Parlament Europejski,

–  uwzględniając decyzję Konferencji Przewodniczących z dnia 9 grudnia 2020 r. zatwierdzającą projekt porozumienia międzyinstytucjonalnego ustanawiającego obowiązkowy rejestr służący przejrzystości,

–  uwzględniając projekt porozumienia międzyinstytucjonalnego między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości (dalej zwanego „porozumieniem”),

–  uwzględniając art. 11 ust. 1 i 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

–  uwzględniając art. 295 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając projekt oświadczenia politycznego Parlamentu Europejskiego, Rady Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej z okazji przyjęcia porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości (dalej zwanego „oświadczeniem politycznym”),

–  uwzględniając porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 16 kwietnia 2014 r. między Parlamentem Europejskim a Komisją Europejską w sprawie „Rejestru służącego przejrzystości” dotyczącego organizacji i osób samozatrudnionych zaangażowanych w opracowanie i realizację polityki Unii Europejskiej (dalej zwane „porozumieniem z 2014 r.”)(1),

–  uwzględniając wniosek Komisji z dnia 28 września 2016 r. dotyczący porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości (COM(2016)0627),

–  uwzględniając mandat negocjacyjny Parlamentu Europejskiego w sprawie wniosku Komisji z dnia 28 września 2016 r. dotyczącego porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości, przyjęty przez Konferencję Przewodniczących 15 czerwca 2017 r.,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 września 2017 r. w sprawie rozliczalności, przejrzystości i rzetelności w instytucjach UE(2),

–  uwzględniając nowy pakiet narzędzi służących przejrzystości przeznaczonych dla posłów, zatwierdzony przez Konferencję Przewodniczących 27 lipca 2018 r.,

–  uwzględniając swoją decyzję z dnia 31 stycznia 2019 r. w sprawie poprawek do Regulaminu Parlamentu mających wpływ na tytuł I rozdziały 1 i 4, tytuł V rozdział 3, tytuł VII rozdziały 4 i 5, tytuł VIII rozdział 1, tytuł XII, tytuł XIV i załącznik II(3), w szczególności art. 11 i 35,

–  uwzględniając art. 148 ust. 1 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych (A9-0123/2021),

A.  mając na uwadze, że art. 11 ust. 2 TUE stanowi, że „instytucje utrzymują otwarty, przejrzysty i regularny dialog ze stowarzyszeniami przedstawicielskimi i społeczeństwem obywatelskim”;

B.  mając na uwadze, że kryzys sanitarny wywołany pandemią COVID doprowadził do pojawienia się nowych form interakcji między przedstawicielami interesów a decydentami;

C.  mając na uwadze, że Unia będzie w różnych formach wypłacać państwom członkowskim bezprecedensowe kwoty wsparcia finansowego na zwalczanie skutków pandemii, a wszystkie związane z tym decyzje muszą być podejmowane w pełni przejrzyście, przy zapewnieniu pełnej rozliczalności po stronie decydentów unijnych;

D.  mając na uwadze, że obywatele powinni darzyć instytucje unijne jak największym zaufaniem; mając na uwadze, że zaufanie takie może istnieć tylko przy założeniu, że reprezentacja interesów podlega wysokim standardom etycznym oraz że przedstawiciele na szczeblu Unii pochodzący z wyboru, komisarze oraz urzędnicy unijni działają niezależnie, przejrzyście i odpowiedzialnie; mając na uwadze, że niezależny organ wspólny dla instytucji unijnych mógłby w przyszłości przyczynić się do ustanowienia wspólnych ram etycznych dla urzędników unijnych, które regulowałyby ich kontakty z przedstawicielami grup interesu; mając na uwadze, że w kontekście funkcjonowania rejestru służącego przejrzystości należy w stosownych przypadkach zwracać uwagę na to, czy i jak rejestrujące się i zarejestrowane podmioty przestrzegają wartości unijnych oraz ogólnych standardów etycznych;

E.  mając na uwadze, że Parlament stosuje na różnych szczeblach indywidualne środki wdrażające porozumienie – począwszy od przyjmowania przepisów wykonawczych przez Prezydium aż po zmianę Regulaminu;

F.  mając na uwadze, że w porozumieniu każda z trzech instytucji sygnatariuszy zgadza się przyjąć indywidualne decyzje upoważniające zarząd rejestru (dalej zwany „zarządem”) i sekretariat rejestru (dalej zwany „sekretariatem) do podejmowania decyzji w jej imieniu zgodnie z art. 9 i art. 15 ust. 2 porozumienia;

