Choisissez la langue de votre document :
- bg - български
- es - español
- cs - čeština
- da - dansk
- de - Deutsch
- et - eesti keel
- el - ελληνικά
- en - English
- fr - français
- ga - Gaeilge
- hr - hrvatski
- it - italiano
- lv - latviešu valoda
- lt - lietuvių kalba
- hu - magyar
- mt - Malti
- nl - Nederlands
- pl - polski
- pt - português
- ro - română
- sk - slovenčina
- sl - slovenščina
- fi - suomi
- sv - svenska
|
 Program działań Unii w dziedzinie zdrowia na lata 2021–2027 („Program UE dla zdrowia”) ***I |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy - Jak finansować Zielony Ład |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Parlament Europejski, – uwzględniając komunikat Komisji z 14 stycznia 2020 r. pt. „Plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy – Plan inwestycyjny na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu” (COM(2020)0021), – uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 grudnia 2019 r. pt. „Europejski Zielony Ład” (COM(2019)0640) oraz swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2020 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu(1), – uwzględniając wniosek Komisji z dnia 2 maja 2018 r. dotyczący rozporządzenia Rady określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027 (COM(2018)0322) oraz zmieniony wniosek z dnia 28 maja 2020 r. (COM(2020)0443), wraz ze zmienionym wnioskiem z dnia 28 maja 2020 r. dotyczącym decyzji w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej (COM(2020)0445), – uwzględniając swoje sprawozdanie okresowe z dnia 14 listopada 2018 r. w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 – stanowisko Parlamentu z myślą o osiągnięciu porozumienia(2), – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 października 2019 r. w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 i zasobów własnych: czas, by spełnić oczekiwania obywateli(3), – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 maja 2020 r. w sprawie nowych wieloletnich ram finansowych, zasobów własnych i planu naprawy gospodarczej(4), – uwzględniając sprawozdanie końcowe i zalecenia Grupy Wysokiego Szczebla ds. Zasobów Własnych z grudnia 2016 r. , – uwzględniając swoje stanowisko z dnia 16 września 2020 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej(5), – uwzględniając komunikat Komisji z dnia 27 maja 2020 r. pt. „Decydujący moment dla Europy: naprawa i przygotowanie na następną generację” (COM(2020)0456) oraz towarzyszące mu wnioski ustawodawcze, – uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/410 z dnia 14 marca 2018 r. zmieniającą dyrektywę 2003/87/WE w celu wzmocnienia efektywnych pod względem kosztów redukcji emisji oraz inwestycji niskoemisyjnych oraz decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1814 z dnia 6 października 2015 r. w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i zmiany dyrektywy 2003/87/WE, – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 grudnia 2019 r. w sprawie sprawiedliwego opodatkowania w zglobalizowanej gospodarce cyfrowej: BEPS 2.0(6), – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 kwietnia 2020 r. w sprawie skoordynowanych działań UE na rzecz walki z pandemią COVID-19 i jej skutkami(7), – uwzględniając sprawozdanie końcowe grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. zrównoważonego finansowania z dnia 31 stycznia 2018 r., – uwzględniając komunikat Komisji z 8 marca 2018 r. zatytułowany „Plan działania: finansowanie zrównoważonego wzrostu gospodarczego” (COM(2018)0097), – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 29 maja 2018 r. w sprawie zrównoważonych finansów(8), – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 lipca 2020 r. w sprawie konkluzji z nadzwyczajnego posiedzenia Rady Europejskiej w dniach 17–21 lipca 2020 r.(9), – uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje i zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych, – uwzględniając kwartalną europejską prognozę gospodarczą Komisji, – uwzględniając Ramową konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) oraz protokół z Kioto do tej konwencji, a także porozumienie paryskie, – uwzględniając wspierane przez Organizację Narodów Zjednoczonych zasady odpowiedzialnego inwestowania, zasady odpowiedzialnej bankowości oraz zasady zrównoważonych ubezpieczeń, – uwzględniając Europejski filar praw socjalnych, Międzynarodową kartę praw człowieka, Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, Wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, określone przez ONZ cele zrównoważonego rozwoju, a także Deklarację Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącą podstawowych zasad i praw w pracy oraz osiem podstawowych konwencji MOP, – uwzględniając statut Europejskiego Banku Centralnego (EBC), – uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), – uwzględniając wspólne posiedzenia Komisji Budżetowej oraz Komisji Gospodarczej i Monetarnej zgodnie z art. 58 Regulaminu, – uwzględniając art. 54 Regulaminu, – uwzględniając opinie przedstawione przez Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisję Transportu i Turystyki, Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisję Kultury i Edukacji, – uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej oraz Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A9-0198/2020), A. mając na uwadze, że konieczne inwestycje w przystosowanie się do zmiany klimatu nie zostały jeszcze ocenione ani włączone do pozycji WRF dotyczących klimatu; B. mając na uwadze, że dążenie do neutralności klimatycznej do 2050 r. pobudzi konkurencyjność unijnej gospodarki i będzie skutkować nadwyżką trwałych, wysokiej jakości miejsc pracy; C. mając na uwadze, że w sprawozdaniu specjalnym Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) z 2019 r. w sprawie globalnego ocieplenia o 1,5°C wyraźnie stwierdzono, iż dotychczas przyjęte strategie polityczne są niewystarczające, by ograniczyć globalne ocieplenie do 1,5°C oraz zapobiec utracie różnorodności biologicznej i zakłóceniom przepływów biogeochemicznych; D. mając na uwadze, że unijne prawo o klimacie wzmocni zobowiązania UE dotyczące osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r., w tym ambitne etapy pośrednie konieczne do osiągnięcia tego celu; E. mając na uwadze, że według szacunków Komisji, aby osiągnąć obecne cele klimatyczne do 2030 r. potrzeby inwestycyjne na szczeblu UE wynoszą 240 mld EUR rocznie(10), plus dodatkowe kwoty w wysokości 130 mld EUR rocznie na cele środowiskowe, 192 mld EUR rocznie na infrastrukturę społeczną i 100 mld EUR rocznie na szeroko pojętą infrastrukturę transportową w Europie; mając na uwadze, że odpowiada to łącznym potrzebom inwestycyjnym w wysokości co najmniej 662 mld EUR rocznie; mając na uwadze, że dane te opierają się na celu klimatycznym ograniczenia emisji gazów cieplarnianych (GHG) o 40% do 2030 r.; mając na uwadze, że teraz gdy Parlament uzgodnił bardziej ambitne cele luka inwestycyjna jest jeszcze większa; mając na uwadze, że konieczne jest uruchomienie wszystkich dostępnych funduszy w celu wyeliminowania luki inwestycyjnej; F. mając na uwadze, że w art. 2 ust. 1 porozumienia paryskiego wezwano do „zapewnienia spójności przepływów finansowych ze ścieżką prowadzącą do niskiego poziomu emisji gazów cieplarnianych i rozwoju odpornego na zmiany klimatu”; G. mając na uwadze, że Europejski Zielony Ład to nowa strategia na rzecz wzrostu, której celem jest przekształcenie Unii w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce, która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto i w ramach której wzrost gospodarczy będzie oddzielony od wykorzystania zasobów naturalnych, co powinno również przyczynić się do zapewnienia strategicznej autonomii UE; H. mając na uwadze, że pandemia COVID-19 uwypukliła znaczenie inwestycji w gospodarkę zrównoważoną pod względem społecznym i środowiskowym, w szczególności inwestycji propagujących najnowocześniejsze badania i rozwój, konkurencyjny sektor przemysłowy, pogłębiony i wzmocniony jednolity rynek, silne MŚP, opiekę zdrowotną, silny system opieki społecznej i dobrostan społeczny; I. mając na uwadze, że w związku z wydatkami wymaganymi w celu wsparcia europejskich gospodarek pojawiają się pytania dotyczące sposobu spłaty zaciągniętego długu; mając na uwadze, że ważne jest, by nie dopuścić do zjawiska pogłębiania nierówności, które wystąpiło w czasie poprzednich kryzysów; J. mając na uwadze, że utworzenie zrównoważonego systemu gospodarczego ma kluczowe znaczenie dla rozwoju długoterminowej autonomii strategicznej UE oraz zwiększenia odporności UE; K. mając na uwadze, że polityka handlowa ma wpływ na emisje gazów cieplarnianych; L. mając na uwadze, że emisje gazów cieplarnianych pochodzące z transportu stanowią 27% łącznych emisji w UE i są to jedyne wciąż rosnące emisje; mając na uwadze, że transport musi przyczyniać się w sposób neutralny pod względem technologicznym do osiągnięcia celów UE w zakresie redukcji emisji, aby do roku 2050 zrealizować cel neutralności klimatycznej, zapewniając jednocześnie przystępność cenową i konkurencyjność transportu; mając na uwadze, że redukcję emisji z sektora transportu można przyspieszyć zarówno w przypadku infrastruktury, jak i parku samochodowego dzięki rozwojowi i wzmacnianiu synergii z innymi sektorami, takimi jak sektor cyfrowy lub energetyczny; M. mając na uwadze, że zwolnienia podatkowe dla sektorów lotnictwa i gospodarki morskiej mogą także zakłócać konkurencję między sektorami przemysłowymi oraz promować niewydajne i zanieczyszczające środki transportu; N. mając na uwadze, że art. 2 statutu EBC przewiduje, że jeśli cel stabilności cen jest osiągnięty i nie jest kwestionowany, polityka pieniężna EBC musi być prowadzona z myślą o osiągnięciu celów UE ustanowionych w art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), który przewiduje między innymi cele dotyczące ochrony jakości środowiska; O. mając na uwadze, że w ramach przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej EBC oceni, czy i w jaki sposób, działając w ramach swojego mandatu, może uwzględnić kwestie zrównoważonego rozwoju, w szczególności zagrożenia związane ze zrównoważeniem środowiskowym; P. mając na uwadze, że uruchomienie ogólnej klauzuli wyjścia ma na celu umożliwienie państwom członkowskim prowadzenia polityki fiskalnej, która ułatwi wdrażanie wszystkich środków niezbędnych do odpowiedniego radzenia sobie z kryzysem, a jednocześnie przestrzeganie opartych na zasadach ram paktu stabilności i wzrostu; mając na uwadze, że ogólna klauzula wyjścia stanowi, iż jej stosowanie nie powinno zagrażać stabilności budżetowej; 1. z zadowoleniem przyjmuje plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy jako główny czynnik pomyślnego wdrożenia Zielonego Ładu i transformacji w kierunku bardziej zrównoważonej, konkurencyjnej i odpornej gospodarki o obiegu zamkniętym, zgodnie ze zobowiązaniami UE w dziedzinie ochrony środowiska, w tym ze zobowiązaniami dotyczącymi klimatu podjętymi na mocy porozumienia paryskiego i unijnego prawa o klimacie; podkreśla, że plan ten powinien stanowić zasadniczy element skoordynowanych i sprzyjających włączeniu społecznemu działań Unii mających na celu budowę bardziej odpornej gospodarki i społeczeństwa po pandemii COVID-19, a także powinien wzmacniać spójność terytorialną, społeczną i gospodarczą; podkreśla, że zrównoważoność musi być spójna ze względami stabilności finansowej; 2. z zadowoleniem przyjmuje przedstawiony przez Komisję plan odbudowy dla Europy, w którym centralne znaczenie ma Europejski Zielony Ład i strategia cyfryzacji; wyraża poparcie dla leżącej u podstaw planu zasady dotyczącej inwestycji publicznych, które będą realizowane zgodnie z zasadą „nie czyń poważnych szkód”, oraz podkreśla, że zasada ta ma również zastosowanie do celów społecznych i środowiskowych; podkreśla, że krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności powinny wprowadzić UE na drogę do osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 r., zgodnie z przepisami prawa UE o klimacie, w tym osiągnięcia celów pośrednich do roku 2030, zapewniając tym samym transformację państw członkowskich w kierunku neutralnej dla klimatu gospodarki o obiegu zamkniętym, opartej na podstawach naukowych i na określonych czasowo celach klimatycznych; 3. przypomina, że inwestycje w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności winny przestrzegać zasady „nie szkodzić”; podkreśla, że inwestycje związane z klimatem powinny być zgodne z systematyką UE oraz że krajowe plany odbudowy powinny być dostosowane do krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu; 4. uważa, że zapewnienie sprawiedliwej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej stanowi główną odpowiedzialność UE; aby zapewnić sukces tej transformacji, domaga się wdrożenia odpowiednich środków i strategii politycznych, angażujących sektory publiczne i prywatne, regiony, miasta i państwa członkowskie; wzywa do priorytetowego traktowania inwestycji w celu wsparcia zrównoważonej transformacji, agendy cyfrowej i europejskiej suwerenności w strategicznych sektorach za pomocą spójnej strategii przemysłowej; uważa, że cyfryzacja sektora publicznego i prywatnego przyczyni się do osiągnięcia neutralności klimatycznej; 5. podkreśla, że osiągnięcie przez UE celu neutralności klimatycznej i celu dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym do 2050 r. będzie uzależnione, obok innych czynników, od odpowiedniego finansowania i spójnego włączania kwestii zrównoważonego rozwoju do finansowania ze środków publicznych i prywatnych; podkreśla fakt, że samo finansowanie publiczne nie wystarczy do osiągnięcia wyżej wymienionych celów i przyczynienia się do transformacji; podkreśla, że wymagane będą znaczne kwoty zrównoważonych inwestycji publicznych i prywatnych; w związku z tym wzywa Komisję do sprzyjania inwestycjom publicznym i prywatnym podczas opracowywania planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy; podkreśla, że nawet w przypadku ambitnego poziomu finansowania dostępne fundusze nie będą nieograniczone; uważa za niezwykle ważne, by plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy przewidywał i umożliwiał dodatkowe inwestycje o prawdziwej wartości dodanej oraz nie wypierał finansowania rynkowego; wzywa Komisję do ustanowienia solidnych ram sprawozdawczości i monitorowania, aby zapewnić prawdziwe oddziaływanie wydatków; stanowczo stwierdza, że powiązanie między wydatkami i przychodami, w szczególności dzięki tworzeniu nowych zasobów własnych, będzie mieć kluczowe znaczenie dla wdrożenia Zielonego Ładu; 6. odnotowuje, że wszystkie sektory gospodarki UE zostaną objęte skutkami transformacji w kierunku zielonej gospodarki oraz stanowczo stwierdza, że droga do osiągnięcia neutralności klimatycznej powinna wzmacniać konkurencyjność europejskiej gospodarki i skutkować nadwyżką netto trwałych miejsc pracy o wysokiej jakości w Unii; podkreśla, że transformacja ekologiczna powinna być integrująca i zgodna z zasadami zrównoważenia gospodarczego, społecznego i środowiskowego; uważa, że plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy nie powinien zostawiać nikogo bez pomocy oraz powinien skupiać się w razie potrzeby na zmniejszaniu dysproporcji między państwami członkowskimi i regionami pod względem osiągania celów neutralności klimatycznej; przypomina, że ochrona i tworzenie miejsc pracy, a także dodatkowe szkolenia i zmiana kwalifikacji mają nadrzędne znaczenie w zrównoważonej transformacji energetycznej; 7. podkreśla również, że aby Europejski Zielony Ład odniósł sukces, europejscy producenci zrównoważonych produktów i usług muszą dostrzec płynące z niego korzyści; 8. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia odpowiedniego finansowania planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy, tak aby przyszłe programy, takie jak strategia dotycząca fali renowacji, miały wystarczający wpływ na każdy budynek w UE, były akceptowalne dla wszystkich obywateli Unii i były przez nich przyjmowane z zadowoleniem; 9. zastanawia się, czy plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy w jego obecnym kształcie umożliwi mobilizację kwoty 1 bln EUR do 2030 r., mając na uwadze niekorzystne perspektywy gospodarcze w następstwie pandemii COVID-19; zwraca się do Komisji o zagwarantowanie pełnej przejrzystości kwestii finansowania, takich jak optymistyczny efekt dźwigni, potencjalne podwójne liczenie niektórych inwestycji czy brak przejrzystości w kwestii ekstrapolacji niektórych kwot; zastanawia się ponadto, w jaki sposób nowe WRF zaproponowane przez Komisję i uzgodnione w konkluzjach Rady Europejskiej umożliwią osiągnięcie celów planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy; wyraża zaniepokojenie, że koncentracja wydatków na wstępie w obrębie programów UE może doprowadzić do powstania luki w inwestycjach ekologicznych pod koniec kolejnego okresu WRF; wzywa Komisję i państwa członkowskie do przedstawienia planów wyjaśniających, w jaki sposób zlikwidują znaczną lukę inwestycyjną poprzez inwestycje zarówno prywatne, jak i publiczne, w tym ocenę nowych perspektyw gospodarczych wynikających z obecnego kryzysu oraz oczekiwane zwiększenie ambicji celów w zakresie klimatu, energii i środowiska na 2030 r.; podkreśla, że plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy stanowi długoterminowy cel UE i nie mogą go osłabiać w przyszłości skromniejsze WRF, które przydzielałyby znaczną część pieniędzy na spłatę zobowiązań długoterminowych; 10. zauważa, że w komunikacie z dnia 14 stycznia 2020 r. w sprawie planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy Komisja oszacowała potrzeby inwestycyjne na szczeblu UE niezbędne do osiągnięcia aktualnych celów klimatyczne do 2030 r. na co najmniej 662 mld EUR rocznie; wzywa Komisję do uwzględnienia tych nowych danych w skorygowanej strukturze planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy; 11. wzywa Komisję do ujawniania związków wszystkich funduszy w ramach WRF i Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy z różnymi celami i kategoriami unijnej systematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju; 12. pragnie zapewnienia, by finansowanie w ramach planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy, na szczeblu unijnym, krajowym i regionalnym, przeznaczono na dziedziny polityki i programy wykazujące największy potencjał w przyczynianiu się do przeciwdziałania zmianie klimatu oraz w dążeniu do osiągnięcia innych celów środowiskowych, w tym transformacji przedsiębiorstw UE, zwłaszcza MŚP, na rzecz bardziej konkurencyjnej Unii i na rzecz tworzenia miejsc pracy, przy jednoczesnym dostosowaniu się do różnych potrzeb krajowych, regionalnych i lokalnych; oczekuje na publikację przez Komisję, przed rozpoczęciem kolejnych WRF, ram monitorowania wydatków na cele związane z klimatem i bioróżnorodnością oraz innych wydatków związanych ze zrównoważonym rozwojem, z wykorzystaniem, w stosownych przypadkach, kryteriów ustanowionych w rozporządzeniu w sprawie systematyki; apeluje o to, by ramy te obejmowały między innymi metodę monitorowania, wraz z odpowiednimi środkami naprawczymi, a także mechanizm kontroli zgodności z zasadami zrównoważonego rozwoju w celu wykrywania szkodliwego wpływu, zgodnie z zasadą „nie czyń poważnych szkód” i ze zobowiązaniami w ramach porozumienia paryskiego; 13. podkreśla, że powodzenie planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy uzależnione jest od odpowiedniego finansowania publicznego i prywatnego oraz od spójności polityk UE; w związku z czym zwraca uwagę na potrzebę opracowania zharmonizowanych wskaźników zrównoważoności i metody pomiaru oddziaływania; zdecydowanie podkreśla, że z myślą o planie inwestycyjnym na rzecz zrównoważonej Europy należy zainicjować oceny skutków dotyczące innych aktów prawnych, zarówno tych rozpatrywanych nadal w procesie ustawodawczym, jak i aktów już przyjętych, aby ocenić zgodność obowiązującego prawodawstwa UE z unijnymi celami klimatycznymi; 14. podkreśla, że jednym z celów planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy powinno być zapewnienie przejścia z niezrównoważonej działalności gospodarczej na zrównoważoną; 15. wyraża przekonanie, że finansowanie ze środków publicznych i prywatnych powinno być zgodne z rozporządzeniem w sprawie systematyki oraz uwzględniać zasadę „nie czyń poważnych szkód” w celu zapewnienia, by unijne strategie polityczne i środki finansowe, w tym budżet UE, programy finansowane za pośrednictwem Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy, europejski semestr i środki Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) nie przyczyniały się do realizacji projektów i działań szkodzących w poważny sposób osiąganiu zamierzeń społecznych lub środowiskowych, osłabiających konkurencyjność gospodarczą lub powodujących likwidację miejsc pracy; podkreśla, że budżety publiczne i banki publiczne nie będą w stanie same wyeliminować luki inwestycyjnej; przypomina, że 10 głównych europejskich banków nadal inwestuje co roku ponad 100 mld EUR w paliwa kopalne; przypomina, że zgodnie z rozporządzeniem w sprawie systematyki Komisja musi przyjąć do końca 2020 r. akt delegowany ustanawiający techniczne kryteria kwalifikacji dla działalności, która istotnie przyczynia się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej; 16. wzywa Komisję do zagwarantowania, aby nowe WRF nie wspierały działań ani inwestycji mogących prowadzić do uzależnienia od aktywów szkodliwych dla celów środowiskowych i klimatycznych Unii, biorąc pod uwagę cykl życia tych aktywów; 17. wzywa Komisję, aby dokonała oceny możliwości szerszego wykorzystania systematyki UE do śledzenia wydatków na klimat i środowisko we wszystkich publicznych funduszach UE, w tym w nowych WRF, InvestEU, instrumencie Next Generation EU, Instrumencie Wsparcia Wypłacalności, Instrumencie na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz środkach Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI); 18. domaga się uruchomienia zasady „nie czyń poważnych szkód” w odpowiednich rozporządzeniach UE w sprawie finansowania, na przykład poprzez kontrolę zrównoważonego charakteru pod względem klimatycznym, środowiskowym i społecznym; przypomina, że nie należy wprowadzać rygorystycznych zasad dotyczących inwestycji bez wcześniejszych konsultacji z lokalnymi i regionalnymi organami publicznymi, przemysłem i MŚP; 19. wzywa Komisję do oceny i określenia działań, które znacząco szkodzą zrównoważeniu środowiskowemu, zgodnie z art. 26 ust. 2 lit. a) rozporządzenia (UE) 2020/852 i zgodnie z zaleceniami Europejskiego Banku Centralnego oraz sieci banków centralnych i organów regulacyjnych na rzecz ekologizacji systemu finansowego; 20. apeluje o realistyczne podejście do wycofywania publicznych i prywatnych inwestycji w zanieczyszczającą i szkodliwą działalność gospodarczą, dla której dostępne są inne rozwiązania możliwe do zastosowania z ekonomicznego punktu widzenia, przy pełnym poszanowaniu praw państw członkowskich do wyboru ich koszyka energetycznego oraz z myślą o wdrożeniu systemu energii odnawialnej oraz sieci energetycznej spójnej z porozumieniem paryskim; podkreśla pilny charakter znajdowania takich alternatyw w drodze masowych inwestycji w innowacje technologiczne i efektywność energetyczną; stanowczo stwierdza, że działalność finansowana w ramach planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy nie może pogłębiać nierówności społecznych oraz przepaści gospodarczej i społecznej między wschodem a zachodem w UE; przypomina w tym kontekście, że w latach 2014–2016 na dopłaty do paliw kopalnych jedenaście państw i Unia Europejska wydawały 112 mld EUR rocznie; wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania strategii stopniowego wycofywania wszelkich dopłat szkodliwych dla środowiska, aby wzmocnić konsekwencję i wiarygodność UE w zachowywaniu różnorodności biologicznej i ekosystemów naturalnych oraz pobudzić transformację w kierunku systemów czystej energii i neutralnej dla klimatu gospodarki o obiegu zamkniętym; 21. uważa, że w procesie transformacji w kierunku neutralności klimatycznej należy zachować równe warunki działania dla przedsiębiorstw unijnych oraz utrzymać konkurencyjność tych przedsiębiorstw, zwłaszcza w przypadku nieuczciwej konkurencji ze strony państw trzecich; uważa, że aby osiągnąć swoje cele, plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy powinien również przyczyniać się do zrównoważonej produkcji europejskiej i ograniczania globalnych emisji za pomocą polityki handlowej; apeluje, aby umowy handlowe nie gwarantowały ochrony inwestorów kosztem norm środowiskowych, społecznych lub zdrowotnych; podkreśla, że istotne jest włączenie możliwych do wyegzekwowania norm klimatycznych i innych norm środowiskowych do umów handlowych zawieranych przez UE z państwami trzecimi, również w celu zapewnienia równych warunków działania dla przedsiębiorstw europejskich; domaga się zapewnienia, by państwa trzecie kwalifikowały się do udziału w projektach transgranicznych, które zapewniają wkład w realizację celów porozumienia paryskiego; 22. podkreśla, że Erasmus+, Europejski Korpus Solidarności i „Kreatywna Europa”, jako główne programy UE w dziedzinie edukacji, wolontariatu i kultury, stanowią kluczowe narzędzie w globalnej odpowiedzi na zmianę klimatu i odgrywają istotną rolę we wspieraniu kształcenia pozwalającego nabyć umiejętności potrzebne do transformacji ekologicznej, szerzenia znajomości kwestii środowiskowych i dotyczących zmiany klimatu, zwłaszcza wśród osób młodych uczestniczących w wolontariacie na rzecz ochrony środowiska, oraz rozwijania kreatywnych, inkluzywnych i dostępnych rozwiązań w celu sprostania wyzwaniom środowiskowym; podkreśla, że programy te przyczyniają się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju UE; podkreśla w tym kontekście znaczenie praktyk w rolnictwie wspieranych przez program Erasmus+; Budżet UE: ukierunkowywanie, uruchamianie i mobilizowanie zasobów finansowych 23. podkreśla zasadniczą rolę budżetu UE w realizacji planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy; przypomina swoje konsekwentnie utrzymywane stanowisko, że nowe inicjatywy powinny zawsze podlegać ocenie i sprawdzaniu zgodności z zasadą zrównoważonego rozwoju oraz być zawsze finansowane nowymi środkami i nie powinny negatywnie wpływać na inne dziedziny polityki; podkreśla znaczenie dawno przyjętych strategii politycznych UE, takich jak polityka spójności lub polityka rolna, a także innych kluczowych dziedzin polityki, jak badania naukowe, innowacje, łagodzenie zmiany klimatu i przystosowanie się do zmiany klimatu; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wywiązania się ze zobowiązań politycznych oraz do zapewnienia Unii WRF dostosowanych do przyszłych wyzwań i będących w stanie odpowiadać na oczekiwania obywateli; 24. podkreśla znaczenie zrównoważonych inwestycji prywatnych i ich rolę w osiąganiu celów planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy oraz uważa, że należy ułatwić finansowanie prywatne; podkreśla również, że należy zwiększyć wsparcie techniczne poprzez lokalne i krajowe inkubatory i wylęgarnie projektów umożliwiające nawiązywanie kontaktów między podmiotami finansującymi i promotorami projektów; 25. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Rada Europejska przyjęła Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy jako instrument wsparcia inwestycji i reform w sytuacjach nadzwyczajnych; ubolewa jednak nad propozycją znacznego zmniejszenia środków uzupełniających dla kilku programów UE oraz ich całkowitego zniesienia w przypadku innych programów; uważa, że proponowane cięcia w programach wspierających transformację regionów zależnych od węgla są sprzeczne z programem UE dotyczącym Zielonego Ładu i ostatecznie będą miały również wpływ na finansowanie planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy; 26. podkreśla fakt, że w celu spełnienia zobowiązań w ramach porozumienia paryskiego unijny wkład w cele związane z klimatem powinien zostać poparty ambitnym udziałem wydatków na działania związane ze środowiskiem i różnorodnością biologiczną w budżecie UE; w związku z tym dąży do jak najszybszego osiągnięcia prawnie wiążącego celu polegającego na przeznaczaniu 30% wydatków na uwzględnianie kwestii klimatu i 10% na różnorodność biologiczną; podkreśla, że cel w zakresie wydatków na klimat powinien mieć zastosowanie do WRF w ujęciu ogólnym; podkreśla, że cel w zakresie klimatu na poziomie 37% powinien mieć również zastosowanie do wydatków w ramach Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy; wzywa Komisję do wprowadzenia konstruktywnych i przejrzystych zasad śledzenia i monitorowania wydatków na działania związane z klimatem w budżecie UE; podkreśla zasadnicze znaczenie nowych zasobów własnych dla umożliwienia osiągnięcia w przyszłości przez budżet UE wysokiego poziomu finansowania działań związanych z klimatem; 27. z zadowoleniem przyjmuje propozycję uzupełnienia Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) dodatkowymi środkami z Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy, ubolewa jednak z powodu proponowanej przez Radę redukcji tych dodatkowych środków i podkreśla, że niezbędne będzie zapewnienie dodatkowego wsparcia w celu dopilnowania, by wszyscy pracownicy bezpośrednio i pośrednio dotknięci transformacją otrzymali odpowiednią pomoc; przypomina, że środki z FST mogą uzupełniać zasoby dostępne w ramach polityki spójności, i zwraca uwagę, że nowy wniosek nie powinien szkodzić polityce spójności poprzez obowiązkowe przesunięcia środków z krajowych pul środków finansowych państw członkowskich i nie powinien prowadzić do zakłóceń konkurencji; 28. uważa, że zasadę sprawiedliwej transformacji należy uwzględniać w całym Zielonym Ładzie oraz że FST powinien skupiać się w szczególności na regionach w największym stopniu zależnych od paliw kopalnych; podkreśla, że projekty otrzymujące fundusze muszą być zrównoważone środowiskowe, społecznie i gospodarczo, a także rentowne w perspektywie długoterminowej; domaga się w związku z tym kompleksowej strategii UE na rzecz rozwoju i modernizacji regionów korzystających z FST; 29. podkreśla, że przy opracowywaniu planów sprawiedliwej transformacji powinny uczestniczyć wszystkie zainteresowane strony; uważa, że w planach sprawiedliwej transformacji należy uwzględniać różne sytuacje wyjściowe państw członkowskich i regionów w procesie transformacji w kierunku neutralności klimatycznej; zauważa, że należy zapewnić większą jasność kryteriów kwalifikowalności do otrzymania finansowania; jest zdania, że programy finansowane z FST należy również poddawać ocenie z wykorzystaniem monitorowania wydatków na cele związane z klimatem, rozliczania kapitału naturalnego i metod cyklu życia; 30. z zadowoleniem przyjmuje dwa dodatkowe filary Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST), zwłaszcza specjalny system w ramach InvestEU oraz instrument pożyczkowy na rzecz sektora publicznego, które wraz z FST stworzą nowe możliwości gospodarcze i przyczynią się do złagodzenia skutków społeczno-gospodarczych transformacji w kierunku neutralności klimatycznej i wdrożenia gospodarki o obiegu zamkniętym w UE w regionach i miastach, które znajdują się w najtrudniejszej sytuacji, i które są szczególnie wysokoemisyjne, a także pomogą w podejmowaniu wyzwań związanych z przystępnością cenową energii, przed którymi stoją obywatele w okresie transformacji; uważa, że aby filary te odniosły sukces, konieczne jest zagwarantowanie państwom członkowskim, regionom i miastom wystarczającej pomocy technicznej; 31. poskreśla, że transformacja sprawiedliwa pod względem społecznym nie będzie możliwa bez ogromnego wkładu zapewnianego przez obszary metropolitalne; w związku z czym uważa, że zasoby 2. i 3. filaru mechanizmu sprawiedliwej transformacji powinny być łatwo dostępne dla miast, aby opracować mechanizm finansowania na dużą skalę w celu wspierania wysiłków klimatycznych i społecznych na poziomie miast; wskazuje, że może to obejmować bezpośrednio dostępne fundusze na rzecz między innymi polityki mieszkaniowej, programów renowacji, modernizacji i izolacji budynków, projektów dotyczących transportu publicznego, udoskonalenia zielonej infrastruktury miast, wprowadzenia instrumentów gospodarki o obiegu zamkniętym lub projektów zrównoważonej gospodarki wodnej; 32. z zadowoleniem przyjmuje rolę InvestEU we wdrażaniu i funkcjonowaniu planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy i uważa, że powinien on odgrywać kluczową rolę w zielonej, sprawiedliwej i odpornej odbudowie Unii; ubolewa nad tym, że proponowane finansowanie InvestEU, zarówno za pośrednictwem WRF, jak i Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy, zostało znacznie zmniejszone w porównaniu z ostatnim wnioskiem Komisji; pozytywnie ocenia wniosek dotyczący stworzenia Instrumentu na rzecz Inwestycji Strategicznych – zwłaszcza dodanie piątego segmentu (segmentu europejskich inwestycji strategicznych) w ramach InvestEU z myślą o promowaniu zrównoważonych inwestycji w kluczowe technologie i łańcuchy wartości; podkreśla, że projekty finansowane w ramach InvestEU powinny być zgodne ze zobowiązaniami Unii w zakresie klimatu i środowiska do 2030 r.; 33. podkreśla, że zmieniony wniosek Komisji uwzględnia już wstępne porozumienie w sprawie InvestEU osiągnięte przez Parlament i Radę w maju 2019 r.; przypomina, że oprócz uprzywilejowanej pozycji grupy EBI porozumienie to przewiduje również ważną rolę innych partnerów wykonawczych, takich jak krajowe banki prorozwojowe lub inne międzynarodowe instytucje finansowe; przypomina ponadto, że InvestEU jest instrumentem kierowanym popytem i z tego względu należy unikać nadmiernej koncentracji sektorowej lub geograficznej; podkreśla, że konieczne jest zapewnienie, by dostępna była odpowiednia pomoc techniczna na miejscu w celu zagwarantowania, by projekty finansowane były wówczas, gdy są najbardziej konieczne, oraz w taki sposób, by generować prawdziwą dodatkowość; podkreśla w związku z tym istotny wkład Centrum Doradztwa i konieczność zapewnienia dla niego odpowiednich środków finansowych; 34. potwierdza odpowiedzialność UE, jako globalnego lidera w przeciwdziałaniu zmianie klimatu, za zachęcanie innych partnerów międzynarodowych do stosowania podobnego podejścia; uważa, że środki z budżetu UE przyznawane państwom trzecim nie powinny być wydawane w żaden sposób sprzeczny z celami Zielonego Ładu i powinny służyć ułatwieniu realizacji jego celów, z uwzględnieniem zróżnicowanego poziomu rozwoju każdego kraju i zróżnicowanych potrzeb inwestycyjnych; uważa, że pandemia pokazała, iż działania podejmowane w celu ochrony środowiska i różnorodności biologicznej poza Unią są nierozerwalnie powiązane ze zdrowiem na jej terytorium oraz że działania takie są opłacalne w porównaniu ze skutkami pandemii; 35. zauważa, że fundusz innowacyjny i fundusz modernizacyjny powinny wnieść znaczący wkład w zrównoważoną transformację w kierunku osiągnięcia do 2020 r. zerowych emisji gazów cieplarnianych netto, i ze szczególnym zadowoleniem przyjmuje fakt, że fundusz modernizacyjny został zaprojektowany z myślą o wsparciu inwestycji poprawiających efektywność energetyczną w 10 państwach członkowskich o niższym poziomie dochodów, stanowi zatem ważne narzędzie służące zapewnieniu sprawiedliwej transformacji; podkreśla jednak potrzebę wzmocnionej kontroli funduszu, ponieważ inwestycje w działania, które przynoszą znaczne szkody celom społecznym i środowiskowym, nie powinny kwalifikować się do wsparcia z funduszu modernizacyjnego; 36. uważa, że należy unikać nakładania się zakresu z powiązanymi działaniami finansowanymi z budżetu Unii, oraz jest przekonany, że istnienie tych funduszy poza budżetem Unii może osłabiać nadzór budżetowy; wzywa Komisję do odpowiedniego informowania władzy budżetowej o wdrażaniu funduszy; 37. z zadowoleniem przyjmuje wyrażony przez Komisję zamiar dokonania przeglądu zarówno funduszu modernizacyjnego, jak i funduszu innowacyjnego w ramach przeglądu systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS); ponawia wielokrotnie wyrażane żądanie, by zaklasyfikować znaczną część dochodów z ETS jako zasoby własne; 38. podkreśla ważną rolę, jaką będą musiały odegrać wspólna polityka rolna (WPR) i wspólna polityka rybołówstwa w realizacji celów planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy; zauważa, że w dążeniu unijnych sektorów rolnictwa i rybołówstwa do bardziej zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi i zachowania różnorodności biologicznej WPR powinna utrzymać swoje cele, tj. powinna wspierać dostawy żywności o wysokiej jakości, gwarantować Europejczykom suwerenność żywnościową, przyczyniać się do stabilnych i akceptowalnych dochodów rolników i rybaków oraz wnosić wkład w zrównoważony rozwój obszarów wiejskich; podkreśla, że należy zadbać o to, by WPR przyczyniała się do realizacji celów UE w zakresie klimatu i zrównoważonego rozwoju, jak podkreślono w sprawozdaniu Europejskiego Trybunału Obrachunkowego z 7 listopada 2018 r.; 39. podkreśla, jak ważne jest ułatwianie dostępu do publicznych i prywatnych środków finansowych w celu wspierania zwiększonych inwestycji ekologicznych, rozwoju narzędzi cyfryzacji i dostępu do nich, modernizacji i innowacji, które pozwolą sektorowi rolnemu, sektorowi rybołówstwa i obszarom wiejskim sprostać wyzwaniom i skorzystać z możliwości związanych z realizacją celów i ambicji Zielonego Ładu; 40. podkreśla, że polityka spójności, jako główna polityka inwestycyjna UE, będzie odgrywać kluczową rolę we wspieraniu transformacji w kierunku neutralności klimatycznej; zwraca uwagę, że w następstwie pandemii COVID-19 polityka spójności będzie jednym z decydujących instrumentów zrównoważonej odbudowy gospodarczej, powinna zatem zachować swą ugruntowaną rolę polegającą na wspieraniu spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej, jak przewidziano w traktatach UE; nalega na wzmocnienie polityki spójności, aby mogła osiągnąć swoje główne cele i przyczynić się do sukcesu Europejskiego Zielonego Ładu; 41. popiera innowacyjne podejście Komisji wyrażone w stwierdzeniu, że budżet UE będzie przyczyniał się do osiągania celów klimatycznych i środowiskowych również za pośrednictwem strony dochodów; przypomina stanowisko Parlamentu popierające wprowadzenie nowych zasobów własnych, które mogą generować wartość dodaną i znacząco wspierać Europejski Zielony Ład; 42. potwierdza swoje wcześniejsze stanowisko dotyczące wykazu ewentualnych nowych zasobów własnych – zaproponowanych w sprawozdaniu okresowym w sprawie WRF – które powinny odpowiadać zasadniczym celom UE, takim jak między innymi walka ze zmianą klimatu i ochrona środowiska; w związku z tym zwraca się o wprowadzenie – bez nakładania dodatkowych obciążeń na obywateli – nowych zasobów własnych mogących obejmować np. zasoby, dla których Komisja podała w 2018 r. dane liczbowe w oparciu o:
