(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2019)0623),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 207 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9-0197/2019),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię 2/15 Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję w sprawie kryzysu w Organie Apelacyjnym WTO z dnia 28 listopada 2019 r.(2),

–  uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 74 ust. 4 Regulaminu oraz przekazane pismem z dnia 4 listopada 2020 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Handlu Międzynarodowego (A9-0133/2020),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zatwierdza wspólne oświadczenia Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji załączone do niniejszej rezolucji

3.  przyjmuje do wiadomości oświadczenia Komisji załączone do niniejszej rezolucji

4.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

5.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

(1) ECLI:EU:C:2017:376. (2) Teksty przyjęte, P9_TA(2019)0083.

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2021/167.)

Wspólne oświadczenie Komisji, Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie instrumentu zniechęcającego państwa trzecie do stosowania środków przymusu i przeciwdziałającego stosowaniu takich środków

Komisja przyjmuje do wiadomości zastrzeżenia Parlamentu i państw członkowskich dotyczące praktyk niektórych państw trzecich mających na celu zmuszenie Unii lub jej państw członkowskich do wprowadzenia lub wycofania określonych środków polityki handlowej. Komisja podziela pogląd, że tego rodzaju praktyki mogą budzić poważne zastrzeżenia. Komisja potwierdza, że zamierza dokładniej zbadać instrument, który mógłby zostać przyjęty w celu zniechęcenia państw trzecich do stosowania środków przymusu lub skompensowania takich środków i który umożliwiałby szybkie przyjęcie środków zaradczych w przypadku takich działań państw trzecich. Komisja zamierza kontynuować swoją ocenę i na tej podstawie, uwzględniając wszystkie istotne okoliczności, przyjąć wniosek ustawodawczy ustanawiający mechanizm pozwalający na zniechęcanie do podejmowania takich działań lub na ich skompensowanie w sposób zgodny z prawem międzynarodowym. Zgodnie z zapowiedzią zawartą w liście intencyjnym przewodniczącej Komisji do przewodniczącego Parlamentu i urzędującego przewodniczącego Rady z dnia 16 września 2020 r., Komisja zobowiązuje się do przyjęcia takiego wniosku do końca 2021 r. lub wcześniej, jeżeli zaistnieje taka potrzeba w wyniku zastosowania środków przymusu przez państwo trzecie.

Rada i Parlament Europejski odnotowują, że Komisja zamierza przedstawić wniosek dotyczący instrumentu zniechęcającego państwa trzecie do stosowania środków przymusu i przeciwdziałającego stosowaniu takich środków. Obie instytucje są zdecydowane wywiązać się z przypadającej im roli współprawodawców i rozpatrzyć ten wniosek w odpowiednim terminie z uwzględnieniem zobowiązań Unii wynikających z międzynarodowego prawa publicznego i prawa WTO, a także istotnych zmian w handlu międzynarodowym.

Wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji

Unia w dalszym ciągu opowiada się za wielostronnym podejściem do międzynarodowego rozstrzygania sporów, handlu opartego na zasadach i współpracy międzynarodowej służącej osiąganiu celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych. Unia będzie uczestniczyć we wszystkich działaniach mających na celu zreformowanie mechanizmu rozstrzygania sporów WTO, który może zapewnić skuteczne funkcjonowanie Organu Apelacyjnego WTO.

Oświadczenia Komisji

1.  Oświadczenie Komisji w sprawie zgodności z prawem międzynarodowym

W przypadku gdy Unia wda się w spór przeciwko innemu członkowi Światowej Organizacji Handlu (WTO) na podstawie uzgodnienia w sprawie rozstrzygania sporów, Komisja dołoży wszelkich rozsądnych starań, aby jak najszybciej uzyskać zgodę tego członka na zastosowanie arbitrażu na podstawie art. 25 uzgodnienia, jako tymczasowej procedury odwoławczej, która zachowuje zasadnicze cechy odwołań do Organu Apelacyjnego („arbitrażowe postępowanie odwoławcze”), do czasu całkowitego wznowienia funkcji pełnionej przez Organ Apelacyjny zgodnie z art. 17 uzgodnienia w sprawie rozstrzygania sporów.