Cel i zakres stosowania

1.  z zadowoleniem przyjmuje porozumienie jako kolejny krok w kierunku podniesienia standardów etycznej reprezentacji interesów; przypomina jednak, że zgodnie z art. 295 TFUE instytucje mogą jedynie ustalać warunki współpracy, i dlatego muszą korzystać z przysługujących im uprawnień do samoorganizacji, aby nałożyć na podmioty trzecie faktyczny obowiązek zapisania się w rejestrze; przypomina, że od dawna opowiada się za oparciem rejestru służącego przejrzystości na akcie ustawodawczym, gdyż tylko w takiej postaci będzie on prawnie wiążący dla stron trzecich;

2.  nalega, aby zgodnie z oświadczeniem politycznym instytucje zobowiązały się do skoordynowanego podejścia do wspólnej kultury przejrzystości z myślą o poprawie i dalszym umocnieniu etycznej reprezentacji interesów; podkreśla, że na mocy porozumienia, a także na mocy art. 13 ust. 2 TUE instytucje obowiązane są lojalnie ze sobą współpracować przy opracowywaniu wspólnych ram, i dlatego powinny dążyć do jak najwyższego poziomu zaangażowania; wskazuje, że środki, o których mowa w porozumieniu, stanowią minimum i mogą być dalej rozszerzane, z zastrzeżeniem wsparcia politycznego i z uwzględnieniem konstytucyjnych i prawnych ograniczeń, jakimi cechują się porozumienia międzyinstytucjonalne;

3.  potwierdza, że trzeba kontynuować dialog międzyinstytucjonalny, aby oprzeć rejestr służący przejrzystości na prawnie wiążącym akcie prawa wtórnego Unii;

4.  proponuje, by uczestnicy Konferencji w sprawie przyszłości Europy przedyskutowali możliwość ustanowienia autonomicznej podstawy prawnej, która umożliwiłaby współprawodawcom przyjmowanie w zwykłej procedurze ustawodawczej unijnych aktów ustawodawczych w celu nałożenia wiążących zasad etycznych na przedstawicieli grup interesu w kontaktach z instytucjami unijnymi;

5.  z zadowoleniem odnotowuje, że Rada Unii Europejskiej z obserwatora stała się oficjalną stroną porozumienia; zauważa jednak, że wprowadzone przez nią rozwiązania obejmują tylko spotkania z urzędnikami najwyższego szczebla oraz – wyłącznie na zasadzie dobrowolności – spotkania stałych przedstawicieli i zastępców stałych przedstawicieli podczas prezydencji danego państwa i w ciągu poprzedzających ją sześciu miesięcy; zaznacza, że aby zapewnić wiarygodność wspólnych ram, wszystkie stałe przedstawicielstwa powinny w nich uczestniczyć za pośrednictwem swoich dobrowolnych systemów i stosować je nadal po zakończeniu prezydencji danego państwa oraz rozciągnąć je, w miarę możliwości, na innych urzędników;

6.  wskazuje, że w procesie negocjacji Komisja nie poczyniła znaczących dodatkowych zobowiązań związanych z udziałem we wspólnych ramach; ubolewa w szczególności, że ich zakres osobowy obejmuje jedynie najwyższych rangą pracowników instytucji; nalega, aby we wszelkich przeglądach ustaleń dotyczących warunkowości we wszystkich trzech instytucjach uwzględniono spotkania z innymi pracownikami instytucji, od szczebla kierowników działów wzwyż;

7.  z zadowoleniem przyjmuje zobowiązania podjęte przez Parlament w procesie negocjacji w sprawie warunków i uzupełniających środków służących przejrzystości; uważa, że zmiana art. 11 i 35 Regulaminu to wyraz silnego zaangażowania w tym zakresie; z zadowoleniem odnotowuje, że w porozumieniu zagwarantowano konstytucyjne prawo posłów do swobodnego wykonywania mandatu;

8.  z zadowoleniem przyjmuje możliwość uczestnictwa instytucji, organów, urzędów i agencji unijnych na zasadzie dobrowolności; uważa, że instytucje sygnatariusze powinny zachęcać do takiego uczestnictwa, gdyż mają obowiązek promować korzystanie z rejestru i same jak najpełniej z niego korzystać; zaznacza, że taki udział będzie wymagał od instytucji sygnatariuszy przeznaczenia dodatkowych zasobów na funkcjonowanie rejestru;

Objęte działania

9.  podkreśla, że w porozumieniu zastosowano podejście oparte na kryterium działalności, obejmujące pośrednią działalność lobbingową; zwraca uwagę na znaczenie uwzględnienia takiej działalności, w szczególności w kontekście pojawienia się, w związku z pandemią, nowych form interakcji przedstawicieli grup interesu z decydentami UE;

