Het Europees Parlement,

–  gezien het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens van 1950,

–  gezien het Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen van 1979,

–  gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (het”Handvest”) van 2000,

–  gezien zijn resolutie van 24 juni 2021 over de situatie op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten in de EU, in verband met de gezondheid van vrouwen(1),

–  gezien zijn resolutie van 9 juni 2022 over wereldwijde bedreigingen van abortusrechten: het mogelijk terugdraaien van het recht op abortus in de VS door het Hooggerechtshof(2),

–  gezien het besluit van 24 juni 2022 van het Amerikaanse Hooggerechtshof waarbij het arrest Roe v. Wade met vijf stemmen vóór en vier stemmen tegen werd vernietigd en aldus een einde werd gemaakt aan het federale grondwettelijke recht op abortus,

–  gezien artikel 132, lid 2, van zijn Reglement,

A.  overwegende dat het Amerikaanse Hooggerechtshof een precedent heeft geschapen in de baanbrekende zaak Roe v. Wade (1973), later bevestigd in Planned Parenthood v. Casey (1992) en Whole Woman’s Health v. Hellerstedt (2016), waarin het grondwettelijke recht op legale abortus vóór de levensvatbaarheid van de foetus in de VS wordt gewaarborgd; overwegende dat het Hooggerechtshof op 24 juni 2022 besloot om met vijf stemmen vóór en vier tegen het arrest Roe v. Wade terug te draaien, waardoor een einde kwam aan het federale grondwettelijke recht op abortus, staten de mogelijkheid kregen abortus op elk moment van de zwangerschap te verbieden en de mogelijkheid werd geopend van een volledig verbod op abortus;

B.  overwegende dat sinds het besluit van het Hof acht staten abortus reeds hebben verboden; overwegende dat verwacht wordt dat 26 staten uiteindelijk wetten zullen aannemen die abortus bijna volledig verbieden; overwegende dat 13 staten zogenaamde “trigger laws” hebben, die onmiddellijk na de terugdraaiing van Roe v. Wade in werking zijn getreden; overwegende dat er sindsdien zowel in de VS als wereldwijd een groeiend aantal demonstraties is geweest om het recht op abortus te verdedigen; overwegende dat de weerstand tegen het besluit van het Hof intussen is toegenomen, met name door de publicatie op 24 juni 2022 van een “Multi-State Commitment” van de gouverneurs van Californië, Oregon en Washington waarin zij zich ertoe verbinden als verdediger op te treden voor de toegang tot reproductieve gezondheidszorg, waaronder abortus en voorbehoedsmiddelen, en patiënten en artsen te beschermen tegen pogingen van andere staten om hun abortusverbod naar hun staten te halen(3);

C.  overwegende dat het besluit van het Hooggerechtshof gevolgen zal hebben voor het leven van vrouwen en meisjes in de gehele Verenigde Staten, en dat de schadelijke gevolgen het meest acuut zullen worden ervaren door personen in kwetsbare situaties; overwegende dat ook de seksuele en reproductieve gezondheid en andere rechten op dit gebied negatief kunnen worden beïnvloed; overwegende dat beperkingen of een verbod op het recht op abortus in de VS, de EU en de rest van de wereld onevenredig grote gevolgen zullen hebben voor vrouwen in armoede, met name vrouwen van een bepaald ras, onder wie zwarte vrouwen, Latijns-Amerikaanse vrouwen en inheemse vrouwen, alsmede vrouwen uit plattelandsgebieden, lhbtiq-personen, vrouwen met een handicap, adolescenten, migrantenvrouwen, onder wie irreguliere migranten, en eenoudergezinnen met een vrouw aan het hoofd; overwegende dat met openbare abortusdiensten ervoor kan worden gezorgd dat alle vrouwen, ook die in een kwetsbare sociaal-economische situatie, universele toegang hebben tot veilige en legale abortus;

D.  overwegende dat seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, met inbegrip van veilige en legale abortuszorg, een grondrecht zijn; overwegende dat het criminaliseren, vertragen en ontzeggen van de toegang tot seksuele en reproductieve gezondheid en rechten een vorm van geweld tegen vrouwen en meisjes is; overwegende dat deze beperkingen en verboden het aantal abortussen niet doen dalen, maar de mensen er alleen toe dwingen lange afstanden af te leggen of hun toevlucht te nemen tot onveilige abortussen, waardoor zij ook kwetsbaar worden voor strafrechtelijk onderzoek en vervolging, en de mensen treffen die het meest verstoken zijn van middelen en informatie; overwegende dat bijna alle sterfgevallen als gevolg van onveilige abortussen zich voordoen in landen waar abortus streng aan banden wordt gelegd; overwegende dat het jaarlijkse aantal gevallen van moedersterfte in de VS als gevolg van onveilige abortussen naar schatting met 21 % zou stijgen(4) tegen het tweede jaar nadat een verbod van kracht wordt; overwegende dat deze sterfgevallen volledig te voorkomen zijn; overwegende dat een abortusverbod ook zal leiden tot een toename van het aantal sterfgevallen ten gevolge van gedwongen zwangerschap;