ponawia w związku z tym apel do wszystkich państw członkowskich o przyłączenie się do ram wzmocnionej współpracy w zakresie PTF; wzywa Komisję, aby jak najszybciej podała szczegółowe informacje na temat zasobów własnych przedstawionych w komunikacie z 27 maja 2020 r. w sprawie planu odbudowy, w tym na temat opłaty opartej na działalności dużych przedsiębiorstw oraz ewentualnego rozszerzenia ETS na sektory morski i lotniczy; 43. uważa, że od 2021 r. do budżetu UE należy włączyć koszyk nowych zasobów własnych, przy czym należy również ustanowić prawnie wiążący harmonogram, aby zaproponować i wprowadzić nowe zasoby własne w trakcie kolejnych WRF; domaga się, aby wpływy z nowych zasobów własnych wystarczały na pokrycie co najmniej zobowiązań dotyczących spłat w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy; oczekuje, że wszelkie dochody powyżej tego poziomu będą wpływać do budżetu UE, aby zlikwidować m.in. lukę w finansowaniu Zielonego Ładu, bez naruszania zasady uniwersalności; 44. podkreśla, że obydwa typy przychodów, środowiskowe i nieśrodowiskowe, będą niezbędne do ustanowienia solidnego koszyka rzeczywistych nowych zasobów własnych, gdyż dochód pochodzący z przychodów środowiskowych może z upływem czasu proporcjonalnie maleć w miarę postępów UE na drodze do osiągnięcia neutralności klimatycznej; Instytucje finansowe – umożliwianie wdrażania Zielonego Ładu 45. z zadowoleniem przyjmuje decyzję EBI o zmianie polityki kredytowania energetyki i strategii klimatycznej oraz o poświęceniu począwszy od 2025 r. 50 % operacji na działania w dziedzinie klimatu i zrównoważenie środowiskowe w celu wypełnienia zobowiązań UE wynikających z porozumienia paryskiego; wzywa EBI, aby zrewidował również politykę kredytowania transportu i podjął zobowiązania na rzecz zrównoważonej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej i gospodarki o obiegu zamkniętym, uwzględniając różne koszyki energetyczne państw członkowskich oraz zwracając szczególną uwagę na sektory i regiony najbardziej dotknięte transformacją; wzywa w szczególności do wdrożenia nowej polityki w wysokoemisyjnych sektorach przemysłu, w których działa EBI, aby wspierać transformację tych sektorów, z myślą o dostosowaniu wszystkich nowych pożyczek sektorowych do celu polegającego na osiągnięciu najpóźniej do 2050 r. neutralności klimatycznej; pochwala zobowiązanie EBI do zaprzestania do 2021 r. finansowania projektów dotyczących energii z paliw kopalnych; wymaga przyjęcia i opublikowania weryfikowalnych planów transformacji w celu osiągnięcia celów neutralności klimatycznej; 46. podkreśla, że odpowiedź EBI na pandemię COVID-19 powinna być spójna z celami planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy; zauważa jednak, że nie wszystkie finansowane projekty mogą przyczyniać się do osiągnięcia celów klimatycznych UE, i utrzymuje, że nie powinno to uniemożliwiać ich finansowania; jest jednak zdania, że portfel EBI musi być dostosowany do celów UE w zakresie zrównoważonego rozwoju i do zasady „nie czyń poważnych szkód”; wzywa EBI do opracowania konkretnego planu działania na rzecz osiągnięcia do 2025 r. celu szczegółowego na poziomie 50 % oraz do corocznego ujawniania informacji o tym, jaki odsetek jego aktywów służy finansowaniu działań, które zgodnie z systematyką UE kwalifikują się jako zrównoważone środowiskowo; przypomina, że reakcja banku na pandemię COVID-19 powinna wygenerować inwestycje w wysokości 240 mld EUR oraz że umożliwiono to zaledwie w kilka tygodni; 47. uważa, że kluczowe znaczenie dla tego, aby EBI odgrywał skuteczną rolę w finansowaniu Zielonego Ładu, ma podejście partycypacyjne, oraz że EBI powinien propagować konkretny dialog między sektorami publicznym i prywatnym oraz poprawić koordynację z różnymi zainteresowanymi stronami, takimi jak organy lokalne i regionalne oraz przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego; podkreśla ponadto niezależność EBI i jednocześnie uwypukla, jak ważne jest zapewnienie demokratycznej kontroli inwestycji; 48. przypomina, że EBI jest największym na świecie emitentem zielonych obligacji – w ciągu 11 lat pozyskał ponad 23 mld EUR; zauważa, że dużym wyzwaniem było ustalenie wspólnych standardów, aby uniknąć nieuczciwego zielonego PR-u; z zadowoleniem przyjmuje nowe obligacje EBI służące propagowaniu zrównoważoności, wprowadzone w 2018 r. i mające wspierać inwestycje powiązane z określonymi przez ONZ celami zrównoważonego rozwoju; podkreśla, że ważne jest ustanowienie wspólnych standardów dotyczących tych nowych obligacji, by zapewnić przejrzystość, weryfikowalność i wymierność projektów; wzywa EBI, aby kontynuował tę działalność oraz rozszerzył emisję obligacji ekologicznych i obligacji służących propagowaniu zrównoważoności, co może ułatwić wdrożenie planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy i pomóc w rozwoju rynku obligacji na rzecz zrównoważonego rozwoju społecznego i środowiskowego, w oparciu o prace prowadzone w ramach planu działania UE na rzecz finansowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz systematyki UE; 49. zachęca EBI aby odgrywał aktywną rolę we wspieraniu projektów, które przyczyniają się do sprawiedliwej transformacji, takich jak badania, innowacje i cyfryzacja, dostęp MŚP do finansowania oraz inwestycje społeczne i umiejętności; 50. zauważa , że prezes EBI Werner Hoyer podkreślił potrzebę wzmocnienia bazy kapitałowej EBI, aby umożliwić mu kontynuowanie ambitnych projektów leżących u podstaw przejścia na zrównoważoną gospodarkę; 51. dostrzega ważną rolę krajowych banków i instytucji prorozwojowych oraz międzynarodowych instytucji finansowych, w tym Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Banku Światowego, w finansowaniu zrównoważonych projektów, przyczyniających się w ten sposób do realizacji celów porozumienia paryskiego; podkreśla, że z uwagi na doświadczenie i zdolności na szczeblu krajowym i regionalnym krajowe banki i instytucje prorozwojowe mogą mieć kluczowe znaczenie dla maksymalizacji oddziaływania funduszy publicznych, w tym za pośrednictwem partnerstw w ramach InvestEU, i w ten sposób pomagać w realizacji celów klimatycznych Unii; podkreśla, że finansowanie MŚP ma kluczowe znaczenie dla pomyślnego wdrażania planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy; 52. podkreśla także, że krajowe banki i instytucje prorozwojowe dobrze znają się na opracowywaniu i finansowaniu stosunkowo mniejszych projektów oraz zarządzaniu nimi, ponieważ mają doświadczenie w tej dziedzinie; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje ich zaangażowanie w różne aspekty planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy jako organów najbardziej odpowiednich do kierowania inwestycji na szczeblu europejskim do gospodarki realnej i na poziom lokalny; podkreśla znaczenie zapewniania lokalnego wsparcia technicznego dla promotorów projektów i innowacji oraz uwypukla rolę wylęgarni projektów, które pomagają w osiągnięciu dojrzałości projektów wystarczającej, by uzyskać finansowanie; postuluje reformę pomocy państwa, która umożliwi krajowym bankom i instytucjom prorozwojowym udzielanie pożyczek preferencyjnych w celu promowania zrównoważoności; 53. zauważa, że inwestycje publiczne i prywatne mogą wspierać zrównoważoną odbudowę i zwiększanie odporności, jeśli środki finansowe są kierowane na zielone inwestycje, takie jak sieci elektroenergetyczne, supersieci i inteligentne sieci, sieci kolejowe, efektywność energetyczna i projekty gospodarki o obiegu zamkniętym; 54. podkreśla, że katastrofy ekologiczne i klimatyczne stwarzają coraz większe ryzyko dla stabilności finansowej i że w związku z tym regulacja ostrożnościowa i nadzór ostrożnościowy powinny lepiej uwzględniać w ocenach takie długoterminowe ryzyko; uważa, że w polityce EBC należy w większym stopniu uwzględniać walkę ze zmianami klimatu i promowanie zrównoważonego rozwoju, przy pełnym poszanowaniu mandatu i niezależności banku oraz bez narażania na szwank jego roli strażnika stabilności finansowej i walutowej; przypomina oświadczenie prezes EBC, że bank popiera rozwój systematyki umożliwiający łatwiejsze uwzględnianie aspektów środowiskowych w portfoliach banków centralnych; odnotowuje ambicje wyrażone w niedawnej odpowiedzi Eurosystemu na konsultacje publiczne Komisji w sprawie odnowionej strategii zrównoważonego finansowania oraz zmiany dyrektywy w sprawie sprawozdawczości niefinansowej, w której to odpowiedzi stwierdzono, że siły rynkowe mogą i powinny być główną siłą napędową przekierowania przepływów finansowych na zrównoważoną działalność gospodarczą; z zadowoleniem przyjmuje apele EBC oraz sieci banków centralnych i organów regulacyjnych na rzecz ekologizacji systemu finansowego o lepszą ocenę przez finansowe organy regulacyjne ryzyka finansowego związanego ze zrównoważonością; 55. zachęca EBC do kontynuacji strategii polityki pieniężnej z pełnym poszanowaniem mandatu EBC w zakresie stabilności cen zapisanego w TFUE; zauważa, że w ramach przeglądu strategii polityki pieniężnej EBC oceni, zgodnie z porozumieniem paryskim, czy i w jaki sposób, działając w ramach swojego mandatu, może uwzględnić kwestie zrównoważonego rozwoju, w szczególności zagrożenia związane ze zrównoważeniem środowiskowym, w swoim systemie zabezpieczeń i w corocznych testach warunków skrajnych, zachowując jednocześnie rozdział funkcji w zakresie polityki pieniężnej i nadzoru ostrożnościowego; zachęca ponadto EBC, aby ujawnił, w jakim stopniu polityka pieniężna jest dostosowana do porozumienia paryskiego, i jednocześnie określił harmonogram przyszłego dostosowania, odpowiednio stosując systematykę UE w odniesieniu do tych działań; zwraca się do EBC, aby rozważył dalsze sposoby wsparcia EBI w celu zwiększenia zdolności EBI do finansowania bez powodowania zakłóceń na rynku; 56. sugeruje, aby w świetle zobowiązań EBI w dziedzinie klimatu EBC przeanalizował przywrócenie równowagi portfela obligacji wiążących się z wysokimi emisjami w kontekście programu zakupów w sektorze przedsiębiorstw (CSPP); 57. wzywa Europejskie Urzędy Nadzoru, aby wraz z właściwymi organami krajowymi opracowały coroczne testy warunków skrajnych związanych z klimatem dla instytucji finansowych pod ich nadzorem, co jest obecnie omawiane w szczególności w sieci na rzecz ekologizacji systemu finansowego, żeby zrozumieć, gdzie w portfelach odpowiednich instytucji finansowych UE występuje ryzyko finansowe związane z klimatem, oraz zakres tego ryzyka; 58. uważa, że transport publiczny ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia zrównoważonej mobilności w miastach; podkreśla potrzebę zwiększenia wsparcia dla sieci i flot transportu publicznego na szczeblu lokalnym i regionalnym jako skutecznego narzędzia transformacji w kierunku mobilności niskoemisyjnej, przy jednoczesnym promowaniu przesunięcia międzygałęziowego, zwłaszcza w ośrodkach wielkomiejskich, oraz łączności na obszarach wiejskich w celu wspierania spójności terytorialnej; uważa, że silniejsze powiązanie finansowania transportu miejskiego z planami zrównoważonej mobilności miejskiej ma zasadnicze znaczenie dla pobudzenia transformacji mobilności miejskiej; wzywa Komisję do współpracy z państwami członkowskimi w opracowaniu planów i strategii zrównoważonej mobilności miejskiej, obejmujących wsparcie wydajnych systemów transportu publicznego i rozwiązań w zakresie aktywnej mobilności, takiej jak chodzenie i jazda na rowerze, oraz promowanie dostępności różnych rodzajów transportu i ich multimodalności; Mobilizowanie prywatnych inwestycji na rzecz trwałej odbudowy 59. popiera odnowioną strategię zrównoważonego finansowania; podkreśla, że potrzebne są zmieniające się oznakowanie ekologiczne UE dla produktów finansowych, unijna norma dotycząca obligacji ekologicznych (EU GBS) oraz bardziej wiarygodne, porównywalne i dostępne dane dotyczące zrównoważoności uzyskane w drodze harmonizacji wskaźników zrównoważoności; przypomina o niemałym znaczeniu zielonego finansowania dla międzynarodowej roli UE i euro w następnej dekadzie; podkreśla znaczenie, jakie dla MŚP mają uproszczone standardy sprawozdawczości, które pozwolą im w pełni uczestniczyć w rynkach kapitałowych; 60. utrzymuje, że aby system zrównoważonego finansowania UE funkcjonował w praktyce, niezbędne są bardziej wiarygodne, porównywalne i dostępne dane dotyczące zrównoważoności; z zadowoleniem przyjmuje pomysł Forum Wysokiego Szczebla ds. Unii Rynków Kapitałowych, aby utworzyć europejski pojedynczy punkt dostępu, który gromadziłby informacje o przedsiębiorstwach w UE dzięki połączeniu istniejących krajowych i unijnych rejestrów oraz baz danych przedsiębiorstw, co pomogłoby przedsiębiorstwom, w szczególności w mniejszych państwach członkowskich, w przyciąganiu inwestorów; podkreśla, że przedsiębiorstwa powinny mieć możliwość kontrolowania dostępności swoich danych w europejskim pojedynczym punkcie dostępu; wzywa Komisję, aby przedłożyła wniosek ustawodawczy w sprawie europejskiego pojedynczego punktu dostępu do informacji finansowych i niefinansowych o spółkach z UE notowanych i nienotowanych na giełdzie, przy zapewnieniu w stosownych przypadkach poszanowania zasady proporcjonalności; wzywa Komisję do uproszczenia wymogów przejrzystości wynikających z dyrektywy w sprawie sprawozdawczości niefinansowej i ujednolicenia ich z wymogami rozporządzenia w sprawie systematyki i rozporządzenia w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych; apeluje o przejrzyste metody gromadzenia i publikowania danych; wzywa Komisję, aby wprowadziła skuteczne monitorowanie i raportowanie danych na temat wdrażania planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy i podawała je do wiadomości publicznej w celu zagwarantowania pełnej przejrzystości wydatków na transformację ekologiczną UE; uważa, że znaczna część obligacji UE, które mają zostać wyemitowane w związku z planem odbudowy gospodarczej, powinna być emitowana w oparciu o unijną normę dotyczącą obligacji ekologicznych, zgodnie z propozycją Komisji; 61. pochwala postępy dokonane w oparciu o inicjatywy ujęte w Planie działania w zakresie finansowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego z 2018 r.; apeluje o przyjęcie aktów delegowanych przewidzianych w rozporządzeniu w sprawie systematyki, z uwzględnieniem szeregu kryteriów i wskaźników zrównoważonego rozwoju; postuluje w szczególności szybkie wdrożenie zasady „nie czyń poważnych szkód”, określonej w rozporządzeniach w sprawie zrównoważonego finansowania i ujawniania informacji oraz w sprawie systematyki; podkreśla znaczenie ambitnych wymogów dotyczących ujawniania informacji odnoszących się do wszystkich produktów i podmiotów finansowych; 62. uważa, że przyszła odnowiona unijna strategia zrównoważonego finansowania stanowi wielką szansę na przyspieszenie przejścia w kierunku bardziej zrównoważonych inwestycji detalicznych; wzywa Komisję, aby zaproponowała środki niezbędne do pobudzania zrównoważonych inwestycji detalicznych; 63. zwraca uwagę na art. 26 ust. 2 rozporządzenia w sprawie systematyki, który upoważnia Komisję do opublikowania do 31 grudnia 2021 r. sprawozdania opisującego przepisy, które byłyby wymagane do rozszerzenia zakresu stosowania tego rozporządzenia poza zrównoważoną środowiskowo działalność gospodarczą, obejmującego inne cele zrównoważonego rozwoju, takie jak cele społeczne; 64. popiera apel grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. zrównoważonego finansowania o nowe środki w celu promowania podejścia długoterminowego, które przynosi korzyści ludziom i planecie; zwraca się do Komisji, aby przeanalizowała i zaproponowała, w jaki sposób można skuteczniej włączyć perspektywę długoterminową do systemu i zasad ładu korporacyjnego; z zadowoleniem przyjmuje przygotowanie inicjatywy na rzecz zrównoważonego ładu korporacyjnego; 65. wzywa Komisję, aby rozważyła przegląd dyrektywy w sprawie sprawozdawczości niefinansowej, który mógłby objąć ujawnianie wpływu działalności przedsiębiorstw na zrównoważenie środowiskowe, społeczne i w zakresie ładu korporacyjnego; 66. utrzymuje, że przy uruchamianiu środków finansowych na rzecz Zielonego Ładu inwestycje publiczne i prywatne – tam, gdzie to możliwe – muszą się wzajemnie uzupełniać; podkreśla, że inwestycje sektora prywatnego nie powinny być wypierane, tak aby można było zmaksymalizować finansowanie planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy; 67. przypomina, że inwestycje w niezrównoważone rodzaje działalności gospodarczej i udzielanie pożyczek na taką działalność mogą spowodować pojawienie się aktywów osieroconych lub inwestycji zamrożonych i efektów „lock-in”; wskazuje, że ryzyko to musi być odpowiednio uwzględnione w ratingach kredytowych i ramach ostrożnościowych, w tym regulacjach kapitałowych Bazylea; w związku z tym wzywa Komisję, aby przeanalizowała, w jaki sposób lepiej uwzględniać zagrożenia dla zrównoważonego rozwoju i ostrożnościowe traktowanie długoterminowych inwestycji i pożyczek, w tym w unijnym zbiorze przepisów bankowych, co dodatkowo przyczyni się do ogólnej stabilności systemu finansowego, a także aby nadal dążyła do promowania wiarygodności, porównywalności i przejrzystości czynników zrównoważonego rozwoju w ratingach kredytowych; uważa, że kwestię takiego promowania można by podjąć w przyszłych przeglądach rozporządzenia w sprawie agencji ratingowych, rozporządzenia i dyrektywy w sprawie wymogów kapitałowych oraz ram wypłacalności; 68. przypomina, że zrównoważone inwestycje niekoniecznie mają niższy profil ryzyka niż inne rodzaje inwestycji; 69. uważa, że MŚP w Unii należy ułatwić dostęp do finansowania publicznego i prywatnego w ramach planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy; podkreśla, że konieczne są dodatkowe działania, aby informować MŚP o nowych możliwościach finansowania w ramach tego planu; Promowanie zrównoważonych inwestycji publicznych w czasach kryzysu 70. apeluje o stworzenie instrumentu na rzecz zrównoważonych inwestycji, aby osiągnąć cele ustanowione w Europejskim Zielonym Ładzie, lecz podkreśla, że niezależnie od wybranego modelu finansowania zwiększone inwestycje publiczne powinny przyczyniać się do zrównoważenia finansów publicznych w UE; uważa, że w ewentualnym przeglądzie unijnych ram zarządzania gospodarczego należy uwzględnić zalecenia niezależnej Europejskiej Rady Budżetowej, a przegląd ten powinien być dla państw członkowskich zachętą do dostosowania gospodarek i wydatków publicznych do celów Europejskiego Zielonego Ładu; popiera zobowiązanie Komisji do zbadania innych ram wspomagających, takich jak normy dotyczące obligacji ekologicznych, i zachęca Komisję do określenia najlepszych praktyk w zakresie ekologicznego planowania budżetu; 71. postuluje, aby wsparcie publiczne dla sektora transportu, zwłaszcza linii lotniczych, sektora turystyki i sektora motoryzacyjnego było wykorzystywane w sposób zrównoważony i wydajny; postuluje, aby działania przejściowe określone w rozporządzeniu w sprawie systematyki kwalifikowały się do finansowania w ramach planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy, i apeluje o zwrócenie szczególnej uwagi na dostęp mikroprzedsiębiorstw i MŚP do finansowania i innych form wsparcia; 72. wzywa do włączenia zrównoważonych zamówień publicznych i przetargów do głównego nurtu polityki oraz do zwiększenia koordynacji w tym zakresie na szczeblu europejskim; 73. wyraża zadowolenie, że plany odbudowy i zwiększania odporności będą opierać się na wspólnych priorytetach UE; uwypukla w związku z tym Europejski Zielony Ład i Europejski filar praw socjalnych, a także agendę cyfrową i strategiczny cel, jakim jest osiągnięcie europejskiej suwerenności w strategicznych sektorach ze zrównoważoną bazą przemysłową; przypomina o potrzebie inwestycji służących ekologicznej odbudowie oraz o potrzebie zwiększenia konwergencji między państwami członkowskimi we wdrażaniu planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy, co mogłoby pomóc w przyspieszeniu odbudowy gospodarczej; apeluje o włączenie priorytetów w dziedzinach takich jak zatrudnienie, umiejętności, edukacja, przedsiębiorczość cyfrowa, badania i innowacje oraz zdrowie, lecz również w dziedzinach związanych z biznesem i sektorem non-profit, w tym administracją publiczną i sektorem finansowym; wzywa Komisję, aby udzieliła organom publicznym pomocy technicznej przy opracowywaniu planów transformacji w celu uniknięcia aktywów osieroconych; wzywa Komisję, aby monitorowała wdrażanie planów odbudowy i zwiększania odporności oraz dopilnowała, żeby w przypadku poważnych naruszeń następowało odzyskanie wypłaconych środków; podkreśla znaczenie poszanowania przez państwa członkowskie, które ogłaszają te plany, praworządności i naszych wartości demokratycznych; 74. nalega, aby zasada „nie szkodzić” Europejskiego Zielonego Ładu miała zastosowanie do wszystkich planów odbudowy; 75. ubolewa z powodu decyzji Rady Europejskiej o usunięciu instrumentu wsparcia wypłacalności z instrumentu Next Generation EU; uważa ten instrument za ważne narzędzie służące wyrównaniu szans na jednolitym rynku; 76. wzywa przedsiębiorstwa korzystające ze wsparcia publicznego, aby zobowiązały się do publicznej sprawozdawczości w podziale na kraje, z poszanowaniem możliwości tymczasowych odstępstw przewidzianych w celu ochrony szczególnie chronionych informacji handlowych; wzywa te przedsiębiorstwa, aby zapewniły również uczciwą konkurencję, zmniejszały lukę płacowa między kobietami a mężczyznami, wywiązywały się z obowiązków w zakresie sprawozdawczości niefinansowej, gwarantowały miejsca pracy oraz ujawniały wszystkie przypadki stosowanego wobec nich korzystnego traktowania oraz ściśle wystrzegały się angażowania w strategie unikania opodatkowania za pośrednictwem jednostek zależnych w jurysdykcjach niechętnych współpracy do celów podatkowych i bez znaczącej działalności gospodarczej; utrzymuje, że przedsiębiorstwa te powinny wnosić sprawiedliwy wkład w działania służące odbudowie poprzez płacenie należnych podatków; oczekuje w tym kontekście nowej umowy społecznej dla przedsiębiorstw, harmonizującej cele dotyczące zysków ze względami odnoszącymi się do ludzi i planety; 77. wzywa Komisję, aby dokonała przeglądu zasad pomocy państwa, w tym, stosownie do potrzeb, ram tymczasowych wprowadzonych w odpowiedzi na kryzys związany z COVID-19, w celu uzyskania większego wsparcia publicznego dla Europejskiego Zielonego Ładu i zagwarantowania, że wsparcie w postaci pomocy państwa będzie uzależnione od realizacji celów Unii w zakresie klimatu i środowiska; zauważa, że wszelkie zmiany zasad pomocy państwa powinny być starannie zaprojektowane, aby zapobiec zakłóceniom konkurencji na rynku wewnętrznym oraz zapewnić podczas wszelkich przyszłych zmian jego integralność i równe warunki działania; 78. wzywa Komisję, aby zatwierdzając wniosek państwa członkowskiego dotyczący pomocy państwa, zgodnie z art. 108 TFUE, włączyła do swojej decyzji postanowienia zobowiązujące beneficjentów w sektorach wysokoemisyjnych do przyjęcia celów klimatycznych i planów transformacji ekologicznej oraz wykazania zgodności ich modelu biznesowego i działalności z celami określonymi w rozdziale 2 rozporządzenia (UE) 2018/1999; 79. z zadowoleniem przyjmuje planowany na 2021 r. przegląd dyrektywy w sprawie opodatkowania energii i wzywa Komisję do przedstawienia wniosków ustawodawczych, aby dostosować stawki VAT do aspektów środowiskowych, wprowadzić opłaty za produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych oraz podwyższyć odpowiednie minimalne podatki akcyzowe, które przestały być efektywne z powodu inflacji; ma na celu połączenie tych reform z dążeniem do utrzymania siły nabywczej osób o najniższym poziomie dochodów w Unii Europejskiej; 80. przypomina o rosnących potrzebach inwestycyjnych związanych z transformacją ekologiczną oraz o tym, że uchylanie się od opodatkowania i unikanie opodatkowania przez przedsiębiorstwa powodują potencjalne straty zasobów w budżetach krajowych i budżecie unijnym, których wartość waha się od 50–70 mld EUR do 160–190 mld EUR, i że zasoby te mogłyby zostać wykorzystane na inwestycje w ramach planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy; wzywa państwa członkowskie do uruchomienia zasobów na finansowanie zrównoważonej i sprawiedliwej transformacji poprzez wdrożenie wszelkich potencjalnych porozumień zawieranych na forum otwartych ram OECD, w tym w ramach drugiego filaru; postuluje zintensyfikowanie walki z oszustwami podatkowymi, uchylaniem się od opodatkowania i unikaniem opodatkowania oraz agresywnym planowaniem podatkowym; wzywa do skoordynowanych działań na szczeblu UE zmierzających do wykrywania i badania systemów agresywnego planowania podatkowego stosowanych przez osoby fizyczne i prawne oraz do zniechęcania ich do takiego planowania; apeluje o ambitną strategię opodatkowania działalności gospodarczej na XXI w.; wzywa Radę, aby zaktualizowała kryteria definicji szkodliwych systemów podatkowych w kodeksie postępowania w zakresie opodatkowania działalności gospodarczej, i przypomina swoje stanowisko z 26 marca 2019 r. w sprawie państw członkowskich ułatwiających agresywne planowanie podatkowe; zachęca Komisję do ustanowienia kryteriów oceny praktyk podatkowych państw członkowskich; przypomina Komisji o art. 116 TFUE w kontekście dokumentacji podatkowej oraz zachęca Komisję do stosowania tego postanowienia, aby unikać zakłóceń warunków konkurencji na jednolitym rynku; 81. pragnie, aby zapewniono sprawiedliwy wkład wszystkich w odbudowę po pandemii COVID-19 i w transformację w kierunku konkurencyjnej i zrównoważonej gospodarki, z uwzględnieniem zróżnicowanych zdolności państw członkowskich; uważa, że – jak podkreśliła prezes EBC Christine Lagarde 7 lipca 2020 r. – pandemia COVID-19 często „w największym stopniu dotyka” najsłabszych, podczas gdy od początku kryzysu ceny aktywów jak dotąd rosną; zachęca państwa członkowskie i Komisję do poszukiwania nowych zasobów, aby sfinansować odbudowę gospodarczą, które uwzględnią tę kwestię; 82. podkreśla, że zwiększone finansowanie Zielonego Ładu będzie wiązać się ze znaczną dyscypliną budżetową i znacznym poziomem kontroli, aby zapobiec nadużyciom finansowym i sprzeniewierzeniu funduszy; zauważa, że ze względu na brak zdolności Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) nie jest w stanie samodzielnie zapobiegać nadużyciom finansowym; w związku z tym wzywa wszystkie państwa członkowskie do przystąpienia do Prokuratury Europejskiej (EPPO); 83. jest przekonany, że dzięki połączeniu propozycji zawartych w niniejszym sprawozdaniu można zyskać kwotę 660 mld EUR rocznie niezbędną do wygrania walki o klimat i zatrudnienie; o 84. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Program InvestEU ***I |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie) Poprawka 1
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 173 i art. 175 akapit trzeci, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego(3), uwzględniając opinię Komitetu Regionów(4), stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, a także mając na uwadze, co następuje: (1) Pandemia COVID-19 jest poważnym symetrycznym wstrząsem dla gospodarki światowej i unijnej, mającym istotne asymetryczne skutki społeczne i gospodarcze we wszystkich państwach członkowskich i regionach. W wyniku wprowadzenia niezbędnych środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się wirusa działalność gospodarcza w UE została znacznie osłabiona. Zgodnie z europejską prognozą gospodarczą Komisji z lata 2020 r. oczekuje się, że w 2020 r. spadek PKB w UE wyniesie 8,3 %, czyli nawet więcej niż w europejskiej prognozie gospodarczej Komisji z wiosny 2020 r. i o wiele więcej niż podczas kryzysu finansowego w 2009 r., a w niektórych sektorach będzie jeszcze większy. Wybuch pandemii uwidocznił wzajemne powiązania w globalnych łańcuchach dostaw i ujawnił pewne słabości, takie jak nadmierne uzależnienie strategicznych gałęzi przemysłu od niezdywersyfikowanych zewnętrznych źródeł dostaw oraz brak infrastruktury krytycznej. Słabości te należy wyeliminować, zwłaszcza z myślą o małych i średnich przedsiębiorstwach, w tym mikroprzedsiębiorstwach, aby poprawić sposób reagowania kryzysowego Unii, a także podnieść odporność całej gospodarki przy jednoczesnym utrzymaniu jej otwartości na uczciwą konkurencję i uczciwą wymianę handlową w zgodzie z unijnymi zasadami. Przewidywany jest znaczny spadek działalności inwestycyjnej. Nawet już w okresie przed pandemią – choć w Unii można było zaobserwować poprawę stóp inwestycji w gospodarkach narodowych – działalność ta była mniejsza, niż można by oczekiwać przy ówczesnej sile ożywienia gospodarczego, oraz niewystarczająca, aby zrekompensować lata niedoinwestowania po kryzysie z 2009 r. Co ważniejsze, obecne poziomy inwestycji oraz prognozy inwestycyjne nie uwzględniają potrzeb Unii w zakresie inwestycji strukturalnych służących ponownemu pobudzeniu i podtrzymaniu długofalowego wzrostu w obliczu zmian technologicznych i globalnej konkurencyjności, m.in. w obszarze innowacji, umiejętności, infrastruktury, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), ani także potrzeby podjęcia kluczowych wyzwań społecznych, takich jak zrównoważony rozwój czy starzenie się społeczeństwa. Aby zatem osiągnąć cele polityki Unii, w tym cele zapisane w komunikatach Komisji z 11 grudnia 2019 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu, z 14 stycznia 2020 r. w sprawie Planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy, z 10 marca 2020 r. w sprawie nowej strategii przemysłowej dla Europy i z 10 marca 2020 r. w sprawie strategii MŚP na rzecz zrównoważonej i cyfrowej Europy, a także aby wspierać szybką, zrównoważoną, inkluzywną, trwałą i zdrową odbudowę gospodarczą, trzeba zapewnić wsparcie, które zaradzi niedoskonałościom rynku i nieoptymalnej sytuacji w zakresie inwestycji oraz zmniejszy lukę inwestycyjną w docelowych sektorach. (2) W ocenach podkreślono, że duża liczba instrumentów finansowych, które wdrażano w wieloletnich ramach finansowych na lata 2014–2020, spowodowała, że ich zakresy częściowo się pokrywały. Ta wielość instrumentów skomplikowała też warunki działania pośredników finansowych i ostatecznych odbiorców, którzy musieli stosować różne przepisy dotyczące kwalifikowalności i sprawozdawczości. Brak kompatybilnych przepisów utrudnił również połączenie kilku funduszy unijnych, choć takie połączenia byłyby korzystne w przypadku wspierania projektów wymagających różnych rodzajów finansowania. Należy zatem utworzyć jednolity fundusz – Fundusz InvestEU – w oparciu o doświadczenia zebrane w związku z Europejskim Funduszem na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) w ramach planu inwestycyjnego dla Europy, aby zapewnić wydajniejsze udzielanie wsparcia ostatecznym odbiorcom dzięki zintegrowaniu i uproszczeniu oferty finansowej w jednym programie wykorzystującym gwarancję budżetową, co zwiększy wpływ wsparcia Unii, zmniejszając jednocześnie koszty ponoszone przez jej budżet. (3) W ostatnich latach Unia przyjęła ambitne strategie i akty dotyczące dokończenia budowy jednolitego rynku oraz pobudzenia zatrudnienia i trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, takie jak: „Strategia »Europa 2020« na rzecz zatrudnienia i inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu” z 3 marca 2010 r., plan działania na rzecz tworzenia unii rynków kapitałowych z 30 września 2015 r., „Nowy europejski program na rzecz kultury” z 22 maja 2018 r., „Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027”, „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” z 30 listopada 2016 r., „Zamknięcie obiegu – plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym” z 2 grudnia 2015 r., „Europejska strategia na rzecz mobilności niskoemisyjnej” z 20 lipca 2016 r., „Europejski plan działań w sektorze obrony” z 30 listopada 2016 r., „Utworzenie Europejskiego Funduszu Obronnego” z 7 czerwca 2017 r., „Strategia kosmiczna dla Europy” z 26 października 2016 r., międzyinstytucjonalna proklamacja Europejskiego filaru praw socjalnych z 13 grudnia 2017 r., długoterminowa strategia „Czysta planeta dla wszystkich” do roku 2050 z 28 listopada 2018 r., Europejski Zielony Ład z 11 grudnia 2019 r., „Plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy” z 14 stycznia 2020 r., „Silna Europa socjalna na rzecz sprawiedliwej transformacji” z 14 stycznia 2020 r., strategia „Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy”, strategia w zakresie danych oraz strategia w zakresie sztucznej inteligencji z 19 lutego 2020 r., [rozporządzenie ustanawiające ramy na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmieniające rozporządzenie (UE) 2018/1999 (europejskie prawo o klimacie)], „Nowa strategia przemysłowa dla Europy” z 10 marca 2020 r., „Strategia MŚP na rzecz zrównoważonej i cyfrowej Europy” z 10 marca 2020 r., „Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030” z 20 maja 2020 r., rozporządzenie (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088, Strategia na rzecz integracji systemów energetycznych i strategia w dziedzinie wodoru z 8 lipca 2020 r. Fundusz InvestEU powinien wykorzystywać i wzmacniać synergie między tymi wzajemnie uzupełniającymi się strategiami przez wspieranie inwestycji i zapewnianie dostępu do finansowania. (4) Na poziomie Unii europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej stanowi ramy określania krajowych priorytetów w zakresie reform oraz monitorowania ich realizacji. Państwa członkowskie – w stosownych przypadkach we współpracy z organami lokalnymi i regionalnymi – opracowują własne krajowe wieloletnie strategie inwestycyjne wspierające realizację tych priorytetów. Strategie te powinny być przedstawiane wraz z rocznymi krajowymi programami reform, aby służyć określeniu i koordynowaniu priorytetowych projektów inwestycyjnych, które mają być wspierane za pomocą środków krajowych, finansowania unijnego lub z obu tych źródeł. Strategie te powinny również pomóc w wykorzystywaniu finansowania unijnego w spójny sposób oraz maksymalizowaniu wartości dodanej wsparcia finansowego otrzymywanego zwłaszcza za pośrednictwem europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz Programu InvestEU. (5) Fundusz InvestEU powinien przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności oraz konwergencji i spójności społeczno-gospodarczej Unii, m.in. w obszarze innowacji, cyfryzacji, efektywnego wykorzystania zasobów zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym, trwałego i inkluzywnego wzrostu gospodarczego Unii oraz odporności społecznej, a także integracji unijnych rynków kapitałowych, w tym wprowadzenia rozwiązań przeciwdziałających ich fragmentacji i sprzyjających dywersyfikacji źródeł finansowania przedsiębiorstw unijnych. W tym celu Fundusz InvestEU powinien wspierać projekty, które są technicznie wykonalne i ekonomicznie opłacalne, tworząc ramy wykorzystywania instrumentów dłużnych, instrumentów opartych na podziale ryzyka i instrumentów kapitałowych oraz quasi-kapitałowych (takich jak hybrydowe instrumenty dłużne, podporządkowane instrumenty dłużne lub zamienne instrumenty kapitałowe) zabezpieczonych gwarancją z budżetu Unii oraz, w stosownych przypadkach, wkładem finansowym wnoszonym przez partnerów wykonawczych. Fundusz InvestEU powinien kierować się popytem, jednocześnie koncentrując się na przysporzeniu strategicznych, długotrwałych korzyści w kluczowych obszarach polityki Unii, które w przeciwnym razie nie zostałyby sfinansowane lub zostałyby sfinansowane w niedostatecznym stopniu – i w ten sposób przyczynić się do osiągnięcia celów polityki Unii. Wsparcie z Funduszu InvestEU powinno obejmować szerokie spektrum sektorów i regionów przy jednoczesnym unikaniu nadmiernej koncentracji sektorowej lub geograficznej i powinno ułatwić projekty z udziałem podmiotów partnerskich oraz projekty służące rozwojowi sieci, klastrów i ośrodków innowacji cyfrowych w regionach w całej UE. (6) Sektor kultury i sektor kreatywny należą do kluczowych i szybko rozwijających się sektorów w Unii, które mogą odegrać ważną rolę w zapewnieniu zrównoważonej odbudowy, generując wartość zarówno ekonomiczną i kulturową z własności intelektualnej i indywidualnej kreatywności. Jednak ograniczenia dotyczące kontaktów społecznych i organizacji wydarzeń wprowadzone na początku kryzysu związanego z COVID-19 są stale modyfikowane i miały poważny negatywny wpływ gospodarczy na te sektory i osoby pracujące w tych sektorach, co może spowodować długoterminowe szkody strukturalne w odniesieniu do dostępu do systemu poręczeń na rzecz sektora kultury i sektora kreatywnego utworzonego na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1295/2013(5) lub do złożonych instrumentów finansowych. Ponadto niematerialny charakter aktywów w tych sektorach sprawia, że MŚP i organizacje z tych sektorów mają ograniczony dostęp do finansowania prywatnego, które jest niezbędne do inwestowania, zwiększania skali działalności i konkurowania na szczeblu międzynarodowym. Program InvestEU powinien kontynuować misję ułatwiania dostępu do finansowania MŚP i organizacjom z sektora kultury i sektora kreatywnego. Sektor kultury i kreatywny, sektor audiowizualny i sektor mediów mają zasadnicze znaczenie dla naszej różnorodności kulturowej oraz tworzenia demokratycznych i spójnych społeczeństw w epoce cyfrowej i są nieodłącznym elementem naszej suwerenności i autonomii, a strategiczne inwestycje w dziedzinie treści i technologii audiowizualnych i medialnych uwarunkują konkurencyjność tych sektorów i ich długoterminową zdolność do tworzenia i rozpowszechniania wysokiej jakości treści skierowanych do szerokiej publiczności międzynarodowej, w poszanowaniu pluralizmu i wolności słowa. (7) Aby wspierać zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu wzrost, inwestycje i zatrudnienie, a zarazem przyczynić się do poprawy dobrostanu, bardziej sprawiedliwego rozkładu dochodów i większej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w Unii, Fundusz InvestEU powinien wspierać inwestycje w aktywa materialne i wartości niematerialne, w tym w dziedzictwo kulturowe. Projekty finansowane z Funduszu InvestEU powinny spełniać unijne normy środowiskowe i społeczne, w tym normy dotyczące praw pracowniczych. Interwencje Funduszu InvestEU powinny uzupełniać wsparcie Unii udzielane za pomocą dotacji. (8) Unia zatwierdziła cele określone w Agendzie ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 („Agenda 2030”), w celach zrównoważonego rozwoju ONZ oraz w porozumieniu paryskim przyjętym na podstawie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu(6) („porozumienie klimatyczne z Paryża”), a także w ramach z Sendai dotyczących ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych w latach 2015–2030. Aby osiągnąć te cele, a także cele określone w unijnej polityce ochrony środowiska, należy znacznie zintensyfikować działania na rzecz zrównoważonego rozwoju. Zasady zrównoważonego rozwoju powinny zatem odgrywać dużą rolę w Funduszu InvestEU. (9) Program InvestEU powinien przyczyniać się do budowy zrównoważonego systemu finansowego w Unii, wspierającego przekierowanie kapitału prywatnego na zrównoważone inwestycje, zgodnie z celami określonymi w komunikatach Komisji: z 8 marca 2018 r. – „Plan działania: finansowanie zrównoważonego wzrostu gospodarczego”, z 10 marca 2020 r. w sprawie nowej strategii przemysłowej dla Europy, z 10 marca 2020 r. w sprawie strategii MŚP na rzecz zrównoważonej i cyfrowej Europy oraz ▌z 14 stycznia 2020 r. w sprawie planu inwestycyjnego na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu. (10) Na potwierdzenie tego, jak ważne jest przeciwdziałanie zmianie klimatu zgodnie z zobowiązaniami Unii na rzecz realizacji porozumienia paryskiego i celów zrównoważonego rozwoju, Program InvestEU przyczyni się do uwzględniania kwestii klimatu w głównym nurcie polityki i do osiągnięcia celu ogólnego, zgodnie z którym wydatki na cele klimatyczne w budżecie Unii mają wynieść co najmniej 30 %. W odniesieniu do działań wspieranych z Programu InvestEU oczekuje się, że co najmniej 30 % łącznej puli środków finansowych programu będzie przyczyniać się do realizacji celów klimatycznych. Stosowne działania zostaną określone podczas opracowywania i wdrażania Programu InvestEU oraz zweryfikowane w odpowiednich ocenach i procesach przeglądu. (11) Wkład Funduszu InvestEU w osiągnięcie celów w dziedzinie klimatu będzie monitorowany za pomocą unijnego systemu monitorowania wydatków na cele związane z klimatem opracowanego przez Komisję we współpracy z potencjalnymi partnerami wykonawczymi i przy odpowiednim zastosowaniu kryteriów określonych w [rozporządzeniu w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje(7)] w celu ustalenia, czy dana działalność gospodarcza jest zrównoważona pod względem środowiskowym. Program InvestEU powinien również przyczynić się do wdrożenia innych aspektów celów zrównoważonego rozwoju. (12) Zgodnie ze sprawozdaniem dotyczącym zagrożeń globalnych z 2018 r. wydanym przez Światowe Forum Ekonomiczne połowa z dziesięciu najpoważniejszych zagrożeń dla gospodarki światowej dotyczy środowiska. Zagrożenia te obejmują zanieczyszczenie powietrza, gleby, wód śródlądowych i oceanów, ekstremalne zdarzenia pogodowe, utratę różnorodności biologicznej oraz niepowodzenie działań służących łagodzeniu zmiany klimatu i przystosowaniu się do niej. Zasady ochrony środowiska są mocno osadzone w Traktatach i w wielu obszarach polityki Unii. W związku z tym w działaniach związanych z Funduszem InvestEU należy wspierać włączanie celów środowiskowych do głównego nurtu polityki. Kwestie ochrony środowiska oraz zapobiegania powiązanemu ryzyku oraz zarządzania tym ryzykiem powinny być uwzględniane przy przygotowywaniu i realizacji inwestycji. Unia powinna również śledzić swoje wydatki związane z różnorodnością biologiczną i ograniczaniem zanieczyszczenia powietrza, by wypełniać obowiązki sprawozdawcze wynikające z Konwencji o różnorodności biologicznej(8) oraz z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2284(9). Inwestycje przeznaczone na cele związane ze zrównoważeniem środowiskowym należy zatem śledzić za pomocą wspólnych metod, spójnych z metodami opracowanymi w innych unijnych programach mających zastosowanie do klimatu, różnorodności biologicznej i zarządzania zanieczyszczeniem powietrza, aby umożliwić ocenę indywidualnego i łącznego wpływu inwestycji na kluczowe składniki kapitału naturalnego, w tym na powietrze, wodę, grunty i różnorodność biologiczną. (13) Partner wykonawczy powinien kontrolować, czy projekty inwestycyjne, które otrzymują znaczne unijne wsparcie, w szczególności w dziedzinie infrastruktury, mają wpływ na środowisko, klimat lub kwestie społeczne. Projekty inwestycyjne, które mają taki wpływ, powinny podlegać kontroli zrównoważonego charakteru zgodnie z wytycznymi, które Komisja powinna opracować w ścisłej współpracy z potencjalnymi partnerami wykonawczymi w ramach Programu InvestEU. We wskazówkach tych należy odpowiednio zastosować kryteria określone w [rozporządzeniu w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje] w celu ustalenia, czy dana działalność gospodarcza jest zrównoważona pod względem środowiskowym i spójna z wytycznymi opracowanymi na potrzeby innych unijnych programów. Zgodnie z zasadą proporcjonalności takie wytyczne powinny obejmować adekwatne rozwiązania pozwalające na uniknięcie nadmiernych obciążeń administracyjnych, a projekty poniżej pewnej wielkości, która zostanie określona w wytycznych, powinny być wyłączone z kontroli zrównoważonego charakteru. Jeżeli partner wykonawczy stwierdzi, że nie trzeba przeprowadzać kontroli zrównoważonego charakteru projektu, powinien on przedstawić uzasadnienie takiej decyzji komitetowi inwestycyjnemu powołanemu na potrzeby Funduszu InvestEU. Do wsparcia na podstawie niniejszego rozporządzenia nie powinny się kwalifikować operacje, które są niezgodne z celami klimatycznymi. (14) Niskie stopy inwestycji w infrastrukturę w Unii podczas kryzysu finansowego, a potem w czasie kryzysu związanego z COVID-19, osłabiły zdolność Unii do stymulowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego, działań służących neutralności dla klimatu, konkurencyjności, pozytywnej konwergencji warunków życia w Unii oraz tworzenia miejsc pracy. Sytuacja ta powoduje również ryzyko większych rozbieżności i nierówności wewnątrz państw członkowskich i między nimi, a także negatywnie wpływa na rozwój regionów w perspektywie długoterminowej, gdyż odbija się na konwergencji i spójności w Unii, co widać zwłaszcza w dziedzinie infrastruktury cyfrowej. Kluczowe znaczenie ma wspieranie szybkiej i bardzo szybkiej łączności szerokopasmowej na wszystkich obszarach wiejskich i miejskich Unii, zapewnienie wsparcia cyfrowym przedsiębiorstwom typu start-up i innowacyjnym MŚP, aby mogły skuteczniej konkurować i zwiększać skalę działalności, oraz przyspieszenie transformacji cyfrowej w całej gospodarce w celu zwiększenia długofalowej konkurencyjności i odporności gospodarki Unii. Znaczących rozmiarów inwestycje w unijną infrastrukturę, w szczególności w połączenia międzysystemowe i efektywność energetyczną oraz w tworzenie jednolitego europejskiego obszaru transportu, są niezbędne do osiągnięcia unijnych celów w zakresie zrównoważoności, w tym do wypełnienia zobowiązań Unii dotyczących celów zrównoważonego rozwoju, oraz do osiągnięcia celów w dziedzinie energii i klimatu na 2030 r. W związku z tym wsparcie z Funduszu InvestEU powinno być ukierunkowane na inwestycje w dziedzinie transportu, energii (w tym w efektywność energetyczną i w odnawialne źródła energii oraz inne bezpieczne i zrównoważone niskoemisyjne źródła energii), infrastruktury środowiskowej, infrastruktury związanej z działaniami na rzecz klimatu oraz infrastruktury morskiej i infrastruktury cyfrowej. Program InvestEU powinien priorytetowo traktować obszary, które są niedoinwestowane i które wymagają dodatkowych inwestycji. Aby zmaksymalizować wpływ i wartość dodaną unijnego wsparcia finansowego, należy wspierać usprawniony proces inwestycyjny, który umożliwia eksponowanie listy przygotowywanych projektów i maksymalnie potęguje synergię między odnośnymi programami unijnymi w takich dziedzinach jak transport, energetyka i cyfryzacja. Mając na uwadze zagrożenia dla bezpieczeństwa i ochrony, projekty inwestycyjne otrzymujące wsparcie Unii powinny obejmować środki służące odporności infrastruktury, w tym jej konserwacji i bezpieczeństwu, a także powinny uwzględniać zasady ochrony obywateli w przestrzeni publicznej. Powyższe zasady powinny uzupełniać działania podejmowane w ramach innych funduszy unijnych – takich jak Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego – które zapewniają wsparcie na rzecz związanych z bezpieczeństwem elementów inwestycji w dziedzinie przestrzeni publicznej, transportu, energii i innej infrastruktury krytycznej. (15) W stosownych przypadkach Program InvestEU powinien przyczyniać się do osiągnięcia celów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001(10) i rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami na rzecz klimatu(11), a także wspierać efektywność energetyczną decyzji inwestycyjnych. (16) Prawdziwa multimodalność jest szansą na stworzenie wydajnej i przyjaznej dla środowiska sieci transportu, w której maksymalnie wykorzystywany będzie potencjał wszystkich środków transportu oraz generowana będzie synergia między nimi. Program InvestEU powinien wspierać inwestycje w multimodalne węzły transportowe, które pomimo znacznego potencjału ekonomicznego i uzasadnienia biznesowego niosą ze sobą istotne ryzyko dla inwestorów prywatnych. Program InvestEU powinien również przyczynić się do opracowania i wdrożenia inteligentnych systemów transportowych (ITS). Program InvestEU powinien pomóc w zwiększeniu starań na rzecz tworzenia i stosowania technologii wpływających na poprawę bezpieczeństwa pojazdów i infrastruktury drogowej. (17) Program InvestEU powinien przyczynić się do realizacji polityki UE dotyczącej mórz i oceanów przez opracowanie projektów i przedsięwzięć w obszarze niebieskiej gospodarki oraz zasad finansowania zrównoważonej niebieskiej gospodarki. Mogłoby to obejmować interwencje w obszarze przedsiębiorczości i gospodarki morskiej, innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki morskiej, a także energii z morskich źródeł odnawialnych i gospodarki o obiegu zamkniętym. (18) Chociaż przed kryzysem związanym z COVID-19 ogólny poziom inwestycji w Unii wzrastał, inwestycje w działalność obarczoną wyższym ryzykiem, taką jak badania naukowe i innowacje, były nadal niewystarczające i w związku z kryzysem najprawdopodobniej silnie ucierpią. Badania naukowe i innowacje odegrają zasadniczą rolę w przezwyciężaniu kryzysu, zwiększaniu odporności Unii, by umożliwić jej stawienie czoła przyszłym wyzwaniom, i tworzeniu technologii potrzebnych do realizacji polityki i celów Unii. Dlatego trzeba osiągnąć cel polegający na inwestowaniu co najmniej 3 % unijnego PKB w badania naukowe i innowacje, co państwa członkowskie uzgodniły w strategii „Europa 2020”. Fundusz InvestEU powinien znacznie przyczynić się do zwiększenia zbyt niskiego poziomu inwestycji przez znaczny wkład w publiczne i prywatne inwestycje w badania naukowe i innowacje w państwach członkowskich, a tym samym przyczynić się do osiągnięcia ogólnego poziomu inwestycji w badania naukowe i innowacje na poziomie co najmniej 3 % PKB Unii. Osiągnięcie tego celu będzie wymagało od państw członkowskich i sektora prywatnego uzupełnienia Funduszu InvestEU własnymi i wzmocnionymi działaniami inwestycyjnymi w dziedzinie badań naukowych, rozwoju i innowacji, aby uniknąć niedoinwestowania badań naukowych i innowacji, mającego negatywny wpływ na konkurencyjność przemysłową i gospodarczą Unii oraz jakość życia jej obywateli. Fundusz InvestEU powinien oferować odpowiednie produkty finansowe ukierunkowane na różne etapy cyklu innowacji i szerokie spektrum zainteresowanych stron, w szczególności umożliwiające udoskonalenie rozwiązań i ich wdrażanie na skalę handlową w Unii, tak aby rozwiązania te były konkurencyjne na rynkach światowych oraz promowały doskonałość Unii w dziedzinie zrównoważonych technologii na szczeblu globalnym w synergii z programem „Horyzont Europa”, w tym z działaniami Europejskiej Rady ds. Innowacji. Aby udzielić takiego ukierunkowanego wsparcia, należy w znacznym stopniu oprzeć się na doświadczeniu zdobytym w związku z instrumentami finansowymi takimi jak InnovFin – Fundusze unijne dla innowatorów, wdrażanymi w ramach programu „Horyzont 2020”, aby ułatwić innowacyjnym przedsiębiorstwom szybszy dostęp do finansowania. (19) Turystyka, w tym branża hotelarsko-gastronomiczna, jest obszarem o strategicznym znaczeniu dla gospodarki Unii, a w wyniku pandemii COVID-19 oraz ograniczeń w kontaktach społecznych i zamknięcia granic odnotowano szczególnie dotkliwy spadek aktywności w tym sektorze. Spadek ten przynosi szczególne straty MŚP oraz przedsiębiorstwom rodzinnym, spowodował też masowe bezrobocie, dotykające w szczególności kobiety, ludzi młodych, pracowników sezonowych i osoby będące w trudnej sytuacji, oraz znaczną utratę dochodów dla wielu przedsiębiorstw. Program InvestEU powinien przyczynić się do wzmocnienia odbudowy, długofalowej