Deċiżjoni tal-Parlament Ewropew tas-17 ta' April 2019 dwar l-abbozzar jew l-emenda tat-titolu ta’ riżoluzzjoni sottomessa sabiex tikkonkludi dibattitu (interpretazzjoni tal-Artikolu 149a(2) tar-Regoli ta' Proċedura) (2019/2020(REG))

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-ittra tat-3 ta' April 2019 tal-President tal-Kumitat għall-Affarijiet Kostituzzjonali,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 266 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

1.  Jiddeċiedi li japplika l-interpretazzjoni li ġejja għall-Artikolu 149a(2) tar-Regoli ta' Proċedura:"“L-abbozzar jew l-emenda tat-titolu ta’ riżoluzzjoni sottomessa sabiex tikkonkludi dibattitu abbażi tal-Artikoli 123, 128 jew 135 ma jikkostitwixxux modifika għall-aġenda, dment li t-titolu jibqa’ fi ħdan l-iskop tas-suġġett li qed jiġi diskuss.”"

2.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din id-deċiżjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni għal skopijiet ta' tagħrif.

Deċiżjoni tal-Parlament Ewropew tas-17 ta' April 2019 dwar l-istqarrija politika għall-istabbiliment ta' grupp politiku (interpretazzjoni tal-Artikolu 32(5), l-ewwel subparagrafu, it-tieni inċiż, tar-Regoli ta' Proċedura) (2019/2019(REG))

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-ittra tat-3 ta' April 2019 tal-President tal-Kumitat għall-Affarijiet Kostituzzjonali,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 266 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

1.  Jiddeċiedi li japplika l-interpretazzjoni li ġejja għall-Artikolu 32(5), l-ewwel subparagrafu, it-tieni inċiż, tar-Regoli ta' Proċedura:"“L-istqarrija politika ta’ grupp għandha tistabbilixxi l-valuri li jirrappreżentaw lil dak il-grupp u l-għanijiet politiċi prinċipali li l-membri tiegħu għandhom l-intenzjoni li flimkien isegwu fil-qafas tal-eżerċizzju tal-mandat tagħhom. L-istqarrija għandha tiddeskrivi l-orjentazzjoni politika komuni tal-grupp b’mod sustanzjali, distintiv u ġenwin.”"

2.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din id-deċiżjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni għal skopijiet ta' tagħrif.

Riżoluzzjoni leġiżlattiva tal-Parlament Ewropew tas-17 ta' April 2019 dwar l-abbozz ta' deċiżjoni tal-Kunsill dwar il-konklużjoni tal-Protokoll għall-Ftehim bejn il-Komunità Ewropea u r-Renju tad-Danimarka dwar il-kriterji u l-mekkaniżmi biex ikun iddeterminat l-Istat responsabbli għall-eżami ta' talba għall-ażil iddepożitata fid-Danimarka jew f'xi Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea u l-'Eurodac' għat-tqabbil tal-marki tas-swaba' għall-applikazzjoni effettiva tal-Konvenzjoni ta' Dublin fir-rigward ta' aċċess fil-Eurodac għall-finijiet tal-infurzar tal-liġi (15822/2018 – C8-0151/2019 – 2018/0423(NLE))

P8_TA(2019)0394 A8-0196/2019

(Approvazzjoni)

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-abbozz ta' deċiżjoni tal-Kunsill (15822/2018),

–  wara li kkunsidra l-abbozz ta' Protokoll għall-Ftehim bejn il-Komunità Ewropea u r-Renju tad-Danimarka dwar il-kriterji u l-mekkaniżmi biex ikun iddeterminat l-Istat responsabbli għall-eżami ta' talba għall-ażil iddepożitata fid-Danimarka jew f'xi Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea u l-"Eurodac" għat-tqabbil tal-marki tas-swaba' għall-applikazzjoni effettiva tal-Konvenzjoni ta' Dublin fir-rigward ta' aċċess fil-Eurodac għall-finijiet tal-infurzar tal-liġi (15823/2018).

–  wara li kkunsidra t-talba għal approvazzjoni preżentata mill-Kunsill skont l-Artikolu 87(2)(a), l-Artikolu 88(2) l-ewwel subparagrafu, il-punt (a) u l-Artikolu 218(6), it-tieni subparagrafu, punt (a) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (C8-0151/2019),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 99(1) u (4) u l-Artikolu 108(7) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rakkomandazzjoni tal-Kumitat għal-Libertajiet Ċivili, il-Ġustizzja u l-Intern (A8-0196/2019),

1.  Jagħti l-approvazzjoni tiegħu għall-konklużjoni tal-protokoll;

2.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi l-pożizzjoni tiegħu lill-Kunsill, lill-Kummissjoni u lill-gvernijiet u lill-parlamenti tar-Renju tad-Danimarka u tal-Istati Membri l-oħra.

Riżoluzzjoni leġiżlattiva tal-Parlament Ewropew tas-17 ta' April 2019 dwar il-proposta għal regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi Orizzont Ewropa – il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni u li jistabbilixxi r-regoli għall-parteċipazzjoni fih u t-tixrid tiegħu (COM(2018)0435 – C8-0252/2018 – 2018/0224(COD))

P8_TA(2019)0395 A8-0401/2018

(Proċedura leġiżlattiva ordinarja: l-ewwel qari)

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni lill-Parlament u lill-Kunsill (COM(2018)0435),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 294(2) u l-Artikoli 173(3), 182(1), 183 u 188 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, skont liema artikoli l-Kummissjoni ppreżentat il-proposta lill-Parlament (C8-0252/2018),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 294(3) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

–  wara li kkunsidra l-ittra mill-President tiegħu lill-presidenti tal-kumitati tal-25 ta’ Jannar 2019 li tispjega l-approċċ tal-Parlament għall-programmi settorjali tal-Qafas Finanzjarju Multiannwali (MFF) wara l-2020,

–  wara li kkunsidra l-ittra mill-Kunsill lill-President tal-Parlament Ewropew tal-1 ta’ April 2019 li tikkonferma l-ftehim komuni milħuq bejn il-koleġiżlaturi matul in-negozjati,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 59 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Industrija, ir-Riċerka u l-Enerġija u l-opinjonijiet tal-Kumitat għall-Iżvilupp, il-Kumitat għall-Baġits, il-Kumitat għall-Kontroll tal-Baġit, il-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel, il-Kumitat għat-Trasport u t-Turiżmu, il-Kumitat għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Kumitat għall-Agrikoltura u l-Iżvilupp Rurali u l-Kumitat għall-Kultura u l-Edukazzjoni (A8-0401/2018),

1.  Jadotta l-pożizzjoni fl-ewwel qari li tidher hawn taħt(1);

2.  Jitlob lill-Kummissjoni biex terġa' tirreferi l-kwistjoni lill-Parlament jekk tibdel il-proposta tagħha, temendaha b'mod sustanzjali jew ikollha l-ħsieb li temendaha b'mod sustanzjali;

3.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi l-pożizzjoni tal-Parlament lill-Kunsill u lill-Kummissjoni kif ukoll lill-parlamenti nazzjonali.

Pożizzjoni tal-Parlament Ewropew adottata fl-ewwel qari fis-17 ta' April 2019 bil-ħsieb tal-adozzjoni tar-Regolament (UE) .../... tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi Orizzont Ewropa – il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni u li jistabbilixxi r-regoli għall-parteċipazzjoni fih u t-tixrid tiegħu

(Test b'rilevanza għaż-ŻEE)

IL-PARLAMENT EWROPEW U L-KUNSILL TAL-UNJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidraw it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u b'mod partikolari l-Artikolu 173(3), l-Artikolu 182(1), l-Artikolu 183 u t-tieni paragrafu tal-Artikolu 188 tiegħu,

Wara li kkunsidraw il-proposta mill-Kummissjoni Ewropea,

Wara li l-abbozz tal-att leġiżlattiv intbagħat lill-parlamenti nazzjonali,

Wara li kkunsidraw l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew(2),

Wara li kkunsidraw l-opinjoni tal-Kumitat tar-Reġjuni(3),

Filwaqt li jaġixxu skont il-proċedura leġiżlattiva ordinarja(4),

Billi:

(1)  Huwa l-objettiv tal-Unjoni li ssaħħaħ l-eċċellenza xjentifika u l-bażijiet teknoloġiċi tagħha fejn ir-riċerkaturi, l-għarfien xjentifiku u t-teknoloġija jiċċirkulaw liberament u tħeġġeġ il-kompetittività tagħha, inkluż fl-industrija tagħha, biex issaħħaħ iż-Żona Ewropea tar-Riċerka waqt li tippromwovi l-attivitajiet kollha ta' riċerka u innovazzjoni biex jinkisbu l-prijoritajiet u l-impenji strateġiċi tal-Unjoni, li fl-aħħar mill-aħħar għandhom l-għan li jippromwovu l-paċi, il-valuri tal-Unjoni u l-benesseri tal-popli tagħha.

(2)  Biex jitwassal l-impatt xjentifiku, ekonomiku u soċjetali fl-ilħuq ta' dan l-objettiv ġenerali u jiġi mmassimizzat il-valur miżjud tal-Unjoni tal-investimenti RDI tagħha, l-Unjoni jenħtieġ li tinvesti fir-riċerka u l-innovazzjoni permezz ta' Orizzont Ewropa - Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni 2021-2027 (il-"Programm") biex tappoġġa l-ħolqien, id-diffużjoni u t-trasferiment ta' teknoloġiji u għarfien ta' kwalità għolja fl-Unjoni, biex issaħħaħ l-impatt tar-riċerka u l-innovazzjoni fl-indirizzar tal-isfidi globali inklużi l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli u t-tibdil fil-klima, u fl-iżvilupp, l-appoġġ u l-implimentazzjoni tal-politiki tal-Unjoni, biex tappoġġa l-adozzjoni ta' soluzzjonijiet innovattivi u sostenibbli fl-industrija u s-soċjetà tal-Unjoni ħalli toħloq l-impjiegi u ssaħħaħ it-tkabbir ekonomiku u l-kompetittività industrijali; Il-Programm jenħtieġ li jrawwem il-forom kollha ta' innovazzjoni, isaħħaħ l-implimentazzjoni fis-suq ta' soluzzjonijiet innovattivi u jottimizza t-twettiq ta' investimenti.

(2a)  Il-Programm jenħtieġ li jikkontribwixxi biex jiżdied l-investiment pubbliku u privat fir-R&I fl-Istati Membri u b'hekk jgħin biex jinkiseb investiment globali ta' mill-inqas 3 % tal-PDG tal-Unjoni fir-riċerka u l-iżvilupp. L-ilħuq tal-mira jirrikjedi li l-Istati Membri u s-settur privat jikkomplementaw il-Programm bl-azzjonijiet ta' investiment imsaħħa tagħhom stess fir-riċerka, fl-iżvilupp u fl-innovazzjoni.

(2b)  Bil-għan li l-objettivi ta' dan il-Programm jintlaħqu u filwaqt li jiġi rrispettat il-prinċipju tal-eċċellenza, il-Programm jenħtieġ li jkollu l-għan li jsaħħaħ, fost l-oħrajn, il-konnessjonijiet kollaborattivi fl-Ewropa, biex b'hekk jikkontribwixxi għat-tnaqqis tad-distakk fir-R&I.

(3)  Il-promozzjoni ta' attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni meqjusa bħala meħtieġa biex jintlaħqu l-objettivi tal-politika tal-Unjoni jenħtieġ li tqis il-prinċipju ta' innovazzjoni, ▌xprunatur ewlieni sabiex l-assi sostanzjali tal-għarfien tal-Unjoni jinbidlu b'mod aktar rapidu u aktar intensiv f'innovazzjonijiet.

(4)  It-tkomplija ta' "Xjenza Miftuħa, Innovazzjoni Miftuħa, Miftuħin għad-Dinja" filwaqt li jiġu ssalvagwardjati l-interessi xjentifiċi u soċjoekonomiċi tal-Unjoni jenħtieġ li tiżgura l-eċċellenza u l-impatt tal-investiment tal-Unjoni fir-riċerka u l-innovazzjoni u ssaħħaħ il-kapaċità tar-R&I tal-Istati Membri kollha. Dan jenħtieġ li jwassal għal implimentazzjoni bilanċjata tal-Programm▌.

(5)  Ix-xjenza miftuħa ▌għandha l-potenzjal li żżid il-kwalità, l-impatt u l-benefiċċji tax-xjenza u taċċellera l-avvanz tal-għarfien billi tagħmlu aktar affidabbli, aktar effiċjenti u preċiż, jinftiehem aħjar mis-soċjetà u li jwieġeb għall-isfidi tas-soċjetà. Jenħtieġ li jiġu stabbiliti dispożizzjonijiet biex jiġi żgurat li l-benefiċjarji jipprovdu aċċess miftuħ għal pubblikazzjonijiet xjentifiċi vvalutati mill-pari, data tar-riċerka u riżultati tar-riċerka oħra b'mod miftuħ u nondiskriminatorju, bla ħlas u kmieni kemm jista' jkun fil-proċess tad-disseminazzjoni, u li jippermettu l-użu u l-użu mill-ġdid l-aktar wiesa' possibbli. F'dak li għandu x'jaqsam mad-data tar-riċerka, il-prinċipju jenħtieġ li jkun "miftuħ kemm jista' jkun, magħluq kemm meħtieġ", biex b'hekk tiġi żgurata l-possibbiltà ta' eċċezzjonijiet li jqisu l-interess soċjoekonomiku tal-Unjoni, id-drittijiet tal-proprjetà intellettwali, il-protezzjoni tad-data personali u l-kunfidenzjalità, it-tħassib dwar is-sigurtà u interessi leġittimi oħra. Aktar enfasi jenħtieġ li ▌tingħata lill-ġestjoni responsabbli tad-data tar-riċerka, li jenħtieġ li tikkonforma mal-prinċipji FAIR ta' "Traċċabilità", "Aċċessibilità", "Interoperabilità" u "Riutilizzabilità", notevolment permezz tal-integrazzjoni tal-Pjanijiet tal-Ġestjoni tad-Data. Meta jkun xieraq, il-benefiċjarji jenħtieġ li jagħmlu użu mill-possibbiltajiet offruti mill-Cloud Ewropew tax-Xjenza Miftuħa u mill-Infrastruttura Ewropea tad-Data u jaderixxu ma' aktar prinċipji u prattiki tax-xjenza miftuħa. L-aċċess miftuħ reċiproku jenħtieġ li jitħeġġeġ fil-ftehimiet ta' kooperazzjoni internazzjonali xjentifika u teknoloġika fil-ftehimiet ta' assoċjazzjoni rilevanti.

(5a)  Il-benefiċjarji tal-SMEs huma mħeġġa jagħmlu użu mill-istrumenti eżistenti bħall-Helpdesk għad-Drittijiet ta' Proprjetà Intellettwali tal-SMEs li jappoġġa lill-intrapriżi żgħar u medji tal-Unjoni Ewropea biex jipproteġu u jinfurzaw id-drittijiet tal-Proprjetà Intellettwali (IP) tagħhom permezz tal-għoti ta' informazzjoni u servizzi bla ħlas, fil-forma ta' pariri kunfidenzjali dwar il-proprjetà intellettwali u kwistjonijiet relatati, kif ukoll it-taħriġ, il-materjali u r-riżorsi online.

(6)  Il-ħsieb u d-disinn tal-Programm jenħtieġ li jwieġbu għall-ħtieġa tal-istabbiliment ta' massa kritika ta' attivitajiet appoġġati fl-Unjoni kollha u permezz ta' kooperazzjoni internazzjonali, filwaqt li titħeġġeġ il-parteċipazzjoni tal-Istati Membri kollha fil-Programm, skont l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli (SDGs) tan-NU u l-Ftehim ta' Pariġi. L-implimentazzjoni tal-programm jenħtieġ li ssaħħaħ l-isforzi biex dan l-għan jintlaħaq.

(7)  L-attivitajiet appoġġati taħt il-Programm jenħtieġ li jikkontribwixxu għall-ilħuq tal-objettivi, tal-prijoritajiet u tal-impenji tal-Unjoni u tal-Programm, il-monitoraġġ u l-valutazzjoni tal-progress fir-rigward ta' dawk l-objettivi, il-prijoritajiet u l-impenji, u għall-iżvilupp ta' prijoritajiet ġodda jew riveduti.

(7a)   Il-Programm jenħtieġ li jipprova jikseb allinjament ma' pjanijiet direzzjonali u strateġiji ta' riċerka u innovazzjoni Ewropej li diġà jeżistu.

(8)  Il-Programm jenħtieġ li jżomm approċċ bilanċjat bejn l-investiment minn isfel għal fuq (xprunat mill-investigaturi jew l-innovaturi) u minn fuq għal isfel (determinat skont prijoritajiet definiti strateġikament), skont in-natura tal-komunitajiet ta' riċerka u ta' innovazzjoni li huma involuti madwar l-Unjoni, ir-rati ta' suċċess skont il-qasam ta' intervent, it-tipi u l-iskop tal-attivitajiet imwettqa, il-prinċipju tas-sussidjarjetà u l-impatti li huma mfittxija. It-taħlita ta' dawn il-fatturi jenħtieġ li tiddetermina l-għażla tal-approċċ għall-partijiet rispettivi tal-Programm, li lkoll jikkontribwixxu għall-objettivi ġenerali u speċifiċi tal-Programm.

(8-a)   Il-baġit ġenerali għall-fergħa Twessigħ tal-parteċipazzjoni u tixrid tal-eċċellenza tal-parti "Twessigħ tal-parteċipazzjoni u tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka" ta' Orizzont Ewropa jenħtieġ li jkun mill-inqas 3,3 % tal-baġit ġenerali ta' Orizzont Ewropa. Dan il-baġit jenħtieġ li jkun ta' benefiċċju primarjament għall-entitajiet legali fil-pajjiżi li fihom trid tiżdied il-parteċipazzjoni.

(8-b)  L-Inizjattivi ta' Eċċellenza jenħtieġ li jkollhom l-għan li jsaħħu l-eċċellenza fir-riċerka u fl-innovazzjoni fil-pajjiżi eliġibbli, inkluż pereżempju l-appoġġ għat-taħriġ biex jittejbu l-ħiliet maniġerjali tar-R&I, il-premjijiet, it-tisħiħ tal-ekosistemi tal-innovazzjoni kif ukoll il-ħolqien ta' netwerks tar-R&I, anke abbażi ta' infrastrutturi ta' riċerka ffinanzjati mill-UE. L-applikanti jeħtieġ li juru b'mod ċar li l-proġetti huma marbuta ma' strateġiji nazzjonali u/jew reġjonali dwar ir-R&I biex ikunu jistgħu japplikaw għal fondi taħt il-fergħa tat-twessigħ tal-parteċipazzjoni u t-tixrid tal-eċċellenza tal-parti "Twessigħ tal-parteċipazzjoni u tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka" ta' Orizzont Ewropa.

(8a)  Għadd ta' azzjonijiet ta' riċerka u innovazzjoni jenħtieġ li japplikaw loġika ta' Rotta Rapida lejn ir-Riċerka u l-Innovazzjoni fejn iż-żmien għall-għotja jenħtieġ li ma jaqbiżx is-sitt xhur. Dan jenħtieġ li jippermetti aċċess minn isfel għal fuq aktar mgħaġġel għall-fondi għal konsorzji kollaborattivi żgħar li jkopru azzjonijiet mir-riċerka fundamentali għall-applikazzjoni kummerċjali.

(8b)  Il-Programm jenħtieġ li jappoġġa l-istadji kollha tar-riċerka u l-innovazzjoni speċjalment fi ħdan proġetti kollaborattivi. Ir-riċerka fundamentali hija assi essenzjali u kundizzjoni importanti biex tiżdied il-kapaċità tal-Unjoni li tattira l-aqwa xjenzati sabiex issir ċentru globali ta' eċċellenza. Il-bilanċ bejn ir-riċerka bażika u r-riċerka applikata jenħtieġ li jiġi żgurat. Flimkien mal-innovazzjoni, dan jappoġġa l-kompetittività ekonomika, it-tkabbir u l-impjiegi tal-Unjoni.

(8c)  Sabiex jiġi mmassimizzat l-impatt ta' Orizzont Ewropa, jenħtieġ li tingħata kunsiderazzjoni partikolari lill-approċċi multidixxiplinari, interdixxiplinari u transdixxiplinari bħala elementi neċessarji għal progress xjentifiku kbir.

(8d)  L-interazzjoni mas-soċjetà trid titrawwem permezz ta' riċerka u innovazzjoni responsabbli bħala element trasversali bil-għan li tinbena kooperazzjoni effettiva bejn ix-xjenza u s-soċjetà. Dan jippermetti lill-atturi kollha tas-soċjetà (ir-riċerkaturi, iċ-ċittadini, dawk li jfasslu l-politika, in-negozji, l-organizzazzjonijiet tat-tielet settur, eċċ.) biex jaħdmu flimkien matul il-proċess kollu tar-riċerka u l-innovazzjoni sabiex kemm il-proċess kif ukoll l-eżiti tiegħu jiġu allinjati aħjar mal-valuri, il-ħtiġijiet u l-aspettattivi tas-soċjetà Ewropea.

(9)  L-attivitajiet ta' riċerka mwettqa taħt il-pilastru "Xjenza Eċċellenti u Miftuħa" jenħtieġ li jiġu ddeterminati skont il-ħtiġijiet u l-opportunitajiet tax-xjenza. L-aġenda tar-riċerka jenħtieġ li tiġi stabbilita f'kollaborazzjoni mill-qrib mal-komunità xjentifika u tinkludi enfasi fuq il-kapaċità li jiġu attirati talenti ġodda fil-qasam tar-R&I u riċerkaturi żgħażagħ filwaqt li ż-ŻER tissaħħaħ u jiġi evitat l-eżodu ta' mħuħ. Ir-riċerka jenħtieġ li tiġi ffinanzjata fuq il-bażi tal-eċċellenza.

(10)  Il-pilastru "Sfidi Globali u Kompetittività Industrijali Ewropea" jenħtieġ li jiġi stabbilit permezz ta' clusters ta' attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni, li jimmassimizzaw l-integrazzjoni tal-oqsma ta' ħidma rispettivi filwaqt li jiżguraw livelli għoljin u sostenibbli ta' impatt għall-Unjoni fir-rigward tar-riżorsi li jintefqu. Dan jinkoraġġixxi kollaborazzjoni transdixxiplinari, transsettorjali, transpolitika u transfruntiera biex jintlaħqu l-SDGs tan-NU u l-impenji tal-Unjoni skont il-Ftehim ta' Pariġi u, fejn ikun meħtieġ, jindirizza l-isfidi soċjetali, u l-kompetittività tal-industriji tal-Unjoni fihom. L-attivitajiet taħt dan il-pilastru jenħtieġ li jkopru l-firxa sħiħa tal-attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni inklużi r-R&Ż, il-proġetti pilota, id-dimostrazzjoni, u l-appoġġ għall-akkwist pubbliku, ir-riċerka normattiva minn qabel u l-iffissar ta' standards, u l-introduzzjoni fis-suq ta' innovazzjonijiet sabiex jiġi żgurat li l-Ewropa tibqa' fuq quddiem nett fir-riċerka fi prijoritajiet iddefiniti b'mod strateġiku.

(11)  L-involviment sħiħ u f'waqtu tal-industrija fil-Programm, fil-livelli kollha minn intraprendituri individwali u intrapriżi żgħar u medji sa intrapriżi ta' skala kbira, jenħtieġ li ▌jkollu l-għan speċifiku tal-ħolqien ta' tkabbir u impjiegi sostenibbli fl-Ewropa. ▌

(12)  Huwa importanti li l-industrija tal-Unjoni tiġi appoġġata biex tibqa' jew issir minn ta' quddiem fid-dinja fl-innovazzjoni, id-diġitizzazzjoni u d-dekarbonizzazzjoni, notevolment permezz tal-investimenti fit-teknoloġiji abilitanti ewlenin li se jsostnu n-negozju tal-ġejjieni. Huwa mistenni li t-Teknoloġiji Abilitanti Essenzjali (KETs) ikollhom rwol ċentrali fl-"Isfidi Globali u l-Kompetittività Industrijali Ewropea" tal-Pilastru II u jenħtieġ li jkomplu jiġu konnessi mal-Inizjattivi Ewlenin tat-Teknoloġiji Futuri u Emerġenti (FET) sabiex il-proġetti ta' riċerka jkunu jistgħu jkopru l-katina tal-innovazzjoni kollha kemm hi. L-azzjonijiet tal-Programm jenħtieġ li jirriflettu l-Istrateġija tal-Politika Industrijali tal-Unjoni sabiex jindirizzaw sitwazzjonijiet ta' falliment fis-swieq jew investiment subottimali, biex jagħtu spinta lill-investimenti b'mod proporzjonat u trasparenti, bla ma jiġu dduplikati jew imrassa 'l barra l-finanzjamenti privati u jkollhom valur miżjud Ewropew ċar u redditu pubbliku fuq l-investimenti. Dan jiżgura l-konsistenza bejn l-azzjonijiet tal-programm u r-regoli tal-UE dwar l-għajnuna mill-Istat fis-settur tal-RDI, li jenħtieġ li jiġu riveduti sabiex tiġi inċentivata l-innovazzjoni.

(13)  Il-Programm jenħtieġ li jappoġġa r-riċerka u l-innovazzjoni b'mod integrat, filwaqt li jirrispetta d-dispożizzjonijiet rilevanti kollha tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ. Il-kunċett tar-riċerka, inkluż l-iżvilupp sperimentali jenħtieġ li jintuża skont il-Manwal ta' Frascati żviluppat mill-OECD, filwaqt li l-kunċett tal-innovazzjoni jenħtieġ li jintuża skont il-Manwal ta' Oslo żviluppat mill-OECD u mill-Eurostat, skont approċċ wiesa' li jkopri l-innovazzjoni soċjali, id-disinn u l-kreattività. Id-definizzjonijiet tal-OECD rigward it-Technological Readiness Level (TRL) jenħtieġ li jitqiesu, bħal fil-Programm Qafas Orizzont 2020 preċedenti ▌. Il-programm ta' ħidma għal sejħa partikolari taħt il-pilastru "Sfidi Globali u Kompetittività Industrijali Ewropea" jista' jippermetti għotjiet għal validazzjoni ta' prodotti u replikazzjoni fis-suq fuq skala kbira.

(14)  Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar l-evalwazzjoni interim ta' Orizzont 2020 (COM(2018)0002) u r-rapport tal-Parlament Ewropew dwar il-valutazzjoni tal-implimentazzjoni ta' Orizzont 2020 fid-dawl tal-evalwazzjoni interim tiegħu u tal-proposta għad-9 Programm Qafas (2016/2147(INI)) ipprovdew sett ta' rakkomandazzjonijiet għal dan il-Programm, inklużi r-Regoli għall-parteċipazzjoni u d-disseminazzjoni, li jibnu fuq il-lezzjonijiet meħuda mill-Programm preċedenti kif ukoll mill-kontribut tal-istituzzjonijiet tal-UE u l-partijiet ikkonċernati. Dawk ir-rakkomandazzjonijiet jipprevedu li jsir investiment b'mod aktar ambizzjuż sabiex tinkiseb il-massa kritika u jiġi mmassimizzat l-impatt; biex jingħata appoġġ lill-innovazzjoni rivoluzzjonarja; biex tingħata prijorità lill-investimenti tal-Unjoni għar-riċerka u l-innovazzjoni (R&I) f'oqsma ta' valur miżjud għoli, notevolment permezz ta' orjentazzjoni tal-missjonijiet, l-involviment sħiħ, infurmat sew u f'waqtu taċ-ċittadini u komunikazzjoni wiesgħa; biex jiġi rrazzjonalizzat ix-xenarju tal-finanzjament tal-Unjoni, sabiex jintuża bis-sħiħ il-potenzjal tar-R&I tal-Istati Membri kollha inkluż billi jiġu ssimplifikati l-firxa ta' inizjattivi ta' sħubija u l-iskemi ta' kofinanzjament; l-iżvilupp ta' aktar sinerġiji konkreti bejn strumenti differenti ta' finanzjament mill-Unjoni, b'mod partikolari bil-għan li jgħinu biex jiġi mobilizzat il-potenzjal mhux sfruttat biżżejjed tar-R&I madwar l-Unjoni; biex jiġu involuti aħjar l-infrastrutturi tar-riċerka ffinanzjati mill-Unjoni – speċjalment mill-FEŻR – fil-proġetti tal-Programm, biex tissaħħaħ il-kooperazzjoni internazzjonali u tissaħħaħ it-trasparenza għas-sehem ta' pajjiżi terzi filwaqt li jiġu ssalvagwardjati l-interess tal-Unjoni u t-twessigħ tal-parteċipazzjoni tal-Istati Membri kollha fil-Programm; u biex titkompla s-simplifikazzjoni bbażata fuq l-esperjenzi tal-implimentazzjoni minn Orizzont 2020.

(15)  Il-politika ta' koeżjoni jenħtieġ li tkompli tikkontribwixxi għar-riċerka u l-innovazzjoni. Għalhekk, hemm bżonn li tingħata attenzjoni speċjali lill-koordinazzjoni u l-komplementarjetà bejn iż-żewġ politiki tal-Unjoni. Il-Programm jenħtieġ li jipprova jikseb allinjament tar-regoli u s-sinerġiji ma' programmi oħra tal-Unjoni, kif imsemmi fl-Anness IV ta' dan ir-Regolament, mit-tfassil u l-ippjanar strateġiku tagħhom, sal-għażla, il-ġestjoni, il-komunikazzjoni, id-disseminazzjoni u l-użu tar-riżultati, il-monitoraġġ, l-awditjar u l-governanza tal-proġetti. Bil-ħsieb li jiġu evitati s-sovrapożizzjonijiet u d-duplikazzjoni u jiżdied l-effett ta' lieva tal-finanzjament tal-Unjoni, kif ukoll li jitnaqqas il-piż amministrattiv għall-applikanti u għall-benefiċjarji, it-tipi kollha ta' sinerġiji jenħtieġ li jsegwu l-prinċipju "azzjoni waħda ssegwi sett ta' regoli wieħed":

(16)  Bil-għan li jikseb l-ikbar impatt possibbli tal-finanzjament tal-Unjoni u l-iżjed kontribut effettiv lejn l-objettivi u l-impenji ta' politika tal-Unjoni, il-Programm jista' jidħol fi Sħubijiet Ewropej ma' sħab privati u/jew tas-settur pubbliku, abbażi tal-eżitu tal-Ippjanar Strateġiku. Tali sħab jinkludu l-partijiet ikkonċernati pubbliċi u privati fil-qasam tar-riċerka u tal-innovazzjoni, ċentri ta' kompetenza, inkubaturi tan-negozju, parks tax-xjenza u tat-teknoloġija, korpi b'missjoni ta' servizz pubbliku, fondazzjonijiet u organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u ekosistemi tal-innovazzjoni reġjonali, meta jkun xieraq, li jappoġġaw u/jew iwettqu r-riċerka u l-innovazzjoni, sakemm l-impatti mixtieqa jistgħu jinkisbu b'mod aktar effettiv fi sħubija milli mill-Unjoni waħedha.

(17)  Il-Programm jenħtieġ li jsaħħaħ il-kooperazzjoni bejn is-Sħubijiet Ewropej u s-sħab mis-settur privat u/jew pubbliku fil-livell internazzjonali inkluż permezz tal-konġunzjoni ta' programmi ta' riċerka u innovazzjoni u investiment transfruntier fir-riċerka u innovazzjoni li jġibu benefiċċji reċiproki lin-nies u n-negozji filwaqt li jiżguraw li l-Unjoni tista' tiddefendi l-interessi tagħha.

(17a)  L-Inizjattivi Ewlenin fil-qasam tal-FET taw prova li huma strument effikaċi u effiċjenti, u joffru benefiċċji għas-soċjetà bi sforz konġunt u koordinat mill-UE u l-Istati Membri tagħha. L-attivitajiet imwettqa fl-Inizjattivi Ewlenin fil-qasam tal-FET dwar Graphene, "Human Brain Project" u "Quantum Technology", li huma appoġġati taħt Orizzont 2020, se jibqgħu jiġu appoġġati taħt Orizzont Ewropa permezz ta' sejħiet għal proposti inklużi fil-programm ta' ħidma. L-azzjonijiet preparatorji appoġġati taħt l-Inizjattivi Ewlenin fil-qasam tal-FET li jagħmlu parti minn Orizzont 2020 se jikkontribwixxu għall-proċess tal-Ippjanar Strateġiku taħt Orizzont Ewropa u se jinformaw il-ħidma fuq missjonijiet, sħubijiet kofinanzjati/koprogrammati u sejħiet regolari għal proposti.

(18)  Iċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka (JRC) jenħtieġ li jkompli jipprovdi lill-politiki tal-UE b'appoġġ indipendenti ta' evidenza xjentifika u appoġġ tekniku matul iċ-ċiklu ta' politika kollu. L-azzjonijiet diretti tal-JRC jenħtieġ li jkunu implimentati b'mod flessibbli, effiċjenti u trasparenti, filwaqt li jitqiesu l-ħtiġijiet rilevanti tal-utenti tal-JRC, ir-restrizzjonijiet baġitarji u l-ħtiġijiet tal-politiki tal-Unjoni, u billi tiġi żgurata l-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni. Il-JRC jenħtieġ li jkompli jiġġenera riżorsi addizzjonali

(19)  Il-pilastru "Ewropa Innovattiva" jenħtieġ li jistabbilixxi sensiela ta' miżuri għal appoġġ integrat għall-ħtiġijiet tal-intraprendituri u l-intraprenditorija mmexxija mir-riċerka bil-għan tat-twettiq u t-tħaffif tal-innovazzjoni rivoluzzjonarja għat-tkabbir mgħaġġel tas-suq kif ukoll tal-promozzjoni tal-awtonomija teknoloġika tal-Unjoni f'oqsma strateġiċi. Jenħtieġ li jattira kumpaniji innovattivi, inklużi SMEs u negozji ġodda, b'potenzjal ta' espansjoni fuq livell internazzjonali kif ukoll fuq livell tal-Unjoni u joffri għotjiet veloċi, flessibbli u ta' koinvestimenti, inkluż ma' investituri privati. Dawn l-objettivi jenħtieġ li jintlaħqu permezz tal-ħolqien ta' Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni (EIC). Dan il-Pilastru jenħtieġ li jappoġġa wkoll l-Istitut Ewropew tal-Innovazzjoni u t-Teknoloġija (EIT), l-Iskema ta' Innovazzjoni Reġjonali tal-EIT u l-ekosistemi ta' innovazzjoni Ewropea b'mod ġenerali, fl-Unjoni kollha, b'mod partikolari permezz ta' kofinanzjament ta' sħubijiet ma' atturi nazzjonali u reġjonali, kemm pubbliċi kif ukoll privati, ta' appoġġ għall-innovazzjoni.

(20)  Sabiex tiġi indirizzata l-ħtieġa li jiġi appoġġat l-investiment fl-attivitajiet ta' riskju ogħla u mhux lineari bħar-riċerka u l-innovazzjoni, huwa essenzjali li Orizzont Ewropa, b'mod partikolari l-EIC kif ukoll l-EIT bil-KICs tiegħu, jaħdem f'sinerġija mal-prodotti finanzjarji li se jiġu implimentati skont InvestEU. F'dak ir-rigward, l-esperjenza li tkun inkisbet mill-istrumenti finanzjarji implimentati skont Orizzont 2020 bħal InnovFin u l-garanzija ta' self għall-SMEs, jenħtieġ li sservi bħala bażi b'saħħitha biex jingħata dan l-appoġġ immirat. L-EIC jenħtieġ li jiżviluppa intelligence strateġika u attivitajiet ta' evalwazzjoni f'ħin reali sabiex jimmaniġġjaw u jikkoordinaw fi żmien xieraq id-diversi attivitajiet tiegħu.

(21)  L-EIC, flimkien ma' partijiet oħra ta' Orizzont Ewropa, jenħtieġ li jistimola l-forom kollha ta' innovazzjoni li jvarjaw mill-innovazzjoni inkrimentali għal dik rivoluzzjonarja u ta' tfixkil, b'mod speċjali fir-rigward tal-innovazzjoni li toħloq is-swieq. Permezz tal-istrumenti tiegħu – Pathfinder u Accelerator – l-EIC jenħtieġ li jkollu l-għan li jidentifika, jiżviluppa u jimplimenta innovazzjonijiet b'riskju għoli ta' kull tip, inklużi dawk inkrimentali, b'enfasi ewlenija fuq innovazzjonijiet rivoluzzjonarji, ta' tfixkil u ta' teknoloġija avvanzata li għandhom il-potenzjal li jsiru innovazzjonijiet li joħolqu s-swieq. Permezz ta' appoġġ koerenti u simplifikat ▌, l-EIC jenħtieġ li jimla l-vojt attwali fl-appoġġ pubbliku u l-investiment privat għall-innovazzjoni rivoluzzjonarja. L-istrumenti tal-EIC jeħtieġu karatteristiċi ġuridiċi u tal-ġestjoni dedikati sabiex jirriflettu l-objettivi tiegħu, b'mod partikolari l-attivitajiet ta' implimentazzjoni fis-suq.

(21a)  Fis-sens ta' dan ir-Regolament u, b'mod partikolari għall-attivitajiet imwettqa taħt l-EIC, negozju ġdid huwa SME fl-istadju bikri fiċ-ċiklu tal-ħajja tagħha (inklużi l-ispin-offs universitarji), li għandu l-għan ta' soluzzjonijiet innovattivi u mudell kummerċjali li jista' jikber, u li huwa awtonomu fis-sens tal-Artikolu 3 tal-Anness tar-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2003/361/KE(5); u "mid-cap" hija kumpanija li mhijiex intrapriża mikro, żgħira u medja kif definita fir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2003/361/KE, u li għandha numru ta' impjegati bejn 250 u 3000 fejn l-għadd totali tal-persunal huwa kkalkulat skont l-Artikoli 3, 4, 5 u 6 tat-Titolu I tal-Anness ta' dik ir-Rakkomandazzjoni; mid-cap żgħira hija mid-cap b'mhux aktar minn 499 impjegat.

(22)  Permezz ta' finanzjament imħallat mill-EIC, Accelerator tal-EIC mistenni jxejjen il-"wied tal-mewt" bejn ir-riċerka, il-prekummerċjalizzazzjoni tal-massa u t-tkabbir tal-kumpaniji. B'mod partikolari, jenħtieġ li Accelerator jipprovdi appoġġ lil operazzjonijiet li jippreżentaw tali riskji teknoloġiċi jew tas-suq li mhumiex ikkunsidrati bħala bankabbli u ma jkunux jistgħu joħolqu effett ta' lieva fuq investimenti sinifikanti mis-suq, u b'hekk jikkomplementa l-programm InvestEU stabbilit bir-Regolament …(6).

(22a)  L-SMEs jirrappreżentaw sors sinifikanti ta' innovazzjoni u tkabbir fl-Ewropa. Għalhekk, f'Orizzont Ewropa hemm bżonn ta' parteċipazzjoni b'saħħitha mill-SMEs, kif definit fir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2003/361/KE. Abbażi tal-aħjar prattiki minn Orizzont 2020, Orizzont Ewropa jenħtieġ li jkompli jħeġġeġ il-parteċipazzjoni tal-SMEs fil-Programm Qafas b'mod integrat.

(22b)   Filwaqt li l-finanzjament imħallat jenħtieġ li jkun l-użu ewlieni tal-baġit ta' Accelerator tal-EIC, għall-fini tal-Artikolu 43, l-appoġġ minn għotjiet biss ta' Accelerator tal-EIC lill-SMEs, inklużi n-negozji ġodda, jenħtieġ li jikkorrispondi għal dak taħt il-baġit tal-istrument tal-SMEs tal-Programm Qafas Orizzont 2020 preċedenti stabbilit bir-Regolament (UE) Nru 1291/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill(7).

(22c)   F'sinerġija mill-qrib ma' InvestEU, Accelerator tal-EIC, fil-forom tiegħu ta' finanzjament imħallat u ta' appoġġ finanzjarju f'ekwità, jenħtieġ li jiffinanzja l-SMEs, inklużi n-negozji ġodda, u, f'każijiet eċċezzjonali, il-proġetti mmexxija minn mid-caps żgħar, li jew għadhom ma jistgħux jiġġeneraw dħul, jew għadhom mhumiex profittabbli, jew li għadhom mhux kapaċi jattiraw investimenti suffiċjenti biex jimplimentaw bis-sħiħ il-pjan kummerċjali tal-proġetti tagħhom. Tali entitajiet eliġibbli jitqiesu bħala mhux bankabbli, filwaqt li parti mill-ħtiġijiet ta' investiment tagħhom setgħu jew jistgħu jiġu pprovduti minn investitur wieħed jew minn diversi investituri bħal bank privat jew pubbliku, uffiċċju tal-familja, fond ta' kapital ta' riskju, investitur informali, eċċ. B'dan il-mod, filwaqt li jingħeleb falliment tas-suq, Accelerator tal-EIC jiffinanzja entitajiet promettenti iżda li għadhom mhumiex bankabbli li jwettqu proġetti ta' innovazzjoni rivoluzzjonarja li joħolqu s-swieq. Ladarba jsiru bankabbli, dawk il-proġetti, fi stadju suċċessiv tal-iżvilupp tagħhom, jistgħu jiġu ffinanzjati taħt InvestEU.

(23)  L-EIT, primarjament permezz tal-Komunitajiet ta' Għarfien u Innovazzjoni (KICs) tiegħu u l-Iskema ta' Innovazzjoni Reġjonali tal-EIT, jenħtieġ li jkollu l-għan li jsaħħaħ l-ekosistemi tal-innovazzjoni għall-iżvilupp ta' kapaċità ġenerali tal-Unjoni għall-innovazzjoni li jindirizzaw l-isfidi globali, billi titrawwem l-integrazzjoni tan-negozju, ir-riċerka, l-edukazzjoni ogħla u l-intraprenditorija. F'konformità mal-att ta' twaqqif tiegħu, ir-Regolament dwar l-EIT(8) u l-Aġenda Strateġika ta' Innovazzjoni tal-EIT(9), l-EIT jenħtieġ li jippromwovi l-innovazzjoni fl-attivitajiet tiegħu u jenħtieġ li jappoġġa l-integrazzjoni tal-edukazzjoni ogħla fl-ekosistema tal-innovazzjoni, b'mod partikolari billi: jistimula l-edukazzjoni imprenditorjali, jippromwovi kollaborazzjonijiet mhux dixxiplinari qawwija bejn l-industrija u l-komunità akkademika; u jidentifika kwalifiki prospettivi għall-innovaturi tal-futur biex jindirizzaw l-isfidi globali, li jinkludu kwalifiki diġitali avvanzati u ta' innovazzjoni. L-iskemi ta' appoġġ ipprovduti mill-EIT jenħtieġ li jibbenefikaw lill-benefiċjarji tal-EIC, filwaqt li negozji ġodda li ħerġin mill-KICs tal-EIT jenħtieġ li jkollhom aċċess rapidu għall-azzjonijiet tal-EIC. Filwaqt li l-enfasi tal-EIT fuq l-ekosistemi tal-innovazzjoni suppost tagħmlu b'mod naturali idoneu fi ħdan il-pilastru "Ewropa Innovattiva", jenħtieġ li jappoġġa wkoll il-pilastri l-oħra kollha kif xieraq, u l-ippjanar tal-KICs tiegħu jenħtieġ li jkun allinjat permezz tal-proċess ta' ppjanar strateġiku mal-pilastru "Sfidi Globali u Kompetittività Industrijali Ewropea". Id-duplikazzjoni bejn il-KICs u strumenti oħra fl-istess qasam jenħtieġ li tiġi evitata, b'mod partikolari sħubijiet oħra.

(24)  L-iżgurar u ż-żamma ta' kundizzjonijiet indaqs għal kumpaniji li jikkompetu f'suq partikolari jenħtieġ li jkunu rekwiżit ewlieni ħalli l-innovazzjoni rivoluzzjonarja u ta' tfixkil jimxu 'l quddiem, u b'hekk l-innovaturi żgħar u medji b'mod partikolari jkunu jistgħu jaħsdu l-benefiċċji tal-investiment tagħhom u jieħdu sehem mis-suq. B'mod simili, ċertu grad ta' ftuħ fl-iskala tal-innovazzjoni ta' azzjonijiet iffinanzjati – li jindirizzaw netwerk kbir ta' benefiċjarji – jista' jikkontribwixxi b'mod sostanzjali għall-bini tal-kapaċità tal-SMEs, peress li jipprovdilhom il-mezzi meħtieġa biex jattiraw l-investimenti u biex jirnexxu.

(25)  Il-Programm jenħtieġ li jippromwovi u jintegra l-kooperazzjoni ma' pajjiżi terzi u organizzazzjonijiet internazzjonali u inizjattivi bbażati fuq l-interess tal-Unjoni, u l-benefiċċji reċiproċi u l-impenji globali għall-implimentazzjoni tal-SDGs tan-NU. Il-kooperazzjoni internazzjonali jenħtieġ li jkollha l-għan li ssaħħaħ l-eċċellenza tal-Unjoni fir-riċerka u l-innovazzjoni, l-attraenza u l-kompetittività ekonomika u industrijali, biex jiġu indirizzati l-isfidi globali tas-soċjetà, kif inkorporati fl-SDGs tan-NU, u biex jingħata appoġġ għall-politiki esterni tal-Unjoni. Jenħtieġ li jiġi segwit approċċ għal eċċellenza fil-parteċipazzjoni internazzjonali u azzjonijiet immirati ta' kooperazzjoni internazzjonali, filwaqt li jeħtieġ li jiġu applikati kriterji ta' eliġibbiltà xierqa, li jqisu l-livelli differenti tal-kapaċitajiet tar-R&I, għall-finanzjament ta' entitajiet stabbiliti fil-pajjiżi bi dħul minn baxx sa medju. Fl-istess waqt, jenħtieġ li tiġi promossa l-assoċjazzjoni ta' pajjiżi terzi mal-Programm fejn tkun prevista ir-reċiproċità u fejn l-interess tal-Unjoni jiġi ssalvagwardjat u tiġi promossa ż-żieda fil-parteċipazzjoni tal-Istati Membri kollha fil-Programm.

(26)  Bil-għan li tiġi approfondita r-relazzjoni bejn ix-xjenza u s-soċjetà u jiġu mmassimizzati l-benefiċċji tal-interazzjonijiet tagħhom, il-Programm jenħtieġ li jimpenja u jinvolvi liċ-ċittadini u lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fit-tfassil u l-ħolqien konġunti ta' aġendi u kontenuti responsabbli tar-riċerka u l-innovazzjoni (RRI) li jissodisfaw it-tħassib, il-ħtiġijiet u l-aspettattivi taċ-ċittadini u tas-soċjetà ċivili, filwaqt li tiġi promossa l-edukazzjoni fix-xjenza, l-għarfien xjentifiku jitqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku, u tiġi ffaċilitata l-parteċipazzjoni taċ-ċittadini u tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fl-attivitajiet tiegħu. Il-miżuri meħuda biex jitjieb l-involviment taċ-ċittadini u tas-soċjetà ċivili jenħtieġ li jiġu mmonitorjati.

(26a)  Orizzont Ewropa jenħtieġ li jappoġġa teknoloġiji ġodda li jikkontribwixxu biex jingħelbu l-ostakli li jipprevjenu l-aċċess u l-parteċipazzjoni sħiħa tal-persuni b'diżabbiltà u li konsegwentement irażżnu l-iżvilupp ta' soċjetà verament inklużiva.

(27)  Skont l-Artikolu 349 tat-TFUE, ir-reġjuni ultraperiferiċi tal-Unjoni huma intitolati għal miżuri speċifiċi (filwaqt li titqies is-sitwazzjoni strutturali, soċjali u ekonomika tagħhom) fir-rigward tal-aċċess għall-programmi orizzontali tal-Unjoni. Għalhekk, il-Programm jenħtieġ li jqis il-karatteristiċi speċifiċi ta' dawn ir-reġjuni f'konformità mal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar "Sħubija strateġika aktar b'saħħitha u mġedda mar-reġjuni ultraperiferiċi tal-UE" (COM(2017)0623) kif approvata mill-Kunsill fit-12 ta' April 2018 u, meta jkun possibbli, jippromwovi l-parteċipazzjoni tagħhom fil-Programm.

(28)  L-attivitajiet żviluppati taħt il-Programm jenħtieġ li jkollhom l-għan li jeliminaw l-inugwaljanzi bejn il-ġeneri, jevitaw il-preġudizzju bejn il-ġeneri, jintegraw b'mod adegwat id-dimensjoni tal-ġeneri fil-kontenut tar-riċerka u l-innovazzjoni, bil-għan li jtejbu l-bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata, jippromwovu l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel inklużi l-prinċipji ta' paga ugwali kif imsemmi fl-Artikolu 141(3) tat-TFUE u fid-Direttiva 2006/54/KE dwar l-implimentazzjoni tal-prinċipju ta' opportunitajiet indaqs u ta' trattament ugwali tal-irġiel u n-nisa fi kwistjonijiet ta' impjiegi u xogħol, kif ukoll jiżguraw l-aċċessibbiltà tar-riċerkaturi b'diżabbiltà għar-riċerka u l-innovazzjoni. ▌

(29)  Fid-dawl tal-ispeċifiċitajiet fis-settur tal-industrija tad-difiża, dispożizzjonijiet dettaljati għall-finanzjament tal-Unjoni għal proġetti ta' riċerka tad-difiża jenħtieġ li jiġu stabbiliti fir-Regolament ... li jistabbilixxi l-Fond Ewropew għad-Difiża(10) li jiddefinixxi r-regoli ta' parteċipazzjoni fil-qasam tar-riċerka tad-difiża. Għalkemm jistgħu jiġu mħeġġa sinerġiji bejn Orizzont Ewropa u l-Fond Ewropew għad-Difiża filwaqt li tiġi evitata d-duplikazzjoni, l-azzjonijiet li jittieħdu taħt Orizzont Ewropa jenħtieġ li jkunu ffukati esklussivament fuq applikazzjonijiet ċivili.

(30)  Dan ir-Regolament jistabbilixxi pakkett finanzjarju għall-Programm. L-ammont indikat għall-programm speċifiku msemmi fl-Artikolu 1(3)(a) irid jikkostitwixxi l-ammont ta' referenza primarja, fis-sens ta' [referenza li trid tiġi aġġornata kif xieraq skont il-ftehim interistituzzjonali l-ġdid: il-punt 17 tal-Ftehim Interistituzzjonali tat-2 ta' Diċembru 2013 bejn il-Parlament Ewropew, il-Kunsill u l-Kummissjoni dwar dixxiplina baġitarja, dwar kooperazzjoni f'materji ta' baġit u dwar ġestjoni finanzjarja tajba(11)], għall-Parlament Ewropew u l-Kunsill matul il-proċedura baġitarja annwali.

(31)  Ir-Regolament (EU, Euratom) 2018/1046 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ir-"Regolament Finanzjarju") (12) japplika għal dan il-Programm, dment li ma jiġix speċifikat mod ieħor. Jistabbilixxi regoli dwar l-implimentazzjoni tal-baġit tal-Unjoni, inklużi r-regoli dwar għotjiet, premjijiet, akkwist pubbliku, implimentazzjoni indiretta, assistenza finanzjarja, strumenti finanzjarji u garanziji baġitarji.

(31a)  Simplifikazzjoni amministrattiva, b'mod partikolari t-tnaqqis tal-piż amministrattiv għall-benefiċjarji, jenħtieġ li tiġi mfittxija kontinwament tul il-Programm kollu. Il-Kummissjoni jenħtieġ li tissimplifika aktar l-għodod u l-gwida tagħha b'tali mod li jimponu piż minimu fuq il-benefiċjarji. B'mod partikolari, il-Kummissjoni jenħtieġ li tqis li toħroġ verżjoni fil-qosor tal-gwida.

(31b)  Sabiex jiġi żgurat li l-Ewropa tibqa' fuq quddiem nett tar-riċerka u l-innovazzjoni globali fil-qasam diġitali u sabiex titqies il-ħtieġa li jiżdiedu l-investimenti sabiex wieħed ikun jista' jibbenefika mill-opportunitajiet li qed jiżdiedu tat-teknoloġiji diġitali, jenħtieġ li jiġi allokat biżżejjed baġit għall-prijoritajiet diġitali ewlenin.

(32)  Skont ir-Regolament Finanzjarju, ir-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill(13), ir-Regolament tal-Kunsill (Euratom, KE) Nru 2988/95(14), ir-Regolament tal-Kunsill (Euratom, KE) Nru 2185/96(15) u r-Regolament tal-Kunsill (UE) 2017/1939(16), l-interessi finanzjarji tal-Unjoni jenħtieġ li jiġu protetti permezz ta' miżuri proporzjonati, inklużi l-prevenzjoni, id-detezzjoni, il-korrezzjoni u l-investigazzjoni ta' irregolaritajiet u ta' frodi, l-irkupru ta' fondi mitlufa, imħallsa bi żball jew użati b'mod mhux korrett u, meta jkun xieraq, l-impożizzjoni ta' sanzjonijiet amministrattivi. B'mod partikolari, skont ir-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 u r-Regolament (Euratom, KE) Nru 2185/96, l-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) jista' jwettaq investigazzjonijiet, inklużi kontrolli u spezzjonijiet fuq il-post, bil-ħsieb li jistabbilixxi jekk kienx hemm frodi, korruzzjoni jew kwalunkwe attività illegali oħra li taffettwa l-interessi finanzjarji tal-Unjoni. Skont ir-Regolament (UE) 2017/1939, l-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew (UPPE) jista' jinvestiga u jressaq każijiet ta' frodi u reati kriminali oħra li jaffettwaw l-interessi finanzjarji tal-Unjoni, kif previst fid-Direttiva (UE) 2017/1371 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill(17). Skont ir-Regolament Finanzjarju, kwalunkwe persuna jew entità li tirċievi fondi tal-Unjoni għandha l-obbligu li tikkoopera bis-sħiħ fil-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni, tagħti d-drittijiet u l-aċċess meħtieġa lill-Kummissjoni, lill-OLAF, lill-UPPE u lill-Qorti Ewropea tal-Awdituri (QEA) u tiżgura li kwalunkwe parti terza involuta fl-implimentazzjoni tal-fondi tal-Unjoni tagħti drittijiet ekwivalenti.

(33)  Skont [ir-referenza se tiġi aġġornata kif xieraq skont deċiżjoni ġdida dwar l-OCTs: l-Artikolu 94 tad-Deċiżjoni tal-Kunsill 2013/755/UE(18)], persuni u entitajiet stabbiliti f'pajjiżi u territorji extra-Ewropej (OCTs) huma eliġibbli għal finanzjament soġġett għar-regoli u għall-għanijiet tal-Programm u għall-arranġamenti possibbli applikabbli għall-Istat Membru li magħhom il-pajjiż jew territorju extra-Ewropew rilevanti huwa marbut. Il-Programm jenħtieġ li jqis debitament l-ispeċifiċitajiet ta' dawn it-territorji sabiex tiġi żgurata l-parteċipazzjoni effettiva tagħhom u jiġu appoġġati l-kooperazzjoni u s-sinerġiji, b'mod partikolari mar-reġjuni ultraperiferiċi kif ukoll mal-pajjiżi terzi fil-viċinat tagħhom.

(34)  Skont il-paragrafi 22 u 23 tal-Ftehim Interistituzzjonali għat-Tfassil Aħjar tal-Liġijiet tat-13 ta' April 2016, hemm il-ħtieġa li l-Programm jiġi evalwat fuq il-bażi ta' informazzjoni miġbura permezz ta' rekwiżiti speċifiċi ta' monitoraġġ, filwaqt li jiġu evitati r-regolamentazzjoni żejda u l-piżijiet amministrattivi, b'mod partikolari għall-Istati Membri u għall-benefiċjarji tal-Programm. Dawn ir-rekwiżiti, meta jkun xieraq, jistgħu jinkludu indikaturi li jistgħu jitkejlu, bħala bażi għall-evalwazzjoni tal-effetti tal-Programm fil-prattika.

(35)  Sabiex ikun possibbli li jiġu ssupplementati jew emendati l-indikaturi tad-direzzjoni tal-impatt, fejn jitqies li huwa meħtieġ, jenħtieġ li tiġi delegata lill-Kummissjoni s-setgħa li tadotta atti skont l-Artikolu 290 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea. Huwa partikolarment importanti li l-Kummissjoni twettaq konsultazzjonijiet xierqa matul ix-xogħol tagħha ta' tħejjija, ukoll fil-livell ta' esperti, u li dawk il-konsultazzjonijiet jiġu mwettqa f'konformità mal-prinċipji stipulati fil-Ftehim Interistituzzjonali tat-13 ta' April 2016 dwar it-Tfassil Aħjar tal-Liġijiet. B'mod partikolari, biex tiġi żgurata parteċipazzjoni ugwali fit-tħejjija ta' atti delegati, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill jirċievu d-dokumenti kollha fl-istess ħin li jirċevuhom l-esperti tal-Istati Membri, u l-esperti tagħhom ikollhom aċċess sistematiku għal-laqgħat tal-gruppi tal-esperti tal-Kummissjoni li jittrattaw it-tħejjija ta' atti delegati.

(36)  Il-koerenza u s-sinerġiji bejn Orizzont Ewropa u l-Programm Spazjali tal-UE jrawmu settur spazjali Ewropew innovattiv u kompetittiv globalment; isaħħu l-awtonomija tal-Ewropa fl-aċċess u fl-użu tal-ispazju f'ambjent mingħajr periklu u sikur; u jsaħħu r-rwol tal-Ewropa bħala attur globali. Soluzzjonijiet rivoluzzjonarji f'Orizzont Ewropa jkunu appoġġati minn data u servizzi disponibbli permezz tal-Programm Spazjali.

(36a)  Il-programm ta' ħidma jenħtieġ li jqis l-eżitu ta' proġetti preċedenti speċifiċi u l-istat tax-xjenza, it-teknoloġija u l-innovazzjoni fil-livell nazzjonali, fil-livell tal-Unjoni u fil-livell internazzjonali u tal-iżviluppi rilevanti tal-politika, is-suq u s-soċjetà, biex azzjoni partikolari tiġi ffinanzjata.

(37)  Ir-regoli għall-parteċipazzjoni u d-disseminazzjoni jenħtieġ li jirriflettu b'mod adegwat il-ħtiġijiet tal-Programm b'kunsiderazzjoni tat-tħassib imqajjem u r-rakkomandazzjonijiet magħmula minn diversi partijiet ikkonċernati.

(38)  Ir-regoli u r-rekwiżiti komuni fil-Programm kollu jenħtieġ li jiżguraw li jkun hemm għodod ta' implimentazzjoni simplifikati u komuni, inkluż għall-monitoraġġ u r-rapportar, u qafas koerenti li jiffaċilita l-parteċipazzjoni fil-programmi appoġġati finanzjarjament mill-baġit tal-Programm, inkluż il-parteċipazzjoni fil-programmi ġestiti minn entitajiet tal-finanzjament bħall-EIT, impriżi konġunti jew kwalunkwe struttura oħra taħt l-Artikolu 187 tat-TFUE, u l-parteċipazzjoni fi programmi mwettqa mill-Istati Membri skont l-Artikolu 185 tat-TFUE. L-adozzjoni ta' regoli speċifiċi jenħtieġ li tkun possibbli iżda l-eċċezzjonijiet iridu jkunu limitati għal meta jkun strettament meħtieġ u ġustifikat debitament.

(39)  Azzjonijiet li jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni tal-Programm jenħtieġ li jirrispettaw id-drittijiet fundamentali u josservaw il-prinċipji rikonoxxuti b'mod partikolari mill-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea. Azzjonijiet bħal dawn jenħtieġ li jkunu f'konformità ma' kwalunkwe obbligu ġuridiku inkluż id-dritt internazzjonali u ma' kwalunkwe deċiżjoni rilevanti tal-Kummissjoni bħall-avviż tal-Kummissjoni tat-28 ta' Ġunju 2013(19), kif ukoll mal-prinċipji etiċi, li jinkludu l-evitar ta' kwalunkwe ksur tal-integrità tar-riċerka. Jenħtieġ li jitqiesu l-opinjonijiet tal-Grupp Ewropew dwar l-Etika fix-Xjenza u t-Teknoloġiji l-Ġodda, l-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea għad-Drittijiet Fundamentali u l-Kontrollur Ewropew għall-Protezzjoni tad-Data. Fl-attivitajiet ta' riċerka jenħtieġ li jittieħed kont tal-Artikolu 13 tat-TFUE u jenħtieġ li jitnaqqas l-użu tal-annimali fir-riċerka u fl-ittestjar, bil-ħsieb li finalment l-użu tagħhom jiġi ssostitwit.

(40)  F'konformità mal-objettivi tal-kooperazzjoni internazzjonali kif stabbiliti fl-Artikoli 180 u 186 tat-TFUE, jenħtieġ li tiġi promossa l-parteċipazzjoni ta' entitajiet legali stabbiliti f'pajjiżi terzi u ta' organizzazzjonijiet internazzjonali fl-aħjar interessi xjentifiċi, soċjetali, ekonomiċi u teknoloġiċi tal-Unjoni. L-implimentazzjoni tal-Programm jenħtieġ li tkun f'konformità mal-miżuri adottati skont l-Artikoli 75 u 215 tat-TFUE u jenħtieġ li tkun f'konformità mad-dritt internazzjonali. Għal azzjonijiet relatati mal-assi strateġiċi, l-interessi, is-sigurtà jew l-awtonomija tal-Unjoni, il-parteċipazzjoni f'azzjonijiet speċifiċi tal-Programm tista' tkun limitata għal entitajiet stabbiliti fi Stati Membri biss, jew għal entitajiet stabbiliti f'pajjiżi assoċjati jew f'pajjiżi terzi oħra speċifikati minbarra għall-Istati Membri.

(41)  Filwaqt li jirrikonoxxi t-tibdil fil-klima bħala waħda mill-akbar sfidi globali u soċjetali u filwaqt li jirrifletti l-importanza tal-indirizzar tat-tibdil fil-klima skont l-impenji tal-Unjoni biex timplimenta l-Ftehim ta' Pariġi u l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli tan-Nazzjonijiet Uniti, dan il-Programm se jikkontribwixxi għall-integrazzjoni tal-azzjonijiet klimatiċi u għall-ilħuq ta' mira ġenerali ta' mill-anqas 25 % tan-nefqiet tal-baġit tal-UE li jappoġġaw l-objettivi tal-klima matul il-perjodu 2021-2027 tal-QFP, u mira annwali ta' 30 % mill-aktar fis possibbli u sa mhux aktar tard mill-2027. L-integrazzjoni tal-azzjoni klimatika jenħtieġ li tkun riflessa b'mod adegwat fil-kontenut tar-riċerka u l-innovazzjoni u tiġi applikata fl-istadji kollha taċ-ċiklu ta' riċerka.

(41a)  Fil-kuntest tad-direzzjoni tal-impatt relatata mal-klima, il-Kummissjoni se tirrapporta dwar l-outputs, l-innovazzjonijiet u l-effetti stmati aggregati ta' proġetti li huma rilevanti għall-klima, anke skont il-parti tal-Programm u skont il-mod ta' implimentazzjoni. Fl-analiżi tagħha, il-Kummissjoni jenħtieġ li tqis il-kostijiet u l-benefiċċji ekonomiċi, soċjetali u ambjentali fit-tul għaċ-ċittadin Ewropew li jirriżultaw mill-attivitajiet tal-Programm, inkluża l-adozzjoni ta' soluzzjonijiet innovattivi ta' mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima u ta' adattament għalih, l-impatti stmati fuq l-impjiegi u l-ħolqien tal-kumpaniji, it-tkabbir ekonomiku u l-kompetittività, l-enerġija nadifa, is-saħħa u l-benesseri (inkluża l-kwalità tal-arja, tal-ħamrija u tal-ilma). Ir-riżultati ta' din l-analiżi tal-impatt jenħtieġ li jkunu pubbliċi, ivvalutati fil-kuntest tal-għanijiet tal-Ewropa dwar il-klima u l-enerġija u integrati fil-proċess sussegwenti ta' ppjanar strateġiku u l-programmi ta' ħidma futuri.

(42)  Ir-regoli finanzjarji orizzontali li l-Parlament Ewropew u l-Kunsill adottaw abbażi tal-Artikolu 322 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea japplikaw għal dan ir-Regolament. Dawn ir-regoli huma stabbiliti fir-Regolament Finanzjarju u jistabbilixxu, b'mod partikolari, il-proċedura biex jiġi stabbilit il-baġit u biex dan jiġi implimentat permezz ta' għotjiet, tal-akkwist, ta' premjijiet u tal-implimentazzjoni indiretta, u jipprevedu verifiki tar-responsabbiltà tal-atturi finanzjarji. Ir-regoli adottati abbażi tal-Artikolu 322 tat-TFUE għandhom x'jaqsmu wkoll mal-ħarsien tal-baġit tal-Unjoni f'każ ta' nuqqasijiet ġeneralizzati b'rabta mal-istat tad-dritt fl-Istati Membri, minħabba li r-rispett għall-istat tad-dritt huwa prerekwiżit essenzjali għal ġestjoni finanzjarja tajba u għal finanzjament effettiv min-naħa tal-UE.

(43)  L-użu ta' informazzjoni dwar tagħrif eżistenti sensittiv jew l-aċċess minn individwi mhux awtorizzati għal riżultati u data tar-riċerka sensittivi jista' jkollu effett ħażin fuq l-interessi tal-Unjoni jew ta' wieħed jew aktar tal-Istati Membri. Għaldaqstant, it-trattament ta' data kunfidenzjali u informazzjoni klassifikata jenħtieġ li jkun irregolat mil-liġijiet rilevanti kollha tal-Unjoni, inklużi r-regoli interni tal-Istituzzjonijiet, bħad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni (UE, Euratom) 2015/444(20), li tistabbilixxi d-dispożizzjonijiet dwar ir-regoli tas-sigurtà għall-protezzjoni tal-informazzjoni klassifikata tal-UE.

▌

(45)  Huwa meħtieġ li jiġu stabbiliti t-termini u l-kundizzjonijiet sabiex jiġi pprovdut il-finanzjament tal-Unjoni lil parteċipanti f'azzjonijiet taħt il-Programm. L-għotjiet ikunu t-tip ewlieni ta' finanzjament fil-Programm. Tipi oħra ta' finanzjament jenħtieġ li jintgħażlu abbażi tal-abbiltà tagħhom li jilħqu l-objettivi speċifiċi tal-azzjonijiet u li jagħtu riżultati, filwaqt li jitqiesu, b'mod partikolari, il-kostijiet ta' kontroll, il-piż amministrattiv u r-riskju mistenni tan-nuqqas ta' konformità. Għall-għotjiet, dan jenħtieġ li jinkludi kunsiderazzjoni tal-użu ta' somom f'daqqa, rati fissi u skali ta' kostijiet unitarji kif stabbilit fir-Regolament Finanzjarju ▌, bil-għan li sseħħ aktar simplifikazzjoni. Qabel ma kwalunkwe sistema ġdida ta' rimborż tal-kostijiet tkun tista' titqies bħala simplifikazzjoni reali għall-benefiċjarji, din jenħtieġ li tiġi ppreċeduta minn evalwazzjoni estensiva u pożittiva.

▌

(47)  B'konformità mar-Regolament (UE, Euratom) 2018/1046 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ir-"Regolament Finanzjarju")(21), il-Programm jenħtieġ li jipprovdi l-bażi għal aċċettazzjoni usa' tal-prattiki abitwali taż-żamma tal-kontijiet tal-ispiża tal-benefiċjarji fir-rigward tal-ispejjeż tal-persunal u l-kostijiet unitarji tal-oġġetti u s-servizzi fatturati internament (inkluż għall-infrastrutturi kbar tar-riċerka fis-sens ta' Orizzont 2020). L-użu ta' kostijiet unitarji għal oġġetti u servizzi fatturati internament ikkalkulati skont il-prattiki abitwali tal-kontabilità tal-benefiċjarji li jikkombinaw kostijiet diretti u kostijiet indiretti attwali jenħtieġ li jkun possibbiltà li tista' tintgħażel mill-benefiċjarji kollha. F'dan ir-rigward, il-benefiċjarji jenħtieġ li jkunu jistgħu jinkludu l-kostijiet indiretti attwali kkalkulati abbażi ta' skemi ta' allokazzjoni f'tali kostijiet unitarji għal oġġetti u servizzi fatturati internament.

(48)  Is-sistema kurrenti ta' rimborż tal-ispejjeż attwali tal-persunal jenħtieġ li tiġi ssimplifikata aktar billi tibni fuq l-approċċ ta' rimunerazzjoni bbażata fuq il-proġetti żviluppati taħt Orizzont 2020 u b'aktar allinjament mar-Regolament Finanzjarju, bil-għan li jitnaqqas id-distakk fir-rimunerazzjoni bejn riċerkaturi tal-UE involuti fil-Programm.

(49)  Il-Fond ta' Garanzija tal-Parteċipanti mwaqqaf taħt Orizzont 2020 u ġestit mill-Kummissjoni wera li huwa mekkaniżmu ta' salvagwardja importanti li jimmitiga r-riskji assoċjati mal-ammonti dovuti u mhux rimborżati minn parteċipanti inadempjenti. Għaldaqstant, il-Fond tal-Garanzija tal-Benefiċjarji, li ssejjaħ mill-ġdid il-Mekkaniżmu tal-Assikurazzjoni Reċiproka ("il-Mekkaniżmu") jenħtieġ li jitkompla u jitkabbar għal entitajiet ta' finanzjament oħra, b'mod partikolari għal inizjattivi skont l-Artikolu 185 tat-TFUE. Il-Mekkaniżmu jenħtieġ li jinfetaħ għall-benefiċjarji ta' kwalunkwe programm ieħor ġestit direttament tal-Unjoni.

(50)   Regoli li jirregolaw l-użu u d-disseminazzjoni tar-riżultati jenħtieġ li jiġu stabbiliti biex jiġi żgurat li l-benefiċjarji jipproteġu, jużaw, jiddisseminaw u jagħtu aċċess għal dawk ir-riżultati kif ikun xieraq. Jenħtieġ li ssir aktar enfasi fuq l-użu tar-riżultati u l-Kummissjoni jenħtieġ li tidentifika u tgħin biex jiġu mmassimizzati l-opportunitajiet għall-benefiċjarji biex jużaw ir-riżultati, b'mod partikolari fl-Unjoni. L-użu jenħtieġ li jqis il-prinċipji ta' dan il-programm, inklużi l-promozzjoni tal-innovazzjoni fl-Unjoni u t-tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka.

(51)  L-elementi ewlenin tas-sistema ta' valutazzjoni u l-għażla tal-proposta tal-programm predeċessur Orizzont 2020 b'enfasi partikolari fuq il-kriterji ta' "eċċellenza", "impatt" u "kwalità u effiċjenza tal-implimentazzjoni" jenħtieġ li jinżammu. Il-proposti jenħtieġ li jkomplu jintgħażlu fuq il-bażi ta' evalwazzjoni magħmula minn esperti indipendenti li jiġu mill-ogħla numru possibbli ta' Stati Membri. Il-Kummissjoni jenħtieġ li torganizza evalwazzjoni anonima fejn xieraq u tanalizza r-riżultati tagħha sabiex jiġi evitat il-preġudizzju tal-għażla. Meta jkun rilevanti, il-ħtieġa li tiġi żgurata l-koerenza ġenerali tal-portafoll ta' proġetti jenħtieġ li titqies minn esperti indipendenti.

(52)  Firxa sistematika ta' kontrodipendenza fuq l-awditi u l-valutazzjonijiet – ▌ma' programmi oħra tal-Unjoni – jenħtieġ li tiġi implimentata skont l-Artikolu 127 tar-Regolament Finanzjarju għall-partijiet kollha tal-Programm, sabiex jitnaqqas il-piż amministrattiv għall-benefiċjarji ta' fondi tal-Unjoni. Il-kontrodipendenza jenħtieġ li tkun espliċitament prevista billi jiġu kkunsidrati wkoll elementi oħra ta' assigurazzjoni bħal sistemi u proċessi ta' awditjar.

(53)  Sfidi speċifiċi fl-oqsma tar-riċerka u tal-innovazzjoni jenħtieġ li jiġu indirizzati bi premjijiet, inkluż permezz ta' premjijiet komuni jew konġunti meta jkun xieraq, organizzati mill-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament ma' korpi oħra tal-Unjoni, pajjiżi terzi, organizzazzjonijiet internazzjonali jew entitajiet legali mingħajr skop ta' qligħ. B'mod partikolari, jenħtieġ li jingħataw premjijiet lil proġetti li jattiraw ix-xjenzati lejn pajjiżi li fihom trid tiżdied il-parteċipazzjoni kif ukoll lil proġetti ta' suċċess biex tiżdied il-viżibilità tagħhom u jippermettu li tiżdied il-promozzjoni tal-azzjonijiet iffinanzjati mill-Unjoni.

(54)  It-tipi ta' finanzjament u l-metodi ta' implimentazzjoni skont dan ir-Regolament jenħtieġ li jintgħażlu abbażi tal-abbiltà tagħhom li jilħqu l-objettivi speċifiċi tal-azzjonijiet u jwasslu għal riżultati, filwaqt li jitqiesu, b'mod partikolari, il-kostijiet tal-kontrolli, il-piż amministrattiv u r-riskju mistenni tan-nuqqas ta' konformità. Dan jenħtieġ li jinkludi kunsiderazzjoni tal-użu ta' somom f'daqqa, rati fissi u skali ta' kostijiet unitarji,

ADOTTAW DAN IR-REGOLAMENT:

TITOLU I

DISPOŻIZZJONIJIET ĠENERALI

Artikolu 1

Suġġett

1.  Dan ir-Regolament jistabbilixxi Orizzont Ewropa - il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni ("il-Programm") u r-regoli għall-parteċipazzjoni u d-disseminazzjoni f'azzjonijiet indiretti taħt il-Programm u jiddetermina l-qafas li jirregola l-appoġġ tal-Unjoni għall-attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni.

2.  Jistabbilixxi l-objettivi tal-Programm, il-baġit għall-perjodu 2021 – 2027, il-forom ta' finanzjament tal-Unjoni u r-regoli għall-għoti ta' tali finanzjament.

3.  Il-programm għandu jiġi implimentat permezz ta':

(a)  il-programm speċifiku stabbilit bid-Deċiżjoni …/…/UE(22) ▌;

(aa)  kontribuzzjoni finanzjarja lill-EIT stabbilita bir-Regolament (KE) Nru 294/2008;

(b)  il-programm speċifiku ta' riċerka dwar id-difiża stabbilit bir-Regolament …/…/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi il-Fond Ewropew għad-Difiża.

4.  It-termini "Orizzont Ewropa", "il-Programm" u "programm speċifiku" użati f'dan ir-Regolament jindirizzaw kwistjonijiet rilevanti biss għall-programm speċifiku deskritt fil-paragrafu 3(a), dment li ma jkunx iddikjarat espliċitament mod ieħor.

L-EIT għandu jimplimenta l-Programm skont l-objettivi strateġiċi tiegħu għall-perjodu 2021-2027, kif stabbilit fl-Aġenda Strateġika ta' Innovazzjoni tal-EIT, b'kunsiderazzjoni tal-ippjanar strateġiku.

Artikolu 2

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' dan ir-Regolament, japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

(1)  "infrastrutturi tar-riċerka" tfisser faċilitajiet li jipprovdu riżorsi u servizzi lill-komunitajiet tar-riċerka biex iwettqu r-riċerka u l-innovazzjoni fl-oqsma tagħhom. Din id-definizzjoni tinkludi r-riżorsi umani assoċjati, u tkopri tagħmir maġġuri jew settijiet ta' strumenti; il-faċilitajiet relatati mal-għarfien bħall-kollezzjonijiet, l-arkivji jew l-infrastrutturi tad-data xjentifika; is-sistemi tal-informatika, in-netwerks tal-komunikazzjoni, u kwalunkwe infrastruttura oħra, ta' natura unika u miftuħa għall-utenti esterni, essenzjali biex tinkiseb l-eċċellenza fir-riċerka u l-innovazzjoni. Meta jkun rilevanti, dawn jistgħu jintużaw lil hinn mir-riċerka, pereżempju għal servizzi edukattivi jew pubbliċi u jistgħu jkunu "siti uniċi", "virtwali" jew "distribwiti";

(2)  "strateġija ta' speċjalizzazzjoni intelliġenti" għandha l-istess tifsira bħal strateġija ta' speċjalizzazzjoni intelliġenti kif definita fir-Regolament (UE) Nru 1303/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill(23) u tissodisfa l-kundizzjonijiet abilitanti stipulati fir-Regolament (UE) XX [Regolament dwar Dispożizzjonijiet Komuni];

(3)  "Sħubija Ewropea" tfisser inizjattiva fejn l-Unjoni, imħejjija bl-involviment bikri tal-Istati Membri u/jew tal-pajjiżi assoċjati, flimkien mas-sħab privati u/jew pubbliċi (bħalma huma l-industrija, l-universitajiet, organizzazzjonijiet tar-riċerka, korpi b'missjoni ta' servizz pubbliku fil-livell lokali, reġjonali, nazzjonali jew internazzjonali jew organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili inklużi fondazzjonijiet u NGOs), jimpenjaw irwieħhom li jappoġġaw b'mod konġunt l-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta' programm ta' attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni, inklużi dawk relatati mal-adozzjoni ta' politika, regolatorja u tas-suq;

(4)  "aċċess miftuħ" tfisser il-prattika li jingħata aċċess online għall-outputs tar-riċerka li jirriżultaw minn azzjonijiet iffinanzjati taħt il-Programm, ▌mingħajr ħlas għall-utent finali, f'konformità mal-Artikoli 10 u 35(3) ta' dan ir-Regolament;

(4a)   "xjenza miftuħa" tfisser approċċ għall-proċess xjentifiku bbażat fuq il-kooperazzjoni miftuħa fir-rigward ta' xogħol, strumenti u tixrid tal-għarfien, inklużi l-elementi tal-Artikolu 10.

