Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με την Ουγκάντα και την Τανζανία,

–  έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης εντός και εκτός διαδικτύου,

–  έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948, στην οποία η Ουγκάντα είναι συμβαλλόμενο μέρος, και ιδίως το άρθρο 9,

–  έχοντας υπόψη το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, της 16ης Δεκεμβρίου 1966, το οποίο επικυρώθηκε από την Ουγκάντα στις 21 Ιουνίου 1995, και ιδίως το άρθρο 9, το οποίο εγγυάται το δικαίωμα στην ελευθερία από αυθαίρετες συλλήψεις ή κρατήσεις,

–  έχοντας υπόψη τη Διακήρυξη για τα δικαιώματα και την ευθύνη ατόμων, ομάδων και οργάνων της κοινωνίας ως προς την προαγωγή και προστασία των οικουμενικά αναγνωρισμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών, γνωστή και ως Διακήρυξη του ΟΗΕ για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που εγκρίθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 1998,

–  έχοντας υπόψη τη συμφωνία του Παρισιού, η οποία εγκρίθηκε κατά την 21η διάσκεψη των μερών της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή στο Παρίσι στις 12 Δεκεμβρίου 2015 και υπεγράφη στις 22 Απριλίου 2016, μεταξύ άλλων, από όλες τις χώρες της ΕΕ, την Ουγκάντα και την Τανζανία,

–  έχοντας υπόψη την κοινή στρατηγική Αφρικής-ΕΕ,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 28 Ιουλίου 2022, το οποίο ψηφίστηκε από 161 χώρες, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών μελών της ΕΕ, και το οποίο χαρακτηρίζει την πρόσβαση σε καθαρό και υγιές περιβάλλον οικουμενικό ανθρώπινο δικαίωμα,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 144 παράγραφος 5 και το άρθρο 132 παράγραφος 4 του Κανονισμού του,

