Rezerwa stabilności rynkowej na potrzeby unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. ***I
193k
54k
Poprawki przyjęte przez Parlament Europejski w dniu 5 kwietnia 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej decyzję (UE) 2015/1814 w odniesieniu do liczby uprawnień, które mają zostać wprowadzone do rezerwy stabilności rynkowej na potrzeby unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. (COM(2021)0571 – C9-0325/2021 – 2021/0202(COD))(1)
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)
Tekst proponowany przez Komisję
Poprawka
Poprawka 1 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 1
(1) Porozumienie paryskie, przyjęte w grudniu 2015 r. na podstawie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), weszło w życie w listopadzie 2016 r. („porozumienie paryskie”)3. Strony porozumienia paryskiego uzgodniły, że utrzymają wzrost średniej temperatury na świecie znacznie poniżej 2 °C ponad poziom sprzed epoki przemysłowej i że będą kontynuować starania o ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 °C powyżej poziomów sprzed epoki przemysłowej.
(1) Porozumienie paryskie, przyjęte w grudniu 2015 r. na podstawie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), weszło w życie w listopadzie 2016 r. („porozumienie paryskie”)3. Strony porozumienia paryskiego uzgodniły, że utrzymają wzrost średniej temperatury na świecie znacznie poniżej 2 °C ponad poziom sprzed epoki przemysłowej i że będą kontynuować starania o ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 °C powyżej poziomów sprzed epoki przemysłowej. Przyjmując pakt klimatyczny z Glasgow, strony porozumienia paryskiego uznały, że ograniczenie wzrostu średniej temperatury na świecie do 1,5 °C powyżej poziomów sprzed epoki przemysłowej znacznie zmniejszyłoby zagrożenia i skutki związane ze zmianą klimatu, oraz zobowiązały się do wzmocnienia swoich celów na rok 2030 do końca 2022 r., aby wyrównać rozbieżności między ambicjami, zgodnie z ustaleniami Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC). Należy to uczynić w sposób sprawiedliwy i zgodny z zasadą wspólnej, choć zróżnicowanej odpowiedzialności oraz odpowiednich możliwości, w świetle różnych uwarunkowań krajowych. Przegląd unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), w tym jego rezerwy stabilności rynkowej, stanowi wyjątkową okazję, aby przyspieszyć działania Unii w dziedzinie klimatu przed 27. sesją Konferencji Stron UNFCCC (COP27) w Egipcie.
__________________
__________________
3 Porozumienie paryskie (Dz.U. L 282 z 19.10.2016, s. 4).
3 Porozumienie paryskie (Dz.U. L 282 z 19.10.2016, s. 4).
Poprawka 2 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 1 a (nowy)
(1a) Pilna potrzeba utrzymania celu porozumienia paryskiego dotyczącego ograniczenia wzrostu temperatury poniżej 1,5 °C zyskała na znaczeniu w związku z ustaleniami IPCC zawartymi w jego sprawozdaniu z 7 sierpnia 2021 r. zatytułowanym „Climate Change 2021: The Physical Science Basis” [Zmiana klimatu 2021: uzasadnienie na gruncie nauk fizycznych]. IPCC stwierdził, że wzrost temperatury na świecie osiągnie lub przekroczy próg 1,5 °C wcześniej, niż uprzednio przewidywano, a mianowicie w ciągu najbliższych 20 lat. Zauważył również, że jeżeli nie nastąpi natychmiastowa i ambitna redukcja emisji gazów cieplarnianych, nie uda się ograniczyć globalnego ocieplenia do poziomu zbliżonego do 1,5 °C ani nawet do 2 °C.
Poprawka 3 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 1 b (nowy)
(1b) W rezolucji z 28 listopada 2019 r. w sprawie alarmującej sytuacji klimatycznej i środowiskowej1a Parlament Europejski wezwał Komisję do podjęcia bezzwłocznych i ambitnych działań, aby ograniczyć globalne ocieplenie do 1,5 °C oraz uniknąć masowej utraty różnorodności biologicznej, w tym dzięki usunięciu niespójności w obecnych strategiach politycznych Unii w odniesieniu do alarmującej sytuacji klimatycznej i środowiskowej oraz dzięki zagwarantowaniu, że wszystkie odpowiednie przyszłe wnioski ustawodawcze i budżetowe będą w pełni zgodne z celem ograniczenia globalnego ocieplenia do wartości poniżej 1,5 °C oraz że nie będą przyczyniać się do utraty różnorodności biologicznej.
__________________
1aDz.U. C 232 z 16.6.2021, s. 28.
Poprawka 4 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 1 c (nowy)
(1c) Pilne działania są tym bardziej potrzebne ze względu na wzrost częstotliwości i intensywności ekstremalnych zjawisk pogodowych, będący bezpośrednim skutkiem zmiany klimatu. Według Biura ONZ ds. Zmniejszania Ryzyka Związanego z Klęskami Żywiołowymi liczba klęsk żywiołowych odnotowanych na całym świecie oraz skala globalnych strat gospodarczych niemal się podwoiła w ciągu ostatnich 20 lat, przy czym wzrost ten w dużej mierze wiąże się z większą liczbą klęsk żywiołowych związanych z klimatem.
Poprawka 5 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 1 d (nowy)
(1d) Unia powinna zatem zająć się tą pilną kwestią, zwiększyć wysiłki i stać się międzynarodowym liderem w walce ze zmianą klimatu w sposób odzwierciedlający zasady sprawiedliwości, wspólnej, choć zróżnicowanej odpowiedzialności oraz odpowiednie możliwości, jak określono w art. 2 ust. 2 porozumienia paryskiego.
Poprawka 6 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 2
(2) Stawienie czoła wyzwaniom związanym z klimatem i środowiskiem oraz osiągnięcie celów porozumienia paryskiego stanowią sedno komunikatu w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu przyjętego przez Komisję w dniu 11 grudnia 2019 r.4
(2) Stawienie czoła wyzwaniom związanym z klimatem i środowiskiem oraz osiągnięcie celów porozumienia paryskiego stanowią zatem sedno komunikatu w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu przyjętego przez Komisję w dniu 11 grudnia 2019 r.4
__________________
__________________
4 COM(2019)0640.
4 COM(2019)0640.
Poprawka 7 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 3
(3) Europejski Zielony Ład łączy w sobie kompleksowy zestaw wzajemnie wzmacniających się środków i inicjatyw służących osiągnięciu neutralności klimatycznej w UE do 2050 r.; ponadto określono w nim nową strategię mającą na celu przekształcenie Unii w sprawiedliwe i dostatnie społeczeństwo, którego gospodarka będzie nowoczesna, zasobooszczędna i konkurencyjna i w której wzrost gospodarczy będzie oddzielony od wykorzystania zasobów. Celem strategii jest również ochrona, zachowanie i poprawa kapitału naturalnego UE oraz ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli przed zagrożeniami i negatywnymi skutkami związanymi ze środowiskiem. Jednocześnie transformacja ta w różnym stopniu oddziałuje na kobiety i mężczyzn oraz ma szczególny wpływ na niektóre grupy defaworyzowane, do których należą m.in. osoby starsze, osoby zniepełnosprawnościami oraz osoby wywodzące się z mniejszości rasowych lub etnicznych. Należy zatem zagwarantować, że transformacja będzie sprawiedliwa i sprzyjająca włączeniu społecznemu, tak by nikt nie był pozostał w tyle.
(3) Europejski Zielony Ład stanowi punkt wyjścia dla osiągnięcia unijnego celu neutralności klimatycznej najpóźniej do 2050 r. oraz celu osiągnięcia ujemnych emisji w późniejszym okresie, jak określono w art. 2 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/11191a. Określono w nim nową strategię mającą na celu przekształcenie Unii w sprawiedliwe i dostatnie społeczeństwo, którego gospodarka będzie nowoczesna, zasobooszczędna i konkurencyjna, a jednocześnie nie pozostawi nikogo w tyle podczas sprawiedliwej transformacji, która uwzględnia też ubóstwo energetyczne. Celem strategii jest również ochrona, zachowanie i poprawa kapitału naturalnego UE oraz ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli przed zagrożeniami i negatywnymi skutkami związanymi ze środowiskiem. Transformacja ta w różnym stopniu oddziałuje na pracowników z różnych sektorów i każdej płci oraz ma szczególny wpływ na niektóre grupy defaworyzowane i słabsze, do których należą m.in. osoby starsze, osoby z niepełnosprawnościami, osoby wywodzące się z mniejszości rasowych lub etnicznych oraz osoby i gospodarstwa domowe o niskich i niższych średnich dochodach.Stawia ona również większe wyzwania przed niektórymi regionami, w szczególności borykającymi się z trudnościami strukturalnymi i peryferyjnymi, oraz wyspami. Należy zatem zagwarantować, że transformacja będzie sprawiedliwa i sprzyjająca włączeniu społecznemu.
_______________
1a Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie) (Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1).
Poprawka 8 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 4
(4) Konieczność i wartość Europejskiego Zielonego Ładu stały się jeszcze bardziej widoczne w świetle bardzo poważnych skutków pandemii COVID-19 dla zdrowia, warunków życia i pracy oraz dobrostanu obywateli Unii, które pokazały, że nasze społeczeństwo i gospodarka muszą zwiększyć swoją odporność na wstrząsy zewnętrzne i wcześnie podejmować działania, aby im zapobiegać lub je łagodzić. Obywatele Unii nadal wyrażają silne przekonanie, że dotyczy to w szczególności zmiany klimatu5.
(4) Konieczność i wartość dobrze wdrożonego Europejskiego Zielonego Ładu stały się jeszcze bardziej widoczne w świetle bardzo poważnych skutków pandemii COVID-19 dla zdrowia, warunków życia i pracy oraz dobrostanu obywateli Unii, które pokazały, że nasze społeczeństwo i gospodarka muszą zwiększyć swoją odporność na wstrząsy zewnętrzne i wcześnie podejmować działania, aby im zapobiegać lub je łagodzić w sposób, który jest sprawiedliwy i nie pozostawia nikogo w tyle, włącznie z osobami zagrożonymi ubóstwem energetycznym. Obywatele Unii nadal wyrażają silne przekonanie, że dotyczy to w szczególności zmiany klimatu5.
__________________
__________________
5 Specjalne badanie Eurobarometr nr 513 dotyczące zmiany klimatu, 2021 (https://ec.europa.eu/clima/citizens/support_pl).
5 Specjalne badanie Eurobarometr nr 513 dotyczące zmiany klimatu, 2021 (https://ec.europa.eu/clima/citizens/support_pl).
Poprawka 9 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 4 a (nowy)
(4a) W sprawozdaniu z 29 października 2020 r. pt. „Biodiversity and pandemics” [Bioróżnorodność a pandemie] Międzyrządowa Platforma Naukowo-Polityczna w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów (IPBES) wskazała, że u podstaw pandemii leżą te same globalne zmiany środowiskowe, które powodują utratę bioróżnorodności i zmianę klimatu. Dlatego należy łagodzić zmianę klimatu, aby utrzymać i poprawić stan naszej bioróżnorodności, co z kolei przyczyni się do ochrony zdrowia ludzkiego.
Poprawka 10 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 6
(6) W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/11197 Unia utrwaliła w prawodawstwie cel osiągnięcia neutralności klimatycznej w całej gospodarce do 2050 r. W rozporządzeniu tym ustanowiono również wiążący cel Unii zakładający ograniczenie emisji netto gazów cieplarnianych (emisje po odliczeniu pochłaniania) w Unii do roku 2030 o co najmniej 55 % w porównaniu z poziomami z 1990 r.
(6) W rozporządzeniu (UE) 2021/1119 Unia utrwaliła w prawodawstwie cel osiągnięcia neutralności klimatycznej w całej gospodarce najpóźniej do 2050 r. oraz cel osiągnięcia ujemnych emisji w późniejszym okresie. W rozporządzeniu tym ustanowiono również wiążący cel Unii zakładający ograniczenie emisji netto gazów cieplarnianych (emisje po odliczeniu pochłaniania) w Unii do roku 2030 o co najmniej 55 % w porównaniu z poziomami z 1990 r. Należy to osiągnąć za pośrednictwem sprawiedliwej transformacji, podczas której nikt nie pozostanie w tyle.
__________________
7 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie) (Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1).
Poprawka 11 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 7
(7) Osiągnięcie celu polegającego na ograniczeniu emisji wymaga współudziału wszystkich sektorów gospodarki. W związku z tym należy dostosować ambitny cel w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), ustanowionego na mocy dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady8, tak aby był on zgodny z zobowiązaniem do ograniczenia emisji netto gazów cieplarnianych w całej gospodarce do roku 2030.
(7) Osiągnięcie celu polegającego na ograniczeniu emisji wymaga współudziału wszystkich sektorów gospodarki. W związku z tym należy dostosować ambitny cel w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), ustanowionego na mocy dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady8, tak aby był on zgodny z zobowiązaniem do ograniczenia emisji netto gazów cieplarnianych w całej gospodarce do roku 2030, unijnym celem osiągnięcia neutralności klimatycznej najpóźniej do roku 2050 oraz celem osiągnięcia ujemnych emisji w późniejszym okresie, jak określono w art. 2 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/1119.
__________________
__________________
8 Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE (Dz.U. L 275 z 25.10.2003, s. 32).
8 Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE (Dz.U. L 275 z 25.10.2003, s. 32).
Poprawka 12 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 8
(8) Aby zaradzić brakowi strukturalnej równowagi między podażą uprawnień a popytem na nie na rynku, decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/18149 w 2018 r. ustanowiono rezerwę stabilności rynkowej („rezerwę”), która funkcjonuje od 2019 r.
(8) Aby zaradzić brakowi strukturalnej równowagi między podażą uprawnień a popytem na nie na rynku, który to brak osłabił system EU ETS za sprawą niższych opłat za emisję gazów cieplarnianych, przez co nie zapewnia on silnych zachęt do redukcji emisji, decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/18149 w 2018 r. ustanowiono rezerwę stabilności rynkowej („rezerwę”), która funkcjonuje od 2019 r. Utworzenie rezerwy przyczyniło się do zmniejszenia nadwyżki uprawnień znajdujących się w obiegu o 29 % w 2019 r. w porównaniu z rekordowym poziomem w 2013 r. Jednak zgodnie ze sprawozdaniem w sprawie rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla z 2021 r. całkowita liczba uprawnień znajdujących się w obiegu ponownie wzrosła w 2020 r. do 1 579 mld uprawnień w porównaniu z 1 385 mld uprawnień w 2019 r. Ten gwałtowny wzrost ogólnej nadwyżki wynikał z niższego popytu spowodowanego kryzysem związanym z COVID-19. Komisja szacuje, że wchłonięcie tej dodatkowej nadwyżki w 2020 r. zajmie do czterech lat, co jeszcze bardziej opóźni pilną potrzebę wchłonięcia historycznej nadwyżki i dostosowania systemu EU ETS do wytyczonego celu. W związku z tym i bez uszczerbku dla dalszych zmian rezerwy w ramach ogólnego przeglądu dyrektywy 2003/87/WE i decyzji (UE) 2015/1814, który nastąpi w 2022 r., Komisja powinna stale monitorować funkcjonowanie rezerwy i dopilnować, aby odpowiadała ona zakładanym celom w przypadku przyszłych nieprzewidzianych wstrząsów zewnętrznych.
__________________
__________________
9 Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1814 z dnia 6 października 2015 r. w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i zmiany dyrektywy 2003/87/WE (Dz.U. L 264 z 9.10.2015, s. 1).
9 Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1814 z dnia 6 października 2015 r. w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i zmiany dyrektywy 2003/87/WE (Dz.U. L 264 z 9.10.2015, s. 1).
Poprawka 13 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 8 a (nowy)
(8a) Solidna i przyszłościowa rezerwa ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia integralności i skutecznego ukierunkowania EU ETS, aby jako narzędzie polityki przyczynił się do realizacji unijnego celu osiągnięcia neutralności klimatycznej najpóźniej do 2050 r. oraz celu osiągnięcia ujemnych emisji w późniejszym okresie, jak określono w art. 2 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/1119. EU ETS, a tym samym rezerwa, powinny być również dostosowane do wysiłków na rzecz ograniczenia wzrostu temperatury na świecie do 1,5 °C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej, przy czym należy uznać, że znacznie zmniejszyłoby to ryzyko i skutki zmiany klimatu, w sprawiedliwy sposób i zgodnie ze wspólną, choć zróżnicowaną odpowiedzialnością i odpowiednimi zdolnościami, w świetle różnych uwarunkowań krajowych, jak określono w art. 2 porozumienia paryskiego.
Poprawka 14 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 10
(10) Jeżeli liczba uprawnień znajdujących się w obiegu przekracza ustalony górny próg, liczba uprawnień odpowiadająca określonemu odsetkowi tych uprawnień jest odliczana od wolumenów uprawnień, które mają zostać sprzedane na aukcji, i wprowadzana do rezerwy. W międzyczasie, jeżeli łączna liczba uprawnień znajdujących się w obiegu spadnie poniżej ustalonego dolnego progu, odpowiednia liczba uprawnień jest uwalniana z rezerwy dla państw członkowskich i dodawana do wolumenu uprawnień, które mają być sprzedane na aukcji.
(10) Obecnie, jeżeli liczba uprawnień znajdujących się w obiegu przekracza ustalony górny próg, liczba uprawnień odpowiadająca określonemu odsetkowi tych uprawnień jest odliczana od wolumenów uprawnień, które mają zostać sprzedane na aukcji, i wprowadzana do rezerwy. W międzyczasie, jeżeli łączna liczba uprawnień znajdujących się w obiegu spadnie poniżej ustalonego dolnego progu, odpowiednia liczba uprawnień jest uwalniana z rezerwy dla państw członkowskich i dodawana do wolumenu uprawnień, które mają być sprzedane na aukcji.
Poprawka 15 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 11
(11) Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/41010 zmieniono decyzję (UE) 2015/1814 i podwojono wielkość procentową służącą określaniu liczby uprawnień, które mają być każdego roku wprowadzane do rezerwy – z 12 % do 24 % do dnia 31 grudnia 2023 r.
(11) Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/41010 zmieniono decyzję (UE) 2015/1814 i podwojono wielkość procentową służącą określaniu liczby uprawnień, które mają być każdego roku wprowadzane do rezerwy – z 12 % do 24 % do dnia 31 grudnia 2023 r., jako sposób na szybkie wchłonięcie historycznej nadwyżki, aby zapewnić silniejszy sygnał cenowy w odniesieniu do redukcji emisji gazów cieplarnianych w opłacalny sposób.Decyzję tę podjęto w kontekście poprzedniego unijnego celu klimatycznego na 2030 r., polegającego na ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych w całej gospodarce o co najmniej 40 % w porównaniu z poziomami z 1990 r.
__________________
__________________
10 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/410 z dnia 14 marca 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu wzmocnienia efektywnych pod względem kosztów redukcji emisji oraz inwestycji niskoemisyjnych oraz decyzję (UE) 2015/1814 (Dz.U. L 76 z 19.3.2018, s. 3).
10 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/410 z dnia 14 marca 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu wzmocnienia efektywnych pod względem kosztów redukcji emisji oraz inwestycji niskoemisyjnych oraz decyzję (UE) 2015/1814 (Dz.U. L 76 z 19.3.2018, s. 3).
Poprawka 16 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 14
(14) Z analizy przeprowadzonej w kontekście przeglądu rezerwy oraz oczekiwanego rozwoju sytuacji na rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla wynika, że poziom 12 % łącznej liczby uprawnień znajdujących się w obiegu, które mają być wprowadzane do rezerwy każdego roku po 2023 r., jest niewystarczający, aby zapobiec znacznemu wzrostowi nadwyżki liczby uprawnień w EU ETS. W związku z tym po 2023 r. nadal powinna obowiązywać wartość procentowa na poziomie 24 %, a minimalna liczba uprawnień, które mają zostać wprowadzone do rezerwy, powinna również nadal wynosić 200 mln.
(14) Z analizy przeprowadzonej w kontekście przeglądu rezerwy oraz oczekiwanego rozwoju sytuacji na rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla wynika, że poziom 12 % łącznej liczby uprawnień znajdujących się w obiegu, które mają być wprowadzane do rezerwy każdego roku po 2023 r., jest niewystarczający, aby zapobiec znacznemu wzrostowi nadwyżki liczby uprawnień w EU ETS. Jeżelipo 2023 r.łączna liczba uprawnień znajdujących się w obiegu, które mają być każdego roku wprowadzane do rezerwy, zostanie przywrócona do poziomu 12 %, znacząca i szkodliwa nadwyżka liczby uprawnień w EU ETS może zakłócić stabilność rynkową oraz prawidłowe funkcjonowanie EU ETS i w rezultacie zagrozić osiągnięciu redukcji emisji gazów cieplarnianych niezbędnej do realizacji prawnie wiążących celów klimatycznych, o czym mowa w ocenie skutków przeprowadzonej przez Komisję w związku z niniejszą decyzją.
