Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2014/65/UE w zakresie wymogów informacyjnych, zarządzania produktami i limitów pozycji w celu wsparcia odbudowy w następstwie pandemii COVID-19 (COM(2020)0280 – C9-0210/2020 – 2020/0152(COD))

P9_TA(2021)0046 A9-0208/2020

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2020)0280),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 53 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9-0210/2020),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 29 października 2020 r.(1)

–  uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 74 ust. 4 Regulaminu oraz przekazane pismem z dnia 16 grudnia 2020 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A9-0208/2020),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 11 lutego 2021 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/...zmieniającaej dyrektywę 2014/65/UE w zakresie wymogów informacyjnych, zarządzania produktami i limitów pozycji oraz dyrektywy 2013/36/UE i (UE) 2019/878 w zakresie ich zastosowania do firm inwestycyjnych w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, dyrektywy (UE) 2021/338.)

(1) Dz.U. C 10 z 11.1.2021, s. 30.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/1129 w odniesieniu do prospektu UE na rzecz odbudowy i ukierunkowanych zmian dotyczących pośredników finansowych w celu wsparcia odbudowy w następstwie pandemii COVID-19 (COM(2020)0281 – C9-0206/2020 – 2020/0155(COD))

P9_TA(2021)0047 A9-0228/2020

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2020)0281),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9-0206/2020),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 29 października 2020 r.(1),

–  uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 74 ust. 4 Regulaminu oraz przekazane pismem z dnia 16 grudnia 2020 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając opinię Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A9-0228/2020),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  przyjmuje do wiadomości oświadczenie Komisji załączone do niniejszej rezolucji;

3.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 11 lutego 2021 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/... zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/1129 w odniesieniu do prospektu UE na rzecz odbudowy i ukierunkowanych zmian dotyczących pośredników finansowych oraz dyrektywę 2004/109/WE w odniesieniu do jednolitego elektronicznego formatu raportowania rocznych raportów finansowych w celu wsparcia odbudowy po kryzysie związanym z COVID-19

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2021/337.)

ZALACZNIK DO REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ

Oświadczenie Komisji

Komisja zwraca uwagę na fakt, że porozumienie polityczne w sprawie jej wniosku dotyczącego zmiany rozporządzenia w sprawie prospektu mającej na celu wprowadzenie prospektu UE na rzecz odbudowy, obejmuje zmianę w dyrektywie o przejrzystości polegającą na opóźnieniu stosowania wymogu przygotowywania raportów finansowych w europejskim jednolitym formacie elektronicznym. Opóźnienia tego nie przewidziano w pierwotnym wniosku Komisji. Według Komisji opóźnienie stosowania europejskiego jednolitego formatu elektronicznego jest niezgodne z unijnymi zasadami lepszego stanowienia prawa i z przysługującym Komisji prawem inicjatywy. Nie powinno ono zatem stanowić precedensu. Ponieważ opóźnienie stosowania europejskiego jednolitego formatu elektronicznego nie oznacza merytorycznej zmiany polityki i stanowi reakcję na trudne okoliczności, w jakich znalazły się przedsiębiorstwa w związku z pandemią COVID-19, Komisja nie sprzeciwi się jego przyjęciu.

(1) Dz.U. C 10 z 11.1.2021, s. 30.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 95/93 w odniesieniu do tymczasowego złagodzenia zasad wykorzystywania czasów na start lub lądowanie w portach lotniczych Unii w związku z kryzysem związanym z COVID-19 (COM(2020)0818 – C9-0420/2020 – 2020/0358(COD))

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2020)0818),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 100 ust.2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9-0420/2020),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 27 stycznia 2021 r.(1),

–  po konsultacji z Komitetem Regionów,

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady przekazane pismem z dnia 27 stycznia 2021 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 i 163 Regulaminu,

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 11 lutego 2021 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/... zmieniającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 95/93 w odniesieniu do tymczasowego złagodzenia zasad wykorzystywania czasów na start lub lądowanie w portach lotniczych Unii w związku z kryzysem związanym z COVID-19

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2021/250.)

(1) Dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego szczególne środki tymczasowe w związku z epidemią COVID-19 dotyczące odnawiania lub przedłużania ważności niektórych certyfikatów i świadectw, licencji i zezwoleń oraz przesunięcia niektórych okresowych kontroli i okresowych szkoleń w niektórych obszarach prawodawstwa w dziedzinie transportu, w okresach odniesienia następujących po okresach, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2020/698 (COM(2021)0025 – C9-0004/2021 – 2021/0012(COD))

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2021)0025),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 91 i art. 100 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9-0004/2021),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 27 stycznia 2021 r.(1),

–  po konsultacji z Komitetem Regionów,

–  uwzględniając przekazane pismem z dnia 3 lutego 2021 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej ,

–  uwzględniając art. 59 i 163 Regulaminu,

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 11 lutego 2021 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/... ustanawiającego szczególne środki tymczasowe w związku z utrzymywaniem się kryzysu związanego z COVID-19 dotyczące odnawiania lub przedłużania ważności niektórych certyfikatów, świadectw, licencji i zezwoleń, przesunięcia niektórych okresowych kontroli i okresowych szkoleń w niektórych obszarach ustawodawstwa dotyczącego transportu oraz przedłużenia niektórych okresów, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2020/698

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2021/267.)

(1) Dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie wdrożenia układu o stowarzyszeniu UE z Ukrainą (2019/2202(INI))

P9_TA(2021)0050 A9-0219/2020

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 8 oraz tytuł V, a w szczególności art. 21, 22, 36, 37 i 49, Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz część piątą Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony, w tym pogłębioną i kompleksową umowę o wolnym handlu, która weszła w życia 1 września 2017 r., oraz powiązany program stowarzyszeniowy,

–  uwzględniając wejście w życie 11 czerwca 2017 r. ruchu bezwizowego dla obywateli Ukrainy w wyniku wprowadzenia zmian do rozporządzenia Rady (WE) nr 539/2001 przez Parlament Europejski i Radę,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1806 z dnia 14 listopada 2018 r. wymieniające państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu(1),

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje dotyczące Ukrainy, w szczególności z 12 grudnia 2018 r. w sprawie wdrożenia układu o stowarzyszeniu UE z Ukrainą(2) oraz z 21 stycznia 2016 r. w sprawie układów o stowarzyszeniu / pogłębionych i kompleksowych stref wolnego handlu z Gruzją, Mołdawią i Ukrainą(3), a także swoje zalecenie z 19 czerwca 2020 r. dla Rady, Komisji i wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie Partnerstwa Wschodniego przed szczytem w czerwcu 2020 r.(4),

–  uwzględniając sprawozdania Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCHR) w sprawie Ukrainy, w szczególności 30. sprawozdanie w sprawie praw człowieka na Ukrainie z września 2020 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie Sekretarza Generalnego ONZ z 19 czerwca 2020 r. pt. „Situation of human rights in the Autonomous Republic of Crimea and the city of Sevastopol, Ukraine” („Sytuacja w dziedzinie praw człowieka w Republice Autonomicznej Krymu i w Sewastopolu na Ukrainie”),

–  uwzględniając wspólny dokument roboczy Komisji i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych z 12 grudnia 2019 r. w sprawie sprawozdania z wdrożenia układu o stowarzyszeniu przez Ukrainę (SWD(2019)0433),

–  uwzględniając wspólne oświadczenie z 22. szczytu UE–Ukraina, który odbył się 6 października 2020 r.,

–  uwzględniając działania i zalecenia Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest, Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego oraz innych przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego na Ukrainie,

–  uwzględniając oświadczenia końcowe i zalecenia posiedzenia Komisji Parlamentarnej Stowarzyszenia UE–Ukraina z 19 grudnia 2019 r.,

–  uwzględniając konkluzje misji obserwacji wyborów prezydenckich na Ukrainie 31 marca i 21 kwietnia 2019 r., jak również wcześniejszych wyborów parlamentarnych 21 lipca 2019 r.,

–  uwzględniając wypłatę 29 maja 2020 r. pożyczki w wysokości 500 mln EUR dla Ukrainy w ramach czwartego programu pomocy makrofinansowej Komisji,

–  uwzględniając bezprecedensowe pakiety pomocy wprowadzone przez UE w celu udzielenia pomocy krajom sąsiadującym w walce z pandemią COVID-19, a w szczególności długoterminowe pożyczki w wysokości 1,2 mld EUR udzielone Ukrainie na bardzo korzystnych warunkach na mocy decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/701 z 25 maja 2020 r. w sprawie udzielenia pomocy makrofinansowej na rzecz partnerów objętych procesem rozszerzenia i polityką sąsiedztwa w związku z kryzysem wywołanym pandemią COVID-19(5),

–  uwzględniając wspólne oświadczenie Komisji NATO–Ukraina z 31 października 2019 r.,

–  uwzględniając piąte krajowe sprawozdanie monitorujące Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI), opublikowane we wrześniu 2017 r., a także konkluzje w sprawie Ukrainy dotyczące stanu wdrożenia zaleceń z 2017 r., opublikowane w czerwcu 2020 r.,

–  uwzględniając zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich(6) w sprawie środków zwalczania dyskryminacji ze względu na orientację seksualną lub tożsamość płciową, oraz normy przyjęte przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy,

–  uwzględniając sprawozdanie końcowe z misji obserwacji wyborów z ramienia Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR) OBWE z 21 lipca 2019 r. w sprawie przedterminowych wyborów parlamentarnych na Ukrainie,

–  uwzględniając wykaz postrzegania korupcji z 2019 r. sporządzany przez Transparency International, w którym Ukraina zajęła 126. miejsce spośród 180 ocenionych państw i terytoriów (pierwsze miejsce oznacza najniższą korupcję),

–  uwzględniając Konwencję ramową Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych oraz Europejską kartę języków regionalnych lub mniejszościowych, przyjęte 5 listopada 1992 r.,

–  uwzględniając opinię Komisji Weneckiej w sprawie ustawy o wspieraniu funkcjonowania języka ukraińskiego jako języka urzędowego oraz opinię w sprawie przepisów ustawy o szkolnictwie z 5 września 2017 r., które dotyczą stosowania języka urzędowego oraz języków mniejszościowych i innych języków w edukacji,

—  uwzględniając opinię Komisji Weneckiej z dnia 10 grudnia 2020 r. w sprawie Trybunału Konstytucyjnego Ukrainy,

–  uwzględniając art. 54 Regulaminu, a także art. 1 ust. 1 lit. e) decyzji Konferencji Przewodniczących z 12 grudnia 2002 r. w sprawie procedury udzielania zgody na sporządzenie sprawozdań z własnej inicjatywy i załącznik 3 do tej decyzji,

–  uwzględniając opinię Komisji Handlu Międzynarodowego,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A9-0219/2020),

A.  mając na uwadze, że układ o stowarzyszeniu, wraz z pogłębioną i kompleksową umową o wolnym handlu, stanowi podstawę stosunków Unii Europejskiej z Ukrainą opartych na partnerstwie politycznym i integracji gospodarczej oraz stanowi plan działań na rzecz reform, którego pełne wdrożenie należy uznać za umożliwienie stałego zbliżenia prowadzącego do stopniowej integracji z rynkiem wewnętrznym Unii oraz pełnego korzystania z potencjału układu o stowarzyszeniu / pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu, a także czerpania z nich korzyści;

B.  mając na uwadze, że Ukraina ma europejskie perspektywy zgodnie z art. 49 TUE i może ubiegać się o członkostwo w Unii Europejskiej, o ile spełnia wszystkie kryteria kopenhaskie, przestrzega zasad demokracji i respektuje podstawowe wolności oraz prawa człowieka i mniejszości, a także szanuje praworządność;

C.  mając na uwadze, że podczas 22. szczytu UE–Ukraina potwierdzono europejskie aspiracje Ukrainy i z zadowoleniem przyjęto dokonane przez nią proeuropejskie wybory, dostrzeżono istotne postępy Ukrainy w procesie reform, a także z zadowoleniem przyjęto już osiągnięte rezultaty wdrażania układu o stowarzyszeniu oraz sukces pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu (DCFTA);

D.  mając na uwadze, że w 2019 r. Ukraina przeszła trudny okres wyborczy, zarówno na szczeblu prezydenckim, jak i parlamentarnym, oraz że należy pochwalić sposób, w jaki kraj ten poradził sobie z tymi procesami oraz pokojowym i uporządkowanym przejęciem władzy w ich następstwie;

E.  mając na uwadze, że ogólnokrajowe wybory lokalne 25 października 2020 r. stanowiły kolejny test stanu demokracji i szansę na dalszą konsolidację; mając na uwadze, że w okresie poprzedzającym wybory lokalne 25 października 2020 r. dochodziło do prób zmiany kodeksu wyborczego podczas trwającej kampanii wyborczej, oraz że brak jasnych środków reagowania na sytuację wynikającą z COVID-19 nadal rodzi poważne obawy pod względem przyjmowania nowych norm bezpiecznego głosowania;

F.  mając na uwadze, że ograniczona misja obserwacji wyborów ODIHR stwierdziła, że wybory lokalne na Ukrainie w dniu 25 października 2020 r. były szczególnie ważne w kontekście niedawnych reform decentralizacyjnych, w ramach których przekazano władzom lokalnym znaczne uprawnienia i zasoby, że generalnie proces wyborczy przebiegał spokojnie, był dobrze zorganizowany i przejrzysty, a procedury były w większości przestrzegane oraz że, ogólnie rzecz biorąc, Centralna Komisja Wyborcza Ukrainy dotrzymała wszystkich terminów prawnych i działała w sposób bezstronny, otwarty i przejrzysty;

G.  mając na uwadze, że społeczeństwo obywatelskie i eksperci ds. wyborów zgłaszali, że lokalne organizacje partii, kandydaci i członkowskie komisji wyborczych nie mogli odpowiednio przygotować się do rejestracji kandydatów, gdyż kodeks wyborczy został przyjęty bezpośrednio przed rozpoczęciem procesu wyborczego;

H.  mając na uwadze, że wprowadzenie odgórnego mechanizmu kontroli ustanawiającego zasady mandatu imperatywnego, a także powiązanie list partyjnych z minimalną liczbą 10 000 wyborców osłabiają demokratyczny charakter wyborów;

I.  mając na uwadze, że społeczeństwo obywatelskie skrytykowało decyzję o nieprzeprowadzeniu wyborów w 18 gminach lokalnych w kontrolowanych przez rząd regionach Doniecka i Ługańska bez jasnego uzasadnienia tej decyzji przez administrację cywilno-wojskową, co w praktyce pozbawiło praw wyborczych około 475 000 wyborców mieszkających w tych gminach;

J.  mając na uwadze, że w szczególności w drugiej połowie 2019 r., aby szybko wdrożyć reformę obiecaną podczas kampanii wyborczych, tempo działalności legislacyjnej pozostawało szczególnie wysokie, czasami kosztem kontroli parlamentarnej, przejrzystości i jakości prawodawstwa;

K.  mając na uwadze, że choć Ukraina poczyniła znaczne postępy w realizacji zobowiązań wynikających z układu o stowarzyszeniu i w integracji z Unią, to szereg zainicjowanych reform musi zostać zakończonych, w szczególności w obszarze praworządności, dobrych rządów i zwalczania korupcji; mając na uwadze, że pomimo znacznych postępów powszechna korupcja nadal utrudnia proces reform na Ukrainie; mając na uwadze, że trwający kryzys konstytucyjny zagraża zdolności prezydenta i Rady Najwyższej do przeprowadzenia reform; mając na uwadze, że oligarchowie wydają się odzyskiwać wpływy polityczne; mając na uwadze, że należy przyjąć jeszcze pewne dodatkowe środki w celu uniknięcia regresu, z naciskiem na sądownictwo;

L.  mając na uwadze, że potencjał przyjętych reform nie jest w pełni wykorzystywany ze względu na dynamikę procesu reform i powiązane wyzwania instytucjonalne; mając na uwadze, że reformy są również osłabiane przez wewnętrzną niestabilność instytucjonalną i sprzeczności, brak jasnych punktów odniesienia, słabe zdolności, ograniczone zasoby i czynniki zewnętrzne, takie jak pandemia COVID-19, a także ze względu na brak woli politycznej do zaakceptowania i zapewnienia pełnej niezależności instytucji sądowniczych i gospodarczych, a także do unikania wybiórczego wymierzania sprawiedliwości;

M.  mając na uwadze, że we wspólnym oświadczeniu Komisji NATO–Ukraina z 31 października 2019 r. wezwano Ukrainę do wywiązania się z międzynarodowych obowiązków i zobowiązań, poszanowania praw człowieka i mniejszości oraz pełnego wdrożenia zaleceń i konkluzji Komisji Weneckiej w sprawie ustawy o szkolnictwie;

N.  mając na uwadze, że w najnowszym sprawozdaniu OHCHR zwrócono uwagę na brak postępów w postępowaniach karnych dotyczących odpowiedzialności za poważne naruszenia praw człowieka rzekomo popełnione przez członków sił ukraińskich, a także opóźnienia i niewystarczające postępy w dochodzeniach w sprawach związanych z Majdanem;

O.  mając na uwadze, że według najnowszego raportu Transparency International wskaźnik postrzegania korupcji na Ukrainie spadł do poziomów z 2017 r.;

P.  mając na uwadze, że poparcie dla modernizacji, deoligarchizacji, reform i walki z korupcją jest nadal bardzo wysokie wśród obywateli Ukrainy i dlatego należy zareagować na te oczekiwania bez dalszych opóźnień;

Q.  mając na uwadze, że przed wybuchem pandemii COVID-19 gospodarka ukraińska odzyskała stabilność i wykazywała zadowalający wzrost oraz zmniejszające się bezrobocie, co wspierały postępy w wykorzystaniu potencjału układu o stowarzyszeniu oraz pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu;

R.  mając na uwadze, że istnieje potrzeba utrzymania przez Ukrainę stabilności makroekonomicznej w drodze wywiązania się z jej zobowiązań wobec Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz wdrażania wszystkich średnioterminowych kierunków polityki strukturalnej uzgodnionych w ramach unijnego programu pomocy makrofinansowej, a także zapewnienia silnego i niezależnego Narodowego Banku Ukrainy;

S.  mając na uwadze, że trwający kryzys światowy wymaga skoordynowanego podejścia i nadzwyczajnych pakietów środków wsparcia; mając na uwadze, że środki nadzwyczajne muszą być proporcjonalne i ograniczone w czasie oraz muszą być zgodne z podstawowymi wolnościami;

T.  mając na uwadze, że UE solidaryzowała się z ludnością Ukrainy od początku pandemii COVID-19, zapewniając wsparcie finansowe i materialne w ramach programów dwustronnych i regionalnych, takie jak udostępnione Ukrainie przez Unię w marcu, kwietniu i maju 2020 r.;

U.  mając na uwadze, że pandemia COVID-19 pogłębiła problemy ukraińskiego systemu opieki zdrowotnej; mając na uwadze, że chociaż opieka zdrowotna jest bezpłatna zgodnie z ukraińskim prawem, rzeczywistość, z którą styka się wielu obywateli kraju wymagających leczenia, jest zupełnie inna, co wynika z przewlekłego charakteru reformy prowadzonej przez ukraińskie ministerstwo zdrowia;

V.  mając na uwadze, że w świetle pandemii COVID-19 jeszcze ważniejsze jest ciągłe świadczenie pomocy humanitarnej oraz zapewnienie specjalnej misji obserwacyjnej OBWE, agencjom ONZ, organizacjom pozarządowym i Międzynarodowemu Komitetowi Czerwonego Krzyża nieograniczonego dostępu do obszarów nieobjętych kontrolą rządu;

W.  mając na uwadze, że niezależność, suwerenność i integralność terytorialna Ukrainy w jej uznanych na arenie międzynarodowej granicach, a także jej zdolność do wdrażania niezbędnych reform gospodarczych i społecznych są nadal poważnie osłabiane przez ukierunkowane kampanie dezinformacyjne, cyberataki i inne zagrożenia hybrydowe, jak również nierozwiązany konflikt na wschodzie kraju, wywołany przez trwającą rosyjską agresję militarną i okupację dużych części obwodu donieckiego i ługańskiego, a także ciągłą nielegalną okupację i aneksję przez Rosję Republiki Autonomicznej Krymu i Sewastopola, co pogarsza sytuację w zakresie praw człowieka oraz stanowi przeszkodę dla wzmocnienia dobrobytu, stabilności i wzrostu w kraju;

X.  mając na uwadze, że UE zdecydowanie potępiła trwającą rosyjską agresję wobec Ukrainy, w tym nielegalną aneksję Krymu i Sewastopola, naruszającą jej suwerenność i integralność terytorialną, nie uznaje i nie będzie uznawać tej sytuacji oraz, w związku tym, nadal wdraża środki ograniczające wobec osób i podmiotów zaangażowanych w to naruszenie prawa międzynarodowego;

Y.  mając na uwadze, że UE ciągle wspiera działania formatu normandzkiego, OBWE, trójstronnej grupy kontaktowej i specjalnej misji obserwacyjnej OBWE na Ukrainie oraz z zadowoleniem przyjęła konstruktywne podejście Ukrainy do formatu normandzkiego i trójstronnej grupy kontaktowej, a także zaapelowała do Rosji o odwzajemnienie tych działań;

Z.  mając na uwadze, że 17 lipca 2014 r. samolot Malaysia Airlines w trakcie lotu MH17 między Amsterdamem a Kuala Lumpur został zestrzelony nad obwodem donieckim w kontekście rosyjskich prób podważenia integralności terytorialnej Ukrainy, co doprowadziło do śmierci wszystkich 298 pasażerów i członków załogi; mając na uwadze, że wspólny zespół dochodzeniowo-śledczy pod przewodnictwem Niderlandów potwierdził, że samolot odbywający lot MH17 został zestrzelony za pomocą pocisku rakietowego ziemia–powietrze Buk dostarczonego przez 53. Rakietową Brygadę Przeciwlotniczą z Kurska sił zbrojnych Federacji Rosyjskiej;

AA.  mając na uwadze, że proces czterech głównych podejrzanych w sprawie katastrofy lotu MH17 Malaysia Airlines, możliwy dzięki współpracy Ukrainy ze wspólnym zespołem dochodzeniowo-śledczym, rozpoczął się na podstawie prawa niderlandzkiego 9 marca 2020 r.; mając na uwadze, że Niderlandy 10 lipca 2020 r. złożyły skargę międzypaństwową przeciwko Federacji Rosyjskiej przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w związku z jej rolą w katastrofie lotu MH17; mając na uwadze, że Rosja wywarła nacisk na Ukrainę, by włączyła piątą osobę podejrzaną, Wołodymyra Cemacha, do wymiany więźniów 7 września 2019 r.; mając na uwadze, że 15 października 2020 r. Rosja jednostronnie zakończyła swoje uczestnictwo w trójstronnych konsultacjach wyjaśniających z Australią i Niderlandami; mając na uwadze, że Rosja konsekwentnie utrudniała wszelkie próby postawienia sprawców przed wymiarem sprawiedliwości, w tym przez odrzucenie wyników prac wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego, rozpowszechnianie dezinformacji na temat lotu MH17 oraz korzystanie z prawa weta w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, aby zablokować utworzenie międzynarodowego trybunału;

AB.  mając na uwadze, że UE potępiła Rosję za zerwanie współpracy w sprawie lotu MH17; mając na uwadze, że UE zaapelowała zdecydowanie do Rosji o podjęcie pełnej współpracy w dochodzeniach i postępowaniach sądowych dotyczących lotu MH17;

AC.  mając na uwadze, że od wybuchu wojny na wschodniej Ukrainie zginęło 13 000 osób, z których jedną czwartą stanowili cywile, a rannych zostało 30 000 osób; mając na uwadze, że około 1,5 mln Ukraińców musiało opuścić swoje domy z powodu konfliktu zbrojnego ze wspieranymi przez Rosję ugrupowaniami zbrojnymi; mając na uwadze, że Rosja wraz ze swoimi poplecznikami uwięziła setki Ukraińców, podczas gdy miejsca pobytu wielu innych nadal nie są znane; mając na uwadze, że trwający konflikt militarny doprowadził do kryzysu humanitarnego o druzgocących skutkach dla 4,4 mln osób, z których 1,5 mln zostało wewnętrznie przesiedlonych; mając na uwadze, że 3,4 mln osób mieszkających wzdłuż linii kontaktu wymaga pomocy humanitarnej i ochrony; mając na uwadze, że w wyniku ataków na infrastrukturę publiczną ludność lokalna doświadcza ograniczonego dostępu do ośrodków opieki zdrowotnej, szkół, wody i urządzeń sanitarnych;

AD.  mając na uwadze, że sytuacja w dziedzinie praw człowieka na okupowanych terenach na wschodzie Ukrainy i na kupowanym Półwyspie Krymskim znacznie się pogorszyła i systematycznie dochodzi tam do naruszeń wolności słowa, wolności wyznania, praw własności, poważnego ograniczania prawa do nauki i praw językowych, nadużyć medialnych i przymusowego narzucania obywatelstwa rosyjskiego, a poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności nie jest zagwarantowane; mając na uwadze, że samozwańcze władze na okupowanym Krymie nadal prześladują Tatarów krymskich, ścigając dziesiątki z nich pod zmyślonym zarzutem prowadzenia działań terrorystycznych; mając na uwadze, że Centrum Wolności Obywatelskich na Ukrainie szacuje, że co najmniej 94 obywateli ukraińskich było prześladowanych z motywów politycznych na Krymie lub w Rosji, z których 71 stanowili Tatarzy krymscy, w tym Marlen Asanow, Memet Bieliałow, Timur Ibragimow, Sejran Salijew, Serwer Mustafajew, Serwer Zekiriajew i Edem Smaiłow, którzy zostali skazani we wrześniu 2020 r. na kary pozbawienia wolności na okres od 13 do 19 lat;

AE.  mając na uwadze, że Ukraina znajduje się na 96. miejscu w światowym rankingu wolności prasy na rok 2020; mając na uwadze, że Ukraina przyjęła szereg reform, w tym prawo o przejrzystości własności mediów, ale wymagane są dalsze działania, aby poluzować ścisłą kontrolę oligarchów nad mediami, wspierać niezależność redakcyjną i zwalczać bezkarność za przemoc wobec dziennikarzy;

AF.  mając na uwadze, że krajobraz medialny na Ukrainie pozostaje pod silnym wpływem właścicieli mediów o oligarchicznym charakterze, a pracownicy mediów, w szczególności dziennikarze badający korupcję i nadużycia finansowe, ciągle stoją w obliczu zagrożenia przemocą, zastraszaniem i śmiercią, tak jak w przypadku dziennikarza Wadima Komarowa w 2019 r., a ich pracę często utrudniają m.in. ograniczony dostęp do informacji, presja prawna, jak w przypadku postępowania karnego przeciwko Bihus.info, i cyberataki;

AG.  mając na uwadze, że Ukraina ma poważny problem w obszarze zróżnicowania sytuacji kobiet i mężczyzn; mając na uwadze, że równość wobec prawa nie oznacza faktycznej równości, gdyż w praktyce kobiety nadal doświadczają poważnych przeszkód, w szczególności w swoim miejscu pracy; mając na uwadze, że według światowego wskaźnika nierówności płci Światowego Forum Ekonomicznego z 2018 r. Ukraina zajmuje 65. miejsce na 149 krajów; mając na uwadze, że według wskaźnika nierówności dochodowych na Ukrainie na każde 100 USD zarobionych przez mężczyzn kobiety zarabiają 63,1 USD;

AH.  mając na uwadze, że osoby LGBTI i działacze ruchów feministycznych ciągle doświadczają mowy nienawiści i brutalnych ataków, a Romowie są narażeni na dyskryminujący język i mowę nienawiści ze strony organów państwowych i lokalnych oraz mediów;

AI.  mając na uwadze, że organy ścigania wielokrotnie odmawiały wszczynania postępowań w odpowiedzi na zgłoszenia osób LGBT, w szczególności demonstrujących podczas marszów równości, dotyczące przestępstw z nienawiści i mowy nienawiści, ze względu na brak przepisów w kodeksie karnym umożliwiających ściganie za podburzanie do nienawiści lub przemocy ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową; mając na uwadze, że ECRI zaleciła zmianę kodeksu karnego, aby uwzględnić takie podstawy oraz uznawać je za okoliczności obciążające;

AJ.  mając na uwadze, że Parlament dostrzega przywództwo i polityczną wolę ukraińskich władz w zakresie zapewniania wystarczającej ochrony krajowych marszów równości; mając na uwadze, że mowa nienawiści i przestępstwa z nienawiści wobec osób LGBT nadal są jednak wszechobecne, a ochrona ze strony policji nie zawsze jest widoczna, co pokazały brutalne ataki podczas marszu równości w Kijowie, podczas którego demonstrujący nie mogli korzystać ze swojego uniwersalnego prawa do wolności pokojowego zgromadzania się, będąc chronionymi przed przemocą;

AK.  mając na uwadze, że w ramach układu o stowarzyszeniu / pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu dąży się do zbliżenia prawa krajowego Ukrainy i jej norm krajowych do prawa i norm UE, w tym w obszarze socjalnym; mając na uwadze, że mimo tych zobowiązań wdrażanie układu o stowarzyszeniu / pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu w sferze socjalnej jest niezadowalające; mając na uwadze, że Ukraina ratyfikowała główne instrumenty międzynarodowe, ale nadal ich nie wdraża;

AL.  mając na uwadze, że pomimo zobowiązań w ramach układu o stowarzyszeniu oraz licznych apeli związków zawodowych skierowanych do rządu o zastosowanie koniecznych środków w celu przyspieszenia dialogu społecznego, koncepcja trójstronnych konsultacji praktycznie nie funkcjonuje; mając na uwadze, że po ponad dziesięciu latach od utworzenia Krajowej Trójstronnej Rady Społeczno-Gospodarczej (KTRSG) organ ten pozostaje słaby i nieskuteczny oraz nie wywiera rzeczywistego wpływu na dialog społeczny, a także ciągle doświadcza braków kadrowych i braku spójności w koordynacji swoich działań; mając na uwadze, że w 2019 r. spośród 177 ogólnokrajowych związków zawodowych na Ukrainie zarejestrowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości tylko jedna trzecia miała możliwość uczestnictwa w rokowaniach zbiorowych;

Wspólne wartości i ogólne zasady

1.  zauważa, że układ o stowarzyszeniu / pogłębiona i kompleksowa umowa o wolnym handlu, stanowi odzwierciedlenie wspólnych ambicji UE i Ukrainy w zakresie dążenia do stowarzyszenia politycznego i integracji gospodarczej, co może służyć za szczegółowy plan reform i podkreśla jego ogromne znaczenie, zwłaszcza w tych wyjątkowych czasach; wzywa do pełnego wdrożenia układu i wykorzystania jego potencjału; wzywa ponadto ukraińskie władze do nadania wdrażaniu wysokiego priorytetu w swoich programach pomimo wyzwań wynikających z pandemii COVID-19; podkreśla, że unijna pomoc dla Ukrainy podlega ścisłej warunkowości oraz ponownie zwraca uwagę na potrzebę wyrażenia przez Ukrainę odnowionego zobowiązania do reform i przestrzegania zasad Unii; przypomina o konieczności aktualizacji układu o stowarzyszeniu / pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu, aby uwzględnić zmianę ram regulacyjnych i potrzeby w zakresie rozwoju gospodarczego oraz w celu wzmocnienia mechanizmów monitorowania; zaleca, aby UE i Ukraina wykorzystały zbliżający się regularny przegląd realizacji celów układu o stowarzyszeniu do zbadania możliwości aktualizacji elementów handlowych i sektorowych;

2.  z zadowoleniem przyjmuje bezprecedensowe pakiety pomocowe, w tym pomoc makrofinansową, udostępnione Ukrainie przez Unię, w ramach Drużyny Europy, aby pomóc krajom partnerskim w radzeniu sobie z sytuacją nadzwyczajną związaną z COVID-19; stwierdza, że jest to istotny wyraz unijnej solidarności w czasie bezprecedensowego kryzysu; wzywa ukraińskie władze do zapewnienia klimatu sprzyjającego inwestycjom oraz do szybkiego wdrażania uzgodnionych warunków wypłaty unijnej pomocy makrofinansowej określonych w protokole ustaleń; przypomina rządowi Ukrainy, że wypłata 600 mln EUR z tytułu pierwszej transzy pomocy makrofinansowej opiewającej na 1,2 mld EUR w grudniu 2020 r. bez żadnych szczególnych warunków politycznych stanowiła jednorazowy wyjątek związany z nadzwyczajnym charakterem tego wsparcia, a środki te nie mogą być marnotrawione, aby nie robić kroku wstecz w kontekście uzgodnionych reform;

3.  z zadowoleniem stwierdza, że misje obserwacji wyborów z ramienia OBWE/ODIHR, z udziałem Parlamentu Europejskiego, oceniły wybory prezydenckie i parlamentarne na Ukrainie w 2019 r. jako ogólnie odbywające się w duchu rywalizacji, dobrze zorganizowane i sprawnie przeprowadzone, co potwierdza przywiązanie Ukrainy do wartości demokratycznych Unii i jest szczególnie istotne w kontekście obecnych prób destabilizacji Ukrainy przez Rosję; wzywa ukraińskie władze do uwzględnienia braków wskazanych w oświadczeniach szefów delegacji Parlamentu Europejskiego oraz do stosowania się do zaleceń zawartych w końcowych sprawozdaniach misji obserwacji wyborów z ramienia OBWE/ODIHR; nadal uważnie obserwuje, w jakim stopniu stosowane są demokratyczne normy dotyczące przeprowadzania wolnych i uczciwych wyborów na Ukrainie, jako że kraj ten przeprowadził swoje pierwsze wybory lokalne po przyjętej z zadowoleniem reformie decentralizującej; wzywa rząd Ukrainy do zapewnienia wolnych i uczciwych kampanii wyborczych, bez niewłaściwych metod finansowania kampanii, w których nie ma miejsca na kupowanie głosów; podkreśla, że proces wyborczy i proces głosowania w dniu wyborów powinien zapewniać najwyższe normy bezpieczeństwa i przewidywać specjalne środki bezpieczeństwa, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się COVID-19; zauważa, że podczas przedterminowych wyborów parlamentarnych na Ukrainie w 2019 r. granice jednomandatowych okręgów wyborczych zostały określone w sposób niekorzystny dla przedstawicieli mniejszości narodowych; zauważa, że w niektórych regionach, takich jak Ukraina Zakarpacka, obserwowane były nadużycia podczas wyborów, jak na przykład wystawianie „klonów” kandydatów, co ograniczyło szanse członków węgierskiej mniejszości na wejście do parlamentu;

4.  z zadowoleniem przyjmuje nowy kodeks wyborczy przyjęty w grudniu 2019 r., w tym jego przepisy w sprawie praw osób wewnętrznie przesiedlonych; przypomina jednak, że ciągłe zmiany kodeksu wyborczego podczas trwających wyborów stoją w sprzeczności z zaleceniami Komisji Weneckiej, prowadzą do braku pewności prawa i wpływają negatywnie na pracę komisji wyborczych; wzywa Ukrainę do dalszego przeciwdziałania nielegalnemu prowadzeniu kampanii, kupowaniu głosów, niewłaściwemu wykorzystaniu zasobów administracyjnych i brakowi pewności prawa w odniesieniu do prowadzenia kampanii w mediach społecznościowych;

5.  podkreśla, że należy udoskonalić kodeks wyborczy i dostosować go do standardów międzynarodowych w celu rozwiązania takich kwestii, jak prowadzenie kampanii w mediach społecznościowych, przejrzystość wydatków na kampanie i dostęp niezależnych kandydatów do procesu wyborczego; podkreśla ponadto, w odniesieniu do wyborów lokalnych, znaczenie wyeliminowania barier biurokratycznych dla rejestracji osób wewnętrznie przesiedlonych jako wyborców, ustanowienia pułapu finansowego na prowadzenie kampanii oraz umożliwienia uczestnictwa indywidualnym kandydatom, w tym między innymi ponowne rozważenie zamiaru wprowadzenia depozytu pieniężnego dla kandydatów w małych społecznościach;

Reformy i ramy instytucjonalne

6.  podkreśla znaczenie prodemokratycznych reform i zaufania do instytucji jako najskuteczniejszych mechanizmów bezpieczeństwa; wzywa Komisję Europejską do wykorzystania istniejących mechanizmów w celu ułatwienia i wsparcia wdrażania reform przez Ukrainę; sugeruje opracowanie i wdrożenie, w ścisłej współpracy ze społeczeństwem obywatelskim, mechanizmów jakościowych i ilościowych w celu monitorowania wdrażania reform przez Ukrainę, w tym wykorzystania jasnych poziomów odniesienia, zaleceń i zasad warunkowości do udoskonalenia metodyki rocznych sprawozdań z wdrażania, które powinny stać się skutecznymi narzędziami zapewniającymi wytyczne dla reform;

7.  zwraca uwagę na potrzebę wdrożenia usprawnionych mechanizmów kontroli i raportowania do celów oceny postępów dokonanych przez Ukrainę, w szczególności w obszarze reformy wymiaru sprawiedliwości, przeciwdziałania korupcji, przedsiębiorstw państwowych, ładu korporacyjnego i reform energetycznych, które byłyby powiązane ze wsparciem gospodarczym i inwestycyjnym;

8.  zaleca skupienie się na ograniczonej liczbie priorytetów, na których należy skoncentrować wysiłki polityczne, wsparcie finansowe i pomoc techniczną w celu skutecznego budowania zdolności instytucjonalnych wymaganych do zapewnienia długoterminowego sukcesu reform, nie tylko w ustawodawstwie, ale także w praktyce; wspiera wzmacnianie współpracy sektorowej UE–Ukraina w obszarach priorytetowych, takich jak gospodarka cyfrowa, energia, zmiana klimatu i handel; z zadowoleniem przyjmuje ambicje Ukrainy w zakresie zbliżenia się do polityki jednolitego rynku cyfrowego UE i Europejskiego Zielonego Ładu dzięki wdrożeniu odpowiedniego dorobku prawnego;

9.  uznaje status partnerstwa stowarzyszonego Ukrainy i innych sygnatariuszy układów o stowarzyszeniu oraz pogłębionych i kompleksowych umów o wolnym handlu i wzywa do pogłębienia dialogu politycznego z nimi w celu przyspieszenia dalszej integracji gospodarczej i harmonizacji przepisów; zwraca się do UE, zgodnie z zasadą „więcej za więcej”, by rozważyła opracowanie dla trzech krajów stowarzyszonych, w tym Ukrainy, strategii ściślejszej współpracy w zakresie reform i inwestycji, która byłaby uzależniona od obszarów obejmujących między innymi budowanie zdolności inwestycyjnych, transport, energię, sprawiedliwość i gospodarkę cyfrową oraz torowałaby drogę dla ambitnego programu integracji z UE; zwraca się do Komisji, by do końca 2020 r. zaproponowała Ukrainie i innych krajom stowarzyszonym z UE, w koordynacji z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, szczegółowy, warunkowy i dostosowany do potrzeb plan gospodarczy i inwestycyjny w kontekście zajęcia się skutkami pandemii COVID-19; wzywa ponadto instytucje UE do przeanalizowania możliwości włączenia Ukrainy i innych krajów stowarzyszonych jako obserwatorów do prac komitetów ustanowionych zgodnie z art. 291 TFUE i rozporządzeniem (UE) nr 182/2011(7), a także do posiedzeń grup roboczych i komitetów Rady, aby pokazać zobowiązanie UE do dalszej integracji i wzmocnienia ukierunkowania tych krajów na reformy i wiedzę administracyjną;

10.  wspiera kompleksowy przegląd układu o stowarzyszeniu / pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu, zgodnie z zapisami układu oraz w celu wykorzystania jego pełnego potencjału w zakresie stowarzyszenia politycznego i integracji gospodarczej, łącznie ze wzmocnioną integracją sektorową Ukrainy z UE;

11.  wzywa Komisję, aby podniosła rangę zagadnień, które zaniedbano w układach o stowarzyszeniu / pogłębionych i kompleksowych umowach o wolnym handlu, a które dotyczą ważnych obszarów polityki, takich jak uwzględnianie aspektu płci i reagowanie na kryzysy zdrowotne, a jednocześnie zadbała, by nie przeszkodziło to w koniecznych działaniach na rzecz środowiska i klimatu lub w inicjatywach w ramach Europejskiego Zielonego Ładu;

12.  wzywa Komisję do wspierania inwestycji w sektorach, które wykazują potencjał w zakresie rozwoju, wzrostu i konkurencyjności w UE i które mogłyby przyczynić się do dywersyfikacji gospodarczej, takich jak zrównoważona energia i klimat, jednolity rynek cyfrowy i cyberbezpieczeństwo oraz transport;

13.  z zadowoleniem przyjmuje postępy poczynione przez Ukrainę w wypełnianiu zobowiązań kraju zawartych w układzie o stowarzyszeniu, w szczególności w dziedzinie rolnictwa, energii, bankowości, decentralizacji, gospodarki cyfrowej, środowiska naturalnego i procedur wyborczych; zauważa jednak, że zgodnie z mechanizmem przeglądu układu o stowarzyszeniu („Pulse of the AA”) tylko 37 % zadań związanych z realizacją układu o stowarzyszeniu zostało ukończonych w 2019 r. (w porównaniu z 52 % w 2018 r.); dostrzega podjęte w drugiej połowie 2019 r. próby przyspieszenia tempa reform, ale wzywa ukraińskie instytucje, by nie nadawały priorytetu szybkości procesu legislacyjnego względem jakości przyjmowanego ustawodawstwa, i podkreśla ponadto znaczenie dalszego wywiązywania się ze swoich zobowiązań;

14.  podkreśla w związku z tym, że Ukraina nie może zlekceważyć faktu, iż poziom politycznego, technicznego i finansowego wsparcia ze strony UE będzie warunkowany stopniem wypełnienia przez ten kraj zobowiązań podjętych wobec Unii i jej państw członkowskich, zwłaszcza dotyczących procesu reform, przestrzegania praw człowieka, poszanowania praw mniejszości i podstawowych wolności, a także ustanowienia rzeczywistego i skutecznego państwa prawnego;

15.  z zadowoleniem przyjmuje wspólny plan działania rządu i parlamentu przyjęty w 2018 r. oraz utworzenie wspólnej platformy na rzecz integracji europejskiej w listopadzie 2019 r. oraz wyraża nadzieję, że inicjatywy te będą skutkować wzmocnioną współpracą między różnymi instytucjami zaangażowanymi w projektowanie, przyjmowanie i wdrażanie reform; zachęca parlament i rząd Ukrainy do wzmocnionego korzystania z tego instrumentu w bardziej wydajny sposób i do przeglądu swojej współpracy w zakresie wdrażania zobowiązań wynikających z układu o stowarzyszeniu oraz zbliżenia przepisów w celu maksymalizacji synergii, w szczególności w odniesieniu do wiedzy eksperckiej na temat prawodawstwa UE i oceny zgodności;

16.  wyraża uznanie dla Ukrainy za postępy, jakie poczyniła w zakresie reformy administracji publicznej oraz podkreśla, że ważne jest by nie spowalniać dalszych postępów i jak najszybciej objąć tymczasowe mianowania w okresie pandemii COVID-19 procedurami rekrutacji opartymi na kryteriach merytorycznych; jest świadomy, że stanowi to istotne wyzwanie dla rządu, instytucji i administracji publicznej w Ukrainie, wobec czego zachęca Komisję do udzielenia jej odpowiedniego wsparcia technicznego i finansowego;

17.  z zadowoleniem przyjmuje osiągnięcia reformy decentralizacyjnej oraz wzmacniającej pozycję gmin rozpoczętej w 2014 r., która okazała się być dotychczas jedną z najbardziej udanych reform; potwierdza wsparcie w ramach projektu U-LEAD, skutkujące stworzeniem prawie 1000 dobrowolnie połączonych lokalnych wspólnot skupiających około 11,7 mln obywateli; pozytywnie ocenia kroki podjęte dotychczas w celu decentralizacji publicznych organów i publicznych finansów za pomocą pakietu aktów prawnych i ich praktycznego wdrażania; wzywa Komisję do dokładnego zbadania szczegółów reformy decentralizacyjnej i do ewentualnego wykorzystania jej jako udane studium przypadku dla innych krajów;

18.  wzywa Ukrainę do ukończenia reformy decentralizacyjnej w ramach szerokiego i otwartego dialogu, w szczególności z instytucjami samorządowymi na szczeblu lokalnym i ich stowarzyszeniami, aby zwiększyć autonomię i kompetencje instytucji samorządowych na szczeblu lokalnym oraz zachęcić do regularnych wymian między instytucjami rządowymi na szczeblu centralnym a krajowymi stowarzyszeniami instytucji samorządowych na szczeblu lokalnym i regionalnym w kwestiach polityki mogących wywierać wpływ terytorialny;

19.  z zadowoleniem przyjmuje zorganizowanie pierwszej tury wyborów lokalnych 25 października 2020 r. z frekwencją przekraczającą 36 %, które były wolne i uczciwe, ale połączone z równoległymi konsultacjami społecznymi, co zdaniem OBWE/ODIHR stworzyło nadmierną przewagę polityczną i zatarło rozdział państwa i partii; wzywa organy państwa do poszanowania autonomii instytucji samorządowych na szczeblu lokalnym oraz do wsparcia zdolności administracyjnych gmin i miast; wzywa do wprowadzenia koncepcji terytorialnego podmiotu publicznego jako osoby prawnej, co jest utrwaloną praktyką w Unii Europejskiej i jest uznawane w Europejskiej karcie samorządu lokalnego; z zadowoleniem przyjmuje zmianę kodeksu budżetowego gwarantującą przeznaczanie 60 % lokalnego podatku dochodowego od osób fizycznych na konieczny wkład w zdrowe finanse publiczne na szczeblu lokalnym; ostrzega przed tworzeniem równoległych struktur na szczeblu lokalnym, które mogłyby powodować konflikty kompetencyjne, ale sugeruje rozważenie możliwości przyznania podwójnych uprawnień osobom sprawującym urząd, zarówno na szczeblu lokalnym, jak i jako najniższemu szczeblowi władzy państwowej; odnotowuje uchwałę Rady Najwyższej Ukrainy z 17 lipca 2020 r. w sprawie tworzenia i likwidowania rejonów, zgodnie z którą uzgodnienia dotyczące scalania rejonów będą mieć zasadniczo także zastosowanie do terytoriów Krymu oraz okręgów w obwodach donieckim i ługańskim, które obecnie nie są kontrolowane przez rząd Ukrainy;

Współpraca w obszarze wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB)

20.  potwierdza wyjątkowe doświadczenie i wiedzę ekspercką Ukrainy i z zadowoleniem przyjmuje uczestnictwo Ukrainy w misjach, grupach bojowych i operacjach w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO), wkład w grupy bojowe UE, coraz większe dostosowanie się do oświadczeń i deklaracji UE na temat kwestii międzynarodowych i regionalnych oraz zapewniane wkłady, jak również gratuluje Ukrainie nowego statusu jako kraju partnerskiego NATO o zwiększonych możliwościach;

21.  z zadowoleniem przyjmuje konieczne kroki podjęte w obszarze współpracy naukowej i technologicznej, w tym w przemyśle kosmicznym, oraz w obszarze obronności, w szczególności w zbliżaniu segmentów operacyjnych, edukacyjnych i instytucjonalnych oraz we wdrażaniu koniecznych zmian wewnętrznych w tych sektorach; pochwala chęć uczestnictwa Ukrainy w programie ramowym w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” oraz w programach badawczych Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA); zauważa owocną współpracę między Ministerstwem Obrony Ukrainy a Europejską Agencją Obrony (EDA) oraz zachęca do jej dalszego rozwijania; wzywa UE i Ukrainę do zacieśnienia współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony oraz zwrócenia szczególnej uwagi na konflikt na wschodniej Ukrainie i rosyjskie próby podważenia suwerenności Ukrainy i naruszenia jej integralności terytorialnej, w drodze pojednania, współpracy w obszarze cyberbezpieczeństwa i zwalczania dezinformacji, a także działań w celu wzmocnienia odporności rodzin, społeczności i instytucji państwowych;

22.  wspiera możliwe uczestnictwo Ukrainy w wybranych projektach WPBiO, w tym współpracy z EDA, a w szczególności stałej współpracy strukturalnej (PESCO), pod warunkiem że spełni ona szereg uzgodnionych warunków politycznych, merytorycznych i prawnych, tak jak inne państwa trzecie; z zadowoleniem przyjmuje niedawną decyzję UE dotyczącą zaproszenia Ukrainy do udziału w unijnej operacji ALTHEA w Bośni i Hercegowinie oraz zachęca obydwie strony – UE i Ukrainę – do dalszego wzmacniania uczestnictwa Ukrainy w misjach i operacjach Unii Europejskiej;

23.  z zadowoleniem przyjmuje zacieśnioną współpracę między ukraińskimi władzami a europejskim sektorem publicznym i prywatnym w zwalczaniu zagrożeń hybrydowych, w szczególności ze strony Rosji, które mają między innymi na celu rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji, podżeganie do przemocy oraz podsycanie antyrządowych i antyeuropejskich nastrojów; uważa, że nadszedł odpowiedni czas, by UE i Ukraina wszczęły jak najszybciej dialog w sprawach cyberprzestrzeni oraz popiera pomysł poszerzenia zakresu dialogu w sprawie bezpieczeństwa i obrony, aby odpowiednio zareagować na obecne i przyszłe zagrożenia, w szczególności zgodnie z globalną strategią na rzecz bezpieczeństwa UE;

Integralność terytorialna i suwerenność Ukrainy

24.  potwierdza niezachwiane poparcie i zaangażowanie Unii, jeśli chodzi o niepodległość, suwerenność i integralność terytorialną Ukrainy w granicach uznanych przez społeczność międzynarodową, a także poparcie dla skoordynowanych na szczeblu międzynarodowym sankcji wobec rosyjskiego rządu i podmiotów, które podważają suwerenność i integralność terytorialną kraju, do czasu spełnienia wszystkich istotnych warunków koniecznych do zniesienia sankcji, w tym pełnego wdrożenia porozumień mińskich i przywrócenia integralności terytorialnej Ukrainy w uznanych przez społeczność międzynarodową granicach;

25.  nadal potępia nielegalną aneksję Krymu i Sewastopola oraz faktyczną okupację niektórych obszarów w regionach Doniecka i Ługańska; wzywa Federację Rosyjską do wywiązania się ze swoich zobowiązań międzynarodowych, wycofania swoich sił militarnych z terytorium Ukrainy oraz pełnego wdrożenia rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie integralności terytorialnej Ukrainy oraz w sprawie Krymu i Sewastopola;

26.  podkreśla, że wszelkie porozumienia z Federacją Rosyjską muszą uwzględniać pełne wdrożenie porozumień mińskich oraz wdrożenie rezolucji ONZ w sprawie statusu Krymu i poszanowania integralności terytorialnej Ukrainy przez Federację Rosyjską;

27.  z zadowoleniem przyjmuje podjęte na nowo rozmowy pokojowe w ramach czwórki normandzkiej 9 grudnia 2019 r. w Paryżu po trzyletnim okresie impasu; wzywa wszystkie strony do przestrzegania porozumienia o zawieszeniu broni; podkreśla znaczenie określania dodatkowych obszarów demobilizacji, rozminowywania oraz otwarcia punktów odprawy granicznej wzdłuż linii kontaktu i wzywa Rosję do wykorzystania swojego wpływu na wspierane przez siebie formacje zbrojne, aby szanować i w pełni wdrażać zobowiązania podjęte w ramach porozumień mińskich oraz podczas niedawnych posiedzeń czwórki normandzkiej i trójstronnej grupy kontaktowej; powtarza, zgodnie z uzgodnieniami z Mińska i tak zwaną formułą Steinmeiera, że wybory lokalne w okupowanych częściach wschodniej Ukrainy muszą zostać przeprowadzone zgodnie z ukraińskimi przepisami i pod nadzorem OBWE; podkreśla, że w obecnej sytuacji nie zostały spełnione warunki wolnych i uczciwych wyborów w Doniecku i Ługańsku; z zadowoleniem przyjmuje porzucenie planu włączenia wspieranych przez Rosję separatystów jako strony do rozmów trójstronnej grupy kontaktowej; ubolewa nad uwagami wyrażonymi przez wysokiej rangi członków ukraińskiej delegacji w ramach trójstronnej grupy kontaktowej, zaprzeczającymi militarnemu zaangażowaniu Rosji w konflikt w regionie Donbasu;

