Indeks 
Teksty przyjęte
Czwartek, 9 czerwca 2022 r. - Strasburg
Poszanowanie praw człowieka w Sinciangu, w tym ujawnione dokumenty z obozów reedukacyjnych w tym regionie
 Instrumentalizacja wymiaru sprawiedliwości jako narzędzie represji w Nikaragui
 Naruszanie wolności prasy i bezpieczeństwa dziennikarzy w Gruzji
 Praworządność a ewentualne zatwierdzenie polskiego krajowego planu odbudowy (RRF)
 Instrument dotyczący udzielania zamówień publicznych w kontekście międzynarodowym ***I
 Parlamentarne prawo inicjatywy
 Globalne zagrożenia dla prawa do aborcji: możliwość zniesienia prawa do aborcji w USA przez amerykański Sąd Najwyższy
 Apel o zwołanie konwentu w celu zmiany traktatów
 Nowy instrument handlowy umożliwiający wprowadzenie zakazu obrotu produktami pochodzącymi z pracy przymusowej

Poszanowanie praw człowieka w Sinciangu, w tym ujawnione dokumenty z obozów reedukacyjnych w tym regionie
PDF 150kWORD 48k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie poszanowania praw człowieka w Sinciangu, w tym ujawnionych dokumentów z obozów reedukacyjnych w tym regionie (2022/2700(RSP))
P9_TA(2022)0237RC-B9-0310/2022

Parlaent Europejski,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje i sprawozdania w sprawie sytuacji w Chinach, w szczególności rezolucję z 17 grudnia 2020 r. w sprawie pracy przymusowej i sytuacji Ujgurów w Regionie Autonomicznym Sinciang-Ujgur(1) oraz rezolucję z 19 grudnia 2019 r. w sprawie sytuacji Ujgurów w Chinach (wyciek dokumentów China Cables)(2),

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 16 grudnia 1966 r.,

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) 2020/1998(3) oraz decyzję Rady (WPZiB) 2020/1999 z 7 grudnia 2020 r.(4) w sprawie środków ograniczających stosowanych w sytuacji poważnych pogwałceń i naruszeń praw człowieka,

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka z 1989 r.,

–  uwzględniając art. 36 konstytucji Chińskiej Republiki Ludowej gwarantujący wszystkim obywatelom prawo do wolności wyznania oraz jej art. 4, w którym zapisano prawa mniejszości etnicznych,

–  uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że propagowanie oraz poszanowanie praw człowieka, demokracji i praworządności powinno stanowić centralny element stosunków UE z Chinami, zgodnie z zobowiązaniem UE do ochrony tych wartości w jej działaniach zewnętrznych oraz z zobowiązaniem Chin do przestrzegania ich we własnym rozwoju i we współpracy międzynarodowej;

B.  mając na uwadze, że Międzynarodowe Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych oraz szereg międzynarodowych mediów, w tym BBC, hiszpański El Pais, francuski Le Monde i niemiecki Der Spiegel, miały możliwość zapoznania się z aktami policyjnymi z Sinciangu;

C.  mając na uwadze, że odpowiedzialne władze chińskie zaprzeczyły oskarżeniom o masowe i strukturalne łamanie praw człowieka w Sinciangu;

D.  mając na uwadze, że akta policyjne z Sinciangu szczegółowo dokumentują – i po raz pierwszy za pomocą licznych zdjęć – skalę systematycznych, brutalnych i arbitralnych represji w Regionie Autonomicznym Sinciang-Ujgur;

E.  mając na uwadze, że materiały te świadczą o świadomej roli i bezpośrednim zaangażowaniu rządu centralnego w Pekinie, w tym Xi Jinpinga i Li Keqianga, oraz czołowych urzędników Regionu Autonomicznego Sinciang-Ujgur w kierowaniu polityką masowego internowania w Sinciangu, a także o ich aktywnym wsparciu dla tej polityki; mając na uwadze, że dokumenty te świadczą również o świadomym i aktywnym poparciu prezydenta Xi Jinpinga dla prowadzonych w Sinciangu kampanii „reedukacji”, „mocnego uderzenia” i „deradykalizacji”, a także dla stałych wydatków na dodatkowe ośrodki detencyjne i personel w celu zarządzania napływem zatrzymanych;

F.  mając na uwadze, że Ujgurski Trybunał i inne wiarygodne, niezależne organy śledcze i organizacje badawcze stwierdziły, że poważne i systematyczne naruszenia praw człowieka przez Chiny wobec Ujgurów i innych etnicznych narodów turkijskich są równoznaczne z torturami, zbrodniami przeciwko ludzkości i ludobójstwem(5); mając na uwadze, że rząd USA oraz organy ustawodawcze USA, Kanady, Zjednoczonego Królestwa, Niderlandów, Belgii, Francji, Litwy, Czech i Irlandii dokonały podobnych ustaleń;

G.  mając na uwadze, że od 2017 r. różne organizacje pozarządowe wielokrotnie informowały, iż Chiny dokonują masowych zatrzymań Ujgurów, Kazachów i innych głównie muzułmańskich grup etnicznych w Sinciangu;

H.  mając na uwadze, że okrucieństwa wobec Ujgurów należy postrzegać w kontekście szerszej represyjnej i agresywnej polityki wewnętrznej i zewnętrznej Chin;

1.  z całą mocą potępia fakt, że społeczność ujgurska w Chińskiej Republice Ludowej jest systematycznie prześladowana za pomocą brutalnych środków, takich jak masowe deportacje, indoktrynacja polityczna, rozdzielanie rodzin, ograniczanie wolności religijnej, niszczenie kultury i powszechne stosowanie inwigilacji;

2.  stwierdza, że wiarygodne dowody świadczące o zapobieganiu ciążom i oddzielaniu ujgurskich dzieci od ich rodzin wskazują na zbrodnie przeciwko ludzkości i poważne ryzyko ludobójstwa; wzywa władze chińskie do zakończenia wszelkich finansowanych przez rząd programów pracy przymusowej i masowej przymusowej sterylizacji oraz do natychmiastowego zaprzestania stosowania jakichkolwiek środków mających na celu zapobieganie urodzeniom wśród ludności ujgurskiej, w tym przymusowych aborcji lub sankcji za naruszenia kontroli urodzeń;

3.  wyraża poważne zaniepokojenie nadmiernymi i arbitralnymi wyrokami pozbawienia wolności wydawanymi w wyniku oskarżeń o terroryzm lub ekstremizm, co według akt policyjnych z Sinciangu oznacza, że w 2018 r. zatrzymano 22 000 osób, czyli 12 % dorosłej populacji ujgurskiej w okręgu Konasheher(6); wyraża zaniepokojenie w związku z domniemanymi oskarżeniami o systematyczne gwałty, wykorzystywanie seksualne i torturowanie kobiet w chińskich obozach reedukacyjnych;

4.  wzywa rząd Chin do natychmiastowego zaprzestania praktyki arbitralnego przetrzymywania bez postawienia zarzutów, procesu lub skazania za przestępstwa kryminalne, wymierzonej w Ujgurów i inne etniczne ludy turkijskie, do zamknięcia wszystkich obozów i ośrodków detencyjnych oraz do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia osób przetrzymywanych, a także do połączenia z rodzicami ujgurskich dzieci, które są przymusowo umieszczane w państwowych placówkach opiekuńczych;

5.  przypomina, że Chiny ratyfikowały Konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, która przewiduje całkowity i nieodwołalny zakaz tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania;

6.  wzywa władze chińskie do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia ujgurskiego badacza i laureata Nagrody im. Sacharowa w 2019 r. Ilhama Tohtiego oraz do zapewnienia mu w międzyczasie regularnego i nieograniczonego dostępu do jego rodziny i wybranych przez niego prawników;

7.  ponownie wzywa władze chińskie do umożliwienia niezależnym dziennikarzom, obserwatorom międzynarodowym i organom dochodzeniowym, w tym zwłaszcza osobom upoważnionym w ramach specjalnych procedur Rady Praw Człowieka ONZ i specjalnemu przedstawicielowi UE ds. praw człowieka, swobodnego, skutecznego i nieograniczonego dostępu do Regionu Autonomicznego Sinciang-Ujgur, a także nieograniczonego dostępu do obozów internowania i do ośrodków detencyjnych w celu zweryfikowania twierdzeń Chin, że obozy te już nie funkcjonują;

8.  przypomina o propozycjach zorganizowania specjalnej sesji Rady Praw Człowieka ONZ lub pilnej debaty na temat pogarszającej się sytuacji w zakresie praw człowieka w Chinach oraz na temat przyjęcia rezolucji z myślą o stworzeniu mechanizmu monitorowania i sprawozdawczości, w związku z globalnym wezwaniem ze strony setek organizacji społeczeństwa obywatelskiego ze wszystkich regionów;

9.  ubolewa nad tym, że kiedy wysoka komisarz ONZ ds. praw człowieka odwiedziła Chiny i Region Autonomiczny Sinciang-Ujgur władze chińskie nie umożliwiły jej pełnego dostępu do niezależnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka i ośrodków detencyjnych, co uniemożliwiło jej obserwację pełnej skali obozów reedukacji politycznej w Sinciangu; żałuje, że podczas swojej wizyty komisarz ONZ ds. praw człowieka M. Bachelet nie pociągnęła wyraźnie rządu chińskiego do odpowiedzialności za naruszenia praw człowieka wobec Ujgurów;

10.  wzywa wysoką komisarz do natychmiastowego opublikowania długo oczekiwanego sprawozdania w sprawie naruszeń praw człowieka w Sinciangu w oparciu o dostępne, obszerne i coraz liczniejsze dowody na skalę i wagę naruszeń praw człowieka, których dopuszczają się władze chińskie;

11.  wzywa państwa członkowskie i wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do szybkiego przyjęcia dodatkowych sankcji wobec wysokich rangą urzędników chińskich, takich jak Chen Quanguo, Zhao Kezhi, Guo Shengkun i Hu Lianhe, i innych osób wskazanych w aktach policyjnych z Sinciangu oraz innych osób i podmiotów, które są zaangażowane w systematyczne naruszanie praw człowieka w Regionie Autonomicznym Sinciang-Ujgur;

12.  wzywa Radę, by na następnym posiedzeniu Rady Europejskiej zajęła się przypadkami łamania praw człowieka w Sinciangu oraz by zaapelowała do państw członkowskich G-7 i G-20 o zajęcie się tą kwestią;

13.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do podjęcia wszelkich niezbędnych kroków, zgodnie z Konwencją ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, aby położyć kres tym okrucieństwom i pociągnąć do odpowiedzialności winnych tych zbrodni, w tym za pośrednictwem międzynarodowych mechanizmów pociągania do odpowiedzialności;

14.  przyznaje, że stosunki UE-Chiny w coraz większym stopniu charakteryzują się konkurencją gospodarczą i rywalizacją systemową; przyznaje, że podczas niedawnego szczytu UE-Chiny przywódcy UE poruszyli kwestię poważnych naruszeń praw człowieka w Sinciangu, i podkreśla, jak ważne jest dalsze poruszanie tej kwestii przy każdej okazji i na najwyższych szczeblach;

15.  zachęca UE i państwa członkowskie do pilnego identyfikowania i ograniczania ryzyka związanego z ingerencją zagraniczną Chin; zdecydowanie potępia wszelkie formy międzynarodowych represji lub prób represjonowania chińskich dysydentów lub przedstawicieli społeczności ujgurskiej mieszkających za granicą;

16.  wzywa UE i państwa członkowskie do zawieszenia umów o ekstradycji z Chinami i Hongkongiem;

17.  apeluje do władz chińskich, by umożliwiły opuszczenie Chińskiej Republiki Ludowej wszystkim Ujgurom, którzy chcą opuścić kraj;

18.  wzywa Komisję, by zaproponowała zakaz przywozu wszystkich produktów wytwarzanych przez robotników przymusowych oraz produktów wytwarzanych przez wszystkie chińskie przedsiębiorstwa ujęte w wykazie przedsiębiorstw wykorzystujących pracę przymusową; ponownie wyraża poparcie dla ambitnej dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w obszarze zrównoważonego rozwoju;

19.  ponownie wzywa UE i państwa członkowskie do sprawdzenia, czy podmioty działające na rynku wewnętrznym UE są bezpośrednio lub pośrednio zaangażowane w tworzenie systemów masowej inwigilacji w Sinciangu, w prowadzenie lub budowę ośrodków detencyjnych dla grup mniejszościowych w Sinciangu lub w przeprowadzanie transakcji z jakąkolwiek osobą objętą sankcjami za prześladowanie Ujgurów i innych grup mniejszościowych w Sinciangu; podkreśla, że jeżeli stwierdzone zostaną takie sytuacje, to należy wprowadzić środki związane z handlem, zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne, a także sankcje;

20.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu ONZ, wysokiej komisarz NZ ds. praw człowieka oraz rządowi i parlamentowi Chińskiej Republiki Ludowej.

(1) Dz.U. C 445 z 29.10.2021, s. 114.
(2) Dz.U. C 255 z 29.6.2021, s. 60.
(3) Dz.U. L 410 I z 7.12.2020, s. 1
(4) Dz.U. L 410 I z 7.12.2020, s. 13
(5) https://uyghurtribunal.com/wp-content/uploads/2021/12/Uyghur-Tribunal-Summary-Judgment-9th-Dec-21.pdf;https://14ee1ae3-14ee-4012-91cf-a6a3b7dc3d8b.usrfiles.com/ugd/14ee1a_3f31c56ca64a461592ffc2690c9bb737.pdf; https://newlinesinstitute.org/uyghurs/the-uyghur-genocide-an-examination-of-chinas-breaches-of-the-1948-genocide-convention/ https://www.ushmm.org/genocide-prevention/reports-and-resources/the-chinese-governments-assault-on-the-uyghurs
(6) https://www.washingtonpost.com/world/2022/05/24/xinjiang-michelle-bachelet-china-uyghur/


Instrumentalizacja wymiaru sprawiedliwości jako narzędzie represji w Nikaragui
PDF 140kWORD 49k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie instrumentalizacji wymiaru sprawiedliwości jako narzędzia represji w Nikaragui (2022/2701(RSP))
P9_TA(2022)0238RC-B9-0293/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Nikaragui, w szczególności rezolucje z 16 grudnia 2021 r.(1), 8 lipca 2021 r.(2), 8 października 2020 r., 19 grudnia 2019 r.(3), 14 marca 2019 r.(4) i 31 maja 2018 r.(5),

–  uwzględniając oświadczenia złożone w imieniu UE przez wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa 15 sierpnia 2021 r., 8 listopada 2021 r. i 14 marca 2022 r.,

–  uwzględniając oświadczenia wysokiej komisarz ONZ ds. praw człowieka wygłoszone podczas 48. i 49. sesji Rady Praw Człowieka oraz jej roczne sprawozdanie z 7 marca 2022 r. na temat sytuacji w zakresie praw człowieka w Nikaragui,

–  uwzględniając oświadczenia Międzyamerykańskiej Komisji Praw Człowieka z 23 czerwca 2021 r., 20 listopada 2021 r. i 11 lutego 2022 r.,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

–  uwzględniając wytyczne UE w sprawie obrońców praw człowieka z czerwca 2004 r. ze zmianami z 2008 r.,

–  uwzględniając Umowę ustanawiającą stowarzyszenie między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ameryką Środkową, z drugiej strony (umowa o stowarzyszeniu między UE a Ameryką Środkową),

–  uwzględniając rozporządzenia i decyzje Rady w sprawie środków ograniczających wprowadzonych z powodu poważnych pogwałceń i naruszeń praw człowieka w Nikaragui,

–  uwzględniając Amerykańską konwencję praw człowieka z 1969 r. (pakt z San José),

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, oenzetowskie wzorcowe reguły minimalne traktowania więźniów (reguły Nelsona Mandeli), reguły ONZ dotyczące postępowania z kobietami skazanymi na karę pozbawienia wolności i środków nieizolacyjnych dla przestępców płci żeńskiej (reguły z Bangkoku) oraz konwencję wiedeńską,

–  uwzględniając rezolucję A/HRC/49/L.20 w sprawie propagowania i ochrony praw człowieka w Nikaragui przyjętą 31 marca 2022 r. przez Radę Praw Człowieka ONZ,

–  uwzględniając Konstytucję Republiki Nikaragui,

–  uwzględniając art. 144 ust 5 i art 132 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że od kwietnia 2018 r. reżim Ortegi-Murillo wprowadza w Nikaragui system represji państwowych charakteryzujący się systemową bezkarnością za łamanie praw człowieka, upadkiem instytucji i praworządności oraz wdrażaniem – z wyraźnym przyzwoleniem wymiaru sprawiedliwości – zorganizowanej strategii, której celem jest uciszenie wszelkich głosów sprzeciwu;

B.  mając na uwadze, że od 2018 r. władze Nikaragui systematycznie i celowo więżą, nękają i zastraszają przeciwników politycznych, opozycję, przywódców studenckich i wiejskich, dziennikarzy, obrońców praw człowieka, przedstawicieli biznesu i artystów, którzy ciągle narażeni są na groźby śmierci, zastraszanie, kampanie zniesławiające w internecie, nękanie, inwigilację, napaści, prześladowanie sądowe i arbitralne pozbawienie wolności; mając na uwadze, że pomimo tych licznych zagrożeń dziennikarze i inni obrońcy praw człowieka nadal odgrywają zasadniczą rolę w monitorowaniu sytuacji w zakresie praw człowieka i wolności w Nikaragui;

C.  mając na uwadze, że w ostatnich latach reżim Ortegi-Murillo przyjmuje i wprowadza w życie coraz bardziej represyjne ramy regulacyjne;

D.  mając na uwadze, że według specjalnego mechanizmu monitorowania Nikaragui (MESENI) obecnie co najmniej 182 przeciwników politycznych jest przetrzymywanych w nieludzkich warunkach w więzieniach, w których nie przestrzega się międzynarodowych zobowiązań w zakresie praw człowieka, takich jak reguły Nelsona Mandeli; mając na uwadze, że siedmiu z tych więźniów politycznych było potencjalnymi kandydatami na prezydenta w wyborach w 2021 r.; mając na uwadze, że podczas pobytu w więzieniu krytycy reżimu nikaraguańskiego padają ofiarą systematycznych nadużyć, w tym nieludzkiego, upokarzającego i poniżającego traktowania równoznacznego z torturami, co doprowadziło do śmierci m.in. więźnia politycznego i byłego przywódcy rebeliantów Hugo Torresa; mając na uwadze, że władze Nikaragui nękają nie tylko więźniów politycznych, ale również ich rodziny i krewnych, którzy doznają prześladowań i gróźb;

E.  mając na uwadze, że brak podziału władzy i pełna kontrola nad instytucjami ze strony reżimu nikaraguańskiego doprowadziły do podporządkowania sądownictwa i prokuratury woli reżimu, co zniweczyło praworządność, niezawisłość sądów i organizacje społeczeństwa obywatelskiego, a tym samym demokrację, i ma na celu ustanowienie w Nikaragui dyktatury;

F.  mając na uwadze, że po procesach za zamkniętymi drzwiami, niespełniających podstawowych gwarancji rzetelnego procesu sądowego, sądy nikaraguańskie orzekają o winie i wydają surowe wyroki skazujące za wszelkie głosy sprzeciwu;

G.  mając na uwadze, że sędziowie i prokuratorzy w tych procesach systematycznie dopuszczają się łamania sprawiedliwości proceduralnej; mając na uwadze, że prokuratura pogwałciła w publicznym oświadczeniu domniemanie niewinności;

H.  mając na uwadze, że ciągłe ataki i represje zmusiły tysiące Nikaraguańczyków do ucieczki z kraju; mając na uwadze, że obserwuje się podobne schematy represji, gdy nasilają się ataki na wolność słowa; mając na uwadze, że groźby kierowane przez prokuraturę wobec niektórych dziennikarzy i pracowników mediów skłoniły wielu z nich do opuszczenia Nikaragui i ubiegania się o ochronę;

I.  mając na uwadze, że w 2022 r. reżim Ortegi-Murillo zakazał działalności prawie 400 organizacjom non-profit, pozbawiając je statusu prawnego; mając na uwadze, że Kościół katolicki również padł ofiarą reżimu Ortegi-Murillo, podobnie jak m.in. Nikaraguańska Akademia Języka oraz członkowie społeczności tubylczych i innych grup mniejszościowych;

J.  mając na uwadze, że reżim Ortegi-Murillo pogwałcił prawo międzynarodowe, w szczególności konwencję wiedeńską, gdyż zajął szturmem siedzibę Organizacji Państw Amerykańskich, której kazano 25 kwietnia 2022 r. opuścić Nikaraguę;