Przyjmując akty wykonawcze zgodnie z art. 3 lit. aa) rozporządzenia, Komisja będzie działać zgodnie z wymogami prawa międzynarodowego dotyczącymi środków zaradczych i skodyfikowanymi w Artykułach Komisji Prawa Międzynarodowego o odpowiedzialności państw za działania niezgodne z prawem międzynarodowym.

Przed przyjęciem aktów wykonawczych na podstawie art. 3 lit. aa) Komisja zwróci się do zainteresowanego członka WTO o wdrożenie ustaleń i zaleceń zespołu orzekającego WTO, powiadomi go o zamiarze wprowadzenia przez Unię środków zaradczych i potwierdzi swoją gotowość do wynegocjowania wspólnie uzgodnionego rozwiązania zgodnie z wymogami określonymi w uzgodnieniu w sprawie rozstrzygania sporów.

W przypadku aktów wykonawczych, które zostały już przyjęte zgodnie z art. 3 lit. aa), Komisja zawiesi ich stosowanie, jeżeli Organ Apelacyjny wznowi swoje funkcje w odniesieniu do danej sprawy zgodnie z art. 17 uzgodnienia w sprawie rozstrzygania sporów lub jeżeli zostanie wszczęte tymczasowe postępowanie odwoławcze, pod warunkiem że zostanie ono wszczęte w dobrej wierze.

2.  Oświadczenie Komisji

Komisja wyraża zadowolenie z powodu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 654/2014.

Komisja przypomina oświadczenie, które złożyła w momencie przyjęcia pierwotnego rozporządzenia, między innymi że akty wykonawcze, do których przyjmowania jest ona uprawniona, będą opracowywane na podstawie obiektywnych kryteriów i będą podlegały kontroli państw członkowskich. Wykonując to uprawnienie, Komisja zamierza działać zgodnie z oświadczeniem złożonym w momencie przyjęcia pierwotnego rozporządzenia, a także w zgodzie z niniejszym oświadczeniem.

Podczas przygotowywania projektów aktów wykonawczych mających wpływ na handel usługami lub na handlowe aspekty praw własności intelektualnej Komisja uwzględnia swoje obowiązki wynikające z art. 9 ust. 1a i potwierdza, że przeprowadzi intensywne uprzednie konsultacje w celu zapewnienia, aby wszystkie istotne interesy i konsekwencje mogły zostać zgłoszone Komisji, przekazane państwom członkowskim i należycie uwzględnione przy ewentualnym wprowadzaniu środków. W trakcie tych konsultacji Komisja będzie dążyć do uzyskania informacji od zainteresowanych osób z sektora prywatnego, których będą dotyczyły ewentualne środki polityki handlowej przygotowywane przez Unię w tych obszarach. Komisja będzie starać się uzyskać również informacje od organów publicznych mogących uczestniczyć we wdrażaniu potencjalnych środków polityki handlowej przyjętych przez Unię lub odczuwać skutki wdrażania tych środków.

W przypadku środków w dziedzinie handlu usługami oraz handlowych aspektów praw własności intelektualnej podczas przygotowania projektów aktów wykonawczych należycie uwzględniony zostanie przede wszystkim wkład organów publicznych państw członkowskich zaangażowanych w formułowanie lub wdrażanie przepisów regulujących odnośne dziedziny, między innymi na temat interakcji między ewentualnymi środkami polityki handlowej a obowiązującym prawodawstwem unijnym i krajowym. Także inne zainteresowane strony, których dotyczą takie środki polityki handlowej, będą miały możliwość sformułowania swoich zaleceń oraz zastrzeżeń dotyczących wyboru i kształtu przygotowywanych środków. Otrzymane uwagi będą przekazywane państwom członkowskim w przypadku przyjmowania środków zgodnie z art. 8 rozporządzenia. Regularny przegląd wszelkich takich środków przeprowadzony w trakcie ich stosowania lub po zakończeniu ich stosowania pozwoli uwzględnić również opinie organów państw członkowskich i zainteresowanych stron z sektora prywatnego na temat funkcjonowania takich środków oraz umożliwi dokonanie korekt w przypadku wystąpienia problemów.

