Ευρετήριο 
 Προηγούμενο 
 Επόμενο 
 Πλήρες κείμενο 
Διαδικασία : 2020/2113(INI)
Διαδρομή στην ολομέλεια
Διαδρομή του εγγράφου : A9-0256/2022

Κείμενα που κατατέθηκαν :

A9-0256/2022

Συζήτηση :

PV 22/11/2022 - 22
CRE 22/11/2022 - 22

Ψηφοφορία :

PV 23/11/2022 - 4.7
Αιτιολογήσεις ψήφου

Κείμενα που εγκρίθηκαν :

P9_TA(2022)0408

Κείμενα που εγκρίθηκαν
PDF 225kWORD 72k
Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2022 - Στρασβούργο
Προώθηση της περιφερειακής σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιφέρεια της Μέσης Ανατολής
P9_TA(2022)0408A9-0256/2022

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 23ης Νοεμβρίου 2022 σχετικά με την προώθηση της περιφερειακής σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής (2020/2113(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, και συγκεκριμένα τα άρθρα 8 και 21,

–  έχοντας υπόψη την από 8ης Δεκεμβρίου 2008 κοινή θέση 2008/944/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου για τον καθορισμό κοινών κανόνων που διέπουν τον έλεγχο των εξαγωγών στρατιωτικής τεχνολογίας και εξοπλισμού(1),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 17ης Φεβρουαρίου 2022 με τίτλο «Εφαρμογή της κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας – ετήσια έκθεση 2021»(2),

–  έχοντας υπόψη την από 16ης Ιουνίου 2021 έκθεση του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας με τίτλο «Έκθεση ΚΕΠΠΑ – Οι προτεραιότητές μας το 2021»,

–  έχοντας υπόψη την κοινή δήλωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Γραφείου Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNRWA), της 17ης Νοεμβρίου 2021, σχετικά με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την UNRWA (2021-2024),

–  έχοντας υπόψη την κοινή ανακοίνωση του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και της Επιτροπής, της 18ης Μαΐου 2022, σχετικά με μια στρατηγική εταιρική σχέση με τα κράτη του Κόλπου (JOIN(2022)0013), και τα σχετικά συμπεράσματα του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2022,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα 66/290, της 10ης Σεπτεμβρίου 2012, της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε στη παράγραφο 143, περί ανθρώπινης ασφάλειας, των συμπερασμάτων της Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής του 2005,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα 1325 (2000) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, της 31ης Οκτωβρίου 2000, σχετικά με τις γυναίκες, την ειρήνη και την ασφάλεια,

–  έχοντας υπόψη το από 25ης Σεπτεμβρίου 2015 ψήφισμα 70/1 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών με τίτλο «Να αλλάξουμε τον κόσμο μας: η Ατζέντα του 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη»,

