Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 19ης Δεκεμβρίου 2019 σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας στη Νικαράγουα (2019/2978(RSP))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με τη Νικαράγουα, ιδίως εκείνα της 18ης Δεκεμβρίου 2008(1), της 26ης Νοεμβρίου 2009(2), της 16ης Φεβρουαρίου 2017(3), της 31ης Μαΐου 2018(4) και της 14ης Μαρτίου 2019(5),
– έχοντας υπόψη τη συμφωνία σύνδεσης του 2012 μεταξύ της ΕΕ και της Κεντρικής Αμερικής,
– έχοντας υπόψη το έγγραφο στρατηγικής ανά χώρα της ΕΕ και το πολυετές ενδεικτικό πρόγραμμα 2014-2020 για τη Νικαράγουα,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη Νικαράγουα, ιδίως εκείνα της 14ης Οκτωβρίου 2019 αναφορικά με τη θέσπιση πλαισίου για στοχευμένες κυρώσεις,
– έχοντας υπόψη τις δηλώσεις της Αντιπροέδρου της Επιτροπής/Ύπατης Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας (ΑΠ/ΥΕ) εξ ονόματος της ΕΕ σχετικά με την κατάσταση στη Νικαράγουα, ιδίως τη δήλωση της 20ής Νοεμβρίου 2019,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Εκπροσώπου της Ύπατης Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα (OHCHR), Rupert Colville, της 19ης Νοεμβρίου 2019,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της επιτροπής υψηλού επιπέδου για τη Νικαράγουα του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ), της 19ης Νοεμβρίου 2019,
– έχοντας υπόψη τα ενημερωτικά δελτία του Ειδικού Μηχανισμού Παρακολούθησης για τη Νικαράγουα (MESENI) που θέσπισε η Διαμερικανική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,
– έχοντας υπόψη το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα (ICCPR), του 1966,
– έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, του 1948,
– έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του Ιουνίου του 2004,
– έχοντας υπόψη το Σύνταγμα της Νικαράγουας,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφοι 2 και 4 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλοι επικριτές των επιδόσεων της κυβέρνησης της Νικαράγουας στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γίνονται όλο και συχνότερα στόχοι θανατικών απειλών, εκφοβισμού, εκστρατειών διαδικτυακής δυσφήμησης, παρενόχλησης, παρακολούθησης, επιθέσεων και δικαστικής δίωξης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διεθνείς οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα αναφέρουν πως περισσότεροι από 80 000 άνθρωποι έχουν εξαναγκαστεί να εγκαταλείψουν τη Νικαράγουα εξαιτίας της σημερινής κρίσης, καθώς και ότι έχει ενταθεί η καταστολή στη χώρα·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του MESENI, 328 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους και εκατοντάδες έχουν τραυματιστεί, περισσότεροι από 150 πολιτικοί κρατούμενοι εξακολουθούν να κρατούνται αυθαίρετα απλώς και μόνο επειδή άσκησαν τα δικαιώματά τους και 144 φοιτητές έχουν αποβληθεί από τα πανεπιστήμια επειδή συμμετείχαν σε διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας, της μεγαλύτερης ελευθερίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα (OHCHR) ανέφερε πως περισσότεροι από 100 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τη χώρα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κυβέρνηση της Νικαράγουας εμπόδισε τις εισαγωγές δημοσιογραφικού χαρτιού, αναγκάζοντας πολλές εφημερίδες, συμπεριλαμβανομένης της εμβληματικής Nuevo Diario, να κλείσουν·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σεβασμός για την ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος, η πολιτική πολυφωνία και η ελευθερία του συνέρχεσθαι και της έκφρασης αποτελούν θεμελιώδη δικαιώματα και βασικούς πυλώνες της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 14 Νοεμβρίου 2019, οκτώ συγγενείς φυλακισμένων πολιτικών αντιπάλων, μαζί με άλλα άτομα, άρχισαν απεργία πείνας μέσα στην εκκλησία του San Miguel στην πόλη Masaya, αξιώνοντας την απελευθέρωση 130 ατόμων που, σύμφωνα με πληροφορίες, συνελήφθησαν στο πλαίσιο των διαδηλώσεων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αστυνομία περικύκλωσε την εκκλησία και έκοψε την παροχή νερού και ηλεκτρικού ρεύματος· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αστυνομία