28.  zdecydowanie potępia działania destabilizujące podejmowane przez Rosję i jej zaangażowanie militarne na Ukrainie; wyraża zaniepokojenie, że Rosja stale rozbudowuje obiekty i instalacje wojskowe na Półwyspie Krymskim, stacjonuje tam ponad 30 000 żołnierzy, instaluje nowe systemy pocisków rakietowych ziemia–powietrze i ziemia–ziemia, a także rozmieszcza okręty podwodne przenoszące broń jądrową oraz bombowce strategiczne; potępia nielegalne działania Rosji mające na celu przejęcie kontroli nad Cieśniną Kerczeńską, ponieważ naruszają one międzynarodowe prawo morskie i zobowiązania międzynarodowe Rosji, w szczególności budowę mostu nad Cieśniną Kerczeńską i połączenia kolejowego bez zgody Ukrainy oraz układanie przewodów podwodnych, jak również zamknięcie i militaryzację Morza Azowskiego, co poważnie uderza w aktywność gospodarczą Ukrainy; wzywa Federację Rosyjską do zapewnienia niezakłóconego i swobodnego przepływu na Morze Azowskie i z powrotem, zgodnie z prawem międzynarodowym, oraz dostępu do okupowanych ukraińskich terytoriów Donbasu i zaanektowanego Krymu dla międzynarodowych organizacji pozarządowych i międzynarodowych organizacji humanitarnych; przypomina w tym kontekście, że system inspekcji na morzu wprowadzony przez Rosję w 2018 r. w odniesieniu do wszystkich statków przepływających przez Cieśninę Kerczeńską w drodze do i z Morza Azowskiego nadal ma negatywne skutki gospodarcze dla tego regionu; wzywa do uwolnienia wszystkich ukraińskich więźniów politycznych i jeńców wojennych w Rosji, na Krymie i w częściach Donbasu, które nie są kontrolowane przez rząd ukraiński; wyraża jednak zaniepokojenie z powodu przymusowego włączenia obywateli rosyjskich podejrzanych o udział w zestrzeleniu samolotu malezyjskich linii lotniczych MH17 do wymiany więźniów między Ukrainą a Rosją;

29.  podkreśla potrzebę znalezienia politycznego rozwiązania dla konfliktu na wschodzie Ukrainy; zwraca się do Komisji i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) o wzmocnienie prób pokojowego rozwiązania konfliktu poprzez wspieranie wysiłków wszystkich stron w procesie pokojowym oraz wzmacnianie środków budowy zaufania, a także o poparcie mandatu do rozmieszczenia misji pokojowej ONZ na całym okupowanym terytorium Ukrainy; apeluje, aby zaproponować stronom konfliktu, jak tylko pozwoli na to sytuacja i w ramach wypełniania postanowień porozumień mińskich, możliwość rozmieszczenia cywilnej misji WPBiO pod kierownictwem UE, aby wesprzeć je w realizacji takich zadań jak odminowywanie, przygotowanie wyborów lokalnych oraz zapewnienie wolnego dostępu organizacjom świadczącym pomoc humanitarną; jednocześnie wzywa instytucje UE do przygotowania się do zwiększenia sankcji wobec Rosji, jeśli wymagać będzie tego sytuacja, w tym jeśli Rosja nie wywiąże się ze swoich zobowiązań w ramach porozumień mińskich, w szczególności pod względem szlaku bezpieczeństwa;

30.  wzywa Ukrainę do wywiązania się ze swoich zobowiązań do reformy kontroli wywozu przez państwo zgodnie z wymogami i normami UE oraz w ramach wdrażania polityki spójnych i systematycznych sankcji; wzywa ESDZ i Komisję do sprawowania skuteczniejszego nadzoru nad wdrażaniem unijnych sankcji, w tym nad działaniami organów państw członkowskich odpowiedzialnych za wdrażanie wspólnych reguł UE;

31.  wzywa ESDZ do przewidzenia aktywniejszej roli dla UE, reprezentowanej przez wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, w pokojowym zakończeniu trwającej wojny na wschodniej Ukrainie, w tym w ramach uzgodnionego formatu czwórki normandzkiej; zaleca rozważenie powołania specjalnego wysłannika UE na Krym i do regionu Donbasu;

32.  ponawia swój apel o przeprowadzenie międzynarodowych negocjacji, przy aktywnym udziale UE, w sprawie zaprzestania okupacji Półwyspu Krymskiego; wzywa wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia wszelkiego niezbędnego wsparcia dla utworzenia międzynarodowej platformy ds. Krymu, która umożliwiłaby skoordynowanie, sformalizowanie i usystematyzowanie wysiłków ukierunkowanych na przywrócenie integralności terytorialnej Ukrainy; uważa, że należy zaangażować Medżlis Tatarów krymskich w działania tej platformy jako jedyny i uznany przez społeczność międzynarodową podmiot reprezentujący Tatarów krymskich;

33.  podkreśla, że w międzyczasie, zgodnie z międzynarodowym prawem humanitarnym, Federacja Rosyjska, jako okupant, ponosi pełną odpowiedzialność za zaspokajanie potrzeb ludności Krymu, tymczasowo okupowanego ukraińskiego półwyspu, w tym za dostawy wody; zwraca ponadto uwagę, że zgodnie z IV konwencją genewską, której stroną jest Rosja, okupant nie może zmuszać mieszkańców okupowanego terytorium do służby w jego siłach zbrojnych lub pomocniczych;

34.  potępia Federację Rosyjską za osiedlanie rosyjskich obywateli na okupowanym Krymie oraz terytoriach Doniecka i Ługańska, co narusza równowagę między osobami posiadającymi rosyjskie i ukraińskie paszporty, za ciągłe wydawanie paszportów rosyjskich mieszkańcom tymczasowo okupowanych terytoriów Ukrainy, co stanowi naruszenie suwerenności Ukrainy oraz celów i postanowień porozumień mińskich, a także za próby zorganizowania wyborów lokalnych w Republice Autonomicznej Krymu na Ukrainie 13 września 2020 r.; stwierdza, że wybory gubernatora Sewastopola były nielegalne i naruszały prawo międzynarodowe, podobnie jak głosowanie dotyczące członków tak zwanej Rady Państwowej Republiki Krymu, tak zwanego Zgromadzenia Ustawodawczego miasta Symferopola oraz tak zwanej Rady Wiejskiej regionu Rozdolne; wzywa UE do nałożenia sankcji na osoby odpowiedzialne za zorganizowanie i przeprowadzenie wyborów; potępia działania Rosji dokonującej poboru młodych mężczyzn na okupowanym Krymie do rosyjskich sił zbrojnych, z których 85 % zostało wysłanych na służbę do Federacji Rosyjskiej; wzywa Rosję do zaprzestania poboru osób na Krymie i pełnego wywiązania się ze swoich zobowiązań na podstawie konwencji genewskich;

35.  wyraża swoje pełne poparcie dla wszystkich wysiłków, aby zapewnić sprawiedliwość wszystkim 298 ofiarom katastrofy lotu MH17 Malaysia Airlines spowodowanej dostarczonym przez Rosję pociskiem rakietowym ziemia–powietrze oraz ich najbliższym, w tym dla popieranych na arenie międzynarodowej postępowań karnych wobec czterech podejrzanych na podstawie prawa niderlandzkiego oraz sprawy wniesionej przeciwko Rosji w Europejskim Trybunale Praw Człowieka; wyraża uznanie dla Ukrainy za ciągłą współpracę w ramach wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego w celu ustalenia prawdy, wskazania podejrzanych i pociągnięcia sprawców do odpowiedzialności; potępia jednostronne wycofanie się przez Rosję z trójstronnych konsultacji wyjaśniających z Australią i Niderlandami; wzywa Rosję do podjęcia pełnej współpracy w ramach wszystkich bieżących działań w celu pociągnięcia do odpowiedzialności wszelkich osób lub podmiotów zaangażowanych w katastrofę lotu MH17, między innymi przez podjęcie na nowo dialogu wyjaśniającego z Australią i Niderlandami, współpracę w zakresie skargi międzypaństwowej złożonej przez Niderlandy wobec Rosji przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w tej sprawie oraz ekstradycję Wołodymyra Cemacha do Niderlandów; wzywa Rosję do zaprzestania rozpowszechniania dezinformacji na temat lotu MH17;

36.  apeluje do Ukrainy o wsparcie mołdawskich instytucji rządowych na szczeblu centralnym w wysiłkach zmierzających do odzyskania kontroli nad Naddniestrzem na podstawie integralności terytorialnej Mołdawii;

37.  przyjmuje do wiadomości przyjęcie ustawy o bezpieczeństwie narodowym w czerwcu 2018 r. oraz ustaw o zamówieniach w dziedzinie obronności i o danych wywiadowczych w 2020 r.; wzywa jednak do przyjęcia dodatkowych przepisów mających na celu ograniczenie kompetencji ukraińskiej służby bezpieczeństwa (SSU), aby przekształcić ją w agencję czysto kontrwywiadowczą i antyterrorystyczną, oraz do ustanowienia nadzoru parlamentarnego nad całym sektorem bezpieczeństwa;

Sprawiedliwość, wolność, bezpieczeństwo i walka z korupcją

38.  powtarza, że zapewnianie konkretnych rezultatów w zwalczaniu korupcji ma zasadnicze znaczenie w utrzymywaniu wysokiego poziomu poparcia dla procesu reform wśród obywateli, a także w udoskonalaniu otoczenia biznesowego i przyciąganiu bezpośrednich inwestycji zagranicznych; zachęca ukraińskie władze do dalszego wdrażania reform, w szczególności w obszarze praworządności / zwalczania korupcji, oraz zapewnienia niezależności i dalszej pracy głównych instytucji antykorupcyjnych; wyraża uznanie w tym względzie dla ponownego utworzenia Krajowej Agencji ds. Zapobiegania Korupcji oraz wejścia w życie nowych przepisów w sprawie nielegalnego wzbogacenia i sygnalistów w styczniu 2020 r., a także rozpoczęcia działalności naczelnego sądu antykorupcyjnego we wrześniu 2019 r.;

39.  jest jednak zaniepokojony wynikiem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 27 października 2020 r., które stworzyło lukę prawną w ukraińskiej strukturze antykorupcyjnej i poważnie osłabiło Krajową Agencję ds. Zapobiegania Korupcji; uznaje aktywne wysiłki zainicjowane przez prezydenta Zełeńskiego i podjęte przez podmioty polityczne w celu przywrócenia prawodawstwa oraz wiarygodności ukraińskiej struktury antykorupcyjnej; wzywa władze ukraińskie do kontynuowania swoich wysiłków na rzecz przywrócenia w pełni operacyjnej, skutecznej i kompleksowej struktury instytucjonalnej umożliwiającej zwalczanie korupcji, w tym w sądownictwie, przy jednoczesnym pełnym zachowaniu jego niezależności od władzy wykonawczej i ustawodawczej; podkreśla, że w tym kontekście kluczową rolę odgrywa dysponująca pełnią uprawnień Krajowa Agencja ds. Zapobiegania Korupcji, a orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego nie powinno być wykorzystywane jako pretekst do jej osłabienia lub pominięcia; wyraża głębokie zaniepokojenie widocznymi próbami podważenia przez partykularne interesy osiągnięć kraju w walce z korupcją i ogólnie reform demokratycznych, w szczególności poprzez odzyskanie władzy politycznej przez niektórych ukraińskich oligarchów, co przyczyniło się do osłabienia ukierunkowanej na reformy większości w Werchownej Radzie, o czym świadczą również trudności napotkane przy wypełnianiu luki legislacyjnej powstałej po kontrowersyjnym orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z 27 października 2020 r.; wzywa wszystkie podmioty polityczne do ponownego zaangażowania się w reformy, których domagali się ukraińscy wyborcy, a które mają kluczowe znaczenie dla wzmocnienia praworządności, wykorzenienia korupcji i osiągnięcia większego dobrobytu przez ludność Ukrainy;

40.  podkreśla znaczenie zapewnienia niezależności naczelnego sądu antykorupcyjnego i innych instytucji antykorupcyjnych; domaga się obiektywnego i bezstronnego podejścia do działalności instytucji antykorupcyjnych, aby zapewnić zaufanie i wsparcie publiczne dla zwalczania korupcji; dostrzega pierwsze wydane wyroki oraz poszanowanie dla wysokich norm zawodowych naczelnego sądu antykorupcyjnego; domaga się zintensyfikowania prac naczelnego sądu antykorupcyjnego, aby zwiększyć poziom karalności, w tym w sprawach na wysokim szczeblu;

41.  wyraża zadowolenie z prac Narodowego Biura Antykorupcyjnego Ukrainy, które jest prawdopodobnie najskuteczniejszą instytucją antykorupcyjną w kraju; podkreśla ponadto potrzebę wzmocnienia niezależności tej instytucji; domaga się zatem, by ustawa o Narodowym Biurze Antykorupcyjnym Ukrainy została dostosowana do konstytucji i niedawnej decyzji Trybunału Konstytucyjnego oraz by zalecić przejrzyste, odpolitycznione i oparte na kryteriach merytorycznych procedury wyboru szefów Narodowego Biura Antykorupcyjnego Ukrainy oraz Specjalnej Prokuratury Antykorupcyjnej, a także Państwowego Biura Śledczego, łącznie z wiarygodną oceną uczciwości;

42.  ubolewa nad próbami atakowania i podważania instytucji antykorupcyjnych przez członków Werchownej Rady, w szczególności próbami odwołania dyrektora Narodowego Biura Antykorupcyjnego Ukrainy oraz niejasnym procesem wyboru dyrektora Specjalnej Prokuratury Antykorupcyjnej; odnotowuje brak ochrony działaczy organizacji pozarządowych i dziennikarzy ujawniających i demaskujących korupcję oraz domaga się skutecznego wdrożenia nowych przepisów w sprawie ochrony sygnalistów, które weszły w życie w styczniu 2020 r.;

43.  z zadowoleniem przyjmuje projekt strategii antykorupcyjnej na lata 2020–2024 oraz oczekuje, że Werchowna Rada szybko przyjmie tę kompleksową strategię, z zachowaniem wszystkich kluczowych elementów projektu; dostrzega różne formy nacisków i sabotażu skierowane przeciwko instytucjom antykorupcyjnym, stanowiące odzwierciedlenie coraz skuteczniejszego i udanego zwalczania korupcji; nalega, by instytucje antykorupcyjne takie jak Narodowe Biuro Antykorupcyjne Ukrainy, Specjalna Prokuratura Antykorupcyjna i naczelny sąd antykorupcyjny pozostały niezależne i skuteczne oraz dysponowały wystarczającymi zasobami; pochwala przyjęcie w grudniu 2019 r. nowych przepisów w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy, które wzmocniły przejrzystość struktur własności przedsiębiorstw na Ukrainie oraz stanowią znaczne udoskonalenie odpowiednich ram prawnych;

44.  wyraża głębokie zaniepokojenie ogromną i systematyczną presją polityczną i aktami zastraszania wobec prezesa Narodowego Banku Ukrainy, co niestety miało miejsce nie po raz pierwszy i doprowadziło do jego rezygnacji ze stanowiska w lipcu 2020 r.; wzywa ukraińskie władze do powstrzymania się od wywierania presji politycznej na niezależne instytucje gospodarcze i organy egzekwowania prawa oraz do zapewnienia, by ich niezależność była zachowywana jako gwarancja prawidłowego funkcjonowania rynku i równych warunków działania dla wszystkich podmiotów gospodarczych;

45.  z żalem zauważa, że sądownictwo jest nadal jedną z najmniej wiarygodnych instytucji na Ukrainie i jest poważnie zaniepokojony stanem, w jakim znajduje się ono w następstwie reformy z października 2019 r., która doprowadziła do rozwiązania i konieczności ponownego utworzenia Wysokiej Komisji Kwalifikacji Sędziów oraz skutkowała zawieszeniem ponownej oceny i procesu rekrutacji sędziów, podczas gdy około 2 000 urzędów sędziowskich pozostaje nieobsadzonych; ubolewa, że w przeszłości Wysoka Komisja Kwalifikacji Sędziów nie uwzględniała opinii Społecznej Rady Uczciwości podczas ponownej oceny sędziów oraz wzywa do uczynienia tego w przyszłości w celu obsadzenia sądów niższych instancji sędziami spełniającymi normy etyczne i w zakresie uczciwości, w pełnej zgodności z opinią nr 969/2019 Komisji Weneckiej; nalega na szybkie ponowne ustanowienie Wysokiej Komisji Kwalifikacji Sędziów w oparciu o zmianę ustawy nr 3711 w sposób zgodny z orzeczeniem nr 4-p/2020 ukraińskiego Trybunału Konstytucyjnego z 11 marca 2020 r. w celu utworzenia niezależnej Wysokiej Komisji Kwalifikacji Sędziów w oparciu o przejrzystą procedurę wyboru z zaangażowaniem ekspertów międzynarodowych; uważa, że Wysoka Komisja Kwalifikacji Sędziów, dysponująca odpowiednimi uprawnieniami, powinna być w stanie skutecznie dokonywać wyboru nowych sędziów i weryfikacji urzędujących sędziów zgodnie z zasadami i procedurami przyjętymi przez samą Wysoką Komisję Kwalifikacji Sędziów, na podstawie swojego mandatu; zdecydowanie nalega na przeprowadzenie oceny uczciwości w niepoddanej reformie Najwyższej Radzie Sprawiedliwości; wzywa ukraińskie władze do dalszego prowadzenia i przyspieszenia reformy sądownictwa, aby nie osłabiać prac nowo utworzonych instytucji antykorupcyjnych, do powstrzymywania się od politycznie motywowanych procesów i instrumentalnego wykorzystania sądownictwa wobec przeciwników politycznych oraz do ukończenia ram prawnych w celu zwalczania przestępczości zorganizowanej;

46.  wzywa Komisję do rozwoju istniejących i opracowania nowych narzędzi w obszarze praworządności i dobrych rządów, aby monitorować i oceniać postępy dokonane przez Ukrainę, w szczególności w odniesieniu do unijnej tablicy wyników wymiaru sprawiedliwości i mechanizmu praworządności, aby zapewnić ścisłą kontrolę nad trwającymi reformami oraz należytą identyfikację i korektę możliwych niedociągnięć tych reform;

47.  z zadowoleniem przyjmuje reformę urzędu prokuratora generalnego zainicjowaną we wrześniu 2019 r. i domaga się ukończenia weryfikacji prokuratorów, tym samym zapewniając, by nowi prokuratorzy na wszystkich szczeblach byli wybierani na podstawie przejrzystego i bezstronnego pod względem politycznym procesu; zachęca ukraińskie władze do wzmocnienia walki z przestępczością zorganizowaną oraz do poprawy ram prawnych, a także współpracy i koordynacji między właściwymi organami ścigania;

48.  zdecydowanie wzywa ukraińskie władze do powstrzymania się od wcześniejszej złej praktyki prowadzenia umotywowanych politycznie spraw sądowych; podkreśla w tym kontekście, że rozbieżności w kwestiach politycznych powinny być rozwiązywane na właściwych forach politycznych, a nie w sferze wymiaru sprawiedliwości;

49.  z zaniepokojeniem zauważa, że Ukraina jest wymieniona przez Komisję jako państwo priorytetowe kategorii 2, co oznacza, że prawa własności intelektualnej nie są dostatecznie chronione i egzekwowane; podkreśla, że trzeba wzmocnić kontrole celne i infrastrukturę celną, aby lepiej zapobiegać wprowadzaniu podrobionych produktów na terytorium Ukrainy i ich tranzytowi przez jej terytorium; wzywa Komisję, aby nadal pomagała Ukrainie w opracowywaniu nowych projektów ustaw dotyczących praw własności intelektualnej;

50.  wzywa rząd Ukrainy do kontynuowania dochodzeń w sprawie przestępstw popełnionych przez członków ukraińskich sił bezpieczeństwa przeciwko działaczom podczas protestów w ramach Euromajdanu oraz szybkiego zapewnienia sprawiedliwości ofiarom i ich rodzinom;

51.  wzywa Ukrainę do ratyfikowania Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego oraz konwencji stambulskiej o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej;

52.  z zadowoleniem przyjmuje zmiany ukraińskiego kodeksu karnego definiujące gwałt i przemoc seksualną w oparciu o brak zgody oraz wzywa do szybkiego opracowania metodyki prowadzenia dochodzeń w przypadku przestępstw obejmujących przemoc seksualną; ubolewa, że z powodu braku takiej metodyki w 2019 r. nie wnoszono oskarżeń o gwałt i przemoc seksualną na podstawie braku zgody;

Prawa człowieka i podstawowe wolności

53.  zdecydowanie potępia stale obserwowane przypadki łamania na dużą skalę praw człowieka i podstawowych wolności, takich jak wolność wypowiedzi, religii lub przekonań i zrzeszania się, a także prawa do pokojowego zgromadzania się, dokonywane przez rosyjskie siły okupacyjne na tymczasowo okupowanym terytorium Krymu i przez wspierane przez Rosję ugrupowania zbrojne na obszarach regionu Donbasu, które tymczasowo nie znajdują się pod kontrolą rządu, w tym przymusowy pobór do wojska, deportacje, nielegalne i wymuszone przyjmowanie rosyjskich paszportów, ograniczenie prawa do nauki i praw językowych, arbitralne zatrzymania, tortury i inne surowe warunki przetrzymywania, a także środki ograniczające takie jak jednostronne zamykanie punktów odprawy granicznej i odmowa dostępu misjom ONZ i humanitarnym, co jest szczególnie zatrważające w okresie obecnej pandemii;

54.  przypomina, że życie i dobrobyt ludności cywilnej są nadal zagrożone w wyniku wojny na wschodniej Ukrainie i zauważa, że ograniczenie działań wojennych na wschodniej Ukrainie podczas zawieszenia broni, które weszło w życie 27 lipca 2020 r., przyczyniło się do spadku o 53 % liczby incydentów związanych z bezpieczeństwem oraz liczby ofiar cywilnych; z zadowoleniem przyjmuje program „EU4ResilientRegions” o wartości 30 mln EUR, mający na celu zwiększenie odporności wschodniej i południowej Ukrainy na negatywne wpływy wywierane przez trwające konflikty, w tym zagrożenia hybrydowe i inne destabilizujące czynniki;

55.  wyraża jednak głębokie zaniepokojenie pogarszającą się sytuacją humanitarną na terytoriach wschodnich, które obecnie nie są kontrolowane przez ukraiński rząd, w szczególności w świetle obecnej sytuacji nadzwyczajnej związanej z COVID-19; wzywa faktyczne władze lokalne do przyjęcia wszystkich środków koniecznych do zapewnienia, by zaspokajane były podstawowe potrzeby ludności, łącznie z dostępem do wysokiej jakości ośrodków opieki zdrowotnej i leczenia, a także do współpracy z prawowitym rządem Ukrainy w tej kwestii;

56.  podkreśla, że na wschodniej Ukrainie ponad 3,5 mln osób po obydwu stronach linii kontaktu nadal jest zależnych od pomocy i ochrony humanitarnej, doświadczając niedoborów wody i przerw w dostawach energii elektrycznej; zauważa, że obecna pandemia COVID-19 zwiększyła wyzwania, przed jakimi stoją te osoby; zachęca Komisję, aby we współpracy z organami ONZ wzmogła wysiłki na rzecz zapewnienia pomocy podczas tego kryzysu humanitarnego, zgodnie z Przeglądem potrzeb humanitarnych;

57.  ubolewa nad pogarszającą się sytuacją w dziedzinie praw człowieka na Krymie od początku okupacji, ponieważ Rosja drastycznie ograniczyła wolność zgromadzeń, wypowiedzi, zrzeszania się, dostępu do informacji i religii od rozpoczęcia okupacji; potępia politykę dyskryminacyjną stosowaną przez samozwańcze rosyjskie władze w szczególności wobec tatarskiej mniejszości etnicznej na Krymie, naruszanie ich praw własności, coraz powszechniejsze zastraszanie tej społeczności i osób sprzeciwiających się nielegalnej aneksji poprzez przymusowy pobór do wojska, prześladowania, przeszukiwania, zatrzymania i wymuszone zaginięcia, a także wspomniany wyżej brak wolności wypowiedzi, zrzeszania się, religii i przemieszczania się na półwyspie; apeluje o natychmiastowe i bezwarunkowe uwolnienie wszystkich obywateli Ukrainy bezprawnie zatrzymanych i uwięzionych na Półwyspie Krymskim i w Rosji, w tym działaczy Tatarów krymskich; ponadto wzywa Rosję do przeprowadzenia dochodzeń w sprawie aktów okrucieństwa popełnionych przeciwko Tatarom krymskim oraz zagwarantowania i zabezpieczenia prawa Tatarów krymskich, Ukraińców oraz wszystkich wspólnot etnicznych i religijnych do zachowywania i rozwoju własnej kultury, tradycji, edukacji i tożsamości;

58.  ubolewa, że na Ukrainie jest około 1,5 mln osób wewnętrznie przesiedlonych, co sprawia, że jest to dziewiąte państwo na świecie pod względem liczby osób wewnętrznie przesiedlonych; zauważa, że główna odpowiedzialność za to leży po stronie Rosji i jej popleczników; wzywa ukraińskie władze do podjęcia dodatkowych wysiłków, aby złagodzić cierpienie osób dotkniętych konfliktem i wdrożyć środki w celu ochrony praw osób wewnętrznie przesiedlonych; wzywa Ukrainę do przyznania osobom wewnętrznie przesiedlonym pełnych praw obywatelskich i politycznych oraz do przestrzegania międzynarodowych norm dotyczących traktowania osób wewnętrznie przesiedlonych; podkreśla znaczenie ochrony i zapewniania prawa do ukraińskiego obywatelstwa na tymczasowo okupowanych terytoriach, w tym uproszczenia procedur dotyczących otrzymywania emerytur i uzyskiwania świadectw urodzenia dla dzieci, aby wyeliminować ryzyko bezpaństwowości i podatności na zagrożenia;

59.  wzywa specjalną misję obserwacyjną OBWE na Ukrainie do wdrożenia swojego mandatu i do prowadzenia regularnych wymian z ofiarami i świadkami prześladowań, prawnikami, organizacjami pozarządowymi i przedstawicielami mediów jako dalszego sposobu oceny sytuacji na tymczasowo okupowanych terytoriach na Krymie i na wschodzie Ukrainy; wzywa Specjalnego Przedstawiciela UE ds. Praw Człowieka, aby nieprzerwanie obserwował sytuację dotyczącą praw człowieka na Półwyspie Krymskim i na obszarach wschodniej Ukrainy, które nie są kontrolowane przez rząd;

60.  zauważa, że pięcioletni plan działania dotyczący wdrażania krajowej strategii praw człowieka na Ukrainie wygasa w 2020 r. oraz domaga się dogłębnego przeglądu jego głównych osiągnięć przed określeniem celów dla następnego planu działania; zwraca szczególną uwagę na wsparcie zapewniane Tatarom krymskim przez ukraiński rząd oraz wyraża swoje zaniepokojenie brakiem finansowania w projekcie budżetu na 2021 r., przełożonym Werchownej Radzie we wrześniu 2020 r., programu przesiedlania i rozmieszczania Tatarów krymskich i osób innych narodowości deportowanych z terytorium Ukrainy; wzywa Ukrainę do przyjęcia przepisów w sprawie ludów tubylczych Ukrainy, w sprawie statusu społeczności tubylczych Tatarów krymskich oraz w sprawie zmiany konstytucji Ukrainy w zakresie narodowej i terytorialnej autonomii Tatarów krymskich na Ukrainie, a w szczególności na Krymie, która wynika z niezbywalnego prawa społeczności tubylczych Tatarów krymskich do samostanowienia; nalega, by ukraińskie władze zajęły się kwestią ATR, jedynego kanału telewizyjnego oferowanego w języku krymskotatarskim, oraz zapewniły stabilny mechanizm wsparcia finansowego i technicznego, aby umożliwić tej stacji telewizyjnej dalsze nadawanie na okupowanym przez Rosję Krymie; z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Ukrainy dotyczącą opracowania strategii w sprawie rozwoju i popularyzacji języka krymskotatarskiego na okres do 2032 r.;

61.  wzywa ESDZ i Komisję Europejską do szybkiego uruchomienia globalnego systemu sankcji UE za naruszenia praw człowieka (unijnego prawa wzorowanego na ustawie Magnitskiego), umożliwiającego stosowanie sankcji wobec osób i przedsiębiorstw zaangażowanych w poważne naruszenia praw człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji terytoriów ukraińskich tymczasowo okupowanych na Krymie i części obwodów donieckiego i ługańskiego, a także sankcji wobec osób odpowiedzialnych za inne przestępstwa, w tym korupcję; wzywa Ukrainę do pójścia za przykładem i przyjęcia ukraińskiej wersji ustawy Magnitskiego;

62.  przyjmuje do wiadomości ustawę o wspieraniu funkcjonowania języka ukraińskiego jako języka państwowego i zwraca się do władz Ukrainy o wdrożenie tej ustawy zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami i zaleceniami zawartymi w opinii nr 960/2019 Komisji Weneckiej, tj. z poszanowaniem prawa społeczności do rozwoju i pełnego używania własnego języka oraz traktowaniem mniejszości narodowych, ich języka i ich prawa do edukacji z należytym uwzględnieniem i równowagą;

63.  apeluje do Ukrainy o nadanie komisarzowi ds. ochrony języka urzędowego lub innemu podmiotowi ustanowionemu w tym samym celu uprawnień do monitorowania zgodności z przepisami w sprawie używania języków mniejszości i w sprawie ludów tubylczych;

64.  popiera wolność przekonań, opinii i wypowiedzi oraz podkreśla znaczenie udzielania równego dostępu do informacji wszystkim mniejszościom narodowym, etnicznym i językowym jako kluczowym składnikom każdej demokracji; potępia mowę nienawiści i dyskryminację ze względu na pochodzenie etniczne lub język, a także nieprawdziwe informacje i informacje wprowadzające w błąd ukierunkowane na mniejszości narodowe, etniczne i językowe;

65.  zauważa, że potrzebne są środki służące wzmocnieniu struktur ochrony praw mniejszości oraz budowaniu zaufania, że prawa mniejszości są chronione zarówno w prawie, jak i w praktyce; podkreśla, że takie środki powinny obejmować wzmocnienie ochrony prawnej, zwrócenie uwagi instytucji na problemy mniejszości oraz ustanowienie silniejszych i stałych mechanizmów konsultacji; wyraża zaniepokojenie brakiem odpowiednich działań podejmowanych przez ukraińskie władze w celu przeciwdziałania dyskryminacji i mowie nienawiści wobec mniejszości, w szczególności społeczności romskiej, która pada ofiarą przypadków dyskryminacji, przemocy na tle rasowym i przejawów nietolerancji; wzywa Ukrainę do wzmocnienia upamiętnienia ofiar holokaustu w drodze przystąpienia do Międzynarodowego Sojuszu na rzecz Pamięci o Holokauście (IHRA) i przyjęcia definicji antysemityzmu stosowanej przez IHRA; wzywa ponadto Ukrainę do dalszego upamiętniania ofiar totalitaryzmu; wzywa Komisję do zaproszenia Ukrainy do uczestnictwa w programie Europa dla Obywateli;

66.  wspiera działalność europejskich fundacji politycznych mającą na celu promowanie następnego pokolenia przywódców politycznych na Ukrainie;

67.  zachęca do wzmocnienia dialogu i współpracy z Kościołami oraz wspólnotami i organizacjami religijnymi w takich dziedzinach jak budowanie pokoju i pojednanie, a tym samym do wzmocnienia zaufania do sprawiedliwego i wolnego społeczeństwa, a także edukacji, opieki zdrowotnej i podstawowych usług społecznych;

Krajobraz medialny

68.  odnotowuje obecnie podejmowane wysiłki w zakresie reformy mediów; podkreśla, że reforma powinna w szczególności zapewnić niezależność, bezstronność i odpowiedzialność organu regulacyjnego, przejrzystość własności mediów oraz równe szanse dla mediów wraz z uczciwą konkurencją na rynku; wyraża zaniepokojenie planem przyznania agencji regulacyjnej nowych, szerokich kompetencji, które mogą naruszać wolność mediów oraz wpływać na treści mediów internetowych i drukowanych; podkreśla w kontekście projektu ustawy o zwalczaniu dezinformacji, że projekt w obecnym kształcie może prowadzić do ingerencji państwa w treści medialne i działania dziennikarzy na szeroką skalę kosztem wolności mediów oraz nie będzie skuteczny w zwalczaniu dezinformacji; domaga się przeprowadzenia szerzej zakrojonych konsultacji z mediami i odpowiednimi organizacjami międzynarodowymi, aby unikać zagrożeń dla wolności wypowiedzi;

69.  zauważa z zaniepokojeniem, że rynek mediów telewizyjnych na Ukrainie, chociaż jest pluralistyczny, nadal charakteryzuje się nadmiernym wpływom oligarchów; wzywa Ukrainę do wspierania wolnych i niezależnych mediów oraz do wzmocnienia pluralizmu mediów; podkreśla znaczenie nadawcy publicznego o zrównoważonym charakterze i niezależnego organu regulującego media oraz społeczeństwa obywatelskiego w budowaniu odporności na dezinformację i inne czynniki destabilizujące; wzywa Werchowną Radę i rząd do wywiązania się ze zobowiązań państwa względem nadawcy publicznego i zapewnienia wsparcia finansowego i politycznego na rzecz jego dalszej modernizacji, niezależności i zdolności do prowadzenia dziennikarstwa śledczego;

70.  przypomina o potrzebie dalszego wspierania Ukrainy przez UE w przeciwdziałaniu zagrożeniom hybrydowym oraz zwalczaniu dezinformacji i nieprawdziwych informacji, w tym poprzez wzmocnienie niezależnych mediów i komunikacji strategicznej w zakresie umiejętności korzystania z mediów, aby wzmocnić odporność Ukrainy; z zadowoleniem przyjmuje ogłoszone wszczęcie dialogu w sprawach cyberprzestrzeni przez UE i Ukrainę;

71.  wyraża zaniepokojenie pogarszającym się środowiskiem pracy dla przedstawicieli mediów, w szczególności dziennikarzy śledczych donoszących o korupcji i nadużyciach finansowych; ubolewa nad wszelkimi aktami, których celem jest hamowanie pracy dziennikarzy, w tym ograniczeniem dostępu do informacji, dochodzeniami karnymi, naciskiem na ujawnianie źródeł informacji oraz mową nienawiści, przede wszystkim wobec niezależnych mediów; wyraża zaniepokojenie, że członkowie Werchownej Rady padli ofiarą ukierunkowanych kampanii dezinformacyjnych lub nawet celowo pomagali w ich rozpowszechnianiu, według najnowszych analiz przeprowadzonych przez ukraińskie platformy dziennikarstwa śledczego;

72.  ubolewa nad licznymi atakami na dziennikarzy i działaczy społecznych odnotowanymi w latach 2017–2019; wzywa ukraińskie władze do ścigania sprawców i zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom mediów i dziennikarzom, a także do przyjęcia proporcjonalnego podejścia do regulacji mediów;

73.  ubolewa, że klimat polityczny w tym kraju pogorszył się oraz że zastraszanie, nawoływanie do nienawiści i naciski polityczne są powszechnie wykorzystywane do celów politycznych; wzywa władze do zdecydowanego potępienia i zakazania działalności ekstremistycznych i zachęcających do nienawiści grup i stron internetowych, takich jak Mirotvorets, które podsycają napięcia społeczne i nadużywają danych osobowych setek ludzi, w tym dziennikarzy, polityków i osób należących do grup mniejszościowych;

74.  domaga się rozwoju demokratycznych, niezależnych, pluralistycznych i zrównoważonych mediów na Ukrainie, aby położyć kres politycznie motywowanym prześladowaniom kanałów medialnych, w tym cofaniu koncesji, zapewnić ochronę lokalnym dziennikarzom, opiniotwórcom i dysydentom przed nękaniem i zastraszaniem, umożliwić niedyskryminacyjny dostęp do informacji w internecie i poza nim oraz istotne uczestnictwo obywatelskie, a także chronić i gwarantować prawa człowieka i prawa obywatelskie; podkreśla, że dziennikarzom, obrońcom praw człowieka i adwokatom należy zapewnić możliwość niezależnego działania bez nieuzasadnionych ingerencji i bez zastraszania; z zadowoleniem przyjmuje działania ukraińskich organizacji praw człowieka i krymskiego prokuratora, który tymczasowo pracując z nieokupowanego terytorium Ukrainy rejestruje przypadki naruszania i łamania praw człowieka; nalega, by wszystkie przypadki naruszenia praw człowieka zostały zbadane, a sprawcy pociągnięci do odpowiedzialności;

Równouprawnienie płci i prawa osób LGBTI

75.  podkreśla, że równość płci jest kluczowym warunkiem wstępnym zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu; wzywa ukraiński rząd i władze do wdrożenia środków, aby wzmocnić reprezentację kobiet i ich równe traktowanie na wszystkich szczeblach życia politycznego i społecznego oraz przeciwdziałać przemocy ze względu na płeć; apeluje do Komisji i ESDZ o uwzględnienie kwestii równouprawnienia płci we wszystkich strategiach politycznych, wsparciu finansowym, programach i działaniach związanych z Ukrainą, w szczególności mających na celu łagodzenie negatywnych skutków COVID-19, gdyż kobiety, w tym będące przedsiębiorcami, znalazły się wśród osób najbardziej dotkniętych rygorystycznymi środkami izolacji;

76.  potępia brutalne ataki i przestępstwa z nienawiści wobec osób LGBTI oraz wzywa ukraińskie organy ścigania do skutecznego prowadzenia dochodzeń w sprawie tych ataków; wzywa Ukrainę do ustanowienia i skutecznego wdrażania kompleksowego prawa wtórnego, które zapewnia wolność przekonań, przeciwdziała ciągłej dyskryminacji osób LGBTI, działaczy ruchów feministycznych, osób niepełnosprawnych i mniejszości, oraz do wzmocnienia ochrony ich praw; wzywa ukraiński rząd i wszystkie podmioty polityczne do podjęcia wysiłków w celu stworzenia integracyjnego i tolerancyjnego społeczeństwa;

77.  ubolewa, że art. 161 kodeksu karnego nadal nie przewiduje kar za podburzanie do nienawiści lub przemocy ze względu na orientację seksualną lub tożsamość płciową oraz że względy te nie są wskazywane jako kwalifikowany typ przestępstwa ani włączone do przepisów ogólnych w sprawie okoliczności obciążających zgodnie z art. 67 ust. 1 pkt 3; przypomina, że plan działania rządu dotyczący wdrażania krajowej strategii praw człowieka przewidywał włączenie względów orientacji seksualnej i tożsamości płciowej jako okoliczności obciążających do art. 67 kodeksu karnego; przypomina o zaleceniach ECRI oraz wzywa Ukrainę do odpowiedniej zmiany kodeksu karnego;

Handel i współpraca gospodarcza, zdrowie publiczne, praca i sprawy socjalne, mobilność pracowników

78.  podkreśla, że Ukraina jest dla Unii ważnym partnerem geopolitycznym, geostrategicznym i handlowym; z zadowoleniem przyjmuje znaczny wzrost przepływów handlowych między UE a Ukrainą, w wyniku czego Unia jest obecnie największym partnerem handlowym Ukrainy; ubolewa jednak nad stosunkowo niską liczbą bezpośrednich inwestycji zagranicznych trafiających do kraju;

79.  z zadowoleniem przyjmuje stałe pozytywne wyniki osiągnięte w dwustronnych stosunkach handlowych i gospodarczych w 2019 r. – ukraiński przywóz wzrósł o 12,3 %, a wywóz o 9,7 %, co daje kwotę 43,3 mld EUR; podkreśla, że wartość handlu między UE a Ukrainą wzrosła o 49 % oraz że UE pozostaje głównym partnerem handlowym Ukrainy (w 2019 r. udział UE w handlu Ukrainy wynosił 40 %), zaś Ukraina jest 18. partnerem UE pod względem wielkości wymiany handlowej (o udziale w całkowitym handlu UE na poziomie 1,1 %); zauważa, że deficyt Ukrainy w handlu z UE wzrósł do 5,1 mld EUR;

80.  zachęca obie strony, aby zacieśniły współpracę na szczeblu dwustronnym i na forach międzynarodowych w celu sprostania wyzwaniom wynikającym z COVID-19, w szczególności przez zwiększenie odporności i dywersyfikacji łańcuchów dostaw oraz wspólne działania w celu zaradzenia tendencjom protekcjonistycznym; zauważa, że cel UE zakładający osiągnięcie otwartej autonomii strategicznej mógłby stworzyć szanse na jeszcze ściślejszą współpracę z państwami ościennymi;

81.  zachęca Komisję, aby pomogła Ukrainie w określeniu obszarów sprzyjających dalszej dywersyfikacji gospodarczej oraz w nadawaniu im priorytetowego znaczenia w procesie pełnego wdrażania pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu;

82.  powtarza, że stopniowa integracja Ukrainy z rynkiem wewnętrznym UE, przewidziana w układzie o stowarzyszeniu, stanowi jeden z kluczowych celów stowarzyszenia oraz popiera w tym kontekście ustanowienie warunków dla wzmocnionych stosunków gospodarczych i handlowych między Ukrainą a UE, a także szerzej zakrojony proces zbliżania przepisów, pod warunkiem pełnego wdrożenia pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu oraz zgodności z odpowiednimi przepisami i normami prawnymi, gospodarczymi i technicznym;

83.  zauważa, że wprowadzono szereg innych reform prowadzących do deregulacji gospodarki, większej przejrzystości finansów publicznych oraz udoskonalenia przepisów dotyczących koncesji i partnerstwa publiczno-prywatnego, zapewniających nowe możliwości zarówno dla inwestorów lokalnych, jak i zagranicznych;

84.  zauważa jednak, że nie osiągnięto widocznych skutków deoligarchizacji kraju, ponieważ oligarchowie nadal wywierają duży wpływ na gospodarkę i politykę Ukrainy, w szczególności pod względem własności mediów oraz wpływu na sądownictwo i system egzekwowania prawa; uważa, że ustanowienie jasnych i równych dla wszystkich zasad w gospodarce i polityce może okazać się skuteczną metodą rzeczywistego osłabiania nieoficjalnego wpływu wywieranego przez małą grupę najbogatszych przedsiębiorców na funkcjonowanie państwa, w tym ustawodawstwo, i w związku z tym wzywa ukraińskie władze do przyspieszenia procesu deoligarchizacji;

85.  ubolewa nad zwiększeniem liczby przedsiębiorstw państwowych i wzywa Ukrainę do dalszej prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, aby zmodernizować i usprawnić funkcjonowanie gospodarki i uniknąć oligarchizacji; podkreśla potrzebę ponownego zaangażowania się Ukrainy w zwalczanie wpływu grup interesu, które w przypadku zlekceważenia mogłyby poważnie podważyć dotychczasowe reformy i środki wsparcia Ukrainy w ujęciu ogólnym;

86.  wzywa Ukrainę i UE do zacieśnienia współpracy w zakresie dalszej liberalizacji handlu dwustronnego, w tym zawarcia układu w sprawie oceny zgodności i zatwierdzania, a także współpracy w obszarze środków sanitarnych i fitosanitarnych oraz ceł; wzywa ponadto do pogłębionej współpracy sektorowej między UE i Ukrainą w dziedzinie edukacji, badań naukowych i innowacji, w sektorze ICT oraz w dziedzinie cyfryzacji i technologii ekologicznych, aby dzielić się wiedzą ekspercką i najlepszymi praktykami; ponadto domaga się pogłębionej współpracy i stopniowo różnicowanej integracji sektorowej Ukrainy między innymi z unią energetyczną, Wspólnotą Transportową i jednolitym rynkiem cyfrowym;

87.  wzywa ukraińskie władze do otwarcia krajowego rynku lotniczego dla europejskich przedsiębiorstw, w tym tanich przewoźników, i popiera jak najszybsze podpisanie umowy w sprawie ustanowienia wspólnego obszaru lotniczego;

88.  z zadowoleniem przyjmuje poczynione postępy we współpracy między Ukrainą i UE w obszarze cyfrowym oraz zachęca do dalszego pogłębienia takiej współpracy, aby zapewnić sobie nawzajem równe traktowanie na rynku wewnętrznym, w tym w innych sektorach będących przedmiotem wzajemnego zainteresowania; podkreśla znaczenie podjętych kroków w kierunku transformacji cyfrowej i e-rządzenia, a także postępów w zbliżaniu ustawodawstwa Ukrainy do przepisów UE w obszarze usług zaufania i łączności elektronicznej; zachęca Komisję do dalszego wspierania wysiłków Ukrainy dotyczących umiejętności korzystania z mediów i informacji, e-rządzenia i gospodarki cyfrowej, aby odzwierciedlić obecną erę cyfrową i stopniową integrację z jednolitym rynkiem cyfrowym UE, a także do przeanalizowania sposobów zmniejszania opłat roamingowych między UE a Ukrainą; w związku z tym zwraca uwagę na nowy unijny program o wartości 25 mln EUR wspierający e-rządzenie i gospodarkę cyfrową w Ukrainie; zachęca do rozszerzenia jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA) na Ukrainę po spełnieniu przez nią wszystkich wymogów technicznych i prawnych;

89.  wzywa Komisję i ESDZ do przeprowadzenia wiarygodnej oceny potrzeb dla regionu Donbasu, aby opracować strategię jego odbudowy społeczno-gospodarczej, oraz sugeruje utworzenie odpowiednich ram międzynarodowych na rzecz odbudowy Donbasu;

90.  wzywa ukraińskie władze do dalszego wdrażania reform publicznego systemu ochrony zdrowia, w szczególności z uwzględnieniem niszczącego wpływu pandemii COVID-19 na ukraiński system ochrony zdrowia; zauważa, że według UNICEF COVID-19 doprowadził nie tylko do kryzysu publicznej opieki zdrowotnej, ale także kryzysu społeczno-ekonomicznego, który może zwiększyć wskaźnik ubóstwa na Ukrainie z 27,2 % do 43,6 % lub nawet 50,8 %; zachęca w związku z tym ukraiński rząd do wdrożenia kompleksowych środków ochrony socjalnej, aby łagodzić skutki COVID-19;

91.  zz zadowoleniem przyjmuje przystąpienie przez Ukrainę do Komitetu ds. Bezpieczeństwa Zdrowia UE oraz systemu wczesnego ostrzegania i reagowania w celu uczestnictwa w ogólnoeuropejskiej koordynacji działań w odpowiedzi na COVID-19 w obszarze zdrowia publicznego; wzywa Komisję, państwa członkowskie i Ukrainę do zacieśnienia współpracy w zakresie odporności zdrowia publicznego i do wymiany najlepszych praktyk i współpracy ze społeczeństwem obywatelskim w zakresie opracowywania strategii na wypadek epidemii koncentrujących się na najbardziej wrażliwych grupach; apeluje do Komisji o udzielenie wsparcia rządowi Ukrainy w staraniach o dostęp do szczepionek przeciwko COVID-19;

92.  wzywa ukraiński rząd do zapewnienia, by wszelkie środki ograniczające w odpowiedzi na COVID-19 miały podstawę prawną, były ściśle konieczne i proporcjonalne do celu ochrony zdrowia publicznego i ratowania życia (w oparciu o doradztwo naukowe), podlegały ciągłemu przeglądowi i zostały zniesione, gdy nie są już konieczne, oraz by były stosowane w niedyskryminacyjny sposób; wzywa władze do zapewnienia, by grupy szczególnie wrażliwe i zmarginalizowane nie były dotknięte w nieproporcjonalny sposób reakcją na COVID-19, oraz do podjęcia kroków w celu uwzględnienia wcześniej istniejących nierówności;

93.  wzywa Ukrainę do zwalczania utrzymującego się nadal kumoterstwa i korupcji w sektorze opieki zdrowotnej, a w szczególności w Ministerstwie Zdrowia, oraz do prowadzenia skutecznych dochodzeń w sprawie wszelkich działań korupcyjnych, zwłaszcza prób zakupu sprzętu medycznego i szczepionek przeciw COVID-19 po nieproporcjonalnie wysokich cenach podczas panującej pandemii;

94.  pochwala dobrą pracę ukraińskiego publicznego systemu opieki zdrowotnej nad ustanowieniem przejrzystego systemu finansowania specyficznych zabiegów zapewnianych pacjentom; wzywa Ministerstwo Zdrowia do wspierania pracy ukraińskiego publicznego systemu opieki zdrowotnej;

95.  wyraża uznanie dla postępów w zakresie zbliżania przepisów do dorobku prawnego UE oraz dla przyjęcia w listopadzie 2019 r. strategii sanitarnej i fitosanitarnej, która obejmuje wdrożenie do ukraińskiego ustawodawstwa ponad 200 aktów normatywnych Unii;

96.  z niepokojem zauważa brak wystarczających postępów w zbliżaniu przepisów do norm unijnych dotyczących dobrostanu zwierząt;

97.  z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie w marcu 2020 r. ustawy o obrocie gruntami rolnymi, która powinna przyczynić się do uwolnienia ogromnego potencjału Ukrainy w sektorze rolnictwa, a także przyjęcie w maju 2020 r. ustawy o usprawnieniu niektórych instrumentów regulacji działalności bankowej, która wzmacnia system bankowy i uniemożliwia zwrot PrivatBanku jego byłym właścicielom;

98.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Ukraina przystąpiła do tymczasowego arbitrażu odwoławczego, przyczyniając się w ten sposób do przezwyciężenia impasu spowodowanego paraliżem Organu Apelacyjnego oraz do umożliwienia członkom Światowej Organizacji Handlu (WTO) korzystania z dwustopniowego systemu rozstrzygania sporów w ramach WTO do czasu ponownego uruchomienia Organu Apelacyjnego;

99.  wzywa Ukrainę do stosowania się do przyszłych orzeczeń organu arbitrażowego dotyczących moratorium na eksport nieprzetworzonego drewna, z jednoczesnym egzekwowaniem obowiązkowej należytej staranności w całym łańcuchu wartości produktów drzewnych i poprawą zarządzania w sektorze leśnictwa;

100.  zauważa z zaniepokojeniem, że Ukraina wszczęła ostatnio dwa dochodzenia w sprawie środków ochronnych przeciwko przywozowi nawozów azotowych i nawozów wieloskładnikowych z UE; przyjmuje do wiadomości, że w ostatnim możliwym momencie Ukraina postanowiła umorzyć oba dochodzenia w sprawie środków ochronnych, podczas gdy dalsze dochodzenia w sprawie środków ochronnych są w toku; ostrzega, że podobne działania mogą podważyć wzajemne zaufanie między obiema stronami;

101.  przypomina, że mięso drobiowe uznaje się w UE za produkt wrażliwy; docenia, że problem wywozu „innych” kawałków mięsa drobiowego udało się rozwiązać przez zmianę preferencji handlowych w odniesieniu do mięsa drobiowego i przetworów z mięsa drobiowego, likwidując tym samym lukę prawną w umowie; wzywa Ukrainę, aby powstrzymała się od podobnych praktyk oraz w pełni respektowała i wdrażała wszystkie postanowienia DCFTA w dobrej wierze; wzywa Komisję, aby dokładnie monitorowała wdrażanie DCFTA oraz zastosowała wszystkie dostępne środki w celu wyeliminowania wszelkich praktyk zakłócających rynek oraz potencjalnego wykorzystywania luk prawnych;

