(Συνήθης νομοθετική διαδικασία: πρώτη ανάγνωση)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής προς το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (COM(2018)0324),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 294 παράγραφος 2 και το άρθρο 322 παράγραφος 1 στοιχείο α) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και το άρθρο 106α της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, σύμφωνα με τα οποία του υποβλήθηκε η πρόταση από την Επιτροπή (C8-0178/2018),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 294 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου της 17ης Αυγούστου 2018(1),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 59 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη τις κοινές συνεδριάσεις της Επιτροπής Προϋπολογισμών και της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού σύμφωνα με το άρθρο 55 του Κανονισμού,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Προϋπολογισμών και της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης και της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων (A8-0469/2018),

1.  εγκρίνει τη θέση του σε πρώτη ανάγνωση όπως παρατίθεται κατωτέρω(2)·

2.  ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει εκ νέου την πρόταση στο Κοινοβούλιο, αν την αντικαταστήσει με νέο κείμενο, αν της επιφέρει σημαντικές τροποποιήσεις ή αν προτίθεται να της επιφέρει σημαντικές τροποποιήσεις·

3.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στα εθνικά κοινοβούλια.

(1) ΕΕ C 291 της 17.8.2018, σ. 1. (2) Η παρούσα θέση αντικαθιστά τις τροπολογίες που εγκρίθηκαν στις 17 Ιανουαρίου 2019 (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2019)0038).

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 322 παράγραφος 1 στοιχείο α),

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, και ιδίως το άρθρο 106α,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,

Έχοντας υπόψη τη γνώμη του Ελεγκτικού Συνεδρίου(1),

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία(2),

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)  Το κράτος δικαίου είναι μία από τις βασικές αξίες στις οποίες εδράζεται η Ένωση. Όπως υπενθυμίζεται Η Ένωση εδράζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες, που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και στα κριτήρια για την ιδιότητα του μέλους της Ένωσης. Όπως υπενθυμίζεται στο άρθρο 2 ΣΕΕ, οι αξίες αυτές είναι κοινές για τα κράτη μέλη εντός μιας κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανοχή, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών. [Τροπολογία 1]

(1α)  Τα κράτη μέλη θα πρέπει να τηρούν τις υποχρεώσεις τους και να αποτελούν παράδειγμα εκπληρώνοντας πράγματι τις υποχρεώσεις αυτές και να προχωρήσουν σε μια κοινή αντίληψη για το κράτος δικαίου ως οικουμενικής αξίας που πρέπει να εφαρμόζεται από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη αμερόληπτα. Η πλήρης τήρηση και προώθηση των εν λόγω αρχών αποτελεί το βασικό προαπαιτούμενο για τη νομιμοποίηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος στο σύνολό του, καθώς και τη βασική προϋπόθεση για την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στην Ένωση και για την εξασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής των πολιτικών της. [Τροπολογία 2]

(1β)  Σύμφωνα με το άρθρο 2, το άρθρο 3 παράγραφος 1 και το άρθρο 7 ΣΕΕ, η Ένωση έχει τη δυνατότητα να ενεργεί προκειμένου να προστατεύσει τον «συνταγματικό πυρήνα» της και τις κοινές αξίες στις οποίες εδράζεται, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιονομικών αρχών της. Τα κράτη μέλη, τα θεσμικά και λοιπά όργανα, καθώς και οι οργανισμοί και οι υπηρεσίες της Ένωσης και οι υποψήφιες χώρες υποχρεούνται να τηρούν, να προστατεύουν και να προωθούν τις εν λόγω αρχές και αξίες, και οφείλουν να συνεργάζονται με ειλικρίνεια. [Τροπολογία 3]

(2)  Η έννοια του κράτους δικαίου απαιτεί όλες οι δημόσιες εξουσίες να ενεργούν στα πλαίσια των περιορισμών που θέτει η νομοθεσία, σύμφωνα με τις αξίες της δημοκρατίας και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων, και υπό τον έλεγχο ανεξάρτητων και αμερόληπτων δικαστηρίων. Ειδικότερα, απαιτεί να τηρούνται(3) οι αρχές της νομιμότητας(4), συμπεριλαμβανομένης μιας διαφανούς, υπεύθυνης και δημοκρατικής διαδικασίας θέσπισης νόμων, της ασφάλειας δικαίου(5), της απαγόρευσης της αυθαιρεσίας της εκτελεστικής εξουσίας(6), της διάκρισης των εξουσιών(7) και της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας από ανεξάρτητα δικαστήρια ενώπιον ανεξάρτητων και αμερόληπτων δικαστηρίων(8). Οι εν λόγω αρχές αντικατοπτρίζονται, μεταξύ άλλων, στο επίπεδο της Επιτροπής της Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης και επίσης στη βάση της συναφούς νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων(9). [Τροπολογία 4]

(2α)  Τα κριτήρια προσχώρησης, ή κριτήρια της Κοπεγχάγης, που καθορίστηκαν το 1993 από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης και ενισχύθηκαν το 1995 από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Μαδρίτης, αποτελούν τους βασικούς όρους που πρέπει να πληρούν όλες οι υποψήφιες χώρες για να γίνουν κράτη μέλη. Τα κριτήρια αυτά περιλαμβάνουν τη σταθερότητα των θεσμών που εγγυώνται το δημοκρατικό πολίτευμα, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων· μια λειτουργούσα οικονομία της αγοράς και την ικανότητα αντιμετώπισης των ανταγωνιστικών πιέσεων και των δυνάμεων της αγοράς στην ΕΕ· και την ικανότητα εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του μέλους της Ένωσης. [Τροπολογία 5]

(2β)  Η αδυναμία μιας υποψήφιας χώρας να ανταποκριθεί στα απαιτούμενα πρότυπα, τις αξίες και τις δημοκρατικές αρχές έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση της προσχώρησης της εν λόγω χώρας στην Ένωση, έως ότου συμμορφωθεί πλήρως με τα εν λόγω πρότυπα. Οι υποχρεώσεις που βαρύνουν τις υποψήφιες χώρες βάσει των κριτηρίων της Κοπεγχάγης εξακολουθούν να ισχύουν για τα κράτη μέλη και μετά την προσχώρησή τους στην Ένωση, δυνάμει του άρθρου 2 ΣΕΕ και της αρχής της καλόπιστης συνεργασίας που κατοχυρώνεται στο άρθρο 4 ΣΕΕ. Τα κράτη μέλη θα πρέπει, συνεπώς, να αξιολογούνται σε τακτική βάση, ώστε να επαληθεύεται ότι οι νόμοι και οι πρακτικές τους εξακολουθούν να συμμορφώνονται με τα εν λόγω κριτήρια και τις κοινές αξίες στις οποίες εδράζεται η Ένωση και να παρέχεται, με τον τρόπο αυτόν, ένα υγιές νομικό και διοικητικό πλαίσιο για την εφαρμογή των πολιτικών της Ένωσης. [Τροπολογία 6]

(3)  Το κράτος δικαίου αποτελεί προϋπόθεση Παρόλο που δεν υπάρχει κάποια ιεράρχηση των αξιών της Ένωσης, ο σεβασμός του κράτους δικαίου είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία των άλλων θεμελιωδών αξιών στις οποίες εδράζεται η Ένωση, όπως η ελευθερία, η δημοκρατία, η ισότητα και ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ο σεβασμός του κράτους δικαίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον σεβασμό της δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων: δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία και σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων χωρίς σεβασμό του κράτους δικαίου, και αντιστρόφως. Η συνοχή και η συνέπεια της εσωτερικής και της εξωτερικής δημοκρατίας, το κράτος δικαίου και η πολιτική για τα θεμελιώδη δικαιώματα είναι κρίσιμης σημασίας για την αξιοπιστία της Ένωσης. [Τροπολογία 7]