–  έχοντας υπόψη τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 23ης Οκτωβρίου 2020, σχετικά με την ισότητα των φύλων στην εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ(3),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων (A9-0256/2022),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη την ετερογένεια των χωρών της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής για την οποία γίνεται λόγος στην παρούσα έκθεση και η οποία περιλαμβάνει την περιοχή μεταξύ Μεσογείου και του Περσικού Κόλπου· λαμβάνοντας υπόψη ότι η περιοχή αυτή έχει στρατηγική σημασία για την ΕΕ λόγω της γεωγραφικής της θέσης και των κοινών δεσμών της και απαιτεί μακροπρόθεσμη προσέγγιση και συντονισμένη πολιτική, με συνεκτίμηση των στόχων της Ένωσης για την προώθηση των αξιών της ειρήνης, της ασφάλειας και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε αυστηρή συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η σταθερότητα και η ασφάλεια της Ευρώπης και της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής είναι αλληλεξαρτώμενες, και λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση της ασφάλειας στην περιοχή χαρακτηρίζεται επί του παρόντος από εν εξελίξει συρράξεις με ισχυρή περιφερειακή και εξωπεριφερειακή διάσταση, και είναι ασταθής και άκρως ανησυχητική·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στην περιοχή της Μέσης Ανατολής έχουν ανακύψει πολλές εστίες αστάθειας, γεγονός που οφείλεται τόσο σε διαρθρωτικές γεωπολιτικές εντάσεις όσο και σε επίμονους ενδογενείς παράγοντες, όπως τα προβλήματα κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, η κακή διακυβέρνηση και ο θρησκευτικός ριζοσπαστισμός· λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές χώρες στην ευρύτερη Μέση Ανατολή έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με πόλεμο, αστάθεια και κοινωνικές και χρηματοπιστωτικές κρίσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τρομοκρατικές οργανώσεις εκμεταλλεύθηκαν την κατάσταση αστάθειας και ασφάλειας, προκαλώντας πολλούς θανάτους αμάχων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε αυτό το ανησυχητικό πλαίσιο, και δεδομένων των ιστορικών σχέσεων και των σχέσεων γειτονίας, η ΕΕ έχει να διαδραματίσει καίριο ρόλο ώστε να συμβάλει στη σταθεροποίηση της περιοχής· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ, ως διεθνής παράγων, πρέπει να μπορεί να εδραιωθεί ως εποικοδομητικός εταίρος, βασιζόμενη σε ικανότητες διαμεσολάβησης, προκειμένου να συμβάλει στη σταθεροποίηση και την ευημερία των χωρών της Μέσης Ανατολής·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιρροή και ο ρόλος των διαφόρων κρατών μελών της ΕΕ στην περιοχή χαρακτηρίζονται από ανισομέρεια λόγω των ιδιαίτερων ιστορικών, πολιτιστικών και κοινωνικοοικονομικών δεσμών τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ συμμερίζονται τους κοινούς στόχους της ασφάλειας και της σταθερότητας, καθώς και της προώθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ιδιαιτερότητες αυτές μπορούν να τροφοδοτήσουν ενίοτε αντιφατικές ή αντικρουόμενες αντιλήψεις στις χώρες της περιοχής, καθώς και ανταγωνιστικές στρατηγικές που είναι βαθιά επιβλαβείς για μια πιο συνεκτική και αποτελεσματική ενωσιακή προσέγγιση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική της ΕΕ εστιάζει ολοένα και περισσότερο στα ζητήματα της μετανάστευσης και του ασύλου, καθώς και της καταπολέμησης της τρομοκρατίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι επίσης αναγκαίο να δοθεί έμφαση στα βαθύτερα αίτια της αστάθειας, προκειμένου να παρασχεθούν μακροπρόθεσμες στρατηγικές και λύσεις σε κοινές προκλήσεις·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στον Περσικό Κόλπο υπάρχουν πολλές έντονες κρατικές, εθνοτικές και θρησκευτικές αντιπαλότητες, που είναι πιθανόν όχι μόνο να διαιωνίσουν τις τρέχουσες κρίσεις, όπως στην Υεμένη, αλλά και να διευρύνουν την αστάθεια στο σύνολο της περιοχής·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ανεπίλυτες συγκρούσεις στη Λιβύη και τη Συρία αποτελούν λόγο μείζονος ανησυχίας και παρακωλύουν τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις χώρες αυτές είναι παρόντες τρίτοι παράγοντες, όπως το Ιράν, η Ρωσία, και η Τουρκία στη Συρία, και ότι στρατιωτικές και παραστρατιωτικές ομάδες εμπλέκονται σε αυτές τις συγκρούσεις, όπως ο ρωσικός όμιλος Wagner· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Υεμένη βρίσκεται εν μέσω μιας παρατεταμένης πολιτικής και ανθρωπιστικής κρίσης, η οποία έχει επιδεινωθεί από τον πόλεμο, και ότι υπάρχει συνεχής εισροή όπλων στη χώρα· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 80 % του πληθυσμού, ήτοι 24,1 εκατομμύρια άνθρωποι, χρειάζεται ανθρωπιστική βοήθεια και προστασία· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πόλεμος στην Υεμένη είναι σήμερα η μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο· λαμβάνοντας υπόψη ότι συνεχίζονται οι κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις στο Ιράκ και τον Λίβανο, στις οποίες διάφορες περιφερειακές δυνάμεις επιχειρούν να επηρεάσουν τον τοπικό πληθυσμό, προκειμένου να επεκτείνουν τον έλεγχό τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συγκρούσεις αυτές έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν περαιτέρω· λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνεχιζόμενη ισραηλινή κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών εξακολουθεί να αποτελεί πηγή αστάθειας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συγκρούσεις στην περιοχή έχουν επηρεάσει τις ζωές εκατομμυρίων προσφύγων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις χώρες τους, συμπεριλαμβανομένων περίπου 14 εκατομμυρίων Παλαιστινίων(4), 7 εκατομμυρίων Σύρων(5), 2 εκατομμυρίων Ιρακινών(6) και 1,7 εκατομμυρίων Υεμενιτών(7)·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η UNRWA εξακολουθεί να συμβάλλει στην περιφερειακή σταθερότητα και ειρήνη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρηματοδότησή της δεν επαρκεί για την εκπλήρωση της εντολής της, η οποία είναι καίριας σημασίας για την ανθρώπινη ανάπτυξη και την ανθρωπιστική στήριξη ορισμένων από τους πλέον ευάλωτους πρόσφυγες στον κόσμο και ότι, ως εκ τούτου, η συνέχιση της στήριξης της ΕΕ προς την UNRWA αποτελεί βασικό στοιχείο της στρατηγικής της ΕΕ για τη συμβολή στην προώθηση της ασφάλειας, της σταθερότητας και της ανάπτυξης στην περιοχή·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ΗΠΑ, παρά τη χαμηλότερη προτεραιότητα που δίνουν στην περιοχή, εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο, μεταξύ άλλων μέσω της άμεσης παρουσίας μιας στρατιωτικής δύναμης και δύναμης ασφαλείας στην περιοχή, η οποία είναι μεν συρρικνούμενη αλλά εξακολουθεί να διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο σε πολλές χώρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι, μετά την παρέμβασή της το 2015 για τη στήριξη του καθεστώτος στη Συρία, η Ρωσία έχει αναδειχθεί σε στρατιωτικό παράγοντα στην περιοχή·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 15 Σεπτεμβρίου 2020, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν συμφώνησαν να εξομαλύνουν τις διπλωματικές σχέσεις τους με το Ισραήλ, υπογράφοντας τις αποκαλούμενες συμφωνίες του Αβραάμ·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύνοδος κορυφής της 27ης και 28ης Μαρτίου 2022 μεταξύ Ισραήλ, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Μπαχρέιν, Αιγύπτου και Μαρόκου, με στόχο τη δημιουργία μιας νέας περιφερειακής προσέγγισης για την ασφάλεια και την ενίσχυση της συνεργασίας τους, στην οποία ήταν παρών και ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, προετοίμασε το έδαφος για μια νέα περιφερειακή προσέγγιση στον τομέα της ασφάλειας· λαμβάνοντας υπόψη ότι, από το 2011, το Ιράν έχει επεκτείνει σημαντικά την επιρροή του στην περιοχή· λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά την ετήσια σύνοδο κορυφής του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (ΣΣΚ) στην Al-Ula το 2021, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος και το Μπαχρέιν τερμάτισαν το μποϊκοτάζ που είχαν επιβάλει στο Κατάρ μετά από σχεδόν τέσσερα έτη· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2021 οι συνομιλίες μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν και οι διάλογοι υψηλού επιπέδου μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων συνέβαλαν στην αποκλιμάκωση στην περιοχή·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία είναι κορυφαίοι εξαγωγείς σιτηρών και λιπασμάτων για γεωργικά προϊόντα σε πολλές χώρες της περιοχής που είναι ιδιαίτερα εξαρτημένες και ευάλωτες· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και ο αποκλεισμός των σιτηρών της Ουκρανίας προκαλούν ελλείψεις σε σιτάρι και δημητριακά και ενδέχεται να ωθήσουν έως και 49 εκατομμύρια ανθρώπους σε συνθήκες που προσομοιάζουν σε λιμό· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαταραχές που σχετίζονται με τον πόλεμο επιδεινώνουν τις ήδη αυξανόμενες τιμές των τροφίμων και εντείνουν τη φτώχεια·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι κράτη μέλη της ΕΕ εξακολουθούν να εξάγουν όπλα σε χώρες της περιοχής· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ έχει εγκρίνει κοινή θέση που καθορίζει κοινούς κανόνες που διέπουν τον έλεγχο των εξαγωγών στρατιωτικής τεχνολογίας και εξοπλισμού(8)·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένες χώρες της περιοχής αποτελούν βασικούς εμπορικούς εταίρους της ΕΕ και ότι υπάρχουν σημαντικοί οικονομικοί δεσμοί μεταξύ των δύο πλευρών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εν εξελίξει παγκόσμια ενεργειακή κρίση, η οποία έχει επιδεινωθεί από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, έχει οδηγήσει στην αύξηση των επαφών με το ΣΣΚ και με άλλες χώρες της περιοχής όσον αφορά την εισαγωγή ενεργειακών πόρων στην ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν δυνατότητες στενότερης συνεργασίας σε άλλους τομείς, όπως είναι η πράσινη μετάβαση, ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής και η προσαρμογή σε αυτήν, ο τουρισμός, η καλύτερη διακυβέρνηση, η παιδεία, ο πολιτισμός και τα ανθρώπινα δικαιώματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κοινή ανακοίνωση για μια στρατηγική εταιρική σχέση με τις χώρες του Κόλπου περιγράφει πολλούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος μεταξύ της ΕΕ, του ΣΣΚ και άλλων χωρών του Κόλπου· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι χώρες του Αραβικού Κόλπου έχουν αυξήσει τη διεθνή ανθρωπιστική και αναπτυξιακή τους βοήθεια·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ευρύτερη Μέση Ανατολή συγκαταλέγεται στις περιοχές που πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή παγκοσμίως, καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται δύο φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι χώρες της περιοχής αντιμετωπίζουν πληθώρα περιβαλλοντικών προκλήσεων, όπως η απερήμωση, η απώλεια βιοποικιλότητας, η ρύπανση σε θαλάσσιες και παράκτιες περιοχές, η ατμοσφαιρική ρύπανση και τα ζητήματα λειψυδρίας και ποιότητας των υδάτων, οι οποίες θα επιδεινωθούν από την κλιματική αλλαγή· λαμβάνοντας υπόψη ότι η συχνότητα και η ένταση των αμμοθυελλών αυξάνεται σταθερά στην περιοχή· λαμβάνοντας υπόψη ότι η λειψυδρία, η απερήμωση και η επισιτιστική ανασφάλεια λόγω της κλιματικής αλλαγής απειλούν την ανθρώπινη ασφάλεια και ενδέχεται να επιδεινώσουν τις υφιστάμενες συγκρούσεις στην περιοχή ή να πυροδοτήσουν νέες· λαμβάνοντας υπόψη ότι απαιτείται αυξημένη επαφή με τους εταίρους στην περιοχή στο πλαίσιο της εν εξελίξει παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης και του ρωσικού επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν δυνατότητες στενότερης συνεργασίας σε άλλους τομείς, όπως είναι η πράσινη μετάβαση, η καλύτερη διακυβέρνηση και τα ανθρώπινα δικαιώματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία μπορεί να δημιουργήσει διαύλους εποικοδομητικής συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της περιοχής· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ θα πρέπει να εισαγάγει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ώστε να επιτύχει τους στόχους της για το κλίμα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο των παγκόσμιων προσπαθειών για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, οι χώρες της ευρύτερης Μέσης Ανατολής πρέπει να διαφοροποιήσουν τις οικονομίες τους, οι οποίες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην εξόρυξη και το εμπόριο υδρογονανθράκων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, τον Οκτώβριο του 2021, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεσμεύτηκαν για την επίτευξη μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών έως το 2050, η Σαουδική Αραβία δεσμεύτηκε να επιτύχει μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών εγχώρια έως το 2060 και το Κατάρ δεσμεύτηκε να επιτύχει μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 25 % έως το 2030·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι προβλήματα που συνδέονται με τη μη συμπεριληπτική διακυβέρνηση και με παραβιάσεις του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών καθώς και με την τρομοκρατία, τη διαφθορά και τις ξένες παρεμβάσεις στην περιοχή, προκαλούν ανησυχία και αποτελούν σημαντικές πηγές αστάθειας και ανασφάλειας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι φυλακίσεις ή οι βασανισμοί ειρηνικών πολιτικών αντιφρονούντων, υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικών ακτιβιστών σε ολόκληρη την περιοχή έχουν αυξηθεί, ως απάντηση στις θεμιτές δημοκρατικές προσδοκίες, και καλλιεργούν το έδαφος για περαιτέρω συγκρούσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με εκθέσεις, το 2021 καταγράφηκαν 520 εκτελέσεις σε επτά χώρες – την Αίγυπτο, το Ιράν, το Ιράκ, τη Σαουδική Αραβία, τη Συρία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Υεμένη – ήτοι αύξηση κατά 19 % σε σύγκριση με το 2020· λαμβάνοντας υπόψη ότι η βαθιά ριζωμένη διαφθορά επηρεάζει αρνητικά την απασχόληση, τη μεγέθυνση και την ανάπτυξη και διακυβεύει τις ικανότητες των κρατών να εκπληρώνουν την υποχρέωσή τους να προωθούν, να σέβονται και να προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των ατόμων εντός της δικαιοδοσίας τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα υψηλότερα επίπεδα ανεργίας των νέων στον κόσμο και οι φυλακίσεις ή τα βασανιστήρια πολιτικών προσωπικοτήτων της αντιπολίτευσης και κοινωνικών ακτιβιστών σε ολόκληρη την περιοχή τροφοδοτούν εντάσεις και συγκρούσεις·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ορισμοί της σταθερότητας και της ασφάλειας συνδέονται θετικά με τη δημοκρατική ανάπτυξη και τον σεβασμό του κράτους δικαίου· λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόσφατες έρευνες(9) στον τομέα της πολιτικής οικονομίας επιβεβαιώνουν ότι «υπάρχει μια οικονομικά και στατιστικά σημαντική θετική επίδραση της δημοκρατίας στο μελλοντικό κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ», πράγμα που συνεπάγεται «μακροπρόθεσμες αυξήσεις του ΑΕγχΠ κατά περίπου 20-25 % κατά την 25ετία μετά τη διαδικασία εκδημοκρατισμού»· λαμβάνοντας υπόψη ότι η καταστολή της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης και της ελευθερίας του Τύπου έχει αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την περιοχή, αυξάνοντας την προώθηση της βίας και δαιμονοποιώντας όλες τις φωνές της αντιπολίτευσης·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη UNICEF, παιδιά και νέοι (ηλικίας 0-24 ετών) στη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική αποτελούν σήμερα σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού της περιοχής· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την έρευνα του 2021 για την αραβική νεολαία, η αύξηση του κόστους ζωής και άλλα ζητήματα «νοικοκυριού» θεωρούνται κορυφαία εμπόδια που αντιμετωπίζει η περιοχή, καθώς πάνω από το ένα τρίτο των νέων Αράβων δυσκολεύονται να καλύψουν τις οικονομικές τους ανάγκες· λαμβάνοντας υπόψη ότι εκατοντάδες παιδιά από την Ευρώπη κρατούνται εδώ και πάνω από τέσσερα έτη στα στρατόπεδα κράτησης Al Hol και Al Roj·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ για την πάταξη της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών, και για την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών και της ισότητας των φύλων θα πρέπει να ενισχυθούν και να τεθούν στον πυρήνα της στρατηγικής της ΕΕ για την περιοχή· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών παραβιάζονται συστηματικά και ότι οι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των γυναικών συνεχίζουν να παρενοχλούνται, να εκφοβίζονται, να συλλαμβάνονται και να φυλακίζονται στην περιοχή ή να εμποδίζονται στις μετακινήσεις τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εγκλήματα τιμής εξακολουθούν να κυριαρχούν σε πολλές χώρες της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, και ότι πολλές γυναίκες εξακολουθούν να ζουν υπό συζυγική αιχμαλωσία· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλήρης συμμετοχή των γυναικών στην πρόληψη και επίλυση συγκρούσεων έχει αποδειχθεί επωφελής για την προώθηση της ασφάλειας και της σταθερότητας παγκοσμίως· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε όλες τις χώρες του ΣΣΚ, τα τελευταία έτη δίδεται σημαντική έμφαση στην αύξηση της εκπροσώπησης των γυναικών στο εργατικό δυναμικό, καθώς και στους δήμους και τα κοινοβούλια·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ΛΟΑΤΚΙ εξακολουθούν να υφίστανται καταπίεση και βία σε ολόκληρη την περιοχή και ότι η θανατική ποινή εξακολουθεί να ισχύει σε πολλές χώρες της περιοχής·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι θρησκευτικές και εθνοτικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των χριστιανών, εξακολουθούν να διώκονται σε πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής και ότι θα πρέπει να διασφαλίζεται η πλήρης άσκηση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών τους·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα πρόσφατα γεγονότα στο Ιράν έχουν προκαλέσει περαιτέρω επιδείνωση της προϋπάρχουσας κρίσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, μετά τον θάνατο της Μαχσά Αμινί, έχουν ξεσπάσει μαζικές διαμαρτυρίες σε ολόκληρη τη χώρα και οι ιρανικές αρχές αντέδρασαν με απαράδεκτα κατασταλτικά μέτρα, ιδίως με στόχο τις γυναίκες που διαμαρτύρονται κατά της κατάχρησης και των συστημικών διακρίσεων·