102.  wzywa do zajęcia się problemem różnic między obszarami wiejskimi a miejskimi na Ukrainie poprzez skuteczne zachęty finansowe i techniczne dla mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw, małych gospodarstw rolnych i przedsiębiorstw rodzinnych na obszarach rolnych i podmiejskich, a także poprzez poprawę łączności międzyludzkiej i infrastruktury między miastami a obszarami wiejskimi w celu wspierania spójności społecznej;

103.  z zadowoleniem przyjmuje wyniki osiągnięte dzięki instrumentowi na rzecz MŚP w ramach DCFTA, jeśli chodzi o poprawę dostępu do finansowania i otwarcie możliwości handlowych; podkreśla, że dzięki odpowiedniej kampanii informacyjnej MŚP mogłyby w większym stopniu korzystać z możliwości oferowanych przez DCFTA;

104.  wzywa Komisję, aby udzieliła wsparcia technicznego regionalnym agencjom pośrednictwa pracy w celu pobudzenia zatrudnienia, wspierała młodzież i programy zrównoważonego rozwoju gospodarczego sprzyjające przedsiębiorczości społecznej oraz inwestowała w młodzież i takie programy, a także skupiła się na młodzieży z obszarów wiejskich w celu udoskonalenia systemu kształcenia pod kątem potrzeb rynku pracy, tak by chronić najsłabsze grupy społeczne i zapobiegać brakowi możliwości społeczno-gospodarczych;

105.  zachęca Komisję, aby monitorowała wpływ DCFTA na prawa pracownicze oraz prawo do wolności zrzeszania się w odniesieniu do handlu z UE; wzywa ukraiński rząd do skupienia się także na społecznym wymiarze handlu i zrównoważonego rozwoju oraz do ścisłego monitorowania gospodarczych i społecznych skutków wdrażania DCFTA; wzywa ukraiński rząd do przestrzegania i egzekwowania norm pracy oraz ratyfikowania i pełnego wdrożenia wszystkich konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP); zachęca ukraiński rząd do dalszego zbliżania norm pracy do norm unijnych, w szczególności pod względem wolności zgromadzeń i dialogu społecznego; z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę reformy pracy, ale podkreśla potrzebę przeprowadzenia szeroko zakrojonych konsultacji ze związkami zawodowymi i społeczeństwem obywatelskim oraz zaleca wykorzystanie wiedzy eksperckiej MOP w tej kwestii;

106.  wzywa Komisję do dopilnowania, by związki zawodowe oraz społeczeństwo obywatelskie w całej jego różnorodności były zaangażowane w monitorowanie wdrażania układu o stowarzyszeniu; wzywa rząd Ukrainy i Komisję do wspierania organizacji pozarządowych badających naruszenia pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu, w szczególności w sferze społecznej;

107.  wzywa ukraiński rząd do wprowadzenia systemu zachęt i sankcji w celu zwalczania notorycznie wysokiej liczby miejsc pracy w nieformalnym sektorze zatrudnienia;

108.  dostrzega zwiększoną mobilność pracowników między Ukrainą a UE, ze wskaźnikiem emigracji na poziomie od 2,2 do 2,7 mln osób, co stanowi 13–16 % łącznego zatrudnienia na Ukrainie, i z jednej strony prowadzi do zmniejszenia podaży pracy na Ukrainie i niedoboru pracowników w niektórych zawodach, z drugiej zaś strony stanowi jeden z czynników stymulujących wzrost płac pracowników, którzy zostają w kraju, oraz stanowi źródło przekazów ze strony emigrantów, które wywiera istotny wpływ na gospodarkę Ukrainy, odpowiadający za wpływy w wysokości ponad 8 % PKB; domaga się dalszej analizy korzyści gospodarczych i społecznych oraz skutków fali emigracji pracowników po 2014 r. zarówno w gospodarkach, jak i systemach zabezpieczenia społecznego Ukrainy i państw członkowskich; podkreśla, że konieczne jest podejście rządu do rozwoju środowiska pracy, które zapewnia godne warunki pracy dla pracowników ukraińskich przedsiębiorstw, w tym bezpieczeństwo i higienę pracy, legalnie deklarowane miejsca pracy z państwowym zabezpieczeniem społecznym, wynagrodzenie wypłacane na czas i w pełnej wysokości, prawo do członkostwa w związkach i reprezentacji interesów oraz istotne rokowania zbiorowe prowadzące do wiążących układów zbiorowych; przypomina o potrzebie zajęcia się problemem drenażu mózgów na Ukrainie poprzez promowanie wysokiej jakości i integracyjnych programów kształcenia i szkoleń oraz tworzenie możliwości zatrudnienia w celu zapewnienia młodym ludziom i rodzinom w ich lokalnych społecznościach perspektyw społeczno-gospodarczych;

109.  z zadowoleniem przyjmuje finansowane przez UE programy wsparcia na rzecz zarówno modernizacji systemu kształcenia zawodowego na Ukrainie („EU4Skills: lepsze umiejętności dla nowoczesnej Ukrainy”), jak i otoczenia biznesowego, które odgrywa kluczową rolę dla potencjalnych osób powracających i dla krajowych przedsiębiorców (zwalczanie korupcji, wsparcie MŚP, reforma podatków i ceł itd.) – zarówno w formie dotacji sektorowych, jak i warunków w unijnych programach pomocy makrofinansowej, a także domaga się dalszego rozwoju tych programów;

110.  wzywa Radę Stowarzyszenia do nadania priorytetu wdrażaniu międzynarodowych norm pracy oraz ustawodawstwa i praktyk UE w obszarze polityki społecznej, zatrudnienia i pracy, regulacji dotyczących rokowań zbiorowych, dialogu społecznego, zwalczania nierówności płci, a także w obszarze reformy przepisów w sprawie pracy w celu zapewnienia, by interesy partnerów społecznych były zrównoważone, a prawa pracowników były chronione zgodnie z zapisami układu o stowarzyszeniu (art. 419–421 i 424) i odpowiednich konwencji MOP (81, 87, 98, 117, 122, 129, 144, 154 i 173); przypomina ukraińskiemu rządowi, że jego wysiłki ukierunkowane na poprawę klimatu biznesowego w celu przyciągania inwestycji bezpośrednich oraz promowania wzrostu gospodarczego nie mogą być podejmowane kosztem praw pracowniczych i warunków pracy; wzywa ukraiński rząd do stosowania systematycznego podejścia do dialogu społecznego i zapewniania na jego rzecz wsparcia instytucjonalnego oraz do podejmowania wysiłków, aby Krajowa Trójstronna Rada Społeczno-Gospodarcza stała się skutecznym instrumentem dialogu społecznego;

111.  zauważa z zaniepokojeniem, że zdolność związków zawodowych do egzekwowania swoich praw na Ukrainie jest ograniczona z powodu wadliwych i niejasnych przepisów;

Energia, środowisko i zmiana klimatu

112.  z zadowoleniem przyjmuje ukończenie rozdzielania działalności Naftohazu w 2019 r. oraz utworzenie prawnie niezależnego operatora systemu przesyłu gazu, co jest zgodne z trzecim pakietem energetycznym UE; wzywa jednak ukraińskie władze do wzmocnienia technicznej niezależności operatora systemu przesyłu gazu od Naftohazu; z zadowoleniem przyjmuje liberalizację i otwarcie konkurencyjnego rynku gazu dla gospodarstw domowych; ubolewa jednak nad niedawnymi atakami na kierownictwo Naftohazu, w tym radę nadzorczą przedsiębiorstwa, które podważają jego niezależność i dotychczas osiągnięte postępy w zakresie reform w tym obszarze;

113.  podkreśla rolę Ukrainy jako strategicznego kraju tranzytu gazu oraz potrzebę modernizacji jej krajowego systemu przesyłowego gazu, a także znaczenie jej integracji z unijnym rynkiem energii w oparciu o skuteczne wdrażanie zaktualizowanego załącznika XXVII do układu o stowarzyszeniu; z zadowoleniem przyjmuje ułatwione przez UE podpisanie długoterminowej umowy o przesył gazu; wyraża zaniepokojenie budową rurociągu Nord Stream 2 oraz przypomina o związanych z tym długoterminowych podstawowych zagrożeniach politycznych, gospodarczych i w zakresie bezpieczeństwa; zauważa, że rurociąg ten zwiększa zależność UE od rosyjskich dostaw gazu, zagraża rynkowi wewnętrznemu UE, nie jest zgodny z polityką energetyczną UE ani jej interesami strategicznymi, a także ma możliwe negatywne skutki dla rozdartej wojną Ukrainy; w związku z tym, zgodnie ze swoim wcześniejszym stanowiskiem, wzywa wszystkie zainteresowane strony, w szczególności te w państwach członkowskich i w Europie, do wykorzystania dostępnych klauzul prawnych w celu wstrzymania realizacji projektu;

114.  zwraca się do Komisji o kontrolowanie zgodności Ukrainy z dorobkiem prawnym Unii Europejskiej w obszarze energii z myślą o dalszej integracji rynków energii; w pełni popiera integrację Ukrainy z europejską kontynentalną siecią energetyczną (ENTSO-E); wzywa Ukrainę do lepszej koordynacji polityki i działań międzynarodowych instytucji (np. Komisji, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Banku Światowego, KfW, ENTSO-E, Wspólnoty Energetycznej) oraz ukraińskich instytucji wspierających ukraiński sektor energetyczny;

115.  potępia wydobycie gazu przez Rosję z ukraińskiego szelfu w ukraińskiej wyłącznej strefie ekonomicznej oraz stwierdza, że UE nie uznaje przejęcia pól gazowych przez Federację Rosyjską na Morzu Azowskim i Morzu Czarnym oraz powinna wspierać zgodne z prawem działania ukraińskich władz zmierzające do powstrzymania nielegalnego wydobycia;

116.  wyraża ubolewanie, że nowy hurtowy rynek energii elektrycznej, który zaczął funkcjonować na Ukrainie w lipcu 2019 r., nadal nie jest konkurencyjny według norm UE; wzywa w związku z tym Ukrainę do ukończenia jego reformy i zwiększenia poziomu zgodności z prawem Unii, przede wszystkim dzięki wzmocnieniu niezależności Ukrenerho i unikaniu subsydiowania skrośnego; wzywa Ukrainę do modernizacji istniejących elektrowni, aby spełnić rygorystyczne europejskie normy środowiskowe i bezpieczeństwa;

117.  z zadowoleniem przyjmuje stanowisko ukraińskiego rządu respektujące zobowiązanie podjęte w ramach Wspólnoty Energetycznej do przestrzegania obowiązującego prawa UE, w tym polityki ochrony środowiska i bezpieczeństwa, a tym samym niezezwalające na import energii elektrycznej z elektrowni z krajów sąsiednich, które zostały zbudowane bez poszanowania dla wymogów międzynarodowych konwencji oraz najwyższych międzynarodowych norm środowiskowych i bezpieczeństwa;

118.  ubolewa, że w sektorze produkcji energii odnawialnej Ukraina nie wywiązuje się jeszcze ze swoich zobowiązań względem inwestorów oraz że opóźnienia w płatnościach dla producentów energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii zagrażają dalszemu rozwojowi źródeł czystej energii na Ukrainie;

119.  wzywa ukraińskie władze do pilnego ukończenia modernizacji elektrowni jądrowych oraz przeanalizowania opóźnień w tych procesach, w szczególności modernizacji elektrowni jądrowej w Zaporożu;

120.  podkreśla znaczenie zacieśnienia współpracy w zakresie infrastruktury w regionie, dalszej dywersyfikacji dostaw energii na Ukrainie, efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii i połączalności sektora energetycznego Ukrainy, z jednoczesnym zapewnieniem zrównoważenia środowiskowego; zauważa, że wspieranie i promowanie handlu wewnątrzregionalnego między krajami Partnerstwa Wschodniego również stworzy nowe możliwości gospodarcze, w tym dla MŚP;

121.  wyraża uznanie dla przyjęcia przez rząd Ukrainy w lutym 2019 r. strategii w zakresie polityki ekologicznej państwa do 2030 r. oraz krajowego planu gospodarowania odpadami, ustaw o ocenach oddziaływania na środowisko i strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko, a także ustaw przyjętych w obszarze polityki klimatycznej; wzywa Ukrainę do dalszego wzmocnienia swojego zaangażowania w walkę ze zmianą klimatu, wdrażanie polityki przeciwdziałania zmianie klimatu, uwzględnianie kwestii związanych ze zmianą klimatu we wszystkich obszarach kształtowania polityki oraz do zintensyfikowania jej wysiłków w odniesieniu do zobowiązań krajowych związanych z porozumieniem paryskim z 2015 r.;

122.  wzywa Ukrainę do skutecznego zwalczania nielegalnego pozyskiwania drewna zgodnie z normami zrównoważonej gospodarki leśnej i ochrony środowiska oraz do podjęcia działań w celu położenia kresu szkodom w środowisku naturalnym powodowanym przez nielegalną i niezrównoważoną eksploatację zasobów naturalnych, taką jak nielegalny wyrąb w karpackich lasach pierwotnych, gdyż stanowi to główny powód występowania powodzi w regionie; wzywa UE do wspierania przeciwdziałania nielegalnemu pozyskiwaniu drewna w związku z nielegalnym projektem ośrodka narciarskiego Świdowiec, a także nielegalnej i szkodliwej dla środowiska metodzie pozyskiwania bursztynu; zachęca Ukrainę do inwestowania w zrównoważoną infrastrukturę turystyczną bezpieczną pod względem ekologicznym i środowiskowym oraz wzywa ukraińskie władze do zapobiegania szkodom w środowisku powodowanym przez przyszłe projekty dzięki poprawie kontroli, przejrzystości i wdrażania ocen oddziaływania na środowisko i należytej staranności; wzywa Ukrainę do zapewnienia otwartego i dogodnego dostępu do informacji o środowisku, poszerzenia obszarów chronionych oraz przyspieszenia wdrażania krajowego planu redukcji emisji głównych substancji zanieczyszczających z dużych obiektów energetycznego spalania; zachęca Ukrainę do przyjęcia ustawodawstwa na rzecz rozwoju zrównoważonego transportu; wzywa Ukrainę do oczyszczenia i pozbycia się wysoce niebezpiecznych chemikaliów rolniczych w bezpieczny i świadomy ekologicznie sposób, w szczególności przeterminowanych pestycydów w obwodzie chersońskim i innych regionach Ukrainy;

123.  wyraża głębokie zaniepokojenie wpływem konfliktu na wschodniej Ukrainie na środowisko, w tym zagrożeniami związanymi z zalewaniem połączonych ze sobą kopalń; domaga się, po przeprowadzeniu dogłębnej oceny wpływu konfliktu na środowisko, opracowania planu reagowania mającego na celu zapobieżenie katastrofie ekologicznej; proponuje realizację programu rozminowywania Donbasu przez ukraińskie władze i społeczność międzynarodową;

124.  wyraża również głębokie zaniepokojenie z powodu około 1200 źródeł promieniotwórczych – wykorzystywanych do celów medycznych, przemysłowych lub naukowych – zlokalizowanych w regionie Doniecka lub w jego sąsiedztwie, które stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska; wzywa OBWE, trójstronną grupę kontaktową i kraje czwórki normandzkiej do przeciwdziałania rozprzestrzenianiu działalności jądrowej i przemytowi substancji promieniotwórczych zgodnie z programem nierozprzestrzeniania broni jądrowej; wzywa wszystkie strony do zaangażowania odpowiednich zainteresowanych stron w bezpieczny transport wysokoaktywnych źródeł zamkniętych z regionu Donbasu;

125.  z zadowoleniem przyjmuje ambicje Ukrainy w zakresie zapewniania wkładu w cele Europejskiego Zielonego Ładu oraz wzywa Komisję do odpowiedniego wspierania wysiłków Ukrainy, między innymi w drodze zainicjowania odpowiedniego zorganizowanego dialogu, planu działania i wymiany informacji; wzywa Komisję do zapewnienia, by pogłębiona i kompleksowa umowa o wolnym handlu nie stała w sprzeczności z celami środowiskowymi i inicjatywami, które są w niej określone;

126.  z zadowoleniem przyjmuje unijny pakiet klimatyczny dla zrównoważonej gospodarki o wartości 10 mln EUR, który zapewni wsparcie Ukrainie w opracowaniu całościowego podejścia do restrukturyzacji jej podstawowych sektorów gospodarki w kierunku gospodarki niskoemisyjnej;

Kontakty międzyludzkie i zarządzanie granicami

127.  uznaje znaczenie mobilności transgranicznej dla wzmocnienia kontaktów międzyludzkich oraz z zadowoleniem przyjmuje dalsze pomyślne wdrażanie ruchu bezwizowego między UE a Ukrainą, który umożliwił ukraińskim obywatelom odbycie ponad 40 mln podróży do państw UE od czerwca 2017 r.; podkreśla znaczenie dalszego osiągania wartości odniesienia na potrzeby liberalizacji reżimu wizowego i przyspieszania powiązanych wysiłków w zakresie reform; jest zdania, że ruch bezwizowy skutkował większą liczbą podróży z Ukrainy do UE, a tym samym lepszym zrozumieniem między danymi społeczeństwami, co stanowi najlepszą podstawę dla dalszego zbliżania; podkreśla, że podejście to musi być kontynuowane i z czasem 127;

128.  przypomina o znaczeniu włączenia Ukrainy do ram UE takich jak Erasmus+, „Horyzont Europa” i Kreatywna Europa oraz o potrzebie zintensyfikowania odpowiedniej współpracy w ramach obecnych i przyszłych programów; jest zdania, że należy istotnie rozszerzyć zakres uczestnictwa ukraińskich studentów, a także nauczycieli akademickich i szkolnych, w programach Erasmus+;

129.  zauważa, że zwiększona liczba wizyt ukraińskich obywateli w państwach strefy Schengen stanowi wyzwanie dla przejść granicznych między UE a Ukrainą, które są zatłoczone, a ich infrastruktura i przepustowość nie są odpowiednie, by zapewniać godne i humanitarne warunki dla osób przekraczających granicę; zauważa, że jednym z najpilniejszych problemów na granicy między UE a Ukrainą, w szczególności na odcinku węgiersko-ukraińskim i polsko-ukraińskim, są długie czasy oczekiwania na przekroczenie granicy; zwraca się do Komisji o wszczęcie dialogu w celu zapewnienia, by procedury przekraczania granic były szybkie i wolne od korupcji, między innymi dzięki inwestycjom, szkoleniom personelu i skutecznym mechanizmom składania skarg dotyczących przekraczania granic; zachęca UE, by wspierała utworzenie nowych przejść granicznych i rozbudowę istniejących na granicy między UE a Ukrainą z zastosowaniem ścisłego monitorowania finansowania, aby wyeliminować nadużycia obserwowane w przeszłości;

130.  popiera wzmocnioną współpracę UE–Ukraina, w szczególności w obszarze zarządzania granicami, krajowych systemów azylowych i zarządzania tożsamością w oparciu o środki biometryczne, przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, zwalczania przestępczości zorganizowanej i poważnej przestępczości międzynarodowej oraz pogłębienia współpracy między Ukrainą a Europejską Agencją Straży Granicznej i Przybrzeżnej (FRONTEX);

131.  zauważa, że poczyniono dalsze postępy dotyczące dostosowania ukraińskich procedur celnych i granicznych do procedur obowiązujących w Unii, a także dotyczące trwających reform instytucjonalnych administracji podatkowej i celnej; z zadowoleniem przyjmuje ustawę o pojedynczym podmiocie prawnym dla państwowej administracji celnej, a także ustawy o upoważnionych przedsiębiorcach oraz o wprowadzeniu krajowego elektronicznego systemu tranzytowego, przyjęte jesienią 2019 r.; z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie przez rząd Ukrainy w lipcu 2019 r. strategii zintegrowanego zarządzania granicami do 2025 r., a następnie planu działania na lata 2020–2022; ubolewa jednak nad opóźnieniem finansowanego przez UE projektu modernizacji sześciu punktów odprawy granicznej na granicy z Unią oraz nad bardzo długimi czasami oczekiwania nadal doświadczanymi na tych granicach; wzywa ponadto ukraińskie władze do przyjęcia wszystkich zaległych środków i przepisów wymaganych do pełnego uruchomienia systemu upoważnionych przedsiębiorców i krajowego elektronicznego systemu tranzytowego oraz do zapewnienia szybkiego powołania nowego kierownictwa państwowej administracji celnej spośród kompetentnych kandydatów w ramach przejrzystej i bezstronnej publicznej procedury wyboru; wzywa ukraińskie władze do kryminalizacji przemytu wszelkich towarów jako kluczowego elementu zintegrowanego zarządzania granicami;

132.  wzywa UE oraz władze ukraińskie i mołdawskie do przyspieszenia procesu blokowania nielegalnego handlu i zamykania kanałów przemytu w Naddniestrzu jako bezpiecznej przystani dla przemytników, która była wykorzystywana przez przestępców i oligarchów oraz służyła wzmocnieniu wpływów Rosji i była jednym z głównych czynników przedłużających konflikt;

Postanowienia instytucjonalne

133.  z zadowoleniem przyjmuje wynik szczytu UE–Ukraina z 6 października 2020 r., pierwszego dwustronnego szczytu odbywającego się fizycznie w Brukseli od czasu wybuchu pandemii COVID-19, oraz jasne deklaracje obydwu stron w sprawie ciągłego zobowiązania do wzmocnienia stowarzyszenia politycznego i integracji gospodarczej Ukrainy z Unią Europejską;

134.  z zadowoleniem przyjmuje wyniki bieżących posiedzeń oraz działań w ramach dialogu im. Jeana Monneta na rzecz pokoju i demokracji Parlamentu Europejskiego z Werchowną Radą Ukrainy oraz w pełni popiera jego kontynuowanie; jest przekonany, że wzmocnienie parlamentarnej kultury dialogu zapewni silną, niezależną, przejrzystą i skuteczną Werchowną Radę Ukrainy, o zasadniczym znaczeniu dla demokratycznej i europejskiej przyszłości kraju, która jest zgodna z aspiracjami ukraińskich obywateli;

135.  zachęca Werchowną Radę do aktywnego kontynuowania swojej reformy instytucjonalnej, która ma między innymi na celu zwiększenie zdolności i jakości procesów ustawodawczych, nadzoru politycznego nad władzą wykonawczą oraz przejrzystości i odpowiedzialności względem obywateli, w celu usprawnienia przyjmowania projektów ustaw dotyczących wdrażania układu o stowarzyszeniu, a także do ustanowienia gwarancji instytucjonalnych, aby blokować ustawodawstwo stojące w sprzeczności ze zobowiązaniami na mocy układu o stowarzyszeniu, na przykład dzięki wzmocnieniu roli Komisji Integracji Europejskiej, której opinie powinny być wiążące; podkreśla znaczenie ciągłej współpracy Parlamentu Europejskiego z Werchowną Radą, aby zapewnić wsparcie takiemu procesowi reform; podkreśla znaczenie kontynuowania współpracy międzyparlamentarnej i kontaktów międzyludzkich w możliwie najlepszy sposób w kontekście pandemii COVID-19;

136.  podkreśla znaczenie dalszego wsparcia misji doradczej Unii Europejskiej (EUAM) na Ukrainie oraz jej roli w reformie cywilnego sektora bezpieczeństwa; z zadowoleniem przyjmuje otwarcie biura terenowego w Mariupolu, oraz liczy na osiągnięcie konkretnych rezultatów, zgodnie z mandatem misji; wzywa Komisję do zintensyfikowania swoich wysiłków w zakresie wzmacniania zdolności ukraińskich władz zaangażowanych we wdrażanie układu o stowarzyszeniu / pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu; wzywa Komisję do opracowania narzędzi koniecznych do wsparcia ciągłego dostosowywania się Ukrainy do dorobku prawnego UE, zgodnie z odpowiednimi decyzjami podjętymi podczas 22. szczytu Ukraina–UE;

137.  ponawia swój apel o utworzenie Uniwersytetu Partnerstwa Wschodniego na Ukrainie; wzywa instytucje unijne do wzmocnienia i rozszerzenia programów szkoleniowych dla ukraińskich prawników, którzy chcą się specjalizować w prawie Unii, oraz do wzmocnienia zdolności Ukrainy do uczestnictwa w programie „Horyzont Europa”, między innymi w celu pobudzenia kontaktów międzyludzkich oraz współpracy akademickiej i edukacyjnej między UE i Ukrainą;

138.  z zadowoleniem przyjmuje unijne wsparcie na rzecz budowania zdolności instytucjonalnych i kursów szkoleniowych ukraińskich urzędników służby cywilnej organizowane przez Kolegium Europejskie w Natolinie;

139.  wzywa wszystkie instytucje UE, państwa członkowskie i ukraińskie władze do opracowania kampanii lepiej informujących obywateli o szansach wynikających z inicjatywy Partnerstwa Wschodniego oraz wdrażania układu o stowarzyszeniu / pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu, podnoszących świadomość na temat korzyści wynikających z bliższego stowarzyszenia i łączących je z pozytywnymi zmianami na rynkach pracy na Ukrainie i w innych krajach stowarzyszonych; zachęca władze ukraińskie do lepszego informowania obywateli Ukrainy o korzyściach wynikających z układu o stowarzyszeniu / pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu oraz pomocy unijnej oraz do zwiększenia wysiłków w celu zagwarantowania, że możliwości związane z układem o stowarzyszeniu / pogłębioną i kompleksową umową o wolnym handlu, oraz pomoc i programy UE dotrą do szczebla lokalnego, w tym do odległych części kraju, w szczególności do obszarów wiejskich, tak aby umożliwić mieszkańcom dążenie do pozytywnych zmian w ich społecznościach;

140.  pochwala ukraińskie społeczeństwo obywatelskie, młodych ludzi i organizacje obywatelskie za ich działania we wszystkich obszarach życia publicznego i politycznego, oraz w szczególności za ich wsparcie na rzecz wdrażania układu o stowarzyszeniu / pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu, uwzględnianie wyzwań wynikających z pandemii COVID-19, zwalczanie kampanii dezinformacyjnych, pomoc i wsparcie dla osób wewnętrznie przesiedlonych i innych wrażliwych grup oraz zwiększanie odporności społeczeństwa i umiejętności korzystania z mediów wśród ukraińskiej ludności; zachęca ukraińskie instytucje rządowe na szczeblu centralnym i lokalnym do dalszego promowania ścisłej współpracy ze społeczeństwem obywatelskim, w tym zwiększenia wsparcia finansowego na rzecz jego działań; wzywa Komisję do nadania priorytetu wsparciu tych organizacji pozarządowych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego; z zadowoleniem przyjmuje w tym względzie program Instrumentu na rzecz Społeczeństwa Obywatelskiego o wartości 20 mln EUR, który będzie wspierać wzmocnienie zdolności organizacji społeczeństwa obywatelskiego do uczestnictwa w procesach decyzyjnych i życiu publicznym; wzywa ukraińskie władze, w świetle szeregu projektów ustaw o funkcjonowaniu i pracach organizacji społeczeństwa obywatelskiego, by nie przyjmowały żadnych przepisów, które nie są zgodnie z krajowymi i międzynarodowymi zobowiązaniami Ukrainy w zakresie praw człowieka oraz by zagwarantowały funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego bez nadmiernych ingerencji;

o
o   o

141.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, a także prezydentowi, rządowi i parlamentowi Ukrainy oraz prezydentowi, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej;

(1) Dz.U. L 303 z 28.11.2018, s. 39. (2) Dz.U. C 388 z 13.11.2020, s. 116. (3) Dz.U. C 11 z 12.1.2018, s. 82. (4) Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0167. (5) Dz.U. L 165 z 27.5.2020, s. 31. (6) CM/Rec(2010)5, dostępne pod adresem https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016805cf40a (7) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Europejski program na rzecz umiejętności służący zrównoważonej konkurencyjności, sprawiedliwości społecznej i odporności (2020/2818(RSP))

P9_TA(2021)0051 B9-0108/2021

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 165 i 166 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 14 i 15,

–  uwzględniając Europejski filar praw socjalnych ogłoszony przez Radę Europejską, Parlament Europejski i Komisję Europejską w listopadzie 2017 r., w szczególności jego zasadę 1 „kształcenie, szkolenie i uczenie się przez całe życie” i 4 „aktywne wspieranie zatrudnienia”,

–  uwzględniając Konwencję Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) z 1974 r. dotyczącą płatnego urlopu szkoleniowego,

–  uwzględniając komunikat Komisji pt. „Europejski program na rzecz umiejętności służący zrównoważonej konkurencyjności, sprawiedliwości społecznej i odporności” (COM(2020)0274) oraz towarzyszące mu dokumenty robocze służb Komisji (SWD(2020)0121) i (SWD(2020)0122),

–  uwzględniając wniosek Komisji dotyczący zalecenia Rady w sprawie kształcenia i szkolenia zawodowego na rzecz zrównoważonej konkurencyjności, sprawiedliwości społecznej i odporności (COM(2020)0275),

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Utworzenie europejskiego obszaru edukacji do 2025 r.” (COM(2020)0625) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2020)0212),

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027 – Nowe podejście do kształcenia i szkolenia w epoce cyfrowej” (COM(2020)0624) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2020)0209),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Europejskiej zatytułowane „Digital Economy and Society Index (DESI) 2020 Human capital” [Indeks gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI) na 2020 r. Kapitał ludzki](1),

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Nowa strategia przemysłowa dla Europy” (COM(2020)0102), w którym stwierdza się, że „[d]wojaka transformacja – ekologiczna i cyfrowa wpłynie na każdy aspekt naszej gospodarki, społeczeństwa i przemysłu”, a konkurencyjna gospodarka zależy od „zatrudniania i utrzymania wykwalifikowanej siły roboczej”, i w którym przewiduje się, że „tylko w nadchodzących pięciu latach 120 mln Europejczyków będzie musiało podnieść lub zmienić swoje kwalifikacje zawodowe”,

–  uwzględniając komunikat Komisji Europejskiej zatytułowany „Europejski Zielony Ład” (COM(2019)0640), w którym stwierdza się, że „[a]by czerpać korzyści z transformacji ekologicznej, konieczne są proaktywne zmiany kwalifikacji i ich podnoszenie”, co ma na celu umożliwienie wszystkich zmian, o których mowa w komunikacie,

–  uwzględniając konkluzje Rady z 8 czerwca 2020 r. w sprawie zmiany i podnoszenia kwalifikacji jako podstawy zrównoważoności i zatrudnialności w kontekście wspierania odbudowy gospodarczej i spójności społecznej,

–  uwzględniając konkluzje Rady z 16 czerwca 2020 r. w sprawie przeciwdziałania kryzysowi wywołanemu przez COVID-19 w kształceniu i szkoleniu,

–  uwzględniając rezolucję Rady z 8 listopada 2019 r. w sprawie dalszego rozwijania europejskiego obszaru edukacji w celu wsparcia zorientowanych na przyszłość systemów kształcenia i szkolenia(2),

–  uwzględniając konkluzje Rady z 3 marca 2017 r. w sprawie wzmacniania umiejętności kobiet i mężczyzn na unijnym rynku pracy(3),

–  uwzględniając zalecenie Rady z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie ścieżek poprawy umiejętności: nowe możliwości dla dorosłych(4),

–  uwzględniając konkluzje Rady z 14 grudnia 2017 r. w sprawie odnowionego programu UE dla szkolnictwa wyższego(5),

–  uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/646 z dnia 18 kwietnia 2018 r. w sprawie wspólnych ram mających na celu świadczenie lepszej jakości usług w zakresie umiejętności i kwalifikacji (Europass), uchylającą decyzję nr 2241/2004/WE(6),

–  uwzględniając strategiczne ramy europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia (ET 2020),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z 5 maja 2020 r. pt. „Trwałe finansowanie uczenia się przez całe życie i rozwoju umiejętności w kontekście niedoboru wykwalifikowanej siły roboczej” (opinia rozpoznawcza na wniosek prezydencji chorwackiej),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 15 marca 2018 r. pt. „Przyszłość pracy – zdobywanie odpowiedniej wiedzy i umiejętności w celu zaspokojenia potrzeb przyszłego rynku pracy” (opinia rozpoznawcza na wniosek prezydencji bułgarskiej)(7),

–  uwzględniając europejskie badanie warunków pracy(8),

–  uwzględniając badanie Eurofoundu dotyczące wpływu cyfryzacji na wykorzystanie umiejętności i ich rozwój(9),

–  uwzględniając analizę Cedefop zatytułowaną „Empowering adults through upskilling and reskilling pathways” [Upodmiotowienie dorosłych w drodze podnoszenia i zmiany kwalifikacji], tomy 1 i 2,

–  uwzględniając sprawozdanie Cedefop pt. „Skills forecast: trends and challenges to 2030” [Prognozowanie zapotrzebowania na umiejętności: tendencje i wyzwania do 2030 r.](10),

–  uwzględniając panoramę umiejętności(11) oraz europejski indeks umiejętności(12) Cedefop,

–  uwzględniając badanie STOA zatytułowane „Rethinking education in the digital age” [Nowe podejście do edukacji w epoce cyfrowej](13),

–  uwzględniając bazę danych OECD dotyczącą umiejętności potrzebnych w miejscu pracy „Skills for Jobs”(14),

–  uwzględniając badanie OECD zatytułowane „Getting Skills Right. Increasing Adult Learning Participation. Learning from successful reforms” [Dostosowanie umiejętności. Zwiększanie udziału dorosłych w uczeniu się. Wzorcowe reformy](15),

–  uwzględniając dokument orientacyjny OECD z 10 lipca 2020 r. pt. „Skill measures to mobilise the workforce during the COVID-19 crisis” [Środki na rzecz podnoszenia umiejętności w celu zmobilizowania siły roboczej podczas kryzysu związanego z COVID-19](16),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 22 października 2020 r. w sprawie przyszłości europejskiej edukacji w kontekście COVID-19(17),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 8 października 2020 r. w sprawie wzmocnienia gwarancji dla młodzieży(18),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 12 czerwca 2018 r. w sprawie modernizacji edukacji w UE(19),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 14 września 2017 r. w sprawie nowego europejskiego programu na rzecz umiejętności(20),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 19 stycznia 2016 r. w sprawie strategii nabywania umiejętności służących zwalczaniu bezrobocia ludzi młodych(21),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 10 września 2015 r. w sprawie utworzenia konkurencyjnego rynku pracy w Unii XXI w.: dostosowanie umiejętności i kwalifikacji do zapotrzebowania i perspektyw na rynku pracy jako sposób na wyjście z kryzysu(22),

–  uwzględniając pytanie do Komisji w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Europejski program na rzecz umiejętności służący zrównoważonej konkurencyjności, sprawiedliwości społecznej i odporności (O-000006/2021 – B9‑0004/2021),

–  uwzględniając art. 136 ust. 5 i art. 132 ust. 2 Regulaminu,

–  uwzględniając projekt rezolucji Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych,

A.  mając na uwadze, że transformacja ekologiczna i cyfrowa wraz z tendencjami demograficznymi i globalizacją zmienia charakter pracy, zakres obowiązków pracowników oraz wymagane umiejętności i kwalifikacje; mając na uwadze, że podnoszenie i zmiana kwalifikacji będą mieć podstawowe znaczenie dla stawienia czoła wyzwaniom i wykorzystania możliwości, które wiążą się z przyspieszającymi trendami w skali makro, oraz odegrają kluczową rolę w zmniejszaniu pogłębiającej się luki kompetencyjnej na rynku pracy UE;

B.  mając na uwadze, że Europejski program na rzecz umiejętności służący zrównoważonej konkurencyjności, sprawiedliwości społecznej i odporności jest w pełni zgodny z Europejskim filarem praw socjalnych, a zwłaszcza z jego pierwszą zasadą, stanowiącą: „[k]ażdy ma prawo do edukacji włączającej, charakteryzującej się dobrą jakością, szkoleń i uczenia się przez całe życie w celu utrzymania i nabywania umiejętności, które pozwolą mu w pełni uczestniczyć w życiu społeczeństwa i skutecznie radzić sobie ze zmianami na rynku pracy”;

C.  mając na uwadze, że edukacja w erze cyfrowej obejmuje cyfrowe kształcenie formalne, a także kształcenie nieformalne i pozaformalne w dziedzinie umiejętności technicznych, miękkich i obywatelskich przez całe życie obywateli Unii;

D.  mając na uwadze, że systemom formalnego kształcenia i szkolenia coraz trudniej jest zaspokoić wszystkie potrzeby i wymogi indywidualne i społeczne w stale zmieniającym się świecie;

E.  mając na uwadze, że kryzys związany z COVID-19 zmienił świat pracy, przyspieszył zwolnienia i dezaktualizowanie się wielu miejsc pracy, uwypuklił znaczenie umiejętności cyfrowych, pogłębił przepaść cyfrową oraz zwiększył potrzebę zaktualizowania umiejętności europejskiej siły roboczej, szczególnie ze względu na drastyczny wzrost zapotrzebowania na umiejętności cyfrowe i technologiczne, a także umiejętności miękkie, takie jak odporność i zdolności dostosowawcze; mając na uwadze, że potrzeby te będą coraz pilniejsze ze względu na szersze wykorzystywanie sztucznej inteligencji (AI), która może całkowicie zmienić modele pracy oraz zastąpić niektóre rodzaje działalności; mając na uwadze, że pandemia zakłóciła działalność edukacyjną i szkoleniową, co szczególnie wpłynęło na osoby uczące się w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego, i doprowadziła do wzrostu bezrobocia, zwłaszcza wśród osób młodych, które mają trudności z przejściem od etapu kształcenia do etapu pracy; mając na uwadze, że obowiązek izolacji wprowadzony podczas kryzysu związanego z COVID-19 dał pracownikom możliwość zaktualizowania umiejętności;

F.  mając na uwadze, że kompetencje kluczowe mają zasadnicze znaczenie w społeczeństwie opartym na wiedzy i w kontekście uczenia się przez całe życie, gdyż gwarantują większą elastyczność w przystosowaniu się do zmian w społeczeństwie i na rynku pracy;

G.  mając na uwadze, że utrzymują się liczne nierówności w dostępie do edukacji i umiejętności słabszych grup społecznych oraz między płciami, przy czym obywatele o odmiennym pochodzeniu etnicznym, osoby z niepełnosprawnościami i kobiety mają mniejsze możliwości nabywania nowych umiejętności;

H.  mając na uwadze, że trzeba mieć umiejętności wymagane na rynku pracy oraz zdolność szybkiego dostosowywania się przez całe życie do zmieniającego się zapotrzebowania na umiejętności; mając na uwadze, że w UE możliwe jest zautomatyzowanie od 37 % do 69 % zadań w wielu sektorach, co doprowadziłoby do znaczącej zmiany wydajności(23); mając na uwadze, że – jak wynika z badań Eurofoundu – 28 % pracowników twierdzi, że ma umiejętności, dzięki którym mogliby wykonywać bardziej wymagające obowiązki;

I.  mając na uwadze, że podnoszenie i zmiana kwalifikacji to obowiązek nie tylko indywidualny, lecz również społeczny, ponieważ niski poziom umiejętności podstawowych i uczestnictwa dorosłych w szkoleniach ogranicza możliwości znalezienia przez nich zatrudnienia, co prowadzi do nierówności społecznych i gospodarczych oraz przyczynia się do wysokiego poziomu ubóstwa;

J.  mając na uwadze, że niedopasowanie umiejętności i niedobór kwalifikacji stanowią poważne wyzwanie dla rynku pracy i systemów kształcenia w UE; mając na uwadze ogromny brak umiejętności cyfrowych wśród pracowników oraz fakt, że 42 % obywateli UE nie ma podstawowych umiejętności cyfrowych(24); mając na uwadze, że potrzeba znacznych inwestycji, aby zaradzić luce w zakresie umiejętności cyfrowych;

K.  mając na uwadze, że obecne pokolenie młodych ludzi ma wysokie kwalifikacje; mając na uwadze, że nabywanie, zmiana i podnoszenie kwalifikacji oraz uczenie się przez całe życie nie są jedynym rozwiązaniem kwestii braku miejsc pracy dla młodych ludzi; mając na uwadze, że potrzebne są dodatkowe środki na rzecz zatrudnienia, aby zagwarantować tworzenie zrównoważonych miejsc pracy wysokiej jakości; mając na uwadze, że sytuacja na rynku pracy szybko się zmienia i według szacunków 65 % dzieci zaczynających dzisiaj szkołę podstawową będzie w przyszłości wykonywać zawody, które jeszcze nie istnieją(25); mając na uwadze, że w 2019 r. z internetu korzystało już 85 % obywateli, a tylko 58 % miało przynajmniej podstawowe umiejętności cyfrowe(26);

L.  mając na uwadze, że dążenie Europejskiego Zielonego Ładu do osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. oraz cel ograniczenia emisji CO2 o 60 % do 2030 r. będą oznaczać przejście do neutralnej dla klimatu i energooszczędnej gospodarki o obiegu zamkniętym; mając na uwadze, że zasadniczo wpłynie to na wszystkie sektory gospodarki oraz sprawi, że zmiana kwalifikacji siły roboczej oraz ukierunkowanie na umiejętności ekologiczne we wszystkich ścieżkach kształcenia będzie mieć kluczowe znaczenie dla dokonania sprawiedliwej transformacji niepozostawiającej nikogo w tyle;

M.  mając na uwadze, że – obok umiejętności technologicznych i cyfrowych – krytyczne myślenie jest jedną z głównych umiejętności, których ludzie potrzebują w erze cyfrowej; mając na uwadze, że ewidentnie niezbędne jest wzmocnienie umiejętności krytycznego myślenia we wszystkich grupach obywateli, aby umożliwić im pełne korzystanie z potencjału narzędzi cyfrowych i chronić ich przed zagrożeniami;

N.  mając na uwadze, że nowoczesne i innowacyjne systemy edukacji sprzyjające włączeniu, których podstawowy element stanowią technologie cyfrowe, mogą przygotować nowe pokolenia profesjonalistów na przyszłe wyzwania i możliwości;

O.  mając na uwadze, że dla zrównoważonej konkurencyjności, sprawiedliwości społecznej i odporności kluczowe znaczenie ma umożliwienie wszystkim – w tym słabszym grupom społecznym, osobom starszym oraz osobom mieszkającym na ubogich obszarach miejskich, na słabo zaludnionych lub wyludnionych obszarach wiejskich bądź oddalonych oraz na wyspach – równego dostępu do wysokiej jakości i sprzyjających włączeniu możliwości nabywania, podnoszenia i zmiany kwalifikacji, a także do informacji na temat zasobów umożliwiających zdobywanie umiejętności, doradztwa oraz kształcenia i szkolenia zawodowego; mając na uwadze, że według wyników badań Eurofoundu pogłębiły się nierówności w dostępie pracowników do szkoleń(27);

P.  mając na uwadze, że w trakcie kryzysu związanego z COVID-19 w niektórych krajach UE czas poświęcany przez dzieci na naukę szkolną skrócił się o połowę; mając na uwadze, że zamknięcie instytucji kształcenia i szkolenia, nawet jeśli ma charakter tymczasowy, może mieć poważne konsekwencje dla uczących się, negatywnie wpłynąć na efekty uczenia się oraz pogłębić istniejące nierówności;

Q.  mając na uwadze, że – w odróżnieniu od systemu kształcenia obowiązkowego – kształcenie dorosłych opiera się na dobrowolnym zobowiązaniu wynikającym z motywacji osobistej lub zawodowej, co stawia organizatorów kształcenia i szkolenia przed większym wyzwaniem;

R.  mając na uwadze, że zaktualizowane umiejętności ułatwiają utrzymanie się na rynku pracy i włączenie społeczne, co ma także podstawowe znaczenie dla zdrowia psychicznego i życia milionów obywateli;

S.  mając na uwadze, że nie istnieje zróżnicowanie umiejętności ze względu na płeć, lecz występują związane z płcią różnice w wyborze i rozwoju kariery zawodowej;

T.  mając na uwadze, że polityka w zakresie kształcenia, szkolenia i umiejętności wchodzi w zakres kompetencji państw członkowskich; mając na uwadze, że UE odgrywa istotną rolę we wspieraniu, koordynowaniu i uzupełnianiu działań państw członkowskich w tych dziedzinach; mając na uwadze, że nowe wyzwania wymagają użycia europejskich narzędzi i wsparcia działań w europejskim obszarze edukacji; mając na uwadze, że programy unijne, takie jak Erasmus+, europejska gwarancja dla młodzieży i Europejski Korpus Solidarności, odgrywają istotną rolę w podnoszeniu kwalifikacji młodych ludzi;

U.  mając na uwadze, że technologie cyfrowe powinny być jednak postrzegane jako narzędzie zapewniania wysokiej jakości kształcenia i szkolenia; mając na uwadze, że w przyszłości zwiększy się zapotrzebowanie na umiejętności cyfrowe (programowanie, logistykę i robotykę), nie tylko w szkoleniach z dziedziny IT, lecz także w całym programie nauczania;

V.  mając na uwadze, że możliwości cyfrowego szkolenia i rozwoju umiejętności wymagają dokładniejszej analizy i wprowadzenia odpowiednich udogodnień, np. szkolenia online dla słabszych grup społecznych lub pracowników MŚP, do czego potrzebna jest bardziej elastyczna organizacja szkoleń w ścisłej współpracy z odpowiedzialnymi instytucjami i organami regionalnymi;

W.  mając na uwadze, że wskaźnik uczestnictwa dzieci poniżej trzeciego roku życia w programach wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem w Europie utrzymuje się na poziomie poniżej 33 % w połowie krajów UE(28);

X.  mając na uwadze, że według Eurofoundu konsekwencje, jakie wdrożenie modeli biznesowych korzystających z rozwiązań cyfrowych, takich jak praca za pośrednictwem platform internetowych, wywrze na umiejętności, wymagają dokładniejszej analizy i strategicznego uwzględnienia, czy to przez przeciwdziałanie niedopasowaniu umiejętności i obniżaniu kwalifikacji, czy to przez rozwijanie umiejętności, np. przekrojowych i w zakresie przedsiębiorczości;

Y.  mając na uwadze, że w 2019 r. w UE 10,2 % osób w wieku od 18 do 24 lat uzyskało najwyżej wykształcenie średnie I stopnia i nie było objęte dalszym kształceniem ani szkoleniem (osoby wcześnie kończące naukę)(29);

Z.  mając na uwadze, że chociaż od dawna dostrzega się, jak ważną rolę w wykorzystywaniu i rozwijaniu umiejętności odgrywa uczenie się przez praktykę w miejscu pracy, to europejskie badanie przedsiębiorstw z 2019 r. pokazuje, że tylko nieliczne organizacje spójnie integrują praktyki w miejscu pracy optymalizujące wykorzystanie umiejętności i wspierające ich rozwój;

AA.  mając na uwadze, że w 2017 r. 72 % nauczycieli w Europie stanowiły kobiety; mając na uwadze, że wśród nauczycieli pracujących w UE 9 % miało mniej niż 30 lat, natomiast 36 % – 50 lub więcej(30);

1.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji zatytułowany „Europejski program na rzecz umiejętności służący zrównoważonej konkurencyjności, sprawiedliwości społecznej i odporności”, w którym umiejętności umieszczono w centrum unijnego programu politycznego oraz zagwarantowano, że rzeczywistością w całej Unii stanie się prawo wszystkich osób, we wszystkich obszarach i sektorach, do charakteryzującego się wysoką jakością i włączającego szkolenia i uczenia się przez całe życie, które to prawo zapisano w pierwszej zasadzie Europejskiego filaru praw socjalnych;

2.  z zadowoleniem przyjmuje 12 działań przewodnich przedstawionych w komunikacie oraz cele ilościowe na rok 2025; apeluje do Komisji i państw członkowskich o zapewnienie słabszym grupom społecznym, w tym osobom z niepełnosprawnościami, dorosłym o niskich umiejętnościach, mniejszościom, w tym Romom, a także osobom pochodzącym ze środowisk migracyjnych, szerokiego dostępu do możliwości nabywania i podnoszenia kwalifikacji; apeluje do Komisji, aby zbadała, jak wcielić to prawo w życie, oraz aby wprowadziła mechanizm monitorowania, który zachęci państwa członkowskie do ustanawiania krajowych planów działania oraz przedstawiania regularnych sprawozdań krajowych na temat sposobów utrzymania tego prawa;

3.  podkreśla znaczenie dostępu do szkoleń i podnoszenia kwalifikacji pracowników w branżach i sektorach, które muszą przejść zasadnicze zmiany pod kątem transformacji ekologicznej i cyfrowej; podkreśla, że kwalifikacje i poświadczone kompetencje stanowią wartość dodaną pracowników, gdyż poprawiają ich pozycję na rynku pracy, a także ze mogą być przenoszone w przypadku przepływu na rynku pracy; wzywa do ukierunkowania publicznej polityki w dziedzinie umiejętności na uznawanie, certyfikację i walidację kwalifikacji i kompetencji;

4.  zwraca uwagę, że umiejętności i uczenie się przez całe życie mają podstawowe znaczenie dla zrównoważonego wzrostu gospodarczego, wydajności, inwestycji i innowacji, a w związku z tym są kluczowymi czynnikami sprzyjającymi konkurencyjności przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP; podkreśla, że ścisła współpraca i wymiana najlepszych praktyk między wszystkimi istotnymi podmiotami zaangażowanymi w rozwój umiejętności, w tym partnerami społecznymi i wszystkimi szczeblami administracji rządowej, ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia, by każdy mógł nabyć umiejętności wymagane na rynku pracy i ogólnie w społeczeństwie; podkreśla w związku z tym potrzebę gromadzenia aktualnych danych, informacji i prognoz na temat zapotrzebowania i popytu na umiejętności na rynku pracy, w tym na szczeblu lokalnym; popiera utworzenie paktu na rzecz umiejętności, który ma służyć usprawnieniu działań podejmowanych przez przedsiębiorstwa w celu podnoszenia i zmiany kwalifikacji europejskiej siły roboczej; apeluje, aby lokalne pakty na rzecz umiejętności skuteczniej docierały do pracowników w sektorach, które najbardziej ucierpiały w wyniku kryzysu związanego z COVID-19, i pomogły im w przekwalifikowaniu się, dzięki czemu pozostaną oni aktywni na rynku pracy;

5.  przypomina, że modernizacja systemów kształcenia i szkolenia zawodowego ma zasadnicze znaczenie dla przygotowania młodzieży i osób dorosłych do transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz dla zapewnienia, by pracownicy w wieku produkcyjnym i starsi utrzymywali i rozwijali umiejętności niezbędne do zagwarantowania zdolności do zatrudnienia i przedłużenia okresu aktywności zawodowej; przypomina ponadto, że modernizacja ta ma kluczowe znaczenie dla odbudowy po pandemii COVID-19; z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący zalecenia Rady w sprawie kształcenia i szkolenia zawodowego na rzecz zrównoważonej konkurencyjności, sprawiedliwości społecznej i odporności; podkreśla, że programy kształcenia i szkolenia zawodowego powinny być ukierunkowane, zorientowane na przyszłość, dostępne, drożne, wzajemnie powiązane na szczeblu UE i zorientowane na uczącego się, tak aby umożliwiać tworzenie elastycznych indywidualnych ścieżek kształcenia oraz zapewniać uczniom i nauczycielom zaangażowanym w kształcenie i szkolenie zawodowe umiejętności, dzięki którym staną się oni aktywnymi i demokratycznymi obywatelami oraz będą prosperować na rynku pracy i w społeczeństwie; przypomina, że modernizacji programów kształcenia i szkolenia zawodowego musi towarzyszyć zwiększenie ich atrakcyjności, tak aby wybierało je więcej młodych ludzi; podkreśla, jak ważne są najlepsze praktyki związane z dualnymi systemami kształcenia oraz kształceniem i szkoleniem zawodowym, które mogą przyczynić się do wprowadzenia zmian strukturalnych na rynku pracy oraz prowadzić do podwyższenia poziomu zatrudnienia młodzieży;