K.  mając na uwadze, że w następstwie zdecydowanie popartej inicjatywy zorganizowanej przez społeczeństwo obywatelskie Rada Praw Człowieka ONZ powołała grupę ekspertów ds. praw człowieka w celu przeprowadzenia szczegółowych i niezależnych dochodzeń w sprawie wszystkich domniemanych naruszeń praw człowieka i nadużyć popełnionych od kwietnia 2018 r., w tym ich wymiaru płci; mając na uwadze, że zarówno UE, jak i USA nałożyły na Nikaraguę sankcje;

1.  w najostrzejszych słowach potępia systematyczne represje wobec opozycyjnych partii politycznych, tłumienie podmiotów społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka i mediów, innych pracowników mediów, dziennikarzy, a także członków ich rodzin, studentów i członków Kościoła katolickiego, jak również utrzymującą się korupcję wśród urzędników reżimu nikaraguańskiego;

2.  zdecydowanie potępia to, że Hugo Torres zmarł w areszcie;

3.  potępia aresztowanie 1 czerwca 2022 r. księdza Manuela Salvadora Garcíi, który nadal przebywa w areszcie tymczasowym, i apeluje o jego natychmiastowe uwolnienie;

4.  ponawia apel o natychmiastową ekstradycję Alessia Casimirriego do Włoch;

5.  potępia mające miejsce w Nikaragui bezprawne zatrzymania, brak gwarancji rzetelnego procesu sądowego i nielegalne wyroki skazujące wobec więźniów politycznych; wzywa władze Nikaragui do ponownego zagwarantowania wszystkim Nikaraguańczykom możliwości pełnego korzystania z praw obywatelskich i politycznych, do zaprzestania prześladowań opozycji demokratycznej, przedstawicieli prasy i społeczeństwa obywatelskiego, do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia osób aresztowanych od kwietnia 2018 r., do unieważnienia wszystkich postępowań sądowych przeciwko nim oraz do umożliwienia bezpiecznego powrotu do domu wszystkim uchodźcom i wypędzonym;

6.  wzywa do przywrócenia praworządności, podziału władzy oraz niezawisłości i bezstronności wymiaru sprawiedliwości, a także apeluje do władz publicznych o przestrzeganie kodeksu karnego i zasady domniemania niewinności oraz do zaprzestania kryminalizacji opozycji;

7.  potępia niezgodne z prawem orzeczenia sądowe, które jedynie potwierdzają tendencje reżimu nikaraguańskiego do stosowania represji, oraz to, że sędziowie stali się narzędziem wywierania represji i są odpowiedzialni za naruszenia praw człowieka;

8.  wzywa Unię Europejską do pociągnięcia do odpowiedzialności reżimu nikaraguańskiego, w szczególności jego sędziów, za represje w kraju i za wszczynanie postępowań sądowych przeciwko przedstawicielom opozycji i innym krytykom władzy; wzywa Radę, aby natychmiast wszczęła postępowanie w celu wpisania następujących sędziów na listę osób objętych sankcjami UE: Nadia Camila Tardencilla, Angel Jeancarlos Fernández González, Ulisa Yaoska Tapia Silva, Rosa Velia Baca Cardoza, Veronica Fiallos Moncada, Luden Martin Quiroz García, Karen Vanesa Chavarría, Felix Ernesto Salmerón Moreno, Nancy Aguirre Gudiel, William Irving Howard López, Erick Ramón Laguna Averruz, Melvin Leopoldo Vargas García, Irma Oralia Laguna Cruz i Rolando Sanarrusia (między innymi), a także sędziowie sądu apelacyjnego w Managui, którzy również brali udział w pozbawianiu praw procesowych i materialnych następujących, bezprawnie skazanych osób: Octavio Rothschuh Andino, Ángela Dávila i Argentyna Solís;

9.  zgodnie z art. 13 i 14 statutu rzymskiego apeluje do państw członkowskich i Rady Bezpieczeństwa ONZ o wszczęcie, na mocy art. 7 statutu rzymskiego, formalnego postępowania Międzynarodowego Trybunału Karnego przeciw Nikaragui i Danielowi Ortedze za zbrodnie przeciwko ludzkości;

10.  wyraża poparcie dla obywateli Nikaragui, którzy pokojowo protestują przeciwko reżimowi Ortegi-Murillo; głęboko ubolewa, że od czasu represji w 2018 r. nie wszczęto żadnych postępować sądowych w celu zapewnienia sprawiedliwości i zadośćuczynienia ofiarom poważnych naruszeń praw człowieka;

11.  wzywa Nikaraguę do uchylenia uchwalanych od 2018 r. przepisów, które bez uzasadnienia ograniczają przestrzeń społeczeństwa obywatelskiego i demokracji, w szczególności specjalnej ustawy o cyberprzestępczości (ustawa nr 1042), ustawy nr 1040 o uregulowaniach dotyczących obcych agentów oraz ustawy nr 1055 o ochronie praw ludu do niepodległości, suwerenności i samostanowienia na rzecz pokoju, a także apeluje o reformę kodeksu postępowania karnego; przypomina, że w świetle umowy o stowarzyszeniu między UE a Ameryką Środkową Nikaragua musi nie tylko przestrzegać zasad praworządności, demokracji i praw człowieka, ale także je umacniać; ponawia swój apel o uruchomienie – w świetle obecnych okoliczności – klauzuli demokratycznej umowy o stowarzyszeniu;

12.  podkreśla, że międzynarodowe organy działające na rzecz praw człowieka, w tym Biuro Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka i Międzyamerykańska Komisja Praw Człowieka, powinny uzyskać zezwolenie na wznowienie działalności w Nikaragui; ubolewa nad brakiem współpracy władz Nikaragui z regionalnymi i międzynarodowymi mechanizmami praw człowieka; apeluje, aby UE wsparła mandat trzech niezależnych członków grupy ekspertów ds. praw człowieka w Nikaragui powołanej niedawno przez Radę Praw Człowieka ONZ oraz by ściśle z nimi współpracowała w celu propagowania odpowiedzialności za pogwałcenia i naruszenia praw człowieka w Nikaragui;

13.  potępia fakt, że do zaprzestania działalności w Nikaragui zmuszono prawie 400 organizacji pozarządowych, w tym Nikaraguańską Akademię Języka; wzywa władze Nikaragui, aby zaprzestały nieuzasadnionego zamykania organizacji pozarządowych i przywróciły osobowość prawną wszystkim organizacjom, partiom politycznym, uniwersytetom i mediom, które arbitralnie zamknięto, a także aby zwróciły wszystkie nielegalnie zajęte aktywa, dokumenty i sprzęt;

14.  wyraża głębokie zaniepokojenie represjami wobec wolnych i niezależnych mediów, w wyniku których ponad 100 dziennikarzy musiało opuścić kraj;

15.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do uważnego monitorowania sytuacji na miejscu za pośrednictwem swoich lokalnych przedstawicieli i ambasad w Nikaragui; wzywa delegaturę UE i państwa członkowskie posiadające misje dyplomatyczne w tym kraju do pełnego wdrożenia wytycznych UE w sprawie obrońców praw człowieka, do udzielenia wszelkiego odpowiedniego wsparcia zatrzymanym obrońcom praw człowieka, łącznie z wizytami w więzieniach i monitorowaniem procesów sądowych, do publicznego informowania o nadużyciach wobec obrońców praw człowieka i niezależnych mediów oraz do wspierania ich pracy; wzywa delegaturę UE i państwa członkowskie, by wykorzystywały wszelkie dostępne instrumenty w celu zwiększenia wsparcia dla działań obrońców praw człowieka oraz, w stosownych przypadkach, ułatwiały wydawanie im wiz nadzwyczajnych i udzielały tymczasowego schronienia w państwach członkowskich UE ze względów humanitarnych;

16.  głęboko ubolewa, że przedstawiciele Nikaragui zagłosowali przeciwko wydaleniu Rosji z Rady Praw Człowieka ONZ w związku z aktami okrucieństwa popełnianymi przez siły zbrojne tego kraju podczas wojny w Ukrainie oraz że Nikaragua wstrzymała się od głosu podczas głosowania nad rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ ES-11/1 z 2 marca 2022 r., w której wyrażono ubolewanie z powodu napaści Rosji na Ukrainę i zażądano całkowitego wycofania sił rosyjskich;

17.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu Organizacji Państw Amerykańskich, Europejsko-Latynoamerykańskiemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu, Parlamentowi Środkowoamerykańskiemu, Grupie z Limy, a także rządowi i parlamentowi Republiki Nikaragui.

(1) Teksty przyjęte, P9_TA(2021)0513.
(2) Dz.U. C 99 z 1.3.2022, s. 204.
(3) Dz.U. C 255 z 29.6.2021, s. 65.
(4) Dz.U. C 23 z 21.1.2021, s. 126.
(5) Dz.U. C 76 z 9.3.2020, s. 164.


Naruszanie wolności prasy i bezpieczeństwa dziennikarzy w Gruzji
PDF 140kWORD 49k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie naruszeń wolności prasy i bezpieczeństwa dziennikarzy w Gruzji (2022/2702(RSP))
P9_TA(2022)0239RC-B9-0300/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Gruzji, w szczególności rezolucję z 16 września 2020 r. w sprawie wdrażania układu o stowarzyszeniu UE z Gruzją(1),

–  uwzględniając niedawną wizytę przedstawiciela OBWE ds. wolności mediów w Gruzji w dniach 28–29 kwietnia 2022 r.,

–  uwzględniając porozumienie osiągnięte przez gruzińskie siły polityczne 19 kwietnia 2021 r. przy mediacji przewodniczącego Rady Europejskiej,

–  uwzględniając Układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Gruzją, z drugiej strony, który w pełni wszedł w życie 1 lipca 2016 r.(2),

–  uwzględniając światowy ranking wolności prasy opracowany przez Reportów bez Granic za rok 2021 i 2022,

–  uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że w układzie o stowarzyszeniu, który obowiązuje od 1 lipca 2016 r., Gruzja i UE zobowiązały się do rozwijania dialogu politycznego w celu większego poszanowania zasad demokratycznych, praworządności i dobrych rządów, praw człowieka i podstawowych wolności, w tym wolności mediów;

B.  mając na uwadze, że 3 marca 2022 r. Gruzja złożyła wniosek o członkostwo w UE, demonstrując tym samym europejskie aspiracje gruzińskiego społeczeństwa, które cieszą się szerokim poparciem opinii publicznej i całego spektrum politycznego, w tym opozycji;

C.  mając na uwadze, że wolność wypowiedzi, wolność mediów i bezpieczeństwo dziennikarzy są zasadniczymi elementami prężnej demokracji, a ich ochrona przez władze jest istotnym wskaźnikiem umacniania demokracji; mając na uwadze, że pluralistyczne, wolne i niezależne media są podstawowym fundamentem demokracji i jednym z głównych filarów walki z dezinformacją;

D.  mając na uwadze, że w porozumieniu z 19 kwietnia 2021 r., osiągniętym przy mediacji przewodniczącego Rady Europejskiej Charles’a Michela, podkreślono, że należy zająć się kwestią postrzegania upolitycznionego wymiaru sprawiedliwości, między innymi przez przyjęcie i wdrożenie ambitnej reformy sądownictwa w celu poprawy niezależności, przejrzystości i rozliczalności systemu sądowego;

E.  mając na uwadze, że 5 lipca 2021 r. ponad 50 dziennikarzy, przedstawicieli mediów i pokojowo nastawionych demonstrantów zostało brutalnie zaatakowanych głównie przez skrajnie prawicowych działaczy podczas relacjonowania marszu godności w Tbilisi, który ostatecznie musiał zostać odwołany; mając na uwadze, że Aleksander Laszkarawa, kamerzysta TV Pirweli, zmarł wkrótce po tej napaści z powodu doznanych obrażeń;

F.  mając na uwadze, że po kilku latach poprawy sytuacja środowiska medialnego w Gruzji gwałtownie się pogorszyła w ostatnich latach, a od czasu masowego użycia przemocy wobec uczestników parady równości w Tbilisi 5 lipca 2021 r. w Gruzji doszło do bezprecedensowej liczby brutalnych ataków fizycznych na dziennikarzy, co skłoniło szereg organizacji międzynarodowych zajmujących się obroną wolności mediów do wygłoszenia oświadczeń wyrażających zaniepokojenie oraz doprowadziło do znacznego obniżenia wyniku Gruzji w światowym rankingu wolności prasy (z 71,36 punktów i 60. pozycji spośród 180 w 2021 r. do 59,9 punktów i na 89. miejsce ze 180 w 2022 r.);

G.  mając na uwadze wzrost liczby werbalnych ataków na dziennikarzy oraz postępowań o zniesławienie, w tym wszczętych przez urzędników rządowych i popleczników partii rządzącej, przeciwko krytycznym przedstawicielom mediów i spółkom medialnym; mając na uwadze, że – jak zauważyła Transparency International Gruzja – zmiana praktyki sądowej przenosi ciężar dowodu na dziennikarzy wbrew jednoznacznemu zapisowi w gruzińskim prawodawstwie; mając na uwadze, że dziennikarze – zwłaszcza dziennikarze mediów krytycznych wobec rządu – napotykają trudności w dostępie do informacji, które powinny być publicznie dostępne;

H.  mając na uwadze, że w dochodzeniach brakuje przejrzystości i skuteczności, co prowadzi do powszechnego wrażenia bezkarności sprawców przestępstw popełnianych przeciwko dziennikarzom;

I.  mając na uwadze, że 4 kwietnia 2022 r. sąd miejski w Tbilisi skazał sześć osób na pięć lat pozbawienia wolności za napaść na dwóch kamerzystów i dziennikarza podczas brutalnych ataków na uczestników parady równości w Tbilisi 5 lipca 2021 r.;

J.  mając na uwadze, że 16 maja 2022 r. Nika Gwaramia, dyrektor stacji telewizyjnej Mtawari, został skazany na trzy i pół roku pozbawienia wolności na mocy art. 220 kodeksu karnego na podstawie wątpliwych zarzutów dotyczących prania pieniędzy, przekupstwa i fałszowania dokumentów w związku z jego wcześniejszą działalnością na stanowisku dyrektora kanału telewizyjnego Rustawi 2; mając na uwadze, że wyrok ten został powszechnie odebrany w Gruzji jako próba uciszenia głosu krytycznego wobec obecnego rządu; mając na uwadze, że sprawa ta została już negatywnie oceniona przez gruzińskie Biuro Obrońcy Publicznego w 2019 r.;

K.  mając na uwadze, że wybiórcze dochodzenia i postępowania przeciwko osobom sprzeciwiającym się obecnemu rządowi podważają zaufanie publiczne nie tylko do instytucji sądowych, ale również do samego rządu, a powtórne wszczynanie podobnych spraw przeciwko właścicielom mediów związanych z opozycją podważa wysiłki mające na celu zwiększenie niezależności sądownictwa;

L.  mając na uwadze, że były prezydent Micheil Saakaszwili, którego stan zdrowia stale się pogarsza, został ostatecznie przeniesiony do szpitala cywilnego w następstwie opinii niezależnych lekarzy, że w przeciwnym razie jego stan się nie polepszy;

M.  mając na uwadze, że reforma ustawy o łączności elektronicznej daje gruzińskiej Państwowej Komisji Łączności (GNCC) prawo do powoływania specjalnych kierowników w przedsiębiorstwach telekomunikacyjnych, którzy mają egzekwować decyzje GNCC;

N.  mając na uwadze wszczęcie postępowań sądowych przeciwko właścicielom innych znaczących mediów wyrażających krytyczne opinie lub przeciwko bliskim członkom ich rodzin, takim jak Dawit Kezeraszwili z Formula TV i Wachtang Cereteli, założyciel niezależnej stacji TV Pirweli; mając na uwadze, że w styczniu 2022 r. sąd miejski w Tbilisi uznał założycieli TBC Bank i partii politycznej „Lelo dla Gruzji” Mamukę Chazaradze, Badriego Dżaparidze i Awtandila Cereteliego – ojca Wachtanga Cereteliego – za winnych oszustwa i skazał ich na siedem lat pozbawienia wolności; mając na uwadze, że wyrok ten został jednak złagodzony, ponieważ upłynął termin przedawnienia za oszustwa;

O.  mając na uwadze, że w ostatnich latach – zwłaszcza od czasu rosyjskiej inwazji na Ukrainę – w Gruzji gwałtownie nasila się rosyjska dezinformacja i propaganda antyunijna, wymierzona szczególnie w kobiety, społeczność LGBTQI+, obrońców praw człowieka i mniejszości etniczne;

P.  mając na uwadze, że według potwierdzonych informacji wśród członków gruzińskiego społeczeństwa, których rozmowy były nagrywane, znalazło się wielu dziennikarzy, czego dowodzą powszechne nielegalne podsłuchy ujawnione we wrześniu 2021 r.;

Q.  mając na uwadze, że dochodzenia w sprawie azerbejdżańskiego dziennikarza Afgana Muchtarlego, którego porwano w Gruzji w maju 2017 r. i nielegalnie przewieziono przez granicę z Azerbejdżanem w celu postawienia go przed sądem w Baku, czemu rzekomo towarzyszyła zmowa gruzińskich funkcjonariuszy bezpieczeństwa, nie przyniosły jeszcze żadnych wymiernych rezultatów;

1.  wyraża zaniepokojenie znacznym pogorszeniem się sytuacji mediów i sytuacji w zakresie bezpieczeństwa dziennikarzy w Gruzji w ostatnich latach pomimo solidnych ram prawnych w Gruzji gwarantujących wolność słowa i mediów;

2.  potępia rosnącą liczbę przypadków zastraszania dziennikarzy, gróźb i przemocy wobec nich oraz prześladowania ich, w tym coraz większą liczbę dochodzeń w sprawach dotyczących pracowników i właścicieli mediów; wzywa władze gruzińskie do dokładnego zbadania wszelkich przypadków przemocy oraz do ścigania osób odpowiedzialnych za podżeganie do brutalnych ataków na dziennikarzy i innych pracowników mediów oraz za przeprowadzanie takich ataków, co przeciwdziałałoby wrażeniu bezkarności za takie przestępstwa; wzywa Gruzję do ograniczenia korzystania ze strategicznych powództw zmierzających do stłumienia debaty publicznej, wymierzonych przeciwko obrońcom praw człowieka i przedstawicielom mediów, które to powództwa mają na celu utrudnianie tym osobom krytycznej i niezależnej pracy;

3.  wzywa Gruzję do zagwarantowania wolności mediów, co powinno obejmować niezależność redakcyjną, przejrzystą własność mediów oraz pluralistyczne, bezstronne i niedyskryminacyjne relacjonowanie poglądów politycznych w programach nadawców prywatnych, a w szczególności publicznych, zwłaszcza podczas kampanii wyborczych; wzywa Gruzję do zagwarantowania niezakłóconego dostępu do informacji, które powinny być publicznie dostępne, a także do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony dziennikarzom i innym pracownikom mediów oraz do wzmocnienia ich pozycji;

4.  potępia skazanie w dniu 16 maja 2022 r. Niki Gwaramii, dyrektora głównego opozycyjnego kanału telewizyjnego Mtawari, co uwypukliło utrzymujący się brak zaufania do gruzińskiego systemu sądownictwa; popiera apel Reporterów bez Granic o rewizję wyroku skazującego Nikę Gwaramię; ponownie podkreśla pilną potrzebę rzeczywistego przyspieszenia przez rząd reformy sądownictwa w drodze szeroko zakrojonego i pluralistycznego procesu ponadpartyjnego w celu poprawy niezależności i bezstronności sądownictwa, zgodnie z zobowiązaniami Gruzji jako partnera stowarzyszonego UE;

5.  wzywa wszystkich przedstawicieli rządu gruzińskiego do nieuciekania się do agresywnej retoryki i dyskryminującego traktowania przedstawicieli mediów w Gruzji oraz do popierania w swoich publicznych oświadczeniach tolerancyjnego podejścia szanującego prawa człowieka;

6.  zdecydowanie potępia fakt, że wciąż widać brak staranności, jeżeli chodzi o wszczęcie dochodzeń w sprawie osób odpowiedzialnych za przemoc wobec dziennikarzy i pokojowych demonstrantów podczas parady równości w Tbilisi 5 lipca 2021 r., oraz że nie ściga się tych osób; podkreśla, że bezkarności sprawców takich czynów w żadnym wypadku nie można tolerować, ponieważ stanowią one naruszenie gruzińskich przepisów krajowych oraz zobowiązań międzynarodowych i europejskich, a także wzywa do przeprowadzenia skutecznych dochodzeń w sprawie incydentów z 5 lipca 2021 r.; potępia utrzymującą się dyskryminację osób LGBTQI+; wzywa władze gruzińskie do pełnego wdrożenia w praktyce przepisów dotyczących praw człowieka i przeciwdziałania dyskryminacji;

7.  wzywa władze gruzińskie do przeprowadzenia skutecznych dochodzeń w sprawie afery podsłuchowej oraz do wprowadzenia odpowiednich mechanizmów demokratycznej kontroli nad nadzorem w kontekście danych i nad gromadzeniem danych przez instytucje państwowe;