(4)  Όταν τα κράτη μέλη εκτελούν τον προϋπολογισμό της Ένωσης, και ανεξάρτητα από τη μέθοδο εκτέλεσης που χρησιμοποιούν, ο σεβασμός του κράτους δικαίου συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμόρφωση με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, που κατοχυρώνεται στο άρθρο 317 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(5)  Χρηστή δημοσιονομική διαχείριση μπορεί να διασφαλιστεί από τα κράτη μέλη μόνο αν οι δημόσιες αρχές ενεργούν σύμφωνα με τον νόμο, αν οι παραβιάσεις του νόμου διώκονται αποτελεσματικά από τις ανακριτικές και εισαγγελικές υπηρεσίες και αν οι αποφάσεις των δημόσιων αρχών δύνανται να υποβάλλονται σε αποτελεσματική δικαστική επανεξέταση από ανεξάρτητα δικαστήρια και από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(6)  Τα δικαστικά όργανα θα πρέπει να ενεργούν ανεξάρτητα και αμερόληπτα Η ανεξαρτησία και η αμεροληψία του δικαστικού συστήματος θα πρέπει πάντα να εξασφαλίζονται και οι ανακριτικές και εισαγγελικές υπηρεσίες θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελούν ορθά τα καθήκοντά τους. Θα πρέπει να διαθέτουν επαρκείς πόρους και διαδικασίες, ώστε να δρουν αποτελεσματικά και με πλήρη σεβασμό του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη. Οι προϋποθέσεις αυτές απαιτούνται ως ελάχιστη εγγύηση έναντι παράνομων και αυθαίρετων αποφάσεων από τις δημόσιες αρχές, οι οποίες αποφάσεις θα μπορούσαν να υπονομεύσουν αυτές τις θεμελιώδεις αρχές και να βλάψουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. [Τροπολογία 8]

(7)  Η ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος προϋποθέτει, ιδίως, ότι τα δικαστικά όργανα είναι σε θέση να ασκούν τα δικαστικά τους καθήκοντα εντελώς αυτόνομα, χωρίς να υπόκεινται σε κανέναν ιεραρχικό περιορισμό ή χωρίς να υπόκεινται σε οποιαδήποτε σχέση υπαγωγής έναντι οποιουδήποτε, και χωρίς να λαμβάνουν εντολές ή οδηγίες από καμία απολύτως προέλευση, και ότι, ως εκ τούτου, προστατεύονται από εξωτερικές παρεμβάσεις ή πιέσεις που θα μπορούσαν να βλάψουν την ανεξάρτητη κρίση των μελών τους και να επηρεάσουν τις αποφάσεις τους. Οι εγγυήσεις ανεξαρτησίας και αμεροληψίας απαιτούν την ύπαρξη κανόνων, ιδίως όσον αφορά τη σύνθεση του οργάνου και τον διορισμό, τη διάρκεια της θητείας καθώς και τους λόγους της απόρριψης και της απόλυσης των μελών του, ώστε οι πολίτες να μην έχουν καμία εύλογη αμφιβολία ως προς τη θωράκιση του εν λόγω οργάνου έναντι εξωτερικών παραγόντων και ως προς την ουδετερότητά του έναντι των αντιμαχόμενων συμφερόντων.

(7α)   Η ανεξαρτησία των εισαγγελικών και των δικαστικών αρχών αφορά τόσο την εκ του νόμου (de jure) όσο και την εκ των πραγμάτων (de facto) ανεξαρτησία των εισαγγελικών και των δικαστικών αρχών, καθώς και των μεμονωμένων εισαγγελέων και δικαστών.

(8)  Ο σεβασμός του κράτους δικαίου δεν είναι σημαντικός καίριος μόνο για τους πολίτες της Ένωσης, αλλά και για τις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, την καινοτομία, τις επενδύσεις, την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή και την ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, η οποία θα αναπτυχθεί περισσότερο με βιώσιμο τρόπο μόνον όπου υπάρχει σταθερό νομικό και θεσμικό πλαίσιο. [Τροπολογία 10]

(8α)  Η ενσωμάτωση υφιστάμενων ενωσιακών μηχανισμών παρακολούθησης, όπως ο μηχανισμός συνεργασίας και ελέγχου, ο πίνακας αποτελεσμάτων στον τομέα της δικαιοσύνης και οι εκθέσεις για την καταπολέμηση της διαφθοράς, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο παρακολούθησης του κράτους δικαίου θα μπορούσαν να προσφέρουν πιο αποτελεσματικούς και αποδοτικούς μηχανισμούς ελέγχου για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. [Τροπολογία 11]

(8β)   Η έλλειψη διαφάνειας, οι αυθαίρετες διακρίσεις, η στρέβλωση του ανταγωνισμού και οι άνισοι όροι ανταγωνισμού εντός και εκτός της εσωτερικής αγοράς, ο αντίκτυπος στην ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς και στην αμεροληψία, τη σταθερότητα και τη νομιμότητα του φορολογικού συστήματος, οι αυξημένες οικονομικές ανισότητες, ο αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ κρατών, η κοινωνική δυσφορία, η δυσπιστία και το δημοκρατικό έλλειμμα αποτελούν ορισμένες από τις αρνητικές επιπτώσεις των επιζήμιων φορολογικών πρακτικών. [Τροπολογία 12]

(9)  Το άρθρο 19 ΣΕΕ, το οποίο συγκεκριμενοποιεί την αξία του κράτους δικαίου που αναφέρεται στο άρθρο 2 ΣΕΕ, επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να παρέχουν πραγματική δικαστική προστασία στους τομείς που διέπονται από το δίκαιο της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Η ίδια η ύπαρξη αποτελεσματικής δικαστικής επανεξέτασης, που έχει σχεδιαστεί για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με το δίκαιο της Ένωσης, είναι η ουσία του κράτους δικαίου και απαιτεί ανεξάρτητα δικαστήρια(10). Η διατήρηση της ανεξαρτησίας των δικαστηρίων έχει ουσιαστική σημασία, όπως επιβεβαιώνεται από το άρθρο 47 δεύτερο εδάφιο του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης(11). Αυτό ισχύει, ιδίως, για τη δικαστική επανεξέταση της ισχύος των μέτρων, των συμβάσεων ή άλλων μέσων που επιφέρουν δημόσιες δαπάνες ή οφειλές, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων, οι οποίες μπορεί επίσης να παραπεμφθούν στα δικαστήρια.

(10)  Ως εκ τούτου, υπάρχει σαφής σύνδεση μεταξύ του σεβασμού του κράτους δικαίου και της αποτελεσματικής εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Ένωσης, σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.