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στο έργο ανάπτυξης της λίμνης Αλβέρτου συμμετέχουν διάφοροι εταίροι, και συγκεκριμένα η γαλλική πολυεθνική πετρελαϊκή εταιρεία TotalEnergies (Total) ως επικεφαλής επενδυτής, η China National Offshore Oil Corporation, η Uganda National Oil Company και η Tanzania Petroleum Development Corporation· λαμβάνοντας υπόψη ότι η παραγωγή που θα προκύψει από το έργο θα παραδοθεί στο λιμάνι της Τάνγκα στην Τανζανία μέσω ενός διασυνοριακού αγωγού, του αγωγού αργού πετρελαίου της Ανατολικής Αφρικής (East African Crude Oil Pipeline - EACOP)· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο EACOP ξεκίνησε την 1η Φεβρουαρίου 2022 και έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί έως το 2025· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Total έχει ξεκινήσει δύο μεγάλα έργα εξερεύνησης πετρελαίου στην Ουγκάντα, ένα εκ των οποίων είναι το έργο Tilenga, το οποίο θα περιλαμβάνει γεωτρήσεις για πετρέλαιο εντός της προστατευόμενης φυσικής περιοχής Murchison Falls·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα στάδια κατασκευής και λειτουργίας αναμένεται να προκαλέσουν περαιτέρω σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις για τις κοινότητες εντός των περιοχών εξόρυξης πετρελαίου και του αγωγού, θέτοντας σε κίνδυνο τους υδάτινους πόρους και βλάπτοντας ανεπανόρθωτα τα μέσα διαβίωσης των γεωργών, των αλιέων και των ιδιοκτητών τουριστικών επιχειρήσεων που εξαρτώνται από τους πλούσιους φυσικούς πόρους της περιοχής· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υπεράκτιες εγκαταστάσεις του EACOP στις ακτές της Τανζανίας θα κατασκευαστούν σε μια ζώνη υψηλού κινδύνου για τσουνάμι, θέτοντας σε κίνδυνο προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κίνδυνοι αυτοί επισημάνθηκαν από την ολλανδική επιτροπή για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στη συμβουλευτική επισκόπηση της εκ νέου υποβληθείσας εκτίμησης περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων για τον EACOP, στην οποία τονίζεται ιδίως ότι η προτεινόμενη τεχνική για τη διέλευση υδάτων και υγροτόπων (ανοικτή τάφρος) ενδέχεται να έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις, ιδίως στους υγροτόπους·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κίνδυνοι και οι επιπτώσεις που προκαλούνται από την ανάπτυξη των κοιτασμάτων πετρελαίου και των υποδομών αγωγών είναι ήδη τεράστιες και έχουν τεκμηριωθεί διεξοδικά σε πολυάριθμες εκτιμήσεις επιπτώσεων σε επίπεδο κοινότητας και σε ανεξάρτητες μελέτες εμπειρογνωμόνων· λαμβάνοντας υπόψη ότι προβλέπεται ότι το έργο θα θέσει σε κίνδυνο τα φυσικά καταφύγια και τους οικοτόπους· λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά την ανακοίνωση των εταίρων που συμμετέχουν στο έργο σχετικά με τα οικονομικά οφέλη και τα οφέλη για την απασχόληση, πολλοί κάτοικοι και πολλές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών της Ανατολικής Αφρικής εξακολουθούν να εκφράζουν την έντονη αντίθεσή τους στην κατασκευή του αγωγού και των συναφών έργων, ισχυριζόμενοι ότι ο αντίκτυπός του στις τοπικές κοινότητες και το περιβάλλον δεν αξίζει τον κίνδυνο·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το μεγαλύτερο μέρος της προγραμματισμένης παραγωγής από αυτό το μεγάλης κλίμακας πετρελαϊκό έργο θα εξορυχθεί και θα πωληθεί μετά το 2030· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξόρυξη πετρελαίου στην Ουγκάντα ενδέχεται να δημιουργήσει έως 34 εκατομμύρια τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ετησίως· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ) προειδοποίησε σε έκθεση του 2021 ότι ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 °C για την πρόληψη των πλέον καταστροφικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής απαιτεί την άμεση διακοπή κάθε νέας ανάπτυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου· λαμβάνοντας υπόψη ότι αρκετοί εμπειρογνώμονες σε θέματα περιβάλλοντος και κλίματος έχουν επισημάνει διάφορες κρίσιμες ελλείψεις σε αυτές τις εκτιμήσεις περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων, θεωρώντας αναπόφευκτο ότι ο EACOP θα προκαλέσει πετρελαιοκηλίδες κατά τη διάρκεια ζωής του έργου·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στην ανακοίνωσή τους της 24ης Ιανουαρίου 2022, οι τέσσερις ειδικοί εισηγητές των Ηνωμένων Εθνών για την κατάσταση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκφράζουν τις ανησυχίες τους όσον αφορά τις συλλήψεις, τον εκφοβισμό και τη δικαστική παρενόχληση υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) που δραστηριοποιούνται στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στην Ουγκάντα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με αναφορές, διάφοροι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημοσιογράφοι και φορείς της κοινωνίας των πολιτών αντιμετωπίστηκαν ως εγκληματίες και υποβλήθηκαν σε εκφοβισμό και παρενόχληση, μεταξύ άλλων ο Maxwell Atuhura, υπερασπιστής των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων και τοπικός υπεύθυνος στη Buliisa για τη ΜΚΟ Africa Institute for Energy Governance, ο οποίος έπεσε θύμα διάρρηξης και αυθαίρετης σύλληψης, η Federica Marsi, Ιταλίδα δημοσιογράφος, η οποία συνελήφθη αυθαίρετα στις 25 Μαΐου 2021, ο Joss Kaheero Mugisa, πρόεδρος της ΜΚΟ «Oil and Gas Defenders», ο οποίος πέρασε 56 νύχτες στη φυλακή χωρίς να έχει καταδικαστεί από δικαστήριο, ο Robert Birimuye, ηγέτης των πληγέντων από το έργο EACOP στην περιοχή Kyotera, ο οποίος συνελήφθη αυθαίρετα, ο Yisito Kayinga Muddu, συντονιστής του Community Transformation Foundation Network – COTFONE, του οποίου το σπίτι και το γραφείο παραβιάστηκαν την ίδια ημέρα, και ο Fred Mwesigwa, ο οποίος κατέθεσε στην υπόθεση κατά της TotalEnergies στη Γαλλία και στη συνέχεια δέχθηκε απειλές για τη ζωή του·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, από το 2019, η Total έχει βρεθεί αντιμέτωπη με νομικές ενέργειες στη Γαλλία για ισχυρισμούς ότι δεν έθεσε σε εφαρμογή ένα κατάλληλο σχέδιο επαγρύπνησης που να καλύπτει τους κινδύνους για την υγεία, την ασφάλεια, το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως απαιτείται από τη γαλλική νομοθεσία σχετικά με το καθήκον επαγρύπνησης, σε σχέση με τα έργα Tilenga και EACOP και τον αντίκτυπό τους στα ανθρώπινα δικαιώματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, δεδομένου ότι οι προσφυγές της Total απορρίφθηκαν από το γαλλικό Ακυρωτικό Δικαστήριο τον Δεκέμβριο του 2021, η υπόθεση πρόκειται πλέον να εκδικαστεί επί της ουσίας και η απόφαση εξακολουθεί να εκκρεμεί·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 9 Νοεμβρίου 2021 απαγορεύτηκε σε αποστολή της αντιπροσωπείας της ΕΕ και των πρεσβειών της Γαλλίας, του Βελγίου, της Δανίας, της Νορβηγίας και των Κάτω Χωρών να εισέλθουν στην πετρελαϊκή ζώνη·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου 118 000 άτομα πλήττονται από αυτά τα πετρελαϊκά έργα: κάποιοι υπέστησαν καταστροφή των σπιτιών τους για να διευκολυνθεί η κατασκευή των δρόμων πρόσβασης ή του εργοστασίου επεξεργασίας, άλλοι υπέστησαν επίταξη της γης τους, εν όλω ή εν μέρει, και έχασαν την ελεύθερη χρήση της ιδιοκτησίας τους και, ως εκ τούτου, τα μέσα διαβίωσής τους, χωρίς προηγουμένως να τους έχει καταβληθεί δίκαιη και επαρκής αποζημίωση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αποζημίωση που καταβάλλεται είναι συχνά υπερβολικά χαμηλή για να επιτρέψει στους γεωργούς των οποίων η γη έχει απαλλοτριωθεί να αγοράσουν συγκρίσιμες εκτάσεις για να συνεχίσουν τη γεωργική τους δραστηριότητα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά συνέπεια, η χαμηλή αυτή αποζημίωση υποβαθμίζει σοβαρά και, εκ των προτέρων, οριστικά το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσής τους, με αποτέλεσμα οι μετεγκατασταθέντες να μην μπορούν πλέον να παράγουν επαρκές εισόδημα για να θρέψουν τις οικογένειές τους, να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο ή να έχουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα δικαιώματα των αυτοχθόνων λαών σε ελεύθερη, εκ των προτέρων και εν επιγνώσει συναίνεση δεν γίνονται σεβαστά σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα·