8.  podkreśla potrzebę zagwarantowania bezpiecznego i przyjaznego środowiska pracy dla dziennikarzy, pracowników mediów i samych środków masowego przekazu, zarówno w prawodawstwie, jak i w praktyce, w tym również dla dziennikarzy poszukujących schronienia przed Rosją, Białorusią i innymi reżimami autorytarnymi; zachęca zatem Gruzję do wykorzystania współpracy międzynarodowej w celu poprawy środowiska medialnego i odpowiednich przepisów zgodnie z najlepszymi praktykami międzynarodowymi;

9.  pochwala gruzińską obrończynię publiczną Nino Lomjarię za jej działania na rzecz ochrony wolności mediów pomimo regularnych ataków ze strony rządu;

10.  dostrzega zróżnicowany i pluralistyczny krajobraz medialny w Gruzji, ale wyraża ubolewanie z powodu niezwykle napiętej relacji między partią rządzącą a krytycznymi mediami, a także między partiami opozycyjnymi a prorządowymi mediami; głęboko ubolewa nad polaryzacją krajobrazu medialnego, która odzwierciedla rosnącą i szkodliwą polaryzację krajobrazu politycznego;

11.  ponownie apeluje do władz Gruzji, by powstrzymały się od ingerowania w wolność mediów lub wytaczania spraw sądowych umotywowanych politycznie przeciwko właścicielom lub przedstawicielom mediów;

12.  wzywa władze gruzińskie do uwolnienia byłego prezydenta Micheila Saakaszwilego z więzienia ze względów humanitarnych, aby umożliwić mu poddanie się odpowiedniemu leczeniu za granicą;

13.  wyraża zaniepokojenie ciągłym nasilaniem się rosyjskiej dezinformacji i manipulacji informacjami w Gruzji w kontekście rosyjskiej inwazji na Ukrainę oraz wzywa rząd gruziński do opracowania programów edukacyjnych w zakresie umiejętności korzystania z mediów dla swoich obywateli, do wspierania społeczeństwa obywatelskiego w tworzeniu mechanizmów weryfikacji faktów oraz do podjęcia aktywnych kroków w celu zapobiegania kampaniom dezinformacyjnym prowadzonym przez podmioty zagraniczne lub wewnętrzne przeciwko krajowi, grupom lub osobom znajdującym się w trudnej sytuacji, takim jak osoby mieszkające w społecznościach mniejszości etnicznych lub na obszarach dotkniętych konfliktem, oraz partiom politycznym;

14.  wzywa wszystkie gruzińskie podmioty polityczne do powstrzymania się od wykorzystywania rosyjskich prób dezinformacji w celu uderzenia nimi w przeciwników politycznych, ponieważ przyczynia się to jedynie do dalszego rozpowszechniania dezinformacji i zagraża spójności społecznej i demokracji;

15.  zachęca Gruzję do jak najlepszego wykorzystania wszystkich instrumentów i inicjatyw służących wzmocnieniu odporności w ramach Partnerstwa Wschodniego oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie UE do zapewnienia wsparcia politycznego, technicznego i finansowego niezależnym mediom i społeczeństwu obywatelskiemu w Gruzji;

16.  wyraża zaniepokojenie destrukcyjną rolą, jaką jedyny tamtejszy oligarcha, Bidzina Iwaniszwili, odgrywa w polityce i gospodarce Gruzji, a także poziomem kontroli, jaką sprawuje on nad rządem i jego decyzjami, w tym również decyzjami dotyczącymi politycznie motywowanych prześladowań dziennikarzy i przeciwników politycznych; jest głęboko zaniepokojony ujawnionymi powiązaniami osobistymi i biznesowymi Iwaniszwilego z Kremlem, które decydują o stanowisku obecnego rządu Gruzji w sprawie sankcji wobec Rosji; wzywa Radę i partnerów demokratycznych do rozważenia nałożenia sankcji osobistych na Iwaniszwilego za jego rolę w pogarszaniu się procesu politycznego w Gruzji;

17.  z zadowoleniem przyjmuje udział Gruzji w programie „Kreatywna Europa” na lata 2021–2027; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania działań, które mają na celu monitorowanie i ocenę zagrożeń dla pluralizmu i wolności mediów, obronę zagrożonych dziennikarzy oraz ułatwianie transformacji i poprawę konkurencyjności sektora mediów informacyjnych w Gruzji;

18.  wzywa władze gruzińskie do stanowczego przestrzegania najwyższych standardów demokracji, praworządności, niezależności sądów, rzetelnego procesu sądowego i podstawowych wolności, w tym również w obszarze wolności mediów, a tym samym do jednoznacznego wykazania swojej politycznej determinacji w realizowaniu ambitnych europejskich aspiracji narodu gruzińskiego, o czym świadczy wniosek tego kraju o członkostwo w UE z dnia 3 marca 2022 r.; wyraża przekonanie, że uzasadnione aspiracje narodu gruzińskiego zasługują na spełnienie, i w związku z tym wzywa instytucje UE do podjęcia działań na rzecz przyznania Gruzji statusu kraju kandydującego do UE, zgodnie z art. 49 Traktatu o Unii Europejskiej, na podstawie osiągnięć i pod warunkiem, że władze Gruzji spełnią wszystkie kryteria;

19.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, a także prezydentowi, rządowi i parlamentowi Gruzji.

(1) Dz.U. C 385 z 22.9.2021, s. 40.
(2) Dz.U. L 261 z 30.8.2014, s. 4.


Praworządność a ewentualne zatwierdzenie polskiego krajowego planu odbudowy (RRF)
PDF 140kWORD 49k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie praworządności i ewentualnego zatwierdzenia polskiego krajowego planu odbudowy (RRF) (2022/2703(RSP))
P9_TA(2022)0240RC-B9-0317/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 1, art. 2, art. 7 ust. 1 i art. 19 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z 12 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności(1) (rozporządzenie w sprawie RRF),

–  uwzględniając uzasadniony wniosek Komisji z 20 grudnia 2017 r., złożony zgodnie z art. 7 ust. 1 TUE, w sprawie praworządności w Polsce: wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie stwierdzenia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Rzeczpospolitą Polską zasady praworządności (COM(2017)0835),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 1 marca 2018 r. w sprawie decyzji Komisji o zastosowaniu art. 7 ust. 1 TUE w związku z sytuacją w Polsce(2),

–  uwzględniając zalecenie Komisji z 23 maja 2022 r. dotyczące zalecenia Rady w sprawie krajowego programu reform Polski na 2022 r., zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez Polskę programu konwergencji na 2022 r. (COM(2022)0622) (zwane dalej „zaleceniami dla poszczególnych krajów w ramach europejskiego semestru 2022”),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 17 września 2020 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie stwierdzenia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Rzeczpospolitą Polską zasady praworządności(3),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii (rozporządzenie w sprawie warunkowości w zakresie praworządności),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 24 czerwca 2021 r. w sprawie sprawozdania Komisji na temat praworządności z 2020 r.(4),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 8 lipca 2021 r. w sprawie opracowania wytycznych dotyczących stosowania ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 16 września 2021 r. w sprawie wolności mediów i dalszego pogarszania się stanu praworządności w Polsce(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 21 października 2021 r. w sprawie kryzysu praworządności w Polsce i nadrzędności prawa UE(7),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 10 marca 2022 r. w sprawie praworządności i konsekwencji wyroku TSUE(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 5 maja 2022 r. w sprawie trwających wysłuchań na mocy art. 7 ust. 1 TUE dotyczących Polski i Węgier(9),

–  uwzględniając orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC),

–  uwzględniając wniosek Komisji dotyczący decyzji wykonawczej Rady z 1 czerwca 2022 r. w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Polski (COM(2022)0268),

–  uwzględniając oświadczenie Rady i Komisji z 7 czerwca 2022 r. w sprawie praworządności i ewentualnego zatwierdzenia polskiego krajowego planu odbudowy (RRF),

–  uwzględniając art. 132 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 2 TUE Unia opiera się na takich wartościach jak poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolność, demokracja, równość, praworządność i poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości, co jest również odzwierciedlone w Karcie praw podstawowych UE i zapisane w międzynarodowych traktatach dotyczących praw człowieka; mając na uwadze, że te wartości, wspólne państwom członkowskim i dobrowolnie przez nie przyjęte, stanowią podstawę praw mieszkańców Unii;

B.  mając na uwadze, że każde wyraźne ryzyko poważnego naruszenia przez państwo członkowskie wartości zapisanych w art. 2 TUE nie dotyczy wyłącznie tego państwa członkowskiego, lecz wywiera wpływ również na pozostałe państwa członkowskie i na ich wzajemne zaufanie, a także na charakter samej Unii i funkcjonowanie jej instytucji oraz na prawa podstawowe obywateli przysługujące im na mocy prawa Unii;

C.  mając na uwadze, że zmiany zainicjowane przez polski rząd, zwłaszcza w systemie wymiaru sprawiedliwości, doprowadziły do poważnego osłabienia demokracji i praworządności;

D.  mając na uwadze, że według doniesień decyzja podjęta 1 czerwca 2022 r. przez kolegium komisarzy w sprawie wniosku dotyczącego decyzji wykonawczej Rady w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Polski nie była jednomyślna;

E.  mając na uwadze, że na sesji plenarnej w październiku 2021 r. przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen przedstawiła trzy kryteria zatwierdzenia polskiego planu odbudowy i zwiększania odporności: likwidacja Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego; reforma postępowań dyscyplinarnych wobec sędziów; oraz przywrócenie sędziów zawieszonych przez Izbę Dyscyplinarną;

F.  mając na uwadze, że Parlament wielokrotnie wzywał Komisję i Radę do wstrzymania się z zatwierdzeniem projektu planu odbudowy i zwiększania odporności Polski do czasu pełnego i należytego wykonania przez polski rząd wyroków TSUE i sądów międzynarodowych, a także do dopilnowania, by ocena planu gwarantowała zgodność z odpowiednimi zaleceniami dla poszczególnych krajów, w szczególności w zakresie ochrony niezależności sądów;

G.  mając na uwadze, że w Polsce nadal trwają reformy wymiaru sprawiedliwości, a ostatnio poddane pod głosowanie projekty ustaw i propozycje będące przedmiotem dyskusji nie rozwiały skutecznie wszystkich obaw dotyczących niezależności organów sądowych i procedur dyscyplinarnych; mając na uwadze, że Senat RP próbuje zmienić te projekty w celu dostosowania ich do zasady niezależności sądownictwa; mając na uwadze, że wobec kilku sędziów nadal toczą się postępowania dyscyplinarne i/lub nie zostali oni przywróceni do pracy;

H.  mając na uwadze, że władze polskie podjęły ostatnio szereg działań bezpośrednio sprzecznych z trzema warunkami postawionymi przez przewodniczącą Komisji, m.in. w lutym 2022 r. zawieszono jedną z sędziów za zastosowanie prawa europejskiego i wyroków sądów europejskich; mając na uwadze, że prezydent Polski powołał ponad 200 nowych, wadliwie nominowanych (na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa (neo-KRS)) tzw. neo-sędziów, w tym 4 do Sądu Najwyższego; mając ponadto na uwadze, że 10 marca 2022 r. na wniosek ministra sprawiedliwości upolityczniony i w pełni podporządkowany „Trybunał Konstytucyjny” (z udziałem tzw. sędziów dublerów) podważył ważność art. 6 europejskiej konwencji praw człowieka w Polsce, kwestionując zdolność ETPC i polskich sądów do zbadania prawidłowości powołania sędziów i niezależności neo-KRS;

I.  mając na uwadze, że w rozporządzeniu w sprawie RFF jasno zdefiniowano niezbędne warunki przygotowania, zatwierdzenia i wdrożenia planów krajowych; w szczególności w art. 19 i załączniku V określono 11 kryteriów, które Komisja ma uwzględnić podczas oceny, a jednym z tych kryteriów jest to, czy ustalenia zaproponowane przez dane państwo członkowskie mają przyczynić się do zapobiegania korupcji, nadużyciom finansowym i konfliktom interesów, a także ich wykrywania i eliminowania podczas korzystania ze środków finansowych w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF); mając na uwadze, że rozporządzenie w sprawie RRF wymaga, aby organy odpowiedzialne za kontrolę i nadzór posiadały uprawnienia prawne i zdolności administracyjne do niezależnego wykonywania swoich zadań, a także mając na uwadze, że w samym projekcie decyzji wykonawczej Rady podkreślono, iż skuteczna ochrona sądowa jest warunkiem wstępnym funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej;

J.  mając na uwadze, że w zaleceniach dla poszczególnych krajów w ramach europejskiego semestru 2022 Komisja stwierdziła, że niezależność, wydajność i jakość systemu wymiaru sprawiedliwości są niezbędne w tym zakresie oraz że w Polsce sytuacja w zakresie praworządności uległa pogorszeniu, a niezależność sądów budzi w dalszym ciągu poważne obawy, co odnotowano również w kilku orzeczeniach TSUE i ETPC;

K.  mając na uwadze, że w zaleceniach dla poszczególnych krajów w ramach europejskiego semestru 2022 Komisja zaleciła Polsce, aby w latach 2022 i 2023 podjęła działania mające na celu m.in. poprawę klimatu inwestycyjnego, w szczególności przez ochronę niezależności sądów, a także zapewnienie skutecznych konsultacji publicznych i zaangażowania partnerów społecznych w proces kształtowania polityki;

L.  mając na uwadze, że RRF ma uchronić gospodarki i obywateli UE przed najbardziej dotkliwymi skutkami pandemii COVID-19 i pozytywnie przyczynić się do odbudowy i zwiększania odporności UE, a także przyspieszyć transformację ekologiczną i cyfrową, jeżeli zostanie skutecznie wdrożony, przy ścisłym poszanowaniu praworządności i zasad należytego zarządzania finansami UE;

M.  mając na uwadze, że według Komisji polski plan zawiera cele pośrednie związane z niezależnością sądownictwa, które mają poprawić klimat inwestycyjny i stworzyć warunki dla skutecznego wdrożenia planu odbudowy i zwiększania odporności; mając na uwadze, że nie można dokonać żadnych wypłat w ramach RRF, dopóki nie zostanie wykazana realizacja tych celów pośrednich;

N.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 13 ust. 1 rozporządzenia w sprawie RRF żaden plan przyjęty po 31 grudnia 2021 r. nie kwalifikuje się do płatności zaliczkowych;

1.  wyraża głębokie zaniepokojenie faktem, że 1 czerwca 2022 r. Komisja pozytywnie oceniła polski plan odbudowy i zwiększania odporności, przedstawiony przez Polskę 3 maja 2021 r., mając na uwadze istniejące i ciągłe naruszenia przez Polskę wartości zapisanych w art. 2 TUE, w tym praworządności i niezależności sądownictwa; podkreśla, że istnienie takich naruszeń zostało należycie udokumentowane w wielu wyrokach sądów, w ocenach i stanowiskach instytucji UE, w tym w rezolucjach Parlamentu oraz w toczącej się procedurze na mocy art. 7 ust. 1 TUE, a także przez organizacje międzynarodowe; przypomina, że stosowanie się do wyroków TSUE i ETPC oraz przestrzeganie zasady nadrzędności prawa UE nie podlegają negocjacjom i nie mogą być traktowane jako karta przetargowa;

2.  ubolewa, że w warunkach określonych w RRP nie przewidziano natychmiastowego przywrócenia na stanowiska wszystkich bezprawnie zawieszonych sędziów, oraz wzywa rząd Polski do znacznego przyspieszenia procesu przywracania sędziów na wcześniej zajmowane stanowiska, a Komisję do monitorowania i wspierania tego procesu; uważa, że kontrolę sądową decyzji o zawieszeniu można kontynuować w trakcie pełnienia urzędu przez sędziów; potępia praktyki stosowane obecnie wobec niektórych sędziów, takie jak przeniesienie do innego wydziału, urlopowanie po przywróceniu na stanowisko lub inne tego typu działania podejmowane z naruszeniem różnych wyroków sądów polskich i europejskich;

3.  stanowczo wzywa Radę, aby zatwierdziła polski plan krajowy w ramach RRF dopiero wówczas, kiedy Polska całkowicie spełni wymogi rozporządzenia w sprawie RRF, w szczególności jego art. 22, z myślą o ochronie interesów finansowych Unii przed konfliktem interesów i nadużyciami, a także kiedy zrealizuje wszystkie zalecenia europejskiego semestru w dziedzinie praworządności oraz wykona wszystkie odnośne wyroki TSUE i ETPC; przypomina, że współpraca oparta na wzajemnym uznawaniu i wzajemnym zaufaniu między państwami członkowskimi, Unią Europejską i ich organami nie może funkcjonować, jeżeli występują uchybienia w zakresie praworządności;

4.  przypomina, że warunkiem wstępnym uzyskania dostępu do funduszu jest przestrzeganie zasady praworządności i art. 2 TUE, że mechanizm warunkowości w zakresie praworządności ma pełne zastosowanie do RRF oraz że w ramach RRF nie powinny być finansowane żadne środki, które są sprzeczne z wartościami UE zapisanymi w art. 2 TUE; przypomina, że Komisja musi stale bardzo uważnie monitorować zagrożenia dla interesów finansowych UE związane z wdrażaniem RRF i wszelkie naruszenia lub potencjalne naruszenia zasad praworządności oraz niezwłocznie podejmować stosowne działania, jeżeli interesy finansowe UE mogłyby ponieść szkodę, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie warunkowości w zakresie praworządności i rozporządzeniem w sprawie RRF;

5.  podkreśla, że etapy i cele związane z ochroną interesów finansowych Unii, ustanowieniem odpowiedniego systemu kontroli, niezależnością sądownictwa oraz zapobieganiem nadużyciom finansowym, konfliktom interesów i korupcji, ich wykrywaniem i zwalczaniem, stanowią warunki konieczne i muszą zostać zrealizowane przed złożeniem pierwszego wniosku o płatność, a także przypomina, że do momentu realizacji tych etapów i celów nie można dokonać żadnej płatności w ramach RRF;

6.  uważa, że nie można dokonywać żadnych płatności na rzecz Polski w ramach RRF do czasu pełnego wykonania wszystkich odnośnych wyroków TSUE i ETPC; podkreśla, że Komisja i Rada ponoszą odpowiedzialność polityczną przed Parlamentem za swoje działania;

7.  zwraca uwagę na decyzję Komisji o uznaniu zamknięcia nielegalnej Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego i przekazania funkcji dyscyplinarnych innej izbie Sądu Najwyższego za jedne z kluczowych warunków uwolnienia środków w ramach RRF; wzywa Komisję, aby przed uwolnieniem jakichkolwiek funduszy zastosowała solidny mechanizm weryfikacji oraz by wprowadziła okres próbny w celu zagwarantowania, że nowa izba spełnia kryteria niezależnego i bezstronnego sądu powołanego na mocy prawa zgodnie z wymogami art. 19 TUE; podkreśla, że należy ściśle przestrzegać harmonogramu przewidzianego w RRP;

8.  przypomina, że postanowienie TSUE jest wiążące dla Polski i Polska musi nadal płacić karę w wysokości 1 mln EUR dziennie, dopóki nie podejmie działań w związku z wyrokami dotyczącymi Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego; w związku z tym wzywa Komisję, aby zbadała reformę systemu dyscyplinarnego w celu zapewnienia jego ścisłej zgodności z wyrokami TSUE;

9.  ubolewa, że problemy dotyczące nielegalnego „Trybunału Konstytucyjnego” i nielegalnej „Krajowej Rady Sądownictwa” (KRS), podważające bezstronność i niezależność KRS, nie zostały uwzględnione w celach pośrednich; wzywa Komisję, by niezwłocznie wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w tej sprawie;

10.  ubolewa, że nie przekazuje się informacji, zwłaszcza Parlamentowi, na temat negocjacji między Komisją a władzami polskimi; oczekuje, że Komisja będzie szybko i regularnie informować Parlament o wszelkich istotnych wydarzeniach;

11.  przypomina ponadto, że przestrzeganie zasady praworządności i należyte zarządzanie środkami z funduszy UE mają podlegać ciągłej ocenie w całym cyklu życia RRF oraz że zadowalająca realizacja najważniejszych etapów i celów oraz związanych z nimi płatności zakłada, że nie doszło do uchylenia środków związanych z najważniejszymi etapami i celami, które zostały już w zadowalającym stopniu zrealizowane; podkreśla, że Komisja musi powstrzymać się od wypłacania środków finansowych oraz, w stosownych przypadkach, odzyskać środki, jeżeli warunki te przestały być spełniane;

12.  przypomina, że Komisja jako strażniczka traktatów powinna wykorzystać wszystkie dostępne jej narzędzia, aby zapewnić zgodność z wartościami zapisanymi w art. 2 TUE oraz nadrzędność prawa UE;

13.  przypomina, że celem RRF jest wsparcie odbudowy i zwiększenie odporności UE i jej państw członkowskich, w tym Polski; ubolewa, że z powodu działań polskiego rządu finansowanie z RRF nie dotarło jeszcze do mieszkańców i regionów Polski;

14.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 57 z 18.2.2021, s. 17.
(2) Dz.U. C 129 z 5.4.2019, s. 13.
(3) Dz.U. C 385 z 22.9.2021, s. 317.
(4) Dz.U. C 81 z 18.2.2022, s. 27.
(5) Dz.U. C 99 z 1.3.2022, s. 146.
(6) Dz.U. C 117 z 11.3.2022, s. 151.
(7) Dz.U. C 184 z 5.5.2022, s. 154.
(8) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0074.
(9) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0204.