konkurencyjności i zrównoważonego charakteru tego sektora i jego łańcuchów wartości, wspierając działania promujące zrównoważoną, bezpieczną, sprawiedliwą, innowacyjną i cyfrową turystykę, w tym innowacyjne środki mające zmniejszać ślad klimatyczny i środowiskowy sektora w reagowaniu na kryzys związany z COVID-19. Zrównoważona odbudowa turystyki powinna sprzyjać tworzeniu licznych stałych, lokalnych, wysokiej jakości miejsc pracy, gdyż umożliwi regionom znacznie uzależnionym od turystyki i napotykającym szczególne wyzwania w swoim rozwoju gospodarczym przyciągnięcie inwestycji, które nie byłyby możliwe bez siły oddziaływania InvestEU i jego zdolności do przyciągania inwestorów prywatnych dzięki gwarancji UE i efektowi wzmocnienia (crowding in effect). (20) Pilnie potrzebne są istotne starania o inwestycje w transformację cyfrową i jej pobudzanie, by korzyści z niej odnieśli wszyscy obywatele i przedsiębiorstwa w Unii. Mając już solidne ramy polityczne strategii jednolitego rynku cyfrowego, należy teraz realizować inwestycje o podobnym poziomie ambicji, w tym inwestycje w rozwój sztucznej inteligencji zgodnie z programem „Cyfrowa Europa”. (21) MŚP stanowią ponad 99 % przedsiębiorstw w Unii, a ich wartość gospodarcza ma zasadnicze i doniosłe znaczenie. Borykają się one jednak z trudnościami związanymi z dostępem do finansowania ze względu na obawy dotyczące wysokiego ryzyka i brak wystarczającego zabezpieczenia. Dodatkowe wyzwania wynikają z konieczności utrzymania przez MŚP i przedsiębiorstwa społeczne konkurencyjności przez cyfryzację, umiędzynarodowienie, transformację zgodną z logiką gospodarki o obiegu zamkniętym, działalność innowacyjną oraz podnoszenie kwalifikacji siły roboczej. Kryzys związany z COVID-19 szczególnie silnie uderzył w MŚP, zwłaszcza w sektorze usług, produkcji, budownictwa, turystyki, kultury i sektorze kreatywnym. Ponadto MŚP i przedsiębiorstwa społeczne mają dostęp do mniejszego zestawu źródeł finansowania niż większe przedsiębiorstwa, ponieważ zazwyczaj nie emitują obligacji i mają jedynie ograniczony dostęp do giełd papierów wartościowych lub dużych inwestorów instytucjonalnych. Innowacyjne rozwiązania, takie jak wykup pracowniczy przedsiębiorstwa lub udziały pracownicze w przedsiębiorstwie, są również coraz powszechniejsze w przypadku MŚP i przedsiębiorstw społecznych. Problemy z dostępem do finansowania są jeszcze bardziej dotkliwe w przypadku MŚP, których działalność jest związana z wartościami niematerialnymi. Unijne MŚP korzystają w dużej mierze ze wsparcia banków i finansowania dłużnego w formie kredytów w rachunku bieżącym, pożyczek bankowych lub leasingu. Aby zwiększyć zdolność MŚP do finansowania zakładania działalności, wzrostu, innowacji i zrównoważonego rozwoju, zapewnić ich konkurencyjność oraz możliwość przetrwania w czasie wstrząsów gospodarczych, a także zwiększyć odporność gospodarki i systemu finansowego na pogorszenie koniunktury gospodarczej, utrzymać zdolność MŚP do tworzenia miejsc pracy oraz dobrostan społeczny, należy wspierać MŚP zmagające się ze wspomnianymi wyżej wyzwaniami, ułatwiając im dostęp do finansowania i zapewniając bardziej zróżnicowane źródła finansowania. Niniejsze rozporządzenie uzupełnia również inicjatywy podjęte już w kontekście unii rynków kapitałowych. Fundusz InvestEU powinien zatem korzystać ze zdobyczy udanych programów unijnych, takich jak Program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (COSME), i powinien oferować kapitał obrotowy oraz inwestycje w całym cyklu życia przedsiębiorstwa, a także powinien zapewnić finansowanie transakcji leasingu oraz stworzyć możliwość skupienia się na konkretnych, bardziej ukierunkowanych produktach finansowych. Powinien on również maksymalizować siłę oddziaływania funduszy publicznych i prywatnych, takich jak fundusz na rzecz pierwszych ofert publicznych MŚP, dążąc do wspierania MŚP przez przekierowanie większej ilości kapitału zarówno prywatnego, jak i publicznego, w szczególności na przedsiębiorstwa strategiczne. (22) Jak określono w dokumencie Komisji otwierającym debatę na temat społecznego wymiaru Europy z 26 kwietnia 2017 r., w komunikacie dotyczącym Europejskiego filaru praw socjalnych, w unijnych ramach dotyczących Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych oraz w komunikacie pt. „Silna Europa socjalna na rzecz sprawiedliwej transformacji” z 14 stycznia 2020 r., budowanie bardziej inkluzywnej i sprawiedliwszej Unii należy do kluczowych priorytetów UE w zakresie zwalczania nierówności i wspierania polityki włączenia społecznego w Europie. Nierówność szans dotyczy szczególnie dostępu do edukacji, szkoleń, kultury, zatrudnienia, opieki zdrowotnej i usług społecznych. Inwestowanie w gospodarkę społeczną, opartą na umiejętnościach i kapitale ludzkim, a także w integrację społeczną słabszych grup, zwłaszcza koordynowane na poziomie unijnym, może przyczynić się do zwiększenia możliwości gospodarczych. Kryzys związany z COVID-19 pokazał, że takie inwestycje sprzyjają odporności społeczeństw na kryzysy, i ujawnił znaczne zapotrzebowanie na inwestycje w infrastrukturę społeczną i przedsięwzięcia w dziedzinie usług społecznych, opieki zdrowotnej, edukacji, opieki i mieszkalnictwa socjalnego. Fundusz InvestEU powinien być wykorzystywany do wspierania inwestycji w kształcenie i szkolenie, w tym zmianę i podnoszenie kwalifikacji pracowników, między innymi w regionach zależnych od gospodarki opartej na węglu i dotkniętych strukturalną transformacją związaną z przechodzeniem na gospodarkę niskoemisyjną. Powinien on być wykorzystywany do wspierania projektów, które generują pozytywne skutki społeczne i sprzyjają włączeniu społecznemu, pomagając w zwiększaniu zatrudnienia, w szczególności wśród osób niewykwalifikowanych i długotrwale bezrobotnych, oraz do poprawy sytuacji w zakresie równouprawnienia płci, równości szans, niedyskryminacji, solidarności międzypokoleniowej, opieki zdrowotnej i sektora usług społecznych, mieszkalnictwa socjalnego, bezdomności, integracji cyfrowej, rozwoju społeczności lokalnych, roli i miejsca młodych ludzi w społeczeństwie, jak również osób znajdujących się w trudnej sytuacji, w tym obywateli państw trzecich. Program InvestEU powinien również wspierać europejską kulturę i działalność twórczą, które mają cel społeczny. (22a) Kryzys związany z COVID-19 miał niewspółmiernie dotkliwe konsekwencje społeczne i gospodarcze dla kobiet, m.in. w wyniku utraty miejsc pracy oraz w związku z nieopłacanymi obowiązkami opiekuńczymi i ze wzrostem przemocy domowej. Z tego względu, a także przy pełnym uwzględnieniu art. 8 Traktatu Program InvestEU powinien przyczyniać się do realizacji polityki Unii w dziedzinie równości płci oraz wspierania i umacniania pozycji kobiet, między innymi przez eliminowanie przepaści cyfrowej między kobietami a mężczyznami, sprzyjanie kreatywności kobiet i ich potencjałowi w dziedzinie przedsiębiorczości oraz wspieranie rozwoju infrastruktury usług opieki i infrastruktury dla ofiar przemocy. (23) Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom głębokiej transformacji społeczeństw Unii i rynku pracy w nadchodzącym dziesięcioleciu, trzeba inwestować w kapitał ludzki, infrastrukturę społeczną, mikrofinansowanie, etyczne finansowanie i finansowanie przedsiębiorstw społecznych oraz nowe modele biznesowe gospodarki społecznej, w tym realizować inwestycje mające oddziaływanie społeczne i zlecać zadania mające na celu uzyskanie określonego oddziaływania społecznego. Program InvestEU powinien wzmocnić rodzący się ekosystem rynku społecznego, aby zwiększyć podaż finansowania i ułatwić dostęp do niego mikroprzedsiębiorstwom i przedsiębiorstwom społecznym oraz instytucjom solidarności społecznej w celu zaspokojenia potrzeb tych, których sytuacja wymaga najpilniejszych działań. W sprawozdaniu grupy zadaniowej wysokiego szczebla ds. inwestowania w infrastrukturę społeczną w Europie ze stycznia 2018 r. pt. „Wspieranie inwestycji w infrastrukturę społeczną w Europie” stwierdzono wystąpienie w latach 2018–2030 luki inwestycyjnej o łącznej wysokości co najmniej 1,5 bln EUR w infrastrukturze społecznej i usługach społecznych, w tym w sektorze kształcenia, szkolenia, opieki zdrowotnej i mieszkalnictwa. W sytuacji tej konieczne jest wsparcie, także na poziomie Unii. W związku z tym należy wykorzystać łączną zdolność kapitału publicznego, komercyjnego i dobroczynnego, jak również wsparcie ze strony fundacji i alternatywnych kategorii dostawców finansowania, takich jak podmioty etyczne, społeczne i podmioty działające na rzecz zrównoważonego rozwoju, w celu wspierania rozwoju łańcucha wartości na rynku społecznym i zwiększania odporności Unii. (24) W dobie obecnego kryzysu spowodowanego pandemią COVID-19 przydział zasobów na rynku nie jest w pełni wydajny, a postrzegane ryzyko negatywnie wpływa na przepływy inwestycji prywatnych. W takich okolicznościach szczególnie cenny jest kluczowy element Funduszu InvestEU, jakim jest ograniczanie ryzyka rentownych projektów w celu przyciągania prywatnego finansowania – należy go zatem wzmocnić, między innymi po to, aby zapobiec ryzyku asymetrii przy odbudowie i zmniejszyć rozbieżności między państwami członkowskimi. Program InvestEU powinien być w stanie zapewnić przedsiębiorstwom, zwłaszcza MŚP, niezbędne wsparcie na etapie odbudowy, a jednocześnie będzie ukierunkowany przede wszystkim na inwestycje w średnio- i długoterminowe priorytety polityki i legislacji Unii, takie jak: Europejski Zielony Ład, plan inwestycyjny na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu, [europejskie prawo o klimacie], strategia Komisji na rzecz kształtowania cyfrowej przyszłości Europy, nowa strategia przemysłowa dla Europy, ambicje programu „Horyzont Europa”, fala renowacji, Europejski filar praw socjalnych oraz „Silna Europa socjalna na rzecz sprawiedliwej transformacji”, z uwzględnieniem zasady „nie czyń poważnych szkód”. Powinien on znacznie zwiększyć zdolność podejmowania ryzyka przez Grupę Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) oraz krajowe banki prorozwojowe lub krajowe instytucje prorozwojowe (NPBI) oraz innych partnerów wykonawczych w celu wsparcia projektów, które w przeciwnym razie stałyby się niewykorzystanymi szansami, i w ten sposób powinien wspierać odbudowę gospodarki. (25) Pandemia COVID-19 jest poważnym wstrząsem dla gospodarki światowej i unijnej. Oczekuje się, że spadek PKB w UE będzie o wiele większy niż podczas kryzysu finansowego w 2009 r., co przyniesie nieuniknione negatywne skutki społeczne. Wybuch pandemii pokazał, że należy pilnie i wydajnie eliminować słabości w strategicznych dziedzinach, aby poprawić sposób reagowania kryzysowego Unii, a także podnieść odporność i zrównoważony charakter naszych społeczeństw i gospodarek. Tylko odporna, zrównoważona, sprzyjająca włączeniu społecznemu i zintegrowana gospodarka europejska może utrzymać integralność jednolitego rynku i równe warunki działania, również z korzyścią dla państw członkowskich i regionów najbardziej dotkniętych kryzysem. (26) Fundusz InvestEU powinien działać w sześciu segmentach polityki odzwierciedlających kluczowe priorytety polityki Unii: zrównoważona infrastruktura; badania naukowe, innowacje i cyfryzacja; MŚP; inwestycje społeczne i umiejętności; strategiczne inwestycje europejskie; wsparcie wypłacalności. (27) Choć z segmentu polityki dotyczącego MŚP powinny w pierwszym rzędzie korzystać MŚP, do wsparcia z tego segmentu powinny kwalifikować się również małe spółki o średniej kapitalizacji. Spółki o średniej kapitalizacji powinny również kwalifikować się do wsparcia w pozostałych pięciu segmentach polityki. (28) Segment europejskich inwestycji strategicznych powinien być przede wszystkim ukierunkowany na wspieranie tych ostatecznych odbiorców mających siedzibę w jednym z państw członkowskich i prowadzących działalność w Unii, których działalność ma strategiczne znaczenie dla Unii, zgodnie z priorytetami opisanymi w nowej strategii przemysłowej dla Europy, mającej na celu powstanie Europy konkurencyjnej na rynkach światowych, ekologicznej i cyfrowej, oraz z modelem rozwoju opartym na ekosystemach przemysłowych. Segment ten powinien również zwiększyć konkurencyjność gospodarki Unii, co obejmuje potrzebę odbudowy zdolności produkcyjnej państw członkowskich i tworzenia inwestycji ukierunkowanych na przyszłość, promujących przedsiębiorczość i tworzenie miejsc pracy, oraz zwiększać odporność, w tym przez zmniejszenie zależności w newralgicznych łańcuchach dostaw. Projekty powinny wnosić unijną wartość dodaną oraz mieć charakter transgraniczny albo przynosić rzeczywistą wartość dodaną w co najmniej dwóch państwach członkowskich lub regionach dzięki efektowi rozlania. Żadne wsparcie nie powinno płynąć bezpośrednio do budżetów krajowych ani zastępować krajowych wydatków budżetowych, takich jak świadczenia społeczne. Obszary o znaczeniu strategicznym: (i) udzielanie krytycznie niezbędnej opieki zdrowotnej, produkcja i gromadzenie zapasów produktów leczniczych, w tym szczepionek, oraz półproduktów, aktywnych składników farmaceutycznych i surowców; wyroby medyczne, sprzęt szpitalny i medyczny, np. respiratory, odzież ochronna i sprzęt ochronny, materiały i narzędzia diagnostyczne; środki ochrony osobistej, środki odkażające i produkty pośrednie oraz surowce niezbędne do ich produkcji; zwiększanie odporności systemów opieki zdrowotnej i ochrony zdrowia jako przygotowanie zdolności reagowania na przyszłe sytuacje kryzysowe, w tym przeprowadzenie testów warunków skrajnych w krajowych i regionalnych systemach opieki zdrowotnej, a także zwiększanie odporności systemu ochrony ludności zgodnie z zasadami powszechnej dostępności i przystępności produktów o żywotnym znaczeniu w sytuacjach zagrożenia dla zdrowia;(ii) infrastruktura krytyczna, zarówno fizyczna, jak i analogowa czy cyfrowa, w tym elementy infrastruktury i aktywa ruchome uznane za krytyczne w obszarach energii, transportu, w tym transportu publicznego i aktywnej mobilności, logistyki, środowiska, wody, zdrowia, bezpiecznej komunikacji cyfrowej i bezpiecznych sieci cyfrowych, 5G i szybkich sieci łączności elektronicznej, internetu rzeczy, platform usług online, bezpiecznego przetwarzania danych na obrzeżach sieci i w chmurze, przetwarzania lub przechowywania danych, płatności i infrastruktury finansowej, aeronautyki, bezpieczeństwa i obronności, komunikacji, mediów, usług audiowizualnych, kultury i kreatywności, kształcenia i szkolenia, infrastruktury wyborczej i obiektów o szczególnym znaczeniu, administracji publicznej, bezpieczeństwa i mieszkalnictwa, a także tereny i nieruchomości nieodzowne do korzystania z tej infrastruktury krytycznej; (iii)dostarczanie wiedzy fachowej, towarów i technologii oraz świadczenie usług mających zasadnicze znaczenie dla eksploatacji i utrzymania tej infrastruktury krytycznej i aktywów ruchomych; (iv)kluczowe technologie prorozwojowe, transformacyjne, ekologiczne i cyfrowe oraz przełomowe innowacje, gdy inwestowanie w nie ma strategiczne znaczenie dla gospodarki Unii oraz dla zrównoważonej i innowacyjnej przyszłości jej przemysłu, w tym: sztuczna inteligencja, technologia blockchain i technologia rozproszonego rejestru, oprogramowanie, robotyka, półprzewodniki, mikroprocesory, technologie obliczeń na obrzeżach sieci i w chmurze, obliczenia wielkiej skali, cyberbezpieczeństwo, technologie kwantowe, fotonika, biotechnologia przemysłowa, technologie bezpiecznej, zrównoważonej, inteligentnej i zautomatyzowanej mobilności i logistyki we wszystkich rodzajach transportu, energia ze źródeł odnawialnych i inne technologie w dziedzinie energii przyczyniające się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r., technologie magazynowania energii, w tym zrównoważone baterie, zrównoważone technologie transportowe, czyste technologie wodorowe i ogniwa paliwowe, technologie dekarbonizacji dla przemysłu, takie jak produkcja stali bez emisji CO2, infrastruktura służąca wychwytywaniu i składowaniu dwutlenku węgla w procesach przemysłowych, instalacje bioenergetyczne i zakłady wytwórcze sprzyjające transformacji energetycznej, technologie i łańcuchy dostaw gospodarki o obiegu zamkniętym, biomedycyna, nanotechnologie, produkty farmaceutyczne oraz zaawansowane i odnawialne materiały gospodarki o obiegu zamkniętym, systemy i technologie kosmiczne, w tym krytyczne komponenty kosmiczne, jak również usługi i zastosowania kosmiczne, a także turystyka; (v) zakłady recyklingu i masowej produkcji komponentów i urządzeń technologii informacyjno-komunikacyjnych w Unii, w tym energii lub surowców, chyba że dotyczą ich już wymogi prawne, lub zapewnianie bezpieczeństwa żywnościowego z uwzględnieniem efektywnego gospodarowania zasobami i obiegu zamkniętego w strategicznych łańcuchach wartości i strategicznych ekosystemach; (vi) dostarczanie i gromadzenie zasobów krytycznych dla podmiotów publicznych, przedsiębiorstw lub konsumentów w Unii; (vii)technologie, nakłady i zastosowania o znaczeniu krytycznym dla bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich, w tym sektora bezpieczeństwa i obrony oraz sektora kosmicznego i cyberbezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa sieci 5G, oraz produkty podwójnego zastosowania zdefiniowane w art. 2 pkt 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 428/2009 i w zmianach wprowadzonych do niego; (viia) pomoc inwestycyjna i techniczna dla przedsiębiorstw, w szczególności MŚP, przedsiębiorstw typu start-up i przedsiębiorstw rodzinnych, w celu zwiększenia odporności ich łańcuchów wartości i modeli biznesowych, wspierania umiejętności w dziedzinie przedsiębiorczości, warunków sprzyjających przedsiębiorczości, w tym przez rozwijanie sieci klastrów i ośrodków innowacji cyfrowych, a także w celu technologicznego i zrównoważonego rozwoju sektorowego; (viib) wczesne wykrywanie o znaczeniu krytycznym oraz instytucjonalne i gospodarcze zdolności do skoordynowanego reagowania na ryzyko wystąpienia kryzysu, a także opracowywanie rozwiązań w zakresie ciągłości działania i usług w najważniejszych instytucjach i sektorach publicznych i prywatnych; (viic) inwestycje w działalność w obszarze New Space na wszystkich etapach w celu wprowadzania na rynek najbardziej obiecujących technologii i zastosowań, by zapewnić konkurencyjność unijnego przemysłu kosmicznego; (viid) inwestycje strategiczne w projekty dotyczące energii ze źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej, w tym w renowację budynków, mające duży potencjał znaczącego wkładu w osiąganie celów określonych w dyrektywach (UE) 2018/2001, (UE) 2018/2002 i (UE) 2018/844 oraz w osiągnięcie neutralności klimatycznej i wysokiej efektywności energetycznej sektora budowlanego jako elementu Europejskiego Zielonego Ładu, zgodnie ze [strategią fali renowacji], lub w działania unijnego mechanizmu finansowania energii ze źródeł odnawialnych. Ostateczni odbiorcy powinni mieć siedzibę statutową w państwie członkowskim i prowadzić działalność w Unii w tym sensie, że znaczna część ich działalności pod względem zatrudnionego personelu, produkcji, badań i rozwoju lub innych rodzajów działalności gospodarczej ma miejsce w Unii. Żaden ostateczny odbiorca nie powinien mieć jednostki zależnej prowadzącej działalność niemającą rzeczywistej istoty ekonomicznej w państwie wpisanym na unijną listę jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych. Możliwość korzystania ze wsparcia powinny mieć projekty, które przyczyniają się do dywersyfikacji strategicznych łańcuchów dostaw na jednolitym rynku, ponieważ obejmują operacje prowadzone w wielu lokalizacjach w całej Unii. (29) Segment europejskich inwestycji strategicznych powinien również być ukierunkowany na dostawców mających siedzibę i prowadzących działalność w Unii, których działalność ma strategiczne znaczenie dla Unii i którzy potrzebują długoterminowych inwestycji lub są objęci mechanizmem monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Ponadto możliwość korzystania ze wsparcia z segmentu europejskich inwestycji strategicznych powinny mieć w szczególności ważne projekty stanowiące przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania. Z tego segmentu należy również wspierać strategiczną współpracę między partnerami przemysłowymi a ośrodkami badawczymi, by zwiększyć synergię między programem InvestEU a programem „Horyzont Europa”. (29a) Celem segmentu wsparcia wypłacalności jest pomoc przedsiębiorstwom w przejściu przez ten trudny okres, by były w stanie się odbudować, chronić poziom zatrudnienia oraz zrównoważyć spodziewane zakłócenia na jednolitym rynku, przy czym należy pamiętać, że nie wszystkie przedsiębiorstwa mają taki sam dostęp do finansowania rynkowego, a niektóre państwa członkowskie mogą nie dysponować wystarczającymi środkami budżetowymi, aby zapewnić odpowiednie wsparcie potrzebującym tego przedsiębiorstwom. Możliwości udostępnienia przedsiębiorstwom krajowych środków wsparcia wypłacalności mogą zatem znacznie różnić się w poszczególnych państwach członkowskich i prowadzić do nierównych warunków działania. Ponadto ponieważ istnieje znaczne ryzyko, że skutki pandemii COVID-19 będą długotrwałe, taki brak zdolności do udzielenia pomocy rentownym przedsiębiorstwom może prowadzić do zakłóceń systemowych, tworzyć nowe lub utrwalać istniejące dysproporcje. Ze względu na silne wzajemne powiązania w gospodarce unijnej pogorszenie koniunktury gospodarczej w jednej części Unii miałoby negatywne skutki uboczne dla transgranicznych łańcuchów dostaw i gospodarki Unii jako całości. Z drugiej strony z tego samego powodu wsparcie w jednej części Unii miałoby również pozytywne skutki uboczne dla transgranicznych łańcuchów dostaw i gospodarki Unii jako całości. (29b) Aby uniknąć nadużyć i zmaksymalizować wpływ na gospodarkę realną i zatrudnienie, przedsiębiorstwa, które skorzystały z finansowania z segmentu wsparcia wypłacalności w kwocie co najmniej 30 mln EUR, powinny w okresie objętym gwarancją podlegać ograniczeniom dotyczącym wypłaty dywidend, płatności uprzywilejowanych i skupu akcji własnych. (30) Jak zaproponowano w Europejskim Zielonym Ładzie i planie inwestycyjnym na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu, należy utworzyć mechanizm sprawiedliwej transformacji, by zająć się społecznymi, gospodarczymi i środowiskowymi konsekwencjami dążenia do celu klimatycznego UE na 2030 r. i neutralności klimatycznej Unii do 2050 r. Mechanizm ten, składający się z trzech filarów:Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (filar 1), specjalnego systemu sprawiedliwej transformacji w Programie InvestEU (filar 2) oraz instrumentu pożyczkowego na rzecz sektora publicznego (filar 3), powinien koncentrować się na regionach najbardziej dotkniętych zieloną transformacją i mających mniejsze możliwości finansowania niezbędnych inwestycji. Program InvestEU powinien zatem zapewniać również wsparcie na operacje finansowania, by generować inwestycje z korzyścią dla regionów objętych sprawiedliwą transformacją, oraz dawać tym regionom możliwość korzystania ze specjalnej pomocy technicznej za pośrednictwem Centrum Doradztwa InvestEU. (30a) Aby wdrożyć drugi filar mechanizmu sprawiedliwej transformacji, należy horyzontalnie we wszystkich segmentach polityki utworzyć specjalny system sprawiedliwej transformacji w Programie InvestEU. System ten powinien zapewniać finansowanie dodatkowych potrzeb inwestycyjnych, by wesprzeć regiony wskazane w terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji, przygotowanych przez państwa członkowskie i zatwierdzonych przez Komisję zgodnie z rozporządzeniem [rozporządzenie FST]. (31) Każdy segment polityki powinien składać się z dwóch modułów: modułu unijnego i modułu państw członkowskich. Moduł unijny powinien w sposób proporcjonalny korygować niedoskonałości rynku lub nieoptymalne sytuacje inwestycyjne mające zasięg ogólnounijny lub dotyczące poszczególnych państw członkowskich. Wspierane operacje powinny cechować się wyraźną unijną wartością dodaną. Moduł państw członkowskich powinien zapewniać państwom członkowskim, a także organom regionalnym za pośrednictwem ich państw członkowskich możliwość wnoszenia części ich zasobów z funduszy objętych zarządzaniem dzielonym lub wkładu z planów odbudowy i zwiększania odporności na podstawie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności na tworzenie rezerw przeznaczonych na gwarancję UE i wykorzystywania gwarancji UE do operacji z zakresu finansowania lub inwestycji w celu korygowania niedoskonałości rynku lub nieoptymalnej sytuacji w zakresie inwestycji na ich własnym terytorium, w tym na obszarach oddalonych i znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, takich jak najbardziej oddalone regiony Unii – co należy określić w umowie o przyznanie wkładu – aby realizować cele danego funduszu objętego zarządzaniem dzielonym lub Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności lub krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności. Ponadto plany odbudowy i zwiększania odporności na podstawie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności mogą obejmować wkłady do modułu państw członkowskich. Pozwoliłoby to między innymi wspierać wypłacalność przedsiębiorstw mających siedzibę w zainteresowanych państwach członkowskich. Operacje wspierane z Funduszu InvestEU za pomocą albo modułu unijnego, albo modułu państw członkowskich nie powinny powielać ani wypierać finansowania prywatnego, ani też zakłócać konkurencji na rynku wewnętrznym. (32) Moduł państw członkowskich powinien być specjalnie zaprojektowany tak, by umożliwić korzystanie z funduszy objętych zarządzaniem dzielonym lub wkładów z planów odbudowy i zwiększania odporności na podstawie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności w celu tworzenia rezerw na gwarancję udzielaną przez Unię. Możliwość ta zwiększyłaby wartość dodaną gwarancji UE dzięki udostępnieniu wsparcia szerszemu gronu odbiorców finansowych i szerszej gamie projektów oraz dzięki zróżnicowaniu sposobów osiągania celów w przypadku funduszy objętych zarządzaniem dzielonym lub krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności, przy jednoczesnym zapewnieniu spójnego zarządzania ryzykiem w odniesieniu do zobowiązań warunkowych poprzez wykonanie gwarancji UE w ramach zarządzania pośredniego. Unia powinna objąć gwarancją operacje z zakresu finansowania i inwestycji przewidziane w umowach w sprawie gwarancji zawartych między Komisją a partnerami wykonawczymi w ramach modułu państw członkowskich. Fundusze objęte zarządzaniem dzielonym lub wkłady z planów odbudowy i zwiększania odporności na podstawie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności powinny zapewnić tworzenie rezerw na gwarancję, zgodnie ze wskaźnikiem zasilenia rezerw ustalonym przez Komisję i określonym w umowie o przyznanie wkładu podpisanej z danym państwem członkowskim, na podstawie charakteru odnośnych operacji i związanych z nimi oczekiwanych strat. Państwa członkowskie przejmowałyby straty przekraczające poziom oczekiwanych strat przez wystawianie gwarancji wzajemnych na rzecz Unii. Takie uzgodnienia powinny być zawierane w jednej umowie o przyznanie wkładu z każdym państwem członkowskim, które dobrowolnie wybierze takie rozwiązanie. Umowa o przyznanie wkładu powinna obejmować przynajmniej jedną szczegółową umowę w sprawie gwarancji, która ma być realizowana na terytorium danego państwa członkowskiego na podstawie przepisów dotyczących Funduszu InvestEU, oraz wszelkie wyodrębnione środki z przeznaczeniem dla regionów. Określenie wskaźnika zasilenia rezerw w poszczególnych przypadkach wymaga odstępstwa od art. 211 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046(12) („rozporządzenie finansowe”). Takie rozwiązanie daje również jednolity zbiór przepisów dotyczących gwarancji budżetowych wspieranych z funduszy zarządzanych centralnie lub wkładów z planów odbudowy i zwiększania odporności na podstawie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, co ułatwiłoby ich łączenie. (33) W celu zapewnienia maksymalnego wpływu politycznego, skutecznej realizacji oraz odpowiedniego nadzoru nad zarządzaniem budżetem i ryzykiem należy ustanowić między Komisją a grupą EBI partnerstwo oparte na relatywnych atutach każdego z partnerów, które powinno wspierać skuteczny i inkluzywny bezpośredni dostęp do gwarancji UE. (34) Aby móc przekierować wsparcie dla europejskiej gospodarki za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EFI), Komisja powinna mieć możliwość udziału w co najmniej jednym ewentualnym podwyższeniu kapitału EFI, aby umożliwić mu dalsze wspieranie europejskiej gospodarki i jej odbudowy. Unia powinna mieć możliwość utrzymania swojego ogólnego udziału w kapitale EFI, z należytym uwzględnieniem skutków finansowych. W wieloletnich ramach finansowych na lata 2021–2027 należy w tym celu przewidzieć odpowiednio dużą pulę środków finansowych. (35) Komisja, wraz z grupą EBI, powinna zasięgać opinii innych potencjalnych partnerów wykonawczych w kwestii wytycznych inwestycyjnych, systemu monitorowania wydatków na cele związane z klimatem, wytycznych i wspólnych metod, stosownie do sytuacji, w zakresie kontroli zrównoważonego charakteru projektów w celu zapewnienia inkluzywności i operacyjności do czasu ustanowienia organów zarządzających – po tym czasie udział partnerów wykonawczych powinien polegać na udziale w Radzie Doradczej i Radzie Kierowniczej programu InvestEU. (36) Fundusz InvestEU powinien móc przyjmować wkłady z państw trzecich, które są członkami Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu, z państw przystępujących, kandydatów i potencjalnych kandydatów, państw objętych europejską polityką sąsiedztwa i innych państw, zgodnie z warunkami określonymi między Unią a tymi państwami. Powinno to umożliwić, w stosownych przypadkach, stałą współpracę z odpowiednimi państwami, w szczególności w dziedzinie badań naukowych i innowacji, jak również w dziedzinie MŚP. (37) Niniejsze rozporządzenie określa pulę środków finansowych na działania realizowane w Programie InvestEU inne niż tworzenie rezerw na gwarancję UE, a pula ta ma stanowić główną kwotę odniesienia w rozumieniu [odniesienie zostanie zaktualizowane w stosownych przypadkach zgodnie z nowym porozumieniem międzyinstytucjonalnym: pkt 16 wniosku dotyczącego Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami, przyjętego przez wspomniane instytucje(13)] dla Parlamentu Europejskiego i Rady podczas rocznej procedury budżetowej. (38) Oczekuje się, że gwarancja UE w wysokości 91 773 320 000 EUR (w cenach bieżących) na poziomie Unii uruchomi w całej Unii dodatkowe inwestycje o wartości ponad 1 200 000 000 000 EUR, i należy ją orientacyjnie rozdzielić pomiędzy poszczególne segmenty polityki. Na segment europejskich inwestycji strategicznych należy jednak przeznaczyć specjalną część gwarancji UE. (39) 18 kwietnia 2019 r. Komisja ogłosiła: „Bez uszczerbku dla prerogatyw Rady we wdrażaniu paktu stabilności i wzrostu jednorazowe wkłady państw członkowskich – dokonane przez państwo członkowskie albo krajowe banki prorozwojowe sklasyfikowane w sektorze instytucji rządowych i samorządowych lub działające w imieniu państwa członkowskiego – na rzecz tematycznych lub wielokrajowych platform inwestycyjnych powinny co do zasady być uznawane za działania jednorazowe w rozumieniu art. 5 ust. 1 i art. 9 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1466/97(14) oraz art. 3 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1467/97(15). Ponadto, bez uszczerbku dla prerogatyw Rady we wdrażaniu paktu stabilności i wzrostu, Komisja rozważy, w jakim stopniu – w kontekście komunikatu Komisji w sprawie elastyczności – program InvestEU, jako instrument będący następcą EFIS, można potraktować tak samo jak EFIS w odniesieniu do jednorazowych wkładów wnoszonych przez państwa członkowskie w postaci środków pieniężnych w celu sfinansowania dodatkowej kwoty gwarancji UE na potrzeby modułu państwa członkowskiego.” (40) Gwarancja UE, na której opiera się Fundusz InvestEU, powinna być wykonywana przez Komisję pośrednio, tzn. za pośrednictwem partnerów wykonawczych, którzy są w stanie dotrzeć do pośredników finansowych, w stosownych przypadkach, i do ostatecznych odbiorców. Proces wyboru partnerów wykonawczych powinien być przejrzysty i wolny od wszelkich konfliktów interesów. Komisja powinna zawrzeć z każdym z partnerów wykonawczych umowę w sprawie gwarancji zapewniającą im zdolność gwarancyjną z Funduszu InvestEU w celu wsparcia ich operacji z zakresu finansowania i inwestycji, które spełniają kryteria kwalifikowalności Funduszu InvestEU i przyczyniają się do osiągnięcia jego celów. Zarządzanie ryzykiem związanym z gwarancją UE nie powinno utrudniać bezpośredniego dostępu partnerów wykonawczych do gwarancji UE. Po otrzymaniu gwarancji UE z modułu unijnego partnerzy wykonawczy powinni w pełni odpowiadać za cały proces inwestycyjny i za prowadzenie badań due diligence w odniesieniu do operacji z zakresu finansowania lub inwestycji. Fundusz InvestEU powinien wspierać projekty, które z natury charakteryzują się wyższym profilem ryzyka niż projekty wspierane w ramach zwykłych operacji partnerów wykonawczych i które bez wsparcia z Funduszu InvestEU nie mogłyby zostać zrealizowane przez inne podmioty publiczne lub prywatne, a w każdym razie nie w takim samym stopniu, w okresie, w którym można było skorzystać z gwarancji UE. Do kryterium dodatkowości mogą jednak mieć zastosowanie szczególne warunki dotyczące operacji z zakresu finansowania i inwestycji w segmencie europejskich inwestycji strategicznych, wynikające z jego celu. (41) Fundusz InvestEU powinien dysponować strukturą zarządzania, której rola powinna być współmierna z jego wyłącznym celem, jakim jest zapewnienie właściwego wykorzystania gwarancji UE zgodnie z zasadą zapewnienia niezależności politycznej decyzji inwestycyjnych. Tę strukturę zarządzania powinny tworzyć Rada Doradcza, Rada Kierownicza i całkowicie niezależny Komitet Inwestycyjny. Przy ustalaniu ogólnego składu struktury zarządzania należy dążyć do osiągnięcia równowagi płci. Struktura zarządzania nie powinna naruszać ani zakłócać procesu decyzyjnego grupy EBI lub innych partnerów wykonawczych ani nie powinna zastępować ich odnośnych organów zarządzających. (42) Należy ustanowić Radę Doradczą – składającą się z przedstawicieli partnerów wykonawczych i przedstawicieli państw członkowskich, z jednego eksperta powołanego przez Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny oraz z jednego eksperta powołanego przez Komitet Regionów – w celu wymiany informacji oraz poglądów na temat wykorzystywania produktów finansowych udostępnianych w ramach Funduszu InvestEU, a także w celu omawiania zmieniających się potrzeb i nowych produktów, w tym określonych terytorialnych luk rynkowych. (43) Aby móc od razu ustanowić Radę Doradczą, Komisja powinna wyznaczyć przedstawicieli potencjalnych partnerów wykonawczych tymczasowo na okres jednego roku – następnie odpowiedzialność tę przejmą partnerzy wykonawczy, którzy podpiszą umowy w sprawie gwarancji. (44) Rada Kierownicza, składająca się z przedstawicieli Komisji, przedstawicieli partnerów wykonawczych oraz jednego eksperta bez prawa głosu powołanego przez Parlament Europejski, powinna określać strategiczne i operacyjne wytyczne dla Funduszu InvestEU. (45) Komisja powinna oceniać zgodność operacji inwestycyjnych i finansowych zgłaszanych przez partnerów wykonawczych ze wszystkimi przepisami i politykami Unii. Decyzje w sprawie operacji z zakresu finansowania i inwestycji powinny być ostatecznie podejmowane przez partnera wykonawczego. (46) Komitet Inwestycyjny składający się z niezależnych ekspertów powinien przedstawiać wnioski dotyczące przyznania wsparcia w formie gwarancji UE na operacje z zakresu finansowania i inwestycji spełniające kryteria kwalifikowalności, zapewniając w ten sposób zewnętrzną wiedzę fachową przy ocenie inwestycyjnej projektów. Komitet Inwestycyjny powinien zbierać się w różnych konfiguracjach, aby w jak największym stopniu uwzględnić różne obszary i sektory polityki. (47) Od momentu powstania Komitet Inwestycyjny powinien być odpowiedzialny również za udzielanie gwarancji UE w odniesieniu do operacji z zakresu finansowania i inwestycji na podstawie rozporządzenia (UE) 2015/1017, co pozwoli uniknąć sytuacji, gdy równorzędne, podobne struktury oceniają wnioski dotyczące wykorzystania gwarancji UE. (48) Komitet Inwestycyjny powinien być wspierany przez niezależny sekretariat mieszczący się w Komisji i odpowiedzialny przed przewodniczącym Komitetu Inwestycyjnego. (49) Przy wyborze partnerów wykonawczych do celów wdrażania Funduszu InvestEU Komisja powinna brać pod uwagę zdolność partnera do realizowania celów Funduszu InvestEU i wniesienia własnych zasobów, aby zapewnić odpowiedni zasięg geograficzny i dywersyfikację geograficzną, przyciągnąć inwestorów prywatnych oraz zapewnić wystarczającą dywersyfikację ryzyka oraz stworzenie rozwiązań służących korygowaniu niedoskonałości rynku i nieoptymalnych sytuacji inwestycyjnych. Ze względu na rolę grupy EBI, jaką powierza się jej w Traktatach, jej zdolność do działania we wszystkich państwach członkowskich oraz jej doświadczenie zdobyte w obecnych instrumentach finansowych i EFIS, powinna ona pozostać uprzywilejowanym partnerem wykonawczym w unijnym module Funduszu InvestEU. Oprócz grupy EBI możliwość oferowania uzupełniającej gamy produktów finansowych powinny mieć też NPBI ze względu na to, że ich doświadczenie i zdolności na szczeblu krajowym i regionalnym mogą pomóc w maksymalizacji wpływu publicznych środków finansowych na całym terytorium Unii, a także w zapewnieniu sprawiedliwego rozmieszczenia projektów pod względem geograficznym. Program InvestEU powinien być realizowany w taki sposób, aby sprzyjał równym warunkom działania dla mniejszych i krócej działających NPBI. Ponadto inne międzynarodowe instytucje finansowe powinny mieć możliwość działania w charakterze partnerów wykonawczych, zwłaszcza gdy mają komparatywną przewagę w postaci specjalistycznej wiedzy fachowej i doświadczenia w niektórych państwach członkowskich oraz gdy podmioty unijne mają w nich pakiet większościowy. Również inne podmioty spełniające kryteria określone w rozporządzeniu finansowym powinny mieć możliwość działania w charakterze partnerów wykonawczych. (50) Aby sprzyjać większej dywersyfikacji geograficznej, można stworzyć platformy inwestycyjne, które łączyłyby wysiłki i wiedzę fachową partnerów wykonawczych z działaniami innych NPBI o niedużym doświadczeniu w korzystaniu z instrumentów finansowych. Takie struktury należy propagować, także przy dostępnym wsparciu ze strony Centrum Doradztwa InvestEU. Aby sprzyjać korzystaniu z platform inwestycyjnych w odpowiednich sektorach, należy zgromadzić współinwestorów, organy publiczne, ekspertów, placówki oświatowe, szkoleniowe i badawcze, odpowiednich partnerów społecznych i przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego oraz inne stosowne podmioty na szczeblu unijnym, krajowym i regionalnym. (51) Gwarancja UE w ramach modułu państw członkowskich powinna być udzielana każdemu partnerowi wykonawczemu kwalifikującemu się na podstawie art. 62 ust. 1 lit. c) rozporządzenia finansowego, w tym krajowym lub regionalnym bankom prorozwojowym lub krajowym lub regionalnym instytucjom prorozwojowym, EBI, Europejskiemu Funduszowi Inwestycyjnemu i innym międzynarodowym instytucjom finansowym. Wybierając partnerów wykonawczych w ramach modułu państw członkowskich, Komisja powinna uwzględniać propozycje przedstawione przez każde państwo członkowskie, ujęte w umowie o przyznanie wkładu. Zgodnie z art. 154 rozporządzenia finansowego Komisja musi dokonać oceny zasad i procedur partnera wykonawczego, aby upewnić się, że zapewniają one poziom ochrony interesów finansowych Unii równoważny poziomowi zapewnianemu przez Komisję. (52) Ostateczne decyzje w sprawie operacji z zakresu finansowania i inwestycji powinny być podejmowane przez partnera wykonawczego w jego własnym imieniu, powinny być wdrażane zgodnie z jego wewnętrznymi zasadami, polityką i procedurami oraz ujmowane w jego sprawozdaniach finansowych lub, w stosownych przypadkach, ujawniane w informacjach dodatkowych do sprawozdań finansowych. Komisja powinna zatem uwzględniać wyłącznie zobowiązania finansowe wynikające z gwarancji UE i wykazywać maksymalną kwotę gwarancji, w tym wszystkie istotne informacje na temat udzielonej gwarancji. (53) W stosownych przypadkach Fundusz InvestEU powinien umożliwiać sprawne, bezproblemowe i skuteczne łączenie z gwarancją UE dotacji lub instrumentów finansowych bądź obu tych rodzajów wsparcia, finansowanych z budżetu Unii lub z innych funduszy takich jak fundusz innowacyjny unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) w sytuacjach, w których jest to konieczne w celu jak najlepszego wsparcia inwestycji służących korygowaniu określonych niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji inwestycyjnych. (54) Projekty przedkładane przez partnerów wykonawczych celem otrzymania wsparcia w ramach Programu InvestEU, które przewidują łączenie wsparcia w ramach Funduszu InvestEU ze wsparciem z innych programów unijnych, powinny być również, jako całość, zgodne z celami i kryteriami kwalifikowalności odnośnych innych programów unijnych. Decyzję o wykorzystaniu gwarancji UE należy podejmować w ramach Programu InvestEU. (55) Centrum Doradztwa InvestEU powinno wspierać opracowywanie solidnej listy przygotowywanych projektów inwestycyjnych w każdym segmencie polityki za pomocą inicjatyw doradczych, które są realizowane przez grupę EBI, innych partnerów doradczych lub bezpośrednio przez Komisję. Centrum Doradztwa InvestEU powinno propagować dywersyfikację geograficzną, aby przyczynić się do osiągnięcia celów Unii w zakresie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz do zmniejszenia dysproporcji między regionami. Centrum Doradztwa InvestEU powinno poświęcić szczególną uwagę grupowaniu małych projektów w większe pakiety. Komisja, grupa EBI i pozostali partnerzy doradczy powinni ściśle ze sobą współpracować, by zapewnić skuteczność, synergię i faktyczną dostępność wsparcia na całym obszarze Unii przy należytym uwzględnieniu wiedzy fachowej i lokalnego potencjału partnerów wykonawczych oraz Europejskiego Centrum Doradztwa Inwestycyjnego ustanowionego na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1017(16). Centrum Doradztwa InvestEU powinno również stworzyć centralny punkt kontaktowy do celów pomocy przy opracowywaniu projektów udzielanej w ramach Centrum Doradztwa InvestEU organom publicznym i promotorom projektów. (56) Komisja, wraz z grupą EBI jako głównym partnerem, powinna ustanowić Centrum Doradztwa InvestEU, opierając się na doświadczeniach zdobytych w ramach Europejskiego Centrum Doradztwa Inwestycyjnego. Komisja powinna odpowiadać za polityczne kierownictwo nad Centrum Doradztwa InvestEU oraz za zarządzanie centralnym punktem kontaktowym. Grupa EBI powinna realizować inicjatywy doradcze w ramach segmentów polityki. Ponadto grupa EBI powinna świadczyć usługi operacyjne na rzecz Komisji, m.in. wnosząc wkład w strategiczne i polityczne wytyczne w zakresie inicjatyw doradczych, identyfikując istniejące i nowo powstające inicjatywy doradcze, oceniając potrzeby w zakresie doradztwa i doradzając Komisji w kwestii optymalnych sposobów zaspokojenia tych potrzeb za pomocą istniejących lub nowych inicjatyw doradczych. (57) Aby zapewnić szeroki zasięg geograficzny usług doradczych w całej Unii oraz skutecznie upowszechniać informacje o Funduszu InvestEU na szczeblu lokalnym, należy, w razie potrzeby, zapewnić lokalną obecność Centrum Doradztwa InvestEU z uwzględnieniem istniejących systemów wsparcia i obecności partnerów lokalnych w celu udzielania na szczeblu lokalnym wymiernej, proaktywnej i dostosowanej do potrzeb pomocy. Aby ułatwić udzielanie wsparcia doradczego na szczeblu lokalnym oraz zapewnić skuteczność, synergię i faktyczną dostępność wsparcia na całym terytorium Unii, Centrum Doradztwa InvestEU powinno współpracować z NPBI i korzystać z ich wiedzy fachowej. (58) Centrum Doradztwa InvestEU powinno zapewniać wsparcie doradcze małym projektom i projektom dla przedsiębiorstw typu start-up – zwłaszcza gdy przedsiębiorstwa typu start-up dążą do ochrony swoich inwestycji w badania naukowe i innowacje poprzez uzyskiwanie tytułów własności intelektualnej takich jak patenty – uwzględniając inne istniejące już usługi, które mogą obejmować takie działania i poszukując synergii z tymi usługami. (59) W kontekście Funduszu InvestEU należy zapewniać wsparcie w zakresie tworzenia projektów i budowania potencjału w celu rozwijania zdolności organizacyjnych i działań na rzecz rozwoju rynku niezbędnych do inicjowania wysokiej jakości projektów. Takie wsparcie powinno być skierowane również do pośredników finansowych, którzy odgrywają kluczową rolę w ułatwianiu MŚP i innym podmiotom dostępu do finansowania i pełnej realizacji ich potencjału, i powinno obejmować pomoc techniczną. Ponadto celem wsparcia doradczego jest stworzenie warunków umożliwiających wzrost potencjalnej liczby kwalifikujących się odbiorców w nowo powstających segmentach rynku, w szczególności w sytuacjach, w których niewielka skala pojedynczych projektów wiąże się ze znacznym wzrostem kosztów transakcyjnych na poziomie projektu, jak to się dzieje na przykład w przypadku ekosystemu finansowania społecznego, w tym organizacji dobroczynnych oraz sektora kultury i sektora kreatywnego. Wspieranie budowania zdolności powinno mieć charakter uzupełniający i dodatkowy w stosunku do działań podejmowanych w ramach innych unijnych programów obejmujących konkretne obszary polityki. Należy także starać się wspierać budowanie zdolności potencjalnych promotorów projektów, zwłaszcza lokalnych organizacji i organów. (60) Należy stworzyć portal InvestEU w celu zapewnienia partnerom wykonawczym łatwo dostępnej i przyjaznej dla użytkownika bazy danych dotyczącej projektów w celu lepszego eksponowania projektów inwestycyjnych, dla których poszukuje się finansowania, ze szczególnym naciskiem na stworzenie potencjalnej listy przygotowywanych projektów inwestycyjnych, które są zgodne z prawem i polityką Unii. (61) Zgodnie z rozporządzeniem [Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy] oraz w granicach środków przydzielonych na jego podstawie, należy wprowadzić środki na rzecz odbudowy i odporności w ramach Programu InvestEU w celu zaradzenia bezprecedensowym skutkom kryzysu związanego z COVID-19 oraz trwałego wzmocnienia europejskiej gospodarki. Takie dodatkowe zasoby powinny być wykorzystywane w sposób zapewniający przestrzeganie terminów przewidzianych w rozporządzeniu [Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy]. Wymóg ten zostałby spełniony dzięki zawarciu odpowiednich umów w sprawie gwarancji z partnerami wykonawczymi do dnia 31 grudnia 2023 r. (62) Zgodnie z pkt 22 i 23 Porozumienia międzyinstytucjonalnego na rzecz lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r.