(5)  "missjoni" tfisser portafoll ta' azzjonijiet ta' R&I bbażati fuq l-eċċellenza u bil-għan li jinkiseb impatt fid-dixxiplini u s-setturi kollha, maħsuba biex:

–  jinkiseb ▌, f'perjodu ta' żmien stipulat, għan li jista' jitkejjel li ma jistax jinkiseb permezz ta' azzjonijiet individwali,

–  ikollhom impatt fuq is-soċjetà u fuq it-tfassil tal-politika permezz tax-xjenza u t-teknoloġija, u

–  ikunu rilevanti għal parti sinifikanti tal-popolazzjoni Ewropea u għal firxa wiesgħa ta' ċittadini Ewropej;

(6)  "akkwist pubbliku prekummerċjali" tfisser l-akkwist ta' servizzi ta' riċerka u żvilupp li jinvolvu l-kondiviżjoni tal-benefiċċji tar-riskji skont il-kundizzjonijiet tas-suq, u żvilupp kompetittiv f'fażijiet, fejn hemm separazzjoni ċara tas-servizzi tar-riċerka u l-iżvilupp akkwistati mit-tqegħid ta' volumi kummerċjali ta' prodotti aħħarin;

(7)  "akkwist pubbliku ta' soluzzjonijiet innovattivi" tfisser akkwist fejn l-awtoritajiet kontraenti jaġixxu bħala klijenti ta' tnedija għal prodotti jew servizzi innovattivi li għalissa għad mhumiex disponibbli fuq bażi kummerċjali fuq skala kbira, u jistgħu jinkludu l-ittestjar tal-konformità;

(8)  "drittijiet ta' aċċess" tfisser id-drittijiet li jintużaw riżultati jew tagħrif eżistenti taħt it-termini u l-kundizzjonijiet stabbiliti skont dan ir-Regolament;

(9)  "tagħrif eżistenti" tfisser kwalunkwe data, għarfien jew informazzjoni tkun xi tkun il-forma jew in-natura tagħha, tanġibbli jew intanġibbli, inkluż kwalunkwe dritt bħad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali, li huwa: (i) miżmum mill-benefiċjarji qabel l-adeżjoni tagħhom mal-azzjoni; u (ii) identifikat mill-benefiċjarji fi ftehim bil-miktub bħala meħtieġ għall-implimentazzjoni tal-azzjoni jew għall-użu tar-riżultati tagħha;

(10)  "disseminazzjoni" tfisser l-iżvelar pubbliku tar-riżultati permezz ta' mezzi adatti (minbarra dawk li jirriżultaw mill-protezzjoni jew mill-użu tar-riżultati), inkluż permezz ta' pubblikazzjonijiet xjentifiċi bi kwalunkwe mezz;

(11)  "użu" tfisser l-użu tar-riżultati f'attivitajiet oħra ta' riċerka u innovazzjoni għajr dawk koperti mill-azzjoni kkonċernata, inkluż, inter alia, l-użu kummerċjali bħall-iżvilupp, il-ħolqien, il-manifattura u l-kummerċjalizzazzjoni ta' prodott jew proċess, il-ħolqien u l-għoti ta' servizz, jew f'attivitajiet ta' standardizzazzjoni;

(12)  "kundizzjonijiet ġusti u raġonevoli" tfisser kundizzjonijiet adatti, inklużi termini finanzjarji possibbli jew kundizzjonijiet mingħajr ħlas ta' drittijiet, filwaqt li jitqiesu ċ-ċirkustanzi speċifiċi tat-talba għal aċċess, pereżempju l-valur attwali jew potenzjali tar-riżultati jew tat-tagħrif eżistenti li jintalab l-aċċess għalih u/jew l-ambitu, it-tul ta' żmien jew kwalunkwe karatteristika oħra tal-użu previst;

(13)  "korp ta' finanzjament" tfisser korp jew organizzazzjoni, minbarra l-Kummissjoni, kif imsemmi fil-punt (c) tal-Artikolu 62(1) tar-Regolament Finanzjarju, li lilhom il-Kummissjoni fdat il-kompiti tal-implimentazzjoni tal-baġit taħt il-Programm;

(14)  "organizzazzjoni internazzjonali ta' riċerka Ewropea" tfisser organizzazzjoni internazzjonali, li l-maġġoranza tal-membri tagħha huma Stati Membri jew pajjiżi assoċjati, u li l-għan ewlieni tagħha huwa li tippromwovi kooperazzjoni xjentifika u teknoloġika fl-Ewropa;

(15)  "entità legali" tfisser kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika maħluqa u rikonoxxuta bħala tali skont il-liġi nazzjonali, il-liġi tal-Unjoni jew il-liġi internazzjonali, li għandha personalità ġuridika u li tista', meta taġixxi f'isimha stess, teżerċita drittijiet u tkun soġġetta għal obbligi, jew entità mingħajr personalità ġuridika skont l-Artikolu 197(2)(c) tar-Regolament Finanzjarju;

(15a)  "pajjiżi li fihom trid tiżdied il-parteċipazzjoni"/"pajjiżi bi prestazzjoni baxxa fir-R&I" tfisser dawk il-pajjiżi fejn l-entitajiet legali jeħtieġ li jkunu stabbiliti sabiex ikunu eliġibbli bħala koordinaturi taħt il-fergħa "twessigħ tal-parteċipazzjoni u tixrid tal-eċċellenza" tal-parti Twessigħ tal-Parteċipazzjoni u Tisħiħ taż-ŻER ta' Orizzont Ewropa. Mill-Istati Membri tal-UE, dawn il-pajjiżi huma l-Bulgarija, il-Kroazja, Ċipru, ir-Repubblika Ċeka, l-Estonja, il-Greċja, l-Ungerija, il-Latvja, il-Litwanja, Malta, il-Polonja, il-Portugall, ir-Rumanija, is-Slovakkja u s-Slovenja, għat-tul kollu tal-Programm. Għall-pajjiżi assoċjati, il-lista' ta' pajjiżi eliġibbli se tiġi ddefinita abbażi ta' indikatur u se tiġi ppubblikata fil-Programm ta' Ħidma. Abbażi tal-Artikolu 349 tat-TFUE, l-entitajiet legali mir-Reġjuni Ultraperiferiċi se jkunu kompletament eliġibbli wkoll bħala koordinaturi taħt din il-fergħa.

(16)  "entità legali mingħajr skop ta' qligħ" tfisser entità legali li skont il-forma legali tagħha hija mingħajr skop ta' qligħ jew li għandha obbligu ġuridiku jew statutorju li ma tqassamx qligħ lil-azzjonisti jew lill-membri individwali tagħha;

(16a)  "SME" tfisser intrapriża mikro, żgħira u medja, kif definita fir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2003/361/KE;

(17)  "mid-cap żgħira" tfisser entità li mhijiex intrapriża mikro, żgħira u medja ("SME") kif definita fir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2003/361/KE li timpjega sa 499 impjegat ▌fejn l-għadd totali tal-persunal huwa kkalkulat skont l-Artikoli 3, 4, 5 u 6 tat-Titolu I tal-Anness ta' dik ir-Rakkomandazzjoni;

(18)  "riżultati" tfisser kwalunkwe effett tanġibbli jew intanġibbli tal-azzjoni, bħal data, għarfien jew informazzjoni, fi kwalunkwe forma jew natura, sew jekk jistgħu jiġu protetti kif ukoll jekk le, kif ukoll kwalunkwe dritt marbut magħhom, inklużi drittijiet tal-proprjetà intellettwali;

(18a)  "outputs tar-riċerka" tfisser riżultati ġġenerati mill-azzjoni li jista' jingħata aċċess għalihom fil-forma ta' pubblikazzjonijiet xjentifiċi, data jew riżultati u proċessi oħra tal-inġinerija bħal software, algoritmi, protokolli u notebooks elettroniċi;

(19)  "siġill ta' eċċellenza" tfisser tikketta ċertifikata li turi li proposta sottomessa għal sejħa għal proposti qabżet il-limiti ta' evalwazzjoni kollha stabbiliti fil-programm ta' ħidma, imma ma setgħetx tiġi ffinanzjata minħabba nuqqas ta' baġit disponibbli għal dik is-sejħa fil-programm ta' ħidma, iżda li jaf tirċievi appoġġ minn sorsi oħra ta' finanzjament tal-Unjoni jew nazzjonali;

(19a)  "pjan strateġiku tar-R&I" tfisser att ta' implimentazzjoni li jistabbilixxi strateġija għat-twettiq tal-kontenut fil-programm ta' ħidma li jkopri perjodu massimu ta' erba' snin, wara proċess ta' konsultazzjoni wiesgħa obbligatorju b'diversi partijiet ikkonċernati. Jiddefinixxi l-prijoritajiet, it-tipi xierqa ta' azzjoni u l-forom ta' implimentazzjoni li għandhom jintużaw.

(20)  "programm ta' ħidma" tfisser id-dokument adottat mill-Kummissjoni għall-implimentazzjoni tal-programm speċifiku(24) skont l-Artikolu 12 tiegħu jew id-dokument ekwivalenti fil-kontenut u l-istruttura adottat minn korp ta' finanzjament.

(21)  "avvanz rimborsabbli" tfisser il-parti ta' finanzjament imħallat ta' EIC jew Orizzont Ewropa li tikkorrispondi għal self skont it-Titolu X tar-Regolament Finanzjarju, iżda li hija direttament mogħtija mill-Unjoni fuq bażi mingħajr skop ta' qligħ biex tkopri l-ispejjeż ta' attivitajiet li jikkorrispondu għal azzjoni ta' innovazzjoni, u titqies li titħallas lura mill-benefiċjarju lill-Unjoni skont il-kundizzjonijiet stipulati fil-kuntratt;

(22)  "kuntratt" tfisser ftehim konkluż bejn il-Kummissjoni jew korp ta' finanzjament ma' entità legali li timplimenta azzjoni ta' innovazzjoni u implimentazzjoni fis-suq u appoġġata minn finanzjament imħallat ta' EIC jew Orizzont Ewropa;

(23)  "informazzjoni klassifikata" tfisser informazzjoni klassifikata tal-UE kif definita fl-Artikolu 3 tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni (UE, Euratom) 2015/444, kif ukoll informazzjoni klassifikata tal-Istati Membri, informazzjoni klassifikata ta' pajjiżi terzi li magħhom l-Unjoni għandha ftehim ta' sigurtà u informazzjoni klassifikata ta' organizzazzjoni internazzjonali li magħha l-Unjoni għandha ftehim ta' garanzija;

(24)  "operazzjoni ta' taħlit" tfisser azzjoni appoġġata mill-baġit tal-UE, inkluż fi ħdan faċilitajiet ta' taħlit skont l-Artikolu 2(6) tar-Regolament Finanzjarju, li tikkombina forom mhux ripagabbli ta' appoġġ u/jew strumenti finanzjarji mill-baġit tal-UE b'forom ripagabbli ta' appoġġ minn istituzzjonijiet tal-iżvilupp jew istituzzjonijiet oħra ta' finanzjament pubbliku, kif ukoll minn istituzzjonijiet finanzjarji u investituri kummerċjali;

(25)  "finanzjament imħallat ta' ▌Orizzont Ewropa" tfisser appoġġ finanzjarju għal programm biex jipprovdi appoġġ lil attivitajiet ta' innovazzjoni u implimentazzjoni fis-suq, li jikkonsisti f'kombinazzjoni speċifika ta' għotja jew avvanz rimborsabbli b'investiment f'ekwità jew kwalunkwe forma ripagabbli oħra ta' appoġġ;

(25-a)  "finanzjament imħallat tal-EIC" tfisser appoġġ finanzjarju dirett mogħti taħt l-EIC lil azzjoni ta' innovazzjoni u implimentazzjoni fis-suq, li jikkonsisti f'kombinazzjoni speċifika ta' għotja jew avvanz rimborsabbli b'investiment f'ekwità jew kwalunkwe forma ripagabbli oħra ta' appoġġ;

(25a)  "azzjoni ta' riċerka u innovazzjoni" tfisser azzjoni li primarjament tikkonsisti minn attivitajiet li għandhom l-għan li jistabbilixxu għarfien ġdid u/jew li jesploraw il-fattibbiltà ta' teknoloġija, prodott, proċess, servizz jew soluzzjoni ġodda jew imtejba. Dan jista' jinkludi r-riċerka bażika u applikata, l-iżvilupp u l-integrazzjoni tat-teknoloġija, l-ittestjar, id-dimostrazzjoni u l-validazzjoni ta' prototip ta' skala żgħira f'laboratorju jew f'ambjent simulat;

(25b)  "azzjoni ta' innovazzjoni" tfisser azzjoni li primarjament tikkonsisti minn attivitajiet immirati direttament lejn il-produzzjoni ta' pjanijiet u arranġamenti jew disinji ta' prodotti, proċessi jew servizzi ġodda, mibdula jew imtejba, li possibbilment jinkludu l-prototipi, l-ittestjar, id-dimostrazzjoni, il-proġetti pilota, il-validazzjoni tal-prodotti fuq skala kbira u r-replikazzjoni fis-suq;

(25c)  "riċerka fil-fruntieri tal-għarfien tal-ERC (inkluża l-Prova tal-Kunċett tal-ERC)" tfisser azzjonijiet ta' riċerka mmexxija minn investigatur prinċipali, ospitat minn benefiċjarju wieħed jew aktar tal-ERC biss;

(25d)  "azzjoni ta' taħriġ u ta' mobbiltà" tfisser azzjoni mmirata lejn it-titjib tal-ħiliet, l-għarfien u l-prospetti tal-karriera tar-riċerkaturi abbażi tal-mobbiltà bejn il-pajjiżi, u, jekk rilevanti, bejn is-setturi jew id-dixxiplini;

(25e)  "azzjoni ta' kofinanzjament tal-programm" tfisser azzjoni biex tipprovdi kofinanzjament pluriennali lil programm ta' attivitajiet stabbilit u/jew implimentat minn entitajiet li jimmaniġġjaw u/jew jiffinanzjaw programmi ta' riċerka u innovazzjoni, għajr il-korpi ta' finanzjament tal-Unjoni. Tali programm ta' attivitajiet jista' jappoġġa n-netwerking u l-koordinazzjoni, ir-riċerka, l-innovazzjoni, l-azzjonijiet pilota, u l-azzjonijiet ta' innovazzjoni u implimentazzjoni fis-suq, l-azzjoni ta' taħriġ u ta' mobbiltà, is-sensibilizzazzjoni u l-komunikazzjoni, id-disseminazzjoni u l-użu, kwalunkwe appoġġ finanzjarju rilevanti bħalma huma għotjiet, premjijiet, akkwist, kif ukoll finanzjament imħallat ta' Orizzont Ewropa jew taħlita tagħhom. L-azzjoni ta' kofinanzjament tal-programm tista' tiġi implimentata minn dawk l-entitajiet direttament jew minn partijiet terzi f'isimhom;

(25f)  "azzjoni ta' akkwist prekummerċjali" tfisser azzjoni bil-għan primarju li jitwettaq akkwist prekummerċjali implimentat mill-benefiċjarji li jkunu awtoritajiet kontraenti jew entitajiet kontraenti;

(25g)  "azzjoni ta' akkwist pubbliku ta' soluzzjonijiet innovattivi" tfisser azzjoni bil-għan primarju li jitwettaq akkwist pubbliku konġunt jew ikkoordinat ta' soluzzjonijiet innovattivi implimentati mill-benefiċjarji li jkunu awtoritajiet kontraenti jew entitajiet kontraenti;

(25h)  "azzjoni ta' koordinazzjoni u appoġġ" tfisser azzjoni li tikkontribwixxi għall-objettivi tal-Programm, esklużi l-attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni, għajr meta ssir fil-fergħa "twessigħ tal-parteċipazzjoni u tixrid tal-eċċellenza" tal-parti "Twessigħ tal-Parteċipazzjoni u Tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka"; u koordinazzjoni minn isfel għal fuq mingħajr kofinanzjament tal-attivitajiet ta' riċerka mill-UE li tippermetti l-kooperazzjoni bejn l-entitajiet legali mill-Istati Membri u l-pajjiżi assoċjati sabiex tissaħħaħ iż-Żona Ewropea tar-Riċerka;

(25i)  "premju ta' inkoraġġiment" tfisser premju biex tingħata spinta lill-investiment f'direzzjoni partikolari, billi jispeċifika mira qabel it-twettiq tax-xogħol;

(25j)  "premju ta' rikonoxximent" tfisser premju li jikkumpensa l-kisbiet tal-passat u x-xogħol eċċellenti wara li jkun sar;

(25k)  "azzjoni ta' innovazzjoni u implimentazzjoni fis-suq" tfisser azzjoni li tankra azzjoni ta' innovazzjoni u attivitajiet oħra meħtieġa għall-implimentazzjoni ta' innovazzjoni fis-suq, inklużi l-espansjoni tal-kumpaniji filwaqt li jiġi pprovdut finanzjament imħallat minn Orizzont Ewropa (taħlita ta' finanzjament skont it-tip tal-għotja u finanzi privati);

(25l)  "azzjonijiet indiretti" tfisser attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni li l-Unjoni tipprovdilhom appoġġ finanzjarju għalihom u li jitwettqu mill-parteċipanti;

(25m)  "azzjonijiet diretti" tfisser attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni mwettqa mill-Kummissjoni permezz taċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka (JRC) tagħha;

(27)  "akkwist" tfisser akkwist kif definit fl-Artikolu 2(49) tar-Regolament Finanzjarju;

(28)  "entità affiljata" tfisser kwalunkwe entità legali kif definita fl-Artikolu 187(1) tar-Regolament Finanzjarju;

(30)  "ekosistema tal-innovazzjoni" tfisser ekosistema li tiġbor flimkien atturi jew entitajiet fil-livell tal-UE li l-għan funzjonali tagħhom huwa li jippermettu l-iżvilupp u l-innovazzjoni tat-teknoloġija. Jinkludu r-relazzjonijiet bejn riżorsi materjali (bħal fondi, tagħmir u faċilitajiet), entitajiet istituzzjonali (bħal istituzzjonijiet ta' edukazzjoni għolja u servizzi ta' appoġġ, RTOs, kumpaniji, operaturi fil-kapital ta' riskju u intermedjarji finanzjarji) u entitajiet ta' tfassil ta' politika nazzjonali, reġjonali u lokali u entitajiet ta' finanzjament;

▌

Artikolu 3

Objettivi tal-programm

1.  L-objettiv ġenerali tal-Programm huwa li jwassal l-impatt xjentifiku, teknoloġiku, ekonomiku u soċjetali tal-investimenti tal-Unjoni fir-riċerka u l-innovazzjoni biex isaħħaħ il-bażijiet xjentifiċi u teknoloġiċi tal-Unjoni u jrawwem il-kompetittività tagħha fl-Istati Membri kollha inkluż fl-industrija tagħha, iwettaq il-prijoritajiet strateġiċi tal-Unjoni u jikkontribwixxi għat-twettiq tal-objettivi u l-politiki tal-UE, jikkontribwixxi biex jiġu indirizzati l-isfidi globali, inklużi l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli billi jsegwi l-prinċipji tal-Aġenda 2030 u l-Ftehim ta' Pariġi, u biex isaħħaħ iż-Żona Ewropea tar-Riċerka. B'hekk, il-Programm għandu jimmassimizza l-valur miżjud tal-Unjoni billi jiffoka fuq objettivi u attivitajiet li ma jistgħux jitwettqu b'mod effettiv mill-Istati Membri li jaġixxu waħedhom, iżda jistgħu jitwettqu b'kooperazzjoni.

2.  Il-Programm għandu l-objettivi speċifiċi li ġejjin:

(a)  li jiżviluppa, jippromwovi u javvanza l-eċċellenza xjentifika, jappoġġa l-ħolqien u t-tixrid ta' għarfien, ħiliet, teknoloġiji u soluzzjonijiet ġodda u ta' kwalità għolja fundamentali u applikati, it-taħriġ u l-mobbiltà tar-riċerkaturi, jattira t-talent fil-livelli kollha u jikkontribwixxi għall-involviment sħiħ tar-riżerva tat-talenti tal-Unjoni f'azzjonijiet appoġġati taħt dan il-Programm;

(b)  li jiġġenera l-għarfien, isaħħaħ l-impatt tar-riċerka u l-innovazzjoni fl-iżvilupp, l-appoġġ u l-implimentazzjoni tal-politiki tal-Unjoni u jappoġġa l-aċċess għal u l-użu ta' soluzzjonijiet innovattivi fl-industrija Ewropea, b'mod partikolari fl-SMEs, u s-soċjetà biex dawn jindirizzaw l-isfidi globali, inklużi t-tibdil fil-klima u l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli;

(c)  li jrawwem il-forom kollha ta' innovazzjoni, jiffaċilita l-iżvilupp teknoloġiku, id-dimostrazzjoni u t-trasferiment tal-għarfien u tat-teknoloġija, isaħħaħ l-implimentazzjoni u l-użu ta' soluzzjonijiet innovattivi;

(d)   li jottimizza t-twassil tal-Programm għat-tisħiħ u ż-żieda tal-impatt u l-attraenza taż-Żona Ewropea tar-Riċerka, li jrawwem il-parteċipazzjonijiet ibbażati fuq l-eċċellenza mill-Istati Membri kollha, inklużi l-Istati Membri bi prestazzjoni baxxa fir-R&I, f'Orizzont Ewropa u li jiffaċilita rabtiet kollaborattivi fir-riċerka u l-innovazzjoni Ewropea.

Artikolu 4

Struttura tal-Programm

1.  Il-Programm huwa maqsum fil-partijiet li ġejjin li jikkontribwixxu għall-objettivi ġenerali u speċifiċi stabbiliti fl-Artikolu 3:

(1)  Pilastru I "Xjenza Eċċellenti" ▌bil-komponenti li ġejjin:

(a)  il-Kunsill Ewropew tar-Riċerka (ERC);

(b)  l-Azzjonijiet Marie-Skłodowska Curie (MSCA);

(c)  infrastrutturi tar-riċerka.

(2)  Pilastru II "Sfidi Globali u Kompetittività Industrijali Ewropea" bil-komponenti li ġejjin, b'kont meħud li x-xjenzi soċjali u l-istudji umanistiċi (SSH) għandu jkollhom rwol importanti fil-clusters kollha:

(a)  cluster "Saħħa";

(b)  cluster "Kultura, kreattività u soċjetà inklużiva";

(ba)  cluster "Sigurtà Ċivili għas-Soċjetà";

(c)   cluster "Diġitali, ▌Industrija u Spazju";

(d)  cluster "Klima, Enerġija u Mobbiltà";

(f)   cluster "Ikel, Bijoekonomija, Riżorsi Naturali, Agrikoltura u Ambjent";

(g)   azzjonijiet diretti mhux nukleari taċ-Ċentru Konġunt għar-Riċerka (JRC).

(3)  Pilastru III "Ewropa Innovattiva" ▌bil-komponenti li ġejjin:

(a)  il-Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni (EIC);

(b)  l-ekosistemi tal-innovazzjoni Ewropea;

(c)  l-Istitut Ewropew tal-Innovazzjoni u t-Teknoloġija (EIT) stabbilit bir-Regolament (KE) Nru 294/2008.

(4)  Parti "Twessigħ tal-parteċipazzjoni u tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka", ▌bil-komponenti li ġejjin:

(a)  it-twessigħ tal-parteċipazzjoni u t-tixrid tal-eċċellenza;

(b)  ir-riforma u t-titjib tas-Sistema Ewropea tar-R&I.

2.  Il-linji ġenerali tal-attivitajiet huma stabbiliti fl-Anness I.

Artikolu 5(25)

Riċerka u żvilupp fil-qasam tad-difiża

1.  L-attivitajiet li għandhom jiġu mwettqa taħt il-programm speċifiku msemmi fl-Artikolu 1(3)(b) u li huma stabbiliti fir-Regolament li jistabbilixxi l-Fond Ewropew għad-Difiża, għandu jkollhom enfasi esklussiva fuq ir-riċerka u l-iżvilupp fil-qasam tad-difiża, bl-objettivi u l-linji ġenerali ta' attivitajiet li ġejjin:

—  attivitajiet bil-għan li jrawmu l-kompetittività, l-effiċjenza u l-kapaċità ta' innovazzjoni tal-bażi industrijali u teknoloġika tad-difiża Ewropea.

2.  ▌Dan ir-Regolament ma japplikax għall-programm speċifiku msemmi fl-Artikolu 1(3)(b), bl-eċċezzjoni ta' dan l-Artikolu, l-Artikolu 1 ▌u l-Artikolu 9(1).

Artikolu 6(26)

Ippjanar strateġiku u implimentazzjoni u forom ta' finanzjament mill-UE

1.  Il-Programm għandu jiġi implimentat b'ġestjoni diretta skont ir-Regolament Finanzjarju jew b'ġestjoni indiretta mal-korpi ta' finanzjament imsemmija fl-Artikolu 62(1)(c) tar-Regolament Finanzjarju.

2.  Il-Programm jista' jipprovdi fondi għal azzjonijiet indiretti fi kwalunkwe waħda mill-forom stabbiliti fir-Regolament Finanzjarju, b'mod partikolari għotjiet li għandhom ikunu l-forma ewlenija ta' appoġġ fil-programm. Jista' jipprovdi wkoll finanzjament permezz ta' premjijiet, akkwisti u strumenti finanzjarji fi ħdan operazzjonijiet ta' taħlit u appoġġ ta' ekwità taħt Accelerator tal-EIC.

3.  Ir-regoli għall-parteċipazzjoni u d-disseminazzjoni stabbiliti f'dan ir-Regolament għandhom japplikaw għall-azzjonijiet indiretti.

4.  It-tipi ewlenin ta' azzjoni li għandhom jintużaw taħt il-Programma huma stabbiliti u definiti fl-Artikolu 2. Il-forom ▌ta' finanzjament, imsemmija fil-paragrafu 2, għandhom jintużaw b'mod flessibbli fl-objettivi kollha tal-Programm u l-użu tagħhom jiġi ddeterminat abbażi tal-ħtiġijiet u l-karatteristiċi tal-objettivi partikolari.

5.  Il-Programm għandu jappoġġa wkoll azzjonijiet diretti mwettqa mill-JRC. Meta dawn l-azzjonijiet jikkontribwixxu għal inizjattivi stabbiliti skont l-Artikolu 185 jew l-Artikolu 187 tat-TFUE, din il-kontribuzzjoni m'għandhiex titqies bħala parti mill-kontribuzzjoni finanzjarja allokata lil dawk l-inizjattivi.

6.  L-implimentazzjoni tal-programm speċifiku u l-KICs tal-EIT għandha tkun appoġġata minn ippjanar ▌strateġiku u trasparenti ta' attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni kif stabbilit fil-programm speċifiku, b'mod partikolari fil-każ tal-pilastru "Sfidi Globali u Kompetittività Industrijali Ewropea" ▌u jkopru wkoll attivitajiet rilevanti f'pilastri oħra u l-parti "Twessigħ tal-Parteċipazzjoni u Tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka.

Il-Kummissjoni għandha tiżgura involviment bikri tal-Istati Membri u skambji estensivi mal-Parlament Ewropew, ikkomplementati b'konsultazzjoni mal-partijiet ikkonċernati u l-pubbliku inġenerali.

L-Ippjanar Strateġiku għandu jiżgura l-allinjament ma' programmi rilevanti oħra tal-Unjoni u l-konsistenza mal-prijoritajiet u l-impenji tal-UE u jżid il-komplementarjetà u s-sinerġiji mal-programmi ta' finanzjament u l-prijoritajiet nazzjonali u reġjonali, biex b'hekk tissaħħaħ iż-ŻER. Oqsma għal missjonijiet possibbli u oqsma għal Sħubijiet Ewropej istituzzjonalizzati possibbli għandhom jiġu stabbiliti fl-Anness Va.

6a.  Meta jkun xieraq, sabiex ikun hemm aċċess aktar veloċi għall-fondi għal konsorzji kollaborattivi żgħar, tista' tiġi proposta Proċedura ta' Rotta Rapida lejn ir-Riċerka u l-Innovazzjoni (FTRI) taħt uħud mis-sejħiet għal proposti dedikati biex jintgħażlu azzjonijiet ta' riċerka u/jew innovazzjoni taħt il-partijiet "Sfidi Globali u Kompetittività Industrijali Ewropea" u "Pathfinder tal-Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni" tal-Programm Qafas.

Sejħa taħt il-Proċedura FTRI għandu jkollha l-karatteristiċi kumulattivi li ġejjin:

—  sejħiet għal proposti minn isfel għal fuq

—  żmien iqsar għall-għotja, li ma jaqbiżx is-6 xhur;

—  appoġġ ipprovdut biss lil konsorzji kollaborattivi żgħar komposti minn massimu ta' 6 entitajiet legali differenti u indipendenti;

—  appoġġ finanzjarju massimu għal kull konsorzju li ma jaqbiżx EUR 2,5 miljun.

Il-programm ta' ħidma għandu jidentifika s-sejħiet bl-użu tal-Proċedura FTRI.

7.  L-attivitajiet ta' Orizzont Ewropa għandhom ▌ jitwettqu permezz ta' sejħiet għal proposti miftuħa u kompetittivi, inkluż f'missjonijiet u fi Sħubijiet Ewropej, ħlief għall-attivitajiet imsemmija fl-Artikolu 39 dwar Premjijiet.

▌

Artikolu 6a

Prinċipji tal-Programm

1.  L-attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni mwettqa skont il-programm speċifiku msemmi fl-Artikolu 1(3)(a) u skont l-EIT għandu jkollhom enfasi esklussiva fuq l-applikazzjonijiet ċivili. It-trasferimenti baġitarji bejn l-ammont allokat lill-programm speċifiku msemmi fl-Artikolu 1(3)(a) u l-EIT u l-ammont allokat lill-programm speċifiku msemmi fl-Artikolu 1(3)(b) m'għandhomx ikunu permessi u d-duplikazzjoni mhux meħtieġa bejn iż-żewġ programmi għandha tiġi evitata.

2.  Orizzont Ewropa għandu jiżgura approċċ multidixxiplinari u, meta jkun xieraq, għandu jipprevedi l-integrazzjoni tax-xjenzi soċjali u l-istudji umanistiċi fil-clusters u fl-attivitajiet kollha żviluppati taħt il-Programm, inklużi sejħiet speċifiċi dwar suġġetti relatati mal-SSH.

3.  Il-partijiet kollaborattivi tal-Programm għandhom jiżguraw bilanċ bejn TRLs baxxi u dawk għoljin biex titkopra l-katina tal-valur kollha.

3a.  Il-Programm għandu jiżgura l-promozzjoni u l-integrazzjoni effikaċi tal-kooperazzjoni ma' pajjiżi terzi u organizzazzjonijiet u inizjattivi internazzjonali bbażati fuq il-benefiċċji reċiproċi, l-interessi tal-UE, l-impenji internazzjonali u, meta jkun xieraq, ir-reċiproċità.

4.  Il-Programm għandu jgħin lill-pajjiżi li fihom trid tiżdied il-parteċipazzjoni biex iżidu l-parteċipazzjoni f'Orizzont Ewropa u biex jippromwovu kopertura ġeografika wiesgħa fi proġetti kollaborattivi, anke permezz tat-tixrid tal-eċċellenza xjentifika, it-tisħiħ ta' rabtiet kollaborattivi ġodda, l-istimolu taċ-ċirkolazzjoni tal-imħuħ kif ukoll permezz tal-implimentazzjoni tal-Artikoli 20(3) u 45(4). Dawk l-isforzi għandhom jiġu riflessi b'miżuri proporzjonali mill-Istati Membri, anke dwar l-istabbiliment ta' salarji attraenti għar-riċerkaturi, bl-appoġġ tal-fondi tal-Unjoni, nazzjonali u reġjonali. Attenzjoni partikolari għandha tingħata lill-bilanċ ġeografiku, soġġett għas-sitwazzjoni fil-qasam tar-riċerka u l-innovazzjoni kkonċernat, fil-panels ta' evalwazzjoni u fil-korpi bħalma huma l-bordijiet u l-gruppi ta' esperti, mingħajr ma jiġu mminati l-kriterji ta' eċċellenza.

5.  Il-Programm għandu jiżgura l-promozzjoni effikaċi ta' opportunitajiet indaqs għal kulħadd, u l-implimentazzjoni tal-integrazzjoni ta' kwistjonijiet ta' ugwaljanza bejn is-sessi, u tad-dimensjoni tal-ġeneri fil-kontenut tar-riċerka u l-innovazzjoni, u għandu jkollu l-għan li jindirizza l-kawżi tal-iżbilanċ tal-ġeneri. Attenzjoni partikolari għandha tingħata lill-iżgurar, sa fejn hu possibbli, tal-bilanċ bejn il-ġeneri, fil-panels ta' evalwazzjoni u f'korpi konsultattivi rilevanti oħra bħall-bordijiet u l-gruppi ta' esperti.

5a.  Orizzont Ewropa għandu jiġi implimentat f'sinerġija ma' programmi ta' finanzjament oħra tal-Unjoni filwaqt li tiġi mfittxija simplifikazzjoni amministrattiva massima. Lista mhux eżawrjenti ta' tali sinerġiji ma' programmi ta' finanzjament oħra tal-Unjoni hija inkluża fl-Anness IV.

5b.  Il-Programm jikkontribwixxi biex jiżdied l-investiment pubbliku u privat fir-R&I fl-Istati Membri u b'hekk jgħin biex jinkiseb investiment globali ta' mill-inqas 3 % tal-prodott domestiku gross (PDG) tal-Unjoni fir-riċerka u l-iżvilupp.

6.  Il-Kummissjoni, fl-implimentazzjoni tal-Programm, għandu jkollha l-għan tas-simplifikazzjoni amministrattiva kontinwa u tat-tnaqqis tal-piż għall-applikanti u għall-benefiċjarji.

7.  Bħala parti mill-objettiv ġenerali tal-Unjoni tal-integrazzjoni tal-azzjonijiet klimatiċi fil-politiki settorjali tal-UE u l-fondi tal-UE, l-azzjonijiet taħt dan il-Programm għandhom jikkontribwixxu mill-inqas 35 % tan-nefqa għall-objettivi klimatiċi, meta jkun xieraq. L-integrazzjoni tal-azzjoni klimatika għandha tkun riflessa b'mod adegwat fil-kontenut tar-riċerka u l-innovazzjoni.

8.  Il-Programm għandu jippromwovi l-ħolqien u d-disinn konġunti permezz tal-involviment taċ-ċittadini u tas-soċjetà ċivili.

9.  Il-Programm għandu jiżgura t-trasparenza u r-responsabbiltà tal-finanzjament pubbliku fil-proġetti ta' riċerka u innovazzjoni, biex b'hekk jitħares l-interess pubbliku.

10.  Il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament rilevanti għandhom jiżguraw li jkun hemm disponibbli gwida u informazzjoni suffiċjenti għall-parteċipanti potenzjali kollha meta tiġi ppubblikata s-sejħa għal proposti, b'mod partikolari l-mudell ta' ftehim tal-għotja applikabbli.

Artikolu 7

Missjonijiet

1.  Il-missjonijiet għandhom ikunu pprogrammati fi ħdan il-pilastru "Sfidi Globali u Kompetittività Industrijali Ewropea", iżda jistgħu jibbenefikaw ukoll minn azzjonijiet imwettqa f'partijiet oħra tal-Programm kif ukoll azzjonijiet komplementarji mwettqa taħt programmi ta' finanzjament oħra tal-Unjoni. Il-missjonijiet għandhom jippermettu soluzzjonijiet li jikkompetu, li jirriżultaw f'valur miżjud u f'impatt pan-Ewropej.

2.  Il-missjonijiet għandhom jiġu definiti u implimentati skont ir-Regolament u l-Programm Speċifiku, biex jiġu żgurati l-involviment attiv u bikri tal-Istati Membri u skambji estensivi mal-Parlament Ewropew. Il-missjonijiet, l-objettivi, il-baġit, il-miri, il-kamp ta' applikazzjoni, l-indikaturi u l-objettivi intermedji tagħhom għandhom jiġu identifikati fil-Pjanijiet Strateġiċi tar-R&I jew fil-Programmi ta' Ħidma kif xieraq. L-evalwazzjoni tal-proposti taħt il-missjonijiet għandha ssir skont l-Artikolu 26.

2a.  Matul l-ewwel tliet snin tal-programm, massimu ta' 10 % tal-baġit annwali tal-Pilastru II għandu jiġi pprogrammat permezz ta' sejħiet speċifiċi għall-implimentazzjoni tal-missjonijiet. Għall-aħħar parti tal-programm, u biss wara valutazzjoni pożittiva tal-proċess tal-għażla u l-ġestjoni tal-missjoni, dan il-perċentwal jista' jiżdied. Il-Kummissjoni għandha tikkomunika s-sehem baġitarju totali ta' kull programm ta' ħidma dedikat għall-missjonijiet.

3.  Il-missjonijiet għandhom:

(a)  bl-użu tal-SDGs bħala sorsi għad-disinn u l-implimentazzjoni tagħhom, ikollhom kontenut ta' riċerka u innovazzjoni, valur miżjud tal-UE ċar, u jikkontribwixxu biex jintlaħqu l-prijoritajiet u l-impenji tal-Unjoni u l-objettivi tal-programm Orizzont Ewropa stabbiliti fl-Artikolu 3;

(aa)  ikopru oqsma ta' rilevanza Ewropea komuni, ikunu inklużivi, jinkoraġġixxu involviment wiesa' u parteċipazzjoni attiva ta' diversi tipi ta' partijiet ikkonċernati mis-setturi pubbliċi u privati, inklużi ċ-ċittadini u l-utenti aħħarin, u jagħtu riżultati tar-R&I li jistgħu jkunu ta' benefiċċju għall-Istati Membri kollha;

(b)  ikunu kuraġġużi u ta' ispirazzjoni, u allura jkollhom rilevanza u impatt xjentifiċi, teknoloġiċi, soċjetali, ekonomiċi, ambjentali jew politiċi wiesa';

(c)  jindikaw direzzjoni u objettivi ċari u jkollhom miri, li jistgħu jitkejlu u marbutin biż-żmien, u jkollhom qafas baġitarju ċar;

(d)  jintgħażlu b'mod trasparenti u jkunu ċċentrati fuq miri ambizzjużi, ibbażati fuq l-eċċellenza u bil-għan li jħallu impatt, iżda realistiċi, u fuq attivitajiet tar-riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni;

(da)  ikollhom il-kamp ta' applikazzjoni, l-iskala u l-mobilizzazzjoni meħtieġa tar-riżorsi u l-effett ta' lieva tal-fondi pubbliċi u privati addizzjonali meħtieġa biex jinkiseb ir-riżultat tal-missjoni;

(e)  jistimulaw l-attività fid-dixxiplini kollha (inklużi x-xjenzi soċjali u l-istudji umanistiċi) u jinkludu attivitajiet minn firxa wiesgħa ta' TRLs, inklużi t-TRLs aktar baxxi;

(f)  ikunu miftuħa għal approċċi u soluzzjonijiet multipli, minn isfel għal fuq, filwaqt li jitqiesu l-ħtiġijiet u l-benefiċċji umani u soċjetali u tiġi rikonoxxuta l-importanza ta' diversi kontributi biex jinkisbu dawn il-missjonijiet;

(fa)  jibbenefikaw minn sinerġiji b'mod trasparenti ma' programmi oħra tal-Unjoni oħra kif ukoll ma' ekosistemi tal-innovazzjoni nazzjonali u, meta jkun rilevanti, reġjonali.

4.  Il-Kummissjoni għandha timmonitorja u tevalwa kull missjoni skont l-Artikoli 45 u 47 u l-Anness V ta' dan ir-Regolament, inkluż il-progress lejn miri fuq medda qasira, medja u twila ta' żmien, li jkopru l-implimentazzjoni, il-monitoraġġ u l-eliminazzjoni gradwali tal-missjonijiet. Valutazzjoni tal-ewwel missjonijiet stabbiliti taħt Orizzont Ewropa għandha ssir mhux aktar tard mill-2023 u qabel ma tittieħed kwalunkwe deċiżjoni dwar il-ħolqien ta' missjonijiet ġodda, il-kontinwazzjoni, it-terminazzjoni jew ir-riorjentazzjoni ta' missjonijiet li għadhom għaddejjin. Ir-riżultati ta' din il-valutazzjoni għandhom isiru pubbliċi u għandhom jinkludu, iżda ma jkunux limitati għal, l-analiżi tal-proċess tal-għażla tagħhom u tal-governanza, il-baġit, l-enfasi u l-progress tagħhom sal-lum.

Artikolu 7a

Il-Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni

1.  Il-Kummissjoni għandha tistabbilixxi Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni (EIC) bħala punt uniku ta' servizz ġestit ċentralment għall-implimentazzjoni ta' azzjonijiet taħt il-Pilastru III "Ewropa Innovattiva" li huma relatati mal-EIC. L-EIC għandu jiffoka prinċipalment fuq innovazzjoni rivoluzzjonarja u ta' tfixkil, billi jimmira b'mod partikolari lejn l-innovazzjoni li toħloq is-swieq, filwaqt li jappoġġa wkoll it-tipi kollha ta' innovazzjoni, inklużi dawk inkrimentali. L-EIC għandu jopera skont il-prinċipji li ġejjin: il-valur miżjud ċar tal-UE, l-awtonomija, l-abbiltà li jittieħed riskju, l-effiċjenza, l-effikaċja, it-trasparenza u r-responsabbiltà.

2.  L-EIC għandu jkun miftuħ għat-tipi kollha ta' innovaturi minn individwi għal universitajiet, organizzazzjonijiet ta' riċerka u kumpaniji (SMEs, inklużi negozji ġodda u, f'każijiet eċċezzjonali, mid-caps żgħar) u minn benefiċjarji uniċi għal konsorzji multidixxiplinari. Mill-inqas 70 % tal-baġit tal-EIC għandu jkun iddedikat għal SMEs, inklużi negozji ġodda.

3.  Il-Bord tal-EIC u l-elementi tal-ġestjoni tal-EIC huma definiti fid-Deċiżjoni (UE)... [Programm Speċifiku] u l-annessi tagħha.

Artikolu 8

Sħubijiet Ewropej

1.  Partijiet minn Orizzont Ewropa jistgħu jiġu implimentati permezz ta' Sħubijiet Ewropej. L-involviment tal-Unjoni fis-Sħubijiet Ewropej jista' jkollu kwalunkwe waħda mill-forom li ġejjin:

(a)  il-parteċipazzjoni fi sħubijiet stabbiliti fuq il-bażi ta' memoranda ta' ftehim u/jew arranġamenti kuntrattwali bejn il-Kummissjoni u s-sħab imsemmija fl-Artikolu 2(3), li jispeċifikaw l-objettivi tas-sħubija, l-impenji relatati mill-partijiet involuti kollha għal kontribuzzjonijiet finanzjarji u/jew in natura tas-sħab, l-indikaturi ewlenin tal-prestazzjoni u l-indikaturi tal-impatt, l-outputs li jridu jirriżultaw u l-modalitajiet tar-rapportar. Dawn jinkludu l-identifikazzjoni ta' attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni li huma implimentati mis-sħab u mill-Programm (Sħubijiet Ewropej Koprogrammati);

(b)  il-parteċipazzjoni fi u kontribuzzjoni finanzjarja lil programm ta' attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni, li jispeċifika l-objettivi, l-indikaturi ewlenin tal-prestazzjoni u tal-impatt, u l-outputs li jridu jirriżultaw, abbażi tal-impenn tas-sħab għal kontribuzzjonijiet finanzjarji u/jew in natura u l-integrazzjoni tal-attivitajiet rilevanti tagħhom bl-użu ta' azzjoni kofinanzjata tal-Programm (Sħubijiet Kofinanzjati Ewropej);

(c)  il-parteċipazzjoni fi u kontribuzzjoni finanzjarja lil programmi ta' riċerka u innovazzjoni mwettqa minn diversi Stati Membri b'konformità mal-Artikolu 185 TFUE, jew minn korpi stabbiliti skont l-Artikolu 187 TFUE, bħalma huma l-Impriżi Konġunti, jew mill-Komunitajiet ta' Għarfien u Innovazzjoni tal-EIT b'konformità mar-Regolament EIT (Sħubijiet Ewropej Istituzzjonalizzati). Tali sħubijiet għandhom jiġu implimentati biss fejn partijiet oħra tal-programm Orizzont Ewropa, inklużi forom oħra ta' Sħubijiet Ewropej, ma jilħqux l-objettivi jew ma jiġġenerawx l-impatti meħtieġa mistennija, u jekk ikun iġġustifikat minn perspettiva fit-tul u grad għoli ta' integrazzjoni. Is-sħubijiet konformi mal-Artikolu 185 tat-TFUE jew skont l-Artikolu 187 tat-TFUE għandhom jimplimentaw ġestjoni ċentrali tal-kontribuzzjonijiet finanzjarji kollha, ħlief f'każijiet ġustifikati debitament. Fil-każ ta' ġestjoni finanzjarja ċentrali, se jsiru kontribuzzjonijiet fil-livell tal-proġett minn stat parteċipanti wieħed abbażi tal-finanzjament mitlub fi proposti minn entitajiet stabbiliti f'dak l-istat parteċipanti, dment li ma jkunx miftiehem mod ieħor bejn l-istati parteċipanti kollha kkonċernati.

Ir-regoli għal tali sħubijiet għandhom jispeċifikaw, inter alia, l-objettivi, l-indikaturi ewlenin tal-prestazzjoni u tal-impatt, u l-outputs li jridu jirriżultaw, kif ukoll l-impenji relatati għal kontribuzzjonijiet finanzjarji u/jew in natura tas-sħab.

2.  Is-Sħubijiet Ewropej għandhom:

(a)  Jiġu stabbiliti biex jindirizzaw sfidi Ewropej jew globali biss f'każijiet fejn jilħqu b'mod aktar effettiv l-objettivi ta' Orizzont Ewropa milli kieku l-Unjoni waħedha u meta mqabbel ma' forom oħra ta' appoġġ tal-Programm Qafas. Dawk il-partijiet għandu jkollhom sehem xieraq tal-baġit ta' Orizzont Ewropa. Il-biċċa l-kbira tal-baġit fil-pilastru II għandha tiġi allokata lil azzjonijiet barra s-sħubijiet Ewropej;

(b)  Jaderixxu mal-prinċipji tal-valur miżjud tal-Unjoni, it-trasparenza, il-ftuħ, l-impatt fl-Ewropa u għaliha, l-effett ta' lieva qawwi fuq skala suffiċjenti, l-impenji finanzjarji fit-tul tal-partijiet kollha involuti, il-flessibbiltà fl-implimentazzjoni, il-koerenza, il-koordinazzjoni u l-komplementarjetà ma' inizjattivi tal-Unjoni, lokali, reġjonali, nazzjonali u, fejn rilevanti, dawk internazzjonali jew sħubijiet u missjonijiet oħra;

(c)  Ikollhom approċċ taċ-ċiklu tal-ħajja ċar, ikunu limitati fiż-żmien u jinkludu l-kundizzjonijiet għat-tneħħija gradwali tal-fondi mill-Programm.

2a.  Is-Sħubijiet Ewropej skont l-Artikolu 8(1) (a u b) ta' dan ir-Regolament għandhom jiġu identifikati fil-Pjanijiet Strateġiċi tar-R&I qabel ma jiġu implimentati fil-programmi ta' ħidma.

Id-dispożizzjonijiet u l-kriterji għall-għażla, l-implimentazzjoni, il-monitoraġġ, l-evalwazzjoni u t-tneħħija gradwali tagħhom huma stabbiliti fl-Anness III.

Artikolu 8a

Rieżami tal-oqsma tal-missjonijiet u tas-sħubijiet

Mhux aktar tard mill-2023, il-Kummissjoni għandha twettaq rieżami tal-Anness Va bħala parti mill-monitoraġġ ġenerali tal-programm, inklużi missjonijiet u sħubijiet Ewropej istituzzjonalizzati abbażi tal-Artikolu 185 tat-TFUE jew l-Artikolu 187 tat-TFUE, u tippreżenta rapport dwar is-sejbiet ewlenin lill-Kunsill u lill-Parlament Ewropew.

Artikolu 9

Baġit

1.  Il-pakkett finanzjarju għall-implimentazzjoni tal-Programm Qafas għall-perjodu 2021-2027 għandu jkun ta' EUR 120 000 000 000 fi prezzijiet tal-2018 għall-programm speċifiku msemmi fl-Artikolu 1(3)(a) u, barra minn hekk, l-ammont għall-programm speċifiku msemmi fl-Artikolu 1(3)(b), kif stabbilit bir-Regolament li jistabbilixxi l-Fond Ewropew għad-Difiża.

2.  Id-distribuzzjoni indikattiva tal-ammont imsemmi fil-paragrafu 1, l-ewwel nofs sentenza, għandha tkun:

(a)  27,42 % għall-Pilastru I "Xjenza Eċċellenti u Miftuħa" għall-perjodu 2021-2027, li minnhom

(1)  17,64% għall-Kunsill Ewropew tar-Riċerka;

(2)  7,23 % għall-Azzjonijiet Marie Skłodowska-Curie;

(3)  2,55 % għall-infrastrutturi ta' riċerka;

(b)  55,48 % għall-Pilastru II "Sfidi Globali u Kompetittività Industrijali Ewropea" għall-perjodu 2021-2027, li minnhom

(1)  8,16 % għall-cluster "Saħħa";

(2)  2,50 % għall-cluster "Soċjetà Inklużiva u Kreattiva";

(2a)  2,00 % għall-cluster "Soċjetajiet Sikuri";

(3)  15,94 % għall-cluster "Diġitali, Industrija u Spazju";

(4)  15,84 % għall-cluster "Klima, Enerġija u Mobbiltà";

(5)  9,00 % għall-cluster "Ikel, Riżorsi Naturali u Agrikoltura";

(6)  2,04 % għall-azzjonijiet diretti mhux nukleari taċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka (JRC);

(c)  12,71 % għall-Pilastru III "Ewropa Innovattiva" għall-perjodu 2021-2027, li minnhom:

(1)  8,71 % għall-Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni (EIC) inkluż sa 0,53 % għall-Ekosistemi Ewropej tal-Innovazzjoni;

(2)  4 % għall-Istitut Ewropew tal-Innovazzjoni u t-Teknoloġija (EIT);

(d)  4,39 % għall-Parti "Tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka" bil-komponenti li ġejjin:

(1)  4,00 % għat-Tixrid tal-eċċellenza u t-twessigħ tal-parteċipazzjoni madwar l-Unjoni;

(2)  0,39 % għar-riforma u t-tisħiħ tas-Sistema Ewropea tar-R&I.

3.  Sabiex twieġeb għal sitwazzjonijiet mhux previsti jew żviluppi u ħtiġijiet ġodda, il-Kummissjoni tista', bil-proċedura baġitarja annwali, tiddevja mill-ammonti msemmija fil-paragrafu 2 sa massimu ta' 10 %, inkluża l-allokazzjoni tal-kontribuzzjonijiet minn pajjiżi assoċjati.

3c.  45 % tal-baġit tal-cluster "Soċjetà Inklużiva u Kreattiva" għandu jappoġġa riċerka dwar is-setturi kulturali u kreattivi, inkluż il-wirt kulturali tal-Unjoni, li għandu jinkludi EUR 300 miljun assenjati għall-ħolqien ta' Cloud għall-Wirt Kulturali Ewropew kif stabbilit fl-Anness I għall-Programm Speċifiku wara valutazzjoni tal-impatt li jrid jiġi ppreżentat lill-Parlament Ewropew.

3d.  Mill-inqas EUR 1 biljun għandhom ikunu dedikati għar-Riċerka Quantum taħt il-cluster "Diġitali, Industrija u Spazju" taħt il-Pilastru II.

4.  L-ammont imsemmi fil-paragrafu 1 għall-programm speċifiku msemmi fl-Artikolu 1(3)(a) u għall-EIT, jista' jkopri wkoll spejjeż ta' preparazzjoni, ta' monitoraġġ, kontroll, awditjar, evalwazzjoni u attivitajiet oħra u spejjeż meħtieġa għall-ġestjoni u l-implimentazzjoni tal-Programm, inkluż l-infiq amministrattiv kollu, kif ukoll l-evalwazzjoni tal-ilħuq tal-objettivi tiegħu. L-ispejjeż amministrattivi relatati mal-azzjonijiet indiretti m'għandhomx jaqbżu 5 % tal-ammont totali taħt il-Programm. Dan jista', barra minn hekk, ikopri spejjeż relatati mal-azzjonijiet ta' studji, laqgħat ta' esperti, informazzjoni u komunikazzjoni meħtieġa sa fejn dawn ikunu relatati mal-objettivi tal-Programm, kif ukoll l-ispejjeż marbuta man-netwerks tat-teknoloġija tal-informazzjoni li jiffukaw fuq l-ipproċessar u l-iskambju ta' informazzjoni, inklużi għodod tat-teknoloġija tal-informazzjoni korporattiva u assistenza oħra teknika u amministrattiva meħtieġa marbuta mal-ġestjoni tal-Programm.

5.  Jekk meħtieġ, l-approprjazzjonijiet jistgħu jiddaħħlu fil-baġit lil hinn mill-2027 biex ikopru l-ispejjeż previsti fil-paragrafu 4, sabiex jippermettu l-ġestjoni ta' azzjonijiet mhux kompletati sal-31 ta' Diċembru 2027.

6.  L-impenji baġitarji għal azzjonijiet li jkunu ta' aktar minn sena finanzjarja waħda jistgħu jinqasmu fuq diversi snin fi ħlasijiet parzjali annwali.

7.  Mingħajr preġudizzju għar-Regolament Finanzjarju, in-nefqa għall-azzjonijiet li jirriżultaw minn proġetti inklużi fl-ewwel programm ta' ħidma tista' tkun eliġibbli mill-1 ta' Jannar 2021.

▌

▌

Artikolu 10

Xjenza miftuħa

1.  Il-programm għandu jinkoraġġixxi x-xjenza miftuħa bħala approċċ għall-proċess xjentifiku bbażat fuq il-ħidma kooperattiva u t-tixrid tal-għarfien, b'mod partikolari f'konformità mal-elementi li ġejjin:

—  aċċess miftuħ għal pubblikazzjonijiet xjentifiċi li jirriżultaw minn riċerka ffinanzjata taħt il-Programm;

—  aċċess miftuħ għad-data tar-riċerka, inkluża dik li fuqha huma bbażati l-pubblikazzjonijiet xjentifiċi.

Dawn l-elementi għandhom jiġu adottati f'konformità mal-Artikolu 35(3) ta' dan ir-Regolament. Dan tal-aħħar għandu jkun ukoll f'konformità mal-prinċipju "miftuħ kemm jista' jkun, magħluq kemm meħtieġ";

1a.  Il-prinċipju tar-reċiproċità fix-xjenza miftuħa għandu jiġi promoss u mħeġġeġ fil-ftehimiet kollha ta' assoċjazzjoni u ta' kooperazzjoni ma' pajjiżi terzi, inklużi l-ftehimiet iffirmati mill-korpi ta' finanzjament fdati bil-ġestjoni indiretta tal-Programm.

2.  Ġestjoni responsabbli tad-data tar-riċerka għandha tkun żgurata f'konformità mal-prinċipji "Traċċabilità", "Aċċessibilità", "Interoperabilità" u "Riutilizzabilità" (FAIR). Għandha tingħata attenzjoni wkoll lill-preservazzjoni fit-tul tad-data.

3.  Prattiki oħra tax-xjenza miftuħa għandhom jiġu promossi u mħeġġa, anke għall-benefiċċju tal-SMEs.

Artikolu 11

Finanzjament komplementari, ikkombinat u kumulattiv

1.   Orizzont Ewropa għandu jiġi implimentat f'sinerġija ma' programmi ta' finanzjament oħra tal-Unjoni filwaqt li tiġi mfittxija simplifikazzjoni amministrattiva massima. Lista mhux eżawrjenti ta' sinerġiji ma' programmi ta' finanzjament oħra hija inkluża fl-Anness IV. Sett uniku ta' regoli għandu japplika għal azzjoni kofinanzjata tar-RŻI.

2.   Is-Siġill ta' Eċċellenza għandu jingħata għall-partijiet kollha tal-Programm. L-azzjonijiet li jingħataw ċertifikazzjoni b'Siġill ta' Eċċellenza, jew li jkunu konformi mal-kundizzjonijiet kumulattivi u paragunabbli li ġejjin:

(a)  ġew evalwati f'sejħa għal proposti skont il-Programm;

(b)  jikkonformaw mar-rekwiżiti minimi tal-kwalità ta' dik is-sejħa għal proposti;

(c)  ma jistgħux jiġu ffinanzjati skont dik is-sejħa għal proposti minħabba restrizzjonijiet baġitarji,

jistgħu jirċievu appoġġ minn fondi nazzjonali jew reġjonali, inkluż mill-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond ta' Koeżjoni, il-Fond Soċjali Ewropew+ jew il-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali, skont il-paragrafu 5 tal-Artikolu [67] tar-Regolament (UE) XX [ir-Regolament dwar Dispożizzjonijiet Komuni] u l-Artikolu [8] jew ir-Regolament (UE) XX [Finanzjament, ġestjoni u monitoraġġ tal-Politika Agrikola Komuni], mingħajr ma tkun meħtieġa xi applikazzjoni u evalwazzjoni ulterjuri u dment li t-tali azzjonijiet ikunu konsistenti mal-objettivi tal-programm ikkonċernat. Bl-eċċezzjoni tar-regoli dwar l-għajnuna mill-istat, għandhom japplikaw ir-regoli tal-Fond li jipprovdi appoġġ.

2a.   F'konformità mal-Artikolu 21 tar-Regolament (UE) XX [... Regolament dwar Dispożizzjonijiet Komuni], l-awtorità maniġerjali, fuq bażi volontarja, tista' titlob it-trasferiment ta' partijiet tal-allokazzjonijiet finanzjarji tagħha lejn Orizzont Ewropa. Ir-riżorsi trasferiti għandhom jiġu implimentati skont ir-regoli ta' Orizzont Ewropa. Barra minn hekk, il-Kummissjoni għandha tiżgura li tali fondi trasferiti jiġu allokati kompletament għall-programmi u/jew proġetti li se jiġu implimentati fl-Istat Membru jew fir-reġjun, kif applikabbli, li jkunu oriġinaw minnu.

2b.   B'awtorizzazzjoni minn qabel mill-applikanti, il-Kummissjoni għandha tinkludi l-allokazzjonijiet imsemmija f'dan l-Artikolu fis-sistema ta' informazzjoni dwar proġetti magħżula sabiex ikun permess skambju rapidu ta' informazzjoni u l-awtoritajiet ta' finanzjament ikunu jistgħu jipprovdu finanzjament għall-azzjonijiet magħżula.

Azzjoni li tkun irċeviet kontribuzzjoni minn programm ieħor tal-Unjoni tista' tirċievi wkoll kontribuzzjoni skont il-Programm, sakemm il-kontribuzzjonijiet ma jkunux ikopru l-istess kostijiet.

Artikolu 12

Pajjiżi terzi assoċjati mal-Programm

1.  Il-Programm għandu jkun miftuħ għall-assoċjazzjoni tal-pajjiżi terzi li ġejjin:

(a)  Membri tal-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Kummerċ Ħieles (EFTA) li huma membri taż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE), skont il-kundizzjonijiet stabbiliti fil-Ftehim ŻEE;

(b)  pajjiżi ta' adeżjoni, pajjiżi kandidati u kandidati potenzjali, skont il-prinċipji ġenerali u t-termini u l-kundizzjonijiet ġenerali għall-parteċipazzjoni ta' dawk il-pajjiżi fil-programmi tal-Unjoni stabbiliti fil-ftehimiet qafas rispettivi u fid-deċiżjonijiet tal-Kunsill ta' Assoċjazzjoni, jew arranġamenti simili, u skont il-kundizzjonijiet speċifiċi stabbiliti fi ftehimiet bejn l-Unjoni u dawk il-pajjiżi;

(c)  pajjiżi koperti mill-Politika Ewropea tal-Viċinat, skont il-prinċipji ġenerali u t-termini u l-kundizzjonijiet ġenerali għall-parteċipazzjoni ta' dawk il-pajjiżi fil-programmi tal-Unjoni stabbiliti fil-ftehimiet qafas rispettivi u fid-deċiżjonijiet tal-Kunsill ta' Assoċjazzjoni, jew arranġamenti simili, u skont il-kundizzjonijiet speċifiċi stabbiliti fi ftehimiet bejn l-Unjoni u dawk il-pajjiżi;

(d)  it-territorji u l-pajjiżi terzi li jissodisfaw il-kriterji kollha li ġejjin:

i.  kapaċità tajba fix-xjenza, it-teknoloġija u l-innovazzjoni;

ii.  impenn fir-rigward ta' ekonomija tas-suq miftuħa u bbażata fuq ir-regoli, inkluż trattament ġust u ekwu tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali, ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem, bl-appoġġ ta' istituzzjonijiet demokratiċi;

iii.  promozzjoni attiva ta' politiki li jtejbu l-benesseri ekonomiku u soċjali taċ-ċittadini.

L-assoċjazzjoni sħiħa jew parzjali mal-Programm ta' kull wieħed mill-pajjiżi terzi skont il-punt (d) għandha tkun ibbażata fuq valutazzjoni tal-benefiċċji għall-Unjoni. B'mod partikolari għandha tkun skont il-kundizzjonijiet stabbiliti fi ftehim speċifiku li jkopri l-parteċipazzjoni tal-pajjiż terz fi kwalunkwe programm tal-Unjoni, dment li dak il-ftehim:

–  jiżgura bilanċ ġust fir-rigward tal-kontribuzzjonijiet u l-benefiċċji tal-pajjiż terz li jipparteċipa fil-programmi tal-Unjoni;

–   jikkonferixxi d-dritt ta' koordinazzjoni ta' azzjoni taħt il-Programm dment li tkun ta' benefiċċju għall-Unjoni u li tkun żgurata l-protezzjoni tal-interess finanzjarju tal-Unjoni;

–  jistabbilixxi l-kundizzjonijiet tal-parteċipazzjoni fil-Programm, inkluż il-kalkolu ta' kontribuzzjonijiet finanzjarji għal (sotto) programmi individwali u l-ispejjeż amministrattivi tagħhom. Dawn il-kontribuzzjonijiet għandhom jikkostitwixxu dħul assenjat b'konformità mal-Artikolu 21(5) tar-Regolament Finanzjarju;

–  ma jagħtix lill-pajjiż terz is-setgħa ta' deċiżjoni dwar il-programm;

–  jiggarantixxi d-drittijiet tal-Unjoni li tiżgura ġestjoni finanzjarja soda u tipproteġi l-interessi finanzjarji tal-Unjoni.

2.  L-iskop ta' assoċjazzjoni ta' kull pajjiż terz mal-Programm għandu jqis l-objettiv li jiġi xprunat it-tkabbir ekonomiku fl-Unjoni permezz tal-innovazzjoni u għandu jevita l-eżodu ta' mħuħ mill-Unjoni. Għaldaqstant, bl-eċċezzjoni tal-membri taż-ŻEE, il-pajjiżi aderenti, il-pajjiżi kandidati u l-kandidati potenzjali, xi partijiet monobenefiċjarji tal-Programm jistgħu jiġu esklużi minn ftehim ta' assoċjazzjoni ma' xi pajjiż speċifiku, b'mod partikolari dawk dedikati lill-entitajiet privati.

3.  Il-ftehim ta' assoċjazzjoni għandu, meta jkun xieraq, jipprevedi u jfittex il-parteċipazzjoni reċiproka ta' entitajiet legali stabbiliti fl-Unjoni fi programmi ekwivalenti tal-pajjiżi assoċjati b'konformità mal-kundizzjonijiet stabbiliti fih.

4.  Il-kundizzjonijiet tal-ftehim ta' assoċjazzjoni li jiddeterminaw il-livell ta' kontribuzzjoni finanzjarja għandhom jiżguraw korrezzjoni awtomatika, kull sentejn, ta' kwalunkwe żbilanċ meta mqabbla mal-ammont li entitajiet stabbiliti f'pajjiż assoċjat jirċievu permezz tal-parteċipazzjoni fil-Programm, b'kunsiderazzjoni tal-ispejjeż fil-ġestjoni, l-eżekuzzjoni u l-operat tal-Programm.

4a.  Il-kontribuzzjonijiet tal-pajjiżi assoċjati kollha għandhom ikunu inklużi fil-partijiet rilevanti tal-Programm dment li t-tqassim tal-baġit kif speċifikat fl-Artikolu 9(2) jiġi rrispettat. Il-Kummissjoni għandha tirrapporta lill-Kunsill u lill-Parlament waqt il-proċedura baġitarja annwali l-baġit totali ta' kull parti tal-Programm, filwaqt li tidentifika kull wieħed mill-pajjiżi assoċjati, kontribuzzjonijiet individwali u l-bilanċ finanzjarju tagħhom.

TITOLU II

REGOLI GĦAL PARTEĊIPAZZJONI U DISSEMINAZZJONI

KAPITOLU I

Dispożizzjonijiet ġenerali

Artikolu 13

Korpi ta' finanzjament u azzjonijiet diretti tal-JRC

1.  Il-korpi ta' finanzjament jistgħu jitbiegħdu mir-regoli stabbiliti f'dan it-Titolu, bl-eċċezzjoni tal-Artikoli 14, 15 u 16, f'każijiet ġustifikati debitament u biss jekk dan ikun previst fl-att bażiku li jistabbilixxi l-korp ta' finanzjament jew fil-kompiti ta' implimentazzjoni baġitarja tiegħu jew, fil-każ ta' korpi ta' finanzjament skont l-Artikolu 62(1)(c)(ii), (iii) jew (v) tar-Regolament Finanzjarju, jekk huwa previst fil-ftehim ta' kontribuzzjoni u l-ħtiġiet speċifiċi operattivi tagħhom jew jekk in-natura tal-azzjoni tirrikjedi hekk.

2.  Ir-regoli stabbiliti f'dan it-Titolu m'għandhomx japplikaw għal azzjonijiet diretti mwettqa mill-JRC.

Artikolu 14

Azzjonijiet eliġibbli u prinċipji etiċi

1.  Mingħajr preġudizzju għall-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu, huma biss l-azzjonijiet li jimplimentaw l-objettivi msemmija fl-Artikolu 3 li għandhom ikunu eliġibbli għal finanzjament.

L-oqsma ta' riċerka li ġejjin m'għandhomx jiġu ffinanzjati:

(a)  attivitajiet immirati lejn il-klonazzjoni umana għal skopijiet riproduttivi;

(b)  attivitajiet maħsuba biex jimmodifikaw il-wirt ġenetiku tal-bnedmin, li jistgħu jwasslu biex tibdiliet bħal dawn isiru ereditarji(27);

(c)  attivitajiet intenzjonati li joħolqu embrijuni umani għall-iskop ta' riċerka jew għall-iskop ta' akkwist taċ-ċelloli staminali biss, inkluż b'mezzi ta' trasferiment tan-nuklei taċ-ċelloli somatiċi.

2.  Ir-riċerka fuq iċ-ċelloli staminali umani, kemm adulti kif ukoll tal-embrijuni, tista' tiġi ffinanzjata, iżda din tiddependi kemm fuq il-kontenut tal-proposta xjentifika kif ukoll fuq il-qafas legali tal-Istati Membri involuti. M'għandux jingħata finanzjament, la fl-UE u lanqas barra l-UE, għal attivitajiet ta' riċerka li huma pprojbiti fl-Istati Membri kollha. Ebda attività m'għandha tingħata finanzjament fi Stat Membru fejn tali attività hija pprojbita.

▌

Artikolu 15

Etika(28)

1.  L-azzjonijiet imwettqa taħt il-Programm għandhom ikunu konformi mal-prinċipji etiċi u l-leġiżlazzjoni rilevanti nazzjonali, tal-Unjoni u internazzjonali, inklużi l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea u l-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u l-Protokolli Supplementari tagħha.

Attenzjoni partikolari għandha tingħata lill-prinċipju tal-proporzjonalità, id-dritt għall-privatezza, id-dritt għall-protezzjoni tad-data personali, id-dritt għall-integrità fiżika u mentali ta' persuna, id-dritt għan-nondiskriminazzjoni, il-ħtieġa li jiġu żgurati l-ħarsien tal-ambjent u livelli għoljin ta' protezzjoni tas-saħħa umana.

2.  Entitajiet li jipparteċipaw fl-azzjoni għandhom jipprovdu:

(a)  awtovalutazzjoni tal-etika li tidentifika u tagħti d-dettalji prevedibbli kollha relatati ma' kwistjonijiet ta' etika b'rabta mal-objettiv, l-implimentazzjoni u l-impatt probabbli tal-attivitajiet li se jiġu ffinanzjati, inkluż konferma ta' konformità mal-paragrafu 1, u deskrizzjoni ta' kif din se tiġi żgurata;

(b)  konferma li l-attivitajiet se jikkonformaw mal-Kodiċi ta' Kondotta Ewropea għall-Integrità tar-Riċerka ppubblikata mill-Akkademji Ewropej kollha u li l-ebda attività eskluża mill-finanzjament ma tkun se titwettaq;

(c)  għall-attivitajiet imwettqa barra l-Unjoni, konferma li l-istess attivitajiet kieku kienu jitħallew jitwettqu f'xi Stat Membru; u

(d)  għall-attivitajiet li jagħmlu użu minn ċelloli staminali embrijonali tal-bniedem, kif adatt, dettalji tal-miżuri ta' liċenzjar u ta' kontroll li għandhom jittieħdu mill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri kkonċernati kif ukoll dettalji tal-approvazzjonijiet rigward l-etika li għandhom jinkisbu qabel jibdew l-attivitajiet ikkonċernati.

3.  Il-proposti għandhom jiġu skrinjati b'mod sistematiku sabiex jiġu identifikati dawk l-azzjonijiet li jqajmu kwistjonijiet ta' etika kumplessi jew serji u jissottomettuhom għal valutazzjoni tal-etika. Il-valutazzjoni tal-etika għandha titwettaq mill-Kummissjoni dment li ma tkunx iddelegata lill-korp ta' finanzjament. Għal azzjonijiet li jinvolvu l-użu ta' ċelloli staminali embrijonali tal-bniedem jew embrijuni tal-bniedem, valutazzjoni tal-etika għandha tkun mandatorja. Eżamijiet u valutazzjonijiet tal-etika għandhom jitwettqu bl-appoġġ ta' esperti tal-etika. Il-Kummissjoni u l-korpi ta' finanzjament għandhom jiżguraw it-trasparenza tal-proċeduri tal-etika mingħajr preġudizzju għall-kunfidenzjalità tal-kontenut tal-proċedura.

4.  Entitajiet li jipparteċipaw fl-azzjoni għandhom jiksbu l-approvazzjonijiet kollha jew dokumenti mandatorji oħra mingħand il-kumitati tal-etika rilevanti lokali nazzjonali jew korpi oħra bħall-awtoritajiet tal-protezzjoni tad-data qabel jinbdew l-attivitajiet rilevanti. Dawk id-dokumenti għandhom jinżammu maħżuna u jiġu pprovduti lill-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament meta jintalbu.

5.  Jekk ikun xieraq, kontrolli tal-etika għandhom jitwettqu mill-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament. Għal kwistjonijiet ta' etika kumplessi jew serji, il-kontrolli għandhom jitwettqu mill-Kummissjoni dment li ma jkunux iddelegati lill-korp ta' finanzjament.

Kontrolli tal-etika għandhom jitwettqu bl-appoġġ ta' esperti tal-etika.

6.  Azzjonijiet li ma jissodisfawx ir-rekwiżiti tal-etika msemmija fil-paragrafi 1-4, u għalhekk mhumiex etikament aċċettabbli, għandhom jiġu miċħuda jew terminati ladarba l-inaċċettabilità etika tkun ġiet stabbilita.

Artikolu 16

Sigurtà

1.  L-azzjonijiet imwettqa taħt il-Programm għandhom jikkonformaw mar-regoli applikabbli dwar is-sigurtà u b'mod partikolari r-regoli dwar il-protezzjoni tal-informazzjoni klassifikata kontra żvelar mhux awtorizzat, inkluża l-konformità ma' kwalunkwe liġi nazzjonali u tal-Unjoni rilevanti. Fil-każ ta' riċerka mwettqa barra l-Unjoni bl-użu u/jew bil-ġenerazzjoni ta' informazzjoni klassifikata, huwa meħtieġ li, minbarra l-osservanza ta' dawn ir-rekwiżiti, jiġi konkluż ftehim ta' sigurtà bejn l-Unjoni u l-pajjiż terz li fih titwettaq ir-riċerka.

2.  Meta jkun xieraq, il-proposti għandhom jinkludu awtovalutazzjoni tas-sigurtà li tidentifika kwalunkwe kwistjoni tas-sigurtà u tiddeskrivi kif dawn il-kwistjonijiet se jiġu indirizzati sabiex tiġi ssodisfata l-liġi nazzjonali u tal-Unjoni rilevanti.

3.  Meta jkun xieraq, il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament għandhom iwettqu skrutinju tas-sigurtà għall-proposti li jqajmu kwistjonijiet tas-sigurtà.

4.  Meta jkun xieraq, l-azzjonijiet għandhom ikunu konformi mad-Deċiżjoni (UE, Euratom) 2015/444, u r-regoli ta' implimentazzjoni tagħha.

5.  Entitajiet li jipparteċipaw fl-azzjoni għandhom jiżguraw protezzjoni kontra żvelar mhux awtorizzat ta' informazzjoni klassifikata użata u/jew iġġenerata mill-azzjoni. Għandhom jagħtu prova tal-approvazzjoni tas-sigurtà tal-persunal u/jew tal-faċilità mill-awtoritajiet tas-sigurtà nazzjonali rilevanti, qabel il-bidu tal-attivitajiet ikkonċernati.

6.  Jekk esperti esterni jkollhom jittrattaw informazzjoni klassifikata, l-approvazzjoni tas-sigurtà adatta għandha tkun meħtieġa qabel jinħatru dawk l-esperti.

7.  Meta jkun xieraq, il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament jistgħu jwettqu kontrolli tas-sigurtà.

▌Azzjonijiet li ma jikkonformawx mar-regoli tas-sigurtà skont dan l-Artikolu jistgħu jiġu miċħuda jew terminati fi kwalunkwe mument.

KAPITOLU II

Għotjiet

Artikolu 17

Għotjiet

Għotjiet li jaqgħu taħt il-Programm għandhom jingħataw u jiġu ġestiti skont it-Titolu VIII tar-Regolament Finanzjarju, sakemm mhux speċifikat mod ieħor f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 18

Entitajiet eliġibbli għall-parteċipazzjoni

1.  Kwalunkwe entità legali, irrispettivament mill-post fejn ġiet stabbilita, inklużi entitajiet ġuridiċi minn pajjiżi terzi mhux assoċjati jew organizzazzjoni internazzjonali, tista' tipparteċipa f'azzjonijiet taħt il-Programm, diment li l-kundizzjonijiet stabbiliti f'dan ir-Regolament ikunu ġew issodisfati flimkien ma' kwalunkwe kundizzjoni oħra stabbilita fil-programm ta' ħidma jew fis-sejħa.

2.  L-entitajiet għandhom ikunu parti minn konsorzju li għandu jinkludi mill-inqas tliet entitajiet ġuridiċi indipendenti stabbiliti fi Stat Membru ieħor jew f'pajjiż assoċjat u li mill-inqas wieħed minnhom ikun stabbilit fi Stat Membru, sakemm:

(a)  il-programm ta' ħidma ma jipprovdix mod ieħor jekk debitament iġġustifikat;

3.  L-azzjonijiet ta' riċerka fil-fruntiera tal-Kunsill Ewropew tar-Riċerka (ERC), l-azzjonijiet tal-Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni (EIC), l-azzjonijiet tat-taħriġ u l-mobilità jew azzjonijiet ta' kofinanzjament ta' programm jistgħu jiġu implimentati minn entità legali waħda jew aktar, li waħda minnhom trid tkun stabbilita fi Stat Membru jew pajjiż assoċjat abbażi ta' ftehim konkluż f'konformità mal-Artikolu 12.

4.  Azzjonijiet ta' koordinazzjoni u appoġġ jistgħu jiġu implimentati minn entità legali waħda jew aktar, li tista' tkun stabbilita fi Stat Membru, jew pajjiż assoċjat jew f'pajjiż terz ieħor.

5.  Għal azzjonijiet relatati mal-assi strateġiċi, l-interessi, is-sigurtà jew l-awtonomija tal-Unjoni, il-programm ta' ħidma jista' jipprevedi li l-parteċipazzjoni tista' tkun limitata għal dawk l-entitajiet ġuridiċi stabbiliti fi Stati Membri biss, jew dawk l-entitajiet ġuridiċi stabbiliti f'pajjiżi assoċjati jew pajjiżi terzi oħra speċifikati flimkien mal-Istati Membri.

6.  Fejn xieraq u debitament ġustifikat, il-programm ta' ħidma jista' jipprevedi kriterji ta' eliġibilità b'żieda ma' dawk stipulati fil-paragrafi 2, 3, 4, u 5 skont ir-rekwiżiti ta' politika speċifiċi jew skont in-natura u l-objettivi tal-azzjoni, inkluż in-numru ta' entitajiet ġuridiċi, it-tip ta' entità ġuridika u l-post ta' stabbiliment.

7.  Fil-każ ta' azzjonijiet li jibbenefikaw minn ammonti skont l-Artikolu 11, il-parteċipazzjoni għandha tkun limitata għal entità ġuridika waħda stabbilita fil-ġurisdizzjoni tal-Awtorità Amministrattiva deleganti, ħlief jekk ikun miftiehem mod ieħor mal-Awtorità ta' Ġestjoni u prevista fil-programm ta' ħidma.

8.  Fejn ikun indikat fil-programm ta' ħidma, il-JRC jista' jipparteċipa f'azzjonijiet.

9.  Il-JRC, organizzazzjonijiet internazzjonali Ewropej tar-riċerka u entitajiet legali maħluqa skont il-liġi tal-Unjoni għandhom jitqiesu li huma stabbiliti fi Stat Membru differenti minn dawk li fihom huma stabbilit l-entitajiet legali oħra li qed jipparteċipaw fl-azzjoni.

10.  Għall-azzjonijiet ta' riċerka fil-fruntiera, taħriġ u azzjonijiet ta' mobilità tal-Kunsill Ewropew tar-Riċerka (ERC) u fejn previst fil-programm ta' ħidma l-azzjonijiet tat-taħriġ u l-mobilità, l-organizzazzjonijiet internazzjonali bil-kwartieri ġenerali fi Stat Membru jew pajjiż assoċjat għandhom jitqiesu li huma stabbiliti f'dan l-Istat Membru jew pajjiż assoċjat.

Għal partijiet oħra tal-Programm, l-organizzazzjonijiet internazzjonali għajr organizzazzjonijiet internazzjonali tar-riċerka Ewropea għandhom jitqiesu bħala stabbiliti f'pajjiż terz mhux assoċjat.

Artikolu 19

Entitajiet eliġibbli għall-finanzjament

1.   Il-benefiċjarji huma eliġibbli għall-finanzjament jekk ikunu stabbiliti fi Stat Membru jew pajjiż assoċjat kif iddefinit fl-Artikolu 12.

Fil-każ ta' azzjonijiet li jibbenefikaw minn ammonti skont l-Artikolu 11(3), huma biss l-entitajiet stabbiliti fil-ġurisdizzjoni tal-Awtorità Maniġerjali li deleganti li għandhom ikunu eliġibbli għal finanzjament minn dawn l-ammonti.

1b.  Fil-każ ta' pajjiżi bi dħul minn baxx sa medju u b'mod eċċezzjonali fil-każ ta' pajjiżi terzi oħrajn mhux assoċjati, dawn jistgħu jkunu eliġibbli għall-fondi f'azzjoni jekk:

(a)  il-pajjiż terz ikun identifikat fil-programm ta' ħidma; kif ukoll

(b)  il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament iqisu li l-parteċipazzjoni tiegħu hija essenzjali għall-implimentazzjoni tal-azzjoni;

2.  L-entitajiet stabbiliti f'pajjiż terz mhux assoċjat ieħor għandhom ▌ iħallsu l-ispejjeż tal-parteċipazzjoni tagħhom. Jistgħu jiġu stabbiliti ftehimiet tal-R&Ż bejn dawk il-pajjiżi terzi mhux assoċjati u l-Unjoni kull fejn jitqies li jkun utli, u jista' jiġi stabbilit mekkaniżmu ta' kofinanzjament simili għal dawk maqbula fi ħdan Orizzont 2020. Dawk il-pajjiżi għandhom jiżguraw aċċess reċiproku għall-entitajiet ġuridiċi tal-Unjoni għal dawk il-programmi ta' finanzjament RŻI tal-pajjiżi, kif ukoll reċiproċità f'aċċess miftuħ għar-riżultati xjentifiċi u d-data xjentifika u għal termini ġusti u ekwitabbli għad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali.

▌

▌

3.  Entitajiet affiljati huma eliġibbli għall-finanzjament f'azzjoni jekk huma stabbiliti fi Stat Membru jew Pajjiż assoċjat ▌.

3a.  Il-Kummissjoni għandha tirrapporta lill-Parlament u lill-Kunsill, filwaqt li tispeċifika, għal kull pajjiż terz mhux assoċjat l-ammont tal-kontribuzzjonijiet finanzjarji tal-Unjoni pprovduti lill-entitajiet parteċipattivi u l-ammont tal-kontribuzzjonijiet finanzjarji pprovduti mill-istess pajjiż lill-entitajiet tal-Unjoni li jipparteċipaw fl-attivitajiet tagħhom.

Artikolu 20

Sejħiet għal proposti

1.  ▌Il-kontenut tas-sejħiet għal proposti għall-azzjonijiet kollha għandu jkun inkluż fil-programm ta' ħidma.

