Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027, τη διοργανική συμφωνία, το μέσο ανάκαμψης της ΕΕ και τον κανονισμό για το κράτος δικαίου (2020/2923(RSP)

P9_TA(2020)0360 B9-0428/2020

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 2, 14, 15, 16 και 17 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) καθώς και τα άρθρα 295, 310, 311, 312, 322 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

–  έχοντας υπόψη την πολιτική συμφωνία, που επιτεύχθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2020, σχετικά με τον κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης («κανονισμός για το κράτος δικαίου»),

–  έχοντας υπόψη τις πολιτικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένων κοινών και μονομερών δηλώσεων, που επιτεύχθηκαν στις 10 Νοεμβρίου 2020, σχετικά με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027 («ΠΔΠ»), τη διοργανική συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, καθώς και τους νέους ιδίους πόρους, συμπεριλαμβανομένου ενός οδικού χάρτη για την εισαγωγή νέων ιδίων πόρων («ΙΙΑ») και το Μέσο Ανάκαμψης της ΕΕ («EURI»),

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 21ης Ιουλίου 2020,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 23ης Ιουλίου 2020,

–  έχοντας υπόψη την επιστολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το κράτος δικαίου την οποία απέστειλαν οι επικεφαλής των ομάδων στην κ. Angela Merkel, Καγκελάριο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και Ασκούσα την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, και στην κ. Ursula von der Leyen, Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στις 26 Αυγούστου 2020,

–  έχοντας υπόψη τη δήλωση της Διάσκεψης των Προέδρων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ και το κράτος δικαίου, της 18ης Νοεμβρίου 2020,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2020,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια ένωση αξιών, όπως κατοχυρώνεται στο άρθρο 2 ΣΕΕ·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία COVID-19 έχει γίνει αιτία να χαθούν χιλιάδες ζωές στην Ευρώπη και στον κόσμο, έχει οδηγήσει σε μια άνευ προηγουμένου κρίση με καταστροφικές συνέπειες για ανθρώπους, εργαζομένους και επιχειρήσεις, και επιβάλλει συνεπώς μια άνευ προηγουμένου αντίδραση, ιδίως μετά το δεύτερο κύμα της νόσου COVID-19 και μέχρι να λήξει πραγματικά η πανδημία·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συζήτηση στους κόλπους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έγινε αιτία να καθυστερήσει ολόκληρη η διαδικασία και να καθυστερήσουν κατά συνέπεια οι διαδικασίες διαπραγμάτευσης, έγκρισης και εφαρμογής για το ΠΔΠ, την ΙΙΑ, το EURI και τον κανονισμό για το κράτος δικαίου·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας αποτελεσματικός κανονισμός για το κράτος δικαίου και η εισαγωγή νέων ιδίων πόρων ήταν προαπαιτούμενα για να συμφωνήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη δέσμη μέτρων του ΠΔΠ·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συννομοθέτες της Ένωσης κατόρθωσαν να καταλήξουν σε συμφωνίες άνευ προηγουμένου κατά τη διάρκεια του 2020·

1.  εκφράζει την ικανοποίησή του για τις πολιτικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένων κοινών και μονομερών δηλώσεων, στις οποίες κατέληξαν οι συννομοθέτες σχετικά με τον κανονισμό για το κράτος δικαίου στις 5 Νοεμβρίου 2020 και σχετικά με το ΠΔΠ, τη διοργανική συμφωνία και το EURI στις 10 Νοεμβρίου 2020· επισημαίνει ότι οι εν λόγω ιστορικές πολιτικές συμφωνίες προβλέπουν, μεταξύ άλλων, τα εξής:

2.  υπενθυμίζει την ιστορική σημασία της δέσμης μέτρων και των δυνατοτήτων της προκειμένου να εξασφαλιστεί ταχεία ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19 και τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της και να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της Ένωσης για την επόμενη επταετία, συμπεριλαμβανομένων της Πράσινης Συμφωνίας, της ψηφιακής μετάβασης και της διασφάλισης των αξιών της και των χρημάτων των φορολογουμένων της ΕΕ·

3.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την έκβαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στο οποίο εγκρίθηκαν οι ανωτέρω πολιτικές συμφωνίες κατά τη σύνοδό του στις 10 και 11 Δεκεμβρίου 2020· εκφράζει την ικανοποίησή του διότι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων κατέληξαν σε συμφωνία ούτως ώστε να ξεκινήσουν να εφαρμόζονται ΠΔΠ, ΙΙΑ, EURI και κανονισμός για το κράτος δικαίου την 1η Ιανουαρίου 2021· εκφράζει την ικανοποίησή του διότι τα νομικά κείμενα παραμένουν αμετάβλητα·

4.  εκφράζει εντούτοις τη βαθιά λύπη του διότι, εξαιτίας του κανόνα της ομοφωνίας στο Συμβούλιο, η έγκριση ολόκληρης της δέσμης, συμπεριλαμβανομένων των νέων προγραμμάτων της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, καθυστερεί υπερβολικά ολόκληρη τη διαδικασία· υπενθυμίζει ότι το περιεχόμενο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σχετικά με τον κανονισμό περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης είναι περιττό· υπενθυμίζει ότι η εφαρμοσιμότητα, ο σκοπός και το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού για το κράτος δικαίου ορίζονται σαφώς στο νομικό κείμενο του εν λόγω κανονισμού·

5.  υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 1 ΣΕΕ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν ασκεί νομοθετικά καθήκοντα· εκτιμά συνεπώς ότι καμία πολιτική δήλωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί ερμηνεία της νομοθεσίας, δεδομένου ότι η ερμηνεία εμπίπτει στην αρμοδιότητα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ)·

6.  υπενθυμίζει ότι η Επιτροπή και ο πρόεδρός της εκλέγονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο· υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 17 παράγραφος 1 ΣΕΕ, η Επιτροπή μεριμνά για την εφαρμογή των Συνθηκών καθώς και των μέτρων που θεσπίζονται βάσει αυτών από τα θεσμικά όργανα· επιβεβαιώνει, ως εκ τούτου, ότι η Επιτροπή οφείλει, ανά πάσα στιγμή και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, να συμμορφώνεται με τον νόμο, dura lex sed lex·

7.  υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 17 παράγραφος 3 ΣΕΕ, η Επιτροπή ασκεί τα καθήκοντά της με πλήρη ανεξαρτησία·

8.  υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 17 παράγραφος 8 ΣΕΕ, η Επιτροπή ευθύνεται έναντι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου· υπενθυμίζει ότι το Κοινοβούλιο έχει διάφορα νομικά μέσα στη διάθεσή του για να διασφαλίζει ότι η Επιτροπή τηρεί την υποχρέωσή της που απορρέει από τη Συνθήκη, συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας απαλλαγής, με σκοπό την αξιολόγηση της ορθής διαχείρισης των κονδυλίων της Ένωσης· επισημαίνει, επιπλέον, ότι το Κοινοβούλιο έχει διάφορα νομικά και πολιτικά μέσα στη διάθεσή του για να διασφαλίζει ότι ο νόμος εφαρμόζεται από όλους και πρώτα απ' όλα από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ· τονίζει ότι τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δεν μπορούν να καταστούν δεσμευτικά για την Επιτροπή κατά την εφαρμογή νομικών πράξεων·

9.  τονίζει ότι οι συννομοθέτες έχουν συμφωνήσει ότι ο κανονισμός περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης θα αρχίσει να εφαρμόζεται από 1ης Ιανουαρίου 2021 και θα ισχύει για το σύνολο αναλήψεων υποχρεώσεων και πληρωμών· υπενθυμίζει ότι η εφαρμοσιμότητα του παρόντος κανονισμού δεν μπορεί να εξαρτάται από την έγκριση κατευθυντήριων γραμμών, δεδομένου ότι το συμφωνηθέν κείμενο είναι αρκούντως σαφές και δεν προβλέπονται εκτελεστικά μέσα· αναμένει από την Επιτροπή, ως θεματοφύλακα των Συνθηκών, να διασφαλίσει ότι ο κανονισμός θα εφαρμόζεται πλήρως από την ημερομηνία που συμφωνήθηκε από τους συννομοθέτες και υπενθυμίζει ότι η ακύρωση του κανονισμού ή μέρους αυτού μπορεί να γίνει μόνο από το Δικαστήριο· επιβεβαιώνει ότι, εάν κράτος μέλος ζητήσει ακύρωση του κανονισμού ή ορισμένων τμημάτων αυτού, το Κοινοβούλιο θα υπερασπιστεί την εγκυρότητά του ενώπιον του Δικαστηρίου και αναμένει από την Επιτροπή ότι θα παρέμβει υπέρ της θέσης του Κοινοβουλίου· επισημαίνει ότι, σε μια τέτοια περίπτωση, το Κοινοβούλιο θα ζητήσει από το Δικαστήριο να εφαρμόσει ταχεία διαδικασία· υπενθυμίζει το άρθρο 265 ΣΛΕΕ και δηλώνει έτοιμο να το επικαλεστεί·

10.  είναι της άποψης ότι η ανάγκη για πλήρη κοινοβουλευτική συμμετοχή στη λειτουργία της Next Generation EU πρέπει να γίνει πραγματικότητα· τονίζει ότι ο εν εξελίξει τριμερής διάλογος πρέπει να δώσει ικανοποιητικά αποτελέσματα επ' αυτού·

11.  είναι της άποψης ότι η υπέρβαση των εμποδίων που δημιουργεί η απαίτηση ομοφωνίας στο Συμβούλιο όσον αφορά την έγκριση του ΠΔΠ και την απόφαση για τους ιδίους πόρους, μεταξύ άλλων, πρέπει να εξεταστεί στην επικείμενη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης·

12.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ» (2019/2206(INI))

P9_TA(2020)0361 A9-0245/2020

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 78 παράγραφος 2 στοιχείο ε) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 80 ΣΛΕΕ σχετικά με την αρχή της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών επιπτώσεών της,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 1, 2, 3, 4, 18, 19 και 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 2, 3, 5, 8 και 13 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (ΕΣΔΑ),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 14 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1948,

–  έχοντας υπόψη το παγκόσμιο σύμφωνο του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες,

—  έχοντας υπόψη τη Σύμβαση του 1951 και το Πρωτόκολλο του 1967 για το καθεστώς των προσφύγων (Σύμβαση της Γενεύης),

—  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2013 για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα (αναδιατύπωση), που είναι γνωστός ως κανονισμός «Δουβλίνο ΙΙΙ»(1),

—  έχοντας υπόψη τις αποφάσεις του Συμβουλίου (ΕΕ) 2015/1523 της 14ης Σεπτεμβρίου 2015(2) και (ΕΕ) 2015/1601 της 22ας Σεπτεμβρίου 2015(3) σχετικά με τη θέσπιση προσωρινών μέτρων στον τομέα της διεθνούς προστασίας υπέρ της Ιταλίας και της Ελλάδας,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (COM(2016)0270) για τη μεταρρύθμιση του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ»,

–  έχοντας υπόψη τη διαπραγματευτική εντολή που εγκρίθηκε από την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στις 19 Οκτωβρίου 2017, η οποία εγκρίθηκε στην Ολομέλεια στις 16 Νοεμβρίου 2017 και επιβεβαιώθηκε από τη Διάσκεψη των Προέδρων στις 17 Οκτωβρίου 2019,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Απριλίου 2016 σχετικά με την κατάσταση στη Μεσόγειο και την ανάγκη για μια ολιστική προσέγγιση της ΕΕ όσον αφορά τη μετανάστευση(4),

–  έχοντας υπόψη τις αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 604/2013, και ιδίως τις αποφάσεις C-695/15 PPU, Mirza (ECLI: EU: C:2016 :188), C-63/15 Ghezelbash (τμήμα μείζονος συνθέσεως) (*) (ECLI:EU:C:2016:409), C-155/15, Karim (ECLI:EU:C:2016:410), C-578/16 PPU C.K. κ.λπ. (*) (ECLI:EU:C:2017:127), C-528/15 Al Chodor (ECLI:EU:C:2017:213), C-36/17 Ahmed (Διάταξη) (ECLI:EU:C:2017:273), C-490/16 A.S. (τμήμα μείζονος συνθέσεως) (ECLI:EU:C:2017 :585), C-646/16 Jafari (τμήμα μείζονος συνθέσεως) (*) (ECLI:EU:C:207:586), C-670/16 Mengesteab (τμήμα μείζονος συνθέσεως) (ECLI:EU:C:2017:587), C-60/16 Khir Amayri, ECLI:EU:C:2017:675, C-201/16 Shiri, (ECLI:EU:C:2017:805), C-360/16 Hasan (ECLI:EU:C:2018:35), C-647/16 Hassan (ECLI:EU:C:2018:368), C-213/17 X (ECLI:EU:C:2018:538), C-56/17 Fathi (ECLI:EU:C:2018:803), C-47/17 X (τμήμα μείζονος συνθέσεως) (ECLI:EU:C:2018:900), C-661/17 M.A. κ.λπ. (τμήμα μείζονος συνθέσεως) (*) (ECLI:EU:C:2019:53), C-163/17 Jawo (τμήμα μείζονος συνθέσεως) (*) (ECLI:EU:C:2019:218), και C-582/17 H. (τμήμα μείζονος συνθέσεως) (*) ECLI:EU:C:2019:280,

—  έχοντας υπόψη τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σχετικά με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 604/2013, και ιδίως τις αποφάσεις στις υποθέσεις Sharifi κατά Αυστρίας της 5ης Δεκεμβρίου 2013 (απόφαση τμήματος), Mohammadi κατά Αυστρίας της 3ης Ιουλίου 2014 (απόφαση τμήματος), Sharifi κ.λπ. κατά Ιταλίας και Ελλάδας της 21ης Οκτωβρίου 2014 (απόφαση τμήματος), και Tarakhel κατά Ελβετίας της 4ης Νοεμβρίου 2014 (απόφαση τμήματος μείζονος συνθέσεως), και ΕΔΔΑ - M.S.S. κατά Βελγίου και Ελλάδας (απόφαση τμήματος μείζονος συνθέσεως), προσφυγή αριθ. 30696/09, απόφαση της 21ης Νοεμβρίου 2011 αναφορικά με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 343/2003 της 18ης Φεβρουαρίου 2003 (Δουβλίνο ΙΙ),

—  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 13ης Μαΐου 2015 σχετικά με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα δράσης για τη μετανάστευση (COM(2015)0240),

—  έχοντας υπόψη τη λεγόμενη Δήλωση της Μάλτας του Σεπτεμβρίου του 2019,

—  έχοντας υπόψη τη μελέτη της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες του Αυγούστου του 2017 με τίτλο «Left in limbo» (Αφημένοι σε αναμονή), σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ»,

—  έχοντας υπόψη την αξιολόγηση του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ» του 2015 και την αξιολόγηση της εφαρμογής του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ» του 2016 που διενεργήθηκαν εξ ονόματος της Επιτροπής από την ICF International,

—  έχοντας υπόψη την ειδική έκθεση αριθ. 2019/24 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου του Νοεμβρίου του 2019 με τίτλο «Άσυλο, μετεγκατάσταση και επιστροφή μεταναστών: Καιρός να εντατικοποιηθεί η δράση ώστε να αντιμετωπιστούν οι αποκλίσεις μεταξύ στόχων και αποτελεσμάτων»,

—  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «COVID-19: Οδηγίες σχετικά με την εφαρμογή των σχετικών ενωσιακών διατάξεων στον τομέα του ασύλου και των διαδικασιών επιστροφής και σχετικά με την επανεγκατάσταση (2020/C 126/02),

—  έχοντας υπόψη την έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο της 2ας Ιουνίου 2020 σχετικά με τα μέτρα έκτακτης ανάγκης για την COVID-19 στα συστήματα ασύλου και υποδοχής,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) του Ιουνίου του 2020 με τίτλο «Ετήσια έκθεση για την κατάσταση του ασύλου στην ΕΕ»,

—  έχοντας υπόψη την αξιολόγηση από τις υπηρεσίες κοινοβουλευτικής έρευνας (EPRS) της εφαρμογής του κανονισμού του Δουβλίνου του Ιανουαρίου του 2019, η οποία εκπονήθηκε από τη Δρα Amandine Scherrer της Μονάδας εκ των Υστέρων Αξιολόγησης της Διεύθυνσης Εκτίμησης Αντικτύπου και Ευρωπαϊκής Προστιθέμενης Αξίας του Κοινοβουλίου (πρώτο μέρος) και από την ερευνητική ομάδα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους (ECRE), κατόπιν αιτήματος της Μονάδας εκ των Υστέρων Αξιολόγησης (δεύτερο μέρος),

—  έχοντας υπόψη άλλες μελέτες που ανέθεσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και ιδίως την αξιολόγηση, από την EPRS, της εφαρμογής του κανονισμού του Δουβλίνου και των διαδικασιών ασύλου στην Ευρώπη από τους Gertruud Malmersjo και Milan Remáč του 2016, τη μελέτη του Θεματικού Τμήματος Δικαιωμάτων των Πολιτών και Συνταγματικών Υποθέσεων (Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Πολιτικών) σχετικά με τη μεταρρύθμιση του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ» από τον Francesco Maiani του Ιουνίου του 2016, τη μελέτη της EPRS με τίτλο «The Cost of Non-Europe in Asylum Policy» (Το κόστος της μη-Ευρώπης στην πολιτική ασύλου) από τους Wouter van Ballegoij και Cecilia Navarra του Οκτωβρίου του 2018, και τη μελέτη της EPRS σχετικά με τη μεταρρύθμιση του συστήματος του Δουβλίνου από την Anja Radjenovic του Μαρτίου του 2019,

—  έχοντας υπόψη την ακρόαση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE) που πραγματοποιήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2020,

—  έχοντας υπόψη τις απαντήσεις των κοινοβουλίων των κρατών μελών σχετικά με τις εργασίες τους για τον κανονισμό «Δουβλίνο ΙΙΙ», μέσω του αυτοματοποιημένου συστήματος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Κοινοβουλευτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης,

—  έχοντας υπόψη την απάντηση που έδωσε η Γερμανία σε έναν κατάλογο πέντε ερωτήσεων που απέστειλαν ο πρόεδρος της επιτροπής LIBE και η εισηγήτρια σε όλες τις εθνικές αρχές που συμμετέχουν στη διαδικασία του Δουβλίνου,

—  έχοντας υπόψη τις διερευνητικές αποστολές της εισηγήτριας στο Bochum (Γερμανία), το Ter Apel (Κάτω Χώρες), το Βουκουρέστι (Ρουμανία) και τη Lampedusa (Ιταλία),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του, καθώς και το άρθρο 1 παράγραφος 1 στοιχείο ε) και το παράρτημα 3 της απόφασης της Διάσκεψης των Προέδρων της 12ης Δεκεμβρίου 2002 σχετικά με τη διαδικασία για την εξουσιοδότηση εκπόνησης εκθέσεων πρωτοβουλίας,

–  έχοντας υπόψη την επιστολή της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων,

—  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (A9-0245/2020),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2015, 1 393 920 αιτούντες άσυλο υπέβαλαν αίτηση διεθνούς προστασίας σε χώρες της ΕΕ ενώ το 2016, ο αριθμός τους ανήλθε σε 1 292 740, ήτοι τετραπλασιάστηκε σε σύγκριση με το 2012 (373 375) και το 2013 (464 515)· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αιτήσεις διεθνούς προστασίας στις χώρες της ΕΕ αυξήθηκαν εκ νέου την περίοδο μεταξύ 2018 (665 920) και 2019 (738 425), φτάνοντας το 0,13 % του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ το 2019·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα παιδιά αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ των αιτήσεων ασύλου που υποβλήθηκαν στην ΕΕ και ότι περίπου 17 700 ασυνόδευτοι ανήλικοι υπέβαλαν αίτηση διεθνούς προστασίας το 2019· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 86 % εξ αυτών ήταν αγόρια και το 90 % ηλικίας από 14 έως 18 ετών·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το κράτος μέλος που εξέδωσε θεώρηση σε υπήκοο τρίτης χώρας είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης διεθνούς προστασίας, σύμφωνα με το άρθρο 12 του κανονισμού «Δουβλίνο III»· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 14 του κανονισμού «Δουβλίνο III», η αίτηση η οποία υποβάλλεται από υπήκοο τρίτης χώρας ή άπατρι που εισήλθε στο έδαφος κράτους μέλους που χορηγεί απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης εξετάζεται από το εν λόγω κράτος μέλος·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2019 εκδόθηκαν 145 000 αποφάσεις σχετικά με αιτήματα στο πλαίσιο των διαδικασιών του Δουβλίνου· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό αποδοχής για τις αποφάσεις σχετικά με αιτήματα στο πλαίσιο των διαδικασιών του Δουβλίνου το 2019 ανερχόταν σε 62 %·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το ένα τρίτο των κρατών μελών υποδέχθηκε το 90 % των αιτούντων άσυλο την περίοδο 2008-2017·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κριτήρια για τον προσδιορισμό της ευθύνης κράτους μέλους όσον αφορά την εξέταση αίτησης ασύλου περιλαμβάνουν, κατά προτεραιότητα, την οικογενειακή ενότητα, την έκδοση αδειών διαμονής ή θεωρήσεων, την παράτυπη είσοδο ή διαμονή και την είσοδο χωρίς υποχρέωση θεώρησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι αν δεν ισχύει κανένα από τα ανωτέρω κριτήρια, υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης είναι το πρώτο κράτος μέλος στο οποίο υποβλήθηκε η αίτηση διεθνούς προστασίας σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 2· λαμβάνοντας υπόψη ότι, εξαιτίας της δυσανάλογης εφαρμογής του άρθρου 13, σύμφωνα με το οποίο, η ευθύνη για την εξέταση αίτησης ασύλου βαρύνει το πρώτο κράτος μέλος παράτυπης εισόδου, οι ευθύνες δεν κατανέμονται δίκαια μεταξύ των κρατών μελών· λαμβάνοντας υπόψη ότι αρκετά κράτη μέλη «πρώτης εισόδου» στη Μεσόγειο, και συγκεκριμένα η Ελλάδα, η Ιταλία, η Μάλτα, η Κύπρος και η Ισπανία, έλαβαν μεγάλο ποσοστό των αιτήσεων που υποβλήθηκαν για πρώτη φορά, ιδίως κατά την κρίση της περιόδου 2015-2016·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2018, η Γερμανία (με πληθυσμό 82,8 εκατομμύρια κατοίκους, ήτοι 18,6 % του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ) κατέγραψε τον μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων (184 180, ήτοι το 28 % του συνόλου των αιτήσεων, που ισοδυναμεί με 0,22 % του πληθυσμού της), ακολουθούμενη από τη Γαλλία (με πληθυσμό 66,9 εκατομμύρια κατοίκους, ήτοι 15 % του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ) με 120 425 αιτήσεις (ήτοι το 19 % του συνόλου των αιτήσεων, που ισοδυναμεί με 0,18 % του πληθυσμού της), την Ελλάδα (με πληθυσμό 10,74 εκατομμύρια κατοίκους, ήτοι 2.4 % του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ), με 66 695 αιτήσεις, (ήτοι το 11 % του συνόλου των αιτήσεων, που ισοδυναμεί με 0,62 % του πληθυσμού της), την Ιταλία (με πληθυσμό 60,48 εκατομμύρια κατοίκους, ήτοι το 13,6 % του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ), με 59 950 αιτήσεις (ήτοι το 10 % του συνόλου των αιτήσεων, που ισοδυναμεί με 0,01 % του πληθυσμού της), και την Ισπανία (με πληθυσμό 46,66 εκατομμύρια κατοίκους, ήτοι 10,49 % του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ) με 52 700 αιτήσεις (ήτοι το 9 % του συνόλου των αιτήσεων, που ισοδυναμεί με 0,11 % του πληθυσμού της)·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, την περίοδο μεταξύ 2016 και 2019, η Γερμανία και η Γαλλία απηύθυναν μακράν τα περισσότερα αιτήματα στο πλαίσιο των διαδικασιών του Δουβλίνου (68 % των αιτημάτων συνολικά της ΕΕ), ενώ η Ισπανία, η Εσθονία, η Λιθουανία, η Λετονία, η Σλοβακία, η Βουλγαρία, η Πολωνία και η Τσεχική Δημοκρατία απηύθυναν ελάχιστα αιτήματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ισπανία δεν απηύθυνε σχεδόν καθόλου αιτήματα στο πλαίσιο των διαδικασιών του Δουβλίνου, παρά τον μεγάλο και αυξανόμενο αριθμό αιτήσεων ασύλου· λαμβάνοντας υπόψη ότι διαπιστώνονται σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών, καθώς από τις μεταφορές το 54,6 % έχουν εκτελεσθεί από την Ελλάδα, το 42,2 % από τη Σουηδία, το 11,2 % από τη Γερμανία, το 6,7 % από τη Γαλλία και το 1,6 % από την Ιταλία την περίοδο 2016-2019· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει σημαντικό κενό πληροφόρησης για ορισμένες χώρες·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός «Δουβλίνο III» εδράζεται στη βασική παραδοχή ότι οι αιτούντες άσυλο απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα σε όλα τα κράτη μέλη και ότι κάθε προσφυγή εξετάζεται δίκαια, όπου κι αν υποβληθεί στην ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό απέχει πολύ από την πραγματικότητα·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη έχουν κάνει πολύ περιορισμένη χρήση της ρήτρας εξαρτώμενων προσώπων (άρθρο 16) ή των ρητρών διακριτικής ευχέρειας και επίκλησης ανθρωπιστικών λόγων (άρθρο 17) που προβλέπονται από τον Κανονισμό· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτές οι ρήτρες παρέχουν εύλογες λύσεις για την οικογενειακή επανένωση ή τις μετεγκαταστάσεις, μεταξύ άλλων και μετά από αποβιβάσεις·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις περισσότερες διαδικασίες του Δουβλίνου, οι διατάξεις όσον αφορά την ιεράρχηση των κριτηρίων δεν εφαρμόζονται σωστά, οι προθεσμίες δεν τηρούνται και δεν πραγματοποιούνται μεταφορές· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε περιπτώσεις που αφορούν παιδιά και οικογένειες, αυτές οι αδυναμίες είναι ιδιαίτερα επιζήμιες για το μείζον συμφέρον του παιδιού και για το δικαίωμα των αιτούντων άσυλο στην οικογενειακή επανένωση·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, με βάση στοιχεία και μελέτες σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού «Δουβλίνο III», κατά κανόνα δεν λαμβάνονται υπόψη οι οικογενειακές διατάξεις, η δε αρχή του μείζονος συμφέροντος του παιδιού εφαρμόζεται πλημμελώς· λαμβάνοντας υπόψη, για παράδειγμα, ότι επίκληση του κριτηρίου της οικογενειακής ενότητας έγινε σε μόλις 5 % των αιτημάτων αναδοχής στη Γαλλία (σε σύνολο 12 000) και σε 3,7 % αιτημάτων στη Γερμανία (σε σύνολο 17 500) ενώ στο Βέλγιο, τη Σουηδία και την Ελβετία τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν ακόμη μικρότερα· αντιθέτως, η Ελλάδα εξέδωσε το 79,3 % των αιτημάτων αναδοχής βάσει του κριτηρίου οικογενειακής ενότητας το 2018· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα αιτήματα οικογενειακής επανένωσης γίνονται δεκτά λιγότερο συχνά (στο 48 % των περιπτώσεων), σε σύγκριση με το μέσο ποσοστό αποδοχής για όλες τις διαδικασίες (67,6 %)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αποτελεσματική εφαρμογή των άρθρων 16 και 17 του κανονισμού θα μπορούσε να διασφαλίσει τον αποτελεσματικό σεβασμό του δικαιώματος των αιτούντων άσυλο στην οικογενειακή ζωή και την οικογενειακή ενότητα·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι διαπιστώνονται σημαντικά κενά στην εφαρμογή του κανονισμού «Δουβλίνο III», μεταξύ άλλων το 2015, που καταγράφηκε υψηλός αριθμός αφίξεων, και κατά την πανδημία COVID-19, με αποτέλεσμα να υπονομεύεται η εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών μελών και το δικαίωμα διεθνούς προστασίας και να διαπράττονται παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κανόνες που προβλέπει ο κανονισμός «Δουβλίνο III» αποδείχτηκαν ακατάλληλοι για την αντιμετώπιση της σημαντικής εισροής μεταναστών, με επακόλουθο ένα σύστημα που αναθέτει υπερβολικές ευθύνες και βάρη σε λίγα μόνο κράτη μέλη·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο προσωρινός μηχανισμός αλληλεγγύης για την έρευνα και τη διάσωση στη Μεσόγειο επί του οποίου επιτεύχθηκε συμφωνία στη Δήλωση της Μάλτας, που υπογράφηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2019 από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και τη Μάλτα, είχε ισχύ για περίοδο τουλάχιστον έξι μηνών· λαμβάνοντας υπόψη ότι κανένα άλλο κράτος μέλος δεν προσυπέγραψε αυτή την ειδική συμφωνία·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η διάταξη που αφορά την προληπτική δράση (άρθρο 33) δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 28 του κανονισμού «Δουβλίνο III» επιτρέπει την κράτηση ως έκτακτο μέτρο «ούτως ώστε να εξασφαλίζονται οι διαδικασίες μεταφοράς», όταν υπάρχει «σημαντικός κίνδυνος διαφυγής» του αιτούντος· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ορισμός αυτός παραμένει ασαφής και τυγχάνει διαφορετικής ερμηνείας μεταξύ των κρατών μελών·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι διαπιστώνεται μη συμμόρφωση όσον αφορά τις διαδικαστικές εγγυήσεις και διασφαλίσεις για τους αιτούντες άσυλο, ιδίως τα παιδιά· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διάρκεια των διαδικασιών και η μη προβλεπόμενη έκβαση σε συνδυασμό με τις κακές συνθήκες υποδοχής και την κοινωνική αβεβαιότητα έχουν επιπτώσεις στην ευημερία των αιτούντων άσυλο, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις έχουν βιώσει τραυματικές εμπειρίες στην πατρίδα τους και/ή στο δρόμο για την ΕΕ·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή του κανονισμού «Δουβλίνο III» συνδέεται στενά με την εφαρμογή άλλων φακέλων της ευρωπαϊκής πολιτικής για το άσυλο και τη μετανάστευση· λαμβάνοντας υπόψη, ειδικότερα, ότι η ατελής εφαρμογή της αναδιατύπωσης της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου (2013/32/ΕΕ), της αναδιατύπωσης της οδηγίας για την υποδοχή (2013/33/ΕΕ) και της αναδιατύπωσης της οδηγίας για τις απαιτήσεις για την αναγνώριση δικαιούχων διεθνούς προστασίας (2011/95/ΕΕ) είχαν αντίκτυπο στην εφαρμογή του κανονισμού «Δουβλίνο III»· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες ώστε να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη συμμορφώνονται με τις εν λόγω οδηγίες, μεταξύ άλλων μέσω διαδικασιών επί παραβάσει·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι κάποιες από τις εν λόγω ατέλειες είναι εγγενείς στον σχεδιασμό του κανονισμού και δεν μπορούν να επιλυθούν μόνο μέσω καλύτερης εφαρμογής·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κενά πληροφόρησης παρεμποδίζουν την ολοκληρωμένη αξιολόγηση της εφαρμογής του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ»· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν παρέχονται στατιστικά στοιχεία συστηματικά και με συνέπεια από τα κράτη μέλη, και δεν παρατηρείται ο ίδιος βαθμός λεπτομέρειας ή συχνότητας· λαμβάνοντας υπόψη ότι παρατηρούνται κενά βασικής πληροφόρησης όσον αφορά την αιτιολογία των αιτημάτων, τη διάρκεια των διαδικασιών, τους πόρους, τις ανακληθείσες αιτήσεις, τις μη περαιωμένες μεταφορές, τις διαδικασίες προσφυγής και τις κρατήσεις·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 6 Νοεμβρίου 2017 το Κοινοβούλιο ενέκρινε νομοθετικό ψήφισμα σχετικά με την πρόταση αναδιατύπωσης του κανονισμού «Δουβλίνο IV» με πλειοψηφία δύο τρίτων·

Ενσωμάτωση της αρχής της αλληλεγγύης στο κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου

1.  θεωρεί ότι ο ισχύων κανονισμός «Δουβλίνο ΙΙΙ» επιφέρει μια δυσανάλογη ευθύνη σε μια μειοψηφία κρατών, ιδίως σε περίπτωση υψηλού αριθμού αφίξεων· θεωρεί ότι, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, το κριτήριο της πρώτης χώρας εισόδου δυνάμει του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ» επιβαρύνει κατά τρόπο πρωτοφανή και δυσανάλογο τις χώρες πρώτης γραμμής όσον αφορά την καταγραφή και την υποδοχή των αιτούντων άσυλο· επισημαίνει ότι ο κανονισμός «Δουβλίνο ΙΙΙ», όπως σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε, δεν κατάφερε να εξασφαλίσει τον κύριο στόχο του, δηλαδή τον ταχύ προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης ασύλου και, επομένως, να διασφαλίσει τη δίκαιη κατανομή ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και την αποτελεσματική και ταχεία πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου·

2.  τονίζει ότι η θέσπιση των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης σε συνδυασμό με το πρόγραμμα προσωρινής μετεγκατάστασης, όπως προτάθηκε από την Επιτροπή το 2015, είχε ως στόχο να διευκολύνει τη διαχείριση των αιτήσεων ασύλου κατά την είσοδο σε ενωσιακό έδαφος και συνιστούσε μια ρεαλιστική προσέγγιση που εξομάλυνε τα προβλήματα του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ» που γίνονταν εμφανή εκείνη την περίοδο· υπενθυμίζει, επιπλέον, τη συμβολή οργανισμών της ΕΕ, όπως η EASO και ο Frontex, στη στήριξη των κρατών μελών που υφίστανται υπερβολική επιβάρυνση κατά την εφαρμογή του κεκτημένου στον τομέα του ασύλου, και τονίζει την ανάγκη να βελτιωθεί η συνεργασία μεταξύ των οργανισμών αυτών·

3.  τονίζει ότι η μη ορθή εφαρμογή της ιεράρχησης των κριτηρίων, ιδίως η υπερβολική χρήση του κριτηρίου της πρώτης χώρας εισόδου και η αναποτελεσματική εκτέλεση των μεταφορών, αύξησε τη δυσανάλογη ευθύνη που επωμίζονται ορισμένα κράτη μέλη, ιδίως τα κράτη μέλη πρώτης γραμμής· είναι της άποψης ότι, συνεπώς, η ΕΕ χρειάζεται έναν βιώσιμο μηχανισμό αλληλεγγύης που θα θεσπίζει δίκαιους κανόνες για την κατανομή ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών σύμφωνα με το άρθρο 80 ΣΛΕΕ, και με πλήρη σεβασμό του θεμελιώδους δικαιώματος στην ασφάλεια και την προστασία των αιτούντων άσυλο·

4.  θεωρεί απαραίτητη την παροχή περισσότερων πόρων και ικανοτήτων στα κράτη μέλη πρώτης γραμμής, για παράδειγμα μέσω της EASO, μέχρι να μεταρρυθμιστεί ο κανονισμός «Δουβλίνο ΙΙΙ»·

5.  υπενθυμίζει ότι το δικαίωμα ασύλου αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα· τονίζει ότι οι διαδικασίες ασύλου αποσκοπούν στην εξέταση των αιτήσεων και στη χορήγηση διεθνούς προστασίας σε αιτούντες που πληρούν τις προϋποθέσεις, ενώ παράλληλα προβλέπει της έκδοση ταχείας και δίκαιης απόφασης για τους μη δικαιούχους·

6.  σημειώνει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 24 παράγραφος 4 του κανονισμού «Δουβλίνο III», τα κράτη μέλη μπορούν να υποβάλουν αίτημα για εκ νέου ανάληψη ή για διεξαγωγή διαδικασίας επιστροφής στην περίπτωση προσώπων των οποίων η αίτηση διεθνούς προστασίας έχει απορριφθεί με οριστική απόφαση σε ένα κράτος μέλος· τονίζει ότι, στο πλαίσιο της εφαρμογής του άρθρου 24 παράγραφος 4, η επιστροφή των προσώπων που δεν είναι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας, ιδίως βάσει της οικειοθελούς συμμόρφωσης, θα μπορούσε να συμβάλει στη λειτουργία των μεταναστευτικών πολιτικών της ΕΕ·

7.  επικροτεί τις αποφάσεις του Συμβουλίου του 2015 και του 2016 όσον αφορά τη μετεγκατάσταση, οι οποίες εγκρίθηκαν ως έκτακτο μέτρο αλληλεγγύης· εκφράζει την απογοήτευσή του για τις μη εκπληρωθείσες δεσμεύσεις των κρατών μελών για αλληλεγγύη και επιμερισμό των ευθυνών, ενώ παράλληλα αναγνωρίζει τη θετική συμβολή ορισμένων κρατών μελών· υπενθυμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν ανταποκρίθηκε στην έκκληση που απηύθυνε το Κοινοβούλιο στο ψήφισμά του της 18ης Μαΐου 2017 για πρόταση επέκτασης των μέτρων μετεγκατάστασης μέχρι την έγκριση της μεταρρύθμισης του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ»· υπογραμμίζει ότι οι ειδικές συμφωνίες σχετικά με τη μετεγκατάσταση δεν υποκαθιστούν ένα εναρμονισμένο και βιώσιμο κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου (ΚΕΣΑ)·

8.  αποδοκιμάζει το γεγονός ότι το Συμβούλιο, σε αντίθεση με το Κοινοβούλιο δεν ενέκρινε θέση σχετικά με την πρόταση αναδιατύπωσης του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ» και επομένως πάγωσε τις προσπάθειες μεταρρύθμισης του υπό εξέταση κανονισμού, παρά την τεκμηριωμένη διαπίστωση των αδυναμιών του· είναι της άποψης ότι αυτή η εμπλοκή μπορεί να ερμηνευθεί ως παραβίαση της αρχής της καλή τη πίστει συνεργασίας μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, όπως ορίζεται στο άρθρο 13 παράγραφος 2 ΣΕΕ, λαμβάνοντας επίσης υπόψη το γεγονός ότι το Συμβούλιο ζητεί ομόφωνη συμφωνία, ενώ οι Συνθήκες προβλέπουν ειδική πλειοψηφία· θεωρεί ιδιαίτερα λυπηρό το γεγονός ότι η Ένωση εξακολουθεί να έχει το ίδιο σύνολο κανόνων που έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικοί όσον αφορά τη διαχείριση μεγάλου αριθμού αφίξεων· ζητεί την ταχεία μεταρρύθμιση του ΚΕΣΑ·

9.  σημειώνει ότι ο μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης, προετοιμασίας και διαχείρισης κρίσεων του άρθρου 33 δεν έχει εφαρμοστεί έως σήμερα, ούτε την περίοδο 2015-16, όταν σημειώθηκε μεγάλος αριθμός αφίξεων· σημειώνει, επιπλέον, ότι δεν έχει γίνει ακόμη επίκληση των διατάξεων της οδηγίας για την προσωρινή προστασία που αποσκοπεί στην παροχή προσωρινής προστασίας σε περίπτωση μαζικής εισροής εκτοπισθέντων που δεν μπορούν να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους·

10.  θεωρεί ότι θα πρέπει να θεσπιστεί ένας ενωσιακός μηχανισμός βασισμένος στην αλληλεγγύη, ώστε να διασφαλιστεί η συνέχεια του θεμελιώδους δικαιώματος του ασύλου στην ΕΕ με σκοπό την εξασφάλιση της πρόσβασης σε διαδικασίες χορήγησης ασύλου και του επιμερισμού ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών· τονίζει ότι η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο θα πρέπει να παραμένει πάντοτε στο επίκεντρο αυτού του μηχανισμού· θεωρεί ότι ένας τέτοιος μηχανισμός θα πρέπει να προβλέπει τη συμμετοχή οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που παρέχουν επαγγελματική βοήθεια, ιδίως νομικής φύσεως, σε άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας·

11.  υπογραμμίζει ότι μόνο λίγα κράτη μέλη χρησιμοποιούν, σπανίως και κατά διαφορετικό τρόπο, τις ρήτρες διακριτικής ευχέρειας του άρθρου 17, που καθιστούν δυνατή την ανάληψη ευθύνης για την εξέταση αίτησης ασύλου από ένα κράτος μέλος, ακόμη και αν δεν έχει προσδιοριστεί ως υπεύθυνο κράτος μέλος δυνάμει του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ»· σημειώνει ότι η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες και η Γαλλία αποτελούσαν την πλειονότητα των περιπτώσεων το 2018· καλεί όλα τα κράτη μέλη να κάνουν καλύτερη χρήση των ρητρών διακριτικής ευχέρειας του άρθρου 17 για την αντιμετώπιση δυσχερών καταστάσεων και καταστάσεων έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης ελλείψει μόνιμου μηχανισμού αλληλεγγύης· είναι της άποψης ότι οι ρήτρες διακριτικής ευχέρειας του άρθρου 17 θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως εργαλείο αλληλεγγύης για τον επιμερισμό των ευθυνών, ιδίως σε καταστάσεις μεγάλου αριθμού αφίξεων από ξηράς και θαλάσσης, ή για τη μεταφορά αιτούντων άσυλο που διαμένουν επί του παρόντος στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης υπό απάνθρωπες, εξευτελιστικές, ανθυγιεινές και ανασφαλείς συνθήκες και χωρίς επαρκή πρόσβαση σε στήριξη όσον αφορά τη σωματική και ψυχική υγεία·

12.  είναι της άποψης ότι οι διατάξεις σχετικά με την οικογενειακή ενότητα, που βρίσκονται στην κορυφή της ιεράρχησης των κριτηρίων για τον προσδιορισμό του υπευθύνου κράτους μέλους, θα πρέπει να εφαρμόζονται αποτελεσματικά και ότι οι διατάξεις για τα εξαρτώμενα πρόσωπα (άρθρο 16) και τις ρήτρες διακριτικής ευχέρειας (άρθρο 17) θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται ευρύτερα με σκοπό την υποστήριξη της οικογενειακής ενότητας·

13.  επισημαίνει τις πολυάριθμες δυσχέρειες που ενέχει η εφαρμογή του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ»· σημειώνει τη σημαντική επιχειρησιακή και τεχνική υποστήριξη που παρέχει η EASO στις αρχές των κρατών μελών κατά την εφαρμογή των διαδικασιών του Δουβλίνου, ιδίως στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης·

14.  ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διευκολύνουν το έργο του προσωπικού της EASO, καθιστώντας δυνατή τη διεξαγωγή συνεντεύξεων σε γλώσσα διαφορετική από τη γλώσσα της χώρας στην οποία διεξάγονται, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι παρέχεται διερμηνεία σε γλώσσα κατανοητή από τον αιτούντα· τονίζει ότι είναι αναγκαίο η EASO να τηρεί τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα κατά την τέλεση του επιχειρησιακού της έργου και να θέτει στο επίκεντρο του έργου της τα συμφέροντα των αιτούντων που χρήζουν διεθνούς προστασίας, συμπεριλαμβανομένου του μείζονος συμφέροντος του παιδιού· ζητεί τη θέσπιση Ευρωπαϊκού Οργανισμού για το Άσυλο, με επαρκείς οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους, με σκοπό την παροχή στήριξης στα κράτη μέλη κατά την εκτέλεση των διαδικασιών του Δουβλίνου· ζητεί μετ’ επιτάσεως την επαρκή οργάνωση και στελέχωση των ευρωπαϊκών μονάδων «Δουβλίνο» προκειμένου να εξορθολογιστεί και να επιταχυνθεί η ολοκλήρωση των διαδικασιών του Δουβλίνου, και ιδίως να διασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή του Κεφαλαίου ΙΙΙ του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ», που αφορά τη σύνδεση του αιτούντα άσυλο με συγκεκριμένο κράτος μέλος·

Προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων

15.  επισημαίνει ότι η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των μέτρων που λαμβάνονται για την εφαρμογή του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ», μεταξύ των οποίων η προστασία των παιδιών, των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων, των ΛΟΑΔΜ και άλλων ευάλωτων ατόμων· επισημαίνει το ανθρώπινο κόστος που συνεπάγονται οι ελλείψεις του ΚΕΣΑ για τους αιτούντες άσυλο, η ψυχική υγεία των οποίων είναι ήδη εξασθενημένη από τα τραύματα που έχουν βιώσει στη χώρα καταγωγής τους και ενδεχομένως κατά μήκος των μεταναστευτικών οδών·

16.  υπενθυμίζει ότι οι αιτούντες άσυλο έχουν το δικαίωμα να ενημερώνονται πλήρως σχετικά με τις διαδικασίες· εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι το επίπεδο πληροφόρησης που παρέχεται στους αιτούντες άσυλο διαφέρει σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών· προτρέπει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οι ανήλικοι λαμβάνουν εξατομικευμένη πληροφόρηση με τρόπο φιλικό προς τα παιδιά και ειδική υποστήριξη· τονίζει ότι η παροχή νομικής συνδρομής και διερμηνείας είναι καίριας σημασίας ώστε να διασφαλίζεται το δικαίωμα των αιτούντων στην πληροφόρηση·

17.  επισημαίνει ότι οι μεταφορές αιτούντων άσυλο και ιδίως των ευάλωτων ατόμων, των ανήλικων και των οικογενειών μπορούν να επιφέρουν παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους· επαναλαμβάνει ότι η μη επαναπροώθηση και οι παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων αποτελούν επαρκή λόγο αναστολής μιας μεταφοράς ακόμη και όταν η χώρα προορισμού δεν παρουσιάζει συστημικές ελλείψεις· προτρέπει τα κράτη μέλη να αξιολογούν σωστά τους κινδύνους στους οποίους θα ήταν εκτεθειμένοι οι αιτούντες στα κράτη μέλη προορισμού· τονίζει ιδιαίτερα ότι οι μεταφορές πρέπει να εκτελούνται κατά τρόπο ώστε να μην εκθέτουν σε καμία περίπτωση τα άτομα σε κίνδυνο επαναπροώθησης·

18.  σημειώνει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 28, είναι δυνατή η κράτηση των αιτούντων άσυλο στο πλαίσιο των διαδικασιών του Δουβλίνου μόνο ως έσχατη λύση, μόνο στον βαθμό που συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας και δεν μπορούν να εφαρμοσθούν αποτελεσματικά λιγότερο αυστηρά εναλλακτικά μέτρα ούτως ώστε να εξασφαλίζονται οι διαδικασίες μεταφοράς όταν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος διαφυγής· καλεί τα κράτη μέλη να καταβάλουν συγκεκριμένες προσπάθειες για την εξεύρεση έγκυρων εναλλακτικών λύσεων αντί της κράτησης·

19.  θεωρεί ότι η κράτηση κατά αυτή την έννοια είναι όσο το δυνατόν συντομότερη και δεν διαρκεί περισσότερο από τον χρόνο που εύλογα απαιτείται για την πλήρωση των αναγκαίων διοικητικών διαδικασιών με τη δέουσα επιμέλεια μέχρι την εκτέλεση της μεταφοράς, βάσει του εν λόγω κανονισμού· τονίζει ότι ελλείψει εναρμονισμένων κριτηρίων καθορισμού του κινδύνου διαφυγής, τα κράτη μέλη έχουν υιοθετήσει αποκλίνοντα και ενίοτε αντικρουόμενα κριτήρια· καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να αποσαφηνίσουν τον «σημαντικό κίνδυνο διαφυγής»·

20.  παροτρύνει τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να δηλώσουν ρητά ότι η κράτηση δεν είναι ποτέ προς το μείζον συμφέρον του παιδιού·

21.  υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με απόφαση που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων(5), είναι παράνομη η επιβολή μέτρου κράτησης σε ανήλικο χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το μείζον συμφέρον του, η ατομική του κατάσταση ως ασυνόδευτου ανηλίκου, κατά περίπτωση, ή χωρίς αξιολόγηση της αναλογικότητας ή χωρίς να είναι δυνατή η προσφυγή σε εναλλακτικές λύσεις αντί της κράτησης·

22.  τονίζει ότι πάντα υπερισχύει ο απώτερος σκοπός της προστασίας των παιδιών, για παράδειγμα από την εμπορία παιδιών, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα παιδιά-μετανάστες έχουν ταχεία πρόσβαση σε εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και κατάλληλη στέγαση· υπογραμμίζει ότι τα ασυνόδευτα παιδιά θα πρέπει να ωφελούνται από κατάλληλα μέτρα προστασίας, όπως η αποτελεσματική επιτροπεία·

23.  επισημαίνει τις πολυάριθμες και συστηματικές ελλείψεις όσον αφορά τη συμμόρφωση με την ιεράρχηση των κριτηρίων· τονίζει ότι η οικογενειακή ενότητα απέχει πολύ από το να αποτελεί το συνηθέστερο κριτήριο που εφαρμόζεται, αν και βρίσκεται στην κορυφή της ιεράρχησης, στο κεφάλαιο ΙΙΙ του κανονισμού· θεωρεί ότι, με βάση την αρχή της αμοιβαίας συνεργασίας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να βοηθούν τις αρμόδιες αρχές και τους υπηκόους τρίτων χωρών να βελτιώσουν τον καθορισμό υφιστάμενων αποδεδειγμένων οικογενειακών δεσμών κατά τη διαδικασία προσδιορισμού του υπεύθυνου κράτους μέλους· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει την πλήρη συμμόρφωση με την ιεράρχηση των κριτηρίων·

24.  θεωρεί αναγκαίο να διευκρινιστούν οι όροι εφαρμογής του κριτηρίου της οικογενειακής επανένωσης και να δοθεί προτεραιότητα, όπως προβλέπεται στο άρθρο 7 παράγραφος 3 του κανονισμού, στην εφαρμογή των άρθρων 8, 10 και 16 ως των κύριων κριτηρίων για τον καθορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης ασύλου, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική τήρηση του δικαιώματος στην οικογενειακή ενότητα και η ταχύτερη υλοποίηση των αποφάσεων περί οικογενειακής επανένωσης· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εναρμονίσουν το απαιτούμενο μέτρο απόδειξης για την οικογενειακή επανένωση προς την κατεύθυνση περισσότερο εφικτών προτύπων και απαιτήσεων· επισημαίνει ότι οι ερμηνείες για το τι συνιστά «οικογένεια» διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών, γεγονός που επιτείνει την πλημμελή συμμόρφωση με την ιεράρχηση των κριτηρίων και τη δυσλειτουργία του συστήματος· καλεί, επομένως, την Επιτροπή να παρακολουθεί προσεκτικά την ορθή εφαρμογή των ορισμών που αφορούν την οικογένεια από τα κράτη μέλη, όπως ορίζεται στο άρθρο 3 του κανονισμού·

25.  υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό, το μείζον συμφέρον του παιδιού θα πρέπει να αποτελεί το πρωταρχικό μέλημα σε όλες τις διαδικασίες του Δουβλίνου και σε όλες τις αποφάσεις που αφορούν παιδιά· αποδοκιμάζει το γεγονός ότι τα κράτη μέλη εφαρμόζουν διαφορετικές ερμηνείες του μείζονος συμφέροντος του παιδιού·

26.  εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι οι ανεπαρκείς μηχανισμοί ταυτοποίησης και οι ενίοτε εσφαλμένες μέθοδοι προσδιορισμού της ηλικίας συχνά επιδεινώνουν περαιτέρω την κατάσταση των ανηλίκων, προκαλώντας καθυστερήσεις ή επηρεάζοντας αρνητικά την έκβαση των διαδικασιών του Δουβλίνου· σημειώνει ότι σε ορισμένα κράτη μέλη έχουν αναπτυχθεί ορθές πρακτικές, όπως η χρήση εξειδικευμένου προσωπικού για τους ασυνόδευτους ανήλικους ή η διεπιστημονική προσέγγιση όσον αφορά τον καθορισμό της ηλικίας·

27.  εκφράζει βαθιά ανησυχία για το γεγονός ότι, λόγω πρακτικών δυσχερειών, σε πολλά κράτη μέλη συχνά καθυστερεί ή δεν διασφαλίζεται ο ορισμός εκπροσώπου ο οποίος συνδράμει ασυνόδευτους ανηλίκους στις διαδικασίες του Δουβλίνου· σημειώνει επίσης ότι οι ανωτέρω εκπρόσωποι σε κάποιες χώρες είναι ανεπαρκώς ενημερωμένοι για τις διαδικασίες του Δουβλίνου και ότι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι δεν λαμβάνουν φιλική προς τα παιδιά στήριξη·

Απλούστευση των διαδικασιών, σημαντική μείωση των χρόνων διεκπεραίωσης και προάσπιση του δικαιώματος πραγματικής προσφυγής

28.  τονίζει ότι ο αριθμός των διαδικασιών μεταφοράς αυξήθηκε σημαντικά κατά την περίοδο 2016-17, και ότι τούτο συνεπάγεται σημαντικό κόστος σε ανθρώπινο, υλικό και οικονομικό επίπεδο· εκφράζει, ωστόσο, τη δυσαρέσκειά του για το ότι μεταφορές εκτελέσθηκαν μόνο στο 11 % των περιπτώσεων, συμβάλλοντας περαιτέρω στη συχνή υπερφόρτωση των συστημάτων ασύλου, γεγονός που καταδεικνύει σαφώς την αναποτελεσματικότητα του κανονισμού· θεωρεί ουσιώδες να καταβληθούν προσπάθειες ώστε να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε ενημέρωση και ταχείες διαδικασίες για την οικογενειακή επανένωση και τη μεταφορά των αιτούντων άσυλο·

29.  επισημαίνει το σημαντικό σώμα νομολογίας του ΕΔΔΑ και του ΔΕΕ των τελευταίων ετών που διευκρίνισε τους παραδεκτούς λόγους για τους οποίους κωλύεται η μεταφορά στο πλαίσιο του διαδικασιών του Δουβλίνου, και συγκεκριμένα οποιαδήποτε πηγή κινδύνου για το άτομο· σημειώνει ιδίως την έκδοση αυξημένου αριθμού αποφάσεων από τα ευρωπαϊκά και εθνικά δικαστήρια για αναστολή των μεταφορών προς κράτη μέλη τα οποία θα απέρριπταν αδικαιολόγητα την αίτηση διεθνούς προστασίας σε αιτούντα άσυλο (περιπτώσεις έμμεσης επαναπροώθησης) ή στα οποία οι αιτούντες θα στερούνταν τα δικαιώματά τους δυνάμει της διαδικασίας του Δουβλίνου· αποδοκιμάζει το γεγονός ότι οι αιτούντες άσυλο υφίστανται απάνθρωπη η εξευτελιστική συμπεριφορά σε ορισμένα κράτη μέλη·

30.  σημειώνει ότι οι αδυναμίες όσον αφορά τη διαρθρωτική οργάνωση και τη λειτουργία των εθνικών αρχών ασύλου σε συνδυασμό με τις ελλείψεις πόρων συνέβαλαν σε καθυστερήσεις στις διαδικασίες του Δουβλίνου και παρακώλυσαν την εφαρμογή του κανονισμού· επισημαίνει ότι ενώ στις περισσότερες χώρες υφίσταται μια ενιαία ειδική αρχή για τη χορήγηση ασύλου, κάποια κράτη μέλη κατ’ επιλογήν επιμερίζουν την ευθύνη μεταξύ διαφορετικών αρχών, προκαλώντας σε ορισμένες περιπτώσεις πρακτικές επιπλοκές για τους αιτούντες άσυλο και αποκλίσεις κατά την εφαρμογή του κανονισμού·

31.  τονίζει ότι η αποτελεσματικότητα των διαδικασιών του Δουβλίνου εξαρτάται επίσης από την ποιότητα και τα επίπεδα στελέχωσης κάθε εθνικής αρχής ασύλου· επισημαίνει την ύπαρξη σημαντικών κενών μεταξύ των αρχών ασύλου όσον αφορά τον αριθμό προσωπικού ανά αιτούντα άσυλο· τονίζει ότι οι εθνικές μονάδες «Δουβλίνο» είναι υποστελεχωμένες, αν και αντιμετωπίζουν σημαντική αύξηση στον φόρτο εργασίας τους· καλεί τα κράτη μέλη να αυξήσουν τους απαραίτητους πόρους, ιδίως δε τον αριθμό των υπαλλήλων στον τομέα του ασύλου, ώστε ο κανονισμός «Δουβλίνο III» να καταστεί λειτουργικός·

32.  υπογραμμίζει την έλλειψη συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών που υπονομεύει ενεργά την αρχή της αλληλεγγύης της ΕΕ και συμβάλλει άμεσα στην υπερβολική επιβάρυνση των συστημάτων ορισμένων κρατών μελών·

33.  τονίζει ότι η υπερβολική και εν μέρει εσφαλμένη εφαρμογή του κριτηρίου «παράτυπης εισόδου» επιβαρύνει δυσανάλογα τις χώρες πρώτης εισόδου, οι οποίες συχνά δεν διαθέτουν τους πόρους και τις ικανότητες να παράσχουν φιλοξενία και να προβούν στην καταχώριση των αιτούντων άσυλο· σημειώνει ότι τα αιτήματα «εκ νέου ανάληψης» είναι η επικρατέστερη μορφή όσον αφορά τις διαδικασίες του Δουβλίνου που εκτελούνται τα τελευταία έτη, υπό την έννοια ότι η πλειονότητα των ατόμων που εντάσσονται σε διαδικασίες του Δουβλίνου έχουν ήδη υποβάλει αίτηση ασύλου σε άλλο κράτος μέλος· σημειώνει ότι θα πρέπει να εφαρμόζονται επαρκή μέτρα για την αποφυγή των δευτερογενών μετακινήσεων στα κράτη μέλη τόσο εντός του χώρου Σένγκεν, όσο και εκτός αυτού·

34.  υπενθυμίζει ότι οι προθεσμίες σε κάθε στάδιο της διαδικασίας του Δουβλίνου έχουν σκοπό να συντομεύσουν τη διαδικασία και να καταστήσουν δυνατή την ταχεία πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου· σημειώνει ότι υπάρχει ακόμη έλλειψη σαφήνειας και διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τον υπολογισμό των προθεσμιών και το σημείο εκκίνησης της κάθε διαδικασίας· προτείνει την αποσαφήνιση και την εναρμόνιση των συνθηκών υπό τις οποίες ενεργοποιούνται οι διαδικασίες μεταφοράς·

35.  θεωρεί ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κανόνες που διέπουν τη μεταβίβαση της ευθύνης δυνάμει του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ» υπονομεύουν την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών ασύλου και την εκτέλεση των μεταφορών, επιτείνοντας τον κίνδυνο διαφυγής· αποδοκιμάζει τη συχνά προσχηματική αιτιολόγηση που παραθέτουν τα κράτη μέλη προκειμένου να αρνηθούν να εκτελέσουν τις μεταφορές· θεωρεί ότι οι παράγοντες αυτοί, μεταξύ άλλων, συμβάλλουν στην αύξηση των δευτερογενών μετακινήσεων, ενθαρρύνοντας τους αιτούντες άσυλο να παραμείνουν εκτός του συστήματος· καλεί την Επιτροπή να αναθεωρήσει τους κανόνες προκειμένου να βελτιωθεί η εκτέλεση των μεταφορών και να καταργήσει τη μεταφορά της ευθύνης σε περίπτωση διαφυγής του αιτούντος άσυλο, να ενισχύσει την εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών μελών, να παρακολουθεί την κατάσταση και, όπου είναι αναγκαίο, να επιβάλει κυρώσεις στα κράτη μέλη που αρνούνται τις μεταφορές·

36.  σημειώνει ότι η εσφαλμένη εφαρμογή των κανόνων που διέπουν την ιεράρχηση των κριτηρίων, ιδίως όσον αφορά την οικογενειακή επανένωση και την κατάσταση των ασυνόδευτων παιδιών, καθώς και η δυσανάλογη χρήση του κριτηρίου της πρώτης χώρας παράτυπης εισόδου υπονομεύουν επίσης τις διαδικασίες ασύλου· σημειώνει ότι αυτά τα κενά στην εφαρμογή ενδέχεται να ενθαρρύνουν τους αιτούντες άσυλο να παραμείνουν εκτός του συστήματος· τονίζει ότι η περαιτέρω εναρμόνιση των συστημάτων ασύλου των κρατών μελών είναι καίριας σημασίας για να καταστεί λειτουργικός ο κανονισμός «Δουβλίνο ΙΙΙ» και να αποτρέπονται δευτερογενείς μετακινήσεις· καλεί την Επιτροπή να προτείνει ένα σύστημα το οποίο θα λαμβάνει δεόντως υπόψη στοιχεία που αποδεικνύουν ουσιαστικούς δεσμούς των αιτούντων άσυλο με ένα κράτος μέλος, όπως η προηγούμενη νόμιμη διαμονή ή η κατοχή εκπαιδευτικών διπλωμάτων, και το οποίο θα διασφαλίζει ότι οι αιτούντες άσυλο τυγχάνουν, σε σχετικούς όρους, ίσης μεταχείρισης σε ολόκληρη την ΕΕ·

37.  θεωρεί ότι η παροχή νομικής συνδρομής σε αιτούντες άσυλο όσον αφορά τις διαδικασίες του Δουβλίνου, ιδίως στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, είναι θεμελιώδους σημασίας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι αιτούντες άσυλο ενημερώνονται για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους κατά τις προαναφερθείσες διαδικασίες· τονίζει ότι τούτο θα ενισχύσει τις διαδικασίες που συμμορφώνονται με τα δικαιώματα, θα απλουστεύσει τις διαδικασίες του Δουβλίνου και θα βελτιώσει τη λήψη αποφάσεων· σημειώνει ότι ο νόμιμος εκπρόσωπος μπορεί να μεριμνήσει ώστε κάθε φάκελος να είναι πλήρης και ακριβής, και να συμβάλει στη μείωση του ποσοστού προσφυγών και στη διασφάλιση του δικαιώματος μη επαναπροώθησης· σημειώνει με ανησυχία ότι σε εθνικό επίπεδο παραμένουν κάποια ειδικά θέματα, όπως περιορισμένη πρόσβαση σε ανεξάρτητους εκπροσώπους σε απομακρυσμένα κέντρα ασύλου, χαμηλές οικονομικές αποδοχές για την παροχή νομικής συνδρομής, έλλειψη επαρκών εγκαταστάσεων για προπαρασκευαστικές και ιδιωτικές συνεντεύξεις και ανεπαρκής παροχή νομικής συνδρομής στους αιτούντες σε κέντρα κράτησης· καλεί τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αυξήσουν τα κονδύλια που διατίθενται για την παροχή νομικής συνδρομής στο πλαίσιο των διαδικασιών του Δουβλίνου·

38.  τονίζει ότι οι πληροφορίες που παρέχονται στους αιτούντες στο πλαίσιο των διαδικασιών του Δουβλίνου είναι κάθε άλλο παρά ικανοποιητικές, τόσο ως προς την ποιότητα όσο και ως προς τον όγκο τους, παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών, σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις και εντός των χωρών· σημειώνει ότι διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν τη συμμόρφωση με το δικαίωμα ενημέρωσης, όπως η ποιότητα και η σαφήνεια των πληροφοριών, η πρόσβαση σε διερμηνέα, η διαθεσιμότητα μεταφρασμένων εγγράφων, η εν ευθέτω χρόνω πρόσβαση σε πληροφορίες· υπενθυμίζει ότι το δικαίωμα ενημέρωσης σύμφωνα με το άρθρο 4 του κανονισμού είναι ουσιώδες τόσο δεδομένης της σύνθετης φύσης των διαδικασιών του Δουβλίνου όσο και για να εξασφαλίζεται η πρόσβαση σε δίκαιη εξέταση μιας αίτησης ασύλου στην ΕΕ· υπογραμμίζει ότι τα κενά σε αυτόν τον τομέα μπορούν να αποδίδονται σε έλλειψη πόρων, αλλά απορρέουν και από εσκεμμένες πολιτικές επιλογές σε ορισμένες χώρες, όπου έχουν ορισθεί πολύ λίγοι νόμιμοι εκπρόσωποι· προτρέπει τα κράτη μέλη, με την υποστήριξη της Επιτροπής και της EASO, να βελτιώσουν τις πληροφορίες που παρέχονται στους αιτούντες άσυλο σχετικά με τις σύνθετες διαδικασίες του Δουβλίνου, να διασφαλίσουν ότι είναι σαφείς και προσβάσιμες σε όλους, ιδίως όσον αφορά την οικογενειακή επανένωση, σύμφωνα με τα άρθρα 4 και 26 του κανονισμού, καθώς και την πρόσβαση σε πραγματική προσφυγή και νομική συνδρομή, σύμφωνα με το άρθρο 27·

39.  καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει τη συνολική εφαρμογή του ΚΕΣΑ, καθώς και τυχόν κενά και αδυναμίες στον κανονισμό «Δουβλίνο ΙΙΙ» που οδηγούν σε δυσανάλογη επιβάρυνση και ανάθεση ευθύνης για τις χώρες στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ·

Ενιαία εφαρμογή με βάση τα δικαιώματα των ρυθμίσεων του Δουβλίνου σε υποθέσεις ασύλου σε ολόκληρη την ΕΕ

40.  τονίζει ότι η αρχή της ενιαίας αίτησης ασύλου στην ΕΕ δεν τηρείται, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τον ίδιο τον σκοπό του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ»· σημειώνει ότι η εφαρμογή της εν λόγω αρχής παρεμποδίζεται από διάφορους παράγοντες, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι για την υποβολή μεταγενέστερων αιτήσεων ασύλου· θεωρεί ότι οι αρμόδιες εθνικές αρχές θα πρέπει να κοινοποιούν τις σχετικές πληροφορίες που διαθέτουν, ιδίως σχετικά με τη χορήγηση ασύλου και την απόρριψη αιτήσεων ασύλου, σε μια ευρωπαϊκή βάση δεδομένων όπως είναι το Eurodac, με σκοπό την επιτάχυνση των διαδικασιών και την αποφυγή πολλαπλών αιτήσεων ασύλου, με προστασία, παράλληλα, των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα· θεωρεί ότι η καταγραφή όλων των αιτούντων και των μεταναστών που διέβησαν παράτυπα τα σύνορα αποτελεί προτεραιότητα·

41.  σημειώνει ότι ο βαθμός προστασίας των αιτούντων άσυλο παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών για ορισμένες εθνικότητες και ότι αυτό ενδεχομένως συμβάλλει σε περαιτέρω μετακινήσεις· θεωρεί ότι οι δευτερογενείς μετακινήσεις θα μπορούσαν να μειωθούν εάν ληφθούν υπόψη οι ατομικές ανάγκες των αιτούντων στο πλαίσιο των διαδικασιών του Δουβλίνου· πιστεύει ότι η συνεκτίμηση των «αποδεδειγμένων ουσιαστικών δεσμών» με ένα συγκεκριμένο κράτος μέλος αποτελεί αποτελεσματική προσέγγιση για τη μείωση των δευτερογενών μετακινήσεων, και ζητεί να συμπεριληφθούν στα κριτήρια για μετεγκατάσταση·

Ενίσχυση της διακυβέρνησης και της σύγκλισης μεταξύ των κρατών μελών

42.  τονίζει ότι το δίκτυο των εθνικών μονάδων του Δουβλίνου της Επιτροπής έχει πραγματοποιήσει μόνο μία ή δύο ετήσιες συνεδριάσεις και ότι δεν έχει διαδραματίσει επιχειρησιακό ρόλο· θεωρεί ότι η μη συντονισμένη χρήση του δικτύου μονάδων του Δουβλίνου της EASO παρεμποδίζει την αποτελεσματική λειτουργία του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ»· σημειώνει, ωστόσο, ότι το δίκτυο του Δουβλίνου της EASO υπήρξε πιο ενεργό και ότι η EASO έχει διεκπεραιώσει σειρά χρήσιμων αποστολών για να παράσχει στήριξη στα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ», όπως η έκδοση εγγράφων καθοδήγησης και αναλύσεων, η διοργάνωση μαθημάτων κατάρτισης ή η ανάπτυξη προσωπικού· ζητεί τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών ασύλου με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών, την προώθηση της ανάπτυξης ενιαίων και βέλτιστων πρακτικών, τον εξορθολογισμό των μεταφορών και τη συμβολή στην αποτροπή πολλαπλών αιτήσεων· προτείνει να ανατεθεί στην EASO η κατάρτιση πλαισίου ενισχυμένης διακυβέρνησης για την εφαρμογή του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ», που να περιλαμβάνει διεξαγωγή μηνιαίου επιχειρησιακού διαλόγου μεταξύ των εθνικών αρχών, καθώς και μια πλατφόρμα ανταλλαγής και κοινοποίησης πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών·

43.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν, μεταξύ των πηγών που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της εφαρμογής του κανονισμού, αξιόπιστες και επικαιροποιημένες πληροφορίες από μη κρατικούς φορείς, ιδίως διεθνείς οργανισμούς και ΜΚΟ·

44.  σημειώνει ότι την περίοδο μεταξύ 2008 και 2017 υποβλήθηκε σημαντικός αριθμός αιτήσεων ασύλου από υπηκόους τρίτων χωρών που ταξίδεψαν χωρίς θεώρηση ή με θεώρηση για διαμονή σύντομης διαρκείας για να εισέλθουν στον χώρο Σένγκεν(6)· σημειώνει, επιπλέον, ότι ορισμένες από αυτές τις αιτήσεις υποβλήθηκαν σε κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο για το οποίο χορηγήθηκε η θεώρηση· υπογραμμίζει ότι για μεταγενέστερες διαδικασίες του Δουβλίνου έχει αποδειχθεί ότι οι κανόνες των άρθρων 12 και 14 δεν είναι επαρκώς σαφείς, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται ο προσδιορισμός του υπεύθυνου κράτους μέλους· καλεί την Επιτροπή να διευκρινίσει τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να εφαρμόζονται τα άρθρα 12 και 14 του κανονισμού κατά τον καθορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης ασύλου· προτείνει να συμπεριληφθεί στην ιεράρχηση των κριτηρίων και να αξιολογείται ο πιθανός αντίκτυπος των αιτήσεων εισόδου χωρίς υποχρέωση θεώρησης στην εύρυθμη λειτουργία του συστήματος του Δουβλίνου·

45.  σημειώνει ότι έχουν συναφθεί διμερείς συμφωνίες μεταξύ των κρατών μελών ώστε να βελτιωθεί η αποδοτικότητα των διαδικασιών του Δουβλίνου ή να διασφαλίζεται η μεταφορά των αιτούντων άσυλο· υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι έχει επίσης αποδειχθεί ότι οι εν λόγω συμφωνίες έχουν αρνητικό αντίκτυπο, παρακωλύοντας σε ορισμένες περιπτώσεις την επίτευξη των στόχων του κανονισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο· παροτρύνει την Επιτροπή και όλα τα κράτη μέλη να προβούν σε απολογισμό των παραγόντων που συμβάλλουν στην αύξηση της αποτελεσματικότητας, να αναλάβουν κοινή και συντονισμένη δράση προκειμένου να βελτιστοποιήσουν την αποτελεσματική εφαρμογή του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ» και να εργαστούν για την εναρμόνιση της εφαρμογής του κανονισμού·

46.  σημειώνει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να καταρτίζουν προληπτικά σχέδια δράσης, με την υποστήριξη της Επιτροπής και σε συντονισμό με αυτήν, όταν η εφαρμογή του κανονισμού ενδέχεται να τεθεί σε κίνδυνο λόγω τεκμηριωμένου κινδύνου να δεχτούν ιδιαίτερη πίεση τα συστήματα ασύλου των κρατών μελών ή/και λόγω προβλημάτων στη λειτουργία των συστημάτων ασύλου τους, σύμφωνα με το άρθρο 33· σημειώνει ότι τα εν λόγω προληπτικά μέτρα μπορούν να λαμβάνουν υπόψη πληροφορίες από την Επιτροπή και την EASO και μπορούν να οδηγήσουν σε ειλικρινή και έμπρακτη αλληλεγγύη, σύμφωνα με το άρθρο 80 ΣΛΕΕ, με τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες πιέσεις στα συστήματα ασύλου τους εν γένει, μεταξύ άλλων λόγω μικτών μεταναστευτικών ροών, καθώς και με τους αιτούντες, παρέχοντας τη δυνατότητα για καλύτερη ετοιμότητα σε περίπτωση ενδεχόμενης κρίσης ασύλου·

47.  θεωρεί ότι η εφαρμογή τού κανονισμού «Δουβλίνο III» αποδεικνύεται αναποτελεσματική καθώς δεν εκπληρώνονται οι πρωταρχικοί στόχοι του, και συγκεκριμένα ο ταχύς και δίκαιος καθορισμός του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας· υπενθυμίζει ότι έχουν εντοπιστεί σημαντικά κενά στην εφαρμογή ορισμένων διατάξεων του κανονισμού του Δουβλίνου· τονίζει ότι η εφαρμογή του κανονισμού είναι εξαιρετικά αναποτελεσματική σε σχέση με τις προσπάθειες, τους ανθρώπινους πόρους και το προσωπικό που έχουν αφιερώσει προς τούτο τα κράτη μέλη·

48.  καλεί το Συμβούλιο να εγκρίνει την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία για τη μεταρρύθμιση του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ» και όταν αποφασίζει σύμφωνα με το άρθρο 78 παράγραφος 2 ΣΛΕΕ·

49.  εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν έχει ακόμη δημοσιεύσει την έκθεση αξιολόγησης βάσει του άρθρου 46· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει την αποτελεσματικότερη εφαρμογή του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ»·

o
o   o

50.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στις κυβερνήσεις των κρατών μελών και στα εθνικά κοινοβούλια.