Poprawka 17 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 15
(15) Jeżeli po 2023 r. łączna liczba uprawnień znajdujących się w obiegu, które mają być każdego roku wprowadzane do rezerwy, zostanie przywrócona do poziomu 12 %, potencjalnie szkodliwa nadwyżka liczby uprawnień w EU ETS może spowodować zakłócenie stabilności rynkowej. Ponadto poziom 24 % po 2023 r. powinien zostać ustanowiony oddzielnie od ogólnego przeglądu dyrektywy 2003/87/WE i decyzji (UE) 2015/1814 w celu wzmocnienia unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji zgodnie ze zwiększonymi ambitnymi celami klimatycznymi Unii na 2030 r., aby zapewnić przewidywalność rynku.
(15) W związku z tym należy dopilnować, aby łączna liczba uprawnień nie została przywrócona do poziomu poniżej 24 % po 2023 r. oraz aby minimalna liczba uprawnień, które mają być wprowadzane do rezerwy, nie spadła poniżej 200 mln. Należy to uczynić oddzielnie od ogólnego przeglądu dyrektywy 2003/87/WE i decyzji (UE) 2015/1814 w celu wzmocnienia unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji zgodnie ze zwiększonymi ambitnymi celami klimatycznymi Unii na 2030 r., aby zapewnić jego terminowe wejście w życie i tym samym przewidywalność rynku dzięki wyeliminowaniu ryzyka, że poziom znów spadnie poniżej 24 %. Utrzymanie w niniejszej decyzji poziomu 24 % powinno pozostać bez uszczerbku dla dalszych przeglądów rezerwy, w tym w stosownych przypadkach dla przeglądu wskaźnika liczby uprawnień, które mają być wprowadzane do rezerwy, w ramach ogólnego przeglądu dyrektywy 2003/87/WE i decyzji (UE) 2015/1814 w 2022 r.
Poprawka 18 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 15 a (nowy)
(15a) Poziom 24 % po 2023 r. należy ustanowić oddzielnie od ogólnego przeglądu dyrektywy 2003/87/WE i decyzji (UE) 2015/1814, aby wzmocnić EU ETS zgodnie ze zwiększonymi ambitnymi celami klimatycznymi Unii do 2030 r. w dążeniu do zapewnienia przewidywalności rynku.
Poprawka 19 Wniosek dotyczący decyzji Motyw 15 b (nowy)
(15b) Ponieważ celu niniejszej decyzji, jakim jest kontynuacja obecnych parametrów rezerwy stabilności rynkowej ustanowionych zgodnie z dyrektywą (UE) 2018/410, nie można osiągnąć w sposób wystarczający na poziomie państw członkowskich, natomiast ze względu na jego skalę i skutki można go lepiej zrealizować na szczeblu unijnym, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
Sprawa została odesłana do komisji właściwej w celu przeprowadzenia negocjacji międzyinstytucjonalnych na podstawie art. 59 ust. 4 akapit czwarty Regulaminu (A9-0045/2022).
Użytkowanie pojazdów najmowanych bez kierowców w celu przewozu drogowego rzeczy ***II
127k
43k
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie stanowiska Rady w pierwszym czytaniu z myślą o przyjęciu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2006/1/WE w sprawie użytkowania pojazdów najmowanych bez kierowców w celu przewozu drogowego rzeczy (13531/1/2021 – C8-0172/2017 – 2017/0113(COD))
– uwzględniając stanowisko przyjęte w pierwszym czytaniu(3) dotyczące wniosku Komisji przedstawionego Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2017)0282),
– uwzględniając art. 294 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 74 ust. 4 Regulaminu,
– uwzględniając art. 67 Regulaminu,
– uwzględniając zalecenie do drugiego czytania przedstawione przez Komisję Transportu i Turystyki (A9-0041/2022),
1. zatwierdza stanowisko Rady przyjęte w pierwszym czytaniu;
2. stwierdza, że akt prawny zostaje przyjęty zgodnie ze stanowiskiem Rady;
3. zobowiązuje swoją przewodniczącą do podpisania wraz z przewodniczącym Rady aktu prawnego zgodnie z art. 297 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;
4. zobowiązuje swojego sekretarza generalnego do podpisania aktu prawnego po stwierdzeniu, że wszystkie procedury zostały prawidłowo zakończone, oraz do przygotowania, w porozumieniu z sekretarzem generalnym Rady, jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;
5. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Przyszłość połowów w kanale La Manche, na Morzu Północnym, Morzu Irlandzkim i w Oceanie Atlantyckim w związku z wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z UE
174k
57k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie przyszłości połowów na kanale La Manche, na Morzu Północnym, Morzu Irlandzkim i w Oceanie Atlantyckim w związku z wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z UE (2021/2016(INI))
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1380/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa(1),
– uwzględniając Umowę o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej(2) (zwaną dalej „umową o wystąpieniu”) oraz towarzyszącą jej deklarację polityczną określającą ramy przyszłych stosunków między Unią Europejską a Zjednoczonym Królestwem(3) (zwaną dalej „deklaracją polityczną”),
– uwzględniając umowę o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony(4) (zwaną dalej „umową o handlu i współpracy”), w szczególności dział piąty w części drugiej dotyczący rybołówstwa,
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1026/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie określonych środków podejmowanych w celu ochrony stad ryb względem państw pozwalających na niezrównoważone połowy(5),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2403 z dnia 12 grudnia 2017 r. w sprawie zrównoważonego zarządzania zewnętrznymi flotami rybackimi(6),
– uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) 2021/1203 z dnia 19 lipca 2021 r. zmieniające rozporządzenie (UE) 2020/1706 w odniesieniu do włączenia autonomicznych unijnych kontyngentów taryfowych na niektóre produkty rybołówstwa(7),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1755 z dnia 6 października 2021 r. ustanawiające pobrexitową rezerwę dostosowawczą(8) oraz opinię Komisji Rybołówstwa z 11 maja 2021 r. (A9-0178/2021),
– uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawie morza z dnia 10 grudnia 1982 r.(9),
– uwzględniając Porozumienie Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie wykonania postanowień Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza z dnia 10 grudnia 1982 r. odnoszących się do ochrony międzystrefowych zasobów rybnych i zasobów rybnych masowo migrujących oraz do zarządzania nimi, zawarte w Nowym Jorku 4 sierpnia 1995 r.(10),
– uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju ONZ,
– uwzględniając traktat spitsbergeński, podpisany w Paryżu 9 lutego 1920 r.,
– uwzględniając Konwencję o przyszłej wielostronnej współpracy w rybołówstwie na północno-wschodnim Atlantyku(11),
– uwzględniając Umowę w sprawie zapobiegania nieuregulowanym połowom na morzu pełnym w środkowej części Oceanu Arktycznego, która weszła w życie 25 czerwca 2021 r.(12),
– uwzględniając Umowę w sprawie rybołówstwa między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Rządem Danii i Rządem Lokalnym Wysp Owczych(13),
– uwzględniając Umowę w sprawie rybołówstwa między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Królestwem Norwegii(14),
– uwzględniając Umowę w sprawie rybołówstwa i środowiska morskiego między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Republiką Islandii(15),
– uwzględniając Umowę o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między Unią Europejską a Rządem Grenlandii i Rządem Danii(16),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 lutego 2020 r. w sprawie propozycji mandatu dotyczącego negocjacji w sprawie nowego partnerstwa ze Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej(17),
– uwzględniając swoje zalecenie z 18 czerwca 2020 r. dotyczące negocjacji w sprawie nowego partnerstwa ze Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej(18) oraz opinię Komisji Rybołówstwa z 26 maja 2020 r. (A9-0117/2020),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 28 kwietnia 2021 r. w sprawie wyniku negocjacji między Unią Europejską a Zjednoczonym Królestwem(19) oraz opinię Komisji Rybołówstwa w formie pisma z 4 lutego 2021 r. w sprawie zawarcia umowy o handlu i współpracy (A9‑0128/2021),
– uwzględniając komunikat Komisji z 20 maja 2020 r. pt. „Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 – Przywracanie przyrody do naszego życia” (COM(2020)0380),
– uwzględniając swoją rezolucję z 9 czerwca 2021 r. w sprawie unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 – przywracanie przyrody do naszego życia(20),
– uwzględniając wspólny komunikat Komisji i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z 13 października 2021 r. zatytułowany „Silniejsze zaangażowanie UE na rzecz pokojowej, zrównoważonej i prosperującej Arktyki ” (JOIN(2021)0027),
– uwzględniając pierwszą deklarację z Santiago de Compostela z 25 października 2017 r. oraz drugą deklarację europejskich społeczności rybackich z Santiago de Compostela z 20 czerwca 2020 r. w sprawie przyszłości sektora rybołówstwa w Europie po brexicie,
– uwzględniając art. 54 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rybołówstwa (A9-0042/2022),
A. mając na uwadze, że umowa o wystąpieniu określa warunki oficjalnego wystąpienia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej, a deklaracja polityczna wyznacza ramy przyszłych stosunków między Unią Europejską a Zjednoczonym Królestwem, zaś wynikająca z nich umowa o handlu i współpracy ustanawia podstawy szerokich stosunków w obszarze dobrobytu i dobrego sąsiedztwa, charakteryzującego się bliskimi i pokojowymi stosunkami opartymi na współpracy, z poszanowaniem autonomii i suwerenności stron;
B. mając na uwadze, że uznano znaczenie ochrony biologicznych zasobów morskich i ekosystemów morskich oraz zrównoważonego zarządzania nimi na podstawie najlepszych dostępnych opinii naukowych oraz promowania odpowiedzialnej i zrównoważonej akwakultury, a także kluczową rolę handlu w osiąganiu tych celów, w szczególności poprzez spójne działania z uwzględnieniem odpowiednich umów międzynarodowych Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa oraz Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, w tym wysiłki na rzecz zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom oraz ich eliminowania i poprzez zapobieganie wprowadzaniu do obrotu produktów rybołówstwa będących wynikiem tej szkodliwej działalności;
C. mając na uwadze, że wspólna polityka rybołówstwa (WPRyb) wymaga, aby Unia Europejska promowała swoje cele na arenie międzynarodowej, zapewniając, aby działalność połowowa UE prowadzona poza jej wodami opierała się na tych samych zasadach i gwarantując równe warunki działania podmiotom z UE i państw trzecich, a także aby współpracowała z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi w celu poprawy przestrzegania środków międzynarodowych, w tym środków zwalczania nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów, w oparciu o najlepszą dostępną wiedzę naukową;
D. mając na uwadze, że jednym z celów zrównoważonego rozwoju ONZ jest ochrona życia morskiego (cel zrównoważonego rozwoju nr 14);
E. mając na uwadze, że w przeszłości stada ryb zarządzane wyłącznie przez UE były zarządzane w sposób bardziej zrównoważony niż stada eksploatowane wspólnie; mając na uwadze, że szereg stad zarządzanych dotychczas wyłącznie przez UE będzie obecnie objętych zarządzaniem dzielonym ze Zjednoczonym Królestwem;
F. mając na uwadze, że WPRyb przewiduje, iż w związku ze zmieniającym się biologicznym stanem stad stosunkowo stabilna działalność połowowa powinna zabezpieczyć szczególne potrzeby regionów, w których społeczności lokalne są w szczególności zależne od rybołówstwa i związanej z nim działalności;
G. mając na uwadze, że strony zgodziły się współpracować w zakresie ochrony i związanych z handlem aspektów polityki i środków w zakresie rybołówstwa i akwakultury, w tym – w zależności od przypadku – w ramach Światowej Organizacji Handlu, regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem i innych forów wielostronnych, w celu promowania zrównoważonych praktyk w zakresie rybołówstwa i akwakultury oraz handlu produktami rybnymi pochodzącymi z działań w dziedzinie rybołówstwa i akwakultury zarządzanych w sposób zrównoważony;
H. mając na uwadze, że strony mają wspólny cel w postaci wykorzystywania wspólnie eksploatowanych stad w tempie umożliwiającym utrzymywanie i stopniowe odbudowywanie populacji poławianych gatunków na poziomach biomasy pozwalających utrzymać maksymalny podtrzymywalny połów lub powyżej tych poziomów;
I. mając na uwadze, że umowa o handlu i współpracy określa zasady zarządzania rybołówstwem oraz długofalowego zrównoważonego rozwoju środowiskowego, społecznego i gospodarczego na potrzeby optymalnej eksploatacji wspólnie zarządzanych stad w oparciu o najlepszą dostępną wiedzę naukową, przekazywaną przede wszystkim przez Międzynarodową Radę Badań Morza;
J. mając na uwadze, że rybołówstwo odegrało bardzo istotną rolę w kampanii referendalnej w 2016 r. w sprawie wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE; mając na uwadze, że kwestie związane z rybołówstwem stanowiły ostatnią przeszkodę w negocjacjach w sprawie umowy między Zjednoczonym Królestwem a UE, a także mając na uwadze, że cel określony w deklaracji politycznej, polegający na zawarciu i ratyfikowaniu umowy w sprawie połowów do 1 lipca 2020 r., nie został osiągnięty;
K. mając na uwadze, że przeniesienie udziałów kwotowych z UE do Zjednoczonego Królestwa w okresie przejściowym, jak uzgodniono w umowie o handlu i współpracy, będzie miało poważne negatywne skutki gospodarcze dla rybaków z UE; mając na uwadze, że uznaje się znaczenie łagodzenia negatywnych skutków gospodarczych przyszłych umów ze Zjednoczonym Królestwem;
L. mając na uwadze, że Specjalny Komitet ds. Rybołówstwa został ustanowiony zgodnie z umową o handlu i współpracy; mając na uwadze, że ten komitet będzie przygotowywał wieloletnie strategie ochrony zasobów rybnych i zarządzania nimi jako podstawę ustalania całkowitych dopuszczalnych połów i innych środków zarządzania, w tym w odniesieniu do stad nieobjętych kwotami, określał gromadzenie danych naukowych na potrzeby zarządzania rybołówstwem i udostępniał te dane instytucjom naukowym w celu uzyskania jak najlepszego doradztwa naukowego;
M. mając na uwadze, że protokół w sprawie dostępu do wód, włączony jako załącznik 38 do umowy o handlu i współpracy, przewiduje „okres dostosowawczy” trwający od 1 stycznia 2021 r. do 30 czerwca 2026 r., podczas którego każda strona zapewnia statkom drugiej strony pełny dostęp do swoich wód w celu poławiania wyszczególnionych tam gatunków ryb;
N. mając na uwadze, że rybacy ponieśli straty z powodu opóźnień i niepewności związanych z wydawaniem licencji na dostęp do wód;
O. mając na uwadze, że nie zostały jeszcze rozwiązane kwestie dotyczące dostępu statków unijnych do wód wokół niezamieszkałych wysp na północnym Atlantyku, takich jak Rockall, co stwarza niepewność i ryzyko dla rybaków;
P. mając na uwadze, że umowa o handlu i współpracy przewiduje bezcłowy i bezkontyngentowy dostęp do rynku dla produktów rybołówstwa pochodzących z wód Zjednoczonego Królestwa, jednakże brytyjskie terytoria zamorskie nie są już stowarzyszone z UE i nie korzystają już ze zwolnień taryfowych na wywóz produktów rybołówstwa do UE, ponieważ nie są objęte zakresem stosowania umowy;
Q. mając na uwadze, że 18 listopada 2020 r. Norwegia postanowiła, w sposób jednostronny i dyskryminujący, zmniejszyć unijną kwotę połowową dorsza atlantyckiego wokół Svalbardu na 2021 r.; mając na uwadze, że 28 maja 2021 r. Norwegia podjęła decyzję, również jednostronnie i wbrew zaleceniom naukowym, o zwiększeniu o 55 % własnej kwoty połowowej dla wspólnie eksploatowanych stad makreli; mając na uwadze, że Wyspy Owcze i Islandia również jednostronnie zwiększyły swoje kwoty połowowe makreli;
R. mając na uwadze, że wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE spowodowało znaczne zakłócenia w łańcuchu dostaw na wyspie Irlandii i przerwało wieloletnie powiązania między tą wyspą a Europą kontynentalną;
1. podkreśla, że Unia Europejska i Zjednoczone Królestwo powinny kontynuować współpracę w celu zapewnienia solidnego międzynarodowego zarządzania oceanami poprzez propagowanie zrównoważonego wykorzystywania i eksploatowania zasobów oceanu oraz promowanie ochrony i odbudowy obszarów w oparciu o najlepszą dostępną i najbardziej aktualną wiedzę naukową;
2. wskazuje, że następstwa brexitu nie są jeszcze w pełni znane, tym bardziej że wdrażanie umowy o handlu i współpracy w dziedzinie rybołówstwa jest w toku i nie zostało jeszcze w pełni zrealizowane, oraz podkreśla, że nadal pojawiają się kwestie, które nie zostały uwzględnione w umowie o handlu i współpracy, takie jak aspekty związane z akwakulturą;
3. zauważa, że następstwa brexitu dla sektora rybołówstwa wykraczają poza geograficzny obszar Zjednoczonego Królestwa i mają istotny wpływ na cały obszar północno-wschodniego Atlantyku, jak również na unijną flotę działającą w innych częściach świata, takich jak wody wokół Falklandów, Grenlandii i Svalbardu; podkreśla, że stosunki między UE a Zjednoczonym Królestwem muszą być filarem zarządzania rybołówstwem na północno-wschodnim Atlantyku oraz zrównoważonego zarządzania stadami wspólnie eksploatowanymi z innymi pastwami trzecimi, takimi jak stada makreli czy błękitka;
4. ubolewa, że umowa o handlu i współpracy przewiduje stopniowe zmniejszanie udziału floty UE w uprawnieniach do połowów na wodach Zjednoczonego Królestwa o 25 % w okresie pięciu i pół roku, co będzie miało wpływ na wszystkie segmenty floty UE, w tym na tradycyjne łodziowe rybołówstwo przybrzeżne; wyraża zaniepokojenie sytuacją po zakończeniu „okresu dostosowawczego”; wzywa Komisję do podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu zagwarantowania, że po 30 czerwca 2026 r. utrzymany zostanie wzajemny dostęp do wód i zasobów rybnych, oraz że po zakończeniu okresu przejściowego nie dojdzie do dalszej redukcji kwot połowowych dla unijnych rybaków;
5. wzywa strony do zwrócenia należytej uwagi na aspekty społeczno-gospodarcze przy ustalaniu całkowitych dopuszczalnych połowów dla stad wymienionych w umowie o handlu i współpracy; apeluje o usprawnione i łatwe w zarządzaniu funkcjonowanie mechanizmów wymiany kwot połowowych między stronami;
6. zwraca uwagę, że to państwa członkowskie są odpowiedzialne za przydzielanie kwot swoim flotom i zachęca je, aby przy przydzielaniu kwot korzystały, w stosownych przypadkach, z możliwości przewidzianych w art. 17 rozporządzenia (UE) nr 1380/2013 w celu złagodzenia wpływu umowy o handlu i współpracy na ich floty, w tym na łodziowe rybołówstwo przybrzeżne;
7. ponownie podkreśla pilną potrzebę zidentyfikowania wszelkich potencjalnych negatywnych skutków, nie tylko na Morzu Północnym, lecz również na całym Oceanie Atlantyckim, w szczególności dla społeczności rybackich w regionach najbardziej oddalonych ze względu na wrażliwość tamtejszych gospodarek, potrzebę ochrony ich ekosystemów oraz ich dużą zależność od sektorów pierwotnych;
8. zwraca uwagę, że dalsze zwiększanie liczby morskich farm wiatrowych na Kanale La Manche, Morzu Północnym, Morzu Irlandzkim i Atlantyku jeszcze bardziej utrudni rybakom dostęp do obszarów połowowych;