(10α)  Η Ένωση έχει στη διάθεσή της πλειάδα μέσων και διαδικασιών για την εξασφάλιση της πλήρους και ορθής εφαρμογής των αρχών και των αξιών που ορίζονται στη ΣΕΕ, αλλά προς το παρόν δεν υπάρχει άμεση και αποτελεσματική απάντηση από τα θεσμικά όργανα της Ένωσης, ιδίως για τη διασφάλιση της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Τα υφιστάμενα μέσα θα πρέπει να εφαρμόζονται, να αξιολογούνται και να συμπληρώνονται στο πλαίσιο ενός μηχανισμού του κράτους δικαίου που θα είναι επαρκής και αποτελεσματικός. [Τροπολογία 13]

(11)  Οι γενικευμένες ελλείψεις στα κράτη μέλη όσον αφορά το κράτος δικαίου, οι οποίες επηρεάζουν ιδίως την εύρυθμη λειτουργία των δημόσιων αρχών και την αποτελεσματική δικαστική επανεξέταση, μπορούν να βλάψουν σοβαρά τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Οι αποτελεσματικές έρευνες για τέτοιου είδους ελλείψεις, καθώς και η εφαρμογή αποτελεσματικών και αναλογικών μέτρων όταν διαπιστώνεται γενικευμένη έλλειψη, είναι αναγκαίες όχι μόνο για τη διασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της αποτελεσματικής είσπραξης εσόδων, αλλά και για την εξασφάλιση της εμπιστοσύνης του κοινού στην Ένωση και στα θεσμικά της όργανα. Εντέλει, μόνο ένα ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα, το οποίο προασπίζει το κράτος δικαίου και την ασφάλεια δικαίου σε όλα τα κράτη μέλη, μπορεί να εγγυηθεί ότι τα κονδύλια του προϋπολογισμού της Ένωσης προστατεύονται επαρκώς. [Τροπολογία 14]

(11α)   Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Επιτροπής, το ύψος της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής ανέρχεται σε 1 τρισεκατομμύριο EUR ετησίως. Οι αρνητικές συνέπειες των εν λόγω πρακτικών για τους προϋπολογισμούς των κρατών μελών και της Ένωσης, καθώς και για τους πολίτες, είναι εμφανείς και θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη στη δημοκρατία. [Τροπολογία 15]

(11β)   Η εταιρική φοροαποφυγή έχει άμεσο αντίκτυπο στους προϋπολογισμούς των κρατών μελών και της Ένωσης και στην κατανομή των φορολογικών βαρών μεταξύ των κατηγοριών φορολογουμένων, καθώς και μεταξύ οικονομικών παραγόντων. [Τροπολογία 16]

(11γ)   Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόζουν πλήρως την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας σε θέματα φορολογικού ανταγωνισμού. [Τροπολογία 17]

(11δ)   Ως θεματοφύλακας των Συνθηκών, η Επιτροπή θα πρέπει να μεριμνά για την πλήρη συμμόρφωση με το δίκαιο της Ένωσης και την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών. [Τροπολογία 18]

(11ε)   Η αξιολόγηση και η παρακολούθηση των φορολογικών πολιτικών των κρατών μελών σε ενωσιακό επίπεδο θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη μη εφαρμογή νέων επιζήμιων φορολογικών μέτρων στα κράτη μέλη. Η παρακολούθηση της συμμόρφωσης των κρατών μελών, των δικαιοδοσιών τους, των περιφερειών ή άλλων διοικητικών δομών τους, με τη χρήση του κοινού ενωσιακού καταλόγου μη συνεργάσιμων περιοχών δικαιοδοσίας, θα μπορούσε να διαφυλάξει την ενιαία αγορά και να εξασφαλίσει την εύρυθμη και συνεκτική λειτουργία της. [Τροπολογία 19]

(12)  Ο προσδιορισμός γενικευμένων ελλείψεων απαιτεί ενδελεχή ποιοτική αξιολόγηση από την Επιτροπή. Η αξιολόγηση αυτή θα μπορούσε πρέπει να είναι αντικειμενική, αμερόληπτη και διαφανής και να βασίζεται σε πληροφορίες από όλες τις διαθέσιμες συναφείς πηγές, λαμβανομένων υπόψη των κριτηρίων που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την προσχώρηση στην Ένωση, ιδίως των κεφαλαίων του κεκτημένου σχετικά με το δικαστικό σύστημα και τα θεμελιώδη δικαιώματα, τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια, τον δημοσιονομικό έλεγχο και τη φορολογία, καθώς και των κατευθυντήριων γραμμών που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου για την παρακολούθηση της προόδου ενός κράτους μέλους, και από και τα αναγνωρισμένα θεσμικά όργανα, συμπεριλαμβανομένων αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ψηφισμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εκθέσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς και συμπερασμάτων και συστάσεων συναφών διεθνών οργανισμών και δικτύων, όπως είναι τα όργανα του Συμβουλίου της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένου ιδίως του καταλόγου ελέγχου για το κράτος δικαίου που έχει εκπονήσει η Επιτροπή της Βενετίας, καθώς και συναφών διεθνών δικτύων όπως το Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Ανωτάτων Δικαστηρίων και το Ευρωπαϊκό δίκτυο δικαστικών συμβουλίων. [Τροπολογία 20]

(12α)  Θα πρέπει να συσταθεί συμβουλευτική ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων συνταγματικού δικαίου και οικονομικών και δημοσιονομικών θεμάτων, στόχος της οποίας θα είναι να επικουρεί την Επιτροπή στην αξιολόγηση των γενικευμένων ελλείψεων. Η εν λόγω ομάδα θα πρέπει να διενεργεί ανεξάρτητη ετήσια αξιολόγηση των ζητημάτων που αφορούν το κράτος δικαίου σε όλα τα κράτη μέλη και επηρεάζουν ή απειλούν να επηρεάσουν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση ή την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, λαμβανομένων υπόψη πληροφοριών από όλες τις συναφείς πηγές και τα αναγνωρισμένα ιδρύματα. Κατά τη λήψη απόφασης σχετικά με την έγκριση ή την άρση πιθανών μέτρων, η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις σχετικές γνώμες που εκφράζει η ομάδα αυτή. [Τροπολογία 21]

(13)  Θα πρέπει να καθοριστούν τα πιθανά μέτρα που πρέπει να θεσπίζονται στην περίπτωση γενικευμένων ελλείψεων και η διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται για τη θέσπισή τους. Τα εν λόγω μέτρα θα πρέπει να περιλαμβάνουν αναστολή των πληρωμών και των αναλήψεων υποχρεώσεων, μείωση της χρηματοδότησης στο πλαίσιο των υφιστάμενων αναλήψεων υποχρεώσεων και απαγόρευση της σύναψης νέων αναλήψεων υποχρεώσεων με τους αποδέκτες. [Τροπολογία 22]

(14)  Κατά τον προσδιορισμό των μέτρων που πρέπει να θεσπιστούν, θα πρέπει να εφαρμόζεται η αρχή της αναλογικότητας, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα της κατάστασης, τον χρόνο που έχει παρέλθει από τη σχετική συμπεριφορά, τη διάρκεια και την επανάληψή της, την πρόθεση και τον βαθμό συνεργασίας του οικείου κράτους μέλους για τον τερματισμό της γενικευμένης έλλειψης όσον αφορά το κράτος δικαίου, καθώς και τις επιπτώσεις της εν λόγω έλλειψης στα αντίστοιχα κονδύλια της Ένωσης.