6.  uważa, że przyuczanie do zawodu może odgrywać ważną rolę w tym względzie, ponieważ przygotowuje młodych ludzi do pracy, na którą jest duży popyt, a tym samym może przyczynić się do ich trwałej integracji na rynku pracy; apeluje do Komisji i państw członkowskich o wykorzystanie zasobów UE do promowania kształcenia i szkolenia zawodowego oraz zachęcania pracodawców do tworzenia programów płatnych staży i przygotowania zawodowego dla uczniów szkół zawodowych i organizowania dla nich konkursów i turniejów branżowych; zachęca przedsiębiorstwa, aby zagwarantowały podnoszenie i zmianę kwalifikacji swoich pracowników oraz usprawniły organizację przygotowania zawodowego zgodnie z ramami jakości staży oraz europejskimi ramami jakości i skuteczności programów przygotowania zawodowego; w związku z tym wzywa Komisję do dokonania przeglądu istniejących instrumentów europejskich, takich jak ramy jakości staży oraz europejskie ramy jakości i skuteczności programów przygotowania zawodowego, a także do wprowadzenia kryteriów jakościowych do ofert, w tym zasady sprawiedliwego wynagrodzenia dla stażystów i praktykantów, dostępu do ochrony socjalnej, zrównoważonego zatrudnienia i praw socjalnych; podkreśla, że wspomniane kryteria zagwarantują przejście stażystów i praktykantów do stabilnego zatrudnienia wysokiej jakości oraz pomogą zapewnić osobom we wszystkich sektorach możliwości zrównoważone pod względem płci, a także możliwości oferujące długoterminowe bezpieczeństwo, ochronę socjalną oraz równe i godne warunki pracy, które nie przyczynią się do powstawania niepewnych form zatrudnienia;

7.  przypomina, że umiejętności zawodowe to jedna z sił napędowych gospodarki europejskiej, i apeluje o korelację między konwencjonalną edukacją a kształceniem i szkoleniem zawodowym w przypadku, gdy rozwój umiejętności w tym ostatnim obszarze, czy to jako główny element, czy jako jedna z opcji uzupełniających dostępnych zarówno uczniom, jak i dorosłym, może zwiększyć możliwości oferowane osobom poszukującym pracy, sprzyjać mobilności zawodowej i poprawić odporność rynku pracy w sytuacjach kryzysowych;

8.  zaleca Komisji, aby wydała państwom członkowskim zalecenia przewidujące korelację kształcenia i szkolenia zawodowego z programem na rzecz umiejętności, z uwzględnieniem kompetencji krajowych i zasady pomocniczości oraz z naciskiem na usprawnienie poradnictwa zawodowego na wczesnym etapie kształcenia i szkolenia zawodowego i na maksymalizację liczby możliwości rozwijania umiejętności dostępnych młodym Europejczykom; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje wkład wnoszony w tym zakresie przez Cedefop i Eurofound;

9.  podkreśla ogromne znaczenie udzielania czynnego wsparcia nauczycielom i trenerom przez przyjęcie skutecznego pakietu strategii politycznych, który zagwarantuje im dobre przygotowanie i podnoszenie kwalifikacji na potrzeby transformacji ekologicznej i cyfrowej szkół i instytucji; uważa, że związki zawodowe pracowników oświaty muszą uczestniczyć w definiowaniu umiejętności i kompetencji, które muszą nabyć nauczyciele i trenerzy w ramach kształcenia i ustawicznego doskonalenia zawodowego w związku z transformacją ekologiczną i cyfrową; uważa, że należy znacznie zwiększyć inwestycje w edukację publiczną, a dialog społeczny ze związkami zawodowymi musi być głównym filarem gwarantującym pracownikom w sektorach kształcenia i szkolenia odpowiednie wynagrodzenia i emerytury oraz sprawiedliwe warunki pracy;

10.  podkreśla, że należy poprawić – przy zaangażowaniu partnerów społecznych – system prognozowania umiejętności, aby lepiej identyfikować zachodzące zmiany w zapotrzebowaniu na umiejętności, zapewniać umiejętności ogólne, sektorowe i zawodowe odpowiednio do potrzeb oraz ograniczać do minimum występowanie wąskich gardeł i nierównowagi w zakresie umiejętności; w tym zakresie z zadowoleniem przyjmuje zaproponowane przez Komisję działania mające na celu lepsze gromadzenie informacji na temat umiejętności; zwraca uwagę, że należy regularnie i systematycznie monitorować wykorzystanie sztucznej inteligencji i analizy dużych zbiorów danych do gromadzenia informacji na temat umiejętności na potrzeby definiowania nowych profilów zawodowych, aby zapobiegać tendencyjności oraz bezpośredniej i pośredniej dyskryminacji, a także że należy zapewnić środki naprawcze; podkreśla, że wzmocnienie poradnictwa zawodowego od najmłodszych lat i równy dostęp uczniów i dorosłych słuchaczy do informacji oraz udzielanie im równego wsparcia może pomóc im wybrać odpowiednie ścieżki kształcenia i szkolenia, które zapewnią im możliwości zatrudnienia odpowiadające ich zainteresowaniom, talentom i kompetencjom, a w ten sposób pozwolą zmniejszyć niedopasowanie umiejętności; podkreśla, że służby zatrudnienia i służby socjalne powinny współpracować, aby identyfikować i wspierać osoby, które niedawno utraciły pracę lub są zagrożone utratą pracy; podkreśla, jak ważne jest poradnictwo przez całe życie w programie na rzecz umiejętności, oraz zwraca uwagę na potrzebę poprawy dostępu do wysokiej jakości poradnictwa;

11.  z zadowoleniem przyjmuje zalecenie dla państw członkowskich dotyczące wzmocnienia systemów wczesnego ostrzegania w celu identyfikowania młodych osób, które mogą stać się młodzieżą NEET (młodzież niekształcąca się, niepracująca ani nieszkoląca się); jest przekonany, że działania zapobiegawcze, takie jak ocena umiejętności oraz doradztwo w zakresie kariery zawodowej i poradnictwo zawodowe, które koncentrują się na pomocy osobom przedwcześnie kończącym naukę w znalezieniu pracy lub możliwości kształcenia zanim staną się bezrobotne, a także zapewnienie integracyjnego i niedyskryminacyjnego kształcenia powszechnego mogą w dłuższej perspektywie prowadzić do zmniejszenia liczby młodzieży NEET;

12.  podkreśla potrzebę wzmocnienia roli partnerów społecznych przez dopilnowanie, by polityka na rzecz umiejętności zachęcała do porozumień zbiorowych dotyczących definicji i regulacji w zakresie umiejętności oraz kształcenia ustawicznego, przez zasięganie opinii partnerów społecznych na temat zapotrzebowania na kompetencje oraz aktualizowanie programów nauczania w systemach kształcenia i szkolenia, a także przez projektowanie wspólnie z przedstawicielami pracowników szkoleń w miejscu pracy w celu dostosowania ich do potrzeb pracowników;

13.  apeluje do Komisji, aby dodała do tablicy wskaźników społecznych wskaźnik dotyczący luki kompetencyjnej, zgodnie z celami i wdrażaniem Europejskiego filaru praw socjalnych, co może pomóc decydentom na szczeblu krajowym w określeniu, gdzie potrzeba więcej wysiłków, oraz w lepszej koordynacji na szczeblu UE dzięki śledzeniu rozwoju sytuacji i postępów w odniesieniu do luki kompetencyjnej oraz stwarzaniu zachęt do pozytywnej konwergencji społeczno-gospodarczej między państwami członkowskimi;

14.  jest zdania, że należy wzmocnić wzajemne uznawanie efektów uczenia się, dyplomów, szkoleń, kwalifikacji zawodowych i umiejętności nabytych w innym państwie członkowskim, aby pomóc zapobiegać niedoborom kwalifikacji i niedopasowaniu umiejętności; uważa, że umożliwi to również dorosłym uzyskanie pełnych kwalifikacji, a także będzie sprzyjać mobilności, zwiększeniu integracji i odporności rynku pracy UE oraz wzmocnieniu konkurencyjności Europy; podkreśla, jak ważne jest przeciwdziałanie niedoborowi kwalifikacji i niedopasowaniu umiejętności przez ułatwienie mobilności uczących się i transgranicznego uznawania kwalifikacji dzięki lepszemu wykorzystaniu narzędzi takich jak europejskie ramy kwalifikacji, Europass-CV, europejski system transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET), unijna panorama umiejętności, ESCO czy EURES; z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie utworzenia europejskiego obszaru edukacji do 2025 r.;

15.  podkreśla, że wielu obywateli zyskuje cenne umiejętności i doświadczenie poza systemem formalnego kształcenia czy szkolenia; dotyczy to np. opiekunów nieformalnych opiekujących się osobami z niepełnosprawnościami lub starszymi; uważa, że takie nieformalne umiejętności powinny być uznawane, gdyż mogą one pomóc zwiększyć szanse zatrudnienia opiekunów nieformalnych;

16.  apeluje o pełne wdrożenie dyrektywy w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych, gdyż zawarte w niej wspólne ramy szkoleń mogą zwiększyć liczbę pracowników objętych systemem automatycznego uznawania kwalifikacji, oraz popiera powiązanie jej z opracowywanym przez Komisję Europejską cyfrowym ogólnoeuropejskim paszportem umiejętności;

17.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wzmogły wysiłki służące zatrzymywaniu zagranicznych studentów kończących studia na uniwersytetach w UE; podkreśla, że przyznanie absolwentom dostępu do mobilności wewnątrz UE i wiz dla osób poszukujących pracy może zwiększyć atrakcyjność całej UE;

18.  apeluje o odblokowanie obecnego wniosku w sprawie niebieskiej karty, aby umożliwić europejskim przedsiębiorstwom uzyskanie kompetencji, dzięki którym pozostaną lub staną się one konkurencyjne;

19.  zauważa, że pandemia COVID-19 uwypukliła znaczenie zarówno podstawowych, jak i zaawansowanych umiejętności cyfrowych oraz odpornych systemów edukacji i ich zdolności dostosowywania się do sytuacji wymagających wykorzystania różnych metod nauczania: stacjonarnego, zdalnego, przez internet i hybrydowego; zauważa ponadto, że pandemia COVID-19 zmieniła zapotrzebowanie na umiejętności na rynku pracy, co powiększyło lukę w zakresie umiejętności cyfrowych, oraz pogłębiła istniejące wcześniej nierówności i niedobory edukacyjne; podkreśla, że każdy obywatel powinien mieć co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe, a wysoko wykwalifikowani specjaliści powinni zostać przeszkoleni i nabyć zaawansowane umiejętności cyfrowe oraz zdolność innowacyjnego i przedsiębiorczego myślenia;

20.  ubolewa nad utrzymującą się luką między kobietami i mężczyznami pod względem możliwości rozwijania umiejętności i uczestnictwa w rynku pracy(31); podkreśla, że do głównych wyzwań, przed którymi stoją kobiety, należą przeszkody w dostępie do kształcenia i szkolenia w dyscyplinach STEM (nauki przyrodnicze, technologia, inżynieria i matematyka), ograniczenia społeczno-kulturowe i gospodarcze, zwłaszcza w gospodarkach wiejskich i nieformalnych, oraz niepowodzenia w promowaniu równych szans kobiet przy wyborze zawodów często zdominowanych przez mężczyzn; apeluje do Komisji o promowanie sieci mentoringu, co pozwoli zwiększyć liczbę kobiet będących wzorem do naśladowania, które zachęcą inne kobiety do dokonywania alternatywnych wyborów zawodów niepodlegających stereotypom płciowym(32); wzywa do unikania stereotypów, w tym płciowych, w szkoleniach, ponieważ wiąże się to ze zdolnością do zatrudnienia i skutkuje powstaniem błędnego koła, a w efekcie utrwala wyraźną segregację na rynku pracy; podkreśla, że 90 % miejsc pracy wymaga podstawowych umiejętności cyfrowych, a kobiety stanowią tylko 17 % osób studiujących technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) i zatrudnionych w tym obszarze w UE(33) oraz jedynie 36 % absolwentów studiów w dziedzinach STEM(34), mimo że dziewczęta osiągają lepsze wyniki od chłopców pod względem umiejętności cyfrowych(35);

21.  podkreśla znaczenie kształcenia i rozwoju umiejętności dla rozwiązania problemu nierównego traktowania ze względu na płeć i wspierania równości płci oraz wzywa do wzmożenia wysiłków zarówno na szczeblu krajowym, jak i europejskim, aby usunąć ten brak równowagi płci i zapewnić kobietom dostęp do wysokiej jakości możliwości uczenia się przez całe życie i szkoleń, w tym po okresach nieobecności ze względu na obowiązki opiekuńcze; podkreśla potrzebę istnienia procesów rekrutacji i wyboru uwzględniających aspekt płci w sektorze prywatnym i publicznym, a w szczególności w sektorach ukierunkowanych na przyszłość, takich jak STEM i sektor cyfrowy, w których kobiety są niedostatecznie reprezentowane; podkreśla w związku z tym, że dyskryminacja ze względu na płeć szkodzi nie tylko jej ofiarom, ale także społeczeństwu jako całości; przypomina, że należy podjąć środki, aby zapobiec pogłębieniu różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn w wyniku kryzysu, przez łagodzenie nieproporcjonalnego i długotrwałego wpływu na prawa kobiet, ich dochody oraz ochronę socjalną, a także przez zapobieganie dalszym nierównościom i dyskryminacji w świecie pracy, ze szczególnym naciskiem na bardzo zróżnicowany pod względem płci rynek pracy, transformację cyfrową i ekologiczną oraz nierówny podział nieodpłatnych obowiązków domowych i opiekuńczych;

22.  podkreśla, że podstawą są równe szanse dla wszystkich, oraz apeluje do Komisji i państw członkowskich o priorytetowe potraktowanie eliminacji luki w zakresie umiejętności cyfrowych przez dopilnowanie, by regionom znajdującym się w trudnej sytuacji i potrzebującym obywatelom, a także tym zagrożonym wykluczeniem społecznym, w tym osobom z niepełnosprawnościami lub pochodzącym z mniejszości etnicznych, zagwarantowano edukację cyfrową i szkolenia, niezbędne minimum sprzętu, powszechny dostęp do internetu, wsparcie cyfrowe oraz inne technologiczne narzędzia uczenia się; podkreśla, że należy wspierać te kategorie osób, aby wzmacniać umiejętności cyfrowe niezbędne im do rozwoju oraz uniknąć pogłębiania nierówności i zagwarantować, że nikt nie zostanie pominięty;

23.  z dużym zainteresowaniem zwraca uwagę na możliwości i wyzwania wynikające z rozpowszechniania rozwiązań cyfrowych takich jak telepraca, dla których rozwój umiejętności cyfrowych ma kluczowe znaczenie; przypomina o znaczeniu europejskich ram prawnych służących uregulowaniu warunków telepracy i prawa do bycia offline w całej Unii oraz zapewnieniu godnych warunków pracy i zatrudnienia w gospodarce cyfrowej stymulowanej przez nabywanie nowych umiejętności;

24.  zwraca uwagę na liczne możliwości, jakie oferuje praca w środowisku cyfrowym pod względem poprawy warunków pracy pracowników, w tym pracowników zbliżających się do wieku emerytalnego, a także szerszego włączenia osób z niepełnosprawnościami; ubolewa, że osoby z niepełnosprawnościami nadal znajdują się w niekorzystnej sytuacji na rynku pracy oraz że zbyt często ich brak dostępu do kształcenia i szkolenia może być przyczyną wykluczenia z rynku pracy; apeluje do Komisji, aby w swoich zaleceniach dla państw członkowskich położyła szczególny nacisk na sposoby poprawy dostępu osób z niepełnosprawnościami do nabywania i zmiany umiejętności cyfrowych przez dostosowanie do nowych potrzeb powstającej globalnej gospodarki cyfrowej;

25.  zauważa, że w kontekście upowszechniania się telepracy Komisja i państwa członkowskie muszą uznać umiejętności przydatne w tym nowym sposobie pracy za centralny element swoich strategii; podkreśla, że teleedukacja i teleszkoły stanowią wyzwanie zarówno dla nauczycieli, jak i osób pobierających naukę oraz że umiejętności potrzebne do zapewnienia teleedukacji oraz przeszkolenie trenerów i nauczycieli stanowią obecnie dla Europy priorytet krótkoterminowy;

26.  apeluje do Komisji o wsparcie oferty szkoleń dla pracowników otrzymujących świadczenia z tytułu zatrudnienia w zmniejszonym wymiarze czasu pracy lub częściowego bezrobocia, w tym za pośrednictwem instrumentu SURE; wzywa państwa członkowskie, aby oferowały odpowiednie szkolenia pracownikom, których to dotyczy;

27.  apeluje do pracodawców o dostosowanie praktyk w miejscu pracy wykorzystujących umiejętności pracowników i wspierających rozwój umiejętności przez położenie nacisku na edukację kolejnego pokolenia kierowników w zakresie spraw związanych z wdrażaniem praktyk organizacyjnych bazujących na wykorzystaniu i rozwoju umiejętności, a także w zakresie wspierania rządów krajowych i partnerów społecznych w rozwijaniu sieci i struktur wsparcia w celu udzielania organizacjom porad dotyczących zestawu praktyk w miejscu pracy najbardziej odpowiedniego do ich sytuacji;

28.  apeluje o ułatwienie uznawania, walidacji i możliwości przenoszenia wyników w dziedzinie uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, w tym osiągniętych w cyfrowych formach zatrudnienia, takich jak praca za pośrednictwem platform internetowych;

29.  wzywa do podjęcia natychmiastowych i zdecydowanych działań na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym oraz zapewnienia na tych szczeblach zasobów mających na celu umieszczenie umiejętności cyfrowych w centrum polityki w dziedzinie kształcenia i szkolenia, przy jednoczesnym zagwarantowaniu wysokiego poziomu umiejętności czytania i umiejętności matematycznych wśród uczących się, zapewnienie wszystkim dostępu do umiejętności cyfrowych, narzędzi informatycznych i internetu, poprawę umiejętności cyfrowych nauczycieli i szkoleniowców oraz wyposażenie szkół, instytucji szkoleniowych, organizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego, organizacji działających w dziedzinie kształcenia dorosłych, a także uniwersytetów w publiczne i niezależne platformy uczenia się online i inne technologie oraz infrastrukturę cyfrową, niezbędne do e-uczenia się, nauczania na odległość i kształcenia mieszanego; podkreśla w związku z tym znaczenie rzetelnego podejścia do uczenia się przez całe życie; popiera planowane przez Komisję działania określone w programie na rzecz umiejętności i Planie działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027 oraz apeluje o pogłębioną współpracę między Komisją a państwami członkowskimi w tym obszarze; podkreśla znaczenie zachęt dla opracowywania treści dydaktycznych do cyfrowego uczenia się i podstawowych modułów programów nauczania zgodnie z potrzebami rynku pracy, z naciskiem na umiejętności cyfrowe i ekologiczne, w tym przez platformy szkoleń internetowych;

30.  ubolewa ze względu na fakt, że w Europie nadal są dzieci bez dostępu do edukacji, a także uczniowie i studenci bez żadnego lub bez odpowiedniego dostępu do edukacji cyfrowej ze względu na brak jakiegokolwiek lub odpowiedniego sprzętu cyfrowego, oprogramowania lub łącza internetowego; ponownie zwraca uwagę na potrzebę poprawienia sieci połączeń na wszystkich poziomach, w szczególności na obszarach wiejskich i oddalonych, gdzie połączeń często brakuje, a także poprawienia dostępu do sprzętu cyfrowego; wskazuje na najnowocześniejsze innowacje w Europie w dziedzinie komputerów, tabletów i oprogramowania do celów edukacyjnych;

31.  podkreśla, że wśród konsekwencji pandemii COVID-19 znajduje się niepowtarzalna możliwość przyspieszenia cyfrowej i technologicznej rewolucji w zakresie uczenia się przez całe życie, które potrafi przełamywać bariery fizyczne tam, gdzie to możliwe oraz znacznie zwiększyć swój zasięg i oddziaływanie; zachęca państwa członkowskie i organizatorów kształcenia do rozwijania możliwości uczenia się niezwiązanego z określoną lokalizacją, co umożliwi studentom na obszarach wiejskich lub oddalonych bądź tym, którzy przebywają za granicą, uczestnictwo w kursach odbywających się w całej UE, bez ograniczeń geograficznych;

32.  podkreśla, że środki europejskie i krajowe, w tym programy edukacyjne i ukierunkowane inwestycje, powinny być rozwijane i wdrażane z myślą o ostatecznym celu, jakim jest zapewnienie gotowości i przygotowania obywateli do zatrudnienia w przyszłości, które będzie wymagać umiejętności cyfrowych, aby wykorzystać pełny potencjał transformacji cyfrowej na rynku pracy UE oraz umożliwić przedsiębiorstwom pełne wykorzystanie nowych metod pracy, takich jak telepraca;

33.  wskazuje na potrzebę dalszego doprecyzowania inicjatywy dotyczącej europejskich szkół wyższych oraz jej ambicji ustanawiania standardów dla kształcenia wyższego w UE; podkreśla, że udana współpraca między uniwersytetami zawsze opierała się na podejściu oddolnym, niezależności akademickiej i doskonałości oraz że proces boloński stanowi ważne narzędzie na rzecz współpracy między uniwersytetami w UE i poza nią;

34.  zauważa, że transformacja ekologiczna jest istotnym czynnikiem wpływającym na popyt na pracę we wszystkich sektorach i może przyczynić się do utworzenia milionów miejsc pracy; przypomina, że udane przejście na zieloną gospodarkę musi iść w parze z działaniami w zakresie zdobywania, zmiany i podnoszenia kwalifikacji w celu nabywania umiejętności, wiedzy i kompetencji wymaganych w zielonej gospodarce; w tym względzie z zadowoleniem przyjmuje działania Komisji wspierające nabywanie umiejętności z myślą o zielonej transformacji; wzywa do podjęcia szybkich działań w celu uniknięcia wąskich gardeł w tym zakresie i umożliwienia UE utrzymania pozycji światowego lidera w zielonej gospodarce; zachęca państwa członkowskie i organy regionalne i lokalne do włączenia zrównoważonego rozwoju oraz kompetencji i umiejętności ekologicznych do systemów szkolenia i kształcenia;

35.  podkreśla, że mobilność studentów i nauczycieli to jedno z głównych narzędzi wymiany pomysłów, dobrych praktyk i poprawy jakości szkoleń umożliwiających nabywanie umiejętności w całej Unii; domaga się, aby taka mobilność była dostępna i włączająca; zauważa, że chociaż mobilność fizyczna powinna zawsze odgrywać główną rolę, wirtualne kształcenie będzie zyskiwać na znaczeniu jako element uzupełniający, a w skrajnych przypadkach – jak pokazują środki podejmowane w związku z kryzysem COVID-19 – także zastępczy;

36.  odnotowuje, że umiejętności twórcze i artystyczne mają zasadnicze znaczenie dla gospodarki i apeluje o wprowadzenie bardziej horyzontalnego podejścia w programie na rzecz umiejętności, w celu włączenia ich do wszystkich programów nauczania;

37.  zwraca uwagę, że wdrożenie programu na rzecz umiejętności wymaga odpowiedniego finansowania na szczeblu europejskim, krajowym i lokalnym; oczekuje, że wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027 i narzędzie Next Generation EU zapewnią znacznie wyższe środki na rozwijanie umiejętności; przypomina, że podnoszenie i zmiana kwalifikacji wchodzą w zakres obowiązków państw członkowskich i przedsiębiorstw, i w związku z tym wzywa państwa członkowskie do większych inwestycji w rozwijanie umiejętności i budżety na edukację, ponieważ znaczne inwestycje w kapitał ludzki mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia zrównoważonej konkurencyjności, sprawiedliwości społecznej i odporności;

38.  podkreśla znaczenie programów i instrumentów takich jak Erasmus+, „Horyzont Europa”, Europejski Korpus Solidarności, Kreatywna Europa, program „Cyfrowa Europa” oraz gwarancje dla młodzieży i dzieci we wspieraniu młodych ludzi i dorosłych w zdobywaniu nowych kompetencji i umiejętności wysokiej jakości potrzebnych w cyfrowej i ekologicznej gospodarce oraz w świecie pracy, a także w zapewnianiu możliwości w zakresie mobilności edukacyjnej; apeluje, aby Komisja i państwa członkowskie stale badały potencjał tych programów z myślą o zapewnieniu stałej korelacji oferowanych umiejętności z potrzebami rynku pracy;

39.  zwraca uwagę na potencjał możliwości oferowanych przez program Erasmus +, zwłaszcza w dziedzinie kształcenia dorosłych, oraz na potrzebę wzmocnienia jego budżetu na lata 2021–2027;

40.  apeluje do państw członkowskich, aby w swoich planach odbudowy i zwiększania odporności priorytetowo traktowały zmianę i podnoszenie kwalifikacji; apeluje do państw członkowskich o zapewnienie, aby Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i EFS+ były odpowiednio finansowane i wspierały zintegrowane plany na szczeblu lokalnym, w celu zapewnienia pomocy w zmianie i podnoszeniu kwalifikacji, zwłaszcza najsłabszym grupom społecznym – w tym osobom zagrożonym bezrobociem – z myślą o zagwarantowaniu, że każda osoba w zagrożonych sektorach może się przekwalifikować i nabyć nowe umiejętności, aby utrzymać się na rynku pracy i czerpać korzyści z transformacji ekologicznej i cyfrowej; zwraca uwagę na potencjał indywidualnych rachunków szkoleniowych i mechanizmu finansowania o kluczowym znaczeniu dla wdrożenia programu na rzecz umiejętności jako kroku w stronę przysługującego wszystkim prawa do uczenia się przez całe życie;

41.  podkreśla, że poradnictwo zawodowe ma podstawowe znaczenie dla wspierania umotywowanych i inteligentnych wyborów ścieżki zawodowej oraz dla zapobiegania wczesnemu kończeniu kształcenia i szkolenia, a także że wsparcie podczas studiów i szkolenia ma również kluczowe znaczenie dla sukcesów w uczeniu się i rozwoju umiejętności; zachęca Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia dostępności takiego poradnictwa dla młodzieży, obejmującego rozwijanie umiejętności w zakresie przedsiębiorczości;

42.  podkreśla znaczenie inwestycji w szkolenia formalne i nieformalne oraz w uczenie się przez całe życie dla zapewnienia sprawiedliwego szkolenia i przepływu siły roboczej oraz wspierania szkolenia i uczenia się w godzinach pracy;

43.  odnotowuje, że głównym źródłem finansowania kształcenia w UE jest Europejski Fundusz Społeczny Plus, oraz podkreśla, jak ważne jest zapewnienie, aby środki udostępniane w jego ramach były stale dostępne na ten cel, zwłaszcza w czasach kryzysu;

44.  apeluje o ustanowienie polityk na rzecz płatnego urlopu szkoleniowego, zgodnie z Konwencją MOP o płatnym urlopie szkoleniowym, aby umożliwić pracownikom uczestnictwo w programach szkoleniowych w godzinach pracy i bez ponoszenia osobiście żadnych kosztów, w celu promowania uczenia się przez całe życie;

45.  podkreśla, że strategie edukacji, komunikacji, opracowywania wytycznych i motywowania, a także systemy uczenia się przez całe życie muszą być wysokiej jakości, włączające, elastyczne i dostępne dla wszystkich, aby promować zarówno konkurencyjność na rynku pracy, jak też włączenie społeczne i równość szans; wzywa Komisję, a w szczególności państwa członkowskie, do zapewnienia równego dostępu do wysokiej jakości kształcenia oraz do ułatwienia dostępu do wysokiej jakości programów rozwoju umiejętności dla dorosłych uczących się, w tym osób dorosłych o niskich kwalifikacjach i słabych umiejętnościach, a także grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji i obywateli znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji, takich jak osoby niepełnosprawne, osoby starsze, osoby bezdomne, młodzież NEET i osoby ze środowisk migracyjnych; podkreśla potrzebę podnoszenia świadomości co do tego, jak ważne jest rozwijanie umiejętności przez całe życie ze względu na związane z nim korzyści osobiste, gospodarcze i społeczne; zachęca zainteresowane strony z sektora edukacji, w tym służby socjalne, społeczeństwo obywatelskie i organizatorów kształcenia pozaformalnego, do identyfikowania osób najbardziej oddalonych od rynku pracy i docierania do nich; kładzie nacisk na potrzebę innowacyjnych rozwiązań lokalnych do celów przemyślenia, w jaki sposób uporać się z luką kompetencyjną i niedopasowaniem umiejętności;

46.  podkreśla, że potencjał uczestników edukacji można wzmacniać przez praktykę, i kładzie w tym kontekście nacisk na to, jak ważne jest zwiększenie wpływu pracodawców na model systemu kształcenia zawodowego; podkreśla, że pracodawcy powinni odgrywać ważną rolę pod względem zapewniania możliwości dla nauczycieli i szkoleniowców oraz staży w przedsiębiorstwach, a tym samym wnosić wkład w podnoszenie kompetencji zawodowych nauczycieli i szkoleniowców; apeluje o ściślejszą współpracę między biznesem a szkolnictwem na wszystkich szczeblach, polegającą na zapewnianiu staży i programów przygotowania zawodowego dla osób uczących się i studentów objętych kształceniem i szkoleniem zawodowym;

47.  podkreśla, jak ważne jest dotarcie do osób na obszarach wiejskich i odległych oraz zapewnienie, aby możliwości podnoszenia i zmiany kwalifikacji były bardziej dostępne dla osób pracujących w rolnictwie, rybołówstwie lub leśnictwie i w innych sektorach w takich regionach oraz bardziej dostosowane do potrzeb tych osób, w celu dostarczenia im umiejętności ekologicznych, cyfrowych i wszystkich niezbędnych do lepszego wykorzystania obecnych i przyszłych szans oferowanych przez zieloną i niebieską gospodarkę oraz w celu umożliwienia im wnoszenia ważnego wkładu w ochronę środowiska;

48.  przypomina, że programy pozaszkolne oraz uczenie się pozaformalne i nieformalne, w tym działalność wolontariacka, są ważne dla zapewnienia adaptacyjnych możliwości uczenia się oraz nowych umiejętności i wiedzy większości osób znajdujących się poza zasięgiem kształcenia formalnego;

49.  podkreśla potrzebę zwiększenia atrakcyjności zawodu nauczycielskiego i uznania wysokiego statusu społecznego nauczycieli za strategiczny kierunek działania w poszczególnych krajach UE; podkreśla, że przyciąganie najlepszych kandydatów do zawodu nauczycielskiego, jednoczesne doskonalenie zawodowe i podnoszenie kwalifikacji starszych nauczycieli powinny być priorytetami dla Komisji i państw członkowskich;

50.  podkreśla, że główne kompetencje w zakresie podnoszenia kwalifikacji i zmiany kwalifikacji należą do państw członkowskich; uważa, że w celu doprowadzenia do dwojakiej transformacji – ekologicznej i cyfrowej – istnieje rzeczywista możliwość niosąca ze sobą prawdziwe korzyści i polegająca na stworzeni ogólnoeuropejskiego kompleksowego mechanizmu na rzecz umiejętności z zakresu zaawansowanej technologii, koordynującego najlepsze praktyki i stymulowane przez przemysł podnoszenie i zmianę umiejętności w kierunku zaawansowanych technologii, w ramach którego to mechanizmu wykorzystywano by dane w celu ustalenia zapotrzebowania na umiejętności w całej UE;

51.  podkreśla znaczenie umiejętności przekrojowych i interpersonalnych oraz kompetencji międzykulturowych, obok umiejętności cyfrowych i technicznych, dla zapewnienia jednostkom kompleksowego kształcenia, dla stawienia czoła obecnym i przyszłym globalnym wyzwaniom oraz dla wspierania transformacji cyfrowej i ekologicznej, aby była bardziej włączająca i sprawiedliwa;

52.  odnotowuje zaplanowane przez Komisję działania mające na celu promowanie „umiejętności na całe życie”, w szczególności zaktualizowanie europejskiej agendy w zakresie uczenia się dorosłych; zachęca Komisję do wzmocnienia działań podejmowanych w tym kierunku przez włączenie umiejętności życiowych do wszystkich sektorów kształcenia i szkolenia; podkreśla, że umiejętności życiowe należy rozumieć również jako takie, które nie mają związku z potrzebami rynku pracy; podkreśla, że wszyscy obywatele powinni mieć dostęp do umiejętności do celów rozwoju osobistego, co wzmocni ich pozycję w dzisiejszych szybko zmieniających się społeczeństwach; przypomina, że jest to szczególnie istotne dla wspierania odporności obywateli w czasach kryzysu, kiedy uwagę należy zwracać również na dobrostan; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zwróciły szczególną uwagę na rozwój umiejętności miękkich, takich jak umiejętności analityczne, inteligencja emocjonalna, zdolności przywódcze, umiejętności w zakresie przedsiębiorczości, umiejętności w zakresie finansów, upodmiotowienie, praca zespołowa, komunikacja, współpraca, odpowiedzialność, zdolność adaptacji, kreatywność, innowacyjność, myślenie krytyczne i umiejętności językowe, które nabiorą jeszcze większego znaczenia dla aktywnego obywatelstwa i świata pracy po pandemii COVID-19;

53.  zwraca uwagę, że w starzejącym się społeczeństwie należy zapewnić naukę przez całe życie, wprowadzając kulturę uczenia się przez całe życie od młodości po starszy wiek; przypomina, że zwalczanie bezrobocia wśród osób starszych w UE pozostaje ważną kwestią; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwrócenia większej uwagi na pracowników w starszym wieku oraz do zapewnienia im możliwości uczestniczenia w zindywidualizowanych programach podnoszących i zmieniających kwalifikacje, które pozwolą im dostosować się do zmieniającego się zapotrzebowania na umiejętności i dzięki temu pozostać aktywnymi na rynku pracy przez dłuższy okres, a także cieszyć się dobrą jakością życia i wystarczającym stopniem niezależności; podkreśla, że szczególną uwagę należy zwrócić na doskonalenie umiejętności i technologii cyfrowych, które mogą być źródłem nowych metod i możliwości również w zakresie edukacji dorosłych i osób starszych, a także na zagwarantowanie dostępu do internetu oraz poprawę infrastruktury cyfrowej, w szczególności na obszarach wiejskich i odległych; zauważa w związku z tym rolę ośrodków gminnych, bibliotek i dostosowanych rozwiązań z zakresu uczenia się na odległość pod względem zapewnienia, aby uczenie się przez całe życie było przystępniejsze dla osób starszych; podkreśla, że starsze pokolenia stanowią również cenny zasób pod względem doświadczenia i należy je zachęcać do dzielenia się tym doświadczeniem w celu podniesienia poziomu umiejętności wśród młodszych pokoleń pracowników;

54.  zwraca uwagę na potrzebę zwiększenia liczby dzieci w wieku poniżej trzech lat objętych wczesną edukacją i opieką nad dzieckiem oraz położenia większego nacisku na rozwój od pierwszych lat życia dziecka umiejętności poszukiwania informacji oraz na kreatywne podejście do uczenia się o świecie; zauważa, że wczesne rozpoczęcie edukacji przedszkolnej ma znaczny wpływ na osiąganie lepszych wyników na dalszych etapach kształcenia, a brak równowagi pod względem uczestnictwa we wczesnej edukacji i opiece nad dzieckiem może przyczyniać się do zróżnicowania możliwości edukacyjnych i aktywności edukacyjnej dostępnej dla dzieci od najwcześniejszych etapów rozwoju;

55.  podkreśla konieczność szybkiej realizacji działań zapowiedzianych przez Komisję, aby sprostać wymogom rynku pracy w zakresie umiejętności oraz przyczynić się do szybkiego wyjścia z kryzysu związanego z COVID-19; wzywa Komisję do przedstawienia jasnego harmonogramu przewidywanych działań;

56.  podkreśla, że potrzebne są rozwiązania mające na celu umożliwienie przedsiębiorstwom i prywatnym pracodawcom zachęcania do szkoleń i wspierania szkoleń w miejscu pracy i urlopów szkoleniowych, w tym przez uwzględnianie bonów szkoleniowych lub automatyczne uznawanie umiejętności nabytych w miejscu pracy; przypomina o strategicznym znaczeniu inicjatyw takich jak EuroSkills i WorldSkills, które stanowią wzorcowe przykłady partnerstwa między przedsiębiorstwami, rządem, władzami regionalnymi i organami oświatowymi; apeluje o wsparcie rozwoju inicjatywy EuroSkills przez finansowanie wspólnych projektów, wymianę doświadczeń, budowę potencjału instytucji zapewniających szkolenia na potrzeby inicjatywy EuroSkills, tworzenie klas dla mistrzów EuroSkills, kampusów branżowych dla utalentowanej młodzieży oraz systemów szkolenia szkoleniowców i ekspertów branżowych;

57.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/human-capital (2) Dz.U. C 389 z 18.11.2019, s. 1. (3) https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-6889-2017-INIT/pl/pdf (4) Dz.U. C 484 z 24.12.2016, s. 1. (5) Dz.U. C 429 z 14.12.2017, s. 3. (6) Dz.U. L 112 z 2.5.2018, s. 42. (7) Dz.U. C 237 z 6.7.2018, s. 8. (8) „Szóste europejskie badanie warunków pracy”, Eurofound: https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef1634en.pdf (9) Wpływ komputeryzacji na profile zawodowe (zmieniające się zadania związane z zawodami powodują zapotrzebowanie na inne rodzaje umiejętności): https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/wpef19007.pdf (10) https://www.cedefop.europa.eu/files/3077_en.pdf (11) https://skillspanorama.cedefop.europa.eu/en (12) https://www.cedefop.europa.eu/pl/publications-and-resources/data-visualisations/european-skills-index (13) EPRS_STU(2020)641528_EN.pdf (europa.eu) (14) https://www.oecdskillsforjobsdatabase.org/ (15) https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/cf5d9c21-en.pdf?expires=1600261868&id=id&accname=ocid194994&checksum=3B44E0891A2F10A546C7CBF7A9521676 (16) https://read.oecd-ilibrary.org/view/?ref=135_135193-hgf8w9g731&title=Skill-measures-to-mobilise-the- (17) Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0282. (18) Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0267. (19) Dz.U. C 28 z 27.1.2020, s. 8. (20) Dz.U. C 337 z 20.9.2018, s. 135. (21) Dz.U. C 11 z 12.1.2018, s. 44. (22) Dz.U. C 316 z 22.9.2017, s. 233. (23) https://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=pl&catId=89&newsId=9150&furtherNews=yes (24) https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/human-capital (25) „The future of jobs” [Miejsca pracy w przyszłości], Światowe Forum Ekonomiczne, wrzesień 2018 r. (26) Indeks gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI) 2020, Komisja Europejska. (27) „How your birthplace affects your workplace” [W jaki sposób miejsce urodzenia wpływa na miejsce pracy], Eurofound (2019). https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef19004en.pdf (28) „Kluczowe dane dotyczące wczesnej edukacji i opieki w Europie – Wydanie 2019”, raport Eurydice, s. 26. (29) https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Early_leavers_from_education_and_training#Overview (30) https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/EDN-20191004-1#:~:text=Among%20teachers%20working%20in%20the,were%20aged%2050%20or%20older.&text=In%20all%20EU%20Member%20States,in%202017%20were%20predominantly%20female (31) Dokument orientacyjny MOP, sierpień 2020 r., https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_emp/---ifp_skills/documents/publication/wcms_244380.pdf (32) „ICT for Work: Digital Skills in the Workplace” [ICT na potrzeby pracy – umiejętności cyfrowe w miejscu pracy], Komisja Europejska, 2017. (33) https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/EDN-20180425-1 (34) https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/9540ffa1-4478-11e9-a8ed-01aa75ed71a1 (35) Międzynarodowe Badanie Kompetencji Komputerowych i Informacyjnych (ICILS) z 2018 r.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie bezpieczeństwa elektrowni jądrowej w Ostrowcu (Białoruś) (2021/2511(RSP))

P9_TA(2021)0052 B9-0109/2021

Parlament Europejski,

–  uwzględniając konkluzje z posiedzenia Rady Europejskiej, które odbyło się 10–11 grudnia 2020 r.,

–  uwzględniając skierowane do Komisji pytanie w sprawie bezpieczeństwa elektrowni jądrowej w Ostrowcu (Białoruś) (O-000004/2021 – B9‑0003/2021),

–  art. 136 ust. 5 i art. 132 ust. 2 Regulaminu,

–  uwzględniając projekt rezolucji Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii,

A.  mając na uwadze, że bezpieczeństwo jądrowe jest kluczowym priorytetem Unii Europejskiej zarówno na jej terytorium, jak i poza jej granicami zewnętrznymi;

B.  mając na uwadze, że Europejska Grupa Organów Regulacyjnych ds. Bezpieczeństwa Jądrowego (ENSREG) gromadzi rozległą wiedzę specjalistyczną uzyskaną w wyniku przeglądu partnerskiego elektrowni jądrowych zlokalizowanych zarówno w UE, jak i poza nią;

C.  mając na uwadze, że zespół ENSREG ds. przeglądu partnerskiego odwiedził Białoruś i elektrownię jądrową w Ostrowcu w marcu 2018 r., po przeprowadzeniu niezbędnych działań przygotowawczych, w tym po otrzymaniu odpowiedzi na pytania pisemne zespołu ds. przeglądu partnerskiego, i w lipcu 2018 r. opublikował sprawozdanie końcowe;

D.  mając na uwadze, że ENSREG wezwała władze Białorusi do opracowania krajowego planu działania w celu zapewnienia terminowego wdrożenia wszystkich zaleceń dotyczących poprawy bezpieczeństwa określonych w sprawozdaniu z przeglądu partnerskiego, z zastrzeżeniem przyszłej niezależnej oceny, tak jak ma to miejsce w przypadku wszystkich państw UE i państw spoza UE, które uczestniczą w procedurze odnoszącej się do testów warunków skrajnych;

E.  mając na uwadze, że Białoruś opublikowała krajowy plan działania w sierpniu 2019 r., ale dopiero w czerwcu 2020 r., w następstwie ponawianych żądań i znacznych nacisków na wysokim szczeblu ze strony UE, zgodziła się na dalszy przegląd partnerski, który miała przeprowadzić ENSREG;

F.  mając na uwadze, że ten dalszy przegląd partnerski jest w toku, a ENSREG uzupełni i opublikuje w nadchodzących miesiącach swoje ustalenia dotyczące bezpieczeństwa elektrowni oraz zamierza sporządzić wstępne sprawozdanie do czasu posiedzenia plenarnego ENSREG i przekazać je Białorusi, zanim elektrownia rozpocznie działalność komercyjną, co władze białoruskie planują na marzec 2021 r.;

G.  mając na uwadze, że elektrownia zaczęła wytwarzać energię elektryczną 3 listopada 2020 r. pomimo wielu nierozwianych obaw dotyczących bezpieczeństwa i bez wykazania, w jakim stopniu wdrożono zalecenia z unijnego przeglądu partnerskiego z 2018 r. i zalecenia Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA);

H.  mając na uwadze, że elektrownia została faktycznie uruchomiona pomimo braku koncesji, ponieważ procedurę udzielania koncesji zmieniono w lipcu 2020 r.;

I.  mając na uwadze, że w następstwie wspólnej decyzji państw bałtyckich z sierpnia 2020 r. o zaprzestaniu komercyjnej wymiany energii elektrycznej z Białorusią od momentu, gdy elektrownia w Ostrowcu rozpoczęła produkcję energii elektrycznej, handel energią elektryczną między Białorusią a UE został wstrzymany 3 listopada 2020 r., kiedy to elektrownia w Ostrowcu została podłączona do sieci elektroenergetycznej;

1.  wyraża zaniepokojenie z powodu lokalizacji elektrowni jądrowej w Ostrowcu w odległości 50 km od Wilna (Litwa) i w bliskiej odległości od innych państw UE, takich jak Polska, Łotwa i Estonia;

2.  wyraża ubolewanie, że projekt jest realizowany pomimo protestów obywateli Białorusi oraz że członkowie białoruskich organizacji pozarządowych dążący do rozpowszechniania informacji na temat budowy elektrowni w Ostrowcu są prześladowani i bezprawnie aresztowani;

3.  z niepokojem zauważa, że elektrownia powstaje jako projekt geopolityczny Białorusi i Rosji oraz że jej budowa i przyszła działalność stanowią źródło potencjalnego zagrożenia dla Unii Europejskiej i jej państw członkowskich w zakresie bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska;

4.  jest nadal zaniepokojony pośpiesznym uruchomieniem elektrowni jądrowej, która nie spełnia najwyższych międzynarodowych norm ochrony środowiska i bezpieczeństwa jądrowego, w tym zaleceń MAEA;

5.  ubolewa nad utrzymującym się brakiem przejrzystości i oficjalnych informacji dotyczących powtarzających się alarmowych wyłączeń reaktora i awarii urządzeń na etapie uruchamiania elektrowni w 2020 r., w tym awarią czterech transformatorów napięcia i nieprawidłowym funkcjonowaniem systemów chłodzenia, podczas gdy na etapie budowy elektrowni odnotowano osiem incydentów, w tym dwa incydenty związane ze zbiornikiem ciśnieniowym reaktora;

6.  zwraca uwagę, że unijny przegląd partnerski przeprowadzony w 2018 r. wykazał liczne niedociągnięcia i że według doniesień do tej pory wdrożono jedynie ograniczoną liczbę zaleceń, oraz że wdrażanie to musi zostać zweryfikowane przez ekspertów UE;

7.  uważa, że liczba i częstotliwość incydentów związanych z bezpieczeństwem budzi poważne obawy co do niedostatecznego zapewnienia jakości i kontroli na etapach projektowania, produkcji i montażu elektrowni oraz co do niskiego poziomu bezpieczeństwa eksploatacji, co należy odpowiednio uwzględnić w ramach przeglądu partnerskiego UE;

8.  domaga się, by Białoruś niezwłocznie zapewniła pełne poszanowanie międzynarodowych norm bezpieczeństwa jądrowego i ochrony środowiska oraz przejrzystą, pluralistyczną i konstruktywną współpracę z organami międzynarodowymi; zwraca się do Białorusi, by zaprzestała wybiórczego stosowania norm MAEA i zaleceń z przeglądu partnerskiego;

9.  uważa, że normom bezpieczeństwa jądrowego należy nadać najwyższy priorytet nie tylko podczas planowania i budowy elektrowni jądrowej, ale również podczas jej eksploatacji, i muszą być one stale nadzorowane przez niezależny organ regulacyjny;

10.  wyraża zaniepokojenie faktem, że obecny organ regulacyjny na Białorusi (Gosatomnadzor – Departament Bezpieczeństwa Jądrowego i Radiacyjnego Ministerstwa ds. Sytuacji Kryzysowych) znajduje się pod stałą presją polityczną i brakuje mu wystarczającej niezależności, zarówno jeśli chodzi o kształt, jak i treść prowadzonych działań; podkreśla w związku z powyższym, że przejrzysty i dokładny przegląd partnerski ma również kluczowe znaczenie na etapie eksploatacji elektrowni;

11.  odnotowuje decyzję stron Konwencji Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (EKG ONZ) o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym (konwencji z Espoo) z dnia 11 grudnia 2020 r. w sprawie wypełniania przez Białoruś zobowiązań wynikających z tej konwencji w odniesieniu do białoruskiej elektrowni jądrowej w Ostrowcu oraz wzywa Białoruś do zapewnienia pełnego wdrożenia konwencji z Espoo;

12.  podkreśla potrzebę stworzenia i utrzymania systemu wczesnego ostrzegania służącego do pomiaru promieniowania w krajach UE położonych w pobliżu elektrowni;

13.  wzywa władze Białorusi do pełnej współpracy z ENSREG w procedurze odnoszącej się do testów warunków skrajnych, w tym do formalnego przeglądu i pilnej realizacji białoruskiego krajowego planu działania;

14.  ubolewa nad tym, że misja ENSREG w ramach przeglądu partnerskiego w elektrowni w Ostrowcu, która pierwotnie miała się odbyć w grudniu 2020 r., musiała zostać odwołana ze względów organizacyjnych po stronie gospodarza, a także ze względu na pandemię COVID-19;

15.  z zadowoleniem przyjmuje pierwszy etap obecnego unijnego przeglądu partnerskiego obejmujący wizytę w elektrowni na początku lutego 2021 r.; podkreśla znaczenie terminowego ukończenia procesu przeglądu partnerskiego i opublikowania jego ustaleń, przy czym przynajmniej wstępne sprawozdanie powinno zostać przekazane Białorusi jeszcze przed marcem 2021 r., kiedy władze białoruskie planują rozpoczęcie komercyjnej eksploatacji elektrowni; zwraca uwagę, że wszystkie kwestie bezpieczeństwa są równie ważne i należy się nimi zająć przed rozpoczęciem komercyjnej eksploatacji elektrowni;

16.  głęboko ubolewa nad pośpiesznym uruchomieniem działalności komercyjnej elektrowni w marcu 2021 r. i podkreśla, że wszystkie zalecenia ENSREG dotyczące bezpieczeństwa muszą zostać wdrożone przed rozpoczęciem jej komercyjnej eksploatacji; zachęca Komisję do ścisłej współpracy z władzami Białorusi w celu zawieszenia procesu rozpoczęcia eksploatacji do czasu, gdy wszystkie zalecenia z unijnych testów warunków skrajnych zostaną w pełni wdrożone i wprowadzone zostaną wszelkie niezbędne ulepszenia w zakresie bezpieczeństwa, a społeczeństwo białoruskie i kraje sąsiadujące zostaną należycie poinformowane o podjętych środkach;

17.  zwraca się do Komisji i ENSREG, by kontynuowały przejrzysty i dokładny przegląd partnerski elektrowni, by domagały się niezwłocznego wdrożenia wszystkich zaleceń i zapewniły skuteczne monitorowanie procesu wdrażania obejmujące regularne wizyty zespołu ds. przeglądu partnerskiego w elektrowni w Ostrowcu, w tym podczas eksploatacji obiektu; podkreśla w związku z powyższym znaczenie skutecznej współpracy z MAEA;

18.  zwraca uwagę, że pomimo wspólnego porozumienia między krajami bałtyckimi w sprawie zaprzestania komercyjnej wymiany energii elektrycznej z Białorusią nadal możliwe jest wprowadzenie na rynek UE energii elektrycznej z Białorusi za pośrednictwem rosyjskiej sieci przesyłowej;

19.  przypomina konkluzje Rady Europejskiej z 10–11 grudnia 2020 r. i popiera wysiłki mające na celu zbadanie możliwych środków zapobiegania komercyjnemu importowi energii elektrycznej z obiektów jądrowych państw trzecich, które nie spełniają uznanych przez UE poziomów bezpieczeństwa, w tym z elektrowni jądrowej w Ostrowcu;

20.  wzywa Komisję do dokonania oceny i przedstawienia propozycji środków mających na celu zawieszenie handlu energią elektryczną z Białorusią w sposób zgodny z zobowiązaniami wynikającymi z prawa międzynarodowego w dziedzinie handlu, energii i prawa atomowego, aby dopilnować, by energia elektryczna wytwarzana w elektrowni w Ostrowcu nie została wprowadzona na unijny rynek energii, podczas gdy Estonia, Łotwa i Litwa są nadal połączone z siecią BRELL;

21.  podkreśla strategiczne znaczenie przyspieszenia synchronizacji bałtyckiej sieci elektroenergetycznej z europejską siecią kontynentalną i zwraca uwagę, że przyszła eksploatacja elektrowni jądrowej w Ostrowcu nie powinna w żaden sposób utrudniać desynchronizacji sieci przesyłowych Estonii, Łotwy i Litwy od sieci BRELL oraz że Unia Europejska powinna nadal prowadzić integrację trzech państw bałtyckich z siecią elektroenergetyczną UE;