δεν επέτρεψε σε κανέναν να εισέλθει στην εκκλησία και εμπόδισε την παροχή ανθρωπιστικής και ιατρικής βοήθειας·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι την ίδια νύχτα μια ομάδα τουλάχιστον 13 μελών της αντιπολίτευσης συνελήφθη αφού έδωσε νερό στα άτομα που είχαν περικυκλωθεί από την αστυνομία, μεταξύ των οποίων και η Amaya Eva Coppens, μια Νικαραγουανή και Βελγίδα υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η οποία είχε φυλακιστεί για οκτώ μήνες στο πλαίσιο των διαδηλώσεων και είχε αφεθεί ελεύθερη στις 11 Ιουνίου 2019 μαζί με περισσότερους από 100 πολιτικούς κρατουμένους δυνάμει του νόμου περί αμνηστίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο εν λόγω νόμος δεν συνάδει με τα διεθνή πρότυπα και διαιωνίζει την ατιμωρησία, καθώς καθιστά αδύνατη τη διερεύνηση περιπτώσεων όπου υπάρχουν υπόνοιες για εγκλήματα εις βάρος διαδηλωτών·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Εισαγγελία της Νικαράγουας απήγγειλε άδικα διάφορες κατηγορίες κατά της ομάδας, μεταξύ άλλων για απαγωγή, παράνομη κατοχή πυροβόλων όπλων και τρομοκρατία, γεγονός το οποίο συνιστά σαφή παραβίαση της εγγύησης τήρησης της δέουσας διαδικασίας και του δικαιώματός τους σε δίκαιη δίκη· λαμβάνοντας υπόψη ότι ούτε οι συνθήκες στις φυλακές της Νικαράγουας πληρούν τα διεθνή πρότυπα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρήση βασανιστηρίων και σεξουαλικής βίας στις φυλακές έχει αναφερθεί απερίφραστα από μέλη της αντιπολίτευσης της Νικαράγουας·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη, σύμφωνα με τον MESENI, ότι η κυβέρνηση της Νικαράγουας εντείνει τη δίωξη των οικογενειών των θυμάτων της δημοκρατικής, θεσμικής και πολιτικής κρίσης μέσω του εκφοβισμού και της παρακολούθησης, με σκοπό να τις εμποδίσει να συμμετάσχουν σε ιδιωτικές και δημόσιες δράσεις στη μνήμη των αγαπημένων προσώπων τους και να απαιτήσουν την απόδοσης δικαιοσύνης·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, η κυβέρνηση της Νικαράγουας εφαρμόζει αντίποινα εις βάρος όσων μιλούν σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Νικαράγουα και έρχονται σε επαφή με στελέχη και μηχανισμούς διεθνών οργανισμών αλλά και του ΟΗΕ·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κυβέρνηση της Νικαράγουας εξεδίωξε από τη χώρα διεθνείς οργανισμούς, όπως τη Διαμερικανική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (IACHR) και το Περιφερειακό Γραφείο για την Κεντρική Αμερική της OHCHR, που απηύθυναν έκκληση για τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα και επεδίωκαν την ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης και την εθνική συμφιλίωση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιστροφή των εν λόγω οργανισμών θα αποτελούσε εγγύηση για την εκπλήρωση των εκκρεμών συμφωνιών με την αντιπολίτευση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η καταστολή κατά οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών έχει ενταθεί, με την απογύμνωσή τους από το νομικό τους καθεστώς σε μια χώρα με ανεπαρκές θεσμικό πλαίσιο, γεγονός που συνιστά διπλή τιμωρία των θυμάτων της καταστολής·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε αρκετές περιπτώσεις, παρεμποδίστηκε η είσοδος υψηλόβαθμων αξιωματούχων από ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ στη Νικαράγουα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κυβέρνηση της Νικαράγουας εμπόδισε την είσοδο στη χώρα της ομάδας υψηλού επιπέδου για τη Νικαράγουα του ΟΑΚ, η οποία επιδιώκει εκλογική μεταρρύθμιση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκλογική μεταρρύθμιση αποτελεί βασικό στοιχείο στην πορεία προς την τακτική συγκρότηση δημοκρατικών θεσμών στη Νικαράγουα·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κυβέρνηση της Νικαράγουας δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον για την επανέναρξη αξιόπιστου και χωρίς αποκλεισμούς διαλόγου με τη Συμμαχία Πολιτών ούτε για την πλήρη εφαρμογή των συμφωνιών του Μαρτίου του 2019· λαμβάνοντας υπόψη ότι έγινε επανέναρξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ της κυβέρνησης και της Συμμαχίας Πολιτών τον Φεβρουάριο του 