10.  z zadowoleniem przyjmuje doprecyzowanie działań objętych i działań nieobjętych porozumieniem, w tym wyłączenie spotkań spontanicznych oraz włączenie pośredników z państw trzecich, którzy nie mają statusu dyplomatycznego;

11.  uważa, że należy wskazać, które spotkania z przedstawicielami grup interesu powinny być publikowane jako spotkania planowane z wyprzedzeniem; z zadowoleniem przyjmuje praktykę Komisji polegającą na publikowaniu informacji także o spotkaniach odbywających się w formie innej niż osobiste spotkania, takich jak wideokonferencje; nalega, aby umówione rozmowy telefoniczne również uznawać za spotkania;

Warunkowość, sprawozdanie roczne i przegląd

12.  jest zdania, że wdrażanie środków warunkowości i innych uzupełniających środków służących przejrzystości w drodze indywidualnych decyzji umożliwia zgodność z odpowiednimi wewnętrznymi uprawnieniami organizacyjnymi trzech instytucji sygnatariuszy; w związku z tym z zadowoleniem odnotowuje, że sprawozdanie roczne rozszerzono tak, by uwzględniało wdrażanie takich środków przyjętych przez instytucje sygnatariuszy;

13.  proponuje, by sprawozdanie roczne zawierało informacje o zarejestrowanych podmiotach poddanych czynnościom sprawdzającym i ostatecznie usuniętych z rejestru za niezgodność z kodeksem postępowania;

14.  z zadowoleniem przyjmuje właściwie zaplanowany w czasie i regularny przegląd środków wykonawczych przyjętych na podstawie art. 5 porozumienia, mający na celu przedstawienie zaleceń dotyczących usprawnienia i wzmocnienia takich środków;

15.  wzywa instytucje sygnatariuszy, aby przed kolejnym przeglądem rejestru przeanalizowały wpływ nowych przepisów o przejrzystości – w tym warunków i uzupełniających środków służących przejrzystości przyjętych przez instytucje we wspólnych ramach – na procedury decyzyjne, a także wpływ tych przepisów na postrzeganie instytucji unijnych przez obywateli;

16.  podkreśla, że jasna i terminowa publikacja warunków i uzupełniających środków służących przejrzystości jest konieczna do tego, by zapewnić przedstawicielom grup interesu i obywatelom przejrzystość, która stanowi podstawę ich zaufania do dobrego funkcjonowania wspólnych ram;

Rola Parlamentu Europejskiego

17.  z zadowoleniem przyjmuje zobowiązania poczynione przez Parlament w toku negocjacji, w szczególności w odniesieniu do propozycji zatytułowanej „Likwidacja luk prawnych – propozycje Parlamentu dotyczące warunkowości”, oraz zaznacza, że niezwłocznie trzeba je w pełni wdrożyć i podać do wiadomości publicznej zgodnie z art. 5 ust. 3 porozumienia;

18.  zaznacza, że trzeba zapewnić w Parlamencie wysoki stopień poczucia odpowiedzialności politycznej za proces wdrażania i przeglądu; sugeruje, że proces przeglądu przewidziany w art. 14 porozumienia powinien być opracowywany i kształtowany w ścisłej współpracy z wiceprzewodniczącym Parlamentu odpowiedzialnym za rejestr służący przejrzystości;

19.  wzywa szczególnie, aby Prezydium i inne właściwe organy szybko wdrożyły następujące środki:

20.  wzywa szczególnie Konferencję Przewodniczących Komisji, aby:

21.  wzywa Komisję Spraw Konstytucyjnych, aby w procesie przeglądu Regulaminu Parlamentu rozważyła dalsze środki służące przejrzystości, które należy wprowadzić, aby zwiększyć zaangażowanie Parlamentu we wspólne ramy; podkreśla znaczenie wymogów formalnych, które mają zastosowanie do wszelkich przeglądów Regulaminu;

Kwalifikowalność, kodeks postępowania, informacje wymagane od zarejestrowanych podmiotów

22.  zauważa, że przestrzeganie kodeksu postępowania, o którym mowa w załączniku I do porozumienia, należy do kryteriów kwalifikowalności oraz że zarejestrowane podmioty muszą uwzględniać wymogi poufności i zasady obowiązujące byłych członków i pracowników instytucji, mające do nich zastosowanie po odejściu z funkcji;

23.  z zadowoleniem przyjmuje doprecyzowanie, że gdy podmioty zarejestrowane podzlecają część swojej działalności innym podmiotom, nie zwalnia ich to z obowiązku zapewnienia przestrzegania tych samych standardów etycznych, którym same podlegają;

24.  z zadowoleniem odnotowuje, że zarejestrowane podmioty mają obowiązek publikować informacje finansowe zarówno klientów, jak i pośredników oraz że wymagane są również informacje finansowe od zarejestrowanych podmiotów, które nie reprezentują interesów komercyjnych; z zadowoleniem odnotowuje, że zarejestrowane podmioty mają nie tylko obowiązek corocznej publikacji danych finansowych, ale także obowiązek ich uaktualniania, w szczególności jeśli nastąpi istotna zmiana w danych w następstwie decyzji wykonawczych;

25.  podkreśla, że zarejestrowane podmioty mają teraz obowiązek przekazywać informacje na temat wniosków ustawodawczych, polityki lub inicjatyw, do których odnoszą się rejestrowane działania; uważa, że przyczyni się to do większej przejrzystości reprezentowanych przez nie interesów;

Sekretariat i zarząd

26.  z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie do zwiększenia zasobów na utrzymanie, rozwój i promocję rejestru, a także oficjalny wkład Rady w funkcjonowanie sekretariatu; uważa, że takie zobowiązania na rzecz wspólnych ram powinny zwiększyć zdolność sekretariatu do terminowego udzielania wskazówek rejestrującym się lub zarejestrowanym podmiotom oraz do udzielania im pomocy w rejestracji i aktualizacji wymaganych danych; wskazuje w szczególności, że zasoby kadrowe są bardzo ograniczone w stosunku do liczby zarejestrowanych podmiotów w porównaniu z podobnymi systemami krajowymi oraz że szkodzi to skuteczności działania rejestru; apeluje do instytucji o zapewnienie zasobów i personelu niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania sekretariatu i zarządu;

27.  uważa, że jednakowa pozycja wszystkich trzech instytucji w sprawach dotyczących funkcjonowania sekretariatu i zarządu powinna zapewnić konsensus, budować wspólną odpowiedzialność za ramy i sprzyjać wspólnej kulturze przejrzystości;

28.  z zadowoleniem przyjmuje utworzenie zarządu i to, że ma on za zadanie nadzorować ogólne administracyjne wdrażanie porozumienia i działać jako organ odwoławczy w odniesieniu do środków podejmowanych przez sekretariat; z zadowoleniem odnotowuje, że porozumienie obejmuje solidną procedurę administracyjną zapewniającą zarejestrowanym podmiotom prawa proceduralne;

Przepisy proceduralne

29.  zatwierdza zawarcie porozumienia zawartego w załączniku A do niniejszej decyzji;

30.  zatwierdza oświadczenie polityczne Parlamentu Europejskiego, Rady Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej zawarte w załączniku B do niniejszej decyzji, które zostanie opublikowane w serii L Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej wraz z porozumieniem;

31.  postanawia, że zgodnie z art. 9 i art. 15 ust. 2 porozumienia od chwili jego wejścia w życie zarząd i sekretariat są upoważnione do podejmowania w imieniu Parlamentu Europejskiego indywidualnych decyzji dotyczących podmiotów składających wniosek rejestracyjny i podmiotów zarejestrowanych, zgodnie z porozumieniem międzyinstytucjonalnym z dnia 20 maja 2021 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisja Europejską w sprawie obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości(4);

32.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do podpisania porozumienia wraz z przewodniczącym Rady i przewodniczącym Komisji oraz do zarządzenia jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

33.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej decyzji, wraz z załącznikami, do wiadomości Rady, Komisji oraz parlamentów państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 277 z 19.9.2014, s. 11. (2) Dz.U. C 337 z 20.9.2018, s. 120. (3) Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0046. (4) Dz.U. L 207 z 11.6.2021, s. 1.

POROZUMIENIE MIĘDZYINSTYTUCJONALNE POMIĘDZY PARLAMENTEM EUROPEJSKIM, RADĄ UNII EUROPEJSKIEJ I KOMISJĄ EUROPEJSKĄ W SPRAWIE OBOWIĄZKOWEGO REJESTRU SŁUŻĄCEGO PRZEJRZYSTOŚCI

(Tekst tego załącznika nie został powtórzony w tym miejscu, ponieważ odpowiada on porozumieniu międzyinstytucjonalnemu opublikowanemu w Dz.U. L 207 z 11.6.2021, s. 1.)