22.  wyraża pełną solidarność z obywatelami Białorusi i obywatelami państw UE, których bezpośrednio dotyczy budowa i eksploatacja elektrowni w Ostrowcu, i wzywa do dalszego zaangażowania UE i jej instytucji na wysokim szczeblu w tę kwestię o pierwszorzędnym znaczeniu dla Unii Europejskiej;

23.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie sytuacji humanitarnej i politycznej w Jemenie (2021/2539(RSP))

P9_TA(2021)0053 RC-B9-0119/2021

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wcześniejsze rezolucje w sprawie Jemenu, zwłaszcza rezolucje z 4 października 2018 r.(1), 30 listopada 2017 r.(2), 25 lutego 2016 r.(3) i 9 lipca 2015 r.(4) w sprawie sytuacji w Jemenie, oraz rezolucję z 28 kwietnia 2016 r. w sprawie ataków na szpitale i szkoły stanowiących pogwałcenie międzynarodowego prawa humanitarnego(5),

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych z 8 lutego 2021 r. w sprawie ostatnich ataków sił Ansar Allah,

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) z 12 stycznia 2021 r. w sprawie uznania Ansar Allah przez USA za organizację terrorystyczną,

–  uwzględniając oświadczenia rzecznika ESDZ z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie ataku w Adenie, z 19 grudnia 2020 r. w sprawie utworzenia nowego rządu, z 17 października 2020 r. w sprawie uwolnienia więźniów, z 28 września 2020 r. w sprawie wymiany więźniów oraz z 31 lipca 2020 r. w sprawie uwolnienia członków społeczności bahaitów,

–  uwzględniając wspólny komunikat Niemiec, Kuwejtu, Szwecji, Zjednoczonego Królestwa, Stanów Zjednoczonych, Chin, Francji, Rosji i Unii Europejskiej z 17 września 2020 r. w sprawie konfliktu w Jemenie,

–  uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z 9 kwietnia 2020 r. w sprawie ogłoszenia zawieszenia broni w Jemenie,

–  uwzględniając wspólne oświadczenia komisarza UE ds. zarządzania kryzysowego Janeza Lenarčiča i byłego szwedzkiego ministra ds. międzynarodowej współpracy rozwojowej Petera Erikssona z 14 lutego 2020 r. i 24 września 2020 r. zatytułowane „ZO ONZ: UE i Szwecja łączą siły, aby nie dopuścić do klęski głodu w Jemenie”,

–  uwzględniając odnośne konkluzje Rady i Rady Europejskiej w sprawie Jemenu, w tym konkluzje Rady z 25 czerwca 2018 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie końcowe zespołu ekspertów ONZ ds. Jemenu z 22 stycznia 2021 r.,

–  uwzględniając odnośne oświadczenia ekspertów ONZ w sprawie Jemenu, w szczególności z 3 grudnia 2020 r. pt. „Grupa uznanych międzynarodowych i regionalnych ekspertów ONZ zdaje raport Radzie Bezpieczeństwa ONZ i wzywa ją do położenia kresu bezkarności, do rozszerzenia sankcji i skierowania przez Radę Bezpieczeństwa ONZ do Międzynarodowego Trybunału Karnego sprawy dotyczącej sytuacji w Jemenie”, z 12 listopada 2020 r. pt. „Eksperci ONZ: należy umożliwić zespołowi technicznemu zapobieżenie wyciekowi ropy naftowej zagrażającemu Jemenowi”, z 15 października 2020 r. pt. „ZEA: eksperci ONZ twierdzą, że przymusowy powrót byłych więźniów Guantanamo do Jemenu jest nielegalny i stwarza zagrożenie życia” oraz z 23 kwietnia 2020 r. pt. „Eksperci ONZ apelują o natychmiastowe i bezwarunkowe uwolnienie bahaitów w Jemenie”,

–  uwzględniając sprawozdanie wysokiej komisarz ONZ ds. praw człowieka z 2 września 2020 r. w sprawie wdrożenia pomocy technicznej udzielonej krajowej komisji śledczej w celu zbadania zarzutów dotyczących naruszeń i nadużyć popełnionych przez wszystkie strony konfliktu w Jemenie (A/HRC/45/57),

–  uwzględniając sprawozdanie specjalnej przedstawiciel Sekretarza Generalnego ONZ ds. dzieci w konfliktach zbrojnych z 23 grudnia 2020 r. w sprawie dzieci w konfliktach zbrojnych,

—  uwzględniając trzecie sprawozdanie grupy uznanych międzynarodowych i regionalnych ekspertów ONZ z 28 września 2020 r. w sprawie przestrzegania praw człowieka w Jemenie, w tym naruszeń i nadużyć, do których dochodzi od września 2014 r.,

–  uwzględniając interaktywny dialog Rady Praw Człowieka ONZ z grupą uznanych międzynarodowych i regionalnych ekspertów ds. Jemenu z 29 września 2020 r.,

–  uwzględniając odnośne rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ, w szczególności rezolucję nr 2534 z 14 lipca 2020 r. przedłużającą mandat misji ONZ na rzecz wsparcia porozumienia z Al-Hudajdy (UNMHA) do 15 lipca 2021 r. oraz rezolucję nr 2511 z 25 lutego 2020 r. przedłużającą obowiązywanie sankcji w Jemenie o jeden rok,

–  uwzględniając oświadczenie sekretarza generalnego ONZ z 14 grudnia 2020 r. w sprawie drugiej rocznicy porozumienia sztokholmskiego,

–  uwzględniając wytyczne UE dotyczące propagowania przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego(6),

–  uwzględniając porozumienie sztokholmskie z 13 grudnia 2018 r.,

–  uwzględniając porozumienie z Rijadu z 5 listopada 2019 r.,

–  uwzględniając konwencje genewskie z 1949 r. i protokoły dodatkowe do nich,

—  uwzględniając Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego,

—  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych,

—  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,

–  uwzględniając art. 132 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że dziesięć lat temu, w lutym 2011 r., rozpoczęły się masowe protesty, określone jako rewolucja jemeńska, która później doprowadziła do ustąpienia, po 33 latach dyktatury, prezydenta Alego Abdullaha Saleha; mając na uwadze, że powstanie to odzwierciedlało głębokie aspiracje narodu jemeńskiego do demokracji, wolności, sprawiedliwości społecznej i godności ludzkiej;

B.  mając na uwadze, że od początku konfliktu zbrojnego w marcu 2015 r. zginęło co najmniej 133 000 osób, a 3,6 mln osób zostało wewnętrznie przesiedlonych; mając na uwadze, że porozumienie sztokholmskie podpisane w grudniu 2018 r. miało na celu stworzenie bezpiecznych korytarzy humanitarnych, wymianę więźniów i zawieszenie broni w regionie Morza Czerwonego; mając na uwadze, że od tego czasu strony naruszyły porozumienie o zawieszeniu broni i ponad 5000 cywilów poniosło śmierć; mając na uwadze, że większość cywilów została zabita w wyniku ataków lotniczych prowadzonych przez koalicję pod przywództwem Arabii Saudyjskiej;

C.  mając na uwadze, że analitycy w dużej mierze są zgodni, iż schodząc z drogi pluralistycznej polityki, Jemen uwikłał się w nasilające się napięcia międzyplemienne i polityczne oraz gorzką zastępczą wojnę między rebeliantami Huti popieranymi przez Iran a Arabią Saudyjską, bezpośrednio wciągając cały region w złożony konflikt, który zaognia się od miesięcy; mając na uwadze, że Arabia Saudyjska uważa rebeliantów Huti w Jemenie za siły sprzyjające Iranowi, natomiast Iran potępił prowadzoną przez Arabię Saudyjską ofensywę i wezwał do natychmiastowego zaprzestania prowadzonych pod przywództwem Arabii Saudyjskiej ataków powietrznych;

D.  mając na uwadze, że w 2020 r. walki nasiliły się, zwłaszcza w miejscowościach Al-Dżauf, Marib, Nihm, Ta’izz, Al-Hudejda, Al-Bajda i Abjan oraz w ich okolicach, przy bezpośrednim wsparciu i pomocy ze strony państw trzecich, w tym wsparciu rządu Jemenu przez koalicję pod przywództwem Arabii Saudyjskiej oraz wsparciu Południowej Rady Tymczasowej przez Zjednoczone Emiraty Arabskie (ZEA), podczas gdy popierany przez Iran ruch Huti nadal kontroluje większość północnego i środkowego Jemenu, który zamieszkuje 70 % ludności kraju; mając na uwadze, że nadal dochodzi do poważnych naruszeń praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego na szeroką skalę, a ich sprawcy pozostają bezkarni;

E.  mając na uwadze, że UE jest zaniepokojona doniesieniami o ponownych atakach prowadzonych przez ruch Huti w guberniach Marib i Al-Dżauf, a także powtarzającymi się próbami ataków transgranicznych na terytorium Arabii Saudyjskiej; mając na uwadze, że fakt, iż działania i ofensywy wojskowe wznowiono w tym szczególnym czasie, poważnie osłabia bieżącą działalność specjalnego wysłannika ONZ Martina Griffithsa, a także ogólne działania na rzecz zakończenia wojny w Jemenie;

F.  mając na uwadze, że we wrześniu 2020 r. Rada Praw Człowieka odnowiła mandat grupy uznanych międzynarodowych i regionalnych ekspertów ds. Jemenu; mając na uwadze, że najnowsze sprawozdanie grupy z września 2020 r. pokazuje, że wszystkie strony konfliktu nadal dopuszczają się wielu naruszeń międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, w tym ataków, które można uznać za zbrodnie wojenne;

G.  mając na uwadze, że do potwierdzonych naruszeń praw człowieka należą arbitralne pozbawianie życia, wymuszone zaginięcia, arbitralne zatrzymania, przemoc ze względu na płeć, w tym przemoc seksualna, tortury i inne formy okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania, rekrutacja i wykorzystywanie dzieci w działaniach wojennych, odmawianie prawa do rzetelnego procesu sądowego oraz naruszanie podstawowych wolności i praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych; mając na uwadze, że powszechne stosowanie min przeciwpiechotnych przez ruch Huti stanowi stałe zagrożenie dla ludności cywilnej i przyczynia się do wysiedleń; mając na uwadze, że ruch Huti, siły powiązane z rządem oraz siły Zjednoczonych Emiratów Arabskich i siły jemeńskie wspierane przez ZEA są bezpośrednio odpowiedzialne za arbitralne zatrzymania i wymuszone zaginięcia;

H.  mając na uwadze, że Jemen i Zjednoczone Emiraty Arabskie podpisały Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego, ale jeszcze go nie ratyfikowały; mając na uwadze, że Arabia Saudyjska nie podpisała ani nie ratyfikowała statutu rzymskiego; mając na uwadze, że niektóre postanowienia statutu rzymskiego, zwłaszcza te związane ze zbrodniami wojennymi, odzwierciedlają zwyczajowe prawo międzynarodowe; mając na uwadze, że grupa uznanych międzynarodowych i regionalnych ekspertów ds. Jemenu zaapelowała do Rady Bezpieczeństwa ONZ o skierowanie sprawy dotyczącej sytuacji w Jemenie do Międzynarodowego Trybunału Karnego oraz o rozszerzenie wykazu osób objętych sankcjami Rady Bezpieczeństwa ONZ;

I.  mając na uwadze, że 26 grudnia 2020 r. prezydent Abd Rabu Mansur Hadi zaprzysiągł nowy 24-osobowy rząd Jemenu na podstawie umowy z Rijadu, w której zawarciu pośredniczyła Arabia Saudyjska; mając na uwadze, że w skład nowego uwzględniającego podział sił rządu Jemenu wchodzą na równi przedstawiciele północnych, jak i południowych regionów kraju, w tym pięciu członków Południowej Rady Tymczasowej; mając na uwadze, że niestety po raz pierwszy od ponad 20 lat w składzie rządu nie znalazła się żadna kobieta; mając na uwadze, że między uznanym na szczeblu międzynarodowym rządem a Południową Radą Tymczasową wybuchł nowy spór dotyczący mianowania sędziów, co potwierdza niestabilność wspólnego rządu; mając na uwadze, że wybuchł również odnowiony konflikt wojskowy między siłami uznanego na szczeblu międzynarodowym rządu (wspieranego przez koalicję pod przywództwem Arabii Saudyjskiej) a ruchem Huti; mając na uwadze, że od początku konfliktu kobiety są wykluczone z negocjacji, choć ich głos jest niezbędny do wypracowania trwałego rozwiązania konfliktu;

J.  mając na uwadze, że wojna doprowadziła do najpoważniejszego kryzysu humanitarnego na świecie, w związku z którym prawie 80 % ludności – ponad 24 mln osób – w tym ponad 12 mln dzieci potrzebuje pomocy humanitarnej; mając na uwadze, że sytuacja w terenie nadal się pogarsza, ponieważ 50 000 Jemeńczyków żyje już w warunkach zbliżonych do klęski głodu; mając na uwadze, że zgodnie z najnowszą analizą zintegrowanej klasyfikacji faz bezpieczeństwa żywnościowego dla Jemenu ponad połowa ludności, czyli 16,2 z 30 mln mieszkańców, odczuje kryzysowy poziom braku bezpieczeństwa żywnościowego, a liczba osób żyjących w warunkach zbliżonych do klęski głodu może wzrosnąć niemal trzykrotnie; mając na uwadze, że dotychczas otrzymano jedynie 56 % kwoty 3,38 mld USD potrzebnej na pomoc humanitarną w 2020 r.;

K.  mając na uwadze, że COVID-19 i jego skutki społeczno-gospodarcze jeszcze bardziej utrudniają dostęp do opieki zdrowotnej i zwiększają ryzyko niedożywienia; mając na uwadze, że doszło do największej w najnowszej historii epidemii cholery, w związku z którą wykryto ponad 1,1 mln przypadków zachorowań;

L.  mając na uwadze, że trwający konflikt poważnie utrudnił Jemenowi postępy w realizacji celów zrównoważonego rozwoju, w szczególności celu zrównoważonego rozwoju nr 1 (brak ubóstwa) i celu zrównoważonego rozwoju nr 2 (zero głodu); mając na uwadze, że konflikt opóźnił rozwój Jemenu o ponad dwa dziesięciolecia; mając na uwadze, że luka w realizacji celów zrównoważonego rozwoju będzie się pogłębiać tak długo, jak długo będzie trwał konflikt;

M.  mając na uwadze, że kryzys paliwowy na północy Jemenu narasta po raz trzeci od 2019 r., znacznie ograniczając dostęp ludności cywilnej do żywności, wody, usług medycznych i niezbędnych środków transportu; mając na uwadze, że kryzys spowodowany przez człowieka jest bezpośrednim skutkiem rywalizacji między ruchem Huti a uznanym przez ONZ rządem Jemenu o kontrolę paliwa;

N.  mając na uwadze, że 2,1 mln dzieci cierpi z powodu poważnego niedożywienia, a prawie 358 000 dzieci poniżej piątego roku życia jest skrajnie niedożywionych; mając na uwadze, że w związku z brakiem funduszy od kwietnia 2020 r. wprowadzono ograniczenia w pomocy żywnościowej, a dalsze 1,37 mln osób odczuje skutki niedożywienia, jeżeli nie zapewni się dodatkowego finansowania; mając na uwadze, że, jeżeli programy zostaną zawieszone, 530 000 dzieci poniżej drugiego roku życia może nie mieć dostępu do usług żywieniowych;

O.  mając na uwadze, że konflikt i trwająca pandemia COVID-19 pogorszyły sytuację kobiet; mając na uwadze, że od wybuchu konfliktu znacznie nasiliła się przemoc ze względu na płeć i przemoc seksualna; mając na uwadze, że możliwości systemu sądownictwa karnego – i tak już ograniczone – rozwiązania problemu przemocy seksualnej i przemocy ze względu na płeć zupełnie znikły i w ogóle nie prowadzi się dochodzeń w sprawie praktyk takich jak porwania i gwałty kobiet czy grożenie porwaniem lub gwałtem; mając na uwadze, że około 30 % przesiedlonych gospodarstw domowych to gospodarstwa prowadzone przez kobiety; mając na uwadze, że brakuje leków na wiele chorób przewlekłych oraz że Jemen jest jednym z krajów o najwyższym odsetku zgonów okołoporodowych; mając na uwadze, że niedożywione kobiety ciężarne i karmiące są bardziej podatne na zakażenie cholerą i bardziej narażone na krwotoki, co znacznie podnosi ryzyko komplikacji i śmierci podczas porodu;

P.  mając na uwadze, że według ustaleń grupy uznanych międzynarodowych i regionalnych ekspertów ONZ wspierana przez ZEA brygada Pas Bezpieczeństwa dopuszcza się gwałtów i innych form przemocy seksualnej zarówno wobec zatrzymanych w kilku ośrodkach detencyjnych, w tym w areszcie koalicji w dystrykcie Bureiqa i więzieniu Bir Ahmed, jak i wobec migrantów i marginalizowanych czarnoskórych społeczności afrykańskich, a także zastraszania i nękania osób LGBTI; mając na uwadze, że wobec ruchu Huti sformułowano wiarygodne zarzuty o stosowanie gwałtu i tortur jako narzędzi wojny, w szczególności względem kobiet angażujących się w działalność polityczną i aktywistek;

Q.  mając na uwadze, że Parlament wielokrotnie apelował o wprowadzenie ogólnounijnego zakazu wywozu, sprzedaży, modernizacji i konserwacji wszelkiego typu sprzętu obronnego na potrzeby członków koalicji, w tym Arabii Saudyjskiej i ZEA, z uwagi na poważne naruszenia międzynarodowego prawa humanitarnego i przypadki łamania praw człowieka w Jemenie; mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie wprowadziły zakaz wywozu broni do państw należących do koalicji pod przywództwem Arabii Saudyjskiej, w tym Niemcy do Arabii Saudyjskiej i Włochy do Arabii Saudyjskiej i ZEA, a inne rozważają wprowadzenie takiego zakazu; mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie nadal eksportują broń do Arabii Saudyjskiej i ZEA, która może zostać użyta w Jemenie, co stanowi naruszenie prawnie wiążącego wspólnego stanowiska Rady 2008/944/WPZiB w sprawie wywozu broni(7);

R.  mając na uwadze, że Stany Zjednoczone wstrzymały sprzedaż broni do Arabii Saudyjskiej i zawiesiły transfer myśliwców F-35 do ZEA do czasu przeglądu; mając na uwadze, że 4 lutego 2021 r. prezydent USA J. Biden ogłosił, że wkrótce odwoła wsparcie USA dla działań ofensywnych podczas wojny w Jemenie, w tym związaną z nimi sprzedaż broni, oraz mianował nowego wysłannika ds. Jemenu;

S.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu końcowym z 22 stycznia 2021 r. zespół ekspertów ONZ ds. Jemenu zauważył, że coraz więcej dowodów wskazuje na to, że Irańczycy i irańskie podmioty dostarczają znaczne ilości broni i komponentów ruchowi Huti; mając na uwadze, że ruch Huti nadal atakuje cele cywilne w Arabii Saudyjskiej za pomocą pocisków i bezzałogowych statków powietrznych;

T.  mając na uwadze, że 19 stycznia 2021 r. poprzedni rząd USA zatwierdził uznanie ruchu Huti Ansar Allah za organizację terrorystyczną; mając na uwadze, że mimo ogólnych zezwoleń rządu USA wpływ tej sytuacji na import żywności, paliwa i leków do tego kraju jest bardzo niepokojący; mając na uwadze, że 5 lutego 2021 r. nowa administracja USA ogłosiła usunięcie Ansar Allah z listy zagranicznych organizacji terrorystycznych i wykazu światowych terrorystów;

U.  mając na uwadze, że pogorszenie sytuacji politycznej i stanu bezpieczeństwa w Jemenie doprowadziło do ekspansji i umocnienia obecności grup terrorystycznych w tym kraju, w tym grupy Ansar al-Szaria, znanej również jako Al-Kaida Półwyspu Arabskiego, oraz tzw. prowincji Daisz Jemenu, które nadal kontrolują małe części terytorium, a także zbrojnego skrzydła Hezbollahu, które UE wpisała na listę organizacji terrorystycznych;

V.  mając na uwadze, że stabilny, bezpieczny i demokratyczny Jemen z prawidłowo działającym rządem ma kluczowe znaczenie dla walki z ekstremizmem i przemocą w regionie i poza nim, a także dla zapewnienia pokoju i stabilności w samym Jemenie;

W.  mając na uwadze, że w latach 2015–2019 wydajność jemeńskiej gospodarki spadła o 45 %; mając na uwadze, że gospodarka Jemenu, która była niestabilna jeszcze przed konfliktem, bardzo poważnie ucierpiała, a setki tysięcy rodzin straciły stałe źródło utrzymania; mając na uwadze, że Jemen importuje 90 % żywności na zasadach komercyjnych, a agencje pomocowe nie mogą zastąpić tego importu, ponieważ organizacje humanitarne rozdają potrzebującym bony żywnościowe lub gotówkę, by mogli kupić jedzenie na targach; mając na uwadze, że 70 % pomocy dla Jemenu i towarów importowanych dociera do kraju przez kontrolowany przez Huti port w Al-Hudajdzie oraz pobliski port As-Salif – tą drogą do mieszkańców trafia żywność, paliwo i leki niezbędne do przeżycia;

X.  mając na uwadze, że spekulacje wojenne są szeroko udokumentowane, a zarówno rząd Jemenu, jak i ruch Huti wykorzystują zasoby gospodarcze i finansowe kraju do swoich celów, co ma katastrofalne skutki dla ludności Jemenu; mając na uwadze, że zgodnie ze sprawozdaniem końcowym zespołu ekspertów ONZ ruch Huti zdefraudował w 2019 r. co najmniej 1,8 mld USD, które rząd miał przeznaczyć na wypłatę wynagrodzeń i świadczenie podstawowych usług obywatelom; mając na uwadze, że w sprawozdaniu tym podkreślono również, iż rząd dopuszcza się prania pieniędzy i korupcji, co negatywnie wpływa na dostęp Jemeńczyków do odpowiedniego zaopatrzenia w żywność i stanowi naruszenie prawa do pożywienia, w tym przez nielegalne przekazanie handlarzom środków finansowych w wysokości 423 mln USD pochodzących z Arabii Saudyjskiej i przeznaczonych pierwotnie na zakup ryżu i innych towarów dla ludności jemeńskiej;

Y.  mając na uwadze, że rzecznik sekretarza generalnego ONZ podkreślił pilną potrzebę zajęcia się zagrożeniem humanitarnym i środowiskowym związanym z możliwością wycieku miliona baryłek ropy ze zbiornikowca FSO Safer u wybrzeży Ras Isa w Jemenie; mając na uwadze, że szybkie niszczenie zbiornikowca grozi poważnym wyciekiem ropy naftowej, który miałby katastrofalne skutki środowiskowe, zniszczyłby różnorodność biologiczną i zdziesiątkował zasoby będące źródłem utrzymania społeczności nadbrzeżnych w basenie Morza Czerwonego; mając na uwadze, że mimo bezpośredniego zagrożenia katastrofą ekologiczną długo oczekiwaną kontrolę 44‑letniego zbiornikowca przełożono na marzec 2021 r.;

1.  surowo potępia trwającą od 2015 r. przemoc w Jemenie, która przerodziła się w najpoważniejszy kryzys humanitarny na świecie; przypomina, że konfliktu w Jemenie nie można rozwiązać metodami wojskowymi oraz że kryzys można zażegnać w sposób zrównoważony jedynie w drodze pluralistycznego procesu negocjacyjnego, który poprowadzą i za który będą odpowiadać Jemeńczycy, a udział w nim wezmą wszystkie jemeńskie grupy społeczne i wszystkie strony konfliktu; podkreśla, że aby zatrzymać wojnę i złagodzić obecny kryzys humanitarny, wszystkie strony powinny w dobrej wierze podjąć negocjacje, które umożliwią wypracowanie realnych ustaleń politycznych i dotyczących bezpieczeństwa, zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2216 (2015), ze wspólnymi mechanizmami służącymi realizacji misji Narodów Zjednoczonych wspierającej porozumienie z Al-Hudajdy oraz z apelem o całkowite zawieszenie broni wyrażonym w rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2532 (2020);

2.  jest przerażony postępującym katastrofalnym kryzysem humanitarnym w kraju; apeluje do wszystkich stron, by wypełniły swoje zobowiązania zakładające ułatwienie szybkiego i niezakłóconego przepływu pomocy humanitarnej oraz innych niezbędnych dla ludności towarów, a także zapewnienie swobodnego dostępu do placówek medycznych zarówno w Jemenie, jak i za granicą; wyraża najwyższe zaniepokojenie ostatnią oceną zintegrowanej klasyfikacji faz bezpieczeństwa żywnościowego, zgodnie z którą 50 tys. osób w Jemenie żyje na granicy głodu, przy czym oczekuje się, że liczba ta wzrośnie trzykrotnie do czerwca 2021 r., nawet jeśli obecny poziom pomocy się utrzyma;

3.  z zadowoleniem przyjmuje wkład UE dla Jemenu w wysokości ponad 1 mld EUR od 2015 r. w postaci pomocy politycznej, rozwojowej i humanitarnej; z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie do potrojenia pomocy humanitarnej dla Jemenu w 2021 r.; wyraża jednak zaniepokojenie, że nadal jest to niewystarczające, aby sprostać skali wyzwań, przed którymi stoi Jemen; ubolewa nad faktem, że deficyt w finansowaniu Jemenu wzrósł do 50 % w 2019 r.; przypomina, że skala i dotkliwość kryzysu powinny stanowić punkt wyjścia do dyskusji budżetowych; wzywa UE do uruchomienia dodatkowych zasobów, aby zaradzić sytuacji w Jemenie w ramach programowania Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej; w szerszym ujęciu wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby w dalszym ciągu przewodziły międzynarodowym działaniom na rzecz pilnego zwiększenia pomocy humanitarnej, w tym przez wypełnianie zobowiązań podjętych podczas konferencji darczyńców w czerwcu 2020 r. w związku z planem pomocy humanitarnej dla Jemenu;

4.  podkreśla, że rozprzestrzenianie się COVID-19 dodatkowo nadweręża podupadającą infrastrukturę zdrowotną w kraju, ponieważ w ośrodkach zdrowia brakuje podstawowego sprzętu do leczenia COVID-19, pracownicy służby zdrowia nie mają sprzętu ochronnego, a ponadto większość z nich nie otrzymuje wynagrodzenia, w związku z czym nie przychodzą do pracy; wzywa wszystkich międzynarodowych darczyńców do zwiększenia natychmiastowej pomocy, tak aby wesprzeć lokalny system opieki zdrowotnej i pomóc mu powstrzymać rozprzestrzenianie się w Jemenie śmiertelnych chorób, w tym COVID-19, malarii, cholery i dengi; wzywa UE i jej państwa członkowskie do ułatwienia dostępu do szczepionek w Jemenie, w tym w obozach dla osób wewnętrznie przesiedlonych, za pośrednictwem instrumentu COVAX, w ramach działań na rzecz zapewnienia sprawiedliwego i globalnego dostępu do szczepionek przeciwko COVID-19, zwłaszcza wśród osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji;

5.  popiera działania specjalnego wysłannika sekretarza generalnego ONZ ds. Jemenu Martina Griffithsa na rzecz przyspieszenia procesu politycznego i natychmiastowego zawieszenia broni w całym kraju; apeluje o zapewnienie specjalnemu wysłannikowi pełnego i niezakłóconego dostępu do całego terytorium Jemenu; wzywa wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela oraz wszystkie państwa członkowskie do udzielenia M. Griffithsowi wsparcia politycznego, by w drodze negocjacji wypracować porozumienie niewykluczające żadnej ze stron; w tym celu wzywa Radę do Spraw Zagranicznych do dokonania przeglądu i aktualizacji jej ostatnich konkluzji w sprawie Jemenu z 18 lutego 2019 r., tak aby odzwierciedlić obecną sytuację w tym kraju; wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby w dalszym ciągu współpracowały ze wszystkimi stronami konfliktu oraz zagwarantowały wdrożenie porozumienia sztokholmskiego i projektu deklaracji politycznej ONZ, co stanowi niezbędny krok na drodze do deeskalacji i osiągnięcia porozumienia politycznego;

6.  jest przekonany, że wszelkie długoterminowe rozwiązania muszą uwzględniać podstawowe przyczyny niestabilności w tym kraju oraz zaspokajać uzasadnione żądania i realizować aspiracje Jemeńczyków; ponownie zapewnia o swoim poparciu dla wszelkich pokojowych wysiłków politycznych, których celem jest ochrona suwerenności, niepodległości i integralności terytorialnej Jemenu; potępia ingerencje obcych państw w Jemenie, w tym obecność obcych oddziałów i najemników w terenie; wzywa do natychmiastowego wycofania wszystkich obcych sił, aby ułatwić dialog polityczny między Jemeńczykami;

7.  wzywa wszystkie strony konfliktu do wywiązania się ze zobowiązań wynikających z międzynarodowego prawa humanitarnego i do zaprzestania wszelkich środków, które zaostrzają obecny kryzys humanitarny; wzywa UE i jej państwa członkowskie do zdecydowanego potępienia rażących naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego, jakich od końca 2014 r. dopuszczają się wszystkie strony konfliktu, w tym ataków lotniczych prowadzonych przez koalicję pod przywództwem Arabii Saudyjskiej, które pochłonęły tysiące ofiar cywilnych, pogłębiły niestabilność kraju i były wymierzone w cele niewojskowe, takie jak szkoły, zbiorniki na wodę i śluby, a także do potępienia ataków na cele saudyjskie, jakie ruch Huti prowadzi z terytorium Jemenu;

8.  wzywa Arabię Saudyjską do natychmiastowego zaprzestania blokady statków transportujących paliwo do terytoriów kontrolowanych przez ruch Huti; przypomina, że wszystkie strony muszą natychmiast powstrzymać się od stosowania głodzenia ludności cywilnej jako metody wojny, ponieważ stanowi to naruszenie międzynarodowego prawa humanitarnego zgodnie z art. 8 ust. 2 lit. b) pkt (xxv) Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego; podkreśla znaczenie osiągnięcia porozumienia między obiema stronami na północy i południu w sprawie wykorzystania paliwa, aby złagodzić kryzys gospodarczy, rolny, wodny, medyczny, energetyczny i transportowy, który został spotęgowany przez wykorzystywanie paliwa jako broni w wojnie gospodarczej;

9.  potępia niedawne ataki przeprowadzone przez popierany przez Iran ruch Huti w guberniach Ma’rib i Al-Dżawf, a także powtarzające się próby transgranicznych ataków na terytorium Arabii Saudyjskiej, które osłabiają działania społeczności międzynarodowej na rzecz położenia kresu tej wojnie zastępczej w Jemenie;

10.  wspiera wszelkie środki budowy zaufania wśród stron konfliktu, szczególnie takie, które mogą niezwłocznie załagodzić kryzys humanitarny, np. ponowne otwarcie portu lotniczego w Sanie, wznowienie wypłaty wynagrodzeń, wdrożenie mechanizmów umożliwiających stałe funkcjonowanie portów morskich w celu ułatwienia przywozu paliwa i żywności oraz działania na rzecz zapewnienia zasobów i wsparcia dla Banku Centralnego Jemenu; wzywa Unię Europejską i wszystkie państwa członkowskie do zapewnienia Jemenowi gospodarczego pakietu ratunkowego, w tym zastrzyków walutowych, aby pomóc ustabilizować gospodarkę jemeńską i jemeńskiego riala oraz zapobiec dalszemu wzrostowi cen żywności, a także zapewnić rezerwy walutowe w celu dotowania komercyjnego przywozu żywności i paliwa oraz wypłaty wynagrodzeń publicznych;

11.  ubolewa nad brakiem kobiet w nowym rządzie Jemenu, co ma miejsce po raz pierwszy od 20 lat, i wzywa rząd Jemenu do podjęcia wszelkich kroków niezbędnych do zapewnienia reprezentacji, obecności i udziału kobiet w życiu politycznym kraju na równi z mężczyznami;

12.  podkreśla, że eksporterzy broni z siedzibą w UE, którzy podsycają konflikt w Jemenie, naruszają szereg kryteriów wiążącego prawnie wspólnego stanowiska Rady 2008/944/WPZiB w sprawie wywozu broni; w związku z tym ponawia swój apel o wprowadzenie ogólnounijnego zakazu wywozu, sprzedaży, unowocześniania i utrzymywania wszelkich typów sprzętu wykorzystywanego do obrony na potrzeby członków koalicji, w tym Arabii Saudyjskiej i ZEA, z uwagi na poważne naruszenia międzynarodowego prawa humanitarnego oraz praw człowieka w Jemenie;

13.  zauważa decyzje niektórych państw członkowskich UE o wprowadzeniu zakazu wywozu broni do Arabii Saudyjskiej i ZEA; podkreśla, że wywóz broni pozostaje krajową kompetencją państw członkowskich; wzywa wszystkie państwa członkowskie do wstrzymania wywozu broni do wszystkich członków koalicji pod przywództwem Arabii Saudyjskiej; wzywa wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela, aby informował o stanie współpracy wojskowej i współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa między państwami członkowskimi a członkami koalicji pod przywództwem Arabii Saudyjskiej; potępia dostarczanie znacznych ilości broni i komponentów rebeliantom Huti przez Irańczyków i irańskie podmioty;

14.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Stany Zjednoczone tymczasowo wstrzymały sprzedaż broni – wykorzystywanej w konflikcie w Jemenie – Arabii Saudyjskiej oraz umowę z ZEA o sprzedaży myśliwców F-35 na kwotę 23 mld USD, a także że administracja USA niedawno ogłosiła natychmiastowe wycofanie wsparcia dla wszelkich działań ofensywnych podczas wojny w Jemenie, w tym dostaw pocisków precyzyjnego rażenia i wymiany danych wywiadowczych; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje odnowione zobowiązanie Stanów Zjednoczonych do dyplomatycznego rozwiązania konfliktu, o czym świadczy niedawne mianowanie specjalnego wysłannika USA ds. Jemenu;

15.  wzywa wszystkie strony konfliktu w Jemenie do stosowania polityki wyznaczania celów ataków rakietowych i ataków z wykorzystaniem dronów, która powinna być zgodna z międzynarodowym prawem w zakresie praw człowieka i międzynarodowym prawem humanitarnym; wzywa Radę, wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela oraz państwa członkowskie do potwierdzenia stanowiska UE zgodnie z prawem międzynarodowym oraz do dopilnowania, by państwa członkowskie wprowadziły zabezpieczenia, które zagwarantują, że dane wywiadowcze, infrastruktura łączności i bazy wojskowe nie będą wykorzystywane do ułatwiania egzekucji pozasądowych; ponawia apel o przyjęcie prawnie wiążącej decyzji Rady w sprawie wykorzystywania uzbrojonych dronów oraz o przestrzeganie międzynarodowego prawa w zakresie praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego;

16.  jest głęboko zaniepokojony stałą obecnością w Jemenie grup przestępczych i terrorystycznych, w tym Al-Kaidy Półwyspu Arabskiego oraz ISIS/Daisz; wzywa wszystkie strony konfliktu do podjęcia zdecydowanych działań przeciwko takim grupom; potępia wszelkie akty wszystkich organizacji terrorystycznych;

17.  z zadowoleniem przyjmuje decyzję nowego rządu USA o odwołaniu w trybie pilnym decyzji byłego rządu USA o uznaniu ruchu Huti, znanego również jako Ansar Allah, za zagraniczną organizację terrorystyczną i umieszczeniu go na specjalnej liście globalnych terrorystów;

18.  wzywa Radę do pełnego wdrożenia rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2216 (2015) przez wskazanie osób utrudniających dostarczanie pomocy humanitarnej oraz osób planujących czyny naruszające międzynarodowe prawo w zakresie praw człowieka lub międzynarodowe prawo humanitarne bądź czyny, które noszą znamiona pogwałceń praw człowieka w Jemenie, a także wskazanie osób kierujących takimi czynami lub je popełniających, oraz przez wprowadzanie ukierunkowanych środków przeciw tym osobom; przypomina, że Komitet Sankcji nie wskazał żadnego członka koalicji, którego należałoby objąć sankcjami, mimo że grupa uznanych ekspertów ONZ, która dostarcza informacji wspomagających pełne wdrażanie rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ, zgromadziła dane na temat wielokrotnych naruszeń prawa przez koalicję;

19.  zdecydowanie apeluje o położenie kresu wszelkim formom przemocy seksualnej i przemocy ze względu na płeć wobec kobiet i dziewcząt, w tym wobec kobiet i dziewcząt zatrzymanych; w związku z tym wzywa UE do zapewnienia specjalnego finansowania lokalnym organizacjom działającym pod przewodnictwem kobiet i organizacjom działającym na rzecz praw kobiet w celu lepszego dotarcia do kobiet, dziewcząt i osób, które przeżyły przemoc ze względu na płeć, a także finansowania programów przeznaczonych do osiągania odporności i niezależności gospodarczej kobiet;

20.  przypomina, że należy chronić dzieci i dopilnować, by mogły w pełni korzystać z przysługujących im praw człowieka; wzywa w związku z tym wszystkie strony konfliktu do zaprzestania werbowania i wykorzystywania dzieci jako żołnierzy w konfliktach zbrojnych oraz do dalszego zapewniania demobilizacji i rzeczywistego rozbrojenia chłopców i dziewcząt werbowanych lub wykorzystywanych w działaniach wojennych, a także wzywa je do uwolnienia dzieci schwytanych i do współpracy z ONZ w celu wdrożenia skutecznych programów ich rehabilitacji, fizycznej i psychologicznej odbudowy i reintegracji społecznej;

21.  apeluje do wszystkich stron konfliktu o natychmiastowe zaprzestanie wszelkich ataków na wolność wypowiedzi np.. za pośrednictwem aresztów, wymuszonych zaginięć oraz zastraszania, a także o uwolnienie wszystkich dziennikarzy i obrońców praw człowieka więzionych wyłącznie z powodu egzekwowania przysługujących im praw człowieka;

22.  jest głęboko zaniepokojony doniesieniami o odmowie wolności religii lub przekonań, w tym o dyskryminowaniu, bezprawnym przetrzymywaniu i stosowaniu przemocy; wzywa do poszanowania i ochrony prawa do wolności wypowiedzi i przekonań oraz potępia dyskryminację ze względu na przynależność religijną, zwłaszcza chrześcijan, Żydów i innych mniejszości religijnych oraz niewierzących, w kontekście dystrybucji pomocy humanitarnej; wzywa do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia oraz do zaprzestania prześladowań wyznawców bahaizmu, którzy są obecnie przetrzymywani za pokojowe praktyki religijne i którym grozi kara śmierci;

23.  wyraża ubolewanie z powodu szkód wyrządzonych jemeńskiemu dziedzictwu kulturowemu podczas nalotów prowadzonych przez koalicję pod przywództwem Arabii Saudyjskiej, w tym w zabudowie starówki w Sanie i zabytkowym mieście Zabid, a także z powodu ostrzału Muzeum Narodowego w Ta'izz oraz grabieży manuskryptów i relikwii z historycznej biblioteki w Zabidzie, czego dopuściły się siły Huti; podkreśla, że wszyscy sprawcy takich czynów muszą zostać pociągnięci do odpowiedzialności zgodnie z Konwencją haską z 1954 r. o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego; apeluje o zawieszenie praw do głosowania Arabii Saudyjskiej i ZEA w organach zarządzających UNESCO do czasu przeprowadzenia niezależnego i bezstronnego dochodzenia w sprawie odpowiedzialności obu państw za zniszczenie dziedzictwa kulturowego; zwraca się do sekretarza generalnego ONZ, aby skierował do Rady Bezpieczeństwa wniosek o przygotowanie rezolucji w sprawie obrony wszystkich obiektów kultury zagrożonych w wyniku konfliktu jemeńskiego;

24.  ponownie podkreśla pilną potrzebę przeprowadzenia przez ONZ oceny i naprawy tankowca FSO Safer porzuconego w pobliżu portu w Al-Hudajda i mogącego w każdej chwili spowodować niewyobrażalną katastrofę środowiskową niebezpieczną dla organizmów żywych i źródeł utrzymania lokalnych społeczności przybrzeżnych na Morzu Czerwonym; wzywa UE do zapewnienia wszelkiego wsparcia politycznego, technicznego i finansowego niezbędnego do umożliwienia zespołowi technicznemu ONZ niezwłocznego wejścia na pokład FSO Safer, aby zapobiec wyciekowi ropy, który mógłby okazać się czterokrotnie gorszy od historycznego wycieku ze statku Exxon Valdez na Alasce w 1989 r.;

25.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do użycia wszelkich dostępnych narzędzi, aby pociągnąć do odpowiedzialności wszystkich sprawców poważnych naruszeń praw człowieka; zwraca uwagę na możliwość stosowania zasady jurysdykcji uniwersalnej w celu prowadzenia dochodzeń przeciwko sprawcom poważnych naruszeń praw człowieka w Jemenie oraz ścigania ich; wzywa do zastosowania globalnego systemu sankcji UE za naruszenia praw człowieka w celu nałożenia ukierunkowanych sankcji, takich jak zakaz podróżowania i zamrożenie aktywów, na urzędników wszystkich stron konfliktu zaangażowanych w poważne naruszenia praw człowieka w Jemenie, a także w Iranie, Arabii Saudyjskiej i ZEA; wzywa wiceprzewodniczącego / wysokiego przedstawiciela i państwa członkowskie, aby wspierały gromadzenie dowodów z myślą o przyszłym wykorzystaniu ich w postępowaniach sądowych oraz rozważyły powołanie niezależnej komisji nadzorującej ten proces; uważa, że ofiarom okrucieństw i ich rodzinom należy pomóc uzyskać dostęp do wymiaru sprawiedliwości;

26.  wzywa Radę Praw Człowieka, aby w dalszym ciągu zajmowała się sytuacją w zakresie praw człowieka w Jemenie przez odnawianie mandatu grupy uznanych ekspertów ONZ oraz dopilnowanie, by zasoby przekazywane grupie umożliwiały jej skuteczne wykonywanie mandatu, w tym gromadzenie, przechowywanie i analizowanie informacji związanych z naruszeniami i przestępstwami;

27.  ponawia swoje zaangażowanie w walkę z bezkarnością za zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości i rażące naruszenia praw człowieka na świecie, w tym w Jemenie; uważa, że osoby odpowiedzialne za takie przestępstwa powinny być odpowiednio ścigane i sądzone przed sądem; wzywa UE i państwa członkowskie do podjęcia zdecydowanych działań w celu skierowania przez Radę Bezpieczeństwa ONZ sprawy dotyczącej sytuacji w Jemenie do Międzynarodowego Trybunału Karnego oraz do rozszerzenia wykazu osób podlegających sankcjom Rady Bezpieczeństwa;

28.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Specjalnemu Przedstawicielowi UE ds. Praw Człowieka, rządom i parlamentom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu ONZ, Wysokiej Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka, sekretarzowi generalnemu Rady Współpracy Państw Zatoki, sekretarzowi generalnemu Ligi Państw Arabskich, rządowi Jemenu, rządowi Królestwa Arabii Saudyjskiej, rządowi Zjednoczonych Emiratów Arabskich i rządowi Islamskiej Republiki Iranu.

(1) Dz.U. C 11 z 13.1.2020, s. 44. (2) Dz.U. C 356 z 4.10.2018, s. 104. (3) Dz.U. C 35 z 31.1.2018, s. 142. (4) Dz.U. C 265 z 11.8.2017, s. 93. (5) Dz.U. C 66 z 21.2.2018, s. 17. (6) Dz.U. C 303 z 15.12.2009, s. 12. (7) Dz.U. L 335 z 13.12.2008, s. 99.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie sytuacji w Mjanmie/Birmie (2021/2540(RSP))

P9_TA(2021)0054 RC-B9-0116/2021

Parlament Europejski,

—  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Mjanmy/Birmy i w sprawie sytuacji Rohingjów, w szczególności rezolucje z 22 listopada 2012 r.(1), 20 kwietnia 2012 r.(2), 20 maja 2010 r.(3), 25 listopada 2010 r.(4), 7 lipca 2016 r.(5), 15 grudnia 2016 r.(6), 14 września 2017 r.(7), 14 czerwca 2018 r.(8), 13 września 2018 r.(9) oraz 19 września 2019 r.(10),

—  uwzględniając konkluzje Rady z 26 lutego 2018 r. oraz z 10 grudnia 2018 r. w sprawie Mjanmy/Birmy,

—  uwzględniając decyzję Rady z 23 kwietnia 2020 r. w sprawie przedłużenia obowiązywania środków ograniczających wobec Mjanmy/Birmy o kolejnych dwanaście miesięcy,

—  uwzględniając 6. dialog dotyczący praw człowieka między Unią Europejską a Mjanmą/Birmą, który odbył się 14 października 2020 r. w postaci wideokonferencji,

—  uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z 1 lutego 2021 r. w sprawie Mjanmy/Birmy,

—  uwzględniając oświadczenie w sprawie Mjanmy/Birmy złożone 2 lutego 2021 r. w imieniu Unii Europejskiej przez wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela,

—  uwzględniając sprawozdanie sekretarza generalnego Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie przemocy seksualnej związanej z konfliktami, opublikowane 23 marca 2018 r. (S/2018/250),

—  uwzględniając sprawozdania Rady Praw Człowieka ONZ w sprawie Mjanmy/Birmy oraz sytuacji w zakresie praw człowieka muzułmańskiej mniejszości Rohingja i innych mniejszości,

—  uwzględniając sprawozdanie UNIFFM z 22 sierpnia 2019 r. w sprawie przemocy seksualnej i przemocy ze względu na płeć w Mjanmie/Birmie oraz skutki konfliktów etnicznych w aspekcie płci (A/HRC/42/CRP.4),

—  uwzględniając sprawozdania specjalnego sprawozdawcy ds. sytuacji w zakresie praw człowieka w Mjanmie/Birmie, Biura Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka oraz sprawozdania w ramach mechanizmu nadzorczego MOP,

—  uwzględniając postanowienie Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z 23 stycznia 2020 r. w sprawie wniosku o wskazanie środków tymczasowych złożonego przez Republikę Gambii w sprawie dotyczącej stosowania Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa (Gambia przeciwko Mjanmie/Birmie),

—  uwzględniając konwencje genewskie z 1949 r. i protokoły dodatkowe do nich,

—  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

—  uwzględniając Konwencję ONZ dotyczącą statusu uchodźców z 1951 r. oraz protokół do tej konwencji z 1967 r.,

—  uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa z 1948 r.,

—  uwzględniając art. 25 Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych (ICCPR) z 1966 r.,

—  uwzględniając wspólne oświadczenie misji dyplomatycznych w Mjanmie/Birmie z 29 stycznia 2021 r. w sprawie wspierania przemian demokratycznych w Mjanmie/Birmie oraz wysiłków na rzecz propagowania pokoju, praw człowieka i rozwoju w tym kraju,

—  uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z 1 lutego 2021 r. w sprawie Mjanmy/Birmy,

—  uwzględniając oświadczenie ministrów spraw zagranicznych państw grupy G7 z 3 lutego 2021 r. potępiające zamach stanu w Mjanmie/Birmie,

—  uwzględniając komunikat prasowy Rady Bezpieczeństwa ONZ z 5 lutego 2021 r. w sprawie Mjanmy/Birmy,

—  uwzględniając oświadczenie prasowe sekretarza generalnego ONZ António Guterresa z 4 lutego 2021 r.,

—  uwzględniając oświadczenie przewodniczącego Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN) z 1 lutego 2021 r. w sprawie wydarzeń w Mjanmie/Birmie,

—  uwzględniając ICCPR,

—  uwzględniając oświadczenia specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. Mjanmy/Birmy Toma Andrewsa,

—  uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że 1 lutego 2021 r. siły zbrojne Mjanmy/Birmy, nazywane Tatmadawem, z wyraźnym pogwałceniem konstytucji Mjanmy/Birmy aresztowały prezydenta Win Myinta i radczynię stanu Aung San Suu Kyi, a także czołowych członków rządu, w wyniku wojskowego zamachu stanu przejęły kontrolę nad władzą ustawodawczą, sądową i wykonawczą rządu oraz wprowadziły na okres jednego roku stan wyjątkowy;

B.  mając na uwadze, że w reakcji na zamach stanu w różnych miastach w Mjanmie/Birmie wybuchły protesty; mając na uwadze, że 7 lutego 2021 r. około 100 tys. osób uczestniczyło w Rangunie w pokojowej demonstracji przeciwko zamachowi stanu; mając na uwadze, że od 1 lutego 2021 r. bezprawnie aresztowano lub umieszczono w areszcie domowym około 164 polityków, urzędników rządowych, przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, mnichów i pisarzy; mając na uwadze, że w odpowiedzi na trwające protesty 8 lutego wojsko ogłosiło stan wojenny w największych miastach kraju, wprowadzając nocną godzinę policyjną i zakazując wszelkich zgromadzeń liczących więcej niż pięć osób;

C.  mając na uwadze, że 8 listopada 2020 r. w Mjanmie/Birmie odbyły się wybory parlamentarne, które wygrała Narodowa Liga na rzecz Demokracji (NLD),zdobywając 396 z 476 miejsc (około 83 % wszystkich mandatów); mając na uwadze, że były to drugie prawdziwe wybory po prawie 50 latach dyktatury wojskowej; mając na uwadze, że popierana przez Tatmadaw Partia Solidarności i Rozwoju Unii (USDP) zdobyła jedynie 33 mandaty; mając na uwadze, że partia NLD uzyskała jeszcze więcej głosów w stosunku do wyborów z 2015 r., które były pierwszymi demokratycznymi wyborami w Mjanmie/Birmie od 1990 r. i w których NLD zdobyła 360, a USDP 41 miejsc; mając na uwadze, że wojsko odmówiło już uznania wyborów z 1990 r., w których NLD zdobyła 392 z 492 mandatów;

D.  mając na uwadze, że frekwencja wyborcza we wszystkich demokratycznych wyborach stale wynosi około 70 %, co świadczy o tym, że obywatele Mjanmy/Birmy popierają demokrację;

E.  mając na uwadze, że nowy parlament miał zebrać się po raz pierwszy w dniu zamachu stanu; mając na uwadze, że wojskowy zamach stanu oznacza zignorowanie demokratycznie wyrażonej woli ludności Mjanmy/Birmy i ukazuje, że Tatmadaw zamierza ponownie przejąć całą władzę nad Mjanmą/Birmą, tak jak to miało miejsce podczas rządów wojskowych, które oficjalnie dobiegły końca w 2012 r., ale w rzeczywistości nigdy się nie zakończyły; mając na uwadze, że Tatmadaw oświadczył, iż nowe wybory odbędą się po upływie wprowadzonego obecnie na rok stanu wyjątkowego, co oznacza brak reprezentacji parlamentarnej w tym okresie;

F.  mając na uwadze, że pomimo zamachu stanu 4 lutego 2021 r. 70 wybranych posłów złożyło przysięgę parlamentarną, zobowiązując się do dalszego wykonywania funkcji parlamentarnych i pełnienia mandatu przedstawicieli społeczeństwa;

G.  mając na uwadze, że Tatmadaw, wyraźnie świadomy niewielkiego poparcia wśród ludności, odmówił akceptacji wyników wyborów i wskazał na powszechne oszustwa wyborcze, nie przedstawiając na to żadnych dowodów; mając na uwadze, że komisja wyborcza Mjanmy/Birmy i obserwatorzy wyborów nie potwierdzili zarzutów Tatmadawu; mając na uwadze, że Tatmadaw i jego pełnomocnik polityczny, USDP, wysunęły w ostatnich tygodniach zarzuty dotyczące nieprawidłowości wyborczych i wezwały Komisję Wyborczą Mjanmy/Birmy do podjęcia działań; mając na uwadze, że armia organizuje demonstracje poparcia dla wojska; mając na uwadze, że około 1,5 mln wyborców z mniejszości etnicznych na obszarów dotkniętych konfliktem, z których większość to Rohingjowie, nie zostało dopuszczonych do udziału w wyborach; mając na uwadze, że na mocy ustawy o obywatelstwie Mjanmy/Birmy Rohingjowie uznani zostali za „cudzoziemców” lub „zagranicznych rezydentów” i pozbawieni obywatelstwa;