2019· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 27 Μαρτίου 2019 επιτεύχθηκε συμφωνία σχετικά με την απελευθέρωση των ατόμων που είχαν στερηθεί την ελευθερία τους στο πλαίσιο των διαδηλώσεων του 2018· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 29 Μαρτίου 2019 επιτεύχθηκε άλλη μια συμφωνία σχετικά με την ενίσχυση των δικαιωμάτων και των εγγυήσεων των πολιτών· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 20 Μαΐου 2019 η Συμμαχία Πολιτών εγκατέλειψε το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, θεωρώντας ότι η εφαρμογή των δύο συμφωνιών ήταν περιορισμένη· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 11 Ιουνίου 2019 η κυβέρνηση απελευθέρωσε 492 άτομα που είχαν συλληφθεί στο πλαίσιο των διαδηλώσεων του 2018· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαπραγματεύσεις παρέμειναν στάσιμες παρά τις προσπάθειες για την επανέναρξή τους·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιτροπή υψηλού επιπέδου για τη Νικαράγουα του ΟΑΚ θεωρεί πως οι ενέργειες στις οποίες προχώρησε ή τις οποίες επέτρεψε η κυβέρνηση της Νικαράγουας, από τον Απρίλιο του 2018 και έπειτα, δεν συνάδουν με τα δικαιώματα και τις εγγυήσεις που προστατεύονται από το σύνταγμα της χώρας, του 1987, και οδηγούν σε τροποποίηση του συνταγματικού καθεστώτος, γεγονός που υπονομεύει σοβαρά τη δημοκρατική τάξη στη Νικαράγουα, όπως περιγράφεται στο άρθρο 20 του Διαμερικανικού Δημοκρατικού Χάρτη·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανάπτυξη και η εδραίωση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, καθώς και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των εξωτερικών πολιτικών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας σύνδεσης του 2012 μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της Κεντρικής Αμερικής· λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμφωνία αυτή περιλαμβάνει δημοκρατική ρήτρα, η οποία αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της· λαμβάνοντας υπόψη ότι, δεδομένων των συνθηκών, η δημοκρατική ρήτρα θα πρέπει να ενεργοποιηθεί με αναστολή της συμμετοχής της Νικαράγουας στη συμφωνία·
1. εκφράζει την αλληλεγγύη του προς τον πληθυσμό της Νικαράγουας και καταδικάζει όλες τις ενέργειες καταστολής στις οποίες επιδίδεται η κυβέρνηση της Νικαράγουας, ιδίως τους θανάτους που έχουν προκληθεί, τον γενικευμένο περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης, του συνέρχεσθαι και των διαδηλώσεων, την κήρυξη μη κυβερνητικών οργανώσεων και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών εκτός νόμου, την εκδίωξη διεθνών οργανισμών από τη χώρα, το κλείσιμο των μέσων ενημέρωσης και τις επιθέσεις κατά αυτών, τους περιορισμούς του δικαιώματος στην ενημέρωση και την αποβολή φοιτητών από τα πανεπιστήμια·
2. προτρέπει την κυβέρνηση της Νικαράγουας να θέσει τέρμα στην αδιάλειπτη καταστολή των διαφορετικών απόψεων και στη συνεχιζόμενη πρακτική των αυθαίρετων συλλήψεων, των βασανιστηρίων και της σεξουαλικής βίας, να απόσχει από πράξεις ποινικοποίησης, δίωξης και επίθεσης εις βάρος των υπερμάχων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των πολιτικών αντιπάλων, των οικογενειών των θυμάτων και άλλων αντιφρονούντων, και να εξαρθρώσει αμέσως τις παραστρατιωτικές δυνάμεις που αναπτύσσουν δράση στην χώρα· ζητεί την άμεση, αμερόληπτη, διαφανή και διεξοδική διερεύνηση των βιαιοτήτων·
3. ζητεί να απελευθερωθούν άμεσα όλοι όσοι κρατούνται αυθαίρετα, συμπεριλαμβανομένης της Amaya Eva Coppens, να αποσυρθούν όλες οι εις βάρος τους κατηγορίες και να γίνουν σεβαστές οι θεμελιώδεις νομικές εγγυήσεις που δικαιούνται· ζητεί να κληθούν να λογοδοτήσουν όσοι ευθύνονται για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για υπονόμευση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου· τονίζει ότι οι αρχές της Νικαράγουας πρέπει να εγγυώνται την ασφάλεια και τη σωματική και ψυχολογική ευημερία όλων των κρατουμένων, και να παρέχουν σε αυτούς επαρκή ιατρική περίθαλψη·