E.  overwegende dat bij tienermeisjes tussen 15 en 19 jaar zwangerschaps- en bevallingscomplicaties wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak zijn; overwegende dat tienermoeders aanzienlijk meer kans lopen hun studie af te breken en met werkloosheid te worden geconfronteerd, waardoor de vicieuze cirkel van armoede nog wordt verergerd;

F.  overwegende dat er toenemende bezorgdheid bestaat over gegevensbescherming in de context van de omverwerping van Roe v. Wade; overwegende dat via menstruatietracking-apps of geolocatie-instrumenten en zoekmachines gegevens kunnen worden verzameld over mensen die een abortuskliniek hebben benaderd, een abortuspil hebben gekocht of naar informatie hebben gezocht; overwegende dat het mogelijk is om personen op deze gronden als doelwit te nemen of de verzamelde informatie tegen hen te gebruiken; overwegende dat in staten die abortus hebben verboden of op het punt staan dit te doen, digitale gegevens over zowel personen die abortus willen ondergaan, als personen die abortus aanbieden of faciliteren, door de gerechtelijke autoriteiten kunnen worden gebruikt;

G.  overwegende dat ondanks de algemene vooruitgang op het gebied van de bescherming van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten in de wereld, ook in Europa, de terugval in het recht op toegang tot veilige en legale abortus een ernstige bron van zorg is; overwegende dat het terugdraaien van Roe v. Wade de anti-abortusbeweging in de Europese Unie zou kunnen versterken; overwegende dat Polen de enige EU-lidstaat is die een grond voor abortus uit zijn wetgeving heeft geschrapt, aangezien het onwettige Grondwettelijk Tribunaal op 22 oktober 2020 heeft beslist om de reeds lang bestaande rechten van Poolse vrouwen ongedaan te maken, hetgeen neerkomt op een de facto abortusverbod; overwegende dat abortus in Malta verboden is; overwegende dat medische abortus vroeg in de zwangerschap niet legaal is in Slowakije en niet beschikbaar is in Hongarije; overwegende dat ook in Italië de toegang tot abortus wordt uitgehold(5); overwegende dat in andere EU-lidstaten de toegang tot abortuszorg wordt ontzegd, zoals onlangs in Kroatië(6);; overwegende dat de EU en haar lidstaten absoluut moeten opkomen voor seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en moeten benadrukken dat de rechten van vrouwen onvervreemdbaar zijn en niet mogen worden geschrapt of afgezwakt; overwegende dat het van cruciaal belang is dat de EU en haar lidstaten vooruitgang blijven boeken bij het waarborgen van de toegang tot veilige, legale en tijdige abortuszorg, overeenkomstig de aanbevelingen en bewijzen van de Wereldgezondheidsorganisatie;

H.  overwegende dat vrouwen in Europa nog steeds worden geconfronteerd met belemmeringen die hen verhinderen van hun rechten en vrijheden gebruik te maken, ten gevolge van wettelijke beperkingen, die de rechten van vrouwen veronachtzamen en hun leven nodeloos in gevaar brengen; overwegende dat in een recent geval Andrea Prudente, een Amerikaanse toeriste, een verbod kreeg opgelegd om in Malta een abortus te ondergaan ondanks het feit dat haar leven in gevaar was; overwegende dat de voorvechtster van de mensenrechten van vrouwen, Justyna Wydrzyńska, op grond van de draconische anti-abortuswet van Polen is aangeklaagd omdat zij een andere vrouw medische abortuspillen heeft verstrekt;

I.  overwegende dat in het Handvest de belangrijkste grondrechten en vrijheden zijn vastgelegd voor mensen die in de EU wonen; overwegende dat de bescherming van veilige en legale abortus directe gevolgen heeft voor de daadwerkelijke uitoefening van de in het Handvest erkende rechten, zoals menselijke waardigheid, persoonlijke autonomie, gelijkheid en lichamelijke integriteit;