Η σημερινή κατάσταση

1.  επισημαίνει ότι η τρέχουσα κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής χαρακτηρίζεται από τη συνέχιση των εν εξελίξει συγκρούσεων, συμπεριλαμβανομένων των συγκρούσεων μέσω υποκατάστασης με περιφερειακή διάσταση και των κρίσεων με πολλαπλές πηγές, γεγονός που καθιστά την ανάπτυξη μιας παγκόσμιας ευρωπαϊκής στρατηγικής ιδιαίτερα περίπλοκη, καθώς κάθε συμβολή πρέπει να είναι πολυδιάστατη και προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες κάθε κατάστασης, με παράλληλη διατήρηση μιας συνεκτικής περιφερειακής και διεθνούς διάστασης· τονίζει ότι οποιαδήποτε συμμετοχή κρατών μελών της ΕΕ ή άλλων εξωτερικών μερών, ιδίως της Ρωσίας, πρέπει να αποσκοπεί στην επίλυση των συγκρούσεων και στην αύξηση της ασφάλειας και της σταθερότητας· σημειώνει ότι, εκτός από τις εν εξελίξει, υπάρχουν και λανθάνουσες συγκρούσεις, τις οποίες η ΕΕ πρέπει να λάβει υπόψη κατά τη θέσπιση της μακροπρόθεσμης στρατηγικής της για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της αστάθειας στην περιοχή·

2.  επικροτεί τις προσπάθειες της ΕΕ για την προώθηση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της οικονομικής ανάπτυξης και των θεμελιωδών ελευθεριών στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και καλεί την ΕΕ να ενθαρρύνει περαιτέρω τις πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις σε κάθε χώρα·

3.  τονίζει ότι η ΕΕ προωθεί ένα θεματολόγιο για την ειρήνη και τη σταθερότητα και είναι έτοιμη να προσφέρει στενότερη συνεργασία και ανταλλαγή μεθόδων, εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών για την πρόληψη των συγκρούσεων, τη διαμεσολάβηση και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, τόσο σε διμερές όσο και σε περιφερειακό επίπεδο·

4.  υπογραμμίζει ότι η ΕΕ έχει τα δικά της συμφέροντα στη Μέση Ανατολή, η οποία αποτελεί περιοχή μεγάλης προσοχής που επηρεάζει την ασφάλεια της ΕΕ και των πολιτών της, και πιο συγκεκριμένα την προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας και της αποκλιμάκωσης των εντάσεων στην ευρύτερη περιοχή, την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, τη συνεργασία για την παραγωγή καθαρής ενέργειας, την προώθηση και την εφαρμογή της πολυμερούς προσέγγισης, την προώθηση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και της χρηστής διακυβέρνησης, την αύξηση της ευημερίας, την κάλυψη των αυξανόμενων παγκόσμιων αναπτυξιακών και ανθρωπιστικών αναγκών και την προώθηση της παγκόσμιας υγείας· τονίζει ότι η ασφάλεια της ΕΕ είναι αλληλένδετη με την ασφάλεια στη Μέση Ανατολή και ότι τα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ, όπως ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός για την Ειρήνη και ο Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας – Η Ευρώπη στον κόσμο, καθώς και η ανθρωπιστική βοήθεια και οι επιχειρήσεις που απευθύνονται στην περιοχή, θα πρέπει να συμβάλλουν σημαντικά στη σταθερότητα και την ευημερία της περιοχής· τονίζει την ευθύνη των αρμόδιων αρχών της ΕΕ να συνεχίσουν να διασφαλίζουν τη δημοσιονομική λογοδοσία και διαφάνεια με βάση την υφιστάμενη μεθοδολογία διαχείρισης των επιδόσεων και του συστήματος υποβολής εκθέσεων και ότι καμία χρηματοδότηση της ΕΕ δεν μπορεί να διοχετεύεται σε τρομοκρατικές οργανώσεις ή δραστηριότητες·

5.  τονίζει ότι οι παγκόσμιοι και περιφερειακοί παράγοντες, που δεν συνδέουν όλοι τη βοήθειά τους με τις αρχές της χρηστής διακυβέρνησης που προωθεί η ΕΕ, εντείνουν ολοένα και περισσότερο τις προσπάθειές τους, ιδίως στον στρατιωτικό τομέα με τις αφρικανικές χώρες, και αποδυναμώνουν τους πολυμερείς μηχανισμούς οι οποίοι είναι απαραίτητοι για τη διατήρηση της ειρήνης·

6.  σημειώνει ότι η περιοχή έχει υποστεί ιστορικές αλλαγές από την Αραβική Άνοιξη του 2011· τονίζει, ωστόσο, ότι η αστάθεια που ακολούθησε έχει προκληθεί, μεταξύ άλλων, από την απόφαση ορισμένων αυταρχικών καθεστώτων να κάνουν χρήση βίας κατά των ειρηνικών διαδηλώσεων και των επικρίσεων· θεωρεί την αυξανόμενη πόλωση μη εποικοδομητική όσον αφορά τους στόχους της ΕΕ στον τομέα της σταθερότητας και της ασφάλειας· καλεί την ΕΕ να προωθήσει την πολυμερή προσέγγιση και την περιφερειακή ολοκλήρωση στην ευρύτερη Μέση Ανατολή μέσω της διοργανικής εταιρικής σχέσης ΕΕ-ΣΣΚ και της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης, συμπεριλαμβανομένων ισχυρών διακοινοβουλευτικών σχέσεων· ενθαρρύνει, παράλληλα, την ΕΕ να ενισχύσει τις διμερείς συζητήσεις και τις εταιρικές σχέσεις της με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που είναι σοβαρά προσηλωμένα στην επίτευξη ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή·

7.  επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει η ΕΕ συνεργαζόμενη στενά με τους εταίρους της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνίας των πολιτών, των ειρηνικών φωνών της αντιπολίτευσης, των συνδικαλιστικών οργανώσεων και της επιχειρηματικής κοινότητας, σε διμερές, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, προκειμένου να συμβάλει στη διαμόρφωση συλλογικής απάντησης για την επίτευξη σταθεροποίησης και ανάπτυξης, η οποία είναι καίριας σημασίας για την προώθηση της σταθερότητας· επαινεί, εν προκειμένω, τις προσπάθειες περιφερειακών παραγόντων, όπως το Ιράκ, το Κουβέιτ, το Ομάν και το Κατάρ, για την προώθηση μιας εποικοδομητικής ενδοπεριφερειακής διπλωματικής δέσμευσης, μεταξύ άλλων με πρωτοβουλίες όπως η Διάσκεψη της Βαγδάτης του 2021 για τη Συνεργασία και την Εταιρική Σχέση και οι συνομιλίες εξομάλυνσης μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας που διευκολύνονται από το Ιράκ· καλεί την ΕΕ να στηρίξει αυτές τις διπλωματικές προσπάθειες όποτε είναι δυνατόν και να ενθαρρύνει την ανάληψη ευθύνης σε περιφερειακό επίπεδο για την αποκλιμάκωση των εντάσεων· ζητεί, ως εκ τούτου, να ενισχυθεί η συνεργασία με περιφερειακούς οργανισμούς, όπως το ΣΣΚ και ο Αραβικός Σύνδεσμος·