H.  mając na uwadze, że ten zamach stanu stanowi wyraźne pogwałcenie konstytucji Mjanmy/Birmy z 2008 r.; mając na uwadze, że konstytucja Mjanmy/Birmy stanowi, że jedynie prezydent może skutecznie zakończyć rządy cywilne; mając na uwadze, że wojskowy zamach stanu 1 lutego 2021 r. był zatem niekonstytucyjny, ponieważ prezydent Win Myint został bezprawnie aresztowany;

I.  mając na uwadze, że Tatmadaw obsadził generała Myinta Swe na stanowisku tymczasowego prezydenta; mając na uwadze, że najważniejszym decydentem pozostanie prawdopodobnie głównodowodzący wojskiem generał Min Aung Hlaing, który ze względu na udział w prześladowaniu mniejszości muzułmańskiej figuruje w międzynarodowych wykazach osób objętych sankcjami;

J.  mając na uwadze, że od czasu zamachu stanu Tatmadaw poważnie zawęził przestrzeń działania społeczeństwa obywatelskiego i nałożył surowe restrykcje na media, obejmujące całkowite blokady internetu i platform mediów społecznościowych; mając na uwadze, że obserwatorzy międzynarodowi oskarżają Tatmadaw o wykorzystywanie fałszywych wiadomości do manipulowania opinią publiczną na temat zamachu stanu; mając na uwadze, że wprowadzono ogólnokrajowe ograniczenia mediów społecznościowych, a telewizja nadaje wyłącznie wojskowy kanał Myawaddy;

K.  mając na uwadze, że wojsko regularnie odsuwa na bok rywali politycznych i krytyków, stawiając im niezrozumiałe zarzuty; mając na uwadze, że Aung San Suu Kyi została aresztowana, a następnie oskarżona o nielegalny import co najmniej 10 walkie-talkie; mając na uwadze, że usunięty prezydent Win Myint został 1 lutego 2021 r. zatrzymany za naruszenie przepisów nadzwyczajnych związanych z koronawirusem i jest oskarżony o to, że podczas kampanii wyborczej w zeszłym roku pozdrawiał samochód pełen jego zwolenników; mając na uwadze, że w przypadku uznania ich winnymi, Aung San Suu Kyi i Win Myintowi grozi kara do trzech lat pozbawienia wolności; mając na uwadze, że figurowanie w rejestrze karnym mogłoby uniemożliwić im powrót na urząd publiczny;

L.  mając na uwadze, że około 100 grup przystąpiło do Ruchu Nieposłuszeństwa Obywatelskiego, który wezwał do strajków m.in. w służbie medycznej;

M.  mając na uwadze, że walka demokratyczna i represje wojskowe w Mjanmie/Birmie mają długą historię; mając na uwadze, że od czasu uzyskania niepodległości od Wielkiej Brytanii w 1948 r., w szczególności w długim okresie od 1962 do 2015 r., wojsko mocno trzymało władzę, osłabiając wszelkie postępy demokracji, m.in. organizacje społeczeństwa obywatelskiego, ograniczając prawa człowieka i osadzając w więzieniach działaczy opozycji, w tym laureatkę Pokojowej Nagrody Nobla z 1991 r. Aung San Suu Kyi, która przebywała w areszcie domowym przez znaczną część okresu od 1989 do 2010 r.;

N.  mając na uwadze, że obecna konstytucja weszła w życie w 2008 r.; mając na uwadze, że przed wyborami organizacje praw człowieka wyraziły zaniepokojenie, ponieważ gwarantuje ona Tatmadawowi 25 % miejsc w parlamencie i w związku z tym faktycznie daje wojsku możliwość zawetowania wszelkich dalszych zmian konstytucyjnych, wymagających 75 % głosów; mając na uwadze, że konstytucja gwarantuje ponadto Tatmadawowi zachowanie pełnej kontroli nad siłami bezpieczeństwa, policją oraz ministerstwami spraw wewnętrznych, obrony i spraw granicznych;

O.  mając na uwadze, że w następstwie serii protestów i walk wewnętrznych na początku lat 10. XXI w. kraj stopniowo zaczął się demokratycznie otwierać, co doprowadziło do zwiększenia swobód obywatelskich, w tym powolnego postępu demokracji, widocznego podczas wyborów powszechnych w 2015 r., a także serii wyborów uzupełniających, które ze znaczną przewagą wygrała partia opozycyjna NLD;

P.  mając na uwadze, że choć od 2015 r. Mjanma/Birma posiadała rząd półdemokratyczny i cywilny, ze względu na delikatną ogólną sytuację w kraju utrzymywał się stan niestabilności i napięcia, gdyż siły prodemokratyczne i Tatmadaw, pomimo podzielanych w dużej mierze poglądów na temat niektórych projektów rozwoju gospodarczego i reform gospodarczych, miały zasadniczo odmienne wizje przyszłej drogi kraju;

Q.  mając na uwadze, że demokratyczne otwarcie Mjanmy/Birmy, trwające od 2010 r., było w dużej mierze umotywowane potrzebą rozwoju gospodarczego kraju, który z powodu rządów wojskowych i druzgocącej sytuacji w zakresie praw człowieka doświadczał surowych sankcji międzynarodowych; mając na uwadze, że w następstwie ostrożnych reform demokratycznych niektóre sankcje międzynarodowe były powoli wycofywane, co umożliwiło rozwój gospodarczy i przyniosło korzyści dużej części ludności Mjanmy/Birmy; mając na uwadze, że zamach stanu przywraca w kraju sytuację sprzed procesu demokratyzacji i nie pozwala już na spełnienie warunków przyznania preferencji w ramach ,,wszystko oprócz broniˮ (EBA) i wycofania sankcji;

R.  mając na uwadze, że naruszenia praw człowieka, w szczególności wobec mniejszości muzułmańskiej w Mjanmie/Birmie, zwłaszcza Rohingjów nieuznawanych przez rząd Mjanmy/Birmy za grupę etniczną tego kraju, utrzymywały się po demokratycznym otwarciu i osiągnęły tragiczną kulminację, gdy w 2017 r. doszło do aktów okrucieństwa określonych przez ONZ jako czystki etniczne, które doprowadziły do masowego exodusu uchodźców do sąsiedniego Bangladeszu; mając na uwadze, że pomimo licznych apeli społeczności międzynarodowej mniejszość Rohingjów w Mjanmie/Birmie wciąż jest prześladowana;

S.  mając na uwadze, że rząd Mjanmy/Birmy w dużej mierze ignorował międzynarodowe apele o zaprzestanie czystek etnicznych Rohingjów i poprawę ich sytuacji; mając na uwadze, że w związku z tym we wrześniu 2019 r. Parlament ostatecznie zawiesił członkostwo Aung San Suu Kyi, ówczesnej radczyni stanu i minister spraw zagranicznych Mjanmy/Birmy, w społeczności Nagrody im. Sacharowa z powodu niepodjęcia działań przeciwko tym dobrze udokumentowanym naruszeniom praw człowieka; mając na uwadze, że od tamtej pory nałożono międzynarodowe sankcje za łamanie praw człowieka między innymi na armię i sprawującego rządy głównodowodzącego generała Mina Aunga Hlainga;

T.  mając na uwadze, że w Mjanmie/Birmie mieszka wiele grup etnicznych, w tym ludność Rohingja, Karen, Arakan, Szan i Czin; mając na uwadze, że konflikty wewnętrzne doprowadziły w ostatnich dziesięcioleciach do tragicznej śmierci tysięcy osób; mając na uwadze, że niedawne starcia w stanie Karen spowodowały tylko od grudnia 2020 r. przesiedlenie 4 tys. osób; mając na uwadze, że w ostatnich latach wojsko dopuściło się rzekomo poważnych naruszeń praw człowieka i aktów okrucieństwa, w tym gwałtów i zbrodni wojennych, co skłoniło Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) do wszczęcia dochodzenia w sprawie sytuacji mniejszości Rohingja; mając na uwadze, że w ramach misji IIFFMM wezwano do przeprowadzenia dochodzenia przeciwko generałowi Minowi Aungowi Hlaingowi i ścigania go pod zarzutem ludobójstwa na północy stanu Arakan, a także zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych w stanach Arakan, Kaczin i Szan;

U.  mając na uwadze, że 23 stycznia 2020 r. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS) zapowiedział zastosowanie środków tymczasowych w sprawie wniesionej przez Gambię przeciwko Mjanmie/Birmie w związku z Konwencją w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa oraz w sprawie Rohingjów; mając na uwadze, że rząd Mjanmy/Birmy, którego obroną przed MTS kierowała Aung San Suu Kyi, stwierdził, iż zarzut ludobójstwa stwarza mylący i niepełny obraz sytuacji; mając na uwadze, że rząd Mjanmy/Birmy podjął ograniczoną liczbę działań w postaci szeregu dyrektyw prezydenckich w celu przeciwdziałania naruszeniom praw człowieka; mając na uwadze, że rząd musi jeszcze zmienić lub uchylić kluczowe przepisy, które ułatwiają dyskryminację Rohingjów, w tym ustawę o obywatelstwie z 1982 r.;

V.  mając na uwadze, że UE konsekwentnie domaga się pociągania do odpowiedzialności sprawców tego rodzaju zbrodni oraz poparła rezolucje przyjęte na posiedzeniu Rady Praw Człowieka ONZ 27 września 2018 r. i na posiedzeniu Trzeciego Komitetu Zgromadzenia Ogólnego ONZ 16 listopada 2018 r.; mając na uwadze, że najwyżsi rangą wojskowi, którzy nadzorowali ataki na Rohingjów, pozostają na stanowiskach i uczestniczyli w zamachu stanu; mając na uwadze, że Parlament wielokrotnie potępiał łamanie praw człowieka oraz systematyczne i powszechne ataki na ludność Rohingja;

W.  mając na uwadze, że od 2013 r. Unia Europejska wspiera politycznie i finansowo proces przemian demokratycznych w Mjanmie/Birmie i podejmuje ogromne wysiłki na rzecz promowania pokoju, praw człowieka i rozwoju w tym kraju; mając na uwadze, że w październiku 2015 r. UE jako międzynarodowy świadek podpisała ogólnokrajowe porozumienie o zawieszeniu broni, co odzwierciedla jej kluczową rolę we wspieraniu procesu pokojowego; mając na uwadze, że w latach 2014–2020 UE przeznaczyła 688 mln EUR na wsparcie rozwoju Mjanmy/Birmy; mając na uwadze, że Mjanma/Birma korzysta z preferencji handlowych w systemie EBA, który umożliwia bezcłowy i bezkontyngentowy dostęp do jednolitego rynku UE; mając na uwadze, że pogłębione kontakty w ramach EBA zainicjowano już w 2018 r., koncentrując się na przestrzeganiu konwencji dotyczących praw człowieka i praw pracowniczych;

X.  mając na uwadze, że 23 kwietnia 2020 r. Rada przedłużyła o rok obowiązywanie środków ograniczających wobec Mjanmy/Birmy (do 30 kwietnia 2021 r.), w tym zamrożenie aktywów i zakaz podróżowania 14 wysokich rangą wojskowych, funkcjonariuszy straży granicznej i policji, którzy odpowiadają za naruszenia praw człowieka Rohingjów, mniejszości etnicznych zamieszkujących wsie i ludności cywilnej w stanach Arakan, Kaczin i Szan; mając na uwadze, że na generała Mina Aunga Hlainga ani na zastępcę głównodowodzącego generała Soe Wina nie nałożono żadnych środków ograniczających;

Y.  mając na uwadze, że według szacunków około 600 tys. Rohingjów przebywa w stanie Arakan, gdzie stosuje się wobec nich dyskryminacyjne strategie polityczne i praktyki, ich prawa podstawowe są systematycznie łamane, mają miejsce bezpodstawne aresztowania i przetrzymywanie w przeludnionych obozach oraz obowiązuje zakaz swobodnego przemieszczania się, a dostęp do edukacji i opieki zdrowotnej jest poważnie ograniczony;

Z.  mając na uwadze, że tydzień przed zamachem stanu Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) przekazał Mjanmie/Birmie 350 mln USD w ramach nadzwyczajnego finansowania w związku z koronawirusem;

AA.  mając na uwadze, że Tatmadaw i jego generałom zarzuca się powszechnie korupcję oraz że są głęboko zaangażowani w gospodarkę Mjanmy/Birmy, gdyż są właścicielami silnych konglomeratów, kontrolują krajowy handel cennym jadeitem i drewnem, zarządzają taką infrastrukturą jak porty i tamy, prowadzą banki, ubezpieczenia, szpitale, siłownie i placówki medialne; mając na uwadze, że wojskowy zamach stanu zagraża kontynuacji inwestycji międzynarodowych, turystyce i finansom;

AB.  mając na uwadze, że zamach stanu spotkał się z potępieniem, krytyką i zaniepokojeniem ze strony wielu podmiotów międzynarodowych, takich jak Stany Zjednoczone, Zjednoczone Królestwo, Japonia, Indie, Australia i Kanada; mając na uwadze, że przewodniczący ASEAN wydał oświadczenie zachęcające do „dialogu, pojednania i powrotu do normalności”; mając na uwadze, że 5 lutego 2021 r. prezydent Indonezji Joko Widodo i premier Malezji Muhyiddin Yassin wezwali do zwołania posiedzenia ASEAN w tej sprawie;

AC.  mając na uwadze, że sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres określił zamach stanu jako „całkowicie nie do przyjęcia”; mając na uwadze, że Rada Bezpieczeństwa ONZ wydała oświadczenie prasowe, w którym wyraziła „głębokie zaniepokojenie” przewrotem wojskowym w Mjanmie/Birmie oraz wezwała do natychmiastowego uwolnienia wybranej przywódczyni kraju Aung San Suu Kyi i prezydenta Wina Myinta; mając na uwadze, że Chiny i Rosja uniemożliwiły Radzie Bezpieczeństwa ONZ przyjęcie bardziej stanowczego tekstu; mając na uwadze, że 7 lutego 2021 r. specjalny sprawozdawca ONZ ds. Mjanmy/Birmy Tom Andrews opublikował oświadczenie wzywające m.in. Radę Praw Człowieka ONZ do natychmiastowego zwołania sesji specjalnej;

AD.  mając na uwadze, że 14 listopada 2019 r. III Izba Przygotowawcza Międzynarodowego Trybunału Karnego postanowiła wydać zgodę na przeprowadzenie dochodzenia w sprawie zbrodni wydalenia Rohingjów z Mjanmy/Birmy do Bangladeszu; mając na uwadze, że zgodnie z ostatnim sprawozdaniem UNIFFM z 16 września 2019 r. działania rządu Mjanmy/Birmy nadal stanowią element powszechnych i systematycznych ataków na Rohingjów pozostających w stanie Arakan, które to ataki urastają do rangi prześladowania i innych zbrodni przeciwko ludzkości;

1.  wyraża współczucie i poparcie dla ludności Mjanmy/Birmy w jej pokojowej i zasadnej walce o demokrację, wolność i prawa człowieka;

2.  zdecydowanie potępia pucz wojskowy dokonany 1 lutego 2021 r. przez Tatmadaw pod przywództwem generała Min Aung Hlaing, uznając go za zamach stanu, wzywa Tatmadaw do pełnego poszanowania wyników demokratycznych wyborów z listopada 2020 r. i aby nie narazić na szwank wszystkich postępów demokratycznych osiągniętych w ostatnich latach, do natychmiastowego przywrócenia rządu cywilnego, zakończenia stanu wyjątkowego i umożliwienia wszystkim wybranym parlamentarzystom sprawowania mandatu w celu przywrócenia porządku konstytucyjnego i norm demokratycznych; zobowiązuje UE i jej państwa członkowskie oraz społeczność międzynarodową, aby nie uznawały przywództwa wojskowego Mjanmy/Birmy, w tym generała Mina Aunga Hlainga, generała Soe Wina i pełniącego obowiązki przywódcy Myinta Swe, oraz by podjęły odpowiednie działania;

3.  wzywa do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia prezydenta Wina Myinta, radczyni stanu Aung San Suu Kyi oraz wszystkich innych osób, które zostały bezprawnie aresztowane pod pretekstem sfałszowania wyborów lub ich wyników lub pod innymi bezpodstawnymi zarzutami, które nie mają żadnej wartości merytorycznej; przypomina Tatmadawowi, że tego rodzaju oskarżenia jeszcze bardziej osłabiają jego wiarygodność na szczeblu krajowym i międzynarodowym; podkreśla, że armia Mjanmy/Birmy musi wyjaśnić, na jakiej podstawie prawnej dokonano aresztowań, a także zagwarantować zatrzymanym pełne poszanowanie praw, w tym ochronę przed złym traktowaniem, oraz kontakt z wybranymi przez nich prawnikami i z rodzinami;

4.  potępia represje stosowane przez Tatmadaw po zamachu stanu wobec niezależnych działaczy, mediów i organizacji społeczeństwa obywatelskiego; wzywa do natychmiastowego uwolnienia wszystkich działaczy społeczeństwa obywatelskiego, mnichów i dziennikarzy, których aresztowano wyłącznie za wyrażenie sprzeciwu, oraz podkreśla, że nie można ograniczać ich prawa do pokojowych protestów przeciwko bezprawnemu zamachowi stanu ani poddawać ludności cywilnej jakimkolwiek represjom;

5.  z zadowoleniem przyjmuje zorganizowanie 8 listopada 2020 r. drugich demokratycznych wyborów powszechnych w Mjanmie/Birmie i wzywa wszystkie zainteresowane strony do ścisłego poszanowania woli narodu Mjanmy/Birmy; wzywa wszystkie strony do powrotu na drogę demokratycznych przemian w Mjanmie/Birmie; nalega na natychmiastowe zwołanie posiedzenia obu izb Zgromadzenia Związku Mjanmy, aby umożliwić ich w pełni przejrzystą i demokratyczną inaugurację oraz mianowanie najwyższych przywódców kraju, w tym prezydenta, wiceprezydentów i nowego rządu cywilnego; przypomina ofertę złożoną przez wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela, który stwierdził, że Unia Europejska jest gotowa wspierać dialog ze wszystkimi kluczowymi zainteresowanymi stronami pragnącymi rozwiązać sytuację w dobrej wierze i przywrócić porządek konstytucyjny w Mjanmie/Birmie;

6.  wzywa Tatmadaw do poszanowania wyników wyborów powszechnych z 8 listopada 2020 r., natychmiastowego zakończenia stanu wyjątkowego i przekazania władzy wyłonionym w wyborach organom cywilnym; przypomina, że wszelkie zarzuty dotyczące nieprawidłowości wyborczych muszą być poparte dowodami i badane z wykorzystaniem odpowiednich kanałów demokratycznych, przy pełnym poszanowaniu decyzji legalnie powołanych władz; jest zdania, że obecna komisja wyborcza Mjanmy/Birmy, powołana przez Tatmadaw 3 lutego 2021 r., nie ma umocowania prawnego i nie jest w stanie poświadczyć ani przeszłych, ani przyszłych wyników wyborów; podkreśla, że należy niezwłocznie przywrócić poprzednią komisję wyborczą Mjanmy/Birmy;

7.  wzywa armię i legalnie wybrany rząd Mjanmy/Birmy z prezydentem Winem Myintem na czele do zainicjowania wolnego i sprawiedliwego procesu opracowania i wdrożenia nowej konstytucji przy udziale ludności tego kraju w celu stworzenia prawdziwej demokracji i państwa, które dąży do dobrobytu i pomyślności całej ludności Mjanmy/Birmy, a w szczególności gwarantuje uznanie i reprezentację wszystkich grup etnicznych w kraju, w tym Rohingjów, oraz zapewnia wszystkim bezpieczeństwo, wolność, harmonię i pokój;

8.  zdecydowanie krytykuje ograniczanie praw obywatelskich i praw człowieka, a także ograniczanie wolności wypowiedzi i zgromadzeń, w związku z czym w ostrych słowach potępia zawężanie wolności mediów przez blokowanie internetu oraz ograniczanie i blokowanie takich platform mediów społecznościowych jak Facebook i Twitter;

9.  podkreśla, że blokowanie usług telekomunikacyjnych stanowi dodatkowe zagrożenie dla ludności, oprócz trwającej pandemii COVID-19, podobnie jak trwający konflikt wewnętrzny z udziałem ugrupowań zbrojnych, który naraża ludność cywilną na ryzyko w wielu częściach kraju; podkreśla w związku z tym, że pełne usługi telefoniczne i internetowe muszą zostać wznowione niezwłocznie;

10.  zwraca uwagę na oświadczenie wiceprzewodniczącego/wysokiego przedstawiciela, w którym stwierdził, że Unia Europejska oczekuje, iż przez cały czas będzie zapewnione bezpieczeństwo obywateli zarówno Mjanmy/Birmy, jak i jej państw członkowskich, oraz że UE rozważy wszystkie dostępne jej możliwości w celu zapewnienia zwycięstwa demokracji;

11.  oddaje honory ludności Mjanmy/Birmy, która przetrwała dziesięciolecia rządów wojskowych i mimo że korzystała jedynie z ograniczonych swobód demokratycznych, wciąż dąży do demokratycznej Mjanmy/Birmy, oraz pochwala imponującą frekwencję w wyborach z 2020 r. wynoszącą około 70 %, będącą wyraźnym przejawem chęci jej obywateli do uczestnictwa w demokratycznym rządzeniu krajem;

12.  potwierdza zdecydowane poparcie dla społeczeństwa obywatelskiego i obrońców demokracji w Mjanmie/Birmie oraz wzywa UE i jej instytucje, aby nadal działały na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego pomimo obecnych i mogących nadal występować ograniczeń nałożonych przez obecny rząd wojskowy;

13.  potwierdza swoje podstawowe przekonanie, że demokracja, praworządność i poszanowanie praw człowieka mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia trwałego i prawdziwie sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego i dobrobytu;

14.  ponownie stwierdza, że Aung San Suu Kyi, choć odpowiednio nie potępiła łamania w Mjanmie/Birmie praw człowieka mniejszości, nadal jest symbolem ludności Mjanmy/Birmy, jeśli chodzi o demokratyczne aspiracje i ambicje kształtowania bardziej sprawiedliwej i demokratycznej przyszłości;

15.  wyraża zaniepokojenie coraz większą ilością sfałszowanych i zmanipulowanych informacji rozpowszechnianych przez Tatmadaw w Mjanmie/Birmie i uznaje fakt, że takich fałszywych informacji jest w Mjanmie/Birmie coraz więcej za niepokojącą tendencję;

16.  przypomina, że Mjanma/Birma musi wypełniać obowiązki i zobowiązania dotyczące zasad demokratycznych i praw człowieka, które stanowią zasadniczy element systemu „wszystko oprócz broni”; wzywa Komisję do wszczęcia dochodzenia na mocy art. 19 ust. 1 lit. a) rozporządzenia w sprawie GSP w celu zawieszenia w określonych sektorach preferencji handlowych, z których korzysta Mjanma/Birma, zwłaszcza przedsiębiorstwa należące do członków armii, oraz do należytego informowania Parlamentu; wzywa UE i jej państwa członkowskie do zwiększenia presji na Tatmadaw i podjęcia wszelkich środków, którymi dysponują, aby zapewnić powrót do władzy organów wybranych w wyborach; wzywa Komisję, aby bez wykluczania jakichkolwiek możliwych środków, w tym przygotowania sankcji wobec osób odpowiedzialnych za zamach stanu, opracowała stopniowe środki karne w celu odpowiedniego reagowania na obecne i ewentualne dalsze naruszenia, pamiętając przy tym o pozytywnym wpływie wcześniej przyznanych preferencji handlowych na społeczeństwo obywatelskie i gospodarkę cywilną;

17.  wzywa Komisję do niezwłocznego wydania zaleceń dla przedsiębiorstw z siedzibą w UE, aby uwrażliwić je na prawa człowieka, ryzyko utraty reputacji i ryzyko prawne związane z prowadzeniem interesów z wojskowymi z Mjanmy/Birmy; zdecydowanie wzywa przedsiębiorstwa z siedzibą w UE, aby zachowały należytą staranność w zakresie praw człowieka i zadbały o to, żeby nie mieć żadnych powiązań z siłami bezpieczeństwa Mjanmy/Birmy, ich poszczególnymi członkami lub podmiotami będącymi ich własnością lub przez nie kontrolowanymi, oraz upewniły się, że nie przyczyniają się one, bezpośrednio lub pośrednio, do tłumienia przez wojsko demokracji i praw człowieka; wzywa przedsiębiorstwa z siedzibą w UE, w tym spółki dominujące i zależne, do pilnej ponownej oceny powiązań biznesowych w Mjanmie/Birmie i do zawieszenia wszelkich stosunków z przedsiębiorstwami powiązanymi z wojskiem; zwraca uwagę na obecnie opracowywane przepisy dotyczącego należytej staranności przedsiębiorstw, które nałożą obowiązek należytej staranności w zakresie praw człowieka na unijne przedsiębiorstwa i przedsiębiorstwa działające na jednolitym rynku, co zagwarantuje, że przedsiębiorstwa, które przyczyniają się do naruszeń praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego w Mjanmie/Birmie lub są w nie zamieszane, zostaną pociągnięte do odpowiedzialności zgodnie z prawem krajowym;

18.  wzywa instytucje UE i inne międzynarodowe organizacje finansowe, aby uważnie przyglądały się działalności finansowej Tatmadawu i jego członków oraz zbadały, jakiego rodzaju właściwe środki można by podjąć w przypadku, gdyby sytuacja w Mjanmie/Birmie nie poprawiła się, a wręcz jeszcze bardziej pogorszyła;

19.  wzywa UE i państwa członkowskie do wspierania międzynarodowej koordynacji, aby zapobiegać nielegalnemu eksportowi z Mjanmy/Birmy wszelkich niedozwolonych towarów, z którego korzyści gospodarcze czerpie zwłaszcza wojsko, oraz do położenia kresu produkcji nielegalnych towarów, szczególnie eksploatacji zasobów naturalnych, takich jak nielegalnie pozyskiwane drewno;

20.  apeluje do Rady o dokonanie przeglądu i ewentualnej zmiany unijnego embarga na broń nałożonego na Mjanmę/Birmę, aby zapewnić objęcie nim urządzeń do inwigilacji i produktów podwójnego zastosowania, które mogą być wykorzystywane przez wojsko do ataków na prawa i dysydentów;

21.  wzywa UE do kontynuowania programów, które pomagają obywatelom tego kraju, oraz do zwiększenia wsparcia tam, gdzie jest to konieczne z uwagi na obecny kryzys, w tym w zakresie pomocy humanitarnej i inicjatyw na rzecz wspierania demokracji; pochwala podjętą 1 lipca 2020 r. decyzję Austrii, Finlandii, Francji, Niemiec, Niderlandów i Polski o zawieszeniu spłaty zadłużenia Mjanmy/Birmy w wysokości 98 mln USD w celu wsparcia tego kraju w radzeniu sobie z poważnymi skutkami pandemii COVID-19; wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, aby pomoc rozwojowa nie była przekazywana kanałami rządowymi Mjanmy/Birmy, które znajdują się obecnie w rękach Tatmadawu;

22.  uważa, że ASEAN może w razie potrzeby służyć jako kanał pomocy dla Mjanmy/Birmy ze strony społeczności międzynarodowej, tak jak to miało miejsce w 2008 r., gdy Mjanmę/Birmę spustoszył cyklon Nargis; ponadto zachęca ASEAN do odegrania aktywnej roli mediatora w obecnym kryzysie w Mjanmie/Birmie; uważa, że misje obserwacji wyborów mogą być dla ASEAN-u skutecznym narzędziem wspierającym umacnianie demokracji w jego państwach członkowskich, ponieważ misje te nadają procesowi wyborczemu dodatkowy stopień legitymizacji;

23.  wzywa wiceprzewodniczącego/wysokiego przedstawiciela do nawiązania bliskich kontaktów z partnerami o podobnych poglądach, takimi jak Stany Zjednoczone, Zjednoczone Królestwo, Japonia, Indie, Australia, Kanada, a zwłaszcza członkowie ASEAN, oraz do ścisłej współpracy z nimi nad ujednoliceniem stanowisk i inicjatyw, aby jak najszybciej przywrócić rządy cywilne w Mjanmie/Birmie;

24.  apeluje o umożliwienie natychmiastowego i swobodnego dostępu do całego terytorium Mjanmy/Birmy międzynarodowym obserwatorom humanitarnym, w tym Specjalnemu Przedstawicielowi UE ds. Praw Człowieka, specjalnemu sprawozdawcy ONZ ds. sytuacji w zakresie praw człowieka w Mjanmie/Birmie oraz przedstawicielom specjalnych procedur Rady Praw Człowieka; z zadowoleniem przyjmuje ścisłą współpracę między UE a ONZ i innymi organizacjami międzynarodowymi w sprawie Mjanmy/Birmy;

25.  z zadowoleniem przyjmuje oświadczenie Rady Bezpieczeństwa ONZ wzywające do natychmiastowego uwolnienia wszystkich zatrzymanych; wzywa Radę Bezpieczeństwa ONZ, aby możliwie jak najszybciej przyjęła rezolucję potępiającą przeprowadzony przez Tatmadaw zamach stanu i przewidującą jasne, wiążące i możliwe do wyegzekwowania konsekwencje, jeżeli Tatmadaw nadal będzie naruszać procesy demokratyczne;

26.  wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby poparły przyjęcie rezolucji w sprawie Mjanmy/Birmy na następnej sesji Rady Praw Człowieka ONZ;

27.  apeluje ponadto do Chin i Rosji, aby aktywnie angażowały się w dyplomację międzynarodową i wywiązywały się z obowiązków spoczywających na stałych członkach Rady Bezpieczeństwa ONZ, oraz oczekuje, że odegrają konstruktywną rolę podczas kontroli sytuacji w Mjanmie/Birmie;

28.  wyraża uznanie dla sekretarza generalnego ONZ Antónia Guterresa za zdecydowane słowa o działaniach armii Mjanmy/Birmy oraz z zadowoleniem przyjmuje oświadczenie przewodniczącego ASEAN w sprawie wydarzeń w Republice Związku Mjanmy, w którym podkreślono znaczenie, jakie ma przestrzeganie zasad demokracji, praworządności i dobrych rządów oraz poszanowanie i ochrona praw człowieka i podstawowych wolności;

29.  przypomina o wieloetnicznym charakterze Mjanmy/Birmy i wzywa Tatmadaw do pełnego poszanowania niezbywalnych praw każdej z grup etnicznych, a także podkreśla, że Unia Europejska będzie nadal ściśle monitorować działania dowództwa wojskowego wobec mniejszości, w szczególności Rohingjów, którzy już w przeszłości doświadczyli ogromnego okrucieństwa; wyraża w związku z tym wdzięczność i szacunek dla rządu i mieszkańców Bangladeszu, którzy przyjęli i nadal goszczą około miliona uchodźców Rohingja z Mjanmy/Birmy; zdecydowanie podkreśla, że to Mjanma/Birma ostatecznie ponosi odpowiedzialność za tych uchodźców i musi zapewnić im bezpieczną, humanitarną i uporządkowaną repatriację i reintegrację w Mjanmie/Birmie; wzywa do zapewnienia pełnego i niezakłóconego dostępu pomocy humanitarnej do Mjanmy/Birmy;

30.  ponownie zdecydowanie potępia wszystkie wcześniejsze i obecne przypadki łamania praw człowieka oraz systematyczne i powszechne ataki, w tym zabójstwa, nękanie, gwałty i niszczenie mienia, które – według dokumentów UNIFFM i Biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka – mają znamiona ludobójstwa, zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości popełnianych przez siły zbrojne wobec ludności Rohingja; podkreśla, że Tatmadaw konsekwentnie łamie międzynarodowe przepisy dotyczące praw człowieka i międzynarodowe prawo humanitarne;

31.  z zadowoleniem przyjmuje przywrócenie i przedłużenie przez Radę do Spraw Zagranicznych UE sankcji z 2018 r. wobec personelu wojskowego i funkcjonariuszy Tatmadawu, straży granicznej i policji odpowiedzialnych za poważne naruszenia praw człowieka wobec ludności Rohingja oraz oczekuje, że osoby te będą podlegały stałej kontroli w ramach systemu sankcji;

32.  ponownie wyraża poparcie dla decyzji głównej prokurator MTK o wszczęciu wstępnego dochodzenia w sprawie zbrodni popełnionych przeciwko ludności Rohingja oraz dla wszelkich stosownych inicjatyw, które przyczyniają się do pociągnięcia do odpowiedzialności osób winnych aktów okrucieństwa, w tym generała Mina Aunga Hlainga i generała Soe Wena;

33.  wzywa Radę do rozszerzenia zakresu stosowania obecnego systemu środków ograniczających w celu uwzględnienia przypadków naruszania zasad demokracji oraz do objęcia ukierunkowanymi sankcjami całego przywództwa wojskowego Mjanmy/Birmy, w tym wszystkich osób uczestniczących w zamachu stanu oraz innych podmiotów prawnych, których bezpośrednimi właścicielami są osoby uczestniczące w zamachu;

34.  z dużym zadowoleniem przyjmuje wiodącą rolę UE w powołaniu niezależnego mechanizmu śledczego ONZ ds. Mjanmy/Birmy, który ma gromadzić, konsolidować, przechowywać i analizować dowody w sprawie najpoważniejszych międzynarodowych zbrodni i naruszeń prawa popełnionych w Mjanmie/Birmie od 2011 r.; wzywa Mjanmę/Birmę do współpracy w międzynarodowych wysiłkach na rzecz rozliczenia sprawców, w tym poprzesz umożliwienie wreszcie wjazdu do kraju przedstawicielom niezależnego mechanizmu śledczego ONZ ds. Mjanmy/Birmy; wzywa UE, jej państwa członkowskie i społeczność międzynarodową do zagwarantowania niezależnemu mechanizmowi śledczemu ONZ ds. Mjanmy/Birmy wsparcia, również finansowego, niezbędnego do wykonywaniu mandatu;

35.  wzywa wiceprzewodniczącego/wysokiego przedstawiciela i państwa członkowskie do uważnego śledzenia sytuacji w Mjanmie/Birmie oraz apeluje do wiceprzewodniczącego/wysokiego przedstawiciela, aby regularnie składał sprawozdania Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu, co zapewni odpowiedni dialog parlamentarny na temat tej ważnej i niepokojącej sytuacji;

36.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji prawowitemu prezydentowi i rządowi Mjanmy/Birmy, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Komisji, Specjalnemu Przedstawicielowi UE ds. Praw Człowieka, rządom i parlamentom państw członkowskich UE, rządom i parlamentom Stanów Zjednoczonych, Zjednoczonego Królestwa, Japonii, Indii, Australii, Kanady i państw członkowskich ASEAN, sekretarzowi generalnemu ASEAN, Komisji Międzyrządowej ASEAN ds. Praw Człowieka, specjalnemu sprawozdawcy ONZ ds. sytuacji w zakresie praw człowieka w Mjanmie/Birmie, Wysokiemu Komisarzowi Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców oraz Radzie Praw Człowieka ONZ, Pyidaungsu Hluttaw (Birmańskie Zgromadzenie Związku Mjanmy), prezydentowi, radczyni stanu i wojskowym Mjanmy/Birmy.

(1) Dz.U. C 419 z 16.12.2015, s. 189. (2) Dz.U. C 258 E z 7.9.2013, s. 79. (3) Dz.U. C 161 E z 31.5.2011, s. 154. (4) Dz.U. C 99 E z 3.4.2012, s. 120. (5) Dz.U. C 101 z 16.3.2018, s. 134. (6) Dz.U. C 238 z 6.7.2018, s. 112. (7) Dz.U. C 337 z 20.9.2018, s. 109. (8) Dz.U. C 28 z 27.1.2020, s. 80. (9) Dz.U. C 433 z 23.12.2019, s. 124. (10) Teksty przyjęte P9_TA(2019)0018.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie Rwandy: przypadek Paula Rusesabaginy (2021/2543(RSP))

P9_TA(2021)0055 RC-B9-0130/2021

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Rwandy,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,

–  uwzględniając Afrykańską kartę praw człowieka i ludów,

–  uwzględniając zasady i wytyczne dotyczące prawa do rzetelnego procesu sądowego i pomocy prawnej w Afryce,

–  uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania,

–  uwzględniając Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, ratyfikowany przez Rwandę w 1975 r.,

–  uwzględniając oenzetowskie wzorcowe reguły minimalne traktowania więźniów („reguły Nelsona Mandeli”) w formie zmienionej w 2015 r.,

–  uwzględniając deklarację z Kampali w sprawie warunków panujących w więzieniach w Afryce,

–  uwzględniając pisma Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCHR) z dnia 30 września 2020 r. skierowane do rządów Rwandy i Zjednoczonych Emiratów Arabskich w sprawie mandatów specjalnego sprawozdawcy ds. tortur i innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, grupy roboczej ds. arbitralnych zatrzymań, grupy roboczej ds. przymusowych lub wymuszonych zaginięć oraz specjalnego sprawozdawcy ds. propagowania i ochrony praw człowieka i podstawowych wolności w ramach walki z terroryzmem,

–  uwzględniając umowę z Kotonu,

–  uwzględniając wyniki powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka w Rwandzie z dnia 25 stycznia 2021 r., dokonanego przez Radę Praw Człowieka ONZ w Genewie,

–  uwzględniając Plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji na lata 2020-2024,

–  uwzględniając Konwencję wiedeńską o stosunkach konsularnych z 1963 r.,

–  uwzględniając oświadczenie Human Rights Watch z 10 września 2020 r. pt. „Rwanda: wymuszone zaginięcie Rusesabaginy”,

–  uwzględniając oświadczenie Human Rights Watch z 1 lutego 2021 r. pt. „ONZ: państwa przedstawiają bilans w zakresie przestrzegania praw w Rwandzie”,

–  uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że surowe ustawy medialne Rwandy wprowadzone w następstwie ludobójstwa z 1994 r. nadal mają negatywny wpływ na wolność słowa pod rządami prezydenta Paula Kagame’a; mając na uwadze, że rząd aresztuje, przetrzymuje i ściga krytyków i przeciwników rządu w ramach politycznie motywowanych procesów w Rwandzie, a także wielokrotnie groził innym osobom poza krajem, przy czym niektóre z nich były atakowane fizycznie, a nawet poniosły śmierć;

B.  mając na uwadze, że Rwanda posiada globalny wskaźnik wolności o wartości 22/100(1) i jest sklasyfikowana jako kraj, w którym nie ma wolności; mając na uwadze, że transgraniczne represje prowadzone przez Rwandę są wyjątkowo szeroko zakrojone pod względem taktyki, celów i zasięgu geograficznego, a także obejmują zagrożenia cyfrowe, ataki z użyciem oprogramowania szpiegującego, zastraszanie i nękanie członków rodziny, kontrolę mobilności, wydawanie i zabójstwa; mając na uwadze, że od 2014 r. rząd fizycznie namierza Rwandyjczyków w co najmniej siedmiu krajach;

C.  mając na uwadze, że ludobójstwo Tutsi w Rwandzie, które pochłonęło od 800 tys. do miliona ofiar, mordowanych w straszliwy sposób wyłącznie z powodu przynależności etnicznej, i któremu towarzyszyła masakra Hutu sprzeciwiających się eksterminacji, nadal ma trwały wpływ na kraj i cały region;

D.  mając na uwadze, że ludobójstwo i wojna domowa, która miała miejsce w Rwandzie w 1994 r., nadal wywierają negatywny wpływ na stabilność w regionie;

E.  mając na uwadze, że obrońca praw człowieka, obywatel Belgii i rezydent USA Paul Rusesabagina, zdecydowany krytyk prezydenta Paula Kagame’a i rządzącego Rwandyjskiego Frontu Patriotycznego (RPF), został aresztowany w Kigali 31 sierpnia 2020 r. i postawiono mu 13 zarzutów, które obejmowały finansowanie terroryzmu, rozbój z bronią w ręku, uprowadzenia, podpalenia, usiłowanie zabójstwa oraz napaść i pobicie; mając na uwadze, że cztery z tych zarzutów wycofano, a pozostałe zarzuty odnoszą się do wydarzeń, które miały miejsce w dystrykcie Nyaruguru w czerwcu 2018 r. i w dystrykcie Nyamagabe w grudniu 2018 r.;

F.  mając na uwadze, że Paul Rusesabagina był dyrektorem hotelu „Des Mille Collines” w Kigali podczas ludobójstwa w 1994 r., gdzie ukrywał i chronił 1268 Tutsi i umiarkowanych Hutu uciekających przed śmiercią; mając na uwadze, że Paul Rusesabagina jest uznanym na arenie międzynarodowej obrońcą praw człowieka, którego historia została opowiedziana w filmie „Hotel Rwanda”; mając na uwadze, że za te godne uznania czyny w 2005 r. otrzymał prezydencki Medal Wolności;

G.  mając na uwadze, że w 2006 r. Paul Rusesabagina utworzył partię polityczną PDR-Ihumure, a obecnie przewodniczy Ruchowi na rzecz Zmian Demokratycznych (MRDC), który jest koalicją obejmującą PDR-Ihumure; mając na uwadze, że Narodowy Front Wyzwolenia (FLN), który jest zbrojnym skrzydłem PDR-Ihumure, przyznał się do serii ataków zbrojnych w 2018 r.;

H.  mając na uwadze, że 27 sierpnia 2020 r. Paul Rusesabagina został przymusowo przetransportowany z Dubaju do Kigali w niepewnych okolicznościach i dopiero 31 sierpnia 2020 r. ponownie pojawił się w siedzibie Rwandyjskiego Biura Śledczego (RIB); mając na uwadze, że sąd rwandyjski poinformował, iż Paul Rusesabagina został aresztowany na międzynarodowym lotnisku w Kigali, co jest sprzeczne z wcześniejszymi informacjami policji, zgodnie z którymi został on aresztowany w ramach „współpracy międzynarodowej”; mając na uwadze, że władze Zjednoczonych Emiratów Arabskich odmawiają jakiegokolwiek udziału w jego przemieszczeniu i późniejszym aresztowaniu; mając na uwadze, że zgodne z prawem zatrzymanie i przekazanie podejrzanego z jednego kraju do drugiego w celu wszczęcia postępowania karnego powinno odbywać się w drodze postępowania w sprawie ekstradycji nadzorowanego przez niezależny trybunał;

I.  mając na uwadze, że Paulowi Rusesabaginie odmówiono dostępu do adwokata własnego wyboru; mając na uwadze, że międzynarodowym prawnikom, z którymi współpracuje w celach obrony, nadal odmawia się niezbędnych pełnomocnictw do reprezentowania go;

J.  mając na uwadze, że akt oskarżenia Paula Rusesabaginy, akta sprawy i inne dokumenty niezbędne do przygotowania obrony zostały skonfiskowane 23 grudnia 2020 r. przez dyrektora więzienia Mageragere; mając na uwadze, że dyrektor więzienia został aresztowany 8 lutego 2021 r.; mając na uwadze, że proces Paula Rusesabaginy i 19 innych osób oskarżonych o powiązania z organizacjami terrorystycznymi został przełożony na 17 lutego 2021 r.; mając na uwadze, że oficjalnym powodem odroczenia jest niezdolność rządu Rwandy do spotkania się z ich doradcą prawnym ze względu na ograniczenia związane z COVID-19;

K.  mając na uwadze, że rodzina Paula Rusesabaginy jest bardzo zaniepokojona stanem jego zdrowia, ponieważ chorował on wcześniej na raka i cierpi na zaburzenia układu krążenia, w związku z którymi przyjmuje przepisane leki; mając na uwadze, że według doniesień leki wysłane przez jego rodzinę pocztą dyplomatyczną za pośrednictwem ambasady Belgii w Rwandzie nigdy nie zostały podane Paulowi Rusesabaginie; mając na uwadze, że otrzymuje on leki przepisane przez lekarza rwandyjskiego i nie zna składu tych leków;

1.  potępia wymuszone zaginięcie, nielegalne wydanie i zatrzymanie Paula Rusesabaginy bez prawa kontaktu;

2.  podkreśla, że wymuszone zaginięcie P. Rusesabaginy w dniach 27–31 sierpnia 2020 r. stanowi naruszenie zobowiązań Rwandy wynikających z Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych (art. 6 i 9), Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (art. 2 i 16) oraz Powszechnej deklaracji praw człowieka (art. 9);

3.  przypomina, że każda ekstradycja podejrzanego do innego kraju powinna odbywać się wyłącznie w drodze niezależnego nadzorowanego postępowania ekstradycyjnego, aby zagwarantować prawomocność wniosku o ekstradycję i upewnić się, że prawo podejrzanego do rzetelnego procesu sądowego jest w pełni zagwarantowane w państwie żądającym ekstradycji;

4.  potępia ograniczanie przez władze rwandyjskie podstawowych praw i wolności oraz arbitralne stosowanie aresztu tymczasowego do represjonowania dysydentów, oraz odmówienie P. Rusesabaginie prawa do sprawiedliwego procesu i regularnego kontaktu z rodziną;

5.  wzywa władze rwandyjskie do przedstawienia wyczerpującego i zweryfikowanego raportu z zatrzymania P. Rusesabaginy i przekazania go władzom w Kigali; apeluje o międzynarodowe, niezależne, jawne i rzetelne śledztwo w sprawie aresztowania i przekazania P. Rusesabaginy;

6.  głęboko ubolewa nad łamaniem praw przysługujących P. Rusesabaginie; wzywa władze Rwandy do umożliwienia P. Rusesabaginie skorzystania z prawa do sprawiedliwego i publicznego procesu przed właściwym, niezawisłym i bezstronnym sądem przestrzegającym międzynarodowych standardów praw człowieka; przypomina rządowi Rwandy o ciążącym na nim obowiązku zagwarantowania praw podstawowych, w tym dostępu do wymiaru sprawiedliwości i prawa do sprawiedliwego procesu, zgodnie z Afrykańską kartą praw człowieka i ludów oraz innymi międzynarodowymi i regionalnymi instrumentami praw człowieka, w tym umową z Kotonu, w szczególności jej art. 8 i 96; wzywa rwandyjską władzę sądowniczą do zagwarantowania P. Rusesabaginie szybkiego i sprawiedliwego procesu apelacyjnego, który będzie spełniać standardy określone w prawie rwandyjskim i międzynarodowym;

7.  wzywa do udzielenia P. Rusesabaginie zgody na poufne konsultacje z wybranym przez niego adwokatem oraz na regularne i bezpieczne kontakty z rodziną; przypomina władzom Rwandy, że P. Rusesabagina ma prawo do zapoznania się z aktem oskarżenia, aktami sprawy i innymi dokumentami, aby podważyć prawomocność aresztu; przypomina o prawnej zasadzie domniemania niewinności;

8.  jest głęboko zaniepokojony stanem zdrowia P. Rusesabaginy, tym bardziej że zarażenie się COVID-19 może poważnie zagrozić jego zdrowiu; wzywa rząd rwandyjski do zagwarantowania, bez względu na okoliczności, integralności cielesnej i dobrostanu psychicznego P. Rusesabaginy oraz do umożliwienia mu przyjmowania niezbędnych leków; wzywa rząd Rwandy, aby zezwolił na monitorowanie jego stanu zdrowia przez lekarza w Belgii, zgodnie z wnioskiem ministra spraw zagranicznych Belgii z 4 lutego 2021 r.; apeluje do rządu Rwandy, aby wszyscy więźniowie mieli dostęp do właściwej opieki zdrowotnej;

9.  potępia motywowane politycznie procesy, ściganie przeciwników politycznych oraz przesądzanie z góry o wyniku procesu; wzywa władze rwandyjskie do rozdzielania władzy administracyjnej, ustawodawczej i sądowniczej, w szczególności do gwarantowania niezawisłości sądownictwa; wzywa Rwandę, by otworzyła swą przestrzeń polityczną oraz poprawiła sytuację w zakresie praw człowieka; oczekuje, że Rwanda wdroży dotyczące jej zalecenia powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka w Radzie Praw Człowieka wydane w Genewie 25 stycznia 2021 r.;

10.  wzywa rząd Rwandy do przestrzegania i pełnego wspierania prawa do protestu i prawa do wolności słowa, zrzeszania się i zgromadzeń, a także do powstrzymania się od ograniczania tych praw;

11.  wzywa rząd Rwandy do ratyfikacji Międzynarodowej konwencji o ochronie wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem i do przystąpienia do Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego; wzywa Rwandę do ponownego umożliwienia wizyt Komitetowi ONZ ds. zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania; wzywa władze rwandyjskie, aby pilnie dokonały przeglądu deklaracji zezwalającej osobom indywidulanym i organizacjom pozarządowym na wnoszenie skarg do Afrykańskiego Trybunału Praw Człowieka i Ludów oraz do jej przywrócenia i ponownego wprowadzenia w życie;

12.  apeluje o natychmiastową reakcję Unii Europejskiej i zbadanie prawomocności aresztowania i procesu P. Rusesabaginy oraz o dopilnowanie, aby jego prawa jako obywatela UE były przestrzegane na wszystkich etapach postępowania; wzywa delegaturę UE w Rwandzie, a także przedstawicielstwa dyplomatyczne państw członkowskich, zwłaszcza ambasadę Belgii w Rwandzie, do śledzenia przebiegu procesu P. Rusesabaginy, składania mu wizyt w więzieniu i poruszania sprawy jego zatrzymania w kontaktach z władzami Rwandy;

13.  wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, Komisję i Specjalnego Przedstawiciela UE ds. Praw Człowieka do intensyfikacji dialogu dotyczącego praw człowieka z Rwandą na najwyższym szczeblu, aby zagwarantować spójność z zobowiązaniami dwustronnymi i międzynarodowymi; podkreśla, że w kontekście międzynarodowych działań na rzecz rozwoju w Rwandzie należy nadać większy priorytet kwestiom praw człowieka, praworządności oraz przejrzystym i odpowiedzialnym rządom;

14.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, państwom członkowskim UE, Specjalnemu Przedstawicielowi UE ds. Praw Człowieka, Wysokiej Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka i Sekretarzowi Generalnemu ONZ, instytucjom Unii Afrykańskiej, Wspólnocie Wschodnioafrykańskiej, Wspólnemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu AKP-UE, Parlamentowi Panafrykańskiemu, obrońcom Paula Rusesabaginy oraz prezydentowi i parlamentowi Rwandy.

