(Συνήθης νομοθετική διαδικασία: πρώτη ανάγνωση)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής προς το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (COM(2019)0581),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 294 παράγραφος 2, το άρθρο 43 παράγραφος 2 και το άρθρο 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τα οποία του υποβλήθηκε η πρόταση από την Επιτροπή (C9-0162/2019),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 294 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη τη γνώμη του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 26ης Φεβρουαρίου 2020(1),

–  έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της 7ης Μαΐου 2020(2),

–  αφού ζήτησε τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών,

–  έχοντας υπόψη την προσωρινή συμφωνία που εγκρίθηκε από την αρμόδια επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 74 παράγραφος 4 του Κανονισμού του και την ενημέρωση από το Συμβούλιο για την έγκριση της θέσης του Κοινοβουλίου, σύμφωνα με το άρθρο 294 παράγραφος 4 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 59 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης,

–  έχοντας υπόψη την επιστολή της Επιτροπής Προϋπολογισμών,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (Α9-0101/2020),

1.  εγκρίνει τη θέση του σε πρώτη ανάγνωση όπως παρατίθεται κατωτέρω·

2.  εγκρίνει τις δηλώσεις του που επισυνάπτονται στο παρόν ψήφισμα·

3.  εγκρίνει τις κοινές δηλώσεις του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που επισυνάπτονται στο παρόν ψήφισμα·

4.  λαμβάνει υπόψη τις δηλώσεις της Επιτροπής που επισυνάπτονται στο παρόν ψήφισμα·

5.  ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει εκ νέου την πρόταση στο Κοινοβούλιο, αν την αντικαταστήσει με νέο κείμενο, αν της επιφέρει σημαντικές τροποποιήσεις ή αν προτίθεται να της επιφέρει σημαντικές τροποποιήσεις·

6.  αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στα εθνικά κοινοβούλια.

(1) ΕΕ C 109 της 1.4.2020, σ. 1. (2) ΕΕ C 232 της 14.7.2020, σ. 29.

(Καθώς έχει επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, η θέση του Κοινοβουλίου αντιστοιχεί στην τελική νομοθετική πράξη, κανονισμός (ΕΕ) 2020/2220.)

Δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το μεταβατικό καθεστώς της ΚΓΠ και το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο

Αποθεματικό ταμείο αντιμετώπισης κρίσεων

Από τη σύστασή του, το 2014, ουδέποτε ενεργοποιήθηκε το αποθεματικό για τις κρίσεις στον γεωργικό τομέα λόγω του μηχανισμού δημοσιονομικής πειθαρχίας που προβλέπει το άρθρο 25 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, βάσει του οποίου η χρηματοδότηση για το εν λόγω αποθεματικό αντλείται στην αρχή κάθε έτους από το συνολικό ποσό των άμεσων ενισχύσεων. Τα μη χρησιμοποιηθέντα ποσά επιστρέφονται στις άμεσες ενισχύσεις στο τέλος του έτους. Κατά συνέπεια, το αποθεματικό ουδέποτε χρησιμοποιήθηκε για να αποφευχθεί η παρακράτηση πόρων από τους γεωργούς.

Το γεγονός ότι το αποθεματικό, το οποίο έχει δημιουργηθεί για να βοηθά τους γεωργούς να αντιμετωπίζουν την αστάθεια των τιμών ή της αγοράς, ουδέποτε ενεργοποιήθηκε, μαρτυρεί τους περιορισμούς ως προς την οικονομική του δομή και τη λειτουργία του.  Η αυξανόμενη συχνότητα οικονομικών, καθώς και αντίξοων κλιματικών και υγειονομικών, συνθηκών που οδηγούν σε σημαντική αποδιοργάνωση της αγοράς, καταδεικνύει ότι απαιτείται επειγόντως ένα πλήρως λειτουργικό αποθεματικό αντιμετώπισης κρίσεων, το οποίο θα μπορεί να ενεργοποιείται και να καθίσταται διαθέσιμο έγκαιρα και αποτελεσματικά.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τονίζει ότι ένα πλήρως χρηματοδοτούμενο αποθεματικό αντιμετώπισης κρίσεων, το οποίο αρχικά ορίστηκε σε 400 εκατομμύρια EUR επιπλέον των προϋπολογισμών του ΕΓΤΕ και του ΕΓΤΑΑ, σωρευτικό, με μη χρησιμοποιηθέντες πόρους που μεταφέρονται και προστίθενται στο επόμενο έτος καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου προγραμματισμού, θα λειτουργούσε αποτελεσματικότερα και θα είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο στην έγκαιρη παροχή βοήθειας για την αντιμετώπιση κρίσεων και τη χρηματοδότηση στοχευμένων μέτρων για τους τομείς που πλήττονται.