9. zwraca uwagę, że dostęp do wód i zasobów zarówno dla floty Zjednoczonego Królestwa, jak i dla floty UE należy uznać za w pełni objęty zakresem umowy o handlu i współpracy, a zatem nie można go postrzegać w oderwaniu od kwestii takich jak dostęp do rynku; podkreśla, że znaczna część floty UE jest historycznie uzależniona od łowisk, które obecnie podlegają wyłącznie zarządzaniu brytyjskiemu, zaś wiele przedsiębiorstw ze Zjednoczonego Królestwa, zwłaszcza w sektorze akwakultury, jest zależnych od jednolitego rynku UE, i że w UE istnieje popyt na te produkty akwakultury; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że umowa o handlu i współpracy zawiera bezpośrednie powiązanie między przepisami dotyczącymi handlu i rybołówstwa; wzywa Komisję i Radę do zapewnienia, aby negocjacje w sprawie połowów ze Zjednoczonym Królestwem i z innymi państwami nadbrzeżnymi północno-wschodniego Atlantyku były również powiązane z kwestiami handlu i dostępu do jednolitego rynku UE;
10. wzywa Komisję do utrzymania wszystkich możliwości negocjacji ze Zjednoczonym Królestwem w celu znajdowania stabilnych, długoterminowych rozwiązań korzystnych dla obu stron i zapewniających stabilne i przewidywalne warunki dla rybaków i całego sektora rybołówstwa, w tym po 2026 r.; zwraca jednak uwagę, że w celu zapewnienia pełnego wdrożenia umowy o handlu i współpracy należy uruchomić wszystkie instrumenty prawne, w tym instrumenty związane z dostępem do rynku, a także wszelkie środki wyrównawcze i środki reagowania oraz mechanizmy rozstrzygania sporów przewidziane w umowie o handlu i współpracy;
11. zwraca uwagę, że wiele regionów przybrzeżnych w UE jest w dużym stopniu uzależnionych od sektora rybołówstwa i w związku z tym potrzebuje pewnej stabilności i przewidywalności w odniesieniu do umowy o handlu i współpracy i jej skutków; wzywa zatem do zachowania maksymalnej przejrzystości wobec państw członkowskich w odniesieniu do negocjacji ze Zjednoczonym Królestwem i apeluje, aby informacje nie były zatrzymywane na szczeblu technicznym w Komisji;
12. apeluje o trwałe rozwiązanie kwestii połowów w Zatoce Granville po wygaśnięciu traktatu z Zatoki Granville;
13. przypomina, że jeżeli Zjednoczone Królestwo rozważałoby ograniczenie dostępu po okresie dostosowawczym, UE mogłaby podjąć działania w celu ochrony swoich interesów, w tym przez przywrócenie ceł lub kwot na przywóz ryb ze Zjednoczonego Królestwa lub zawieszenie innych części umowy o handlu i współpracy w przypadku ryzyka poważnych trudności gospodarczych lub społecznych dla unijnych społeczności rybackich;
14. wyraża głębokie zaniepokojenie niepewnością, jaką wywołuje klauzula zawarta w art. 510 umowy o handlu i współpracy dotycząca przeglądu działu piątego („Rybołówstwo”) w części drugiej umowy cztery lata po zakończeniu okresu dostosowawczego;
15. zauważa, że sytuacja rybołówstwa po 2026 r. jest nadal bardzo niepewna i nie jest w pełni uregulowana w umowie o handlu i współpracy; uważa, że wieloletnia umowa na okres po 2026 r. zapewniłaby większą stabilność i większą przejrzystość gospodarczą; wzywa Komisję do podjęcia negocjacji w tym celu;
16. wzywa Komisję do wspierania państw członkowskich w pełnym wykorzystaniu środków z pobrexitowej rezerwy dostosowawczej w celu promowania i wspierania sektora i społeczności nadbrzeżnych, których te zmiany dotyczą, oraz w celu zrekompensowania poniesionych strat, w szczególności całkowitej utraty ich kwot. wzywa państwa członkowskie do wykorzystania środków przeznaczonych na rybołówstwo w ramach rezerwy oraz, w stosownych przypadkach, do przeznaczenia dodatkowych środków; uważa, że wykorzystanie tych funduszy powinno uwzględniać fakt, że okres przejściowy dla kwot trwa do dnia 30 czerwca 2026 r.;
17. podkreśla, że fundusze te muszą być wykorzystywane z korzyścią dla wszystkich zainteresowanych rybaków i przedsiębiorstw, w tym dla tradycyjnego łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego, oraz że należy zająć się wszelkimi potencjalnymi przeszkodami dla bezpośredniego finansowania, takimi jak zasady pomocy państwa, które utrudniają udzielanie wsparcia rybakom, których to dotyczy; wzywa Komisję do należytego uwzględnienia opinii Komisji Rybołówstwa z dnia 11 maja 2021 r. w sprawie pobrexitowej rezerwy dostosowawczej oraz do podjęcia wszelkich niezbędnych działań w tym zakresie, w tym, w stosownych przypadkach, do przedłożenia wniosku ustawodawczego;
18. wzywa Komisję, aby pomogła zapewnić dodatkowe możliwości rozwoju gospodarczego społecznościom nadbrzeżnym, zwłaszcza tym najbardziej dotkniętym brexitem;
19. zauważa, że brexit zdestabilizował stosunki między państwami nadbrzeżnymi Północnego Atlantyku i podkreśla, że UE odczuwa negatywne skutki, jak np. utrata kwot dorsza w wodach wokół Spitsbergenu, ze względu na obecność innego państwa w dwustronnych negocjacjach z państwami trzecimi na północnym Atlantyku; ubolewa, że nowy kontekst międzynarodowy na północno-wschodnim Atlantyku po brexicie jest wykorzystywany przez państwa i terytoria trzecie, takie jak Norwegia, Islandia czy Wyspy Owcze, do podejmowania jednostronnych decyzji, co ma znaczący negatywny wpływ na stada ryb i flotę rybacką UE; zwraca uwagę, że te negatywne skutki powinny być brane pod uwagę i wymagają reakcji; podkreśla, że należy wspierać sektor w celu zrekompensowania tych negatywnych skutków, jeżeli nie są one jeszcze objęte innymi istniejącymi funduszami lub pomocą państwa;
20. w związku z wyzwaniem, jakim jest skoordynowane rozwiązywanie problemów wynikających z brexitu na północno-wschodnim Atlantyku, wzywa Komisję do podjęcia odpowiednich decyzji w sprawie schematu organizacyjnego i zasobów oraz do współpracy z innymi państwami nadbrzeżnymi w regionie nad rozwiązaniami strukturalnymi w celu poprawy zarządzania rybołówstwem, w tym lepszej koordynacji oraz wymiany badań naukowych i gromadzenia danych;
21. zauważa, że stosunki międzynarodowe muszą mieć za podstawę praworządność, zabezpieczać niezbędną autonomię każdego państwa lub związku państw i w każdym przypadku być zgodne z duchem dobrych stosunków i obowiązujących umów;
22. sprzeciwia się wszelkim decyzjom – zwłaszcza jednostronnym – ustanawiającym uprawnienia do połowów sprzeczne z prawem międzynarodowym bądź z opiniami opartymi na najlepszej i najnowszej wiedzy naukowej, które podważają umowy międzynarodowe i zrównoważoną eksploatację wspólnych zasobów;
23. wzywa w szczególności Norwegię do skorygowania decyzji o jednostronnym zmniejszeniu kwoty połowowej dorsza w rejonie Svalbardu dla floty UE; wzywa również Norwegię, Islandię, Wyspy Owcze i Grenlandię do skorygowania decyzji o jednostronnym przyznaniu sobie większych kwot połowowych makreli wbrew opiniom naukowym; wzywa Komisję i Radę do ochrony historycznych praw i uzasadnionych interesów społeczno-gospodarczych floty europejskiej na północno-wschodnim Atlantyku;
24. wzywa Komisję, aby kontynuując negocjacje ze wszystkimi partnerami, wzmocniła swoją pozycję wobec Zjednoczonego Królestwa i zaangażowała się na wszystkich szczeblach, w tym na najwyższym szczeblu politycznym, oraz była gotowa do wykorzystania wszystkich odpowiednich instrumentów, w tym środków dostępu do rynku, również w kontekście Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z niezbędną stanowczością, w szczególności w odniesieniu do jednostronnych decyzji państw trzecich, w celu wykazania znaczenia rozwiązania wszelkich ewentualnych sytuacji konfliktowych; wzywa ponadto Komisję, aby nie wykluczała możliwości zastosowania środków reagowania przewidzianych w rozporządzeniu (UE) nr 1026/2012, które mogą obejmować ograniczanie w przywozie produktów rybołówstwa lub w dostępie do portów Unii;
25. ubolewa, że Norwegia, Islandia i Wyspy Owcze utrzymują restrykcyjną postawę wobec inwestycji europejskich w swoich sektorach rybołówstwa; podkreśla potrzebę utrzymywania przez UE bardziej zrównoważonych stosunków z tymi krajami i terytoriami, co pozwoli na postępy na drodze do zniesienia ograniczeń swobody przedsiębiorczości i inwestycji;
26. przypomina, że Unia jest największym i najbardziej atrakcyjnym rynkiem dla przywozu produktów morskich; wzywa do uwzględnienia i wykorzystania tej dominującej pozycji w celu ochrony interesów unijnej floty rybackiej, zapobiegania nieprzestrzeganiu przez partnerów Unii zawartych umów lub podjętych zobowiązań oraz promowania równych warunków działania na szczeblu międzynarodowym, w szczególności w odniesieniu do norm społecznych, gospodarczych i środowiskowych;
27. zwraca uwagę, że w interesie obu stron leży kontynuowanie współpracy w dobrej wierze w odniesieniu do eksploatacji nie tylko obszarów podlegających bezpośredniej jurysdykcji Unii Europejskiej, Zjednoczonego Królestwa i Irlandii Północnej, lecz także przyległych wód międzynarodowych; wskazuje również, że żywe zasoby morza nie znają granic i że w związku z tym zarządzanie tymi zasobami bezpośrednio oddziałuje na wody podlegające jurysdykcji każdej ze stron; podkreśla w związku z tym znaczenie dobrej współpracy i wymiany w obszarze nauki i gromadzenia danych;
28. przypomina, że brexit nie powinien być wykorzystywany jako pretekst do opóźnienia bardzo potrzebnych działań mających na celu odbudowę ekosystemów morskich, osiągnięcie dobrego stanu środowiska morskiego, jak przewidziano w dyrektywie ramowej w sprawie strategii morskiej(21), lub osiągnięcie celów unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030;
29. podkreśla, że Komisja powinna dopilnować, aby wszystkie umawiające się strony i strony współpracujące niebędące umawiającymi się stronami przestrzegały najnowszych decyzji Komisji ds. Rybołówstwa Północno-Wschodniego Atlantyku oraz aby decyzje te zostały w pełni i szybko włączone do prawa UE; wzywa Komisję do współpracy z innymi umawiającymi się stronami w celu uwzględnienia ambitnych środków kontroli rybołówstwa i zarządzania rybołówstwem, które są zgodne z celami określonymi w WPRyb i Europejskim Zielonym Ładzie oraz zgodne z postanowieniami umowy o handlu i współpracy dotyczącymi dostępu do wód i zasobów na wodach podlegających jurysdykcji obu stron;
30. wyraża uznanie dla przeprowadzonych negocjacji, które odbyły się pomimo trudności związanych z pandemią COVID-19, i uznaje, że doprowadziły one do zawarcia ambitnej umowy o handlu i współpracy, co jednak pociągnęło za sobą utratę kwot przez rybaków z UE; wyraża zaniepokojenie faktem, że dostęp do wód Zjednoczonego Królestwa został przyznany jedynie na okres pięciu i pół roku, co stwarza niepewność co do przyszłości; podkreśla jednak, że podjęte zobowiązania muszą być przestrzegane i egzekwowane;
31. wzywa Komisję, państwa członkowskie i Zjednoczone Królestwo do przestrzegania i egzekwowania umowy o handlu i współpracy bez uciekania się do interpretacji przepisów, która jest niespójna z działaniem w duchu dobrej wiary i dobrego sąsiedztwa oraz utrzymywaniem bliskich, pokojowych i konstruktywnych stosunków opartych na współpracy, gwarantujących pewność prawa oraz poszanowanie autonomii i suwerenności stron; zwraca uwagę, że Zjednoczone Królestwo próbowało błędnie zinterpretować postanowienia umowy o handlu i współpracy, nie respektując ducha porozumienia, np. ustanawiając dodatkowe warunki przyznawania licencji statkom rybackim;
32. jest zaniepokojony sytuacją dotyczącą licencji dla statków unijnych na wodach terytoriów zależnych Korony Brytyjskiej oraz brakiem gotowości Zjednoczonego Królestwa do rzetelnego wdrożenia umowy o handlu i współpracy w tym zakresie; w związku z tym wzywa Zjednoczone Królestwo, aby nie stosowało restrykcyjnych i kontrowersyjnych interpretacji warunków przyznawania licencji, w szczególności w odniesieniu do statków, które tradycyjnie prowadziły połowy na obszarze od 6 do 12 mil morskich od brytyjskich wód terytorialnych oraz na wodach Baliwatu Jersey i Baliwatu Guernsey oraz Wyspy Man; wzywa strony do zwrócenia szczególnej uwagi na sytuację statków należących do floty łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego, które przed brexitem nie musiały wykorzystywać technologii do prowadzenia stałego rejestru swojej działalności połowowej i obecnie mają trudności z dostarczeniem tych informacji;
33. wzywa Komisję do rozważenia wszystkich możliwości w celu zapewnienia przestrzegania przez Zjednoczone Królestwo praw statków unijnych; zwraca uwagę, że umowa o handlu i współpracy zawiera postanowienia umożliwiające Radzie Partnerstwa rozważenie różnych ustaleń dotyczących współpracy na wodach terytoriów zależnych Korony Brytyjskiej; podkreśla w związku z tym, że wcześniejsze ustalenia w ramach traktatu z Zatoki Granville mogłyby stanowić podstawę przyszłego dostosowania przepisów przez Radę Partnerstwa;
34. zwraca się do Zjednoczonego Królestwa z apelem, by nie utrudniało połowów prowadzonych przez unijne taklowce powierzchniowe, które tradycyjnie wpływają na wody brytyjskie, podążając za ławicami tuńczyka białego i włócznika; przypomina, że połowy tych daleko migrujących gatunków są regulowane przez Międzynarodową Komisję ds. Ochrony Tuńczyka Atlantyckiego; wzywa Komisję do zwrócenia szczególnej uwagi na sytuację tych segmentów floty;
35. zwraca uwagę, że umowa o handlu i współpracy stanowi, iż środki techniczne muszą być proporcjonalne, oparte na najlepszych dostępnych opiniach naukowych, niedyskryminujące i w równym stopniu stosowane do statków obu stron oraz muszą być uprzednio zgłaszane; apeluje o lepszą współpracę i koordynację w zakresie wprowadzania środków technicznych, zarządzania i kontroli, w tym o opracowanie jasnych i niedyskryminujących kryteriów dla tych środków, aby zagwarantować, że nie będą one wykorzystywane pośrednio do ograniczania dostępu flot rybackich do obszarów, na których przysługują im prawa połowowe;
36. wzywa strony do dopilnowania, aby wyznaczanie morskich obszarów chronionych w ramach ich jurysdykcji było niedyskryminacyjne, oparte na podstawach naukowych i proporcjonalne; podkreśla, że morskie obszary chronione powinny być wyznaczane na podstawie jasno określonych celów ochrony i nie powinny być wykorzystywane jako narzędzie ograniczania dostępu zagranicznych statków do odnośnych wód; ubolewa w związku z tym nad brakiem współpracy ze strony Zjednoczonego Królestwa przy wyznaczaniu nowych obszarów wokół Ławicy Dogger;
37. domaga się, aby Zjednoczone Królestwo natychmiast zaprzestało wszelkich zastraszających kontroli statków UE oraz powstrzymało się od wprowadzania jakichkolwiek dyskryminujących środków technicznych; jest głęboko zaniepokojony możliwością bezpodstawnego odstąpienia przez Zjednoczone Królestwo od stosowania przepisów unijnych dotyczących środków technicznych i innych powiązanych przepisów Unii w zakresie ochrony środowiska, co mogłoby de facto ograniczyć dostęp niektórych europejskich statków rybackich do wód Zjednoczonego Królestwa, czyniąc działalność połowową nadmiernie uciążliwą; podkreśla rolę Specjalnego Komitetu ds. Rybołówstwa w poszukiwaniu wspólnego podejścia do środków technicznych oraz, w stosownych przypadkach, w omawianiu środków zgłoszonych przez jedną ze stron; przypomina, że umowa o handlu i współpracy zobowiązuje każdą ze stron do dokładnego uzasadniania niedyskryminacyjnego charakteru wszelkich środków w tej dziedzinie oraz konieczności zapewniania długoterminowego zrównoważenia środowiskowego w oparciu o możliwe do zweryfikowania dane naukowe; wzywa Komisję do zwrócenia szczególnej uwagi na przestrzeganie tych warunków, oraz do zdecydowanej reakcji w przypadku, gdyby Zjednoczone Królestwo działało w sposób dyskryminujący;
38. odnotowuje środki „powiązania gospodarczego” podjęte przez Zjednoczone Królestwo, które od dnia 1 kwietnia 2022 r. ograniczają rejestrowanie statków pod jego banderą, zapewniają minimalny odsetek członków załogi ze Zjednoczonego Królestwa na pokładzie jego statków oraz wymagają wyładunku co najmniej 70 % ryb w portach Zjednoczonego Królestwa; wzywa Komisję do zwrócenia szczególnej uwagi na konsekwencje tych środków protekcjonistycznych i do odpowiedniego reagowania w razie potrzeby;
39. z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie rozporządzenia (UE) 2021/1203, które przyjęto w celu złagodzenia skutków wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii wynikających z utraty statusu preferencyjnego przez terytoria zamorskie UE; wzywa Komisję i Radę do podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu zapewnienia bezcłowego przywozu kalmara patagońskiego (Loligo gahi);
40. wyraża zaniepokojenie niedawnym przyjęciem przez Zgromadzenie Ustawodawcze Falklandów ustawy o rybołówstwie (ochrona i zarządzanie) z 2021 r., która wymaga, aby 51 % udziałowców wszystkich przedsiębiorstw rybackich prowadzących działalność na łowiskach Falklandów pochodziło z Falklandów;
41. wyraża zaniepokojenie ostatnimi przypadkami nadgorliwego egzekwowania przepisów dotyczących kontroli rybołówstwa na Morzu Celtyckim; wzywa wszystkie państwa członkowskie do unikania praktyk, które mogą prowadzić do nieuzasadnionego „nacjonalizmu rybackiego”;
42. podkreśla potrzebę zapewnienia szybkiego uformowania się Specjalnego Komitetu ds. Rybołówstwa, który będzie odpowiedzialny za podejmowanie sprawiedliwych decyzji dla obu stron oraz za zapewnienie zrównoważonego zarządzania zasobami w perspektywie długoterminowej, i szybkiego przystąpienia przez niego do prac, w tym poprzez nadanie priorytetu pracy nad kwestiami pilnymi, takimi jak praktyczne stosowanie dostępu do wód i definicja „bezpośredniego zastąpienia” kwalifikującego się statku, w celu dalszego ułatwienia właściwego wdrożenia umowy o handlu i współpracy;
43. zwraca uwagę, że konieczna jest przejrzystość prac Specjalnego Komitetu ds. Rybołówstwa oraz że Parlament Europejski powinien być regularnie informowany o jego pracach i decyzjach, zarówno przed posiedzeniami, jak i po nich; domaga się zapraszania przedstawicieli technicznych Komisji Rybołówstwa Parlamentu Europejskiego do udziału w charakterze obserwatorów w posiedzeniach Specjalnego Komitetu ds. Rybołówstwa;
44. wzywa Komisję i Radę do dopilnowania, aby wszystkie decyzje podejmowane w ramach umowy o handlu i współpracy były zgodne z prerogatywami poszczególnych instytucji i były podejmowane na podstawie odpowiednich procedur ustawodawczych, zwłaszcza w przypadku środków technicznych;
45. przypomina, że umowa o handlu i współpracy przewiduje konsultacje stron umowy ze społeczeństwem obywatelskim; podkreśla znaczenie włączenia do grup doradczych podmiotów regionalnych reprezentujących sektor i regionalnych organów publicznych w celu zapewnienia prawnej ochrony społeczności przybrzeżnych regionów bezpośrednio lub pośrednio dotkniętych skutkami umowy o handlu i współpracy, w tym ochrony przed skutkami wszelkich jednostronnych decyzji podejmowanych przez Zjednoczone Królestwo;
46. apeluje do przedstawicieli sektora rybołówstwa, władz regionalnych, społeczności nadbrzeżnych i innych zainteresowanych stron o aktywne zaangażowanie w monitorowanie i wdrażanie umowy o handlu i współpracy, w szczególności poprzez udział w wewnętrznych grupach doradczych i w Forum Społeczeństwa Obywatelskiego, o których mowa w art. 13 i 14 umowy; wzywa Komisję do wspierania utworzenia w tym celu wewnętrznej grupy doradczej ds. rybołówstwa, bez uszczerbku dla istniejących komitetów doradczych;
47. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Komitetowi Regionów, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządom i parlamentom Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Jersey, Guernsey, Wyspy Man, Norwegii, Islandii, Grenlandii i Wysp Owczych.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1236/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. ustanawiające system kontroli i egzekwowania mający zastosowanie na obszarze objętym Konwencją w sprawie przyszłej wielostronnej współpracy w rybołówstwie na północno-wschodnim Atlantyku (Dz.U. L 348 z 31.12.2010, s. 17).