▌

▌

▌

3.  Jekk ikun meħtieġ biex jinkisbu l-objettivi tagħhom, is-sejħiet jistgħu jiġu ristretti, f'każijiet eċċezzjonali, biex jiġu żviluppati attivitajiet addizzjonali jew biex jiżdiedu sħab addizzjonali għal azzjonijiet eżistenti. Barra minn hekk, il-programm ta' ħidma jista' jipprevedi l-possibbiltà li entitajiet legali minn Stati Membri bi prestazzjoni baxxa fir-R&I jingħaqdu f'azzjonijiet kollaborattivi tar-R&I diġà magħżula, soġġett għall-qbil tal-konsorzju rispettiv u diment li l-entitajiet legali minn tali Stati Membri mhumiex diġà qed jipparteċipaw fih.

4.   Sejħa għal proposti mhijiex meħtieġa għal azzjonijiet ta' koordinazzjoni u appoġġ jew azzjonijiet ta' kofinanzjament ta' programm li:

(a)  jridu jitwettqu mill-JRC jew l-entitajiet ġuridiċi identifikati fil-programm ta' ħidma; kif ukoll

(b)  ma jaqgħux fi ħdan il-kamp tal-applikazzjoni ta' sejħa għal proposti, f'konformità mal-Artikolu 195(e) tar-Regolament Finanzjarju.

5.   Il-programm ta' ħidma għandu jispeċifika s-sejħiet li għalihom ser jingħataw "Siġilli ta' Eċċellenza". B'awtorizzazzjoni minn qabel mill-applikant, l-informazzjoni li tikkonċerna l-applikazzjoni u l-evalwazzjoni jistgħu jiġu kondiviżi ma' awtoritajiet finanzjarji interessati, soġġett għall-konklużjoni ta' ftehimiet ta' konfidenzjalità.

Artikolu 21

Sejħiet konġunti

Il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament jista' joħroġ sejħa konġunta għal proposti ma':

(a)  pajjiżi terzi, inklużi l-organizzazzjonijiet jew l-aġenziji xjentifiċi u teknoloġiċi tagħhom;

(b)  organizzazzjonijiet internazzjonali;

(c)  entitajiet legali mingħajr skop ta' qligħ.

Fil-każ ta' sejħa konġunta, il-konsorzji li japplikaw għandhom jissodisfaw ir-rekwiżiti previsti fl-Artikolu 18 ta' dan ir-Regolament u għandhom jiġu stabbiliti proċeduri konġunti għall-għażla u għall-evalwazzjoni tal-proposti. Il-proċeduri għandhom jinvolvu grupp bilanċjat ta' esperti maħtura minn kull parti.

Artikolu 22

L-akkwist prekummerċjali u l-akkwist ta' soluzzjonijiet innovattivi

1.  L-azzjonijiet jistgħu jinvolvu jew ikollhom bħala l-għan primarju tagħhom l-akkwist prekummerċjali jew l-akkwist pubbliku ta' soluzzjonijiet innovattivi li għandhom jitwettqu mill-benefiċjarji li huma awtoritajiet kontraenti jew entitajiet kontraenti kif definiti fid-Direttivi 2014/24/UE(29), 2014/25/UE(30) u 2009/81/KE(31).

2.  Il-proċeduri tal-akkwist:

(a)  għandhom ikunu konformi mal-prinċipji ta' trasparenza, nondiskriminazzjoni, trattament ugwali, ġestjoni finanzjarja tajba, proporzjonalità u regoli tal-kompetizzjoni;

(b)  għal akkwist prekummerċjali, fejn xieraq u mingħajr preġudizzju għall-prinċipji elenkati fil-punt (a), tista' tintuża proċedura ssimplifikata u/jew aċċellerata, u jistgħu jipprevedu kundizzjonijiet speċifiċi bħal li l-post tal-prestazzjoni tal-attivitajiet akkwistati jiġi limitat għat-territorju tal-Istati Membri u tal-Pajjiżi Assoċjati.

(c)  jistgħu jawtorizzaw l-għoti ta' kuntratti multipli fi ħdan l-istess proċedura (provenjenza multipla); kif ukoll

(d)  għandhom jipprevedu l-għoti tal-kuntratti lill-offerta(i) li toffri l-aħjar valur għall-flus waqt li tiżgura nuqqas ta' kunflitt ta' interess.

3.  Il-kuntrattur li jiġġenera riżultati fl-akkwist prekummerċjali għandu jkollu s-sjieda mill-inqas tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali involuti. L-awtoritajiet kontraenti għandhom mill-inqas igawdu d-dritt tal-aċċess mingħajr ħlas ta' drittjiet għar-riżultati għall-użu tagħhom proprju u d-dritt li jagħtu, jew jirrikjedu lill-kuntratturi li jipparteċipaw li jagħtu, liċenzji mhux esklussivi lil partijiet terzi biex jużaw ir-riżultati għall-awtorità kontraenti taħt kundizzjonijiet ġusti u raġonevoli mingħajr ebda dritt ta' subliċenzjar. Jekk kuntrattur jonqos milli jisfrutta b'mod kummerċjali r-riżultati fi żmien perjodu partikolari wara l-akkwist prekummerċjali kif identifikat fil-kuntratt, l-awtoritajiet kontraenti, wara li jkunu kkonsultaw il-kuntrattur dwar ir-raġunijiet għan-nuqqas ta' sfruttament, jistgħu jirrikjeduh li jittrasferixxi kwalunkwe sjieda tar-riżultati lill-awtoritajiet kontraenti.

▌

Artikolu 24

Il-kapaċità finanzjarja tal-applikanti

1.  Barra mill-eċċezzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 198(5) tar-Regolament Finanzjarju, il-kapaċità finanzjarja għandha tiġi vverifikata biss għall-koordinatur u biss jekk il-finanzjament mitlub mill-Unjoni għall-azzjoni jkun ugwali għal jew aktar minn EUR 500 000.

2.  Madankollu, jekk ikun hemm raġunijiet li jwasslu biex tiġi ddubitata l-kapaċità finanzjarja jew jekk ikun hemm riskju akbar minħabba l-parteċipazzjoni f'diversi azzjonijiet li jkunu għaddejjin iffinanzjati mill-programmi tal-Unjoni għar-riċerka u l-innovazzjoni, il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament għandu jivverifika wkoll il-kapaċità finanzjarja tal-applikanti l-oħra jew tal-koordinaturi taħt il-limitu msemmi fil-paragrafu 1.

3.  Jekk il-kapaċità finanzjarja hija strutturalment garantita minn entità legali oħra, il-kapaċità finanzjarja ta' din tal-aħħar għandha tiġi verifikata.

4.  F'każ ta' nuqqas ta' kapaċità finanzjarja, il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament jistgħu jagħmlu l-parteċipazzjoni kundizzjonali fuq l-għoti ta' dikjarazzjoni dwar obbligazzjoni in solidum minn entità affiljata.

5.  Il-kontribuzzjoni lejn il-Mekkaniżmu ta' Assikurazzjoni Reċiproka li hija stipulata fl-Artikolu 33 għandha titqies bħala garanzija suffiċjenti skont l-Artikolu 152 tar-Regolament Finanzjarju. L-ebda garanzija jew sigurtà addizzjonali ma tista' tiġi aċċettata minn benefiċjarji jew imposta fuqhom.

Artikolu 25

Kriterji tal-għotja u tal-għażla

1.  Proposta għandha tiġi evalwata abbażi tal-kriterji tal-għotja li ġejjin:

(a)  l-eċċellenza;

(b)  l-impatt;

(c)  il-kwalità u l-effiċjenza tal-implimentazzjoni.

2.  Il-kriterju msemmi fil-punt (a) tal-paragrafu 1 biss għandu japplika għall-proposti għall-azzjonijiet ta' riċerka fil-fruntiera tal-ERC.

3.  Il-programm ta' ħidma għandu jistabbilixxi aktar dettalji tal-applikazzjoni tal-kriterji tal-għotja stabbiliti fil-paragrafu 1, inklużi l-piżijiet, il-limiti u fejn rilevanti r-regoli biex jiġu trattati proposti ex-aequo, filwaqt li jitqiesu l-objettivi tas-sejħa għal proposti. Il-kundizzjonijiet biex jiġu ttrattati proposti ex-aequo jistgħu jinkludu, iżda mhumiex limitati, għall-kriterji li ġejjin: SMEs, ġeneru, diversità ġeografika.

3a.  Il-Kummissjoni u l-korpi ta' finanzjament l-oħra għandhom iqisu l-possibbiltà ta' proċedura ta' sottomissjoni f'żewġ stadji u, fejn adatt, proposti anonimizzati jistgħu jiġu evalwati matul l-ewwel stadju ta' evalwazzjoni abbażi ta' kriterju tal-għoti jew diversi kriterji msemmija fil-paragrafu 1.

Artikolu 26

Evalwazzjoni

1.  Il-proposti għandhom jiġu evalwati mill-kumitat evalwattiv li għandu jkun kompost minn esperti indipendenti esterni.

Fil-każ tal-attivitajiet, il-missjonijiet tal-EIC, u f'każijiet debitament ġustifikati fil-programm ta' ħidma adottat mill-Kummissjoni, il-kumitat evalwattiv jista' jkun kompost parzjalment jew, fil-każ ta' azzjonijiet ta' koordinazzjoni u appoġġ, parzjalment jew kollu kemm huwa minn rappreżentanti tal-Istituzzjonijiet tal-Unjoni jew korpi kif imsemmija fl-Artikolu 150 tar-Regolament Finanzjarju.

▌

Il-proċess ta' evalwazzjoni jista' jiġi segwit minn osservaturi indipendenti.

2.  Kull meta jkun applikabbli, il-kumitat evalwattiv għandu jikklassifika l-proposti li għaddew mil-limiti applikabbli, skont:

(a)   it-tabella tal-valutazzjoni;

(b)   il-kontribuzzjoni tagħhom għall-ksib ta' objettivi tal-politika speċifiċi, inkluż il-kostituzzjoni ta' portafoll konsistenti ta' proġetti prinċipalment għal attivitajiet tal-pathfinder tal-EIC, missjonijiet, u f'każijiet oħra debitament ġustifikati, kif stabbilit fil-programm ta' ħidma adottat mill-Kummissjoni fid-dettall.

Fil-każ tal-attivitajiet tal-EIC, missjonijiet, u f'każijiet oħra debitament ġustifikati kif stabbiliti fil-programm ta' ħidma adottat mill-Kummissjoni fid-dettall, il-kumitat evalwattiv jista' wkoll jipproponi ▌aġġustamenti għall-proposti sa fejn huwa meħtieġ għall-konsistenza tal-approċċ tal-portafoll. Dawn l-aġġustamenti għandhom ikunu f'konformità mal-kundizzjonijiet għall-parteċipazzjoni u jikkonformaw mal-prinċipju tat-trattament indaqs. Il-Kumitat tal-Programm għandu jiġi infurmat b'dawn il-każijiet.

2a.  Il-proċess ta' evalwazzjoni għandu jiġi mfassal biex jevita kwalunkwe kunflitt ta' interess u preġudizzju. It-trasparenza tal-kriterji tal-evalwazzjoni u tal-metodu ta' punteġġ tal-proposta għandha tkun garantita.

3.  F'konformità mal-Artikolu 200(7) tar-Regolament Finanzjarju, l-applikanti għandhom jirċievu reazzjonijiet fl-istadji kollha tal-evalwazzjoni u, fejn applikabbli, ir-raġunijiet għaċ-ċaħda.

4.  L-entitajiet legali stabbiliti fi Stati Membri bi prestazzjoni baxxa fir-R&I li pparteċipaw b'suċċess fil-komponent "Twessigħ tal-Parteċipazzjoni u l-Kondiviżjoni tal-Eċċellenza" għandhom jirċievu, fuq talba, rekord ta' din li il-parteċipazzjoni li jista' jakkumpanja l-proposti għall-partijiet kollaborattivi tal-programm li jikkoordinaw.

Artikolu 27

Proċedura ta' rieżami ta' evalwazzjoni, mistoqsijiet u lmenti

1.  Applikant jista' jitlob reviżjoni ta' evalwazzjoni jekk jikkonsidra li l-proċedura ta' evalwazzjoni applikabbli ma ġietx applikata b'mod korrett għall-applikazzjoni tiegħu(32).

2.  Reviżjoni ta' evalwazzjoni tapplika biss għall-aspetti proċedurali tal-evalwazzjoni, mhux għall-evalwazzjoni tal-merti tal-proposta.

2a.  Talba għal reviżjoni għandha tkun relatata ma' proposta speċifika u għandha tiġi sottomessa fi żmien 30 jum wara l-komunikazzjoni tar-riżultati tal-evalwazzjoni.

Il-kumitat tar-reviżjoni tal-evalwazzjoni għandu jagħti opinjoni tal-aspetti proċedurali u għandu jiġi presedut u jinkludi persunal tal-Kummissjoni jew tal-korp ta' finanzjament rilevanti li ma kinux involuti fl-evalwazzjoni tal-proposti. Il-kumitat jista' jirrakkomanda waħda minn dawn li ġejjin:

(a)  evalwazzjoni mill-ġdid tal-proposta primarjament minn evalwaturi mhux involuti fl-evalwazzjoni preċedenti;

(b  konferma tal-evalwazzjoni inizjali.

▌

▌

3.  Reviżjoni ta' evalwazzjoni ma għandhiex iddewwem il-proċess tal-għażla għall-proposti li mhumiex soġġetti għal rieżami.

3a.  Il-Kummissjoni għandha tiżgura l-eżistenza ta' proċedura għal parteċipanti biex ikunu jistgħu jagħmlu mistoqsijiet u lmenti diretti dwar l-involviment tagħhom f'Orizzont Ewropa. L-informazzjoni dwar kif wieħed għandu jirreġistra l-mistoqsijiet jew l-ilmenti għandha ssir disponibbli online b'mod faċli.

Artikolu 28

Żmien għall-għotja

1.  B'deroga mill-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 194(2) tar-Regolament Finanzjarju, il-perjodi li ġejjin għandhom japplikaw:

(a)  biex jiġu infurmati l-applikanti kollha bir-riżultat tal-evalwazzjoni tal-applikazzjoni tagħhom, perjodu massimu ta' ħames xhur mid-data finali għas-sottomissjoni tal-proposti kompluti;

(b)  biex jiġu ffirmati l-ftehimiet tal-għotja mal-applikanti, perjodu massimu ta' tmien xhur mid-data finali għas-sottomissjoni tal-proposti kompluti.

▌

▌

2.  Il-programm ta' ħidma ▌ jista' jistabbilixxi perjodi iqsar.

3.  Minbarra l-eċċezzjonijiet stabbiliti fit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 194(2) tar-Regolament Finanzjarju, il-perjodi msemmija fil-paragrafu 1 jistgħu jinqabżu fil-każ ta' azzjonijiet tal-ERC, missjonijiet u meta l-azzjonijiet ikunu sottomessi għal valutazzjoni tas-sigurtà jew tal-etika.

Artikolu 29

Implimentazzjoni tal-għotja

1.  Jekk benefiċjarju jonqos milli jikkonforma mal-obbligi tiegħu rigward l-implimentazzjoni teknika tal-azzjoni, il-benefiċjarji l-oħra għandhom jikkonformaw ma' dawk l-obbligi mingħajr finanzjament tal-Unjoni addizzjonali, sakemm ma jkunux espressament meħlusa minn dak l-obbligu. Ir-responsabbiltà finanzjarja ta' kull benefiċjarju għandha tkun limitata għad-dejn proprju tiegħu, soġġett għad-dispożizzjonijiet relatati mal-Mekkaniżmu ta' Assikurazzjoni Reċiproka.

2.  Il-ftehim tal-għotja jista' jistabbilixxi stadji importanti u ħlas parzjali ta' prefinanzjament relatat. Jekk l-istadji importanti ma jintlaħqux, l-azzjoni tista' tiġi sospiża, emendata jew, jekk debitament iġġustifikata, itterminata.

3.  L-azzjoni tista' tiġi terminata wkoll meta r-riżultati mistennija jkunu tilfu r-rilevanza tagħhom għall-Unjoni minħabba raġunijiet xjentifiċi jew teknoloġiċi, jew fil-każ tal-aċċelleratur tal-EIC, anke minħabba raġunijiet ekonomiċi, jew fil-każ tal-EIC u l-missjonijiet minħabba r-rilevanza tagħhom bħala parti minn portafoll ta' azzjonijiet. Il-Kummissjoni trid tgħaddi minn proċedura mal-koordinatur tal-azzjoni u jekk xieraq mal-esperti esterni qabel ma tiddeċiedi li twaqqaf azzjoni, f'konformità mal-Artikolu 133 tar-Regolament Finanzjarju.

Artikolu 29a

Mudell ta' Ftehim ta' Għotja

1.  Il-Kummissjoni għandha, f'kooperazzjoni mill-qrib mal-Istati Membri, tfassal mudelli ta' ftehimiet ta' għotja bejn il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament rilevanti u l-benefiċjarji f'konformità ma' dan ir-Regolament. Jekk tkun meħtieġa modifika sinifikanti tal-mudell ta' ftehim dwar l-għotja, fost oħrajn, fid-dawl ta' aktar semplifikazzjoni għall-benefiċjatji, il-Kummissjoni għandha, f'kooperazzjoni mill-qrib mal-Istati Membri, tirrevedih kif adatt.

2.  Il-ftehim ta' għotja għandu jistabbilixxi d-drittijiet u l-obbligi tal-parteċipanti u jew tal-Kummissjoni jew tal-korp ta' finanzjament rilevanti f'konformità ma' dan ir-Regolament. Għandu jistabbilixxi wkoll id-drittijiet u l-obbligi ta' entitajiet ġuridiċi li jsiru benefiċjarji matul l-implimentazzjoni tal-azzjoni, kif ukoll ir-rwol u l-kompiti ta' koordinatur ta' konsorzju.

Artikolu 30

Ir-rati ta' finanzjament

1.  Rata unika ta' finanzjament għal kull azzjoni għandha tapplika għall-attivitajiet kollha li tiffinanzja. Ir-rata massima għal kull azzjoni għandha tiġi stabbilita fil-programm ta' ħidma.

2.  Il-programm jista' jirrimborża sa 100 % tal-ispejjeż totali eliġibbli tal-azzjoni, ħlief għal:

(a)  azzjonijiet ta' innovazzjoni: sa 70 % tal-ispejjeż eliġibbli totali għal entitajiet ġuridiċi mingħajr skop ta' qligħ, ħlief meta l-Programm jista' jirrimborża sa 100 % tal-ispejjeż eliġibbli totali;

(b)  azzjonijiet ta' kofinanzjamant ta' programm: mill-inqas 30 % tal-ispejjeż totali eliġibbli, u f'każijiet identifikati u ġġustifikati kif meħtieġ sa 70 %.

3.  Ir-rati ta' finanzjament determinati f'dan l-Artikolu għandhom japplikaw ukoll fil-każ ta' azzjonijiet fejn il-finanzjament ikun iffissat b'rata fissa, fuq skala ta' kostijiet unitarji jew bħala somma f'daqqa għall-azzjoni sħiħa jew għal parti minnha.

Artikolu 31

Kostijiet indiretti

1.  Kostijiet eliġibbli indiretti għandhom jiġu stabbiliti bl-applikazzjoni ta' rata fissa ta' 25 % tal-kostijiet eliġibbli diretti totali, esklużi l-kostijiet eliġibbli diretti għal subkuntratti, appoġġ finanzjarju għal partijiet terzi u kwalunkwe kost ta' unità jew somma ta' darba li jinkludu kostijiet indiretti.

Fejn jixraq, spejjeż indiretti inklużi fl-ispejjeż unitarji jew somom f'daqqa għandhom jiġu kkalkulati billi tintuża r-rata fissa stabbilita fil-paragrafu 1, ħlief għal spejjeż unitarji fil-każ ta' merkanzija u servizzi fatturati internament li għandhom jiġu kkalkulati abbażi tal-ispejjeż attwali, skont il-prattika tal-kontabbiltà tal-ispejjeż tas-soltu tal-benefiċjarji.

2.  Madankollu, jekk previst fil-programm ta' ħidma l-kostijiet indiretti jistgħu jiġu dikjarati bħala somma ta' darba jew kostijiet ta' unità.

Artikolu 32

Kostijiet eliġibbli

1.  B'żieda mal-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 186 tar-Regolament Finanzjarju, għal benefiċjarji b'remunerazzjoni bbażata fuq il-proġett, il-kostijiet tal-persunal huma eliġibbli sar-remunerazzjoni li persuna titħallas għal xogħol fi proġetti tar-R&I ffinanzjati minn skemi nazzjonali inkluż imposti tas-sigurtà soċjali u kostijiet oħra marbuta mar-remunerazzjoni tal-persunal assenjat għall-azzjoni, li jirriżultaw mil-liġi nazzjonali jew mill-kuntratt ta' impjieg.

Mezzi ta' rimunerazzjoni bbażati fuq il-proġetti ta' rimunerazzjoni marbuta mal-parteċipazzjoni ta' persuna fi proġetti jkunu parti mill-prattiċi normali ta' remunerazzjoni tal-benefiċjarju u jitħallsu b'mod konsistenti.

2.  B'deroga mill-Artikolu 190(1) tar-Regolament Finanzjarju, il-kostijiet tar-riżorsi li jitħallsu minn partijiet terzi permezz ta' kontribuzzjonijiet in natura għandhom ikunu eliġibbli, sal-kostijiet eliġibbli diretti tal-parti terza.

3.  B'deroga mill-Artikolu 192 tar-Regolament Finanzjarju, id-dħul iġġenerat mill-użu tar-riżultati ma għandux jitqies bħala dħul tal-azzjoni.

3a.  Il-benefiċjarji jistgħu jużaw il-prattiki kontabilistiċi normali tagħhom biex jidentifikaw u jiddikjaraw il-kostijiet imġarrba b'rabta ma' azzjoni f'konformità mat-termini u l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-ftehim ta' għotja, skont dan ir-Regolament u l-Artikolu 186 tar-Regolament Finanzjarju.

4.  B'deroga mill-Artikolu 203(4) tar-Regolament Finanzjarju, ċertifikat dwar ir-rendikonti finanzjarji għandu jkun obbligatorju mal-pagament tal-bilanċ, jekk l-ammonti mitluba bħala spejjeż reali u l-ispejjeż unitarji kkalkulati skont il-prattiki tal-kontabbiltà tas-soltu jkunu ugwali jew aktar minn EUR 325,000.

Ċertifikati dwar dikjarazzjonijiet finanzjarji jistgħu jingħataw minn awditur estern approvat jew, fil-każ ta' korpi pubbliċi, jinħareġ minn uffiċjal pubbliku kompetenti u indipendenti skont l-Artikolu 203(4) tar-Regolament Finanzjarju.

4a.  Fejn xieraq, għall-għotjiet ta' taħriġ u mobilità tal-MSCA, il-kontribuzzjoni tal-UE għandha tqis kif xieraq kwalunkwe spiża addizzjonali tal-benefiċjarju relatata mal-liv tal-maternità jew tal-ġenituri, il-liv għal mard, il-liv speċjali jew il-bidla fir-reklutaġġ tal-organizzazzjoni ospitanti jew fl-istatus ta' familja tar-riċerkatur matul il-perjodu ta' validità tal-ftehim ta' għotja.

4b.  Il-kostijiet relatati mal-aċċess miftuħ, inklużi l-pjanijiet ta' ġestjoni tad-data, għandhom ikunu eliġibbli għal rimborż kif stipulat aktar fil-ftehim ta' għotja.

Artikolu 33

Mekkaniżmu tal-Assikurazzjoni Reċiproka

1.  Mekkaniżmu tal-Assikurazzjoni Reċiproka (il-"Mekkaniżmu") huwa b'dan stabbilit u għandu jissostitwixxi u jieħu post il-fond imwaqqaf skont l-Artikolu 38 tar-Regolament (UE) Nru 1290/2013. Il-Mekkaniżmu għandu jkopri r-riskju assoċjat man-nuqqas ta' rkupru ta' somom dovuti mill-benefiċjarji:

(a)  lill-Kummissjoni taħt id-Deċiżjoni Nru 1982/2006/KE,

(b)  lill-Kummissjoni u korpi tal-Unjoni taħt "Orizzont 2020",

(c)  lill-Kummissjoni u korpi ta' finanzjament taħt il-Programm.

Il-kopertura tar-riskju rigward il-korpi ta' finanzjament imsemmija fil-punt c) tal-ewwel subparagrafu tista' tiġi implimentata permezz ta' sistema ta' kopertura indiretta stabbilita fil-ftehim applikabbli filwaqt li titqies in-natura tal-korp ta' finanzjament.

2.  Il-Mekkaniżmu għandu jiġi ġestit mill-Unjoni, irrappreżentata mill-Kummissjoni li taġixxi bħala aġent eżekuttiv. Il-Kummissjoni għandha tistabbilixxi regoli speċifiċi għat-tħaddim tal-Mekkaniżmu.

3.  Il-benefiċjarji għandhom jagħmlu kontribuzzjoni ta' 5% tal-finanzjament tal-Unjoni għall-azzjoni. Abbażi ta' evalwazzjonijiet perjodiċi trasparenti, din il-kontribuzzjoni tista' tittella' mill-Kummissjoni sa 8 % jew tista' titnaqqas inqas minn 5 %. Il-kontribuzzjoni tal-benefiċjarji għall-Mekkaniżmu għandha tiġi kkumpensata mill-prefinanzjament inizjali u titħallas lill-Mekkaniżmu f'isem il-benefiċjarji, u f'ebda ċirkostanza ma għandha taqbeż l-ammont tal-prefinanzjament inizjali.

4.  Il-kontribuzzjoni tal-benefiċjarji għandhom jintbagħtu lura mal-pagament tal-bilanċ.

5.  Kwalunkwe ritorn finanzjarju ġġenerat mill-Mekkaniżmu għandu jiżdied mal-Mekkaniżmu. Jekk ir-ritorn huwa insuffiċjenti, il-Mekkaniżmu ma għandux jintervjeni u l-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament għandu jirkupra direttament mill-benefiċjarji jew partijiet terzi kwalunkwe ammont dovut.

6.  L-ammonti rkuprati mill-Fond għandhom jikkostitwixxu dħul assenjat lill-Mekkaniżmu fi ħdan it-tifsira tal-Artikolu 21(5) tar-Regolament Finanzjarju. Ladarba l-għotjiet kollha li r-riskju tagħhom huwa kopert direttament jew indirettament mill-Mekkaniżmu jkunu ġew kompletati, kwalunkwe somma li jkun għad fadal għandha tiġi rkuprata mill-Kummissjoni u mdaħħla fil-baġit tal-Unjoni, soġġett għad-deċiżjonijiet tal-awtorità leġiżlattiva.

7.  Il-Mekkaniżmu jista' jiġi estiż għall-benefiċjarji ta' kwalunkwe programm ieħor direttament amministrat mill-Unjoni. Il-Kummissjoni għandha tadotta modalitajiet għall-parteċipazzjoni tal-benefiċjarji ta' programmi oħrajn.

Artikolu 34

Sjieda u protezzjoni

1.  Il-benefiċjarji għandu jkollhom is-sjieda tar-riżultati li jiġġeneraw. Huma għandhom jiżguraw li kwalunkwe dritt tal-impjegati tagħhom jew ta' kwalunkwe parti oħra fir-rigward tar-riżultati jista' jiġi eżerċitat b'mod kompatibbli mal-obbligi tal-benefiċjarji f'konformità mat-termini u l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-ftehim tal-għotja.

Żewġ benefiċjarji jew aktar għandu jkollhom is-sjieda konġunta tar-riżultati jekk:

(a)  huma ġġenerawhom b'mod konġunt; kif ukoll

(b)  mhuwiex possibbli li:

(i)  tkun stabbilita l-kontribuzzjoni rispettiva ta' kull benefiċjarju,

jew

(ii)  tisseparahom meta tapplika għal, tikseb jew iżżomm il-protezzjoni tagħhom.

Is-sidien konġunti għandhom jaqblu bil-miktub dwar l-allokazzjoni u t-termini tal-eżerċizzju tas-sjieda konġunta tagħhom. Sakemm ma jiġix miftiehem mod ieħor fil-Ftehim tal-Konsorzju jew fil-ftehim ta' sjieda konġunta, kull sid konġunt jista' jagħti liċenzji mhux esklussivi lil partijiet terzi sabiex jużaw ir-riżultati pposseduti b'mod konġunt (mingħajr ebda dritt ta' subliċenzjar), jekk is-sidien konġunti l-oħra jingħataw avviż minn qabel u kumpens ġust u raġonevoli. Is-sidien konġunti jistgħu jaqblu bil-miktub li japplikaw sistema oħra minflok sjieda konġunta.

2.  Il-benefiċjarji li jkunu rċevew finanzjament mill-Unjoni għandhom jipproteġu b'mod adegwat ir-riżultati tagħhom jekk protezzjoni hija possibbli u ġġustifikata, waqt li jqisu l-kunsiderazzjonijiet kollha rilevanti, inklużi l-prospetti għal użu kummerċjali u kwalunkwe interess leġittimu ieħor. Meta jiddeċiedu fuq il-protezzjoni, il-benefiċjarji għandhom jikkunsidraw l-interessi leġittimi tal-benefiċjarji l-oħra fl-azzjoni.

Artikolu 35

Użu u disseminazzjoni

1.  Kull parteċipant li jkun irċieva finanzjament mill-Unjoni għandu juża l-aqwa sforzi tiegħu biex juża r-riżultati li jippossjedi, jew li jara li jiġu użati minn entità legali oħra. L-isfruttament jista' jsir direttament mill-benefiċjarji jew indirettament, b'mod partikolari permezz tat-trasferiment u l-liċenzjar tar-riżultati skont l-Artikolu 36.

Il-programm ta' ħidma jista' jipprevedi obbligi ta' sfruttament addizzjonali.

Jekk minkejja l-akbar sforzi tal-benefiċjarju sabiex jisfrutta r-riżultati tiegħu direttament jew indirettament ebda sfruttament ma jseħħ fi żmien perjodu partikolari kif identifikati fil-ftehim tal-għotja, il-benefiċjarju għandu juża pjattaforma elettronika xierqa kif identifikat fil-ftehim tal-għotja biex isib partijiet ikkonċernati ħalli jisfruttaw dawk ir-riżultati. Jekk ikun iġġustifikat abbażi ta' talba tal-benefiċjarju, dan l-obbligu jista' jiġi rinunzjat.

2.  Il-benefiċjarji għandhom jiddisseminaw ir-riżultati malli jkun fattibbli, f'format miftuħ għall-pubbliku, soġġett għal kwalunkwe restrizzjoni minħabba l-protezzjoni tal-proprjetà intellettwali, ir-regoli tas-sigurtà jew l-interessi leġittimi ▌.

Il-programm ta' ħidma jista' jipprevedi obbligi ta' tixrid addizzjonali filwaqt li jissalvagwardja l-interessi ekonomiċi u xjentifiċi tal-Unjoni.

3.  Il-benefiċjarji għandhom jiżguraw li l-aċċess miftuħ għall-pubblikazzjonijiet xjentifiċi japplika skont it-termini u l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-ftehim tal-għotja. B'mod partikolari, il-benefiċjarji għandhom jiżguraw li huma jew l-awturi jżommu biżżejjed drittijiet tal-proprjetà intellettwali sabiex jikkonformaw mar-rekwiżiti tagħhom ta' aċċess miftuħ.

Aċċess miftuħ għad-data tar-riċerka għandu jkun ir-regola ġenerali skont it-termini u l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-ftehim ta' għotja, li jiżgura l-possibbiltà ta' eċċezzjonijiet skont il-prinċipju "miftuħ kemm jista' jkun, magħluq kemm meħtieġ", filwaqt li jittieħdu f'kunsiderazzjoni l-interessi leġittimi tal-benefiċjarji inkluż l-isfruttament kummerċjali u kwalunkwe restrizzjoni, bħar-regoli tal-protezzjoni tad-data, tal-privatezza, tal-kunfidenzjalità, tas-sigrieti kummerċjali, tal-interessi kompetittivi tal-Unjoni, regoli tas-sigurtà jew regoli tal-proprjetà intellettwali.

Il-programm ta' ħidma jista' jipprevedi inċentivi jew obbligi addizzjonali għall-adeżjoni mal-prattiki tax-xjenza miftuħa.

4.  Il-benefiċjarji għandhom jamministraw id-data tar-riċerka kollha ġġenerata f'azzjoni ta' Orizzont Ewropa skont il-prinċipji FAIR u f'konformità mat-termini u l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-ftehim tal-għotja u għandhom jistabbilixxu Pjan ta' Ġestjoni tad-Data.

Il-programm ta' ħidma jista' jipprevedi, fejn ġustifikat, obbligi addizzjonali li jintuża l-Cloud Ewropew tax-Xjenza Miftuħa (EOSC) għall-ħżin u l-għoti tal-aċċess għad-data tar-riċerka.

5.  Il-benefiċjarji li għandhom l-intenzjoni li jiddisseminaw ir-riżultati tagħhom għandhom jagħtu avviż minn qabel lill-benefiċjarji l-oħra fl-azzjoni. Kwalunkwe benefiċjarju ieħor jista' joġġezzjona jekk jista juri li d-disseminazzjoni intenzjonata ser tkun ta' dannu sinifikanti għall-interessi leġittimi tiegħu fir-rigward tar-riżultati jew tat-tagħrif eżistenti tiegħu. F'tali każijiet, id-disseminazzjoni ma tistax isseħħ sakemm jittieħdu passi adatti biex ikunu salvagwardjati dawk l-interessi leġittimi.

6.  Sakemm il-programm ta' ħidma ma jipprevedix mod ieħor, il-proposti għandhom jinkludu pjan għall-isfruttament u t-tixrid tar-riżultati. Jekk l-isfruttament mistenni jinvolvi l-iżvilupp, il-ħolqien, il-manifattura u l-kummerċjalizzazzjoni ta' prodott jew proċess, jew il-ħolqien u l-għoti ta' servizz, il-pjan għandu jinkludi strateġija għal sfruttament bħal dan. Jekk il-pjan jipprevedi sfruttament primarjament f'pajjiżi terzi mhux assoċjati, l-entitajiet ġuridiċi għandhom jispjegaw kif dan l-isfruttament għadu fl-interess tal-Unjoni.

Il-benefiċjarji għandhom jaġġornaw il-pjan matul u wara t-tmiem tal-azzjoni, f'konformità mal-ftehim ta' għotja.

7.  Għall-finijiet tal-monitoraġġ u tad-disseminazzjoni mill-Kummissjoni jew mill-korp ta' finanzjament, il-benefiċjarji għandhom jipprovdu kwalunkwe informazzjoni neċessarja dwar l-użu u d-disseminazzjoni tar-riżultati tagħhom, f'konformità mal-kundizzjonijiet stabbiliti fil-ftehim ta' għotja. Soġġett għall-interessi leġittimi tal-benefiċjarji, tali informazzjoni għandha tkun disponibbli għall-pubbliku.

Artikolu 36

Trasferiment u liċenzjar

1.  Il-benefiċjarji jistgħu jittrasferixxi s-sjieda tar-riżultati tagħhom. Huma għandhom jiżguraw li l-obbligi tagħhom japplikaw ukoll għas-sid il-ġdid u li dan tal-aħħar għandu l-obbligu li jgħaddihom fi kwalunkwe trasferiment sussegwenti.

2.  Sakemm ma jkunx miftiehem mod ieħor bil-miktub dwar partijiet terzi identifikati speċifikament, inklużi Entitajiet Affiljati, u dwar l-Entitajiet Affiljati tiegħu jew sakemm ikun impossibbli skont il-liġi applikabbli, il-benefiċjarji li għandhom l-intenzjoni li jittrasferixxiu s-sjieda tar-riżultati għandhom jagħtu avviż minn qabel lill-benefiċjarji l-oħra li għad għandhom drittijiet ta' aċċess għar-riżultati. In-notifika trid tinkludi informazzjoni suffiċjenti dwar is-sid il-ġdid biex benefiċjarju jkun jista' jivvaluta l-effetti fuq id-drittijiet ta' aċċess tiegħu.

Sakemm ma jkunx miftiehem mod ieħor bil-miktub dwar partijiet terzi identifikati speċifikament, inklużi Entitajiet Affiljati, u dwar l-Entitajiet Affiljati tiegħu, benefiċjarju jista' joġġezzjona għat-trasferiment jekk ikun jista' juri li t-trasferiment ser jaffettwalu ħażin id-drittijiet ta' aċċess tiegħu. F'dan il-każ, it-trasferiment ma jistax iseħħ sakemm ma jkunx intlaħaq ftehim bejn il-benefiċjarji kkonċernati. Il-ftehim tal-għotja għandu jistabbilixxi skadenzi f'dan ir-rigward.

3.  Il-benefiċjarji jistgħu jagħtu liċenzji għar-riżultati tiegħu jew b'mod ieħor jagħtu d-dritt li jisfruttawhom, inkluż fuq bażi esklussiva, jekk dan ma jkunx jaffettwa l-konformità mal-obbligi tagħhom. Liċenzji esklussivi għal riżultati jistgħu jingħataw soġġetti għall-approvazzjoni mill-parteċipanti l-oħra kollha kkonċernati li huma ser jirrinunzjaw għad-drittijiet ta' aċċess tagħhom għalihom.

4.  Meta dan ikun ġustifikat, il-ftehim dwar l-għotja għandu jistabbilixxi d-dritt għall-Kummissjoni jew għall-korp ta' finanzjament li joġġezzjona għal trasferimenti ta' pussess tar-riżultati, jew għall-għotjiet ta' liċenzja esklussiva fir-rigward tar-riżultati, jekk:

(a)  il-benefiċjarji li jiġġeneraw ir-riżultati jkunu rċevew finanzjament mill-Unjoni;

(b)  it-trasferiment jew l-liċenzja lil entità ġuridika stabbilita f'pajjiż terz mhux assoċjat; kif ukoll

(c)  it-trasferiment jew il-liċenzja mhumiex konformi mal-interessi tal-Unjoni.

Jekk id-dritt ta' oġġezzjoni japplika, il-benefiċjarju għandu jagħtu avviż minn qabel. Id-dritt ta' oġġezzjoni jista' jiġi rrinunzjat bil-miktub rigward trasferimenti jew għotjiet lil entitajiet legali identifikati speċifikament jekk hemm fis-seħħ miżuri li jissalvagwardjaw l-interessi tal-Unjoni.

Artikolu 37

Drittijiet ta' aċċess

1.  Il-prinċipji dwar id-drittijiet ta' aċċess li ġejjin għandhom japplikaw:

(a)  talba biex jiġu eżerċitati drittijiet ta' aċċess jew kull rinunzja ta' drittijiet ta' aċċess għandha ssir bil-miktub;

(b)  sakemm ma jkunx miftiehem mod ieħor ma' min jagħti l-konċessjoni, id-drittijiet tal-aċċess ma jinkludux id-dritt għal sottoliċenzja;

(c)  il-benefiċjarji għandhom jinfurmaw lil xulxin qabel l-adeżjoni tagħhom għall-ftehim tal-għotja rigward kwalunkwe restrizzjoni għall-għoti ta' aċċess għat-tagħrif eżistenti tagħhom;

(d)  jekk benefiċjarju m'għadux aktar involut fl-azzjoni, dan ma għandux jaffettwa l-obbligu tiegħu li jagħti aċċess;

(e)  jekk benefiċjarju jonqos mill-obbligi tiegħu, il-benefiċjarji jistgħu jaqblu li huwa m'għandux aktar id-drittijiet ta' aċċess.

2.  Il-benefiċjarji għandhom jagħtu aċċess għal:

(a)  ir-riżultati tagħhom mingħajr ħlas ta' drittjiet lil kwalunkwe benefiċjarju ieħor fl-azzjoni li għandu bżonnhom biex jimplimenta l-kompiti tiegħu stess;

(b)  l-isfond tagħhom lil kwalunkwe benefiċjarju ieħor fl-azzjoni li għandu bżonnu biex jimplimenta l-kompiti tiegħu, soġġett għal kwalunkwe restrizzjoni msemmija fil-paragrafu 1(c); it-tali aċċess għandu jingħata ħieles mir-royalties, sakemm ma jiġix miftiehem mod ieħor mill-benefiċjarji qabel l-adeżjoni tagħhom għall-ftehim dwar l-għotja;

(c)  ir-riżultati tagħhom u, soġġett għal kwalunkwe restrizzjoni msemmija fil-paragrafu 1(c), l-isfond tagħhom lil kwalunkwe benefiċjarju ieħor fl-azzjoni li għandu bżonnu biex jisfrutta r-riżultati tiegħu stess; dak l-aċċess għandu jingħata taħt kundizzjonijiet ġusti u raġonevoli li jridu jiġu miftiehma.

3.  Sakemm ma jkunx miftiehem mod ieħor mill-benefiċjarji, huma għandhom ukoll jagħtu aċċess għar-riżultati tagħhom u, soġġett għal kwalunkwe restrizzjoni msemmija fil-paragrafu 1(c), l-isfond tagħhom lil entità ġuridika li:

(a)  hija stabbilita fi Stat Membru jew pajjiż assoċjat;

(b)  hija taħt il-kontroll dirett jew indirett ta' benefiċjarju ieħor, jew hija taħt l-istess kontroll dirett jew indirett bħal dak il-benefiċjarju, jew hija qiegħda tikkontrolla direttament jew indirettament lil dak il-benefiċjarju; kif ukoll

(c)  teħtieġ l-aċċess biex tuża r-riżultati ta' dak il-benefiċjarju, f'konformità mal-obbligu ta' użu tal-benefiċjarju.

L-aċċess għandu jingħata taħt kundizzjonijiet ġusti u raġonevoli li jridu jiġu miftiehma.

4.  Talba għal aċċess għal skop ta' użu tista' ssir sa sena wara t-tmiem tal-azzjoni, sakemm il-benefiċjarji ma jaqblux dwar limitu ta' żmien differenti.

5.  Il-benefiċjarji li jkunu rċevew finanzjament mill-Unjoni għandhom jagħtu l-aċċess għar-riżultati tagħhom mingħajr ħlas ta' drittjiet lill-istituzzjonijiet, il-korpi, l-uffiċċji jew l-aġenziji tal-Unjoni bil-għan li jiżviluppaw, jimplimentaw u jimmonitorjaw il-politiki jew il-programmi tal-Unjoni. L-aċċess għandu jkun limitat għall-użu mhux kummerċajli u mhux kompetittiv.

Drittijiet ta' aċċess bħal dawn m'għandhomx jestendu għat-tagħrif eżistenti tal-benefiċjarji.

F'azzjonijiet taħt ir-raggruppament "Sigurtà Ċivili għas-Soċjetà", il-benefiċjarji li jkunu rċevew finanzjament mill-Unjoni għandhom ukoll jagħtu aċċess għar-riżultati tagħhom fuq bażi mingħajr ħlas ta' royalties lill-awtoritajiet nazzjonali tal-Istati Membri, għall-iżvilupp, l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-politiki jew il-programmi tagħhom f'dak il-qasam. L-aċċess għandu jkun limitat għal użu mhux kummerċajli u mhux kompetittiv u għandu jingħata fuq ftehim bilaterali li jiddefinixxi l-kundizzjonijiet speċifiċi bil-għan li jiġi żgurat li dawk id-drittijiet jintużaw biss għall-fini intenzjonat u li obbligi ta' kunfidenzjalità adatti jkunu fis-seħħ. L-Istat Membru, l-istituzzjoni, il-korp, l-uffiċċju jew l-aġenzija tal-Unjoni li tagħmel it-talba għandha tinnotifika lill-Istati Membri kollha dwar talbiet bħal dawn.

6.  Il-programm ta' ħidma jista' jipprevedi, fejn xieraq, drittijiet ta' aċċess addizzjonali.

Artikolu 38

Dispożizzjonijiet speċifiċi ▌

Regoli speċifiċi dwar is-sjieda, l-isfruttar u t-tixrid, it-trasferiment u l-liċenzjar kif ukoll id-drittijiet tal-aċċess jistgħu japplikaw għall-azzjonijiet tal-ERC, l-azzjonijiet ta' taħriġ u ta' mobbilità, l-azzjonijiet ta' akkwist prekummerċjali, l-azzjonijiet ta' akkwist pubbliku ta' soluzzjonijiet innovattivi, l-azzjonijiet kofinanzjati tal-programm u l-azzjonijiet ta' koordinazzjoni u appoġġ.

Dawn ir-regoli speċifiċi għandhom jiġu stipulati fil-ftehim ta' għotja u ma għandhomx ibiddlu l-prinċipji u l-obbligi dwar l-aċċess miftuħ.

▌

Artikolu 39

Premjijiet

1.  Premjijiet li jaqgħu taħt il-Programm għandhom jingħataw u jiġu ġestiti skont it-Titolu IX tar-Regolament Finanzjarju, sakemm mhux speċifikat mod ieħor f'dan il-Kapitolu.

2.  Kwalunkwe entità legali, irrispettivament mill-post ta' stabbiliment tagħha, tista' tipparteċipa f'kuntest, sakemm ma jkunx stabbilit mod ieħor fil-programm ta' ħidma jew ir-regoli tal-kuntest.

3.  Il-Kummissjoni jew il-korp tal-iffinanzjar jistgħu, fejn xieraq, jorganizzaw premijiet ma':

(a)  Korpi oħra tal-Unjoni;

(b)  pajjiżi terzi, inklużi l-organizzazzjonijiet jew l-aġenziji xjentifiċi u teknoloġiċi tagħhom;

(c)  organizzazzjonijiet internazzjonali; jew

(d)  entitajiet legali mingħajr skop ta' qligħ.

4.  Il-programm ta' ħidma jew ir-regoli tal-kuntest għandhom jinkludu obbligi dwar il-komunikazzjoni, u fejn adatt, l-isfruttament, id-disseminazzjoni, is-sjieda u d-drittijiet ta' aċċess, inklużi d-dispożizzjonijiet dwar il-liċenzji.

KAPITOLU IV

Akkwisti

Artikolu 40

Akkwisti

1.  L-akkwist li jaqa' taħt il-Programm għandhom jingħataw u jiġu ġestiti skont it-Titolu VII tar-Regolament Finanzjarju, sakemm mhux speċifikat mod ieħor f'dan il-Kapitolu.

2.  L-akkwist jista' wkoll jieħu il-forma ta' akkwist pre-kummerċjali jew ta' akkwist ta' soluzzjonijiet innovattivi mwettqa mill-Kummissjoni jew mill-korp ta' finanzjament għan-nom tagħhom stess jew flimkien ma' awtoritajiet kontraenti mill-Istati Membri u pajjiżi assoċjati. F'dan il-każ, għandhom japplikaw ir-regoli stabbiliti fl-Artikolu 22.

KAPITOLU V

Operazzjonijiet ta' taħlit u finanzjament imħallat

Artikolu 41

Operazzjonijiet ta' taħlit

L-operazzjonijiet ta' taħlit skont dan il-Programm għandhom jiġu implimentati skont il-Programm InvestEU u t-Titolu X tar-Regolament Finanzjarju.

Artikolu 42

Orizzont Ewropa u finanzjament imħallat tal-EIC

1.  Il-komponenti tal-għotja u l-avvanz rimborżabbli ta' Orizzont Ewropa jew il-finanzjament imħallat tal-EIC għandhom ikunu soġġetti għall-Artikoli 30 sa 33.

2.  Il-finanzjament imħallat tal-EIC għandu jiġi implimentat skont l-Artikolu 43. L-appoġġ skont il-finanzjament imħallat tal-EIC jista' jingħata sakemm l-azzjoni tista' tkun iffinanzjata bħala operazzjoni ta' taħlit jew bħala operazzjoni ta' finanzjament u investiment kompletament koperta mill-garanzija tal-UE skont InvestEU. B'deroga mill-Artikolu 209 tar-Regolament Finanzjarju, il-kundizzjonijiet stabbiliti fil-paragrafu (2) u, b'mod partikolari, il-paragrafu (a) u (d), ma għandhomx japplikaw meta ssir l-għotja ta' finanzjament imħallat tal-EIC

3.  Il-finanzjament imħallat ta' Orizzont Ewropa jista' jingħata lil kofond tal-programm meta programm konġunt tal-Istati Membri u pajjiżi assoċjati jipprevedi l-iskjerament ta' strumenti finanzjarji b'appoġġ tal-azzjonijiet magħżula. L-evalwazzjoni u l-għażla ta' azzjonijiet bħal dawn għandhom isiru skont l-Artikoli 11, 19, 20, 24, 25, u 26. Il-modalitajiet tal-implimentazzjoni tal-finanzjament imħallat ta' Orizzont Ewropa għandhom jikkonformaw mal-Artikolu 29, b'analoġija mal-Artikolu 43(9) u mal-kundizzjonijiet addizzjonali u ġġustifikati ddefiniti fil-programm ta' ħidma.

4.  Il-ħlasijiet lura inkluż l-avvanzi rimoborżati u d-dħul ta' Orizzont Ewropa u l-finanzjament imħallat tal-EIC għandhom jitqiesu bħala dħul assenjat intern skont l-Artikoli 21(3)(f) u 21(4) tar-Regolament Finanzjarju.

5.  Orizzont Ewropa u l-finanzjament imħallat tal-EIC għandhom ikunu provduti b'mod li jippromwovi l-kompetittività tal-Unjoni filwaqt li jevita d-distorsjoni tal-kompetizzjoni fis-suq intern.

Artikolu 42a

Il-Pathfinder

1.  Il-Pathfinder għandu jipprovdi għotjiet għal proġetti innovattivi ta' riskju għoli li jiġu implimentati minn konsorzji jew monobenefiċjarji, bil-għan li jiġu żviluppati innovazzjonijiet radikali u opportunitajiet ġodda għas-suq. Il-Pathfinder ser jipprovdi appoġġ għall-istadji bikrija tar-riċerka u l-iżvilupp xjentifiku, teknoloġiku jew rivoluzjonarji, inkluża l-prova tal-kunċett u l-prototipi għall-validazzjoni teknoloġika.

Il-Pathfinder ser jiġi primarjament implimentat permezz ta' sejħa miftuħa għal proposti minn isfel għal fuq b'dati ta' skadenza regolari kull sena u ser jipprevedi wkoll sfidi kompetittivi sabiex jiżviluppa objettivi strateġiċi ewlenin li jeħtieġu ħsieb rivoluzjonarju u radikali.

2.  L-attivitajiet ta' Tranżizzjoni tal-Pathfinder għandhom jgħinu lil kull tip ta' riċerkaturi u innovaturi jiżviluppaw il-mogħdija għall-iżvilupp kummerċjali fl-Unjoni, bħall-attivitajiet ta' dimostrazzjoni u l-istudji tal-fattibbiltà biex jivvalutaw il-każijiet kummerċjali potenzjali, u jappoġġaw il-ħolqien ta' spin-offs u ta' negozji ġodda.

(a)  it-tnedija u l-kontenut tas-sejħiet għal proposti għandhom jiġu stabbiliti b'referenza għall-objettivi u l-baġit stabbiliti mill-programm ta' ħidma b'rabta mal-portafoll ta' azzjonijiet ikkonċernati;

(b)  Għotjiet addizzjonali ta' ammont fiss li ma jaqbiżx il-EUR 50 000 jistgħu jingħataw lil kull proposta diġà magħżula fl-ambitu tal-Pathfinder permezz ta' sejħa għal proposti, biex jitwettqu azzjonijiet komplementari, inklużi azzjonijiet urġenti ta' koordinazzjoni u ta' appoġġ, għat-tisħiħ tal-komunità ta' benefiċjarji tal-portafoll bħall-valutazzjoni ta' spin-offs possibbli, innovazzjonijiet li joħolqu suq potenzjali jew l-iżvilupp ta' pjan ta' negozju. Il-Kumitat tal-Programm stabbilit taħt il-Programm Speċifiku għandu jkun infurmat b'każijiet bħal dawn.

3.  Il-kriterji tal-għoti kif iddefiniti fl-Artikolu 25 għandhom japplikaw għall-Pathfinder tal-EIC.

Artikolu 43

L-Aċċeleratur

1.  L-Aċċeleratur tal-EIC essenzjalment għandu l-għan jappoġġa innovazzjoni li toħloq suq. Dan għandu jappoġġa biss monobenefiċjarji u prinċipalment jipprovdi finanzjament imħallat. Taħt ċerti kundizzjonijiet, jista' jipprovdi wkoll appoġġi ta' għotja biss u ta' ekwità biss.

L-aċċelleratur tal-EIC għandu jipproponi żewġ tipi ta' appoġġ:

—  Appoġġ ta' finanzjament imħallat lill-SMEs, inklużi negozji ġodda, u, f'każijiet eċċezzjonali, mid-caps żgħar li jwettqu innovazzjoni rivoluzzjonarja u fixkiela mhux bankabbli.

—  Appoġġ f'forma biss ta' għotja lill-SMEs, inklużi negozji ġodda, li jwettqu kwalunkwe tip ta' innovazzjoni, li tvarja minn waħda gradwali għal dik rivoluzzjonarja, u innovazzjoni fixkiela u li jimmiraw biex sussegwentement jespandu.

Appoġġ f'forma biss ta' ekwità jista' jingħata lill-SMEs mhux bankabbli, inklużi negozji ġodda, li diġà rċevew appoġġ f'forma biss ta' għotja.

Appoġġ ta' għotja biss taħt l-Aċċelleratur tal-EIC għandu jiġi pprovdut biss bil-kundizzjonijiet kumulattivi li ġejjin:

a)  il-proġett għandu jinkludi informazzjoni dwar il-kapaċitajiet u r-rieda tal-applikant għal tkabbir;

b)  il-benefiċjarju jista' jkun biss negozju ġdid jew SME;

c)  appoġġ ta' għotja biss taħt l-Aċċelleratur tal-EIC jista' jiġi pprovdut darba biss lil benefiċjarju matul Orizzont Ewropa għal massimu ta' EUR 2.5 miljun.

1a.  Il-benefiċjarju tal-Aċċelleratur tal-EIC għandu jkun entità ġuridika li tikkwalifika bħala negozju ġdid, SME jew f'każijiet eċċezzjonali bħala midcap żgħira li qiegħda tfittex li tikber, stabbilita fi Stat Membru jew f'pajjiż assoċjat. Il-proposta tista' tiġi sottomessa jew mill-benefiċjarju, jew, soġġett għal qbil minn qabel mill-benefiċjarju, minn persuna naturali jew entità legali waħda jew aktar li għandhom l-intenzjoni li jistabbilixxu jew jappoġġaw lil dak il-benefiċjarju. Fil-każ tal-aħħar, il-ftehim ta' finanzjament ser jiġi ffirmat mal-benefiċjarju biss.

2.  Id-deċiżjoni tal-għotja unika għandha tkopri u tipprovdi finanzjament għal kull forma ta' kontribuzzjoni tal-Unjoni prevista skont finanzjament imħallat tal-EIC.

3.  Il-proposti għandhom jiġu evalwati fuq il-mertu individwali tagħhom minn esperti indipendenti esterni u magħżula fil-kuntest ta' programm ta' sejħa miftuħa kontinwament b'dati ta' skadenza, ibbażata fuq l-Artikoli 24 sa 26, soġġett għall-paragrafu 4.

4.  Il-kriterji tal-għoti għandhom ikunu

(a)   l-eċċellenza;

(b)   l-effett;

(c)   il-livell tar-riskju tal-azzjoni li tipprevjeni l-investimenti, il-kwalità u l-effiċjenza tal-implimentazzjoni, u l-ħtieġa għall-appoġġ tal-Unjoni.

5.  Bil-qbil tal-applikanti kkonċernati, il-Kummissjoni jew l-entitajiet tal-finanzjament li jimplimentaw Orizzont Ewropa (inklużi l-KICs tal-EIT) jistgħu jissottomettu għall-evalwazzjoni b'mod dirett skont l-aħħar kriterju tal-għoti, proposta għal azzjoni ta' innovazzjoni u skjerament fis-suq li diġà tissodisfa l-ewwel żewġ kriterji, soġġett għall-kundizzjonijiet kumulattivi li ġejjin:

(a)   il-proposta għandha toħroġ minn kwalunkwe azzjoni oħra ffinanzjata minn Orizzont 2020, minn dan il-Programm; jew, soġġett għal proġett pilota fl-ewwel programm ta' ħidma ta' Orizzont Ewropa, minn programmi nazzjonali u/jew reġjonali, u jibdew bl-immappjar tad-domanda għal skema bħal din. Id-dispożizzjonijiet dettaljati għandhom jiġu stipulati fil-Programm Speċifiku.

(b)   tkun imsejsa fuq rieżami tal-proġett preċedenti mhux aktar tard minn sentejn qabel li jevalwa l-eċċellenza u l-impatt tal-proposta u tkun soġġetta għal kundizzjonijiet u proċessi aktar dettaljati fil-programm ta' ħidma.

6.  Siġill ta' Eċċellenza jista' jingħata soġġett għal dawn il-kundizzjonijiet kumulattivi:

(a)   il-benefiċjarju huwa negozju ġdid, SME jew midcap żgħira,

(b)   il-proposta kienet eliġibbli u għaddiet mil-limiti applikabbli għall-ewwel żewġ kriterji msemmija fil-paragrafu 4,

(c)   għal dawk l-attivitajiet li jkunu eliġibbli skont azzjoni ta' innovazzjoni.

7.  Fil-każ ta' proposta li tkun għaddiet mill-valutazzjoni, l-esperti indipendenti esterni għandhom jipproponu appoġġ tal-Aċċelleratur tal-EIC korrispondenti, ibbażat fuq ir-riskju u r-riżorsi u l-ħin meħtieġa biex l-innovazzjoni tinġieb u tiġi skjerata fis-suq.

Il-Kummissjoni tista' tiċħad proposta tal-esperti indipendenti esterni abbażi ta' raġunijiet ġustifikati, inkluż in-nonkonformità mal-objettivi tal-politiki tal-Unjoni. Il-Kumitat tal-Programm għandu jiġi infurmat bir-raġunijiet għat-tali ċaħdiet.

8.  Il-komponenti tal-għotja u l-avvanz rimborżabbli tal-appoġġ tal-aċċelleratur tal-EIC ma għandhomx jaqbżu is-70 % tal-ispejjeż eliġibbli totali tal-azzjoni tal-innovazzjoni magħżula.

9.  Il-modalitajiet tal-implimentazzjoni tal-ekwità u l-komponenti tal-appoġġ tal-Aċċelleratur tal-EIC għandhom ikunu dettaljati fid-Deċiżjoni [Programm speċifiku].

10.  Il-kuntratt għall-azzjoni magħżula għandu jistabbilixxu miri speċifiċi li jistgħu jitkejlu u prefinanzjament u pagamenti bin-nifs korrispondenti tal-appoġġ tal-Aċċelleratur tal-EIC.

Fil-każ tal-finanzjament imħallat tal-EIC, attivitajiet li jikkorrispondu għal azzjoni ta' innovazzjoni jistgħu jiġu mnedija u l-ewwel prefinanzjament tal-għotja jew avvanz rimborżabbli jistgħu jitħallsu, qabel l-implimentazzjoni ta' komponenti oħra tal-finanzjament imħallat tal-EIC. L-implimentazzjoni ta' dawn il-komponenti għandha tkun soġġetta għall-kisbiet tal-miri speċifiċi stabbiliti fil-kuntratt.

11.  Skont il-kuntratt, l-azzjoni għandha tiġi sospiża, emendata jew, jekk debitament ġustifikata, mitmuma jekk il-miri li jistgħu jitkejlu ma jintlaħqux. Tista' tintemm ukoll meta l-iskjerament fis-suq mistenni speċjalment fl-Unjoni ma jkunx jista' jintlaħaq.

F'każijiet eċċezzjonali u fuq parir mill-bord tal-EIC, il-Kummissjoni tista' tiddeċiedi li żżid l-appoġġ tal-Aċċelleratur tal-EIC soġġett għal reviżjoni tal-proġett minn esperti indipendenti esterni. Il-Kumitat tal-Programm għandu jiġi infurmat b'dawn il-każijiet.

Kapitolu VI

Esperti

Artikolu 44

Ħatra ta' esperti esterni indipendenti

1.  L-esperti esterni indipendenti għandhom jiġu identifikati u magħżula abbażi ta' sejħiet għall-applikazzjoni minn individwi u sejħiet indirizzati lil organizzazzjonijiet rilevanti bħal aġenziji ta' riċerka, istituzzjonijiet ta' riċerka, universitajiet, organizzazzjonijiet ta' standardizzazzjoni, organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jew impriżi bil-għan li tiġi stabbilita bażi tad-data ta' kandidati.

B'deroga mill-Artikolu 237(3) tar-Regolament Finanzjarju , il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament rilevanti jistgħu, b'mod eċċezzjonali u f'każijiet debitament ġustifikati, jagħżlu b'mod trasparenti kwalunkwe espert individwali bil-ħiliet adegwati mhux inklużi fil-bażi tad-data, diment li sejħa għall-espressjonijiet ta' interess ma tkunx identifikat esperti esterni indipendenti adegwati.

Tali esperti għandhom jiddikjaraw l-indipendenza u l-kapaċità tagħhom biex jappoġġaw l-objettivi ta' Orizzont Ewropa fit-tul.

2.  Skont l-Artikolu 237(2) u 237(3) tar-Regolament Finanzjarju, l-esperti esterni indipendenti għandhom jitħallsu abbażi ta' kundizzjonijiet standard. Jekk iġġustifikat u f'każijiet debitament ġustifikati, livell adatt ta' remunerazzjoni lil hinn mill-kundizzjonijiet standard skont l-istandards tas-suq rilevanti, speċjalment għal esperti ta' livell għoli speċifiku, jista' jingħata.

3.  Barra mill-paragrafi 2 u 3 tal-Artikolu38 tar-Regolament Finanzjarju, l-ismijiet ta' esperti esterni indipendenti li jevalwaw l-applikazzjonijiet għal għotjiet, li huma maħtura f'kapaċità personali, għandhom jiġu ppubblikati, flimkien mal-qasam ta' kompetenza esperta tagħhom, mill-inqas darba fis-sena fuq is-sit tal-internet tal-Kummissjoni jew tal-korp ta' finanzjament. Tali informazzjoni għandha tinġabar, tiġi pproċessata u ppubblikata f'konformità mar-regoli tal-protezzjoni tad-data tal-UE.

3a.  Il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament rilevanti għandhom jieħdu l-miżuri xierqa biex jevitaw kunflitti ta' interess fir-rigward tal-involviment ta' esperti esterni indipendenti skont l-Artikoli 61 u 150(5) tar-Regolament Finanzjarju.

Il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament rilevanti għandu jiżgura li espert li jkollu konflitt ta' interess fir-rigward ta' materja li fuqha l-espert huwa meħtieġ jipprovdi opinjoni ma jevalwax, ma jagħtix parir jew ma jassistix dwar il-materja speċifika fil-kwistjoni.

3-b.  Meta jaħtru esperti esterni indipendenti, il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament rilevanti għandhom jieħdu l-miżuri adatti biex jippruvaw jiksbu kompożizzjoni bbilanċjata fi ħdan il-gruppi tal-esperti u l-bordijiet ta' evalwazzjoni fir-rigward tal-ħiliet, l-esperjenza, l-għarfien, inkluż f'termini ta' speċjalizzazzjoni, b'mod partikolari dwar l-SSH, id-diversità ġeografika u s-sess, u b'kont meħud tas-sitwazzjoni fil-qasam tal-azzjoni.

3b.  Fejn xieraq, għal kull proposta għandu jiġi żgurat għadd xieraq ta' esperti indipendenti sabiex jiżgura l-kwalità tal-evalwazzjoni.

3c.  Il-livell ta' remunerazzjoni tal-esperti indipendenti u esterni kollha għandu jkun disponibbli għall-Parlament Ewropew u l-Kunsill. Dan għandu jiġi kopert mill-ispejjeż tal-Programm.

TITOLU III

MONITORAĠĠ, KOMUNIKAZZJONI, EVALWAZZJONI U KONTROLL TAL-PROGRAMM

Artikolu 45

Monitoraġġ u rapportar

1.  Il-Kummissjoni għandha timmonitorja kontinwament il-ġestjoni u l-implimentazzjoni tal-Orizzont Ewropa, tal-programm speċifiku tiegħu u tal-attivitajiet tal-EIT. Sabiex tiżdied it-trasparenza, din id-data għandha tkun disponibbli pubblikament ukoll b'mod aċċessibbli fuq il-paġna web tal-Kummissjoni skont l-aħħar aġġornament.

B'mod partikolari, id-data għal proġetti ffinanzjati taħt l-ERC, is-Sħubiji Ewropej, il-missjonijiet, l-EIC u l-EIT għandha tiġi inkluża fl-istess bażi tad-data.

Din tinkludi:

(i)  "Indikaturi marbuta biż-żmien tar-rapportar jirrapportaw kull sena dwar il-progress tal-Programm lejn il-kisba tal-objettivi stabbiliti fl-Artikolu 3 u huma stabbiliti fl-Anness V tul id-direzzjonijiet tal-impatt."

(ii)  informazzjoni fil-livell ta' integrazzjoni tax-xjenzi soċjali u umanistiċi, il-proporzjon bejn TRLs aktar baxxi u ogħla fir-riċerka kollaborattiva, il-progress fiż-żieda fil-parteċipazzjoni tal-pajjiżi, l-għamla ġeografika ta' konsorzji fi proġetti kollaborattivi, l-evoluzzjoni tas-salarji tar-riċerkaturi, l-użu ta' proċedura ta' sottomissjoni f'żewġ stadji u ta' evalwazzjoni, il-miżuri maħsuba biex jiffaċilitaw rabtiet ta' kollaborazzjoni fir-riċerka u l-innovazzjoni, l-użu tar-rieżami tal-evalwazzjoni u l-għadd u t-tipi ta' ilmenti, il-livell ta' integrazzjoni tal-klima u l-infiq relatat, il-parteċipazzjoni tal-SMEs, il-parteċipazzjoni tas-settur privat , il-parteċipazzjoni tal-ġeneri f'azzjonijiet iffinanzjati, il-bordijiet ta' evalwazzjoni, il-bordijiet u l-gruppi konsultattivi, is-Siġilli ta' Eċċellenza, is-Sħubija Ewropea kif ukoll ir-rata ta' kofinanzjament, il-finanzjament komplementari u kumulattiv minn fondi oħra tal-Unjoni, l-infrastrutturi tar-riċerka, iż-żmien għall-għotja, il-livell ta' kooperazzjoni internazzjonali, l-involviment taċ-ċittadini u l-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili.

(iii)  il-livelli ta' nfiq diżaggregati fil-livell ta' proġett sabiex tkun tista' ssir analiżi speċifika, inkluż għal kull qasam ta' intervent.

(iv)  il-livell ta' sottoskrizzjoni żejda, b'mod partikolari l-għadd ta' proposti u għal kull sejħa għal proposti, il-punteġġ medju tagħhom, is-sehem tal-proposti iżjed u inqas mil-livelli limiti ta' kwalità.

2.  Il-Kummissjoni hija mogħtija s-setgħa li tadotta atti delegati skont l-Artikolu 50 fir-rigward ta' emendi għall-Anness V ħalli tissupplementa jew temenda l-indikaturi tad-direzzjoni tal-impatt, fejn huwa meqjus neċessarju, u tistabbilixxu linji ta' referenza u miri.

3.  Is-sistema ta' rapportar dwar il-prestazzjoni għandha tiżgura li d-data għall-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tal-programm u r-riżultati tinġabar b'mod effiċjenti, b'mod effikaċi, u f'waqtha mingħajr ma jiżdied il-piż amministrattiv għall-benefiċjarji. Għal dan il-għan, għandhom jiġu imposti rekwiżiti ta' rapportar proporzjonat fuq dawk li jirċievu l-fondi tal-UE, inkluż fil-livell tar-riċerkaturi involuti fl-azzjonijiet sabiex ikunu jistgħu jiġu segwiti l-karriera u l-mobilità tagħhom, u (fejn rilevanti) l-Istati Membri(33).

3a.  L-analiżi kwalitattiva mill-Kummissjoni u mill-korpi ta' finanzjament tal-Unjoni jew nazzjonali għandha tikkomplementa kemm jista' jkun id-data kwantitattiva.

4.  Il-miżuri bil-għan li jiffaċilitaw rabtiet ta' kollaborazzjoni fir-riċerka u l-innovazzjoni Ewropea għandhom jiġu monitorjati u rieżaminati fi ħdan il-kuntest tal-programmi ta' ħidma.

Artikolu 46

Informazzjoni, komunikazzjoni, pubbliċità u disseminazzjoni u użu

1.  Ir-riċevituri tal-finanzjament tal-Unjoni għandhom jirrikonoxxu l-oriġini u jiżguraw il-viżibilità tal-finanzjament tal-Unjoni (b'mod partikolari meta jippromwovu l-azzjonijiet u r-riżultati tagħhom, inkluż għal premjijiet) billi jipprovdu informazzjoni mmirata koerenti, effettiva u proporzjonata lil diversi udjenzi inkluż lill-midja u lill-pubbliku.

2.  Il-Kummissjoni għandha timplimenta azzjonijiet ta' informazzjoni u ta' komunikazzjoni relatati mal-Programm, u mal-azzjonijiet u r-riżultati tiegħu. Barra minn hekk, għandha tipprovdi informazzjoni dettaljata u fil-ħin lill-Istati Membri u lill-benefiċjarji. Għandhom jiġu pprovduti servizzi ta' tlaqqigħ ibbażati fuq l-evidenza mnebbħa mill-analitika u affinitajiet tan-netwerks lill-entitajiet interessati sabiex jgħaqqdu konsorzji għal proġetti kollaborattivi, b'attenzjoni partikolari għall-identifikazzjoni ta' opportunitajiet ta' netwerking għal entitajiet legali minn Stati Membri bi prestazzjoni baxxa fir-R&I. Fuq il-bażi ta' analiżi bħal din, jistgħu jiġu organizzati avvenimenti mmirati ta' tlaqqigħ li jservu ta' sejħiet speċifiċi għall-proposti. Ir-riżorsi finanzjarji allokati għall-Programm għandhom jikkontribwixxu wkoll għall-komunikazzjoni korporattiva dwar il-prijoritajiet politiċi tal-Unjoni, sakemm dawn ikunu relatati mal-objettivi msemmija fl-Artikolu 3.

3.  Il-Kummissjoni għandha tistabbilixxi wkoll strateġija ta' tixrid u sfruttament u żżid id-disponibbiltà u t-tixrid tar-riżultati tar-riċerka u l-innovazzjoni u l-għarfien tal-Programm biex tħaffef l-isfruttament lejn l-adozzjoni mis-suq u tqawwi l-impatt tal-Programm. Ir-riżorsi finanzjarji allokati għall-Programm għandhom jikkontribwixxu wkoll għall-komunikazzjoni korporattiva dwar il-prijoritajiet politiċi tal-Unjoni kif ukoll attivitajiet ta' informazzjoni, komunikazzjoni, pubbliċità, disseminazzjoni u użu sakemm dawn ikunu relatati għall-objettivi msemmija fl-Artikolu 3.

Artikolu 47

Evalwazzjoni tal-programm

1.  L-evalwazzjonijiet tal-programm għandhom jitwettqu fil-ħin sabiex jikkontribwixxu għall-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet dwar il-programm, is-suċċessur tiegħu u inizjattivi oħra rilevanti għar-riċerka u l-innovazzjoni.

2.  L-evalwazzjoni interim tal-Programm għandha bl-assistenza tal-esperti indipendenti tintgħażel abbażi ta' proċess trasparenti, imwettaq ladarba jkun hemm biżżejjed informazzjoni disponibbli dwar l-implimentazzjoni tal-Programm, iżda mhux aktar tard minn erba' snin wara l-bidu tal-implimentazzjoni tal-programm. Hija għandha tinkludi analiżi tal-portafoll u valutazzjoni tal-impatt fit-tul ta' Programmi Qafas preċedenti u għandha tifforma l-bażi biex tiġi aġġustata l-implimentazzjoni ta' u/jew biex jiġi rieżaminat il-programm, kif adatt. Hija għandha tivvaluta x'joffri l-Programm f'termini ta' effikaċja, effiċjenza, rilevanza, koerenza u valur miżjud tal-Unjoni.

3.  Fi tmiem l-implimentazzjoni tal-Programm, iżda mhux aktar tard minn erba' snin wara t-tmiem tal-perjodu speċifikat fl-Artikolu 1, evalwazzjoni finali tal-Programm għandha titlesta mill-Kummissjoni. Hija għandha tinkludi valutazzjoni tal-impatt fit-tul ta' Programmi Qafas preċedenti.

4.  Il-Kummissjoni għandha tippubblika u tikkomunika r-riżultati u l-konklużjonijiet tal-evalwazzjonijiet, akkumpanjati mill-osservazzjonijiet tagħha u għandha tippreżentahom lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni.

Artikolu 48

Awditi

1.  Is-sistema ta' kontroll għall-Programm għandha tiżgura bilanċ adatt bejn il-fiduċja u l-kontroll, filwaqt li jitqisu l-kostijiet amministrattivi u kostijiet oħra tal-kontrolli fil-livelli kollha, speċjalment għall-benefiċjarji. Ir-regoli dwar l-awditi għandhom ikunu ċari, konsistenti u koerenti fil-Programm kollu.

2.  L-istrateġija tal-awditi għall-Programm għandha tkun ibbażata fuq l-awditu finanzjarju ta' kampjun rappreżentattiv tan-nefqa fil-firxa tal-Programm kollu. Il-kampjun rappreżentattiv għandu jkun ikkumplimentat b'għażla bbażata fuq valutazzjoni tar-riskji relatati man-nefqa. L-azzjonijiet li jirċievu finanzjament kumulattiv minn diversi programmi tal-Unjoni għandhom jiġu vverifikati darba waħda biss, li tkopri l-programmi kollha involuti u r-regoli applikabbli rispettivi tagħhom.

3.  Barra minn hekk, il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament jista' jiddependi fuq reviżjonijiet tas-sistemi kkombinati fil-livell tal-benefiċjarji. Dawn ir-rieżamijiet ikkombinati għandhom ikunu fakultattivi għal ċerti tipi ta' benefiċjarji u għandhom jikkonsistu f'awditjar tas-sistemi u tal-proċess, ikkomplementat minn awditjar tat-tranżazzjonijiet, imwettaq minn awditur indipendenti kompetenti lu jkun ikkwalifikat biex iwettaq awditi statutorji ta' dokumenti tal-kontijiet skont id-Direttiva 2006/43/KE(34). Huma jistgħu jintużaw mill-Kummissjoni jew korp ta' finanzjament biex jistabbilixxi assigurazzjoni ġenerali tal-ġestjoni finanzjarja tajba tan-nefqa u għall-kunsiderazzjoni mill-ġdid tal-livell ta' awditi ex post u ċertifikati ta' dikjarazzjonijiet finanzjarji.

4.  Barra minn hekk, f'konformità mal-Artikolu 127 tar-Regolament Finanzjarju, il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament jistgħu jiddependu fuq awditi dwar l-użu ta' kontribuzzjonijiet tal-Unjoni mwettqa minn persuni jew entitajiet oħra indipendenti u kompetenti, inkluż minn barra minn dawk b'mandat mill-Istituzzjonijiet jew korpi tal-Unjoni.

5.  L-awditi jistgħu jitwettqu sa sentejn wara l-ħlas tal-bilanċ.

5a.  Il-Kummissjoni għandha tippubblika linji gwida tal-awditjar, bil-għan li tiżgura applikazzjoni u interpretazzjoni affidabbli u uniformi tal-proċeduri u tar-regoli tal-awditjar tul il-programm kollu.

Artikolu 49

Protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni

1.  Il-Kummissjoni jew ir-rappreżentanti tagħha, u l-Qorti tal-Awdituri, għandu jkollhom is-setgħa tal-awditjar, jew fil-każ ta ' organizzazzjonijiet internazzjonali, is-setgħa ta ' verifika f ' konformità mal-ftehimiet li jkunu ntlaħqu magħhom, abbażi ta ' dokumenti u fil-post, fir-rigward tal-benefiċjarji, il-kuntratturi u s-subkuntratturi kollha tal-għotjiet , li jkunu rċevew fondi tal-Unjoni skont dan ir-Regolament.

2.  L-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) jista' jwettaq investigazzjonijiet, inklużi verifiki u spezzjonijiet fuq il-post, f'konformità mad-dispożizzjonijiet u l-proċeduri stabbiliti fir-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill u r-Regolament tal-Kunsill (Euratom, KE) Nru 2185/96, bil-ħsieb li jiġi stabbilit jekk kien hemmx frodi, korruzzjoni jew kwalunkwe attività illegali oħra li taffettwa l-interessi finanzjarji tal-Unjoni b'rabta ma' finanzjament tal-Unjoni jew garanziji baġitarji skont dan ir-Regolament.

3.  L-awtoritajiet kompetenti ta' pajjiżi terzi u organizzazzjonijiet internazzjonali jistgħu wkoll ikunu meħtieġa li jikkooperaw mal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew (UPPE), skont il-Ftehimiet ta' Assistenza Legali Reċiproka, meta jwettaq investigazzjonijiet dwar reati kriminali li jaqgħu taħt il-kompetenza tiegħu skont ir-Regolament (UE) 2017/1939.

4.  Mingħajr preġudizzju għall-paragrafi 1 u 2, ftehimiet ta' kooperazzjoni ma' pajjiżi terzi u ma' organizzazzjonijiet internazzjonali, kuntratti, ftehimiet ta' għotja u impenji legali oħrajn, kif ukoll ftehimiet li jistabbilixxu garanzija baġitarja, li jirriżultaw mill-implimentazzjoni ta' dan ir-Regolament għandu jkollhom dispożizzjonijiet li jagħtu s-setgħa b'mod espliċitu lill-Kummissjoni, lill-Qorti tal-Awdituri u lill-OLAF sabiex iwettqu t-tali awditi, verifiki u spezzjonijiet fuq il-post skont il-kompetenzi rispettivi tagħhom. Dan għandu jinkludi dispożizzjonijiet li jiżguraw li kwalunkwe parti terza involuta fl-implimentazzjoni tal-fondi tal-Unjoni jew ta' operazzjoni ta' finanzjament sostnuta, b'mod sħiħ jew parzjali, minn garanzija baġitarja tagħti drittijiet ekwivalenti.

Artikolu 50

Eżerċizzju tad-delega

1.  Is-setgħa ta' adozzjoni ta' atti delegati hija mogħtija lill-Kummissjoni soġġetta għall-kundizzjonijiet stabbiliti f'dan l-Artikolu.

2.  Is-setgħa ta' adozzjoni ta' atti delegati msemmija fl-Artikolu 45(2) għandha tingħata lill-Kummissjoni sal-31 ta' Diċembru 2028.

3.  Id-delega tas-setgħa msemmija fl-Artikolu 45(2) tista' tiġi revokata fi kwalunkwe mument mill-Parlament Ewropew jew mill-Kunsill. Deċiżjoni ta' revoka għandha ttemm id-delega tas-setgħa speċifikata f'dik id-deċiżjoni. Għandha ssir effettiva fil-jum wara l-pubblikazzjoni tad-deċiżjoni f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea jew f'data aktar tard speċifikata fih. Ma għandhiex taffettwa l-validità ta' kwalunkwe att delegat li diġà jkun fis-seħħ.

4.  Qabel ma tadotta att delegat, il-Kummissjoni għandha tikkonsulta esperti nnominati minn kull Stat Membru skont il-prinċipji stipulati fil-Ftehim Interistituzzjonali tat-13 ta' April 2016 dwar it-Tfassil Aħjar tal-Liġijiet.

5.  Hekk kif tadotta att delegat, il-Kummissjoni għandha tinnotifikah simultanjament lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill.