(1) ΕΕ L 180 της 29.6.2013, σ. 31. (2) ΕΕ L 239 της 15.9.2015, σ. 146. (3) ΕΕ L 248 της 24.9.2015, σ. 80. (4) ΕΕ C 58 της 15.2.2018, σ. 9. (5) EDAL, ΕΔΔΑ – Rahimi κατά Ελλάδας, προσφυγή αριθ. 8687/08, απόφαση της 5ης Ιουλίου 2011: https://www.asylumlawdatabase.eu/en/content/ecthr-rahimi-v-greece-application-no-868708-1 (6) Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Δίκτυο Μετανάστευσης, «Impact of Visa Liberalisation on Countries of Destination» (Αντίκτυπος της ελευθέρωσης του καθεστώτος των θεωρήσεων στις χώρες προορισμού), Μάρτιος 2019: https://ec.europa.eu/home-affairs/sites/homeaffairs/files/00_eu_visa_liberalisation_2019_synthesis_report_en_0.pdf

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για την επιστροφή (2019/2208(INI))

P9_TA(2020)0362 A9-0238/2020

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1948,

–  έχοντας υπόψη τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού,

–  έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,

–  έχοντας υπόψη τη Σύμβαση του 1951 και το Πρωτόκολλο του 1967 σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων (Σύμβαση της Γενεύης), ειδικότερα δε το δικαίωμα μη επαναπροώθησης,

–  έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τα άρθρα 1, 3, 4, 6, 7, 18, 19, 20 και 47,

–  έχοντας υπόψη το Παγκόσμιο Σύμφωνο για την ασφαλή, ομαλή και νόμιμη μετανάστευση, που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 19 Δεκεμβρίου 2018,

–  έχοντας υπόψη τις Είκοσι κατευθυντήριες γραμμές για την αναγκαστική επιστροφή, τις οποίες ενέκρινε η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 4 Μαΐου 2005,

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών(1) («οδηγία για την επιστροφή»),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1860 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με τη χρήση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν για την επιστροφή παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών(2) («SIS για την επιστροφή»),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/851 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 2020, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 862/2007 περί κοινοτικών στατιστικών για τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία(3),

–  έχοντας υπόψη τις αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την οδηγία 2008/115/ΕΚ, συμπεριλαμβανομένων των υποθέσεων C‑357/09 Kadzoev(4), C‑61/11 El Dridi(5), C‑534/11 Arslan(6), C-146/14 Mahdi(7), C‑554/13 Z. Zh.(8), C‑47/15 Sélina Affum(9), C-82/16 K.A. κ.λπ.(10) και C-181/16 Gnandi(11),

–  έχοντας υπόψη τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου σχετικά με την οδηγία 2008/115/ΕΚ, συμπεριλαμβανομένων των Amie κ.λπ. κατά Βουλγαρίας (προσφυγή αριθ. 58149/08), N.D. και N.T. κατά Ισπανίας (προσφυγές αριθ. 8675/15 και 8697/15) και Haghilo κατά Κύπρου (προσφυγή αριθ. 47920/12),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 28ης Μαρτίου 2014, σχετικά με την πολιτική επιστροφής της ΕΕ (COM(2014)0199),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 13ης Μαΐου 2015, σχετικά με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα δράσης για τη μετανάστευση (COM(2015)0240),

–   έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα των συνόδων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου του 2016 και του Ιουνίου του 2018,

–  έχοντας υπόψη τους μη δεσμευτικούς κοινούς κανόνες του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2016, για την υλοποίηση προγραμμάτων επικουρούμενης οικειοθελούς επιστροφής (και επανένταξης) από κράτη μέλη,

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 2ας Μαρτίου 2017, σχετικά με μια αποτελεσματικότερη πολιτική επιστροφής στην Ευρωπαϊκή Ένωση – ανανεωμένο σχέδιο δράσης (COM(2017)0200),

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση (ΕΕ) 2017/432 της Επιτροπής, της 7ης Μαρτίου 2017, για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των επιστροφών στο πλαίσιο της εφαρμογής της οδηγίας 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(12),

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση (ΕΕ) 2017/2338 της Επιτροπής, της 16ης Νοεμβρίου 2017, για την καθιέρωση κοινού «εγχειριδίου περί επιστροφής» προς χρήση από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών κατά την εκτέλεση σχετικών με την επιστροφή καθηκόντων(13),

–  έχοντας υπόψη τη συγκεφαλαιωτική έκθεση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Μετανάστευσης για το 2017, με τίτλο «The effectiveness of return in EU Member States: challenges and good practices linked to EU rules and standards» (Η αποτελεσματικότητα της επιστροφής στα κράτη μέλη της ΕΕ: Προκλήσεις και ορθές πρακτικές που συνδέονται με τους κανόνες και τα πρότυπα της ΕΕ),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Σεπτεμβρίου 2018, σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών (αναδιατύπωση) (COM(2018)0634),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 4ης Δεκεμβρίου 2018, σχετικά με τη διαχείριση της μετανάστευσης σε όλες της τις πτυχές: η πρόοδος στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος δράσης για τη μετανάστευση (COM(2018)0798),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 16ης Απριλίου 2020, σχετικά με την COVID-19: οδηγίες σχετικά με την εφαρμογή των σχετικών ενωσιακών διατάξεων στον τομέα του ασύλου και των διαδικασιών επιστροφής και σχετικά με την επανεγκατάσταση (C(2020)2516),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 12ης Απριλίου 2016, σχετικά με την κατάσταση στην περιοχή της Μεσογείου και την ανάγκη για μια ολιστική προσέγγιση της ΕΕ όσον αφορά τη μετανάστευση(14),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 5ης Απριλίου 2017, σχετικά με την αντιμετώπιση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών: ο ρόλος της εξωτερικής δράσης της ΕΕ(15),

–  έχοντας υπόψη τη θέση του, της 13ης Μαρτίου 2019, σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του Ταμείου Ασύλου και Μετανάστευσης(16),

—  έχοντας υπόψη την ειδική έκθεση αριθ. 24/2019 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, του Νοεμβρίου του 2019, με τίτλο «Άσυλο, μετεγκατάσταση και επιστροφή μεταναστών: καιρός να εντατικοποιηθεί η δράση ώστε να αντιμετωπιστούν οι αποκλίσεις μεταξύ στόχων και αποτελεσμάτων»,

–  έχοντας υπόψη την υποκατάστατη εκτίμηση αντικτύπου που δημοσίευσε η Υπηρεσία Έρευνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (EPRS) τον Μάρτιο του 2019 σχετικά με την προτεινόμενη αναδιατύπωση της οδηγίας για την επιστροφή,

–  έχοντας υπόψη την ευρωπαϊκή αξιολόγηση που δημοσίευσε η EPRS τον Ιούνιο του 2020, με την οποία αξιολογείται η εφαρμογή της οδηγίας για την επιστροφή και η εξωτερική διάσταση της εν λόγω οδηγίας,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση αξιολόγησης του Frontex, της 15ης Ιουνίου 2020, σχετικά με τις επιχειρήσεις επιστροφής για το 2ο εξάμηνο του 2019,

–  έχοντας υπόψη την 4η ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου κατά της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών της Ευρωπόλ, της 15ης Μαΐου 2020,

–  έχοντας υπόψη τις εκθέσεις σχετικά με την εφαρμογή του κεκτημένου του Σένγκεν στον τομέα της επιστροφής που εκπονήθηκαν σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 2013, σχετικά με τη θέσπιση ενός μηχανισμού αξιολόγησης και παρακολούθησης για την επαλήθευση της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν και την κατάργηση της απόφασης της εκτελεστικής επιτροπής, της 16ης Σεπτεμβρίου 1998, σχετικά με τη σύσταση της μόνιμης επιτροπής για την αξιολόγηση και την εφαρμογή της σύμβασης Σένγκεν(17),

–  έχοντας υπόψη το εγχειρίδιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, της 17ης Σεπτεμβρίου 2019, με τίτλο «Practical Guidance on Alternatives to Immigration Detention: Fostering Effective Results» (Πρακτική καθοδήγηση σχετικά με εναλλακτικές της κράτησης λύσεις στο πλαίσιο της μετανάστευσης: Προώθηση ουσιαστικών αποτελεσμάτων),

–  έχοντας υπόψη την ανάλυση της Διευθύνουσας Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (CDDH) του Συμβουλίου της Ευρώπης, της 7ης Δεκεμβρίου 2017, για τις νομικές και πρακτικές πτυχές των αποτελεσματικών εναλλακτικών της κράτησης λύσεων στο πλαίσιο της μετανάστευσης,

–  έχοντας υπόψη τη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου(18),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 30ής Μαΐου 2018 σχετικά με την ερμηνεία και εφαρμογή της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου(19),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του, καθώς και το άρθρο 1 παράγραφος 1 στοιχείο ε) και το παράρτημα 3 της απόφασης της Διάσκεψης των Προέδρων, της 12ης Δεκεμβρίου 2002, σχετικά με τη διαδικασία για την εξουσιοδότηση εκπόνησης εκθέσεων πρωτοβουλίας,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (A9-0238/2020),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει αξιολογήσει μόνο μία φορά την εφαρμογή της οδηγίας για την επιστροφή (το 2014), παρά τη νομική υποχρέωση που υπέχει βάσει του άρθρου 19 της εν λόγω οδηγίας να υποβάλλει έκθεση για την εφαρμογή της κάθε τρία έτη, αρχής γενομένης από το 2013· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2015 η Επιτροπή δημοσίευσε μια ανακοίνωση που περιείχε ένα σχέδιο δράσης για τις επιστροφές· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2017 εξέδωσε μια σύσταση για να καταστούν οι επιστροφές πιο αποτελεσματικές κατά την εφαρμογή της οδηγίας για την επιστροφή και δημοσίευσε ένα εγχειρίδιο περί επιστροφής· λαμβάνοντας υπόψη ότι, τον Σεπτέμβριο του 2018, χωρίς να πραγματοποιήσει εκτίμηση αντικτύπου, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση αναδιατύπωσης της οδηγίας για την επιστροφή με σκοπό την επίτευξη μιας πιο αποτελεσματικής και συνεκτικής πολιτικής επιστροφής· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ανέθεσε στην EPRS να παράσχει μια υποκατάστατη εκτίμηση αντικτύπου σχετικά με την προτεινόμενη αναδιατύπωση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εν λόγω εκτίμηση επισημαίνει την έλλειψη στοιχείων που αποδεικνύουν ότι η αναδιατυπωμένη πρόταση θα οδηγούσε σε πιο αποτελεσματικές επιστροφές·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο διττός στόχος της οδηγίας για την επιστροφή είναι η θέσπιση κοινών κανόνων σχετικά με την αποτελεσματική επιστροφή σε συμμόρφωση με τα θεμελιώδη δικαιώματα και την αρχή της αναλογικότητας· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στη σύστασή της για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των επιστροφών, η Επιτροπή εστιάζει στο ποσοστό των επιστροφών ως δείκτη για την αποτελεσματικότητα της οδηγίας για την επιστροφή και προτείνει μέτρα που ενδέχεται να έχουν το ανεπιθύμητο αποτέλεσμα περιορισμού ορισμένων εγγυήσεων της εν λόγω οδηγίας, όπως το δικαίωμα προσφυγής και η χρήση περιόδων κράτησης μεγαλύτερης διάρκειας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι βιώσιμες επιστροφές και η επιτυχής επανένταξη αποτελούν σημαντικούς δείκτες για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των επιστροφών· λαμβάνοντας υπόψη ότι, επί του παρόντος, η παρακολούθηση μετά την επιστροφή δεν είναι επαρκώς ολοκληρωμένη και ακριβής· λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι έχουν προκύψει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι δεν είναι βιώσιμες όλες οι επιστροφές, ιδίως σε σχέση με τους ασυνόδευτους ανηλίκους, λόγω έλλειψης προσωπικού σχεδίου επανένταξης ή υποστήριξης κατά την επιστροφή·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει επισημάνει ότι τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν διάφορα εμπόδια, διαδικαστικού, τεχνικού και επιχειρησιακού χαρακτήρα, όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των επιστροφών, μεταξύ άλλων το επίπεδο συνεργασίας ανάμεσα σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των τρίτων χωρών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ταυτοποίηση των επαναπατριζόμενων και η ανάγκη λήψης των απαραίτητων εγγράφων από τρίτες χώρες έχει επισημανθεί από την Επιτροπή ως ένας από τους κύριους λόγους μη επιστροφής·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη εναρμόνισης έχει βαθύ αντίκτυπο στις πρακτικές επιστροφής μεταξύ των κρατών μελών· λαμβάνοντας υπόψη ότι από τις αξιολογήσεις που πραγματοποίησε η Επιτροπή με την ευκαιρία της δημοσίευσης της σύστασής της για να καταστούν οι επιστροφές πιο αποτελεσματικές, προέκυψε ότι «ο βαθμός διακριτικής ευχέρειας που αφήνει στα κράτη μέλη η οδηγία για την επιστροφή έχει οδηγήσει σε μη συνεκτική μεταφορά στις εθνικές νομοθεσίες, με αρνητικό αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα της πολιτικής επιστροφών της Ένωσης» και ότι «μια αποτελεσματικότερη εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας θα μείωνε τις πιθανότητες κατάχρησης των διαδικασιών και θα περιόριζε την αναποτελεσματικότητα, εξασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων που ορίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης»·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή, στο σχέδιο δράσης της για την επιστροφή που δημοσιεύτηκε το 2015, θεωρεί ότι η οικειοθελής επιστροφή παραμένει η προτιμώμενη λύση όπου είναι εφικτή· λαμβάνοντας υπόψη ότι, πάντα σύμφωνα με τις δηλώσεις της Επιτροπής στο σχέδιο δράσης της, «το 2013 εκτιμάται ότι το 40 % περίπου των επιστροφών έγιναν οικειοθελώς, τη στιγμή που το 2009 ήταν μόλις 14 %»· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Επιτροπής, 300 000 άτομα ετησίως δεν μπορούν να επιστραφούν λόγω διοικητικών εμποδίων, προβλημάτων υγείας ή του κινδύνου επαναπροώθησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάστασή τους θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, μεταξύ άλλων μέσω της χορήγησης σε αυτούς νομικού καθεστώτος για ανθρωπιστικούς λόγους·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα στοιχεία που αφορούν την εφαρμογή της οδηγίας για την επιστροφή είναι δημοσίως διαθέσιμα μέσω της Eurostat αλλά δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις αναλυτικά και συγκρίσιμα· λαμβάνοντας υπόψη ότι ενδέχεται να διατεθούν περισσότερες πληροφορίες με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1860 σχετικά με τη χρήση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν για την επιστροφή παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών («SIS για την επιστροφή») και με τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/851 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 862/2007 περί κοινοτικών στατιστικών για τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, μεταξύ 2014 και 2018, ο αριθμός των παράτυπων διελεύσεων των συνόρων μειώθηκε από 1,82 εκατομμύρια σε 142 000· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη εξέδωσαν περίπου 3 εκατομμύρια πρώτες άδειες διαμονής το 2019· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός των αιτήσεων ασύλου μειώθηκε από 1,29 εκατομμύρια το 2015 σε 698 000 το 2019· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2018 τα κράτη μέλη εξέδωσαν 283 880 αποφάσεις επιστροφής, βάσει των οποίων επέστρεψαν 147 815 άτομα·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη δεν κοινοποιούν συστηματικά πληροφορίες σχετικά με τις αποφάσεις επιστροφής ή τις απαγορεύσεις εισόδου που εκδίδουν, γεγονός που σημαίνει ότι η αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων επιστροφής που εκδίδονται από τα κράτη μέλη και η επιβολή τους σε ολόκληρη την Ένωση είναι, στην πράξη, αδύνατες· λαμβάνοντας υπόψη ότι, για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των επανεισδοχών και να εξασφαλιστεί η συνοχή των επιστροφών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι επίσημες συμφωνίες της ΕΕ θα πρέπει να υπερισχύουν έναντι των διμερών συμφωνιών μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών·

Γενικές παρατηρήσεις

1.  σημειώνει την έλλειψη αξιολόγησης της εφαρμογής από την Επιτροπή και καλεί την Επιτροπή να πραγματοποιήσει την εν λόγω αξιολόγηση, η οποία αναμενόταν το 2017, σύμφωνα με το άρθρο 19 της οδηγίας για την επιστροφή και σύμφωνα με την αρχή για βελτίωση του νομοθετικού έργου·

2.  επαναλαμβάνει ότι είναι σημαντικό να υιοθετηθεί μια τεκμηριωμένη κοινή προσέγγιση που να καθοδηγεί τη συνεκτική χάραξη πολιτικής και τον βασιζόμενο σε καλή πληροφόρηση δημόσιο διάλογο, και καλεί την Επιτροπή να παροτρύνει τα κράτη μέλη να συλλέγουν και να δημοσιεύουν ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για την επιστροφή, ιδίως δεδομένα σχετικά με τις απαγορεύσεις εισόδου και τις κρατήσεις, καθώς οι εν λόγω κατηγορίες δεδομένων δεν συλλέγονται επί του παρόντος από την Eurostat, και να τους προσφέρει σχετική στήριξη, χρησιμοποιώντας ιδίως τα νέα διαθέσιμα μέσα, όπως το SIS για την επιστροφή και τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/851 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 862/2007 περί κοινοτικών στατιστικών για τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία· καλεί τα κράτη μέλη να συλλέξουν στατιστικά στοιχεία σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/851 το συντομότερο δυνατόν και να συμμετάσχουν στις συναφείς πιλοτικές μελέτες· σημειώνει με ανησυχία την έλλειψη διαθέσιμων δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων δεδομένων ανά φύλο και ηλικία, σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για την επιστροφή·

3.  εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι, από το 2015, ο αριθμός των αποφάσεων επιστροφής που εκτελούνται βαίνει μειούμενος και σημειώνει ότι ο αριθμός αυτός δεν αντιστοιχεί κατ’ ανάγκη σε αύξηση ή μείωση των παράτυπων εισόδων· τονίζει ότι η αποτελεσματική πολιτική επιστροφής αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία μιας εύρυθμης πολιτικής της ΕΕ για το άσυλο και τη μετανάστευση· σημειώνει ότι , σύμφωνα με τη δήλωση της Επιτροπής, το ποσοστό επιστροφής μειώθηκε από 46 % το 2016 σε 37 % το 2017 και ότι αυτό ενδέχεται να μην αποτυπώνει την πλήρη εικόνα, λόγω του εγγενούς περιθωρίου διακριτικής ευχέρειας που διαθέτουν τα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή της οδηγίας για την επιστροφή, συγκεκριμένα δυσκολίες συνεργασίας με τρίτες χώρες, το γεγονός ότι ορισμένα κράτη μέλη εκδίδουν περισσότερες από μία αποφάσεις επιστροφής για το ίδιο πρόσωπο, ότι οι αποφάσεις δεν αποσύρονται εάν η επιστροφή δεν πραγματοποιηθεί για ανθρωπιστικούς λόγους, ότι ορισμένα πρόσωπα δεν μπορούν να επιστραφούν καθώς η επιστροφή τους θα παραβίαζε την αρχή της μη επαναπροώθησης, ή ότι ορισμένα πρόσωπα επιστρέφουν οικειοθελώς χωρίς να καταχωρίζεται η επιστροφή τους υπογραμμίζει ότι δεν ακολουθείται κάθε απόφαση επιστροφής από ταχείες διαδικασίες επιστροφής και επανεισδοχής εξαιτίας πρακτικών και νομικών εμποδίων και σημειώνει με ανησυχία ότι αυτό μπορεί να προκαλέσει σοβαρή πίεση, όχι μόνο στις τοπικές εγκαταστάσεις, αλλά και στα εμπλεκόμενα πρόσωπα·

4.  συμμερίζεται τον στόχο της Επιτροπής να βελτιωθεί η αποτελεσματική εφαρμογή της οδηγίας για την επιστροφή και η αποτελεσματικότητα των διαδικασιών επιστροφής στα κράτη μέλη· καλεί την Επιτροπή να κινεί διαδικασίες επί παραβάσει εφόσον δικαιολογείται· επισημαίνει ότι η αποτελεσματικότητα της οδηγίας για την επιστροφή θα πρέπει να μετράται με αναφορά στο ποσοστό επιστροφής καθώς και με βάση τη βιωσιμότητα των επιστροφών και την εφαρμογή των εγγυήσεων για τα θεμελιώδη δικαιώματα, τον σεβασμό των διαδικαστικών εγγυήσεων και την αποτελεσματικότητα των οικειοθελών επιστροφών· τονίζει ότι η μέτρηση της αποτελεσματικής εφαρμογής της οδηγίας για την επιστροφή θα πρέπει να ενισχυθεί και να εξορθολογιστεί περαιτέρω μεταξύ των κρατών μελών, προκειμένου να ενισχυθεί η διαφάνεια και η συγκρισιμότητα των δεδομένων·

5.  σημειώνει ότι η Επιτροπή έχει δηλώσει ότι η έλλειψη προσδιορισμού της προέλευσης των επαναπατριζόμενων από τρίτες χώρες και επανεισδοχής τους είναι ένας από τους κύριους λόγους της μη επιστροφής· τονίζει ότι είναι αναγκαίο να βελτιωθούν οι σχέσεις με τρίτες χώρες μέσω εποικοδομητικού διαλόγου για τη μετανάστευση ο οποίος θα βασίζεται στην ισότητα, ώστε να διασφαλιστεί αμοιβαία επωφελής συνεργασία για αποτελεσματικές και βιώσιμες επιστροφές·

6.  λαμβάνει υπό σημείωση τη μετάβαση σε άτυπες μορφές συνεργασίας με τρίτες χώρες· καλεί τα κράτη μέλη να παροτρύνουν την Επιτροπή και να της παρέχουν στήριξη, προκειμένου να συνάπτει επίσημες συμφωνίες επανεισδοχής της ΕΕ, που θα συνοδεύονται από τον κοινοβουλευτικό έλεγχο και τη δικαστική εποπτεία της ΕΕ· τονίζει ότι θα πρέπει να προσφέρονται κίνητρα για τη διευκόλυνση της συνεργασίας· σημειώνει ότι οι διμερείς συμφωνίες επανεισδοχής που χρησιμοποιούνται σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 της οδηγίας για την επιστροφή δεν παρέχουν επαρκείς διαδικαστικές εγγυήσεις, συμπεριλαμβανομένης της ενημέρωσης του ενδιαφερόμενου προσώπου σχετικά με ένα ατομικό μέτρο και με τα διαθέσιμα και πραγματικά μέσα έννομης προστασίας και προσφυγής· σημειώνει ότι τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο να διασφαλίζουν τακτικά την πλήρη κάλυψη των διαθέσιμων θέσεων για τους επαναπατριζόμενους στις επιχειρήσεις επιστροφής με χρήση ναυλωμένων πτήσεων που συντονίζονται από τον Frontex· σημειώνει με ανησυχία ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, η δυνατότητα πραγματοποίησης κοινών επιχειρήσεων επιστροφής του Frontex αποκλείεται από τις διμερείς συμφωνίες μεταξύ των διοργανωνόντων ή συμμετεχόντων κρατών μελών και των χωρών προορισμού εκτός ΕΕ·

7.  τονίζει ότι είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η συνεργασία σε ζητήματα επιστροφής μεταξύ των κρατών μελών, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών και την εφαρμογή της οδηγίας 2001/40/ΕΚ σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση αποφάσεων απομάκρυνσης υπηκόων τρίτων χωρών, σύμφωνα με τις εγγυήσεις για τα θεμελιώδη δικαιώματα· υπογραμμίζει την ανάγκη στήριξης, συμπεριλαμβανομένης της επιχειρησιακής στήριξης, από τους οικείους οργανισμούς της Ένωσης· τονίζει ότι είναι αναγκαίο να αυξηθεί η συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και του Frontex·

8.  καλεί τα κράτη μέλη να διαθέσουν επαρκή ικανότητα, μεταξύ άλλων όσον αφορά το ανθρώπινο δυναμικό και την επαρκή κατάρτιση, στις αρχές που είναι αρμόδιες για τη λήψη και την εφαρμογή αποφάσεων επιστροφής και, με αυτόν τον τρόπο, να επενδύσουν στην ποιότητά της διαδικασίας λήψης αποφάσεων που ακολουθούν και της εφαρμογής τους·

9.  τονίζει ότι είναι σημαντικό να ακολουθούνται δίκαιες, ταχείες και αποτελεσματικές διαδικασίες για την επιστροφή υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν παράτυπα στην επικράτεια της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων αυτών οι αιτήσεις των οποίων έχουν απορριφθεί, με σεβασμό προς τα θεμελιώδη δικαιώματα των ενδιαφερομένων προσώπων·

Αποφάσεις επιστροφής και οικειοθελής αναχώρηση

10.  τονίζει ότι είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί στην οδηγία για την επιστροφή η συμμόρφωση των μεταναστών με τις αποφάσεις επιστροφής και υπενθυμίζει τη βασική αρχή που κατοχυρώνεται στην εν λόγω οδηγία, σύμφωνα με την οποία οι οικειοθελείς επιστροφές θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα έναντι των αναγκαστικών επιστροφών, εφόσον δεν υφίστανται σοβαροί λόγοι βάσει των οποίων θεωρείται ότι αυτό θα υπονόμευε τον σκοπό μιας διαδικασίας επιστροφής, καθώς οι οικειοθελείς επιστροφές είναι πιο βιώσιμες, λιγότερο δαπανηρές και επαχθείς για τα κράτη, και τείνουν να σέβονται περισσότερο τα θεμελιώδη δικαιώματα του ενδιαφερόμενου προσώπου· καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να θεωρεί τις οικειοθελείς επιστροφές την προτιμώμενη επιλογή έναντι των αναγκαστικών επιστροφών και να παροτρύνει τα κράτη μέλη να καταρτίσουν ένα αποτελεσματικό πλαίσιο για την πρόσβαση στα προγράμματα οικειοθελούς επιστροφής·

11.  καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να παρέχει χρηματοδότηση και να αυξήσει τους διαθέσιμους πόρους για προγράμματα επικουρούμενης οικειοθελούς επιστροφής, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η χρήση τέτοιων προγραμμάτων με απώτερο σκοπό τη διασφάλιση βιώσιμων επιστροφών και επανένταξης·

12.  επισημαίνει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 7 της οδηγίας για την επιστροφή, η απόφαση επιστροφής, κατά γενικό κανόνα, προβλέπει κατάλληλο χρονικό διάστημα για την οικειοθελή αναχώρηση μεταξύ 7 και 30 ημερών, το οποίο τα κράτη μέλη παρατείνουν, εφόσον απαιτείται, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές περιστάσεις της εκάστοτε περίπτωσης· επισημαίνει τις εξαιρέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 7 παράγραφος 4 της οδηγίας για την επιστροφή· σημειώνει ότι τα εθνικά προγράμματα των κρατών μελών για την υποστήριξη της οικειοθελούς αναχώρησης είναι ορισμένες φορές ανεπαρκή ως προς το πεδίο εφαρμογής και τα μέσα τους· υπενθυμίζει ότι τα κράτη μέλη που παρέχουν το εν λόγω χρονικό διάστημα για την οικειοθελή αναχώρηση, μόνο κατόπιν αίτησης, πρέπει να ενημερώνουν τους ενδιαφερόμενους υπηκόους τρίτων χωρών σχετικά με τη δυνατότητα υποβολής τέτοιας αίτησης·

13.  επικροτεί τις διατάξεις που ισχύουν σε πολλά κράτη μέλη, οι οποίες επιτρέπουν να λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι επιμέρους περιστάσεις και τη χορήγηση παρατάσεων του χρονικού διαστήματος για την οικειοθελή αναχώρηση· υπενθυμίζει ότι, σε περιπτώσεις όπου η οδηγία για την επιστροφή απαιτεί από τα κράτη μέλη να αναβάλουν την απομάκρυνση, όπως όταν αυτή θα συνιστούσε παραβίαση της αρχής της μη επαναπροώθησης, το άρθρο 14 παράγραφος 2 της οδηγίας για την επιστροφή απαιτεί από τα κράτη μέλη να παρέχουν στα ενδιαφερόμενα πρόσωπα γραπτή επιβεβαίωση ότι η απόφαση επιστροφής προσωρινά δεν θα εκτελεστεί·

14.  τονίζει ότι ένας ευρύς ορισμός του κινδύνου διαφυγής ενδέχεται να οδηγήσει τα κράτη μέλη στη μη χορήγηση χρονικού διαστήματος για την οικειοθελή αναχώρηση· υπενθυμίζει ότι η άρση του χρονικού διαστήματος για την οικειοθελή αναχώρηση οδηγεί επίσης στην επιβολή απαγόρευσης εισόδου, η οποία ενδέχεται να υπονομεύσει περαιτέρω την οικειοθελή αναχώρηση· τονίζει ότι είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η εφαρμογή του ισχύοντος νομικού πλαισίου, προκειμένου να επιταχυνθούν οι επιτυχείς οικειοθελείς επιστροφές·

15.  καλεί τα κράτη μέλη και τον Frontex να ανταλλάσσουν πληροφορίες και βέλτιστες πρακτικές σχετικά με επιτυχείς και αξιοπρεπείς οικειοθελείς επιστροφές, και να διασφαλίζουν την αμοιβαία παροχή επιχειρησιακής βοήθειας μεταξύ των κρατών μελών, κατόπιν αίτησης, ώστε να ενισχύσουν και να βελτιώσουν την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα των οικειοθελών επιστροφών·

16.  υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να παρέχονται διαχείριση και βοήθεια ανάλογα με την εκάστοτε περίπτωση, οι οποίες θα προσαρμόζονται στις ατομικές περιστάσεις και προοπτικές του επαναπατριζόμενου, με ιδιαίτερη προσοχή στους ασυνόδευτους ανηλίκους·

Διαδικαστικές εγγυήσεις

17.  τονίζει ότι η οδηγία για την επιστροφή απαιτεί οι αποφάσεις επιστροφής και απαγόρευσης εισόδου και οι αποφάσεις όσον αφορά την απομάκρυνση να είναι εξατομικευμένες, σαφώς δικαιολογημένες με νομικούς και πραγματικούς λόγους, να εκδίδονται γραπτώς και να περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τα διαθέσιμα μέσα έννομης προστασίας και τις σχετικές προθεσμίες· τονίζει ότι είναι σημαντικό οι πληροφορίες αυτές να παρέχονται σε γλώσσα την οποία κατανοεί το πρόσωπο· εκφράζει την ανησυχία του σχετικά με την έλλειψη επαρκών λεπτομερειών και επαρκούς αιτιολόγησης στις αποφάσεις επιστροφής·

18.  θεωρεί ότι τα ασυνόδευτα παιδιά δεν θα πρέπει να επιστρέφονται, εκτός εάν μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι προς το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, καθώς και ότι τα παιδιά θα πρέπει να ενημερώνονται για τα δικαιώματα τους και τα μέσα έννομης προστασίας που έχουν στη διάθεσή τους, με τρόπο φιλικό προς τα παιδιά και σε γλώσσα που κατανοούν·

19.  υπενθυμίζει ότι η αρχή της μη επαναπροώθησης είναι δεσμευτική για τα κράτη μέλη σε κάθε περίπτωση, συμπεριλαμβανομένων διαδικασιών επιστροφής που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για την επιστροφή·

20.  λαμβάνει υπό σημείωση τις σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά το δικαίωμα προσφυγής, ιδίως όσον αφορά το είδος του οργάνου προσφυγής και τις προθεσμίες προσφυγής· τονίζει ότι είναι αναγκαίο να διασφαλίζεται το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής, μεταξύ άλλων μέσω της παροχής κατάλληλων και προσβάσιμων πληροφοριών και δικαστικής αρωγής, καθώς και επαρκών κονδυλίων για την παροχή νομικής συνδρομής·

21.  σημειώνει ότι η χρήση της προαιρετικής ρήτρας στο άρθρο 2 παράγραφος 2 στοιχείο α) ενδέχεται να οδηγήσει σε μείωση της εφαρμογής των εγγυήσεων στα σύνορα σε σύγκριση με την κανονική διαδικασία επιστροφής· παροτρύνει, συνεπώς, τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν τις διαδικαστικές εγγυήσεις και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να εφαρμόζουν την οδηγία για την επιστροφή σε καταστάσεις στα σύνορα·

22.  επισημαίνει ότι η οδηγία για την επιστροφή προβλέπει την προσωρινή αναστολή της εκτέλεσης της απομάκρυνσης, όταν εκκρεμεί απόφαση σχετικά με την επιστροφή· υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να διασφαλίζεται η εν λόγω αναστολή σε περιπτώσεις όπου υπάρχει κίνδυνος επαναπροώθησης· σημειώνει ότι, στις περισσότερες χώρες, η προσφυγή κατά απόφασης επιστροφής δεν έχει αυτόματο ανασταλτικό αποτέλεσμα, γεγονός που ενδέχεται να μειώνει την προστασία· τονίζει ότι ένα αυτόματο ανασταλτικό ένδικο μέσο θα διασφάλιζε ότι τα άτομα δεν θα επιστρέφονται πριν από τη λήψη τελικής απόφασης σχετικά με τη διαδικασία επιστροφής· τονίζει ότι το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό μέλημα όλων των αποφάσεων που αφορούν παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των εκκρεμών αποφάσεων σχετικά με την επιστροφή·

23.  υπενθυμίζει ότι το άρθρο 6 παράγραφος 4 της οδηγίας για την επιστροφή παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να χορηγούν αυτόνομη άδεια διαμονής για λόγους συμπόνιας, για ανθρωπιστικούς λόγους ή για άλλους λόγους σε υπήκοο τρίτης χώρας που διαμένει παράτυπα στην επικράτειά τους· τονίζει ότι είναι σημαντικό να εξαντλούνται επιτυχώς οι επιλογές που προβλέπονται στην οδηγία για την επιστροφή για την εκτέλεση αποφάσεων επιστροφής, και να δίδεται έμφαση στην οικειοθελή επιστροφή· σημειώνει, ωστόσο, την περιορισμένη χρήση του άρθρου 6 παράγραφος 4 της οδηγίας για την επιστροφή και ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να επεκτείνουν τη χρήση της συγκεκριμένης ρήτρας· εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι τα κράτη μέλη δεν εκδίδουν προσωρινή άδεια διαμονής στις περιπτώσεις που έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι δυνατή η επιστροφή, πράγμα που συχνά δεν επιτρέπει στους μετανάστες για τους οποίους δεν μπορεί να εκδοθεί απόφαση επιστροφής να έχουν πρόσβαση στα θεμελιώδη δικαιώματά τους· υπογραμμίζει ότι η χορήγηση αδειών διαμονής σε άτομα που δεν μπορούν να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους θα μπορούσε να συμβάλει στην πρόληψη της παρατεταμένης διαμονής σε παράτυπη κατάσταση, να μειώσει την ευαλωτότητα στην εργασιακή εκμετάλλευση και ενδέχεται να διευκολύνει την κοινωνική ένταξη των ατόμων και τη συνεισφορά τους στην κοινωνία· σημειώνει ότι αυτό θα βοηθούσε επίσης να ξεπεραστεί η κατάσταση διοικητικής αβεβαιότητας στην οποία ενδεχομένως έχουν εγκλωβιστεί τα άτομα· τονίζει, ταυτόχρονα, ότι είναι αναγκαίος ο συντονισμός εντός της Ένωσης με στόχο την πρόληψη περαιτέρω παράτυπων μετακινήσεων προσώπων που υπόκεινται σε απόφαση επιστροφής·

Απαγορεύσεις εισόδου

24.  σημειώνει με ανησυχία τη γενικευμένη αυτόματη επιβολή απαγόρευσης εισόδου, η οποία, σε ορισμένα κράτη μέλη, εφαρμόζεται παράλληλα με την οικειοθελή αναχώρηση· τονίζει ότι η προσέγγιση αυτή ενέχει τον κίνδυνο μείωσης των κινήτρων για οικειοθελή επιστροφή· καλεί τα κράτη μέλη να συμμορφωθούν με την υποχρέωση, βάσει της οδηγίας για την επιστροφή, να εξετάζουν το ενδεχόμενο ανάκλησης ή αναστολής της απαγόρευσης σε περιπτώσεις όπου ένας υπήκοος τρίτης χώρας μπορεί να αποδείξει ότι έχει εγκαταλείψει το έδαφος ενός κράτους μέλους·

25.  σημειώνει ότι η κατάσταση ενός ατόμου μπορεί να μεταβληθεί κατά τη διάρκεια της περιόδου που επιβάλλεται από μια απαγόρευση εισόδου και ότι ένα άτομο ενδέχεται να αντιμετωπίσει κίνδυνο δίωξης στη χώρα στην οποία έχει επιστραφεί· καλεί τα κράτη μέλη να αίρουν την απαγόρευση εισόδου για ανθρωπιστικούς λόγους σε τέτοιες περιπτώσεις· επαναλαμβάνει ότι η απαγόρευση εισόδου δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται αυτόματα, αλλά αντίθετα θα πρέπει να βασίζεται σε ατομική αξιολόγηση· καλεί τα κράτη μέλη να καθιερώσουν αποτελεσματικές διαδικασίες για την υποβολή αιτημάτων άρσης της απαγόρευσης εισόδου, στο πλαίσιο των οποίων διασφαλίζεται η ατομική αξιολόγηση, το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού αποτελεί ύψιστο μέλημα, και, παράλληλα, γίνονται σεβαστά το δικαίωμα στην οικογενειακή ζωή, το δικαίωμα στην οικογενειακή επανένωση και η αρχή της αναλογικότητας·

26.  σημειώνει ότι, μολονότι η απειλή της επιβολής απαγόρευσης εισόδου μπορεί να λειτουργήσει ως κίνητρο για την αναχώρηση από μια χώρα εντός της προθεσμίας οικειοθελούς αναχώρησης, η πραγματική επιβολή της μπορεί να μειώσει το κίνητρο για συμμόρφωση με την απόφαση επιστροφής και ενδέχεται να αυξήσει τον κίνδυνο διαφυγής· καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν το ενδεχόμενο καθορισμού του χρόνου επιβολής των απαγορεύσεων εισόδου με στόχο την επιτυχή εκτέλεση των αποφάσεων επιστροφής· τονίζει ότι η οδηγία για την επιστροφή περιλαμβάνει διατάξεις που επιτρέπουν την άρση των απαγορεύσεων εισόδου και καλεί τα κράτη μέλη να κάνουν χρήση των εν λόγω διατάξεων όταν είναι απαραίτητο·

27.  τονίζει ότι οι απαγορεύσεις εισόδου ενδέχεται να έχουν δυσανάλογες επιπτώσεις, ιδίως για τις οικογένειες και τα παιδιά· εκφράζει την ικανοποίησή του για τη δυνατότητα που εισήγαγαν ορισμένα κράτη μέλη να εξαιρούν τα παιδιά από την επιβολή απαγόρευσης εισόδου, αλλά τονίζει ότι το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού πρέπει να λαμβάνεται πρωτίστως υπόψη και κατά τη λήψη απόφασης σχετικά με την απαγόρευση εισόδου των γονέων του ή την ανάκληση της εν λόγω απαγόρευσης· καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν την οικογενειακή επανένωση και τον σεβασμό του δικαιώματος στην οικογενειακή ζωή, μεταξύ άλλων με την εφαρμογή της εν λόγω αρχής ως βάσης για την μη επιβολή απαγορεύσεων εισόδου·

Κράτηση και κίνδυνος διαφυγής

28.  υπενθυμίζει ότι το άρθρο 3 παράγραφος 7 της οδηγίας για την επιστροφή ορίζει ότι «κίνδυνος διαφυγής» σημαίνει την ύπαρξη λόγων, σε ατομική περίπτωση, βάσει αντικειμενικών κριτηρίων οριζομένων από το δίκαιο, οι οποίοι οδηγούν στην εικασία ότι υπήκοος τρίτης χώρας υποκείμενος σε διαδικασίες επιστροφής μπορεί να διαφύγει· σημειώνει ότι υπάρχουν διαφορές στον τρόπο με τον οποίο έχει μεταφερθεί ο ορισμός του «κινδύνου διαφυγής» στις εθνικές νομοθεσίες· υπογραμμίζει ότι, για λόγους συμμόρφωσης με το άρθρο 3 παράγραφος 7 της οδηγίας για την επιστροφή, πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι ατομικές περιστάσεις του ενδιαφερόμενου προσώπου κατά τον προσδιορισμό κινδύνου διαφυγής, προκειμένου να δικαιολογηθεί η κράτηση·

29.  εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι η νομοθεσία πολλών κρατών μελών περιλαμβάνει εκτενείς και ενίοτε αποκλίνοντες καταλόγους «αντικειμενικών κριτηρίων» για τον καθορισμό του κινδύνου διαφυγής, στα οποία περιλαμβάνονται και γενικά κριτήρια όπως η έλλειψη χρημάτων· εκφράζει την ανησυχία ότι οι διαφορετικοί ορισμοί των αντικειμενικών κριτηρίων για την εκτίμηση του κινδύνου διαφυγής στην εθνική νομοθεσία των κρατών μελών ενδέχεται να οδηγήσουν σε ασυνεπή χρήση της κράτησης σε ολόκληρη την Ένωση· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι αυτά τα κριτήρια συχνά εφαρμόζονται με έναν κατά το μάλλον ή ήττον αυτόματο τρόπο, ενώ οι ατομικές περιστάσεις λαμβάνονται υπόψη οριακά· τονίζει ότι το γεγονός αυτό οδήγησε στην επιβολή της κράτησης με συστηματικό τρόπο σε πολλά κράτη μέλη· υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να εναρμονιστούν ο ορισμός και η εφαρμογή των αντικειμενικών κριτηρίων για τον προσδιορισμό του κινδύνου διαφυγής·

30.  τονίζει ότι, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η κράτηση πρέπει να παραμείνει μέτρο έσχατης ανάγκης, να προβλέπεται από τον νόμο και να είναι αναγκαία, εύλογη και ανάλογη προς τους επιδιωκόμενους στόχους· σημειώνει, επίσης, ότι η κράτηση πρέπει να διαρκεί όσο το δυνατόν λιγότερο και ότι η απόφαση επιβολής κράτησης πρέπει πάντα να βασίζεται σε εκτίμηση των ατομικών περιστάσεων, η οποία έχει λάβει υπόψη τα συμφέροντα του ενδιαφερόμενου προσώπου·

31.  επαναλαμβάνει ότι η μεγαλύτερης διάρκειας κράτηση δεν αυξάνει αυτόματα την πιθανότητα επιστροφής, και γενικά κοστίζει περισσότερο από τις εναλλακτικές στην κράτηση· προσθέτει ότι τα κράτη δεν θα πρέπει να καταφεύγουν αυτόματα στο μέγιστο επιτρεπόμενο χρονικό διάστημα βάσει της οδηγίας για την επιστροφή και, επιπλέον ότι θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις για να είναι νόμιμη η κράτηση καθ’ όλη τη διάρκειά της·

32.  σημειώνει ότι η οδηγία για την επιστροφή ορίζει υπό ποιες συνθήκες η νόμιμη κράτηση των επαναπατριζόμενων δικαιολογείται· σημειώνει ότι η κράτηση είναι δυνατή μόνον εάν στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν δύνανται να εφαρμοστούν αποτελεσματικά άλλα επαρκή αλλά λιγότερο αναγκαστικά μέτρα· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι, στην πράξη, ελάχιστες βιώσιμες, εναλλακτικές της κράτησης λύσεις αναπτύσσονται και εφαρμόζονται στα κράτη μέλη· καλεί τα κράτη μέλη να προσφέρουν επειγόντως βιώσιμες, εναλλακτικές της κράτησης λύσεις σε επίπεδο κοινότητας, οι οποίες έχουν λιγότερο αρνητικό αντίκτυπο στους μετανάστες, ειδικά στα παιδιά και στα ευάλωτα άτομα· καλεί τα κράτη μέλη να υποβάλουν έκθεση για τα μέτρα που λαμβάνουν ως εναλλακτικές προς την κράτηση λύσεις·

33.  υπενθυμίζει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να σέβονται τις εντολές των σχετικών και αρμόδιων εθνικών και διεθνών φορέων, όπως είναι οι εθνικοί φορείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι θεσμοί των διαμεσολαβητών και οι εθνικοί προληπτικοί μηχανισμοί, που ασκούν ανεξάρτητη εποπτεία των συνθηκών κράτησης·

34.  σημειώνει ότι σημαντικός αριθμός παιδιών εξακολουθούν να κρατούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο διαδικασιών επιστροφής· συμφωνεί με την Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού η οποία έχει διευκρινίσει ότι τα παιδιά δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να κρατούνται για λόγους μετανάστευσης, και ότι η κράτηση δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να δικαιολογείται ως προάγουσα το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, σύμφωνα επίσης με τη διακήρυξη της Νέας Υόρκης για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες της 19ης Σεπτεμβρίου 2016· καλεί τα κράτη μέλη να παράσχουν επαρκείς, ανθρώπινες και μη στερητικές της ελευθερίας εναλλακτικές λύσεις αντί της κράτησης·

35.  καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη και ο Frontex διαθέτουν όργανα παρακολούθησης που υποστηρίζονται από κατάλληλη εντολή, ικανότητα και αρμοδιότητα, υψηλό επίπεδο ανεξαρτησίας και εμπειρογνωμοσύνης, και διαφανείς διαδικασίες· τονίζει ότι η παρακολούθηση της επιστροφής θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις φάσεις των επιχειρήσεων επιστροφής, με επαρκείς πόρους· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν τα υφιστάμενα ανεξάρτητα όργανα παρακολούθησης, όπως είναι οι εθνικοί και διεθνείς οργανισμοί και οι εθνικοί φορείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα, μέσω της συνεργασίας μαζί τους ή με τον ορισμό τους ως συστημάτων παρακολούθησης της αναγκαστικής επιστροφής· προτρέπει την Επιτροπή να διασφαλίσει τη δημιουργία ενός μηχανισμού παρακολούθησης μετά την επιστροφή, ώστε να γίνεται κατανοητή η τύχη των ατόμων που επιστρέφουν, εφόσον αυτό είναι νομικά και πρακτικά εφικτό, με ιδιαίτερη προσοχή στις ευάλωτες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των ασυνόδευτων ανηλίκων και των οικογενειών· καλεί τα κράτη μέλη να πραγματοποιούν καταλλήλως τις παραδόσεις από υπηρεσίες προστασίας του παιδιού μεταξύ των εθνικών αρχών, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα παιδιά που επιστρέφουν τυγχάνουν φροντίδας και έχουν πρόσβαση στις εθνικές υπηρεσίες προστασίας του παιδιού· υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να παρακολουθούνται τα σχέδια επανένταξης των επαναπατριζόμενων, προκειμένου να διασφαλίζεται η αποτελεσματική εφαρμογή τους· καλεί την Επιτροπή να διευκολύνει την ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με την παρακολούθηση μετά την επιστροφή και να διαθέσει επαρκή χρηματοδότηση για αυτόν τον σκοπό·

36.  καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την ορθή εφαρμογή όλων των πτυχών της οδηγίας για την επιστροφή· καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να παρακολουθεί την εφαρμογή και να αναλαμβάνει δράση σε περίπτωση μη συμμόρφωσης·

o
o   o

37.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

(1) ΕΕ L 348 της 24.12.2008, σ. 98. (2) ΕΕ L 312 της 7.12.2018, σ. 1. (3) ΕΕ L 198 της 22.6.2020, σ. 1. (4) ECLI:EU:C:2009:741. (5) ECLI:EU:C:2011:268. (6) ECLI:EU:C:2013:343. (7) ECLI:EU:C:2014:1320. (8) ECLI:EU:C:2015:377. (9) ECLI:EU:C:2016:408. (10) ECLI:EU:C:2018:308. (11) ECLI:EU:C:2018:465. (12) ΕΕ L 66 της 11.3.2017, σ. 15. (13) ΕΕ L 339 της 19.12.2017, σ. 83. (14) ΕΕ C 58 της 15.2.2018, σ. 9. (15) ΕΕ C 298 της 23.8.2018, σ. 39. (16) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2019)0175. (17) ΕΕ L 295 της 6.11.2013, σ. 27. (18) ΕΕ L 123 της 12.5.2016, σ. 1. (19) ΕΕ C 76 της 9.3.2020, σ. 86.

Νομοθετικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με τη θέση του Συμβουλίου σε πρώτη ανάγνωση ενόψει της έκδοσης κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 όσον αφορά τη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και την αποτελεσματικότητα των ερευνών της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (10008/1/2020 – C9-0393/2020 – 2018/0170(COD))

P9_TA(2020)0363 A9-0263/2020

(Συνήθης νομοθετική διαδικασία: δεύτερη ανάγνωση)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τη θέση του Συμβουλίου σε πρώτη ανάγνωση (10008/1/2020 – C9-0393/2020),

–  έχοντας υπόψη τη γνώμη 8/2018 του Ελεγκτικού Συνεδρίου(1),

–  έχοντας υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής (COM(2020)0805),

–  έχοντας υπόψη τη θέση του σε πρώτη ανάγνωση(2) σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής προς το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (COM(2018)0338),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 294 παράγραφος 7 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη την προσωρινή συμφωνία που εγκρίθηκε από την αρμόδια επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 74 παράγραφος 4 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 67 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση για τη δεύτερη ανάγνωση της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού (A9-0263/2020),

1.  εγκρίνει τη θέση του Συμβουλίου σε πρώτη ανάγνωση·

2.  διαπιστώνει ότι η πράξη εκδόθηκε σύμφωνα με τη θέση του Συμβουλίου·

3.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να υπογράψει την πράξη, μαζί με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου, σύμφωνα με το άρθρο 297 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

4.  αναθέτει στον Γενικό Γραμματέα του να υπογράψει την πράξη, αφού προηγουμένως ελεγχθεί ότι όλες οι διαδικασίες έχουν δεόντως ολοκληρωθεί, και να προβεί, σε συμφωνία με τον Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου, στη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

5.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στα εθνικά κοινοβούλια.

(1) ΕΕ C 42 της 1.2.2019, σ. 1. (2) Κείμενα που εγκρίθηκαν της 16.4.2019, P8_TA(2019)0383.

Τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 στην πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή (COM(2017)0085 – C8-0034/2017 – 2017/0035(COD))(1)

P9_TA(2020)0364 A9-0187/2020

(Συνήθης νομοθετική διαδικασία: πρώτη ανάγνωση)

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή   Τροπολογία Τροπολογία 1 Πρόταση κανονισμού Αιτιολογική σκέψη 2 (2)  Το σύστημα που καθιερώθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 έχει αποδείξει, συνολικά, ότι λειτουργεί καλά στην πράξη και ότι εξασφαλίζει την κατάλληλη θεσμική ισορροπία όσον αφορά τους ρόλους της Επιτροπής και των άλλων εμπλεκόμενων φορέων. Αυτό το σύστημα θα πρέπει, επομένως, να συνεχίσει να λειτουργεί ως έχει με εξαίρεση ορισμένες στοχευμένες τροποποιήσεις όσον αφορά συγκεκριμένες πτυχές της διαδικασίας στο επίπεδο της επιτροπής προσφυγών. Σκοπός των τροποποιήσεων είναι να εξασφαλιστεί ευρύτερη πολιτική λογοδοσία και οικειοποίηση των πολιτικώς ευαίσθητων εκτελεστικών πράξεων χωρίς, ωστόσο, να τροποποιούνται οι νομικές και θεσμικές ευθύνες για τις εκτελεστικές πράξεις, όπως οργανώνονται με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011. (2)  O κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 έχει αποδείξει, συνολικά, ότι λειτουργεί αποτελεσματικά στην πράξη και ότι εξασφαλίζει την κατάλληλη θεσμική ισορροπία όσον αφορά τους ρόλους της Επιτροπής και των άλλων εμπλεκόμενων φορέων. Τα κύρια στοιχεία του συστήματος θα μπορούσαν, επομένως, να συνεχίσουν να λειτουργούν ως έχουν. Ωστόσο, το επίπεδο προστιθέμενης αξίας που προσέφερε ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 όσον αφορά μια κατάλληλη διαδικασία λήψης αποφάσεων δεν υπήρξε απολύτως ικανοποιητικό. Είναι, ωστόσο, σκόπιμο να επέλθουν ορισμένες στοχευμένες τροποποιήσεις όσον αφορά συγκεκριμένες πτυχές της διαδικασίας στο επίπεδο της επιτροπής προσφυγών. Σκοπός των τροποποιήσεων είναι να εξασφαλιστεί ευρύτερη πολιτική λογοδοσία και οικειοποίηση των πολιτικώς ευαίσθητων εκτελεστικών πράξεων χωρίς, ωστόσο, να τροποποιούνται οι νομικές και θεσμικές ευθύνες για τις εκτελεστικές πράξεις, όπως οργανώνονται με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011. Περαιτέρω στόχος της τροποποιητικής αυτής πράξης είναι να βελτιωθεί η ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τις διαδικασίες που αφορούν εκτελεστικές πράξεις. Προκειμένου να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης, είναι σημαντικό όχι μόνο να ενημερώνονται οι πολίτες της Ένωσης σχετικά με τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, αλλά και να εξηγούνται οι λόγοι που οδηγούν τα εν λόγω θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς στη λήψη των αποφάσεων αυτών. Τροπολογία 2 Πρόταση κανονισμού Αιτιολογική σκέψη 3 (3)  Σε σειρά συγκεκριμένων περιπτώσεων, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 προβλέπει την παραπομπή στην επιτροπή προσφυγών. Στην πράξη, παραπομπή στην επιτροπή προσφυγών έχει γίνει σε περιπτώσεις στις οποίες εντός της επιτροπής δεν επιτυγχάνεται ειδική πλειοψηφία, είτε υπέρ είτε κατά, στο πλαίσιο της διαδικασίας εξέτασης, και επομένως δεν διατυπώνεται γνώμη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό συνέβη σε σχέση με τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς και τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές και τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα. (3)  Σε σειρά συγκεκριμένων περιπτώσεων, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 προβλέπει την παραπομπή στην επιτροπή προσφυγών. Στην πράξη, και ιδίως σε σχέση με τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς, τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και τις γενετικώς τροποποιημένες ζωοτροφές, καθώς και τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, παραπομπή στην επιτροπή προσφυγών έχει γίνει σε περιπτώσεις στις οποίες εντός της επιτροπής δεν επιτυγχάνεται ειδική πλειοψηφία, είτε υπέρ είτε κατά, στο πλαίσιο της διαδικασίας εξέτασης, και επομένως δεν διατυπώνεται γνώμη. Τροπολογία 3 Πρόταση κανονισμού Αιτιολογική σκέψη 3 α (νέα) (3α)  Κατά συνέπεια, μόνο ένας πολύ περιορισμένος αριθμός υποθέσεων έχει παραπεμφθεί στην επιτροπή προσφυγών, κατά τα οριζόμενα στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011, αποτελώντας συνεπώς αντικείμενο της τροποποιητικής αυτής πράξης. Τροπολογία 4 Πρόταση κανονισμού Αιτιολογική σκέψη 4 (4)  Η πείρα έχει δείξει ότι, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, η επιτροπή προσφυγών επαναλαμβάνει το αποτέλεσμα της επιτροπής εξέτασης και καταλήγει σε μη διατύπωση γνώμης. Η επιτροπή προσφυγών δεν έχει, επομένως, συμβάλει στη διασάφηση των θέσεων των κρατών μελών. (4)  Η πείρα έχει δείξει ότι, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, η επιτροπή προσφυγών επαναλαμβάνει το αποτέλεσμα της επιτροπής εξέτασης και καταλήγει σε μη διατύπωση γνώμης. Η επιτροπή προσφυγών δεν έχει, επομένως, συμβάλει στη διασάφηση των θέσεων των κρατών μελών ή στην αντιμετώπιση της έλλειψης γνώμης στη διαδικασία εξεταστικής επιτροπής. Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 προβλέπει ότι, σε τέτοιες περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί να εκδώσει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης, αφήνοντας στη διακριτική ευχέρεια της Επιτροπής να καθορίσει την ανάγκη και τον τρόπο διασφάλισης της εφαρμογή της νομοθεσίας. Τροπολογία 5 Πρόταση κανονισμού Αιτιολογική σκέψη 5 (5)  Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 προβλέπει ότι, σε τέτοιες περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί να εκδώσει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης, δηλαδή δίνει τη διακριτική ευχέρεια στην Επιτροπή. διαγράφεται Τροπολογία 6 Πρόταση κανονισμού Αιτιολογική σκέψη 6 (6)  Αυτή η διακριτική ευχέρεια, ωστόσο, είναι σημαντικά περιορισμένη στις περιπτώσεις που αφορούν την έγκριση προϊόντων ή ουσιών, όπως στον τομέα των γενετικώς τροποποιημένων τροφίμων και ζωοτροφών, καθώς η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να εκδώσει απόφαση εντός εύλογου χρονικού διαστήματος και δεν μπορεί να απέχει από τη λήψη απόφασης. (6)  Αυτή η διακριτική ευχέρεια, ωστόσο, είναι σημαντικά περιορισμένη στις περιπτώσεις που αφορούν την έγκριση προϊόντων ή ουσιών, όπως στον τομέα των γενετικώς τροποποιημένων τροφίμων και ζωοτροφών, καθώς η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να εκδώσει απόφαση εντός εύλογου χρονικού διαστήματος και δεν μπορεί να απέχει από τη λήψη απόφασης. Στη συνάρτηση αυτή ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής έχει επισημάνει, στην απόφασή του στην υπόθεση 1582/2014, ότι η Επιτροπή πρέπει να σέβεται τις ισχύουσες νομικές διατάξεις όσον αφορά τις προθεσμίες που έχουν τεθεί για την έγκριση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών. Τροπολογία 7 Πρόταση κανονισμού Αιτιολογική σκέψη 7 (7)  Μολονότι η Επιτροπή είναι εξουσιοδοτημένη να αποφασίζει σε τέτοιες περιπτώσεις, λόγω της ιδιαίτερης ευαισθησίας των εγειρόμενων ζητημάτων, τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να αναλαμβάνουν πλήρως τις ευθύνες τους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Εντούτοις, αυτό δεν ισχύει όταν τα κράτη μέλη αδυνατούν να επιτύχουν ειδική πλειοψηφία λόγω, μεταξύ άλλων, σημαντικού αριθμού αποχών ή μη παρουσίας κατά τη στιγμή της ψηφοφορίας. (7)  Μολονότι η Επιτροπή έχει αρμοδιότητα να αποφασίζει σε τέτοιες περιπτώσεις, λόγω της ιδιαίτερης ευαισθησίας των εγειρόμενων ζητημάτων, τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να αναλαμβάνουν μεγαλύτερη ευθύνη στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Όταν η βασική πράξη αφορά την προστασία της υγείας ή της ασφάλειας ανθρώπων, ζώων ή φυτών και τα κράτη μέλη αδυνατούν να επιτύχουν ειδική πλειοψηφία υπέρ του σχεδίου εκτελεστικής πράξης που προβλέπει την χορήγηση έγκρισης για ένα προϊόν ή για μια ουσία, η εν λόγω έγκριση θα πρέπει να θεωρείται ότι δεν έχει χορηγηθεί. Τροπολογία 8 Πρόταση κανονισμού Αιτιολογική σκέψη 8 (8)  Για να αυξηθεί, επομένως, η προστιθέμενη αξία της επιτροπής προσφυγών, θα πρέπει να ενισχυθεί ο ρόλος της, μέσω της πρόβλεψης της δυνατότητας να πραγματοποιηθεί νέα συνεδρίαση της επιτροπής προσφυγών, οσάκις δεν διατυπώνεται γνώμη. Το κατάλληλο επίπεδο αντιπροσώπευσης στη νέα συνεδρίαση της επιτροπής προσφυγών θα πρέπει να είναι το υπουργικό επίπεδο, ώστε να εξασφαλίζεται ο πολιτικός διάλογος. Για να επιτραπεί η διοργάνωση αυτής της νέας συνεδρίασης, θα πρέπει να παραταθεί η προθεσμία για τη διατύπωση γνώμης από την επιτροπή προσφυγών. (8)  Για να αυξηθεί, επομένως, η προστιθέμενη αξία της επιτροπής προσφυγών, θα πρέπει να ενισχυθεί ο ρόλος της, μέσω της πρόβλεψης της δυνατότητας να πραγματοποιηθεί νέα συνεδρίαση της επιτροπής προσφυγών, οσάκις δεν διατυπώνεται γνώμη. Το κατάλληλο επίπεδο αντιπροσώπευσης στη νέα συνεδρίαση της επιτροπής προσφυγών θα πρέπει να είναι ένα αρκούντως υψηλό πολιτικό επίπεδο όπως είναι, για παράδειγμα, το υπουργικό επίπεδο, ώστε να εξασφαλίζεται ο πολιτικός διάλογος. Για να επιτραπεί η διοργάνωση αυτής της νέας συνεδρίασης, θα πρέπει να παραταθεί η προθεσμία για τη διατύπωση γνώμης από την επιτροπή προσφυγών. Ωστόσο, η παράταση αυτή θα πρέπει να είναι μικρής μόνο διάρκειας. Τροπολογία 9 Πρόταση κανονισμού Αιτιολογική σκέψη 10 (10)  Η Επιτροπή θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, να ζητά από το Συμβούλιο να δίνει τη γνώμη και τους προσανατολισμούς του σχετικά με τις ευρύτερες επιπτώσεις της μη διατύπωσης γνώμης, συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών, νομικών, πολιτικών και διεθνών επιπτώσεων. Η Επιτροπή οφείλει να λαμβάνει υπόψη οποιαδήποτε θέση διατυπώνεται από το Συμβούλιο εντός 3 μηνών από την παραπομπή. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί να ορίζει μικρότερη προθεσμία στην παραπομπή. (10)  Η Επιτροπή θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, να ζητά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να αναπτύσσουν τις θέσεις και τους προσανατολισμούς τους σχετικά με τις ευρύτερες επιπτώσεις της μη διατύπωσης γνώμης, συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών, νομικών, οικονομικών, πολιτικών και διεθνών επιπτώσεων. Η Επιτροπή οφείλει να λαμβάνει υπόψη οποιαδήποτε θέση διατυπώνεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εντός 3 μηνών από την παραπομπή. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί για λόγους κατεπείγοντος να ορίζει μικρότερη προθεσμία στην παραπομπή. Οι θέσεις που εκφράζονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα πρέπει επίσης να διαβιβάζονται αμελλητί, κατά περίπτωση, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο. Τροπολογία 10 Πρόταση κανονισμού Αιτιολογική σκέψη 10 α (νέα) (10α)  Όταν φαίνεται δύσκολη η διατύπωση θετικής γνώμης εκ μέρους των κρατών μελών σχετικά με πολλά παρεμφερή σχέδια εκτελεστικών πράξεων, πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο αναθεώρησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων που οι σχετικές βασικές πράξεις αναθέτουν στην Επιτροπή. Τροπολογία 11 Πρόταση κανονισμού Αιτιολογική σκέψη 11 (11)  Η διαφάνεια σχετικά με τις ψήφους των εκπροσώπων των κρατών μελών σε επίπεδο επιτροπής προσφυγών θα πρέπει να ενισχυθεί, και οι ατομικές ψήφοι των εκπροσώπων των κρατών μελών θα πρέπει να δημοσιοποιούνται. (11)  Η διαφάνεια σχετικά με τις ψήφους των εκπροσώπων των κρατών μελών θα πρέπει να ενισχυθεί καθ’ όλη τη διάρκεια των διαδικασιών συμβουλευτικής και εξεταστικής επιτροπής, και οι ατομικές ψήφοι των εκπροσώπων των κρατών μελών θα πρέπει να δημοσιοποιούνται. Όταν η πράξη αφορά ιδιαίτερα ευαίσθητους τομείς, όπως η προστασία των καταναλωτών, η υγεία ή η ασφάλεια των ανθρώπων, των ζώων ή των φυτών, ή η προστασία του περιβάλλοντος, θα πρέπει να αιτιολογούνται λεπτομερώς για κάθε περίπτωση οι ψήφοι και οι αποχές από κάθε εκπρόσωπο κάθε κράτους μέλους. Η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη σύνθεση των επιτροπών, συμπεριλαμβανομένων των προσώπων που συμμετέχουν και των αρχών και οργανώσεων στις οποίες ανήκουν τα εν λόγω πρόσωπα, καθώς και σχετικά με τις ημερήσιες διατάξεις των συνεδριάσεων και τα έγγραφα και τα σχέδια των υπό συζήτηση κειμένων. Τροπολογία 12 Πρόταση κανονισμού Αιτιολογική σκέψη 11 α (νέα) (11α)  Προκειμένου να βελτιωθεί η ενημέρωση των πολιτών της Ένωσης και η εκ μέρους τους κατανόηση της διαδικασίας και να ενισχυθεί η προβολή της, θα πρέπει να αιτιολογείται από τον εκπρόσωπο κάθε κράτους μέλους η ψήφος ή η αποχή του ή η τυχόν απουσία του. Τροπολογία 13 Πρόταση κανονισμού Αιτιολογική σκέψη 11 β (νέα) (11β)  Θα πρέπει να αυξηθεί περαιτέρω η δυνατότητα πρόσβασης στο μητρώο και να επέλθουν αλλαγές στο περιεχόμενό του προκειμένου να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, ιδίως με την προσθήκη περισσότερων πληροφοριών όσον αφορά τη διαδικασία αυτή. Η βελτίωση των λειτουργιών αναζήτησης του μητρώου ώστε να καθίστανται δυνατές έρευνες ανά τομέα πολιτικής θα αποτελούσε ουσιώδες στοιχείο της διαδικασίας αυτής. Τροπολογία 14 Πρόταση κανονισμού Άρθρο 1 – εδάφιο 1 – σημείο 1 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 Άρθρο 3 – παράγραφος 7 – εδάφιο 6 Εφόσον η επιτροπή προσφυγών δεν διατυπώσει γνώμη σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 δεύτερο εδάφιο, ο πρόεδρος μπορεί να αποφασίσει να πραγματοποιήσει η επιτροπή προσφυγών νέα συνεδρίαση, σε υπουργικό επίπεδο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η επιτροπή προσφυγών διατυπώνει τη γνώμη της εντός 3 μηνών από την αρχική ημερομηνία παραπομπής. Εφόσον η επιτροπή προσφυγών δεν διατυπώσει γνώμη σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 δεύτερο εδάφιο, ο πρόεδρος ή μια απλή πλειοψηφία κρατών μελών μπορεί να αποφασίσει να πραγματοποιήσει η επιτροπή προσφυγών νέα συνεδρίαση, σε αρκούντως υψηλό πολιτικό επίπεδο, όπως για παράδειγμα, σε υπουργικό επίπεδο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η επιτροπή προσφυγών διατυπώνει τη γνώμη της εντός 3 μηνών από την αρχική ημερομηνία παραπομπής. Τροπολογία 15 Πρόταση κανονισμού Άρθρο 1 – εδάφιο 1 – σημείο 2 – στοιχείο β Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 Άρθρο 6 – παράγραφος 3α 3α.  Εφόσον η επιτροπή προσφυγών δεν διατυπώσει γνώμη, η Επιτροπή μπορεί να παραπέμψει το θέμα στο Συμβούλιο, για μια γνώμη με την οποία εκφράζει τις απόψεις και τον προσανατολισμό του σχετικά με τις ευρύτερες επιπτώσεις της έλλειψης γνώμης, συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών, νομικών, πολιτικών και διεθνών επιπτώσεων. Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη οποιαδήποτε θέση διατυπώνεται από το Συμβούλιο εντός 3 μηνών από την παραπομπή. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί να ορίζει μικρότερη προθεσμία στην παραπομπή. 3α.  Εφόσον η επιτροπή προσφυγών δεν διατυπώσει γνώμη, η Επιτροπή μπορεί να παραπέμψει το θέμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, για τις γνώμες τους με τις οποίες εκφράζουν τις θέσεις και τον προσανατολισμό τους σχετικά με τις ευρύτερες επιπτώσεις της έλλειψης γνώμης, συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών, νομικών, οικονομικών, πολιτικών και διεθνών επιπτώσεων από το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στην επιτροπή προσφυγών. Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη οποιαδήποτε θέση διατυπώνεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εντός 3 μηνών από την παραπομπή. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί για λόγους κατεπείγοντος να ορίζει μικρότερη προθεσμία στην παραπομπή. Οι θέσεις που εκφράζονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα πρέπει επίσης να διαβιβάζονται αμελλητί, κατά περίπτωση, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο. Τροπολογία 16 Πρόταση κανονισμού Άρθρο 1 – εδάφιο 1 – σημείο 2 – στοιχείο β α (νέο) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 Άρθρο 6 – παράγραφος 4 α (νέα) βα)   παρεμβάλλεται η ακόλουθη παράγραφος: «4α. Κατά παρέκκλιση από την παράγραφο 3, όταν η βασική πράξη αφορά την προστασία της υγείας ή της ασφάλειας ανθρώπων, ζώων ή φυτών και το σχέδιο εκτελεστικής πράξης προβλέπει τη χορήγηση έγκρισης για προϊόν ή ουσία, η εν λόγω έγκριση χορηγείται μόνον εάν η ψηφοφορία σύμφωνα με την παράγραφο 1 οδηγεί σε διατύπωση θετικής γνώμης. Το πρώτο εδάφιο δεν θίγει το δικαίωμα της Επιτροπής να προτείνει τροποποιημένο σχέδιο εκτελεστικής πράξης για το ίδιο αντικείμενο.»· Τροπολογία 17 Πρόταση κανονισμού Άρθρο 1 – εδάφιο 1 – σημείο 2 – στοιχείο β β (νέο) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 Άρθρο 6 – παράγραφος 4 β (νέα) ββ)   παρεμβάλλεται η ακόλουθη παράγραφος: «4β. Οι αντιπρόσωποι των κρατών μελών αιτιολογούν την ψήφο τους ή την αποχή τους σύμφωνα με την παράγραφο 1 ή την απουσία τους από την ψηφοφορία. Όταν η πράξη αφορά ιδιαίτερα ευαίσθητους τομείς, όπως η προστασία των καταναλωτών, η υγεία ή η ασφάλεια των ανθρώπων, των ζώων ή των φυτών, ή η προστασία του περιβάλλοντος, οι εκπρόσωποι των κρατών μελών θα πρέπει να αιτιολογούν λεπτομερώς για κάθε περίπτωση την ψήφο ή την αποχή τους.». Τροπολογία 18 Πρόταση κανονισμού Άρθρο 1 – εδάφιο 1 – σημείο 3 – στοιχείο -α (νέο) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 Άρθρο 10 – παράγραφος 1 – στοιχείο β -α)   στην παράγραφο 1, το στοιχείο β) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο: β)  οι ημερήσιες διατάξεις των συνεδριάσεων των επιτροπών· «β) οι ημερήσιες διατάξεις των συνεδριάσεων των επιτροπών, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων κειμένων για τα οποία θα ληφθεί απόφαση και των εγγράφων που θα εξεταστούν·»· Τροπολογία 19 Πρόταση κανονισμού Άρθρο 1 – εδάφιο 1 – σημείο 3 – στοιχείο -α α (νέο) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 Άρθρο 10 – παράγραφος 1 – στοιχείο γ -αα)  στην παράγραφο 1, το στοιχείο γ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο: γ)  τα συνοπτικά πρακτικά, από κοινού με τους καταλόγους των αρχών και των οργανισμών όπου ανήκουν τα άτομα που έχουν διορίσει τα κράτη μέλη για να τα εκπροσωπούν· «γ) τα συνοπτικά πρακτικά, από κοινού με τους καταλόγους των παρόντων στη συνεδρίαση και τους καταλόγους των αρχών και των οργανισμών όπου ανήκουν αυτά τα άτομα που έχουν διορίσει τα κράτη μέλη για να τα εκπροσωπούν·»· Τροπολογία 20 Πρόταση κανονισμού Άρθρο 1 – εδάφιο 1 – σημείο 3 – στοιχείο α Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 Άρθρο 10 – παράγραφος 1 – στοιχείο ε ε)  τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών συμπεριλαμβανομένων, στην περίπτωση της επιτροπής προσφυγών, των ψήφων που εκφράζονται από τον εκπρόσωπο κάθε κράτους μέλους· ε)  τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών, συμπεριλαμβανομένων των ψήφων που εκφράζονται από τον εκπρόσωπο κάθε κράτους μέλους και τυχόν αποχές, συνοδευόμενα από τους λόγους της ψήφου ή της αποχής, καθώς και τους λόγους απουσίας από την ψηφοφορία, και, όταν η πράξη αφορά ιδιαίτερα ευαίσθητους τομείς, όπως η προστασία των καταναλωτών, η υγεία ή η ασφάλεια των ανθρώπων, των ζώων ή των φυτών ή το περιβάλλον, οι ειδικοί για κάθε περίπτωση λόγοι της ψήφου ή της αποχής που τα συνοδεύουν· Τροπολογία 21 Πρόταση κανονισμού Άρθρο 1 – εδάφιο 1 – σημείο 3 – στοιχείο α α (νέο) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 Άρθρο 10 – παράγραφος 3 αα)  η παράγραφος 3 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο: 3.   Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που αναφέρονται στην παράγραφο 1, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες. «3. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έχουν αμελλητί πρόσβαση στις πληροφορίες που αναφέρονται στην παράγραφο 1, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες.». Τροπολογία 22 Πρόταση κανονισμού Άρθρο 1 – εδάφιο 1 – σημείο 3 – στοιχείο β Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 Άρθρο 10 – παράγραφος 5 5.  Τα στοιχεία όλων των εγγράφων που αναφέρονται στα στοιχεία α) έως δ), στ) και ζ) της παραγράφου 1, καθώς και οι πληροφορίες που αναφέρονται στα στοιχεία ε) και η) της εν λόγω παραγράφου, δημοσιεύονται στο μητρώο. 5.  Όλα τα έγγραφα και οι πληροφορίες που αναφέρονται στην παράγραφο 1 δημοσιεύονται στο μητρώο. Τροπολογία 23 Πρόταση κανονισμού Άρθρο 1 – εδάφιο 1 – σημείο 3 – στοιχείο β α (νέο) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 Άρθρο 10 – παράγραφος 5 α (νέα) βα)  προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος: «5α. Οι λειτουργίες αναζήτησης του μητρώου επιτρέπουν την πραγματοποίηση αναζητήσεων ανά τομέα πολιτικής.»· Τροπολογία 24 Πρόταση κανονισμού Άρθρο 1 – παράγραφος 1 – σημείο 3 α (νέο) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 Άρθρο 11 3α)  Το άρθρο 11 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο: Άρθρο 11 «Άρθρο 11 Δικαίωμα εμπεριστατωμένου ελέγχου για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο Δικαίωμα εμπεριστατωμένου ελέγχου για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο Οσάκις εκδίδεται βασική πράξη δυνάμει της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας, είτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είτε το Συμβούλιο μπορούν ανά πάσα στιγμή να γνωστοποιήσουν στην Επιτροπή ότι, κατά την άποψή τους, σχέδιο εκτελεστικής πράξης υπερβαίνει τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που προβλέπονται στη βασική πράξη. Σε αυτή την περίπτωση, η Επιτροπή επανεξετάζει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης, λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις που έχουν εκφρασθεί, και πληροφορεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για το εάν προτίθεται να διατηρήσει, να τροποποιήσει ή να αποσύρει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης. Οσάκις εκδίδεται βασική πράξη δυνάμει της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας, είτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είτε το Συμβούλιο μπορούν ανά πάσα στιγμή να γνωστοποιήσουν στην Επιτροπή ότι, κατά την άποψή τους, σχέδιο εκτελεστικής πράξης υπερβαίνει τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που προβλέπονται στη βασική πράξη ή συγκρούεται με τους στόχους της βασικής πράξης. Σε αυτή την περίπτωση, η Επιτροπή επανεξετάζει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης, λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις που έχουν εκφρασθεί, και πληροφορεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για το εάν προτίθεται να διατηρήσει, να τροποποιήσει ή να αποσύρει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης. Επιπλέον, όταν είτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είτε το Συμβούλιο κρίνει ότι πρέπει να αναθεωρηθεί η ανάθεση εκτελεστικών αρμοδιοτήτων στην Επιτροπή στο πλαίσιο της βασικής πράξης, δύναται ανά πάσα στιγμή να καλέσει την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση τροποποίησης της βασικής πράξης.». Τροπολογία 25 Πρόταση κανονισμού Άρθρο 2 – εδάφιο 1 Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε εκκρεμείς διαδικασίες για τις οποίες η επιτροπή προσφυγών έχει ήδη διατυπώσει γνώμη κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού. Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται σε διαδικασίες που ξεκίνησαν μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του.