Instrument dotyczący udzielania zamówień publicznych w kontekście międzynarodowym ***I
PDF 150kWORD 55k
Rezolucja
Tekst
Załącznik
Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dostępu towarów i usług z państw trzecich do rynku wewnętrznego Unii w zakresie zamówień publicznych oraz procedur wspierających negocjacje dotyczące dostępu unijnych towarów i usług do rynków zamówień publicznych państw trzecich (COM(2016)0034 – C9-0018/2016 – 2012/0060(COD))
P9_TA(2022)0241A9-0337/2021

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2012)0124) oraz zmieniony wniosek (COM(2016)0034),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 207 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9-0018/2016),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 27 kwietnia 2016 r.(1),

–  po konsultacji z Komitetem Regionów,

–  uwzględniając wstępne porozumienie zatwierdzone przez komisję przedmiotowo właściwą na podstawie art. 74 ust. 4 Regulaminu oraz przekazane pismem z dnia 30 marca 2022 r. zobowiązanie przedstawiciela Rady do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 i 60 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Handlu Międzynarodowego (A7-0454/2013),

–  uwzględniając decyzję Konferencji Przewodniczących z dnia 16 października 2019 r. dotyczącą spraw w toku pozostałych po ósmej kadencji parlamentarnej,

–  uwzględniając opinię przedstawioną przez Komisję Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów,

–  uwzględniając pismo Komisji Prawnej,

–  uwzględniając drugie sprawozdanie Komisji Handlu Międzynarodowego (A9-0337/2021),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu(2);

2.  zatwierdza wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego i Rady załączone do niniejszej rezolucji, które zostanie opublikowane w serii L Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej wraz z ostateczną wersją aktu ustawodawczego;

3.  przyjmuje do wiadomości oświadczenia Komisji załączone do niniejszej rezolucji; oświadczenie dotyczące przeglądu rozporządzenia w sprawie Instrumentu Zamówień Międzynarodowych zostanie opublikowane w serii L Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej wraz z ostateczną wersją aktu ustawodawczego, natomiast oświadczenie dotyczące wyłącznych kompetencji zostanie opublikowane w serii C Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej;

4.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

5.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 9 czerwca 2022 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/... w sprawie dostępu wykonawców, towarów i usług z państw trzecich do unijnych rynków zamówień publicznych i koncesji oraz procedur wspierających negocjacje dotyczące dostępu unijnych wykonawców, towarów i usług do rynków zamówień publicznych i koncesji państw trzecich (Instrument Zamówień Międzynarodowych– IZM)

P9_TC1-COD(2012)0060


(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2022/1031.)

ZAŁĄCZNIK DO REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ

WSPÓLNE OŚWIADCZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY W ODNIESIENIU DO ROZPORZĄDZENIA (UE) 2022/1031(3)

Parlament Europejski i Rada uznają, że zasady procedury komitetowej uzgodnione w tym instrumencie nie przesądzają o wyniku innych trwających lub przyszłych negocjacji ustawodawczych i nie należy ich postrzegać jako precedensu dla innych dossier ustawodawczych.

OŚWIADCZENIE KOMISJI DOTYCZĄCE PRZEGLĄDU ROZPORZĄDZENIA W SPRAWIE INSTRUMENTU ZAMÓWIEŃ MIĘDZYNARODOWYCH (ROZPORZĄDZENIE (UE) 2022/1031)

Dokonując przeglądu zakresu, funkcjonowania i skuteczności rozporządzenia (UE) 2022/1031, zgodnie z jego art. 14, Komisja oceni również potrzebę wyłączenia z jego stosowania któregokolwiek z krajów rozwijających się korzystających z rozwiązania ogólnego, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a) rozporządzenia (UE) nr 978/2012, a w szczególności krajów korzystających ze szczególnego rozwiązania motywacyjnego dotyczącego zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów określonego w art. 9 rozporządzenia (UE) nr 978/2012. W ramach tego przeglądu Komisja zwróci szczególną uwagę na sektory uważane za strategiczne w odniesieniu do unijnych zamówień publicznych.

OŚWIADCZENIE KOMISJI DOTYCZĄCE WYŁĄCZNYCH KOMPETENCJI W ODNIESIENIU DO ROZPORZĄDZENIA (ue) 2022/1031

Jak potwierdził Trybunał Sprawiedliwości w opinii 2/15, udział wykonawców, towarów i usług z państw trzecich w unijnych postępowaniach o udzielenie zamówienia wchodzi w zakres wspólnej polityki handlowej, w odniesieniu do której Unia ma wyłączną kompetencję, co wyraźnie stwierdzono w art. 3 ust. 1 lit. e) TFUE. W związku z tym państwa członkowskie, ich instytucje zamawiające ani podmioty zamawiające nie mogą przyjmować ani utrzymywać żadnych środków ustawodawczych lub innych środków mających ogólne zastosowanie, które regulują dostęp wykonawców, towarów i usług z państw trzecich, poza środkami stosowanymi zgodnie z tym rozporządzeniem i innymi przepisami unijnymi.

(1) Dz.U. C 264 z 20.7.2016, s. 110.
(2) Niniejsze stanowisko zastępuje poprawki przyjęte dnia 14 grudnia 2021 r. (Teksty przyjęte, P9_TA(2021)0497).
(3) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1031 z dnia 23 czerwca 2022 r. w sprawie dostępu wykonawców, towarów i usług z państw trzecich do unijnych rynków zamówień publicznych i koncesji oraz procedur wspierających negocjacje dotyczące dostępu unijnych wykonawców, towarów i usług do rynków zamówień publicznych i koncesji państw trzecich (Instrument Zamówień Międzynarodowych – IZM) (Dz.U. L 173 z 30.6.2022, s. 1).


Parlamentarne prawo inicjatywy
PDF 175kWORD 55k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie parlamentarnego prawa inicjatywy (2020/2132(INI))
P9_TA(2022)0242A9-0142/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej (TUE) i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając porozumienie ramowe z 20 października 2010 r. w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską z późniejszymi zmianami(1) (porozumienie ramowe z 2010 r.),

–  uwzględniając porozumienie międzyinstytucjonalne pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej a Komisją Europejską z 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa(2) (porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie poprawy funkcjonowania Unii Europejskiej dzięki wykorzystaniu potencjału Traktatu z Lizbony(3),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie ewentualnych zmian i dostosowań w obecnej strukturze instytucjonalnej Unii Europejskiej(4),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 lutego 2019 r. w sprawie stanu debaty nad przyszłością Europy(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2020 r. w sprawie stanowiska Parlamentu Europejskiego dotyczącego konferencji w sprawie przyszłości Europy(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie stanowiska Parlamentu Europejskiego dotyczącego konferencji w sprawie przyszłości Europy(7),

–  uwzględniając wytyczne polityczne na następną kadencję Komisji Europejskiej (2019–2024) pt. „Unia, która mierzy wyżej – Mój program dla Europy”, przedstawione 16 lipca 2019 r. przez przewodniczącą Komisji Ursulę von der Leyen,

–  uwzględniając zleconą przez Parlament analizę z lipca 2020 r. pt. „Prawo inicjatywy Parlamentu Europejskiego”,

–  uwzględniając art. 54 Regulaminu,

–  uwzględniając opinie przedstawione przez Komisję Prawną oraz Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych (A9-0142/2022),

A.  mając na uwadze, że w art. 15 TUE sprecyzowano, że Rada Europejska nie może pełnić funkcji prawodawczej;

B.  mając na uwadze, że Parlament jest jedyną instytucją UE wybieraną demokratycznie i bezpośrednio przez obywateli; mając na uwadze, że w przeciwieństwie do większości systemów konstytucyjnych państw członkowskich Parlament nie ma ogólnego bezpośredniego prawa inicjatywy ustawodawczej, które zgodnie z art. 17 ust. 2 TUE należy do Komisji, chyba że Traktaty stanowią inaczej;

C.  mając na uwadze, że Traktaty przyznają Parlamentowi Europejskiemu pośrednie prawo inicjatywy ustawodawczej, ponieważ zgodnie z art. 225 TFUE „Parlament Europejski może, stanowiąc większością głosów wchodzących w jego skład członków, żądać od Komisji przedłożenia wszelkich właściwych propozycji w kwestiach, co do których uważa on, że akt Unii jest niezbędny w celu wykonania Traktatów”;

D.  mając na uwadze, że art. 225 TFUE stanowi również, że „[j]eżeli Komisja nie przedłoży wniosku, zawiadamia o tym Parlament Europejski, podając uzasadnienie”;

E.  mając na uwadze, że sprawozdania z własnej inicjatywy i rezolucje Parlamentu stanowią istotne narzędzia w ustanawianiu agendy politycznej UE;

F.  mając na uwadze, że na mocy porozumienia ramowego z 2010 r. Komisja zobowiązała się składać w terminie trzech miesięcy od przyjęcia rezolucji na posiedzeniu plenarnym sprawozdania z konkretnych działań podjętych w odpowiedzi na żądanie Parlamentu o przedłożenie wniosku zgodnie z art. 225 TFUE; mając na uwadze, że niewywiązanie się przez Komisję z tego obowiązku może stanowić zaniechanie działania zgodnie z art. 265 TFUE;

G.  mając na uwadze, że tylko jedną trzecią procedur w ramach inicjatyw ustawodawczych i nieustawodawczych Parlamentu sprzed 2019 r. można uznać za zrealizowane z powodzeniem oraz że w przypadku większości przyjętych od 2011 r. sprawozdań z własnej inicjatywy w kwestiach ustawodawczych (INL) Komisja do 2019 r. nie przedstawiła żadnych odpowiednich wniosków(8);

H.  mając na uwadze, że porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa przewiduje, że Komisja musi przyjąć specjalny komunikat w sprawie działań podjętych w odpowiedzi na takie żądanie oraz że jeżeli „Komisja zdecyduje, by nie przedkładać wniosku, [...] w stosownych przypadkach [...] przedłoży analizę innych możliwych rozwiązań i ustosunkuje się do wszelkich kwestii podniesionych przez współustawodawców w związku z analizami dotyczącymi »europejskiej wartości dodanej« i »kosztu braku współdziałania na poziomie europejskim«”;

I.  mając na uwadze, że Traktaty przyznają Parlamentowi bezpośrednie prawo inicjatywy w odniesieniu do jego składu, wyboru zasiadających w nim posłów i ich statutu, statutu Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz prawa Parlamentu do prowadzenia dochodzeń, w których zastosowanie ma procedura specjalna, oraz w celu wszczęcia procedur związanych z przestrzeganiem praworządności i rewizjami Traktatu;

J.  mając na uwadze, że bezpośrednie prawa inicjatywy Parlamentu są zdecydowanie niewystarczające, aby mógł on reprezentować głos obywateli, społeczeństwa obywatelskiego i partnerów społecznych w instytucjach europejskich, co w rzeczywistości pozostawia Komisji wyłączność w zakresie inicjatywy ustawodawczej;

K.  mając na uwadze, że zwiększenie roli Parlamentu w ustalaniu programu działań Unii poprzez wzmocnienie prawa inicjatywy Parlamentu wymaga również rozszerzenia zwykłej procedury ustawodawczej na inne dziedziny polityki i wzmocnienia współpracy międzyinstytucjonalnej;

L.  mając na uwadze, że Parlament opracował szczególnie ambitną inicjatywę ustawodawczą w sprawie utworzenia unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych, którą przyjęto w październiku 2016 r.(9) i w październiku 2020 r.(10), przez zaproszenie Komisji i Rady do rozpoczęcia negocjacji z Parlamentem w sprawie porozumienia międzyinstytucjonalnego zgodnie z art. 295 TFUE; mając na uwadze, że praworządność jest jedną z kwestii, w których można rozwijać prawo inicjatywy Parlamentu;

M.  mając na uwadze, że przyznanie Parlamentowi bezpośredniego prawa inicjatywy przywróciłoby równowagę w procesie legislacyjnym UE;

N.  mając na uwadze, że dowody empiryczne pokazują, że powodzenie inicjatyw realizowanych przez Parlament zasadniczo zależy od trybu podejmowania decyzji przez Radę (większość kwalifikowana lub jednomyślność)(11);

O.  mając na uwadze, że w rezolucji w sprawie stanu debaty nad przyszłością Europy Parlament przypomniał „swoją propozycję, by w razie ewentualnej przyszłej zmiany Traktatów prawo inicjatywy ustawodawczej zostało przyznane również Parlamentowi jako bezpośredniemu przedstawicielowi obywateli UE”; mając na uwadze, że Konferencja w sprawie przyszłości Europy stanowi m.in. historyczną okazję, by promować reformę europejskiej demokracji i traktatów z zaangażowaniem obywateli;

P.  mając na uwadze, że na platformie cyfrowej Konferencji w sprawie przyszłości Europy kwestia demokracji europejskiej była jednym z tematów, który budził największy odzew obywateli;

Q.  mając na uwadze, że w rezolucji w sprawie ewentualnych zmian i dostosowań w obecnej strukturze instytucjonalnej Unii Europejskiej Parlament zaproponował, aby „zgodnie ze wspólną praktyką stosowaną w szeregu państw członkowskich [...] obie izby prawodawcy unijnego, tj. Rada, a w szczególności Parlament – jako jedyny organ wybierany bezpośrednio przez obywateli – otrzymały prawo inicjatywy prawodawczej, z zastrzeżeniem podstawowych prerogatyw prawodawczych Komisji”;

R.  mając na uwadze, że Regulamin Parlamentu określa zasady sporządzania projektów rezolucji i ich przyjmowania na mocy art. 225 TFUE; mając na uwadze, że istnieje w praktyce różnica między sprawozdaniami z własnej inicjatywy (INI) a INL; mając na uwadze, że porozumienie ramowe z 2010 r. i porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa nie wprowadzają takiego rozróżnienia;

Bezpośrednie prawo(a) inicjatywy Parlamentu ustanowione w traktatach

1.  podkreśla i ubolewa, że Parlament, mimo że jest jedyną instytucją UE wybieraną w wyborach bezpośrednich, nie ma ogólnego bezpośredniego prawa inicjatywy;

2.  podkreśla, że już traktat lizboński przyznaje Parlamentowi bezpośrednie prawa inicjatywy, uznając jego kompetencje w zakresie samoorganizacji, funkcję kontrolną oraz legitymację demokratyczną jako jedynej instytucji UE wybieranej w wyborach bezpośrednich;

3.  podkreśla, że w systemie instytucjonalnym, w którym Parlament nie ma jeszcze ogólnego bezpośredniego prawa inicjatywy, inicjowane przez niego specjalne procedury ustawodawcze mają szczególną organizacyjną godność i pierwszeństwo przed zwykłymi procedurami ustawodawczymi;

4.  przypomina, że w ciągu ostatnich 20 lat Parlament regularnie korzystał z takich specjalnych uprawnień ustawodawczych, mimo że są one niewystarczające; wyraża jednak ubolewanie, że te specjalne procedury ustawodawcze zbyt rzadko kończyły się sukcesem ze względu na brak zgody Komisji i Rady(12);

5.  podkreśla, że Parlament skorzystał ze swojego prawa inicjatywy, uruchamiając procedurę praworządności na mocy art. 7 TUE; potępia brak działań następczych Rady w związku z tą procedurą oraz z późniejszymi, ponawianymi wezwaniami Parlamentu do działania i podkreśla, że brak skutecznego wykorzystania przez Radę art. 7 TUE nadal podważa integralność wspólnych wartości europejskich, wzajemne zaufanie i wiarygodność Unii jako całości; uważa, że należy zapewnić pełne i natychmiastowe wdrożenie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii(13), przy jednoczesnym poszanowaniu roli Parlamentu jako współustawodawcy; uważa, że Unia pozostaje strukturalnie nieprzygotowana do przeciwdziałania regresowi demokracji, praworządności i praw podstawowych oraz ich naruszeniom w państwach członkowskich, uważa, że pogorszenie sytuacji w tych kwestiach w różnych państwach członkowskich ujawniło potrzebę prawdziwej współpracy międzyinstytucjonalnej; głęboko ubolewa nad brakiem właściwej reakcji na inicjatywę Parlamentu dotyczącą ustanowienia unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych oraz ponawia swój apel do Komisji i Rady o niezwłoczne rozpoczęcie negocjacji z Parlamentem w sprawie porozumienia międzyinstytucjonalnego;

6.  ponawia uzasadniony wniosek dotyczący istnienia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Węgry wartości, na których opiera się Unia; ponownie wyraża głębokie zaniepokojenie faktem, że standardowe procedury wysłuchań nie zapewniają równego traktowania Parlamentu z jednej strony oraz Komisji i jednej trzeciej państw członkowskich z drugiej strony, jeśli chodzi o przedstawianie uzasadnionego wniosku i o dostęp do informacji; ubolewa, że wysłuchania nie przyniosły dotąd znaczących postępów w wyeliminowaniu wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia wartości Unii;

7.  wyraża ubolewanie, że trzy państwa członkowskie nie ratyfikowały jeszcze zmienionego prawa wyborczego Unii Europejskiej przyjętego w 2018 r.;

8.  ponadto wyraża ubolewanie, że Rada nadal odmawia negocjacji z Parlamentem w sprawie jego prawa do prowadzenia dochodzeń, co jest sprzeczne z art. 226 TFUE i zasadą lojalnej współpracy oraz oznacza, że przepis traktatowy pozostaje niewdrożony mimo istnienia takiego obowiązku;

9.  wyraża zadowolenie z przyjęcia z inicjatywy Parlamentu nowego statutu Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, dzięki czemu statut ten jest zgodny z traktatem lizbońskim;

Prawa inicjatywy Rady i Rady Europejskiej ustanowione w traktatach

10.  ubolewa, że w dziedzinie polityki gospodarczej i pieniężnej art. 121 TFUE przewiduje jedynie obowiązek informowania Parlamentu; zauważa również, że Rada korzysta z art. 121 TFUE jako prawa inicjatywy de facto w tej dziedzinie, i domaga się powiększenia zakresu odpowiedzialności Parlamentu jako jedynej instytucji UE reprezentującej głos obywateli;

11.  przyznaje ponadto, że Rada Europejska korzysta z art. 68 TFUE jako prawa inicjatywy de facto w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości; zwraca uwagę, że Rada Europejska nie jest współprawodawcą oraz że przyjmowanie przez Radę Europejską wieloletnich programów operacyjnych w tym obszarze bez obowiązku konsultowania się z Parlamentem lub Komisją powinno ulec zmianie zważywszy na szczególnie poważny wpływ tych dziedzin polityki na prawa podstawowe obywateli; apeluje o przyznanie Parlamentowi i Radzie tej kompetencji na równych zasadach przy okazji zbliżającego się przeglądu traktatu;

12.  zauważa, że zgodnie z art. 76 TFUE Rada, za pośrednictwem jednej czwartej państw członkowskich, ma podobnie jak Komisja prawo inicjatywy w zakresie współpracy w dziedzinie prawa administracyjnego oraz współpracy policyjnej i wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych;

13.  zauważa, że zmiany te wpisują się w szerszą tendencję do coraz większej nierównowagi między Radą, Radą Europejską i Komisją w zakresie uprawnień decyzyjnych we wszystkich obszarach polityki, w różnym stopniu; podkreśla, że praktyka ta narusza ustanowioną w Traktatach strukturę instytucjonalną UE; uważa, że należy przywrócić równowagę na korzyść legitymacji demokratycznej przez nadanie równoważnych praw Parlamentowi;

14.  z zaniepokojeniem odnotowuje brak przejrzystości w korzystaniu z przewidzianego w art. 241 TFUE pośredniego prawa inicjatywy Rady; wzywa Radę do publikowania, w sposób przyjazny dla użytkownika i we wszystkich językach urzędowych Unii Europejskiej, wszystkich wniosków złożonych w oparciu o tę podstawę prawną i nalega, by Rada zapewniła jak najwyższy poziom przejrzystości we wszystkich swoich aktach(14), przy pełnym poszanowaniu przepisów UE dotyczących dostępu do dokumentów;

Pośrednie prawo inicjatywy Parlamentu ustanowione w traktatach

15.  przypomina, że od czasu traktatu z Maastricht Parlament, w uznaniu jego wyjątkowej legitymacji demokratycznej, ma prawo zwracać się do Komisji o przedkładanie wniosków ustawodawczych;