6.  Att delegat adottat skont l-Artikolu 45(2) għandu jidħol fis-seħħ jekk l-ebda oġġezzjoni ma tkun ġiet espressa jew mill-Parlament Ewropew jew mill-Kunsill fi żmien perjodu ta' xahrejn min-notifika ta' dak l-att lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill jew jekk, qabel l-iskadenza ta' dak il-perjodu, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill ikunu t-tnejn li huma għarrfu lill-Kummissjoni li mhumiex ser joġġezzjonaw. Dak il-perjodu għandu jiġi estiż b'xahrejn fuq inizjattiva tal-Parlament Ewropew jew tal-Kunsill.

TITOLU IV

DISPOŻIZZJONIJIET TRANŻITORJI U FINALI

Artikolu 51

Tħassir

Ir-Regolament (UE) Nru 1291/2013 u r-Regolament (UE) Nru 1290/2013 qed jiġu mħassra b'effett mill-1 ta' Jannar 2021.

Artikolu 52

Dispożizzjonijiet tranżitorji

1.  Dan ir-Regolament m'għandux jaffettwa t-tkomplija jew il-modifika tal-azzjonijiet ikkonċernati, skont ir-Regolament (UE) Nru 1291/2013 u r-Regolament (UE) Nru 1290/2013, li għandhom ikomplu japplikaw għal dawk l-azzjonijiet sal-għeluq tagħhom. Programmi ta' ħidma u azzjonijiet previsti fil-pjanijiet ta' ħidma adottati skont ir-Regolament (UE) Nru 1290/2013 u skont l-atti bażiċi tal-korpi ta' finanzjament korrispondenti għandhom ukoll ikomplu jiġu rregolati mir-Regolament (UE) Nru 1290/2013 u dawk l-atti bażiċi sat-tlestija tagħhom.

2.  Il-pakkett finanzjarju għall-Programm jista' jkopri wkoll l-ispejjeż tal-assistenza teknika u amministrattiva meħtieġa biex tiġi żgurata t-tranżizzjoni bejn il-Programm u l-miżuri adottati skont il-predeċessur tiegħu r-Regolament (UE) Nru 1291/2013.

Artikolu 53

Dħul fis-seħħ

Dan ir-Regolament għandu jidħol fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tiegħu f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

Dan ir-Regolament għandu jorbot fl-intier tiegħu u japplika direttament fl-Istati Membri kollha.

Magħmul fi ...

Għall-Parlament Ewropew Għall-Kunsill

Il-President Il-President

ANNESS I

IL-LINJI PRINĊIPALI TAL-ATTIVITAJIET

L-objettivi ġenerali u speċifiċi stabbiliti fl-Artikolu 3 għandhom jiġu segwiti fil-Programm kollu, permezz tal-oqsma ta' intervent u l-linji ġenerali ta' attività deskritti f'dan l-Anness, kif ukoll fl-Anness I tal-Programm Speċifiku.

(1)  Pilastru I "Xjenza Eċċellenti"

Permezz tal-attivitajiet li ġejjin, dan il-pilastru, f'konformità mal-Artikolu 4, għandu jippromwovi l-eċċellenza xjentifika, jattira l-aqwa talent lejn l-Ewropa, jipprovdi l-appoġġ adatt għar-riċerkaturi fi stadju bikri u jappoġġa l-ħolqien u t-tixrid ta' eċċellenza xjentifika, għarfien, metodoloġiji u ħiliet ta' kwalità għolja, teknoloġiji u soluzzjonijiet għall-isfidi soċjali, ambjentali u ekonomiċi globali. Għandu jikkontribwixxi wkoll lejn l-objettivi speċifiċi l-oħra tal-Programm kif deskritt fl-Artikolu 3.

(a)  Il-Kunsill Ewropew tar-Riċerka: Jipprovdi finanzjament attraenti u flessibbli sabiex riċerkaturi individwali b'talent u kreattivi, b'enfasi fuq l-eċċellenza xjentifika, u t-timijiet tagħhom ikunu jistgħu jsegwu l-mogħdijiet l-aktar promettenti fil-fruntieri tax-xjenza, irrispettivament min-nazzjonalità u l-pajjiż ta' oriġini tagħhom u abbażi tal-kompetizzjoni mifruxa mal-Unjoni msejsa unikament fuq il-kriterju ta' eċċellenza.

Oqsma ta' intervent: Xjenza fil-fruntieri tal-għarfien

(b)  L-Azzjonijiet Marie-Skłodowska Curie (MSCA): Jattrezzaw lir-riċerkaturi b'għarfien u ħiliet ġodda permezz tal-mobilità u l-esponiment bejn il-fruntieri, is-setturi u d-dixxiplini, itejbu t-taħriġ u s-sistemi tal-iżvilupp tal-karriera kif ukoll l-istrutturar u t-titjib istituzzjonali u nazzjonali għar-reklutaġġ, b'kont meħud tal-Karta Ewropea għar-Riċerkaturi u l-Kodiċi ta' Kondotta għar-Reklutaġġ tar-Riċerkaturi; b'dan il-mod, l-Azzjonijiet Marie Skłodowska-Curie jgħinu biex jibnu l-pedamenti ta' pajsaġġ ta' riċerka eċċellenti madwar l-Ewropa kollha billi jikkontribwixxu għal spinta lill-impjiegi, it-tkabbir u l-investiment, u biex jissolvew l-isfidi attwali u futuri tas-soċjetà.

Oqsma ta' intervent: It-trawwim tal-eċċellenza permezz tal-mobilità ta' riċerkaturi bejn il-fruntieri, is-setturi u d-dixxiplini; it-trawwim ta' ħiliet ġodda permezz ta' taħriġ eċċellenti tar-riċerkaturi; it-tisħiħ tar-riżorsi umani u l-iżvilupp tal-ħiliet fiż-Żona Ewropea tar-Riċerka kollha; it-titjib u l-iffaċilitar tas-sinerġiji; il-promozzjoni tas-sensibilizzazzjoni tal-pubbliku.

(c)  Infrastrutturi tar-Riċerka: L-arrikkiment tal-Ewropa b'infrastrutturi ta' riċerka sostenibbli ta' klassi mondjali li jkunu miftuħa u aċċessibbli għall-aqwa riċerkaturi mill-Ewropa u lil hinn minnha. L-inkoraġġiment tal-użu tal-infrastrutturi tar-riċerka eżistenti, inklużi dawk iffinanzjati mill-FSIE. B'dan il-mod il-potenzjal tal-infrastruttura tar-riċerka biex issostni l-avvanz xjentifiku u l-innovazzjoni, u biex tippermetti li x-xjenza miftuħa u eċċellenti, skont il-prinċipji FAIR, ser jissaħħaħ, flimkien ma' attivitajiet bil-politika marbuta mal-politika u l-kooperazzjoni internazzjonali tal-Unjoni.

Oqsma ta' intervent: Il-konsolidament u l-iżvilupp tal-pajsaġġ tal-infrastrutturi Ewropej tar-riċerka; Il-ftuħ, l-integrazzjoni u l-interkonnessjoni ta' infrastrutturi tar-riċerka; Il-potenzjal ta' innovazzjoni tal-infrastrutturi tar-riċerka Ewropej u l-attivitajiet ta' innovazzjoni u taħriġ; Rinfurzar tal-politika dwar l-infrastrutturi tar-riċerka Ewropej u l-kooperazzjoni internazzjonali;

(2)  Pilastru II "Sfidi Globali u l-Kompetittività Industrijali Ewropea"

Permezz ta' dawn l-attivitajiet li ġejjin, f'konformità mal-Artikolu 4, dan il-pilastru għandu jappoġġa l-ħolqien u t-tixrid aħjar ta' għarfien, teknoloġiji u soluzzjonijiet sostenibbli ġodda ta' kwalità għolja, isaħħaħ il-kompetittività tal-industrija Ewropa, isaħħaħ l-impatt tar-riċerka u l-innovazzjoni billi jiżviluppa, jappoġġa u jimplimenta l-politiki tal-Unjoni, u jagħti appoġġ lill-adozzjoni ta' soluzzjonijiet innovattivi fl-industrija, partikolarment fl-SMEs u n-negozji l-ġodda, u s-soċjetà biex jiġu indirizzati l-isfidi globali. Għandu jikkontribwixxi wkoll lejn l-objettivi speċifiċi l-oħra tal-Programm kif deskritt fl-Artikolu 3.

L-SSH għandhom jiġu integrati b'mod sħiħ fir-raggruppamenti kollha, inkluż attivitajiet speċifiċi u dedikati.

Biex jiġu massimizzati l-flessibilità u s-sinerġiji tal-impatt, l-attivitajiet tar-riċerka u l-innovazzjoni għandhom jiġu organizzati f'sitt clusters, interkonnessi permezz ta' infrastrutturi tar-riċerka pan-Ewropej, li individwalment u flimkien ser jinċentivaw kooperazzjoni interdixxiplinari, transsettorjali, transpolitika, transkonfinali u internazzjonali. Attivitajiet minn firxa varjata ta' TRLs, fosthom TRLs mhux għoljin, ser ikunu koperti minn dan il-pilastru tal-Orizzont Ewropa.

Kull cluster jikkontribwixxi lejn bosta SDGs; u bosta SDGs huma appoġġati minn aktar minn cluster tan-negozju wieħed.

L-attivitajiet tar-R&I għandhom jiġu implimentati fir-raggruppamenti li ġejjin u bejniethom:

(a)  Raggruppament "Saħħa": It-titjib u l-ħarsien tas-saħħa u l-benesseri taċ-ċittadini f'kull età, billi jkun iġġenerat għarfien ġdid, jiġu żviluppati soluzzjonijiet innovattivi, u tiġi żgurata l-integrazzjoni, fejn rilevanti, tal-perspettiva tal-ġeneri għall-prevenzjoni, id-dijanjożi, il-monitoraġġ, it-trattament u l-kura tal-mard u l-iżvilupp tat-teknoloġiji tas-saħħa; il-mitigazzjoni tar-riskji fuq is-saħħa, il-protezzjoni tal-popolazzjonijiet u l-promozzjoni ta' saħħa tajba u benesseri, anke fuq il-post tax-xogħol; is-sistemi tas-saħħa pubblika jsiru aktar kosteffikaċi, ġusti u sostenibbli; il-prevenzjoni u l-indirizzar tal-mard relatat mal-faqar; l-appoġġ lill-parteċipazzjoni tal-pazjenti u l-awtoġestjoni u li dawn ikunu possibbli.

Oqsma ta' intervent: Is-saħħa matul il-ħajja kollha; Id-determinanti tas-saħħa ambjentali u soċjali; Mard li ma jittiħidx u mard rari; Mard li jittieħed, inkluż il-mard relatat mal-faqar u injorat; Għodod, teknoloġiji u soluzzjonijiet diġitali għas-saħħa u l-kura, inkluż mediċina personalizzata; Sistemi tal-kura tas-saħħa.

(b)  Raggruppament "Kultura, kreattività u soċjetà inklużiva": It-tisħiħ tal-valuri demokratiċi ▌, inkluż l-istat tad-dritt u d-drittijiet fundamentali, is-salvagwardja tal-wirt kulturali tagħna, l-esplorazzjoni tal-potenzjal tas-setturi kulturali u kreattivi, u l-promozzjoni tat-trasformazzjonijiet soċjoekonomiċi, li jikkontribwixxu għall-inklużjoni u t-tkabbir, ▌inkluża l-ġestjoni tal-migrazzjoni u l-integrazzjoni tal-migranti.

Oqsma ta' intervent: Demokrazija u governanza; Kultura, wirt kulturali u kreattività; Trasformazzjonijiet soċjali u ekonomiċi.▌

(c)   Raggruppament "Sigurtà Ċivili għas-Soċjetà": Indirizzar tal-isfidi li jirriżultaw mit-theddid persistenti ta' sigurtà, inkluża ċ-ċiberkriminalità, kif ukoll id-diżastri naturali u dawk magħmula mill-bniedem.

Oqsma ta' intervent: Soċjetajiet reżiljenti għad-diżastri; Protezzjoni u sigurtà; Ċibersigurtà.

d)   Raggruppament "Diġitali, Industrija u Spazju": Ir-rinfurzar tal-kapaċitajiet u l-assigurazzjoni tas-sovranità tal-Ewropa f'teknoloġiji ewlenin abilitanti għad-diġitalizzazzjoni u l-produzzjoni, u fit-teknoloġija spazjali, tul il-katina tal-valur kollha, biex tinbena industrija kompetittiva, diġitali, b'livell baxx ta' karbonju u ċirkolari; tiġi żgurata provvista sostenibbli tal-materja prima; jiġu żviluppati materjali avvanzati u tiġi pprovduta l-bażi għall-avvanzi u l-innovazzjoni ▌fl-isfidi globali tas-soċjetà.

Oqsma ta' intervent: Teknoloġiji tal-manifattura; Teknoloġiji diġitali ewlenin, inklużi t-teknoloġiji kwantum; Teknoloġiji abilitanti emerġenti; Materjali avvanzati; Intelliġenza artifiċjali u robotika; Internet tal-ġenerazzjoni li jmiss; Computing avvanzat u Big Data; Industriji ċirkolari; Industriji b'livell baxx ta' karbonju u nodfa; Spazju, inkluż l-osservazzjoni tad-dinja.

(e)  Raggruppament "Klima, Enerġija u Mobilità": Il-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima permezz ta' fehim aħjar tal-kawżi, l-evoluzzjoni, ir-riskji, l-impatti u l-opportunitajiet tiegħu, billi s-setturi tal-enerġija u tat-trasport isiru aktar favur il-klima u l-ambjent, aktar effiċjenti u kompetittivi, aktar intelliġenti, aktar sikuri, u aktar reżiljenti, jippromwovu l-użu ta' sorsi ta' enerġija rinnovabbli u l-effiċjenza enerġetika, itejbu r-reżiljenza tal-Unjoni għax-xokkijiet esterni u jadattaw l-imġiba soċjali fir-rigward tal-SDGs.

Oqsma ta' intervent: Xjenza tal-klima u Soluzzjonijiet; Provvista tal-Enerġija; Sistemi u Grilji tal-Enerġija; Bini u Faċilitajiet Industrijali fit-Tranżizzjoni tal-Enerġija; Komunitajiet u Bliet; Kompetittività Industrijali fit-Trasport; Trasport u Mobilità Nodfa, Sikuri u Aċċessibbli; Mobilità Intelliġenti; Ħażna tal-Enerġija.

(f)   Raggruppament "Ikel, Bijoekonomija, Riżorsi Naturali, Agrikoltura u Ambjent": Il-protezzjoni tal-ambjent, ir-restawr, il-ġestjoni sostenibbli u l-użu ta' riżorsi naturali u bijoloġiċi mill-art, l-ilmijiet interni u l-baħar biex titwaqqaf l-erożjoni tal-bijodiversità, tiġi indirizzata s-sigurtà tal-ikel u n-nutrizzjoni għal kulħadd u t-tranżizzjoni lejn ekonomija b'livell baxx ta' karbonju, b'użu effiċjenti tar-riżorsi u ċirkolari u lejn bijoekonomija sostenibbli.

Oqsma ta' intervent: Osservazzjoni ambjentali; Bijodiversità u riżorsi naturali; Agrikoltura, forestrija u żoni rurali; Ibħra, oċeani u ilmijiet interni; Sistemi tal-ikel; Sistemi ta' innovazzjoni b'bażi bijoloġika fil-bijoekonomija tal-UE; Sistemi ċirkolari.

(g)   Azzjonijiet diretti mhux nukleari taċ-Ċentru Konġunt għar-Riċerka: Il-ġenerazzjoni ta' evidenza xjentifika ta' kwalità għolja għal politiki pubbliċi tajbin, effiċjenti u affordabbli. Inizjattivi u proposti ġodda għal-leġiżlazzjoni tal-UE jeħtieġu li evidenza trasparenti, komprensiva u bbilanċjata tiġi mfassla b'mod sensibbli, filwaqt li l-implimentazzjoni tal-politika teħtieġ li l-evidenza tkun imkejla u mmonitorjata. Il-JRC ser jipprovdi politiki tal-Unjoni b'evidenza xjentifika indipendenti u appoġġ tekniku matul iċ-ċiklu kollu tal-politika. Il-JRC ser jiffoka r-riċerka tiegħu fuq il-prijoritajiet ta' politika tal-UE.

Oqsma ta' intervent: Saħħa; Kultura, kreattività u soċjetà Inklużiva; sigurtà ċivili għas-soċjetà; teknoloġiji diġitali, industrija, u spazju; klima, enerġija u mobilità; ikel, bijoekonomija, riżorsi naturali, agrikoltura u ambjent; appoġġ għall-funzjonament tas-suq intern u l-governanza ekonomika tal-Unjoni; appoġġ lill-Istati Membri fl-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni u l-iżvilupp ta' strateġiji ta' speċjalizzazzjoni intelliġenti; għodod u metodi analitiċi għat-tfassil tal-politika; ġestjoni tal-għarfien; trasferiment tal-għarfien u t-teknoloġija; appoġġ lil xjenza għall-pjattaformi politiċi.

(3)  Pilastru III "Ewropa Innovattiva"

Permezz tal-attivitajiet li ġejjin, skont l-Artikolu 4, dan il-pilastru għandu jippromwovi l-forom kollha ta' innovazzjoni, inkluża innovazzjoni mhux teknoloġika, primarjament fl-SMEs, inklużi negozji ġodda, bil-faċilitazzjoni tal-iżvilupp teknoloġiku, id-dimostrazzjoni u t-trasferiment tal-għarfien, u t-tisħiħ ▌tal-użu ta' soluzzjonijiet innovattivi. Għandu jikkontribwixxi wkoll lejn l-objettivi speċifiċi l-oħra tal-Programm kif deskritt fl-Artikolu 3. L-EIC ser jiġi implimentat primarjament permezz ta' żewġ strumenti, il-Pathfinder, implimentat primarjament permezz tar-riċerka kollaborattiva, u l-Aċċelleratur.

(a)  Il-Kunsill Ewropew tar-Riċerka: għandu jiffoka prinċipalment fuq innovazzjoni rivoluzzjonarja u ta' tfixkil, billi jimmira b'mod partikolari lejn l-innovazzjoni li toħloq is-swieq, filwaqt li jappoġġa wkoll it-tipi kollha ta' innovazzjoni, inklużi dawk inkrimentali.

Oqsma ta' intervent: Pathfinder għal riċerka avvanzata, sostenn lit-teknoloġiji futuri u emerġenti rivoluzzjonarji, li joħolqu suq u/jew deep-tech; Aċċelleratur, tnaqqis fid-distakk finanzjarju bejn l-aħħar stadji tal-attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni u t-teħid tas-suq biex titħaddem b'mod effikaċi l-innovazzjoni rivoluzzjonarjali toħloq swieq ġodda, u kumpaniji li qed jespandu fejn is-suq ma jkunx qed jipprovdi finanzjament vijabbli; ▌attivitajiet addizzjonali tal-EIC bħal premjijiet u fellowships, u servizzi b'valur miżjud għan-negozji.

(b)  l-ekosistemi tal-innovazzjoni Ewropea

Oqsma ta' intervent: L-attivitajiet ser jinkludu b'mod partikolari l-konnessjoni, fejn rilevanti f'kooperazzjoni mal-EIT, ma' ▌atturi nazzjonali u reġjonali ta' innovazzjoni u l-appoġġ għall-implimentazzjoni ta' programmi konġunti ta' innovazzjoni transfruntiera mill-Istati Membri, ir-Reġjuni u l-pajjiżi assoċjati, minn skambju ta' prattiki u għarfien dwar regolamentazzjoni tal-innovazzjoni għal tisħiħ tal-ħiliet personali għall-innovazzjoni għal azzjonijiet ta' riċerka u innovazzjoni, inkluża innovazzjoni miftuħa jew immexxija mill-utent, biex tiżdied l-effikaċja tas-sistema Ewropea ta' innovazzjoni. Dan għandu jiġi implimentat b'sinerġija fost l-oħrajn mal-appoġġ tal-FEŻR għal ekosistemi tal-innovazzjoni u sħubijiet interreġjonali madwar temi ta' speċjalizzazzjoni intelliġenti.

(c)  L-Istitut Ewropew tal-Innovazzjoni u t-Teknoloġija

Oqsma ta' intervent: Ekosistemi ta' innovazzjoni sostenibbli madwar l-Ewropa; Ħiliet ta' innovazzjoni u imprenditorija f'perspettiva ta' tagħlim tul il-ħajja, inkluż żieda fil-kapaċitajiet tal-istituzzjonijiet ta' edukazzjoni ogħla fl-Ewropa kollha; Soluzzjonijiet ġodda fis-suq biex jindirizzaw l-isfidi ▌globali ▌; Sinerġiji u valur miżjud fi ħdan Orizzont Ewropa.

(4)  Parti "Twessigħ tal-parteċipazzjoni u tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka"

Permezz tal-attivitajiet li ġejjin, dan il-pilastru għandu jsegwi l-objettivi speċifiċi kif stabbiliti ▌fl-Artikolu 3(2)(d). Għandu jikkontribwixxi wkoll lejn ▌l-objettivi speċifiċi l-oħra tal-Programm kif deskritt fl-Artikolu 3. Filwaqt li tirfed il-Programm kollu, din il-parti ser tappoġġa l-attivitajiet li jikkontribwixxu għall-attrazzjoni tat-talent, it-trawwim taċ-ċirkolazzjoni tal-imħuħ u l-prevenzjoni tal-eżodu tal-imħuħ, Ewropa bbażata aktar fuq l-għarfien, aktar innovattiva u aktar ugwali bejn is-sessi, fuq quddiem nett tal-kompetizzjoni globali, it-trawwim tal-kooperazzjoni transnazzjonali u b'hekk jiġu ottimizzati l-qawwa u l-potenzjal nazzjonali fl-Ewropa kollha fiż-Żona Ewropea tar-Riċerka (ŻER) bi prestazzjoni tajba, fejn l-għarfien u l-forza tax-xogħol b'ħiliet għoljin jiċċirkolaw b'mod liberu b'mod ibbilanċjat, fejn l-eżiti tar-R&I jinxterdu b'mod mifrux kif ukoll jinftiehmu u jiġu fdati minn ċittadini infurmati u jkunu ta' benefiċċju għas-soċjetà kollha kemm huwa, u fejn il-politika tal-UE, b'mod partikolari l-politika dwar ir-R&I tissejjes fuq evidenza xjentifika ta' kwalità għolja.

Għandha tappoġġa wkoll attivitajiet bil-għan li jtejbu l-kwalità tal-proposti minn entitajiet legali minn Stati Membri bi prestazzjoni baxxa fir-R&I, bħal kontrolli u pariri professjonali qabel isiru l-proposti, u jżidu l-attivitajiet tal-Punti ta' Kuntatt Nazzjonali biex jiġi appoġġat in-netwerking internazzjonali, kif ukoll attivitajiet bil-għan li jappoġġaw entitajiet legali minn Stati Membri bi prestazzjoni baxxa fir-R&I li jingħaqdu ma' proġetti kollaborattivi diġà magħżula li fihom ma jkunux qed jieħdu sehem entitajiet legali minn Stati Membri bħal dawn.

Oqsma ta' intervent: Iż-żieda fil-parteċipazzjoni u l-firxa tal-eċċellenza, inkluż permezz tal-Ħolqien ta' Timijiet, Ġemellaġġi, Pożizzjonijiet ta' presidenti akkademiċi taż-ŻER, il-Kooperazzjoni Ewropea fix-Xjenza u t-Teknoloġija (COST), l-inizjattivi ta' eċċellenza u attivitajiet biex titrawwem iċ-ċirkolazzjoni tal-imħuħ; Ir-riforma u t-titjib tas-sistema Ewropea tar-R&I, inkluż pereżempju permezz billi tiġi appoġġata r-riforma tal-politika ta' riċerka u innovazzjoni nazzjonali, jiġu pprovduti ambjenti attraenti għall-karriera, u jiġu appoġġati x-xjenza tas-sessi u x-xjenza taċ-ċittadini.

ANNESS Ia

ISTITUT EWROPEW TAL-INNOVAZZJONI U T-TEKNOLOĠIJA (EIT)

Dawn li ġejjin għandhom japplikaw fl-implimentazzjoni tal-attivitajiet tal-programm tal-EIT:

1.  Raġunament

Kif jiddikjara b'mod ċar ir-rapport tal-Grupp ta' Livell Għoli dwar il-massimizzazzjoni tal-impatt tar-riċerka u l-innovazzjoni tal-UE (il-Grupp ta' Livell Għoli Lamy), it-triq 'il quddiem hija li "nedukaw għall-futur u ninvestu fin-nies li ser jagħmlu bidla". B'mod partikolari, l-istituzzjonijiet ta' edukazzjoni ogħla Ewropej huma mħeġġa li jistimolaw l-imprenditorija, ineħħu l-fruntieri dixxiplinari u jistitutizzjonalizzaw kollaborazzjonijiet interdixxiplinari b'saħħithom bejn is-settur akkademiku u l-industrija. Skont stħarriġ reċenti, l-aċċess għal persuni li għandhom talent huwa fil-fatt l-aktar fattur importanti li jinfluwenza l-għażliet ta' postijiet tal-fundaturi Ewropej għan-negozji l-ġodda tagħhom. L-edukazzjoni imprenditorjali, l-opportunitajiet ta' taħriġ u l-iżvilupp ta' ħiliet kreattivi għandhom rwol ewlieni fil-kultivazzjoni ta' innovaturi futuri u fl-iżvilupp tal-abbiltajiet ta' dawk eżistenti sabiex dawn jespandu n-negozju tagħhom u jilħqu livelli ogħla ta' suċċess. L-aċċess għat-talent imprenditorjali, flimkien mal-aċċess għal servizzi professjonali, il-kapital u s-swieq fil-livell tal-UE, u t-tlaqqigħ ta' atturi tal-innovazzjoni ewlenin flimkien sabiex jaħdmu lejn għan komuni, huma ingredjenti ewlenin għat-trawwim ta' ekosistema tal-innovazzjoni. Hemm ħtieġa li jiġu koordinati l-isforzi mal-UE kollha sabiex tinħoloq massa kritika ta' raggruppamenti u ekosistemi imprenditorjali interkonnessi mal-UE kollha.

Illum, l-EIT huwa l-akbar ekosistema tal-innovazzjoni integrata fl-Ewropa li tlaqqa' flimkien sħab mid-dinja tan-negozju, tar-riċerka u tal-edukazzjoni u lil hinn. L-EIT ser tkompli tappoġġa l-Komunitajiet ta' Konoxxenza u Innovazzjoni (KKI) tagħha, li huma sħubijiet Ewropej fuq skala kbira li jindirizzaw sfidi globali speċifiċi u jsaħħu l-ekosistemi tal-innovazzjoni madwarhom. Ser tagħmel dan billi trawwem l-integrazzjoni tal-edukazzjoni, ir-riċerka u l-innovazzjoni tal-ogħla standards, biex b'hekk jinħolqu ambjenti li jwasslu għall-innovazzjoni, u billi tippromwovi u tappoġġa ġenerazzjoni ġdida intraprendituri u tistimula l-ħolqien ta' kumpaniji innovattivi b'sinerġija mill-qrib u b'komplementarjetà mal-EIC.

Madwar l-Ewropa, għad hemm bżonn ta' sforzi biex jiġu żviluppati ekosistemi fejn ir-riċerkaturi, l-innovaturi, l-industriji u l-gvernijiet ikunu jistgħu jinteraġixxu faċilment. L-ekosistemi tal-innovazzjoni, fil-fatt, għadhom mhumiex qed jaħdmu bl-aħjar mod minħabba għadd ta' ▌ raġunijiet, bħal pereżempju:

–  L-interazzjoni bejn l-atturi tal-innovazzjoni għadha mxekkla minn ostakli regolatorji u kulturali bejniethom;

–  L-isforzi sabiex jissaħħu ekosistemi ta' innovazzjoni għandhom jibbenefikaw minn koordinazzjoni u fokus ċar fuq objettivi u impatti speċifiċi.

Sabiex jiġu indirizzati l-isfidi soċjetali tal-futur, jinħatfu l-opportunitajiet ippreżentati minn teknoloġiji ġodda u jsir kontribut lejn tkabbir ekonomiku tajjeb għall-ambjent u sostenibbli, l-impjiegi, il-kompetittività u l-benesseri taċ-ċittadini Ewropej, jeħtieġ li l-kapaċità tal-Ewropa li tkun innovattiva tkompli tiġi msaħħa permezz ta': tisħiħ u trawwim tal-ħolqien ta' ambjenti ġodda u eżistenti li jwasslu għall-kollaborazzjoni u l-innovazzjoni; tisħiħ tal-kapaċitajiet tal-innovazzjoni tas-settur akkademiku u tar-riċerka; appoġġ għal ġenerazzjoni ġdida ta' persuni imprenditorjali; stimulazzjoni tal-ħolqien u l-iżvilupp ta' impriżi innovattivi, kif ukoll it-tisħiħ tal-viżibilità u r-rikonoxximent ta' attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni ffinanzjati mill-UE, b'mod partikolari l-finanzjament tal-EIT għall-pubbliku ġenerali.

In-natura u l-iskala tal-isfidi tal-innovazzjoni jirrikjedu l-komunikazzjoni u l-mobilizzazzjoni tal-atturi u r-riżorsi fuq skala Ewropea, permezz tat-trawwim ta' kollaborazzjoni transkonfini. Is-silos bejn id-dixxiplini u tul il-ktajjen ta' valur iridu jinqerdu u jiġi mrawwem l-istabbiliment ta' ambjent favorevoli għal skambju effikaċi tal-għarfien u l-għarfien espert, u għall-iżvilupp u l-attrazzjoni ta' talenti imprenditorjali. L-Aġenda Strateġika ta' Innovazzjoni tal-EIT għandha tiżgura koerenza mal-isfidi ta' Orizzont Ewropa, kif ukoll komplementarjetà mal-EIC.

2.  Oqsma ta' Intervent

2.1.  Ekosistemi ta' innovazzjoni sostenibbli madwar l-Ewropa

F'konformità mar-regolament tal-EIT u l-Aġenda Strateġika ta' Innovazzjoni, l-EIT, l-EIT ser jaqdi rwol rinfurzat fit-tisħiħ tal-ekosistemi tal-innovazzjoni bbażati fuq l-isfidi madwar l-Ewropa. B'mod partikolari, l-EIT ser ikompli jopera primarjament permezz tal-Komunitajiet tal-Għarfien u l-Innovazzjoni (KICs) tiegħu, is-sħubijiet Ewropej fuq skala kbira li jindirizzaw sfidi tas-soċjetà speċifiċi. Huwa ser ikompli jsaħħaħ l-ekosistemi tal-innovazzjoni madwarhom, billi jiftaħhom u jrawwem l-integrazzjoni tar-riċerka, l-innovazzjoni u l-edukazzjoni. Barra minn hekk, l-EIT ser isaħħaħ l-ekosistemi tal-innovazzjoni madwar l-Ewropa billi jespandi l-Iskema ta' Innovazzjoni Reġjonali (RIS tal-EIT) tiegħu. L-EIT ser jaħdem b'ekosistemi tal-innovazzjoni li jesebixxu potenzjal għoli ta' innovazzjoni abbażi tal-istrateġija, l-allinjament tematiku u l-impatt previst, u f'sinerġija mill-qrib ma' Strateġiji u Pjattaformi ta' Speċjalizzazzjoni Intelliġenti.

–  It-tisħiħ tal-effikaċja u d-dispożizjoni għal sħab ġodda tal-KICs eżistenti li jippermettu t-tranżizzjoni lejn awtosostenibbiltà fit-tul, u l-analiżi tal-ħtieġa li jiġu stabbiliti oħrajn ġodda biex jiġu indirizzati l-isfidi globali. L-oqsma tematiċi speċifiċi ser jiġu definiti fl-Aġenda Strateġika ta' Innovazzjoni, fejn jitqies l-Ippjanar Strateġiku;

–  L-aċċellerazzjoni tar-reġjuni lejn l-eċċellenza f'pajjiżi li huma definiti fl-Aġenda Strateġika ta' Innovazzjoni f'kooperazzjoni mill-qrib ma' fondi strutturali u programmi ta' finanzjament oħra rilevanti tal-UE fejn xieraq.

2.2.  Ħiliet ta' innovazzjoni u imprenditorjali f'perspettiva ta' tagħlim tul il-ħajja, inkluż iż-żieda fil-kapaċitajiet tal-universitajiet fl-Ewropa kollha.

L-attivitajiet tal-edukazzjoni tal-EIT ser jiġu rinfurzati sabiex jittrawmu l-innovazzjoni u l-imprenditorija permezz ta' edukazzjoni u taħriġ utli. Fokus aktar b'saħħtu fuq l-iżvilupp tal-kapital uman ser jkun imsejjes fuq l-espansjoni ta' programmi tal-edukazzjoni eżistenti tal-KICs tal-EIT bil-ħsieb li l-istudenti u l-professjonisti jkomplu jingħataw kurrikuli ta' kwalità għolja li jkunu bbażati fuq l-innovazzjoni, il-kreattività u l-imprenditorija li b'mod partikolari huma konformi mal-istrateġija industrijali u tal-ħiliet tal-UE. Dan jista' jinkludi riċerkaturi u innovaturi appoġġati minn partijiet oħrajn ta' Orizzont Ewropa, b'mod partikolari MSCA. L-EIT ser jappoġġa wkoll il-modernizzazzjoni tal-istituzzjonijiet ta' edukazzjoni ogħla fl-Ewropa kollha u l-integrazzjoni tagħhom fl-ekosistemi tal-innovazzjoni billi jiġu stimolati u miżjudin il-potenzjal u l-kapaċitajiet imprenditorjali tagħhom u jiġu mħeġġa jantiċipaw aħjar ir-rekwiżiti tal-ħiliet il-ġodda.

–  L-iżvilupp ta' kurrikuli innovattivi, li jikkunsidraw il-ħtiġijiet futuri tas-soċjetà u tal-industrija, u programmi trasversali sabiex jiġu offruti lill-istudenti, lill-imprendituri u lill-professjonisti madwar l-Ewropa u lil hinn minnha, fejn l-għarfien speċjalizzat u dak speċifiku għas-settur jiġi kkombinat ma' ħiliet orjentati lejn ▌l-innovazzjoni u dawk imprenditorjali, bħall-ħiliet fit-teknoloġija avvanzata ▌b'rabta mat-teknoloġiji diġitali u sostenibbli abilitanti ewlenin;

–  It-tisħiħ u l-espansjoni tat-tikketta tal-EIT sabiex jittejbu l-viżibilità u r-rikonoxximent tal-EIT tal-programmi tal-edukazzjoni abbażi ta' sħubijiet bejn istituzzjonijiet tal-edukazzjoni għolja, ċentri tar-riċerka u kumpaniji differenti filwaqt li tissaħħaħ il-kwalità ġenerali tagħha bl-offerta ta' kurrikuli fejn titgħallem bil-prattika u edukazzjoni imprenditorjali intenzjonata li hija utli, kif ukoll mobilità internazzjonali, interorganizzazzjonali u transsettorjali;

–  L-iżvilupp tal-kapaċitajiet tal-innovazzjoni u l-imprenditorija tas-settur tal-edukazzjoni għolja, permezz tal-ingranaġġ u l-promozzjoni tal-għarfien espert tal-Komunità tal-EIT fil-kollegament tal-edukazzjoni mar-riċerka u n-negozju;

–  Ir-rinforz tar-rwol tal-komunità ta' Alumni tal-EIT bħala mudell għall-istudenti l-ġodda u strument b'saħħtu sabiex jiġi kkomunikat l-impatt tal-EIT.

2.3.  Soluzzjonijiet ġodda fis-suq biex jindirizzaw l-isfidi globali

L-EIT ser jiffaċilita, isaħħaħ u jippremja l-imprendituri, l-innovaturi, ir-riċerkaturi, l-edukaturi, l-istudenti u atturi tal-innovazzjoni, filwaqt li jiżgura l-integrazzjoni tal-ġeneri, sabiex jaħdmu flimkien f'timijiet transdixxiplinari biex jiġġeneraw l-ideat u jittrasformawhom kemm f'innovazzjonijiet inkrementali kif ukoll fixkiela. L-attivitajiet ser jkunu karatterizzati minn innovazzjoni miftuħa u approċċ transfruntier, b'fokus fuq l-inklużjoni tal-attivitajiet rilevanti tat-Triangolu tal-Għarfien li huma pertinenti sabiex dawn ikunu ta' suċċess (pereżempju, il-promoturi tal-proġett jistgħu jtejbu l-aċċess tagħhom għal: gradwati bi kwalifiki speċifiċi, utenti ewlenin, negozji ġodda b'ideat innovattivi, ditti mhux domestiċi b'assi kumplimentari rilevanti, eċċ.).

–  Appoġġ tal-iżvilupp ta' prodotti, servizzi u opportunitajiet tas-suq fejn l-atturi tat-Triangolu tal-Għarfien ser jikkollaboraw sabiex jinstabu soluzzjonijiet għall-isfidi globali;

—   Tintegra b'mod sħiħ il-katina tal-valur tal-innovazzjoni kollha kemm hija: minn student sa intraprenditur, minn idea sal-prodott, minn laboratorju għall-konsumatur. Dan jinkludi appoġġ għal negozji ġodda u għall-espansjoni tan-negozji.

–  L-għoti ta' servizzi ta' livell għoli u appoġġ lin-negozji innovattivi, inkluża assistenza teknika sabiex il-prodotti u s-servizzi jiġu rfinuti, mentoraġġ sostantiv, appoġġ sabiex jiġu żgurati l-konsumaturi fil-mira u jinġabar il-kapital, sabiex jilħqu s-suq b'pass imħaffef u l-proċess ta' tkabbir tagħhom jiġi mħaffef ukoll.

2.4.  Sinerġiji u valur miżjud fi ħdan Orizzont Ewropa

L-EIT ser jagħmel aktar sforzi sabiex jikkapitalizza fuq is-sinerġiji u l-komplementarjetajiet bejn il-KICs eżistenti u ma' atturi u inizjattivi differenti fil-livelli tal-UE u globali u jestendi n-netwerk tiegħu ta' organizzazzjonijiet li jikkollaboraw flimkien kemm fil-livelli strateġiċi kif ukoll operattivi, filwaqt li jiġu evitati duplikazzjonijiet.

–  Kooperazzjoni mill-qrib mal-EIC u InvestEU fis-semplifikazzjoni tal-appoġġ (jiġifieri, finanzjament u servizzi) mogħti lil ▌impriżi innovattivi kemm fl-istadju ta' bidu kif ukoll f'dak ta' espansjoni, partikolarment permezz tal-KICs;

–  L-ippjanar u l-implimentazzjoni tal-attivitajiet tal-EIT sabiex jiġu massimizzati s-sinerġiji u l-komplementarjetajiet ma' partijiet oħra tal-Programm;

–  Involviment mal-Istati Membri tal-UE, kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll f'dak reġjonali, filwaqt li jiġi stabbilit djalogu strutturat u jiġu kkoordinati l-isforzi sabiex ikun hemm sinerġiji ma' ▌ inizjattivi nazzjonali u reġjonali, inkluż strateġiji ta' speċjalizzazzjoni intelliġenti, b'konsiderazzjoni wkoll tal-implimentazzjoni tal-"Ekosistemi Ewropej tal-Innovazzjoni", sabiex jiġu identifikati, kondiviżi u disseminati l-aħjar prattikiu tagħlimiet;

–  Skambju u tixrid tal-prattiki innovattivi u t-tagħlimiet madwar l-Ewropa u lil hinn bħala kontribut għall-politika innovattiva fl-Ewropa b'koordinazzjoni ma' partijiet oħra ta' Orizzont Ewropa;

–  Il-forniment ta' input fid-diskussjonijiet ta' politika tal-innovazzjoni u l-kontribuzzjoni għat-tfassil u l-implimentazzjoni tal-prijoritajiet ta' politika tal-UE permezz ta' ħidma kontinwa mas-servizzi kollha rilevanti tal-Kummissjoni Ewropea, programmi oħrajn tal-UE u l-partijiet ikkonċernati tagħhom, u l-esplorazzjoni ulterjuri ta' opportunitajiet fi ħdan l-inizjattivi ta' implimentazzjoni tal-politiki;

–  L-isfruttament ta' sinerġiji ma' programmi oħrajn tal-UE, inkluż dawk li jappoġġaw l-iżvilupp u l-innovazzjoni tal-kapital uman (eż., COST, FSE+, FEŻR, Erasmus+, Ewropa Kreattiva u COSME Plus/is-Suq Uniku, InvestEU);

–  Il-bini ta' alleanzi strateġiċi ma' atturi tal-innovazzjoni ewlenin fil-livell tal-UE u internazzjonali, u appoġġ lill-KICs sabiex jiġu żviluppati kollaborazzjoni u rabtiet mas-sħab prinċipali tat-Triangolu tal-Għarfien minn pajjiżi terzi, bil-għan li jinfetħu swieq ġodda għas-soluzzjonijiet appoġġati mill-KICs u jiġu attirati l-finanzjament u t-talent minn pajjiżi barranin. Il-parteċipazzjoni ta' pajjiżi terzi għandha tiġi promossa fir-rigward tal-prinċipji ta' reċiproċità u benefiċċji reċiproċi.

▌

ANNESS III

SĦUBIJIET

Is-Sħubijiet Ewropej għandhom jiġu magħżulin u implimentati, mmonitorjati, evalwati, imneħħija b'mod gradwali jew imġedda abbażi tal-kriterji li ġejjin:

1)  Għażla

(a)  Dimostrazzjoni li s-Sħubija Ewropea hija aktar effettiva biex jinkisbu l-objettivi relatati tal-Programm permezz tal-involviment u l-impenn tas-sħab, b'mod partikolari biex jinkisbu impatti ċari għall-UE u ċ-ċittadini tagħha, b'mod notevoli fid-dawl li jkun hemm riżultati fuq l-isfidi globali u l-objettivi tar-riċerka u l-innovazzjoni, filwaqt li jiġu żgurati l-kompetittività, is-sostenibbiltà u l-kontribuzzjoni fit-tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka u, fejn rilevanti, l-Innovazzjoni u l-impenji internazzjonali;

Fil-każ tas-Sħubijiet Ewropej istituzzjonalizzati stabbiliti skont l-Artikolu 185 TFUE, il-parteċipazzjoni ta' mhux anqas minn 40 % tal-Istati Membri tal-UE hija obbligatorja;

(b)  Il-koerenza u s-sinerġiji tas-Sħubija Ewropea fi ħdan il-pajsaġġ tar-riċerka u l-innovazzjoni tal-UE, skont ir-regoli ta' Orizzont Ewropa sa fejn l-aktar possibbli;

(c)  It-trasparenza u l-aċċess miftuħ tas-Sħubija Ewropea fir-rigward tal-identifikazzjoni tal-prijoritajiet u l-objettivi f'termini ta' riżultati u impatti mistennija u fir-rigward tal-involviment tas-sħab u l-partijiet ikkonċernati, mill-katina tal-valur kollha, minn setturi, sfondi u dixxiplini differenti, inkluż dawk internazzjonali fejn ikun rilevanti u bla interferenza mal-kompetittività Ewropea; modalitajiet ċari għall-promozzjoni tal-parteċipazzjoni tal-SMEs u għat-tixrid u l-isfruttament tar-riżultati, partikolarment mill-SMEs, inkluż permezz ta' organizzazzjonijiet intermedjarji;

(d)  Dimostrazzjoni ex-ante tal-addizzjonalità u d-direzzjonalità tas-Sħubija Ewropea, inkluża viżjoni strateġika komuni tal-iskop tas-Sħubija Ewropea. Din il-viżjoni ser tinkludi b'mod partikolari:

–  l-identifikazzjoni tar-riżultati konkreti mistennija, l-eżiti u l-impatti li jitkejlu fi ħdan perjodi ta' żmien speċifiċi, inkluż valur ekonomiku ewlieni u/jew għas-soċjetà għall-Unjoni.

–  dimostrazzjoni ▌tal-effetti kwalitattivi u kwantitattivi sinifikanti ta' ingranaġġ mistennija, inkluż metodu għall-kejl tal-indikaturi ewlenin tal-prestazzjoni;

–  approċċi biex jiżguraw flessibilità tal-implimentazzjoni u biex jaġġustaw għall-politika, għas-soċjetà u/jew għall-bżonnijiet tas-suq, jew l-avvanzi xjentifiċi li jinbidlu, biex tiżdied il-koerenza politika bejn il-livelli reġjonali, nazzjonali u tal-UE;

–  strateġija ta' ħruġ u miżuri ta' tneħħija gradwali mill-Programm.

(e)  Dimostrazzjoni ex ante tal-impenn fit-tul tas-sħab, inkluż sehem minimu tal-investimenti pubbliċi u/jew privati;

Fil-każ tas-Sħubiji Ewropej istituzzjonalizzati, stabbiliti f'konformità mal-Artikolu 185 jew 187 TFUE, il-kontribuzzjonijiet finanzjarji u/jew in natura tas-sħab barra dawk tal-Unjoni, ser jkunu ta' mill-anqas ugwali għal 50 % u jistgħu jaslu sa 75 % tal-impenji aggregati baġitarji tas-Sħubija Ewropea. Għal kull Sħubija Ewropea istituzzjonalizzata bħal din, sehem mill-kontribuzzjonijiet mis-sħab barra dak tal-Unjoni ser ikun f'forma ta' kontribuzzjonijiet finanzjarji. Għas-sħab minbarra l-Unjoni u l-Istati Parteċipanti, il-kontribuzzjonijiet finanzjarji għandu jkollhom l-għan ewlieni li jkopru l-ispejjeż amministrattivi kif ukoll l-attivitajiet ta' koordinazzjoni u appoġġ flimkien ma' dawk mhux kompetittivi.

(ea)  Bi qbil mal-awtoritajiet reġjonali, il-FEŻR għandu jiġi aċċettat bħala kontribuzzjoni nazzjonali parzjali għall-azzjonijiet ta' kofinanzjament ta' Programm li jinvolvu lill-Istati Membri.

2)  Implimentazzjoni:

(a)  Approċċ sistemiku li jiżgura l-involviment attiv u bikri tal-Istati Membri u l-kisba tal-impatti mistennija tas-Sħubija Ewropea permezz tal-implimentazzjoni flessibbli tal-azzjonijiet konġunti ta' valur miżjud Ewropew għoli li jmorru wkoll lil hinn mis-sejħiet konġunti għall-attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni, inklużi dawk marbuta mat-teħid tas-suq, tar-regoli jew tal-politika;

(b)  Miżuri xierqa li jiżguraw aċċess miftuħ kontinwu tal-inizjattiva u trasparenza matul l-implimentazzjoni, b'mod partikolari għall-issettjar tal-prijorità u għall-parteċipazzjoni fis-sejħiet għall-proposti, informazzjoni dwar il-funzjonament tal-governanza, il-viżibilità tal-Unjoni, komunikazzjoni u miżuri ta' sensibilizzazzjoni, tixrid u sfruttament tar-riżultati, inkluża strateġija ċara ta' aċċess miftuħ/tal-utent matul il-katina tal-valur; miżuri adegwati biex tingħata informazzjoni lill-SMEs u tiġi promossa l-parteċipazzjoni tagħhom;

(c)  Il-koordinazzjoni u/jew l-attivitajiet konġunti ma' inizjattivi ta' riċerka u innovazzjoni rilevanti oħra biex jiżguraw livell ottimali ta' interkonnessjonijiet u jiżguraw sinerġiji effettivi, fost l-oħrajn biex jingħelbu l-ostakli potenzjali għall-implimentazzjoni fil-livell nazzjonali u tiżdied il-kosteffettività;

(d)  ▌Impenji, ▌għal kontribuzzjonijiet finanzjarji u/jew in natura minn kull sieħeb f'konformità mad-dispożizzjonijiet nazzjonali matul il-ħajja kollha tal-inizjattiva;

(e)  Fil-każ tas-Sħubija Ewropea istituzzjonalizzata, aċċess għar-riżultati u informazzjoni oħra relatata mal-azzjoni għall-Kummissjoni għall-iskop tal-iżvilupp, l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-politiki jew programmi tal-Unjoni.

3)  Monitoraġġ:

(a)  Sistema ta' monitoraġġ b'konformità mar-rekwiżiti stabbilti fl-Artikolu 45 biex tittraċċa l-progress lejn l-objettivi speċifiċi ▌ta' politika, riżultati u indikaturi ewlenin tal-prestazzjoni li jippermettu għal valutazzjoni matul iż-żmien tal-kisbiet, l-impatti u l-bżonnijiet potenzjali għal miżuri korrettivi;

(b)  Rapportar perjodiku dedikat dwar l-effetti kwantitattivi u kwalitattivi ta' ingranaġġ, inkluż dwar il-kontribuzzjonijiet finanzjarji u in natura li twiegħdu u ġew proprjament ipprovduti , viżibilità u pożizzjonament fil-kuntest internazzjonali, impatt fuq ir-riskji relatati fuq ir-riċerka u l-innovazzjoni tal-investimenti tas-settur privat;

(c)  Informazzjoni dettaljata dwar il-proċess ta' evalwazzjoni u r-riżultati mis-sejħiet għal proposti kollha fis-sħubijiet, li għandhom isiru disponibbli fil-waqt u aċċessibbli f'bażi tad-data elettronika komuni.

4)  Evalwazzjoni, tneħħija gradwali u tiġdid:

(a)  Valutazzjoni tal-impatti miksuba fil-livell tal-Unjoni u nazzjonali marbuta mal-miri ddefiniti u indikaturi ewlenin tal-prestazzjoni li jsostnu l-valutazzjoni tal-Programm stabbilita fl-Artikolu 47, inkluża l-valutazzjoni tal-mod ta' intervent ta' politika l-aktar effikaċi għal kwalunkwe azzjoni tal-futur; u l-pożizzjonament ta' kwalunkwe tiġdid possibbli ta' Sħubija Ewropea fil-pajsaġġ globali tas-Sħubiji Ewropej u tal-prijoritajiet politiċi tagħha;

(b)  Fin-nuqqas ta' tiġdid, miżuri adatti li jiżguraw it-tneħħija gradwali tal-finanzjament tal-Programm Qafas skont ▌il-kundizzjonijiet u l-iskeda ta' żmien maqbula mas-sħab impenjati legalment ex-ante, mingħajr preġudizzju għall-possibbiltà ta' finanzjament transnazzjonali kontinwat minn programmi nazzjonali jew oħra tal-Unjoni, u mingħajr preġudizzju għall-investiment privat u l-proġetti li għaddejjin.

ANNESS IV

SINERĠIJI MA' PROGRAMMI OĦRA

1.  Is-sinerġiji mal-Fond Agrikolu Ewropew ta' Garanzija u l-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali (Politika Agrikola Komuni - PAK) ser jiżguraw li:

(a)  ir-riċerka u l-innovazzjoni tas-settur agrikolu u ż-żoni rurali fi ħdan l-UE huma identifikati b'mod partikolari fi ħdan is-Sħubija Ewropea għall-Innovazzjoni "Produttività u Sostenibbiltà Agrikoli"(35) u meqjusa fil-proċessi tal-ippjanar strateġiku tar-riċerka u l-innovazzjoni tal-Programm u tal-programmi ta' ħidma;

(b)  il-PAK tagħmel l-aħjar użu mir-riżultati tar-riċerka u l-innovazzjoni u tippromwovi l-użu, l-implimentazzjoni u l-iskjerament tas-soluzzjonijiet innovattivi, inklużi dawk li jirriżultaw minn proġetti ffinanzjati mill-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni, u mis-Sħubija Ewropea għall-Innovazzjoni "Produttività u Sostenibbiltà Agrikoli" u l-Komunitajiet ta' Konoxxenza u Innovazzjoni (KKI) tal-EIT rilevanti;

(c)  il-FAEŻR jappoġġa t-teħid u t-tixrid tal-għarfien u s-soluzzjonijiet li jirriżultaw mir-riżultati tal-Programm li jwasslu għal settur tal-biedja aktar dinamiku u opportunitajiet ġodda għall-iżvilupp ta' żoni rurali.

2.  Is-sinerġiji mal-Fond Ewropew għall-Affarijiet Marittimi u s-Sajd (FEMS) ser jiżguraw li:

(a)  il-Programm u l-FEMS jkunu ġeneralment interkonnessi hekk kif il-ħtiġijiet tar-riċerka u l-innovazzjoni tal-UE fil-qasam tal-politika dwar il-baħar u marittima ser jiġu tradotti permezz tal-proċess tal-ippjanar strateġiku tar-riċerka u l-innovazzjoni tal-Programm;

(b)  il-FEMS tappoġġa l-introduzzjoni ta' teknoloġiji ġodda u prodotti, proċessi u servizzi innovattivi, b'mod partikolari dawk li jirriżultaw mill-Programm fl-oqsma tal-politika tal-baħar u marittima; il-FEMS tippromwovi wkoll il-ġbir tad-data fil-post u l-ipproċessar ta' data u xxerred azzjonijiet rilevanti appoġġati taħt il-Programm, li min-naħa tiegħu jikkontribwixxi għall-implimentazzjoni tal-Politika Komuni tas-Sajd, il-Politika Marittima Integrata, il-Governanza Internazzjonali tal-Oċeani u l-impenji internazzjonali.

3.  Is-sinerġiji mal-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (FEŻR) ser jiżguraw li:

(a)  l-arranġamenti għall-finanzjament mgħaqqad mill-FEŻR u minn Orizzont Ewropa jintużaw biex jappoġġaw attivitajiet li jipprovdu pont bejn Programmi Operazzjonali reġjonali, l-istrateġiji ta' speċjalizzazzjoni intelliġenti u eċċellenza internazzjonali fir-riċerka u l-innovazzjoni, inkluż l-programmi transreġjonali/transnazzjonali konġunti u l-Infrastrutturi ta' Riċerka mal-Ewropa kollha, bil-għan li tissaħħaħ iż-Żona Ewropea tar-Riċerka;

(aa)  il-fondi tal-FEŻR jistgħu jiġu ttrasferiti fuq bażi volontarja biex jappoġġaw attivitajiet taħt il-Programm, b'mod partikolari s-Siġill ta' eċċellenza;

(b)  il-FEŻR jiffoka, fost l-oħrajn, fuq l-iżvilupp u t-tisħiħ tal-ekosistemi tal-innovazzjoni u r-riċerka u t-trasformazzjoni industrijali reġjonali u lokali, inkluż appoġġ tat-teħid tar-riżultati u l-introduzzjoni tat-teknoloġiji l-ġodda u s-soluzzjonijiet innovattivi mill-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni permezz tal-FEŻR;

(ba)  jittejbu l-ekosistemi reġjonali eżistenti, in-netwerks tal-pjattaforma u l-istrateġiji reġjonali.

4.  Is-sinerġiji mal-Fond Soċjali Ewropew Plus (FSE+) ser jiżguraw li:

(a)  il-FSE + jista' jintegra u jespandi l-kurrikuli innovattivi appoġġati mill-Programm, permezz ta' programmi nazzjonali jew reġjonali, sabiex jattrezzaw lin-nies bil-ħiliet u l-kompetenzi meħtieġa għall-impjiegi tal-futur;

(b)  jistgħu jintużaw fuq bażi volontarja arranġamenti għall-finanzjament komplementari mill-FSE+ biex jappoġġaw attivitajiet tal-Programm li jippromwovu l-iżvilupp tal-kapital uman fir-riċerka u l-innovazzjoni bil-għan li tissaħħaħ iż-Żona Ewropea tar-Riċerka; [Em. 148]

(c)  il-qasam tas-Saħħa tal-Fond Soċjali Ewropew+ jintegra t-teknoloġiji innovattivi u l-mudelli ta' negozju u soluzzjonijiet ġodda, b'mod partikolari dawk li jirriżultaw mill-Programmi, sabiex jikkontribwixxu għal sistemi tal-kura tas-saħħa innovattivi, effiċjenti u sostenibbli tal-Istati Membri u jiffaċilitaw l-aċċess għal kura tas-saħħa aħjar u aktar sikura għaċ-ċittadini Ewropej.

5.  Is-sinerġiji mal-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa (CEF) ser jiżguraw li:

(a)  il-bżonnijiet tar-riċerka u l-innovazzjoni fl-oqsma tat-trasport, l-enerġija u s-settur diġitali fi ħdan l-UE jiġu identifikati u stabbiliti matul il-proċess ta' ppjanar strateġiku tar-riċerka u l-innovazzjoni tal-Programm;

(b)  is-CEF jappoġġa l-introduzzjoni u l-iskjerament fuq skala kbira u tat-teknoloġiji u s-soluzzjonijiet innovattivi ġodda fl-oqsma tat-trasport, tal-enerġija u tal-infrastrutturi fiżiċi diġitali, b'mod partikolari dawk li jirriżultaw mill-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni;

(c)  l-iskambju ta' informazzjoni u data bejn il-Programm Qafas u l-proġetti tas-CEF ser jkun iffaċilitat, pereżempju, billi ssir enfasi fuq it-teknoloġiji mill-Programm Qafas b'tħejjija qawwija tas-suq li jkunu jistgħu jiġu skjerati aktar permezz tas-CEF.

6.  Is-sinerġiji mal-Programm Ewropa Diġitali (DEP) ser jiżguraw li:

(a)  peress li diversi oqsma tematiċi indirizzati mill-Programm u mid-DEP jikkonverġu, it-tip ta' azzjonijiet li jridu jiġu appoġġati, l-outputs mistennija tagħhom u l-loġika ta' intervent tagħhom huma differenti u komplimentari;

(b)  il-bżonnijiet tar-riċerka u l-innovazzjoni marbutin mal-aspetti diġitali jiġu identifikati u stabbiliti fil-pjanijiet strateġiċi tar-riċerka u l-innovazzjoni; dan jinkludi r-riċerka u l-innovazzjoni għall-Computing ta' Prestazzjoni Għolja, l-Intelliġenza Artifiċjali, iċ-Ċibersigurtà, it-Teknoloġiji tar-Reġistru Distribwit, it-Teknoloġiji tal-Kwantum li jgħaqqdu t-teknoloġiji diġitali ma' teknoloġiji oħra ta' sostenn u innovazzjonijiet mhux teknoloġiċi; appoġġ għall-espansjoni tal-kumpaniji li jintroduċu innovazzjonijiet rivoluzzjonarji (ħafna minnhom ser jgħaqqdu t-teknoloġiji diġitali mat-teknoloġiji fiżiċi; l-integrazzjoni tad-diġitali fil-pilastru kollu "Sfidi Globali u Kompetittività Industrijali Ewropea"; u l-appoġġ għall-infrastrutturi diġitali ta' riċerka;

(c)  id-DEP jiffoka fuq il-kapaċità diġitali ta' skala kbira u l-bini tal-infrastruttura fil-Computing ta' Prestazzjoni Għolja, l-Intelliġenza Artifiċjali, iċ-Ċibersigurtà, it-Teknoloġiji tar-Reġistru Distribwit, it-Teknoloġiji tal-Kwantum u l-ħiliet diġitali avvanzati li jimmiraw lejn teħid u skjerament wesgħin fl-Ewropa kollha tas-soluzzjonijiet diġitali innovattivi eżistenti jew ittestjati fi ħdan qafas tal-UE f'oqsma ta' interess pubbliku (bħas-saħħa, l-amministrazzjoni pubblika, il-ġustizzja u l-edukazzjoni) jew il-falliment tas-suq (bħad-diġitalizzazzjoni tan-negozji, b'mod partikolari l-intrapriżi ta' daqs żgħir u medju); id-DEP jiġi prinċipalment implimentat permezz ta' investimenti kkoordinati u strateġiċi mal-Istati Membri, b'mod partikolari permezz ta' akkwist pubbliku konġunt, f'kapaċitajiet diġitali li jridu jinqasmu mal-Ewropa kollha u f'azzjonijiet fl-UE kollha li jappoġġaw l-interoperabilità u l-istandardizzazzjoni bħala parti mill-iżvilupp ta' Suq Uniku Diġitali;

(d)  il-kapaċitajiet u l-infrastrutturi tad-DEP ikunu disponibbli fi ħdan il-komunità tar-riċerka u l-innovazzjoni, inkluż għal attivitajiet appoġġati permezz tal-Programm li jinkludu l-ittestjar, l-esperimentazzjoni u d-dimostrazzjoni fis-setturi u d-dixxiplini kollha;

(e)  it-teknoloġiji diġitali ġodda żviluppati permezz tal-Programm, b'mod progressiv jittieħdu u jiġu skjerati mid-DEP;

(f)  l-inizjattivi tal-Programm għall-iżvilupp ta' ħiliet u kompetenzi fil-kurrikuli, inklużi dawk imwassla fiċ-ċentri ta' kolokazzjoni tal-Istitut Ewropew tal-Innovazzjoni u t-Teknoloġija u tal-Komunitajiet ta' Konoxxenza u Innovazzjoni, huma kkomplementati mill-bini tal-kapaċitajiet appoġġat mill-Ewropa Diġitali;

(g)  jiġu allinjati mekkaniżmi ta' koordinazzjoni b'saħħithom għall-ipprogrammar strateġiku u l-proċeduri operattivi taż-żewġ programmi, u l-istrutturi ta' governanza tagħhom jinvolvu s-servizzi rispettivi tal-Kummissjoni kif ukoll oħrajn ikkonċernati mill-partijiet differenti tal-programmi rispettivi.

7.  Is-sinerġiji mal-Programm tas-Suq Uniku ser jiżguraw li:

(a)  il-Programm tas-Suq Uniku jindirizza l-fallimenti tas-suq li jaffettwaw lill-SMEs kollha u ser jippromwovi l-intraprenditorija u l-ħolqien u t-tkabbir tal-kumpaniji. Teżisti komplimentarjetà sħiħa bejn il-Programm tas-Suq Uniku u l-azzjonijiet kemm tal-EIT kif ukoll tal-Kunsill Ewropew għall-Innovazzjoni futur għall-kumpaniji innovattivi, kif ukoll fil-qasam ta' servizzi ta' appoġġ għall-SMEs, b'mod partikolari fejn is-suq ma jipprovdix finanzjament vijabbli;

(b)  in-Netwerk Enterprise Europe jista' jservi, bħall-istrutturi ta' support għall-SME eżistenti oħra (pereżempju, il-Punt ta' Kuntatt Nazzjonali, l-Aġenziji ta' Innovazzjoni, DIH, Ċentri ta' Kompetenza, inkubaturi ċertifikati), biex iwasslu s-servizzi ta' appoġġ taħt il-programm Orizzont Ewropa, filwaqt li jinkludu wkoll il-Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni.

8.  Is-sinerġiji mal-Programm għall-Ambjent u l-Azzjoni Klimatika (LIFE) ser jiżguraw li:

il-bżonnijiet tar-riċerka u l-innovazzjoni li jittrattaw l-isfidi ambjentali, klimatiċi u tal-enerġija fi ħdan l-UE jiġu identifikati u stabbiliti matul il-proċess ta' ppjanar strateġiku tar-riċerka u l-innovazzjoni tal-Programm. Il-programm LIFE ser ikompli jaġixxi bħala katalist għall-implimentazzjoni tal-politika u l-leġiżlazzjoni rilevanti tal-UE dwar l-ambjent, il-klima u l-enerġija, inkluż billi jittieħdu u jiġu applikati r-riżultati tar-riċerka u l-innovazzjoni mill-Programm u jgħinu biex jiġu skjerati fuq l-iskala nazzjonali u (inter)reġjonali fejn dan jista' jgħin jindirizza kwistjonijiet ta' tranżizzjoni ambjentali, klimatiċi jew ta' enerġija nadifa. B'mod partikolari LIFE ser ikompli jinċentiva sinerġiji mal-Programm permezz tal-għoti ta' bonus matul l-evalwazzjoni tal-proposti li jinvolvu l-użu tar-riżultati mill-Programm. Proġetti standard ta' azzjoni ta' LIFE ser jappoġġaw l-iżvilupp, l-ittestjar jew id-dimostrazzjoni ta' teknoloġiji jew metodoloġiji adatti għall-implimentazzjoni tal-politika dwar l-ambjent u l-klima tal-UE, li wara jistgħu jitħaddmu fuq skala kbira, iffinanzjati minn sorsi oħra, inkluż permezz tal-Programm. L-EIT tal-Programm kif ukoll il-Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni futur jistgħu jagħtu l-appoġġ tagħhom biex jespandu u jikkummerċjalizzaw ideat rivoluzzjonarji ġodda li jistgħu jirriżultaw mill-implimentazzjoni tal-proġetti LIFE.

9.  Is-sinerġiji mal-Programm Erasmus ser jiżguraw li:

(a)  riżorsi mgħaqqdin mill-Programm u mill-Programm Erasmus jintużaw biex jappoġġaw attivitajiet iddedikati għat-tisħiħ u l-immodernizzar tal-istituzzjonijiet tal-edukazzjoni ogħla Ewropej. Il-Programm ser jikkomplementa l-appoġġ li l-programm Erasmus jagħti lill-inizjattiva tal-Universitajiet Ewropej, b'mod partikolari d-dimensjoni tar-riċerka tagħha bħala parti mill-iżvilupp ta' strateġiji konġunti u integrati ġodda fit-tul u sostenibbli dwar l-edukazzjoni, ir-riċerka u l-innovazzjoni bbażati fuq approċċi transdixxiplinari u transsettorjali biex jirrealizzaw it-triangolu tal-għarfien li jipprovdi spinta lit-tkabbir ekonomiku; l-attivitajiet edukattivi tal-EIT jistgħu jkunu kemm ta' ispirazzjoni għall-inizjattiva tal-Universitajiet Ewropej kif ukoll interkonnessi magħha.

(b)  il-Programm u l-Programm Erasmus irawmu l-integrazzjoni tal-edukazzjoni u r-riċerka permezz tal-faċilitazzjoni tal-istituzzjonijiet ta' edukazzjoni għolja biex ifasslu u jistabbilixxu l-istrateġiji komuni ta' edukazzjoni, riċerka u innovazzjoni, biex jinformaw it-tagħlim bl-aħħar sejbiet u prattiki ta' riċerka biex joffru esperjenza attiva ta' riċerka għall-istudenti kollha u l-persunal ta' edukazzjoni ogħla u b'mod partikolari, ir-riċerkaturi, u li jappoġġaw attivitajiet oħra li jintegraw l-edukazzjoni ogħla, ir-riċerka u l-innovazzjoni.

10.  Is-sinerġiji mal-Programm Spazjali Ewropew ser jiżguraw li:

(a)  il-bżonnijiet tar-riċerka u tal-innovazzjoni tas-setturi spazjali upstream u downstream fl-UE jkunu identifikati u stabbiliti bħala parti mill-proċess tal-ippjanar strateġiku tar-riċerka u tal-innovazzjoni tal-Programm; l-azzjonijiet ta' riċerka dwar l-ispazju implimentati permezz ta' Orizzont Ewropa ser ikunu implimentati fir-rigward tal-akkwist pubbliku u l-eliġibilità tal-entitajiet b'konformità mad-dispożizzjonijiet tal-Programm Spazjali, fejn huwa xieraq;

(b)  id-data u s-servizzi spazjali magħmula disponibbli bħala ġid pubbliku mill-Programm Spazjali Ewropew jintużaw biex jiġu żviluppati soluzzjonijiet rivoluzzjonarji permezz tar-riċerka u l-innovazzjoni, inkluż il-Programm Qafas, b'mod partikolari għall-ikel sostenibbli u r-riżorsi naturali, u l-monitoraġġ tal-klima, il-bliet intelliġenti, il-vetturi awtomatizzati, is-sigurtà u l-ġestjoni tad-diżastri;

(c)  Is-Servizzi ta' Aċċess għad-Data u għall-Informazzjoni ta' Copernicus ser jagħtu kontribut għall-Cloud Ewropew tax-Xjenza Miftuħa u b'hekk ser jiffaċilitaw l-aċċess għad-data ta' Copernicus għar-riċerkaturi u għax-xjentisti; l-infrastrutturi tar-riċerka, b'mod partikolari n-netwerks tal-osservazzjoni fil-post ser jikkostitwixxu elementi essenzjali tal-infrastruttura tal-osservazzjoni fil-post li tippermetti s-servizzi ta' Copernicus.

11.  Is-sinerġiji mal-Istrument għall-Viċinat, għall-Iżvilupp u għall-Kooperazzjoni Internazzjonali (l-"Istrument Estern") ser jiżguraw li l-attivitajiet tar-riċerka u l-innovazzjoni tal-Programm, bil-parteċipazzjoni ta' Pajjiżi Terzi u b'azzjonijiet immirati lejn il-kooperazzjoni internazzjonali, ifittxu l-allinjament u koerenza ma' teħid parallel fis-suq u oqsma ta' azzjonijiet ta' bini ta' kapaċitajiet taħt l-Istrument Estern, ibbażat fuq id-definizzjoni konġunta tal-bżonnijiet u l-oqsma ta' intervent, definiti b'mod komuni matul il-proċess tal-ippjanar ta' riċerka u innovazzjoni strateġika tal-Programm.

12.  Is-sinerġiji mal-Fond għas-Sigurtà Interna u l-istrument għall-ġestjoni tal-fruntieri bħala parti mill-Fond għall-Ġestjoni Integrata tal-Fruntieri ser jiżguraw li:

(a)  il-bżonnijiet tar-riċerka u l-innovazzjoni fl-oqsma tas-sigurtà u l-ġestjoni integrata tal-fruntieri jiġu identifikati u stabbiliti matul il-proċess ta' ppjanar strateġiku tar-riċerka u l-innovazzjoni tal-Programm;

(b)  il-Fond għas-Sigurtà Interna u l-Fond għall-Ġestjoni Integrata tal-Fruntieri jappoġġaw l-iskjerament ta' teknoloġiji u soluzzjonijiet innovattivi ġodda, b'mod partikolari dawk li jirriżultaw mill-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni fil-qasam tar-riċerka dwar is-sigurtà.

13.  Is-sinerġiji mal-InvestEU tal-Fond ser jiżguraw li:

(a)  mill-baġit tiegħu stess, il-Programm jipprovdi finanzjament imħallat ta' Orizzont Ewropa u l-EIC għall-innovaturi, ikkaratterizzat minn livell għoli ta' riskju u li għalih is-suq ma jipprovdix meta finanzjament vijabbli u sostenibbli rilevanti, u fl-istess ħin ser jipprovdu għall-koordinazzjoni xierqa b'appoġġ għat-twassil effikaċi u l-ġestjoni tal-parti privata tal-finanzi tal-finanzjament imħallat permezz ta' fondi u intermedjarji appoġġati mill-InvestEU;

(b)  strumenti finanzjarji għar-riċerka u l-innovazzjoni u l-SMEs jinġabru flimkien taħt il-Fond InvestEU, b'mod partikolari permezz ta' tieqa tematika ddedikata lir-R&I, u permezz ta' prodotti skjerati taħt it-tieqa għall-SMEs li timmira kumpaniji innovattivi, u b'dan il-mod jgħinu wkoll biex jintlaħqu l-objettivi tal-Programm. Ser jiġu stabbiliti rabtiet komplimentari b'saħħithom bejn InvestEU u Orizzont Ewropa.

14.  Is-sinerġiji mal-Fond għall-Innovazzjoni taħt l-Iskema għall-Iskambju ta' Kwoti tal-Emissjonijiet ("il-Fond għall-Innovazzjoni") ser jiżguraw li:

(a)  il-Fond għall-Innovazzjoni ser jimmira b'mod speċifiku l-innovazzjoni fit-teknoloġiji u l-proċessi b'emissjonijiet baxxi tal-karbonju, inkluż il-qbid ambjentalment sikuri tal-karbonju u l-użu li jikkontribwixxi b'mod sostanzjali biex jittaffa t-tibdil fil-klima, kif ukoll prodotti li jissostitwixxu dawk b'intensità qawwija ta' karbonju, u biex jgħinu jistimulaw il-kostruzzjoni u t-tħaddim ta' proġetti li jimmiraw lejn il-qbid ambjentalment sikur u l-ħżin ġeoloġiku tas-CO2 kif ukoll ta' enerġija rinnovabbli innovattiva u teknoloġiji ta' ħżin tal-enerġija; Ser jinħoloq qafas xieraq biex jippermetti u jinċentivizza prodotti aktar ekoloġiċi b'valur miżjud sostenibbli għall-konsumaturi/l-utenti finali.

(b)  il-Programm ser jiffinanzja l-iżvilupp, id-dimostrazzjoni u l-implimentazzjoni ta' teknoloġiji, inklużi soluzzjonijiet rivoluzzjonarji, li jistgħu jagħtu riżultati ▌b'risq ekonomija b'livell baxx ta' emissjonijiet ta' karbonju u l-objettivi tal-Unjoni dwar id-dekarbonizzazzjoni, it-trasformazzjoni tal-enerġija u industrijali, b'mod speċjali fuq tal-Pilastru 2 tagħha u permezz tal-EIT;

(c)  il-Fond għall-Innovazzjoni jista', sakemm jiġu ssodisfati l-kriterji tal-għażla u tal-għoti tiegħu, jappoġġa l-fażi tad-dimostrazzjoni tal-proġetti eliġibbli ▌. Proġetti li jirċievu appoġġ mill-Fond għall-Innovazzjoni jistgħu jkunu eliġibbli għal appoġġ mill-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni u viċe versa. Sabiex jikkomplementa lil Orizzont Ewropa, il-Fond għall-Innovazzjoni jista' jikkonċentra fuq innovazzjonijiet qrib tas-suq li jikkontribwixxu għal tnaqqis sinifikanti u rapidu tal-emissjonijiet tas-CO2. Ser jiġu stabbiliti rabtiet komplimentari b'saħħithom bejn il-Fond għall-Innovazzjoni u Orizzont Ewropa.

15.  Is-sinerġiji mal-Programm ta' Riċerka u Taħriġ tal-Euratom ser jiżguraw li:

(a)  il-Programm u l-Programm ta' Riċerka u Taħriġ tal-Euratom jiżviluppaw azzjonijiet komprensivi li jappoġġaw l-edukazzjoni u t-taħriġ (inklużi l-Azzjonijiet Marie Skłodowska-Curie) bil-għan li jżommu u jiżviluppaw ħiliet rilevanti fl-Ewropa;

(b)  il-Programm u l-Programm ta' Riċerka u Taħriġ tal-Euratom jiżviluppaw azzjonijiet ta' riċerka konġunta li jiffokaw fuq l-aspetti trażversali tal-użu bis-sigurtà u s-sikurezza tal-applikazzjonijiet tar-radjazzjoni jonizzanti li ma jaħdmux bil-qawwa elettrika fis-setturi bħall-mediċina, l-industrija, l-agrikoltura, l-ispazju, it-tibdil fil-klima, is-sigurtà u t-tħejjija għall-emerġenza u l-kontribuzzjoni tax-xjenza nukleari.

16.  Is-sinerġiji potenzjali mal-Fond Ewropew għad-Difiża ser jikkontribwixxu biex tiġi evitata d-duplikazzjoni.

16a.  Is-sinerġiji ma' Ewropa Kreattiva ser jappoġġaw il-kompetittività u l-innovazzjoni, jikkontribwixxu għat-tkabbir ekonomiku u soċjali u jippromwovu l-użu effikaċi tal-fondi pubbliċi.

16b.  Jistgħu jiġu previsti sinerġiji ma' kwalunkwe Proġett Importanti ta' Interess Ewropew Komuni (IPCEI).

ANNESS V

INDIKATURI EWLENIN TAD-DIREZZJONI TAL-IMPATT

Id-direzzjonijiet tal-impatt, u l-indikaturi ewlenin relatati mad-direzzjoni tal-impatt, għandhom jistrutturaw il-monitoraġġ tal-progress tal-Programm Qafas (FP) lejn l-objettivi tiegħu kif imsemmi fl-Artikolu 3. Id-direzzjonijiet tal-impatt huma sensittivi għaż-żmien u jirriflettu tliet kategoriji tal-impatt komplementari li jirriflettu n-natura mhux lineari tal-investimenti fir-R&I: xjentifika, soċjetali u teknoloġika/ekonomika. Għal kull waħda minn dawn il-kategoriji ta' impatt, ser jintużaw indikaturi biex jiġi segwit il-progress ta' distinzjoni bejn it-terminu qasir, medju u itwal, inkluż lil hinn mit-tul tal-Programm, b'possibbiltajiet ta' analiżi, inkluż mill-Istati Membri u l-pajjiżi assoċjati. Dawn l-indikaturi għandhom jinġabru bl-użu ta' metodoloġiji kwantitattivi u kwalitattivi. Il-partijiet individwali tal-Programm ser jikkontribwixxu għal dawn l-indikaturi bi gradi differenti u permezz ta' mekkaniżmi differenti. Jistgħu jintużaw indikaturi addizzjonali biex jimmonitorjaw il-partijiet individwali tal-programm, fejn rilevanti.

Il-mikrodata li ġejja mill-indikaturi ewlenin tad-direzzjoni tal-impatt ser tinġabar għall-partijiet kollha tal-Programm u għall-mekkaniżmi eżekuttivi kollha ġestita b'mod ċentrali u b'mod armonizzata fil-livell adatt tal-granularità b'piż minimu ta' rappurtar fuq il-benefiċjarji.

Barra minn hekk u lil hinn mill-indikaturi ewlenin tad-direzzjoni tal-impatt, id-data dwar l-aħjar implimentazzjoni tal-Programm għat-tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka, it-trawwim ta' parteċipazzjonijiet ibbażati fuq l-eċċellenza mill-Istati Membri kollha fil-Programm kif ukoll l-iffaċilitar tar-rabtiet kollaborattivi fir-riċerka u l-innovazzjoni Ewropej ser jinġabru u jiġu rrapportati f'kważi ħin reali bħala parti mid-data ta' implimentazzjoni u ta' ġestjoni, imsemmija fl-Artikolu 45. Din ser tinkludi, fost oħrajn, il-monitoraġġ ta' rabtiet kollaborattivi, l-analitika tan-netwerks, id-data dwar il-proposti, l-applikazzjonijiet, il-parteċipazzjonijiet u l-proġetti; l-applikanti u l-parteċipanti (inkluż it-tip ta' organizzazzjoni (bħall-Organizzazzjonijiet tas-Soċjetà Ċivili, l-SMEs u s-settur privat), pajjiż (bħal klassifikazzjoni speċifika għall-gruppi ta' pajjiżi bħall-Istati Membri, pajjiżi assoċjati u pajjiżi terzi), ġeneru, rwol fil-proġett, dixxiplina/settur xjentifiku, inkluż l-SSH); u l-livell ta' integrazzjoni tal-aspetti klimatiċi u l-infiq relatat.

Indikaturi xjentifiċi tad-direzzjoni tal-impatt

Il-programm huwa mistenni jkollu impatt xjentifiku billi joħloq għarfien ġdid ta' kwalità għolja, isaħħaħ il-kapital uman fir-riċerka u fl-innovazzjoni, u jrawwem it-tixrid tal-għarfien u x-Xjenza Miftuħa. Il-progress lejn dan l-impatt ser jiġi mmonitorjat permezz ta' indikaturi stabbiliti skont dawn it-tliet direzzjonijiet ewlenin tal-impatt.

L-indikaturi tad-direzzjoni tal-impatt fuq is-soċjetà

Il-Programm huwa mistenni li jkollu impatt fuq is-soċjetà billi jindirizza l-prijoritajiet tal-politika tal-UE u sfidi globali, inkluż l-SDGs tan-NU, jimxi fuq il-prinċipji tal-Aġenda 2030 u l-għanijiet tal-Ftehim ta' Pariġi, permezz tar-R&I, iwassal il-benefiċċji u l-impatt permezz ta' missjonijiet tar-R&I u tas-Sħubiji Ewropej u jsaħħaħ l-użu tal-innovazzjoni fis-soċjetà li fl-aħħar nett tikkontribwixxi għall-benesseri tan-nies. Il-progress lejn dan l-impatt ser jiġi mmonitorjat permezz ta' indikaturi stabbiliti skont dawn it-tliet direzzjonijiet ewlenin tal-impatt.