Decyzja Rady (UE) 2019/407 z dnia 4 marca 2019 r. w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, umowy w sprawie zapobiegania nieuregulowanym połowom na morzu pełnym w środkowej części Oceanu Arktycznego (Dz.U. L 73 z 15.3.2019, s. 1).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiająca ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej) (Dz.U. L 164 z 25.6.2008, s. 19).
Ochrona praw dziecka w postępowaniu w sprawach cywilnych, administracyjnych i rodzinnych
186k
55k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie ochrony praw dziecka w postępowaniu w sprawach cywilnych, administracyjnych i rodzinnych (2021/2060(INI))
– uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 3 ust. 3,
– uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 24 (zwana dalej ,,Kartąˮ),
– uwzględniając art. 81 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka,
– uwzględniając komentarz ogólny nr 24 (2019) Komitetu Praw Dziecka ONZ w sprawie praw dzieci w systemie wymiaru sprawiedliwości dla nieletnich,
– uwzględniając komunikat Komisji z 24 marca 2021 r. „Strategia UE na rzecz praw dziecka” (COM(2021)0142),
– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej(1) (rozporządzenie Bruksela IIa),
– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych(2) (rozporządzenie w sprawie zobowiązań alimentacyjnych),
– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych(3),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/693 z 28 kwietnia 2021 r. ustanawiające program „Sprawiedliwość”(4),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/692 z dnia 28 kwietnia 2021 r. ustanawiające program „Obywatele, równość, prawa i wartości”(5),
– uwzględniając Wytyczne Komitetu Ministrów Rady Europy z 17 listopada 2010 r. w sprawie wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dzieciom,
– uwzględniając rezolucję Rady Europy nr 2079 z 2 października 2015 r. w sprawie równości i wspólnej odpowiedzialności rodzicielskiej: rola ojców,
– uwzględniając wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-490/20(6),
– uwzględniając Konwencję dotyczącą cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzoną w Hadze dnia 25 października 1980 r.,
– uwzględniając Konwencję o ochronie dzieci i współpracy w dziedzinie przysposobienia międzynarodowego sporządzoną w Hadze 29 maja 1993 r.,
– uwzględniając swoją rezolucję z 2 lutego 2017 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie transgranicznych aspektów adopcji(7),
– uwzględniając swoją rezolucję z 11 marca 2021 r. w sprawie praw dziecka w świetle strategii UE na rzecz praw dziecka(8),
– uwzględniając swoją rezolucję z 6 października 2021 r. w sprawie wpływu, jaki na kobiety i dzieci wywierają przemoc ze strony partnera oraz prawo pieczy nad dzieckiem(9),
– uwzględniając art. 54 Regulaminu,
– uwzględniając opinię przedstawioną przez Komisję Petycji,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A9-0033/2022),
Wymiar sprawiedliwości przyjazny dziecku w postępowaniu w sprawach cywilnych, administracyjnych i rodzinnych
A. mając na uwadze, że coraz większa liczba dzieci i nastolatków ma kontakt z systemem sprawiedliwości w postępowaniach sądowych w sprawach cywilnych, administracyjnych i rodzinnych, głównie z powodu wzrostu liczby rozwodów, separacji i adopcji; mając na uwadze, że w takich postępowaniach wszystkim dzieciom należy zagwarantować niedyskryminacyjny dostęp do wymiaru sprawiedliwości, w tym w szczególności dostęp do sądów oraz do alternatywnych metod rozwiązywania sporów;
B. mając na uwadze, że UE jest zobowiązana do zapewnienia poszanowania, ochrony i egzekwowania praw każdego dziecka w celu budowania bardziej zdrowego, odpornego, sprawiedliwego i uczciwego społeczeństwa dla wszystkich;
C. mając na uwadze, że dzieci mają prawo do uczestniczenia, bycia wysłuchanymi i do wyrażania swoich poglądów stosownie do swojego wieku, dojrzałości i umiejętności językowych we wszelkich postępowaniach dotyczących ich dobrostanu i przyszłego życia; mając na uwadze, że opinie dzieci powinny być traktowane z należytą uwagą, niezależnie od tego, czy postępowanie jest prowadzone przez sąd czy jakikolwiek inny właściwy organ;
D. mając na uwadze, że udział w postępowaniach sądowych i administracyjnych powinien odbywać się w komfortowych i przyjaznych dziecku warunkach, tak by nie powodować dodatkowych urazów ani stresu u dziecka oraz zminimalizować psychologiczne i emocjonalne skutki takich okoliczności, w szczególności dla dzieci znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, takich jak dzieci z niepełnosprawnością lub dzieci ze środowisk migracyjnych;
E. mając na uwadze, że udział dzieci w takich postępowaniach powinien być wspierany dzięki wielodyscyplinarnemu podejściu właściwych organów;
F. mając na uwadze, że państwa członkowskie są zobowiązane do ustanowienia zabezpieczeń proceduralnych, gwarancji i przepisów proceduralnych regulujących wysłuchania dziecka; mając jednak na uwadze, że przepisy te różnią się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich;
G. mając na uwadze, że w domu i w środowisku rodzinnym, w którym występuje konflikt między rodzicami, dzieci mogą przeżywać traumę z powodu bycia świadkiem przemocy w rodzinie, doświadczając różnych form złego traktowania w wyniku aktów przemocy fizycznej, słownej, psychicznej, seksualnej i ekonomicznej wymierzonych przeciwko osobom, które stanowią dla nich punkt odniesienia, lub przeciwko innym ważnym dla nich osobom w rodzinie; mając na uwadze, że taka przemoc ma bardzo poważne konsekwencje dla rozwoju psychologicznego i emocjonalnego dziecka; mając na uwadze, że w związku z tym zasadnicze znaczenie ma zwrócenie należytej uwagi na tego rodzaju przemoc, gdy wysłuchanie dziecka odbywa się w ramach postępowania z zakresu prawa rodzinnego, aby zagwarantować, że dobro dziecka jest kwestią nadrzędną;
H. mając na uwadze, że dzieci mają prawo do bycia należycie informowanymi w sposób stosowny do ich wieku, poziomu dojrzałości i umiejętności językowych oraz umożliwiający im zrozumienie każdego etapu postępowania sądowego i administracyjnego, które ich dotyczy;
I. mając na uwadze, że w postępowaniu w sprawach cywilnych, administracyjnych i rodzinnych, zwłaszcza w sprawach transgranicznych, dzieci mają ograniczone możliwości bycia reprezentowanymi przez prawnika lub radcę prawnego;
J. mając na uwadze, że w niektórych przypadkach doświadczenie pokazało(10) korzyści płynące z posiadania oddanej i niezależnej osoby godnej zaufania, która wspiera dziecko i towarzyszy mu podczas całego postępowania sądowego, w tym w przypadkach mediacji;
K. mając na uwadze, że przy podejmowaniu wszelkich decyzji dotyczących dziecka sądy, organy administracyjne i instytucje opieki społecznej powinny priorytetowo traktować dobro dziecka; mając na uwadze, że decyzje takie powinny być podejmowane indywidualnie, z uwzględnieniem wieku, potrzeb oraz konkretnej sytuacji dziecka i jego rodziny;
L. mając na uwadze, że nie można zadbać o dobro dziecka i zapewnić dostępu wszystkich dzieci do wymiaru sprawiedliwości, jeżeli ich udział w postępowaniach z zakresu prawa cywilnego, administracyjnego i rodzinnego oraz korzystanie z towarzyszących im usług wsparcia są uzależnione od możliwości finansowych rodziców, zwłaszcza że koszty takich postępowań i usług mogą być bardzo wysokie;
M. mając na uwadze, że UE i państwa członkowskie są zobowiązane do propagowania ochrony praw dziecka, w tym za pomocą wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dziecku, przy realizacji wszystkich działań w ramach programu „Sprawiedliwość”;
Unijne ramy ochrony praw dziecka w transgranicznych sporach cywilnych
N. mając na uwadze, że wraz ze wzrostem mobilności prawdopodobnie zwiększy się również liczba dzieci urodzonych w rodzinach z elementem transgranicznym;
O. mając na uwadze, że chociaż prawo materialne cywilne i rodzinne pozostaje w kompetencji państw członkowskich, zharmonizowane przepisy dotyczące transgranicznego prawa cywilnego i rodzinnego mogą zostać ustanowione na szczeblu UE;
P. mając na uwadze, że jako strony Konwencji o prawach dziecka przyjętej przez ONZ państwa członkowskie muszą traktować dobro dziecka jako kwestię nadrzędną we wszystkich procedurach publicznych, w tym podczas rozstrzygania transgranicznych sporów rodzinnych; mając na uwadze, że w sporach rodzinnych o skutkach transgranicznych właściwe organy w niektórych państwach członkowskich często interpretują ochronę dobra dziecka jako konieczność pozostania na terytorium państwa, nawet w przypadkach gdy zgłoszono nadużycia i przemoc domową ze strony rodzica mieszkającego w tym państwie;
Q. mając na uwadze, że oparta na wzajemnym zaufaniu zasada wzajemnego uznawania zobowiązuje państwa członkowskie do wykonania wyroku lub orzeczenia przyjętego w innym państwie członkowskim;
R. mając na uwadze, że postępowania transgraniczne są bardziej złożone z prawnego punktu widzenia, a zatem zazwyczaj bardziej czasochłonne i kosztowne;
S. mając na uwadze, że brak skutecznych procedur wykonywania orzeczeń dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, prawa do osobistej styczności z dzieckiem, uprowadzenia dziecka przez jednego z rodziców lub zobowiązań alimentacyjnych w sprawach transgranicznych szkodzi dobru dziecka;
T. mając na uwadze, że dzieci, których dotyczą transgraniczne spory z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego, powinny korzystać z takich samych praw, poziomu ochrony, gwarancji proceduralnych i minimalnych standardów we wszystkich państwach członkowskich, niezależnie od narodowości ich rodziców;
U. mając na uwadze, że każde dziecko ma prawo do poznania rodziców i do opieki z ich strony; mając na uwadze, że w razie separacji każde dziecko ma prawo do regularnej osobistej styczności i bezpośrednich kontaktów z obojgiem rodziców lub, jeżeli rodzice są niedostępni, z krewnymi rodziców, a w razie ich braku – z wybraną przez dziecko osobą; mając na uwadze, że osobiste stosunki i bezpośrednie kontakty dziecka z rodzicami mogą być ograniczone przez właściwy organ jedynie w celu ochrony dobra dziecka;
V. mając na uwadze, że Konwencja haska z 1980 r. wprowadza system międzynarodowej współpracy między państwami w celu szybkiego rozstrzygania spraw dotyczących uprowadzenia dziecka za granicę; mając na uwadze, że dotychczas konwencję ratyfikowało 101 państw, w tym wszystkie państwa członkowskie UE;
W. mając na uwadze, że pomimo dotychczasowych wysiłków UE nie dysponuje wystarczającymi danymi na temat postępowań sądowych z udziałem dzieci, podobnie jak zajmujące się nimi wyspecjalizowane sądy;
X. mając na uwadze, że brak wspólnych przepisów UE dotyczących uznawania orzeczeń w sprawie rodzicielstwa, zwłaszcza w sprawach dotyczących rodziców tej samej płci, może skutkować utratą praw rodzicielskich, naruszać prawo dziecka do bycia wychowywanym przez oboje rodziców i utrzymywania stosunków z obojgiem rodziców oraz wszelkie prawa wynikające z rodzicielstwa (takie jak zobowiązania alimentacyjne lub dziedziczenie), a także zachęcać do wybierania sądu ze względu na możliwość korzystniejszego rozstrzygnięcia sprawy w przypadku transgranicznych sporów rodzinnych; mając na uwadze, że przyszły wniosek ustawodawczy w tej dziedzinie powinien pomóc zmniejszyć liczbę postępowań administracyjnych i sądowych;
Y. mając na uwadze, że Trybunał Sprawiedliwości wydał ostatnio następujące orzeczenie w sprawie C-490/20: jeśli chodzi o dziecko, będące obywatelem Unii, którego akt urodzenia wydany przez właściwe organy przyjmującego państwa członkowskiego wskazuje jako jego rodziców dwie osoby tej samej płci, państwo członkowskie, którego to dziecko jest obywatelem, jest zobowiązane (i) do wydania mu dowodu tożsamości lub paszportu bez konieczności uprzedniego sporządzenia aktu urodzenia przez organy krajowe, a także (ii) do uznania, podobnie jak każde inne państwo członkowskie, dokumentu pochodzącego od przyjmującego państwa członkowskiego umożliwiającego wspomnianemu dziecku korzystanie, wraz z każdą z tych dwóch osób, z przysługującego mu prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich;
Mediacja w sprawach dotyczących dzieci
Z. mając na uwadze, że w wielu przypadkach mediacja rodzinna okazuje się szybsza, tańsza i bardziej przyjazna dziecku w rozwiązywaniu sporu niż postępowanie sądowe, a także może pomóc w zapobieganiu uprowadzeniom dzieci przez jednego z rodziców w przyszłości;
AA. mając na uwadze, że należy zachęcać do stosowania alternatywnych metod rozwiązywania sporów, chyba że jest to sprzeczne z dobrem dziecka, zwłaszcza w przypadku przemocy domowej i seksualnego niegodziwego traktowania;
AB. mając na uwadze, że liczba krajowych i transgranicznych postępowań mediacyjnych w sprawach rodzinnych pozostaje niska;
AC. mając na uwadze, że w większości państw członkowskich nie ma dostępnej pomocy prawnej w przypadku mediacji dla rodziców, którzy mają ograniczone środki finansowe, ale którzy jednocześnie kwalifikowaliby się do otrzymania pomocy prawnej w postępowaniu sądowym;
AD. mając na uwadze, że rodzice mogą mieć trudności z uzyskaniem odpowiednich i zweryfikowanych informacji na temat możliwości przystąpienia do mediacji na etapie przedsądowym;
AE. mając na uwadze, że mediacja handlowa różni się znacznie od mediacji rodzinnej;
AF. mając na uwadze, że transgraniczna mediacja rodzinna może ułatwić zawieranie między rodzicami porozumień, które służą ochronie dobra dziecka, zmniejszając obciążenia emocjonalne i finansowe oraz złożoność prawną nierozerwalnie związaną z postępowaniem sądowym;
AG. mając na uwadze, że transgraniczna mediacja rodzinna jest bardziej złożona niż mediacja w krajowych sporach rodzinnych z punktu widzenia prawnego i logistycznego oraz wymaga od mediatora dodatkowej wiedzy i umiejętności językowych;
AH. mając na uwadze, że zarówno sędziowie, jak i prawnicy powinni zostać przeszkoleni w celu zdobycia większej wiedzy na temat transgranicznej mediacji rodzinnej;
Wymiar sprawiedliwości przyjazny dziecku w postępowaniu w sprawach cywilnych, administracyjnych i rodzinnych
1. apeluje do państw członkowskich o zapewnienie, by we wszystkich postępowaniach dotyczących dobra dziecka i ustaleń dotyczących jego przyszłego życia w pełni szanować, gwarantować i egzekwować prawa dziecka, oraz by dobro dziecka miało najwyższy priorytet i było odpowiednio uwzględniane i konsekwentnie stosowane w każdym działaniu podejmowanym przez instytucje publiczne, zwłaszcza w postępowaniach sądowych, które bezpośrednio i pośrednio dotyczą dzieci, zgodnie z art. 24 Karty;
2. przypomina, że dostęp do wymiaru sprawiedliwości i prawo do bycia wysłuchanym to prawa podstawowe i że każde dziecko, niezależnie od swojego pochodzenia społecznego, ekonomicznego lub etnicznego, musi mieć możliwość pełnego korzystania z tych praw we własnym imieniu, niezależnie od swoich rodziców lub opiekunów prawnych;
3. podkreśla, że pandemia COVID-19 spowodowała dodatkowe wyzwania w zakresie dostępu do wymiaru sprawiedliwości, w tym opóźnienia w postępowaniach; w związku z tym wzywa państwa członkowskie do zapewnienia środków ułatwiających dostęp do wymiaru sprawiedliwości podczas pandemii, zwłaszcza jeżeli dziecko uczestniczy w postępowaniach cywilnych, administracyjnych lub rodzinnych;
4. wzywa Komisję do przedstawienia bez zbędnej zwłoki zestawu wspólnych wytycznych lub podobnych narzędzi o charakterze nieustawodawczym, zawierających zalecenia i najlepsze praktyki, których powinny przestrzegać państwa członkowskie, aby zagwarantować, że wysłuchanie dziecka zostanie przeprowadzone przez sędziego lub wyszkolonego eksperta, oraz aby nie wywierano presji, w tym ze strony rodziców; podkreśla, że wysłuchania takie, zwłaszcza w postępowaniu z zakresu prawa rodzinnego, powinny odbywać się w otoczeniu przyjaznym dziecku i być dostosowane do wieku, dojrzałości i umiejętności językowych dziecka pod względem języka i treści, przy czym należy zapewnić wszelkie gwarancje poszanowania integralności emocjonalnej i dobra dziecka, oszczędzając mu niepotrzebnego stresu, oraz dopilnować, by właściwy organ należycie uwzględniał stanowisko dziecka zgodnie z jego wiekiem i dojrzałością; podkreśla ponadto, że wysłuchanie dziecka w postępowaniu rodzinnym w przypadku podejrzenia przemocy domowej lub rodzinnej lub bycia świadkiem przemocy w rodzinie powinno zawsze odbywać się w obecności wykwalifikowanych specjalistów, lekarzy lub psychologów, w tym specjalistów wykwalifikowanych w dziedzinie neuropsychiatrii dziecięcej, aby nie pogłębiać urazów dzieci ani ich nie wiktymizować;