16.  zauważa, że zgodnie z art. 225 TFUE żądania te muszą mieścić się w zakresie kompetencji Unii, a obecnie jedynym obowiązkiem Komisji jest poinformowanie Parlamentu o powodach nieprzedstawienia wniosku;

17.  przypomina, że Parlament i Komisja uzgodniły dalsze wzmocnienie tego prawa w porozumieniu ramowym z 2010 r.; zauważa, że Komisja zobowiązała się składać w terminie trzech miesięcy sprawozdanie z działań podjętych w odpowiedzi na żądania Parlamentu oraz – jeżeli tak postanowi kolegium komisarzy – przedstawiać odpowiedni wniosek ustawodawczy;

18.  uważa, że nadszedł czas, by wykazać się ambitniejszą wolą polityczną, a zatem wzywa do namysłu nad przeglądem porozumienia ramowego z 2010 r., aby zadbać o silniejsze prawo inicjatywy Parlamentu;

19.  wyraża ubolewanie, że do 2019 r. w ramach działań następczych w związku ze sprawozdaniami Parlamentu z własnej inicjatywy w kwestiach ustawodawczych przyjętych zgodnie z art. 225 TFUE Komisja tylko w mniejszości przypadków przedłożyła wnioski ustawodawcze w odpowiedzi na żądania Parlamentu(15); wyraża ponadto ubolewanie, że w większości przypadków nie dotrzymano terminów, w których Komisja powinna odpowiedzieć na żądania Parlamentu i przedłożyć wnioski ustawodawcze;

20.  uważa, że obowiązek Komisji polegający wyłącznie na informowaniu Parlamentu o powodach niepodejmowania działań następczych w odniesieniu do INL przyjętego większością głosów posłów do Parlamentu jest zdecydowanie zbyt słaby, w związku z czym z ogromnym zadowoleniem przyjmuje poparcie przewodniczącej Komisji Ursuli von der Leyen dla prawa inicjatywy Parlamentu oraz jej zobowiązanie do udzielania zawsze odpowiedzi na żądania Parlamentu na mocy art. 225 TFUE w drodze aktu ustawodawczego, przy pełnym poszanowaniu zasad proporcjonalności, pomocniczości i lepszego stanowienia prawa; oczekuje, że Komisja podtrzyma to zobowiązanie do zainicjowania prac legislacyjnych w odpowiedzi na wszelkie takie wnioski Parlamentu przyjęte w ramach INL większością głosów posłów do Parlamentu; uważa, że to zobowiązanie powinno być bardziej zdecydowane i że należy wzmocnić uprawnienia Parlamentu do wpływania na program działań UE;

21.  wyraża uznanie dla obecnego kolegium komisarzy za terminowe udzielanie odpowiedzi na wszystkie żądania Parlamentu(16), z wyjątkiem jednego przypadku(17); podkreśla ponadto, że tylko w jednym przypadku w odpowiedzi na żądanie PE nie przedłożono wniosku ustawodawczego; uważa, że świadczy to o utrwaleniu się międzyinstytucjonalnego precedensu, i oczekuje, że Komisja będzie nadal wywiązywać się ze zobowiązania do odpowiedzi na wszystkie żądania;

22.  uważa, że refleksja nad parlamentarnym prawem inicjatywy musi iść w parze z szerszą refleksją nad inicjatywą polityczną w unijnym procesie decyzyjnym;

23.  sugeruje, że należy usprawnić działania podejmowane w następstwie europejskich inicjatyw obywatelskich (EIO), i podkreśla, że jeżeli Komisja nie opublikowała swoich zamiarów w wyznaczonym terminie lub oświadczyła w komunikacie, że nie zamierza podjąć działań w związku z EIO, która spełniła wymogi proceduralne i jest zgodna z traktatami, a w szczególności z podstawowymi wartościami Unii zapisanymi w art. 2 TUE, Parlament powinien mieć możliwość zadecydowania o podjęciu działań następczych w związku z EIO w drodze INL;

Przyszłość parlamentarnego prawa inicjatywy

24.  jest głęboko przekonany, że ogólne i bezpośrednie prawo inicjatywy dodatkowo wzmocniłoby legitymację demokratyczną Unii, poprawiłoby pozycję obywateli Unii i odzwierciedlałoby ewolucję kompetencji Unii i jej instytucji w kierunku silniejszej demokracji europejskiej;

25.  uważa, że Parlament, jako jedyna instytucja UE wybierana w wyborach bezpośrednich, powinien otrzymać prawo do składania wniosków legislacyjnych;

26.  zdecydowanie uważa, że trzeba tak zmienić traktaty, by Parlament, jako jedyna instytucja UE wybierana w wyborach bezpośrednich i w związku z tym reprezentująca głos obywateli w unijnym procesie decyzyjnym, otrzymał ogólne i bezpośrednie prawo inicjowania procesów legislacyjnych; podkreśla, że Parlament powinien wszcząć procedurę na mocy art. 48 TUE w celu ustanowienia takiego prawa inicjatywy ustawodawczej; uważa, że parlamentarne prawo inicjatywy powinno mieć zastosowanie co najmniej do tych obszarów polityki, w których Parlament jest uprawniony do uchwalania przepisów jako współprawodawca;

27.  podkreśla, że Konferencja w sprawie przyszłości Europy była bezprecedensową okazją do zaradzenia obecnym niedociągnięciom i nadania nowego impulsu demokracji europejskiej, i zdecydowanie zachęca, by zastosować się do zaleceń uczestników konferencji na rzecz rzeczywistego prawa inicjatywy dla Parlamentu;

28.  ponownie zwraca uwagę na szczególną i wzmocnioną godność organizacyjną spraw objętych obecnie inicjatywą Parlamentu oraz w związku z tym uważa, że takim wyłącznym prawem należy również objąć sprawy, w których szczególnie ważna jest legitymacja demokratyczna i suwerenność Unii;

29.  zauważa, że obecne prawo inicjatywy Parlamentu obejmuje różne specjalne procedury ustawodawcze, np. w przypadku regulacji dotyczących jego składu, wyboru posłów i ich statutu, statutu Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, a także uprawnień śledczych Parlamentu;

30.  uważa, że traktaty tylko w niewielkim stopniu regulują takie procedury, i wzywa do zawarcia nowego porozumienia międzyinstytucjonalnego między trzema instytucjami poświęconego wyłącznie tej kwestii, z pełnym poszanowaniem jej szczególnej godności organizacyjnej i wzmacniając legitymację demokratyczną Unii Europejskiej; uważa, że to nowe porozumienie międzyinstytucjonalne mogłoby przewidzieć środki powalające uniknąć instytucjonalnego blokowania spraw;

31.  uważa, że regulamin Parlamentu powinien lepiej odzwierciedlać szczególny charakter tych procedur ustawodawczych; zaleca w szczególności, aby wtedy, gdy przyjęcie aktu przez Parlament wymaga zatwierdzenia przez Radę lub jej zgody oraz opinii lub zgody Komisji, Parlament – po głosowaniu nad proponowanym aktem – rozpoczynał procedurę konsultacji z tymi instytucjami; jest również zdania, że Parlament powinien usprawnić procedury zmiany takich proponowanych aktów na podstawie wyników tych konsultacji;

32.  uważa, że rozszerzenie zakresu zwykłej procedury ustawodawczej i zdefiniowanie takiej zwykłej procedury ustawodawczej, w której Parlament korzysta z prawa inicjatywy, należy postrzegać jako procesy uzupełniające się;

33.  uważa, że uznanie bezpośredniego prawa inicjatywy Parlamentu nie wykluczałoby zachowania przez Komisję równoczesnego prawa inicjatywy ustawodawczej lub zachowania na nie wyłączności między innymi w sprawach budżetowych; jest również gotowy rozważyć w ściśle określonych dziedzinach bezpośrednie prawo inicjatywy ustawodawczej dla Rady; apeluje do trzech instytucji, by rozważyły, jak równoważne prawa inicjatywy mogą skutecznie współistnieć i być w praktyce wdrażane;

34.  zobowiązuje się, że będzie w pełni wykorzystywał, rozwijał i wzmacniał potencjał pośredniego prawa inicjatywy Parlamentu, przewidzianego w traktatach i rozwijanego w porozumieniach międzyinstytucjonalnych oraz dzięki zaangażowaniu się przewodniczącej Komisji Ursuli von der Leyen;

35.  uważa, że porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa odgrywa kluczową rolę w zagwarantowaniu szczerej i przejrzystej współpracy w całym cyklu legislacyjnym i pozwala lepiej zrozumieć stanowiska poszczególnych instytucji;

36.  wzywa do przeprowadzenia wspólnej oceny funkcjonowania porozumienia ramowego z 2010 r. oraz potrzeby ukierunkowanego przeglądu, aby jego postanowienia i ramy czasowe związane z pośrednim prawem inicjatywy Parlamentu były skutecznie przestrzegane; apeluje do Rady i Komisji, by wraz Parlamentem wspólnie oceniły zakres, w jakim należy zmienić porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa w celu wyeliminowania ewentualnych przeszkód w korzystaniu przez Parlament z prawa do przedstawiania inicjatyw ustawodawczych;

37.  uważa, że powinien zmienić swoje przepisy, procedury i wymogi, również w odniesieniu do sporządzania sprawozdań z własnej inicjatywy w kwestiach ustawodawczych na mocy art. 225 TFUE, aby zapewnić, że wnioski będą ukierunkowane na wskazany cel i dobrze uzasadnione; proponuje usprawnienie procedur przewidzianych w Regulaminie Parlamentu Europejskiego dotyczących sporządzania i przyjmowania rezolucji na mocy art. 225 TFUE, aby zapewnić, że Komisja odpowiednio uwzględni każde żądanie podjęcia inicjatywy ustawodawczej, zawsze z poszanowaniem porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa, niezależnie od rezolucji parlamentarnej, która zawiera to żądanie;

38.  zobowiązuje się do preferowania tych instrumentów jako głównego sposobu zwracania się do Komisji o przedłożenie wniosków ustawodawczych; wskazuje w związku z tym, że należy kierować żądania wyłącznie do Komisji oraz dopilnować, aby treść sprawozdań z własnej inicjatywy w kwestiach ustawodawczych nie wykraczała poza zatwierdzony zakres sprawozdania; podkreśla, że do przyjmowania przez Parlament ukierunkowanych na wskazany cel i dobrze uzasadnionych sprawozdań zgodnie z art. 225 TFUE konieczne jest zapewnienie niezbędnych zdolności technicznych i administracyjnych;

39.  zwraca uwagę, że trzeba zapewnić ścisłą współpracę z Komisją na każdym etapie prac nad sprawozdaniami z własnej inicjatywy w kwestiach ustawodawczych, aby proces ten był jak najbardziej skuteczny, przejrzysty i włączający; podkreśla w tym względzie rolę Konferencji Przewodniczących Komisji oraz Konferencji Przewodniczących;

40.  podkreśla, że Parlament w pełni przestrzega porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa, w którym położono akcent na konieczność uprzedniej analizy europejskiej wartości dodanej, a także oceny kosztów braku działań na poziomie europejskim, oraz że posiada strukturę umożliwiającą podjęcie działań związanych z oceną wpływu, w zakresie, w jakim jest to możliwe, przed przedstawieniem sprawozdania INL w celu wzmocnienia oceny europejskiej wartości dodanej przewidzianej w tymże porozumieniu;

41.  uważa, że Komisja, oceniając zasady pomocniczości, proporcjonalności i lepszego stanowienia prawa w odpowiedzi na zgłaszane na mocy art. 225 TFUE żądania Parlamentu o przedłożenie wniosków ustawodawczych, powinna należycie uwzględniać towarzyszące im analizy Parlamentu dotyczące europejskiej wartości dodanej i kosztu braku współdziałania na poziomie europejskim; zwraca uwagę, że zgodnie z porozumieniem międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa Komisja jest już zobowiązana do odpowiedzi na wszelkie kwestie poruszone przez współprawodawców w związku z takimi analizami;

42.  uważa ponadto, że Komisja powinna jednoznacznie nawiązywać w projektach wniosków przyjętych w następstwie wniosków Parlamentu na mocy art. 225 TFUE do odpowiednich sprawozdań INL, by zapewnić wyraźny „ślad legislacyjny”;

43.  zobowiązuje się do zadbania o ściślejszą koordynację z Komitetem Regionów i Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym przez należyte uwzględnianie ich opinii w procedurach opartych o art. 225 TFUE;

44.  ponownie podkreśla, że dostępność, etyka i przejrzystość mają nadrzędne znaczenie i muszą przyświecać działaniom wszystkich instytucji UE; apeluje o udostępnianie wszystkich istotnych informacji o sprawozdaniach z własnej inicjatywy w kwestiach ustawodawczych, w tym o etapach procedur wewnętrznych lub o działaniach następczych Komisji, tak by informacje te były łatwo dostępne w internecie we wszystkich językach urzędowych Unii Europejskiej;

45.  ponownie podkreśla znaczenie etapu poprzedzającego prace ustawodawcze i przypomina o roli Parlamentu przewidzianej w porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa oraz w porozumieniu ramowym z 2010 r.; wzywa do przyspieszenia prac nad utworzeniem wspólnej bazy danych na temat prac ustawodawczych, o której mowa w porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa;

46.  przypomina o znaczeniu udziału obywateli i społeczeństwa obywatelskiego dla legitymacji demokratycznej UE; apeluje do wszystkich instytucji UE, by w znaczący sposób włączały ich do podejmowania decyzji na wszystkich etapach cyklu polityki;

o
o   o

47.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie Europejskiej, Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 304 z 20.11.2010, s. 47.
(2) Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1.
(3) Dz.U. C 252 z 18.7.2018, s. 215.
(4) Dz.U. C 252 z 18.7.2018, s. 201.
(5) Dz.U. C 449 z 23.12.2020, s. 90.
(6) Dz.U. C 270 z 7.7.2021, s. 71.
(7) Dz.U. C 362 z 8.9.2021, s. 6.
(8) Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej Parlamentu Europejskiego, Departament Tematyczny ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych, badanie pt. „The European Parliament’s right of initiative” [Prawo inicjatywy Parlamentu Europejskiego], Bruksela, 2020, s. 55 i 57.
(9) Rezolucja z dnia 25 października 2016 r. zawierająca zalecenia dla Komisji w kwestii utworzenia unijnego mechanizmu dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych – Dz.U. C 215 z 19.6.2018, s. 162.
(10) Rezolucja z dnia 7 października 2020 r. w sprawie ustanowienia unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych – Dz.U. C 395 z 29.9.2021, s. 2.
(11) Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej Parlamentu Europejskiego, Departament Tematyczny ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych, badanie pt. „The European Parliament’s right of initiative” [Prawo inicjatywy Parlamentu Europejskiego], Bruksela, 2020, s. 12.
(12) Ibid., s. 34–35.
(13) Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 1.
(14) Rezolucja z dnia 17 stycznia 2019 r. w sprawie dochodzenia strategicznego OI/2/2017 Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczącego przejrzystości podczas dyskusji ustawodawczych w organach przygotowawczych Rady UE (Dz.U. C 411 z 27.11.2020, s. 149).
(15) Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej Parlamentu Europejskiego, Departament Tematyczny ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych, badanie pt. „The European Parliament’s right of initiative” [Prawo inicjatywy Parlamentu Europejskiego], Bruksela, 2020, s. 54.
(16)––––––– Odpowiedzi Komisji na następujące rezolucje Parlamentu:rezolucja z 8 października 2020 r. zawierająca zalecenia dla Komisji w sprawie finansów cyfrowych: pojawiające się zagrożenia w zakresie kryptoaktywów – wyzwania regulacyjne i nadzorcze w obszarze usług, instytucji i rynków finansowych (Dz.U. C 395 z 29.9.2021, s. 72);rezolucja z 22 października 2020 r. zawierająca zalecenia dla Komisji w sprawie unijnych ram prawnych mających na celu zatrzymanie i odwrócenie globalnego wylesiania spowodowanego przez UE (Dz.U. C 404 z 6.10.2021, s. 175);rezolucja z 20 października 2020 r. zawierająca zalecenia dla Komisji w sprawie aktu prawnego o usługach cyfrowych: dostosowanie przepisów prawa handlowego i cywilnego w odniesieniu do podmiotów gospodarczych prowadzących działalność internetową (Dz.U. C 404 z 6.10.2021, s. 31);rezolucja z 20 października 2020 r. zawierająca zalecenia dla Komisji w sprawie aktu prawnego o usługach cyfrowych: poprawa funkcjonowania jednolitego rynku (Dz.U. C 404 z 6.10.2021, s. 2);rezolucja z 20 października 2020 r. zawierająca zalecenia dla Komisji w sprawie ram aspektów etycznych sztucznej inteligencji, robotyki i powiązanych z nimi technologii (Dz.U. C 404 z 6.10.2021, s. 63);rezolucja z 20 października 2020 r. z zaleceniami dla Komisji w sprawie systemu odpowiedzialności cywilnej za sztuczną inteligencję (Dz.U. C 404 z 6.10.2021, s. 107);rezolucja z 21 stycznia 2021 r. zawierająca zalecenia dla Komisji w sprawie prawa do bycia offline (Dz.U. C 456 z 10.11.2021, s. 161).
(17) Odpowiedź Komisji na rezolucję Parlamentu z 13 maja 2020 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie siatki bezpieczeństwa chroniącej beneficjentów programów UE: ustanowienie planu awaryjnego dotyczącego WRF (Dz.U. C 323 z 11.8.2021, s. 2).


Globalne zagrożenia dla prawa do aborcji: możliwość zniesienia prawa do aborcji w USA przez amerykański Sąd Najwyższy
PDF 233kWORD 61k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie globalnych zagrożeń dla prawa do aborcji: możliwość zniesienia prawa do aborcji w USA przez amerykański Sąd Najwyższy (2022/2665(RSP))
P9_TA(2022)0243B9-0299/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966 r.,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych z 1966 r.,

–  uwzględniając Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet z 1979 r.,

–  uwzględniając Międzynarodową konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej z 1965 r.,

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka z 1989 r.,

–  uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania z 1984 r.,

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych z 2006 r.,

–  uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju ONZ uzgodnione w 2015 r., a w szczególności cele nr 1, 3 i 5 dotyczące odpowiednio eliminacji ubóstwa, dobrego zdrowia i jakości życia oraz równouprawnienia płci,

–  uwzględniając pekińską platformę działania z 1995 r. i wyniki dotyczących jej konferencji przeglądowych,

–  uwzględniając Międzynarodową Konferencję na temat Ludności i Rozwoju (ICPD), która odbyła się w Kairze w 1994 r., oraz jej program działania, a także wyniki powiązanych z nią konferencji przeglądowych,

–  uwzględniając szczyt w Nairobi z 2019 r. zorganizowany w 25. rocznicę ICPD pod hasłem „Accelerating the Promise” [Przyspieszenie spełnienia obietnicy] oraz zobowiązania zainteresowanych stron dotyczące zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz praw w tym zakresie,

–  uwzględniając pakiet informacyjny na temat zdrowia i praw reprodukcyjnych i seksualnych wydany przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCHR) w 2020 r.,

–  uwzględniając europejską konwencję praw człowieka z 1950 r.,

–  uwzględniając wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2015 r. pt. „Safe abortion: technical and policy guidance for health systems” [Bezpieczna aborcja – wytyczne techniczne i polityczne dla systemów ochrony zdrowia],

–  uwzględniając wytyczne WHO z 8 marca 2022 r. pt. „Abortion care guideline” [Wytyczne dotyczące opieki aborcyjnej],

–  uwzględniając oświadczenie OHCHR z 14 września 2021 r. pt. „UN experts denounce further attacks against right to safe abortion and Supreme Court complicity” [Eksperci ONZ potępiają kolejne zakusy na prawo do bezpiecznej aborcji i współudział Sądu Najwyższego],

–  uwzględniając sprawozdanie Funduszu Ludnościowego ONZ (UNFPA) na temat stanu ludności na świecie z marca 2022 r. pt. „Seeing the Unseen: The case for action in the neglected crisis of unintended pregnancy’ [Dostrzec niewidoczne – konieczność działania w związku z zaniedbanym kryzysem dotyczącym nieplanowanych ciąż],

–  uwzględniając sprawozdanie Pew Research Center z 6 maja 2022 r. pt. „America’s Abortion quandary” [Amerykański dylemat aborcji],

–  uwzględniając konstytucję Stanów Zjednoczonych Ameryki,

–  uwzględniając wyrok w sprawie Roe kontra Wade, 410 U.S. 113 (1973),

–  uwzględniając wstępny projekt opinii Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych nr 19-1392(1) sporządzony przez sędziego Samuela Alito w sprawie Thomas E. Dobbs, urzędnik ds. zdrowia w Departamencie Zdrowia Stanu Missisipi, i in. kontra Jackson Women’s Health Organization i inni, z lutego 2022 r., który wyciekł do prasy w maju 2022 r.,

