Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 77 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), το οποίο ορίζει ότι η Ένωση συγκροτεί χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης ο οποίος «εξασφαλίζει την απουσία ελέγχων των προσώπων στα εσωτερικά σύνορα»,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 21, παράγραφος 1 ΣΛΕΕ, και το άρθρο 45 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων («Χάρτης»), το οποίο ορίζει το δικαίωμα κάθε πολίτη της Ένωσης να κυκλοφορεί και να διαμένει ελεύθερα στο έδαφος των κρατών μελών,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 18 ΣΛΕΕ και το άρθρο 21 παράγραφος 2 του Χάρτη, που απαγορεύουν κάθε διάκριση λόγω ιθαγένειας,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 18 και 19 του Χάρτη σχετικά με το δικαίωμα ασύλου, και προστασίας σε περίπτωση απομάκρυνσης, απέλασης ή έκδοσης,

–  έχοντας υπόψη το συνεχώς εξελισσόμενο κεκτημένο του Σένγκεν που αναπτύχθηκε μετά την υπογραφή της συμφωνίας του Σένγκεν στις 14 Ιουνίου 1985, το οποίο επί του παρόντος περιλαμβάνει πολυάριθμες νομικές πράξεις της ΕΕ στους τομείς της διαχείρισης των εσωτερικών και εξωτερικών συνόρων, της πολιτικής θεωρήσεων, της πολιτικής επιστροφής, της αστυνομικής συνεργασίας και της προστασίας των δεδομένων, καθώς και νομικές πράξεις που ιδρύουν και διέπουν δύο οργανισμούς της Ένωσης (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) και Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη λειτουργική διαχείριση συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας στον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης (eu-LISA)), ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα (το μέσο χρηματοδοτικής στήριξης στον τομέα των εξωτερικών συνόρων και των θεωρήσεων) και τέσσερα προγράμματα ΤΠ μεγάλης κλίμακας (το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν, το Σύστημα Πληροφοριών για τις Θεωρήσεις, το ευρωπαϊκό σύστημα πληροφοριών και αδείας ταξιδίου (ETIAS) και το σύστημα εισόδου/εξόδου (ΣΕΕ)), και τη διαλειτουργικότητα μεταξύ τους,

–  έχοντας υπόψη τη νομοθεσία που εγκρίθηκε από την τελευταία ετήσια έκθεση σχετικά με τη λειτουργία του χώρου Σένγκεν με στόχο την ενίσχυσή του ενόψει των επίμονων προκλήσεων, ειδικότερα τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1860 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2018 σχετικά με τη χρήση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν για την επιστροφή παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών(1), τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1861 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με την εγκατάσταση, τη λειτουργία και τη χρήση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) στον τομέα των συνοριακών ελέγχων, την τροποποίηση της σύμβασης εφαρμογής της συμφωνίας Σένγκεν και την τροποποίηση και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1987/2006(2) και του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1862 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2018 σχετικά με την εγκατάσταση, τη λειτουργία και τη χρήση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) στον τομέα της αστυνομικής συνεργασίας και της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις, την τροποποίηση και κατάργηση της απόφασης 2007/533/ΔΕΥ του Συμβουλίου και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1986/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και της απόφασης 2010/261/ΕΕ της Επιτροπής(3), τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/817 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Μαΐου 2019 για τη θέσπιση πλαισίου διαλειτουργικότητας μεταξύ των συστημάτων πληροφοριών της ΕΕ στον τομέα των συνόρων και θεωρήσεων και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 767/2008, (ΕΕ) 2016/399, (ΕΕ) 2017/2226, (ΕΕ) 2018/1240, (ΕΕ) 2018/1726 και (ΕΕ) 2018/1861 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και των αποφάσεων 2004/512/ΕΚ και 2008/633/ΔΕΥ του Συμβουλίου(4), τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/818 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2019 για τη θέσπιση πλαισίου διαλειτουργικότητας μεταξύ των συστημάτων πληροφοριών της ΕΕ στον τομέα της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας, του ασύλου και της μετανάστευσης και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) 2018/1726, (ΕΕ) 2018/1862 και (ΕΕ) 2019/816(5), τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1240 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Σεπτεμβρίου 2018, για τη θέσπιση Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών και Αδειοδότησης Ταξιδιού (ETIAS), καθώς και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1077/2011, (ΕΕ) αριθ. 515/2014, (ΕΕ) 2016/399, (ΕΕ) 2016/1624 και (ΕΕ) 2017/2226(6), τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Σεπτεμβρίου 2018, που τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/794 προκειμένου να θεσπιστεί Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών και Αδειοδότησης Ταξιδιού (ETIAS)(7), τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/493 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαρτίου 2020, σχετικά με το σύστημα του επιγραμμικού μητρώου γνήσιων και πλαστών εγγράφων («FADO») και την κατάργηση της κοινής δράσης 98/700/ΔΕΥ του Συμβουλίου(8), τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1896 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Νοεμβρίου 2019 για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή και για την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1052/2013 και (ΕΕ) 2016/1624(9) (κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή), και τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1155 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 810/2009 για τη θέσπιση κοινοτικού κώδικα θεωρήσεων (Κώδικας θεωρήσεων)(10),

–  έχοντας υπόψη τις εν εξελίξει νομοθετικές εργασίες για την αναθεώρηση του κώδικα συνόρων του Σένγκεν όσον αφορά τους κανόνες που εφαρμόζονται για την προσωρινή επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα, τη μεταρρύθμιση του συστήματος πληροφοριών για τις θεωρήσεις, την ολοκλήρωση του νομοθετικού πλαισίου ETIAS, την αναδιατύπωση της οδηγίας για την επιστροφή, το μέσο χρηματοδοτικής στήριξης για τη διαχείριση των συνόρων και τις θεωρήσεις 2021-2027, και τη νέα πρόταση κανονισμού για τη θέσπιση ελέγχου των υπηκόων τρίτων χωρών στα εξωτερικά σύνορα (COM(2020)0612),