(17) zachodzi potrzeba oceny Programu InvestEU w oparciu o informacje zgromadzone w kontekście konkretnych wymogów dotyczących monitorowania, przy czym należy unikać nadmiernej regulacji i obciążeń administracyjnych, zwłaszcza względem państw członkowskich. Wymogi te mogą, w stosownych przypadkach, obejmować mierzalne wskaźniki jako podstawę oceny rzeczywistego oddziaływania Programu InvestEU w terenie. (63) Aby umożliwić śledzenie postępów w realizacji celów Unii, należy wdrożyć solidne ramy monitorowania oparte na wskaźnikach produktu, rezultatu i oddziaływania. W celu zapewnienia rozliczalności wobec obywateli Unii Komisja powinna składać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie roczne sprawozdania z postępów, skutków i operacji w ramach Programu InvestEU. (64) Do niniejszego rozporządzenia zastosowanie mają horyzontalne zasady finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Przepisy te są ustanowione w rozporządzeniu finansowym i określają w szczególności procedurę ustanawiania i wykonania budżetu w drodze dotacji, zamówień, nagród i wykonania pośredniego oraz przewidują kontrole wykonywania obowiązków przez podmioty upoważnione do działań finansowych. Przepisy przyjęte na podstawie art. 322 TFUE dotyczą również ochrony budżetu Unii w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich, jako że poszanowanie praworządności jest niezbędnym warunkiem wstępnym należytego zarządzania finansami i skutecznego finansowania unijnego. (65) Do Programu InvestEU zastosowanie ma rozporządzenie finansowe. Określa ono zasady wykonania budżetu Unii, w tym zasady dotyczące gwarancji budżetowych. (66) Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013(18), rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2988/95(19), rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2185/96(20) i rozporządzeniem Rady (UE) 2017/1939(21) interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków zapobiegania nieprawidłowościom (w tym nadużyciom finansowym), ich wykrywania i korygowania oraz prowadzenia dochodzeń w ich sprawie, a także odzyskiwania środków straconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania sankcji administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) nr 883/2013 i rozporządzeniem (Euratom, WE) nr 2185/96 Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) może prowadzić dochodzenia administracyjne, w tym kontrole i inspekcje na miejscu, w celu ustalenia, czy doszło do nadużycia finansowego, korupcji lub jakiegokolwiek innego nielegalnego działania naruszającego interesy finansowe Unii. Zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) 2017/1939 Prokuratura Europejska (EPPO) może prowadzić postępowania przygotowawcze oraz wnosić i popierać oskarżenia w sprawie przestępstw naruszających interesy finansowe Unii na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371(22). Zgodnie z rozporządzeniem finansowym każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, mają w pełni współpracować w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznać niezbędne prawa i dostęp Komisji, OLAF-owi, EPPO – w odniesieniu do tych państw członkowskich, które uczestniczą we wzmocnionej współpracy na mocy rozporządzenia (UE) 2017/1939 – i Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu (ETO) oraz zapewniać, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonywaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa. (67) Państwa trzecie będące członkami Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) mogą uczestniczyć w programach Unii w ramach współpracy ustanowionej na mocy Porozumienia EOG, które przewiduje realizację programów w drodze decyzji wydanej na mocy tego porozumienia. Państwa trzecie mogą także uczestniczyć w tych programach na podstawie innych instrumentów prawnych. W niniejszym rozporządzeniu należy wprowadzić przepis szczegółowy w celu przyznania niezbędnych praw i dostępu właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu, OLAF-owi oraz Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu, pozwalających im na całościowe wykonywanie odpowiednich kompetencji. (68) Na podstawie art. 83 [wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską, w tym stosunków między Unią Europejską, z jednej strony, a Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony („decyzja o stowarzyszeniu zamorskim”)](23), osoby i podmioty mające siedzibę w krajach i terytoriach zamorskich (KTZ) kwalifikują się do finansowania z zastrzeżeniem zasad i celów Programu InvestEU oraz ewentualnych uzgodnień mających zastosowanie do państwa członkowskiego, z którym dany kraj lub terytorium zamorskie są powiązane. (69) W celu uzupełnienia innych niż istotne elementów niniejszego rozporządzenia wytycznymi inwestycyjnymi i tabelą wskaźników, a także w celu ułatwienia szybkiego i elastycznego dostosowania wskaźników efektywności oraz skorygowania wskaźnika zasilenia rezerw należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do ustanowienia wskaźników, które Rada Kierownicza ma stosować do określenia państw członkowskich i sektorów najbardziej dotkniętych skutkami pandemii COVID-19 pod względem gospodarczym oraz państw członkowskich, w których możliwość wsparcia wypłacalności przez państwo jest bardziej ograniczona, do opracowania metodyki stosowania tych wskaźników, opracowywania wytycznych inwestycyjnych dotyczących operacji z zakresu finansowania i inwestycji w ramach różnych segmentów polityki, opracowania tabeli wskaźników, zmiany załącznika III do niniejszego rozporządzenia w celu dokonania przeglądu lub uzupełnienia wskaźników oraz skorygowania wskaźnika zasilenia rezerw. Zgodnie z zasadą proporcjonalności takie wytyczne inwestycyjne powinny przewidywać odpowiednie rozwiązania pozwalające uniknąć nadmiernego obciążenia administracyjnego. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych. (69a) Należy dopilnować, by wdrożenie Programu InvestEU nastąpiło jak najszybciej po jego wejściu w życie. Dlatego należałoby zezwolić partnerom wykonawczym na przedkładanie Komisji operacji z zakresu finansowania i inwestycji przed rozpoczęciem działalności przez komitet inwestycyjny lub przed zawarciem odpowiedniej umowy w sprawie gwarancji. W takich przypadkach Komisja powinna być odpowiedzialna za zatwierdzanie operacji. W stosownych przypadkach i z zastrzeżeniem uprzedniej oceny powinna również istnieć możliwość łączenia zarówno instrumentów finansowych ustanowionych w programach, o których mowa w załączniku IV do niniejszego rozporządzenia, jak i gwarancji UE ustanowionej rozporządzeniem (UE) 2015/1017 z instrumentami finansowymi objętymi niniejszym rozporządzeniem. (70) Program InvestEU powinien służyć korygowaniu niedoskonałości rynku i nieoptymalnych sytuacji inwestycyjnych mających zasięg ogólnounijny lub dotyczących poszczególnych państw członkowskich oraz powinien przewidywać testowanie na ogólnounijnym rynku innowacyjnych produktów finansowych oraz systemów ich rozpowszechniania w celu eliminowania nowych lub złożonych przypadków niedoskonałości rynku. Działanie na poziomie Unii jest zatem uzasadnione, PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: ROZDZIAŁ I PRZEPISY OGÓLNE Artykuł 1 Przedmiot 1. Niniejsze rozporządzenie ustanawia Fundusz InvestEU, który ma zapewniać gwarancję UE wspierającą operacje z zakresu finansowania i inwestycji przeprowadzane przez partnerów wykonawczych, które to operacje przyczyniają się do realizacji polityki wewnętrznej Unii. 2. Niniejsze rozporządzenie ustanawia również mechanizm wsparcia doradczego mający wspierać opracowywanie projektów, w które warto inwestować, oraz dostęp do finansowania, a także zapewniać związaną z tym pomoc w zakresie budowania zdolności („Centrum Doradztwa InvestEU”). Ustanawia ono także bazę danych umożliwiającą wyeksponowanie projektów, dla których promotorzy projektów poszukują finansowania, i zapewniającą inwestorom informacje na temat możliwości inwestycyjnych („portal InvestEU”). 3. Niniejsze rozporządzenie określa cele Programu InvestEU, budżet i kwotę gwarancji UE na lata 2021–2027, formy finansowania unijnego oraz zasady dotyczące przyznawania takiego finansowania. Artykuł 2 Definicje Na potrzeby niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje: 1) „Program InvestEU” oznacza łącznie Fundusz InvestEU, Centrum Doradztwa InvestEU, portal InvestEU i działania łączone; 2) „gwarancja UE” oznacza ogólną gwarancję budżetową udzielaną nieodwołalnie, bezwarunkowo i na żądanie z budżetu Unii, w ramach której gwarancje budżetowe udzielane zgodnie z art. 219 ust. 1 rozporządzenia finansowego stają się skuteczne poprzez wejście w życie indywidualnych umów w sprawie gwarancji zawartych z partnerami wykonawczymi; 3) „segment polityki” oznacza docelowy obszar, który ma być wspierany przez gwarancję UE zgodnie z art. 7 ust. 1; 4) „moduł” oznacza część gwarancji UE określoną pod względem pochodzenia środków, które ją finansują; 5) „działanie łączone” oznacza działanie wspierane z budżetu Unii, łączące bezzwrotne lub zwrotne formy wsparcia z budżetu Unii, lub kombinację tych form wsparcia, ze zwrotnymi formami wsparcia zapewnianymi przez instytucje finansowania rozwoju lub inne publiczne instytucje finansowe, lub komercyjne instytucje finansowe i inwestorów; do celów niniejszej definicji unijne programy finansowane ze źródeł innych niż budżet Unii, takich jak fundusz innowacyjny unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS), można traktować jako unijne programy finansowane z budżetu Unii; 6) „EBI” oznacza Europejski Bank Inwestycyjny; 7) „grupa EBI” oznacza Europejski Bank Inwestycyjny, jego podmioty zależne i inne podmioty utworzone zgodnie z art. 28 ust. 1 Protokołu nr 5 w sprawie statutu Europejskiego Banku Inwestycyjnego, załączonego do Traktat o Unii Europejskiej i TFUE (statut EBI); 8) „wkład finansowy” oznacza wkład partnera wykonawczego w formie własnych zdolności do podejmowania ryzyka wnoszony na zasadzie równorzędności z gwarancją UE lub w innej formie, która umożliwia skuteczną realizację Programu InvestEU przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniej zbieżności interesów; 9) „umowa o przyznanie wkładu” oznacza instrument prawny, za pomocą którego Komisja i co najmniej jedno państwo członkowskie określają warunki gwarancji UE w ramach modułu państw członkowskich zgodnie z art. 9; 10) „produkt finansowy” oznacza mechanizm finansowy lub uzgodnienie finansowe, na podstawie których partner wykonawczy zapewnia, bezpośrednio lub przez pośredników, finansowanie na rzecz ostatecznych odbiorców z wykorzystaniem dowolnych rodzajów finansowania, o których mowa w art. 15; 11) „operacje z zakresu finansowania lub inwestycji” oznaczają operacje w celu bezpośredniego lub pośredniego zapewnienia ostatecznym odbiorcom finansowania poprzez produkty finansowe, przeprowadzane przez partnera wykonawczego w jego własnym imieniu, zapewniane przez partnera wykonawczego zgodnie z jego wewnętrznymi zasadami, politykami i procedurami oraz ujmowane w jego sprawozdaniach finansowych lub, w stosownych przypadkach, ujawniane w informacjach dodatkowych do tych sprawozdań finansowych; 12) „fundusze objęte zarządzaniem dzielonym” oznaczają fundusze, które przewidują możliwość przydzielenia pewnej części ich funduszy w celu zasilania rezerw na gwarancję budżetową w module państw członkowskich w ramach Funduszu InvestEU, a mianowicie: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+), Fundusz Spójności, Europejski Fundusz Morski i Rybacki (EFMR), Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz [Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST)](24); 13) „umowa w sprawie gwarancji” oznacza instrument prawny, za pomocą którego Komisja i partner wykonawczy określają warunki umożliwiające zaproponowanie operacji z zakresu finansowania lub inwestycji w celu objęcia ich gwarancją UE, warunki udzielania gwarancji UE dla takich operacji oraz warunki ich realizacji zgodnie z przepisami niniejszego rozporządzenia; 14) „partner wykonawczy” oznacza kwalifikującego się partnera, takiego jak instytucja finansowa lub inny pośrednik finansowy, z którym Komisja zawarła umowę w sprawie gwarancji; 15) „ważny projekt stanowiący przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania” oznacza projekt, który spełnia kryteria określone w komunikacie Komisji – Kryteria analizy zgodności z rynkiem wewnętrznym pomocy państwa na wspieranie realizacji ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (Dz.U. C 188 z 20.6.2014, s. 4) lub w jego późniejszych wersjach; 16) „Centrum Doradztwa InvestEU” oznacza pomoc techniczną określoną w art. 24; 17) „umowa o doradztwo” oznacza instrument prawny, za pomocą którego Komisja i partner doradczy określają warunki realizacji Centrum Doradztwa InvestEU; 18) „inicjatywa doradcza” oznacza pomoc techniczną i usługi doradcze, które wspierają inwestycje, w tym działania na rzecz budowania zdolności, świadczone przez partnerów doradczych, usługodawców zewnętrznych zakontraktowanych przez Komisję lub agencje wykonawcze; 19) „partner doradczy” oznacza uprawnionego kontrahenta, takiego jak instytucja finansowa lub inny podmiot, z którym Komisja zawarła umowę o doradztwo w celu realizacji co najmniej jednej inicjatywy doradczej, innej niż inicjatywy doradcze realizowane za pośrednictwem zewnętrznych usługodawców zakontraktowanych przez Komisję lub przez agencje wykonawcze; 20) „portal InvestEU” oznacza bazę danych określoną w art. 25; 21) „wytyczne inwestycyjne” oznaczają wytyczne określone w akcie delegowanym, o którym mowa w art. 7 ust. 7; 22) „platforma inwestycyjna” oznacza spółkę celową, rachunek zarządzany, uzgodnienie umowne dotyczące współfinansowania lub podziału ryzyka bądź uzgodnienie dokonane w dowolny inny sposób, za pomocą których podmioty przekazują wkład finansowy w celu sfinansowania pewnej liczby projektów inwestycyjnych i które mogą obejmować: a) platformę krajową lub na szczeblu niższym niż krajowy grupującą kilka projektów inwestycyjnych na terytorium danego państwa członkowskiego; b) platformę transgraniczną, wielokrajową, regionalną lub makroregionalną grupującą partnerów z kilku państw członkowskich, regionów lub państw trzecich zainteresowanych projektami inwestycyjnymi na danym obszarze geograficznym; c) platformę tematyczną grupującą projekty inwestycyjne z danego sektora; 23) „mikrofinansowanie” oznacza mikrofinansowanie zgodnie z definicją zawartą w art. [2 pkt 11] rozporządzenia [[w sprawie EFS+] numer]; 24) „krajowy bank prorozwojowy lub krajowa instytucja prorozwojowa” lub „NPBI” oznacza podmiot prawny, który prowadzi profesjonalną działalność finansową i któremu państwo członkowskie lub organ państwa członkowskiego – na szczeblu centralnym, regionalnym lub lokalnym – powierzyły prowadzenie działalności rozwojowej lub prorozwojowej; 25) „małe i średnie przedsiębiorstwo” lub „MŚP” oznacza mikroprzedsiębiorstwo oraz małe i średnie przedsiębiorstwo zgodnie z definicją zawartą w załączniku do zalecenia Komisji 2003/361/WE(25); 26) „mała spółka o średniej kapitalizacji” oznacza podmiot, który nie jest MŚP i zatrudnia do 499 pracowników; 26a) „przedsiębiorstwa” oznaczają – do celów segmentu wsparcia wypłacalności – przedsiębiorstwa, spółki projektowe, partnerstwa publiczno-prywatne oraz inne struktury prawne; 27) „przedsiębiorstwo społeczne” oznacza przedsiębiorstwo społeczne zgodnie z definicją zawartą w art. [2 pkt 15] rozporządzenia [[w sprawie EFS+] numer]; 28) „państwo trzecie” oznacza państwo, które nie jest członkiem Unii. Artykuł 3 Cele Programu InvestEU 1. Ogólnym celem Programu InvestEU jest wspieranie celów polityki Unii poprzez operacje z zakresu finansowania i inwestycji, które przyczyniają się do: a) konkurencyjności Unii, w tym do badań naukowych, innowacji i cyfryzacji; b) wzrostu i zatrudnienia w gospodarce Unii, zrównoważonego charakteru gospodarki Unii oraz jej wymiaru środowiskowego i klimatycznego, przyczyniających się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju i celów porozumienia klimatycznego z Paryża oraz do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy; c) odporności społecznej, inkluzywności oraz innowacyjności Unii; d) promowania postępu naukowego i technologicznego, kultury, kształcenia i szkolenia; e) integracji unijnych rynków kapitałowych i wzmocnienia jednolitego rynku, w tym rozwiązań pozwalających skorygować fragmentację unijnych rynków kapitałowych, zdywersyfikować źródła finansowania unijnych przedsiębiorstw i promować zrównoważone finansowanie; f) promowania spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej lub g) trwałej i sprzyjającej włączeniu społecznemu odbudowy gospodarki Unii, a zwłaszcza MŚP, po kryzysie spowodowanym pandemią COVID-19, utrzymania i wzmocnienia istniejących strategicznych łańcuchów wartości aktywów rzeczowych lub aktywów niematerialnych i prawnych oraz rozwoju nowych łańcuchów wartości tego rodzaju, kontynuacji i rozbudowy działań o strategicznym znaczeniu dla Unii w odniesieniu do infrastruktury krytycznej, zarówno fizycznej, wirtualnej, jak i opartej na własności intelektualnej, technologii transformacyjnych, przełomowych innowacji i środków produkcji dla przedsiębiorstw i konsumentów, a także wspierania zrównoważonej transformacji zgodnie z celami klimatycznymi Unii na 2030 r. i 2050 r. oraz z uwzględnieniem zasady „nie czyń poważnych szkód”. 2. Program InvestEU ma następujące cele szczegółowe: a) wspieranie operacji z zakresu finansowania i inwestycji związanych ze zrównoważoną infrastrukturą w dziedzinach, o których mowa w art. 7 ust. 1 lit. a); b) wspieranie operacji z zakresu finansowania i inwestycji związanych z badaniami naukowymi, innowacjami i cyfryzacją, w tym wsparcie dla rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw i wprowadzania technologii na rynek w dziedzinach, o których mowa w art. 7 ust. 1 lit. b); c) zwiększanie dostępu do finansowania oraz jego dostępności dla MŚP oraz małych spółek o średniej kapitalizacji, a także podnoszenie globalnej konkurencyjności takich MŚP; d) zwiększanie dostępu do mikrofinansowania i finansowania oraz ich dostępności dla przedsiębiorstw społecznych, wspieranie operacji z zakresu finansowania i inwestycji związanych z inwestycjami społecznymi, kompetencjami i umiejętnościami oraz rozwijanie i konsolidacja rynków inwestycji społecznych w dziedzinach, o których mowa w art. 7 ust. 1 lit. d); e) wspieranie operacji z zakresu finansowania i inwestycji w sektorach, o których mowa w art. 7 ust. 1 lit. e), w celu utrzymania i wzmocnienia strategicznej niezależności i zrównoważoności Unii oraz inkluzywności i konwergencji jej gospodarki, a także wzmocnienia odporności na wstrząsy gospodarcze; ea) wspieranie wypłacalności przedsiębiorstw mających siedzibę w państwie członkowskim i prowadzących działalność w Unii. Artykuł 4 Budżet i kwota gwarancji UE 1. Gwarancja UE do celów modułu unijnego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 lit. a), wynosi 91 773 320 000 EUR (w cenach bieżących). Należy ją zasilać zgodnie ze wskaźnikiem wynoszącym 40 %. Kwotę, o której mowa w art. 34 ust. 3 akapit pierwszy lit. a), również uwzględnia się jako wkład na poczet rezerwy wynikającej z tego wskaźnika zasilenia rezerw. Dodatkowa kwota gwarancji UE może zostać przekazana do celów modułu państw członkowskich, o którym mowa w art. 8 ust. 1 lit. b), z zastrzeżeniem przydziału odpowiednich kwot przez państwa członkowskie zgodnie z [art. 10 ust. 1] rozporządzenia [[RWP] numer](26) i art. [75 ust. 1] rozporządzenia [[w sprawie planu strategicznego WPR] numer](27) oraz przy wdrożeniu odpowiednich środków w planach odbudowy i zwiększania odporności zgodnie z rozporządzeniem [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności]. Dodatkowa kwota gwarancji UE może zostać również przekazana w postaci środków pieniężnych przez państwa członkowskie na potrzeby modułu państw członkowskich. Kwoty te stanowią zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z art. 21 ust. 5 zdanie drugie rozporządzenia finansowego. Wkłady państw trzecich, o których mowa w art. 5, również powiększają gwarancję UE, o której mowa w akapicie pierwszym, i są wnoszone w całości w postaci środków pieniężnych zgodnie z art. 218 ust. 2 rozporządzenia finansowego. 2. Kwotę w wysokości 31 153 850 000 EUR (w cenach bieżących) z kwoty, o której mowa w ust. 1 akapit pierwszy, przydziela się na operacje realizujące działania, o których mowa w art. 2 rozporządzenia [EURI] w odniesieniu do celów, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. e). Kwotę w wysokości 19 850 000 000 EUR (w cenach bieżących) z kwoty, o której mowa w ust. 1 akapit pierwszy, przydziela się na operacje realizujące działania, o których mowa w art. 2 rozporządzenia [EURI] w odniesieniu do celów, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. a) oraz ea). Kwotę w wysokości 40 769 470 000 EUR (w cenach bieżących) z kwoty, o której mowa w ust. 1 akapit pierwszy, przydziela się na cele, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. a) do d). Kwoty, o których mowa w akapicie pierwszym i drugim, dostępne są dopiero od daty, o której mowa w art. 4 ust. 3 rozporządzenia [EURI]. Orientacyjny podział gwarancji UE do celu modułu unijnego określono w załączniku I do niniejszego rozporządzenia. W stosownych przypadkach Komisja może zmienić kwoty, o których mowa w załączniku I, ▌maksymalnie o 15 % w odniesieniu do każdego z celów. O wszelkich takich zmianach Komisja informuje Parlament Europejski i Radę. 3. Pula środków finansowych na realizację działań przewidzianych w rozdziałach VI i VII wynosi 824 733 000 EUR (w cenach bieżących). 4. Kwota, o której mowa w ust. 3, może być również wykorzystywana na pomoc techniczną i administracyjną związaną z wdrażaniem Programu InvestEU, tj. na działania przygotowawcze, działania w zakresie monitorowania, kontroli, audytu i ewaluacji, łącznie z instytucjonalnymi systemami informatycznymi. 4a. Jeżeli dotacje, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. a) rozporządzenia [EURI], nie zostaną w całości wykorzystane do dnia 31 grudnia 2023 r., lub jeżeli pożyczki, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. b) rozporządzenia [EURI], nie zostaną przyznane państwom członkowskim do dnia 31 grudnia 2023 r., część niewykorzystanej kwoty lub nieprzydzielonego marginesu elastyczności, do maksymalnej kwoty 16 000 000 000 EUR (w cenach bieżących), jest udostępniana automatycznie na potrzeby Funduszu InvestEU w celu zasilenia gwarancji UE na lata 2024–2027 zgodnie z art. X rozporządzenia [EURI]. Kwota gwarancji UE, o której mowa w ust. 1 akapit pierwszy niniejszego artykułu, oraz podział gwarancji UE określony w załączniku I do niniejszego rozporządzenia są odpowiednio korygowane w górę. Artykuł 5 Państwa trzecie stowarzyszone z Funduszem InvestEU Moduł unijny Funduszu InvestEU, o którym mowa w art. 8 ust. 1 lit. a), i każdy z segmentów polityki, o których mowa w art. 7 ust. 1, z wyjątkiem segmentu europejskich inwestycji strategicznych, mogą otrzymywać wkłady od następujących państw trzecich w celu zapewnienia ich uczestnictwa w niektórych produktach finansowych zgodnie z art. 218 ust. 2 rozporządzenia finansowego: a) członków Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), którzy są członkami Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), zgodnie z warunkami określonymi w Porozumieniu o Europejskim Obszarze Gospodarczym; b) krajów przystępujących, krajów kandydujących i potencjalnych krajów kandydujących, zgodnie z ogólnymi zasadami i ogólnymi warunkami ich udziału w programach Unii, ustanowionymi w odpowiednich umowach ramowych i decyzjach rad stowarzyszenia lub w podobnych porozumieniach oraz zgodnie ze szczegółowymi warunkami ustanowionymi w porozumieniach między Unią a takimi państwami trzecimi; c) państw trzecich objętych europejską polityką sąsiedztwa, zgodnie z ogólnymi zasadami i ogólnymi warunkami udziału tych państw w programach Unii, ustanowionymi w odpowiednich umowach ramowych i decyzjach rad stowarzyszenia lub w podobnych porozumieniach oraz zgodnie ze szczegółowymi warunkami ustanowionymi w porozumieniach między Unią a takimi państwami trzecimi; d) państw trzecich, zgodnie z warunkami określonymi w szczegółowym porozumieniu regulującym udział danego państwa trzeciego w programach Unii, pod warunkiem że porozumienie to: (i) zapewnia właściwą równowagę między wkładem państwa trzeciego uczestniczącego w programach Unii a osiąganymi przez nie korzyściami; (ii) określa warunki udziału w programach unijnych, w tym obliczanie wkładów finansowych do poszczególnych programów i ich kosztów administracyjnych; wkłady te stanowią zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z art. 21 ust. 5 zdanie drugie rozporządzenia finansowego; (iii) nie przyznaje państwu trzeciemu mocy decyzyjnej w odniesieniu do programu Unii; (iv) gwarantuje Unii prawa do zapewnienia należytego zarządzania finansami i ochrony swoich interesów finansowych. Artykuł 6 Wykonanie i formy finansowania unijnego 1. Gwarancja UE jest wykonywana w ramach zarządzania pośredniego z udziałem podmiotów, o których mowa w art. 62 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) i (vi) rozporządzenia finansowego. Inne formy finansowania unijnego na podstawie niniejszego rozporządzenia są realizowane w trybie zarządzania bezpośredniego lub pośredniego zgodnie z rozporządzeniem finansowym, łącznie z dotacjami realizowanymi zgodnie z jego tytułem VIII i działaniami łączonymi realizowanymi zgodnie z niniejszym artykułem możliwie jak najsprawniej oraz w sposób zapewniający skuteczne i spójne wsparcie na rzecz polityk Unii. 2. Operacje z zakresu finansowania i inwestycji objęte gwarancją UE i stanowiące część działania łączonego, które łączy wsparcie udzielane na mocy niniejszego rozporządzenia ze wsparciem udzielanym na podstawie co najmniej jednego innego unijnego programu lub objętym funduszem innowacyjnym unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji, muszą być: a) spójne z celami polityki i zgodne z kryteriami kwalifikowalności określonymi w przepisach dotyczących odnośnego unijnego programu, w ramach którego podejmuje się decyzję o udzieleniu wsparcia; b) zgodne z niniejszym rozporządzeniem. 3. Działania łączone obejmujące instrument finansowy w pełni finansowany z innych programów unijnych lub z funduszu innowacyjnego unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji bez korzystania z gwarancji UE na podstawie niniejszego rozporządzenia muszą być spójne z celami polityki i zgodne z kryteriami kwalifikowalności określonymi w przepisach dotyczących odnośnego unijnego programu, w ramach którego udziela się wsparcia. 4. Zgodnie z art. 6 ust. 2 bezzwrotne formy wsparcia i instrumenty finansowe z budżetu Unii stanowiące część działania łączonego, o którym mowa w ust. 2 i 3 niniejszego artykułu, są przyjmowane zgodnie z przepisami odnośnego programu unijnego i realizowane w ramach odnośnego działania łączonego zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i z tytułem X rozporządzenia finansowego. Sprawozdawczość dotycząca takich działań łączonych obejmuje także ich zgodność z celami polityki i kryteriami kwalifikowalności określonymi w przepisach dotyczących odnośnego unijnego programu, w ramach którego podejmuje się decyzję o udzieleniu wsparcia, jak również ich zgodność z niniejszym rozporządzeniem. ROZDZIAŁ II Fundusz InvestEU Artykuł 7 Segmenty polityki 1. Fundusz InvestEU działa za pomocą następujących sześciu segmentów polityki, które służą korygowaniu niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji w ramach określonego dla każdego z nich zakresu szczegółowego: a) segment polityki dotyczący zrównoważonej infrastruktury, który obejmuje zrównoważone inwestycje w dziedzinie transportu, w tym transportu multimodalnego, bezpieczeństwa ruchu drogowego, również zgodnie z celem Unii w postaci wyeliminowania śmiertelnych i powodujących poważne obrażenia wypadków drogowych do 2050 r., remontów i utrzymania infrastruktury kolejowej i drogowej, energii, w szczególności energii ze źródeł odnawialnych, efektywności energetycznej zgodnie z ramami polityki energetycznej do roku 2030, projektów renowacji budynków pod kątem oszczędności energii i pod kątem włączenia budynków do połączonego systemu energetycznego, magazynowego, cyfrowego i transportowego, poprawy połączeń międzysystemowych, łączności cyfrowej i dostępu do niej, w tym na obszarach wiejskich, dostaw i przetwarzania surowców, przestrzeni kosmicznej, oceanów, wód, w tym śródlądowych dróg wodnych, gospodarowania odpadami zgodnie z hierarchią odpadów i koncepcją gospodarki o obiegu zamkniętym, przyrody i innej infrastruktury środowiskowej, dziedzictwa kulturowego, turystyki, sprzętu, aktywów ruchomych i wdrażania innowacyjnych technologii, które przyczyniają się do realizacji celów Unii dotyczących odporności środowiska na zmianę klimatu lub zrównoważoności społecznej i które spełniają normy Unii dotyczące zrównoważenia środowiskowego lub zrównoważoności społecznej; b) segment polityki dotyczący badań naukowych, innowacji i cyfryzacji, który obejmuje: działania w zakresie badań naukowych, rozwoju produktów i innowacji, transfer technologii i wyników badań naukowych na rynek celem wspierania czynników rozwoju rynkowego i współpracy między przedsiębiorstwami, demonstrację i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań oraz wspieranie rozwoju działalności innowacyjnych przedsiębiorstw, a także cyfryzacji przemysłu unijnego; c) segment polityki dotyczący MŚP, który obejmuje dostęp do finansowania i jego dostępność przede wszystkim dla MŚP, w tym dla MŚP innowacyjnych i działających w sektorze kultury i sektorze kreatywnym, a także dla małych spółek o średniej kapitalizacji; d) segment polityki dotyczący inwestycji społecznych i umiejętności, który obejmuje mikrofinansowanie, finansowanie przedsiębiorstw społecznych i gospodarkę społeczną oraz działania promujące równouprawnienie płci, umiejętności, kształcenie, szkolenie i powiązane usługi, infrastrukturę społeczną (w tym infrastrukturę służby zdrowia i edukacyjną oraz mieszkania socjalne i studenckie), innowacje społeczne, opiekę zdrowotną i opiekę długoterminową, włączenie społeczne i dostępność, działalność kulturalną i twórczą o celu społecznym oraz integrację osób wymagających szczególnego traktowania, w tym obywateli państw trzecich; e) segment polityki dotyczący europejskich inwestycji strategicznych, który obejmuje ukierunkowane na przyszłość inwestycje strategiczne wspierające ostatecznych odbiorców, w tym MŚP i przedsiębiorstwa typu start-up, mających siedzibę w jednym z państw członkowskich i prowadzących działalność w Unii, których działalność ma strategiczne znaczenie dla Unii, w szczególności z punktu widzenia transformacji klimatycznej i cyfrowej, zgodnie z priorytetami opisanymi w nowej europejskiej strategii przemysłowej, której celem jest zielona i cyfrowa Europa będąca w stanie konkurować na arenie światowej i która obejmuje model rozwoju oparty na ekosystemach przemysłowych, na unijnym celu neutralności klimatycznej[, jak zapisano w Europejskim prawie o klimacie] i celu na 2030 r. Segment ten wspiera projekty, które zwiększają konkurencyjność gospodarki Unii, sprzyjają odbudowie zdolności produkcyjnej, zmniejszają zależność od podatnych na zagrożenia łańcuchów dostaw, promują przedsiębiorczość, tworzenie miejsc pracy i zwiększanie odporności, w jednym z następujących obszarów: (i) udzielanie krytycznie niezbędnej opieki zdrowotnej, produkcja i gromadzenie zapasów produktów leczniczych, w tym szczepionek, ich półproduktów, aktywnych składników farmaceutycznych i surowców; wyrobów medycznych; sprzętu szpitalnego i medycznego, takiego jak respiratory, odzież ochronna i sprzęt ochronny, materiały i narzędzia diagnostyczne; środków ochrony osobistej; środków odkażających i ich produktów pośrednich oraz surowców niezbędnych do ich produkcji; zwiększanie odporności systemów opieki zdrowotnej i ochrony zdrowia, przygotowanie ich zdolności reagowania w sytuacjach kryzysu w przyszłości, w tym przeprowadzenie testów warunków skrajnych w krajowych i regionalnych systemach opieki zdrowotnej, oraz wzmacnianie systemu ochrony ludności; w oparciu o zasadę dostępności i przystępności cenowej produktów niezbędnych w sytuacjach zagrożenia zdrowia; (ii) infrastruktura krytyczna, zarówno fizyczna, jak i analogowa czy cyfrowa, w tym elementy infrastruktury i aktywa ruchome określone jako krytyczne w obszarach energii, transportu, w tym transportu publicznego i aktywnej mobilności, logistyki, środowiska, wody, zdrowia, bezpiecznej komunikacji cyfrowej i bezpiecznych sieci cyfrowych, 5G i bardzo szybkich sieci łączności elektronicznej, internetu rzeczy, platform usług online, bezpiecznego przetwarzania danych na obrzeżach sieci i w chmurze, przetwarzania lub przechowywania danych, płatności i infrastruktury finansowej, aeronautyki, bezpieczeństwa i obronności, komunikacji, mediów, usług audiowizualnych, kultury i kreatywności, kształcenia i szkolenia, infrastruktury wyborczej i obiektów o szczególnym znaczeniu, administracji publicznej, bezpieczeństwa i mieszkalnictwa, a także tereny i nieruchomości nieodzowne do korzystania z tej infrastruktury krytycznej; (iii) dostarczanie wiedzy fachowej, towarów i technologii oraz świadczenie usług mających zasadnicze znaczenie dla eksploatacji i utrzymania infrastruktury krytycznej i aktywów ruchomych wymienionych w ppkt (ii); (iv) kluczowe technologie wspomagające, transformacyjne, ekologiczne i cyfrowe oraz przełomowe innowacje, inwestowanie w które ma strategiczne znaczenie dla gospodarki oraz zrównoważonej i innowacyjnej przyszłości przemysłu Unii, np. reindustrializacji, z uwzględnieniem zasady sprawiedliwej transformacji i szerokich korzyści społecznych, w tym: a) sztuczna inteligencja, łańcuch bloków i technologia rozproszonego rejestru, oprogramowanie, robotyka, półprzewodniki, mikroprocesory, technologie przetwarzania danych na obrzeżach chmury, obliczenia wielkiej skali, cyberbezpieczeństwo, technologie kwantowe, fotonika, biotechnologia przemysłowa, technologie bezpiecznej, zrównoważonej, inteligentnej i zautomatyzowanej mobilności i logistyki we wszystkich rodzajach transportu; b) technologie energii odnawialnej i inne technologie w dziedzinie energii, które przyczyniają się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r., technologie magazynowania energii, w tym zrównoważone baterie, zrównoważone technologie transportowe, czyste technologie wodorowe i ogniwa paliwowe, technologie z zakresu dekarbonizacji dla przemysłu, infrastruktura służąca wychwytywaniu i składowaniu dwutlenku węgla w procesach przemysłowych, instalacje bioenergetyczne i zakłady wytwórcze sprzyjające transformacji energetycznej, technologie i łańcuchy dostaw związane z gospodarką o obiegu zamkniętym; ba) systemy i technologie kosmiczne, w tym krytyczne komponenty kosmiczne, jak również usługi i zastosowania kosmiczne; c) biomedycyna, nanotechnologie, biotechnologie, produkty farmaceutyczne oraz materiały zaawansowane, odnawialne i stosowane w obiegu zamkniętym; ca) turystyka; (v) zakłady recyklingu i instalacje produkcyjne do masowej produkcji komponentów i urządzeń technologii informacyjno-komunikacyjnych w Unii; (vi) dostarczanie i gromadzenie zapasów zasobów krytycznych na potrzeby podmiotów publicznych, przedsiębiorstw lub konsumentów w Unii, w tym energii lub surowców, o ile nie są one już objęte wymogami prawnymi, lub zapewnianie bezpieczeństwa żywnościowego z uwzględnieniem efektywnego gospodarowania zasobami i obiegu zamkniętego w strategicznych łańcuchach wartości i strategicznych ekosystemach; (vii) technologie, nakłady i zastosowania o znaczeniu krytycznym dla bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich (takich jak bezpieczeństwo i obrona, cyberbezpieczeństwo i sektor kosmiczny) oraz produkty podwójnego zastosowania zdefiniowane w art. 2 pkt 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 428/2009 i powiązanych przepisach; ponadto ostateczni odbiorcy nie eksportują technologii związanych z obroną do państw trzecich, które zagrażają integralności terytorialnej państw członkowskich, systematycznie naruszają prawo międzynarodowe lub szkodzą bezpieczeństwu i stabilności w regionie lub na świecie; (viia) pomoc inwestycyjna i techniczna dla przedsiębiorstw, w szczególności MŚP, przedsiębiorstw typu start-up, przedsiębiorstw rodzinnych i społeczności, w celu zwiększenia odporności ich łańcuchów wartości i modeli biznesowych, promowania umiejętności w dziedzinie przedsiębiorczości, wspierania warunków umożliwiających pobudzanie przedsiębiorczości, w tym przez rozwijanie sieci klastrów i ośrodków innowacji cyfrowych, a także w celu technologicznego i zrównoważonego rozwoju sektorowego; (viib) wczesne wykrywanie o znaczeniu krytycznym oraz zdolność do skoordynowanego reagowania instytucjonalnego i gospodarczego na ryzyko wystąpienia kryzysu, a także opracowywanie rozwiązań w zakresie ciągłości działania i usług dla najważniejszych instytucji i sektorów publicznych i prywatnych; (viic) inwestycje w działalność w obszarze New Space na wszystkich etapach w celu wprowadzania na rynek najbardziej obiecujących technologii i zastosowań, zapewniając w ten sposób konkurencyjność unijnego przemysłu kosmicznego; (viid) inwestycje strategiczne w projekty dotyczące energii ze źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej, w tym w renowację budynków, które mają duży potencjał, aby znacząco przyczynić się do realizacji celów określonych w dyrektywach (UE) 2018/2001, (UE) 2018/2002 i (UE) 2018/844 oraz przyczynić się do osiągnięcia neutralności klimatycznej i wysokiej efektywności energetycznej sektora budowlanego w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, o czym mowa w [strategii dotyczącej fali renowacji], lub w działania w ramach unijnego mechanizmu finansowania energii ze źródeł odnawialnych kwalifikujące się na podstawie Programu InvestEU. Ponadto ▌ostateczni odbiorcy, którzy otrzymują finansowanie w ramach tego segmentu, nie mogą podlegać kontroli ze strony państwa trzeciego lub podmiotów z państwa trzeciego, a ich zarządcze struktury wykonawcze muszą znajdować się w Unii w celu ochrony bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich. Rada Kierownicza ustanawia wszelkie konieczne wymogi odnoszące się do kontroli i zarządu wykonawczego ostatecznych odbiorców w innych obszarach w ramach segmentu europejskich inwestycji strategicznych oraz do kontroli pośredników w ramach tego segmentu, w świetle wszelkich mających zastosowanie względów porządku publicznego lub bezpieczeństwa; ea) segment wsparcia wypłacalności obejmujący wspieranie wypłacalności przedsiębiorstw, które – w kategoriach pomocy państwa – nie znajdowały się w trudnej sytuacji już na koniec 2019 r., ale od tego czasu stoją w obliczu znacznego ryzyka pod względem wypłacalności wynikającego z kryzysu wywołanego przez pandemię COVID-19, lub przedsiębiorstw utworzonych do dnia 31 grudnia 2020 r., które nabyły aktywa lub oddziały przedsiębiorstwa znajdującego się już w trudnej sytuacji w kategoriach pomocy państwa na koniec 2019 r. lub zarządzają takimi aktywami lub oddziałami, pod warunkiem że nastąpiła zmiana w zarządzaniu w stosunku do przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji w kategoriach pomocy państwa. Segment wsparcia wypłacalności jest otwarty dla wszystkich państw członkowskich oraz dla obszarów, o których mowa w załączniku II. Większość finansowania z Programu InvestEU w ramach segmentu wsparcia wypłacalności wykorzystuje się do wspierania: a) kwalifikujących się przedsiębiorstw w państwach członkowskich i sektorach najbardziej dotkniętych kryzysem wywołanym COVID-19 pod względem gospodarczym; b) kwalifikujących się przedsiębiorstw w państwach członkowskich, w których możliwość wsparcia wypłacalności przez państwo jest bardziej ograniczona. Komisja ustanawia w drodze aktów delegowanych zgodnie z art. 33 zarówno wskaźniki, które Rada Kierownicza ma stosować do określenia państw członkowskich i sektorów najbardziej dotkniętych skutkami pandemii COVID-19 pod względem gospodarczym oraz państw członkowskich, w których możliwość wsparcia wypłacalności przez państwo jest bardziej ograniczona, jak i metodykę stosowania tych wskaźników. Przedsiębiorstwa otrzymujące wsparcie w ramach segmentu wsparcia wypłacalności przestrzegają w możliwie największym stopniu minimalnych solidnych zabezpieczeń społecznych i środowiskowych zgodnie z wytycznymi Rady Kierowniczej. Takie wytyczne zawierają odpowiednie postanowienia dotyczące unikania nadmiernych obciążeń administracyjnych oraz uwzględniają wielkość przedsiębiorstw i łagodniejsze wymogi dla MŚP. Takie przedsiębiorstwa zachęca się do wdrażania planów transformacji ekologicznej, przyspieszenia transformacji cyfrowej i ochrony zatrudnienia. Przedsiębiorstwom udostępnia się pomoc techniczną, aby wesprzeć je w tego rodzaju transformacjach. Partnerzy wykonawczy i pośrednicy finansowi, z których usług korzysta się w ramach segmentu wsparcia wypłacalności, muszą mieć siedzibę w państwie członkowskim i prowadzić działalność w Unii. Rada Kierownicza ustala wszelkie niezbędne wymogi dotyczące kontroli nad tymi pośrednikami w świetle wszystkich istotnych względów bezpieczeństwa lub porządku publicznego. 1a. System sprawiedliwej transformacji, tj. drugi filar mechanizmu sprawiedliwej transformacji, ustanawia się horyzontalnie we wszystkich segmentach polityki. System ten obejmuje inwestycje ukierunkowane na wyzwania społeczne, gospodarcze i środowiskowe wynikające z procesu transformacji w kierunku osiągnięcia unijnego celu klimatycznego na 2030 r. oraz celu neutralności klimatycznej do 2050 r. 2. W przypadku gdy operacja z zakresu finansowania lub inwestycji zaproponowana Komitetowi Inwestycyjnemu, o którym mowa w art. 23, wchodzi w zakres więcej niż jednego segmentu polityki, przydziela się ją do segmentu, w którego zakres wchodzi główny cel tej operacji lub główny cel większości z jej podprojektów, chyba że w wytycznych inwestycyjnych określono inaczej. 3. Operacje z zakresu finansowania i inwestycji poddaje się analizie, by sprawdzić, czy mają wpływ na środowisko i klimat lub wywołują skutki społeczne. Jeśli operacje te mają taki wpływ, podlegają kontroli zrównoważonego charakteru pod względem klimatycznym, środowiskowym i społecznym z myślą o zminimalizowaniu negatywnych skutków i zmaksymalizowaniu korzyści w wymiarze klimatycznym, środowiskowym i społecznym. W tym celu promotorzy wnioskujący o finansowanie przekazują odpowiednie informacje w oparciu o wytyczne, o których mowa w ust. 4. Projekty poniżej pewnej wielkości określonej w wytycznych są wyłączone z tej kontroli. Projekty, które są niezgodne z celami klimatycznymi, nie kwalifikują się do wsparcia na mocy niniejszego rozporządzenia. Jeżeli partner wykonawczy stwierdzi, że nie istnieje konieczność przeprowadzenia kontroli zrównoważonego charakteru, przedstawia uzasadnienie Komitetowi Inwestycyjnemu. 