(14α)  Είναι ουσιώδες να διασφαλίζονται δεόντως τα νόμιμα συμφέροντα των τελικών αποδεκτών και δικαιούχων, όταν λαμβάνονται μέτρα σε περίπτωση γενικευμένων ελλείψεων. Κατά την εξέταση της έγκρισης μέτρων, η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τον δυνητικό αντίκτυπό τους στους τελικούς αποδέκτες και δικαιούχους. Για να ενισχυθεί η προστασία των τελικών αποδεκτών ή δικαιούχων, η Επιτροπή θα πρέπει να παρέχει πληροφορίες και καθοδήγηση μέσω δικτυακού τόπου ή διαδικτυακής πύλης, μαζί με τα κατάλληλα εργαλεία για την ενημέρωση της Επιτροπής σχετικά με τυχόν παραβίαση της νομικής υποχρέωσης των κρατικών φορέων και των κρατών μελών να συνεχίσουν να πραγματοποιούν πληρωμές μετά την έγκριση μέτρων βάσει του παρόντος κανονισμού. Όπου κρίνεται απαραίτητο, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι κάθε ποσό που οφείλεται από κρατικούς φορείς ή κράτη μέλη καταβάλλεται πράγματι στους τελικούς αποδέκτες ή δικαιούχους, η Επιτροπή θα πρέπει να είναι σε θέση να ανακτά τις πληρωμές που πραγματοποιούνται προς τους εν λόγω φορείς ή, κατά περίπτωση, να προβαίνει σε δημοσιονομική διόρθωση μειώνοντας τη στήριξη σε ένα πρόγραμμα, και να μεταφέρει ισοδύναμο ποσό στο αποθεματικό της Ένωσης προκειμένου να χρησιμοποιηθεί προς όφελος των τελικών αποδεκτών ή δικαιούχων. [Τροπολογία 23]

(15)  Για να εξασφαλιστεί η ενιαία εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, και υπό το πρίσμα της σημασίας των δημοσιονομικών επιπτώσεων των μέτρων που επιβάλλονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στο Συμβούλιο, το οποίο θα πρέπει να ενεργεί βάσει πρότασης της Επιτροπής. Για να διευκολυνθεί η έκδοση αποφάσεων που απαιτούνται για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, θα πρέπει να χρησιμοποιείται ψηφοφορία με αντίστροφη ειδική πλειοψηφία στην Επιτροπή. [Τροπολογία 24]

(15α)  Λόγω των επιπτώσεών τους στον προϋπολογισμό της Ένωσης, τα μέτρα που επιβάλλονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να τεθούν σε ισχύ μόνον αφού το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εγκρίνουν μεταφορά σε δημοσιονομικό αποθεματικό ποσού ισοδύναμου με την αξία των μέτρων που έχουν εγκριθεί. Για να διευκολυνθεί η έκδοση αποφάσεων που απαιτούνται για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, οι μεταφορές αυτές θα πρέπει να θεωρούνται εγκεκριμένες εκτός εάν, εντός καθορισμένης προθεσμίας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή το Συμβούλιο, το οποίο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία, τις τροποποιεί ή τις απορρίπτει. [Τροπολογία 25]

(16)  Η Επιτροπή, πριν να προτείνει τη θέσπιση οποιουδήποτε μέτρου δυνάμει του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ενημερώσει το οικείο κράτος μέλος για τους λόγους για τους οποίους θεωρεί ότι ενδέχεται να υπάρχει γενικευμένη έλλειψη όσον αφορά το κράτος δικαίου στο εν λόγω κράτος μέλος. Η Επιτροπή θα πρέπει να ενημερώνει χωρίς καθυστέρηση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για κάθε τέτοια κοινοποίηση και για το περιεχόμενό της. Το κράτος μέλος θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να υποβάλει τις παρατηρήσεις του. Η Επιτροπή και το Συμβούλιο θα πρέπει να λάβουν λάβει υπόψη τις παρατηρήσεις αυτές. [Τροπολογία 26]

(17)  Το Συμβούλιο, έπειτα από πρόταση της Επιτροπής, Η Επιτροπή θα πρέπει να άρει μέτρα με ανασταλτικό αποτέλεσμα, και να προτείνει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο την πλήρη ή μερική άρση του αποθεματικού του προϋπολογισμού για τα εν λόγω μέτρα αν η κατάσταση που οδήγησε στην επιβολή των εν λόγω μέτρων έχει αποκατασταθεί επαρκώς., [Τροπολογία 27]

(18)  Η Επιτροπή θα πρέπει να τηρεί ενήμερο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για οποιαδήποτε μέτρα προτείνονται και θεσπίζονται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, [Τροπολογία 28]

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

Άρθρο 1

Αντικείμενο

Ο παρών κανονισμός ορίζει τους κανόνες που είναι απαραίτητοι για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης στην περίπτωση γενικευμένων ελλείψεων όσον αφορά το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη.

Άρθρο 2

Ορισμοί

Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

α)  «κράτος δικαίου»: η αξία νοείται σε σχέση με τις αξίες της Ένωσης που κατοχυρώνεται κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση ΣΕΕ και στα κριτήρια προσχώρησης στην Ένωσης που αναφέρονται στο άρθρο 49 ΣΕΕ, η οποία περιλαμβάνει τις εξής αρχές: νομιμότητα, που υποδηλώνει διαφανή, υπεύθυνη, δημοκρατική και πλουραλιστική διαδικασία για τη θέσπιση νόμων· ασφάλεια δικαίου· απαγόρευση της αυθαιρεσίας της εκτελεστικής εξουσίας· πρόσβαση στη δικαιοσύνη και σε αποτελεσματική δικαστική προστασία από ανεξάρτητα δικαστήρια ενώπιον ανεξαρτήτων και αμερόληπτων δικαστηρίων, συμπεριλαμβανομένων των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως αυτά ορίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε διεθνείς συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα· διάκριση των εξουσιών· απαγόρευση των διακρίσεων και ισότητα ενώπιον του νόμου· [Τροπολογία 29]

β)  «γενικευμένη έλλειψη όσον αφορά το κράτος δικαίου»: διαδεδομένη ή επαναλαμβανόμενη πρακτική ή παράλειψη ή μέτρο λαμβανόμενο από δημόσιες αρχές που επηρεάζει το κράτος δικαίου, όταν επηρεάζει ή απειλεί να επηρεάσει τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης ή την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης· μια γενικευμένη έλλειψη όσον αφορά το κράτος δικαίου μπορεί επίσης να είναι απόρροια μιας συστημικής απειλής κατά των αξιών της Ένωσης που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ, που επηρεάζει ή απειλεί να επηρεάσει τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης ή την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης· [Τροπολογία 30]

γ)  «κρατικός φορέας»: το σύνολο των δημόσιων αρχών οποιαδήποτε δημόσια αρχή σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών, καθώς και των οργανισμών των κρατών μελών κατά την έννοια του [άρθρο άρθρου 2 σημείο 42] του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. [...] 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(12) (ο «δημοσιονομικός κανονισμός»). [Τροπολογία 31]

Άρθρο 2α

Γενικευμένες ελλείψεις

Ειδικότερα, θεωρούνται γενικευμένες ελλείψεις όσον αφορά το κράτος δικαίου στις περιπτώσεις που επηρεάζουν ή απειλούν να επηρεάσουν τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης ή την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης:

α)  η διακινδύνευση της ανεξαρτησίας του δικαστικού σώματος, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής οιωνδήποτε περιορισμών στη δυνατότητα ανεξάρτητης άσκησης των δικαστικών καθηκόντων μέσω έξωθεν παρέμβασης στις εγγυήσεις ανεξαρτησίας, λήψης εξαναγκαστικών αποφάσεων κατόπιν έξωθεν εντολής, αυθαίρετης αναθεώρησης των κανόνων για τον διορισμό ή τους όρους υπηρεσίας του δικαστικού προσωπικού, ή μέσω επηρεασμού του δικαστικού προσωπικού καθ’ οιονδήποτε τρόπο υπονομεύει την αμεροληψία του ή παρεμβαίνει στην ανεξαρτησία των νομικών εκπροσώπων·