5. podkreśla, że takie wytyczne lub podobne narzędzia o charakterze nieustawodawczym muszą jasno stwierdzać, że dzieci uczestniczące w postępowaniach w sprawach cywilnych, administracyjnych lub rodzinnych powinny być informowane na każdym etapie postępowania w sposób w pełni dla nich zrozumiały, w szczególności, że orzeczenie wydane przez organ powinno być wyjaśniane dziecku w sposób dostosowany do jego wieku, dojrzałości i umiejętności językowych przez wyszkolonego w tym zakresie specjalistę;
6. podkreśla potrzebę uznania ścisłego związku między postępowaniami karnymi, cywilnymi i innymi postępowaniami sądowymi w celu skoordynowania reakcji sądów i innych instancji na przemoc wobec dziecka i partnera; wzywa w związku z tym państwa członkowskie do przyjęcia środków mających na celu powiązanie spraw karnych i cywilnych dotyczących danej rodziny i dzieci, aby skutecznie zapobiegać wszelkim rozbieżnościom między orzeczeniami sądów i innych instancji, które to rozbieżności mogą być szkodliwe dla dzieci;
7. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia i dostarczenia łatwo dostępnych, zrozumiałych, wyczerpujących i przystępnych dziecku informacji o prawach dziecka w postępowaniu w sprawach cywilnych, administracyjnych i rodzinnych oraz o samych postępowaniach, w tym o charakterze transgranicznym;
8. wzywa państwa członkowskie do umożliwienia dzieciom uczestniczącym w sporach cywilnych, administracyjnych i rodzinnych, w tym w sprawach transgranicznych, dostępu do bezpłatnego, finansowanego ze środków publicznych, wysokiej jakości przedstawicielstwa ustawowego, w przypadku gdy rodzice nie sprawują pełnej odpowiedzialności rodzicielskiej lub gdy istnieje podejrzenie, że ich interesy mogą być sprzeczne z dobrem dziecka;
9. zdecydowanie zaleca, aby państwa członkowskie przyjęły podejście wielodyscyplinarne i ustanowiły łatwo dostępne, wysokiej jakości, zindywidualizowane, bezpłatne i finansowane ze środków publicznych usługi doradcze i wspierające dzieci – zarówno w sądach, jak i poza nimi – w celu zapewnienia, w razie potrzeby, wsparcia wyszkolonych specjalistów, takich jak lekarze, psychologowie, wykwalifikowani specjaliści w dziedzinie neuropsychiatrii dziecięcej, pracownicy socjalni i specjaliści ds. opieki nad dziećmi, aby jak najlepiej wspierać dziecko na wszystkich etapach postępowania; podkreśla, że w przypadku każdego dziecka uczestniczącego w postępowaniu z zakresu prawa cywilnego, administracyjnego i rodzinnego należy przyjąć indywidualne podejście i że szczególną uwagę należy zwrócić na dzieci, które często spotykają się z dyskryminacją lub znajdują się w trudnej sytuacji, w tym dzieci z niepełnosprawnościami, dzieci ze środowisk migracyjnych oraz dzieci żyjące w ubóstwie lub wykluczone społecznie;
10. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia obowiązkowych szkoleń na temat praw i szczególnych potrzeb dziecka dla sędziów, innych przedstawicieli zawodów prawniczych, organów ścigania, pracowników socjalnych, nauczycieli, pracowników przedszkoli i wszystkich innych podmiotów zaangażowanych w postępowania sądowe i administracyjne dotyczące dzieci; wzywa Komisję do zwiększenia wsparcia dla takich działań, np. za pośrednictwem Europejskiej Sieci Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości, programów „Obywatele, równość, prawa i wartości” i „Sprawiedliwość”;
11. wzywa Komisję do zachęcania istniejących sieci i platform przedstawicieli zawodów prawniczych do wymiany dobrych praktyk w zakresie wysłuchania dziecka, prawa dziecka do informacji i prawa do prywatności w całej UE; wzywa Komisję do rozważenia utworzenia punktu kompleksowej obsługi składającego się z ekspertów z całej UE, który służyłby jako platforma wymiany informacji; zachęca Europejską Sieć Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości do zapewnienia takiego forum dla sędziów zaangażowanych w rozpatrywanie transgranicznych sporów rodzinnych;
12. wzywa państwa członkowskie do udostępnienia wystarczających zasobów, by postępowania z zakresu prawa cywilnego, administracyjnego i rodzinnego z udziałem dzieci były prowadzone z zachowaniem jak największej zgodności z normami sprawiedliwości przyjaznej dziecku, z odpowiednim poszanowaniem emocjonalnej i fizycznej integralności dziecka i bez zbędnej zwłoki; podkreśla w związku z tym, że państwa członkowskie powinny zadbać o to, by sądy ds. dzieci i rodziny funkcjonowały jako część podstawowych usług, kontynuowały przesłuchania w trybie pilnym i wykonywały nakazy sądowe dotyczące opieki nad dziećmi i ochrony dzieci, które w każdej chwili mogą stać się ofiarami zaniedbania lub znęcania się;
13. przypomina, że państwa członkowskie powinny jak najlepiej wykorzystać program „Sprawiedliwość” do finansowania działań i organizacji ułatwiających wszystkim dzieciom skuteczny i niedyskryminujący dostęp do wymiaru sprawiedliwości oraz finansowo wspierać organizacje pracujące z dziećmi i na ich rzecz za pośrednictwem programu „Obywatele, równość, prawa i wartości”; wzywa państwa członkowskie do ustanowienia odpowiednich mechanizmów i procedur w zakresie skarg, środków zaradczych lub zadośćuczynienia w celu pełnego zagwarantowania, że prawa dziecka są odpowiednio uwzględniane w postępowaniach sądowych, które mają bezpośredni lub pośredni wpływ na dziecko;
Unijne ramy ochrony praw dziecka w transgranicznych sporach cywilnych
14. wzywa państwa członkowskie do ochrony dobra dziecka w transgranicznych postępowaniach rodzinnych, w tym poprzez zapewnienie, że przepisy i procedury nie dyskryminują rodziców ze względu na ich obywatelstwo, kraj zamieszkania lub w inny sposób, oraz zrezygnowanie z przypuszczenia, że dobrem dziecka zawsze jest pozostanie na terytorium danego państwa członkowskiego;
15. podkreśla, że jednym z powodów, dla których sprawy transgraniczne mogą stanowić wyzwanie pod względem prawnym, są różne krajowe terminologie, takie jak różnice w wymogach dotyczących minimalnego wieku w poszczególnych państwach członkowskich, co może skutkować różnym traktowaniem dziecka w zależności od rozbieżnych kryteriów wiekowych, lub różne role doradcy prawnego dziecka w postępowaniach dotyczących dzieci;
16. wzywa państwa członkowskie do poszanowania prawa każdego dziecka do utrzymywania regularnej osobistej styczności i bezpośrednich kontaktów z obojgiem rodziców – chyba że jest to sprzeczne z dobrem dziecka – niezależnie od ich struktury rodzinnej lub pokrewieństwa biologicznego; podkreśla, że prawa te należy respektować pomimo środków ograniczających związanych z COVID-19;
17. wzywa państwa członkowskie do skutecznego wykonywania orzeczeń w transgranicznych sporach rodzinnych dotyczących dzieci zgodnie z mającym zastosowanie prawem UE i wyrokami Trybunału Sprawiedliwości, zwłaszcza w sprawach dotyczących uprowadzenia dziecka przez jednego z rodziców, ale także separacji, rozwodu, pieczy nad dzieckiem, adopcji i opieki zastępczej oraz orzeczeń związanych z uznawaniem rodzicielstwa, w tym par osób tej samej płci, przy jednoczesnym uwzględnieniu dobra dziecka zgodnie z art. 24;
18. wzywa państwa członkowskie, by prawidłowo wdrożyły nowe zasady i obowiązki wynikające z rozporządzenia Rady (UE) 2019/1111 w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę(11); podkreśla znaczenie wymiany informacji między sądami krajowymi w sprawach transgranicznych i wzywa Komisję do współpracy w tym celu z państwami członkowskimi, do uważnego monitorowania prawidłowego wdrażania rozporządzenia oraz do szybkiego reagowania na wszelkie uchybienia w tym zakresie;
19. przypomina, że przekształcenie rozporządzenia Bruksela IIa miało na celu ochronę praw dziecka przez doprecyzowanie przepisów, skrócenie postępowań transgranicznych dotyczących dzieci dzięki ustalonym terminom oraz zniesienie exequatur, a także wspieranie ściślejszej współpracy między organami centralnymi i wymiany informacji w sprawach transgranicznych; wzywa w związku z tym państwa członkowskie do zapewnienia odpowiednich zasobów ludzkich i finansowych, aby ułatwić skuteczne wdrożenie rozporządzenia;
20. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia odpowiednich szkoleń na temat nowych przepisów dla organów centralnych, sędziów i innych przedstawicieli zawodów prawniczych zajmujących się sporami transgranicznymi, w tym w zakresie wysłuchania dziecka i ewentualnego korzystania z mediacji w takich przypadkach; podkreśla, że takie szkolenia powinny zapewniać wystarczający poziom wiedzy fachowej w zakresie transgranicznych postępowań w sprawach rodzinnych;
21. wzywa Komisję do przedstawienia przewodnika dobrych praktyk w zakresie przekształcenia rozporządzenia Bruksela IIa;
22. wzywa Komisję do oceny, czy prawodawstwo UE powinno zharmonizować gwarancje proceduralne dla dzieci w transgranicznych postępowaniach z zakresu prawa rodzinnego;
23. wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania, że koszty finansowe postępowania i dodatkowe koszty nieodłącznie związane ze sprawami transgranicznymi nie stanowią przeszkody w dostępie do wymiaru sprawiedliwości w transgranicznych sprawach cywilnych, administracyjnych i rodzinnych z udziałem dzieci; wzywa państwa członkowskie do udostępnienia informacji na temat możliwej pomocy prawnej w takich przypadkach;
24. zauważa, że Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy już we współpracy na mocy rozporządzenia Bruksela IIa i rozporządzenia w sprawie zobowiązań alimentacyjnych; wzywa Komisję do pilnej oceny najwłaściwszych środków, w tym dwustronnego narzędzia, w celu zaradzenia istniejącej niepewności prawnej między UE a Zjednoczonym Królestwem w dziedzinie postępowań w sprawach cywilnych, administracyjnych i rodzinnych dotyczących dzieci;
25. z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź Komisji dotyczącą przedstawienia wniosku ustawodawczego, aby ułatwić wzajemne uznawanie rodzicielstwa między państwami członkowskimi;
26. wzywa w związku z tym Komisję do należytego uwzględnienia rezolucji Parlamentu z 2 lutego 2017 r. w sprawie transgranicznych aspektów adopcji, w tym załącznika do niej zawierającego propozycję rozporządzenia w sprawie transgranicznego uznawania orzeczeń o adopcji w celu stworzenia jasnych ram prawnych i zapewnienia rodzinom niezbędnej pewności prawnej, aby nakaz adopcyjny wydany zgodnie z prawem w jednym państwie członkowskim został uznany w innym państwie członkowskim;
27. wzywa Komisję i Radę do należytego informowania Parlamentu i włączania go w prace nad wszelkimi nowymi lub zmienionymi wnioskami ustawodawczymi w dziedzinie transgranicznego prawa cywilnego i rodzinnego, ponieważ przepisy takie mają bezpośredni wpływ na życie i dobrostan obywateli UE, a przede wszystkim dzieci;
28. uważa, że Konwencja haska z 1980 r. jest podstawowym instrumentem służącym zabezpieczeniu dobra dziecka w przypadkach uprowadzenia dziecka za granicę oraz uważa, że przystąpienie nowych państw do tej konwencji powinno być przyjęte przez UE z zadowoleniem; zachęca w związku z tym Komisję do szybkich postępów w przeprowadzaniu oceny przystąpienia nowych państw i wzywa państwa członkowskie, by nie wahały się przed wyrażeniem zgody na ich przystąpienie;
29. ponawia swój apel o zacieśnienie współpracy międzynarodowej między państwami członkowskimi i z państwami trzecimi, w szczególności z Japonią, w celu wdrożenia wszystkich międzynarodowych aktów prawnych dotyczących ochrony dzieci, aby chronić dzieci przed szkodliwymi skutkami uprowadzeń dzieci przez jednego z rodziców;
30. wzywa Komisję do dalszego rozszerzania badań i gromadzenia danych dotyczących wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dzieciom oraz najlepszych praktyk w tej dziedzinie w państwach członkowskich; wzywa Komisję i państwa członkowskie do gromadzenia danych dotyczących transgranicznych sporów cywilnych z udziałem dzieci, takich jak sprawy dotyczące opieki, dostępu do dziecka i uprowadzenia dziecka przez jednego z rodziców; wzywa Komisję do uwzględnienia tych danych w tablicy wyników wymiaru sprawiedliwości UE;
Mediacja w sprawach dotyczących dzieci
31. wzywa Komisję do przedstawienia nowego wniosku dotyczącego rozporządzenia w sprawie mediacji transgranicznej, któremu towarzyszyłaby dokładna ocena skutków, a które powinno ustanowić wspólne standardy dotyczące postępowania transgranicznego, przepisy dotyczące uznawania i egzekwowania porozumień zawieranych w drodze mediacji, wymogi dotyczące ustanowienia europejskiego certyfikatu dla mediatorów, by zapewnić wysokiej jakości wiedzę fachową w sprawach transgranicznych, oraz wspólne normy dotyczące transgranicznych umów mediacyjnych; uważa, że takie wspólne normy powinny zapewniać poszanowanie zasad poufności obowiązujących w każdym państwie członkowskim oraz zapewniać stronom wystarczające informacje prawne na temat koncepcji, ograniczeń i konsekwencji mediacji;
32. wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszego wspierania istniejących sieci mediatorów w transgranicznych sporach rodzinnych;
33. wzywa państwa członkowskie do utworzenia biur przedmediacyjnych, aby zapewnić rodzicom i dzieciom, których to dotyczy, wszelkie potrzebne im informacje na temat przebiegu mediacji oraz jej ewentualnych kosztów i korzyści, w szczególności dla samych dzieci i ich praw oraz dobrostanu; podkreśla, że niektóre państwa członkowskie utworzyły już takie biura lub dążą do ich utworzenia;
34. podkreśla, że mediacja może być skutecznym narzędziem ochrony dobra dziecka w przypadkach transgranicznych uprowadzeń dzieci przez jednego z rodziców; podkreśla w związku z tym dobre praktyki i stosowanie „modelu mediacji w sądzie” w niektórych państwach członkowskich w celu rozwiązywania transgranicznych sporów rodzinnych w sposób polubowny i pozasądowy;
35. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia, by w trakcie całego procesu mediacji dzieci miały możliwość rozmowy z wykwalifikowaną i niezależną osobą, która może udzielić im informacji i wsparcia w sposób przyjazny dzieciom;
36. wzywa państwa członkowskie do ułatwienia dostępu do pomocy prawnej w zakresie mediacji w przypadku transgranicznych sporów rodzinnych dla rodziców o ograniczonych środkach finansowych;
37. podkreśla potrzebę zbadania możliwości wykorzystania narzędzi internetowych, w tym wideokonferencji, w mediacji w przypadku sporów na odległość lub sporów, na które miały wpływ nadzwyczajne okoliczności, takie jak pandemia COVID-19;
38. wzywa państwa członkowskie do aktywnego promowania dobrowolnej mediacji w sprawach rodzinnych dotyczących dzieci, w tym dzięki zmianom w ustawodawstwie;
39. wzywa państwa członkowskie do przewidzenia prostych, szybkich i przystępnych przepisów, aby porozumienia zawierane w drodze mediacji między rodzicami stały się prawnie wiążące i egzekwowalne;
o o o
40. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, Komitetowi Regionów, Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej i uchylającego rozporządzenie (UE) nr 347/2013 (COM(2020)0824 – C9-0417/2020 – 2020/0360(COD))
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)
Parlament Europejski,
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2020)0824),
– uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 172 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9‑0417/2020),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z 24 marca 2021 r.(1),
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów z 1 lipca 2021 r.(2),
– uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 74 ust. 4 Regulaminu oraz przekazane pismem z dnia 22 grudnia 2021 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając art. 59 Regulaminu,
– uwzględniając opinie przedstawione przez Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisję Transportu i Turystyki oraz Komisję Rozwoju Regionalnego,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (A9‑0269/2021),
1. przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;
2. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;
3. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 5 kwietnia 2022 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/... w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej, zmiany rozporządzeń (WE) nr 715/2009, (UE) 2019/942 i (UE) 2019/943 oraz dyrektyw 2009/73/WE i (UE) 2019/944 oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 347/2013
(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2022/869.)