8.  χαιρετίζει την κοινή ανακοίνωση σχετικά με μια στρατηγική εταιρική σχέση με τον Κόλπο για την προώθηση ευρείας συνεργασίας με τις χώρες του ΣΣΚ σε διάφορους τομείς· θεωρεί ότι η ανακοίνωση αποτελεί σημαντικό βήμα για να αναγνωριστεί ο ρόλος των αραβικών χωρών του Κόλπου στην περιοχή και να τεθούν σε νέα βάση οι διαπεριφερειακές σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και του Κόλπου· πιστεύει ότι η ανακοίνωση θα είχε επωφεληθεί από την ανάπτυξη πολιτικών για την αντιμετώπιση της υφιστάμενης έλλειψης εμπιστοσύνης μεταξύ των διαφόρων ενδιαφερόμενων μερών στον Κόλπο, συμπεριλαμβανομένων του ΣΣΚ, του Ιράκ και του Ιράν· θεωρεί ότι η ΕΕ θα πρέπει να στηρίξει την εστιασμένη σε θέματα συνεργασία μεταξύ περιφερειακών φορέων για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή, οι φυσικές καταστροφές, το εμπόριο και οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης, ως μέσο οικοδόμησης εμπιστοσύνης στην περιοχή· επαινεί τον κεντρικό ρόλο της συνεργασίας στην πράσινη μετάβαση, αλλά εκφράζει τη λύπη του για την έλλειψη μιας πιο καίριας δέσμευσης έναντι των κακών επιδόσεων στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προβληματικής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας των οικείων χωρών· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να τονίσουν ότι μια στενότερη εταιρική σχέση με τις χώρες του Κόλπου θα πρέπει να συνδεθεί με σαφείς δείκτες αναφοράς για τα ανθρώπινα δικαιώματα όσον αφορά την πρόοδο που σημειώνεται, μεταξύ άλλων σε σχέση με τη λογοδοσία για εγκλήματα πολέμου στην Υεμένη, τα δικαιώματα των γυναικών, την ελευθερία της έκφρασης και του συνεταιρίζεσθαι, την απελευθέρωση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το μορατόριουμ στη θανατική ποινή, τα δικαιώματα των μεταναστών εργαζομένων και την ευθυγράμμιση στα διεθνή φόρουμ· επικροτεί την πρόταση της κοινής ανακοίνωσης για την αναβάθμιση της συνεργασίας της ΕΕ με τις χώρες του Κόλπου ως προς τη χρηματοδότηση της διεθνούς ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας· καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει τους χορηγούς του Κόλπου να διοχετεύουν μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής τους βοήθειας μέσω πολυμερών οργανώσεων(10), καθώς η βοήθειά τους είναι κυρίως διμερής και μόνο το 1-6 % της βοήθειας διοχετεύεται σε πολυμερείς οργανώσεις· συνιστά στην Επιτροπή να προσφέρει βοήθεια στις αντίστοιχες χώρες ώστε να επανεξετάσουν τους στόχους τους όσον αφορά τη βοήθεια, καθώς και να ενισχύσουν τη συνεργασία και τον συντονισμό τόσο μεταξύ τους όσο και με την ΕΕ·

9.  καταδικάζει τις συνεχιζόμενες βίαιες επιθέσεις κατά του λαού της Υεμένης από το 2005, οι οποίες ευθύνονται για χιλιάδες θανάτους, την καταστροφή βασικών μη στρατιωτικών υποδομών και τον εκτεταμένο λιμό· υπενθυμίζει ότι δεν μπορεί να υπάρξει στρατιωτική επίλυση της σύγκρουσης στην Υεμένη και ότι η κρίση μπορεί να επιλυθεί κατά τρόπο βιώσιμο μόνο μέσω διαπραγματευτικής διαδικασίας άνευ αποκλεισμών, υπό την καθοδήγηση και την ευθύνη της Υεμένης, και με τη συμμετοχή όλων των τμημάτων της κοινωνίας της Υεμένης και όλων των αντιμαχόμενων μερών· καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να αναστείλουν τις εξαγωγές όπλων που χρησιμοποιούνται στον πόλεμο στην Υεμένη, δεδομένου του σοβαρού κινδύνου παραβιάσεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου ή του ανθρωπιστικού δικαίου· καταδικάζει την προμήθεια σημαντικών ποσοτήτων όπλων και εξαρτημάτων από Ιρανούς ιδιώτες και ιρανικές οντότητες στο κίνημα των Χούθι· χαιρετίζει την αναγγελία του Απριλίου 2022 στην Υεμένη για εκεχειρία, με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ, μεταξύ του συνασπισμού υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας και των υποστηριζόμενων από το Ιράν ανταρτών Χούθι, και την ανανέωσή της τον Ιούνιο του 2022· επιμένει ότι η εκεχειρία θα πρέπει να είναι το πρώτο βήμα για την προετοιμασία του εδάφους για αξιόπιστες ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ των μερών στην Υεμένη, οι οποίες θα πρέπει να οδηγήσουν στον τερματισμό του πολέμου και μίας από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές καταστροφές στον κόσμο· τονίζει ότι η σύγκρουση δεν μπορεί να επιλυθεί πραγματικά, αν οι δράστες των εικαζόμενων εγκλημάτων πολέμου δεν λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους· καλεί όλα τα μέρη να σεβαστούν την εκεχειρία και να συμμετάσχουν σε καλόπιστες διαπραγματεύσεις για την επίτευξη βιώσιμων πολιτικών ρυθμίσεων και ρυθμίσεων ασφάλειας, σύμφωνα με το ψήφισμα 2216 (2015) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, τους κοινούς μηχανισμούς εφαρμογής της αποστολής των Ηνωμένων Εθνών για τη στήριξη της συμφωνίας της Χοντέιντα και την παγκόσμια κατάπαυση του πυρός, όπως ζητείται στο ψήφισμα 2532 (2020) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ· εφιστά την προσοχή στην ανθρωπιστική καταστροφή που έχει προκληθεί λόγω του πολέμου στην Υεμένη, ο οποίος συνεχίζεται από το 2016· καλεί όλα τα μέρη να συμμορφωθούν με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και να συμμετάσχουν πλήρως στις ειρηνευτικές συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ·

10.  εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για την κλιμάκωση των εντάσεων στο Ιράκ, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών παρεμβάσεων, οι οποίες συνιστούν απειλή για το έργο των κρίσιμων κρατικών θεσμών της χώρας· καλεί όλα τα μέρη να επιδείξουν τη μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση και να παραμείνουν ήρεμα, καθώς είναι ζωτικής σημασίας να αποφύγουν όλοι οι παράγοντες κάθε ενέργεια που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω βία· επαναλαμβάνει την αταλάντευτη στήριξη της ΕΕ στην ασφάλεια, τη σταθερότητα και την κυριαρχία του Ιράκ· εκφράζει την ανησυχία του για την κατάσταση στο Ιράκ και υπογραμμίζει τη βαθιά λαϊκή απογοήτευση λόγω της συνεχιζόμενης διαφθοράς στη χώρα· προτρέπει την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να συμβάλουν στη σταθερότητα στο Ιράκ, στηρίζοντας την ανασυγκρότηση και τη συμφιλίωση μετά τις συγκρούσεις, καθώς και την υπεύθυνη οικοδόμηση θεσμών, προκειμένου να προστατευθεί η χώρα από γεωπολιτικές αντιπαλότητες και να γεφυρωθεί το διευρυνόμενο κοινωνικό χάσμα· υπογραμμίζει ότι η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς και η λεηλασία έργων τέχνης και άλλων πολιτιστικών αγαθών κατά τη διάρκεια ένοπλων συγκρούσεων πρέπει να αντιμετωπιστούν από πλευράς τόσο της ανασυγκρότησης όσο και της επιστροφής, προκειμένου να προστατευθεί και να διασφαλιστεί η ακεραιότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς και της ταυτότητας των κοινωνιών, των κοινοτήτων, των ομάδων και των ατόμων· σημειώνει τη σημασία της Συμβουλευτικής Αποστολής της ΕΕ στο Ιράκ· υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι πρέπει να αναμορφωθεί, προκειμένου να αυξηθεί ο αντίκτυπός της στο πεδίο, σε συνεργασία με τις ιρακινές αρχές·

11.  υπενθυμίζει ότι η σύγκρουση στον Λίβανο είναι συνέπεια του πελατειακού χαρακτήρα των πολιτικών φορέων, σε συνδυασμό με μια ενδημική διαφθορά, και ότι οποιαδήποτε οικονομική βοήθεια από την ΕΕ πρέπει να εξαρτάται από μια δημοκρατική και χωρίς αποκλεισμούς κυβέρνηση, η οποία υιοθετεί σαφή στάση κατά της διαφθοράς· εκφράζει τη μεγάλη ανησυχία του για την παράταση της πολιτικής, οικονομικής, χρηματοπιστωτικής και κοινωνικής κρίσης στον Λίβανο, η οποία συνεχίζει να προκαλεί δεινά στον πληθυσμό· χαιρετίζει τις βουλευτικές εκλογές στον Λίβανο, που διεξήχθησαν στις 15 Μαΐου 2022, και ζητεί τον ταχύ και χωρίς αποκλεισμούς σχηματισμό νέας κυβέρνησης που θα επικεντρώνεται στην αποστολή της, θα είναι αξιόπιστη και υπόλογη και θα είναι απαλλαγμένη από ξένες επιρροές· καλεί τον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής / Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να ασκούν έντονες πιέσεις για μεταρρυθμίσεις στους πολιτικούς εκπροσώπους του Λιβάνου, μεταξύ άλλων με την εξάρτηση της διαρθρωτικής στήριξης μεγάλης κλίμακας από την υλοποίηση πραγματικής αλλαγής· καλεί, παράλληλα, την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να αυξήσουν την ανθρωπιστική βοήθεια προς τον λαό του Λιβάνου, σε συνδυασμό με τη στήριξη βασικών δημόσιων υπηρεσιών, των οργανώσεων βάσης και της κοινωνίας των πολιτών·