4. Komisja opracowuje wytyczne dotyczące zrównoważonego rozwoju, które – zgodnie z unijnymi celami i normami środowiskowymi – umożliwiają: a) w odniesieniu do przystosowania się do zmiany klimatu – zapewnianie odporności na potencjalne negatywne skutki zmiany klimatu poprzez ocenę ryzyka i wrażliwości na zmiany klimatu, w tym poprzez odpowiednie działania przystosowawcze, a w odniesieniu do łagodzenia zmiany klimatu – uwzględnianie w analizie kosztów i korzyści kosztów emisji gazów cieplarnianych i pozytywnych skutków działań w zakresie łagodzenia zmiany klimatu; b) uwzględnienie całościowych skutków projektu pod względem głównych składników kapitału naturalnego w odniesieniu do powietrza, wody, gleby i różnorodności biologicznej; c) oszacowanie wpływu społecznego projektu, w tym wpływu na równouprawnienie płci, włączenie społeczne niektórych obszarów lub populacji oraz rozwój gospodarczy obszarów i sektorów dotkniętych wyzwaniami strukturalnymi, takimi jak konieczność dekarbonizacji gospodarki; d) identyfikację projektów, które są niezgodne z realizacją celów klimatycznych; e) zapewnianie partnerom wykonawczym wytycznych na potrzeby analizy przewidzianej w ust. 3. 5. Partnerzy wykonawczy przekazują informacje konieczne do umożliwienia monitorowania przebiegu inwestycji, która przyczynia się do realizacji celów Unii w dziedzinie klimatu i środowiska, na podstawie wytycznych, które przedstawi Komisja. 6. Partnerzy wykonawczy zapewniają, aby docelowo co najmniej 60 % inwestycji w ramach segmentu polityki dotyczącego zrównoważonej infrastruktury przyczyniało się do realizacji unijnych celów dotyczących klimatu i środowiska. Komisja wraz z partnerami wykonawczymi dąży do zapewnienia, aby część gwarancji UE wykorzystywanej na segment polityki dotyczący zrównoważonej infrastruktury rozdzielano z zachowaniem równowagi między poszczególnymi obszarami, o których mowa w ust. 1 lit. a). 7. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 33 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia poprzez określenie wytycznych inwestycyjnych dla każdego z segmentów polityki. W wytycznych inwestycyjnych określa się również zasady wdrażania systemu sprawiedliwej transformacji, o którym mowa w ust. 1a. Wytyczne inwestycyjne przygotowuje się w ścisłym dialogu z grupą EBI i innymi potencjalnymi partnerami wykonawczymi. 8. W odniesieniu do operacji z zakresu finansowania i inwestycji w ramach segmentu europejskich inwestycji strategicznych w sektorze obrony, bezpieczeństwa i cyberbezpieczeństwa oraz w sektorze kosmicznym w wytycznych inwestycyjnych można określić ograniczenia w odniesieniu do transferu praw własności intelektualnej dotyczących technologii o znaczeniu krytycznym i technologii mających kluczowe znaczenie dla ochrony bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich, a także w odniesieniu do udzielania licencji na korzystanie z tych praw. 9. Komisja udostępnia partnerom wykonawczym, Komitetowi Inwestycyjnemu i partnerom doradczym informacje na temat stosowania i interpretacji wytycznych inwestycyjnych. Artykuł 8 Moduły 1. Segmenty polityki, o których mowa w art. 7 ust. 1, składają się z modułu unijnego i modułu państw członkowskich. Moduły te służą korygowaniu niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji w następujący sposób: a) moduł unijny służy korygowaniu dowolnej z poniższych sytuacji: (i) niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji w związku z priorytetami polityki Unii; (ii) niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji, mających zasięg ogólnounijny lub dotyczących poszczególnych państw członkowskich; lub (iii) niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji, w szczególności nowych lub złożonych niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji, które wymagają opracowania innowacyjnych rozwiązań finansowych i struktur rynkowych; b) moduł państw członkowskich służy korygowaniu szczególnych niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji w jednym lub kilku regionach lub państwach członkowskich w celu realizacji celów politycznych, jakie przyświecają funduszom objętym zarządzaniem dzielonym, z których wnoszony jest wkład, lub dodatkowej kwocie przekazanej przez państwo członkowskie zgodnie z art. 4 ust. 1 akapit trzeci, w szczególności w celu wzmocnienia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej Unii poprzez skorygowanie nierówności między jej regionami. 2. W stosownych przypadkach moduły, o których mowa w ust. 1, stosuje się w sposób komplementarny w celu wsparcia danej operacji z zakresu finansowania lub inwestycji, w tym przez połączenie wsparcia z obu modułów. Artykuł 9 Przepisy szczegółowe mające zastosowanie do modułu państw członkowskich 1. Kwoty przydzielone dobrowolnie przez państwo członkowskie na podstawie art. [10 ust. 1] rozporządzenia [[RWP] numer], art. [75 ust. 1] rozporządzenia [[w sprawie planu strategicznego WPR] numer] lub w związku z wdrażaniem odpowiednich środków określonych w planach odbudowy i zwiększania odporności ustanowionych w rozporządzeniu [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności] wykorzystuje się do zasilenia rezerw na część gwarancji UE w ramach modułu państw członkowskich obejmującą operacje z zakresu finansowania i inwestycji w danym państwie członkowskim lub jako możliwy wkład z funduszy objętych zarządzaniem dzielonym lub z dodatkowych wkładów związanych z wdrażaniem odpowiednich środków określonych w planach odbudowy i zwiększania odporności ustanowionych w rozporządzeniu [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności] na rzecz Centrum Doradztwa InvestEU. Kwoty te wykorzystuje się w taki sposób, by przyczyniały się do osiągnięcia celów polityki określonych w umowie partnerstwa, o której mowa w art. 7 rozporządzenia [[RWP] numer], w programach lub w planie strategicznym WPR lub w planie odbudowy i zwiększania odporności zainteresowanego państwa członkowskiego, które to programy i plany wnoszą wkład do Programu InvestEU. Dodatkowa kwota przekazana przez państwo członkowskie na podstawie art. 4 ust. 1 akapit trzeci jest wykorzystywana na zasilenie rezerw na część gwarancji UE w ramach modułu państw członkowskich. 2. Ustanowienie tej części gwarancji UE w ramach modułu państw członkowskich uzależnione jest od zawarcia umowy o przyznanie wkładu między danym państwem członkowskim a Komisją. Akapit czwarty niniejszego ustępu i ust. 5 niniejszego artykułu nie mają zastosowania do dodatkowej kwoty przekazanej przez państwo członkowskie na podstawie art. 4 ust. 1 akapit trzeci. Przepisy niniejszego artykułu dotyczące kwot przydzielonych na podstawie art. 10 ust. 1 rozporządzenia [RWP numer], art. 75 ust. 1 rozporządzenia [w sprawie planu strategicznego WPR] lub w związku z wdrażaniem odpowiednich środków określonych w planach odbudowy i zwiększania odporności opracowanych zgodnie z rozporządzeniem [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności] nie mają zastosowania do umowy o przyznanie wkładu dotyczącej dodatkowej kwoty przekazanej przez państwo członkowskie, o której mowa w art. 4 ust. 1 akapit trzeci. Dane państwo członkowskie i Komisja zawierają umowę o przyznanie wkładu lub umowę o zmianie tej umowy w terminie czterech miesięcy od decyzji Komisji w sprawie przyjęcia umowy partnerstwa zgodnie z art. 9 ust. 4 rozporządzenia [RWP] lub planu strategicznego WPR na podstawie rozporządzenia [WPR], planu odbudowy i zwiększania odporności ustanowionego w rozporządzeniu [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności] lub równocześnie z decyzją Komisji zmieniającą dany program zgodnie z art. 10 rozporządzenia [RWP] lub plan strategiczny WPR zgodnie z art. 107 rozporządzenia [WPR], lub plan odbudowy i zwiększania odporności zgodnie z art. 18 rozporządzenia [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności]. Co najmniej dwa państwa członkowskie mogą zawrzeć z Komisją wspólną umowę o przyznanie wkładu. W drodze odstępstwa od art. 211 ust. 1 rozporządzenia finansowego wskaźnik zasilenia rezerw na gwarancję UE w ramach modułu państw członkowskich ustala się na poziomie 40 % i może on zostać skorygowany w dół lub w górę w każdej umowie o przyznanie wkładu w celu uwzględnienia ryzyka związanego z produktami finansowymi, które zamierza się wykorzystywać. 3. Umowa o przyznanie wkładu obejmuje co najmniej następujące elementy: a) ogólną kwotę części gwarancji UE w ramach modułu państw członkowskich odnoszącą się do danego państwa członkowskiego, wskaźnik zasilenia rezerw w odniesieniu do tej gwarancji, kwotę wkładu z funduszy objętych zarządzaniem dzielonym lub wkłady z planów odbudowy i zwiększania odporności zgodnie z rozporządzeniem [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności], etap tworzenia rezerwy zgodnie z rocznym planem finansowym oraz kwotę wynikających z tego zobowiązań warunkowych, które mają zostać pokryte gwarancją wzajemną udzieloną przez dane państwo członkowskie; b) strategię państwa członkowskiego obejmującą produkty finansowe i ich minimalną dźwignię finansową, zasięg geograficzny, w tym w razie potrzeby zasięg regionalny, typy projektów, okres inwestycji i, w stosownych przypadkach, kategorie ostatecznych odbiorców i kwalifikujących się pośredników; c) potencjalnego partnera wykonawczego lub potencjalnych partnerów wykonawczych zaproponowanych zgodnie z art. 14 ust. 1 akapit czwarty oraz obowiązek Komisji dotyczący poinformowania zainteresowanego państwa członkowskiego o wybranym partnerze wykonawczym lub wybranych partnerach wykonawczych; d) jakikolwiek wkład na rzecz Centrum Doradztwa InvestEU z funduszy objętych zarządzaniem dzielonym lub wkłady z planów odbudowy i zwiększania odporności ustanowionych w rozporządzeniu [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności]; e) obowiązki w zakresie sprawozdawczości rocznej względem danego państwa członkowskiego, w tym sprawozdawczości na temat odpowiednich wskaźników dotyczących celów polityki objętych umową partnerstwa, programem lub planem strategicznym WPR, lub planem odbudowy i zwiększania odporności i określonych w umowie o przyznanie wkładu; f) przepisy odnoszące się do wynagrodzenia z tytułu części gwarancji UE w ramach modułu państw członkowskich; g) jakiekolwiek łączenie z zasobami pochodzącymi z modułu unijnego, zgodnie z art. 8 ust. 2, w tym w ramach struktury warstwowej w celu osiągnięcia lepszej ochrony przed ryzykiem. 4. Umowy o przyznanie wkładu są realizowane przez Komisję w drodze umów w sprawie gwarancji zawieranych z partnerami wykonawczymi zgodnie z art. 16 i umów o doradztwo zawieranych z partnerami doradczymi zgodnie z art. 24 ust. 1 akapit drugi. Jeżeli umowa w sprawie gwarancji nie zostanie zawarta w terminie dziewięciu miesięcy od zawarcia umowy o przyznanie wkładu, umowa o przyznanie wkładu ulega rozwiązaniu lub przedłużeniu za obopólną zgodą. Jeżeli w terminie dziewięciu miesięcy od zawarcia umowy o przyznanie wkładu kwota umowy o przyznanie wkładu nie została w pełni pokryta zobowiązaniem na mocy co najmniej jednej umowy w sprawie gwarancji, kwota ta jest odpowiednio zmieniana. Niewykorzystana kwota rezerw, którą można przypisać do kwot przydzielonych przez państwa członkowskie na podstawie art. [10 ust. 1 rozporządzenia [RWP]], art. [75 ust. 1] rozporządzenia [[WPR]] lub w związku z wdrażaniem odpowiednich środków określonych w planach odbudowy i zwiększania odporności opracowanych na mocy rozporządzenia [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności], jest ponownie wykorzystywana zgodnie z [art. 10 ust. 5] rozporządzenia [[RWP] numer], art. [75 ust. 5] rozporządzenia [[plan strategiczny WPR] numer] oraz art. [X] rozporządzenia [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności]. Niewykorzystana kwota rezerw, którą można przypisać do kwot przydzielonych przez państwo członkowskie na podstawie art. 4 ust. 1 akapit trzeci niniejszego rozporządzenia, jest zwracana państwu członkowskiemu. Jeżeli umowa w sprawie gwarancji nie została należycie wykonana w terminie określonym w art. [10 ust. 6] rozporządzenia [[RWP] numer], w art. [75 ust. 6] rozporządzenia [[plan strategiczny WPR] numer] lub w art. [X] rozporządzenia [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności], umowa o przyznanie wkładu jest zmieniana. Niewykorzystana kwota rezerw, którą można przypisać do kwot przydzielonych przez państwa członkowskie na podstawie art. [10 ust. 1 rozporządzenia [RWP]], art. [75 ust. 1] rozporządzenia [[WPR]] lub art. [X] rozporządzenia [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności], jest ponownie wykorzystywana zgodnie z [art. 10 ust. 6] rozporządzenia [[RWP] numer], art. [75 ust. 6] rozporządzenia [[plan strategiczny WPR] numer] oraz art. [X] rozporządzenia [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności]. Niewykorzystana kwota rezerw, którą można przypisać do kwot przydzielonych przez państwo członkowskie na podstawie art. 4 ust. 1 akapit trzeci niniejszego rozporządzenia, jest zwracana państwu członkowskiemu. 5. Na potrzeby tworzenia rezerw na część gwarancji UE w ramach modułu państw członkowskich ustanowionego umową o przyznanie wkładu stosuje się następujące zasady: a) po etapie tworzenia rezerwy, o którym mowa w ust. 3 lit. a) niniejszego artykułu, wszelkie roczne nadwyżki rezerw obliczone przez porównanie kwoty rezerw, jaka jest wymagana na podstawie wskaźnika zasilenia rezerw określonego w umowie o przyznanie wkładu, z faktyczną kwotą rezerw są ponownie wykorzystywane zgodnie z [art. 10 ust. 7] [RWP], art. [75 ust. 7] [[plan strategiczny WPR] numer] oraz art. [X] rozporządzenia [Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności]; b) w drodze odstępstwa od art. 213 ust. 4 rozporządzenia finansowego po etapie tworzenia rezerwy, o którym mowa w ust. 3 lit. a) niniejszego artykułu, w okresie dostępności tej części gwarancji UE w ramach modułu państw członkowskich tworzenie rezerw nie prowadzi do ich corocznego uzupełniania; c) Komisja niezwłocznie informuje państwo członkowskie, w przypadku gdy poziom rezerw na tę część gwarancji UE spadnie poniżej 20 % początkowej wysokości rezerw w wyniku uruchomienia tej części gwarancji UE w ramach modułu państw członkowskich; d) jeżeli poziom rezerw na tę część gwarancji UE w ramach modułu państw członkowskich spadnie do 10 % początkowej wysokości rezerw, dane państwo członkowskie – na wniosek Komisji – zasila wspólny fundusz rezerw, o którym mowa w art. 212 rozporządzenia finansowego, kwotą w wysokości do 5 % początkowej wysokości rezerw. ROZDZIAŁ III PARTNERSTWO MIĘDZY KOMISJĄ A GRUPĄ EBI Artykuł 10 Zakres partnerstwa 1. Komisja i grupa EBI tworzą partnerstwo na mocy niniejszego rozporządzenia w celu wspierania realizacji Programu InvestEU i promowania spójności, inkluzywności, dodatkowości i efektywnego wdrażania. Zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i dalszymi szczegółowymi zapisami w umowach, o których mowa w ust. 3, grupa EBI: a) wykonuje część gwarancji UE określoną w art. 12 ust. 4; b) wspiera wdrażanie modułu unijnego Funduszu InvestEU oraz, w stosownych przypadkach, modułu państw członkowskich, w szczególności przez: (i) udział wraz z potencjalnymi partnerami wykonawczymi w opracowywaniu wytycznych inwestycyjnych zgodnie z art. 7 ust. 7, udział w opracowaniu tabeli wskaźników zgodnie z art. 21 oraz udział w opracowywaniu innych dokumentów określających wytyczne operacyjne Funduszu InvestEU, (ii) określanie, wraz z Komisją i potencjalnymi partnerami wykonawczymi, metodyki dotyczącej ryzyka i systemu mapowania ryzyka w odniesieniu do operacji z zakresu finansowania i inwestycji realizowanych przez partnerów wykonawczych w celu umożliwienia oceny takich operacji w oparciu o wspólną skalę ratingową; (iii) na wniosek Komisji i w porozumieniu z potencjalnym zainteresowanym partnerem wykonawczym, dokonanie oceny systemów tego potencjalnego partnera wykonawczego i zapewnienie ukierunkowanego doradztwa technicznego w zakresie tych systemów, w przypadku i w zakresie wymaganym na podstawie wniosków z audytu w ramach oceny spełnienia wymogów dotyczących filarów w perspektywie wdrażania produktów finansowych przewidzianych przez tego potencjalnego partnera wykonawczego; (iv) przedstawienie niewiążącej opinii na temat aspektów związanych z bankowością, w szczególności na temat ryzyka finansowego i warunków finansowych związanych z częścią gwarancji UE, która ma zostać przydzielona partnerowi wykonawczemu, innemu niż Grupa EBI, jak określono w umowie w sprawie gwarancji, która ma zostać zawarta z tym partnerem wykonawczym. (v) prowadzenie symulacji i sporządzanie prognoz ryzyka finansowego i wynagrodzeń w portfelu zbiorczym w oparciu o założenia uzgodnione z Komisją, (vi) pomiar ryzyka finansowego portfela zbiorczego oraz przedstawianie sprawozdań finansowych dotyczących portfela zbiorczego; oraz (vii) świadczenie na rzecz Komisji usług w zakresie restrukturyzacji i odzyskiwania należności określonych w umowie, o której mowa w ust. 3 lit. b), na wniosek Komisji i w porozumieniu z partnerem wykonawczym, zgodnie z art. 16 ust. 2 lit. g), jeżeli dany partner wykonawczy nie jest już odpowiedzialny za prowadzenie działań w zakresie restrukturyzacji i odzyskiwania należności na mocy odpowiedniej umowy w sprawie gwarancji; c) może zapewnić wsparcie w budowaniu zdolności, o których mowa w art. 24 ust. 2 lit. h), NPBI oraz inne usługi w związku z wdrażaniem produktów finansowych wspieranych przez gwarancję UE, jeżeli zwróci się o to zainteresowany NPBI; d) w odniesieniu do Centrum Doradztwa InvestEU grupa EBI: (i) otrzymuje kwotę do 525 000 000 mln EUR z puli środków finansowych, o której mowa w art. 4 ust. 3, na inicjatywy doradcze, o których mowa w art. 24, i zadania operacyjne, o których mowa w niniejszej lit. d) ppkt (ii); (ii) doradza Komisji i wykonuje zadania operacyjne określone w umowie, o której mowa ust. 3 lit. c), przez: – wspieranie Komisji w opracowywaniu projektu, ustanowieniu i funkcjonowaniu Centrum Doradztwa InvestEU; – ocenianie wniosków o usługi doradcze, które nie zostały uznane przez Komisję za wchodzące w zakres istniejących inicjatyw doradczych, w celu wsparcia decyzji Komisji w sprawie przydziału środków w odniesieniu do wniosków o usługi doradcze otrzymane przez centralny punkt kontaktowy określony w art. 24 ust. 2 lit. a); – wspieranie NPBI przez zapewnienie wsparcia w budowaniu zdolności, o których mowa w art. 24 ust. 2 lit. h), na ich wniosek, w związku z rozwojem ich zdolności doradczych w celu umożliwienia im udziału w inicjatywach doradczych; – na wniosek Komisji i potencjalnego partnera doradczego i z zastrzeżeniem zgody grupy EBI, zawieranie z partnerami doradczymi w imieniu Komisji umów o realizację inicjatyw doradczych. Grupa EBI zapewnia, aby jej zadania, o których mowa w akapicie pierwszym lit. d) ppkt (ii), były prowadzone całkowicie niezależnie od jej roli jako partnera doradczego. W stosownych przypadkach Komisja nawiązuje współpracę z partnerem wykonawczym w oparciu o ustalenia zawarte w opinii grupy EBI, o której mowa w niniejszym ustępie akapit pierwszy lit. b) ppkt (iv). O podjętej decyzji Komisja informuje grupę EBI. 2. Informacje dotyczące bankowości przekazane grupie EBI przez Komisję na podstawie ust. 1 lit. b) ppkt (ii), (iv), (v) i (vi) ograniczają się do informacji ściśle niezbędnych do wykonywania przez grupę EBI jej obowiązków wynikających z tych podpunktów. Komisja określa w ścisłym dialogu z grupą EBI i potencjalnymi partnerami wykonawczymi charakter i zakres tych informacji dotyczących bankowości, z uwzględnieniem wymogów należytego zarządzania finansami w odniesieniu do gwarancji UE, uzasadnionych interesów partnera wykonawczego w odniesieniu do szczególnie chronionych informacji handlowych oraz potrzeb grupy EBI w wykonywaniu jej obowiązków wynikających z tych podpunktów. 3. Warunki partnerstwa określa się w umowach, w tym: a) w sprawie przyznania i wykonania części gwarancji UE określonej w art. 12 ust. 4; (i) w umowie w sprawie gwarancji między Komisją a grupą EBI; lub (ii) w oddzielnych umowach w sprawie gwarancji między Komisją a EBI i jego podmiotami zależnymi lub innymi podmiotami ustanowionymi zgodnie z art. 28 ust. 1 statutu EBI, w zależności od przypadku; b) w umowie między Komisją a grupą EBI w odniesieniu do ust. 1 lit. b) i c); c) w umowie między Komisją a grupą EBI w odniesieniu do Centrum Doradztwa InvestEU; d) w umowach o świadczenie usług między grupą EBI a NPBI dotyczących budowania zdolności oraz innych usług świadczonych na podstawie ust. 1 lit. c). 4. Nie naruszając przepisów art. 17 ust. 3 i art. 24 ust. 4 niniejszego rozporządzenia, koszty poniesione przez grupę EBI z tytułu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1 lit. b) i c) niniejszego artykułu, muszą być zgodne z warunkami umowy, o której mowa w ust. 3 lit. b) niniejszego artykułu, i mogą zostać pokryte ze zwrotów lub dochodów, które można przypisać gwarancji UE, lub z rezerw, zgodnie z art. 211 ust. 4 i 5 rozporządzenia finansowego, lub mogą zostać pokryte z puli środków finansowych, o której mowa w art. 4 ust. 3 niniejszego rozporządzenia, po przedstawieniu uzasadnienia tych kosztów przez grupę EBI i w ramach ogólnego limitu wynoszącego 10 000 000 EUR. 5. Koszty poniesione przez grupę EBI z tytułu realizacji zadań operacyjnych, o których mowa w ust. 1 lit. d) ppkt (ii), są w pełni pokrywane i wypłacane z kwoty, o której mowa w ust. 1 lit. d) ppkt (i), po przedstawieniu uzasadnienia tych kosztów przez grupę EBI i w ramach ogólnego limitu wynoszącego 15 000 000 EUR. Artykuł 11 Konflikty interesów 1. W ramach partnerstwa, o którym mowa w art. 10, grupa EBI podejmuje wszelkie niezbędne kroki i środki ostrożności w celu uniknięcia konfliktów interesów z innymi partnerami wykonawczymi, w tym ustanawia specjalny i niezależny zespołu do zadań, o których mowa w art. 10 ust. 1 lit. b) ppkt (iii)–(vi). Zespół ten podlega ścisłym zasadom poufności, które mają zastosowanie do członków zespołu nawet wówczas, gdy już opuszczą oni zespół. 2. Grupa EBI i inni partnerzy wykonawczy niezwłocznie informują Komisję o wszelkich sytuacjach stanowiących taki konflikt interesów lub mogących do takiego konfliktu interesów prowadzić. W przypadku wątpliwości Komisja określa, czy istnieje konflikt interesów, i informuje o swojej konkluzji grupę EBI. W przypadku konfliktu interesów grupa EBI podejmuje odpowiednie kroki. O podjętych krokach i ich wynikach informuje się Radę Kierowniczą. 3. Grupa EBI podejmuje niezbędne środki ostrożności, aby uniknąć sytuacji, w których mógłby powstać konflikt interesów przy realizacji Centrum Doradztwa InvestEU, w szczególności w odniesieniu do jej zadań operacyjnych w ramach pełnionej przez nią roli polegającej na wspieraniu Komisji, o czym mowa w art. 10 ust. 1 lit. d) ppkt (ii). W przypadku konfliktu interesów grupa EBI podejmuje odpowiednie kroki. ROZDZIAŁ IV Gwarancja UE Artykuł 12 Gwarancja UE 1. Gwarancji UE udziela się nieodwołalnie, bezwarunkowo i na żądanie partnerom wykonawczym zgodnie z art. 219 ust. 1 rozporządzenia finansowego i jest ona wykonywana w ramach zarządzania pośredniego zgodnie z tytułem X wspomnianego rozporządzenia. 2. Wynagrodzenie z tytułu gwarancji UE jest powiązane z cechami i profilem ryzyka produktów finansowych, z uwzględnieniem charakteru bazowych operacji z zakresu finansowania i inwestycji oraz realizacji celów polityki, jakie mają osiągnąć dane produkty finansowe. W przypadkach należycie uzasadnionych charakterem celów polityki, jakie ma osiągnąć dany produkt finansowy, oraz koniecznością zapewnienia, by produkty finansowe były przystępne cenowa dla docelowych ostatecznych odbiorców, możliwe jest zmniejszenie kosztów lub poprawa warunków finansowania dla odbiorcy końcowego przez dostosowanie wynagrodzenia z tytułu gwarancji UE lub, w razie potrzeby, pokrycie nieuregulowanych kosztów administracyjnych poniesionych przez partnera wykonawczego z budżetu UE, w szczególności: a) w przypadku gdy skrajne warunki na rynkach finansowych uniemożliwiałyby realizację operacji z zakresu finansowania lub inwestycji po cenie rynkowej; lub b) w przypadku gdy jest to niezbędne, aby przyspieszyć operacje z zakresu finansowania i inwestycji w sektorach lub obszarach doświadczających poważnych niedoskonałości rynku lub nieoptymalnej sytuacji inwestycyjnej lub aby ułatwić tworzenie platform inwestycyjnych, ba) w odniesieniu do segmentu wsparcia wypłacalności, w państwach członkowskich i sektorach najbardziej dotkniętych gospodarczo oraz w państwach członkowskich, w których możliwość wsparcia wypłacalności przez państwo jest bardziej ograniczona, w zakresie, w jakim takie zmniejszenie wynagrodzenia z tytułu gwarancji UE lub pokrycie nieuregulowanych kosztów administracyjnych poniesionych przez partnera wykonawczego nie ma znaczącego wpływu na stan rezerw na potrzeby gwarancji UE. Korzyść wynikająca ze zmniejszenia wynagrodzenia z tytułu gwarancji UE musi w całości przysługiwać ostatecznym odbiorcom. 3. Warunek określony w art. 219 ust. 4 rozporządzenia finansowego stosuje się do każdego partnera wykonawczego na zasadzie portfela. 4. 75 % gwarancji UE w ramach modułu unijnego, o której mowa w art. 4 ust. 1 akapit pierwszy, co stanowi kwotę w wysokości 68 829 990 000 EUR, udziela się grupie EBI. Grupa EBI zapewnia łączny wkład finansowy w wysokości 11 494 608 330 EUR. Wkład ten jest wnoszony w sposób i w formie, które ułatwiają wykonywanie Funduszu InvestEU oraz osiąganie celów określonych w art. 14 ust. 2. 5. Pozostałe 25 % gwarancji UE na potrzeby modułu unijnego udziela się innym partnerom wykonawczym, którzy mają również zapewnić wkład finansowy określany w umowach w sprawie gwarancji. 6. Dokłada się wszelkich starań w celu zapewnienia, by na zakończenie okresu inwestycyjnego wsparciem objęto szeroki wachlarz sektorów i regionów oraz aby uniknąć nadmiernej koncentracji sektorowej lub geograficznej. Starania te obejmują zachęty dla mniejszych lub mniej zaawansowanych NPBI, które mają przewagę komparatywną ze względu na ich obecność na rynku lokalnym, wiedzę i kompetencje inwestycyjne. Komisja opracowuje spójne podejście w celu wspierania tych starań. 7. Wsparcia z gwarancji UE, o którym mowa w art. 4 ust. 2 akapit pierwszy i drugi, można udzielić na operacje z zakresu finansowania i inwestycji, które mają być realizowane przez partnera wykonawczego, pod warunkiem że Komisja zawarła z nim umowę w sprawie gwarancji do dnia 31 grudnia 2023 r., spełniając tym samym warunki określone w art. 4 ust. 6 rozporządzenia [EURI]. W innych przypadkach wsparcia w postaci gwarancji UE można udzielić w odniesieniu do operacji z zakresu finansowania i inwestycji objętych niniejszym rozporządzeniem na okres inwestycyjny kończący się w dniu 31 grudnia 2027 r. Umowy między partnerem wykonawczym a ostatecznym odbiorcą lub pośrednikiem finansowym lub innym podmiotem, o których mowa w art. 15 ust. 1 lit. a), ▌podpisuje się do dnia 31 grudnia 2028 r. Artykuł 13 Kwalifikowalne operacje z zakresu finansowania i inwestycji 1. Fundusz InvestEU wspiera tylko te operacje z zakresu finansowania i inwestycji, które: a) spełniają warunki określone w art. 209 ust. 2 lit. a)–e) rozporządzenia finansowego, w szczególności te dotyczące niedoskonałości rynku, nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji i dodatkowości, jak określono w art. 209 ust. 2 lit. a) i b) rozporządzenia finansowego i w załączniku V do niniejszego rozporządzenia, oraz, w stosownych przypadkach, maksymalizując inwestycje prywatne zgodnie z art. 209 ust. 2 lit. d) rozporządzenia finansowego; b) przyczyniają się do realizacji celów polityki Unii i są objęte zakresem dziedzin kwalifikujących się do objęcia operacjami z zakresu finansowania i inwestycji w ramach odpowiedniego segmentu polityki zgodnie z załącznikiem II do niniejszego rozporządzenia; c) nie przewidują wsparcia finansowego na rzecz działań wyłączonych, które określono w pkt B załącznika V do niniejszego rozporządzenia; oraz d) są zgodne z wytycznymi inwestycyjnymi. 2. Oprócz projektów zlokalizowanych w Unii lub w kraju lub terytorium zamorskim powiązanym z państwem członkowskim, jak określono w załączniku II do TFUE, Fundusz InvestEU może wspierać – za pośrednictwem operacji z zakresu finansowania i inwestycji w ramach segmentów innych niż segment europejskich inwestycji strategicznych lub segment wsparcia wypłacalności – następujące projekty i operacje: a) projekty, w których uczestniczą podmioty znajdujące się lub mające siedzibę w co najmniej jednym państwie członkowskim, które to projekty obejmują co najmniej jedno państwo trzecie, w tym państwa przystępujące, państwa kandydujące i potencjalne państwa kandydujące, państwa objęte zakresem europejskiej polityki sąsiedztwa, państwa należące do EOG lub EFTA, kraj lub terytorium zamorskie określone w załączniku II do TFUE bądź stowarzyszone państwo trzecie, niezależnie od tego, czy w tych państwach trzecich lub krajach lub terytoriach zamorskich znajduje się partner; b) operacje z zakresu finansowania i inwestycji w państwach trzecich określonych w art. 5, które to operacje wniosły wkład w dany produkt finansowy. 3. Fundusz InvestEU może wspierać operacje z zakresu finansowania i inwestycji, w ramach których finansowanie otrzymują ostateczni odbiorcy będący podmiotami prawnymi mającymi siedzibę w dowolnym z następujących państw lub terytoriów: a) państwie członkowskim bądź kraju lub terytorium zamorskim powiązanym z państwem członkowskim, jak określono w załączniku II do TFUE; b) państwie trzecim stowarzyszonym z programem InvestEU zgodnie z art. 5; c) państwie trzecim, o którym mowa w ust. 2 lit. a), w stosownych przypadkach; d) innych państwach trzecich, jeżeli jest to konieczne do celów finansowania projektu w państwie lub na terytorium, o których mowa w lit. a), b) lub c). Niezależnie od przepisów akapitu pierwszego w ramach segmentu europejskich inwestycji strategicznych za ostatecznych odbiorców i pośredników uznaje się podmioty prawne spełniające wymogi określone w formule wprowadzającej i akapicie drugim oraz zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. e) akapit trzeci. Niezależnie od przepisów akapitu pierwszego, w ramach działań w zakresie finansowania i inwestycji prowadzonych w ramach obszaru wsparcia wypłacalności mogą być wspierane wyłącznie przedsiębiorstwa mające siedzibę w państwie członkowskim i prowadzące działalność w Unii. Niezależnie od przepisów akapitu pierwszego – w ramach segmentu wsparcia wypłacalności – ostateczni odbiorcy kwoty wynoszącej co najmniej 30 mln EUR nie wypłacają dywidend, nie realizują nieobowiązkowych płatności kuponowych ani nie odkupują akcji. Wynagrodzenie jakiegokolwiek członka kierownictwa beneficjenta, który otrzymuje finansowanie w kwocie co najmniej 30 mln EUR w ramach segmentu wsparcia wypłacalności, nie przekracza ustalonej części wynagrodzenia tego członka na dzień 31 grudnia 2019 r. W przypadku osoby, która staje się członkiem kierownictwa w momencie przyznania finansowania z programu InvestEU lub po jego przyznaniu w ramach segmentu wsparcia wypłacalności, mający zastosowanie limit jest równy najniższemu ustalonemu wynagrodzeniu któregokolwiek członka kierownictwa na dzień 31 grudnia 2019 r. W żadnych okolicznościach nie wypłaca się premii uznaniowych ani innych elementów wynagrodzeń zmiennych lub porównywalnych. Artykuł 14 Wybór partnerów wykonawczych innych niż grupa EBI 1. Komisja wybiera partnerów wykonawczych innych niż grupa EBI zgodnie z art. 154 rozporządzenia finansowego. Partnerzy wykonawczy mogą tworzyć grupę. Partner wykonawczy może być członkiem jednej grupy lub większej ich liczby. W odniesieniu do modułu unijnego kwalifikujący się partnerzy powinni uprzednio wyrazić swoje zainteresowanie w stosunku do części gwarancji UE, o której mowa w art. 12 ust. 5. W odniesieniu do modułu państw członkowskich zainteresowane państwo członkowskie może zaproponować jako partnera wykonawczego co najmniej jednego partnera spośród tych partnerów, którzy wyrazili swoje zainteresowanie. Zainteresowane państwo członkowskie może również zaproponować grupę EBI jako partnera wykonawczego i może na własny koszt zlecić grupie EBI świadczenie usług wymienionych w art. 10. Jeżeli zainteresowane państwo członkowskie nie zaproponuje partnera wykonawczego, Komisja postępuje zgodnie z akapitem trzecim niniejszego ustępu i na partnerów wykonawczych wybiera kwalifikujących się partnerów, którzy są w stanie pokryć operacje z zakresu finansowania i inwestycji na odnośnych obszarach geograficznych. 2. Dokonując wyboru partnerów wykonawczych, Komisja zapewnia, aby portfel produktów finansowych w ramach funduszu InvestEU spełniał następujące cele: a) przyczyniał się w maksymalnym stopniu do osiągnięcia celów określonych w art. 3; b) maksymalizował wpływ gwarancji UE dzięki zasobom własnym, do których wniesienia zobowiązał się partner wykonawczy; c) w stosownych przypadkach – maksymalizował inwestycje prywatne; d) wspierał innowacyjne rozwiązania w zakresie ograniczania ryzyka i finansowania służące usuwaniu niedoskonałości rynku i poprawie nieoptymalnej sytuacji w zakresie inwestycji; e) służył osiąganiu dywersyfikacji geograficznej przez stopniowe rozdysponowanie gwarancji UE i umożliwiał finansowanie mniejszych projektów; f) zapewniał odpowiednią dywersyfikację ryzyka. 3. Dokonując wyboru partnerów wykonawczych, Komisja bierze również pod uwagę: a) ewentualne koszty dla budżetu Unii i ewentualne dochody, które go zasilą; b) zdolność partnera wykonawczego do skrupulatnego sprostania wymogom art. 155 ust. 2 i 3 rozporządzenia finansowego dotyczącym unikania opodatkowania, oszustw podatkowych, uchylania się od opodatkowania, prania pieniędzy, finansowania terroryzmu i jurysdykcji niechętnych współpracy. 4. Na partnerów wykonawczych można wybierać NPBI, o ile spełniają one wymogi określone w niniejszym artykule. Artykuł 15 Kwalifikowalne rodzaje finansowania 1. Gwarancję UE można wykorzystywać w celu pokrycia ryzyka związanego z następującymi rodzajami finansowania zapewnianego przez partnerów wykonawczych: a) pożyczki, gwarancje, kontrgwarancje, instrumenty rynku kapitałowego, wszelkie inne formy finansowania lub wsparcia jakości kredytowej, w tym dług podporządkowany, inwestycje kapitałowe lub quasi-kapitałowe, zapewniane bezpośrednio lub pośrednio poprzez pośredników finansowych, fundusze, platformy inwestycyjne lub inne podmioty celowe, które to rodzaje finansowania mają być przekazywane ostatecznym odbiorcom; b) finansowanie lub gwarancje udzielane przez partnera wykonawczego na rzecz innej instytucji finansowej w celu umożliwienia jej zapewnienia finansowania, o którym mowa w lit. a). Aby finansowanie, o którym mowa w akapicie pierwszym lit. a) i b) niniejszego ustępu, mogło być objęte gwarancją UE, musi zostać udzielone, nabyte lub wyemitowane na rzecz operacji z zakresu finansowania lub inwestycji, o których mowa w art. 13 ust. 1, jeżeli finansowanie zapewniane przez partnera wykonawczego zostało udzielone w ramach umowy w sprawie finansowania podpisanej przez partnera wykonawczego lub transakcji zawartej przez niego po podpisaniu umowy w sprawie gwarancji, która to umowa lub transakcja nie wygasły ani nie zostały anulowane. 2. Operacje z zakresu finansowania i inwestycji przeprowadzane za pośrednictwem funduszy lub innych struktur pośrednich wspiera się gwarancją UE zgodnie z przepisami, które zostaną określone w wytycznych inwestycyjnych, nawet wówczas, gdy takie struktury inwestują mniejszą część inwestowanych przez siebie kwot poza Unią i w państwach trzecich, o których mowa w art. 13 ust. 2, lub w aktywa inne niż aktywa kwalifikujące się na mocy niniejszego rozporządzenia. Wytyczne inwestycyjne mogą zawierać dodatkowe ograniczenia dotyczące odsetka kwot inwestowanych poza Unią w ramach operacji z zakresu finansowania i inwestycji za pośrednictwem funduszy lub innych struktur pośrednich w kontekście segmentu europejskich inwestycji strategicznych, w tym potencjalne klauzule regulujące wyjście z takich inwestycji. 2a. W ramach segmentu wsparcia wypłacalności kwalifikujące się instrumenty – za pośrednictwem partnera wdrażającego – prowadzą do zapewnienia kapitału własnego lub quasi-kapitału własnego przedsiębiorstwom, zgodnie z przepisami art. 3 ust. 2 lit. ea). Instrumenty hybrydowe można stosować, jeżeli instrumenty takie spełniają cel obszaru wsparcia wypłacalności. Artykuł 16 Umowy w sprawie gwarancji 1. Komisja zawiera z każdym partnerem wykonawczym umowę w sprawie gwarancji, której przedmiotem jest udzielenie gwarancji UE na maksymalną kwotę określoną przez Komisję. W przypadku gdy partnerzy wykonawczy tworzą grupę, Komisja zawiera jedną umowę w sprawie gwarancji z każdym z partnerów wykonawczych należących do grupy lub z jednym partnerem wykonawczym występującym w imieniu grupy. 2. W umowie w sprawie gwarancji określa się: a) kwoty i warunki dotyczące wkładu finansowego, który ma być przekazany przez partnera wykonawczego; b) warunki finansowania, które ma zostać przekazane przez partnera wykonawczego, lub gwarancji, które mają być przez niego udzielone, na rzecz innego podmiotu prawnego uczestniczącego w wykonywaniu umowy, w każdym przypadku, gdy zachodzi taka sytuacja; c) szczegółowe przepisy dotyczące zapewniania gwarancji UE zgodnie z art. 18, w tym dotyczące zakresu portfeli zawierających konkretne rodzaje instrumentów oraz odnośnych zdarzeń powodujących ewentualne uruchomienie gwarancji UE; d) wynagrodzenia z tytułu podejmowania ryzyka, które ma być rozdzielone w sposób proporcjonalny do odnośnego udziału Unii i partnera wykonawczego w podejmowaniu ryzyka lub zgodnie z dostosowaniem w należycie uzasadnionych przypadkach na podstawie art. 12 ust. 2; e) warunki płatności; f) zobowiązanie partnera wykonawczego do akceptowania decyzji Komisji i Komitetu Inwestycyjnego dotyczących korzystania z gwarancji UE do celów proponowanej operacji z zakresu finansowania lub inwestycji, bez uszczerbku dla swobody podejmowania przez partnera wykonawczego decyzji w sprawie proponowanej operacji nieobjętej gwarancją UE; g) przepisy i procedury dotyczące odzyskiwania należności, która to czynność ma zostać powierzona partnerowi wykonawczemu; h) sprawozdawczość finansową i operacyjną oraz monitorowanie operacji z zakresu finansowania i inwestycji objętych gwarancją UE; i) kluczowe wskaźniki efektywności, w szczególności w odniesieniu do wykorzystania gwarancji UE, realizacji celów i kryteriów określonych w art. 3, 7 i 13 oraz uruchomienia kapitału prywatnego; j) w stosownych przypadkach – przepisy i procedury dotyczące działań łączonych; k) inne odpowiednie przepisy zgodnie z wymogami art. 155 ust. 2 i tytułu X rozporządzenia finansowego; l) wymóg istnienia odpowiednich mechanizmów służących reagowaniu na potencjalne obawy inwestorów prywatnych. 3. W umowie w sprawie gwarancji przewiduje się również, że wynagrodzenie należne Unii z tytułu operacji z zakresu finansowania i inwestycji objętych niniejszym rozporządzeniem przekazuje się po odliczeniu płatności należnych w związku z uruchomieniem gwarancji UE. 4. Ponadto w umowie w sprawie gwarancji przewiduje się, że wszelkie kwoty należne partnerowi wykonawczemu, które dotyczą gwarancji UE, podlegają odliczeniu od ogólnej kwoty wynagrodzenia, dochodów i spłat należnych Unii od partnera wykonawczego z tytułu operacji z zakresu finansowania i inwestycji objętych niniejszym rozporządzeniem. W przypadku gdy kwota ta nie wystarczy do pokrycia kwoty należnej partnerowi wykonawczemu zgodnie z art. 17 ust. 3, brakującą kwotę pobiera się z rezerw na gwarancję UE. 5. W przypadku gdy umowa w sprawie gwarancji zawierana jest w ramach modułu państw członkowskich, może ona przewidywać udział przedstawicieli danego państwa członkowskiego lub danych regionów w monitorowaniu wykonania umowy w sprawie gwarancji. Artykuł 17 Wymogi dotyczące wykorzystania gwarancji UE 1. Udzielenie gwarancji UE uzależnione jest od wejścia w życie umowy w sprawie gwarancji zawartej z odnośnym partnerem wykonawczym. 2. Operacje z zakresu finansowania i inwestycji są objęte gwarancją UE tylko wówczas, gdy spełniają kryteria określone w niniejszym rozporządzeniu i w odpowiednich wytycznych inwestycyjnych oraz gdy Komitet Inwestycyjny stwierdził, że operacje te spełniają wymogi dotyczące możliwości skorzystania z gwarancji UE. Partnerzy wykonawczy pozostają odpowiedzialni za zapewnienie zgodności operacji z zakresu finansowania i inwestycji z niniejszym rozporządzeniem i odpowiednimi wytycznymi inwestycyjnymi. 3. Komisja nie pokrywa żadnych kosztów administracyjnych ani opłat ponoszonych przez partnera wykonawczego w związku z realizacją operacji z zakresu finansowania i inwestycji w ramach gwarancji UE, chyba że cele polityki, jakie ma osiągnąć wdrażany produkt finansowy, i przystępność cenowa dla docelowych ostatecznych odbiorców bądź rodzaj oferowanego finansowania mają taki charakter, że partner wykonawczy jest w stanie należycie uzasadnić Komisji konieczność zastosowania wyjątku. Pokrywanie takich kosztów z budżetu UE ogranicza się do kwoty ściśle wymaganej do realizacji odnośnych operacji z zakresu finansowania i inwestycji oraz jest zapewniane wyłącznie w zakresie, w jakim kosztów tych nie pokrywają przychody uzyskane przez partnerów wykonawczych z odnośnych operacji z zakresu finansowania i inwestycji. Uzgodnienia dotyczące opłat określa się w umowie w sprawie gwarancji, przy czym muszą być one zgodne z przepisami art. 16 ust. 4 i art. 209 ust. 2 lit. g) rozporządzenia finansowego. 4. Ponadto partner wykonawczy może skorzystać z gwarancji UE w celu pokrycia stosownej części wszelkich kosztów poniesionych w celu odzyskania środków zgodnie z art. 16 ust. 4, chyba że koszty te odliczono od kwoty odzyskanych środków. Artykuł 18 Zakres i warunki gwarancji UE 1. Wynagrodzenie z tytułu podejmowania ryzyka jest rozdzielane między Unię a partnera wykonawczego w sposób proporcjonalny do ich odnośnego udziału w podejmowaniu ryzyka w odniesieniu do portfela operacji z zakresu finansowania i inwestycji lub, w stosownych przypadkach, w odniesieniu do poszczególnych operacji z zakresu finansowania i inwestycji. Wynagrodzenie z tytułu gwarancji UE można zmniejszyć w należycie uzasadnionych przypadkach, o których mowa w art. 12 ust. 2. Partner wykonawczy powinien ponosić odpowiednią część ryzyka związanego z operacjami z zakresu finansowania i inwestycji wspieranymi w ramach gwarancji UE, poza wyjątkowymi okolicznościami, gdy cele polityki, jakie ma osiągnąć wdrażany produkt finansowy, mają taki charakter, że od partnera wykonawczego nie można racjonalnie oczekiwać, że jego wkład ma obejmować udział w ponoszonym ryzyku. 2. Gwarancja UE obejmuje: a) w przypadku produktów dłużnych, o których mowa w art. 15 ust. 1 lit. a): (i) kwotę główną i wszystkie odsetki oraz kwoty należne na rzecz partnera wykonawczego, lecz przez niego nieotrzymane zgodnie z warunkami operacji z zakresu finansowania do momentu wystąpienia zdarzenia niewykonania zobowiązania; (ii) straty związane z restrukturyzacją; (iii) straty wynikające z wahania kursów walut innych niż euro na rynkach, na których możliwości długoterminowego zabezpieczenia są ograniczone; b) w przypadku inwestycji kapitałowych i quasi-kapitałowych, o których mowa w art. 15 ust. 1 lit. a) – zainwestowane kwoty i powiązane koszty finansowania oraz straty wynikające z wahań kursów walut innych niż euro; c) w przypadku finansowania lub gwarancji udzielonych przez partnera wykonawczego na rzecz innej instytucji finansowej zgodnie z art. 15 ust. 1 lit. b) – wykorzystane kwoty i związane z nimi koszty finansowania. Do celów akapitu pierwszego lit. a) ppkt (i) w odniesieniu do długu podporządkowanego za zdarzenie niewykonania zobowiązania uznaje się odroczenie, redukcję lub wymagane umorzenie. 3. W przypadku gdy Unia dokonuje płatności na rzecz partnera wykonawczego w wyniku uruchomienia gwarancji UE, Unia wstępuje w odpowiednie prawa partnera wykonawczego, które mu przysługują z tytułu jego wszelkich operacji z zakresu finansowania lub inwestycji objętych gwarancją UE, w zakresie, w jakim prawa te nadal istnieją. Partner wykonawczy prowadzi w imieniu Unii działania w celu odzyskania należności w odniesieniu do kwot będących przedmiotem takiej subrogacji oraz zwraca Unii odzyskane kwoty. ROZDZIAŁ V ZARZĄDZANIE Artykuł 19 Rada Doradcza 1. Komisji i Radzie Kierowniczej utworzonej na podstawie art. 20 doradza Rada Doradcza. 2. Rada Doradcza dąży do zapewnienia równowagi płci, a w jej skład wchodzą: a) po jednym przedstawicielu każdego z partnerów wykonawczych; b) po jednym przedstawicielu z każdego państwa członkowskiego; c) jeden ekspert powołany przez Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny; d) jeden ekspert powołany przez Komitet Regionów. 3. Radzie Doradczej przewodniczy przedstawiciel Komisji. Funkcję wiceprzewodniczącego pełni przedstawiciel grupy EBI. Rada Doradcza zbiera się regularnie, nie rzadziej niż dwa razy w roku, a jej posiedzenia zwołuje przewodniczący. 4. Rada Doradcza: a) doradza Komisji i Radzie Kierowniczej w sprawie konstrukcji produktów finansowych, które mają być wdrażane na podstawie niniejszego rozporządzenia; b) doradza Komisji i Radzie Kierowniczej w sprawie rozwoju sytuacji na rynku, warunków rynkowych, niedoskonałości rynku i nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji; c) wymienia poglądy na temat rozwoju sytuacji na rynku oraz udostępnia najlepsze praktyki. 