(1) Το θέμα αναπέμφθηκε στην αρμόδια επιτροπή για διοργανικές διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με το άρθρο 59 παράγραφος 4 τέταρτο εδάφιο του Κανονισμού (Α9-0187/2020).

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια της σειράς MON 87751 × MON 87701 × MON 87708 × MON 89788, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (D069145/02 – 2020/2891(RSP))

P9_TA(2020)0365 B9-0411/2020

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια της σειράς MON 87751 × MON 87701 × MON 87708 × MON 89788, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (D069145/02),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2003, για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές(1), και ιδίως το άρθρο 7 παράγραφος 3 και το άρθρο 19 παράγραφος 3,

–  έχοντας υπόψη την ψηφοφορία της 26ης Οκτωβρίου 2020 στη μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων, που αναφέρεται στο άρθρο 35 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, κατά την οποία δεν εκδόθηκε γνώμη,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 11 και 13 του κανονισμού (ΕE) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή(2),

–  έχοντας υπόψη τη γνώμη που εκδόθηκε από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) στις 25 Σεπτεμβρίου 2019 και δημοσιεύθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2019(3),

–  έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του που διατύπωναν αντίρρηση στην έγκριση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ)(4),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 112 παράγραφοι 2 και 3 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων,

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 17 Δεκεμβρίου 2015, η Monsanto Europe N.V. υπέβαλε, εξ ονόματος της Monsanto Company (Ηνωμένες Πολιτείες), αίτηση στην εθνική αρμόδια αρχή των Κάτω Χωρών («η αίτηση») για τη διάθεση στην αγορά τροφίμων, συστατικών τροφίμων και ζωοτροφών που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη («ΓΤ») σόγια της σειράς MON 87751 × MON 87701 × MON 87708 × MON 89788 σύμφωνα με τα άρθρα 5 και 17 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αίτηση κάλυπτε επίσης τη διάθεση στην αγορά προϊόντων που περιέχουν ή αποτελούνται από ΓΤ σόγια της σειράς MON 87751 × MON 87701 × MON 87708 × MON 89788 («η ΓΤ σόγια συσσωρευμένων συμβάντων») για άλλες χρήσεις εκτός από τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές, εξαιρουμένης της καλλιέργειας·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΓΤ σόγια συσσωρευμένων συμβάντων προέρχεται από τη διασταύρωση τεσσάρων συμβάντων γενετικώς τροποποιημένης (ΓΤ) σόγιας (MON 87751 × MON 87701 × MON 87708 × MON 89788), προσδίδει αντοχή στα ζιζανιοκτόνα που περιέχουν γλυφοσάτη, γλυφοσινικό και δικάμβα και παράγει τρεις εντομοκτόνους πρωτεΐνες (Cry1A.105, Cry2Ab2 και Cry1Ac, γνωστές και ως «τοξίνες Bt») οι οποίες είναι τοξικές για ορισμένες προνύμφες λεπιδόπτερων (πεταλούδες και σκώροι)(5)·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προηγούμενες αξιολογήσεις των τεσσάρων μονών συμβάντων της ΓΤ σόγιας συσσωρευμένων συμβάντων, που έχουν ήδη εγκριθεί, χρησιμοποιήθηκαν ως βάση για την αξιολόγηση της ΓΤ σόγιας τεσσάρων συσσωρευμένων συμβάντων(6)·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 25 Σεπτεμβρίου 2019, η EFSA εξέδωσε θετική γνώμη που δημοσιεύθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2019(7)·

Παρατηρήσεις των κρατών μελών και πρόσθετα σημεία

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών υπέβαλαν στην EFSA πολλές επικριτικές παρατηρήσεις κατά την τρίμηνη περίοδο διαβούλευσης(8) λαμβάνοντας υπόψη ότι στις εν λόγω επικριτικές παρατηρήσεις περιλαμβάνονται οι ανησυχίες σχετικά με το γεγονός ότι δεν έχει πραγματοποιηθεί ανάλυση σχετικά με τα κατάλοιπα ή τους μεταβολίτες της γλυφοσάτης στη ΓΤ σόγια συσσωρευμένων συμβάντων, ότι δεν έχουν πραγματοποιηθεί δοκιμές για τις πιθανές συνεργιστικές ή ανταγωνιστικές επιδράσεις των τοξινών Bt και των καταλοίπων ζιζανιοκτόνων, ότι δεν έχουν απαντηθεί τα ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια της ΓΤ σόγιας συσσωρευμένων συμβάντων και των παράγωγων τροφίμων και ζωοτροφών, ότι οι πιθανές μακροπρόθεσμες επιδράσεις του τροφίμου ή της ζωοτροφής στην αναπαραγωγή ή την ανάπτυξη δεν έχουν αξιολογηθεί και ότι, λόγω έλλειψης στοιχείων, δεν είναι δυνατόν να αξιολογηθεί πλήρως η ασφάλεια της ΓΤ σόγιας συσσωρευμένων συμβάντων·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι από ανεξάρτητη επιστημονική ανάλυση προέκυψε ότι, μεταξύ άλλων, δεν μπορεί να εξαχθεί τελικό συμπέρασμα όσον αφορά την ασφάλεια της ΓΤ σόγιας συσσωρευμένων συμβάντων, ότι η τοξικολογική αξιολόγηση και η εκτίμηση περιβαλλοντικού κινδύνου είναι απαράδεκτες και ότι η εκτίμηση επικινδυνότητας δεν πληροί τις απαιτήσεις για την αξιολόγηση των κινδύνων για το ανοσοποιητικό σύστημα(9)·

Συμπληρωματικά ζιζανιοκτόνα

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως έχει καταδειχθεί, η καλλιέργεια ΓΤ φυτών ανθεκτικών στα ζιζανιοκτόνα οδηγεί σε μεγαλύτερη χρήση ζιζανιοκτόνων, εν πολλοίς λόγω της εμφάνισης ζιζανίων ανθεκτικών στα ζιζανιοκτόνα(10)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά συνέπεια, πρέπει να αναμένεται ότι οι καλλιέργειες της ΓΤ σόγιας συσσωρευμένων συμβάντων θα εκτίθενται σε υψηλότερες και επαναλαμβανόμενες δόσεις συμπληρωματικών ζιζανιοκτόνων (γλυφοσινικό, δικάμβα και γλυφοσάτη), πράγμα που θα οδηγήσει ενδεχομένως σε μεγαλύτερη ποσότητα καταλοίπων στη συγκομιδή·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το γλυφοσινικό ταξινομείται ως τοξικό για την αναπαραγωγή κατηγορίας 1B και πληροί, επομένως, τα κριτήρια αποκλεισμού που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(11)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έγκριση του γλυφοσινικού για χρήση στην Ένωση έληξε στις 31 Ιουλίου 2018(12)·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σε μελέτη που αξιολογήθηκε από ομότιμους διαπιστώθηκε ότι η γλυφοσάτη συσσωρεύεται σε ΓΤ σόγια, με αντίστοιχο αρνητικό αντίκτυπο στη διατροφική σύνθεση σε σύγκριση με τη μη ΓΤ σόγια(13)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο πιλοτικού έργου που πραγματοποιήθηκε στην Αργεντινή, διαπιστώθηκαν αναπάντεχα υψηλά επίπεδα καταλοίπων γλυφοσάτης σε ΓΤ σόγια(14)·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθούν να υφίστανται ερωτηματικά όσον αφορά την καρκινογόνο δράση της γλυφοσάτης· λαμβάνοντας υπόψη ότι τον Νοέμβριο του 2015 η EFSA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, κατά πάσα πιθανότητα, η γλυφοσάτη δεν είναι καρκινογόνος, και τον Μάρτιο του 2017 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν απαιτείται ταξινόμηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι, αντιθέτως, το 2015 ο Διεθνής Οργανισμός Ερευνών για τον Καρκίνο —η ειδική υπηρεσία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον καρκίνο— ταξινόμησε τη γλυφοσάτη στις μάλλον καρκινογόνες για τον άνθρωπο ουσίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι σειρά από πρόσφατες επιστημονικές μελέτες αξιολογηθείσες από ομότιμους επιβεβαιώνουν το καρκινογόνο δυναμικό της γλυφοσάτης(15)·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2020, η χρήση του δικάμβα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του ήπατος και ενδοηπατικού χολαγγειοκαρκινώματος(16)·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στα ΓΤ φυτά, ο τρόπος διάσπασης των συμπληρωματικών ζιζανιοκτόνων από το φυτό και η σύνθεση και, κατ’ επέκταση, η τοξικότητα των προϊόντων της διάσπασης («μεταβολίτες») ενδέχεται να καθορίζονται από την ίδια τη γενετική τροποποίηση(17)·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, ενώ στη γνώμη της EFSA αναφέρεται ότι «η αξιολόγηση των καταλοίπων ζιζανιοκτόνων που σχετίζονται με την εν λόγω αίτηση έχει διερευνηθεί από τη μονάδα της EFSA για τα φυτοφάρμακα», αυτό δεν αρκεί, δεδομένου ότι δεν έχουν ληφθεί υπόψη η συνδυασμένη τοξικότητα των συμπληρωματικών ζιζανιοκτόνων και των προϊόντων διάσπασης και η πιθανή αλληλεπίδρασή τους με την ίδια τη γενετικώς τροποποιημένη σόγια συσσωρευμένων συμβάντων·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη αναλύσεων σχετικά με τα κατάλοιπα ζιζανιοκτόνων στα ΓΤ φυτά και οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι για την υγεία επισημάνθηκαν από τις αρμόδιες αρχές πολλών κρατών μελών ως πηγή ανησυχίας στις παρατηρήσεις τους σχετικά με την αξιολόγηση κινδύνου της EFSA·

Έλλειψη ανώτατων επιπέδων καταλοίπων («ΑΟΚ») και σχετικών ελέγχων

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 396/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(18), ο οποίος αποσκοπεί στην εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών σε σχέση με τα ΑΟΚ, τα κατάλοιπα δραστικών ουσιών που δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται στην Ένωση, όπως το γλυφοσινικό αμμώνιο, στις εισαγόμενες καλλιέργειες, θα πρέπει να ελέγχονται και να παρακολουθούνται προσεκτικά(19)·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στο πλαίσιο του πλέον πρόσφατου συντονισμένου πολυετούς προγράμματος ελέγχου της Ένωσης (για τα έτη 2020, 2021 και 2022), τα κράτη μέλη δεν υποχρεούνται να μετρούν κατάλοιπα γλυφοσινικού σε κανένα προϊόν, συμπεριλαμβανομένης της σόγιας(20)·

Πρωτεΐνες Bt

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με διάφορες μελέτες, έχουν παρατηρηθεί παρενέργειες που ενδεχομένως επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα έπειτα από έκθεση σε πρωτεΐνες Bt, και ορισμένες από τις εν λόγω πρωτεΐνες Bt ενδέχεται να έχουν ανοσοενισχυτικές ιδιότητες(21), δηλαδή να μπορούν να ενισχύσουν την αλλεργιογονικότητα άλλων πρωτεϊνών με τις οποίες έρχονται σε επαφή·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη γνώμη μειοψηφίας ενός μέλους της ομάδας της EFSA για τους ΓΤΟ κατά τη διαδικασία αξιολόγησης ενός ΓΤ αραβοσίτου συσσωρευμένων συμβάντων και των επιμέρους συνδυασμών του, αν και ποτέ δεν έχουν διαπιστωθεί ανεπιθύμητες ενέργειες στο ανοσοποιητικό σύστημα σε καμία αίτηση που αφορά την έκφραση πρωτεϊνών Bt, αυτές οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν θα ήταν και δυνατόν «να παρατηρηθούν κατά τις τοξικολογικές μελέτες [...] που συνιστώνται και πραγματοποιούνται επί του παρόντος για την αξιολόγηση της ασφάλειας των γενετικώς τροποποιημένων φυτών στην EFSA, αφού αυτές δεν περιλαμβάνουν τις κατάλληλες δοκιμές για τον σκοπό αυτό»(22)·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η κατανάλωση της ΓΤ σόγιας συσσωρευμένων συμβάντων είναι ασφαλής για την υγεία ανθρώπων και ζώων·

Μη δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ψηφοφορία της 26ης Οκτωβρίου 2020 στη μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων, που αναφέρεται στο άρθρο 35 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, δεν οδήγησε σε έκδοση γνώμης, κάτι που σημαίνει ότι η έγκριση δεν υποστηρίχθηκε από μια ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει ως προβληματικό το γεγονός ότι εξακολουθεί να εκδίδει αποφάσεις έγκρισης ΓΤΟ χωρίς ειδική πλειοψηφία κρατών μελών υπέρ της έγκρισης, κάτι που αποτελεί εξαίρεση στην περίπτωση της έγκρισης προϊόντων γενικότερα, αλλά έχει γίνει ο κανόνας κατά τη λήψη αποφάσεων όσον αφορά την έγκριση ΓΤ τροφίμων και ζωοτροφών·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά την όγδοη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε συνολικά 36 ψηφίσματα που αντιτίθενται στη διάθεση στην αγορά ΓΤΟ για τρόφιμα και ζωοτροφές (33 ψηφίσματα) και στην καλλιέργεια ΓΤΟ στην Ένωση (τρία ψηφίσματα)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, μέχρι στιγμής, το Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει έντεκα ενστάσεις κατά την ένατη κοινοβουλευτική του περίοδο· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπήρξε ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ της έγκρισης οποιουδήποτε από αυτούς τους ΓΤΟ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή εξακολουθεί να εγκρίνει ΓΤΟ, παρά το γεγονός ότι αναγνωρίζει και η ίδια την ύπαρξη δημοκρατικού ελλείμματος, την έλλειψη στήριξης από την πλευρά των κρατών μελών και τις ενστάσεις του Κοινοβουλίου·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να μην εγκρίνει έναν ΓΤΟ όταν δεν υπάρχει ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ της έγκρισης στην επιτροπή προσφυγών(23)· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν απαιτείται εν προκειμένω τροποποίηση της νομοθεσίας·

Τήρηση των διεθνών υποχρεώσεων της Ένωσης

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 ορίζει ότι τα ΓΤ τρόφιμα ή ζωοτροφές δεν πρέπει να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου, στην υγεία των ζώων ή στο περιβάλλον και ότι η Επιτροπή, κατά τη σύνταξη της απόφασής της, οφείλει να λαμβάνει υπόψη τυχόν συναφείς διατάξεις της ενωσιακής νομοθεσίας και άλλους θεμιτούς παράγοντες που αφορούν το υπό εξέταση ζήτημα· λαμβάνοντας υπόψη ότι στους εν λόγω θεμιτούς παράγοντες θα πρέπει να περιλαμβάνονται οι υποχρεώσεις της Ένωσης στο πλαίσιο των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών, της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τη βιολογική ποικιλότητα (ΣΒΠ)·

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Ειδικής Εισηγήτριας των Ηνωμένων Εθνών για το δικαίωμα στη διατροφή, τα επικίνδυνα φυτοφάρμακα έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στην υγεία, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες(24)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον ΣΒΑ 3.9, στόχος είναι να μειωθεί σημαντικά, έως το 2030, ο αριθμός των θανάτων και των ασθενειών που προκαλούνται από επικίνδυνες χημικές ουσίες και από τη ρύπανση και τη μόλυνση του αέρα, των υδάτων και του εδάφους(25)·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η EFSA διαπίστωσε ότι η εκτιμώμενη έκθεση του χρήστη σε γλυφοσινικό, το οποίο ταξινομείται ως τοξικό για την αναπαραγωγή, όταν χρησιμοποιείται για τον έλεγχο των ζιζανίων κατά την καλλιέργεια ΓΤ αραβοσίτου, υπερβαίνει τον αποδεκτό βαθμό έκθεσης του χρήστη, ακόμη και όταν χρησιμοποιείται εξοπλισμός ατομικής προστασίας(26)· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κίνδυνος αυξημένης έκθεσης του χρήση είναι ιδιαίτερα ανησυχητικός ως προς τις ανθεκτικές στα ζιζανιοκτόνα ΓΤ καλλιέργειες, δεδομένου του μεγαλύτερου όγκου των χρησιμοποιούμενων ζιζανιοκτόνων·

ΚΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αποψίλωση των δασών αποτελεί σημαντική αιτία της μείωσης της βιοποικιλότητας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εκπομπές από τη χρήση της γης και την αλλαγή της χρήσης της γης, κυρίως λόγω της αποψίλωσης των δασών, αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη αιτία της κλιματικής αλλαγής μετά την καύση ορυκτών καυσίμων(27)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και το Στρατηγικό σχέδιο για τη βιοποικιλότητα για την περίοδο 2011-2020, που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο της ΣΒΠ των Ηνωμένων Εθνών και των στόχων του Aichi για τη βιοποικιλότητα, προάγουν τις προσπάθειες για τη βιώσιμη διαχείριση, την προστασία και την αποκατάσταση των δασών(28)· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΣΒΑ 15 περιλαμβάνει τον στόχο της ανάσχεσης της αποψίλωσης των δασών έως το 2020(29)· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα δάση διαδραματίζουν πολυλειτουργικό ρόλο που στηρίζει την επίτευξη της πλειονότητας των ΣΒΑ(30)·

ΚΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η παραγωγή σόγιας αποτελεί καθοριστικό παράγοντα της αποψίλωσης του Αμαζονίου, καθώς και των δασών του Cerrado και του Gran Chaco στη Νότια Αμερική· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 97 % και το 100 % της σόγιας που καλλιεργείται στη Βραζιλία και την Αργεντινή αντίστοιχα είναι ΓΤ σόγια(31)·

ΚΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η συντριπτική πλειονότητα των ΓΤ ποικιλιών σόγιας που έχουν εγκριθεί για καλλιέργεια στη Βραζιλία και την Αργεντινή έχουν επίσης εγκριθεί για εισαγωγή στην Ένωση(32)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΓΤ σόγια συσσωρευμένων συμβάντων έχει ήδη εγκριθεί για καλλιέργεια στη Βραζιλία(33)·

Λ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την ανάλυση της Επιτροπής, η σόγια αποτελεί ανέκαθεν όσον αφορά την Ένωση το προϊόν με τη μεγαλύτερη συμβολή στην αποψίλωση των δασών παγκοσμίως και στις συναφείς εκπομπές, καθώς αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ της αποψίλωσης των δασών που ενσωματώνεται σε όλες τις εισαγωγές της Ένωσης(34)·

ΛΑ.  επισημαίνει ότι, σύμφωνα με μια πρόσφατη αξιολογηθείσα από ομότιμους επιστημονική μελέτη, η Ένωση είναι η περιοχή με το μεγαλύτερο στον κόσμο αποτύπωμα άνθρακα που συνδέεται με τις εισαγωγές σόγιας από τη Βραζιλία, σε ποσοστό υψηλότερο κατά 13,8 % από την Κίνα, τη μεγαλύτερη εισαγωγέα σόγιας, λόγω μεγαλύτερου μεριδίου εκπομπών από ενσωματωμένη αποψίλωση δασών(35)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με άλλη πρόσφατη μελέτη, περίπου το ένα πέμπτο της σόγιας που εισάγεται στην Ένωση από τις περιοχές του Αμαζονίου και του Cerrado της Βραζιλίας, κυρίως για χρήση σε ζωοτροφές, μπορεί να «συνδέεται με παράνομη αποψίλωση των δασών»(36)·

ΛΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δασικές πυρκαγιές στον Αμαζόνιο οφείλονται στα υψηλά επίπεδα αποψίλωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή, σε ανακοίνωση που εξέδωσε το 2019, εξέφρασε τη φιλοδοξία της να προστατεύσει και να αποκαταστήσει τα δάση του πλανήτη(37)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η παγκόσμια προστασία της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένων των δασών, αποτελεί βασικό στόχο της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα που δημοσίευσε πρόσφατα η Επιτροπή(38)·

1.  κρίνει ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής υπερβαίνει τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που προβλέπει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1829/2003·

2.  κρίνει ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής δεν είναι σύμφωνο με το δίκαιο της Ένωσης, υπό την έννοια ότι δεν συνάδει με τον σκοπό του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, ο οποίος είναι, σύμφωνα με τις γενικές αρχές που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(39), να προσφέρει τη βάση για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της ζωής και της υγείας του ανθρώπου, της υγείας και της καλής διαβίωσης των ζώων, του περιβάλλοντος και των συμφερόντων των καταναλωτών σε σχέση με τα ΓΤ τρόφιμα και ζωοτροφές, εξασφαλίζοντας παράλληλα την αποτελεσματική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς·

3.  ζητεί από την Επιτροπή να αποσύρει το σχέδιο εκτελεστικής απόφασής της·

4.  εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η Επιτροπή αναγνώρισε τελικά, σε επιστολή της με ημερομηνία 11 Σεπτεμβρίου 2020 προς τα μέλη, την ανάγκη να λαμβάνεται υπόψη η βιωσιμότητα κατά τη λήψη αποφάσεων για την έγκριση ΓΤΟ(40)· εκφράζει, ωστόσο, τη βαθιά του απογοήτευση για το γεγονός ότι, στις 28 Σεπτεμβρίου 2020, η Επιτροπή ενέκρινε την εισαγωγή μιας άλλης ΓΤ σόγιας(41), παρά τις αντιρρήσεις του Κοινοβουλίου και της πλειοψηφίας των κρατών μελών·

5.  καλεί την Επιτροπή να προχωρήσει κατεπειγόντως στην ανάπτυξη κριτηρίων βιωσιμότητας, με πλήρη συμμετοχή του Κοινοβουλίου· καλεί την Επιτροπή να παράσχει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο και το χρονοδιάγραμμα διεξαγωγής αυτής της διαδικασίας·

6.  παροτρύνει εκ νέου την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις υποχρεώσεις της Ένωσης στο πλαίσιο διεθνών συμφωνιών, όπως η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη βιολογική ποικιλότητα και οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών·

7.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να σταματήσει να εγκρίνει ΓΤΟ, είτε για καλλιέργεια είτε για χρήση σε τρόφιμα και ζωοτροφές, όταν δεν διατυπώνεται γνώμη από τα κράτη μέλη στην επιτροπή προσφυγών, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011·

8.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να μην εγκρίνει ΓΤ καλλιέργειες ανθεκτικές στα ζιζανιοκτόνα έως ότου διερευνηθούν διεξοδικά και κατά περίπτωση οι κίνδυνοι για την υγεία που συνδέονται με τα κατάλοιπα, πράγμα που απαιτεί πλήρη αξιολόγηση των καταλοίπων που προέρχονται από τον ψεκασμό των εν λόγω ΓΤ καλλιεργειών με συμπληρωματικά ζιζανιοκτόνα, καθώς και αξιολόγηση των προϊόντων διάσπασης των ζιζανιοκτόνων και τυχόν συνδυαστικών επιπτώσεων, μεταξύ άλλων με το ίδιο το ΓΤ φυτό·

9.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να μην εγκρίνει την εισαγωγή, για χρήση σε τρόφιμα ή ζωοτροφές, κανενός ΓΤ φυτού που έχει καταστεί ανθεκτικό σε ζιζανιοκτόνο δραστική ουσία μη εγκεκριμένη για χρήση στην Ένωση·

10.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την EFSA να αναπτύξει περαιτέρω και να χρησιμοποιεί συστηματικά μεθόδους που επιτρέπουν την ταυτοποίηση ανεπιθύμητων συνεπειών από τη συσσώρευση συμβάντων γενετικής τροποποίησης, όπως για παράδειγμα σε σχέση με τις ανοσοενισχυτικές ιδιότητες των τοξινών Bt·

11.  εκφράζει και πάλι τον αποτροπιασμό του για το γεγονός ότι η υψηλή εξάρτηση της Ένωσης από τις εισαγωγές ζωοτροφών με τη μορφή σόγιας ευθύνεται για την αποψίλωση δασών σε τρίτες χώρες(42)·

12.  χαιρετίζει την εξαγγελία από την Επιτροπή νομοθετικής πρότασης με τίτλο «Μέτρα για την αποφυγή ή την ελαχιστοποίηση της διάθεσης στην αγορά της ΕΕ προϊόντων που συνδέονται με την αποψίλωση ή την υποβάθμιση των δασών», η οποία αναμένεται να υποβληθεί έως τον Ιούνιο του 2021· εν τω μεταξύ, δεδομένου ότι επείγει να αντιμετωπιστεί η αποψίλωση των δασών του Αμαζονίου, του Cerrado και του Gran Chaco και ότι η ζήτηση της Ένωσης για ΓΤ σόγια συμβάλλει στην αποψίλωση στην εν λόγω περιοχή, επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να αναστείλει αμέσως τις εισαγωγές ΓΤ σόγιας που καλλιεργείται στη Βραζιλία και την Αργεντινή, κάνοντας χρήση της διάταξης του άρθρου 53 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 178/2002, εάν είναι απαραίτητο, έως ότου τεθούν σε εφαρμογή αποτελεσματικοί και νομικά δεσμευτικοί μηχανισμοί για την πρόληψη της διάθεσης στην αγορά της Ένωσης προϊόντων που συνδέονται με την αποψίλωση των δασών και τις σχετικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

13.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

(1) ΕΕ L 268 της 18.10.2003, σ. 1. (2) ΕΕ L 55 της 28.2.2011, σ. 13. (3) Επιστημονική γνώμη της ομάδας της EFSA για τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς σχετικά με την αξιολόγηση της γενετικώς τροποποιημένης σόγιας της σειράς MON 87751 × MON 87701 × MON 87708 × MON 89788, για χρήση σε τρόφιμα και ζωοτροφές βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 (αίτηση EFSA-GMO-NL-2016-128), EFSA Journal 2019·17(11):5847, https://doi.org/10.2903/j.efsa.2019.5847 (4) –––––––––––– Κατά την όγδοη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε 36 ψηφίσματα που διατύπωναν αντίρρηση στην έγκριση ΓΤΟ. Επιπλέον, κατά την ένατη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τα ακόλουθα ψηφίσματα:Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MZHG0JG (SYN-ØØØJG-2) σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0028).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια A2704-12 (ACS-GMØØ5-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0029).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 89034 × 1507 × MON 88017 × 59122 × DAS-40278-9, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία ή τέσσερα από τα μονά συμβάντα MON 89034, 1507, MON 88017, 59122 και DAS-40278-9, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0030).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο βαμβάκι LLCotton25 (ACS-GHØØ1-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0054).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια MON 89788 (MON-89788-1), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0055).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 89034 × 1507 × NK603 × DAS-40278-9 και τους επιμέρους συνδυασμούς MON 89034 × NK603 × DAS-40278-9, 1507 × NK603 × DAS-40278-9 και NK603 × DAS-40278-9 σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0056).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο Bt11 × MIR162 × MIR604 × 1507 × 5307 × GA21, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία, τέσσερα ή πέντε από τα επιμέρους συμβάντα Bt11, MIR162, MIR604, 1507, 5307 και GA21, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 τουΕυρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0057).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Μαΐου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια της σειράς MON 87708 × MON 89788 × A5547-127, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0069).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 89034 × MIR162 × NK603 και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο ή τρία από τα μονά συμβάντα MON 87427, MON 89034, MIR162 και NK603, και για την κατάργηση της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2018/1111 της Επιτροπής σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0291).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια SYHT0H2 (SYN-ØØØH2-5) σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0292).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 87460 × MON 89034 × MIR162 × NK603, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία ή τέσσερα από τα μονά συμβάντα MON 87427, MON 87460, MON 89034, MIR162 και NK603, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0293). (5) Γνώμη της EFSA, σ. 11, https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.2903/j.efsa.2019.5847 (6) Γνώμη της EFSA, σ. 3, https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.2903/j.efsa.2019.5847 (7) Ομοίως. (8) Παρατηρήσεις των κρατών μελών: http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2016-00009 (9) Παρατήρηση της Testbiotech σχετικά με την αξιολόγηση της EFSA όσον αφορά τη γενετικώς τροποποιημένη σόγια MON87751 x MON87701 x MON87708 x MON89788 για χρήσεις σε τρόφιμα και ζωοτροφές, δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 (αίτηση EFSA-GMO-NL-2016- 128) της Bayer/Monsanto, Δεκέμβριος 2019, https://www.testbiotech.org/sites/default/files/Testbiotech_Comment_MON87751%20x%20MON87701%20x%20MON87708%20x%20MON89788_fin.pdf (10) Βλ., για παράδειγμα, Bonny, S., «Genetically Modified Herbicide-Tolerant Crops, Weeds, and Herbicides: Overview and Impact» (Γενετικώς τροποποιημένες καλλιέργειες ανθεκτικές στα ζιζανιοκτόνα, ζιζάνια και ζιζανιοκτόνα: επισκόπηση και αντίκτυπος), Environmental Management, Ιανουάριος 2016, 57(1), σ. 31-48, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26296738, Benbrook, C.M., «Impacts of genetically engineered crops on pesticide use in the U.S. - the first sixteen years» (Επιπτώσεις των γενετικώς τροποποιημένων καλλιεργειών στη χρήση φυτοφαρμάκων στις ΗΠΑ - τα πρώτα 16 έτη), Environmental Sciences Europe 24, 24 (2012), https://enveurope.springeropen.com/articles/10.1186/2190-4715-24-24, και Schütte, G., Eckerstorfer, M., Rastelli, V. et al., «Herbicide resistance and biodiversity: agronomic and environmental aspects of genetically modified herbicide-resistant plants» (Αντοχή στα ζιζανιοκτόνα και βιοποικιλότητα: γεωπονικές και περιβαλλοντικές πτυχές των γενετικώς τροποποιημένων φυτών με αντοχή στα ζιζανιοκτόνα), Environmental Sciences Europe 29, 5 (2017), https://enveurope.springeropen.com/articles/10.1186/s12302-016-0100-y (11) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, σχετικά με τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά και την κατάργηση των οδηγιών 79/117/ΕΟΚ και 91/414/ΕΟΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 309 της 24.11.2009, σ. 1). (12) https://ec.europa.eu/food/plant/pesticides/eu-pesticides-database/active-substances/index.cfm?event=as.details&as_id=79 (13) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24491722 (14) https://www.testbiotech.org/sites/default/files/TBT_Background_Glyphosate_Argentina_0.pdf (15) Βλ., για παράδειγμα, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1383574218300887 https://academic.oup.com/ije/advance-article/doi/10.1093/ije/dyz017/5382278 https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0219610 και https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6612199/ (16) https://academic.oup.com/ije/advance-article-abstract/doi/10.1093/ije/dyaa066/5827818?redirectedFrom=fulltext (17) Αυτό ισχύει όντως στην περίπτωση της γλυφοσάτης, όπως αναφέρεται στην αξιολόγηση της EFSA σχετικά με τα υφιστάμενα ανώτατα όρια καταλοίπων για τη γλυφοσάτη σύμφωνα με το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 396/2005, EFSA Journal 2018·16(5):5263, σ. 12, https://www.efsa.europa.eu/fr/efsajournal/pub/5263 (18) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 396/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Φεβρουαρίου 2005, για τα ανώτατα όρια καταλοίπων φυτοφαρμάκων μέσα ή πάνω στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές φυτικής και ζωικής προέλευσης και για την τροποποίηση της οδηγίας 91/414/ΕΟΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 70 της 16.3.2005, σ. 1). (19) Βλ. αιτιολογική σκέψη 8 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 396/2005. (20) Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2019/533 της Επιτροπής, της 28ης Μαρτίου 2019, για ένα συντονισμένο πολυετές πρόγραμμα ελέγχου της Ένωσης για τα έτη 2020, 2021 και 2022 ώστε να εξασφαλιστεί συμμόρφωση με τα ανώτατα όρια καταλοίπων φυτοφαρμάκων και να εκτιμηθεί η έκθεση του καταναλωτή στα κατάλοιπα φυτοφαρμάκων μέσα και πάνω στα τρόφιμα φυτικής και ζωικής προέλευσης (ΕΕ L 88 της 29.3.2019, σ. 28). (21) Για μια ανασκόπηση, βλ. Rubio-Infante, N., Moreno-Fierros, L. (2016), «An overview of the safety and biological effects of Bacillus thuringiensis Cry toxins in mammals» (Μια ανασκόπηση σχετικά με την ασφάλεια και τις βιολογικές επιπτώσεις των τοξινών Cry του Bacillus thuringiensis στα θηλαστικά), Journal of Applied Toxicology, Μάιος 2016, 36(5): σ. 630-648, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jat.3252/full (22) Αίτηση EFSA-GMO-DE-2010-86 (Bt11 × MIR162 × 1507 × GA21 αραβόσιτος και τρεις επιμέρους συνδυασμοί ανεξαρτήτως της προέλευσής τους), Γνώμη μειοψηφίας, Wal, J.M., Μέλος της ειδικής ομάδας ΓΤΟ της EFSA, EFSA Journal 2018·16(7):5309, σ. 34, https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.2903/j.efsa.2018.5309 (23) Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011, εάν στην επιτροπή προσφυγών δεν υπάρχει ειδική πλειοψηφία κρατών μελών υπέρ της έγκρισης, η Επιτροπή «μπορεί» να προχωρήσει στην έγκριση, χωρίς όμως να είναι υποχρεωμένη να το πράξει. (24) https://www.ohchr.org/EN/Issues/Environment/ToxicWastes/Pages/Pesticidesrighttofood.aspx (25) https://www.un.org/sustainabledevelopment/health/ (26) Συμπέρασμα της EFSA σχετικά με την αξιολόγηση από ομότιμους της εκτίμησης επικινδυνότητας φυτοφαρμάκων όσον αφορά τη δραστική ουσία γλυφοσινικό, Επιστημονική έκθεση EFSA (2005) 27, 1-81, σ. 3, https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.2903/j.efsa.2005.27r (27) Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 23ης Ιουλίου 2019, με τίτλο «Εντατικοποίηση της δράσης της ΕΕ για την προστασία και την αποκατάσταση των δασών του πλανήτη», COM(2019)0352, σ. 1. (28) Όπ. π., σ. 2. (29) Βλ. στόχο 15.2: https://www.un.org/sustainabledevelopment/biodiversity/ (30) Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 23ης Ιουλίου 2019, με τίτλο «Εντατικοποίηση της δράσης της ΕΕ για την προστασία και την αποκατάσταση των δασών του πλανήτη», COM(2019)0352, σ. 2. (31) International Service for the Acquisition of Agri-biotech Applications (Διεθνής Υπηρεσία για την απόκτηση γεωργικών βιοτεχνολογικών εφαρμογών - ISAAA), «Global status of commercialized biotech/GM crops in 2017: Biotech Crop Adoption Surges as Economic Benefits Accumulate in 22 Years» (Παγκόσμια κατάσταση των εμπορεύσιμων βιοτεχνολογικών/ΓΤ καλλιεργειών το 2017: Απότομη αύξηση της χρήσης βιοτεχνολογικών καλλιεργειών παράλληλα με τη σώρευση οικονομικών ωφελών εντός 22 ετών), Ενημερωτικό δελτίο ISAAA αριθ. 53 (2017), σ. 16 και 21, http://www.isaaa.org/resources/publications/briefs/53/download/isaaa-brief-53-2017.pdf (32) Μέσω διασταυρούμενου ελέγχου δύο βάσεων δεδομένων τον Οκτώβριο του 2020 (κοινοτικό μητρώο ΓΤ τροφίμων και ζωοτροφών (https://webgate.ec.europa.eu/dyna/gm_register/index_en.cfm) και βάση δεδομένων για την έγκριση ΓΤΟ της ISAAA (http://www.isaaa.org/gmapprovaldatabase/)) μπορεί να υπολογιστεί ο αριθμός των ΓΤ ποικιλιών σόγιας που έχουν εγκριθεί για καλλιέργεια στη Βραζιλία και την Αργεντινή και έχουν επίσης εγκριθεί για εισαγωγή στην Ένωση. Όσον αφορά τη Βραζιλία: από τις 17 ΓΤ ποικιλίες σόγιας που έχουν εγκριθεί για καλλιέργεια, οι 12 είναι επί του παρόντος εγκεκριμένες για εισαγωγή στην Ένωση, ενώ εκκρεμεί η έγκριση εισαγωγής για τρεις ΓΤ ποικιλίες σόγιας. Όσον αφορά την Αργεντινή: από τις 15 συνολικά ΓΤ ποικιλίες σόγιας που έχουν εγκριθεί για καλλιέργεια, οι 10 είναι επί του παρόντος εγκεκριμένες για εισαγωγή στην Ένωση, ενώ εκκρεμεί η έγκριση εισαγωγής για τρεις ΓΤ ποικιλίες σόγιας. (33) https://www.isaaa.org/gmapprovaldatabase/event/default.asp?EventID=438&Event=MON87751%20x%20MON87701%20x%20MON87708%20x%20MON89788 (34) Τεχνική έκθεση - 2013 - 063 της Επιτροπής, με τίτλο «The impact of EU consumption on deforestation: Comprehensive analysis of the impact of EU consumption on deforestation» (Οι επιπτώσεις της ενωσιακής κατανάλωσης στην αποψίλωση των δασών: Διεξοδική ανάλυση του αντικτύπου της ενωσιακής κατανάλωσης στην αποψίλωση των δασών), μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΓΔ Περιβάλλοντος, και διενεργήθηκε από τους φορείς VITO (Φλαμανδικό Ινστιτούτο Τεχνολογικής Έρευνας), IIASA (Διεθνές Ινστιτούτο Εφαρμοσμένης Ανάλυσης Συστημάτων), HIVA (Ινστιτούτο Έρευνας για την Εργασία και την Κοινωνία), και IUCN NL (Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης), http://ec.europa.eu/environment/forests/pdf/1.%20Report%20analysis%20of%20impact.pdf, σ. 23-24: Από το 1990 έως το 2008, η Ένωση εισήγαγε φυτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα που ενσωματώνουν την αποψίλωση 90 000 km2 δασικών εκτάσεων. Τα φυτικά προϊόντα αντιπροσώπευαν 74 000 km2 (82 %) των εκτάσεων αυτών, τα δε ελαιούχα φυτά είχαν το μεγαλύτερο μερίδιο (52 000 km2).). Η σόγια και η πίτα σόγιας αντιπροσώπευαν το 82 % των εν λόγω εκτάσεων (42 600 km2), που ισοδυναμεί με το 47 % των συνολικών ενωσιακών εισαγωγών ενσωματωμένης αποψίλωσης. (35) Escobar, N., Tizado, E. J., zu Ermgassen, E. K., Löfgren, P., Börner, J., Godar, J., «Spatially-explicit footprints of agricultural commodities: Mapping carbon emissions embodied in Brazil’s soy exports» (Χωρικά συγκεκριμένα αποτυπώματα των βασικών γεωργικών προϊόντων: Χαρτογράφηση των εκπομπών άνθρακα που ενσωματώνονται στις εξαγωγές σόγιας της Βραζιλίας), Global Environmental Change, τόμος 62, Μάιος 2020, 102067 https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0959378019308623 (36) Rajão, R., Soares-Filho, B., Nunes, F., Börner, J., Machado, L., Assis, D., Oliveira, A., Pinto, L., Ribeiro, V., Rausch, L., Gibbs, H., Figueira, D., «The rotten apples of Brazil’s agribusiness» (Τα «σάπια μήλα» της αγροτοβιομηχανίας της Βραζιλίας), Science, 17 Ιουλίου 2020, τόμος 369, τεύχος 6501, σ. 246-248, https://science.sciencemag.org/content/369/6501/246 (37) Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Εντατικοποίηση της δράσης της ΕΕ για την προστασία και την αποκατάσταση των δασών του πλανήτη», https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52019DC0352&from=EL (38) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, με τίτλο: «Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030: Επαναφορά της φύσης στη ζωή μας», Μάιος 2020, https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:a3c806a6-9ab3-11ea-9d2d-01aa75ed71a1.0005.02/DOC_1&format=PDF (39) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Ιανουαρίου 2002, για τον καθορισμό των γενικών αρχών και απαιτήσεων της νομοθεσίας για τα τρόφιμα, για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων και τον καθορισμό διαδικασιών σε θέματα ασφαλείας των τροφίμων (ΕΕ L 31 της 1.2.2002, σ. 1). (40) https://tillymetz.lu/wp-content/uploads/2020/09/Co-signed-letter-MEP-Metz.pdf (41) MON 87708 × MON 89788 × A5547-127. https://webgate.ec.europa.eu/dyna/gm_register/gm_register_auth.cfm?pr_id=100 (42) Ομοίως.

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 89034 × MIR162 × MON 87411 και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο ή τρία από τα μονά συμβάντα MON 87427, MON 89034, MIR162 και MON 87411 σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (D069146/02 – 2020/2892(RSP))

P9_TA(2020)0366 B9-0413/2020

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 89034 × MIR162 × MON 87411 και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο ή τρία από τα μονά συμβάντα MON 87427, MON 89034, MIR162 και MON 87411 σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (D069146/02),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2003, για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές(1), και ιδίως το άρθρο 7 παράγραφος 3 και το άρθρο 19 παράγραφος 3,

–  έχοντας υπόψη την ψηφοφορία της 26ης Οκτωβρίου 2020 στη μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων, που αναφέρεται στο άρθρο 35 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, κατά την οποία δεν εκδόθηκε γνώμη,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 11 και 13 του κανονισμού (ΕE) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή(2),

–  έχοντας υπόψη τη γνώμη που εκδόθηκε από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) στις 26 Σεπτεμβρίου 2019 και δημοσιεύθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2019(3),

–  έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του που διατύπωναν αντίρρηση στην έγκριση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ)(4),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 112 παράγραφοι 2 και 3 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων,

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 24 Μαΐου 2017, η Monsanto Europe N.V. υπέβαλε, εξ ονόματος της εταιρείας Monsanto (Ηνωμένες Πολιτείες), αίτηση στην εθνική αρμόδια αρχή των Κάτω Χωρών («η αίτηση») για τη διάθεση στην αγορά τροφίμων, συστατικών τροφίμων και ζωοτροφών που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 89034 × MIR162 × MON 87411 («ο ΓΤ αραβόσιτος συσσωρευμένων συμβάντων») σύμφωνα με τα άρθρα 5 και 17 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αίτηση κάλυπτε επίσης τη διάθεση στην αγορά προϊόντων που περιέχουν ή αποτελούνται από τον ΓΤ αραβόσιτο συσσωρευμένων συμβάντων και προορίζονται για χρήσεις διαφορετικές από τη χρήση σε τρόφιμα και ζωοτροφές, εξαιρουμένης της καλλιέργειας·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, επιπλέον, η αίτηση κάλυπτε τη διάθεση στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από 10 επιμέρους συνδυασμούς των μονών συμβάντων μετασχηματισμού που συνιστούν τον ΓΤ αραβόσιτο συσσωρευμένων συμβάντων·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν ήδη εγκριθεί τέσσερις επιμέρους συνδυασμοί του ΓΤ αραβοσίτου συσσωρευμένων συμβάντων· λαμβάνοντας υπόψη ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής καλύπτει τους υπόλοιπους έξι επιμέρους συνδυασμούς·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΓΤ αραβόσιτος συσσωρευμένων συμβάντων προέρχεται από τη διασταύρωση τεσσάρων συμβάντων γενετικώς τροποποιημένου (ΓΤ) αραβοσίτου (MON 87427, MON 89034, MIR162 και MON 87411), προσδίδει αντοχή στα ζιζανιοκτόνα που περιέχουν γλυφοσάτη και παράγει τέσσερις εντομοκτόνους πρωτεΐνες (Cry1A.105, Cry2Ab2, Vip3Aa20 και Cry3Bb1), οι οποίες είναι γνωστές ως πρωτεΐνες «Bt» και είναι τοξικές για ορισμένα λεπιδόπτερα (πεταλούδες και σκώροι) και κολεόπτερα(5)·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προηγούμενες αξιολογήσεις των τεσσάρων μονών συμβάντων και τεσσάρων επιμέρους συνδυασμών του ΓΤ αραβοσίτου συσσωρευμένων συμβάντων, που έχουν ήδη εγκριθεί, χρησιμοποιήθηκαν ως βάση για την αξιολόγηση του ΓΤ αραβόσιτου τεσσάρων συσσωρευμένων συμβάντων και των υπόλοιπων έξι επιμέρους συνδυασμών·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 26 Σεπτεμβρίου 2019, η EFSA εξέδωσε θετική γνώμη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2019, σχετικά με την εν λόγω αίτηση·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 ορίζει ότι τα ΓΤ τρόφιμα ή ζωοτροφές δεν πρέπει να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου, στην υγεία των ζώων ή στο περιβάλλον και ότι η Επιτροπή, κατά τη σύνταξη της απόφασής της, οφείλει να λαμβάνει υπόψη τυχόν συναφείς διατάξεις της ενωσιακής νομοθεσίας και άλλους θεμιτούς παράγοντες που αφορούν το υπό εξέταση ζήτημα·

Ανησυχίες των κρατών μελών και έλλειψη πειραματικών δεδομένων για τους επιμέρους συνδυασμούς

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη υπέβαλαν στην EFSA πολλές επικριτικές παρατηρήσεις κατά την τρίμηνη περίοδο διαβούλευσης(6)· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις εν λόγω επικριτικές παρατηρήσεις περιλαμβάνονται οι ανησυχίες σχετικά με το γεγονός ότι δεν έχει πραγματοποιηθεί ανάλυση σχετικά με τα κατάλοιπα ή τους μεταβολίτες της γλυφοσάτης στον ΓΤ αραβόσιτο συσσωρευμένων συμβάντων, ότι δεν έχουν πραγματοποιηθεί δοκιμές για τις πιθανές συνεργιστικές ή ανταγωνιστικές επιδράσεις των πρωτεϊνών Bt και των καταλοίπων ζιζανιοκτόνων, ότι δεν έχουν απαντηθεί τα ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια του ΓΤ αραβοσίτου συσσωρευμένων συμβάντων και των παράγωγων τροφίμων και ζωοτροφών, ότι οι πιθανές μακροπρόθεσμες επιδράσεις του τροφίμου ή της ζωοτροφής στην αναπαραγωγή ή την ανάπτυξη δεν έχουν αξιολογηθεί και ότι, λόγω έλλειψης στοιχείων, δεν είναι δυνατόν να αξιολογηθεί πλήρως η ασφάλεια του ΓΤ αραβόσιτου συσσωρευμένων συμβάντων·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι από ανεξάρτητη επιστημονική ανάλυση προέκυψε ότι, μεταξύ άλλων, δεν μπορεί να εξαχθεί τελικό συμπέρασμα όσον αφορά την ασφάλεια του ΓΤ αραβοσίτου συσσωρευμένων συμβάντων, ότι η τοξικολογική αξιολόγηση και η εκτίμηση περιβαλλοντικού κινδύνου είναι απαράδεκτες και ότι η εκτίμηση επικινδυνότητας δεν πληροί τις απαιτήσεις για την αξιολόγηση των κινδύνων για το ανοσοποιητικό σύστημα(7)·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αιτούσα εταιρεία δεν προσκόμισε πειραματικά δεδομένα για τους έξι μη εγκεκριμένους επί του παρόντος επιμέρους συνδυασμούς του ΓΤ αραβοσίτου συσσωρευμένων συμβάντων(8)·

Έλλειψη αξιολόγησης των καταλοίπων ζιζανιοκτόνων και των προϊόντων διάσπασης

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι διάφορες μελέτες καταδεικνύουν ότι η καλλιέργεια ΓΤ φυτών που είναι ανθεκτικά στα ζιζανιοκτόνα οδηγεί σε μεγαλύτερη χρήση «συμπληρωματικών» ζιζανιοκτόνων, εν πολλοίς λόγω της εμφάνισης ζιζανίων ανθεκτικών στα ζιζανιοκτόνα(9)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως εκ τούτου, θα πρέπει να θεωρείται αναμενόμενη η έκθεση του ΓΤ αραβοσίτου συσσωρευμένων συμβάντων σε αυξημένες και επαναλαμβανόμενες δόσεις γλυφοσάτης και, κατ’ επέκταση, ενδέχεται να είναι μεγαλύτερη η ποσότητα καταλοίπων στη συγκομιδή· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΓΤ αραβόσιτος συσσωρευμένων συμβάντων εκφράζει δύο πρωτεΐνες που προσδίδουν ανθεκτικότητα στη γλυφοσάτη και έτσι καθίσταται ακόμη πιο ανθεκτικός σε υψηλότερες δόσεις και επαναλαμβανόμενους ψεκασμούς·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθούν να υφίστανται ερωτηματικά όσον αφορά την καρκινογόνο δράση της γλυφοσάτης· λαμβάνοντας υπόψη ότι τον Νοέμβριο του 2015 η EFSA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, κατά πάσα πιθανότητα, η γλυφοσάτη δεν είναι καρκινογόνος, και τον Μάρτιο του 2017 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν απαιτείται ταξινόμηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι, αντιθέτως, το 2015 ο Διεθνής Οργανισμός Ερευνών για τον Καρκίνο —η ειδική υπηρεσία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον καρκίνο— ταξινόμησε τη γλυφοσάτη στις μάλλον καρκινογόνες για τον άνθρωπο ουσίες·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στην επιστημονική της γνώμη της 26ης Σεπτεμβρίου 2019, η ειδική ομάδα της EFSA για τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς (ομάδα ΓΤΟ της EFSA) αναφέρει ότι η αξιολόγηση των καταλοίπων ζιζανιοκτόνων σε καλλιέργειες αραβοσίτου ανθεκτικές στα ζιζανιοκτόνα σχετικά με την εν λόγω αίτηση έχει διερευνηθεί από τη μονάδα φυτοφαρμάκων της EFSA(10)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ωστόσο, σύμφωνα με γνωμοδότηση που εξέδωσε η μονάδα φυτοφαρμάκων της EFSA, τα δεδομένα για τα κατάλοιπα γλυφοσάτης σε ΓΤ αραβόσιτο με τροποποιήσεις EPSPS(11) δεν επαρκούν για τον υπολογισμό των ανώτατων ορίων καταλοίπων και των τιμών εκτίμησης επικινδυνότητας(12)·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, και πάλι σύμφωνα με τη μονάδα φυτοφαρμάκων της EFSA, λείπουν τα τοξικολογικά δεδομένα που απαιτούνται για την εκτίμηση της επικινδυνότητας για τους καταναλωτές από διάφορα προϊόντα διάσπασης της γλυφοσάτης τα οποία είναι σημαντικά για τις ΓΤ καλλιέργειες που είναι ανθεκτικές στη γλυφοσάτη(13)·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αξιολόγηση των καταλοίπων ζιζανιοκτόνων και των προϊόντων διάσπασής τους που εντοπίζονται σε ΓΤ φυτά, όπως επίσης και η ενδεχόμενη αλληλεπίδρασή τους με πρωτεΐνες Bt, δεν εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιοτήτων της ομάδας ΓΤΟ της EFSA και, ως εκ τούτου, δεν διενεργείται στο πλαίσιο της διαδικασίας έγκρισης ΓΤΟ· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό δημιουργεί προβλήματα, δεδομένου ότι ο τρόπος διάσπασης των συμπληρωματικών ζιζανιοκτόνων από το συγκεκριμένο ΓΤ φυτό και η σύνθεση και, κατ’ επέκταση, η τοξικότητα των προϊόντων διάσπασης («μεταβολίτες») μπορούν να καθορίζονται από την ίδια τη γενετική τροποποίηση(14)·

Πρωτεΐνες Bt

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με διάφορες μελέτες, έχουν παρατηρηθεί παρενέργειες που ενδεχομένως επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα έπειτα από έκθεση σε πρωτεΐνες Bt, και ορισμένες από τις εν λόγω πρωτεΐνες Bt ενδέχεται να έχουν ανοσοενισχυτικές ιδιότητες,(15) δηλαδή να μπορούν να ενισχύσουν την αλλεργιογονικότητα άλλων πρωτεϊνών με τις οποίες έρχονται σε επαφή·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη γνώμη μειοψηφίας ενός μέλους της ομάδας της EFSA για τους ΓΤΟ κατά τη διαδικασία αξιολόγησης ενός άλλου ΓΤ αραβοσίτου συσσωρευμένων συμβάντων και των επιμέρους συνδυασμών του, αν και ποτέ δεν έχουν διαπιστωθεί ανεπιθύμητες ενέργειες στο ανοσοποιητικό σύστημα σε καμία αίτηση που αφορά την έκφραση πρωτεϊνών Bt, αυτές οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν θα ήταν και δυνατόν «να παρατηρηθούν κατά τις τοξικολογικές μελέτες [...] που συνιστώνται και πραγματοποιούνται επί του παρόντος για την αξιολόγηση της ασφάλειας των γενετικώς τροποποιημένων φυτών στην EFSA, αφού αυτές δεν περιλαμβάνουν τις κατάλληλες δοκιμές για τον σκοπό αυτό»(16)·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η κατανάλωση του ΓΤ αραβοσίτου συσσωρευμένων συμβάντων ή των επιμέρους συνδυασμών του είναι ασφαλής για την υγεία ανθρώπων και ζώων·

Μη δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ψηφοφορία της 26ης Οκτωβρίου 2020 στη μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων, που αναφέρεται στο άρθρο 35 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, δεν οδήγησε σε έκδοση γνώμης, κάτι που σημαίνει ότι η έγκριση δεν υποστηρίχθηκε από μια ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει ως προβληματικό το γεγονός ότι εξακολουθεί να εκδίδει αποφάσεις έγκρισης ΓΤΟ χωρίς ειδική πλειοψηφία κρατών μελών υπέρ της έγκρισης, κάτι που αποτελεί εξαίρεση στην περίπτωση της έγκρισης προϊόντων γενικότερα, αλλά έχει γίνει ο κανόνας κατά τη λήψη αποφάσεων όσον αφορά την έγκριση ΓΤ τροφίμων και ζωοτροφών·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά την όγδοη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε συνολικά 36 ψηφίσματα που αντιτίθενται στη διάθεση στην αγορά ΓΤΟ για τρόφιμα και ζωοτροφές (33 ψηφίσματα) και στην καλλιέργεια ΓΤΟ στην Ένωση (τρία ψηφίσματα)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, μέχρι στιγμής, το Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει έντεκα ενστάσεις κατά την ένατη κοινοβουλευτική του περίοδο· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπήρξε ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ της έγκρισης οποιουδήποτε από αυτούς τους ΓΤΟ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή εξακολουθεί να εγκρίνει ΓΤΟ, παρά το γεγονός ότι αναγνωρίζει και η ίδια την ύπαρξη δημοκρατικού ελλείμματος, την έλλειψη στήριξης από την πλευρά των κρατών μελών και τις ενστάσεις του Κοινοβουλίου·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να μην εγκρίνει έναν ΓΤΟ όταν δεν υπάρχει ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ της έγκρισης στην επιτροπή προσφυγών(17)· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν απαιτείται εν προκειμένω τροποποίηση της νομοθεσίας·

1.  εκτιμά ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής υπερβαίνει τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που προβλέπει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1829/2003·

2.  κρίνει ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής δεν είναι σύμφωνο με το δίκαιο της Ένωσης, υπό την έννοια ότι δεν συνάδει με τον σκοπό του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, ο οποίος είναι, σύμφωνα με τις γενικές αρχές που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(18), να προσφέρει τη βάση για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της ζωής και της υγείας του ανθρώπου, της υγείας και της καλής διαβίωσης των ζώων, του περιβάλλοντος και των συμφερόντων των καταναλωτών σε σχέση με τα ΓΤ τρόφιμα και ζωοτροφές, εξασφαλίζοντας παράλληλα την αποτελεσματική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς·

3.  ζητεί από την Επιτροπή να αποσύρει το σχέδιο εκτελεστικής απόφασής της·

4.  εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η Επιτροπή αναγνώρισε τελικά, σε επιστολή της με ημερομηνία 11 Σεπτεμβρίου 2020 προς τα μέλη, την ανάγκη να λαμβάνεται υπόψη η βιωσιμότητα κατά τη λήψη αποφάσεων για την έγκριση ΓΤΟ(19)· εκφράζει, ωστόσο, τη έντονη απογοήτευσή του για το γεγονός ότι, στις 28 Σεπτεμβρίου 2020, η Επιτροπή ενέκρινε την εισαγωγή άλλης ΓΤ σόγιας(20), παρά την αντίρρηση του Κοινοβουλίου και της πλειοψηφίας των κρατών μελών που την καταψήφισαν·

5.  καλεί την Επιτροπή να προχωρήσει κατεπειγόντως στην ανάπτυξη κριτηρίων βιωσιμότητας, με πλήρη συμμετοχή του Κοινοβουλίου· καλεί την Επιτροπή να παράσχει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο και το χρονοδιάγραμμα διεξαγωγής αυτής της διαδικασίας·

6.  παροτρύνει εκ νέου την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις υποχρεώσεις της Ένωσης στο πλαίσιο διεθνών συμφωνιών, όπως η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη βιολογική ποικιλότητα και οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών·

7.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να σταματήσει να εγκρίνει ΓΤΟ, είτε για καλλιέργεια είτε για χρήση σε τρόφιμα και ζωοτροφές, όταν δεν διατυπώνεται γνώμη από τα κράτη μέλη στην επιτροπή προσφυγών, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011·

8.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να μην εγκρίνει ΓΤ καλλιέργειες ανθεκτικές στα ζιζανιοκτόνα έως ότου διερευνηθούν διεξοδικά και κατά περίπτωση οι κίνδυνοι για την υγεία που συνδέονται με τα κατάλοιπα, πράγμα που απαιτεί πλήρη αξιολόγηση των καταλοίπων που προέρχονται από τον ψεκασμό των εν λόγω ΓΤ καλλιεργειών με συμπληρωματικά ζιζανιοκτόνα, καθώς και αξιολόγηση των προϊόντων διάσπασης των ζιζανιοκτόνων και τυχόν συνδυαστικών επιπτώσεων, μεταξύ άλλων με το ίδιο το ΓΤ φυτό·

9.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να μην εγκρίνει επιμέρους συνδυασμούς συσσωρευμένων συμβάντων γενετικής τροποποίησης, παρά μόνον εάν έχουν αξιολογηθεί διεξοδικά από την EFSA βάσει των ολοκληρωμένων στοιχείων που έχει υποβάλει η αιτούσα εταιρεία·

10.  εκτιμά, ειδικότερα, ότι η έγκριση ποικιλιών για τις οποίες δεν έχουν παρασχεθεί δεδομένα ασφάλειας, και οι οποίες δεν έχουν υποβληθεί σε δοκιμές ή δεν έχουν καν δημιουργηθεί ακόμη, αντιβαίνει στις αρχές της γενικής νομοθεσίας για τα τρόφιμα, όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 178/2002·

11.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την EFSA να αναπτύξει περαιτέρω και να χρησιμοποιεί συστηματικά μεθόδους που επιτρέπουν την ταυτοποίηση ανεπιθύμητων συνεπειών από τη συσσώρευση συμβάντων γενετικής τροποποίησης, όπως για παράδειγμα σε σχέση με τις ανοσοενισχυτικές ιδιότητες των πρωτεϊνών Bt·

12.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

(1) ΕΕ L 268 της 18.10.2003, σ. 1. (2) ΕΕ L 55 της 28.2.2011, σ. 13. (3) Επιστημονική γνώμη της ομάδας της EFSA για τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς σχετικά με την αξιολόγηση του γενετικώς τροποποιημένου αραβοσίτου MON 87427 × MON 89034 × MIR162 × MON 87411 και επιμέρους συνδυασμών, για χρήση σε τρόφιμα και ζωοτροφές, δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 (αίτηση EFSA-GMO-NL-2017-144), EFSA Journal 2019·17(11):5848, https://doi.org/10.2903/j.efsa.2019.5848 (4) ––––––––––– Κατά την όγδοη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε 36 ψηφίσματα που διατύπωναν αντίρρηση στην έγκριση ΓΤΟ. Επιπλέον, κατά την ένατη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τα ακόλουθα ψηφίσματα:Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MZHG0JG (SYN-ØØØJG-2) σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0028).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια A2704-12 (ACS-GMØØ5-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0029).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 89034 × 1507 × MON 88017 × 59122 × DAS-40278-9, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία ή τέσσερα από τα μονά συμβάντα MON 89034, 1507, MON 88017, 59122 και DAS-40278-9, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0030).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο βαμβάκι LLCotton25 (ACS-GHØØ1-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0054).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια MON 89788 (MON-89788-1), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0055).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 89034 × 1507 × NK603 × DAS-40278-9 και τους επιμέρους συνδυασμούς MON 89034 × NK603 × DAS-40278-9, 1507 × NK603 × DAS-40278-9 και NK603 × DAS-40278-9 σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0056).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο Bt11 × MIR162 × MIR604 × 1507 × 5307 × GA21, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία, τέσσερα ή πέντε από τα επιμέρους συμβάντα Bt11, MIR162, MIR604, 1507, 5307 και GA21, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0057).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Μαΐου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια της σειράς MON 87708 × MON 89788 × A5547-127, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0069).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 89034 × MIR162 × NK603 και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο ή τρία από τα μονά συμβάντα MON 87427, MON 89034, MIR162 και NK603, και για την κατάργηση της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2018/1111 της Επιτροπής σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0291).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια SYHT0H2 (SYN-ØØØH2-5) σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0292).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 87460 × MON 89034 × MIR162 × NK603, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία ή τέσσερα από τα μονά συμβάντα MON 87427, MON 87460, MON 89034, MIR162 και NK603, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0293). (5) Γνώμη της EFSA, σ. 11. (6) Παρατηρήσεις των κρατών μελών: http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2017-00442 (7) Παρατήρηση της Testbiotech σχετικά με την αξιολόγηση της EFSA όσον αφορά τον γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 89034 × MIR162 × MON 87411 και τους επιμέρους συνδυασμούς για χρήσεις σε τρόφιμα και ζωοτροφές, δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 (αίτηση EFSA-GMO-NL-2017-144) της Bayer/Monsanto, Δεκέμβριος 2019, https://www.testbiotech.org/sites/default/files/Testbiotech_Comment_MON87427%20x%20MON89034%20x%20MIR%20162%20x%20MON87411.pdf (8) Γνώμη της EFSA, σ. 26. (9) Βλέπε, για παράδειγμα, Bonny, S., «Genetically Modified Herbicide-Tolerant Crops, Weeds, and Herbicides: Overview and Impact» (Γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες ανθεκτικές στα ζιζανιοκτόνα, Ζιζάνια και Ζιζανιοκτόνα: Επισκόπηση και αντίκτυπος), Environmental Management, Ιανουάριος 2016, 57(1), σ. 31-48, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26296738, Benbrook, C.M., «Impacts of genetically engineered crops on pesticide use in the U.S. - the first sixteen years» (Επιπτώσεις των γενετικώς τροποποιημένων καλλιεργειών στη χρήση φυτοφαρμάκων στις ΗΠΑ - τα πρώτα 16 έτη), Environmental Sciences Europe 24, 24 (2012), https://enveurope.springeropen.com/articles/10.1186/2190-4715-24-24 και Schütte, G., Eckerstorfer, M., Rastelli, V. et al., «Herbicide resistance and biodiversity: agronomic and environmental aspects of genetically modified herbicide-resistant plants» (Ανθεκτικότητα στα ζιζανιοκτόνα και βιοποικιλότητα: αγρονομικές και περιβαλλοντικές πτυχές των γενετικώς τροποποιημένων φυτών ανθεκτικών στα ζιζανιοκτόνα), Environmental Sciences Europe 29, 5 (2017), https://link.springer.com/article/10.1186/s12302-016-0100-y (10) Γνώμη της EFSA, σ. 8. (11) Ο ΓΤ αραβόσιτος συσσωρευμένων συμβάντων περιέχει τροποποίηση EPSPS. (12) Αξιολόγηση της EFSA σχετικά με τα υφιστάμενα ανώτατα όρια καταλοίπων για τη γλυφοσάτη σύμφωνα με το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 396/2005 —αναθεωρημένη έκδοση όπου λαμβάνονται υπόψη παραλειφθέντα στοιχεία, EFSA Journal 2019·17(10):5862, σ. 4, https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/5862 (13) Συμπέρασμα της EFSA σχετικά με την αξιολόγηση από ομότιμους της εκτίμησης επικινδυνότητας φυτοφαρμάκων όσον αφορά τη δραστική ουσία γλυφοσάτη, Δελτίο EFSA 2015· 13(11):4302, σ. 3, https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/4302 (14) Αυτό ισχύει όντως στην περίπτωση της γλυφοσάτης, όπως αναφέρεται στην αξιολόγηση της EFSA σχετικά με τα υφιστάμενα ανώτατα όρια καταλοίπων για τη γλυφοσάτη σύμφωνα με το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 396/2005, EFSA Journal 2018·16(5):5263, σ. 12, https://www.efsa.europa.eu/fr/efsajournal/pub/5263 (15) Για μια ανασκόπηση, βλ. Rubio-Infante, N., Moreno-Fierros, L. (2016), «An overview of the safety and biological effects of Bacillus thuringiensis Cry toxins in mammals» (Μια ανασκόπηση σχετικά με την ασφάλεια και τις βιολογικές επιπτώσεις των τοξινών Cry του Bacillus thuringiensis στα θηλαστικά), Journal of Applied Toxicology, Μάιος 2016, 36(5): σ. 630-648, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jat.3252/full (16) Αίτηση EFSA-GMO-DE-2010-86 (Bt11 × MIR162 × 1507 × GA21 αραβόσιτος και τρεις επιμέρους συνδυασμοί ανεξαρτήτως της προέλευσής τους), Γνώμη μειοψηφίας, Wal, J.M., Μέλος της ειδικής ομάδας ΓΤΟ της EFSA, EFSA Journal 2018·16(7):5309, σ. 34, https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.2903/j.efsa.2018.5309 (17) Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011, εάν στην επιτροπή προσφυγών δεν υπάρχει ειδική πλειοψηφία κρατών μελών υπέρ της έγκρισης, η Επιτροπή «μπορεί» να προχωρήσει στην έγκριση, χωρίς όμως να είναι υποχρεωμένη να το πράξει. (18) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Ιανουαρίου 2002, για τον καθορισμό των γενικών αρχών και απαιτήσεων της νομοθεσίας για τα τρόφιμα, για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων και τον καθορισμό διαδικασιών σε θέματα ασφαλείας των τροφίμων (ΕΕ L 31 της 1.2.2002, σ. 1). (19) https://tillymetz.lu/wp-content/uploads/2020/09/Co-signed-letter-MEP-Metz.pdf (20) MON 87708 × MON 89788 × A5547-127, https://webgate.ec.europa.eu/dyna/gm_register/gm_register_auth.cfm?pr_id=100

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MIR604 (SYN-IR6Ø4-5), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (D069147/02 – 2020/2893(RSP))

P9_TA(2020)0367 B9-0414/2020

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MIR604 (SYN-IR6Ø4-5), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (D069147/02),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2003, για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές(1), και συγκεκριμένα το άρθρο 11 παράγραφος 3 και το άρθρο 23 παράγραφος 3 αυτού,

–  έχοντας υπόψη την ψηφοφορία της 26ης Οκτωβρίου 2020 στη μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων, που αναφέρεται στο άρθρο 35 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, κατά την οποία δεν εκδόθηκε γνώμη,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 11 και 13 του κανονισμού (ΕE) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή(2),

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση που εκδόθηκε από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) στις 2 Ιουλίου 2009 και δημοσιεύθηκε στις 21 Ιουλίου 2009(3),

–  έχοντας υπόψη τη γνώμη που εκδόθηκε από την EFSA στις 25 Σεπτεμβρίου 2019 και δημοσιεύθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2019(4),

–  έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του που διατύπωναν αντίρρηση στην έγκριση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ)(5),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 112 παράγραφοι 2 και 3 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων,

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η απόφαση 2009/866/ΕΚ της Επιτροπής(6) ενέκρινε τη διάθεση στην αγορά τροφίμων και ζωοτροφών που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο (ΓΤ) αραβόσιτο MIR604· λαμβάνοντας υπόψη ότι το πεδίο εφαρμογής της εν λόγω έγκρισης καλύπτει επίσης τη διάθεση στην αγορά προϊόντων που περιέχουν ή αποτελούνται από ΓΤ αραβόσιτο MIR604 για χρήσεις διαφορετικές από τη χρήση σε τρόφιμα και ζωοτροφές, εξαιρουμένης της καλλιέργειας·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 26 Ιουλίου 2018, ο κάτοχος της έγκρισης, Syngenta Crop Protection NV/SA, εξ ονόματος της Syngenta Crop Protection AG, υπέβαλε στην Επιτροπή αίτηση, σύμφωνα με τα άρθρα 11 και 23 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, για την ανανέωση της εν λόγω έγκρισης·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 2 Ιουλίου 2009, η EFSA εξέδωσε θετική γνώμη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 21 Ιουλίου 2009, σχετικά με την αίτηση αρχικής έγκρισης·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 25 Σεπτεμβρίου 2019, η EFSA εξέδωσε θετική γνώμη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2019, σχετικά με την αίτηση ανανέωσης·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πιθανές χρήσεις του ΓΤ αραβόσιτου MIR604 περιλαμβάνουν την παραγωγή ζωοτροφών και τροφίμων, όπως αμύλου, σιροπιών και ελαίων(7)·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΓΤ αραβόσιτος MIR604 έχει αναπτυχθεί για να παράγει mCry3A, μια συνθετική εντομοκτόνο πρωτεΐνη (γνωστή και ως «τοξίνη Bt») με αυξημένη τοξικότητα, σε σύγκριση με τα φυσικά βακτήρια από τα οποία προέρχεται, με στόχο τη χρυσομήλη του αραβοσίτου (Western Corn rootworm) και άλλα συναφή κολεόπτερα επιβλαβή για τον αραβόσιτο, όπως το είδος Northern Corn rootworm· λαμβάνοντας υπόψη ότι, επιπλέον, ο ΓΤ αραβόσιτος MIR604 αναπτύχθηκε με το γονίδιο ισομεράση φωσφομανόζης (PMI) από το Escherichia coli (E. coli), το οποίο κωδικοποιεί το ένζυμο PMI ως δείκτη επιλογής·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο συνδυασμός των δύο γονιδίων προέκυψε από τη συσσώρευση των συμβάντων, αλλά δεν πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση των μεμονωμένων μητρικών φυτών, κατά παράβαση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 503/2013 της Επιτροπής(8)·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 ορίζει ότι τα ΓΤ τρόφιμα ή ζωοτροφές δεν πρέπει να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου, στην υγεία των ζώων ή στο περιβάλλον και ότι η Επιτροπή, κατά τη σύνταξη της απόφασής της, οφείλει να λαμβάνει υπόψη τυχόν συναφείς διατάξεις της ενωσιακής νομοθεσίας και άλλους κατά νόμο παράγοντες που αφορούν το υπό εξέταση ζήτημα·