L-indikaturi tad-direzzjoni tal-impatt ▌ Teknoloġiku/Ekonomiku

Il-programm huwa mistenni li jkollu impatt ▌teknoloġiku/ekonomku speċjalment fi ħdan l-Unjoni billi jinfluwenzaw il-ħolqien u t-tkabbir ta' kumpaniji, partikolarment l-SMEs, inklużi negozji ġodda, il-ħolqien ta' impjiegi diretti u indiretti partikolarment fi ħdan l-Unjoni, u bl-ingranaġġ tal-investimenti għar-riċerka u l-innovazzjoni. Il-progress lejn dan l-impatt ser jiġi mmonitorjat permezz ta' indikaturi stabbiliti skont dawn it-tliet direzzjonijiet ewlenin tal-impatt.

Anness V – Tabella 1

Anness V – Tabella 2

Anness V – Tabella 3

ANNESS Va

Oqsma għal missjonijiet possibbli u oqsma għal Sħubiji Ewropej istituzzjonalizzati possibbli li għandhom jiġu stabbiliti skont l-Artikoli 185 jew 187 TFUE

F'konformità mal-Artikoli 7u 8 ta' dan ir-Regolament, l-oqsma għal Missjonijiet u Sħubijiet Ewropej possibbli li għandhom jiġu stabbiliti skont l-Artikoli 185 jew 187 TFUE huma stabbiliti f'dan l-Anness.

I.  Oqsma għal Missjonijiet possibbli

Qasam ta' Missjonijiet 1: Adattament għat-Tibdil fil-Klima, inkluż it-Trasformazzjoni Soċjali

Qasam ta' Missjonijiet 2: Kanċer

Qasam ta' Missjonijiet 3: Oċeani, Ibħra, Ilmijiet Kostali u Interni f'Saħħithom

Qasam ta' Missjonijiet 4: Bliet Newtrali għall-Klima u Intelliġenti

Qasam ta' Missjonijiet 5: Saħħa tal-Ħamrija u tal-Ikel

Kull missjoni ser issegwi l-prinċipji stabbiliti fl-Artikolu 7(3) ta' dan ir-Regolament.

II.  Oqsma għal Sħubiji Ewropej istituzzjonalizzati possibbli abbażi tal-Artikolu 185 TFUE jew tal-Artikolu 187 TFUE

Qasam ta' Sħubija 1: Żvilupp aktar mgħaġġel u użu aktar sikur ta' innovazzjonijiet tas-saħħa għall-pazjenti Ewropej, u saħħa globali.

Qasam ta' Sħubija 2: L-avvanz tat-teknoloġiji diġitali u abilitanti essenzjali u l-użu tagħhom, inkluż iżda mhux limitat għal teknoloġiji ġodda bħall-Intelliġenza Artifiċjali, il-fotonika u t-teknoloġiji tal-kwantum.

Qasam ta' Sħubija 3: Tmexxija Ewropea fil-Metroloġija inkluż sistema integrata tal-Metroloġija.

Qasam ta' Sħubija 4: L-aċċellerazzjoni tal-kompetittività, is-sikurezza u l-prestazzjoni ambjentali tat-traffiku tal-ajru, l-avjazzjoni u bil-ferrovija tal-UE.

Qasam ta' Sħubija 5: Soluzzjonijiet ibbażati fuq il-prodotti bijoloġiċi sostenibbli, inklużivi u ċirkolari.

Qasam ta' Sħubija 6: Teknoloġiji tal-ħażna tal-idroġenu u tal-enerġija sostenibbli b'impronta ambjentali aktar baxxa u produzzjoni inqas intensiva fl-enerġija.

Qasam ta' Sħubija 7: Soluzzjonijiet nodfa, konnessi, kooperattivi, awtonomi u awtomatizzati għal ħtiġijiet futuri ta' mobilità tal-persuni u l-oġġetti.

Qasam ta' Sħubija 8: Intrapriżi żgħar u ta' daqs medju innovattivi u intensivi fir-R&Ż.

Il-proċess ta' valutazzjoni tal-ħtieġa għal sħubija Ewropea istituzzjonalizzata f'waħda mill-Oqsma ta' Sħubija msemmija hawn fuq tista' tirriżulta fi proposta abbażi tal-Artikolu 185 TFUE jew l-Artikolu 187 TFUE, skont id-dritt ta' inizjattiva tal-Kummissjoni Ewropea. Inkella l-Qasam ta' Sħubija rispettiv jista' wkoll ikun soġġett għal sħubija skont l-Artikolu 8(1)(a) jew l-Artikolu 8(1)(b) tal-Programm Qafas jew jiġi implimentat permezz ta' sejħiet għal proposti fi ħdan Orizzont Ewropa.

Peress li l-oqsma possibbli għal sħubiji Ewropej istituzzjonalizzati jkopru oqsma tematiċi wesgħin, huma jistgħu, abbażi tal-ħtiġijiet valutati, jiġu implimentati minn aktar minn sħubija waħda.

(1) Din il-pożizzjoni tissostitwixxi l-emendi adottati fit-12 ta’ Diċembru 2018 (Testi adottati, P8_TA(2018)0509). (2) ĠU C […], […], p. […]. (3) ĠU C […], […], p. […]. (4) Pożizzjoni tal-Parlament Ewropew tas-17 ta’ April 2019. It-test fuq sfond griż ma ntlaħaqx qbil dwaru fil-kuntest tan-negozjati interistituzzjonali. (5) Ir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2003/361/KE tas-6 ta' Mejju 2003 dwar id-definizzjoni ta' intrapriżi mikro, żgħar u ta' daqs medju (ĠU L 124, 20.5.2003, p. 36). (6) (7) Id-dikjarazzjoni li ġejja tal-Kummissjoni mistennija tiġi ppubblikata fis-sensiela C tal-ĠU ladarba t-test finali tar-Regolament jiġi adottat: "Il-Kummissjoni biħsiebha timplimenta l-baġit ta' Accelerator tal-EIC b'mod li jiżgura li l-appoġġ minn għotjiet biss lill-SMEs, inklużi n-negozji ġodda, jikkorrispondi għall-appoġġ ipprovdut taħt il-baġit tal-istrument tal-SMEs tal-Programm Orizzont 2020, skont it-termini stabbiliti fil-paragrafu 1 tal-Artikolu 43 u fil-premessa X tar-Regolament dwar Orizzont Ewropa". (8) Ir-Regolament (KE)Nru 294/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta' Marzu 2008 (ĠU L 97, 9.4.2008, p. 1), kif emendat bir-Regolament (UE) Nru 1292/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta' Diċembru 2013 (ĠU L 347, 20.12.2013, p. 174). (9) Ir-Regolament (UE) tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill. (10) (11) ĠU C 373, 20.12.2013, p. 1. (12) Ir-Regolament (UE, Euratom)Nru 2018/1046 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-18 ta' Lulju 2018 dwar ir-regoli finanzjarji applikabbli għall-baġit ġenerali tal-Unjoni, li jemenda r-Regolamenti (UE) Nru 1296/2013, (UE) Nru 1301/2013, (UE) Nru 1303/2013, (UE) Nru 1304/2013, (UE) Nru 1309/2013, (UE) Nru 1316/2013, (UE) Nru 223/2014, (UE) Nru 283/2014, u d-Deċiżjoni Nru 541/2014/UE u li jħassar ir-Regolament (UE, Euratom) Nru 966/2012 (ĠU L 193, 30.7.2018, p. 1). (13) Ir-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta' Settembru 2013 dwar investigazzjonijiet immexxija mill-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) u li jħassar ir-Regolament (KE) Nru 1073/1999 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill u r-Regolament tal-Kunsill (Euratom) Nru 1074/1999, (ĠU L 248, 18.9.2013, p. 1). (14) Ir-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 2988/95 tat-18 ta' Diċembru 1995 dwar il-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Komunità Ewropea (ĠU L 312, 23.12.1995, p. 1). (15) Ir-Regolament tal-Kunsill (Euratom, KE) Nru 2185/96 tal-11 ta' Novembru 1996 dwar il-verifiki u l-ispezzjonijiet fuq il-post imwettqa mill-Kummissjoni sabiex tipproteġi l-interessi finanzjarji tal-Komunità Ewropea kontra l-frodi u irregolaritajiet oħra (ĠU L 292, 15.11.1996, p. 2). (16) Ir-Regolament tal-Kunsill (UE) 2017/1939 tat-12 ta' Ottubru 2017 li jimplimenta kooperazzjoni msaħħa dwar l-istabbiliment tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew ("l-UPPE") (ĠU L 283, 31.10.2017, p. 1). (17) Id-Direttiva (UE) 2017/1371 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-5 ta' Lulju 2017 dwar il-ġlieda kontra l-frodi tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni permezz tal-liġi kriminali (ĠU L 198, 28.7.2017, p. 29). (18) Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2013/755/UE tal-25 ta' Novembru 2013 dwar l-assoċjazzjoni tal-pajjiżi u t-territorji extra-Ewropej mal-Unjoni Ewropea (Deċiżjoni dwar l-Assoċjazzjoni Extra-Ewropea) (ĠU L 344, 19.12.2013, p. 1). (19) ĠU C 205, 19.7.2013, p. 9. (20) Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni (UE, Euratom) 2015/444 tat-13 ta' Marzu 2015 dwar ir-regoli tas-sigurtà għall-protezzjoni ta' informazzjoni klassifikata tal-UE (ĠU L 72, 17.3.2015, p. 53). (21) Ir-Regolament (UE, Euratom)Nru 2018/1046 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-18 ta' Lulju 2018 dwar ir-regoli finanzjarji applikabbli għall-baġit ġenerali tal-Unjoni, li jemenda r-Regolamenti (UE) Nru 1296/2013, (UE) Nru 1301/2013, (UE) Nru 1303/2013, (UE) Nru 1304/2013, (UE) Nru 1309/2013, (UE) Nru 1316/2013, (UE) Nru 223/2014, (UE) Nru 283/2014, u d-Deċiżjoni Nru 541/2014/UE u li jħassar ir-Regolament (UE, Euratom) Nru 966/2012 (ĠU L 193, 30.7.2018, p. 1). (22) (23) Ir-Regolament (UE) Nru 1303/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' Diċembru 2013 li jistabbilixxi dispożizzjonijiet komuni dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew, il-Fond ta' Koeżjoni, il-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali u l-Fond Marittimu u tas-Sajd Ewropew u li jistabbilixxi d-dispożizzjonijiet ġenerali dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew, il-Fond ta' Koeżjoni u l-Fond Ewropew għall-Affarijiet Marittimi u s-Sajd u li jħassar ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1083/2006. (24) ĠU… (25) Id-dikjarazzjoni li ġejja tal-Kummissjoni mistennija tiġi ppubblikata fis-sensiela C tal-ĠU ladarba t-test finali ta' dan ir-Regolament jiġi adottat:"Il-Kummissjoni tieħu nota tal-kompromess milħuq mill-koleġiżlaturi dwar il-formulazzjoni tal-Artikolu 5. Fil-fehma tal-Kummissjoni, il-programm speċifiku dwar ir-riċerka fil-qasam tad-difiża msemmi fl-Artikolu 1(3)(b) huwa limitat biss għall-azzjonijiet ta' riċerka taħt il-Fond Ewropew għad-Difiża futur filwaqt li l-azzjonijiet ta' żvilupp jitqiesu barra l-kamp ta' applikazzjoni ta' dan ir-Regolament". (26) Huwa mistenni li dikjarazzjoni tal-Kummissjoni tiġi ppubblikata fis-sensiela C tal-ĠU ladarba t-test finali tar-Regolament jiġi adottat, skont dawn il-linji: "Fuq talba, il-Kummissjoni biħsiebha taqsam il-fehmiet mal-Kumitat responsabbli fil-Parlament Ewropew dwar: (i) il-lista ta' kandidati ta' sħubija potenzjali abbażi tal-Artikoli 185 u 187 tat-TFUE li se tkun koperta minn valutazzjonijiet tal-impatt (tal-bidu); (ii) il-lista ta' missjonijiet tentattivi identifikati mill-bordijiet tal-missjoni; (iii) ir-riżultati tal-Pjan Strateġiku qabel l-adozzjoni formali tiegħu, u (iv) se tippreżenta u tikkondividi dokumenti relatati mal-programmi ta' ħidma." (27) Ir-riċerka relatata mat-trattament tal-kanċer tal-gonadi tista' tiġi ffinanzjata (28) Soġġett għall-att legali finali, il-Kummissjoni toħroġ dikjarazzjoni rigward ir-riċerka dwar iċ-ċelloli staminali embrijonali tal-bniedem bħal f'H2020 (Dikjarazzjoni 2013 / C 373/02). (29) Id-Direttiva 2014/24/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta' Frar 2014 dwar l-akkwist pubbliku u li tħassar id-Direttiva 2004/18/KE (ĠU L 94, 28.03.2014, p. 65). (30) Id-Direttiva 2014/25/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta' Frar 2014 dwar l-akkwist minn entitajiet li joperaw fis-setturi tas-servizzi tal-ilma, l-enerġija, it-trasport u postali u li tħassar id-Direttiva 2004/17/KE (ĠU L 94, 28.03.2014, p. 243). (31) Id-Direttiva 2009/81/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta' Lulju 2009 dwar il-koordinazzjoni tal-proċeduri għall-għoti ta' ċerti kuntratti tax-xogħol, kuntratti ta' forniment u kuntratti ta' servizzi mill-awtoritajiet kontraenti jew entitajiet fl-oqsma tad-difiża u s-sigurtà u li temenda d-Direttivi 2004/17/KE u 2004/18/KE (ĠU L 216, 20.08.2009 p. 76). (32) Il-proċedura ser tiġi spjegata f'dokument ippubblikat qabel il-bidu tal-proċess ta' evalwazzjoni. (33) Id-dispożizzjonijiet għall-monitoraġġ tas-Sħubijiet Ewropej huma stabbiliti fl-Anness III għar-Regolament. (34) Direttiva 2006/43/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' Mejju 2006 dwar il-verifiki statutorji tal-kontijiet annwali u tal-kontijiet konsolidati, li temenda d-Direttivi tal-Kunsill 78/660/KEE u 83/349/KEE u li tħassar id-Direttiva tal-Kunsill 84/253/KEE (ĠU L 157, 9.6.2006, p. 87). (35) Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar is-Sħubija Ewropea għall-Innovazzjoni "Produttività u Sostenibbiltà fil-qasam Agrikolu" (COM(2012)0079).

Riżoluzzjoni leġiżlattiva tal-Parlament Ewropew tas-17 ta' April 2019 dwar il-proposta għal deċiżjoni tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar l-istabbiliment tal-programm speċifiku li jimplimenta Orizzont Ewropa - il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni (COM(2018)0436 – C8-0253/2018 – 2018/0225(COD))

P8_TA(2019)0396 A8-0410/2018

(Proċedura leġiżlattiva ordinarja: l-ewwel qari)

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill (COM(2018)0436),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 294(2), u l-Artikoli 173(3) u 182(4) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, skont liema artikoli l-Kummissjoni ppreżentat il-proposta lill-Parlament (C8-0253/2018),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 294(3) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

–  wara li kkunsidra l-ittra mill-President tiegħu lill-presidenti tal-kumitati tal-25 ta’ Jannar 2019 li tispjega l-approċċ tal-Parlament għall-programmi settorjali tal-Qafas Finanzjarju Multiannwali (MFF) wara l-2020,

–  wara li kkunsidra l-ittra mill-Kunsill lill-President tal-Parlament Ewropew tal-1 ta’ April 2019 li tikkonferma l-ftehim komuni milħuq bejn il-koleġiżlaturi matul in-negozjati,

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 59 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Industrija, ir-Riċerka u l-Enerġija u l-opinjonijiet tal-Kumitat għall-Iżvilupp, il-Kumitat għall-Baġits, il-Kumitat għall-Kontroll tal-Baġit, il-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel, il-Kumitat għat-Trasport u t-Turiżmu u l-Kumitat għall-Agrikoltura u l-Iżvilupp Rurali (A8-0410/2018),

A.  billi ntlaħaq ftehim politiku parzjali dwar il-Programm speċifiku li jimplimenta l-Programm Qafas Orizzont Ewropa; billi dak il-ftehim huwa bbażat fuq test li ġie emendat b'mod sinifikati meta mqabbel mal-proposta tal-Kummissjoni; billi dan għandu effett fuq il-bażi legali; billi l-istituzzjonijiet kellhom skambju ta' fehmiet dwar dan abbażi tal-Ftehim Interistituzzjonali tat-13 ta' April 2016 dwar it-Tfassil Aħjar tal-Liġijiet(1); billi għalhekk, il-kwistjoni tal-bażi legali jenħtieġ li tiġi adattata fi stadju aktar tard tal-proċedura għal dan il-fajl;

1.  Jadotta l-pożizzjoni fl-ewwel qari li tidher hawn taħt(2);

2.  Jitlob lill-Kummissjoni biex terġa' tirreferi l-kwistjoni lill-Parlament jekk tibdel il-proposta tagħha, temendaha b'mod sustanzjali jew ikollha l-ħsieb li temendaha b'mod sustanzjali;

3.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex jgħaddi l-pożizzjoni tal-Parlament lill-Kunsill u lill-Kummissjoni kif ukoll lill-parlamenti nazzjonali.

Pożizzjoni tal-Parlament Ewropew adottata fl-ewwel qari fis-17 ta' April 2019 bil-ħsieb tal-adozzjoni tad-Deċiżjoni (UE) .../... tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar l-istabbiliment tal-programm speċifiku li jimplimenta Orizzont Ewropa – il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni

(Test b'rilevanza għaż-ŻEE)

IL-PARLAMENT EWROPEW U L-KUNSILL TAL-UNJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidraw it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u b'mod partikolari l-Artikoli 173(3) u 182(4) tiegħu,

Wara li kkunsidraw il-proposta mill-Kummissjoni Ewropea,

Wara li l-abbozz tal-att leġiżlattiv intbagħat lill-parlamenti nazzjonali,

Wara li kkunsidraw l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew(3),

Wara li kkunsidraw l-opinjoni tal-Kumitat tar-Reġjuni(4),

Wara li kkunsidraw ir-rapport tal-Parlament Ewropew dwar il-valutazzjoni tal-implimentazzjoni ta' Orizzont 2020 fid-dawl tal-evalwazzjoni interim tiegħu u l-proposta għad-Disa' Programm Qafas,

Filwaqt li jaġixxu skont il-proċedura leġiżlattiva ordinarja(5),

Billi:

(1)  B'konformità mal-Artikolu 182(3) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE), il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni Orizzont Ewropa ("Orizzont Ewropa"), stabbilit permezz tar-Regolament PQ/RgħP (UE) Nru ... tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill ta' ...(6), irid jiġi implimentat permezz ta' programmi speċifiċi li jiddefinixxu r-regoli speċifiċi għall-implimentazzjoni tagħhom, jiffissaw it-tul tagħhom u jipprevedu l-mezzi meqjusa neċessarji.

(2)  Ir-Regolament PQ/RgħP (UE) Nru ... jiffissa l-għanijiet ġenerali u speċifiċi ta' Orizzont Ewropa, l-istruttura u l-attivitajiet tal-linji mifruxa li għandhom jitwettqu, filwaqt li dan il-programm speċifiku li jimplimenta Orizzont Ewropa – il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni (il-"Programm Speċifiku") jenħtieġ li jiddefinixxi l-għanijiet operattivi u l-attivitajiet li huma speċifiċi għall-partijiet differenti ta' Orizzont Ewropa. Il-dispożizzjonijiet dwar l-implimentazzjoni stabbiliti fir-Regolament PQ/RgħP (UE) Nru ... japplikaw kompletament għall-Programm Speċifiku, inkluż dawk marbutin mal-prinċipji tal-etika.

(3)  Sabiex ikunu żgurati kundizzjonijiet uniformi għall-implimentazzjoni tal-Programm Speċifiku, jenħtieġ li l-Kummissjoni tingħata setgħat ta' implimentazzjoni sabiex tadotta l-programmi ta' ħidma għall-implimentazzjoni tal-Programm Speċifiku. Dawk is-setgħat jenħtieġ li jiġu eżerċitati b'konformità mar-Regolament (UE) Nru 182/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill(7).

(4)  Il-Bord tal-Gvernaturi taċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka (JRC), stabbilit permezz tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 96/282/Euratom(8) ġie kkonsultat dwar il-kontenut xjentifiku u teknoloġiku tal-Programm Speċifiku dwar l-azzjonijiet diretti mhux nukleari tal-JRC.

(5)  Filwaqt li jirrifletti dwar l-importanza tal-indirizzar tat-tibdil fil-klima skont l-impenji tal-Unjoni biex jimplimenta l-Ftehim ta' Pariġi u l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli tan-Nazzjonijiet Uniti, dan il-Fond se jikkontribwixxi biex jintegra l-azzjonijiet klimatiċi u biex tinkiseb mira kumplessiva ta' mill-inqas 25 % ta' nfiq tal-baġit tal-UE li jappoġġa l-għanijiet klimatiċi matul il-perjodu tal-QFP 2021-2027, u mira annwali ta' 30 % malajr kemm jista' jkun u mhux aktar tard mill-2027. L-azzjonijiet skont dan il-Programm Speċifiku se jikkontribwixxu għal, tal-anqas, 35 % tal-pakkett finanzjarju globali tal-Programm Speċifiku għall-għanijiet klimatiċi. Se jiġu identifikati azzjonijiet rilevanti matul it-tħejjija u l-implimentazzjoni tal-Programm Speċifiku, u jiġu vvalutati mill-ġdid fil-kuntest tal-evalwazzjonijiet rilevanti u l-proċessi ta' rieżami. Se tingħata attenzjoni liż-żoni tal-Unjoni b'intensità ta' faħam u karbonju li jinsabu fi tranżizzjoni.

(6)  L-azzjonijiet tal-Programm Speċifiku jenħtieġ li jintużaw biex jindirizzaw nuqqasijiet tas-suq jew sitwazzjonijiet tal-investiment subottimali, b'mod proporzjonat, mingħajr duplikazzjoni jew esklużjoni ta' finanzjament privat u li jkollhom valur miżjud Ewropew ċar.

(7)  Billi jirriflettu l-kontribuzzjoni importanti li r-riċerka u l-innovazzjoni jenħtieġ li jagħmlu biex jindirizzaw l-isfidi fl-ikel, l-agrikoltura, l-iżvilupp rurali u l-bijoekonomija, u biex jisfruttaw l-opportunitajiet korrispondenti tar-riċerka u l-innovazzjoni b'sinerġija mill-qrib mal-Politika Agrikola Komuni, l-azzjonijiet rilevanti skont il-Programm Speċifiku se jiġu appoġġati ▌b'raggruppament dedikat "Ikel, Bioekonomija, Riżorsi Naturali, Agrikoltura u Ambjent" għall-perjodu 2021-2027.

(8)  It-tlestija tas-Suq Uniku Diġitali u l-opportunitajiet li qed jikbru mill-konverġenza tat-teknoloġiji diġitali u fiżiċi tirrikjedi żieda fl-investimenti. Orizzont Ewropa se jikkontribwixxi għal dawn l-isforzi (9)▌b'raggruppament dedikat biex jiżgura li l-Ewropa tibqa' fuq quddiem nett tar-riċerka u l-innovazzjoni globali fil-qasam diġitali.

(9)  It-tipi ta' finanzjament u l-metodi ta' implimentazzjoni skont din id-Deċiżjoni se jintgħażlu abbażi tal-abbiltà tagħhom li jiksbu l-għanijiet speċifiċi tal-azzjonijiet u li jagħtu riżultati, b'konsiderazzjoni, b'mod partikolari, tal-kostijiet ta' kontroll, il-piż amministrattiv, u r-riskju mistenni tan-nuqqas ta' konformità. Għall-għotjiet, dan għandu jinkludi konsiderazzjoni tal-użu tas-somom f'daqqa, ir-rati fissi u l-iskali tal-kostijiet ta' unità.

(10)  Jenħtieġ li l-Istati Membri jkunu involuti kmieni fil-proċess tad-definizzjoni tal-missjonijiet.

ADOTTAW DIN ID-DEĊIŻJONI:

KAPITOLU I

DISPOŻIZZJONIJIET ĠENERALI

Artikolu 1

Suġġett

Din id-Deċiżjoni tistabbilixxi l-programm speċifiku li jimplimenta Orizzont Ewropa – il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni (il-"Programm Speċifiku"), kif hemm stabbilit fl-Artikolu 1(3)(a) tar-Regolament PQ/RgħP .../.../UE.

Tistipula l-għanijiet operazzjonali tal-Programm Speċifiku, il-baġit għall-perjodu 2021 – 2027, ir-regoli għall-implimentazzjoni tal-Programm Speċifiku u l-attivitajiet li jridu jitwettqu skont il-Programm Speċifiku.

Artikolu 2

Għanijiet operattivi

1.  Il-Programm Speċifiku għandu jikkontribwixxi għall-għanijiet ġenerali u speċifiċi stabbiliti fl-Artikolu 3 tar-Regolament ... Regolament PQ/RgħP.

2.  Il-Programm Speċifiku għandu l-għanijiet operattivi li ġejjin:

(a)   it-tisħiħ ta' riċerka bażika u fil-fruntieri tal-għarfien li tkun eċċellenti; it-tisħiħ u t-tixrid tal-eċċellenza, inkluż billi titrawwem parteċipazzjoni usa' fl-Unjoni kollha;

(b)   ir-rinforz tar-rabta bejn ir-riċerka, l-innovazzjoni, u fejn xieraq, l-edukazzjoni u politiki oħra, inklużi l-komplementarjetajiet ma' politiki u attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni nazzjonali, reġjonali u tal-UE;

(ba)   l-appoġġ tal-implimentazzjoni ta' prijoritajiet ta' politika tal-Unjoni inkluż b'mod partikolari l-għanijiet ta' żvilupp sostenibbli u l-Ftehim ta' Pariġi;

(c)   il-promozzjoni ta' riċerka u innovazzjoni responsabbli, b'kont meħud tal-prinċipju ta' prekawzjoni;

(ca)   it-tisħiħ tad-dimensjoni tal-ġeneru fil-Programm kollu;

(cb)   iż-żieda ta' rabtiet ta' kollaborazzjoni fir-riċerka u l-innovazzjoni Ewropea u bejn setturi u dixxiplini, inkluż ix-xjenzi soċjali u l-istudji umanistiċi;

(d)   tisħiħ tal-kooperazzjoni internazzjonali;

(da)   il-konnessjoni u l-iżvilupp ta' infrastrutturi tar-riċerka fiż-Żona Ewropea tar-Riċerka kollha u l-għoti ta' aċċess transnazzjonali;

(e)   l-attrazzjoni tat-talent, it-taħriġ u ż-żamma tar-riċerkaturi u l-innovaturi fiż-Żona Ewropea tar-Riċerka, inkluż permezz tal-mobbiltà▌;

(f)   it-trawwim tax-xjenza miftuħa u l-iżgurar tal-viżibbiltà għall-pubbliku u l-aċċess miftuħ għal pubblikazzjonijiet xjentifiċi u data ta' riċerka, inkluż eċċezzjonijiet xierqa;

(g)  l-inkoraġġiment tal-isfruttament tar-riżultati tar-R&I u d-disseminazzjoni attiva u l-isfruttament attiv tar-riżultati, b'mod partikolari għat-tisħiħ tal-investimenti privati u l-iżvilupp tal-politika;

▌

▌

(j)   il-kisba tar-riżultati, permezz tal-missjonijiet tar-R&I, għall-miri ambizzjużi ffissati fi skeda ta' żmien fissa;

(k)   it-titjib tar-relazzjoni u l-interazzjoni bejn ix-xjenza u s-soċjetà, inkluż il-viżibbiltà tax-xjenza fis-soċjetà, u l-komunikazzjoni tax-xjenza, u l-promozzjoni tal-involviment taċ-ċittadini u tal-utenti aħħarin fil-proċessi tal-kodisinn u tal-kokreazzjoni;

▌

(m)  l-aċċellerar tat-trasformazzjoni industrijali, inkluż permezz ta' ħiliet imtejba għall-innovazzjoni;

▌

(o)  l-istimolar ta' attivitajiet tar-R&I fl-SMEs u l-ħolqien u l-espansjoni ta' kumpaniji innovattivi, b'mod partikolari negozji ġodda, SMEs u, f'każijiet eċċezzjonali, kumpaniji żgħar b'kapitalizzazzjoni medja;

(p)   it-titjib tal-aċċess għall-finanzjament tar-riskju, inkluż permezz ta' sinerġiji ma' InvestEU, b'mod partikolari fejn is-suq ma jipprovdix finanzjament vijabbli.

3.  Fi ħdan l-għanijiet imsemmija fil-paragrafu 2, jistgħu jiġu kkunsidrati ħtiġijiet ġodda u mhux previsti li jirriżultaw matul il-perjodu ta' implimentazzjoni tal-Programm Speċifiku. Dan jista', jekk debitament ġustifikat, jinkludi tweġibiet għal opportunitajiet, kriżijiet u theddid emerġenti, kif ukoll tweġibiet għal ħtiġijiet marbuta mal-iżvilupp ta' politiki ġodda tal-Unjoni.

Artikolu 3

Struttura

1.  B'konformità mal-Artikolu 4(1) tar-Regolament ... Regolament PQ/RgħP, il-Programm Speċifiku għandu jikkonsisti fil-partijiet li ġejjin:

(1)  il-Pilastru I "Xjenza Eċċellenti" bil-komponenti li ġejjin:

(a)  il-Kunsill Ewropew tar-Riċerka (ERC), kif deskritt fl-Anness I, il-Pilastru I, it-taqsima 1;

(b)  l-Azzjonijiet Marie Skłodowska-Curie (MSCA), kif deskritt fl-Anness I, il-Pilastru I, it-taqsima 2;

(c)  l-infrastruttura tar-riċerka, kif deskritt fl-Anness I, il-Pilastru I, it-taqsima 3;

(2)  il-Pilastru II "Sfidi Globali u Kompetittività Industrijali Ewropea" bil-komponenti li ġejjin:

(a)  raggruppament "Saħħa", kif deskritt fl-Anness I, il-Pilastru II, it-taqsima 1;

(b)  ir-raggruppament "Kultura, Kreattività u Soċjetà Inklużiva ▌", kif deskritt fl-Anness I, il-Pilastru II, it-taqsima 2;

(c)  ir-raggruppament "Sigurtà Ċivili għas-Soċjetà", kif deskritt fl-Anness I, il-Pilastru II, it-taqsima 3;

(d)   ir-raggruppament "Diġitali, Industrija u Spazju", kif deskritt fl-Anness I, il-Pilastru II, it-taqsima 4;

(e)   ir-raggruppament "Klima, Enerġija u Mobbiltà", kif deskritt fl-Anness I, il-Pilastru II, it-taqsima 5;

(f)   ir-raggruppament "Ikel, Bijoekonomija, Riżorsi Naturali, Agrikoltura u Ambjent", kif deskritt fl-Anness I, il-Pilastru II, it-taqsima 6;

(g)   azzjonijiet diretti mhux nukleari taċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka (JRC), kif deskritt fl-Anness I, il-Pilastru II, it-taqsima 7;

(3)  il-Pilastru III "Ewropa Innovattiva" bil-komponenti li ġejjin:

(a)  il-Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni (EIC), kif deskritt fl-Anness I, il-Pilastru III, it-taqsima 1;

(b)  ekosistemi Ewropej tal-innovazzjoni, kif deskritt fl-Anness I, il-Pilastru III, it-taqsima 2;

▌

(4)  il-Parti "Twessigħ tal-Parteċipazzjoni u Tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka" bil-komponenti li ġejjin:

(a)  it-twessigħ tal-parteċipazzjoni u t-tixrid tal-eċċellenza, kif deskritt fl-Anness I, il-Parti "Tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka", it-taqsima 1;

(b)  riforma u titjib tas-sistema Ewropea tar-R&I, kif deskritt fl-Anness I, Parti "Tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka", it-taqsima 2.

2.  L-attivitajiet li jridu jitwettqu skont il-partijiet imsemmijin fil-paragrafu 1 huma deskritti fl-Anness I.

Artikolu 4

Baġit

1.  B'konformità mal-Artikolu 9(1) tar-Regolament ... Regolament PQ/RgħP, il-pakkett finanzjarju għall-implimentazzjoni tal-Programm Speċifiku għall-perjodu 2021-2027 għandu jkun ta' EUR 120 000 000 000 fi prezzijiet tal-2018.

2.  L-ammont imsemmi fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu għandu jkun distribwit fost il-komponenti stabbiliti fl-Artikolu 3(1) ta' din id-Deċiżjoni b'konformità mal-Artikolu 9(2) tar-Regolament ... Regolament PQ/RgħP. Għandhom japplikaw l-arranġamenti tal-Artikolu 9(3) sa (8) tar-Regolament ... Regolament PQ/RgħP.

KAPITOLU II

IMPLIMENTAZZJONI U PROGRAMMAR

Artikolu 4a

Pjan Strateġiku

1.  F'konformità mal-Artikolu 6(6) tar-[Regolament dwar il-Programm Qafas], l-implimentazzjoni tal-Programm Speċifiku għandha tiġi ffaċilitata permezz ta' Pjan Strateġiku pluriennali ta' attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni li jippromwovi wkoll il-konsistenza bejn il-programmi ta' ħidma, il-prijoritajiet tal-UE u l-prijoritajiet nazzjonali. Ir-riżultat tal-Proċess tal-Ippjanar Strateġiku għandu jiġi ppreżentat fi Pjan Strateġiku pluriennali, għat-tħejjija tal-kontenut fil-programmi ta' ħidma (kif stabbilit fl-Artikolu 11) li jkopri perjodu massimu ta' erba' snin, filwaqt li tinżamm biżżejjed flessibbiltà biex ikun hemm rispons malajr għal sfidi ġodda u emerġenti, għal opportunitajiet mhux mistennija u għal kriżijiet.

2.  Il-Proċess tal-Ippjanar Strateġiku għandu jiffoka b'mod partikolari fuq il-pilastru tal-"Isfidi globali u l-kompetittività industrijali Ewropea" u jkopri wkoll attivitajiet rilevanti f'pilastri oħrajn u l-parti ta' "Twessigħ tal-Parteċipazzjoni u t-Tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka".

Il-Kummissjoni għandha tiżgura involviment bikri u skambji estensivi mal-Istati Membri, u skambji estensivi mal-Parlament Ewropew, ikkomplementati b'konsultazzjoni mal-partijiet ikkonċernati u l-pubbliku inġenerali. Dan se jikkontribwixxi għal involviment aktar b'saħħtu maċ-ċittadini u s-soċjetà ċivili.

L-Istati Membri jistgħu jappoġġaw il-proċess tal-ippjanar strateġiku ukoll permezz ta' ħarsa ġenerali lejn il-konsultazzjonijiet nazzjonali/il-kontributi taċ-ċittadini li jidħlu fil-Pjan Strateġiku.

3.  Il-Pjan Strateġiku għandu jiġi adottat mill-Kummissjoni, permezz ta' att ta' implimentazzjoni, f'konformità mal-proċedura ta' eżami msemmija fl-Artikolu 12(4). Il-Pjan Strateġiku għandu jikkorrispondi għall-għanijiet u l-attivitajiet deskritti fl-Anness 1. Dan l-Att ta' Implimentazzjoni għandu jkun fih l-elementi li ġejjin, relatati mal-perjodu kopert:

a.  Orjentazzjonijiet strateġiċi ewlenin għall-appoġġ għar-R&I, inkluż deskrizzjoni tal-impatti mistennija, kwistjonijiet trasversali u żoni ta' intervent koperti.

b.  Identifikazzjoni ta' Sħubiji Ewropej skont l-Artikolu 8(1)(a u b) tar-[Regolament QP].

ba.  Identifikazzjoni tal-Missjonijiet skont l-Artikolu 5 tal-Programm Speċifiku u l-Artikolu 7 u l-Anness Va tar-Regolament li jistabbilixxi Orizzont Ewropa.

c.  Oqsma għal kooperazzjoni internazzjonali, azzjonijiet li għandhom jiġu allinjati mar-Riċerka u l-Innovazzjoni ta' nazzjonijiet u reġjuni oħra tad-dinja fuq skala kbira, jew azzjonijiet li għandhom jitwettqu b'kooperazzjoni ma' organizzazzjonijiet f'pajjiżi terzi.

d.  Kwistjonijiet speċifiċi, bħalma huma l-bilanċ bejn ir-riċerka u l-innovazzjoni; l-integrazzjoni tax-xjenzi soċjlai u l-istudji umanistiċi; ir-rwol tat-Teknoloġiji Abilitanti Essenzjali u l-ktajjen tal-valur strateġiċi; l-ugwaljanza bejn is-sessi, inkluża l-integrazzjoni tad-dimensjoni tas-sessi fil-kontenut tar-R&I; l-aderenza mal-ogħla standards tal-etika u l-integrità; il-prijoritajiet għat-tixrid u l-isfruttament.

4.  Il-Pjan Strateġiku għandu jieħu kont ta' analiżi li tkopri tal-anqas l-elementi li ġejjin:

a)  Il-muturi politiċi, soċjoekonomiċi u ambjentali li huma rilevanti għall-prijoritajiet ta' politika tal-UE u tal-Istati Membri.

b)  Il-kontribut tar-riċerka u l-innovazzjoni għar-realizzazzjoni tal-għanijiet ta' politika tal-UE, filwaqt li tikkapitalizza fuq studji, evidenza xjentifika oħra u inizjattivi rilevanti fil-livell tal-UE u f'dak nazzjonali, inkluż sħubiji istituzzjonalizzati skont l-Artikolu 8(1)(c) tar-[Regolament tal-PQ].

c)  Bażi ta' evidenza li tirriżulta minn attivitajiet ta' tbassir, S&T u indikaturi tal-innovazzjoni, żviluppi internazzjonali bħall-implimentazzjoni tal-SDGs u feedback mill-implimentazzjoni, fosthom il-monitoraġġ tal-implimentazzjoni ta' miżuri speċifiċi fir-rigward ta' parteċipazzjoni akbar u kondiviżjoni tal-eċċellenza u parteċipazzjoni tal-SMEs.

d)  Prijoritajiet bil-potenzjal li jiġu implimentati f'sinerġija ma' programmi oħra tal-UE.

e)  Deskrizzjoni tad-diversi approċċi għal konsultazzjoni mal-partijiet ikkonċernati u l-involviment taċ-ċittadini bħala parti mill-ħidma biex jiġu żviluppati l-Programmi ta' Ħidma;

f)  Komplementarjetà u sinerġiji fl-ippjanar tal-KKI tal-EIT f'konformità mar-Regolament 294/2008/KE.

5.  Il-proċess tal-ippjanar strateġiku għandu jkun ikkomplementat minn proċess ta' koordinazzjoni strateġika għal Sħubiji Ewropej, bil-parteċipazzjoni tal-Istati Membri u l-Kummissjoni fuq livell ugwali. Huwa għandu jiffunzjona bħala punt ta' dħul għal analiżi tat-tbassir, analiżi u pariri dwar l-iżvilupp tal-portafoll, l-istruttura possibbli, l-implimentazzjoni, il-monitoraġġ u l-eliminazzjoni gradwali ta' sħubijiet tar-R&I u jkun iggwidat minn qafas komprensiv ta' kriterji, ibbażat fuq l-Anness III tar-Regolament dwar Orizzont Ewropa.

Artikolu 5

Missjonijiet

1.  Il-Missjonijiet ta' Riċerka u Innovazzjoni jistgħu jiġu stabbiliti fl-oqsma tal-missjoni identifikati fl-Anness Va tar-Regolament li jistabbilixxi Orizzont Ewropa.

2.   Għal kull qasam ta' missjoni, għandu jiġi stabbilit bord ta' missjoni, sakemm ma jintużawx l-istrutturi konsultattivi eżistenti, f'liema każ il-Kumitat tal-Programm għandu jkun infurmat bil-quddiem. Il-bord ta' missjoni għandu jkun magħmul minn massimu ta' 15-il individwu indipendenti ta' livell għoli b'għarfien espert estensiv, inkluż fejn adatt esperti fix-xjenzi soċjali u umanistiċi, minn madwar l-Ewropa u lil hinn minnha, inklużi rappreżentati tal-utenti aħħarin rilevanti. Il-membri tal-bordijiet ta' missjoni għandhom jinħatru mill-Kummissjoni, wara proċedura trasparenti biex jiġu identifikati, inkluża sejħa miftuħa għall-espressjonijiet ta' interess. Il-Kumitat tal-Programm għandu jiġi kkonsultat fil-ħin opportun dwar il-proċeduri tal-identifikazzjoni u l-għażla, inklużi l-kriterji użati. It-terminu tal-kariga tal-membri tal-bord ta' missjoni għandu jkun sa ħames snin, li jista' jiġġedded darba.

3.   Il-bord ta' missjoni għandu jagħti pariri, mingħajr ma jkollu setgħat ta' teħid ta' deċiżjonijiet, lill-Kummissjoni fuq dawn li ġejjin:

(a)  l-identifikazzjoni u t-tfassil ta' missjoni waħda jew aktar fil-qasam rispettiv tal-missjoni skont id-dispożizzjonijiet u l-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 7 tar-[Regolament dwar il-Programm Qafas];

(b)   il-kontenut tal-programmi ta' ħidma u r-reviżjoni tagħhom kif meħtieġ għall-kisba tal-għanijiet tal-missjoni, b'kontribut mill-partijiet ikkonċernati u, fejn rilevanti, mill-pubbliku▌;

(c)   il-karatteristiċi ta' portafolli tal-proġett għall-missjonijiet;

(d)   azzjonijiet ta' aġġustament, jew terminazzjoni jekk xieraq, ibbażati fuq il-valutazzjonijiet ta' implimentazzjoni skont l-għanijiet definiti tal-missjoni;

(e)  l-għażla ta' evalwaturi esperti indipendenti skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 44 [tar-Regolament tal-PQ], l-għoti ta' informazzjoni lill-evalwaturi esperti u l-kriterji ta' evalwazzjoni u l-piż tagħhom;

(f)   il-kundizzjonijiet qafas li jgħinu biex jintlaħqu l-għanijiet tal-missjoni;

(g)   il-komunikazzjoni, inkluż dwar il-prestazzjoni u l-kisbiet tal-missjoni;

(h)  il-koordinazzjoni tal-politika bejn l-atturi rilevanti f'livelli differenti, b'mod partikolari dwar is-sinerġiji ma' politiki oħra tal-Unjoni;

(i)  indikaturi ewlenin tal-prestazzjoni.

Il-parir tal-bordijiet ta' missjoni għandhom isiru pubbliċi.

▌

4.  Għal kull qasam ta' Missjoni, il-Kumitat tal-Programm għandu jkun involut fit-tħejjija u ċ-ċiklu tal-ħajja tal-missjonijiet, b'kont meħud tal-kwistjonijiet rilevanti mill-kuntest nazzjonali u l-opportunitajiet biex jissaħħaħ l-allinjament ma' attivitajiet fuq livell nazzjonali. L-interazzjonijiet mal-bordijiet ta' missjoni għandhom isiru f'waqthom u f'mod komprensiv.

5.  Il-programm ta' ħidma previst fl-Artikolu 11 għandu jinkludi għal kull missjoni identifikata fil-Pjan Strateġiku, id-disinn, il-karatteristiċi tal-portafolli tal-proġetti tagħhom u dispożizzjonijiet speċifiċi li jippermettu approċċ ta' portafoll effiċjenti.

Artikolu 6

Kunsill Ewropew tar-Riċerka

1.  Il-Kummissjoni għandha tistabbilixxi Kunsill Ewropew tar-Riċerka ("ERC"), għall-implimentazzjoni tal-azzjonijiet skont il-Pilastru I "Xjenza Eċċellenti" li jirrelataw mal-ERC. L-ERC għandu jkun is-suċċessur tal-ERC stabbilit permezz tad-Deċiżjoni C(2013) 1895(10).

2.  L-ERC għandu jkun magħmul minn Kunsill Xjentifiku indipendenti previst fl-Artikolu 7 u l-istruttura ta' implimentazzjoni dedikata prevista fl-Artikolu 8.

3.  L-ERC għandu jkollu President li għandu jintgħażel minn fost xjenzati anzjani u rispettati fuq livell internazzjonali.

Il-President għandu jinħatar mill-Kummissjoni wara proċess trasparenti ta' reklutaġġ li jinvolvi kumitat indipendenti u dedikat tat-tiftix, għal mandat limitat għal erba' snin, u li jkun jista' jiġġedded darba. Il-proċess ta' reklutaġġ u l-kandidat magħżul għandu jkollhom l-approvazzjoni tal-Kunsill Xjentifiku.

Il-President għandu jippresjedi l-Kunsill Xjentifiku u għandu jiżgura t-tmexxija tiegħu u l-kollegament mal-istruttura ta' implimentazzjoni dedikata, u jirrappreżentah lid-dinja tax-xjenza.

4.  L-ERC għandu jopera f'konformità mal-prinċipji ewlenin tiegħu ta' eċċellenza xjentifika, xjenza miftuħa, awtonomija, effiċjenza, effikaċja, trasparenza, responsabbiltà u integrità tar-riċerka. Għandu jiżgura l-kontinwità mal-azzjonijiet tal-ERC mwettqa skont id-Deċiżjoni .../KE.

5.  L-attivitajiet tal-ERC għandhom jappoġġaw riċerka fil-fruntieri, b'mod minn isfel għal fuq, imwettqa fl-oqsma kollha minn investigaturi prinċipali u t-timijiet tagħhom f'kompetizzjoni fil-livell Ewropew, inklużi riċerkaturi fi stadju bikri tal-karriera.

6.  Il-Kummissjoni għandha taġixxi ta' garanti tal-awtonomija u l-integrità tal-ERC u għandha tiżgura l-eżekuzzjoni kif suppost tal-kompiti fdati lilu.

Il-Kummissjoni għandha tiżgura li l-implimentazzjoni tal-azzjonijiet tal-ERC b'konformità mal-prinċipji stabbiliti fil-paragrafu 4 ta' dan l-Artikolu kif ukoll mal-istrateġija kumplessiva għall-ERC, imsemmija fil-punt (a) tal-Artikolu 7(2), stabbilit permezz tal-Kunsill Xjentifiku.

Artikolu 7

Kunsill Xjentifiku tal-ERC

1.  Il-Kunsill Xjentifiku għandu jkun magħmul minn xjenzati, inġiniera u akkademiċi indipendenti tal-aqwa reputazzjoni u bl-għarfien espert adatt, kemm nisa kif ukoll irġiel fi gruppi tal-età differenti, biex tiġi żgurata d-diversità tal-oqsma tar-riċerka u l-varjetà tal-oriġini ġeografika, u li jaġixxu fil-kapaċità personali tagħhom, indipendentament minn interessi estranji.

Il-membri tal-Kunsill Xjentifiku għandhom jinħatru mill-Kummissjoni, wara proċedura indipendenti u trasparenti għall-identifikazzjoni tagħhom maqbula mal-Kunsill Xjentifiku, inkluż permezz ta' konsultazzjoni miftuħa mal-komunità xjentifika u rapport lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill.

Il-mandat tagħhom għandu jkun limitat għal erba' snin, li jista' jiġġedded darba, abbażi ta' sistema ta' rotazzjoni li għandha tiżgura l-kontinwità tal-ħidma tal-Kunsill Xjentifiku.

2.  Il-Kunsill Xjentifiku għandu jistabbilixxi:

(a)  l-istrateġija kumplessiva għall-ERC;

(b)  il-programm ta' ħidma għall-implimentazzjoni tal-attivitajiet tal-ERC;

(c)  il-metodi u l-proċeduri għar-rieżami bejn il-pari u l-evalwazzjoni tal-proposti li abbażi tagħhom jiġi determinat liema proposti għandhom jiġu ffinanzjati;

(d)  il-pożizzjoni tiegħu dwar kwalunkwe kwistjoni li minn perspettiva xjentifika tista' ttejjeb il-kisbiet u l-impatt tal-ERC u l-kwalità tar-riċerka mwettqa;

(e)  kodiċi ta' kondotta li jindirizza, inter alia, l-evitar ta' kunflitti ta' interess.

Il-Kummissjoni għandha titbiegħed mill-pożizzjonijiet stabbiliti mill-Kunsill Xjentifiku b'konformità mal-punti (a), (c), (d), u (e) tal-ewwel subparagrafu biss meta tikkunsidra li l-dispożizzjonijiet ta' din id-Deċiżjoni ma jkunux ġew rispettati. F'dak il-każ, il-Kummissjoni għandha tadotta miżuri biex iżżomm il-kontinwità fl-implimentazzjoni tal-programm xjentifiku u l-kisbiet tal-għanijiet tiegħu, li jistabbilixxu l-punti tat-tbegħid mill-pożizzjonijiet tal-Kunsill Xjentifiku u timmotivahom debitament.

3.  Il-Kunsill Xjentifiku għandu jaġixxi b'konformità mal-mandat stabbilit fil-Pilastru I tal-Anness I, it-taqsima 1.

4.  Il-Kunsill Xjentifiku għandu jaġixxi esklużivament fl-interess ▌tal-ERC, skont il-prinċipji stabbiliti fl-Artikolu 6. Għandu jaġixxi b'integrità u onestà u jwettaq ħidmietu b'mod effiċjenti u bl-ikbar trasparenza possibbli.

Artikolu 8

Struttura ta' implimentazzjoni tal-ERC dedikata

1.  L-istruttura ddedikata għall-implimentazzjoni għandha tkun responsabbli mill-implimentazzjoni amministrattiva u l-eżekuzzjoni tal-programm, kif deskritt fil-Pilastru I tal-Anness I, it-taqsima 1.3.2. Għandha tappoġġa lill-Kunsill Xjentifiku fit-twettiq tal-kompiti kollha tiegħu.

2.  Il-Kummissjoni għandha tiżgura li l-istruttura ta' implimentazzjoni dedikata ssegwi strettament, b'mod effiċjenti u permezz tal-flessibbiltà neċessarja, l-għanijiet u r-rekwiżiti tal-ERC biss.

Artikolu 9

Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni

1.  ▌L-EIC, kif stabbilit skont l-Artikolu 7a tar-[Regolament tal-PQ] għandu jinkludi l-Bord ta' Livell Għoli ("Bord tal-EIC") previst fl-Artikolu 10.

2.   Il-Kummissjoni għandha tiżgura li l-implimentazzjoni tal-EIC▌:

(a)  tkun konformi mal-prinċipji stabbiliti fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu, b'konsiderazzjoni tal-opinjoni tal-Bord tal-EIC dwar l-istrateġija kumplessiva għall-EIC, imsemmija fl-Artikolu 10(1)(a); u

(b)  ma twassalx għal distorsjonijiet tal-kompetizzjoni li jmorru kontra l-interess komuni.

3.   Għal fini tal-ġestjoni tal-finanzjament imħallat tal-EIC, il-Kummissjoni għandha tagħmel użu ta' ġestjoni indiretta, jew fejn dan ma jkunx possibbli, tista' tistabbilixxi veikolu bi skop speċjali, li għandu jiġi ġestit skont ir-regoli ta' responsabbiltà applikabbli. Il-Kummissjoni għandha tfittex li tiżgura l-parteċipazzjoni ta' investituri pubbliċi u privati oħrajn. Fejn dan ma jkunx possibbli fl-istabbiliment tal-bidu, il-veikolu bi skop speċjali se jkun strutturat b'tali mod li jista' jattira investituri pubbliċi jew privati oħrajn sabiex jiżdied l-effett ta' ingranaġġ tal-kontribuzzjoni tal-Unjoni.

4.   Il-Kummissjoni għandha tiżgura komplementarjetajiet effettivi bejn l-EIC, l-EIT u l-InvestEU.

Artikolu 10

Il-Bord tal-EIC

1.  Il-Bord tal-EIC għandu jagħti parir lill-Kummissjoni dwar:

(a)  l-istrateġija kumplessiva għall-komponent tal-EIC skont il-Pilastru III "Ewropa Innovattiva";

(b)  il-programm ta' ħidma għall-implimentazzjoni tal-azzjonijiet tal-EIC;

(c)  il-kriterji għall-valutazzjoni tal-innovattività u tal-profil ta' riskju tal-proposti u l-bilanċ xieraq tal-għotjiet, tal-ekwità u forom oħrajn ta' finanzjament għall-aċċelleratur tal-EIC;

(d)  l-identifikazzjoni tal-portafoll strateġiku tal-proġetti;

(e)  il-profil tal-maniġers tal-programm.

2.  Il-Bord tal-EIC jista', fuq talba, jindirizza rakkomandazzjonijiet lill-Kummissjoni dwar:

(a)  kwalunkwe kwistjoni li minn perspettiva tal-innovazzjoni tista' ttejjeb u trawwem ekosistemi tal-innovazzjoni madwar l-Ewropa, il-kisbiet u l-impatt tal-għanijiet tal-komponent EIC u l-kapaċità ta' kumpaniji innovattivi biex joħorġu bis-soluzzjonijiet tagħhom;

(b)  l-identifikazzjoni, f'kooperazzjoni mas-servizzi rilevanti tal-Kummissjoni u, fejn xieraq, mal-awtoritajiet nazzjonali u reġjonali u entitajiet rilevanti oħra, bħalma huma l-Bord ta' Tmexxija tal-EIT, ostakli regolatorji possibbli li jiffaċċjaw l-imprendituri, b'mod partikolari dawk li jingħataw appoġġ skont il-komponent EIC;

(c)  xejriet emerġenti tat-teknoloġija mill-portafoll tal-EIC, biex jikkontribwixxu l-informazzjoni għall-ipprogrammar f'partijiet oħrajn tal-Programm Speċifiku;

(d)  identifikazzjoni ta' kwistjonijiet speċifiċi fejn ikun meħtieġ il-parir tal-Bord tal-EIC.

Il-Bord tal-EIC għandu jaġixxi fl-interess tal-kisba tal-għanijiet tal-komponent EIC. Għandu jaġixxi b'integrità u onestà u jwettaq ħidmietu b'mod effiċjenti u bi trasparenza.

Il-Bord tal-EIC għandu jaġixxi b'konformità mal-mandat tiegħu stabbilit fil-Pilastru III tal-Anness I, it-taqsima 1.

3.  Il-Bord tal-EIC għandu jkun magħmul minn 15 sa 20 individwu indipendenti ta' livell għoli magħżula minn partijiet differenti tal-ekosistema tal-innovazzjoni tal-Ewropa, inkluż imprendituri, mexxejja korporattivi, investituri, esperti tal-amministrazzjoni pubblika u riċerkaturi, inkluż esperti akkademiċi dwar l-innovazzjoni. Għandu jikkontribwixxi għal azzjonijiet ta' sensibilizzazzjoni, fejn il-membri tal-Bord tal-EIC jistinkaw biex itejbu l-prestiġju tal-isem EIC.

Il-membri tal-Bord tal-EIC għandhom jinħatru mill-Kummissjoni, wara sejħa miftuħa għal nominazzjonijiet jew għal espressjonijiet ta' interess jew it-tnejn, skont liema l-Kummissjoni tqis l-iktar xierqa, u b'konsiderazzjoni tal-ħtieġa ta' bilanċ fl-għarfien espert, is-sess, l-età u d-distribuzzjoni ġeografika.

Il-mandat tagħhom għandu jkun limitat għal sentejn, li jista' jiġġedded darbtejn, b'sistema ta' ħatriet suċċessivi (il-membri jinħatru kull sentejn).

4.  Il-Bord tal-EIC għandu jkollu President li jinħatar mill-Kummissjoni wara proċess ta' reklutaġġ trasparenti. Il-President għandu jkun persuna pubblika ta' profil għoli marbuta mad-dinja tal-innovazzjoni, b'għarfien tajjeb tar-R&Ż.

Il-President għandu jinħatar għal mandat limitat għal erba' snin, li jista' jiġġedded darba.

Il-President għandu jippresjedi l-Bord tal-EIC, jipprepara l-laqgħat tiegħu, jassenja l-kompiti lill-membri, u jista' jistabbilixxi sottogruppi dedikati, b'mod partikolari biex jiġu identifikati xejriet emerġenti tat-teknoloġija mill-portafoll tal-EIC. Hu jew hi għandhom jirrappreżentaw l-EIC fid-dinja tal-innovazzjoni. Hu jew hi għandhom jippromwovu wkoll l-EIC, jaġixxu ta' interlokutur mal-Kummissjoni, permezz tal-kumitati tal-programm rilevanti, mal-Istati Membri. Il-Kummissjoni se tipprovdi appoġġ amministrattiv għall-President biex jaqdi/taqdi dmirijietu/ha.

5.  Il-Kummissjoni għandha tistabbilixxi kodiċi ta' kondotta li jindirizza, inter alia, l-evitar tal-kunflitti ta' interess u l-ksur tal-kunfidenzjalità. Il-membri tal-Bord tal-EIC ▌jaċċettaw il-kodiċi ta' kondotta mal-ħatra.

Artikolu 11

Programmi ta' ħidma

1.  Il-Programm għandu jiġi implimentat permezz tal-programmi ta' ħidma msemmijin fil-paragrafu 2 f'konformità mal-Artikolu 110 tar-Regolament (UE, Eurotom) 2018/1046 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ir-"RegolamentFinanzjarju") (11). Huma għandhom jistabbilixxu l-impatt mistenni u jkunu lesti wara proċess tal-ippjanar strateġiku kif deskritt fl-Anness I ta' din id-Deċiżjoni. Il-Kummissjoni għandha tinforma lill-Kumitat imsemmi fl-Artikolu 12 regolarment u minn stadju bikri dwar il-progress ġenerali tal-implimentazzjoni tal-azzjonijiet indiretti tal-programm speċifiku, inklużi l-missjonijiet, anki biex il-Kumitat ikun jista' jipprovdi kontribut bikri adatt matul il-proċess ta' ppjanar strateġiku u dwar it-tħejjija tal-programmi ta' ħidma, speċjalment dwar missjonijiet.

Il-programmi ta' ħidma għandhom jistabbilixxu, fejn applikabbli, l-ammont globali riżervat għall-operazzjonijiet ta' taħlit.

2.  Il-Kummissjoni għandha tadotta programmi ta' ħidma separati, permezz ta' atti ta' implimentazzjoni, għall-implimentazzjoni ta' azzjonijiet skont il-komponenti li ġejjin, kif hemm stabbilit fl-Artikolu 3(1) ta' din id-Deċiżjoni:

(a)  l-ERC, fejn il-programm ta' ħidma għandu jiġi stabbilit permezz tal-Kunsill Xjentifiku skont il-punt (b) tal-Artikolu 7(2), b'konformità mal-proċedura konsultattiva msemmija fl-Artikolu 12(3). Il-Kummissjoni għandha titbiegħed mill-programm ta' ħidma stabbilit permezz tal-Kunsill Xjentifiku biss meta tikkunsidra li ma jkunx konformi mad-dispożizzjonijiet ta' din id-Deċiżjoni. F'dak il-każ, il-Kummissjoni għandha tadotta programm ta' ħidma permezz ta' att ta' implimentazzjoni b'konformità mal-proċedura ta' eżami msemmija fl-Artikolu 12(4). Il-Kummissjoni għandha timmotiva debitament din il-miżura;

(b)  ir-raggruppamenti kollha skont il-Pilastru "Sfidi Globali u Kompetittività tal-Industrija Ewropea", l-MSCA, l-infrastrutturi tar-riċerka, l-appoġġ għal ekosistemi tal-innovazzjoni, parteċipazzjoni akbar u l-kondiviżjoni tal-eċċellenza u r-riforma u t-titjib tas-Sistema Ewropea tar-R&I, b'konformità mal-proċedura ta' eżami msemmija fl-Artikolu 12(4);

(c)  l-EIC, fejn il-programm ta' ħidma għandu jitħejja wara l-parir tal-Bord tal-EIC skont il-punt (b) tal-Artikolu 10(1), b'konformità mal-proċedura ta' eżami msemmija fl-Artikolu 12(4);

(d)  il-JRC, fejn il-programm ta' ħidma pluriennali għandu jikkunsidra l-opinjoni mogħtija mill-Bord tal-Gvernaturi tal-JRC imsemmija fid-Deċiżjoni 96/282/Euratom.

3.  Flimkien mar-rekwiżit fl-Artikolu 110 tar-Regolament Finanzjarju, il-programmi ta' ħidma msemmija fil-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu għandu, kif xieraq, ikun fihom:

(a)  indikazzjoni tal-ammont allokat għal kull azzjoni u missjoni u skeda taż-żmien indikattiva tal-implimentazzjoni;

(b)  għall-għotjiet il-prijoritajiet, l-għażla u l-kriterji tal-għotja u l-piż relattiv tal-kriterji tal-għotja differenti u r-rata massima ta' finanzjament tat-total tal-kostijiet eliġibbli;

(c)  l-ammont allokat għall-finanzjament imħallat b'konformità mal-Artikoli 41 sa 43 tar-Regolament ... Regolament PQ/RgħP;

(d)  kwalunkwe obbligu addizzjonali għall-benefiċjarji, b'konformità mal-Artikoli 35 u 37 tar-Regolament PQ/RgħP.

4.  Permezz ta' atti ta' implimentazzjoni u f'konformità mal-proċedura ta' eżami msemmija fl-Artikolu 12(4), il-Kummissjoni għandha tadotta l-miżuri li ġejjin:

(a)  id-deċiżjoni dwar l-approvazzjoni tal-finanzjament ta' azzjonijiet indiretti, meta l-ammont stmat tal-kontribuzzjoni tal-Unjoni taħt il-programm speċifiku jkun ta' EUR 2,5 miljun jew aktar, bl-eċċezzjoni ta' azzjonijiet taħt l-objettiv speċifiku "Kunsill Ewropew tar-Riċerka (ERC)"; għall-finanzjament ta' azzjonijiet indiretti fir-raggruppament 2, id-deċiżjoni dwar l-approvazzjoni tal-finanzjament ta' azzjonijiet indiretti, meta l-ammont stmat tal-kontribuzzjoni tal-Unjoni taħt il-Programm Speċifiku jkun ta' EUR 1 miljun jew aktar;

(b)  id-deċiżjoni dwar l-approvazzjoni tal-finanzjament ta' azzjonijiet li jinvolvu l-użu ta' embrijuni umani u ċelloli staminali tal-embrijuni tal-bniedem u ta' azzjonijiet taħt ir-raggruppament "Sigurtà Ċivili għas-Soċjetà" msemmi fl-Artikolu 3(1)(2)(c).

Artikolu 12

Proċedura ta' kumitat

1.  Il-Kummissjoni għandha tkun assistita minn kumitat(12). Dak il-kumitat għandu jkun kumitat fis-sens tar-Regolament (UE) Nru 182/2011.

2.  Il-kumitat għandu jiltaqa' f'konfigurazzjonijiet differenti kif stabbilit fl-Anness II, b'konsiderazzjoni tan-natura tas-suġġett li se jiġi diskuss.

3.  Fejn issir referenza għal dan il-paragrafu, għandu japplika l-Artikolu 4 tar-Regolament (UE) Nru 182/2011.

4.  Meta ssir referenza għal dan il-paragrafu, għandu japplika l-Artikolu 5 tar-Regolament (UE) Nru 182/2011.

5.  Fejn l-opinjoni tal-kumitat trid tinkiseb permezz ta' proċedura bil-miktub, dik il-proċedura għandha tiġi terminata mingħajr riżultat meta, fil-limitu taż-żmien tat-twassil tal-opinjoni, il-president tal-kumitat hekk jiddeċiedi jew maġġoranza sempliċi tal-membri tal-kumitat hekk titlob.

6.  Fil-każ tal-atti ta' implimentazzjoni li jridu jiġu adottati skont l-Artikolu 4a(3) meta l-Kumitat ma jagħti l-ebda opinjoni, il-Kummissjoni ma għandhiex tadotta l-abbozz ta' att ta' implimentazzjoni u għandu japplika t-tielet subparagrafu tal-Artikolu 5(4) tar-Regolament (UE) Nru 182/2011.

7.  Il-Kummissjoni għandha tinforma b'mod regolari lill-Kumitat dwar il-progress kumplessiv tal-implimentazzjoni tal-programm speċifiku u għandha tipprovdilu informazzjoni fil-ħin dwar l-azzjonijiet u l-komponenti kollha proposti jew iffinanzjati fil-qafas ta' Orizzont Ewropa u l-partijiet esternalizzati tiegħu, kif speċifikat fl-Anness III, inkluża informazzjoni/analiżi dettaljata tal-istatistika tas-sejħiet individwali.

KAPITOLU III

DISPOŻIZZJONIJIET TRANŻITORJI U FINALI

Artikolu 13

Tħassir

Id-Deċiżjoni 2013/743/UE hija mħassra b'effett mill-1 ta' Jannar 2021.

Artikolu 14

Dispożizzjonijiet tranżitorji

1.  Din id-Deċiżjoni m'għandix taffettwa t-tkomplija jew il-modifika tal-azzjonijiet ikkonċernati, sal-għeluq tagħhom, skont id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2013/743/UE li għandhom ikomplu japplikaw għall-azzjonijiet ikkonċernati sal-għeluq tagħhom.

Fejn ikun hemm bżonn, kwalunkwe kompitu li jkun fadal għall-Kumitat stabbilit permezz tad-Deċiżjoni 2013/743/UE għandu jitwettaq mill-Kumitat imsemmi fl-Artikolu 12 ta' din id-Deċiżjoni.

2.  Il-pakkett finanzjarju għall-Programm Speċifiku jista' jkopri wkoll spejjeż ta' assistenza teknika u amministrattiva neċessarji sabiex tkun żgurata t-tranżizzjoni bejn il-Programm Speċifiku u l-miżuri adottati skont id-Deċiżjoni 2013/743/UE predeċessura tiegħu.

Artikolu 15

Dħul fis-seħħ

Din id-Deċiżjoni għandha tidħol fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tagħha f'Il-Ġurnal Uffiċjal tal-Unjoni Ewropea.

Din id-Deċiżjoni hija indirizzata lill-Istati Membri.

Magħmul fi Brussell,

Għall-Parlament Ewropew Għall-Kunsill

Il-President Il-President

ANNESS I

IPPJANAR STRATEĠIKU U ATTIVITAJIET TAL-PROGRAMM

Dawn li ġejjin għandhom japplikaw fl-implimentazzjoni tal-Programm.

Ippjanar Strateġiku

Kif stabbilit fl-Artikolu 4a, l-implimentazzjoni tal-Programm Speċifikugħandha tkun iffaċilitata permezz ta' ppjanar strateġiku pluriennali għal attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni. Il-proċess ta' ppjanar strateġiku għandu jiffoka b'mod partikolari fuq il-pilastru Sfidi Globali u Kompetittività Industrijali Ewropea, inklużi l-attivitajiet rilevanti f'pilastri oħrajn u l-parti Twessigħ tal-Parteċipazzjoni u Tisħiħ taż-Żona Ewropea tar-Riċerka, anke f'koordinazzjoni mill-qrib u f'sinerġija mal-ippjanar tal-KICs tal-EIT li ġie stabbilit bir-Regolament 294/2008/KE.

Ir-riżultat tal-Proċess tal-Ippjanar Strateġiku għandu jiġi ppreżentat fi Pjan Strateġiku għar-realizzazzjoni tal-kontenut fil-programm ta' ħidma.

▌

▌

Il-proċess tal-Ippjanar Strateġiku għandu l-għan li:

–  jimplimenta l-għanijiet fil-livell tal-programm ta' Orizzont Ewropa b'mod integrat u jipprovdi l-fokus fuq l-impatt għall-Programm komplessivament u l-koerenza bejn il-pilastri differenti tiegħu.

–  ▌jippromwovi sinerġiji bejn Orizzont Ewropa u Programmi tal-Unjoni oħrajn, inkluż il-[fondi ta' koeżjoni] u l-programm Euratom, biex b'hekk isir punt ta' referenza għar-riċerka u l-innovazzjoni fil-programmi relatati kollha fil-baġit tal-UE u fl-istrumenti mhux ta' finanzjament. ▌

–  jgħin biex tiġi żviluppata u titwettaq il-politika tal-UE għall-oqsma rilevanti koperti, u jikkomplementa l-iżvilupp u l-implimentazzjoni tal-politika fl-Istati Membri.

–  inaqqas il-frammentazzjoni tal-isforzi u jevita d-duplikazzjoni u t-trikkib bejn il-possibbiltajiet ta' finanzjament.

–  jipprovdi l-qafas biex jorbot flimkien l-azzjonijiet tar-riċerka diretti taċ-Ċentru Konġunt ta' Riċerka u azzjonijiet oħrajn appoġġati skont il-Programm, inkluż l-użu ta' riżultati u data għall-appoġġ ta' politika.

–  jiżgura approċċ ibbilanċjat u mifrux lejn ir-riċerka u l-innovazzjoni, fl-istadji kollha ta' żvilupp, li mhuwiex limitat biss għat-trawwim tar-riċerka fil-fruntiera tal-għarfien, l-iżvilupp ta' proċessi ta' prodotti ġodda u servizzi abbażi ta' għarfien xjentifiku u teknoloġiku u innovazzjonijiet rivoluzzjonarji, iżda li jinkorpora wkoll l-użu ta' teknoloġiji eżistenti f'applikazzjonijiet ġodda u t-titjib kontinwu u l-innovazzjoni mhux teknoloġika u soċjali.

–  jiżgura approċċ sistemiku, transdixxiplinarju, transsettorjali u transpolitiku lejn ir-riċerka u l-innovazzjoni sabiex jiġu indirizzati l-isfidi filwaqt li jinħolqu wkoll negozji u industriji kompetittivi ġodda, li jrawmu l-kompetizzjoni, jistimolaw l-investimenti privati u jippreżervaw il-kondizzjonijiet ekwi fis-suq intern.

▌

▌

ATTIVITAJIET OĦRA TAL-PROGRAMM

Fil-Pilastri "Sfidi Globali u Kompetittività Industrijali Ewropea" u "Ewropa Innovattiva", ir-riċerka u l-innovazzjoni għandhom jiġu kkomplementati b'attivitajiet li joperaw qrib l-utenti aħħarin u s-suq, bħad-dimostrazzjoni, il-proġetti pilota jew il-prova tal-kunċett, bl-esklużjoni madankollu ta' attivitajiet ta' kummerċjalizzazzjoni li jmorru lil hinn mill-fażi tar-riċerka u l-innovazzjoni. Dan għandu jinkludi wkoll appoġġ għall-attivitajiet min-naħa tad-domanda li jgħinu jaċċelleraw l-użu u d-diffużjoni ta' firxa wiesgħa ta' innovazzjonijiet. Għandha ssir enfasi fuq sejħiet għal proposti mhux preskrittivi.

Skont il-pilastru "Sfidi Globali u Kompetittività Industrijali Ewropea", filwaqt li jinbnu fuq l-esperjenza f'Orizzont 2020, ix-xjenzi soċjali u l-istudji umanistiċi għandhom jiġu integrati bis-sħiħ fir-raggruppamenti kollha, inkluż attivitajiet speċifiċi u dedikati. Bl-istess mod, l-attivitajiet li jinvolvu r-riċerka u l-innovazzjoni tal-baħar u marittima għandhom ikunu implimentati b'mod strateġiku u integrat b'konformità mal-Politika Marittima Integrata tal-UE, il-Politika Komuni tas-Sajd u l-impenji internazzjonali.

L-attivitajiet imwettqa fl-Inizjattivi Ewlenin fil-qasam tal-FET dwar Graphene, "Human Brain Project" u "Quantum Technology", li huma appoġġati taħt Orizzont 2020, se jibqgħu jiġu appoġġati taħt Orizzont Ewropa permezz ta' sejħiet għal proposti inklużi fil-programm ta' ħidma. L-azzjonijiet preparatorji appoġġati taħt l-Inizjattivi Ewlenin fil-qasam tal-FET li jagħmlu parti minn Orizzont 2020 se jikkontribwixxu għall-proċess tal-Ippjanar Strateġiku taħt Orizzont Ewropa u se jinformaw il-ħidma fuq missjonijiet, sħubijiet kofinanzjati/koprogrammati u sejħiet regolari għal proposti.

Id-djalogi dwar il-Kooperazzjoni fix-Xjenza u t-Teknoloġija mas-sħab internazzjonali tal-UE u d-djalogi ta' politika mar-reġjuni prinċipali tad-dinja għandhom jagħmlu kontribuzzjonijiet importanti għall-identifikazzjoni sistematika ta' opportunitajiet għall-kooperazzjoni li, meta jiġu kkumbinati mad-differenzazzjoni skont il-pajjiż/ir-reġjun, għandhom jappoġġjaw l-istabbiliment tal-prijoritajiet. se jibqgħu jitfittxu l-pariri bikrija mill-istruttura konsultattiva relatata maż-ŻER.

▌

Disseminazzjoni u Komunikazzjoni

Orizzont Ewropa se jipprovdi appoġġ dedikat għall-aċċess miftuħ għall-pubblikazzjonijiet xjentifiċi, għar-repożitorji tal-għarfien u sorsi ta' data oħrajn. L-azzjonijiet ta' disseminazzjoni u diffużjoni tal-għarfien se jiġu appoġġati, anke permezz ta' kooperazzjoni ma' programmi oħrajn tal-UE, inkluż raggruppamenti u imballaġġ tar-riżultati u d-data f'lingwi u formats għal udjenzi fil-mira u networks għaċ-ċittadini, l-amministrazzjonijiet pubbliċi, l-akkademja, l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, u dawk li jfasslu l-politika. Għal dan il-fini, Orizzont Ewropa jista' juża teknoloġiji avvanzati u għodda tal-intelliġenza.

Se jkun hemm appoġġ xieraq għall-mekkaniżmi biex jikkomunikaw il-programm lill-applikanti potenzjali (eż. Punti ta' Kuntatt Nazzjonali).

Il-Kummissjoni se timplimenta wkoll attivitajiet ta' komunikazzjoni u informazzjoni marbutin ma' Orizzont Ewropa, sabiex tippromwovi l-fatt li r-riżultati nkisbu bl-appoġġ ta' finanzjament tal-UE. Dawn se jaħdmu wkoll biex irawmu s-sensibilizzazzjoni tal-pubbliku dwar l-importanza tar-riċerka u l-innovazzjoni u l-impatt u r-rilevanza usa' tar-riċerka u l-innovazzjoni ffinanzjati mill-UE, permezz ta' pereżempju, pubblikazzjonijiet, relazzjonijiet mal-midja, avvenimenti, repożitorji tal-għarfien, bażijiet ta' data, pjattaformi multikanali, siti web jew użu mmirat tal-midja soċjali. Orizzont Ewropa se jipprovdi wkoll appoġġ lill-benefiċjarji biex jikkomunikaw il-ħidma tagħhom u l-impatt tagħha fuq is-soċjetà inġenerali.

Sfruttament u Tqegħid fis-Suq

Il-Kummissjoni se tistabbilixxi miżuri komprensivi għall-isfruttament tar-riżultati ta' Orizzont Ewropa u l-għarfien li jirriżulta. Dan se jaċċellera l-isfruttament lejn adozzjoni wiesgħa mis-suq u se jagħti spinta lill-impatt tal-Programm.

Il-Kummissjoni, b'mod sistematiku, se tidentifika u tirreġistra r-riżultati tal-attivitajiet tar-riċerka u l-innovazzjoni li jsiru skont il-Programm u tittrasferixxi jew tiddissemina dawn ir-riżultati u l-għarfien prodotti b'mod mhux diskriminatorju lill-industrija u l-intrapriżi ta' kull daqs, l-amministrazzjonijiet pubbliċi, l-akkademja, l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u dawk li jfasslu l-politika, sabiex jiġi massimizzat il-valur miżjud Ewropew tal-Programm.

Kooperazzjoni Internazzjonali

Se jinkiseb impatt akbar permezz tal-allinjament tal-azzjonijiet ma' pajjiżi u reġjuni oħrajn tad-dinja fi sforzi ta' kooperazzjoni internazzjonali msaħħa. Abbażi ta' benefiċċju reċiproku, is-sħab minn madwar id-dinja se jiġu mistiedna jissieħbu mal-isforzi tal-UE bħala parti integrali tal-inizjattivi sabiex tiġi appoġġata l-azzjoni tal-UE għas-sostenibbiltà, l-eċċellenza fir-riċerka u l-innovazzjoni rinfurzata, u l-kompetittività.

Azzjoni konġunta internazzjonali se tiżgura indirizzar effettiv ta' sfidi globali tas-soċjetà u l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli, l-aċċess għall-aqwa talenti tad-dinja, l-għarfien espert u r-riżorsi, u provvista u domanda akbar għal soluzzjonijiet innovattivi.

Metodoloġiji ta' Ħidma għall-Evalwazzjoni

L-użu ta' għarfien espert indipendenti ta' kwalità għolja fil-proċess ta' evalwazzjoni huwa l-bażi tal-involviment tal-programm fir-rigward tal-partijiet ikkonċernati, il-komunitajiet u l-interessi kollha, u huwa prerekwiżit sabiex jinżammu l-eċċellenza u r-rilevanza tal-attivitajiet iffinanzjati.

Il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament se jiżguraw li l-proċess ikun imparzjali, u jevitaw kunflitti ta' interess b'konformità mal-Artikolu 61 tar-Regolament Finanzjarju. Għandha tara wkoll li jkun hemm diversità ġeografika fil-kompożizzjoni ta' kumitati ta' evalwazzjoni, gruppi ta' esperti u gruppi konsultattivi.

B'mod eċċezzjonali, meta jkun ġustifikat mir-rekwiżit li jinħatru l-aqwa esperti disponibbli u/jew mid-daqs limitat tal-grupp ta' esperti kwalifikati, l-esperti indipendenti li jassistu jew li huma membri tal-kumitat ta' evalwazzjoni jistgħu jevalwaw proposti speċifiċi li fihom jiddikjaraw interess potenzjali. F'dan il-każ, il-Kummissjoni jew il-korp ta' finanzjament għandhom jieħdu l-miżuri korrettivi neċessarji sabiex jiżguraw l-integrità tal-proċess ta' evalwazzjoni. Il-proċess ta' evalwazzjoni se jkun ġestit fid-dawl ta' dan, inkluż permezz ta' stadju li jinvolvi interazzjoni bejn esperti differenti. Il-kumitat ta' evalwazzjoni se jikkunsidra ċ-ċirkostanzi partikolari meta jkun qed jidentifika l-proposti għall-finanzjament.

PILASTRU I

XJENZA EĊĊELLENTI

Il-progress xjentifiku, ekonomiku, soċjali u kulturali fil-forom kollha tiegħu jiddependi fuq provvista adegwata ta' riċerkaturi eċċellenti; it-tfittxija għal innovazzjonijiet rivoluzzjonarji fil-fehim u l-akkwist tal-għarfien fil-livelli kollha; il-faċilitajiet ta' kwalità għolja ħafna meħtieġa sabiex jinkiseb dan, inkluż infrastrutturi fiżiċi u ta' għarfien għar-riċerka u l-innovazzjoni, kif ukoll il-mezzi għad-disseminazzjoni u l-kondiviżjoni miftuħa tal-għarfien (xjenza miftuħa), il-metodoloġiji u l-ħiliet▌.

Il-kisba ta' innovazzjoni fuq livell dinji hija marbuta mal-avvanzi ta' xjenza miftuħa u eċċellenti. Il-bidliet fil-paradigmi xjentifiċi u teknoloġiċi jistgħu jkunu xprunaturi ewlenin għaż-żieda fil-produttività, il-kompetittività, il-ġid, l-iżvilupp sostenibbli u l-progress soċjali. Tali bidliet fil-paradigmi storikament kellhom it-tendenza li joriġinaw mill-bażi tax-xjenza tas-settur pubbliku qabel ma pproċedew biex jibnu l-pedamenti għal industriji u setturi kompletament ġodda u għall-progress komprensiv tas-soċjetà.

L-investiment pubbliku fir-riċerka, speċjalment permezz tal-universitajiet, l-istituzzjonijiet tar-riċerka pubblika (PRIs) u l-faċilitajiet tar-riċerka, ħafna drabi jiffoka fuq riċerka għal perjodu ta' żmien itwal u b'riskju ogħla u jikkomplementa l-attivitajiet tas-settur privat. Minbarra dan, huwa joħloq riżorsi umani b'livell għoli ta' ħiliet, għarfien u esperjenza, strumenti u metodoloġiji xjentifiċi ġodda, kif ukoll joħloq in-networks li jittrażmettu l-aktar għarfien reċenti.