β)  η παράλειψη αποτροπής, διόρθωσης και επιβολής κυρώσεων σε αυθαίρετες ή παράνομες αποφάσεις εκ μέρους των δημόσιων αρχών, συμπεριλαμβανομένων των αρχών επιβολής του νόμου, η άρνηση παροχής χρηματοοικονομικών και ανθρώπινων πόρων που επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία τους ή η παράλειψη διασφάλισης της απουσίας συγκρούσεων συμφερόντων·

γ)  ο περιορισμός της διαθεσιμότητας και της αποτελεσματικότητας των ένδικων μέσων, μεταξύ άλλων μέσω περιοριστικών δικονομικών κανόνων, μη εφαρμογής αποφάσεων ή περιορισμού της αποτελεσματικής έρευνας, της δίωξης ή της επιβολής κυρώσεων για παραβιάσεις του νόμου·

δ)  η διακινδύνευση της διοικητικής ικανότητας κράτους μέλους να τηρεί τις υποχρεώσεις του μέλους της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας αποτελεσματικής εφαρμογής των κανόνων, προτύπων και πολιτικών που συνιστούν την κείμενη νομοθεσία της Ένωσης·

ε)  τα μέτρα που αποδυναμώνουν την προστασία των εμπιστευτικών επικοινωνιών μεταξύ δικηγόρου και πελάτη. [Τροπολογία 32]

Άρθρο 3

Μέτρα Κίνδυνοι για τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης [Τροπολογία 33]

1.  Λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα όταν Γενικευμένη έλλειψη όσον αφορά το κράτος δικαίου σε ένα κράτος μέλος επηρεάζει ή απειλεί να επηρεάσει τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης ή την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης μπορεί να διαπιστωθεί όταν επηρεάζονται ή υπάρχει κίνδυνος να επηρεαστούν ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα στοιχεία, και ειδικότερα: [Τροπολογία 34]

α)  την η εύρυθμη λειτουργία των αρχών του εν λόγω κράτους μέλους που εκτελεί τον προϋπολογισμό της Ένωσης, ιδίως στο πλαίσιο διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων ή επιδοτήσεων, και κατά τη διενέργεια παρακολούθησης και ελέγχων· [Τροπολογία 35]

αα)  η εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας της αγοράς, σε πλαίσιο σεβασμού του ανταγωνισμού και των δυνάμεων της αγοράς στην Ένωση, καθώς και η αποτελεσματική εφαρμογή των υποχρεώσεων που απορρέουν από την ιδιότητα του μέλους, συμπεριλαμβανομένης της προσήλωσης στον στόχο της πολιτικής, οικονομικής και νομισματικής ένωσης· [Τροπολογία 36]

αβ)  η εύρυθμη λειτουργία των αρχών που διενεργούν οικονομικούς ελέγχους, την παρακολούθηση και τους εσωτερικούς και εξωτερικούς ελέγχους, καθώς και η ορθή λειτουργία αποτελεσματικών και διαφανών συστημάτων δημοσιονομικής διαχείρισης και λογοδοσίας· [Τροπολογία 37]

β)  την η εύρυθμη λειτουργία των ανακριτικών και δημόσιων εισαγγελικών υπηρεσιών σε σχέση με τη δίωξη απάτης, συμπεριλαμβανομένης της φορολογικής απάτης, διαφθοράς ή άλλων παραβιάσεων του δικαίου της Ένωσης όσον αφορά την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης· [Τροπολογία 38]

γ)  την η αποτελεσματική δικαστική επανεξέταση, από ανεξάρτητα δικαστήρια, πράξεων ή παραλείψεων εκ μέρους των αρχών, οι οποίες πράξεις και παραλείψεις αναφέρονται στα στοιχεία α), αβ) και β)· [Τροπολογία 39]

δ)  την η πρόληψη και την η τιμωρία της απάτης, συμπεριλαμβανομένης της φορολογικής απάτης, της διαφθοράς ή άλλων παραβιάσεων του δικαίου της Ένωσης όσον αφορά την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης, και την η επιβολή αποτελεσματικών και αποτρεπτικών κυρώσεων στους αποδέκτες από εθνικά δικαστήρια ή από διοικητικές αρχές· [Τροπολογία 40]

ε)  την η ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών·

εα)   η πρόληψη και η επιβολή κυρώσεων για φοροδιαφυγή και φορολογικό ανταγωνισμό και η εύρυθμη λειτουργία των αρχών που συμβάλλουν στη διοικητική συνεργασία σε φορολογικά θέματα· [Τροπολογία 41]

στ)  την η αποτελεσματική και έγκαιρη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης, υπό την επιφύλαξη της συμμετοχής του οικείου κράτους μέλους, με και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στις δικές τους έρευνες ή διώξεις, σύμφωνα με τις αντίστοιχες νομικές πράξεις τους και με την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας· [Τροπολογία 42]

στα)  η ορθή εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης έπειτα από συστηματική παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων. [Τροπολογία 43]

2.  Γενικευμένες ελλείψεις όσον αφορά το κράτος δικαίου μπορούν, ιδίως, να θεωρηθούν τα ακόλουθα:

α)  διακινδύνευση της ανεξαρτησίας του δικαστικού σώματος·

β)  παράλειψη αποτροπής, διόρθωσης και επιβολής κυρώσεων σε αυθαίρετες ή παράνομες αποφάσεις εκ μέρους των δημόσιων αρχών, συμπεριλαμβανομένων των αρχών επιβολής του νόμου, άρνηση παροχής χρηματοοικονομικών και ανθρώπινων πόρων που επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία τους ή παράλειψη διασφάλισης της απουσίας συγκρούσεων συμφερόντων·

γ)  περιορισμός της διαθεσιμότητας και της αποτελεσματικότητας των ένδικων μέσων, μεταξύ άλλων μέσω περιοριστικών δικονομικών κανόνων, μη εφαρμογής αποφάσεων ή περιορισμού της αποτελεσματικής έρευνας, της δίωξης ή της επιβολής κυρώσεων σε παραβιάσεις του νόμου. [Τροπολογία 44]

Άρθρο 3α

Ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων

1.  Η Επιτροπή συγκροτεί ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων (η «Ομάδα»).

Η Ομάδα αποτελείται από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες συνταγματικού δικαίου και οικονομικών και δημοσιονομικών θεμάτων. Ένας εμπειρογνώμονας ορίζεται από το εθνικό κοινοβούλιο κάθε κράτους μέλους και πέντε εμπειρογνώμονες ορίζονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η σύνθεση της Ομάδας διασφαλίζει την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων.

Κατά περίπτωση, εκπρόσωποι των συναφών οργανισμών και δικτύων, όπως η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Ακαδημιών Θετικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Εθνικών Οργανισμών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, τα όργανα του Συμβουλίου της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης, το Συμβούλιο των Δικηγορικών Συλλόγων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Δίκτυο Φορολογικής Δικαιοσύνης, τα Ηνωμένα Έθνη, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, μπορεί να προσκαλούνται ως παρατηρητές στην Ομάδα σύμφωνα με τον εσωτερικό κανονισμό που αναφέρεται στην παράγραφο 6.

2.  Τα συμβουλευτικά καθήκοντα της Ομάδας ανατίθενται προκειμένου να επικουρείται η Επιτροπή στο έργο του εντοπισμού γενικευμένων ελλείψεων όσον αφορά το κράτος δικαίου σε ένα κράτος μέλος, που επηρεάζουν ή απειλούν να επηρεάσουν τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης ή της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης.

Η Ομάδα αξιολογεί ετησίως την κατάσταση σε όλα τα κράτη μέλη με βάση ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια και πληροφορίες, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις πληροφορίες και την καθοδήγηση που αναφέρονται στο άρθρο 5 παράγραφος 2.

3.  Κάθε χρόνο η Ομάδα δημοσιοποιεί μια σύνοψη των διαπιστώσεών της.

4.  Στο πλαίσιο του συμβουλευτικού της έργου και λαμβάνοντας υπόψη το αποτέλεσμα των αξιολογήσεων σύμφωνα με την παράγραφο 2, η Ομάδα μπορεί να διατυπώσει γνώμη σχετικά με γενικευμένη έλλειψη όσον αφορά το κράτος δικαίου σε ένα κράτος μέλος.

Όταν διατυπώνει τη γνώμη της, η Ομάδα επιδιώκει την επίτευξη συναίνεσης. Εάν δεν μπορεί να επιτευχθεί συναίνεση, η Ομάδα διατυπώνει γνώμη με απλή πλειοψηφία των μελών της.

5.  Κατά την έκδοση εκτελεστικών πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 6 και το άρθρο 6 παράγραφος 2, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη οποιαδήποτε σχετική γνώμη έχει διατυπώσει η Ομάδα σύμφωνα με την παράγραφο 4 του παρόντος άρθρου.

6.  Η ομάδα εκλέγει τον πρόεδρό της μεταξύ των μελών της. Η Ομάδα καταρτίζει τον εσωτερικό της κανονισμό. [Τροπολογία 45]

Άρθρο 4

Περιεχόμενο των μέτρων Μέτρα για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης [Τροπολογία 46]

1.  Όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 3, μπορούν να θεσπιστούν ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα κατάλληλα μέτρα: [Τροπολογία 47]

α)  όπου η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό της Ένωσης υπό καθεστώς άμεσης ή έμμεσης διαχείρισης, σύμφωνα με το άρθρο 62 στοιχεία α) και γ) του δημοσιονομικού κανονισμού, και όπου ο αποδέκτης είναι κρατικός φορέας:

1)  αναστολή των πληρωμών ή της εκτέλεσης της νομικής δέσμευσης ή καταγγελία της νομικής δέσμευσης σύμφωνα με το άρθρο 131 παράγραφος 3 του δημοσιονομικού κανονισμού·

2)  απαγόρευση ανάληψης νέων νομικών δεσμεύσεων·

β)  όπου η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό της Ένωσης υπό καθεστώς επιμερισμένης διαχείρισης, σύμφωνα με το [άρθρο 62 στοιχείο β)] του δημοσιονομικού κανονισμού:

1)  αναστολή της έγκρισης ενός ή περισσοτέρων προγραμμάτων ή τροποποίησή του/τους·

2)  αναστολή αναλήψεων υποχρεώσεων·

3)  μείωση αναλήψεων υποχρεώσεων, μεταξύ άλλων μέσω δημοσιονομικών διορθώσεων ή μεταφορών σε άλλα προγράμματα δαπανών·

4)  μείωση της προχρηματοδότησης·

5)  διακοπή των προθεσμιών πληρωμής·

6)  αναστολή των πληρωμών.

2.  Εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά στην απόφαση για τη θέσπιση των μέτρων, η επιβολή των κατάλληλων μέτρων δεν θίγει την υποχρέωση των κρατικών φορέων που αναφέρεται στην παράγραφο 1 στοιχείο α) ή των κρατών μελών που αναφέρεται στην παράγραφο 1 στοιχείο β) για την υλοποίηση του προγράμματος ή του κονδυλίου που επηρεάζεται από το μέτρο, και ιδίως την υποχρέωση να καταβάλλουν πληρωμές στους τελικούς αποδέκτες ή στους δικαιούχους.

3.  Τα μέτρα που λαμβάνονται είναι αναλογικά προς τη φύση, τη σοβαρότητα, τη διάρκεια και την έκταση της γενικευμένης έλλειψης όσον αφορά το κράτος δικαίου. Τα κράτη μέλη, στο μέτρο του δυνατού, στοχοθετούν τις δράσεις της Ένωσης που επηρεάζονται ή ενδέχεται να επηρεαστούν από την εν λόγω έλλειψη. [Τροπολογία 48]

3α.  Η Επιτροπή παρέχει πληροφορίες και καθοδήγηση προς όφελος των τελικών αποδεκτών ή δικαιούχων σχετικά με τις υποχρεώσεις των κρατών μελών που αναφέρονται στην παράγραφο 2 μέσω δικτυακού τόπου ή διαδικτυακής πύλης.

Η Επιτροπή παρέχει επίσης, στον ίδιο δικτυακό τόπο ή στη διαδικτυακή πύλη, επαρκή εργαλεία ώστε οι τελικοί αποδέκτες ή δικαιούχοι να ενημερώνουν την Επιτροπή σχετικά με τυχόν παραβίαση των υποχρεώσεων αυτών που, κατά την άποψη των εν λόγω τελικών αποδεκτών ή δικαιούχων, τους επηρεάζει άμεσα. Η παρούσα παράγραφος εφαρμόζεται κατά τρόπο που διασφαλίζει την προστασία των προσώπων που καταγγέλλουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης, σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στην οδηγία XXX (οδηγία για την προστασία των προσώπων που καταγγέλλουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης). Οι πληροφορίες που παρέχονται από τους τελικούς αποδέκτες ή δικαιούχους σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο μπορούν να λαμβάνονται υπόψη από την Επιτροπή μόνον εάν συνοδεύονται από αποδεικτικό στοιχείο ότι ο ενδιαφερόμενος τελικός αποδέκτης ή δικαιούχος έχει υποβάλει επίσημη καταγγελία στην αρμόδια αρχή. [Τροπολογία 49]

3β.  Με βάση τις πληροφορίες που παρέχουν οι τελικοί αποδέκτες ή δικαιούχοι σύμφωνα με την παράγραφο 3α, η Επιτροπή διασφαλίζει ότι οποιοδήποτε ποσό οφείλεται από κρατικούς φορείς ή κράτη μέλη σύμφωνα με την παράγραφο 2 καταβάλλεται πράγματι στους τελικούς αποδέκτες ή δικαιούχους.

Εφόσον κρίνεται απαραίτητο:

α)  όσον αφορά κονδύλια από τον προϋπολογισμό της Ένωσης που τελούν υπό διαχείριση σύμφωνα με το άρθρο 62 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του δημοσιονομικού κανονισμού, η Επιτροπή:

i)  ανακτά την πληρωμή προς οποιονδήποτε από τους φορείς που αναφέρονται στα σημεία v) έως vii) του άρθρου 62 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του δημοσιονομικού κανονισμού, για ποσό ισοδύναμο με το ποσό που δεν καταβλήθηκε σε τελικούς αποδέκτες ή δικαιούχους, κατά παράβαση της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου·

ii)  μεταφέρει ποσό ισοδύναμο με το ποσό που αναφέρεται στο προηγούμενο σημείο στο αποθεματικό της Ένωσης που αναφέρεται στο άρθρο 12 του κανονισμού XXX του Συμβουλίου (κανονισμός για το ΠΔΠ). Το ποσό αυτό θεωρείται διαθέσιμο περιθώριο κατά την έννοια του άρθρου 12 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού XXX του Συμβουλίου (κανονισμός για το ΠΔΠ) και κινητοποιείται σύμφωνα με το άρθρο 12 παράγραφος 2 του κανονισμού XXX του Συμβουλίου (κανονισμός για το ΠΔΠ), προς όφελος, στο μέτρο του δυνατού, των τελικών αποδεκτών ή δικαιούχων που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου·

β)  όσον αφορά κονδύλια από τον προϋπολογισμό της Ένωσης που τελούν υπό διαχείριση σύμφωνα με το άρθρο 62 παράγραφος 1 στοιχείο β) του δημοσιονομικού κανονισμού:

i)  η υποχρέωση των κρατικών αρχών ή των κρατών μελών που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου θεωρείται υποχρέωση των κρατών μελών κατά την έννοια του [άρθρου 63] του κανονισμού XXX (κανονισμός ΚΚΔ). Οποιαδήποτε παραβίαση της εν λόγω υποχρέωσης αντιμετωπίζεται σύμφωνα με το [άρθρο 98] του κανονισμού XXX (κανονισμός ΚΚΔ)·

ii)  το ποσό που προκύπτει λόγω μειωμένης στήριξης από τα Ταμεία προς ένα πρόγραμμα, κατ’ εφαρμογή του [άρθρου 98] του κανονισμού XXX (κανονισμός ΚΚΔ) μεταφέρεται από την Επιτροπή στο αποθεματικό της Ένωσης που αναφέρεται στο άρθρο 12 παράγραφος 1 του κανονισμού XXX του Συμβουλίου (κανονισμός για το ΠΔΠ). Το ποσό αυτό θεωρείται διαθέσιμο περιθώριο κατά την έννοια του άρθρου 12 στοιχείο α) του κανονισμού XXX του Συμβουλίου (κανονισμός για το ΠΔΠ) και κινητοποιείται σύμφωνα με το άρθρο 12 παράγραφος 2 του κανονισμού XXX του Συμβουλίου (κανονισμός για το ΠΔΠ), προς όφελος, στο μέτρο του δυνατού, των τελικών αποδεκτών ή δικαιούχων που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου. [Τροπολογία 50]

Άρθρο 5

Διαδικασία

1.  Όπου η Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη οποιεσδήποτε γνώμες της Ομάδας, διαπιστώνει ότι έχει βάσιμους λόγους να πιστεύει ότι πληρούνται οι όροι του άρθρου 3, αποστέλλει γραπτή κοινοποίηση προς το εν λόγω κράτος μέλος, εκθέτοντας τους λόγους στους οποίους στήριξε τη διαπίστωσή της. Η Επιτροπή ενημερώνει χωρίς καθυστέρηση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την εν λόγω κοινοποίηση και το περιεχόμενό της. [Τροπολογία 51]

2.  Κατά την αξιολόγηση του κατά πόσον πληρούνται οι όροι του άρθρου 3, η Επιτροπή μπορεί να λαμβάνει υπόψη όλες τις σχετικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων γνωμοδοτήσεων της Ομάδας, αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ψηφισμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εκθέσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς και συμπερασμάτων και συστάσεων συναφών διεθνών οργανισμών και δικτύων. Η Επιτροπή λαμβάνει επίσης υπόψη τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων προσχώρησης στην Ένωση, ιδίως τα κεφάλαια του κεκτημένου που αφορούν τον δικαστικό τομέα και τα θεμελιώδη δικαιώματα, τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια, τον δημοσιονομικό έλεγχο και τη φορολογία, καθώς και τις κατευθυντήριες γραμμές που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου για την παρακολούθηση της προόδου ενός κράτους μέλους. [Τροπολογία 52]

3.  Η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει κάθε συμπληρωματική πληροφορία που απαιτείται για την αξιολόγησή της, τόσο πριν όσο και αφού προβεί στη διαπίστωση σύμφωνα με την παράγραφο 1.

4.  Το οικείο κράτος μέλος παρέχει όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες και μπορεί να υποβάλει παρατηρήσεις εντός προθεσμίας που ορίζεται από την Επιτροπή, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη του 1 μήνα ενός μηνός ούτε μεγαλύτερη των τριών μηνών από την ημερομηνία κοινοποίησης της διαπίστωσης. Στις παρατηρήσεις του, το κράτος μέλος μπορεί να προτείνει τη λήψη διορθωτικών μέτρων. [Τροπολογία 53]

5.  Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τις πληροφορίες που ελήφθησαν και τις παρατηρήσεις που διατύπωσε το οικείο κράτος μέλος, καθώς και την επάρκεια των προτεινόμενων διορθωτικών μέτρων, όταν αποφασίζει αν θα υποβάλει ή όχι πρόταση απόφασης σχετικά με τα κατάλληλα μέτρα εκδώσει ή όχι απόφαση σχετικά με οποιαδήποτε μέτρα αναφέρονται στο άρθρο 4. Η Επιτροπή αποφασίζει για τη συνέχεια που πρέπει να δοθεί στις πληροφορίες που λαμβάνει εντός ενδεικτικής προθεσμίας ενός μηνός και, σε κάθε περίπτωση, εντός εύλογου χρονικού διαστήματος από την ημερομηνία παραλαβής των εν λόγω πληροφοριών. [Τροπολογία 54]

5α.  Κατά την αξιολόγηση της αναλογικότητας των μέτρων που πρόκειται να επιβληθούν, η Επιτροπή λαμβάνει δεόντως υπόψη τις πληροφορίες και τις κατευθύνσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 2. [Τροπολογία 55]

6.  Όπου η Επιτροπή θεωρεί ότι έχει αποδειχθεί η γενικευμένη έλλειψη όσον αφορά το κράτος δικαίου, υποβάλλει στο Συμβούλιο πρόταση εκτελεστικής πράξης σχετικά με τα κατάλληλα μέτρα εκδίδει απόφαση σχετικά με τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 4 μέσω εκτελεστικής πράξης. [Τροπολογία 56]

6α.  Κατά την έκδοση της απόφασής της, η Επιτροπή υποβάλλει ταυτόχρονα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο πρόταση για τη μεταφορά σε δημοσιονομικό αποθεματικό ποσού που αντιστοιχεί στην αξία των μέτρων που έχουν εγκριθεί. [Τροπολογία 57]

6β.  Κατά παρέκκλιση του άρθρου 31 παράγραφοι 4 και 6 του δημοσιονομικού κανονισμού, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο αποφασίζουν επί της πρότασης μεταφοράς εντός τεσσάρων εβδομάδων από την παραλαβή της και από τα δύο θεσμικά όργανα. Η πρόταση μεταφοράς θεωρείται ότι έχει εγκριθεί, εκτός εάν, εντός της προθεσμίας των τεσσάρων εβδομάδων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενεργώντας με την πλειοψηφία των ψηφισάντων, ή το Συμβούλιο, αποφασίζοντας με ειδική πλειοψηφία, την τροποποιήσει ή την απορρίψει. Εάν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή το Συμβούλιο τροποποιήσουν την πρόταση μεταφοράς, εφαρμόζεται το άρθρο 31 παράγραφος 8 του δημοσιονομικού κανονισμού. [Τροπολογία 58]

6γ.  Η απόφαση που αναφέρεται στην παράγραφο 6 τίθεται σε ισχύ εάν ούτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ούτε το Συμβούλιο απορρίψουν την πρόταση μεταφοράς εντός της περιόδου που αναφέρεται στην παράγραφο 6β. [Τροπολογία 59]