–  έχοντας υπόψη τα διάφορα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τις συστάσεις του Συμβουλίου και τις ανακοινώσεις, τις κατευθυντήριες γραμμές και τους χάρτες πορείας της Επιτροπής που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της κατάστασης στα εσωτερικά και εξωτερικά σύνορα Σένγκεν, προς αντιμετώπιση της νόσου COVID-19, όπως η ανακοίνωση της Επιτροπής, της 16ης Μαρτίου 2020, με τίτλο «COVID-19: Κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με τα μέτρα διαχείρισης των συνόρων για την προστασία της υγείας και τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας εμπορευμάτων και βασικών υπηρεσιών»)(11), και η ανακοίνωση της Επιτροπής, της 30ής Μαρτίου 2020 με τίτλο «COVID-19: Οδηγίες σχετικά με την εφαρμογή του προσωρινού περιορισμού των μη ουσιωδών μετακινήσεων προς την ΕΕ, με τη διευκόλυνση των ρυθμίσεων διέλευσης για τον επαναπατρισμό των πολιτών της ΕΕ και με τις συνέπειες στην πολιτική θεωρήσεων» (C(2020)2050) και οι ακόλουθες παρατάσεις της, όπως αυτή της 8ης Απριλίου 2020 (COM(2020)0148), ο κοινός ευρωπαϊκός χάρτης πορείας για την άρση των μέτρων ανάσχεσης της νόσου COVID-19, τον οποίο παρουσίασαν η Πρόεδρος της Επιτροπής και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, και η σύσταση (ΕΕ) 2020/1475 του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 2020, σχετικά με την εφαρμογή συντονισμένης προσέγγισης όσον αφορά τον περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19(12),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 22ας Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την επαλήθευση της πλήρους εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν από την Κροατία (COM(2019)0497),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 23ης Σεπτεμβρίου 2020 σχετικά με ένα νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο (COM(2020)0609),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 30ής Μαΐου 2018 σχετικά με την ετήσια έκθεση για τη λειτουργία του χώρου Σένγκεν(13),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 25ης Νοεμβρίου 2020, σχετικά με τη λειτουργία του μηχανισμού αξιολόγησης και παρακολούθησης Σένγκεν σύμφωνα με το άρθρο 22 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 του Συμβουλίου (COM(2020)0779),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 19ης Ιουνίου 2020 σχετικά με την κατάσταση στον χώρο Σένγκεν μετά την πανδημία COVID-19(14),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 11ης Δεκεμβρίου 2018 σχετικά με την πλήρη εφαρμογή των διατάξεων του κεκτημένου του Σένγκεν στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία: κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά χερσαία, θαλάσσια και εναέρια σύνορα(15),

–  έχοντας υπόψη την έκθεση του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), της 8ης Δεκεμβρίου 2020, με τίτλο «Migration: fundamental rights issues at land borders» («Μετανάστευση: ζητήματα θεμελιωδών δικαιωμάτων στα χερσαία σύνορα»),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 17ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για την επιστροφή(16),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Νοεμβρίου 2020, σχετικά με τον αντίκτυπο των μέτρων κατά της COVID-19 στη δημοκρατία, τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κράτος δικαίου(17),

–  έχοντας υπόψη τη δημιουργία και τις συνεχιζόμενες εργασίες της ομάδας εργασίας της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων σχετικά με τον έλεγχο του Σένγκεν,

–  έχοντας υπόψη το προπαρασκευαστικό έργο που ανέλαβε η ομάδα εργασίας της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων σχετικά με τον έλεγχο του Σένγκεν για το παρόν ψήφισμα,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (A9-0183/2021),

Α.   λαμβάνοντας υπόψη ότι ο χώρος Σένγκεν συνιστά μοναδικό δημιούργημα και ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο εδώ και περισσότερα από 25 χρόνια επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων εντός του χώρου Σένγκεν χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό κατέστη εφικτό μέσω διαφόρων αντισταθμιστικών μέτρων, όπως η ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών μέσω της θέσπισης του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) και της δημιουργίας ενός μηχανισμού αξιολόγησης για την επαλήθευση της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν από τα κράτη μέλη και για την προώθηση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης στο πλαίσιο της λειτουργίας του χώρου Σένγκεν· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αμοιβαία εμπιστοσύνη απαιτεί επίσης αλληλεγγύη, ασφάλεια, δικαστική και αστυνομική συνεργασία σε ποινικά ζητήματα, από κοινού προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, καθώς και κοινή αντίληψη και κοινή πολιτική όσον αφορά τις θεωρήσεις και την προστασία δεδομένων·

Β.   λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας πλήρως λειτουργικός χώρος Σένγκεν και η μελλοντική διεύρυνσή του προκειμένου να συμπεριληφθούν οι υποψήφιες προς ένταξη στον χώρο Σένγκεν χώρες εξακολουθούν να έχουν καίρια σημασία για την περαιτέρω πολιτική, οικονομική και κοινωνική ολοκλήρωση, την ενίσχυση της συνοχής και τη γεφύρωση των χασμάτων μεταξύ χωρών και περιφερειών, και προϋπόθεση για τη διασφάλιση της αρχής της ελεύθερης κυκλοφορίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι το μέλλον του χώρου Σένγκεν πρέπει να είναι χωρίς κατακερματισμό·