1.  εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ουγκάντα και την Τανζανία που συνδέονται με επενδύσεις σε έργα ορυκτών καυσίμων, συμπεριλαμβανομένης της παράνομης φυλάκισης υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της αυθαίρετης αναστολής των ΜΚΟ, των αυθαίρετων ποινών φυλάκισης και της έξωσης εκατοντάδων ανθρώπων από τη γη τους χωρίς δίκαιη και επαρκή αποζημίωση· εκφράζει την ανησυχία του για τις συλλήψεις, τις πράξεις εκφοβισμού και τη δικαστική παρενόχληση υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στην Ουγκάντα· ζητεί από τις αρχές να διασφαλίσουν ότι οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι δημοσιογράφοι και οι ομάδες της κοινωνίας των πολιτών είναι ελεύθεροι να εκτελούν το έργο τους σε κοινότητες που διατρέχουν κίνδυνο και ζητεί να απελευθερωθούν αμέσως όλοι οι αυθαίρετα συλληφθέντες υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

2.  καλεί τις κυβερνήσεις της Ουγκάντας και της Τανζανίας να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι οι αρχές, οι δυνάμεις ασφαλείας και οι πολιτικές σέβονται και συμμορφώνονται με τα πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα· επιμένει, ειδικότερα, ότι η ΕΕ και άλλοι διεθνείς παράγοντες πρέπει να διατηρήσουν και να ενισχύσουν την ολοκληρωμένη και συντονισμένη προσέγγισή τους όσον αφορά την Ουγκάντα, η οποία περιλαμβάνει την προώθηση της χρηστής διακυβέρνησης, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και την ενίσχυση του δικαστικού συστήματος και του κράτους δικαίου, και παροτρύνει την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να θέτουν τα ζητήματα αυτά μέσω δημόσιων και διπλωματικών διαύλων· παροτρύνει την κυβέρνηση της Ουγκάντας να εγκρίνει εκ νέου τις 54 ΜΚΟ που έχουν κλείσει ή ανασταλεί αυθαίρετα και να παράσχει στα άτομα που έχουν εκτοπιστεί χωρίς δίκαιη και επαρκή αποζημίωση πρόσβαση στη γη τους·