Ανησυχίες των κρατών μελών σχετικά με τις γνώμες της EFSA

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά τη διάρκεια της περιόδου διαβούλευσης σε σχέση με την αρχική αίτηση έγκρισης, τα κράτη μέλη υπέβαλαν πολλές επικριτικές παρατηρήσεις επί του σχεδίου γνωμοδότησης της EFSA(9)· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις εν λόγω επικριτικές παρατηρήσεις περιλαμβάνονται ανησυχίες ότι η αύξηση της αλλεργιογόνου δράσης λόγω της πρωτεΐνης mCry3A στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές από ΓΤ αραβόσιτο MIR604 δεν μπορεί να αποκλειστεί, ότι τα δεδομένα από επιτόπιες δοκιμές δεν μπορούν να θεωρηθούν επαρκή για διάθεση στην αγορά, ότι οι κατευθυντήριες γραμμές δοκιμών του ΟΟΣΑ δεν ακολουθήθηκαν στις τοξικολογικές μελέτες, όπως συνέστησε η EFSA, και ότι η μελέτη για τη διατροφή αρουραίων και πουλερικών με ολόκληρο το ΓΤ φυτό MIR604, που είχε στόχο να καταδείξει την τοξικολογική ασφάλεια, δεν χρησιμοποίησε τοξικολογικά τελικά σημεία·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά τη διάρκεια της περιόδου διαβούλευσης σχετικά με την αίτηση ανανέωσης, τα κράτη μέλη υπέβαλαν ξανά πολλές επικριτικές παρατηρήσεις επί του σχεδίου γνωμοδότησης της EFSA(10)· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις εν λόγω επικριτικές παρατηρήσεις περιλαμβάνονται ανησυχίες ότι η προσέγγιση παρακολούθησης που εφαρμόζει ο αιτών δεν συνάδει πλήρως με τις απαιτήσεις του παραρτήματος VII της οδηγίας 2001/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(11) και με τις συστάσεις της EFSA, ότι ο ισχυρισμός ότι ο ΓΤ αραβόσιτος MIR604 είναι εξίσου ασφαλής με τον συμβατικό αραβόσιτο δεν έχει τεκμηριωθεί και ότι η προτεινόμενη γενική επιτήρηση για εντοπισμό των αναμενόμενων δυσμενών επιπτώσεων δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως, καθώς και το σχόλιο ότι η Ένωση έχει επικυρώσει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιολογική Ποικιλότητα (ΣΒΠ), γεγονός που καθιστά σαφές ότι τόσο οι χώρες εξαγωγής όσο και οι χώρες εισαγωγής έχουν διεθνείς ευθύνες όσον αφορά τη βιολογική ποικιλότητα·

Μη έγκυρες μελέτες τοξικότητας

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι για τις μελέτες σχετικά με την οξεία τοξικότητα και αποδόμηση σε πεπτικά υγρά χρησιμοποιήθηκαν πρωτεΐνες mCry3A και PMI που παράγονται σε ανασυνδυασμένο στέλεχος E. coli· λαμβάνοντας υπόψη ότι τόσο η mCry3A πρωτεΐνη όσο και η PMI πρωτεΐνη που παράγονται σε βακτήρια E. coli διαφέρουν από τις πρωτεΐνες που παράγονται σε ΓΤ φυτά(12), εγείροντας έτσι αμφιβολίες σχετικά με την εγκυρότητα των εν λόγω μελετών τοξικότητας· λαμβάνοντας υπόψη ότι αρκετά κράτη μέλη ανέφεραν το γεγονός αυτό ως πηγή ανησυχίας(13)·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, γενικά, μικρή σημασία μπορεί να αποδοθεί στις τοξικολογικές δοκιμές που διεξάγονται με πρωτεΐνες μεμονωμένα, λόγω του γεγονότος ότι δεν λαμβάνονται υπόψη οι επιδράσεις της πρωτεΐνης σε συνδυασμό με το ίδιο το φυτό·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, για παράδειγμα, ορισμένα φυτά, συμπεριλαμβανομένου του αραβοσίτου, παράγουν φυσικά αναστολείς πρωτεάσης (PI), οι οποίοι έχει αποδειχθεί ότι επιβραδύνουν την αποδόμηση των τοξινών Bt· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολύ υψηλότερη τοξικότητα της τοξίνης Bt, εάν προσλαμβάνεται μαζί με τον φυτικό ιστό, σε σύγκριση με την τοξίνη μεμονωμένα· λαμβάνοντας υπόψη ότι μια μελέτη του 1990, η οποία εκπονήθηκε από επιστήμονες στη Monsanto, έδειξε ότι ακόμη και η παρουσία εξαιρετικά χαμηλών επιπέδων PI ενίσχυσε την εντομοκτόνο δράση των τοξινών Bt έως και 20 φορές(14)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αλληλεπίδραση αυτή δεν έχει ποτέ αξιολογηθεί ή αναφερθεί από την EFSA στις αξιολογήσεις κινδύνου της για τα γενετικώς τροποποιημένα φυτά Bt·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει αποδειχθεί ότι παράγοντες που ενισχύουν την τοξικότητα των πρωτεϊνών Bt μπορούν επίσης να επηρεάσουν την επιλεκτικότητά τους(15): εάν αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της τοξίνης Bt στους στοχευόμενους οργανισμούς, η επιλεκτικότητά της μπορεί επίσης να μειωθεί και μη στοχευόμενοι οργανισμοί ενός ευρύτερου φάσματος μπορεί να καταστούν ευαίσθητοι· λαμβάνοντας υπόψη ότι, αν και μέχρι σήμερα δεν έχει πραγματοποιηθεί συστηματική έρευνα, αρκετές μελέτες καταδεικνύουν τις επιπτώσεις των PI σε συνδυασμό με τοξίνες Bt σε μη στοχευόμενα έντομα(16)·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κίνδυνος υψηλότερης τοξικότητας για τον άνθρωπο και τα θηλαστικά, λόγω της αλληλεπίδρασης μεταξύ PI και τοξινών Bt σε ΓΤ φυτά, δεν είναι γνωστός·

Ερωτήσεις σχετικά με την ανοσοενισχυτικότητα του Bt

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με διάφορες μελέτες, έχουν παρατηρηθεί παρενέργειες που ενδεχομένως επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα έπειτα από έκθεση σε τοξίνες Bt και ότι ορισμένες τοξίνες Bt ενδέχεται να έχουν ανοσοενισχυτικές ιδιότητες(17), δηλαδή να ενισχύουν την αλλεργιογονικότητα άλλων πρωτεϊνών με τις οποίες έρχονται σε επαφή·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, ενώ η EFSA αναγνωρίζει ότι η Cry1Ac(18) έχει αποδειχθεί ότι δρα ως ανοσοενισχυτικό μέσο, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, δεδομένου ότι ο αραβόσιτος δεν είναι κοινή αλλεργιογόνος τροφή, η ανοσοενισχυτική δράση των πρωτεϊνών Cry, η οποία παρατηρείται μετά από ενδογαστρική ή ενδορρινική χορήγηση υψηλής δοσολογίας, είναι απίθανο να εγείρει ανησυχίες όσον αφορά την αλλεργιογονικότητα(19)· λαμβάνοντας υπόψη, ωστόσο, ότι η EFSA δεν λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι ο αραβόσιτος παράγει PI(20) και πρέπει να θεωρηθεί ότι συμβαίνει πολύ βραδύτερη αποδόμηση των πρωτεϊνών Bt εάν προσληφθούν με το φυτικό υλικό, σε σύγκριση με την απομονωμένη μορφή· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαφορά αυτή μπορεί επίσης να αυξήσει την ανοσοενισχυτικότητα και καθιστά μη έγκυρες τις μελέτες που χρησιμοποιούν απομονωμένες πρωτεΐνες· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν πραγματοποιήθηκαν εμπειρικές μελέτες για τη διερεύνηση της πραγματικής ανοσογονικότητας της τοξίνης Bt που παράγεται από το γενετικώς τροποποιημένο φυτό· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αποδόμηση σε πεπτικά υγρά δοκιμάστηκε με τη χρήση της πρωτεΐνης Bt μεμονωμένα·

Καλλιέργειες Bt: επιδράσεις σε μη στοχευόμενους οργανισμούς και αυξημένη αντοχή

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε αντίθεση με τη χρήση εντομοκτόνων, όπου η έκθεση πραγματοποιείται κατά τον χρόνο του ψεκασμού και για περιορισμένο χρονικό διάστημα στη συνέχεια, η χρήση καλλιεργειών Bt οδηγεί σε συνεχή έκθεση των στοχευόμενων και μη στοχευόμενων οργανισμών στις τοξίνες Bt· λαμβάνοντας υπόψη ότι, με εξαίρεση τη γύρη, οι πρωτεΐνες mCry3A απαντούν σε όλα τα μέρη του ΓΤ αραβόσιτου MIR604(21)·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το γονίδιο mCry3A, όπως εκφράζεται από τον ΓΤ αραβόσιτο MIR604, έχει τροποποιηθεί προκειμένου να ενισχυθεί η τοξικότητα για τα έντομα-στόχους(22), ωστόσο στην αξιολόγηση κινδύνου δεν αξιολογήθηκαν επιδράσεις σε μη στοχευόμενους οργανισμούς· λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα κράτος μέλος παρατηρεί ότι, δεδομένου ότι «η φυσικά παρούσα τοξίνη Cry3A είναι δραστική κατά των Chrysomelidae(23), ως ελάχιστη απαίτηση θα πρέπει να συμπεριληφθούν στην αξιολόγηση κινδύνου οι δυσμενείς επιδράσεις σε μη στοχευόμενα είδη της οικογένειας Chrysomelidae» και ότι «δεδομένου ότι η εισαγωγή, μεταφορά και επεξεργασία αραβοσίτου MIR604 ενδέχεται να οδηγήσει σε τυχαία εμφάνιση ή ελευθέρωση αραβοσίτου MIR604 στο περιβάλλον, πρέπει να εξεταστούν οι δυνητικές δυσμενείς επιπτώσεις του ΓΤ αραβοσίτου σε μη στοχευόμενους οργανισμούς»(24)·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η υπόθεση ότι οι τοξίνες Bt παρουσιάζουν έναν μοναδικό τρόπο δράσης για συγκεκριμένο στόχο δεν μπορεί πλέον να θεωρείται ορθή και δεν μπορούν να αποκλειστούν οι επιπτώσεις σε μη στοχευόμενους οργανισμούς(25)· λαμβάνοντας υπόψη ότι αναφέρονται όλο και περισσότεροι μη στοχευόμενοι οργανισμοί που επηρεάζονται με πολλούς τρόπους· λαμβάνοντας υπόψη ότι σε πρόσφατη επισκόπηση αναφέρονται 39 δημοσιεύσεις αξιολογημένες από ομότιμους, οι οποίες αναφέρουν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις των τοξινών Bt σε πολλά είδη «εκτός πεδίου»(26)·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι συνδυαστικές επιδράσεις, όπως ο συνδυασμός με PI, ενδέχεται να συμβάλλουν σημαντικά στην τοξικότητα των τοξινών Bt· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ζήτημα της επιλεκτικότητας έχει ιδιαίτερη σημασία για τις συνθετικές τοξίνες Bt, όπως η mCry3A, οι οποίες ενδέχεται να παρουσιάζουν χαμηλότερη επιλεκτικότητα σε συνδυασμό με υψηλότερη τοξικότητα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η EFSA εξακολουθεί να θεωρεί ότι οι τοξίνες Bt επηρεάζουν μόνον ένα περιορισμένο φάσμα μη στοχευόμενων οργανισμών, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τυχόν συνδυαστικές επιπτώσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα ευρύτερο φάσμα μη στοχευόμενων οργανισμών ενδέχεται να εκτίθεται στις τοξίνες Bt μέσω διαρροών, αποβλήτων και κοπριάς·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αξιολόγηση κινδύνου δεν εξέτασε την ανάπτυξη αντοχής των στοχευόμενων επιβλαβών οργανισμών στην πρωτεΐνη mCry3A, με πιθανό αποτέλεσμα τη χρήση λιγότερο ασφαλών για το περιβάλλον φυτοφαρμάκων ή την αύξηση των δόσεων και του αριθμού των εφαρμογών στη ΓΤ καλλιέργεια στη χώρα καλλιέργειας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ προτείνει τη σταδιακή κατάργηση πολλών υφιστάμενων υβριδίων αραβοσίτου Bt, καθώς και ορισμένων ποικιλιών βαμβακιού Bt, κατά τα επόμενα τρία έως πέντε έτη, λόγω της αύξησης της αντοχής των εντόμων σε τέτοιες καλλιέργειες(27)·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, ενώ έχει υποστηριχθεί ότι η χρήση καλλιεργειών Bt οδηγεί σε μείωση της χρήσης εντομοκτόνων, πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες(28) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «αρκετές αναλύσεις σχετικά με την επίδραση των καλλιεργειών Bt στα πρότυπα χρήσης φυτοφαρμάκων δεν φαίνεται να έχουν λάβει υπόψη την επεξεργασία σπόρων και, ως εκ τούτου, ενδέχεται να έχουν υπερεκτιμηθεί οι μειώσεις στη χρήση εντομοκτόνων (ιδίως όσον αφορά την «έκταση στην οποία εφαρμόζεται») που συνδέονται με τις καλλιέργειες Bt»· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ίδια μελέτη διαπιστώνει ότι η επεξεργασία σπόρων με νεονικοτινοειδή χρησιμοποιείται συχνά σε συνδυασμό με αραβόσιτο Bt και καλλιέργειες σόγιας, ότι «αυτός ο τρόπος χρήσης μπορεί να έχει ανεπιθύμητες συνέπειες, δηλαδή αντοχή σε στοχευόμενους επιβλαβείς οργανισμούς, εξάρσεις μη στοχευόμενων επιβλαβών οργανισμών και ρύπανση με δυσμενείς επιπτώσεις που καταλήγουν στην άγρια πανίδα» και ότι «ορισμένες από αυτές τις επιπτώσεις έχουν ήδη προκύψει»· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση έχει απαγορεύσει την υπαίθρια χρήση τριών νεονικοτινοειδών, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης τους για την κάλυψη της επιφάνειας των σπόρων, λόγω των επιπτώσεών τους στις μέλισσες και σε άλλους επικονιαστές(29)·

Μη δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ψηφοφορία της 26ης Οκτωβρίου 2020 στη μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων, που αναφέρεται στο άρθρο 35 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, δεν οδήγησε σε έκδοση γνώμης, κάτι που σημαίνει ότι η έγκριση δεν υποστηρίχθηκε από μια ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών·

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει ως προβληματικό το γεγονός ότι εξακολουθεί να εκδίδει αποφάσεις έγκρισης ΓΤΟ χωρίς ειδική πλειοψηφία κρατών μελών υπέρ της έγκρισης, κάτι που αποτελεί εξαίρεση στην περίπτωση της έγκρισης προϊόντων γενικότερα, αλλά έχει γίνει ο κανόνας κατά τη λήψη αποφάσεων όσον αφορά την έγκριση ΓΤ τροφίμων και ζωοτροφών·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά την όγδοη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε συνολικά 36 ψηφίσματα που αντιτίθενται στη διάθεση στην αγορά ΓΤΟ για τρόφιμα και ζωοτροφές (33 ψηφίσματα) και στην καλλιέργεια ΓΤΟ στην Ένωση (τρία ψηφίσματα)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, μέχρι στιγμής, το Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει έντεκα ενστάσεις κατά την ένατη κοινοβουλευτική του περίοδο· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπήρξε ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ της έγκρισης οποιουδήποτε από αυτούς τους ΓΤΟ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή εξακολουθεί να εγκρίνει ΓΤΟ, παρά το γεγονός ότι αναγνωρίζει και η ίδια την ύπαρξη δημοκρατικού ελλείμματος, την έλλειψη στήριξης από την πλευρά των κρατών μελών και τις ενστάσεις του Κοινοβουλίου·

ΚΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να μην εγκρίνει έναν ΓΤΟ όταν δεν υπάρχει ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ της έγκρισης στην επιτροπή προσφυγών(30)· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν απαιτείται εν προκειμένω τροποποίηση της νομοθεσίας·

1.  κρίνει ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής υπερβαίνει τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που προβλέπει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1829/2003·

2.  κρίνει ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής δεν είναι σύμφωνο με το δίκαιο της Ένωσης, υπό την έννοια ότι δεν συνάδει με τον σκοπό του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, ο οποίος είναι, σύμφωνα με τις γενικές αρχές που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(31), να προσφέρει τη βάση για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της ζωής και της υγείας του ανθρώπου, της υγείας και της καλής διαβίωσης των ζώων, του περιβάλλοντος και των συμφερόντων των καταναλωτών σε σχέση με τα ΓΤ τρόφιμα και ζωοτροφές, εξασφαλίζοντας παράλληλα την αποτελεσματική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς·

3.  ζητεί από την Επιτροπή να αποσύρει το σχέδιο εκτελεστικής απόφασής της·

4.  εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η Επιτροπή αναγνώρισε τελικά, σε επιστολή της με ημερομηνία 11 Σεπτεμβρίου 2020 προς τα μέλη, την ανάγκη να λαμβάνεται υπόψη η βιωσιμότητα κατά τη λήψη αποφάσεων για την έγκριση ΓΤΟ(32)· εκφράζει, ωστόσο, τη έντονη απογοήτευσή του για το γεγονός ότι, στις 28 Σεπτεμβρίου 2020, η Επιτροπή ενέκρινε την εισαγωγή μιας άλλης ΓΤ σόγιας(33), παρά την αντίρρηση του Κοινοβουλίου και της πλειοψηφίας των κρατών μελών που την καταψήφισαν·

5.  καλεί την Επιτροπή να προχωρήσει κατεπειγόντως στην ανάπτυξη κριτηρίων βιωσιμότητας, με πλήρη συμμετοχή του Κοινοβουλίου· καλεί την Επιτροπή να παράσχει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο και το χρονοδιάγραμμα διεξαγωγής αυτής της διαδικασίας·

6.  παροτρύνει εκ νέου την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις υποχρεώσεις της Ένωσης στο πλαίσιο διεθνών συμφωνιών, όπως η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη βιολογική ποικιλότητα και οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών·

7.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να σταματήσει να εγκρίνει ΓΤΟ, είτε για καλλιέργεια είτε για χρήση σε τρόφιμα και ζωοτροφές, όταν δεν διατυπώνεται γνώμη από τα κράτη μέλη στην επιτροπή προσφυγών, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011·

8.  καλεί την EFSA να αποδεχθεί επιτέλους τις ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των πρωτεϊνών Bt που υπάρχουν φυσικά και εκείνων που εκφράζονται από συνθετικά διαγονίδια σε ΓΤ φυτά, και να διευρύνει την αξιολόγηση κινδύνου ώστε να λαμβάνονται πλήρως υπόψη όλες οι αλληλεπιδράσεις και οι συνδυαστικές επιδράσεις μεταξύ τοξινών Bt, ΓΤ φυτών και των συστατικών τους, καταλοίπων ψεκασμού με τα συμπληρωματικά ζιζανιοκτόνα, το περιβάλλον, καθώς και επιπτώσεις στην υγεία και την ασφάλεια των τροφίμων·

9.  καλεί την EFSA να μη δέχεται πλέον μελέτες τοξικότητας με βάση απομονωθείσες πρωτεΐνες που είναι πιθανόν να διαφέρουν ως προς τη δομή και τις βιολογικές επιδράσεις σε σύγκριση με εκείνες που παράγονται από το ίδιο το φυτό, και να απαιτεί τη διεξαγωγή όλων των δοκιμών με ιστούς από το ΓΤ φυτό·

10.  καλεί την EFSA να διασφαλίσει ότι τα δεδομένα από επιτόπιες δοκιμές ή θερμοκήπια καλύπτουν ένα επαρκώς ευρύ φάσμα γεωπονικών και περιβαλλοντικών συνθηκών για την αξιολόγηση του αντικτύπου όλων των παραγόντων καταπόνησης που πρέπει να αναμένονται κατά την καλλιέργεια στην έκφραση των γονιδίων και στη σύνθεση των φυτών·

11.  καλεί την EFSA να διασφαλίσει ότι τα δεδομένα από επιτόπιες δοκιμές ή θερμοκήπια καλύπτουν ένα επαρκώς ευρύ φάσμα διαφορετικών ποικιλιών για την αξιολόγηση του αντικτύπου των διάφορων γενετικών υπόβαθρων στην έκφραση των γονιδίων και στη σύνθεση των φυτών·

12.  καλεί την EFSA να ζητήσει στοιχεία σχετικά με τον αντίκτυπο της κατανάλωσης τροφίμων και ζωοτροφών που προέρχονται από γενετικώς τροποποιημένα φυτά στο εντερικό μικροβίωμα·

13.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

(1) ΕΕ L 268 της 18.10.2003, σ. 1. (2) ΕΕ L 55 της 28.2.2011, σ. 13. (3) Επιστημονική γνώμη της ομάδας της EFSA για τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς σχετικά με την αίτηση (αριθ. αναφοράς EFSA‐GMO‐UK‐2005‐11) για τη διάθεση στην αγορά του εντομοανθεκτικού γενετικώς τροποποιημένου αραβοσίτου MIR604, που προορίζεται για χρήση σε τρόφιμα και ζωοτροφές, την εισαγωγή και την επεξεργασία, βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, από την εταιρεία Syngenta Seeds S.A.S εξ ονόματος της Syngenta Crop Protection AG, EFSA Journal 2009·7(7):1193, https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/1193 (4) Επιστημονική γνώμη της ομάδας της EFSA για τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς σχετικά με την αξιολόγηση του γενετικώς τροποποιημένου αραβοσίτου MIR604 για ανανέωση της έγκρισης βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 (αίτηση EFSA-GMO-RX-013), EFSA Journal 2019·17(11):5846, https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/5846 (5) ––––––––––– Κατά την όγδοη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε 36 ψηφίσματα που διατύπωναν αντίρρηση στην έγκριση ΓΤΟ. Επιπλέον, κατά την ένατη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τα ακόλουθα ψηφίσματα:Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MZHG0JG (SYN-ØØØJG-2) σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0028).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια A2704-12 (ACS-GMØØ5-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0029).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 89034 × 1507 × MON 88017 × 59122 × DAS-40278-9, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία ή τέσσερα από τα μονά συμβάντα MON 89034, 1507, MON 88017, 59122 και DAS-40278-9, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0030).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο βαμβάκι LLCotton25 (ACS-GHØØ1-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0054).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια MON 89788 (MON-89788-1), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0055).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 89034 × 1507 × NK603 × DAS-40278-9 και τους επιμέρους συνδυασμούς MON 89034 × NK603 × DAS-40278-9, 1507 × NK603 × DAS-40278-9 και NK603 × DAS-40278-9 σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0056).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο Bt11 × MIR162 × MIR604 × 1507 × 5307 × GA21, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία, τέσσερα ή πέντε από τα επιμέρους συμβάντα Bt11, MIR162, MIR604, 1507, 5307 και GA21, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0057).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Μαΐου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια της σειράς MON 87708 × MON 89788 × A5547-127, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0069).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 89034 × MIR162 × NK603 και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο ή τρία από τα μονά συμβάντα MON 87427, MON 89034, MIR162 και NK603, και για την κατάργηση της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2018/1111 της Επιτροπής σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0291).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια SYHT0H2 (SYN-ØØØH2-5) σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0292).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 87460 × MON 89034 × MIR162 × NK603, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία ή τέσσερα από τα μονά συμβάντα MON 87427, MON 87460, MON 89034, MIR162 και NK603, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0293). (6) Απόφαση 2009/866/ΕΚ της Επιτροπής, της 30ής Νοεμβρίου 2009, για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο της σειράς MIR604 (SYN-IR6Ø4-5) σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 314 της 1.12.2009, σ. 102). (7) Γνώμη της EFSA 2009, σ. 11. (8) Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 503/2013 της Επιτροπής, της 3ης Απριλίου 2013, σχετικά με τις αιτήσεις έγκρισης γενετικώς τροποποιημένων τροφίμων και ζωοτροφών, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και την τροποποίηση των κανονισμών της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 641/2004 και (ΕΚ) αριθ. 1981/2006 (ΕΕ L 157 της 8.6.2013, σ. 1). (9) Παρατηρήσεις των κρατών μελών: http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2005-046 (10) Παρατηρήσεις των κρατών μελών: http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2018-00644 (11) Οδηγία 2001/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Μαρτίου 2001, για τη σκόπιμη ελευθέρωση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών στο περιβάλλον και την κατάργηση της οδηγίας 90/220/ΕΟΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 106 της 17.4.2001, σ. 1). (12) Γνώμη της EFSA 2009, σ. 12. (13) Παρατηρήσεις κράτους μέλους, σ. 8 και 14: http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2005-046 (14) MacIntosh, S.C., Kishore, G.M., Perlak, F.J., Marrone, P.G., Stone, T.B., Sims, S.R., Fuchs, R.L., «Potentiation of Bacillus thuringiensis insecticidal activity by serine protease inhibitors» (Ενίσχυση της εντομοκτόνου δράσης του Bacillus thuringiensis από αναστολείς της πρωτεάσης σερίνης), Journal of Agricultural and Food Chemistry 1990, 38, σ. 1145-1152. (15) Βλ., για παράδειγμα, Then, C., «Risk assessment of toxins derived from Bacillus thuringiensis - synergism, efficacy, and selectivity» (Αξιολόγηση κινδύνου από τοξίνες που προέρχονται από τον Bacillus thuringiensis - συνεργιστική δράση, αποτελεσματικότητα και επιλεκτικότητα), Environmental Science and Pollution Research 2010, 17, σ. 791–797, https://doi.org/10.1007/s11356-009-0208-3 (16) Βλ., για παράδειγμα, Han, P., Niu, C.Y., Lei, C.L., Cui, J.J., Desneux, N., «Quantification of toxins in a Cry1Ac + CpTI cotton cultivar and its potential effects on the honey bee Apis mellifera L.» (Ποσοτικοποίηση τοξινών σε καλλιεργητική ποικιλία βαμβακιού Cry1Ac + CpTI και δυνητικές επιδράσεις στη μέλισσα Apis mellifera L.), Ecotoxicology 2010, 19, σ. 1452-1459, https://doi.org/10.1007/s10646-010-0530-z· Babendreier, D., Kalberer, N.M., Romeis, J., Fluri, P., Mulligan, E., Bigler, F., «Influence of Bt-transgenic pollen, Bt-toxin and protease inhibitor (SBTI) ingestion on development of the hypopharyngeal glands in honeybees» (Επίδραση της πρόσληψης Bt-διαγονιδιακής γύρης, Bt-τοξίνης και αναστολέα πρωτεάσης (SBTI) στην ανάπτυξη των υποφαρυγγικών αδένων στις μέλισσες), Apidologie 2005, 36(4), σ. 585-594, https://doi.org/10.1051/apido:2005049· και Liu, X.D., Zhai, B.P., Zhang, X.X., Zong, J.M., «Impact of transgenic cotton plants on a non-target pest, Aphis gossypii Glover» (Επίδραση διαγονιδιακών φυτών βαμβακιού σε έναν μη στοχευόμενο επιβλαβή οργανισμό, Aphis gossypii Glover). Ecological Entomology, 30(3), σ. 307-315, https://doi.org/10.1111/j.0307-6946.2005.00690.x (17) Για μια ανασκόπηση, βλ. Rubio-Infante, N., Moreno-Fierros, L. (2016), «An overview of the safety and biological effects of Bacillus thuringiensis Cry toxins in mammals» (Μια ανασκόπηση σχετικά με την ασφάλεια και τις βιολογικές επιπτώσεις των τοξινών Cry του Bacillus thuringiensis στα θηλαστικά), Journal of Applied Toxicology, Μάιος 2016, 36(5), σ. 630-648, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jat.3252/full (18) Η Cry1Ac είναι μία από τις λίγες μόνο τοξίνες Bt που έχουν διερευνηθεί λεπτομερώς από την EFSA. (19) Γνώμη της EFSA 2009, σ. 16. (20) Βλ. αιτιολογική σκέψη ΙΓ. (21) Γνώμη της EFSA 2009, σ. 8. (22) Γνώμη της EFSA 2009, σ. 7. (23) Οικογένεια κολεόπτερων, κοινώς γνωστά ως «σκαθάρια των φύλλων». (24) Βλ. παρατηρήσεις των κρατών μελών, σ. 24: http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2005-046 (25) Βλ., για παράδειγμα, Hilbeck, A., Otto, M. «Specificity and combinatorial effects of Bacillus thuringiensis Cry toxins in the context of GMO environmental risk assessment» (Ιδιαιτερότητα και συνδυαστικές επιδράσεις τοξινών Cry του Bacillus thuringiensis στο πλαίσιο αξιολόγησης κινδύνου ΓΤΟ), Frontiers in Environmental Science 2015, 3:71, https://doi.org/10.3389/fenvs.2015.00071 (26) Hilbeck, A., Defarge, N., Lebrecht, T., Bøhn, T., «Insecticidal Bt crops. EFSA’s risk assessment approach for GM Bt plants fails by design» (Εντομοκτόνες καλλιέργειες Bt. Η προσέγγιση της αξιολόγησης κινδύνου της EFSA για τα ΓΤ φυτά Bt αποτυγχάνει εκ σχεδιασμού), RAGES 2020, σ. 4, https://www.testbiotech.org/sites/default/files/RAGES_report-Insecticidal%20Bt%20plants.pdf (27) https://www.dtnpf.com/agriculture/web/ag/crops/article/2020/09/29/epa-proposes-phasing-dozens-bt-corn (28) Douglas, M.R., Tooker, J.F., «Large-Scale Deployment of Seed Treatments Has Driven Rapid Increase in Use of Neonicotinoid Insecticides and Preemptive Pest Management in U.S. Field Crops» (Η μεγάλης κλίμακας χρήση των προϊόντων επεξεργασίας σπόρων έχει οδηγήσει σε ταχεία αύξηση της χρήσης νεονικοτινοειδών εντομοκτόνων και σε προληπτική φυτοπροστασία στις μεγάλες καλλιέργειες στις ΗΠΑ), Environmental Science and Technology 2015, 49, 8, 5088-5097, https://pubs.acs.org/doi/10.1021/es506141g (29) Νεονικοτινοειδή, https://ec.europa.eu/food/plant/pesticides/approval_active_substances/approval_renewal/neonicotinoids_en (30) Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011, εάν στην επιτροπή προσφυγών δεν υπάρχει ειδική πλειοψηφία κρατών μελών υπέρ της έγκρισης, η Επιτροπή «μπορεί» να προχωρήσει στην έγκριση, χωρίς όμως να είναι υποχρεωμένη να το πράξει. (31) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Ιανουαρίου 2002, για τον καθορισμό των γενικών αρχών και απαιτήσεων της νομοθεσίας για τα τρόφιμα, για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων και τον καθορισμό διαδικασιών σε θέματα ασφαλείας των τροφίμων (ΕΕ L 31 της 1.2.2002, σ. 1). (32) https://tillymetz.lu/wp-content/uploads/2020/09/Co-signed-letter-MEP-Metz.pdf (33) MON 87708 × MON 89788 × A5547-127, https://webgate.ec.europa.eu/dyna/gm_register/gm_register_auth.cfm?pr_id=100

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 88017 (MON-88Ø17-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (D069148/02 – 2020/2894(RSP))

P9_TA(2020)0368 B9-0415/2020

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 88017 (MON-88Ø17-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (D069148/02),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2003, για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές(1), και συγκεκριμένα το άρθρο 11 παράγραφος 3 και το άρθρο 23 παράγραφος 3 αυτού,

–  έχοντας υπόψη την ψηφοφορία της 26ης Οκτωβρίου 2020 στη μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων, που αναφέρεται στο άρθρο 35 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, κατά την οποία δεν εκδόθηκε γνώμη,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 11 και 13 του κανονισμού (ΕE) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή(2),

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση που εκδόθηκε από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) στις 21 Απριλίου 2009 και δημοσιεύθηκε στις 6 Μαΐου 2009(3),

–  έχοντας υπόψη τη γνώμη που εκδόθηκε από την EFSA στις 29 Ιανουαρίου 2020 και δημοσιεύθηκε στις 11 Μαρτίου 2020(4),

–  έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του που διατύπωναν αντίρρηση στην έγκριση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ)(5),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 112 παράγραφοι 2 και 3 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων,

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η απόφαση 2009/814/ΕΚ της Επιτροπής(6) ενέκρινε τη διάθεση στην αγορά τροφίμων και ζωοτροφών που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο (ΓΤ) αραβόσιτο MON 88017· λαμβάνοντας υπόψη ότι το πεδίο εφαρμογής της έγκρισης αυτής καλύπτει επίσης τη διάθεση στην αγορά άλλων προϊόντων εκτός των τροφίμων και των ζωοτροφών που περιέχουν ή αποτελούνται από ΓΤ αραβόσιτο MON 88017, για τις ίδιες χρήσεις όπως οποιουδήποτε άλλου αραβοσίτου, εκτός της καλλιέργειας.

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 10 Ιουλίου 2018, η Monsanto Europe N.V., εξ ονόματος της κατόχου της έγκρισης Monsanto Company (Ηνωμένες Πολιτείες), υπέβαλε στην Επιτροπή αίτηση, σύμφωνα με τα άρθρα 11 και 23 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, για την ανανέωση της εν λόγω έγκρισης·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 21 Απριλίου 2009, η EFSA εξέδωσε θετική γνώμη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 6 Μαΐου 2009, σχετικά με την αίτηση αρχικής έγκρισης·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 29 Ιανουαρίου 2020, η EFSA εξέδωσε θετική γνώμη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 11 Μαρτίου 2020, σχετικά με την αίτηση ανανέωσης·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΓΤ αραβόσιτος MON 88017 έχει αναπτυχθεί για να παράγει Cry3Bb1, μια συνθετική εντομοκτόνο πρωτεΐνη (γνωστή και ως τοξίνη Bt) με αυξημένη τοξικότητα, σε σύγκριση με τα φυσικά βακτήρια από τα οποία προέρχεται, για προστασία από επιβλαβή κολεόπτερα και την πρωτεΐνη CP4 EPSPS που προσδίδει αντοχή στη γλυφοσάτη(7)·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο συνδυασμός των δύο γονιδίων προέκυψε από τη συσσώρευση των συμβάντων, αλλά δεν πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση των μεμονωμένων μητρικών φυτών, κατά παράβαση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 503/2013 της Επιτροπής(8)·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 ορίζει ότι τα ΓΤ τρόφιμα ή ζωοτροφές δεν πρέπει να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου, στην υγεία των ζώων ή στο περιβάλλον και ότι η Επιτροπή, κατά τη σύνταξη της απόφασής της, οφείλει να λαμβάνει υπόψη τυχόν συναφείς διατάξεις της ενωσιακής νομοθεσίας και άλλους κατά νόμο παράγοντες που αφορούν το υπό εξέταση ζήτημα·

Ανησυχίες των κρατών μελών σχετικά με τις γνώμες της EFSA

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά τη διάρκεια της περιόδου διαβούλευσης σε σχέση με την αίτηση αρχική έγκρισης, τα κράτη μέλη υπέβαλαν πολλές επικριτικές παρατηρήσεις στο σχέδιο γνωμοδότησης της EFSA(9)· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εν λόγω επικριτικές παρατηρήσεις περιλαμβάνουν σχόλια σύμφωνα με τις οποία μπορεί να αποδοθεί μικρή σημασία στις δοκιμές οξείας τοξικότητας που διενεργήθηκαν με απομονωθείσες πρωτεΐνες (δηλ. όχι με ολόκληρο το ΓΤ φυτό), ότι η προτεινόμενη περιβαλλοντική παρακολούθηση μετά τη διάθεση στην αγορά είναι υπερβολικά ασαφής για ένα σχέδιο επιτήρησης των ανεπιθύμητων επιδράσεων στην υγεία των ανθρώπων ή των ζώων και στο περιβάλλον, ότι η δοκιμή των βακτηριακών παρένθετων πρωτεϊνών δεν θα πρέπει να υποκαταστήσει τη δοκιμή των πρωτεϊνών που εκφράζονται από φυτά, ότι ο αριθμός των εποχιακών περιόδων και τοποθεσιών του αγρού δεν είναι επαρκής δεδομένης της εμπορικής χρήσης του ΓΤΟ και απαιτούνται περαιτέρω πληροφορίες για να συναχθεί συμπέρασμα σχετικά την αξιολόγηση κινδύνου και ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί μια αύξηση της αλλεργιογόνου δράσης λόγω της πρωτεΐνης mCry3Bb1 σε τρόφιμα και ζωοτροφές από ΓΤ αραβόσιτο MON 88017· λαμβάνοντας υπόψη ότι, επιπλέον, ένα κράτος μέλος αμφισβήτησε την ανεξαρτησία των μελετών που διενεργήθηκαν για τους σκοπούς της αξιολόγησης κινδύνου, δεδομένου ότι διενεργήθηκαν από την αιτούσα εταιρεία Monsanto·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά τη διάρκεια της περιόδου διαβούλευσης σχετικά με την αίτηση ανανέωσης, τα κράτη μέλη υπέβαλαν ξανά πολλές επικριτικές παρατηρήσεις επί του σχεδίου γνωμοδότησης της EFSA(10)· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις εν λόγω επικριτικές παρατηρήσεις περιλαμβάνεται το σχόλιο ότι το σχέδιο παρακολούθησης που βασίζεται στην έγκριση που δόθηκε με την απόφαση 2009/814/ΕΚ και οι εκθέσεις παρακολούθησης παρουσιάζουν θεμελιώδεις ελλείψεις και δεν συνάδουν με την οδηγία 2001/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(11) ή με τις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές της EFSA, ότι οι μελέτες δεν επαρκούν και ότι απαιτούνται περαιτέρω πειράματα για τον προσδιορισμό της έκθεσης και των επακόλουθων επιδράσεων και κινδύνων για μη στοχευόμενους οργανισμούς από την έκθεση στις πρωτεΐνες Bt μέσω της κοπριάς ή των λυμάτων, και ότι, λόγω έλλειψης πληροφοριών, η περιβαλλοντική ασφάλεια του ΓΤ αραβοσίτου MON 88017 δεν μπορεί να αξιολογηθεί πλήρως·

Συμπληρωματικά ζιζανιοκτόνα και έλλειψη ανάλυσης καταλοίπων

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως έχει καταδειχθεί, η καλλιέργεια ΓΤ φυτών ανθεκτικών στα ζιζανιοκτόνα οδηγεί σε μεγαλύτερη χρήση ζιζανιοκτόνων, κάτι που οφείλεται εν πολλοίς λόγω στην εμφάνιση ζιζανίων ανθεκτικών στα ζιζανιοκτόνα(12)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως εκ τούτου, πρέπει να θεωρείται αναμενόμενη η έκθεση καλλιεργειών του ΓΤ αραβοσίτου σε αυξημένες και επαναλαμβανόμενες δόσεις γλυφοσάτης, πράγμα που θα έχει ενδεχομένως ως αποτέλεσμα η ποσότητα καταλοίπων στη συγκομιδή να είναι μεγαλύτερη·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθούν να υφίστανται ερωτηματικά όσον αφορά την καρκινογόνο δράση της γλυφοσάτης· λαμβάνοντας υπόψη ότι τον Νοέμβριο του 2015 η EFSA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, κατά πάσα πιθανότητα, η γλυφοσάτη δεν είναι καρκινογόνος, και τον Μάρτιο του 2017 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν απαιτείται ταξινόμηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι, αντιθέτως, το 2015 ο Διεθνής Οργανισμός Ερευνών για τον Καρκίνο –η ειδική υπηρεσία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον καρκίνο– ταξινόμησε τη γλυφοσάτη στις μάλλον καρκινογόνες για τον άνθρωπο ουσίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι σειρά από πρόσφατες επιστημονικές μελέτες αξιολογηθείσες από ομότιμους επιβεβαιώνουν το καρκινογόνο δυναμικό της γλυφοσάτης(13)·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με γνωμοδότηση της μονάδας φυτοφαρμάκων της EFSA, τα δεδομένα για τα κατάλοιπα γλυφοσάτης σε ΓΤ αραβόσιτο με τροποποιήσεις EPSPS(14) δεν επαρκούν για τον υπολογισμό των ανώτατων ορίων καταλοίπων και των τιμών εκτίμησης επικινδυνότητας(15)·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, και πάλι σύμφωνα με τη μονάδα φυτοφαρμάκων της EFSA, λείπουν τα τοξικολογικά δεδομένα που απαιτούνται για την εκτίμηση της επικινδυνότητας για τους καταναλωτές από διάφορα προϊόντα διάσπασης της γλυφοσάτης τα οποία είναι σημαντικά για τις ΓΤ καλλιέργειες που είναι ανθεκτικές στη γλυφοσάτη(16)·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αξιολόγηση των καταλοίπων ζιζανιοκτόνων και των προϊόντων διάσπασης ζιζανιοκτόνων που εντοπίζονται σε ΓΤ φυτά, μαζί με την αλληλεπίδρασή τους με τοξίνες Bt, θεωρείται ότι δεν εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιοτήτων της ομάδας της EFSA για τους ΓΤΟ και, επομένως, δεν πραγματοποιείται στο πλαίσιο της διαδικασίας έγκρισης ΓΤΟ· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό δημιουργεί προβλήματα, δεδομένου ότι ο τρόπος διάσπασης των συμπληρωματικών ζιζανιοκτόνων από το συγκεκριμένο ΓΤ φυτό και η σύνθεση και, κατ’ επέκταση, η τοξικότητα των προϊόντων διάσπασης («μεταβολίτες») μπορούν να καθορίζονται από την ίδια τη γενετική τροποποίηση(17)·

Μη έγκυρες μελέτες τοξικότητας

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι για τις μελέτες οξείας τοξικότητας και αποδόμησης σε πεπτικά υγρά χρησιμοποιήθηκαν οι πρωτεΐνες Cry3Bb1 και CP4 EPSPS που παράγονται σε ανασυνδυασμένο στέλεχος E. coli·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, γενικά, μικρή σημασία μπορεί να αποδοθεί στις τοξικολογικές δοκιμές που διεξάγονται με πρωτεΐνες μεμονωμένα, λόγω του γεγονότος ότι δεν λαμβάνονται υπόψη οι επιδράσεις της πρωτεΐνης σε συνδυασμό με το ίδιο το φυτό·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, για παράδειγμα, ορισμένα φυτά, συμπεριλαμβανομένου του αραβοσίτου, παράγουν φυσικά αναστολείς πρωτεάσης (PI), οι οποίοι έχει αποδειχθεί ότι επιβραδύνουν την αποδόμηση των τοξινών Bt· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολύ υψηλότερη τοξικότητα της τοξίνης Bt, εάν προσλαμβάνεται μαζί με τον φυτικό ιστό, σε σύγκριση με την τοξίνη μεμονωμένα· λαμβάνοντας υπόψη ότι μια μελέτη του 1990, η οποία εκπονήθηκε από επιστήμονες στη Monsanto, έδειξε ότι ακόμη και η παρουσία εξαιρετικά χαμηλών επιπέδων PI ενίσχυσε την εντομοκτόνο δράση των τοξινών Bt έως και 20 φορές(18)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αλληλεπίδραση αυτή δεν έχει ποτέ αξιολογηθεί ή αναφερθεί από την EFSA στις αξιολογήσεις κινδύνου της για τα γενετικώς τροποποιημένα φυτά Bt·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει αποδειχθεί ότι παράγοντες που ενισχύουν την τοξικότητα των τοξινών Bt μπορούν επίσης να επηρεάσουν την επιλεκτικότητά τους(19): εάν αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της τοξίνης Bt στους στοχευόμενους οργανισμούς, η επιλεκτικότητά της μπορεί επίσης να μειωθεί και μη στοχευόμενοι οργανισμοί ενός ευρύτερου φάσματος μπορεί να καταστούν ευαίσθητοι· λαμβάνοντας υπόψη ότι, αν και μέχρι σήμερα δεν έχει πραγματοποιηθεί συστηματική έρευνα, αρκετές μελέτες καταδεικνύουν τις επιπτώσεις των PI σε συνδυασμό με τοξίνες Bt σε μη στοχευόμενα έντομα(20)·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κίνδυνος υψηλότερης τοξικότητας για τον άνθρωπο και τα θηλαστικά, λόγω της αλληλεπίδρασης μεταξύ PI και τοξινών Bt σε ΓΤ φυτά, δεν είναι γνωστός·

Ερωτήσεις σχετικά με την ανοσοενισχυτικότητα του Bt

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με διάφορες μελέτες, έχουν παρατηρηθεί παρενέργειες που ενδεχομένως επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα έπειτα από έκθεση σε τοξίνες Bt και ότι ορισμένες τοξίνες Bt ενδέχεται να έχουν ανοσοενισχυτικές ιδιότητες(21), δηλαδή να ενισχύουν την αλλεργιογονικότητα άλλων πρωτεϊνών με τις οποίες έρχονται σε επαφή·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αξιολόγηση κινδύνου που διεξήχθη από την EFSA δεν λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι ο αραβόσιτος παράγει PI(22) και, ως εκ τούτου, πρέπει να θεωρηθεί ότι συμβαίνει πολύ βραδύτερη αποδόμηση της τοξίνης Bt εάν προσληφθεί με το φυτικό υλικό, σε σύγκριση με την απομονωμένη μορφή· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαφορά αυτή μπορεί επίσης να αυξήσει την ανοσοενισχυτικότητα και καθιστά μη έγκυρες τις μελέτες που χρησιμοποιούν απομονωμένες πρωτεΐνες· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν πραγματοποιήθηκαν εμπειρικές μελέτες για τη διερεύνηση της πραγματικής ανοσογονικότητας της τοξίνης Bt που παράγεται από το γενετικώς τροποποιημένο φυτό· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αποδόμηση σε πεπτικά υγρά, η οποία μπορεί να έχει σημασία για την τοξικότητα και την ανοσοενισχυτικότητα, δοκιμάστηκε με τη χρήση της τοξίνης Bt μεμονωμένα·

Καλλιέργειες Bt: επιδράσεις σε μη στοχευόμενους οργανισμούς και αυξημένη αντοχή

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε αντίθεση με τη χρήση εντομοκτόνων, όπου η έκθεση πραγματοποιείται κατά τον χρόνο του ψεκασμού και για περιορισμένο χρονικό διάστημα στη συνέχεια, η χρήση καλλιεργειών Bt οδηγεί σε συνεχή έκθεση των στοχευόμενων και μη στοχευόμενων οργανισμών στις τοξίνες Bt·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η υπόθεση ότι οι τοξίνες Bt παρουσιάζουν έναν μοναδικό τρόπο δράσης για συγκεκριμένο στόχο δεν μπορεί πλέον να θεωρείται ορθή και δεν μπορούν να αποκλειστούν οι επιπτώσεις σε μη στοχευόμενους οργανισμούς(23)· λαμβάνοντας υπόψη ότι αναφέρονται όλο και περισσότεροι μη στοχευόμενοι οργανισμοί που επηρεάζονται με πολλούς τρόπους· λαμβάνοντας υπόψη ότι σε πρόσφατη επισκόπηση αναφέρονται 39 δημοσιεύσεις αξιολογημένες από ομότιμους, οι οποίες αναφέρουν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις των τοξινών Bt σε πολλά είδη «εκτός πεδίου»(24)·

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι συνδυαστικές επιδράσεις, όπως ο συνδυασμός με PI, ενδέχεται να συμβάλλουν σημαντικά στην τοξικότητα των τοξινών Bt· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ζήτημα της επιλεκτικότητας έχει ιδιαίτερη σημασία για τις συνθετικές τοξίνες Bt, όπως η Cry3Bb1, οι οποίες ενδέχεται να παρουσιάζουν χαμηλότερη επιλεκτικότητα σε συνδυασμό με υψηλότερη τοξικότητα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η EFSA εξακολουθεί να θεωρεί ότι οι τοξίνες Bt επηρεάζουν μόνον ένα περιορισμένο φάσμα μη στοχευόμενων οργανισμών, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τυχόν συνδυαστικές επιπτώσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα ευρύτερο φάσμα μη στοχευόμενων οργανισμών ενδέχεται να εκτίθεται στις τοξίνες Bt μέσω διαρροών, αποβλήτων και κοπριάς·

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αξιολόγηση κινδύνου δεν εξέτασε την ανάπτυξη αντοχής των στοχευόμενων επιβλαβών οργανισμών στις τοξίνες Bt, με πιθανό αποτέλεσμα τη χρήση λιγότερο ασφαλών για το περιβάλλον φυτοφαρμάκων ή την αύξηση των δόσεων και του αριθμού των εφαρμογών στη ΓΤ καλλιέργεια στη χώρα καλλιέργειας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ προτείνει τη σταδιακή κατάργηση πολλών υφιστάμενων υβριδίων αραβοσίτου Bt, καθώς και ορισμένων ποικιλιών βαμβακιού Bt, κατά τα επόμενα τρία έως πέντε έτη, λόγω της αύξησης της αντοχής των εντόμων σε τέτοιες καλλιέργειες(25)·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, ενώ έχει υποστηριχθεί ότι η χρήση καλλιεργειών Bt οδηγεί σε μείωση της χρήσης εντομοκτόνων, πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες(26) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «αρκετές αναλύσεις σχετικά με την επίδραση των καλλιεργειών Bt στα πρότυπα χρήσης φυτοφαρμάκων δεν φαίνεται να έχουν λάβει υπόψη την επεξεργασία σπόρων και, ως εκ τούτου, ενδέχεται να έχουν υπερεκτιμηθεί οι μειώσεις στη χρήση εντομοκτόνων (ιδίως όσον αφορά την «έκταση στην οποία εφαρμόζεται») που συνδέονται με τις καλλιέργειες Bt»· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ίδια μελέτη διαπιστώνει ότι η επεξεργασία σπόρων με νεονικοτινοειδή χρησιμοποιείται συχνά σε συνδυασμό με αραβόσιτο Bt και καλλιέργειες σόγιας, ότι «αυτός ο τρόπος χρήσης μπορεί να έχει ανεπιθύμητες συνέπειες, δηλαδή αντοχή σε στοχευόμενους επιβλαβείς οργανισμούς, εξάρσεις μη στοχευόμενων επιβλαβών οργανισμών και ρύπανση με δυσμενείς επιπτώσεις που καταλήγουν στην άγρια πανίδα». Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι «ορισμένες από αυτές τις επιπτώσεις έχουν ήδη προκύψει»· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση έχει απαγορεύσει την υπαίθρια χρήση τριών νεονικοτινοειδών, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης τους για την κάλυψη της επιφάνειας των σπόρων, λόγω των επιπτώσεών τους στις μέλισσες και σε άλλους επικονιαστές(27)·

ΚΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση είναι συμβαλλόμενο μέρος στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη βιολογική ποικιλότητα («UN CBD»), η οποία υποχρεώνει τόσο τις χώρες εισαγωγής όσο και τις χώρες εξαγωγής να λαμβάνουν υπόψη τη βιολογική ποικιλότητα·

Μη δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων

ΚΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ψηφοφορία της 26ης Οκτωβρίου 2020 στη μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων, που αναφέρεται στο άρθρο 35 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, δεν οδήγησε σε έκδοση γνώμης, κάτι που σημαίνει ότι η έγκριση δεν υποστηρίχθηκε από μια ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών·

ΚΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει ως προβληματικό το γεγονός ότι εξακολουθεί να εκδίδει αποφάσεις έγκρισης ΓΤΟ χωρίς ειδική πλειοψηφία κρατών μελών υπέρ της έγκρισης, κάτι που αποτελεί εξαίρεση στην περίπτωση της έγκρισης προϊόντων γενικότερα, αλλά έχει γίνει ο κανόνας κατά τη λήψη αποφάσεων όσον αφορά την έγκριση ΓΤ τροφίμων και ζωοτροφών·

Λ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά την όγδοη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε συνολικά 36 ψηφίσματα που αντιτίθενται στη διάθεση στην αγορά ΓΤΟ για τρόφιμα και ζωοτροφές (33 ψηφίσματα) και στην καλλιέργεια ΓΤΟ στην Ένωση (τρία ψηφίσματα)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, μέχρι στιγμής, το Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει έντεκα ενστάσεις κατά την ένατη κοινοβουλευτική του περίοδο· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπήρξε ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ της έγκρισης οποιουδήποτε από αυτούς τους ΓΤΟ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή εξακολουθεί να εγκρίνει ΓΤΟ, παρά το γεγονός ότι αναγνωρίζει και η ίδια την ύπαρξη δημοκρατικού ελλείμματος, την έλλειψη στήριξης από την πλευρά των κρατών μελών και τις ενστάσεις του Κοινοβουλίου·

ΛΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να μην εγκρίνει έναν ΓΤΟ όταν δεν υπάρχει ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ της έγκρισης στην επιτροπή προσφυγών(28)· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν απαιτείται εν προκειμένω τροποποίηση της νομοθεσίας·

1.  κρίνει ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής υπερβαίνει τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που προβλέπει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1829/2003·

2.  κρίνει ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής δεν είναι σύμφωνο με το δίκαιο της Ένωσης, υπό την έννοια ότι δεν συνάδει με τον σκοπό του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, ο οποίος είναι, σύμφωνα με τις γενικές αρχές που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(29), να προσφέρει τη βάση για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της ζωής και της υγείας του ανθρώπου, της υγείας και της καλής διαβίωσης των ζώων, του περιβάλλοντος και των συμφερόντων των καταναλωτών σε σχέση με τα ΓΤ τρόφιμα και ζωοτροφές, εξασφαλίζοντας παράλληλα την αποτελεσματική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς·

3.  ζητεί από την Επιτροπή να αποσύρει το σχέδιο εκτελεστικής απόφασής της·

4.  εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η Επιτροπή αναγνώρισε τελικά, σε επιστολή της με ημερομηνία 11 Σεπτεμβρίου 2020 προς τα μέλη, την ανάγκη να λαμβάνεται υπόψη η βιωσιμότητα κατά τη λήψη αποφάσεων για την έγκριση ΓΤΟ(30)· εκφράζει, ωστόσο, τη έντονη απογοήτευσή του για το γεγονός ότι, στις 28 Σεπτεμβρίου 2020, η Επιτροπή ενέκρινε την εισαγωγή μιας άλλης ΓΤ σόγιας(31), παρά την αντίρρηση του Κοινοβουλίου και της πλειοψηφίας των κρατών μελών που την καταψήφισαν·

5.  καλεί την Επιτροπή να προχωρήσει κατεπειγόντως στην ανάπτυξη κριτηρίων βιωσιμότητας, με πλήρη συμμετοχή του Κοινοβουλίου· καλεί την Επιτροπή να παράσχει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο και το χρονοδιάγραμμα διεξαγωγής αυτής της διαδικασίας·

6.  παροτρύνει εκ νέου την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις υποχρεώσεις της Ένωσης στο πλαίσιο διεθνών συμφωνιών, όπως η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη βιολογική ποικιλότητα και οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών·

7.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να σταματήσει να εγκρίνει ΓΤΟ, είτε για καλλιέργεια είτε για χρήση σε τρόφιμα και ζωοτροφές, όταν δεν διατυπώνεται γνώμη από τα κράτη μέλη στην επιτροπή προσφυγών, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011·

8.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να μην εγκρίνει ΓΤ καλλιέργειες ανθεκτικές στα ζιζανιοκτόνα έως ότου διερευνηθούν διεξοδικά και κατά περίπτωση οι κίνδυνοι για την υγεία που συνδέονται με τα κατάλοιπα, πράγμα που απαιτεί πλήρη αξιολόγηση των καταλοίπων που προέρχονται από τον ψεκασμό των εν λόγω ΓΤ καλλιεργειών με συμπληρωματικά ζιζανιοκτόνα, καθώς και αξιολόγηση των προϊόντων διάσπασης των ζιζανιοκτόνων και τυχόν συνδυαστικών επιπτώσεων, μεταξύ άλλων με το ίδιο το ΓΤ φυτό·

9.  καλεί την EFSA να αποδεχθεί επιτέλους τις ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των τοξινών Bt που υπάρχουν φυσικά και εκείνων που εκφράζονται από συνθετικά διαγονίδια σε ΓΤ φυτά, και να διευρύνει την αξιολόγηση κινδύνου ώστε να λαμβάνονται πλήρως υπόψη όλες οι αλληλεπιδράσεις και οι συνδυαστικές επιδράσεις μεταξύ τοξινών Bt, ΓΤ φυτών και των συστατικών τους, καταλοίπων ψεκασμού με τα συμπληρωματικά ζιζανιοκτόνα, το περιβάλλον, καθώς και επιπτώσεις στην υγεία και την ασφάλεια των τροφίμων·

10.  καλεί την EFSA να μη δέχεται πλέον μελέτες τοξικότητας με βάση απομονωθείσες πρωτεΐνες που είναι πιθανόν να διαφέρουν ως προς τη δομή και τις βιολογικές επιδράσεις σε σύγκριση με εκείνες που παράγονται από το ίδιο το φυτό, και να απαιτεί τη διεξαγωγή όλων των δοκιμών με ιστούς από το ΓΤ φυτό·

11.  καλεί την EFSA να διασφαλίσει ότι τα δεδομένα από επιτόπιες δοκιμές ή θερμοκήπια καλύπτουν ένα επαρκώς ευρύ φάσμα γεωπονικών και περιβαλλοντικών συνθηκών για την αξιολόγηση του αντικτύπου όλων των παραγόντων καταπόνησης που πρέπει να αναμένονται κατά την καλλιέργεια στην έκφραση των γονιδίων και στη σύνθεση των φυτών·

12.  καλεί την EFSA να διασφαλίσει ότι τα δεδομένα από επιτόπιες δοκιμές ή θερμοκήπια καλύπτουν ένα επαρκώς ευρύ φάσμα διαφορετικών ποικιλιών για την αξιολόγηση του αντικτύπου των διάφορων γενετικών υπόβαθρων στην έκφραση των γονιδίων και στη σύνθεση των φυτών·

13.  καλεί την EFSA να ζητήσει στοιχεία σχετικά με τον αντίκτυπο της κατανάλωσης τροφίμων και ζωοτροφών που προέρχονται από γενετικώς τροποποιημένα φυτά στο εντερικό μικροβίωμα·

14.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

(1) ΕΕ L 268 της 18.10.2003, σ. 1. (2) ΕΕ L 55 της 28.2.2011, σ. 13. (3) https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/1075 (4) Επιστημονική γνώμη της ομάδας της EFSA για τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς σχετικά με την αξιολόγηση του γενετικώς τροποποιημένου αραβοσίτου MON 88017 για ανανέωση της έγκρισης βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 (αίτηση EFSA‐GMO‐RX‐014). EFSA Journal 2020·18(3):6008. https://doi.org/10.2903/j.efsa.2020.6008. (5) ––––––––––– Κατά την όγδοη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε 36 ψηφίσματα που διατύπωναν αντίρρηση στην έγκριση ΓΤΟ. Επιπλέον, κατά την ένατη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τα ακόλουθα ψηφίσματα:Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MZHG0JG (SYN-ØØØJG-2) σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0028).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια A2704-12 (ACS-GMØØ5-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0029).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 89034 × 1507 × MON 88017 × 59122 × DAS-40278-9, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία ή τέσσερα από τα μονά συμβάντα MON 89034, 1507, MON 88017, 59122 και DAS-40278-9, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0030).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο βαμβάκι LLCotton25 (ACS-GHØØ1-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0054).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια MON 89788 (MON-89788-1), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0055).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 89034 × 1507 × NK603 × DAS-40278-9 και τους επιμέρους συνδυασμούς MON 89034 × NK603 × DAS-40278-9, 1507 × NK603 × DAS-40278-9 και NK603 × DAS-40278-9 σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0056).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο Bt11 × MIR162 × MIR604 × 1507 × 5307 × GA21, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία, τέσσερα ή πέντε από τα επιμέρους συμβάντα Bt11, MIR162, MIR604, 1507, 5307 και GA21, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0057).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Μαΐου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια της σειράς MON 87708 × MON 89788 × A5547-127, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0069).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 89034 × MIR162 × NK603 και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο ή τρία από τα μονά συμβάντα MON 87427, MON 89034, MIR162 και NK603, και για την κατάργηση της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2018/1111 της Επιτροπής σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0291).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια SYHT0H2 (SYN-ØØØH2-5) σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0292).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 87460 × MON 89034 × MIR162 × NK603, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία ή τέσσερα από τα μονά συμβάντα MON 87427, MON 87460, MON 89034, MIR162 και NK603, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0293). (6) Απόφαση 2009/814/ΕΚ της Επιτροπής, της 30ής Οκτωβρίου 2009, για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο ΜΟΝ 88017 (MON-88Ø17-3) σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 289 της 5.11.2009, σ. 25). (7) Γνώμη της EFSA, σ. 7 https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/1075 (8) Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 503/2013 της Επιτροπής, της 3ης Απριλίου 2013, σχετικά με τις αιτήσεις έγκρισης γενετικώς τροποποιημένων τροφίμων και ζωοτροφών, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και την τροποποίηση των κανονισμών της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 641/2004 και (ΕΚ) αριθ. 1981/2006 (ΕΕ L 157 της 8.6.2013, σ. 1). (9) Πρώτη δέσμη παρατηρήσεων των κρατών μελών: http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2005-280 (10) Δεύτερη δέσμη παρατηρήσεων των κρατών μελών: http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2018-00672 (11) Οδηγία 2001/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Μαρτίου 2001, για τη σκόπιμη ελευθέρωση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών στο περιβάλλον και την κατάργηση της οδηγίας 90/220/ΕΟΚ του Συμβουλίου - Δήλωση της Επιτροπής (ΕΕ L 106 της 17.4.2001, σ. 1). (12) Βλ., για παράδειγμα, Bonny, S., «Genetically Modified Herbicide-Tolerant Crops, Weeds, and Herbicides: Overview and Impact» (Γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες ανθεκτικές στα ζιζανιοκτόνα, Ζιζάνια και Ζιζανιοκτόνα: Επισκόπηση και αντίκτυπος), Environmental Management, Ιανουάριος 2016, 57(1), σ. 31-48, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26296738, και Benbrook, C.M., «Impacts of genetically engineered crops on pesticide use in the U.S. - the first sixteen years» (Επιπτώσεις των γενετικώς τροποποιημένων καλλιεργειών στη χρήση φυτοφαρμάκων στις ΗΠΑ - τα πρώτα 16 έτη), Environmental Sciences Europe 24, 24 (2012), https://enveurope.springeropen.com/articles/10.1186/2190-4715-24-24, και Schütte, G., Eckerstorfer, M., Rastelli, V. et al., «Herbicide resistance and biodiversity: agronomic and environmental aspects of genetically modified herbicide-resistant plants» (Ανθεκτικότητα στα ζιζανιοκτόνα και βιοποικιλότητα: αγρονομικές και περιβαλλοντικές πτυχές των γενετικώς τροποποιημένων φυτών ανθεκτικών στα ζιζανιοκτόνα), Environmental Sciences Europe 29, 5 (2017), https://enveurope.springeropen.com/articles/10.1186/s12302-016-0100-y (13) Βλ., για παράδειγμα, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1383574218300887, https://academic.oup.com/ije/advance-article/doi/10.1093/ije/dyz017/5382278, https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0219610, και https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6612199/ (14) Ο ΓΤ αραβόσιτος συσσωρευμένων συμβάντων περιέχει τροποποίηση EPSPS. (15) Αξιολόγηση της EFSA σχετικά με τα υφιστάμενα ανώτατα όρια καταλοίπων για τη γλυφοσάτη σύμφωνα με το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 396/2005 —αναθεωρημένη έκδοση όπου λαμβάνονται υπόψη παραλειφθέντα στοιχεία, EFSA Journal 2019·17(10):5862, σ. 4, https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/5862 (16) Συμπέρασμα της EFSA σχετικά με την αξιολόγηση από ομότιμους της εκτίμησης επικινδυνότητας φυτοφαρμάκων όσον αφορά τη δραστική ουσία γλυφοσάτη, EFSA Journal, 2015, 13(11):4302, σ. 3, https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/4302 (17) Αυτό ισχύει όντως στην περίπτωση της γλυφοσάτης, όπως αναφέρεται στην αξιολόγηση της EFSA σχετικά με τα υφιστάμενα ανώτατα όρια καταλοίπων για τη γλυφοσάτη σύμφωνα με το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 396/2005, EFSA Journal 2018·16(5):5263, σ. 12, https://www.efsa.europa.eu/fr/efsajournal/pub/5263 (18) MacIntosh, S.C., Kishore, G.M., Perlak, F.J., Marrone, P.G., Stone, T.B., Sims, S.R., Fuchs, R.L. «Potentiation of Bacillus thuringiensis insecticidal activity by serine protease inhibitors» (Ενίσχυση της εντομοκτόνου δράσης του Bacillus thuringiensis από αναστολείς της πρωτεάσης σερίνης). J Agric Food Chem, 1990, 38: 1145-1152. (19) Βλ., για παράδειγμα, Then, C., «Risk assessment of toxins derived from Bacillus thuringiensis: synergism, efficacy, and selectivity» (Αξιολόγηση κινδύνου από τοξίνες που προέρχονται από τον Bacillus thuringiensis: συνεργιστική δράση, αποτελεσματικότητα και επιλεκτικότητα), Environ Sci Pollut Res Int 2010, 17, σ. 791–797. (20) Βλ., για παράδειγμα, Han, P., Niu, C.Y., Lei, C.L., Cui, J.J., Desneux, N., «Quantification of toxins in a Cry1Ac + CpTI cotton cultivar and its potential effects on the honey bee Apis mellifera L.» (Ποσοτικοποίηση τοξινών σε καλλιεργητική ποικιλία βαμβακιού Cry1Ac + CpTI και δυνητικές επιδράσεις στη μέλισσα Apis mellifera L.), Ecotoxicology 2010, 19, σ. 1452-1459. https://link.springer.com/article/10.1007/s10646-010-0530-z Babendreier, D., Kalberer, N.M., Romeis, J., Fluri, P., Mulligan, E. and Bigler, F., Apidologie, «Influence of Bt-transgenic pollen, Bt-toxin and protease inhibitor (SBTI) ingestion on development of the hypopharyngeal glands in honeybees» (Επίδραση της πρόσληψης Bt-διαγονιδιακής γύρης, Bt-τοξίνης και αναστολέα πρωτεάσης (SBTI) στην ανάπτυξη των υποφαρυγγικών αδένων στις μέλισσες), 2005, 36 4, σ. 585-594, https://doi.org/10.1051/apido:2005049, και Liu, X.D., Zhai, B.P., Zhang, X.X., Zong, J.M. «Impact of transgenic cotton plants on a non-target pest, Aphis gossypii Glover» (Επίδραση διαγονιδιακών φυτών βαμβακιού σε έναν μη στοχευόμενο επιβλαβή οργανισμό, Aphis gossypii Glover) Ecological Entomology, 30(3), σ. 307-315. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.0307-6946.2005.00690.x (21) Για μια ανασκόπηση, βλ. Rubio-Infante, N., Moreno-Fierros, L. (2016), «An overview of the safety and biological effects of Bacillus thuringiensis Cry toxins in mammals» (Μια ανασκόπηση σχετικά με την ασφάλεια και τις βιολογικές επιπτώσεις των τοξινών Cry του Bacillus thuringiensis στα θηλαστικά), Journal of Applied Toxicology, Μάιος 2016, 36(5): σ. 630-648, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jat.3252/full (22) Βλ. αιτιολογική σκέψη ΙΖ. (23) Βλ., για παράδειγμα, Hilbeck, A. and Otto, M. «Specificity and combinatorial effects of Bacillus thuringiensis Cry toxins in the context of GMO risk assessment» (Ιδιαιτερότητα και συνδυαστικές επιδράσεις τοξινών Bacillus thuringiensis Cry στο πλαίσιο αξιολόγησης κινδύνου ΓΤΟ), Frontiers in Environmental Science 2015, 3:71. (24) Hilbeck, A., Defarge, N., Lebrecht, T., Bøhn, T., «Insecticidal Bt crops. EFSA’s risk assessment approach for GM Bt plants fails by design» (Εντομοκτόνες καλλιέργειες Bt. Η προσέγγιση της αξιολόγησης κινδύνου της EFSA για τα ΓΤ φυτά Bt αποτυγχάνει εκ σχεδιασμού), RAGES 2020, σ. 4, https://www.testbiotech.org/sites/default/files/RAGES_report-Insecticidal%20Bt%20plants.pdf (25) https://www.dtnpf.com/agriculture/web/ag/crops/article/2020/09/29/epa-proposes-phasing-dozens-bt-corn (26) Douglas, M.R., Tooker, J.F., «Large-Scale Deployment of Seed Treatments Has Driven Rapid Increase in Use of Neonicotinoid Insecticides and Preemptive Pest Management in U.S. Field Crops» (Η μεγάλης κλίμακας χρήση των προϊόντων επεξεργασίας σπόρων έχει οδηγήσει σε ταχεία αύξηση της χρήσης νεονικοτινοειδών εντομοκτόνων και σε προληπτική φυτοπροστασία στις μεγάλες καλλιέργειες στις ΗΠΑ), Environmental Science and Technology 2015, 49, 8, 5088-5097, https://pubs.acs.org/doi/10.1021/es506141g (27) Νεονικοτινοειδή, https://ec.europa.eu/food/plant/pesticides/approval_active_substances/approval_renewal/neonicotinoids_en (28) Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011, εάν στην επιτροπή προσφυγών δεν υπάρχει ειδική πλειοψηφία κρατών μελών υπέρ της έγκρισης, η Επιτροπή «μπορεί» να προχωρήσει στην έγκριση, χωρίς όμως να είναι υποχρεωμένη να το πράξει. (29) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Ιανουαρίου 2002, για τον καθορισμό των γενικών αρχών και απαιτήσεων της νομοθεσίας για τα τρόφιμα, για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων και τον καθορισμό διαδικασιών σε θέματα ασφαλείας των τροφίμων (ΕΕ L 31 της 1.2.2002, σ. 1). (30) https://tillymetz.lu/wp-content/uploads/2020/09/Co-signed-letter-MEP-Metz.pdf (31) MON 87708 × MON 89788 × A5547-127, https://webgate.ec.europa.eu/dyna/gm_register/gm_register_auth.cfm?pr_id=100

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 89034 (MON-89Ø34-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (D069149/02 – 2020/2895(RSP))

P9_TA(2020)0369 B9-0416/2020

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 89034 (MON-89Ø34-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (D069149/02),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2003, για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές(1), και συγκεκριμένα το άρθρο 11 παράγραφος 3 και το άρθρο 23 παράγραφος 3 αυτού,

–  έχοντας υπόψη την ψηφοφορία της 26ης Οκτωβρίου 2020 στη μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων, που αναφέρεται στο άρθρο 35 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, κατά την οποία δεν εκδόθηκε γνώμη,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 11 και 13 του κανονισμού (ΕE) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή(2),

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση που εκδόθηκε από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) στις 3 Δεκεμβρίου 2008 και δημοσιεύθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2008(3),

–  έχοντας υπόψη τη γνώμη που εκδόθηκε από την EFSA στις 25 Σεπτεμβρίου 2019 και δημοσιεύθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2019(4),

–  έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του που διατύπωναν αντίρρηση στην έγκριση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ)(5),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 112 παράγραφοι 2 και 3 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων,

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η απόφαση 2009/813/ΕΚ(6) της Επιτροπής ενέκρινε τη διάθεση στην αγορά τροφίμων και ζωοτροφών που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο (ΓΤ) αραβόσιτο MON 89034· λαμβάνοντας υπόψη ότι το πεδίο εφαρμογής της έγκρισης αυτής καλύπτει επίσης τη διάθεση στην αγορά άλλων προϊόντων εκτός των τροφίμων και των ζωοτροφών που περιέχουν ή αποτελούνται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 89034, για τις ίδιες χρήσεις όπως οποιουδήποτε άλλου αραβοσίτου, εκτός της καλλιέργειας·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 3 Αυγούστου 2018, η Monsanto Europe N.V., εξ ονόματος της Monsanto Company (Ηνωμένες Πολιτείες), υπέβαλε στην Επιτροπή αίτηση, σύμφωνα με τα άρθρα 11 και 23 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, για την ανανέωση της εν λόγω έγκρισης·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 3 Δεκεμβρίου 2008, η EFSA εξέδωσε θετική γνώμη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με την αίτηση αρχικής έγκρισης·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 25 Σεπτεμβρίου 2019, η EFSA εξέδωσε θετική γνώμη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2019, σχετικά με την αίτηση ανανέωσης·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΓΤ αραβόσιτος MON 89034 έχει αναπτυχθεί για να παράγει Cry1A.105 και Cry2Ab2, συνθετικές εντομοκτόνους πρωτεΐνες (γνωστές και ως τοξίνες Bt) με αυξημένη τοξικότητα, σε σύγκριση με τα φυσικά βακτήρια από τα οποία προέρχονται, για την προστασία από συγκεκριμένα επιβλαβή λεπιδόπτερα(7)·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 ορίζει ότι τα ΓΤ τρόφιμα ή ζωοτροφές δεν πρέπει να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου, στην υγεία των ζώων ή στο περιβάλλον και ότι η Επιτροπή, κατά τη σύνταξη της απόφασής της, οφείλει να λαμβάνει υπόψη τυχόν συναφείς διατάξεις της ενωσιακής νομοθεσίας και άλλους κατά νόμο παράγοντες που αφορούν το υπό εξέταση ζήτημα·