POSEI και νησιά του Αιγαίου

Λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, ιδίως του απομακρυσμένου, νησιωτικού χαρακτήρα τους, της μικρής έκτασης, της δυσχερούς μορφολογίας και του κλίματος, οι εξόχως απόκεντρες περιοχές, όπως αναφέρονται στο άρθρο 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντιμετωπίζουν ειδικά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα που σχετίζονται με τον εφοδιασμό σε τρόφιμα και γεωργικά προϊόντα απαραίτητα για την κατανάλωση ή τη γεωργική παραγωγή. Στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 228/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου θεσπίστηκαν ειδικά μέτρα στον γεωργικό τομέα για την αντιμετώπιση των δυσχερειών που προκαλεί η ειδική αυτή κατάσταση, όπως προβλέπεται στο προαναφερθέν άρθρο. Επιπλέον, το καθεστώς ειδικών μέτρων για τη γεωργία υπέρ των μικρών νησιών του Αιγαίου που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 229/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου αντιμετωπίζει επίσης τα ίδια ζητήματα, αλλά σε διαφορετική γεωγραφική θέση.

Η σημασία των ειδικών μέτρων και ευκαιριών στις εν λόγω περιοχές και νησιά δικαιολογεί το επίπεδο της ειδικής στήριξης η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή εφαρμογή των εν λόγω μέτρων. Κατά συνέπεια, λαμβάνοντας υπόψη τις δημόσιες δεσμεύσεις που είχε ήδη αναλάβει η Επιτροπή έναντι των εν λόγω περιφερειών και νησιών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητεί την αδιάλειπτη συνέχιση των πολύ επιτυχημένων προγραμμάτων που υλοποιούνται στο πλαίσιο των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 228/2013 και (ΕΕ) αριθ. 229/2013 και τη διατήρηση του τρέχοντος επιπέδου στήριξης, τουλάχιστον, για τις εν λόγω περιοχές και νησιά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η Ένωση θα δείξει την αλληλεγγύη και τη δέσμευσή της έναντι των περιοχών και των νησιών αυτών που αντιμετωπίζουν ειδικά μειονεκτήματα.

Δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις διεπαγγελματικές οργανώσεις στις εξόχως απόκεντρες περιοχές

Λόγω του πολύ μικρού τους μεγέθους και του νησιωτικού χαρακτήρα τους, οι τοπικές αγορές στις εξόχως απόκεντρες περιοχές είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις διακυμάνσεις των τιμών που συνδέονται με τις ροές εισαγωγών από την υπόλοιπη Ένωση ή από τρίτες χώρες. Το άρθρο 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) αναγνωρίζει τις ειδικές ανάγκες των εξόχως απόκεντρων περιοχών και θέτει τη βάση για ένα νομοθετικό πλαίσιο που θα τις βοηθά να αντιμετωπίζουν την ιδιαίτερη κατάστασή τους. Με το θέμα αυτό ασχολείται περαιτέρω ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 228/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Ειδικότερα, δεδομένου ότι η χρήση των διεπαγγελματικών οργανώσεων φαίνεται να παρέχει δυνατότητες αντιμετώπισης των ειδικών αναγκών των τομέων γεωργικής παραγωγής στις εξόχως απόκεντρες περιοχές, θα έπρεπε ήδη να επιτρέπεται η ευελιξία κατά την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου στις εν λόγω περιοχές, προκειμένου να αξιοποιηθούν πλήρως οι πόροι που διαθέτει ο παρών μεταβατικός κανονισμός στις εν λόγω περιοχές.

Κατά συνέπεια, οι διεπαγγελματικές οργανώσεις που αναγνωρίζονται σύμφωνα με το άρθρο 157 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 και θεωρούνται αντιπροσωπευτικές, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να λαμβάνουν τα αναγκαία συλλογικά μέτρα για να εξασφαλίζουν ότι η τοπική παραγωγή παραμένει ανταγωνιστική στις εν λόγω τοπικές αγορές και βιώσιμη.

Για τον σκοπό αυτό, με την επιφύλαξη των άρθρων 28, 29 και 110 ΣΛΕΕ και του άρθρου 165 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, και με την επιφύλαξη του άρθρου 164 του εν λόγω κανονισμού και βάσει του άρθρου 349 ΣΛΕΕ, όπως ερμηνεύεται από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην απόφασή του στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-132/14 έως C-136/14, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τονίζει ότι είναι σημαντικό να διερευνηθούν όλα τα κατάλληλα μέσα προκειμένου να επιτραπεί στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, στο πλαίσιο εκτεταμένων διεπαγγελματικών συμφωνιών και μετά από διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς, να διασφαλίζουν ότι μεμονωμένοι οικονομικοί φορείς ή όμιλοι οικονομικών φορέων που δεν είναι μέλη της ενδιαφερόμενης διεπαγγελματικής οργάνωσης, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στην τοπική αγορά, ανεξάρτητα από την προέλευσή τους, καταβάλλουν στην εν λόγω οργάνωση το σύνολο ή μέρος των οικονομικών εισφορών που καταβάλλουν τα μέλη της, μεταξύ άλλων όταν τα έσοδα από τις εισφορές αυτές χρησιμοποιούνται για τη διατήρηση της τοπικής παραγωγής ή όταν οι εν λόγω εισφορές εισπράττονται σε διαφορετικό στάδιο της εμπορίας.

Κοινή δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις εξόχως απόκεντρες περιοχές και τα μικρά νησιά του Αιγαίου

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο υπενθυμίζουν:

—  τη σημασία των ειδικών μέτρων για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές, σύμφωνα με το άρθρο 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 228/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εν λόγω περιοχών·

—  τη σημασία των ειδικών μέτρων για τη γεωργία υπέρ των μικρών νησιών του Αιγαίου που θεσπίστηκαν με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 229/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου· και

—  ότι τα ανωτέρω ζητήματα δικαιολογούν την παροχή ειδικής στήριξης στις εν λόγω περιοχές και νησιά, προκειμένου να εφαρμοστούν τα κατάλληλα μέτρα.

Κοινή δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις ενωσιακές ρυθμίσεις χρηματοδότησης για τα προγράμματα POSEI και τα μικρά νησιά του Αιγαίου

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο υπογραμμίζουν ότι οι ενωσιακές ρυθμίσεις χρηματοδότησης για τα προγράμματα POSEI και τα μικρά νησιά του Αιγαίου που περιλαμβάνονται στον παρόντα μεταβατικό κανονισμό για το 2021 και το 2022 είναι έκτακτες και αντικατοπτρίζουν την ιδιαιτερότητα των περιστάσεων, και ότι δεν συνιστούν προηγούμενο για μελλοντική χρηματοδότηση από την ΚΓΠ, ούτε για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές και τα μικρά νησιά του Αιγαίου ούτε για άμεσες ενισχύσεις.

Δήλωση της Επιτροπής για τους κανόνες εμπορίας για το ελαιόλαδο

Η Επιτροπή σημειώνει την πολιτική συμφωνία μεταξύ του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την τροπολογία 106 του Κοινοβουλίου, με την οποία προστίθεται το νέο άρθρο 167α στον κανονισμό ΚΟΑ σχετικά με τον τομέα του ελαιόλαδου. Η Επιτροπή σημειώνει ότι η εν λόγω τροποποίηση που συμφωνήθηκε από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο δεν συνάδει με την αρχή της συνέχειας των ισχυόντων κανόνων που διέπουν τον μεταβατικό κανονισμό, είναι ουσιώδης και συμπεριλήφθηκε από τους συννομοθέτες χωρίς εκτίμηση επιπτώσεων όπως απαιτείται από το σημείο 15 της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση της νομοθεσίας. Η Επιτροπή υπενθυμίζει τη δέσμευσή της να διατηρήσει αποτελεσματικό ανταγωνισμό στον γεωργικό τομέα, και να επιτρέψει την πλήρη υλοποίηση των στόχων της ΚΓΠ που ορίζονται στο άρθρο 39 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δήλωση της Επιτροπής για τις ενισχύσεις σε περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα

Η Επιτροπή σημειώνει το γεγονός ότι οι συννομοθέτες συμφώνησαν πως τα κονδύλια του Μέσου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν ενσωματωθούν στο ΕΓΤΑΑ, μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση ενισχύσεων σε περιοχές που αντιμετωπίζουν φυσικά ή άλλα ειδικά μειονεκτήματα (ενισχύσεις ΠΦΜ).

Η Επιτροπή έχει ήδη εκφράσει τις ανησυχίες της σχετικά με την περιορισμένη συμβολή των ενισχύσεων ΠΦΜ στην επίτευξη περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων, δεδομένου ότι οι αγρότες δεν χρειάζεται να εφαρμόσουν συγκεκριμένες πρακτικές για να λάβουν την ενίσχυση. Για τον λόγο αυτό, η συμπερίληψη των ενισχύσεων ΠΦΜ στα κονδύλια του Μέσου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διατίθενται ως συμβολή στην επίτευξη περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων δεν θα πρέπει να εκληφθεί ως προηγούμενο κατά τις διαπραγματεύσεις για τη μελλοντική ΚΓΠ.