(1) Według doniesień Freedom House w dokumencie „Wolność na świecie w 2020 r.”.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Kazachstanie (2021/2544(RSP))

P9_TA(2021)0056 RC-B9-0144/2021

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 marca 2019 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Kazachstanie(1) oraz swoje poprzednie rezolucje w sprawie Kazachstanu, w tym rezolucję z 18 kwietnia 2013 r.(2), rezolucję z 15 marca 2012 r.(3) i rezolucję z 17 września 2009 r.(4),

–  uwzględniając umowę o wzmocnionym partnerstwie i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi a Republiką Kazachstanu, która została podpisana 21 grudnia 2015 r. w Astanie i weszła w życie 1 marca 2020 r., po ratyfikowaniu jej przez wszystkie państwa członkowskie,

–  uwzględniając konkluzje Rady z 17 czerwca 2019 r. w sprawie nowej strategii UE wobec Azji Środkowej,

–  uwzględniając sprawozdanie dotyczące Kazachstanu zawarte w rocznym sprawozdaniu UE dotyczącym praw człowieka i demokracji na świecie w 2019 r.,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka, Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych oraz konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur,

–  uwzględniając 17. posiedzenie Rady Współpracy UE–Kazachstan z 20 stycznia 2020 r., 12. posiedzenie w ramach dialogu UE–Kazachstan poświęconego prawom człowieka, z 26–27 listopada 2020 r., oraz 18. posiedzenie Komitetu Współpracy UE–Kazachstan z 25 września 2020 r.,

–  uwzględniając powszechny okresowy przegląd praw człowieka przeprowadzony przez Radę Praw Człowieka ONZ w odniesieniu do Kazachstanu, z 12 marca 2020 r.,

–  uwzględniając drugi protokół fakultatywny do Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych,

–  uwzględniając oświadczenia rzecznika Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) z 1 lutego 2021 r. w sprawie rosnących nacisków na organizacje pozarządowe broniące praw człowieka w Kazachstanie, z 11 stycznia 2021 r. w sprawie wyborów parlamentarnych w Kazachstanie oraz z 7 stycznia 2021 r. w sprawie działań na rzecz zniesienia kary śmierci,

–  uwzględniając oświadczenie Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) z 10 stycznia 2021 r. w sprawie wstępnych ustaleń i wniosków dotyczących wyborów w Kazachstanie,

–  uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że w ubiegłych tygodniach odnotowano niepokojące pogorszenie ogólnego stanu przestrzegania praw człowieka oraz represje wobec organizacji społeczeństwa obywatelskiego w Kazachstanie, w tym surowe ograniczanie wolności słowa, pokojowych zgromadzeń i zrzeszania się; mając na uwadze, że społeczeństwo obywatelskie i organizacje obrońców praw człowieka pracujące w Kazachstanie są poddawane coraz większym naciskom i penalizowane przez władze, co utrudnia wysiłki reformatorskie i ogranicza fundamentalną działalność społeczeństwa obywatelskiego;

B.  mając na uwadze, że 21 grudnia 2015 r. Unia Europejska i Kazachstan podpisały umowę o wzmocnionym partnerstwie i współpracy, mającą zapewniać szerokie ramy pogłębionego dialogu politycznego i współpracy w wymiarze sprawiedliwości i sprawach wewnętrznych oraz w wielu innych obszarach; mając na uwadze, że w umowie tej położono silny nacisk na demokrację, praworządność, prawa człowieka, podstawowe wolności, zrównoważony rozwój i współpracę ze społeczeństwem obywatelskim; mając na uwadze, że umowa o wzmocnionym partnerstwie i współpracy weszła w pełni w życie 1 marca 2020 r., po jej ratyfikowaniu przez wszystkie państwa członkowskie;

C.  mając na uwadze, że w nowej strategii UE wobec Azji Środkowej silnie zaznaczono, iż UE angażuje się w Azji Środkowej w ochronę i propagowanie praworządności, praw człowieka i podstawowych wolności, w tym wolności zrzeszania się i wolności słowa, a także w tworzenie warunków sprzyjających społeczeństwu obywatelskiemu i obrońcom praw człowieka; mając na uwadze, że Unia Europejska udziela Kazachstanowi znacznej pomocy w walce z COVID-19, w tym ostatnio wsparła finansowo dostawę ponad 8000 kg środków medycznych ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 29 stycznia 2021 r.;

D.  mając na uwadze, że ESDZ uznała wybory parlamentarne w Kazachstanie z 10 stycznia 2021 r. za straconą okazję do wykazania skuteczności reform politycznych i procesu modernizacji kraju od czasu poprzednich wyborów, że nadal nie wykonano wydanych już dawno zaleceń Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR), w tym zaleceń dotyczących podstawowych wolności, bezstronności administracji wyborczej, prawa do głosowania i kandydowania w wyborach, rejestracji wyborców, mediów i publikowania wyników wyborów; mając na uwadze, że według wstępnych ustaleń OBWE/ODIHR i Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE przepisy obowiązujące w Kazachstanie nie sprzyjają jeszcze organizacji wyborów zgodnie ze standardami międzynarodowymi;

E.  mając na uwadze, że braki systemowe pod względem poszanowania wolności zrzeszania się, zgromadzeń i wypowiedzi nadal ograniczają działalność polityczną, a brak prawdziwej rywalizacji politycznej i grup opozycyjnych (od 2013 r. nie zarejestrowano żadnej nowej partii politycznej) nie dał wyborcom prawdziwego wyboru; mając na uwadze, że demokratyczne wybory to fundament reform politycznych oraz tworzenia wolnego i otwartego społeczeństwa;

F.  mając na uwadze, że działalności dwóch ruchów opozycyjnych – Kosze Partijasy i Demokratycznego Wyboru Kazachstanu – zakazano na mocy tajnych orzeczeń sądowych, w których uznano te ruchy za organizacje „ekstremistyczne”, bez prawa do odwołania; mając na uwadze, że 17 przywódców Kosze Partijasy osadzono w areszcie tymczasowym na mocy art. 405 i 182 kodeksu karnego Kazachstanu oraz że grozi im wieloletnie więzienie; mając na uwadze, że więźniowie oskarżeni o popieranie Demokratycznego Wyboru Kazachstanu odbywają jeszcze kary pozbawienia wolności; mając na uwadze, że 26 więźniów politycznych, w tym Ałmat Żumagułow, Aset Abiszew, Kenżebek Abiszew, Aschat Żeksebajew, Kajrat Kłyszew, Jerboł Jeschozin, Abaj Begimbetow, Asel Onlabekkyzy, Jerkin Sabanszyjew, Żanat Żamalijew, Diana Bajmagambetowa, Nojan Rachimżanow i Askar Kayyrbek, padło ofiarą prześladowań politycznych za poparcie dla tych ugrupowań politycznych;

G.  mając na uwadze, że niezarejestrowana opozycyjna Partia Demokratyczna nie mogła wziąć udziału w wyborach, ponieważ 22 lutego 2020 r. władze uniemożliwiły jej zorganizowanie kongresu założycielskiego w Ałmatach; mając na uwadze, że bez kongresu założycielskiego partia nie może zostać zarejestrowana; mając na uwadze, że władze wywierały naciski na członków Partii Demokratycznej: niektórych aresztowano za domniemane naruszenia przepisów administracyjnych, a innym uniemożliwiono udanie się na miejsce kongresu;

H.  mając na uwadze, że podczas kampanii wyborczej i w dniu wyborów władze Kazachstanu podjęły próbę zaostrzenia cenzury w internecie, wielokrotnie blokując internet i zmuszając obywateli do zainstalowania „krajowego certyfikatu bezpieczeństwa”, który umożliwia przechwytywanie zaszyfrowanej komunikacji internetowej; mając na uwadze, że państwo coraz silniej kontroluje internet, m.in. usiłując ograniczyć przepływ informacji z wykorzystaniem cenzury i kontroli w internecie, blokowania internetu, a także nadal wymagając od obywateli instalowania „krajowego certyfikatu bezpieczeństwa”, który umożliwia przechwytywanie komunikacji internetowej użytkowników;

I.  mając na uwadze, że w czasie kampanii wyborczej prowadzono masowe aresztowania; mając na uwadze, że w dniu wyborów władze nielegalnie zatrzymały co najmniej 350 pokojowych demonstrantów w 10 różnych miastach; mając na uwadze, że władze Kazachstanu rutynowo uniemożliwiają pokojowe protesty przeciwko polityce rządu; mając na uwadze, że przyjęta w maju 2020 r. ustawa o pokojowych zgromadzeniach oraz poprawki do ustaw o partiach politycznych i o wyborach naruszają prawa podstawowe obywateli Kazachstanu;

J.  mając na uwadze, że ograniczona misja obserwacji wyborów ODIHR poinformowała, iż władze utrudniały i uniemożliwiały pracę niezależnych obserwatorów, natomiast obserwatorom prorządowym pozwolono monitorować proces wyborczy; mając na uwadze, że według organizacji pozarządowych broniących praw człowieka podczas wyborów parlamentarnych z 10 stycznia 2021 r. wielu niezależnych obserwatorów zastraszano, osadzono w areszcie administracyjnym i ukarano grzywnami;

K.  mając na uwadze, że krajobraz medialny w Kazachstanie jest zdominowany przez państwowe lub subwencjonowane przez państwo kanały medialne; mając na uwadze, że od stycznia do lipca 2020 r. doszło do napaści fizycznej na siedmiu dziennikarzy, a 21 dziennikarzy, blogerów i działaczy zatrzymano, w tym siedmiu w chwili, gdy przekazywali informacje; mając na uwadze, że w 2020 r. władze wszczęły przeciwko dziennikarzom ponad 38 postępowań karnych pod takimi zarzutami jak rozpowszechnianie fałszywych informacji i podżeganie; mając na uwadze, że w 2016 r. zakazano działalności wszystkim głównym krajowym opozycyjnym tytułom prasowym, a niezależni dziennikarze nadal są prześladowani; mając na uwadze, że władze postawiły zarzuty karne redaktorowi naczelnemu niezależnej gazety „Uralskaja Niedielia” Łukpanowi Achmediarowowi za doniesienia o korupcyjnych działaniach miejscowej elity, wielokrotnie dopuściły się napaści fizycznej i aresztowania Saniji Toiken, dziennikarki kazachskiego serwisu RWE/RS, za relacje z pokojowych wieców i wyborów parlamentarnych w 2021 r.;

L.  mając na uwadze, że od lutego do listopada 2020 r. pięciu działaczy opozycji zostało zabitych lub zmarło w niejasnych okolicznościach po ciągłych prześladowaniach politycznych za działalność opozycyjną: bloger i ofiara tortur Dułat Agadił, jego 17-letni syn Żanbołat Agadił, kluczowy świadek arbitralnego aresztowania ojca, Amanbike Chajrołła, Serik Orazow i Garifułła Embergenow; mając na uwadze, że władze nie przeprowadziły gruntownych i przejrzystych dochodzeń w sprawie śmierci tych osób; mając na uwadze, że sprawą najwyższej wagi jest postawienie przed sądem osób odpowiedzialnych za zlecanie i popełnianie takich zbrodni, a także zapewnienie, by nie prześladowały już one działaczy społeczeństwa obywatelskiego i członków rodzin chcących poznać prawdę o losie ofiar; mając na uwadze, że władze Kazachstanu rozprawiły się z co najmniej 200 działaczami, którzy wzięli udział w uroczystości upamiętniającej Dułata Agadiła lub organizowali zbiórkę pieniędzy dla jego rodziny i rodzin innych więźniów politycznych; mając na uwadze, że 57 z nich oskarżono o „ekstremizm”, w tym Damietkan Aspandijarową, matkę trojga dzieci, która obecnie przebywa w areszcie domowym i grozi jej do 12 lat więzienia za „ekstremizm” polegający na organizowaniu zbiórki pieniędzy dla rodziny Dułata Agadiła;

M.  mając na uwadze, że w kazachskich więzieniach tortury i brutalne traktowanie więźniów są powszechne, a Koalicja przeciwko Torturom zgłasza rokrocznie co najmniej 200 przypadków stosowania tortur; mając na uwadze, że podczas gdy sprawcy takich nadużyć cieszą się bezkarnością, obrończyni praw człowieka Elena Semenowa została pozwana przez kolonie karne za ujawnienie w mediach społecznościowych zjawiska stosowania tortur w kazachskim systemie penitencjarnym;

N.  mając na uwadze, że pomimo apeli ze strony Specjalnego Sprawozdawcy ONZ(5), ze strony Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy i ze strony Unii Europejskiej władze Kazachstanu nadużywają niejasnych i zbyt ogólnych przepisów dotyczących ekstremizmu w celu prześladowania opozycji i obrońców praw człowieka; mając na uwadze, że po przyjęciu tych przepisów, od 22 października 2020 r., tj. od dnia, w którym władze ogłosiły datę wyborów, liczba politycznie umotywowanych spraw karnych, zwłaszcza na podstawie zarzutów o „ekstremizm”, wzrosła dwukrotnie – do 99; mając na uwadze, że spośród osób, których dotyczą te sprawy, sześćdziesięciu dziewięciu grozi natychmiastowe aresztowanie, jak w przypadku aktywistki Gulzipy Dżaukerowej, a 11 aktywistów osadzono w areszcie domowym pod sfabrykowanymi zarzutami „ekstremizmu”;

O.  mając na uwadze, że kilka niezależnych organizacji pozarządowych zajmujących się prawami człowieka, w tym ECHO, Erkindik Kanaty, Międzynarodowe Biuro Praw Człowieka i Praworządności Kazachstanu oraz International Legal Legislative, zostało ostatnio ukaranych surowymi grzywnami i nakazano im zawiesić działalność na okres do trzech miesięcy od dnia 25 stycznia 2020 r. na niejasnych podstawach prawnych; mając na uwadze, że w odwecie za ujawnianie nieprawidłowości władze prześladują, a nawet ścigają karnie obrońców praw człowieka, do których należą na przykład Szolpan Dżanzakowa, Anna Szukejewa, Raigul Sadyrbajewa, Aiżan Izmakowa, Danijar Chassenow, Altynai Tuksikowa, Dana Żanaj, Nazym Serikpekowa, Alma Nuruszewa, Abaibek Sułtanow, Zuchra Nariman, Ulbolsyn Turdijewa, Alija Żakupowa, Roza Musajewa i Barłyk Mendygazijew; mając na uwadze, że w okresie od października do listopada 2020 r. co najmniej 15 organizacji powiadomiono, że naruszyły art. 460-1 kodeksu wykroczeń administracyjnych z powodu domniemanego niewłaściwego poinformowania władz o otrzymanym finansowaniu zagranicznym;

P.  mając na uwadze, że w 2020 r. za korzystanie z wolności wyznania lub przekonań skazano 112 osób, trzy organizacje charytatywne i jedno przedsiębiorstwo;

Q.  mając na uwadze, że w Kazachstanie panuje powszechna korupcja wśród elity rządzącej, o czym świadczy fakt, że kraj ten zajmuje 94. miejsce w rankingu postrzegania korupcji opracowanym przez Transparency International w 2020 r., oraz mając na uwadze, że korupcja stanowi przeszkodę dla przestrzegania praw człowieka, sprawiedliwości społecznej i rozwoju społeczno-gospodarczego;

R.  mając na uwadze, że w dobie pandemii COVID-19 rząd wykorzystał ograniczenia pandemiczne jako pretekst do zaostrzenia politycznych represji wobec społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka, opozycji i pracowników służby zdrowia, którzy wytykali rządowi błędy w walce z pandemią;

S.  mając na uwadze, że 21 stycznia 2021 r. dwoje etnicznych Kazachów, Murager Alimuły i Kaisza Akankyzy, którzy uciekli z Chin w obawie przed uwięzieniem w obozie koncentracyjnym, zostało pobitych i odniosło rany kłute w wyniku ataku nieznanych sprawców, co pokazuje, że należy zwrócić odpowiednią uwagę na utrzymujące się napięcia etniczne w południowych regionach Kazachstanu; mając na uwadze, że w Kazachstanie wciąż dochodzi do brutalnych starć na tle etnicznym, zwłaszcza na południu, gdzie w lutym 2020 r. w wyniku starć między Kazachami a etnicznymi Dunganami śmierć poniosło 11 osób, dziesiątki osób zostało rannych, a ponad 23 000 osób, głównie Dunganów, zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów;

T.  mając na uwadze, że władze Kazachstanu nadużywały mechanizmów międzynarodowej współpracy w sprawach karnych, w tym czerwonych not Interpolu i wzajemnej pomocy prawnej, w celu ścigania i konfiskaty dokumentów uchodźczyni politycznej w Belgii, adwokat i obrończyni praw człowieka Boty Jardemalie; mając na uwadze, że 29 września 2020 r. francuski Krajowy Sąd Azylowy udzielił azylu politycznego założycielowi ruchu Demokratyczny Wybór Kazachstanu Muchtarowi Abliazowowi, skazanemu zaocznie przez sąd kazachski na dożywotnie więzienie z naruszeniem prawa do obrony, zwracając uwagę na systemowy i polityczny charakter aparatu represyjnego Kazachstanu oraz nadużywanie przez niego postępowań cywilnych i karnych;

U.  mając na uwadze, że władze Kazachstanu nadal prowadzą działania przeciwko niezależnym związkom zawodowym i ich działaczom; mając na uwadze, że w 2020 r. zmieniono ustawę o związkach zawodowych, likwidując przynależność do związków zawodowych i dwuetapowe wymogi rejestracji; mając na uwadze, że pomimo tej zmiany władze miasta Szymkent zrezygnowały z powództwa przeciwko Związkowi Zawodowemu Pracowników Sektora Paliw i Energii (ITUFEW) na podstawie nieuzasadnionych zarzutów lub przepisów, które już nie istnieją lub nie mają zastosowania do ITUFEW;

V.  mając na uwadze, że równouprawnienie płci wciąż jest w Kazachstanie problemem; mając na uwadze, że według organizacji pozarządowych przemoc wobec kobiet nie zawsze jest zgłaszana i niewielki odsetek przypadków przemocy wobec kobiet, a także molestowania seksualnego jest przedmiotem postępowań sądowych; mając na uwadze, że według ONZ COVID-19 stworzył dziewczętom nową przeszkodę w równym dostępie do informacji i edukacji; mając na uwadze, że ofiarom brakuje wystarczającej ochrony, a funkcjonariusze wymiaru sprawiedliwości i policji oraz pracownicy innych właściwych służb nie są przeszkoleni w zakresie rozpoznawania przemocy wobec kobiet, zapobiegania jej i reagowania na nią;

W.  mając na uwadze, że osoby LGBTI w Kazachstanie wciąż spotykają się z problemami prawnymi i dyskryminacją; mając na uwadze, że parlament Kazachstanu przyjął w czerwcu 2020 r. dyskryminujące zmiany do nowego kodeksu zdrowia, które regulują aspekty opieki zdrowotnej dla osób transpłciowych; mając na uwadze, że proces zmiany tożsamości płciowej w Kazachstanie jest nadal inwazyjny i upokarzający;

1.  wzywa rząd Kazachstanu do działania zgodnie z jego zobowiązaniami międzynarodowymi oraz do poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności zapisanych w art. 1, 4, 5 i 235 umowy o wzmocnionym partnerstwie i współpracy; wzywa władze Kazachstanu do przestrzegania międzynarodowych standardów w zakresie przestrzegania ram prawnych dotyczących przeprowadzania wyborów oraz do zastosowania się do zaleceń ograniczonej misji obserwacji wyborów ODIHR, w tym zaleceń dotyczących gwarantowanych konstytucyjnie podstawowych wolności, udziału społeczeństwa obywatelskiego, pluralizmu politycznego, bezstronności administracji wyborczej, prawa do głosowania i kandydowania w wyborach, rejestracji wyborców, mediów i publikacji wyników wyborów;

2.  wzywa rząd Kazachstanu do wycofania zarzutów o podłożu politycznym i do położenia kresu wszelkim formom arbitralnych zatrzymań, represji i nękania obrońców praw człowieka, działaczy organizacji religijnych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, związków zawodowych, dziennikarzy i opozycyjnych ruchów politycznych, a także do umożliwienia ludziom swobodnego wyrażania poglądów politycznych, religijnych i innych; wzywa rząd do zmiany nowej ustawy o pokojowych zgromadzeniach w celu zagwarantowania tej wolności;

3.  wzywa rząd Kazachstanu do natychmiastowego uwolnienia i pełnej rehabilitacji wszystkich więźniów politycznych, w szczególności Almata Żumagulowa, Arona Atabeka, Nurgul Kaluowej, Saltanata Kusmankyzego, Daryna Chassenowa, Ulasbeka Achmetowa, Kenżebeka Abiszewa, Jerżana Jelszibajewa, Aseta Abiszewa, Igora Czuprina, Rusłana Ginatullina, Aschata Żeksebajewa, Kairata Kłyszewa, Jerboła Jeschozina, Abaiego Begimbetowa, Asela Onlabekkyzego, Jerkina Sabanszyjewa, Żanata Żamalijewa, Diany Baimagambetowej, Nojana Rachimżanowa i Askara Kajyrbeka, a także do bezzwłocznego zniesienia aresztu tymczasowego i aresztu domowego oraz ograniczeń wolności nałożonych na działaczy opozycyjnych, użytkowników mediów społecznościowych i pokojowych demonstrantów; wzywa rząd Kazachstanu do rewizji spraw byłych więźniów politycznych i ofiar tortur Iskandera Jerymbetowa, Maksa Bokajewa i Muchtara Dżakiszewa i do przyznania im odszkodowań, zgodnie z zaleceniami grupy roboczej ONZ ds. arbitralnych zatrzymań i Komitetu Praw Człowieka ONZ;

4.  z zadowoleniem przyjmuje kroki podjęte przez rząd Kazachstanu w celu zamknięcia politycznie umotywowanych spraw przeciwko obrońcom praw człowieka Danijarowi Chassenowowi i Abaibkowi Sułtanowowi, ale wyraża zaniepokojenie wszczęciem nowej sprawy karnej przeciwko temu drugiemu pod zarzutem „ekstremizmu”; wzywa rząd Kazachstanu do wycofania wszelkich umotywowanych politycznie zarzutów wobec filantropa Barłyka Mendygazijewa oraz do położenia kresu prześladowaniom politycznym członków jego rodziny i byłych wspólników;

5.  potępia nadużywanie przepisów antyekstremistycznych wobec zwolenników pokojowych ruchów opozycyjnych: Demokratycznego Wyboru Kazachstanu i Kosze Partijasy, a także wzywa władze do zezwolenia na pluralizm i rywalizację polityczną; wzywa rząd Kazachstanu do wdrożenia zaleceń Parlamentu Europejskiego, ONZ-owskiego Specjalnego Sprawozdawcy ds. Promocji oraz Ochrony Praw Człowieka i Podstawowych Wolności podczas Zwalczania Terroryzmu oraz Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, potępiających arbitralne stosowanie przepisów antyekstremistycznych;

6.  wzywa Kazachstan do wdrożenia reform mających na celu dalszą modernizację, demokratyzację i stabilizację kraju oraz do zwiększenia wysiłków na rzecz zreformowania systemu politycznego Kazachstanu w celu rozwoju parlamentaryzmu i systemu wielopartyjnego oraz wysiłków na rzecz zwiększenia aktywności obywatelskiej; odnotowuje ustanowienie Najwyższej Rady ds. Reform i przyjmuje do wiadomości ogłoszenie przez władze Kazachstanu nowego etapu reform, w szczególności w zakresie egzekwowania prawa, wymiaru sprawiedliwości i priorytetowego traktowania praw człowieka; podkreśla znaczenie kontynuowania tego procesu, w tym zmian w ordynacji wyborczej i pełnego wdrożenia zaleceń OBWE/ODIHR;

7.  apeluje do władz Kazachstanu, aby zaprzestały wykorzystywania kodeksu karnego przeciwko działaczom, blogerom, dziennikarzom i innym osobom za korzystanie z przysługującego im prawa do wolności wypowiedzi;

8.  z zadowoleniem przyjmuje ogłoszoną 3 lutego 2021 r. decyzję władz Kazachstanu o unieważnieniu grzywien i umożliwieniu organizacjom pozarządowym kontynuowania działalności; wzywa do zniesienia 3-letniego zakazu działalności wydanego wobec aktywisty Maksa Bokajewa i do umożliwienia mu dalszego wykonywania tej ważnej pracy; apeluje do władz Kazachstanu, aby zaprzestały niewłaściwego wykorzystywania systemów sprawozdawczości finansowej do wywierania presji na grupy działające na rzecz praw człowieka, aby wycofały nieuzasadnione zarzuty wykroczeń administracyjnych wobec grup, które miały się rzekomo dopuścić naruszenia przepisów dotyczących sprawozdawczości, aby dostosowały ustawodawstwo i praktyki w zakresie zgłaszania dochodów uzyskanych za granicą do standardów międzynarodowych, m.in. poprzez uchylenie art. 460-1 i 460-2 kodeksu wykroczeń administracyjnych, oraz aby zamiast tego ochroniły i ułatwiały tak ważną pracę społeczeństwa obywatelskiego;

9.  potwierdza swoje głębokie przekonanie, że prześladowanie niezależnych organizacji pozarządowych przy pomocy nieuzasadnionych kontroli podatkowych oraz nękanie obrońców praw człowieka i ruchów na rzecz praw człowieka, takich jak Bostandyq Kz, Femina Virtute, Veritas, 405 i Elimay, oraz działaczy społeczeństwa obywatelskiego poprzez zatrzymania administracyjne, grzywny lub postępowania karne nie tylko utrudnia dotychczasowe wysiłki władz w zakresie reform, ale i szkodzi międzynarodowej reputacji Kazachstanu;

10.  ubolewa nad niepokojącym stanem wolności mediów w Kazachstanie i wzywa rząd do stworzenia niezależnym dziennikarzom wolnego i bezpiecznego środowiska pracy;

11.  wzywa rząd Kazachstanu, aby umożliwił niezależnym związkom zawodowym rejestrowanie i prowadzenie działalności bez przeszkód czy szykan zgodnie z międzynarodowymi normami pracy, które Kazachstan ratyfikował; głęboko ubolewa nad zawieszeniem przez Wydział Gospodarczy Sądu Rejonowego w Szymkencie w dniu 5 lutego 2021 r. na sześć miesięcy działalności związku zawodowego pracowników przemysłu paliwowego i energetycznego w związku z rzekomym niedopełnieniem obowiązku rejestracji zgodnie z ustawą o związkach zawodowych; zachęca rząd Kazachstanu do konstruktywnego wdrożenia ustawy o związkach zawodowych znowelizowanej w maju 2020 r.;

12.  z zaniepokojeniem odnotowuje nowy projekt ustawy o organizacjach charytatywnych, który nakłada na organizacje społeczeństwa obywatelskiego dodatkowe środki regulacyjne i jest całkowicie sprzeczny z logiką i najlepszymi praktykami w zakresie działalności charytatywnej, a także niedawną inicjatywę utworzenia stowarzyszenia organizacji darczyńców pod egidą rządu, która może być niewłaściwie wykorzystywana do kontrolowania organizacji darczyńców, co jeszcze bardziej ograniczy ich niezależność i poczucie odpowiedzialności za prowadzoną działalność;

13.  zauważa, że od 2008 r., kiedy Kazachstan ratyfikował Protokół ONZ o zapobieganiu, zwalczaniu i karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, znacznie udoskonalił krajowe przepisy o ściganiu handlu ludźmi i ochronie ofiar handlu ludźmi; zauważa jednak, że Kazachstan nadal musi jeszcze podjąć wiele wyzwań dotyczących wyeliminowania handlu ludźmi, zarówno w obszarze wsparcia dla ofiar, jak i ścigania wyzyskujących;

14.  wzywa władze do zwalczania wszelkich form przemocy wobec kobiet, m.in. przez zapewnienie skutecznych i dostępnych kanałów zgłaszania przypadków przemocy oraz środków ochrony uwzględniających potrzeby ofiar i poufny charakter takich spraw; wzywa do położenia kresu bezkarności i do podjęcia działań w celu zapewnienia odpowiednich sankcji karnych wobec sprawców, również w przypadku przemocy domowej; wzywa władze Kazachstanu, aby uznały przemoc domową za osobną kategorię przestępstwa i przewidziały sankcje karne dla sprawców; wzywa władze Kazachstanu do uznania schronisk i usług dla ofiar przemocy domowej za „usługi podstawowe” oraz do ułatwienia dostępu do nich wszystkim kobietom i dziewczętom, również w czasie kryzysu związanego z koronawirusem; apeluje do Kazachstanu o podpisanie i ratyfikowanie konwencji stambulskiej;

15.  nalega na pełne przestrzeganie praw społeczności LGBTI; apeluje do rządu Kazachstanu, aby zagwarantował przestrzeganie zasady przeciwdziałania dyskryminacji wobec społeczności LGBTI, w tym przez zakazanie z mocy prawa dyskryminacji ze względu na tożsamość płciową czy orientację seksualną; wzywa do należytego szkolenia pracowników wymiaru sprawiedliwości i policji, a także pracowników innych właściwych służb, aby zapewnić osobom LGBTI odpowiednią opiekę i ochronę;

16.  zwraca się do rządu Kazachstanu o zapewnienie bezpieczeństwa ludności kazachskiej i innych grup mniejszościowych, które uciekły z chińskich obozów koncentracyjnych, np. przez przyznanie stałego statusu uchodźcy Muragerowi Alimułemu i Kaiszy Akankyzy, oraz o poświęcanie koniecznej uwagi ciągłym napięciom etnicznym w południowych regionach kraju;

17.  odradza władzom Kazachstanu nadużywanie mechanizmów współpracy sądowej, takich jak system czerwonych not Interpolu i wnioski o wzajemną pomoc prawną, w celu prześladowania przeciwników reżimu za granicą i uzyskiwania dostępu do informacji poufnych;

18.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Kazachstan zniósł całkowicie karę śmierci, ratyfikując w dniu 2 stycznia 2021 r. drugi protokół fakultatywny do Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych i stając się tym samym jego 88. stroną; wzywa rząd Kazachstanu do wywiązania się z własnych zobowiązań do zerowej tolerancji dla tortur oraz do dopilnowania, by wszelkie zarzuty dotyczące tortur były w pełni badane, a odpowiedzialne za nie osoby pociągane do odpowiedzialności;

19.  wzywa rząd Kazachstanu do wyeliminowania tortur i złego traktowania w więzieniach, poszanowania praw więźniów oraz zapewnienia odpowiednich warunków życia, higieny i bezpieczeństwa w kontekście przeciwdziałania zagrożeniom związanym z COVID-19;

20.  wzywa Kazachstan do wprowadzenia odpowiednich zabezpieczeń danych osobowych i udoskonalenia prawodawstwa dotyczącego ochrony danych, a także do ograniczenia stosowania inwazyjnych technologii nadzoru cyfrowego i wprowadzenia ram regulacyjnych wyraźnie zakazujących arbitralnego i niezgodnego z prawem nadzoru cyfrowego, w tym rozpoznawania twarzy, w zgodzie z prawami człowieka;

21.  wzywa UE i państwa członkowskie, aby – m.in. na szczytach i innych posiedzeniach wysokiego szczebla, na forach wielostronnych i za pośrednictwem przedstawicielstw lokalnych – zdecydowanie wspierały społeczeństwo obywatelskie i podejmowały dodatkowe kroki w celu udzielania wsparcia kazachskiemu społeczeństwu obywatelskiemu za pośrednictwem Komisji, np. poprzez rozszerzenie programów dotacji finansowych na organizacje społeczeństwa obywatelskiego propagujące prawa człowieka, wartości demokratyczne, praworządność i podstawowe wolności w Kazachstanie, zwłaszcza obrońców praw człowieka, oraz aby wzmocniły kontakty międzyludzkie z obywatelami Kazachstanu; podkreśla, że pomoc finansowa dla Kazachstanu powinna mieć na celu wspieranie społeczeństwa obywatelskiego i ofiar prześladowań politycznych, a nie reżimu autorytarnego;

22.  zachęca delegaturę UE w Kazachstanie do rozwijania współpracy z członkami lokalnego społeczeństwa obywatelskiego poprzez organizowanie regularnych spotkań i formułowanie zaleceń podczas oficjalnych spotkań z przedstawicielami rządu Kazachstanu;

23.  wzywa delegaturę UE w Kazachstanie, aby monitorowała bieżące naruszenia praw człowieka i zajmowała oficjalne stanowisko w ich sprawie, aby udzielała pomocy ofiarom prześladowań politycznych i uwięzionym działaczom poprzez uczestnictwo w procesach sądowych krytyków rządu i obrońców praw człowieka oraz podejmowanie prób odwiedzania ich w więzieniach, a także aby szybko i stanowczo reagowała na wszelkie działania sprzeczne z zasadami praworządności, demokracji i praw człowieka;

24.  przypomina o niedawno zatwierdzonym unijnym globalnym systemie sankcji za naruszenia praw człowieka, który umożliwia UE podejmowanie działań wobec sprawców poważnych naruszeń praw człowieka na całym świecie, a w przypadku Kazachstanu obejmowałby osoby, podmioty i organy zaangażowane w poważne naruszenia praw człowieka lub z nimi powiązane; wzywa wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz państwa członkowskie o rozważenie nakładania ukierunkowanych sankcji na osoby odpowiedzialne za naruszenia praw człowieka;

25.  domaga się, by prawa człowieka znalazły się wśród najważniejszych priorytetów UE we współpracy z Azją; podkreśla, że pogłębione stosunki polityczne i gospodarcze z UE, przewidziane we wzmocnionej umowie o partnerstwie i współpracy, muszą opierać się na wspólnych wartościach i odzwierciedlać aktywne i konkretne zaangażowanie Kazachstanu w przeprowadzenie reform demokratycznych wynikających z międzynarodowych zobowiązań tego kraju;

26.  wzywa Komisję i wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela do przeprowadzenia kompleksowego przeglądu wzmocnionej umowy o partnerstwie i współpracy w świetle ostatnich wydarzeń i wyników przeglądu polityki handlowej;

27.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, specjalnemu przedstawicielowi Unii Europejskiej w Azji Środkowej, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz prezydentowi, rządowi i parlamentowi Kazachstanu.

(1) Dz.U. C 23 z 21.1.2021, s. 83. (2) Dz.U. C 45 z 5.2.2016, s. 85. (3) Dz.U. C 251 E z 31.8.2013, s. 93. (4) Dz.U. C 224 E z 19.8.2010, s. 30. (5) Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. Promocji oraz Ochrony Praw Człowieka i Podstawowych Wolności podczas Zwalczania Terroryzmu.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie sytuacji politycznej w Ugandzie (2021/2545(RSP))

P9_TA(2021)0057 RC-B9-0138/2021

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Ugandy,

–  uwzględniając oświadczenie w sprawie wyborów w Ugandzie wydane w dniu 20 stycznia 2021 r. w imieniu Unii Europejskiej przez wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa,

–  uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela z dnia 12 stycznia 2021 r. w sprawie zbliżających się wyborów w Ugandzie,

–  uwzględniając uwagi ambasadora UE Attilio Pacificiego z dnia 12 stycznia 2021 r. w sprawie zamrożenia rachunków bankowych organizacji pozarządowych,

–  uwzględniając wspólne oświadczenie lokalne delegatury Unii Europejskiej w Ugandzie oraz misji dyplomatycznych Austrii, Belgii, Danii, Francji, Niemiec, Irlandii, Włoch, Niderlandów, Szwecji, Islandii i Norwegii w Ugandzie z dnia 26 listopada 2020 r. w sprawie niedawnych aktów przemocy związanych z wyborami w Ugandzie,

–  uwzględniając komunikat prasowy rzecznika Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka z dnia 8 stycznia 2021 r. w sprawie Ugandy,

–  uwzględniając oświadczenie ekspertów ONZ ds. praw człowieka z dnia 29 grudnia 2020 r. pt. „Uganda: eksperci ONZ poważnie zaniepokojeni represjami wyborczymi”,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z dnia 10 grudnia 1948 r., której Uganda jest sygnatariuszem,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z dnia 16 grudnia 1966 r., ratyfikowany przez Ugandę w dniu 21 czerwca 1995 r.,

–  uwzględniając Afrykańską kartę praw człowieka i ludów z dnia 27 czerwca 1981 r.,

–  uwzględniając Afrykańską kartę w sprawie demokracji, wyborów i rządów z dnia 30 stycznia 2007 r.,

–  uwzględniając konwencję ONZ z 10 grudnia 1984 r. w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania,

–  uwzględniając konstytucję Republiki Ugandy z 1995 r., zmienioną w 2005 r.,

–  uwzględniając Umowę o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku z jednej strony a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi z drugiej strony (umowę z Kotonu) z dnia 23 czerwca 2000 r.(1), a w szczególności jej art. 8 ust. 4 dotyczący niedyskryminacji,

–  uwzględniając wspólną strategię UE–Afryka,

–  uwzględniając sprawozdanie końcowe z unijnej misji obserwacji wyborów w Ugandzie z dnia 18 lutego 2016 r.,

–  uwzględniając wspólne oświadczenie lokalne grupy Partnerzy na rzecz Demokracji i Zarządzania z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie aresztowania działaczy na rzecz praw człowieka w Ugandzie,

–  uwzględniając program działań ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 i zawarte w nim cele zrównoważonego rozwoju,

–  uwzględniając krajowy program orientacyjny dla Ugandy w ramach 11. Europejskiego Funduszu Rozwoju,

–  uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że 14 stycznia 2021 r. ugandyjscy wyborcy udali się do urn, aby wybrać prezydenta i posłów do parlamentu, czemu towarzyszyły liczne doniesienia o nieprawidłowościach, oraz że 16 stycznia 2021 r. Komisja Wyborcza ogłosiła, że prezydent Yoweri Museveni, urzędujący od 35 lat, zwyciężył większością 59 % głosów, natomiast główny przywódca opozycji Robert Kyagulanyi Ssentamu, znany również jako Bobi Wine, który otrzymał 35 % głosów; mając na uwadze, że wyniki wyborów trudno było zweryfikować, gdyż Komisja Wyborcza nie przestrzegała wymaganej procedury liczenia głosów;

B.  mając na uwadze, że w 2020 r., w okresie poprzedzającym wybory prezydenckie, w Ugandzie dochodziło do przemocy oraz że systematyczne represje i zastraszanie spotykały kandydatów opozycji, organizacje społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka, ekspertów wyborczych i dziennikarzy korzystających z przysługujących im praw; mając na uwadze, że nadmierne użycie siły przez organy ścigania i służby bezpieczeństwa poważnie uchybiło procesowi wyborczemu;

C.  mając na uwadze, że przed wyborami, od jesieni 2020 r., nasiliły się represje władz wobec opozycji politycznej – służby bezpieczeństwa aresztowały głównych kandydatów opozycji Bobiego Wine’a, Patricka Oboi Amuriata i generała broni Henry’ego Tumukunde, rozbijały ich wiece i ograniczały relacje medialne dotyczące wyborów;

D.  mając na uwadze, że Patrick Oboi Amuriat – kandydat na prezydenta z opozycyjnej partii Forum na rzecz Zmian Demokratycznych – był przed wyborami wielokrotnie aresztowany, 9 listopada 2020 r. użyto gazu łzawiącego przeciwko tłumowi zgromadzonemu na jednym z jego wieców wyborczych, a 6 stycznia 2021 r. policja ostrzelała jego konwój;

E.  mając na uwadze, że rosnąca militaryzacja kampanii wyborczej szczególnie uwidoczniła się 18 i 19 listopada 2020 r., kiedy siły bezpieczeństwa spacyfikowały demonstrantów, którzy domagali się uwolnienia przetrzymywanego wówczas kandydata na prezydenta Bobiego Wine’a, w wyniku czego zginęło co najmniej 54 demonstrantów w co najmniej siedmiu okręgach w całym kraju, setki osób aresztowano, a część osób zaginęła;

F.  mając na uwadze, że po wyborach kandydat opozycji Bobi Wine został umieszczony de facto w areszcie domowym – siły bezpieczeństwa otaczały jego dom przez 11 dni;

G.  mając na uwadze, że 1 lutego 2021 r. Bobi Wine złożył petycję do Sądu Najwyższego Ugandy w celu zakwestionowania wyników wyborów, zarzucając powszechne oszustwo, w tym udział wojska w zapełnianiu urn wyborczych, oddawanie głosu za inne osoby i odstraszanie wyborców od wstępu do lokali wyborczych; mając na uwadze, że wybór prezydenta Museveniego zaskarżano do Sądu Najwyższego po czterech ostatnich wyborach;

H.  mając na uwadze, że 7 stycznia 2021 r. Bobi Wine złożył petycję do Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK), w której oskarżył prezydenta Museveniego i 9 innych wysokich rangą urzędników o liczne naruszenia praw człowieka;

I.  mając na uwadze, że międzynarodowe misje obserwatorów i ekspertów wyborczych były w dużej mierze nieobecne przy wyborach, gdyż władze Ugandy nie akredytowały misji, oraz że władze nie wdrożyły też zaleceń z poprzednich misji; mając na uwadze, że UE zaproponowała wysłanie niewielkiego zespołu obserwatorów wyborów, lecz oferta ta została odrzucona; mając na uwadze, że Stany Zjednoczone odwołały obserwację wyborów powszechnych w Ugandzie, ponieważ większość ich wniosków o akredytację spotkała się z odmową; mając na uwadze, że w sprawozdaniu końcowym unijnej misji obserwacji wyborów z 2016 r. zawarto około 30 zaleceń, w których m.in. podkreślono potrzebę istnienia bardziej niezależnego organu wyborczego oraz potrzebę eliminacji nadmiernego użycia siły przez służby bezpieczeństwa i z których żadne nie zostało wdrożone przez władze ugandyjskie;

J.  mając na uwadze, że rząd ograniczył dostęp do internetu przed wyborami i zaczął wprowadzać podatek za korzystanie z mediów społecznościowych pobierany od użytkowników kupujących dane internetowe oraz że pojawiały się doniesienia o blokowaniu dostępu do komunikatorów internetowych i platform mediów społecznościowych przed wyborami; mając na uwadze, że dostęp do niektórych portali społecznościowych pozostaje ograniczony;

K.  mając na uwadze, że pandemia COVID-19 również jest wykorzystywana jako pretekst do represji i nieproporcjonalnych restrykcji przeciwko zgromadzeniom i działaniom opozycji; mając na uwadze, że Uganda zgłosiła około 40 000 przypadków COVID-19; mając na uwadze, że wysoka komisarz ONZ ds. praw człowieka wyraziła zaniepokojenie, że środki związane z COVID-19 zostały wykorzystane do ograniczenia swobód politycznych i udziału w życiu politycznym podczas procesu wyborczego; mając na uwadze, że 26 grudnia 2020 r. Uganda zawiesiła kampanię na obszarach, gdzie opozycja cieszy się szczególną popularnością, takich jak Mbarara, Kabarole, Luwero, Kasese, Masaka, Wakiso, Jinja, Kalungu, Kazo, miasto Kampala i Tororo, powołując się na środki ostrożności związane z COVID-19;

L.  mając na uwadze, że niejednokrotnie środki ograniczające związane z COVID-19 były wymierzone w konkretne grupy i prowadziły do nadmiernej przemocy oraz arbitralnych aresztowań bez dostępu do adwokata, czego przykładem jest nalot policji z 29 marca 2020 r. na fundację Children of the Sun, oferującą schronienie bezdomnym młodym lesbijkom, gejom, osobom biseksualnym i osobom transpłciowym;

M.  mając na uwadze, że w listopadzie 2020 r. Krajowe Biuro ds. Organizacji Pozarządowych arbitralnie wstrzymało działalność organizacji społeczeństwa obywatelskiego National Election Watch Uganda, nowo utworzonej z inicjatywy obywateli w celu obserwacji wyborów; mając na uwadze, że ugandyjski Urząd Wywiadu Finansowego zamroził rachunki bankowe niektórych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w tym Ugandyjskiego Krajowego Forum Organizacji Pozarządowych i Ugandyjskiej Sieci Kobiet (UWONET), powołując się na niepotwierdzone zarzuty finansowania terroryzmu;

N.  mając na uwadze, że w ostatnich latach działania władz Ugandy coraz częściej wymierzone były w organizacje społeczeństwa obywatelskiego, szczególnie organizacje zajmujące się prawami człowieka i wyborami; mając na uwadze, że 23 grudnia 2020 r. aresztowano Nicholasa Opiyo, wybitnego prawnika z dziedziny praw człowieka i uczestnika programu stypendialnego im. Sacharowa, a wraz z nim aresztowani zostali trzej inni prawnicy – Herbert Dakasi, Anthony Odur i Esomu Obure – oraz Hamid Tenywa, członek Platformy Jedności Narodowej (NUP), pod zarzutem prania pieniędzy i naruszania gwarancji konstytucyjnych Ugandy; mając na uwadze, że 30 grudnia 2020 r. Nicholas Opiyo został zwolniony za kaucją, lecz nadal oczekuje na proces; mając na uwadze, że Nicholas Opiyo stanowczo zaprzecza oskarżeniom, twierdząc, że pieniądze zostały legalnie wykorzystane na wsparcie działalności na rzecz praw człowieka prowadzonej przez organizację Chapter Four Uganda;

O.  mając na uwadze, że podczas kampanii wyborczej służby bezpieczeństwa uprowadziły setki zwolenników NUP, a ich nieznana dokładnie liczba nadal jest przetrzymywana siłą lub zaginiona;

P.  mając na uwadze, że 2 stycznia 2020 r. w piśmie do Ministerstwa Finansów prezydent Museveni nakazał zawieszenie instrumentu na rzecz demokratycznych rządów (DGF); mając na uwadze, że DGF finansuje większość organizacji pozarządowych w Ugandzie i jest wspierany przez liczne państwa członkowskie, w tym Austrię, Norwegię, Niderlandy, Szwecję, Danię i Irlandię; mając na uwadze, że jego celem jest wzmocnienie demokratyzacji, ochrona praw człowieka, poprawa dostępu do wymiaru sprawiedliwości i zwiększenie rozliczalności; mając na uwadze, że realizacja ważnych programów finansowanych ze środków UE jest poważnie utrudniona;

Q.  mając na uwadze, że w grudniu 2020 r. Sieć Praw Człowieka dla Dziennikarzy w Ugandzie zgłosiła ponad 100 przypadków naruszeń praw człowieka wobec dziennikarzy, w tym przemoc policji, głównie podczas relacjonowania kampanii kandydatów na stanowiska polityczne; mając na uwadze, że 30 grudnia 2020 r. policja ogłosiła, że wybory będą mogli relacjonować tylko „certyfikowani dziennikarze”; mając na uwadze, że pod koniec listopada 2020 r. władze wydaliły troje dziennikarzy kanadyjskich; mając na uwadze, że Uganda znajduje się obecnie na 125. miejscu wśród 180 krajów w światowym rankingu wolności prasy z 2020 r. sporządzonym przez Reporterów bez Granic;

R.  mając na uwadze, że 12 grudnia 2020 r. rząd pod zarzutem finansowania terroryzmu zamroził aktywa czterech organizacji pozarządowych działających w kampaniach wyborczych i zachęcających do udziału kobiety i młodzież – UWONET, Krajowego Forum Organizacji Pozarządowych, Międzynarodowego Centrum Kobiet na rzecz Pokoju oraz Sojuszu na rzecz Monitorowania Finansowania Wyborów;

S.  mając na uwadze, że 11 stycznia 2021 r. Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka potępiło to, co określiło jako „pogarszającą się sytuację w zakresie praw człowieka w Ugandzie”, i zgłosiło liczne przypadki łamania praw człowieka, w tym prawa do wolności słowa, pokojowego gromadzenia się i uczestnictwa, a także arbitralne pozbawianie życia, arbitralne aresztowania i zatrzymania oraz tortury;

T.  mając na uwadze, że kampania wyborcza i oświadczenia prezydenta Museveniego nacechowane są coraz bardziej antyzachodnią retoryką;

U.  mając na uwadze, że ludność Ugandy jest jedną z najmłodszych na świecie, jej liczba szybko rośnie i wiele obywateli tego kraju skorzystało z prawa do głosowania w sposób pokojowy; mając na uwadze, że Narodowa Komisja Wyborcza Ugandy nie zarejestrowała miliona młodych wyborców uprawnionych do głosowania, twierdząc, że nie posiada zasobów materialnych do ich rejestracji;

V.  mając na uwadze, że za pośrednictwem 11. Europejskiego Funduszu Rozwoju UE przekazuje Ugandzie 578 mln EUR, zwłaszcza na wspieranie propagowania dobrych rządów, modernizację infrastruktury, zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego i wsparcie rolnictwa; mając na uwadze, że Uganda otrzymuje również 112,2 mln EUR z kryzysowego funduszu powierniczego UE dla Afryki;

W.  mając na uwadze, że współpraca na rzecz bezpieczeństwa i rozwoju między Ugandą a UE, Stanami Zjednoczonymi i innymi państwami prowadzona jest w ramach misji pokojowej Unii Afrykańskiej w Somalii (AMISOM);

X.  mając na uwadze, że według wskaźnika ONZ dotyczącego rozwoju społecznego Uganda zajmuje 159. miejsce na 189, a według Transparency International zajmuje 137. miejsce wśród 180 krajów według wskaźnika postrzegania korupcji;

Y.  mając na uwadze, że Uganda ma jedno z najsurowszych na świecie praw dotyczących homoseksualizmu i nadal dochodzi tam do dyskryminacji i przemocy wobec osób LGBTQ+;

Z.  mając na uwadze, że Międzynarodowy Trybunał Karny uznał byłego przywódcę bojówek i dziecko-żołnierza Dominika Ongwena z Ugandy za winnego zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości w przełomowym wyroku z 4 lutego 2021 r., w którym skazał go za 61 indywidualnych zbrodni (zabójstwa, gwałty, niewolnictwo seksualne, uprowadzenie i tortury) popełnionych w czasie, gdy był dowódcą Bożej Armii Oporu (LRA) – agresywnej sekty, która od połowy lat 1980 do niedawna prowadziła krwawą kampanię przemocy w Ugandzie i krajach sąsiadujących;

1.  ubolewa nad faktem, że proces wyborczy nie był demokratyczny ani przejrzysty; potępia nadmierne użycie siły przez policję i siły zbrojne podczas wyborów prezydenckich oraz rosnącą ingerencję tych sił w proces polityczny; ubolewa nad faktem, że niezależnym lokalnym i międzynarodowym obserwatorom wyborów zakazano nadzorowania wyborów, co uniemożliwiło ich ocenę pod kątem uznanych na szczeblu międzynarodowym standardów; podkreśla fundamentalne znaczenie wolnych i uczciwych wyborów, które są warunkiem wstępnym zrównoważonego i długoterminowego rozwoju; w tym duchu wyraża uznanie dla narodu ugandyjskiego, a w szczególności dla młodzieży, za odwagę i entuzjazm dla demokracji, które ukazał podczas tej kampanii wyborczej;

2.  potępia przemoc wobec przywódców opozycji politycznej w Ugandzie, ciągłe nękanie ich i systematyczne represje wobec nich, a także prześladowanie społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka i mediów oraz zakłócanie platform mediów społecznościowych i przerwy w dostępie do internetu;

3.  wzywa zatem rząd, aby położył kres ciągłemu i nadmiernemu użyciu siły ze skutkiem śmiertelnym przez siły bezpieczeństwa, a także arbitralnym zatrzymaniom i osadzaniu w więzieniu polityków opozycji i ich zwolenników, osób protestujących, obrońców praw człowieka i dziennikarzy oraz atakom na nich;

4.  wzywa rząd Ugandy, aby zapewnił sprawiedliwość i rozliczalność wszystkim ofiarom dzięki przeprowadzeniu bezstronnych, gruntownych i niezależnych dochodzeń w sprawie zabójstw i aktów przemocy popełnianych przez siły bezpieczeństwa, a także wzywa ugandyjskie władze sądownicze, aby obiektywnie i niezależnie stosowały istniejące ramy prawne oraz w pełni uwzględniały dostępne fakty i dowody; wzywa władze Ugandy, aby natychmiast wszczęły niezależne dochodzenie w sprawie tragicznych wydarzeń, do których doszło 18 i 19 listopada 2020 r. i podczas których co najmniej 54 osoby niepotrzebnie straciły życie z rąk policji po aresztowaniu Bobiego Wine’a, a setki kolejnych odniosły obrażenia, co potwierdził sam prezydent Museveni, oraz by pociągnęły sprawców do odpowiedzialności;

5.  podkreśla, że odwołania od wyników wyborów i podważanie ich stanowią podstawową cechę wiarygodnego procesu wyborczego; oczekuje, że wszystkie wyzwania i skargi związane z wyborami będą rozpatrywane w sposób niezależny i przejrzysty z wykorzystaniem dostępnych środków konstytucyjnych i prawnych;

6.  wzywa rząd, aby natychmiast i bezwarunkowo uwolnił wszystkie osoby aresztowane i przetrzymywane wyłącznie za udział w pokojowych zgromadzeniach politycznych lub za korzystanie z przysługującego im prawa do wolności wypowiedzi i zrzeszania się lub by wycofał wszelkie zarzuty wobec nich, w tym wobec laureata Nagrody im. Sacharowa w 2016 r. Nicholasa Opiyo; przypomina rządowi Ugandy o konieczności poszanowania wolności słowa i prawa do pokojowych i bezpiecznych zgromadzeń, w tym do swobodnego przemieszczania się wszystkich polityków i ich zwolenników, oraz potępia trwające prześladowania społeczeństwa obywatelskiego; wzywa rząd do dopilnowania, aby Nicholasowi Opiyo zapewniono prawo do rzetelnego dochodzenia i procesu sądowego na najwyższym poziomie;

7.  przypomina władzom Ugandy o spoczywającym na nich obowiązku zagwarantowania, ochrony i propagowania praw podstawowych, w tym praw obywatelskich i politycznych obywateli, sprawiedliwej reprezentacji niezależnie od pochodzenia etnicznego, wolności słowa i wolności zgromadzeń, a także potwierdzenia kluczowej roli, jaką odgrywają w tym kraju opozycja polityczna, podmioty społeczeństwa obywatelskiego, dziennikarze i media; wzywa władze do zniesienia wszelkich restrykcji, które mogą ograniczać prawo obywateli do wolnych i pokojowych zgromadzeń, wolność słowa i wolność zrzeszania się;

8.  przypomina rządowi Ugandy o znaczeniu wolności słowa oraz o roli wolnych i pluralistycznych mediów w demokratycznym społeczeństwie; z zaniepokojeniem zauważa, że dziennikarze relacjonujący wybory byli rutynowo zastraszani i stosowano wobec nich przemoc; oczekuje, że władze Ugandy stworzą warunki, w których dziennikarze będą mogli wykonywać swoją pracę bez przeszkód;

9.  wzywa władze Ugandy, aby zapewniły bezpieczny i nieograniczony dostęp do internetu dla wszystkich, w tym do mediów społecznościowych i komunikatorów internetowych, ponieważ jego brak stanowi poważną przeszkodę dla wolności informacji, w tym wolności mediów;

10.  wzywa władze Ugandy, aby zaprzestały arbitralnego zawieszania działalności społeczeństwa obywatelskiego, aresztowań działaczy społeczeństwa obywatelskiego i zamrażania ich aktywów finansowych; w związku z tym z całą surowością potępia próby ograniczenia finansowania społeczeństwa obywatelskiego, w szczególności na mocy wydanego przez prezydenta Museveniego nakazu dotyczącego zawieszenia wartego wiele milionów euro instrumentu DGF, będącego połączonym funduszem koordynowanym przez UE i partnerów krajowych działających na rzecz rozwoju w celu wspierania grup propagujących prawa człowieka, pogłębienie demokracji i zwiększenie odpowiedzialności w Ugandzie;

11.  oczekuje, że rząd Ugandy natychmiast zaprzestanie wykorzystywania pandemii COVID-19 jako pretekstu do wprowadzenia przepisów i prowadzenia polityki naruszających prawo międzynarodowe i do wycofania gwarancji w zakresie praw człowieka, w tym do nadmiernego ograniczania praw do pokojowego gromadzenia się i wolności wypowiedzi, wymierzonych głównie przeciwko osobom LGTBTQ+; wzywa władze Ugandy, aby przestrzegały praw i godności ludności kraju oraz by ściśle ograniczały korzystanie z uprawnień w sytuacjach nadzwyczajnych do ochrony zdrowia publicznego;

12.  zdecydowanie krytykuje surowe przepisy Ugandy dotyczące homoseksualizmu i wzywa do ich pilnego przeglądu wraz z opracowaniem strategii zwalczania dyskryminacji i przemocy wobec osób LGBTQ+;

13.  nalega, aby delegatura UE w Ugandzie nadal uważnie monitorowała sytuację osób LGBTQ+ i aktywnie wspierała organizacje społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka i osoby LGBTQ+ w tym kraju;

14.  nalega, aby UE zaangażowała się we współpracę z władzami Ugandy i była do niej gotowa oraz wspierała władze tego kraju w prowadzeniu bardzo potrzebnych reform demokratycznych i rządowych; podkreśla jednak, że powodzenie tej współpracy zależy w dużej mierze od gotowości Ugandy do rzeczywistego wdrożenia tych reform; przypomina w związku z tym, że systematyczne stosowanie represji i przemocy przez państwo może mieć zasadniczy wpływ na przyszłe stosunki UE z Ugandą; apeluje do UE, by wykorzystała pozycję polityczną, jaką dają jej programy pomocy na rzecz rozwoju, zwłaszcza programy wsparcia budżetowego, do lepszej ochrony i propagowania praw człowieka w Ugandzie;

15.  nalega, aby UE i inne podmioty międzynarodowe utrzymały i wzmacniały zintegrowane i skoordynowane podejście do Ugandy, które obejmuje propagowanie dobrych rządów, demokracji i praw człowieka oraz wzmocnienie systemu wymiaru sprawiedliwości i praworządności, a także wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby zgłaszały te obawy drogą publiczną i dyplomatyczną; przypomina, że sankcje wobec osób i organizacji odpowiedzialnych za łamanie praw człowieka w Ugandzie należy przyjąć na szczeblu UE w ramach nowego unijnego mechanizmu sankcji za naruszenia praw człowieka, tzw. europejskiej ustawy Magnickiego;

16.  zaleca nasilenie kontroli nad zarządzaniem budżetem i przejrzystością w Ugandzie; wzywa Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, aby nadal prowadziły systematyczne przeglądy unijnych programów wsparcia budżetowego, jeżeli istnieje ryzyko, że środki zostaną przekierowane do wykorzystania przez władze Ugandy na działania mogące prowadzić do łamania praw człowieka i ataków na działaczy;

17.  z zadowoleniem przyjmuje wyrok w sprawie przeciwko byłemu dowódcy LRA Dominikowi Ongwenowi, którego MTK uznał za winnego zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości, i postrzega ten wyrok jako istotny krok w kierunku sprawiedliwości i odpowiedzialności za akty okrucieństwa popełnione przez LRA;

18.  wciąż zaniepokojony jest ogólną sytuacją w zakresie bezpieczeństwa w regionie i podkreśla w związku z tym ważną pracę wykonywaną przez AMISOM; podkreśla, że jej długoterminowe cele zostaną osiągnięte tylko wtedy, gdy wszystkie zaangażowane strony będą dawać przykład w odniesieniu do poszanowania praworządności, praw podstawowych i zasad demokracji;

19.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Specjalnemu Przedstawicielowi UE ds. Praw Człowieka, prezydentowi Republiki Ugandy, przewodniczącemu parlamentu Ugandy oraz Unii Afrykańskiej i jej instytucjom.