Γ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα αποτελεί ένα ουσιώδες, πρακτικό στοιχείο αυτού που οι πολίτες ταυτίζουν με την ευρωπαϊκή ιδέα και είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο χώρος Σένγκεν απειλείται, δεδομένης της ολοένα και αυξανόμενης διενέργειας ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα από τα κράτη μέλη, ιδίως τα τελευταία χρόνια·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως απάντηση στην πανδημία COVID-19, τα περισσότερα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων των συνδεδεμένων με τον χώρο Σένγκεν κρατών, έχουν επαναφέρει ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα ή έχουν κλείσει τα σύνορά τους, εν μέρει ή εν όλω, ή τα έχουν κλείσει για ορισμένες κατηγορίες ταξιδιωτών, συμπεριλαμβανομένων πολιτών της ΕΕ και μελών των οικογενειών τους και υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν στην επικράτειά τους ή στην επικράτεια άλλου κράτους μέλους· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ιδίως στην αρχή της πανδημίας, η απουσία οποιουδήποτε αποτελεσματικού συντονισμού για την επαναφορά και την άρση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα μεταξύ των κρατών μελών και με την Επιτροπή έθεσε υπό αμφισβήτηση την ίδια την έννοια της συνεργασίας στο πλαίσιο του Σένγκεν·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη έχουν επαναφέρει ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα 268 φορές συνολικά από το 2015, γεγονός που αντιπροσωπεύει σημαντική αύξηση σε σύγκριση με την περίοδο από το 2006 έως το 2014, κατά την οποία σημειώθηκε επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα μόνο 35 φορές(18)·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένα εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την αναγκαιότητα και την αναλογικότητα πολλών εξ αυτών των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αμοιβαία εμπιστοσύνη και η στενή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών συνιστούν βασικά στοιχεία των θεμελίων πάνω στα οποία βασίζεται ο χώρος Σένγκεν·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν εγκριθεί σημαντικές νομοθετικές πράξεις σε επίπεδο ΕΕ τα τελευταία χρόνια, με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των συνοριακών ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα και την επίτευξη υψηλού επιπέδου ασφάλειας εντός του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εν λόγω πράξεις συμπεριλαμβάνουν μιας νέα αρχιτεκτονική των συστημάτων πληροφοριών της ΕΕ και τη διαλειτουργικότητά τους·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθούν να καταγράφονται ισχυρισμοί σχετικά με τη χρήση βίας κατά μεταναστών, μεταξύ άλλων και εκείνων που ζητούν διεθνή προστασία, και σχετικά με επαναπροωθήσεις σε εξωτερικά σύνορα της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η OLAF, ο Frontex και η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια έχουν δρομολογήσει έρευνα σχετικά με τους ισχυρισμούς αυτούς· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση δεν διαθέτει προς το παρόν αποτελεσματικό μηχανισμό παρακολούθησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων στα εξωτερικά σύνορά της·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά την αξιολόγηση Σένγκεν του Ηνωμένου Βασιλείου το 2017, εντοπίστηκαν σοβαρές ελλείψεις σχετικά με την εφαρμογή του κεκτημένου του Σένγκεν στον τομέα του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πρώτος κύκλος αξιολόγησης του μηχανισμού αξιολόγησης του Σένγκεν κατέδειξε την ανάγκη για καλύτερη και ταχύτερη εφαρμογή των συστάσεων που προκύπτουν από τις αξιολογήσεις και την ανάγκη για κατάλληλη μεταρρύθμιση, ιδίως όσον αφορά τον τρόπο κατά τον οποίο ο μηχανισμός αξιολογεί τη συμμόρφωση με τα θεμελιώδη δικαιώματα·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ετήσιες αξιολογήσεις τρωτότητας του Frontex εξετάζουν τις ικανότητες των κρατών μελών να αντιμετωπίζουν απειλές και προκλήσεις στα εξωτερικά σύνορα και προτείνουν ειδικά διορθωτικά μέτρα, για τον μετριασμό των τρωτών σημείων και, συνεπώς, συμπληρώνουν τις αξιολογήσεις στο πλαίσιο του μηχανισμού αξιολόγησης του Σένγκεν·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν έχει ακόμα επιτευχθεί η πλήρης εφαρμογή του κεκτημένου του Σένγκεν σχετικά με την κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα όσον αφορά τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, παρά το γεγονός ότι το Κοινοβούλιο ζήτησε την εν λόγω πλήρη εφαρμογή στο ψήφισμά του της 8ης Ιουνίου 2011·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή δήλωσε στην ανακοίνωσή της σχετικά με την επαλήθευση της πλήρους εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν, της 22 Οκτωβρίου 2019, ότι η Κροατία είχε λάβει τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσει τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την πλήρη εφαρμογή των κανόνων του Σένγκεν·

Λειτουργία του χώρου Σένγκεν

1.  θεωρεί ότι η ίδια η έννοια της συνεργασίας στο πλαίσιο του Σένγκεν, δηλαδή η εξασφάλιση της απουσίας ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα και η διασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας, έχει αμφισβητηθεί περαιτέρω λόγω της πανδημίας COVID-19· επαναλαμβάνει, στο πλαίσιο αυτό, την ανησυχία του για την τρέχουσα κατάσταση όσον αφορά τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα σε ορισμένα κράτη μέλη και, για τον σκοπό αυτό, υπενθυμίζει, ενώ υποστηρίζει πλήρως τα μέτρα δημόσιας υγείας που έχουν θεσπιστεί για τον περιορισμό της εξάπλωσης της COVID-19, ότι οποιαδήποτε τέτοια μέτρα για την καταπολέμηση της πανδημίας και τον περιορισμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών θα πρέπει πάντα να σέβονται τόσο το πνεύμα όσο και το γράμμα του νόμου·

2.  υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ, οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα μπορούν να επαναφέρονται υπό την προϋπόθεση ότι είναι αναγκαίοι, αναλογικοί, προσωρινοί και αποτελούν μέτρο έσχατης λύσης· επαναλαμβάνει, στο πλαίσιο αυτό, την άποψή του ότι πολλές από τις παρατάσεις των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα από το 2015 δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένες και δεν συνάδουν με τους κανόνες που αφορούν την επέκταση, την αναγκαιότητα ή την αναλογικότητά τους και, ως εκ τούτου, είναι παράνομες·

3.  αναγνωρίζει ότι η Επιτροπή προσπάθησε να συντονίσει μια κοινή ευρωπαϊκή απάντηση· εκφράζει τη λύπη του, ωστόσο, για το γεγονός ότι τα κράτη μέλη εξακολουθούν να εισάγουν ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα, συχνά με μη συντονισμένο τρόπο, προτού λάβουν δεόντως υπόψη το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον να διατηρηθεί ο χώρος Σένγκεν ένας χώρος χωρίς εσωτερικούς συνοριακούς ελέγχους· επαναλαμβάνει ότι οι έλεγχοι που θεσπίστηκαν είχαν αρνητικό αντίκτυπο στην ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, των κεφαλαίων, των υπηρεσιών και των προσώπων στην Ένωση· υπογραμμίζει, εν προκειμένω, την ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι διασυνοριακοί εργαζόμενοι·

4.  υπενθυμίζει ότι, παρά το γεγονός ότι εντόπισε σημαντικές ελλείψεις στην εφαρμογή του κεκτημένου του Σένγκεν, η Επιτροπή ήταν αργή ή απρόθυμη να κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει· επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να ασκήσει τον κατάλληλο έλεγχο της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν, να αξιολογήσει κατά πόσον έχουν τηρηθεί οι αρχές της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας και να χρησιμοποιήσει διαδικασίες επί παραβάσει όπου είναι αναγκαίο· υπογραμμίζει ότι είναι επείγουσα ανάγκη να ενισχυθεί η αμοιβαία εμπιστοσύνη και συνεργασία μεταξύ των κρατών του Σένγκεν και να εξασφαλιστεί η κατάλληλη διακυβέρνηση για τον χώρο Σένγκεν·

5.  επαναλαμβάνει ότι είναι αναγκαίο τα κράτη μέλη να σέβονται το δίκαιο όπως κατοχυρώνεται στις Συνθήκες και στον Χάρτη, και να εφαρμόζουν τα συνοριακά μέτρα νόμιμα και χωρίς διακρίσεις· θεωρεί υψίστης σημασίας τον τακτικό πολιτικό και δημόσιο διάλογο σχετικά με τη λειτουργία του χώρου Σένγκεν·