Komisja przypomina również, że przywiązuje wielką wagę do zapewnienia, by rozporządzenie było skutecznym i efektywnym narzędziem egzekwowania praw Unii wynikających z międzynarodowych umów handlowych, między innymi w dziedzinie handlu usługami oraz handlowych aspektów praw własności intelektualnej. W związku z tym środki, które zostaną wybrane w tych dziedzinach, muszą również zapewniać skuteczne egzekwowanie zgodnie z prawami Unii, tak aby zachęcały dane państwo trzecie do przestrzegania przepisów i były spójne z mającymi zastosowanie przepisami prawa międzynarodowego dotyczącymi rodzaju dozwolonych środków egzekucyjnych.

Oświadczenie Komisji

Po przyjęciu rozporządzenia w 2014 r. Komisja zobowiązała się do prowadzenia skutecznej komunikacji i wymiany poglądów z Parlamentem Europejskim i Radą na temat sporów handlowych, które mogą skutkować przedsięwzięciem środków na podstawie rozporządzenia, oraz ogólnie na temat środków przymusu. Mając na uwadze nadrzędny cel, jakim jest skuteczne i efektywne egzekwowanie praw Unii wynikających z zawartych przez nią międzynarodowych umów handlowych, Komisja będzie nadal ułatwiać i usprawniać swoje kontakty z Parlamentem Europejskim i Radą, mając na uwadze wzajemne korzyści.

Komisja zobowiązuje się w szczególności do zbadania – w ramach wzmocnionego systemu egzekwowania prawa – domniemanych naruszeń zawartych przez Unię międzynarodowych umów handlowych w przypadku, gdy takie naruszenie zostanie zgłoszone przez Parlament, posłów do Parlamentu lub komisje parlamentarne bądź przez Radę, przy założeniu, że takim wnioskom towarzyszyć będą dowody potwierdzające. Komisja będzie na bieżąco informować Parlament i Radę o wynikach prowadzonych przez nią wzmocnionych działań w zakresie egzekwowania prawa.

Stosując wzmocniony system egzekwowania prawa, Komisja zwróci jednakową uwagę na domniemane naruszenia postanowień umów handlowych UE dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju, jak i na domniemane naruszenia systemów gwarantujących dostęp do rynków. Postępowanie w przypadku domniemanych naruszeń prawa z zakresu handlu i zrównoważonego rozwoju zostanie w całości włączone do systemu. Komisja będzie priorytetowo traktować te przypadki, które są szczególnie poważne ze względu na ich wpływ na pracowników lub środowisko w kontekście handlu, które mają znaczenie systemowe i nie budzą wątpliwości pod względem prawnym.

Komisja będzie nadal w pełni uczestniczyć w poświęconych tym kwestiom posiedzeniach właściwych komisji parlamentarnych w celu wymiany poglądów na temat sporów handlowych i środków przymusu, między innymi w kwestii ich oddziaływania na przemysł Unii. W tym kontekście Komisja będzie kontynuować dotychczasową praktykę w zakresie sprawozdawczości, omawiając okresowo stan wszystkich toczących się sporów oraz informując natychmiastowo o wszelkich istotnych zmianach w tym zakresie w tym samym czasie, gdy informacje te są przekazywane państwom członkowskim. Sprawozdawczość i wymiana informacji będą odbywały się za pośrednictwem właściwych komisji w Radzie i w Parlamencie.

Równocześnie Komisja będzie w dalszym ciągu regularnie informować Parlament i Radę o zmianach na arenie międzynarodowej, które mogą prowadzić do powstania sytuacji wymagających przyjęcia środków na mocy rozporządzenia.

Co więcej, Komisja potwierdza swoje zobowiązania wynikające z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 dotyczące bezzwłocznego przekazywania Parlamentowi i Radzie projektów aktów wykonawczych przedkładanych komitetowi państw członkowskich, a także ostatecznych projektów aktów wykonawczych po wydaniu opinii w komitecie. Odbywa się to za pośrednictwem rejestru dokumentów procedury komitetowej.