12.  τονίζει την ιδιαίτερη ευθύνη του συριακού καθεστώτος· υπογραμμίζει την ιδιαίτερη ευθύνη της Ρωσίας, ως μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η οποία, 18 φορές από το 2011, έχει θέσει βέτο στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που στόχευαν στην εξεύρεση πολιτικής λύσης στη συριακή κρίση· επικροτεί την απόφαση του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων, του Απριλίου του 2021, να αναστείλει τη συμμετοχή, στον οργανισμό, των μελών από τη Συρία· υπενθυμίζει ότι ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία είναι μία από τις πιο θανατηφόρες συγκρούσεις στην περιοχή εδώ και δεκαετίες, καθώς προξένησε τον θάνατο μισού εκατομμυρίου ανθρώπων και τον βίαιο εκτοπισμό 14 εκατομμυρίων Σύρων· υπενθυμίζει την ανθρώπινη τραγωδία που προκλήθηκε από τον εκτοπισμό του μισού και πλέον πληθυσμού της Συρίας εσωτερικά και ως προσφύγων σε ολόκληρη την περιοχή και στην Ευρώπη· τονίζει την ανάγκη να τερματιστεί η συνεχιζόμενη κατοχή διαφόρων τμημάτων της Συρίας από παράγοντες της περιοχής· τονίζει την ανάγκη επίλυσης της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στη Συρία με βάση τη δημοκρατία και την κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της χώρας· υπογραμμίζει ότι η επίλυση αυτή πρέπει να επιτευχθεί μέσω διαλόγου· επικροτεί όλες τις προσπάθειες της ΕΕ, των κρατών μελών της και της κοινωνίας των πολιτών για την τεκμηρίωση και δίωξη των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και καλεί την ΕΕ να εντείνει τις προσπάθειες για τον τερματισμό της ατιμωρησίας· σημειώνει ότι από την έναρξη της σύγκρουσης δεν έχει επιλυθεί καμία από τις κύριες αιτίες της, ενώ οι περιφερειακές εντάσεις έχουν αυξηθεί και η οικονομική κρίση της Συρίας έχει επιδεινωθεί περαιτέρω, προκαλώντας τρομερά δεινά στους αμάχους· επικροτεί τη χρηματοδοτική στήριξη της ΕE προς την Τουρκία, τον Λίβανο και την Ιορδανία για τη φιλοξενία Σύρων προσφύγων· υπενθυμίζει ότι η Συρία δεν είναι ασφαλής χώρα επιστροφής για τα 7 εκατομμύρια πρόσφυγες που έχουν διαφύγει από την καταστολή και τη σύγκρουση από το 2011· τονίζει ότι η διασφάλιση της ήττας του Daesh/ISIS παραμένει κορυφαία προτεραιότητα του Παγκόσμιου Συνασπισμού κατά του Daesh/ISIS, δεδομένου ότι, παρά τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετώπισε η ηγεσία του στο πρόσφατο παρελθόν, το Daesh/ISIS συνεχίζει να πραγματοποιεί επιθέσεις και παραμένει περιφερειακή και παγκόσμια απειλή·

13.  καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να εκπληρώσουν την υποχρέωσή τους να επαναπατρίσουν αμέσως τους υπηκόους τους, τόσο τους ανηλίκους όσο και τις μητέρες τους, που κρατούνται εδώ και πάνω από τέσσερα έτη στα στρατόπεδα κράτησης Al Hol και Al Roj στην Αυτόνομη Διοίκηση Βόρειας και Ανατολικής Συρίας· θεωρεί ότι, σε περίπτωση που οι μητέρες ή οι πατέρες φέρουν οποιαδήποτε ποινική ευθύνη, θα πρέπει να λογοδοτήσουν κατά την επιστροφή τους στο κράτος μέλος·

14.  υπογραμμίζει ότι μια σταθερή, ασφαλής, ενωμένη και ευημερούσα Λιβύη αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ· συνιστά, εν προκειμένω, να παραμείνει ουδέτερη η ΕΕ στις συνεχιζόμενες συγκρούσεις εξουσίας στη χώρα, ιδίως μετά τις πρόσφατες μάχες· τονίζει ότι η ΕΕ θα πρέπει να στηρίξει έργα για την ενίσχυση της δημιουργίας θέσεων εργασίας, ιδίως στην περιοχή του Fezzan, κάτι που θα συμβάλει σημαντικά στη σταθεροποίηση της χώρας·

15.  τονίζει τη μακροχρόνια προσήλωση της ΕΕ στα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και στο προηγούμενο ψήφισμα του Κοινοβουλίου της 17ης Φεβρουαρίου 2022 σχετικά με την εφαρμογή της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, που αντικατοπτρίζουν τη θέση της ΕΕ ως προς τη σύγκρουση Ισραηλινών και Παλαιστινίων και τη μακροχρόνια δέσμευσή της για μια δίκαιη και ολοκληρωμένη λύση που θα βασίζεται σε δύο κράτη· επισημαίνει, επιπλέον, ότι, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, οι παράνομοι οικισμοί εμποδίζουν την εφαρμογή της λύσης των δύο κρατών, πολιτική την οποία έχει ορίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση· υπενθυμίζει ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής για μια οριστική διευθέτηση της σύγκρουσης με βάση μια λύση που θα επιτρέπει και στις δύο χώρες να υπάρχουν η μία δίπλα στην άλλη με ειρήνη και ασφάλεια, με βάση τις γραμμές του 1967, αποτελούν προϋπόθεση για σταθερότητα, μεταξύ άλλων· εκφράζει εκ νέου τη βαθιά του ανησυχία για την ταχέως επιδεινούμενη ανθρωπιστική κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας και ζητεί την άμεση άρση όλων των περιοριστικών μέτρων στην κίνηση προσώπων και αγαθών που επιβάλλει το Ισραήλ στην περιοχή, τα οποία έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στον πληθυσμό· καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να αποθαρρύνουν όλες τις δραστηριότητες και από τις δύο πλευρές που υπονομεύουν τη λύση των δύο κρατών, όπως η επέκταση των οικισμών· αποδοκιμάζει σθεναρά τη συνεχιζόμενη βία, τις τρομοκρατικές ενέργειες και την υποκίνηση βίας, οι οποίες είναι θεμελιωδώς ασυμβίβαστες με την προώθηση μιας ειρηνικής λύσης δύο κρατών· τονίζει τη σημασία της διεξαγωγής παλαιστινιακών εκλογών· καλεί την ΕΕ να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην ισραηλοπαλαιστινιακή σύγκρουση λόγω της εξαιρετικής διάρκειάς της και στις τρέχουσες προοπτικές που δεν καθιστούν δυνατή μια ρεαλιστική πορεία προς τη σταθερότητα σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή·

16.  επισημαίνει την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Μπαχρέιν, του Μαρόκου και του Σουδάν, αφενός, και του Ισραήλ, αφετέρου· ενθαρρύνει την περιφερειακή συνεργασία και στηρίζει την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών κρατών, προωθώντας την πλήρη ένταξη της Εθνικής Παλαιστινιακής Αρχής, σύμφωνα με τις προσπάθειες της ΕΕ και των ΗΠΑ για επίτευξη ειρήνης, ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή και σύμφωνα με το πλαίσιο του ΟΗΕ, την Αραβική Ειρηνευτική Πρωτοβουλία και τις Συμφωνίες του Όσλο· ζητεί να αξιοποιηθεί αυτή τη δυναμική για την προώθηση του διαλόγου και της συνεργασίας στην περιοχή, προκειμένου να στηριχθούν η ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή και η λύση των δύο κρατών, καθώς και ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου· σημειώνει ότι οι Συμφωνίες του Αβραάμ αποτελούν παράγοντα στην αναδιοργάνωση των διακρατικών σχέσεων στην περιοχή και πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη χάραξη μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής που θα συμβάλει στη σταθεροποίηση της περιοχής· καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να διερευνήσουν με τις αντίστοιχες αραβικές χώρες πώς μπορούν οι συμφωνίες εξομάλυνσης με το Ισραήλ να συμβάλουν στη λύση των δύο κρατών·

17.  επαναβεβαιώνει την ουσιαστική συμβολή του UNRWA στη σταθερότητα και την ασφάλεια σε ένα δύσκολο πλαίσιο αύξησης των ανθρωπιστικών και αναπτυξιακών αναγκών, και καλεί την ΕΕ και την ευρύτερη διεθνή κοινότητα να διασφαλίσουν επαρκή στήριξη προς το UNRWA, τόσο σε πολιτικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο χρηματοδότησης, προκειμένου να διασφαλισθεί η εκπλήρωση της εντολής του και ενόψει της ανανέωσης της εντολής του από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2022· υπογραμμίζει ότι η ενωσιακή χρηματοδότηση δεν πρέπει να αναστέλλεται χωρίς αποδεικτικά στοιχεία κατάχρησης·

18.  καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της ρωσικής επίθεσης κατά της Ουκρανίας στον παγκόσμιο εφοδιασμό με τρόφιμα και στις τιμές, με στόχο τη σταθερότητα της περιοχής· καλεί την Επιτροπή να αντιμετωπίσει, ως ζήτημα προτεραιότητας, τον αντίκτυπο της ρωσικής επίθεσης κατά της Ουκρανίας σε ορισμένες χώρες της ευρύτερης Μέσης Ανατολής όσον αφορά την επισιτιστική ασφάλεια, δίνοντας προτεραιότητα στις πλέον ευάλωτες χώρες λόγω της υψηλής εξάρτησης από τις εισαγωγές και της έλλειψης κοινωνικής ασφάλισης και διασφαλίζοντας ότι η χρηματοδοτική στήριξη ωφελεί άμεσα τις πλέον ευάλωτες ομάδες· τονίζει ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία θα μπορούσε να επιδεινώσει τις πληθωριστικές πιέσεις που έχουν ήδη προκληθεί από την πανδημία της COVID-19 και, επομένως, να εντείνει την επισιτιστική και ανθρωπιστική κρίση στις πλέον εξαρτώμενες χώρες της Μέσης Ανατολής·

Επιλογές σταθερότητας και ασφάλειας

19.  επισημαίνει ότι κάθε μορφή συνεργασίας πρέπει να βασίζεται σε μια προσέγγιση με γνώμονα την ανθρώπινη ασφάλεια και τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου, τη βασιζόμενη σε κανόνες παγκόσμια τάξη και τους κοινούς στόχους για τη προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας·

20.  καλεί όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ να αποφύγουν να συρθούν σε περιφερειακές αντιπαλότητες· τονίζει ότι, δεδομένων των συνεχιζόμενων συγκρούσεων και των καταγγελιών για εσωτερική καταστολή, οι εξαγωγές όπλων σε ορισμένες χώρες της περιοχής της Μέσης Ανατολής ενδέχεται να αντιβαίνουν στη θέση της ΕΕ, όπως ορίζεται στην κοινή θέση 2008/944/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου· ζητεί να διασφαλιστεί η παρακολούθηση των εξαγωγών όπλων στην περιοχή μέσω μηχανισμού διαβούλευσης μεταξύ των κρατών μελών·

21.  εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η υπέρμετρα συχνή αμοιβαία παρέμβαση γειτονικών χωρών σε εσωτερικές κρίσεις – είτε πολιτικού ή ακόμη και στρατιωτικού χαρακτήρα – είναι επιβλαβής, προξενεί μακροπρόθεσμη ζημία στις διακρατικές σχέσεις στην περιοχή και αποτρέπει την επίλυση συγκρούσεων· ζητεί από τις τρίτες χώρες της περιοχής να απέχουν από την εξαγωγή όπλων σε χώρες που πλήττονται από εσωτερικούς συγκρούσεις ή από την εξαγωγή μαχητών και από τη στρατιωτική παρέμβαση σε άλλες χώρες που βρίσκονται σε σύγκρουση μέσω τακτικών ή παραστρατιωτικών ομάδων, διότι τέτοιου είδους παρεμβάσεις συντελούν στην περιφερειακή αποσταθεροποίηση, υπονομεύουν τις κρατικές δομές και χρηματοδοτούν μια ομάδα μαχητών με διαφορετικούς ιδεολογικούς προσανατολισμούς· καταδικάζει, στο πλαίσιο αυτό, τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας του Ιράκ από την Τουρκία· καταδικάζει επίσης την πρόσφατη χρήση βαλλιστικών πυραύλων και επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη από το Ιράν κατά της ιρακινής περιοχής του Κουρδιστάν ως αδικαιολόγητη παραβίαση της ιρακινής κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας· αντιτίθεται σθεναρά στη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε εξωδικαστικές και εξωεδαφικές δολοφονίες και ζητεί να υπάρξει δέσμευση ότι θα καταβληθούν προσπάθειες στα σχετικά διεθνή φόρουμ για μια παγκόσμια απαγόρευση· επισημαίνει ιδίως τους κινδύνους που συνδέονται με τη χρήση αυτόνομων και τηλεχειριζόμενων συστημάτων για τις εν λόγω επιχειρήσεις·

22.  καλεί την ΕΕ να αξιοποιήσει πλήρως τις νέες μορφές συνεργασίας και χρηματοδοτικής στήριξής της, όπως ο Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας – Παγκόσμια Ευρώπη και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός για την Ειρήνη, ενεργώντας σύμφωνα με τις κατευθυντήριες αρχές που έχουν ήδη καθοριστεί και κατά τρόπο που προάγει τη σταθερότητα και την ανθρώπινη ανάπτυξη·

23.  επικροτεί τη δέσμευση της ΕΕ να εγκαθιδρύσει μια ζώνη απαλλαγμένη από όπλα μαζικής καταστροφής στη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με το ψήφισμα σχετικά με τη Μέση Ανατολή που εξέδωσε το 1995 η Διάσκεψη των Συμβαλλομένων Μερών της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων, για την εξέταση της συνθήκης και την παράτασή της, και επικροτεί το γεγονός ότι η ΕΕ προωθεί μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης για τη στήριξη της διαδικασίας αυτής με ολοκληρωμένο, επαληθεύσιμο και αμετάκλητο τρόπο· εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τη δυνητική διάδοση των πυρηνικών όπλων στην περιοχή και καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να θέσουν σε ενέργεια και να εντείνουν όλες τις διπλωματικές προσπάθειες προσπάθειες για την αποφυγή της και τον τερματισμό του φαινομένου αυτού· σημειώνει ότι το Ισραήλ, ως μη συμβαλλόμενο μέρος της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων, τηρεί εδώ και καιρό ασαφή θέση όσον αφορά το πυρηνικό του καθεστώς· καλεί το Ισραήλ να υπογράψει τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων·

24.  καταδικάζει απερίφραστα την ολοσχερή καταστολή από το Ιράν ειρηνικών διαδηλωτών μετά τη δολοφονία, από τις ιρανικές αρχές, της 21χρονης Μαχσά Αμινί για μη τήρηση του υποχρεωτικού ενδυματολογικού κώδικα του καθεστώτος· εκφράζει τον βαθύτατο θαυμασμό του, τον σεβασμό και την υποστήριξή του προς τις γυναίκες και τους άνδρες που διαμαρτύρονται ειρηνικά για τα βασικά δικαιώματα και ελευθερίες, όπως το δικαίωμα των γυναικών να μην φορούν μαντίλα· εκφράζει την ικανοποίησή του για τις πρόσθετες στοχευμένες κυρώσεις του Συμβουλίου κατά ανώτατων αξιωματούχων του ιρανικού καθεστώτος που εμπλέκονται στην καταστολή, συμπεριλαμβανομένου του Σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, της αστυνομίας ηθικής και, υπό το πρίσμα της αυξημένης λογοκρισίας στο διαδίκτυο, του Υπουργού Πληροφοριών· υποστηρίζει ότι το Κοινοβούλιο θα πρέπει να σταματήσει να πραγματοποιεί επίσημες συναντήσεις με ιρανούς αξιωματούχους για όσο διάστημα έξι από τα μέλη του υπόκεινται στις στοχευμένες κυρώσεις του Ιράν· επαναλαμβάνει την υποστήριξή του στο κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης, ζητώντας παράλληλα μια πιο ολοκληρωμένη συμφωνία σχετικά με το πυραυλικό πρόγραμμα του Ιράν· εκφράζει τη βαθιά του λύπη για τη συνεχιζόμενη στήριξη του Ιράν προς το καταπιεστικό καθεστώς στη Συρία και τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, καθώς και για την εξαγωγή στρατιωτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών και πυραύλων στη Ρωσία, παρά τον επιθετικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας·

25.  σημειώνει τη στρατηγική διάσταση της συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας με την περιοχή της Μέσης Ανατολής· υπογραμμίζει την ανάγκη διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας της ΕΕ και ζητεί από την ΕΥΕΔ και την Επιτροπή να προβούν σε αξιολόγηση των επιπτώσεων σε επίπεδο ασφάλειας οποιασδήποτε συμφωνίας για την εισαγωγή πετρελαίου, φυσικού αερίου ή υδρογόνου στην ΕΕ· υπογραμμίζει ότι η περιφερειακή σταθερότητα και ευημερία αποτελεί βασικό στόχο της ΕΕ, δεδομένης της σημασίας της περιοχής για τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας της ΕΕ· καλεί την ΕΕ να μην υποκαταστήσει απλώς τις εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία με την προμήθεια υδρογονανθράκων από την ευρύτερη Μέση Ανατολή, αλλά να αξιοποιήσει την ευκαιρία να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο κατά τα δύο τρίτα πριν από το 2022, ώστε να μειωθεί η συνολική εξάρτηση της ΕΕ από τα ορυκτά καύσιμα και να τονωθούν οι επενδύσεις στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, καθώς και στη διασύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας· καλεί την ΕΕ να αυξήσει τη συνεργασία της με τις χώρες της ευρύτερης Μέσης Ανατολής όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία· καλεί την ΕΕ να ενθαρρύνει και να στηρίξει τις χώρες της περιοχής να επιτύχουν τους στόχους τους για το κλίμα, ιδίως αξιοποιώντας τις μεγάλες δυνατότητές τους για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας· θεωρεί ότι η εξάρτηση της περιοχής από την εξόρυξη και το εμπόριο υδρογονανθράκων συνιστά απειλή για τη μελλοντική της σταθερότητα· καλεί την ΕΕ να τονίσει τα αμοιβαία οφέλη της συνεργασίας για την πράσινη μετάβαση, ιδίως τα πλεονεκτήματα της βιώσιμης ανάπτυξης, έναντι των συνομιλητών της στην περιοχή· καλεί την ΕΕ να εξετάσει το ενδεχόμενο δημιουργίας εταιρικής σχέσης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με τις χώρες της ευρύτερης Μέσης Ανατολής·

26.  τονίζει την ανάγκη πάταξης των ικανοτήτων χρηματοδότησης τρομοκρατικών οργανώσεων και δραστηριοτήτων· τονίζει ότι οφείλει η ΕΕ να συμβάλει στον τερματισμό της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και στην αναχαίτιση των παράνομων χρηματοοικονομικών ροών, υιοθετώντας μια ξεκάθαρη στρατηγική αντιμετώπισης των αστοχιών που παρατηρούνται στον έλεγχο αυτού του είδους των κεφαλαίων από διάφορα κράτη της περιοχής· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν παράσχει καταφύγιο για Ρώσους ολιγάρχες που αποφεύγουν τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας· υπογραμμίζει ότι η προηγμένη και ιστορική εταιρική σχέση για την ασφάλεια με την περιοχή απαιτεί κοινή προσέγγιση έναντι της ρωσικής επίθεσης κατά της Ουκρανίας και των θεμελιωδών ευρωπαϊκών συμφερόντων· εκφράζει επίσης τη λύπη του για το γεγονός ότι οι κυρώσεις της ΕΕ κατά του συριακού καθεστώτος καταστρατηγούνται μέσω του Λιβάνου, του Ιράν και της Ρωσίας από το 2011·

27.  καταδικάζει απερίφραστα τις τρομοκρατικές επιθέσεις τρομοκρατικών ομάδων στην περιοχή· καλεί, συνεπώς, την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να συνεχίσουν να συνεργάζονται στενά με τις νόμιμες κυβερνήσεις που καταπολεμούν τα δίκτυα τζιχαντιστών· επικροτεί τις προσπάθειες που καταβάλλουν η Επιτροπή και η ΕΥΕΔ για τη δημιουργία ενός δικτύου εμπειρογνωμόνων στις αντιπροσωπείες της ΕΕ σε διάφορες χώρες της περιοχής σχετικά με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και για την παροχή εξατομικευμένης βοήθειας όπως ζητείται από διάφορες κυβερνήσεις· ζητεί συστηματική συνεργασία για την πρόληψη και την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της τρομοκρατίας μέσω στοχευμένων, εξατομικευμένων και τακτικά αξιολογούμενων μη στρατιωτικών προγραμμάτων· επικροτεί τις προσπάθειες της Επιτροπής, και ιδίως της Υπηρεσίας Μέσων Εξωτερικής Πολιτικής, να καταρτίσει προγράμματα για την ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων με διάφορες χώρες της περιοχής με σκοπό την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της τρομοκρατίας· θεωρεί ότι τα εν λόγω προγράμματα, τα οποία είναι ειδικά προσαρμοσμένα και υποστηρίζονται από υλικούς και οικονομικούς πόρους που αντιστοιχούν στις ειδικές ανάγκες των δικαιούχων κρατών, μπορούν να αποτελέσουν αποτελεσματικά μέσα για τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας· ζητεί, ωστόσο, να αξιολογηθεί ενδελεχώς η αποτελεσματικότητα των έργων αυτών και να διασφαλιστεί ότι οι πάροχοι υπηρεσιών, συχνά από οργανισμούς των κρατών μελών, παρέχουν, βάσει πραγματικής επαγγελματικής εμπειρογνωσίας, κατάλληλη κατάρτιση προσαρμοσμένη στις ανάγκες των χωρών υποδοχής·

28.  επικροτεί την έγκριση της πράξης Magnitsky από το Συμβούλιο ως σημαντικού μέσου της ΕΕ για την επιβολή κυρώσεων σε όσους παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα· ζητεί να προετοιμαστούν περιοριστικά μέτρα κατά Ιρανών αξιωματούχων που εμπλέκονται στις σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά Ιρανών υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κρατουμένων συνείδησης και όσων διαμαρτύρονται ειρηνικά στη χώρα·

Πολίτες και ανθρώπινα δικαιώματα

29.  τονίζει ότι οι διαπροσωπικές επαφές και η συνεργασία σε τομείς όπως είναι το εμπόριο, η εκπαίδευση, η επιστήμη και ο πολιτισμός διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην περιοχή και μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην περιφερειακή σταθερότητα και στη γεφύρωση των χασμάτων, τόσο με την ΕΕ όσο και μεταξύ των διαφόρων κρατών· επικροτεί, στο πλαίσιο αυτό, την πρόταση που υπέβαλε η Επιτροπή για την απαλλαγή των πολιτών του Κουβέιτ και του Κατάρ από την υποχρέωση θεώρησης· καλεί την Επιτροπή να συμμετάσχει ταχέως σε τεχνικές συζητήσεις για να διασφαλίσει την εκπλήρωση των σχετικών κριτηρίων, ώστε να επιτευχθεί εντέλει η απαλλαγή των πολιτών του Κουβέιτ και του Κατάρ από την υποχρέωση θεώρησης· καλεί την Επιτροπή να διευκολύνει την πρόσβαση των φοιτητών της περιοχής στο πρόγραμμα Erasmus+·

30.  υπογραμμίζει τη σημασία που έχει μια σταθερή και εντεινόμενη πολιτική και διπλωματική παρουσία της ΕΕ στην περιοχή για την προώθηση ενός στρατηγικού πολιτικού διαλόγου και για την προαγωγή των ανταλλαγών μεταξύ των χωρών της περιοχής, προκειμένου να εδραιωθεί η σταθερότητα· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να ενισχύσουν τις διπλωματικές και πολιτικές σχέσεις για τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, όπως απαιτούν τα ειρηνικά λαϊκά κινήματα σε ολόκληρη την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής·

31.  σημειώνει ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της συμμετέχουν επί του παρόντος σε διάφορα είδη στρατιωτικών επιχειρήσεων και συνεργασίας στην περιοχή: στην επιχείρηση ATALANTA της ναυτικής δύναμης της ΕΕ στη Σομαλία για την προστασία των σκαφών του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος και άλλων ευάλωτων σκαφών και την αποτροπή, πρόληψη και καταστολή της πειρατείας και των ένοπλων ληστειών στη θάλασσα, στην επιχείρηση IRINI της ναυτικής δύναμης της ΕΕ για τη Μεσόγειο, την επιχείρηση Inherent Resolve των ΗΠΑ για τη στήριξη των συνεργαζόμενων δυνάμεων έως ότου μπορέσουν να νικήσουν κατά τρόπο ανεξάρτητο το Daesh/ISIS σε ορισμένες περιοχές του Ιράκ και της Συρίας, στην επιχείρηση Sea Guardian του ΝΑΤΟ για την ανάπτυξη ικανοτήτων θαλάσσιας ασφάλειας, την υποστήριξη της επίγνωσης της κατάστασης στη θάλασσα και τη θαλάσσια αντιτρομοκρατική δράση, και στην Ευρωπαϊκή Θαλάσσια Αναγνώριση στο Στενό του Hormuz· θεωρεί ότι με τις δεσμεύσεις αυτές, οι οποίες συνιστούν απάντηση στις συλλογικές απειλές που αναγνωρίζονται από το διεθνές δίκαιο, η ΕΕ συμβάλλει σημαντικά στην ασφάλεια στην περιοχή· σημειώνει, ωστόσο, ότι η μεμονωμένη συμμετοχή ορισμένων κρατών μελών σε τοπικές κρίσεις ή συγκρούσεις δεν συμβάλλει σε περισσότερο συντονισμένες προσπάθειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως στη Συρία ή τη Λιβύη· τονίζει την ανάγκη να παρακολουθείται και να αξιολογείται η παρουσία της ΕΕ από τη σκοπιά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να λαμβάνονται υπόψη τα κριτήρια για την ανθρώπινη ασφάλεια·

32.  αποδοκιμάζει το γεγονός ότι οι ηγέτες της περιοχής επανέφεραν αυταρχικά μέτρα ως απάντηση στις εκτεταμένες διαδηλώσεις που ζητούσαν δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις σε πολλές αραβικές χώρες το 2010, το 2011 και αργότερα, περιορίζοντας περαιτέρω την ελευθερία του λόγου, την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, την ελευθερία του συνέρχεσθαι και την ελευθερία του Τύπου για τους πολίτες και τους κατοίκους· τονίζει ότι το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα, η χρηστή διακυβέρνηση και η καταπολέμηση της διαφθοράς αποφέρουν οφέλη στους πολίτες και ενισχύουν τη σταθερότητα στην περιοχή· τονίζει ότι η προοπτική να υποβληθεί κανείς σε αυθαίρετη κράτηση και βασανιστήρια αποτελεί απαράδεκτη μορφή ανασφάλειας για κάθε πολίτη της περιοχής και προκαλεί μεγαλύτερη κοινωνική αναταραχή, δυσπιστία και δυσαρέσκεια έναντι των εθνικών θεσμών·

33.  καταδικάζει το γεγονός ότι σε ολόκληρη την περιοχή οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι ακτιβιστές, οι δημοσιογράφοι και οι θεωρούμενοι ως επικριτές εξακολουθούν να υφίστανται σοβαρή και εκτεταμένη κρατική καταστολή· καλεί τις αντιπροσωπείες της ΕΕ και των κρατών μελών επί τόπου να δώσουν προτεραιότητα στα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις αλληλεπιδράσεις τους με τις τοπικές αρχές και να διασφαλίσουν την πλήρη και αυστηρή εφαρμογή όλων των κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των κατευθυντήριων γραμμών για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και του σχεδίου δράσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία· καλεί την ΕΕ να προωθήσει την ανεκτικότητα και τη θρησκευτική ελευθερία στην περιοχή· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι η δημοκρατική ρήτρα στις συμφωνίες σύνδεσης με τρίτες χώρες εφαρμόζεται αποτελεσματικά κάθε φορά που σημειώνονται σαφείς παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να χρησιμοποιήσουν όλα τα πολυμερή φόρουμ που έχουν στη διάθεσή τους, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών, για να ανανεώσουν ή να θεσπίσουν ανεξάρτητους διεθνείς μηχανισμούς έρευνας και υποβολής καταγγελιών με σκοπό την αντιμετώπιση των πλέον σοβαρών παραβιάσεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Μέση Ανατολή, και δη τα βασανιστήρια, τις βίαιες εξαφανίσεις και τις εξωδικαστικές εκτελέσεις· ζητεί, για τον σκοπό αυτό, να συγκροτηθεί εκ νέου η ομάδα διακεκριμένων εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών για την Υεμένη, να δημιουργηθεί μηχανισμός των Ηνωμένων Εθνών για την παρακολούθηση και την υποβολή καταγγελιών σχετικά με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αίγυπτο και να ανανεωθεί η εντολή της ανεξάρτητης διερευνητικής αποστολής των Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη·

34.  εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τον αντίκτυπο που έχουν στα ανθρώπινα δικαιώματα η πώληση, η εξαγωγή, η επικαιροποίηση και η συντήρηση της τεχνολογίας μαζικής παρακολούθησης στην περιοχή, δεδομένου του απογοητευτικού ιστορικού της όσον αφορά την κατάχρηση της τεχνολογίας για εγχώρια καταστολή· καταδικάζει την καταχρηστική χρήση της τεχνολογίας κατασκοπευτικού λογισμικού από την περιοχή, όπως το κατασκοπευτικό λογισμικό Pegasus της ισραηλινής εταιρείας NSO· υπογραμμίζει ότι οποιαδήποτε κατάχρηση λογισμικού παρακολούθησης που στοχεύει πολιτικούς ηγέτες, δημοσιογράφους, ακτιβιστές ή την κοινωνία των πολιτών συνιστά σοβαρή παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών· τονίζει την ειδική απειλή που συνιστούν οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες για τους υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τις προσωπικότητες της αντιπολίτευσης, τους δημοσιογράφους και άλλους όσον αφορά τον έλεγχο, τον περιορισμό και την υπονόμευση των δραστηριοτήτων τους· ζητεί από την ΕΕ να αναλάβει πρωτοβουλία για την προαγωγή ενός άμεσου, παγκόσμιου μορατόριουμ σχετικά με την πώληση, μεταβίβαση και χρήση της τεχνολογίας κατασκοπευτικού λογισμικού ωσότου θεσπιστεί ένα αξιόπιστο κανονιστικό πλαίσιο στον τομέα αυτόν· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να διασφαλίσουν πλήρη δέουσα επιμέλεια σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και κατάλληλο έλεγχο των μελλοντικών εξαγωγών ευρωπαϊκής τεχνολογίας παρακολούθησης και της συναφούς τεχνικής βοήθειας· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να δεσμευθούν μαζί με τις κυβερνήσεις τρίτων χωρών για να τεθεί τέλος στην κατασταλτική κυβερνοασφάλεια και στις αντιτρομοκρατικές πρακτικές και νομοθεσίες· καλεί τις αρμόδιες αρχές να απελευθερώσουν όλους τους κρατουμένους συνείδησης, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιογράφων και των πολιτών δημοσιογράφων, και να επιτρέψουν τη διαμόρφωση ενός ελεύθερου, ανεξάρτητου και ποικιλόμορφου τοπίου στα μέσα ενημέρωσης, το οποίο θα είναι προς το μακροπρόθεσμο συμφέρον της σταθερότητας και της ασφάλειάς τους· υπογραμμίζει τη σημασία να αντιμετωπιστούν η παραπληροφόρηση και η διάδοση ψευδών ειδήσεων στην περιοχή και καλεί την ΕΕ να αναλάβει κατάλληλη δράση, ιδίως στηρίζοντας τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και τις εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες των πολιτών·

35.  ζητεί από την ΕΕ να προαγάγει περαιτέρω την ανάδυση μιας ισχυρής και ανεξάρτητης κοινωνίας των πολιτών στην περιοχή, ιδίως μέσω της συνεργασίας με συνδικαλιστικές οργανώσεις, οργανώσεις γυναικών και περιβαλλοντικές οργανώσεις· σημειώνει ότι η ΕΕ έχει συμφέρον να συνεργαστεί με τις τοπικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για την καλύτερη ενημέρωση, αξιολόγηση και διαφοροποίηση των πολιτικών της έναντι των χωρών της περιοχής· επισημαίνει ότι η συρρίκνωση του χώρου της κοινωνίας των πολιτών σε ορισμένες χώρες συνιστά απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα· εκφράζει τη βαθιά του λύπη για την απότομη επιδείνωση της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι και για τις επιθέσεις κατά οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, μέσω νομικής ή εκ των πραγμάτων καταστολής και εκφοβισμού, σε ορισμένες χώρες την τελευταία δεκαετία· επαναβεβαιώνει ένθερμα ότι η προάσπιση των βασικών ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων και ελευθεριών αποτελεί θεμιτό τομέα εργασίας για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ άλλων στη Μέση Ανατολή·

36.  επισημαίνει τη σοβαρότητα της βίας κατά των γυναικών στην περιοχή, ιδίως σε καταστάσεις συγκρούσεων· ζητεί από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να καλέσουν τους συνομιλητές τους στην περιοχή να αυξήσουν τη συμμετοχή των γυναικών στην πρόληψη και επίλυση συγκρούσεων, στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, στην οικοδόμηση και διατήρηση της ειρήνης, στις ανθρωπιστικές αντιδράσεις και στην ανασυγκρότηση μετά από συγκρούσεις· ζητεί, εν προκειμένω, από την ΕΕ να δώσει το παράδειγμα και να διασφαλίσει τη δίκαιη εκπροσώπηση των γυναικών στις δικές της ενωσιακές αντιπροσωπείες και αποστολές· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της ΕΕ να ενσωματώσουν το ψήφισμα 1325 (2000) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για τις γυναίκες, την ειρήνη και την ασφάλεια στις προσπάθειές τους που αποσκοπούν στην επίλυση των συγκρούσεων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή· επαναλαμβάνει τις εκκλήσεις του να εφαρμοστεί πλήρως το σχέδιο δράσης της ΕΕ για θέματα φύλου ΙΙΙ και να δοθεί προτεραιότητα σε αυτό σε κάθε πτυχή της εξωτερικής δράσης της ΕΕ· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να παροτρύνουν όλα τα αντιμαχόμενα μέρη στην περιοχή να λάβουν ειδικά μέτρα για την προστασία των γυναικών και των κοριτσιών από την έμφυλη βία, ιδίως τον βιασμό και άλλες μορφές σεξουαλικής κακοποίησης, σε καταστάσεις ένοπλης σύγκρουσης· τονίζει τη σημασία να στηριχθούν οι τοπικές οργανώσεις γυναικών ως μέσο χειραφέτησης·

37.  καλεί τις αρχές των χωρών της περιοχής να σεβαστούν την απαγόρευση των βασανιστηρίων σε οιαδήποτε περίσταση, όπως κατοχυρώνεται ιδίως στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά των βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας, την οποία οι περισσότερες χώρες της περιοχής έχουν υπογράψει και κυρώσει· ζητεί την κατάργηση της θανατικής ποινής σε ολόκληρη την περιοχή· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η κοινή ανακοίνωση για μια στρατηγική εταιρική σχέση με τις χώρες του Κόλπου δεν θέσπισε διασφαλίσεις όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα στο πλαίσιο της συνεργασίας με τα κράτη του Κόλπου για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, και επιμένει ότι οποιαδήποτε συνεργασία με τις χώρες του Κόλπου και της Μέσης Ανατολής στον τομέα αυτόν πρέπει να υπόκειται στην αυστηρή εφαρμογή των εν λόγω διασφαλίσεων· σημειώνει με βαθιά ανησυχία το επίμονο μοτίβο να εγκρίνουν οι χώρες της περιοχής ασαφώς διατυπωμένους «αντιτρομοκρατικούς» νόμους, η εφαρμογή των οποίων οδηγεί, στην πράξη, στην ποινικοποίηση της νόμιμης, ειρηνικής διαφωνίας· επικροτεί τη διεξαγωγή διμερών διαλόγων για τα ανθρώπινα δικαιώματα με τις αραβικές χώρες του Κόλπου, καθώς και με το Ισραήλ, την Ιορδανία και τον Λίβανο· τονίζει, ωστόσο, ότι οι διάλογοι αυτοί θα πρέπει να μην έχουν τυπικό μόνο χαρακτήρα, αλλά, αντιθέτως, να αποσκοπούν στην εξασφάλιση έμπρακτων δεσμεύσεων και αποτελεσμάτων ώστε να επιτευχθεί συγκεκριμένη πρόοδος στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες εταίρους· τονίζει, περαιτέρω, ότι οι ετήσιοι διάλογοι για τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν θα πρέπει να αποτελούν τη μοναδική ευκαιρία για συνομιλίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα με τις αντίστοιχες χώρες· καλεί την ΕΕ και τους ηγέτες των κρατών μελών να επαναλαμβάνουν τις ανησυχίες και να διατυπώνουν τις συστάσεις που διατυπώνονται στους διαλόγους σε όλες τις επαφές υψηλού επιπέδου με τους ομολόγους τους στα κράτη μέλη του ΣΣΚ· εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τη σταθερή επιδείνωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σαουδική Αραβία, η οποία αποτυπώνεται στην άνοδο των εκτελέσεων το 2022 και στην καταδίκη πολιτών της Σαουδικής Αραβίας, όπως η Salma al-Shehab, σε 45 χρόνια κάθειρξης για τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης· εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για την έλλειψη ουσιαστικής λογοδοσίας για τη δολοφονία του δημοσιογράφου της Washington Post, Jamal Khashoggi·

38.  αναδεικνύει τη σημασία των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης που ορίζονται στην Ατζέντα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών με ορίζοντα το 2030, ως βασικών διαύλων προώθησης της περιφερειακής σταθερότητας· τονίζει την ανάγκη να ενισχυθεί περαιτέρω η συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της περιοχής, προκειμένου να εκπληρωθούν όλοι οι στόχοι, ιδίως όσοι αφορούν προκλήσεις που απαιτούν παγκόσμια συνεργασία, όπως η κλιματική αλλαγή, με τον καθορισμό σαφών στρατηγικών, χρονοδιαγραμμάτων και επιδιώξεων στους τομείς αυτούς· τονίζει ότι ο καλύτερος τρόπος για να προωθήσει η ΕΕ την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή είναι η αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων·

o
o   o

39.  αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, τον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών, τους Γενικούς Γραμματείς του Συνδέσμου Αραβικών Κρατών, της Ένωσης για τη Μεσόγειο και του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, καθώς και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών τους.

(1) ΕΕ L 335 της 13.12.2008, σ. 99.
(2) ΕΕ C 342 της 6.9.2022, σ. 167.
(3) ΕΕ C 404 της 6.10.2021, σ. 202.
(4) Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας Ανθρωπιστικών Υποθέσεων και Συντονιστής Αρωγής Έκτακτης Ανάγκης, Martin Griffiths, Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, Filippo Grandi, και Διοικητής του Αναπτυξιακού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών, Achim Steiner, «Message from the United Nations humanitarian, refugee, and development chiefs on the situation in Syria and the region» (Μήνυμα από τους επικεφαλής των των Ηνωμένων Εθνών για την ανθρωπιστική βοήθεια, τους πρόσφυγες και την ανάπτυξη σχετικά με την κατάσταση στη Συρία και την ευρύτερη περιοχή), 10 Μαΐου 2022.
(5) Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, «Syria emergency» (Κατάσταση έκτακτης ανάγκης στη Συρία), επικαιροποιήθηκε στις 15 Μαρτίου 2021.
(6) Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, «Iraq Refugee Crisis Explained» (Η εξήγηση της προσφυγικής κρίσης στο Ιράκ), 7 Νοεμβρίου 2019.
(7) Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, «Yemen Crisis Explained» (Η εξήγηση της κρίσης στην Υεμένη), 14 Ιουλίου 2022.
(8) Κοινή θέση 2008/944/ΚΕΠΠΑ.
(9) Acemoglu, D. et al., «Democracy Does Cause Growth» (Η δημοκρατία φέρνει όντως ανάπτυξη), Journal of Political Economy, τόμος 127, αριθ. 1, 2019, σσ. 47-100.
(10) AlMezaini, K., «Humanitarian Foreign Aid of Gulf States – Background and Orientations» (Ανθρωπιστική εξωτερική βοήθεια των κρατών του Κόλπου – Ιστορικό και προσανατολισμοί), Ίδρυμα Konrad Adenauer, πολιτική έκθεση αριθ. 20, Ιανουάριος 2021.

Τελευταία ενημέρωση: 1 Μαρτίου 2023Ανακοίνωση νομικού περιεχομένου - Πολιτική απορρήτου