–  uwzględniając ustawę teksańskiego senatu nr 8 (SB 8) i powiązaną z nią ustawę teksańskiej izby reprezentantów nr 1515 (HB 1515) z września 2021 r. dotyczącą aborcji, w tym aborcji po stwierdzeniu bicia serca dziecka w łonie matki, dopuszczającą wniesienie pozwu przez osobę fizyczną,

–  uwzględniając Konwencję Rady Europy z 2014 r. w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej,

–  uwzględniając art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej z 2009 r. (zwaną dalej “kartą”),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 października 2021 r. w sprawie antyaborcyjnego prawa stanowego w Teksasie (Stany Zjednoczone)(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie sytuacji w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz praw w tej dziedzinie w UE w kontekście zdrowia kobiet(3),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 listopada 2021 r. w sprawie pierwszej rocznicy faktycznego zakazu aborcji w Polsce(4),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 lutego 2019 r. w sprawie pogorszenia sytuacji w zakresie praw kobiet i równouprawnienia w UE(5),

–  uwzględniając unijny plan działania na rzecz równouprawnienia płci i wzmocnienia pozycji kobiet w działaniach zewnętrznych na lata 2021–2025 (GAP III),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 lutego 2021 r. w sprawie przyszłych wyzwań w dziedzinie praw kobiet w Europie: ponad 25 lat po deklaracji pekińskiej i pekińskiej platformie działania(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 maja 2022 r. w sprawie wpływu wojny z Ukrainą na kobiety(7),

–  uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że według WHO zabieg aborcji jest podstawowym elementem kompleksowych usług opieki zdrowotnej, a około 45 % wszystkich aborcji jest niebezpiecznych, w tym 97 % z nich jest przeprowadzanych w krajach rozwijających się(8); mając na uwadze, że według UNFPA(9) liczbę nieplanowanych ciąż szacuje się 121 mln rocznie, a ponad 60 % z nich kończy się aborcją; mając na uwadze, że w ostatnich latach przeciwnicy poszanowania zdrowia i praw reprodukcyjnych i seksualnych oraz niezależności kobiet wywierali znaczący wpływ na prawo krajowe i politykę krajową, a uwsteczniające inicjatywy były podejmowane w skali świata, w tym w kilku państwach członkowskich; mając na uwadze, że wzrost znaczenia skrajnej prawicy przyczynia się również do tego widocznego na całym świecie regresu prawa kobiet do aborcji;

B.  mając na uwadze, że Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet stwierdził, że penalizacja usług aborcyjnych nie działa odstraszająco; mając na uwadze, że – jak stwierdziła grupa robocza ONZ ds. przeciwdziałania dyskryminacji kobiet i dziewcząt – tam, gdzie aborcja jest uznawana za przestępstwo i podlega ograniczeniom prawnym, bezpieczne przerwanie ciąży nie jest możliwe dla wszystkich kobiet ze względu na ich sytuację społeczno-gospodarczą, a tym samym staje się przywilejem kobiet o korzystnej sytuacji społeczno-gospodarczej, podczas gdy kobiety o ograniczonych zasobach są zmuszone do uciekania się do niebezpiecznych i nielegalnych aborcji zagrażających ich życiu i zdrowiu; mając na uwadze, że według WHO „odsetek niebezpiecznych aborcji jest znacznie wyższy w krajach, w których obowiązują bardzo restrykcyjne przepisy dotyczące aborcji, niż w krajach, w których obowiązują mniej restrykcyjne przepisy”(10);

C.  mając na uwadze, że niebezpieczna aborcja jest główną, lecz możliwą do uniknięcia przyczyną matczynej umieralności i zachorowalności; mając na uwadze, że brak dostępu do bezpiecznej i legalnej opieki aborcyjnej to zasadniczy problem zdrowia publicznego i praw człowieka; mając na uwadze, że zakaz aborcji, a tym samym zmuszanie kobiet do poszukiwania niebezpiecznych i nielegalnych możliwości aborcji powoduje wzrost matczynej umieralności i zachorowalności;

D.  mając na uwadze, że Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych ustanowił precedens w przełomowej sprawie Roe kontra Wade, (1973 r.), następnie potwierdzonej w wyroku Planned Parenthood kontra Casey (1992) i Whole Woman’s Health kontra Hellerstedt (2016), gwarantując w USA konstytucyjne prawo do legalnej aborcji, którą można wykonywać do czasu osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego przeżycia poza organizmem matki (pre-viability abortion); mając na uwadze, że niedawny wyciek do prasy wstępnego projektu opinii Sądu Najwyższego sporządzonego przez sędziego Samuela Alito w sprawie Thomas E. Dobbs, urzędnik ds. zdrowia w Departamencie Zdrowia Stanu Missisipi, i in. kontra Jackson Women’s Health Organization i inni, unieważniłby wyrok w sprawie Roe kontra Wade i ograniczył prawa konstytucyjne w USA; mając na uwadze, że Sąd Najwyższy ma wydać ostateczny wyrok przed końcem czerwca 2022 r.; mając na uwadze, że ujawniony projekt opinii jest niezwykle szkodliwy dla praw do aborcji, gdyż przyjmując takie orzeczenie, Sąd Najwyższy umożliwiłby państwom zakaz aborcji przez cały okres ciąży i dał możliwość wprowadzenia całkowitego zakazu aborcji, co z kolei pozbawiłoby kobiety i dziewczęta w USA ochrony wynikającej z przysługujących im obecnie praw;

E.  mając na uwadze, że orzeczenie Sądu Najwyższego, które mogłoby unieważnić wyrok w sprawie Roe kontra Wade, miałoby wpływ na życie kobiet i dziewcząt w Stanach Zjednoczonych, a szkodliwe konsekwencje odczułyby osoby znajdujące się w trudnej sytuacji; mając na uwadze, że unieważnienie wyroku w sprawie Roe kontra Wade mogłoby mieć negatywny wpływ na inne prawa i zdrowie reprodukcyjne i seksualne; mając na uwadze, że ograniczenia lub zakaz prawa do aborcji w Stanach Zjednoczonych miałyby nieproporcjonalny wpływ na kobiety żyjące w ubóstwie, w szczególności na kobiety będące ofiarami uprzedzeń rasowych, w tym kobiety czarnoskóre, latynoskie i wywodzące się z rdzennej ludności, a także na kobiety z obszarów wiejskich, osoby LGBTIQ, kobiety z niepełnosprawnościami, nastolatki, migrantki, w tym migrantki o nieuregulowanym statusie, oraz monoparentalne gospodarstwa domowe prowadzone przez kobiety; mając na uwadze, że publiczne usługi aborcyjne mogą zapewnić powszechny dostęp do bezpiecznej i legalnej aborcji dla wszystkich kobiet, w tym kobiet znajdujących się w trudnej sytuacji społeczno-gospodarczej;

F.  mając na uwadze, że ujawniony projekt opinii Sądu Najwyższego jest następstwem niedawnych nieustających wysiłków na szczeblu państwowym mających na celu ograniczenie i zakazanie aborcji w USA, a także mając na uwadze, że od 2011 r. stany USA uchwaliły prawie 500 ustaw ograniczających dostęp do aborcji; mając na uwadze, że ograniczenia w dostępie do aborcji zmuszą osoby, zwłaszcza te, które nie dysponują zasobami lub informacjami, do dalekich podróży, do donoszenia ciąży wbrew ich woli lub do uciekania się do niebezpiecznych aborcji przeprowadzanych samodzielnie w domu, a także osoby te mogą stać się przedmiotem śledztwa lub postępowania karnego;

G.  mając na uwadze, że Teksas uchwalił niedawno ustawę senatu nr 8 (SB 8), która zakazuje aborcji od chwili, gdy można stwierdzić bicie serca płodu, tj. po około sześciu tygodniach ciąży, i która nie przewiduje wyjątków w przypadku gwałtu, kazirodztwa lub stanu zdrowia płodu uniemożliwiającego przeżycie po urodzeniu; mając na uwadze, że Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych umożliwił wejście w życie tej ustawy, a Teksas zdołał uniknąć kontroli sądowej jej zgodności z konstytucją, zwalniając urzędników rządowych z egzekwowania prawa i stwarzając prawną możliwość dla obywateli, którzy w zamian za rekompensatę w wysokości 10 000 USD mogą pozwać osoby zapewniające opiekę aborcyjną lub pomagające w przeprowadzeniu aborcji wbrew zakazowi, ponieważ prawo jest trudniejsze do zakwestionowania, gdy nie ma jednego organu odpowiedzialnego za jego egzekwowanie; mając na uwadze, że przepis umożliwiający obywatelom pozwanie każdego, kto świadczy usługi aborcyjne, powoduje ryzyko niekontrolowanego prześladowania;

H.  mając na uwadze, że co najmniej 12 stanów przyjęło i wprowadziło takie same przepisy, jakie zawarto w teksańskiej ustawie nr 8, lub powiadomiło o zamiarze wprowadzenia takich przepisów; mając na uwadze, że ustawodawcy z Idaho i Oklahomy uchwalili niedawno ustawy zakazujące aborcji wzorujące się na teksańskiej ustawie nr 8, w tym w przypadku Oklahomy ustawa przewiduje zakaz aborcji od momentu zapłodnienia;

I.  mając na uwadze, że gdyby Sąd Najwyższy postanowił uchylić wyrok Roe kontra Wade, decyzję o legalności aborcji podejmowałyby ponownie poszczególne stany; mając na uwadze, że 13 stanów uchwaliło już akty prawne znoszące prawo do aborcji, których celem jest natychmiastowe zakazanie lub ograniczenie dostępu do aborcji w przypadku uchylenia wyroku Roe kontra Wade; mając na uwadze, że 26 stanów, łącznie ze wspomnianymi 13 stanami, z pewnością lub prawdopodobnie ograniczy lub zniesie prawo do aborcji w przypadku uchylenia ochrony konstytucyjnej, ponieważ inne stany mogłyby podjąć próbę przywrócenia przepisów przyjętych przed 1973 r. (np. Michigan, Wisconsin i Wirginia Zachodnia) albo wprowadzenia niedawno przyjętych ograniczeń aborcyjnych, które zostały zablokowane przez sądy (Alabama, Georgia, Iowa, Ohio i Karolina Południowa);

J.  mając na uwadze, że do niemal wszystkich przypadków śmierci wynikających z niebezpiecznych aborcji dochodzi w krajach, w których aborcja jest poważnie ograniczona; mając na uwadze, że szacuje się, iż roczna liczba zgonów w USA z powodu niebezpiecznych aborcji wzrosłaby o 21 %(11) w drugim roku po wejściu w życie zakazu; mając na uwadze, że takim zgonom można całkowicie zapobiec;

K.  mając na uwadze, że powikłania w trakcie ciąży i porodu są główną przyczyną zgonów wśród nastolatek w wieku od 15 do 19 lat na całym świecie; mając na uwadze, że Komitet Praw Dziecka ONZ(12) wzywa kraje do depenalizacji aborcji i zagwarantowania dziewczętom dostępu do bezpiecznych zabiegów aborcyjnych; mając na uwadze, że ewentualne zakazy aborcji mogłyby odwrócić tendencję do malejącego wskaźnika ciąży nastolatek w USA; mając na uwadze, że nastoletnie matki znacznie częściej zaprzestają nauki i doświadczają bezrobocia, co potęguje cykl ubóstwa;

L.  mając na uwadze, że w kontekście uchylenia wyroku Roe kontra Wade coraz większe zaniepokojenie budzi kwestia ochrony danych; mając na uwadze, że za pomocą aplikacji pozwalających śledzić cykl miesiączkowy lub narzędzi geolokalizacji i wyszukiwarek można gromadzić dane dotyczące osób, które zwróciły się do kliniki aborcyjnej, zakupiły tabletki aborcyjne lub szukały informacji na ten temat; mając na uwadze, że na tej podstawie można kierować działania przeciwko konkretnym osobom lub wykorzystywać zebrane informacje przeciwko nim;(13);

M.  mając na uwadze, że organizacje pozarządowe i konserwatywne ośrodki analityczne należące do amerykańskiej chrześcijańskiej prawicy finansują na całym świecie ruch odmawiający kobietom prawa wyboru; mając na uwadze, że finansowanie to jest znaczne; mając na uwadze, że jeżeli wyrok Roe kontra Wade zostanie uchylony, może to spowodować wzrost przepływów finansowych oraz ponowną presję w skali światowej ze strony grup odmawiających kobietom prawa wyboru;

N.  mając na uwadze, że uchylenie wyroku Roe kontra Wade przez Sąd Najwyższy może ośmielić lub zachęcić ruchy odmawiające kobietom prawa wyboru do wywierania nacisku na rządy i sądy poza Stanami Zjednoczonymi, aby zniosły one prawa do aborcji i zaprzepaściły ważne postępy osiągnięte w ostatnich dziesięcioleciach, kiedy to ponad 60 krajów(14) zreformowało swoje przepisy i politykę w zakresie aborcji w celu usunięcia ograniczeń i barier;

O.  mając na uwadze, że pomimo ogólnych postępów w zakresie ochrony zdrowia i praw reprodukcyjnych i seksualnych na całym świecie, w tym w Europie, poważne zaniepokojenie budzi regres prawa dostępu do bezpiecznej i legalnej aborcji; mając na uwadze, że uchylenie wyroku Roe kontra Wade mogłoby wzmocnić ruch antyaborcyjny w Unii Europejskiej; mając na uwadze, że Polska jest jedynym państwem członkowskim UE, które usunęło ze swojego prawodawstwa podstawę do aborcji, ponieważ nielegalny Trybunał Konstytucyjny orzekł 22 października 2020 r. o odebraniu polskim kobietom przysługujących im od dawna praw, a tym samym wprowadził de facto zakaz aborcji; mając na uwadze, że aborcja jest zakazana na Malcie; mając na uwadze, że aborcja medyczna we wczesnym okresie ciąży nie jest legalna na Słowacji i nie jest dostępna na Węgrzech; mając na uwadze, że we Włoszech zmniejsza się również dostęp do aborcji(15); mając na uwadze, że w innych państwach członkowskich UE, na przykład od niedawna w Chorwacji(16);, odmawia się dostępu do opieki aborcyjnej; mając na uwadze, że UE i jej państwa członkowskie muszą bronić zdrowia i praw reprodukcyjnych i seksualnych oraz podkreślać, że prawa kobiet są niezbywalne i że nie można ich odebrać ani osłabić; mając na uwadze, że dla UE i jej państw członkowskich kluczowe znaczenie mają dalsze postępy w zapewnianiu dostępu do bezpiecznej, legalnej i świadczonej na czas opieki aborcyjnej zgodnie z zaleceniami i dowodami przedstawionymi przez WHO;

P.  mając na uwadze, że prawa seksualne i reprodukcyjne, w tym bezpieczna i legalna aborcja, stanowią prawo podstawowe; mając na uwadze, że penalizacja bezpiecznej i legalnej opieki aborcyjnej, jej opóźnianie i odmawianie dostępu do niej stanowi formę przemocy wobec kobiet i dziewcząt; mając na uwadze, że wiele organów zajmujących się prawami człowieka orzekło, iż odmowa bezpiecznej i legalnej aborcji może stanowić tortury lub okrutne, nieludzkie i poniżające traktowanie; mając na uwadze, że niebezpieczne aborcje, które prowadzą do śmierci w związku z zakazem aborcji, należy rozumieć jako „arbitralne zabójstwa uwarunkowane płcią, których ofiarami są wyłącznie kobiety, i wynikające z dyskryminacji zapisanej w prawie”(17);

Q.  mając na uwadze, że międzynarodowe organy praw człowieka wielokrotnie i konsekwentnie potwierdzały, że penalizacja i ograniczenia aborcji są sprzeczne z międzynarodowymi zobowiązaniami państw w zakresie praw człowieka, które są chronione w międzynarodowym i europejskim prawie dotyczącym praw człowieka, takim jak Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz europejska konwencja praw człowieka; mając na uwadze, że zmuszanie kobiet do poszukiwania nielegalnych możliwości aborcji, do podróżowania do innych krajów w celu przerwania ciąży lub do donoszenia ciąży wbrew ich woli stanowi naruszenie praw człowieka kobiet i dziewcząt do życia, integralności fizycznej i psychicznej, równości, niedyskryminacji i zdrowia; mając na uwadze, że w prawie międzynarodowym zasada nieretrogresji zakazuje państwom podejmowania działań podważających, ograniczających lub znoszących istniejące prawa lub uprawnienia w dziedzinie równości płci oraz zdrowia i praw reprodukcyjnych i seksualnych;

R.  podkreśla, że we wrześniu 2021 r. eksperci ONZ wydali oświadczenie(18), w którym podkreślili, że „prawa człowieka przysługujące kobietom są prawami podstawowymi, które nie mogą być podporządkowane względom kulturowym, religijnym lub politycznym”, oraz dodali, że „wpływ ingerencji motywowanych ideologicznie i religijnie na kwestie zdrowia publicznego jest szczególnie szkodliwy dla zdrowia i dobrostanu kobiet i dziewcząt”;

S.  mając na uwadze, że warunkiem wstępnym osiągnięcia równości płci oraz równouprawnienia społecznego i gospodarczego jest zagwarantowanie dostępu do kompleksowej opieki zdrowotnej i praw reprodukcyjnych i seksualnych, dostosowanych do wieku, kompleksowych usług i edukacji dotyczących seksualności i relacji międzyludzkich, w tym planowania rodziny, metod antykoncepcji oraz bezpiecznej, legalnej i bezpłatnej aborcji, a także poszanowanie autonomii i zdolności każdej osoby do podejmowania wolnych i świadomych decyzji dotyczących własnego ciała i życia; mając na uwadze, że sprawiedliwy dostęp do opieki aborcyjnej pozwala kobietom mieć większą kontrolę nad własnym ciałem i zwiększa ich zdolność do poprawy ich sytuacji materialnej;

T.  mając na uwadze, że równouprawnienie płci, powszechne położenie kresu ubóstwu i wyzyskowi oraz zapewnienie wszystkim zdrowego życia i dobrobytu to podstawowe cele określone odpowiednio w celach zrównoważonego rozwoju nr 5, 1 i 3; mając w szczególności na uwadze, że zapewnienie powszechnego dostępu do zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz wyeliminowanie wszelkich form przemocy i szkodliwych praktyk wobec kobiet i dziewcząt są zapisane w celach zrównoważonego rozwoju nr 3 i 5; mając na uwadze, że wszystkie państwa członkowskie ONZ, w tym Stany Zjednoczone i państwa członkowskie UE, przyjęły na siebie zadania, powinności i zobowiązania w zakresie przestrzegania i promowania tych celów zrównoważonego rozwoju;

1.  zdecydowanie potępia regres w odniesieniu do praw kobiet oraz zdrowia i praw reprodukcyjnych i seksualnych na całym świecie, w tym w Stanach Zjednoczonych i w niektórych państwach członkowskich UE; przypomina, że zdrowie i prawa reprodukcyjne i seksualne są podstawowymi prawami człowieka, które należy chronić i umacniać i których nie wolno w żaden sposób osłabiać czy uchylać; w szczególności jest głęboko zaniepokojony tym, w jakim stopniu zakazy te przyczynią się do pogłębienia traumy odczuwanej przez ofiary gwałtu i kazirodztwa;

2.  wyraża zdecydowaną solidarność z kobietami i dziewczętami w USA i poparcie dla nich, a także dla osób zaangażowanych w zapewnianie i obronę prawa i dostępu do legalnej i bezpiecznej opieki aborcyjnej w tak trudnych okolicznościach;

3.  przypomina Sądowi Najwyższemu Stanów Zjednoczonych o znaczeniu utrzymania w mocy wyroku w przełomowej sprawie Roe kontra Wade (1973) i wynikającej z niej ochrony konstytucyjnej prawa do aborcji w USA;

4.  zdecydowanie potępia wszelki regres praw człowieka i praw konstytucyjnych; wzywa do podjęcia działań w celu ochrony prawa do bezpiecznej i legalnej aborcji w USA oraz do powstrzymania się od wszelkich działań uwsteczniających; wzywa właściwe władze USA na wszystkich szczeblach, zgodnie z wytycznymi WHO dotyczącymi opieki aborcyjnej, do pełnej depenalizacji dostępu do usług aborcyjnych i ich świadczenia, do zagwarantowania bezpiecznych, legalnych, bezpłatnych i wysokiej jakości usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego na ich terytoriach oraz do zapewnienia wszystkim kobietom i dziewczętom łatwego dostępu do tych usług;