Ανησυχίες των κρατών μελών σχετικά με τις γνώμες της EFSA

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά τη διάρκεια της περιόδου διαβούλευσης σε σχέση με την αρχική αίτηση έγκρισης, τα κράτη μέλη υπέβαλαν πολλές επικριτικές παρατηρήσεις στο σχέδιο γνωμοδότησης της EFSA(8)· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις εν λόγω επικριτικές παρατηρήσεις περιλαμβάνονται ανησυχίες ότι η μελέτη χορήγησης τροφής με κοτόπουλα κρεατοπαραγωγής δεν είναι κατάλληλη για την αξιολόγηση της τοξικολογικής ασφάλειας, διότι δεν λαμβάνει υπόψη τοξικολογικά τελικά σημεία, ότι η πρόταση του αιτούντος για ένα σχέδιο περιβαλλοντικής παρακολούθησης δεν πληροί τους στόχους που ορίζονται στο παράρτημα VII της οδηγίας 2001/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(9), ότι δεν μελετήθηκαν οι συνδυασμένες επιδράσεις των δύο τοξινών, ότι η αύξηση της αλλεργιογόνου δράσης λόγω των πρωτεϊνών Cry1A.105 και Cry2Ab2 σε τρόφιμα και ζωοτροφές από ΓΤ αραβόσιτο MON 89034 δεν μπορεί να αποκλειστεί, καθώς και ότι το συμπέρασμα σχετικά με την ουσιαστική ισοδυναμία του ΓΤ αραβοσίτου MON 89034 και του συμβατικού αραβοσίτου είναι πρόωρο·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά τη διάρκεια της περιόδου διαβούλευσης σχετικά με την αίτηση ανανέωσης, τα κράτη μέλη υπέβαλαν ξανά πολλές επικριτικές παρατηρήσεις επί του σχεδίου γνωμοδότησης της EFSA(10)· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις εν λόγω επικριτικές παρατηρήσεις περιλαμβάνεται η παρατήρηση ότι οι τελευταίες ετήσιες εκθέσεις παρακολούθησης δεν αναφέρουν το γεγονός ότι άγριοι πληθυσμοί φυτών τεοζίντης που μπορούν να διασταυρώνονται με αραβόσιτο έχουν καταγραφεί πρόσφατα στην Ευρώπη (Γαλλία), και ότι το σχέδιο παρακολούθησης το οποίο βασίζεται στην έγκριση που δόθηκε με την απόφαση 2005/635/ΕΚ της Επιτροπής(11) και οι εκθέσεις παρακολούθησης (2010 έως 2018) παρουσιάζουν πολλές ελλείψεις και δεν συνάδουν ούτε με την οδηγία 2001/18/ΕΚ και τις αντίστοιχες κατευθυντήριες γραμμές ούτε με τις κατευθυντήριες γραμμές της EFSA για την περιβαλλοντική παρακολούθηση μετά τη διάθεση στην αγορά· επιπλέον, πολλά κράτη μέλη επανέλαβαν τις ανησυχίες τους σχετικά με την αρχική αξιολόγηση κινδύνου της EFSA(12)·

Μη έγκυρες μελέτες τοξικότητας

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πραγματοποιήθηκαν μελέτες ασφάλειας για την αξιολόγηση της οξείας τοξικότητας και αποδόμησης σε πεπτικά υγρά με πρωτεΐνες Cry1A.105 και Cry2Ab2 που παράγονται σε ένα στέλεχος E. coli· λαμβάνοντας υπόψη ότι αρμόδια αρχή κράτους μέλους εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με την έλλειψη ισοδυναμίας μεταξύ των πρωτεϊνών που εκφράζονται στο E. coli και στον αραβόσιτο MON 89034(13), εγείροντας αμφιβολίες σχετικά με την εγκυρότητα των εν λόγω μελετών τοξικότητας·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, γενικά, μικρή σημασία μπορεί να αποδοθεί στις τοξικολογικές δοκιμές που διεξάγονται με πρωτεΐνες μεμονωμένα, λόγω του γεγονότος ότι δεν λαμβάνονται υπόψη οι επιδράσεις της πρωτεΐνης σε συνδυασμό με το ίδιο το φυτό·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, για παράδειγμα, ορισμένα φυτά, συμπεριλαμβανομένου του αραβοσίτου, παράγουν φυσικά αναστολείς πρωτεάσης (PI), οι οποίοι έχει αποδειχθεί ότι επιβραδύνουν την αποδόμηση των τοξινών Bt· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολύ υψηλότερη τοξικότητα της τοξίνης Bt, εάν προσλαμβάνεται μαζί με τον φυτικό ιστό, σε σύγκριση με την τοξίνη μεμονωμένα· λαμβάνοντας υπόψη ότι μια μελέτη του 1990, η οποία εκπονήθηκε από επιστήμονες στη Monsanto, έδειξε ότι ακόμη και η παρουσία εξαιρετικά χαμηλών επιπέδων PI ενίσχυσε την εντομοκτόνο δράση των τοξινών Bt έως και 20 φορές(14)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αλληλεπίδραση αυτή δεν έχει ποτέ αξιολογηθεί ή αναφερθεί από την EFSA στις αξιολογήσεις κινδύνου της για τα γενετικώς τροποποιημένα φυτά Bt·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει αποδειχθεί ότι παράγοντες που ενισχύουν την τοξικότητα των τοξινών Bt μπορούν επίσης να επηρεάσουν την επιλεκτικότητά τους(15): εάν αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της τοξίνης Bt στους στοχευόμενους οργανισμούς, η επιλεκτικότητά της μπορεί επίσης να μειωθεί και μη στοχευόμενοι οργανισμοί ενός ευρύτερου φάσματος μπορεί να καταστούν ευαίσθητοι· λαμβάνοντας υπόψη ότι, αν και μέχρι σήμερα δεν έχει πραγματοποιηθεί συστηματική έρευνα, αρκετές μελέτες καταδεικνύουν τις επιπτώσεις των PI σε συνδυασμό με τοξίνες Bt σε μη στοχευόμενα έντομα(16)·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κίνδυνος υψηλότερης τοξικότητας για τον άνθρωπο και τα θηλαστικά, λόγω της αλληλεπίδρασης μεταξύ PI και τοξινών Bt σε ΓΤ φυτά, δεν είναι γνωστός·

Ερωτήσεις σχετικά με την ανοσοενισχυτικότητα του Bt

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με διάφορες μελέτες, έχουν παρατηρηθεί παρενέργειες που ενδεχομένως επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα έπειτα από έκθεση σε τοξίνες Bt και ότι ορισμένες τοξίνες Bt ενδέχεται να έχουν ανοσοενισχυτικές ιδιότητες(17), δηλαδή να ενισχύουν την αλλεργιογονικότητα άλλων πρωτεϊνών με τις οποίες έρχονται σε επαφή·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, ενώ η EFSA αναγνωρίζει ότι η Cry1Ac(18) έχει αποδειχθεί ότι δρα ως ανοσοενισχυτικό μέσο, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, δεδομένου ότι ο αραβόσιτος δεν είναι κοινή αλλεργιογόνος τροφή, η ανοσοενισχυτική δράση των πρωτεϊνών Cry, η οποία παρατηρείται μετά από ενδογαστρική ή ενδορρινική χορήγηση υψηλής δοσολογίας, είναι απίθανο να εγείρει ανησυχίες όσον αφορά την αλλεργιογονικότητα(19)· λαμβάνοντας υπόψη, ωστόσο, ότι η EFSA δεν λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι ο αραβόσιτος παράγει PI(20) και, ως εκ τούτου, πρέπει να θεωρηθεί ότι συμβαίνει πολύ βραδύτερη αποδόμηση των τοξινών Bt εάν προσληφθούν με το φυτικό υλικό, σε σύγκριση με την απομονωμένη μορφή· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαφορά αυτή μπορεί επίσης να αυξήσει την ανοσοενισχυτικότητα και καθιστά μη έγκυρες τις μελέτες που χρησιμοποιούν απομονωμένες πρωτεΐνες· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν πραγματοποιήθηκαν εμπειρικές μελέτες για τη διερεύνηση της πραγματικής ανοσογονικότητας της τοξίνης Bt που παράγεται από το γενετικώς τροποποιημένο φυτό· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αποδόμηση των πρωτεϊνών σε πεπτικά υγρά, η οποία είναι επίσης σημαντική για την αξιολόγηση πιθανής αλλεργιογονικότητας, δοκιμάστηκε με τη χρήση πρωτεϊνών που παράγονται στο E. coli μεμονωμένα·

Καλλιέργειες Bt: επιδράσεις σε μη στοχευόμενους οργανισμούς και αυξημένη αντοχή

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε αντίθεση με τη χρήση εντομοκτόνων, όπου η έκθεση πραγματοποιείται κατά τον χρόνο του ψεκασμού και για περιορισμένο χρονικό διάστημα στη συνέχεια, η χρήση γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών Bt οδηγεί σε συνεχή έκθεση των στοχευόμενων και μη στοχευόμενων οργανισμών στις τοξίνες Bt·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η υπόθεση ότι οι τοξίνες Bt παρουσιάζουν έναν μοναδικό τρόπο δράσης για συγκεκριμένο στόχο δεν μπορεί πλέον να θεωρείται ορθή και δεν μπορούν να αποκλειστούν οι επιπτώσεις σε μη στοχευόμενους οργανισμούς(21)· λαμβάνοντας υπόψη ότι αναφέρονται όλο και περισσότεροι μη στοχευόμενοι οργανισμοί που επηρεάζονται με πολλούς τρόπους· λαμβάνοντας υπόψη ότι σε πρόσφατη επισκόπηση αναφέρονται 39 δημοσιεύσεις αξιολογημένες από ομότιμους, οι οποίες αναφέρουν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις των τοξινών Bt σε πολλά είδη «εκτός πεδίου»(22)·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι συνδυαστικές επιδράσεις, όπως ο συνδυασμός με PI, ενδέχεται να συμβάλλουν σημαντικά στην τοξικότητα των τοξινών Bt· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ζήτημα της επιλεκτικότητας έχει ιδιαίτερη σημασία για τις συνθετικές τοξίνες Bt, όπως οι Cry1A.105 και Cry2Ab2 , οι οποίες ενδέχεται να παρουσιάζουν χαμηλότερη επιλεκτικότητα σε συνδυασμό με υψηλότερη τοξικότητα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η EFSA εξακολουθεί να θεωρεί ότι οι τοξίνες Bt επηρεάζουν μόνον ένα περιορισμένο φάσμα μη στοχευόμενων οργανισμών, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τυχόν συνδυαστικές επιπτώσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα ευρύτερο φάσμα μη στοχευόμενων οργανισμών ενδέχεται να εκτίθεται στις τοξίνες Bt μέσω διαρροών, αποβλήτων και κοπριάς·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στην αξιολόγηση κινδύνου δεν αξιολογήθηκαν επιπτώσεις σε μη στοχευόμενους οργανισμούς· λαμβάνοντας υπόψη ότι αρμόδια αρχή κράτους μέλους παρατηρεί ότι «οι μελέτες δεν επαρκούν για να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η έκθεση του περιβάλλοντος και, ως εκ τούτου, οι επιπτώσεις στους μη στοχευόμενους οργανισμούς θα είναι αμελητέες» και «τα πειραματικά στοιχεία από τις λίγες διαθέσιμες μελέτες δείχνουν ότι θα υπάρχουν τοξίνες Bt στα κόπρανα των ζώων που τρέφονται με καλλιέργειες Bt. Κατά συνέπεια, για οποιαδήποτε αίτηση διάθεσης στην αγορά καλλιεργειών Bt, θα πρέπει να παρουσιάζονται πειράματα προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με τις επακόλουθες επιδράσεις και τους κινδύνους για μη στοχευόμενους οργανισμούς»(23)·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αξιολόγηση κινδύνου δεν εξέτασε την ανάπτυξη αντοχής των στοχευόμενων επιβλαβών οργανισμών στις τοξίνες Bt, με πιθανό αποτέλεσμα τη χρήση λιγότερο ασφαλών για το περιβάλλον φυτοφαρμάκων ή την αύξηση των δόσεων και τον αριθμό των εφαρμογών στη ΓΤ καλλιέργεια στη χώρα καλλιέργειας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ προτείνει τη σταδιακή κατάργηση πολλών υφιστάμενων υβριδίων αραβοσίτου Bt, καθώς και ορισμένων ποικιλιών βαμβακιού Bt, κατά τα επόμενα τρία έως πέντε έτη, λόγω της αύξησης της αντοχής των εντόμων σε τέτοιες καλλιέργειες(24)·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, ενώ έχει υποστηριχθεί ότι η χρήση καλλιεργειών Bt οδηγεί σε μείωση της χρήσης εντομοκτόνων, πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες(25) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «αρκετές αναλύσεις σχετικά με την επίδραση των καλλιεργειών Bt στα πρότυπα χρήσης φυτοφαρμάκων δεν φαίνεται να έχουν λάβει υπόψη την επεξεργασία σπόρων και, ως εκ τούτου, ενδέχεται να έχουν υπερεκτιμηθεί οι μειώσεις στη χρήση εντομοκτόνων (ιδίως όσον αφορά την «έκταση στην οποία εφαρμόζεται») που συνδέονται με τις καλλιέργειες Bt»· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ίδια μελέτη διαπιστώνει ότι η επεξεργασία σπόρων με νεονικοτινοειδή χρησιμοποιείται συχνά σε συνδυασμό με αραβόσιτο Bt και καλλιέργειες σόγιας, ότι «αυτός ο τρόπος χρήσης μπορεί να έχει ανεπιθύμητες συνέπειες, δηλαδή αντοχή σε στοχευόμενους επιβλαβείς οργανισμούς, εξάρσεις μη στοχευόμενων επιβλαβών οργανισμών και ρύπανση με δυσμενείς επιπτώσεις που καταλήγουν στην άγρια πανίδα» και ότι «ορισμένες από αυτές τις επιπτώσεις έχουν ήδη προκύψει»· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση έχει απαγορεύσει την υπαίθρια χρήση τριών νεονικοτινοειδών, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης τους για την κάλυψη της επιφάνειας των σπόρων, λόγω των επιπτώσεών τους στις μέλισσες και σε άλλους επικονιαστές(26)·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση είναι συμβαλλόμενο μέρος στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη βιολογική ποικιλότητα («UN CBD»), η οποία καθιστά σαφές ότι τόσο οι χώρες εξαγωγής όσο και οι χώρες εισαγωγής έχουν διεθνείς ευθύνες όσον αφορά τη βιολογική ποικιλότητα·

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 503/2013 της Επιτροπής(27) απαιτεί από τον αιτούντα να προβεί σε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για τη διαδικασία ανανέωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι μια βιβλιογραφική έρευνα εντόπισε 285 δημοσιεύσεις, ωστόσο ο αιτών επέλεξε μόνον πέντε δημοσιεύσεις, αφού εφάρμοσε τα δικά του κριτήρια επιλεξιμότητας/συμπερίληψης, τις οποίες θεώρησε σημαντικές για την αξιολόγηση της ασφάλειας τροφίμων και ζωοτροφών ή για τον μοριακό χαρακτηρισμό· λαμβάνοντας υπόψη ότι αρμόδια αρχή κράτους μέλους παρατήρησε ότι η βιβλιογραφική έρευνα δεν εξέτασε επαρκώς τις πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων και των ζώων, δεδομένου ότι οι ακόλουθοι όροι αναζήτησης δεν συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα: «τοξικότητα», «τοξικό», «μελέτες σε ζώα», «τοξικές επιδράσεις», «δυσμενείς επιπτώσεις» και «επιπτώσεις στην υγεία»(28)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε γενικές γραμμές, οι ανασκοπήσεις βιβλιογραφίας που διενεργούν οι αιτούντες ανανέωση εγκρίσεων ΓΤΟ δεν είναι υψηλής ποιότητας·

Μη δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ψηφοφορία της 26ης Οκτωβρίου 2020 στη μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων, που αναφέρεται στο άρθρο 35 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, δεν οδήγησε σε έκδοση γνώμης, κάτι που σημαίνει ότι η έγκριση δεν υποστηρίχθηκε από μια ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών·

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει ως προβληματικό το γεγονός ότι εξακολουθεί να εκδίδει αποφάσεις έγκρισης ΓΤΟ χωρίς ειδική πλειοψηφία κρατών μελών υπέρ της έγκρισης, κάτι που αποτελεί εξαίρεση στην περίπτωση της έγκρισης προϊόντων γενικότερα, αλλά έχει γίνει ο κανόνας κατά τη λήψη αποφάσεων όσον αφορά την έγκριση ΓΤ τροφίμων και ζωοτροφών·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά την όγδοη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε συνολικά 36 ψηφίσματα που αντιτίθενται στη διάθεση στην αγορά ΓΤΟ για τρόφιμα και ζωοτροφές (33 ψηφίσματα) και στην καλλιέργεια ΓΤΟ στην Ένωση (τρία ψηφίσματα)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, μέχρι στιγμής, το Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει έντεκα ενστάσεις κατά την ένατη κοινοβουλευτική του περίοδο· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπήρξε ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ της έγκρισης οποιουδήποτε από αυτούς τους ΓΤΟ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή εξακολουθεί να εγκρίνει ΓΤΟ, παρά το γεγονός ότι αναγνωρίζει και η ίδια την ύπαρξη δημοκρατικού ελλείμματος, την έλλειψη στήριξης από την πλευρά των κρατών μελών και τις ενστάσεις του Κοινοβουλίου·

ΚΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να μην εγκρίνει έναν ΓΤΟ όταν δεν υπάρχει ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ της έγκρισης στην επιτροπή προσφυγών(29)· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν απαιτείται εν προκειμένω τροποποίηση της νομοθεσίας·

1.  κρίνει ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής υπερβαίνει τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που προβλέπει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1829/2003·

2.  κρίνει ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής δεν είναι σύμφωνο με το δίκαιο της Ένωσης, υπό την έννοια ότι δεν συνάδει με τον σκοπό του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, ο οποίος είναι, σύμφωνα με τις γενικές αρχές που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(30), να προσφέρει τη βάση για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της ζωής και της υγείας του ανθρώπου, της υγείας και της καλής διαβίωσης των ζώων, του περιβάλλοντος και των συμφερόντων των καταναλωτών σε σχέση με τα ΓΤ τρόφιμα και ζωοτροφές, εξασφαλίζοντας παράλληλα την αποτελεσματική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς·

3.  ζητεί από την Επιτροπή να αποσύρει την εκτελεστική απόφασή της·

4.  εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η Επιτροπή αναγνώρισε τελικά, σε επιστολή της με ημερομηνία 11 Σεπτεμβρίου 2020 προς τα μέλη, την ανάγκη να λαμβάνεται υπόψη η βιωσιμότητα κατά τη λήψη αποφάσεων για την έγκριση ΓΤΟ(31)· εκφράζει, ωστόσο, τη έντονη απογοήτευσή του για το γεγονός ότι, στις 28 Σεπτεμβρίου 2020, η Επιτροπή ενέκρινε την εισαγωγή άλλης ΓΤ σόγιας(32), παρά την αντίρρηση του Κοινοβουλίου και της πλειοψηφίας των κρατών μελών που την καταψήφισαν·

5.  καλεί την Επιτροπή να προχωρήσει κατεπειγόντως στην ανάπτυξη κριτηρίων βιωσιμότητας, με πλήρη συμμετοχή του Κοινοβουλίου· καλεί την Επιτροπή να παράσχει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο και το χρονοδιάγραμμα διεξαγωγής αυτής της διαδικασίας·

6.  παροτρύνει εκ νέου την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις υποχρεώσεις της Ένωσης στο πλαίσιο διεθνών συμφωνιών, όπως η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη βιολογική ποικιλότητα και οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών·

7.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να σταματήσει να εγκρίνει ΓΤΟ, είτε για καλλιέργεια είτε για χρήση σε τρόφιμα και ζωοτροφές, όταν δεν διατυπώνεται γνώμη από τα κράτη μέλη στην επιτροπή προσφυγών, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011·

8.  καλεί την EFSA να αποδεχθεί επιτέλους τις ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των τοξινών Bt που υπάρχουν φυσικά και εκείνων που εκφράζονται από συνθετικά διαγονίδια σε ΓΤ φυτά, και να διευρύνει την αξιολόγηση κινδύνου ώστε να λαμβάνονται πλήρως υπόψη όλες οι αλληλεπιδράσεις και οι συνδυαστικές επιδράσεις μεταξύ τοξινών Bt, ΓΤ φυτών και των συστατικών τους, καταλοίπων ψεκασμού με τα συμπληρωματικά ζιζανιοκτόνα, το περιβάλλον, καθώς και επιπτώσεις στην υγεία και την ασφάλεια των τροφίμων·

9.  καλεί την EFSA να μη δέχεται πλέον μελέτες τοξικότητας με βάση απομονωθείσες πρωτεΐνες που είναι πιθανόν να διαφέρουν ως προς τη δομή και τις βιολογικές επιδράσεις σε σύγκριση με εκείνες που παράγονται από το ίδιο το φυτό, και να απαιτεί τη διεξαγωγή όλων των δοκιμών με ιστούς από το ΓΤ φυτό·

10.  καλεί την EFSA να διασφαλίσει ότι τα δεδομένα από επιτόπιες δοκιμές ή θερμοκήπια καλύπτουν ένα επαρκώς ευρύ φάσμα γεωπονικών και περιβαλλοντικών συνθηκών για την αξιολόγηση του αντικτύπου όλων των παραγόντων καταπόνησης που πρέπει να αναμένονται κατά την καλλιέργεια στην έκφραση των γονιδίων και στη σύνθεση των φυτών·

11.  καλεί την EFSA να διασφαλίσει ότι τα δεδομένα από επιτόπιες δοκιμές ή θερμοκήπια καλύπτουν ένα επαρκώς ευρύ φάσμα διαφορετικών ποικιλιών για την αξιολόγηση του αντικτύπου των διάφορων γενετικών υπόβαθρων στην έκφραση των γονιδίων και στη σύνθεση των φυτών·

12.  καλεί την EFSA να ζητήσει στοιχεία σχετικά με τον αντίκτυπο της κατανάλωσης τροφίμων και ζωοτροφών που προέρχονται από γενετικώς τροποποιημένα φυτά στο εντερικό μικροβίωμα·

13.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

(1) ΕΕ L 268 της 18.10.2003, σ. 1. (2) ΕΕ L 55 της 28.2.2011, σ. 13. (3) Επιστημονική γνώμη της ομάδας της EFSA για τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς σχετικά με την αίτηση (αριθ. αναφοράς EFSA‐GMO‐NL‐2007‐37) για τη διάθεση στην αγορά του εντομοανθεκτικού γενετικώς τροποποιημένου αραβοσίτου MON89034, που προορίζεται για χρήση σε τρόφιμα και ζωοτροφές, την εισαγωγή και την επεξεργασία, βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, από την εταιρεία Monsanto, https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/909 (4) Επιστημονική γνώμη της ομάδας της EFSA για τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς σχετικά με την αξιολόγηση του γενετικώς τροποποιημένου αραβοσίτου MON 89034 για ανανέωση της έγκρισης βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 (αίτηση EFSA-GMO-RX-015), EFSA Journal 2019·17(11):5845, https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.2903/j.efsa.2019.5845 (5) ––––––––––– Κατά την όγδοη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε 36 ψηφίσματα που διατύπωναν αντίρρηση στην έγκριση ΓΤΟ. Επιπλέον, κατά την ένατη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τα ακόλουθα ψηφίσματα:Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MZHG0JG (SYN-ØØØJG-2) σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0028).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια A2704-12 (ACS-GMØØ5-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0029).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 89034 × 1507 × MON 88017 × 59122 × DAS-40278-9, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία ή τέσσερα από τα μονά συμβάντα MON 89034, 1507, MON 88017, 59122 και DAS-40278-9, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0030).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο βαμβάκι LLCotton25 (ACS-GHØØ1-3), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0054).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια MON 89788 (MON-89788-1), σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0055).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 89034 × 1507 × NK603 × DAS-40278-9 και τους επιμέρους συνδυασμούς MON 89034 × NK603 × DAS-40278-9, 1507 × NK603 × DAS-40278-9 και NK603 × DAS-40278-9 σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0056).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο Bt11 × MIR162 × MIR604 × 1507 × 5307 × GA21, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία, τέσσερα ή πέντε από τα επιμέρους συμβάντα Bt11, MIR162, MIR604, 1507, 5307 και GA21, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0057).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Μαΐου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια της σειράς MON 87708 × MON 89788 × A5547-127, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0069).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 89034 × MIR162 × NK603 και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο ή τρία από τα μονά συμβάντα MON 87427, MON 89034, MIR162 και NK603, και για την κατάργηση της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2018/1111 της Επιτροπής σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0291).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη σόγια SYHT0H2 (SYN-ØØØH2-5) σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0292).Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο MON 87427 × MON 87460 × MON 89034 × MIR162 × NK603, και γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο που συνδυάζει δύο, τρία ή τέσσερα από τα μονά συμβάντα MON 87427, MON 87460, MON 89034, MIR162 και NK603, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0293). (6) Απόφαση 2009/813/ΕΚ της Επιτροπής, της 30ής Οκτωβρίου 2009, για την έγκριση της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένο αραβόσιτο ΜΟΝ 89034 (MON-89Ø34-3) σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 289 της 5.11.2009, σ. 21). (7) Πρώτη γνώμη της EFSA, σ. 21, https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.2903/j.efsa.2019.5845 (8) Παρατηρήσεις των κρατών μελών: http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2007-042 (9) Οδηγία 2001/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Μαρτίου 2001, για τη σκόπιμη ελευθέρωση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών στο περιβάλλον και την κατάργηση της οδηγίας 90/220/ΕΟΚ του Συμβουλίου - Δήλωση της Επιτροπής (ΕΕ L 106 της 17.4.2001, σ. 1). (10) Παρατηρήσεις των κρατών μελών: http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2018-00673 (11) Απόφαση 2005/635/ΕΚ της Επιτροπής, της 31ης Αυγούστου 2005, σχετικά με τη διάθεση στην αγορά, σύμφωνα με την οδηγία 2001/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, προϊόντος ελαιοκράμβης (Brassica napus L., σειρά GT73) γενετικώς τροποποιημένης, προκειμένου να της προσδοθεί ανοχή στο φυτοφάρμακο glyphosate (ΕΕ L 228 της 3.9.2005, σ. 11). (12) Βλ. αιτιολογική σκέψη Ζ. (13) Βλ. παρατηρήσεις των κρατών μελών, σ. 7: https://doi.org/10.2903/j.efsa.2009.1193 και παρατηρήσεις των κρατών μελών, σ. 27: http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2018-00673 (14) MacIntosh, S.C., Kishore, G.M., Perlak, F.J., Marrone, P.G., Stone, T.B., Sims, S.R., Fuchs, R.L., «Potentiation of Bacillus thuringiensis insecticidal activity by serine protease inhibitors» (Ενίσχυση της εντομοκτόνου δράσης του Bacillus thuringiensis από αναστολείς της πρωτεάσης σερίνης), Journal of Agricultural and Food Chemistry 1990, 38, σ. 1145-1152. (15) Βλ., για παράδειγμα, Then, C., «Risk assessment of toxins derived from Bacillus thuringiensis: synergism, efficacy, and selectivity» (Αξιολόγηση κινδύνου από τοξίνες που προέρχονται από τον Bacillus thuringiensis: συνεργιστική δράση, αποτελεσματικότητα και επιλεκτικότητα), Environmental Science Pollution Research 2010, 17, σ. 791–797. (16) Βλ., για παράδειγμα, Han, P., Niu, C.Y., Lei, C.L., Cui, J.J., Desneux, N., «Quantification of toxins in a Cry1Ac + CpTI cotton cultivar and its potential effects on the honey bee Apis mellifera L.» (Ποσοτικοποίηση τοξινών σε καλλιεργητική ποικιλία βαμβακιού Cry1Ac + CpTI και δυνητικές επιδράσεις στη μέλισσα Apis mellifera L.), Ecotoxicology 2010, 19, σ. 1452-1459, https://link.springer.com/article/10.1007/s10646-010-0530-z; Babendreier, D., Kalberer, N.M., Romeis, J., Fluri, P., Mulligan, E. and Bigler, F., «Influence of Bt-transgenic pollen, Bt-toxin and protease inhibitor (SBTI) ingestion on development of the hypopharyngeal glands in honeybees» (Επίδραση της πρόσληψης Bt-διαγονιδιακής γύρης, Bt-τοξίνης και αναστολέα πρωτεάσης (SBTI) στην ανάπτυξη των υποφαρυγγικών αδένων στις μέλισσες), Apidologie 2005, 36(4), σ. 585-594, https://doi.org/10.1051/apido:2005049; και Liu, X.D., Zhai, B.P., Zhang, X.X., Zong, J.M., «Impact of transgenic cotton plants on a non-target pest, Aphis gossypii Glover» (Επίδραση διαγονιδιακών φυτών βαμβακιού σε έναν μη στοχευόμενο επιβλαβή οργανισμό, Aphis gossypii Glover). Ecological Entomology, 30(3), σ. 307-315, https://doi.org/10.1111/j.0307-6946.2005.00690.x (17) Για μια ανασκόπηση, βλ. Rubio-Infante, N., Moreno-Fierros, L. (2016), «An overview of the safety and biological effects of Bacillus thuringiensis Cry toxins in mammals» (Μια ανασκόπηση σχετικά με την ασφάλεια και τις βιολογικές επιπτώσεις των τοξινών Cry του Bacillus thuringiensis στα θηλαστικά), Journal of Applied Toxicology, Μάιος 2016, 36(5), σ. 630-648, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jat.3252/full (18) Η Cry1Ac είναι μία από ορισμένες μόνο τοξίνες Bt που έχουν διερευνηθεί λεπτομερώς από την EFSA. (19) Πρώτη γνώμη της EFSA, σ. 16, https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/909 (20) Βλ. αιτιολογική σκέψη ΙΑ. (21) Βλ., για παράδειγμα, Hilbeck, A. and Otto, M. «Specificity and combinatorial effects of Bacillus thuringiensis Cry toxins in the context of GMO risk assessment» (Ιδιαιτερότητα και συνδυαστικές επιδράσεις τοξινών Bacillus thuringiensis Cry στο πλαίσιο αξιολόγησης κινδύνου ΓΤΟ), Frontiers in Environmental Science 2015, 3:71. (22) Hilbeck, A., Defarge, N., Lebrecht, T., Bøhn, T., «Insecticidal Bt crops. EFSA’s risk assessment approach for GM Bt plants fails by design» (Εντομοκτόνες καλλιέργειες Bt. Η προσέγγιση της αξιολόγησης κινδύνου της EFSA για τα ΓΤ φυτά Bt αποτυγχάνει εκ σχεδιασμού), RAGES 2020, σ. 4, https://www.testbiotech.org/sites/default/files/RAGES_report-Insecticidal%20Bt%20plants.pdf (23) Παρατηρήσεις των κρατών μελών, σ. 16: http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2018-00673 (24) https://www.dtnpf.com/agriculture/web/ag/crops/article/2020/09/29/epa-proposes-phasing-dozens-bt-corn (25) Douglas, M.R., Tooker, J.F., «Large-Scale Deployment of Seed Treatments Has Driven Rapid Increase in Use of Neonicotinoid Insecticides and Preemptive Pest Management in U.S. Field Crops» (Η μεγάλης κλίμακας χρήση των προϊόντων επεξεργασίας σπόρων έχει οδηγήσει σε ταχεία αύξηση της χρήσης νεονικοτινοειδών εντομοκτόνων και σε προληπτική φυτοπροστασία στις μεγάλες καλλιέργειες στις ΗΠΑ), Environmental Science and Technology 2015, 49, 8, 5088-5097, https://pubs.acs.org/doi/10.1021/es506141g (26) Νεονικοτινοειδή, https://ec.europa.eu/food/plant/pesticides/approval_active_substances/approval_renewal/neonicotinoids_en (27) Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 503/2013 της Επιτροπής, της 3ης Απριλίου 2013, σχετικά με τις αιτήσεις έγκρισης γενετικώς τροποποιημένων τροφίμων και ζωοτροφών, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και την τροποποίηση των κανονισμών της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 641/2004 και (ΕΚ) αριθ. 1981/2006 (ΕΕ L 157 της 8.6.2013, σ. 1). (28) Παρατηρήσεις των κρατών μελών, σ. 1: http://registerofquestions.efsa.europa.eu/roqFrontend/questionLoader?question=EFSA-Q-2018-00673 (29) Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011, εάν στην επιτροπή προσφυγών δεν υπάρχει ειδική πλειοψηφία κρατών μελών υπέρ της έγκρισης, η Επιτροπή «μπορεί» να προχωρήσει στην έγκριση, χωρίς όμως να είναι υποχρεωμένη να το πράξει. (30) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Ιανουαρίου 2002, για τον καθορισμό των γενικών αρχών και απαιτήσεων της νομοθεσίας για τα τρόφιμα, για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων και τον καθορισμό διαδικασιών σε θέματα ασφαλείας των τροφίμων (ΕΕ L 31 της 1.2.2002, σ. 1). (31) https://tillymetz.lu/wp-content/uploads/2020/09/Co-signed-letter-MEP-Metz.pdf (32) MON 87708 × MON 89788 × A5547-127, https://webgate.ec.europa.eu/dyna/gm_register/gm_register_auth.cfm?pr_id=100

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών «Minority SafePack – one million signatures for diversity in Europe» (2020/2846(RSP))

P9_TA(2020)0370 B9-0403/2020

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών «Minority SafePack – one million signatures for diversity in Europe» (ECIXXXX),

–  έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), και ιδίως τα άρθρα 2, 3 παράγραφος 3 και 11 παράγραφος 4,

–  έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), και ιδίως τα άρθρα 19, 24, 53 παράγραφος 1, 63, 79 παράγραφος 2, 107 παράγραφος 3 στοιχείο ε), 108 παράγραφος 4, 109, 118, 165 παράγραφος 4, 167 παράγραφος 5, 173 παράγραφος 3, 177, 178 και 182 παράγραφος 1,

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/788 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών(1) («κανονισμός ΕΠΠ»),

–  έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τα άρθρα 10, 21, 22 και 51 («ο Χάρτης»),

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 21ης και 22ας Ιουνίου 1993, στα οποία καθορίστηκαν οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί μια χώρα προκειμένου να είναι επιλέξιμη για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση («κριτήρια της Κοπεγχάγης»),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 27 του Διεθνούς Συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και το Διεθνές Σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά δικαιώματα, τα οποία εγκρίθηκαν αμφότερα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 16 Δεκεμβρίου 1966,

–  έχοντας υπόψη τη Σύμβαση-πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων και τον Ευρωπαϊκό Χάρτη για τις περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες, καθώς και τις γνώμες των σχετικών φορέων παρακολούθησης,

–  έχοντας υπόψη το έγγραφο της Κοπεγχάγης του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), το οποίο υπεγράφη το 1990, και τις πολυάριθμες θεματικές συστάσεις και κατευθυντήριες γραμμές σχετικά τα δικαιώματα των μειονοτήτων που εξέδωσαν ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΑΣΕ για τις εθνικές μειονότητες και το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ODIHR) του ΟΑΣΕ,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Νοεμβρίου 2018 σχετικά με τα ελάχιστα πρότυπα για τις μειονότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση(2),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 7ης Φεβρουαρίου 2018 σχετικά με την προστασία των μειονοτήτων και την απαγόρευση των διακρίσεων σε βάρος τους στα κράτη μέλη της ΕΕ(3),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 11ης Σεπτεμβρίου 2018 σχετικά με τη γλωσσική ισότητα στην ψηφιακή εποχή(4),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 11ης Σεπτεμβρίου 2013 σχετικά με τις ευρωπαϊκές γλώσσες που απειλούνται με εξαφάνιση και τη γλωσσική πολυμορφία στην Ευρωπαϊκή Ένωση(5),

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2019, για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών(6),

–  έχοντας υπόψη τις αποφάσεις και τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), ιδίως τις υποθέσεις T-646/13 (Minority SafePack – one million signatures for diversity in Europe κατά Επιτροπής)(7) και T-391/17 (Ρουμανία κατά Επιτροπής)(8)·

–  έχοντας υπόψη την απόφαση (ΕΕ) 2017/652 της Επιτροπής, της 29ης Μαρτίου 2017, σχετικά με την πρόταση πρωτοβουλίας πολιτών με τίτλο «Minority SafePack — one million signatures for diversity in Europe»(9),

–  έχοντας υπόψη τη δημόσια ακρόαση σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών «Minority SafePack», η οποία διοργανώθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2020 από την Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας, την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και την Επιτροπή Αναφορών,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών (ΕΠΠ) «Minority SafePack» όσον αφορά τις νομοθετικές πράξεις που αναμένονται από την Επιτροπή βάσει της ΕΠΠ, η οποία υποβλήθηκε στην Επιτροπή μετά την κατάθεση των υπογραφών και παρουσιάστηκε στο Κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια της δημόσιας ακρόασης,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 222 παράγραφος 8 του Κανονισμού του,

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 2 ΣΕΕ, η Ένωση βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως ορίζει το άρθρο 3 παράγραφος 3 ΣΕΕ, η Ένωση έχει σκοπό να προάγει την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή και την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και να σέβεται τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας και να μεριμνά για την προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 6 της ΣΛΕΕ αναγνωρίζει ότι η Ένωση έχει αρμοδιότητα να αναλαμβάνει δράσεις στους τομείς του πολιτισμού και της παιδείας για να υποστηρίζει, να συντονίζει ή να συμπληρώνει τη δράση των κρατών μελών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή θα πρέπει να συνεργαστεί ενεργά με τα κράτη μέλη σε αυτούς τους τομείς πολιτικής, οι οποίοι έχουν επίσης μείζονα σημασία για τα πρόσωπα που ανήκουν σε μειονότητες·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 10 ΣΛΕΕ, κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή των πολιτικών και των δράσεών της, η Ένωση πρέπει να επιδιώκει να καταπολεμήσει κάθε διάκριση λόγω, μεταξύ άλλων, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 1 του Χάρτη, απαγορεύεται κάθε διάκριση ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως ορίζει το άρθρο 22 του Χάρτη, η Ένωση σέβεται την πολιτιστική, θρησκευτική και γλωσσική πολυμορφία·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σεβασμός της πολιτιστικής πολυμορφίας κατοχυρώνεται στο άρθρο 167 ΣΛΕΕ·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου το 8 % των πολιτών της EE ανήκουν σε εθνική μειονότητα και περίπου το 10 % μιλούν περιφερειακή ή μειονοτική γλώσσα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, λόγω της μοναδικότητας των γλωσσών και πολιτισμών τους, αυτοί αποτελούν ουσιώδες στοιχείο του πολιτιστικού πλούτου της Ένωσης·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η γενική έννοια των μειονοτήτων στην Ευρώπη καλύπτεται από ευρύ φάσμα όρων στη νομική και ακαδημαϊκή γλώσσα· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτές οι κοινωνικές ομάδες συχνά αναφέρονται αδιακρίτως ως εθνικές μειονότητες, εθνοτικές ομάδες, παραδοσιακές ή αυτόχθονες μειονότητες, εθνικότητες, κάτοικοι συνταγματικών περιφερειών, γλωσσικές μειονότητες, ομάδες που μιλούν λιγότερο χρησιμοποιούμενες γλώσσες, γλωσσικές ομάδες κ.λπ.· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στη Σύμβαση-πλαίσιο για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων, η οποία εξακολουθεί να αποτελεί το υψηλότερο διεθνές πρότυπο για την προστασία των μειονοτήτων στην Ευρώπη, το Συμβούλιο της Ευρώπης χρησιμοποιεί τον όρο «εθνική μειονότητα», προκειμένου να παρακάμψει τη δυσκολία μεταφοράς των ποικίλων όρων που χρησιμοποιούνται σε ολόκληρη την Ευρώπη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΠΠ «Minority SafePack», όταν αναφέρεται σε τέτοιες μειονοτικές ομάδες, χρησιμοποιεί τον όρο «εθνικές και γλωσσικές μειονότητες»·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περισσότερες εθνικές και γλωσσικές μειονότητες αντιμετωπίζουν μια επιταχυνόμενη τάση αφομοίωσης και γλωσσικής υποχώρησης, με αποτέλεσμα να επέρχεται γλωσσική και πολιτιστική συρρίκνωση εντός της ΕΕ και η ΕΕ να χάνει την πολυμορφία της, την οποία, σύμφωνα με τις Συνθήκες, καλείται να προστατεύει· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση αποτελεί το κύριο εργαλείο για την αναζωογόνηση και τη διατήρηση των μειονοτικών γλωσσών·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Παγκόσμιος Άτλαντας Απειλούμενων Γλωσσών της UNESCO αναφέρει 186 γλώσσες από τα κράτη μέλη της ΕΕ ως ευάλωτες ή απειλούμενες, και τρεις επιπλέον ως εξαφανισμένες·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΠΠ «Minority SafePack», η οποία υποβλήθηκε στην Επιτροπή στις 15 Ιουλίου 2013, ζητεί από την ΕΕ να αναλάβει δράση για τη στήριξη των εθνικών και γλωσσικών μειονοτήτων σε 11 τομείς·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 13 Σεπτεμβρίου 2013, η Επιτροπή έκρινε ότι η τεκμηρίωση αυτή αυτή δεν ήταν επαρκής για την καταχώριση της ΕΠΠ· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διοργανωτές της ΕΠΠ άσκησαν προσφυγή ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) και ότι, στις 3 Φεβρουαρίου 2017, το Γενικό Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση με την οποία ακύρωσε την απόφαση της Επιτροπής·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, προκειμένου να λάβει τα αναγκαία μέτρα για τη συμμόρφωση με την απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου, η Επιτροπή επανεξέτασε το νομικό παραδεκτό της ΕΠΠ και με την απόφαση (ΕΕ) 2017/652 καταχώρισε την πρωτοβουλία σε εννέα από τους έντεκα τομείς που είχαν αρχικά ζητηθεί·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 15 του κανονισμού ΕΠΠ, η ουσία της ΕΠΠ εξετάζεται μετά την επιτυχή συγκέντρωση υπογραφών και αφού η Επιτροπή ελέγξει το νομικό της παραδεκτό· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή εκθέτει τα νομικά και πολιτικά συμπεράσματά της σχετικά με την ΕΠΠ βάσει των Συνθηκών της ΕΕ·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην απόφασή του της 24 Σεπτεμβρίου 2019 στην υπόθεση T-391/17, επικύρωσε την απόφαση της Επιτροπής να καταχωρίσει την ΕΠΠ «Minority SafePack»·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, μεταξύ 3ης Απριλίου 2017 και 3ης Απριλίου 2018, συγκεντρώθηκαν στην ΕΕ 1 123 422 πιστοποιημένες υπογραφές, το δε εθνικό κατώτατο όριο καλύφθηκε σε 11 κράτη μέλη·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών είναι το πρώτο μέσο διεθνικής συμμετοχικής δημοκρατίας στον κόσμο, το οποίο παρέχει στους πολίτες τη δυνατότητα να συνεργάζονται άμεσα με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η «Minority SafePack» είναι η πέμπτη από τις έξι μόνο επιτυχημένες, μέχρι στιγμής, ΕΠΠ·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 14 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/788, μετά τη διοργάνωση δημόσιας ακρόασης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αξιολογεί την πολιτική υποστήριξη για μεμονωμένες ΕΠΠ· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διοργάνωσε δημόσια ακρόαση στις 15 Οκτωβρίου 2020, σύμφωνα με το άρθρο 222 του Κανονισμού του·

1.  επαναλαμβάνει ότι υποστηρίζει σθεναρά το μέσο της ΕΠΠ και ζητεί να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό του· τονίζει ότι η ΕΠΠ αποτελεί εξαιρετική ευκαιρία για τους πολίτες να προσδιορίσουν και να εκφράσουν τις προσδοκίες τους, καθώς και να ζητήσουν από την ΕΕ να αναλάβει δράση· τονίζει ότι, προκειμένου το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης να έρθει πιο κοντά στους πολίτες, είναι απαραίτητο να τους δοθεί η δυνατότητα να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στις πολιτικές διαδικασίες που τους αφορούν·

2.  επισημαίνει ότι ο νέος κανονισμός ΕΠΠ τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2020 και ότι έχει καταλυτική σημασία τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και των κρατών μελών να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε η επανεκκίνηση αυτού του μέσου συμμετοχής της ΕΕ να στεφθεί με επιτυχία· υπογραμμίζει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να λάβει δεόντως υπόψη τα αιτήματα που εξέφρασαν πάνω από 1,1 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ μέσω της ΕΠΠ «Minority SafePack»·

3.  υπενθυμίζει ότι η προστασία των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες αποτελεί σαφή θεμελιώδη αξία της ΕΕ, από κοινού με τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ·

4.  υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 3 της ΣΕΕ, η Ένωση σέβεται τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας και μεριμνά για την προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς· τονίζει ότι οι μειονοτικές γλώσσες και οι μειονοτικοί πολιτισμοί αποτελούν αναπόσπαστο και αναφαίρετο μέρος του πολιτισμού και της κληρονομιάς της Ένωσης· υπογραμμίζει ότι η Ένωση θα πρέπει να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αναλαμβάνουν δράσεις για τη διασφάλιση της προστασίας των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες·

5.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή(10) να καταρτίσει, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, ένα κοινό πλαίσιο ελάχιστων προτύπων της ΕΕ για την προστασία των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες, τα οποία έχουν ισχυρά ερείσματα σε ένα νομικό πλαίσιο που εγγυάται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα σε ολόκληρη την ΕΕ·

6.  καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα και να διασφαλίσουν την προάσπιση των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες·

7.  φρονεί ότι τα γλωσσικά δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά σε κοινότητες όπου υπάρχουν περισσότερες από μία επίσημες γλώσσες, χωρίς να περιορίζονται τα δικαιώματα μιας ομάδας έναντι μιας άλλης, σύμφωνα με τη συνταγματική τάξη και την εθνική νομοθεσία κάθε κράτους μέλους· πιστεύει ότι, στο πλαίσιο της προώθησης των περιφερειακών γλωσσών και της προστασίας των γλωσσικών κοινοτήτων, θα πρέπει να γίνονται σεβαστά τα θεμελιώδη δικαιώματα όλων των ατόμων·

8.  θεωρεί ότι η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει να αυξάνει την ευαισθητοποίηση για την πολυγλωσσία σε ολόκληρη την Ευρώπη μέσω προγραμμάτων της ΕΕ, και να προβάλλει ενεργά τα πλεονεκτήματα της πολυγλωσσίας·

9.  υπενθυμίζει ότι δεν υπάρχει κοινός ορισμός του προσώπου που ανήκει σε εθνική ή γλωσσική μειονότητα στην ΕΕ· υπογραμμίζει την ανάγκη να προστατεύονται όλες οι μειονότητες, ανεξάρτητα από ορισμό, τονίζει δε ότι κάθε ορισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται με ευέλικτο τρόπο και, παράλληλα, σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας, της αναλογικότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων·

10.  ζητεί να ενισχυθεί η αμοιβαία συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης στον τομέα της προστασίας των δικαιωμάτων των εθνικών και γλωσσικών μειονοτήτων· επισημαίνει ότι η εν λόγω συνεργασία θα προσφέρει στην ΕΕ τη δυνατότητα να αξιοποιήσει τα επιτεύγματα και την εμπειρία του Συμβουλίου της Ευρώπης, επιτρέποντας παράλληλα στο Συμβούλιο της Ευρώπης να διασφαλίσει την αποτελεσματικότερη εφαρμογή των συστάσεών του που εκδόθηκαν στο πλαίσιο της Σύμβασης-πλαισίου για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων και του Ευρωπαϊκού Χάρτη για τις περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες· προτρέπει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν και να επικυρώσουν τη Σύμβαση-πλαίσιο για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων και τον Ευρωπαϊκό Χάρτη για τις περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες·

Σχετικά με τις εννέα προτάσεις της ΕΠΠ

11.  αναγνωρίζει ότι η προστασία των εθνικών και γλωσσικών μειονοτήτων αποτελεί πρωταρχική ευθύνη των αρχών των κρατών μελών· επισημαίνει, ωστόσο, ότι η Ένωση μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη των αρχών των κρατών μελών σε αυτό το εγχείρημα· σημειώνει ότι ορισμένα κράτη μέλη αποτελούν επιτυχημένα παραδείγματα αρμονικής συνύπαρξης και αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ διαφόρων κοινοτήτων, μεταξύ άλλων στους τομείς των πολιτικών γλωσσικής και πολιτιστικής αναζωογόνησης· καλεί τα κράτη μέλη να ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές σχετικά με την προστασία και τη στήριξη των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες, και ζητεί από την Επιτροπή να διευκολύνει αυτού του είδους τις ανταλλαγές·

12.  είναι της άποψης ότι τα μέτρα για τη διατήρηση της πολιτιστικής και γλωσσικής ταυτότητας των προσώπων που ανήκουν σε εθνικές και γλωσσικές μειονότητες πρέπει να αποσκοπούν σε θετικές δράσεις, μεταξύ άλλων στους τομείς της εκπαίδευσης, του πολιτισμού και των δημόσιων υπηρεσιών·

13.  εκφράζει τον προβληματισμό του για την ανησυχητική αύξηση των εγκλημάτων μίσους και της ρητορικής μίσους, που υποκινούνται από τον ρατσισμό, την ξενοφοβία ή τη μισαλλοδοξία και στρέφονται κατά προσώπων που ανήκουν σε εθνικές και γλωσσικές μειονότητες στην Ευρώπη· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δρομολογήσουν εκστρατείες κατά της ρητορικής μίσους, καθώς και να καταπολεμήσουν τον ρατσισμό και την ξενοφοβία εις βάρος ατόμων που ανήκουν σε εθνικές και γλωσσικές μειονότητες·

14.  αναγνωρίζει τη συμβολή των εθνικών και γλωσσικών μειονοτήτων στην πολιτιστική κληρονομιά της ΕΕ και τονίζει τον ρόλο των μέσων ενημέρωσης·

15.  επισημαίνει ότι η γλωσσική πολυμορφία αποτελεί πολύτιμο στοιχείο του ευρωπαϊκού πολιτιστικού πλούτου, το οποίο θα πρέπει να προστατεύεται προκειμένου να διασφαλίζεται η μετάδοση περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών από γενιά σε γενιά· εκφράζει τον έντονο προβληματισμό του για τις περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες που απειλούνται με εξαφάνιση· υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να αναληφθεί μεγαλύτερη δράση σε αυτόν τον τομέα· καλεί, επομένως, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν την εκμάθηση γλωσσών, συμπεριλαμβανομένων μειονοτικών γλωσσών, σε ολόκληρη την ΕΕ· σημειώνει ότι η ΕΠΠ ζητεί να ιδρυθεί ένα Ευρωπαϊκό Κέντρο Γλωσσικής Πολυμορφίας με στόχο την προστασία της πλούσιας γλωσσικής πολυμορφίας της Ευρώπης·

16.  καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των εθνικών ή γλωσσικών μειονοτήτων κατά τον σχεδιασμό των προγραμμάτων χρηματοδότησής τους· φρονεί ότι η προστασία της πολυγλωσσίας και της πολιτισμικής πολυμορφίας αποτελεί κινητήρια δύναμη για την περιφερειακή ανάπτυξη και καινοτομία, και θεωρεί, επομένως, ότι τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία και τα Ταμεία Συνοχής θα πρέπει να την λαμβάνουν υπόψη· πιστεύει ότι η χρηματοδότηση της μελέτης της πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας και των επιπτώσεών της στην οικονομική ανάπτυξη των περιφερειών της ΕΕ από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» θα συνέβαλε στην καλύτερη στοχοθέτηση των δημόσιων πολιτικών για τις εθνικές και γλωσσικές μειονότητες·

17.  αναγνωρίζει τον ρόλο της γλώσσας στον πολιτισμό· εκφράζει τον προβληματισμό του για το γεγονός ότι οι πολιτιστικοί φορείς που δραστηριοποιούνται σε περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες ενδέχεται να αντιμετωπίζουν μια πρόσθετη πρόκληση όσον αφορά την προσέγγιση ενός ευρέος κοινού και την απόκτηση πρόσβασης σε οικονομικούς και διοικητικούς πόρους· καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη τις περιφερειακές συνθήκες και να αναπτύξουν μέτρα για να βοηθήσουν τους πολιτιστικούς φορείς να εκφράσουν την ελευθερία του πολιτισμού, ανεξάρτητα από τις γλωσσικές ή άλλες ιδιαιτερότητές τους·

18.  πιστεύει ότι κάθε πολίτης της ΕΕ θα πρέπει να είναι σε θέση να απολαμβάνει τον πολιτισμό και την ψυχαγωγία στη γλώσσα του/της· επισημαίνει ότι συχνά οι γλωσσικές μειονότητες είναι πολύ μικρές ή δεν έχουν θεσμική στήριξη για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος δικών τους υπηρεσιών μέσων ενημέρωσης· καλεί, στο πλαίσιο αυτό, την Επιτροπή να διενεργήσει αξιολόγηση και να λάβει τα πλέον κατάλληλα μέτρα για τη στήριξη της ανάπτυξης τέτοιων υπηρεσιών μέσων ενημέρωσης· σημειώνει ότι, μετά την υποβολή της ΕΠΠ «Minority SafePack» στην Επιτροπή το 2013, σημαντικές προτάσεις σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων έχουν ήδη εγκριθεί από τους συννομοθέτες· λαμβάνει υπό σημείωση την ανακοίνωση που εξέδωσε πρόσφατα η Επιτροπή για την πρώτη βραχυπρόθεσμη επανεξέταση του κανονισμού για τον γεωγραφικό αποκλεισμό (COM(2020)0766), στην οποία προτείνεται να διενεργηθεί λεπτομερής απολογισμός για το 2022, όταν τα πλήρη αποτελέσματα του κανονισμού θα έχουν πια διαφανεί· χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να ξεκινήσει διάλογο με τους ενδιαφερόμενους φορείς σχετικά με το οπτικοακουστικό περιεχόμενο στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης της για τα μέσα ενημέρωσης και τον οπτικοακουστικό τομέα· τονίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι οι προβληματισμοί σχετικά με τις μειονοτικές γλώσσες θα λαμβάνονται υπόψη στους μελλοντικούς κανονισμούς·

19.  επισημαίνει ότι μεγάλος αριθμός ανιθαγενών στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανήκουν σε εθνικές και γλωσσικές μειονότητες· είναι της άποψης ότι, με την επιφύλαξη της κυριαρχίας και των αρμοδιοτήτων των κρατών μελών, θα μπορούσε να αναληφθεί θετική δράση στον τομέα αυτό· επισημαίνει ότι η χορήγηση ή ανάκληση ιθαγένειας αποτελεί εθνική αρμοδιότητα·

20.  εκφράζει την υποστήριξή του για την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών «Minority SafePack – one million signatures for diversity in Europe»· καλεί την Επιτροπή να ενεργήσει επ’ αυτού και να προτείνει νομικές πράξεις βάσει των Συνθηκών και του κανονισμού ΕΠΠ, και σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας· επισημαίνει ότι, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας που καταχωρίστηκε από την Επιτροπή, ζητείται να υποβληθούν νομοθετικές προτάσεις σε εννέα διαφορετικούς τομείς, και υπενθυμίζει το αίτημα που διατυπώθηκε στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας κάθε επιμέρους πρόταση να εξετάζεται και να αξιολογείται αυτόνομα·

o
o   o

21.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Επιτροπή, στο Συμβούλιο, στον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

(1) ΕΕ L 130 της 17.5.2019, σ. 55. (2) ΕΕ C 363 της 28.10.2020, σ. 13 (3) ΕΕ C 463 της 21.12.2018, σ. 21. (4) ΕΕ C 433 της 23.12.2019, σ. 42. (5) ΕΕ C 93 της 9.3.2016, σ. 52. (6) ΕΕ C 189 της 5.6.2019, σ. 15. (7) ECLI:EU:T:2017:59. (8) ECLI:EU:T:2019:672. (9) ΕΕ L 92 της 6.4.2017, σ. 100. (10) Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 13ης Νοεμβρίου 2018 σχετικά με τα ελάχιστα πρότυπα για τις μειονότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ C 363 της 28.10.2020, σ. 13).

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με μία ισχυρή κοινωνική Ευρώπη για δίκαιες μεταβάσεις (2020/2084(INI))

P9_TA(2020)0371 A9-0233/2020

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 3 και 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ),

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 9, 151, 152, 153, 156, 157, 162 και 168 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

–  έχοντας υπόψη τα Πρωτόκολλα 1, 8 και 28 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τον τίτλο IV (Αλληλεγγύη) αυτού,

–  έχοντας υπόψη τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (EPSR), που διακηρύχθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Νοέμβριο του 2017,

–  έχοντας υπόψη το θεματολόγιο του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη,

–  έχοντας υπόψη τη Συμφωνία του Παρισιού που επιτεύχθηκε στην COP21 το 2015, και συγκεκριμένα το προοίμιό της που αναφέρει τα εξής: «προτρέποντας τα Μέρη, στο πλαίσιο εφαρμογής των πολιτικών και των μέτρων τους, να προωθήσουν τη δίκαιη μετάβαση του εργατικού δυναμικού και τη δημιουργία αξιοπρεπούς εργασίας και υψηλής ποιότητας θέσεων εργασίας σύμφωνα με τις εθνικά καθορισμένες αναπτυξιακές προτεραιότητες και στρατηγικές»,

–  έχοντας υπόψη τις συμβάσεις και τις συστάσεις της ΔΟΕ, ιδίως τη σύμβαση για την επιθεώρηση εργασίας του 1947 (αριθ. 81), τη διακήρυξη της εκατονταετηρίδας της ΔΟΕ (2019) και τις κατευθυντήριες γραμμές της ΔΟΕ, του Φεβρουαρίου 2016, για μια δίκαιη μετάβαση προς περιβαλλοντικά βιώσιμες οικονομίες και κοινωνίες για όλους,

–  έχοντας υπόψη τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, και ειδικότερα τους στόχους 1, 3, 4, 5, 8, 10 και 13,

–   έχοντας υπόψη τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (UNCRPD) και την έναρξη ισχύος της στην ΕΕ στις 21 Ιανουαρίου 2011, σύμφωνα με την απόφαση 2010/48/EΚ του Συμβουλίου, της 26ης Νοεμβρίου 2009, σχετικά με τη σύναψη, από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία,

–   έχοντας υπόψη τη Σύμβαση του ΟΗΕ για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών,

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/78/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2000, για τη διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία(1) («Οδηγία για την ισότητα στην απασχόληση»),

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/43/ΕΚ του Συμβουλίου, της 29ης Ιουνίου 2000, περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής τους καταγωγής(2),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με οδηγία του Συμβουλίου για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης των προσώπων ανεξαρτήτως θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού (COM(2008)0426), και τη σχετική θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 2ας Απριλίου 2009(3),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 14ης Ιανουαρίου 2020, με τίτλο «Μια ισχυρή Ευρώπη για δίκαιες μεταβάσεις» (COM(2020)0014),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 11ης Δεκεμβρίου 2019, σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (COM(2019)0640),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 27ης Μαΐου 2020, με τίτλο «Η ώρα της Ευρώπης: ανασύνταξη και προετοιμασία για την επόμενη γενιά» (COM(2020)0456),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 27ης Μαΐου 2020, με τίτλο «Ο προϋπολογισμός της ΕΕ τροφοδοτεί το σχέδιο ανάκαμψης για την Ευρώπη» (COM(2020)0442),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 27ης Μαΐου 2020, με τίτλο «Προσαρμοσμένο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2020» (COM(2020)0440),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής, της 28ης Μαΐου 2020, σχετικά με την έκδοση κανονισμού του Συμβουλίου για τη θέσπιση Μέσου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη στήριξη της ανάκαμψης μετά την πανδημία COVID-19 (COM(2020)0441),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 19ης Ιουνίου 2020, σχετικά με την ευρωπαϊκή προστασία των διασυνοριακών και εποχιακών εργαζομένων στο πλαίσιο της κρίσης της νόσου COVID-19(4),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, της 17ης Ιουνίου 2020, με τίτλο «Ο αντίκτυπος της δημογραφικής αλλαγής» (COM(2020)0241),

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών, της 18ης Ιανουαρίου 2017, με τίτλο «Η απάντηση της ΕΕ στη δημογραφική πρόκληση» (2017/C017/08),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 19ης Φεβρουαρίου 2020, με τίτλο «Διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ευρώπης» (COM(2020)0067),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής, της 1ης Ιουλίου 2020, για σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα (COM(2020)0275),

–  έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, της 1ης Ιουλίου 2020, που συνοδεύει την πρόταση σύστασης του Συμβουλίου με τίτλο «A Bridge to Jobs - reinforcing the Youth Guarantee» (Γέφυρα προς την απασχόληση - ενίσχυση των εγγυήσεων για τη νεολαία) (SWD(2020)0124),

–  έχοντας υπόψη το νομοθετικό του ψήφισμα, της 10ης Ιουλίου 2020, σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου όσον αφορά τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών(5),

–  έχοντας υπόψη το νομοθετικό του ψήφισμα, της 8ης Ιουλίου 2020, σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 όσον αφορά τους πόρους του ειδικού κονδυλίου για την πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων(6),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 10ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την απασχόληση και τις κοινωνικές πολιτικές της ζώνης του ευρώ(7),

–  έχοντας υπόψη το νομοθετικό του ψήφισμα, της 4ης Απριλίου 2019, σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου όσον αφορά τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών(8),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων σχετικά με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο για τον συντονισμό της οικονομικής πολιτικής: απασχόληση και κοινωνικές πτυχές στην ετήσια στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη 2020,

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 17ης Δεκεμβρίου 2019, σχετικά με την ετήσια στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη 2020 (COM(2019)0650),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση κοινής έκθεσης της Επιτροπής και του Συμβουλίου για την απασχόληση, της 17ης Δεκεμβρίου 2019, που συνοδεύει την ανακοίνωση της Επιτροπής για την ετήσια στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη 2020,

–  έχοντας υπόψη την απόφαση (ΕΕ) 2019/1181 του Συμβουλίου, της 8ης Ιουλίου 2019, σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών(9),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 13ης Μαρτίου 2019, σχετικά με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο για τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών: απασχόληση και κοινωνικές πτυχές στην Ετήσια Επισκόπηση της Ανάπτυξης για το 2019(10),

–  έχοντας υπόψη τις «Πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές για την επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2019-2024: Μια πιο φιλόδοξη Ένωση», που παρουσίασε η Πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen,

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, της 23ης Ιανουαρίου 2019, με θέμα «Κοινωνικός διάλογος για την καινοτομία στην ψηφιακή οικονομία»(11),

–  έχοντας υπόψη τις εαρινές οικονομικές προβλέψεις της Επιτροπής, του 2020, που δημοσιεύθηκαν στις 6 Μαΐου 2020,

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, της 18ης Σεπτεμβρίου 2020, με θέμα «Αξιοπρεπείς κατώτατοι μισθοί σε ολόκληρη την Ευρώπη»,

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, της 15ης Ιουλίου 2020, με θέμα «Σχέδιο ανάκαμψης για την Ευρώπη και πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της περιόδου 2021-2027»,

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, της 11ης Δεκεμβρίου 2019, με θέμα «Κοινά ελάχιστα πρότυπα στον τομέα της ασφάλισης ανεργίας στα κράτη μέλη της ΕΕ – Ένα συγκεκριμένο μέτρο για την αποτελεσματική εφαρμογή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων»(12),

–  έχοντας υπόψη τη μελέτη του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (Eurofound) με τίτλο «COVID-19: Policy responses across Europe» (COVID-19: Απαντήσεις πολιτικής σε όλη την Ευρώπη),

–  έχοντας υπόψη την τεχνική έρευνα του Κοινού Κέντρου Ερευνών σχετικά με τα μέτρα περιορισμού της νόσου COVID-19 και τις αγορές εργασίας της ΕΕ με τίτλο «The COVID confinement measures and EU labour markets», η οποία δημοσιεύθηκε το 2020 και, ειδικότερα, την ανάλυση των πιο πρόσφατων διαθέσιμων αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με τα μοντέλα τηλεργασίας στην ΕΕ που εμπεριέχεται στην εν λόγω τεχνική έρευνα·

–  έχοντας υπόψη τον αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη και τη Διαδικασία του Τορίνου, που θεσπίστηκε το 2014 και στοχεύει στην ενίσχυση του συστήματος συνθηκών του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης και των σχέσεών του με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού,