5. Komisja mianuje pierwszych członków Rady Doradczej reprezentujących partnerów wykonawczych innych niż grupa EBI po konsultacji z potencjalnymi partnerami wykonawczymi. Kadencja członków Rady Doradczej jest ograniczona do jednego roku. 6. Posiedzenia osób reprezentujących państwa członkowskie w odrębnym formacie organizowane są również co najmniej dwa razy w roku pod przewodnictwem Komisji. 7. Rada Doradcza i przedstawiciele państw członkowskich zebrani na posiedzeniach, o których mowa w ust. 6, mogą wydawać Radzie Kierowniczej – do rozważenia – zalecenia dotyczące realizacji i funkcjonowania Programu InvestEU. 8. Szczegółowe protokoły posiedzeń Rady Doradczej podaje się do wiadomości publicznej jak najszybciej po ich zatwierdzeniu przez Radę Doradczą. Komisja ustanawia zasady i procedury operacyjne Rady Doradczej oraz zarządza jej sekretariatem. Radzie Doradczej udostępnia się wszelkie stosowne dokumenty i informacje, aby umożliwić jej wykonywanie powierzonych jej zadań. 9. NPBI reprezentowane w Radzie Doradczej wybierają ze swojego grona przedstawicieli partnerów wykonawczych innych niż grupa EBI w Radzie Kierowniczej, o której mowa w art. 20 ust. 1. NPBI dążą do osiągnięcia zrównoważonej reprezentacji w Radzie Kierowniczej pod względem wielkości i lokalizacji geograficznej. Wybrani przedstawiciele reprezentują uzgodnione wspólne stanowisko wszystkich partnerów wykonawczych innych niż grupa EBI. Artykuł 20 Rada Kierownicza 1. Dla Programu InvestEU ustanawia się Radę Kierowniczą. W jej skład wchodzi czterech przedstawicieli Komisji, trzech przedstawicieli grupy EBI i dwóch przedstawicieli partnerów wykonawczych innych niż grupa EBI oraz jeden ekspert powołany przez Parlament Europejski jako członek bez prawa głosu. Ekspert powołany przez Parlament Europejski jako członek bez prawa głosu nie zwraca się o wytyczne ani nie przyjmuje wytycznych od instytucji, organów, urzędów lub agencji Unii, rządów państw członkowskich ani żadnych innych organów publicznych lub prywatnych i działa w pełni niezależnie. Ekspert wykonuje swoje obowiązki w sposób bezstronny i w interesie Funduszu InvestEU. Członkowie Rady Kierowniczej są powoływani na czteroletnią kadencję, z możliwością jednokrotnego odnowienia, z wyjątkiem przedstawicieli partnerów wykonawczych innych niż grupa EBI, którzy są powoływani na dwuletnią kadencję. 2. Rada Kierownicza wybiera spośród przedstawicieli Komisji przewodniczącego na czteroletnią kadencję z możliwością jednokrotnego odnowienia. Przewodniczący dwa razy w roku przedstawia przedstawicielom państw członkowskich w Radzie Doradczej sprawozdanie z realizacji i funkcjonowania Programu InvestEU. Szczegółowe protokoły posiedzeń Rady Kierowniczej publikuje się tuż po ich zatwierdzeniu przez Radę Kierowniczą. 3. Rada Kierownicza: a) określa strategiczne i operacyjne wytyczne dla partnerów wykonawczych, w tym wytyczne dotyczące konstrukcji produktów finansowych oraz dotyczące innych polityk i procedur operacyjnych niezbędnych do funkcjonowania Funduszu InvestEU; b) przyjmuje ramy oceny ryzyka opracowane przez Komisję we współpracy z grupą EBI i pozostałymi partnerami wykonawczymi; c) nadzoruje realizację Programu InvestEU; d) wydaje opinię – uwzględniającą stanowiska wszystkich swoich członków – w sprawie końcowej listy kandydatów do Komitetu Inwestycyjnego przed ich wyborem zgodnie z art. 23 ust. 2; e) przyjmuje regulamin wewnętrzny sekretariatu Komitetu Inwestycyjnego, o którym mowa w art. 23 ust. 4; f) przyjmuje zasady mające zastosowanie do operacji z udziałem platform inwestycyjnych; fa) określa państwa członkowskie i sektory najbardziej dotknięte skutkami kryzysu związanego z COVID-19 pod względem gospodarczym oraz państwa członkowskie, w których możliwość państwowego wsparcia wypłacalności jest bardziej ograniczona, na podstawie wskaźników określonych przez Komisję zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. ea). 4. W toku swoich dyskusji Rada Kierownicza stosuje podejście oparte na konsensusie, w związku z czym w jak największym stopniu uwzględnia stanowiska wszystkich członków. Jeżeli członkowie nie mogą osiągnąć konsensusu, Rada Kierownicza podejmuje decyzje kwalifikowaną większością głosów swoich członków posiadających prawo głosu, wynoszącą co najmniej siedem głosów. Artykuł 21 Tabela wskaźników 1. Ustanawia się tabelę wskaźników („tabela wskaźników”), aby zapewnić Komitetowi Inwestycyjnemu możliwość prowadzenia niezależnej, przejrzystej i zharmonizowanej oceny wniosków o wykorzystanie gwarancji UE na potrzeby operacji z zakresu finansowania lub inwestycji proponowanych przez partnerów wykonawczych. 2. Partnerzy wykonawczy wypełniają tabelę wskaźników dla proponowanych przez siebie operacji z zakresu finansowania i inwestycji. 3. Tabela wskaźników obejmuje następujące elementy: a) opis operacji z zakresu finansowania i inwestycji; b) sposób, w jaki proponowana operacja przyczynia się do realizacji celów polityki UE; c) opis dodatkowości; d) opis niedoskonałości rynku lub nieoptymalnej sytuacji w zakresie inwestycji; e) finansowy i techniczny wkład wnoszony przez partnera wykonawczego; f) skutki inwestycji; g) profil finansowy operacji z zakresu finansowania lub inwestycji; h) wskaźniki dodatkowe. 4. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 33 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia o dodatkowe elementy tabeli wskaźników, w tym szczegółowe przepisy dotyczące tabeli wskaźników, które mają stosować partnerzy wykonawczy. Artykuł 22 Kontrola zgodności z polityką 1. Komisja przeprowadza kontrolę, aby potwierdzić, czy proponowane przez partnerów wykonawczych innych niż EBI operacje z zakresu finansowania i inwestycji są zgodne z prawem i polityką Unii. 2. W przypadku operacji EBI z zakresu finansowania i inwestycji objętych zakresem niniejszego rozporządzenia operacji takich nie obejmuje się gwarancją UE, jeżeli Komisja wyda negatywną opinię w ramach procedury przewidzianej w art. 19 Statutu EBI. Artykuł 23 Komitet Inwestycyjny 1. Ustanawia się całkowicie niezależny komitet inwestycyjny dla Funduszu InvestEU („Komitet Inwestycyjny”). Komitet Inwestycyjny: a) rozpatruje propozycje operacji z zakresu finansowania i inwestycji, które zostały przedłożone przez partnerów wykonawczych celem ich objęcia gwarancją UE, a które pomyślnie przeszły przewidzianą w art. 22 ust. 1 kontrolę zgodności z polityką lub uzyskały pozytywną opinię w ramach procedury przewidzianej w art. 19 Statutu EBI; b) sprawdza zgodność tych operacji z niniejszym rozporządzeniem i odpowiednimi wytycznymi inwestycyjnymi; c) zwraca szczególną uwagę na wymóg dotyczący dodatkowości określony w art. 209 ust. 2 lit. b) rozporządzenia finansowego i w załączniku V do niniejszego rozporządzenia oraz na wymóg przyciągania inwestycji prywatnych określony w art. 209 ust. 2 lit. d) rozporządzenia finansowego; oraz d) sprawdza, czy operacje z zakresu finansowania i inwestycji, które miałyby zostać objęte wsparciem w postaci gwarancji UE, są zgodne ze wszystkimi stosownymi wymogami. 2. Komitet Inwestycyjny zbiera się w sześciu różnych konfiguracjach odpowiadających sześciu segmentom polityki, o których mowa w art. 7 ust. 1. W skład każdej konfiguracji Komitetu Inwestycyjnego wchodzi sześciu ekspertów zewnętrznych otrzymujących wynagrodzenie. Ekspertów tych wybiera i powołuje Komisja za rekomendacją Rady Kierowniczej. Ekspertów mianuje się na kadencję trwającą maksymalnie cztery lata, z możliwością jednokrotnego odnowienia. Otrzymują oni wynagrodzenie z budżetu Unii. Komisja, za rekomendacją Rady Kierowniczej, może podjąć decyzję o odnowieniu kadencji obecnego członka Komitetu Inwestycyjnego bez zastosowania procedury określonej w niniejszym ustępie. Eksperci muszą posiadać wysoki poziom odpowiedniego doświadczenia rynkowego z zakresu konstruowania i finansowania projektów lub finansowania MŚP lub korporacji. Skład Komitetu Inwestycyjnego musi zapewniać dysponowanie przez niego szeroką wiedzą na temat sektorów objętych segmentami polityki, o których mowa w art. 7 ust. 1, oraz szeroką wiedzą na temat rynków geograficznych w Unii, a także musi zapewniać, aby w Komitecie Inwestycyjnym rozpatrywanym całościowo istniała równowaga pod względem płci. Czterech członków Komitetu Inwestycyjnego jest członkami stałymi w każdej z sześciu konfiguracji Komitetu Inwestycyjnego. Przynajmniej jeden ze stałych członków musi posiadać wiedzę fachową z zakresu zrównoważonych inwestycji. Ponadto w każdej z sześciu konfiguracji musi być dwóch ekspertów z doświadczeniem w zakresie inwestycji w sektorach objętych danym segmentem polityki. Rada Kierownicza przydziela członków Komitetu Inwestycyjnego do odpowiedniej konfiguracji lub odpowiednich konfiguracji. Komitet Inwestycyjny wybiera przewodniczącego spośród swoich stałych członków. 3. Uczestnicząc w działaniach Komitetu Inwestycyjnego, jego członkowie wykonują swoje obowiązki w sposób bezstronny i w wyłącznym interesie Funduszu InvestEU. Nie zwracają się oni o instrukcje do partnerów wykonawczych, instytucji Unii, państw członkowskich ani jakiegokolwiek innego podmiotu publicznego lub prywatnego ani nie przyjmują od nich takich instrukcji. Życiorysy i oświadczenia majątkowe każdego z członków Komitetu Inwestycyjnego podaje się do publicznej wiadomości i stale aktualizuje. Każdy członek Komitetu Inwestycyjnego niezwłocznie przekazuje Komisji i Radzie Kierowniczej wszelkie informacje niezbędne, aby na bieżąco potwierdzać braku konfliktu interesów. Rada Kierownicza może zalecić Komisji odwołanie członka z jego funkcji, jeżeli nie przestrzega on wymogów określonych w niniejszym ustępie lub z innych należycie uzasadnionych powodów. 4. Przy prowadzeniu czynności na podstawie niniejszego artykułu Komitet Inwestycyjny jest wspomagany przez sekretariat. Sekretariat jest niezależny i odpowiedzialny przed przewodniczącym Komitetu Inwestycyjnego. Sekretariat ma siedzibę administracyjną w Komisji. Regulamin wewnętrzny sekretariatu zapewnia poufność wymiany informacji i dokumentów między partnerami wykonawczymi a odpowiednimi organami zarządzającymi. Grupa EBI może składać swoje propozycje dotyczące operacji z zakresu finansowania i inwestycji bezpośrednio do Komitetu Inwestycyjnego, powiadamiając o nich sekretariat. Dokumentacja, którą mają dostarczyć partnerzy wykonawczy, obejmuje standardowy formularz wniosku, tabelę wskaźników, o której mowa w art. 21, oraz wszelkie inne dokumenty, które Komitet Inwestycyjny uzna za stosowne, w szczególności opis charakteru niedoskonałości rynku lub nieoptymalnej sytuacji w zakresie inwestycji oraz sposobu, w jaki zostaną one złagodzone dzięki operacji z zakresu finansowania lub inwestycji, a także rzetelną ocenę operacji, która pozwala wykazać dodatkowość danej operacji z zakresu finansowania lub inwestycji. Sekretariat sprawdza kompletność dokumentacji dostarczonej przez partnerów wykonawczych innych niż grupa EBI. Komitet Inwestycyjny może zwrócić się do danego partnera wykonawczego o wyjaśnienia dotyczące proponowanej operacji z zakresu inwestycji lub finansowania, w tym może zwrócić się o to, by przedstawiciel danego partnera wykonawczego był bezpośrednio obecny w trakcie dyskusji poświęconej wspomnianej operacji. Oceny projektów przeprowadzone przez partnera wykonawczego nie są wiążące dla Komitetu Inwestycyjnego do celów objęcia operacji z zakresu finansowania lub inwestycji gwarancją UE. Przeprowadzając ocenę i weryfikację proponowanych operacji z zakresu finansowania i inwestycji, Komitet inwestycyjny korzysta z tabeli wskaźników, o której mowa w art. 21. 5. Wnioski Komitetu Inwestycyjnego przyjmowane są zwykłą większością głosów wszystkich członków, o ile ta zwykła większość głosów obejmuje głos co najmniej jednego niestałego członka konfiguracji właściwej dla segmentu polityki, w ramach którego przedłożono propozycję operacji. W przypadku gdy wynik głosowania jest nierozstrzygający, decydujący głos ma przewodniczący Komitetu Inwestycyjnego. Wnioski Komitetu Inwestycyjnego zatwierdzające objęcie operacji z zakresu finansowania lub inwestycji gwarancją UE udostępnia się do publicznej wiadomości i zawiera się w nich uzasadnienie decyzji o zatwierdzeniu i informacje o operacji, w szczególności jej opis, tożsamość promotorów lub pośredników finansowych oraz cele operacji. We wnioskach zawiera się również odniesienie do globalnej oceny wynikającej z tabeli wskaźników. Odpowiednią tabelę wskaźników udostępnia się do publicznej wiadomości po podpisaniu umowy w sprawie gwarancji dotyczącej operacji lub, w stosownych przypadkach, podprojektu z zakresu finansowania lub inwestycji. Informacje udostępniane do publicznej wiadomości na podstawie akapitów drugiego i trzeciego nie mogą zawierać szczególnie chronionych informacji handlowych ani danych osobowych, których zgodnie z unijnymi przepisami o ochronie danych nie można ujawniać. Fragmenty wniosków Komitetu Inwestycyjnego zawierające szczególnie chronione informacje handlowe Komisja przekazuje na żądanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, z zastrzeżeniem wymogów ścisłej poufności. Dwa razy w roku Komitet Inwestycyjny przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wykaz wszystkich wniosków Komitetu Inwestycyjnego za poprzednie sześć miesięcy oraz opublikowane tabele wskaźników, które ich dotyczą. W przedłożonym wykazie uwzględnia się wszelkie decyzje w sprawie odmowy wykorzystania gwarancji UE, a sam wykaz podlega wymogom ścisłej poufności. Wnioski Komitetu Inwestycyjnego są udostępniane danemu partnerowi wykonawczemu w odpowiednim terminie przez sekretariat Komitetu Inwestycyjnego. Sekretariat Komitetu Inwestycyjnego ewidencjonuje w centralnym repozytorium wszystkie informacje związane z proponowanymi operacjami z zakresu finansowania i inwestycji, które przekazano Komitetowi Inwestycyjnemu, oraz wnioski Komitetu Inwestycyjnego dotyczące tych proponowanych operacji. 6. Jeżeli Komitet Inwestycyjny jest proszony o zatwierdzenie wykorzystania gwarancji UE w odniesieniu do operacji z zakresu finansowania lub inwestycji, która to operacja jest instrumentem, programem lub strukturą, na które składają się podprojekty, zatwierdzenie to obejmuje stosowne podprojekty, chyba że Komitet Inwestycyjny zdecyduje się zastrzec sobie prawo do ich odrębnego zatwierdzania. Komitet Inwestycyjny nie ma prawa odrębnego zatwierdzania podprojektów o wartości poniżej 3 000 000 EUR. 7. Komitet Inwestycyjny może, jeżeli uzna to za konieczne, sygnalizować Komisji wszelkie kwestie operacyjne związane ze stosowaniem lub interpretacją wytycznych inwestycyjnych. 8. Od dnia utworzenia Komitet Inwestycyjny jest również odpowiedzialny za zatwierdzanie wykorzystania gwarancji UE przewidzianej w rozporządzeniu (UE) 2015/1017 w odniesieniu do pozostałej części okresu inwestycyjnego określonego w tym rozporządzeniu. Proponowane operacje ocenia się zgodnie z kryteriami ustanowionymi w tym rozporządzeniu. ▌ Do propozycji przedkładanych w tym trybie nie stosuje się przepisów art. 22. ROZDZIAŁ VI Centrum Doradztwa InvestEU Artykuł 24 Centrum Doradztwa InvestEU 1. Komisja ustanawia Centrum Doradztwa InvestEU. Centrum Doradztwa InvestEU zapewnia wsparcie doradcze w zakresie identyfikacji, przygotowywania, opracowywania, konstruowania, zamawiania i realizacji projektów inwestycyjnych lub wsparcie doradcze służące zwiększaniu zdolności promotorów i pośredników finansowych do realizacji operacji z zakresu finansowania i inwestycji. Wsparcie to może obejmować dowolny etap cyklu życia projektu lub finansowania wspieranego podmiotu. Komisja zawiera umowy o doradztwo z grupą EBI i innymi potencjalnymi partnerami doradczymi oraz powierza im udzielanie wsparcia doradczego, o którym mowa w akapicie pierwszym, oraz świadczenie usług wymienione w ust. 2. Komisja może również realizować inicjatywy doradcze, korzystając m.in. z zewnętrznych usługodawców. Komisja ustanawia centralny punkt kontaktowy Centrum Doradztwa InvestEU i przydziela wnioski o wsparcie doradcze do rozpatrzenia w ramach odpowiedniej inicjatywy doradczej. Komisja, grupa EBI i inni partnerzy doradczy ściśle ze sobą współpracują, aby zapewnić skuteczność, synergię i faktyczną dostępność wsparcia na całym terytorium Unii, z należytym uwzględnieniem istniejących struktur i prowadzonych prac. Inicjatywy doradcze udostępnia się jako moduł w każdym z segmentów polityki, o których mowa w art. 7 ust. 1, obejmujący sektory w ramach danego segmentu. Inicjatywy doradcze udostępnia się także w ramach modułu międzysektorowego. 2. Centrum Doradztwa InvestEU w szczególności: a) zapewnia centralny punkt kontaktowy, zarządzany i obsługiwany przez Komisję, dla organów publicznych i promotorów projektów do celów pomocy w opracowywaniu projektów w ramach Centrum Doradztwa InvestEU; b) rozpowszechnia wśród organów publicznych i promotorów projektów wszystkie dostępne informacje dodatkowe na temat wytycznych inwestycyjnych, w tym informacje o stosowaniu lub interpretacji wytycznych inwestycyjnych przekazane przez Komisję; c) w stosownych przypadkach wspiera promotorów projektów w opracowywaniu ich projektów, tak aby spełniały cele określone w art. 3 i 7 oraz kryteria kwalifikowalności określone w art. 13, a także ułatwia opracowywanie ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania i agregatorów dla małych projektów, w tym za pośrednictwem platform inwestycyjnych, o których mowa w lit. f) niniejszego ustępu, pod warunkiem że taka pomoc nie przesądza o stanowisku, jakie Komitet Inwestycyjny zajmie w sprawie objęcia takich projektów gwarancją UE; d) wspiera działania i wykorzystywanie wiedzy lokalnej w celu ułatwienia korzystania ze wsparcia z Funduszu InvestEU w całej Unii oraz aktywnie przyczynia się, w miarę możliwości, do osiągnięcia celu, jakim jest sektorowa i geograficzna dywersyfikacja Funduszu InvestEU, przez wspieranie partnerów wykonawczych w inicjowaniu i opracowywaniu potencjalnych operacji z zakresu finansowania i inwestycji; e) ułatwia tworzenie platform współpracy służących partnerskiej wymianie danych, know-how i najlepszych praktyk oraz dzieleniu się takimi danymi, know-how i praktykami w celu wspierania listy przygotowywanych projektów i rozwoju poszczególnych sektorów; f) udziela aktywnego wsparcia doradczego przy tworzeniu platform inwestycyjnych, w tym transgranicznych i makroregionalnych platform inwestycyjnych oraz platform inwestycyjnych skupiających małe i średnie projekty z co najmniej jednego państwa członkowskiego, pogrupowane według tematyki lub według regionów; g) wspiera finansowanie łączone z dotacjami lub instrumentami finansowymi finansowanymi z budżetu UE lub z innych źródeł w celu zwiększenia synergii i komplementarności między instrumentami unijnymi oraz maksymalizacji dźwigni finansowej i oddziaływania Programu InvestEU; h) wspiera działania na rzecz budowania zdolności w celu rozwijania potencjału, umiejętności i procesów organizacyjnych oraz szybszego osiągnięcia przez organizacje gotowości do inwestowania, tak aby organy publiczne i promotorzy projektów mogli tworzyć listy przygotowywanych projektów, opracowywać mechanizmy finansowania i platformy inwestycyjne oraz zarządzać projektami, a pośrednicy finansowi mogli realizować operacje z zakresu finansowania i inwestycji na korzyść podmiotów, które mają trudności z uzyskaniem dostępu do finansowania, między innymi poprzez wspieranie rozwijania zdolności w zakresie oceny ryzyka lub wiedzy sektorowej; i) udziela wsparcia doradczego przedsiębiorstwom typu start-up, zwłaszcza w ich staraniach mających na celu ochronę ich inwestycji w badania naukowe i innowacje przez uzyskiwanie tytułów własności intelektualnej, takich jak patenty; ia) udziela wsparcia działaniom w zakresie finansowania i inwestycji prowadzonym w ramach obszaru wsparcia wypłacalności w formie pokrywania kosztów, usług doradczych oraz pomocy technicznej i administracyjnej w zakresie tworzenia platform inwestycyjnych i zarządzania nimi, ze szczególnym uwzględnieniem państw członkowskich, których rynki akcji są słabiej rozwinięte. Pomoc techniczną udostępnia się również w celu wspierania ekologicznej i cyfrowej transformacji przedsiębiorstw finansowanych w ramach tego segmentu. 3. Centrum Doradztwa InvestEU jest dostępne dla promotorów projektów z sektora publicznego i prywatnego, w tym MŚP i przedsiębiorstw typu start-up, dla organów publicznych oraz NPBI, jak również dla pośredników finansowych i niefinansowych. 4. Z każdym partnerem doradczym Komisja zawiera umowę o doradztwo dotyczącą realizacji co najmniej jednej inicjatywy doradczej. Za usługi, o których mowa w ust. 2, mogą być pobierane opłaty na pokrycie części kosztów świadczenia tych usług, z wyjątkiem usług na rzecz promotorów projektów z sektora publicznego lub instytucji o charakterze niekomercyjnym, które to usługi w uzasadnionych przypadkach są świadczone nieodpłatnie. Górny limit opłat pobieranych od MŚP za usługi, o których mowa w ust. 2, ustala się na jedną trzecią kosztów świadczenia tych usług. 5. Aby osiągnąć cel, o którym mowa w ust. 1, oraz aby ułatwić udzielanie wsparcia doradczego, Centrum Doradztwa InvestEU czerpie z wiedzy fachowej Komisji, grupy EBI i pozostałych partnerów doradczych. 6. Każda inicjatywa doradcza musi obejmować mechanizm podziału kosztów między Komisję i partnera doradczego, z wyjątkiem sytuacji, w których – w należycie uzasadnionym przypadku – Komisja zgadza się pokryć wszystkie koszty inicjatywy doradczej, jeżeli wymaga tego specyfika inicjatywy doradczej oraz zapewniono spójne i sprawiedliwe traktowanie zainteresowanych partnerów doradczych. 7. W razie potrzeby Centrum Doradztwa InvestEU jest reprezentowane na poziomie lokalnym. Taką lokalną obecność zapewnia się w szczególności w tych państwach członkowskich lub regionach, które napotykają trudności przy opracowywaniu projektów w ramach Funduszu InvestEU. Centrum Doradztwa InvestEU wspomaga transfer wiedzy na szczebel regionalny i lokalny w celu budowania regionalnego i lokalnego potencjału i rozwijania wiedzy fachowej, aby umożliwić udzielanie wsparcia, o którym mowa w ust. 1, w tym wsparcia na rzecz realizacji i dostosowywania małych projektów. 8. Aby zapewnić wsparcie doradcze, o którym mowa w ust. 1, oraz ułatwić udzielanie tego wsparcia na szczeblu lokalnym, Centrum Doradztwa InvestEU współpracuje w miarę możliwości z NPBI i korzysta z ich wiedzy fachowej. W stosownych przypadkach umowy o współpracy z NPBI są zawierane w ramach Centrum Doradztwa InvestEU z co najmniej jednym NPBI na państwo członkowskie. 9. Partnerzy wykonawczy, stosownie do sytuacji, oferują promotorom projektów ubiegającym się o finansowanie, w tym w szczególności promotorom małych projektów, pomoc polegającą na wystąpieniu do Centrum Doradztwa InvestEU o wsparcie dla ich projektów w celu, w stosownych przypadkach, usprawnienia przygotowania ich projektów oraz umożliwienia oceny możliwości połączenia projektów. W stosownych przypadkach partnerzy wykonawczy i partnerzy doradczy informują promotorów projektów również o możliwości umieszczenia ich projektów na portalu InvestEU, o którym mowa w art. 25. ROZDZIAŁ VII Portal InvestEU Artykuł 25 Portal InvestEU 1. Komisja ustanawia portal InvestEU. Portal InvestEU ma postać łatwo dostępnej i przyjaznej dla użytkownika bazy projektów, która zawiera odpowiednie informacje o każdym z nich. 2. Portal InvestEU stanowi kanał, za pośrednictwem którego promotorzy projektów mogą prezentować projekty, dla których poszukują finansowania, inwestorom. Zamieszczenie projektów w portalu InvestEU pozostaje bez uszczerbku dla decyzji o ostatecznym wyborze projektów wspieranych na podstawie niniejszego rozporządzenia czy też w ramach dowolnego innego instrumentu Unii bądź decyzji o finansowaniu ze środków publicznych. 3. W portalu InvestEU zamieszcza się tylko te projekty, które są zgodne z prawem i politykami Unii. 4. Komisja przekazuje projekty, które spełniają warunki określone w ust. 3, odpowiednim partnerom wykonawczym. W stosownych przypadkach i w przypadku istnienia inicjatywy doradczej Komisja przekazuje również takie projekty do Centrum Doradztwa InvestEU. 5. Partnerzy wykonawczy analizują projekty, które znajdują się w ich zasięgu geograficznym i wchodzą w zakres ich działalności. ROZDZIAŁ VIII ROZLICZALNOŚĆ, monitorowanie i sprawozdawczość, ewaluacja i kontrola Artykuł 26 Rozliczalność 1. Na wniosek Parlamentu Europejskiego lub Rady przewodniczący Rady Kierowniczej składa sprawozdanie z działalności Funduszu InvestEU instytucji, która o to wnosi, w tym przez udział w wysłuchaniu przed Parlamentem Europejskim. 2. Przewodniczący Rady Kierowniczej odpowiada ustnie lub pisemnie na pytania skierowane do Funduszu InvestEU przez Parlament Europejski lub Radę w terminie pięciu tygodni od daty otrzymania pytania. Artykuł 27 Monitorowanie i sprawozdawczość 1. Wskaźniki stanowiące podstawę sprawozdań o postępach w realizacji Programu InvestEU w odniesieniu do celów ogólnych i szczegółowych określonych w art. 3 przedstawiono w załączniku III. 2. System sprawozdawczości dotyczącej realizacji zapewnia efektywne, skuteczne i terminowe gromadzenie danych na potrzeby monitorowania realizacji i rezultatów oraz umożliwia wykorzystanie tych danych do odpowiedniego monitorowania portfela ryzyka i gwarancji. W tym celu na partnerów wykonawczych, partnerów doradczych oraz innych odbiorców środków finansowych Unii, stosownie do przypadku, nakłada się proporcjonalne obowiązki sprawozdawcze. 3. Komisja składa sprawozdanie z realizacji Programu InvestEU zgodnie z art. 241 i 250 rozporządzenia finansowego. Zgodnie z art. 41 ust. 5 rozporządzenia finansowego roczne sprawozdanie dostarcza informacji na temat stopnia realizacji Programu w stosunku do jego celów i wskaźników efektywności. W tym celu każdy z partnerów wykonawczych przekazuje co roku informacje niezbędne, aby umożliwić Komisji wypełnienie jej obowiązków sprawozdawczych, w tym informacje na temat funkcjonowania gwarancji UE. 4. Co sześć miesięcy każdy z partnerów wykonawczych przedkłada Komisji sprawozdanie na temat operacji z zakresu finansowania i inwestycji objętych niniejszym rozporządzeniem, w podziale na, stosownie do przypadku, moduł unijny i moduł państw członkowskich. Informacje o module państw członkowskich każdy partner wykonawczy przekazuje również państwu członkowskiemu, którego moduł realizuje. Sprawozdanie to zawiera ocenę zgodności z wymogami dotyczącymi wykorzystania gwarancji UE oraz z kluczowymi wskaźnikami efektywności określonymi w załączniku III do niniejszego rozporządzenia. Sprawozdanie zawiera również dane operacyjne, statystyczne, finansowe i księgowe dotyczące poszczególnych operacji z zakresu finansowania i inwestycji oraz oszacowanie oczekiwanych przepływów pieniężnych na poziomie modułu, segmentu polityki i całego Funduszu InvestEU. Raz do roku w sprawozdaniu grupy EBI, a – w stosownych przypadkach – także innych partnerów wykonawczych zamieszcza się również informacje o barierach dla inwestycji napotkanych podczas prowadzenia operacji z zakresu finansowania i inwestycji objętych niniejszym rozporządzeniem. Sprawozdania muszą zawierać informacje, które partnerzy wykonawczy mają obowiązek przekazywać zgodnie z art. 155 ust. 1 lit. a) rozporządzenia finansowego. 5. Aby zapewnić skuteczną ocenę postępów w realizacji celów Programu InvestEU, Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 33 w celu wprowadzenia zmian w niniejszym rozporządzeniu w drodze przeglądu lub uzupełnienia wskaźników określonych w załączniku III, jeżeli zostanie to uznane za konieczne, oraz przepisów dotyczących ustanowienia ram monitorowania i ewaluacji. Artykuł 28 Ewaluacja 1. Przeprowadza się ewaluacje Programu InvestEU, aby w odpowiednim czasie uwzględnić ich wyniki w procesie decyzyjnym. 2. Do dnia 30 września 2024 r. Komisja przedstawi Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z niezależnej śródokresowej ewaluacji Programu InvestEU, w szczególności w odniesieniu do wykorzystania gwarancji UE, wykonania spoczywających na grupie EBI obowiązków określonych w art. 10 ust. 1 lit. b) i c), przydziału środków z gwarancji UE, o którym mowa w art. 12 ust. 4 i 5, realizacji Centrum Doradztwa InvestEU, przydziału środków budżetowych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 lit. d) ppkt (i), a także w odniesieniu do wykonania przepisów art. 7 ust. 6. W ewaluacji wykazuje się w szczególności, w jaki sposób włączenie partnerów wykonawczych i partnerów doradczych w realizację Programu InvestEU przyczyniło się do osiągnięcia celów Programu InvestEU oraz celów polityki UE, zwłaszcza pod względem wartości dodanej oraz równowagi geograficznej i sektorowej wspieranych operacji z zakresu finansowania i inwestycji. W ramach ewaluacji dokonuje się również oceny stosowania kontroli zrównoważonego charakteru projektów zgodnie z art. 7 ust. 3 oraz ukierunkowania na MŚP w ramach segmentu polityki dotyczącego MŚP, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lit. c). 3. Po zakończeniu realizacji Programu InvestEU, lecz nie później niż cztery lata po upływie okresu określonego w art. 1 ust. 3, Komisja przedstawi Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z niezależnej ewaluacji końcowej Programu InvestEU, w szczególności w odniesieniu do wykorzystania gwarancji UE. 4. Komisja przekazuje wnioski z tych ewaluacji, opatrzone własnymi uwagami, Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów. 5. Partnerzy wykonawczy i partnerzy doradczy wnoszą wkład w ewaluacje, o których mowa w ust. 2 i 3, i przekazują Komisji informacje niezbędne do ich przeprowadzenia. 6. Zgodnie z art. 211 ust. 1 rozporządzenia finansowego Komisja co trzy lata uwzględnia w sprawozdaniu rocznym, o którym mowa w art. 250 rozporządzenia finansowego, przegląd adekwatności wskaźnika zasilenia rezerw określonego w art. 4 ust. 1 niniejszego rozporządzenia w stosunku do rzeczywistego profilu ryzyka operacji z zakresu finansowania i inwestycji objętych gwarancją UE. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 33 niniejszego rozporządzenia w celu zmiany niniejszego rozporządzenia poprzez skorygowanie, na podstawie tego przeglądu, wskaźnika zasilenia rezerw określonego w art. 4 ust. 1 niniejszego rozporządzenia o maksymalnie 15 %. Artykuł 29 Audyty Audyty dotyczące wykorzystania finansowania unijnego przeprowadzane przez osoby lub podmioty, w tym przez osoby lub podmioty inne niż te, które zostały upoważnione przez instytucje lub organy Unii, stanowią podstawę ogólnej pewności zgodnie z art. 127 rozporządzenia finansowego. Artykuł 30 Ochrona interesów finansowych Unii W przypadku gdy państwo trzecie uczestniczy w Programie InvestEU na podstawie decyzji wydanej na mocy umowy międzynarodowej lub dowolnego innego instrumentu prawnego, przyznaje ono właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu, Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu prawa i dostęp, które są im niezbędne, aby mogli w pełni wykonywać swoje odnośne kompetencje. W przypadku OLAF-u takie prawa obejmują prawo do prowadzenia dochodzeń, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, przewidzianych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 dotyczącym dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF). ROZDZIAŁ IX Przejrzystość i eksponowanie Artykuł 31 Informacja, komunikacja i upublicznianie 1. Partnerzy wykonawczy i partnerzy doradczy podają informacje o pochodzeniu finansowania unijnego i zapewniają jego eksponowanie (w szczególności podczas promowania działań i ich rezultatów) poprzez dostarczanie spójnych, skutecznych i ukierunkowanych informacji przeznaczonych dla różnych grup odbiorców, w tym dla mediów i opinii publicznej. Stosowanie wymogów określonych w akapicie pierwszym do projektów w sektorach obronności i przestrzeni kosmicznej jest uzależnione od dopełnienia wszelkich obowiązków w zakresie poufności lub obowiązku zachowania tajemnicy. 2. Partnerzy wykonawczy i partnerzy doradczy informują lub zobowiązują innych pośredników finansowych do poinformowania ostatecznych odbiorców, w tym MŚP, o istnieniu wsparcia z Programu InvestEU poprzez umieszczenie tej informacji w widocznym miejscu – zwłaszcza w przypadku MŚP – w odnośnych umowach o udzieleniu wsparcia z Programu InvestEU, aby zwiększyć świadomość istnienia Programu w społeczeństwie i poprawić jego wyeksponowanie. 3. Komisja prowadzi działania informacyjne i komunikacyjne związane z Programem InvestEU oraz realizowanymi w jego ramach działaniami i jego rezultatami. Zasoby finansowe przydzielone na Program InvestEU przyczyniają się również do zwiększania skuteczności komunikacji instytucjonalnej na temat priorytetów politycznych Unii, w zakresie, w jakim są one związane z celami, o których mowa w art. 3. ROZDZIAŁ X PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE Artykuł 32 Udział w podwyższeniu kapitału Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego Unia obejmuje udziały w przyszłych podwyższeniach kapitału Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego, tak aby jej względny udział w kapitale pozostał na obecnym poziomie. Objęcie udziałów i wpłata w maksymalnej kwocie 900 000 000 EUR na poczet opłaconej części udziałów następują zgodnie z warunkami zatwierdzonymi przez Walne Zgromadzenie Funduszu. Artykuł 33 Wykonywanie przekazanych uprawnień 1. Powierzenie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule. W przypadku aktów delegowanych dotyczących działań, które mają być prowadzone przez grupę EBI i innych partnerów wykonawczych lub z udziałem tej grupy i tych partnerów, Komisja konsultuje się z grupą EBI i potencjalnymi partnerami wykonawczymi przed opracowaniem tych aktów delegowanych. 2. Uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych, o których mowa w art. 7 ust. 1 lit. ea) i ust. 7, art. 21 ust. 4, art. 27 ust. 5 i art. 28 ust. 6, powierza się Komisji do dnia 31 grudnia 2028 r. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu. 3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lit. ea) i ust. 7, art. 21 ust. 4, art. 27 ust. 5 i art. 28 ust. 6, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie określonym w tej decyzji. Nie wpływa ona na ważność już obowiązujących aktów delegowanych. 4. Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa. 5. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. 6. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 7 ust. 1 lit. ea) i 7, art. 21 ust. 4, art. 27 ust. 5 i art. 28 ust. 6 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady. Artykuł 34 Przepisy przejściowe 1. W drodze odstępstwa od art. 209 ust. 3 akapity pierwszy i czwarty rozporządzenia finansowego wszelkie dochody, spłaty i kwoty odzyskane z tytułu instrumentów finansowych utworzonych w ramach programów, o których mowa w załączniku IV do niniejszego rozporządzenia, są wykorzystywane do zasilania rezerw na gwarancję UE przewidzianą w niniejszym rozporządzeniu ▌. 2. W drodze odstępstwa od art. 213 ust. 4 lit. a) rozporządzenia finansowego wszelkie nadwyżki rezerw na gwarancję UE ustanowioną na podstawie rozporządzenia (UE) 2015/1017 są wykorzystywane do zasilania rezerw na gwarancję UE przewidzianą w niniejszym rozporządzeniu ▌. 3. Kwotę XXX EUR (w cenach bieżących), o której mowa w art. 3 ust. 2 lit. c) ppkt (i) rozporządzenia [EURI], przeznacza się: a) na zasilenie rezerw na gwarancję UE przewidzianą w niniejszym rozporządzeniu kwotą w wysokości XXX EUR (w cenach bieżących), oprócz środków, o których mowa w art. 211 ust. 4 akapit pierwszy rozporządzenia finansowego; b) na wdrożenie środków przewidzianych w rozdziałach V i VI oraz środków, o których mowa w art. 2 ust. 2 zdanie drugie rozporządzenia [EURI], z zastrzeżeniem art. 4 ust. 4 i 8 tego rozporządzenia – w kwocie 200 440 000 EUR (w cenach bieżących). Kwota ta stanowi zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z art. 21 ust. 5 rozporządzenia finansowego. 3a. Partnerzy wykonawczy mogą przedłożyć Komisji operacje z zakresu finansowania i inwestycji zatwierdzone przez nich w okresie od dnia zawarcia umowy w sprawie gwarancji oraz początkowego powołania wszystkich członków Komitetu Inwestycyjnego. 3b. Komisja ocenia operacje, o których mowa w ust. 3a, i decyduje, czy objąć je gwarancją UE. 3c. Partnerzy wykonawczy mogą przedłożyć Komisji operacje z zakresu finansowania i inwestycji zatwierdzone przez nich w okresie od dnia ... [data wejścia niniejszego rozporządzenia w życie] do dnia zawarcia odpowiedniej umowy w sprawie gwarancji. 3d. Komisja ocenia operacje, o których mowa w ust. 3c, i decyduje, czy objąć je gwarancją UE. W przypadku pozytywnej decyzji Komisji takie objęcie gwarancją staje się skuteczne w dniu zawarcia odpowiednich umów w sprawie gwarancji, po czym partnerzy wykonawczy mogą podpisać operacje z zakresu finansowania i inwestycji. 3e. Wszystkie instrumenty finansowe ustanowione w ramach programów, o których mowa w załączniku IV do niniejszego rozporządzenia, oraz gwarancja UE ustanowiona rozporządzeniem (UE) 2015/1017 mogą, w stosownych przypadkach i z zastrzeżeniem uprzedniej oceny, zostać połączone z tymi przewidzianymi w niniejszym rozporządzeniu. 3f. W drodze odstępstwa od art. 209 ust. 3 akapit drugi i trzeci rozporządzenia finansowego, dochody i spłaty z instrumentów finansowych ustanowionych w ramach programów, o których mowa w załączniku IV do niniejszego rozporządzenia, oraz z gwarancji budżetowej ustanowionej na mocy rozporządzenia (UE) 2015/1017, która została połączona z gwarancją UE ustanowioną na mocy niniejszego rozporządzenia zgodnie z ust. 3e, stanowią odpowiednio wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel w rozumieniu art. 21 ust. 5 rozporządzenia finansowego w odniesieniu do gwarancji UE ustanowionej niniejszym rozporządzeniem oraz spłaty w odniesieniu do gwarancji UE ustanowionej niniejszym rozporządzeniem. Artykuł 35 Wejście w życie Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r. Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich. Sporządzono w Brukseli dnia […] r. W imieniu Parlamentu Europejskiego W imieniu Rady Przewodniczący Przewodniczący ZAŁĄCZNIK I Kwoty gwarancji UE w rozbiciu na cele szczegółowe Orientacyjny podział pomiędzy operacje z zakresu finansowania i inwestycji, o którym mowa w art. 4 ust. 2 akapit piąty, jest następujący: a) do 20 051 970 000 EUR na cele, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. a); b) do 11 250 000 000 EUR na cele, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. b); c) do 12 500 000 000 EUR na cele, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. c); d) do 5 567 500 000 EUR na cele, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. d); e) do 31 153 850 000 EUR na cele, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. e); ea) do 11 250 000 000 EUR na cele, o których mowa w art. 3 ust. 2 lit. ea). ZAŁĄCZNIK II Dziedziny kwalifikujące się do objęcia operacjami z zakresu finansowania i inwestycji Operacje z zakresu finansowania i inwestycji w ramach innych segmentów niż segment europejskich inwestycji strategicznych mogą dotyczyć jednej z poniższych dziedzin lub większej ich liczby: Operacje z zakresu finansowania i inwestycji w ramach segmentu europejskich inwestycji strategicznych dotyczą dziedzin określonych w art. 7 ust. 1 lit. e). W szczególności mogą one obejmować ważne projekty stanowiące przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania. 1. Rozwój sektora energetycznego zgodnie z priorytetami unii energetycznej, w tym bezpieczeństwem dostaw energii, przejściem na czystą energię, a także zobowiązaniami przyjętymi w ramach Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 oraz porozumienia klimatycznego z Paryża, w szczególności poprzez: a) zwiększenie produkcji, dostaw lub wykorzystania czystej i zrównoważonej energii ze źródeł odnawialnych oraz innych bezpiecznych i zrównoważonych bezemisyjnych i niskoemisyjnych źródeł energii i rozwiązań; b) efektywność energetyczną i oszczędność energii (z naciskiem na ograniczanie popytu za pomocą zarządzania popytem i modernizacji budynków); c) rozwój i modernizację zrównoważonej infrastruktury energetycznej i przekształcenie jej w infrastrukturę inteligentną (dotyczy to w szczególności, choć nie tylko, infrastruktury służącej do przesyłu i dystrybucji, technologii magazynowania, elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych między państwami członkowskimi oraz inteligentnych sieci); d) rozwój innowacyjnych bezemisyjnych i niskoemisyjnych systemów ciepłowniczych oraz kogeneracji; e) produkcję i dostawę zrównoważonych paliw syntetycznych ze źródeł odnawialnych / neutralnych pod względem emisji dwutlenku węgla oraz innych bezpiecznych i zrównoważonych bezemisyjnych i niskoemisyjnych źródeł energii, biopaliw, biomasy i paliw alternatywnych, w tym paliw dla wszystkich rodzajów transportu, zgodnie z celami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001(28); oraz f) infrastrukturę na potrzeby wychwytywania i składowania dwutlenku węgla w procesach przemysłowych, instalacjach bioenergetycznych i zakładach wytwórczych z myślą o transformacji energetycznej. 2. Rozwój zrównoważonej i bezpiecznej infrastruktury transportowej oraz tworzenie rozwiązań w zakresie mobilności, a także wyposażenia i innowacyjnych technologii, zgodnie z priorytetami Unii w zakresie transportu oraz ze zobowiązaniami podjętymi na mocy porozumienia klimatycznego z Paryża, w szczególności poprzez: a) projekty wspierające rozwój infrastruktury transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T), w tym jej konserwację i bezpieczeństwo, rozwój węzłów miejskich TEN-T, portów morskich i śródlądowych, terminali multimodalnych oraz połączeń takich terminali z sieciami TEN-T; a także aplikacji telematycznych, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013(29); b) projekty infrastrukturalne TEN-T przewidujące wykorzystanie co najmniej dwóch różnych rodzajów transportu, szczególnie multimodalne terminale towarowe oraz węzły transportowe w przewozie osób; c) projekty w zakresie inteligentnej i zrównoważonej mobilności w miastach, dotyczące niskoemisyjnych rodzajów transportu miejskiego, w tym rozwiązania w zakresie żeglugi śródlądowej i innowacyjne rozwiązania w zakresie mobilności, niedyskryminacyjnej dostępności, ograniczenia zanieczyszczenia powietrza i hałasu, zużycia energii, sieci inteligentnych miast, utrzymania i zwiększenia poziomu bezpieczeństwa oraz zmniejszenia liczby wypadków, także w odniesieniu do rowerzystów i pieszych); d) wspieranie odnowy i modernizacji transportowych aktywów ruchomych w celu wdrożenia rozwiązań w zakresie mobilności niskoemisyjnej i bezemisyjnej, w tym poprzez stosowanie paliw alternatywnych w pojazdach reprezentujących wszystkie rodzaje transportu; e) projekty dotyczące infrastruktury kolejowej, inne projekty kolejowe, projekty dotyczące infrastruktury żeglugi śródlądowej, transportu zbiorowego i portów morskich oraz autostrad morskich; f) infrastrukturę paliw alternatywnych dla wszystkich rodzajów transportu, w tym infrastrukturę ładowania pojazdów elektrycznych; g) inne projekty na rzecz inteligentnej i zrównoważonej mobilności dotyczące: (i) bezpieczeństwa drogowego; (ii) dostępności; (iii) obniżenia emisji lub (iv) opracowywania i wdrażania nowych technologii i usług transportowych, np. w zakresie podłączonych do internetu i autonomicznych rodzajów transportu lub zintegrowanych systemów biletowych; oraz h) projekty dotyczące utrzymania lub rozbudowy istniejącej infrastruktury transportowej, w tym autostrad w ramach TEN-T, gdy jest to niezbędne do zwiększenia, utrzymania lub poprawy bezpieczeństwa drogowego, rozwoju usług inteligentnego systemu transportowego (ITS) lub zagwarantowania integralności i standardów infrastruktury, rozwoju bezpiecznych stref i obiektów parkingowych, stacji ładowania pojazdów i zaopatrzenia w paliwa alternatywne. 3. Środowisko i zasoby, w szczególności pod względem: a) infrastruktury wodnej, w tym zaopatrzenia w wodę pitną i gospodarki ściekowej, a także wydajności sieci, ograniczenia wycieków, infrastruktury służącej do odprowadzania i oczyszczania ścieków, infrastruktury nadbrzeżnej i innej zielonej infrastruktury powiązanej z gospodarką wodną; b) infrastruktury gospodarowania odpadami; c) projektów i przedsięwzięć w dziedzinie zarządzania zasobami środowiskowymi i zrównoważonych technologii; d) wzmocnienia i odbudowy ekosystemów i usług ekosystemowych, także dzięki ochronie przyrody i różnorodności biologicznej za pomocą projektów na rzecz zielonej i niebieskiej infrastruktury; e) zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, wiejskich i przybrzeżnych; f) działań w dziedzinie zmiany klimatu, przystosowania się do niej i jej łagodzenia, w tym zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi; g) projektów i przedsięwzięć służących wprowadzeniu gospodarki o obiegu zamkniętym dzięki uwzględnieniu aspektów efektywnego gospodarowania zasobami w procesie produkcji i cyklu życia produktów, takich jak zrównoważone dostawy surowców pierwotnych i wtórnych; h) dekarbonizacji sektorów energochłonnych i znacznego obniżenia emisyjności takich sektorów, w tym projektów demonstracyjnych dotyczących innowacyjnych technologii niskoemisyjnych oraz ich wdrażania; i) dekarbonizacji produkcji energii i łańcucha jej dystrybucji przez stopniowe odchodzenie od węgla i ropy naftowej; oraz j) projektów promujących zrównoważone dziedzictwo kulturowe. 