Wytyczne dotyczące budżetu na rok 2023 – sekcja III
197k
61k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie ogólnych wytycznych dotyczących przygotowania budżetu na rok 2023, sekcja III – Komisja (2021/2226(BUI))
– uwzględniając art. 314 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
– uwzględniając art. 106a Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej,
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii(1) (zwane dalej "rozporządzeniem finansowym"),
– uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021−2027(2) (zwane dalej „rozporządzeniem w sprawie WRF”),
– uwzględniając wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie zwiększenia środków na poszczególne programy i dostosowania aktów podstawowych(3),
– uwzględniając wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie wykorzystania środków powracających z instrumentu inwestycyjnego AKP na rzecz Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej(4),
– uwzględniając wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie ponownego wykorzystania umorzonych środków finansowych w związku z programem badawczym(5),
– uwzględniając wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie sposobu traktowania kosztów z tytułu odsetek i spłat w ramach NGUE w WRF na lata 2021–2027(6),
– uwzględniając wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie kontroli budżetowej w odniesieniu do nowych wniosków opartych na art. 122 TFUE, które mogą mieć istotny wpływ na budżet Unii(7),
– uwzględniając wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie ponownej oceny przepisów rozporządzenia finansowego dotyczących zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel oraz zaciągania i udzielania pożyczek(8),
– uwzględniając swoje stanowisko z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie projektu rozporządzenia Rady określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027(9),
– uwzględniając wniosek Komisji z dnia 22 grudnia 2021 r. dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (UE, Euratom) 2020/2093 określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027 (COM(2021)0569),
– uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 16 grudnia 2020 r. między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych(10),
– uwzględniając decyzję Rady (UE, Euratom) 2020/2053 z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej(11),
– uwzględniając wniosek Komisji z dnia 22 grudnia 2021 r. w sprawie zmiany tej decyzji (COM(2021)0570),
– uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) 2020/2094 z dnia 14 grudnia 2020 r. ustanawiające Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19(12),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii(13),
– uwzględniając Europejski filar praw socjalnych proklamowany przez Radę Europejską, Parlament i Komisję w listopadzie 2017 r., plan działania Komisji na rzecz wdrożenia Europejskiego filaru praw socjalnych z dnia 4 marca 2021 r. oraz deklarację z Porto w sprawie spraw społecznych przyjętą przez członków Rady Europejskiej w maju 2021 r.,
– uwzględniając Agendę ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 oraz cele zrównoważonego rozwoju ONZ,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 marca 2021 r. w sprawie kształtowania polityki edukacji cyfrowej(14),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 marca 2021 r. zatytułowany „Cyfrowy kompas na 2030 r.: europejska droga w cyfrowej dekadzie” (COM(2021)0118 final),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 grudnia 2019 r. zatytułowany „Europejski Zielony Ład” (COM(2019)0640),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2020 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu(15),
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej(16) (Europejskie prawo o klimacie),
– uwzględniając sprawozdania specjalne Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) w sprawie globalnego ocieplenia o 1,5° C, w sprawie zmiany klimatu i gruntów oraz w sprawie oceanów i kriosfery w zmieniającym się klimacie,
– uwzględniając porozumienie przyjęte na 21. Konferencji Stron (COP 21) Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC) w Paryżu w dniu 12 grudnia 2015 r. (porozumienie paryskie),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 1 marca 2022 r. w sprawie rosyjskiej agresji na Ukrainę(17),
– uwzględniając sprawozdanie z globalnej oceny różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych opublikowane przez Międzyrządową Platformę Naukowo-Polityczną w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów (IPBES),
– uwzględniając unijną strategię na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025,
– uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 10/2021 z dnia 26 maja 2021 r. pt. „Uwzględnianie aspektu płci w budżecie UE – czas, by za słowami poszły czyny”,
– uwzględniając budżet ogólny Unii Europejskiej na rok budżetowy 2022(18) i wspólne oświadczenia uzgodnione między Parlamentem, Radą i Komisją, które zostały do niego załączone,
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 15 marca 2022 r. w sprawie wytycznych dotyczących budżetu na rok 2023 (07218/2022),
– uwzględniając art. 93 Regulaminu,
– uwzględniając opinie przedstawione przez Komisję Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, Komisję Transportu i Turystyki, Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Komisję Kultury i Edukacji oraz Komisję Praw Kobiet i Równouprawnienia,
– uwzględniając stanowisko w formie poprawek przedstawione przez Komisję Zatrudnienia i Spraw Socjalnych,
– uwzględniając pisma przesłane przez Komisję Spraw Zagranicznych, Komisję Kontroli Budżetowej, Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisję Rozwoju Regionalnego, Komisję Rybołówstwa oraz Komisję Spraw Konstytucyjnych,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej (A9-0062/2022),
A. mając na uwadze, że w szeregu rezolucji Parlament zalecił, aby wszystkie państwa członkowskie przeznaczyły co najmniej 2 % swoich środków z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) na sektor kultury i sektor kreatywny, a co najmniej 10 % na edukację, a także by przeznaczyły co najmniej 5 % swoich środków z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+) w ramach zarządzania dzielonego na wsparcie działań w ramach europejskiej gwarancji dla dzieci;
Budżet na rok 2023 – kontynuowanie odbudowy dla wszystkich
1. zauważa, że choć pozytywne sygnały pozwalają spodziewać się dalszego wzrostu w 2022 r., perspektywy gospodarcze nadal są niepewne w świetle takich czynników jak zakłócenia w łańcuchu dostaw, wysokie ceny energii, rosnąca inflacja i trwająca pandemia COVID-19 oraz skutki inwazji na Ukrainę; przypomina w związku z tym, że budżet Unii na 2023 r. odegra ważną rolę nie tylko w reagowaniu na wyzwania geopolityczne, ale także we wzmacnianiu gospodarki i konkurencyjności Unii oraz w budowaniu naszej wspólnej odporności, w przyczynianiu się do udanej realizacji Europejskiego Zielonego Ładu i sprawiedliwej transformacji, tak by nikt nie został pominięty, a także we wspieraniu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej jako jednego z fundamentów odbudowy;
2. zobowiązuje się zatem do działania na rzecz przyjęcia budżetu zorientowanego na przyszłość, który będzie odpowiadał priorytetom politycznym Unii związanym z zapewnieniem silniejszej Unii Zdrowotnej, przyczynieniem się do sukcesu transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz wspieraniem sprawiedliwej, inkluzywnej, zrównoważonej i odpornej odbudowy (również dzięki większemu wsparciu małych i średnich przedsiębiorstw, MŚP), promowaniem praworządności, wartości UE i praw podstawowych oraz ich stosowania, przyczynieniem się do tworzenia większych możliwości dla wszystkich, a zwłaszcza młodych ludzi w całej Unii, oraz zapewnieniem silniejszej Unii dla jej obywateli i na świecie;
3. podkreśla kluczową rolę polityki spójności UE jako głównej polityki inwestycyjnej Unii i jednego z fundamentów trwałej odbudowy sprzyjającej włączeniu społecznemu, a także wskazuje na jej wyjątkową europejską wartość dodaną i wkład w ogólny harmonijny rozwój UE oraz jej państw członkowskich i regionów; zwraca uwagę, że rok 2023 będzie ostatnim rokiem realizacji programów UE uwzględnionych w wieloletnich ramach finansowych (WRF) na lata 2014–2020, zwłaszcza tych w ramach zarządzania dzielonego w dziedzinie spójności, a także rokiem, w którym realizacja nowych programów nabierze tempa; oczekuje zatem, że znajdzie to odzwierciedlenie w znacznym zwiększeniu środków na płatności w budżecie na rok 2023;
4. podkreśla, że nowa wspólna polityka rolna (WPR) wejdzie w życie w 2023 r.; przypomina o centralnym znaczeniu WPR i wspólnej polityki rybołówstwa w europejskim systemie żywnościowym, ponieważ zapewniają wszystkim Europejczykom wysokiej jakości żywność po przystępnych cenach oraz bezpieczeństwo żywienia; zwraca również uwagę na znaczenie właściwie funkcjonujących rynków rolnych, zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, stabilnych i akceptowalnych dochodów dla rolników i rybaków, zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi i zachowania różnorodności biologicznej, a także wymiany pokoleniowej rolników; apeluje o zwrócenie szczególnej uwagi na rolnictwo na małą skalę, młodych rolników i małe przedsiębiorstwa rybackie dzięki jak najlepszemu wykorzystaniu wszystkich odnośnych programów UE; zwraca uwagę, że wiele sektorów rolnictwa poważnie ucierpiało z powodu pandemii COVID-19, wzrostu cen energii i innych kryzysów;
5. podkreśla, że państwa członkowskie muszą zakontraktować wszystkie środki dostępne w ramach RRF do końca 2023 r., i wzywa Komisję do wspierania państw członkowskich i beneficjentów w tym zakresie, przy jednoczesnym zaangażowaniu Parlamentu w nadzór nad tym procesem i w jego przejrzystą ocenę; przypomina ponadto o znaczeniu zaangażowania władz lokalnych i regionalnych, partnerów społecznych i społeczeństwa obywatelskiego we wdrażanie i monitorowanie odpowiednich programów UE;
Silniejsza Unia Zdrowotna
6. przypomina, że kryzys związany z COVID-19 spowodował niespotykane dotąd obciążenie publicznych systemów opieki zdrowotnej i nasilił istniejące problemy; z zadowoleniem przyjmuje nadanie priorytetu unijnej polityce zdrowotnej i zwraca uwagę na Program UE dla zdrowia i klaster dotyczący zdrowia w programie „Horyzont Europa”; zauważa, że budżet przeznaczony na działania w zakresie gotowości prowadzone przez Urząd ds. Gotowości i Reagowania na Stany Zagrożenia Zdrowia (HERA) pochodzi z tych programów oraz z Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności, i wyraża głębokie zaniepokojenie w związku z tym, że mogłoby to utrudnić osiągnięcie innych ważnych celów zdrowotnych uzgodnionych przez prawodawców; przypomina zatem, że trzeba zapewnić HERA nowe zasoby; podkreśla ponadto, że szczególną uwagę należy zwrócić na nadzór Parlamentu nad HERA; podkreśla, jak ważne jest wzmocnienie europejskiego korpusu medycznego w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności, i zachęca wszystkie państwa członkowskie do przeznaczenia na ten cel dodatkowych zasobów; podkreśla, że trzeba zapewnić odpowiednie finansowanie planu walki z rakiem i położyć szczególny nacisk na działania przynoszące obywatelom wymierne rezultaty, np. na europejską inicjatywę dotyczącą obrazowania raka lub programy szczepień przeciwko HPV;
7. uznaje znaczenie innych programów unijnych, w tym RRF, dla zapewnienia inwestycji i wsparcia w celu zapobiegania kryzysom zdrowotnym oraz wzmocnienia odporności systemów i infrastruktury opieki zdrowotnej; podkreśla potrzebę dostosowania tych działań do innych programów finansowanych przez UE, w tym Programu UE dla zdrowia, przy jednoczesnym zmniejszeniu dysproporcji w dostępie do opieki zdrowotnej; zaznacza, że trzeba wzmocnić kampanie informacyjne na temat szczepień we wszystkich państwach członkowskich i poza nimi; przypomina ponadto, jak ważne jest stałe udzielanie pomocy technicznej państwom członkowskim o ograniczonych zdolnościach administracyjnych oraz zapewnianie dostępu do niej; podkreśla, że zdecentralizowane agencje i organy ds. zdrowia i bezpieczeństwa powinny być odpowiednio finansowane i powinny dysponować odpowiednią liczbą pracowników, a w razie potrzeby należy je wzmocnić;
Powodzenie transformacji ekologicznej i cyfrowej
8. uznaje, że wdrożenie Europejskiego Zielonego Ładu i osiągnięcie unijnego celu neutralności klimatycznej do 2050 r. oraz dążenie do osiągnięcia zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń będzie wymagało znacznych inwestycji publicznych i prywatnych, aby wypełnić lukę inwestycyjną w zakresie transformacji ekologicznej określoną przez Komisję i osiągnąć wiążące cele porozumienia paryskiego; podkreśla jednak, że koszty bezczynności byłyby znacznie wyższe; podkreśla, że budżet Unii znajduje się w centrum wysiłków na rzecz sprawiedliwej transformacji w kierunku bardziej ekologicznej, zrównoważonej, sprzyjającej włączeniu społecznemu, bardziej odpornej i konkurencyjnej Unii i że potrzebne są dalsze wysiłki finansowe; podkreśla w szczególności, że trzeba zapewnić odpowiednie środki finansowe umożliwiające Unii realizację jej zobowiązań, a jednocześnie dopilnować, by nikt nie został pominięty; podkreśla, że powodzenie Europejskiego Zielonego Ładu będzie zależało również od jego finansowania, i wzywa do wykorzystania unijnych instrumentów finansowania w pierwszej kolejności w regionach i sektorach oraz na obszarach, które najbardziej ucierpią w wyniku transformacji ekologicznej, oraz do uwzględnienia potrzeb państw członkowskich; podkreśla, że należy umożliwić MŚP pełne wykorzystanie możliwości wynikających z Europejskiego Zielonego Ładu i z ich własnej transformacji biznesowej w kierunku zrównoważenia środowiskowego i cyfryzacji;
9. przypomina, że trzeba zapewnić ambitne zasoby na programy wspierające działania na rzecz klimatu i różnorodności biologicznej oraz ochrony środowiska, takie jak LIFE, a także przyspieszyć i w pełni wdrożyć mechanizm sprawiedliwej transformacji, w tym poprzez zapewnienie dalszej pomocy technicznej w celu wsparcia państw członkowskich w realizacji tego zadania; przypomina również o potrzebie dopilnowania, by wydatki Unii przyczyniały się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, w tym poprzez zwiększenie gotowości na wypadek klęsk żywiołowych, w szczególności za pośrednictwem Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności, a także do powstrzymania utraty różnorodności biologicznej; oczekuje, że Komisja wywiąże się z zobowiązania podjętego podczas postępowania pojednawczego w sprawie budżetu na 2022 r., dotyczącego wzmocnienia agencji działającej w tym obszarze, zwłaszcza w świetle jej kluczowej roli we wdrażaniu pakietu „Gotowi na 55” i związanej z nim sprawozdawczości; jest ponadto głęboko zaniepokojony długoterminowym niedoborem zasobów ludzkich w niektórych służbach Komisji i w związku z tym ponawia apel do Komisji o zapewnienie odpowiedniego poziomu zasobów i personelu; wzywa poza tym Komisję i państwa członkowskie do przestrzegania zasady „nie czyń szkód” w celu zapewnienia niezbędnej spójności między celami politycznymi i maksymalnej efektywności wydatków w okresie transformacji i po nim;
10. podkreśla potrzebę inwestowania w badania naukowe i innowacje w dziedzinie zielonych technologii, procesów i umiejętności, w tym z myślą o zapewnieniu Unii przewagi konkurencyjnej w przyszłej gospodarce o zerowej emisji netto, i podkreśla, że trzeba w związku z tym zapewnić odpowiednie zasoby dla programu „Horyzont Europa”; uważa, że zapewnienie odpowiedniego wsparcia dla MŚP ma zasadnicze znaczenie dla zwiększenia ich roli w dziedzinie badań naukowych i innowacji; uważa, że Unia musi w pełni wykorzystać instrument „Łącząc Europę” do modernizacji i połączenia swojej infrastruktury transportowej i energetycznej oraz do poprawy jej zrównoważonego charakteru, aby wzmocnić bezpieczeństwo energetyczne i autonomię energetyczną UE oraz rozwijać dalej unię energetyczną dzięki wzajemnym połączeniom między państwami członkowskimi; uważa w związku z tym, że należy zapewnić wystarczające zasoby na instrument „Łącząc Europę”; podkreśla ponadto znaczenie programu kosmicznego UE;
11. przyjmuje do wiadomości przedstawione przez Komisję wnioski ustawodawcze dotyczące aktu w sprawie czipów i programu bezpiecznej łączności; przypomina o zasadzie, zgodnie z którą nowe programy nie powinny być tworzone kosztem istniejących programów, i powtarza swoje przyjęte już dawno stanowisko, zgodnie z którym nowe inicjatywy powinny być finansowane z nowych zasobów; zamierza dokładnie przeanalizować skutki tych wniosków dla budżetu i ich wpływ na procedurę budżetową dotyczącą 2023 r.;
12. uważa, że dla konkurencyjności Unii zasadnicze znaczenie ma dalsza cyfryzacja gospodarki i sektora publicznego; uważa, że udana transformacja cyfrowa wymaga istotnych wysiłków w zakresie badań naukowych i innowacji w ramach programu „Horyzont Europa”, znacznych inwestycji w infrastrukturę cyfrową za pośrednictwem instrumentu „Łącząc Europę” – technologie cyfrowe, a także wsparcia w obszarach takich jak sztuczna inteligencja i cyberbezpieczeństwo oraz obliczenia wielkiej skali w UE za pośrednictwem programu „Cyfrowa Europa”; zwraca uwagę, że trzeba rozwiązać problem niedoboru umiejętności cyfrowych poprzez promowanie zaawansowanych umiejętności cyfrowych i uczenia się sprzyjającego włączeniu społecznemu; podkreśla, że potrzebne są narzędzia reorientacji zawodowej; podkreśla, jak ważne jest zapewnienie wystarczającego finansowania programów UE i spójności między nimi w celu stworzenia warunków do wprowadzania na rynek przełomowych technologii i innowacji oraz umożliwienia gospodarce i sektorowi publicznemu Unii odgrywania czołowej roli w transformacji cyfrowej i konkurencyjności;
13. uznaje wkład unijnych programów finansowania w ożywienie gospodarcze, zwalczanie bezrobocia i pobudzanie inwestycji, a w szczególności we wspieranie MŚP i przedsiębiorstw typu start-up; przypomina, że MŚP pozostają trzonem europejskiej gospodarki i nadal odgrywają kluczową rolę w tworzeniu miejsc pracy i wzrostu; zwraca uwagę na InvestEU i jego segment MŚP, a także na to, że w ramach tego programu MŚP odczuwające negatywne skutki pandemii mogą otrzymać wsparcie kapitałowe; podkreśla, że trzeba promować dobrze funkcjonujący jednolity rynek poprzez wystarczające finansowanie, aby zagwarantować ochronę konsumentów, zwiększyć konkurencyjność małych przedsiębiorstw dzięki rozwojowi umiejętności cyfrowych i umiejętności w zakresie przedsiębiorczości, poprawić dostęp do rynków, wykorzystać program „Erasmus” dla młodych przedsiębiorców oraz dalej zwiększać możliwości tworzenia i rozszerzania działalności przedsiębiorstw typu start-up;
14. wyraża solidarność z osobami pracującymi w sektorach poważnie dotkniętych pandemią, zwłaszcza w turystyce, sektorze hotelarsko-gastronomicznym oraz w sektorze kultury i sektorze kreatywnym; podkreśla, że sektory te stanowią ważny filar gospodarki Unii i pracuje w nich, zwłaszcza w MŚP, istotna część unijnej siły roboczej; uważa, że sektory te powinny otrzymać większe wsparcie ze strony państw członkowskich i Unii, w tym za pośrednictwem RRF, oraz apeluje o dodatkowe środki dla tych sektorów i wystarczające finansowanie powiązanych programów UE; podkreśla, że jeżeli nowy europejski Bauhaus (NEB) zostanie przekształcony w inicjatywę lub program o charakterze długoterminowym, będzie wymagał nowych środków; ponownie wyraża rozczarowanie faktem, że proponowany już od jakiegoś czasu przez Parlament wniosek dotyczący specjalnego programu UE w dziedzinie turystyki nie został uwzględniony;
Promowanie praworządności, wartości UE i praw podstawowych oraz ich stosowania
15. uważa, że dla wiarygodności Unii zasadnicze znaczenie ma zapewnienie właściwego wykorzystania funduszy unijnych oraz podjęcie wszelkich kroków w celu ochrony interesów finansowych Unii; podkreśla wyraźny związek między poszanowaniem praworządności a skutecznym wykonywaniem budżetu Unii zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami; uważa, że rozporządzenie (UE, Euratom) 2020/2092 w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii powinno być stosowane natychmiast i w całości, o co wielokrotnie apelował Parlament; ubolewa, że Komisja nie wdrożyła jeszcze rozporządzenia, mimo że weszło ono w życie 1 stycznia 2021 r., i podkreśla, że rozporządzenie jest w pełni zgodne z traktatami UE, co zostało potwierdzone wyrokami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 16 lutego 2022 r.(19); oczekuje, że Komisja niezwłocznie uruchomi art. 6 ust. 1 rozporządzenia w odniesieniu do państw członkowskich, do których zwróciła się już o dodatkowe informacje, zgodnie z wymogami art. 6 ust. 4 rozporządzenia; uważa, że należy udostępnić odpowiednie zasoby agencjom i organom działającym w tym obszarze oraz Prokuraturze Europejskiej (EPPO), zwłaszcza z uwagi na ich coraz większe obciążenie pracą, w tym w zakresie monitorowania i kontroli wydatków w ramach RRF;
16. podkreśla, że praworządność chroni pozostałe podstawowe wartości, na których opiera się Unia, i jest nierozerwalnie związana z poszanowaniem demokracji i praw podstawowych; wyraża głębokie zaniepokojenie znacznym pogorszeniem się sytuacji w zakresie praworządności, demokracji i praw podstawowych, w tym niezawisłości sądownictwa, podziału władzy, walki z korupcją oraz niezależności i wolności mediów w niektórych państwach członkowskich; podkreśla znaczenie programu „Obywatele, równość, prawa i wartości”, zwłaszcza w zakresie ochrony i propagowania praw i wartości zapisanych w traktatach UE i w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, oraz jego znaczenie dla utrzymania i dalszego rozwijania zaangażowania i edukacji obywateli, a także dla otwartych, opartych na prawach, demokratycznych, równych i inkluzywnych społeczeństw; w związku z tym wzywa do przeznaczenia na ten program środków w wystarczającej wysokości; przypomina, że współpraca sądowa między organami krajowymi jest kluczowa dla wzmocnienia praworządności w Unii; wzywa do odpowiedniego finansowania programu „Sprawiedliwość”;
Większe możliwości dla wszystkich, zwłaszcza dla młodych ludzi w całej Unii
17. uznaje, że kryzys związany z COVID-19 wywarł poważny negatywny wpływ na młodych ludzi, ich perspektywy zatrudnienia, warunki pracy i zdrowie psychiczne, co doprowadziło do utraty szans, ograniczenia perspektyw i powstania dysproporcji edukacyjnych; w tym kontekście zwraca uwagę na znaczenie kształcenia i szkolenia zawodowego; jest głęboko przekonany, że budżet na 2023 r. powinien koncentrować się również na młodzieży i wykorzystać dynamikę Europejskiego Roku Młodzieży 2022 oraz konkretne działania i strategie polityczne, które będą kontynuowane w 2023 r.; podkreśla znaczenie programu Erasmus+ i zwraca uwagę, jak niezwykle istotne jest zapewnienie wystarczających środków finansowych na ten program, którego sukces w poszerzaniu możliwości kształcenia, szkolenia i zatrudnienia w całej Unii jest bezdyskusyjny i który przyniósł konkretne rezultaty; uważa, że powinien on stać się bardziej sprzyjający włączeniu społecznemu oraz oferować większe możliwości i równy dostęp dla wszystkich, zwłaszcza osobom ze środowisk defaworyzowanych oraz z obszarów wiejskich i oddalonych;
18. uważa, że należy znaleźć trwałe i długoterminowe rozwiązania, aby skutecznie stawić czoła strukturalnym wyzwaniom demograficznym, a także ograniczyć drenaż mózgów na wiejskich, oddalonych i słabiej rozwiniętych obszarach UE; podkreśla potrzebę zapewnienia środków finansowych na rewitalizację i tworzenie wysokiej jakości lokalnych miejsc pracy na obszarach dotkniętych spadkiem liczby ludności; podkreśla kluczową rolę budżetu UE w przyczynianiu się do wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych oraz we wzmacnianiu lokalnych i regionalnych działań społecznych, wzmacnianiu dialogu społecznego i zapewnianiu dostępu dla wszystkich do kluczowych usług, takich jak opieka zdrowotna, mobilność, odpowiednie odżywianie i godne warunki mieszkaniowe;
19. zwraca uwagę na potrzebę wzmocnienia Europejskiego Korpusu Solidarności, który pomaga młodym ludziom zdobyć praktyczne doświadczenie w innym państwie członkowskim, a tym samym zwiększa ich szanse na zatrudnienie i szanse życiowe; przypomina o znaczeniu odpowiedniego finansowania działań UE na rzecz młodych ludzi i dzieci, zwłaszcza w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, REACT-EU oraz RRF; przypomina, że Komisja powinna regularnie składać sprawozdania z wdrażania zalecenia w sprawie ustanowienia europejskiej gwarancji dla dzieci i wzmocnionej gwarancji dla młodzieży;
20. przypomina, że pandemia poważnie dotknęła również osoby starsze; podkreśla, że budżet na 2023 r. powinien zapewniać wystarczające wsparcie osobom znajdującym się w najtrudniejszej sytuacji oraz chronić ich dobrostan, godność i prawa podstawowe; zauważa, że Erasmus+ oferuje możliwości osobom dorosłym i osobom starszym, a także wzywa Komisję do dopilnowania, by osoby te czerpały z niego większe korzyści; zwraca uwagę na rolę budżetu UE w przyczynianiu się do zapewnienia osobom starszym dostępu do usług społecznych i opieki zdrowotnej, mobilności i możliwości w zakresie wolontariatu; wzywa UE do usprawnienia i zintensyfikowania działań skierowanych do osób starszych w spójnych ramach związanych z finansowaniem z programów UE;
Silniejsza Unia dla swoich obywateli i na świecie
21. z całą stanowczością potępia nielegalną, niesprowokowaną i nieuzasadnioną inwazję na Ukrainę ze strony Federacji Rosyjskiej oraz wszelkie próby destabilizacji partnerów UE we wschodnim sąsiedztwie, a także zaangażowanie Białorusi w tę agresję; podkreśla, że Unia musi pozostać zjednoczona, i wzywa do ściślejszej współpracy i solidarności między państwami członkowskimi w tej trudnej sytuacji; wzywa Unię do zagwarantowania znacznych środków finansowych w celu zaradzenia geopolitycznym skutkom obecnego kryzysu, w tym wsparcia na rzecz rozmieszczenia środków humanitarnych i środków gotowości na potrzeby przyjmowania uchodźców w państwach członkowskich i we wschodnim sąsiedztwie; przypomina, że stabilność Unii zależy również od stabilności jej sąsiedztwa;
22. przypomina swoją rezolucję w sprawie rosyjskiej agresji na Ukrainę oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do uruchomienia wszystkich dostępnych środków finansowych w celu wsparcia Ukrainy; w tym kontekście ponownie wyraża poparcie dla uruchomienia Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju; wzywa Komisję, Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) i państwa członkowskie do przedstawiania Parlamentowi na wczesnym etapie przejrzystych sprawozdań i informacji w tym zakresie; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby udzielały Ukrainie dalszej nadzwyczajnej pomocy humanitarnej we współpracy z agencjami humanitarnymi ONZ i innymi międzynarodowymi organizacjami partnerskimi; podkreśla potrzebę położenia szczególnego nacisku na słabsze grupy społeczne, mniejszości oraz kobiety i dzieci, ponieważ są one szczególnie dotknięte konfliktami i potrzebują szczególnej ochrony i wsparcia; wzywa Komisję do rozważenia wszystkich dostępnych środków w celu zapewnienia wsparcia w ramach odpowiednich programów UE, zwłaszcza w odniesieniu do usług społecznych i medycznych oraz edukacji;
23. ponownie wyraża niezachwiane poparcie dla suwerenności i integralności terytorialnej wszystkich krajów Partnerstwa Wschodniego oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania tych krajów, w szczególności Republiki Mołdawii, w zapewnianiu tymczasowego schronienia uchodźcom z Ukrainy; ponownie podkreśla potrzebę solidarności między państwami członkowskimi w zakresie relokacji uchodźców z Ukrainy, którzy przybyli do Polski, Węgier, Rumunii i Słowacji, do innych państw członkowskich;
24. uznaje znaczenie sankcji i jedność Unii w ich nałożeniu oraz wzywa Komisję do określenia i ułatwienia środków i sposobów radzenia sobie z ich gospodarczymi i społecznymi konsekwencjami dla UE;
25. podkreśla strategiczne znaczenie polityki rozszerzenia w krajach Bałkanów Zachodnich i podkreśla potrzebę zapewnienia odpowiedniego finansowania krajom Bałkanów Zachodnich oraz krajom wschodniego i południowego sąsiedztwa, zwłaszcza krajom wdrażającym układy o stowarzyszeniu z UE, w celu wspierania kompleksowych reform politycznych i społeczno-gospodarczych oraz wzmocnienia społeczeństwa obywatelskiego i praworządności, a także pomocy w wychodzeniu z kryzysu związanego z COVID-19 i jego długoterminowych skutków gospodarczych; podkreśla, jak ważne jest zapewnienie wystarczających środków finansowych na pomoc techniczną w celu poprawy absorpcji funduszy UE w tych regionach;
26. oczekuje, że kwestia azylu i migracji pozostanie istotnym punktem w działaniach UE po zakończeniu obecnego kryzysu; podkreśla potrzebę stałego wsparcia finansowego na rzecz przyjmowania, rejestracji, sprawdzania i integracji osób ubiegających się o azyl oraz zapewnienia odpowiedniego finansowania konkretnych celów Funduszu Azylu, Migracji i Integracji w celu zapewnienia właściwego wdrożenia wspólnego europejskiego systemu azylowego; podkreśla, że system ten musi opierać się na solidarności i wspólnej odpowiedzialności, tj. nie obciążać w sposób nieproporcjonalny niektórych państw członkowskich, a także na poszanowaniu praw człowieka, promowaniu integracji, ustanowieniu ram legalnej migracji, zgodnie z wnioskiem Parlamentu, walce z handlem ludźmi oraz usprawnieniu systemów skutecznego, bezpiecznego i godnego powrotu osób i dobrowolnych powrotów, zgodnie z wartościami UE i zobowiązaniami międzynarodowymi; wzywa ponadto do odpowiedniego finansowania instrumentu na rzecz zarządzania granicami i wiz w celu wzmocnienia systemów zarządzania granicami;
27. podkreśla, że należy dopilnować, by beneficjenci funduszów UE (w tym wykonawcy lub podwykonawcy, uczestnicy warsztatów lub szkoleń oraz strony trzecie) nie znajdowali się na liście osób ani podmiotów objętych unijnymi środkami ograniczającymi;
28. podkreśla, że Unia potrzebuje wystarczających zasobów, aby reagować na poważne kryzysy, jak również na długoterminowe wyzwania w jej sąsiedztwie i na całym świecie, a jednocześnie przypomina, że pułap działu 6 wieloletnich ram finansowych jest już zbyt niski oraz że niezbędny jest przegląd obecnych wieloletnich ram finansowych; apeluje o wystarczające finansowanie Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej oraz Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej, aby mogły one pełnić swoją kluczową rolę w promowaniu zrównoważonego i demokratycznego rozwoju oraz reform politycznych i gospodarczych, ochronie praworządności i praw człowieka, wspieraniu procesów wyborczych oraz stawianiu czoła wyzwaniom społecznym i klimatycznym oraz podstawowym przyczynom migracji; zwraca uwagę na potrzebę stałego wspierania uchodźców, zwłaszcza w Turcji i w całym regionie, oraz reagowania na wydarzenia w Afganistanie, a także ponownie podkreśla, że budżet Unii nie powinien być jedynym źródłem finansowania; apeluje o to, aby Agencja Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (UNRWA) otrzymała w 2023 r. ambitne finansowanie z budżetu UE, co umożliwi jej zapewnienie odpowiedniego wsparcia na rzecz stabilności w regionie i wzmocnienie odporności uchodźców palestyńskich; podkreśla znaczenie programu pomocy humanitarnej i zauważa, że zasoby nie rosną stosownie do rekordowo wysokich potrzeb; w związku z tym wzywa do przyznania agencji większych środków finansowych oraz do zwiększenia pomocy humanitarnej przez państwa członkowskie;
29. ponownie wyraża pogląd, że Unia powinna dysponować wystarczającymi środkami umożliwiającymi reagowanie na nieoczekiwane wydarzenia w UE i poza nią; w związku z tym wzywa Komisję do przeprowadzenia dogłębnej analizy różnych skutków obecnych wyzwań i ich wpływu na procedurę budżetową na 2023 r., jak i na całe WRF na lata 2021–2027, a także do oceny, kiedy należałoby dokonać przeglądu WRF;
30. uważa, że niedawny gwałtowny wzrost liczby zakażeń COVID-19 jest kolejnym dowodem na to, że należy zrobić więcej, aby wyszczepić cały świat; przypomina, że w ramach budżetu na 2022 r. trzy instytucje uzgodniły, że do końca czerwca 2022 r. dokonają przeglądu działań podejmowanych w reakcji na pandemię, w szczególności w odniesieniu do szczepień na szczeblu międzynarodowym, oraz podejmą wszelkie niezbędne działania bez dalszej zwłoki;
31. podkreśla coraz pilniejszą potrzebę odpowiedniego wsparcia finansowego na rzecz bezpieczeństwa i obrony Unii, w tym za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Obronnego, który wspiera badania naukowe i rozwojowe w sektorze obronnym; wzywa do zwiększenia wysiłków na rzecz poprawy zdolności w zakresie rozmieszczenia i skuteczności operacyjnej oraz poprawy mobilności wojskowej, również z myślą o wzmocnieniu stabilności w sąsiedztwie UE i poza nim, a także w zakresie radzenia sobie z zagrożeniami hybrydowymi i cybernetycznymi; uważa, że takie wysiłki zwiększyłyby strategiczną autonomię Unii i wzmocniły konkurencyjność europejskiego przemysłu obronnego; ponadto wzywa do zapewnienia odpowiedniego finansowania Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
32. zdecydowanie popiera wysiłki UE na rzecz przeciwdziałania rosnącym zagrożeniom dla bezpieczeństwa, takim jak rozprzestrzenianie dezinformacji, w tym dezinformacji w internecie, kampanie fałszywych informacji wymierzone przeciwko UE, terroryzm, radykalizacja postaw i brutalny ekstremizm w UE i krajach z nią sąsiadujących; uważa, że przydziały środków finansowych powinny odzwierciedlać zmieniający się charakter zagrożeń oraz potrzebę zajęcia się ich podstawowymi przyczynami i zapewnienia lepszej koordynacji wysiłków Unii w tej dziedzinie;
33. wzywa Radę i państwa członkowskie do zwiększenia wysiłków na rzecz pełnego włączenia do strefy Schengen wszystkich państw członkowskich, zwłaszcza Rumunii, Bułgarii i Chorwacji, które spełniają wszystkie wymogi techniczne; uważa, że wzrost gospodarczy i dobrobyt, bezpieczeństwo wewnętrzne, ochrona granic zewnętrznych UE, prawa podstawowe, właściwe funkcjonowanie strefy Schengen i swoboda przemieszczania się w obrębie UE są nierozerwalnie ze sobą powiązane i przynoszą wzajemne korzyści; uważa, że należy zapewnić odpowiednie finansowanie, zasoby kadrowe i szkolenie personelu we wszystkich agencjach działających w dziedzinie praw podstawowych, azylu, bezpieczeństwa, sprawiedliwości i zintegrowanego zarządzania granicami; przypomina, że strefa Schengen przynosi korzyści gospodarcze uczestniczącym w niej państwom;
Zagadnienia przekrojowe
34. przypomina, że koszty finansowania Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy (EURI) mają być pokrywane z budżetu Unii, w tym z wystarczających wpływów z tytułu nowych zasobów własnych, i że należy udostępniać niezbędne środki w odpowiednim momencie; podkreśla, że pule środków finansowych przewidziane na programy wydatków nie powinny być wykorzystywane do radzenia sobie z nieprzewidywalnością kosztów finansowania EURI; uważa, że władza budżetowa ma pełne uprawnienia do decydowania o wzmocnieniu wszelkich programów UE, w tym również poprzez wykorzystanie niższych niż oczekiwano kosztów finansowania EURI; przypomina, że wspólne oświadczenie Parlamentu, Rady i Komisji w sprawie kosztów finansowania EURI w 2022 r., uzgodnione 15 listopada 2021 r. w okresie pojednawczym, dotyczy procedury budżetowej na 2022 r. i nie stanowi precedensu; przypomina, że wszystkie przyszłe decyzje mogą być podejmowane wyłącznie w trakcie rocznej procedury budżetowej;
35. przypomina, że w porozumieniu międzyinstytucjonalnym instytucje Unii uzgodniły prawnie wiążący plan działania dotyczący wprowadzenia koszyka nowych zasobów własnych w celu pełnego sfinansowania kwoty głównej i powiązanych odsetek w ramach unijnego planu odbudowy, bez zmniejszania wydatków na programy lub instrumentów inwestycyjnych przewidzianych w wieloletnich ramach finansowych, przy jednoczesnym poszanowaniu zasady uniwersalności; z zadowoleniem przyjmuje przedstawiony przez Komisję 22 grudnia 2021 r. pakiet finansowy, który zawiera aktualizację decyzji w sprawie zasobów własnych(20) oraz trzy nowe źródła zasobów własnych: mechanizm dostosowania emisji dwutlenku węgla na granicach, handel emisjami oraz udział w zyskach rezydualnych osiąganych przez największe i najbardziej rentowne przedsiębiorstwa wielonarodowe; uważa, że kontynuowanie prac nad tym pakietem finansowym ma ogromne znaczenie; w związku z tym zwraca się do Rady, aby przestrzegała uzgodnionego harmonogramu i poczyniła postępy w odniesieniu do pierwszego koszyka zasobów własnych przed zakończeniem procedury budżetowej na 2023 r.; ponadto wzywa Komisję do przedstawienia wniosku w sprawie drugiego koszyka nowych zasobów własnych do grudnia 2023 r., aby zapewnić wystarczające środki na spłatę NextGenerationEU; przypomina, że rok 2023 będzie drugim rokiem stosowania dostosowania dotyczącego poszczególnych programów na mocy art. 5 rozporządzenia w sprawie WRF;
36. zauważa, że odnotowano nieoczekiwanie dużą liczbę umorzeń środków na badania naukowe (ponad 469 mln EUR), na poziomie, którego nie przewidziano, a zatem i nie uwzględniono w porozumieniu w sprawie wieloletnich ram finansowych; uważa, że wszystkie umorzone środki na badania naukowe powinny zostać udostępnione zgodnie z art. 15 ust. 3 rozporządzenia finansowego; zamierza skoncentrować umorzenia dodatkowe w stosunku do kwot, które mają zostać uwzględnione przez Komisję w projekcie budżetu, w kilku kluczowych obszarach;
37. oczekuje na zastosowanie zmienionej metodyki monitorowania wydatków na cele związane z klimatem do projektu budżetu na 2023 r. zgodnie z porozumieniem międzyinstytucjonalnym w sprawie dyscypliny budżetowej, a także na sprawozdanie z realizacji celów uwzględniające zasadę „nie czyń poważnych szkód”; oczekuje, że Komisja jak najszybciej przyjmie skuteczną, przejrzystą i kompleksową metodykę monitorowania wydatków na cele związane z różnorodnością biologiczną, biorąc pod uwagę cele wyznaczone na 2024 r., 2026 r. i 2027 r.; wzywa Komisję do należytego uwzględnienia wszystkich odnośnych ustaleń i zaleceń w celu osiągnięcia pełnej przejrzystości wszystkich przyszłych wydatków oraz ustanowienia wyraźniejszego związku między wydatkami na rzecz klimatu i różnorodności biologicznej a ich rzeczywistym wpływem, w tym przez zastosowanie wskaźników produktu i rezultatu; wzywa do pełnego zaangażowania Parlamentu w opracowywanie metodyk, jak określono w porozumieniu międzyinstytucjonalnym; oczekuje, że Komisja zasięgnie opinii Parlamentu w sprawie metodyki w zakresie różnorodności biologicznej przed opublikowaniem projektu budżetu na rok 2023;
38. wzywa Komisję do opracowania metodyki monitorowania wydatków socjalnych w budżecie UE w oparciu o zasady Europejskiego filaru praw socjalnych;
39. ponownie stwierdza, że kobiety w nieproporcjonalnym stopniu odczuły skutki kryzysu gospodarczego i społecznego związanego z pandemią COVID-19, w tym nasilenia się przemocy motywowanej płcią; w związku z tym zwraca się o znaczne finansowanie komponentu Dafne w ramach programu „Obywatele, równość, prawa i wartości”; wzywa do dalszego finansowania z budżetu UE działań na rzecz równouprawnienia płci i zwalczania dyskryminacji, zwłaszcza wobec kobiet i osób LGBTI+, a także apeluje do Komisji o dążenie do większej synergii między programami UE w tych dziedzinach; domaga się znacznych zasobów w celu wsparcia ochrony i promowania praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego oraz powszechnego dostępu do nich, a także wsparcia obrońców praw kobiet;
40. przypomina, że najpóźniej do 1 stycznia 2023 r. Komisja musi wdrożyć metodykę pomiaru wydatków istotnych dla promowania równouprawnienia płci, a także praw i równych szans dla wszystkich, której towarzyszyć będzie systematyczne gromadzenie i ocena danych segregowanych według kryterium płci oraz sprawozdawczość w tym zakresie; podkreśla znaczenie wdrażania i włączania zasady uwzględniania aspektu płci jako zasady horyzontalnej we wszystkich działaniach, obszarach polityki i programach UE; podkreśla ważną rolę, jaką odgrywają agencje i organy działające w tym obszarze, a także potrzebę zapewnienia odpowiednich środków finansowych i personelu do realizacji ich zadań; wzywa do sprawnego wdrożenia unijnej strategii na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025;
41. przypomina o zasadniczej pracy agencji zdecentralizowanych; uważa, że agencje muszą dysponować odpowiednim personelem i odpowiednimi zasobami, aby mogły wykonywać powierzone im zadania; przypomina, że zadania agencji ewoluują w zależności od priorytetów politycznych, i podkreśla, że nowym obowiązkom muszą towarzyszyć odpowiednio wysokie nowe zasoby;
42. uważa, że budżet na 2023 r. powinien zawierać wystarczający poziom środków na płatności, zarówno na nowe programy, jak i na ukończenie programów będących w trakcie realizacji, w tym również w celu dopilnowania, by budżet Unii zapewniał niezbędny bodziec gospodarczy; wyciągając wnioski z poprzednich wieloletnich ram finansowych, podkreśla, że konieczne jest przyspieszenie wdrażania programów, aby uniknąć zaległości w płatnościach w drugiej połowie okresu obowiązywania wieloletnich ram finansowych;
43. uważa, że w przypadku wdrożenia zaleceń Konferencji w sprawie przyszłości Europy należy udostępnić niezbędne środki;
44. podkreśla wartość projektów pilotażowych i działań przygotowawczych w testowaniu nowych inicjatyw politycznych i tworzeniu podstaw przyszłych działań Unii; zamierza zatem zaproponować pakiet projektów pilotażowych i działań przygotowawczych zgodnie ze swoimi priorytetami politycznymi i oceną Komisji; wyraża nadzieję, że Komisja dokona bezstronnej oceny wniosków dotyczących projektów pilotażowych i działań przygotowawczych na podstawie oceny prawnej i finansowej, a także oczekuje, że otrzyma dokładne i szczegółowe wyjaśnienia, kiedy projekt zostanie uznany za objęty programami i strategiami politycznymi UE, wraz z konkretnymi przykładami działań UE, co do których zakłada się, że stanowią one element wniosku; ponadto wzywa Komisję do zadbania o to, by projekty pilotażowe i działania przygotowawcze przyjęte w budżecie były wdrażane w pełni, terminowo i we współpracy z Parlamentem oraz były bardziej widoczne, aby zmaksymalizować ich oddziaływanie;
o o o
45. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i Trybunałowi Obrachunkowemu.
Wyroki z 16 lutego 2022 r. w sprawach C-156/21 Węgry przeciwko Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej,ECLI:EU:C:2022:97, oraz C-157/21 Rzeczpospolita Polska przeciwko Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej, ECLI:EU:C:2022:98.
Decyzja Rady (UE, Euratom) 2020/2053 z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej oraz uchylająca decyzję 2014/335/UE, Euratom (Dz.U. L 424 z 15.12.2020, s. 1).)
Równoważność inspekcji polowych oraz materiału siewnego produkowanego w Boliwii ***I
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej decyzję Rady 2003/17/WE w odniesieniu do okresu jej stosowania oraz w odniesieniu do równoważności przeprowadzanych w Boliwii inspekcji polowych upraw nasiennych zbożowych roślin uprawnych oraz upraw nasiennych oleistych i włóknistych roślin uprawnych, a także w odniesieniu do równoważności materiału siewnego roślin zbożowych oraz materiału siewnego roślin oleistych i włóknistych produkowanego w Boliwii (COM(2022)0026 – C9-0024/2022 – 2022/0016(COD))
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)
Parlament Europejski,
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2022)0026),
– uwzględniając art. 294 ust. 2 i art.43 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9‑0024/2022),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 23 marca 2022 r. (1),
– uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 23 marca 2022 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając art. 59 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A9-0053/2022),
1. przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;
2. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;
3. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 5 kwietnia 2022 r. w celu przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/... zmieniającej decyzję Rady 2003/17/WE w odniesieniu do okresu jej stosowania oraz w odniesieniu do równoważności stosowanych w Boliwii inspekcji polowych upraw nasiennych zbożowych roślin uprawnych oraz upraw nasiennych oleistych i włóknodajnych roślin uprawnych, a także w odniesieniu do równoważności materiału siewnego roślin zbożowych oraz materiału siewnego roślin oleistych i włóknodajnych wyprodukowanego w Boliwii
(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, decyzji (UE) 2022/871.)
Projekt budżetu korygującego nr 1 do budżetu ogólnego na 2022 r.: dostosowanie wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027
134k
45k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie stanowiska Rady w sprawie projektu budżetu korygującego Unii Europejskiej nr 1/2022 na rok budżetowy 2022 r. uwzględniającego wpływ dostosowania wieloletnich ram finansowych do budżetu na 2022 r. zgodnie z art. 7 rozporządzenia Rady (UE, Euratom) 2020/2093 określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027 (06310/2022 - C9-0052/2022 – 2022/0018(BUD))
– uwzględniając art. 314 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając art. 106a Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej,
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012(1), w szczególności jego art. 44,
– uwzględniając budżet ogólny Unii Europejskiej na rok budżetowy 2022, w formie przyjętej ostatecznie w dniu 24 listopada 2021 r.(2),
– uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027(3) (rozporządzenie w sprawie WRF),
– uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 16 grudnia 2020 r. między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych(4),
– uwzględniając decyzję Rady (UE, Euratom) 2020/2053 z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej oraz uchylającą decyzję 2014/335/UE, Euratom(5),
– uwzględniając projekt budżetu korygującego nr 1/2022 przyjęty przez Komisję 28 stycznia 2022 r. (COM(2022)0081),
– uwzględniając stanowisko dotyczące projektu budżetu korygującego nr 1/2022 przyjęte przez Radę w dniu 24 lutego 2022 r. i przekazane Parlamentowi Europejskiemu tego samego dnia (06310/2022 – C9‑0052/2022),
– uwzględniając art. 94 i 96 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej (A9-0051/2022),
A. mając na uwadze, że projekt budżetu korygującego nr 1/2022 wiąże się z dostosowaniem wieloletnich ram finansowych zgodnie z art. 7 rozporządzenia w sprawie WRF umożliwiającego przesunięcie środków na zobowiązania na 2021 r., które nie zostały wykorzystane lub przeniesione w odniesieniu do dziewięciu funduszy objętych zarządzaniem dzielonym, w przypadku przyjęcia po dniu 1 stycznia 2021 r. nowych przepisów lub programów w ramach zarządzania dzielonego;
B. mając na uwadze, że środki na zobowiązania niewykorzystane w 2021 r. na programy objęte zarządzaniem dzielonym w rozumieniu art. 7 rozporządzenia w sprawie WRF wynoszą 48 988 299 856 EUR w cenach bieżących, co odpowiada całości środków na zobowiązania na 2021 r., które miały zostać wykorzystane w ramach zarządzania dzielonego w odniesieniu do ośmiu funduszy, ponieważ w 2021 r. w pełni przyjęto jedynie programy Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich;
C. mając na uwadze, że kwota ta ma zostać przesunięta w równych proporcjach na każdy rok w latach 2022–2025;
D. mając na uwadze, że celem projektu budżetu korygującego nr 1/2022 jest odzwierciedlenie szczególnego wpływu przesunięcia 25 % środków niewykorzystanych w 2021 r. na 2022 r. na osiem funduszy objętych zarządzaniem dzielonym (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Fundusz Spójności, Europejski Fundusz Społeczny Plus, Europejski Fundusz Morski, Rybacki i Akwakultury, Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, Fundusz Azylu, Migracji i Integracji, Fundusz Zintegrowanego Zarządzania Granicami i Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego);
E. mając na uwadze, że wpływ netto projektu budżetu korygującego nr 1/2022 na wydatki oznacza wzrost środków na zobowiązania o 12 247,1 mln EUR w odniesieniu do różnych funduszy objętych zarządzaniem dzielonym w działach: 2a, 3, 4 i 5; mając na uwadze, że Komisja nie wnioskuje o dodatkowe środki na płatności;
1. przyjmuje do wiadomości projekt budżetu korygującego nr 1/2022 przedstawiony przez Komisję;
2. jest zaniepokojony poważnymi opóźnieniami we wdrażaniu programów i funduszy unijnych w ramach zarządzania dzielonego; ponownie podkreśla potrzebę szybkiego wdrożenia w celu wsparcia gospodarczej odbudowy Unii; wzywa zatem wszystkie państwa członkowskie i Komisję do przyspieszenia wdrażania tych programów w celu zapewnienia ich pełnej operacyjności w 2022 r. oraz do nadrobienia zaległości w celu zapewnienia pełnej realizacji programów do 2027 r.;
3. ostrzega przed ryzykiem związanym z niewystarczającym poziomem środków na płatności; przypomina o swoim zobowiązaniu do zapobiegania wszelkim przyszłym kryzysom płatniczym, takim jak kryzys, który miał miejsce na początku poprzednich wieloletnich ram finansowych; oczekuje zatem, że Komisja niezwłocznie przedstawi wszystkie projekty budżetu korygującego uznawane za niezbędne do zwiększenia płatności w związku z przyspieszeniem realizacji unijnych programów i funduszy;
4. zatwierdza stanowisko Rady dotyczące projektu budżetu korygującego nr 1/2022;
5. zobowiązuje swoją przewodniczącą do ogłoszenia, że budżet korygujący nr 1/2022 został ostatecznie przyjęty i do zarządzenia jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;
6. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie minimalnego poziomu wyszkolenia marynarzy (tekst jednolity) (COM(2020)0739 – C9‑0371/2020 – 2020/0329(COD))
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2020)0739),
– uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 100 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9-0371/2020),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 27 stycznia 2021 r.(1),
– uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 20 grudnia 1994 r. – Szybsza metoda pracy nad urzędową kodyfikacją tekstów prawnych(2),
– uwzględniając art. 109 i 59 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A9-0080/2022),
A. mając na uwadze opinię konsultacyjnej grupy roboczej służb prawnych Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, zgodnie z którą wniosek ogranicza się do zwykłego ujednolicenia istniejących tekstów, bez zmiany co do istoty;
1. przyjmuje swoje stanowisko w pierwszym czytaniu, przejmując wniosek Komisji w wersji uwzględniającej zalecenia konsultacyjnej grupy roboczej służb prawnych Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji zawarte w opiniach z dnia 31 marca 2021 r. i z dnia 10 marca 2022 r.;
2. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 5 kwietnia 2022 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/... w sprawie minimalnego poziomu wyszkolenia marynarzy (tekst jednolity)
(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, dyrektywy (UE) 2022/993.)
Środki przeciwko zanieczyszczeniu wody powodowanemu przez azotany, w tym ulepszenia w różnych systemach pomiaru azotanów w państwach członkowskich
138k
48k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie środków zapobiegających zanieczyszczeniu wód azotanami, w tym w sprawie udoskonalenia stosowanych w państwach członkowskich systemów pomiaru stężenia azotanów (2021/3003(RSP))
– uwzględniając petycje nr 0751/16, 1025/16, 0793/17, 0819/17, 0482/20, 0490/20, 0491/20, 0499/20, 0535/20, 0095/21 i 0862/21,
– uwzględniając art. 3 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej, art. 4 i 191 oraz art. 192 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a także art. 35 i 37 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając dyrektywę Rady 91/676/EWG z 12 grudnia 1991 r. dotyczącą ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego(1) („dyrektywa azotanowa”),
– uwzględniając dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 października 2000 r. ustanawiającą ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki wodnej(2) („ramowa dyrektywa wodna”),
– uwzględniając dyrektywę 2006/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 lutego 2006 r. dotyczącą zarządzania jakością wody w kąpieliskach i uchylającą dyrektywę 76/160/EWG(3) („dyrektywa o jakości wody w kąpieliskach”),
– uwzględniając dyrektywę 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu(4) („dyrektywa o wodach podziemnych”),
– uwzględniając dyrektywę 2008/56/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 17 czerwca 2008 r. ustanawiającą ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego(5) („dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej”),
– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2184 z 16 grudnia 2020 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi(6) („dyrektywa o wodzie pitnej”),
– uwzględniając komunikat Komisji z 20 maja 2020 r. zatytułowany „Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 – Przywracanie przyrody do naszego życia” (COM(2020)0380),
– uwzględniając komunikat Komisji z 17 listopada 2021 r. zatytułowany „Strategia UE na rzecz ochrony gleb 2030 – Korzyści ze zdrowych gleb dla ludzi, żywności, przyrody i klimatu” (COM(2021)0699),
– uwzględniając komunikat Komisji z 20 maja 2020 r. zatytułowany „Strategia »od pola do stołu« na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego” (COM(2020)0381),
– uwzględniając komunikat Komisji z 12 maja 2021 r. zatytułowany „Droga do zdrowej planety dla wszystkich – plan działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby” (COM(2021)0400),
– uwzględniając sprawozdanie Komisji z 11 października 2021 r. w sprawie wykonania dyrektywy Rady 91/676/EWG dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego, przygotowane na podstawie sprawozdań państw członkowskich za okres 2016–2019 (COM(2021)1000);
– uwzględniając swoją rezolucję z 17 grudnia 2020 r. w sprawie wdrażania unijnego prawodawstwa dotyczącego wody(7),
– uwzględniając art. 227 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że do Komisji Petycji wpłynęło szereg petycji, których autorzy wyrażają obawy dotyczące zanieczyszczenia jednolitych części wód azotanami i zgłaszają przypadki łamania odpowiednich przepisów UE o ochronie środowiska; mając na uwadze, że wpłynęły do niej również petycje dotyczące problemów z systemami pomiaru stężenia azotanów w poszczególnych państwach członkowskich oraz trudności w prawidłowym pomiarze stężenia azotanów w wodach europejskich i w uzyskaniu ogólnego obrazu sytuacji w UE;
B. mając na uwadze, że stan wielu jednolitych części wód w UE pogorszył się z powodu nadmiernej eksploatacji i zanieczyszczenia lub nie spełniają one jeszcze wymogów art. 4 ramowej dyrektywy wodnej;
C. mając na uwadze, że niektóre regiony UE są szczególnie narażone na tego rodzaju zanieczyszczenia z powodu ich charakterystyki geograficznej i skutków zmiany klimatu;
D. mając na uwadze, że nadmiar azotanów należy do głównych przyczyn szkodliwego zanieczyszczenia wód w UE z powodu akumulacji azotu i fosforu z nawozów naturalnych pochodzenia zwierzęcego i z nawozów nieorganicznych;
E. mając na uwadze, że azot to składnik odżywczy ważny dla wzrostu roślin i upraw; mając na uwadze, że jego wysokie stężenie w wodzie jest szkodliwe dla ludzi i przyrody; mając na uwadze, że azotany prowadzą do wyczerpania tlenu i eutrofizacji, co zagraża zarówno zdrowiu ludzi, jak i ekosystemom; mając na uwadze, że azotany niosą istotne konsekwencje gospodarcze, gdyż powodują konieczność oczyszczania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz transportu wody słodkiej dla społeczności i sektorów gospodarki zależnych od wód, w których występuje zanieczyszczenie;
F. mając na uwadze, że w latach 2016–2019 w państwach członkowskich w 14,1 % wód gruntowych nadal przekroczone były stężenia azotanów dopuszczalne dla wody pitnej; mając na uwadze, że w UE za eutroficzne uznano: 81 % wód morskich, 31 % wód przybrzeżnych, 36 % rzek i 32 % jezior; mając na uwadze, że w latach 2012–2015 i 2016–2019 łączna powierzchnia stref zagrożonych zanieczyszczeniem azotanami (licząc wraz z państwami członkowskimi zgłaszającymi dane dla całego terytorium łącznie) wzrosła o 14,4 %; mając na uwadze, że Komisja zauważyła, iż eutrofizacji nie uwzględnia się dostatecznie przy wyznaczaniu obszarów zanieczyszczonych azotanami;
G. mając na uwadze, że dane o jakości wody 30 lat po przyjęciu dyrektywy azotanowej pokazują, iż poziom jej wdrożenia i egzekwowania nadal nie jest wystarczający do osiągnięcia jej celów i odpowiednich celów ramowej dyrektywy wodnej;
H. mając na uwadze, że wiele państw członkowskich nadal odnotowuje niską jakość wody na swoim terytorium i systemowe problemy w zarządzaniu stratami substancji biogennych z rolnictwa, a w niektórych innych państwach członkowskich występują obszary, na których nie zajęto się odpowiednio problemem zanieczyszczenia;
I. mając na uwadze, że mimo przyjętych środków postępy w całej UE od 2012 r. są powolne; mając na uwadze, że nieprzestrzeganie dyrektywy azotanowej przez państwa członkowskie wynika najczęściej z niedostatecznej stabilności sieci monitorowania oraz z niedociągnięć w wyznaczaniu stref zagrożenia i wdrażaniu programów działania;
J. mając na uwadze, że systemy i normy pomiaru stężenia azotanów różnią się w poszczególnych państwach członkowskich; mając na uwadze, że oznacza to, iż wyników tych pomiarów nie można łatwo porównać, co może prowadzić do problemów w obszarze konkurencji w rolnictwie unijnym, a zatem do zakłóceń na rynku wewnętrznym;
K. mając na uwadze, że w Europejskim Zielonym Ładzie przewiduje się zmniejszenie strat substancji biogennych o 50 % do 2030 r.;
L. mając na uwadze, że zgodnie z dyrektywą azotanową państwa członkowskie muszą wskazać i prawidłowo wyznaczyć strefy narażone na zanieczyszczenie azotanami, by skutecznie zwalczać zanieczyszczenie azotanami na swoim terytorium;
M. mając na uwadze, że eutrofizacja powoduje niepokojącą utratę różnorodności biologicznej, a w niektórych przypadkach nawet trudne do naprawienia tragedie środowiskowe w ekosystemach o wysokiej wartości środowiskowej;
N. mając na uwadze, że skala problemów związanych z zanieczyszczeniem wody przez niewłaściwe stosowanie azotanów w przemyśle rolnym oraz przez azotany ze źródeł komunalnych, na przykład z oczyszczalni ścieków, zagraża przetrwaniu niektórych ekosystemów europejskich;
O. mając na uwadze, że wiele komunalnych oczyszczalni ścieków nie spełnia obowiązujących wymogów;
1. przypomina, że zgodnie z ramową dyrektywą wodną wszystkie europejskie wody powierzchniowe muszą osiągnąć dobry stan najpóźniej do 2027 r.; ubolewa, że połowa jednolitych części wód UE nadal nie osiągnęła dobrego stanu, a zanieczyszczenie azotanami to nadal jedna z największych presji na środowisko wodne;
2. zauważa, że dyrektywa azotanowa pozostaje kluczowym instrumentem ochrony europejskich jednolitych części wód; wyraża zaniepokojenie jej niewłaściwym wdrażaniem, niewystarczającym egzekwowaniem i powszechnym stosowaniem wyłączeń przez państwa członkowskie; zauważa też powolne postępy od czasu jej przyjęcia w 1991 r.;
3. podkreśla, że trzeba zintensyfikować rozwiązywanie problemu eutrofizacji wód słodkich i słonych spowodowanej azotem i fosforem z wszelkich źródeł, zwłaszcza ze źródeł rolniczych i komunalnych, takich jak oczyszczalnie ścieków oraz nieoczyszczone lub niewłaściwie oczyszczone ścieki; zwraca się do Komisji, by w przyszłym planie działania dotyczącym zintegrowanej gospodarki składnikami odżywczymi, zapowiadanym na 2022 r., zaproponowała ambitne środki w tym zakresie;
4. podkreśla, że potrzebujemy pełnej wiedzy o sytuacji w każdym państwie członkowskim i na szczeblu europejskim; uważa, że stosowanie różnych systemów pomiarowych w poszczególnych państwach członkowskich może utrudnić rozwiązanie problemu zanieczyszczenia wód azotanami na szczeblu europejskim; wzywa Komisję do zagwarantowania porównywalności pomiarów stężenia azotanów i oceny eutrofizacji we wszystkich państwach członkowskich; jest zdania, że systemy pomiaru stężenia azotanów i oceny eutrofizacji, a zwłaszcza lokalizację punktów pomiarowych, należy ujednolicić na szczeblu UE; zachęca Komisję, by udzieliła państwom członkowskim wsparcia technicznego w tym procesie, udoskonalając wytyczne i analizując stosowanie systemów monitorowania przez państwa członkowskie; podkreśla, że potrzebujemy jednolitego systemu pobierania próbek i wykonywania analiz, by zapewnić porównywalność zmierzonych wartości;
5. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia pełnej przejrzystości i publicznego dostępu do modelowania oraz podstawowych decyzji i założeń przyjętych w celu oszacowania emisji azotu;
6. podkreśla, że środki niezbędne do zapewnienia ochrony jakości wody i przeciwdziałania zanieczyszczeniu azotanami trzeba opracowywać i przyjmować na podstawie danych o jakości wody, a nie na podstawie szacunków modelowych, które mogą być tylko dodatkowym źródłem informacji przy doborze ukierunkowanych środków;
7. uważa, że terminowe i merytoryczne doskonalenie wszystkich odpowiednich środków mających zapewnić dobrą jakość wody ma pierwszorzędne znaczenie, ponieważ obserwowane obecnie tendencje wskazują, iż potrzebna jest dogłębna zmiana, by osiągnąć cele ramowej dyrektywy wodnej dotyczące dobrego stanu ekologicznego i chemicznego wód;
8. wzywa Komisję, by odpowiednio zajęła się wszystkimi przypadkami nieprzestrzegania dyrektywy azotanowej, w pełni uwzględniając coraz bogatsze dane i informacje przekazywane przez obywateli, oraz by zapewniła pełną przejrzystość swoich działań ogólnych skierowanych przeciwko państwom członkowskim nieprzestrzegającym przepisów, z myślą o ochronie praw obywateli i ich zdolności do pełnego czerpania korzyści z przepisów unijnych; w związku z tym wzywa Komisję, by zdecydowanie lepiej wykorzystywała swoje uprawnienia do egzekwowania prawa, w tym przez skuteczne i terminowe wszczynanie postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, aby zagwarantować, że państwa członkowskie prawidłowo wyznaczają strefy narażone na zanieczyszczenia azotanami oraz właściwie ustanawiają i wdrażają wszystkie odpowiednie środki w programach działania dotyczących azotanów;
9. ubolewa, że w latach 2016–2019 postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w związku z nieprzestrzeganiem dyrektywy azotanowej toczyły się przeciwko dziesięciu państwom członkowskim; wzywa państwa członkowskie, by pilnie zajęły się już istniejącym zanieczyszczeniem wody i zapobiegały ryzyku dalszego zanieczyszczenia dzięki lepszemu wyznaczaniu stref podatnych na zagrożenia zgodnie z dyrektywą azotanową oraz poprawie programów działania w celu pełnego wdrożenia i egzekwowania środków przyjętych na mocy tej dyrektywy; ponadto wzywa państwa członkowskie, by włączały cele dotyczące wody do innych obszarów polityki;
10. zwraca uwagę, że zmiana klimatu i zwiększone opady mogą prowadzić do powodzi i wymywania substancji biogennych; ubolewa, że w obecnych programach działania nie uwzględnia się odpowiednio tych zagrożeń; wzywa państwa członkowskie, by pamiętały o tych prognozach i zagrożeniach podczas przeglądu swoich programów działania, zgodnie z zasadą ostrożności;
11. zwraca uwagę, że trzeba wspierać wprowadzanie innowacji pozwalających zwiększyć wydajność i stosować dobre praktyki rolne, i uznaje konieczność usuwania nieefektywności, prowadzącej do nadmiernego stosowania wody, nawozów, pestycydów i antybiotyków;
12. przypomina, że trzeba przechodzić na rolnictwo zrównoważone środowiskowo, by eliminować zanieczyszczenie substancjami biogennymi i wspierać wdrażanie dobrych praktyk środowiskowych, w tym przez właściwe wykorzystanie wszystkich odpowiednich narzędzi wspólnej polityki rolnej, funduszy strukturalnych i innych programów UE, na przykład programu LIFE; podkreśla znaczenie innowacyjnych praktyk, takich jak odzyskiwanie azotu z obornika, dla zmniejszenia zanieczyszczenia i minimalizowania wymywania substancji biogennych do środowiska; wzywa Komisję do finansowania w programie „Horyzont Europa” programów badawczych służących poszukiwaniu inteligentnych i innowacyjnych rozwiązań problemu zanieczyszczenia substancjami biogennymi w UE;
13. uważa, że rozporządzenie jest odpowiednim instrumentem prawnym do zapewnienia ochrony wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzenia rolniczego oraz do jednolitego egzekwowania celów dotyczących jakości wody w całej UE zgodnie z celami Europejskiego Zielonego Ładu;
14. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Komisji Europejskiej, Radzie oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.