραμέτρους που υπερβαίνουν τον τομέα των ανεπαρκειών AML/CTF·
7. σημειώνει ότι η εκπροσώπηση συμφερόντων και η διπλωματική πίεση από τις χώρες που περιλαμβάνονται στον κατάλογο ήταν και θα είναι μέρος της διαδικασίας εντοπισμού των χωρών υψηλού κινδύνου· υπογραμμίζει ότι η πίεση αυτή δεν θα πρέπει να υπονομεύει την ικανότητα των θεσμικών οργάνων της ΕΕ να αντιμετωπίζουν αποφασιστικά τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και να καταπολεμούν τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας που συνδέεται με την ΕΕ με αποτελεσματικό και αυτόνομο τρόπο·
8. καλεί την Επιτροπή να δημοσιεύσει τις αξιολογήσεις της για τις χώρες που περιλαμβάνονται στον κατάλογο, προκειμένου να διασφαλιστεί ο δημόσιος έλεγχος κατά τρόπον ώστε να μην αποτελούν αντικείμενο κατάχρησης·
9. καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει διαφανή διαδικασία με σαφείς και συγκεκριμένους δείκτες αναφοράς για τις χώρες που δεσμεύονται να προβούν σε μεταρρυθμίσεις, ώστε να αποφευχθεί η καταχώρισή τους στον κατάλογο·
10. σημειώνει ότι η αξιολόγηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη· αναμένει από την Επιτροπή να συμπεριλάβει στην αξιολόγησή της τις πιο πρόσφατες αποκαλύψεις του δικτύου «Troika Laundromat»· υπενθυμίζει ότι το έργο των επιτροπών ECON, LIBE και TAX3 κατά τη διάρκεια αυτής της κοινοβουλευτικής περιόδου εγείρει ανησυχίες σχετικά με τα πλαίσια που διαθέτει η Ρωσική Ομοσπονδία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας·
11. καλεί την Επιτροπή να εντείνει τον διάλογο με τα κράτη μέλη προκειμένου να πείσει το Συμβούλιο να αποδεχτεί τη μεθοδολογία που προτείνει η Επιτροπή·
12. καλεί τα κράτη μέλη που δεν το έχουν πράξει ακόμη να μεταφέρουν την τέταρτη και πέμπτη οδηγία AMLD στην εθνική τους νομοθεσία·
13. ζητεί να διατεθούν περισσότεροι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι στη σχετική μονάδα της αρμόδιας Γενικής Διεύθυνσης της Επιτροπής, δηλαδή τη ΓΔ Δικαιοσύνης και Καταναλωτών (ΓΔ JUST)·
14. καλεί την Επιτροπή να προωθήσει ουσιαστικά τη φάση αξιολόγησης για τις τρίτες χώρες προτεραιότητας 2·
15. υπενθυμίζει ότι η κατ’ εξουσιοδότηση πράξη της ΕΕ αποτελεί χωριστή διαδικασία από τον κατάλογο της ειδικής ομάδας χρηματοοικονομικής δράσης (FATF) και θα πρέπει να παραμείνει αποκλειστικά ζήτημα της ΕΕ·
16. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.