–  έχοντας υπόψη τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας και της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (A9-0233/2020),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αειφόρος ανάπτυξη αποτελεί θεμελιώδη στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κοινωνική οικονομία της αγοράς βασίζεται σε δύο συμπληρωματικούς πυλώνες, και συγκεκριμένα στην επιβολή του ανταγωνισμού και σε ισχυρά μέτρα κοινωνικής πολιτικής που θα πρέπει να οδηγήσουν στην επίτευξη πλήρους απασχόλησης και κοινωνικής προόδου· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τρεις πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης είναι ο οικονομικός, ο κοινωνικός και ο περιβαλλοντικός πυλώνας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η βιώσιμη ανάπτυξη βασίζεται, μεταξύ άλλων, στην πλήρη απασχόληση και στην κοινωνική πρόοδο· λαμβάνοντας υπόψη ότι αποτελεί θεμελιώδη στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ορίζεται στο άρθρο 3 παράγραφος 3 ΣΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι προτεραιότητα, έως τώρα, δόθηκε στην οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει αναδυόμενες προκλήσεις, όπως η αύξηση των ανισοτήτων μεταξύ των γενεών, οι μειωμένες κοινωνικές, υγειονομικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές ευκαιρίες και πόροι, οι εδαφικές ανισότητες και η άνιση πρόσβαση σε θεμελιώδεις κοινωνικές και υγειονομικές υπηρεσίες, θέσεις εργασίας και επιχειρηματικές ευκαιρίες και κοινωνικές υποδομές· λαμβάνοντας υπόψη ότι η μείωση των ανισοτήτων αποτελεί κοινή ευθύνη της ΕΕ και των κρατών μελών· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ανισότητες (ως προς το εισόδημα και τις ευκαιρίες) αυξήθηκαν στα περισσότερα κράτη μέλη μετά την οικονομική κρίση του 2008, αμφισβητώντας τόσο τη βιωσιμότητα όσο και την αποφυγή αποκλεισμών στην ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή και ότι, σε αυτό το πλαίσιο, η πρόοδος προς την επίτευξη των στόχων της ΕΕ 2020 ήταν δύσκολη·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι έντονη και αναγνωρισμένη ανάγκη δίκαιης μετάβασης, στην Ευρώπη και στον κόσμο, προς τη βιώσιμη εκμετάλλευση των πόρων, τη μείωση των εκπομπών CO2 και την ισχυρή προστασία του περιβάλλοντος, προκειμένου να διασφαλιστούν τα μέσα διαβίωσης, η ασφάλεια, η υγεία και η ευημερία των μελλοντικών γενεών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η μετάβαση προς μια σταθερή και βιώσιμη πράσινη και φιλική προς το περιβάλλον οικονομία και κοινωνική διάσταση θα απαιτήσει συνεργασία μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, πρέπει δε να συνοδεύεται από διαδικασία επανεκβιομηχάνισης, εκσυγχρονισμού της βιομηχανικής βάσης και ενίσχυσης της εσωτερικής αγοράς· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πράσινη, η ψηφιακή και η δημογραφική μετάβαση επηρεάζουν ποικιλοτρόπως τις περιφέρειες, τους τομείς, τους εργαζομένους και τις πληθυσμιακές ομάδες της Ευρώπης και ότι οι εν λόγω μεταβάσεις θα απαιτήσουν σημαντική επανειδίκευση και ανακατανομή της εργασίας, προκειμένου να αποφευχθεί η καταστροφή θέσεων εργασίας στους πληγέντες τομείς·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευρωπαϊκές περιφέρειες όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για βιώσιμη μετάβαση είναι γενικά και οι περιφέρειες με υψηλό επίπεδο φτώχειας και αποκλεισμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι, για μια ταχεία ανάκαμψη, απαιτούνται αποφασιστικά μέτρα και επενδύσεις που θα πρέπει να εστιάσουν στον μετριασμό των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας, να επανεκκινήσουν την οικονομική δραστηριότητα, να ενισχύσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη, την πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, καθώς και να εφαρμόσουν τις αρχές του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, ώστε να επιτευχθούν αποτελεσματικότερα και ισχυρότερα κράτη πρόνοιας· λαμβάνοντας υπόψη ότι μια διεθνώς ανταγωνιστική Ευρώπη πρέπει να βασίζεται σε μια ισχυρή κοινωνική Ευρώπη προκειμένου να δημιουργηθεί μια πορεία προς βιώσιμη ανάπτυξη, ποιοτικές θέσεις εργασίας και ισχυρά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας για όλους·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η έρευνα του Eurofound αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα της κοινωνικής διάστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προτείνει τη συμπλήρωση του κοινωνικού πίνακα δικαιωμάτων που συνοδεύει τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων με πρόσθετους δείκτες για την ποιότητα εργασίας, την κοινωνική δικαιοσύνη και τις ίσες ευκαιρίες, τα ισχυρά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας και τη δίκαιη κινητικότητα·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η στρατηγική «Ευρώπη 2020» δρομολογήθηκε το 2010 για την προώθηση της έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή της στρατηγικής της Λισαβόνας θα έπρεπε να δίνει προτεραιότητα στη βιωσιμότητα και στην αποφυγή αποκλεισμών και όχι στην ανάπτυξη·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 151 ΣΛΕΕ, η Ένωση και τα κράτη μέλη, έχοντας υπόψη τα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα όπως αυτά που ορίζονται στον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη που υπογράφηκε στο Τορίνο στις 18 Οκτωβρίου 1961, και στον Κοινοτικό Χάρτη των Θεμελιωδών Κοινωνικών Δικαιωμάτων των Εργαζομένων του 1989, έχουν ως στόχους την προώθηση της απασχόλησης, τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας, ώστε να καταστήσουν δυνατή την εναρμόνισή τους με παράλληλη διατήρηση της προόδου, καθώς και την επιβεβλημένη κοινωνική προστασία, τον κοινωνικό διάλογο, την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων που θα διασφαλίσουν ένα υψηλό και διαρκές επίπεδο απασχόλησης και την καταπολέμηση του αποκλεισμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πρωτοβουλίες που προέρχονται από τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων αποτελούν κοινή ευθύνη μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών, τα οποία έχουν διαφορετικά κοινωνικά συστήματα και παραδόσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως εκ τούτου, οι πρωτοβουλίες αυτές θα πρέπει να προστατεύουν τα εθνικά συστήματα συλλογικών διαπραγματεύσεων, προσφέροντας υψηλότερα επίπεδα προστασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα, η αναλογικότητα, η ασφάλεια δικαίου, η ισότητα ενώπιον του νόμου και η επικουρικότητα αποτελούν γενικές αρχές του δικαίου της ΕΕ και, ως εκ τούτου, πρέπει να γίνονται σεβαστές·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπάρχουν πολλές γυναίκες σε ηγετικές θέσεις στον οικονομικό και τον πολιτικό τομέα που να λαμβάνουν αποφάσεις όσον αφορά τα μέτρα πολιτικής ως απάντηση στη νόσο COVID-19· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες θα πρέπει να συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για να προσφέρουν περισσότερες προοπτικές, γνώσεις και πείρα που θα οδηγούσαν σε καλύτερα αποτελέσματα πολιτικής·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας συμβάλλουν στη διασφάλιση μιας αξιοπρεπούς ζωής· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτά τα συστήματα περιλαμβάνουν την κοινωνική προστασία, την υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση, τη στέγαση, την απασχόληση, τη δικαιοσύνη και τις κοινωνικές υπηρεσίες για τις ευάλωτες ομάδες και διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην επίτευξη κοινωνικής βιώσιμης ανάπτυξης, την προαγωγή της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, καθώς και την εξασφάλιση του δικαιώματος κοινωνικής προστασίας, όπως αυτό κατοχυρώνεται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (1948)· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολιτικές κοινωνικής προστασίας αποτελούν ζωτικής σημασίας στοιχεία των εθνικών αναπτυξιακών στρατηγικών για τη μείωση της φτώχειας και της κοινωνικής ευπάθειας καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής και για τη στήριξη της χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμης ανάπτυξης·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κοινωνικός διάλογος και οι συλλογικές διαπραγματεύσεις αποτελούν βασικά εργαλεία για τους εργοδότες και τις συνδικαλιστικές ενώσεις, ούτως ώστε να καθορίζονται δίκαιοι μισθοί και δίκαιες συνθήκες εργασίας, και ότι τα ισχυρά συστήματα συλλογικής διαπραγμάτευσης ενισχύουν την ανθεκτικότητα των κρατών μελών σε περιόδους οικονομικής κρίσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κοινωνίες με ισχυρά συστήματα συλλογικής διαπραγμάτευσης τείνουν να είναι πιο πλούσιες και πιο ισότιμες· λαμβάνοντας υπόψη ότι το δικαίωμα συλλογικών διαπραγματεύσεων αποτελεί ζήτημα που απασχολεί το σύνολο των Ευρωπαίων εργαζομένων, πράγμα που μπορεί να έχει κρίσιμες επιπτώσεις στη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συλλογικές διαπραγματεύσεις αποτελούν ευρωπαϊκό θεμελιώδες δικαίωμα και ότι τα ενωσιακά θεσμικά όργανα δεσμεύονται να το σέβονται από το άρθρο 28 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο αυτό, οι πολιτικές που σέβονται, προωθούν και ενισχύουν τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και τη θέση των εργαζομένων σε συστήματα καθορισμού των μισθών διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην επίτευξη υψηλού επιπέδου συνθηκών εργασίας·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συλλογικές διαπραγματεύσεις αποτελούν βασικό μέσο για την προώθηση των δικαιωμάτων στην εργασία· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, τις τελευταίες δεκαετίες, τόσο η πυκνότητα της συνδικαλιστικής κάλυψης όσο και η κάλυψη των συλλογικών διαπραγματεύσεων έχουν μειωθεί σημαντικά· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κάλυψη των συλλογικών διαπραγματεύσεων έχει μειωθεί σε 22 από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ από το 2000· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ποιότητα της εργασίας και του εργασιακού περιβάλλοντος είναι κατά μέσο όρο υψηλότερη σε χώρες με καλά οργανωμένους κοινωνικούς εταίρους και μεγάλη κάλυψη από τις συλλογικές συμβάσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν ευρεία κάλυψη και είναι καλά συντονισμένες, ενισχύουν τις καλές επιδόσεις της αγοράς εργασίας·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το Eurofound, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις υφίστανται πιέσεις και η ύφεση του 2008 είχε ως αποτέλεσμα την αποκέντρωσή τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ενώ ένας στους έξι εργαζομένους στην ΕΕ εκτιμάται ότι καλύπτεται από μια συλλογική μισθολογική σύμβαση, υπάρχει δυσκολία όσον αφορά τη συγκέντρωση βάσιμων αποδεικτικών στοιχείων υπό μορφή πιο εμπεριστατωμένων δεδομένων για την κάλυψη των συλλογικών διαπραγματεύσεων και τις συλλογικές συμβάσεις σε ολόκληρη την ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρασχέθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συνδικαλιστικό Ινστιτούτο (ETUI), το μέσο επίπεδο συμμετοχής σε συνδικαλιστικές οργανώσεις στο σύνολο της ΕΕ είναι περίπου 23 %, με μεγάλη ποικιλία στα ποσοστά συμμετοχής σε συνδικαλιστικές οργανώσεις μεταξύ των κρατών μελών, κυμαινόμενο από 74 % έως μόλις 8 %· λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμμετοχή σε οργανώσεις εργοδοτών και το μερίδιο των αγορών που αντιπροσωπεύουν διαφέρουν επίσης σημαντικά·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κοινωνικές επενδύσεις αφορούν την επένδυση στους ανθρώπους, προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσής τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι βασικοί τομείς πολιτικής στις κοινωνικές επενδύσεις περιλαμβάνουν την κοινωνική ασφάλιση, την υγειονομική περίθαλψη διαρκείας, την εκπαίδευση, τη στέγαση, την απασχόληση, τη δικαιοσύνη και τις κοινωνικές υπηρεσίες για μειονεκτούσες ομάδες· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καλά σχεδιασμένες κοινωνικές πολιτικές συμβάλλουν σημαντικά στη βιώσιμη ανάπτυξη και μεγέθυνση, καθώς και στην προστασία των ανθρώπων από τη φτώχεια και λειτουργούν ως παράγοντες οικονομικής σταθεροποίησης·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό φτώχειας προβλέπεται να αυξηθεί ως μία από τις επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες, οι νέοι, οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με αναπηρία και οι πολυμελείς οικογένειες απειλούνται περισσότερο από αυτήν την εξέλιξη· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός των νοικοκυριών ενός ατόμου και των ηλικιωμένων που ζουν μόνοι αυξάνεται· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα νοικοκυριά ενός ατόμου διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού και οι ηλικιωμένες γυναίκες, ιδιαίτερα, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας σε σχέση με τους ηλικιωμένους άνδρες, εάν ζουν μόνες τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μονογονεϊκά νοικοκυριά διατρέχουν υψηλό κίνδυνο φτώχειας και στέρησης και αντιμετωπίζουν δυσκολίες στον προϋπολογισμό τους λόγω της ύπαρξης ενός εισοδήματος και χαμηλότερων ποσοστών απασχόλησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι όλο και μεγαλύτερος αριθμός νέων ενηλίκων βασίζονται πλέον στο σπίτι των γονιών τους για να προστατευθούν από τη φτώχεια, αλλά το 29 % των νοικοκυριών με τρεις γενιές αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας και το 13 % αντιμετωπίζουν σοβαρές στερήσεις·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διακρίσεις λόγω φύλου στα νοικοκυριά και στην αγορά εργασίας μπορεί να οδηγήσουν σε άνιση κατανομή των πόρων, γεγονός που καθιστά τις γυναίκες περισσότερο ευάλωτες έναντι της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού σε σχέση με τους άντρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε περίπτωση που βρεθούν σε κατάσταση φτώχειας, οι γυναίκες έχουν λιγότερες πιθανότητες να την αντιμετωπίσουν·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι και ο οριζόντιος και ο κάθετος διαχωρισμός της αγοράς εργασίας στην ΕΕ εξακολουθούν να είναι σημαντικοί, καθώς οι γυναίκες υπερεκπροσωπούνται σε λιγότερο κερδοφόρους τομείς· λαμβάνοντας υπόψη ότι ιδίως οι γυναίκες σε επισφαλείς θέσεις εργασίας επηρεάστηκαν από την πανδημία COVID-19, καθώς ήταν οι πρώτες που έχασαν τη δουλειά τους, γεγονός που είχε οικονομικές συνέπειες για τις οικογένειές τους και την οικονομική ανεξαρτησία τους, ενώ είχε και ως αποτέλεσμα την ανεπαρκή κοινωνική ασφάλισή τους σε περίοδο κρίσης·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2018 σχεδόν 109 εκατομμύρια άτομα κινδύνευαν από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό στην ΕΕ των 27, αριθμός που ισοδυναμεί με ποσοστό 21,7 % του συνολικού πληθυσμού, ενώ τα 23 εκατομμύρια ήταν παιδιά(13)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ δεν πέτυχε τον στόχο της για το 2020 να μειώσει τον αριθμό των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού κατά τουλάχιστον 20 εκατομμύρια· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού είναι πιθανό να αυξηθεί εντός της Ένωσης ως αποτέλεσμα της κρίσης COVID-19· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός των αστέγων έχει αυξηθεί σταθερά κατά 70 % στα περισσότερα κράτη μέλη την τελευταία δεκαετία, καθώς τουλάχιστον 700 000 άτομα δεν έχουν καταφύγιο οποιαδήποτε συγκεκριμένη νύχτα στην ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η COVID-19 έχει καταδείξει ότι η έλλειψη στέγης αποτελεί τόσο κοινωνική κρίση όσο και κρίση δημόσιας υγείας(14)· λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου το ένα πέμπτο των ανθρώπων στην ΕΕ αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να υπερχρεωθούν και πολλοί δεν λαμβάνουν τις κοινωνικές παροχές που δικαιούνται σύμφωνα με τα εθνικά τους συστήματα·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας στους πέντε εργαζομένους στην ΕΕ κατέχει κακής ποιότητας θέση εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά την επόμενη δεκαετία, η πόλωση της απασχόλησης και οι μη τυποποιημένες μορφές απασχόλησης αναμένεται να αυξηθούν περισσότερο, ενώ θα δημιουργηθούν περισσότερες θέσεις εργασίας στα υψηλότερα και χαμηλότερα επίπεδα του φάσματος δεξιοτήτων(15)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η τεχνολογική αλλαγή και η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να αλλάξουν σημαντικά την αγορά εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό οδηγεί σε περαιτέρω ανισότητες στις αποδοχές· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ζήτηση εργασίας ήταν σταθερά ασθενέστερη στη μέση της κατανομής μισθών-εργασίας, ιδίως κατά τις περιόδους ύφεσης και συρρίκνωσης της απασχόλησης μεταξύ 2008 και 2013, εν μέρει λόγω της μετατόπισης της απασχόλησης από τον μεταποιητικό και τον κατασκευαστικό τομέα στις υπηρεσίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτή η τάση είναι πιθανόν να ενισχυθεί περαιτέρω λόγω της πανδημίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι θέσεις εργασίας χαμηλής ειδίκευσης θα είναι πάντα απαραίτητες για τις κοινωνίες και πρέπει να προσφέρουν αξιοπρεπείς αποδοχές και συνθήκες· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ψηφιοποίηση μπορεί να δημιουργήσει ευκαιρίες και προοπτικές για αναβάθμιση των δεξιοτήτων, αλλά δεν βελτιώνει απαραίτητα τις συνθήκες εργασίας ούτε δημιουργεί νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας για όλους·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η μετάβαση από συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου σε μόνιμες θέσεις εργασίας είναι σχεδόν ανύπαρκτη· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 60 % των εργαζομένων παγιδεύεται ακούσια σε θέσεις εργασίας ορισμένου χρόνου· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ποσοστά μετάβασης είναι ιδιαίτερα χαμηλά σε χώρες με υψηλά επίπεδα απασχόλησης ορισμένου χρόνου· λαμβάνοντας υπόψη ότι ακόμη και οι δημόσιες διοικήσεις βασίζονται πολύ συχνά σε προσωρινά απασχολούμενους, για να αντικαταστήσουν τους δημόσιους υπαλλήλους, με πιο επισφαλείς συνθήκες εργασίας·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την έρευνα του Eurofound σχετικά με τις «νέες μορφές απασχόλησης», οι αναδυόμενες και ολοένα και πιο σημαντικές μορφές απασχόλησης, που αποκλίνουν από τις παραδοσιακές σχέσεις εργοδοτών-εργαζομένων και/ή χαρακτηρίζονται από τη μη παραδοσιακή οργάνωση εργασίας και τα πρότυπα εργασίας, τείνουν να καλύπτονται λιγότερο από την κοινωνική προστασία, τον κοινωνικό διάλογο και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις· λαμβάνοντας υπόψη, ως εκ τούτου, ότι οι μορφές απασχόλησης χρησιμοποιούνται επίσης εντατικότερα κατά τη διάρκεια οικονομικά δύσκολων περιόδων, θα πρέπει να εξεταστούν παρεμβάσεις κατά της αναμενόμενης κρίσης στην αγορά εργασίας που οφείλεται στην πανδημία COVID-19·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό ανεργίας υπερβαίνει το 7 % και ότι το ποσοστό ανεργίας των νέων έχει αυξηθεί σε 17 %, ενώ αναμένεται να αυξηθεί περισσότερο λόγω της COVID-19(16), ιδίως όσον αφορά τις γυναίκες και τους εργαζομένους χαμηλής ειδίκευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό ανεργίας στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να αυξηθεί από 8,3 % το 2020 σε περίπου 9,3 % το 2021, με σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών(17)· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό ανεργίας συγκεκριμένων ομάδων, όπως τα άτομα με αναπηρία, εθνοτικές ομάδες όπως τα άτομα με καταγωγή Ρομανί, οι νέοι και οι ηλικιωμένοι, μπορεί να είναι σημαντικά υψηλότερο· λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με την έρευνα «Ζωή, εργασία και COVID-19» του Eurofound, η κρίση COVID-19 είχε δραματική επίπτωση στην αγορά εργασίας με το 8 % των εργαζομένων και το 13 % των αυτοαπασχολούμενων να έχουν καταστεί άνεργοι από την έναρξη της πανδημίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επιπτώσεις της κρίσης έχουν γίνει αισθητές και από όσους παρέμειναν στην αγορά εργασίας με σημαντική μείωση των ωρών εργασίας, γεγονός που αντικατοπτρίζεται στην απώλεια εισοδήματος και τις ανησυχίες για τη μελλοντική συμμετοχή στην αγορά εργασίας και την οικονομική ανασφάλεια·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη Eurostat, το 2018 υπήρχαν 8,3 εκατομμύρια υποαπασχολούμενοι εργαζόμενοι μερικής απασχόλησης στην ΕΕ των 28, 7,6 εκατομμύρια άτομα ήταν διαθέσιμα για εργασία χωρίς όμως να αναζητούν εργασία και άλλα 2,2 εκατομμύρια άτομα αναζητούσαν εργασία, χωρίς να είναι σε θέση να αρχίσουν να εργάζονται μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα· λαμβάνοντας υπόψη ότι 18,1 εκατομμύρια άτομα συνολικά αντιμετώπισαν κατάσταση παρόμοια με την ανεργία στην ΕΕ των 28 το 2018·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η καταπολέμηση της ανεργίας των νέων και των ηλικιωμένων εξακολουθεί να αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις σε περιφερειακό επίπεδο εντός της ΕΕ·

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η κρίση COVID-19 έφερε στο φως τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των διασυνοριακών, συνοριακών και εποχικών εργαζομένων και την επισφάλεια της κατάστασής τους, με χαμηλά επίπεδα συντονισμού της κοινωνικής προστασίας και της κοινωνικής ασφάλισης· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει ως εκ τούτου ανάγκη για ισχυρότερη ρύθμιση, αποτελεσματικότερη παρακολούθηση και αποτελεσματική επιβολή αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας, καθώς και στέγασης και υγείας και ασφάλειας στην εργασία· λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να βελτιωθεί η οδηγία για την εργασία μέσω εταιρείας προσωρινής απασχόλησης·

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το χάσμα στη συμμετοχή στην απασχόληση μεταξύ ανδρών και γυναικών ήταν 11,7 % το 2019· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτή η διαφορά έχει τεράστιο οικονομικό κόστος για την ΕΕ, που αντιστοιχεί σε 320 δισεκατομμύρια EUR ετησίως, ήτοι 2,37 % του ΑΕγχΠ της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κρίση COVID-19 επηρεάζει δυσανάλογα την εργασιακή και την κοινωνική θέση των γυναικών, καθώς το 26,5 % των γυναικών έχουν επισφαλείς θέσεις εργασίας, αποτελώντας το 60 % των εργαζομένων μερικής απασχόλησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες επηρεάζονται περισσότερο από τους άνδρες από τις δυσκολίες που προκύπτουν από την πανδημία COVID-19, λόγω των τομέων απασχόλησης στους οποίους κυριαρχούν και του βάρους της φροντίδας για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, την οποία επωμίζονται πρωτίστως αυτές·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα άτομα με αναπηρία και οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην κρίση της COVID-19· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι πιθανό να πληγούν δυσανάλογα και να έχουν ιδιαίτερες ανάγκες υποστήριξης που πρέπει να ληφθούν υπόψη από την αρχή κατά την αντιμετώπιση της πανδημίας, ενώ, σύμφωνα με την έρευνα, αυτές οι ομάδες διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να παρουσιάσουν προβλήματα ψυχικής υγείας·

ΚΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περιφέρειες της Ευρώπης αντιμετωπίζουν μακροπρόθεσμες δημογραφικές τάσεις, από μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής έως χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων, γηράσκουσες κοινωνίες, συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού, μικρότερα νοικοκυριά και αυξανόμενη αστικοποίηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η μείωση του μεριδίου της Ευρώπης στον παγκόσμιο πληθυσμό, το οποίο αναμένεται να αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 4 % έως το 2070, θα επιφέρει προκλήσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αγροτικές και οι περιφερειακές περιοχές πλήττονται σε μεγάλο βαθμό από τις δημογραφικές αλλαγές·

ΚΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία έχει επηρεάσει ιδιαίτερα τους ηλικιωμένους, σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις εκείνους που είναι απομονωμένοι· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ηλικιωμένοι διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να μην έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο και στις σύγχρονες τεχνολογίες, και διατρέχουν συνεπώς μεγαλύτερο κίνδυνο αποκλεισμού, καθώς και ψηφιακού αποκλεισμού·

ΚΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η κρίση έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της αστικής φτώχειας, που θίγει περισσότερα νοικοκυριά μέσου εισοδήματος και δημιουργεί νέες ομάδες ανθρώπων που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο φτώχειας, οδηγεί δε στην εμβάθυνση των εδαφικών ανισοτήτων, την επιδείνωση των κοινωνικών μειονεκτημάτων στις υποβαθμισμένες αστικές περιοχές και την άνιση πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες, δημιουργώντας αυξανόμενη ζήτηση για κοινωνικές υπηρεσίες και κοινωνικές υποδομές σε τοπικό επίπεδο σε μια εποχή που οι τοπικοί προϋπολογισμοί είναι υπέρμετρα επιβαρυμένοι·

Λ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή έρευνα για τις συνθήκες εργασίας του 2015, αριθμός διπλάσιος από τους τακτικούς τηλεργαζόμενους αναφέρει ότι εργάζεται επιπλέον των 48 ωρών που ορίζονται στο δίκαιο της ΕΕ και αναπαύεται για λιγότερο από 11 ώρες μεταξύ των εργάσιμων ημερών σε σύγκριση με όσους εργάζονται στις εγκαταστάσεις των εργοδοτών· λαμβάνοντας υπόψη ότι ποσοστό σχεδόν 30 % των εν λόγω τηλεργαζόμενων αναφέρουν ότι εργάζονται κατά τον ελεύθερό τους χρόνο καθημερινά ή αρκετές φορές την εβδομάδα, σε σύγκριση με ποσοστό κάτω του 5 % των εργαζόμενων που εργάζονται στο γραφείο· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τακτικοί τηλεργαζόμενοι είναι επίσης πιο πιθανό να αναφέρουν ότι πάσχουν από στρες που σχετίζεται με την εργασία, αντιμετωπίζουν διαταραχές ύπνου και δυσκολεύονται να ισορροπήσουν τις επαγγελματικές και οικογενειακές ευθύνες·

ΛΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, λόγω της νόσου COVID-19 και των μέτρων για την αντιμετώπισή της, δηλαδή της απαγόρευσης κυκλοφορίας και της τηλεργασίας, οι γυναίκες σε κακοποιητικές σχέσεις είναι μόνιμα εκτεθειμένες στη βία, γεγονός που έχει αυξήσει τον αριθμό των κρουσμάτων βίας εναντίον τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι μία συνέπεια της απαγόρευσης της κυκλοφορίας ήταν η έκρηξη της έμφυλης και της ενδοοικογενειακής βίας σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες κατά περίπου 30 %· λαμβάνοντας υπόψη ότι, συνολικά, πάνω από 243 εκατομμύρια γυναίκες ηλικίας μεταξύ 15 και 49 ετών έχουν υποστεί σεξουαλική και/ή σωματική βία παγκοσμίως τους τελευταίους 12 μήνες·

ΛΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει αυξηθεί ακόμα περισσότερο η πίεση που ασκείται στις γυναίκες· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι νέες μορφές εργασίας που επιβλήθηκαν, είναι διευρυνόμενες και σε βάρος του διαχωρισμού μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής, έχουν δε οδηγήσει κατά την περίοδο των περιοριστικών μέτρων σε κατακόρυφη αύξηση νέων μορφών ψυχολογικής και σεξουαλικής παρενόχλησης εντός και εκτός διαδικτύου· λαμβάνοντας υπόψη ότι η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων δεν έχουν λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων·

1.  τονίζει ότι η ΕΕ έχει ξεκινήσει τη μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία πλήρως βασιζόμενη σε ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, κλιματικά ουδέτερη και χαμηλής κατανάλωσης άνθρακα, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων, η οποία πρέπει να διασφαλίζει τα υψηλότερα επίπεδα κοινωνικής δικαιοσύνης, την αύξηση της ευημερίας, την κοινωνική πρόοδο, την ασφάλεια, την ευημερία, την ισότητα και την ένταξη και να μην αφήνει κανέναν στο περιθώριο· πιστεύει ότι η βιώσιμη ανάπτυξη είναι βαθιά ριζωμένη στο ευρωπαϊκό εγχείρημα και τις ευρωπαϊκές αξίες, και ότι η κοινωνική βιωσιμότητα αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για μια δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς πράσινη, ψηφιακή και δημογραφική μετάβαση· εμμένει στην άποψη ότι, προκειμένου να μειωθούν οι ανισότητες, οι διαδικασίες αυτές πρέπει να πλαισιωθούν από μια μετάβαση που μπορεί να προσφέρει κοινωνικές ευκαιρίες και κοινή ευημερία· τονίζει ότι η κοινωνική δικαιοσύνη, η αξιοπρεπής εργασία με τους μισθούς διαβίωσης, οι ίσες ευκαιρίες, η δίκαιη κινητικότητα και τα ισχυρά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας είναι ουσιαστικά στοιχεία για τη δίκαιη μετάβαση σε μια βιώσιμη και κοινωνική Ευρώπη·

2.  πιστεύει ότι αυτή η περίοδος ανάκαμψης πρέπει να είναι η κατάλληλη στιγμή για μεταρρυθμίσεις που εφαρμόζουν πλήρως το Θεματολόγιο του ΟΗΕ για το 2030 και τους σχετικούς 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) και βασίζονται στην αλληλεγγύη, την ένταξη, την κοινωνική δικαιοσύνη, τη δίκαιη κατανομή του πλούτου, την ισότητα των φύλων, τα υψηλής ποιότητας δημόσια συστήματα κοινωνικής πρόνοιας, την ποιοτική απασχόληση και τη βιώσιμη ανάπτυξη, ένα μοντέλο που εξασφαλίζει ισότητα και κοινωνική προστασία, λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες ομάδων ευάλωτων ατόμων, ενισχύει τη συμμετοχή και την ιδιότητα του πολίτη, και βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης όλων· θεωρεί ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξέλθει η ΕΕ από αυτήν την κρίση πιο βιώσιμη, πιο ανθεκτική και πιο δίκαιη για την επόμενη γενιά·

3.  τονίζει ότι η πρόοδος προς μια βιώσιμη, δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνική Ευρώπη απαιτεί ισχυρή κοινή δέσμευση τόσο για την προώθηση του θεματολογίου των Ηνωμένων Εθνών για το 2030, όσο και για την εφαρμογή και την υλοποίηση των αρχών και των δικαιωμάτων που περιέχονται στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων· τονίζει ότι πρέπει να σχεδιαστεί ένα φιλόδοξο πολιτικό θεματολόγιο με αναγνωρίσιμους, εφικτούς, βιώσιμους, σαφείς και υποχρεωτικούς στόχους και δείκτες κοινωνικής βιωσιμότητας· επισημαίνει ότι η επόμενη κοινωνική σύνοδος κορυφής της ΕΕ που έχει προγραμματιστεί για τον Μάιο του 2021 στο Πόρτο θα αποτελέσει την ιδανική ευκαιρία για την έγκριση του εν λόγω θεματολογίου στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο, από τους ηγέτες των 27 κρατών μελών και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή· ζητεί τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων σε όλη τη διαδικασία·

Πλαίσιο διακυβέρνησης για την κοινωνική πρόοδο

4.  θεωρεί ότι το θεματολόγιο του Πόρτο θα πρέπει να υιοθετήσει διττή προσέγγιση, δηλαδή να επικεντρωθεί στο σκέλος της κοινωνικής βιωσιμότητας του θεματολογίου της ΕΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030, προετοιμάζοντας παράλληλα το έδαφος για την υλοποίηση των αρχών του ΕΠΚΔ με την έγκριση ενός σχεδίου δράσης αλλά και αποτελώντας συνέχεις της στρατηγικής της Λισαβόνας, θέτοντας φιλόδοξους δεσμευτικούς στόχους και μέσα που καθορίζουν την πορεία προς την κοινωνική πρόοδο και τη βιωσιμότητα· πιστεύει ότι αυτό το θεματολόγιο θα μπορούσε να περιέχει το στρατηγικό πλαίσιο για μια βιώσιμη, δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνική Ευρώπη για το 2030·

5.  τονίζει ότι οι στόχοι ενός νέου θεματολογίου για μια ισχυρή κοινωνική Ευρώπη πρέπει να επικεντρωθούν στην προστασία όλων και ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων ατόμων και να καταστήσουν την ανάκαμψη χωρίς αποκλεισμούς και κοινωνικά δίκαιη και ότι αυτοί οι στόχοι πρέπει να ενισχυθούν μέσω της υποχρεωτικής επιβολής, λαμβάνοντας υπόψη εθνικές ιδιαιτερότητες και ανάγκες και αντικατοπτρίζοντας τις οικονομικές και περιβαλλοντικές υποχρεώσεις των οποίων η τήρηση συνδέεται με την πρόσβαση σε ευρωπαϊκά κονδύλια· θεωρεί ότι, υπό αυτή την έννοια, οι δράσεις πολιτικής, τα προγράμματα και οι μεταρρυθμίσεις της ΕΕ και των κρατών μελών θα πρέπει να σχεδιαστούν κατά τρόπο που να συμβάλλουν στην επίτευξη αυτών των υποχρεωτικών στόχων και ότι η νομική προστασία θα πρέπει να συνεπάγεται την πρόληψη δράσεων, πολιτικών, προγραμμάτων ή μεταρρυθμίσεων που θα μπορούσαν να έχουν πιθανές αρνητικές επιπτώσεις ή να παρεμποδίσουν την πρόοδο προς την επίτευξη αυτών των στόχων·

6.  είναι πεπεισμένο ότι ένα πλαίσιο διακυβέρνησης για μια κοινωνική και βιώσιμη Ευρώπη θα πρέπει να ενσωματωθεί στις ακόλουθες μεταρρυθμίσεις: την ενσωμάτωση του ΕΠΚΔ και ενός πρωτοκόλλου κοινωνικής προόδου στις Συνθήκες, την προστασία των κοινωνικών δικαιωμάτων στο ίδιο επίπεδο με τις οικονομικές ελευθερίες στην ενιαία αγορά και την έγκριση ενός συμφώνου βιώσιμης ανάπτυξης και κοινωνικής προόδου που καθιστά υποχρεωτικούς τους κοινωνικούς και βιώσιμους στόχους, για να επιτευχθούν οι ΣΒΑ του ΟΗΕ· θεωρεί, επιπλέον, ότι η διαδικασία του Εξαμήνου θα πρέπει να ακολουθεί την κοινοτική μέθοδο και να συμφωνείται μεταξύ του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ περισσότεροι τομείς κοινωνικής πολιτικής θα πρέπει να εμπίπτουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία, ιδίως η μη εισαγωγή διακρίσεων, η κοινωνική προστασία των εργαζομένων σε περίπτωση λύσης της σύμβασης εργασίας τους, η εκπροσώπηση και συλλογική υπεράσπιση των συμφερόντων των εργαζομένων και των εργοδοτών και οι όροι απασχόλησης των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στην ΕΕ·

Χρηματοδοτικά μέσα για μια ισχυρή κοινωνική και βιώσιμη Ευρώπη

7.  καλεί τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν πλήρη ευελιξία κατά την εφαρμογή των ενωσιακών διατάξεων σχετικά με τα δημόσια οικονομικά και τις δημοσιονομικές πολιτικές, για την πρόληψη και τον μετριασμό των κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19, να ενισχύσουν τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας, καθώς και να χρηματοδοτήσουν ποιοτικές θέσεις εργασίας, τις δημόσιες υπηρεσίες, την καταπολέμηση της φτώχειας και την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση· χαιρετίζει το Next Generation EU, το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ· τονίζει ότι η δίκαιη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση μπορούν να επιτευχθούν μόνο με την κατάλληλη στήριξη των υποδομών εκπαίδευσης και κοινωνικής φροντίδας και υγειονομικής περίθαλψης, προκειμένου να διασφαλιστεί η κοινωνική δικαιοσύνη, η κοινωνική συνοχή και η ευημερία για όλους· εκφράζει την ανησυχία του ότι, στην τρέχουσα κρίση, τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας υφίστανται πρωτόγνωρη πίεση και ότι οι σχετικές δημόσιες δαπάνες θα αυξηθούν με γεωμετρική πρόοδο· υπογραμμίζει ότι οι δαπάνες για τα μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης δεν θα πρέπει να βαρύνουν τους λιγότερο εύπορους, αλλά θα πρέπει να γίνεται δίκαιος καταμερισμός των βαρών· τονίζει επομένως ότι, προκειμένου να τροφοδοτηθεί η ανάκαμψη, η επενδυτική προσπάθεια της ΕΕ μέσω του σχεδίου ανάκαμψης, πρέπει να υπάρχει μια ισχυρή κοινωνική διάσταση, με την ενίσχυση των συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας και την επένδυση στην κοινωνική ασφάλιση, την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση, την οικονομικά προσιτή στέγαση, την απασχόληση, τη δικαιοσύνη και τις κοινωνικές υπηρεσίες για τις ευάλωτες ομάδες, προκειμένου να καταπολεμηθούν οι κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης· θεωρεί ότι οι επενδύσεις στην εκπαίδευση, ο σωστός σχεδιασμός των προοδευτικών συστημάτων φορολογίας και παροχών, οι κοινωνικές επενδύσεις και η παροχή ποιοτικών δημόσιων και κοινωνικών υπηρεσιών είναι ουσιαστικοί μοχλοί για την αποτροπή της μετακύλισης των μειονεκτημάτων από τη μία γενιά στην άλλη· τονίζει τη σημασία της εφαρμογής του ΕΠΚΔ στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου ανάκαμψης και του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στο ίδιο επίπεδο με την Πράσινη Συμφωνία και την ψηφιακή μετάβαση· ζητεί, ως εκ τούτου, οι επικείμενες μεταρρυθμίσεις που συνδέονται με τη δέσμη μέτρων ανάκαμψης να περιλαμβάνουν ανοδική κοινωνική σύγκλιση ως έναν από τους κύριους στόχους των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων, μεταξύ άλλων μέσω χρηματοδοτικής στήριξης· στο πλαίσιο αυτό πιστεύει ότι οι νέοι στόχοι του Πόρτο 2030 θα πρέπει να στηριχθούν στο σχέδιο ανάκαμψης, παράλληλα με τους οικονομικούς και περιβαλλοντικούς στόχους·

8.  τονίζει ότι οι κοινωνικές επενδύσεις στη δέσμη μέτρων για την ανάκαμψη θα πρέπει να ανταποκρίνονται με φιλοδοξία στους στόχους του θεματολογίου του Πόρτο, προκειμένου να παρέχεται επίσης η αναγκαία χρηματοδοτική στήριξη· πιστεύει ότι ειδικά σχέδια κοινωνικής προόδου (SPP) θα πρέπει να περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο θα υλοποιηθούν οι στόχοι του θεματολογίου του Πόρτο και οι αρχές του ΕΠΚΔ, το μέγεθος των κοινωνικών επενδύσεων, οι εν λόγω τομείς και τα στοχευόμενα αποτελέσματα προόδου·

9.  υπενθυμίζει ότι τα προγράμματα μειωμένου ωραρίου εργασίας αποτελούν αποτελεσματικό εργαλείο για τη διαφύλαξη των θέσεων εργασίας κατά τη διάρκεια μιας οικονομικής κρίσης· επικροτεί τη θέσπιση του μέσου προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων για την απασχόληση σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE) ως μέτρο έκτακτης ανάγκης για τη στήριξη των προγραμμάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας των κρατών μελών στο πλαίσιο της κρίσης COVID-19· υπογραμμίζει ότι αποτελεί ένα βασικό μέσο για την υποστήριξη των εθνικών προγραμμάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας, επιτρέποντας έτσι τη διαφύλαξη των θέσεων εργασίας και των δεξιοτήτων και τη διατήρηση μεγάλου μέρους των αποδοχών και των εισοδημάτων· καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει προσεκτικά τις επιδόσεις αυτού του προσωρινού μέσου και να εξετάσει το ενδεχόμενο θέσπισης ενός μόνιμου ειδικού μέσου εν προκειμένω, το οποίο θα ενεργοποιείται –κατόπιν αιτήματος των κρατών μελών– σε περίπτωση απρόβλεπτης κρίσης που οδηγεί σε σταθερή αύξηση των δαπανών για προγράμματα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι η χρηματοδοτική συνδρομή παρέχεται μόνο σε επιχειρήσεις που δεν είναι καταχωρισμένες στις χώρες που περιλαμβάνονται στον κοινό ενωσιακό κατάλογο δικαιοδοσιών τρίτων χωρών για φορολογικούς σκοπούς ή στο παράρτημα 1 των συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με τον αναθεωρημένο ενωσιακό κατάλογο μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οι δικαιούχοι συμμορφώνονται με τις θεμελιώδεις αξίες που κατοχυρώνονται στις Συνθήκες και ότι οι εταιρείες που λαμβάνουν δημόσια οικονομική στήριξη προστατεύουν τους εργαζομένους, εγγυώνται αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, σέβονται τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και τις ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις, καταβάλλουν τους φόρους που τους αναλογούν και αποφεύγουν την επαναγορά μετοχών ή την καταβολή πριμ στη διοίκηση ή μερισμάτων στους μετόχους· τονίζει τη σημασία που έχει για τους πληττόμενους εργαζομένους να συνδυάζονται τα εργασιακά προγράμματα μικρής διάρκειας με την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση·

10.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την ανακοίνωση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με σκοπό να προτείνει ένα ευρωπαϊκό σύστημα αντασφάλισης επιδομάτων ανεργίας και προτρέπει την Επιτροπή να παρουσιάσει την πρότασή της· ζητεί να προστατεύσει αυτό το μέσο όλους τους τύπους εργαζομένων, να μειώσει την πίεση από εξωτερικούς κλυδωνισμούς στα δημόσια οικονομικά και να προστατεύσει τα εθνικά συστήματα επιδομάτων ανεργίας κατά τη διάρκεια κρίσεων που οδηγούν σε ξαφνική αύξηση των δαπανών· ζητεί να καλύπτει η εν λόγω πρόταση τις χώρες της ΟΝΕ και να παρέχει τη δυνατότητα ένταξης χωρών εκτός ΟΝΕ·

11.  επικροτεί τη θέσπιση Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης· τονίζει ότι η ευρεία κοινωνική αποδοχή των μέτρων περιβαλλοντικής προστασίας και δράσης για το κλίμα είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική εφαρμογή τους· καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, των περιφερειακών και τοπικών κυβερνήσεων και της κοινωνίας των πολιτών στην εκπόνηση των εδαφικών σχεδίων δίκαιης μετάβασης· υπενθυμίζει ότι η κλιματική αλλαγή και οι επακόλουθες διαρθρωτικές αλλαγές έχουν ήδη σοβαρό αντίκτυπο σε πολλές ευρωπαϊκές περιφέρειες και στους λαούς τους· τονίζει ότι η δημιουργία πράσινων και αξιοπρεπών θέσεων εργασίας είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη μιας χωρίς αποκλεισμούς και ισορροπημένης αγοράς εργασίας που θα υποστηρίξει τη δίκαιη μετάβαση προς μια πλήρως βασισμένη σε ανανεώσιμες πηγές, υψηλά αποδοτική από άποψη χρήσης των πόρων και ενεργειακά αποδοτική, κυκλική και με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα οικονομία και θα διασφαλίσει ότι κανένας δεν θα μείνει στο περιθώριο· επιμένει στην αύξηση του ποσού που προτάθηκε τον Μάιο του 2020 για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης από την Επιτροπή στην τροποποιημένη πρότασή της· ζητεί να διαθέτει το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης επαρκή οικονομικά μέσα, για να υποστηρίξει τις περιφέρειες σε μεταβατικό στάδιο και να διασφαλίσει τη δημιουργία νέων ποιοτικών θέσεων εργασίας, και να βασίζεται στην αρχή της κοινωνικής συνοχής για την παροχή στήριξης· τονίζει ότι το αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση είναι καθοριστικής σημασίας για την υποστήριξη κοινωνικών σχεδίων για εργαζομένους που επλήγησαν από την αναδιάρθρωση και καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συμφωνήσουν σε έναν σημαντικά αυξημένο προϋπολογισμό για το εν λόγω μέσο, ​​στο πλαίσιο της ευρύτερης οικονομικής στήριξης της ευρωπαϊκής δίκαιης μετάβασης· ζητεί τη βιώσιμη και φιλόδοξη χρήση των διαθέσιμων κονδυλίων, προκειμένου να υποστηριχθούν οι πιο ευάλωτες και υστερούσες περιφέρειες, με τη χρήση μεταβατικών μέτρων, όπου είναι αναγκαίο υπενθυμίζει τη σημασία που έχει να συνάδουν τα επιλέξιμα έργα με τον στόχο κλιματικής ουδετερότητας για το 2050, τα ενδιάμεσα βήματα έως το 2030 και τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων·

12.  τονίζει τις αλλαγές που επιφέρει η δίκαιη μετάβαση στην αγορά εργασίας και την κατανομή των νέων πράσινων θέσεων εργασίας· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναπτύξουν στρατηγικές για τη διασφάλιση της πρόσβασης των γυναικών σε νέες πράσινες θέσεις εργασίας και για τη μείωση του χάσματος μεταξύ των φύλων στην απασχόληση στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας·

13.  υπενθυμίζει ότι, πριν από την πανδημία COVID-19, περισσότεροι από 100 εκατομμύρια Ευρωπαίοι αντιμετώπιζαν προβλήματα φτώχειας και υλικής στέρησης σε καθημερινή βάση, και ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί περισσότερο λόγω της πανδημίας· αναγνωρίζει τον κρίσιμο ρόλο όλων των ευρωπαϊκών ταμείων και προγραμμάτων στον κοινωνικό τομέα και τον ακόμη πιο ουσιαστικό ρόλο που θα διαδραματίσουν τα μελλοντικά ΕΚΤ+ και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ) στην επόμενη επταετία· τονίζει ότι οι προσπάθειες ανάκαμψης θα πρέπει να τονώσουν την απασχόληση και την ανάπτυξη, όπως και την ανθεκτικότητα και τη δικαιοσύνη των κοινωνιών μας, και θα πρέπει να πλαισιώνονται από ισχυρή κοινωνική διάσταση, για την αντιμετώπιση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων και των αναγκών εκείνων που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση, ιδίως των ευάλωτων και μειονεκτουσών ομάδων, όπως των ατόμων σε κατάσταση φτώχειας, των ανέργων, των ηλικιωμένων, των νέων, των ατόμων με αναπηρίες, των μόνων γονέων, των μετακινούμενων εργαζομένων και των μεταναστών· χαιρετίζει τη δέσμευση της Επιτροπής να κινητοποιήσει το ΕΤΠΠ ως απάντηση στις επιπτώσεις της κρίσης COVID-19 σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, και τονίζει ότι η επέκταση του πεδίου εφαρμογής του ΕΤΠΠ στην ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση θα απαιτήσει επαρκή χρηματοδότηση για τα προσεχή έτη· καλεί τα κράτη μέλη να κάνουν πλήρη χρήση αυτού του ταμείου, προκειμένου να υποστηρίξουν τους εκτοπισμένους εργαζομένους σε αυτές τις μεταβάσεις·

14.  εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι, στο πλαίσιο της ανάκαμψης από επιδημία COVID-19, η ανάγκη αντιμετώπισης της φτώχειας, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής φτώχειας, θα καταστεί επίκαιρη τα προσεχή έτη· υπογραμμίζει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον το 5 % των πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ+) στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης για τη στήριξη δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά (ΕΕΠ)· τονίζει ότι έχει καίρια σημασία να δημιουργηθεί χωριστός προϋπολογισμός 3 δισεκατομμυρίων EUR για το πρώτο έτος υλοποίησής της, όταν η ΕΕ θα βιώνει τις συνέπειες της πανδημίας COVID-19 που θα έχει ακόμα μεγαλύτερο αντίκτυπο στα παιδιά, καθώς αυτά αποτελούν την πλέον ευάλωτη ομάδα μεταξύ των μειονεκτούντων ατόμων, και ότι πρέπει να επενδυθούν τουλάχιστον 20 συνολικά δισεκατομμύρια EUR στην ευρωπαϊκή εγγύηση για τα παιδιά κατά την περίοδο 2021-2027· ζητεί μετ’ επιτάσεως να συμπληρωθεί από μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την καταπολέμηση της φτώχειας, καθώς και από μέτρα για την εξασφάλιση οικονομικά προσιτής στέγασης και την καταπολέμηση της έλλειψης στέγης· υπενθυμίζει ότι οποιαδήποτε στρατηγική για την εξάλειψη της παιδικής φτώχειας πρέπει να λαμβάνει υπόψη την πραγματικότητα των μονογονεϊκών οικογενειών και των πολύτεκνων οικογενειών, δεδομένου ότι τα μονογονεϊκά και τα πολύτεκνα νοικοκυριά συγκαταλέγονται στις ευάλωτες ομάδες της κοινωνίας· υπογραμμίζει επίσης ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον το 3 % των πόρων του ΕΚΤ+ στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης για την αντιμετώπιση της στέρησης τροφίμων και υλικών αγαθών, καθώς και για τη στήριξη της κοινωνικής ένταξης των απόρων·

15.  επισημαίνει ότι η κρίση της COVID-19 έχει ήδη αφήσει πολλούς ανθρώπους άνεργους, ειδικά νέους, που βρίσκονται συχνότερα σε επισφαλή απασχόληση· χαιρετίζει, στο πλαίσιο αυτό, τα σχέδια της Επιτροπής για την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Εγγύησης για τη Νεολαία και καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να θέσουν ως προτεραιότητα την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων· επισημαίνει ότι είναι απαραίτητο τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να επενδύουν επαρκείς πόρους του ΕΚΤ+ σε μέτρα για τη στήριξη της απασχόλησης των νέων και ότι πρέπει, επομένως, να διαθέσουν τουλάχιστον 15 % των πόρων τους από το ΕΚΤ+ υπό επιμερισμένη διαχείριση σε στοχευμένες δράσεις και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη στήριξη της ποιοτικής απασχόλησης των νέων· υπενθυμίζει την ανάγκη για μια δεσμευτική, πιο αποτελεσματική και χωρίς αποκλεισμούς Εγγύηση για τη Νεολαία που παρέχει αμειβόμενη πρακτική, άσκηση και μαθητεία, για όλες τις ομάδες ατόμων που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης (ΕΕΑΚ) σε ένα σαφές πλαίσιο ποιοτικών κριτηρίων που διέπει την Εγγύηση για τη Νεολαία· καταδικάζει την πρακτική της μη αμειβόμενης πρακτικής άσκησης όταν δεν σχετίζεται με την απόκτηση εκπαιδευτικών προσόντων, ως μορφή εκμετάλλευσης των νέων εργαζομένων και παραβίασης των δικαιωμάτων τους· καλεί την Επιτροπή να προτείνει ένα νομικό πλαίσιο για την αποτελεσματική και επιβλητέα απαγόρευση τέτοιας μη αμειβόμενης πρακτικής, άσκησης και μαθητείας·

Το θεματολόγιο του Πόρτο: στόχοι και προτάσεις

16.  πιστεύει ότι το θεματολόγιο του Πόρτο, ως ισχυρό θεματολόγιο κοινωνικής Ευρώπης για τη βιώσιμη ανάπτυξη, θα πρέπει να περιλαμβάνει οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς δείκτες ευημερίας και να καλύπτει τους ακόλουθους τομείς: αξιοπρεπής εργασία, κοινωνική δικαιοσύνη και ίσες ευκαιρίες, ισχυρά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας και δίκαιη κινητικότητα· θεωρεί ότι, προκειμένου να επιτευχθούν πιο απτά αποτελέσματα, αυτό το νέο θεματολόγιο θα πρέπει να συνδυάζει ποσοτικούς και ποιοτικούς στόχους και να στηρίζεται σε μια προσέγγιση βασισμένη στα δικαιώματα·

17.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν ενεργά το ψηφιακό χάσμα στην πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες, πολλές από τις οποίες ψηφιοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της COVID-19, διασφαλίζοντας την οικονομική στήριξη της κοινωνικής καινοτομίας σε τοπικό επίπεδο από την ΕΕ, ώστε οι δημόσιες υπηρεσίες να είναι πιο εύκολα προσβάσιμες, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης ικανοτήτων και της αναβάθμισης καινοτόμων πρωτοβουλιών από τη βάση προς την κορυφή για την ηλεκτρονική ένταξη και την απόκτηση στοιχειωδών γνώσεων σχετικά με δεδομένα, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλοι οι πολίτες έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας, προσβάσιμες και φιλικές προς τον χρήστη υπηρεσίες γενικού ενδιαφέροντος.

1.Αξιοπρεπής εργασία και βιώσιμες και χωρίς αποκλεισμούς αγορές εργασίας

18.  σημειώνει ότι οι αξιοπρεπείς αποδοχές αποτελούν βασικό στοιχείο των δίκαιων συνθηκών εργασίας και για μια ακμάζουσα κοινωνική οικονομία της αγοράς και ότι οι αποδοχές θα πρέπει να επιτρέπουν στους εργαζόμενους να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους και στις ανάγκες των οικογενειών τους· πιστεύει ότι κάθε εργαζόμενος στην ΕΕ θα πρέπει να λαμβάνει αποδοχές που να εξασφαλίζουν τουλάχιστον ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο· πιστεύει ότι οι ενισχυμένες συλλογικές διαπραγματεύσεις είναι ο καλύτερος τρόπος προώθησης αξιοπρεπών μισθών στην ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να εντοπίσει τους φραγμούς στις συλλογικές διαπραγματεύσεις εντός της ΕΕ και επισημαίνει την πρόταση οδηγίας για τους κατώτατους μισθούς και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις· τονίζει ότι η εν λόγω οδηγία πρέπει να συμβάλει στην εξάλειψη της φτώχειας των εργαζομένων και να προωθήσει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με τις εθνικές παραδόσεις και με δέοντα σεβασμό προς την αυτονομία των εθνικών κοινωνικών εταίρων και τα εύρυθμα μοντέλα συλλογικών διαπραγματεύσεων· επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να εκπονήσει μελέτη σχετικά με έναν δείκτη αποδοχών διαβίωσης, προκειμένου να εκτιμήσει το κόστος ζωής και το κατά προσέγγιση εισόδημα που απαιτείται για την κάλυψη των βασικών αναγκών μιας οικογένειας για κάθε κράτος μέλος και τις περιφέρειες, καθώς αυτό θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως εργαλείο αναφοράς για τους κοινωνικούς εταίρους· επιμένει ότι οι νόμιμες κατώτατες αποδοχές καθορίζονται σε ένα επίπεδο πάνω από ένα όριο αξιοπρέπειας, με την πλήρη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, καθώς συμβάλλει στην εξάλειψη των φτωχών εργαζομένων και εγγυάται ένα εισόδημα για κάθε εργαζόμενο πάνω από το επίπεδο φτώχειας, ενώ λαμβάνει υπόψη τις διακυμάνσεις του κόστους ζωής εντός των κρατών μελών· ζητεί συντονισμένη προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ προκειμένου να επιτευχθεί πραγματική αύξηση των μισθών, να αποφευχθεί η καθοδική πορεία που προκαλεί ο αρρωστημένος ανταγωνισμός για το κόστος εργασίας και να αυξηθεί η ανοδική σύγκλιση για όλους·

19.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, μαζί με τους κοινωνικούς εταίρους, να δεσμευθούν σε κάλυψη συλλογικών διαπραγματεύσεων κατά 90 % έως το 2030 σε εκείνα τα εθνικά συστήματα που συνδυάζουν την κανονιστική ρύθμιση και τη ρύθμιση από τους κοινωνικούς εταίρους των συνθηκών απασχόλησης και εργασίας· τονίζει ότι οι συλλογικές διαπραγματεύσεις συμβάλλουν στην κοινωνική οικονομία της αγοράς, στην οποία στοχεύει η Συνθήκη της Λισαβόνας· επαναλαμβάνει ότι οι ευρωπαϊκές συνθήκες, οι οποίες προστατεύουν ρητά την αυτονομία των κοινωνικών εταίρων, και τα συστήματα αυτορρύθμισης που ισχύουν σε ορισμένα κράτη μέλη πρέπει να προστατεύονται, ώστε να διατηρούν οι κοινωνικοί εταίροι την εξουσία να ρυθμίζουν αυτόνομα, διασφαλίζοντας την απόλυτη νομιμότητα και την πρόοδο της κάλυψης των συλλογικών συμβάσεων· καλεί τα κράτη μέλη να καταργήσουν κάθε εθνική νομοθεσία που παρακωλύει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, διασφαλίζοντας μεταξύ άλλων την πρόσβαση των συνδικαλιστικών οργανώσεων στους χώρους εργασίας με σκοπό την οργάνωσή τους· υπογραμμίζει ότι οι μεταρρυθμίσεις στα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να επηρεάζουν αρνητικά τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και ότι οι συλλογικές διαπραγματεύσεις πρέπει να προωθούνται σε κλαδικό επίπεδο, μεταξύ άλλων με τη στήριξη της οικοδόμησης ικανοτήτων των κοινωνικών εταίρων· καλεί μετ’ επιτάσεως την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την πλήρη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στη χάραξη ευρωπαϊκής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου· πιστεύει ότι οι προτεινόμενοι στόχοι θα συμβάλουν στην εξάλειψη της φτώχειας των εργαζομένων και στη διασφάλιση δίκαιων αποδοχών για τους Ευρωπαίους εργαζομένους·

20.  καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναθεωρήσει την ευρωπαϊκή οδηγία για τις δημόσιες συμβάσεις, προκειμένου να θεσπιστεί προτιμησιακή μεταχείριση για τις εταιρείες που συμμορφώνονται με τις συλλογικές συμβάσεις· καλεί επίσης την Επιτροπή να ενισχύσει την κοινωνική ρήτρα και να αποκλείσει από διαγωνισμούς εταιρείες που έχουν εμπλακεί σε εγκληματικές δραστηριότητες ή διάλυση συνδικάτων ή έχουν αρνηθεί να συμμετάσχουν σε συλλογικές διαπραγματεύσεις, διασφαλίζοντας ότι χρησιμοποιούνται δημόσια κονδύλια για να πραγματοποιηθούν επενδύσεις σε όσες συμμετέχουν στη δίκαιη μετάβαση, με στόχο την προώθηση των συλλογικών συμβάσεων και την αύξηση της συνδικαλιστικής πυκνότητας· θεωρεί επιπλέον ότι κάθε χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ προς τις επιχειρήσεις θα πρέπει να εξαρτάται από τη συμμόρφωσή τους με τους ισχύοντες όρους εργασίας και απασχόλησης και/ή από τις εργοδοτικές υποχρεώσεις που απορρέουν από τις οικείες συλλογικές συμβάσεις· παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οι δημόσιες υπηρεσίες, είτε υπόκεινται σε ιδιωτική είτε σε δημόσια διαχείριση, εξασφαλίζουν αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας για το προσωπικό τους, με σεβασμό ιδίως στην ελευθερία διαπραγμάτευσης και σύναψης συλλογικών ή τομεακών συμβάσεων ή συμβάσεων σε επίπεδο εταιρείας, και το δικαίωμα σε επαρκή μισθό·

21.  σημειώνει με έντονο προβληματισμό το υψηλό επίπεδο ανεργίας των νέων σε ορισμένα κράτη μέλη και τον εύθραυστο χαρακτήρα των συμβάσεων εργασίας των νέων εργαζομένων, ιδίως σε τομείς που επηρεάζονται σοβαρά από την κρίση COVID-19· ζητεί την ενίσχυση του μέσου «Εγγυήσεις για τη νεολαία», με στόχο τη μείωση της μακροχρόνιας ανεργίας και της ανεργίας των νέων κατά τουλάχιστον 50 % έως το 2030 και την προσθήκη κριτηρίων για τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας σύμφωνα με τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης αριθ. 8 του θεματολογίου του ΟΗΕ για το 2030· πιστεύει ότι είναι καιρός να καταστεί το μέσο «Εγγυήσεις για τη νεολαία» και δεσμευτικό για όλα τα κράτη μέλη αλλά και απαλλαγμένο από αποκλεισμούς με τη θέσπιση μέτρων ενεργής προσέγγισης των ατόμων που βρίσκονται μακροχρόνια εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης και των νέων που προέρχονται από μειονεκτικό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, όπως οι νέοι με αναπηρία και νέοι με καταγωγή Ρομανί·

22.  τονίζει ότι ένα ευρωπαϊκό θεματολόγιο για ποιοτικές θέσεις εργασίας δεν είναι μόνο ζήτημα αξιοπρέπειας, αλλά είναι επίσης επωφελές για την οικονομία καθώς βελτιώνει την παραγωγικότητα και ενισχύει την εσωτερική ζήτηση· θεωρεί ότι μια ποιοτική θέση εργασίας πρέπει να παρέχει αποδοχές διαβίωσης, εργασιακή ασφάλεια και πρόσβαση στην κοινωνική προστασία, ευκαιρίες διά βίου μάθησης, καλές συνθήκες εργασίας σε ασφαλείς και υγιείς χώρους εργασίας, λογικό ωράριο εργασίας με καλή ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής και συνδικαλιστική εκπροσώπηση και δικαιώματα συλλογικής διαπραγμάτευσης· καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει τον γενικό στόχο να βελτιωθεί η ποιότητα της εργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο στη διαδικασία του Εξαμήνου και στον κοινωνικό πίνακα αποτελεσμάτων, με σκοπό να καθοδηγείται και να αξιολογείται η συμβολή των πολιτικών απασχόλησης σε όλα τα κράτη μέλη στην υλοποίηση των ΣΒΑ και του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων· καλεί τα κράτη μέλη να δώσουν στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις στον κοινωνικό τομέα και στον τομέα της απασχόλησης, ιδίως όσες εκδόθηκαν μετά την κρίση COVID-19, την ίδια σημασία που δίνουν στις οικονομικές και δημοσιονομικές συστάσεις·

23.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ για την απασχόληση το αργότερο ένα έτος μετά την έγκρισή τους το 2020, προκειμένου να ληφθούν υπόψη η κρίση COVID-19 και οι συνέπειές τους για την κοινωνία και την απασχόληση και να υπάρξει καλύτερη ανταπόκριση σε παρόμοιες μελλοντικές κρίσεις· επιμένει ότι, προκειμένου να ενισχυθεί η δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να συμμετέχει στον καθορισμό των ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών για την ανάπτυξη και την απασχόληση, σε ισότιμη βάση με το Συμβούλιο· καλεί το Eurofound να συμβάλει στη μέτρηση της ποιότητας της εργασίας σε διαφορετικά συμβατικά και εργασιακά περιβάλλοντα και να παράσχει σχετικές αναλύσεις πολιτικής για να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας της εργασίας και να καταστήσει βιώσιμη την εργασία·

24.  εκφράζει την ανησυχία του για τον αυξημένο αριθμό εργαζομένων σε επισφαλείς και μη τυποποιημένες μορφές απασχόλησης, ψευδο-αυτοαπασχολούμενων και εργαζομένων με συμβάσεις μηδενικών ωρών εργασίας, μεταξύ άλλων στην εθνική δημόσια διοίκηση· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εργαστούν για την επίτευξη του στόχου να μειωθεί η ακούσια προσωρινή και ακούσια μερική απασχόληση έως το 2030 με στόχο να είναι το 80 % των δημιουργούμενων θέσεων εργασίας μεσαίας ή υψηλής αμοιβής και να συγκεντρώνεται σε βιώσιμους τομείς· παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξαλείψουν τις πρακτικές των συμβάσεων μηδενικών ωρών εργασίας και της ψευδοαυτοαπασχόλησης·

25.  καλεί τα κράτη μέλη να δεσμευθούν για την εξάλειψη των θανάτων και τη μείωση των νόσων που συνδέονται με την εργασία έως το 2030· παροτρύνει την Επιτροπή να καταρτίσει νέα στρατηγική για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, καλύπτοντας ταυτόχρονα τη σωματική και ψυχική υγεία των εργαζομένων, προκειμένου να επιτύχει αυτό τον στόχο· πιστεύει ότι αυτή η στρατηγική πρέπει να περιλαμβάνει την αναθεώρηση της οδηγίας πλαισίου για την υγεία και την ασφάλεια, προκειμένου να προστατεύονται οι εργαζόμενοι σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης όπως οι πανδημίες, καθώς και να υποβάλει φιλόδοξες νομοθετικές προτάσεις σχετικά με τις μυοσκελετικές διαταραχές και τις διαταραχές που συνδέονται με το άγχος, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους· καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει την επικαιροποίηση της οδηγίας σχετικά με τους καρκινογόνους και μεταλλαξιογόνους παράγοντες (ΚΜΠ) και να προτείνει δεσμευτικές οριακές τιμές επαγγελματικής έκθεσης (ΔΟΤΕ) για τουλάχιστον 50 επιπλέον ουσίες ως το 2024, καθώς και να συμπεριλάβει στην οδηγία ουσίες με καταστροφικά αποτελέσματα για το αναπαραγωγικό σύστημα αλλά και να εισαγάγει αυστηρότερες οριακές τιμές σχετικά με τις βλαβερές ουσίες, όπως οι καρκινογόνες και οι μεταλλαξιογόνες· τονίζει ότι η ΕΕ πρέπει να δώσει συνέχεια στο ευρωπαϊκό πλαίσιο δράσης για την ψυχική υγεία· επισημαίνει ότι ένας από τους στόχους είναι επίσης η πρόληψη του καρκίνου, δεδομένου ότι το 40 % των μορφών καρκίνου θεωρείται ότι μπορεί να αποφευχθεί· καλεί την Επιτροπή να υποβάλει φιλόδοξο σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου με σκοπό τη συμβολή στη μείωση της οδύνης που προκαλείται από αυτή τη νόσο· ζητεί ενίσχυση του ρόλου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία με σκοπό την προαγωγή των υγιεινών και ασφαλών τόπων εργασίας σε ολόκληρη την Ένωση και την περαιτέρω ανάπτυξη πρωτοβουλιών για τη βελτίωση της πρόληψης στον τόπο εργασίας σε όλους τους κλάδους δραστηριοτήτων·

26.  καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει ένα στρατηγικό θεματολόγιο της ΕΕ για τους φροντιστές ως ένα περαιτέρω βήμα προς την ποιοτική ενδυνάμωση του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων που παρέχουν προσωπικές και οικιακές υπηρεσίες· επαναλαμβάνει ότι το θεματολόγιο για τους φροντιστές πρέπει να αντικατοπτρίζει και την κατάσταση των 100 εκατομμυρίων ανεπίσημων φροντιστών στην ΕΕ που παρέχουν ποσοστό 80 % της μακροχρόνιας φροντίδας, αλλά σε μεγάλο βαθμό δεν αναγνωρίζονται· καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει, σε συντονισμό με τα κράτη μέλη, ένα κανονιστικό πλαίσιο που θα εγγυάται ποιοτικές υπηρεσίες περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης νέων ευκαιριών στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης προς όφελος των καταναλωτών και των ασθενών, με παράλληλο σεβασμό του ρόλου των δημόσιων και ιδιωτικών ιδρυμάτων στην παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες και διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας για τους φροντιστές·

27.  αναγνωρίζει ότι η δίκαιη, κοινωνικά βιώσιμη εργασία και η πραγματική συμμετοχή των εργαζομένων στον καθορισμό των συνθηκών εργασίας είναι σημαντικότερες από ποτέ στις ψηφιακές πλατφόρμες και σε κάθε άλλο τομέα, και ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να διαθέτουν δημοκρατική επιρροή στη διακυβέρνηση της εργασίας· υπογραμμίζει ότι τα οφέλη της ψηφιοποίησης πρέπει να είναι ευρέως και δίκαια επιμερισμένα και ότι οι εργαζόμενοι στον ψηφιακό τομέα πρέπει να απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα και τους ίδιους όρους εργασίας με εκείνους που ισχύουν για τους άλλους τομείς· καλεί την Επιτροπή να προτείνει οδηγία σχετικά με την εξασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας και δικαιώματα στην ψηφιακή οικονομία, η οποία θα καλύπτει όλους τους εργαζόμενους, μεταξύ άλλων όσους εργάζονται με άτυπη σύμβαση, τους εργαζόμενους σε εταιρείες πλατφόρμας και τους αυτοαπασχολούμενους· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει στο πλαίσιο της εν λόγω οδηγίας ότι οι επιχειρήσεις που βασίζονται σε πλατφόρμες συμμορφώνονται με την ήδη υπάρχουσα εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, να διευκρινίσει το καθεστώς απασχόλησης των εργαζομένων σε πλατφόρμες μέσω του μαχητού τεκμηρίου της σχέσης απασχόλησης και της διαφύλαξης των όρων εργασίας, της κοινωνικής προστασίας, υγείας και ασφάλειάς τους, καθώς και του δικαιώματός τους στην οργάνωση, την εκπροσώπηση από συνδικαλιστικές οργανώσεις και τη διαπραγμάτευση συλλογικών συμβάσεων, μεταξύ άλλων και για τους αυτοαπασχολουμένους· παροτρύνει την Επιτροπή να προβεί σε στοχευμένη αναθεώρηση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού της ΕΕ, ώστε να επιτρέπεται ο συλλογικός καθορισμός τιμών για τους αυτοαπασχολούμενους που βρίσκονται σε επισφαλή κατάσταση, προκειμένου να εξασφαλιστεί καλύτερη ισορροπία στη διαπραγματευτική ισχύ και δικαιότερη εσωτερική αγορά·

28.  τονίζει ότι η πανδημία COVID-19 έχει υπογραμμίσει τη σημασία των ψηφιακών λύσεων, ιδίως της τηλεργασίας· παροτρύνει την Επιτροπή να συμπεριλάβει στην εν λόγω οδηγία ελάχιστες προδιαγραφές και όρους για τη δίκαιη τηλεργασία, την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων και τη διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας, συμπεριλαμβανομένων του εθελοντικού χαρακτήρα τους, του σεβασμού των ωρών εργασίας, της άδειας, της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και άλλων ψηφιακών δικαιωμάτων στην εργασία, όπως το δικαίωμα στην αποσύνδεση, η προστασία της ιδιωτικής ζωής των εργαζομένων, μεταξύ άλλων από την εξ αποστάσεως παρακολούθηση ή άλλες μορφές παρακολούθησης, και της απαγόρευσης της εμφύτευσης μικροτσίπ στους εργαζόμενους ή της χρήσης τεχνητής νοημοσύνης κατά τις διαδικασίες πρόσληψης, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τη συμφωνία-πλαίσιο των Ευρωπαίων κοινωνικών εταίρων για την ψηφιοποίηση·

29.  καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει νέα οδηγία πλαίσιο σχετικά με την ενημέρωση, τη διαβούλευση και τη συμμετοχή των εργαζομένων για τις ευρωπαϊκές εταιρικές μορφές, συμπεριλαμβανομένων των αλυσίδων υπεργολαβίας και επιχειρήσεων δικαιόχρησης, και για τις εταιρείες που χρησιμοποιούν ευρωπαϊκά μέσα εταιρικής κινητικότητας, προκειμένου να θεσπιστούν ελάχιστα πρότυπα, μεταξύ άλλων σχετικά με την πρόβλεψη της αλλαγής και την αναδιάρθρωση -ιδίως σε εταιρικό επίπεδο· ζητεί επίσης την αναθεώρηση της οδηγίας για το ευρωπαϊκό συμβούλιο εργαζομένων (ΕΣΕ), προκειμένου να διασφαλιστούν, μεταξύ άλλων, η επιβεβλημένη επιβολή, η πρόσβαση στη δικαιοσύνη και η επιβολή αποτελεσματικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων, καθώς και η βελτίωση της λειτουργίας της ειδικής διαπραγματευτικής ομάδας, συμπεριλαμβανομένης μιας διακρατικής διαδικασίας ενημέρωσης και διαβούλευσης, η οποία πρέπει να διεξάγεται και να ολοκληρώνεται δεόντως πριν από τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης· καλεί την Επιτροπή να προωθήσει τη συμμετοχή των εργαζομένων στο μετοχικό κεφάλαιο ως εργαλείο για την ενίσχυση της συμμετοχής των εργαζομένων με στόχο τη βελτίωση της δημοκρατίας στην εργασία, μειώνοντας παράλληλα τις ανισότητες καθώς και τον κίνδυνο απώλειας θέσεων εργασίας στη διάρκεια ύφεσης·

30.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να θεσπίσουν τις αναγκαίες προϋποθέσεις και απαιτήσεις, ώστε να καλύπτεται τουλάχιστον το 80 % των εταιρειών από συμφωνίες βιώσιμης εταιρικής διακυβέρνησης έως το 2030, θεσπίζοντας στρατηγικές σε συμφωνία με τους εργαζόμενους με σκοπό να προαχθεί η περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη μέσω πρακτικών διακυβέρνησης και παρουσίας στην αγορά, να βελτιωθεί η λογοδοσία των διευθυντών αναφορικά με την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στη λήψη των εταιρικών αποφάσεων και να προαχθούν πρακτικές εταιρικής διακυβέρνησης που συμβάλλουν στην εταιρική βιωσιμότητα, με αναφορά μεταξύ άλλων στην υποβολή εταιρικών εκθέσεων, την αποζημίωση των μελών του διοικητικού συμβουλίου, τη μέγιστη διαφορά μεταξύ ανώτατων και κατώτατων μισθών, τη σύνθεση του διοικητικού συμβουλίου και τη συμμετοχή των μετόχων·

31.  ζητεί οδηγία για τη δεσμευτική δέουσα επιμέλεια για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την υπεύθυνη επαγγελματική συμπεριφορά –συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των εργαζομένων, όπως το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και το δικαίωμα σε συλλογικές διαπραγματεύσεις, καθώς και το δικαίωμα στην υγεία και ασφάλεια στην εργασία, στην κοινωνική προστασία και στις κατάλληλες συνθήκες εργασίες– θεσπίζοντας υποχρεωτική δέουσα επιμέλεια που θα καλύπτει τις δραστηριότητες των εταιρειών τις επιχειρηματικές τους σχέσεις, συμπεριλαμβανομένων των αλυσίδων εφοδιασμού και υπεργολαβίας· τονίζει ότι η εν λόγω οδηγία θα πρέπει να διασφαλίζει την πλήρη συμμετοχή των συνδικαλιστικών ενώσεων και των εκπροσώπων των εργαζομένων σε ολόκληρη τη διαδικασία δέουσας επιμέλειας και να εγγυάται το δικαίωμα στη σύναψη συλλογικών συμβάσεων στα αντίστοιχα επίπεδα σχετικά με τις πολιτικές δέουσας επιμέλειας· υπογραμμίζει ότι τόσο οι εθνικές επιθεωρήσεις εργασίας όσο και η Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας (ΕΑΕ) πρέπει να είναι σε θέση να διενεργούν κοινές επιθεωρήσεις σε ολόκληρο το μήκος της αλυσίδας, να μπορούν να υποβάλλουν καταγγελίες και να παρέχουν στήριξη για συμμόρφωση σε όλες τις εταιρείες της ΕΕ και τις εταιρείες που επιθυμούν να έχουν πρόσβαση στην εσωτερική αγορά· καλεί την Επιτροπή να επιμείνει για την επικύρωση των συμβάσεων της ΔΟΕ αριθ. 81 (επιθεώρηση εργασίας) και 129 (επιθεώρηση εργασίας στον γεωργικό τομέα) από όλους τους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ·

32.  ενθαρρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει υπόψη την ιδιαιτερότητα των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας που αποδεικνύονται πολύ σημαντικές για την κοινωνία κατά τη διάρκεια της πανδημίας και να αξιολογήσει την ανάπτυξη ειδικών προγραμμάτων και χρηματοπιστωτικών μέσων· καλεί την Επιτροπή να επικαιροποιήσει το πλαίσιό της για την ίδρυση και ανάπτυξη συνεταιρισμών και επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας που εκ φύσεως δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στις δίκαιες συνθήκες εργασίας και στην ενδυνάμωση των εργαζομένων·

33.  υπογραμμίζει ότι η αποτελεσματική επιβολή έχει ζωτική σημασία για την προστασία των εργαζομένων και την εφαρμογή των κοινωνικών δικαιωμάτων· εκφράζει τη λύπη του διότι τα περισσότερα κράτη μέλη δεν τηρούν τη δέσμευσή τους σχετικά με τον αριθμό των επιθεωρητών εργασίας που προβλέπεται στη σύμβαση της ΔΟΕ για την επιθεώρηση εργασίας· επιμένει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να αυξήσουν την ικανότητα επιβολής τους, ώστε να επιτευχθεί ποσοστό τουλάχιστον ενός επιθεωρητή εργασίας ανά 10 000 απασχολούμενους, το αργότερο έως το 2030·

2.Κοινωνική δικαιοσύνη και ίσες ευκαιρίες

34.  τονίζει ότι η εξάλειψη της παιδικής φτώχειας και η διασφάλιση της ευημερίας και των ίσων ευκαιριών για τα παιδιά πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στις υψηλότερες προτεραιότητες για την Ευρώπη· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επιταχύνουν την έγκριση και εφαρμογή της ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά, ούτως ώστε έως το 2030 κάθε παιδί στην ΕΕ να έχει πλήρη πρόσβαση σε ποιοτική και δωρεάν υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση και παιδική μέριμνα, να ζει σε ένα αξιοπρεπές σπίτι και να λαμβάνει επαρκή διατροφή· επισημαίνει ότι αυτή η πολιτική πρέπει να συνδυαστεί με άλλα μέτρα που στοχεύουν στην καταπολέμηση της φτώχειας και με την οικογενειακή πολιτική, προκειμένου να υπάρξουν ολοκληρωμένοι κύκλοι πολιτικής ικανοί να προσφέρουν δυνατότητες κοινωνικής ενσωμάτωσης στα παιδιά και στις οικογένειές τους, συμπεριλαμβανομένων εθνικών και τοπικών στρατηγικών για την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν διάφορες ομάδες παιδιών που έχουν ανάγκη σε τοπικό επίπεδο·

35.  καταδικάζει τη χρήση της πανδημίας ως προσχήματος από ορισμένες κυβερνήσεις για την οπισθοδρόμηση σε ορισμένα θεμελιώδη δικαιώματα των εργαζομένων και των γυναικών· υπενθυμίζει το αναφαίρετο δικαίωμα πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, καθώς και το δικαίωμα ο κάθε άνθρωπος να διαθέτει το σώμα του αυτόβουλα· τονίζει, ως εκ τούτου, ότι πρέπει να διασφαλιστούν τα δικαιώματα αναπαραγωγικής υγειονομικής περίθαλψης, αντισύλληψης και άμβλωσης, μεταξύ άλλων με την παράταση του νόμιμου χρονικού πλαισίου για την άμβλωση·

36.  επιδοκιμάζει τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την ενίσχυση της προστασίας του ελάχιστου εισοδήματος για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού· καλεί την Επιτροπή να δραστηριοποιηθεί περαιτέρω με βάση αυτά τα συμπεράσματα προτείνοντας ένα πλαίσιο για επαρκή συστήματα ελάχιστου εισοδήματος, προκειμένου να εξασφαλιστεί το δικαίωμα σε αξιοπρεπή ζωή και να εξαλειφθεί η φτώχεια, αλλά και να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα επάρκειας και κάλυψης, πράγμα που πρέπει να περιλαμβάνει ρήτρα μη υποβάθμισης· υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να καλύπτεται κάθε άτομο στην Ευρώπη από ένα σύστημα ελάχιστου εισοδήματος και ότι οι συντάξεις πρέπει να διασφαλίζουν εισόδημα πάνω από το όριο της φτώχειας·

37.  καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να δεσμευθούν στην εξάλειψη του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων, το οποίο είναι σήμερα στο 16 %, καθώς και του συνακόλουθου συνταξιοδοτικού χάσματος, με στόχο το 0 % για το 2030, προασπίζοντας την αρχή της ίσης αμοιβής για ίση εργασία μεταξύ γυναικών και ανδρών· καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει επειγόντως ένα νομικό πλαίσιο για τη μισθολογική διαφάνεια, όπως είχε αρχικά υποσχεθεί για τις 100 πρώτες ημέρες της, συμπεριλαμβανομένης της υποβολής εκθέσεων για τη μισθολογική διαφάνεια και της πληροφόρησης σχετικά με τα μισθολογικά επίπεδα· επαναλαμβάνει ότι το συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ των φύλων προκύπτει και από τα ανεπαρκή συνταξιοδοτικά καθεστώτα που δεν λαμβάνουν δεόντως υπόψη τις περιόδους άδειας μητρότητας ή γονικής άδειας· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν μακρόπνοα μέτρα για τη μείωση των υψηλών ποσοστών ανεργίας των γυναικών και να διασφαλίσουν τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, να διασφαλίσουν ίση συμμετοχή και ευκαιρίες για άνδρες και γυναίκες στην αγορά εργασίας και να εισαγάγουν πρωτοβουλίες για την προώθηση της πρόσβασης των γυναικών στη χρηματοδότηση, τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και την οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών·

38.  καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει συγκεκριμένα μέτρα που θα ισχύουν τόσο για τον δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό τομέα, και θα λαμβάνουν δεόντως υπόψη τις ιδιαιτερότητες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπως σαφή καθορισμό κριτηρίων αξιολόγησης της αξίας της εργασίας, ουδέτερα ως προς το φύλο συστήματα επαγγελματικής αξιολόγησης και κατάταξης, ελέγχους και υποβολή αναφορών σχετικά με τις αποδοχές των φύλων για τη διασφάλιση της ίσης αμοιβής, δικαίωμα των εργαζομένων να ζητούν πλήρη ενημέρωση για την αμοιβή και δικαίωμα σε επανόρθωση, και σαφείς στόχους για τις επιδόσεις των εταιρειών στο θέμα της ισότητας· ζητεί επιπλέον να βελτιωθεί η πρόσβαση στη δικαιοσύνη και να θεσπιστούν ισχυρότερα δικονομικά δικαιώματα για να καταπολεμηθούν οι μισθολογικές διακρίσεις· καλεί την Επιτροπή να προωθήσει τον ρόλο των κοινωνικών εταίρων και των συλλογικών διαπραγματεύσεων σε όλα τα επίπεδα (εθνικό, τομεακό, τοπικό και εταιρικό) στην προσεχή νομοθεσία για τη μισθολογική διαφάνεια· καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει ισχυρά μέτρα επιβολής για όσους δεν συμμορφώνονται, όπως ποινές και κυρώσεις για εργοδότες που παραβιάζουν το δικαίωμα στη μισθολογική ισότητα·

39.  καλεί τα κράτη μέλη να προχωρήσουν στην απεμπλοκή της οδηγίας για τις γυναίκες σε διοικητικά συμβούλια και να υιοθετήσουν μια φιλόδοξη θέση του Συμβουλίου προκειμένου να αντιμετωπιστεί η σημαντική ανισορροπία μεταξύ γυναικών και ανδρών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στο υψηλότερο επίπεδο· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δεσμευθούν στην εξάλειψη των επιπτώσεων της γυάλινης οροφής στα διοικητικά συμβούλια εισηγμένων εταιρειών, με την εισαγωγή του στόχου να εκπροσωπείται τουλάχιστον το 40 % των γυναικών σε ανώτερες διευθυντικές θέσεις·

40.  καλεί την Επιτροπή να υποβάλει μια ευρωπαϊκή στρατηγική για την αναπηρία μετά το 2020, η οποία θα καλύπτει όλες τις διατάξεις της UNCRPD και θα περιλαμβάνει φιλόδοξους, σαφείς και μετρήσιμους στόχους, προγραμματισμένες δράσεις με σαφή χρονοδιαγράμματα και ειδικούς πόρους, καθώς και έναν κατάλληλο και επαρκώς χρηματοδοτούμενο μηχανισμό παρακολούθησης με σαφή σημεία αναφοράς και δείκτες, τονίζοντας επίσης την ανάγκη να επιτευχθεί πλήρης προσβασιμότητα σε αγαθά και υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένου του δομημένου περιβάλλοντος, της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς και της αγοράς εργασίας, και στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στα άτομα με αναπηρία να συμμετάσχουν πλήρως στην κοινωνία, καθώς και να εκφράσει τη δέσμευσή της στην οριστικοποίηση της διαδικασίας αποϊδρυματοποίησης από ιδρύματα μακροχρόνιας φροντίδας· καλεί τα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν τους πόρους που είναι διαθέσιμοι από το Ταμείο Συνοχής και το ΕΤΠΑ, και ειδικότερα από το ΕΚΤ, με σκοπό τη βελτίωση της προσβασιμότητας σε δημόσιους χώρους για άτομα με ειδικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρίες, άτομα με παιδιά και για τους ηλικιωμένους, οι οποίοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του κοινωνικού αποκλεισμού·

41.  τονίζει ότι είναι αναγκαίο να ενσωματωθεί η διάσταση του φύλου στην επερχόμενη στρατηγική για την ισότητα των ατόμων με αναπηρίες του 2021, με δέουσα προσοχή στη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας μέσω στοχευμένων μέτρων και δράσεων·

42.  υποστηρίζει την προώθηση της προσβάσιμης εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς, συμπεριλαμβανομένης της ευρυζωνικής πρόσβασης στο διαδίκτυο, καθώς και της επαγγελματικής και ψηφιακής κατάρτισης, μεταξύ άλλων για τις ευάλωτες ομάδες και τα άτομα με αναπηρία, ούτως ώστε να επιτραπεί ιδίως σε χαμηλής ειδίκευσης και μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενους να επανακαταρτιστούν και να μάθουν νέες δεξιότητες· υποστηρίζει τη δημιουργία δυνατοτήτων πραγματοποίησης μαθητείας σε ολόκληρη την ΕΕ· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειες για την περαιτέρω ένταξη των ατόμων με αναπηρίες στην αγορά εργασίας, αίροντας τα σχετικά εμπόδια χάρις στις ευκαιρίες που προσφέρει η ψηφιακή εργασία για την ένταξή τους και δημιουργώντας κίνητρα για την πρόσληψή τους· υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με το Eurofound, μόλις ένας στους τρεις εργαζόμενους που πάσχουν από περιοριστικές χρόνιες και σπάνιες παθήσεις εργάζεται σε κατάλληλα προσαρμοσμένο χώρο εργασίας· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν το έργο τους για την προαγωγή της απασχόλησης, της διατήρησης της εργασίας και της επανένταξης στην αγορά εργασίας για άτομα με αναπηρίες και χρόνιες νόσους στην Ευρώπη·

43.  επικροτεί το νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων της ΕΕ· επισημαίνει τη σημασία της πρόσβασης στην κατάρτιση και επανακατάρτιση των εργαζομένων σε βιομηχανίες και τομείς που πρέπει να υποβληθούν σε εκ βάθρων αλλαγές με σκοπό μια πράσινη και ψηφιακή μετάβαση· επισημαίνει ότι τα προσόντα και οι πιστοποιημένες ικανότητες παρέχουν προστιθέμενη αξία στους εργαζόμενους, καθώς βελτιώνουν τη θέση τους στην αγορά εργασίας, και μπορούν να μεταφερθούν κατά τις μεταβάσεις στην αγορά εργασίας· ζητεί να προσανατολιστεί η δημόσια πολιτική για τις δεξιότητες προς την πιστοποίηση και την επικύρωση των προσόντων και των ικανοτήτων· τονίζει ότι θα πρέπει να θεσπιστούν συστήματα αποζημίωσης βάσει δεξιοτήτων σε εταιρείες που έχουν πρόσβαση σε δημόσια κεφάλαια για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων και σε συμφωνία με εκπροσώπους των εργαζομένων, καθώς αυτό το σύστημα θα διασφάλιζε την απόδοση της εν λόγω δημόσιας επένδυσης· τονίζει ότι η ευρωπαϊκή στρατηγική για τις δεξιότητες που αποσκοπεί στη βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, την κοινωνική ισότητα και ανθεκτικότητα πρέπει να εγγυάται το δικαίωμα στη διά βίου μάθηση για όλους και σε όλους τους τομείς,

3.Ισχυρά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας

44.  επισημαίνει ότι η τρέχουσα επένδυση σε κοινωνικές υποδομές στην ΕΕ έχει εκτιμηθεί σε περίπου 170 δισεκατομμύρια EUR ετησίως και ότι η Επιτροπή εκτιμά ότι οι επενδύσεις που απαιτούνται ανέρχονται σε 192 δισεκατομμύρια EUR, με την υγεία και τη μακροχρόνια περίθαλψη να αντιπροσωπεύουν το 62 % των εν λόγω επενδύσεων (προσιτές κατοικίες, 57 δισεκατομμύρια EUR· υγεία, 70 δισεκατομμύρια EUR· μακροχρόνια περίθαλψη, 50 δισεκατομμύρια EUR· διά βίου μάθηση, 15 δισεκατομμύρια EUR· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διαθέσουν στην εφαρμογή των αρχών του ΕΠΚΔ ένα ποσοστό του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που αντιστοιχεί στις επενδύσεις σε περιβαλλοντικές και ψηφιακές προτεραιότητες· επιμένει ότι η ισότητα των φύλων πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη διάθεση των πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας·

45.  καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί την ευρωπαϊκή στρατηγική για την ισότητα των φύλων (2020-2025) και καλεί τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν, βάσει της ευρωπαϊκής στρατηγικής, εθνικές στρατηγικές για την ισότητα των φύλων, ως σημαντικό μέρος των κοινωνικοοικονομικών μέτρων που λαμβάνονται ενόψει της κρίσης COVID-19·

46.  τονίζει, εξάλλου, ότι είναι αναγκαίο η Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συλλέξουν καλύτερα και πιο εναρμονισμένα δεδομένα σχετικά με τον αριθμό των αστέγων στην Ευρώπη, καθώς αυτό αποτελεί τη βάση οποιασδήποτε αποτελεσματικής δημόσιας πολιτικής·

47.  τονίζει ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν την υποχρέωση να εξασφαλίζουν καθολική πρόσβαση σε αξιοπρεπή, ασφαλή και οικονομικά προσιτή στέγαση, σύμφωνα με το θεματολόγιο του ΟΗΕ για το 2030, και ιδίως τον στόχο 11, αλλά και σύμφωνα με τα θεμελιώδη δικαιώματα που ορίζονται στα άρθρα 16, 30 και 31 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη και στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων· καλεί σε αυτό το πλαίσιο όλα τα κράτη μέλη να επικυρώσουν τον αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη· επισημαίνει ότι οι επενδύσεις σε κοινωνική, αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή στέγαση είναι κομβικής σημασίας για τη διασφάλιση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής για όλους· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να μεγιστοποιήσουν τις προσπάθειες επένδυσης σε οικονομικά προσιτή στέγαση για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των ομάδων χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος (τα τρία κατώτερα πεμπτημόρια), διασφαλίζοντας ότι τουλάχιστον το 30 % όλων των νεόδμητων κατοικιών αποτελούν οικονομικά προσιτή στέγαση και για τις δύο αυτές εισοδηματικές ομάδες, και να εξαλείψουν την ενεργειακή φτώχεια έως το 2030 μέσω της στήριξης επενδύσεων στην ενεργειακή απόδοση από νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος· καλεί τα κράτη μέλη να δώσουν προτεραιότητα στην ανακαίνιση κατά την κατάρτιση των σχεδίων τους για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα· παροτρύνει την Επιτροπή να καταρτίσει φιλόδοξο σχέδιο δράσης για τη σταδιακή εξάλειψη της έλλειψης στέγης μέχρι το 2030, συμπεριλαμβανομένης της πανευρωπαϊκής προσέγγισης «Housing First» (Η στέγη πριν απ’ όλα)· καλεί την Επιτροπή να προτείνει ένα ενωσιακό πλαίσιο όσον αφορά τις εθνικές στρατηγικές για την έλλειψη στέγης· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ελάχιστα πρότυπα ποιοτικής στέγασης για τους διασυνοριακούς και εποχιακούς εργαζομένους, τα οποία θα πρέπει να αποσυνδεθούν από την αμοιβή τους, καθώς και να διασφαλίσουν αξιοπρεπείς εγκαταστάσεις, διαφύλαξη της ιδιωτικής ζωής των ενοικιαστών και γραπτές συμβάσεις μίσθωσης που θα επιβάλλονται από τις επιθεωρήσεις εργασίας· παράλληλα, να θεσπίσουν σχετικά πρότυπα·

48.  επιμένει ότι όλοι οι εργαζόμενοι πρέπει να περιλαμβάνονται στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και να δικαιούνται παροχές ανεργίας, αναρρωτική άδεια μετ’ αποδοχών, άδεια μητρότητας, άδεια πατρότητας, γονική άδεια, ασφάλιση ατυχήματος και προστασία από άδικη απόλυση·

49.  εκφράζει ανησυχία για τις ανισορροπίες στην ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης και της πρόσβασης σε αυτήν στην ΕΕ, πράγματα που φανέρωσε η κρίση της νόσου Covid-19· υπενθυμίζει ότι τα φτωχότερα άτομα τείνουν να ζουν κατά μέσο όρο 6 έτη λιγότερα από τα πιο εύπορα και ότι τα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζουν συχνά δυσκολίες κατά την πρόσβασή τους στην υγειονομική περίθαλψη· επισημαίνει την ανάγκη αντιμετώπισης των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που είναι καθοριστικοί για την υγεία προκειμένου να αντιμετωπιστούν αυτές οι ανισότητες στον τομέα της υγείας· καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει κοινούς δείκτες και μεθοδολογίες για την παρακολούθηση της υγείας καθώς και των επιδόσεων και της προσβασιμότητας των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης με σκοπό τη μείωση των ανισοτήτων, τον εντοπισμό και την ανάθεση προτεραιότητας στους τομείς που χρήζουν βελτίωσης και αυξημένης χρηματοδότησης· καλεί την Επιτροπή να αναλύσει τον τρόπο με τον οποίο τα διάφορα εθνικά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας καλύπτουν τις ανάγκες κοινωνικής πρόνοιας κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης, προκειμένου να εντοπίσει τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες, όσον αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες και την παροχή υπηρεσιών και την κοινωνική προστασία, και να διασφαλίσει έναν μηχανισμό για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας στην Ευρώπη, προκειμένου να εξακριβωθεί ο βαθμός ανθεκτικότητάς τους, όταν υφίστανται κλυδωνισμούς διαφορετικού βαθμού σοβαρότητας, και να αναζητηθεί ο τρόπος με τον οποίο μπορούν να καταστούν πιο ισχυρά και ανθεκτικά σε μελλοντικές κρίσεις·

50.  υπογραμμίζει ότι πρέπει να διασφαλίζεται καθολική πρόσβαση σε δημόσιες, βασιζόμενες στην αλληλεγγύη και επαρκείς συντάξεις και συντάξεις γήρατος· αναγνωρίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη κατά την ενίσχυση της βιωσιμότητας των συνταξιοδοτικών συστημάτων, αλλά τονίζει τη σημασία της διαφύλαξης της αλληλεγγύης στα συνταξιοδοτικά συστήματα μέσω ενίσχυσης της πλευράς των εσόδων· υπογραμμίζει τη σημασία της ύπαρξης δημόσιων και επαγγελματικών συνταξιοδοτικών συστημάτων που θα εξασφαλίζουν επαρκές συνταξιοδοτικό εισόδημα πάνω από το όριο της φτώχειας και θα παρέχουν στους συνταξιούχους τη δυνατότητα να διατηρήσουν το βιοτικό τους επίπεδο· πιστεύει ότι ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστούν βιώσιμες, ασφαλείς και επαρκείς συντάξεις για τις γυναίκες και τους άνδρες είναι η αύξηση του συνολικού ποσοστού απασχόλησης και η εξασφάλιση περισσότερων ποιοτικών θέσεων απασχόλησης σε όλες τις ηλικίες, η βελτίωση των συνθηκών εργασίας και απασχόλησης και η δέσμευση στην εξασφάλιση των απαραίτητων δημοσίων δαπανών· πιστεύει ότι οι μεταρρυθμίσεις του συνταξιοδοτικού συστήματος θα πρέπει να επικεντρωθούν, μεταξύ άλλων πτυχών, στην πραγματική ηλικία συνταξιοδότησης και να αντικατοπτρίζουν τις τάσεις της αγοράς εργασίας, τα ποσοστά γεννήσεων, την κατάσταση της υγείας και του πλούτου, τις συνθήκες εργασίας και τον δείκτη οικονομικής εξάρτησης· θεωρεί ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη την κατάσταση των εκατομμυρίων εργαζομένων στην Ευρώπη, ιδίως των γυναικών, των νέων και των αυτοαπασχολούμενων, που επηρεάζονται αρνητικά από την ανασφάλιστη, επισφαλή απασχόληση, τις περιόδους ακούσιας ανεργίας και τη μείωση του χρόνου εργασίας· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη την ιδιαίτερη κατάσταση των ηλικιωμένων εργαζομένων στην αγορά εργασίας και να εντείνουν τις προσπάθειές τους για ενεργό και υγιή γήρανση, αντιμετωπίζοντας τις διακρίσεις κατά των ηλικιωμένων στην απασχόληση και αναπτύσσοντας προγράμματα ένταξης στην αγορά εργασίας για τους πολίτες ηλικίας άνω των 55 ετών, με βασική προτεραιότητα τη διά βίου μάθηση·

51.  εκφράζει ανησυχία για τον τρόπο με τον οποίο η πανδημία COVID-19 εμβάθυνε περαιτέρω την ευπάθεια, την απομόνωση, τον κίνδυνο φτώχειας και τον κοινωνικό αποκλεισμό του πληθυσμού των ηλικιωμένων· τονίζει ότι η πανδημία απέδειξε την ανάγκη για ένα μοντέλο της ΕΕ που προάγει και διαφυλάσσει την αξιοπρέπεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα των ηλικιωμένων· καλεί την Επιτροπή να υποβάλει σχέδιο που θα διασφαλίζει την ψυχική υγεία, την αξιοπρέπεια και την ευημερία των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων, υποστηρίζοντας επαρκείς και ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και παροχής φροντίδας, επενδύοντας σε υπηρεσίες που βασίζονται στην κοινότητα, στην υγειονομική πρόληψη και προαγωγή της υγείας, στην κοινωνική προστασία, στην αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή στέγαση και υποδομές, αλλά και στηρίζοντας έργα της κοινωνικής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης της συστέγασης και των στεγαστικών συνεταιρισμών, σε προγράμματα για την υγεία και την ευεξία, στην ημερήσια παροχή φροντίδας σε ενηλίκους και την παροχή μακροχρόνιας φροντίδας, και, τέλος, εξασφαλίζοντας τον ρόλο και τις συνθήκες εργασίας των παρόχων φροντίδας, και προάγοντας την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών· καλεί τα κράτη μέλη να παρέχουν ισότιμη πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή, προληπτική και θεραπευτική υγειονομική περίθαλψη καλής ποιότητας, όπως κατοχυρώνεται στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών υπηρεσιών και υπηρεσιών φροντίδας και των εγκαταστάσεων που δεν εισάγουν διακρίσεις λόγω ηλικίας·

52.  χαιρετίζει την πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής σχετικά με τον αντίκτυπο της δημογραφικής αλλαγής στις διάφορες ομάδες της κοινωνίας και σε περιοχές και περιφέρειες που επηρεάζονται δυσανάλογα στην Ευρώπη· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δεσμεύσουν περισσότερους από τους διαθέσιμους πόρους στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ για τη βελτίωση των υποδομών μεταφορών και τηλεπικοινωνιών σε περιοχές με μεγάλο γηράσκοντα πληθυσμό, καθώς και κυρίως σε αγροτικές περιοχές και σε περιοχές που πλήττονται από συρρίκνωση του πληθυσμού·

4.Δίκαιη κινητικότητα

53.  καλεί την Επιτροπή να αναθεωρήσει την οδηγία για την Υπηρεσία Προσωρινής Εργασίας (TWA), προκειμένου να θεσπιστεί ένα νομικό πλαίσιο για τη διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας και ίσης μεταχείρισης για τους εποχικούς εργαζομένους εντός της ΕΕ και τους μετακινούμενους εργαζομένους με συμβάσεις ορισμένου χρόνου με εταιρείες προσωρινής απασχόλησης ή οποιοδήποτε άλλο είδος διαμεσολαβητή στην αγορά εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των γραφείων πρόσληψης προσωπικού· καλεί τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την επιβολή και να καταπολεμήσουν τις πρακτικές των δόλιων εταιρειών προσωρινής απασχόλησης· τονίζει ότι αυτό το νομικό πλαίσιο μπορεί να περιλαμβάνει: απαγόρευση να δραστηριοποιούνται στην ενιαία αγορά μεσάζοντες της αγοράς εργασίας οι οποίοι δεν συμμορφώνονται με την οδηγία TWA, εγγυημένο κατώτατο μισθό μέσω συλλογικών συμβάσεων ή διά νόμου, εγγυημένο ελάχιστο αριθμό ωρών ανά εβδομάδα/μήνα τον οποίο ο εργοδότης δεν μπορεί να αφαιρέσει από κανένα τμήμα του κατώτατου μισθού ή των μισθών που ορίζονται στις συλλογικές συμβάσεις, καμία κράτηση από τον μισθό στην περίπτωση συμβάσεων μερικής απασχόλησης, εγγυημένη ίση μεταχείριση για κάθε πρόσωπο το οποίο, στο οικείο κράτος μέλος, προστατεύεται ως εργαζόμενος που εργάζεται στον ίδιο εταιρικό/κλάδο, απαίτηση να είναι όλες οι εταιρείες προσωρινής απασχόλησης που λειτουργούν στην εσωτερική αγορά καταχωρισμένες σε ευρωπαϊκό μητρώο και να έχουν πιστοποίηση ότι λειτουργούν στην ενιαία αγορά, επιβολή κυρώσεων σε εταιρείες που χρησιμοποιούν δόλιες πρακτικές προσλήψεων και εμπορία ανθρώπων για εργασιακή εκμετάλλευση, καθώς και πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις συλλογικές συμβάσεις και τα εργασιακά δικαιώματα σε γλώσσα κατανοητή από τον εργαζόμενο· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να βάλουν τέλος στις άμεσες ενισχύσεις στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής προς δικαιούχους που δεν συμμορφώνονται με την εθνική και την ευρωπαϊκή εργατική νομοθεσία, τις συμβάσεις της ΔΟΕ και τις εφαρμοστέες συλλογικές συμβάσεις·

54.  επισημαίνει ότι η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων στην ΕΕ αποτελεί θεμελιώδη ελευθερία και αναπόσπαστο μέρος της επιτυχίας της εσωτερικής αγοράς· τονίζει ότι η ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών πρέπει να συνάδει με τα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα των εργαζομένων· θεωρεί ότι η ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών συμβαδίζει με την ελεύθερη και δίκαιη κινητικότητα των εργαζομένων που παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες, καθώς και ότι η εσωτερική αγορά ωφελείται όταν τηρούνται οι κανόνες για τις συνθήκες εργασίας και προστατεύεται η υγεία και η ασφάλεια των μετακινούμενων εργαζομένων· διαπιστώνει ότι υπάρχουν γκρίζες ζώνες και νομικά κενά σε σχέση με ορισμένους εργαζόμενους που ασκούν την εν λόγω ελευθερία υπό επισφαλείς συνθήκες και συχνά μέσω δόλιων γραφείων πρόσληψης προσωπικού και μεσαζόντων της αγοράς εργασίας· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εγγυηθούν αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και ίση μεταχείριση για όλους τους διακινούμενους εργαζόμενους στην ΕΕ·

55.  ζητεί να οριστεί μια ενωσιακή προσέγγιση για να εξαλειφθεί ο ανταγωνισμός ως προς το κόστος εργασίας και να προωθηθεί η ανοδική κοινωνική σύγκλιση για όλους· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν δίκαιες και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας για τους μετακινούμενους, διασυνοριακούς και εποχιακούς εργαζομένους στην ΕΕ, καθώς και ότι θα έχουν ίση πρόσβαση στην απασχόληση και τις ευκαιρίες σε άλλα κράτη μέλη και το ίδιο επίπεδο κοινωνικής προστασίας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 45 παράγραφος 2 ΣΛΕΕ· ζητεί να ληφθούν επίσης υπόψη οι πρακτικές που αφορούν τους αποσπασμένους εργαζομένους· παροτρύνει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν επαρκή συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, μεταξύ άλλων μέσω της αναθεώρησης του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 883/2004 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας(18) και μέσω της ενίσχυσης της δυνατότητας μεταφοράς των δικαιωμάτων· ζητεί την περαιτέρω προώθηση της ψηφιοποίησης των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης· καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να διασφαλίσουν την προστασία όλων των θιγόμενων εργαζομένων σε περίπτωση μεταβίβασης επιχειρήσεων και να εκτιμήσουν την ανάγκη αναθεώρησης της οδηγίας για τη μεταβίβαση επιχειρήσεων·

56.  υπογραμμίζει ότι οι πρακτικές δημιουργίας θυγατρικών ή δημιουργίας αλυσίδων υπεργολαβίας με στόχο τη μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και τη μη τήρηση των υποχρεώσεων των εργοδοτών χωρίς τη δημιουργία αποτελεσματικής κάλυψης κοινωνικής ασφάλισης στην πράξη είναι επιζήμιες τόσο για την προστασία των εργαζομένων όσο και για τη βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας και πρέπει να αντιμετωπιστούν από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν νομοθετικά μέτρα για να εξαλείψουν την αθέμιτη υπεργολαβία, προκειμένου να εξασφαλίσουν δίκαιους όρους στην εσωτερική αγορά καθώς και για να διασφαλίσουν τη γενική από κοινού και εις ολόκληρον ευθύνη σε ολόκληρη την αλυσίδα υπεργολαβίας, με σκοπό να προστατεύονται τα δικαιώματα των εργαζομένων και οι αξιώσεις τους σε ζητήματα που αφορούν καθυστερούμενες οφειλές μισθών, μη καταβολή κοινωνικών εισφορών, πτώχευση, εξαφάνιση του οφειλέτη ή εικονικούς υπεργολάβους που δεν καταβάλλουν τα συμφωνηθέντα·

57.  καλεί την Επιτροπή να επιβάλει απαρέγκλιτα την κοινωνική ρήτρα της ισχύουσας οδηγίας της ΕΕ για τις δημόσιες προμήθειες και να εξετάσει την ανάγκη αναθεώρησης της οδηγίας, με σκοπό να ενισχυθούν οι κοινωνικές ρήτρες, ώστε να επιβάλλουν στους οικονομικούς φορείς και τους υπεργολάβους να σέβονται στο έπακρο το δικαίωμα των εργαζομένων σε συλλογικές διαπραγματεύσεις, καθώς και να θέσει όρους για την πλήρη εφαρμογή των εφαρμοστέων κλαδικών συλλογικών συμβάσεων και των όρων εργασίας που περιγράφονται σε αυτές με παράλληλο σεβασμό των εθνικών παραδόσεων και μοντέλων της αγοράς εργασίας· ζητεί να εξαιρεθούν κατά την εν λόγω αναθεώρηση όλες οι κοινωνικές υπηρεσίες και οι υπηρεσίες πρόνοιας από τις υποχρεώσεις των συμβάσεων και να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός μηχανισμός αποκλεισμού που θα εξαιρεί τους κύριους εργολάβους και τους υπεργολάβους που μετέχουν επανειλημμένα σε αθέμιτο ανταγωνισμό και φορολογική απάτη· καλεί τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για τη συμμόρφωση, την παρακολούθηση και την επιβολή·

58.  εκφράζει την ανησυχία του για τα μεγάλα ποσά φορολογικών εσόδων που απωλέσθηκαν λόγω της μεγάλης κλίμακας φοροαποφυγής· καλεί το Συμβούλιο να επιταχύνει τις διαπραγματεύσεις σχετικά με τη νομοθεσία για τις δημόσιες εκθέσεις ανά χώρα και την κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών, και να αναθεωρήσει τα κριτήρια τόσο για την Ομάδα «Κώδικας δεοντολογίας για τη φορολογία των επιχειρήσεων» όσο και για τον ευρωπαϊκό κατάλογο μη συνεργάσιμων περιοχών δικαιοδοσίας της ΕΕ·

59.  επικροτεί τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Αρχής Εργασίας (ΕΑΕ)· ζητεί να τεθεί η ΕΑΕ σε λειτουργία όσο το δυνατόν συντομότερα· καλεί την ΕΑΕ να προβαίνει σε διαρκή ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές με τις αντίστοιχες αρχές εργασίας των κρατών μελών και να εκτελεί ενδεικτικές επιθεωρήσεις· τονίζει ότι, προκειμένου να είναι η ΕΑΕ αποτελεσματική στην καταπολέμηση των αθέμιτων πρακτικών και της εκμετάλλευσης και κατάχρησης των εργαζομένων, θα πρέπει να της δοθεί η ευχέρεια να διενεργεί ελέγχους και να επιβάλλει ποινές σε μη συμμορφούμενες εταιρείες· υπογραμμίζει ότι αυτό καθιστά επίσης αναγκαία μια διευρυμένη εντολή της Αρχής που θα καλύπτει νομοθετικές πράξεις της ΕΕ, όπως π.χ. οι οδηγίες 2008/104/ΕΚ(19), 2014/36/ΕΕ(20) και 2009/52/ΕΚ(21) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, καθώς και η σχετική νομοθεσία της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία· πιστεύει ότι η ΕΑΕ και οι εθνικές επιθεωρήσεις θα πρέπει να υποχρεούνται να διενεργούν κοινή ή συντονισμένη επιθεώρηση όταν καταχρηστικές πρακτικές τίθενται υπόψη τους από εθνικό κοινωνικό εταίρο· παροτρύνει, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να συμπεριλάβει αυτές τις πτυχές στην αξιολόγηση της εντολής της ΕΑΕ που προβλέπεται για το 2024 και να συμπεριλάβει τους ενδιαφερόμενους φορείς με βαθιά γνώση των διαφόρων μοντέλων της αγοράς εργασίας στις εργασίες και τις αξιολογήσεις της ΕΑΕ· θεωρεί, ακόμα, ότι η διαχείριση της ΕΑΕ θα πρέπει να ακολουθεί την ίδια τριμερή δομή με άλλες υπηρεσίες, επιτρέποντας έτσι την εκπροσώπηση, συμπεριλαμβανομένων δικαιωμάτων ψήφου, των κοινωνικών εταίρων στο διοικητικό συμβούλιο·

60.  καλεί την Επιτροπή να υποβάλει, σε συνέχεια κατάλληλης εκτίμησης επιπτώσεων, πρόταση για έναν ψηφιακό αριθμό κοινωνικής ασφάλισης της ΕΕ, όπως ανακοινώθηκε από την Επιτροπή το 2018, προκειμένου να προάγει και προστατεύει την κινητικότητα των εργαζομένων, έχοντας επίσης τη δυνατότητα θέσπισης μηχανισμού ελέγχου τόσο για μεμονωμένα άτομα όσο και για τις αρμόδιες αρχές προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι εργαζόμενοι καλύπτονται και ότι οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης θα καταβάλλονται σύμφωνα με τις υποχρεώσεις, όπως η καθιέρωση προσωπικής κάρτας εργαζομένου· ζητεί επίσης να επιβάλλονται οι ενωσιακές διατάξεις για τον συντονισμό στην κινητικότητα των εργαζομένων και την κοινωνική ασφάλιση με δίκαιο και αποτελεσματικό τρόπο· πιστεύει, επιπλέον, ότι οι εργαζόμενοι, οι εκπρόσωποί τους και οι επιθεωρήσεις πρέπει να έχουν επικαιροποιημένη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τους εργοδότες τους και τα μισθολογικά τους δικαιώματα, καθώς και τα εργασιακά και κοινωνικά τους δικαιώματα, σύμφωνα με την τομεακή συλλογική σύμβαση ή την εθνική νομοθεσία, κατά περίπτωση, και σύμφωνα με τα κριτήρια προστασίας των δεδομένων·

61.  καλεί την Επιτροπή να μελετήσει τις δυνατότητες να μπορούν οι εργαζόμενοι υπήκοοι τρίτων χωρών να αποκτούν άδειες εργασίας στην ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι όλες οι διασφαλίσεις στο εθνικό και το ενωσιακό εργατικό δίκαιο διασφαλίζουν αποτελεσματικά την προστασία και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και για τους υπηκόους τρίτων χωρών και ότι αυτό δεν οδηγεί σε στρεβλώσεις της αγοράς εργασίας· ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διενεργήσει εκτεταμένη έρευνα σχετικά με τις χαρακτηριστικές τάσεις για τους αποσπασμένους υπηκόους τρίτων χωρών σε σχέση με τις συνθήκες εργασίας τους και τονίζει την ανάγκη για πιθανά μέτρα πολιτικής σε ενωσιακό ή εθνικό επίπεδο με βάση το αποτέλεσμα της έρευνας· εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για την παρατηρούμενη αύξηση του ποσοστού υπηκόων τρίτων χωρών σε τομείς που φημίζονται για επισφαλείς συνθήκες εργασίας και κρούσματα παραβίασης δικαιωμάτων· υπογραμμίζει ότι οι υπήκοοι τρίτων χωρών είναι συχνά περισσότερο ευάλωτοι στην εκμετάλλευση και, συνεπώς, χρήζουν προστασίας· επισημαίνει ότι αυτό περιλαμβάνει καταχρηστικές πρακτικές όπως η εικονική απόσπαση, η ψευδής αυτοαπασχόληση, η δόλια υπεργολαβία, καθώς και τα γραφεία πρόσληψης προσωπικού, οι εικονικές εταιρείες και η αδήλωτη εργασία· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με την ισχύουσα νομοθεσία και τους κανόνες για τις συνθήκες απασχόλησης, όταν πρόκειται για υπηκόους τρίτων χωρών, ώστε να εξαλειφθούν οι καταχρήσεις, και καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τα προστατευτικά στοιχεία της οδηγίας 2009/52/ΕΚ, διασφαλίζοντας προσβάσιμους και αποτελεσματικούς μηχανισμούς υποβολής καταγγελιών που θα επιτρέπουν την αποτελεσματική επιβολή της καταβολής οφειλόμενων μισθών και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης·

o
o   o

62.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

(1) ΕΕ L 303 της 2.12.2000, σ. 16. (2) ΕΕ L 180 της 19.7.2000, σ. 22. (3) ΕΕ C 137 E της 27.5.2010, σ. 68. (4) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0176. (5) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0194. (6) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0180. (7) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0033. (8) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2019)0337. (9) ΕΕ L 185 της 11.7.2019, σ. 44. (10) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2019)0202. (11) ΕΕ C 159 της 10.5.2019, σ. 1. (12) ΕΕ C 97 της 24.3.2020, σ. 32. (13) https://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/10163468/3-16102019-CP-EN.pdf/edc3178f-ae3e-9973-f147-b839ee522578 (14) https://www.feantsa.org/public/user/Resources/resources/Rapport_Europe_2020_GB.pdf (15) Eurofound (2018), Upward convergence in the EU: Concepts, measurements and indicators, Publications Office of the European Union, Luxembourg (Ανοδική σύγκλιση εντός της ΕΕ: Έννοιες, μετρήσεις και δείκτες, Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λουξεμβούργο). Eurofound (2017), Sixth European Working Conditions Survey – Overview report (2017 update) (Έκτη Ευρωπαϊκή Έρευνα για τις Συνθήκες Εργασίας – Έκθεση επισκόπησης (επικαιροποίηση 2017)), Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λουξεμβούργο. (16) Unemployment statistics: Eurostat, July 2020 (Στατιστικά στοιχεία για την ανεργία: Eurostat, Ιούλιος 2020) (17) European Economic Forecast, Autumn 2020, European Commission, (Ευρωπαϊκές οικονομικές προβλέψεις, Ευρωπαϊκή Επιτροπή) https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/economy-finance/ip136_en.pdf (18) ΕΕ L 166 της 30.4.2004, σ. 1. (19) Οδηγία 2008/104/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 2008, περί της εργασίας μέσω εταιρείας προσωρινής απασχόλησης (ΕΕ L 327 της 5.12.2008, σ. 9). (20) Οδηγία 2014/36/EE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την εποχιακή εργασία (ΕΕ L 94 της 28.3.2014, σ. 375). (21) Οδηγία 2009/52/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 2009 , σχετικά με την επιβολή ελάχιστων προτύπων όσον αφορά τις κυρώσεις και τα μέτρα κατά των εργοδοτών που απασχολούν παράνομα διαμένοντες υπηκόους τρίτων χωρών (ΕΕ L 168 της 30.6.2009, σ. 24).

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με τη βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση (2020/2137(INI))

P9_TA(2020)0372 A9-0240/2020

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες αρχές του ΟΗΕ του 2011 για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα(1),

–  έχοντας υπόψη τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ(2),

–  έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις(3),

–  έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ σχετικά με τη δέουσα επιμέλεια για την υπεύθυνη επιχειρηματική συμπεριφορά(4) και για την υπεύθυνη επιχειρηματική συμπεριφορά για θεσμικούς επενδυτές(5),

–  έχοντας υπόψη την τριμερή δήλωση αρχών της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) σχετικά με τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και την κοινωνική πολιτική(6),

–  έχοντας υπόψη τη συμφωνία του Παρισιού, η οποία εγκρίθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2015(7),

–  έχοντας υπόψη την ειδική έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) του 2018 σχετικά με την υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 1,5°C(8),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Μαρτίου 2020, για τη θέσπιση πλαισίου με στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999 (ευρωπαϊκός νόμος για το κλίμα) (COM(2020)0080),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 517/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, για τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 842/2006(9),

–  έχοντας υπόψη το «Σχέδιο Δράσης: Χρηματοδότηση της αειφόρου ανάπτυξης» της ΕΕ (COM(2018)0097),

–  έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (COM(2019)0640),

–  έχοντας υπόψη το προσαρμοσμένο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2020 (COM(2020)0440),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2013/34/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, σχετικά με τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις και συναφείς εκθέσεις επιχειρήσεων ορισμένων μορφών, την τροποποίηση της οδηγίας 2006/43/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την κατάργηση των οδηγιών 78/660/ΕΟΚ και 83/349/ΕΟΚ(10) του Συμβουλίου («λογιστική οδηγία»),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2014/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2014, για την τροποποίηση της οδηγίας 2013/34/ΕΕ όσον αφορά τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών και πληροφοριών για την πολυμορφία από ορισμένες μεγάλες επιχειρήσεις και ομίλους(11) («οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών»),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2016/943 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 8ης Ιουνίου 2016, περί προστασίας της τεχνογνωσίας και των επιχειρηματικών πληροφοριών που δεν έχουν αποκαλυφθεί (εμπορικό απόρρητο) από την παράνομη απόκτηση, χρήση και αποκάλυψή τους(12),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2017/828 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 2017, για την τροποποίηση της οδηγίας 2007/36/ΕΚ όσον αφορά την ενθάρρυνση της μακροπρόθεσμης ενεργού συμμετοχής των μετόχων(13) («οδηγία για τα δικαιώματα των μετόχων»),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2019/1937 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης(14),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/2088 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2019 περί γνωστοποιήσεων αειφορίας στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών(15) («κανονισμός περί γνωστοποιήσεων»),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 2020 σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων και την τροποποίηση του κανονισμού (EE) 2019/2088(16) («κανονισμός περί ταξινόμησης»),

–  έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής σχετικά με την υποβολή εκθέσεων μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών (μεθοδολογία σχετικά με την υποβολή εκθέσεων μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών)(17) και τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής σχετικά με την υποβολή εκθέσεων μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών: Συμπλήρωμα σχετικά με την υποβολή πληροφοριών που αφορούν το κλίμα(18),

–  έχοντας υπόψη την τελική έκθεση του φόρουμ υψηλού επιπέδου για την Ένωση Κεφαλαιαγορών, με τίτλο «Ένα νέο όραμα για τις κεφαλαιαγορές της Ευρώπης»(19),

–  έχοντας υπόψη τη μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής τον Ιούλιο του 2020 σχετικά με τα καθήκοντα των διευθυντικών στελεχών και τη βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση,

–  έχοντας υπόψη το πλαίσιο του 2008 «Προστασία, σεβασμός και αποκατάσταση» του ΟΗΕ για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα(20),

–  έχοντας υπόψη τη μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής τον Μάιο του 2020 με τίτλο «Improving financial security in the context of the Environmental Liability Directive» (Βελτίωση της χρηματοοικονομικής ασφάλειας στο πλαίσιο της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη)(21),

–  έχοντας υπόψη τις αρχές του Όσλο σχετικά με τις παγκόσμιες υποχρεώσεις για τη μείωση της κλιματικής αλλαγής(22),

–  έχοντας υπόψη τις συστάσεις της ειδικής ομάδας για τις γνωστοποιήσεις χρηματοοικονομικών πληροφοριών σχετικών με το κλίμα, του Ιουνίου του 2017,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου και της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων (A9-0240/2020),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θεμελιώνεται στις αξίες που διαλαμβάνονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και ότι, όπως αναφέρεται στο άρθρο 191 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η περιβαλλοντική πολιτική της στηρίζεται στην αρχή της προφύλαξης·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε ένα εταιρικό πλαίσιο, η προσέγγιση βιωσιμότητας συνεπάγεται ότι οι εταιρείες λαμβάνουν δεόντως υπόψη τους γενικούς κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς προβληματισμούς, όπως τα δικαιώματα των εργαζομένων τους και τον σεβασμό των πλανητικών ορίων, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τους πλέον πιεστικούς κινδύνους τους οποίους παρουσιάζουν οι δραστηριότητές τους γι’ αυτούς·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολυάριθμες διεθνείς πρωτοβουλίες για την προώθηση της βιώσιμης εταιρικής διακυβέρνησης είναι εθελοντικές πράξεις μη δεσμευτικού δικαίου μόνο και έχουν σε μεγάλο βαθμό αποδειχθεί αναποτελεσματικές όσον αφορά την αλλαγή της εταιρικής συμπεριφοράς προς την κατεύθυνση της βιωσιμότητας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής σχετικά με τα καθήκοντα των διευθυντικών στελεχών και τη βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση σύμφωνα με το σχέδιο δράσης για τη βιώσιμη χρηματοδότηση υπογραμμίζει τα οφέλη της αποσαφήνισης των υποχρεώσεων των διευθυντικών στελεχών σε σχέση με τη βιωσιμότητα και τους μακροπρόθεσμους προβληματισμούς· επισημαίνει τα προβλήματα που συνδέονται με τη βραχυπρόθεσμη προσέγγιση και υπενθυμίζει την ανάγκη να ασπαστούν οι εταιρείες μακροπρόθεσμα συμφέροντα, ώστε η ΕΕ να παραμείνει σε καλό δρόμο όσον αφορά την εκπλήρωση των δικών της δεσμεύσεων βιωσιμότητας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η μελέτη επισημαίνει σαφώς την ανάγκη θέσπισης νομοθεσίας της ΕΕ στο πλαίσιο αυτό·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά τη διάρκεια της τελευταίας κοινοβουλευτικής περιόδου, η ΕΕ ανέλαβε μια σειρά πρωτοβουλιών σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τη διαφάνεια και τον μακροπρόθεσμο χαρακτήρα της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής δραστηριότητας, όπως, για παράδειγμα, την οδηγία για τα δικαιώματα των μετόχων, το σχέδιο δράσης για τη χρηματοδότηση της βιώσιμης ανάπτυξης, τον κανονισμό περί γνωστοποιήσεων και τον κανονισμό περί ταξινόμησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η τάση αυτή είχε ξεκινήσει, μεταξύ άλλων, με την έγκριση της οδηγίας για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών είναι απαραίτητη για τη μέτρηση, την παρακολούθηση και τη διαχείριση των επιδόσεων των επιχειρήσεων και των μακροπρόθεσμων επιπτώσεών τους στην κοινωνία και το περιβάλλον·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών είναι αλληλένδετη με τη βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση και έχει αποτελέσει σημαντικό βήμα προόδου για την προώθηση της υποβολής μη χρηματοοικονομικών εκθέσεων στην ΕΕ· λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι παρουσιάζει σοβαρές ελλείψεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν προκειμένου να καταστεί πιο χρήσιμη για τους επενδυτές και τα ενδιαφερόμενα μέρη·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, οι εταιρείες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να εντείνουν τη δημοσιοποίηση δεδομένων για το κλίμα και το περιβάλλον, ώστε οι επενδυτές να είναι πλήρως ενημερωμένοι σχετικά με τη βιωσιμότητα των επενδύσεών τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να επανεξετάσει την οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών για τον σκοπό αυτό· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το προσαρμοσμένο πρόγραμμα εργασίας της για το 2020, η Επιτροπή πρόκειται να υποβάλει πρόταση για την αναθεώρηση της οδηγίας για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν συχνά εκφράσει την άποψη πως οι μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες που παρέχονται από εταιρείες σύμφωνα με την οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών είναι ανεπαρκείς, αναξιόπιστες και μη συγκρίσιμες· λαμβάνοντας υπόψη ότι όσοι είναι επιφορτισμένοι με την προετοιμασία αυτών των πληροφοριών έχουν εκφράσει σύγχυση όσον αφορά την πληθώρα των εθελοντικών πλαισίων υποβολής εκθέσεων και έχουν ζητήσει νομική αποσαφήνιση και τυποποίηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι απαραίτητο να δημοσιοποιούνται πληρέστερες και πιο αξιόπιστες πληροφορίες, προκειμένου να μειωθούν οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στο κλίμα, το περιβάλλον και την κοινωνία· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι βελτιώσεις στην υποβολή μη χρηματοοικονομικών εκθέσεων θα μπορούσαν να αυξήσουν τη λογοδοσία των εταιρειών και να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη σε αυτές· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι βελτιώσεις αυτές δεν θα πρέπει να δημιουργούν αθέμιτες ανταγωνιστικές ανισορροπίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υποχρεώσεις γνωστοποίησης θα πρέπει, ως εκ τούτου, να λαμβάνουν υπόψη το διοικητικό κόστος, να είναι αναλογικές προς το μέγεθος της εταιρείας και να συνάδουν με τη λοιπή νομοθεσία που εφαρμόζεται στις επιχειρηματικές δραστηριότητες, όπως ο σεβασμός του εμπορικού απορρήτου και η προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής σχετικά με τα καθήκοντα των διευθυντικών στελεχών και τη βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση καταδεικνύει την αυξανόμενη τάση των εισηγμένων εταιρειών στην ΕΕ να εστιάζουν στα βραχυπρόθεσμα συμφέροντα των μετόχων τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η μελέτη προτείνει διάφορες νομοθετικές επιλογές σε επίπεδο ΕΕ οι οποίες θα βελτιώσουν σημαντικά την εταιρική βιωσιμότητα· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι αναγκαίο να θεσπιστεί νομοθετικό πλαίσιο για τις ευρωπαϊκές εταιρείες, με πλήρη σεβασμό της αρχής της αναλογικότητας και χωρίς υπερβολικό διοικητικό φόρτο για τις ευρωπαϊκές εταιρείες· λαμβάνοντας υπόψη ότι το πλαίσιο αυτό πρέπει να διασφαλίζει την τήρηση και τη βελτίωση της ασφάλειας δικαίου στην εσωτερική αγορά και δεν θα πρέπει να δημιουργεί ανταγωνιστικά μειονεκτήματα·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η προσέγγιση βιωσιμότητας της εταιρικής διακυβέρνησης περιλαμβάνει τόσο τα ανθρώπινα δικαιώματα όσο και την προστασία του περιβάλλοντος· λαμβάνοντας υπόψη ότι η νομική απαίτηση για τη γνωστοποίηση πληροφοριών σχετικά με περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εργασιακά ζητήματα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δωροδοκία και τη διαφθορά θα πρέπει να θεωρείται πτυχή της «εταιρικής ευθύνης για σεβασμό», όπως ορίζεται στις κατευθυντήριες αρχές του ΟΗΕ για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στόχος της συμφωνίας του Παρισιού είναι να συγκρατηθεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από τους 2°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και να καταβληθούν προσπάθειες για να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας σε 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αυξανόμενος παγκόσμιος ανταγωνισμός για την πρόσβαση σε φυσικούς πόρους συχνά οδηγεί σε μη βιώσιμη εταιρική εκμετάλλευση του φυσικού και ανθρώπινου περιβάλλοντος·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εταιρική διακυβέρνηση μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην εκπλήρωση των δεσμεύσεων της ΕΕ όσον αφορά την υλοποίηση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ και της συμφωνίας του Παρισιού·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η κλιματική αλλαγή εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την επισιτιστική ασφάλεια, και συγκεκριμένα για τη διαθεσιμότητα, την προσβασιμότητα και τη χρήση των τροφίμων, καθώς και για τη σταθερότητα των επισιτιστικών συστημάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες αγρότες αντιπροσωπεύουν σήμερα το 45-80 % της συνολικής παραγωγής τροφίμων στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες πλήττονται δυσανάλογα από την κλιματική αλλαγή και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Σύμβαση του Aarhus θεσπίζει ορισμένα περιβαλλοντικά δικαιώματα για το κοινό και για τις ενώσεις, συμπεριλαμβανομένων του δικαιώματος πρόσβασης σε περιβαλλοντικές πληροφορίες, του δικαιώματος συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων για περιβαλλοντικά θέματα και του δικαιώματος πρόσβασης στη δικαιοσύνη·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, το 2017, η Επιτροπή Συμμόρφωσης του ΟΗΕ για τη Σύμβαση του Aarhus διαπίστωσε πως η ΕΕ παραβιάζει τη Σύμβαση του Aarhus, επειδή δεν επιτρέπει στο κοινό να προσβάλει αποφάσεις των θεσμικών οργάνων της ΕΕ ενώπιον των δικαστηρίων της ΕΕ·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έθεσε πιο φιλόδοξους στόχους για την περίοδο 2019-2024, καθορίζοντας θεματολόγιο για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και επιβεβαιώνοντας ότι «η Ευρώπη πρέπει να ηγηθεί της μετάβασης σε έναν υγιή πλανήτη»·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διευθυντές εταιρειών έχουν τη νομική και καταστατική υποχρέωση να ενεργούν προς το συμφέρον της εταιρείας τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι το εν λόγω καθήκον έχει αποτελέσει αντικείμενο διαφορετικών ερμηνειών σε διαφορετικές δικαιοδοσίες και ότι το συμφέρον της εταιρείας συχνά εξομοιώνεται με τα οικονομικά συμφέροντα του μετόχου· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό που θεωρείται το συμφέρον της εταιρείας θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει τα συμφέροντα των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων, καθώς και ευρύτερα κοινωνικά συμφέροντα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η στενή ερμηνεία του εν λόγω καθήκοντος με υπερβολική εστίαση στη βραχυπρόθεσμη μεγιστοποίηση του κέρδους είναι επιζήμια για τις μακροπρόθεσμες επιδόσεις και τη βιωσιμότητα της εταιρείας και, ως εκ τούτου, για τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα των μετόχων της·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνοχή της νομοθεσίας της ΕΕ για τη βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση θα πρέπει να επιτευχθεί με τη θέσπιση συγκεκριμένων υποχρεώσεων και κινήτρων δράσης, πέρα από την υποβολή πληροφοριών· λαμβάνοντας υπόψη ότι, επομένως, είναι αναγκαίο να θεσπιστεί ένα πρόσθετο πλαίσιο που θα καθορίζει τα καθήκοντα των διοικητικών συμβουλίων των εταιρειών όσον αφορά τη βιωσιμότητα·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, προκειμένου να καταστεί η εταιρική διακυβέρνηση στην ΕΕ περισσότερο βιώσιμη, διαφανής και υπεύθυνη, η Επιτροπή θα πρέπει, εκτός από τις προτάσεις για την αναθεώρηση της οδηγίας για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, να θεσπίσει νέα νομοθεσία σχετικά με τη δέουσα επιμέλεια και τα καθήκοντα των διευθυντικών στελεχών· λαμβάνοντας υπόψη ότι, προκειμένου οι υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας και τα καθήκοντα των διευθυντικών στελεχών να καλύπτονται από ενιαία νομοθετική πράξη, θα πρέπει να διαχωρίζονται σαφώς σε δύο διαφορετικά μέρη· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εν λόγω υποχρεώσεις και καθήκοντα είναι συμπληρωματικά, αλλά όχι εναλλάξιμα, ούτε εξαρτώνται μεταξύ τους·

Υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών

1.  καλεί την Επιτροπή, όταν προτείνει νέες δράσεις στον τομέα του εταιρικού δικαίου και της εταιρικής διακυβέρνησης, να επιτυγχάνει την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ, αφενός, της ανάγκης να μειωθεί η βραχυπρόθεσμη πίεση στα διευθυντικά στελέχη των εταιρειών και της προώθησης της ενσωμάτωσης των ζητημάτων βιωσιμότητας στη διαδικασία λήψης εταιρικών αποφάσεων και, αφετέρου, της ανάγκης για επαρκή ευελιξία, με παράλληλη διασφάλιση της εναρμόνισης· τονίζει τη σημασία της ενίσχυσης του ρόλου των διευθυντικών στελεχών στην επιδίωξη των μακροπρόθεσμων συμφερόντων των εταιρειών στη μελλοντική δράση σε επίπεδο ΕΕ και της δημιουργίας μιας νοοτροπίας εντός των διοικητικών οργάνων των εταιρειών η οποία θα λαμβάνει υπόψη και θα εφαρμόζει τη βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση·

2.  χαιρετίζει τη δέσμευση της Επιτροπής να επανεξετάσει την οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών· επισημαίνει ότι η επανεξέταση αυτή θα πρέπει να συνάδει πλήρως με τις απαιτήσεις που επιβάλλουν ο κανονισμός περί γνωστοποιήσεων και ο κανονισμός περί ταξινόμησης· καλεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις πρόσθετες συστάσεις που περιλαμβάνονται στο παρόν ψήφισμα·

3.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, ώστε να καλύπτει όλες τις εισηγμένες και μη εισηγμένες μεγάλες επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες στο έδαφος της ΕΕ, όπως ορίζεται στο άρθρο 3 παράγραφος 4 της λογιστικής οδηγίας· τονίζει ότι, προκειμένου να εξασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού, η δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, θα πρέπει να ισχύει επίσης για τις εταιρείες εκτός ΕΕ που δραστηριοποιούνται στην αγορά της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να εντοπίσει τομείς οικονομικής δραστηριότητας υψηλού κινδύνου και με σημαντικό αντίκτυπο σε θέματα βιωσιμότητας, οι οποίοι θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τη συμπερίληψη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στους εν λόγω τομείς που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών· θεωρεί, για τον σκοπό αυτό, ότι η Επιτροπή θα πρέπει να αξιοποιήσει εξωτερική ανεξάρτητη εμπειρογνωμοσύνη για να παράσχει έναν ενδεικτικό, μη εξαντλητικό και τακτικά επικαιροποιούμενο κατάλογο των περιοχών συγκρούσεων και υψηλού κινδύνου, καθώς και ειδική καθοδήγηση για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις· θεωρεί, ειδικότερα, ότι οι επενδύσεις και οι τομείς που συχνά συνδέονται με παράνομες επιχειρηματικές δραστηριότητες, όπως τα περιβαλλοντικά εγκλήματα, το παράνομο εμπόριο άγριων ειδών, η διαφθορά ή το οικονομικό έγκλημα, θα πρέπει να στοχεύονται συγκεκριμένα· τονίζει ότι η αναθεώρηση της οδηγίας για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών είναι επίσης αναγκαία προκειμένου να δοθεί στους συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές πρόσβαση στα σχετικά δεδομένα ώστε να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον κανονισμό περί γνωστοποιήσεων·

4.  τονίζει ότι η βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση αποτελεί σημαντικό πυλώνα, ο οποίος επιτρέπει στην ΕΕ να επιτύχει μια ανθεκτική και βιώσιμη οικονομία, να ενισχύσει τους ίσους όρους ανταγωνισμού προκειμένου να διατηρηθεί και να ενισχυθεί η διεθνής ανταγωνιστικότητα των εταιρειών της ΕΕ και να προστατευθούν οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις της ΕΕ από τον αθέμιτο ανταγωνισμό από τρίτες χώρες και, ως εκ τούτου, μπορεί να είναι επωφελής για την εμπορική και επενδυτική πολιτική της ΕΕ, εάν είναι επαρκώς μετρήσιμη και αναλογική·

5.  σημειώνει ότι η πανδημία COVID-19 έχει αποκαλύψει τα τρωτά σημεία των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού και έχει δείξει ότι οι εθελοντικοί κανόνες από μόνοι τους δεν επαρκούν, όπως διαπιστώθηκε, για παράδειγμα στον τομέα της ένδυσης, όπου η παραγωγή διαταράχθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης, με αποτέλεσμα να υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού· σημειώνει ότι οι επιχειρήσεις με καλύτερα προσδιορισμένες περιβαλλοντικές, κοινωνικές και σχετικές με τη διακυβέρνηση πρακτικές και διαδικασίες μετριασμού του κινδύνου διαχειρίζονται καλύτερα τις κρίσεις· αναγνωρίζει ότι ο ΟΟΣΑ έχει δηλώσει(23) ότι οι εταιρείες που λαμβάνουν προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπιση των κινδύνων που σχετίζονται με την κρίση COVID-19 με τρόπο που μετριάζει τις δυσμενείς επιπτώσεις στους εργαζομένους και τις αλυσίδες εφοδιασμού είναι πιθανό να δημιουργήσουν πιο μακροπρόθεσμη αξία και ανθεκτικότητα, και να βελτιώσουν τη βιωσιμότητά τους βραχυπρόθεσμα, καθώς και τις προοπτικές τους για ανάκαμψη μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα·

6.  επισημαίνει ότι ο κανονισμός περί ταξινόμησης θεσπίζει μια σειρά περιβαλλοντικών στόχων, ιδίως όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, τη χρήση και την προστασία των υδάτων και των θαλάσσιων πόρων, τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία, την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης, καθώς και τη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα· θεωρεί ότι η έννοια των περιβαλλοντικών θεμάτων στην οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών θα πρέπει να ερμηνεύεται σύμφωνα με τον κανονισμό περί ταξινόμησης και να περιλαμβάνει κάθε μορφή ρύπανσης· καλεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις συστάσεις της ειδικής ομάδας για τις γνωστοποιήσεις χρηματοοικονομικών πληροφοριών σχετικών με το κλίμα και να προωθήσει την ανάπτυξη καινοτόμων λογιστικών τεχνικών οι οποίες αντικατοπτρίζουν την αξία των οικοσυστημάτων· θεωρεί εξίσου σημαντικό να καθοριστούν με ακρίβεια τα άλλα θέματα βιωσιμότητας στα οποία αναφέρεται η οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, όπως, για παράδειγμα, οι έννοιες των κοινωνικών και εργασιακών θεμάτων, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η καταπολέμηση της διαφθοράς και της δωροδοκίας· πιστεύει ότι τα ζητήματα που αφορούν τους εργαζομένους θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τη γνωστοποίηση των μισθολογικών πολιτικών των εταιρειών, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει την παρουσίαση των μισθών ανά δεκατημόριο και του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων·

7.  φρονεί ότι η βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση έχει καίρια σημασία για τον μακροπρόθεσμο στόχο των επιχειρήσεων να ευθυγραμμίσουν τις δραστηριότητές τους με τους συνολικούς περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ, όπως ορίζονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, καθώς και με τη δέσμευση της ΕΕ να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050· υπογραμμίζει ότι όλοι οι τομείς θα πρέπει να συμβάλουν στην επίτευξη του εν λόγω στόχου·

8.  θεωρεί ότι ο ορισμός της σημαντικότητας θα πρέπει να αναφέρεται σε οποιεσδήποτε σχετικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη διακυβέρνηση στην κοινωνία στο σύνολό της, πέραν της δημιουργίας αξίας και ζητημάτων που σχετίζονται με την καθαρή οικονομική απόδοση των εταιρειών· ζητεί να αναθεωρηθεί ο ορισμός αυτός σύμφωνα με την αρχή της διπλής σημαντικότητας που εισήγαγε η οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών και να επεξηγηθεί περαιτέρω στις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής για την υποβολή πληροφοριών που αφορούν το κλίμα· θεωρεί ότι η σημαντικότητα θα πρέπει να αξιολογείται στο πλαίσιο διαδικασίας στην οποία συμμετέχουν τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη·

9.  παρατηρεί ότι η οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών παρέχει σημαντική ευελιξία στις εταιρείες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της, προκειμένου αυτές να μπορούν γνωστοποιούν τις σχετικές πληροφορίες με όποιον τρόπο θεωρούν πιο χρήσιμο· σημειώνει ότι σήμερα οι εταιρείες μπορούν, κατά τη διακριτική τους ευχέρεια, να βασίζονται σε μια σειρά από διαφορετικά πλαίσια· παρατηρεί ότι εξακολουθούν να είναι αβέβαιες σχετικά με τον βέλτιστο τρόπο συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τη γνωστοποίηση· θεωρεί ότι χρειάζεται να θεσπιστεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο της ΕΕ το οποίο θα λαμβάνει δεόντως υπόψη την αρχή της αναλογικότητας, για να καλύπτει το σύνολο των ζητημάτων βιωσιμότητας που έχουν σημασία για την υποβολή πλήρων εκθέσεων μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών· τονίζει, εν προκειμένω, ότι το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ θα πρέπει να διασφαλίζει πως οι πληροφορίες που γνωστοποιούνται είναι σαφείς, ισορροπημένες, κατανοητές, συγκρίσιμες μεταξύ των εταιρειών ενός τομέα, επαληθεύσιμες και αντικειμενικές, και περιλαμβάνουν στόχους βιωσιμότητας με συγκεκριμένα χρονικά όρια· τονίζει ότι το πλαίσιο αυτό θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει υποχρεωτικά πρότυπα, τόσο γενικά όσο και τομεακά· χαιρετίζει, στο πλαίσιο αυτό, τη δέσμευση της Επιτροπής να στηρίξει μια διαδικασία για την ανάπτυξη προτύπων της ΕΕ για την υποβολή εκθέσεων μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών· τονίζει ότι θα πρέπει να καθοριστούν ειδικές υποχρεώσεις και πρότυπα υποχρεωτικής υποβολής εκθέσεων στην επανεξέταση της οδηγίας για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, με την κατάλληλη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών, όπως της κοινωνίας των πολιτών, των περιβαλλοντικών οργανώσεων και των κοινωνικών εταίρων·

10.  θεωρεί ότι οι μη χρηματοοικονομικές καταστάσεις θα πρέπει να περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση διαχείρισης, προκειμένου να αποφεύγονται πρόσθετες επιβαρύνσεις για τις εταιρείες· εκφράζει την ικανοποίησή του για τη δέσμευση που ανέλαβε η Επιτροπή στο σχέδιο δράσης της για την Ένωση Κεφαλαιαγορών (COM(2020)0590) να υποβάλει νομοθετική πρόταση έως το τρίτο τρίμηνο του 2021 για δημόσια προσβάσιμη διαδικτυακή ψηφιακή πλατφόρμα σε επίπεδο ΕΕ η οποία θα παρέχει ελεύθερη πρόσβαση τόσο στις χρηματοοικονομικές όσο και στις μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες που υποβάλλουν οι εταιρείες· θεωρεί ότι η πλατφόρμα αυτή θα πρέπει να επιτρέπει στους χρήστες να συγκρίνουν τα δεδομένα που γνωστοποιούν οι εταιρείες, συμπεριλαμβάνοντας κατηγορίες όπως θέματα, τομείς, χώρες, κύκλο εργασιών και αριθμό εργαζομένων·

11.  επισημαίνει ότι η οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών εξαιρεί τις μη χρηματοοικονομικές καταστάσεις από την απαίτηση εξακρίβωσης περιεχομένου στην οποία υπόκεινται κατά τα λοιπά οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις των εταιρειών· θεωρεί ότι οι μη χρηματοοικονομικές καταστάσεις θα πρέπει να υπόκεινται σε υποχρεωτικό λογιστικό έλεγχο, ανάλογα με το μέγεθος και τον τομέα δραστηριότητας της οικείας εταιρείας· θεωρεί ότι ο πάροχος υπηρεσιών εξακρίβωσης, ο οποίος υπόκειται σε απαιτήσεις αντικειμενικότητας και ανεξαρτησίας, θα πρέπει να διενεργεί τον έλεγχό του σύμφωνα με το μελλοντικό πλαίσιο της ΕΕ· τονίζει, υπό το πρίσμα των ανωτέρω, την ανάγκη αντιμετώπισης των εγγενών εσφαλμένων κινήτρων στον υποχρεωτικό έλεγχο μέσω της αναθεώρησης της οδηγίας για τον υποχρεωτικό έλεγχο(24)· επιβεβαιώνει ότι αυτό θα αποτελέσει επίσης ευκαιρία για την αντιμετώπιση του οιονεί μονοπωλίου των «τεσσάρων μεγάλων» λογιστικών εταιρειών, οι οποίες συνήθως ελέγχουν τις μεγαλύτερες εισηγμένες εταιρείες·

12.  τονίζει ότι οι εκπρόσωποι των εργαζομένων θα πρέπει να συμμετέχουν στον καθορισμό της διαδικασίας υποβολής μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών και στην επαλήθευση των πληροφοριών, ιδίως όσον αφορά τους στόχους κοινωνικής βιωσιμότητας και τα ζητήματα που σχετίζονται με την αλυσίδα παραγωγής, συμπεριλαμβανομένης της εξωτερικής ανάθεσης και της υπεργολαβίας·

13.  τονίζει ότι είναι σημαντικό να υποχρεωθούν ορισμένες εταιρείες της ΕΕ να υποβάλλουν, σε ετήσια βάση, έκθεση ανά χώρα για κάθε φορολογική δικαιοδοσία στην οποία δραστηριοποιούνται· καλεί το Συμβούλιο να εγκρίνει τη γενική προσέγγισή του το συντομότερο δυνατόν, ώστε να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις με το Κοινοβούλιο σχετικά με την πρόταση οδηγίας που υπέβαλε η Επιτροπή για την τροποποίηση της οδηγίας 2013/34/ΕΕ όσον αφορά τη δημοσιοποίηση πληροφοριών για τη φορολογία εισοδήματος από ορισμένες επιχειρήσεις και υποκαταστήματα (COM(2016)0198)·

14.  πιστεύει ότι η ΕΕ θα πρέπει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσει ότι οι συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών τις οποίες διαπραγματεύεται περιλαμβάνουν ρήτρες που απαιτούν από τα κράτη εταίρους να καθορίζουν συγκρίσιμες υποχρεώσεις για τις εταιρείες τους, προκειμένου να αποφεύγονται νέα μέσα στρέβλωσης του ανταγωνισμού·

Καθήκον μέριμνας των διευθυντικών στελεχών και πρόσθετα μέτρα για να καταστεί η εταιρική διακυβέρνηση περισσότερο προσανατολισμένη στη βιωσιμότητα

15.  τονίζει τη σημασία της πολυμορφίας και της συμμετοχικότητας στις εταιρείες, η οποία οδηγεί σε καλύτερες επιχειρηματικές επιδόσεις· καλεί το Συμβούλιο να εγκρίνει τη γενική προσέγγισή του το συντομότερο δυνατόν, προκειμένου να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις με το Κοινοβούλιο σχετικά με την πρόταση για τις γυναίκες στα διοικητικά συμβούλια(25), η οποία αποσκοπεί στον τερματισμό της διάχυτης ανισορροπίας μεταξύ γυναικών και ανδρών στα υψηλότερα επίπεδα λήψης αποφάσεων των εταιρειών· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει πρόσθετες προτάσεις για τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων μεταξύ των ανώτερων διευθυντικών στελεχών και όσων κατέχουν θέσεις επιρροής σε εταιρείες·

16.  υπογραμμίζει την ανάγκη για μεγαλύτερη συμμετοχή των εργαζομένων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων της εταιρείας, προκειμένου να ενσωματωθούν καλύτερα οι μακροπρόθεσμοι στόχοι και οι επιπτώσεις των εταιρειών τους· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τη δυνατότητα αναθεώρησης της οδηγίας για το ευρωπαϊκό συμβούλιο εργαζομένων(26) και τη θέσπιση νέου πλαισίου για την ενημέρωση των εργαζομένων, τη διαβούλευση με αυτούς και τη συμμετοχή τους στις ευρωπαϊκές εταιρείες·

17.  τονίζει ότι η οικολογική μετάβαση και η αύξηση της ψηφιοποίησης θα έχουν έντονες επιπτώσεις στο εργατικό δυναμικό· θεωρεί, επομένως, ότι η βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση θα πρέπει να αναγνωρίζει και να εγγυάται αποτελεσματικά το δικαίωμα των εργαζομένων σε συνεχή επαγγελματική κατάρτιση και διά βίου εκπαίδευση κατά τη διάρκεια του ωραρίου εργασίας τους·

18.  σημειώνει ότι οι εταιρείες δεν είναι αφηρημένες οντότητες αποσυνδεδεμένες από τις σημερινές περιβαλλοντικές και κοινωνικές προκλήσεις· θεωρεί ότι οι εταιρείες θα πρέπει να συμβάλλουν πιο ενεργά στη βιωσιμότητα, δεδομένου ότι οι μακροπρόθεσμες επιδόσεις τους, η ανθεκτικότητά τους, ακόμη και η επιβίωσή τους, μπορεί να εξαρτώνται από την καταλληλότητα της ανταπόκρισής τους σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι το καθήκον μέριμνας των διευθυντικών στελεχών έναντι της εταιρείας τους θα πρέπει να καθορίζεται όχι μόνο σε σχέση με τη βραχυπρόθεσμη μεγιστοποίηση του κέρδους μέσω μετοχών, αλλά και σε σχέση με ζητήματα βιωσιμότητας. επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο των εκτελεστικών διευθυντών στη χάραξη της στρατηγικής μιας εταιρείας και στην άσκηση εποπτείας επί των δραστηριοτήτων της· θεωρεί ότι τα νομικά καθήκοντα των εκτελεστικών διευθυντών να ενεργούν προς το συμφέρον της εταιρείας τους θα πρέπει να νοούνται ως καθήκον να ενσωματώνουν μακροπρόθεσμα συμφέροντα και κινδύνους βιωσιμότητας, επιπτώσεις, ευκαιρίες και εξαρτήσεις στη συνολική στρατηγική της εταιρείας τους· τονίζει ότι αυτό το καθήκον ιεράρχησης θα μπορούσε να συνεπάγεται στροφή από μη βιώσιμες προς βιώσιμες επενδύσεις·

19.  καλεί την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα καθήκοντα των διευθυντικών στελεχών δεν θα παρερμηνευθούν ως απλώς και μόνο για τη βραχυπρόθεσμη μεγιστοποίηση της αξίας των μετόχων, αλλά αντίθετα θα πρέπει να περιλαμβάνουν το μακροπρόθεσμο συμφέρον της εταιρείας και ευρύτερα κοινωνικά συμφέροντα, καθώς και τα συμφέροντα των εργαζομένων και άλλων σχετικών ενδιαφερόμενων μερών· θεωρεί, επιπλέον, ότι η εν λόγω πρόταση θα πρέπει να διασφαλίζει ότι τα μέλη των διοικητικών, διαχειριστικών και εποπτικών οργάνων, τα οποία ενεργούν στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που τους ανατίθενται από την εθνική νομοθεσία, θα έχουν νομική ευθύνη για τον καθορισμό, τη γνωστοποίηση και την παρακολούθηση της στρατηγικής βιωσιμότητας των εταιρειών·

20.  τονίζει, όσον αφορά την εν εξελίξει αναθεώρηση της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη(27), ότι οι εταιρείες θα πρέπει να διαθέτουν χρηματοοικονομικές εγγυήσεις για την περιβαλλοντική ευθύνη για περιβαλλοντικές ζημίες που προκαλούνται σε άτομα και οικοσυστήματα·

21.  θεωρεί ότι οι στρατηγικές βιωσιμότητας των εταιρειών θα πρέπει να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας, αφενός, ουσιώδη ζητήματα σύμφωνα με τις απαιτήσεις υποβολής μη χρηματοοικονομικών εκθέσεων και, αφετέρου, τις σημαντικές επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν οι εταιρείες αυτές στο περιβάλλον, το κλίμα, την κοινωνία και τους εργαζομένους, καθώς και τις επιπτώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δωροδοκία και τη διαφθορά που προκύπτουν από τα επιχειρηματικά μοντέλα, τις δραστηριότητες και τις αλυσίδες εφοδιασμού τους, μεταξύ άλλων και εκτός της ΕΕ· θεωρεί ότι το καθήκον μέριμνας που υπέχουν τα διευθυντικά στελέχη έναντι της εταιρείας τους απαιτεί επίσης την υπακοή στο καθήκον να μη βλάπτουν οικοσυστήματα και να προστατεύουν τα συμφέροντα των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων, τα οποία ενδέχεται να επηρεάζονται αρνητικά από τις δραστηριότητες της εταιρείας·

22.  πιστεύει ότι το πεδίο εφαρμογής της μελλοντικής νομοθεσίας θα πρέπει να καλύπτει όλες τις εισηγμένες και μη εισηγμένες μεγάλες επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες στο έδαφος της Ένωσης, όπως ορίζεται στο άρθρο 3 παράγραφος 4 της λογιστικής οδηγίας· τονίζει ότι, προκειμένου να εξασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού, η νομοθεσία αυτή θα πρέπει να ισχύει και για τις εταιρείες εκτός ΕΕ οι οποίες δραστηριοποιούνται στην αγορά της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να εντοπίσει τομείς οικονομικής δραστηριότητας υψηλού κινδύνου και με σημαντικό αντίκτυπο σε θέματα βιωσιμότητας, οι οποίοι θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την εφαρμογή της στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αυτών των τομέων· θεωρεί επίσης ότι, μετά την εκτίμηση επιπτώσεων που διενεργεί επί του παρόντος η Επιτροπή, οι στρατηγικές βιωσιμότητας θα πρέπει να περιλαμβάνουν μετρήσιμους, συγκεκριμένους, χρονικά δεσμευτικούς και επιστημονικά τεκμηριωμένους στόχους, καθώς και σχέδια μετάβασης ευθυγραμμισμένα με τις διεθνείς δεσμεύσεις της ΕΕ για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, ιδίως τη συμφωνία του Παρισιού, τη σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα και τις διεθνείς συμφωνίες για την αντιμετώπιση της αποψίλωσης των δασών· πιστεύει ότι οι στρατηγικές θα μπορούσαν επίσης να περιλαμβάνουν μια εσωτερική πολιτική για δίκαιο μισθό με βάση τον μισθό διαβίωσης ανά χώρα, μια πολιτική για την ισότητα των φύλων και μια πολιτική που θα διασφαλίζει την καλύτερη ενσωμάτωση των δικαιωμάτων των εργαζομένων στις επιχειρηματικές δραστηριότητες· υπογραμμίζει ότι το περιεχόμενο αυτών των εσωτερικών πολιτικών θα πρέπει να καθορίζεται από τις ίδιες τις εταιρείες, με δέουσα συνεκτίμηση των εργαζομένων τους και σε διαβούλευση με αυτούς· θεωρεί ότι οι πολιτικές αυτές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ειδικά τομεακά και/ή γεωγραφικά ζητήματα, καθώς και τα δικαιώματα των ατόμων που ανήκουν σε ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες ή κοινότητες· θεωρεί ότι η σύνδεση του μεταβλητού μέρους των αποδοχών των εκτελεστικών διευθυντών με την επίτευξη των μετρήσιμων στόχων που καθορίζονται στη στρατηγική θα συμβάλει στην ευθυγράμμιση των συμφερόντων των διευθυντικών στελεχών με τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα των εταιρειών τους· καλεί την Επιτροπή να προωθήσει περαιτέρω τέτοια συστήματα αποδοχών για ανώτατες διευθυντικές θέσεις·

23.  σημειώνει ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν εισαγάγει την έννοια των «μετοχών πίστης» στη νομοθεσία τους, σύμφωνα με την οποία η μακροπρόθεσμη συμμετοχή ανταμείβεται μέσω δικαιωμάτων ψήφου και φορολογικών πλεονεκτημάτων· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο θέσπισης νέων μηχανισμών για την προώθηση των βιώσιμων αποδόσεων και των μακροπρόθεσμων επιδόσεων των εταιρειών· επισημαίνει ότι τα αδιανέμητα κέρδη μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία επαρκών αποθεματικών·

24.  θεωρεί ότι η οδηγία για τα δικαιώματα των μετόχων θα πρέπει επίσης να τροποποιηθεί προκειμένου να δοθούν κίνητρα για «υπομονετική» συμπεριφορά των μετόχων, ιδίως με την επιβράβευση της μακροπρόθεσμης κατοχής μετοχών μέσω δικαιωμάτων ψήφου και φορολογικών πλεονεκτημάτων·

25.  εκφράζει τον προβληματισμό του για το γεγονός ότι ορισμένες διεθνείς επενδυτικές συμφωνίες, όπως, για παράδειγμα, η Συνθήκη για τον Χάρτη Ενέργειας, τοποθετούν τα οικονομικά συμφέροντα των πολυεθνικών εταιρειών πάνω από τις περιβαλλοντικές και κλιματικές προτεραιότητες· παροτρύνει την Επιτροπή να αναλάβει ταχεία δράση, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι υφιστάμενες και οι μελλοντικές εμπορικές επενδυτικές συμφωνίες ευθυγραμμίζονται πλήρως με τους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους της ΕΕ, και να υποβάλει προτάσεις για την αντιμετώπιση της υφαρπαγής γης και της αποψίλωσης των δασών από εταιρείες κατά την επικείμενη αναθεώρηση της οδηγίας για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών·

26.  θεωρεί ότι, κατά τη διαδικασία καθορισμού και παρακολούθησης των στρατηγικών τους για τη βιωσιμότητα, οι εταιρείες θα πρέπει να έχουν την υποχρέωση να ενημερώνουν και να διαβουλεύονται με τα ενδιαφερόμενα μέρη· πιστεύει ότι η έννοια του ενδιαφερόμενου φορέα θα πρέπει να ερμηνεύεται ευρέως και να περιλαμβάνει όλα τα άτομα των οποίων τα δικαιώματα και τα συμφέροντα ενδέχεται να επηρεάζονται από τις αποφάσεις της εταιρείας, όπως τους εργαζομένους, τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, τις τοπικές κοινότητες, τους αυτόχθονες πληθυσμούς, τις ενώσεις πολιτών, τους μετόχους, την κοινωνία των πολιτών και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις· θεωρεί, επιπλέον, απαραίτητη τη διαβούλευση με τις εθνικές και τοπικές δημόσιες αρχές που ασχολούνται με τη βιωσιμότητα των οικονομικών υποθέσεων, ιδίως με εκείνες που είναι αρμόδιες για τις δημόσιες πολιτικές απασχόλησης και περιβάλλοντος·

27.  θεωρεί ότι η ενεργή αυτή συνεργασία θα πρέπει να επιτυγχάνεται, ανάλογα με το μέγεθος και τον τομέα δραστηριότητας της οικείας εταιρείας, και εξαιρουμένων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που δεν δραστηριοποιούνται σε τομείς υψηλού κινδύνου, τομείς οι οποίοι θα πρέπει να ορίζονται από την Επιτροπή, μέσω συμβουλευτικών επιτροπών, οι οποίες θα αποτελούνται από εκπροσώπους των ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων εργαζομένων καθώς και ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, και με γενικό σκοπό την παροχή συμβουλών σχετικά με το περιεχόμενο και την εφαρμογή της εταιρικής στρατηγικής για τη βιωσιμότητα· θεωρεί ότι αυτές οι συμβουλευτικές επιτροπές θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να ζητούν, εάν εγκριθεί από ευρεία πλειοψηφία, ανεξάρτητο έλεγχο σε περίπτωση που εγείρονται εύλογες ανησυχίες σχετικά με την ορθή εφαρμογή της στρατηγικής για τη βιωσιμότητα·

28.  πιστεύει ότι οι εταιρείες που λαμβάνουν κρατική ενίσχυση, χρηματοδότηση από την ΕΕ ή άλλα δημόσια κονδύλια ή οι εταιρείες που υλοποιούν σχέδια απολύσεων θα πρέπει να αποσκοπούν στη διατήρηση των θέσεων εργασίας των εργαζομένων τους και να τους προσφέρουν προστασία, να προσαρμόζουν αναλόγως τις αποδοχές των διευθυντικών στελεχών τους, να καταβάλλουν το μερίδιο φόρων που τους αναλογεί, να εφαρμόζουν τη στρατηγική βιωσιμότητάς τους σύμφωνα με τον στόχο της μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα και να αποφεύγουν να καταβάλλουν μερίσματα ή να προσφέρουν συστήματα επαναγοράς μετοχών με στόχο την αμοιβή των μετόχων·

o
o   o

29.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

(1) https://www.ohchr.org/documents/publications/guidingprinciplesbusinesshr_en.pdf (2) https://www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-development-goals/ (3) http://mneguidelines.oecd.org/guidelines/ (4) https://www.oecd.org/investment/due-diligence-guidance-for-responsible-business-conduct.htm (5) https://mneguidelines.oecd.org/RBC-for-Institutional-Investors.pdf (6) https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_emp/---emp_ent/---multi/documents/publication/wcms_094386.pdf (7) https://unfccc.int/files/essential_background/convention/application/pdf/english_paris_agreement.pdf (8) https://www.ipcc.ch/2018/10/08/summary-for-policymakers-of-ipcc-special-report-on-global-warming-of-1-5c-approved-by-governments/ (9) ΕΕ L 150 της 20.5.2014, σ. 195. (10) ΕΕ L 182 της 29.6.2013, σ. 19. (11) ΕΕ L 330 της 15.11.2014, σ. 1. (12) ΕΕ L 157 της 15.6.2016, σ. 1. (13) ΕΕ L 132 της 20.5.2017, σ. 1. (14) ΕΕ L 305 της 26.11.2019, σ. 17. (15) ΕΕ L 317 της 9.12.2019, σ. 1. (16) ΕΕ L 198 της 22.6.2020, σ. 13. (17) ΕΕ C 215 της 5.7.2017, σ. 1. (18) ΕΕ C 209 της 20.6.2019, σ. 1. (19) https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/business_economy_euro/growth_and_investment/documents/200610-cmu-high-level-forum-final-report_en.pdf (20) http://www.undocs.org/A/HRC/8/5 (21) https://ec.europa.eu/environment/legal/liability/pdf/Final_report.pdf (22) https://climateprinciplesforenterprises.files.wordpress.com/2017/12/osloprincipleswebpdf.pdf (23)  http://www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/covid-19-and-responsible-business-conduct-02150b06/#:~:text=A%20responsible%20business%20conduct%20(RBC,both%20government%20and%20business%20response (24) ΕΕ L 158 της 27.5.2014, σ. 196. (25) Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Νοεμβρίου 2012, σχετικά με τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων σε θέσεις μη εκτελεστικών διοικητικών στελεχών των εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών (COM(2012)0614). (26) ΕΕ L 122 της 16.5.2009, σ. 28. (27) ΕΕ L 143 της 30.4.2004, σ. 56.

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με τη σύσταση του Συμβουλίου που αφορά την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα (2020/2767(RSP))

P9_TA(2020)0373 B9-0400/2020

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 165 και 166 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 14 σχετικά με το δικαίωμα στην εκπαίδευση,

–  έχοντας υπόψη το θεματολόγιο των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030 και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, ιδίως τον στόχο 4 και τους επιμέρους στόχους του,

–  έχοντας υπόψη τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων που διακήρυξαν το Συμβούλιο, το Κοινοβούλιο και η Επιτροπή τον Νοέμβριο του 2017, και ιδίως την αρχή 1 για την εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη διά βίου μάθηση και την αρχή 4 για την ενεργή υποστήριξη για την εξεύρεση απασχόλησης,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου, της 1ης Ιουλίου 2020, σχετικά με την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα (COM(2020)0275) και το συνοδευτικό υπηρεσιακό έγγραφο εργασίας (SWD(2020)0123),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, του Οκτωβρίου του 2017, με τίτλο «Χαρτογράφηση των μέτρων παρακολούθησης των αποφοίτων ΕΕΚ στα κράτη μέλη της ΕΕ»,

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 2009, για τη δημιουργία ευρωπαϊκού πλαισίου αναφοράς για τη διασφάλιση της ποιότητας στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (EQAVET)(1),

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 2009, για τη θέσπιση ευρωπαϊκού συστήματος ακαδημαϊκών μονάδων για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ECVET)(2),

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 16ης Ιουνίου 2020, σχετικά με την αντιμετώπιση της κρίσης COVID-19 στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου, της 8ης Νοεμβρίου 2019, σχετικά με την περαιτέρω ανάπτυξη του ευρωπαϊκού χώρου εκπαίδευσης για τη στήριξη συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης με προσανατολισμό στο μέλλον(3),

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2018, σχετικά με ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για ποιοτικά και αποτελεσματικά προγράμματα μαθητείας(4),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 1ης Ιουλίου 2020, με τίτλο «Ευρωπαϊκό Θεματολόγιο δεξιοτήτων για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα» (COM(2020)0274) και τα συνοδευτικά υπηρεσιακά έγγραφα εργασίας (SWD(2020)0121) και (SWD(2020)0122),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 1ης Ιουλίου 2020, με τίτλο «Στήριξη της απασχόλησης των νέων: Γέφυρα προς την απασχόληση για την επόμενη γενιά» (COM(2020)0276),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου, της 1ης Ιουλίου 2020, για μια γέφυρα προς την απασχόληση - ενίσχυση των εγγυήσεων για τη νεολαία και για την κατάργηση της σύστασης του Συμβουλίου, της 22ας Απριλίου 2013, για τη θέσπιση εγγυήσεων για τη νεολαία (COM(2020)0277),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 30ής Σεπτεμβρίου 2020, με τίτλο «Υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης έως το 2025» (COM(2020)0625) και το συνοδευτικό υπηρεσιακό έγγραφο εργασίας (SWD(2020)0212),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 30ής Σεπτεμβρίου 2020, με τίτλο «Σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027 – Επαναπροσδιορίζοντας την εκπαίδευση και την κατάρτιση για την ψηφιακή εποχή» (COM(2020)0624) και το συνοδευτικό υπηρεσιακό έγγραφο εργασίας (SWD(2020)0209),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 17ης Ιανουαρίου 2018, σχετικά με το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση (COM(2018)0022),

–  έχοντας υπόψη το πλαίσιο πολιτικής για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (ΕΚ 2020),

–  έχοντας υπόψη το ευρωπαϊκό πλαίσιο για την προσωπική, κοινωνική και μαθησιακή ικανότητα (LifeComp),

–  έχοντας υπόψη τη συγκεφαλαιωτική έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop), της 15ης Απριλίου 2020, με βάση τις πληροφορίες που παρασχέθηκαν από την κοινότητα εμπειρογνωμόνων του Cedefop στον τομέα της μαθητείας και με τίτλο «How European countries manage apprenticeships to respond to the COVID19 crisis?» (Πώς διαχειρίζονται οι ευρωπαϊκές χώρες τα προγράμματα μαθητείας για την αντιμετώπιση της κρίσης COVID-19;),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση του Cedefop του 2020, με τίτλο «Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση στην Ευρώπη, 1995-2035 – Σενάρια για την ευρωπαϊκή επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση στον 21ο αιώνα»,

–  έχοντας υπόψη τη σειρά επτά ερευνητικών μελετών του Cedefop, με τίτλο «The changing nature and role of vocational education and training in Europe» (O μεταβαλλόμενος χαρακτήρας και ο ρόλος της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ευρώπη),

–  έχοντας υπόψη τη δημοσίευση του Cedefop του 2013, με τίτλο «Benefits of vocational education and training in Europe for people, organisations and countries» (Τα οφέλη της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ευρώπη για ανθρώπους, οργανισμούς και χώρες),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 8ης Οκτωβρίου 2020, σχετικά με τις Εγγυήσεις για τη Νεολαία(5),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα του, της 12ης Ιουνίου 2018, σχετικά με τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης στην ΕΕ(6),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 14ης Σεπτεμβρίου 2017, σχετικά με ένα νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη(7),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 19ης Ιανουαρίου 2016, σχετικά με τις πολιτικές δεξιοτήτων για την καταπολέμηση της νεανικής ανεργίας(8),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 12ης Απριλίου 2016, σχετικά με το πρόγραμμα Erasmus+ και άλλα εργαλεία για την προώθηση της κινητικότητας στο πλαίσιο της ΕΕΚ – μια προσέγγιση διά βίου μάθησης(9),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 8ης Ιουνίου 2011, για την ευρωπαϊκή συνεργασία στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση για την υποστήριξη της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»(10),

–  έχοντας υπόψη το νομοθετικό ψήφισμά του, της 20ής Μαΐου 2008, σχετικά με την πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορά την κατάργηση της απόφασης 85/368/EΟΚ του Συμβουλίου για την αντιστοιχία των τίτλων επαγγελματικής εκπαίδευσης μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας(11),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, της 6ης Μαΐου 2020, με τίτλο «VET in a time of crisis: Building foundations for resilient vocational education and training systems» (Η ΕΕΚ σε μια εποχή κρίσης: Οικοδόμηση θεμελίων για ανθεκτικά συστήματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης),

–  έχοντας υπόψη τις ερωτήσεις προς το Συμβούλιο και την Επιτροπή όσον αφορά τη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα (O‑000068/2020 – B9‑0027/2020 και O‑000069/2020 – B9‑0028/2020),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 136 παράγραφος 5 και το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων,

A.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) αποτελούν ουσιώδες μέρος των εκπαιδευτικών συστημάτων και συστημάτων δια βίου μάθησης της Ευρώπης και εξοπλίζουν τους νέους ανθρώπους και τους ενήλικες με γνώσεις, εμπειρογνωμοσύνη, δεξιότητες και ικανότητες που χρειάζονται για την απασχόληση· λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου οι μισοί των αποφοίτων της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι απόφοιτοι ΕΕΚ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕΚ θα μπορούσε να είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που οφείλονται στις επιταχυνόμενες μακροοικονομικές τάσεις και τις μελλοντικές μεταβάσεις, και θα μπορούσε να είναι καίριας σημασίας για την κάλυψη του διευρυνόμενου χάσματος δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας της ΕΕ·

B.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το Cedefop, περίπου τα δύο τρίτα των Ευρωπαίων (68 %) πιστεύουν ότι η επαγγελματική εκπαίδευση στην ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχει θετική εικόνα στη χώρα τους, ενώ λίγο λιγότερο από το ένα τέταρτο (23 %) δηλώνουν ότι έχει αρνητική εικόνα(12)·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση και η κατάρτιση διαδραματίζουν επίσης κεντρικό ρόλο στην ένταξη των ανθρώπων στην κοινωνία και στην προώθηση της συμμετοχής στην πολιτική διαδικασία, συμβάλλοντας έτσι στην οικοδόμηση της ένταξης, καθώς και στη δημοκρατική και ενεργό συμμετοχή στα κοινά·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕΚ μπορεί να ενισχύσει την επαγγελματική εξέλιξη των σπουδαστών και των εργαζομένων, τις επιδόσεις των επιχειρήσεων, την ανταγωνιστικότητα, την έρευνα και την καινοτομία και αποτελεί κεντρική πτυχή της επιτυχούς πολιτικής για την απασχόληση και της κοινωνικής πολιτικής·

E.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕΚ στην Ευρώπη είναι εξαιρετικά διαφοροποιημένη και όχι εξίσου ελκυστική για όλους τους εκπαιδευόμενους· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εθνικά συστήματα και οι πρωτοβουλίες πρέπει να είναι περισσότερο συμβατά και διασυνδεδεμένα σε επίπεδο ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή και οι πολιτικές της ΕΕ μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη στήριξη και τον συντονισμό των δράσεων των κρατών μελών στον τομέα της ΕΕΚ σε επίπεδο ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ρόλος των διακρατικών και εθνικών δικτύων και εταιρικών σχέσεων των παρόχων ΕΕΚ είναι ζωτικής σημασίας για τη διάδοση του θεματολογίου πολιτικής ΕΕΚ και των βέλτιστων πρακτικών της ΕΕ·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αρχική επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΑΕΕΚ) δεν θεωρείται πλέον απλώς ως επαγγελματική οδός, αλλά ως εναλλακτική οδός προς την ακαδημαϊκή οδό που περιλαμβάνει πολλά στοιχεία μιας ακαδημαϊκής εκπαίδευσης η οποία μπορεί τελικά να οδηγήσει σε τριτοβάθμια, πανεπιστημιακή εκπαίδευση· λαμβάνοντας υπόψη ότι σε χώρες όπου το διττό σύστημα είναι καλά εδραιωμένο, η επαγγελματική κατεύθυνση συνδυάζει πάντοτε πρακτική εμπειρία στον χώρο εργασίας με ακαδημαϊκή εκπαίδευση στην τάξη·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνεχής επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΣΕΕΚ) είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη των κοινωνικών και οικονομικών στόχων της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΣΕΕΚ βελτιώνει τη συμμετοχή των ενηλίκων στη διά βίου μάθηση, ενισχύει την απασχολησιμότητά τους και αυξάνει την απασχόληση στην Ευρώπη·

H.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ευρωπαϊκά συστήματα ΕΕΚ αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συστήματα αυτά πρέπει να είναι εξοπλισμένα με την ικανότητα προσαρμογής στις ταχέως εξελισσόμενες πράσινες και ψηφιακές μεταβάσεις, τις τεχνολογικές εξελίξεις, τις επαγγελματικές αλλαγές και τη στροφή προς τις θέσεις εργασίας υψηλής ειδίκευσης, τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας, την κάλυψη των υφιστάμενων ελλείψεων δεξιοτήτων και την αποτροπή μελλοντικών ελλείψεων, τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα, τις νέες μορφές οργάνωσης της εργασίας, τις δημογραφικές τάσεις, τη συνοχή και την ανάπτυξη υποδομών· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους και τη στήριξή τους για τη δημιουργία των καλύτερων δυνατών συνθηκών για την ΕΕΚ, προκειμένου να προσαρμοστούν γρήγορα σε αυτές τις προκλήσεις και τις ανάγκες σε δεξιότητες στην αγορά εργασίας·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι χώρες με καλά σχεδιασμένα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης δυσκολεύονται να αποφύγουν την ανεργία των νέων, ακόμη και σε περιόδους κρίσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με ανάλυση του IZA Institute of Labor Economics, οι χώρες με διττό σύστημα επαγγελματικής κατάρτισης αντιμετώπισαν καλύτερα την οικονομική κρίση του 2008 και τις επιπτώσεις της στους νέους στην αγορά εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό ανεργίας των νέων σε χώρες χωρίς διττό σύστημα ΕΕΚ αυξήθηκε σημαντικά την περίοδο εκείνη(13)·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται για τη θέσπιση ενός συντονισμένου ευρωπαϊκού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων και την ανάπτυξη εθνικών πλαισίων επαγγελματικών προσόντων, πολλοί μετακινούμενοι εργαζόμενοι στην ΕΕ αντιμετωπίζουν δυσκολίες όσον αφορά την αναγνώριση των δεξιοτήτων και της κατάρτισής τους και την εξεύρεση ισοδύναμης απασχόλησης σε άλλα κράτη μέλη·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το διττό σύστημα συνήθως δεν προβλέπει τη δυνατότητα συνέχισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε όλα τα επίπεδα· λαμβάνοντας υπόψη ότι το διττό σύστημα πρέπει να είναι ευέλικτο και να μπορεί να ανταποκρίνεται στις αλλαγές στην αγορά εργασίας και στις νέες, ακόμη άγνωστες, θέσεις εργασίας·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρακτική άσκηση και η επαγγελματική κατάρτιση σε αλλοδαπούς εργοδότες στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην υποστήριξη σπουδαστών και αποφοίτων επαγγελματικών και τεχνικών σχολών για την εύρεση εργασίας και την ανάπτυξη των ικανοτήτων που απαιτούνται στην αγορά εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των γλωσσικών δεξιοτήτων, των δεξιοτήτων που σχετίζονται με την επαγγελματική γλώσσα και των κοινωνικών δεξιοτήτων·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι με την πανδημία της COVID-19 οι δραστηριότητες επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και η βασική εκπαίδευση γενικώς, έχουν δεχτεί σοβαρή πίεση με τη διακοπή της μάθησης τόσο στους χώρους εργασίας όσο και στις τάξεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία έχει διαταράξει ιδιαίτερα τη μάθηση στον χώρο εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων μαθητείας και κατάρτισης, συχνά με σημαντική μείωση του αριθμού των συμμετεχόντων, των προσφορών και των νέων σπουδαστών· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συνέπειες της κρίσης COVID-19 αποτελούν επίσης ευκαιρία για την έναρξη μιας ψηφιακής και τεχνολογικής επανάστασης στην ΕΕΚ, η οποία μπορεί να άρει τους φυσικούς φραγμούς, όπου είναι δυνατόν, και να αυξήσει σημαντικά την εμβέλεια και τον αντίκτυπό της στα αναμενόμενα αποτελέσματα·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σε πολλούς τομείς η μαθητεία επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από το κλείσιμο επιχειρήσεων και την εργασία μειωμένου ωραρίου·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι πιθανό οι νέοι άνθρωποι να υποφέρουν δυσανάλογα από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία COVID-19 όσον αφορά την ανεργία· λαμβάνοντας υπόψη ότι τον Αύγουστο του 2020, αφού είχε αυξηθεί ραγδαία τους προηγούμενους μήνες, η ανεργία των νέων ανήλθε στο 17,6 % στην ΕΕ και στο 18,1 % στη ζώνη του ευρώ (σε σύγκριση με 14,1 % και 15,4 % αντίστοιχα τον Αύγουστο του 2019) και ότι αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω στο εγγύς μέλλον και να κρατήσει πολλούς νέους εγκλωβισμένους σε επισφαλείς και άτυπες μορφές απασχόλησης ή αεργίας με ανεπαρκή κοινωνική προστασία· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ πρέπει να καταστήσει την ανεργία των νέων και όσους βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης (ΕΑΕΚ) μία από τις κορυφαίες πολιτικές προτεραιότητες προκειμένου να αποφευχθεί η δημιουργία μίας ακόμα «χαμένης γενιάς» ως συνέπεια της τρέχουσας κρίσης, η οποία θα έχει επίσης αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και τις ζωές εκατομμυρίων νέων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕΚ αποτελεί βασικό παράγοντα για την προετοιμασία των εκπαιδευομένων για τις δημοκρατικές κοινωνίες και για την επιτυχή ένταξη και συμμετοχή στην αγορά εργασίας·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πρόσφατες κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις και η κρίση που προκλήθηκε από την πανδημία COVID-19 έχουν επιδεινώσει τις κοινωνικές ανισότητες και έχουν επιτείνει την ανάγκη να καταστούν τα συστήματα ΕΕΚ όχι μόνο πιο αποτελεσματικά, αλλά επίσης περισσότερο προσβάσιμα και συμμετοχικά όσον αφορά τις ευπαθείς ομάδες και τους ανθρώπους που διαμένουν σε αγροτικές ή απομακρυσμένες περιοχές· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ίσες ευκαιρίες για όλους είναι καίριας σημασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση σε υπολογιστές, ευρυζωνική σύνδεση, ψηφιακή υποστήριξη και άλλα τεχνολογικά εργαλεία μάθησης είναι ζωτικής σημασίας, όχι μόνο για τους παρόχους ΕΕΚ αλλά και για τους σπουδαστές, προκειμένου να αποφευχθεί η επιδείνωση των ανισοτήτων και να διασφαλιστεί ότι κανείς δεν θα μείνει πίσω·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι 60 εκατομμύρια ενήλικες στην ΕΕ είναι χαμηλής ειδίκευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το Cedefop, στην ΕΕ υπάρχουν 128 εκατομμύρια ενήλικες με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, χαμηλές ψηφιακές δεξιότητες ή χαμηλές γνωστικές δεξιότητες ή μεσαίο υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, αλλά διατρέχουν κίνδυνο απώλειας δεξιοτήτων και απαξίωσης δεξιοτήτων και, ως εκ τούτου, χρειάζονται αναβάθμιση δεξιοτήτων και επανειδίκευση· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα καλά σχεδιασμένα και συμμετοχικά συστήματα ΕΕΚ έχουν στρατηγική σημασία για την αύξηση των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων όλων των εκπαιδευόμενων και τη στήριξη της πρόσβασης σε ποιοτικές ευκαιρίες απασχόλησης·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2017 το 4,3 % των μαθητών της κατώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην ΕΕ παρακολούθησαν επαγγελματικά προγράμματα, με το ποσοστό αυτό να φθάνει το 47,8 % για την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και το 92 % για τη μεταδευτεροβάθμια μη τριτοβάθμια εκπαίδευση· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2017, το 46,7 % όλων των αποφοίτων από προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης στην ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην ΕΕ ήταν γυναίκες(14)·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στην ΕΕΚ, όπως και στην εκπαίδευση, η κρίση COVID-19 έχει αναδείξει ορισμένες προκλήσεις και περιορισμούς της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε τεχνικούς τομείς και τομείς σχετικούς με το περιεχόμενο·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξ αποστάσεως μάθηση κινδυνεύει να αυξήσει τα ποσοστά εγκατάλειψης του σχολείου για ευάλωτους εκπαιδευόμενους και, ως εκ τούτου, πρέπει να παραμείνει συμπληρωματική και όχι εναλλακτική λύση στη συμβατική μάθηση·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπάρχει ούτε συμφωνημένος ορισμός ούτε κοινή αντίληψη για τα μικροδιαπιστευτήρια στην ΕΕΚ σε επίπεδο ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μικροδιαπιστευτήρια θα πρέπει να θεωρούνται συμπληρωματικά προς τα πλήρη επαγγελματικά προσόντα και να αναγνωρίζονται ως απόδειξη ουσιαστικών και υψηλής ποιότητας επιτευγμάτων, με βάση πρότυπα σχετικά με τον τρόπο υλοποίησης, τη διαδικασία αξιολόγησης και τη διάρκεια·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, το 2015, σχεδόν το ένα τρίτο (30,5 %) του συνόλου των εταιρειών με 10 ή περισσότερους εργαζομένους στην επιχειρηματική οικονομία της ΕΕ των 28 παρείχε ΑΕΕΚ, αν και το ποσοστό αυτό διέφερε σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών(15)·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, το 2015, το 72,6 % των εταιρειών που απασχολούσαν 10 ή περισσότερα άτομα στην ΕΕ των 28 παρείχαν ΣΕΕΚ στο προσωπικό τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση σε σχέση με το 2005 και το 2010, όταν τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 59,7 % και 65,7 %(16)·

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αντίκτυπος της ΑΕΕΚ και της ΣΕΕΚ στα αποτελέσματα της αγοράς εργασίας αντικατοπτρίζει συχνά άμεσες ή έμμεσες συνολικές ατομικές επιπτώσεις στην παραγωγικότητα· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κύρια αποτελέσματα που τονίστηκαν από τις χώρες είναι η μεγαλύτερη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, η μείωση της ανεργίας, η δυνατότητα απόκτησης προσόντων για όλες τις κατηγορίες που δεν είχαν προηγουμένως τέτοια προσόντα, και η δυνατότητα προόδου σε μια επαγγελματική ιεραρχία· λαμβάνοντας υπόψη ότι, μέσω της διά βίου μάθησης, τα άτομα μπορούν να βελτιώσουν τις ευκαιρίες εργασίας και τα επίπεδα προσόντων τους, γεγονός που οδηγεί σε υψηλότερες αμοιβές και σε μεγαλύτερα οικονομικά και κοινωνικά αποτελέσματα, όπως η οικονομική αυτονομία, και μπορεί επίσης να ενισχύσει την ψυχολογική ευημερία(17)·

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΑΕΕΚ και η ΣΕΕΚ έχουν άμεσο αντίκτυπο στις αλλαγές των γενεών και στην κατάσταση των οικογενειών·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΑΕΕΚ και η ΣΕΕΚ συμβάλλουν στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των επιχειρήσεων και της καινοτομίας·

1.  υπογραμμίζει ότι η ΕΕΚ, ιδίως μέσω της εστίασής της στην πρακτική και στη μάθηση στον χώρο εργασίας, διαδραματίζει ζωτικό ρόλο σε μια αγορά εργασίας προσανατολισμένη σε μια δίκαιη μετάβαση και σε συνεχείς αλλαγές· υπογραμμίζει ότι η ΕΕΚ, εάν είναι προσανατολισμένη στην ποιότητα, μπορεί να προσφέρει σχετικές και υψηλής ποιότητας γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες σε όλα τα επίπεδα σε εταιρείες όλων των μεγεθών και τομέων και για άτομα τόσο σε αρχική όσο και σε συνεχή εκπαίδευση προσαρμοσμένη στις ατομικές τους ανάγκες· τονίζει ότι η ΕΕΚ είναι σημαντική για την κάλυψη των ελλείψεων δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας της ΕΕ, για τον εφοδιασμό των νέων σπουδαστών με τις δεξιότητες που χρειάζονται για να βρουν απασχόληση, καθώς και για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση των εργαζομένων ώστε να ευθυγραμμίσουν τις ικανότητές τους με τις ανάγκες των εργοδοτών, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις ΜΜΕ και τις νέες επενδύσεις στην οικονομία· τονίζει, επιπλέον, την ανάγκη να ενισχυθούν οι ικανότητες προσωπικής ανάπτυξης που θα βοηθήσουν τα άτομα να αναπτυχθούν τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί το δυναμικό τους·

2.  ζητεί τον συντονισμό της ΕΕΚ με τα επίσημα και παραδοσιακά εκπαιδευτικά συστήματα και την ενσωμάτωσή της ως τομέα πολιτικής στο πεδίο εφαρμογής όλων των εκπαιδευτικών πολιτικών, σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών, χωρίς να παραμένει στο περιθώριο ή να αποτελεί δευτερεύουσα προτεραιότητα· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι η ΕΕΚ και η κλασική εκπαίδευση είναι συμπληρωματικές και ισότιμες όσον αφορά την προτεραιότητα·

3.  υπενθυμίζει, επιπλέον, τη σημασία της προσέγγισης της ΕΕΚ ως θεμελιώδους εργαλείου για την προώθηση της ενσωμάτωσης και της ένταξης για την ανάπτυξη μιας συνεκτικότερης κοινωνίας·

4.  τονίζει την επείγουσα ανάγκη εκσυγχρονισμού και σημαντικής επέκτασης των πολιτικών ΕΕΚ ώστε να καταστούν πιο περιεκτικές, προσβάσιμες, ανθεκτικές, ελκυστικές και αποτελεσματικές για τη στήριξη της δίκαιης απασχόλησης, της ανάπτυξης του ανθρώπινου κεφαλαίου και της ενεργού συμμετοχής στην κοινωνία· θεωρεί ότι οι πολιτικές ΕΕΚ θα πρέπει να εφοδιάζουν τα άτομα με καλές βασικές δεξιότητες και ικανότητες, ώστε να μπορούν να προσαρμόζονται στις τρέχουσες και μελλοντικές κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις και στις εξελίξεις της αγοράς εργασίας, καθώς και στις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που προκύπτουν από την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση, τη δημογραφική αλλαγή και όλες τις άλλες μακροοικονομικές τάσεις, και θα πρέπει να επιτυγχάνουν τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας· τονίζει τον καίριο ρόλο των πολιτικών ΕΕΚ στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση όλων των εργαζομένων για την καλύτερη αντιμετώπιση αυτών των βασικών μεταβάσεων·

5.  υπενθυμίζει ότι η ΕΕΚ συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα και την κοινωνική συνοχή· υπογραμμίζει την ανάγκη να αυξηθούν οι επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο και δεξιότητες και να δημιουργηθεί μια βάση δεξιοτήτων που να σχετίζεται με τον επαγγελματικό βίο·

6.  υπενθυμίζει ότι τα μέτρα περιορισμού που θεσπίστηκαν για την ανάσχεση της εξάπλωσης της πανδημίας COVID-19 έχουν θέσει τα ευρωπαϊκά συστήματα ΕΕΚ υπό σοβαρή πίεση και τους εκπαιδευόμενούς τους σε επισφαλείς καταστάσεις· τονίζει ότι η διακοπή της ΕΕΚ επιδεινώνει τις προϋπάρχουσες ανισότητες στον τομέα της εκπαίδευσης, μειώνοντας τις ευκαιρίες για πολλά από τα πλέον ευάλωτα άτομα της κοινωνίας, τα οποία πρέπει να υποστηριχθούν με βιώσιμες επενδύσεις και αποτελεσματικά μη οικονομικά μέτρα στον τομέα· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας ΕΕΚ, μεταξύ άλλων σε απομακρυσμένες ή αγροτικές περιοχές όπου η εξ αποστάσεως μάθηση θα μπορούσε να παρεμποδιστεί από την έλλειψη διαδικτυακής κάλυψης·

7.  υπογραμμίζει ότι είναι ζωτικής σημασίας να παρασχεθούν τα αναγκαία οικονομικά μέσα, η τεχνική βοήθεια και η καθοδήγηση ώστε να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε ψηφιακές συσκευές και λύσεις ηλεκτρονικής μάθησης για τους παρόχους ΕΕΚ, τους εκπαιδευτικούς, τους εκπαιδευτές και τους σπουδαστές· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να προωθήσουν ευέλικτα εκπαιδευτικά μοντέλα και να στηρίξουν τους εξ αποστάσεως εκπαιδευόμενους με μέσα όπως οι ηλεκτρονικοί πόροι, το ηλεκτρονικό υλικό, η δωρεάν διαδικτυακή κατάρτιση και, κυρίως, ο εξοπλισμός και το ευρυζωνικό Διαδίκτυο για όλα τα σχολεία και τα νοικοκυριά· τονίζει ότι οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή και να παράσχουν κίνητρα για λύσεις για νοικοκυριά που δεν έχουν πρόσβαση σε υπολογιστές και καλή ευρυζωνική σύνδεση, ώστε να αποφευχθεί το ψηφιακό χάσμα και η αύξηση των ανισοτήτων σε έναν εκπαιδευτικό τομέα στον οποίο είναι εγγεγραμμένοι πολλοί μειονεκτούντες σπουδαστές·

8.  εκφράζει τον φόβο ότι θα μειωθεί δραματικά ο αριθμός των θέσεων μαθητείας για το προσεχές φθινόπωρο, δεδομένης της πιθανής μείωσης των δραστηριοτήτων κατάρτισης σε πολλούς τομείς που θα μπορούσε να προκαλέσει η κρίση COVID-19· υπογραμμίζει ότι αυτή η έλλειψη ευκαιριών κατάρτισης για τους νέους θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει μεσοπρόθεσμα σε επιδείνωση της έλλειψης ειδικευμένου εργατικού δυναμικού σε ορισμένους τομείς· καλεί τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να εξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να επεκταθεί εύλογα η εναλλακτική υπερ-εταιρική κατάρτιση προκειμένου να γεφυρωθεί το επαπειλούμενο χάσμα στις θέσεις μαθητείας·

9.  ζητεί εγγύηση ποιότητας που να διασφαλίζει ότι τα άτομα που ολοκλήρωσαν την κατάρτιση ή/και την εκπαίδευσή τους κατά τη διάρκεια της κρίσης COVID-19 μπορούν να καλύψουν οποιαδήποτε κενά στην κατάρτισης τους παρακολουθώντας (εκ νέου) μαθήματα από την πρακτική άσκηση ή/και μαθητεία τους, ακόμη και μετά την απόκτηση του πτυχίου τους ή/και την ολοκλήρωση της πρακτικής άσκησης ή μαθητείας τους, τα οποία πιθανόν χρειάστηκε να ακυρωθούν, να συντομευθούν ή να μην είναι πλήρη με κάποιον άλλο τρόπο κατά τη διάρκεια των μέτρων κατά της COVID-19·

10.  χαιρετίζει την πρόταση σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με την ΕΕΚ για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα· υποστηρίζει τους γενικούς στόχους της πρότασης για τον εκσυγχρονισμό της πολιτικής της ΕΕ για την ΕΕΚ και την επιβεβαίωση του κεντρικού ρόλου της ΕΕΚ στο συνεχές της διά βίου μάθησης και στην ταχεία προσαρμογή σε μια ταχέως μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας· επικροτεί τις προσπάθειες για την απλούστευση της διακυβέρνησης της ΕΕΚ, την ανάπτυξη μιας στρατηγικής διεθνοποίησης και την εξασφάλιση περισσότερων ευκαιριών ευρωπαϊκής συνεργασίας και κινητικότητας για τους εκπαιδευόμενους και τους εκπαιδευτικούς· υπογραμμίζει τον καίριο ρόλο των δεξιοτήτων που απευθύνονται σε όλα τα είδη εργαζομένων κατά τη μετάβαση σε μια πράσινη και ψηφιακή οικονομία·

11.  επικροτεί τους ποσοτικούς στόχους της πρότασης, και συγκεκριμένα ότι – έως το 2025 – το ποσοστό των απασχολούμενων αποφοίτων θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 82 %, το 60 % των πρόσφατων αποφοίτων ΕΕΚ θα πρέπει να επωφελούνται από την εμπειρία μάθησης στον χώρο εργασίας κατά τη διάρκεια της ΕΕΚ τους, και το 8 % των εκπαιδευομένων στην ΕΕΚ θα πρέπει να επωφελούνται από μαθησιακή κινητικότητα στο εξωτερικό· καλεί τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν τις μαθησιακές κατευθύνσεις, συμπεριλαμβανομένης της μάθησης στον χώρο εργασίας· υπενθυμίζει ότι ειδικοί στόχοι μπορούν να βοηθήσουν τα κράτη μέλη στον καθορισμό επιμέρους στόχων και στο να καταστούν οι πολιτικές ΕΕΚ περισσότερο συμμετοχικές και προσαρμοσμένες στις ανάγκες της αγοράς εργασίας· καλεί την Επιτροπή να ενημερώνει ανά πενταετία το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της σύστασης·

12.  καλεί την Επιτροπή να επεκτείνει αξιόλογα προγράμματα κινητικότητας για τους μαθητευόμενους, όπως το ErasmusPro, ενισχύοντας τις συνέργειες μεταξύ των προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ (ΕΚΤ+) και του Erasmus+ και εξασφαλίζοντας επαρκείς πόρους κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027· καλεί τα κράτη μέλη να θέσουν έναν πιο φιλόδοξο στόχο για τη μαθησιακή κινητικότητα στο εξωτερικό για τους σπουδαστές ΕΕΚ· υπενθυμίζει ότι σε παρόμοιες πρωτοβουλίες στο πλαίσιο του πλαισίου «ΕΚ 2020» και του προγράμματος Erasmus για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο στόχος για την κινητικότητα των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ορίστηκε στο 20 % για το 2020· υπογραμμίζει ότι η αύξηση των ευκαιριών κινητικότητας μπορεί να συμβάλει στην επέκταση των προσωπικών, εκπαιδευτικών και επαγγελματικών δικτύων των μαθητευόμενων και να καταστήσει την ΕΕΚ ελκυστικότερη, αντί να εκλαμβάνεται ως δεύτερη επιλογή, και να απελευθερώσει το δυναμικό κινητικότητας της ΕΕΚ, η οποία μπορεί, με τη σειρά της, να συμβάλει στην επιτυχία του μελλοντικού προγράμματος Erasmus+·

13.  καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει έναν δείκτη σχετικά με τα κενά δεξιοτήτων στον κοινωνικό πίνακα αποτελεσμάτων, σύμφωνα με τους στόχους και την εφαρμογή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, ο οποίος θα μπορούσε να είναι χρήσιμος για τους εθνικούς φορείς χάραξης πολιτικής στον τομέα της ΕΕΚ, ώστε να εντοπίζουν τους τομείς στους οποίους απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες και να συντονίζονται καλύτερα σε επίπεδο ΕΕ, να παρακολουθούν τις εξελίξεις και την πρόοδο όσον αφορά τις δεξιότητες και να παρέχουν κίνητρα για ανοδική σύγκλιση μεταξύ των κρατών μελών·

14.  τονίζει ότι οι καλά στοχευμένες εκστρατείες ευαισθητοποίησης και οι φιλικοί προς τους νέους δίαυλοι επικοινωνίας, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπορούν να διαδραματίσουν αποφασιστικό ρόλο στην προσέγγιση των νέων ώστε να ενισχύσουν την προβολή της ΕΕΚ και να την καταστήσουν ελκυστικότερη· υπογραμμίζει τον καίριο ρόλο των σχολείων, ιδίως της πρωτοβάθμιας και της κατώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στην προβολή των δυνατοτήτων που προσφέρει η ΕΕΚ, στην αύξηση της ελκυστικότητας της ΕΕΚ και στην καθοδήγηση των νέων μαθητών σε αυτές τις επαγγελματικές κατευθύνσεις·

15.  καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να συνεργαστούν με τα ενδιαφερόμενα μέρη για την ανάπτυξη μιας διαδικτυακής πλατφόρμας της ΕΕ για την ΕΕΚ, όπως ζητήθηκε από πολλούς παρόχους ΕΕΚ και φορείς χάραξης πολιτικής σε πρόσφατη έρευνα της ΕΕ(18), η οποία θα πρέπει να προωθηθεί το συντομότερο δυνατόν· υποστηρίζει την ιδέα ότι μια τέτοια πλατφόρμα θα μπορούσε να προσφέρει ευκαιρίες δικτύωσης και ανταλλαγής ορθών πρακτικών και θα μπορούσε να προσφέρει ψηφιακές λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της μάθησης στον χώρο εργασίας, και όλο το διαθέσιμο υλικό για τη διαδικτυακή μάθηση σε ένα ασφαλές, εγγυημένο ως προς την ποιότητα και πολυγλωσσικό περιβάλλον· υπογραμμίζει ότι μια πλατφόρμα ΕΕΚ μπορεί να αποτελέσει τον σύνδεσμο μεταξύ των πλατφορμών των κέντρων επαγγελματικής αριστείας (ΚΕΑ) σε επίπεδο ΕΕ· προτείνει η πλατφόρμα να συνδεθεί με μια διαδικτυακή πύλη της ΕΕ για την ΕΕΚ, ανοικτή στις συνεισφορές των ενδιαφερόμενων μερών, προκειμένου να προβληθεί η προβολή των δραστηριοτήτων και των υπηρεσιών που παρέχουν τα ΚΕΑ στα οικοσυστήματά τους, να αναδειχθεί ο πλούτος των ευκαιριών που προσφέρει η ΕΕΚ στους εκπαιδευόμενους σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, να ενταθούν οι προσπάθειες επικοινωνίας και να αυξηθεί η ελκυστικότητα της ΕΕΚ·

16.  καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει την ιδέα μιας διαδικτυακής πύλης της ΕΕ για τις θέσεις εργασίας ειδικά αφιερωμένης στις ευκαιρίες πρακτικής άσκησης και μαθητείας στην ΕΕ, η οποία θα συγκεντρώνει όλες τις συναφείς υφιστάμενες πρωτοβουλίες της ΕΕ, με πιο ορατό, ολοκληρωμένο και φιλικό προς τον χρήστη τρόπο· θεωρεί ότι το μέσο αυτό, αν δημοσιοποιηθεί επαρκώς μέσω κατάλληλων διαύλων, μπορεί να καταστεί ένα σημείο αναφοράς για τους νέους Ευρωπαίους, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τις εταιρείες σε ολόκληρη την ΕΕ· είναι της άποψης ότι η πύλη θα μπορούσε να συνδεθεί με την ΕΕΚ, να συμβάλει στην καθοδήγηση των ταλέντων των νέων εκεί όπου απαιτείται περισσότερο από τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, να αυξήσει την κινητικότητα στην ΕΕ, να αντιμετωπίσει την ανεργία των νέων και να γεφυρώσει τα υφιστάμενα και τα μελλοντικά κενά δεξιοτήτων· θεωρεί ότι μια τέτοια πρωτοβουλία θα μπορούσε να υποστηριχθεί από τα προγράμματα «Εγγυήσεις για τη νεολαία» και «Erasmus+» για την ενίσχυση του αντικτύπου των εν λόγω προγραμμάτων, και θα μπορούσε να είναι συμπληρωματική και συνδεδεμένη με άλλες πρωτοβουλίες της ΕΕ, όπως η ευρωπαϊκή πύλη για την επαγγελματική κινητικότητα (EURES), το Europass και μια μελλοντική πύλη της ΕΕ για την ΕΕΚ·

17.  καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να αναλύσουν και να παράσχουν στήριξη και λύσεις για τα αιτήματα που διατύπωσαν τα ενδιαφερόμενα μέρη στον τομέα της ΕΕΚ στην πρόσφατη έρευνα της ΕΕ που πραγματοποίησε η Επιτροπή μεταξύ Μαρτίου και Μαΐου 2020 σχετικά με τις προκλήσεις και τον αντίκτυπο της πανδημίας COVID-19 στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση· υποστηρίζει, ειδικότερα, εκτός από τη δημιουργία μιας κοινής πλατφόρμας της ΕΕ για την ΕΕΚ, την ανάπτυξη συστημάτων προσομοίωσης εικονικής πραγματικότητας και άλλων ψηφιακών εργαλείων για την εκπαίδευση στον τομέα της ΕΕΚ με τη βοήθεια ερευνητικών σχεδίων και δοκιμαστικών φάσεων, τη δημιουργία επαγγελματικών διαδικτυακών ανοικτών μαθημάτων (VOOC), εικονικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων όπως το εικονικό Erasmus, ένα κανάλι της ΕΕ στο YouTube για την ΕΕΚ για το ευρύ κοινό, ευρωπαϊκές εβδομάδες κατάρτισης, και, επιπλέον, την αύξηση της ευελιξίας του ΕΚΤ και του μελλοντικού ΕΚΤ+ και της δυνατότητάς τους να χρηματοδοτούν την εκπαιδευτική τεχνολογία και την κατάρτιση των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών·

18.  υπογραμμίζει ότι η διακοπή της παροχής ΕΕΚ που προκλήθηκε από την πανδημία COVID-19 είχε σημαντικό εκπαιδευτικό και κοινωνικό αντίκτυπο στους σπουδαστές ΕΕΚ, ιδίως από μειονεκτικά περιβάλλοντα, και θέτει δύσκολες προκλήσεις για τους σπουδαστές που εργάζονται καλύτερα υπό την άμεση καθοδήγηση και παρουσία εκπαιδευτικού· τονίζει ότι αυτό δεν θα πρέπει να θεωρείται μόνο πρόβλημα, αλλά και ότι παρέχει μια μοναδική ευκαιρία για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων ΕΕΚ μέσω τεχνολογικών καινοτομιών σε τομείς όπως η εικονική πραγματικότητα, η τεχνητή νοημοσύνη, η Βιομηχανία 4.0 και το Διαδίκτυο των πραγμάτων, καθώς και μέσω της αυξημένης χρήσης της διαδικτυακής και εξ αποστάσεως μάθησης, των υβριδικών προγραμμάτων μαθητείας και της εναλλακτικής αξιολόγησης· επισημαίνει ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα μπορούσαν τελικά να συμβάλουν στο να καταστούν τα συστήματα ΕΕΚ ισχυρότερα και πιο ευέλικτα και ανθεκτικότερα από ό,τι πριν από την κρίση της νόσου COVID-19 και να παράσχουν στους σπουδαστές και τους εργαζόμενους με τις δεξιότητες και τις θέσεις εργασίας του μέλλοντος· σημειώνει, ταυτόχρονα, ότι οι προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες για εκπαιδευτικούς, εκπαιδευτές και σπουδαστές αποτελούν βασική προϋπόθεση για την υψηλής ποιότητας διαδικτυακή μάθηση·

19.  υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη να εγκριθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για τη μείωση του αριθμού των σπουδαστών που εγκαταλείπουν την ΕΕΚ, την ενίσχυση της συμμετοχικότητας και της ποιότητας της ΕΕΚ, τη διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτικές θέσεις μαθητείας για όλους τους νέους και ενήλικες εκπαιδευόμενους και τη διασφάλιση ίσης πρόσβασης και του δικαιώματος στην κατάρτιση των εργαζομένων για όλους τους εργαζομένους σε όλες τις εταιρείες όλων των μεγεθών και όλων των τομέων, με ιδιαίτερη έμφαση στις ΜΜΕ·

20.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την ιδέα της ανάπτυξης ευκαιριών εικονικής κινητικότητας για την υπέρβαση των περιορισμών της νόσου COVID-19 και ενθαρρύνει τα κράτη μέλη και τους παρόχους ΕΕΚ να διευκολύνουν τις ευκαιρίες μάθησης χωρίς γεωγραφική θέση, και στο μέλλον, κάτι που θα επιτρέψει στους σπουδαστές σε απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές ή στο εξωτερικό να έχουν πρόσβαση σε μαθήματα σε όλη την ΕΕ χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς, όπου αυτό είναι εφικτό·

21.  υπενθυμίζει ότι η συμμετοχή όλων των σχετικών παραγόντων στον σχεδιασμό και την παροχή της ΕΕΚ συμβάλλει στο να εξασφαλιστεί ότι η ΕΕΚ απευθύνεται στις ανάγκες δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας και συμβάλλει στην καλύτερη εφαρμογή της πολιτικής· καλεί, ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη να συνεργαστούν στενά με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως οι κοινωνικοί εταίροι, οι επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ΠΜΜΜΕ, οι επιχειρήσεις της κοινωνικής οικονομίας, όπως οι συνεταιρισμοί και οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, οι πάροχοι ΕΕΚ και οι ενώσεις τους, οι σπουδαστές ΕΕΚ, οι φοιτητικές ενώσεις ΕΕΚ, τα ερευνητικά κέντρα, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, οι δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες απασχόλησης, οι επαγγελματίες επαγγελματικού προσανατολισμού και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές για τον συντονισμό σε επίπεδο ΕΕ για καλύτερες διασυνδέσεις μεταξύ των διαφόρων συστημάτων και για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών· ζητεί τη δημιουργία τοπικών οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των προαναφερθέντων ενδιαφερόμενων μερών, προκειμένου να ενισχυθεί η ποιότητα, η ποσότητα, η συμμετοχικότητα και η φήμη της ΕΕΚ ως θετικής επιλογής· υπογραμμίζει την ανάγκη να προωθηθούν ενεργά στους δυνητικούς αιτούντες οι ευκαιρίες απασχόλησης που συνδέονται με την ΕΕΚ και να κατευθυνθούν οι φοιτητές σε τομείς που δεν διαθέτουν εργαζομένους με προσόντα ΕΕΚ· τονίζει ότι είναι απαραίτητη η ισχυρή σύνδεση μεταξύ της ΕΕΚ και του εργασιακού κόσμου· τονίζει ότι η παρεχόμενη κατάρτιση θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις τοπικές προκλήσεις και ανάγκες·

22.  υποστηρίζει ότι ένα ισχυρό εκπαιδευτικό ίδρυμα που παρέχει στους σπουδαστές ευρείες γνώσεις και βασικές δεξιότητες γραμματισμού, αριθμητισμού και επικοινωνίας, ψηφιακές δεξιότητες και μη τεχνικές δεξιότητες, όπως η κριτική σκέψη, η επίλυση προβλημάτων και η συναισθηματική νοημοσύνη, χρησιμεύει ως βάση για περαιτέρω μάθηση και κατάρτιση στον χώρο εργασίας και είναι καίριας σημασίας για το μέλλον των νέων, τόσο ως εργαζομένων όσο και ως ατόμων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις καθόλη τη διάρκεια της επαγγελματικής τους ζωής·

23.  τονίζει την ανάγκη για έναν διαφανή κοινό ορισμό των μικροδιαπιστευτηρίων· πιστεύει ότι τα μικροδιαπιστευτήρια μπορούν να είναι μόνο συμπληρωματικά προς τα πλήρη επαγγελματικά προσόντα και πρέπει να είναι εγγυημένα, πιστοποιημένα και να βασίζονται σε τυποποιημένο τρόπο παράδοσης, διαδικασία αξιολόγησης και διάρκεια· υπογραμμίζει την ύψιστη σημασία των σαφώς καθορισμένων απαιτήσεων ποιότητας για τους παρόχους μικροδιαπιστευτηρίων·

24.  υπενθυμίζει την εγγενή αξία της εκπαίδευσης πέραν του ρόλου της στην αγορά εργασίας· καλεί τα κράτη μέλη να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στον ρόλο της εκπαίδευσης πέραν των αναγκών της αγοράς εργασίας, λαμβάνοντας υπόψη την ανάπτυξη γνώσεων και δεξιοτήτων που υποστηρίζουν την προσωπική ανάπτυξη, την ευημερία και την ενεργό συμμετοχή στα κοινά·

25.  καλεί τα κράτη μέλη να σχεδιάσουν, με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, ποιοτικά και συμμετοχικά συστήματα ΕΕΚ και πολιτικές εκπαίδευσης ενηλίκων με στόχο τη βελτίωση των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων των ενηλίκων με χαμηλά προσόντα, τόσο των εργαζομένων όσο και των ανέργων, οι οποίοι χρειάζονται επειγόντως στήριξη για την πρόσβαση σε ποιοτικές θέσεις εργασίας·

26.  υποστηρίζει τη δημιουργία και την προώθηση αντιπροσωπευτικών δομών για τους εκπαιδευόμενους ΕΕΚ σε όλα τα επίπεδα, προκειμένου να δοθεί στους εκπαιδευόμενους ΕΕΚ η δυνατότητα να έχουν λόγο στη διαχείριση των συστημάτων ΕΕΚ και, με τον τρόπο αυτό, να βελτιωθεί η ποιότητα των προγραμμάτων ΕΕΚ·

27.  υποστηρίζει την προτεινόμενη προώθηση κέντρων επαγγελματικής αριστείας που θα φέρνουν σε επαφή ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων φορέων στον τομέα της ΕΕΚ και τοπικών εταίρων· υπογραμμίζει ότι τα κέντρα αυτά μπορούν να αποτελέσουν κινητήρια δύναμη για καινοτομία, την ποιότητα και τη συμμετοχικότητα και να διευκολύνουν την ανταλλαγή ορθών πρακτικών, να στηρίζουν την αμοιβαία μάθηση, καθώς και να συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας και της παροχής της ΕΕΚ σε ολόκληρη την ΕΕ· καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν σταθερές επενδύσεις στην ανάπτυξη αυτών των κέντρων και όλων των ιδρυμάτων ΕΕΚ και υπενθυμίζει ότι η στήριξη των κέντρων επαγγελματικής αριστείας μέσω του προγράμματος Erasmus+ απαιτεί έναν φιλόδοξο προϋπολογισμό για το πρόγραμμα· καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν περαιτέρω μέτρα για τη συγκέντρωση και τη συμμετοχή των σχετικών ενδιαφερόμενων φορέων, προκειμένου να συμβάλουν στην αύξηση της συνάφειας και της ποιότητας της εκπαίδευσης στα εν λόγω κέντρα, στην καλύτερη αντιστοίχιση της προσφοράς και της ζήτησης δεξιοτήτων και στην υποστήριξη των εργοδοτών στην εξεύρεση λύσεων για τις εγκαταστάσεις επαγγελματικής κατάρτισης· καλεί τα κράτη μέλη να καταστήσουν τα κέντρα επαγγελματικής αριστείας την κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη κοινών ευρωπαϊκών προσόντων, προγραμμάτων σπουδών και διπλωμάτων ΕΕΚ· καλεί, επιπλέον, τα κράτη μέλη να προωθήσουν στρατηγικές περιφερειακής συνεργασίας με σκοπό την κατάρτιση διασυνοριακών προγραμμάτων που στοχεύουν στη διευκόλυνση της κινητικότητας των εκπαιδευομένων και των εργαζομένων και στη βελτίωση της εδαφικής και περιφερειακής συνεργασίας, μεταξύ άλλων μέσω του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Επαγγελματικών Προσόντων·

28.  πιστεύει ακράδαντα ότι όλοι οι μαθητές θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε ένα ισορροπημένο, ενδελεχές και γνωστικά απαιτητικό πρόγραμμα σπουδών βασισμένο στη γνώση, καθώς αυτό είναι η καλύτερη δυνατή προετοιμασία τόσο για τις επαγγελματικές όσο και για τις ακαδημαϊκές σπουδές, που διασφαλίζει ότι οι νέοι που εγγράφονται σε ένα πρόγραμμα ΕΕΚ το κάνουν επειδή αυτή είναι η επιλογή ή η κλίση τους και όχι λόγω χαμηλών επιδόσεων ή αδυναμίας να ακολουθήσουν άλλες ακαδημαϊκές επιλογές· υπογραμμίζει ότι οι ψηφιακές και οι πράσινες δεξιότητες θα πρέπει να ενσωματωθούν στα εκπαιδευτικά προγράμματα, αναγνωρίζοντας ότι αποτελούν βασικές δεξιότητες για όλους τους εκπαιδευόμενους· υπενθυμίζει ότι το CEDEFOP υποστηρίζει ότι είναι προτιμότερο να προσαρμοστούν τα προγράμματα σπουδών και να ενσωματωθεί η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, υπό το πρίσμα της βιώσιμης ανάπτυξης και της επιχειρηματικής αποδοτικότητας, παρά να σχεδιαστούν νέα προγράμματα κατάρτισης·

29.  καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την κατάλληλη χρηματοδότηση των πολιτικών ΕΕΚ τόσο σε εθνικό όσο και σε ενωσιακό επίπεδο, ώστε να εξασφαλιστούν οι επενδύσεις που απαιτούνται για να καταστούν τα συστήματα ΕΕΚ πιο σύγχρονα, ανθεκτικά, ελκυστικά και συμμετοχικά· υπογραμμίζει την ανάγκη για αυξημένη χρηματοδότηση της κινητικότητας ΕΕΚ για εκπαιδευόμενους και διδάσκοντες, μεταξύ άλλων και στο πλαίσιο του Erasmus+· καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν κίνητρα για να βοηθήσουν τις ΜΜΕ να ενθαρρύνουν τους εκπαιδευόμενους ΕΕΚ να συμμετάσχουν στην ευρωπαϊκή κινητικότητα· υπογραμμίζει την ανάγκη αύξησης της χρηματοδότησης των κέντρων κατάρτισης για τη χρηματοδότηση ειδικών ομάδων που είναι επιφορτισμένες με την πρακτική οργάνωση της κινητικότητας· καλεί την Επιτροπή να διοργανώσει εκστρατεία σε όλη την ΕΕ με στόχο τις ΜΜΕ προκειμένου να υπογραμμίσει τα οφέλη για την ευημερία τους από την εισερχόμενη και εξερχόμενη επαγγελματική κινητικότητα·

30.  υπογραμμίζει την ανάγκη ανάπτυξης περισσότερων προγραμμάτων όπως το e-Twining και η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την εκπαίδευση ενηλίκων στην Ευρώπη (EPALE), τα οποία συμβάλλουν στην προώθηση της δικτύωσης και της διασχολικής συνεργασίας· υπενθυμίζει ότι τα σχέδια αυτά μπορούν να συμβάλουν στην υλοποίηση των βασικών προγραμμάτων σπουδών και να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των μαθητών που είναι διστακτικοί όσον αφορά την εξ αποστάσεως μάθηση·

31.  καλεί τα κράτη μέλη να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στη συνεχή κατάρτιση και την επαγγελματική εξέλιξη των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών στην ΕΕΚ, ώστε να μπορέσουν να εκπληρώσουν τους ολοένα και πιο πολυλειτουργικούς ρόλους και ευθύνες τους ως κινητήριες δυνάμεις για την ποιότητα και την καινοτομία στην εκπαίδευση· υπενθυμίζει ότι είναι σημαντικό οι διδάσκοντες ΕΕΚ να έχουν ψηφιακές δεξιότητες υψηλής ποιότητας και να διαθέτουν τον αναγκαίο τεχνολογικό εξοπλισμό για να είναι σε θέση να αξιοποιήσουν πλήρως τις ευκαιρίες που προσφέρει η ψηφιακή εκπαίδευση και να εξοπλίσουν τους σπουδαστές με τις δεξιότητες που απαιτούνται από την ψηφιακή μετάβαση· υπογραμμίζει ότι οι εκπρόσωποι των κλάδων και των εταιρειών που συνεργάζονται στο πλαίσιο της ΕΕΚ πρέπει να διαθέτουν παιδαγωγικές ικανότητες· καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να αναπτύξουν καλύτερα την ευκαιρία των εκπαιδευτικών ΕΕΚ να διεξάγουν επίσης έρευνα καθόλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους, καθώς αυτό θα τους επιτρέψει να ανταλλάσσουν και να ενθαρρύνουν βέλτιστες πρακτικές και να συμβάλλουν στην πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας·

32.  καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν το διττό μοντέλο ΕΕΚ, το οποίο θα μπορούσε να διευκολύνει σημαντικά την είσοδο των νέων στην αγορά εργασίας, ιδίως σε σύγκριση με τη γενική εκπαίδευση, καθώς η κατάρτιση που συνδυάζει δομημένη μάθηση στον χώρο εργασίας με θεωρία οδηγεί σε πιστοποιημένες δεξιότητες που είναι σημαντικές για τους εργοδότες και μεταβιβάσιμες στην αγορά εργασίας· υπογραμμίζει, στο πλαίσιο αυτό, το δυναμικό των ψηφιακών λύσεων, οι οποίες μπορούν να συμβάλουν θετικά σε ένα αποτελεσματικό διττό σύστημα·

33.  ζητεί από τα κράτη μέλη, κατά την κατάρτιση της ΕΕΚ, να αξιοποιήσουν καλύτερα την ανάπτυξη του τομέα των πράσινων θέσεων εργασίας, να δημιουργήσουν μαθητείες υψηλής ειδίκευσης για να παράσχουν στους νέους εξειδικευμένες γνώσεις και κατάρτιση και να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των υψηλών επιπέδων ανεργίας των νέων·

34.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές και τοπικές αρχές να εντάξουν τη βιώσιμη ανάπτυξη και τις περιβαλλοντικές ικανότητες και δεξιότητες στα συστήματα κατάρτισης και εκπαίδευσης, ιδίως ενισχύοντας τα συστήματα ΕΕΚ και ενθαρρύνοντας τα ερευνητικά κέντρα να αναπτύξουν τεχνολογίες, έργα και ευρεσιτεχνίες για πράσινα προϊόντα, σε συνεργασία με νέες πράσινες επιχειρήσεις· ενθαρρύνει την ανταλλαγή ιδεών μεταξύ ερευνητικών κέντρων και δικτύων επιχειρήσεων και επαγγελματιών· υπενθυμίζει τη σημασία των δεξιοτήτων στους τομείς των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανολογίας και των μαθηματικών (STEM) και την ανάγκη να αυξηθεί ο αριθμός των γυναικών που σπουδάζουν σε αυτούς τους κλάδους·

35.  καλεί τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τα συστήματα πρόβλεψης των αναγκών σε δεξιότητες για τον καλύτερο εντοπισμό των αναδυόμενων αλλαγών και των αναγκών σε δεξιότητες, ούτως ώστε τα συστήματα ΕΕΚ να είναι καλύτερα ενημερωμένα σχετικά με τους τομείς στους οποίους απαιτούνται επενδύσεις σε δεξιότητες, καθώς και να ανταποκρίνονται καλύτερα στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας, και να διασφαλίσουν ότι η εκπαίδευση, η κατάρτιση και η δια βίου μάθηση αποτελούν δικαίωμα για όλους· τονίζει ότι η ΕΕΚ θα είναι πιο αποτελεσματική εάν βασίζεται σε αξιόπιστες προβλέψεις δεξιοτήτων που καθιστούν δυνατή την πρόβλεψη και τον εντοπισμό των ελλείψεων δεξιοτήτων και την προσαρμογή των προγραμμάτων επαγγελματικής και διά βίου κατάρτισης σε μια αγορά εργασίας προσανατολισμένη στο μέλλον· πιστεύει ότι τα προγράμματα ΕΕΚ θα πρέπει να καταστούν πιο ευέλικτα και προσαρμόσιμα ώστε να ανταποκρίνονται και να αντιστέκονται στις διακυμάνσεις της αγοράς εργασίας και να επιτρέπουν τον έξυπνο και στοχευμένο προσανατολισμό των εκπαιδευομένων ΕΕΚ, για την αρχική κατάρτιση, καθώς και για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανεκπαίδευση ενηλίκων εκπαιδευόμενων, προκειμένου να μειωθούν οι αναντιστοιχίες δεξιοτήτων και η απαξίωση δεξιοτήτων·

36.  ζητεί τη θέσπιση πολιτικών εκπαιδευτικής άδειας μετ’ αποδοχών σύμφωνα με τη σύμβαση της ΔΟΕ για την εκπαιδευτική άδεια μετ’ αποδοχών, η οποία επιτρέπει στους εργαζομένους να παρακολουθούν προγράμματα κατάρτισης κατά τη διάρκεια του ωραρίου εργασίας και χωρίς προσωπικό κόστος, προκειμένου να προωθηθεί η διά βίου μάθηση·

37.  καλεί τα κράτη μέλη, τις περιφερειακές κυβερνήσεις και τις τοπικές αρχές να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν, από κοινού με τους κοινωνικούς εταίρους και τους φορείς κατάρτισης, στρατηγικές ανάπτυξης και πρόβλεψης δεξιοτήτων, με στόχο τη βελτίωση των γενικών, τομεακών και ειδικών ανά επάγγελμα δεξιοτήτων· σημειώνει ότι οι στρατηγικές αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνουν ενδελεχή αξιολόγηση όσον αφορά τον τύπο και το επίπεδο των θέσεων εργασίας που θα δημιουργηθούν και τις απαιτούμενες δεξιότητες και γνώσεις, η οποία θα οδηγεί στην πρόβλεψη και τον εντοπισμό ελλείψεων δεξιοτήτων και σε στοχευμένα προγράμματα επαγγελματικής και διά βίου κατάρτισης τα οποία θα εστιάζουν στην αντιστοίχιση δεξιοτήτων και θέσεων εργασίας, με στόχο την ενίσχυση της απασχόλησης·

38.  χαιρετίζει τη σύσταση να αποκτήσουν οι πάροχοι ΕΕΚ κατάλληλο βαθμό αυτονομίας, ευελιξίας, υποστήριξης και χρηματοδότησης· υπενθυμίζει ότι η οικονομική και στρατηγική ανεξαρτησία των παρόχων ΕΕΚ είναι σημαντική για την ταχεία προσαρμογή στις αλλαγές στις απαιτήσεις δεξιοτήτων και στις ευκαιρίες και προκλήσεις που θέτουν η ψηφιακή και η πράσινη μετάβαση· καλεί τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη δημιουργία εξειδικευμένων προγραμμάτων κατάρτισης σε τομείς που δεν διαθέτουν επαρκές εργατικό δυναμικό, όπως στους τομείς της υγείας και της περίθαλψης, της γεωργίας, των κατασκευών, του περιβάλλοντος και της κυκλικής οικονομίας·

39.  καλεί τα κράτη μέλη να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στο να καταστούν τα συστήματα ΕΕΚ πιο συμμετοχικά και προσβάσιμα σε όλους καθόλη τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου, συμπεριλαμβανομένων των ευάλωτων ομάδων, όπως τα άτομα με αναπηρία, οι ΕΑΕΚ, οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας, οι μακροχρόνια άνεργοι, οι ενήλικες με χαμηλά προσόντα και δεξιότητες, οι εκτοπισμένοι εργαζόμενοι, οι μειονότητες και οι εθνοτικές ομάδες, τα άτομα που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών, οι πρόσφυγες και τα άτομα με λιγότερες ευκαιρίες λόγω της γεωγραφικής τους θέσης· ζητεί να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι τα άτομα που προέρχονται από μειονεκτούντα κοινωνικοοικονομικά περιβάλλοντα, τα οποία συχνά βρίσκονται σε φαύλο κύκλο φτώχειας, έχουν πρόσβαση στην ΕΕΚ σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν δημογραφική συρρίκνωση να διασφαλίσουν ότι οι νεότεροι θα επωφελούνται από προγράμματα ΕΕΚ, ιδίως ως δίαυλος για ποιοτική απασχόληση· υπογραμμίζει ότι οι προληπτικές δράσεις, όπως η αξιολόγηση των δεξιοτήτων και οι σταδιοδρομίες και ο επαγγελματικός προσανατολισμός, μπορούν να μειώσουν τον αριθμό των ΕΕΑΚ μακροπρόθεσμα και να καλύψουν τις ανάγκες των εταιρειών και των τομέων που πλήττονται από ελλείψεις δεξιοτήτων·

40.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόταση να διαδραματίζουν τα συστήματα ΕΕΚ εξίσου σημαντικό ρόλο για τους ενήλικες που χρειάζονται συνεχή αναβάθμιση των δεξιοτήτων τους και επανειδίκευση· καλεί την Επιτροπή να υιοθετήσει μια ολιστική προσέγγιση όσον αφορά την ΕΕΚ και την εκπαίδευση ενηλίκων που θα περιλαμβάνει την τυπική, μη τυπική και άτυπη μάθηση· καλεί τα κράτη μέλη να καταστήσουν την ΕΕΚ πιο ελκυστική και προσβάσιμη στους ενήλικες εκπαιδευόμενους και να δημιουργήσουν ισχυρότερες σχέσεις και στενότερη συνεργασία ανάμεσα στην ΕΕΚ ενηλίκων και στη μη τυπική εκπαίδευση ενηλίκων για την προώθηση των βασικών καλών δεξιοτήτων, των ψηφιακών δεξιοτήτων, των εγκάρσιων, πράσινων και άλλων δεξιοτήτων ζωής, οι οποίες παρέχουν ισχυρά θεμέλια για την ανθεκτικότητα, τη διά βίου απασχολησιμότητα, την κοινωνική ένταξη, την ενεργό συμμετοχή στα κοινά και την προσωπική ανάπτυξη· τονίζει ότι οι προσπάθειες για τη βελτίωση της εικόνας και της συμμετοχικότητας των προγραμμάτων ΕΕΚ πρέπει να συνοδεύονται από προσπάθειες για την ενίσχυση της εκπαιδευτικής τους αξίας και την αύξηση της ποιότητας και του σεβασμού των κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων των μαθητευόμενων·

41.  τονίζει ότι είναι σημαντικό να προσεγγιστούν άνθρωποι σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές και να καταστεί η ΕΕΚ προσβάσιμη και σχεδιασμένη για άτομα που εργάζονται στη γεωργία, την αλιεία, τη δασοκομία και άλλες θέσεις εργασίας στις εν λόγω περιοχές, καθώς και να τους παρασχεθούν όλες οι απαραίτητες δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων των πράσινων και ψηφιακών δεξιοτήτων, ώστε να αξιοποιούν καλύτερα τις σημερινές και μελλοντικές ευκαιρίες που προσφέρει η πράσινη και η γαλάζια οικονομία και να τους δοθεί η δυνατότητα να συμβάλουν σημαντικά στη διατήρηση του περιβάλλοντος·

42.  υπογραμμίζει ότι η μάθηση στον χώρο εργασίας και η προώθηση και εφαρμογή του διττού συστήματος ΕΕΚ θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητες του νέου προγράμματος Erasmus·

43.  καλεί τα κράτη μέλη, σύμφωνα με τη στρατηγική της ΕΕ για την ισότητα των φύλων, να συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν τις προκαταλήψεις λόγω φύλου και τα στερεότυπα ως προς το φύλο, διασφαλίζοντας και ενθαρρύνοντας την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην επαγγελματική κατάρτιση για τα συνήθως παραδοσιακά «ανδρικά» επαγγέλματα και των ανδρών σε «γυναικεία» επαγγέλματα· ζητεί να ενισχυθεί η διάσταση του φύλου στις προσπάθειες εκσυγχρονισμού των συστημάτων ΕΕΚ και να καταστεί η μάθηση τόσο εντός όσο και εκτός της εργασίας πιο προσιτή στις εργαζόμενες γυναίκες και σε όσους έχουν καθήκοντα οικογενειακής φροντίδας, μεταξύ άλλων σε τομείς όπου οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται, ιδίως στον ψηφιακό τομέα, τον τομέα των STEM και τον τομέα της οικολογίας, προκειμένου να καταπολεμηθεί ο διαχωρισμός με βάση το φύλο στην εκπαίδευση και την απασχόληση και να καταπολεμηθούν τα στερεότυπα που αφορούν το φύλο·

44.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, κατά τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία, να λάβουν υπόψη τις ανάγκες τω