Ix-xjenza Ewropea u r-riċerkaturi bbażati fl-Ewropa huma, u jkomplu jkunu, fuq quddiem nett f'ħafna oqsma. Iżda din mhijiex pożizzjoni li nistgħu nassumu li dejjem se tibqa' l-istess. ▌L-isfida tradizzjonali minn pajjiżi bħall-Istati Uniti issa qed tingħaqad ma' ġganti ekonomiċi bħaċ-Ċina u l-Indja, b'mod partikolari minn partijiet tad-dinja li reċentement qed jiġu industrijalizzati, u mill-pajjiżi kollha fejn il-gvernijiet jirrikonoxxu l-benefiċċji multipli u abbundanti li jirriżultaw mill-investiment fir-riċerka.

1.  KUNSILL EWROPEW TAR-RIĊERKA (ERC)

1.1.   Raġunament

Għalkemm l-UE tibqa' tipproduċi l-akbar ammont ta' pubblikazzjonijiet xjentifiċi fid-dinja, ▌relattiv għad-daqs tagħha ftit għandha ċentri ta' eċċellenza li jispikkaw fuq livell dinji u b'oqsma kbar fejn il-prestazzjoni hija medja u dgħajfa. Meta mqabbla mal-Istati Uniti u issa anki maċ-Ċina, sa ċertu punt, l-UE ▌ssegwi "mudell ta' eċċellenza distribwita" li fih ir-riżorsi huma mifruxin fost għadd akbar ta' riċerkaturi u istituzzjonijiet tar-riċerka. Il-ħolqien ta' kondizzjonijiet attraenti għall-aqwa riċerkaturi se jgħin lill-Ewropa biex iżżid l-attraenza tagħha fil-kompetizzjoni globali għat-talent xjentifiku.

Ix-xenarju tar-riċerka globali qed jevolvi b'mod drammatiku u qed isir dejjem aktar multipolari b'riżultat ta' għadd ta' pajjiżi emerġenti li qed jiżdied, b'mod partikolari ċ-Ċina, li qed jespandu l-produzzjoni xjentifika tagħhom. Għalhekk, filwaqt li kważi żewġ terzi tan-nefqa dinjija fuq ir-riċerka u l-iżvilupp fis-sena 2000 tista' tiġi attribwita lill-UE u l-Istati Uniti, dan is-sehem niżel għal anqas min-nofs sal-2013.

L-ERC jappoġġa l-aqwa riċerkaturi, inkluż riċerkaturi bit-talent li huma fi stadju bikri tal-karriera tagħhom, b'finanzjament flessibbli u fuq terminu twil biex iwettqu riċerka rivoluzzjonarja, b'kisbiet kbar/riskju għoli primarjament fl-Ewropa. Huwa mmexxi b'mod awtonomu minn Kunsill Xjentifiku indipendenti magħmul minn xjenzati, inġiniera u akkademiċi tal-ogħla reputazzjoni u l-għarfien espert u d-diversità xierqa. L-ERC jista' jagħmel użu minn ġabra usa' ta' talenti u ideat disponibbli milli huwa possibbli għal kwalunkwe skema nazzjonali, filwaqt li jirrinforza l-eċċellenza bil-mod ta' kif l-aqwa riċerkaturi u l-aqwa ideat jikkompetu ma' xulxin.

Ir-riċerka fil-fruntieri tal-għarfien iffinanzjata mill-ERC għandha impatt dirett sostanzjali ppruvat fl-għamla ta' avvanzi fil-fruntieri tal-għarfien, billi tiftaħ it-triq għal riżultati xjentifiċi u teknoloġiċi ġodda u spiss mhux mistennija u oqsma ġodda għar-riċerka. Min-naħa tiegħu, dan jiġġenera ideat radikalment ġodda li jixprunaw l-innovazzjoni u l-ħila ta' invenzjonijiet fin-negozju u jindirizzaw l-isfidi tas-soċjetà. L-ERC għandu wkoll impatt strutturali sinifikanti, li jtejjeb il-kwalità tas-sistema tar-riċerka Ewropea lil hinn mir-riċerkaturi u l-azzjonijiet li huwa jiffinanzja b'mod dirett. L-azzjonijiet u r-riċerkaturi ffinanzjati mill-ERC jistabbilixxu mira ta' ispirazzjoni għar-riċerka fil-fruntiera tal-għarfien fl-Ewropa, filwaqt li jtejbu l-profil tagħha u jagħmluha aktar attraenti għall-aqwa riċerkaturi madwar id-dinja bħala post fejn jistgħu jaħdmu, u li jistgħu jaħdmu magħha. Il-prestiġju tal-ospitar ta' detenturi ta' għotja mill-ERC joħloq kompetizzjoni bejn l-universitajiet u l-organizzazzjonijiet tar-riċerka Ewropej sabiex joffru l-aktar kundizzjonijiet attraenti għall-aqwa riċerkaturi u, indirettament, tista' tgħinhom jivvalutaw il-ħiliet u d-dgħufijiet tagħhom u jagħmlu r-riformi meħtieġa.

▌L-ERC jiffinanzja perċentwal relattivament żgħir mir-riċerka Ewropea kollha, iżda minn dan jikseb impatt xjentifiku ▌għoli. L-impatt ta' ċitar medju tar-riċerka appoġġata mill-ERC jista' jitqabbel ma' dak tal-aqwa universitajiet tar-riċerka tal-ogħla reputazzjoni fid-dinja. Il-prestazzjoni fir-riċerka tal-ERC hija estremament għolja meta mqabbla mal-akbar finanzjaturi tar-riċerka tad-dinja. L-ERC jiffinanzja ħafna riċerka fil-fruntieri tal-għarfien f'ħafna oqsma tar-riċerka li rċevew l-ogħla għadd ta' ċitazzjonijiet, inkluż dawk l-oqsma emerġenti b'mod rapidu. Għalkemm il-finanzjament tal-ERC huwa mmirat lejn ir-riċerka fil-fruntieri tal-għarfien, hija rriżultat f'għadd sostanzjali ta' privattivi.

Għalhekk teżisti evidenza ċara li l-ERC jattira u jiffinanzja riċerkaturi eċċellenti permezz tas-sejħiet tiegħu u li l-azzjonijiet tal-ERC qed jipproduċu għadd sostanzjali mis-sejbiet tar-riċerka l-aktar sinifikanti u b'impatt qawwi madwar id-dinja f'oqsma emerġenti li jwasslu għal innovazzjonijiet rivoluzzjonarji u avvanzi kbar. Il-ħidma tal-benefiċjarji tal-għotjiet tal-ERC huwa wkoll interdixxiplinari u l-benefiċċjarji tal-għotjiet tal-ERC jikkollaboraw fuq livell internazzjonali u jippubblikaw ir-riżultati tagħhom b'mod miftuħ fl-oqsma kollha tar-riċerka, inkluż fix-xjenzi soċjali, ir-riċerka dwar l-arti u l-istudji umanistiċi.

Diġà teżisti wkoll evidenza tal-impatti fuq perjodu twil tal-għotjiet tal-ERC fuq il-karrieri, fuq it-taħriġ ta' riċerkaturi b'livell għoli ta' ħiliet u rikonoxxuti, u detenturi ta' dottorati, fuq iż-żieda tal-viżibbiltà u l-prestiġju globali tar-riċerka Ewropea u fuq sistemi tar-riċerka nazzjonali permezz tal-effett ta' parametraġġ referenzjarju b'saħħtu tiegħu. Dan l-effett huwa ta' valur partikolari fil-mudell ta' eċċellenza distribwita tal-UE minħabba li l-istatus ta' finanzjament mill-ERC jista' jissostitwixxi u jservi bħala indikatur aktar preċiż tal-kwalità tar-riċerka mir-rikonoxximent ibbażat fuq l-istatus tal-istituzzjonijiet. Dan jippermetti lil individwi, istituzzjonijiet, reġjuni u pajjiżi ambizzjużi li jieħdu l-opportunità u jespandu l-profili tar-riċerka li fihom ikunu partikolarment b'saħħithom.

1.2.  Oqsma ta' intervent

1.2.1.  Xjenza fil-Fruntieri tal-Għarfien

Ir-riċerka ffinanzjata mill-ERC hija mistennija li twassal għal avvanzi fil-fruntieri tal-għarfien, b'pubblikazzjonijiet xjentifiċi tal-ogħla kwalità biex jintlaħqu riżultati tar-riċerka b'impatt potenzjali soċjetali u ekonomiku għoli u bl-ERC jistabbilixxi mira ċara u ta' ispirazzjoni għar-riċerka fil-fruntieri tal-għarfien madwar l-UE, l-Ewropa u f'livell internazzjonali. Bil-għan li jagħmel l-UE ambjent aktar attraenti għall-aqwa xjenzati tad-dinja, l-ERC se jimmira li jilħaq titjib li jista' jitkejjel fis-sehem tal-UE tal-1 % tal-aktar pubblikazzjonijiet ċitati fid-dinja, u se jimmira lejn żieda sostanzjali fl-għadd ta' riċerkaturi eċċellenti li jiffinanzja, anke minn barra l-Ewropa.

Il-finanzjament tal-ERC għandu jingħata skont il-prinċipji stabbiliti sew li ġejjin. L-eċċellenza xjentifika għandha tkun l-uniku kriterju li fuqu l-ERC jagħti l-għotjiet tiegħu. L-ERC għandu jopera fuq bażi minn isfel għal fuq mingħajr prijoritajiet determinati minn qabel.

Linji Mifruxa

–  Finanzjament fit-tul biex jappoġġa ideat eċċellenti ta' investigaturi ta' kull età u ġeneru, u minn kwalunkwe pajjiż fid-dinja, u t-timijiet tar-riċerka tagħhom sabiex iwettqu riċerka rivoluzzjonarja b'kisbiet kbar/riskju għoli;

–  Riċerkaturi li qed jibdew il-karriera jew fi stadju bikri tal-karriera li għandhom ideat eċċellenti jingħataw il-possibbiltà li jagħmlu t-tranżizzjoni biex ikunu riċerkaturi indipendenti minn ta' quddiem billi jingħataw appoġġ adegwat fl-istadju kritiku meta qed jistabbilixxu jew jikkonsolidaw it-tim jew il-programm ta' riċerka tagħhom stess;

–  Modi ġodda ta' ħidma fid-dinja xjentifika, inkluż l-approċċ tax-xjenza miftuħa, bil-potenzjal li jinkisbu riżultati rivoluzzjonarji u jiġi ffaċilitat il-potenzjal tal-innovazzjoni kummerċjali u soċjali tar-riċerka ffinanzjata;

–  Skambju ta' esperjenza u l-aħjar prattiki mal-aġenziji ta' finanzjament tar-riċerka reġjonali u nazzjonali u bini ta' rabtiet ma' partijiet oħra tal-Programm Qafas, b'mod partikolari l-MSCA, sabiex jiġi promoss l-appoġġ ta' riċerkaturi eċċellenti;

–  Żieda tal-profil tar-riċerka fil-fruntieri tal-għarfien fl-Ewropa u fil-viżibbiltà tal-programmi ERC għar-riċerkaturi madwar l-Ewropa u internazzjonalment.

1.3.  Implimentazzjoni

1.3.1.  Il-Kunsill Xjentifiku

Il-Kunsill Xjentifiku huwa l-garanti tal-kwalità tal-attività mill-perspettiva xjentifika u għandu awtorità sħiħa fuq id-deċiżjonijiet dwar it-tip ta' riċerka li għandha tiġi ffinanzjata.

Fil-kuntest tal-implimentazzjoni tal-programm qafas u sabiex iwettaq il-kompiti tiegħu, kif inhu stipulat fl-Artikolu 7, il-Kunsill Xjentifiku se:

(1)  Strateġija xjentifika:

—  jistabbilixxi l-istrateġija xjentifika globali għall-ERC, fid-dawl tal-opportunitajiet xjentifiċi u l-ħtiġijiet xjentifiċi Ewropej;

—  jistabbilixxi l-programm ta' ħidma u jiżviluppa t-taħlita ta' miżuri ta' appoġġ tal-ERC b'konformità mal-istrateġija xjentifika tiegħu;

—  jistabbilixxi l-inizjattivi ta' kooperazzjoni internazzjonali neċessarji, inklużi attivitajiet ta' sensibilizzazzjoni, sabiex tiżdied il-viżibbiltà tal-ERC għall-aqwa riċerkaturi mill-bqija tad-dinja, b'konformità mal-istrateġija xjentifika tiegħu.

(2)  Ġestjoni, monitoraġġ u kontroll tal-kwalità xjentifiċi:

—  jiżgura sistema ta' rieżami bejn il-parti ta' livell dinji bbażata fuq l-eċċellenza xjentifika u fuq trattament tal-proposti li jkun trasparenti, ġust u imparzjali billi jiġu stabbiliti pożizzjonijiet dwar l-implimentazzjoni u l-ġestjoni ta' sejħiet għal proposti, kriterji ta' evalwazzjoni, proċessi ta' reviżjoni bejn il-pari inkluż l-għażla tal-esperti, il-metodi tar-reviżjoni bejn il-pari u l-evalwazzjoni tal-proposti u r-regoli u l-linji gwida ta' implimentazzjoni neċessarji, li abbażi tagħhom ikun jista' jiġi determinat liema proposti jiġu ffinanzjati taħt is-superviżjoni tal-Kunsill Xjentifiku;

—  l-esperti għandhom jinħatru abbażi ta' proposta mill-Kunsill Xjentifiku tal-ERC fil-każ ta' azzjonijiet tar-riċerka fil-fruntieri tal-għarfien tal-ERC;

—  jiżgura li l-għotjiet tal-ERC jiġu implimentati b'konformità ma' proċeduri sempliċi u trasparenti li jżommu l-fokus fuq l-eċċellenza, jinkoraġġixxu l-inizjattiva u jikkombinaw il-flessibbiltà mar-responsabbiltà billi jimmonitorjaw b'mod kontinwu l-kwalità tal-operat u l-implimentazzjoni;

—  jirrevedi u jivvaluta l-kisbiet tal-ERC u l-kwalità u l-impatt tar-riċerka ffinanzjata mill-ERC u, skont il-każ, joħroġ rakkomandazzjonijiet u linji gwida għal azzjonijiet korrettivi jew futuri;

—  jistabbilixxi pożizzjonijiet dwar kwalunkwe kwistjoni oħra li taffettwa l-kisbiet u l-impatt tal-attivitajiet tal-ERC u l-kwalità tar-riċerka mwettqa.

(3)  Komunikazzjoni u disseminazzjoni:

—  itejjeb il-profil u l-viżibbiltà globali tal-ERC billi jwettaq attivitajiet ta' komunikazzjoni u sensibilizzazzjoni inkluż konferenzi xjentifiċi sabiex jiġu promossi l-attivitajiet u l-kisbiet tal-ERC u r-riżultati tal-proġetti ffinanzjati mill-ERC mal-komunità xjentifika, il-partijiet ikkonċernati prinċipali u l-pubbliku ġenerali;

—  fejn xieraq, jikkonsulta mal-komunità xjentifika, tal-inġiniera u tal-akkademiċi, l-aġenziji ta' finanzjament tar-riċerka reġjonali u nazzjonali u partijiet ikkonċernati oħrajn;

—  jirrapporta b'mod regolari lill-Kummissjoni dwar l-attivitajiet proprji tiegħu.

Il-membri tal-Kunsill Xjentifiku għandhom jingħataw kumpens għall-kompiti li jwettqu permezz ta' onorarja u, fejn ikun xieraq, jingħataw rimborż tal-ispejjeż tal-ivvjaġġar u tas-sussistenza.

Il-President tal-ERC jirrisjedi fi Brussell għad-durata tal-ħatra u jiddedika l-biċċa l-kbira tal-ħin tax-xogħol tiegħu(13) għall-ħidma tal-ERC. Jiġi remunerat f'livell li jikkorrispondi għal dak tal-ogħla maniġment tal-Kummissjoni u jingħata l-appoġġ neċessarju sabiex iwettaq il-funzjoni tiegħu mill-Istruttura ta' Implimentazzjoni Dedikata.

Il-Kunsill Xjentifiku għandu jeleġġi minn fost il-membri tiegħu tliet Viċi Presidenti li għandhom jassistu lill-President fir-rappreżentanza tiegħu u fl-organizzazzjoni tal-ħidma tiegħu. Jista' jkollhom ukoll it-titlu ta' Viċi President tal-ERC.

Jingħata appoġġ lit-tliet Viċi Presidenti sabiex tiġi żgurata assistenza amministrattiva lokali adegwata fl-istituti ta' oriġini tagħhom.

1.3.2.  Struttura ta' Implimentazzjoni Dedikata

L-istruttura ta' implimentazzjoni dedikata se tkun responsabbli mill-aspetti kollha tal-implimentazzjoni amministrattiva u l-eżekuzzjoni tal-programm, kif previst fil-programm ta' ħidma tal-ERC. B'mod partikolari, se timplimenta l-proċeduri ta' evalwazzjoni, ir-rieżami bejn il-pari u l-proċess tal-għażla b'konformità mal-istrateġija stabbilita mill-Kunsill Xjentifiku u se tiżgura l-ġestjoni finanzjarja u xjentifika tal-għotjiet. L-istruttura ta' implimentazzjoni dedikata se tappoġġa lill-Kunsill Xjentifiku fit-twettiq tal-kompiti kollha tiegħu kif stabbilit hawn fuq, inkluż fl-iżvilupp tal-istrateġija xjentifika tiegħu, il-monitoraġġ tiegħu tal-operat u r-reviżjoni u l-valutazzjoni tiegħu tal-kisbiet tal-ERC kif ukoll l-attivitajiet ta' sensibilizzazzjoni u komunikazzjoni, jipprovdi aċċess għad-dokumenti neċessarji u data fil-pussess tiegħu, u jżomm lill-Kunsill Xjentifiku infurmat bl-attivitajiet tiegħu.

Sabiex tiġi żgurata kollaborazzjoni effettiva mal-istruttura ta' implimentazzjoni dedikata dwar kwistjonijiet strateġiċi u operattivi, it-tmexxija tal-Kunsill Xjentifiku u d-Direttur tal-istruttura ta' implimentazzjoni dedikata se jorganizzaw laqgħat ta' koordinazzjoni regolari.

Il-ġestjoni tal-ERC se titwettaq minn persunal impjegat għal dak il-għan, inkluż, fejn meħtieġ, uffiċjali mill-istituzzjonijiet tal-UE, u se tkopri biss il-ħtiġijiet amministrattivi reali sabiex jiġu żgurati l-istabbiltà u l-kontinwità neċessarji għal amministrazzjoni effettiva.

1.3.3.  Rwol tal-Kummissjoni

Sabiex twettaq ir-responsabbiltajiet tagħha kif inhuma stipulati fl-Artikoli 6, 7 u 8 fil-kuntest tar-responsabbiltajiet tagħha stess għall-eżekuzzjoni tal-baġit, il-Kummissjoni se:

–  tiżgura l-kontinwità u t-tiġdid tal-Kunsill Xjentifiku u tipprovdi appoġġ għal Kumitat ta' Identifikazzjoni permanenti għall-identifikazzjoni ta' membri futuri tal-Kunsill Xjentifiku;

–  tiżgura l-kontinwità tal-istruttura ta' implimentazzjoni dedikata u d-delegazzjoni ta' kompiti u responsabbiltajiet għaliha, b'konsiderazzjoni tal-fehmiet tal-Kunsill Xjentifiku;

–  tiżgura li l-istruttura ta' implimentazzjoni dedikata twettaq il-firxa sħiħa tal-kompiti u r-responsabbiltajiet tagħha;

–  taħtar id-Direttur u l-membri tal-maniġment tal-istruttura ta' implimentazzjoni dedikata, b'konsiderazzjoni tal-fehmiet tal-Kunsill Xjentifiku;

–  tiżgura l-adozzjoni f'waqtha tal-programm ta' ħidma, il-pożizzjonijiet fir-rigward tal-metodoloġija ta' implimentazzjoni u r-regoli ta' implimentazzjoni neċessarji inklużi r-Regoli tal-ERC għas-Sottomissjoni tal-Ftehim ta' Għotja Mudell tal-ERC, filwaqt li jitqiesu l-pożizzjonijiet tal-Kunsill Xjentifiku;

–  b'mod regolari u f'waqtu tinforma u tikkonsulta mal-Kumitat tal-Programm dwar l-implimentazzjoni tal-attivitajiet tal-ERC;

–  b'responsabbiltà għall-implimentazzjoni ġenerali tal-Programm Qafas tar-Riċerka, timmonitorja l-istruttura ta' implimentazzjoni dedikata u tevalwa l-prestazzjoni tagħha.

2.  AZZJONIJIET MARIE SKŁODOWSKA-CURIE (MSCA)

2.1.  Raġunament

L-Ewropa għandha bżonn bażi ta' kapital uman b'ħiliet għoljin u reżiljenti fir-riċerka u l-innovazzjoni li tista' tadatta faċilment għal u ssib soluzzjonijiet sostenibbli għall-isfidi attwali u futuri, bħal bidliet demografiċi maġġuri fl-Ewropa. Sabiex tiġi żgurata l-eċċellenza, ir-riċerkaturi jeħtieġ li jkunu mobbli, jikkollaboraw u jiddisseminaw l-għarfien fil-pajjiżi, is-setturi u d-dixxiplini kollha, bil-kumbinazzjoni t-tajba ta' għarfien u ħiliet sabiex jiġu indirizzati l-isfidi tas-soċjetà u tiġi appoġġata l-innovazzjoni.

L-Ewropa għandha qawwa xjentifika kbira b'madwar 1.8 miljun riċerkatur jaħdmu f'eluf ta' universitajiet, ċentri tar-riċerka u kumpaniji▌. Madankollu, huwa stmat li l-UE se jkollha tħarreġ u timpjega tal-anqas miljun riċerkatur ġdid sal-2027 sabiex tilħaq il-miri li qed jiġu stabbiliti għall-investiment miżjud fir-riċerka u l-innovazzjoni. Din il-ħtieġa hija partikolarment akuta lil hinn mis-settur akkademiku (bħal fl-industrija u n-negozju, inkluż SMEs, il-gvern, l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, istituzzjonijiet kulturali, sptarijiet, eċċ.) u tirrikjedi kollaborazzjoni bejn is-setturi differenti biex jipprovdu riċerkaturi ġodda b'taħriġ adegwat. L-UE trid ssaħħaħ l-isforzi tagħha sabiex tħajjar lil aktar żgħażagħ għal karriera fir-riċerka, trid tkun aktar inklużiva u tippromwovi bilanċ aħjar bejn ix-xogħol u l-familja, tattira riċerkaturi minn pajjiżi terzi, iżżomm ir-riċerkaturi tagħha stess u tintegra mill-ġdid lura fl-Ewropa lil riċerkaturi Ewropej li jaħdmu barra. Barra minn hekk, sabiex tintlaħaq eċċellenza mifruxa b'mod usa', il-kundizzjonijiet skont liema jaħdmu r-riċerkaturi għandhom ikomplu jittejbu fiż-Żona Ewropea tar-Riċerka (ŻER). F'dan ir-rigward, hemm bżonn ta' rabtiet aktar b'saħħithom b'mod partikolari fi ħdan iż-Żona Ewropea tal-Edukazzjoni (EEdA), il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (FEŻR) u l-Fond Soċjali Ewropew (FSE+).

Dawn l-isfidi jistgħu jiġu indirizzati bl-aħjar mod fil-livell tal-UE minħabba n-natura sistemika tagħhom u l-isforz meħtieġ bejn il-pajjiżi sabiex jiġu solvuti.

L-Azzjonijiet Marie Skłodowska-Curie (MSCA) jiffukaw fuq ir-riċerka eċċellenti li hija kompletament minn isfel għal fuq, miftuħa għal kwalunkwe qasam tar-riċerka u l-innovazzjoni mir-riċerka bażika sal-użu fis-suq u s-servizzi ta' innovazzjoni. Dan jinkludi oqsma ta' riċerka koperti mit-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea u t-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika (Euratom). Jekk jirriżultaw ħtiġijiet speċifiċi u jsiru disponibbli sorsi ta' finanzjament addizzjonali, l-MSCA jistgħu jfittxu rabtiet ma' ċerti attivitajiet fi sfidi speċifiċi (inkluż missjonijiet identifikati), tipi ta' istituzzjonijiet tar-riċerka u l-innovazzjoni, jew postijiet ġeografiċi sabiex jirreaġixxu għall-evoluzzjoni tar-rekwiżiti tal-Ewropa f'termini ta' ħiliet, taħriġ fir-riċerka, żvilupp tal-karriera u kondiviżjoni tal-għarfien.

L-MSCA huma l-istrument ewlieni fil-livell tal-UE sabiex jiġu attirati r-riċerkaturi minn pajjiżi terzi lejn l-Ewropa, u għalhekk huma ta' kontribut kbir għall-kooperazzjoni globali fir-riċerka u l-innovazzjoni. L-evidenza turi li l-MSCA mhux biss għandhom impatt pożittiv fuq l-individwi, l-organizzazzjonijiet u fil-livell ta' sistema, iżda jrendu riżultati tar-riċerka b'impatt għoli u rivoluzzjonarji filwaqt li fl-istess ħin jikkontribwixxu b'mod sinifikanti għall-isfidi tas-soċjetà kif ukoll dawk strateġiċi. L-investiment fit-tul fil-persuni jrendi r-riżultati, kif jindika l-għadd ta' rebbieħa tal-Premju Nobel li kienu fellows jew superviżuri preċedenti tal-MSCA.

Permezz tal-kompetizzjoni fir-riċerka globali bejn ix-xjenzati u l-organizzazzjonijiet ospitanti kemm mis-settur akkademiku kif ukoll minn dak mhux akkademiku, u permezz tal-ħolqien u l-kondiviżjoni ta' għarfien ta' kwalità għolja bejn il-pajjiżi, is-setturi u d-dixxiplini, l-MSCA jikkontribwixxu b'mod partikolari għall-għanijiet tal-aġenda għall-"Impjiegi, it-tkabbir u l-investiment", l-Istrateġija Globali tal-UE u għall-Għanijiet tal-Iżvilupp Sostenibbli tan-Nazzjonijiet Uniti.

L-MSCA jikkontribwixxu sabiex jagħmlu ż-ŻER aktar effettiva, kompetittiva u attraenti fuq livell globali. Dan ▌jinkiseb b'fokus fuq ġenerazzjoni ġdida ta' riċerkaturi b'livell għoli ta' ħiliet u l-forniment ta' appoġġ għal talent emerġenti minn madwar l-UE u lil hinn, inkluż it-trawwim tat-tranżizzjoni tagħhom għal komponenti oħra tal-programm, bħal l-ERC u l-EIT; permezz tat-trawwim tad-diffużjoni u l-applikazzjoni ta' għarfien u ideat ġodda għall-politiki Ewropej, l-ekonomija u s-soċjetà, inter alia permezz ta' komunikazzjoni xjentifika mtejba u miżuri ta' sensibilizzazzjoni tal-pubbliku; permezz tal-iffaċilitar tal-kooperazzjoni bejn organizzazzjonijiet li jwettqu r-riċerka u permezz tal-pubblikazzjoni skont il-prinċipji ta' xjenza miftuħa u data FAIR; u billi jkun hemm impatt ta' strutturar pronunzjat fuq iż-ŻER, li jkun favur suq tax-xogħol miftuħ u li jistabbilixxi standards għal taħriġ ta' kwalità, kondizzjonijiet tax-xogħol attraenti u miftuħa, reklutaġġ trasparenti u bbażat fuq il-mertu għar-riċerkaturi kollha skont il-Karta Ewropea għar-Riċerkaturi u l-Kodiċi ta' Kondotta għar-Reklutaġġ tar-Riċerkaturi.

2.2.  Oqsma ta' Intervent

2.2.1.  Trawwim tal-Eċċellenza permezz tal-Mobbiltà tar-Riċerkaturi bejn il-Fruntieri, is-Setturi u d-Dixxiplini

L-UE trid tibqa' punt ta' referenza għar-riċerka eċċellenti u għaldaqstant attraenti għall-aktar riċerkaturi promettenti, kemm Ewropej kif ukoll dawk mhux Ewropej, fl-istadji kollha tal-karrieri tagħhom. Dan jista' jintlaħaq billi r-riċerkaturi u l-persunal li għandu x'jaqsam mar-riċerka jitħallew jiċċaqilqu u jikkollaboraw bejn il-pajjiżi, is-setturi u d-dixxiplini u għalhekk jibbenefikaw minn taħriġ ta' kwalità għolja u opportunitajiet għall-karriera. Dan se jiffaċilita ċ-ċaqliq fil-karriera bejn l-akkademja u setturi oħra, kif ukoll jistimola l-attività imprenditorjali.

Linji Mifruxa

–  L-esperjenzi tal-mobbiltà fi ħdan l-Ewropa jew barra minnha għall-aqwa jew l-aktar riċerkaturi promettenti, irrispettivament min-nazzjonalità tagħhom, sabiex iwettqu riċerka eċċellenti u jiżviluppaw il-ħiliet tagħhom kif ukoll il-karriera u jwessgħu n-netwerk tagħhom fl-akkademja u f'setturi oħra (inkluż ir-riċerka fl-infrastrutturi).

2.2.2.  Trawwim ta' Ħiliet ġodda permezz ta' Taħriġ Eċċellenti għar-Riċerkaturi

L-UE trid bażi ta' riżorsi umani b'saħħitha, reżiljenti u kreattiva, bit-taħlita ta' ħiliet adattata sabiex tindirizza l-ħtiġijiet futuri tas-suq tax-xogħol, tkun innovattiva u tikkonverti l-għarfien u l-ideat fi prodotti u servizzi għal benefiċċju ekonomiku u soċjali. Dan jista' jinkiseb permezz ta' taħriġ tar-riċerkaturi sabiex ikomplu jiżviluppaw il-kompetenzi tar-riċerka prinċipali tagħhom, kif ukoll itejbu l-ħiliet trasferibbli tagħhom bħall-mod ta' ħsieb kreattiv, responsabbli, miftuħ għas-soċjetà u imprenditorjali u jkunu konxji tal-iżvilupp sostenibbli. Dan se jippermettilhom jiffaċċjaw l-isfidi globali attwali u futuri u jtejbu l-prospetti tal-karriera tagħhom u l-potenzjal għall-innovazzjoni.

Linji Mifruxa

–  Programmi ta' taħriġ li jgħammru lir-riċerkaturi b'varjetà ta' ħiliet rilevanti għall-isfidi globali attwali u futuri.

2.2.3.  Tisħiħ tar-Riżorsi Umani u l-Iżvilupp tal-Ħiliet fiż-Żona Ewropea tar-Riċerka

Sabiex titrawwem l-eċċellenza, tiġi promossa l-kooperazzjoni bejn l-organizzazzjonijiet li jwettqu r-riċerka u jinkiseb effett ta' strutturar pożittiv jeħtieġ li jiġu introdotti standards ta' taħriġ u mentoring ta' kwalità għolja, kondizzjonijiet tax-xogħol tajbin u żvilupp effettiv fil-karriera tar-riċerkaturi li jrid jiġi introdott fiż-ŻER kollha. Jekk ikun xieraq u ġustifikat minn studju, għandu jingħata appoġġ fil-kuntest tal-linji ġenerali eżistenti lir-riċerkaturi biex jirritornaw lejn il-pajjiż ta' oriġini tagħhom fl-Unjoni u lejn l-Unjoni. Dan se jgħin jimmodernizza u jtejjeb il-programmi u s-sistemi ta' taħriġ fir-riċerka, kif ukoll iżid l-attraenza tal-istituzzjonijiet mad-dinja kollha.

Linji Mifruxa

–  Programmi ta' taħriġ sabiex titrawwem l-eċċellenza u jinfirxu l-aqwa prattiki fl-istituzzjonijiet, fl-infrastrutturi tar-riċerka u s-sistemi tar-riċerka u l-innovazzjoni;

–  Kooperazzjoni, produzzjoni u diffużjoni tal-għarfien interdixxiplinari u transdixxiplinari fi ħdan l-UE u ma' pajjiżi terzi.

2.2.4.  Titjib u Ffaċilitar tas-Sinerġiji

Is-sinerġiji bejn is-sistemi u l-programmi tar-riċerka u l-innovazzjoni fil-livell tal-UE, f'dak reġjonali u f'dak nazzjonali jridu jkunu żviluppati ulterjorment. Dan jista' jinkiseb b'mod partikolari permezz ta' sinerġiji u komplementarjetajiet ma' partijiet oħrajn ta' Orizzont Ewropa bħall-Istitut Ewropew tal-Innovazzjoni u t-Teknoloġija (EIT) u programmi tal-UE oħrajn, b'mod partikolari Erasmus u l-FSE+, inkluż permezz ta' Siġill ta' Eċċellenza.

Linji Mifruxa

–  Programmi ta' taħriġ u inizjattivi ta' żvilupp tal-karrieri fir-riċerka simili appoġġati permezz ta' sorsi ta' finanzjament pubbliċi jew privati kumplimentari fil-livell reġjonali, nazzjonali jew tal-UE.

2.2.5.  Promozzjoni tas-Sensibilizzazzjoni tal-Pubbliku

Is-sensibilizzazzjoni tal-attivitajiet tal-programm u r-rikonoxximent pubbliku tar-riċerkaturi irid jittejjeb mal-UE kollha u lil hinn minnha, sabiex jitjieb il-profil globali tal-MSCA u jiġi żviluppat fehim aħjar tal-impatt tal-ħidma tar-riċerkaturi fuq il-ħajja ta' kuljum taċ-ċittadini, u sabiex iż-żgħażagħ jiġu mħeġġa jibdew karriera fir-riċerka. Dan jista' jinkiseb billi jaħdmu skont il-prinċipju tax-xjenza miftuħa li jwassal għal disseminazzjoni, sfruttament u diffużjoni aħjar tal-għarfien u l-prattiki. Ix-xjenza mill-pubbliku jista' jkollha rwol importanti wkoll.

Linji Mifruxa

–  Inizjattivi ta' sensibilizzazzjoni tal-pubbliku sabiex jiġi stimulat l-interess fil-karrieri tar-riċerka, speċjalment fost żgħażagħ minn kull sfond;

–  Attivitajiet ta' promozzjoni biex jitjieb il-profil globali, il-viżibbiltà u s-sensibilizzazzjoni dwar l-MSCA;

–  Diffużjoni u raggruppament tal-għarfien permezz ta' kollaborazzjoni trasversali bejn il-proġetti, proġetti ta' punti ta' kuntatt nazzjonali (NCP) u attivitajiet ta' networking oħrajn bħal servizzi ta' alumni.

3.  INFRASTRUTTURI TAR-RIĊERKA

3.1.  Raġunament

L-infrastrutturi tar-riċerka tal-ogħla livell jipprovdu servizzi prinċipali lill-komunitajiet tar-riċerka u l-innovazzjoni, filwaqt li jaqdu rwol essenzjali sabiex jestendu l-fruntieri tal-għarfien u jistabbilixxu l-bażi għal kontribuzzjonijiet tar-riċerka u l-innovazzjoni fl-indirizzar tal-isfidi globali u l-kompetittività industrijali. L-appoġġ għal infrastrutturi tar-riċerka fil-livell tal-UE jgħin biex tiġi mitigata dik li f'ħafna każijiet hija r-realtà ta' infrastrutturi nazzjonali u reġjonali tar-riċerka mifruxin u oqsma żgħar ta' eċċellenza xjentifika, u għalhekk it-tisħiħ tal-ERA kif ukoll iż-żieda taċ-ċirkolazzjoni ▌tal-għarfien fost is-silos. Il-progress xjentifiku huwa dejjem iktar dipendenti fuq il-kollaborazzjonijiet tal-infrastrutturi tar-riċerka u l-industrija li jiżviluppaw l-istrumenti neċessarji bbażati fuq teknoloġiji abilitanti ewlenin u teknoloġiji ġodda oħra.

Il-mira globali hi li l-Ewropa tarrikkixxi ruħha b'infrastrutturi tar-riċerka sostenibbli mill-aqwa li jkunu miftuħin u aċċessibbli għar-riċerkaturi kollha fl-Ewropa u lil hinn minnha, li jisfruttaw bis-sħiħ il-potenzjal tagħhom għall-avvanz xjentifiku u l-innovazzjoni. L-għanijiet prinċipali huma li titnaqqas il-frammentazzjoni tal-ekosistema tar-riċerka u l-innovazzjoni, l-evitar tad-duplikazzjoni tal-isforzi, u koordinazzjoni aħjar tad-disinn, l-iżvilupp, l-aċċessibbiltà u l-użu tal-infrastrutturi tar-riċerka, inkluż dawk iffinanzjati mill-FEŻR. Huwa kruċjali li jiġi appoġġat l-aċċess miftuħ għall-infrastrutturi tar-riċerka għar-riċerkaturi Ewropej kollha kif ukoll, fost l-oħrajn permezz tal-Cloud Ewropew tax-Xjenza Miftuħa (minn hawn il-quddiem "EOSC"), jiżdied l-aċċess għar-riżorsi tar-riċerka diġitali, li b'mod speċifiku jistimola l-adozzjoni tax-xjenza miftuħa u l-prattiki ta' data miftuħa.

Huwa wkoll importanti li titjieb is-sostenibbiltà fit-tul ta' infrastrutturi tar-riċerka għaliex dawn huma tipikament operattivi għal bosta deċennji u għalhekk għandhom jipproduċu pjanijiet biex jiżguraw appoġġ kontinwu u stabbli.

Bl-istess mod, l-UE trid tindirizza ż-żieda rapida ta' kompetizzjoni globali għat-talent billi tattira riċerkaturi minn pajjiżi terzi sabiex jaħdmu b'infrastrutturi tar-riċerka Ewropea ta' livell dinji. Iż-żieda fil-kompetittività u l-kapaċitajiet ta' innovazzjoni tal-industrija Ewropea tikkostitwixxi għan maġġuri wkoll, filwaqt li jiġu appoġġati teknoloġiji u servizzi prinċipali rilevanti għall-infrastrutturi tar-riċerka u l-utenti tagħhom, biex b'hekk jittejbu l-kondizzjonijiet għall-provvista ta' soluzzjonijiet innovattivi.

Il-programmi qafas tal-passat għamlu kontribuzzjoni sinifikanti lejn l-użu aktar effiċjenti u effettiv tal-infrastrutturi nazzjonali tar-riċerka, u żviluppaw ukoll, mal-Forum Strateġiku Ewropew għall-Infrastrutturi tar-Riċerka (ESFRI), approċċ koerenti u mmexxi minn strateġija għat-tfassil ta' politika dwar infrastrutturi tar-riċerka pan-Ewropej. Dan l-approċċ strateġiku ġġenera vantaġġi ċari, inkluż tnaqqis fid-duplikazzjoni tal-isforz permezz ta' użu ġenerali aktar effiċjenti tar-riżorsi, kif ukoll permezz tal-istandardizzazzjoni tal-proċessi u l-proċeduri. Il-mobbiltà tar-riċerka għandha rwol importanti fil-faċilitazzjoni tal-użu ta' infrastrutturi tar-riċerka, għalhekk għandhom jiġu kkunsidrati sinerġiji ma' skemi ta' mobbiltà nazzjonali u Ewropej.

L-attività appoġġata mill-UE se tipprovdi valur miżjud permezz ta': konsolidazzjoni u ottimizzazzjoni tax-xenarju tal-infrastruttura tar-riċerka eżistenti fl-Ewropa flimkien mal-isforzi biex jiġu żviluppati infrastrutturi tar-riċerka ġodda ta' importanza u impatt pan-Ewropew; l-iżgurar ta' settijiet simili ta' infrastrutturi tar-riċerka li jaħdmu flimkien biex jindirizzaw kwistjonijiet strateġiċi li jaffettwaw il-komunitajiet tal-utenti; l-istabbiliment tal-Cloud Ewropew tax-Xjenza Miftuħa (EOSC) bħala ambjent effettiv skalabbli u sostenibbli għar-riċerka xprunata mid-data; l-interkonnessjoni tan-networks tar-riċerka u l-edukazzjoni nazzjonali u reġjonali, li ttejjeb u tiżgura infrastruttura tan-network ta' kapaċità għolja għal ammonti kbar ħafna ta' data u aċċess għar-riżorsi diġitali lil hinn mill-fruntieri u l-konfini tad-dominji; il-promozzjoni tal-kopertura pan-Ewropea ta' infrastrutturi tar-riċerka distribwita, ukoll sabiex tippermetti tqabbil fost il-pajjiżi ta' data tar-riċerka, pereżempju fix-xjenzi soċjali u umanistiċi (SHH) u fl-oqsma ambjentali; it-trawwim tal-interoperabbiltà tal-infrastrutturi tar-riċerka; it-titjib u t-tisħiħ tat-trasferiment tal-għarfien u t-taħriġ ta' riżorsi umani b'livell għoli ta' ħiliet; it-trawwim tal-użu u fejn rilevanti l-aġġornament ta' infrastrutturi tar-riċerka pan-Ewropea ta' livell dinji eżistenti madwar Orizzont Ewropa; l-għelib tal-ostakli li jipprevjenu lill-aqwa timijiet tar-riċerka milli jaċċessaw l-aqwa servizzi tal-infrastruttura tar-riċerka fl-Ewropa; it-trawwim tal-potenzjal tal-innovazzjoni tal-infrastrutturi tar-riċerka, iffukati fuq l-iżvilupp tat-teknoloġija u l-koinnovazzjoni, kif ukoll l-użu miżjud tal-infrastrutturi tar-riċerka mill-industrija.

Barra minn hekk, id-dimensjoni internazzjonali tal-infrastrutturi tar-riċerka tal-UE trid tissaħħaħ, filwaqt li titrawwem kooperazzjoni aktar b'saħħitha mal-kontropartijiet internazzjonali u l-parteċipazzjoni internazzjonali fl-infrastrutturi tar-riċerka Ewropej għall-benefiċċju reċiproku.

L-attivitajiet se jikkontribwixxu għal Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli (SDG) differenti bħal: SDG 3 – Saħħa Tajba u Benesseri għall-Persuni; SDG 7 – Enerġija Affordabbli u Nadifa; SDG 9 – Industrija, Innovazzjoni u Infrastruttura; SDG13 – Azzjoni Klimatika.

3.2.  Oqsma ta' intervent

3.2.1.  Konsolidazzjoni u Żvilupp tax-Xenarju tal-Infrastrutturi tar-Riċerka Ewropej

L-istabbiliment, l-operat u s-sostenibbiltà fit-tul tal-infrastrutturi tar-riċerka identifikati minn ESFRI u infrastrutturi ta' riċerka oħra ta' livell dinji ta' rilevanza pan-Ewropea huma essenzjali għall-UE sabiex tiżgura li jkollha pożizzjoni fuq quddiem nett fir-riċerka fil-fruntieri tal-għarfien, it-taħriġ u t-titjib tal-ħiliet tar-riċerkaturi, il-ħolqien u l-użu tal-għarfien u l-kompetittività tal-industriji tagħha.

Il-Cloud Ewropew tax-Xjenza Miftuħa (EOSC) jenħtieġ li jsir kanal ta' twassil effettiv u komprensiv għas-servizzi ta' infrastrutturi tar-riċerka u għandu jipprovdi lill-komunitajiet tar-riċerka tal-Ewropa bis-servizzi ta' data tal-ġenerazzjoni li jmiss għall-ġbir, il-ħażna, l-ipproċessar (eż. servizzi ta' analiżi, simulazzjoni, servizzi ta' viżwalizzazzjoni) u l-kondiviżjoni ta' data tal-big science skont il-prinċipji FAIR. L-EOSC għandu jipprovdi wkoll lir-riċerkaturi fl-Ewropa b'aċċess għall-maġġoranza tad-data ġġenerata u miġbura mill-infrastrutturi tar-riċerka, kif ukoll għall-HPC u r-riżorsi fuq skala eksa, inkluż dawk varati skont l-Infrastruttura Ewropea tad-Data (EDI)(14).

In-network pan-Ewropew tar-riċerka u l-edukazzjoni se jgħaqqad flimkien u jippermetti aċċess remot għall-infrastrutturi tar-riċerka u r-riżorsi tar-riċerka, billi jipprovdi interkonnettività bejn l-universitajiet, l-istituti tar-riċerka u l-komunitajiet tar-riċerka u l-innovazzjoni fil-livell tal-UE kif ukoll konnessjonijiet internazzjonali ma' networks sħab oħrajn minn madwar id-dinja.

Linji Mifruxa

–  Iċ-ċiklu tal-ħajja ta' infrastrutturi tar-riċerka pan-Ewropej permezz tat-tfassil ta' infrastrutturi tar-riċerka; il-fażi ta' tħejjija u implimentazzjoni tagħhom, l-operat fil-fażi bikrija tagħhom b'komplementarjetà ma' sorsi oħrajn ta' finanzjament, f'każ li l-infrastrutturi ta' riċerka jkunu appoġġati minn fondi strutturali, kif ukoll il-konsolidazzjoni u l-ottimizzazzjoni tal-ekosistema tal-infrastruttura tar-riċerka permezz tas-simplifikazzjoni tal-prattika ta' monitoraġġ għall-istadji kritiċi ta' ESFRI u infrastrutturi tar-riċerka pan-Ewropej oħrajn u l-iffaċilitar ta' ftehimiet ta' servizz, evoluzzjonijiet, amalgamazzjonijiet, il-kopertura pan-Ewropea jew id-dekummissjonar ta' infrastrutturi tar-riċerka pan-Ewropej;

–  Il-Cloud Ewropew tax-Xjenza Miftuħa, li jinkludi: l-iskalabbiltà u s-sostenibbiltà tal-kanal ta' aċċess; f'kooperazzjoni mal-Istati Membri u l-pajjiżi assoċjati, il-federazzjoni effettiva ta' riżorsi Ewropej, nazzjonali, reġjonali u istituzzjonali; l-evoluzzjoni teknika u strateġika tiegħu biex ikun jista' jindirizza ħtiġijiet u rekwiżiti tar-riċerka ġodda (eż. l-użu ta' settijiet tad-data sensittiva, privatezza mid-disinn); l-interoperabbiltà tad-data u l-konformità mal-prinċipji FAIR; u bażi tal-utenti wiesgħa;

–  In-network pan-Ewropew tar-riċerka u l-edukazzjoni li jirfed l-EOSC u l-EDI, kif ukoll jippermetti t-twassil ta' servizzi ta' HPC/data f'ambjent ibbażat fuq il-cloud li kapaċi jlaħħaq ma' settijiet ta' data u proċessi komputazzjonali kbar ħafna.

3.2.2.  Ftuħ, Integrazzjoni u Interkonnessjoni tal-Infrastrutturi tar-Riċerka

Ix-xenarju ta' riċerka se jittejjeb b'mod sinifikanti billi jiġi żgurat l-aċċess miftuħ tal-infrastrutturi ta' riċerka internazzjonali, nazzjonali u reġjonali ewlenin għar-riċerkaturi Ewropej kollha u billi s-servizzi tagħhom jiġu integrati fejn dan ikun neċessarju sabiex jiġu armonizzati l-kondizzjonijiet ta' aċċess, jittejjeb u jitwessa' l-forniment tas-servizz u tiġi mħeġġa strateġija ta' żvilupp komuni ta' komponenti ta' livell teknoloġiku għoli u servizzi avvanzati permezz ta' azzjonijiet ta' innovazzjoni.

Linji Mifruxa

–  Networks li jlaqqgħu flimkien lill-finanzjaturi tal-infrastrutturi tar-riċerka nazzjonali u reġjonali għall-kofinanzjament tal-aċċess transnazzjonali tar-riċerkaturi;

–  Networks ta' infrastrutturi tar-riċerka pan-Ewropej, nazzjonali u reġjonali li jindirizzaw l-isfidi globali għall-forniment ta' aċċess għar-riċerkaturi kif ukoll għall-armonizzazzjoni u t-titjib tas-servizzi tal-infrastrutturi tar-riċerka.

3.2.2a  Il-potenzjal ta' innovazzjoni tal-Infrastrutturi tar-Riċerka Ewropej u l-attivitajiet ta' Innovazzjoni u Taħriġ

Biex tiġi stimulata l-innovazzjoni kemm fl-infrastrutturi tar-riċerka nnifishom kif ukoll fl-industriji, se titrawwem il-kooperazzjoni fir-R&Ż mal-industrija biex jiġu żviluppati l-kapaċitajiet tal-Unjoni u d-domanda għal provvista industrijali fl-oqsma ta' teknoloġija avvanzata bħall-istrumentazzjoni xjentifika▌. Barra minn hekk, se jitħeġġeġ l-użu tal-infrastrutturi tar-riċerka mill-industrija, eż. bħala faċilitajiet għall-ittestjar sperimentali jew ċentri bbażati fuq l-għarfien. L-iżvilupp u l-isfruttament tal-infrastrutturi tar-riċerka se jeħtieġu ħiliet adegwati għall-maniġers, ir-riċerkaturi, l-inġiniera u t-tekniċi, kif ukoll għall-utenti tagħhom. Għal dan il-għan, il-finanzjament tal-Unjoni se jappoġġa t-taħriġ tal-persunal responsabbli mill-ġestjoni u l-operat tal-infrastrutturi tar-riċerka ta' interess pan-Ewropew, l-iskambju ta' persunal u l-aħjar prattiki bejn il-faċilitajiet, u l-provvista adegwata ta' riżorsi umani fid-dixxiplini prinċipali, inkluż il-ħolqien ta' kurrikuli edukattivi speċifiċi. se jiġu mħeġġa sinerġiji mal-azzjonijiet Marie Skłodowska-Curie.

Linji Mifruxa

–  Networks integrati tal-infrastrutturi tar-riċerka għat-tħejjija u l-implimentazzjoni ta' strateġija/pjan direzzjonali komuni għall-iżvilupp teknoloġiku u l-istrumentazzjoni;

–  taħriġ ta' persunal responsabbli mill-ġestjoni u l-operat tal-infrastrutturi tar-riċerka ta' interess pan-Ewropew.

3.2.2b  Tisħiħ tal-politika dwar l-Infrastruttura tar-Riċerka Ewropea u l-Kooperazzjoni Internazzjonali

Jeħtieġ appoġġ sabiex dawk li jfasslu l-politika, il-korpi ta' finanzjament jew il-gruppi konsultattivi bħall-ESFRI jiġu allinjati tajjeb lejn l-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta' strateġija Ewropea fuq perjodu ta' żmien twil li tkun koerenti u sostenibbli dwar l-infrastrutturi tar-riċerka.

Bl-istess mod, l-iffaċilitar tal-kooperazzjoni internazzjonali strateġika se jsaħħaħ il-pożizzjoni tal-infrastrutturi tar-riċerka Ewropej fil-livell internazzjonali, billi jiżgura n-networking▌, l-interoperabbiltà u l-portata globali tagħhom.

Linji Mifruxa

–  Is-sorveljanza, il-monitoraġġ u l-valutazzjoni tal-infrastrutturi tar-riċerka fil-livell tal-UE, kif ukoll studji ta' politika, azzjonijiet ta' komunikazzjoni u taħriġ, azzjonijiet ta' kooperazzjoni strateġiċi internazzjonali għall-infrastrutturi tar-riċerka, u attivitajiet speċifiċi tal-korpi ta' politika u konsultattivi rilevanti.

PILASTRU II

SFIDI GLOBALI U KOMPETITTIVITÀ INDUSTRIJALI EWROPEA

L-UE qed tħabbat wiċċha ma' ħafna sfidi, li wħud minnhom huma wkoll sfidi globali. L-iskala u l-kumplessità tal-problemi huma vasti, ▌jeħtieġ li jiġu trattati b'mod konġunt u li jiġu korrisposti b' riżorsi umani adatti, imħarrġa sew u li jkollhom ħiliet xierqa, bl-ammont adegwat ta' riżorsi finanzjarji u bi sforz proporzjonat sabiex jinstabu s-soluzzjonijiet. Dawn huma preċiżament l-oqsma li fihom l-UE trid taħdem flimkien; b'mod intelliġenti, flessibbli u konġunt għall-benefiċċju u l-benesseri taċ-ċittadini kollha tagħna.

Jista' jinkiseb impatt akbar permezz tal-allinjament tal-azzjonijiet ma' nazzjonijiet u reġjuni oħrajn tad-dinja ▌tal-kooperazzjoni internazzjonali skont il-linji indikati mill-Aġenda 2030 tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Iżvilupp Sostenibbli u l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli u l-Ftehim ta' Pariġi dwar il-Klima. Abbażi ta' benefiċċju reċiproku, is-sħab minn madwar id-dinja se jiġu mistiedna jissieħbu mal-isforzi tal-UE bħala parti integrali mir-riċerka u l-innovazzjoni għall-iżvilupp sostenibbli.

Ir-riċerka u l-innovazzjoni huma xprunaturi ewlenin tat-tkabbir sostenibbli u inklużiv u tal-kompetittività teknoloġika u industrijali. Huma se jikkontribwixxu għas-sejbien ta' soluzzjonijiet għall-problemi tal-lum, u l-problemi ta' għada, sabiex titreġġa' lura mill-aktar fis possibbli t-tendenza negattiva u perikoluża li bħalissa torbot l-iżvilupp ekonomiku mal-użu li qed jiżdied tar-riżorsi naturali u sfidi soċjali dejjem akbar. Dan se jdawwar l-isfidi f'opportunitajiet ġodda ta' negozju u f'benefiċċji rapidi għas-soċjetà.

L-UE se tibbenefika bħala utent u produttur ta' għarfien, teknoloġiji u industriji li juru kif soċjetà u ekonomija moderni industrijalizzati, sostenibbli, inklużivi, kreattivi, reżiljenti, miftuħin u demokratiċi jistgħu jiffunzjonaw u jiżviluppaw. L-eżempji ekonomiċi-ambjentali-soċjetali li qed jiżdiedu tal-ekonomija sostenibbli tal-futur se jkunu mrawmin u jingħataw spinta, sew jekk ikunu għal: saħħa u benesseri għal kulħadd; jew soċjetajiet reżiljenti, kreattivi u inklużivi▌; jew soċjetajiet imsaħħa mis-sigurtà ċivili; jew id-disponibbiltà ta' enerġija nadifa u l-mobbiltà; jew ekonomija u soċjetà diġitalizzati; jew industrija transdixxiplinari u kreattiva; jew soluzzjonijiet relatati mal-ispazju, marini jew ibbażati fuq l-art; jew bijoekonomija li tiffunzjona sew, inklużi soluzzjonijiet fl-oqsma tal-ikel u tan-nutrizzjoni; użu sostenibbli tar-riżorsi naturali, protezzjoni tal-ambjent,▌ mitigazzjoni u adattament għat-tibdil fil-klima, fejn ilkoll jiġġeneraw ġid fl-Ewropa u joffru impjiegi ta' kwalità ogħla. It-trasformazzjoni industrijali se tkun kruċjali, bħalma hu l-iżvilupp ta' ktajjen ta' valur industrijali innovattivi tal-UE.

It-teknoloġiji l-ġodda jaffettwaw kważi l-oqsma ta' politika kollha. Għal kull teknoloġija separata ta' sikwit ikun hemm taħlita ta' opportunitajiet soċjali u ekonomiċi, opportunitajiet għall-effiċjenza u l-kwalità u t-titjib tal-gvern, konsegwenzi għall-impjiegi u l-edukazzjoni, iżda wkoll riskji possibbli għas-sigurtà, il-privatezza u l-etika. Għaldaqstant il-politika dwar it-teknoloġija teħtieġ b'mod neċessarju bilanċjar integrali tal-interessi, u kooperazzjoni transettorjali u formulazzjoni tal-istrateġija.

Ir-riċerka u l-innovazzjoni skont dan il-pilastru ta' Orizzont Ewropa huma miġbura f'raggruppamenti wiesgħin, nonkompartimentalizzati u integrati ta' attivitajiet. Minflok jindirizzaw is-setturi, l-investimenti jimmiraw għal bidliet sistemiċi għas-soċjetà u l-ekonomija tagħna skont vettur ta' sostenibbiltà. Dawn se jintlaħqu biss jekk l-atturi kollha, kemm privati kif ukoll pubbliċi, jinvolvu lilhom infushom fil-kodisinn u l-koħolqien tar-riċerka u l-innovazzjoni; b'mod li jitlaqqgħu flimkien utenti aħħarin, xjenzati, teknoloġisti, produtturi, innovaturi, negozji, edukaturi, dawk li jfasslu l-politika, ċittadini u organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Għaldaqstant, l-ebda wieħed mir-raggruppamenti ▌mhu maħsub għal sett wieħed biss ta' atturi u l-attivitajiet kollha se jiġu implimentati primarjament permezz ta' proġetti kollaborattivi ta' riċerka u innovazzjoni magħżula abbażi ta' sejħiet kompetittivi għal proposti.

Minbarra li jindirizzaw l-isfidi globali, l-attivitajiet fir-raggruppamenti se jiżviluppaw u japplikaw ukoll, teknoloġiji ▌abilitanti u emerġenti ewlenin (ibbażati fuq id-diġitali jew le)bħala parti minn strateġija komuni biex tiġi promossa t-tmexxija industrijali u soċjali tal-UE. Fejn xieraq dan se jutilizza data u servizzi tal-UE ffaċilitati mill-ispazju. Il-Livelli ta' Tħejjija Teknoloġika (TRL) kollha sat-8 livell se jkunu koperti f'dan il-pilastru ta' Orizzont Ewropa mingħajr preġudizzju għal-liġi tal-kompetizzjoni tal-Unjoni.

L-azzjonijiet se jiġġeneraw għarfien ġdid u se jiżviluppaw soluzzjonijiet teknoloġiċi u nonteknoloġiċi, iwasslu t-teknoloġija mil-laboratorju sas-suq u jiżviluppaw applikazzjonijiet inkluż linji pilota u dimostraturi, u jinkludu miżuri biex jiġi stimulat l-użu mis-suq u biex tingħata spinta lill-impenn tas-settur privat u lill-inċentivi għal attivitajiet ta' standardizzazzjoni fi ħdan l-Unjoni. It-teknoloġiji jirrikjedu massa kritika ta' riċerkaturi u industrija Ewropej biex jistabbilixxu ekosistemi ewlenin fid-dinja, li jinkludu infrastrutturi ta' teknoloġija mill-aktar avvanzata eż. għall-ittestjar. Is-sinerġiji ma' partijiet oħrajn ta' Orizzont Ewropa u l-Istitut Ewropew tal-Innovazzjoni u t-Teknoloġija (EIT), kif ukoll ma' programmi oħrajn se jiġu massimizzati.

Ir-raggruppamenti se jagħtu spinta lill-introduzzjoni rapida ta' innovazzjoni li tkun l-ewwel tax-xorta tagħha fl-UE permezz ta' firxa wiesgħa ta' attivitajiet inkorporati, inklużi l-komunikazzjoni, id-disseminazzjoni u l-isfruttament, l-istandardizzazzjoni kif ukoll l-appoġġ għall-innovazzjoni nonteknoloġika u mekkaniżmi ta' twassil innovattivi, li jgħinu sabiex jinħolqu kundizzjonijiet soċjetali, regolatorji u tas-suq favur l-innovazzjoni bħall-patti tal-innovazzjoni. Ir-rotot ta' soluzzjonijiet innovattivi li joriġinaw minn azzjonijiet ta' riċerka u innovazzjoni se jiġu stabbiliti u mmirati lejn investituri pubbliċi u privati, kif ukoll programmi tal-UE u nazzjonali jew reġjonali rilevanti oħrajn. se jiġu żviluppati sinerġiji mat-tielet pilastru ta' Orizzont Ewropa f'dik il-perspettiva.

L-ugwaljanza bejn is-sessi hija fattur kruċjali sabiex jinkiseb tkabbir ekonomiku sostenibbli. Għalhekk huwa importanti li tiġi integrata perspettiva tal-ugwaljanza bejn is-sessi fl-isfidi globali kollha.

1.  RAGGRUPPAMENT "SAĦĦA"

1.1.  Raġunament

Il-Pilastru tal-UE tad-Drittijiet Soċjali jiddikjara li kulħadd għandu d-dritt għal aċċess f'waqtu għal kura tas-saħħa affordabbli, preventiva u kurattiva li tkun sikura u ta' kwalità tajba. Dan jissottolinja l-impenn tal-UE lejn l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli tan-NU li jitolbu kopertura tas-saħħa universali għal kulħadd u għal persuni ta' kull età sal-2030, li ma teskludi lil ħadd u li ġġib fi tmiemhom l-imwiet li jistgħu jiġu evitati.

Popolazzjoni b'saħħitha hija vitali għal soċjetà stabbli, sostenibbli u inklużiva, u t-titjib fis-saħħa huwa kruċjali sabiex jitnaqqas il-faqar, tiġi indirizzata soċjetà Ewropea li qed tixjieħ, jitrawmu l-progress u l-prosperità soċjali u sabiex jiżdied it-tkabbir ekonomiku. Skont l-OECD, titjib ta' 10 % fl-istennija tal-għomor huwa assoċjat ▌ma' żieda fit-tkabbir ekonomiku ta' bejn 0.3 % u 0.4 % fis-sena. L-istennija tal-għomor fl-UE żdiedet bi 12-il sena mill-istabbiliment tagħha b'riżultat ta' titjib enormi miksub fir-rigward tal-kwalità tal-ħajja, l-ambjent, l-edukazzjoni, is-saħħa u l-kura tan-nies tagħha. Fl-2015, l-għomor b'mod ġenerali mat-twelid kien ta' 80.6 sena fl-UE meta mqabbel ma' 71.4 sena globalment. Fl-aħħar snin, fl-UE żdied b'medja ta' 3 xhur fis-sena. Minbarra dan it-titjib, jistgħu jiġu osservati differenzi soċjali u speċifiċi għas-sessi fl-istennija tal-għomor bejn gruppi speċifiċi u fost il-pajjiżi Ewropej.

Ir-riċerka ▌u l-innovazzjoni fil-qasam tas-saħħa kellhom parti sinifikanti f'din il-kisba iżda wkoll fit-titjib tal-produttività u l-kwalità fl-industrija tas-saħħa u tal-kura. Madankollu, l-UE tkompli tiffaċċja sfidi ġodda, emerġenti jew persistenti u li qed jheddu liċ-ċittadini tagħha u s-saħħa pubblika, is-sostenibbiltà tal-kura tas-saħħa tagħha u s-sistemi ta' protezzjoni soċjali, kif ukoll il-kompetittività tal-industrija tas-saħħa u l-kura tagħha. L-isfidi l-kbar tas-saħħa fl-UE jinkludu: l-aċċessibilità u l-affordabilità tas-saħħa u l-kura; in-nuqqas ta' promozzjoni effettiva tas-saħħa u l-prevenzjoni tal-mard; iż-żieda fil-mard li ma jitteħidx; iż-żieda fil-każijiet tal-kanċer; iż-żieda fil-mard mentali; it-tixrid ta' reżistenza għall-mediċina antimikrobika u l-emerġenza ta' epidemiji infettivi; żieda fit-tniġġis ambjentali; il-persistenza ta' inugwaljanzi fis-saħħa fost u fi ħdan il-pajjiżi li jaffettwaw b'mod sproporzjonat lill-persuni li huma żvantaġġati jew fi stadji vulnerabbli tal-ħajja; id-detezzjoni, il-fehim, il-kontroll, il-prevenzjoni u l-mitigazzjoni tar-riskji tas-saħħa, inkluż aspetti relatati mal-faqar, f'ambjent soċjali, urban, rurali u naturali li qed jinbidel b'mod rapidu; il-bidla demografika, inkluż kwistjonijiet relatati max-xjuħija, u l-kostijiet li qed jiżdiedu għas-sistemi ▌tas-saħħa u tal-kura Ewropej u l-pressjoni li qed tiżdied fuq l-industrija tas-saħħa u tal-kura biex tibqa' kompetittiva fl-innovazzjoni vis-a-vis▌ ta' atturi globali emerġenti. Barra minn hekk, l-eżitazzjoni fir-rigward tat-tilqim tista' tnaqqas il-kopertura tal-immunizzazzjoni fost ċerti gruppi tal-popolazzjoni.

Dawn l-isfidi tas-saħħa huma kumplessi, interkonnessi u ta' natura globali u jirrikjedu kollaborazzjonijiet multidixxiplinari, tekniċi u nontekniċi, transsettorjali u transnazzjonali. L-attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni se jibnu rabtiet mill-qrib bejn ir-riċerka ta' skoperta, klinika, traslazzjonali, epidemjoloġika, etika, ambjentali u soċjoekonomika kif ukoll max-xjenzi regolatorji. Huma se jindirizzaw oqsma ta' ħtiġijiet kliniċi mhux issodisfati bħal pereżempju mard rari jew diffiċli biex jiġi ttrattat (kanċers, bħal kanċer pedjatriku u tal-pulmun). Huma se jisfruttaw il-ħiliet ikkombinati tal-akkademja, il-prattikanti, il-korpi regolatorji u l-industrija u jrawmu l-kollaborazzjoni tagħhom mas-servizzi tas-saħħa, is-servizzi soċjali, il-pazjenti, dawk li jfasslu l-politika u ċ-ċittadini sabiex jiġi mobilizzat il-finanzjament pubbliku u jiġi żgurat l-użu tar-riżultati fil-prattika klinika kif ukoll fis-sistemi tal-kura tas-saħħa b'kont meħud tal-kompetenzi tal-Istati Membri fir-rigward tal-organizzazzjoni u l-finanzjament tas-sistemi tas-saħħa tagħhom. se jittieħed vantaġġ sħiħ mir-riċerka fil-fruntieri tal-għarfien fil-qasam tal-ġenomika u oqsma multiomiċi oħrajn, kif ukoll l-introduzzjoni progressiva ta' approċċi ta' mediċina personalizzata, rilevanti għall-indirizzar ta' firxa ta' mard li ma jitteħidx u d-diġitalizzazzjoni fil-qasam tas-saħħa u l-kura.

Ir-riċerka u l-innovazzjoni se jrawmu kollaborazzjoni strateġika fil-livell tal-UE u dak internazzjonali għall-akkomunament tal-għarfien espert, il-kapaċitajiet u r-riżorsi meħtieġa għall-ħolqien ta' ambitu, veloċità u ekonomiji ta' skala▌, kif ukoll għall-isfruttament tas-sinerġiji, l-evitar tad-duplikazzjoni tal-isforzi u l-kondiviżjoni tal-benefiċċji mistennija u r-riskji finanzjarji involuti. Għandhom jiġu promossi sinerġiji fir-riċerka u l-innovazzjoni fir-rigward tas-saħħa f'Orizzont Ewropa, b'mod partikolari mal-Fergħa tas-Saħħa fi ħdan il-Fond Soċjali Ewropew Plus.

Is-soluzzjonijiet ta' saħħa diġitali ħolqu ħafna opportunitajiet biex isolvu l-problemi ta' servizzi ta' kura u biex jindirizzaw kwistjonijiet emerġenti oħra ta' soċjetà li qed tixjieħ. Għandu jittieħed vantaġġ sħiħ mill-opportunitajiet li d-diġitalizzazzjoni fis-saħħa u l-kura tista' tipprovdi mingħajr ma jiġi kompromess id-dritt għall-privatezza u l-protezzjoni tad-data. Ġew żviluppati apparati u software diġitali biex jiġu dijanjostikati, trattati u faċilitati l-awtoġestjoni tal-mard min-naħa tal-pazjenti, inkluż il-mard kroniku. It-teknoloġiji diġitali qed jintużaw dejjem aktar fit-taħriġ u l-edukazzjoni mediċi u għall-pazjenti u konsumaturi oħra fil-kura tas-saħħa biex jaċċessaw, jikkondividu u joħolqu informazzjoni dwar is-saħħa.

L-attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni ta' din l-isfida globali se jiżviluppaw il-bażi tal-għarfien, jisfruttaw għarfien u teknoloġiji eżistenti, jikkonsolidaw u joħolqu l-kapaċità tar-riċerka u l-innovazzjoni u jiżviluppaw is-soluzzjonijiet meħtieġa għal promozzjoni aktar effettiva tas-saħħa u l-prevenzjoni integrata, id-dijanjożi, il-monitoraġġ, it-trattament, ir-riabilitazzjoni u l-fejqan tal-mard u l-kura (fit-tul u palljativa). Ir-riżultati tar-riċerka se jiġu tradotti bħala rakkomandazzjonijiet għal azzjoni u kkomunikati mal-partijiet ikkonċernati rilevanti. It-titjib tar-riżultati fil-qasam tas-saħħa mbagħad se jwassal għal benesseri u stennija tal-għomor akbar, għal ħajjiet attivi u b'saħħithom, għal kwalità tal-ħajja u produttività mtejba▌, għal aktar snin ta' ħajja sana u għas-sostenibbiltà tas-sistemi tas-saħħa u tal-kura. F'konformità mal-Artikoli 14 u 15 tar-Regolament u l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali, l-etika, il-ħarsien tad-dinjità tal-bniedem, l-aspetti tal-ugwaljanza bejn is-sessi u l-aspetti etniċi, u l-bżonnijiet ta' persuni żvantaġġati u vulnerabbli se jirċievu attenzjoni speċjali.

L-indirizzar tal-isfidi l-kbar b'rabta mas-saħħa se jappoġġa l-impenn tal-UE lejn l-Aġenda 2030 tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Iżvilupp Sostenibbli u dawk fil-kuntest ta' organizzazzjonijiet oħrajn tan-NU u inizjattivi internazzjonali, inkluż l-istrateġiji globali u l-pjanijiet ta' azzjoni tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO). Huwa se jikkontribwixxi għall-għanijiet tal-politika u l-istrateġiji tal-UE, b'mod partikolari l-Pilastru tal-UE tad-Drittijiet Soċjali, is-Suq Uniku Diġitali tal-UE, id-Direttiva tal-UE dwar il-kura tas-saħħa transfruntiera, il-Pjan ta' Azzjoni Ewropew Saħħa Waħda kontra r-Reżistenza għall-Antimikrobiċi (AMR), u għall-implimentazzjoni tal-oqfsa regolatorji rilevanti tal-UE.▌

L-attivitajiet se jikkontribwixxu direttament għall-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli (SDGs) b'mod partikolari: SDG 3 – Saħħa Tajba u Benesseri għall-Persuni; SDG 13 – Azzjoni Klimatika.

1.2.  Oqsma ta' Intervent

1.2.1.  Saħħa tul il-Ħajja

Persuni li jkunu fi stadji vulnerabbli tal-ħajja (l-istat perinatali, it-twelid, l-infanzja, it-tfulija, l-adoloxxenza, it-tqala, l-istat ta' adult matur u anzjan), inkluż persuni b'diżabilitajiet jew korrimenti, ikollhom ħtiġijiet speċifiċi b'rabta mas-saħħa li jkunu jeħtieġu fehim aħjar u soluzzjonijiet imfasslin apposta, filwaqt li jittieħed kont tal-aspetti tal-ġeneru u tal-etika. Dan se jippermetti t-tnaqqis fl-inugwaljanzi b'rabta mas-saħħa u t-titjib tal-eżiti tas-saħħa għall-benefiċċju ta' tixjiħ attiv u b'saħħtu tul il-ħajja, inkluż permezz ta' bidu b'saħħtu fil-ħajja u dieta li jnaqqsu r-riskju ta' mard mentali u fiżiku aktar tard fil-ħajja. Il-prevenzjoni u l-komunikazzjoni se jikkunsidraw il-karatteristiċi ta' udjenzi speċifiċi.

Linji Mifruxa

–  Il-fehim tal-iżvilupp bikri u l-proċess tat-tixjiħ tul il-ħajja;

–  is-saħħa qabel it-twelid u tat-trabi tat-twelid, dik materna, paterna, tat-trabi u tat-tfal kif ukoll ir-rwol tal-ġenituri, il-familja u l-edukaturi;

–  Il-bżonnijiet b'rabta mas-saħħa tal-adoloxxenti, inklużi fatturi li jinfluwenzaw is-saħħa mentali;

–  Konsegwenzi tad-diżabilitajiet u l-korrimenti għas-saħħa;

–  Riċerka dwar miżuri biex tiġi ppjanata, implimentata u mmonitorjata r-riabilitazzjoni tul il-ħajja kollha u speċjalment programm ta' riabilitazzjoni individwali bikri (EIRP) għal tfal affettwati minn patoloġiji diżabilitanti;

–  Tixjiħ b'saħħtu, ħajja indipendenti u attiva, inkluż il-parteċipazzjoni soċjali għall-anzjani u/jew persuni b'diżabbiltà;

–  Edukazzjoni dwar is-saħħa u l-litteriżmu dwar is-saħħa, inkluż dak diġitali.

1.2.2.  Determinanti Ambjentali u tas-Saħħa Soċjali

Fehim imtejjeb tal-ixprunaturi tas-saħħa u tal-fatturi tar-riskju determinati mill-ambjent soċjali, kulturali, ekonomiku u fiżiku fil-ħajja ta' kuljum tal-persuni u fuq il-post tax-xogħol, inkluż l-impatt li d-diġitalizzazzjoni, il-mobbiltà tal-bniedem (bħall-migrazzjoni u l-ivvjaġġar) it-tniġġis, in-nutrizzjoni, it-tibdil fil-klima u kwistjonijiet ambjentali oħrajn għandhom fuq is-saħħa, se jikkontribwixxi biex jiġu identifikati, evitati u mitigati r-riskji u t-theddid għas-saħħa; biex jitnaqqsu l-imwiet u l-mard minn esponiment għall-kimika u t-tniġġis ambjentali; biex jiġu appoġġati ambjenti tal-għixien u tax-xogħol li jkunu sikuri, ekoloġiċi, sani, reżiljenti u sostenibbli; biex jiġu promossi stili ta' ħajja u mġiba ta' konsum sani; u biex tiġi żviluppata soċjetà ekwitabbli, inklużiva u affidabbli. Dan se jkun ibbażat ukoll fuq gruppi bbażati fuq il-popolazzjoni, il-bijomonitoraġġ uman u studji epidemjoloġiċi.

Linji Mifruxa

–  Teknoloġiji u metodoloġiji għall-valutazzjoni tal-perikli, l-esponimenti u l-impatt fuq is-saħħa ta' sustanzi kimiċi, sustanzi niġġiesa ta' ġewwa u ta' barra u fatturi ta' stress oħrajn relatati mat-tibil fil-klima, il-post tax-xogħol, l-istil tal-ħajja jew l-ambjent u l-effetti kkumbinati ta' diversi fatturi ta' stress;

–  Fatturi ambjentali, tax-xogħol, soċjoekonomiċi, kulturali, ġenetiċi u komportamentali li jħallu impatt fuq is-saħħa u l-benesseri fiżiċi u mentali tal-persuni u l-interazzjoni tagħhom, b'attenzjoni speċjali għall-persuni vulnerabbli u żvantaġġati, kwistjonijiet speċifiċi għall-età u speċifiċi għall-ġeneru fejn rilevanti, u inkluż l-impatt fuq is-saħħa tad-disinn ta' bini, prodotti u servizzi;

–  Il-valutazzjoni, il-ġestjoni u l-komunikazzjoni tar-riskji, appoġġati minn approċċi transdixxiplinari, fejn rilevanti, u għodod mtejba għat-teħid tad-deċiżjonijiet ibbażati fuq l-evidenza, inkluż is-sostituzzjoni u alternattivi għall-ittestjar fuq l-annimali;

–  Il-kapaċità u l-infrastruttura biex b'mod sikur tiġi miġbura, kondiviża, użata u użata mill-ġdid u kkombinata d-data dwar id-determinanti kollha tas-saħħa, inkluż l-esponiment uman u l-konnessjoni tagħhom ma' bażijiet ta' data dwar il-parametri ambjentali, l-istili ta' ħajja, l-istat tas-saħħa u l-mard fil-livell tal-UE u dak internazzjonali;

–  Il-promozzjoni tas-saħħa u l-interventi ta' prevenzjoni primarja, inklużi aspetti tax-xogħol.

1.2.3.  Mard li ma jitteħidx u Mard Rari

Il-mard li ma jitteħidx (NCDs), inkluż il-kanċer, mard rari, jippreżenta sfida kbira għas-saħħa u s-soċjetà u jitlob fehim u tassonomija mtejba, kif ukoll approċċi aktar effettivi▌, inkluż approċċi ta' mediċina personalizzata (msejħa wkoll "mediċina ta' preċiżjoni") approċċi fil-prevenzjoni, id-dijanjożi, il-monitoraġġ, it-trattament, ir-riabilitazzjoni u l-kura kif ukoll fehim tal-multimorbożità.

Linji Mifruxa

–  Fehim tal-mekkaniżmi sottostanti tal-iżvilupp ta' mard li ma jitteħidx, inkluż mard Kardjovaskulari;

–  Studji lonġitudinali dwar il-popolazzjoni sabiex jiġi appoġġat il-fehim tal-parametri tas-saħħa u l-mard u jgħinu fl-istratifikazzjoni tal-popolazzjonijiet f'appoġġ għall-iżvilupp ta' mediċina preventiva;

–  L-għodod u t-tekniki dijanjostiċi għal dijanjożi aktar bikrija u preċiża u għal trattament adattat għall-pazjenti fil-ħin li jippermettu dewmien u/jew it-treġġigħ lura tal-progressjoni tal-mard,;

–   Programmi ta' prevenzjoni u ta' skrining, f'konformità mar-rakkomandazzjonijiet tad-WHO, tan-NU u tal-UE jew lil hinn minnhom;

–   Soluzzjonijiet integrati għall-awtomonitoraġġ, il-promozzjoni tas-saħħa, il-prevenzjoni tal-mard u l-ġestjoni ta' kundizzjonijiet kroniċi u multimorbożitajiet, inkluż mard newrodeġenerattiv u kardjovaskulari;

–   Trattamenti,▌ kura jew interventi terapewtiċi oħrajn, inkluż kemm trattamenti farmakoloġiċi kif ukoll nonfarmakoloġiċi;

–   Kura palljativa;

–  Oqsma ta' ħtieġa klinika qawwija u mhux issodisfata, bħal mard rari inkluż kanċers pedjatriċi;

–   Evalwazzjoni ta' effettività komparattiva tal-interventi u s-soluzzjonijiet, inkluż dawk ibbażati fuq Data ta' Sitwazzjoni Reali (RWD);

–   Riċerka dwar l-implimentazzjoni għall-espansjoni ta' interventi tas-saħħa u l-appoġġ tal-użu tagħhom fil-politiki u s-sistemi tas-saħħa;

–  Żvilupp tar-riċerka u titjib tal-informazzjoni, il-kura u t-trattament, inkluż mediċina personalizzata, għal mard rari.

1.2.4.  Mard infettiv, inkluż mard relatat mal-faqar u dak injorat

Il-protezzjoni tal-persuni minn theddid transfruntier għas-saħħa hija sfida kbira għas-saħħa pubblika u globali, li titlob kooperazzjoni internazzjonali effettiva fil-livell tal-UE u dak globali. Dan se jinvolvi l-fehim u l-prevenzjoni ta' mard infettiv, inkluż mard relatat mal-faqar u dak injorat, it-tħejjija għalih, id-detezzjoni bikrija tiegħu u r-rispons tar-riċerka għat-tifqigħ, it-trattament u l-kura tiegħu, kif ukoll l-indirizzar tar-reżistenza għall-antimikrobiċi (AMR) billi jiġi segwit "Approċċ Saħħa Waħda".

Linji Mifruxa

–  Fehim ta' mekkaniżmi relatati mal-infezzjoni;

–  L-ixprunaturi għall-emerġenza jew l-emerġenza mill-ġdid ta' mard infettiv u t-tixrid tiegħu, inkluż it-trasmissjoni mill-annimali għall-bnedmin (żoonożi), jew minn partijiet oħrajn tal-ambjent (l-ilma, il-ħamrija, il-pjanti, l-ikel) għall-bnedmin, kif ukoll l-impatt tat-tibdil fil-klima u l-evoluzzjonijiet tal-ekosistemi fuq id-dinamika tal-mard infettiv;

–  Previżjoni, detezzjoni bikrija u rapida, kontroll u sorveljanza ta' mard infettiv, ▌infezzjonijiet assoċjati mal-kura tas-saħħa u fatturi relatati mal-ambjent;

–  Il-ġlieda kontra reżistenza għall-antimikrobiċi, inkluż l-epidemjoloġija, il-prevenzjoni, id-dijanjożi, kif ukoll l-iżvilupp ta' antimikrobiċi u vaċċini ġodda;

–  Vaċċini, inkluż teknoloġiji tal-pjattaformi tal-vaċċini, id-dijanjożi, it-trattamenti u l-kura għall-mard infettiv, inkluż komorbożitajiet u koinfezzjonijiet;

–  L-indirizzar tal-użu baxx ta' vaċċini, il-fehim tal-eżitazzjoni fir-rigward tat-teħid ta' vaċċini, u l-bini tal-fiduċja fil-vaċċini;

–  It-tħejjija effettiva għal emerġenza fil-qasam tas-saħħa, miżuri u strateġiji ta' rispons u rkupru, li jinvolvu lill-komunitajiet, u l-koordinazzjoni tagħhom fil-livell reġjonali, nazzjonali u f'dak tal-UE;

–  Ostakli għall-implimentazzjoni u l-użu ta' interventi mediċi fil-prattika klinika kif ukoll fis-sistema tal-kura tas-saħħa;

–  Aspetti transfruntiera ta' mard infettiv u sfidi speċifiċi f'pajjiżi bi dħul baxx jew medju (LMICs), bħall-AIDS, it-tuberkulożi u mard tropikali, inkluż il-malarja, anke fir-rigward tal-flussi migratorji u, b'mod ġenerali, fir-rigward taż-żieda fil-mobbiltà tal-bniedem.

1.2.5.  Għodod, Teknoloġiji u Soluzzjonijiet Diġitali għas-Saħħa u l-Kura, inkluż mediċina personalizzata

It-teknoloġiji u l-għodod tas-saħħa huma essenzjali għas-saħħa pubblika u kkontribwew ħafna għat-titjib importanti miksub fil-kwalità tal-ħajja, is-saħħa u l-kura tal-persuni fl-UE. Hija għalhekk sfida strateġika ewlenija li jiġu mfasslin, żviluppati, fornuti, ▌implimentati u evalwati għodod u teknoloġiji adegwati, affidabbli, sikuri, faċli għall-utent u kosteffettivi għas-saħħa u l-kura, b'kunsiderazzjoni debita tal-ħtiġijiet ta' persuni b'diżabbiltajiet u s-soċjetà li qed tixjieħ. Dawn jinkludu teknoloġiji abilitanti ewlenin minn bijomaterjali ġodda sal-bijoteknoloġija kif ukoll metodi ta' ċellola singola, multiomiċi u approċċi mediċinali abbażi tas-sistemi, intelliġenza artifiċjali u teknoloġiji diġitali oħrajn li joffru titjib sinifikanti fuq dawk eżistenti, kif ukoll jistimolaw industrija relatata mas-saħħa, kompetittiva u sostenibbli li toħloq impjiegi ta' valur għoli. L-industrija marbuta mas-saħħa tal-UE hija wieħed mis-setturi ekonomiċi kritiċi fl-UE, li hija responsabbli għal 3 % tal-PDG u 1.5 miljun impjegat. Jeħtieġ li l-partijiet ikkonċernati rilevanti jiġu involuti kmieni kemm jista' jkun, u se tiġi kkunsidrata d-dimensjoni nonteknoloġika, sabiex tiġi żgurata l-aċċettabbiltà ta' teknoloġiji, metodoloġiji u għodod ġodda. Dan jinkludi ċ-ċittadini, il-fornituri tal-kura tas-saħħa u l-professjonisti.

Linji Mifruxa

–  Għodod u teknoloġiji għal applikazzjonijiet mifruxin fl-ispettru tas-saħħa u kwalunkwe indikazzjoni medika rilevanti, inkluż l-indeboliment funzjonali;

–  Għodod integrati, teknoloġiji, apparat mediku, teħid ta' immaġni għal skop mediku, bijoteknoloġija, nanomediċina u terapiji avvanzati (inkluż terapija ċellulari u tal-ġeni), u soluzzjonijiet diġitali għas-saħħa u l-kura tal-bniedem, inkluż intelliġenza artifiċjali, soluzzjonijiet mobbli u t-telesaħħa, filwaqt li jiġu indirizzati, meta rilevanti, l-aspetti tal-produzzjoni rigward il-kosteffiċjenza fi stadju bikri (sabiex jiġi ottimizzat l-istadju tal-industrijalizzazzjoni u l-potenzjal ta' innovazzjoni biex isir prodott mediċinali affordabbli);

–  Proġetti pilota, l-użu fuq skala kbira, l-ottimizzazzjoni u l-akkwist ta' innovazzjonijiet ta' teknoloġiji u għodod tas-saħħa u l-kura f'xenarji reali li jinkludu provi kliniċi, riċerka dwar l-implimentazzjoni inkluż dijanjożi ibbażati fuq mediċina personali;

–  Proċessi u servizzi innovattivi għall-iżvilupp, il-manifattura u t-twassil rapidu ta' għodod u teknoloġiji għas-saħħa u l-kura;

–  Is-sikurezza, l-effikaċja, il-kosteffettività, l-interoperabbiltà u l-kwalità tal-għodod u t-teknoloġiji għas-saħħa u l-kura kif ukoll l-impatt etiku, legali u soċjali tagħhom, inklużi kwistjonijiet ta' aċċettazzjoni soċjali;

–  Ix-xjenza u l-istandards regolatorji għal teknoloġiji u għodod tas-saħħa u l-kura;

–  Il-ġestjoni tad-data dwar is-saħħa, inkluż data dwar l-interoperabbiltà, l-integrazzjoni, metodi analitiċi u ta' viżwalizzazzjoni, il-proċessi tat-teħid tad-deċiżjonijiet, abbażi tal-intelliġenza artifiċjali, l-estrazzjoni tad-data, it-teknoloġiji tal-big data, il-bijoinformatika u t-teknoloġiji tal-informatika ta' prestazzjoni għolja biex irawmu mediċina personalizzata, inkluż il-prevenzjoni, u biex jiġi ottimizzat il-perkors tas-saħħa.

1.2.6.  Sistemi ta' Kura tas-Saħħa

Is-sistemi tas-saħħa jikkostitwixxu assi ewlieni fis-sistemi soċjali tal-UE, li fl-2017 kienu responsabbli għal 24 miljun impjegat fis-settur tas-saħħa u l-ħidma soċjali. Hija prijorità ewlenija tal-Istati Membri li s-sistemi tas-saħħa jsiru sikuri u siguri, aċċessibbli għal kulħadd, integrati, kosteffettivi, reżiljenti, sostenibbli u fdati b'servizzi fil-ħin u rilevanti, kif ukoll li jitnaqqsu l-inugwaljanzi, inkluż permezz tal-isfruttament tal-potenzjal tal-innovazzjoni xprunata mid-data u dik diġitali għal saħħa aħjar u kura ċċentrata madwar il-persuni bbażati fuq infrastrutturi tad-data Ewropej miftuħa u sikuri. Opportunitajiet ġodda bħat-tnedija tal-5G, il-kunċett ta' "tewmin diġitali" u l-Internet tal-Oġġetti se javvanzaw it-trasformazzjoni diġitali tas-saħħa u l-kura.

Linji Mifruxa

–  Appoġġ għal bażi ta' għarfien għal riformi fis-sistemi tas-saħħa u l-politiki dwar is-saħħa fl-Ewropa u lil hinn minnha;

–  Mudelli u approċċi ġodda għas-saħħa u l-kura, inkluż approċċi ta' mediċina personalizzata, aspetti tal-ġestjoni u dawk organizzattivi, u t-trasferibbiltà jew l-adattament tagħhom minn pajjiż/reġjun wieħed għal ieħor;

–  Titjib tal-valutazzjoni tat-teknoloġija tas-saħħa;

–  Evoluzzjoni tal-inugwaljanza fis-saħħa u rispons politiku effettiv;

–  Il-forza tax-xogħol futura fil-qasam tas-saħħa u l-ħtiġijiet tagħha, inkluż ħiliet diġitali;

–  Titjib tal-informazzjoni dwar is-saħħa li tkun f'waqtha, affidabbli, sikura u li wieħed jista' joqgħod fuqha u l-użu/l-użu mill-ġdid ta' data dwar is-saħħa, inkluż rekords elettroniċi dwar is-saħħa, b'attenzjoni debita għall-protezzjoni tad-data, inkluż l-użu ħażin ta' informazzjoni personali dwar l-istil ta' ħajja u s-saħħa, is-sikurezza, l-aċċessibbiltà, l-interoperabbiltà, l-istandards, il-komparabbiltà u l-integrità;

–  Ir-reżiljenza tas-sistemi tas-saħħa fl-assorbiment tal-impatt tal-kriżijiet u sabiex tiġi akkomodata l-innovazzjoni fixkiela;

–  Soluzzjonijiet sabiex tissaħħaħ il-pożizzjoni taċ-ċittadini u l-pazjenti, għall-awtomonitoraġġ u l-interazzjoni ma' professjonisti tal-kura tas-saħħa u soċjali, għal kura aktar integrata u approċċ aktar iċċentrat fuq l-utent, filwaqt li jiġi kkunsidrat ukoll aċċess ugwali;

–  Data, informazzjoni, għarfien u l-aħjar prattika mir-riċerka dwar is-sistemi tas-saħħa fil-livell tal-UE u dak globali, abbażi ta' għarfien u bażijiet tad-data eżistenti.

2.  RAGGRUPPAMENT "KULTURA, KREATTIVITÀ U SOĊJETÀ INKLUŻIVA▌"

2.1.  Raġunament

L-UE tirrappreżenta mod uniku ta' kombinazzjoni tat-tkabbir ekonomiku mal-għanijiet ta' żvilupp sostenibbli u mal-politiki soċjali, b'livelli għolja ta' inklużjoni soċjali, valuri kondiviżi li jħaddnu d-demokrazija, id-drittijiet tal-bniedem, l-ugwaljanza bejn is-sessi u r-rikkezza tad-diversità. Dan il-mudell qed jevolvi b'mod kostanti u jeħtieġ li jittratta l-isfidi minn fost oħrajn, il-globalizzazzjoni u l-bidla teknoloġika u ż-żieda fl-inugwaljanzi▌.

L-UE jeħtieġ li tippromwovi mudell ta' tkabbir inklużiv u sostenibbli, filwaqt li taħsad il-benefiċċji tal-avvanzi teknoloġiċi, ittejjeb il-fiduċja fil-governanza demokratika u tippromwovi l-innovazzjoni tagħha, trawwem l-edukazzjoni, tiġġieled kontra l-inugwaljanzi, il-qgħad, il-marġinalizzazzjoni, id-diskriminazzjoni u r-radikalizzazzjoni, tiggarantixxi d-drittijiet tal-bniedem, trawwem id-diversità kulturali u l-wirt kulturali Ewropew u ttejjeb il-pożizzjoni taċ-ċittadini permezz tal-innovazzjoni soċjali. Il-ġestjoni tal-migrazzjoni u l-integrazzjoni tal-migranti wkoll se jibqgħu kwistjonijiet ta' prijorità. Ir-rwol tar-riċerka u l-innovazzjoni fix-xjenzi soċjali, ▌umanistiċi u l-arti kif ukoll fis-setturi kulturali u kreattivi, fit-trattament ta' dawn l-isfidi u l-kisba tal-għanijiet tal-UE huwa fundamentali. B'mod partikolari, l-aspetti tax-xjenzi soċjali u umanistiċi huma inklużi fl-oqsma kollha ta' intervent ta' dan ir-raggruppament.

▌

Id-daqs, il-kumplessità u n-natura interġenerazzjonali u transnazzjonali tal-isfidi jitolbu li tittieħed azzjoni f'livelli differenti min-naħa tal-UE. L-indirizzar ta' kwistjonijiet soċjali, politiċi, kulturali u ekonomiċi kritiċi ▌fil-livell nazzjonali biss iġarrab miegħu l-periklu ta' użu ineffiċjenti tar-riżorsi, approċċi frammentati u standards differenti tal-għarfien u l-kapaċità.

▌

L-attivitajiet ta' Riċerka u Innovazzjoni f'din l-Isfida Globali, b'mod ġenerali, se jkunu allinjati mal-prijoritajiet tal-UE dwar il-Bidla Demokratika; Impjiegi, Tkabbir u Investiment; Ġustizzja u Drittijiet Fundamentali; Migrazzjoni; Unjoni Monetarja Ewropea Aktar Profonda u Aktar Ġusta; Suq Uniku Diġitali. Se tirrispondi għall-impenn tal-Aġenda ta' Ruma sabiex taħdem lejn: "Ewropa soċjali" u "Unjoni li tippriserva l-patrimonju kulturali tagħna u tippromwovi d-diversità kulturali." Se tappoġġa wkoll il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali u l-Patt Globali dwar migrazzjoni sikura, ordnata u regolari. ▌Se jiġu sfruttati s-sinerġiji mal-Programm tal-Ġustizzja u mal-Programm tad-Drittijiet u l-Valuri, li jappoġġaw attivitajiet fil-qasam tal-aċċess għall-ġustizzja, id-drittijiet tal-vittmi, l-ugwaljanza bejn is-sessi, in-nondiskriminazzjoni, il-protezzjoni tad-data u l-promozzjoni taċ-ċittadinanza Ewropea, kif ukoll ma' Europa Kreattiva u l-programm Ewropa Diġitali, Erasmus, Erasmus+ u l-Fond Soċjali Ewropew Plus.

L-attivitajiet se jikkontribwixxu direttament għall-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli (SDG) li ġejjin, b'mod partikolari: SDG 1 – Daqshekk Faqar; SDG 3 – Saħħa Tajba u Benessei għall-Persuni; SDG 4 – Edukazzjoni ta' Kwalità; SDG 5 – Ugwaljanza bejn is-sessi; SDG 8 – Xogħol Diċenti u Tkabbir Ekonomiku; SDG 9 – Industrija, Innovazzjoni u Infrastruttura; SDG 10 – Tnaqqis fl-Inugwaljanzi; SDG 11 – Bliet u Komunitajiet Sostenibbli; SDG 16 – Paċi, Ġustizzja u Istituzzjonijiet b'Saħħithom.

2.2.  Oqsma ta' Intervent

2.2.1.  Demokrazija u Governanza

Il-fiduċja fid-demokrazija u fl-istituzzjonijiet politiċi stabbiliti jidher li qed tonqos. Id-diżillużjoni bil-politika qed tiġi manifestata dejjem aktar permezz ta' partiti li huma kontra l-istituzzjonijiet u populisti u l-qawmien mill-ġdid tan-nattiviżmu. Dan qed jiġi aggravat minn inugwaljanzi soċjoekonomiċi, flussi kbar ta' migranti u tħassib dwar is-sigurtà, fost l-oħrajn. L-indirizzar ta' sfidi attwali u futuri jirrikjedi sistema ta' ħsieb ġdid dwar kif l-istituzzjonijiet demokratiċi fil-livelli kollha jeħtieġ li jadattaw f'kuntest ta' diversità akbar, kompetizzjoni ekonomika globali, avvanzi teknoloġiċi u diġitalizzazzjoni rapidi, fejn l-esperjenza taċ-ċittadini ta' diskorsi, prattiki u istituzzjonijiet demokratiċi hija kruċjali.

Linji Mifruxa

–  L-istorja, l-evoluzzjoni u l-effikaċja tad-demokraziji, f'livelli differenti u f'forom differenti; ▌ir-rwol ta' politiki dwar l-edukazzjoni, il-kultura u ż-żgħażagħ bħala pedamenti taċ-ċittadinanza demokratika;

–  Ir-rwol tal-kapital soċjali u tal-aċċess għall-kultura fit-tisħiħ tad-djalogu demokratiku u l-parteċipazzjoni ċivika, soċjetajiet miftuħa u ta' fiduċja.

–  Approċċi innovattivi u responsabbli biex jingħata appoġġ lit-trasparenza, l-aċċessibbiltà, il-kapaċità ta' rispons, ir-responsabbiltà, l-affidabbiltà, ir-reżiljenza, l-effettività u l-leġittimità tal-governanza demokratika f'rispett sħiħ għall-prinċipji legali tad-drittijiet fundamentali u tad-drittijiet tal-bniedem u l-istat tad-dritt;

–  Strateġiji biex jiġu indirizzati l-populiżmu, ir-razziżmu, il-polarizzazzjoni, il-korruzzjoni, l-estremiżmu, ir-radikalizzazzjoni, it-terroriżmu u biex iċ-ċittadini jiġu inklużi, jingħataw is-setgħa u jiġu involuti▌;

–  Analiżi u żvilupp tal-inklużjoni soċjali, ekonomika u politika u tad-dinamiċi interkulturali fl-Ewropa u lil hinn minnha;

–  Fehim aħjar tar-rwol tal-istandards ġurnalistiċi u l-kontenut iġġenerat mill-utenti f'soċjetà iperkonnessa u l-iżvilupp ta' għodod biex tiġi miġġielda d-diżinformazzjoni;

–  Ir-rwol ta' identitajiet multikulturali inkluż spiritwali, fir-rigward tad-demokrazija, iċ-ċittadinanza u l-involviment politiku, kif ukoll il-valuri li fuqhom hija msejsa l-UE bħar-rispett, it-tolleranza, l-ugwaljanza bejn is-sessi, il-kooperazzjoni u d-djalogu;

–  Appoġġ għar-riċerka biex tinftiehem l-identità u l-appartenenza fost il-komunitajiet, ir-reġjuni u n-nazzjonijiet;

–  L-impatt tal-avvanzi teknoloġiċi u xjentifiċi, inkluż il-big data, in-networks soċjali online u l-intelliġenza artifiċjali fuq id-demokrazija, il-privatezza u l-libertà tal-espressjoni;

–  Demokrazija u governanza deliberattivi,▌ parteċipatorji u diretti u ċittadinanza attiva u inklużiva, inkluż id-dimensjoni diġitali;

–  L-impatt tal-inugwaljanzi ekonomiċi u soċjali fuq il-parteċipazzjoni politika u l-governanza demokratika, u r-riċerka dwar sa fejn tista' tikkontribwixxi għat-treġġigħ lura tal-inugwaljanzi u l-ġlieda kontra kull forma ta' diskriminazzjoni inkluż dik sesswali għal demokrazija aktar reżiljenti;

–  Dimensjonijiet umani u soċjali u politiċi tal-kriminalità, id-dommatiżmu u r-radikalizzazzjoni, b'rabta ma' dawk involuti jew potenzjalment involuti f'imġiba bħal din kif ukoll dawk milqutin jew potenzjalment milqutin minnha;

–  Il-ġlieda kontra d-diżinformazzjoni, l-aħbarijiet foloz u d-diskors ta' mibegħda, u l-impatt tagħhom fit-tiswir fl-isfera pubblika;

–  L-UE bħala attur internazzjonali u reġjonali fil-governanza multilaterali, inkluż approċċi ġodda għad-diplomazija dwar ix-xjenza.

–  L-effiċjenza tas-sistemi ġudizzjarji u aċċess imtejjeb għall-ġustizzja abbażi tal-indipendenza ġudizzjarja u l-prinċipji ġudizzjarji u d-drittijiet tal-bniedem, b'metodi proċedurali ġusti, effiċjenti u trasparenti kemm f'materji ċivili kif ukoll dawk kriminali.

2.2.2.  Patrimonju Kulturali

Is-setturi kulturali u kreattivi Ewropej jibnu rabtiet bejn l-arti, il-kultura, it-twemmin u l-esperjenzi spiritwali ul-wirt kulturali, in-negozju u t-teknoloġija. Barra minn hekk, l-Industriji Kulturali u Kreattivi (CCIs) għandhom rwol ewlieni fir-riindustrijalizzazzjoni tal-Ewropa, huma xprun għat-tkabbir u qegħdin f'pożizzjoni strateġika biex jagħtu bidu għal riperkussjonijiet innovattivi f'setturi industrijali oħrajn, bħat-turiżmu, il-bejgħ bl-imnut, it-teknoloġiji fil-qasam tal-media u dak diġitali u l-inġinerija. Il-wirt kulturali huwa parti integrali tas-setturi kulturali u kreattivi u huwa minsuġ fil-ħajjiet tagħna, u għandu tifsira għall-komunitajiet, il-gruppi u s-soċjetajiet, billi jagħti sens ta' appartenenza. Huwa l-pont bejn il-passat u l-futur tas-soċjetajiet tagħna. Fehim aħjar tal-wirt kulturali tagħna u kif dan huwa pperċepit u interpretat huma vitali għall-ħolqien ta' soċjetà inklużiva fl-Ewropa u madwar id-dinja. Huwa wkoll forza li tixpruna l-ekonomiji Ewropej, nazzjonali, reġjonali u lokali u sors b'saħħtu ta' ispirazzjoni għall-industriji kreattivi u kulturali. L-aċċess, il-preservazzjoni, is-salvagwardja u r-restawr, l-interpretar u l-isfruttament tal-potenzjal sħiħ tal-patrimonju kulturali tagħna huma sfidi kruċjali kemm fil-preżent kif ukoll għall-ġenerazzjonijiet futuri. Il-wirt kulturali, tanġibbli u intanġibbli, huwa l-kontribut u l-ispirazzjoni prinċipali għall-arti, is-snajja' tradizzjonali, is-setturi kulturali, kreattivi u dawk imprenditorjali ▌li huma xprunaturi tat-tkabbir ekonomiku sostenibbli, il-ħolqien ta' impjiegi ġodda u l-kummerċ estern. F'dan is-sens, kemm l-innovazzjoni kif ukoll ir-reżiljenza tal-wirt kulturali jeħtieġ li jiġu kkunsidrati f'kollaborazzjoni mal-komunitajiet lokali u l-partijiet ikkonċernati rilevanti. Jista' jservi wkoll bħala aġent ta' diplomazija kulturali u bħala fattur tal-iżvilupp tal-identità u tal-koeżjoni kulturali u soċjali.

Linji Mifruxa

–  Studji u xjenzi tal-wirt kulturali, b'teknoloġiji mill-aktar avvanzati u metodoloġiji innovattivi, inkluż dawk diġitali;

–  Aċċess għal u kondiviżjoni tal-patrimonju kulturali, b'xejriet u użi innovattivi u mudelli ta' ġestjoni parteċipatorji;

–  Riċerka għall-aċċessibbiltà tal-wirt kulturali permezz ta' teknoloġiji ġodda, bħas-servizzi tal-cloud, inkluż iżda mhux limitat għal spazju kollaborattiv tal-wirt kulturali Ewropew, kif ukoll l-inkoraġġiment u l-faċilitazzjoni tat-trasmissjoni ta' għarfien u ħiliet. Dan se jkun preċedut minn valutazzjoni tal-impatt;

–  Mudelli kummerċjali sostenibbli għat-tisħiħ tal-pedament finanzjarju tas-settur tal-wirt kulturali;

–  Il-konnessjoni tal-wirt kulturali ma' setturi kreattivi emerġenti, inkluż il-media interattivi, u l-innovazzjoni soċjali;

–  Il-kontribuzzjoni tal-wirt kulturali għall-iżvilupp sostenibbli permezz tal-konservazzjoni, is-salvagwardja, l-iżvilupp u r-riġenerazzjoni ta' pajsaġġi kulturali, fejn l-UE hija laboratorju għall-innovazzjoni bbażata fuq il-wirt kulturali u t-turiżmu kulturali sostenibbli;

–  Il-konservazzjoni, is-salvagwardja, it-titjib, ▌ir-restawr u l-ġestjoni sostenibbli tal-wirt kulturali u l-lingwi inkluż bl-użu ta' ħiliet u snajja' tradizzjonali jew teknoloġiji mill-aktar avvanzati inkluż dawk diġitali;

–  L-influwenza ta' memorji kulturali, tradizzjonijiet, tendenzi fl-imġiba, perċezzjonijiet, twemmin, valuri, sens ta' appartenenza u identitajiet. Ir-rwol tal-kultura u l-wirt kulturali f'soċjetajiet multikulturali u xejriet ta' inklużjoni u esklużjoni kulturali.

2.2.3.  Trasformazzjonijiet Soċjali u Ekonomiċi

Is-soċjetajiet Ewropej għaddejjin minn trasformazzjonijiet soċjoekonomiċi u kulturali profondi, speċjalment b'riżultat tal-globalizzazzjoni u l-innovazzjonijiet teknoloġiċi. Fl-istess waqt rajna żieda fl-inugwaljanza fid-dħul f'ħafna mill-pajjiżi Ewropej(15). Huma meħtieġa politiki li jħarsu 'l quddiem, bil-ħsieb tal-promozzjoni tat-tkabbir sostenibbli u inklużiv, l-ugwaljanza bejn is-sessi, il-benessri u t-treġġigħ lura tal-inugwaljanzi, l-għoti ta' spinta lill-produttività (inkluż l-avvanzi fil-kejl tagħha), l-inugwaljanzi soċjospazjali u l-kapital uman, il-fehim u r-rispons fir-rigward tal-isfidi ppreżentati mill-migrazzjoni u l-integrazzjoni u l-appoġġ għas-solidarjetà interġenerazzjonali, id-djalogu interkulturali u l-mobbiltà soċjali. Huma meħtieġa sistemi ta' edukazzjoni u taħriġ aċċessibbli, inklużivi u ta' kwalità għolja għal futur aktar ekwu u prosperu.

Linji Mifruxa

–  Bażi tal-għarfien għal pariri dwar l-investimenti u l-politiki speċjalment dwar l-edukazzjoni u t-taħriġ, għal ħiliet b'valur miżjud għoli, produttività, mobbiltà soċjali, tkabbir, innovazzjoni soċjali u ħolqien tal-impjiegi. Ir-rwol tal-edukazzjoni u t-taħriġ fl-indirizzar tal-inugwaljanzi u fl-irfid tal-inklużjoni, inkluż il-prevenzjoni tal-falliment akkademiku;

–  Is-sostenibbiltà soċjali lil hinn mill-indikaturi tal-PDG biss, speċjalment mudelli ġodda ekonomiċi u tan-negozju u teknoloġiji finanzjarji ġodda;

–  Għodod tal-istatistika u ekonomiċi oħrajn għal fehim aħjar tat-tkabbir u l-innovazzjoni f'kuntest ta' gwadanji ta' produttività kajmani u/jew bidliet ekonomiċi strutturali;

–  Mudelli ġodda ta' governanza fl-oqsma ekonomiċi emerġenti u l-istituzzjonijiet tas-suq;

–  Tipi ġodda ta' xogħol, ir-rwol tax-xogħol, it-titjib tal-ħiliet, tendenzi u bidliet fis-swieq tax-xogħol u l-introjtu fis-soċjetajiet kontemporanji, u l-impatti tagħhom fuq id-distribuzzjoni tal-introjtu, il-bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata, l-ambjent tax-xogħol, in-nondiskriminazzjoni inkluż l-ugwaljanza bejn is-sessi u l-inklużjoni soċjali;

–  Fehim aħjar tal-isfidi soċjetali fl-Ewropa u l-impatt tagħhom;

–  L-effetti ta' trasformazzjonijiet soċjali, teknoloġiċi u ekonomiċi fuq l-aċċess għal akkomodazzjoni sikura, sana, affordabbli u sostenibbli;

–  Sistemi tat-taxxa u tal-benefiċċji flimkien mal-politiki tas-sigurtà soċjali u l-investiment soċjali, bil-ħsieb li l-inugwaljanzi jitreġġgħu lura b'mod ġust u sostenibbli u jiġu indirizzati l-impatti tat-teknoloġija, id-demografika u d-diversità;

–  Mudelli ta' tkabbir u żvilupp inklużiv u sostenibbli għal ambjenti urbani, semiurbani u rurali;

–  Il-fehim tal-mobbiltà umana u l-impatti tagħha fil-kuntest tat-trasformazzjonijiet soċjali u ekonomiċi, fil-dawl ta' skali globali u lokali għal governanza aħjar tal-migrazzjoni, ir-rispett tad-differenzi, l-integrazzjoni fit-tul tal-migranti inklużi r-refuġjati u l-impatt ta' interventi ta' politika relatati; ir-rispett tal-impenji internazzjonali u d-drittijiet tal-bniedem u kwistjonijiet ta' għajnuna għall-iżvilupp u l-kooperazzjoni; aċċess akbar u mtejjeb għall-edukazzjoni ta' kwalità, it-taħriġ, is-suq tax-xogħol, il-kultura, is-servizzi ta' appoġġ, iċ-ċittadinanza attiva u inklużiva, b'mod speċjali għal persuni vulnerabbli, inkluż il-migranti;

–  L-indirizzar ta' sfidi ewlenin fir-rigward tal-mudelli Ewropej għall-koeżjoni soċjali, l-immigrazzjoni, l-integrazzjoni, it-tibdil demografiku, it-tixjiħ, id-diżabbiltà, l-edukazzjoni, il-faqar u l-esklużjoni soċjali;

–   Strateġiji avvanzati u metodi innovattivi għall-ugwaljanza bejn is-sessi fl-oqsma soċjali, ekonomiċi u kulturali kollha, u biex jiġu indirizzati l-preġudizzji relatati mas-sessi u l-vjolenza sessista.

–  Sistemi ta' edukazzjoni u taħriġ sabiex titrawwem u jsir l-aħjar użu mit-trasformazzjoni diġitali tal-UE, anki sabiex jiġu ġestiti r-riskji li jirriżultaw mill-interkonnettività globali u l-innovazzjonijiet teknoloġiċi, speċjalment riskji emerġenti online, tħassib ta' etika, inugwaljanzi soċjoekonomiċi u bidliet radikali fis-swieq;

–  Il-modernizzazzjoni tas-sistemi ta' governanza u ta' ġestjoni tal-awtoritajiet pubbliċi sabiex jinvolvu liċ-ċittadini u jilħqu l-aspettattivi tagħhom fir-rigward tal-forniment ta' servizzi, it-trasparenza, l-aċċessibbiltà, attitudni miftuħa, ir-responsabbiltà u l-fokus fuq l-utenti.

▌

3.  RAGGRUPPAMENT "SIGURTÀ ĊIVILI GĦAS-SOĊJETÀ"

3.1.  Raġunament

Il-kooperazzjoni Ewropea kkontribwiet għal era ta' paċi, stabbiltà u prosperità bla preċedent fil-kontinent Ewropew. Madankollu, l-Ewropa għandha twieġeb għall-isfidi maħluqa mit-theddid persistenti għas-sigurtà tas-soċjetà dejjem aktar kumplessa u diġitalizzata tagħna. L-attakki terroristiċi u r-radikalizzazzjoni, kif ukoll l-attakki ċibernetiċi u t-theddid ibridu, iqajmu tħassib kbir dwar is-sigurtà u jpoġġu pressjoni partikolari fuq is-soċjetajiet tagħna. It-theddid ġdid emerġenti għas-sigurtà kkawżat minn teknoloġiji ġodda fil-futur qrib jirrikjedi attenzjoni wkoll. Is-sigurtà u l-prosperità fil-futur jiddependu mit-titjib tal-abbiltajiet għall-protezzjoni tal-Ewropa minn theddid bħal dan. Dawn ma jistgħux jiġu ttrattati b'mezzi purament teknoloġiċi iżda jeħtieġu għarfien dwar in-nies, u l-istorja, il-kultura u l-imġiba tagħhom, u jinkludu konsiderazzjonijiet etiċi dwar il-bilanċ bejn is-sigurtà u l-libertà. Barra minn hekk, l-Ewropa għandha tkun żgura li ma tkunx dipendenti fuq teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u għandha tappoġġa l-iżvilupp ta' teknoloġiji ta' sigurtà rivoluzzjonarji.

Iċ-ċittadini Ewropej, l-istituzzjonijiet tal-istat, il-korpi tal-UE u l-ekonomija jeħtieġ li jkunu protetti mit-theddid kontinwu tat-terroriżmu u tal-kriminalità organizzata, inkluż it-traffikar tal-armi tan-nar, it-traffikar tad-droga, it-traffikar ta' bnedmin u t-traffikar f'beni kulturali. Id-dimensjonijiet umani u soċjali tal-kriminalità u tar-radikalizzazzjoni vjolenti jeħtieġu li jkunu mifhuma aħjar biex ikun hemm titjib fil-politiki pubbliċi f'termini ta' sigurtà. It-tisħiħ tal-protezzjoni u s-sigurtà permezz ta' ġestjoni aħjar tal-fruntieri, inkluż il-fruntieri fuq l-art u l-baħar, huwa importanti wkoll. Iċ-ċiberkriminalità qed tiżdied u r-riskji marbutin magħha qed jiddiversifikaw hekk kif l-ekonomija u s-soċjetà qed jiddiġitalizzaw. L-Ewropa teħtieġ li tkompli bl-isforzi tagħha biex ittejjeb iċ-ċibersigurtà, il-privatezza diġitali, il-protezzjoni tad-data personali u tiġġieled kontra it-tixrid ta' informazzjoni falza u dannuża sabiex tissalvagwardja l-istabbiltà demokratika u ekonomika. Huma meħtieġa aktar sforzi sabiex jiġu limitati l-effetti fuq il-ħajjiet u l-għajxien tal-avvenimenti estremi tat-temp li qed jintensifikaw minħabba t-tibdil fil-klima, bħall-għargħar, il-maltempati, mewġiet tas-sħana jew in-nixfa li twassal għal nirien fil-foresti, id-degradazzjoni tal-art u diżastri naturali oħrajn, eż. it-terremoti. Id-diżastri, sew jekk naturali u sew jekk ikkawżati mill-bniedem, jistgħu jqiegħdu f'riskju funzjonijiet tas-soċjetà importanti u infrastrutturi kritiċi, bħall-komunikazzjoni, is-saħħa, l-ilma tax-xorb, il-provvista tal-enerġija it-trasport u l-gvern.

Dan jeħtieġ kemm riċerka teknika kif ukoll riċerka dwar il-fatturi umani involuti sabiex tittejjeb ir-reżiljenza għad-diżastri, inkluż, fejn xieraq, l-ittestjar ta' applikazzjonijiet, it-taħriġ u l-iġjene u l-edukazzjoni ċibernetiċi. Aktar sforzi huma meħtieġa għall-valutazzjoni tar-riżultati tar-riċerka dwar is-sigurtà u għall-adozzjoni tagħhom.

Dan ir-raggruppament se jfittex sinerġiji, b'mod partikolari mal-Programmi li ġejjin: Il-Fond għas-Sigurtà Interna, il-Fond għall-Ġestjoni Integrata tal-Fruntieri u l-Programm Ewropa Diġitali kif ukoll kooperazzjoni mtejba fir-riċerka u l-innovazzjoni bejn l-aġenziji u l-organizzazzjonijiet intergovernattivi, inkluż permezz tal-iskambju u l-mekkaniżmi ta' konsultazzjoni, pereżempju fil-qasam ta' intervent "Protezzjoni u Sigurtà".

Ir-riċerka dwar is-sigurtà hija parti minn rispons komprensiv usa' tal-UE għat-theddid tas-sigurtà. Din tikkontribwixxi għall-proċess tal-iżvilupp tal-kapaċità billi tippermetti li d-disponibbiltà futura tat-teknoloġiji, it-tekniki u l-applikazzjonijiet biex tindirizza l-lakuni tal-kapaċità identifikati minn dawk li jfasslu l-politika, il-prattikanti u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Il-finanzjament tar-riċerka permezz tal-programm qafas tal-UE diġà rrappreżenta madwar 50 % tal-finanzjament pubbliku totali għar-riċerka dwar is-sigurtà fl-UE. Se jsir użu sħiħ tal-istrumenti disponibbli, inkluż il-programm Spazjali Ewropew (Galileo u EGNOS, Copernicus, Għarfien tas-Sitwazzjoni fl-Ispazju u Komunikazzjonijiet Governattivi bis-Satellita). Filwaqt li l-attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni taħt dan il-Programm se jiffukaw esklużivament fuq applikazzjonijiet ċivili, se titfittex il-koordinazzjoni mar-riċerka dwar id-difiża ffinanzjata mill-UE sabiex jissaħħu s-sinerġiji, filwaqt li jiġi rikonoxxut li hemm oqsma ta' teknoloġija b'użu doppju. Tiġi evitata d-duplikazzjoni tal-finanzjament. Il-kollaborazzjoni transfruntiera tikkontribwixxi għall-iżvilupp ta' suq uniku tas-sigurtà Ewropew u ttejjeb il-prestazzjoni industrijali, filwaqt li tirfed l-awtonomija tal-UE. Ser tingħata l-attenzjoni dovuta lill-fehim u l-perċezzjoni tas-sigurtà min-nies.

Ir-riċerka dwar is-sigurtà tirrispondi għall-impenn tal-Aġenda ta' Ruma sabiex ikun hemm ħidma lejn "Ewropa sikura u sigura", li tikkontribwixxi għal Unjoni ta' Sigurtà ġenwina u effettiva.

L-attivitajiet se jikkontribwixxu direttament għall-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli (SDG) li ġejjin, b'mod partikolari: SDG 16 – Paċi, Ġustizzja u Istituzzjonijiet b'Saħħithom.

3.1.1.   Soċjetajiet Reżiljenti għad-Diżastri

Id-diżastri jistgħu jirriżultaw minn diversi sorsi, sew naturali u sew jekk magħmula mill-bniedem, inkluż dawk minn attakki terroristiċi, dawk marbuta mal-klima u avvenimenti estremi oħra (inkluż żieda fil-livell tal-baħar), minn nirien fil-foresti, mewġiet tas-sħana, għargħar, nixfiet, desertifikazzjoni, terremoti, tsunamis u avvenimenti vulkaniċi, minn kriżijiet tal-ilma, minn avvenimenti tat-temp mill-ispazju, minn diżastri industrijali u tat-trasport, minn avvenimenti CBRN, kif ukoll dawk li jirriżultaw minn riskji kaskata. L-għan huwa l-prevenzjoni u t-tnaqqis tat-telf tal-ħajjiet, tal-ħsara lis-saħħa u lill-ambjent, tat-trawma kif ukoll tal-ħsara ekonomika u materjali mid-diżastri, u li tiġi żgurata s-sigurtà fil-provvista tal-ikel, tal-mediċini, tas-servizzi u tal-ilma, kif ukoll li jkun hemm għarfien aħjar u aktar tnaqqis tar-riskji ta' diżastri u jissaħħaħ l-irkupru wara diżastru. Dan jimplika l-kopertura tal-ispettru kollu tal-ġestjoni tal-kriżijiet: mill-prevenzjoni u t-taħriġ, sal-ġestjoni ta' kriżijiet u l-ġestjoni u r-reżiljenza ta' wara kriżi.

Linji Mifruxa

–  It-teknoloġiji, il-kapaċitajiet u l-governanza għall-ewwel intervent f'operazzjonijiet ta' emerġenza f'sitwazzjonijiet ta' kriżi, ta' diżastri u ta' wara d-diżastri u fl-ewwel fażi ta' rkupru;

–  Il-kapaċitajiet tas-soċjetà li tipprevjeni, timmaniġġa u tnaqqas aħjar ir-riskju ta' diżastri, inkluż permezz ta' soluzzjonijiet ibbażati fuq in-natura, bit-tisħiħ tal-kapaċitajiet ta' tbassir, il-prevenzjoni, l-istat ta' tħejjija u r-rispons għal riskji eżistenti u ġodda u effetti domino, il-valutazzjoni tal-impatt u l-fehim aħjar tal-fattur uman fil-ġestjoni tar-riskji u fl-istrateġiji tal-komunikazzjoni tar-riskju;

–  Appoġġ aktar effikaċi tal-filosofija ta' rikostruzzjoni aħjar tal-Qafas ta' Sendai permezz ta' fehim aħjar tal-irkupru wara d-diżastri u r-riċerka fil-valutazzjoni tar-riskju aktar effikaċi wara d-diżastri.

–  L-interoperabbiltà tat-tagħmir u proċeduri sabiex tiġi ffaċilitata l-kooperazzjoni operazzjonali transfruntiera u suq tal-UE integrat.

3.1.2.   Protezzjoni u Sigurtà

Hemm bżonn li ċ-ċittadini jiġu protetti mit-theddid għas-sigurtà minn attivitajiet kriminali inkluż dawk terroristiċi u theddidiet ibridi, u li jkun hemm rispons għal dan it-theddid; jiġu protetti l-persuni, l-ispazji pubbliċi u l-infrastruttura kritika, kemm minn attakki fiżiċi (inklużi CBRN-E) kif ukoll dawk ċibernetiċi; jiġu miġġielda t-terroriżmu u r-radikalizzazzjoni vjolenti, inkluż il-fehim u l-indirizzar ta' ideat u twemmin terroristiċi; tiġi pprevenuta u miġġielda l-kriminalità serja, inkluż ċ-ċiberkriminalità u l-kriminalità organizzata (bħall-piraterija u l-falsifikazzjoni tal-prodotti); jiġu appoġġati l-vittmi; jiġu ntraċċati l-flussi finanzjarji kriminali; jiġu żviluppati kapaċitajiet forensiċi ġodda; jiġi appoġġat l-użu tad-data għall-infurzar tal-liġi u biex tkun żgurata l-protezzjoni ta' data personali fl-attivitajiet ta' infurzar tal-liġi; jissaħħu l-kapaċitajiet għall-protezzjoni tal-fruntieri, li jkun appoġġat l-immaniġġar tal-fruntieri tal-UE mill-ajru, fuq l-art u fuq il-baħar, għall-fluss tal-persuni u l-oġġetti u biex jiġi mifhum il-fattur uman f'dawn it-theddidiet kollha u fil-prevenzjoni u l-mitigazzjoni tagħhom. Huwa essenzjali li tinżamm il-flessibbiltà biex fi żmien qasir jiġu indirizzati sfidi ġodda u imprevedibbli tas-sigurtà li jistgħu jimmaterjalizzaw.

Linji Mifruxa

–  Approċċi u teknoloġiji innovattivi għall-prattikanti tas-sigurtà (bħall-korpi tal-pulizija, is-servizzi tat-tifi tan-nar, is-servizzi mediċi, il-gwardji tal-fruntieri u l-kosta, l-uffiċċji tad-dwana), b'mod partikolari fil-kuntest tat-trasformazzjoni diġitali u l-interoperabbiltà tal-forzi tas-sigurtà, operaturi tal-infrastruttura, l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, u dawk li jiġġestixxu l-ispazji miftuħin;

–  Analiżi tal-fenomeni tal-kriminalità transfruntiera, metodi avvanzati ta' tqassim u ġbir tad-data li jkunu mgħaġġla, standardizzati u bi privatezza msaħħa, kif ukoll tal-aħjar prattiki;

—  Id-dimensjonijiet umani u soċjoekonomiċi tal-kriminalità u tar-radikalizzazzjoni vjolenti, fir-rigward ta' dawk involuti jew potenzjalment involuti f'imġiba bħal din kif ukoll dawk li huma affettwati jew potenzjalment affettwati, inkluż il-fehim u l-indirizzar ta' ideat u twemmin terroristiċi u ta' reati abbażi ta' sess, orjentazzjoni sesswali jew diskriminazzjoni razzjali;

—  L-analiżi tal-aspetti ta' sigurtà ta' teknoloġiji ġodda bħas-sekwenzi tad-DNA, l-editjar tal-ġenomi, in-nanomaterjali u l-materjali funzjonali, l-intelliġenza artifiċjali, is-sistemi awtonomi, id-droni, ir-robotika, il-quantum computing, il-kriptovaluti, l-istampar 3D u l-oġġetti li jintlibsu, il-blockchain, kif ukoll it-titjib fis-sensibilizzazzjoni taċ-ċittadini, l-awtoritajiet pubbliċi u l-industrija għall-prevenzjoni tal-ħolqien ta' riskji ġodda għas-sigurtà u biex jitnaqqsu riskji eżistenti, inkluż dawk minn teknoloġiji ġodda▌;

–  Kapaċitajiet aħjar ta' tbassir u ta' analiżi għat-tfassil tal-politika u fil-livell strateġiku dwar it-theddid għas-sigurtà;

–  Il-protezzjoni tal-infrastrutturi kritiċi kif ukoll tal-ispazji miftuħa u pubbliċi minn theddid fiżiku, diġitali u ibridu, inkluż l-effetti tat-tibdil fil-klima;

–  Il-monitoraġġ u l-ġlieda kontra d-diżinformazzjoni u l-aħbarijiet foloz b'implikazzjonijiet għas-sigurtà, inkluż l-iżvilupp ta' kapaċitajiet għall-identifikazzjoni tas-sorsi ta' manipulazzjoni;

–  L-iżvilupp teknoloġiku għal applikazzjonijiet ċivili bl-iskop li, fejn xieraq, tissaħħaħ l-interoperabbiltà bejn il-protezzjoni ċivili u l-forzi militari;

–  L-interoperabbiltà tat-tagħmir u l-proċeduri għall-faċilitazzjoni tal-kooperazzjoni operazzjonali transfruntiera, intergovernattiva u bejn l-aġenziji, u l-iżvilupp ta' suq tal-UE integrat;

–  L-iżvilupp ta' għodod u metodi għall-Ġestjoni Integrata tal-Fruntieri effikaċi u effiċjenti, b'mod partikolari biex tiżdied il-kapaċità tar-reazzjoni u titjieb il-kapaċità għall-monitoraġġ tal-movimenti fuq il-fruntieri esterni sabiex jissaħħu l-identifikazzjoni tar-riskju, ir-reazzjoni għal inċidenti u l-prevenzjoni tar-reati;

–  L-attivitajiet frodulenti jinqabdu fil-punti ta' qsim tal-fruntiera u matul il-katina tal-provvista, inkluż bl-identifikazzjoni ta' dokumenti ffalsifikati jew manipulati mod ieħor u s-sejbien ta' traffikar ta' bnedmin u ta' kuntrabandu;

–  Il-protezzjoni ta' data personali fl-attivitajiet ta' infurzar tal-liġi tkun żgurata, b'mod partikolari fid-dawl tal-iżviluppi teknoloġiċi rapidi, inkluż il-kunfidenzjalità u l-integrità tal-informazzjoni u l-integrità tal-informazzjoni u t-traċċabilità u l-ipproċessar tagħhom tat-tranżazzjonijiet kollha;

–  L-iżvilupp ta' tekniki għall-identifikazzjoni ta' prodotti iffalsifikati, għat-titjib tal-protezzjoni ta' partijiet u oġġetti oriġinali u għall-kontroll ta' prodotti ttrasportati.

3.1.3.   Ċibersigurtà

L-attivitajiet ċibernetiċi malizzjużi mhux biss jheddu l-ekonomiji tagħna, iżda jheddu wkoll il-funzjonament innifsu tad-demokraziji tagħna, il-libertajiet tagħna u l-valuri tagħna. It-theddid ċibernetiku ħafna drabi jkun kriminali, motivat mill-profitt, iżda jista' jkun ukoll politiku u strateġiku. Is-sigurtà, il-libertà, id-demokrazija u l-prosperità futuri tagħna jiddependu fuq it-titjib tal-abbiltà tagħna li nipproteġu lill-UE minn theddid ċibernetiku. It-trasformazzjoni diġitali tirrikjedi t-titjib sostanzjali taċ-ċibersigurtà, sabiex tiġi żgurata l-protezzjoni tal-għadd enormi ta' apparat IoT mistenni li jiġi konness mal-internet, u l-operazzjoni sikura tas-sistemi tan-netwerk u tal-informazzjoni, inkluż għall-grilji tal-elettriku, il-provvista u d-distribuzzjoni tal-ilma tax-xorb, il-vetturi u s-sistemi tat-trasport, l-isptarijiet, il-finanzi, l-istituzzjonijiet pubbliċi, il-fabbriki u d-djar. L-Ewropa trid tibni reżiljenza għall-attakki ċibernetiċi u toħloq deterrenti ċibernetiċi effettivi, filwaqt li jkun żgurata li l-protezzjoni tad-data u l-libertà taċ-ċittadini jiġu msaħħa. Huwa fl-interess tal-Unjoni li tiżgura li tiżviluppa u żżomm il-kapaċitajiet strateġiċi taċ-ċibersigurtà essenzjali sabiex is-Suq Uniku Diġitali jkun sikur, u, b'mod partikolari, sabiex tiżgura l-protezzjoni tan-networks u tas-sistemi tal-informazzjoni kritiċi u tagħti s-servizzi ewlenin taċ-ċibersigurtà. L-Unjoni għandha tkun f'pożizzjoni li tiżgura b'mod awtonomu l-assi diġitali tagħha u li tikkompeti fis-suq taċ-ċibersigurtà globali.

Linji Mifruxa

–  It-teknoloġiji tul il-katina tal-valur diġitali (minn komponenti siguri u l-kriptografija reżistenti għall-quantum sas-software awtoriparatorju u networks);

–  It-teknoloġiji, il-metodi, l-istandards, u l-aħjar prattiki sabiex jiġi indirizzat it-theddid għaċ-ċibersigurtà, ikunu antiċipati l-bżonnijiet futuri, u l-industrija Ewropea tinżamm kompetittiva, inkluż l-għodod għall-identifikazzjoni elettronika, is-sejbien tat-theddid, l-iġjene ċibernetika, kif ukoll it-taħriġ u r-riżorsi tal-edukazzjoni;

–  Kollaborazzjoni miftuħa għal netwerk Ewropew ta' kompetenza fiċ-ċibersigurtà u ċentru ta' kompetenza.

4.   RAGGRUPPAMENT "DIĠITALI, INDUSTRIJA U SPAZJU"

4.1.   Raġunament

Sabiex tiġi żgurata l-kompetittività industrijali u l-kapaċità li jiġu indirizzati l-isfidi globali 'l quddiem, l-UE trid iżżid is-sovranità teknoloġika tagħha u l-kapaċitajiet xjentifiċi, teknoloġiċi u industrijali tagħha fl-oqsma ewlenin li jirfdu t-trasformazzjoni tal-ekonomija, il-postijiet tax-xogħol u s-soċjetà tagħna.

L-industrija tal-UE tipprovdi impjieg minn kull ħamsa u żewġ terzi tal-investimenti fir-Riċerka u l-Iżvilupp mis-settur privat u tiġġenera 80 % tal-esportazzjoni tal-UE. Mewġa ġdida ta' innovazzjoni, li tinvolvi l-amalgamazzjoni tat-teknoloġiji fiżiċi u diġitali, se tiskatta opportunitajiet kbar ħafna għall-industrija tal-UE u se ttejjeb il-kwalità tal-ħajja taċ-ċittadini tal-UE.

Id-diġitalizzazzjoni hija xprun ewlieni. Hekk kif ikompli għaddej b'pass mgħaġġel fis-setturi kollha, l-investiment fl-oqsma prijoritarji li jvarjaw mill-intelliġenza artifiċjali affidabbli sal-internet tal-ġenerazzjoni li jmiss, il-computing ta' prestazzjoni għolja, il-fotonika, it-teknoloġiji tal-quantum, ir-robotika u l-mikro/nanoelettronika, isir essenzjali għat-tisħiħ tal-ekonomija tagħna u s-sostenibbiltà tas-soċjetà tagħna. L-investiment, il-produzzjoni u l-użu tat-teknoloġiji diġitali jagħtu spinta qawwija lit-tkabbir ekonomiku tal-UE, li bejn l-2001 u l-2011 biss ammonta għal żieda ta' 30 %. F'dan il-kuntest, ir-rwol tal-SMEs jibqa' fundamentali fl-UE, f'termini ta' tkabbir kif ukoll ta' impjiegi. L-użu diġitali fost l-SMEs jippromwovi l-kompetittività u s-sostenibbiltà.

It-Teknoloġiji Abilitanti Essenzjali(16) jipprovdu l-bażi ta' taħlit tad-dinja diġitali ma' dik fiżika, ċentrali għal din il-mewġa globali ġdida ta' innovazzjoni. L-investiment fir-riċerka, l-iżvilupp, id-dimostrazzjoni u l-implimentazzjoni ta' teknoloġiji abilitanti essenzjali, u l-iżgurar ta' provvista ta' materja prima u avvanzata sigura, sostenibbli u affordabbli, se jiżguraw l-awtonomija strateġika tal-UE u jgħinu lill-industrija tal-UE tnaqqas l-impronti tal-karbonju u ambjentali tagħha b'mod sinifikanti.

Teknoloġiji speċifiċi futuri u emerġenti se jintużaw ukoll skont kif ikun xieraq.

L-ispazju huwa ta' importanza strateġika; madwar 10 % tal-PDG tal-UE jiddependi fuq l-użu ta' servizzi tal-ispazju. L-UE għandha settur tal-ispazju ta' livell dinji, b'industrija tal-manifattura tas-satelliti b'saħħitha u settur ta' servizzi downstream dinamiku. L-ispazju jipprovdi għodda importanti għall-monitoraġġ, il-komunikazzjoni, in-navigazzjoni u s-sorveljanza u jiftaħ ħafna opportunitajiet ta' negozju, speċjalment f'kombinazzjoni mat-teknoloġiji diġitali u sorsi oħra ta' data. L-UE trid tagħmel l-aħjar li tista' minn dawn l-opportunitajiet billi tisfrutta bi sħiħ il-potenzjal tal-programmi tal-ispazju tagħha Copernicus, EGNOS u Galileo, u billi tipproteġi l-infrastrutturi tal-ispazju u tal-art minn theddid mill-ispazju.

L-UE għanda ċ-ċans uniku li tkun fuq quddiem nett fuq livell globali u żżid is-sehem tagħha ta' swieq dinjija, billi turi kif it-trasformazzjoni diġitali, it-tmexxija f'teknoloġiji ewlenin ta' ffaċilitar u tal-ispazju, u t-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari b'livell baxx ta' emissjonijiet tal-karbonju u l-kompetittività jistgħu jsaħħu lil xulxin permezz tal-eċċellenza xjentifika u teknoloġika.

Sabiex l-ekonomija diġitalizzata, ċirkolari, b'karbonju baxx u b'emissjonijiet baxxi ssir realtà, trid tittieħed azzjoni fil-livell tal-UE minħabba l-kumplessità tal-ktajjen tal-valur, in-natura sistemika u multidixxiplinari tat-teknoloġiji u l-kostijiet għoljin marbutin mal-iżvilupp tagħhom, u n-natura transsettorjali tal-problemi li jridu jiġu indirizzati. L-UE trid tiżgura li l-atturi kollha tal-industrija, u s-soċjetà b'mod ġenerali, jistgħu jibbenefikaw minn teknoloġiji u diġitalizzazzjoni avvanzati u nodfa. L-iżvilupp tat-teknoloġiji waħidhom mhuwiex biżżejjed. Fehim mis-soċjetà ta' dawn it-teknoloġiji u l-evoluzzjonijiet huwa kruċjali għall-involviment tal-utenti aħħarin u bidliet fl-imġiba.

L-infrastrutturi orjentati lejn l-industrija, inkluż linji pilota, se jgħinu lin-negozji tal-UE, u b'mod partikolari lill-SMEs, jutilizzaw dawn it-teknoloġiji u jtejbu l-prestazzjoni tal-innovazzjoni tagħhom u jistgħu jiġu ffaċilitati wkoll minn programmi oħra tal-UE.

Involviment b'saħħtu tal-industrija u tas-soċjetà ċivili huwa essenzjali fl-istabbiliment tal-prijoritajiet u l-iżvilupp ta' aġendi ta' riċerka u innovazzjoni li jżidu l-ingranaġġ tal-finanzjament pubbliku permezz tal-investiment privat u pubbliku u jiżguraw l-użu aħjar tar-riżultati. Il-fehim u l-aċċettazzjoni mis-soċjetà, fosthom il-konsiderazzjoni tad-disinn tal-prodotti, l-oġġetti u s-servizzi, huma ingredjenti ewlenin għas-suċċess, kif ukoll aġenda ġdida għal ħiliet rilevanti għall-industrija u l-istandardizzazzjoni.

It-tlaqqigħ flimkien tal-attivitajiet dwar teknoloġiji diġitali, abilitanti essenzjali u tal-ispazju, kif ukoll provvista sostenibbli ta' materja prima, se jippermettu għal approċċ aktar sistemiku, u trasformazzjoni diġitali u industrijali aktar veloċi u aktar profonda. Dan se jiżgura li r-riċerka u l-innovazzjoni f'dawn l-oqsma jwasslu u jikkontribwixxu għall-implimentazzjoni tal-politiki tal-UE għall-industrija, id-diġitalizzazzjoni, l-ambjent, l-enerġija u l-klima, l-ekonomija ċirkolari, il-materja prima u avvanzata u l-ispazju.

Il-komplementarjetà se tiġi żgurata permezz ta' attivitajiet b'mod partikolari skont il-Programm Ewropa Diġitali u l-Programm Spazjali, waqt li tiġi rispettata d-delineazzjoni bejn ▌il-Programmi u tiġi evitata d-duplikazzjoni.

L-attivitajiet se jikkontribwixxu direttament għall-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli (SDG) li ġejjin, b'mod partikolari: SDG 8 – Xogħol Diċenti u Tkabbir Ekonomiku; SDG 9 – Industrija, Innovazzjoni u Infrastruttura; SDG 12 – Konsum Responsabbli u Produzzjoni; SDG 13 – Azzjoni Klimatika.

4.2.   Oqsma ta' Intervent

4.2.1.   Teknoloġiji ta' Manifattura

Il-manifattura hija l-ixprunatur ewlieni tal-impjiegi u l-prosperità fl-UE, u tipproduċi tliet kwarti tal-esportazzjonijiet globali tal-UE u tipprovdi aktar minn 100 miljun impjieg dirett u indirett. L-isfida ewlenija għall-manifattura tal-UE hija li tibqa' kompetittiva fil-livell globali bi prodotti ta' valur miżjud għoli li jkunu aktar intelliġenti u magħmula apposta, immanifatturati b'kostijiet ħafna aktar baxxi għall-enerġija u għar-riżorsi materjali kif ukoll b'impronta tal-karbonju u ambjentali mnaqqsa. Il-kontributi kreattivi u kulturali, kif ukoll il-perspettivi mil-lat tax-xjenzi soċjali u umanistiċi dwar ir-relazzjoni bejn it-teknoloġija u n-nies fil-produzzjoni se jkunu kruċjali biex jgħinu fil-ħolqien tal-valur miżjud. L-impatt fuq il-ħajja tax-xogħol u fuq ix-xogħol se jiġi studjat ukoll.

Linji Mifruxa

–  It-teknoloġiji tal-manifattura rivoluzzjonarji, bħall-produzzjoni bijoteknoloġika, il-manifattura addittiva, ir-robotika industrijali, kollaborattiva, flessibbli u intelliġenti, sistemi tal-manifattura integrati mal-bniedem, promossi wkoll permezz ta' netwerk tal-UE ta' infrastrutturi orjentati lejn l-industrija, li jipprovdu servizzi biex jaċċelleraw it-trasformazzjoni teknoloġika u l-użu mill-industrija tal-UE;

–  L-innovazzjonijiet rivoluzzjonarji li jużaw teknoloġiji abilitanti differenti tul il-katina tal-valur. Eżempji ta' dawn huma t-teknoloġiji konverġenti, l-intelliġenza artifiċjali, ir-repliki diġitali, l-analitika tad-data, it-teknoloġiji tal-kontroll, it-teknoloġiji għal sensuri, ir-robotika industrijali, kollaborattiva u intelliġenti, is-sistemi ffukati fuq il-bniedem,il-produzzjoni bijoteknoloġika, it-teknoloġiji avvanzati tal-batteriji u taċ-ċelloli tal-idroġenu inkluż idroġenu bbażat fuq sorsi ta' enerġija rinnovabbli, u tal-karburant, it-teknoloġiji avvanzati tal-plasma u l-laser;

–  Il-ħiliet, il-postijiet tax-xogħol u n-negozji kompletament adattati għat-teknoloġiji l-ġodda, f'konformità mal-valuri soċjali Ewropej;

–  Impjanti konjittivi flessibbli, ta' preċiżjoni għolja, b'żero difetti, b'livelli baxxi ta' tniġġis u ta' skart, sostenibbli u newtrali għall-klima, konformi mal-approċċ ta' ekonomija ċirkolari, intelliġenti u ▌effiċjenti fl-użu tal-enerġija li jissodisfaw il-ħtiġijiet tal-konsumaturi;

–  Innovazzjonijiet rivoluzzjonarji fit-tekniki għall-esplorazzjoni tas-siti ta' kostruzzjoni, għal awtomazzjoni sħiħa għall-assemblaġġ fil-post u komponenti prefabrikati.

4.2.2.   Teknoloġiji Diġitali Ewlenin

Iż-żamma u l-iżvilupp awtonomu ta' kapaċitajiet b'saħħithom ta' disinn u produzzjoni f'teknoloġiji diġitali essenzjali bħall-elettronika mikro u nano, il-mikrosistemi, il-fotonika, is-software u s-sistemi ċiberfiżiċi, u l-integrazzjoni tagħhom kif ukoll il-materjali avvanzati għal dawn l-applikazzjonijiet se jkunu essenzjali għal UE kompetittiva, soċjali u ffukata fuq iċ-ċittadini.

Linji Mifruxa

–  L-elettronika mikro u nano, inkluż il-kunċetti tad-disinn u l-ipproċessar, il-komponenti u l-apparat għall-manifattura li jindirizzaw rekwiżiti speċifiċi tat-trasformazzjoni diġitali u l-isfidi globali, f'termini tal-funzjonalità tal-prestazzjoni, il-konsum u l-integrazzjoni tal-enerġija u l-materjal;

–  It-teknoloġiji effiċjenti u sikuri b'sensuri u għall-attwazzjoni u l-kointegrazzjoni tagħhom f'unitajiet komputazzjonali bħala l-faċilitaturi tal-industrija u tal-Internet tal-Oġġetti, inkluż soluzzjonijiet innovattivi dwar materjali flessibbli u konformabbli għal oġġetti faċli li jinteraġixxu mal-bniedem;

–  It-teknoloġiji li jikkumplimentaw jew joffru alternattiva għan-nanoelettronika, bħal ▌quantum computing integrat, trasmissjoni jew sensuri kif ukoll komponenti tal-computing newromorfiku u spintronics;

–  L-arkitetturi tal-computing u l-aċċeleraturi, il-proċessuri ta' potenza baxxa għal firxa wiesgħa ta' applikazzjonijiet inkluż computing newromorfiku li jħaddem applikazzjonijiet ta' intelliġenza artifiċjali, edge computing, diġitalizzazzjoni tal-industrija, big data u cloud computing, enerġija intelliġenti u mobbiltà konnessa u awtomatizzata;

–  Disinji tal-hardware tal-computing li jrendu garanziji sodi ta' eżekuzzjoni ta' fiduċja, b'miżuri ta' protezzjoni inkorporati tal-privatezza u tas-sigurtà għad-data tal-input/output, għall-quantum computing kif ukoll għall-istruzzjonijiet tal-ipproċessar u interfaċċi bniedem-magna adatti;

–  It-teknoloġiji tal-fotonika li jippermettu l-applikazzjonijiet permezz ta' avvanzi rivoluzzjonarji fil-funzjonalità, l-integrazzjoni u l-prestazzjoni;

–  It-teknoloġiji tal-inġinerija tas-sistemi u tal-kontroll sabiex jiġu appoġġati sistemi flessibbli, evolvabbli u kompletament awtonomi għal applikazzjonijiet affidabbli li jinteraġixxu mad-dinja fiżika u n-nies, inkluż f'dominji industrijali u kritiċi għas-sikurezza;

–  It-teknoloġiji tas-software li jtejbu l-kwalità, iċ-ċibersigurtà u l-affidabbiltà tas-software b'ħajja tas-servizz imtejba, li jżidu l-produttività tal-iżvilupp u li jintroduċu intelliġenza artifiċjali u reżiljenza inkorporati fis-software u fl-arkitettura tagħhom;

–  It-teknoloġiji emerġenti li jespandu t-teknoloġiji diġitali▌.

4.2.3.  Teknoloġiji abilitanti emerġenti

It-Teknoloġiji Abilitanti Essenzjali wrew il-potenzjal tagħhom li jistimulaw l-innovazzjoni f'bosta setturi u bejn settur u ieħor(17). Sabiex jiġi ffaċilitat l-iżvilupp ta' teknoloġiji abilitanti ġodda u jingħata kontribut lill-iżvilupp tal-innovazzjoni, iridu jiġu identifikati temi ta' riċerka trasformattivi li jkunu appoġġati minn stadju bikri ta' esplorazzjoni f'applikazzjonijiet pilota. Barra minn hekk, komunitajiet emerġenti, sikwit interdixxiplinari, jeħtieġ li jiġu megħjuna jilħqu l-massa kritika li tippermettilhom jiżviluppaw u jimmaturaw teknoloġiji promettenti b'mod sistematiku. Il-mira hija li t-teknoloġiji abilitanti emerġenti jinġabu għal livelli ta' maturità li jippermettu l-inklużjoni fi pjanijiet direzzjonali ta' riċerka u innovazzjoni industrijali.

Linji Mifruxa

—  l-appoġġ għal xejriet futuri u emerġenti f'teknoloġiji abilitanti ewlenin;

—  l-appoġġ għal komunitajiet emerġenti li jinvolvu approċċ iffukat fuq il-bniedem mill-bidu nett;

—  il-valutazzjoni tal-potenzjal ta' tfixkil tat-teknoloġiji industrijali ġodda emerġenti u l-impatt tagħhom fuq in-nies, l-industrija, is-soċjetà u l-ambjent, il-bini ta' interfaċċi ma' pjanijiet direzzjonali industrijali;

—  it-twessigħ tal-bażi industrijali għall-adozzjoni ta' teknoloġiji u ta' innovazzjoni b'potenzjal ta' skoperta rivoluzzjonarja, inkluż l-iżvilupp tar-riżorsi umani u fil-kuntest globali.

4.2.4.   Materjali Avvanzati

L-UE hija l-mexxej globali fil-materjali avvanzati u l-proċessi assoċjati, li jgħoddu għal 20 % tal-bażi tal-industrija tagħha u jiffurmaw l-għerq ta' kważi l-ktajjen tal-valur kollha permezz tat-trasformazzjoni tal-materja prima. Sabiex tibqa' kompetittiva u tissodisfa l-ħtiġijiet taċ-ċittadini għal materjali sostenibbli, sikuri u avvanzati, l-UE trid tinvesti fir-riċerka ta' materjali ġodda, inkluż dawk b'bażi bijoloġika u materjali innovattivi tal-bini li jkunu effiċjenti fl-użu tar-riżorsi, u trid ittejjeb id-durabilità u r-riċiklabbiltà tal-materjali,tnaqqas l-impronta tal-karbonju u ambjentali, u tmexxi l-innovazzjoni industrijali transsettorjali billi tappoġġa applikazzjonijiet ġodda fis-setturi kollha tal-industrija. Barra minn hekk, il-materjali avvanzati għandhom impatt kbir ħafna fuq il-bżonnijiet taċ-ċittadini.

Linji Mifruxa

–  Il-materjali (inkluż il-polimeri, il-materjali bijo, nano, bidimensjonali, intelliġenti u multi (inkluż il-linjoċellulożi), il-materjali imħallta, il-metalli u l-ligi) u l-materjali avvanzati (pereżempju l-materjali quantum, responsivi, fotoniċi u superkondutturi) iddisinjati b'karatteristiċi u funzjonalizzazzjoni ġodd u li jissodisfaw ir-rekwiżiti regolatorji (filwaqt li ma jwasslux għal pressjonijiet ambjentali ikbar matul iċ-ċiklu sħiħ tagħhom mill-produzzjoni sal-użu tagħhom jew tmiemhom);

–  Il-proċessi u l-produzzjoni tal-materjali integrati li jsegwu approċċ orjentat lejn il-konsumaturi u etiku, inkluż attivitajiet prenormattivi u valutazzjoni taċ-ċiklu tal-ħajja, l-issorsjar u l-ġestjoni tal-materja prima, id-durabbiltà, l-użu mill-ġdid u r-riċiklabbiltà, is-sikurezza, il-valutazzjoni tar-riskju għas-saħħa tal-bniedem u għall-ambjent u l-ġestjoni tar-riskji;

–  Il-faċilitaturi tal-materjali avvanzati bħall-karatterizzazzjoni (pereżempju għall-iżgurar tal-kwalità), l-immudellar u s-simulazzjoni, il-pilotaġġ u l-espansjoni;

–  Ekosistema tal-innovazzjoni tal-UE ta' infrastrutturi tat-teknoloġija(18), li jkunu f'network u aċċessibbli għall-partijiet ikkonċernati kollha, identifikati u prijoritizzati bi qbil mal-Istati Membri, li jipprovdu servizzi sabiex titħaffef it-trasformazzjoni teknoloġika u l-użu mill-industrija tal-UE, b'mod partikolari mill-SMEs; din se tkopri t-teknoloġiji ewlenin kollha neċessarji sabiex jiffaċilitaw l-innovazzjonijiet fil-qasam tal-materjali;

–  Soluzzjonijiet ibbażati fuq materjali avvanzati għall-wirt kulturali, id-disinn, l-arkitettura u l-kreattività ġenerali, b'orjentazzjoni qawwija lejn l-utent, sabiex jiżdied il-valur fis-setturi industrijali u l-industriji kreattivi.

4.2.5.   Intelliġenza Artifiċjali u Robotika

Waħda mill-megatendenzi hija li kwalunkwe oġġett u tagħmir isiru intelliġenti u konnessi. Ir-riċerkaturi u l-innovaturi li jiżviluppaw l-Intelliġenza Artifiċjali (IA) u li joffru applikazzjonijiet fir-robotika u oqsma oħrajn se jkunu l-ixprunaturi ewlenin tat-tkabbir ekonomiku u tal-produttività futura. Ħafna setturi fosthom is-saħħa, il-manifattura, il-bini tal-vapuri, il-kostruzzjoni, l-industriji tas-servizzi u l-biedja se jużaw u jkomplu jiżviluppaw din it-teknoloġija abilitanti essenzjali, f'partijiet oħra tal-Programm Qafas. L-iżviluppi tal-IA jridu jitwettqu b'mod miftuħ madwar l-UE kollha, jiżguraw is-sikurezza u l-korrettezza tas-soċjetà u dik ambjentali tal-applikazzjonijiet ibbażati fuq l-IA, iqisu l-aspetti etiċi mill-bidu nett, jivvalutaw ir-riskji u jxejnu l-potenzjal tagħha għal użu malizzjuż u għal diskriminazzjoni mhux intenzjonata, bħal preġudizzju abbażi ta' sess, razza jew diżabbiltà. Irid ikun żgurat ukoll li l-IA tkun żviluppata f'qafas koordinat tajjeb li jirrispetta l-valuri u l-prinċipji etiċi tal-UE u l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea. Dan il-Programm se jkun ikkomplementat b'attivitajiet stipulati fil-Programm Ewropa Diġitali.

Linji Mifruxa

–  It-teknoloġiji abilitanti tal-IA, bħall-IA spjegabbli, l-IA etika, l-IA kkontrollata mill-bniedem, it-tagħlim permezz tal-magni mingħajr superviżjoni u l-effiċjenza tad-data u l-interazzjonijiet avvanzati bniedem-magna u magna-magna;

–  Ir-robotika sikura, intelliġenti, kollaborattiva u effiċjenti u sistemi inkorporati kumplessi u awtonomi;

–  It-teknoloġiji tal-IA ffukati fuq il-bniedem għal soluzzjonijiet ibbażati fuq l-IA;

–  L-iżvilupp u n-networking bejn il-kompetenzi fir-riċerka fil-qasam tal-IA madwar l-Ewropa b'perspettiva kollaborattiva miftuħa filwaqt li tiġi żviluppata wkoll il-kapaċità għall-ittestjar magħluq;

–  L-użu li jsir mill-IA u r-robotika biex jgħinu lill-persuni b'diżabbiltà u l-inklużjoni ta' individwi emarġinati;

–  It-teknoloġiji għal pjattaformi tal-IA miftuħa inkluż l-algoritmi tas-software, ir-repożitorji tad-data, is-sistemi bbażati fuq aġenti, ir-robotika u l-pjattaformi ta' sistemi awtonomi.

4.2.6.   Internet tal-Ġenerazzjoni li Jmiss

L-Internet sar faċilitatur ewlieni tat-trasformazzjoni diġitali tas-setturi kollha tal-ekonomija u s-soċjetà tagħna. L-UE trid tieħu l-inizjattiva sabiex tmexxi l-Internet tal-ġenerazzjoni li jmiss lejn ekosistema ċċentrata fuq il-bniedem b'konformità mal-valuri soċjali u etiċi tagħna. L-investiment fit-teknoloġiji u s-software għall-Internet tal-Ġenerazzjoni li Jmiss se jtejjeb il-kompetittività industrijali tal-UE fl-ekonomija globali. L-ottimizzazzjoni tal-użu mal-UE kollha se tkun tirrikjedi kooperazzjoni fuq skala kbira bejn il-partijiet ikkonċernati kollha. Għandhom jitqiesu n-normi etiċi li jirregolaw l-internet tal-ġenerazzjoni li jmiss.

Linji Mifruxa

–  It-teknoloġiji u s-sistemi għal infrastrutturi fdati u effiċjenti fl-enerġija ta' network u servizz intelliġenti (ta' konnettività lil hinn minn 5G, infrastrutturi definiti mis-software, Internet tal-oġġetti, sistemi ta' sistemi, infrastrutturi tal-cloud, networks ottiċi tal-ġenerazzjoni li jmiss, quantum, clouds konjittivi u internet tal-quantum, integrazzjoni ta' Komunikazzjoni bis-Satellita), li jippermettu kapaċitajiet f'ħin reali, il-virtwalizzazzjoni u l-ġestjoni deċentralizzata (radju ultra veloċi u flessibbli, edge computing, kuntesti u għarfien kondiviżi) sabiex tiġi żgurata prestazzjoni ta' network li tkun adattabbli skont id-daqs, effiċjenti u li tista' tistrieħ fuqha u tafdaha, adatta għall-implimentazzjoni massiva ta' servizz;

–  L-applikazzjonijiet u s-servizzi tal-Internet tal-Ġenerazzjoni li Jmiss għall-konsumaturi, l-industrija u s-soċjetà mibnija fuq il-fiduċja, il-ġustizzja, l-interoperabbiltà, il-kontroll aħjar tad-data mill-utenti, l-aċċess b'lingwa trasparenti, il-kunċetti ġodda ta' interazzjoni multimodali, l-aċċess inklużiv u l-aċċess personalizzat ħafna għall-oġġetti, l-informazzjoni u l-kontenut, inkluż il-mezzi tax-xandir, il-midja soċjali u n-networking soċjali kif ukoll mudelli kummerċjali għal tranżazzjonijiet u servizzi fuq infrastrutturi kondiviżi;

–  Middleware bbażat fuq is-software, inkluż teknoloġiji tar-reġistru distribwit bħall-blockchains, li jaħdmu f'ambjenti distribwiti ħafna, jiffaċilitaw l-immappjar tad-data u t-trasferiment tad-data bejn infrastrutturi ibridi li għandhom protezzjoni tad-data inerenti, intelliġenza artifiċjali inkorporata, analitika tad-data, sigurtà u kontroll fl-applikazzjonijiet u s-servizzi tal-internet ibbażati fuq il-fluss liberu ta' data u għarfien;

4.2.7.  Computing Avvanzat u Big Data

Il-Computing ta' Prestazzjoni Għolja u l-Big Data saru indispensabbli fl-ekonomija tad-data globali l-ġdida, fejn aktar ma jibrilla l-computing aktar hemm ċans li tisboq lill-kompetizzjoni. L-analitika tal-Computing ta' Prestazzjoni Għolja u tal-Big Data għandhom jiġu inkoraġġuti mal-UE kollha u huma kritiċi fl-appoġġ għat-tfassil tal-politika, it-tmexxija xjentifika, l-innovazzjoni u l-kompetittività industrijali, u sabiex tinżamm is-sovranità nazzjonali filwaqt li jiġu rrispettati kwistjonijiet etiċi. Dawn l-attivitajiet se jkunu kkomplementati b'attivitajiet stipulati fil-Programm Ewropa Diġitali.

Linji Mifruxa

–  Computing ta' Prestazzjoni Għolja (HPC): il-ġenerazzjoni li jmiss ta' teknoloġiji u sistemi fuq skala eksa u fuq skala posteksa (pereżempju mikroproċessuri b'konsum baxx tal-enerġija, software, integrazzjoni tas-sistema); algoritmi, kodiċijiet u applikazzjonijiet, u għodod tal-analitika u bankijiet tat-test; bankijiet tat-test għal provi industrijali u servizzi; l-appoġġ għar-riċerka u l-innovazzjoni għal, u preferibbilment parteċipazzjoni mill-Istati Membri kollha, għal infrastruttura HPC ta' livell dinji, inkluż l-ewwel infrastrutturi ibridi u servizzi kondiviżi ta' HPC/Quantum computing fl-UE;

–  Big Data: Analitika tad-data ta' prestazzjoni estrema; Il-"Privatezza mid-Disinn" fl-analiżi ta' Big Data personali u kunfidenzjali; teknoloġiji għal pjattaformi tad-data fuq skala sħiħa għall-użu mill-ġdid ta' data industrijali, personali u miftuħa; ġestjoni tad-data, interoperabbiltà u għodda ta' konnessjoni; applikazzjonijiet tad-data għal sfidi globali; metodi għax-xjenza tad-data;

–  Impronta tal-karbonju mċekkna tal-proċessi tal-ICT, li jkopru l-hardware, l-arkitettura, il-protokolli ta' komunikazzjoni, is-software, is-sensuri, in-networks, iċ-ċentri tal-ħażna u tad-data, u li jinkludu valutazzjonijiet standardizzati.

4.2.8.  Industriji Ċirkolari

L-Ewropa tinsab fuq quddiem nett tat-tranżizzjoni globali lejn ekonomija ċirkolari. L-industrija tal-Ewropa jenħtieġ li ssir industrija ċirkolari; il-valur tar-riżorsi, il-materjali u l-prodotti jenħtieġ li jinżamm għal ħafna aktar meta mqabbel mal-lum il-ġurnata, u saħansitra jiftaħ ktajjen ta' valur ġodda. L-involviment taċ-ċittadini huwa kruċjali.

Il-materja prima primarja se tkompli taqdi rwol importanti fl-ekonomija ċirkolari u trid tingħata attenzjoni għall-forniment, l-użu u l-produzzjoni sostenibbli tagħha. Iċ-ċikli sikuri u sostenibbli tal-materjali għandhom jiġu żgurati. Barra minn hekk, il-materjali kompletament ġodda, fosthom il-materjali b'bażi bijoloġika, il-prodotti u l-proċessi jenħtieġ li jiġu mfassla għaċ-ċirkolarità. Il-bini ta' industrija ċirkolari se jkollu diversi vantaġġi għall-Ewropa: Dan se jwassal għal provvista sigura, sostenibbli u affordabbli ta' materja prima, li min-naħa tagħha se tipproteġi lill-industrija mill-iskarsezza tar-riżorsi u l-prezzijiet volatili. Dan se joħloq ukoll opportunitajiet ġodda tan-negozju u modi ta' produzzjoni innovattivi u aktar effiċjenti fl-użu tar-riżorsi u l-enerġija. Ir-riċerka u l-iżvilupp iffukati fuq l-iżvilupp ta' sustanzi anqas perikolużi għandhom jiġu mħeġġa u stimulati.

L-għan huwa li jiġu żviluppati innovazzjonijiet rivoluzzjonarji affordabbli u tiġi varata kombinazzjoni ta' teknoloġiji u proċessi avvanzati sabiex jittieħed il-valur massimu mir-riżorsi kollha.

