Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie Burundi, w szczególności wolności słowa (2020/2502(RSP))

P9_TA(2020)0011 RC-B9-0054/2020

Parlament Europejski,

–  uwzględniając poprzednie rezolucje w sprawie Burundi, w szczególności rezolucje z 9 lipca 2015 r.(1), 17 grudnia 2015 r.(2), 19 stycznia 2017 r.(3), 6 lipca 2017 r.(4) oraz 5 lipca 2018 r.(5),

–  uwzględniając decyzję Komisji z 30 października 2019 r. w sprawie finansowania rocznego programu działań na 2019 r. w Republice Burundi;

–  uwzględniając oświadczenie Wiceprzewodniczącego Komisji / Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa z 29 listopada 2019 r. wydane w imieniu UE w sprawie przyłączenia się niektórych państw trzecich do decyzji o sankcjach w związku z sytuacją w Burundi,

–  uwzględniając sprawozdania Sekretarza Generalnego ONZ z 23 lutego 2017 r., 25 stycznia 2018 r. i z 24 października 2019 r. w sprawie sytuacji w Burundi,

–  uwzględniając sprawozdanie komisji śledczej ds. Burundi Rady Praw Człowieka ONZ z września 2019 r.,

–  uwzględniając pismo z 9 grudnia 2019 r. podpisane przez 39 posłów do Parlamentu Europejskiego z apelem o uwolnienie dziennikarzy pracujących dla burundyjskiego serwisu informacyjnego Iwacu,

–  uwzględniając oświadczenie Wysokiego Przedstawiciela Unii ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz Wiceprzewodniczącego Komisji z 10 grudnia 2019 r. złożone w imieniu UE w Dniu Praw Człowieka,

–  uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2248 z 12 listopada 2015 r. oraz nr 2303 z 29 lipca 2016 r. w sprawie sytuacji w Burundi,

–  uwzględniając sprawozdanie komisji śledczej ONZ ds. Burundi przedstawione 15 czerwca 2017 r. Radzie Praw Człowieka ONZ,

–  uwzględniając komunikat prasowy Rady Bezpieczeństwa ONZ z 13 marca 2017 r. w sprawie sytuacji w Burundi,

–  uwzględniając sprawozdanie jednostki ONZ ds. niezależnego dochodzenia w sprawie Burundi (UNIIB) opublikowane 20 września 2016 r.,

–  uwzględniając Porozumienie z Aruszy na rzecz pokoju i pojednania w Burundi (porozumienie z Aruszy) z 28 sierpnia 2000 r.,

–  uwzględniając oświadczenie w sprawie Burundi przyjęte podczas szczytu Unii Afrykańskiej 13 czerwca 2015 r.,

–  uwzględniając rezolucję Rady Praw Człowieka ONZ 36/19 z 29 września 2017 r. w sprawie odnowienia mandatu komisji śledczej ds. Burundi,

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) 2015/1755 z 1 października 2015 r.(6) oraz decyzje Rady (WPZiB) 2015/1763 z 1 października 2015 r.(7), (WPZiB) 2016/1745 z 29 września 2016 r.(8) i (WPZiB) 2019/1788 z 24 października 2019 r.(9) w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Burundi,

–  uwzględniając wydane w imieniu Unii Europejskiej oświadczenie Wysokiego Przedstawiciela Unii ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz Wiceprzewodniczącego Komisji z 8 maja 2018 r. w sprawie sytuacji w Burundi przed referendum konstytucyjnym,

–  uwzględniając Umowę o partnerstwie zawartą między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku z jednej strony a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi z drugiej strony, podpisaną w Kotonu 23 czerwca 2000 r. (umowa z Kotonu),

–  uwzględniając Afrykańską kartę praw człowieka i ludów przyjętą 27 czerwca 1981 r., która weszła w życie 21 października 1986 r. i którą ratyfikowało Burundi;

–  uwzględniając decyzję Rady (UE) 2016/394 z dnia 14 marca 2016 r. w sprawie zakończenia procedury konsultacji z Republiką Burundi na mocy art. 96 Umowy o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP), z jednej strony, a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony(10),

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,

–  uwzględniając sekcję ogólnoświatowego raportu organizacji Human Rights Watch z 2019 r. dotyczącą sytuacji w Burundi,

–  uwzględniając światowy ranking wolności prasy z 2019 r. przygotowany przez Reporterów bez Granic,

–  uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że wybory prezydenckie w Burundi w 2015 r. wywołały niepokoje społeczne, zostały zbojkotowane przez opozycję, a misja obserwacji wyborów w Burundi z ramienia Organizacji Narodów Zjednoczonych stwierdziła poważne trudności w skutecznym wykonywaniu prawa do głosowania;

B.  mając na uwadze, że niezależne stacje radiowe są blokowane, a dziesiątki dziennikarzy nadal nie może wrócić z dobrowolnego wygnania, natomiast ci, którzy pozostali w kraju, mają problemy ze swobodnym wykonywaniem działalności, często z powodu nękania przez siły bezpieczeństwa, które wspiera oficjalna propaganda stygmatyzująca niepodporządkowane media jako wrogów narodu;

C.  mając na uwadze, że sytuacja w Burundi jest nadal niepokojąca, pojawia się wiele doniesień o naruszaniu podstawowych swobód obywatelskich i politycznych, a rosnące ceny mają wpływ na prawa gospodarcze i społeczno-kulturalne, takie jak prawo do odpowiedniego poziomu życia, prawo do nauki, prawo do odpowiedniego wyżywienia oraz do wolności od głodu, prawa kobiet i prawo do pracy oraz prawa związkowe;

D.  mając na uwadze, że impas na drodze do znalezienia politycznego rozwiązania w ramach dialogu poważnie zagraża wyborom zaplanowanym na maj 2020 r.; mając na uwadze, że wybory te mogą umocnić autorytaryzm w Burundi wobec braku konstruktywnego dialogu politycznego; mając na uwadze, że utrzymuje się niepewność co do udziału wszystkich zainteresowanych stron w tym procesie, w sytuacji kurczącej się przestrzeni politycznej i wobec konieczności stworzenia warunków sprzyjających pokojowym, przejrzystym i wiarygodnym wyborom;

E.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu z 4 września 2019 r. komisja śledcza ds. Burundi Rady Praw Człowieka ONZ zwróciła uwagę, że na kilka miesięcy przed tegorocznymi wyborami prezydenckimi i parlamentarnymi obawy i groźby towarzyszą tym, którzy sprzeciwiają się rządzącej partii CNDD-FDD, a wobec narastającego napięcia przed majowymi wyborami władze lokalne i ciesząca się złą sławą młodzieżówka partii rządzącej (Imbonerakure) nadal dopuszcza się przemocy na tle politycznym i poważnych naruszeń praw człowieka; mając na uwadze, że pomimo wielokrotnych próśb komisji śledczej rząd Burundi odmawia współpracy;

F.  mając na uwadze, że Biuro ONZ ds. Praw Człowieka w Burundi, które współpracowało z rządem Burundi w sprawie zaprowadzenia pokoju, reformy sektora bezpieczeństwa, reformy wymiaru sprawiedliwości i przyczyniło się do budowania potencjału instytucjonalnego i społeczeństwa obywatelskiego w zakresie praw człowieka, zostało zamknięte w marcu 2019 r. pod naciskiem rządu Burundi, który już w październiku 2016 r. zawiesił wszelką współpracę z tym biurem;

G.  mając na uwadze, że według szacunków Banku Światowego w 2019 r. wzrost gospodarczy w Burundi wyniósł 1,8 %, w porównaniu z 1,7 % w 2018 r.; mając na uwadze, że ogólny budżet państwa na lata 2019–2020 wykazuje deficyt w wysokości 189,3 mld BIF (14,26 %) w porównaniu z deficytem w wysokości 163,5 mld BIF za ten sam okres w latach 2018–2019; mając na uwadze, że według UNHCR na dzień 30 września 2019 r. w sąsiednich państwach schroniło się 369 517 uchodźców z Burundi; mając na uwadze, że od września 2017 r. 78 tys. uchodźców dobrowolnie wróciło do Burundi; mając na uwadze, że na dzień 28 lutego 2019 r. 130 562 mieszkańców Burundi zostało wewnętrznie przesiedlonych;

H.  mając na uwadze, że Reporterzy bez Granic sklasyfikowali Burundi na 159. miejscu wśród 180 krajów w światowym rankingu wolności prasy w 2019 r.; mając na uwadze, że wolność słowa i wolność wypowiedzi mają kluczowe znaczenie dla wolnych i świadomych wyborów; mając na uwadze, że wolne, niezależne i bezstronne dziennikarstwo to konsekwencja podstawowego prawa człowieka do wolności słowa; mając na uwadze, że kontrolowane przez państwo tradycyjne media, takie jak radio i prasa, pozostają głównym źródłem informacji; mając na uwadze, że lepsze umiejętności korzystania z mediów i dostęp do internetu i mediów społecznościowych są niezbędne, aby umożliwić dostęp do informacji, ustabilizować sytuację społeczną i polityczną oraz podtrzymywać dialog, a tym samym zagwarantować wolne, świadome i sprawiedliwe wybory;

I.  mając na uwadze, że Burundi jest jednym z najuboższych krajów na świecie, gdzie 74,7 % ludności żyje w ubóstwie, i zajmuje 185. miejsce na 189 według wskaźnika rozwoju społecznego; mając na uwadze, że ponad 50 % ludności Burundi cierpi z powodu chronicznego niedoboru żywności i prawie połowa ludności jest w wieku poniżej 15 lat, a w samym 2019 r. ponad osiem milionów osób zaraziło się malarią i 3 tys. z nich zmarło; mając na uwadze, że ubóstwo, słabe usługi socjalne, wysoka stopa bezrobocia wśród młodzieży oraz brak perspektyw w dalszym ciągu prowadzą w tym kraju do wybuchów przemocy;

J.  mając na uwadze, że 27 września 2018 r. Krajowa Rada Bezpieczeństwa Burundi na trzy miesiące zawiesiła działalność międzynarodowych organizacji pozarządowych, poważnie utrudniając działalność około 130 z nich, mimo że dostarczały pomoc ratującą życie;

K.  mając na uwadze, że 18 lipca 2019 r. rząd przyjął dwa dekrety, na mocy których powołano międzyresortowy komitet monitorujący i oceniający międzynarodowe organizacje pozarządowe działające w Burundi;

L.  mając na uwadze, że od czasu zamknięcia 28 lutego 2019 r. Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCHR) w Burundi rząd nie zobowiązał się do prowadzenia jakiejkolwiek formy współpracy z biurem; mając na uwadze, że COIB jest obecnie jedynym niezależnym międzynarodowym mechanizmem badającym przypadki naruszenia praw człowieka i nadużycia popełnione w Burundi;

M.  mając na uwadze, że władze Burundi nadal w całości i systematycznie odrzucają wyniki prac komisji śledczej ONZ ds. Burundi oraz odmawiają jej wstępu do kraju, gdyż uznają ją za politycznie stronniczą bez przedstawienia jakichkolwiek dowodów na poparcie tych oskarżeń;

N.  mając na uwadze, że w październiku 2017 r. Burundi wycofało się ze statutu rzymskiego ustanawiającego Międzynarodowy Trybunał Karny; mając na uwadze, że pomimo apeli wspólnoty międzynarodowej o ponowne przystąpienie do statutu rzymskiego rząd Burundi nie podjął żadnych działań;

O.  mając na uwadze, że Tanzania i Burundi podpisały w 2019 r. umowę o dobrowolnym lub przymusowym powrocie (do 31 grudnia 2019 r.) do kraju pochodzenia 180 tys. uchodźców burundyjskich przebywających w Tanzanii; mając na uwadze, że w sierpniu 2019 r. agencja UNHCR informowała, że warunki w Burundi nie sprzyjają wspieraniu powrotów, ponieważ osoby powracające padają główną ofiarą naruszeń praw człowieka;

P.  mając na uwadze, że 30 grudnia 2019 r. prokurator Burundi wystąpił o wydanie wyroku piętnastu lat więzienia wobec czterech dziennikarzy pracujących dla Iwacu Press Group (Christine Kamikazi, Agnès Ndirubusa, Térence Mpozenzi i Egide Harerimana) i ich kierowcy Adolphe’a Masabarakizy, którzy zostali aresztowani 22 października 2019 r. w gminie Musigati, w prowincji Bubanza, gdy relacjonowali starcia rebeliantów z siłami rządowymi w północno-zachodnim Burundi, a oskarżono ich o współudział w działaniach zagrażających bezpieczeństwu wewnętrznemu państwa;

Q.  mając na uwadze, że 22 lipca 2016 r. zaginął reporter Jean Bigirimana pracujący dla serwisu informacyjnego Iwacu, którego – według doniesień – po raz ostatni widziano w areszcie kierowanym przez członków krajowych służb wywiadowczych w Muramvya, 45 km na wschód od stolicy Bużumbura; mając na uwadze, że władze Burundi nigdy nie wspomniały o jego zaginięciu;

R.  mając na uwadze, że 13 października 2015 r. zamordowano dziennikarza Christophe’a Nkebazahiziego, jego żonę i dwójkę dzieci w ich domu w Bużumburze; mając na uwadze, że władze nie poczyniły rzeczywistych wysiłków, aby przeprowadzić śledztwo w sprawie tej brutalnej zbrodni i postawić sprawców przed sądem;

S.  mając na uwadze, że art. 31 konstytucji Burundi gwarantuje wolność słowa, w tym wolność prasy, mając na uwadze, że Burundi jest również stroną Afrykańskiej karty praw człowieka i ludów, która gwarantuje prawo każdego Burundyjczyka do otrzymywania i rozpowszechniania informacji; mając na uwadze, że rząd Burundi odpowiada za propagowanie i ochronę wolności słowa i prawa zrzeszania się zapisanych w Międzynarodowym pakcie praw obywatelskich i politycznych, którego Burundi jest stroną;

T.  mając na uwadze, że w ostatnich latach znacznie ograniczono swobody społeczeństwa obywatelskiego i mediów, a wielu działaczy społeczeństwa obywatelskiego i niezależnych dziennikarzy nadal przebywa na wygnaniu; mając na uwadze, że wielu działaczom, którzy pozostali w Burundi, grozi zastraszanie, zatrzymanie lub procesy oparte na sfingowanych zarzutach;

U.  mając na uwadze, że rząd i członkowie młodzieżówki partii rządzącej (Imbonerakure) zorganizowali krajową kampanię na rzecz pobierania „dobrowolnych” składek od ludności w celu sfinansowania wyborów w 2020 r.; mając na uwadze, że w sprawozdaniu organizacji Human Rights Watch z 6 grudnia 2019 r. stwierdzono, że w tym celu członkowie Imbonerakure i lokalni przedstawiciele administracji rządowej często stosowali przemoc i groźby, ograniczali prawo do przemieszczania się oraz dostęp do usług publicznych, a osoby, które nie stosowały się do tego, bito;

V.  mając na uwadze, że działaczkę na rzecz praw człowieka Germain Rukuki, będącą członkinią stowarzyszenia Action by Christians for the Abolition of Torture (ACAT), skazano w kwietniu 2019 r. na 32 lata więzienia pod zarzutem buntu i działań zagrażających bezpieczeństwu państwa, udziału w ruchu powstańczym i ataków na szefa państwa; mając na uwadze, że w sierpniu 2018 r. działacza Nestora Nibitangę, będącego obserwatorem z ramienia Stowarzyszenia na rzecz Ochrony Praw Człowieka i Osób Zatrzymanych (APRODH), skazano na pięć lat więzienia za działania zagrażające bezpieczeństwu państwa;

W.  mając na uwadze, że BBC i Głosowi Ameryki zakazano nadawania w Burundi w maju 2019 r., kiedy ich licencje zawieszono, początkowo na sześć miesięcy, o czym informował wówczas Komitet Ochrony Dziennikarzy; mając na uwadze, że 29 marca 2019 r. organ ds. regulacji mediów w Burundi (Krajowa Rada ds. Komunikacji) ogłosił, że wycofał licencję BBC i przedłużył zawieszenie licencji Głosu Ameryki; mając na uwadze, że Krajowa Rada ds. Komunikacji zabroniła również dziennikarzom pracującym w Burundi „bezpośredniego lub niebezpośredniego przekazywania informacji, które mogłyby być nadawane” przez BBC lub Głos Ameryki;

X.  mając na uwadze, że 24 października 2019 r. Rada przedłużyła do 24 października 2020 r. obowiązywanie unijnych sankcji wobec Burundi;

Y.  mając na uwadze, że środki te obejmują zakaz podróżowania i zamrożenie aktywów i są skierowane przeciwko konkretnym osobom, których działania uznano za podważające demokrację lub utrudniające znalezienie politycznego rozwiązania kryzysu w Burundi;

Z.  mając na uwadze, że wysiłki Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej zmierzające do wypracowania polubownego rozwiązania kryzysu politycznego wywołanego decyzją prezydenta z 2015 r. o kandydowaniu na trzecią kadencję utknęły w martwym punkcie; mając na uwadze, że prezydent Pierre Nkurunziza wielokrotnie podkreślał, że nie będzie ubiegał się o kolejną kadencję, lecz partia rządząca musi jeszcze wyznaczyć kandydata w kolejnych wyborach prezydenckich;

1.  zdecydowanie potępia obecne ograniczenia wolności słowa w Burundi, w tym większe ograniczenia wolności publicznych, a także zakrojone na szeroką skalę naruszenia praw człowieka, zastraszanie i arbitralne aresztowania dziennikarzy oraz zakazy nadawania, które wzmocniły atmosferę strachu w burundyjskich mediach, zwiększyły ograniczenia w zakresie sprawozdawczości i uniemożliwiły należyte informowanie, zwłaszcza w okresie poprzedzającym wybory w 2020 r.;

2.  nadal wyraża głębokie zaniepokojenie sytuacją w zakresie praw człowieka w Burundi, która uniemożliwia wszelkie inicjatywy na rzecz pojednania, pokoju i sprawiedliwości, a w szczególności dalszym uciekaniem się do arbitralnych aresztowań i egzekucji pozasądowych;

3.  zdecydowanie potępia ciągłe pogarszanie się sytuacji w zakresie praw człowieka w tym kraju, w szczególności w odniesieniu do rzeczywistych i podejrzewanych zwolenników opozycji, w tym Burundyjczyków wracających z zagranicy; przypomina, że Burundi jest związane klauzulą praw człowieka zawartą w umowie z Kotonu; wzywa władze Burundi, aby natychmiast zaprzestały represji i utrzymały w mocy zobowiązania tego kraju dotyczące praw człowieka, w tym zobowiązania zapisane w Afrykańskiej karcie praw człowieka i ludów, Międzynarodowym pakcie praw obywatelskich i politycznych oraz innych mechanizmach międzynarodowych ratyfikowanych przez rząd Burundi;

4.  przypomina rządowi Burundi, że warunki przeprowadzania pluralistycznych, wiarygodnych, pokojowych i przejrzystych wyborów obejmują prawo do wolności słowa, dostępu do informacji, wolności pracy, wolności mediów i istnienia wolnego obszaru, w którym obrońcy praw człowieka mogą wypowiadać się bez zastraszania lub obawy przed represjami; w związku z tym wzywa władze Burundi, aby zniosły środki ograniczające lub utrudniające pracę społeczeństwa obywatelskiego oraz ograniczające dostęp do niezależnych tradycyjnych i nowoczesnych mediów i ich wolność;

5.  wzywa władze Burundi do wycofania zarzutów oraz niezwłocznego i bezwarunkowego uwolnienia niedawno uwięzionych dziennikarzy serwisu Iwacu oraz innych osób aresztowanych za korzystanie z przysługujących im praw podstawowych;

6.  podkreśla kluczową rolę społeczeństwa obywatelskiego i dziennikarzy w społeczeństwie demokratycznym, zwłaszcza w kontekście zbliżających się wyborów, oraz wzywa władze Burundi do położenia kresu zastraszaniu, prześladowaniom i arbitralnym aresztowaniom dziennikarzy, działaczy na rzecz praw człowieka i członków opozycji; ponadto wzywa władze, aby zezwoliły działaczom na rzecz praw człowieka i dziennikarzom na swobodne prowadzenie zgodnych z prawem działań śledczych dotyczących naruszeń praw człowieka i na informowanie o nich;

7.  z ogromnym zaniepokojeniem odnotowuje rosnącą liczbę osób wewnętrznie przesiedlonych z Burundi i krajów sąsiadujących; wzywa UE do zwiększenia wsparcia finansowego i innych działań humanitarnych na rzecz Burundyjczyków, którzy zostali przesiedleni wewnętrznie bądź są uchodźcami;

8.  wzywa władze Burundi do położenia kresu wykorzystywaniu obywateli i do zadbania o to, by żadnemu obywatelowi nie odmawiano dostępu do dóbr i usług publicznych takich jak opieka zdrowotna, żywność, woda i edukacja, a także do umożliwienia organizacjom humanitarnym niezależnego działania i świadczenia pomocy w oparciu o obowiązek zaspokojenia najpilniejszych potrzeb;

9.  podkreśla, że aby umożliwić wiarygodne wybory, konieczna jest znaczna poprawa sytuacji politycznej i sytuacji w zakresie praw człowieka, w szczególności w odniesieniu do podstawowych wolności, takich jak wolność słowa, wolność prasy oraz wolność zrzeszania się i zgromadzeń, a także postępy w procesie pojednania; wzywa rząd Burundi do dopilnowania, by dochodzenia w sprawie naruszeń tych praw prowadzono w sposób bezstronny, a sprawcy byli sądzeni w procesach spełniających normy międzynarodowe;