6.  σημειώνει με ανησυχία ότι, μέχρι στιγμής κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου, δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος όσον αφορά την αναθεώρηση του κώδικα συνόρων Σένγκεν (SBC), της οποίας οι διοργανικές διαπραγματεύσεις εξακολουθούν να παρεμποδίζονται από το Συμβούλιο· χαιρετίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής ότι θα υποβάλει νέες προτάσεις για τη διακυβέρνηση του Σένγκεν· εκφράζει την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι η Επιτροπή εξακολουθεί να αμελεί την υποχρέωσή της να υποβάλλει εκθέσεις προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς δεν υποβάλλει την ετήσια έκθεση για τη λειτουργία του χώρου χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα (άρθρο 33 του SBC) και την ετήσια συνολική έκθεση σύμφωνα με το άρθρο 20 του μηχανισμού αξιολόγησης του Σένγκεν (SEMM), με αποτέλεσμα να παρεμποδίζει τον έλεγχο και τον εποικοδομητικό πολιτικό διάλογο·

7.  ζητεί από το Συμβούλιο, σε συνέχεια των πολυάριθμων αιτημάτων του για την πλήρη εφαρμογή των διατάξεων του κεκτημένου του Σένγκεν στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, να τηρήσει τη δέσμευσή τους και να λάβει άμεση απόφαση σχετικά με την κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά χερσαία, θαλάσσια και εναέρια σύνορα και με αυτόν τον τρόπο να δώσει σε αυτά τα κράτη μέλη τη δυνατότητα να ενταχθούν δικαίως στον χώρο ελεύθερης κυκλοφορίας χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα· είναι διατεθειμένο, όταν ζητηθεί η γνώμη του από το Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 4 της Πράξης Προσχώρησης, να εκφράσει τη γνώμη του σχετικά με την πλήρη εφαρμογή των διατάξεων του κεκτημένου του Σένγκεν στην Κροατία· θεωρεί ότι η αλληλεγγύη και η ευθύνη είναι για όλους και ότι το μέλλον του χώρου Σένγκεν πρέπει να είναι χωρίς κατακερματισμό·

8.  θεωρεί απαραίτητο η πολιτική θεωρήσεων της ΕΕ να είναι αποτελεσματική, φιλική προς τον χρήστη και ασφαλής, και επικροτεί, στο πλαίσιο αυτό, την πρόθεση της Επιτροπής να ψηφιοποιήσει τη διαδικασία θεωρήσεων έως το 2025· θεωρεί ότι η ένταξη των υπηκόων τρίτων χωρών που είναι επί μακρόν διαμένοντες στα κράτη μέλη αποτελεί βασικό στοιχείο για την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής και, ως εκ τούτου, ζητεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο εναρμόνισης των ελάχιστων κανόνων για τη χορήγηση θεωρήσεων και αδειών διαμονής μακράς διαρκείας·

9.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την ορθή εφαρμογή της οδηγίας για την επιστροφή(19) σε όλες τις πτυχές της και καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί την εφαρμογή της·

10.  ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την ανταλλαγή πληροφοριών και να αναπτύξουν περαιτέρω την αμοιβαία διασυνοριακή αστυνομική συνεργασία, για παράδειγμα μέσω της αυξημένης χρήσης κοινών ομάδων έρευνας·

11.  εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι μια σειρά δράσεων οι οποίες ζητήθηκαν στην προηγούμενη ετήσια έκθεση(20) έχουν, εν τω μεταξύ, εφαρμοστεί (η αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν και η μεταρρύθμιση του Eurosur)· σημειώνει, ωστόσο, ότι εξακολουθούν να ισχύουν οι περισσότερες συστάσεις που διατυπώθηκαν·

12.  επισημαίνει ότι η αποτελεσματική λειτουργία των εξωτερικών συνόρων είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα του χώρου Σένγκεν· σημειώνει με ανησυχία ότι οι εκθέσεις αξιολόγησης Σένγκεν και οι αξιολογήσεις τρωτότητας εξακολουθούν να επισημαίνουν ελλείψεις και τρωτά σημεία στην προστασία και τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων· καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τις συστάσεις που τους απευθύνουν το Συμβούλιο και ο Frontex, με στόχο την αποκατάσταση ελλείψεων και τρωτών σημείων, και ιδίως όσον αφορά τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων διαχείρισης των συνόρων· τονίζει τη σημασία των νομοθετικών μέτρων που εγκρίθηκαν πρόσφατα·

13.  εκφράζει την ανησυχία του για τον αντίκτυπο που έχουν οι υφιστάμενοι περιορισμοί στις μετακινήσεις στα δικαιώματα των προσφύγων και των προσώπων που ζητούν διεθνή προστασία· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι η θέσπιση τέτοιων μέτρων συνάδει πλήρως με τις απαιτήσεις που κατοχυρώνονται στα άρθρα 3 και 4 του SBC και στον Χάρτη·

14.  εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τους επαναλαμβανόμενους ισχυρισμούς σχετικά με τη συμμετοχή του Frontex σε επαναπροωθήσεις και με την καταγγελθείσες δυνητικές παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Οργανισμού και θεωρεί ότι πρέπει να ενισχυθούν και να εφαρμοστούν αποτελεσματικά οι εσωτερικοί μηχανισμοί υποβολής εκθέσεων, καθώς και ο κοινοβουλευτικός και δημόσιος έλεγχος των δραστηριοτήτων του Frontex· επισημαίνει ότι το άρθρο 46 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή αναθέτει στον εκτελεστικό διευθυντή του Frontex την αναστολή, τον τερματισμό ή τη μη δρομολόγηση δραστηριοτήτων εάν έχουν παραβιαστεί οι προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή των εν λόγω δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της συμμόρφωσης με τα θεμελιώδη δικαιώματα·

15.  εκφράζει, στο πλαίσιο αυτό, την πλήρη υποστήριξή του στη σύσταση και τις τρέχουσες εργασίες της ομάδας εργασίας της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων για τον έλεγχο του Frontex, στόχος της οποίας είναι η αξιολόγηση όλων των πτυχών της λειτουργίας των δραστηριοτήτων και της οργάνωσης του Frontex, του ενισχυμένου ρόλου και των πόρων του Frontex για την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων, καθώς και της ορθής εφαρμογής του κεκτημένου της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων·

16.  εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τον μεγάλο αριθμό θανάτων στη Μεσόγειο· υπενθυμίζει ότι η παροχή βοήθειας σε οποιοδήποτε άτομο βρίσκεται σε κίνδυνο στη θάλασσα συνιστά νομική υποχρέωση που υπαγορεύεται τόσο από το ενωσιακό όσο και από το διεθνές δίκαιο και ότι οι επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης αποτελούν αναπόσπαστη συνιστώσα της ευρωπαϊκής ολοκληρωμένης διαχείρισης των συνόρων δυνάμει του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή· καλεί τον Frontex να ενισχύσει σημαντικά τις διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τις επιχειρησιακές του δραστηριότητες στη θάλασσα, μεταξύ άλλων μέσω της τακτικής και επαρκούς υποβολής εκθέσεων στο Κοινοβούλιο, όπως σε σχέση με τη συνεργασία του με το Κέντρο Συντονισμού Θαλάσσιας Διάσωσης στην Τρίπολη και την Λιβυκή Ακτοφυλακή·

17.  εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τις επίμονες και σοβαρές καταγγελίες σχετικά με τη βία και τις επαναπροωθήσεις στα εξωτερικά σύνορα, μεταξύ άλλων από ένα κράτος μέλος σε άλλο και στη συνέχεια προς χώρα εκτός ΕΕ· επαναλαμβάνει ότι τα κράτη μέλη έχουν υποχρέωση να εμποδίζουν τις παράνομες διελεύσεις συνόρων και υπενθυμίζει ότι η εν λόγω υποχρέωση ισχύει με την επιφύλαξη των δικαιωμάτων των προσώπων που ζητούν διεθνή προστασία· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν και να διενεργήσουν αποτελεσματικές, ανεξάρτητες και έγκαιρες έρευνες σχετικά με τους ισχυρισμούς περί επαναπροωθήσεων και κακομεταχείρισης στα σύνορα, καθώς και να διασφαλίσουν την άμεση αποκατάσταση των ελλείψεων·

18.  επισημαίνει την έλλειψη κατάλληλων μηχανισμών παρακολούθησης για τη διασφάλιση του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου κατά τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, και θεωρεί ότι ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) πρέπει να αποκτήσει ενισχυμένο επιχειρησιακό ρόλο στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων μέσω του μηχανισμού αξιολόγησης και παρακολούθησης Σένγκεν· καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οι εθνικοί φορείς παρακολούθησής τους έχουν θεσπιστεί αποτελεσματικά και είναι σε θέση να εκπληρώσουν τον ρόλο τους, με επαρκείς πόρους, κατάλληλη εντολή και υψηλού επιπέδου ανεξαρτησία· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να επενδύουν συνεχώς στην επαγγελματική συμπεριφορά των συνοριακών αρχών, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης στον τομέα της νομοθεσίας για το άσυλο και τους πρόσφυγες, σε συντονισμό με τον Frontex, τον FRA, την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες και τις σχετικές μη κυβερνητικές οργανώσεις·

19.  εκφράζει τη βαθιά του λύπη για το γεγονός ότι σημειώθηκαν καθυστερήσεις στην εφαρμογή των διατάξεων περί θεμελιωδών δικαιωμάτων του νέου κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, όπως η πρόσληψη 40 παρατηρητών θεμελιωδών δικαιωμάτων έως τις 5 Δεκεμβρίου 2020, όπως ορίζεται στον κανονισμό· εκφράζει την ικανοποίησή του για τη δημοσίευση των προκηρύξεων κενών θέσεων και ζητεί να ολοκληρωθούν επειγόντως οι τρέχουσες διαδικασίες πρόσληψης· τονίζει ότι όλοι οι παρατηρητές που προσλαμβάνονται πρέπει να μπορούν να εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους, όπως προβλέπεται στο άρθρο 110 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, και συνεπώς πρέπει να προσλαμβάνονται σε διοικητικό επίπεδο κατάλληλο για την εκπλήρωση των καθηκόντων τους· ζητεί, επιπλέον, να ενισχυθεί η ανεξαρτησία του μηχανισμού καταγγελιών του Οργανισμού μέσω της συμμετοχής εμπειρογνωμόνων από τον FRA και τους εθνικούς φορείς ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

Μηχανισμός αξιολόγησης και παρακολούθησης Σένγκεν (SEMM)

20.  εκφράζει την άποψή του ότι ο SEMM επέφερε σημαντικές βελτιώσεις στη διακυβέρνηση του χώρου Σένγκεν και συνέβαλε στη διασφάλιση της λειτουργίας του, ενισχύοντας την αμοιβαία εμπιστοσύνη και τη συλλογική ευθύνη· επισημαίνει, ωστόσο, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του μηχανισμού αξιολόγησης στο πλαίσιο του δικαίου της ΕΕ και υπενθυμίζει ότι η Επιτροπή εξακολουθεί να φέρει την τελική ευθύνη για τη διασφάλισης της εφαρμογής των Συνθηκών και των μέτρων που εγκρίνονται από τα θεσμικά όργανα βάσει αυτών·

21.  χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να αναθεωρήσει τον SEMM· υπενθυμίζει τις συζητήσεις σχετικά με τη νομική του βάση κατά τις διαπραγματεύσεις για τη δέσμη μέτρων για τη διακυβέρνηση του Σένγκεν το 2012 και επιμένει ότι πρέπει να συμμετέχει στη μεταρρύθμιση του μηχανισμού επί ίσοις όροις με το Συμβούλιο, κατά προτίμηση μέσω της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας ή χρησιμοποιώντας την ίδια μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε για την έγκριση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1053/2013(21) του Συμβουλίου για τη θέσπιση του SEMM·

22.  τονίζει ότι είναι σημαντικό να θεσπιστούν σαφείς προθεσμίες για όλα τα στάδια της διαδικασίας σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση, συμπεριλαμβανομένης εφαρμογής των συστάσεων των κρατών μελών, της εκτίμησης των προτάσεων της Επιτροπής από εμπειρογνώμονες της ομάδας «Αξιολόγηση Σένγκεν» και της παρουσίασης των σχεδίων δράσης· επαναλαμβάνει επίσης ότι είναι σημαντικό να αυξηθεί η ευελιξία στο πλαίσιο του πολυετούς και ετήσιου σχεδιασμού και να ενισχυθεί ο ρόλος της Επιτροπής, ιδίως σε περίπτωση που τα κράτη μέλη δεν εκδίδουν γνωμοδότηση, και την ανάγκη για πραγματικά αιφνιδιαστικές επισκέψεις· είναι της άποψης ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα πρέπει να αξιολογούνται με συνέπεια κατά τη διάρκεια των αξιολογήσεων Σένγκεν· θεωρεί, τέλος, ότι ο ελεγκτικός ρόλος του Κοινοβουλίου και η βελτίωση της διαφάνειας της διαδικασίας θα πρέπει να αποτελούν βασικά στοιχεία της μεταρρύθμισης·

23.  καλεί την Επιτροπή να διαθέσει επαρκείς πόρους ώστε να διασφαλίσει τη διενέργεια ολοκληρωμένης αξιολόγησης του συστήματος Σένγκεν, μεταξύ άλλων μέσω της αύξησης του αριθμού των επιτόπιων επισκέψεων στα κράτη μέλη· επισημαίνει ότι, μολονότι η Επιτροπή εξέδωσε 198 εκθέσεις αξιολόγησης την περίοδο 2015-2019, μόνο 45 αξιολογήσεις Σένγκεν ολοκληρώθηκαν· καλεί τα κράτη μέλη να εντείνουν την υλοποίηση των πορισμάτων των αξιολογήσεων και των συστάσεων του Συμβουλίου· σημειώνει ότι ο πρώτος κύκλος αξιολόγησης Σένγκεν διήρκεσε πέντε έτη· είναι της άποψης ότι η διαδικασία αξιολόγησης και έγκρισης των συστάσεων, η οποία διαρκεί κατά μέσο όρο 32 εβδομάδες, θα πρέπει να επιταχυνθεί και ζητεί, ειδικότερα, από το Συμβούλιο να επιταχύνει την έγκριση των συστάσεων που εκδίδει η Επιτροπή·

24.  καλεί το Συμβούλιο να διεξάγει τακτικές συζητήσεις σε υπουργικό επίπεδο σχετικά με την ορθή λειτουργία του χώρου Σένγκεν, συμπεριλαμβανομένων συζητήσεων σε περιπτώσεις όπου οι εκθέσεις αξιολόγησης έχουν παρουσιάσει σοβαρές ελλείψεις, αναλαμβάνοντας έτσι τον πολιτικό ρόλο που του αποδίδεται από τη διαδικασία αξιολόγησης Σένγκεν· καλεί, περαιτέρω, την Επιτροπή και το Συμβούλιο να αποτρέψουν οτιδήποτε θέτει σε κίνδυνο τον σκοπό αυτού του μηχανισμού, δηλαδή να καθορίσουν εάν πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις όσον αφορά την άρση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα με υποψήφια χώρα, και να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με το κεκτημένο του Σένγκεν εκ μέρους των κρατών μελών στα οποία εφαρμόζεται πλήρως·

25.  θεωρεί ότι πρέπει ο μελλοντικός μηχανισμός αξιολόγησης του Σένγκεν να περιλαμβάνει την αξιολόγηση των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων του του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, δεδομένου του ολοένα μεγαλύτερου ρόλου που διαδραματίζει στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων και τις επιχειρήσεις επιστροφής· θεωρεί επιπλέον ότι θα πρέπει ο μηχανισμός να ενισχύσει περαιτέρω τις συνέργειές του με τις αξιολογήσεις τρωτότητας της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής· επαναλαμβάνει ότι πρέπει να αποφεύγονται οι αλληλεπικαλύψεις και ότι οι αξιολογητές Σένγκεν θα πρέπει να διαθέτουν πρόσβαση στα αποτελέσματα των αξιολογήσεων τρωτότητας·

26.  υπενθυμίζει ότι, μεταξύ άλλων, τα θεμελιώδη δικαιώματα αποτελούν πρωταρχική συνιστώσα της εφαρμογής της ολοκληρωμένης διαχείρισης των συνόρων· υπενθυμίζει, επιπλέον, ότι το κεκτημένο του Σένγκεν πρέπει να εφαρμόζεται σύμφωνα με τον Χάρτη· υπογραμμίζει, ως εκ τούτου, ότι οι αξιολογήσεις Σένγκεν πρέπει επίσης να εξετάζουν κατά πόσον γίνονται σεβαστά τα θεμελιώδη δικαιώματα στα εξωτερικά σύνορα, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης της επαναπροώθησης, του δικαιώματος στον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της αρχής της απαγόρευσης των διακρίσεων και του δικαιώματος αναζήτησης διεθνούς προστασίας· θεωρεί ότι ο μελλοντικός μηχανισμός θα πρέπει να μεριμνά ώστε οι εμπειρογνώμονες του FRA να αποτελούν επίσημα μέλη της αρμόδιας ομάδας για τις επιτόπιες επισκέψεις για οποιεσδήποτε αξιολογήσεις σε θέματα διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων και επιστροφής· θεωρεί ότι όλοι οι σχετικοί οργανισμοί ΔΕΥ θα πρέπει να μπορούν να συμμετέχουν·

27.  θεωρεί ότι, όταν διαπιστώνονται σοβαρές ελλείψεις, αυτές απαιτούν πολύ ταχύτερη επακολούθηση προκειμένου να αποκατασταθούν χωρίς καθυστέρηση· πιστεύει ότι στον αναθεωρημένο μηχανισμό θα πρέπει να συμπεριληφθεί ένας ορισμός της «σοβαρής έλλειψης» και μια ταχεία διαδικασία αντιμετώπισης τέτοιων ελλείψεων· θεωρεί ότι ο τρέχων μη δεσμευτικός κατάλογος βέλτιστων πρακτικών θα πρέπει να αποκτήσει επίσημο καθεστώς δυνάμει του δικαίου της ΕΕ με τη μορφή εγχειριδίου προκειμένου να ενισχυθεί η διαφάνεια και να καταστεί δυνατή η σύγκριση των αξιολογήσεων έναντι αντικειμενικών κριτηρίων·

28.  εκφράζει την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν έχει ακόμα υποβάλλει την ετήσια έκθεσή της όπως προβλέπεται από το άρθρο 20 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1053/2013, παρά τις πολυάριθμες σχετικές εκκλήσεις του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου να το πράξει·

29.  τονίζει ότι, προκειμένου να προωθηθεί η χρηστή διακυβέρνηση και η διαφάνεια, τα θεσμικά όργανα της Ένωσης θα πρέπει να διεξάγουν τις εργασίες τους όσο το δυνατόν πιο ανοιχτά· θεωρεί ότι η Επιτροπή θα πρέπει να δημοσιοποιεί στον ιστότοπό της πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες αξιολόγησης σε κάθε κράτος μέλος και σχετικά με την εκπλήρωση των συστάσεων του Συμβουλίου από τα κράτη μέλη· θεωρεί, επιπλέον, ότι η Επιτροπή θα πρέπει να παράσχει κατάλληλη πλατφόρμα για ασφαλή και κρυπτογραφημένη πρόσβαση στις διαβαθμισμένες πληροφορίες των εγγράφων αξιολόγησης Σένγκεν για τους φορείς με δικαιώματα πρόσβασης, ιδίως για τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, προκειμένου να διευκολυνθεί η άσκηση δημοκρατικού ελέγχου και εποπτείας από αυτούς·

30.  σημειώνει ότι η Επιτροπή επισκέφθηκε εκ νέου την Κροατία τον Νοέμβριο του 2020 στο πλαίσιο του ζητήματος των εξωτερικών συνόρων και επιβεβαίωσε εκ νέου ότι οι αναγκαίες προϋποθέσεις για την εφαρμογή του κεκτημένου Σένγκεν είχαν εκπληρωθεί· καλεί την Κροατία να συνεχίσει να υλοποιεί τις εν εξελίξει δράσεις και να αποκαθιστά τυχόν ελλείψεις που έχουν εντοπιστεί, ιδίως όσον αφορά την κατάρτιση του προσωπικού, τα επίπεδα στελέχωσης και την ικανότητα επιτήρησης των χερσαίων συνόρων· επιμένει σε μια ενδελεχή εκτίμηση της συμμόρφωσης με τα θεμελιώδη δικαιώματα κατόπιν των επαναλαμβανόμενων καταγγελιών από ΜΚΟ και από τα μέσα ενημέρωσης σχετικά με κακοποίηση, βία και επαναπροωθήσεις από συνοριοφύλακες· επιδοκιμάζει τη θέσπιση ανεξάρτητου μηχανισμού για την παρακολούθηση των ενεργειών των αστυνομικών έναντι των παράτυπων μεταναστών και των αιτούντων διεθνή προστασία· καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να αξιολογεί σε όλα τα κράτη μέλη τη συμμόρφωση των επιχειρήσεων διαχείρισης των συνόρων με τις απαιτήσεις για τα θεμελιώδη δικαιώματα και να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα σε περίπτωση παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

31.  επισημαίνει τις επαναλαμβανόμενες ελλείψεις και τους τομείς που χρήζουν βελτίωσης στο σύστημα Σένγκεν, τους οποίους εντόπισε η Επιτροπή: ελλιπής ή μη συμμορφούμενη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο, υλοποίηση και εφαρμογή του σχετικού κεκτημένου του Σένγκεν· ανεπαρκής αριθμός υπαλλήλων και ανεπαρκή προσόντα ή/και κατάρτιση· αποκλίνουσες και ασυνεπείς εθνικές πρακτικές λόγω μη συνεκτικής εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν· κατακερματισμένες διοικητικές δομές με ανεπαρκή συντονισμό και ενσωμάτωση των διαφορετικών αρχών· και πρακτικοί, τεχνολογικοί και κανονιστικοί φραγμοί στη συνεργασία εντός του χώρου Σένγκεν· υπενθυμίζει ότι τα εν λόγω προβλήματα αποτελούν θεμελιώδη εμπόδια για την ορθή λειτουργία του Σένγκεν και ζητεί από τα κράτη μέλη να τους δώσουν επιτέλους τη δέουσα προσοχή·

Χρήση συστημάτων πληροφοριών μεγάλης κλίμακας στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων

32.  σημειώνει την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά την ανάπτυξη των νέων συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας και τη διαλειτουργικότητα μεταξύ τους· καλεί τα κράτη μέλη, την Επιτροπή και τους εμπλεκόμενους οργανισμούς να τηρήσουν το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής, το οποίο προβλέπει την εφαρμογή των νέων συστημάτων ΤΠ, την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων των υφιστάμενων συστημάτων και τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων αυτών έως το τέλος του 2023· επισημαίνει, επιπλέον, την ανάγκη για ένα σταθερό νομικό πλαίσιο για την εφαρμογή των εν λόγω συστημάτων· υπενθυμίζει ότι η χρήση των εν λόγω συστημάτων θα επηρεάσει επίσης το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων των προσώπων των οποίων οι πληροφορίες θα αποθηκευτούν σε αυτά τα συστήματα, και τονίζει την ανάγκη παρακολούθησης των διασφαλίσεων που προβλέπονται στις νομικές πράξεις που θεσπίζουν τα συστήματα αυτά καθ’ όλη τη διάρκεια της εφαρμογής τους·

33.  υπενθυμίζει τον καίριο ρόλο του eu-LISA στην δημιουργία των νέων συστημάτων ΤΠ· επισημαίνει, επιπλέον, τη σημασία των εθνικών στοιχείων στη συνολική αρχιτεκτονική των εν λόγω νέων συστημάτων και ζητεί από τα κράτη μέλη να διαθέσουν τους κατάλληλους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους για την έγκαιρη εφαρμογή·

34.  χαιρετίζει την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε για τη μεταρρύθμιση του Συστήματος Πληροφοριών για τις Θεωρήσεις (VIS), και ιδίως τον καθορισμό σαφούς και νομικά δεσμευτικής προθεσμίας για την έναρξη της λειτουργίας·

35.  επισημαίνει τη σημαντική αύξηση της δραστηριότητας του γραφείου αίτησης συμπληρωματικών πληροφοριών για εθνικές καταχωρίσεις (SIRENE) και καλεί εκ νέου τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τα μέσα που έχει στη διάθεσή του το SIRENE διασφαλίζοντας ότι έχει επαρκείς οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων του·

36.  αναγνωρίζει τις μελέτες που εκπονήθηκαν από το Κοινό Κέντρο Ερευνών σχετικά με τη χρήση των δακτυλικών αποτυπωμάτων, των αποτυπωμάτων παλάμης, των εικόνων προσώπου και του DNA στο πλαίσιο του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν·

37.  θεωρεί ότι η Επιτροπή και το Συμβούλιο έχουν αμελήσει σοβαρά τις υποχρεώσεις τους μετά τον εντοπισμό σοβαρών ελλείψεων στη χρήση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν από το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες εντοπίστηκαν κατά την αξιολόγηση του 2017· υπενθυμίζει το αίτημά της ομάδας εργασίας σχετικά με τον έλεγχο του Σένγκεν για την άμεση αποσύνδεση του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως εκφράζεται στις επιστολές προς την Επιτροπή και την Προεδρία του Συμβουλίου της 15ης Ιουνίου 2020· σημειώνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο, ως τρίτη χώρα, δεν έχει πια πρόσβαση στο Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν· ζητεί τη στενή παρακολούθηση της συνεχιζόμενης συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου κατά την εξάμηνη περίοδο για μεταφορές δεδομένων που συμφωνήθηκε στο πλαίσιο της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου·

Κύκλος πολυετούς στρατηγικής πολιτικής για την ευρωπαϊκή ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων

38.  χαιρετίζει την παρουσίαση της στρατηγικής ανάλυσης κινδύνου για την ευρωπαϊκή ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων που παρουσίασε ο Frontex ως το πρώτο βήμα του νέου κύκλου πολιτικής·

Το μέλλον του χώρου Σένγκεν

39.  σημειώνει ότι οι διάφορες κρίσεις των τελευταίων ετών, όπως η τρέχουσα πανδημία, και οι σε μεγάλο βαθμό ασυντόνιστες και ενίοτε μονομερείς ενέργειες των κρατών μελών έχουν διαβρώσει την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών μελών και έχουν θέσει σε κίνδυνο τον χώρο Σένγκεν· είναι πεπεισμένο ότι οι προσπάθειες για την εξεύρεση ολιστικών λύσεων πρέπει να ενταθούν αναλόγως και ότι τα μέτρα αυτά θα πρέπει να εναρμονιστούν δεόντως· χαιρετίζει, στο πλαίσιο αυτό, την πρόθεση της Επιτροπής να εγκρίνει στρατηγική για το μέλλον του Σένγκεν, και χαιρετίζει περαιτέρω τη δημιουργία ενός φόρουμ Σένγκεν, που θα πρέπει επίσης να καθιστά δυνατή τη διεξαγωγή πολιτικών συζητήσεων υψηλού επιπέδου σχετικά με την κατάσταση και το μέλλον του Σένγκεν με το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο·

40.  θεωρεί ότι ο κώδικας συνόρων του Σένγκεν, ιδίως όσον αφορά τους κανόνες για τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα, δεν είναι πλέον κατάλληλος για τον επιδιωκόμενο σκοπό και απαιτεί επείγουσα και ουσιαστική μεταρρύθμιση προκειμένου να ενισχυθεί η αμοιβαία εμπιστοσύνη και αλληλεγγύη και να διαφυλαχθεί η ακεραιότητα και η πλήρης αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν· σημειώνει, στο πλαίσιο αυτό, ότι απαιτούνται σαφέστεροι κανόνες για τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας· τονίζει ότι, παρόλο που η επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα παραμένει απόφαση των κρατών μελών, θα πρέπει πάντα να αποτελεί μέτρο έσχατης λύσης, για περιορισμένο χρονικό διάστημα, και στον βαθμό που οι έλεγχοι είναι αναγκαίοι και αναλογικοί προς την προσδιορισθείσα σοβαρή απειλή, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στον αντίκτυπο όσον αφορά το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και την αρχή της μη εισαγωγής διακρίσεων, και στις επιδράσεις που ενδέχεται να έχουν τέτοιοι έλεγχοι στις συνοριακές περιοχές, διατηρώντας παράλληλα τη διάκριση μεταξύ των διαφορετικών νομικών βάσεων· θεωρεί ότι σε κάθε περίπτωση που οι συνοριακοί έλεγχοι παρατείνονται από ένα κράτος μέλος, θα πρέπει να εφαρμόζονται πρόσθετες διασφαλίσεις και μέτρα εποπτείας και ότι πάντα τα μέτρα αυτά θα πρέπει να καταργούνται μόλις παύσουν να υφίστανται οι λόγοι στους οποίους βασίζονται·

41.  θεωρεί ότι θα πρέπει να προβλεφθεί ένας δομημένος και διαφανής μηχανισμός διαβούλευσης σε περίπτωση καταστάσεων κρίσης, με σκοπό να θεσπίζονται μέτρα μετριασμού ή εναλλακτικά μέτρα αντί των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα και ενιαίοι κανόνες οι οποίοι θα είναι δεσμευτικοί και εφαρμοστέοι στα εξωτερικά σύνορα·

42.  καλεί τη διοίκηση του Κοινοβουλίου να συστήσει ειδική μονάδα στήριξης της διακυβέρνησης του Σένγκεν, προκειμένου το Κοινοβούλιο να είναι σε θέση να ασκεί ορθά τα καθήκοντά του δημοκρατικού ελέγχου και της επιτήρησης σε σχέση με το κεκτημένο του Σένγκεν·

o
o   o

43.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, στα εθνικά κοινοβούλια των κρατών μελών και στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής.

(1) ΕΕ L 312 της 7.12.2018, σ. 1. (2) ΕΕ L 312 της 7.12.2018, σ. 14. (3) ΕΕ L 312 της 7.12.2018, σ. 56. (4) ΕΕ L 135 της 22.5.2019, σ. 27. (5) ΕΕ L 135 της 22.5.2019, σ. 85. (6) ΕΕ L 236 της 19.9.2018, σ. 1. (7) ΕΕ L 236 της 19.9.2018, σ. 72. (8) ΕΕ L 107 της 6.4.2020, σ. 1. (9) ΕΕ L 295 της 14.11.2019, σ. 1. (10) ΕΕ L 188 της 12.7.2019, σ. 25. (11) ΕΕ C 86 I της 16.3.2020, σ. 1. (12) ΕΕ L 337 της 14.10.2020, σ. 3. (13) ΕΕ C 76 της 9.3.2020, σ. 106. (14) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0175. (15) ΕΕ C 388 της 13.11.2020, σ. 18. (16) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0362. (17) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0307. (18) Κατάσταση στις 19 Μαΐου 2021, https://ec.europa.eu/home-affairs/sites/default/files/what-we-do/policies/borders-and-visas/schengen/reintroduction-border-control/docs/ms_notifications_-_reintroduction_of_border_control.pdf (19) Οδηγία 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών (ΕΕ L 348 της 24.12.2008, σ. 98). (20) ΕΕ C 76 της 9.3.2020, σ. 106. (21) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 2013, σχετικά με τη θέσπιση ενός μηχανισμού αξιολόγησης και παρακολούθησης για την επαλήθευση της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν και την κατάργηση της απόφασης της εκτελεστικής επιτροπής της 16ης Σεπτεμβρίου 1998 σχετικά με τη σύσταση της μόνιμης επιτροπής για την αξιολόγηση και την εφαρμογή της σύμβασης Σένγκεν (ΕΕ L 295 της 6.11.2013, σ. 27).