5.  wzywa rząd stanu Teksas do szybkiego uchylenia ustawy senatu nr 8; wzywa rządy stanów Idaho i Oklahomy do uchylenia podobnych przepisów, w tym ustawy nr 4327 (HB 4327) w Oklahomie; wzywa 26 stanów USA, w których obowiązują ustawy, prawa pisane i inne akty dotyczące zakazów i ograniczeń aborcji, do ich uchylenia oraz do dopilnowania, by ich ustawodawstwo było zgodne z prawami człowieka kobiet chronionymi na szczeblu międzynarodowym i z międzynarodowymi standardami praw człowieka;

6.  wyraża głębokie zaniepokojenie faktem, że zakazy i inne ograniczenia aborcji w nieproporcjonalnie dużym stopniu dotykają kobiety żyjące w ubóstwie, zwłaszcza kobiety o odmiennej rasie, w tym kobiety czarnoskóre, latynoskie i rdzenne, a także kobiety z obszarów wiejskich, osoby LGBTIQ, kobiety z niepełnosprawnościami, nastolatki, migrantki, w tym migrantki o nieuregulowanym statusie, oraz kobiety samotnie prowadzące gospodarstwa domowe; podkreśla, że kobiety, które z powodu przeszkód finansowych lub logistycznych nie mogą sobie pozwolić na podróż do klinik zajmujących się zdrowiem reprodukcyjnym w sąsiednich stanach lub krajach, są bardziej narażone na poddanie się niebezpiecznym i zagrażającym życiu zabiegom oraz mogą być zmuszane do donoszenia ciąży wbrew ich woli, co stanowi naruszenie ich praw człowieka i jest formą przemocy ze względu na płeć(19);

7.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że federalna ustawa o ochronie zdrowia kobiet (WHPA), mająca na celu ochronę prawa do opieki aborcyjnej w USA, została przyjęta w Izbie Reprezentantów, ale głęboko ubolewa, że nie udało się jej przyjąć w Senacie; wzywa rząd USA lub inne właściwe władze USA do poszanowania, wypełniania i ochrony praw człowieka kobiet i dziewcząt, w tym ich praw do życia, prywatności, zdrowia i równości oraz niedyskryminacji, a także wolności od dyskryminacji, przemocy i tortur lub okrutnego, nieludzkiego i poniżającego traktowania, poprzez ustanowienie i wspieranie federalnej ochrony prawnej dostępu do bezpiecznych, legalnych i wysokiej jakości usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, w tym aborcji, dla wszystkich kobiet i dziewcząt;

8.  zachęca prezydenta Joe Bidena i jego administrację do wzmożenia wysiłków i dalszego wspierania praw aborcyjnych oraz wzywa go do zapewnienia dostępu do bezpiecznej i legalnej aborcji; zachęca rząd USA, by podjął dalsze starania w celu zapewnienia, że aborcja i antykoncepcja zostaną włączone w zakres odpowiednich dla wieku i kompleksowych informacji, edukacji i usług dotyczących praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego oraz że będą one dostępne dla wszystkich; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że USA przywróciły finansowanie Funduszu Ludnościowego ONZ, agendy ONZ zajmującej się zdrowiem seksualnym i reprodukcyjnym, oraz wzywa rząd USA lub inne właściwe władze amerykańskie, by nadal wspierały prawa i zdrowie reprodukcyjne i seksualne oraz czyniły to na forum ONZ i na innych forach wielostronnych;

9.  wzywa rząd USA lub inne właściwe władze USA do zapewnienia odpowiedniej federalnej, konstytucyjnej i ustawowej ochrony prawa do przerywania ciąży, a ponadto wzywa rząd USA do pełnej depenalizacji aborcji, co wymaga nie tylko zaprzestania karania kobiet i dziewcząt oraz innych osób w ciąży, personelu medycznego i innych osób pomagających w przeprowadzaniu aborcji, ale także usunięcia aborcji ze stanowych ustaw karnych i zniesienia wszelkich innych kryminalizujących przepisów, polityk i praktyk;

10.  zdecydowanie zachęca rząd USA lub inne właściwe władze USA do usunięcia wszelkich barier dla usług aborcyjnych, w tym obowiązku uzyskania zgody osób trzecich lub powiadomienia, obowiązkowych okresów oczekiwania oraz zezwoleń wydawanych przez sędziów lub panele medyczne, a także do zagwarantowania terminowego dostępu do opieki aborcyjnej w całym kraju; wzywa rząd USA do zadbania, aby usługi te świadczono bez dyskryminacji, nękania, przymusu, strachu i zastraszania, z poszanowaniem prywatności kobiet i poufności danych oraz z należytą ochroną i szacunkiem dla personelu medycznego;

11.  wzywa rząd USA lub inne właściwe władze USA do uregulowania kwestii odmowy świadczenia zgodnych z prawem usług aborcyjnych przez podmioty świadczące usługi medyczne, w tym na podstawie klauzuli sumienia, w sposób, który nie pozbawi kobiet dostępu do aborcji;

12.  wyraża zaniepokojenie gromadzeniem i niewłaściwym wykorzystywaniem danych osób poszukujących usług aborcyjnych; wzywa rząd USA do zapewnienia zgodności przepisów i polityki w zakresie ochrony danych z międzynarodowymi standardami praw człowieka oraz do zagwarantowania, że przetwarzanie wrażliwych danych osobowych, takich jak dane i informacje dotyczące zdrowia, odbywa się z poszanowaniem praw osób i w oparciu o ich dobrowolną, konkretną, świadomą i wyraźną zgodę na gromadzenie i przetwarzanie danych osobowych; wzywa usługi dystrybucji cyfrowej do dopilnowania, by wszystkie aplikacje były zgodne z przepisami dotyczącymi wykorzystania i ochrony danych;

13.  uznaje rolę, jaką odgrywają organizacje pozarządowe jako usługodawcy i rzecznicy zdrowia i praw reprodukcyjnych i seksualnych w USA, i zachęca je do kontynuowania swojej pracy; potwierdza, że aby mogły działać, organizacje te potrzebują odpowiedniego finansowania; podkreśla, że usługi świadczone przez te organizacje odpowiadają potrzebom i prawom człowieka kobiet i dziewcząt; podkreśla, że ich praca nie może zastąpić odpowiedzialności państwa za zagwarantowanie dostępu do publicznych, legalnych i bezpiecznych usług aborcyjnych;

14.  wzywa rząd USA do podjęcia niezbędnych działań w celu zapewnienia wsparcia społecznego, zwłaszcza w przypadku gospodarstw domowych prowadzonych przez samotne matki i ciąż nastolatek, w tym poprzez powszechną opiekę nad dziećmi i opiekę zdrowotną;

15.  wzywa rząd USA do podpisania i ratyfikowania wszystkich pozostałych(20) konwencji i protokołów ONZ oraz regionalnych konwencji i protokołów dotyczących praw człowieka, w tym Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet z 1979 r.;

16.  jest głęboko zaniepokojony potencjalnymi konsekwencjami dla praw kobiet na całym świecie w przypadku uchylenia przez Sąd Najwyższy USA wyroku w sprawie Roe kontra Wade; wyraża głębokie zaniepokojenie możliwością wystąpienia efektu mrożącego w odniesieniu do ustalania priorytetów i finansowania usług w zakresie zdrowia i praw reprodukcyjnych i seksualnych, które już teraz są w znacznym stopniu pozbawiane priorytetowego traktowania i niedofinansowane zarówno w USA, jak i na całym świecie; podkreśla z niepokojem, że w krajach w dużym stopniu zależnych od amerykańskiej pomocy na rzecz programów zdrowia publicznego uchylenie tego wyroku może mieć wpływ na zaangażowanie tych rządów w zapewnienie aborcji i innych praw reprodukcyjnych;

17.  z zadowoleniem przyjmuje niedawne pozytywne zmiany w zakresie prawa do aborcji w Argentynie, Meksyku, Ekwadorze, Kolumbii i Chile, które stanowią ważny krok naprzód w Ameryce Południowej w dziedzinie praw kobiet, a także w innych krajach na świecie, takich jak Angola, Indie, Kenia, Nowa Zelandia, Irlandia Północna, Korea Południowa i Tajlandia;

18.  podkreśla znaczenie zapewnienia udziału kobiet i dziewcząt w formułowaniu przepisów i strategii politycznych, które ich dotyczą i odnoszą się do ich praw człowieka, w tym praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego, a zwłaszcza opieki aborcyjnej, oraz zapewnienia im sprawiedliwości i możliwości dochodzenia roszczeń prawnych w przypadku naruszenia ich praw;

19.  podkreśla brak dostępu do antykoncepcji i istniejące niezaspokojone potrzeby w tym zakresie(21); podkreśla, że kobiety ponoszą nieproporcjonalnie dużą odpowiedzialność za antykoncepcję, która to odpowiedzialność winna być dzielona z mężczyznami; podkreśla w związku z tym potrzebę opracowania i propagowania środków antykoncepcyjnych dla mężczyzn, aby zmniejszyć liczbę nieplanowanych ciąż; podkreśla, że należy nadać priorytet zwalczaniu przemocy seksualnej oraz kompleksowej, dostosowanej do wieku i opartej na dowodach naukowych edukacji seksualnej i edukacji o relacjach międzyludzkich dla wszystkich, szeregowi wysokiej jakości, dostępnych, bezpiecznych, przystępnych cenowo i w stosownych przypadkach bezpłatnych metod i środków antykoncepcyjnych oraz doradztwu w zakresie planowania rodziny, a także usługom zdrowotnym;

20.  wzywa UE i państwa członkowskie, aby zaoferowały wszelkie możliwe wsparcie, w tym wsparcie finansowe, organizacjom społeczeństwa obywatelskiego z siedzibą w USA, które chronią, promują i zapewniają prawa i zdrowie reprodukcyjne i seksualne w tym kraju, jako wyraz niezachwianego zaangażowania na rzecz tych praw; ponadto wzywa państwa członkowskie do zapewnienia bezpiecznego schronienia wszystkim pracownikom medycznym, którzy mogą być narażeni na prześladowania prawne lub inne formy szykanowania w związku z ich legalną pracą polegającą na zapewnianiu opieki aborcyjnej;

21.  wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, Komisję i wszystkie państwa członkowskie UE, by wykorzystały wszystkie dostępne im instrumenty w celu skuteczniejszego przeciwdziałania uwstecznianiu praw kobiet i praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego, w tym poprzez zrekompensowanie ewentualnego zmniejszenia funduszy USA przeznaczonych na prawa i zdrowie reprodukcyjne i seksualne na świecie, a także poprzez zdecydowane opowiadanie się za powszechnym dostępem do bezpiecznej i legalnej aborcji oraz innych praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego oraz nadanie im priorytetowego znaczenia w stosunkach zewnętrznych;

22.  wzywa UE i jej państwa członkowskie, by nakłaniały rząd USA do ustanowienia federalnej ochrony prawnej prawa do aborcji oraz by podnosiły te problemy związane z prawami człowieka w stosunkach z USA na wszystkich szczeblach i na wszystkich odpowiednich forach międzynarodowych, wskazując, że stanowią one formę przemocy wobec kobiet i dziewcząt; ponadto wzywa delegaturę UE w USA do priorytetowego traktowania praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego w kontaktach z odpowiednimi władzami USA oraz przy lokalnym wdrażaniu GAP III;

23.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do zdecydowanego wspierania praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego dla wszystkich, w tym poprzez promowanie wzmocnionej ochrony prawnej w granicach UE oraz usuwanie przeszkód utrudniających korzystanie z tych praw;

24.  wzywa UE i jej państwa członkowskie do włączenia prawa do aborcji do karty;

25.  wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, delegatury UE i ambasady państw członkowskich na całym świecie do proaktywnego docierania do obrońców praw człowieka zajmujących się prawami i zdrowiem reprodukcyjnym i seksualnym i ich ochrony, zwłaszcza w krajach, w których prawo do aborcji i dostęp do niej są ograniczane;

26.  wzywa wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, specjalną przedstawiciel UE ds. praw człowieka oraz komisarz ds. równouprawnienia płci, by w przypadku uchylenia wyroku w sprawie Roe kontra Wade rozważyli możliwość potępienia i ujawnienia tego naruszenia praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego kobiet i ich prawa do opieki zdrowotnej, a także niepewności prawnej, jaką to spowoduje w ich kontaktach z urzędnikami USA;

27.  podkreśla, że zgodnie z pekińską platformą działania i programem działania Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju należy chronić prawo wszystkich osób do integralności cielesnej i autonomii oraz zapewnić dostęp do podstawowych usług, które umożliwiają realizację tego prawa; podkreśla, że dostęp do opieki zdrowotnej jest jednym z podstawowych praw człowieka, a obowiązkiem państwa jest świadczenie i zagwarantowanie opieki zdrowotnej dla wszystkich; apeluje o włączenie do strategii, polityk i programów powszechnego dostępu do opieki zdrowotnej kompleksowego podejścia w zakresie podstawowego pakietu dotyczącego zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego, obejmującego środki na rzecz zapobiegania niebezpiecznym i nielegalnym aborcjom i unikania ich oraz zapewnienia opieki poaborcyjnej; ubolewa nad faktem, że opieka zdrowotna nie jest dostępna dla wszystkich w USA; przypomina, że ubóstwo jest ściśle związane z przymusowym i wymuszonym kontynuowaniem ciąży oraz z brakiem bezpiecznej i legalnej aborcji;

28.  potwierdza, że aborcja musi być zawsze decyzją dobrowolną, opartą na prośbie danej osoby i podjętą z własnej woli, zgodną ze standardami medycznymi oraz dostępnością, przystępnością i bezpieczeństwem w oparciu o wytyczne WHO; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia powszechnego dostępu do bezpiecznej i legalnej aborcji oraz poszanowania prawa do wolności, prywatności i najlepszej możliwej do osiągnięcia opieki zdrowotnej;

29.  wzywa państwa członkowskie do depenalizacji aborcji oraz usunięcia i zwalczania przeszkód utrudniających bezpieczną i legalną aborcję oraz dostęp do opieki zdrowotnej i usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego; wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania dostępu do bezpiecznych, legalnych i bezpłatnych usług aborcyjnych, do usług i zaopatrzenia w zakresie opieki zdrowotnej nad kobietami w okresie prenatalnym i matkami, dobrowolnego planowania rodziny, antykoncepcji, usług przyjaznych młodzieży, a także do zapobiegania HIV, leczenia, opieki i wsparcia bez dyskryminacji;

30.  potępia fakt, że kobiety nie mają dostępu do usług aborcyjnych ze względu na powszechną w niektórych państwach członkowskich praktykę odmawiania przez lekarzy, a w niektórych przypadkach przez całe instytucje medyczne, świadczenia usług zdrowotnych na podstawie klauzuli „sumienia”, co prowadzi do odmowy opieki aborcyjnej ze względu na religię lub sumienie oraz zagraża życiu i prawom kobiet; zauważa, że klauzula ta jest również często stosowana w sytuacjach, w których najmniejsze opóźnienie może zagrozić życiu lub zdrowiu pacjenta;

31.  wzywa Komisję do pełnego wykorzystania swoich kompetencji w zakresie polityki zdrowotnej oraz do wspierania państw członkowskich w gwarantowaniu powszechnego dostępu do praw reprodukcyjnych i seksualnych oraz zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego w ramach Programu działań Unii w dziedzinie zdrowia na lata 2021–2027 (Program UE dla zdrowia); w promowaniu informacji i edukacji zdrowotnej; we wzmacnianiu krajowych systemów opieki zdrowotnej i pozytywnej konwergencji standardów opieki zdrowotnej w celu zmniejszenia nierówności w zakresie zdrowia w państwach członkowskich i między nimi; a także w ułatwianiu wymiany najlepszych praktyk między państwami członkowskimi w odniesieniu do praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego; wzywa państwa członkowskie do działań na rzecz powszechnej ochrony zdrowia, dla której prawa i zdrowie reprodukcyjne i seksualne mają zasadnicze znaczenie;

32.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Specjalnemu Przedstawicielowi UE ds. Praw Człowieka, prezydentowi Stanów Zjednoczonych Ameryki i jego administracji, Kongresowi USA oraz Sądowi Najwyższemu USA.

(1) https://www.politico.com/news/2022/05/02/supreme-court-abortion-draft-opinion-00029473
(2) Dz.U. C 132 z 24.3.2022, s. 189.
(3) Dz.U. C 81 z 18.2.2022, s. 43.
(4) Dz.U. C 205 z 20.5.2022, s. 44.
(5) Dz.U. C 449 z 23.12.2020, s. 102.
(6) Dz.U. C 465 z 17.11.2021, s. 160.
(7) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0206.
(8) https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/abortion
(9) Sprawozdanie UNFPA na temat stanu ludności na świecie z marca 2022 r. pt. „Seeing the Unseen: The case for action in the neglected crisis of unintended pregnancy’ [Dostrzec niewidoczne – konieczność działania w związku z zaniedbanym kryzysem dotyczącym nieplanowanych ciąż].
(10) https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/abortion
(11)  https://ncpolicywatch.com/2022/05/05/study-shows-an-abortion-ban-may-lead-to-a-21-increase-in-pregnancy-related-deaths/
(12) Komitet Praw Dziecka ONZ, Komentarz ogólny nr 20 z dnia 6 grudnia 2016 r. w sprawie przestrzegania praw dziecka w okresie dojrzewania, pkt 60.
(13)  https://www.vice.com/en/article/m7vzjb/location-data-abortion-clinics-safegraph-planned-parenthood
(14) https://reproductiverights.org/maps/worlds-abortion-laws/
(15) https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectId=0900001680687bdc; http://www.refreg.ep.parl.union.eu/RegData/etudes/BRIE/2018/608853/IPOL_BRI(2018)608853_EN.pdf
(16) https://www.roda.hr/en/news/support-for-accessible-safe-and-legal-termination-of-pregnancy-in-croatia.html
(17) https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fwww.ohchr.org%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2FHRBodies%2FHRC%2FRegularSessions%2FSession35%2FDocuments%2FA_HRC_35_23_AUV.docx&wdOrigin=BROWSELINK
(18) https://www.ohchr.org/en/statements/2021/09/united-states-un-experts-denounce-further-attacks-against-right-safe-abortion
(19) https://www.ohchr.org/Documents/Issues/Women/WRGS/SexualHealth/INFO_Abortion_WEB.pdf
(20) W tym m.in. Protokół fakultatywny do Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (1999), Amerykańska konwencja praw człowieka (1969), Protokół dodatkowy do Amerykańskiej konwencji praw człowieka dotyczący praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (1988), Protokół do Amerykańskiej konwencji praw człowieka w sprawie zniesienia kary śmierci (1990), pierwszy i drugi protokół fakultatywny do Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych (odpowiednio 1966 i 1989), Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (1966), Protokół fakultatywny do Międzynarodowego paktu praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (2008), Protokół fakultatywny do Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (2002), Konwencja ONZ o prawach dziecka (1989), Protokół fakultatywny do Konwencji o prawach dziecka w sprawie procedury składania zawiadomień (2011), Międzynarodowa konwencja o ochronie praw wszystkich pracowników migrujących i członków ich rodzin (1990), Konwencja dotycząca statusu uchodźców (1951), Międzynarodowa konwencja o ochronie wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem (2006), Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych (2006) oraz Protokół fakultatywny do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych (2006).
(21) Sprawozdanie UNFPA na temat stanu ludności na świecie pt. „Seeing the Unseen: The case for action in the neglected crisis of unintended pregnancy” [Dostrzec niewidoczne – konieczność działania w związku z zaniedbanym kryzysem dotyczącym nieplanowanych ciąż], 30 marca 2022 r.