OŚWIADCZENIE POLITYCZNE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY UNII EUROPEJSKIEJ I KOMISJI EUROPEJSKIEJ Z OKAZJI PRZYJĘCIA POROZUMIENIA MIĘDZYINSTYTUCJONALNEGO W SPRAWIE OBOWIĄZKOWEGO REJESTRU SŁUŻĄCEGO PRZEJRZYSTOŚCI

Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska uznają znaczenie zasady warunkowości jako podstawy skoordynowanego podejścia przyjętego przez trzy instytucje, aby wzmocnić wspólną kulturę przejrzystości przy jednoczesnym ustanowieniu wysokich standardów przejrzystej i etycznej reprezentacji interesów na szczeblu Unii.

Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska uznają, że zasada warunkowości i środki uzupełniające służące przejrzystości w odniesieniu do poniższych kwestii są zgodne z porozumieniem międzyinstytucjonalnym w sprawie obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości, wzmacniają cel skoordynowanego podejścia i stanowią solidną podstawę do dalszego budowania i doskonalenia tego podejścia oraz dalszego umacniania reprezentacji interesów etycznych na szczeblu Unii:

—  w stosownych przypadkach – spotkania decydentów z zarejestrowanymi przedstawicielami grup interesu(1);

—  w stosownych przypadkach – publikowanie informacji o spotkaniach z zarejestrowanymi przedstawicielami grup interesu(2);

—  spotkania pracowników, w szczególności wyższego szczebla, z zarejestrowanymi przedstawicielami grup interesu(3);

—  wystąpienia podczas wysłuchań publicznych w Parlamencie Europejskim(4);

—  członkostwo w grupach eksperckich Komisji oraz udział w niektórych wydarzeniach, forach lub sesjach informacyjnych(5);

—  dostęp do budynków instytucji(6);

—  w stosownych przypadkach – patronat nad wydarzeniami organizowanymi przez zarejestrowanych przedstawicieli grup interesu;

—  oświadczenie polityczne państw członkowskich dotyczące dobrowolnego stosowania, zgodnie z prawem krajowym i kompetencjami krajowymi, zasady warunkowości w odniesieniu do spotkań ich stałych przedstawicieli i zastępców stałych przedstawicieli z przedstawicielami grup interesu podczas ich prezydencji w Radzie i w ciągu sześciu miesięcy poprzedzających okres prezydencji, a także wszelkich dalszych dobrowolnych środków podejmowanych przez poszczególne państwa członkowskie zgodnie z prawem krajowym i kompetencjami wykraczającymi poza ten zakres, przy czym bierze się pod uwagę w równym stopniu obie te kwestie.

(1) Art. 11 ust. 2 Regulaminu Parlamentu Europejskiego, art. 7 decyzji Komisji z dnia 31 stycznia 2018 r. w sprawie kodeksu postępowania członków Komisji Europejskiej (C(2018)0700) (Dz.U. C 65 z 21.2.2018, s. 7) oraz pkt V metod pracy Komisji Europejskiej. (2) Art. 11 ust. 3 Regulaminu Parlamentu Europejskiego, decyzja Komisji 2014/838/UE z dnia 25 listopada 2014 r. w sprawie publikowania informacji dotyczących spotkań odbywających się między dyrektorami generalnymi Komisji a organizacjami lub osobami samozatrudnionymi (Dz.U. L 343 z 28.11.2014, s. 19), decyzja Komisji 2014/839/UE, Euratom z dnia 25 listopada 2014 r. w sprawie publikowania informacji dotyczących spotkań odbywających się między członkami Komisji a organizacjami lub osobami samozatrudnionymi (Dz.U. L 343 z 28.11.2014, s. 22). (3) Art. 3 decyzji Rady w sprawie uregulowania kontaktów między urzędnikami Sekretariatu Generalnego Rady a przedstawicielami grup interesu; pkt V metod pracy Komisji Europejskiej. (4) Art. 7 decyzji Prezydium Parlamentu Europejskiego z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie przepisów dotyczących wysłuchań publicznych. (5) Art. 35 Regulaminu Parlamentu Europejskiego, art. 8 decyzji Komisji z dnia 30 maja 2016 r. ustanawiającej przepisy horyzontalne dotyczące tworzenia i funkcjonowania grup ekspertów Komisji C(2016)3301; art. 4 i 5 decyzji Rady w sprawie uregulowania kontaktów między urzędnikami Sekretariatu Generalnego Rady a przedstawicielami grup interesu ; (6) Art. 123 Regulaminu Parlamentu Europejskiego w połączeniu z decyzją Sekretarza Generalnego z dnia 13 grudnia 2013 r. w sprawie przepisów dotyczących przepustek i zezwoleń zapewniających dostęp do budynków Parlamentu; art. 6 decyzji Rady w sprawie uregulowania kontaktów między urzędnikami Sekretariatu Generalnego Rady a przedstawicielami grup interesu.