Linji Mifruxa

–  Is-simbjożi industrijali bi flussi tar-riżorsi bejn l-impjanti fost is-setturi u l-komunitajiet urbani; il-proċessi u materjali, biex ir-riżorsi jinġarru, jiġu trasformati, użati mill-ġdid u maħżuna, permezz ta' kombinazzjoni tal-valorizzazzjoni tal-prodotti sekondarji, l-iskart, l-ilma mormi u s-CO2;

–  Il-valutazzjoni tal-valorizzazzjoni u taċ-ċiklu tal-ħajja tal-flussi tal-materjali u l-prodotti bl-użu ta' feedstock alternattiva, il-kontroll tar-riżorsi, it-traċċar u s-separazzjoni tal-materjali (inkluż metodi ta' ttestjar validati u għodod għall-valutazzjoni tar-riskju għas-saħħa tal-bniedem u għall-ambjent);

–  Il-prodotti, is-servizzi u l-mudelli kummerċjali ġodda b'ekodisinn għal prestazzjoni aħjar taċ-ċiklu tal-ħajja, id-durabbiltà, l-aġġornament u l-faċilità ta' tiswija, iż-żarmar, l-użu mill-ġdid u r-riċiklaġġ;

–  Industrija tar-riċiklaġġ effettiva, li timmassimizza l-potenzjal u s-sikurezza tal-materjali sekondarji u li timminimizza t-tniġġis (ċikli tal-materjali mhux tossiċi), it-tnaqqis tal-kwalità u t-tnaqqis fil-kwantità wara t-trattament;

–  L-eliminazzjoni jew, jekk m'hemmx alternattiva, l-immaniġġar sikur ta' sustanzi ta' tħassib fil-fażijiet tal-produzzjoni u ta' tmiem ħajjithom; sostituti sikuri, u teknoloġiji tal-produzzjoni sikuri u kosteffiċjenti;

–  Il-provvista u s-sostituzzjoni sostenibbli tal-materja prima, inkluż materja prima kritika, li tkopri l-katina tal-valur kollha.

4.2.9.  Industriji b'Emissjonijiet Baxxi tal-Karbonju u Nodfa

Is-setturi industrijali, inkluż industriji intensivi fl-enerġija bħall-azzar, jikkontribwixxu għal miljuni ta' impjiegi u l-kompetittività tagħhom hija kruċjali għall-prosperità tas-soċjetajiet tagħna. Madankollu, huma responsabbli għal 20 % tal-emissjonijiet globali ta' gass b'effett serra u għandhom impatt ambjentali għoli (partikolarment f'termini ta' sustanzi niġġiesa fl-arja, fl-ilma u fil-ħamrija).

It-teknoloġiji rivoluzzjonarji għall-kisba ta' tnaqqis sinifikanti fil-gassijiet b'effett ta' serra u t-tniġġis u d-domanda għall-enerġija tal-UE, spiss ikkombinati mat-teknoloġiji għall-industrija ċirkolari msemmija hawn fuq, se jwasslu għal ktajjen ta' valur industrijali b'saħħithom, jirrevoluzzjonaw il-kapaċitajiet tal-manifattura u jtejbu l-kompetittività globali tal-industrija; u fl-istess ħin jagħmlu kontribuzzjonijiet ewlenin għall-miri tagħna għall-azzjoni klimatika u għall-kwalità ambjentali.

Linji Mifruxa

–  It-teknoloġiji tal-proċess, inkluż it-tisħin u t-tkessiħ, l-għodod diġitali, l-awtomatizzazzjoni u d-dimostrazzjonijiet fuq skala kbira għall-prestazzjoni tal-proċess u l-effiċjenza fl-użu tar-riżorsi u tal-enerġija; tnaqqis sostanzjali jew evitar tal-emissjonijiet industrijali tal-gassijiet b'effett ta' serra u sustanzi niġġiesa, inkluż l-materja partikulata;

–  Il-valorizzazzjoni tas-CO2 mill-industrija u minn setturi oħra;

–  Teknoloġiji ta' konverżjoni għall-użu sostenibbli ta' sorsi tal-karbonju biex tiżdied l-effiċjenza fl-użu tar-riżorsi u jitnaqqsu l-emissjonijiet, inkluż sistemi tal-enerġija ibridi għall-industrija u s-settur tal-enerġija b'potenzjal ta' dekarbonizzazzjoni;

–  L-elettrifikazzjoni u l-użu ta' sorsi tal-enerġija mhux konvenzjonali fl-impjanti industrijali, u l-iskambji tal-enerġija u r-riżorsi bejn l-impjanti industrijali (pereżempju permezz tas-simbjożi industrijali);

–  Prodotti industrijali li jirrikjedu proċessi tal-produzzjoni b'emissjonijiet tal-karbonju baxxi jew żero tul iċ-ċiklu tal-ħajja.

4.2.10.   L-ispazju, inkluż l-Osservazzjoni tad-Dinja

Is-sistemi u s-servizzi tal-ispazju tal-UE jnaqqsu l-kostijiet u jtejbu l-effiċjenza, joffru soluzzjonijiet għall-isfidi tas-soċjetà, iżidu r-reżiljenza tas-soċjetà, jgħinu fil-monitoraġġ u fil-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima u jrawmu ekonomija kompetittiva u sostenibbli. L-appoġġ tal-UE kien strumentali sabiex jitwettqu dawn il-benefiċċji u l-impatti. L-attivitajiet tar-riċerka u l-innovazzjoni għandhom jappoġġaw ukoll l-evoluzzjoni tal-Programm Spazjali tal-Unjoni li għandu jibqa' fuq quddiem nett.

L-UE se tappoġġa sinerġiji bejn it-teknoloġiji spazjali u dawk abilitanti essenzjali (▌il-manifattura avvanzata, l-Internet tal-Oġġetti, il-big data, il-fotonika, it-teknoloġiji tal-quantum, ir-robotika u l-intelliġenza artifiċjali); se trawwem settur tal-ispazju upstream u downstream li jkun ħaj, intraprenditorjali u kompetittiv, li jinkludi l-industrija u l-SMEs; se tagħti spinta lit-teknoloġiji, id-data u s-servizzi tal-ispazju f'setturi oħra u tgħin tiżgura n-nondipendenza teknoloġika fl-aċċess u fl-użu tal-ispazju b'mod strateġiku, sikur u sigur; u se tippromwovi miżuri għall-bini tal-kapaċità. Ġeneralment, l-attivitajiet se jkunu bbażati fuq pjan direzzjonali, filwaqt li jqisu l-proċess ta' armonizzazzjoni tal-ESA u inizjattivi rilevanti tal-Istati Membri, u se jiġu implimentati mal-ESA u mal-Aġenzija tal-UE għall-Programm Spazjali, bi qbil mar-Regolament li jistabbilixxi l-Programm Spazjali tal-Unjoni Ewropea. Madankollu, il-parti spazjali se tappoġġa wkoll sejħiet minn isfel għal fuq sabiex ikunu jistgħu jiġu introdotti teknoloġiji spazjali futuri.

Hemm ħtieġa ta' implimentazzjoni, sfruttament u aġġornament usa' ta' teknoloġiji ġodda u riċerka u innovazzjoni kontinwi sabiex jiġu indirizzati l-lakuni fl-Osservazzjoni tad-Dinja (EO) fuq l-art u l-baħar u fl-atmosfera (pereżempju oċeani u ibħra b'saħħithom, il-ħarsien tal-ekosistemi), filwaqt li jittieħdu l-benefiċċji minn Copernicus u minn programmi oħra rilevanti Ewropej bħala sorsi essenzjali, u f'koordinazzjoni permezz tas-Sistema ta' Sistemi ta' Osservazzjoni tad-Dinja Globali (GEOSS) u l-komponent Ewropew tagħha EuroGEOSS.

Linji Mifruxa

–  Sistemi ta' Navigazzjoni bis-Satellita Globali Ewropej (Galileo u EGNOS): applikazzjonijiet innovattivi, użu globali inkluż sħab internazzjonali, soluzzjonijiet li jtejbu r-robustezza, l-awtentikazzjoni, l-integrità tas-servizzi, l-iżvilupp ta' elementi fundamentali bħal sett ta' ċipep, ir-riċevituri u l-antenni, is-sostenibbiltà tal-ktajjen ta' provvista, skont kundizzjonijiet kosteffiċjenti u affordabbli, teknoloġiji ġodda (pereżempju teknoloġiji quantum, kollegamenti ottiċi, tagħbiji utli riprogrammabbli), lejn l-isfruttament sostnut tas-servizzi għal impatt fuq l-isfidi tas-soċjetà. Żvilupp ta' sistemi tal-ġenerazzjoni li jmiss għal sfidi ġodda bħas-sigurtà jew is-sewqan awtonomu;

–  Sistema Ewropea tal-Osservazzjoni tad-Dinja (Copernicus) l-inġranaġġ tal-politika sħiħa u ħielsa tad-data miftuħa, l-iżvilupp ta' applikazzjonijiet innovattivi, ta' użu Ewropew u globali, inkluż atturi mhux spazjali u sħubiji internazzjonali, ir-riċerka meħtieġa biex jinżammu, jittejbu u jiġu estiżi s-servizzi ewlenin u r-riċerka għall-assimilazzjoni u l-isfruttar tad-data dwar l-ispazju, ir-robustezza u l-evoluzzjoni tas-servizzi, is-sostenibbiltà tal-ktajjen tal-provvista, is-sensuri, is-sistemi u l-kunċetti ta' missjoni (pereżempju Pjattaformi f'Altitudni Għolja, droni, satelliti ħfief); kalibrar u validazzjoni; sfruttament sostnut tas-servizzi u l-impatt fiq l-isfidi tas-soċjetà; it-tekniki ta' ppoċessar tad-data tal-osservazzjoni tad-dinja, inkluż il-big data, ir-riżorsi tal-computing u l-għodod algoritmiċi. L-iżvilupp ta' sistemi tal-ġenerazzjoni li jmiss għal sfidi ▌bħat-tibdil fil-klima, l-ambitu polari u s-sigurtà; L-estensjoni tal-portafoll ta' servizzi u prodotti ta' Copernicus;

–  Għarfien tas-Sitwazzjoni fl-Ispazju: żviluppi li jappoġġaw il-kapaċità robusta tal-UE li timmonitorja u tbassar l-istat tal-ambjent tal-ispazju, pereżempju t-temp fl-ispazju, inkluż il-perikli mir-radjazzjoni, ir-residwi spazjali u oġġetti qrib id-dinja. L-iżviluppi ta' teknoloġiji ta' sensuri u kunċetti ta' servizz ġodda, bħall-ġestjoni tat-traffiku fl-ispazju, l-applikazzjonijiet u s-servizzi sabiex tiġi żgurata infrastruttura kritika fl-ispazju u fid-dinja;

–  Komunikazzjonijiet bis-Satellita Siguri għall-atturi governattivi tal-UE: soluzzjonijiet li jappoġġaw l-awtonomija tal-UE ▌għall-utenti governattivi fosthom, it-tagħmir tal-utenti assoċjat u s-soluzzjonijiet arkitettoniċi, teknoloġiċi u sistemiċi għall-infrastruttura tal-ispazju u fuq l-art▌;

–  Komunikazzjonijiet bis-satellita għaċ-ċittadini u n-negozji: l-integrazzjoni ta' komunikazzjonijiet bis-satellita kosteffiċjenti u avvanzati fin-networks terrestri għall-konnessjoni tal-assi u l-persuni f'żoni mhux milħuqa biżżejjed, bħala parti minn konnettività b'aċċess minn kullimkien li taħdem bil-5G, ▌l-Internet tal-Oġġetti (IoT), u li jikkontribwixxu għall-infrastruttura tal-Internet tal-Ġenerazzjoni li Jmiss (NGI). It-tisħiħ tas-segment terrestri u tat-tagħmir tal-utenti, l-istandardizzazzjoni u l-interoperabbiltà, u t-tħejjija tal-komunikazzjoni essenzjali tal-quantum bis-satellita sabiex jiġi żgurat li l-UE tkun mexxej industrijali;

–  Nondipendenza u sostenibbiltà tal-katina tal-provvista: livelli miżjuda tal-istat ta' tħejjija teknoloġika fis-satelliti u l-lanċjaturi; is-segmenti fl-ispazju u fuq l-art assoċjati, u l-faċilitajiet ta' produzzjoni u ttestjar f'komplementarjetà mal-ESA. Sabiex ikunu żgurati t-tmexxija u l-awtonomija teknoloġika tal-UE, is-sostenibbiltà mtejba tal-katina ta' provvista, b'kondizzjonijiet kosteffettivi u affordabbli, id-dipendenza mnaqqsa fuq teknoloġiji ta' spazju kritiku mhux tal-UE u għarfien imtejjeb dwar kif it-teknoloġiji tal-ispazju jistgħu joffru soluzzjonijiet għal setturi industrijali oħrajn u viċi versa;

–  Sistemi spazjali: validazzjoni fl-orbita u servizzi ta' dimostrazzjoni, inkluż servizzi ta' ride-sharing għal satelliti ħfief; dimostraturi tal-ispazju f'oqsma bħal satelliti ibridi, intelliġenti jew rikonfigurabbli, il-manutenzjoni, il-manifattura u l-assemblaġġ fl-orbità, il-provvista tal-enerġija li tuża sorsi diversifikati; proċessi industrijali u għodod ta' produzzjoni ġodda; sistemi fuq l-art; innovazzjonijiet rivoluzzjonarji, u trasferiment tat-teknoloġija, f'oqsma bħar-riċiklaġġ, l-ispazju ekoloġiku, l-użu sostenibbli u paċifiku tar-riżorsi spazjali, l-intelliġenza artifiċjali, ir-robotika, id-diġitalizzazzjoni, il-kosteffiċjenza, il-minjaturizzazzjoni;

–  Aċċess għall-ispazju: teknoloġiji innovattivi għaż-żieda fil-kompatibbiltà teknika u l-effiċjenza ekonomika tas-sistemi Ewropej tal-lanċjaturi fl-ispazju, fir-rigward tal-lanċjar ta' satelliti tal-Unjoni Ewropea: proċessi ta' produzzjoni bi spiża baxxa, teknoloġiji għall-użu mill-ġdid tal-lanċjaturi u kunċetti għat-tnaqqis tal-ispejjeż; kunċetti għal segmenti fuq l-art għal-lanċjaturi futuri u l-adattament tal-infrastrutturi eżistenti fuq l-art (pereżempju d-diġitalizzazzjoni, il-ġestjoni tad-data avvanzata); servizzi/kunċetti innovattivi għat-trasportazzjoni fl-ispazju, inkluż sistemi ta' lanċjaturi ddedikati għas-satelliti ħfief (pereżempju mikrolanċjaturi), f'komplementarjetà mal-ESA.

–  Xjenza spazjali: Xjenza spazjali: sfruttament ta' data xjentifika mwassla permezz ta' missjonijiet xjentifiċi u ta' esplorazzjoni, ikkumbinat mal-iżvilupp ta' strumenti innovattivi f'ambjent internazzjonali u interdixxiplinari; kontribuzzjoni għal missjonijiet xjentifiċi prekursuri għall-evoluzzjoni tal-Programm Spazjali.

5.   RAGGRUPPAMENT "KLIMA, ENERĠIJA U MOBBILTÀ"

5.1.   Raġunament

L-intersezzjoni tar-riċerka u l-innovazzjoni fir-rigward tal-klima, l-enerġija u l-mobbiltà se tindirizza, b'mod tassew integrat u effettiv, waħda mill-aktar sfidi globali importanti għas-sostenibbiltà u l-futur tal-ambjent, tal-ekonomija u tal-istil ta' ħajja tagħna.

Sabiex jintlaħqu l-għanijiet tal-Ftehim ta' Pariġi, jeħtieġ li l-UE tagħmel tranżizzjoni għal ekonomiji u soċjetajiet newtrali għall-klima, effiċjenti fl-użu tar-riżorsi u reżiljenti. Din se toħloq bidliet sinifikanti fit-teknoloġija, il-proċessi, il-prodotti u s-servizzi, kif ukoll fil-mod kif iġibu ruħhom in-negozji u l-konsumaturi. It-trasformazzjoni tas-suq tal-enerġija se sseħħ permezz tal-interazzjoni tat-teknoloġija, l-infrastruttura, is-suq kif ukoll l-oqfsa regolatorji u ta' politika, inkluż forom ġodda ta' governanza. Li jitkomplew l-isforzi sabiex iż-żieda fit-temperatura tiġi limitata għal 1.5 C, jirrikjedi progress rapidu biex jiġu dekarbonizzati s-setturi tal-enerġija▌,tat-trasport, tal-bini, dak industrijali u tal-agrikoltura. Jeħtieġ impetu ġdid biex jiġi aċċelerat il-pass tal-iżvilupp tal-avvanzi rivoluzzjonarji tal-ġenerazzjoni li jmiss kif ukoll il-pass tal-wiri u l-varar ta' teknoloġiji u soluzzjonijiet innovattivi u kosteffiċjenti, billi jintużaw ukoll l-opportunitajiet ipprovduti minn teknoloġiji diġitali, bijoloġiċi u spazjali kif ukoll minn teknoloġiji abilitanti essenzjali u materjali avvanzati. Dan se jsir permezz ta' approċċ integrat li jinkludi d-dekarbonizzazzjoni, l-effiċjenza fl-użu tar-riżorsi, l-irkupru mtejjeb, l-użu mill-ġdid u r-riċiklaġġ, it-tnaqqis tat-tniġġis tal-arja, l-aċċess għall-materja prima u l-ekonomija ċirkolari fl-Orizzont Ewropa.

Il-progress f'dawn is-setturi - iżda anki fl-ispettru kollu tal-industrija tal-UE inkluż l-infrastrutturi tal-enerġija, it-trasport, l-agrikoltura u l-forestrija, it-turiżmu, il-bini, il-proċessi industrijali u l-użu tal-prodotti, ▌il-ġestjoni tal-iskart u r-riċiklaġġ (19)- se jirrikjedi sforzi kontinwi sabiex ikun hemm fehim aħjar tal-mekkaniżmi u d-dinamiċi tat-tibdil fil-klima u l-impatti assoċjati fl-ekonomija u s-soċjetà kollha, filwaqt li jiġu sfruttati s-sinerġiji ma' attivitajiet reġjonali u nazzjonali, tipi ta' azzjonijiet oħrajn tal-UE u kooperazzjoni internazzjonali, inkluż permezz tal-Missjoni Innovazzjoni.

Matul l-aħħar deċennji, saru avvanzi konsiderevoli fix-xjenza klimatika, partikolarment fl-osservazzjonijiet u l-assimilazzjoni tad-data u l-immudellar klimatiku. Madankollu, il-kumplessità tas-sistema tal-klima u l-ħtieġa li tiġi appoġġata l-implimentazzjoni tal-Ftehim ta' Pariġi, l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli u l-politiki tal-UE jeħtieġu sforz rinfurzat sabiex jimtlew il-lakuni fl-għarfien li jifdal, tiġi msaħħa aktar il-granularità spazjali u temporali tax-xjenza klimatika filwaqt li tiġi żgurata interazzjoni adegwata maċ-ċittadini u partijiet ikkonċernati oħrajn.

L-UE stabbiliet qafas ta' politika komprensiv fl-istrateġija tal-Unjoni tal-Enerġija, b'miri vinkolanti, atti leġiżlattivi u attivitajiet ta' riċerka u innovazzjoni mmirati li jkunu minn ta' quddiem fl-iżvilupp u l-varar ta' sistemi ta' produzzjoni ta' enerġija effiċjenti bbażati fuq sorsi ta' enerġija rinnovabbli u alternattivi(20).

It-trasport, inkluż il-vetturi, jiżgura l-mobbiltà tal-persuni u l-oġġetti meħtieġa għal suq uniku integrat Ewropew, għal koeżjoni territorjali u soċjetà miftuħa u inklużiva. Fl-istess waqt, it-trasport jista' jkollu effetti ▌sinifikanti fuq is-saħħa tal-bniedem, il-konġestjoni, l-art, l-ilma, il-klima, il-kwalità tal-arja u l-istorbju, kif ukoll fuq is-sikurezza li jwasslu għal għadd ta' mwiet prematuri u għal żieda fil-kostijiet soċjoekonomiċi. Id-domanda għal oġġetti u l-mobbiltà se tkompli tikber. Għaldaqstant, l-innovazzjoni trid isservi ta' pont bejn id-domanda dejjem akbar u s-sistemi ta' mobbiltà u trasport aktar effiċjenti li jeħtieġ li jkunu wkoll sikuri, intelliġenti, siguri, silenzjużi, affidabbli, aċċessibbli, inklużivi u affordabbli, filwaqt li joffru servizz bieb bieb integrat u bla xkiel lil kulħadd.

Iż-żewġ setturi huma xprunaturi ewlenin għall-kompetittività u t-tkabbir ekonomiku tal-Ewropa. It-trasport huwa settur fundamentali tal-ekonomija u għall-ekonomija, fejn l-UE hija mexxejja dinjija fit-tfassil u l-manifattura ta' vetturi, ferroviji, inġenji tal-ajru u bastimenti. Huwa jħaddan network kumpless ta' madwar 1,2 miljun kumpanija privata u pubblika fl-UE, li jimpjegaw madwar 10,5 miljun persuna. Is-settur huwa importanti wkoll għall-kummerċ internazzjonali tal-UE: fl-2016, 17,2 % tal-esportazzjonijiet totali tal-UE ta' servizzi kienu relatati mat-trasport. Fl-istess ħin, l-UE għandha 'l fuq minn 2 miljun persuna li jaħdmu fil-qasam tal-enerġija rinnovabbli u tal-effiċjenza enerġetika, filwaqt li l-privattivi għal teknoloġiji innovattivi ta' enerġija nadifa, jpoġġu lill-UE fit-tieni post fid-dinja.

Il-kwistjonijiet li jaffaċċjaw is-setturi tat-trasport u l-enerġija, għalhekk, jmorru lil hinn mill-ħtieġa tat-tnaqqis tal-emissjonijiet. Jeħtieġ li jkun hemm soluzzjonijiet effettivi li jirrispondu għall-imġieba tal-utenti u x-xejriet tal-mobbiltà,▌ il-globalizzazzjoni, iż-żieda fil-kompetizzjoni internazzjonali u popolazzjoni aktar anzjana, aktar urbana u dejjem aktar varjata. Fl-istess ħin, iż-żieda fil-penetrazzjoni tat-teknoloġiji diġitali u bbażati fuq l-ispazju, il-vetturi awtomatizzati, l-Intelliġenza Artifiċjali, ir-robotika, l-kompetituri ġodda fis-suq, il-mudelli ta' negozju ta' tfixkil u l-ħtieġa li tiżdied ir-reżiljenza tas-sistema kontra l-perikli multidimensjonali (inkluż it-theddid ċibernetiku), iġibu trasformazzjoni sostantiva u joħolqu sfidi u opportunitajiet għall-kompetittività tas-setturi Ewropej tat-trasport u l-enerġija

▌

L-abbiltà tal-bliet li jiffunzjonaw se ssir dipendenti fuq it-teknoloġija, u l-kwalità tal-ħajja tal-bliet se tevolvi madwar il-mobbiltà, l-enerġija u l-effiċjenza fir-riżorsi, l-ippjanar spazjali u l-kompetizzjoni fl-użu tal-ispazju. L-iżviluppi se jkunu wkoll ta' sfida għas-sostenibbiltà tal-mudelli soċjali eżistenti u għall-parteċipazzjoni soċjali, l-aspetti ta' inklużjoni u l-aċċessibbiltà kif ukoll l-affordabbiltà.

Is-sejbien ta' modi ġodda biex jitħaffef il-varar ta' teknoloġiji bbażati fuq sorsi ta' enerġija rinnovabbli u effiċjenti fl-użu tal-enerġija (inkluż permezz ta' trasportaturi intermedji bħall-gass bl-elettriku u l-idroġenu) u soluzzjonijiet mhux teknoloġiċi oħrajn għad-dekarbonizzazzjoni tal-ekonomija Ewropea jirrikjedi wkoll domanda akbar għall-innovazzjoni. Din tista' tiġi stimolata permezz tat-tisħiħ tal-pożizzjoni taċ-ċittadini, l-ekoloġizzazzjoni tal-akkwist pubbliku, kif ukoll permezz tal-innovazzjoni soċjoekonomika u fis-settur pubbliku u ser twassal għal approċċi usa' mill-innovazzjoni xprunata mit-teknoloġija. Ir-riċerka soċjoekonomika li tkopri, fost l-oħrajn, il-ħtiġijiet u t-tendenzi tal-utenti, l-attivitajiet ta' prospettiva, l-aspetti ambjentali, regolatorji, ekonomiċi, soċjali, kulturali u ta' mġieba, il-każijiet u l-mudelli tan-negozju u r-riċerka prenormattiva sabiex jiġu stabbiliti l-istandards u l-innovazzjoni tal-użu mis-suq, ser jiffaċilitaw ukoll azzjonijiet li jrawmu l-innovazzjoni regolatorja, ta' finanzjament u soċjali, il-ħiliet, kif ukoll l-involviment u t-tisħiħ tal-pożizzjoni tal-atturi tas-suq, il-konsumaturi u ċ-ċittadini. Koordinazzjoni, komplementarjetà u sinerġija aħjar bejn sforzi ta' riċerka u ta' innovazzjoni nazzjonali u Ewropej billi jiġu promossi skambju ta' informazzjoni u kooperazzjoni fost il-pajjiżi, l-industriji u l-istituzzjonijiet ta' riċerka tal-UE ser jibnu fuq il-kisbiet ta' pereżempju l-Pjan SET u l-aġenda strateġika ta' riċerka u innovazzjoni għat-trasport (STRIA). Il-Komplementarjetà bejn dan ir-raggruppament u l-Fond ta' Innovazzjoni tal-EU ETS se tiġi żgurata.

L-attivitajiet li jaqgħu taħt dan ir-Raggruppament jikkontribwixxu b'mod partikolari għall-għanijiet tal-Unjoni tal-Enerġija, l-impenji tal-Ftehim ta' Pariġi kif ukoll dawk tas-Suq Uniku Diġitali, l-aġenda dwar l-Impjiegi, it-Tkabbir u l-Investiment, it-tisħiħ tal-UE bħala attur globali, l-Istrateġija dwar il-Politika Industrijali l-ġdida tal-UE, l-Istrateġija dwar il-Bijoekonomija, il-Pjan ta' Azzjoni tal-Ekonomija Ċirkolari, l-Inizjattiva dwar Alleanza Ewropea tal-Batteriji, l-Inizjattiva tal-Materja Prima, l-Unjoni tas-Sigurtà u l-Aġenda Urbana, kif ukoll il-Politika Agrikola Komuni tal-UE u d-dispożizzjonijiet legali tal-UE sabiex jitnaqqas it-tniġġis akustiku u tal-arja.

L-attivitajiet se jikkontribwixxu direttament għall-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli (SDG) li ġejjin, b'mod partikolari: SDG 6 - Ilma nadif u sanità; SDG 7 – Enerġija Affordabbli u Nadifa; SDG 9 – Industrija, Innovazzjoni u Infrastruttura; SDG 11 – Bliet u Komunitajiet Sostenibbli; SDG 12 – Konsum u produzzjoni responsabbli; SDG 13 – Azzjoni Klimatika.

5.2.   Oqsma ta' Intervent

5.2.1.   Xjenza Klimatika u Soluzzjonijiet

L-implimentazzjoni effettiva tal-Ftehim ta' Pariġi għandha tkun ibbażata fuq ix-xjenza, u dan jirrikjedi t-titjib kontinwu tal-għarfien tagħna dwar is-sistema klimatika tad-dinja, kif ukoll dwar l-opzjonijiet ta' mitigazzjoni u adattamenti disponibbli, li jippermettu xenarju sistemiku u komprensiv tal-isfidi u l-opportunitajiet responsabbli fir-rigward tal-klima għall-ekonomija u s-soċjetà tal-UE. Abbażi ta' dan, ser jiġu żviluppati soluzzjonijiet ibbażati fuq ix-xjenza għal tranżizzjoni kosteffettiva lejn soċjetà newtrali għall-klima, reżiljenti għat-tibdil fil-klima u effiċjenti fl-użu tar-riżorsi, b'kunsiderazzjoni tal-aspetti ta' mġiba, dawk regolatorji, soċjoekonomiċi u ta' governanza.

Linji Mifruxa

–  Bażi ta' għarfien dwar il-funzjonament kurrenti u l-evoluzzjoni futura tas-sistema klimatika tad-dinja u ta' għajxien, kif ukoll l-impatti, ir-riskji u l-opportunitajiet responsabbli assoċjati fir-rigward tal-klima; effettività tas-soluzzjonijiet differenti għall-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima u l-adattament għalih;

–  Mogħdijiet integrati newtrali għall-klima, azzjonijiet u politiki ta' mitigazzjoni li jkopru s-setturi kollha tal-ekonomija, kompatibbli mal-analiżi tas-sistema tad-Dinja, il-Ftehim ta' Pariġi u l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli tan-Nazzjonijiet Uniti;

–  Mudelli, projezzjonijiet u tekniki klimatiċi li għandhom l-għan li jtejbu l-kapaċità ta' previżjoni u s-servizzi klimatiċi għan-negozji, l-awtoritajiet pubbliċi u ċ-ċittadini, inkluż aspetti trasversali mat-titjib fil-kwalità tal-arja;

–  Mogħdijiet ta' adattament u politiki ta' appoġġ għall-ekosistemi vulnerabbli, iż-żoni urbani, is-setturi ekonomiċi u l-infrastruttura kritiċi fl-UE (lokali/reġjonali/nazzjonali), inkluż għodod mtejba għall-valutazzjoni tar-riskju; ċiklu tal-ilma u adattament għat-tibdil fil-klima, bħal għargħar u l-iskarsezza tal-ilma.

5.2.2.   Provvista tal-Enerġija

L-UE timmira li tkun mexxejja dinjija f'teknoloġiji tal-enerġija affordabbli, siguri u sostenibbli, billi ttejjeb il-kompetittività tagħha fil-ktajjen tal-valur globali u l-pożizzjoni tagħha fis-swieq ta' tkabbir. Il-kundizzjonijiet klimatiċi, ġeografiċi, ambjentali u soċjoekonomiċi differenti fl-UE, kif ukoll il-ħtieġa li jiġu żgurati r-reżiljenza għat-tibdil fil-klima, is-sigurtà tal-enerġija u l-aċċess għall-materja prima, jiddettaw portafoll wiesa' ta' soluzzjonijiet tal-enerġija, inkluż dawk li mhumiex ta' natura teknika. Fir-rigward tat-teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli, jeħtieġ li l-ispejjeż jitnaqqsu aktar, il-prestazzjoni trid tittejjeb, l-integrazzjoni fis-sistema tal-enerġija trid tittejjeb, it-teknoloġiji rivoluzzjonarji jeħtieġ li jiġu żviluppati, waqt li jinkiseb benefiċċju wkoll mill-avvanzi fil-fotonika, u għandhom jiġu esplorati soluzzjonijiet ibridi (pereżempju għad-desalinizzazzjoni) . Fir-rigward tal-karburanti fossili, id-dekarbonizzazzjoni tal-użu tagħhom hija essenzjali sabiex jintlaħqu l-għanijiet klimatiċi.

Linji Mifruxa

–  Teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli u tal-konservazzjoni tal-enerġija u soluzzjonijiet għall-ġenerazzjoni tal-elettriku, it-tisħin u t-tkessiħ, karburanti tat-trasport sostenibbli u trasportaturi intermedji, f'diversi skali u stadji ta' żvilupp, adattati għall-kundizzjonijiet u s-swieq ġeografiċi u soċjoekonomiċi, kemm fi ħdan l-UE kif ukoll madwar id-dinja;

–  Teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli fixkiela kemm għal applikazzjonijiet eżistenti kif ukoll dawk ġodda u għal soluzzjonijiet rivoluzzjonarji inkluż l-impatt ambjentali, ekonomiku u soċjali tagħhom;

–  Teknoloġiji u soluzzjonijiet biex jitnaqqsu emissjonijiet ta' gass b'effett ta' serra minn approċċi bbażati fuq karburanti fossili kif ukoll minn approċċi bijoloġiċi u dawk ibbażati fuq l-irkupru enerġetiku li jipproduċu elettriku, tisħin, tkessiħ jew bijokarburanti inkluż permezz tal-ġbir, l-użu u l-ħżin tal-karbonju (CCUS) u l-istudji tal-fattibbiltà soċjoekonomika u ekoloġika.

5.2.3.   Sistemi u Grilji tal-Enerġija

It-tkabbir mistenni fil-produzzjoni tal-elettriku varjabbli u t-tranżizzjoni lejn tisħin, tkessiħ u trasport aktar elettriċi jiddetta l-ħtieġa għal approċċi ġodda lejn il-ġestjoni tal-grilji tal-enerġija. Minbarra d-dekarbonizzazzjoni, l-għan huwa li jiġu żgurati l-affordabbiltà tal-enerġija, is-sigurtà, ir-reżiljenza għat-tibdil fil-klima, u l-istabbiltà tal-provvista, miksuba permezz ta' investimenti f'teknoloġiji tal-infrastruttura tan-networks innovattivi, flessibbiltà akbar tal-ġenerazzjoni tal-enerġija spedibbli, b'mod partikolari minn sorsi ta' enerġija rinnovabbli u ġestjoni innovattiva tas-sistema, kif ukoll billi jiġu ffaċilitati azzjonijiet li jrawmu l-innovazzjoni regolatorja u soċjali, il-ħiliet, u l-involviment u l-għoti tas-setgħa lill-atturi tas-suq, lill-konsumaturi u lill-komunitajiet. Il-ħżin tal-enerġija f'forom differenti ser ikollu rwol prinċipali fil-forniment ta' servizzi lill-grilja, filwaqt li jtejjeb u jirrinforza wkoll il-kapaċitajiet tan-network u l-flessibbiltà tas-sistema. L-isfruttament tas-sinerġiji bejn in-networks differenti (pereżempju il-grilji tal-elettriku u n-networks tat-tkessiħ, in-networks tal-gass, l-infrastruttura tal-iċċarġjar u l-għoti tal-fjuwil lit-trasport, l-idroġenu, inkluża l-infrastruttura tiegħu, u n-networks tat-telekomunikazzjoni) u atturi (pereżempju siti industrijali, operaturi tan-networks, ċentri tad-data, awtoprodutturi, konsumaturi, komunitajiet tal-enerġja rinnovabbli) kif ukoll ir-rispons għad-domanda u l-iżvilupp u l-integrazzjoni ta' standards Ewropej u internazzjonali, se jkunu kruċjali biex jiġi ffaċilitat l-operat intelliġenti u integrat tal-infrastrutturi rilevanti.

Linji Mifruxa

–  Teknoloġiji u għodod biex in-networks ▌jintegraw sorsi ta' enerġija rinnovabbli, soluzzjonijiet ta' ħżin u tagħbijiet ġodda bħall-elettromobbiltà u l-pompi tas-sħana kif ukoll l-elettrifikazzjoni tal-proċessi industrijali;

–  Approċċi multidixxiplinarji reġjonalment dipendenti għall-impatt fuq is-sigurtà tal-enerġija relatati mat-tibdil fil-klima, inkluż l-adattament ta' teknoloġiji eżistenti, kif ukoll tranżizzjoni għall-paradigmi l-ġodda ta' provvista tal-enerġija;

–  Approċċi tan-network tal-enerġija pan-Ewropej għall-provvista, it-trażmissjoni u d-distribuzzjoni affidabbli tal-enerġija;

–  Approċċi integrati biex ikun hemm rikonċiljazzjoni bejn il-produzzjoni tal-enerġija rinnovabbli u l-konsum fil-livell lokali inkluż fil-gżejjer jew f'reġjuni ultraperiferiċi, abbażi ta' servizzi ġodda u inizjattivi fil-komunità;

–  Flessibbiltà tal-ġenerazzjoni u tan-network, interoperabbiltà u sinerġiji bejn is-sorsi, in-networks, l-infrastrutturi u l-atturi tal-enerġija differenti, li jisfruttaw ukoll teknoloġiji speċifiċi;

—  Teknoloġiji, servizzi u soluzzjonijiet li jsaħħu l-pożizzjoni tal-konsumatur biex dan ikun attur attiv fis-suq.

5.2.4.   Bini u Faċilitajiet Industrijali fit-Tranżizzjoni tal-Enerġija

Il-bini u l-installazzjonijiet industrijali qed ikollhom rwol dejjem aktar attiv fl-interazzjoni tagħhom mas-sistema tal-enerġija. Għalhekk, huma jikkostitwixxu elementi kruċjali fit-tranżizzjoni lejn soċjetà newtrali f'termini ta' emissjonijiet tal-karbonju u bbażata fuq enerġija rinnovabbli u effiċjenza akbar fl-użu tal-enerġija.

Il-bini huwa fattur importanti għall-kwalità tal-ħajja taċ-ċittadini. L-integrazzjoni ta' teknoloġiji, tagħmir u sistemi differenti u l-ikkollegar ta' diversi użi tal-enerġija, bini flimkien mal-abitanti u l-utenti tiegħu, tirrappreżenta potenzjal kbir ħafna għall-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima, il-ġenerazzjoni tal-enerġija, l-iffrankar tal-enerġija, il-ħżin tal-enerġija, il-flessibbiltà tas-sistema u t-titjib fl-użu effiċjenti tal-enerġija.

L-industriji, u speċjalment dawk li huma enerġetikament intensivi, jistgħu jkomplu jtejbu l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija, inaqqsu l-konsum tal-enerġija tagħhom u jiffavorixxu l-integrazzjoni ta' sorsi ta' enerġija rinnovabbli. Ir-rwol tal-faċilitajiet industrijali fis-sistema tal-enerġija qed jinbidel, minħabba l-ħtieġa li jitnaqqsu l-emissjonijiet, abbażi ta' elettrifikazzjoni diretta jew indiretta, li hija wkoll sors ta' materjali għall-proċessi tal-produzzjoni (pereżempju l-idroġenu). Kumplessi industrijali u ta' manifattura fejn iseħħu ħafna proċessi differenti ħdejn xulxin jistgħu jottimizzaw l-iskambju ta' flussi ta' enerġija u ta' riżorsi oħrajn (materja prima) bejniethom.

Linji Mifruxa

–  Titjib tal-akkoppjament tas-setturi: Proċessi, sistemi u mudelli ta' negozju li jappoġġjaw il-flessibbiltà u l-effiċjenza tal-flussi tal-elettriku u s-sħana bejn impjant industrijali jew raggruppamenti industrijali u ▌s-sistema tal-enerġija kif ukoll tat-trasport;

–  Għodod u infrastruttura għall-kontroll tal-proċess tal-impjanti ta' produzzjoni biex jottimizzaw il-flussi tal-enerġija u l-materjali fl-interazzjoni mas-sistema tal-enerġija;

–  Proċessi, disinn u materjali rilevanti, inkluż proċessi industrijali b'emissjonijiet baxxi u żero;

–  Flessibbiltà u effiċjenza tal-elettriku, materja prima u sħana fil-pjanti industrijali u s-sistema tal-enerġija;

–  Proċessi, disinn u materjali mtejbin jew ġodda biex l-enerġija (inkluż sħana u kesħa) tintuża, tiġi prodotta jew tinħażen b'mod effiċjenti f'setturi li mhumiex koperti mir-raggruppament "Diġitali, Industrija u Spazju";

–  Strateġiji u teknoloġiji b'emissjonijiet baxxi għar-rivitalizzazzjoni taż-żoni b'intensità ta' faħam u karbonju li jinsabu fi tranżizzjoni;

–  Bini intelliġenti u hubs kbar tal-mobbiltà (portijiet, ajruporti, ċentri tal-loġistika) bħala elementi attivi ta' networks tal-enerġija usa' u ta' soluzzjonijiet innovattivi tal-mobbiltà;

–  It-tfassil, il-kostruzzjoni, l-operar, inkluż tisħin u tkessiħ u ż-żarmar taċ-ċiklu tal-ħajja tal-bini, b'konsiderazzjoni taċ-ċirkolarità, l-enerġija u l-prestazzjoni ambjentali, kif ukoll il-kwalità ambjentali interna, għall-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u r-riżorsi, għall-benesseri u l-impatt fuq is-saħħa tal-abitanti, ir-reżiljenza għat-tibdil fil-klima, il-marka tal-karbonju u r-riċiklaġġ; l-iżvilupp u l-ottimizzazzjoni ta' materjali avvanzati ġodda biex tiżdied il-prestazzjoni tal-enerġija, tal-karbonju u dik ambjentali tal-bini, tul iċ-ċiklu tal-ħajja tagħhom;

–  Mudelli ta' negozju, approċċi u servizzi ġodda għall-finanzjament ta' rinnovazzjoni, it-titjib tal-ħiliet tal-kostruzzjoni, l-involviment tal-persuni li jgħixu fil-bini u atturi tas-suq oħrajn, filwaqt li jiġu indirizzati l-faqar enerġetiku u l-attivitajiet prenominattivi;

–  Prestazzjoni tal-enerġija tat-teknoloġiji ta' monitoraġġ u kontroll tal-bini għall-ottimizzazzjoni tal-konsum u l-produzzjoni tal-enerġija tal-bini kif ukoll l-interazzjoni tagħhom mas-sistema tal-enerġija ġenerali;

–  Għodod u tagħmir intelliġenti għall-kisbiet tal-effiċjenza enerġetika fil-bini;

–  Proċessi ta' rinnovazzjoni ta' bini eżistenti lejn "Bini b'użu ta' Kważi Żero Enerġija" u teknoloġiji innovattivi; inkluż aspetti soċjali, pereżempju l-għoti tas-setgħa liċ-ċittadini, u s-sensibilizzazzjoni u l-involviment tal-konsumaturi.

5.2.5.   Komunitajiet u Bliet

Huwa stmat li sal-2050, aktar minn 80 % tal-popolazzjoni tal-UE se tkun qed tgħix f'żoni urbani, li tikkonsoma l-parti l-kbira tar-riżorsi disponibbli, inkluż l-enerġija, u peress li dawn huma żoni partikolarment vulnerabbli għat-tibdil meteoroloġiku avvers, b'impatti li diġà qed jaggravaw minħabba t-tibdil fil-klima u d-diżastri naturali u li se jkomplu jaggravaw fil-futur. Sfida ewlenija hija li tiżdied b'mod sinifikanti l-effiċjenza ġenerali fl-użu tal-enerġija u tar-riżorsi kif ukoll ir-reżiljenza għat-tibdil fil-klima tal-komunitajiet u l-bliet Ewropej f'approċċ sistematiku u olistiku, iffukat fuq l-istokk tal-bini, is-sistemi tal-enerġija, il-mobbiltà, it-tibdil fil-klima, il-migrazzjoni, kif ukoll l-ilma, il-ħamrija, il-kwalità tal-arja, l-iskart u l-istorbju, b'kont meħud tal-wirt kulturali Ewropew, il-ġestjoni tat-turiżmu sostenibbli, ix-xjenzi soċjali, ix-xjenzi umanistiċi u l-aspetti artistiċi, inkluż l-istil tal-ħajja. Is-sinerġiji ma' politika u azzjonijiet urbani ffinanzjati mill-FEŻR jenħtieġ li jiġu investigati u sfruttati.

Linji Mifruxa

–  Sistemi ta' enerġija/mobbiltà tal-bliet/tad-distretti lejn il-varar fl-UE kollha ta' Distretti b'Enerġija Pożittiva li huma newtrali f'termini ta' emissjonijiet tal-karbonju, u mobbiltà u loġistika b'emissjonijiet żero sal-2050, li jagħtu spinta lill-kompetittività globali ta' soluzzjonijiet integrati tal-UE;

–  Ippjanar urban sistemiku, ▌sistemi u servizzi ta' infrastruttura inkluż interfaċċi reċiproċi u interoperabbiltà, standardizzazzjoni, soluzzjonijiet ibbażati fuq in-natura u l-użu ta' teknoloġiji diġitali u data u servizzi bbażati fl-ispazju, b'kont meħud tal-effetti previsti tat-tibdil fil-klima u l-integrazzjoni tar-reżiljenza għat-tibdil fil-klima u l-influwenza fuq il-kwalità tal-arja u tal-ilma;

–  Kwalità ta' ħajja għaċ-ċittadini, enerġija u mobbiltà multimodali sikuri, flessibbli, aċċessibbli u affordabbli, innovazzjoni soċjali urbana u involviment taċ-ċittadini, kapaċità ċirkolari u riġenerattiva tal-ibliet, metaboliżmu urban u impronta ambjentali iżgħar u anqas tniġġis;

–  Aġenda ta' riċerka dwar il-bliet globali; żvilupp tal-istrateġija dwar il-mitigazzjoni, l-adattament u r-reżiljenza, ippjanar spazjali u proċessi tal-ippjanar rilevanti oħrajn.

5.2.6.   Kompetittività Industrijali fit-Trasport

It-tranżizzjoni lejn teknoloġiji, konnettività u awtomatizzazzjoni nodfa se tiddependi fuq id-disinn u l-manifattura f'waqthom ta' inġenji tal-ajru, vetturi u bastimenti li jiżviluppaw teknoloġiji u kunċetti rivoluzzjonarji ġodda, jintegraw teknoloġiji differenti u jaċċelleraw l-introduzzjoni u l-kummerċjabbiltà tagħhom. Aktar kumdità, effiċjenza, affordabbiltà, filwaqt li jiġi minimizzat l-impatt taċ-ċiklu tal-ħajja fuq l-ambjent, is-saħħa tal-bniedem u fuq l-użu tal-enerġija, jibqgħu għanijiet ta' importanza kbira ħafna. Infrastruttura tat-trasport li hija innovattiva u b'kapaċità kbira hija essenzjali għall-funzjonament kif suppost tal-mezzi tat-trasport kollha fid-dawl tad-domanda akbar tal-mobbiltà u reġimi tat-teknoloġija li jinbidlu malajr. Approċċ integrat għall-infrastruttura u l-iżvilupp ta' vetturi/bastimenti/inġenji tal-ajru jistħoqqlu attenzjoni partikolari wkoll sabiex jiġu pprovduti servizzi ta' mobbiltà ta' kwalità għolja u jiġi minimizzat l-impatt ambjentali, ekonomiku u soċjali tal-enerġija.

Linji Mifruxa

–  L-amalgamazzjoni tat-tfassil, l-iżvilupp u l-wiri, il-manifattura, l-operazzjonijiet, l-istandardizzazzjoni, iċ-ċertifikazzjoni u r-regolamenti u l-integrazzjoni (inkluż l-integrazzjoni bejn it-tfassil diġitali u l-manifattura diġitali) ta' vetturi/bastimenti/inġenji tal-ajru fiżiċi u diġitali;

–  Kunċetti u tfassil ta' vetturi/bastimenti/inġenji tal-ajru, inkluż il-partijiet ta' rikambju tagħhom u aġġornamenti ta' software u tat-teknoloġija, soluzzjonijiet tas-software; l-użu ta' materjali u strutturi mtejba, ir-riċiklaġġ/l-użu mill-ġdid tal-materjali; effiċjenza, ħżin u rkupru tal-enerġija, karatteristiċi ta' sikurezza u sigurtà b'kunsiderazzjoni tal-ħtiġijiet tal-utenti, b'impatt iżgħar fuq il-klima, l-ambjent u s-saħħa, inkluż l-kwalità tal-istorbju u l-arja;

–  Teknoloġiji u sottosistemi on-board, inkluż funzjonijiet awtomatizzati għall-modi kollha tat-trasport, b'konsiderazzjoni tal-ħtiġijiet ta' interfaċċa tal-infrastruttura rilevanti u l-esplorazzjoni; sinerġiji teknoloġiċi bejn il-modi; sistemi ta' trasport multimodali; sistemi ta' sikurezza/evitar ta' aċċidenti u titjib taċ-ċibersigurtà; sfruttar tal-progress fit-teknoloġiji tal-informazzjoni u l-intelliġenza artifiċjali; l-iżvilupp tal-interfaċċja bniedem-magna;

–  Materjali, tekniki u metodi ta' kostruzzjoni ġodda, operazzjonijiet u manutenzjoni tal-infrastrutturi, li jiżguraw d-disponibbiltà ta' network affidabbli, interfaċċji intermodali u interoperabbiltà multimodali, sikurezza tal-forza tax-xogħol, u approċċ taċ-ċiklu tal-ħajja sħiħ;

–  Indirizzar ta' kwistjonijiet ta' amalgamazzjoni tat-tfassil u l-iżvilupp ta' infrastruttura fiżika u diġitali, il-manutenzjoni tal-infrastruttura, ir-riġenerazzjoni u l-aġġornament tal-integrazzjoni, l-interoperabbiltà u l-intermodalità tat-trasport, reżiljenza għal avvenimenti ta' temp estrem, inkluż adattament għat-tibdil fil-klima.

5.2.9.  Trasport u Mobbiltà Nodfa, Sikuri u Aċċessibbli

Sabiex l-UE tilħaq l-għanijiet tal-kwalità tal-arja, tal-klima u tal-enerġija tagħha, inkluż l-ilħiq ta' emissjonijiet netti żero sal-2050 kif ukoll tnaqqis fl-istorbju, jeħtieġ kunsiderazzjoni mill-ġdid tas-sistema tal-mobbiltà kollha inkluż il-ħtiġijiet u l-imġiba tal-utenti, il-vetturi, il-karburanti, l-infrastrutturi kif ukoll soluzzjonijiet ġodda ta' mobbiltà. Dan se jkun jirrikjedi wkoll il-varar ta' enerġiji alternattivi ta' emissjonijiet baxxi u l-użu mis-suq ta' vetturi/bastimenti/inġenji tal-ajru ta' żero emissjonijiet. Flimkien mal-effetti ▌tal-emissjonijiet ta' gass b'effett serra, it-trasport jikkontribwixxi b'mod sinifikanti għal arja ta' kwalità baxxa u għall-istorbju fl-Ewropa, b'konsegwenzi negattivi għas-saħħa taċ-ċittadini u għall-ekosistemi. Abbażi tal-progress li sar b'rabta mal-elettrifikazzjoni u l-użu ta' batteriji u ċelloli tal-karburant għal karozzi, xarabanks u vetturi ħfief, akkumpanjati mal-istandards adegwati, huwa essenzjali li jitħaffef il-pass tar-riċerka u ta' soluzzjonijiet innovattivi b'livell baxx ta' emissjonijiet għal applikazzjonijiet oħrajn tat-triq (kowċis għal distanzi twal, vetturi tat-trasport tal-merkanzija tqal u trakkijiet) u setturi oħrajn tat-trasport bħall-avjazzjoni, il-ferroviji, it-trasport marittimu u n-navigazzjoni fl-ilmijiet interni ▌. Ir-riċerka dwar is-sikurezza tat-trasport għandha l-għan li tnaqqas ir-rati ta' inċidenti, fatalitajiet u mwiet f'kull mod ta' trasport u fis-sistema kollha tat-trasport billi tikkontribwixxi għall-għarfien u t-trawwim tal-kuxjenza u billi tiżviluppa teknoloġiji, prodotti, servizzi u soluzzjonijiet li jirrikonċiljaw is-sikurezza, l-effiċjenza, l-iffaċilitar tal-użu għall-utenti u t-tibdil fil-klima.

Linji Mifruxa

–  L-elettrifikazzjoni tal-modi tat-trasport kollha ▌li tinkludi batteriji, ċelloli tal-karburant, teknoloġiji ibridi ġodda għall-motopropulsjoni u s-sistemi awżiljari ta' vetturi/bastimenti/inġenji tal-ajru, iċċarġjar/riforniment tal-karburant rapidi, ħsad tal-enerġija u interfaċċji aċċessibbli faċilment u faċli biex jintużaw mill-utent mal-infrastruttura tal-iċċarġjar/riforniment tal-karburant, u li tiżgura interoperabbiltà u forniment ta' servizzi bla xkiel; L-iżvilupp u l-varar ta' batteriji kompetittivi, sikuri, ta' prestazzjoni għolja u sostenibbli għal vetturi b'emissjonijiet baxxi jew emissjonijiet żero, b'kunsiderazzjoni tal-kondizzjonijiet kollha tal-użu u dan matul il-fażijiet differenti taċ-ċiklu tal-ħajja tagħhom; l-iżvilupp u l-varar ta' batteriji kompetittivi, sikuri, ta' prestazzjoni għolja u sostenibbli għal vetturi b'emissjonijiet baxxi jew żero emissjonijiet;

–  L-użu ta' karburanti sostenibbli ġodda u alternattivi, inkluż bijokarburanti u vetturi/bastimenti/inġenji tal-ajru ġodda, sikuri u intelliġenti għal xejriet ta' mobbiltà eżistenti u futuri u infrastruttura ta' appoġġ b'impatt imnaqqas fuq l-ambjent u s-saħħa pubblika; komponenti u sistemi speċjalizzati għal soluzzjonijiet li jiffavorixxu l-ambjent (pereżempju sistemi avvanzati ta' ġbir tad-data, eċċ), teknoloġiji u soluzzjonijiet ibbażati fuq l-utent għall-interoperabbiltà u l-forniment ta' servizzi bla xkiel;

–  Mobbiltà sikura, aċċessibbli, inklussiva u affordabbli, li tnaqqas l-impatt dannuż waqt li ssaħħaħ l-impatt pożittiv tal-mobbiltà fuq il-koeżjoni soċjali, l-ambjent u s-saħħa tal-bniedem, inkluż bidla lejna modi ta' trasport li jniġġsu anqas u skemi ta' kondiviżjoni; Kwalità tal-ħajja għaċ-ċittadini, innovazzjoni soċjali urbana; l-interess li jitnaqqsu jew jiġu eliminati l-aċċidenti jew il-korrimenti fit-trasport bit-triq.

–  Sistemi ta' mobbiltà reżiljenti għat-tibdil fil-klima, inkluż infrastrutturi u loġistika, sabiex tkun żgurata konnettività aħjar għall-persuni u l-oġġetti, kemm fuq distanzi twal kif ukoll qosra;

–  Analiżi sistematika ta' xejriet ġodda ta' mobbiltà u l-impatt tagħhom fuq it-trasport u ċ-ċittadini.

5.2.8.  Mobbiltà Intelliġenti

Il-mobbiltà intelliġenti se tgħin sabiex tiġi żgurata l-mobbiltà minn bieb għal bieb effiċjenti, sikura u reżiljenti u l-komponenti kollha tagħha, partikolarment bl-użu ta' teknoloġiji diġitali, in-navigazzjoni bis-satellita avvanzata (EGNOS/Galileo) u l-intelliġenza artifiċjali. Teknoloġiji ġodda se jgħinu jottimizzaw l-użu u l-effiċjenza tal-infrastruttura u n-networks tat-trasport, filwaqt li jtejbu l-multimodalità u l-konnettività u joħolqu trasport tal-merkanzija aktar effiċjenti u katina tal-provvista loġistika li se jsaħħu l-kompetittività tal-UE. Teknoloġiji ġodda se jikkontribwixxu wkoll biex tiżdied l-affidabbiltà, tiġi ottimizzata l-ġestjoni tat-traffiku u biex ikunu possibbli soluzzjonijiet u servizzi tat-trasport innovattivi, biex b'hekk jitnaqqsu l-konġestjoni u l-impatti ambjentali negattivi, filwaqt li jkunu pprovduti mobbiltà u servizzi ta' loġistika aħjar għaċ-ċittadini u n-negozji li jtejbu l-aċċessibbiltà u l-inklużjoni soċjali. Mobbiltà konnessa u awtomatizzata flimkien mal-infrastruttura abilitanti se jtejbu l-effiċjenza u s-sikurezza fil-modi tat-trasport kollha.

Linji Mifruxa

–  Ġestjoni diġitali tan-networks u tat-traffiku: sistemi ta' appoġġ għad-deċiżjonijiet avvanzati; ġestjoni tat-traffiku tal-ġenerazzjoni li jmiss (inkluż network multimodali u ġestjoni tat-traffiku); kontribuzzjoni għal mobbiltà kontinwa, multimodali u interkonnessa għall-passiġġieri u l-merkanzija; użu u limitazzjonijiet tal-big data; użu ta' pożizzjonament/navigazzjoni tas-satellita innovattivi (EGNOS/Galileo);

–  Ajru Uniku Ewropew: soluzzjonijiet abbord u fuq l-art għal livelli simultanjament ogħla ta' awtomatizzazzjoni, konnettività, sikurezza, interoperabbiltà, prestazzjoni, tnaqqis tal-emissjonijiet u servizz;

–  Teknoloġiji u operazzjonijiet ferrovjarji għal sistema ferrovjarja ta' kapaċità għolja, silenzjuża, interoperabbli u awtomatizzata;

–  Soluzzjonijiet intelliġenti ta' tbaħħir għal operazzjonijiet aktar sikuri u effiċjenti fuq l-ilma.

–  Hubs ta' mobbiltà kbar (pereżempju stazzjonijiet tal-ferrovija, portijiet, ajruporti, ċentri tal-loġistika) bħala elementi attivi ta' soluzzjonijiet innovattivi tal-mobbiltà;

–  Teknoloġiji u operazzjonijiet fuq l-ilma għal sistemi tat-trasport sikuri u awtomatizzati li jisfruttaw l-opportunitajiet ipprovduti mit-trasport fuq l-ilma;

–  Sistemi u servizzi ta' mobbiltà konnessi, kooperattivi, interoperabbli u awtomatizzati, inkluż soluzzjonijiet teknoloġiċi u kwistjonijiet mhux teknoloġiċi, bħal bidliet fl-imġiba tal-utent u fix-xejriet tal-mobbiltà.

5.2.6.  Ħażna tal-Enerġija

Soluzzjonijiet ta' ħżin massiv, intelliġenti, ikkonċentrat u deċentralizzat (li jinkludu teknoloġiji kimiċi, elettrokimiċi, elettriċi, mekkaniċi u termali u teknoloġiji fixkiela ġodda) għas-sistema tal-enerġija se jżidu l-effiċjenza, il-flessibbiltà, l-indipendenza teknoloġika u l-aċċessibbiltà, kif ukoll is-sigurtà tal-provvista. It-trasport b'emissjonijiet baxxi u dekarbonizzat se jirrikjedi sehem li qed jikber ta' vetturi elettriċi u/jew li jaħdmu b' karburanti alternattivi, b'batteriji bi prestazzjoni aħjar u impatt ambjentali baxx li huma orħos, eħfef, b'livell riċiklabbli għoli u li jistgħu jintużaw mill-ġdid, kif ukoll forniment lokali ta' karburanti alternattivi/rinnovabbli bħall-idroġenu, inkluż idroġenu bbażat fuq sorsi ta' enerġija rinnovabbli u soluzzjonijiet innovattivi għall-ħżin fis-sit. Opzjonijiet għas-soluzzjonijiet ta' ħżin tal-enerġija fuq skala kbira b'mod sostenibbli u kosteffiċjenti huma essenzjali biex is-sistema tal-enerġija tiġi ottimizzata u bbilanċjata fis-setturi kollha tal-produzzjoni, l-infrastruttura sal-applikazzjonijiet tal-utent aħħari. Għandha tingħata attenzjoni għar-riskji tal-ħżin tal-enerġija u għal effetti sekondarji oħrajn mhux mixtieqa.

Linji Mifruxa

–  Teknoloġiji li jinkludu karburanti likwidi u gassużi rinnovabbli u l-katini ta' valur assoċjati magħhom, u wkoll teknoloġiji fixkiela, għal ħtiġijiet ta' ħżin tal-enerġija minn dawk ta' kuljum sa dawk staġjonali, inkluż l-impatti tagħhom fuq l-ambjent u l-klima;

–  Batteriji intelliġenti, sostenibbli u durabbli u l-katina tal-valur tal-UE, inkluż l-użu ta' soluzzjonijiet b'materjali avvanzati, disinn, teknoloġiji tal-produzzjoni ta' ċelluli tal-batteriji fuq skala kbira u effiċjenti fl-użu tal-enerġija, metodi tal-użu mill-ġdid u tar-riċiklaġġ kif ukoll operazzjoni effiċjenti f'temperaturi baxxi u ħtiġijiet ta' standardizzazzjoni;

–  Idroġenu, b'mod partikolari b'livell baxx ta' karbonju u rinnovabbli, inkluż ċelluli tal-karburant, u l-katina tal-valur tal-UE mit-tfassil sal-użu aħħari f'diversi applikazzjonijiet.

6.  CLUSTER "IKEL, BIJOEKONOMIJA, RIŻORSI NATURALI, AGRIKOLTURA U AMBJENT";

6.1.   Raġunament

L-attivitajiet tal-bniedem qed jagħmlu pressjonijiet dejjem akbar fuq il-ħamrija, l-ibħra u l-oċeani, l-ilma, l-arja, il-bijodiversità u riżorsi naturali oħrajn. In-nutriment tal-popolazzjoni umana dejjem akbar tal-pjaneta huwa direttament dipendenti fuq is-saħħa tas-sistemi u r-riżorsi naturali. Lil hinn mill-valur intrinsiku tagħha, ekosistema prosperuża u li tiffunzjona hija l-bażi essenzjali ta' kull użu tar-riżorsi. Madankollu, ikkombinata mat-tibdil fil-klima, id-domanda dejjem akbar tal-bnedmin għar-riżorsi naturali toħloq pressjonijiet ambjentali li jmorru lil hinn sew minn livelli sostenibbli, li jaffettwaw l-ekosistemi u l-kapaċità tagħhom li jipprovdu servizzi għall-benesseri tal-bniedem. Il-kunċetti tal-ekonomija ċirkolari, il-bijoekonomija sostenibbli(21) u l-ekonomija blu(22) jipprovdu opportunità sabiex jinħoloq bilanċ bejn l-għanijiet ambjentali, soċjali u ekonomiċi u sabiex l-attivitajiet tal-bniedem jaqbdu l-mogħdija li twassal għas-sostenibbiltà.

L-ilħuq tal-għanijiet tal-iżvilupp sostenibbli, il-garanzija tal-produzzjoni u l-konsum ta' ikel sikur u bnin, il-promozzjoni ta' prattiki sostenibbli fl-agrikoltura, l-akkwakultura, is-sajd u l-forestrija, l-iżgurar ta' aċċess għal ilma, ħamrija u arja nodfa għal kulħadd, it-tindif tal-ibħra, ▌l-oċeani, u l-ilmijiet interni, il-preservazzjoni u r-restawr tas-sistemi naturali vitali tal-pjaneta u l-ambjent jirrikjedu li aħna nisfruttaw il-potenzjal tar-riċerka u l-innovazzjoni. Iżda l-mogħdijiet għat-tranżizzjoni lejn is-sostenibbiltà u l-mezzi biex jiġu megħluba ostakli reżiljenti bilkemm huma mifhuma. It-tranżizzjoni lejn konsum u produzzjoni sostenibbli u t-tiġdid tas-saħħa planetarja jirrikjedu investiment f'riċerka u teknoloġiji, prodotti u servizzi ġodda ta' kwalità għolja, mudelli ta' negozju ġodda, u innovazzjoni soċjali, territorjali u ambjentali. Dan joħloq opportunitajiet ġodda għal bijoekonomija Ewropea sostenibbli, reżiljenti, innovattiva u responsabbli, filwaqt li jagħti spinta lill-effiċjenza fl-użu tar-riżorsi, il-produttività u l-kompetittività, ▌jiġġenera impjiegi u tkabbir ġodda u ekoloġiċi u jkabbar l-inklużjoni soċjali.

Huwa essenzjali għall-Ewropa li tuża r-riżorsi naturali tagħha b'mod aktar effiċjenti u b'mod sostenibbli.

L-attivitajiet se jibnu bażi tal-għarfien u jwasslu soluzzjonijiet sabiex: ir-riżorsi naturali mill-art u l-baħar(23) jiġu protetti kif ukoll ġestiti u użati b'mod sostenibbli - u jissaħħaħ ir-rwol tas-sistemi terrestri u akkwatiċi bħala bjar tal-karbonju; tiġi protetta l-bijodiversità, ikunu żgurati s-servizzi tal-ekosistemi u tiġi żgurata s-sigurtà alimentari u dik nutrizzjonali, filwaqt li jiġu provduti dieti sikuri, bnini u nutrittivi; tiġi aċċelerata t-tranżizzjoni minn ekonomija lineari bbażata fuq karburanti fossili għal ekonomija ċirkolari effiċjenti fl-użu tar-riżorsi, reżiljenti, b'emissjonijiet baxxi, u b'emissjonijiet baxxi tal-karbonju, u li tappoġġa l-iżvilupp ta' bijoekonomija sostenibbli u tal-ekonomija blu; u jiġu żviluppati żoni rurali, muntanjużi, kostali u urbani reżiljenti u vibranti.

Dawn l-attivitajiet se jgħinu fiż-żamma u t-tisħiħ ▌tal-bijodiversità u se jiżguraw il-forniment fit-tul ta' servizzi tal-ekosistemi, bħall-adattament għat-tibdil fil-klima u l-mitigazzjoni tiegħu u s-sekwestru tal-karbonju (kemm fuq l-art, kif ukoll fuq il-baħar). Dawn se jgħinu jnaqqsu l-gassijiet b'effett ta' serra (GHG) u emissjonijiet oħrajn, l-iskart u t-tniġġis mill-produzzjoni primarja (kemm dik terrestri kif ukoll dik akkwatika), l-użu ta' sustanzi perikolużi, l-ipproċessar, il-konsum u attivitajiet oħrajn tal-bniedem. Dawn se jiskattaw investimenti, biex tiġi appoġġata t-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari, bijoekonomija sostenibbli u ekonomija blu, filwaqt li jipproteġu s-saħħa u l-integrità ambjentali.

L-attivitajiet se irawmu wkoll approċċi parteċipatorji lejn ir-riċerka u l-innovazzjoni, inkluż approċċ li jinvolvi diversi atturi u ser jiżviluppaw sistemi tal-għarfien u l-innovazzjoni fil-livelli lokali, reġjonali, nazzjonali u dak Ewropew. L-innovazzjoni soċjali bl-involviment taċ-ċittadini u l-fiduċja fl-innovazzjoni se tkun kruċjali biex jitħeġġu xejriet u ħiliet ġodda ta' governanza, produzzjoni u konsum.

Minħabba li dawn l-isfidi huma kumplessi, interkonnessi u globali fin-natura tagħhom, l-attivitajiet se jsegwu approċċ sistemiku, b'kooperazzjoni mal-Istati Membri u s-sħab internazzjonali, ma' sorsi ta' finanzjament oħrajn u ma' inizjattivi ta' politika oħrajn. Dan se jinvolvi l-isfruttament immexxi mill-utenti ta' sorsi ta' big data ambjentali, bħal dawk minn Copernicus, EGNOS/Galileo, INSPIRE, EOSC, GEOSS, CEOS, EMODnet.

L-attivitajiet tar-riċerka u innovazzjoni skont dan ir-Raggruppament jikkontribwixxu b'mod partikolari għall-implimentazzjoni tal-għanijiet ta': il-Programm ta' Azzjoni Ambjentali, il-Politika Agrikola Komuni, il-politika Komuni tas-Sajd, il-leġiżlazzjoni rigward il-Liġi dwar l-Ikel, il-politika Marittima, il-Pjan ta' Azzjoni għal Ekonomija Ċirkolari, l-Istrateġija tal-UE dwar il-Bijoekonomija, ▌l-Istrateġija dwar il-Bijodiversità, il-qafas ta' politika dwar għall-klima u l-enerġija għall-2030 u l-viżjoni fuq terminu twil tal-UE għan-newtralità f'termini ta' emissjonijiet tal-karbonju għall-2050(24), il-Politika tal-UE dwar l-Artiku kif ukoll id-dispożizzjonijiet legali tal-UE dwar it-tnaqqis tat-tniġġis tal-arja. Lil hinn mis-sorsi ġenerali ta' parir estern, se jintalbu konsultazzjonijiet speċifiċi mill-Kumitat Permanenti dwar ir-Riċerka Agrikola (KPRA).

L-attivitajiet se jikkontribwixxu direttament għall-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli (SDG) li ġejjin, b'mod partikolari: SDG 2 – Ebda Ġuħ; SDG 3 – Saħħa Tajba u Benesseri; SDG 6 – Ilma Nadif u Sanità; SDG 8 – Xogħol Diċenti u Tkabbir Ekonomiku; SDG 9 – Industrija, Innovazzjoni u Infrastruttura; SDG 11 – Bliet u Komunitajiet Sostenibbli; SDG 12 – Konsum Responsabbli u Produzzjoni; SDG 13 – Azzjoni Klimatika; SDG 14 – Il-Ħajja Taħt l-Ilma; SDG 15 – Il-Ħajja fuq l-Art.

6.2.   Oqsma ta' intervent

6.2.1.   Osservazzjoni Ambjentali

Il-kapaċità li jiġi osservat l-ambjent(25), inkluż osservazzjoni mill-ispazju, osservazzjoni fuq il-post (ajru, baħar, art), u osservazzjonijiet taċ-ċittadini, tirfed ir-riċerka u l-innovazzjoni għall-użu sostenibbli u l-monitoraġġ ta' ikel u riżorsi naturali, il-bijomonitoraġġ u l-monitoraġġ ambjentali. Il-kopertura spazjotemporali mtejba u intervalli ta' teħid tal-kampjuni b'kost ridott, kif ukoll l-aċċess għal big data u l-integrazzjoni minn sorsi multipli jipprovdu modi ġodda ta' monitoraġġ, fehim u tbassir tas-sistema tad-Dinja. Ir-riċerka u l-innovazzjoni huma meħtieġa biex jiġu żviluppati metodi u teknoloġiji biex tittejjeb il-kwalità kif ukoll biex jiġu ffaċilitati l-aċċess u l-użu tad-data.

Linji Mifruxa

–  Approċċi xprunati mill-utenti, u approċċi sistemiċi, inkluż data miftuħa, data ambjentali u informazzjoni għal immudellar kumpless u sistemi predittivi, opportunitajiet kummerċjali mill-isfruttament u l-ivvalorizzar ta' data eżistenti u dik ġdida;

–  Żvilupp ulterjuri ta' portafoll ta' prodotti u servizzi għal osservazzjonijiet ambjentali;

–  L-istatus tal-bijodiversità, il-protezzjoni tal-ekosistema, il-mitigazzjoni u l-adattament tat-tibdil fil-klima, is-sigurtà alimentari, l-agrikoltura u l-forestrija, l-użu tal-art u l-bidla fl-użu tal-art, l-iżvilupp urban u periurban, il-ġestjoni tar-riżorsi naturali, il-ġestjoni u l-konservazzjoni tar-riżorsi tal-baħar u tal-oċeani, is-sigurtà marittima, tendenzi ambjentali fuq medda twila ta' żmien, bidliet fil-varjabbiltà staġjonali, tibdil fl-arja ambjentali u t-tibdil atmosferiku, u dominji rilevanti oħrajn;

–  Applikazzjonijiet orjentati lejn l-utent, li għandhom jitwasslu permezz tal-inizjattiva EuroGEOSS, inkluż l-aġġornament tagħhom, biex isir kontribut għall-preservazzjoni u l-ġestjoni tar-riżorsi naturali Ewropej (inkluż l-esplorazzjoni ta' materja prima) u s-servizzi tal-ekosistemi, u l-katina tal-valur relatata magħhom;

–  Implimentazzjoni ta' Sistema tas-Sistemi għall-Osservazzjoni Globali tad-Dinja tal-inizjattiva GEO (Grupp dwar l-Osservazzjonijiet tad-Dinja).

6.2.2.   Il-Bijodiversità u r-Riżorsi Naturali

Jeħtieġ fehim, preservazzjoni u ġestjoni mtejbin tal-bijodiversità u l-ekosistemi, is-servizzi multipli li dawn jipprovdu (f'kuntest tal-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima u l-mitigazzjoni tal-impatti tagħha) u l-"konfini" planetarji, kif ukoll soluzzjonijiet li jisfruttaw is-setgħa u l-kumplessità tan-natura, sabiex jiġu indirizzati l-isfidi tas-soċjetà, tissaħħaħ is-sostenibbiltà u jintlaħaq l-għan tal-UE "Ngħixu tajjeb, fil-limiti tal-pjaneta tagħna" sal-2050 kif inhu stipulat fis-7 Programm ta' Azzjoni Ambjentali tal-UE. ▌Tul il-ktajjen tal-valur kollha, trid tingħata l-kunsiderazzjoni dovuta għall-impatti upstream potenzjali. Il-kooperazzjoni u l-kontribuzzjoni internazzjonali lejn sforzi u inizjattivi internazzjonali, bħall-Pjattaforma Intergovernattiva tal-Politika tax-Xjenza dwar il-Bijodiversità u s-servizzi Ekosistemiċi (IPBES), huma essenzjali għall-kisba tal-għanijiet f'dan il-qasam. Jeħtieġ li nifhmu aħjar il-governanza tat-tranżizzjoni lejn is-sostenibbiltà fis-sistema ekonomika, soċjali u naturali, mil-livell lokali għal dak globali.

Linji Mifruxa

–  L-istat u l-valur tal-bijodiversità, l-ekosistemi terrestri, tal-ilma ħelu u marini, il-kapital naturali u s-servizzi tal-ekosistemi, inkluż ekosistemi agrikoli u l-mikrobijoma;

–  Approċċi olistiċi u sistemiċi fi ħdan qafas soċjoekoloġiku għar-rabtiet bejn il-bijodiversità, l-ekosistemi u s-servizzi tal-ekosistemi u r-relazzjonijiet ta' kawżalità tagħhom mal-muturi tal-bidla, fi skali u f'attivitajiet ekonomiċi differenti, inkluż l-aspetti soċjoekonomiċi u l-governanza tal-proċessi ta' tranżizzjoni lejn is-sostenibbiltà;

–  L-immudellar tat-tendenzi u x-xenarji integrati għall-bijodiversità, is-servizzi tal-ekosistemi u l-kwalità ta' ħajja tajba fi skali u orizzonti differenti; il-kontribuzzjoni potenzjali ta' bijotopi u ekosistemi bħala bjar tal-karbonju f'diversi xenarji ta' tibdil fil-klima; kunflitti ta' interess potenzjali fl-użu ta' riżorsi naturali u s-servizzi;

–  L-ekotossikoloġija ta' komposti u sustanzi niġġiesa ġodda, l-interazzjonijiet tagħhom, inkluż effetti mħallta, u l-imġiba ambjentali tagħhom, u ċ-ċrieki bijokimiċi mibdulin bit-tibdil fil-klima, ir-restawr ta' żoni degradati;

–  L-integrazzjoni tas-servizzi tal-bijodiversità u tal-ekosistemi f'oqfsa ta' teħid ta' deċiżjonijiet u sistemi ta' kontabbiltà tal-gvernijiet u n-negozji, kif ukoll il-kwantifikazzjoni tal-benefiċċji ekoloġiċi, ekonomiċi u soċjetali;

–  Soluzzjonijiet adattabbli u multifunzjonali bbażati fin-natura, li jindirizzaw l-isfidi f'żoni urbani u periurbani, fiż-żoni rurali u kostali u muntanjużi marbutin mat-tibdil fil-klima, id-diżastri naturali, it-telf tal-bijodiversità, id-degradazzjoni tal-ekosistemi, it-tniġġis, il-koeżjoni soċjali u s-saħħa u l-benesseri taċ-ċittadini;

–  Approċċi ta' laboratorji ħajjin b'diversi atturi li jinvolvu lill-awtoritajiet, lill-partijiet ikkonċernati u lis-soċjetà ċivili fil-kodisinn u l-koħolqien ta' soluzzjonijiet sistemiċi għall-preservazzjoni, ir-restawr u l-użu sostenibbli tal-kapital naturali, u l-governanza tat-tranżizzjoni lejn is-sostenibbiltà u għażliet ta' ġestjoni sostenibbli f'attivitajiet ekonomiċi fi ċrieki tal-valur sħiħ f'kundizzjonijiet ambjentali, ekonomiċi u soċjali differenti.

6.2.3.   Agrikoltura, Forestrija u Żoni Rurali

Agrikoltura u forestrija reżiljenti u sostenibbli jipprovdu benefiċċji ekonomiċi, ambjentali u soċjali u huma prerekwiżiti għal sigurtà alimentari ▌kontinwa. Dawn jikkontribwixxu fi ktajjen ta' valur dinamiċi, iġestixxu l-art u r-riżorsi naturali, u jipprovdu wkoll firxa ta' oġġetti pubbliċi vitali inkluż is-sekwestru tal-karbonju, il-preservazzjoni tal-bijodiversità, id-dakkir u s-saħħa pubblika. Huma meħtieġa approċċi integrati u bbażati fuq il-post għall-promozzjoni tal-funzjonijiet multipli tal-(eko)sistemi agrikoli u tal-foresti b'konsiderazzjoni tal-kuntest li qed jinbidel għall-produzzjoni primarja, b'mod partikolari b'rabta mat-tibdil fil-klima u l-ambjent, id-disponibbiltà tar-riżorsi, id-demografija u x-xejriet tal-konsum. Il-kwalità u s-sikurezza tal-prodotti agrikoli għandhom jiġu żgurati biex tiżdied il-fiduċja tal-konsumaturi. Is-saħħa tal-pjanti u s-saħħa u t-trattament xieraq tal-annimali għandhom jiġu żgurati wkoll. Huwa neċessarju wkoll li tiġi indirizzata d-dimensjoni spazjali, soċjoekonomika u kulturali tal-attivitajiet agrikoli u tal-forestrija u li jiġi mobilizzat il-potenzjal taż-żoni rurali u kostali.

Linji Mifruxa

–  Metodi, teknoloġiji u għodod għal agrikoltura u forestrija sostenibbli, reżiljenti u produttivi, inkluż l-adattament għat-tibdil fil-klima;

–  Il-ġestjoni sostenibbli u l-użu effiċjenti tar-riżorsi naturali (eż. il-ħamrija, l-ilma, in-nutrijenti u l-bijodiversità, inkluż ir-riżorsi ġenetiċi) fl-agrikoltura u l-forestrija; alternattivi għal riżorsi mhux rinnovabbli u l-adozzjoni tal-prinċipji tal-ekonomija ċirkolari, inkluż permezz tar-riċiklaġġ u l-użu mill-ġdid tal-iskart u l-prodotti sekondarji;

–  L-impatt klimatiku u ambjentali tal-attivitajiet fis-settur primarju; il-potenzjal tal-agrikoltura u l-forestrija bħala bjar tal-karbonju u għall-mitigazzjoni tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra, inkluż l-approċċi lejn l-emissjonijiet negattivi; żieda fl-adattabbiltà tal-produzzjoni primarja għat-tibdil fil-klima;

–  Approċċi integrati biex jiġu ttrattati pesti u mard tal-pjanti; kontroll tal-mard kontaġġjuż u żoonotiku tal-annimali u t-trattament xieraq tal-annimali; strateġiji ta' prevenzjoni, kontroll u dijanjostiċi u alternattivi għall-użu ta' pestiċidi, antibijotiċi u sustanzi oħrajn ukoll biex tiġi trattata r-reżistenza;

–  Ir-reżistenza għall-antimikrobiċi u t-theddid mill-perikli bijoloġiċi u agrokimiċi, inkluż il-pestiċidi, kif ukoll il-kontaminanti kimiċi li jindirizzaw ir-rabtiet bejn is-saħħa tal-pjanti, l-annimali, l-ekosistemi u s-saħħa pubblika minn perspettivi ta' Saħħa Waħda u Saħħa-Globali;

–  L-użu u t-twassil ta' servizzi tal-ekosistemi fis-sistemi tal-agrikoltura u l-forestrija li japplikaw approċċi ekoloġiċi u jittestjaw soluzzjonijiet ibbażati fin-natura mil-livelli tar-razzett sal-pajsaġġ għal agrikoltura favur l-ambjent; appoġġ għall-biedja organika;

–  Sistemi agrikoli u ta' forestrija minn livelli tar-razzett sal-pajsaġġ; l-użu u l-forniment ta' servizzi tal-ekosistemi fil-produzzjoni primarja, pereżempju permezz tal-agroekoloġija jew permezz tat-tisħiħ tar-rwol tal-foresti fil-prevenzjoni tal-għargħar u l-erożjoni tal-ħamrija;

–  Innovazzjonijiet fil-biedja fl-interfaċċi bejn l-agrikoltura, l-akkwakultura, il-forestrija u fiż-żoni urbani u periurbani;