10.  wzywa władze do przeprowadzenia dokładnych i przejrzystych dochodzeń w celu pociągnięcia do odpowiedzialności, w uczciwych i wiarygodnych procesach, wszystkich domniemanych sprawców zabójstw, zaginięć, wymuszeń, pobić, arbitralnych aresztowań, gróźb, prześladowań lub innych rodzajów nadużyć; wyraża poważne obawy co do utrzymującej się bezkarności sprawców naruszeń praw człowieka popełnionych przez Imbonerakure; wzywa władze Burundi do wszczęcia niezależnego śledztwa w sprawie dziennikarzy: Jeana Bigirimany, zaginionego od 22 lipca 2016 r., i Christophe’a Nkezabahziego, zamordowanego wraz z żoną i dwojgiem dzieci 13 października 2015 r.;

11.  uznaje kluczową rolę regionu w trwałym rozwiązaniu kryzysu politycznego w Burundi, a w szczególności Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej i Unii Afrykańskiej, oraz podkreśla potrzebę bardziej aktywnego podejścia i wzmożonych wysiłków, aby położyć kres kryzysowi i chronić ludność burundyjską, a tym samym uniknąć dalszej eskalacji sytuacji w regionie; wzywa Unię Afrykańską do pilnego wysłania do Burundi obserwatorów ds. praw człowieka i zapewnienia im nieskrępowanego dostępu do kraju w celu realizacji ich mandatu;

12.  wyraża ubolewanie z powodu impasu w realizacji porozumienia z Aruszy i apeluje do gwarantów porozumienia, aby dążyli do pojednania; wyraża swoje zaangażowanie na rzecz dialogu wewnątrzburundyjskiego; wzywa wysokiego przedstawiciela/wiceprzewodniczącego do wspierania Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej w ułatwianiu dialogu wewnątrzburundyjskiego; wzywa wszystkich uczestników dialogu wewnątrzburundyjskiego do konstruktywnej współpracy i umożliwienia swobodnego uczestnictwa opozycji, obrońcom praw człowieka i organizacjom społeczeństwa obywatelskiego;

13.  wzywa Burundi do powrotu do idei spotkań wspólnoty regionalnej i międzynarodowej w celu uzgodnienia kompromisu w sprawie wdrażania istniejących decyzji na szczeblu ONZ i UA, a mianowicie: wdrożenia rezolucji nr 2303; podpisania protokołu ustaleń z obserwatorami UA; wznowienia współpracy z OHCHR;

14.  ubolewa, że Burundi uparcie odmawia współpracy z komisją śledczą ONZ oraz zgody na wznowienie działalności lokalnego biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka;

15.  wzywa ONZ, aby kontynuowała niezależne dochodzenia w sprawie wszystkich domniemanych przypadków naruszeń praw człowieka i prawa humanitarnego, w tym naruszeń popełnionych przez podmioty państwowe i młodzieżówkę Imbonerakure, i aby odpowiednio ścigała sprawców; podkreśla, że przestępców i zabójców należy pociągnąć do odpowiedzialności bez względu na to, do jakiej grupy należą, a ofiarom poważnych naruszeń praw człowieka w Burundi należy zapewnić odpowiednie zadośćuczynienie;

16.  wzywa państwa członkowskie UE do zapewnienia elastycznego i bezpośredniego wsparcia finansowego dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego i organizacji medialnych, w tym organizacji kobiet, które w dalszym ciągu działają na miejscu, ale również tym na uchodźstwie, zwłaszcza tym, które działają na rzecz propagowania i ochrony praw politycznych, obywatelskich, gospodarczych, społecznych i medialnych;

17.  wzywa UE i dyplomatów z państw członkowskich UE w Burundi do zapewnienia pełnego wdrożenia wytycznych UE w sprawie obrońców praw człowieka, w szczególności poprzez udział w przesłuchaniach sądowych wszystkich dziennikarzy, więźniów politycznych i obrońców praw człowieka w Burundi, zwłaszcza dziennikarzy Iwacu, a także poprzez odwiedzanie obrońców praw człowieka, aktywistów i dziennikarzy przebywających w więzieniach;

18.  wzywa do rozszerzenia ukierunkowanych sankcji UE i apeluje do Rady Bezpieczeństwa ONZ o wprowadzenie własnych ukierunkowanych sankcji, w tym zakazu podróżowania i zamrożenia aktywów, wobec osób odpowiedzialnych za trwające poważne naruszenia praw człowieka w Burundi; wzywa wiceprzewodniczącego/wysokiego przedstawiciela do pilnego przygotowania rozszerzonej listy nazwisk osób odpowiedzialnych za planowanie, organizację i realizację czynów stanowiących naruszenia praw człowieka, aby dodać te osoby do wykazu urzędników burundyjskich już objętych sankcjami UE;

19.  głęboko ubolewa, że Burundi nie podjęło żadnych działań w celu ponownego przystąpienia do statutu rzymskiego; wzywa rząd Burundi do natychmiastowego rozpoczęcia takiej procedury; wzywa UE do wspierania wszelkich wysiłków Międzynarodowego Trybunału Karnego w ramach dochodzenia w sprawie zbrodni popełnionych w Burundi i wysiłków mających na celu postawienie sprawców przed sądem;

20.  ubolewa nad ciągłym niedofinansowaniem burundyjskiego kryzysu uchodźczego, co ma poważny wpływ na bezpieczeństwo i sytuację uchodźców; wzywa społeczność międzynarodową i organizacje humanitarne do zwiększenia pomocy dla wszystkich, którzy są obecnie uchodźcami lub zostali wysiedleni na skutek konfliktu; wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby zgodnie z zaleceniami komisji śledczej ONZ ds. Burundi przyznały status uchodźcy azylantom z Burundi oraz aby uważnie śledziły sytuację w Burundi w związku z wyborami w 2020 r.;

21.  wyraża głębokie zaniepokojenie doniesieniami o zwiększonej presji na uchodźców z Burundi, aby wrócili do domu przed wyborami w 2020 r.; wzywa rządy w regionie do dopilnowania, by powrót uchodźców był dobrowolny, opierał się na świadomej decyzji i przebiegał z dbałością o bezpieczeństwo i godność; przypomina, że zdaniem UNHCR warunki bezpiecznego, godnego i dobrowolnego powrotu nie zostały spełnione;

22.  wzywa rząd Burundi, aby zezwolił przeciwnikom politycznym, którzy przebywają na wygnaniu, na powrót i swobodne prowadzenie kampanii bez zastraszania, aresztowania ani przemocy, a także aby zezwolił obserwatorom zewnętrznym na obserwowanie przygotowań do wyborów oraz procesu głosowania i liczenia głosów;

23.  przypomina, że pluralistyczny dialog polityczny, prowadzony w ramach mediacji międzynarodowej i z poszanowaniem porozumienia z Aruszy oraz konstytucji Burundi, pozostaje jedynym sposobem na zapewnienie trwałego pokoju w Burundi; w związku z tym, wzywa Wspólnotę Wschodnioafrykańską, która jest kluczowym uczestnikiem dialogu wewnątrzburundyjskiego, do podjęcia odpowiednich działań w celu zdecydowanego i niezwłocznego zaangażowania rządu Burundi w pluralistyczny dialog na rzecz pokojowego i trwałego rozwiązania obecnego kryzysu;

24.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, prezydentowi Republiki Burundi, przewodniczącemu burundyjskiego parlamentu, Wspólnemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu AKP-UE oraz Unii Afrykańskiej i jej instytucjom.

(1) Dz.U. C 265 z 11.8.2017, s. 137. (2) Dz.U. C 399 z 24.11.2017, s. 190. (3) Dz.U. C 242 z 10.7.2018, s. 10. (4) Dz.U. C 334 z 19.9.2018, s. 146. (5) Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0305. (6) Dz.U. L 257 z 2.10.2015, s. 1. (7) Dz.U. L 257 z 2.10.2015, s. 37. (8) Dz.U. L 264 z 30.9.2016, s. 29. (9) Dz.U. L 272 z 25.10.2019, s. 147. (10) Dz.U. L 73 z 18.3.2016, s. 90.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie Nigerii, w szczególności niedawnych ataków terrorystycznych (2020/2503(RSP))

P9_TA(2020)0012 RC-B9-0056/2020

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Nigerii, z których ostatnia to rezolucja z 18 stycznia 2018 r.(1),

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika Sekretarza Generalnego ONZ z 24 grudnia 2019 r. w sprawie Nigerii,

–  uwzględniając sprawozdanie specjalnego wysłannika ds. propagowania wolności religii i przekonań poza granicami Unii Europejskiej z 25 listopada 2019 r.,

–  uwzględniając oświadczenie dotyczące wizyty w Nigerii złożone 2 września 2019 r. na zakończenie wizyty w tym kraju przez specjalną sprawozdawczynię ONZ ds. pozasądowych, doraźnych i arbitralnych egzekucji,

–  uwzględniając oświadczenie prasowe Rady Bezpieczeństwa ONZ z 31 lipca 2019 r. w sprawie aktów terroryzmu w północno-wschodniej Nigerii,

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika wiceprzewodniczącej/wysokiej przedstawiciel z 29 lipca 2018 r. w sprawie ataku terrorystycznego Boko Haram w Borno w północno-wschodniej Nigerii,

–  uwzględniając sekcję ogólnoświatowego raportu organizacji Human Rights Watch z 2019 r. dotyczącą Nigerii,

–  uwzględniając uwagi podsumowujące Komisji Praw Człowieka z 29 sierpnia 2019 r. dotyczące Nigerii, wobec braku drugiego sprawozdania okresowego,

–  uwzględniając Deklarację ONZ w sprawie eliminacji wszelkich form nietolerancji i dyskryminacji opartych na religii lub przekonaniach,

–  uwzględniając Wytyczne UE w sprawie propagowania i ochrony wolności religii lub przekonań z 2013 r.,

–  uwzględniając przyznanie w 2005 r. Nagrody Parlamentu Europejskiego im. Sacharowa za wolność myśli obrończyni praw człowieka Hauwie Ibrahim,

–  uwzględniając światowy indeks terroryzmu z 2019 r.,

–  uwzględniając pismo w sprawie ograniczania działań humanitarnych w północno-wschodniej Nigerii, skierowane do wiceprzewodniczącego/wysokiego przedstawiciela oraz komisarza ds. pomocy humanitarnej i zarządzania kryzysowego przez przewodniczącego Komisji Rozwoju,

–  uwzględniając konstytucję Federalnej Republiki Nigerii, a w szczególności zawarte w rozdziale IV postanowienia dotyczące ochrony wolności wyznania oraz prawa do wolności myśli, sumienia i religii,

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka z 1989 r. ratyfikowaną przez Nigerię w kwietniu 1991 r.,

–  uwzględniając Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW), przyjętą przez ONZ w 1979 r.,

–  uwzględniając umowę z Kotonu,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,

–  uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że sytuacja w zakresie bezpieczeństwa w Nigerii znacznie się pogorszyła w ostatnich latach, co stwarza poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa regionalnego i międzynarodowego; mając na uwadze, że naruszenia praw człowieka i masowe zabójstwa są powszechne, zwłaszcza w północno-wschodniej części kraju; mając na uwadze, że od 2009 r. w rewolcie wznieconej przez Boko Haram w Nigerii śmierć poniosło ponad 36 000 osób;

B.  mając na uwadze, że w kraju tym trwa od 10 lat regionalny konflikt zbrojny; mając na uwadze, że brutalny ekstremizm i w szczególności działalność terrorystyczna nasilają się wraz rosnącą siłą i wpływami ugrupowań dżihadystycznych, takich jak Boko Haram i Państwo Islamskie w Afryce Zachodniej (ISWAP); mając na uwadze, że od 2009 r. Boko Haram z rosnącą regularnością przeprowadza ataki na policję i wojsko, polityków, szkoły, budynki religijne, instytucje publiczne i ludność cywilną Nigerii; mając na uwadze, że zdecydowana większość ofiar to muzułmanie;

C.  mając na uwadze, że Nigeria zajmuje trzecie miejsce – za Irakiem i Afganistanem – wśród 163 państw w światowym indeksie terroryzmu, co plasuje ją na trzeciej pozycji w wykazie państw najbardziej dotkniętych terroryzmem;

D.  mając na uwadze, że sytuację w zakresie bezpieczeństwa pogorszyła eskalacja przemocy na tle religijnym i etnicznym w niektórych częściach kraju, w tym konflikt w rolniczym regionie środkowej Nigerii (tzw. Middle Belt), gdzie rolnicy i wędrowni pasterze walczą o ziemię i zasoby wodne;

E.  mając na uwadze, że według doniesień ISWAP przetrzymuje obecnie dziesiątki zakładników, w tym przywódców chrześcijańskich, członków sił bezpieczeństwa i pracowników organizacji humanitarnych;

F.  mając na uwadze, że ludność Nigerii, najliczniejsza w Afryce, dzieli się niemal po równo na muzułmanów i chrześcijan; mając na uwadze, że w kraju tym zamieszkuje największa w regionie wspólnota chrześcijańska, licząca niemal 30 mln osób mieszkających w północnej Nigerii; mając na uwadze, że wraz z rozprzestrzenianiem się radykalnego islamu historyczna rywalizacja między w przeważającej mierze muzułmańską północą i chrześcijańskim południem dramatycznie się nasiliła;

G.  mając na uwadze, że w nagraniu wideo opublikowanym 26 grudnia 2019 r. ISWAP przyznało się do egzekucji 11 osób; mając na uwadze, że ugrupowanie to stwierdziło, iż wszystkie te osoby były chrześcijanami, a atak stanowił odwet za śmierć przywódcy IS w Syrii Abu Bakra al-Baghdadiego;

H.  mając na uwadze, że zabójstwa te to element serii aktów terrorystycznych, obejmującej atak 24 grudnia 2019 r. na wioskę chrześcijańską w pobliżu Chibok, którego skutkiem była śmierć siedmiu mieszkańców wsi i porwanie nastoletniej dziewczynki, zabicie trzech cywilów na obrzeżach Biu 23 grudnia 2019 r., a także zabójstwo siedmiu cywilów w Nganzai 22 grudnia 2019 r.;

I.  mając na uwadze, że według Humanitarian Aid Relief Trust od 2015 r. ponad 6 000 chrześcijan zostało zamordowanych przez ugrupowania dżihadystyczne lub zginęło z powodu polityki „twoja ziemia lub twoja krew” prowadzonej przez bojowników Fulani; mając na uwadze, że w państwach szariatu chrześcijanie są stale narażeni na dyskryminację i często uznaje się ich za obywateli drugiej kategorii;

J.  mając na uwadze, że choć prezydent Muhammadu Buhari potępił zabójstwa i zaapelował, by nie tworzyć podziałów ludności z powodów wyznaniowych, ataki przeprowadzono z całkowitą bezkarnością, a sprawcy rzadko są pociągani do odpowiedzialności; mając na uwadze, że w raporcie Amnesty International wykazano umyślne zaniedbania ze strony nigeryjskich sił bezpieczeństwa w związku ze śmiertelnymi atakami na społeczności rolników;

K.  mając na uwadze, że według doniesień organizacji Human Rights Watch nigeryjskie siły zbrojne zatrzymały – często na podstawie nielicznych dowodów lub bez dowodów – ponad 3 600 dzieci, z których połowa to dziewczęta, podejrzewanych o udział w zbrojnych ugrupowaniach islamistycznych i niepaństwowych; mając na uwadze, że wielu zatrzymanych doświadczyło nadużyć, w tym przemocy seksualnej, i zmarło w areszcie w wyniku chorób, głodu, odwodnienia lub ran postrzałowych; mając na uwadze, że wojsko systematycznie odmawia wstępu do ośrodków przetrzymywania, co pozwoliłoby sprawdzić, w jakich warunkach przebywają dzieci;

L.  mając na uwadze, że sytuacja dziewcząt i kobiet w Nigerii jest szczególnie trudna z uwagi na powszechne praktyki dyskryminacyjne, ograniczony dostęp do usług zdrowotnych i edukacji, powszechne okaleczanie żeńskich narządów płciowych i małżeństwa dzieci;

M.  mając na uwadze, że Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) orzekł, iż istnieją uzasadnione powody, by sądzić, że w rozumieniu art. 7 statutu rzymskiego organizacja Boko Haram i nigeryjskie siły bezpieczeństwa dopuściły się w Nigerii zbrodni przeciwko ludzkości, w tym morderstw i prześladowania; mając na uwadze, że w sprawozdaniu z 2019 r. na temat wstępnych badań MTK stwierdził, że pomimo szeregu kroków podjętych przez władze nigeryjskie w celu ustalenia odpowiedzialności karnej domniemanych sprawców, działania dochodzeniowe lub prokuratorskie podjęte do tej pory wobec członków Boko Haram i nigeryjskich sił bezpieczeństwa wydają się ograniczone zarówno pod względem zakresu, jak i dogłębności;

N.  mając na uwadze, że od 2015 r. rząd jest krytykowany za to, iż nie radzi sobie z rewoltą islamistyczną w całym kraju; mając na uwadze, że wojsko i policja Nigerii stoją w obliczu licznych zagrożeń bezpieczeństwa i są najwyraźniej nadmiernie przeciążone i niezdolne do opanowania jednoczesnych kryzysów bezpieczeństwa;

O.  mając na uwadze, że od czasu utworzenia w 2015 r. wielonarodowa wspólna grupa zadaniowa wyparła ugrupowania terrorystyczne z wielu obszarów znajdujących się pod ich kontrolą, jednak region ten nadal pozostaje wysoce niestabilny; mając na uwadze, że niedawne wycofanie 1 200 żołnierzy czadyjskich, które zbiegło się z nasileniem przemocy w regionie północno-wschodnim, wywołało niepokój wśród ludności; mając na uwadze, że po wycofaniu żołnierzy setki nigeryjskich cywilów osiedlonych w okolicy uciekły w obawie przed nowymi atakami dżihadystów;

P.  mając na uwadze, że w październiku 2019 r. UE, Republika Federalna Niemiec i Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS) rozpoczęły projekt dotyczący architektury i operacji w zakresie pokoju i bezpieczeństwa (EPSAO); mając na uwadze, że celem projektu jest wzmocnienie mechanizmów i zdolności ECOWAS do opanowania konfliktu i udzielanie wsparcia w warunkach panujących po zakończeniu konfliktu w Afryce Zachodniej;

Q.  mając na uwadze, że według Biura ONZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (OCHA) sytuacja w Nigerii spowodowała bezprecedensowy kryzys humanitarny i doprowadziła do przesiedlenia ponad 2 mln osób na północnym wschodzie kraju; mając na uwadze, że według Human Rights Watch większość osób wewnętrznie przesiedlonych nie może korzystać z przysługującym im podstawowych praw do pożywienia, mieszkania, edukacji, zdrowia, ochrony przed krzywdą, a także prawa do swobodnego przemieszczania się; mając na uwadze, że UE przeznaczyła 28,3 mln EUR na pomoc humanitarną w tym kraju; mając na uwadze, że obecne fundusze w niedostatecznym stopniu zaspokajają zapotrzebowanie na pomoc humanitarną;

R.  mając na uwadze, że według sekcji ogólnoświatowego raportu organizacji Human Rights Watch z 2019 r. dotyczącej Nigerii ponad 35 000 osób wewnętrznie przesiedlonych powróciło w 2018 r. do społeczności na północnym wschodzie mimo obaw co do bezpieczeństwa i braku podstawowych artykułów pierwszej potrzeby, w tym wyżywienia i schronienia;

S.  mając na uwadze, że niemal połowa ludności Nigerii żyje w skrajnym ubóstwie; mając na uwadze, że według szacunków ponad 7 mln Nigeryjczyków pilnie potrzebuje pomocy ratującej życie;

T.  mając na uwadze, że tysiące Nigeryjczyków ryzykują życie na szlakach migracyjnych do UE w nadziei na bezpieczne życie w lepszych warunkach ekonomicznych i socjalnych;

U.  mając na uwadze, że w wyniku porwań i zabójstw wielu pracowników organizacji humanitarnych skurczyła się przestrzeń na działania humanitarne w tym kraju; mając na uwadze, że w 2019 r. zginęło ośmiu pracowników organizacji humanitarnych, a w sumie od 2011 r. w konflikcie straciło życie 26; mając na uwadze, że zagrożenia bezpieczeństwa często utrudniają dostarczanie pomocy i spowodowały wycofanie się wielu organizacji humanitarnych;

V.  mając ponadto na uwadze, że rząd zawiesił szereg międzynarodowych agencji pomocowych i organizacji charytatywnych, twierdząc, że zajmowały się one się praniem pieniędzy dla ugrupowań islamistycznych; mając na uwadze, że we wrześniu 2019 r. nigeryjskie siły zbrojne bez uprzedzenia zażądały zamknięcia organizacji Action Against Hunger i Mercy Corps, pozbawiając pomocy 400 000 osób;

W.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 8 umowy z Kotonu UE prowadzi regularny dialog polityczny z Nigerią dotyczący praw człowieka i zasad demokracji, w tym na temat dyskryminacji na tle etnicznym, religijnym i rasowym;

1.  ubolewa z powodu ataków terrorystycznych, do których doszło w tym kraju; ponownie wyraża zaniepokojenie przedłużającym się kryzysem w Nigerii i niestabilną sytuacją w zakresie bezpieczeństwa na północnym wschodzie kraju oraz zdecydowanie potępia powtarzające się łamanie praw człowieka oraz prawa międzynarodowego i humanitarnego, motywowane względami religijnymi i etnicznymi;

2.  potępia w szczególności niedawne nasilenie przemocy wobec niektórych grup etnicznych i religijnych, w tym ataki na instytucje wyznaniowe i wiernych;

3.  składa kondolencje rodzinom ofiar i solidaryzuje się z Nigeryjczykami, którzy już od ponad dziesięciu lat ponoszą konsekwencje terroryzmu szerzącego się w regionie;

4.  wzywa władze Nigerii, by zagwarantowały poszanowanie praw człowieka w tym kraju oraz chroniły cywilów przed terroryzmem i przemocą; podkreśla, że działania te trzeba prowadzić przy pełnym poszanowaniu praw człowieka i zasad praworządności, zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami tego kraju;