4. ζητεί τη διενέργεια ανεξάρτητης επανεξέτασης των καταδικαστικών αποφάσεων και των ποινών με σκοπό τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του διορισμού δικαστικών λειτουργών σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, όπως είναι οι βασικές αρχές για την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας και οι κατευθυντήριες γραμμές για τα καθήκοντα των εισαγγελέων·
5. ζητεί τον έλεγχο του νόμου περί αμνηστίας και του νόμου περί συνολικής μέριμνας για τα θύματα, προκειμένου να διασφαλιστεί το δικαίωμα των θυμάτων στην αλήθεια, τη δικαιοσύνη και την επαρκή αποκατάσταση·
6. εμμένει ως προς την επιστροφή δημευμένων περιουσιακών στοιχείων και την αποκατάσταση των αδειών μέσων ενημέρωσης που έχουν ανασταλεί, και επιμένει ότι τα ΜΜΕ πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να διεξάγουν το έργο τους χωρίς εμπόδια ή αντίποινα·
7. επικροτεί την απόφαση του Συμβουλίου να εγκρίνει το πλαίσιο στοχευμένων περιοριστικών μέτρων για όσους ευθύνονται για παραβιάσεις και καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και για την καταστολή της κοινωνίας των πολιτών και της δημοκρατικής αντιπολίτευσης στη Νικαράγουα· καλεί τα κράτη μέλη να συμφωνήσουν άμεσα ως προς τον συγκεκριμένο κατάλογο προσώπων και οντοτήτων επί των οποίων πρέπει να επιβληθούν κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένων του Προέδρου και της Αντιπροέδρου·
8. καταδικάζει την απροθυμία της κυβέρνησης της Νικαράγουας για επανέναρξη ουσιαστικού εσωτερικού διαλόγου· καλεί τις αρχές να ξεκινήσουν εκ νέου τον διάλογο με τη Συμμαχία Πολιτών με στόχο να επιτευχθεί δημοκρατική, βιώσιμη και ειρηνική λύση που θα επιτρέψει την πλήρη εφαρμογή των συμφωνιών του Μαρτίου του 2019· τονίζει ότι είναι ανάγκη να διασφαλιστούν οι πολιτικές και ατομικές ελευθερίες για όλους τους Νικαραγουανούς, η επιστροφή όσων ευρίσκονται στην εξορία, η επιστροφή των διεθνών οργανισμών και η συνεργασία με αυτούς, η αποκατάσταση της νομικής προσωπικότητας των οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η καθιέρωση αξιόπιστης εκλογικής διαδικασίας, με μεταρρυθμισμένο Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο που θα διασφαλίσει άμεσες, δίκαιες και διαφανείς εκλογές με την παρουσία διεθνών παρατηρητών·
9. ζητεί από τον ΑΠ/ΥΕ και την αντιπροσωπεία της ΕΕ στη Νικαράγουα να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στη χώρα και να συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αφορούν, μεταξύ άλλων, τους φυλακισμένους, τους φοιτητές, τους διαδηλωτές, τις οικογένειες των θυμάτων και τους δημοσιογράφους, και τα οποία έχουν προκύψει από την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι η συνδρομή για τη συνεργασία ενισχύει τη στήριξή της προς την κοινωνία των πολιτών, και ιδίως προς τους υπερμάχους των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και ότι δεν συμβάλλει με κανέναν τρόπο στις τρέχουσες κατασταλτικές πολιτικές των αρχών της Νικαράγουας·
10. υπενθυμίζει ότι, υπό το πρίσμα της συμφωνίας σύνδεσης μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της Κεντρικής Αμερικής, η Νικαράγουα πρέπει να σεβαστεί και να εδραιώσει τις αρχές του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και ζητεί, υπό τις παρούσες συνθήκες, να ενεργοποιηθεί η δημοκρατική ρήτρα της συμφωνίας σύνδεσης·
11. καλεί την αντιπροσωπεία της ΕΕ και τα κράτη μέλη με επιτόπιες διπλωματικές αποστολές να εφαρμόσουν πλήρως τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να παράσχουν κάθε κατάλληλη στήριξη στους υπερμάχους των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που κρατούνται, όπως επισκέψεις σε φυλακές και παρακολούθηση δικών·
12. ζητεί να σταλεί το ταχύτερο δυνατό στη Νικαράγουα αντιπροσωπεία του Κοινοβουλίου, προκειμένου να αρχίσει εκ νέου η παρακολούθηση της κατάστασης στη χώρα, και προτρέπει τις αρχές της Νικαράγουας να επιτρέψουν την άνευ εμποδίων είσοδό της στη χώρα και την πρόσβασή της σε όλους τους συνομιλητές και όλες τις εγκαταστάσεις·
13. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών, στον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών, στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση ΕΕ-Λατινικής Αμερικής, στο Κεντροαμερικανικό Κοινοβούλιο, στην Ομάδα της Λίμα, καθώς και στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Δημοκρατίας της Νικαράγουας.