4. Rozwój infrastruktury łączności cyfrowej, w szczególności za pomocą projektów, które wspierają wdrażanie cyfrowych sieci o bardzo dużej przepustowości i łączność 5G oraz które poprawiają łączność cyfrową i dostęp do niej, zwłaszcza na obszarach wiejskich i w regionach peryferyjnych. 5. Badania naukowe, rozwój i innowacje, w szczególności poprzez: a) projekty w zakresie badań naukowych i innowacji, które przyczyniają się do realizacji celów programu „Horyzont Europa”, w tym infrastrukturę badawczą i wspieranie środowiska akademickiego; b) projekty korporacyjne, w tym szkolenia i wspieranie tworzenia klastrów i sieci przedsiębiorstw; c) projekty i programy demonstracyjne, a także wdrażanie powiązanych technologii, procesów i infrastruktury; d) wspólne projekty w dziedzinie badań naukowych i innowacji z udziałem środowisk akademickich, organizacji badawczych i innowacyjnych oraz przemysłu; partnerstwa publiczno-prywatne i organizacje społeczeństwa obywatelskiego; e) transfer wiedzy i technologii; f) badania w dziedzinie kluczowych technologii prorozwojowych i ich przemysłowych zastosowań obejmujące również nowe materiały i materiały zaawansowane; oraz g) nowe skuteczne i dostępne produkty związane z opieką zdrowotną, w tym produkty lecznicze, wyroby medyczne, produkty diagnostyczne i produkty lecznicze terapii zaawansowanej, nowe środki przeciwdrobnoustrojowe oraz innowacyjne procesy opracowywania tych produktów pozwalające uniknąć testów na zwierzętach. 6. Rozwój, wdrażanie i upowszechnianie technologii i usług cyfrowych, zwłaszcza technologii i usług cyfrowych przyczyniających się do osiągnięcia celów programu „Cyfrowa Europa”, w szczególności za pomocą: a) sztucznej inteligencji; b) technologii kwantowej; c) infrastruktury z zakresu cyberbezpieczeństwa i ochrony sieci; d) internetu rzeczy; e) technologii blockchain i innych technologii rozproszonego rejestru; f) zaawansowanych umiejętności cyfrowych; g) robotyki i automatyzacji; h) fotoniki; oraz i) innych zaawansowanych technologii i usług cyfrowych przyczyniających się do cyfryzacji przemysłu unijnego oraz do włączenia technologii, usług i umiejętności cyfrowych do unijnego sektora transportu. 7. Wsparcie finansowe podmiotów zatrudniających do 499 pracowników, ze szczególnym uwzględnieniem MŚP i małych spółek o średniej kapitalizacji, w szczególności przez: a) zapewnienie kapitału obrotowego i inwestycji; b) zapewnienie finansowania ryzyka od etapu początkowego do etapu ekspansji w celu zapewnienia innowacyjnym i zrównoważonym sektorom czołowej pozycji na rynku technologii, w tym wzmocnienie ich zdolności w zakresie cyfryzacji i innowacyjności, oraz w celu zapewnienia im globalnej konkurencyjności; c) zapewnienie finansowania do celów wykupu pracowniczego przedsiębiorstwa lub udziałów pracowniczych w przedsiębiorstwie. 8. Sektor kultury i kreatywny, dziedzictwo kulturowe, media, sektor audio-wizualny, dziennikarstwo i prasa, w szczególności, choć nie tylko, poprzez rozwój nowych technologii, wykorzystanie technologii cyfrowych i technologiczne zarządzanie prawami własności intelektualnej. 9. Turystyka. 10. Rekultywacja terenów przemysłowych (także zanieczyszczonych) i przywracanie takich terenów do zrównoważonego użytkowania. 11. Zrównoważone rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo, akwakultura i inne elementy szerzej rozumianej zrównoważonej biogospodarki. 12. Inwestycje społeczne, w tym wspierające wdrażanie Europejskiego filaru praw socjalnych, w szczególności poprzez: a) mikrofinansowanie, etyczne finansowanie przedsiębiorstw społecznych oraz gospodarkę społeczną; b) popyt na umiejętności i ich podaż; c) kształcenie, szkolenia i usługi powiązane, również dla dorosłych; d) infrastrukturę społeczną, w szczególności: (i) dostępne dla wszystkich włączające kształcenie i szkolenie, w tym wczesną edukację i opiekę nad dzieckiem, związaną z tym infrastrukturę i placówki edukacyjne, alternatywne formy opieki nad dzieckiem, mieszkania studenckie oraz wyposażenie cyfrowe; (ii) przystępne cenowo mieszkania socjalne(30); (iii) opiekę zdrowotną i długoterminową, w tym kliniki, szpitale, podstawową opiekę zdrowotną, opiekę w domu i opiekę środowiskową; e) innowacje społeczne, w tym innowacyjne rozwiązania i programy społeczne mające na celu promowanie skutków i zmian społecznych w dziedzinach wymienionych w pkt 12; f) działania kulturalne o celach społecznych; g) działania na rzecz równouprawnienia płci; h) integrację osób znajdujących się w trudnej sytuacji, w tym obywateli państw trzecich; i) innowacyjne rozwiązania w zakresie opieki zdrowotnej, w tym e-zdrowie, świadczenia zdrowotne i nowe modele opieki; j) integrację osób z niepełnosprawnością i poprawę dostępności dla takich osób. 13. Rozwój przemysłu obronnego służący strategicznej niezależności Unii, w szczególności przez wspieranie: a) łańcucha dostaw w unijnym sektorze obronności, przede wszystkim poprzez finansowe wsparcie dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji; b) przedsiębiorstw uczestniczących w projektach dotyczących innowacji radykalnych w sektorze obronności oraz ściśle związanych z technologiami podwójnego zastosowania; c) łańcucha dostaw w sektorze obronności w ramach udziału w opartych na współpracy projektach badawczo-rozwojowych w dziedzinie obronności, w tym projektach wspieranych ze środków Europejskiego Funduszu Obronnego; d) infrastruktury służącej badaniom naukowym i szkoleniom w dziedzinie obronności. 14. Przestrzeń kosmiczna, w szczególności poprzez rozwój sektora kosmicznego zgodnie z celami Strategii kosmicznej dla Europy: a) zmaksymalizowanie korzyści dla społeczeństwa i gospodarki Unii; b) wspieranie konkurencyjności systemów i technologii kosmicznych, z uwzględnieniem w szczególności zagrożeń dla łańcuchów dostaw; c) wspieranie przedsiębiorczości w przemyśle kosmicznym, w tym rozwój przedsiębiorstw niższego szczebla; d) działanie na rzecz niezależności Unii w zakresie bezpiecznego i niezawodnego dostępu do przestrzeni kosmicznej, z uwzględnieniem aspektów podwójnego zastosowania. 15. Morza i oceany poprzez rozwój projektów i przedsięwzięć w obszarze niebieskiej gospodarki oraz zasady finansowania zrównoważonej niebieskiej gospodarki, w szczególności w zakresie przedsiębiorczości i gospodarki morskiej, odnawialnej energii morskiej i gospodarki o obiegu zamkniętym. ZAŁĄCZNIK III Kluczowe wskaźniki skuteczności działania 1. Wielkość finansowania udzielanego przy wsparciu z Funduszu InvestEU (w podziale na segmenty polityki) 1.1 Wolumen podpisanych operacji 1.2 Uruchomione inwestycje 1.3 Kwota uruchomionego finansowania ze środków prywatnych 1.4 Osiągnięta dźwignia finansowa i efekt mnożnikowy 2. Zasięg geograficzny finansowania w ramach Funduszu InvestEU (w podziale na segmenty polityki, kraje i regiony według wspólnej klasyfikacji jednostek terytorialnych do celów statystycznych na poziomie NUTS 2) 2.1 Liczba państw (państw członkowskich i państw trzecich) objętych operacjami 2.2 Liczba regionów objętych operacjami 2.3 Wolumen operacji w podziale na państwa (państwa członkowskie i państwa trzecie) i regiony 3. Wpływ finansowania w ramach Funduszu InvestEU 3.1 Liczba powstałych lub wspieranych miejsc pracy 3.2 Inwestycje wspierające cele klimatyczne, w stosownych przypadkach w podziale na segmenty polityki 3.3 Inwestycje wspierające cyfryzację 3.4. Inwestycje wspierające transformację przemysłową 4. Zrównoważona infrastruktura 4.1 Energia: energia ze źródeł odnawialnych i innych bezpiecznych i zrównoważonych bezemisyjnych i niskoemisyjnych źródeł energii – dodatkowa zainstalowana moc (w megawatach (MW)) 4.2 Energia: liczba gospodarstw domowych oraz liczba obiektów publicznych i komercyjnych z lepszą klasą zużycia energii 4.3 Energia: szacunkowe oszczędności energii uzyskane w ramach projektów (w kilowatogodzinach (kWh)) 4.4 Energia: emisje gazów cieplarnianych w tonach ekwiwalentu CO2, które udało się ograniczyć lub których udało się uniknąć w ciągu roku 4.5 Energia: wolumen inwestycji w rozwój i modernizację zrównoważonej infrastruktury energetycznej i przekształcanie jej w infrastrukturę inteligentną 4.6 Technologie cyfrowe: liczba dodatkowych gospodarstw domowych, przedsiębiorstw lub budynków publicznych posiadających dostęp szerokopasmowy do sieci o przepustowości co najmniej 100 Mb/s, którą można zwiększyć do przepustowości mierzonej w gigabitach, lub liczba utworzonych hotspotów WiFi 4.7 Transport: uruchomione inwestycje, zwłaszcza w sieć TEN-T – liczba projektów transgranicznych i projektów dotyczących brakujących połączeń (w tym projekty związane z węzłami miejskimi, regionalnymi transgranicznymi połączeniami kolejowymi, platformami multimodalnymi, portami morskimi, portami śródlądowymi, połączeniami z portami lotniczymi oraz terminalami kolejowo-drogowymi sieci bazowej i kompleksowej TEN-T) – liczba projektów przyczyniających się do cyfryzacji transportu, w szczególności poprzez wdrażanie europejskiego systemu zarządzania ruchem kolejowym (ERTMS), systemu informacji rzecznej (RIS), inteligentnego systemu transportu (ITS), systemu monitorowania i informacji o ruchu statków (VTMIS) / usług e-maritime oraz europejskiego systemu zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji (SESAR) – liczba wybudowanych lub zmodernizowanych punktów zaopatrzenia w paliwa alternatywne – liczba projektów przyczyniających się do bezpieczeństwa transportu 4.8 Środowisko: inwestycje przyczyniające się do realizacji planów i programów wymaganych na mocy unijnego dorobku prawnego w dziedzinie środowiska, dotyczących jakości powietrza, a także wody, odpadów i przyrody 5. Badania, innowacje i cyfryzacja 5.1 Przyczynianie się do osiągnięcia celu zakładającego przeznaczenie 3 % produktu krajowego brutto (PKB) Unii na badania naukowe, rozwój i innowacje 5.2 Liczba wspieranych przedsiębiorstw (według wielkości), realizujących projekty w zakresie badań naukowych i innowacji 6. Małe i średnie przedsiębiorstwa 6.1 Liczba wspieranych przedsiębiorstw według wielkości (mikro-, małe, średnie przedsiębiorstwa oraz małe spółki o średniej kapitalizacji) 6.2 Liczba wspieranych przedsiębiorstw w podziale na etapy rozwoju (początkowy, wzrost/ekspansja) 6.3 Liczba wspieranych przedsiębiorstw w podziale na państwa członkowskie i regiony na poziomie NUTS 2 6.4 Liczba przedsiębiorstw wspieranych w podziale na sektory według statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej w Unii Europejskiej (NACE) 6.5 Odsetek wolumenu inwestycji w segmencie polityki dotyczącym MŚP skierowany do MŚP 7. Inwestycje społeczne i umiejętności 7.1 Infrastruktura społeczna: liczba miejsc w objętych wsparciem obiektach infrastruktury socjalnej i dostęp do nich w podziale na sektory: mieszkalnictwo, edukacja, zdrowie itp. 7.2 Mikrofinansowanie oraz finansowanie przedsiębiorstw społecznych: liczba odbiorców mikrofinansowania i objętych wsparciem przedsiębiorstw społecznych 7.3 Umiejętności: liczba osób, które zdobywają nowe umiejętności lub które uzyskały potwierdzenie i poświadczenie umiejętności: kwalifikacja w ramach kształcenia i szkolenia formalnego 8. Europejskie inwestycje strategiczne 8.1 Liczba i wolumen operacji przyczyniających się do zapewnienia infrastruktury krytycznej, w stosownych przypadkach w podziale na infrastrukturę fizyczną i wirtualną i związane z nią towary i usługi 8.2 Dodatkowa zdolność infrastruktury krytycznej, w stosownych przypadkach w podziale na dziedziny 8.3 Liczba i wolumen operacji przyczyniających się do badań naukowych i rozwoju technologii i zasobów krytycznych dla bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich oraz produktów podwójnego zastosowania 8.4 Liczba przedsiębiorstw otrzymujących wsparcie (według wielkości), rozwijających i wytwarzających technologie i zasoby krytyczne dla bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich oraz produkty podwójnego zastosowania 8.4a Liczba klastrów i ośrodków innowacji cyfrowych otrzymujących wsparcie na potrzeby tworzenia synergii między firmami 8.5 Liczba i wolumen operacji przyczyniających się do dostarczania, wytwarzania i gromadzenia zasobów krytycznych – chyba że w granicach istniejących wymogów prawnych – w tym niezbędnych w opiece medycznej 8.6 Dodatkowe zasoby krytyczne, w tym – w stosownych przypadkach – niezbędne w opiece medycznej, objęte wsparciem w zakresie dostaw, wytwarzania i gromadzenia 8.7 Liczba i wolumen operacji wspierających kluczowe technologie prorozwojowe i cyfrowe, które mają strategiczne znaczenie dla przyszłości przemysłu Unii. 8.7a Liczba i wolumen operacji mających pomóc przedsiębiorstwom, w szczególności MŚP, w cyfryzacji ich działalności i zwiększeniu odporności ich łańcuchów wartości i modeli biznesowych 8.7b Liczba przedsiębiorstw, które uzyskały wsparcie z Funduszu InvestEU, liczba i wolumen operacji mających na celu promowanie przedsiębiorczości 8.7c Liczba i wolumen operacji przyczyniających się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych zgodnie z unijnymi celami klimatycznymi 8.7d Liczba zobowiązań Europejskich Centrów Doradztwa Inwestycyjnego w regionach i państwach członkowskich o dotychczas ograniczonych osiągnięciach w zakresie inicjowania i rozwoju projektów oraz w niedoinwestowanych sektorach przemysłowych, które w przeszłości nie korzystały z instrumentów inwestycyjnych Unii 8.7e Wzrost wolumenu inwestycji z funduszy private equity i venture capital w powiązanych projektach 8.7f Zakres regionalny i krajowy, który wskazuje, że państwa członkowskie i regiony korzystające ze wsparcia są rozłożone równomiernie na całym terytorium Unii i nie dochodzi do koncentracji korzyści w ograniczonej liczbie państw członkowskich lub regionów ZAŁĄCZNIK IV Program InvestEU - wcześniejsze instrumenty A. Instrumenty kapitałowe: — Europejski Instrument na rzecz Technologii (ETF98): decyzja Rady 98/347/WE z dnia 19 maja 1998 r. w sprawie środków pomocy finansowej dla innowacyjnych i tworzących nowe miejsca pracy małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) – inicjatywa na rzecz wzrostu i zatrudnienia (Dz.U. L 155 z 29.5.1998, s. 43). — Projekty pilotażowe dotyczące transferu technologii (TTP): decyzja Komisji w sprawie przyjęcia uzupełniającej decyzji w sprawie finansowania dotyczącej finansowania działań z zakresu „Rynek wewnętrzny towarów i polityki sektorowe” Dyrekcji Generalnej ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu na 2007 r. oraz w sprawie przyjęcia decyzji ramowej dotyczącej finansowania działania przygotowawczego „UE przyjmująca swoją rolę w zglobalizowanym świecie” i czterech projektów pilotażowych: „program »Erasmus« dla młodych przedsiębiorców”, „Działania promujące współpracę i partnerstwa mikro- oraz małych i średnich przedsiębiorstw”, „Transfer technologii” i „Modelowe Ośrodki Turystyczne Europy” Dyrekcji Generalnej ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu na 2007 r. — Europejski Instrument na rzecz Technologii (ETF01): decyzja Rady 2000/819/WE z dnia 20 grudnia 2000 r. w sprawie wieloletniego programu na rzecz przedsiębiorstw i przedsiębiorczości, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) (2001–2005) (Dz.U. L 333 z 29.12.2000, s. 84). — Instrument na rzecz Wysokiego Wzrostu i Innowacji w MŚP w ramach programu na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP GIF): decyzja nr 1639/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 2006 r. ustanawiająca Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (2007–2013) (Dz.U. L 310 z 9.11.2006, s. 15). — Instrument „Łącząc Europę” (CEF): rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1316/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające instrument „Łącząc Europę”, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 913/2010 oraz uchylające rozporządzenia (WE) nr 680/2007 i (WE) nr 67/2010 (Dz.U. L 348 z 20.12.2013, s. 129), zmienione rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1017 z dnia 25 czerwca 2015 r. w sprawie Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych, Europejskiego Centrum Doradztwa Inwestycyjnego i Europejskiego Portalu Projektów Inwestycyjnych oraz zmieniającego rozporządzenia (UE) nr 1291/2013 i (UE) nr 1316/2013 – Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (Dz.U. L 169 z 1.7.2015, s. 1). — Instrument kapitałowy na rzecz wzrostu COSME (COSME EFG): rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1287/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (COSME) (2014–2020) i uchylające decyzję nr 1639/2006/WE (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 33). — Instrument kapitałowy InnovFin: – rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1291/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) oraz uchylające decyzję nr 1982/2006/WE (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 104); – rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1290/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające zasady uczestnictwa i upowszechniania dla programu „Horyzont 2020” – programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1906/2006 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 81); – decyzja Rady nr 2013/743/UE z dnia 3 grudnia 2013 r. ustanawiająca program szczegółowy wdrażający program „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) i uchylająca decyzje 2006/971/WE, 2006/972/WE, 2006/973/WE, 2006/974/WE i 2006/975/WE (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 965). — Okno inwestycyjne budowania zdolności w ramach EaSI: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1296/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie programu Unii Europejskiej na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych („EaSI”) i zmieniające decyzję nr 283/2010/UE ustanawiającą Europejski instrument mikrofinansowy na rzecz zatrudnienia i włączenia społecznego Progress (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 238). B. Instrumenty gwarancyjne: — System poręczeń dla MŚP ‘98 (SMEG98): decyzja Rady 98/347/WE z dnia 19 maja 1998 r. w sprawie środków pomocy finansowej dla innowacyjnych i tworzących nowe miejsca pracy małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) – inicjatywa na rzecz wzrostu i zatrudnienia (Dz.U. L 155 z 29.5.1998, s. 43). — System poręczeń dla MŚP ‘01 (SMEG01): decyzja Rady 2000/819/WE z dnia 20 grudnia 2000 r. w sprawie wieloletniego programu na rzecz przedsiębiorstw i przedsiębiorczości, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) (2001–2005) (Dz.U. L 333 z 29.12.2000, s. 84). — System poręczeń dla MŚP’07 w ramach programu na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP SMEG07): decyzja nr 1639/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 2006 r. ustanawiająca Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (2007–2013) (Dz.U. L 310 z 9.11.2006, s. 15). — Europejski instrument mikrofinansowy Progress – Gwarancja (EPMF-G): decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 283/2010/UE z dnia 25 marca 2010 r. ustanawiająca europejski instrument mikrofinansowy na rzecz zatrudnienia i włączenia społecznego Progress (Dz.U. L 87 z 7.4.2010, s. 1). — Instrument oparty na podziale ryzyka (RSI) w ramach programu finansowania zgodnie z systemem podziału ryzyka: – decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1982/2006/WE z dnia 18 grudnia 2006 r. dotycząca siódmego programu ramowego Wspólnoty Europejskiej w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (2007–2013), oświadczenia Komisji (Dz.U. L 412 z 30.12.2006, s. 1); – decyzja Rady nr 2006/971/WE z dnia 19 grudnia 2006 r. dotycząca programu szczegółowego „Współpraca”, wdrażającego siódmy program ramowy Wspólnoty Europejskiej w dziedzinie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (2007–2013) (Dz.U. L 400 z 30.12.2006, s. 86); – decyzja Rady nr 2006/974/WE z dnia 19 grudnia 2006 r. dotycząca programu szczegółowego „Możliwości”, wdrażającego siódmy program ramowy Wspólnoty Europejskiej w dziedzinie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (2007–2013) (Dz.U. L 400 z 30.12.2006, s. 299); — Instrument gwarancyjny EaSI: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1296/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie programu Unii Europejskiej na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych („EaSI”) i zmieniające decyzję nr 283/2010/UE ustanawiającą Europejski instrument mikrofinansowy na rzecz zatrudnienia i włączenia społecznego Progress (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 238). — Instrument gwarancji kredytowych programu COSME (COSME LGF): rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1287/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (COSME) (2014–2020) i uchylające decyzję nr 1639/2006/WE (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 33). — Instrument dłużny InnovFin: – rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1290/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające zasady uczestnictwa i upowszechniania dla programu „Horyzont 2020” – programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1906/2006 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 81); – rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1291/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) oraz uchylające decyzję nr 1982/2006/WE (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 104); – decyzja Rady nr 2013/743/UE z dnia 3 grudnia 2013 r. ustanawiająca program szczegółowy wdrażający program „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) i uchylająca decyzje 2006/971/WE, 2006/972/WE, 2006/973/WE, 2006/974/WE i 2006/975/WE (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 965). — System poręczeń na rzecz sektora kultury i sektora kreatywnego (CCS GF): rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1295/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające program „Kreatywna Europa” (2014–2020) i uchylające decyzje nr 1718/2006/WE, nr 1855/2006/WE i nr 1041/2009/WE (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 221). — Instrument gwarancji kredytów studenckich (SLGF): rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1288/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające „Erasmus+”: unijny program na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu oraz uchylające decyzje nr 1719/2006/WE, 1720/2006/WE i 1298/2008/WE (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 50). — Instrument finansowania prywatnego na rzecz efektywności energetycznej (PF4EE): rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1293/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie ustanowienia programu działań na rzecz środowiska i klimatu (LIFE) i uchylające rozporządzenie (WE) nr 614/2007 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 185). C. Instrumenty oparte na podziale ryzyka: — Program finansowania zgodnie z systemem podziału ryzyka (RSFF): decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1982/2006/WE z dnia 18 grudnia 2006 r. dotycząca siódmego programu ramowego Wspólnoty Europejskiej w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (2007–2013), oświadczenia Komisji (Dz.U. L 412 z 30.12.2006, s. 1); — InnovFin – Fundusze unijne dla innowatorów: – rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1291/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) oraz uchylające decyzję nr 1982/2006/WE (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 104); – rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1290/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające zasady uczestnictwa i upowszechniania dla programu „Horyzont 2020” – programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1906/2006 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 81); — Instrument dłużny w ramach instrumentu „Łącząc Europę” (CEF DI): rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1316/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające instrument „Łącząc Europę”, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 913/2010 oraz uchylające rozporządzenia (WE) nr 680/2007 i (WE) nr 67/2010 (Dz.U. L 348 z 20.12.2013, s. 129). — Mechanizm finansowy na rzecz kapitału naturalnego (NCFF): rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1293/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie ustanowienia programu działań na rzecz środowiska i klimatu (LIFE) i uchylające rozporządzenie (WE) nr 614/2007 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 185). D. Specjalne instrumenty inwestycyjne: — Europejski instrument mikrofinansowy Progress – Fonds commun de placements – fonds d'investissements spécialisés (EPMF FCP-FIS): decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 283/2010/UE z dnia 25 marca 2010 r. ustanawiająca europejski instrument mikrofinansowy na rzecz zatrudnienia i włączenia społecznego Progress (Dz.U. L 87 z 7.4.2010, s. 1). — Fundusz Marguerite: – rozporządzenie (WE) nr 680/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 czerwca 2007 r. ustanawiające ogólne zasady przyznawania pomocy finansowej Wspólnoty w zakresie transeuropejskich sieci transportowych i energetycznych (Dz.U. L 162 z 22.6.2007, s. 1); – decyzja Komisji z dnia 25 lutego 2010 r. w sprawie udziału Unii Europejskiej w Europejskim Funduszu na rzecz Energii, Zmiany Klimatu i Infrastruktury 2020 (fundusz Marguerite). — Europejski Fundusz na rzecz Efektywności Energetycznej (EFEE): rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1233/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 663/2009 poprzez przyznanie pomocy finansowej Wspólnoty na projekty w dziedzinie energetyki (Dz.U. L 346 z 30.12.2010, s. 5). ZAŁĄCZNIK V Niedoskonałości rynku, nieoptymalne sytuacje inwestycyjne, dodatkowość i wykluczone działania A. Niedoskonałości rynku, nieoptymalne sytuacje inwestycyjne i dodatkowość Zgodnie z art. 209 rozporządzenia finansowego gwarancja UE odpowiada na niedoskonałości rynku lub nieoptymalne sytuacje inwestycyjne (art. 209 ust. 2 lit. a)) i ma charakter dodatkowy, zapobiegając zastępowaniu potencjalnego wsparcia i inwestycji z innych źródeł publicznych lub prywatnych (art. 209 ust. 2 lit. b)). Aby zapewnić zgodność z art. 209 ust. 2 lit. a) i b) rozporządzenia finansowego, operacje z zakresu finansowania i inwestycji korzystające z gwarancji UE muszą spełniać wymogi określone w pkt 1 i 2 poniżej: 1. Niedoskonałości rynku i nieoptymalne sytuacje inwestycyjne Aby odpowiedzieć na niedoskonałości rynku lub nieoptymalne sytuacje inwestycyjne, o których mowa w art. 209 ust. 2 lit. a) rozporządzenia finansowego, inwestycje objęte operacjami z zakresu finansowania i inwestycji muszą mieć jedną z następujących cech: a) charakter dobra publicznego, ze względu na który operator lub przedsiębiorstwo nie mogą uzyskać dostatecznych korzyści finansowych (np. kształcenie i umiejętności, opieka zdrowotna i dostępność, bezpieczeństwo i obrona, oraz infrastruktura dostępna bezpłatnie lub za nieznaczną opłatą); b) czynniki zewnętrzne, których operatorowi lub przedsiębiorstwu zazwyczaj nie udaje się zinternalizować, takie jak inwestycje w badania i rozwój, efektywność energetyczna, klimat czy ochrona środowiska; c) asymetria informacyjna, zwłaszcza w przypadku MŚP i małych spółek o średniej kapitalizacji, w tym wyższe poziomy ryzyka związane z firmami na wczesnym etapie rozwoju, firmami posiadającymi głównie wartości niematerialne i prawne lub niewystarczające zabezpieczenie czy też firmami prowadzącymi głównie działalność o podwyższonym ryzyku; d) transgraniczne projekty infrastrukturalne i związane z nimi usługi lub fundusze zajmujące się inwestycjami transgranicznymi z myślą o zniesieniu fragmentacji rynku wewnętrznego i poprawie koordynacji na rynku wewnętrznym; e) narażenie na większe ryzyko w niektórych sektorach, krajach czy regionach powyżej poziomu, jaki są w stanie lub są skłonne zaakceptować prywatne podmioty finansowe, również w przypadku, gdyby ze względu na nowatorski charakter lub ryzyko związane z innowacjami lub niesprawdzoną technologią dana inwestycja nie została zrealizowana, a w każdym razie nie w takim samym stopniu; f) w przypadku wsparcia operacji z zakresu finansowania i inwestycji w ramach segmentu europejskich inwestycji strategicznych inwestycja nie zostałaby zrealizowana, a w każdym razie nie w takim samym stopniu, przy finansowaniu rynkowym przez podmioty mające siedzibę i prowadzące działalność w Unii z powodu trudności w internalizacji korzyści dla interesu strategicznego Europy; g) nowe lub złożone przypadki niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji inwestycyjnych zgodnie z art. 8 ust. 1 lit. a) ppkt (iii) niniejszego rozporządzenia. 2. Dodatkowość Operacje z zakresu finansowania i inwestycji muszą spełniać wymóg dodatkowości w obydwu jej aspektach, o których mowa w art. 209 ust. 2 lit. b) rozporządzenia finansowego. Oznacza to, że operacje nie zostałyby zrealizowane, a w każdym razie nie w takim samym stopniu, przy użyciu innych źródeł publicznych lub prywatnych bez wsparcia z Funduszu InvestEU. Do celów niniejszego rozporządzenia przez operacje takie należy rozumieć operacje z zakresu finansowania i inwestycji spełniające następujące dwa kryteria: 1) Aby można było uznać, że Fundusz InvestEU ma charakter dodatkowy względem źródeł prywatnych, o których mowa w art. 209 ust. 2 lit. b) rozporządzenia finansowego, musi on wspierać operacje z zakresu finansowania i inwestycji realizowane przez partnerów wykonawczych zajmujących się inwestycjami, które ze względu na ich cechy (charakter dobra publicznego, czynniki zewnętrzne, asymetria informacyjna, kwestie spójności społeczno-gospodarczej lub inne) nie są w stanie wygenerować wystarczających zysków finansowych na poziomie rynkowym lub są uważane za zbyt ryzykowne (w porównaniu z poziomem ryzyka, jaki odnośne podmioty prywatne byłyby skłonne zaakceptować). Z powodu tych cech takie operacje z zakresu finansowania i inwestycji nie mają dostępu do finansowania rynkowego na rozsądnych warunkach, jeżeli chodzi o ceny, wymogi dotyczące zabezpieczenia, rodzaj finansowania, okres zapadalności finansowania czy inne warunki, i bez wsparcia publicznego nie zostałyby w ogóle zrealizowane w Unii, a w każdym razie nie w takim samym stopniu. 2) Aby można było uznać, że Fundusz InvestEU ma charakter dodatkowy w stosunku do istniejącego wsparcia z innych źródeł publicznych, o których mowa w art. 209 ust. 2 lit. b) rozporządzenia finansowego, musi on wspierać wyłącznie operacje z zakresu finansowania i inwestycji, w odniesieniu do których mają zastosowanie następujące warunki: a) operacje z zakresu finansowania lub inwestycji nie zostałyby zrealizowane przez partnera wykonawczego, a w każdym razie nie w takim samym stopniu, bez wsparcia z Funduszu InvestEU; oraz b) operacje z zakresu finansowania lub inwestycji nie zostałyby zrealizowane, a w każdym razie nie w takim samym stopniu, w ramach innych istniejących instrumentów publicznych, takich jak instrumenty finansowe działające na szczeblu regionalnym i krajowym na zasadzie zarządzania dzielonego, chociaż możliwe jest wykorzystanie InvestEU i innych zasobów publicznych jako uzupełnienia, zwłaszcza gdy można uzyskać unijną wartość dodaną i gdy można zoptymalizować wykorzystanie zasobów publicznych do skutecznej realizacji celów danej polityki. 3) Operacje z zakresu finansowania i inwestycji w ramach segmentu europejskich inwestycji strategicznych można również uznać za mające charakter dodatkowy, jeżeli operacje te nie zostałyby zrealizowane, a w każdym razie nie w takim samym stopniu, przez inne podmioty prywatne lub publiczne mające siedzibę i działające w Unii bez wsparcia z Funduszu InvestEU. Aby dowieść, że operacje z zakresu finansowania i inwestycji objęte gwarancją UE mają charakter dodatkowy w stosunku do istniejącego wsparcia rynkowego i innego wsparcia publicznego, partnerzy wykonawczy przedstawiają informacje na poparcie co najmniej jednego z poniższych elementów: a) wsparcie udzielane za pomocą pozycji podporządkowanych w stosunku do innych pożyczkodawców publicznych lub prywatnych lub w ramach struktury finansowania; b) wsparcie udzielane za pomocą kapitału własnego i quasi-kapitału własnego lub długów z długimi okresami zapadalności, cenami, wymogami dotyczącymi zabezpieczenia lub innymi warunkami, które nie są w dostatecznym stopniu dostępne na rynku lub z innych źródeł publicznych; c) wsparcie dla operacji o wyższym profilu ryzyka niż ryzyko akceptowane zazwyczaj w przypadku własnej standardowej działalności partnera wykonawczego lub wsparcie dla partnerów wykonawczych w razie przekroczenia ich własnej zdolności do wspierania takich operacji; d) udział w mechanizmach podziału ryzyka obejmujących obszary polityki, które narażają partnera wykonawczego na wyższe ryzyko niż ryzyko, jakie akceptuje zazwyczaj partner wykonawczy lub jakie są w stanie lub są skłonne zaakceptować prywatne podmioty finansowe; e) wsparcie, które katalizuje/przyciąga dodatkowe finansowanie prywatne lub publiczne i stanowi uzupełnienie innych źródeł prywatnych i komercyjnych, zwłaszcza kategorii inwestorów zazwyczaj niechętnych ryzyku lub inwestorów instytucjonalnych, w odpowiedzi na sygnał wysłany przez wsparcie udzielone z Funduszu InvestEU; f) wsparcie udzielane za pomocą produktów finansowych, które nie są dostępne lub nie są oferowane w wystarczającym stopniu w danych krajach lub regionach ze względu na brak rynku bądź też rynek słabo rozwinięty lub niekompletny. W przypadku operacji z zakresu finansowania i inwestycji realizowanych przez pośredników, zwłaszcza w przypadku wsparcia na rzecz MŚP, dodatkowość jest sprawdzana na poziomie pośrednika, a nie odbiorcy końcowego. Uznaje się, że dodatkowość ma miejsce, gdy Fundusz InvestEU wspiera pośrednika finansowego w tworzeniu nowego portfela o wyższym poziomie ryzyka lub w zwiększaniu wolumenu działań już obarczonych wysokim ryzykiem w porównaniu z ryzykiem, jakie prywatne i publiczne podmioty finansowe są obecnie w stanie lub są skłonne zaakceptować w danych państwach czy też regionach. Gwarancji UE nie udziela się na wspieranie operacji refinansujących (takich jak zastępowanie istniejących umów pożyczki lub innych form wsparcia finansowego dla projektów, które zostały już częściowo lub całkowicie zrealizowane), chyba że zaistniały szczególne, wyjątkowe, należycie uzasadnione okoliczności, w których wykazano, że operacja objęta gwarancją UE pozwoli na nową inwestycję w dziedzinie kwalifikującej się do objęcia operacjami z zakresu finansowania i inwestycji na podstawie załącznika II na kwotę, która jest dodatkowa w stosunku do normalnego wolumenu działalności partnera wykonawczego lub pośrednika finansowego, i stanowi co najmniej równowartość kwoty operacji spełniającej kryteria kwalifikowalności określone w niniejszym rozporządzeniu. Takie operacje refinansujące muszą spełniać wymogi określone w sekcji A niniejszego załącznika, dotyczące niedoskonałości rynku, nieoptymalnych sytuacji inwestycyjnych i dodatkowości. B. Wykluczone działania Fundusz InvestEU nie wspiera następujących działań: 1) działania ograniczające prawa i swobody obywatelskie lub łamiące prawa człowieka; 2) w dziedzinie obronności: wykorzystywanie, opracowywanie lub wytwarzanie produktów i technologii zakazanych na mocy mającego zastosowanie prawa międzynarodowego; 3) wyroby i działania związane z tytoniem (produkcja, dystrybucja, przetwórstwo i handel); 4) działania wykluczone z finansowania na podstawie art. [X] rozporządzenia [w sprawie programu „Horyzont Europa”](31): badania nad klonowaniem ludzi w celach reprodukcyjnych; działalność, której celem są zmiany dziedzictwa genetycznego człowieka i która mogłyby spowodować dziedziczenie takich zmian; oraz działalność, której celem jest tworzenie ludzkich embrionów wyłącznie na potrzeby badań naukowych lub w celu pozyskiwania komórek macierzystych, w tym także za pomocą przeniesienia jądra komórki somatycznej; 5) hazard (działania związane z produkcją, budową, dystrybucją, przetwarzaniem, handlem lub oprogramowaniem); 6) handel w celach seksualnych oraz związana z nim infrastruktura, usługi i media; 7) działania z udziałem żywych zwierząt wykorzystywanych do celów doświadczalnych i naukowych, o ile nie można zagwarantować zgodności z Europejską konwencją o ochronie zwierząt kręgowych używanych do celów doświadczalnych(32) oraz do innych celów naukowych; 8) działalność deweloperska, taka jak działania mające wyłącznie na celu remontowanie i wynajmowanie lub sprzedaż istniejących budynków, a także budowę nowych obiektów; kwalifikują się natomiast działania z zakresu nieruchomości związane z celami szczegółowymi Programu InvestEU wymienionymi w art. 3 ust. 2 oraz z dziedzinami kwalifikującymi się do operacji z zakresu finansowania i inwestycji na podstawie załącznika II do niniejszego rozporządzenia, takie jak inwestycje w projekty związane z efektywnością energetyczną lub mieszkalnictwem socjalnym; 9) działalność finansowa, taka jak zakup instrumentów finansowych lub obrót nimi. W szczególności wyklucza się interwencje służące wykupowi mającemu na celu wyprzedaż aktywów lub refinansowaniu mającemu na celu wyprzedaż aktywów; 10) działania zakazane z mocy mającego zastosowanie prawa krajowego; 11) likwidacja, funkcjonowanie, przystosowanie lub budowa elektrowni jądrowych; 12) inwestycje związane z górnictwem lub wydobyciem, przetwórstwem, dystrybucją, magazynowaniem lub spalaniem stałych paliw kopalnych i ropy naftowej oraz inwestycje związane z wydobyciem gazu. Wykluczenie to nie ma zastosowania do: a) projektów, w przypadku których brak jest realnej alternatywy w postaci innej technologii; b) projektów związanych z zapobieganiem zanieczyszczeniom i ich kontrolą; c) projektów wyposażonych w instalacje do wychwytywania i składowania dwutlenku węgla bądź wychwytywania i utylizacji dwutlenku węgla; projektów przemysłowych lub badawczych prowadzących do znacznego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w stosunku do mających zastosowanie wskaźników w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji; 13) inwestycje w obiekty służące do trwałego składowania odpadów. Wykluczenie to nie ma zastosowania do inwestycji w: a) lokalne składowiska stanowiące element pomocniczy projektu inwestycji przemysłowej lub wydobywczej, w przypadku której wykazano, że składowanie jest jedyną realną opcją przetwarzania odpadów przemysłowych lub wydobywczych powstałych w wyniku tej działalności; b) istniejące składowiska w celu zapewnienia utylizacji gazu wysypiskowego oraz wspierania odzysku surowców ze składowisk i przetwarzania odpadów wydobywczych; 14) inwestycje w zakłady mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów. Wykluczenie to nie ma zastosowania do inwestycji służących modernizacji istniejących zakładów mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów do celów odzysku energii lub procesów recyklingu odpadów segregowanych, takich jak kompostowanie i rozkład beztlenowy; 15) inwestycje w spalarnie służące przetwarzaniu odpadów. Wykluczenie to nie ma zastosowania do inwestycji w: a) zakłady zajmujące się wyłącznie przetwarzaniem odpadów niebezpiecznych nienadających się do recyklingu; b) istniejące zakłady, w których dokonuje się inwestycji w celu zwiększenia efektywności energetycznej, wychwytywania gazów spalinowych do celów składowania lub wykorzystania bądź w celu odzysku materiałów z popiołów powstałych w wyniku spalania, pod warunkiem że inwestycje takie nie prowadzą do wzrostu mocy przerobowych zakładu w zakresie przetwarzania odpadów. Z dniem podpisania partnerzy wykonawczy pozostają odpowiedzialni za zapewnienie zgodności operacji z zakresu finansowania i inwestycji z kryteriami wykluczenia określonymi w niniejszym załączniku oraz za monitorowanie tej zgodności w trakcie realizacji projektu, a także za podjęcie w stosownych przypadkach odpowiednich działań zaradczych.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wpływ środków stosowanych w odpowiedzi na pandemię COVID-19 na demokrację, praworządność i prawa podstawowe |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Parlament Europejski, – uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka (PDPC) oraz inne traktaty i instrumenty ONZ dotyczące praw człowieka, w szczególności Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, – uwzględniając Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (EKPC) oraz protokoły do niej, – uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej (TUE), Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, – uwzględniając Europejską kartę praw pacjenta, – uwzględniając oświadczenia Sekretarza Generalnego ONZ, Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka, specjalnych sprawozdawców ONZ, Biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców (UNHCR) i innych organów ONZ w sprawie wpływu środków podejmowanych w związku z COVID-19 na demokrację, praworządność i prawa podstawowe, – uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju ONZ, – uwzględniając oświadczenia i dokumenty przedłożone przez przedstawicieli i organy Rady Europy, w szczególności jej sekretarza generalnego, przewodniczącego i sprawozdawców Zgromadzenia Parlamentarnego (ZPRE), komisarza ds. praw człowieka, Europejskiej Komisji na rzecz Efektywności Wymiaru Sprawiedliwości (CEPEJ), Europejskiego Komitetu do spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu, Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych Europy oraz Grupy Państw przeciwko Korupcji (GRECO) w sprawie wpływu środków podejmowanych w związku z COVID-19 na demokrację, praworządność i prawa podstawowe, – uwzględniając opublikowany w dniu 7 kwietnia 2020 r. zestaw narzędzi Rady Europy dla państw członkowskich dotyczący poszanowania demokracji, praworządności i praw człowieka w kontekście kryzysu zdrowotnego wywołanego COVID-19, – uwzględniając odpowiednie dokumenty Komisji Weneckiej Rady Europy, takie jak zestawienie opinii i sprawozdań Komisji Weneckiej na temat stanu nadzwyczajnego(1) opublikowane 16 kwietnia 2020 r., sprawozdanie z 26 maja 2020 r. pt. „Respect for democracy, human rights and the rule of law during states of emergency – Reflections” [Poszanowanie demokracji, praw człowieka i praworządności w stanie nadzwyczajnym – refleksje](2), monitor sytuacji nadzwyczajnych w państwach członkowskich Komisji Weneckiej(3), sprawozdanie z 2011 r. na temat praworządności(4) i listę kontrolną dotyczącą praworządności z 2016 r.(5), – uwzględniając wniosek przewodniczącego Parlamentu do Komisji Weneckiej skierowany w dniu 1 lipca 2020 r. na wniosek Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (LIBE) i sporządzone w jego wyniku sprawozdanie okresowe z dnia 8 października 2020 r. w sprawie środków podjętych w państwach członkowskich UE w odpowiedzi na kryzys związany z COVID-19 i ich wpływu na demokrację, praworządność i prawa podstawowe(6), – uwzględniając rezolucje ZPRE z dnia 13 października 2020 r. w sprawie demokracji w obliczu pandemii COVID-19(7) oraz w sprawie wpływu pandemii COVID-19 na prawa człowieka i praworządność(8), – uwzględniając opinię Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) z dnia 27 kwietnia 2020 r. w sprawie projektu ustawy o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r.