Apel o zwołanie konwentu w celu zmiany traktatów
PDF 156kWORD 45k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie apelu o zwołanie konwentu w celu zmiany traktatów (2022/2705(RSP))
P9_TA(2022)0244B9-0307/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 48 Traktatu o Unii Europejskiej („TUE”),

⎯  uwzględniając sprawozdanie z 9 maja 2022 r. dotyczące końcowych wyników Konferencji w sprawie przyszłości Europy („Konferencja”),

⎯  uwzględniając swoją rezolucję z 4 maja 2022 r. w sprawie działań następczych w związku z konkluzjami Konferencji w sprawie przyszłości Europy(1),

⎯  uwzględniając swoje rezolucje z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie ewentualnych zmian i dostosowań w obecnej strukturze instytucjonalnej Unii Europejskiej(2) oraz rezolucję z dnia 13 lutego 2019 r. w sprawie stanu debaty nad przyszłością Europy(3),

–  uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że obecna wersja traktatów weszła w życie 1 grudnia 2009 r. oraz że od tego czasu Unia Europejska zmaga się z szeregiem kryzysów i bezprecedensowych wyzwań;

B.  mając na uwadze, że 9 maja 2022 r. Konferencja zakończyła prace i przedstawiła konkluzje, które obejmują 49 propozycji i 326 środków;

C.  mając na uwadze, że do wdrożenia zaleceń i spełnienia oczekiwań wynikających z tego uczestnictwa obywatelskiego konieczne jest – oprócz wniosków ustawodawczych – rozpoczęcie procesu reform instytucjonalnych;

D.  mając na uwadze, że nowe strategie polityczne, a w niektórych przypadkach zmiany Traktatu, są konieczne nie jako środek sam w sobie, lecz w interesie wszystkich obywateli UE; mają one bowiem na celu przekształcenie UE, tak aby zwiększyć jej zdolność do działania, a także umocnić jej legitymację demokratyczną i rozliczalność;

1.  z zadowoleniem przyjmuje konkluzje Konferencji z 9 maja 2022 r.;

2.  zwraca uwagę, że zgodnie z tekstem założycielskim Konferencji Parlament Europejski, Rada i Komisja zobowiązały się do skutecznego podejmowania działań następczych w związku z konkluzjami Konferencji, w ramach swoich kompetencji i zgodnie z Traktatami;

3.  zauważa, że kilka propozycji Konferencji wymaga wprowadzenia zmian do traktatów oraz że parlamentarna Komisja Spraw Konstytucyjnych opracowuje w tym celu odpowiednie wnioski;

4.  zwraca uwagę, zwłaszcza w związku z ostatnimi kryzysami, że należy pilnie zmienić traktaty, aby zapewnić Unii możliwość skuteczniejszego działania podczas przyszłych kryzysów;

5.  przedkłada Radzie, w ramach zwykłej procedury zmiany określonej w art. 48 TUE, między innymi następujące wnioski dotyczące zmiany traktatów:

   zwiększenie zdolności Unii do działania przez reformę procedur głosowania, w tym umożliwienie Radzie podejmowania decyzji większością kwalifikowaną zamiast jednomyślności w niektórych dziedzinach, takich jak przyjmowanie sankcji i tzw. klauzule pomostowe, oraz w sytuacjach nadzwyczajnych;
   dostosowanie kompetencji przyznanych Unii w traktatach, zwłaszcza w zakresie zdrowia i transgranicznych zagrożeń dla zdrowia, realizacji unii energetycznej w oparciu o efektywność energetyczną i odnawialne źródła energii opracowanej zgodnie z międzynarodowymi porozumieniami w sprawie łagodzenia zmiany klimatu, a także w zakresie obronności oraz unijnej polityki społecznej i gospodarczej, zapewnienie pełnego wdrożenia Europejskiego filaru praw socjalnych oraz włączenie do Traktatów postępu społecznego z art. 9 TFUE powiązanego z protokołem w sprawie postępu społecznego; wspieranie wzmacniania konkurencyjności i odporności gospodarki UE, ze szczególnym uwzględnieniem małych i średnich przedsiębiorstw oraz kontroli konkurencyjności, a także propagowanie przyszłościowych inwestycji ukierunkowanych na sprawiedliwą, ekologiczną i cyfrową transformację;
   zapewnienie Parlamentowi pełnych praw do współdecydowania w sprawie budżetu UE oraz prawo do inicjatywy ustawodawczej oraz zmieniania lub uchylania prawodawstwa;
   umocnienie procedury ochrony wartości, na których opiera się Unia, oraz wyjaśnienie sposobu określania i konsekwencji naruszeń podstawowych wartości (art. 7 TUE i Karta praw podstawowych Unii Europejskiej);

6.  proponuje w szczególności następujące zmiany w następujących artykułach traktatu:

   art. 29 TUE
"„Rada przyjmuje decyzje, które określają podejście Unii do danego problemu o charakterze geograficznym lub przedmiotowym. W przypadku decyzji dotyczących zerwania lub ograniczenia, w części lub w całości, stosunków gospodarczych i finansowych z jednym państwem trzecim lub większą liczbą państw, Rada stanowi większością kwalifikowaną głosów. Państwa Członkowskie zapewniają zgodność swych polityk krajowych ze stanowiskami Unii.”;"
   art. 48 ust. 7 akapit czwarty TUE
"„W celu przyjęcia tych decyzji Rada Europejska stanowi większością kwalifikowaną określoną w artykule 238 ustęp 3 litera b) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, udzielonej większością głosów wchodzących w jego skład członków.”"

7.  wzywa Radę do przedłożenia tych wniosków do rozpatrzenia bezpośrednio Radzie Europejskiej w celu zwołania konwentu złożonego z przedstawicieli parlamentów narodowych, szefów państw lub rządów państw członkowskich, Parlamentu i Komisji;

8.  uważa, że na konwent należy zaprosić jako obserwatorów przedstawicieli partnerów społecznych UE, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Europejskiego Komitetu Regionów, społeczeństwa obywatelskiego UE i krajów kandydujących;

9.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0141.
(2) Dz.U. C 252 z 18.7.2018, s. 201.
(3) Dz.U. C 449 z 23.12.2020, s. 90.


Nowy instrument handlowy umożliwiający wprowadzenie zakazu obrotu produktami pochodzącymi z pracy przymusowej
PDF 141kWORD 48k
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie nowego instrumentu handlowego umożliwiającego wprowadzenie zakazu obrotu produktami pochodzącymi z pracy przymusowej (2022/2611(RSP))
P9_TA(2022)0245B9-0291/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając orędzie o stanie Unii Europejskiej wygłoszone 15 września 2021 r. przez przewodniczącą Komisji Ursulę von der Leyen,

–  uwzględniając wniosek Komisji z 23 lutego 2022 r. dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz zmieniającej dyrektywę (UE) 2019/1937, COM(2022)0071,

–  uwzględniając komunikat Komisji z 23 lutego 2022 r. w sprawie godnej pracy na całym świecie na rzecz globalnej sprawiedliwej transformacji i trwałej odbudowy (COM(2022)0066),

–  uwzględniając wytyczne Komisji i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych z 12 lipca 2021 r. w sprawie należytej staranności unijnych przedsiębiorstw w celu przeciwdziałania ryzyku pracy przymusowej w ich działalności i łańcuchach dostaw,

–  uwzględniając swoją rezolucję z 17 grudnia 2020 r. w sprawie pracy przymusowej i sytuacji Ujgurów w Regionie Autonomicznym Sinciang-Ujgur(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 16 grudnia 2021 r. w sprawie pracy przymusowej w fabryce Linglong i protestów ekologicznych w Serbii(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 10 marca 2021 r. zawierającą zalecenia dla Komisji dotyczące należytej staranności i odpowiedzialności przedsiębiorstw(3),

–  uwzględniając Konwencję Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) dotyczącą pracy przymusowej z 1930 r. oraz protokół z 2014 r. do tej konwencji,

–  uwzględniając Konwencję MOP z 1999 r. dotyczącą zakazu i natychmiastowych działań na rzecz eliminowania najgorszych form pracy dzieci,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

–  uwzględniając Wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka,

–  uwzględniając wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych,

–  uwzględniając pytanie do Komisji w sprawie nowego instrumentu handlowego umożliwiającego wprowadzenie zakazu obrotu produktami pochodzącymi z pracy przymusowej (O-000018/2022 – B9-0015/2022),

–  uwzględniając art. 136 ust. 5 i art. 132 ust. 2 Regulaminu,

–  uwzględniając projekt rezolucji Komisji Handlu Międzynarodowego,

A.  mając na uwadze, że w Konwencji (nr 29) Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej pracy przymusowej lub obowiązkowej z 1930 r. praca przymusowa została zdefiniowana jako wszelka praca lub usługi wymagane od jakiejś osoby pod groźbą jakiejkolwiek kary i do których dana osoba nie zgłosiła się dobrowolnie; mając na uwadze, że MOP wykorzystuje 11 wskaźników do stwierdzenia istnienia pracy przymusowej; mając na uwadze, że te wskaźniki to: wykorzystanie słabszej pozycji (społecznej), oszustwo, ograniczenie swobody przemieszczania się, izolacja, przemoc fizyczna i seksualna, zastraszanie i groźby, zatrzymywanie dokumentów tożsamości, niewypłacanie wynagrodzeń, związanie długiem, niewłaściwe warunki pracy i życia oraz nadmierna liczba nadgodzin; mając na uwadze, że aby stwierdzić pracę przymusową czasami konieczne jest potwierdzenie występowania więcej niż jednego z wymienionych wskaźników;

B.  mając na uwadze, że MOP szacuje, iż obecnie na całym świecie 25 mln ludzi znajduje się w sytuacji pracy przymusowej, z czego 20,8 mln w sektorze prywatnym, a 4,1 miliona – w pracy przymusowej narzuconej przez państwo; mając na uwadze, że kobiety i dziewczęta stanowią 61 % ofiar pracy przymusowej; mając na uwadze, że pracownicy migrujący są szczególnie narażeni na pracę przymusową; mając na uwadze, że pandemia COVID-19 pogorszyła sytuację;

C.  mając na uwadze, że według najnowszych globalnych szacunków MOP na początku 2020 r. 160 mln dzieci pracowało na całym świecie, co stanowi jedną dziesiątą wszystkich dzieci na świecie; mając na uwadze, że 79 mln dzieci, czyli prawie połowa wszystkich pracujących dzieci, jest ofiarami najgorszych form pracy dzieci, wykonywanej w niebezpiecznych warunkach, które bezpośrednio zagrażają ich zdrowiu, bezpieczeństwu i rozwojowi moralnemu;

D.  mając na uwadze, że badania wykazały, iż praca przymusowa osłabia zrównoważony rozwój, pogłębia międzypokoleniowe ubóstwo i nierówności, ma negatywny wpływ na sprawowanie rządów oraz napędza korupcję i nielegalne przepływy finansowe;

E.  mając na uwadze, że gospodarka UE jest powiązana z milionami pracowników na całym świecie poprzez globalne łańcuchy dostaw; mając na uwadze, że konsumenci w UE chcą mieć pewność, że towary, które kupują, są produkowane w sposób zrównoważony i uczciwy, zapewniający godną pracę tym, którzy je wytwarzają;

F.  mając na uwadze, że praca przymusowa jest niewycenianym czynnikiem zewnętrznym, który hamuje innowacje i produktywność oraz daje nieuczciwą przewagę konkurencyjną przedsiębiorstwom i rządom, które ją wspierają;

G.  mając na uwadze, że przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen potwierdziła w orędziu o stanie Unii z 2021 r., że Komisja zaproponuje zakaz wprowadzania na rynek UE produktów pochodzących z pracy przymusowej;

H.  mając na uwadze, że we wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju Komisja określa obowiązki w zakresie należytej staranności dla dużych przedsiębiorstw powyżej określonego progu oraz dla niektórych innych przedsiębiorstw w szczególnie wrażliwych sektorach, aby zidentyfikować rzeczywisty i potencjalny negatywny wpływ na prawa człowieka, w tym prawa pracownicze, oraz na środowisko w globalnych łańcuchach dostaw;

I.  mając na uwadze, że w komunikacie Komisji z 23 lutego 2022 r. w sprawie godnej pracy na całym świecie na rzecz globalnej sprawiedliwej transformacji i trwałej odbudowy (COM(2022)0066) przedstawiono plany Komisji dotyczące przygotowania nowej inicjatywy ustawodawczej, która zakaże wprowadzania do obrotu w UE produktów pochodzących z pracy przymusowej, w tym przymusowej pracy dzieci; mając na uwadze, że ta nowa inicjatywa będzie obejmowała zarówno produkty krajowe, jak i produkty przywożone, oraz połączy zakaz z solidnymi, opartymi na analizie ryzyka ramami egzekwowania prawa;

J.  mając na uwadze, że praca przymusowa jest zjawiskiem złożonym, a zakaz dotyczący produktów pochodzących z pracy przymusowej nie wystarczy, by wyeliminować pracę przymusową i usunąć jej podstawowe przyczyny; mając na uwadze, że w celu rozwiązania tego globalnego problemu UE powinna skupić się także na dialogu z krajami spoza UE, pomocy technicznej, budowaniu zdolności i podnoszeniu świadomości; mając na uwadze, że UE powinna również aktywnie działać na szczeblu wielostronnym, aby znaleźć wspólne rozwiązania w celu wyeliminowania pracy przymusowej;

K.  mając na uwadze, że wiele przedsiębiorstw w UE stosuje szereg dobrowolnych i pokrywających się zestawów wytycznych dotyczących odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej, ale ich stosowanie nadal wymaga poprawy; mając na uwadze, że w celu rozwiązania tego problemu UE wprowadziła już obowiązkowe zasady należytej staranności w konkretnych sektorach, takich jak sektor drzewny i pozyskiwanie minerałów z regionów ogarniętych konfliktami;

L.  mając na uwadze, że skuteczność wykluczenia produktów pochodzących z pracy przymusowej zależeć będzie od szeregu czynników, takich jak odsetek światowego popytu sektorowego uczestniczącego w bojkocie, koszty i opłacalność przesunięcia handlu, realokacji handlu lub transformacji produktów dla przedsiębiorstw eksportujących, siła rynkowa dostawców oraz sposób, w jaki rząd państwa przyjmującego reaguje na naciski zewnętrzne;

M.  mając na uwadze, że należy połączyć szereg narzędzi w celu rozwiązania różnych problemów związanych z pracą przymusową;

N.  mając na uwadze, że aby wszelkie wykluczenia produktów były zgodne z zasadami WTO, muszą być skonstruowane w taki sposób, by nie naruszały zobowiązań w zakresie wolnego handlu dotyczących niedyskryminowania towarów ze względu na pochodzenie geograficzne; mając na uwadze, że art. XX Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu stanowi podstawę prawną do uzasadnienia decyzji o wykluczeniu produktu; mając na uwadze, że każde takie wykluczenie musi być oparte na dowodach i musi nastąpić po konsultacjach z zainteresowanymi stronami;

O.  mając na uwadze, że wprowadzenie zakazu produktów pochodzących z pracy przymusowej jest priorytetem politycznym zarówno Parlamentu, jak i całej UE;

1.  wzywa do wprowadzenia nowego, zgodnego z zasadami WTO instrumentu handlowego, który uzupełniłby zasady należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, zakazując przywozu i wywozu produktów wytwarzanych lub transportowanych z wykorzystaniem pracy przymusowej, i który powinien zostać uzupełniony o środki dotyczące handlu wewnątrzunijnego; podkreśla, że wszelkie przyszłe ramy UE muszą być proporcjonalne, niedyskryminacyjne i skuteczne, z poszanowaniem zobowiązania do stworzenia otwartego i opartego na zasadach systemu handlowego; podkreśla, że nowy wniosek mógłby opierać się na najlepszych praktykach krajów, w których obowiązują podobne przepisy, takich jak Stany Zjednoczone i Kanada;

2.  podkreśla, że w celu ustalenia, czy korzystano z pracy przymusowej, należy opierać się na wskaźnikach MOP dotyczących pracy przymusowej, w tym na wytycznych pt. „Hard to see, harder to count – Survey guidelines to estimate forced labour of adults and children” [Trudno stwierdzić, jeszcze trudniej obliczyć – Wytyczne dotyczące badań w celu oszacowania pracy przymusowej dorosłych i dzieci];

3.  uważa, że nowy instrument powinien umożliwiać wprowadzenie zakazu pracy przymusowej w odniesieniu do produktów pochodzących z konkretnego miejsca produkcji, konkretnego importera lub przedsiębiorstwa, produktów pochodzących z konkretnego regionu w przypadku organizowanej przez państwo pracy przymusowej oraz produktów pochodzących z konkretnego statku transportowego lub floty transportowej;

4.  uważa, że na mocy nowego unijnego instrumentu władze publiczne, z własnej inicjatywy lub działając na podstawie otrzymanych informacji, powinny zatrzymywać towary na granicy UE, jeżeli uznają, że istnieją wystarczające dowody na to, że towary te zostały wyprodukowane lub przetransportowane z wykorzystaniem pracy przymusowej; zauważa, że importer, którego towary zostały zatrzymane, powinien mieć możliwość odparcia zarzutów poprzez udowodnienie, że towary nie zostały wyprodukowane ani przetransportowane z wykorzystaniem pracy przymusowej, w wyniku czego towary mogą zostać zwolnione; podkreśla, że dowody potwierdzające brak pracy przymusowej muszą być oparte na normach MOP;

5.  zauważa, że produkty powinny być zajęte po stwierdzeniu przez władze publiczne, na podstawie wystarczających dowodów, że do produkcji lub transportu towarów wykorzystano pracę przymusową, lub jeśli towary pochodzą z określonego regionu, w którym powszechna jest narzucona przez państwo praca przymusowa; podkreśla, że zajęty ładunek zostanie zwolniony, jeśli dane przedsiębiorstwo jest w stanie udowodnić, że nie korzystano z pracy przymusowej lub że wdrożono środki zaradcze oraz że nie ma już żadnych oznak pracy przymusowej;

6.  zauważa, że wiele firm z UE już podejmuje wysiłki, by w ich łańcuchach dostaw nie stosowano praktyk naruszających prawa człowieka i prawa pracownicze; wzywa Komisję do zaoferowania przedsiębiorstwom, w szczególności MŚP, technicznego i innego odpowiedniego wsparcia w celu dostosowania się do nowych przepisów, aby uniknąć niepotrzebnych obciążeń dla MŚP; ponadto wzywa Komisję do oceny wdrożenia tego instrumentu i jego wpływu na przedsiębiorstwa z UE;

7.  uważa, że Komisja, w szczególności główny urzędnik ds. egzekwowania przepisów handlowych, a także organy krajowe, muszą być uprawnieni do wszczynania dochodzeń; zauważa, że organy publiczne powinny mieć możliwość działania na podstawie informacji przekazywanych przez zainteresowane strony, organizacje pozarządowe lub poszkodowanych pracowników, oraz w drodze sformalizowanej i bezpiecznej procedury składania skarg, np. za pośrednictwem punktu kompleksowej obsługi;

8.  wzywa Komisję do zapewnienia, by na mocy nowego unijnego instrumentu odpowiedzialne przedsiębiorstwa musiały, przed zniesieniem ograniczeń w imporcie, zapewnić zadośćuczynienie poszkodowanym pracownikom; wzywa do monitorowania środków zaradczych i działań naprawczych we współpracy z odpowiednimi zainteresowanymi stronami, w tym organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i związkami zawodowymi;

9.  uważa, że należy stworzyć system koordynacji na szczeblu UE, aby wspierać organy celne państw członkowskich i zapewniać przejrzystość wszystkich wszczętych procedur;

10.  podkreśla, że organy publiczne mogą wymagać od przedsiębiorstw ujawnienia istotnych informacji dotyczących spółek zależnych, dostawców, poddostawców, wykonawców i partnerów handlowych w łańcuchu dostaw, z należytym uwzględnieniem tajemnicy handlowej; w tym celu zwraca się do Komisji o opracowanie wytycznych, aby pomóc przedsiębiorstwom w ustanowieniu procesu mapowania łańcucha dostaw w celu określenia, co stanowi istotną informację; podkreśla, że publiczna baza danych zawierająca informacje na temat poszczególnych dostawców, stwarzanego przez nich ryzyka lub, przeciwnie, dowodów godnej pracy, mogłaby zmniejszyć obciążenie administracyjne przedsiębiorstw;

11.  wzywa do stworzenia i prowadzenia publicznego wykazu podmiotów, regionów i produktów objętych sankcjami;

12.  podkreśla znaczenie współpracy z partnerami o podobnych poglądach w celu położenia kresu pracy przymusowej na całym świecie i zapewnienia, że towary pochodzące z pracy przymusowej nie będą przedmiotem handlu; zauważa, że konieczne są wspólne wysiłki, aby zagwarantować, że zakaz nie będzie obchodzony oraz że nie będzie można zmienić trasy przewozu towarów, co do których istnieje podejrzenie, iż zostały wyprodukowane z wykorzystaniem pracy przymusowej;

13.  uważa, że aby dokonać zmian w skali globalnej, UE powinna ściśle współpracować ze swoimi partnerami poprzez wspólne działania i dochodzenia; apeluje o to, by delegatury UE odgrywały aktywną rolę w kontaktach z państwami spoza UE i zainteresowanymi stronami w kwestiach związanych z nowymi przepisami;

14.  zauważa, że nowy instrument handlowy mający na celu wprowadzenie zakazu obrotu produktami pochodzącymi z pracy przymusowej powinien być spójny i uzupełniać inne inicjatywy w zakresie należytej staranności oraz obowiązujące przepisy dotyczące praw człowieka i zrównoważonego rozwoju; zauważa, że należy to uwzględnić w przeglądzie 15-punktowego planu działania w sprawie rozdziałów dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju, a także w kolejnych rozdziałach dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju w umowach o wolnym handlu zawieranych przez UE;

15.  wzywa do wykorzystania inwestycji publicznych i prywatnych w celu stworzenia dodatkowych możliwości produkcyjnych wolnych od pracy przymusowej w łańcuchach dostaw, których to dotyczy;

16.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie i państwom członkowskim.

(1) Dz.U. C 445 z 29.10.2021, s. 114.
(2) Teksty przyjęte, P9_TA(2021)0511.
(3) Dz.U. C 474 z 24.11.2021, s. 11.

Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności