Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 15ης Δεκεμβρίου 2022 σχετικά με τις υποψίες διαφθοράς από το Κατάρ και την ευρύτερη ανάγκη διαφάνειας και λογοδοσίας στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα (2022/3012(RSP))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την απόφασή του της 27ης Απριλίου 2021 σχετικά με τη σύναψη διοργανικής συμφωνίας μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα υποχρεωτικό Μητρώο Διαφάνειας(1),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 16ης Σεπτεμβρίου 2021 σχετικά με την ενίσχυση της διαφάνειας και της ακεραιότητας στα θεσμικά όργανα της ΕΕ με τη σύσταση ανεξάρτητου φορέα δεοντολογίας της ΕΕ(2),
– έχοντας υπόψη την δικαιική αρχή του τεκμηρίου αθωότητας,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Μαρτίου 2022 σχετικά με τις εξωτερικές παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση(3),
– έχοντας υπόψη τα άρθρα 10 και 11 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφοι 2 και 4 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Βελγική Ομοσπονδιακή Εισαγγελία έχει κινήσει έρευνα, που βρίσκεται σε εξέλιξη, σχετικά με καταγγελίες για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, διαφθορά και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση· λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν πραγματοποιηθεί συλλήψεις και έρευνες στις Βρυξέλλες, από τις 9 Δεκεμβρίου 2022, οι οποίες αφορούν βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τόσο νυν όσο και πρώην, καθώς και υπαλλήλους·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι σε ορισμένους υπόπτους έχουν ήδη απαγγελθεί κατηγορίες για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, διαφθορά και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αστυνομία έχει κατασχέσει σημαντικά χρηματικά ποσά που βρίσκονταν στην κατοχή υπόπτων, μετά από κατ’ οίκον έρευνες·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εμπιστοσύνη στην ακεραιότητα του Κοινοβουλίου και στο κράτος δικαίου είναι υψίστης σημασίας στοιχείο για τη λειτουργία της ευρωπαϊκής δημοκρατίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι δημοκρατικές διαδικασίες δεν είναι όμηροι ιδιωτικών και εξωτερικών συμφερόντων και ότι τα δικαιώματα των πολιτών γίνονται πλήρως σεβαστά·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ικανότητα των εκπροσώπων ομάδων συμφερόντων να επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων στο Κοινοβούλιο επιχειρηματολογώντας αποτελεί ζωτικό στοιχείο της ευρωπαϊκής δημοκρατίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι, από την άλλη πλευρά, τα αθέμιτα μέσα επηρεασμού, οι δωροδοκίες και άλλα ποινικά αδικήματα είναι απαράδεκτα·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο παρουσίασε τη θέση του και απηύθυνε έκκληση για τη σύσταση ενός φιλόδοξου φορέα δεοντολογίας με το ψήφισμά του της 16ης Σεπτεμβρίου 2021·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία (ΕΕ) 2019/1937(4) προστατεύει τους μάρτυρες δημόσιου συμφέροντος όταν, υπό συγκεκριμένες περιστάσεις, αποκαλύπτουν άμεσα και δημοσίως αξιόποινες πράξεις·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το μητρώο διαφάνειας αποτελεί κεντρικό στοιχείο του δεοντολογικού πλαισίου και της διαφάνειας των θεσμικών οργάνων της ΕΕ·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η μη κυβερνητική οργάνωση (ΜΚΟ) «Fight Impunity» εξακολουθεί να μην έχει καταχωριστεί μέχρι σήμερα στο Μητρώο Διαφάνειας·
1. δηλώνει την αποστροφή του και εκφράζει σοβαρή ανησυχία για τις καταγγελλόμενες πράξεις διαφθοράς, νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και συμμετοχής σε εγκληματική οργάνωση από βουλευτές, πρώην βουλευτές και υπαλλήλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε αντάλλαγμα για την απόκτηση επιρροής στις αποφάσεις του Κοινοβουλίου· στηρίζει την απόφαση για πλήρη συνεργασία του Κοινοβουλίου στο πλαίσιο της διεξαγόμενης ποινικής έρευνας· σημειώνει με ανησυχία ότι οι εσωτερικοί μηχανισμοί παρακολούθησης και προειδοποίησης των θεσμικών οργάνων της ΕΕ απέτυχαν δραματικά να εντοπίσουν τη συνεχιζόμενη διαφθορά·
2. καταγγέλλει απερίφραστα τις εικαζόμενες απόπειρες του Κατάρ να επηρεάσει βουλευτές, πρώην βουλευτές και υπαλλήλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με πράξεις διαφθοράς, γεγονός που συνιστά σοβαρή εξωτερική παρέμβαση στις δημοκρατικές διαδικασίες της ΕΕ·
3. υπογραμμίζει ότι η σοβαρότητα και το μέγεθος των εν εξελίξει ερευνών απαιτούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να αντιδράσουν με αδιαμφισβήτητη ενότητα και ακλόνητη αποφασιστικότητα·
4. αποδοκιμάζει έντονα το γεγονός ότι αποφάσεις που εγκρίθηκαν από τις επιτροπές και την ολομέλεια του Κοινοβουλίου για το Κατάρ ενδέχεται να έχουν αλλοιωθεί λόγω διαφθοράς και αθέμιτης επιρροής, συμπεριλαμβανομένου του ψηφίσματος της 24ης Νοεμβρίου 2022 σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο του Παγκοσμίου Κυπέλλου της FIFA στο Κατάρ· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι αυτό έχει οδηγήσει σε έλλειψη φιλοδοξίας όσον αφορά την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χιλιάδων μεταναστών εργαζομένων που έχασαν τη ζωή τους σε εργοτάξια και εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων των οποίων τα θεμελιώδη δικαιώματα καταπατώνται στο Κατάρ·
5. ζητά να συσταθεί ειδική επιτροπή η οποία θα αναλάβει να εντοπίσει πιθανές ατέλειες στους κανόνες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη διαφάνεια, την ακεραιότητα και τη διαφθορά και να υποβάλει προτάσεις για μεταρρυθμίσεις, με βάση το έργο της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων και τις βέλτιστες πρακτικές σε άλλα κοινοβούλια·
6. δεσμεύεται να συστήσει εξεταστική επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο 226 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά την ολοκλήρωση των ποινικών ερευνών και ενδεχόμενων δικαστικών διαδικασιών, προκειμένου να διερευνηθούν τα περιστατικά διαφθοράς και οι αθέμιτες ενέργειες τρίτων χωρών που επιδιώκουν να αποκτήσουν επιρροή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο·
7. εκφράζει την ανησυχία του για πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων που προκαλούνται από παράλληλη απασχόληση βουλευτών, ιδίως όταν υπηρετούν ως διευθυντικά στελέχη, στο διοικητικό συμβούλιο ή σε συμβουλευτικά συμβούλια τραπεζών, πολυεθνικών εταιρειών ή εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών·
8. εκφράζει την ικανοποίησή του για την παύση της βουλεύτριας Εύας Καϊλή από τη θέση της Αντιπροέδρου, όπως προβλέπεται στο άρθρο 21 του Κανονισμού·
9. ζητά να οριστεί ειδικός αντιπρόεδρος αρμόδιος για την ακεραιότητα και την καταπολέμηση της διαφθοράς και των εξωτερικών παρεμβάσεων στο Κοινοβούλιο·
10. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για τη σύσταση του φορέα δεοντολογίας το συντομότερο δυνατόν, σύμφωνα με το ψήφισμα του Κοινοβουλίου της 16ης Σεπτεμβρίου 2021·
11. προτείνει να θεσπιστεί περίοδος αναμονής για τους πρώην βουλευτές του ΕΚ, προκειμένου να αποφευχθούν οι αρνητικές συνέπειες από το επονομαζόμενο φαινόμενο μεταπήδησης από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα·
12. ζητά τη διεξοδική αξιολόγηση και τη βελτίωση της αναγνωσιμότητας των νομοθετικών δραστηριοτήτων των βουλευτών του ΕΚ, ιδίως με τη δημοσιοποίηση των νομοθετικών αποτυπωμάτων για τα προτεινόμενα κείμενα και τις τροπολογίες·
13. δεσμεύεται για πλήρη διαφάνεια του παράλληλου εισοδήματος των βουλευτών με το ακριβές ποσό και απαγορεύοντας κάθε εξωτερική χρηματοδότηση του προσωπικού των βουλευτών και των ομάδων· δεσμεύεται να απαγορεύσει σε επίπεδο ΕΕ τις δωρεές από τρίτες χώρες σε βουλευτές και πολιτικά κόμματα, προκειμένου να καλυφθούν τα κενά στα κράτη μέλη· ζητά από την Επιτροπή να υποβάλει επειγόντως σχετική πρόταση·
14. ζητά επειγόντως να ανασταλούν οι κάρτες εισόδου των εκπροσώπων των συμφερόντων του Κατάρ, σύμφωνα με το άρθρο 123 του Κανονισμού του, έως ότου οι δικαστικές έρευνες παράσχουν σχετικές πληροφορίες και διευκρινίσεις·
15. πιστεύει ότι το Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ θα πρέπει να ενισχυθεί με αύξηση του προϋπολογισμού και του προσωπικού του, ώστε να είναι σε θέση να επαληθεύει διεξοδικότερα τις πληροφορίες που παρέχουν αιτούντες και εγγεγραμμένοι· πιστεύει, επιπλέον, ότι το πεδίο εφαρμογής του θα πρέπει να επεκταθεί ώστε να συμπεριλάβει και εκπροσώπους τρίτων χωρών·
16. τονίζει ότι οι δέουσες ρυθμίσεις και ο ενδεδειγμένος έλεγχος των ομάδων φιλίας αποτελούν προϋπόθεση για τη συνέχιση της ύπαρξής τους στο Κοινοβούλιο· αναθέτει στους Κοσμήτορες να εφαρμόσουν τους υφιστάμενους κανόνες και να αναπτύξουν και να τηρούν προσβάσιμο και επικαιροποιημένο μητρώο ομάδων φιλίας και δηλώσεων·
17. ζητά να καταστεί υποχρεωτικό το μητρώο διαφάνειας·
18. ζητά να ενταχθούν και οι πρώην βουλευτές στο μητρώο διαφάνειας·
19. καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να λάβουν επειγόντως μέτρα για την καθιέρωση της πρακτικής των ελάχιστων περιόδων αναμονής για ανώτερους υπαλλήλους της ΕΕ και πρώην μέλη, προκειμένου να αποφευχθεί το φαινόμενο της μεταπήδησης από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα·
20. συνιστά την αναθεώρηση του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης και δη του άρθρου 22γ, προκειμένου να ευθυγραμμιστεί με τα πρότυπα της οδηγίας για τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος· καλεί, εν τω μεταξύ, το Προεδρείο να αναθεωρήσει αμέσως τους εσωτερικούς κανόνες του Κοινοβουλίου για την εφαρμογή του άρθρου 22γ του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης, ώστε να ευθυγραμμιστούν με την προστασία που προβλέπεται στην οδηγία για τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος·
21. τονίζει τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO), του Οργανισμού της ΕΕ για τη Συνεργασία στον Τομέα της Ποινικής Δικαιοσύνης (Eurojust), της Ευρωπόλ και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) στην καταπολέμηση της διαφθοράς· ζητά να ενισχυθούν περαιτέρω οι ικανότητες και η συνεργασία μεταξύ Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και OLAF· ζητά κοινούς κανόνες για την καταπολέμηση της διαφθοράς που θα ισχύουν για τους βουλευτές και τους υπαλλήλους των οργάνων της ΕΕ·
22. πιστεύει ότι η δήλωση περιουσιακών στοιχείων από τους βουλευτές κατά την έναρξη και τη λήξη κάθε εντολής θα παρείχε πρόσθετες διασφαλίσεις κατά της διαφθοράς, σύμφωνα με το παράδειγμα πολλών κρατών μελών· πιστεύει ότι η δήλωση περιουσιακών στοιχείων θα μπορούσε να είναι προσβάσιμη μόνο στις αρμόδιες αρχές, ώστε να μπορούν να ελέγχουν κατά πόσον τα δηλούμενα περιουσιακά στοιχεία ανταποκρίνονται στα δηλωθέντα εισοδήματα όταν αντιμετωπίζουν περιπτώσεις τεκμηριωμένων ισχυρισμών, γεγονός που θα δυσχέραινε σημαντικά τη διάθεση παράνομων εσόδων·
23. αναστέλλει όλες τις εργασίες σχετικά με νομοθετικούς φακέλους που αφορούν το Κατάρ, και συγκεκριμένα όσον αφορά την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων και τη συμφωνία συνεργασίας με το Κατάρ στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών, και τις προγραμματισμένες επισκέψεις, έως ότου επιβεβαιωθούν ή καταρριφθούν οι καταγγελίες·
24. αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και την Επιτροπή, στον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής / Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και στην Κυβέρνηση και στη Συμβουλευτική Συνέλευση του Κατάρ.
Οδηγία (ΕΕ) 2019/1937 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης (ΕΕ L 305 της 26.11.2019, σ. 17).