3.  υπενθυμίζει ότι περισσότεροι από 100 000 άνθρωποι διατρέχουν άμεσο κίνδυνο εκτοπισμού ως αποτέλεσμα του έργου EACOP χωρίς κατάλληλες εγγυήσεις επαρκούς αποζημίωσης· ζητεί μετ’ επιτάσεως να αποζημιωθούν άμεσα, δίκαια και κατάλληλα τα άτομα που υπέστησαν έξωση ή άρνηση πρόσβασης στη γη τους, όπως προβλέπεται στο Σύνταγμα της Ουγκάντας και όπως υποσχέθηκαν οι εταιρείες· ζητεί από τις αρχές να λάβουν περαιτέρω μέτρα για να αποζημιώσουν επαρκώς τους ανθρώπους για την απώλεια περιουσίας και γης, να προστατεύσουν τα δικαιώματα των τοπικών κοινοτήτων στην υγεία, το περιβάλλον, τα μέσα βιοπορισμού και τις πολιτικές ελευθερίες τους, και να αποζημιώσουν όσους επλήγησαν από πετρελαϊκές επιχειρήσεις κατά τις τελευταίες δεκαετίες· καλεί αμφότερες τις κυβερνήσεις να επικαιροποιήσουν την εθνική νομοθεσία σχετικά με την απόκτηση, την αποτίμηση και την επανεγκατάσταση γης, ώστε να διασφαλιστεί η ευθυγράμμισή τους με τα περιφερειακά και διεθνή πρότυπα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε ελεύθερη, εκ των προτέρων και εν επιγνώσει συναίνεση·

4.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς τις αρχές της Ουγκάντας να επιτρέψουν την ελεύθερη, ουσιαστική και απρόσκοπτη πρόσβαση στην πετρελαϊκή ζώνη για οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ανεξάρτητους δημοσιογράφους, διεθνείς παρατηρητές και ερευνητές·

5.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του για μια ισχυρή και φιλόδοξη οδηγία σχετικά με την υποχρεωτική εταιρική δέουσα επιμέλεια και για ένα φιλόδοξο νομικά δεσμευτικό διεθνές μέσο για την αντιμετώπιση των υποχρεώσεων σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον και το κλίμα, όπως περιγράφεται στο ψήφισμά του της 10ης Μαρτίου 2021 με συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με την εταιρική δέουσα επιμέλεια και την εταιρική λογοδοσία(1)·

6.  καλεί την ΕΕ και τη διεθνή κοινότητα να ασκήσουν τη μέγιστη δυνατή πίεση στις αρχές της Ουγκάντας και της Τανζανίας, καθώς και στους φορείς υλοποίησης έργων και τους ενδιαφερόμενους φορείς, να προστατεύσουν το περιβάλλον και να θέσουν τέλος στις εξορυκτικές δραστηριότητες σε προστατευόμενα και ευαίσθητα οικοσυστήματα, συμπεριλαμβανομένων των ακτών της λίμνης Αλβέρτου, και να δεσμευτούν να χρησιμοποιήσουν τα βέλτιστα διαθέσιμα μέσα για τη διατήρηση του πολιτισμού, της υγείας και του μέλλοντος των κοινοτήτων που πλήττονται και να διερευνήσουν εναλλακτικές λύσεις σύμφωνα με τις διεθνείς δεσμεύσεις για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα· καλεί τους φορείς υλοποίησης του έργου EACOP στην Ουγκάντα και την Τανζανία να επιλύσουν όλες τις διαφορές που θα έπρεπε να είχαν επιλυθεί πριν από την έναρξη του έργου και να λάβουν υπόψη όλους τους προαναφερθέντες κινδύνους που απειλούν το έργο αυτό· καλεί την TotalEnergies να αφιερώσει ένα έτος πριν από την έναρξη του έργου για να μελετήσει τη σκοπιμότητα μιας εναλλακτικής λύσης για την καλύτερη προστασία των προστατευόμενων και ευαίσθητων οικοσυστημάτων και των υδάτινων πόρων της Ουγκάντας και της Τανζανίας, περιορίζοντας την ευπάθεια των λεκανών απορροής στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών της Αφρικής, η οποία αποτελεί κρίσιμο πόρο για την περιοχή, και να διερευνήσει εναλλακτικά έργα βασισμένα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την καλύτερη οικονομική ανάπτυξη·

7.  εκφράζει την ανησυχία του για την αυξανόμενη οικονομική επιρροή της Κίνας και της Ρωσίας, ιδίως στον τομέα της ενέργειας· εκφράζει, στο πλαίσιο αυτό, την ανησυχία του για το ενδιαφέρον των αρχών της Ουγκάντας για την ανάπτυξη ενός πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής με ρωσική βοήθεια· υπενθυμίζει ότι ο δημοκρατικός κόσμος επέβαλε στοχευμένα περιοριστικά μέτρα σε ρωσικές εταιρείες και οντότητες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του ενεργειακού τομέα, ως απάντηση στην επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας·

8.  αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, στον Ειδικό Εντεταλμένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας της Ουγκάντας, στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας της Τανζανίας και στους προέδρους των Κοινοβουλίων της Ουγκάντας και της Τανζανίας.

(1) ΕΕ C 474 της 24.11.2021, σ. 11.