5.  uważa każdą formę eksterminacji istot ludzkich i każdą formę czystek etnicznych za barbarzyństwo i zbrodnię przeciwko ludzkości; wzywa rząd Nigerii, aby zajął się głębokimi przyczynami przemocy przez zagwarantowanie wszystkim obywatelom równych praw i przepisów o niedyskryminacji; podkreśla w związku z tym, że trzeba dalej wspierać dialog międzyreligijny i pokojowe współistnienie obywateli bez względu na wyznanie, przy udziale wszystkich zainteresowanych stron, w tym Nigeryjskiej Rady Międzywyznaniowej;

6.  przypomina, że na skutki konfliktu, terroryzmu i przemocy w tym kraju najbardziej narażone są kobiety i dzieci; ubolewa, że ugrupowania terrorystyczne coraz częściej rekrutują dzieci i wykorzystują je jako dzieci-żołnierzy lub zamachowców samobójców;

7.  jest głęboko zaniepokojony doniesieniami o złym traktowaniu dzieci przetrzymywanych w obiektach wojskowych; wzywa władze Nigerii, by zezwoliły ONZ na wstęp do wojskowych obiektów przetrzymywania, podpisały formalny protokół przekazania, by zapewnić szybkie przekazanie dzieci zatrzymanych przez wojsko właściwym organom ds. ochrony dzieci, i położyły kres przetrzymywaniu dzieci przez wojsko; podkreśla, że reakcję na terroryzm, a także wymiar sprawiedliwości i egzekwowanie prawa należy dostosować tak, by chronić prawa najsłabszych grup mieszkańców, w tym dzieci;

8.  przypomina władzom Nigerii, że mają obowiązek chronić prawa dzieci oraz zapewnić ochronę i opiekę tym, które odczuły skutki terroryzmu lub konfliktu, w tym przez zapewnienie im dostępu do edukacji; przypomina ponadto, że edukacja i możliwości rozwoju gospodarczego to potężne narzędzia walki z radykalizacją, i wzywa partnerów międzynarodowych, by w ramach strategii antyterrorystycznej w tym regionie wspierali łatwo dostępną edukację wysokiej jakości;

9.  jest głęboko zaniepokojony, że Nigeryjki wciąż padają ofiarą dyskryminacji, przemocy, wykorzystywania seksualnego i gwałtów; wzywa Nigerię do pełnego wdrożenia CEDAW; apeluje o większe wsparcie dla ofiar powszechnej przemocy seksualnej i uwarunkowanej płcią, w tym o wsparcie psychologiczne;

10.  podkreśla, że walka z bezkarnością ma podstawowe znaczenie dla stabilności kraju i budowania trwałego pokoju; w związku z tym wzywa władze nigeryjskie, by niezwłocznie i z zachowaniem przejrzystości przeprowadziły rzetelne dochodzenia w celu postawienia sprawców przed sądem i pociągnięcia ich do odpowiedzialności; apeluje ponadto o poprawę potencjału i niezawisłości nigeryjskiego sądownictwa, co pomoże skutecznie wykorzystać sądy karne do zwalczania przemocy, terroryzmu i korupcji;

11.  wyraża ubolewanie z powodu braku postępów w walce z Boko Haram i ISWAP oraz z powodu coraz częstszych i poważniejszych zamachów samobójczych i bezpośrednich ataków na pozycje wojskowe; przypomina, że prezydent Nigerii Muhammadu Buhari został ponownie wybrany w 2019 r., gdyż obiecywał, że pokona brutalny ekstremizm propagowany przez Boko Haram i inne ugrupowania terrorystyczne, i wzywa prezydenta do spełnienia tych obietnic;

12.  popiera cele projektu dotyczącego architektury i operacji w zakresie pokoju i bezpieczeństwa, realizowanego przez UE i ECOWAS; zachęca państwa członkowskie, by zdecydowanie poparły pomoc w budowaniu zdolności i rozwiązywaniu konfliktów w Afryce Zachodniej;

13.  potwierdza swoje poparcie dla regionalnej wielonarodowej wspólnej grupy zadaniowej oraz pochwala jej wysiłki na rzecz skutecznej walki z terroryzmem i przywrócenia stabilności w regionie jeziora Czad; przypomina, że terroryzm nie zna granic, i wzywa kraje regionu, by dalej koordynowały swoje starania o bezpieczeństwo w całym regionie;

14.  zachęca do dalszego reformowania sektora bezpieczeństwa w Nigerii, by zwiększyć zdolności podmiotów krajowych i regionalnych do zwalczania terroryzmu; apeluje do Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) i państw członkowskich o dalszą unijną pomoc techniczną w tej dziedzinie;

15.  przestrzega, że nie należy wykorzystywać konfliktu między rolnikami a pasterzami do szerzenia nienawiści religijnej; wzywa rząd Nigerii do wdrożenia krajowego planu transformacji hodowli, by chronić interesy zarówno rolników, jak i pasterzy; uważa, że potrzebne są dalsze działania, np. udoskonalenie mechanizmów mediacji, rozwiązywania konfliktów, pojednania i budowania pokoju;

16.  podkreśla współzależność rozwoju, demokracji, praw człowieka, dobrych rządów i bezpieczeństwa w Nigerii; uważa, że same działania wojskowe nie wystarczą do skutecznego zwalczania terroryzmu; wzywa rząd Nigerii do opracowania całościowej strategii likwidacji pierwotnych przyczyn terroryzmu przez podejście zapobiegawcze, polegające na eliminowaniu atrakcyjności ideologii terrorystycznej, zmniejszaniu możliwości rekrutacji i radykalizacji oraz odcięciu finansowania, a także na wspieraniu i finansowaniu społecznościowych programów realizowanych przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego;

17.  wzywa UE, Unię Afrykańską i społeczność międzynarodową, by zwiększyły wsparcie dla walki z terroryzmem w Nigerii oraz dalej udzielały pomocy politycznej i w dziedzinie bezpieczeństwa w kraju i w całym regionie;

18.  wyraża głębokie zaniepokojenie wpływem stanu bezpieczeństwa w tym kraju na skuteczność pomocy humanitarnej i rozwojowej; wzywa UE do kontynuowania działań humanitarnych i rozwojowych nie tylko w Nigerii, ale również w całym regionie; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że UE obiecała w 2019 r. przeznaczyć dodatkowe 50 mln EUR na wsparcie odbudowy i odporności w Nigerii;

19.  dostrzega presję, jaką są dla Nigerii i krajów sąsiednich przesiedlenia w regionie; apeluje o większe wsparcie i koordynację działań darczyńców na rzecz przesiedleńców w Nigerii, w tym o dodatkowe środki finansowe od społeczności międzynarodowej; przypomina, że funduszy rozwojowych nie należy przeznaczać na inne cele niż ich cel pierwotny, jakim jest eliminacja ubóstwa we wszystkich postaciach;

20.  potępia wszelkie ataki na personel lub obiekty pomocy humanitarnej oraz wzywa do działań mających zapewnić bezpieczeństwo pracownikom organizacji humanitarnych i bezpieczne otoczenie organizacjom humanitarnym, by mogły one wykonywać swoją podstawową pracę;

21.  jest głęboko zaniepokojony szybko zaostrzającą się zmianą klimatu i jej wpływem na życie i źródła utrzymania, zwłaszcza w regionie Middle Belt; powtarza, że trzeba znaleźć długoterminowe rozwiązania, by chronić zasoby naturalne i zapewnić dostęp do nich; przypomina, że walka z klimatycznym stanem zagrożenia ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia stabilności gospodarczej i pokoju w regionie;

22.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, wiceprzewodniczącemu Komisji i wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, prezydentowi i parlamentowi Nigerii, Unii Afrykańskiej, Wspólnemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu AKP-UE i Parlamentowi Panafrykańskiemu.

(1) Dz.U. C 458 z 19.12.2018, s. 43.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie sytuacji w Wenezueli po nielegalnym wyborze nowego przewodniczącego i prezydium Zgromadzenia Narodowego (parlamentarnym zamachu stanu) (2020/2507(RSP))

P9_TA(2020)0013 RC-B9-0048/2020

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Wenezueli, w szczególności rezolucję z dnia 31 stycznia 2019 r.(1), w której uznano Juana Guaidó za tymczasowego prezydenta Wenezueli,

–  uwzględniając oświadczenia wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie Wenezueli, w szczególności jego oświadczenie w imieniu UE z dnia 9 stycznia 2020 r. w sprawie najnowszych wydarzeń w Zgromadzeniu Narodowym, a także oświadczenie jego rzecznika z dnia 5 stycznia 2020 r. w sprawie wydarzeń w Zgromadzeniu Narodowym Wenezueli,

–  uwzględniając oświadczenie międzynarodowej grupy kontaktowej ds. Wenezueli z dnia 9 stycznia 2020 r.,

–  uwzględniając decyzję Rady (WPZiB) 2019/1893 z dnia 11 listopada 2019 r. zmieniającą decyzję (WPZiB) 2017/2074 w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Wenezueli(2), na mocy której przedłużono do 14 listopada 2020 r. stosowanie obowiązujących obecnie ukierunkowanych środków ograniczających,

–  uwzględniając oświadczenie Sekretariatu Generalnego Organizacji Państw Amerykańskich (OPA) z dnia 5 stycznia 2020 r. w sprawie sytuacji w Wenezueli oraz rezolucję Stałej Rady OPA z dnia 10 stycznia 2020 r. w sprawie ostatnich wydarzeń w Wenezueli,

–  uwzględniając oświadczenie Grupy z Limy z dnia 5 stycznia 2020 r.,

–  uwzględniając konstytucję Wenezueli,

–  uwzględniając Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego,

–  uwzględniając art. 132 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że UE, jej państwa członkowskie oraz Parlament Europejski powtarzają, że Zgromadzenie Narodowe jest jedynym prawomocnym i demokratycznie wybranym organem w Wenezueli; mając na uwadze, że zgodnie z art. 194 konstytucji Wenezueli Zgromadzenie Narodowe wybiera spośród swoich członków jednego przewodniczącego i prezydium wykonawcze na okres jednego roku;

B.  mając na uwadze, że w styczniu 2019 r. Juan Guaidó został wybrany na przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego, a następnie zaprzysiężony na tymczasowego prezydenta Wenezueli zgodnie z art. 233 konstytucji tego kraju; mając na uwadze, że został on uznany za tymczasowego prezydenta Wenezueli przez ponad 50 państw, w tym 25 państw członkowskich UE, a także przez samą UE;

C.  mając na uwadze, że wydarzenia towarzyszące planowanemu wyborowi przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego Wenezueli w dniu 5 stycznia 2020 r. stanowiły parlamentarny zamach stanu zaplanowany przez nielegalny reżim Nicolása Maduro i że doszło wówczas do poważnych nieprawidłowości oraz aktów wymierzonych w demokratyczne i konstytucyjne funkcjonowanie Zgromadzenia Narodowego;

D.  mając na uwadze, że siły zbrojne brutalnie uniemożliwiły przewodniczącemu Zgromadzenia Narodowego Juanowi Guaidó przewodniczenie posiedzeniu, a niektórym parlamentarzystom, jak również prasie nie pozwolono na wstęp do budynku Zgromadzenia Narodowego;

E.  mając na uwadze, że próba mianowania Luisa Parry przewodniczącym nowego prezydium sprzyjającego Nicolásowi Maduro jest nieważna, ponieważ posiedzenie nie zostało oficjalnie otwarte, nikt mu nie przewodniczył, nie stwierdzono kworum i nie zweryfikowano formalnego głosowania imiennego, jak wymagają art. 7, 8 i 11 regulaminu Zgromadzenia Narodowego i art. 221 konstytucji Wenezueli;

F.  mając na uwadze, że kilka godzin później w sytuacji przymusowej zdecydowana większość parlamentarzystów odbyła posiedzenie nadzwyczajne w siedzibie gazety „El Nacional”, zgodnie z konstytucją Wenezueli i regulaminem Zgromadzenia Narodowego, które umożliwiają przeprowadzenie posiedzenia poza siedzibą ustawodawczą; mając na uwadze, że 100 spośród 167 parlamentarzystów, spełniając wymogi dotyczące kworum i głosowania imiennego określone w art. 221 konstytucji Wenezueli, zagłosowało za ponownym wyborem Juana Guaidó i jego prezydium na ostatni rok kadencji 2015–2020;

G.  mając na uwadze, że podczas oficjalnego posiedzenia Zgromadzenia Narodowego, które odbyło się 7 stycznia 2020 r., Juan Guaidó został zaprzysiężony na przewodniczącego, mimo że siły lojalne wobec reżimu Nicolása Maduro próbowały nie dopuścić do posiedzenia, między innymi przez utrudnianie wejścia do budynku i odcięcie w nim prądu;

H.  mając na uwadze, że członkowie Zgromadzenia Narodowego muszą być w stanie wykonywać swój mandat parlamentarny otrzymany od obywateli wenezuelskich w atmosferze wolnej od zastraszania i działań odwetowych;

I.  mając na uwadze, że wybory prezydenckie, które odbyły się 20 maja 2018 r., przeprowadzono niezgodnie z minimalnymi międzynarodowymi standardami wiarygodnego procesu wyborczego; mając na uwadze, że UE wraz z innymi organizacjami regionalnymi i państwami demokratycznymi nie uznała ani tych wyborów, ani władz powołanych w wyniku tego bezprawnego procesu;

J.  mając na uwadze, że utrzymujące się działania przeciwko członkom Zgromadzenia Narodowego – w tym nękanie i zastraszanie 59 posłów przez nielegalne grupy i przez organy bezpieczeństwa, 29 arbitralnych zatrzymań i 27 wymuszonych wyjazdów z kraju, a także tortury i wymuszone zaginięcia – utrudniają Zgromadzeniu Narodowemu wykonywanie jego zadań konstytucyjnych;

K.  mając na uwadze, że sytuacja w zakresie praw człowieka, praworządności i demokracji w Wenezueli poważnie się pogarsza od kilku lat, a zwłaszcza od czasu dojścia do władzy Nicolása Maduro w następstwie zakwestionowanych wyborów w 2013 r.; mając na uwadze, że w kraju zdecydowanie pogłębia się kryzys polityczny, gospodarczy, instytucjonalny i społeczny oraz wielowymiarowy kryzys humanitarny;

1.  uznaje i popiera Juana Guaidó jako prawowitego przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego i prawowitego tymczasowego prezydenta Boliwariańskiej Republiki Wenezueli wybranego w wyniku przejrzystego i demokratycznego głosowania zgodnie z art. 233 konstytucji Wenezueli;

2.  zdecydowanie potępia próbę parlamentarnego zamachu stanu podjętą przez reżim Nicolása Maduro i jego sojuszników, a także starania zmierzające do uniemożliwienia Zgromadzeniu Narodowemu – jedynemu prawowitemu demokratycznemu organowi Wenezueli – prawidłowego wykonywania mandatu konstytucyjnego udzielonego mu przez Wenezuelczyków;

3.  wyraża ubolewanie w związku z tymi poważnymi naruszeniami, które są niezgodne z właściwą procedurą wyboru przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego i stanowią kolejny krok w pogłębiającym się kryzysie wenezuelskim; zdecydowanie sprzeciwia się naruszeniom demokratycznego, konstytucyjnego i przejrzystego funkcjonowania Zgromadzenia Narodowego, a także ciągłym aktom zastraszania, przekupstwu, wymuszeniom, przemocy, torturom i wymuszonym zaginięciom oraz arbitralnym decyzjom przeciwko jego członkom;

4.  ponownie wyraża pełne poparcie dla Zgromadzenia Narodowego, które jest jedynym prawomocnie wybranym i organem demokratycznym w Wenezueli i którego uprawnienia – w tym prerogatywy i bezpieczeństwo jego członków – należy respektować; podkreśla, że pokojowe rozwiązanie polityczne można wypracować jedynie przy pełnym poszanowaniu prerogatyw konstytucyjnych Zgromadzenia Narodowego;

5.  przypomina, że UE jest gotowa wspierać prawdziwy proces prowadzący do pokojowego i demokratycznego rozwiązania kryzysu na podstawie planu działania przyjętego przez Zgromadzenie Narodowe Wenezueli; podkreśla, że wcześniejsze próby zażegnania kryzysu na drodze negocjacji i dialogu nie przyniosły wymiernych rezultatów; wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) do kontynuowania prac za pośrednictwem międzynarodowej grupy kontaktowej;

6.  przypomina, że poszanowanie instytucji i zasad demokratycznych oraz przestrzeganie praworządności stanowią niezbędne warunki do znalezienia pokojowego i trwałego rozwiązania kryzysu w Wenezueli z korzyścią dla ludności tego kraju;

7.  wzywa wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do zaostrzenia reakcji UE z myślą o przywróceniu demokracji w Wenezueli, w tym przez przedłużenie ukierunkowanych sankcji wobec osób odpowiedzialnych za naruszenia praw człowieka i represje oraz objęcie tymi sankcjami członków ich rodzin; popiera oświadczenie UE w tej sprawie;

8.  wzywa te państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, do uznania prawowitego mandatu prezydenta Guaidó i z zadowoleniem przyjmuje uznanie go przez Wysokiego Przedstawiciela za jedyny organ demokratyczny uznany przez UE; w związku z tym domaga się uznania przedstawicieli politycznych mianowanych przez Juana Guaidó;

9.  zwraca się o wysłanie misji informacyjnej do kraju w celu dokonania oceny sytuacji;

10.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, prawowitemu tymczasowemu prezydentowi Boliwariańskiej Republiki Wenezueli i przewodniczącemu Zgromadzenia Narodowego Boliwariańskiej Republiki Wenezueli, rządom i parlamentom Grupy z Limy, Europejsko-Latynoamerykańskiemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu oraz sekretarzowi generalnemu Organizacji Państw Amerykańskich.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0061. (2) Dz.U. L 291 z 12.11.2019, s. 42.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie trwających wysłuchań na mocy art. 7 ust. 1 TUE dotyczących Polski i Węgier (2020/2513(RSP))

P9_TA(2020)0014 B9-0032/2020

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2 i art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 września 2018 r. w sprawie wniosku wzywającego Radę do stwierdzenia, zgodnie z art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, istnienia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Węgry wartości, na których opiera się Unia(1),

–  uwzględniając uzasadniony wniosek Komisji z dnia 20 grudnia 2017 r., złożony zgodnie z art. 7 ust. 1 TUE, w sprawie praworządności w Polsce: wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie stwierdzenia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Rzeczpospolitą Polską zasady praworządności (COM(2017)0835),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 1 marca 2018 r. w sprawie decyzji Komisji o zastosowaniu art. 7 ust. 1 TUE w związku z sytuacją w Polsce(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 listopada 2019 r. w sprawie penalizacji edukacji seksualnej w Polsce(3),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 grudnia 2019 r. w sprawie dyskryminacji osób LGBTI i nawoływania do nienawiści do nich w sferze publicznej, w tym stref wolnych od LGBTI(4),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2019 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw podstawowych w Unii Europejskiej w 2017 r.(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2016 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w kwestii ustanowienia unijnego mechanizmu dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 4 kwietnia 2019 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony budżetu Unii w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich(7),

–  uwzględniając orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej,

–  uwzględniając standardowy tryb wysłuchań, o którym mowa w art. 7 ust. 1 TUE, zatwierdzony przez Radę 18 lipca 2019 r.,

–  uwzględniając przyjęcie przez polski Sejm w dniu 20 grudnia 2019 r. projektu zmiany ustawy o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, wprowadzającego do nich szereg poprawek; uwzględniając wniosek polskiego Senatu do Komisji Weneckiej o wydanie w trybie pilnym opinii o ww. projekcie;

–  uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości, jak określono w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) i co znalazło wyraz w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej oraz zostało zapisane w międzynarodowych traktatach dotyczących praw człowieka; mając na uwadze, że te wartości, wspólne państwom członkowskim i dobrowolnie przyjęte przez wszystkie państwa członkowskie, stanowią podstawę praw, z których korzystają osoby mieszkające w Unii;

B.  mając na uwadze, że każde wyraźne ryzyko poważnego naruszenia przez państwo członkowskie wartości zapisanych w art. 2 TUE nie dotyczy wyłącznie tego państwa członkowskiego, w którym występuje ryzyko, lecz wywiera również wpływ na pozostałe państwa członkowskie, na ich wzajemne zaufanie, a także na charakter samej Unii i prawa podstawowe obywateli przysługujące im na mocy prawa Unii;

C.  mając na uwadze, że art. 7 ust. 1 TUE stanowi etap prewencyjny, na którym Unia ma możliwość interwencji w przypadku wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia wspólnych wartości; mając na uwadze, że takie działanie prewencyjne przewiduje dialog z danym państwem członkowskim i ma na celu uniknięcie ewentualnego nałożenia sankcji;

D.  mając na uwadze, że Komisja i Parlament uruchomiły art. 7 ust. 1 TUE odpowiednio wobec Polski i Węgier po stwierdzeniu wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia wartości, na których opiera się Unia;

E.  mając na uwadze, że Rada zorganizowała dotychczas trzy wysłuchania Polski i dwa wysłuchania Węgier na forum Rady do Spraw Ogólnych;

F.  mając na uwadze, że 11 grudnia 2019 r. prezydencja fińska na podstawie art. 339 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) i art. 6 ust. 1 regulaminu wewnętrznego Rady dotyczącego poufności posiedzeń zwróciła się o pisemne wyjaśnienie dotyczące naruszenia przepisów zarzucanego urzędnikowi publicznemu z delegacji węgierskiej;

1.  odnotowuje wysłuchania zorganizowane przez Radę na mocy art. 7 ust. 1 TUE w reakcji na zagrożenie dla wspólnych wartości europejskich w Polsce i na Węgrzech; z zaniepokojeniem zauważa, że wysłuchania nie są organizowane w sposób regularny, uporządkowany i otwarty; wzywa prezydencję chorwacką i inne przyszłe prezydencje do regularnego organizowania wysłuchań; podkreśla, że wysłuchania muszą być obiektywne, oparte na faktach i przejrzyste oraz że zainteresowane państwa członkowskie muszą współpracować w dobrej wierze na wszystkich etapach tego procesu, zgodnie z zasadą lojalnej współpracy zapisaną w art. 4 ust. 3 TUE; zaleca, aby w następstwie wysłuchań Rada kierowała do zainteresowanych państw członkowskich konkretne zalecenia, jak zapisano w art. 7 ust. 1 TUE, oraz by wskazywała terminy wykonania tych zaleceń; zwraca uwagę, że wzajemne zaufanie między państwami członkowskimi można przywrócić tylko wtedy, gdy zagwarantowane zostanie poszanowanie wartości zapisanych w art. 2 TUE, i wzywa Radę do działania w tym kierunku; wzywa państwa członkowskie do respektowania zasady pierwszeństwa prawa UE;

2.  wyraża głębokie zaniepokojenie, że standardowy tryb wysłuchań, o którym mowa w art. 7 ust. 1 TUE, nie zapewnia Parlamentowi takiego samego traktowania jak Komisji i jednej trzeciej państw członkowskich, jeśli chodzi o przedstawienie uzasadnionego wniosku; przypomina, że art. 7 ust. 1 TUE przewiduje równe prawa i równy status proceduralny jednej trzeciej państw członkowskich, Parlamentu i Komisji w odniesieniu do uruchomienia procedury; z zadowoleniem przyjmuje wysiłki prezydencji fińskiej zmierzające do nawiązania nieformalnego dialogu z Parlamentem, uważa, że nieformalny dialog nie może zastąpić formalnego przedstawienia uzasadnionego wniosku w Radzie; z naciskiem podkreśla, że Parlament nadal czeka na zaproszenie na formalne posiedzenie Rady w oparciu o prawo inicjatywy i zasadę lojalnej współpracy między instytucjami zapisaną w art. 4 ust. 3 TUE; ponownie wzywa Radę do niezwłocznego i pełnego informowania Parlamentu na wszystkich etapach procedury;

3.  wyraża ubolewanie, że w wyniku wysłuchań zainteresowane dwa państwa członkowskie nie poczyniły jeszcze znaczących postępów na drodze do eliminacji wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia wartości, o których mowa w art. 2 TUE; zauważa z zaniepokojeniem, że sprawozdania i oświadczenia Komisji oraz organów międzynarodowych, takich jak ONZ, OBWE i Rada Europy, wskazują na pogorszenie sytuacji zarówno w Polsce, jak i na Węgrzech od czasu uruchomienia art. 7 ust. 1 TUE; podkreśla, że brak skutecznego wykorzystania przez Radę art. 7 TUE nadal podważa integralność wspólnych wartości europejskich, wzajemne zaufanie i wiarygodność Unii jako całości; przypomina swoje stanowisko w sprawie decyzji Komisji o zastosowaniu art. 7 ust. 1 TUE w związku z sytuacją w Polsce oraz swój wniosek wzywający Radę do stwierdzenia, zgodnie z art. 7 ust. 1 TUE, istnienia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Węgry wartości, na których opiera się Unia; w związku z tym wzywa Radę do zadbania o to, by podczas wysłuchań na mocy art. 7 ust. 1 TUE odniesiono się również do nowych wydarzeń i oceniono ryzyko naruszenia niezależności sądownictwa, wolności słowa, w tym wolności mediów, wolności sztuk i nauk, wolności zrzeszania się i prawa do równego traktowania; apeluje do Komisji o wykorzystanie w pełni dostępnych narzędzi, w szczególności przyspieszonych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przed Trybunałem Sprawiedliwości i wniosków o zastosowanie środków tymczasowych, aby wyeliminować wyraźne ryzyko poważnego naruszenia przez Polskę i Węgry wartości, na których opiera się Unia;

4.  zauważa, że uzasadniony wniosek Komisji dotyczący praworządności w Polsce ma ograniczony zakres; apeluje do Rady, aby w związku z obecnymi wysłuchaniami zbadała, w jaki sposób zająć się zarzutami dotyczącymi naruszeń praw podstawowych w Polsce;

5.  jest zdania, że przebieg ostatnich wysłuchań prowadzonych na mocy art. 7 ust. 1 TUE ponownie uwypukla pilną potrzebę wprowadzenia unijnego mechanizmu dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych (DRF), zaproponowanego przez Parlament, w formie międzyinstytucjonalnego porozumienia przewidującego coroczny niezależny, oparty na dowodach i niedyskryminacyjny przegląd oceniający na równych prawach przestrzeganie przez wszystkie państwa członkowskie UE wartości określonych w art. 2 TUE oraz zaleceń dla poszczególnych krajów, po czym następowałaby debata międzyparlamentarna i stały cykl polityczny DRF w ramach instytucji UE; w związku z tym wzywa Komisję i Radę do niezwłocznego rozpoczęcia negocjacji z Parlamentem w sprawie porozumienia międzyinstytucjonalnego zgodnie z art. 295 TFUE; ponownie podkreśla, że mechanizm ten musi uzupełniać i wzmacniać, a nie zastępować, toczące się i przyszłe postępowania na mocy art. 7 TUE;

6.  przypomina swoje stanowisko w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony budżetu Unii w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich oraz wzywa Radę do jak najszybszego rozpoczęcia negocjacji międzyinstytucjonalnych;

7.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji i Radzie, prezydentowi, rządowi i parlamentowi Polski oraz prezydentowi, rządowi i parlamentowi Węgier, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. C 433 z 23.12.2019, s. 66. (2) Dz.U. C 129 z 5.4.2019, s. 13. (3) Teksty przyjęte, P9_TA(2019)0058. (4) Teksty przyjęte, P9_TA(2019)0101. (5) Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0032. (6) Dz.U. C 215 z 19.6.2018, s. 162. (7) Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0349.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie 15. posiedzenia Konferencji Stron (COP15) Konwencji o różnorodności biologicznej (2019/2824(RSP))

P9_TA(2020)0015 B9-0035/2020

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wyniki śródokresowego przeglądu europejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej oraz swoją rezolucję z dnia 2 lutego 2016 r. w sprawie śródokresowego przeglądu europejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 listopada 2017 r. w sprawie „Planu działania na rzecz przyrody, ludzi i gospodarki”(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2018 r. w sprawie 14. posiedzenia Konferencji Stron (COP14) Konwencji o różnorodności biologicznej(3),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z 20 maja 2015 r. pt. „Stan przyrody w Unii Europejskiej. Sprawozdanie na temat stanu typów siedlisk i gatunków objętych dyrektywą ptasią i siedliskową oraz tendencji w tym zakresie w latach 2007–2012 wymagane na podstawie art. 17 dyrektywy siedliskowej oraz art. 12 dyrektywy ptasiej” (COM(2015)0219),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiającą ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego(4) (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej),

–  uwzględniając dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającą ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki wodnej(5) (ramowa dyrektywa wodna),

–  uwzględniając sprawozdanie Międzyrządowej Platformy Naukowo-Politycznej w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów (IPBES) dotyczące globalnej oceny różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych z 31 maja 2019 r.,

–  uwzględniając Czerwoną księgę zagrożonych gatunków Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody,

–  uwzględniając kartę z Metzu w sprawie różnorodności biologicznej z 6 maja 2019 r.,

–  uwzględniając Agendę ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 oraz cele zrównoważonego rozwoju, a także dokument Komisji otwierający debatę zatytułowany „W kierunku zrównoważonej Europy 2030”, wydany 30 stycznia 2019 r. (COM(2019)0022),

–  uwzględniając sprawozdania specjalne Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) dotyczące zmiany klimatu, pustynnienia, degradacji gleby, zrównoważonego gospodarowania gruntami, bezpieczeństwa żywnościowego oraz przepływów gazów cieplarnianych w ekosystemach lądowych, jak również jego sprawozdanie specjalne z 25 września 2019 r. na temat stanu oceanów i kriosfery w zmieniającym się klimacie, a także sprawozdanie specjalne IPCC pt. „Global Warming of 1.5°C” [Globalne ocieplenie o 1,5°C], jego piąte sprawozdanie oceniające oraz sprawozdanie podsumowujące z września 2018 r.,

–  uwzględniając komunikat Komisji z 23 lipca 2019 r. pt. „Zintensyfikowanie działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów” (COM(2019)0352) oraz komunikat Komisji z 20 września 2013 r. pt. „Nowa strategia leśna UE na rzecz lasów i sektora leśno-drzewnego” (COM(2013)0659),

–  uwzględniając sprawozdanie Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa z 2019 r. na temat stanu różnorodności biologicznej na świecie wobec potrzeb związanych z żywnością i rolnictwem,

–  uwzględniając oświadczenie wydane 15 października 2019 r. przez Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka na posiedzeniu Trzeciego Komitetu Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku,

–  uwzględniając pekiński apel o ochronę różnorodności biologicznej i działania w dziedzinie zmiany klimatu z 6 listopada 2019 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie Europejskiej Agencji Środowiska z 4 grudnia 2019 r. pt. „Środowisko Europy – Stan i prognozy na 2020 r.” (SOER 2020),

–  uwzględniając projekt rezolucji Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,

–  uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,

–  uwzględniając pytania do Komisji i do Rady w sprawie 15. posiedzenia Konferencji Stron (COP15) Konwencji o różnorodności biologicznej, które odbędzie się w 2020 r. w mieście Kunming w Chinach (O-000044/2019 oraz O-000043/2019),

A.  mając na uwadze, że strategiczny plan na rzecz różnorodności biologicznej na lata 2011–2020 opracowano, by pilnie podjąć skuteczne działania mające powstrzymać utratę różnorodności biologicznej i zagwarantować, że do 2020 r. ekosystemy staną się odporne i będą nadal zapewniać podstawowe usługi, zabezpieczając i chroniąc tym samym różnorodne formy życia na naszej planecie oraz przyczyniając się do dobrostanu ludzi i eliminacji ubóstwa;

B.  mając na uwadze, że wizja różnorodności biologicznej na 2050 r. („wizja na 2050 r.”) przyjęta na mocy Konwencji o różnorodności biologicznej to życie w zgodzie z naturą oraz że wizja ta zakłada, iż do 2050 r. ludzkość zacznie cenić, chronić, przywracać i z rozwagą wykorzystywać różnorodność biologiczną, by zachować usługi ekosystemowe, dbać o zdrową planetę i zapewniać korzyści niezbędne wszystkim ludziom oraz przyszłym pokoleniom;

C.  mając na uwadze, że wizja na 2050 r. przyjęta na mocy CBD obejmuje pięć celów ogólnych, które stanowią też ramy celów z Aichi na 2020 r. dotyczących różnorodności biologicznej: a) usuwanie przyczyn utraty różnorodności biologicznej przez uwzględnianie jej na szczeblu rządowym i w życiu społecznym; b) zmniejszenie bezpośredniej presji na różnorodność biologiczną i propagowanie zrównoważonego wykorzystywania zasobów; c) poprawa stanu różnorodności biologicznej dzięki ochronie ekosystemów, gatunków i różnorodności genetycznej; d) zwiększenie korzyści płynących dla wszystkich z różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych; e) lepsze wdrażanie przez planowanie oparte na uczestnictwie, zarządzanie wiedzą i budowanie zdolności;

D.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu IPBES dotyczącym oceny różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych na świecie podkreślono, iż obecne negatywne tendencje w różnorodności biologicznej i ekosystemach zaszkodzą dążeniu do osiągnięcia 80 % poddanych ocenie celów zrównoważonego rozwoju związanych z ubóstwem, głodem, zdrowiem, wodą, miastami, klimatem, oceanami oraz ziemią; mając na uwadze, że według prognoz zjawiska te uderzą głównie i najpoważniej w ludy tubylcze i wiele najuboższych społeczności na świecie; mając zatem na uwadze, że utratę i degradację różnorodności biologicznej należy uważać nie tylko za kwestię środowiskową, lecz także rozwojową, gospodarczą, społeczną i moralną;

E.  mając na uwadze, że stosowanie ogromnych ilości herbicydów o szerokim spektrum działania, takich jak glifosat, jest bezpośrednią przyczyną masowej utraty różnorodności biologicznej;

F.  mając na uwadze, że według IPCC i IPBES nie można trwale rozwiązać problemu zmiany klimatu, nie stosując bardziej zdecydowanie spójnych i skutecznych rozwiązań opartych na zasobach przyrody;

G.  mając na uwadze, że zmianę klimatu uznaje się za przyczynę wzrostu liczby ekstremalnych zjawisk pogodowych, które powodują klęski żywiołowe na całym świecie, w tym pożary lasów;

H.  mając na uwadze, że protokół z Nagoi o dostępie do zasobów genetycznych i podziale korzyści z ich wykorzystania zawiera przejrzyste przepisy dotyczące sprawiedliwego i równego podziału korzyści z wykorzystania zasobów genetycznych i powiązanej z nimi tradycyjnej wiedzy;

I.  mając na uwadze, że unijna strategia ochrony różnorodności biologicznej do 2020 r. ma na celu powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej i degradacji usług ekosystemowych w UE oraz na świecie do 2020 r.;

J.  mając na uwadze, że UE i państwa członkowskie przyjęły Agendę na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i towarzyszące jej 17 celów zrównoważonego rozwoju, i są w pełni zobowiązane do ich wdrażania;

K.  mając na uwadze, że w swoich wytycznych politycznych na kadencję 2019–2024 Komisja stwierdziła, iż jej ambicją jest, by UE współpracowała z partnerami na świecie w zahamowaniu utraty różnorodności biologicznej w ciągu najbliższych pięciu lat;

L.  mając na uwadze, że lasy są niezbędne ludziom na całym świecie jako źródło utrzymania oraz że pokrywają zaledwie 30 % powierzchni lądów, a zawierają w sobie 80 % różnorodności biologicznej;

M.  mając na uwadze, że zmiana klimatu zagraża siedliskom i gatunkom, o czym świadczy śmierć przeważającej części Wielkiej Rafy Koralowej, a także ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak wielki pożar australijskiego buszu, w wyniku którego zginęło ponad miliard zwierząt; mając na uwadze, że ochrona przyrody i powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej mają kluczowe znaczenie dla łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej;

N.  mając na uwadze, że przekroczono cztery z dziewięciu poziomów krytycznych dla planety, określonych przez Stockholm Resilience Centre;

Uwagi ogólne

1.  z niepokojem zauważa, że w globalnej ocenie IPBES w sprawie różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych wyraźnie podkreślono skalę kryzysu ekologicznego oraz potrzebę pilnych i skoordynowanych starań o dogłębną transformację, ponieważ przyroda niszczeje na świecie w skali niespotykanej dotąd w historii ludzkości, rośnie też tempo wymierania gatunków – około miliona gatunków zwierząt i roślin jest zagrożonych wyginięciem, co ma poważne konsekwencje dla ludzi na całym świecie i będzie miało wpływ na życie przyszłych pokoleń;

2.  wyraża głębokie zaniepokojenie, że zmiana klimatu na lądzie stanowi dodatkowe obciążenie dla różnorodności biologicznej, o czym wspomniano w sprawozdaniu specjalnym IPCC z 8 sierpnia 2019 r.; wyraża głębokie zaniepokojenie spadkiem liczebności ssaków morskich i stad ryb oraz dramatycznym zanikaniem raf koralowych, co udokumentowano w sprawozdaniu specjalnym IPCC z 24 września 2019 r., a w sprawozdaniu specjalnym IPCC w sprawie globalnego ocieplenia o 1,5°C przewidziano zniknięcie ponad 99 % z nich w razie, gdyby temperatura wzrosła o 2 %;

3.  wyraża poważne zaniepokojenie po opublikowaniu sprawozdania IPCC dotyczącego oceanów i kriosfery w zmieniającym się klimacie, gdyż zgodnie z tym sprawozdaniem zmiana klimatu należy do głównych bezpośrednich przyczyn utraty różnorodności biologicznej, oraz podkreśla, że według prognoz negatywny wpływ zmiany klimatu na różnorodność biologiczną, ekosystemy, oceany i bezpieczeństwo żywnościowe będzie w nadchodzących dziesięcioleciach coraz większy; podkreśla, że IPCC ostrzega również, iż na stan oceanów i ekosystemów morskich wpływają obecnie: globalne ocieplenie, zanieczyszczenia, nadmierne wykorzystanie różnorodności biologicznej mórz, podnoszący się poziom mórz, zakwaszenie, odtlenienie, fale upałów na morzu, bezprecedensowe topnienie lodowców i lodu morskiego, erozja wybrzeży oraz częstsze klęski żywiołowe, które wpływają na ekosystemy morskie i przybrzeżne, gdyż zmieniają ich funkcjonowanie i przyspieszają kurczenie się populacji ssaków morskich i łowisk, a ponadto prowadzą do dramatycznego zanikania raf koralowych i lasów namorzynowych; przypomina, że oceany mają pomagać złagodzić skutki zmiany klimatu i przystosować się do nich; apeluje zatem do UE o wpisanie oceanów wysoko na liście priorytetów strategii ochrony różnorodności biologicznej oraz wzywa wszystkie strony CBD („Strony”) do uznania oceanów za wspólne dobro ludzkości i opracowania nowego podejścia, w którym indywidualna i zbiorowa odpowiedzialność będzie zdecydowanie przeważać nad tradycyjnymi zasadami wolności morza pełnego i własności oceanów, by zapewnić ich ochronę;

4.  uważa, że stoimy wobec stanu zagrożenia dla środowiska, który wymaga stanowczych działań w Europie i na świecie; apeluje do Komisji, by uznała ochronę i odtwarzanie przyrody, wraz ze zmianą klimatu, za najwyższy priorytet Europejskiego Zielonego Ładu;

5.  wyraża zaniepokojenie, że cele z Aichi na rok 2020 dotyczące różnorodności biologicznej nie zostaną osiągnięte, jeśli utrata różnorodności biologicznej będzie dalej postępować w obecnym tempie, i apeluje do wszystkich Stron o pilne wzmożone wysiłki; ubolewa, że UE nie zmierza do osiągnięcia swojego głównego celu, jakim jest powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej i degradacji ekosystemów do 2020 r.; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zobowiązały się niezwłocznie podjąć znaczne i obowiązkowe dodatkowe starania o ochronę i odtworzenie różnorodności biologicznej, by osiągnąć cele UE i przyczynić się do osiągnięcia celów z Aichi;

6.  przypomina, że różnorodność biologiczna i prawidłowo funkcjonujące ekosystemy, w tym oceany, które pochłaniają ponad 25 % emisji CO2 i są głównym dostarczycielem tlenu, mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów porozumienia paryskiego oraz zwiększenia odporności UE na zmianę klimatu i jej zdolności do przystosowania się do tej zmiany; odnotowuje z ubolewaniem, że tylko 7 % powierzchni oceanów jest objęte formalną ochroną; przypomina, że należy opracować i wdrażać rozwiązania oparte na zasobach przyrody, by zachować różnorodność biologiczną, a jednocześnie łagodzić zmianę klimatu i dostosowywać się do niej, zwłaszcza dzięki pochłanianiu dwutlenku węgla; apeluje zatem o poprawę spójności i synergii między trzema konwencjami z Rio(6) oraz o lepsze powiązanie ich z agendą ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030; wzywa Komisję, by w pełni włączyła różnorodność biologiczną do polityki klimatycznej;

7.  przyjmuje z zadowoleniem pekiński apel o ochronę różnorodności biologicznej i działania w dziedzinie zmiany klimatu z 6 listopada 2019 r.;

8.  podkreśla , że należy zawsze unikać kompromisów między ochroną klimatu a ochroną różnorodności biologicznej, zwłaszcza w sektorze biogospodarki, który może odegrać centralną rolę w przechodzeniu na gospodarkę neutralną dla klimatu, jeżeli nie będzie zagrażać jakości ekosystemów; wyraża zaniepokojenie, że w ostatnich dyskusjach politycznych nie zajęto się wystarczająco tymi kompromisami; wzywa Komisję i wszystkie zainteresowane strony do opracowania spójnego podejścia, by stworzyć naprawdę zrównoważoną biogospodarkę zasadzającą się na ochronie przyrody i innych rozwiązaniach ekosystemowych, gdyż takie podejście przyniesie najlepsze rezultaty zarówno pod względem klimatu, jak i różnorodności biologicznej ;

9.  podkreśla, że różnorodność biologiczna jest nie tylko niezbędna do produkcji żywności, paliw i leków, lecz wraz z prawidłowo funkcjonującym środowiskiem naturalnym jest też potrzebna do długoterminowego rozwoju gospodarczego;

10.  z zadowoleniem przyjmuje zobowiązania zapisane przez Ursulę von der Leyen w wytycznych politycznych dla Komisji na kadencję 2019–2024 i w piśmie z 10 września 2019 r. zawierającym opis zadań komisarza ds. środowiska i oceanów, by w ciągu pierwszych 100 dni urzędowania przedstawić ambitną strategię ochrony różnorodności biologicznej do 2030 r. jako element Europejskiego Zielonego Ładu, a także zapis, że UE powinna odegrać pierwszoplanową rolę na Konferencji Stron CBD w 2020 r., podobnie jak na konferencji paryskiej w sprawie zmiany klimatu w 2015 r.; podkreśla, że nowa Komisja powinna potraktować tę kwestię priorytetowo, a UE powinna przed COP15 podsycać światowe ambicje w dziedzinie różnorodności biologicznej; wzywa Komisję, by wobec światowego kryzysu różnorodności biologicznej, o którym mowa w niedawno opublikowanym sprawozdaniu IPBES, przyjęła nowe podejście, odeszła od dobrowolnych zobowiązań i zaproponowała ambitną i sprzyjającą włączeniu społecznemu strategię ochrony różnorodności biologicznej na rok 2030, obejmującą prawnie wiążące cele dla UE i jej państw członkowskich, w tym konkretne cele dotyczące ochrony oraz co najmniej 30 % powierzchni lądów i mórz oraz odtworzenia na szczeblu Unii co najmniej 30 % zdegradowanych ekosystemów do 2030 r.;

11.  uważa, że w tej nowej strategii należy zwrócić szczególną uwagę na odtworzenie ekosystemów, siedlisk i gatunków, zwłaszcza dzięki badaniom naukowym i innowacjom, by wspierać wdrażanie zielonej gospodarki we wszystkich sektorach, co ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów dotyczących różnorodności biologicznej;

12.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zaapelowały o przyjęcie przez COP15 przepisów o analizie sytuacji, ocenie technologii i monitorowaniu nowych rozwiązań technologicznych, w tym w dziedzinie biologii syntetycznej;

13.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zaapelowały o przyjęcie na COP15 globalnego moratorium na uwalnianie organizmów z mechanizmem nadpisywania genu, w tym na eksperymenty w terenie, by zapobiec przedwczesnemu wprowadzaniu tych nowych technologii i przestrzegać zasady ostrożności zapisanej w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz w CBD;

14.  podkreśla, że ochrona i zachowanie różnorodności biologicznej na świecie należy do najważniejszych wyzwań, leży w strategicznym interesie UE i wymaga najwyższej uwagi ze strony polityków; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by aktywnie współpracowały z państwami trzecimi – zwłaszcza za pomocą instrumentów działań zewnętrznych, takich jak Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej (ISWMR) – w propagowaniu i wyznaczaniu celów dotyczących środków ochrony, zachowania i odtwarzania różnorodności biologicznej oraz sprawowania rządów, zwłaszcza jeśli chodzi o umowy wielostronne i umowy handlowe, a także środki dotyczące niezgodności; apeluje zatem do Komisji, by do wszystkich przyszłych umów handlowych włączyła wiążące i możliwe do wyegzekwowania rozdziały o handlu i zrównoważonym rozwoju;

15.  przypomina, że zajął już stanowisko, zgodnie z którym 45 % środków ISWMR należy przeznaczać na inwestycje służące osiąganiu celów klimatycznych, zarządzaniu środowiskiem i jego ochronie, różnorodności biologicznej oraz walce z pustynnieniem;

16.  podkreśla, że należy stworzyć kompletne wielopoziomowe podejście w sprawowaniu rządów, obejmujące ochronę, zachowanie i odtwarzanie różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych oraz korzystanie z nich w sposób zrównoważony; wzywa UE i państwa członkowskie, by nadal zdecydowanie angażowały się w dalsze umacnianie CBD i odegrały pierwszoplanową rolę w przygotowaniu ram na okres po 2020 r., a zwłaszcza w przygotowaniach do COP15, by zobowiązały się dążyć do celu w obszarze różnorodności biologicznej, który odpowiadałby celowi zakładającemu ograniczenie wzrostu temperatury na świecie do maksimum 1,5°C, zapisanemu w paryskim porozumieniu klimatycznym, a także by z zachowaniem przejrzystości nakreśliły wizje i priorytety globalnych ram różnorodności biologicznej na okres po 2020 r.;

17.  przypomina, że utrzymanie różnorodności biologicznej i ekosystemów ma z natury charakter synergiczny i jest kluczowe dla osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju ONZ; podkreśla, że należy naprawdę włączyć przyrodę i różnorodność biologiczną do głównego nurtu polityki przez wyznaczenie celów dotyczących różnorodności biologicznej we wszystkich sektorach, zmienić model gospodarczy na bardziej zrównoważony, uwzględniający ślad środowiskowy UE, oraz zwiększyć spójność polityki ochrony środowiska w całej wewnętrznej i zewnętrznej polityce UE, w tym w dziedzinie rolnictwa, rybołówstwa, energii ze źródeł odnawialnych, transportu, handlu i w WRF na lata 2021–2027, oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do odpowiednich działań; uważa, że trzeba zacieśnić współpracę między wszystkimi sektorami, by lepiej uwzględniać ochronę, zachowanie i odtwarzanie różnorodności biologicznej; podkreśla, że należy zwrócić szczególną uwagę na cykl życia towarów, od projektowania po konsumpcję, by chronić zasoby naturalne i różnorodność biologiczną, a także uwzględniać skumulowane oddziaływanie, w tym oddziaływanie transportu;

18.  uważa, że w długoterminowym podejściu strategicznym należy koniecznie zająć się głównymi przyczynami utraty różnorodności biologicznej, a także pilnie wskazać i zabezpieczyć – na podstawie wrażliwości danego obszaru, występowania zagrożonych gatunków, luk w wiedzy lub skutecznego zarządzania, jak również występowania gatunków pospolitych o podstawowym znaczeniu dla procesów ekologicznych – miejsca najbardziej krytyczne i strategiczne dla różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych oraz najlepiej zachowane ekosystemy, a ponadto ograniczyć utratę różnorodności biologicznej oraz negatywny wpływ na terytoria i środki do życia społeczności tubylczych i lokalnych;

19.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by na COP15 dążyły do wprowadzenia wymogu uzyskania dobrowolnej, uprzedniej i świadomej zgody ludności tubylczej i miejscowych społeczności przed wprowadzeniem jakichkolwiek technologii mogących wpływać na ich tradycyjną wiedzę, innowacje, praktyki, źródła utrzymania i wykorzystanie gruntów, zasoby i wodę; podkreśla, że musi się to odbywać przed wprowadzeniem jakiejkolwiek technologii, w sposób partycypacyjny, z udziałem wszystkich społeczności, na które technologia ta może mieć wpływ;

20.  powtarza, że chociaż odtwarzanie ma ogromne znaczenie, to jest wciąż niemal zupełnie ignorowane przez państwa członkowskie UE w kontekście wyzwania z Bonn;

21.  podkreśla, że stan zagrożenia klimatycznego i skutki masowej utraty różnorodności biologicznej to poważne zagrożenia dla praw człowieka; przypomina, że podstawowe prawa człowieka do życia, zdrowia, żywności i bezpiecznej wody są zagrożone bez prawidłowo funkcjonującego środowiska; apeluje do Komisji i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ), by pracowały nad unijną strategią ochrony prawa do prawidłowo funkcjonującego środowiska, w ścisłej współpracy z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi, takimi jak Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (Biuro OHCHR), które zainicjowało ostatnio wspólną strategię w powiązaniu z Programem Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP);

Wdrażanie Konwencji i strategicznego planu na rzecz różnorodności biologicznej na lata 2011–2020

22.  z zadowoleniem przyjmuje decyzję podjętą na COP14 w Egipcie, w której wezwano strony, aby m.in. znacznie przyspieszyły wdrażanie strategicznego planu na rzecz różnorodności biologicznej na lata 2011–2020 i rozważyły przeprowadzenie krajowej oceny różnorodności biologicznej oraz funkcji i usług ekosystemowych; uważa za niezwykle ważne wzmożenie starań o realizację obecnego strategicznego planu na rzecz różnorodności biologicznej na lata 2011–2020, skupienie się na osiągnięciu celów z Aichi dotyczących różnorodności biologicznej i wykonaniu protokołu z Nagoi o dostępie do zasobów genetycznych i podziale korzyści z ich wykorzystania oraz opracowanie ambitnego planu strategicznego na okres po 2020 r. i mechanizmu wdrożenia, formalnie obejmującego władze lokalne i regionalne i nawiązującego do wizji na 2050 r., by uwzględnić nowe wyzwania w obszarze różnorodności biologicznej zgodnie z agendą na rzecz zrównoważonego rozwoju na 2030 r.;

23.  zauważa z niepokojem, że z przeprowadzonych przez UE ocen(7) stanu ochrony gatunków i rodzajów siedlisk objętych ochroną wynika, iż zaledwie 7 % gatunków morskich i 9 % morskich typów siedlisk objętych jest właściwą ochroną, zaś 27 % ocen gatunków i 66 % ocen rodzajów siedlisk wskazuje na niewłaściwy stan ochrony; podkreśla ponadto, że zgodnie z tymi ocenami w przypadku 48 % gatunków zwierząt i roślin morskich o znanej tendencji liczebności populacji w ciągu ostatnich lat odnotowywano nieprzerwany spadek liczebności, co oznacza większe ryzyko wymarcia monitorowanych gatunków;

Światowe ramy różnorodności biologicznej na okres po 2020 r.

24.  z zadowoleniem przyjmuje uzyskane na COP14 postępy w całościowym i partycypacyjnym procesie opracowywania światowych ram różnorodności biologicznej na okres po 2020 r.; popiera kartę z Metzu w sprawie różnorodności biologicznej, przyjętą przez grupę G7;

25.  podkreśla, że trzeba zwiększyć ambicje i włączający charakter światowych ram różnorodności biologicznej na okres po 2020 r. oraz poprawić ich funkcjonowanie; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by doskonaliły mechanizmy wdrożenia CBD, aktywnie uczestniczyły w opracowywaniu – na podstawie wspólnych norm – ambitnych, prawnie wiążących celów, szczegółowych harmonogramów, jasnych wskaźników efektywności, instrumentów śledzenia oraz mechanizmów wzajemnej oceny i zgłaszania, najlepiej we współpracy z samorządami terytorialnymi, by zapewnić pełną przejrzystość i rozliczalność Stron oraz ogólną skuteczność kolejnego strategicznego planu na rzecz różnorodności biologicznej;

26.  podkreśla, że międzynarodowe ramy w formie wiążących prawnie umów są konieczne do ochrony różnorodności biologicznej na świecie, powstrzymania jej obecnego zaniku oraz przywrócenia wszystkich jej aspektów; uważa, że ramy tego typu muszą zasadzać się na konkretnych, mierzalnych, wymiernych, ambitnych, realistycznych, sektorowych i określonych w czasie celach i zdecydowanych zobowiązaniach, obejmujących poprawione krajowe strategie na rzecz różnorodności biologicznej oraz plany działań i inne odpowiednie instrumenty, np. plany działania na szczeblu niższym niż krajowy, zobowiązania finansowe oraz lepsze gwarancje zwiększania zdolności, jak również pięcioletni mechanizm monitorowania i przeglądu, z naciskiem na stawianie coraz ambitniejszych celów; podkreśla, że dobry proces monitorowania wymaga regularnej sprawozdawczości Stron oraz ujednoliconego gromadzenia i opracowywania porównywalnych i spójnych danych i wskaźników;

27.  zwraca się do Komisji i państw członkowskich, by zaapelowały o włączenie do światowych ram różnorodności biologicznej na okres po roku 2020 – jako jej najważniejszych filarów – zasady ostrożności, podejścia opartego na poszanowaniu praw oraz oceny sytuacji, a w przypadku wprowadzania nowych technologii – ich oceny i monitorowania;

28.  apeluje do Komisji i państw członkowskich, by wspierały sformułowanie nowego globalnego celu dotyczącego odwrócenia trendu utraty różnorodności biologicznej do 2030 r., umożliwienia przyrodzie regeneracji z korzyścią dla wszystkich, ochrony różnorodności biologicznej, łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, walki z pustynnieniem i degradacją gleby oraz bezpieczeństwa żywnościowego; wzywa UE, by w negocjacjach zachęcała do zwiększenia poziomu ambicji i potencjalnie zaapelowała, by do 2050 r. chronić połowę planety; jest zdania, że ramy na okres po 2020 r. powinny obejmować jednoznaczny cel, by do 2030 r. na całym świecie chronić co najmniej 30 % obszarów naturalnych, oraz cel odtworzenia co najmniej 30 % zniszczonych ekosystemów, które odtworzyć można, UE natomiast powinna wyznaczyć sobie podobny cel na własnym poziomie;

29.  podkreśla, że międzynarodowe działania i porozumienia zostaną wykonane tylko wtedy, gdy aktywnie zaangażują się w nie wszystkie zainteresowane strony; wzywa do utworzenia koalicji zainteresowanych stron z sektora prywatnego i publicznego, by opracować globalne ramy różnorodności biologicznej na okres po 2020 r.; zwraca uwagę na użyteczność „agendy rozwiązań” opracowanej na mocy porozumienia paryskiego z myślą o przygotowaniu pozytywnej agendy dla wszystkich zainteresowanych stron, których dotyczy UNFCCC, oraz apeluje o włączenie podobnych działań do ram na okres po 2020 r.;

30.  podkreśla, że trzeba zminimalizować czas, jaki upłynie od przyjęcia światowych ram różnorodności biologicznej na okres po 2020 r. do ujęcia ich w krajowych celach w zakresie różnorodności biologicznej i w planach działania na szczeblu niższym niż krajowy, by uniknąć opóźnień w podejmowaniu konkretnych działań mających powstrzymać utratę różnorodności biologicznej;

Unijna strategia na rzecz różnorodności biologicznej do roku 2030

31.  wzywa Komisję do opracowania strategii dotyczącej głównych przyczyn utraty różnorodności biologicznej, zarówno w UE, jak i na świecie;

32.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zapewniły spójność strategii „od pola do stołu” i ambitnego celu „zero zanieczyszczeń” ze wspólną polityką rolną na okres po 2020 r., zwłaszcza z myślą o mniejszym zużyciu pestycydów;

33.  apeluje do Komisji i Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) o włączenie komponentów dotyczących ochrony różnorodności biologicznej do instrumentów finansowych, by uniknąć niekorzystnych skutków dla różnorodności biologicznej; zachęca EBI do aktualizacji jego norm środowiskowych i społecznych zgodnie z postanowieniami strategii UE na rzecz ochrony różnorodności biologicznej do 2030 r.;

34.  apeluje o ogólnounijny, prawnie wiążący cel dotyczący odtworzenia do 2030 r. zdegradowanych siedlisk, w tym lasów naturalnych, torfowisk, równin zalewowych, terenów podmokłych, różnorodnych biologicznie obszarów trawiastych, stref przybrzeżnych i obszarów morskich; ubolewa, że strategia ochrony różnorodności biologicznej do 2020 r. nie umożliwiła osiągnięcia celu, jakim było odtworzenie 15 % zdegradowanych ekosystemów;

35.  apeluje do Komisji i EBI, by włączyły ochronę różnorodności biologicznej do swoich działań zewnętrznych, zwłaszcza do instrumentu finansowania zewnętrznego, gdyż żadne fundusze ani programy finansowe UE nie powinny przyczyniać się do utraty różnorodności biologicznej netto;

36.  jest zdania, że globalne ambicje UE muszą być spójne z działaniami wewnętrznymi prowadzonymi przez nią na podstawie strategii ochrony różnorodności biologicznej na 2030 r.;

37.  wzywa Komisję, by uznała zmniejszanie globalnego śladu środowiskowego UE za ważny punkt strategii ochrony różnorodności biologicznej na 2030 r., co pozwoli uniknąć niespójności między działaniami wewnętrznymi a działaniami na arenie międzynarodowej;

Względy ekonomiczne i finansowanie

38.  z zadowoleniem przyjmuje osiągnięte na COP14 porozumienie 196 rządów o zwiększeniu inwestycji w przyrodę i ludzi do 2020 r. i w latach kolejnych; podkreśla, że wzrost gospodarczy może sprzyjać zrównoważonemu rozwojowi tylko pod warunkiem, że pod żadnym względem nie będzie prowadził do utraty różnorodności biologicznej ani zdolności przyrody do służenia dobrostanowi ludzi;

39.  podkreśla konieczność odpowiedniego i wystarczającego finansowania różnorodności biologicznej; apeluje o włączenie do przyszłych WRF działań na rzecz poprawy różnorodności biologicznej i uodparniania na klimat oraz o włączenie różnorodności biologicznej do wszystkich obszarów polityki, by uzyskać istotne i pozytywne postępy w realizacji wizji na rok 2050; wzywa Komisję i Radę, by określiły zestaw jasnych celów dotyczących uwzględnienia różnorodności biologicznej w WRF na poziomie co najmniej 10 %, jako uzupełnienie celu dotyczącego wydatków na działania na rzecz klimatu; podkreśla ponadto, że należy opracować przejrzystszą, pełniejszą i bardziej rygorystyczną metodykę śledzenia wydatków dotyczących różnorodności biologicznej i klimatu; ponawia swoje apele, by co najmniej podwoić obecne finansowanie programu LIFE; wzywa także do stopniowego wycofania szkodliwych dotacji oraz do spójności między wszystkimi funduszami i programami UE, by żadne wydatki z budżetu UE nie przyczyniały się do utraty różnorodności biologicznej;

40.  podkreśla, że uwzględnianiu aspektu różnorodności biologicznej towarzyszyć musi gromadzenie danych; zauważa z zaniepokojeniem, że na badania podstawowe, w tym taksonomię, która ma w tym względzie kluczowe znaczenie, przeznacza się zdecydowanie za mało zasobów, niedostateczne jest też finansowanie polityki i badań; apeluje o odpowiednie finansowanie ze środków programu „Horyzont Europa” projektów z zakresu badań podstawowych i budowania zdolności oraz o wykorzystanie na ten cel komponentu wsparcia technicznego z innych funduszy UE;

41.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by wspierały tworzenie dodatkowych międzynarodowych mechanizmów ochrony różnorodności biologicznej powiązanych z CBD, a jednocześnie robiły, co w ich mocy, by włączać aspekt różnorodności biologicznej do działań istniejących funduszy; zauważa, że działalność gospodarcza może być poważną przyczyną utraty różnorodności biologicznej na świecie i utraty kapitału naturalnego; dlatego też wzywa przedsiębiorstwa i organizacje finansowe, by wyznaczały sobie ambitne cele i w istotnej mierze przyczyniały się do ochrony różnorodności biologicznej, także przez uwzględnianie jej w ich działalności, oraz by informowały o tych działaniach, a także podkreśla, że należy w tym obszarze przyciągać prywatne inicjatywy finansowe; wyraża ubolewanie z powodu niespójności zbiorów danych o przepływach finansowych na rzecz różnorodności biologicznej pochodzących z krajowych i międzynarodowych źródeł publicznych i prywatnych, co jest zagrożeniem dla systemów monitorowania i raportowania oraz negatywnie wpływa na wszelkie potencjalne reformy; apeluje zatem do Komisji, państw członkowskich i EBI, by opracowały spójne normy dotyczące zbiorów danych o przepływach finansowych na rzecz różnorodności biologicznej; podkreśla, że przyszły plan zrównoważonych finansów musi pomóc uczestnikom rynku finansowego zrozumieć zagrożenia związane z utratą różnorodności biologicznej przez włączenie różnorodności biologicznej do wymogów dotyczących ujawniania informacji finansowych;

42.  podkreśla, że potrzeba większych inwestycji, w tym w rozwiązania oparte na zasobach przyrody i powiązane inicjatywy, które przyniosą dodatkowe korzyści dla różnorodności biologicznej i działań związanych z klimatem, co z kolei zmniejszy wpływ zmiany klimatu na różnorodność biologiczną, a jednocześnie potrzeba wycofywania inwestycji szkodliwych dla środowiska; przypomina, że większość inwestycji realizowanych na podstawie porozumienia paryskiego ma służyć zachowaniu i odtwarzaniu różnorodności biologicznej; ubolewa jednak, że choć istnieje potencjał naturalnych rozwiązań dotyczących klimatu, to na działania służące pochłanianiu dwutlenku węgla w glebie przeznaczono zaledwie ok. 2,5 % łącznego budżetu na łagodzenie zmiany klimatu; apeluje, by większą część unijnych i międzynarodowych środków finansowych na działania związane z klimatem przeznaczyć na ochronę i odtwarzanie naturalnych ekosystemów, co przyniesie korzyści zarówno pod względem różnorodności biologicznej, jak i łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej;

43.  z zadowoleniem przyjmuje decyzję grupy EBI, że dostosuje ona całą swoją działalność finansową do celów porozumienia paryskiego i przeznaczy co najmniej 50 % środków finansowych EBI na działania związane z klimatem; apeluje do EBI, by dalej zwiększał wsparcie ochrony i zachowania różnorodności biologicznej z puli dostępnych mu środków finansowych; wzywa Komisję do współpracy z państwami członkowskimi i sektorem finansowym w dostosowywaniu ich działań do porozumienia paryskiego i zapewnianiu ochrony klimaty i różnorodności biologicznej w transakcjach finansowych i inwestycjach na szczeblu unijnym i wyższym;

44.  zwraca uwagę, że takie organizacje międzynarodowe jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska i OECD są zgodne, iż opodatkowanie środowiskowe to zasadnicze narzędzie w podejmowaniu wyzwań środowiskowych, takich jak utrata różnorodności biologicznej; z zadowoleniem przyjmuje takie inicjatywy jak Green Fiscal Policy Network [Sieć Zielonej Polityki Fiskalnej] Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska i MFW, ułatwiające dzielenie się wiedzą i dialog o ekologicznych reformach podatkowych; zwraca uwagę na cel z Aichi nr 3 i potrzebę pozytywnych zachęt do ochrony i zrównoważonego wykorzystywania różnorodności biologicznej oraz na cel zrównoważonego rozwoju nr 15 i potrzebę zgromadzenia i znacznego zwiększenia środków finansowych ze wszystkich źródeł, by chronić i w zrównoważony sposób wykorzystywać różnorodność biologiczną i ekosystemy; podkreśla w związku z tym potencjał sprawiedliwego opodatkowania środowiskowego zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”, które może zmniejszyć szkody dla środowiska i dać środki finansowe na ochronę przyrody; apeluje do UE i jej państw członkowskich o takie zmodyfikowanie ich systemów podatkowych, by zwiększyć wykorzystanie opodatkowania środowiskowego;

45.  odnotowuje z zaniepokojeniem, że tylko 8,3 % łącznych zobowiązań finansowych ma związek z odwracaniem zanikania różnorodności biologicznej i że jest to najniższy odsetek od 2015 r., mimo że tempo wymierania gatunków jest bezprecedensowe i wciąż przyspiesza; apeluje do Komisji o zwiększenie przydzielonych zasobów, by zapewnić długofalową i spójną ochronę różnorodności biologicznej w całej UE; podkreśla, że w przyszłych WRF potrzebna jest solidna metodyka śledzenia różnorodności biologicznej, by uniknąć ryzyka przeszacowania działań w tej dziedzinie;

Leśnictwo, rolnictwo, rybołówstwo i gleby

46.  zaznacza, że rolnictwo i rybołówstwo, zdrowe gleby i zachowanie różnorodności biologicznej są ze sobą ściśle powiązane; zwraca uwagę na negatywny wpływ rolnictwa i rybołówstwa niezgodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju na różnorodność biologiczną; podkreśla jednak, że zrównoważone rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo mogą zmniejszyć negatywny wpływ na gatunki, siedliska i ekosystemy, a także złagodzić skutki zmiany klimatu;

47.  dlatego też wzywa UE i Strony, by podjęły zdecydowane zobowiązania na rzecz zrównoważonych systemów żywnościowych, rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa, m.in. by przyjęły wymogi i strategie dotyczące zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin i substancji biogennych, mniejszego zużycia pestycydów oraz ochrony gleby, siedlisk i gatunków zapewniających najważniejsze usługi ekosystemowe, np. zapylanie, a także większej selektywności, by zmniejszyć skumulowany wpływ na ekosystemy morskie i przybrzeżne i przyczynić się do odbudowy stad ryb na obszarach wrażliwych i cechujących się przełowieniem; wzywa Komisję, by w zbliżającym się przeglądzie dyrektywy UE w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów (2009/128/WE) uwzględniła unijne wiążące cele zmniejszenia zużycia pestycydów, a zarówno do Komisji, jak i do państw członkowskich i władz regionalnych apeluje, by bezpośrednio wspierały rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo w stosowaniu zrównoważonych praktyk i ekoprogramów;

48.  apeluje do Komisji i państw członkowskich, by wspierały finansowo praktyki rolnicze i leśnicze zgodne z celami w dziedzinie różnorodności biologicznej, np. integrowaną ochronę roślin i gospodarkę substancjami biogennymi, rolnictwo ekologiczne, praktyki agroekologiczne, praktyki ochrony gleby i wody, rolnictwo konserwujące, system rolno-leśny, leśnictwo połączone z hodowlą zwierząt, zarządzanie nawadnianiem, drobne lub łączone systemy oraz praktyki poprawiające dobrostan zwierząt;

49.  przypomina, że zgodnie z komunikatem Komisji pt. „Zintensyfikowanie działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów” lasy to niezbędny system podtrzymujący życie na naszej planecie, pokrywający 30 % powierzchni lądów i będący źródłem 80 % zasobów różnorodności biologicznej; podkreśla, że wylesianie należy do głównych przyczyn utraty różnorodności biologicznej, a emisje powodowane przez wylesianie, użytkowanie gruntów, zmianę tego użytkowania i leśnictwo to jedna z istotnych przyczyn zmiany klimatu; wyraża zaniepokojenie wpływem konsumpcji w UE na wylesianie, ponieważ UE jest konsumentem końcowym 10 % produktów powiązanych z wylesianiem; wzywa Komisję, by przyjęła jednolitą definicję pojęcia „niepowodujący wylesiania”;

50.  wzywa Komisję, by zaproponowała kompletny zestaw środków (w tym przepisów) mających zmniejszyć ślad węglowy unijnej konsumpcji i jej wpływ na użytkowanie gruntów dzięki zasadom należytej staranności, by zapewnić zrównoważone i niepowodujące wylesiania łańcuchy dostaw produktów wprowadzanych na rynek UE, a także by opracowała plan działania dotyczący oleju palmowego; jest zdania, że walka UE z wylesianiem powinna być ukierunkowana na jego główne przyczyny, takie jak produkcja oleju palmowego, soi, wołowiny i kakao; zwraca się do Komisji, by jak najszybciej wycofała biopaliwa wykorzystywane w UE, a z dużym prawdopodobieństwem powodujące pośrednie zmiany sposobu użytkowania gruntów;

51.  podkreśla, że polityka leśna musi być spójna, musi przeciwdziałać w równym stopniu utracie różnorodności biologicznej i skutkom zmiany klimatu oraz zwiększać ilość naturalnych pochłaniaczy dwutlenku węgla w UE, a jednocześnie chronić, zachowywać i zwiększać różnorodność biologiczną;

52.  podkreśla, że żadne efekty substytucji produktów leśnych nie zrekompensują utraty starych i pierwotnych lasów, które uznaje się za niemożliwe do zastąpienia(8), dlatego powinny być chronione z wykorzystaniem instrumentów prawnych i zachęt, ukierunkowanych na złożoność, konektywność i reprezentatywność tych obszarów;

53.  wskazuje, że według dokumentu „World Population Prospects” z czerwca 2019 r. [prognozy liczby ludności na świecie, wydane przez ONZ] w ciągu najbliższych 30 lat liczba mieszkańców świata wzrośnie o dwa miliardy, co zwiększy wpływ użytkowania gruntów i mórz na różnorodność biologiczną i pochłanianie dwutlenku węgla; zauważa, że postępująca utrata różnorodności biologicznej zagraża bezpieczeństwu żywnościowemu i zapewnieniu prawidłowego odżywiania; wzywa Strony, by w programach bezpieczeństwa żywnościowego i poprawy odżywiania propagowały zrównoważone wykorzystywanie różnorodności biologicznej, a jednocześnie dążyły do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem celu nr 2 (zero głodu);

Obszary miejskie

54.  zauważa, że zanieczyszczenia, rozrost obszarów miejskich, uszczelnianie gleby i niszczenie siedlisk to główne przyczyny zanikania różnorodności biologicznej; przypomina, że według sprawozdania IPBES dotyczącego globalnej oceny różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych od 1992 r. powierzchnia obszarów miejskich podwoiła się, a mieszkają na nich dwie trzecie obywateli Unii; wzywa do lepszej oceny roli obszarów miejskich i miast w ochronie różnorodności biologicznej oraz do większego zaangażowania miast i władz lokalnych w kształtowanie polityki ochrony i zachowania różnorodności biologicznej oraz usług ekosystemowych, a także w monitorowanie, raportowanie i weryfikację;

55.  podkreśla, że nie docenia się potencjału miast w ochronie różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych; przypomina, że zwiększanie korzyści z różnorodności biologicznej, usług ekosystemowych i miejskiej infrastruktury zielonej w miastach i na obszarach podmiejskich poprawia zdrowie ludzi; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by wspierały włączanie i dalsze integrowanie różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemowych do projektów, polityki i planowania urbanistycznego, a jednocześnie do zmniejszania emisji dwutlenku węgla i lepszego dostosowania do zmiany klimatu;

56.  zauważa, że obszary miejskie mogą spowodować totalne zmiany w różnorodności biologicznej w UE; podkreśla, że zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi i zanieczyszczenie wody to główne przyczyny utraty różnorodności biologicznej; w związku z nowym planem działania UE dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym uważa, że silna gospodarka o obiegu zamkniętym może odegrać zasadniczą rolę w staraniach UE o odtworzenie różnorodności biologicznej;

57.  ubolewa, że tworzywa sztuczne i zanieczyszczenia pochodzące na przykład ze stacji uzdatniania wody, produktów farmakologicznych i niezrównoważonych praktyk rolniczych, takich jak intensywne stosowanie substancji biogennych, powodują poważne szkody w ekosystemach oceanicznych;

Obszary chronione w UE

58.  wzywa do przeprowadzenia dogłębnej analizy wszystkich obszarów chronionych w UE, w tym obszarów Natura 2000, oraz do poprawy tych obszarów, lepszych połączeń między nimi i rozszerzenia ich; podkreśla, że potrzebna jest standardowa metoda zliczania obszarów chronionych oraz jednoznaczna definicja „obszaru chronionego” w UE; podkreśla, że według ostatniego sprawozdania IPCC dotyczącego oceanów i kriosfery w zmieniającym się klimacie należy szczegółowo ocenić przybrzeżne i morskie obszary chronione w UE, znacznie zwiększyć ich powierzchnię i poprawić zarządzanie nimi; apeluje o rozszerzenie morskich obszarów chronionych w UE, by obejmowały większą powierzchnię otwartego morza; podkreśla, że dla zapobiegania utracie różnorodności biologicznej kluczowe znaczenie ma nie tylko ilość, ale też jakość obszarów chronionych, dlatego należy położyć większy akcent na dobre i zrównoważone zarządzanie nimi;

59.  wzywa Komisję, by dalej wszczynała postępowania sądowe, gdy stwierdzi, że przepisy UE ochronie przyrody nie są przestrzegane; zwraca uwagę, że procedury dotyczące naruszenia prawa ochrony środowiska powinny być bardziej wydajne, gdyż szkody dla środowiska mogą być nieodwracalne; podkreśla, że należy pilnie zapewnić właściwe egzekwowanie dyrektyw dotyczących przyrody i z zachowaniem przejrzystości podejmować działania w związku ze skargami dotyczącymi naruszeń;

60.  zauważa, że słabo wdrożone przepisy o ochronie środowiska mogą potencjalnie tworzyć otoczenie wrogie działaczom i obrońcom przyrody oraz bezpośrednio lub pośrednio zagrażać ich życiu; podkreśla, że UE powinna zdecydowanie potępiać zabójstwa działaczy i obrońców środowiska;

61.  podkreśla, że zielona infrastruktura zapewnia usługi ekosystemowe wspierające różnorodność biologiczną, na przykład przez zwiększenie liczby korytarzy ekologicznych w środowisku miejskim;

Innowacje, badania i edukacja

62.  przypomina o znaczeniu innowacji oraz działalności badawczo-rozwojowej dla osiągnięcia celów wizji na 2050 r.; podkreśla, że należy wspierać obywatelskie badania i naukę, by pogłębiać wiedzę, zwłaszcza o oceanach, których większość nie jest dotąd zbadana; wzywa Komisję i Radę, by w kolejnych WRF zwiększyły przydział budżetowy na program „Horyzont Europa” do 120 mld EUR, z przeznaczeniem w szczególności na klaster dotyczący zasobów naturalnych (zarówno na badania podstawowe, jak i stosowane), oraz by zainicjowały w programie „Horyzont Europa” misję ochrony i odtwarzania różnorodności biologicznej; wzywa Strony, by skupiły się zwłaszcza na powiązaniach między ochroną różnorodności biologicznej a korzyściami dla zdrowia ludzkiego i dobrobytem gospodarczym oraz by skoordynowały środki zbierania danych;

63.  wzywa Komisję, by wspierała dalsze badania nad wpływem użytkowania gruntów i zmian w tym użytkowaniu – w tym wylesiania i wytwarzania bioenergii – na emisję gazów cieplarnianych oraz by uwzględniała wyniki tych badań w kształtowaniu polityki;

64.  zauważa, że według danych przytoczonych w europejskiej strategii na rzecz tworzyw sztucznych w gospodarce o obiegu zamkniętym, przyjętej 16 stycznia 2018 r., w oceanach świata znajduje się już 150 mln ton tworzyw sztucznych, a ilość ta może się podwoić do 2030 r., co zagrozi ponad 660 gatunkom i zaszkodzi środowisku; apeluje do Komisji o inicjatywy przewodnie mające przeciwdziałać zanieczyszczeniu tworzywami sztucznymi i jego wpływowi na różnorodność biologiczną; zwraca uwagę na szczególny przypadek mikrodrobin plastiku, które stanowią ponad 80 % zbieranych odpadów morskich i zagrażają różnorodności biologicznej mórz; przyjmuje zatem z zadowoleniem zobowiązanie Ursuli von der Leyen do walki z odpadami z tworzyw sztucznych przez opanowanie problemu mikrodrobin plastiku; podkreśla, że potrzeba podejścia zgodnego z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym, z akcentem na badania naukowe i innowacje przynoszące zrównoważone produkty;

65.  podkreśla znaczenie edukacji dla zwiększania świadomości na temat różnorodności biologicznej i ochrony środowiska; zauważa, że edukacyjne morskie obszary chronione to istotne i wydajne narzędzie podnoszenia świadomości społecznej i zwiększania ochrony;

Budowanie zdolności, świadomość społeczna i zaangażowanie wszystkich podmiotów

66.  podkreśla, że budowanie zdolności i podnoszenie świadomości mają kluczowe znaczenie dla pomyślnej realizacji działań i lepszego zrozumienia, jak ważna jest różnorodność biologiczna; dlatego z zadowoleniem przyjmuje decyzję COP14, w której zaapelowano do stron, innych rządów i darczyńców o środki finansowe na budowanie zdolności, pomoc techniczną i transfer technologii, jeżeli są w stanie takie środki przekazać;

67.  podkreśla, że trzeba udzielać wyczerpujących informacji i dążyć do większego zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego i obywateli z różnych grup wiekowych, by osiągnąć cele przyjęte przez UE i fora ogólnoświatowe;

68.  wzywa Strony, by promowały publiczną świadomość i zaangażowanie wielu zainteresowanych stron w tworzenie dostosowanych do potrzeb rozwiązań dla lokalnych społeczności i ludów tubylczych, by sprzyjać zrównoważonemu użytkowaniu gruntów z myślą o większej różnorodności biologicznej, a tym samym w pełni szanować regionalne różnice w krajobrazach i siedliskach;

69.  z zadowoleniem przyjmuje zamiar aktywnego stosowania podejścia uwzględniającego udział wielu zainteresowanych stron, co ma zasadnicze znaczenie, by cenić, chronić, zachowywać i przywracać różnorodność biologiczną oraz korzystać z niej w zrównoważony sposób, a także podkreśla, że większe zaangażowanie różnych szczebli sprawowania rządów, sektorów i podmiotów prywatnych oraz współpraca między nimi pozwoli uwzględnić różnorodność biologiczną w innych dziedzinach polityki; uważa, że kluczowe znaczenie ma włączenie w te działania przedsiębiorstw i organizacji finansowych, dlatego z zadowoleniem przyjmuje starania Komisji, by włączyć sektor prywatny w ochronę różnorodności biologicznej, zwłaszcza na forum unijnej Platformy Biznes i Różnorodność; z tego punktu widzenia z zadowoleniem przyjmuje takie inicjatywy sektora prywatnego jak koalicja „One Planet Business for Biodiversity” zawiązana na Szczycie na rzecz Działań Klimatycznych ONZ w Nowym Jorku;

70.  apeluje do Komisji, by rozważyła przyjęcie ujednoliconej metodyki obliczania śladu ekologicznego przedsiębiorstw UE i ich wpływu na różnorodność biologiczną;

71.  uważa, że społeczeństwa wymagają całkowitej transformacji, by przeciwdziałać zmianie klimatu, degradacji środowiska i utracie różnorodności biologicznej; podkreśla, że należy przestrzegać zasady sprawiedliwej transformacji, by zapewnić integracyjność i równość w tym procesie;

72.  zauważa, że świadomość społeczna i dostęp do pełnych i łatwo zrozumiałych informacji umożliwiają konsumentom świadome zakupy i wspierają zrównoważoną konsumpcję, dlatego apeluje, by znalazły się one w całościowym zestawie środków, dotyczących zwłaszcza wyrobów, których produkcja wiąże się z wylesianiem, niszczeniem ekosystemów oraz łamaniem praw człowieka; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by poprawiły identyfikowalność i kontrolę produktów w całych łańcuchach wartości i dostaw, co da także pełną przejrzystość konsumentom;

73.  podkreśla, że trzeba udoskonalić oznakowania ekologiczne i certyfikaty potwierdzające przeciwdziałanie wylesianiu;

74.  z zadowoleniem przyjmuje posiedzenie Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody, które odbędzie się w 2020 r. w Marsylii; zachęca Komisję, by jednoznacznie informowała na tym forum, że popiera zobowiązania do ochrony różnorodności biologicznej;

o
o   o

75.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. C 35 z 31.1.2018, s. 2. (2) Dz.U. C 356 z 4.10.2018, s. 38. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0431. (4) Dz.U. L 164 z 25.6.2008, s. 19. (5) Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1. (6) Konwencja o różnorodności biologicznej, Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia oraz Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. (7) „The Regional Assessment Report on Biodiversity and Ecosystem Services for Europe and Central Asia” [Regionalne sprawozdanie z oceny różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych w Europie i Azji Środkowej] https://ipbes.net/sites/default/files/2018_eca_full_report_book_v5_pages_0.pdf (8) Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z 23 lipca 2019 r. w sprawie zintensyfikowania działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów (COM(2019)0352).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich – sprawozdanie roczne za 2018 r. (2019/2134(INI))

P9_TA(2020)0016 A9-0032/2019

Parlament Europejski,

–  uwzględniając sprawozdanie roczne z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2018 r.,

–  uwzględniając art. 15, art. 24 akapit trzeci i art. 228 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając art. 11, 41, 42 i 43 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej („Karty”),

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych,

–  uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego 94/262/EWWiS, WE, Euratom z dnia 9 marca 1994 r. w sprawie przepisów i ogólnych warunków regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich(1),

–  uwzględniając Europejski kodeks dobrej praktyki administracyjnej przyjęty przez Parlament w dniu 6 września 2001 r.,

–  uwzględniając umowę ramową w sprawie współpracy, zawartą pomiędzy Parlamentem a Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich w dniu 15 marca 2006 r., która weszła w życie w dniu 1 kwietnia 2006 r.,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 stycznia 2019 r. w sprawie dochodzenia strategicznego OI/2/2017 Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczącego przejrzystości podczas dyskusji ustawodawczych w organach przygotowawczych Rady UE(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 lutego 2019 r. w sprawie wyniku działalności Komisji Petycji w roku 2018(3),

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich,

–  uwzględniając art. 54 oraz art. 232 ust. 1 Regulaminu,

–  uwzględniając pismo przesłane przez Komisję Spraw Konstytucyjnych,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Petycji (A9-0032/2019),

A.  mając na uwadze, że sprawozdanie roczne z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2018 r. zostało oficjalnie przedłożone przewodniczącemu Parlamentu w dniu 2 października 2019 r., zaś w dniu 4 września 2019 r. w Brukseli rzecznik Emily O’Reilly przedstawiła je Komisji Petycji;

B.  mając na uwadze, że na mocy art. 24 i 228 TFUE Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich uprawniony jest do przyjmowania skarg dotyczących przypadków niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych Unii, z wyłączeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wykonującego funkcje sądowe;

C.  mając na uwadze, że art. 10 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej stanowi, iż „każdy obywatel ma prawo uczestniczyć w życiu demokratycznym Unii” oraz że „decyzje są podejmowane w sposób jak najbardziej otwarty i zbliżony do obywatela”;

D.  mając na uwadze, że art. 15 TFUE stanowi, że „w celu wspierania dobrych rządów i zapewnienia uczestnictwa społeczeństwa obywatelskiego, instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii działają z jak największym poszanowaniem zasady otwartości” oraz że „każdy obywatel Unii i każda osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę statutową w państwie członkowskim ma prawo dostępu do dokumentów instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii”;

E.  mając na uwadze, że art. 41 ust. 1 Karty stanowi, że „każdy ma prawo do bezstronnego i sprawiedliwego rozpatrzenia swojej sprawy w rozsądnym terminie przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii”;

F.  mając na uwadze, że art. 43 Karty stanowi, że „każdy obywatel Unii i każda osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę w państwie członkowskim ma prawo zwracać się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w przypadkach niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii, z wyłączeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wykonującego swoje funkcje sądowe”;

G.  mając na uwadze, że w 2018 r. Rzecznik wszczął 490 dochodzeń, w tym 482 na podstawie skarg, a 8 z inicjatywy własnej, oraz zamknął 545 dochodzeń (534 na podstawie skarg, a 11 z inicjatywy własnej); mając na uwadze, że większość dochodzeń dotyczyła Komisji (285 dochodzeń, tj. 58,2 %), druga z kolei liczba dochodzeń dotyczyła agencji UE (43 dochodzenia, tj. 8,8 %), a pozostałe dochodzenia rozkładały się następująco: Parlament (30 dochodzeń, tj. 6,1 %), Europejski Urząd Doboru Kadr (EPSO) (23 dochodzenia, tj. 4,7 %), Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ) (23 dochodzenia, tj. 4,7 %), Europejski Bank Inwestycyjny (16 dochodzeń, tj. 3,3 %), Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) (14 dochodzeń, tj. 2,8 %) i inne instytucje (56 dochodzeń, tj. 11,4 %);

H.  mając na uwadze, że główne trzy zastrzeżenia będące przedmiotem dochodzeń zamkniętych przez Rzecznika w 2018 r. dotyczyły: przejrzystości, rozliczalności oraz publicznego dostępu do informacji i dokumentów (24,6 %), kultury sprawowania służby publicznej (19,8 %) i właściwego korzystania z uprawnień dyskrecjonalnych (16,1 %); inne zastrzeżenia obejmowały przestrzeganie praw proceduralnych, takich jak prawo do bycia wysłuchanym, przestrzeganie praw podstawowych, rekrutację, kwestie etyczne, udział obywateli w procesie decyzyjnym UE, w tym w ramach postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, należyte zarządzanie finansami w ramach unijnych przetargów, dotacji i zamówień oraz rekrutacji, a także właściwe zarządzanie kwestiami kadrowymi UE;

I.  mając na uwadze, że wskaźnik przestrzegania przez Komisję Europejską zaleceń Rzecznika dotyczących dobrej administracji, który w 2018 r. wynosi 76 %, wykazuje stały spadek – w 2016 r. wynosił bowiem 82 %, a w 2017 r. 77 %;

J.  mając na uwadze, że w 2018 r. o pomoc do Rzecznika zwróciło się 17 996 obywateli; mając na uwadze, że 14 596 osobom udzielono pomocy za pośrednictwem interaktywnego przewodnika na portalu Rzecznika; mając na uwadze, że 1 220 wniosków zostało przekazanych dalej w celu uzyskania informacji; mając na uwadze, że Rzecznik rozpatrzył 2 180 skarg;

K.  mając na uwadze, że w ramach swojej pracy strategicznej w 2018 r. biuro Rzecznika wszczęło pięć nowych dochodzeń strategicznych: w sprawie traktowania osób z niepełnosprawnościami we wspólnym systemie ubezpieczenia chorobowego, w sprawie dostępności stron internetowych Komisji dla osób z niepełnosprawnościami, w sprawie działań Europejskiej Agencji Leków (EMA) poprzedzających złożenie wniosku, w sprawie reagowania przez Komisję na problem „drzwi obrotowych” w przypadku pracowników UE oraz w sprawie rozliczalności prac ustawodawczych Rady; mając na uwadze, że w 2018 r. Rzecznik podjął 10 inicjatyw strategicznych, m.in. w sprawach takich jak używanie języków w służbie cywilnej UE, polityka przeciwdziałania molestowaniu w służbie cywilnej UE oraz ochrona dzieci migrujących;

L.  mając na uwadze, że Rzecznik powinien odgrywać kluczową rolę w zapewnianiu większej otwartości i rozliczalności procesu ustawodawczego względem obywateli, tak aby umożliwić im korzystanie z prawa do udziału w życiu demokratycznym Unii, a tym samym zwiększyć ich zaangażowanie i zaufanie;

M.  mając na uwadze, że Rzecznik powinien odgrywać kluczową rolę w dbaniu o rozliczalność instytucji UE oraz o maksymalną przejrzystość i bezstronność unijnych procesów administracyjnych i decyzyjnych, aby chronić prawa obywateli, a tym samym zwiększyć ich zaufanie, zaangażowanie i udział w życiu demokratycznym Unii;

N.  mając na uwadze, że głównym priorytetem Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich jest zapewnienie pełnego poszanowania praw obywateli;

O.  mając na uwadze, że w 2018 r. Rzecznik uruchomił nową stronę internetową, ze zmienionym, przyjaznym dla użytkowników interfejsem dla potencjalnych skarżących; mając na uwadze, że stosowana przez Rzecznika przyspieszona procedura rozpatrywania skarg dotyczących publicznego dostępu do dokumentów odzwierciedla zobowiązanie Rzecznika, by w ciągu 40 dni udzielać pomocy i przedstawiać – w 24 językach urzędowych – decyzje osobom zwracającym się o pomoc; mając na uwadze, że ta nowa inicjatywa stanowi element strategii służącej poprawie skuteczności biura Rzecznika;

P.  mając na uwadze, że w wyniku dochodzenia strategicznego OI/2/2017/TE Rzecznik stwierdził, że w Radzie brakuje przejrzystości pod względem publicznego dostępu do jej dokumentów ustawodawczych, a także pod względem obecnych praktyk w procesie decyzyjnym – szczególnie na etapie przygotowawczym na szczeblu Komitetu Stałych Przedstawicieli (Coreper) i grup roboczych; mając na uwadze, że w dniu 16 maja 2018 r. – w związku z brakiem gotowości Rady do wdrożenia zaleceń Rzecznika – Rzecznik przedłożył Parlamentowi sprawozdanie specjalne OI/2/2017/TE w sprawie przejrzystości procesu legislacyjnego w Radzie; mając na uwadze, że dniu 17 stycznia 2019 r., Parlament przyjął sprawozdanie w sprawie dochodzenia strategicznego Rzecznika , w którym w pełni poparto zalecenia Rzecznika; mając na uwadze, że prezydencja fińska zadeklarowała swoje zaangażowanie na rzecz zwiększenia otwartości i przejrzystości ustawodawczej w Radzie;

Q.  mając na uwadze, że w dniu 12 lutego 2019 r. Parlament zatwierdził projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego ustanawiającego przepisy i ogólne warunki regulujące wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich (Statut Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich) i uchylającego decyzję 94/262/EWWiS, WE, Euratom(4), w której to kwestii spoczywa na nim główna odpowiedzialność ustawodawcza; mając na uwadze, że to nowe rozporządzenie oczekuje na zatwierdzenie przez Radę;

R.  mając na uwadze, że większa otwartość i przejrzystość w odniesieniu do stanowisk zajmowanych przez rządy państw członkowskich w Radzie zwiększy zaufanie do UE oraz zmniejszy eurosceptycyzm i populizm;

S.  mając na uwadze, że większa przejrzystość w procesie podejmowania decyzji w rozmowach trójstronnych zwiększy zaufanie obywateli do instytucji unijnych;

T.  mając na uwadze, że w 2018 r. Rzecznik wprowadził strategiczną inicjatywę przeciwdziałania molestowaniu, przewidującą kontrolę polityki przeciwdziałania molestowaniu stosowanej przez administrację UE; mając na uwadze, że w 2018 r. Rzecznik postanowił zwrócić się do 26 instytucji i agencji UE z prośbą o szczegółowe informacje dotyczące tej polityki i sposobu jej realizacji;

U.  mając na uwadze, że w 2018 r. Rzecznik wszczął dochodzenie w sprawie dyskryminacji ze względu na płeć i problemów związanych z równością szans w Europejskim Banku Inwestycyjnym (EBI); mając na uwadze, że EBI zastosował się do zaleceń i sugestii Rzecznika dotyczących równości szans i parytetu płci;

V.  mając na uwadze, że Rzecznik stanowi część unijnych struktur ramowych wynikających z Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, których zadaniem jest ochrona, wspieranie i monitorowanie wdrażania tej konwencji na szczeblu instytucji UE;

W.  mając na uwadze, że w marcu 2018 r. odbyła się konferencja z udziałem Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Obywatelskich i Komisji Petycji Parlamentu Europejskiego, a jednym z głównych punktów obrad był sposób, w jaki rzecznicy mogliby zacieśnić współpracę;

1.  z zadowoleniem przyjmuje sprawozdanie roczne za 2018 r. przedstawione przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich;

2.  gratuluje Emily O’Reilly doskonałej pracy i konstruktywnych działań na rzecz poprawy jakości administracji UE oraz poprawy dostępności i jakości usług oferowanych obywatelom przez tę administrację;

3.  podkreśla znaczenie przejrzystości i publicznego dostępu do dokumentów będących w posiadaniu Rady; podkreśla, że wysoki poziom przejrzystości procesu ustawodawczego ma kluczowe znaczenie dla umożliwienia obywatelom, mediom i zainteresowanym stronom rozliczania wybranych przez nich przedstawicieli i rządów; docenia wartościową rolę, jaką Rzecznik odgrywa w utrzymywaniu kontaktów i prowadzeniu mediacji między instytucjami UE a obywatelami; uważa, że Rada musi dokonać przeglądu swojej polityki poufności; zaznacza, że Rzecznik dąży do zapewnienia większej rozliczalności unijnego procesu ustawodawczego wobec obywateli;

4.  podkreśla potrzebę i znaczenie aktywniejszego udziału obywateli w podejmowaniu decyzji, a ponadto potrzebę większej przejrzystości w sposobie funkcjonowania administracji, co stanowi sposób na wzmocnienie legitymacji demokratycznej instytucji Unii w celu przywrócenia zaufania;

5.  apeluje do Rzecznika o zapewnienie większej przejrzystości w procesie podejmowania decyzji w rozmowach trójstronnych;

6.  podkreśla, że przywrócenie zaufania obywateli do instytucji Unii jest głównym przedmiotem troski Parlamentu Europejskiego i ma ogromne znaczenie społeczno-polityczne i etyczne;

7.  podkreśla potrzebę poprawy i wzmocnienia dialogu społecznego, jak również dialogu między organami, instytucjami i obywatelami Unii;

8.  w pełni popiera zalecenia Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dla Rady i apeluje do Rady, aby przyjęła wszelkie środki niezbędne do jak najszybszego wdrożenia tych zaleceń;

9.  zachęca Rzecznika do udzielenia instytucjom UE dalszych wskazówek dotyczących lepszej komunikacji z obywatelami we wszystkich językach urzędowych UE; apeluje do Rzecznika o udzielenie instytucjom wskazówek dotyczących tego, jak powinny rozwijać swoją politykę językową, aby zapewnić tworzenie odpowiednich treści i informacji w jak największej liczbie języków;

10.  z zadowoleniem przyjmuje strategię Rzecznika mającą na celu zwiększenie wpływu i rozpoznawalności działań Rzecznika z punktu widzenia obywateli UE;

11.  z zadowoleniem przyjmuje zmianę wyglądu strony internetowej Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, która to zmiana zwiększyła funkcjonalność i czytelność tego narzędzia dla obywateli;

12.  domaga się, by Rada, jako współustawodawca, dostosowała swoje metody pracy do standardów demokracji parlamentarnej, jak przewidziano w Traktatach, zamiast pełnić funkcję forum dyplomatycznego, która nie była funkcją zamierzoną; przypomina, że w wyniku dochodzenia strategicznego OI/2/2017/TE Rzecznik stwierdził, że praktyki Rady pod względem przejrzystości stanowią przypadek niewłaściwego administrowania; apeluje do Rady o bezzwłoczne wdrożenie zaleceń Rzecznika wynikających ze wspomnianego dochodzenia strategicznego, w tym zaleceń przedstawionych przez Parlament we własnym sprawozdaniu dotyczącym sprawozdania specjalnego; zachęca Rzecznika do dalszego śledzenia postępów związanych ze wspomnianym dochodzeniem strategicznym;

13.  ponawia wezwanie do aktualizacji przepisów UE dotyczących dostępu do dokumentów oraz postuluje przegląd rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1049/2001 z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji(5), aby ułatwić Rzecznikowi prowadzenie działań w zakresie kontroli przyznawania dostępu do dokumentów Parlamentu, Rady i Komisji; uważa za godne ubolewania, iż Rada zablokowała przegląd rozporządzenia (WE) nr 1049/2001, i apeluje do Rady o wznowienie dyskusji w oparciu o stanowisko przyjęte przez Parlament w drugim czytaniu zgodnie z rezolucją z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie impasu w kwestii przeglądu rozporządzenia (WE) nr 1049/2001(6);

14.  ponawia apel o dokonanie przeglądu rozporządzenia (WE) nr 1049/2001, ponieważ jest ono mocno przestarzałe i nie odzwierciedla już aktualnej sytuacji prawnej i praktyk instytucjonalnych stosowanych przez instytucje, urzędy, organy i jednostki organizacyjne UE;

15.  z zadowoleniem przyjmuje oficjalne uruchomienie przyspieszonej procedury w odniesieniu do dochodzeń w sprawie dostępu do dokumentów i dostrzega pozytywny skutek, jaki ma to dla wnoszących skargi;

16.  zdecydowanie podkreśla znaczenie, jakie dla Rzecznika ma dalsze ścisłe monitorowanie przejrzystości działań Komisji i prowadzenie dochodzeń strategicznych w tym zakresie; zdaje sobie sprawę z faktu, że zjawisko „drzwi obrotowych” nadal istnieje, w szczególności wśród wysokich rangą urzędników instytucji; apeluje do Rzecznika o dalsze monitorowanie wdrażania zmienionych przepisów Komisji wprowadzonych we wrześniu 2018 r. w wyniku postępowania wszczętego przez Rzecznika z własnej inicjatywy i dotyczących problemu „drzwi obrotowych”;

17.  zwraca uwagę, że kwestia konfliktu interesów ma szerszy zakres niż tylko przypadki „drzwi obrotowych”, i podkreśla, że należy opracować kolejne przepisy i bardziej rygorystyczne kryteria, aby móc zdecydowanie zagwarantować podejmowanie decyzji i tworzenie ustawodawstwa w interesie ogółu;

18.  przypomina, że zasady jawności, otwartości i przejrzystości są nieodłącznym elementem procesu legislacyjnego UE, umożliwiającym obywatelom poznanie uwarunkowań leżących u podstaw działań legislacyjnych, a tym samym zapewniającym skuteczne korzystanie z przysługujących im praw demokratycznych(7)3b; dostrzega potrzebę przejrzystości w procesie decyzyjnym UE; popiera postępy służb trzech instytucji w tworzeniu wspólnego portalu legislacyjnego, który ma stanowić przyjazną dla użytkowników niebędących specjalistami ścieżkę dostępu do informacji o toczących się procedurach ustawodawczych;

19.  popiera publikowanie ostatecznych wersji dokumentów dotyczących rozmów trójstronnych; podkreśla, że wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie De Capitani (T-540/15) z marca 2018 r. stanowi, że poglądy instytucji odzwierciedlone w dokumentach „czterokolumnowych” nie podlegają ogólnemu domniemaniu nieujawniania; zauważa, że sensytywność tematyki dokumentów dotyczących rozmów trójstronnych nie została sama w sobie uznana za wystarczającą podstawę, by odmawiać obywatelom dostępu do nich; uważa, że aby osiągnąć przejrzystość rozmów trójstronnych, wszystkie trzy instytucje powinny wnieść swój wkład; uznaje, że powszechne prawo dostępu do dokumentów instytucji Unii jest chronionym i niezbywalnym prawem każdego obywatela UE bezpośrednio wynikającym z zasady demokracji oraz podstawowego prawa wolności słowa, co wymaga ustanowienia odnośnego obowiązku Unii w zakresie przestrzegania tego prawa i rozliczalności; podkreśla potrzebę dalszego wspierania właściwych instytucji służących przejrzystości, takich jak urząd Rzecznika, tak aby Unia wywiązywała się z obowiązku, o którym mowa powyżej;

20.  powtarza, że należy zapewnić rzetelność Europejskiego Banku Centralnego (EBC) i jego niezależność od prywatnych interesów finansowych; podkreśla, że członkowie jego Zarządu nie mogą być jednocześnie członkami forów lub innych organizacji, w skład których wchodzą przedstawiciele kadry kierowniczej banków nadzorowanych przez EBC, ani nie mogą uczestniczyć w forach, , które nie są otwarte dla obywateli; z zadowoleniem opinię Rzecznika z dnia 5 lipca 2018 r.;

21.  z żalem zauważa, że EBC jeszcze nie przyjął i nie stosuje zalecanych minimalnych zasad rozliczalności; uważa, że niezapewnienie przejrzystości działań EBC może doprowadzić do zakwestionowania jego niezależności od prywatnych interesów finansowych;

22.  popiera zalecenia Rzecznika z dnia 15 stycznia 2018 r. w sprawie uczestnictwa prezesa Europejskiego Banku Centralnego i członków jego organów decyzyjnych w Grupie Trzydziestu oraz apeluje do EBC o zmianę odnośnych przepisów w celu zapewnienia konkretnego wdrożenia najwyższych standardów etyki i rozliczalności;

23.  wzywa Komisję, aby na etapie nieformalnego dialogu z państwami członkowskimi zapewniła wysoki poziom przejrzystości oraz dostęp do dokumentów i informacji dotyczących procedur EU Pilot i postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, w szczególności związanych z otrzymanymi petycjami, a także pełny dostęp – przy wykorzystaniu odpowiednich środków – do już zakończonych postępowań EU Pilot i postępowań w sprawie uchybienia; wzywa Komisję, aby przyjęła odmienne podejście w odniesieniu do dochodzeń w sprawie naruszeń prawa UE i by wszczynała postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, które nie będą wyłącznie oparte na mechanizmie EU Pilot;

24.  podkreśla znaczenie środków przyjętych w celu zwiększenia przejrzystości decyzji podejmowanych w ramach postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego; przypomina, że w 2014 r. Komisja utworzyła na stronie internetowej „Europa” scentralizowaną platformę zawierającą wyczerpujące informacje na temat uchybień; zaznacza, że w sprawozdaniach rocznych z kontroli stosowania prawa UE Komisja przekazuje Parlamentowi Europejskiemu i obywatelom informacje o postępowaniach w ramach mechanizmu EU Pilot i postępowaniach w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego;

25.  w pełni popiera zaangażowanie Rzecznika na rzecz poprawy przejrzystości lobbingu w UE; popiera zobowiązanie Komisji do wdrożenia zmienionych przepisów horyzontalnych dotyczących grup ekspertów, w tym w odniesieniu do przejrzystości i konfliktu interesów; podkreśla, iż ważne jest, by osoby i organizacje reprezentujące interesy prywatne były rejestrowane w rejestrze służącym przejrzystości, tak by można było dokonywać nominacji zgodnie z przepisami horyzontalnymi;

26.  podkreśla konieczność zawarcia porozumienia trójstronnego między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją, które stanowiłoby krok naprzód w kierunku wzmocnienia obowiązujących przepisów dotyczących lobbingu i usunięcia luk prawnych; uważa jednak, że instytucje nie powinny na tym poprzestawać, lecz powinny nadal dążyć do przyjęcia środków ustawodawczych wiążących dla wszystkich instytucji i jednostek organizacyjnych UE;

27.  podkreśla znaczenie bezpłatnego, w pełni zrozumiałego i łatwo dostępnego mechanizmu udostępniania obywatelom wszystkich informacji na temat wpływu lobbystów, a także poprawy dokładności danych w unijnym rejestrze służącym przejrzystości; podkreśla, że należy zapewnić pełną przejrzystość finansowania wszystkich przedstawicieli grup interesu, i wzywa do zawieszania wszelkich organizacji łamiących zasady dotyczące efektu „drzwi obrotowych”;

28.  podkreśla potrzebę przyjęcia aktu prawnego w celu nadania rejestrowi służącemu przejrzystości w pełni obowiązkowego i prawnie wiążącego charakteru dla wszystkich instytucji i jednostek organizacyjnych UE oraz stron trzecich, a tym samym w celu zapewnienia pełnej przejrzystości działalności lobbingowej; zachęca instytucje UE do rozważenia, jakie praktyczne rozwiązania mogłyby doprowadzić do szybkiego zawarcia skutecznego porozumienia;

29.  wyraża ubolewanie, że dyskryminacja ze względu na płeć i reprezentacja płci nadal stanowią problematyczne kwestie w instytucjach europejskich; z zaniepokojeniem przyjmuje do wiadomości ustalenia w sprawie 366/2017/AMF i zdecydowanie wzywa EBI do pełnego przestrzegania zaleceń Rzecznika w celu osiągnięcia zrównoważonej reprezentacji obydwu płci na stanowiskach kierowniczych;

30.  z zadowoleniem przyjmuje dochodzenie przeprowadzone przez Rzecznika w 2018 r. w sprawie procedury mianowania byłego sekretarza generalnego Komisji i przyjmuje do wiadomości poczynione w jego ramach ustalenia dotyczące czterech przypadków niewłaściwego administrowania; wyraża ubolewanie, że pomimo iż Parlament poparł zalecenia Rzecznika, poprzednia Komisja nie zdołała zastosować się do nich; odnotowuje ze szczególnym niepokojem, że Komisja nie wprowadziła specjalnej procedury mianowania, i domaga się, by nowa Komisja to uczyniła, a tym samym zapewniła stosowanie najwyższych standardów przejrzystości, etyki i praworządności;

31.  z zaniepokojeniem odnotowuje malejący wskaźnik przypadków wdrażania przez Komisję zaleceń, sugestii i rozwiązań przedstawianych przez Rzecznika; wzywa Komisję, aby okazała większe zaangażowanie w wyjaśnianie wszystkich przypadków niewłaściwego administrowania, jakie Rzecznik wskazał w jej działalności;

32.  apeluje do Rzecznika o monitorowanie wdrażania przepisów nowego Regulaminu Parlamentu Europejskiego dotyczących wysłuchań kandydatów na komisarzy, w szczególności przepisów zawartych w art. 2 załącznika VII w odniesieniu do rozpatrywania interesów finansowych, w duchu przejrzystości i obiektywizmu;

33.  przyjmuje do wiadomości wniosek Komisji z dnia 31 stycznia 2018 r. dotyczący nowego kodeksu postępowania członków Komisji Europejskiej; uważa, że konieczne jest dalsze wzmocnienie przepisów kodeksu;

34.  ponownie podkreśla i jest w pełni przekonany, że we wszystkich instytucjach UE należy stosować rygorystyczne zasady i standardy etyczne, aby zagwarantować poszanowanie zobowiązania do godziwego zachowania;

35.  zdecydowanie uważa, że przejrzystość jest podstawowym elementem praworządności i że należy jej przestrzegać w całym procesie legislacyjnym, gdyż wpływa ona na faktyczne urzeczywistnienie prawa do głosowania i prawa do kandydowania w wyborach oraz szeregu innych praw (tj. prawa do wolności wypowiedzi i wolności słowa oraz wolności otrzymywania informacji);jest zdania, że budowanie aktywnego obywatelstwa UE wymaga możliwości nadzorowania, kontroli i oceny tego procesu przez opinię publiczną oraz możliwości ewentualnego zakwestionowania jego wyniku; podkreśla, że przyczyniłoby się to do upowszechniania wśród obywateli znajomości podstawowych koncepcji procesu legislacyjnego i sprzyjałoby ich udziałowi w życiu demokratycznym Unii;

36.  wyraża zadowolenie, że Rzecznik podejmuje stałe działania na rzecz wywierania wpływu na zmiany zachodzące w instytucjach UE poprzez udział w konsultacjach społecznych dotyczących obszarów działalności Rzecznika; z zadowoleniem przyjmuje sugestie Rzecznika dotyczące zwiększenia przejrzystości unijnego modelu oceny ryzyka w łańcuchu żywnościowym, w tym zalecenia, aby Europejska Agencja Bezpieczeństwa Żywności publikowała porządki obrad i protokoły posiedzeń związanych z oceną ryzyka;

37.  zachęca Rzecznika do dalszego prowadzenia dochodzenia z własnej inicjatywy w sprawie przejrzystości stosunków między EMA a firmami farmaceutycznymi składającymi wnioski poprzedzające złożenie wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu, a także do dalszego prowadzenia konsultacji społecznych, które trwały do stycznia 2019 r.;

38.  z zadowoleniem przyjmuje dochodzenie Rzecznika w sprawie sprawozdań Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) dotyczących bezpieczeństwa, w wyniku którego agencja zmieniła swoją praktykę, tak by osoby zgłaszające zastrzeżenia dotyczące bezpieczeństwa otrzymywały informacje zwrotne;

39.  wzywa Rzecznika do dalszego monitorowania zgodności wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego (JSIS) z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych; wzywa Komisję do aktualizacji tekstu ogólnych przepisów wykonawczych regulujących funkcjonowanie wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego w odniesieniu do kosztów leczenia osób niepełnosprawnych lub osób cierpiących na poważną chorobę oraz wydatków związanych z racjonalnymi usprawnieniami w miejscu pracy takich osób; wzywa Rzecznika do zapewnienia pełnego wdrożenia Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych przez całą administrację Unii Europejskiej;

40.  z zadowoleniem przyjmuje praktyczne zalecenia Rzecznika dotyczące dostępności w Europejskim Urzędzie Doboru Kadr (EPSO) procedur selekcji przeznaczonych dla kandydatów słabowidzących; wzywa Rzecznika do monitorowania pełnego przestrzegania przez EPSO wymogów dostępności w odniesieniu do procedur selekcji online; wzywa Rzecznika do podjęcia działań następczych w związku z jego propozycjami dotyczącymi technologii wspomagających podczas testów komputerowych odbywających się na całym świecie;

41.  wspiera Rzecznika w uwrażliwianiu instytucji UE na wprowadzenie bardziej zdecydowanej polityki przeciwdziałania molestowaniu;

42.  popiera inicjatywę Rzecznika na rzecz podjęcia działań następczych związanych z ruchem #MeToo i wzywa do dalszego monitorowania polityki przeciwdziałania molestowaniu przyjętej przez administrację UE;

43.  popiera starania Rzecznika mające na celu ułatwianie obywatelom udziału w kształtowaniu polityki UE; zwraca się do Rzecznika o dalsze monitorowanie stosowania narzędzia, jakim jest Europejska Inicjatywa Obywatelska (EIO), w tym monitorowanie wdrażania zmienionego rozporządzenia w sprawie EIO;

44.  zwraca uwagę, że od momentu utworzenia urzędu Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich jego rola zmieniała się z biegiem czasu – od zapobiegania niewłaściwemu administrowaniu do promowania dobrego administrowania; uważa, że logiczną konsekwencją tej tendencji jest podejmowanie dalszych starań na rzecz aktywnego i terminowego promowania lepszej administracji i najlepszych praktyk administracyjnych;

45.  z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Rzecznika dotyczącą przyznawania Nagrody za dobrą administrację w uznaniu działań podejmowanych przez służbę cywilną UE w celu wypracowania innowacyjnych sposobów wdrażania polityki przyjaznej obywatelom;

46.  przypomina swój wieloletni apel o przekształcenie obecnego Kodeksu dobrego postępowania administracyjnego w rozporządzenie odpowiednio wiążące dla wszystkich unijnych instytucji oraz jednostek organizacyjnych ;

47.  przypomina o zaangażowaniu Rzecznika na rzecz wysokiego poziomu przejrzystości po stronie UE podczas negocjacji nad umową dotyczącą wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej;

48.  zachęca Rzecznika do dalszej współpracy z krajowymi rzecznikami praw obywatelskich za pośrednictwem europejskiej sieci rzeczników; podkreśla potrzebę dalszego rozwijania takiej współpracy między krajowymi rzecznikami praw obywatelskich;

49.  przypomina, że nowy projekt Statutu Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, który został niedawno przyjęty przez Parlament, przewiduje trzyletni okres karencji, zanim poseł do Parlamentu Europejskiego będzie mógł ubiegać się o urząd Rzecznika;

50.  podkreśla, że kluczowe jest utrzymanie niezależności i integralności Rzecznika oraz zadbanie o to, aby urząd ten był sprawowany przez osoby wolne od oczywistych powiązań partyjno-politycznych i konfliktów interesów oraz przez osoby o nienagannej postawie etycznej;

51.  wyraża uznanie dla doskonałej i owocnej współpracy Rzecznika i jego zespołu z Komisją Petycji;

52.  docenia doskonałą współpracę z Rzecznikiem w trakcie sprawowania urzędu i zachęca przyszłego Rzecznika do takiej współpracy i dialogu strukturalnego z Komisją Petycji w celu dalszej poprawy jakości administracji UE oraz dostępności i jakości usług oferowanych przez nią naszym obywatelom;

53.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji oraz sprawozdania Komisji Petycji Radzie, Komisji, Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rzecznikom praw obywatelskich lub odpowiadającym im organom w państwach członkowskich.

(1) Dz.U. L 113 z 4.5.1994, s. 15. (2) Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0045. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0114. (4) Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0080. (5) Dz.U. L 145 z 31.5.2001, s. 43. (6) Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0271. (7) Sprawy połączone C-39/05 i C-52/05 P, Królestwo Szwecji i Maurizio Turco przeciwko Radzie Unii Europejskiej, Zb.Orz. 2008 I-04723.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie instytucji i organów unii gospodarczej i walutowej: zapobieganie konfliktom interesów związanym z zatrudnianiem byłych urzędników instytucji publicznych (2019/2950(RSP))

P9_TA(2020)0017 B9-0047/2020

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 298 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając rozporządzenie nr 31 (EWG), 11 (EWEA) ustalające regulamin pracowniczy urzędników i regulamin mający zastosowanie do pozostałych pracowników Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (regulamin pracowniczy), w szczególności art. 11 lit. a), art. 12, 16 i 17 tego rozporządzenia(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie absolutorium za rok 2009: wyniki, zarządzanie finansami i kontrola agencji UE(2),

–  uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 15/2012 zatytułowane „Zarządzanie konfliktami interesów w wybranych agencjach UE”(3),

–  uwzględniając decyzję Komisji z dnia 29 czerwca 2018 r. w sprawie działalności i zadań zewnętrznych oraz działalności zawodowej po opuszczeniu służby (C(2018)4048),

–  uwzględniając komunikat prasowy Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EUNB) z dnia 17 września 2019 r. w sprawie oświadczenia Adama Farkasa o rezygnacji ze stanowiska dyrektora wykonawczego EUNB ze skutkiem od dnia 31 stycznia 2020 r.(4),

–  uwzględniając pytanie do Komisji w sprawie nominacji dyrektora wykonawczego EUNB Adama Farkasa na stanowisko dyrektora generalnego Stowarzyszenia Rynków Finansowych w Europie (AFME) (O-000031/2019 – B9-0054/2019) oraz odpowiedzi udzielone przez Komisję w dniu 24 października 2019 r.(5),

–  uwzględniając odpowiedzi udzielone przez przewodniczącego EUNB podczas wysłuchania zorganizowanego przez Komisję Gospodarczą i Monetarną w dniu 4 listopada 2019 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) z dnia 23 sierpnia 2010 r. pt. „Zatrudnianie byłych urzędników instytucji publicznych: dobre praktyki w zakresie zapobiegania konfliktom interesów”(6),

–  uwzględniając dokument roboczy Transparency International 06/2010 zatytułowany „Uregulowanie prawne efektu »drzwi obrotowych«”(7),

–  uwzględniając projekt zaleceń Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w ramach dochodzenia w sprawie skargi 775/2010/ANA przeciwko Europejskiemu Urzędowi ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA)(8),

–  uwzględniając pismo Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich do dyrektora Europejskiej Agencji Chemikaliów z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie wdrażania art. 16 regulaminu pracowniczego UE(9),

–  uwzględniając pismo Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich do dyrektora EUNB z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie wdrażania art. 16 regulaminu pracowniczego UE(10),

–  uwzględniając sprawozdanie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie publikowania informacji o byłych pracownikach wyższego szczebla w celu egzekwowania jednorocznego zakazu lobbingu i rzecznictwa: SI/2/2017/NF(11),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego ustanawiającego przepisy i ogólne warunki regulujące wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich (Statut Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich)(12),

–  uwzględniając wytyczne polityczne na następną kadencję Komisji Europejskiej (2019–2024)(13),

–  uwzględniając pytanie do Komisji w sprawie instytucji i organów unii gospodarczej i walutowej: zapobieganie konfliktom interesów związanym z zatrudnianiem byłych urzędników instytucji publicznych (O-000048/2019 – B9-0001/2020),

–  uwzględniając art. 136 ust. 5 i art. 132 ust. 2 Regulaminu,

–  uwzględniając projekt rezolucji Komisji Gospodarczej i Monetarnej,

A.  mając na uwadze, że art. 298 ust. 1 TFUE stanowi, iż „wykonując swoje zadania, instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii korzystają ze wsparcia otwartej, efektywnej i niezależnej administracji europejskiej”;

B.  mając na uwadze, że art. 68 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1093/2010(14) stanowi, iż „do pracowników Urzędu, w tym do Dyrektora Wykonawczego i Przewodniczącego, zastosowanie mają regulamin pracowniczy, warunki zatrudnienia innych pracowników oraz zasady przyjęte wspólnie przez instytucje Unii do celów stosowania regulaminu pracowniczego i warunków zatrudnienia”;

C.  mając na uwadze, że w szczególności art. 16 i 17 regulaminu pracowniczego określają zasady dotyczące pracowników odchodzących z instytucji, w tym przepisy dotyczące zapobiegania konfliktom interesów;

D.  mając na uwadze, że dyrektor wykonawczy EUNB przyjął nominację na stanowisko dyrektora generalnego AFME od dnia 1 lutego 2020 r. i złożył rezygnację ze stanowiska dyrektora wykonawczego EUNB ze skutkiem od dnia 31 stycznia 2020 r.;

E.  mając na uwadze, że zarząd EUNB i Rada Organów Nadzoru podjęły decyzję o zatwierdzeniu zatrudnienia dyrektora wykonawczego EUNB na stanowisku dyrektora generalnego AFME; mając na uwadze, że Rada Organów Nadzoru podjęła decyzję o zastosowaniu dość łagodnych restrykcji wobec swojego dyrektora wykonawczego, które zdaniem EUNB rozwiązują kwestię konfliktu interesów wynikającego z przyjęcia przez niego nowego stanowiska w AFME; mając na uwadze, że restrykcje te mają zastosowanie do działalności prowadzonej w trakcie służby w EUNB i po jej zakończeniu;

F.  mając na uwadze, że podczas wysłuchania przed Parlamentem Europejskim przewodniczący EUNB podkreślił trudności w egzekwowaniu restrykcji odnoszących się do takiej działalności zawodowej byłych urzędników instytucji publicznych;

G.  mając na uwadze, że członkowie kadry kierowniczej wyższego szczebla, którzy opuszczają organy nadzorcze, nie otrzymują obecnie dodatku przejściowego;

H.  mając na uwadze, że sytuacje, w których dochodzi do konfliktu interesów z uwagi na zatrudnianie byłych urzędników instytucji publicznych i efekt „drzwi obrotowych”, stanowią powtarzający się problem i zostały one przeanalizowane i ocenione przez organy międzynarodowe i unijne, w szczególności przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich i Europejski Trybunał Obrachunkowy;

I.  mając na uwadze, że takie przypadki efektu „drzwi obrotowych” dają grupom interesu możliwość nagradzania organów regulacyjnych za postawę w przeszłości, co stwarza pole do szkodliwych zachęt;

1.  podkreśla znaczenie otwartej, efektywnej i niezależnej administracji europejskiej w całej UE, w tym instytucji, organów i agencji unii gospodarczej i walutowej;

2.  wyraża zaniepokojenie z powodu konfliktu interesów, który powstał w związku z mianowaniem dyrektora wykonawczego EUNB na stanowisko dyrektora generalnego AFME od dnia 1 lutego 2020 r.; zauważa, że zatrudnienie tego byłego urzędnika instytucji publicznej bez okresu karencji zagraża nie tylko reputacji i niezależności EUNB, lecz wszystkim instytucjom UE i całemu projektowi europejskiemu;

3.  przypomina, że przypadki nierozwiązanych konfliktów interesów mogą uniemożliwić nie tylko egzekwowanie wysokich standardów etycznych w całej administracji europejskiej, ale i wykonywanie prawa do dobrej administracji, co zagraża równym warunkom działania wymaganym do właściwego funkcjonowania jednolitego rynku;

4.  wzywa do skutecznego i spójnego stosowania regulaminu pracowniczego, w szczególności art. 16, w celu zapobiegania konfliktom interesów, zwłaszcza – lecz nie tylko – w odniesieniu do urzędników wyższego szczebla; podkreśla, że art. 16 umożliwia instytucjom UE odrzucenie wniosku byłego urzędnika o podjęcie konkretnej pracy, jeżeli restrykcje nie są wystarczające, by chronić uzasadnione interesy instytucji; podkreśla, że w przypadku A. Farkasa można było rozważyć zakaz bezpośredniego przejścia do AFME na podstawie art. 21 ust. 3 lit. b) decyzji Komisji C(2018)4048, gdyż AFME można postrzegać jako „stronę przeciwną”;

5.  obawia się, że często niemożliwe jest egzekwowanie warunków nałożonych na działalność zawodową byłych urzędników instytucji publicznych; w związku z tym zachęca instytucje i agencje UE, aby rozważyły stosowanie pełnego zakresu narzędzi udostępnionych zgodnie z art. 16 regulaminu pracowniczego;

6.  kwestionuje decyzję Rady Organów Nadzoru EUNB i zarządu EUNB umożliwiającą A. Farkasowi objęcie stanowiska dyrektora wykonawczego AFME; wzywa je do dokonania zmiany tej decyzji;

7.  zauważa, że chociaż doświadczenie w sektorze prywatnym może być cenne w pracy dla instytucji, do efektu „drzwi obrotowych” może również dojść przy zatrudnianiu w instytucjach publicznych osób pracujących wcześniej w sektorze prywatnym, gdy istnieje bezpośredni związek między byłym pracodawcą a nowym stanowiskiem w instytucji, oraz że może to zagrozić integralności instytucji UE i podważyć zaufanie obywateli do instytucji; w związku z tym podkreśla, że rodzi się potrzeba oceny sposobu, w jaki konflikty interesów mogą również wynikać z zajmowania pewnych stanowisk przed zatrudnieniem w instytucjach publicznych lub przed mianowaniem na stanowiska nadzorcze lub wykonawcze, oraz zaleca dalsze rozważenie tej kwestii;

8.  podkreśla, że sytuacje, w których dochodzi do konfliktu interesów z uwagi na zatrudnianie byłych urzędników instytucji publicznych i efekt „drzwi obrotowych”, są problemem wspólnym dla wszystkich instytucji, organów i jednostek organizacyjnych w całej UE i jej państwach członkowskich; podkreśla w związku z tym potrzebę opracowania jednolitych ram prawnych w celu skutecznego rozwiązania tych kwestii;

9.  odnotowuje pracę wykonaną na szczeblu międzynarodowym (OECD) dla zapewnienia zharmonizowanych ram zatrudniania byłych urzędników instytucji publicznych; odnotowuje prace prowadzone w tym celu na szczeblu UE przez Europejski Trybunał Obrachunkowy i Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich; zauważa, że terminowe wdrożenie tych zaleceń mogłoby zapobiec podobnym problemom w przyszłości;

10.  podkreśla, że o ile doświadczenie zdobyte przez pracowników w sektorze prywatnym może być cenne dla organu regulacyjnego lub nadzorczego, organy i instytucje Unii powinny kierować się silnym etosem służby publicznej, aby jak najlepiej służyć obywatelom Europy;

11.  wzywa Europejski Trybunał Obrachunkowy, aby przeprowadził kompleksową analizę podejścia organów i agencji unii gospodarczej i walutowej do zarządzania sytuacjami, w których mogłyby występować konflikty interesów; wzywa Europejski Trybunał Obrachunkowy do wskazania najlepszych praktyk;

12.  wzywa Komisję, aby oceniła obecne unijne i krajowe praktyki w zakresie zatrudniania byłych urzędników instytucji publicznych z myślą o określeniu bardziej zdecydowanych środków zapobiegania konfliktom interesów pojawiających się w sytuacji, gdy urzędnicy wyższego szczebla organów UE rezygnują z zajmowanych stanowisk, aby podjąć pracę w sektorze prywatnym, lub gdy pracownicy sektora prywatnego są mianowani na stanowiska wyższego szczebla w organie UE; wzywa ponadto do uwzględnienia ustaleń Komisji przy rozpatrywaniu zharmonizowanych ram prawnych na rzecz zapobiegania konfliktom interesów przy zatrudnianiu byłych urzędników instytucji publicznych;

13.  przypomina o podjętym przez Komisję na posiedzeniu plenarnym 24 października 2019 r. zobowiązaniu do dokonania przeglądu ram prawnych zatrudniania byłych urzędników instytucji publicznych; wzywa Komisję, aby w celu zapewnienia wysokich standardów etycznych wprowadziła zharmonizowane ramy prawne na rzecz zapobiegania sytuacjom konfliktu interesów przy zatrudnianiu byłych urzędników instytucji publicznych; podkreśla potrzebę dostosowania praktyki UE do standardów międzynarodowych; podkreśla, że takie same standardy powinno się stosować na szczeblu unijnym i krajowym;

14.  wzywa Komisję, aby – w ramach przeglądu ram zatrudniania byłych urzędników instytucji publicznych – zdefiniowała konkretne obszary ryzyka, które mogą wymagać wzmocnienia, w tym rozszerzenie możliwości blokowania działalności zawodowej, oraz by rozważyła możliwość przedłużenia okresu karencji obowiązującego urzędników wyższego szczebla proporcjonalnie do konkretnego przypadku, w celu zapewnienia równego traktowania zgodnie z art. 15 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej; podkreśla, że wymóg ujawniania ex ante informacji o konfliktach interesów, o którym mowa w art. 11 regulaminu pracowniczego, powinno się stosować w sposób gwarantujący, że potencjalne konflikty interesów kandydata zostaną ujawnione wystarczająco wcześnie przed podjęciem przez niego pracy w organie UE; podkreśla ponadto, że wszystkie organy UE powinny publikować na swoich stronach internetowych przepisy wewnętrzne dotyczące rozwiązywania konfliktów interesów oraz rozważyć zalecenia Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich z 2017 r. dotyczące publikowania rocznych informacji wymaganych na mocy art. 16 ust. 4 regulaminu pracowniczego;

15.  wzywa Komisję, aby rozszerzyła ten przegląd na konflikty interesów zaistniałe przed zatrudnieniem w instytucjach publicznych oraz by rozważyła możliwość wzmocnienia istniejących środków, takich jak obowiązkowe zbycie udziałów w przedsiębiorstwach podlegających instytucji, w której pracuje nowo mianowany urzędnik, lub mających kontakty z tą instytucją; wzywa także Komisję, aby rozważyła nowe rodzaje środków zapobiegawczych, takie jak obowiązkowe wyłączenie danego urzędnika z rozpatrywania spraw dotyczących byłego pracodawcy z sektora prywatnego;

16.  uważa, że zakaz zmiany pracy w sytuacji, gdy dana osoba jest zatrudniona, a zakaz jest wystarczająco ukierunkowany i uzasadniony, nie stanowi naruszenia prawa do zatrudnienia;

17.  zwraca uwagę, że w razie wprowadzenia dłuższych okresów karencji dla urzędników wyższego szczebla, którzy odchodzą z agencji, można również rozważyć możliwość przyznania im odpowiedniego dodatku przejściowego; podkreśla, że wypłacanie takich dodatków przejściowych kończy się w chwili, gdy dana osoba podejmuje nową pracę w okresie karencji;

18.  wzywa Komisję, aby oceniła, czy właściwe jest, by zainteresowane agencje UE same podejmowały decyzję w sprawie egzekwowania przepisów dotyczących zapobiegania konfliktom interesów, oraz w jaki sposób można zapewnić spójne stosowanie przepisów; uważa, że w przyszłości niezależny organ ds. etyki zapowiedziany przez przewodniczącą Komisji Ursulę von der Leyen byłby najodpowiedniejszym organem do podejmowania decyzji w zakresie konfliktów interesu dotyczących pracowników instytucji UE;

19.  sugeruje wszystkim posłom do Parlamentu Europejskiego oraz wszystkim przedstawicielom Komisji Europejskiej i Rady Unii Europejskiej, aby powstrzymali się od kontaktów z obecnym dyrektorem wykonawczym, jeżeli obejmie on na okres dwóch lat stanowisko dyrektora wykonawczego AFME; wzywa służby odpowiedzialne za wydawanie stałych (brązowych) przepustek do budynków Parlamentu, aby uważnie rozpatrzyły sprawę A. Farkasa z uwzględnieniem możliwości nieprzyznania mu takiej przepustki przez ten sam okres (dwa lata) w celu uniknięcia potencjalnego konfliktu interesów;

20.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu oraz Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich.

(1) Dz.U. 45 z 14.6.1962, s. 1385. (2) Dz.U. L 250 z 27.9.2011, s. 268. (3) https://www.eca.europa.eu/Lists/News/NEWS1210_11/NEWS1210_11_EN.PDF (4) https://eba.europa.eu/adam-farkas-steps-down-as-eba-executive-director (5) http://www.europarl.europa.eu/doceo/document/O-9-2019-000031_PL.html (6) https://read.oecd-ilibrary.org/governance/post-public-employment_9789264056701-en#page7 (7) https://www.transparency.org/whatwedo/publication/working_paper_06_2010_regulating_the_revolving_door (8) https://www.ombudsman.europa.eu/en/recommendation/en/11089 (9) https://www.ombudsman.europa.eu/en/correspondence/en/80697 (10) https://www.ombudsman.europa.eu/en/correspondence/en/80699 (11) https://www.ombudsman.europa.eu/en/report/en/110521 (12) Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0080. (13) https://ec.europa.eu/commission/sites/beta-political/files/political-guidelines-next-commission_pl.pdf (14) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego) (Dz.U. L 331 z 15.12.2010, s. 12).