(1) Dz.U. L 317 z 15.12.2000, s. 3.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie przyszłych wyzwań w dziedzinie praw kobiet w Europie po ponad 25 latach od uchwalenia deklaracji pekińskiej i pekińskiej platformy działania (2021/2509(RSP))

P9_TA(2021)0058 B9-0114/2021

Parlament Europejski,

–  uwzględniając deklarację pekińską i pekińską platformę działania z 15 września 1995 r. oraz wyniki ich konferencji przeglądowych,

–  uwzględniając art. 21 i 23 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając Europejski filar praw socjalnych, w szczególności jego zasady 2, 3, 9 i 15,

–  uwzględniając Agendę ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, zasadę, by „nie pozostawiać nikogo w tyle”, a w szczególności cel 1: wyeliminować ubóstwo, cel 3: zapewnić wszystkim ludziom zdrowe życia, cel 5: osiągnąć równości płci oraz poprawić warunki życia kobiet, cel 8: osiągnąć zrównoważony wzrost gospodarczy i cel 13: podjąć pilne działania w celu przeciwdziałania zmianom klimatu i ich skutkom,

–  uwzględniając Konwencję Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW) z 18 grudnia 1979 r.,

–  uwzględniając Konwencję Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencja stambulska), która weszła w życie 1 sierpnia 2014 r.,

–  uwzględniając konwencję Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) nr 100 z 1951 r. dotyczącą jednakowego wynagrodzenia, konwencję MOP nr 190 z 2019 r. dotyczącą przemocy i nękania oraz konwencję MOP nr 189 z 2013 r. dotyczącą pracowników domowych,

–  uwzględniając dokument pt. „Regional review of progress: regional synthesis” [Przegląd postępów w regionach: synteza regionalna] z 20 sierpnia 2019 r. sporządzony przez Europejską Komisję Gospodarczą ONZ,

–  uwzględniając sprawozdanie UN Women pt. „Gender Equality: Women’s rights in review 25 years after Beijing” [Równość płci: przegląd praw kobiet 25 lat po deklaracji pekińskiej] opublikowane 5 marca 2020 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie Sekretarza Generalnego ONZ przedstawione 13 grudnia 2019 r. na sześćdziesiątej czwartej sesji Komisji ds. Statusu Kobiet pt. „Review and appraisal of the implementation of the Beijing Declaration and Platform for Action and the outcomes of the twenty-third special session of the General Assembly” [Przegląd i ocena realizacji deklaracji pekińskiej i pekińskiej platformy działania oraz wyniki dwudziestej trzeciej sesji specjalnej Zgromadzenia Ogólnego],

–  uwzględniając sprawozdanie Sekretarza Generalnego ONZ przedstawione 21 grudnia 2020 r. na sześćdziesiątej piątej sesji Komisji ds. Statusu Kobiet pt. „Women’s full and effective participation in decision making in public life, as well as the elimination of violence, for achieving gender equality and the empowerment of women and girls” [Pełny i faktyczny udział kobiet w procesie podejmowania decyzji w życiu publicznym, a także eliminacja przemocy w celu osiągnięcia równości płci oraz wzmocnienia pozycji kobiet i dziewcząt],

–  uwzględniając dokument orientacyjny Sekretarza Generalnego ONZ pt. „The Impact of COVID-19 on Women” [„Skutki COVID-19 dla kobiet”] opublikowany 9 kwietnia 2020 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie UN Women pt. „From Insights to Action: Gender Equality in the wake of COVID-19” [Od obserwacji do działania: równość płci w następstwie pandemii COVID-19] opublikowane 2 września 2020 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie EIGE pt. „Beijing +25: the fifth review of the implementation of the Beijing Platform for Action in the EU Member States” [Pekin +25: piąty przegląd realizacji pekińskiej platformy działania w państwach członkowskich UE] opublikowane 5 marca 2020 r.,

–  uwzględniając badanie EPRS pt. „Beijing Platform for Action, 25-year review and future priorities” [Pekińska platforma działania, przegląd po 25 latach i przyszłe priorytety] (Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, Parlament Europejski, 2020),

–  uwzględniając sprawozdanie Funduszu Ludnościowego ONZ (UNFPA) pt. „Impact of the COVID-19 Pandemic on Family Planning and Ending Gender-based Violence, Female Genital Mutilation and Child Marriage” [Wpływ pandemii COVID-19 na planowanie rodziny oraz eliminowanie przemocy ze względu na płeć, okaleczania narządów płciowych kobiet i dziecięcych małżeństw] opublikowane 27 kwietnia 2020 r.,

–  uwzględniając oświadczenie UNFPA pt. „Millions more cases of violence, child marriage, female genital mutilation, unintended pregnancy expected due to the COVID-19 pandemic” [Z powodu pandemii COVID-19 oczekuje się kilku milionów więcej przypadków przemocy, dziecięcych małżeństw, okaleczania narządów płciowych kobiet, nieplanowanych ciąż] opublikowane 28 kwietnia 2020 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady z 9–10 grudnia 2019 r. pt. „Gospodarki w UE uwzględniające równość płci: dalsze działania”,

–  uwzględniając wspólny komunikat Komisji Europejskiej i Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa z  25 listopada 2020 r. dotyczący unijnego planu działania w sprawie równości płci (GAP III),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 lutego 2020 r. w sprawie priorytetów UE na 64. sesję Komisji ONZ ds. Statusu Kobiet(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 21 stycznia 2021 r. w sprawie europejskiej strategii na rzecz równouprawnienia płci(2) oraz strategię Komisji Europejskiej na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 21 stycznia 2021 r. w sprawie perspektywy płci w okresie kryzysu związanego z COVID-19 oraz w okresie pokryzysowym(3),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 listopada 2020 r. w sprawie faktycznego zakazu aborcji w Polsce(4),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 30 stycznia 2020 r. w sprawie zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 października 2020 r. w sprawie równouprawnienia płci w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa UE(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 grudnia 2020 r. w sprawie potrzeby stworzenia osobnego składu Rady do spraw równości płci(7),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 lutego 2019 r. w sprawie pogorszenia sytuacji w zakresie praw kobiet i równouprawnienia w UE(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 marca 2012 r. w sprawie udziału kobiet w podejmowaniu decyzji politycznych – jakość i równość(9),

–  uwzględniając wieloletnie ramy finansowe UE na lata 2021–2027 i ich przekrojowy priorytet w zakresie uwzględniania aspektu płci,

–  uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że podczas Czwartej Światowej Konferencji w sprawie Kobiet w Pekinie w 1995 r. 189 rządów na całym świecie, w tym Unia Europejska i jej państwa członkowskie, zobowiązało się do działania na rzecz równości płci i wzmocnienia pozycji wszystkich kobiet i dziewcząt;

B.  mając na uwadze, że deklaracja pekińska i pekińska platforma działania przyjęte na tej konferencji są najbardziej wszechstronnym globalnym programem na rzecz promowania równości płci, uznawanym za międzynarodową kartę praw kobiet definiującą prawa kobiet jako prawa człowieka i przedstawiającą wizję równych praw, wolności i szans dla wszystkich kobiet na świecie, co potwierdzono w 2015 r. w Agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, w której określono cele i konkretne środki dotyczące szeregu zagadnień mających wpływ na kobiety i dziewczęta;

C.  mając na uwadze, że od czasu przyjęcia platformy pekińskiej w 1995 r. odnotowano poprawę sytuacji kobiet i dziewcząt, zwłaszcza w Europie, jednak ogólne postępy są niedopuszczalnie powolne i istnieje ryzyko, że ciężko wywalczone zdobycze mogą zostać utracone;

D.  mając na uwadze, że ze względu na pandemię COVID-19 Forum Pokolenia Równości zostało przełożone na pierwszą połowę 2021 r.;

E.  mając na uwadze, że minęło 25 lat od Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju (ICPD) w Kairze, podczas której 179 rządów przyjęło program działania ICPD, deklarując globalne zaangażowanie na rzecz zdrowia i praw seksualnych i reprodukcyjnych zgodnie z pekińską platformą działania;

F.  mając na uwadze, że Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet weszła w życie nieco ponad 40 lat temu i choć ratyfikowały ją wszystkie państwa członkowskie UE, postępy w dziedzinie równości kobiet i mężczyzn są powolne, jak zauważył EIGE;

G.  mając na uwadze, że Konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencja stambulska Rady Europy) – najbardziej wszechstronny instrument zwalczania przemocy wobec kobiet w Europie – została otwarta do podpisu 10 lat temu, jednak nie wszystkie państwa UE już ją ratyfikowały, nie przystąpiła też do niej UE;

H.  mając na uwadze, że w 2021 r. przypada dziesiąta rocznica konwencji stambulskiej Rady Europy;

I.  mając na uwadze, że aby osiągnąć postępy w dziedzinie równouprawnienia płci, konieczne jest wyeliminowanie szkodliwych struktur i stereotypów, które utrwalają nierówności; mając na uwadze, że postępy w dziedzinie równouprawnienia płci nie tylko przynoszą korzyści społeczeństwu jako całości, lecz także są celem samym w sobie;

J.  mając na uwadze, że różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn dotyczą wszystkich aspektów rynku pracy, w tym różnic w zatrudnieniu, wynagrodzeniach, emeryturach i opiece, braku dostępu do usług społecznych i ochrony socjalnej, coraz bardziej niepewnych form zatrudnienia i większego zagrożenia kobiet ubóstwem;

K.  mając na uwadze, że kryzys finansowy i jego następstwa okazują się szkodliwe dla kobiet, praw kobiet i równouprawnienia płci oraz mają długoterminowe konsekwencje; mając na uwadze, że w środkach gospodarczych w okresie kryzysu po pandemii COVID-19 trzeba uwzględniać wymiar płci i równość społeczną;

L.  mając na uwadze, że oddziaływanie kryzysu związanego z COVID-19 jest zależne od płci – kryzys związany z COVID-19 i jego skutki mają wyraźną perspektywę płci, gdyż w odmienny sposób wpływają na kobiety i mężczyzn oraz pogłębiają istniejące nierówności; mając na uwadze, że kryzys w nieproporcjonalnym stopniu dotyka kobiety, natomiast w reakcji na kryzys związany z COVID-19 aspekt płci jest zasadniczo pomijany; mając na uwadze, że zakres tych skutków sięga od niepokojącego wzrostu przemocy i molestowania ze względu na płeć po nieodpłatne i nierówne obowiązki opiekuńcze i domowe, a także obejmuje ograniczony dostęp do praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego oraz znaczny wpływ gospodarczy i zawodowy na kobiety, w szczególności pracownice służby zdrowia i opiekunki;

M.  mając na uwadze, że pandemia najbardziej dotknęła sektory i zawody zdominowane przez kobiety (takie jak służba zdrowia, opieka i służby ratunkowe, opieka społeczna, edukacja, handel detaliczny, kasjerzy, sprzątaczki itp.) oraz gospodarkę nieformalną; mając na uwadze, że kobiety pracujące w sektorze opieki zdrowotnej są potencjalnie bardziej narażone na zakażenie niż mężczyźni, ponieważ stanowią 76 % pracowników służby zdrowia w UE(10);

N.  mając na uwadze, że ze względu na istniejący „szklany sufit” kobiety nie są zaangażowane na równi z mężczyznami w proces podejmowania decyzji; mając na uwadze, że w większości państw członkowskich UE nie osiągnięto jeszcze równego podziału władzy między mężczyzn i kobiety w gabinetach rządowych, parlamentach, administracji publicznej, w grupach zadaniowych ds. COVID-19 i w zarządach spółek;

O.  mając na uwadze, że kobiety doświadczają krzyżowych nierówności i dyskryminacji, m.in. związanych z rasą, pochodzeniem etnicznym lub społecznym, orientacją seksualną, tożsamością i ekspresją płciową, religią lub przekonaniami, statusem rezydenta i niepełnosprawnością, oraz że aby osiągnąć równość płci z pożytkiem dla wszystkich kobiet, działania muszą dotyczyć wszystkich form dyskryminacji; mając na uwadze, że w polityce UE trzeba wzmocnić podejście przekrojowe, aby zająć się instytucjonalnym, strukturalnym i historycznym wymiarem dyskryminacji; mając na uwadze, że analiza intersekcjonalna nie tylko umożliwia zrozumienie barier strukturalnych, ale również oferuje dowody pozwalające tworzyć wskaźniki referencyjne i wyznaczać drogę prowadzącą do strategicznej i skutecznej polityki zwalczania systemowej dyskryminacji, wykluczenia i nierówności społecznych;

P.  mając na uwadze, że kobietom częściej zagraża bezrobocie, a status ich zatrudnienia jest niepewny (na przykład ze względu na umowy o pracę), co prowadzi do braku bezpieczeństwa zatrudnienia; mając na uwadze, że w sektorze opieki pracują głównie kobiety (76 %)(11) i że zazwyczaj ich płace i warunki pracy są niepewne; mając na uwadze, że kobiety stanowią większość zarówno użytkowników, jak i dostawców usług sektora socjalnego, więc brak odpowiedniego zabezpieczenia takich usług uniemożliwia kobietom pełne uczestnictwo w rynku pracy, co sprawia, że zagadnienia płci są pomijane w planowaniu, sporządzaniu budżetu i świadczeniu usług sektora socjalnego;

Q.  mając na uwadze, że zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć nadal wynosi 14 % w Europie(12) i 20 % na świecie(13), a luka emerytalna między kobietami a mężczyznami sięga w niektórych państwach członkowskich UE nawet 40 %; mając na uwadze, że zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć prowadzi do zróżnicowania emerytur, co zwiększa ryzyko ubóstwa i wykluczenia, zwłaszcza wśród kobiet starszych i żyjących w jednoosobowych gospodarstwach domowych; mając na uwadze, że zarówno dysproporcje w wynagrodzeniach, jak i niepewność zatrudnienia mają bezpośredni wpływ na przyszłe emerytury;

R.  mając na uwadze, że nierówny podział nieodpłatnej opieki i prac domowych poważnie ogranicza udział kobiet w gospodarce; mając na uwadze, że nieodpłatna praca opiekuńcza kobiet ma zasadnicze znaczenie dla podtrzymania społeczeństw podczas kryzysu związanego z COVID-19, jednak obowiązki opiekuńcze utrzymują 7,7 mln kobiet w Europie poza rynkiem pracy, podczas gdy niepracujących mężczyzn jest 450 tys.(14); mając na uwadze, że charakter zatrudnienia kobiet będący skutkiem niepłatnej opieki (tj. praca w niepełnym wymiarze godzin) jest istotnym czynnikiem wpływającym na różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn; mając na uwadze, że więcej kobiet niż mężczyzn podejmuje się długoterminowej nieformalnej opieki co najmniej kilka dni w tygodniu lub codziennie i ogólnie kobiety stanowią 62 % wszystkich osób świadczących długoterminową nieformalną opiekę w UE(15);

S.  mając na uwadze, że w skali globalnej 35 % kobiet doświadczyło przemocy fizycznej lub seksualnej ze strony partnera lub przemocy seksualnej ze strony osoby niebędącej partnerem; mając na uwadze, że podczas pandemii COVID-19 doszło do dramatycznego wzrostu przemocy ze strony partnera, co ONZ określa „drugą pandemią”, przy czym wśród państw członkowskich Światowej Organizacji Zdrowia Europa odnotowano 60-procentowy wzrost liczby zgłoszeń alarmowych od kobiet, które padły ofiarą przemocy ze strony partnera(16);

T.  mając na uwadze, że kobiety są bardziej narażone na skutki zmiany klimatu(17); mając na uwadze, że kobiety, choć wydają się przejawiać w swoich zachowaniach większą troskę o klimat niż mężczyźni, nadal są niedostatecznie reprezentowane na stanowiskach decyzyjnych związanych z przeciwdziałaniem kryzysowi klimatycznemu i w skali globalnej stanowią jedynie 32 % siły roboczej w sektorze energii ze źródeł odnawialnych(18);

U.  mając na uwadze, że różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn istnieją we wszystkich dziedzinach technologii cyfrowych, zwłaszcza w innowacyjnych technologiach takich jak AI i cyberbezpieczeństwo; mając na uwadze, że stereotypy płciowe, kulturowe zniechęcanie oraz brak świadomości i promowania żeńskich wzorców do naśladowania ograniczają szanse dziewcząt i kobiet na studiach oraz w zawodach związanych ze STEM;

V.  mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich doszło do wyraźnego pogorszenia się sytuacji oraz istnieje ryzyko, że równouprawnienie płci może dalej spadać na liście priorytetów państw członkowskich;

1.  z ubolewaniem stwierdza, że na posiedzeniu wysokiego szczebla poświęconym przyspieszeniu działań, aby osiągnąć równość płci i wzmocnić pozycję wszystkich kobiet i dziewcząt, które odbyło się 1 października 2020 r. podczas Zgromadzenia Ogólnego ONZ upamiętniającego konferencję pekińską, światowi przywódcy ze 100 krajów uznali, że ogólne postępy w dziedzinie praw kobiet są znacznie mniejsze od tego, do czego zobowiązali się podczas konferencji w Pekinie w 1995 r.;

2.  podkreśla, że w sprawozdaniu UN Women pt. „Gender equality: Women’s rights in review 25 years after Beijing” (Równość płci: przegląd praw kobiet 25 lat po ustaleniach w Pekinie)(19) przedstawiono, w jaki sposób na całym świecie postępy na drodze do równości płci są w rzeczywistości niepewne, a z trudem wywalczone postępy są zaprzepaszczane;

3.  z niepokojem zauważa, że w piątym przeglądzie pekińskiej platformy działania opublikowanym przez EIGE w 2020 r. podkreślono, że żadne europejskie państwa członkowskie nie osiągnęło wszystkich celów określonych w konwencji pekińskiej w 1995 r.; ubolewa, że według wskaźnika równouprawnienia płci EIGE z 2020 r. postępy w osiąganiu równości kobiet i mężczyzn utknęły w martwym punkcie oraz że, pomimo wysiłków na rzecz poprawy równości płci przynoszących pewne rezultaty, utrzymujące się nierówności i różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn nadal są odnotowywane w UE we wszystkich obszarach objętych zakresem pekińskiej platformy działania;

4.  podkreśla, że społeczne i gospodarcze skutki COVID-19 szczególnie dotkliwie dotykają kobiety i dziewczęta, pogłębiają istniejące wcześniej różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn oraz mogą doprowadzić do cofnięcia osiągniętych do tej pory postępów; podkreśla w związku z tym, że według szacunków UN Women(20)pandemia doprowadzi do wzrostu liczby kobiet i dziewcząt żyjących poniżej granicy ubóstwa na świecie o 47 mln, co sprawi, że ich łączna liczba wzrośnie do 435 mln, podczas gdy podczas pandemii gwałtownie wzrosła przemoc ze względu na płeć, a kobiety szybciej tracą pracę i środki utrzymania, ponieważ pracują zwłaszcza w sektorach gospodarki, które ucierpiały najbardziej;

5.  uznaje, że więcej kobiet jest wybieranych i mianowanych na stanowiska decyzyjne, ale ubolewa, że postępy są powolne i że parytet osiągnięto jedynie w kilku państwach członkowskich UE;

6.  przypomina swoje stanowisko z 17 grudnia 2020 r. i wzywa Radę do utworzenia specjalnego składu ds. równouprawnienia płci w celu wdrożenia wspólnych i konkretnych środków w odpowiedzi na wyzwania w obszarze praw kobiet i równouprawnienia płci, a także w celu zadbania o to, by kwestie równości płci były omawiane na najwyższym szczeblu politycznym;

7.  ubolewa, że uwzględnianie aspektu płci nie jest systematycznie stosowane we wszystkich obszarach polityki i programach finansowania UE; z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie uwzględniania aspektu płci jako priorytetu horyzontalnego w wieloletnich ramach finansowych na lata 2021–2027; wzywa Komisję, aby zapewniła systematyczne uwzględnianie aspektu płci jako kluczowej strategii wspierania realizacji równouprawnienia płci oraz aby wdrożyła uwzględniające aspekt płci budżetowanie, praktyki i plany działania w porozumieniu z ekspertami ds. sporządzania budżetu z uwzględnieniem aspektu płci, aby zapewnić kobietom i mężczyznom równe korzyści z wydatków publicznych na wszystkich szczeblach sporządzania budżetu oraz aby punkt widzenia kobiet był uwzględniany we wszystkich obszarach, przy czym należy przeznaczyć specjalne środki na przeciwdziałanie czynnikom nierówności, takim jak przemoc wobec kobiet i dziewcząt, w tym przy przydzielaniu środków z programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości”, który ma na celu promowanie równości płci;

8.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania i wdrożenia konkretnych planów i zestawu działań, którym towarzyszyć będzie odpowiednie finansowanie, w oparciu o dwanaście obszarów problematycznych określonych w pekińskiej platformie działania, zwłaszcza w odniesieniu do kobiet i ubóstwa, kobiet i gospodarki, władzy i podejmowania decyzji, kobiet i przemocy, kobiet i środowiska, a także kobiet i zdrowia, w celu poprawy sytuacji w zakresie praw kobiet i realizowania programu na rzecz równości płci, z myślą o zbliżającym się Forum Pokolenia Równości;

9.  ubolewa, że w ostatnich latach nasilają się tendencje regresywne odnotowywane w niektórych krajach w odniesieniu do kwestionowania konwencji stambulskiej, ostrego sprzeciwu wobec praw i zdrowia reprodukcyjnych i seksualnych kobiet oraz wyzwań związanych z autonomią cielesną i kontrolą płodności; zdecydowanie potępia przyjęcie przez Trybunał Konstytucyjny orzeczenia wprowadzającego de facto zakaz aborcji, a w konsekwencji pogarszającego sytuację kobiet w Polsce w zakresie praw i zdrowia reprodukcyjnych i seksualnych, a także nieuzasadnione nadmierne ograniczenia dostępu do aborcji;

10.  przypomina, że prawa kobiet są prawami człowieka oraz że stanowią niezbywalną, integralną i niepodzielną część powszechnych praw człowieka, jak stwierdzono na Czwartej Światowej Konferencji w sprawie Kobiet;

11.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by monitorowały i usprawniały gromadzenie porównywalnych danych dotyczących wieku, pochodzenia rasowego i etnicznego oraz zdezagregowanych według kryterium płci danych, aby poprawić analizę ilościową oraz opracować i wdrożyć polityki UE, które lepiej uwzględniałyby perspektywę przekrojową płci; podkreśla znaczenie EIGE jako źródła wiarygodnych i odpowiednich danych zdezagregowanych według kryterium płci, wykorzystywanych na potrzeby analizy ustawodawczej i podejmowania decyzji, a także podkreśla, jak ważne jest zabezpieczanie i zwiększanie finansowania i zdolności EIGE; wzywa również EIGE i wszystkie inne właściwe instytucje i agencje UE do opracowania i uwzględnienia nowych wskaźników, takich jak ubóstwo pracujących, ubóstwo czasowe czy wartość pracy opiekuńczej;

12.  przypomina, że w Unii Europejskiej żyje 46 mln kobiet i dziewcząt z niepełnosprawnościami, a połowa kobiet z niepełnosprawnościami w wieku produkcyjnym jest nieaktywna zawodowo; podkreśla szczególne problemy, z jakimi borykają się kobiety z niepełnosprawnościami, i przypomina, że wskaźnik deprywacji materialnej kobiet z niepełnosprawnościami jest wysoki we wszystkich państwach członkowskich; w związku z tym potwierdza, że należy w większym stopniu uwzględnić perspektywę płci w przyszłej strategii na rzecz równego traktowania osób z niepełnosprawnością na 2021 r.;

13.  wzywa Radę i państwa członkowskie do zatwierdzenia i wdrożenia dyrektywy antydyskryminacyjnej oraz dopilnowania, by we wszystkich państwach członkowskich UE wyeliminowano dyskryminację krzyżową i z wielu przyczyn jednocześnie;

Kobiety i ubóstwo

14.  podkreśla, że płeć pozostaje istotnym czynnikiem w strukturze ubóstwa w UE oraz że, choć wskaźniki wykluczenia społecznego i różnice w poziomie ubóstwa ze względu na płeć znacznie się różnią w poszczególnych krajach, zagrożonych ubóstwem jest 23,3 % kobiet w porównaniu z 21,6 % mężczyzn(21); podkreśla, że takie ryzyko znacznie wzrasta wraz z wiekiem i że wpływ na nie ma również skład gospodarstwa domowego, pochodzenie rasowe lub etniczne, niepełnosprawność i status zatrudnienia; podkreśla, że zróżnicowanie wynagrodzenia, emerytur i opieki ze względu na płeć jest istotnym czynnikiem feminizacji ubóstwa;

15.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zajęcia się problemem feminizacji ubóstwa we wszystkich jego formach, w tym ubóstwa wśród osób starszych, w szczególności w drodze uwzględniania aspektu płci w dziedzinie dostępności należytych uprawnień emerytalnych i dostępie do nich, aby wyeliminować zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć, a także dzięki poprawie warunków pracy w sektorach i zawodach zdominowanych przez kobiety; podkreśla, że należy zająć się społecznym, gospodarczym i kulturowym niedocenianiem zawodów zdominowanych przez kobiety, a także zwalczać takie stereotypy i zjawisko nadmiernej reprezentacji kobiet w nietypowych formach zatrudnienia;

16.  podkreśla, że przy przezwyciężaniu nierówności w zakresie emerytur oraz przy ogólnym zachowywaniu i podnoszeniu wysokości emerytur konieczne jest, aby systemy zabezpieczenia społecznego nadal istniały w sferze publicznej oraz by uwzględniały zasady solidarności i redystrybucji, a także by podejmowano zdecydowane wysiłki w celu zwalczania niepewnych i nieuregulowanych form zatrudnienia;

17.  wzywa Komisję, aby przedstawiła strategię walki z ubóstwem w celu zwalczania feminizacji ubóstwa, ze szczególnym uwzględnieniem monoparentalnych gospodarstw domowych prowadzonych przez kobiety; wzywa również państwa członkowskie, by wdrożyły specjalne środki socjalne w celu przeciwdziałania ryzyku wykluczenia społecznego i ubóstwa w odniesieniu do dostępu do przystępnych cenowo mieszkań, transportu i energii;

18.  zwraca się do państw członkowskich, by podjęły konkretne środki w celu przeciwdziałania zagrożeniu ubóstwem w podeszłym wieku, oraz wzywa Komisję do uwzględnienia aspektu płci w kontekście ubóstwa w swoich ramach dotyczących wzrostu gospodarczego i polityki społecznej; z zadowoleniem przyjmuje wskaźniki zdezagregowane według kryterium płci w mechanizmie monitorującym wdrażanie Europejskiego filaru praw socjalnych; podkreśla, że należy uwzględnić perspektywę płci przy zastosowaniu podejścia przekrojowego zgodnie z zasadami 2 i 3 filaru, i wzywa do lepszej koordynacji między Europejskim filarem praw socjalnych a europejskim semestrem; wzywa Komisję do opracowania i włączenia do europejskiego semestru wskaźnika równouprawnienia płci w celu monitorowania wpływu polityki makroekonomicznej oraz transformacji ekologicznej i cyfrowej na równouprawnienie płci;

19.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do potraktowania kwestii kobiet jako centralnego elementu odbudowy po pandemii, aby nie zniweczyć postępów osiągniętych w niwelowaniu luki dochodowej ubogich pomiędzy kobietami i mężczyznami spowodowanej kryzysem związanym z COVID-19;

Kobiety i środowisko

20.  z zadowoleniem przyjmuje, że zarówno w trzecim planie działania w sprawie równości płci, jak i w strategii na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025 uznano aspekt płci w kontekście zmiany klimatu; podkreśla, że równość płci ma zasadnicze znaczenie dla zarządzania kryzysem klimatycznym;

21.  podkreśla, że kobiety są potężnymi inicjatorami zmian; wzywa UE i państwa członkowskie do zajęcia się problemem zróżnicowania sytuacji kobiet i mężczyzn na stanowiskach decyzyjnych związanych z działaniami w dziedzinie klimatu na wszystkich szczeblach społeczeństwa;

22.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania i promowania celów, założeń i wskaźników uwzględniających aspekt płci, a także do gromadzenia danych zdezagregowanych według kryterium płci podczas planowania, wdrażania, monitorowania i oceny polityk, programów i projektów dotyczących zmiany klimatu, a także do ustanowienia punktów kontaktowych ds. płci i zmiany klimatu we wszystkich instytucjach rządowych;

Kobiety i gospodarka, kobiety a władza i proces decyzyjny

23.  podkreśla, jak ważna jest pełna integracja kobiet na równi z mężczyznami we wszystkich dziedzinach życia społecznego i gospodarczego oraz aktywne promowanie zrównoważonej pod względem płci reprezentacji na wszystkich szczeblach procesu decyzyjnego; w związku z tym wzywa Komisję do odblokowania dyrektywy w sprawie kobiet w zarządach, która utkwiła w Radzie Europejskiej;

24.  wzywa UE, aby ustanowiła cele, plany działania, harmonogramy i tymczasowe środki specjalne w celu osiągnięcia parytetu płci i dążenia do zrównoważonej reprezentacji na wszystkich stanowiskach wykonawczych, ustawodawczych i administracyjnych;

25.  podkreśla, że pełna integracja kobiet na rynku pracy i promowanie przedsiębiorczości kobiet mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia długoterminowego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, zwalczania nierówności i wspierania niezależności ekonomicznej kobiet;

26.  wzywa UE do wzmożenia wysiłków na rzecz zlikwidowania zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć i na rzecz egzekwowania zasady równości wynagrodzeń poprzez przyjęcie przepisów zwiększających przejrzystość wynagrodzeń, w tym obowiązkowych środków dla wszystkich przedsiębiorstw; ubolewa, że wniosek Komisji dotyczący wiążących środków w dziedzinie przejrzystości wynagrodzeń nie został jeszcze przedstawiony zgodnie z planem;

27.  z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie się Komisji do monitorowania transpozycji dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym do prawodawstwa krajowego do 2022 r. oraz do zapewnienia jej pełnego wdrożenia przez państwa członkowskie w porozumieniu z organizacjami działającymi na rzecz praw kobiet i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego; zachęca również państwa członkowskie do wykraczania poza minimalne standardy dyrektywy; zwraca uwagę, że dobrym punktem wyjścia jest rozszerzenie przepisów dotyczących rodzicielstwa w celu uwzględnienia opieki długoterminowej nad niepełnosprawnymi członkami rodziny i osobami starszymi, i zwraca się do Komisji, by rozważyła dalsze rozszerzenie tych przepisów, aby zapobiec utracie pracowników, zwłaszcza kobiet;

28.  podkreśla, że zmiany warunków pracy, jak przejście na pracę zdalną, mogą mieć wpływ na zdolność do rozłączenia się i doprowadzić do zwiększenia obciążenia pracą, przy czym kobiety są w takim przypadku o wiele bardziej narażone niż mężczyźni w związku z ich rolą jako głównych lub tradycyjnych opiekunek domu i rodziny;

29.  apeluje do Komisji o przedstawienie wniosku, w którym przyjmie się całościowe podejście do opieki obejmujące cały cykl życia, z uwzględnieniem potrzeb zarówno opiekunów, jak i podopiecznych, oraz ustanowi się minimalne normy opieki i wytyczne dotyczące jakości opieki na wszystkich etapach życia, w tym opieki nad dziećmi, osobami starszymi i osobami o długoterminowych potrzebach w zakresie opieki;

30.  wzywa Komisję, by zbadała udział kobiet w rynku pracy i zapewniła znaczący udział kobiet w pracach kluczowych organów decyzyjnych oraz w opracowywaniu uwzględniających aspekt płci pakietów odbudowy i pakietów bodźców gospodarczych w wieloletnich ramach finansowych i planie odbudowy Next Generation EU; zauważa, że kryzys związany z COVID-19 szczególnie dotkliwie dotyka kobiety na rynkach pracy, biorąc pod uwagę wzrost stopy bezrobocia wśród kobiet; w związku z tym wzywa Komisję do wprowadzenia szczególnych środków w celu rozwiązania problemu luki w zatrudnieniu między kobietami a mężczyznami poprzez ukierunkowaną dystrybucję funduszy w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, przy czym państwa członkowskie UE muszą realizować konkretne działania mające na celu rozwiązanie problemu bezrobocia kobiet, ubóstwa kobiet i nasilenia przypadków przemocy wobec kobiet i dziewcząt, ponieważ są to przeszkody uniemożliwiające kobietom pełny udział we wszystkich dziedzinach życia, w tym w zatrudnieniu;

31.  podkreśla, że należy zagwarantować kobietom wykonującym pracę domową prawo do godziwych warunków pracy i jednakowej ochrony socjalnej poprzez zapewnienie ratyfikacji i wdrożenia konwencji MOP nr 189 dotyczącej godnej pracy dla osób pracujących w gospodarstwie domowym;

32.  z niepokojem zauważa, że kobiety stanowią zaledwie 18 %(22) spośród 8 mln specjalistów w dziedzinie ICT w UE oraz że grozi im dalsze wykluczenie z agendy cyfrowej UE; wzywa Komisję, by wzmocniła strategie polityczne promujące większy udział kobiet w karierach i studiach w dziedzinie nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii i matematyki, oraz podkreśla potrzebę włączenia kobiet w rozwijające się dziedziny gospodarki, które są istotne dla zrównoważonego rozwoju, w tym w sektorach ICT, technologii cyfrowej i sztucznej inteligencji, i zapewnienia ich reprezentacji w tych dziedzinach;

33.  wzywa instytucje europejskie do wprowadzenia wiążących środków takich jak parytety w celu zapewnienia parytetu płci w wybranych organach i wzywa państwa członkowskie do zapewnienia zrównoważonej reprezentacji kobiet i mężczyzn zarówno w Parlamencie Europejskim, jak i w parlamentach narodowych; apeluje również o strategie gwarantujące znaczącą reprezentację kobiet z różnych środowisk na stanowiskach decyzyjnych w instytucjach europejskich;

Kobiety i przemoc: eliminowanie przemocy uwarunkowanej płcią

34.  z zadowoleniem przyjmuje zawarte w strategii na rzecz równouprawnienia płci zobowiązanie się Komisji do zwalczania przemocy uwarunkowanej płcią i ponawia apel o zakończenie ratyfikacji przez UE konwencji stambulskiej na podstawie powszechnego przystąpienia oraz o opowiedzenie się za ratyfikacją i wdrożeniem tej konwencji przez wszystkie państwa członkowskie; wzywa państwa członkowskie, by uwzględniły zalecenia GREVIO i udoskonaliły prawodawstwo w celu jego lepszego dostosowania do postanowień konwencji stambulskiej z myślą o zapewnieniu właściwego wdrożenia i egzekwowania;

35.  z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę rozszerzenia pojęcia przestępstwa, aby obejmowało konkretne formy przemocy ze względu na płeć zgodnie z art. 83 ust. 1 TFUE, i wobec tego wzywa Komisję do przedstawienia wniosku dotyczącego całościowej, ukierunkowanej na ofiary dyrektywy UE w celu zapobiegania wszelkim formom przemocy ze względu na płeć i zwalczania jej; przypomina, że takie nowe środki ustawodawcze powinny w każdym razie być uzupełnieniem ratyfikacji konwencji stambulskiej;

36.  wzywa UE do pilnego zajęcia się problemem rosnącej przemocy ze względu na płeć podczas pandemii COVID-19; w związku z tym wzywa Komisję do opracowania protokołu Unii Europejskiej w sprawie przemocy ze względu na płeć w czasach kryzysu oraz do uwzględnienia usług ochrony ofiar, takich jak telefony zaufania, bezpieczne zakwaterowanie i usługi zdrowotne, jako „podstawowych usług” w państwach członkowskich, aby zapobiegać przemocy ze względu na płeć i wspierać ofiary przemocy domowej podczas kryzysów takich jak pandemia COVID-19; zauważa z zaniepokojeniem brak dostępnych danych na temat przemocy wobec kobiet i dziewcząt, które to dane mogłyby uchwycić wzrost liczby przypadków w czasie pandemii COVID-19;

37.  podkreśla rolę edukacji i wzywa do zwalczania stereotypów związanych z płcią, które torują drogę przemocy uwarunkowanej płcią; wzywa UE do dopilnowania, aby wszystkie instytucje publiczne UE wprowadziły kodeksy postępowania ustanawiające zero tolerancji dla przemocy, dyskryminacji i nadużyć oraz wewnętrzne mechanizmy zgłaszania przypadków i składania skarg oraz aby przestrzegały tych kodeksów i stosowały te mechanizmy;

38.  podkreśla, że należy gromadzić i organizować w państwach członkowskich dane zdezagregowane według kryterium płci i wieku na temat wszystkich form przemocy uwarunkowanej płcią; z zadowoleniem przyjmuje ogłoszenie nowego ogólnounijnego badania FRA na temat częstotliwości występowania wszystkich form przemocy wobec kobiet i tendencji w tym zakresie;

39.  wzywa państwa członkowskie i Komisję do przyjęcia konkretnych środków w celu wyeliminowania cyberprzemocy, w tym nękania w internecie, agresji elektronicznej i mizoginistycznej mowy nienawiści, która w sposób nieproporcjonalny dotyka kobiety i dziewczęta, a także do zajęcia się w szczególności rosnącą liczbą tych form przemocy ze względu na płeć podczas pandemii COVID-19; wzywa Komisję do przedstawienia odpowiednich przepisów i wszelkich innych możliwych działań mających na celu wyeliminowanie mowy nienawiści i nękania w internecie;

40.  wzywa państwa członkowskie do niezwłocznego ratyfikowania i wdrożenia niedawno przyjętej konwencji MOP nr 190 w sprawie eliminacji przemocy i molestowania w świecie pracy;

41.  wzywa państwa członkowskie do skutecznego wdrożenia dyrektywy 2011/36/UE(23) w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar, a także do przyjęcia konkretnych środków w celu rozwiązania problemu przemocy wobec kobiet i nierówności płci jako podstawowych przyczyn handlu ludźmi; wzywa Komisję, by dokonała przeglądu dyrektywy, po przeprowadzeniu dogłębnej oceny skutków, w celu poprawy środków służących zapobieganiu wszelkim formom handlu ludźmi i ich ściganiu, zwłaszcza handlu ludźmi do celów wykorzystywania seksualnego, ponieważ jest to najbardziej rozpowszechniony i zgłaszany cel handlu ludźmi i dotyczy on 92 % kobiet i dziewcząt będących ofiarami handlu ludźmi w Europie; wzywa ponadto Komisję do zmiany dyrektywy w celu dopilnowania, by państwa członkowskie jednoznacznie uznały za przestępstwo świadome korzystanie z usług świadczonych przez ofiary handlu ludźmi;

Kobiety i zdrowie

42.  przypomina, że powszechny dostęp do opieki zdrowotnej jest prawem człowieka, które można zagwarantować jedynie poprzez powszechny system dostępny dla wszystkich, niezależnie od sytuacji społecznej i gospodarczej; wzywa UE i jej państwa członkowskie do zapewnienia odpowiedniego świadczenia opieki zdrowotnej i zagwarantowania równego dostępu;

43.  wzywa państwa członkowskie do inwestowania w solidne i odporne publiczne systemy opieki zdrowotnej oraz do zadbania o to, by pracownicy służby zdrowia, z których większość to zazwyczaj kobiety zajmujące gorzej płatne stanowiska, byli sprawiedliwie wynagradzani i mieli godne warunki pracy;

44.  wzywa do powszechnego poszanowania praw i zdrowia reprodukcyjnych i seksualnych oraz zapewnienia dostępu do nich, zgodnie z programem działania Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju oraz pekińską platformą działania;

45.  podkreśla, że dostęp do usług planowania rodziny i opieki zdrowotnej nad matkami, a także bezpiecznych i legalnych usług aborcyjnych to bardzo ważny element gwarantujący prawa kobiet i ratujący ich życie;

46.  wzywa państwa członkowskie do zapewnienia młodym ludziom kompleksowej edukacji seksualnej oraz dostępu do opieki zdrowotnej w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, w tym do antykoncepcji, planowania rodziny oraz bezpiecznej i legalnej aborcji;

47.  odnotowuje, jak ważne jest lepsze uwzględnianie perspektywy płci przy stawianiu diagnoz lekarskich i planowaniu leczenia w celu zapewnienia wszystkim odpowiedniej jakości leczenia; podkreśla, że choroby kobiece i ich schorzenia podstawowe są nadal niedostatecznie diagnozowane, leczone i badane;

Forum Pokolenia Równości

48.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków na rzecz realizacji Agendy 2030 i celów zrównoważonego rozwoju, w szczególności celu zrównoważonego rozwoju nr 3 i nr 5, w celu zadbania o to, by żadna kobieta ani dziewczyna nie była dyskryminowana, narażona na przemoc lub wykluczenie oraz by każda z nich miała dostęp do opieki zdrowotnej, żywności, edukacji i możliwości zatrudnienia;

49.  podkreśla, jak ważne jest zaangażowanie UE na rzecz pekińskiej platformy działania i konferencji przeglądowych, oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do przestrzegania ich nadrzędnych zobowiązań w zakresie równouprawnienia płci i wzmocnienia pozycji kobiet;

50.  z zadowoleniem przyjmuje udział i współprzewodnictwo państw członkowskich i Komisji w koalicjach działań;

51.  podkreśla, jak ważne jest, by na przyszłym Forum Pokolenia Równości osiągnąć ambitne wyniki, w tym by Komisja i państwa członkowskie przyjęły, również w ramach koalicji działań, zestaw przyszłościowych ambitnych zobowiązań i działań, na które przeznaczone zostaną konkretne środki;

52.  wzywa wszystkie państwa członkowskie i Komisję do zakończenia corocznego monitorowania i sprawozdawczości krajowej w ramach sprawozdania z postępu prac koalicji działań;

53.  wzywa UE, by zapewniła pełne zaangażowania Parlamentu i jego Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia w proces podejmowania decyzji dotyczących stanowiska UE prezentowanego na Forum Pokolenia Równości;

o
o   o

54.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0039. (2) Teksty przyjęte, P9_TA(2021)0025. (3) Teksty przyjęte, P9_TA(2021)0024. (4) Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0336. (5) Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0025. (6) Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0286. (7) Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0379. (8) Dz.U. C 449 z 23.12.2020, s. 102. (9) Dz.U. C 251 E z 31.8.2013, s. 11. (10) EIGE, Baza danych statystycznych dotyczących płci, https://eige.europa.eu/covid-19-and-gender-equality/frontline-workers (11) EIGE Pracownicy pierwszego kontaktu https://eige.europa.eu/covid-19-and-gender-equality/frontline-workers (12) EIGE Przegląd platformy pekińskiej http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=sdg_05_20&lang=en (13) MOP Zrozumienie luki płacowej ze względu na płeć https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/---act_emp/documents/publication/wcms_735949.pdf (14) Badanie EIGE pt. „Gender inequalities in care and consequences for the labour market” [Nierówność płci w sprawowaniu opieki i ich konsekwencje dla rynku pracy]. (15) EIGE Wskaźnik równouprawnienia płci 2019 https://eige.europa.eu/publications/gender-equality-index-2019-report/informal-care-older-people-people-disabilities-and-long-term-care-services (16) British Medical Journal, „Covid-19: EU states report 60% rise in emergency calls about domestic violence” [COVID-19 – Państwa UE donoszą o 60-procentowym wzroście liczby zgłoszeń alarmowych o przemocy domowej], 11 maja 2020 r., dostępne pod adresem: https://www.bmj.com/content/369/bmj.m1872. Sprawozdanie Sekretarza Generalnego ONZ z lipca 2020 r. pt. „Intensification of efforts to eliminate all forms of violence against women and girls” [Intensyfikacja działań w celu wyeliminowania wszelkich form przemocy wobec kobiet i dziewcząt]: https://undocs.org/en/A/75/274 (17) EIGE, Area K - Women and the environment: climate change is gendered [Obszar K – Kobiety i środowisko: zmiana klimatu ma wymiar dotyczący płci], 5 marca 2020 r., dostępne pod adresem: https://eige.europa.eu/publications/beijing-25-policy-brief-area-k-women-and-environment (18) Briefing EPRS pt. „Beijing Platform for Action, 25 year review and future priorities” [Pekińska platforma działania, przegląd po 25 latach i przyszłe priorytety], 27 lutego 2020 r., dostępne pod adresem: https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document.html?reference=EPRS_BRI(2020)646194 (19) Sprawozdanie UN Women „Gender equality: „Women’s rights in review 25 years after Beijing”https://www.unwomen.org/en/digital-library/publications/2020/03/womens-rights-in-review (20) Sprawozdanie UN Women „Gender equality in the wake of COVID-19” (Równość płci w następstwie COVID-19) https://www.unwomen.org/en/digital-library/publications/2020/09/gender-equality-in-the-wake-of-covid-19 (21) W 2014 r. ponad 122 mln osób w UE żyło w gospodarstwach domowych uznanych za biedne, tj. było zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Z tych 122 mln 53 % to kobiety, a 47 % to mężczyźni. Sprawozdanie EIGE „Poverty, gender and intersecting inequalities in the EU” (Ubóstwo, płeć i nierówności krzyżowe w UE), 2016https://eige.europa.eu/publications/poverty-gender-and-intersecting-inequalities-in-the-eu (22) Tablica wyników „Kobiety w sektorze cyfrowym” Komisji z 2020 r. (23) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/36/UE z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar, zastępująca decyzję ramową Rady 2002/629/WSiSW (Dz.U. L 101 z 15.4.2011, s. 1).