7.  Η απόφαση θεωρείται ότι έχει εγκριθεί από το Συμβούλιο, εκτός εάν αυτό αποφασίσει, με ειδική πλειοψηφία, να απορρίψει την πρόταση της Επιτροπής εντός ενός μήνα από την έγκρισή της από την Επιτροπή. [Τροπολογία 60]

8.  Το Συμβούλιο, ενεργώντας με ειδική πλειοψηφία, μπορεί να τροποποιήσει την πρόταση της Επιτροπής και να εγκρίνει το τροποποιημένο κείμενο ως απόφαση του Συμβουλίου. [Τροπολογία 61]

Άρθρο 6

Άρση των μέτρων

1.  Το οικείο κράτος μέλος μπορεί, ανά πάσα στιγμή, να υποβάλει στην Επιτροπή επίσημη κοινοποίηση που περιλαμβάνει αποδεικτικά στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι η γενικευμένη έλλειψη όσον αφορά το κράτος δικαίου έχει αποκατασταθεί ή έχει πάψει να υφίσταται. [Τροπολογία 62]

2.  Κατόπιν αιτήσεως του οικείου κράτους μέλους ή με δική της πρωτοβουλία, η Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη οποιεσδήποτε γνώμες της Ομάδας, αξιολογεί την κατάσταση στο οικείο κράτος μέλος εντός ενδεικτικής προθεσμίας ενός μηνός και, σε κάθε περίπτωση, εντός εύλογου χρονικού διαστήματος από την ημερομηνία παραλαβής της επίσημης κοινοποίησης. Όταν παύουν να υφίστανται, εν όλω ή εν μέρει, οι γενικευμένες ελλείψεις όσον αφορά το κράτος δικαίου εξαιτίας των οποίων θεσπίστηκαν τα κατάλληλα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 4, η Επιτροπή υποβάλλει στο Συμβούλιο πρόταση απόφασης εκδίδει, χωρίς καθυστέρηση, απόφαση για την άρση των μέτρων αυτών εν όλω ή εν μέρει. Κατά την έκδοση της απόφασής της, η Επιτροπή υποβάλλει ταυτόχρονα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο πρόταση για την εν όλω ή εν μέρει άρση του δημοσιονομικού αποθεματικού που αναφέρεται στο άρθρο 5 παράγραφος 6α. Εφαρμόζεται η διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφοι 2, 4, 5, 6, 6β και 7 6γ. [Τροπολογία 63]

3.  Όπου αίρονται μέτρα σχετικά με την αναστολή της έγκρισης ενός ή περισσότερων προγραμμάτων ή τροποποιήσεων αυτών, που αναφέρεται στο άρθρο 4 σημείο 2 στοιχείο β) σημείο i), ή την αναστολή των αναλήψεων υποχρεώσεων, που αναφέρεται στο άρθρο 4 σημείο 2 στοιχείο β) σημείο ii), τα ποσά που αντιστοιχούν στις ανασταλείσες αναλήψεις υποχρεώσεων εγγράφονται στον προϋπολογισμό, με την επιφύλαξη του άρθρου 7 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. XXXX του Συμβουλίου (κανονισμός για το ΠΔΠ). Οι ανασταλείσες δεσμεύσεις του έτους ν δεν εγγράφονται στον προϋπολογισμό πέραν του έτους ν+2. Αρχής γενομένης από το έτος ν+3, εγγράφεται στο ενωσιακό αποθεματικό για αναλήψεις υποχρεώσεων ποσό ισοδύναμο με τις ανασταλείσες αναλήψεις υποχρεώσεων που προβλέπονται στο άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. XXXX του Συμβουλίου (κανονισμός για το ΠΔΠ). [Τροπολογία 64]

Άρθρο 7

Ενημέρωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Η Επιτροπή ενημερώνει αμέσως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με μέτρα που προτείνονται ή θεσπίζονται σύμφωνα με τα άρθρα 4 και 5. [Τροπολογία 65]

Άρθρο 7α

Υποβολή εκθέσεων

Η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, ιδίως όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των μέτρων που ενδεχομένως ελήφθησαν, το αργότερο πέντε έτη μετά την έναρξη ισχύος του.

Η έκθεση συνοδεύεται, εφόσον απαιτείται, από κατάλληλες προτάσεις. [Τροπολογία 66]

Άρθρο 8

Έναρξη ισχύος

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 2021. [Τροπολογία 67]

Άρθρο 8α

Συμπερίληψη στον δημοσιονομικό κανονισμό

Το περιεχόμενο του παρόντος κανονισμού εγγράφεται στον δημοσιονομικό κανονισμό κατά την επόμενη αναθεώρησή του. [Τροπολογία 68]

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.

...,

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος Ο Πρόεδρος

(1) ΕΕ C 291 της 17.8.2018, σ. 1. (2) Θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 4ης Απριλίου 2019. (3) Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ένα νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση του κράτους δικαίου», COM(2014)0158, Παράρτημα I. (4) Απόφαση του Δικαστηρίου, της 29ης Απριλίου 2004, CAS Succhi di Frutta, C-496/99, PECLI:EU:C:2004:236, σκέψη 63. (5) Απόφαση του Δικαστηρίου, της 12ης Νοεμβρίου 1981, Amministrazione delle finanze dello Stato κατά Srl Meridionale Industria Salumi και λοιπών — Ditta Italo Orlandi & Figlio και Ditta Vincenzo Divella κατά Amministrazione delle finanze dello Stato. Συνεκδικασθείσες υποθέσεις 212 έως 217/80, ECLI:EU:C:1981:270, σκέψη 10. (6) Απόφαση του Δικαστηρίου, της 21ης Σεπτεμβρίου 1989, Hoechst, Συνεκδικασθείσες υποθέσεις 46/87 και 227/88, ECLI:EU:C:1989:337, σκέψη 19. (7) Απόφαση του Δικαστηρίου, της 10ης Νοεμβρίου 2016, Kovalkovas, C‑477/16, ECLI:EU:C:2016:861, σκέψη 36· Απόφαση του Δικαστηρίου, της 10ης Νοεμβρίου 2016, Poltorak, C‑452/16, ECLI:EU:C:2016:858, σκέψη 35· και απόφαση του Δικαστηρίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2010, DEB, C-279/09, ECLI:EU:C:2010:811, σκέψη 58. (8) Απόφαση του Δικαστηρίου, της 27ης Φεβρουαρίου 2018, Associação Sindical dos Juízes Portugueses κατά Tribunal de Contas, C-64/16, ECLI:EU:C:2018:117, σκέψεις 31, 40-41· απόφαση του Δικαστηρίου, της 25ης Ιουλίου 2018, LM, C-216/18 PPU, ECLI:EU:C:2018:586, σκέψεις 63-67. (9) Έκθεση της Επιτροπής της Βενετίας, της 4ης Απριλίου 2011, Μελέτη αριθ. 512/2009 (CDL-AD (2011)003rev). (10) Υπόθεση C-64/16, σκέψεις 32-36. (11) Υπόθεση C-64/16, σκέψεις 40-41. (12) Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουλίου 2018, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης, την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1296/2013, (ΕΕ) αριθ. 1301/2013, (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, (ΕΕ) αριθ. 1304/2013, (ΕΕ) αριθ. 1309/2013, (ΕΕ) αριθ. 1316/2013, (ΕΕ) αριθ. 223/2014, (ΕΕ) αριθ. 283/2014 και της απόφασης αριθ. 541/2014/ΕΕ και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 (ΕΕ L 193 της 30.7.2018, σ. 1).