J.  overwegende dat het Parlement op 9 juni 2022 een krachtige resolutie heeft aangenomen, getiteld “Wereldwijde bedreigingen van abortusrechten: het mogelijk terugdraaien van het recht op abortus in de VS door het Hooggerechtshof”; overwegende dat de aanbevelingen van die resolutie nog steeds relevant zijn en moeten worden toegepast(7);

1.  veroordeelt krachtig de achteruitgang op het gebied van vrouwenrechten en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten die zich wereldwijd, ook in de VS en in sommige lidstaten van de EU, voordoet; herinnert eraan dat seksuele en reproductieve gezondheid en rechten fundamentele mensenrechten zijn die moeten worden beschermd en versterkt en op geen enkele manier kunnen worden afgezwakt of ingetrokken; verzoekt de regeringen van de staten die wetten en andere maatregelen betreffende verboden op en beperkingen van abortus hebben aangenomen, deze in te trekken en ervoor te zorgen dat hun wetgeving in overeenstemming is met de internationaal beschermde vrouwenrechten en de internationale mensenrechtennormen;

2.  stelt voor het recht op abortus op te nemen in het Handvest; is van oordeel dat bij de Raad een voorstel moet worden ingediend om het Handvest van de grondrechten als volgt te wijzigen:

Artikel 7 bis (nieuw):"“Artikel 7 bisRecht op abortusEenieder heeft het recht op veilige en legale abortus.”;"

3.  wijst in deze context nogmaals op zijn resolutie van 9 juni 2022 over de oproep tot een conventie voor een herziening van de Verdragen; verwacht dat de Europese Raad hiertoe bijeen zal komen; stelt voor om tijdens dit proces het recht op veilige en legale abortus in het Handvest op te nemen; dringt erop aan dat het Europees Parlement bij elke stap van het proces wordt betrokken;

4.  geeft uitdrukking aan zijn krachtige solidariteit met en steun aan de vrouwen en meisjes in de VS, en aan al diegenen die betrokken zijn bij zowel het verlenen van toegang tot als het opkomen voor het recht op legale en veilige abortuszorg in dergelijke moeilijke omstandigheden; steunt eveneens de oproepen aan het Amerikaanse Congres om een wetsvoorstel aan te nemen ter bescherming van abortus op federaal niveau;

5.  is ernstig bezorgd over het feit dat verboden op en andere beperkingen van abortus onevenredig grote gevolgen hebben voor vrouwen in armoede, in het bijzonder vrouwen van een bepaald ras, onder wie zwarte vrouwen, Latijns-Amerikaanse vrouwen en inheemse vrouwen, alsmede vrouwen uit plattelandsgebieden, lhbtiq-personen, vrouwen met een handicap, adolescenten, migrantenvrouwen, onder wie irreguliere migranten, en eenoudergezinnen met een vrouw aan het hoofd; benadrukt dat vrouwen die het zich als gevolg van financiële of logistieke belemmeringen niet kunnen veroorloven om naar reproductieve-gezondheidsklinieken in naburige staten of landen te reizen, een groter risico lopen onveilige en levensbedreigende procedures te ondergaan, en gedwongen worden hun zwangerschap tegen hun wil uit te dragen, hetgeen een schending van de mensenrechten en een vorm van gendergerelateerd geweld is(8);

6.  roept de regering van de VS op de bescherming van gegevens voor iedereen te waarborgen, met name voor degenen die abortussen willen ondergaan, en degenen die deze uitvoeren en faciliteren, door particuliere en beveiligde toegang mogelijk te maken, een einde te maken aan het traceren van gedrag, het beleid inzake het wissen van gegevens aan te scherpen, gegevens in doorvoer te versleutelen, standaard eind-tot-eindencryptie van berichten mogelijk te maken, het traceren van locaties te voorkomen en ervoor te zorgen dat gebruikers op de hoogte worden gesteld wanneer hun gegevens worden opgevraagd(9);

7.  benadrukt het gebrek aan toegang tot anticonceptie en de bestaande onvervulde behoeften(10); benadrukt dat voorrang moet worden gegeven aan de bestrijding van seksueel geweld en aan alomvattende, op de leeftijd afgestemde en empirisch onderbouwde seksuele en relationele educatie voor iedereen, een reeks kwalitatief hoogwaardige, toegankelijke, veilige, betaalbare en, waar nodig, gratis anticonceptiemethoden en voorbehoedsmiddelen, en gezinsplanningsadviezen, alsmede gezondheidsdiensten; erkent de rol die ngo’s spelen als dienstverleners en als pleitbezorgers voor seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, en moedigt hen aan hun werk voort te zetten;

8.  roept de Commissie en de lidstaten op meer politieke steun te verlenen aan mensenrechtenverdedigers en zorgverleners die zich inzetten voor de bevordering van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, alsmede aan maatschappelijke organisaties en basisorganisaties die opkomen voor vrouwenrechten en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, en die een sleutelrol spelen in de totstandbrenging van genderevenwichtige samenlevingen en belangrijke verstrekkers zijn van diensten en informatie op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, met name aan hen die werkzaam zijn in moeilijke omstandigheden in Europa; dringt er bij de Commissie op aan deze verdedigers te beschermen en te steunen tegen elke vorm van vervolging waarmee zij geconfronteerd zouden kunnen worden;

9.  is bezorgd over een mogelijke sterke toename van de geldstroom voor de financiering van groepen tegen gendergelijkheid en tegen abortus in de wereld, ook in Europa;

10.  roept de EU en haar lidstaten op abortus wettelijk te erkennen en op te komen voor de eerbiediging van het recht op veilige en legale abortus en andere vormen van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten; verzoekt de EU voorts op te treden als pleitbezorger en van de erkenning van dit recht een hoofdprioriteit te maken in de onderhandelingen binnen internationale instellingen en in andere multilaterale fora zoals de Raad van Europa, alsook te pleiten voor opneming ervan in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens;

11.  veroordeelt het feit dat veel vrouwen in de EU nog steeds geen toegang hebben tot abortusdiensten als gevolg van de resterende wettelijke, financiële, sociale en praktische beperkingen in sommige lidstaten;

12.  dringt er bij de lidstaten op aan abortus uit het strafrecht te halen en belemmeringen voor veilige en legale abortus en voor de toegang tot seksuele en reproductieve gezondheid en rechten weg te nemen en te bestrijden; roept de lidstaten op de toegang te waarborgen tot veilige, legale en gratis abortusdiensten, tot diensten en voorzieningen op het gebied van prenatale gezondheidszorg en kraamzorg, tot vrijwillige gezinsplanning en anticonceptie, tot jeugdvriendelijke diensten, alsook tot preventie, behandeling, zorg en ondersteuning met betrekking tot hiv, zonder discriminatie;

13.  beveelt aan zo spoedig mogelijk een delegatie naar de VS te sturen om de gevolgen van het besluit van het Hooggerechtshof te evalueren en de ngo’s voor vrouwenrechten en de pro-abortusbewegingen in het land te steunen; verzoekt de komende delegaties van het Europees Parlement die naar Washington reizen, consequent de kwestie van de abortusrechten aan de orde te stellen en ontmoetingen met vrouwenrechtenorganisaties te organiseren;

14.  verzoekt de Europese Dienst voor extern optreden, de EU-delegaties naar de VS, de Commissie en alle lidstaten van de EU gebruik te maken van alle instrumenten waarover zij beschikken om hun acties te versterken teneinde de achteruitgang op het gebied van vrouwenrechten en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten tegen te gaan, onder meer door een mogelijke vermindering van de financiering door de VS voor seksuele en reproductieve gezondheid en rechten in de rest van de wereld te compenseren, en door in hun externe betrekkingen krachtig te pleiten voor en prioriteit te geven aan universele toegang tot veilige en legale abortus en andere seksuele en reproductieve gezondheid en rechten;

15.  verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de speciale vertegenwoordiger van de EU voor de mensenrechten, de president van de Verenigde Staten van Amerika en zijn regering, het Congres van de VS en het Hooggerechtshof van de VS.

(1) PB C 81 van 18.2.2022, blz. 43. (2) Aangenomen teksten, P9_TA(2022)0243. (3) https://www.gov.ca.gov/2022/06/24/west-coast-states-launch-new-multi-state-commitment-to-reproductive-freedom-standing-united-on-protecting-abortion-access/ (4) https://ncpolicywatch.com/2022/05/05/study-shows-an-abortion-ban-may-lead-to-a-21-increase-in-pregnancy-related-deaths/ (5) https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectId=0900001680687bdc http://www.refreg.ep.parl.union.eu/RegData/etudes/BRIE/2018/608853/IPOL_BRI(2018)608853_EN.pdf (6) https://www.roda.hr/en/news/support-for-accessible-safe-and-legal-termination-of-pregnancy-in-croatia.html (7) https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2022-0243_NL.html (8) https://www.ohchr.org/Documents/Issues/Women/WRGS/SexualHealth/INFO_Abortion_WEB.pdf (9) https://www.eff.org/deeplinks/2022/06/effs-statement-dobbs-abortion-ruling (10) UNFPA-verslag over de toestand van de wereldbevolking, “Seeing the Unseen: The case for action in the neglected crisis of unintended pregnancy”, 30 maart 2022.