(druk senacki nr 99) oraz oświadczenia Przedstawiciela OBWE ds. Wolności Mediów, – uwzględniając oświadczenie w sprawie Węgier wydane 27 marca 2020 r. przez rzecznika Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka Ruperta Colville’a, – uwzględniając wspólne oświadczenie w sprawie Bułgarii wydane 13 maja 2020 r. przez specjalnych sprawozdawców ONZ ds. współczesnych form rasizmu i ds. mniejszości, – uwzględniając publikacje Międzynarodowego Instytutu Demokracji i Pomocy Wyborczej (International IDEA) z 11 maja 2020 r. pt. „Parliaments in Crisis: Challenges and Innovations” [Parlamenty w sytuacjach kryzysowych: wyzwania i innowacje](9) i z 26 marca 2020 r. pt. „Elections and COVID-19” [Wybory a COVID-19](10), – uwzględniając szeroko zakrojoną debatę na temat wpływu środków podejmowanych w związku z COVID-19 na demokrację, praworządność i prawa podstawowe, z udziałem obywateli, społeczności akademickiej, społeczeństwa obywatelskiego i społeczeństwa w ogóle(11), – uwzględniając działania Komisji podejmowane w związku z COVID-19 we wszystkich obszarach leżących w jej kompetencji oraz jej wysiłki na rzecz koordynacji europejskiej reakcji na pandemię w różnych dziedzinach, od strefy Schengen po dezinformację dotyczącą wirusa, od ochrony danych i aplikacji po procedury w zakresie azylu, powrotów i przesiedleń, – uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)(12), – uwzględniając dyrektywę 2002/58/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 2002 r. dotyczącą przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej(13), – uwzględniając wytyczne 04/2020 Europejskiej Rady Ochrony Danych (EROD) w sprawie wykorzystywania danych o lokalizacji i narzędzi śledzenia kontaktów w związku z pandemią COVID-19 oraz wytyczne 03/2020 w sprawie przetwarzania danych dotyczących zdrowia na potrzeby badań naukowych w kontekście pandemii COVID-19, – uwzględniając komunikat Komisji z dnia 16 kwietnia 2020 r. pt. „Wytyczne dotyczące aplikacji pomocnych w walce z pandemią COVID-19 w odniesieniu do ochrony danych” (C(2020)2523), – uwzględniając komunikat Komisji z dnia 30 września 2020 r. pt. „Sprawozdanie na temat praworządności z 2020 r. Sytuacja w zakresie praworządności w Unii Europejskiej” (COM(2020)0580) wraz z 27 rozdziałami poświęconymi praworządności w poszczególnych państwach członkowskich (SWD(2020)0300-0326), w których przedstawiono wpływ środków podjętych przez państwa członkowskie w związku z COVID-19 na demokrację, praworządność i prawa podstawowe, – uwzględniając oświadczenie wydane 1 kwietnia 2020 r. przez 19 państw członkowskich, które wyraziły głębokie zaniepokojenie z powodu ryzyka naruszenia zasad praworządności, demokracji i praw podstawowych w związku z przyjęciem niektórych środków nadzwyczajnych(14), – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 kwietnia 2020 r. w sprawie skoordynowanych działań UE na rzecz walki z pandemią COVID-19 i jej skutkami(15), – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 czerwca 2020 r. w sprawie sytuacji w strefie Schengen w kontekście pandemii COVID-19(16), – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 czerwca 2020 r. w sprawie ochrony pracowników transgranicznych i sezonowych w Unii w kontekście kryzysu wywołanego COVID-19(17), – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 lipca 2020 r. w sprawie unijnej strategii w zakresie zdrowia publicznego po pandemii COVID-19(18), – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 września 2020 r. pt. „COVID-19: koordynacja przez UE ocen sytuacji zdrowotnej i klasyfikacji ryzyka oraz konsekwencje dla Schengen i jednolitego rynku”(19), – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 września 2020 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie stwierdzenia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Rzeczpospolitą Polską zasady praworządności(20), – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 października 2020 r. w sprawie ustanowienia unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych(21), – uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 października 2020 r. w sprawie praworządności i praw podstawowych w Bułgarii(22), – uwzględniając briefing Departamentu Tematycznego ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych z 23 kwietnia 2020 r. pt. „The Impact of COVID-19 Measures on Democracy, the Rule of Law and Fundamental Rights in the EU” [Wpływ środków podjętych w związku z COVID-19 na demokrację, praworządność i prawa podstawowe w UE](23), w którym przedstawiono główne wnioski płynące z monitorowania w ramach cotygodniowych przeglądów środków podejmowanych przez państwa członkowskie w odpowiedzi na COVID-19, – uwzględniając briefingi Europejskiego Centrum Badań i Dokumentacji Parlamentarnej na temat działalności parlamentarnej w czasie pandemii COVID-19(24), – uwzględniając briefingi Biura Analiz Parlamentu Europejskiego (EPRS) dotyczące stanu nadzwyczajnego wprowadzonego w szeregu państw członkowskich w odpowiedzi na kryzys wywołany koronawirusem oraz inne briefingi na ten temat(25), – uwzględniając pięć biuletynów Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) dotyczących wpływu pandemii koronawirusa na prawa podstawowe w UE(26), – uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Josepa Borrella z 18 czerwca 2020 r. w sprawie przeciwdziałania dezinformacji dotyczącej COVID-19 i wpływu na wolność wypowiedzi, – uwzględniając ocenę zagrożenia przestępczością zorganizowaną w internecie (IOCTA) za 2020 r. opublikowaną przez Europol 5 października 2020 r., – uwzględniając sprawozdanie Europolu z 19 czerwca 2020 r. pt. „Exploiting Isolation: Offenders and victims of online child sexual abuse during the COVID-19 pandemic” [Wykorzystywanie izolacji: sprawcy i ofiary niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych w internecie podczas pandemii COVID-19], – uwzględniając sprawozdanie Europolu z 30 kwietnia 2020 r. pt. „Beyond the pandemic – How COVID-19 will shape the serious and organised crime landscape in the EU” [Krajobraz po pandemii. Jak COVID-19 wpłynie na sytuację poważnej i zorganizowanej przestępczości w UE?], – uwzględniając prace przygotowawcze do niniejszej rezolucji przeprowadzone przez Grupę ds. Monitorowania Demokracji, Praworządności i Praw Podstawowych Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (LIBE), w tym jej sprawozdanie dla komisji LIBE z 10 lipca 2020 r.(27), – uwzględniając pytanie skierowane do Komisji dotyczące środków stosowanych w odpowiedzi na pandemię COVID-19 na demokrację, praworządność i prawa podstawowe (O-000065/2020 – B9-0023/2020), – uwzględniając art. 136 ust. 5 i art. 132 ust. 2 Regulaminu, – uwzględniając projekt rezolucji Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, A. mając na uwadze, że pandemia COVID-19 spowodowała trudną sytuację w całej UE i dotkliwie dotknęła ludność; mając na uwadze, że wiele części świata, w tym UE, doświadcza drugiej fali COVID-19, a rządy przyjmują nowe środki ograniczające w celu zaradzenia gwałtownemu wzrostowi liczby przypadków, w tym ponowne wprowadzenie blokad i środków sanitarnych, stosowanie masek i nakładanie surowszych kar za nieprzestrzeganie przepisów; B. mając na uwadze, że do walki z pandemią potrzebne są rządowe środki nadzwyczajne respektujące praworządność, prawa podstawowe i demokratyczną rozliczalność, i że takie środki powinny stanowić podstawę wszystkich wysiłków na rzecz kontrolowania rozprzestrzeniania się pandemii COVID-19; mając na uwadze, że uprawnienia wykonywane w kontekście sytuacji nadzwyczajnej wymagają dodatkowej kontroli, aby zagwarantować, że nie będą one wykorzystywane jako pretekst do trwałych zmian w równowadze sił; mając na uwadze, że takie środki przyjmowane przez rządy powinny być konieczne, proporcjonalne i tymczasowe; mając na uwadze, że wyjątkowe uprawnienia stwarzają ryzyko nadużywania władzy przez władzę wykonawczą i pozostania w krajowym porządku prawnym nawet po zakończeniu sytuacji nadzwyczajnej, w związku z czym konieczne jest zapewnienie odpowiedniej kontroli parlamentarnej i sądowej, zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej, a także środków równoważących w celu ograniczenia tego ryzyka; C. mając na uwadze, że kryzys związany z COVID-19 jest bezprecedensowy; mając na uwadze, że będziemy musieli w przyszłości ponownie przemyśleć nasze metody zarządzania kryzysowego zarówno na szczeblu państw członkowskich, jak i UE; D. mając na uwadze, że wiele państw UE ogłosiło stan wyjątkowy(28) na podstawie swoich konstytucji(29), co w niektórych przypadkach wzbudziło wątpliwości natury prawnej, podczas gdy inne skorzystały z uprawnień nadzwyczajnych przewidzianych w prawie powszechnym(30) lub ustawodawstwie zwykłym(31), aby w trybie pilnym przyjąć środki ograniczające mające na celu przeciwdziałanie pandemii COVID-19; mając na uwadze, że środki te mają wpływ na demokrację, praworządność i prawa podstawowe, ponieważ wpływają na korzystanie z indywidualnych praw i wolności, takich jak swoboda przemieszczania się, wolność zrzeszania się i zgromadzeń, wolność wypowiedzi i informacji, wolność religii, prawo do życia rodzinnego, prawo do azylu, zasada równości i niedyskryminacji, prawo do prywatności i ochrony danych, prawo do edukacji i prawo do pracy; mając na uwadze, że środki te mają również wpływ na gospodarkę państw członkowskich; E. mając na uwadze, że funkcjonowanie demokracji oraz systemu kontroli i równowagi regulującego jej funkcjonowanie, są zakłócone, gdy sytuacja nadzwyczajna w dziedzinie zdrowia publicznego prowadzi do zmian w podziale kompetencji, na przykład poprzez umożliwienie władzy wykonawczej nabywania nowych prerogatyw, zgodnie z którymi może ona ograniczać prawa jednostki i korzystać z uprawnień zwykle zastrzeżonych dla władzy ustawodawczej i władz lokalnych, przy jednoczesnym nałożeniu ograniczeń na rolę parlamentów, organów sądowych, społeczeństwa obywatelskiego i mediów, a także na działalność i zaangażowanie obywateli; mając na uwadze, że w większości państw członkowskich nie ma szczególnych ograniczeń w pracy wymiaru sprawiedliwości, ale środki ograniczające sprawiły, że normalne funkcjonowanie sądów stało się niemal niemożliwe; F. mając na uwadze, że wewnętrzna kontrola sądowa, uzupełniona kontrolą zewnętrzną, ma nadal podstawowe znaczenie, ponieważ prawo do rzetelnego procesu sądowego i do skutecznych środków odwoławczych nadal ma zastosowanie w sytuacjach nadzwyczajnych, co oznacza, że osoby dotknięte środkami nadzwyczajnymi muszą mieć możliwość skorzystania ze skutecznych środków odwoławczych w przypadku naruszenia przez władze państwowe ich praw podstawowych, przy jednoczesnym zapewnieniu, by władza wykonawcza nie przekroczyła swoich uprawnień; G. mając na uwadze, że Komisja Wenecka opowiada się za konstytucyjnym stanem nadzwyczajnym de iure, a nie stanem nadzwyczajnym de facto opartym na ustawodawstwie zwykłym, ponieważ „system oparty na wyjątkowych prerogatywach konstytucyjnych, mający zastosowanie de iure, może zapewnić lepsze gwarancje w odniesieniu do praw podstawowych, demokracji i praworządności oraz skuteczniej chronić zasadę pewności prawa wynikającą z tego prawa”(32); H. mając na uwadze, że kryzys związany z COVID-19 był i nadal jest testem wytrzymałościowym dla demokracji i odporności gwarancji krajowych na rzecz praworządności i praw podstawowych; I. mając na uwadze, że zaufanie do działań rządów i państw ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia poparcia i wdrożenia przyjętych środków nadzwyczajnych; mając na uwadze, że, aby osiągnąć te cele w demokracji, ważne jest, aby podejmowane decyzje były przejrzyste, oparte na danych naukowych i demokratyczne, a także aby w proces ten zaangażowane były opozycja, społeczeństwo obywatelskie i zainteresowane strony i prowadzony był z nimi dialog; J. mając na uwadze, że Komisja monitorowała środki nadzwyczajne podjęte przez rządy państw członkowskich w trakcie kryzysu; mając na uwadze, że przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen oświadczyła w dniu 31 marca 2020 r., że "wszelkie środki nadzwyczajne muszą ograniczać się do tego, co jest konieczne i ściśle proporcjonalne. Nie mogą obowiązywać nieskończenie. Ponadto rządy muszą dopilnować, aby takie środki były poddawane regularnej kontroli. Komisja Europejska będzie ściśle monitorować, w duchu współpracy, stosowanie środków nadzwyczajnych we wszystkich państwach członkowskich”(33), a komisarz Didier Reynders wydał podobne oświadczenie w dniu 26 marca 2020 r.; K. mając na uwadze, że „prawie wszystkie państwa członkowskie UE wprowadziły tymczasowe (tj. ograniczone w czasie) środki nadzwyczajne w celu zaradzenia kryzysowi związanemu z COVID-19(34) [ ...] głównie za pośrednictwem ustaw zwykłych”; mając na uwadze, że „pierwsze środki nadzwyczajne zostały na ogół wprowadzone na okres od 15 dni do około jednego miesiąca we wszystkich państwach członkowskich UE”, a następnie co najmniej raz odnowione; mając na uwadze, że według Komisji Weneckiej „jedynie kilka państw członkowskich UE nie wskazało terminu stosowania środków nadzwyczajnych”(35); L. mając na uwadze, że Komisja Wenecka zaleca, aby „ogłoszenia lub środki, które nie mają określonego terminu, w tym te, których zawieszenie jest uzależnione od przezwyciężenia wyjątkowej sytuacji, nie były uznawane za zgodne z prawem, chyba że przeprowadza się regularny przegląd sytuacji”(36); M. mając na uwadze, że środki nadzwyczajne muszą być niedyskryminujące, a rządy nie mogą stosować przepisów nadzwyczajnych do wprowadzania ograniczeń w zakresie praw podstawowych; mając na uwadze, że rządy muszą również podjąć szereg dodatkowych działań w celu ograniczenia negatywnego wpływu, jaki takie środki mogą mieć na życie obywateli; N. mając na uwadze, że stan wyjątkowy został co najmniej raz przedłużony w prawie wszystkich państwach członkowskich, w których został ogłoszony; mając na uwadze, że Komisja Wenecka podkreśliła, iż przegląd ogłoszenia wprowadzenia stanu wyjątkowego i jego przedłużenia, a także uruchomienia i stosowania wyjątkowych prerogatyw ma zasadnicze znaczenie oraz że w tym kontekście powinna istnieć możliwość kontroli parlamentarnej i sądowej(37); O. mając na uwadze, że w większości państw członkowskich kontrola parlamentarna była ograniczona ze względu na wykorzystanie wyjątkowych uprawnień wykonawczych, podczas gdy rola parlamentów niektórych państw członkowskich stała się drugorzędna, umożliwiając rządom szybkie wprowadzenie środków nadzwyczajnych bez dostatecznej kontroli; P. mając na uwadze, że Parlament Europejski, w szczególności komisja LIBE i jej grupa monitorująca demokrację, praworządność i prawa podstawowe, stale monitoruje sytuację w UE od marca 2020 r. i organizuje regularne wymiany poglądów z zainteresowanymi stronami, co znajduje odzwierciedlenie w dokumencie roboczym tej grupy na temat wpływu COVID-19 na demokrację, praworządność i prawa podstawowe(38); Q. mając na uwadze, że instytucje takie jak Rzecznik Praw Obywatelskich i krajowe instytucje praw człowieka odgrywają ważną rolę w wykrywaniu problemów związanych z prawami podstawowymi oraz w zapewnianiu kontroli, nadzoru i dochodzenia roszczeń, a zatem w ochronie obywateli w kontekście wprowadzania środków nadzwyczajnych; R. mając na uwadze, że swoboda przemieszczania się została ograniczona we wszystkich państwach członkowskich poprzez obowiązkową lub zalecaną samoizolację oraz zakaz przemieszczania się poza niezbędnym przemieszczaniem się; mając na uwadze, że w odpowiedzi na pandemię COVID-19 większość państw należących do strefy Schengen przywróciła kontrole na granicach wewnętrznych lub zamknęła te granice częściowo albo w całości bądź zamknęła je dla niektórych kategorii podróżnych, w tym obywateli UE i członków ich rodzin lub obywateli państw trzecich mieszkających na ich terytorium lub na terytorium innego państwa członkowskiego; mając na uwadze wyraźny brak koordynacji między państwami członkowskimi oraz między państwami członkowskimi a instytucjami Unii przy wprowadzaniu tych środków(39); mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie wprowadziły niezgodne z prawem i dyskryminujące ograniczenia, ponieważ nie zezwalają mieszkańcom innego państwa UE na wjazd na ich terytorium; S. mając na uwadze, że wolność zgromadzeń i zrzeszania się są ważnymi fundamentami demokracji; mając na uwadze, że możliwość korzystania z tych praw została ograniczona ze względu na niezbędne zasady dystansu fizycznego i środki ostrożności w zakresie zdrowia publicznego w większości państw członkowskich; mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie postanowiły zezwolić na zgromadzenia zgodnie z zasadami dystansu fizycznego, podczas gdy inne całkowicie zakazały takich zgromadzeń; mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich rozpatrywano kontrowersyjne przepisy i środki niezwiązane ze stanem wyjątkowym bez możliwości obywateli do swobodnego demonstrowania swoich poglądów; T. mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie ograniczyły wolność słowa pod pretekstem zwalczania dezinformacji; mając na uwadze, że dokonywano aresztowań za „wzbudzanie lęku” lub „stwarzanie zagrożenia publicznego” w następstwie publikowania krytycznych przemyśleń w mediach społecznościowych; mając na uwadze, że pandemii koronawirusa towarzyszyła fala fałszywych i wprowadzających w błąd informacji, mistyfikacji, oszustw konsumenckich, cyberprzestępczości i teorii spiskowych, a także ukierunkowane kampanie dezinformacyjne prowadzone przez podmioty zagraniczne lub nawet organy publiczne państw członkowskich, które stwarzają wiele potencjalnych zagrożeń dla obywateli UE, ich zdrowia i zaufania do instytucji publicznych; U. mając na uwadze, że w ostatnich miesiącach organy ścigania odnotowały ogólnoświatowy wzrost ilości udostępnianych w internecie materiałów prezentujących seksualne wykorzystywanie dzieci; V. mając na uwadze, że poważna i zorganizowana przestępczość czerpie korzyści ze zmieniających się okoliczności spowodowanych pandemią; mając na uwadze, że należy uznać ważną rolę, jaką Europol odgrywa w monitorowaniu wpływu pandemii COVID-19 na poważną i zorganizowaną przestępczość oraz terroryzm w UE od początku pandemii; W. mając na uwadze, że media odgrywają kluczową rolę w kontroli i nadzorze, a także są głównym źródłem informacji dla obywateli; mając na uwadze, że wolność mediów znalazła się pod presją, ponieważ konferencje prasowe na żywo zostały odwołane bez alternatyw, a niektóre państwa członkowskie ograniczyły dostęp do informacji na temat zdrowia publicznego i ograniczyły swobodę publikowania informacji na temat polityki zdrowia publicznego; mając na uwadze, że w wielu przypadkach pytania mediów skierowane do rządów zostały zignorowane lub odrzucone; mając na uwadze, że dziennikarze i pracownicy mediów muszą być chronieni podczas relacjonowania demonstracji i protestów; mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie ograniczyły dostęp do informacji, przedłużając lub zawieszając terminy odpowiedzi organów na wnioski dotyczące wolności informacji; X. mając na uwadze, że państwa członkowskie powinny zapewnić ochronę sygnalistów w czasie kryzysu związanego z COVID-19 i po jego zakończeniu, ponieważ okazali się oni skutecznym narzędziem przeciwdziałania działaniom naruszającym interes publiczny i zapobiegania takim działaniom(40); Y. mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie stosowały nieproporcjonalnie represyjne środki w celu egzekwowania ograniczeń, w tym kary za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących izolacji i kwarantanny, co skutkuje wysokimi grzywnami i trwałymi wpisami do rejestru karnego(41); Z. mając na uwadze, że systemy sądowe ucierpiały na skutek ogólnych ograniczeń, w tym tymczasowego zamknięcia wielu sądów lub ograniczenia ich działalności, co doprowadziło do opóźnień w rozpatrywaniu spraw i wydłużenia czasu oczekiwania na rozprawę; mając na uwadze, że prawa procesowe podejrzanych i prawo do rzetelnego procesu sądowego znajdują się pod presją, ponieważ dostęp do adwokatów stał się trudniejszy z powodu ogólnych ograniczeń, a sądy coraz częściej organizują rozprawy online; AA. mając na uwadze, że środki zwalczania pandemii, które ograniczają prawo do prywatności i ochrony danych, powinny mieć zawsze charakter konieczny, proporcjonalny i tymczasowy oraz solidną podstawę prawną; mając na uwadze, że nowe technologie odgrywają ważną rolę w walce z pandemią, ale jednocześnie stawiają nowe poważne wyzwania i budzą obawy; mając na uwadze, że rządy niektórych państw członkowskich uciekają się do nadzwyczajnej inwigilacji obywateli za pomocą dronów, policyjnych samochodów inwigilacyjnych wyposażonych w kamery, śledzenia z wykorzystaniem danych o lokalizacji otrzymanych od dostawców usług telekomunikacyjnych, patroli policyjnych i wojskowych, kontrolowania przez policję w domach, czy przestrzegana jest obowiązkowa kwarantanna, lub obowiązkowego zgłaszania się za pośrednictwem aplikacji; mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie wprowadziły aplikacje służące do ustalania kontaktów zakaźnych, chociaż nie ma zgody co do ich skuteczności i nie zawsze stosuje się najbardziej sprzyjający prywatności, zdecentralizowany system; mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich ponowne otwarcie przestrzeni publicznej było połączone z gromadzeniem danych za pomocą obowiązkowego pomiaru temperatury i kwestionariuszy oraz z obowiązkiem udostępniania danych kontaktowych, czasem bez należytego uwzględnienia obowiązków wynikających z ogólnego rozporządzenia o ochronie danych; AB. mając na uwadze, że środki izolacji i zamknięcie granic wywarły głęboki wpływ na dostęp do procedur azylowych; mając na uwadze, że wiele państw członkowskich tymczasowo ograniczyło lub nawet wstrzymało rozpatrywanie wniosków o udzielenie azylu, a większość zawiesiło przekazywanie, powroty i przesiedlenia na podstawie rozporządzenia dublińskiego; mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie ogłosiły, że ich porty nie są bezpieczne, lub nie zezwoliły na zejście na ląd migrantów ocalonych podczas operacji poszukiwawczo-ratowniczych, pozostawiając ich na morzu w zawieszeniu na nieokreślony czas i narażając ich życie na niebezpieczeństwo; mając na uwadze, że obecnie większość państw członkowskich wznowiła te działania; mając na uwadze, że w kilku ośrodkach recepcyjnych dla osób ubiegających się o azyl odnotowano ogniska COVID-19, powodujące bezpośrednie zagrożenie dla grup szczególnie wrażliwych, a także mając na uwadze, że przepełnione obozy na zewnętrznych granicach UE nadal stwarzają szczególne ryzyko wybuchu epidemii na masową skalę, ponieważ nie ma możliwości stosowania zasad ograniczenia kontaktów personalnych, a miejsca zakwaterowania i dostęp do żywności, wody, urządzeń sanitarnych oraz opieki psychicznej i fizycznej, w tym dla osób, które zaraziły się COVID-19, są bardzo ograniczone; AC. mając na uwadze, że szczególnie narażone na epidemię COVID-19 są więzienia, ponieważ ograniczenie kontaktów personalnych i przepisy sanitarne są często niemożliwe do wyegzekwowania, a z powodu środków sanitarnych skrócono czas pobytu na wolnym powietrzu oraz wprowadzono zakazy dotyczące odwiedzających, które mają wpływ na prawo więźniów do porozumiewania się z rodzinami; mając na uwadze, że w czasie pandemii szczególnie zagrożone jest zdrowie funkcjonariuszy służby więziennej; mając na uwadze, że w celu zmniejszenia zagrożeń dla zdrowia podczas pandemii w niektórych państwach członkowskich zwolniono z więzienia pewne szczególne kategorie więźniów; AD. mając na uwadze, że egzekwowanie ograniczeń związanych z COVID-19 powinno być proporcjonalne i niedyskryminujące, aby uniknąć ukierunkowania ich na osoby należące do mniejszości etnicznych i grup zmarginalizowanych; mając na uwadze, że pandemia w nieproporcjonalny sposób dotyka Romów – przy czym grupami najbardziej narażonymi są często kobiety i dzieci – a zwłaszcza osoby żyjące w warunkach wykluczenia społecznego i marginalizacji, bez dostępu do wody pitnej lub usług sanitarnych, przez co niemal niemożliwe jest przestrzeganie zasad ograniczenia kontaktów personalnych lub zachowanie rygorystycznych środków higieny; mając na uwadze, że odnotowano przypadki rasizmu i ksenofobii w kilku państwach członkowskich, w których doszło do dyskryminacji osób o określonym pochodzeniu lub narodowości; mając na uwadze, że osoby pochodzenia azjatyckiego i Romowie stali się celem mowy nienawiści i ataków; mając na uwadze, że niektórzy politycy w kilku państwach członkowskich wykorzystali doniesienia medialne o romskich pracownikach migrujących, masowo powracających z krajów o dużej częstości występowania COVID-19, aby wzbudzić strach przed rozprzestrzenianiem się wirusa, wzmacniając tym samym negatywne postawy i stereotypy; AE. mając na uwadze, że dzieci są narażone na nieproporcjonalne ryzyko wykluczenia społecznego i gospodarczego ze względu na środki izolacji i grozi im większe ryzyko naruszenia ich praw podstawowych z powodu nadużyć, przemocy, wykorzystywania i ubóstwa; mając na uwadze, że w wielu państwach członkowskich odnotowano wzrost przemocy domowej z powodu środków izolacji; mając na uwadze, że w okresie blokady nieproporcjonalnie zagrożone są kobiety i dziewczęta(42), dzieci i osoby LGBTI+, ponieważ przez długi czas mogą być one narażone na przebywanie ze sprawcami nadużyć i mogą być odcięte od wsparcia społecznego i instytucjonalnego; mając na uwadze, że ze względu na środki podjęte w reakcji na pandemię wsparcie społecznościowe dla tych słabszych grup społecznych zostało drastycznie ograniczone; AF. mając na uwadze, że równy dostęp do opieki zdrowotnej – prawo zapisane w art. 35 karty praw podstawowych – może być zagrożony ze względu na środki podjęte, aby powstrzymać rozprzestrzenianie się COVID-19, w szczególności jeśli chodzi o grupy osób znajdujących się w trudnej sytuacji, takich jak osoby starsze lub przewlekle chore, osoby z niepełnosprawnościami, osoby LGBTI+, dzieci, rodzice, kobiety w ciąży, bezdomni, wszyscy migranci, w tym migranci nieposiadający dokumentów, osoby ubiegające się o azyl, uchodźcy oraz mniejszości etniczne i inne mniejszości; mając na uwadze, że kryzys zdrowotny negatywnie wpłynął na usługi w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz praw w tym zakresie; mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich dostęp do zdrowia reprodukcyjnego i praw reprodukcyjnych, w tym prawa do aborcji, został poważnie ograniczony, prowadząc de facto do zakazu, który zmusił demonstrantów do wyjścia na ulice w środku pandemii; mając na uwadze, że niedobory leków, przekierowywanie zasobów z innych obszarów zdrowotnych oraz nagłe zaprzestanie niektórych terapii, w tym zapłodnienia in vitro i zmiany płci, mogą narażać na ryzyko pacjentów cierpiących na inne choroby(43); mając na uwadze, że żałoba, izolacja, dodatkowe napięcie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i pracowników pierwszej linii, utrata dochodów i strach powodują zaburzenia zdrowia psychicznego lub zaostrzają istniejące, co prowadzi do zwiększonego zapotrzebowania na usługi w zakresie zdrowia psychicznego i powoduje pilną potrzebę zwiększenia finansowania tych usług; AG. mając na uwadze, że ze względu na blokady wprowadzone w pierwszej fazie kryzysu zdrowotnego wiele państw członkowskich odroczyło wybory(44), a jedno – referendum(45); mając na uwadze, że od czasu wejścia pandemii w drugą fazę wybory znów się odbywają; mając na uwadze, że sprawa przeprowadzenia lub odroczenia wyborów to kwestia zapewnienia delikatnej równowagi, na temat której Komisja Wenecka opracowała refleksje i wytyczne(46); mając na uwadze, że powszechne, wolne, tajne i bezpośrednie wybory są możliwe tylko wtedy, gdy zagwarantowane są otwarte i uczciwe kampanie wyborcze, wolność słowa, wolność mediów oraz wolność zgromadzeń i zrzeszania się do celów politycznych; AH. mając na uwadze, że postanowienia traktatów dotyczące przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości nie mogą wpływać na wykonywanie przez państwa członkowskie obowiązków w zakresie utrzymania porządku publicznego i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego, w granicach unijnych wartości: demokracji, praworządności i praw podstawowych, jak przewidziano w art. 2 TUE; AI. mając na uwadze, że według traktatów zakres kompetencji Unii podlega zasadzie przyznania, a korzystanie przez Unię z jej kompetencji podlega zasadom pomocniczości i proporcjonalności; 1. przypomina, że nawet w stanie zagrożenia publicznego nadrzędne muszą być podstawowe zasady praworządności, demokracji i poszanowania praw podstawowych oraz że wszystkie środki nadzwyczajne, odstępstwa i ograniczenia podlegają trzem ogólnym warunkom: niezbędności, proporcjonalności w wąskim znaczeniu i tymczasowości, warunkom, które są regularnie stosowane i interpretowane w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC), Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) oraz różnych sądów konstytucyjnych (i innych) państw członkowskich(47); 2. uważa, że ogólnie reakcje na kryzys ukazały siłę i odporność krajowych systemów demokratycznych; podkreśla, że środkom nadzwyczajnym powinna towarzyszyć intensywniejsza komunikacja między rządami i parlamentami; apeluje o nasilenie dialogu z zainteresowanymi stronami, w tym obywatelami, społeczeństwem obywatelskim i opozycją polityczną, aby uzyskać szerokie poparcie dla środków nadzwyczajnych i zapewnić ich jak najskuteczniejsze wdrażanie, a jednocześnie uniknąć środków represyjnych i zagwarantować dziennikarzom swobodny dostęp do informacji; 3. wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, aby w przypadku przyjęcia, oceny lub przeglądu środków, które mogłyby ograniczyć funkcjonowanie instytucji demokratycznych, praworządność lub prawa podstawowe, środki te były zgodne z zaleceniami organów międzynarodowych, takich jak ONZ i Rada Europy, łącznie z Komisją Wenecką, oraz ze sprawozdaniem Komisji na temat sytuacji w zakresie praworządności w UE; ponawia apel do państw członkowskich, aby nie nadużywały uprawnień nadzwyczajnych do przyjmowania przepisów niezwiązanych z celami dotyczącymi zagrożenia zdrowia w związku z COVID-19, żeby ominąć nadzór parlamentarny; 4. wzywa państwa członkowskie, aby:
5. wzywa państwa członkowskie, aby egzekwowały środki związane z COVID-19 z należytym uwzględnieniem proporcjonalności sposobów egzekwowania; potwierdza, że egzekwowanie środków związanych z COVID-19 musi odbywać się z poszanowaniem praw podstawowych UE i praworządności, i uważa, że zasadnicze znaczenie w tym względzie ma równe traktowanie osób; 6. wzywa państwa członkowskie, aby oceniły wdrożone środki ograniczające swobodę przemieszczania się i podczas rozważania, czy nałożyć nowe ograniczenia swobody przemieszczania się, zachowały jak największą powściągliwość i zapewniły pełne poszanowanie prawa UE, w szczególności kodeksu granicznego Schengen i dyrektywy w sprawie swobodnego przemieszczania się; przypomina, że zgodnie z kodeksem granicznym Schengen ocena konieczności wprowadzenia i przedłużenia kontroli na granicach wewnętrznych jako środka doraźnego powinna być monitorowana na szczeblu Unii; w związku z tym wzywa Komisję, aby należycie kontrolowała stosowanie dorobku Schengen, a w szczególności aby oceniła środki już podjęte przez państwa członkowskie oraz terminowość i jakość powiadomień przekazanych przez państwa członkowskie, aby dokładnie monitorowała rozwój sytuacji, a w razie konieczności przypominała państwom członkowskim o ich zobowiązaniach prawnych i wydawała opinie; zachęca Komisję, aby korzystała z uprawnień umożliwiających jej zwracanie się do państw członkowskich o dodatkowe informacje; wzywa Komisję do usprawnienia procesu informowania Parlamentu o tym, w jaki sposób wykonuje swoje prerogatywy wynikające z traktatów; przypomina o znaczeniu dalszej integracji strefy Schengen w oparciu o oceny i zalecenia Komisji; 7. wzywa państwa członkowskie do poszanowania prawa do życia rodzinnego, w szczególności rodzin żyjących i pracujących w różnych państwach członkowskich i poza nimi, oraz do zezwalania na ograniczenia tylko wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne i proporcjonalne; wzywa państwa członkowskie do umożliwienia łączenia rodzin i par rozdzielonych środkami związanymi z COVID-19, niezależnie od ich stanu cywilnego, oraz do powstrzymania się od stosowania niepotrzebnie wysokich standardów dowodu na istnienie związku; 8. wzywa państwa członkowskie do ograniczania wolności zgromadzeń tylko wówczas, gdy jest to absolutnie konieczne i uzasadnione w świetle lokalnej sytuacji epidemiologicznej oraz proporcjonalne, a także do niestosowania zakazu demonstracji jako instrumentu służącego do przyjmowania kontrowersyjnych środków, nawet jeśli nie są one związane z COVID-19, jeżeli środki takie wymagałyby odpowiedniej debaty publicznej i demokratycznej; 9. nalega, aby państwa członkowskie powstrzymały się od przyjmowania środków, które mogą mieć poważny wpływ na prawa podstawowe, takie jak prawa seksualne i reprodukcyjne kobiet, zwłaszcza w sytuacji gdy problemy związane ze zdrowiem publicznym nie pozwalają na odpowiednią demokratyczną debatę i bezpieczne protesty, zmuszając demonstrantów do narażania zdrowia i życia w obronie swoich praw; 10. zachęca państwa członkowskie do podejmowania środków mających na celu zapewnienie prawa do edukacji podczas tej pandemii; wzywa państwa członkowskie, aby w związku z powracającymi falami pandemii zapewniły środki i ramy bezpieczeństwa w celu zagwarantowania kontynuacji zajęć szkolnych, a także by zapewniły każdemu studentowi skuteczny dostęp do tych zajęć; 11. wzywa państwa członkowskie do poszanowania prawa do prywatności i ochrony danych oraz do zadbania o to, by wszystkie nowe środki nadzoru lub monitorowania, przyjęte w pełnym porozumieniu z organami ochrony danych, były absolutnie niezbędne i proporcjonalne, miały solidną podstawę prawną, ograniczały się do konkretnych celów i miały charakter tymczasowy; wzywa Komisję do monitorowania tych środków, zwłaszcza w świetle jej własnego zalecenia (UE) 2020/518 z dnia 8 kwietnia 2020 r. w sprawie wspólnego unijnego zestawu narzędzi do wykorzystywania technologii i danych w celu zwalczania kryzysu związanego z COVID-19 i wyjścia z niego, w szczególności w odniesieniu do aplikacji mobilnych i wykorzystywania zanonimizowanych danych dotyczących mobilności(52); 12. przypomina, że najlepszym sposobem walki z dezinformacją jest ochrona i zapewnienie prawa do informacji i wolności wypowiedzi, a także zapewnienie wsparcia w celu zagwarantowania pluralizmu mediów i niezależnego dziennikarstwa; w tym kontekście wzywa państwa członkowskie do zapewnienia przejrzystości przy przyjmowaniu środków oraz do przekazywania swoim obywatelom kompleksowych, aktualnych, dokładnych i obiektywnych informacji i danych dotyczących sytuacji w zakresie zdrowia publicznego i środków podejmowanych w celu jej kontrolowania, do zwalczania dezinformacji, której celem jest dyskredytowanie lub zniekształcanie wiedzy naukowej na temat zagrożeń dla zdrowia i która dotyczy środków rządowych uzasadnionych w walce z rozprzestrzenianiem się COVID-19, oraz do czynienia tego w zrównoważony sposób i dokładając wszelkich starań, aby nie wywierać niekorzystnego wpływu na wolność wypowiedzi ani na dziennikarzy, pracowników służby zdrowia lub inne osoby poprzez kryminalizację lub nakładanie niewspółmiernych kar; podkreśla, że pandemia zwiększyła stygmatyzację migrantów oraz spowodowała wzrost liczby przypadków dyskryminacji, którą to sytuację pogarszają wprowadzające w błąd i fałszywe informacje(53), w tym incydenty rasistowskie i ksenofobiczne wymierzone przeciwko osobom należącym do mniejszości etnicznych oraz nawoływanie do nienawiści wobec osób niepełnosprawnych i uchodźców(54); podkreśla, że dezinformacja jest wyzwaniem ewoluującym, które może negatywnie wpływać na procesy demokratyczne i debaty społeczne, mającym wpływ na wszystkie obszary polityki, może podważać zaufanie obywateli do demokracji oraz zniechęcać do europejskiej współpracy i solidarności; przypomina, że Parlament pracuje już nad zestawem możliwych środków za pośrednictwem Komisji Specjalnej ds. Obcych Ingerencji we Wszystkie Procesy Demokratyczne w Unii Europejskiej, w tym Dezinformacji (INGE); 13. wzywa do dalszych znaczących inwestycji w strategiczne zdolności komunikacyjne UE, zgodnie z planem działania na rzecz zwalczania dezinformacji, do zacieśnienia współpracy i koordynacji z państwami członkowskimi oraz do pełnego wykorzystania istniejących mechanizmów w celu ułatwienia konkretnej współpracy z państwami członkowskimi i partnerami międzynarodowymi w zakresie komunikacji strategicznej; 14. uważa, że praca dziennikarzy stała się trudniejsza ze względu na środki związane z pandemią COVID-19, na przykład ze względu na ograniczenie fizycznego dostępu do konferencji prasowych, brak lub niewystarczające odpowiedzi na pytania do organów publicznych oraz anulowane lub opóźnione terminy składania wniosków o dostęp do informacji lub do dokumentów; ubolewa, że choć dziennikarstwo wysokiej jakości jest potrzebne bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, zwłaszcza biorąc pod uwagę jego rolę w walce z coraz powszechniejszą dezinformacją, skutki gospodarcze tego kryzysu wpływają również na rentowność finansową mediów, a w szczególności niezależnych mediów i dziennikarzy, a tym samym dodatkowo osłabiają pluralizm mediów w UE; wyraża zaniepokojenie brakiem przejrzystości w niektórych państwach członkowskich w odniesieniu do umieszczania reklam i dystrybucji dotacji dla mediów oraz postępującą koncentracją własności mediów w niektórych państwach członkowskich; podkreśla, że nie należy wprowadzać istotnych zmian w sektorze mediów w trakcie faktycznego lub prawnego stanu wyjątkowego; 15. wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania oskarżonym ich praw, w tym nieograniczonego dostępu do adwokata, oraz do oceny możliwości przesłuchań online jako rozwiązania i alternatywy dla rozpraw sądowych lub przekazywania podejrzanych do innych państw członkowskich UE na mocy europejskiego nakazu aresztowania; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia przestrzegania wszystkich zasad postępowania sądowego, w tym prawa do rzetelnego procesu sądowego; wzywa państwa członkowskie do ochrony praw i zdrowia wszystkich osób przebywających w więzieniach, w szczególności ich prawa do pomocy medycznej, przyjmowania odwiedzających, czasu na świeżym powietrzu oraz zajęć edukacyjnych, zawodowych lub rekreacyjnych; 16. dostrzega, że większość państw członkowskich wznowiła procedury azylowe oraz że niektóre z nich wykorzystały niedawny okres mniejszej liczby nowych wniosków w celu zmniejszenia liczby zaległych wniosków; wzywa państwa członkowskie do pełnego zagwarantowania dostępu do procedury azylowej oraz do ochrony indywidualnego prawa do azylu zapisanego w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, a także do przeprowadzania procedur przesiedleń i godnych powrotów przy pełnym poszanowaniu prawa międzynarodowego; apeluje ponadto o jak najszybsze zapewnienie lub przywrócenie dostępu do tłumaczy pisemnych w przypadku osób ubiegających się o azyl; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia odpowiedniej infrastruktury, jeżeli chodzi o opiekę w zakresie zdrowia fizycznego i psychicznego w ośrodkach recepcyjnych, a to z uwagi na złe warunki sanitarne, środowisko wysokiego ryzyka i podatność uchodźców na zagrożenie podczas pandemii COVID-19; wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania skutecznego planu, ze szczególnym uwzględnieniem zdrowia publicznego, w celu zajęcia się ich sytuacją w sposób kompleksowy, w tym na granicach zewnętrznych, poprzez zagwarantowanie prawa do azylu i zapewnienie uchodźcom i osobom ubiegającym się o azyl odpowiednich warunków przyjmowania; przypomina, że środki związane z COVID-19 nigdy nie powinny prowadzić do zatrzymania; wzywa do łączenia rodzin w trybie pilnym, natychmiastowej ewakuacji obozów na wyspach greckich oraz relokacji osób ubiegających się o azyl do innych państw członkowskich, przy czym priorytetowo traktuje się osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji, małoletnich bez opieki oraz rodziny z dziećmi; wzywa państwa członkowskie do umożliwienia schodzenia na ląd oraz do zadbania o to, by odbywało się ono wyłącznie w bezpiecznych miejscach, zgodnie z odpowiednim prawem międzynarodowym i unijnym, oraz tak szybko, jak to możliwe; 17. uważa, że w czasie pandemii nasiliła się dyskryminacja oraz że niektóre grupy są celem nawoływania do nienawiści i celem środków dyskryminacyjnych; wzywa państwa członkowskie do przeciwdziałania nawoływaniu do nienawiści oraz do położenia kresu takim dyskryminacyjnym środkom i zaradzenia im; wzywa władze krajowe, a w szczególności lokalne, do podwojenia wysiłków na rzecz zwalczania antycyganizmu, przełamywania negatywnych stereotypów i angażowania osób pochodzenia romskiego w określanie i wdrażanie środków walki z pandemią; ponadto wzywa państwa członkowskie do kontynuowania wysiłków na rzecz zwalczania homofobii i transfobii, ponieważ pandemia pogłębiła dyskryminację i nierówności, czego ofiarami są osoby LGBTI+; 18. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia wszystkim kobietom i dziewczętom możliwości korzystania z praw reprodukcyjnych i seksualnych oraz bezpiecznego i szybkiego dostępu do związanych z nimi usług zdrowotnych w czasie pandemii COVID-19, zwłaszcza dostępu do środków antykoncepcyjnych, w tym antykoncepcji awaryjnej, oraz opieki aborcyjnej; podkreśla znaczenie kontynuowania najlepszych praktyk i znalezienia innowacyjnych sposobów świadczenia usług w zakresie zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego oraz praw z nim związanych, w tym telemedycyny, konsultacji internetowych i dostępu do wczesnej aborcji medycznej z domu; wzywa Komisję do zorganizowania forów wymiany najlepszych praktyk między państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami w tym zakresie oraz do wspierania działań zapewniających możliwość korzystania z praw reprodukcyjnych i seksualnych oraz dostęp do związanych z nimi usług zdrowotnych w państwach członkowskich; 19. wzywa państwa członkowskie do włączenia niezależnych ekspertów ds. demokracji, praworządności i praw podstawowych w proces podejmowania decyzji wszędzie tam, gdzie jest to konieczne; wzywa państwa członkowskie do korzystania z wiedzy fachowej szerokiego grona ekspertów i zainteresowanych stron, w tym krajowych instytucji praw człowieka, instytucji rzecznika praw obywatelskich i społeczeństwa obywatelskiego, oraz do proaktywnego konsultowania się z nimi przy podejmowaniu nowych środków; 20. wzywa państwa członkowskie do utrzymania prawa do wolnych i sprawiedliwych wyborów; przypomina zalecenie Komisji Weneckiej, zgodnie z którym przyjmowanie reform kodeksów wyborczych w tym okresie powinno następować wyłącznie po szeroko zakrojonej debacie i przy szerokim konsensusie, co powinno stanowić gwarancję przed nadużyciami i podważaniem zaufania do procesu wyborczego i jego legitymacji; podkreśla, że partie konkurujące ze sobą o poparcie wyborców muszą mieć równe prawa do prowadzenia kampanii wyborczej oraz że uczciwość wyborów przeprowadzanych w sytuacji stanu nadzwyczajnego może budzić wątpliwości(55); wzywa państwa członkowskie do rozważenia skutków instytucjonalnych wszelkich decyzji o odraczaniu wyborów; podkreśla, że według Komisji Weneckiej szczegółowe przepisy dotyczące odraczania wyborów nie powinny być przyjmowane przez władzę wykonawczą ani zwykłą większością głosów w parlamencie, lecz powinny być określone w konstytucji lub ustawie organicznej oraz że decyzja o odroczeniu wyborów powinna być podejmowana przez parlament w rozsądnym terminie przed wyborami, w miarę możliwości przed rozpoczęciem oficjalnej kampanii wyborczej(56); 21. wzywa Komisję do pilnego zlecenia niezależnej i kompleksowej oceny środków podjętych podczas pierwszej fali pandemii COVID-19 w celu podsumowania zdobytych doświadczeń, wymiany najlepszych praktyk i zacieśnienia współpracy, a także do dopilnowania, by środki podejmowane podczas kolejnych fal pandemii były skuteczne, ukierunkowane, należycie uzasadnione konkretną sytuacją epidemiologiczną, absolutnie niezbędne i proporcjonalne, a także by ograniczyć ich wpływ na demokrację, praworządność i prawa podstawowe; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że pierwsza taka ocena środków wprowadzonych przez państwa członkowskie w związku z COVID-19 została uwzględniona w pierwszym rocznym sprawozdaniu Komisji na temat praworządności; wzywa Komisję i Radę do podjęcia negocjacji w sprawie porozumienia międzyinstytucjonalnego dotyczącego skutecznego mechanizmu monitorowania praworządności, demokracji i praw podstawowych, o co apelowano w rezolucji z dnia 7 października 2020 r. w sprawie ustanowienia unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych, który służyłby ocenie sytuacji we wszystkich państwach członkowskich z należytą starannością i sprawiedliwie, a także przyczyniał się do lepszej ochrony praworządności i wartości Unii w sytuacjach nadzwyczajnych, takich jak trwająca pandemia; 22. ponownie wzywa instytucje UE i państwa członkowskie do wyciągnięcia właściwych wniosków z kryzysu związanego z COVID-19 i do zaangażowania się w znacznie ściślejszą współpracę w dziedzinie zdrowia, a to z uwagi na ogromne obciążenia, z jakimi zmagają się obywatele, próbując dbać o swoje zdrowie fizyczne i psychiczne w czasie pandemii, w tym poprzez utworzenie Europejskiej Unii Zdrowotnej, zgodnie z rezolucją z dnia 10 lipca 2020 r. w sprawie strategii UE w zakresie zdrowia publicznego po pandemii COVID-19(57); 23. wzywa Komisję, by kontynuowała monitorowanie podjętych środków, zintensyfikowała swoje działania w celu koordynacji działań państw członkowskich, aktywnie udzielała wskazówek władzom w walce z pandemią zgodnie z zasadami demokratycznego państwa prawa i praw podstawowych, podejmowała działania prawne i w razie potrzeby korzystała z innych dostępnych narzędzi, a także rozważyła dostępne możliwości zagwarantowania poszanowania podstawowych wartości Unii oraz przejęła inicjatywę, jeśli chodzi o zapewnienie jak najszybszego zniesienia środków ograniczających; wzywa Agencję Praw Podstawowych do dalszego informowania o wpływie środków związanych z COVID-19 na prawa podstawowe; 24. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności |