Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 września 2022 r. w sprawie łamania praw człowieka w związku z przymusową wywózką cywilów ukraińskich i przymusową adopcją dzieci ukraińskich w Rosji (2022/2825(RSP))

P9_TA(2022)0320 RC-B9-0388/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Ukrainy i Rosji, w szczególności rezolucje z 7 kwietnia(1), 5 maja(2) i 19 maja(3) 2022 r.,

–  uwzględniając Kartę Narodów Zjednoczonych,

–  uwzględniając europejską konwencję praw człowieka,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych,

–  uwzględniając konwencje haskie,

–  uwzględniając konwencje genewskie i towarzyszące im protokoły dodatkowe,

–  uwzględniając Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK),

–  uwzględniając Międzynarodową konwencję o ochronie wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem,

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. i protokoły dodatkowe do niej,

–  uwzględniając Konwencję w sprawie zapobiegania zbrodniom ludobójstwa i karania takich zbrodni,

–  uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej w sprawie Ukrainy z dnia 30 maja 2022 r.,

–  uwzględniając sprawozdania Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) z 13 kwietnia i 14 lipca 2022 r. w sprawie naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego i praw człowieka, zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych w Ukrainie,

–  uwzględniając sprawozdania komisarza parlamentu Ukrainy ds. praw człowieka,

–  uwzględniając dyskusję na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ w dniu 7 września 2022 r. na temat przymusowych wysiedleń i deportacji obywateli Ukrainy, a także przymusowych adopcji ukraińskich dzieci w Rosji,

–  uwzględniając sprawozdanie organizacji Human Rights Watch pt. „We Had No Choice: Filtration and the Crime of Forcibly Transferring Ukrainian Civilians to Russia” [Nie mieliśmy wyboru – filtracja i zbrodnia przymusowego wysiedlania ukraińskich cywilów do Rosji] z dnia 1 września 2022 r.,

–  uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że 24 lutego 2022 r. Federacja Rosyjska rozpoczęła niesprowokowaną, nieuzasadnioną i bezprawną wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie; mając na uwadze, że od początku inwazji na Ukrainę na pełną skalę Rosja dopuściła się masowych i poważnych naruszeń praw człowieka i zbrodni wojennych, w tym masowych zabójstw cywilów i jeńców wojennych, tortur, przemocy seksualnej, wymuszonych zaginięć, przymusowych deportacji, grabieży oraz utrudniania ewakuacji i konwojów humanitarnych, które to czyny są zakazane na mocy prawa międzynarodowego i muszą być ścigane;

B.  mając na uwadze, że według szacunków ukraińskiego komisarza ds. praw człowieka (Rzecznik Praw Obywatelskich) od 24 lutego 2022 r. ponad milion Ukraińców przymusowo deportowano do Federacji Rosyjskiej, często aż na daleki wschód Rosji; mając na uwadze, że różne źródła podają, iż liczby te są niedoszacowane, przy czym najwyższe szacunki mówią o liczbie 2,5 mln i liczba ta stale rośnie; mając na uwadze, że przymusowe deportacje z Ukrainy, organizowane przez tzw. obozy filtracyjne, wykazują silne historyczne podobieństwo do przymusowych masowych deportacji z czasów Związku Radzieckiego i do obozów koncentracyjnych Gułagu; mając na uwadze, że przymusowe przesiedlenie jest zbrodnią wojenną i może być uznane za zbrodnię przeciwko ludzkości;

C.  mając na uwadze, że organizacje międzynarodowe, takie jak OBWE i ONZ, uznały wymuszone deportacje ukraińskich cywilów do Federacji Rosyjskiej na dużą skalę za jedno z najpoważniejszych naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego, jakich dopuściła się Federacja Rosyjska w czasie wojny napastniczej przeciwko Ukrainie;

D.  mając na uwadze, że Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCHR) sprawdziło istnienie zjawiska tzw. filtracji, obejmującej szeroko zakrojone, obowiązkowe, represyjne i stanowiące nadużycie postępowanie sprawdzające, które doprowadziło do licznych naruszeń praw człowieka wobec obywateli Ukrainy; mając na uwadze, że ukraińscy cywile byli faktycznie internowani, kiedy czekali na przeprowadzenie tego procesu, którego czas trwania wahał się od kilku godzin do prawie miesiąca; mając na uwadze, że podczas tzw. filtracji obywatele ukraińscy są poddawani szczegółowym przesłuchaniom i kontroli osobistej, czemu niekiedy towarzyszy przymusowe pozbawianie odzienia i tortury; mając na uwadze, że w takich okolicznościach ukraińskie kobiety i dziewczęta są narażone na wykorzystywanie seksualne;

E.  mając na uwadze, że proces filtracji ma charakter systematyczny i stanowi masowe nielegalne gromadzenie danych, dzięki czemu władze rosyjskie gromadzą ogromne ilości danych osobowych o ukraińskich cywilach, w tym ich dane biometryczne; mając na uwadze, że stanowi to wyraźne naruszenie prawa do prywatności i może narażać osoby poddawane temu procederowi na ataki w przyszłości;

F.  mając na uwadze, że w trakcie tego procesu władze rosyjskie często konfiskują ukraińskie paszporty i zmuszają Ukraińców do podpisania umów o pozostaniu w Rosji, co ogranicza ich możliwości powrotu do domu i najwyraźniej ma na celu zmianę struktury demograficznej Ukrainy; mając na uwadze, że oprócz przymusowych deportacji i adopcji Rosja w swojej geopolitycznej koncepcji tzw. rosyjskiego świata (ruskij mir) na okupowanych terytoriach Ukrainy prowadzi przyspieszoną rusyfikację;

G.  mając na uwadze, że obywatele Ukrainy, którzy nie przejdą procesu filtracji, są przetrzymywani i przenoszeni do rosyjskich ośrodków detencyjnych i kolonii karnych oraz są narażeni na poważną krzywdę, w tym tortury i złe traktowanie, lub padają ofiarą wymuszonego zaginięcia; mając na uwadze, że OHCHR udokumentowało wiarygodne doniesienia o oddzielaniu dzieci od rodzin, gdy towarzysząca im osoba dorosła nie przeszła procesu filtracji;

H.  mając na uwadze, że dzieci uciekające przed wojną, zwłaszcza bez opieki, są narażone na większe ryzyko przemocy, nadużyć i wykorzystywania, a także mogą zaginąć i paść ofiarą handlarzy ludźmi, zwłaszcza podczas przekraczania granic, natomiast dziewczęta są szczególnie narażone na przemoc ze względu na płeć;

I.  mając na uwadze, że 3 września 2022 r. ukraiński Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdził, iż już ponad 200 tys. dzieci przymusowo zabrano do Federacji Rosyjskiej z zamiarem przekazania ich do adopcji rodzinom rosyjskim, a także był w stanie zweryfikować okoliczności przymusowej deportacji 7 tys. ukraińskich dzieci; mając na uwadze, że władze rosyjskie celowo oddzielają ukraińskie dzieci od rodziców i uprowadzają dzieci z sierocińców, innych placówek dla dzieci i szpitali w celu przekazania ich do adopcji w Rosji; mając na uwadze, że to działanie Federacji Rosyjskiej ma charakter systematyczny, jest prowadzone na dużą skalę i obejmuje m.in. likwidację akt osobowych deportowanych osób;

J.  mając na uwadze, że Ukraina stworzyła portal „Dzieci wojny”, aby umożliwić rodzicom zagubionych, wysiedlonych i deportowanych dzieci dzielenie się wszystkimi dostępnymi danymi;

K.  mając na uwadze, że kiedy dzieci przebywają już na terytoriach okupowanych przez Rosję lub w samej Rosji, proces powrotu lub połączenia się z opiekunami jest niezwykle złożony; mając na uwadze, że w sytuacji braku formalnych procedur dotyczących powrotu ukraińskich dzieci na Ukrainę lub ponownego łączenia ich z rodzicami lub opiekunami odpowiedzialność za ten proces w dużej mierze spoczywa na zainteresowanych osobach, które otrzymują wsparcie od lokalnych wolontariuszy i organizacji pozarządowych oraz dzięki zakulisowym negocjacjom;

L.  mając na uwadze, że 25 i 30 maja 2022 r. prezydent Władimir Putin podpisał dekrety upraszczające procedurę przyznawania obywatelstwa rosyjskiego obywatelom ukraińskim, w tym dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej, oraz dotyczące adopcji ukraińskich dzieci przez rosyjskie rodziny, co jeszcze bardziej komplikuje ich powrót na Ukrainę i ułatwia proces przymusowej asymilacji ukraińskich dzieci; mając na uwadze, że do tej pory setki ukraińskich dzieci otrzymały rosyjskie obywatelstwo i zostały wysłane do nowych rodziców w różnych regionach Rosji;

M.  mając na uwadze, że prawo międzynarodowe jednoznacznie zakazuje deportacji na terytorium okupowanym lub z terytorium okupowanego na terytorium sił okupacyjnych, co stanowi poważne naruszenie konwencji genewskich i zbrodnię wojenną na mocy statutu rzymskiego; mając na uwadze, że prawo międzynarodowe i praktyka międzynarodowa zabraniają adopcji w sytuacjach nadzwyczajnych lub bezpośrednio po nich; mając na uwadze, że Ukraina przyjęła moratorium na transgraniczne adopcje na wczesnym etapie wojny; mając na uwadze, że Konwencja ONZ o prawach dziecka i czwarta konwencja genewska zakazują siłom okupacyjnym zmiany statusu osobistego dzieci, w tym ich obywatelstwa;

N.  mając na uwadze, że zgodnie z art. II Konwencji ONZ w sprawie zapobiegania zbrodniom ludobójstwa i karania ich ludobójstwem jest przymusowe przenoszenie dzieci z jednej grupy do innej grupy w zamiarze zniszczenia w całości lub w części grup narodowych, etnicznych, rasowych lub religijnych;

O.  mając na uwadze, że osoby starsze, osoby z niepełnosprawnościami i inne grupy szczególnie wrażliwe są bardziej narażone na uwięzienie na okupowanych przez Rosję obszarach lub w Rosji, ponieważ często są umieszczane wbrew ich woli w obiektach takich jak placówki opiekuńczo-pielęgnacyjne znajdujące się w Rosji lub na obszarach okupowanych przez Rosję; mając na uwadze, że obiekty te są instytucjami zamkniętymi, a umieszczanie tam osób znajdujących się w trudnej sytuacji zasadniczo narusza ich prawo do swobodnego przemieszczania się;

P.  mając na uwadze, że obywatele Ukrainy w Rosji i na terenach okupowanych przez Rosję , napotykają poważne trudności, takie jak brak środków utrzymania, brak możliwości wymiany ukraińskiej waluty lub wypłacania środków pieniężnych przy użyciu kart bankowych, brak odzieży i artykułów higienicznych oraz brak możliwości kontaktu z krewnymi; mając na uwadze, że ukraińska ludność cywilna jest przymusowo przesiedlana na obszary w Rosji znajdujące się w trudnej sytuacji gospodarczej lub odizolowane, często na Syberii, i nie ma możliwości powrotu; mając na uwadze, że osoby próbujące opuścić Rosję często napotykają trudności w przekraczaniu granicy z Rosji, ponieważ nie posiadają odpowiednich dokumentów tożsamości, które zostały w Ukrainie podczas ucieczki przed wojną lub zostały skonfiskowane przez władze rosyjskie;

Q.  mając na uwadze, że zniekształcona narracja o II wojnie światowej leży u podstaw propagandy Kremla uzasadniającej wojnę napastniczą prowadzoną obecnie przez Rosję przeciwko Ukrainie;

1.  z całą stanowczością potępia wojnę napastniczą Federacji Rosyjskiej przeciw Ukrainie, a także aktywny udział w niej Białorusi, i domaga się, aby Rosja natychmiast zakończyła wszystkie działania wojskowe w Ukrainie i bezwarunkowo wycofała wszystkie siły zbrojne i sprzęt wojskowy z całego terytorium Ukrainy uznanego przez społeczność międzynarodową; wyraża jednomyślnie solidarność z narodem ukraińskim, w pełni popiera niepodległość, suwerenność i integralność terytorialną Ukrainy w granicach uznanych przez społeczność międzynarodową oraz podkreśla, że wojna ta stanowi poważne naruszenie prawa międzynarodowego;

2.  zdecydowanie potępia sygnalizowane akty okrucieństwa popełniane przez rosyjskie siły zbrojne, ich pełnomocników i różne władze okupacyjne, w szczególności przymusową deportację ukraińskich cywilów, w tym dzieci, do Rosji, a także odrażające praktyki Rosji w tzw. obozach filtracyjnych, w których rodziny są rozdzielane, a osoby uznane za „niepewne” znikają;

3.  wzywa Rosję, aby w pełni przestrzegała zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego oraz natychmiast zaprzestała przymusowych deportacji i przymusowego przenoszenia ukraińskich cywilów do Rosji i na terytoria okupowane przez Rosję, wszelkich przymusowych przesiedleń dzieci na terytoria okupowane przez Rosję i do Federacji Rosyjskiej, a także wszelkich międzynarodowych adopcji dzieci przeniesionych z całego uznanego przez społeczność międzynarodową terytorium Ukrainy; wzywa Rosję, aby uchyliła wszystkie przepisy ułatwiające adopcję ukraińskich dzieci;

4.  podkreśla, że organizacje międzynarodowe i europejskie, w tym Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji i OHCHR, muszą mieć nieograniczoną możliwość wizytowania obozów filtracyjnych i innych miejsc, w których umieszczani są obywatele Ukrainy po przeniesieniu do Rosji i na terytoria okupowane przez Rosję, muszą być w stanie monitorować te obiekty i udzielać pomocy zarówno tym obywatelom ukraińskim, którzy chcą wrócić na terytorium Ukrainy, jak i tym, którzy – bez przejeżdżania przez terytorium Ukrainy – chcą udać się do państwa trzeciego i ubiegać się o azyl lub status uchodźcy, lub o połączenie rodzin;

5.  domaga się, aby Federacja Rosyjska niezwłocznie podała nazwiska i informacje o miejscu pobytu i dobrostanie wszystkich zatrzymanych lub deportowanych Ukraińców oraz zezwoliła na bezpieczny powrót i – poprzez ustanowienie bezpiecznych kanałów komunikacji i podróży – umożliwiła bezpieczny powrót wszystkich ukraińskich cywilów, w tym dzieci, w szczególności tych, którzy zostali przymusowo deportowani na terytorium Federacji Rosyjskiej lub na terytoria ukraińskie okupowane obecnie przez Federację Rosyjską;

6.  wzywa wszystkie państwa i organizacje międzynarodowe, aby wywierały nacisk na Rosję, żeby przestrzegała zakazu przymusowych przesiedleń, m.in. przymusowej ewakuacji ludności cywilnej do miejsc, do których nie chce jechać, oraz żeby ułatwiała bezpieczny przejazd ludności cywilnej, w szczególności grup szczególnie wrażliwych, do wybranych miejsc;

7.  domaga się, aby Rosja w pełni wywiązywała się ze swoich zobowiązań i zaprzestała systematycznej filtracji, aby wstrzymała wszelkie trwające gromadzenie i zatrzymywanie danych biometrycznych, usunęła nielegalnie zgromadzone dane oraz zadbała o to, by ludność cywilna mogła bezpiecznie i pod międzynarodowym nadzorem dobrowolnie wyjechać na terytorium kontrolowane przez Ukrainę; wzywa Rosję do zaprzestania wszelkich prób rusyfikacji i pozbawiania Ukraińców ich tożsamości narodowej;

8.  podkreśla, że dzieci odseparowanych od rodziców w czasie wojny lub w nadzwyczajnej sytuacji humanitarnej nie można uznawać za sieroty i trzeba im zezwolić na szybki powrót i ponowne połączenie z rodzicami lub opiekunami prawnymi oraz trzeba im dać taką możliwość;

9.  wzywa władze Federacji Rosyjskiej, aby natychmiast przyznały organizacjom międzynarodowym, takim jak OHCHR i UNICEF, dostęp do wszystkich ukraińskich dzieci, które zostały przymusowo deportowane na terytoria okupowane przez Rosję i do Rosji; wzywa władze rosyjskie, aby zapewniły ukraińskim dzieciom przebywającym w Rosji i na terytoriach okupowanych przez Rosję bezpieczeństwo i dobrostan oraz aby chroniły je przed niebezpieczeństwem wynikającym z wojny i jej skutkami;

10.  apeluje o natychmiastowe utworzenie unijnego pakietu ochrony dzieci, aby chronić dzieci i młodzież uciekające przed wojną w Ukrainie i pomagać im, obejmującego bezpieczną podróż, ochronę przed przemocą, niegodziwym traktowaniem, wykorzystywaniem i handlem ludźmi, a także pomoc doraźną, działania zmierzające do łączenia rodzin i długoterminową pomoc w rehabilitacji;

11.  wzywa wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz państwa członkowskie, aby mówili o trudnym położeniu grup szczególnie wrażliwych, w tym dzieci, osób starszych i osób z niepełnosprawnościami, w publicznych oświadczeniach UE na temat przymusowych przesiedleń, a także aby wspierali na miejscu aktywistów i organizacje pozarządowe, którzy starają się opiekować takimi osobami i ułatwiać im bezpieczny powrót;

12.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do współpracy z władzami Ukrainy, organizacjami międzynarodowymi i społeczeństwem obywatelskim, aby ustanowić mechanizmy dokumentowania przypadków przymusowych przesiedleń (liczba i tożsamość osób, w tym dzieci, miejsce pobytu osób, które nie przeszły procesu filtracji, warunki ich pobytu w Rosji itp.), m.in. w celu stwierdzenia miejsca pobytu tych osób, ich repatriacji, w szczególności zaginionych dzieci, oraz pomocy w łączeniu i odszukiwaniu rodzin; podkreśla, że trzeba gromadzić informacje, takie jak imiona i nazwiska osób, które zaginęły podczas procesu filtracji, informacje o ich przymusowym przetrzymywaniu lub przeniesieniu do Rosji;

13.  wzywa państwa członkowskie, aby za pośrednictwem swoich misji dyplomatycznych w Rosji pomagały w wydawaniu tymczasowych dokumentów podróży umożliwiających obywatelom Ukrainy, którzy utknęli w Rosji bez dokumentów tożsamości lub dokumentów podróży, opuszczenie kraju, jeżeli sobie tego życzą, oraz, w razie potrzeby, zapewniały im tymczasowe schronienie w UE;

14.  zdecydowanie potępia rosyjskie dekrety prezydenckie z 25 i 30 maja 2022 r.;

15.  wzywa Rosję, aby zrezygnowała z polityki paszportyzacji i umożliwiła Ukraińcom zachowanie oryginalnych dokumentów tożsamości;

16.  podkreśla z mocą, że sprawcy zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości oraz, być może, ludobójstwa lub aktów popełnianych z zamiarem ludobójstwa, a także odpowiedzialni za nie urzędnicy rządowi i dowódcy wojskowi muszą zostać pociągnięci do odpowiedzialności; zauważa, że przymusowa relokacja i deportacja ukraińskich dzieci, w tym dzieci z placówek opieki, do Federacji Rosyjskiej i na terytoria okupowane przez Rosję oraz ich przymusowa adopcja przez rosyjskie rodziny stanowią naruszenie prawa ukraińskiego i międzynarodowego, w szczególności art. II Konwencji ONZ w sprawie zapobiegania zbrodniom ludobójstwa i karania ich; w związku z tym wzywa państwa członkowskie, aby wspierały działania władz ukraińskich i międzynarodowych na rzecz gromadzenia, dokumentowania i przechowywania dowodów naruszeń praw człowieka popełnionych podczas rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie;

17.  wzywa rząd Ukrainy do ratyfikowania Rzymskiego Statutu MTK, aby ułatwić ściganie zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości, w tym przymusowych deportacji, oraz wzywa wszystkie kraje europejskie do podpisania lub ratyfikowania Międzynarodowej konwencji ONZ o ochronie wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem;

18.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wspierały wszystkie zasadne procesy międzynarodowe i krajowe, w tym na zasadzie jurysdykcji uniwersalnej, oraz prowadziły postępowania w sprawie zarzutów zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych w celu pociągnięcia wszystkich sprawców do odpowiedzialności przed sądem, w tym w sprawie przymusowych przesiedleń, przymusowych adopcji i wymuszonych zaginięć; z dużym zadowoleniem przyjmuje toczące się postępowania przygotowawcze MTK w tej sprawie;

19.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby udzieliły wsparcia politycznego, prawnego, technicznego, finansowego i każdego innego rodzaju, niezbędnego do ustanowienia specjalnego trybunału zajmującego się zbrodnią agresji ze strony Federacji Rosyjskiej przeciwko Ukrainie;

20.  wyraża zadowolenie z szybkiego przyjęcia sankcji przez Radę i apeluje o nieustanną jedność instytucji UE i państw członkowskich w obliczu napaści Rosji na Ukrainę, a także o wysoki poziom koordynacji w grupie G-7; wzywa wszystkich partnerów, w szczególności kraje kandydujące do UE i potencjalne kraje kandydujące, do dostosowania się do tych pakietów sankcji; apeluje o rozszerzenie listy osób objętych sankcjami, w szczególności o wszystkie podmioty i osoby wskazane jako odpowiedzialne za przygotowanie i organizację przymusowych deportacji i przymusowych adopcji lub za funkcjonowanie tzw. obozów filtracyjnych;

21.  zauważa silne historyczne podobieństwa między zbrodniami popełnianymi przez Rosję w Ukrainie a zbrodniami sowieckimi na terytoriach okupowanych przez Związek Radziecki; uznaje masowe deportacje sowieckie, nakazane, planowane i wykonane przez radziecki reżim komunistyczny oraz cały system Gułagu za zbrodnie przeciwko ludzkości; podkreśla znaczenie, jakie pamięć o przeszłości, badania historyczne i edukacja na temat totalitarnej przeszłości ma dla zwiększenia świadomości obywatelskiej i budowania odporności na dezinformację; apeluje o dogłębną ocenę historyczną i prawną oraz przejrzystą debatę publiczną na temat zbrodni sowieckich, przede wszystkim w samej Rosji, aby uniemożliwić powtórzenie się podobnych przestępstw w przyszłości;

22.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Biuru Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka, Biuru Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji, Międzynarodowemu Komitetowi Czerwonego Krzyża, Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu, Funduszowi Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci, prezydentowi, rządowi i parlamentowi Ukrainy, władzom białoruskim oraz prezydentowi, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej.

(1) Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 7 kwietnia 2022 r. w sprawie ochrony w UE dzieci i młodzieży uciekających przed wojną w Ukrainie, Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0120. (2) Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 maja 2022 r. w sprawie wpływu wojny w Ukrainie na kobiety, Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0206. (3) Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 19 maja 2022 r. w sprawie zwalczania bezkarności za zbrodnie wojenne w Ukrainie, Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0218.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 września 2022 r. w sprawie naruszeń praw człowieka w Ugandzie i Tanzanii w związku z inwestycjami w przedsięwzięcia dotyczące paliw kopalnych (2022/2826(RSP))

P9_TA(2022)0321 RC-B9-0409/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Ugandy i Tanzanii,

–  uwzględniając Wytyczne UE w sprawie obrońców praw człowieka oraz Wytyczne UE w sprawie praw człowieka dotyczące wolności wypowiedzi w internecie i poza nim,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka ONZ z 1948 r., której Uganda jest sygnatariuszem, a w szczególności jej art. 9,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 16 grudnia 1966 r., ratyfikowany przez Ugandę 21 czerwca 1995 r., a w szczególności jego art. 9 gwarantujący prawo do wolności od arbitralnych aresztowań i zatrzymań,

–  uwzględniając Deklarację o przynależnych jednostkom, grupom i podmiotom społecznym prawie i obowiązku propagowania i ochrony powszechnie uznanych praw człowieka oraz podstawowych wolności, znaną również jako deklaracja ONZ o obrońcach praw człowieka, przyjętą 9 grudnia 1998 r.,

–  uwzględniając porozumienie paryskie przyjęte na 21. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu w Paryżu 12 grudnia 2015 r. i podpisane 22 kwietnia 2016 r. między innymi przez wszystkie państwa UE, Ugandę i Tanzanię,

–  uwzględniając wspólną strategię Afryka-UE,

–  uwzględniając rezolucję przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 28 lipca 2022 r., za którą głosowało 161 państw, w tym wszystkie państwa członkowskie UE, w której uznano dostęp do czystego i zdrowego środowiska za powszechne prawo człowieka,

–  uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że w projekcie „Rozwój Jeziora Alberta” bierze udział kilku partnerów, przy czym głównym inwestorem jest francuskie wielonarodowe konsorcjum naftowe TotalEnergies (Total), a także China National Offshore Oil Corporation, Uganda National Oil Company oraz Tanzania Petroleum Development Corporation; mając na uwadze, że ropa naftowa wydobywana w ramach tego projektu zostanie dostarczona do portu Tanga w Tanzanii za pośrednictwem transgranicznego rurociągu ropy naftowej Afryki Wschodniej (EACOP); mając na uwadze, że EACOP został uruchomiony 1 lutego 2022 r., a jego budowa ma zostać zakończona do 2025 r.; mając na uwadze, że Total rozpoczął dwa duże projekty poszukiwania ropy naftowej w Ugandzie, a jednym z nich jest projekt Tilenga, który będzie obejmował odwierty ropy naftowej na naturalnym obszarze chronionym Murchison Falls;

B.  mając na uwadze, że fazy budowy i eksploatacji prawdopodobnie spowodują dalsze poważne negatywne skutki dla społeczności żyjących na obszarach wydobycia ropy naftowej i rurociągów, zagrażają zasobom wodnym i nieodwracalnie szkodzą źródłom utrzymania rolników, rybaków i właścicieli przedsiębiorstw turystycznych, którzy są zależni od bogatych zasobów naturalnych regionu; mając na uwadze, że instalacje EACOP na wybrzeżu tanzańskim zostaną zbudowane w strefie wysokiego ryzyka tsunami, co zagraża chronionym obszarom morskim; mając na uwadze, że ryzyko to zostało odnotowane przez niderlandzką komisję ds. oceny oddziaływania na środowisko w jej „Przeglądzie doradczym ponownie przedłożonej oceny oddziaływania na środowisko i oddziaływania społecznego na potrzeby EACOP”, w którym podkreślono w szczególności, że proponowana technika przepraw wodnych i przez tereny podmokłe (otwarty wykop) może mieć znaczący negatywny wpływ, zwłaszcza na terenach podmokłych;

C.  mając na uwadze, że zagrożenia i wpływ pól naftowych i rozwoju infrastruktury rurociągów są już opisywane jako ogromne i zostały wyczerpująco udokumentowane w licznych wspólnotowych ocenach skutków i niezależnych badaniach ekspertów; mając na uwadze prognozy, że projekt ten będzie stanowił zagrożenie dla rezerwatów przyrody i siedlisk; mając na uwadze, że pomimo ogłoszenia przez partnerów projektu korzyści gospodarczych i w zakresie zatrudnienia wielu mieszkańców i wiele organizacji społeczeństwa obywatelskiego Afryki Wschodniej nadal zdecydowanie sprzeciwia się budowie rurociągu i powiązanym projektom, twierdząc, że ich wpływ na społeczności lokalne i środowisko nie jest wart ryzyka;

D.  mając na uwadze, że większość planowanej produkcji w ramach tego wielkoskalowego projektu wydobycia ropy naftowej będzie wydobywana i sprzedawana po 2030 r.; mając na uwadze, że wydobycie ropy naftowej w Ugandzie wygenerowałoby nawet 34 mln ton dwutlenku węgla rocznie; mając na uwadze, że Międzynarodowa Agencja Energetyczna (MAE) ostrzegła w sprawozdaniu z 2021 r., że ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5 °C, aby zapobiec najbardziej niszczącym skutkom zmiany klimatu, wymagałoby natychmiastowego zaprzestania rozwoju nowej infrastruktury wydobycia ropy naftowej i gazu; mając na uwadze, że wielu ekspertów ds. środowiska i klimatu zwróciło uwagę na szereg kluczowych niedociągnięć w tych ocenach oddziaływania na środowisko i społeczeństwo, uznając za nieuniknione, że „w czasie trwania projektu dojdzie do wycieków ropy naftowej z rurociągu EACOP”;

E.  mając na uwadze, że w komunikacie z 24 stycznia 2022 r. czterech specjalnych sprawozdawców ONZ ds. sytuacji obrońców praw człowieka wyraziło zaniepokojenie aresztowaniami, zastraszaniem i prześladowaniem sądowym obrońców praw człowieka i organizacji pozarządowych działających w sektorze ropy naftowej i gazu w Ugandzie; mając na uwadze, że według doniesień różni obrońcy praw człowieka, dziennikarze i przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego są traktowani jak przestępcy, padają ofiarą zastraszania i nękania, w tym Maxwell Atuhura, obrońca praw środowiskowych i urzędnik terenowy organizacji pozarządowej Afrykański Instytut ds. Zarządzania Kwestiami Energii w Bulisie, do której siedziby włamano się i której pracownicy zostali arbitralnie aresztowani; Federica Marsi, włoska dziennikarka, która została arbitralnie aresztowana 25 maja 2021 r.; Joss Kaheero Mugisa, przewodniczący organizacji pozarządowej Stowarzyszenie Obrońców Praw Człowieka w Sektorze Ropy Naftowej i Gazu, który spędził 56 nocy w więzieniu bez wyroku sądu; Robert Birimuye, przywódca społeczności dotkniętej skutkami projektu EACOP w dystrykcie Kyotera, który został arbitralnie aresztowany; Yisito Kayinga Muddu, koordynator Sieci Fundacji na rzecz Przekształceń Społecznych – COTFONE, do którego domu i biura włamano się tego samego dnia; oraz Fred Mwesigwa, który zeznawał w sprawie przeciwko TotalEnergies we Francji, po czym grożono mu śmiercią;

F.  mając na uwadze, że od 2019 r. przeciwko spółce Total toczy się postępowanie przed sądem we Francji w związku z zarzutami, że spółka nie wdrożyła odpowiedniego planu zachowania czujności obejmującego zagrożenia dla zdrowia, bezpieczeństwa, środowiska i praw człowieka, zgodnie z wymogami francuskiego prawa dotyczącego „obowiązku zachowania czujności”, w odniesieniu do projektów Tilenga i EACOP oraz ich wpływu na prawa człowieka; mając na uwadze, że ze względu na fakt, iż francuski Sąd Kasacyjny odrzucił w grudniu 2021 r. odwołania wniesione przez spółkę Total, sprawa ma zostać rozpatrzona co do istoty, a wyrok wciąż nie zapadł;

G.  mając na uwadze, że 9 listopada 2021 r. misja delegatury UE i ambasad Francji, Belgii, Danii, Norwegii i Niderlandów nie została wpuszczona do strefy wydobycia ropy naftowej;

H.  mając na uwadze, że wymienione projekty związane z ropą naftową wpłynęły na życie prawie 118 000 osób: niektórym z nich zniszczono domy, by ułatwić budowę dróg dojazdowych lub zakładu przetwórczego, innym zajęto całość lub część gruntów i utraciły one prawo do swobodnego użytkowania swoich nieruchomości, będących ich źródłem utrzymania, bez uprzedniego otrzymania sprawiedliwego i odpowiedniego odszkodowania; mając na uwadze, że wypłacane odszkodowania są często zbyt niskie, aby pozwolić rolnikom, których grunty zostały wywłaszczone, na zakup podobnych terenów, na których mogliby kontynuować działalność rolniczą, oraz ponieważ te niskie odszkodowania poważnie i, z założenia, ostatecznie pogarszają ich dochody i warunki życia, tak że wysiedlone osoby nie mogą już uzyskiwać dochodów wystarczających dla wyżywienia rodzin, wysyłania dzieci do szkoły lub dostępu do opieki zdrowotnej; mając na uwadze, że prawa społeczności tubylczych do dobrowolnej, uprzedniej i świadomej zgody nie są przestrzegane zgodnie z normami międzynarodowymi;

1.  wyraża głębokie zaniepokojenie naruszeniami praw człowieka w Ugandzie i Tanzanii w związku z inwestycjami w projekty dotyczące paliw kopalnych, w tym bezprawnym uwięzieniem obrońców praw człowieka, arbitralnym zawieszaniem organizacji pozarządowych, arbitralnymi wyrokami więzienia i eksmisją setek osób z ich ziemi bez sprawiedliwego i odpowiedniego odszkodowania; wyraża zaniepokojenie aresztowaniami, zastraszaniem i nękaniem sądowym obrońców praw człowieka i organizacji pozarządowych działających w sektorze ropy naftowej i gazu w Ugandzie; zwraca się do władz o zapewnienie obrońcom praw człowieka, dziennikarzom i grupom społeczeństwa obywatelskiego swobody wykonywania pracy w zagrożonych społecznościach oraz wzywa do natychmiastowego uwolnienia wszystkich arbitralnie aresztowanych obrońców praw człowieka;

2.  wzywa rządy Ugandy i Tanzanii do podjęcia konkretnych środków, aby zagwarantować, że władze, siły bezpieczeństwa i strategie polityczne będą respektować i przestrzegać standardów praw człowieka; nalega, aby UE i inne podmioty międzynarodowe utrzymały i wzmacniały zintegrowane i skoordynowane podejście do Ugandy, które obejmuje propagowanie dobrych rządów, demokracji i praw człowieka oraz wzmocnienie systemu wymiaru sprawiedliwości i praworządności, a także wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby zgłaszały te obawy drogą publiczną i dyplomatyczną; wzywa rząd Ugandy do ponownego zalegalizowania działalności 54 organizacji pozarządowych, które zostały arbitralnie zamknięte lub zawieszone, oraz do przyznania dostępu do ziemi osobom, które zostały przesiedlone, bez sprawiedliwego i stosownego odszkodowania;

3.  przypomina, że w wyniku projektu EACOP ponad 100 000 osób jest bezpośrednio zagrożonych przesiedleniami bez odpowiednich gwarancji odpowiedniego odszkodowania; domaga się, aby osoby eksmitowane lub osoby, którym odmówiono dostępu do swoich gruntów, otrzymywały szybką, sprawiedliwą i odpowiednią rekompensatę, jak przewidziano w konstytucji Ugandy i zgodnie z obietnicą przedsiębiorstw; zwraca się do władz o podjęcie dalszych kroków, aby odpowiednio zrekompensować ludziom utracone mienie i ziemię, chronić prawa społeczności lokalnych do zdrowia, ich środowiska, źródeł utrzymania i swobód obywatelskich oraz zapewnić odszkodowania osobom dotkniętym działalnością naftową w ostatnich dziesięcioleciach; wzywa oba rządy do aktualizacji krajowych przepisów dotyczących nabywania i wyceny gruntów oraz przesiedleń, aby zapewnić ich zgodność z normami regionalnymi i międzynarodowymi, w tym z prawem do dobrowolnej, uprzedniej i świadomej zgody;

4.  ponawia apel do władz Ugandy o umożliwienie organizacjom społeczeństwa obywatelskiego, niezależnym dziennikarzom, obserwatorom międzynarodowym i badaczom swobodnego, znaczącego i niezakłóconego dostępu do strefy naftowej;

5.  ponawia swój apel o stanowczą i ambitną dyrektywę w sprawie obowiązkowej należytej staranności przedsiębiorstw oraz ambitny prawnie wiążący międzynarodowy instrument egzekwujący przestrzeganie zobowiązań w zakresie praw człowieka, środowiska i klimatu, jak określono w rezolucji z 10 marca 2021 r. zawierającej zalecenia dla Komisji w sprawie należytej staranności i odpowiedzialności przedsiębiorstw(1);

6.  wzywa UE i społeczność międzynarodową do wywierania jak największej presji na władze Ugandy i Tanzanii, a także promotorów projektów i zainteresowanych stron, aby chronili środowisko i zakończyli działalność wydobywczą w chronionych i wrażliwych ekosystemach, w tym na wybrzeżach Jeziora Alberta, oraz zobowiązali się do wykorzystania najlepszych dostępnych środków w celu zachowania kultury, zdrowia i przyszłości dotkniętych społeczności oraz do zbadania alternatyw zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami w zakresie klimatu i różnorodności biologicznej; wzywa promotorów projektu EACOP w Ugandzie i Tanzanii do rozwiązania wszystkich sporów, które należało rozstrzygnąć przed rozpoczęciem projektu, oraz do uwzględnienia wszystkich wyżej wymienionych zagrożeń związanych z tym projektem; wzywa TotalEnergies do poświęcenia jednego roku przed uruchomieniem projektu na zbadanie wykonalności alternatywnej trasy, aby lepiej zabezpieczyć chronione i wrażliwe ekosystemy oraz zasoby wodne Ugandy i Tanzanii, ograniczając podatność na zniszczenie działów wodnych w regionie Wielkich Jezior Afrykańskich, które są zasobem krytycznym dla regionu, oraz do zbadania alternatywnych projektów opartych na energii odnawialnej w celu lepszego rozwoju gospodarczego;

7.  wyraża zaniepokojenie rosnącym wpływem gospodarczym Chin i Rosji, zwłaszcza w sektorze energetycznym; w związku z tym wyraża zaniepokojenie zainteresowaniem władz Ugandy rozwojem elektrowni jądrowej przy wsparciu ze strony Rosji; przypomina, że w odpowiedzi na agresję wobec Ukrainy świat demokratyczny nałożył ukierunkowane środki ograniczające na rosyjskie przedsiębiorstwa i podmioty, w tym na przedsiębiorstwa i podmioty z sektora energetycznego;

8.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Specjalnemu Przedstawicielowi UE ds. Praw Człowieka, prezydentowi Republiki Ugandy, prezydentowi Republiki Tanzanii, przewodniczącemu parlamentu Ugandy i przewodniczącemu parlamentu Tanzanii.

(1) Dz.U. C 474 z 24.11.2021, s. 11.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 września 2022 r. w sprawie Nikaragui, zwłaszcza aresztowania biskupa Rolanda Álvareza (2022/2827(RSP))

P9_TA(2022)0322 RC-B9-0383/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Nikaragui, a w szczególności rezolucję z 16 grudnia 2021 r. w sprawie sytuacji w Nikaragui(1) oraz rezolucję z 9 czerwca 2022 r. w sprawie instrumentalizacji wymiaru sprawiedliwości jako narzędzia represji w Nikaragui(2),

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka ONZ, w szczególności jej art. 18 dotyczący wolności opinii i wypowiedzi, Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 10 dotyczący wolności myśli, sumienia i religii, a także Amerykańską konwencję praw człowieka, w szczególności jej art. 12 dotyczący wolności sumienia i religii,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych oraz Wzorcowe reguły minimum NZ postępowania z więźniami (Reguły Nelsona Mandeli),

–  uwzględniając decyzję Rady (WPZiB) 2019/1720 z dnia 14 października 2019 r. w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Nikaragui(3),

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z 14 marca 2022 r. w sprawie skazywania więźniów politycznych,

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika Biura Praw Człowieka ONZ z 9 maja 2022 r. w sprawie represji wobec społeczeństwa obywatelskiego w Nikaragui oraz sprawozdanie Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka z 24 lutego 2022 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Nikaragui, a także oświadczenie Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka przed 49. sesją Rady Praw Człowieka ONZ 7 marca 2022 r.,

–  uwzględniając rezolucję nr 49/3 Rady Praw Człowieka ONZ z 31 marca 2022 r. w sprawie wspierania i ochrony praw człowieka w Nikaragui,

–  uwzględniając Umowę ustanawiającą stowarzyszenie między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ameryką Środkową, z drugiej strony(4) (umowa o stowarzyszeniu między UE a Ameryką Środkową),

–  uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że 19 sierpnia 2022 r. nikaraguańska policja krajowa wtargnęła na teren kurii biskupiej w Matagalpie i po dwutygodniowym oblężeniu arbitralnie aresztowała biskupa Rolanda Álvareza oraz pięciu księży, dwóch seminarzystów i fotografa, którzy są obecnie przetrzymywani w więzieniu El Chipote; mając na uwadze, że biskup Álvarez odegrał ważną rolę jako mediator w dialogu na szczeblu krajowym w 2018 r. i stale wzywał do pokojowego i rozważnego dialogu w Nikaragui, krytykując zamknięcie 1 sierpnia 2022 r. siedmiu katolickich stacji radiowych prowadzonych przez diecezję Matagalpa;

B.  mając na uwadze, że w oświadczeniu policji nie podano przyczyny aresztowań, ale stwierdzono, że są one częścią śledztwa wszczętego 5 sierpnia 2022 r. w sprawie „destabilizujących i prowokacyjnych” działań w kraju; mając na uwadze, że policja potwierdziła później, że prowadzone jest „dochodzenie prawne”; mając na uwadze, że kilka godzin później wiceprezydent Nikaragui Rosario Murillo stwierdził w przemówieniu, że policja przywróciła porządek w Matagalpie, a aresztowanie biskupa było „konieczne”;

C.  mając na uwadze, że nuncjusz apostolski w Nikaragui, arcybiskup Waldemar Stanisław Sommertag, został wydalony w marcu 2022 r., ojciec Manuel Salvador García został zatrzymany w czerwcu 2022 r., Zgromadzenie Sióstr Misjonarek Miłości Zakonu św. Teresy z Kalkuty zostało uznane za nielegalne i wydalone w lipcu 2022 r., a policja krajowa podobno zakazała procesji religijnych zaplanowanych na 13 i 14 sierpnia 2022 r.; mając na uwadze, że pięciu innych księży, Uriel Vallejos, Vicente Martínez, Sebastián López, Mangel Hernández i Dani García, udało się na wygnanie po aresztowaniu biskupa Álvareza; mając na uwadze, że biskup Silvio Báez musiał udać się na wygnanie w 2019 r. po otrzymaniu potwierdzonych przez Watykan gróźb śmierci; mając na uwadze, że 1 września 2022 r. władze Nikaragui skazały Monsignora Leonarda José Urbinę Rodrígueza na 30 lat więzienia; mając na uwadze, że to tylko kilka przykładów aktów represji wymierzonych w członków Kościoła rzymskokatolickiego w Nikaragui;

D.  mając na uwadze, że od 2018 r. reżim w Nikaragui systematycznie i wielokrotnie więził, nękał i zastraszał potencjalnych kandydatów na prezydenta, przywódców opozycji i przywódców religijnych – zwłaszcza z Kościoła rzymskokatolickiego – a także przywódców studenckich i wiejskich, dziennikarzy, obrońców praw człowieka, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, osób LGBTI i przedstawicieli biznesu;

E.  mając na uwadze, że od tego czasu w Nikaragui wprowadzono ramy represji ze strony państwa, charakteryzujące się systemową bezkarnością za łamanie praw człowieka, pogarszaniem się sytuacji instytucji i praworządności oraz współdziałaniem władzy wykonawczej i sądowniczej;

F.  mając na uwadze, że nasiliły się ataki na wolność słowa, sumienia i religii, a także mając na uwadze, że groźby ze strony prokuratury wobec kilku dziennikarzy, obrońców praw człowieka jako krytyków reżimu i członków Kościoła katolickiego – ze względu na ich wysiłki mediacyjne w rozmowach na szczeblu krajowym w 2018 r. i potępienie naruszeń praw człowieka popełnionych w kontekście trwającego kryzysu w Nikaragui – skłoniły wielu z nich do opuszczenia Nikaragui w celu ubiegania się o ochronę;

G.  mając na uwadze, że Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka oraz mandatariusze specjalnej procedury Rady Praw Człowieka ONZ również jasno stwierdzili, że zatrzymani zostali uwięzieni z powodów niezgodnych z międzynarodowymi standardami praw człowieka i konstytucją Nikaragui;

H.  mając na uwadze, że zamknięcie z użyciem nadmiernej siły katolickich rozgłośni radiowych, a wkrótce potem dwóch innych społecznych stacji radiowych i telewizyjnych, to tylko najnowsze przykłady z długiej listy obejmującej ponad 1700 organizacji społeczeństwa obywatelskiego i co najmniej 40 organizacji kobiecych, kilka partii politycznych, stowarzyszeń medialnych i uniwersytetów, które stały się celem ataku reżimu w Nikaragui;

I.  mając na uwadze, że w tym roku reżim Nikaragui zezwolił na obecność wojskową Rosji w tym kraju, co jest wyraźnym dowodem na silne związki i wspólne poparcie między reżimami Ortegi-Murillo i Putina;

1.  z całą stanowczością potępia represje i aresztowania członków Kościoła rzymskokatolickiego w Nikaragui, w szczególności aresztowanie biskupa Rolanda Álvareza; wzywa reżim w Nikaragui do natychmiastowego zaprzestania represji i przywrócenia pełnego poszanowania wszystkich praw człowieka, w tym wolności słowa, religii i przekonań; wzywa do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia wszystkich arbitralnie zatrzymanych osób, w tym biskupa Álvareza i osób przetrzymywanych wraz z nim, oraz do unieważnienia wszystkich postępowań sądowych przeciwko nim, w tym wyroków;

2.  ubolewa nad ciągłym pogarszaniem się sytuacji w Nikaragui i stanowczo potępia eskalację represji wobec Kościoła rzymskokatolickiego, opozycjonistów, społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka, dziennikarzy, chłopów, studentów i ludności tubylczej, a także ich arbitralne zatrzymania za samo korzystanie z podstawowych wolności, nieludzkie i poniżające traktowanie oraz fakt, że stan ich zdrowia uległ pogorszeniu;

3.  potępia mające miejsce w Nikaragui bezprawne zatrzymania, brak gwarancji rzetelnego procesu sądowego i nielegalne wyroki skazujące wobec więźniów politycznych; podkreśla, że wymiar sprawiedliwości nie jest niezależny od władzy wykonawczej; wyraża zaniepokojenie manipulowaniem prawem karnym i wykorzystywaniem systemu wymiaru sprawiedliwości jako narzędzia kryminalizacji korzystania z praw obywatelskich i politycznych;

4.  wyraża zaniepokojenie pogarszającą się sytuacją ponad 206 więźniów politycznych przetrzymywanych w Nikaragui od kwietnia 2018 r., zgodnie z danymi specjalnego mechanizmu monitorowania dla Nikaragui (MESENI), i wzywa do ich natychmiastowego uwolnienia, do unieważnienia postępowań sądowych toczących się przeciwko nim oraz do umożliwienia wszystkim uchodźcom i wypędzonym bezpiecznego powrotu do domów; wzywa reżim nikaraguański do zaprzestania stosowania okrutnego i nieludzkiego traktowania oraz do poszanowania integralności fizycznej, godności, wolności i prawa do dostępu do opieki medycznej osób uwięzionych, a także ich rodzin; uważa, że reżim odpowiada za dopilnowanie, by warunki przetrzymywania były zgodne z jego międzynarodowymi zobowiązaniami prawnymi w zakresie praw człowieka i standardami, takimi jak oenzetowskie wzorcowe reguły minimalne traktowania więźniów;

5.  ubolewa nad faktem, że 7 września 2022 r. zamknięto kolejnych 100 organizacji pozarządowych, wskutek czego łączna liczba organizacji pozarządowych zamkniętych w Nikaragui wzrosła do 1850 w tym roku; wzywa reżim Nikaragui do zaprzestania arbitralnego zamykania organizacji pozarządowych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz do przywrócenia legitymacji prawnej wszystkim organizacjom, partiom politycznym, organizacjom religijnym, stowarzyszeniom i placówkom medialnym, uniwersytetom i organizacjom praw człowieka, które zostały arbitralnie zamknięte, jak również do zwrotu całego majątku, aktywów, dokumentów i wyposażenia, które zostały bezpodstawnie zajęte, oraz do przywrócenia im legalnego statusu prawnego;

6.  potępia likwidację opozycyjnych partii politycznych i brak swobody organizowania się i udziału w wyborach samorządowych 6 listopada 2022 r.; wzywa do przywrócenia prawowitej administracji w okręgach El Cuá, San Sebastián de Yalí, Santa María de Pantasma, Murra i El Almendro;

7.  stanowczo wzywa Nikaraguę do uchylenia przepisów uchwalonych od 2018 r., które nadmiernie ograniczają przestrzeń obywatelską i demokratyczną; ponawia apel do UE o dalsze wspieranie organizacji społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka i krewnych więźniów politycznych zarówno w Nikaragui, jak i na emigracji, w tym m.in. księży Uriela Vallejosa, Vicente Martíneza, Sebastiána Lópeza, Mangela Hernándeza i Daniego Garcíi;

8.  podkreśla kluczową rolę, jaką odgrywa społeczeństwo obywatelskie, obrońcy praw człowieka, dziennikarze i członkowie Kościoła rzymskokatolickiego w Nikaragui;

9.  wzywa reżim nikaraguański, aby w trybie pilnym zezwolił na powrót do kraju organizacjom międzynarodowym, w tym Międzyamerykańskiej Komisji Praw Człowieka i Biuru Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka, w celu monitorowania sytuacji w zakresie praw człowieka w kraju;

10.  wzywa reżim nikaraguański do wdrożenia rezolucji nr 49/3 Rady Praw Człowieka ONZ, która ustanawia na okres jednego roku grupę ekspertów ds. praw człowieka w celu nadzorowania wiarygodnych, bezstronnych i wyczerpujących dochodzeń, zachowania dowodów i zapewnienia odpowiedzialności za poważne naruszenia, które miały miejsce od 2018 r.; wzywa nikaraguańskie instytucje do dopilnowania, aby nie utrzymywała się bezkarność w odniesieniu do poważnych naruszeń i nadużyć praw człowieka, które miały miejsce, oraz zapewnienia ofiarom dostępu do sprawiedliwości i pełnego zadośćuczynienia;

11.  wzywa Nikaraguę do rozpoczęcia inkluzywnego dialogu narodowego w celu zapewnienia pokojowego i demokratycznego rozwiązania kryzysu politycznego, społecznego i związanego z prawami człowieka;

12.  wzywa UE, aby w dalszym ciągu w swoich działaniach zewnętrznych i dialogu priorytetowo traktowała wspieranie demokracji, praworządności, równości i wolności mediów, oraz aby współpracowała ze społecznością międzynarodową w celu obrony dialogu, demokracji i praw człowieka w Nikaragui; apeluje do delegatury UE w Nikaragui o ścisłe monitorowanie wydarzeń w tym kraju, w tym monitorowanie procesów sądowych i odwiedzanie przywódców opozycji i krytyków rządu przebywających w więzieniach lub w areszcie domowym; wzywa Komisję do zapewnienia, że jej pomoc w zakresie współpracy zwiększy wsparcie dla społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza obrońców praw człowieka, i że nie przyczyni się w żaden sposób do represyjnej polityki prowadzonej obecnie przez władze Nikaragui;

13.  przypomina, że w świetle układu o stowarzyszeniu między UE a krajami Ameryki Środkowej Nikaragua musi przestrzegać zasad praworządności, demokracji i praw człowieka oraz umacniać je, zwłaszcza w odniesieniu do postanowień wymienionych w tytule I; ponawia swój apel o uruchomienie – w świetle obecnych okoliczności – klauzuli demokratycznej układu o stowarzyszeniu;

14.  ponawia apel o szybkie umieszczenie nikaraguańskich sędziów i prokuratorów na liście osób objętych sankcjami UE oraz do rozszerzenia listy osób i podmiotów objętych sankcjami o Daniela Ortegę i jego najbliższe otoczenie;

15.  zgodnie z art. 13 i 14 statutu rzymskiego apeluje do państw członkowskich i Rady Bezpieczeństwa ONZ o wszczęcie formalnego postępowania Międzynarodowego Trybunału Karnego przeciw Nikaragui i Danielowi Ortedze za zbrodnie przeciwko ludzkości;

16.  ponawia apel o natychmiastową ekstradycję Alessia Casimirriego do Włoch;

17.  zwraca się do Konferencji Przewodniczących o zezwolenie na wysłanie misji informacyjnej w celu monitorowania sytuacji w Nikaragui;

18.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu Organizacji Państw Amerykańskich, Europejsko-Latynoamerykańskiemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu, Parlamentowi Środkowoamerykańskiemu, Grupie z Limy, Watykanowi, a także rządowi i parlamentowi Republiki Nikaragui.

(1) Dz.U. C 251 z 30.6.2022, s. 134. (2) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0238. (3) Dz.U. L 262 z 15.10.2019, s. 58 (4) Dz.U. L 346 z 15.12.2012, s. 3.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 15 września 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie udzielenia Ukrainie wyjątkowej pomocy makrofinansowej, wzmocnienia wspólnego funduszu rezerw w drodze gwarancji ze strony państw członkowskich oraz szczególnego tworzenia rezerw na niektóre zobowiązania finansowe związane z Ukrainą gwarantowane na podstawie decyzji nr 466/2014/UE oraz zmieniajacej decyzję (UE) 2022/1201 (COM(2022)0557 – C9-0303/2022 – 2022/0281(COD))

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedłożony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2022)0557),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 212 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9-0303/2022),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 14 września 2022 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 i 163 Regulaminu,

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

3.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 15 września 2022 r. w celu przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/... w sprawie udzielenia wyjątkowej pomocy makrofinansowej Ukrainie, wzmocnienia wspólnego funduszu rezerw w drodze gwarancji państw członkowskich oraz szczególnego tworzenia rezerw na niektóre zobowiązania finansowe związane z Ukrainą gwarantowane na podstawie decyzji nr 466/2014/UE, oraz w sprawie zmiany decyzji (UE) 2022/1201

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, decyzji (UE) 2022/1628.)

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 września 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie stwierdzenia, zgodnie z art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, istnienia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Węgry wartości, na których opiera się Unia (2018/0902R(NLE))

P9_TA(2022)0324 A9-0217/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej (TUE), w szczególności jego art. 2, art. 4 ust. 3 i art. 7 ust. 1,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej (zwaną dalej ,,Kartą),

–  uwzględniając europejską konwencję praw człowieka i załączone do niej protokoły,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,

–  uwzględniając międzynarodowe traktaty ONZ i Rady Europy dotyczące praw człowieka,

–  uwzględniając listę kontrolną dotyczącą praworządności przyjętą przez Komisję Wenecką na jej 106. sesji plenarnej w Wenecji 11–12 marca 2016 r.,

–  uwzględniając komunikat Komisji z 11 marca 2014 r. pt. „Nowe ramy UE na rzecz umocnienia praworządności” (COM(2014)0158),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 12 września 2018 r. w sprawie wniosku wzywającego Radę do stwierdzenia, zgodnie z art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, istnienia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Węgry wartości, na których opiera się Unia(1),

–  uwzględniając swoje rezolucje z dnia 16 stycznia 2020 r.(2) i z dnia 5 maja 2022 r.(3) w sprawie trwających wysłuchań na mocy art. 7 ust. 1 TUE dotyczących Polski i Węgier,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 lipca 2021 r. w sprawie naruszeń prawa UE i praw obywateli LGBTIQ na Węgrzech w wyniku zmian prawnych wprowadzonych przez parlament węgierski(4),

–  uwzględniając poświęcony Węgrom rozdział sprawozdania Komisji na temat praworządności z 2020 r.,

–  uwzględniając art. 105 ust. 5 Regulaminu,

–  uwzględniając opinię przedstawioną przez Komisję Spraw Konstytucyjnych,

–  uwzględniając wstępne sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A9-0217/2022),

A.  mając na uwadze, że Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości, jak zapisano w art. 2 TUE oraz Karcie i międzynarodowych traktatach dotyczących praw człowieka, oraz mając na uwadze, że wartości te, które są wspólne dla państw członkowskich, stanowią podstawę praw, z których korzystają osoby mieszkające w Unii;

B.  mając na uwadze, że jak wynika z art. 49 TUE, który przewiduje, iż każde państwo europejskie może złożyć wniosek o członkostwo w Unii, Unia łączy państwa, które swobodnie i dobrowolnie przystąpiły do wspólnych wartości, o których mowa w art. 2 TUE, przestrzegają tych wartości i zobowiązują się je wspierać, a zatem prawo Unii opiera się na podstawowym założeniu, że każde państwo członkowskie dzieli rzeczone wartości z wszystkimi pozostałymi państwami członkowskimi – i przyjmuje, że państwa te dzielą je z nim(5);

C.  mając na uwadze, że założenie to oznacza i uzasadnia istnienie wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi, że wartości te będą uznawane i że w związku z tym prawo UE, które wprowadza je w życie, będzie przestrzegane(6);

D.  mając na uwadze, że poszanowanie przez państwo członkowskie wartości zapisanych w art. 2 TUE jest warunkiem korzystania z wszystkich praw wynikających ze stosowania Traktatów wobec tego państwa członkowskiego; mając na uwadze, że każde naruszenie podstawowych wartości UE przez rząd państwa członkowskiego w sposób nieunikniony wiąże się z atakiem na wolność osobistą obywateli, na ich prawa polityczne i socjalne, a także na ich dobrobyt i dobrostan; mając na uwadze, że Węgry same opowiedziały się za wartościami zapisanymi w art. 2 TUE;

E.  mając na uwadze, że zasada lojalnej współpracy, o której mowa w art. 4 ust. 3 TUE, nakłada na Unię i państwa członkowskie obowiązek wzajemnego wspierania się w wykonywaniu zobowiązań wynikających z Traktatów, a same państwa członkowskie zobowiązuje do podejmowania wszelkich właściwych środków ogólnych lub szczególnych w celu zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów lub aktów instytucji Unii;

F.  mając na uwadze, że art. 19 TUE, w którym skonkretyzowano potwierdzoną w art. 2 TUE wartość państwa prawnego, powierza zadanie zapewnienia pełnego stosowania prawa UE we wszystkich państwach członkowskich oraz ochrony sądowej praw jednostki na mocy wspomnianego prawa sądom i trybunałom krajowym oraz Trybunałowi Sprawiedliwości(7);

G.  mając na uwadze, że wszelkie wyraźne ryzyko poważnego naruszenia przez państwo członkowskie wartości, o których mowa w art. 2 TUE, nie dotyczy wyłącznie państwa członkowskiego, w którym występuje ryzyko, ale wywiera wpływ na pozostałe państwa członkowskie, na ich wzajemne zaufanie, a nawet na charakter samej UE i prawa podstawowe przysługujące obywatelom na mocy prawa Unii;

H.  mając na uwadze, że w przeciwieństwie do art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) art. 7 TUE nie ogranicza się do obowiązków wynikających z Traktatów, oraz mając na uwadze, że Unia może ocenić, czy istnieje wyraźne ryzyko poważnego naruszenia wspólnych wartości w obszarach leżących w kompetencjach państw członkowskich;

I.  mając na uwadze, że od kilku lat sytuacja na Węgrzech pozostaje nieuregulowana i liczne kwestie wciąż budzą niepokój, a ponadto pojawiają się kolejne, co ma negatywny wpływ na wizerunek Unii, jej skuteczność i wiarygodność w odniesieniu do obrony praw podstawowych, praw człowieka i demokracji na świecie, oraz ukazuje konieczność rozwiązania tych kwestii poprzez wspólne działania;

J.  mając na uwadze, że po delegacji ad hoc Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych do Budapesztu, która trwała od 29 września do 1 października 2021 r., większość członków delegacji wciąż ma poważne obawy co do stanu demokracji, praworządności i praw podstawowych na Węgrzech; mając na uwadze, że delegacja doszła do wniosku, iż od 2018 roku sytuacja się nie poprawiła, a wręcz pogorszyła;

K.  mając na uwadze, że rząd węgierski lekceważy zasadę pierwszeństwa prawa UE zapisaną w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości, ale występuje do Trybunału Sprawiedliwości, aby zaskarżać obowiązujące akty europejskie;

L.  mając na uwadze, że w dniu 19 lipca 2022 r. parlament Węgier przyjął rezolucję, w której wezwał do ograniczenia uprawnień Parlamentu Europejskiego oraz do mianowania posłów do Parlamentu Europejskiego zamiast ich wyboru;

M.  mając na uwadze, że pokojowe współistnienie różnych grup etnicznych pozytywnie wpływa na bogactwo kulturowe i dobrobyt narodu;

N.  mając na uwadze, że blokowanie w Radzie środków ograniczających wobec Rosji podkopuje dążenia Unii do ochrony w Unii i poza jej granicami wartości zapisanych w art. 2 TUE i stwarza problem dla bezpieczeństwa Unii Europejskiej;

Funkcjonowanie systemu konstytucyjnego i wyborczego

O.  mając na uwadze, że 13 lipca 2022 roku w poświęconym Węgrom rozdziale sprawozdania na temat praworządności za 2022 rok Komisja zaznaczyła, że przejrzystość i jakość prac legislacyjnych wciąż budzą obawy, a rząd Węgier bardzo intensywnie wykorzystuje swoje uprawnienia nadzwyczajne, w tym również w dziedzinach niezwiązanych z pandemią COVID-19, na którą się pierwotnie powoływał; mając na uwadze, że nieefektywne wykonywanie przez organy państwowe orzeczeń sądów europejskich i krajowych jest powodem do niepokoju; mając na uwadze, że trusty interesu publicznego otrzymujące znaczne środki publiczne i zarządzane przez członków zarządu blisko związanych z obecnym rządem zaczęły funkcjonować;

P.  mając na uwadze, że w rezolucji z 17 kwietnia 2020 r. w sprawie skoordynowanych działań UE na rzecz walki z pandemią COVID-19 i jej skutkami(8) Parlament uznał za całkowicie niezgodne z wartościami europejskimi decyzje rządu węgierskiego o przedłużeniu stanu wyjątkowego na czas nieokreślony, o upoważnieniu rządu do bezterminowego sprawowania władzy w drodze dekretów, a także o osłabieniu nadzoru parlamentu węgierskiego w sytuacjach nadzwyczajnych; mając na uwadze, że w zaleceniu z 20 lipca 2020 r. w sprawie krajowego programu reform Węgier na 2022 r., zawierającym opinię Rady na temat przedstawionego przez Węgry w 2020 r. programu konwergencji na 2022 r.(9) Rada zaleciła dopilnowanie, by jakiekolwiek środki nadzwyczajne były ściśle proporcjonalne, stosowane tylko przez niezbędny czas i zgodne z europejskimi i międzynarodowymi normami oraz by nie zakłócały działalności gospodarczej, stabilności otoczenia regulacyjnego ani skutecznego zaangażowania partnerów społecznych i zainteresowanych stron w proces kształtowania polityki;

Q.  mając na uwadze, że w drugim wstępnym sprawozdaniu na temat zgodności przyjętym 25 września 2020 r. działająca przy Radzie Europy Grupa Państw przeciwko Korupcji (GRECO) z zadowoleniem przyjęła poprawki w ustawie o Zgromadzeniu Narodowym; ułatwiły one stosowanie przepisów zakazujących posłom podejmowania niektórych rodzajów działalności lub ograniczających taką działalność przez jasne określenie, jakie konsekwencje czekają posłów nieprzestrzegających tych przepisów; mając na uwadze, że w sprawozdaniu stwierdzono jednak również, że niezbędne są bardziej zdecydowane środki mające ulepszyć obowiązujące ramy integralności węgierskiego parlamentu, w szczególności podniesienie poziomu przejrzystości i konsultacji w procesie ustawodawczym (w tym wprowadzenie zasad interakcji z lobbystami), przyjęcie kodeksu postępowania dla posłów (obejmującego w szczególności różne sytuacje mogące prowadzić do konfliktu interesów), dopracowanie zasad zobowiązujących posłów do doraźnego ujawniania potencjalnych konfliktów między działalnością parlamentarną a prywatnymi interesami, ujednolicenie formatu deklaracji majątkowych oraz nowelizacja szerokiego immunitetu poselskiego, a także zapewnienie skutecznego nadzoru nad przestrzeganiem zasad postępowania, konfliktami interesów i oświadczeniami majątkowymi, jak również egzekwowania w tym względzie;

R.  mają na uwadze, że w oświadczeniu z 20 listopada 2020 r. komisarz praw człowieka Rady Europy wezwała parlament węgierski do przesunięcia głosowania nad projektami ustaw w obawie, że szereg propozycji zawartych w skomplikowanym pakiecie legislacyjnym, przedstawionym bez konsultacji i odnoszącym się do kwestii obejmujących funkcjonowanie sądownictwa, prawo wyborcze, krajowe struktury zajmujące się prawami człowieka, nadzór nad funduszami publicznymi oraz prawa człowieka osób LGBTI, może posłużyć do osłabienia demokracji, praworządności i praw człowieka na Węgrzech; mając na uwadze, że w opinii z 2 lipca 2021 r. w sprawie poprawek do konstytucji przyjętych w grudniu 2020 r. przez parlament węgierski Komisja Wenecka odnotowała z zaniepokojeniem, że poprawki do konstytucji uchwalono podczas stanu wyjątkowego i bez konsultacji publicznych, a uzasadnienie liczy zaledwie trzy strony; mając na uwadze, że Komisja Wenecka zaznaczyła także, że art. 6, 9 i 11 dziewiątej poprawki zmieniającej węgierską ustawę zasadniczą, odnoszące się do wypowiedzenia wojny, kontroli nad węgierskimi siłami obrony i „specjalnego porządku prawnego” związanego ze stanem wojny, stanem wyjątkowym i stanem zagrożenia, stanowią zasadniczo, że większość szczegółów zostanie określona w ustawach kardynalnych, co może rodzić poważne pytania o zakres uprawnień państwa w czasie obowiązywania stanów nadzwyczajnych; mając na uwadze, że w odniesieniu do likwidacji Krajowej Rady Obrony i powierzenia jej uprawnień rządowi Komisja Wenecka zauważyła, że – chociaż nie jest to sprzeczne ze standardami europejskimi – prowadzi to do skupienia uprawnień kryzysowych w rękach władzy wykonawczej, czego nie można uznać za pozytywny sygnał, zwłaszcza że w uzasadnieniu nie wyjaśniono, dlaczego taka zmiana jest pożądana lub konieczna;

S.  mając na uwadze, że 12 lutego 2021 r. Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy odnotował ogólnie negatywną sytuację samorządu lokalnego i regionalnego, wynikającą z powszechnego braku zgodności z Europejską kartą samorządu lokalnego, a także wyraził zaniepokojenie wyraźną tendencją ku ponownej centralizacji, brakiem skutecznych konsultacji oraz znaczną ingerencją państwa w funkcjonowanie gmin; mając na uwadze, że Kongres zwrócił również uwagę na pewne niedociągnięcia w sytuacji samorządu lokalnego na Węgrzech, takie jak brak zasobów finansowych dostępnych dla władz lokalnych oraz ich niezdolność do rekrutacji personelu o wysokich kwalifikacjach;

T.  mając na uwadze, że wprowadzane przez lata zmiany w kodeksie wyborczym polegające na modyfikowaniu granic okręgów wyborczych i zasad wyłaniania zwycięzców są niekorzystne dla partii opozycyjnych; mając na uwadze, że 18 października 2021 r. we wspólnej opinii w sprawie zmian wprowadzonych w 2020 r. do prawa wyborczego Komisja Wenecka i działające w OBWE Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR) podkreśliły, że szybkie przyjmowanie przepisów i brak realnych konsultacji publicznych są szczególnie niepokojące, gdy odnoszą się do przepisów wyborczych, których nie należy traktować jak instrumentu politycznego; mając na uwadze, że Komisja Wenecka i ODIHR przedstawiły także główne zalecenie dotyczące zmian w sekcji 3 i sekcji 68 ustawy CLXVII z 2020 r. o zmianie niektórych ustaw odnoszących się do wyborów, przewidujące znaczne ograniczenie liczby jednomandatowych okręgów wyborczych i liczby komitatów, w których każda partia musi wyznaczyć kandydatów jednocześnie, aby móc wystawić krajową listę kandydatów, jak również szereg dalszych zaleceń;

U.  mając na uwadze, że ze względu na demokratyczny charakter naszych społeczeństw zasadnicze znaczenie mają wybory demokratyczne organizowane na równych warunkach; mając na uwadze, że w reakcji na obawy dotyczące uczciwości wyborów i apele społeczeństwa obywatelskiego OBWE postanowiła wysłać pełnoskalową międzynarodową misję obserwacji wyborów w celu obserwacji wyborów powszechnych i referendum, które odbyły się 3 kwietnia 2022 r., co jest rzadkością w odniesieniu do państwa członkowskiego UE; mając na uwadze, że w oświadczeniu o wstępnych ustaleniach oraz wnioskach opublikowanym 4 kwietnia 2022 r. międzynarodowa misja obserwacji wyborów OBWE stwierdziła, że wybory parlamentarne i referendum były dobrze zorganizowane i profesjonalnie zarządzane, cieniem położył się na nich jednak brak równych warunków działania; mając na uwadze, że kandydaci mieli w dużej mierze możliwość swobodnego promowania swoich kandydatur, lecz kampania wyborcza, choć miała charakter konkurencyjny, cechowała się wysoce negatywnym tonem i powszechnym współdziałaniem koalicji rządzącej z rządem, a brak przejrzystości i niewystarczający nadzór nad finansowaniem kampanii przynosiły dodatkowe korzyści koalicji rządzącej; mając na uwadze, że sposobu, w jaki komisje wyborcze i sądy rozpatrzyły wiele sporów wyborczych, nie można uznać za zapewnienie skutecznego środka odwoławczego; mając na uwadze, że w sprawozdaniu końcowym opublikowanym 29 lipca 2022 r. międzynarodowa misja obserwacji wyborów OBWE wskazała, że wiele wcześniejszych zaleceń ODIHR pozostaje w dużej mierze niewdrożonych, co obejmuje również zalecenia dotyczące praw wyborczych, zapobiegania niewłaściwemu wykorzystywaniu zasobów administracyjnych, rozmywania funkcji państwa i partii, wolności mediów, finansowania kampanii i obserwacji wyborów przez obywateli; mając na uwadze, że w przeciwieństwie do dobrych praktyk międzynarodowych węgierskie przepisy dopuszczają odchylenia od średniej liczby wyborców w jednym okręgu wyborczym do 20%, a wbrew przepisom krajowym węgierski parlament nie dokonał przeglądu granic okręgów wyborczych, które przekroczyły ustalony limit odchylenia po wyborach w 2018 r.; mając na uwadze, że nierówny podział wyborców między okręgami wyborczymi, z odchyleniami od średniej dochodzącymi do 33%, podważa zasadę równości głosowania;

V.  mając na uwadze, że 24 maja 2022 r. parlament Węgier przyjął 10. poprawkę do ustawy zasadniczej, która umożliwia rządowi ogłoszenie stanu zagrożenia w przypadku konfliktu zbrojnego, wojny lub katastrofy humanitarnej w sąsiednim kraju; mając na uwadze, że parlament zmienił również ustawę o zarządzaniu kryzysowym, umożliwiając rządowi uchylanie ustaw przyjętych przez parlament w drodze dekretów nadzwyczajnych w każdej dziedzinie w czasie obowiązywania stanu zagrożenia ogłoszonego ze względu na konflikt zbrojny, wojnę lub katastrofę humanitarną w sąsiednim kraju, z możliwością zawieszenia lub ograniczenia korzystania z praw podstawowych w stopniu większym niż dopuszczalny w zwykłych okolicznościach; mając na uwadze, że 8 czerwca 2022 r. parlament Węgier przyjął ustawę VI z 2022 r., która weszła w życie tego samego dnia, w sprawie łagodzenia odczuwalnych na Węgrzech skutków konfliktu zbrojnego i katastrofy humanitarnej w sąsiednim kraju; mając na uwadze, że ustawa ta upoważnia rząd do przedłużenia obowiązywania nadzwyczajnych dekretów rządowych do czasu, aż uchyli on stan zagrożenia;

W.  mając na uwadze, że od czasu jej przyjęcia ustawę zasadniczą zmieniano dziesięć razy; mając na uwadze, że ustawy kardynalne dotyczą 35 zagadnień i obecnie stanowią ponad 300 aktów prawnych przyjętych od 2011 r., często bez konsultacji społecznych, nawet jeśli miały wpływ na prawa podstawowe;

X.  mając na uwadze, że we wspólnym oświadczeniu wydanym w 2013 r. prezesi trybunałów konstytucyjnych Węgier i Rumunii podkreślili szczególną odpowiedzialność spoczywającą na trybunałach konstytucyjnych w krajach rządzonych przez większość dwóch trzecich; mając na uwadze, że zgodnie z czwartą poprawką do ustawy zasadniczej należy uchylić orzeczenia, które Trybunał Konstytucyjny wydał przed wejściem w życie ustawy zasadniczej; mając na uwadze, że w swoich orzeczeniach Trybunał Konstytucyjny Węgier w coraz większym stopniu opiera się na pojęciu tożsamości konstytucyjnej; mając na uwadze, że w orzecznictwie pojęcie tożsamości konstytucyjnej ustala się w poszczególnych przypadkach i że ma ono pierwszeństwo przed ustawą zasadniczą; mając na uwadze, że rząd węgierski coraz częściej zwraca się do Trybunału Konstytucyjnego, aby nie musieć wykonywać wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE); mając na uwadze, że 18 maja 2022 r. Trybunał Konstytucyjny zablokował referenda w sprawie planów rządu dotyczących budowy kampusu w Budapeszcie dla Uniwersytetu Fudan i przedłużenia zasiłku dla bezrobotnych z obecnych trzech do maksymalnie dziewięciu miesięcy;

Y.  mając na uwadze, że wśród ekspertów umacnia się konsensus, że Węgry nie są już demokracją; mając na uwadze, że według opracowanego przez Uniwersytet w Göteborgu wskaźnika V-Dem Democracy Index za 2019 r. Węgry stały się pierwszym państwem autorytarnym w historii UE; mając na uwadze, że Węgry określono mianem „reżimu hybrydowego” po tym jak utraciły status „częściowo ugruntowanej demokracji” w sprawozdaniu organizacji Freedom House pt. „Narody w czasie przemian” z 2020 r.; mając na uwadze, że Węgry zostały uznane za „wadliwą demokrację” i zajęły 56. miejsce pośród 167 krajów (jedno miejsce w dół w porównaniu z 2020 r.) w indeksie demokracji za 2022 r. sporządzonym przez Economist Intelligence Unit; według opracowanego przez Uniwersytet w Göteborgu wskaźnika V-Dem Democracy Index za 2022 r. w ostatnim dziesięcioleciu Węgry były jednym z państw członkowskich UE o najsilniejszych tendencjach autokratycznych na świecie;

Niezależność sądownictwa i innych instytucji oraz prawa sędziów

Z.  mając na uwadze, że 13 lipca 2022 r. w poświęconym Węgrom rozdziale sprawozdania na temat praworządności z 2022 r. Komisja wskazała, że w odniesieniu do niezależności sądów obawy wyrażone w kontekście procedury przewidzianej w art. 7 ust. 1 TUE, wszczętej przez Parlament Europejski, a także w poprzednich sprawozdaniach na temat praworządności pozostają nierozwiane, podobnie jak w przypadku odpowiedniego zalecenia wydanego w ramach europejskiego semestru; mając na uwadze, że obawy te dotyczą w szczególności wyzwań, przed jakimi stoi niezależna Krajowa Rada Sądownictwa, która równoważy uprawnienia Prezesa Krajowego Urzędu Sądownictwa, przepisy dotyczące wyboru prezesa Sądu Najwyższego (Kúria), a także możliwość podejmowania decyzji uznaniowych w odniesieniu do mianowań sądowych, awansów, przydziału spraw oraz premii dla sędziów i organów wykonawczych sądu; mając na uwadze, że pod względem skuteczności i jakości system wymiaru sprawiedliwości funkcjonuje dobrze pod względem czasu trwania postępowań i charakteryzuje się ogólnie wysokim poziomem cyfryzacji, a także mając na uwadze, że wynagrodzenia sędziów i prokuratorów nadal rosną stopniowo; mając na uwadze, że 26 sierpnia 2022 r. kilka organizacji społeczeństwa obywatelskiego zwróciło się do ministra sprawiedliwości o rozwiązanie problemów węgierskiego sądownictwa po przeprowadzeniu szeroko zakrojonych konsultacji z ogółem społeczeństwa i ekspertami, w tym samorządowymi i przedstawicielskimi organami wymiaru sprawiedliwości i Komisją Wenecką;

AA.  mając na uwadze, że 23 listopada 2021 r., w wyroku w sprawie w sprawie C-564/19 IS „Illégalité de l’ordonnance de renvoi”, TSUE orzekł, że art. 267 TFUE należy interpretować w ten sposób, iż stoi on na przeszkodzie temu, by sąd najwyższy państwa członkowskiego stwierdził niezgodność z prawem wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym ze względu na to, że postawione pytania nie mają znaczenia dla sprawy i nie są niezbędne do rozstrzygnięcia sporu w postępowaniu głównym; mając na uwadze, że zasada pierwszeństwa prawa UE wymaga, aby sąd niższej instancji nie uwzględniał takiego orzeczenia krajowego sądu najwyższego; mając na uwadze, że art. 267 TFUE należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie wszczęciu postępowania dyscyplinarnego przeciwko sędziemu krajowemu z tego powodu, że zwrócił się on do TSUE z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym na podstawie tego artykułu;

AB.  mając na uwadze, że w oświadczeniu wydanym 14 grudnia 2018 r. komisarz praw człowieka Rady Europy wezwała prezydenta Węgier, aby odesłał do parlamentu pakiet ustawodawczy dotyczący sądów administracyjnych; mając na uwadze, że w opinii z 19 marca 2019 r. w sprawie ustawy o sądach administracyjnych oraz ustawy o wejściu w życie ustawy o sądach administracyjnych i niektórych przepisów przejściowych Komisja Wenecka stwierdziła, że poważnym błędem w systemie organizacyjnym i administracyjnym sądów administracyjnych jest skupienie bardzo szerokich uprawnień w rękach kilku zainteresowanych stron, a także brak skutecznych mechanizmów kontroli i równowagi ograniczających te uprawnienia;

AC.  mając na uwadze, że 21 maja 2019 r. w sprawozdaniu sporządzonym w następstwie wizyty na Węgrzech w dniach 4–8 lutego 2019 r. komisarz praw człowieka Rady Europy odnotowała, że szereg reform sądownictwa na Węgrzech po roku 2010 wzbudził obawy dotyczące ich wpływu na niezależność sądownictwa, a w przypadku systemu sądów powszechnych nasuwają się pytania dotyczące skuteczności nadzoru KRS nad przewodniczącym Krajowego Urzędu Sądownictwa w związku z niedawnymi anomaliami zaobserwowanymi w stosunkach między tymi instytucjami sądownictwa w odniesieniu do procedur mianowania; mając na uwadze, że chociaż komisarz z zadowoleniem przyjęła niedawne zmiany w pierwotnych przepisach w sprawie sądów administracyjnych w reakcji na opinię Komisji Weneckiej, nie była przekonana, że zmiany są wystarczające wobec poważnych problemów stwierdzonych przez Komisję Wenecką;

AD.  mając na uwadze, że w 2019 r. parlament Węgier postanowił opóźnić wejście w życie pakietu ustawodawczego dotyczącego sądów administracyjnych, a rząd stwierdził, że zrezygnował z pomysłu wprowadzenia osobnych sądów administracyjnych; mając na uwadze, że kilka ważnych elementów pakietu wprowadzono szeregiem poprawek ustawodawczych przyjętych w latach 2019–2021;

AE.  mając na uwadze, że w oświadczeniu wydanym 28 listopada 2019 r. komisarz praw człowieka Rady Europy wezwała parlament węgierski, aby zmienił projekt ustawy wpływający na niezależność sądownictwa; mając na uwadze, że komisarz uznała, że przepisy umożliwiające organom administracyjnym składanie skarg konstytucyjnych w następstwie niekorzystnych orzeczeń sądów powszechnych budzą obawy co do utrzymania gwarancji sprawiedliwego procesu dla indywidualnych skarżących oraz – w połączeniu z proponowanymi zmianami dotyczącymi kwalifikacji i mianowania sędziów oraz jednolitości orzecznictwa – środki ustawodawcze grożą także ograniczeniem niezależności poszczególnych sędziów w zakresie ich podstawowych obowiązków oraz powstawaniem zbędnych hierarchii w systemie sądownictwa;

AF.  mając na uwadze, że 16 października 2021 r., w opinii w sprawie poprawek do ustawy o organizacji i administracji oraz ustawy o statusie prawnym i wynagrodzeniu sędziów, przyjętych przez parlament Węgier w grudniu 2020 r., Komisja Wenecka powtórzyła zalecenia dotyczące roli przewodniczącego Krajowego Urzędu Sądownictwa z opinii z 2012 r., których władze nie uwzględniły; mając na uwadze, że Komisja Wenecka zaleciła także ustanowienie jasnych, przejrzystych i przewidywalnych warunków dla sędziów delegowanych, którym po okresie delegacji mają być powierzone wyższe stanowiska; mając na uwadze, że Komisja Wenecka przedstawiła szereg zaleceń dotyczących przydzielania spraw, uprawnień przewodniczącego Kúrii do zwiększania liczby członków składów orzekających, orzeczeń w sprawie jednolitości i składu izb w procedurze rozpoznawania skargi na brak jednolitości; mając na uwadze, że Komisja Wenecka zaobserwowała również, że system mianowania przewodniczącego Kúrii wprowadzony poprawkami z 2019 r. może stwarzać poważne ryzyko upolitycznienia i pociągać za sobą istotne konsekwencje dla niezależności sądownictwa lub jej postrzegania przez społeczeństwo, zważywszy zasadnicze znaczenie tego stanowiska w systemie sądownictwa;

AG.  mając na uwadze, że w drugim wstępnym sprawozdaniu na temat zgodności przyjętym 25 września 2020 r. GRECO odnotowała, że nie poinformowano o dalszych postępach dotyczących sędziów oraz trzech pozostałych niewdrożonych zaleceń w tej sprawie oraz że ustalenia GRECO dotyczące uprawnień przewodniczącego Krajowego Urzędu Sądownictwa (odnoszących się do procesu zarówno mianowania lub awansowania kandydatów na stanowiska w sądownictwie, jak i zmiany przydziału sędziów) nadal mają szczególne znaczenie; mając na uwadze, że w odniesieniu do prokuratorów GRECO z zadowoleniem odnotowała wejście w życie poprawek ustawodawczych wprowadzających obowiązek udziału komisarza dyscyplinarnego w postępowaniu dyscyplinarnym, ale nie mogła potwierdzić, czy zastosowano się do jej zalecenia nr 17 ; mając na uwadze, że nie osiągnięto postępów w odniesieniu do przedłużenia kadencji prokuratora generalnego, szerokiego immunitetu przysługującego prokuratorom oraz opracowania kryteriów przejmowania spraw od podległych mu prokuratorów;

AH.  mając na uwadze, że 15 kwietnia 2021 r. w korespondencji z rządem Węgier specjalny sprawozdawca ONZ ds. niezawisłości sędziów i prawników stwierdził, że mianowanie przewodniczącego Kúrii można uznać za atak na niezależność sądownictwa oraz za próbę podporządkowania sądownictwa władzy ustawodawczej, z pogwałceniem zasady podziału władzy; mając na uwadze, że specjalny sprawozdawca zwrócił również uwagę na fakt, iż przewodniczącego Kúrii wybrano pomimo wyraźnego sprzeciwu Krajowej Rady Sądownictwa, oraz zwrócił uwagę, że decyzję o zignorowaniu negatywnej opinii tego organu można interpretować jako deklarację polityczną większości rządzącej; mając na uwadze, że według specjalnego sprawozdawcy głównym skutkiem, jeśli nie głównym celem reformy systemu sądownictwa jest osłabienie zapisanej w konstytucji zasady niezależności sądownictwa oraz umożliwienie władzy ustawodawczej i wykonawczej ingerowania w wymiar sprawiedliwości;

AI.  mając na uwadze, że w decyzji z 2 grudnia 2021 r. dotyczącej oczekiwanego wzmożonego nadzoru nad wykonaniem wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC) w sprawie Gazsó przeciwko Węgrom Komitet Ministrów Rady Europy przypomniał, że przedmiotowa grupa spraw dotyczy strukturalnego problemu przewlekłości postępowań cywilnych, karnych i administracyjnych oraz braku skutecznych krajowych środków odwoławczych; mając na uwadze, że Komitet Ministrów z satysfakcją odnotował przyjęcie projektu ustawy wprowadzającej środek wyrównawczy w przypadku nadmiernie długich postępowań cywilnych, ale stanowczo wezwał władze do zapewnienia jego zgodności z europejską konwencją praw człowieka; mając na uwadze, że – ze względu na wagę tej kwestii, jej techniczny charakter i upływ terminu wyznaczonego przez ETPC w wyroku pilotażowym na 16 października 2016 r. – Komitet Ministrów zdecydowanie zachęcił władze do przeanalizowania wszelkich możliwości przyspieszenia planowania;

AJ.  mając na uwadze, że 9 marca 2022 r., w rezolucji tymczasowej dotyczącej zamierzonego szczegółowego nadzoru nad wykonaniem wyroku ETPC w sprawie Baka przeciwko Węgrom, Komitet Ministrów Rady Europy zdecydowanie wezwał władze, aby wzmogły wysiłki na rzecz znalezienia, w ścisłej współpracy z Sekretariatem, sposobów wprowadzenia wymaganych środków w celu zapewnienia, aby decyzja parlamentu o usunięciu z urzędu przewodniczącego Kúrii podlegała skutecznemu nadzorowi ze strony niezależnego organu sądowego zgodnie z orzecznictwem ETPC; mając na uwadze, że Komitet Ministrów ponownie przypomniał również podjęte przez władze zobowiązanie do oceny krajowych przepisów dotyczących statusu sędziów i administracji sądów oraz wezwał je do przedstawienia wniosków z tej oceny, w tym gwarancji i zabezpieczeń chroniących sędziów przed nadmierną ingerencją, aby umożliwić Komitetowi Ministrów pełną ocenę tego, czy rozwiano obawy dotyczące „efektu mrożącego” w odniesieniu do wolności wypowiedzi sędziów spowodowane naruszeniami;

AK.  mając na uwadze, że Węgry zajmują 69. miejsce wśród 139 krajów w rankingu praworządności Rule of Law Index organizacji World Justice Project za 2021 r. (dwa miejsca w dół w porównaniu z poprzednim rokiem) oraz zajmują ostatnie miejsce (31 z 31) w regionie UE, Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu i Ameryki Północnej;

Korupcja i konflikty interesów

AL.  mając na uwadze, że 13 lipca 2022 r. w poświęconym Węgrom rozdziale sprawozdania na temat praworządności z 2022 r. Komisja uznała, że wdrożenie większości środków w ramach strategii antykorupcyjnej na lata 2020–2022 odroczono, nie ogłoszono żadnej nowej strategii oraz że nadal występują niedociągnięcia dotyczące lobbingu i efektu „drzwi obrotowych”, a także finansowania partii politycznych i kampanii; mając na uwadze, że niezależne mechanizmy kontroli są w dalszym ciągu niewystarczające, aby wykrywać korupcję, oraz nadal istnieją obawy dotyczące braku systematycznych kontroli i niedostatecznego nadzoru nad oświadczeniami o stanie majątkowym i oświadczeniami o braku konfliktu interesów, a także braku przepisów dotyczących konfliktu interesów w odniesieniu do trustów interesu publicznego; mając na uwadze, że brak solidnych wyników w dochodzeniach w sprawie zarzutów korupcyjnych dotyczących urzędników wysokiego szczebla i ich bezpośredniego otoczenia nadal stanowi poważny problem, chociaż wszczęto kilka nowych spraw dotyczących korupcji na wysokim szczeblu; mając na uwadze, że brak kontroli sądowej w przypadku decyzji o niewszczynaniu dochodzeń i zaniechaniu ścigania korupcji pozostaje powodem do niepokoju, w szczególności w środowisku, w którym problem zagrożenia klientelizmem, faworyzowaniem i nepotyzmem w administracji publicznej wysokiego szczebla pozostaje nierozwiązany;

AM.  mając na uwadze, że w odpowiedziach na pytania wymagające odpowiedzi na piśmie do komisarza Johannesa Hahna na temat wysłuchania z 11 listopada 2019 r. w sprawie absolutorium dla Komisji za 2018 r. Komisja stwierdziła, że w latach 2014–2020 na Węgrzech przyjęto i wdrożono stawki ryczałtowe korekty finansowej po horyzontalnym audycie zamówień publicznych, w którym stwierdzono szereg niedociągnięć w funkcjonowaniu systemu zarządzania i kontroli w odniesieniu do kontroli postępowań o udzielenie zamówienia publicznego;

AN.  mając na uwadze, że w zaleceniu z 12 lipca 2022 r. w sprawie krajowego programu reform Węgier na 2022 r. oraz zawierającym opinię Rady na temat przedstawionego przez Węgry programu konwergencji na 2022 r. Rada zaleciła Węgrom wzmocnienie ram antykorupcyjnych, w tym przez zwiększenie skuteczności działań prokuratorskich i poprawę dostępu do informacji, oraz zwiększenie niezależności sądów, a także poprawę jakości i przejrzystości procesu decyzyjnego przez skuteczny dialog społeczny, utrzymywanie kontaktów z pozostałymi zainteresowanymi stronami i regularne oceny skutków, jak również poprawę konkurencji w dziedzinie zamówień publicznych;

AO.  mając na uwadze, że 10 czerwca 2021 r. w sprawozdaniu z działalności za 2020 rok Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) zalecił, by Komisja odzyskała 2,2 % wypłat z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich za lata 2016–2020; mając na uwadze, że jest to najwyższy odsetek płatności, które mają zostać odzyskane, spośród wszystkich państw członkowskich, i znacznie przewyższa średnią wynoszącą 0,29 %; mając na uwadze, że dopuszczono się nadużyć finansowych w odniesieniu do unijnych funduszy rozwojowych przydzielonych Węgrom; wyraża ubolewanie, że wraz z korupcją na dużą skalę nastąpił wzrost nierówności społecznych, niepewności i ubóstwa, co nie tylko skutkuje większą niepewnością w społeczeństwie, lecz także stanowi naruszenie praw podstawowych

AP.  mając na uwadze, że w listopadzie 2021 r. Komisja Europejska wystosowała do Węgier pismo, w którym zwróciła uwagę na problemy z niezależnością sądownictwa, nieskutecznym ściganiem korupcji oraz niedociągnięciami w zamówieniach publicznych, które mogą stwarzać ryzyko dla interesów finansowych UE; mając na uwadze, że w piśmie do Węgier Komisja opisała problemy systemowe i niepociąganie do odpowiedzialności osób winnych korupcji, zadając władzom węgierskim 16 szczegółowych pytań dotyczących takich kwestii jak konflikt interesów, beneficjenci funduszy unijnych i gwarancje kontroli sądowej ze strony niezależnych sądów; mając na uwadze, że pomimo tych obaw Komisja opóźniła stosowanie rozporządzenia w sprawie warunkowości w zakresie praworządności(10) do kwietnia 2022 r.;

AQ.  mając na uwadze, że 5 kwietnia 2022 r. przewodnicząca Komisji ogłosiła, że komisarz do spraw budżetu i administracji Johannes Hahn poinformował węgierskie władze, iż Komisja planuje zrobić kolejny krok i formalnie zastosować rozporządzenie w sprawie warunkowości w zakresie praworządności, głównie z powodu obaw dotyczących korupcji; mając na uwadze, że Komisja wszczęła w końcu – w drodze pisemnego powiadomienia z 27 kwietnia 2022 r. – formalne postępowanie przeciwko Węgrom na mocy rozporządzenia w sprawie warunkowości w zakresie praworządności; mając na uwadze, że 20 lipca 2022 r. Komisja postanowiła poinformować Węgry o zamiarze przedstawienia wniosku dotyczącego decyzji wykonawczej Rady i umożliwić im przedstawienie uwag;

AR.  mając na uwadze, że 6 kwietnia 2022 r. Komisja podjęła decyzję o wysłaniu dodatkowego wezwania do usunięcia uchybienia w celu zapewnienia należytej transpozycji dyrektywy 2014/24/UE w sprawie zamówień publicznych(11), dyrektywy 2014/23/UE w sprawie udzielania koncesji(12) oraz dyrektywy 2014/25/UE w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych(13); mając na uwadze, że zdaniem Komisji prawo węgierskie umożliwia szersze stosowanie wyjątków ze względów bezpieczeństwa i w przypadku umów subsydiowanych za pomocą korzyści podatkowych, przy czym wyjątki takie prowadzą do szerszego wyłączenia zamówień z obowiązków wynikających z prawa UE; mając ponadto na uwadze, że Komisja uważa także, że zmiany w węgierskim prawie górniczym przewidujące możliwość przyznawania koncesji górniczych bez przejrzystych procedur przetargowych są sprzeczne z zasadą przejrzystości;

AS.  mając na uwadze, że 19 maja 2022 r. Komisja podjęła decyzję o skierowaniu do Węgier wezwania do usunięcia uchybienia w związku z nieprawidłową transpozycją dyrektywy (UE) 2017/1371 w sprawie zwalczania za pośrednictwem prawa karnego nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii(14);

AT.  mając na uwadze, że w drugim wstępnym sprawozdaniu na temat zgodności przyjętym 25 września 2020 r. GRECO odnotowała, że Węgry w sposób zadowalający wdrożyły lub uwzględniły tylko pięć z osiemnastu zaleceń zawartych w czwartym sprawozdaniu oceniającym, oraz stwierdziła, że całościowo niski poziom zgodności z zaleceniami pozostaje „ogólnie niezadowalający”;

AU.  mając na uwadze, że Węgry postanowiły nie uczestniczyć we wzmocnionej współpracy w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej ani w pogłębionej współpracy między prokuraturami w UE;

AV.  mając na uwadze, że w przeglądzie technicznym sprawozdania na temat stanu ochrony węgierskiego elementu transgranicznego dziedzictwa światowego „Fertö/Neusiedlersee Cultural Landscape” z maja 2021 r. Międzynarodowa Rada UNESCO ds. Zabytków i Obiektów stwierdziła, że projekt „Sopron Fertö Lake Resort” w przedstawionej wielkości i postaci naruszyłby autentyczność i integralność transgranicznego obszaru dziedzictwa światowego;

AW.  mając na uwadze, że Węgry zajmują 73. miejsce pośród 180 krajów i terytoriów, które uwzględnia wskaźnik postrzegania korupcji opracowywany przez organizację Transparency International za 2021 r. (jedno miejsce w dół w porównaniu z poprzednim rokiem) i że ich ranking obniża się stale od 2012 r.;

Ochrona prywatności i danych

AX.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu z wyjazdu sporządzonym w następstwie delegacji ad hoc Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych do Budapesztu, która odbyła się 29 września–1 października 2021 r., wyrażono obawy dotyczące braku zabezpieczeń w dziedzinie nadzoru w obowiązujących przepisach, bez prawdziwych mechanizmów kontroli i równowagi i środków odwoławczych; mając na uwadze, że wyrażono obawy dotyczące domniemanego wykorzystania oprogramowania szpiegującego Pegasus stworzonego przez NSO Group i wzmożonej inwigilacji aktywistów, dziennikarzy, prawników i polityków przez państwo;

AY.  mając na uwadze, że w lipcu 2021 r. portal dochodzeniowy Direkt36 ujawnił, na podstawie uzyskanej w wyniku wycieku bazy danych, że ok. 300 obywateli węgierskich, w tym niezależnych dziennikarzy, właścicieli mediów, prawników, polityków, przedsiębiorców krytykujących rząd i byłych urzędników państwowych, inwigilowano w latach 2018–2021 za pomocą oprogramowania Pegasus; mając na uwadze, że w uwagach wstępnych dotyczących nowoczesnego oprogramowania szpiegującego opublikowanych 15 lutego 2022 r. Europejski Inspektor Ochrony Danych stwierdził, że powszechne wykorzystanie oprogramowania szpiegującego o wysokim stopniu zaawansowania, takiego jak Pegasus, może powodować bezprecedensowe zagrożenia i szkody nie tylko dla praw podstawowych i wolności, lecz także dla demokracji i praworządności, zarysował szereg środków i gwarancji służących ochronie przed bezprawnym stosowaniem oprogramowania szpiegującego i stwierdził, że najskuteczniejszym wariantem ochrony podstawowych praw i wolności byłby zakaz tworzenia i wdrażania w UE oprogramowania szpiegowskiego o możliwościach systemu Pegasus; mając na uwadze, że media prorządowe na Węgrzech prawie nigdy nie donosiły o systemie Pegasus;

AZ.  mając na uwadze, że w decyzji z 9 marca 2022 r. dotyczącej oczekiwanego szczegółowego nadzoru nad wykonaniem wyroku ETPC w sprawie Szabó i Vissy przeciwko Węgrom Komitet Ministrów Rady Europy przypomniał, że przedmiotowa sprawa dotyczy naruszenia prawa skarżących do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego oraz korespondencji, ze względu na węgierskie przepisy dotyczące środków tajnego nadzoru związanych z bezpieczeństwem narodowym, które nie były wystarczająco precyzyjne, skuteczne i kompleksowe w odniesieniu do nakazania i wykonania tych środków oraz ewentualnego zadośćuczynienia za nie; mając na uwadze, że Komitet Ministrów podkreślił ponadto, że tajny nadzór należy uznać za działanie wysoce inwazyjne, potencjalnie naruszające prawa do wolności wypowiedzi i prywatności oraz zagrażające podstawom społeczeństwa demokratycznego, a jednocześnie przypomniał, że w odpowiedzi na wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka władze ogłosiły w 2017 r. potrzebę reformy ustawodawczej; mając na uwadze, że Komitet Ministrów z poważnym zaniepokojeniem zauważył, że proces legislacyjny jest nadal na wstępnym etapie, a władze nie przedstawiły żadnych innych istotnych zmian, i w związku z tym zdecydowanie wezwał je, aby pilnie przyjęły środki niezbędne do pełnego dostosowania ustawodawstwa krajowego do wymogów europejskiej konwencji praw człowieka, ustanowiły harmonogram procesu legislacyjnego i przedstawiły mu projektu wniosku ustawodawczego;

Wolność wypowiedzi, w tym pluralizm mediów

BA.  mając na uwadze, że 13 lipca 2022 r. w poświęconym Węgrom rozdziale sprawozdania na temat praworządności z 2022 r. Komisja stwierdziła, że należy wzmocnić funkcjonalną niezależność i skuteczność Organu ds. Mediów oraz że dalsze kierowanie znacznych ilości reklam państwowych do mediów prorządowych tworzy nierówne warunki działania w krajobrazie medialnym; mając na uwadze, że media publiczne funkcjonują w złożonym systemie instytucjonalnym wśród obaw dotyczących ich niezależności redakcyjnej i finansowej, a pracownicy mediów nadal borykają się z wyzwaniami związanymi z prowadzeniem działalności, w tym z inwigilacją dziennikarzy śledczych; mając na uwadze, że dostęp do informacji publicznej jest nadal utrudniony ze względu na stan zagrożenia;

BB.  mając na uwadze, że 15 lipca 2022 r. Komisja postanowiła skierować sprawę przeciwko Węgrom do Trybunału Sprawiedliwości za naruszenie unijnych przepisów telekomunikacyjnych w związku z decyzją Węgierskiej Rady ds. Mediów o odrzuceniu wniosku Klubrádió o wykorzystanie widma radiowego z nader wątpliwych powodów; mając na uwadze, że Komisja stwierdziła, że wydana przez węgierską Radę ds. Mediów odmowa odnowienia praw stacji Klubrádio była nieproporcjonalna i nieprzejrzysta, a węgierską ustawę o mediach krajowych zastosowano w tym konkretnym przypadku w sposób dyskryminujący, z naruszeniem dyrektywy (UE) 2018/1972 z dnia 11 grudnia 2018 r. ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej(15) oraz z naruszeniem wolności wypowiedzi;

BC.  mając na uwadze, że 11 września 2018 r. powstała Środkowoeuropejska Fundacja Prasy i Mediów (KESMA); mając na uwadze, że konsolidacja ponad 470 środków masowego przekazu w KESMA zmniejszyła przestrzeń dostępną dla mediów niezależnych i opozycyjnych oraz ograniczyła obywatelom węgierskim dostęp do informacji; mając na uwadze, że fundusze wydawane na media publiczne i KESMA wykorzystuje się do celów propagandy rządowej i dyskredytowania opozycji oraz organizacji pozarządowych (NGO); mając na uwadze, że manipulacje własnością mediów, zawłaszczanie państwowych organów regulacyjnych i niezależnych mediów, zapewnianie dochodów z reklam rządowych i udzielanie koncesji to metody, za pomocą których środowisko medialne może być wypaczane w sposób korzystny dla rządu i które są już powielane w innych częściach Europy;

BD.  mając na uwadze, że w wyroku z 8 października 2019 r. w sprawie Szurovecz przeciwko Węgrom ETPC stwierdził naruszenie wolności wypowiedzi w związku z brakiem dostępu mediów do ośrodków dla cudzoziemców ubiegających się o azyl; mając na uwadze, że nadal nie przeprowadzono nadzoru nad wykonaniem tego wyroku;

BE.  mając na uwadze, że w wyroku z 3 grudnia 2019 r. w sprawie Scheiring i Szabó przeciwko Węgrom i w wyroku 2 grudnia 2021 r., w sprawie Szél przeciwko Węgrom ETPC stwierdził naruszenia wolności wypowiedzi w odniesieniu do prezentacji transparentów w parlamencie Węgier; mając na uwadze, że nadal nie przeprowadzono nadzoru nad wykonaniem tych wyroków;

BF.  mając na uwadze, że 20 stycznia 2020 r., w wyroku w sprawie Kétfarkú Kutya Párt przeciwko Węgrom, ETPC stwierdził, że doszło do naruszenia wolności wypowiedzi w związku z nałożeniem kary na partię polityczną za udostępnienie mobilnej aplikacji , która umożliwiała głosującym fotografowanie, anonimowe przesyłanie do internetu i komentowanie nieważnych głosów oddanych podczas referendum w sprawie imigracji w 2016 r.; mając na uwadze, że nadal nie przeprowadzono nadzoru nad wykonaniem tego wyroku;

BG.  mając na uwadze, że w oświadczeniu wydanym 23 marca 2020 r. przedstawiciel OBWE ds. wolności mediów wyraził zaniepokojenie przepisami węgierskiego projektu ustawy o reakcji na pandemię COVID-19, które mogły negatywnie wpłynąć na informowanie o pandemii przez media;

BH.  mając na uwadze, że w wyroku z 26 maja 2020 r. w sprawie Mándli i in. przeciwko Węgrom ETPC stwierdził naruszenie wolności wypowiedzi w związku z zawieszeniem akredytacji dziennikarskich skarżących w parlamencie Węgier; mając na uwadze, że nadal nie przeprowadzono nadzoru nad wykonaniem tego wyroku;

BI.  mając na uwadze, że zwolnienie 24 lipca 2020 r. redaktora naczelnego najważniejszego węgierskiego portalu informacyjnego Index.hu doprowadziło do grupowej rezygnacji ponad 70 dziennikarzy, którzy potępiali oczywiste ingerencje rządu i presję, jaką rząd wywierał na ich ośrodek medialny;

BJ.  mając na uwadze, że według finansowanego przez Komisję i opublikowanego w lipcu 2020 r. pierwszego przeglądu „Mapping Media Freedom” spośród wszystkich krajów europejskich kryzys związany z COVID-19 miał prawdopodobnie największy wpływ na wolność mediów na Węgrzech, gdzie problemy pogłębiły się i pojawiły się nowe kwestie; mając na uwadze, że przyjęte w trakcie stanu wyjątkowego na Węgrzech nowe przepisy przeciwko rozpowszechnianiu „fałszywych” lub „zniekształconych” informacji spowodowały niepewność i autocenzurę wśród środków masowego przekazu i podmiotów medialnych;

BK.  mając na uwadze, że w memorandum w sprawie wolności wypowiedzi i wolności mediów na Węgrzech opublikowanym 30 marca 2021 r. komisarz praw człowieka Rady Europy wskazała, że istnienie organu regulacyjnego ds. mediów, który nie jest wolny od kontroli politycznej, oraz trwała i stronnicza interwencja państwa na rynku mediów wywołały łącznie efekt osłabienia warunków pluralizmu mediów i wolności słowa na Węgrzech; mając na uwadze, że komisarz doszła również do wniosku, że swobodna wymiana polityczna i swobodna wymiana różnorodnych opinii – warunki wstępne rozwoju społeczeństw demokratycznych – zostały poważnie ograniczone, zwłaszcza poza stolicą;

BL.  mając na uwadze, że w oświadczeniu sporządzonym po wizycie na Węgrzech 15–22 listopada 2021 r. specjalna sprawozdawczyni ONZ ds. promocji i ochrony prawa do wolności wyrażania opinii oraz wolności wypowiedzi stwierdziła, że ingerencje Węgier w sektorze mediów w ostatnim dziesięcioleciu mogą stwarzać ryzyko dla praw człowieka w nadchodzących wyborach; mając na uwadze, że specjalna sprawozdawczyni doprecyzowała, że – przez wywieranie wpływu na organy regulacji mediów, udostępnianie znacznych funduszy państwowych na wsparcie mediów prorządowych, ułatwianie rozwoju i ekspansji mediom przyjmującym prorządową linię redakcyjną, a także ostracyzm wobec mediów i dziennikarzy wypowiadających się krytycznie na temat rządu – władze proaktywnie przekształciły sektor mediów i w swoim dążeniu do „równowagi” osłabiły różnorodność, pluralizm i niezależność mediów;

BM.  mając na uwadze, że 4 kwietnia 2022 r. w oświadczeniu o wstępnych ustaleniach oraz wnioskach wydanym w następstwie wyborów parlamentarnych i referendum międzynarodowa misja obserwacji wyborów OBWE stwierdziła, że tendencyjność i brak równowagi w monitorowanych relacjach medialnych oraz brak debat między głównymi kandydatami znacznie utrudniły wyborcom świadome decyzje; mając na uwadze, że 29 lipca 2022 r. międzynarodowa misja obserwacji wyborów OBWE podkreśliła w swoim sprawozdaniu końcowym, że szeroko zakrojone rządowe kampanie reklamowe i stronnicze relacje w mediach publicznych i wielu mediach prywatnych dają partii rządzącej wszechobecną platformę do prowadzenia kampanii;

BN.  mając na uwadze, że 8 kwietnia 2022 r. węgierskie Krajowe Biuro Wyborcze orzekło o niezgodności z prawem ogólnokrajowej kampanii organizacji pozarządowych wzywającej wyborców do oddawania głosów nieważnych w referendum w sprawie dostępu dzieci do informacji dotyczących orientacji seksualnej i tożsamości płciowej i nałożyło kary grzywny na 16 różnych węgierskich organizacji pozarządowych uczestniczących w kampanii referendalnej;

BO.  mając na uwadze, że Węgry zajmują 85. miejsce pośród 180 krajów i terytoriów objętych światowym rankingiem wolności prasy organizacji Reporterzy bez Granic za rok 2022, a w analizie dotyczącej regionu Europy–Azji Centralnej wymieniane są jako jeden z krajów, w których zaostrzono drakońskie przepisy wymierzone w dziennikarzy;

Wolność nauki

BP.  mając na uwadze, że w wyroku z 6 października 2020 r. w sprawie C-66/18, Komisja przeciwko Węgrom (Enseignement supérieur), TSUE orzekł, że nakładając środki przewidziane w 76 ust. 1 lit. a) i b) ustawy nr CCIV z 2011 r. o krajowym szkolnictwie wyższym, ze zmianami, Węgry uchybiły zobowiązaniom ciążącym na nich na mocy art. 13, art. 14 ust. 3 i art. 16 Karty, art. 49 TFUE i art. 16 dyrektywy 2006/123/WE dotyczącej usług na rynku wewnętrznym(16), a także Porozumienie ustanawiające Światową Organizację Handlu; mając na uwadze, że Uniwersytet Środkowoeuropejski musiał opuścić Budapeszt;

BQ.  mając na uwadze, że w październiku 2018 r. rząd węgierski postanowił usunąć studia nad społeczno-kulturową tożsamością płci z listy programów magisterskich kwalifikujących się do uzyskania akredytacji i finansowania publicznego;

BR.  mając na uwadze, że 2 lipca 2019 r. węgierski parlament przyjął poprawki do szeregu ustaw w sprawie systemu instytucjonalnego oraz finansowania badań, rozwoju i innowacji, pozbawiając w ten sposób autonomii Akademię Nauk; mając na uwadze, że 31 sierpnia 2020 r. kierownictwo węgierskiego Uniwersytetu Sztuk Teatralnych i Filmowych (SZFE) złożyło rezygnację w proteście przeciwko narzuceniu władz mianowanych przez rząd; mając na uwadze, że Ministerstwo Technologii i Innowacji mianowało pięciu członków nowej rady nadzorczej, odrzucając kandydatury zaproponowane przez senat uczelni; mając na uwadze, że dwie trzecie z 33 fundacji zarządzania aktywami interesu publicznego wykonujących obowiązki publiczne, utworzonych do końca 2021 r., będzie zarządzać instytucjami szkolnictwa wyższego będącymi wcześniej w gestii państwa;

BS.  mając na uwadze, że 2 lipca 2021 r. w opinii w sprawie zmian konstytucji przyjętych przez Parlament Węgier w grudniu 2020 r. Komisja Wenecka podkreśliła potrzebę ponownego rozważenia art. 7 dziewiątej poprawki odnoszącego się do art. 38 konstytucji i wprowadzającego w ustawie zasadniczej fundacje zarządzania aktywami interesu publicznego wykonujące obowiązki publiczne; mając na uwadze sugestię Komisji Weneckiej, że fundacje te powinny być regulowane przepisami ustawowymi, jasno określającymi wszystkie odpowiednie obowiązki w zakresie przejrzystości i rozliczalności odnoszące się do zarządzania ich funduszami (publicznymi i prywatnymi), a także właściwe gwarancje niezależności odnoszące się do składu i funkcjonowania rady nadzorczej; mając na uwadze, że Komisja Wenecka zaznaczyła również, iż takie przepisy powinny uwzględniać istotną rolę uniwersytetów jako miejsc zapewniających wolność i swobodną wymianę myśli i że powinny przewidywać wszystkie właściwe środki w celu zapewnienia należytych gwarancji niezależności akademickiej i autonomii instytucjonalnej;

BT.  mając na uwadze, że w oświadczeniu sporządzonym po wizycie na Węgrzech 15–22 listopada 2021 r. specjalna sprawozdawczyni ONZ ds. promocji i ochrony prawa do wolności wyrażania opinii oraz wolności wypowiedzi wezwała władze węgierskie do skutecznej ochrony wolności nauki oraz poszanowania praw wykładowców i studentów w kontekście zagrożenia dla autonomii naukowców stwarzanego przez prywatyzację uczelni publicznych;

Wolność wyznania

BU.  mając na uwadze, że 21 grudnia 2018 r. ogłoszono kompleksową poprawkę do ustawy o kościołach z 2011 r.; mając na uwadze, że według rządu węgierskiego dało to społecznościom wyznaniowym prawną możliwość ubiegania się przed sądem stołecznym w Budapeszcie o status stowarzyszenia religijnego, zarejestrowanego kościoła lub zorganizowanego kościoła; mając na uwadze, że nie wprowadzono jeszcze nadzoru nad wykonaniem wyroku ETPC w sprawie Magyar Keresztény Mennonita Egyház i in. przeciwko Węgrom, w którym stwierdzono naruszenie prawa do wolności zrzeszania się w świetle prawa do wolności religii ze względu na wyrejestrowanie kościołów;

BV.  mając na uwadze, że w opinii z 2 lipca 2021 r. w sprawie zmian konstytucji przyjętych przez parlament węgierski w grudniu 2020 r. Komisja Wenecka zawarła zalecenie, aby system szkół publicznych zapewniał obiektywny i pluralistyczny program nauczania, w którym unika się indoktrynacji i dyskryminacji z wszelkich względów oraz respektuje przekonania rodziców oraz ich swobodę wyboru między edukacją religijną i niereligijną;

BW.  mając na uwadze, że 13 lipca 2022 r. Komisja wskazała w poświęconym Węgrom rozdziale sprawozdania na temat praworządności z 2022 r., iż nadal wywierana jest presja na organizacje społeczeństwa obywatelskiego; mając na uwadze, że 27 lipca 2022 r. kilka organizacji społeczeństwa obywatelskiego wskazało, iż w przedstawionym przez rząd projekcie ustawy, która zmieniałaby zasady konsultacji publicznych „w celu osiągnięcia porozumienia z Komisją Europejską”, zawarto jedynie wstępne rozwiązania; mając na uwadze, że Komisja zwróciła również uwagę na fakt, iż zwiększenie udziału społeczeństwa w stanowieniu prawa jest ważnym celem, ale wymagałoby przede wszystkim rzeczywistej woli rządu, realnego wdrożenia istniejących przepisów i znacznie skuteczniejszych gwarancji niż te zawarte w projekcie ustawy;

Wolność zrzeszania się

BX.  mając na uwadze, że w wyroku z 18 czerwca 2020 r. w sprawie C-78/18 Komisja przeciwko Węgrom (przejrzystość stowarzyszeń) TSUE stwierdził, że przyjmując przepisy(17) ustawy nr LXXVI z 2017 r. o przejrzystości organizacji otrzymujących wsparcie z zagranicy, Węgry wprowadziły dyskryminacyjne i nieuzasadnione ograniczenia darowizn zagranicznych na rzecz organizacji społeczeństwa obywatelskiego, z naruszeniem zobowiązań wynikających z art. 63 TFUE oraz art. 7, 8 i 12 Karty; mając na uwadze, że 18 lutego 2021 r. Komisja podjęła decyzję o skierowaniu do władz węgierskich wezwania do usunięcia uchybienia, ponieważ uznała, że nie podjęły wystarczających środków, aby zastosować się do wyroku; mając na uwadze, że 20 lipca 2021 r. Komisja stwierdziła w dotyczącym Węgier rozdziale sprawozdania na temat praworządności z 2021 r., że parlament węgierski uchylił tę ustawę i wprowadził nowe przepisy dotyczące kontroli legalności mające zastosowanie do społeczeństwa obywatelskiego oraz że organizacje społeczeństwa obywatelskiego krytycznie nastawione do rządu nadal są obiektem presji; mając na uwadze, że systematyczny demontaż praworządności, demokracji i praw podstawowych doprowadził do skurczenia się przestrzeni dla partii opozycyjnych i społeczeństwa obywatelskiego, związków zawodowych i grup interesów oraz wyeliminował pole do dialogu i konsultacji;

BY.  mając na uwadze, że przyjęcia nowej ustawy nie poprzedzały konsultacje publiczne oraz nie przeprowadzono bezpośrednich konsultacji z organizacjami pozarządowymi, wbrew zaleceniu Komisji Weneckiej z 20 czerwca 2017 r., zgodnie z którym konsultacje publiczne powinny obejmować w miarę możliwości wszystkie organizacje społeczeństwa obywatelskiego, na których status, finansowanie lub sfery działalności wpłynie wejście w życie tych przepisów; mając na uwadze, że zgodnie z nową ustawą organizacje te mogą podlegać regularnym kontrolom finansowym ze strony Państwowej Izby Obrachunkowej; mając na uwadze, że organizacje społeczeństwa obywatelskiego niepokoją się, że Państwowa Izba Obrachunkowa, której główną funkcją jest monitorowanie wykorzystania środków publicznych, a nie darowizn prywatnych, zostanie użyta do wywarcia na nie dodatkowej presji; mając na uwadze, że organizacje społeczeństwa obywatelskiego ostrzegały, że za pomocą nowej ustawy o takich organizacjach państwo ingeruje w autonomię stowarzyszeń i organizacji ustanowionych na podstawie prawa do zrzeszania się i w prywatność obywateli występujących w obronie interesu publicznego oraz że ustawa szkodzi wolności wypowiedzi i społeczeństwa demokratycznego jako całości; mając na uwadze, że 17 maja 2022 r. Państwowa Izba Obrachunkowa rozpoczęła kontrole kilkudziesięciu organizacji pozarządowych i zwróciła się do nich o informacje o ich polityce rachunkowości i zarządzania płynnością;

BZ.  mając na uwadze, że 23 lipca 2021 r. ogłoszono, iż państwa będące darczyńcami Europejskiego Obszaru Gospodarczego i grantów norweskich – Islandia, Liechtenstein i Norwegia – nie osiągnęły porozumienia w sprawie wyznaczenia podmiotu, który zarządzałby funduszami na rzecz społeczeństwa obywatelskiego na Węgrzech; mając na uwadze, że w związku z tym w obecnym okresie finansowania nie zostaną wdrożone programy, co przekreśli finansowanie w wysokości 214,6 mln EUR przeznaczone dla Węgier;

CA.  mając na uwadze, że we wspólnej opinii z 17 grudnia 2018 r. w sprawie sekcji 253 ustawy XLI z 20 lipca 2018 r. zmieniającej niektóre przepisy podatkowe i inne powiązane przepisy oraz w sprawie specjalnego podatku imigracyjnego Komisja Wenecka i OBWE/ODIHR stwierdziły, że podatek w wysokości 25 % od wsparcia finansowego dla działań wspierających imigrację na Węgrzech lub od środków finansowych na działalność mającej na Węgrzech siedzibę organizacji prowadzącej działania wspierające imigrację nie spełnia wymogu zgodności z prawem i stanowi nieuzasadnioną ingerencję w prawa do wolności wypowiedzi i zrzeszania się organizacji pozarządowych, do których podatek ten ma zastosowanie;

CB.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu z 21 maja 2019 r. sporządzonym po wizycie na Węgrzech od 4 do 8 lutego 2019 r. komisarz praw człowieka Rady Europy podkreśliła, że środki ustawodawcze spowodowały stygmatyzację i obwarowanie sankcją karną działalności społeczeństwa obywatelskiego, która w społeczeństwie demokratycznym powinna być uważana za w pełni zasadną, oraz wywierają stały efekt mrożący na organizacje pozarządowe; zauważyła także, że niektóre z tych przepisów są wyjątkowo niejednoznaczne, arbitralne i niewdrażane w praktyce;

CC.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu z 11 maja 2020 r. sporządzonym po wizycie na Węgrzech od 10 do 17 lipca 2019 r. specjalny sprawozdawca ONZ ds. praw człowieka w odniesieniu do migrantów zauważył, że – w wyniku zmian ustawodawczych, ograniczeń finansowych oraz innych środków operacyjnych i praktycznych podjętych przez właściwe – organy organizacje społeczeństwa obywatelskiego zajmujące się prawami migrantów na Węgrzech napotykają liczne przeszkody w wykonywaniu legalnej i ważnej działalności; mając na uwadze, że specjalny sprawozdawca ONZ zauważył również, że wiele organizacji społeczeństwa obywatelskiego stało się celem kampanii oszczerstw, a w niektórych przypadkach wszczęto dochodzenia administracyjne lub karne;

Prawo do równego traktowania, w tym prawa osób LGBTIQ

CD.  mając na uwadze, że 13 lipca 2022 r. w poświęconym Węgrom rozdziale sprawozdania na temat praworządności za 2022 r. Komisja stwierdziła, że węgierski komisarz ds. praw podstawowych zyskał więcej kompetencji, lecz jego wiarygodność zmalała w związku z obawami o jego niezależność; mając na uwadze, że w sprawozdaniu i zaleceniach z wirtualnej sesji Podkomitetu ds. Akredytacji, która odbyła się od 14 do 25 marca 2022 r., Globalny Sojusz Krajowych Instytucji Praw Człowieka zalecił, aby status komisarza ds. praw podstawowych obniżono do poziomu B, gdyż podkomitet nie otrzymał pisemnych dowodów niezbędnych do ustalenia, że komisarz skutecznie wykonuje swój mandat w odniesieniu do grup szczególnie wrażliwych, takich jak mniejszości etniczne, osoby LGBTIQ, obrońcy praw człowieka, uchodźcy i migranci, bądź w związku z ważnymi problemami dotyczącymi praw człowieka, takimi jak pluralizm mediów, przestrzeń społeczeństwa obywatelskiego i niezależność sądownictwa; mając na uwadze, że podkomitet jest zdania, że komisarz działa w sposób poważnie osłabiający zgodność z zasadami paryskimi w odniesieniu do standardów obowiązujących krajowe instytucje praw człowieka; mając na uwadze, że podkomitet odnotował także problemy w procesie selekcji i mianowania oraz w relacjach roboczych i współpracy z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i obrońcami praw człowieka;

CE.  mając na uwadze, że 15 czerwca 2021 r. parlament węgierski przyjął ustawę pierwotnie mającą na celu walkę z pedofilią, która to ustawa, po poprawkach zaproponowanych przez posłów z rządzącej partii Fidesz, zawiera klauzule zakazujące przedstawiania nieletnim homoseksualizmu i zmiany płci; mając na uwadze, że ustawa ta zakazuje omawiania homoseksualizmu i zmiany płci podczas zajęć edukacji seksualnej oraz stanowi, iż zajęcia takie mogą prowadzić tylko zarejestrowane organizacje; mając na uwadze, że zmiany w ustawie o reklamie komercyjnej i ustawie o mediach wymagają, aby reklamy i treści, w których pojawiają się osoby LGBTI, były zaliczane do kategorii V (tj. niezalecane dla nieletnich); mając na uwadze, że wiązanie orientacji seksualnej i tożsamości płciowej z czynami przestępczymi, takimi jak pedofilia, jest niedopuszczalne i prowadzi do dalszej dyskryminacji i stygmatyzacji mniejszości seksualnych; mając na uwadze, że ze względu na krajowe przepisy zakazujące lub ograniczające osobom poniżej 18. roku życia dostęp do treści przedstawiających „odchylenie od samoidentyfikacji zgodnej z płcią metrykalną, zmianę płci lub homoseksualizm” rząd węgierski wydał dekret nakazujący sprzedawcom książek dla dzieci umieszczanie książek i nośników przedstawiających homoseksualizm w „zamkniętym opakowaniu” oraz zabraniający sprzedaży jakichkolwiek książek lub nośników przedstawiających związki jednopłciowe lub zmiany płci w promieniu 200 m od szkół lub kościołów; mając na uwadze, że wymóg ten zastosowano do książki z opowieściami dla dzieci „Fairyland is for everyone” [Kraina wróżek jest dla wszystkich] opublikowanej przez wydawnictwo Labriz;

CF.  mając na uwadze, że 2 grudnia 2021 r. Komisja postanowiła wysłać władzom węgierskim uzasadnioną opinię, gdyż uznała, iż przez wprowadzenie obowiązku podawania informacji o rozbieżności w stosunku do „tradycyjnych ról płciowych” Węgry naruszają wolność wypowiedzi autorów i wydawców książek (art. 11 Karty), dopuszczają się bezzasadnej dyskryminacji ze względu na orientację seksualną (art. 21 Karty) oraz niewłaściwie stosują przepisy UE dotyczące nieuczciwych praktyk handlowych zapisane w dyrektywie 2005/29/WE dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym(18);

CG.  mając na uwadze, że 15 lipca 2022 r. Komisja postanowiła pozwać Węgry do TSEU w związku z węgierskimi przepisami mającymi na celu zakazanie lub ograniczenie osobom poniżej 18. roku życia dostępu do treści przedstawiających „odchylenie od samoidentyfikacji zgodnej z płcią metrykalną, zmianę płci lub homoseksualizm”; mając na uwadze, że Komisja uznała, iż przepisy te są w szczególności sprzeczne z dyrektywą 2010/13/UE w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych(19), z dyrektywą 2000/31/WE w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego(20), a także z zasadami godności ludzkiej, wolności wypowiedzi i informacji, prawem do poszanowania życia prywatnego, jak również z prawem do niedyskryminacji, zapisanymi, odpowiednio, w art. 1, 7, 11 i 21 Karty; mając na uwadze, że Komisja wskazała również, iż ze względu na powagę tych naruszeń kwestionowane przepisy naruszają również wspólne wartości określone w art. 2 TUE; mając na uwadze, że 22 czerwca 2021 r. 18 państw członkowskich UE podpisało oświadczenie wydane przy okazji posiedzenia Rady do Spraw Ogólnych, w którym sprzeciwiło się przyjęciu wspomnianych przepisów;

CH.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu z 21 maja 2019 r. sporządzonym w następstwie wizyty na Węgrzech od 4 do 8 lutego 2019 r. komisarz praw człowieka Rady Europy opisała, jak na Węgrzech następuje regres pod względem równouprawnienia płci i praw kobiet, polityczna reprezentacja kobiet jest uderzająco mała, w polityce rządu sprawy kobiet są ściśle powiązane ze sprawami rodziny, a rząd przestał realizować konkretną strategię na rzecz równouprawnienia płci;

CI.  mając na uwadze, że w oświadczeniu wydanym 29 kwietnia 2020 r. niezależny ekspert ONZ ds. ochrony przed przemocą i dyskryminacją ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową wezwał Węgry do odrzucenia proponowanych przepisów, które odmawiałyby prawa do uznania prawnego i samookreślenia osobom transpłciowym i płciowo nienormatywnym;

CJ.  mając na uwadze, że we wnioskach końcowych z 3 marca 2020 r. dotyczących szóstego sprawozdania okresowego nt. Węgier Komitet Praw Dziecka ONZ wezwał rząd Węgier do działania, przyjęcia strategii oraz zapewnienia informacji i wsparcia na rzecz dzieci wymagających szczególnej troski, w tym do przyjęcia szczególnych środków ukierunkowanych na dziewczęta, dzieci romskie, dzieci ubiegające się o azyl i migrujące oraz dzieci homoseksualne, biseksualne, transpłciowe i interseksualne; mając na uwadze, że komitet wyraził również poważne obawy dotyczące oddzielonych od rodzin i objętych opieką instytucjonalną dzieci z niepełnosprawnościami, niewystarczających środków podejmowanych przez władze węgierskie w celu wyeliminowania opieki instytucjonalnej oraz propagowania dostępu do usług opieki zdrowotnej i rehabilitacji oraz innych zajęć sprzyjających włączeniu społecznemu, przypadków wykorzystywania seksualnego dzieci z niepełnosprawnościami objętych opieką instytucjonalną i znęcania się nad nimi, braku informacji o sytuacji dzieci romskich z niepełnosprawnościami oraz utrzymującej się stygmatyzacji, która spotyka dzieci z niepełnosprawnościami;

CK.  mając na uwadze, że 5 maja 2020 r. parlament Węgier przyjął rezolucję, w której odrzucił ratyfikację Konwencji o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencja stambulska);

CL.  mając na uwadze, że w wyroku z 16 lipca 2020 r. w sprawie Rana przeciwko Węgrom ETPC stwierdził naruszenie prawa do poszanowania życia prywatnego w przypadku transpłciowego mężczyzny z Iranu, który uzyskał azyl na Węgrzech, lecz nie mógł legalnie zmienić w tym kraju płci ani imienia; mając na uwadze, że w decyzji z 10 czerwca 2022 r. dotyczącej oczekiwanego szczegółowego nadzoru nad wykonaniem wyroku Komitet Ministrów Rady Europy z niepokojem zauważył, iż władze węgierskie nie podjęły żadnych środków w celu stworzenia odpowiedniego rozwiązania dla obywateli państw trzecich osiedlonych zgodnie z prawem i ubiegających się o prawne uznanie płci; mając ponadto na uwadze, że w maju 2020 r. parlament Węgier przyjął przepisy, które uniemożliwiają węgierskim osobom transpłciowym prawne uznanie płci;;

CM.  mając na uwadze, że w oświadczeniu z 14 czerwca 2021 r. komisarz praw człowieka Rady Europy wezwała węgierskich parlamentarzystów, aby odrzucili projekt poprawek zakazujących omawiania orientacji seksualnej i tożsamości płciowej oraz różnorodności w tym zakresie; mając na uwadze, że w opinii z 13 grudnia 2021 r. w sprawie zgodności z międzynarodowymi standardami praw człowieka ustawy nr LXXIX z 2021 r. zmieniającej niektóre ustawy o ochronie dzieci Komisja Wenecka stwierdziła, że trudno byłoby uznać te poprawki za zgodne z europejską konwencją praw człowieka i międzynarodowymi standardami praw człowieka, oraz wezwała władze węgierskie do uchylenia szeregu przepisów;

CN.  mając na uwadze, że w opinii z 2 lipca 2021 r. w sprawie zmian konstytucji przyjętych przez parlament węgierski w grudniu 2020 r. Komisja Wenecka zaleciła, aby poprawki konstytucyjnej określającej małżeństwo jako związek jednego mężczyzny i jednej kobiety orani uzupełnienia stanowiącego, że „matką jest kobieta, ojcem mężczyzna”, nie traktować jako okazji do wycofania obowiązujących przepisów w sprawie ochrony osób, które nie są heteroseksualne, ani do zmiany tych przepisów w sposób niekorzystny dla takich osób; mając na uwadze, że Komisja Wenecka zaleciła również, aby poprawki konstytucyjne interpretowano i stosowano – zwłaszcza przy projektowaniu przepisów wykonawczych – w sposób zapewniający gruntowne wdrożenie zasady niedyskryminacji z jakichkolwiek przyczyn, w tym ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową; mając na uwadze, że dalej zauważono potrzebę uchylenia poprawki stanowiącej, że „Węgry chronią prawo dzieci do samoidentyfikacji zgodnej z ich płcią metrykalną” lub jej zmiany w sposób zapewniający, aby jej skutkiem nie było odmawianie osobom transpłciowym prawa do uznania prawnego ich nabytej tożsamości płciowej;

CO.  mając na uwadze, że w opinii z 18 października 2021 r. w sprawie ustawy o równym traktowaniu i promowaniu równości szans oraz w ustawie o komisarzu ds. praw podstawowych, przyjętych przez parlament węgierski w grudniu 2020 r., Komisja Wenecka stwierdziła, że istnieją zagrożenia związane z połączeniem organów ds. równości z krajowymi instytucjami ds. praw człowieka, wynikające m.in. z różnych tradycji, procedur prawnych i podejść, jakie mogą stosować takie podmioty, a także zauważyła, że kolizja kompetencji już przysługujących komisarzowi ds. praw podstawowych na mocy ustawy nr CXI oraz kompetencji nabywanych przez niego jako następcę węgierskiego Organu ds. Równego Traktowania wyraźnie unaocznia zagrożenia mogące podważać skuteczność jego działań w zakresie promowania równości i zwalczania dyskryminacji;

CP.  mając na uwadze, że w oświadczeniu z 13 stycznia 2022 r. komisarz praw człowieka Rady Europy stwierdziła, że decyzja rządu węgierskiego o przeprowadzeniu krajowego referendum w sprawie dostępu dzieci do informacji na temat kwestii orientacji seksualnej i tożsamości płciowej w tym samym dniu, w którym odbywały się wybory parlamentarne, była wysoce niefortunna, gdyż nasiliła instrumentalne traktowanie praw człowieka osób LGBTIQ; mając na uwadze, że 29 lipca 2022 r. w sprawozdaniu końcowym międzynarodowa misja obserwacji wyborów OBWE podkreśliła, iż ramy prawne referendum są w dużej mierze niewystarczające i nie zapewniają równych warunków działania w odniesieniu do kampanii referendalnych, ponieważ nie spełniają kluczowych zaleceń wynikających z dobrych praktyk międzynarodowych, a na mocy poprawki z 2018 r. rząd ma pełne prawa do prowadzenia kampanii, gdy jest inicjatorem referendum, co jest sprzeczne z dobrymi praktykami międzynarodowymi, a władze nie są zobowiązane do przekazywania wyborcom obiektywnych informacji na temat kwestii związanych z referendum lub stanowisk zwolenników i przeciwników, co podważa zdolność wyborców do dokonania świadomego wyboru; mając na uwadze, że referendum przeciwko osobom LGBTIQ, które odbyło się na Węgrzech 3 kwietnia 2022 r., było nieważne, gdyż żadna z opcji („tak” lub „nie”) nie uzyskała 50 % głosów; mając na uwadze, że referendum jest szeroko krytykowane jako naruszenie zasady niedyskryminacji;

CQ.  mając na uwadze, że 29 lipca 2022 r. w sprawozdaniu końcowym międzynarodowa misja obserwacji wyborów OBWE podkreśliła, iż mniej niż 20 % wszystkich kandydatów stanowią kobiety, co znacznie ogranicza możliwość wzmocnienia niskiej reprezentacji kobiet w polityce krajowej na Węgrzech; mając na uwadze, że odsetek kobiet zasiadających w węgierskim parlamencie wybranym w 2022 r. wynosi 14 %;

CR.  mając na uwadze, że w uwagach końcowych z 25 marca 2022 r. dotyczących połączonego drugiego i trzeciego sprawozdania Węgier Komitet ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami wyraził zaniepokojenie faktem, że osoby z niepełnosprawnościami nie dysponują mechanizmem podejmowania autonomicznych decyzji, i zalecił, aby Węgry zmieniły swoje ustawodawstwo w sposób gwarantujący, że w podejmowanych decyzjach będzie przestrzegana godność, autonomia, wola i preferencje osób z niepełnosprawnościami wykonujących czynności prawne; mając na uwadze, że komitet zalecił także, aby Węgry na nowo opracowały stosowane przez siebie środki i przekierowały budżety do środowiskowych usług wsparcia, takich jak usługi osobistych asystentów, z myślą o zapewnieniu osobom z niepełnosprawnościami wsparcia umożliwiającego samodzielne życie we wspólnocie na równych warunkach;

Prawa osób należących do mniejszości, w tym Romów i Żydów, oraz ochrona przed wypowiedziami nawołującymi do nienawiści wobec tych mniejszości

CS.  mając na uwadze, że 9 czerwca 2021 r. Komisja podjęła decyzję o skierowaniu do władz węgierskich wezwania do usunięcia uchybienia, gdyż węgierskie przepisy krajowe nie są w pełni zgodne z unijnymi zasadami zakazującymi dyskryminacji na mocy dyrektywy Rady 2000/43/WE wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne(21) oraz dyrektywy Rady 2000/78/WE ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy(22), które to akty wymagają od państw członkowskich ustanowienia skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji za dyskryminację; mając na uwadze, że do gruntownej zmiany doszło w lipcu 2020 r., kiedy Węgry zmieniły krajowy system sankcji, zobowiązując sądy do przyznawania zadośćuczynienia za dyskryminację w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego tylko w postaci usług z zakresu szkolenia i kształcenia zawodowego, a nie w postaci jednorazowej płatności; mając na uwadze, że Parlament Europejski wielokrotnie wzywał państwa członkowskie do zwalczania antycyganizmu za pomocą skutecznych środków ustawodawczych i politycznych;

CT.  mając na uwadze, że 2 grudnia 2021 r. Komisja wysłała władzom węgierskim wezwanie do usunięcia uchybienia w związku z transpozycją decyzji ramowej Rady 2008/913/WSiSW w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych(23), gdyż węgierskie ramy prawne nie obwarowują sankcją karną publicznego aprobowania, negowania lub rażącego pomniejszania zbrodni międzynarodowych i nie zapewniają uznania pobudek rasistowskich i ksenofobicznych za okoliczność obciążającą ani uwzględniania takich przesłanek przez sądy krajowe w odniesieniu do wszelkich popełnionych przestępstw;

CU.  mając na uwadze, że w uwagach końcowych z 6 czerwca 2019 r. dotyczących połączonych sprawozdań Węgier (od sprawozdania nr| 18 do sprawozdania nr 25) Komitet ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej stwierdził, że jest głęboko zaniepokojony występowaniem mowy nienawiści na tle rasistowskim skierowanej przeciwko Romom, migrantom, uchodźcom, osobom ubiegającym się o azyl i innym mniejszościom, co podsyca nienawiść i nietolerancję i niekiedy prowadzi do przemocy wobec takich grup, w szczególności ze strony czołowych polityków i w mediach, zwłaszcza w internecie; mając zwłaszcza na uwadze, że komitet jest głęboko zaniepokojony doniesieniami o tym, iż osoby publiczne, w tym zajmujące stanowiska najwyższego szczebla, wydawały oświadczenia mogące propagować nienawiść na tle rasowym, w szczególności podczas skierowanej przeciwko imigrantom i uchodźcom kampanii rządu rozpoczętej w 2015 r., a także obecnością i działalnością organizacji szerzących nienawiść na tle rasowym; mając na uwadze, że odnotowując przedstawione informacje o środkach podjętych w celu poprawy sytuacji Romów, w tym w dziedzinie ochrony zdrowia i edukacji, a także w ramach krajowej strategii włączenia społecznego z 2011 r., komitet nadal był wysoce zaniepokojony utrzymującą się dyskryminacją Romów oraz doświadczaną przez nich segregacją i skrajnym ubóstwem;

CV.  mając na uwadze, że w piątej opinii w sprawie Węgier przyjętej 26 maja 2020 r. komitet doradczy Rady Europy ds. Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych stwierdził, że chociaż Węgry utrzymują politykę wspierania mniejszości narodowych opartą na solidnych ramach ustawodawczych, nadal należy uwzględniać trudności strukturalne napotykane przez Romów we wszystkich sferach życia publicznego i prywatnego, w tym w zakresie edukacji, zatrudnienia, zakwaterowania i dostępu do opieki zdrowotnej; mając na uwadze, że komitet podkreślił konieczność podjęcia pilnych środków, aby poprawić sytuację Romów, walczyć z wczesnym kończeniem nauki oraz propagować sprzyjającą włączeniu społecznemu edukację wysokiej jakości, w tym w obszarach podlegających zjawisku segregacji; mając na uwadze, że komitet wskazał ponadto, iż w regionach znajdujących się w niekorzystnej sytuacji istnieje potrzeba większej komplementarności między krajowymi i lokalnymi strategiami politycznymi, aby zapewnić długoterminowe rozwiązania problemów związanych z zatrudnieniem i mieszkalnictwem, podczas gdy dostęp do opieki zdrowotnej i usług socjalnych nadal napotyka poważne przeszkody praktyczne, głównie ze szkodą dla romskich kobiet i dzieci;

CW.  mając na uwadze, że w decyzji z 10 czerwca 2022 r. dotyczącej zamierzonego szczegółowego nadzoru nad wykonaniem wyroków ETPC w sprawach Horváth i Kiss przeciwko Węgrom Komitet Ministrów Rady Europy przypomniał, iż przedmiotowa sprawa dotyczy dyskryminacyjnego umieszczania i nadmiernej reprezentacji dzieci romskich w szkołach specjalnych dla dzieci z niepełnosprawnościami intelektualnymi, a państwo ma pozytywny obowiązek unikania utrwalania dyskryminujących praktyk; mając na uwadze, że komitet stanowczo ponowił apel do władz, aby przedstawiły przykłady świadczące o skuteczności administracyjnych i sądowych środków odwoławczych od ustaleń komisji ekspertów oraz by uzupełniły przekazane dane statystyczne dotyczące tej kwestii, wezwał władze, aby uzupełniły informacje statystyczne danymi zdezagregowanymi etnicznie wskazującymi liczbę odwołań wniesionych w sprawach dotyczących dzieci romskich, oraz stanowczo ponowił apel do władz, by przedstawiły dalsze informacje na temat wszelkich stosownych procedur toczących się przed komisarzem ds. praw podstawowych;

CX.  mając na uwadze, że nadal nie przeprowadzono nadzoru nad wykonaniem wyroków ETPC w sprawie Balázs przeciwko Węgrom, dotyczącej naruszeń zakazu dyskryminacji w powiązaniu z zakazem nieludzkiego lub poniżającego traktowania ze względu na brak skutecznych dochodzeń ze strony władz w kwestii możliwych motywów rasowych niewłaściwego traktowania skarżących się Romów przez przedstawicieli organów ścigania;

CY.  mając na uwadze, że 29 lipca 2022 r. przywódcy grup politycznych w Parlamencie przyjęli oświadczenie, w którym potępili otwarcie rasistowskie deklaracje premiera Viktora Orbána, iż Węgry nie chcą stać się „rasą mieszaną”, oraz podkreślili, że deklaracje te stoją w sprzeczności z naszymi wartościami, które są również zapisane w traktatach UE;

Prawa podstawowe migrantów, osób ubiegających się o azyl i uchodźców

CZ.  mając na uwadze, że w wyroku z 19 marca 2020 r. w sprawie C-564/18, Bevándorlási és Menekültügyi Hivatal (Tompa), TSUE orzekł, iż dyrektywa 2013/32/UE w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej(24) stoi na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które umożliwia odrzucenie jako niedopuszczalnego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej z tego powodu, że wnioskodawca przybył na terytorium danego państwa członkowskiego przez państwo, w którym nie jest on narażony na prześladowanie lub ryzyko doznania poważnej krzywdy, lub w którym zapewniony jest odpowiedni stopień ochrony; mając na uwadze, że TSUE stwierdził, iż dyrektywa stoi również na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które ustanawia ośmiodniowy termin, w którym sąd rozpatrujący odwołanie od decyzji o odrzuceniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej jako niedopuszczalnego ma wydać decyzję, jeżeli sąd ten nie jest w stanie zapewnić w takim terminie skuteczności przepisów materialnych i gwarancji proceduralnych, z których korzysta wnioskodawca na mocy prawa UE;

DA.  mając na uwadze, że w wyroku z 2 kwietnia 2020 r. w sprawach połączonych C-715/17, C-718/17 i C‑719/17, w tym w sprawie Komisja przeciwko Węgrom (tymczasowy mechanizm relokacji osób ubiegających się o udzielenie ochrony międzynarodowej), TSUE orzekł, że nie podając regularnie, nie rzadziej niż co trzy miesiące, odpowiedniej liczby osób ubiegających się o udzielenie ochrony międzynarodowej, które można szybko relokować na ich terytorium, od 25 grudnia 2015 r. Węgry uchybiają zobowiązaniom, które na nich ciążą na mocy art. 5 ust. 2 decyzji Rady (UE) 2015/1601(25), a w konsekwencji pozostałym zobowiązaniom dotyczącym relokacji, które na nich ciążyły na mocy art. 5 ust. 4–11 wspomnianej decyzji;

DB.  mając na uwadze, że w wyroku z 14 maja 2020 r. w sprawach połączonych C-924/19 PPU i C‑925/19 PPU Országos Idegenrendészeti Főigazgatóság Dél-alföldi Regionális Igazgatóság i Országos Idegenrendészeti Főigazgatóság TSUE orzekł, że z dyrektywy 2008/115/WE w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich(26) oraz z dyrektywy 2013/33/UE w sprawie ustanowienia norm dotyczących przyjmowania wnioskodawców ubiegających się o ochronę międzynarodową(27) wynika, że nałożony na obywatela państwa trzeciego obowiązek stałego przebywania w strefie tranzytowej, której obszar jest ograniczony i zamknięty, w obrębie której przemieszczanie się tego obywatela jest ograniczone i nadzorowane oraz której obywatel ten nie może zgodnie z prawem opuścić według własnej woli w żadnym kierunku, stanowi pozbawienie wolności, jakie cechuje „środek detencyjny” lub „zatrzymanie” w rozumieniu tych dyrektyw; mając na uwadze, że TSUE wskazał. iż prawo unijne stoi na przeszkodzie szeregowi przepisów ustawodawstwa węgierskiego;

DC.  mając na uwadze, że w wyroku z 17 grudnia 2020 r. w sprawie C-808/18 Komisja przeciwko Węgrom („Accueil des demandeurs de protection internationaleurs”) TSUE orzekł, iż Węgry uchybiły zobowiązaniom ciążącym na nich na mocy dyrektyw 2008/115/WE, 2013/32/UE i 2013/33/UE, ponieważ (i) uznają, że z wnioskami o udzielenie ochrony międzynarodowej obywatele państw trzecich lub bezpaństwowcy mogą występować wyłącznie w strefach tranzytowych w Röszke i Tompa, a jednocześnie drastycznie ograniczają liczbę wnioskodawców, którym zezwala się dziennie na wjazd do tych stref tranzytowych; (ii) ustanowiły system systematycznego zatrzymywania osób ubiegających się o ochronę międzynarodową w strefach tranzytowych w Röszke i Tompa; (iii) umożliwiają wydalanie wszystkich obywateli państw trzecich nielegalnie przebywających na terytorium Węgier i nie przestrzegają procedur i gwarancji określonych w dorobku prawnym Unii oraz (iv) uzależniają wykonywanie przez osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową prawa do pozostania na terytorium Węgier od spełnienia warunków sprzecznych z prawem Unii; mając na uwadze, że 27 stycznia 2021 r. Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex) ogłosiła, iż zawiesza działalność na Węgrzech w następstwie orzeczenia TSUE; mając na uwadze, że 12 listopada 2021 r. Komisja podjęła decyzję o pozwaniu Węgier do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z niewykonaniem wyroku oraz zwróciła się do TSUE, aby nakazał zapłacenie kar finansowych (sprawa C-123/22);

DD.  mając na uwadze, że 9 czerwca 2021 r. Komisja podjęła decyzję o skierowaniu do władz Węgier wezwania do usunięcia uchybienia i uzasadnionej opinii w związku z brakiem pełnej transpozycji dyrektywy 2013/32/UE w odniesieniu do przepisów dotyczących rozmowy osobistej, badania medycznego, gwarancji dla dzieci i nastolatków bez opieki oraz procedury rozpatrywania wniosku o azyl;

DE.  mając na uwadze, że 15 lipca 2021 r. Komisja podjęła decyzję o pozwaniu Węgier do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, gdyż uznała, że nowa procedura azylowa jest niezgodna z art. 6 dyrektywy 2013/32/UE zinterpretowanym w świetle art. 18 Karty (sprawa C‑823/21 Komisja przeciwko Węgrom);

DF.  mając na uwadze, że w wyroku z 16 listopada 2021 r. w sprawie C-821/19 Komisja przeciwko Węgrom („Incrimination de l’aide aux demandeurs d’asile”) TSUE orzekł, iż Węgry uchybiły zobowiązaniom ciążącym na nich na podstawie: (i) art. 33 ust. 2 dyrektywy 2013/32/UE, gdyż pozwoliły na odrzucenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej jako niedopuszczalnego ze względu na to, że wnioskodawca przybył na terytorium Węgier przez państwo, w którym nie jest narażony na prześladowanie lub na ryzyko doznania poważnej krzywdy, lub w którym zapewniony jest odpowiedni poziom ochrony; (ii) art. 8 ust. 2 i art. 22 ust. 1 dyrektywy 2013/32/UE oraz art. 10 ust. 4 dyrektywy 2013/33/UE, gdyż obwarowały w prawie krajowym sankcją karną czyn każdej osoby, która w ramach działalności organizacyjnej świadczy pomoc w wystąpieniu z wnioskiem o udzielenie azylu na terytorium Węgier lub w złożeniu takiego wniosku, jeżeli można udowodnić ponad wszelką rozsądną wątpliwość, że osoba ta była świadoma tego, iż taki wniosek nie może zostać uwzględniony na podstawie tego prawa; oraz (iii) art. 8 ust. 2, art. 12 ust. 1 lit. c) i art. 22 ust. 1 dyrektywy 2013/32/UE oraz art. 10 ust. 4 dyrektywy 2013/33/UE, gdyż pozbawiły prawa do zbliżania się do granic zewnętrznych Węgier każdego, kto jest podejrzewany o popełnienie takiego czynu zabronionego;

DG.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu z 21 maja 2019 r. po wizycie na Węgrzech w dniach 4–8 lutego 2019 r. komisarz praw człowieka Rady Europy stwierdziła, że zajmowane od 2015 r. przez węgierski rząd stanowisko wymierzone przeciwko imigracji i osobom ubiegającym się o azyl doprowadziło do powstania ram ustawodawczych, które utrudniają przyjmowanie osób ubiegających się o azyl i integrację osób uznanych za uchodźców, przewidzianą międzynarodowymi zobowiązaniami w zakresie praw człowieka;

DH.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu z 17 marca 2020 r. po wizycie na Węgrzech w 2018 r. Europejski Komitet do spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu podkreślił, iż od czasy wizyty ad hoc komitetu w 2017 r. nie zrobiono nic, aby wprowadzić skuteczne zabezpieczenia zapobiegające niewłaściwemu traktowaniu osób zawracanych przez funkcjonariuszy policji węgierskiej za ogrodzenie graniczne do Serbii, przy czym jasne było również, że nie istnieją żadne środki odwoławcze mogące zapewnić takim osobom skuteczną ochronę przed przymusowym wydaleniem lub odesłaniem, w tym odsyłaniem łańcuchowym;

DI.  mając na uwadze, że w uwagach końcowych z 6 czerwca 2019 r. dotyczących połączonych sprawozdań Węgier (od sprawozdania nr 18 do sprawozdania nr 25) Komitet ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej wyraził zaniepokojenie alarmującą sytuacją osób ubiegających się o azyl, uchodźców i migrantów oraz doniesieniami, że zasada non-refoulement nie jest w pełni przestrzegana w teorii ani w praktyce; mając na uwadze, że komitet był również głęboko zaniepokojony doniesieniami o stosowaniu nadmiernej siły i przemocy przez funkcjonariuszy organów ścigania wobec obywateli państw trzecich znajdujących się w różnych miejscach na Węgrzech oraz o „wypychaniu” tych, których znaleziono w pobliżu granicy z Serbią, które skutkowało obrażeniami i uszkodzeniami ciała;

DJ.  mając na uwadze, że w wyroku z 2 marca 2021 r. w sprawie R.R. i inni przeciwko Węgrom ETPC stwierdził, iż niezapewnienie pożywienia pierwszemu skarżącemu (R.R.) oraz warunki pobytu pozostałych skarżących (ciężarnej kobiety i dzieci) doprowadziły do naruszenia zakazu nieludzkiego lub poniżającego traktowania; mając na uwadze, że ETPC stwierdził również, iż pobyt skarżących w strefie tranzytowej oznaczał w istocie pozbawienie wolności, a brak jakiejkolwiek formalnej decyzji za strony władz ani jakiegokolwiek postępowania, w drodze którego sąd mógłby szybko zdecydować o zgodności z prawem ich zatrzymania, doprowadził do naruszenia prawa do wolności i bezpieczeństwa; mając na uwadze, że ETPC doszedł do podobnych wniosków w wyrokach z 24 lutego 2022 r. w sprawie M.B.K. i inni przeciwko Węgrom oraz z 2 czerwca 2022 r. w sprawie H.M. i inni przeciwko Węgrom; mając na uwadze, że nadal nie przeprowadzono szczegółowego nadzoru nad wykonaniem tych wyroków;

DK.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu z 11 maja 2020 r. po wizycie na Węgrzech w 2019 r. specjalny sprawozdawca ONZ ds. praw człowieka w odniesieniu do migrantów powtórzył wezwanie, aby rząd węgierski przeprowadził znaczącą ponowną ocenę obecnej sytuacji i stosowanej w niej polityki migracyjnej, oraz stwierdził, że Węgry powinny zakończyć tzw. stan kryzysu, który nie odpowiada rzeczywistości i ma poważny niekorzystny wpływ na prawa człowieka w przypadku migrantów i osób ubiegających się o azyl, na wolność organizacji społeczeństwa obywatelskiego i na uprawnienia sądów, a także znieść wszystkie inne środki ograniczające o podobnej charakterystyce i skutkach;

DL.  mając na uwadze, że w wyroku z 8 lipca 2021 r. w sprawie Shahzad przeciwko Węgrom ETPC stwierdził, iż skarżącego poddano „zbiorczemu” wydaleniu, gdyż władze nie ustaliły jego indywidualnej sytuacji, nie zapewniły rzeczywistych i skutecznych sposobów dostania się na Węgry, skarżącego nie wydalono z uwagi na jego postępowanie i nie miał on też dostępu do odpowiedniego środka odwoławczego; mając na uwadze, że nadal nie przeprowadzono szczegółowego nadzoru nad wykonaniem tego wyroku;

DM.  mając na uwadze, że w decyzji z 2 grudnia 2021 r. dotyczącej zamierzonego szczegółowego nadzoru nad wykonaniem wyroku ETPC w sprawie Ilias i Ahmed przeciwko Węgrom Komitet Ministrów Rady Europy przypomniał, iż przedmiotowa sprawa dotyczy uchybienia obowiązkowi proceduralnemu wynikającemu z art. 3 europejskiej konwencji praw człowieka, zgodnie z którym należało ocenić ryzyko niewłaściwego traktowania przed wydaleniem ubiegających się o azyl skarżących do Serbii w oparciu ogólne domniemanie „bezpiecznego państwa trzeciego”, odnotował z głębokim ubolewaniem, że nie podjęto kroków w celu przeprowadzenia niezbędnej ponownej oceny ustawodawczego domniemania „bezpiecznego państwa trzeciego” w stosunku do Serbii, oraz zdecydowanie ponownie zachęcił do bezzwłocznego ponownego przeprowadzenia takiej oceny w zgodzie z wymogami ETPC i do przedstawienia jej podstaw i wyników; mając na uwadze, że komitet zauważył także z niepokojem, iż pomimo wyrażonych we wcześniejszej decyzji obaw nadal stosuje się praktykę przymusowych wydaleń bez zorganizowanej procedury, oraz zdecydowanie ponowił apel do władz węgierskich o pełne zastosowanie się do wymogów wynikających z wyroku ETPC oraz o zapewnienie, aby przymusowe powroty odbywały się w ramach zorganizowanych procedur, z zabezpieczeniami, zwłaszcza dotyczącymi zagwarantowanego prawem międzynarodowym prawa każdej osoby do ubiegania się o azyl;

DN.  mając na uwadze, że nadal nie przeprowadzono nadzoru nad wykonaniem wyroków ETPC w sprawie Nabil i inni przeciwko Węgrom, dotyczącej naruszeń prawa do wolności i bezpieczeństwa skarżących osób ubiegających się o azyl, które to naruszenia wynikały z ich zatrzymania do czasu rozpatrzenia zasadności ich wniosków o azyl;

DO.  mając na uwadze, że w piśmie z 12 sierpnia 2022 r. skierowanym do Komitetu Ministrów Rady Europy komisarz praw człowieka Rady Europy wskazała, iż dostęp do procedury azylowej oraz do merytorycznej i indywidualnej oceny ryzyka stał się praktycznie niemożliwy na Węgrzech z powodu kolejnych i nakładających się na siebie środków podejmowanych przez rząd od 2015 r.; mając na uwadze, że potencjalnym osobom ubiegającym się o azyl odmawia się legalnego wjazdu na terytorium Węgier lub, z nielicznymi wyjątkami, zmusza się je do opuszczenia Węgier i poddania wstępnej kontroli w ramach procedury ambasady przed złożeniem wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej; mając na uwadze, że stopniowemu rozpadowi systemu azylowego stale towarzyszy – i napędza go – brutalny dyskurs antymigracyjny rządu węgierskiego, co dodatkowo osłabia przyjmowanie i ochronę uchodźców i osób ubiegających się o azyl w tym kraju;

Prawa gospodarcze i społeczne

DP.  mając na uwadze, że w zaleceniu z 12 lipca 2022 r. w sprawie krajowego programu reform Węgier na 2022 r., zawierającym opinię Rady na temat przedstawionego przez Węgry programu konwergencji na 2022 r., Rada zaleciła, aby Węgry kontynuowały integrację na rynku pracy grup znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, w szczególności poprzez podnoszenie kwalifikacji, oraz by przedłużyły okres wypłacania świadczeń dla bezrobotnych w celu poprawy adekwatności pomocy społecznej i zapewnienia powszechnego dostępu do niezbędnych usług i odpowiednich warunków mieszkaniowych; mając na uwadze, że zalecono poprawę wyników kształcenia i zwiększenie udziału grup defaworyzowanych, w szczególności Romów, w wysokiej jakości powszechnej edukacji oraz poprawę dostępu do wysokiej jakości usług profilaktycznych i podstawowej opieki zdrowotnej;

DQ.  mając na uwadze, że we wnioskach końcowych z 3 marca 2020 r. dotyczących szóstego sprawozdania okresowego nt. Węgier Komitet Praw Dziecka zalecił, aby Węgry nadal inwestowały w środki mające na celu eliminację ubóstwa, ze zwróceniem szczególnej uwagi na dzieci romskie i dzieci żyjące na obszarach znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji społeczno-gospodarczej, oraz wyraził poważne zaniepokojenie w związku z liczbą uczniów wcześnie kończących naukę, z których większość pochodzi ze środowisk znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, przypisaniem szkół publicznych do społeczności wyznaniowych, co może przyczyniać się do segregacji ze względu na religię lub przekonania, dalszą segregacją dzieci romskich w edukacji, różnicami w edukacji między dziećmi romskimi i nieromskimi, brakiem oficjalnych danych dotyczących dzieci romskich objętych edukacją, nękaniem, znęcaniem się i wykluczeniem, które dzieci, a zwłaszcza dzieci LGBTI, napotykają w szkołach oraz stosowaniem w szkołach metod utrzymania dyscypliny niechroniących dzieci przed przemocą fizyczną i psychiczną;

DR.  mając na uwadze, że 11 lutego 2022 r. rząd węgierski wydał dekret nadzwyczajny, w którym określił „niezbędne usługi minimalne”, jakie należy zapewnić podczas strajku zgodnie z ustawą o strajkach w sposób tak ogólnikowy, że uniemożliwił podjęcie strajku; mając na uwadze, że dekret ograniczył prawa nauczycieli, którzy 16 marca 2022 r. zapowiedzieli strajk;

DS.  mając na uwadze, że od czasu przyjęcia zakazu zamieszkiwania w przestrzeni publicznej kilka sądów powszechnych wystąpiło do Trybunału Konstytucyjnego o uchylenie tego przepisu, gdyż uznały, iż jest on niekonstytucyjny z wielu względów; mając na uwadze, że po długim opóźnieniu Trybunał Konstytucyjny odrzucił wszystkie wnioski złożone przez sądy powszechne ze wszystkich względów i odmówił uwzględnienia jakichkolwiek opinii, które nie wspierały argumentacji rządu; mając na uwadze, że w przypadku bezdomności system zabezpieczenia społecznego skupia się głównie na uznawaniu za nielegalne przebywania osób bezdomnych w przestrzeniach publicznych i na środkach karnych, a nie na włączeniu społecznym;

°

° °

1.  przypomina, że jego obawy odnoszą się do następujących kwestii na Węgrzech:

2.  uważa, że fakty i tendencje przedstawione w rezolucjach Parlamentu stanowią łącznie systemowe zagrożenie dla wartości, o których mowa w art. 2 TUE, i stwarzają wyraźne ryzyko ich poważnego naruszenia; wyraża głębokie zaniepokojenie celowymi i systematycznymi dążeniami rządu węgierskiego do podważenia podstawowych wartości Unii zapisanych w art. 2 TUE oraz potępia je; podkreśla, że tendencje te znacząco nasiliły się od czasu uruchomienia art. 7 ust. 1 TUE; podkreśla, że rząd węgierski ponosi odpowiedzialność za przywrócenie zgodności z prawem UE i wartościami zapisanymi w art. 2 TUE, i wyraża głębokie ubolewanie, iż brak zdecydowanych działań UE przyczynił się do załamania demokracji, praworządności i praw podstawowych na Węgrzech, co – jak pokazują odpowiednie wskaźniki – przekształciło ten kraj w hybrydowy system autokracji wyborczej;

3.  ubolewa nad niezdolnością Rady do poczynienia znaczących postępów w toku trwającej procedury określonej w art. 7 ust. 1 TUE; wzywa Radę do dopilnowania, aby wysłuchania na podstawie art. 7 odbywały się co najmniej raz na prezydencję i dotyczyły także nowych wydarzeń wpływających na praworządność, demokrację i prawa podstawowe; wzywa Radę do publikowania szczegółowych protokołów po każdym wysłuchaniu; podkreśla, że nie ma potrzeby uzyskania jednomyślności w Radzie, aby mogła ona wskazać wyraźne ryzyko wystąpienia poważnego naruszenia unijnych wartości określonych w art. 7 ust. 1, skierować do zainteresowanych państw członkowskich konkretne zalecenia lub określić terminy wykonania tych zaleceń; przypomina, że wzywa do tego Radę, i podkreśla, że jakiekolwiek dalsze opóźnienie takich działań stanowiłoby naruszenie zasady praworządności przez samą Radę; podkreśla, że państwa członkowskie mają obowiązek wspólnie działać i położyć kres atakom na wartości zapisane w art. 2 TUE; wzywa Radę do jak najszybszego wydania zaleceń dla Węgier, aby rozwiązać problemy wspomniane w rezolucji PE z 12 września 2018 roku i niniejszej rezolucji, oraz do wezwania Węgier, aby zastosowały się do wszystkich wspomnianych wyroków i zaleceń, w tym do wyroków i zaleceń związanych z wyborami powszechnymi, które odbyły się 3 kwietnia 2022 r.; nalega, aby we wszystkich postępowaniach związanych z art. 7 TUE Parlament mógł przedstawiać Radzie uzasadniony wniosek, uczestniczyć w wysłuchaniach na podstawie art. 7 TUE oraz niezwłocznie otrzymywać pełne informacje na każdym etapie procedury;

4.  apeluje do Komisji i Rady, aby zwróciły większą uwagę na systemowy demontaż praworządności, a także na powiązania między poszczególnymi naruszeniami wartości wskazanymi w rezolucjach; podkreśla, że brak przeciwdziałania naruszeniom praworządności osłabia demokratyczne instytucje i ostatecznie wpływa na prawa człowieka i życie każdej osoby w kraju, w którym do tych naruszeń dochodzi; podkreśla, że Unia powinna z taką samą determinacją bronić wszystkich wartości zapisanych w art. 2 TUE;

5.  apeluje do Komisji o pełne wykorzystanie dostępnych narzędzi, w szczególności przyspieszonych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, wniosków o zastosowanie środków tymczasowych wnoszonych do Trybunału Sprawiedliwości i działań podejmowanych w razie niewykonania orzeczeń Trybunału, aby wyeliminować wyraźne ryzyko poważnego naruszenia przez Węgry wartości, na których opiera się Unia; przypomina, jak ważne jest rozporządzenie w sprawie warunkowości w zakresie praworządności, i z zadowoleniem przyjmuje decyzję o zastosowaniu go do Węgier, mimo znacznej zwłoki i ograniczonego zakresu; wzywa Komisję, aby natychmiast podjęła działania na podstawie wspomnianego rozporządzenia w odniesieniu do innych przypadków naruszenia zasad praworządności, w szczególności dotyczących niezawisłości sądownictwa i innych zasad, o których mowa w piśmie skierowanym przez Komisję do Węgier 19 listopada 2021 r.; podkreśla fakt, że stosowanie rozporządzenia w sprawie warunkowości w zakresie praworządności jest narzędziem uzupełniającym procedurę przewidzianą w art. 7, jest ono bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich i wykonalne od stycznia 2021 r., a także wzywa Komisję, aby podjęła wszelkie kroki niezbędne dla zapewnienia jego skutecznego egzekwowania; zauważa, że istnieje ryzyko sprzeniewierzenia środków publicznych w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, i ponownie wzywa Komisję, aby nie akceptowała planu Węgier do czasu pełnego zastosowania się przez ten kraj do wszystkich dotyczących go zaleceń krajowych w dziedzinie praworządności w ramach europejskiego semestru oraz do czasu wykonania przez niego wszystkich odpowiednich wyroków TSUE i ETPC; oczekuje od Komisji, że przed zatwierdzeniem umów o partnerstwie i programów polityki spójności wykluczy wszelkie ryzyko, że programy w ramach polityki spójności mogłyby przyczynić się do niewłaściwego wykorzystywania funduszy UE lub do naruszania praworządności; wzywa Komisję do bardziej rygorystycznego stosowania rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów(28) i rozporządzenia finansowego(29), aby przeciwdziałać sprzeniewierzaniu funduszy unijnych ze względów politycznych; uważa, że stosowanie tych instrumentów, aby chronić wartości zapisane w art. 2 TUE, jest jeszcze bardziej naglące w chwili, gdy wartościom tym zagraża wojna prowadzona przez Rosję przeciwko Ukrainie i działania podejmowane przez Rosję przeciwko UE;

6.  ponownie wzywa Komisję do dopilnowania, aby w przypadku zastosowania sankcji w ramach mechanizmu warunkowości w zakresie praworządności, o którym mowa w art. 5 ust. 4 i 5 rozporządzenia w sprawie warunkowości w zakresie praworządności, odbiorcy końcowi lub beneficjenci funduszy UE nie zostali pozbawieni tych funduszy; wzywa Komisję, aby znalazła sposoby rozdzielania funduszy UE za pośrednictwem samorządów lokalnych i organizacji pozarządowych, jeżeli dany rząd nie współpracuje w odniesieniu do niedociągnięć we wdrażaniu praworządności;

7.  wzywa Komisję, aby wspierała niezależne społeczeństwo obywatelskie na Węgrzech, chroniące wartości zapisane w art. 2 TUE, w szczególności przy wykorzystaniu programu „Obywatele, równość, prawa i wartości”; ponownie wzywa Komisję, aby przyjęła kompleksową strategię na rzecz społeczeństwa obywatelskiego w celu ochrony i rozwijania w Unii przestrzeni społeczeństwa obywatelskiego, która to strategia będzie integrować wszystkie istniejące narzędzia oraz obejmować zbiór konkretnych środków ochrony i wzmacniania wspomnianej przestrzeni;

8.  ponawia swój apel do Komisji i Rady, aby natychmiast rozpoczęły negocjacje z Parlamentem w sprawie unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych w formie porozumienia międzyinstytucjonalnego obejmującego stały cykl polityczny instytucji UE;

9.  z zadowoleniem przyjmuje wnioski z Konferencji w sprawie przyszłości Europy, zwłaszcza wnioski zawarte w propozycji nr 25 w sprawie praworządności, wartości demokratycznych i tożsamości europejskiej, oraz ponownie podkreśla, że należy wzmocnić procedury ochrony wartości, na których opiera się Unia, oraz wyjaśnić sposób określania i konsekwencji naruszeń podstawowych wartości;

10.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych.

(1) Dz.U. C 433 z 23.12.2019, s. 66. (2) Dz.U. C 270 z 7.7.2021, s. 91. (3) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0204. (4) Dz.U. C 99 z 1.3.2022, s. 218. (5) Wyrok z dnia 24 czerwca 2019 r., Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, C-619/18, ECLI:EU:C:2019:531, pkt 42 (6) Opinia Trybunału z dnia 18 grudnia 2014 r., opinia wydana na podstawie art. 218 ust. 11 TFUE, 2/13, ECLI:EU:C:2014:2454, pkt 168 (7) Wyrok z 27 lutego 2018 r., Associação Sindical dos Juízes Portugueses przeciwko Tribunal de Contas, C-64/16, EU: C:2018:117, pkt 32. (8) Dz.U. C 316 z 6.8.2021, s. 2. (9) Dz.U. C 282 z 26.8.2020, s. 107. (10) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii (Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 1). (11) Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 65. (12) Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 1. (13) Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 243. (14) Dz.U. L 198 z 28.7.2017, s. 29. (15) Dz.U. L 321 z 17.12.2018, s. 36. (16) Dz.U. L 376 z 27.12.2006, s. 36. (17) Przepisy, które nakładają obowiązki w zakresie rejestracji, zgłaszania i jawności na określone kategorie organizacji społeczeństwa obywatelskiego korzystających bezpośrednio lub pośrednio ze wsparcia zagranicznego przekraczającego określony próg i które przewidują możliwość stosowania sankcji wobec organizacji niewywiązujących się z tych obowiązków. (18) Dz.U. L 149 z 11.6.2005, s. 22. (19) Dz.U. L 95 z 15.4.2010, s. 1. (20) Dz.U. L 178 z 17.7.2000, s. 1. (21) Dz.U. L 180 z 19.7.2000, s. 22. (22) Dz.U. L 303 z 2.12.2000, s. 16. (23) Dz.U. L 328 z 6.12.2008, s. 55. (24) Dz.U. L 180 z 29.6.2013, s. 60. (25) Decyzja Rady (UE) 2015/1601 z dnia 22 września 2015 r. ustanawiająca środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji, Dz.U. L 248 z 24.9.2015, s. 80. (26) Dz.U. L 348 z 24.12.2008, s. 98. (27) Dz.U. L 180 z 29.6.2013, s. 96. (28) Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 159. (29) Dz.U. L 193 z 30.7.2018, s. 1.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 września 2022 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw podstawowych w Unii Europejskiej w latach 2020–2021 (2021/2186(INI))

P9_TA(2022)0325 A9-0224/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej (TUE), w szczególności jego art. 2, który stanowi, że „Unia opiera się na wartościach poszanowania godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności i poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości”,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 2 ust. 1 oraz art. 20 i 21 (zwaną dalej ,, Kartą,

–  uwzględniając zalecenie Komisji (UE) 2021/1534 z dnia 16 września 2021 r. w sprawie zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa dziennikarzom i innym pracownikom sektora mediów oraz wzmocnienia ich pozycji w Unii Europejskiej(1),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 grudnia 2021 r. w sprawie bardziej inkluzywnej i bezpiecznej Europy: rozszerzenie wykazu przestępstw UE o nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści (COM(2021)0777),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 5 marca 2020 r. pt. „Unia równości: strategia na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025” (COM(2020)0152),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 24 czerwca 2020 r. pt. „Strategia UE w zakresie praw ofiar (2020–2025)” (COM(2020)0258),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 listopada 2020 r. pt. „Unia równości: strategia na rzecz równości osób LGBTIQ na lata 2020–2025” (COM(2020)0698),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 11 marca 2021 r. w sprawie ogłoszenia UE strefą wolności osób LGBTIQ(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 24 czerwca 2021 r. w sprawie sytuacji w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz praw w tej dziedzinie w UE w kontekście zdrowia kobiet(3),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 8 lipca 2021 r. w sprawie naruszeń prawa UE i praw obywateli LGBTIQ na Węgrzech w wyniku zmian prawnych wprowadzonych przez parlament węgierski(4),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 14 września 2021 r. w sprawie praw osób LGBTIQ w UE(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 7 października 2020 r. w sprawie ustanowienia unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 18 grudnia 2019 r. w sprawie dyskryminacji osób LGBTI i nawoływania do nienawiści do nich w sferze publicznej, w tym stref wolnych od LGBTI(7),

–  uwzględniając zalecenia grupy roboczej Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych ds. kontroli Fronteksu zawarte w sprawozdaniu komisji z 14 lipca 2021 r. z dochodzenia dotyczącego Fronteksu i domniemanych naruszeń praw podstawowych,

–  uwzględniając opinię Komitetu Regionów z 14 października 2021 r. zatytułowaną „Unia równości: strategia na rzecz równości osób LGBTIQ na lata 2020–2025”(8),

–  uwzględniając debatę w Komisji Spraw Bieżących Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy, a także jej późniejsze sprawozdania pt. „The role of local authorities with regard to the situation and rights of LGBTIQ people in Poland” [Rola władz lokalnych w odniesieniu do sytuacji i praw osób LGBTIQ w Polsce] z 17 maja 2021 r. oraz pt. „Protecting LGBTI people in the context of rising anti-LGBTI hate speech and discrimination” [Ochrona osób LGBTIQ w kontekście narastającego nawoływania do nienawiści i dyskryminacji skierowanej przeciwko osobom LGBTIQ: rola władz lokalnych i regionalnych] z 17 czerwca 2021 r.,

–  uwzględniając sprawozdania Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności sprawozdania na temat praw podstawowych z 2020 i 2021 r.,

–  uwzględniając komunikat Komisji z 2 grudnia 2020 r. pt. „Strategia na rzecz wzmocnienia stosowania Karty praw podstawowych w UE” (COM(2020)0711),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z 10 grudnia 2021 r. pt. „Ochrona praw podstawowych w erze cyfrowej – roczne sprawozdanie za 2021 r. dotyczące stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej” (COM(2021)0819),

–  uwzględniając art. 54 Regulaminu,

–  uwzględniając opinię przedstawioną przez Komisję Petycji,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A9-0224/2022),

A.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 2 TUE Unia Europejska opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości; mając na uwadze, że instytucje UE i poszczególne państwa członkowskie muszą przestrzegać wartości zapisanych w art. 2 TUE we wszystkich swoich strategiach politycznych; mając na uwadze, że za zagwarantowanie poszanowania praworządności jako jednej z głównych wartości Unii oraz za zapewnienie przestrzegania i stosowania prawa, wartości i zasad UE odpowiedzialna jest – na mocy traktatów – Komisja wraz z Parlamentem i Radą;

B.  mając na uwadze, że art. 151 TFUE odnosi się do podstawowych praw socjalnych, w tym praw określonych w Europejskiej karcie społecznej; mając na uwadze, że Unia wciąż nie przystąpiła do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, mimo że ma obowiązek to uczynić na podstawie art. 6 ust. 2 TUE;

C.  mając na uwadze, że w latach 2020 i 2021 restrykcyjne środki zwalczania pandemii COVID-19 ingerowały w wiele praw podstawowych, takich jak swoboda przemieszczania się i zgromadzeń, prawo do życia prywatnego i rodzinnego, w tym prawo do ochrony danych osobowych, oraz prawo do nauki, pracy i zabezpieczenia społecznego; mając na uwadze, że pandemia pogłębiła istniejące problemy i nierówności we wszystkich dziedzinach życia, dotykając zwłaszcza słabsze grupy społeczne, oraz spowodowała wzrost liczby incydentów rasistowskich;

D.  mając na uwadze, że prawo do równego traktowania i niedyskryminacji jest prawem podstawowym zapisanym w art. 2 i art. 3 ust. 3 TUE, art. 8, 10, 19 i 157 TFUE oraz w art. 21 i 23 Karty;

E.  mając na uwadze, że termin „społeczności romskie” obejmuje wszystkich dorosłych i dzieci wywodzące się z grup takich jak Roma, Kalè, Manusze, Lowarzy, Rissende, Bojasze, Domowie, Kełderasze i Sinti; mając na uwadze, że nowa definicja społeczności romskich poprawniej obejmuje nawet osoby stygmatyzowane jako Cyganie, które nie mają takiego pochodzenia etnicznego, np. Egipcjan, Aszkali czy Trawelerów; mając na uwadze, że społeczności romskie pozostają jedną z najbardziej słabych i uciśnionych grup w UE;

F.  mając na uwadze, że kryzys zdrowotny często służył za pretekst do atakowania mniejszości – w tym migrantów, osób ze środowisk imigranckich i Romów – które już wcześniej doświadczały dyskryminacji rasowej i etnicznej, mowy nienawiści i przestępstw z nienawiści; mając na uwadze, że kobiety i dzieci romskie – często narażone na dyskryminację z wielu przyczyn jednocześnie lub dyskryminację krzyżową – należą do najbardziej zagrożonych grup i jednostek w państwach członkowskich oraz krajach przystępujących i kandydujących; napotykają oni jeszcze większe przeszkody niż romscy mężczyźni w całej populacji: często mieszkają w ubogich, wiejskich lub miejskich – często nieformalnych – osiedlach ze słabym dostępem do edukacji, pracy i świadczeń zdrowotnych, bez kanalizacji i dostępu do czystej wody, i statystycznie żyją krócej, a ich sytuację pogorszyła jeszcze pandemia COVID-19;

G.  mając na uwadze, że 20 maja 2022 r. Komitet Ministrów Rady Europy przyjął zalecenie w sprawie zwalczania nawoływania do nienawiści, które zawiera niewiążące wytyczne dotyczące sposobów radzenia sobie z tym zjawiskiem; mając na uwadze, że nowo powołany Komitet Ekspertów ds. Zwalczania Przestępstw z Nienawiści ma za zadanie przygotować do końca 2023 r. projekt rekomendacji Komitetu Ministrów w sprawie przestępstw z nienawiści;

H.  mając na uwadze, że celowe działania ukierunkowane na prawa niektórych grup mniejszościowych w kilku państwach członkowskich przyczyniły się do stworzenia i utrwalenia klimatu sprzyjającego takim działaniom w innych państwach, czego dowodem jest regres w kwestii praw kobiet i osób LGBTIQ; mając na uwadze, że są to strategie mające na celu rozmyślne osłabienie ochrony praw podstawowych UE zapisanych w art. 2 TUE; mając na uwadze, że Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy przyjął rezolucję, w której przypomniał o obowiązkach władz lokalnych w zakresie ochrony praw osób LGBTIQ i zwrócił się do nich o powołanie „lokalnych ekspertów ds. równości i różnorodności”; mając na uwadze, że Komitet Regionów przedstawił liczne propozycje dotyczące aktywnej roli władz lokalnych i regionalnych w ochronie osób LGBTIQ przed dyskryminacją i w jej zapobieganiu;

I.  mając na uwadze, że w czasie izolacji związanej z COVID-19 osoby LGBTIQ, w szczególności młodzież, były narażone na większą niż przeciętnie przemoc domową i przemoc motywowaną płcią w związku z dyskryminacją jako osoby LGBTIQ; mając na uwadze, że osoby LGBTIQ są bardziej narażone na bezdomność, a izolacja związana z COVID-19 dodatkowo pogorszyła ich sytuację;

J.  mając na uwadze, że wolność mediów jest jednym z filarów i gwarancji sprawnie funkcjonującej demokracji i praworządności; mając na uwadze, że wolność, pluralizm, niezależność i bezpieczeństwo dziennikarzy stanowią kluczowe elementy prawa do wolności wypowiedzi i informacji oraz mają zasadnicze znaczenie dla demokratycznego funkcjonowania UE i jej państw członkowskich; mając na uwadze, że władze publiczne powinny przyjąć ramy prawne i regulacyjne sprzyjające rozwojowi wolnych, niezależnych i pluralistycznych mediów; mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich nadal rośnie liczba przypadków nękania, gróźb i postępowań sądowych przeciwko dziennikarzom, zwłaszcza dziennikarzom śledczym, a takich działań dopuszczają się czołowi politycy i osobistości publiczne, w tym członkowie rządu; mając na uwadze, że w państwach członkowskich odnotowano przypadki ingerencji politycznej w media; mając na uwadze, że dziennikarze nadal napotykają przeszkody w uzyskiwaniu dostępu do informacji i dokumentów publicznych;

K.  mając na uwadze, że szczególnie poważną kwestią jest penalizowanie pracy dziennikarzy; mając na uwadze, że dziennikarzy nie wolno więzić ani grozić im karą pozbawienia wolności za zniesławienie; mając na uwadze, że państwa członkowskie nie powinny nakładać sankcji karnych za przestępstwa medialne, z wyjątkiem przypadków poważnego naruszenia innych praw podstawowych, oraz powinny pilnować, aby sankcje te nie były stosowane wobec dziennikarzy w dyskryminujący lub arbitralny sposób;

L.  mając na uwadze, że doniesienia, iż kilka krajów, w tym państwa członkowskie, wykorzystywało oprogramowanie szpiegowskie Pegasus do inwigilacji dziennikarzy, polityków i innych podmiotów, są niezwykle niepokojące i wydają się potwierdzać zagrożenia związane z nadużywaniem technologii inwigilacji do naruszania praw człowieka i zasad demokracji;

M.  mając na uwadze, że sygnalizowanie nieprawidłowości stanowi podstawowy aspekt wolności wypowiedzi i odgrywa zasadniczą rolę w wykrywaniu i zgłaszaniu nadużyć, a także we wzmacnianiu demokratycznej rozliczalności i przejrzystości; mając na uwadze, że sygnalizowanie nieprawidłowości stanowi kluczowe źródło informacji w walce z przestępczością zorganizowaną oraz w badaniu, identyfikowaniu i nagłaśnianiu przypadków korupcji w sektorach publicznym i prywatnym; mając na uwadze, że odpowiednia ochrona demaskatorów na szczeblu unijnym, krajowym i międzynarodowym, a także uznanie istotnej roli sygnalistów w społeczeństwie są warunkiem koniecznym dla zapewnienia skuteczności takiej roli;

N.  mając na uwadze, że niektóre inne państwa członkowskie nie wdrożyły jeszcze wszystkich wymogów dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych(9), a zwłaszcza wymogów dotyczących niezależności krajowego regulatora rynku mediów;

O.  mając na uwadze, że 24 czerwca 2021 r. Parlament przyjął kompleksową rezolucję w sprawie praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego, w której przedstawił swoją wizję w tym względzie w państwach członkowskich; mając na uwadze, że w rezolucji tej dostrzegł on niedociągnięcia, z zadowoleniem przyjął postępy i przedstawił wiele propozycji, aby zapewnić powszechny dostęp do produktów menstruacyjnych, kompleksową edukację seksualną, nowoczesną antykoncepcję jako strategię osiągnięcia równości kobiet i mężczyzn, bezpieczną i legalną opiekę w dziedzinie zdrowia reprodukcyjnego, dostęp do leczenia bezpłodności oraz opieki położniczej, w trakcie trwania ciąży i okołoporodowej dla wszystkich kobiet;

P.  mając na uwadze, że z badania Agencji Praw Podstawowych UE na temat przemocy wobec kobiet wynika, iż ofiary zgłaszają policji jedynie 14 % najpoważniejszych przypadków przemocy ze strony partnera oraz że dwie trzecie kobiet będących ofiarami przemocy nie zgłasza jej każdorazowo organom ścigania ze strachu lub z braku informacji o prawach ofiar lub z uwagi na ogólne przekonanie, że przemoc ze strony partnera jest sprawą prywatną, której nie należy upubliczniać;

Q.  mając na uwadze, że przemoc ze względu na płeć stanowi poważne naruszenie podstawowych praw człowieka i podstawową przeszkodę dla osiągnięcia równości płci w społeczeństwie; mając na uwadze, że kobiety i dziewczęta wciąż w nieproporcjonalnym stopniu dotyka przemoc ze względu na płeć, w tym przemoc seksualna, molestowanie i okaleczanie żeńskich narządów płciowych, a także przemoc domowa i przemoc ze strony partnera; mając na uwadze, że te akty przemocy mogą być popełniane zarówno w miejscach publicznych, jak i w przestrzeni prywatnej;

R.  mając na uwadze, że nasila się zjawisko cyberprzemocy ze względu na płeć; w Unii Europejskiej ofiarą molestowania seksualnego w internecie padła już jedna na pięć kobiet w wieku od 18 do 29 lat; mając na uwadze, że cyfrowa sfera publiczna musi stanowić bezpieczne środowisko dla wszystkich, w tym kobiet i dziewcząt; mając na uwadze, że w środowisku internetowym nie może być bezkarności; mając na uwadze, że w dwóch sprawozdaniach ustawodawczych z własnej inicjatywy Parlament Europejski zwrócił się do Komisji o przedłożenie wniosków dotyczących zwalczania przemocy i cyberprzemocy ze względu na płeć oraz dodanie przemocy ze względu na płeć jako nowego przestępstwa do wymienionych w art. 83 ust. 1 TFUE;

S.  mając na uwadze, że w wielu państwach członkowskich środki izolacji i ograniczenia kontaktów personalnych w czasie pandemii COVID-19 wiązały się z gwałtownym wzrostem liczby i intensywności przypadków przemocy ze strony partnera, przemocy psychicznej, kontroli przemocowej i cyberprzemocy, a także z 60-procentowym wzrostem liczby zgłoszeń alarmowych ofiar przemocy domowej; mając na uwadze, że konieczność pozostania w domu i alarmujący wzrost przemocy ze względu na płeć określany jako „druga pandemia” utrudniły kobietom i dzieciom dostęp do skutecznej ochrony, usług wsparcia i wymiaru sprawiedliwości oraz ujawniły, że zasoby i struktury wsparcia są niewystarczające, a ofiary mają ograniczony dostęp do usług wsparcia, co sprawia, że wiele z nich nie uzyskuje odpowiedniej ochrony we właściwym czasie; mając na uwadze, że państwa członkowskie powinny upowszechniać najlepsze praktyki dotyczące specjalnych środków mających na celu zapewnienia ofiarom pomocy, która byłaby dla nich dostępna i udzielana w odpowiednim czasie, obejmujące wprowadzenie systemu alarmowych wiadomości tekstowych lub utworzenie punktów kontaktowych, do których można zgłosić się po pomoc, w aptekach i supermarketach; mając na uwadze, że pomimo powszechności przemocy ze strony partnera wobec kobiet w UE z różnych powodów ofiary i ich rodziny, przyjaciele, znajomi i sąsiedzi, zwłaszcza w czasie pandemii COVID-19, nie zgłaszali wszystkich takich przypadków przemocy; mając na uwadze, że poważnie brakuje kompleksowych i porównywalnych danych segregowanych według kryterium płci, co utrudnia pełną ocenę skutków kryzysu;

T.  mając na uwadze, że nadal w państwach członkowskich łamane są prawa dziecka w rezultacie aktów przemocy, znęcania się, wykorzystywania, a także w związku z ubóstwem, wykluczeniem społecznym i dyskryminacją ze względu na religię, niepełnosprawność, płeć, tożsamość seksualną, wiek, pochodzenie etniczne, status imigranta czy rezydenta; mając na uwadze, że prawie 25 % dzieci poniżej 18 roku życia jest zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w UE; mając na uwadze, że ubóstwo pozbawia dzieci możliwości kształcenia, korzystania z opieki, opieki zdrowotnej, odpowiedniej żywności i warunków mieszkaniowych, wsparcia rodzinnego, a nawet ochrony przed przemocą, i może mieć bardzo długotrwałe skutki; mając na uwadze, że Agencja Praw Podstawowych UE podkreśliła, że zwalczanie ubóstwa wśród dzieci jest również kwestią praw podstawowych i zobowiązań prawnych; mając na uwadze, że promowanie praw dziecka jest wyraźnym celem polityki UE oraz Karty, w której wymaga się, by we wszystkich działaniach unijnych uwzględniać przede wszystkim najlepszy interes dziecka;

U.  mając na uwadze, że pandemia COVID-19 wywarła bezprecedensową presję na dzieci i rodziny w całej UE, zwłaszcza te, które już znajdowały się w niekorzystnej sytuacji ekonomicznej lub społecznej; mając na uwadze, że wiele dzieci ze środowisk znajdujących się w niekorzystnej sytuacji społeczno-gospodarczej nie miało odpowiedniego sprzętu informatycznego, dostępu do internetu oraz odpowiedniego miejsca i warunków do nauki, co pogłębiło istniejące nierówności w nauce; mając na uwadze, że pandemia COVID-19 i środki podjęte w odpowiedzi na nią zwiększyły ryzyko narażenia dzieci na przemoc, w tym na wykorzystywanie seksualne i niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych przy pomocy technologii; mając na uwadze, że chociaż złożono mniej wniosków o udzielenie azylu dzieciom, w kilku państwach członkowskich warunki przyjmowania dzieci pozostają niewystarczające;

V.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 47 Karty prawo podstawowe do skutecznego środka prawnego wymaga dostępu do niezależnego sądu; mając na uwadze, że wpływ polityczny lub kontrola sądownictwa oraz podobne bariery dla niezawisłości poszczególnych sędziów często sprawiają, że sądownictwo nie jest w stanie wypełniać swojej roli polegającej na niezależnej kontroli arbitralnego sprawowania władzy przez władzę wykonawczą i ustawodawczą; mając na uwadze, że skuteczny, niezawisły i bezstronny wymiar sprawiedliwości ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia praworządności i ochrony praw podstawowych i wolności obywatelskich mieszkańców UE;

W.  mając na uwadze, że pandemia COVID-19 wykazała niemożność rozwiązania sytuacji osób tymczasowo aresztowanych; mając na uwadze, że choć praktyki związane ze stosowaniem tymczasowego aresztowania podczas pandemii COVID-19 różniły się w poszczególnych państwach członkowskich, w wielu państwach członkowskich opóźnienia w rozprawach sądowych i postępowaniach przygotowawczych wydłużały areszt tymczasowy; mając na uwadze, że osoby pozbawione wolności były bardziej niż ogół społeczeństwa narażone na skutki pandemii COVID-19 ze względu na ograniczoną przestrzeń, w której przebywały przez dłuższy czas; mając na uwadze, że zamknięcie sądów lub opóźnienia w rozprawach i postępowaniach przygotowawczych spowodowały dezorientację i niepewność osób podejrzanych, zwłaszcza osób zatrzymanych, które miały mgliste pojęcie lub nie wiedziały w ogóle, kiedy odbędzie się rozprawa i jak długo jeszcze będą zatrzymane;

X.  mając na uwadze, że prawo międzynarodowe potwierdza, że samo ubieganie się o azyl nie może być powodem zatrzymania; mając na uwadze, że zatrzymanie należy stosować wyłącznie w ostateczności i wyłącznie w uzasadnionym celu; mając na uwadze, że zarówno w przypadku bezpaństwowców de jure, jak i bezpaństwowców de facto brak statusu prawnego lub dokumentów oznacza, że istnieje ryzyko, iż będą oni przetrzymywani bezterminowo, co jest niezgodne z prawem międzynarodowym;

Y.  mając na uwadze, że strategia UE w zakresie praw ofiar (2020–2025) musi stanowić ramy dla działań, które służą zapobieganiu bezkarności prawnej i społecznej, zwiększając bezpieczeństwo i ochronę praw podstawowych wszystkich obywateli Unii;

Z.  mając na uwadze, że ochrona różnorodności biologicznej i ekosystemów ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju odpornego na zmianę klimatu, a lata 2021–2030 ogłoszono oenzetowską dekadą odbudowy ekosystemów; mając na uwadze, że Komisja ogłosiła, iż przyjęcie kluczowych inicjatyw ustawodawczych dotyczących ochrony środowiska, w tym sztandarowej ustawy o odbudowie przyrody, trzeba było przesunąć o kilka miesięcy; mając na uwadze, że celem Europejskiego Zielonego Ładu jest ochrona, zachowanie i poprawa kapitału naturalnego UE oraz ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli przed zagrożeniami i negatywnymi skutkami związanymi ze środowiskiem; mając na uwadze, że szereg proponowanych inicjatyw ustawodawczych będzie miało pozytywny wpływ na poziom ochrony środowiska, zgodnie z zasadą zapisaną w art. 37 Karty;

Praworządność i prawa podstawowe

1.  podkreśla, że praworządność stanowi podstawę demokracji, zachowuje podział władzy, zapewnia rozliczalność, przyczynia się do budowania zaufania do instytucji publicznych i gwarantuje zasady legalności, pewności prawa, zakazu arbitralnego działania władz wykonawczych, niezależności sądów, bezstronności i równości wobec prawa; podkreśla, że praworządność, a w szczególności niezależność sądów, istotnie wpływa na możliwość korzystania przez obywateli z ich podstawowych praw i wolności;

2.  powtarza, że praworządność, wolność i pluralizm mediów oraz skuteczna walka z korupcją leżą u podstaw naszych społeczeństw i stanowią podstawowe wartości UE, które mają wpływ na wszystkie prawa podstawowe; z ubolewaniem zauważa jednak, że w niektórych państwach członkowskich stale dochodzi do naruszania tych zasad, co stanowi poważne zagrożenie dla sprawiedliwego, zgodnego z prawem i bezstronnego podziału unijnych środków finansowych;

3.  uważa, że praworządność jest ściśle powiązana z poszanowaniem demokracji i praw podstawowych, oraz podkreśla, że osłabienie którejkolwiek z tych wartości stanowi atak na filary Unii ustanowione w TUE; ponawia liczne apele o rozszerzenie zakresu sprawozdań rocznych Komisji na temat praworządności, tak aby obejmowały one wszystkie wartości określone w art. 2 TUE i dawały całościowy ogląd sytuacji we wszystkich państwach członkowskich; wzywa Komisję, by wykorzystała wszystkie dostępne jej narzędzia, w tym procedurę przewidzianą w mechanizmie warunkowości w zakresie praworządności, do zwalczania tych naruszeń praworządności, zasad demokracji i praw podstawowych;

4.  zdecydowanie potępia poważne naruszenia praworządności w niektórych państwach członkowskich, które poważnie zagrażają podstawowym prawom i wolnościom; uważa, że w niektórych przypadkach naruszenia te mają charakter systemowy; podkreśla związek między pogarszającymi się standardami praworządności a naruszeniami praw podstawowych, takimi jak naruszenia popełniane w sądownictwie, ataki na niezależne dziennikarstwo i wolne media, w tym używanie nadmiernej siły przez organy ścigania podczas protestów i na granicach UE, brak gwarancji i sprawiedliwości proceduralnej dla osób zatrzymanych, podburzanie do nienawiści przez działaczy politycznych, zwiększenie uprawnień organów do prowadzenia masowej inwigilacji i masowego gromadzenia przechwyconych danych oraz ograniczenia nakładane na organizacje społeczeństwa obywatelskiego otrzymujące finansowanie z zagranicy lub z racji ich przynależności religijnej; ponownie potępia próby rządów niektórych państw członkowskich dążące do osłabienia podziału władzy i niezależności wymiaru sprawiedliwości; wyraża w szczególności głębokie zaniepokojenie decyzjami, które kwestionują nadrzędność prawa europejskiego, oraz wzywa Komisję do zastosowania wszystkich dostępnych środków, aby podjąć działania przeciwko tym atakom;

5.  podkreśla, że zgodnie z art. 2 TUE Unia Europejska opiera się na praworządności i że egzekwowanie prawa unijnego ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia obywatelom rzeczywistej możliwości korzystania z ich praw podstawowych; ubolewa w związku z tym, że Komisja w mniejszym stopniu korzysta ze swoich narzędzi egzekwowania prawa, a w szczególności wszczyna coraz mniej postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego; zauważa, że w związku z tym obywatele UE muszą coraz częściej uciekać się do sporów sądowych, aby móc korzystać ze swoich praw podstawowych; wzywa Komisję do wspierania tego rodzaju sporów poprzez utworzenie specjalnego funduszu na rzecz pomocy finansowej w przypadku strategicznych sporów sądowych dotyczących praw wynikających z Karty;

6.  podkreśla, że – pomimo licznych rezolucji i sprawozdań oraz mimo szeregu postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i decyzji Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC) w 2020 i 2021 r. – sytuacja w zakresie praworządności w Unii Europejskiej nadal się pogarsza; ubolewa nad niezdolnością Komisji do właściwego zareagowania na liczne obawy Parlamentu dotyczące zasad demokracji, praworządności i praw podstawowych w kilku państwach członkowskich; podkreśla potrzebę kompleksowego monitorowania i egzekwowania przestrzegania wszystkich wartości określonych w art. 2 TUE; wzywa Komisję, by uwzględniła kompleksowe monitorowanie w rocznym sprawozdaniu na temat demokracji, praworządności i praw podstawowych w ramach unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych;

7.  podkreśla, że niezbędne jest wykonywanie wyroków sądowych zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym; potępia niestosowanie się władz publicznych do wyroków TSUE i sądów krajowych, które tych władz dotyczą; podkreśla, że orzecznictwo TSUE trzeba wykonywać terminowo i jak najszybciej, zgodnie z Traktatami, w szczególności te wyroki, które mają na celu zapobieganie dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, opinie polityczne lub wszelkie inne opinie, przynależność do mniejszości narodowej, stan posiadania, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną;

8.  ponownie podkreśla, że korupcja poważnie zagraża demokracji, praworządności i równemu traktowaniu wszystkich obywateli; podkreśla związek między korupcją a naruszeniami praw podstawowych w wielu dziedzinach, takich jak niezależność sądów, wolność mediów i wolność wypowiedzi dziennikarzy i sygnalistów, ośrodki detencyjne, dostęp do praw socjalnych czy handel ludźmi; wzywa unijne instytucje i państwa członkowskie do zdecydowanego zwalczania korupcji i opracowania skutecznych narzędzi zapobiegania korupcji, jej zwalczania i karania oraz zwalczania nadużyć finansowych, a także do systematycznego monitorowania wykorzystywania funduszy publicznych; wzywa Komisję, aby niezwłocznie wznowiła prowadzone w trybie rocznym monitorowanie i sprawozdawczość w zakresie zwalczania korupcji w odniesieniu do instytucji i państw członkowskich UE;

9.  podkreśla, że bezczynność i pobłażliwe podejście do struktur oligarchicznych oraz systemowe naruszanie praworządności osłabiają całą Unię Europejską i podważają zaufanie jej obywateli; podkreśla, że należy dopilnować, by pieniądze podatników nigdy nie trafiały do kieszeni tych, którzy podważają wspólne wartości UE;

10.  podkreśla, że środki nadzwyczajne, które prowadziły do kumulacji uprawnień i odstępstw od praw podstawowych, zwiększyły ryzyko korupcji; wzywa państwa członkowskie do zwiększenia wysiłków w celu zapewnienia skutecznego stosowania w praktyce odpowiednich przepisów i ram instytucjonalnych służących zwalczaniu korupcji oraz przejrzystości i rozliczalności działań rządów; w związku z tym wzywa państwa członkowskie do ścisłego przestrzegania wytycznych wydanych przez Grupę Państw przeciwko Korupcji (GRECO) w Radzie Europy w 2020 r. w celu zapobiegania zagrożeniom korupcyjnym w kontekście pandemii;

11.  ubolewa nad tym, że problemy strukturalne w niektórych państwach członkowskich związane z niezależnością sądownictwa i autonomią prokuratury utrudniają obywatelom dostęp do wymiaru sprawiedliwości i mają negatywny wpływ na ich prawa i wolności; przypomina, że problemy z praworządnością w jednym państwie członkowskim mają wpływ na całą Unię i prawa wszystkich osób w UE; wzywa państwa członkowskie i instytucje UE do ochrony sędziów i prokuratorów przed atakami politycznymi i wywieraniem na nich presji w celu utrudnienia im pracy;

12.  zaznacza, że zgodnie z art. 47 Karty prawo podstawowe do skutecznego środka prawnego wymaga dostępu do niezależnego sądu; zwraca uwagę na rosnące wyzwania stojące przed krajowymi trybunałami konstytucyjnymi i niektórymi politykami; nalega, aby państwa członkowskie w pełni przestrzegały prawa unijnego i międzynarodowego, a także wyroków TSUE i orzeczeń ETPC, w tym tych związanych z niezawisłością sądów; potępia nieprzestrzeganie przez szereg państw członkowskich, w tym Polskę i Węgry, wielu przepisów UE i wyroków sądów europejskich; wzywa państwa członkowskie do poszanowania kluczowej roli TSUE i ETPC oraz do przestrzegania ich orzecznictwa;

13.  ponownie potępia praktykę ścigania i nękania sędziów krytycznych wobec rządu polskiego; wzywa polski rząd do gruntownej reformy systemu dyscyplinarnego sędziów zgodnie z orzeczeniami TSUE oraz do przywrócenia wszystkich sędziów, którzy zostali odwołani ze stanowiska przez nielegalną Izbę Dyscyplinarną Sądu Najwyższego, w tym sędziów, którzy nadal nie mogą orzekać mimo skutecznego odwołania się od zawieszenia ich przez Izbę w sądzie; wzywa polskie władze, by zastosowały się do wyroków TSUE i ETPC dotyczących składu i organizacji nielegalnego „trybunału konstytucyjnego” i Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, co pozwoli spełnić standardy niezawisłości sędziowskiej, do których stosowania Polska się zobowiązała;

14.  z zadowoleniem przyjmuje postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wszczęte przez Komisję przeciwko Węgrom i Polsce w ramach cyklu dotyczącego postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom z lipca 2021 r., dotyczące poszanowania praw człowieka osób LGBTIQ i naruszeń prawa UE, które stanowią pierwszy przypadek wszczęcia przez Komisję postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w celu ochrony praw tych osób; odnotowuje uzasadnioną opinię Komisji skierowaną do rządu Węgier w sprawie ustawy anty-LGBTIQ i odpowiedź rządu oraz wzywa Komisję do kontynuowania postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego poprzez wniesienie sprawy do TSUE; odnotowuje decyzję Sądu Najwyższego w Budapeszcie unieważniającą obowiązek umieszczania wyjaśnienia w książkach dla dzieci na Węgrzech i wzywa Komisję do monitorowania rozwoju sytuacji w tej sprawy, aby rozważyć dalsze niezbędne kroki dotyczące procedury uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego; wyraża zaniepokojenie brakiem działań następczych w odniesieniu do postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego dotyczących polskich stref „wolnych od LGBT” i brakiem lojalnej współpracy ze strony polskich władz oraz wzywa Komisję do przesłania polskiemu rządowi uzasadnionej opinii;

15.  zauważa, że w październiku 2021 r., zgodnie z art. 265 TFUE, Parlament wniósł do TSUE skargę przeciwko Komisji w związku z niepodjęciem przez nią działań i niestosowaniem rozporządzenia w sprawie warunkowości(10), o co zaapelował do niej w dwóch rezolucjach z 2021 r., na które Komisja nie udzieliła zadowalających odpowiedzi, próbując grać na zwłokę; ubolewa nad faktem, że do końca 2021 r. Komisja nie odpowiedziała jeszcze na apel Parlamentu o uruchomienie art. 6 ust. 1 tego rozporządzenia, a do Polski i Węgier zwróciła się jedynie o udzielenie informacji;

16.  potwierdza swoje stanowisko w sprawie rozporządzenia dotyczącego warunkowości w zakresie praworządności, które weszło w życie 1 stycznia 2021 r. i ma bezpośrednie zastosowanie w całości w Unii Europejskiej i we wszystkich jej państwach członkowskich w odniesieniu do wszystkich środków z budżetu UE, w tym środków przyznanych od tego czasu w ramach puli 800 mln EUR z NextGenerationEU – czasowego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności; przypomina, że w rozporządzeniu dotyczącym warunkowości w zakresie praworządności zapisano jasną definicję praworządności, którą należy rozumieć w powiązaniu z innymi wartościami Unii, w tym z prawami podstawowymi i zasadą niedyskryminacji; jest zdania, że inspirowana przez państwo dyskryminacja mniejszości ma bezpośredni wpływ na decyzje o tym, na które projekty państwa członkowskie przeznaczą środki unijne, a zatem ma bezpośredni związek z ochroną interesów finansowych Unii; wzywa Komisję do niezwłocznego wszczęcia postępowania przewidzianego w art. 6 ust. 1 rozporządzenia dotyczącego warunkowości w zakresie praworządności;

17.  przypomina, że jak dotąd nie zareagowano odpowiednio na inicjatywę Parlamentu w sprawie wprowadzenia unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych, regulowanego porozumieniem międzyinstytucjonalnym między Parlamentem, Komisją i Radą; wzywa Komisję i Radę do niezwłocznego rozpoczęcia negocjacji z Parlamentem w sprawie porozumienia międzyinstytucjonalnego zgodnie z art. 295 TFUE;

18.  uznaje kluczową rolę, jaką społeczeństwo obywatelskie odgrywa w ochronie i propagowaniu wartości UE zapisanych w art. 2 TUE i w Karcie; podkreśla ich kluczowy wkład w utrzymanie w mocy praworządności w państwach członkowskich, w udzielanie głosu osobom znajdującym się w trudnej sytuacji i zmarginalizowanym oraz w zapewnianie dostępu do kluczowych usług socjalnych; przyznaje, że zdrowa przestrzeń obywatelska jest zasadniczym warunkiem demokracji, praworządności i praw podstawowych; podkreśla, że w związku z tym Unia powinna zobowiązać się do ochrony i umacniania przestrzeni obywatelskiej na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim, w tym przez przyjęcie specjalnej strategii w tym zakresie;

19.  z zadowoleniem przyjmuje sprawne ustanowienie skutecznej, niezależnej i w pełni operacyjnej Prokuratury Europejskiej, by lepiej zwalczać nadużycia finansowe w Unii Europejskiej; podkreśla znaczenie wspierania i umacniania współpracy między instytucjami UE, państwami członkowskimi, Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych i Prokuraturą Europejską;

20.  przypomina, że pandemia COVID-19, zwłaszcza na początku, spowodowała poważne naruszenia swobody przemieszczania się i swobody pracy oraz pogorszenie warunków pracy i życia, w tym pracowników sezonowych i przygranicznych, w całej Unii; wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania, że ograniczenia praw podstawowych wynikające z pandemii zostaną zniesione, gdy tylko pozwoli na to sytuacja w zakresie zdrowia publicznego, oraz że wszystkie prawa i wolności zostaną w pełni przywrócone;

21.  podkreśla, że w wielu państwach członkowskich dochodziło do regresu praworządności w różnych okresach i na różnych szczeblach władzy, począwszy od szczebla wykonawczego, poprzez takie procedury, jak uchwalanie ustaw w trybie przyspieszonym w okresie stanów nadzwyczajnych, aż po szczebel lokalny, poprzez wszechobecne nadużycia ze strony organów policji; przypomina, że wykorzystywanie uprawnień dyskrecjonalnych powinno podlegać kontroli sądowej lub innej niezależnej kontroli oraz że istniejące środki odwoławcze – w tym dostęp do rzecznika praw obywatelskich lub innej formy postępowania nieprocesowego – powinny być przejrzyste i łatwo dostępne, zwłaszcza w przypadku nadużyć; wzywa państwa członkowskie do ustanowienia mechanizmów zapobiegania nadużywaniu uprawnień dyskrecjonalnych, jego korygowania i karania oraz do odpowiedniego uzasadniania swoich decyzji, zwłaszcza gdy mają one wpływ na prawa jednostek;

22.  wyraża zaniepokojenie, że pandemia COVID-19 i reakcje na nią wywarły bezprecedensowy wpływ na funkcjonowanie sądów i na zdolność korzystania z prawa do obrony, ponieważ prawnicy stracili w znacznym stopniu możliwość kontaktu z klientami; podkreśla, że dostęp do posterunków policji i sądów został poważnie ograniczony, a wiele rozpraw sądowych odroczono lub przeniesiono online; podkreśla, że środki te miały poważny wpływ na możliwość korzystania przez osoby aresztowane, ścigane lub zatrzymane z prawa do rzetelnego procesu sądowego;

23.  podkreśla, że pandemia COVID-19 nie zwalnia organów ścigania z obowiązku starannego wyważenia wchodzących w grę interesów oraz z korzystania ze swoich uprawnień w sposób zgodny ze zobowiązaniami w zakresie praw człowieka; przypomina, że w przypadku naruszeń praw człowieka związanych z działaniami policji i użyciem siły państwa członkowskie muszą przeprowadzić szybkie, dokładne, skuteczne i niezależne dochodzenia oraz dopilnować, aby wszystkie osoby odpowiedzialne zostały pociągnięte do odpowiedzialności w rzetelnych procesach sądowych;

24.  wyraża zaniepokojenie wpływem kryzysu COVID-19 na osoby pozbawione wolności; podkreśla, że niektóre państwa członkowskie przedsięwzięły środki mające na celu zmniejszenie liczby więźniów, jednak często były one tylko tymczasowe; podkreśla, że UE stoi w obliczu długotrwałego kryzysu związanego z przepełnieniem więzień, którego główną przyczyną jest nadmierne stosowanie tymczasowego aresztowania(11); jest zaniepokojony rosnącą liczbą problemów ze zdrowiem psychicznym wśród osób aresztowanych; przypomina, że przetrzymywanie osób niewinnych w świetle prawa w areszcie tymczasowym jest dopuszczalne jedynie jako wyjątkowy środek ostateczny; wzywa także państwa członkowskie do ograniczenia stosowania aresztowania tymczasowego i do zbadania alternatyw dla tego środka; podkreśla potrzebę wprowadzenia norm unijnych dotyczących tymczasowego aresztowania, w których określono by minimalny wymiar kary niezbędny do zastosowania tymczasowego aresztowania, tak aby nieletni przestępcy byli wyłączeni z możliwości objęcia tymczasowym aresztowaniem; jest zdania, że osoby fizyczne nie powinny być przetrzymywane w więzieniu w oczekiwaniu na proces dłużej niż przez okres przewidziany prawem oraz że sprawy należy kierować do sądu w rozsądnym terminie; wzywa Komisję do zaproponowania minimalnych norm dotyczących warunków w więzieniach i aresztach w UE;

Prawo do równego traktowania

25.  z niepokojem podkreśla, że nadal mają miejsce praktyki dyskryminacyjne ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek, orientację seksualną lub tożsamość płciową; wzywa Komisję, aby propagowała politykę publiczną mającą na celu wyeliminowanie takiej dyskryminacji oraz aby zapewniła właściwe i pełne wdrożenie decyzji ramowej Rady 2008/913/WSiSW w sprawie zwalczania rasizmu i ksenofobii(12); uważa, że Komisja powinna wszcząć postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko tym państwom członkowskim, które tego nie uczyniły;

26.  podkreśla, że zgodnie ze sprawozdaniami rocznymi Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej na temat praw podstawowych wiele państw członkowskich stosuje dyskryminujące praktyki instytucjonalne, strategie polityczne i przepisy; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia pełnego wdrożenia i egzekwowania przepisów antydyskryminacyjnych, do wszczęcia postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko tym państwom członkowskim, które nie transponują lub nie w pełni wdrażają prawodawstwo UE w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji, a także do zaostrzenia środków zapobiegających dyskryminacji instytucjonalnej, zwłaszcza ze strony organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, która może mieć poważniejszy wpływ na osoby należące do grup społecznych w trudnej sytuacji; zwraca uwagę, że należy pilnie zwiększyć ochronę przed dyskryminacją, która nie ogranicza się tylko do zatrudnienia, dzięki horyzontalnemu i przekrojowemu podejściu; wzywa Komisję i Radę, by niezwłocznie odblokowały dyrektywę w sprawie równego traktowania bez obniżania standardów;

27.  podkreśla, że zgodnie ze sprawozdaniem Agencji Praw Podstawowych na temat praw podstawowych z 2021 r. państwa członkowskie powinny znacznie zwiększyć skuteczność środków i rozwiązań instytucjonalnych na rzecz pełnego i prawidłowego stosowania dyrektywy w sprawie równości rasowej(13), w szczególności poprzez zwiększenie niezależności organów ds. równości, zapewniając im odpowiednie uprawnienia i zasoby, aby mogły skutecznie wypełniać zadania powierzone im na mocy prawodawstwa UE dotyczącego niedyskryminacji;

28.  wzywa Komisję, aby zaostrzyła walkę z rasizmem, między innymi dzięki ustanowieniu ambitnych przepisów; ponadto wzywa Komisję, by zagwarantowała, że zostaną podjęte odpowiednie działania następcze w związku z unijnym planem działania przeciwko rasizmowi na lata 2020–2025(14), oraz aby wprowadziła skuteczne mechanizmy monitorowania i oceny poczynionych postępów;

29.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja powołała koordynatora ds. praw ofiar, przyjęła pierwszą strategię w zakresie praw ofiar i utworzyła platformę ds. praw ofiar; podkreśla jednak, że w kilku państwach członkowskich utrzymują się trudności w dostępie do wymiaru sprawiedliwości, zwłaszcza w przypadku ofiar znajdujących się w trudnej sytuacji, oraz problemy związane z niezawisłością sądów;

30.  apeluje o utworzenie mechanizmu uwzględniania kwestii związanych ze współpracą i koordynacją unijnych i krajowych strategii politycznych na rzecz równości, tak aby wszystkie formy dyskryminacji, w szczególności dyskryminacja krzyżowa, były uwzględniane w przeglądzie i przyjmowaniu strategii politycznych, w tym poprzez systematyczne i przejrzyste oceny wpływu na równość, zgodnie z jasno określonymi celami i harmonogramem, w oparciu o dowody i za pomocą wskaźników skuteczności działania; apeluje o nawiązanie ścisłej współpracy z odpowiednimi zainteresowanymi stronami, organizacjami wsparcia, społecznościami i osobami, które doświadczają dyskryminacji, przy zapewnieniu odpowiednich zasobów pozwalających na podejmowanie działania i środki monitorowania;

31.  potępia nasilające się ataki na osoby LGBTIQ i wzywa państwa członkowskie oraz Komisję, by podjęły działania mające na celu położenie kresu tym atakom oraz zagwarantowanie rzeczywistej równości osób LGBTIQ we wszystkich obszarach;

32.  potępia podejście niektórych rządów UE do przyjmowania przepisów w ramach procedur przyspieszonych bez konsultacji społecznych, a nawet – w wyjątkowych przypadkach – poprzez zmianę konstytucji, jako sposobu na usankcjonowanie dyskryminacyjnej polityki, która w przeciwnym razie nie mogłaby być przedmiotem ustawodawstwa, np. przepisów wymierzonych konkretnie w osoby LGBTIQ; odnotowuje, że zatwierdzone zmiany konstytucji Węgier czy projekt ustawy anty-LGBTIQ, które węgierski parlament przyjął w czerwcu 2021 r., to znamienne przykłady naruszania prawa do równego traktowania i zasady niedyskryminacji; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że 18 państw członkowskich opublikowało wspólne oświadczenie potępiające zmiany w węgierskiej ustawie o ochronie dzieci wymierzone w osoby LGBT; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że 16 państw członkowskich potwierdziło swoje poparcie dla walki z dyskryminacją osób LGBTIQ; podkreśla, że propagowanie europejskiego stylu życia bezspornie obejmuje promowanie tolerancji, akceptacji, niedyskryminacji i równego traktowania;

33.  jest zaniepokojony doniesieniami o nadużywaniu siły, brutalności policji i naruszeniach wobec Romów, do których dochodzi w całej UE, jak wynika z ustaleń Agencji Praw Podstawowych UE opublikowanych w 2020 r.; wskazano w nich również, że Romowie doświadczają powszechnego ubóstwa, nieodpowiednich warunków życia, złego stany zdrowia, wykluczenia z rynku pracy i prześladowania; potępia utrzymujące się wykluczenie społeczne i antycyganizm, które prowadzą do nieproporcjonalnej karalności Romów; wzywa także Komisję do przedstawienia lepszych przepisów i konkretnych środków politycznych w celu zapobieżenia takim incydentom i zapewnienia sprawiedliwości ofiarom, a także wpisania walki z antycyganizmem w główny nurt polityki unijnej;

34.  ubolewa nad faktem, że wielu Romów w UE nadal żyje w zmarginalizowanych osiedlach, w skrajnie niepewnych warunkach i w bardzo złej sytuacji społeczno-ekonomicznej, często bez dostępu do czystej wody pitnej, elektryczności, bezpiecznych i odpowiednich mieszkań, kształcenia, zatrudnienia, opieki zdrowotnej, kanalizacji i wywozu śmieci; przypomina, że sytuacja w osiedlach romskich stanowi jawne pogwałcenie praw człowieka i praw podstawowych oraz ma poważne konsekwencje, zwłaszcza dla dzieci romskich; wzywa państwa członkowskie do przestrzegania zalecenia Rady w sprawie równouprawnienia, włączenia i partycypacji Romów(15), a także unijnych ram strategicznych na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów na lata 2020–2030(16), oraz do pełnego wykorzystania do tego celu funduszy unijnych i krajowych; wzywa Komisję do lepszego monitorowania postępów państw członkowskich i do podjęcia odpowiednich działań następczych;

35.  wyraża ubolewanie, że praktyka segregacji dzieci z grup mniejszościowych w szkołach pozostaje w Europie istotnym problemem; podkreśla, że takie praktyki często wynikają z błędnego diagnozowania u dzieci niepełnosprawności intelektualnej ze względu na ich sytuację społeczną lub osobistą; wzywa państwa członkowskie do wzmocnienia polityki integracyjnej, aby zapobiec takim dyskryminującym praktykom, zarówno zamierzonym, jak i niezamierzonym, oraz do wprowadzenia mechanizmów nadzoru w celu weryfikacji, a w razie potrzeby zmiany decyzji diagnostycznych;

36.  wzywa państwa członkowskie do zapewnienia odpowiedniego zaangażowania organów ochrony społeczno-prawnej w odniesieniu do dzieci i opieki społecznej w zmarginalizowanych społecznościach romskich, aby zagwarantować dzieciom ochronę i opiekę niezbędną dla ich dobrostanu i rozwoju, przy jednoczesnym zabezpieczeniu ich najlepszego interesu, oraz do wprowadzenia procedur dostosowanych do różnych potrzeb zmarginalizowanych społeczności romskich, pozwalających organom ochrony społeczno-prawnej na wypełnianie obowiązków w taki sam sposób, jak w przypadku dzieci z populacji większościowej;

37.  podkreśla, że​nowe unijne ramy strategiczne na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów wyznaczają ambitne cele w siedmiu kluczowych obszarach, do których należą: niedyskryminacja, włączenie, uczestnictwo, edukacja, zatrudnienie, opieka zdrowotna i mieszkalnictwo; umożliwiają one skuteczniejsze monitorowanie, gdyż zawierają szereg wymiernych i mierzalnych celów służących do śledzenia postępów; wzywa Komisję, by zapewniła odpowiednie działania następcze w odniesieniu do strategii i postępów; ponadto wzywa Komisję i państwa członkowskie, by egzekwowały zakaz profilowania rasowego lub etnicznego w ramach egzekwowania prawa, środków zwalczania terroryzmu i kontroli migracji, a także zakaz stosowania przemocy przez policję, oraz by zapewniły rozliczalność;

38.  jest zaniepokojony tym, że terroryzm i polityka antyterrorystyczna mogły poskutkować dyskryminacją i wrogością wobec niektórych grup, w tym wobec społeczności o innym kolorze skóry, społeczności muzułmańskich oraz ruchów, działaczy i organizacji antyrasistowskich; ubolewa, że w niektórych przypadkach polityka ta obejmuje delegitymizację, penalizację lub próby penalizacji dyskursów politycznych, religijnych i innych, co może prowadzić do dyskryminujących praktyk egzekwowania prawa, takich jak profilowanie rasowe i religijne, oraz do szerszych skutków społecznych, takich jak autocenzura i ograniczanie przestrzeni społeczeństwa obywatelskiego;

39.  z zadowoleniem przyjmuje decyzję Komisji o zorganizowaniu konsultacji publicznych w sprawie aktualizacji dyrektywy 2012/29/UE ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw(17), będącej częścią strategii UE w zakresie praw ofiar (na lata 2020–2025), w trosce o skuteczniejszą pomoc ofiarom, w tym ofiarom terroryzmu, i w trosce o ich ochronę oraz o uznanie wagi poszanowania ich godności; domaga się, by właściwe instytucje zapewniły środki chroniące przed dalszą wiktymizacją wskutek poniżenia i ataków na wizerunek ofiar pochodzących z grup społecznych powiązanych z napastnikiem;

40.  ponownie zwraca się do instytucji UE i państw członkowskich o skuteczne stawianie czoła takich wyzwaniom jak wykorzystywanie seksualne dzieci, pornografia dziecięca, ochrona dzieci-migrantów pozbawionych opieki, sytuacja dzieci z niepełnosprawnościami w domach dziecka, ochrona dzieci, które padły ofiarą przemocy domowej i wykorzystywania w miejscu pracy, oraz problemu dzieci zaginionych;

41.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja uwzględniła zalecenia Parlamentu i przyjęła ambitną strategię na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030(18); ponownie podkreśla fundamentalne znaczenie wdrożenia zaproponowanych środków i dalszego opracowywania środków krajowych, aby zadbać o to, by osoby z niepełnosprawnościami nie były szykanowane ani dyskryminowane pod względem zatrudnienia, edukacji i włączenia społecznego, a prawa przewidziane w Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych były im w pełni zagwarantowane;

42.  jest głęboko zaniepokojony wzrostem ubóstwa i wykluczenia społecznego, zwłaszcza w wyniku pandemii COVID-19, oraz wzrostem liczby przypadków nawoływania do nienawiści i przestępstw z nienawiści; wyraża ponadto zaniepokojenie szczególną i bezprecedensową presją, jaką pandemia wywarła zwłaszcza na osoby znajdujące się w trudnej sytuacji, w tym kobiety, osoby z mniejszości rasowych, migrantów i osoby z niepełnosprawnościami; wyraża głębokie zaniepokojenie faktem, że kryzys związany z COVID-19 był coraz powszechniej wykorzystywany jako pretekst do atakowania grup w trudnej sytuacji – w tym migrantów, osób ze środowisk imigranckich i społeczności romskich – które już i tak padają ofiarą dyskryminacji rasowej i etnicznej, nawoływania do nienawiści i przestępstw z nienawiści;

43.  podkreśla, że pandemia COVID-19 ukazała poważne braki w zdolnościach i gotowości systemów opieki zdrowotnej, oświaty, zatrudnienia i ochrony socjalnej państw członkowskich; jest głęboko przekonany, że państwa członkowskie muszą znacznie usprawnić systemy opieki zdrowotnej, opieki społecznej i pomocy społecznej, aby zapewnić pełne wsparcie wszystkim obywatelom, a zwłaszcza osobom bardziej narażonym na zagrożenia, nawet w czasie kryzysu, a tym samym odpowiednio chronić zdrowie oraz prawa gospodarcze i społeczne wszystkich obywateli;

44.  ubolewa, że pandemia COVID-19 w nieproporcjonalny sposób dotknęła zmarginalizowane społeczności romskie ze względu na złe warunki mieszkaniowe, ograniczony dostęp do wody, elektryczności i urządzeń sanitarnych oraz brak dostępu do internetu i odpowiedniego sprzętu informatycznego, co sprawia, że młodsi Romowie jeszcze gorzej radzą sobie z nauką w szkole; jest szczególnie zaniepokojony wpływem, jaki pandemia COVID-19 wywarła na Romów, pogłębiając nierówności i podsycając uprzedzenia, w tym przypadkami stosowania przemocy przez policję; zauważa z ubolewaniem, że podczas pandemii Romowie wielokrotnie stawali się kozłem ofiarnym; zauważa, że byli oni narażeni na stygmatyzację, dyskryminację i nienawistne wypowiedzi wiążące wirusa z ich pochodzeniem etnicznym; ubolewa, że niektóre media i portale społecznościowe często przedstawiały Romów jako czynnik zagrażający zdrowiu publicznemu, odpowiedzialny za rozprzestrzenianie się wirusa; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zintensyfikowania polityki przeciwdziałania doświadczanemu przez społeczności romskie ubóstwu i wykluczeniu społecznemu, ze szczególnym uwzględnieniem praw romskich kobiet i dzieci;

45.  podkreśla, że mieszkanie jest podstawową potrzebą, a dostęp do mieszkania, a w szczególności pomoc mieszkaniowa, jest prawem podstawowym, ponieważ obywatele pozbawieni mieszkania nie mogą w pełni uczestniczyć w życiu społecznym ani korzystać ze wszystkich swoich praw podstawowych; wzywa państwa członkowskie do bezzwłocznego uznania, że powinny być związane art. 31 zmienionej Europejskiej karty społecznej dotyczącym prawa do mieszkania; wyraża szczególne zaniepokojenie faktem, że młodzi ludzie są pozbawieni mieszkań z powodu ogromnego wzrostu ich cen, zwłaszcza na obszarach miejskich;

46.  uznaje, że ubóstwo jest kolejną formą dyskryminacji, która prowadzi do naruszenia praw podstawowych, zwłaszcza tych grup, których prawa są już i tak najbardziej zagrożone, takich jak kobiety, migranci, osoby ciemnoskóre i należące do mniejszości rasowych oraz mniejszości etnicznych, społeczność LGBTIQ i dzieci; podkreśla szczególną podatność dzieci na zagrożenia oraz wpływ, jaki ubóstwo wywiera na nie oraz na ich rozwój fizyczny i psychiczny; wzywa Komisję, Radę i państwa członkowskie do opracowania strategii politycznych mających na celu ograniczenie ubóstwa, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci; wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania wszystkim równego dostępu do opieki zdrowotnej, kształcenia na wysokim poziomie i mieszkań oraz do zakończenia ograniczania usług publicznych, które doprowadziło do wzrostu wskaźników ubóstwa, a przede wszystkim nierówności; przypomina, że prawa gospodarcze i społeczne stanowią prawa podstawowe; ponownie wzywa Radę i Komisję do uwzględniania praw podstawowych przy opracowywaniu wniosków dotyczących polityki gospodarczej;

47.  podkreśla, że państwa członkowskie powinny podjąć działania, by zagwarantować prawo do wysokiej jakości zatrudnienia, które można pogodzić z życiem osobistym i rodzinnym oraz z rozwojem osobistym, ponieważ jest to najlepszy sposób na wyeliminowanie ubóstwa; uznaje, że wyzysk pracowników i nadużycia w miejscu pracy stanowią wyraźne naruszenie tego prawa; wzywa państwa członkowskie do poprawy inspekcji pracy oraz do wprowadzenia środków mających na celu eliminację nadużyć w pracy; wzywa Komisję, by przeanalizowała działania niezbędne do przystąpienia przez UE do Europejskiej karty społecznej oraz by zaproponowała harmonogram tych działań;

48.  jest zaniepokojony brakiem postępów w kwestii niepewnych warunków zatrudnienia w sektorze opieki, co ma dramatyczne konsekwencje dla osób starszych, które potrzebują takich usług do godnego życia i dalszego funkcjonowania w społeczeństwie; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków, by zwalczać wszelkie formy dyskryminacji osób starszych oraz by zaspokajać ich potrzeby i gwarantować ich prawa; podkreśla, jak ważne jest wspieranie inicjatyw związanych z aktywnym starzeniem się;

49.  podkreśla, że dostępność usług internetowych w całej UE jest jednym z podstawowych warunków wstępnych pełnego włączenia społecznego w Europie; zauważa, że w niektórych częściach UE, najczęściej na obszarach wiejskich, nadal nie ma dostępu do dobrej jakości usług internetowych, co może prowadzić do dalszego pogłębiania się nierówności wśród Europejczyków; zachęca Komisję i państwa członkowskie do przyspieszenia transformacji cyfrowej UE, która powinna koncentrować się jednakowo na dobrostanie wszystkich pokoleń i zapewniać bezpieczeństwo w sieci;

50.  przypomina, jak ważne jest systematyczne gromadzenie obowiązkowych i zdezagregowanych danych dotyczących równości oraz opracowanie wskaźników, które posłużą do mierzenia postępów unijnych strategii w zakresie zwalczania rasizmu i dyskryminacji oraz do sprawozdawczości z tych postępów; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmożenia działań w tym zakresie; wzywa Komisję i państwa członkowskie do gromadzenia danych na temat równości zdezagregowanych według pochodzenia rasowego i etnicznego oraz innych cech prawnie chronionych, by dokumentować przejawy rasizmu i opracować politykę publiczną, która w rzeczywisty i skuteczny sposób zaspokoi potrzeby doświadczających go osób, przy pełnym poszanowaniu podstawowego prawa do prywatności, ochrony danych osobowych oraz stosownych przepisów unijnych i krajowych;

Rasizm strukturalny

51.  dostrzega i potępia istnienie w UE rasizmu strukturalnego wynikającego ze stereotypów utrwalanych dyskursami, które prowadzą do dyskryminacji mniejszości etnicznych we wszystkich dziedzinach życia; jest głęboko zaniepokojony indywidualnymi, strukturalnymi i instytucjonalnymi formami rasizmu i ksenofobii w UE oraz coraz większą dyskryminacją Arabów, czarnych Europejczyków, osób pochodzenia azjatyckiego, Żydów, muzułmanów i Romów; wzywa państwa członkowskie, by położyły kres dyskryminacyjnym praktykom instytucjonalnym, strategiom politycznym i przepisom;

52.  podkreśla fakt, że ruch Black Lives Matter zmobilizował społeczeństwa na całym świecie do walki z przejawami rasizmu i dyskryminacją, których dopuszczają się organy ścigania; przypomina swoją rezolucję z dnia 19 czerwca 2020 r. w sprawie protestów antyrasistowskich po śmierci George’a Floyda(19), w której Parlament potwierdził, że życie osób ciemnoskórych się liczy („Black Lives Matter”); ponownie wyraża poparcie dla powszechnych protestów przeciwko rasizmowi i dyskryminacji, które odbyły się w europejskich stolicach i miastach na całym świecie po śmierci George’a Floyda w 2020 r.; popiera apel protestujących o zajęcie stanowiska przeciw opresji i rasizmowi strukturalnemu w Europie; z zadowoleniem przyjmuje mianowanie w maju 2021 r. koordynatora UE ds. przeciwdziałania rasizmowi, organizację szczytu UE w sprawie walki z rasizmem, utworzenie stałego forum konsultacji ze społeczeństwem obywatelskim w sprawie przeciwdziałania rasizmowi oraz konkluzje Rady z dnia 4 marca 2022 r. o zwalczaniu rasizmu i antysemityzmu; ponadto z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja po raz pierwszy przyznała w swoim unijnym planie działania przeciwko rasizmowi na lata 2020–2025, iż rasizm strukturalny istnieje, oraz określiła konkretne środki służące zwalczaniu rasizmu i dyskryminacji etnicznej w UE;

53.  wzywa instytucje UE i państwa członkowskie do wyeliminowania podstawowych przyczyn rasizmu strukturalnego; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by wdrożyły środki mające na celu rozwiązanie problemu utrzymujących się nierówności strukturalnych w kluczowych obszarach, takich jak system sądownictwa karnego, oświata, mieszkalnictwo, zatrudnienie, opieka zdrowotna, towary i usługi; podkreśla istotną rolę edukacji i mediów w przeciwdziałaniu rasistowskim narracjom oraz w obalaniu uprzedzeń i stereotypów; wzywa Komisję i państwa członkowskie do promowania szkoleń antyrasistowskich;

54.  wzywa państwa członkowskie do przyjęcia do końca 2022 r. krajowych planów działania przeciwko rasizmowi i nadania priorytetu działaniom mającym na celu rozwiązanie problemu braku dostępu do wymiaru sprawiedliwości oraz utrzymujących się nierówności społeczno-gospodarczych w obszarach takich jak mieszkalnictwo, opieka zdrowotna, zatrudnienie i oświata, które to kwestie należy uznać za podstawowe przeszkody w pełnym korzystaniu z praw podstawowych oraz za kluczowe bariery utrudniające włączenie i równość; zwraca się do Komisji o monitorowanie realizacji tych krajowych planów działania i planu działania UE oraz o zapewnienie odpowiednich działań następczych w związku z tymi planami; wzywa ponadto Komisję, by monitorowała przejawy rasizmu i dyskryminacji w państwach członkowskich oraz przeciwdziałała tym zjawiskom, między innymi poprzez wszczynanie postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, by skutecznie wpłynąć na stosowanie prawa;

55.  podkreśla szerzące się nastroje rasistowskie i ksenofobiczne podchwytywane przez niektórych liderów opinii, polityków i media, co rodzi wrogą atmosferę, w której muszą funkcjonować aktywiści i organizacje walczące z rasizmem; zwraca się do państw członkowskich o pełną transpozycję i stosowanie decyzji ramowej Rady 2008/913/WSiSW w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych; zachęca państwa członkowskie do przyjęcia niezbędnych środków, aby zagwarantować, że pobudki rasistowskie lub ksenofobiczne będą stanowić okoliczność obciążającą lub że pobudki takie będą uwzględniane przez sądy przy określaniu wymiaru kary;

56.  jest głęboko zaniepokojony istnieniem i stałym rozprzestrzenianiem się w UE ruchów skrajnie prawicowych, zwłaszcza grup neofaszystowskich i neonazistowskich; wzywa państwa członkowskie, by podjęły pilne środki w celu skutecznego zakazania działalności tych grup; apeluje w międzyczasie o dalsze badanie podstaw tworzenia, bazy członkowskiej, a zwłaszcza źródeł finansowania takich grup w celu zidentyfikowania ewentualnej ingerencji zagranicznej; podkreśla, że w programach nauczania historii trzeba poświęcić więcej miejsca obiektywnemu i opartemu na faktach uczeniu o różnych ideologiach rasowych lub etnicznych, takich jak niewolnictwo, kolonializm czy faszyzm, ich formach i źródłach, w tym o niewłaściwym wykorzystywaniu nauki do ich uzasadnienia, a także o ich konsekwencjach i ewentualnych pozostałościach w obecnych czasach, by przeciwdziałać ciągłemu odradzaniu się tych ideologii;

57.  przypomina, że trzeba poświęcić szczególną uwagę cyfryzacji i ewentualnym uprzedzeniom społecznym, które mogą być wprowadzane do nowych technologii; podkreśla potrzebę zajęcia się potencjalnymi zagrożeniami związanymi ze sztuczną inteligencją nie jako problemem technicznym, lecz społecznym, zwłaszcza w przypadku osób z grup rasowych; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by wprowadziły środki uniemożliwiające potęgowanie dyskryminacji, istniejących nierówności i ubóstwa za pośrednictwem nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji; wzywa Komisję i państwa członkowskie do dopilnowania, by systemy sztucznej inteligencji opierały się na zasadach przejrzystości, wyjaśnialności, uczciwości i rozliczalności oraz by były przeprowadzane niezależne kontrole, co pozwoli uniknąć potęgowania rasizmu przez te systemy; ponownie wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zajęły się problemem różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn oraz problemem braku różnorodności w sektorze ICT oraz w dziedzinach nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii i matematyki (STEM), zwłaszcza w obszarze rozwoju nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji, a w szczególności na stanowiskach wymagających podejmowania decyzji;

58.  wzywa państwa członkowskie, by zapewniły pełne wdrożenie dyrektywy w sprawie równości rasowej i dyrektywy w sprawie równego traktowania w zakresie zatrudnienia(20) w celu zwalczania utrzymującego się rasizmu wobec osób o różnym pochodzeniu, pochodzeniu etnicznym lub kolorze skóry; potępia fakt, że mniejszości rasowe, etniczne, językowe i religijne nadal doświadczają głęboko zakorzenionego rasizmu strukturalnego i instytucjonalnego, dyskryminacji, przestępstw z nienawiści i nawoływania do nienawiści, braku dostępu do wymiaru sprawiedliwości oraz utrzymujących się nierówności społeczno-gospodarczych, co należy uznać za główne przeszkody w pełnym korzystaniu przez członków tych mniejszości, jako obywateli UE, z praw podstawowych oraz za kluczowe bariery utrudniające włączenie i równość we wszystkich sferach życia, w tym w mieszkalnictwie, oświacie, opiece zdrowotnej i zatrudnieniu;

Przemoc ze względu na płeć, prawa kobiet i prawa osób LGBTIQ+

59.  potępia fakt, że przemoc ze względu na płeć jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych form przemocy w UE, gdyż z badań unijnych wynika, że co trzecia kobieta w Unii – łącznie 62 mln kobiet – doświadczyła przemocy fizycznej lub seksualnej po ukończeniu 15. roku życia oraz że ponad połowa kobiet (55 %) padła ofiarą molestowania seksualnego; zwraca uwagę, że przemoc ze względu na płeć jest formą dyskryminacji i naruszeniem praw podstawowych, a także skutkiem stereotypów dotyczących płci, struktur heteropatriarchalnych i asymetrii władzy oraz nierówności o charakterze strukturalnym i instytucjonalnym; podkreśla, jak ważne we wszystkich strategiach politycznych i środkach, które mają na celu zwalczanie przemocy ze względu na płeć, jest stosowanie podejścia przekrojowego i skoncentrowanego na ofiarach; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków w tym kierunku;

60.  podkreśla znaczenie walki z przemocą ze względu na płeć we wszystkich jej formach oraz poszerzania równości płci i praw kobiet; z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji z dnia 8 marca 2022 r. dotyczący dyrektywy w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej(21), w którym zaproponowano środki dotyczące penalizacji niektórych form przemocy, w tym penalizacji zgwałcenia ze względu na brak zgody i niektórych form cyberprzemocy, a także środki mające na celu ochronę ofiar, ułatwienie dostępu do wymiaru sprawiedliwości, udzielanie wsparcia ofiarom i zapobieganie przemocy, a także zawarto przepisy dotyczące intersekcjonalności; podkreśla transgraniczny wymiar przemocy ze względu na płeć i podkreśla, że przemoc ze względu na płeć musi być zwalczana na szczeblu europejskim; wzywa Komisję do ujęcia przemocy ze względu na płeć w zestawieniu szczególnie poważnych przestępstw zawartym w art. 83 ust. 1 TFUE;

61.  wzywa Radę do zakończenia unijnej ratyfikacji Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencji stambulskiej); ubolewa nad tym, że Bułgaria, Czechy, Węgry, Łotwa, Litwa i Słowacja nie ratyfikowały jeszcze konwencji i ponawia swój apel do tych krajów o jej ratyfikację; zwraca uwagę, że konwencję stambulską należy rozumieć jako minimalną normę na rzecz wyeliminowania przemocy ze względu na płeć; zdecydowanie potępia podejmowane przez niektóre państwa członkowskie, w szczególności Polskę, próby uchylenia już wprowadzonych środków służących wdrożeniu konwencji stambulskiej i zwalczaniu przemocy oraz próby wycofania się z konwencji;

62.  potępia działania ruchów antygenderowych i antyfeministycznych, które systematycznie naruszają prawa kobiet i osób LGBTIQ; wzywa Komisję do dopilnowania, by organizacje społeczeństwa obywatelskiego otrzymujące wsparcie i finansowanie z Unii nie promowały dyskryminacji ze względu na płeć; z zadowoleniem przyjmuje pierwszą w historii strategię UE na rzecz równości osób LGBTIQ, a ponadto potępia coraz częstsze przypadki dyskryminacji, przestępstw z nienawiści i przemocy wobec osób LGBTIQ; zwraca się do Komisji o zapewnienie odpowiednich działań następczych w odniesieniu do tej strategii;

63.  potępia stałe i uporczywe działania przeciwko prawom kobiet, w tym prawom i zdrowiu seksualnemu i reprodukcyjnemu, podejmowane w niektórych państwach członkowskich, zwłaszcza w Polsce, na Słowacji, w Chorwacji i na Litwie; przypomina, że przymus reprodukcyjny i odmowa bezpiecznej i legalnej aborcji są również formami przemocy ze względu na płeć; podkreśla fakt, że Europejski Trybunał Praw Człowieka kilkakrotnie orzekł, że restrykcyjne przepisy aborcyjne i niewdrażanie stosownych przepisów naruszają przynależne kobietom i dziewczętom prawa człowieka oraz ich autonomię cielesną; wyraża ubolewanie z powodu braku dostępu kobiet do aborcji w wielu krajach i potępia śmierć co najmniej czterech kobiet w Polsce z powodu stosowania przepisów zakazujących aborcji praktycznie we wszystkich okolicznościach; wzywa państwa członkowskie do podjęcia skutecznych kroków w celu rozwiązania problemu tego rodzaju naruszeń praw człowieka i praw kobiet oraz do wprowadzenia niezbędnych mechanizmów zapobiegających ich występowaniu w przyszłości; wzywa Komisję do uznania aborcji za prawo podstawowe, do usunięcia wszelkich przeszkód w dostępie do niej oraz do zadbania o to, by była ona dokonywana w ramach publicznych systemów opieki zdrowotnej, a także do położenia większego nacisku na zdrowie i prawa seksualne i reprodukcyjne w rocznych sprawozdaniach na temat praworządności;

64.  zdecydowanie potępia dyskryminację i segregację kobiet romskich w placówkach opieki zdrowotnej nad matkami; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Czechy przyjęły ustawę w sprawie odszkodowań dla ofiar przymusowej i nielegalnej sterylizacji, oraz zauważa, że rząd Słowacji uczynił krok naprzód i w 2021 r. złożył przeprosiny, lecz jak na razie nie przedstawił żadnego projektu ustawy dotyczącej odszkodowań; uważa, że prawo dostępu do ochrony zdrowia, a w szczególności zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, stanowi podstawowe prawo kobiet; prawo to należy wzmocnić i w żadnym wypadku nie można go ograniczać ani odbierać;

65.  wzywa wszystkie państwa członkowskie do poszanowania autonomii cielesnej wszystkich ludzi, w szczególności poprzez zakazanie okaleczania narządów płciowych u osób interseksualnych, tzw. terapii konwersyjnej oraz przymusowej sterylizacji osób transseksualnych jako niezbędnego warunku prawnego uzgodnienia płci; ponownie podkreśla, że przepisy dotyczące uzgodnienia płci powinny być przyjmowane zgodnie z międzynarodowymi standardami praw człowieka, a zatem uzgodnienie płci powinno być dostępne, przystępne cenowo i administracyjnie, szybkie i oparte na samookreśleniu;

66.  podkreśla, że trzeba uznać wszystkie związki partnerskie do celów swobody przemieszczania się, w tym w przypadku partnerów obywateli UE spoza Unii; jest zaniepokojony, że wciąż nie został wykonany wyrok TSUE w sprawie C-673/16 – Coman i Hamilton, w którym uznano, że na podstawie unijnych przepisów dotyczących swobody przemieszczania się pojęcie „współmałżonka” obejmuje współmałżonka tej samej płci; zwraca uwagę na złożoną do Komisji skargę dotyczącą identycznego przypadku (A.B. i K.V. przeciw Rumunii – skarga nr 17816/21); podkreśla, że bezczynność Komisji doprowadziła do tego, że skarżący w sprawie Coman i Hamilton, próbując dochodzić swoich roszczeń, wnieśli sprawę do ETPC (Coman i inni przeciw Rumunii – skarga nr 2663/21); ponownie wzywa Komisję do wszczęcia postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w związku z niewykonaniem wyroku w sprawie Coman i Hamilton;

67.  z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do przedstawienia w 2022 r. rozporządzenia w sprawie wzajemnego uznawania rodzicielstwa przez państwa członkowskie, którego celem będzie stworzenie pewności prawa dla tęczowych rodzin w całej UE;

68.  zwraca uwagę na niepokojący wzrost przemocy ze względu na płeć i przemocy domowej podczas pandemii COVID-19; wyraża uznanie wobec szybkich reakcji niektórych władz krajowych, regionalnych i lokalnych, które wprowadziły środki mające na celu pomoc ofiarom przemocy domowej, takie jak zwiększenie liczby telefonów zaufania i wzmożenie wymiany informacji oraz wprowadzenie systemu kodów w aptekach, doraźnych punktów doradztwa w sklepach spożywczych lub zamaskowanych aplikacji umożliwiających zgłaszanie przypadków przemocy domowej i znęcania się; zwraca jednak uwagę na ogólny brak schronisk lub innych możliwości bezpiecznego zakwaterowania dla osób, które doświadczyły przemocy ze względu na płeć; wzywa zatem państwa członkowskie do przyznania odpowiedniego finansowania istniejącym schroniskom w celu zwiększenia liczby miejsc, a także do ułatwienia tworzenia dodatkowych schronisk i bezpiecznych miejsc zamieszkania dla osób, które doświadczyły przemocy domowej, w tym dla towarzyszących im małoletnich; ponadto wzywa państwa członkowskie do zadbania o to, by usługi dla osób, które doświadczyły przemocy domowej, były postrzegane jako niezbędne i pozostały dostępne oraz aby te usługi uzupełniono odpowiednimi i specjalistycznymi szkoleniami dla służb policyjnych, a także ukierunkowanymi działaniami wymiaru sprawiedliwości w trosce o lepsze przygotowanie na przyszłość;

69.  wyraża ubolewanie z powodu regresu dotyczącego praw kobiet i dziewcząt, jako że niektóre państwa członkowskie starały się cofnąć osiągnięcia w kwestii zdrowia i praw seksualnych i reprodukcyjnych, wykorzystując pandemię COVID-19 jako pretekst do ograniczenia dostępu do aborcji, antykoncepcji i usług ginekologicznych; podkreśla, że niezależnie od pandemii w niektórych państwach członkowskich podjęto próby ograniczenia istniejącej ochrony prawnej w zakresie dostępu kobiet do opieki aborcyjnej, w tym wprowadzono regresywne warunki, które muszą być spełnione przed przeprowadzeniem aborcji, takie jak obowiązkowe i stronnicze doradztwo lub tzw. czas refleksji; szczególnie potępia ponad 20 parlamentarnych prób ograniczenia dostępu do aborcji podjętych w tym okresie na Słowacji; zdecydowanie podkreśla, że usługi związane ze zdrowiem i prawami seksualnymi i reprodukcyjnymi trzeba uznać za niezbędne i powinny one być dostępne nawet podczas globalnych kryzysów zdrowotnych, zważywszy na pilny charakter tych usług;

70.  podkreśla, jak ważne jest zadbanie o to, by reakcja na kryzys związany z COVID-19 uwzględniała perspektywę płci i sporządzanie budżetu z uwzględnieniem aspektu płci, a także ocenę ex post wpływu w aspekcie płci, jak zaproponowano w strategii Komisji na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025; wzywa instytucje UE do dopilnowania, aby wszystkie polityki i działania UE uwzględniały aspekt płci;

Wolności

71.  przypomina o znaczeniu obrony wolności, pluralizmu i niezależności mediów, utrzymania przejrzystości własności mediów i regulacji koncentracji rynku oraz zapewnienia ochrony dziennikarzy; uważa, że trzeba koniecznie wprowadzić w UE wiążące unijne przepisy zapewniające solidną i spójną ochronę niezależnych mediów i dziennikarzy przed uciążliwymi pozwami mającymi ich uciszyć lub zastraszyć, aby pomóc położyć kres temu procederowi; wzywa Komisję do wzmożenia wysiłków w tym względzie, w tym poprzez zaproponowanie wiążących środków oraz poprzez ochronę dziennikarstwa śledczego i wspieranie jego finansowania;

72.  potępia wykorzystywanie strategicznych powództw zmierzających do stłumienia debaty publicznej (SLAPP), które są wnoszone w celu uciszenia i zastraszenia obrońców praw człowieka, w tym obrońców praw osób LGBTI krytykujących naruszanie praw człowieka; podkreśla, że powództwa typu SLAPP to tylko jedno z zagrożeń dla wolnych i pluralistycznych mediów wśród takich jak naciski i imperatywy handlowe, naciski polityczne, autocenzura dziennikarska w kwestiach budzących szczególne kontrowersje, niepewny charakter kariery dziennikarskiej i duże obciążenie pracą, z którym borykają się dziennikarze, presja, którą czują, aby zachować dostęp do elitarnych źródeł dzięki niekrytycznym relacjom, a także perspektywa zrujnowania sobie kariery zawodowej w przypadku naruszenia milczących i zinternalizowanych założeń dotyczących właściwej „linii”, którą należy przyjąć w odniesieniu do szczególnie kontrowersyjnych kwestii, zwłaszcza dotyczących polityki zagranicznej; wzywa państwa członkowskie do ochrony i tworzenia niezależnych, pluralistycznych i wolnych mediów; potępia w tym względzie wszelkie środki mające na celu uciszenie krytycznych mediów i ograniczenie wolności i pluralizmu mediów; podkreśla, że konieczne jest pilne przeciwdziałanie wszystkim powództwom typu SLAPP; z zadowoleniem przyjmuje niedawną inicjatywę Komisji polegającą na opublikowaniu zalecenia w sprawie zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa dziennikarzom oraz wzmocnienia ich pozycji w Unii Europejskiej; wzywa Komisję, by niezwłocznie przedstawiła projekt europejskiego aktu o wolności mediów;

73.  jest zaniepokojony doniesieniami, że organy niektórych państw członkowskich korzystały z oprogramowania szpiegowskiego Pegasus w celach politycznych lub w innych nieuzasadnionych celach, by inwigilować dziennikarzy, polityków, prawników, działaczy organizacji społeczeństwa obywatelskiego lub inne osoby, co stanowi naruszenie prawa UE i wartości zapisanych w art. 2 TUE oraz w Karcie; jest zaniepokojony wykorzystywaniem Pegasusa wobec dziennikarzy, działaczy na rzecz praw człowieka, opozycjonistów i prawników w UE i poza nią; przypomina, że Pegasus jest tylko jednym z wielu programów wykorzystywanych przez organy państwowe do prowadzenia niezgodnej z prawem masowej inwigilacji niewinnych obywateli; z zadowoleniem przyjmuje powołanie komisji śledczej Parlamentu Europejskiego ds. Pegasusa, która zbada domniemane niewłaściwe wykorzystywanie narzędzi inwigilacji oraz zakres domniemanych naruszeń praw i wolności zapisanych w art. 2 TUE i w Karcie, a także zaproponuje zabezpieczenia i wyda zalecenia;

74.  podkreśla, że kampanie oszczerstw przeciwko osobom LGBTIQ i szerzej pojętemu społeczeństwu obywatelskiemu są bardziej rozpowszechnione w państwach członkowskich, w których atakowana jest wolność mediów; zdecydowanie potępia prowadzone nieustannie w publicznych mediach kampanie oszczerstw wymierzone w sędziów, dziennikarzy i polityków krytycznych wobec rządu u władzy, w tym powództwa typu SLAPP wnoszone przez agencje i urzędników rządowych, przedsiębiorstwa państwowe lub osoby blisko powiązane z koalicjami rządzącymi w całej Europie; wzywa Komisję do wykorzystania wszelkich dostępnych jej instrumentów legislacyjnych i wykonawczych, aby zapobiec tego rodzaju działaniom zastraszającym, które zagrażają wolności słowa; wzywa Komisję, by we współpracy z organizacjami zrzeszającymi dziennikarzy monitorowała i zgłaszała ataki na nich oraz powództwa sądowe służące uciszeniu lub zastraszeniu niezależnych mediów, a także by zagwarantowała dostęp do odpowiednich środków prawnych;

75.  ubolewa nad faktem, że bezpieczeństwo dziennikarzy nie jest powszechnie zagwarantowane; podkreśla znaczenie pluralizmu mediów oraz potrzebę ochrony dziennikarzy przed groźbami i atakami, aby zapobiegać samocenzurze, zapewnić wolność wypowiedzi i prawo do informacji oraz chronić zawód dziennikarza; wzywa Komisję, aby ulepszyła narzędzia oceny środków podjętych przez rządy, mogących osłabić wolność informacji i pluralizm;

76.  potępia ataki i przemoc wobec dziennikarzy oraz ich zatrzymania podczas protestów, przez co uniemożliwiono im relacjonowanie wydarzeń, a tym samym normalne wykonywanie pracy; wyraża głębokie zaniepokojenie przypadkami brutalności policji podczas protestów, przede wszystkim wobec dziennikarzy, i wzywa do pociągnięcia policjantów do odpowiedzialności; apeluje do Komisji i państw członkowskich o zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony dziennikarzy, zwłaszcza podczas protestów;

77.  podkreśla, że zgodnie z prawem międzynarodowym praw człowieka można legalnie nałożyć pewne ograniczenia na wolność pokojowego zgromadzania się w celu ochrony zdrowia publicznego lub innych uzasadnionych interesów, jednak muszą one być przewidziane prawem oraz konieczne i proporcjonalne do konkretnego celu; wyraża głębokie zaniepokojenie z powodu niektórych całkowitych zakazów protestów, a także pewnych zakazów i ograniczeń dotyczących protestów nałożonych podczas pandemii COVID-19, podczas gdy inne zgromadzenia publiczne o podobnej wielkości pozostały dozwolone, a także z powodu używania siły wobec pokojowych demonstrantów; wyraża zaniepokojenie faktem, że w państwach członkowskich obowiązują różne progi, po przekroczeniu których możliwe jest użycie siły i broni przez organy ścigania w celu utrzymania porządku publicznego; wzywa państwa członkowskie do ochrony praw podstawowych przy przyjmowaniu środków ograniczających wolność wypowiedzi, zgromadzeń i zrzeszania się oraz przepisów dotyczących tej kwestii, a także do stworzenia atmosfery, w której krytyka jest elementem zdrowej debaty na temat wszelkich kwestii niepokojących społeczeństwo;

78.  jest głęboko zaniepokojony atakami, nękaniem, przemocą i groźbami wobec dziennikarzy, obrońców praw człowieka i innych osób demaskujących zagraniczne ingerencje i kampanie dezinformacyjne; wzywa państwa członkowskie, by w kontekście coraz powszechniejszej dezinformacji, mistyfikacji i propagandy politycznej włączyły do swoich programów nauczania ukierunkowane, dostosowane do wieku zajęcia nastawione na rozwijanie krytycznego myślenia, umiejętności korzystania z mediów i umiejętności cyfrowych; apeluje o położenie większego nacisku na edukację obywatelską, ze szczególnym uwzględnieniem praw podstawowych, zasad demokracji i udziału w życiu publicznym;

79.  zauważa, że kilka państw członkowskich spadło na dalsze pozycje w międzynarodowych rankingach wolności prasy; podkreśla niezastąpioną rolę mediów publicznych i zwraca uwagę, że zapewnienie i utrzymanie ich niezależności od wpływów politycznych ma zasadnicze znaczenie; zdecydowanie potępia zagrożenia wymierzone w wolność mediów, w tym nękanie dziennikarzy i sygnalistów oraz wymierzone w nich ataki, nierespektowanie zapisanej w prawie ochrony oraz zawłaszczanie mediów lub motywowane politycznie działania w sektorze mediów;

80.  jest głęboko zaniepokojony dalszym pogarszaniem się sytuacji w zakresie wolności mediów na Węgrzech, w Polsce i w Słowenii oraz rozmaitymi reformami wprowadzanymi przez rządzące koalicje, by ograniczyć różnorodność i uciszyć krytyczne głosy w mediach; jest ponadto zaniepokojony brakiem przejrzystego i jasnego zbioru zasad dotyczących zamieszczania reklam w mediach przez władze krajowe, regionalne i lokalne w niektórych państwach członkowskich; głęboko ubolewa z powodu pogorszenia się sytuacji ekonomicznej mediów podczas pandemii COVID-19 i uważa, że należy podjąć konkretne działania, by złagodzić wpływ pandemii na media;

81.  wyraża zaniepokojenie tworzeniem organów kontrolowanych przez rząd, które zarządzają znaczną częścią mediów, oraz wykorzystywaniem mediów publicznych do realizacji partyjnych interesów; przypomina, że jeżeli media są w posiadaniu niewielkiej liczby podmiotów, zarówno rządowych, jak i prywatnych, stanowi to poważne zagrożenie dla różnorodności informacji i poglądów reprezentowanych w treściach medialnych; przypomina, że wolność wypowiedzi i informacji, w tym wolność wypowiedzi artystycznej, oraz wolność mediów mają podstawowe znaczenie dla demokracji i praworządności, a także wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania niezależności ich organów ds. mediów; przypomina, że prawo do poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji i idei ustnie, w formie pisemnej lub drukowanej, w formie artystycznej lub za pośrednictwem wszelkich innych środków przekazu jest elementem wolności wypowiedzi artystycznej;

82.  wzywa Komisję, by dopilnowała prawidłowego wdrożenia dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych, zwłaszcza pod kątem niezależności organów regulacyjnych ds. mediów, przejrzystej struktury własnościowej mediów i umiejętności korzystania z mediów; wzywa Komisję, by wszczynała postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, gdy państwa członkowskie wdrażają te przepisy nieprawidłowo lub nie w pełni;

83.  zauważa, że niektóre środki przyjęte przez państwa członkowskie w reakcji na COVID-19 istotnie wpłynęły na prawo do prywatności i prawo do ochrony danych osobowych, że nie przeprowadzono pełnych konsultacji z organami ochrony danych, że konieczność i proporcjonalność tych środków nie zawsze były oczywiste oraz że w wielu przypadkach brakowało solidnej podstawy prawnej i nie dokonano odpowiedniej oceny; wzywa Komisję, Europejskiego Inspektora Ochrony Danych i Europejską Radę Ochrony Danych do bezzwłocznej oceny sytuacji;

84.  wyraża głębokie zaniepokojenie niedostatecznym i nierównym egzekwowaniem ogólnego rozporządzenia o ochronie danych(22), w związku z czym istnieje ryzyko, że stanie się ono fikcją, która nie zapewnia obywatelom rzeczywistej ochrony; ubolewa, że Komisja zignorowała wezwanie Parlamentu do wszczęcia wobec Irlandii postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w związku z nieodpowiednim wdrożeniem tego rozporządzenia;

85.  jest zaniepokojony wewnętrznymi wytycznymi Komisji dotyczącymi zarządzania zapisami i materiałami archiwalnymi, które opierają się na błędnej interpretacji rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 w sprawie dostępu do dokumentów(23), oraz wyłączeniem wiadomości tekstowych z zakresu stosowania przepisów dotyczących dostępu do dokumentów, co Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich nazwał „niewłaściwym administrowaniem”; ubolewa, że niektóre państwa członkowskie utrudniają obywatelom skuteczne korzystanie z prawa dostępu do dokumentów, niepotrzebnie opóźniając lub nawet unieważniając terminy składania wniosków o udzielenie dostępu do dokumentów; podkreśla, że doprowadziło to nie tylko do braku zaufania obywateli UE do władz, ale także do osłabienia pluralizmu mediów w UE;

Sytuacja i przypadki łamania praw podstawowych na zewnętrznych granicach UE

86.  podkreśla, że zgodnie z prawem międzynarodowym i prawem UE ratowanie życia stanowi obowiązek prawny; zdecydowanie potępia postępowania karne wszczęte przez niektóre państwa członkowskie przeciwko organizacjom społeczeństwa obywatelskiego i osobom indywidualnym za udzielanie pomocy humanitarnej migrantom; wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania, aby nie ścigano osób i organizacji społeczeństwa obywatelskiego pomagających migrantom z powodów humanitarnych;

87.  potępia fakt, że w niektórych państwach członkowskich przyjęto przepisy, strategie polityczne i praktyki uniemożliwiające skuteczną ochronę praw człowieka uchodźców, osób ubiegających się o azyl i migrantów zarówno na lądzie, jak i na morzu; apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby prawa człowieka migrantów, osób ubiegających się o azyl i uchodźców oraz zasada współodpowiedzialności stały się podstawą polityki w dziedzinie migracji i azylu;

88.  zdecydowanie potępia przypadki zawracania migrantów, uchodźców i osób ubiegających się o azyl, naruszania ich praw podstawowych oraz stosowania wobec nich przemocy na zewnętrznych granicach UE, o czym donoszą takie instytucje jak Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji(24), a także kryminalizowanie pracowników i działaczy organizacji humanitarnych oraz przeznaczanie nieproporcjonalnie dużych kwot finansowania UE na budowę zamkniętych obiektów i uszczelnianie granic zewnętrznych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do stworzenia prawdziwego systemu monitorowania praw podstawowych, w ramach którego będą badane wszelkie zarzuty zawracania migrantów i łamania ich praw podstawowych, oraz do zwiększenia przejrzystości środków podejmowanych na granicach zewnętrznych, do czego wezwała Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej(25); wzywa Komisję do wszczynania postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, gdy istnieją przesłanki wskazujące na przypadki zawracania i przemocy;

89.  wyraża głębokie zaniepokojenie informacjami opublikowanymi na temat Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Fronteksu) potwierdzającymi jej udział w zawracaniu migrantów i jej wiedzę o tym; wzywa Frontex do zastosowania art. 46 dotyczącego go rozporządzenia(26) i do zawieszenia wszystkich operacji w państwach członkowskich, w ramach których dochodzi do takich sytuacji, oraz do zapewnienia pełnej przejrzystości swoich działań operacyjnych i do wzięcia odpowiedzialności za nie; wzywa Komisję do przeprowadzenia dochodzenia i do podjęcia niezbędnych kroków, aby położyć kres tym praktykom we Fronteksie;

90.  wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia właściwych procedur gwarantujących wysłuchanie osób przed zawróceniem ich do sąsiedniego państwa członkowskiego oraz formalne powiadomienie ich o podjętej decyzji; potępia fakt, że migranci i osoby ubiegające się o azyl zatrzymani po przekroczeniu wewnętrznej lub zewnętrznej granicy UE nie są systematycznie wysłuchiwani przed zawróceniem ich do sąsiedniego państwa członkowskiego ani nie są o takim zawróceniu każdorazowo informowani; przypomina, że państwa członkowskie są zobowiązane do skutecznego zagwarantowania wszystkim osobom prawa do rzetelnego procesu sądowego i prawa do równości wobec prawa;

91.  wyraża głębokie zaniepokojenie faktem, że małoletni bez opieki przekraczają zewnętrzne granice UE, w szczególności jej wschodnie i południowe granice, i wzywa państwa członkowskie do zwrócenia szczególnej uwagi na sytuację małoletnich bez opieki na tych przejściach granicznych;

92.  jest zaniepokojony coraz częstszym stosowaniem na granicach technologii, przy czym niektóre z nich mogą być niezwykle inwazyjne; wzywa Komisję i państwa członkowskie do ustanowienia niezależnych mechanizmów monitorowania granic, które powinny obejmować również monitorowanie działań związanych z ochroną granic, oraz do zapewnienia przestrzegania praw podstawowych;

Przestępstwa z nienawiści i nawoływanie do nienawiści

93.  jest zaniepokojony nasileniem się w państwach członkowskich nawoływania do nienawiści i kampanii oszczerstw, których często dopuszczają się wysocy rangą urzędnicy publiczni lub czołowi politycy i które wymierzone są w szczególności w media, organizacje pozarządowe i niektóre grupy społeczne lub mniejszości, takie jak osoby LGBTIQ; podkreśla niezaprzeczalny wpływ takich zachowań na przestrzeń obywatelską, co rodzi atmosferę braku bezpieczeństwa, w której muszą funkcjonować społeczeństwo obywatelskie i obrońcy praw człowieka; jest zaniepokojony licznymi przykładami ataków na biura i pracowników organizacji LGBTIQ w kilku państwach członkowskich w samym tylko 2021 r.;

94.  potępia wszelkie rodzaje przestępstw z nienawiści, mowy nienawiści i oskarżeń pozbawionych podstaw lub sformułowanych w złej wierze, zarówno w internecie, jak i poza nim, motywowanych dyskryminacją z jakichkolwiek względów, takich jak płeć, rasa, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religia lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientacja seksualna; wyraża zaniepokojenie przestępstwami z nienawiści i przestępstwami związanymi z zachęcaniem do dyskryminacji lub przemocy, które popełniano w trakcie pandemii COVID-19, co doprowadziło do stygmatyzacji niektórych szczególnie narażonych osób; przypomina, że​rasizm i ksenofobia to przestępstwa, a nie opinie;

95.  z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący decyzji Rady w sprawie rozszerzenia wykazu przestępstw UE o „nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści” oraz wzywa Radę, by z zaangażowaniem dążyła do jednomyślnego przyjęcia tego wniosku; przypomina o potrzebie współpracy Komisji i państw członkowskich z przedsiębiorstwami internetowymi, by zapewnić odpowiednie zabezpieczenia i odpowiednio wdrożyć Kodeks postępowania w zakresie zwalczania nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie;

Ochrona środowiska

96.  wskazuje na art. 37 Karty, zgodnie z którym środki służące zagwarantowaniu wysokiego poziomu ochrony środowiska i poprawie jego jakości muszą być zintegrowane z politykami Unii;

97.  wzywa Komisję do niezwłocznego przyjęcia odnośnych inicjatyw legislacyjnych oraz do zakończenia procedur przyjmowania dalszych planowanych aktów prawnych zgodnie z pierwotnym harmonogramem; podkreśla, że w procesie podejmowania decyzji co do wszystkich strategii politycznych i inicjatyw trzeba pilnie uwzględnić istotne kwestie środowiskowe; uważa, że zrównoważony rozwój musi stanowić nadrzędną zasadę wszystkich polityk makroekonomicznych, aby zapewnić sprawiedliwe przejście na gospodarkę zrównoważoną środowiskowo przy jednoczesnej ochronie i tworzeniu trwałego zatrudnienia, aby stawić czoła jednemu z najpoważniejszych zagrożeń, z którymi kiedykolwiek borykała się ludzkość;

98.  wzywa do ogólnounijnego wdrożenia konwencji z Aarhus, która łączy prawa środowiskowe z prawami człowieka; podkreśla, że szkody w środowisku oraz nieprzekazywanie przez niektóre organy publiczne informacji na temat istotnego ryzyka środowiskowego, na jakie narażeni są ludzie, mogą mieć poważne konsekwencje dla ich zdrowia; wzywa do ochrony działających w tych obszarach dziennikarzy, działaczy, organizacji pozarządowych, obrońców praw, sygnalistów i podmiotów pełniących rolę strażników interesu publicznego;

o
o   o

99.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 331 z 20.9.2021, s. 8. (2) Dz.U. C 474 z 24.11.2021, s. 140. (3) Dz.U. C 81 z 18.2.2022, s. 43. (4) Dz.U. C 99 z 1.3.2022, s. 218. (5) Dz.U. C 117 z 11.3.2022, s. 2. (6) Dz.U. C 395 z 29.9.2021, s. 2. (7) Dz.U. C 255 z 29.6.2021, s. 7. (8) Dz.U. C 61 z 4.2.2022, s. 36. (9) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (Dz.U. L 95 z 15.4.2010, s. 1). (10) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii (Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 1). (11) Fair Trials, „Europe: Increase in pre-trail detention rates erodes rule of law’’ [Uczciwe postępowania, Europa: przedłużanie okresu aresztowania wpływa negatywnie na praworządność], 28 kwietnia 2021 r. (12) Decyzja ramowa Rady 2008/913/WSiSW z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych (Dz.U. L 328 z 6.12.2008, s. 55). (13) Dyrektywa Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (Dz.U. L 180 z 19.7.2000, s. 22). (14) Komunikat Komisji z dnia 18 września 2020 r. zatytułowany „Unia równości: unijny plan działania przeciwko rasizmowi na lata 2020–2025” (COM(2020)0565). (15) Zalecenie Rady z dnia 12 marca 2021 r. w sprawie równouprawnienia, włączenia i partycypacji Romów (Dz.U. C 93 z 19.3.2021, s. 1). (16) Komunikat Komisji z dnia 7 października 2020 r. pt. „Unia równości: unijne ramy strategiczne na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów” (COM(2020)0620). (17) Dyrektywa 2012/29/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 października 2012 r. ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw (Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 57). (18) Komunikat Komisji z 3 marca 2021 r. pt. „Unia równości: strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030” (COM(2021)0101). (19) Dz.U. C 362 z 8.9.2021, s. 63. (20) Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.U. L 303 z 2.12.2000, s. 16). (21) COM(2022)0105. (22) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych (Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1). (23) Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (Dz.U. L 145 z 31.5.2001, s. 43). (24) Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji, „IOM wzywa do zaprzestania zawracania migrantów i stosowania przemocy wobec migrantów na granicach zewnętrznych UE”, 9 lutego 2021 r. (25) Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Sprawozdanie na temat praw podstawowych za 2021 r., kwiecień 2021 r. (26) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1896 z dnia 13 listopada 2019 r. w sprawie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Dz.U. L 295 z 14.11.2019, s. 1).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 września 2022 r. w sprawie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w UE: 8. sprawozdanie na temat spójności (2022/2032(INI))

P9_TA(2022)0326 A9-0210/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2 i 3 Traktatu o Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 4, art. 162, art. 174–178 i art. 349 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej(1) (rozporządzenie w sprawie wspólnych przepisów),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1058 z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności(2),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1056 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji(3),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1059 z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących celu „Europejska współpraca terytorialna” (Interreg) wspieranego w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz instrumentów finansowania zewnętrznego(4),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1057 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+) oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1296/2013(5),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/460 z dnia 30 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013 oraz (UE) nr 508/2014 w odniesieniu do szczególnych środków w celu uruchomienia inwestycji w systemach ochrony zdrowia państw członkowskich oraz w innych sektorach ich gospodarek w odpowiedzi na epidemię COVID-19 (Inicjatywa inwestycyjna w odpowiedzi na koronawirusa)(6),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005(7),

–  uwzględniając pakiet „Gotowi na 55” przyjęty przez Komisję 14 lipca 2021 r.,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie)(8),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 z dnia 2 grudnia 2021 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1306/2013(9),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/562 z dnia 6 kwietnia 2022 r. zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 i (UE) nr 223/2014 w odniesieniu do działań polityki spójności na rzecz uchodźców w Europie (CARE)(10),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1755 z dnia 6 października 2021 r. ustanawiające pobrexitową rezerwę dostosowawczą(11),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/461 z dnia 30 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 w celu zapewnienia pomocy finansowej państwom członkowskim i państwom prowadzącym negocjacje w sprawie przystąpienia do Unii znacząco dotkniętym w związku z poważnym stanem zagrożenia zdrowia publicznego(12) (Fundusz Solidarności Unii Europejskiej – FSUE),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii(13) (,,rozporządzenie dotyczące mechanizmu warunkowości w zakresie praworządnościˮ),

–  uwzględniając wniosek Komisji z dnia 29 maja 2018 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie mechanizmu eliminowania barier prawnych i administracyjnych w kontekście transgranicznym (COM(2018)0373),

–  uwzględniając komunikat Komisji Europejskiej z 4 lutego 2022 r. zatytułowany „8. sprawozdanie na temat spójności: spójność w Europie do 2050 r. ” (COM(2022)0034),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 3 maja 2022 r. pt. „Postawienie ludzi na pierwszym miejscu, zapewnienie trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, uwolnienie potencjału regionów najbardziej oddalonych UE” (COM(2022)0198),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 30 czerwca 2021 r. zatytułowany „Długoterminowa wizja dla obszarów wiejskich UE – W kierunku silniejszych, lepiej skomunikowanych, odpornych i zamożnych obszarów wiejskich do 2040 r.” (COM(2021)0345),

–  uwzględniając pakt amsterdamski ustanawiający agendę miejską dla UE, uzgodniony podczas nieformalnego spotkania ministrów finansów UE odpowiedzialnych za kwestie miejskie, które odbyło się 30 maja 2016 r. w Amsterdamie,

–  uwzględniając Europejski filar praw socjalnych ustanowiony 17 listopada 2017 r. w Göteborgu przez Parlament, Radę i Komisję,

–  uwzględniając sprawozdanie Międzyrządowego Zespołu ONZ ds. Zmian Klimatu zatytułowane „Climate change 2022: Mitigation of Climate Change” [Zmiana klimatu 2022: łagodzenie zmiany klimatu],

–  uwzględniając opinię Komitetu Regionów z 10 grudnia 2020 r. pt. „Strategia UE na rzecz odnowy obszarów wiejskich”(14),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (EKES) z 18 września 2020 r. pt. „Rola polityki strukturalnej i polityki spójności EU we wspieraniu transformacji gospodarki w innowacyjny i inteligentny sposób”(15),

–  uwzględniając opinię EKES-u z 25 września 2021 r. pt. „Rola polityki spójności w zwalczaniu nierówności w nowym okresie programowania w następstwie kryzysu związanego z COVID-19. Komplementarność i możliwe dublowanie się z Instrumentem na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) oraz krajowymi planami odbudowy”(16),

–  uwzględniając opinię EKES-u z 27 kwietnia 2021 r. pt. „Rola gospodarki społecznej w tworzeniu miejsc pracy i wdrażaniu Europejskiego filaru praw socjalnych”(17),

–  uwzględniając zalecenie Komisji (UE) 2021/402 z 4 marca 2021 r. w sprawie skutecznego aktywnego wspierania zatrudnienia w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 (EASE)(18),

–  uwzględniając nowy europejski Bauhaus – inicjatywę Komisji uruchomioną 14 października 2020 r.,

–  uwzględniając inicjatywę na rzecz zmniejszania dystansu rozwojowego (znaną również jako inicjatywa dotycząca regionów słabiej rozwiniętych) uruchomioną przez Komisję w 2015 r.,

–  uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju ONZ ustanowione we wrześniu 2015 r. w ramach Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030,

–  uwzględniając porozumienie przyjęte podczas 21. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (COP21) w Paryżu 12 grudnia 2015 r. (porozumienie paryskie),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 8 marca 2022 r. w sprawie polityki spójności jako instrumentu zmniejszania różnic w opiece zdrowotnej i zacieśniania transgranicznej współpracy w dziedzinie zdrowia(19),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 8 marca 2022 r. w sprawie roli polityki spójności w promowaniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji oraz regionalnych połączeń teleinformatycznych(20),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 15 lutego 2022 r. w sprawie wyzwań stojących przed obszarami miejskimi w okresie po pandemii COVID-19(21),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 14 września 2021 r. pt. „W kierunku silniejszego partnerstwa z regionami najbardziej oddalonymi UE”(22),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 9 czerwca 2021 r. w sprawie aspektu płci w polityce spójności(23),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 20 maja 2021 r. w sprawie odwrócenia tendencji demograficznych w regionach UE za pomocą instrumentów polityki spójności(24),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 25 marca 2021 r. w sprawie polityki spójności i regionalnych strategii środowiskowych w walce ze zmianą klimatu(25),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 13 marca 2018 r. w sprawie słabiej rozwiniętych regionów UE(26),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 13 czerwca 2018 r. w sprawie polityki spójności i gospodarki o obiegu zamkniętym(27),

–  uwzględniając sprawozdanie końcowe Konferencji w sprawie przyszłości Europy i zawarte w nim zalecenia,

–  uwzględniając badanie pt. „Regiony słabiej rozwinięte w UE: aktualna sytuacja i wyzwania na przyszłość”, opublikowane we wrześniu 2020 r. przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej(28),

–  uwzględniając przegląd Trybunału Obrachunkowego nr 01/2020 pt. „Monitorowanie wydatków na rzecz klimatu z budżetu UE”,

–  uwzględniając art. 54 Regulaminu,

–  uwzględniając opinie przedstawione przez Komisję Budżetową oraz Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego (A9-0210/2022),

A.  mając na uwadze, że w ostatnim okresie finansowym, tj. w latach 2014–2020, dzięki polityce spójności, będącej główną polityką inwestycji publicznych, zapewniono wsparcie ponad 1,4 mln przedsiębiorstw, oddanie do użytku 1 544 km linii kolejowych i bezpieczniejszych dróg, pomoc 45,5 mln osób w integracji na rynku pracy i wzrost PKB w regionach najsłabiej rozwiniętych o nawet 5 %;

B.  mając na uwadze, że w czasie pandemii ryzyko bezrobocia i wzrostu ubóstwa oraz zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn były szczególnie widoczne w słabiej rozwiniętych regionach UE; mając na uwadze, że luka w zatrudnieniu między kobietami a mężczyznami była tam prawie dwukrotnie większa niż w regionach lepiej rozwiniętych;

C.  mając na uwadze, że chociaż polityka spójności nie jest instrumentem kryzysowym, wielokrotnie i skutecznie pomagała regionom skutecznie reagować w sytuacjach nadzwyczajnych i na asymetryczne wstrząsy, takie jak kryzys związany z COVID-19, brexit i obecny kryzys uchodźczy spowodowany napaścią Rosji na Ukrainę, np. przez wspieranie państw członkowskich przyjmujących uchodźców na pierwszej linii; mając na uwadze, że ta pomoc nadzwyczajna nie powinna jednak zagrażać strategicznemu podejściu do całego okresu finansowania, ponieważ polityka spójności sama w sobie jest długoterminową polityką inwestycyjną;

D.  mając na uwadze, że przyszła polityka spójności musi opierać się na strategii stosowanej w całym okresie finansowania, którą można by jednak poddać ponownej ocenie i dostosować podczas przeglądu śródokresowego;

E.  mając na uwadze, że rozwinięte wschodnie regiony UE doganiają resztę UE, ale kilka regionów o średnich dochodach i regionów słabiej rozwiniętych znajduje się w sytuacji stagnacji gospodarczej lub pogorszenia sytuacji gospodarczej, co sugeruje, że znajdują się w pułapce ograniczenia rozwoju; mając na uwadze, że podział funduszy powinien uwzględniać rozwój różnic nie tylko między państwami członkowskimi, ale również w ich obrębie;

F.  mając na uwadze, że silny wzrost w regionach słabiej rozwiniętych napędza konwergencję, ale korzyści płynące z niższych kosztów i zwrotów z poczynionych przez nie inwestycji prawdopodobnie z czasem się zmniejszą; mając na uwadze, że regiony słabiej rozwinięte będą musiały wspierać kształcenie i szkolenie, zwiększyć inwestycje w badania naukowe i innowacje oraz poprawić jakość swoich instytucji, a przy tym dalej inwestować w infrastrukturę, aby utrzymać stały wzrost, nie wpaść w pułapkę ograniczenia rozwoju, zniwelować lukę w sieci połączeń, a także zapewnić dostęp do wysokiej jakości usług i godnych warunków życia;

G.  mając na uwadze, że chociaż liczba osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym spadła w latach 2012–2019, 20 % ogółu ludności UE jest nadal zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym;

H.  mając na uwadze, że istnieją znaczne różnice między regionami miejskimi i wiejskimi, jeżeli chodzi o jakość infrastruktury, świadczenie usług, dostęp do opieki zdrowotnej i transportu oraz rozwiązania w zakresie mobilności;

I.  mając na uwadze, że miasta i funkcjonalne powiązania między obszarami miejskimi i wiejskimi są ważną siłą napędową rozwoju lokalnego i regionalnego, spójności i sprawiedliwej transformacji;

J.  mając na uwadze, że rosnące koszty surowców i materiałów budowlanych negatywnie wpływają bezpośrednio na wiele projektów infrastrukturalnych finansowanych przez UE i zagrażają ich realizacji;

K.  mając na uwadze, że spadkowe tendencje demograficzne są wyraźniej widoczne w regionach wiejskich, a do 2050 r. 50 % ludności UE będzie mieszkać w regionach, w których liczba ludności zmniejsza się, a społeczeństwo się starzeje; mając na uwadze, że zmiany te mogą mieć wpływ na potencjał wzrostu i dostęp do usług na obszarach wiejskich; mając na uwadze, że ze względu na starzenie się społeczeństwa kluczowe znaczenie ma zaangażowanie młodszych pokoleń w przyszły rozwój ich regionów;

L.  mając na uwadze, że drenaż mózgów w nadmiernym stopniu dotyka regiony słabiej rozwinięte, a jeśli problem ten nie zostanie rozwiązany, będzie miał długotrwały, ciągły wpływ na przyszłość Unii;

M.  mając na uwadze, że polityka spójności ma kluczowe znaczenie dla rządowych inwestycji kapitałowych, ponieważ zapewnia ponad połowę całkowitego finansowania inwestycji publicznych w niektórych państwach członkowskich; mając na uwadze, że wsparcie z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (funduszy ESI) powinno stanowić uzupełnienie wydatków publicznych państw członkowskich, a nie je zastępować;

N.  mając na uwadze, że cel neutralności Europy pod względem emisji dwutlenku węgla najpóźniej do 2050 r. powinien być powiązany z celem sprawiedliwej i uczciwej transformacji; mając na uwadze, że zanieczyszczenie powietrza i wody na ogół jest zbyt wysokie w wielu słabiej rozwiniętych regionach; mając na uwadze, że wszystkie regiony UE muszą odgrywać ważną rolę w stawianiu czoła wyzwaniom związanym ze zmianą klimatu za pomocą środków skoordynowanych z otaczającymi je regionami;

O.  mając na uwadze, że pogłębiła się regionalna przepaść innowacyjna, a różnice w poziomie wykształcenia, szkoleń i umiejętności między regionami lepiej i słabiej rozwiniętymi są często znaczne; mając na uwadze, że potencjał umiejętności koncentruje się zwłaszcza w regionach stołecznych i że pojawiła się duża przepaść między obszarami miejskimi a wiejskimi;

P.  mając na uwadze, że dzięki transformacji środowiska zbudowanego nowy europejski Bauhaus łączy Europejski Zielony Ład z przestrzenią mieszkalną zarówno na obszarach miejskich, jak i wiejskich;

Q.  mając na uwadze, że w całej Europie utrzymują się różnice w szybkości transformacji cyfrowej; mając na uwadze, że bardzo szybkie połączenia internetowe są dostępne tylko dla dwóch trzecich mieszkańców miast i dla co szóstego mieszkańca obszarów wiejskich;

R.  mając na uwadze, że ceny mieszkań i energii rosną, a zatem potrzebne są tańsze lokale socjalne i przyspieszone remonty budynków mieszkalnych w celu zwalczania ubóstwa energetycznego;

S.  mając na uwadze, że poczyniono znaczne postępy w poprawie zatrudnienia i integracji społecznej, ale różnice regionalne są nadal większe niż przed kryzysem finansowym z 2008 r.; mając na uwadze, że polityka spójności powinna zapewniać skuteczne rozwiązania w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, tworzenia miejsc pracy i wzrostu gospodarczego, zwiększenia konkurencyjności, promowania inwestycji w edukację, w tym edukację cyfrową, zdrowie, badania naukowe i innowacje, przeciwdziałania zmianie klimatu i stawiania czoła wyzwaniom demograficznym; mając na uwadze, że polityka spójności może wypełniać wszystkie te zadania tylko wtedy, gdy będzie poparta solidnym finansowaniem;

T.  mając na uwadze, że szczególnego traktowania wymagają regiony i obszary wymienione w art. 174 TFUE; mając na uwadze, że należy kontynuować specjalne środki i dodatkowe finansowanie dla słabo zaludnionych obszarów najbardziej oddalonych i najbardziej wysuniętych na północ, aby zrekompensować im poważne i trwałe niekorzystne warunki przyrodnicze i demograficzne;

U.  mając na uwadze, że politykę spójności należy wdrażać zgodnie z zasadami dobrych rządów i z pełnym poszanowaniem wspólnych wartości UE określonych w art. 2 TFUE, Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej i europejskim kodeksie postępowania w zakresie partnerstwa; mając na uwadze, że z biegiem czasu stan praworządności w kilku państwach członkowskich pogorszył się; mając na uwadze, że polityka spójności powinna przyczyniać się do wzmocnienia demokracji i praworządności;

V.  mając na uwadze, że pandemia COVID-19 i obecne napięcia geopolityczne potwierdziły potrzebę zastanowienia się nad ramami zarządzania gospodarczego, w tym tymczasowego zawieszenia (do 2023 r.) i przeglądu paktu stabilności i wzrostu, a także rozważenia, czy nie należałoby uznawać wydatków publicznych w ramach polityki spójności dokonywanych przez państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne w ramach funduszy ESI za krajowe lub równoważne wydatki strukturalne określone w pakcie stabilności i wzrostu;

W.  mając na uwadze, że budżet FSUE absolutnie nie wystarczy, by odpowiednio reagować na poważne klęski żywiołowe i solidarnie pomagać regionom dotkniętym klęskami żywiołowymi; mając na uwadze, że rozbieżności te będą się pogłębiać ze względu na spodziewany wzrost liczby klęsk żywiołowych wynikających ze zmiany klimatu i prowadzących do drastycznych zmian w życiu ludzi; mając na uwadze, że wkłady z funduszy UE pokrywają jedynie koszty odbudowy infrastruktury i sprzętu, natomiast dodatkowe koszty przebudowy struktur na bardziej odporne na zmianę klimatu muszą być (współ)finansowane przez państwa członkowskie z ich własnych zasobów;

1.  jest przekonany, że polityka spójności może nadal odgrywać swoją obecną rolę jako wektor inwestycji i tworzenia miejsc pracy, instrument służący zmniejszaniu dysproporcji między regionami i w regionach oraz mechanizm solidarności dla wszystkich regionów UE jedynie wówczas, gdy będzie dysponować solidnym finansowaniem opartym na zasadach partnerstwa i wielopoziomowego zarządzania; podkreśla, że wymaga to zapewnienia co najmniej takiego samego poziomu finansowania jak w latach 2021–2027, również w świetle spodziewanej recesji, uzupełnionego zasobami budżetowymi Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) II; przypomina, że nowe wyzwania wymagają nowych środków, i domaga się, by zasilić politykę spójności nowymi zasobami budżetowymi, aby państwa członkowskie i władze regionalne mogły sprostać wyzwaniom i kryzysom, z którymi mierzy się Unia;

2.  zauważa, że państwa członkowskie mogą złożyć należycie uzasadniony wniosek o większą elastyczność w obecnych ramach paktu stabilności i wzrostu w odniesieniu do publicznych lub równoważnych wydatków strukturalnych wspieranych przez administrację publiczną w postaci współfinansowania inwestycji uruchomionych w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Funduszu Spójności i Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji; przypomina, że określając korektę budżetową w ramach części zapobiegawczej lub naprawczej paktu stabilności i wzrostu, Komisja musi dokładnie ocenić odnośny wniosek i uwzględnić strategiczne znaczenie inwestycji współfinansowanych z EFRR, Funduszu Spójności i FST;

3.  potwierdza swoje zdecydowane zaangażowanie na rzecz polityki spójności, która stanowi część wspólnotowego dorobku prawnego, przez co jest nierozerwalnie związana z projektem europejskim, i opiera się na zasadzie solidarności między państwami członkowskimi i regionami; podkreśla, że polityka spójności okazała się nowoczesnym i elastycznym narzędziem, które można szybko zastosować w sytuacjach nadzwyczajnych; podkreśla, że pierwotny cel polityki spójności polegający na promowaniu i wspieraniu „ogólnego harmonijnego rozwoju” państw członkowskich i regionów powinien pozostać kluczową rolą programów polityki spójności; podkreśla jednak, że polityka spójności nie powinna stać się źródłem finansowania rekompensującym niedociągnięcia w zakresie elastyczności budżetowej, że nie należy obcinać przeznaczonych na nią środków budżetowych w reakcji na kryzys oraz że jako długofalowa polityka inwestycyjna powinna ona pomagać regionom przygotować się na przyszłe wyzwania;

4.  ubolewa, że opóźnienia w negocjacjach w sprawie wieloletnich ram finansowych (WRF) doprowadziły do znacznych opóźnień w okresie programowania, czego skutki odczuwają instytucje zarządzające i beneficjenci; wzywa Komisję i państwa członkowskie do szybszego przyjmowania umów partnerstwa i programów, ponieważ przedłużające się niepełne wykonanie polityki spójności prowadzi do nadmiernych zaległości w płatnościach w drugiej połowie okresu obowiązywania obecnych WRF, a to może zwiększać presję w zakresie płatności podczas negocjacji w sprawie WRF na okres po 2027 r.; w związku z tym wzywa Komisję, aby oceniła prawną możliwość utworzenia dwóch odrębnych części rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów, a mianowicie części tematycznej (politycznej) i części dotyczącej WRF (zasobów finansowych) na okres programowania po 2027 r.; uważa, że część tematyczną należy wynegocjować i zamknąć przed częścią dotyczącą WRF, aby umożliwić instytucjom zarządzającym terminowe rozpoczęcie przygotowań; podkreśla w tym kontekście potrzebę szybkiego przyjęcia kolejnych WRF, tak aby państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne miały jasną wizję swoich pul środków finansowych oraz były w stanie dokonywać wyborów politycznych i ustalać priorytety inwestycyjne;

5.  z zadowoleniem przyjmuje Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) jako ważne narzędzie, które ma na celu złagodzenie gospodarczych i społecznych skutków pandemii koronawirusa oraz uczynienie europejskich gospodarek i społeczeństw bardziej zrównoważonymi, odpornymi i lepiej przygotowanymi na wyzwania i możliwości związane z transformacją ekologiczną i cyfrową; podkreśla, że trzeba zapewnić jego komplementarność i synergię z polityką spójności; ubolewa nad brakiem wymiaru terytorialnego w RRF oraz ponownie podkreśla znaczenie zasady partnerstwa w polityce terytorialnej UE; ubolewa, że wdrażanie RRF jest wysoce scentralizowane i brakuje w nim konsultacji z regionami i gminami, oraz podkreśla, że przy opracowywaniu i wdrażaniu strategii politycznych i działań Unii należy uwzględniać cele określone w art. 174 TFUE i przyczyniać się do ich realizacji; uważa ponadto, że krajowe plany odbudowy finansowane z RRF nie powinny wpływać na zdolność do uruchomienia funduszy ESI;

6.  podkreśla, że Europejski Trybunał Obrachunkowy skrytykował brak rozróżnienia między łagodzeniem zmiany klimatu a przystosowaniem się do niej; zaznacza, że przyszła polityka spójności powinna uwzględniać takie rozróżnienie przy monitorowaniu wydatków i koncentracji tematycznej; podkreśla, że zmiana klimatu stanowi najpoważniejsze zagrożenie dla społeczności ludzkich na całym świecie i wpływa na wszystkie regiony; w związku z tym podkreśla, że należy zwiększyć wysiłki na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu i skuteczniejszego jej łagodzenia; podkreśla, że polityka spójności musi sprzyjać zdecydowanemu włączaniu kwestii klimatu do głównego nurtu polityki;

7.  z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie przez Komisję FST w celu wspierania regionów borykających się z wyzwaniami przy przechodzeniu na neutralność emisyjną; wzywa niechętne państwa członkowskie do dalszego wdrażania FST i apeluje do Komisji o wyciągnięcie wniosków z jego wdrażania; apeluje o ustanowienie nowego funduszu – FST II – w okresie programowania po 2027 r. na poziomie NUTS 3 i o zmianę metody alokacji; uważa, że fundusz ten powinien być w pełni umocowany w rozporządzeniu w sprawie wspólnych przepisów oraz objęty zasadami zarządzania dzielonego i partnerstwa; uważa, że regiony o wysokim poziomie emisji CO2 na mieszkańca oraz gałęzie przemysłu w okresie transformacji powinny mieć dostęp do tego funduszu, dlatego powinien on dysponować większymi środkami finansowymi niż obecny FST i mieć szerszy zakres; wzywa do wprowadzenia w FST II rozróżnienia między łagodzeniem zmiany klimatu a przystosowaniem się do niej oraz podkreśla potrzebę opracowania prostej struktury przyszłej polityki spójności;

8.  z zadowoleniem przyjmuje ideę zasady „nie szkodzić spójności”, która oznacza, że żadne działanie nie powinno utrudniać procesu konwergencji ani przyczyniać się do powstawania dysproporcji regionalnych; uważa, że Europejski Komitet Regionów powinien uczestniczyć w opracowywaniu tej zasady oraz że trzeba ją ująć w prawodawstwie, aby jasno określić zakres i warunki jej stosowania, tak aby miała ona charakter przekrojowej zasady w polityce UE;

9.  zauważa, że chociaż polityka spójności nie jest instrumentem kryzysowym, do czasu po przeglądzie śródokresowym należy utrzymać stopień elastyczności wykorzystania nieprzydzielonych kwot na poziomie obecnego okresu programowania, aby wzmocnić odporność i zdolność reagowania regionów, a tym samym umożliwić im stawienie czoła nowym i przyszłym wyzwaniom oraz amortyzację wstrząsów asymetrycznych; utrzymuje, że w WRF na okres po 2027 r. należy zapewnić silną politykę spójności o zwiększonym finansowaniu, ale nie należy jej wykorzystywać do stawiania czoła wszystkim nowym wyzwaniom; zwraca się do Komisji, aby zaproponowała uruchomienie niewykorzystanych środków na politykę spójności na 2021 r. w celu zapewnienia większej elastyczności od 2022 r., aby znaleźć rozwiązania w kwestii zwiększonych kosztów projektów infrastrukturalnych (transport, energia, technologie cyfrowe itp.) finansowanych przez UE; przypomina, że ceny surowców i materiałów budowlanych zagrażają realizacji wielu projektów infrastrukturalnych finansowanych przez UE;

10.  podkreśla, że zmiana klimatu stanowi w nadchodzących dziesięcioleciach najpoważniejsze zagrożenie dla społeczności ludzkich na całym świecie; przypomina, że widocznym i namacalnym skutkiem zmiany klimatu jest już wzrost liczby i intensywności klęsk żywiołowych i ekstremalnych zjawisk klimatycznych (powodzie, burze, cyklony, susze, fale upałów, pożary lasów itp.); uważa, że koszty dla Unii, dla każdego państwa i dla każdego regionu wynikające z braku przewidywania zmiany klimatu oraz z nieprzystosowywania się do niej będą niezwykle wysokie; wzywa do znacznego zwiększenia budżetu FSUE, aby pomóc regionom przewidywać i łagodzić skutki zmiany klimatu, oraz do rozszerzenia zakresu FSUE, aby można było wspierać z niego również odbudowę lub budowę infrastruktury publicznej i prywatnej, bardziej odpornej na zmianę klimatu; zwraca się do Komisji o sprawdzenie, czy budżet FSUE można zwiększyć za pomocą swego rodzaju ubezpieczenia, w ramach którego państwa członkowskie uiszczałyby roczną opłatę zależną od liczby mieszkańców, a środki te inwestowano by w bezpieczne aktywa i udostępniano w razie kryzysu;

11.  uważa, że stopa dofinansowania dla celu „Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu” na poziomie każdego priorytetu nie powinna w normalnych okolicznościach przekraczać:

uważa, że wszystkie trzy stawki zwiększać w sytuacjach nadzwyczajnych, z wykorzystaniem kwot przewidzianych na mechanizm elastyczności;

12.  jest zdania, że Fundusz Spójności powinien wspierać państwa członkowskie, w których DNB na mieszkańca, mierzony według standardów siły nabywczej (SSN) i obliczany na podstawie danych liczbowych Unii za okres 2025–2027, wynosi mniej niż 90 % średniego DNB na mieszkańca UE w tym samym okresie odniesienia;

13.  podkreśla, że uznanie PKB za jedyny wskaźnik rozwoju nie uwzględnia zrównoważenia środowiskowego, efektywnego gospodarowania zasobami, integracji i postępu społecznego; przypomina, że oprócz kwestii gospodarczych integralną częścią unijnego modelu rozwoju są zdrowie, edukacja, zrównoważony rozwój, sprawiedliwość i włączenie społeczne; apeluje, aby uzupełnić PKB o nowe kryteria (np. społeczne, środowiskowe, demograficzne), aby mieć lepszy obraz sytuacji społeczno-gospodarczej regionów, realizować bieżące priorytety Unii, takie jak Europejski Zielony Ład czy Europejski filar praw socjalnych, oraz lepiej odzwierciedlić transformację ekologiczną i cyfrową oraz dobrostan ludzi;

14.  proponuje, aby rozważyć wkład polityki spójności w osiągnięcie długoterminowych celów strategicznych UE, zwłaszcza w świetle nowych wyzwań; uważa, że transformacja ekologiczna i cyfrowa pozostają głównymi wyzwaniami, na których powinniśmy skoncentrować nasze inwestycje, aby zapobiec pojawieniu się nowych rozbieżności; zwraca się do Komisji, państw członkowskich i instytucji zarządzających o zacieśnienie dialogu i połączenie sił przy określaniu celów strategicznych, do których osiągnięcia ma się przyczynić przyszła spójność;

15.  zauważa, że w większości państw członkowskich nadal istnieją „pasy rdzy”; wzywa do działania na rzecz transformacji przemysłowej, społecznej i środowiskowej tych regionów oraz uważa, że aby zaradzić potencjalnie negatywnym skutkom transformacji starych gałęzi przemysłu, takich jak przemysł stalowy i aluminiowy, oraz aby wspierać takie gałęzie przemysłu, zasoby FST II należy ukierunkować w miarę możliwości na ich modernizację, tworzenie strategii inteligentnej specjalizacji dostosowanych do potrzeb każdego z regionów w okresie transformacji przemysłowej, wspieranie wzrostu opartego na innowacjach i zapewnienie rozpowszechniania korzyści ze wzrostu;

16.  uważa, że podczas gdy niektóre regiony przechodzące transformację przemysłową stoją w obliczu szczególnych wyzwań, takich jak deindustrializacja ze względu na przenoszenie produkcji przemysłowej do państw zaliczanych do gospodarek wschodzących, niski poziom wydajności i brak rzeczywistej strategii w zakresie przyszłościowych zawodów, inne regiony mają stosunkowo duży potencjał, taki jak tradycja produkcji i zaawansowane działania innowacyjne w lokalnych niszowych gałęziach przemysłu; zauważa, że bardziej uprzemysłowione regiony są bardziej odporne na różne wstrząsy gospodarcze i społeczne, i wzywa Komisję do opracowania ambitnej polityki reindustrializacji regionów UE; podkreśla znaczenie lokalnej i regionalnej produkcji oraz konsumpcji; dlatego apeluje o specjalną inicjatywę UE wspierającą unijne regiony o niskim wzroście gospodarczym i uboższe regiony, które odbiegają od średniej unijnej zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie, oraz o wykorzystanie w tym celu wniosków wyciągniętych z inicjatywy na rzecz zmniejszania dystansu rozwojowego; ponownie podkreśla potrzebę kształtowania polityki ukierunkowanej na konkretny obszar poprzez odpowiednią analizę modeli niskiego wzrostu i narzędzi niezbędnych do poprawy sytuacji;

17.  zauważa, że w 2019 r. ponad jedna czwarta ludności UE mieszkała w regionach, w których realny PKB nadal nie wrócił do poziomu sprzed kryzysu finansowego, czyli z 2007 r., w szczególności w Grecji, na Cyprze, we Włoszech i w Hiszpanii; podkreśla, że te same państwa w większym stopniu dotknął ponownie kryzys gospodarczy i społeczny spowodowany pandemią COVID-19;

18.  podkreśla znaczenie wspierania obszarów wiejskich przez docenianie ich różnorodności i potencjału, poprawę połączeń transportowych, szybkich łączy szerokopasmowych, świadczenie usług, dywersyfikację gospodarki oraz tworzenie miejsc pracy, a także pomaganie im w sprostaniu wyzwaniom, takim jak pustynnienie obszarów wiejskich, starzenie się populacji, wyludnianie, porzucanie obszarów wiejskich, ogólne zmniejszanie się społeczności, w tym centrów miast, niewystarczająca opieka zdrowotna i możliwości edukacyjne, a także podkreśla znaczenie powiązań między obszarami miejskimi i wiejskimi w kontekście miejskich obszarów funkcjonalnych; zwraca w szczególności uwagę na często niepewną sytuację młodych kobiet na obszarach wiejskich; jest zdania, że nowy europejski Bauhaus przyczyniłby się do zwiększenia atrakcyjności obszarów wiejskich; zauważa, że wszystkie te środki pomogłyby również rosnącym miastom sprostać stojącym przed nimi wyzwaniom;

19.  podkreśla znaczenie bardziej zrównoważonych rozwiązań w zakresie mobilności w całej UE; wzywa Komisję do promowania inteligentnej i ekologicznej mobilności oraz stopniowego wycofywania paliw kopalnych, aby przyczynić się do realizacji Europejskiego Zielonego Ładu i pakietu „Gotowi na 55”; podkreśla znaczenie Europejskiego Zielonego Ładu i pakietu „Gotowi na 55” oraz zauważa, że inwestycje regionalne i lokalne mają zasadnicze znaczenie dla ich powodzenia; wzywa Komisję, aby dalej wspierała wydatki związane z klimatem i wzmocniła zasadę „nie czyń poważnych szkód”;

20.  podkreśla wielowymiarowy charakter rozwoju obszarów wiejskich, który wykracza poza samo rolnictwo; nalega, aby wdrożyć mechanizm weryfikacji wpływu polityki na rozwój obszarów wiejskich, aby móc ocenić, jak inicjatywy ustawodawcze UE wpływają na obszary wiejskie; zauważa jednak, że tylko 11,5 % mieszkańców obszarów wiejskich pracuje w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie; apeluje zatem, aby ponownie włączyć EFRROW do strategicznych ram rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów jako odrębnego funduszu; podkreśla, że bycie częścią funduszy polityki spójności zwiększa możliwości i synergie – dzięki zintegrowanemu podejściu wielofunduszowemu – pod względem inwestycji na obszarach wiejskich wykraczających poza rolnictwo i pod względem rozwoju regionalnego; podkreśla cenny wkład w rozwój obszarów wiejskich programu LEADER, którego celem jest zaangażowanie podmiotów lokalnych w opracowywanie i realizację strategii, podejmowanie decyzji i przydzielanie środków dla ich obszarów wiejskich;

21.  wzywa do wzmocnienia znaczenia art. 174 i 349 TFUE we wszystkich dziedzinach polityki Unii, aby ułatwić osiąganie celów określonych w tych artykułach; ubolewa, że w ósmym sprawozdaniu na temat spójności nie zwrócono szczególnej uwagi na postępy w osiąganiu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w regionach o poważnych i trwałych niekorzystnych uwarunkowaniach przyrodniczych i demograficznych, takich jak regiony najbardziej oddalone, słabo zaludnione regiony wysunięte najbardziej na północ, wyspy, obszary górzyste i regiony transgraniczne; przypomina o kluczowej roli polityki spójności w regionach najbardziej oddalonych; podkreśla, że ważne jest opracowanie programów i środków dostosowanych do potrzeb tych regionów, i zwraca uwagę na potrzebę utrzymania wszystkich specjalnie zaprojektowanych dla nich środków, ponieważ większość regionów najbardziej oddalonych nadal należy do regionów słabiej rozwiniętych, tj. 6 z 30 regionów UE o najniższym PKB na mieszkańca; przypomina w tym kontekście o znaczeniu dynamicznej współpracy regionalnej dla uwolnienia potencjału regionów najbardziej oddalonych;

22.  jest przekonany, że należy wzmocnić rolę małych miast, miasteczek i wsi, aby wspierać lokalną gospodarkę i stawić czoła wyzwaniom demograficznym i klimatycznym; potwierdza znaczenie powiązań między obszarami miejskimi i wiejskimi oraz opracowania strategii opartych na obszarach funkcjonalnych, ze szczególnym uwzględnieniem małych i średnich miast, aby zapobiegać kurczeniu się obszarów wiejskich; podkreśla, jak ważne jest wdrożenie dostosowanego do potrzeb podejścia terytorialnego i inwestowania w szczególności w inicjatywę „Inteligentne wsie” w celu ożywienia usług na obszarach wiejskich przez innowacje cyfrowe i społeczne; podkreśla znaczenie synergii między różnymi narzędziami finansowania, takimi jak EFRROW, EFRR, EFS+ i Europejski Fundusz Morski, Rybacki i Akwakultury, dla przekazania odpowiedniego poziomu finansowania na rzecz obszarów wiejskich przy zastosowaniu podejścia zakładającego finansowanie z kilku funduszy;

23.  ponownie podkreśla rolę polityki spójności w harmonizacji i poprawie warunków życia w całej Unii; zauważa jednak, że zwiększa się liczba obszarów zubożonych i znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, w tym w obrębie regionów i obszarów lepiej rozwiniętych; podkreśla, że chociaż miasta są regionalnymi motorami wzrostu i transformacji, a życie i praca w nich mają wiele zalet, duża koncentracja ludności i ponadprzeciętny wzrost liczby ludności na niektórych obszarach miejskich mogą też negatywnie wpływać na przystępność cenową mieszkań, poziom zanieczyszczenia i jakość życia; w związku z tym zwraca się do Komisji o przedstawienie wniosku dotyczącego nowego europejskiego Bauhausu, który ma stać się unijnym programem objętym WRF na okres po 2027 r. ze specjalnym budżetem opartym na nowych zasobach, który zapewniłby rozwiązania w zakresie rozwoju zrównoważonych i innowacyjnych obszarów miejskich; uważa, że władze miejskie powinny mieć w przyszłości bezpośredni dostęp do finansowania UE; ponownie podkreśla znaczenie zabezpieczeń, które zapobiegałyby niesprawiedliwemu karaniu władz regionalnych i lokalnych w krajach, wobec których może zostać uruchomiony mechanizm praworządności, i zwraca się do Komisji o znalezienie kanałów, którymi mogłaby przekazywać fundusze bezpośrednio beneficjentom końcowym;

24.  podkreśla potrzebę wzmocnienia oddolnego podejścia do rozwoju obszarów wiejskich i rozwoju lokalnego, będącego motorem innowacji społecznych i budowania zdolności, co wzmacnia pozycję mieszkańców obszarów wiejskich, aby mogli wziąć na siebie odpowiedzialność za rozwój swoich społeczności; dlatego domaga się, aby w pełni włączać władze lokalne i regionalne, a także organizacje pozarządowe i obywateli w proces podejmowania decyzji i wdrażania, aby należycie uwzględniać ich potrzeby; zauważa, że potencjał, jaki istnieje na szczeblu lokalnym, można lepiej wykorzystać przez wzmocnienie i ułatwienie rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność (RLKS); jest zdania, że RLKS powinien być obowiązkowy dla państw członkowskich;

25.  podkreśla, że społeczeństwa i gospodarki powinny uwolnić swój potencjał twórczy, a jednocześnie stawić czoła wyzwaniom związanym z przejściem na neutralność emisyjną, jak ma to miejsce w przypadku starych regionów przemysłowych, które powinny wykorzystywać sektor kreatywny jako multidyscyplinarny katalizator procesów transformacji, wykorzystując w procesach administracyjnych pomysły z branży kultury i sektora kreatywnego; uważa, że instytucje zarządzające mogą pomóc starym regionom przemysłowym; podkreśla w związku z tym potrzebę wspierania współpracy multidyscyplinarnej; podkreśla ponadto znaczenie kultury w polityce spójności, która przyczynia się do ożywienia regionów i zwiększenia ich atrakcyjności, wymiany kulturalnej oraz promowania różnorodności i solidarności;

26.  z zaniepokojeniem odnotowuje wyzwania demograficzne, przed którymi stoi UE, zwłaszcza niektóre regiony, takie jak starzenie się społeczeństwa, wyludnianie się obszarów wiejskich i oddalonych, presja demograficzna na inne obszary, takie jak obszary przybrzeżne i miejskie, przepływy migracyjne i napływ uchodźców; zaznacza, że trzeba podjąć natychmiastowe działania w odpowiedzi na napływ uchodźców, by zapewnić ich szybką i łatwą integrację; ponadto zachęca państwa członkowskie, by opracowały i wdrożyły konkretne środki promujące szkolenie i zatrudnienie oraz chroniące prawa podstawowe; podkreśla, że władze lokalne i regionalne, stowarzyszenia branżowe i organizacje pozarządowe mają zasadnicze znaczenie dla określenia i oceny konkretnych potrzeb inwestycyjnych i podstawowych usług w zakresie mobilności i dostępności terytorialnej na obszarach wiejskich i miejskich oraz że powinny one odgrywać decydującą rolę jako aktywni uczestnicy prac nad strategiami terytorialnymi opartymi na społecznościach lokalnych; podkreśla, że trzeba uwzględnić w odpowiednich programach UE specjalne środki budżetowe dla obszarów wiejskich, m.in. w celu odwrócenia negatywnych tendencji demograficznych;

27.  podkreśla potrzebę poprawy relacji między polityką spójności a zarządzaniem gospodarczym UE oraz unikania podejścia represyjnego; podkreśla, że europejski semestr powinien być zgodny z celami polityki spójności określonymi w art. 174 i 175 TFUE; wzywa do udziału regionów w realizacji tych celów i do bardziej zdecydowanego podejścia terytorialnego; apeluje o rozpoczęcie przeglądu koncepcji warunkowości makroekonomicznej i o zbadanie możliwości zastąpienia jej nowymi formami warunkowości w celu lepszego odzwierciedlenia nowych wyzwań, które nas czekają; uważa, że sytuacja społeczno-gospodarcza w UE, pogorszona konsekwencjami kryzysu związanego z COVID-19 i napaści Rosji na Ukrainę, wymaga zawieszenia paktu stabilności do 2023 r. i dokonania jego przeglądu;

28.  zauważa, że niektóre regiony o średnich dochodach wpadają w „pułapkę średniego dochodu” i często cierpią z powodu kurczącej się i starzejącej populacji, trudności w przemyśle wytwórczym, niskiego wzrostu gospodarczego, słabej innowacyjności, konkurencyjności i produktywności, niskiej jakości instytucji i zarządzania, braku postępu na drodze do sprawiedliwej transformacji oraz podatności na wstrząsy spowodowane globalizacją; zwraca uwagę na niepokojące nasilenie się tej tendencji i wzywa Komisję i państwa członkowskie do poczynienia zdecydowanych kroków w celu sprostania temu wyzwaniu i znalezienia rozwiązań dla tych regionów, tak aby nie pozostały one w tyle na długi czas, oraz wspierania ich w rozwijaniu ich szczególnych atutów;

29.  zauważa, że wiele czynników wzrostu gospodarczego nadal koncentruje się na obszarach miejskich i w regionach lepiej rozwiniętych; jest przekonany, że istotnym wyzwaniem w ramach przyszłej polityki spójności będzie zapewnienie odpowiedniego wsparcia słabiej rozwiniętym regionom oraz że polityka spójności powinna zarówno zmniejszać dysproporcje, jak i zapobiegać pozostaniu tych regionów w tyle przez uwzględnienie różnych tendencji i dynamiki zmian oraz przez udzielanie konkretnego wsparcia budżetowego obszarom wiejskim, m.in. w celu odwrócenia negatywnych tendencji demograficznych za pomocą odpowiednich programów UE;

30.  z zaniepokojeniem odnotowuje poważny spadek w ostatnich latach finansowania biedniejszych regionów przez państwa członkowskie; przypomina o znaczeniu przestrzegania zasady UE dotyczącej dodatkowości; wzywa Komisję do dopilnowania, aby organy krajowe należycie uwzględniały spójność wewnętrzną przy opracowywaniu i wdrażaniu projektów w ramach funduszy ESI;

31.  podkreśla, że regiony znajdujące się w pułapce średnich dochodów lub zagrożone wpadnięciem w nią mają różne cechy i potrzebują rozwiązań dostosowanych do ich potrzeb w celu pobudzenia inwestycji w wysokiej jakości edukację, kapitał ludzki, badania i rozwój, szkolenia pracowników, usługi społeczne i strategie łagodzące; wzywa Komisję do zdefiniowania tych regionów w celu lepszego zrozumienia czynników strukturalnych, które prowadzą do pułapki średnich dochodów, do wspierania ich za pomocą zróżnicowanego podejścia ukierunkowanego na konkretny obszar oraz do przydzielenia im większych kwot z EFS+ w następnym okresie programowania;

32.  jest zdania, że jedną z głównych sił napędowych przyszłej polityki spójności powinno być jej uproszczenie; zwraca się do Komisji i państw członkowskich, aby nie nakładały dodatkowych obciążeń administracyjnych na instytucje zarządzające i przypomina o potrzebie zminimalizowania obciążeń administracyjnych dla władz regionalnych i lokalnych oraz beneficjentów; zwraca się do państw członkowskich o unikanie nadmiernej regulacji, sprawienie, by programy były strategiczne i zwięzłe a instrumenty elastyczne, oraz uczynienie umów o finansowaniu między instytucjami zarządzającymi a beneficjentami narzędziem upraszczającym; popiera stosowanie uproszczonych metod rozliczania kosztów przez ewentualne podniesienie progów, poniżej których stosowanie takich uproszczonych metod rozliczania kosztów powinno być obowiązkowe; wzywa państwa członkowskie do szybszego wdrażania e-spójności; zwraca uwagę na potencjał digitalizacji w dziedzinie kontroli i sprawozdawczości; zwraca się ponadto do Komisji o poprawę przejrzystości jej zasad kontroli i rozszerzenie stosowania zasady jednego audytu, aby uniknąć powielania audytów i weryfikacji zarządzania tymi samymi wydatkami; uważa, że stosunki między Komisją a instytucjami zarządzającymi powinny ewoluować w kierunku „paktu zaufania” opartego na opracowaniu i ustanowieniu obiektywnych kryteriów, oraz uważa, że konieczne jest wprowadzenie znaku przyznawanego instytucjom zarządzającym, które wykazały się zdolnością do przestrzegania przepisów i zmniejszenia poziomu błędu;

33.  uważa, że utrzymanie odpowiedniego przydziału środków z Funduszu Spójności jest szczególnie konieczne dla państw członkowskich borykających się z poważnym niedoborem infrastruktury transportowej i środowiskowej, pod warunkiem że fundusz ten podlega zarządzaniu dzielonemu;

34.  uważa, że unijna, krajowa i regionalna polityka strukturalna powinna iść w parze z podejściem ukierunkowanym na konkretny obszar, aby przyczynić się do spójności terytorialnej, zająć się różnymi szczeblami zarządzania, zapewnić współpracę i koordynację oraz uwolnić wyjątkowy potencjał regionów, uznając jednocześnie potrzebę rozwiązań dostosowanych do potrzeb; uważa ponadto, że polityka spójności powinna w większym stopniu koncentrować się na inwestowaniu w ludzi, ponieważ gospodarkę regionów można rozwijać przez skuteczne łączenie inwestycji w innowacje, kapitał ludzki, dobre rządy i zdolności instytucjonalne;

35.  zauważa, że europejska współpraca terytorialna jest jednym z kluczowych celów polityki spójności; podkreśla wartość dodaną współpracy terytorialnej w ujęciu ogólnym, a w szczególności współpracy transgranicznej; zauważa, że regiony przygraniczne zostały szczególnie dotknięte pandemią, a ich ożywienie jest zazwyczaj wolniejsze niż w regionach metropolitalnych; dlatego podkreśla znaczenie usunięcia przeszkód we współpracy transgranicznej i zaznacza, że zaproponowany przez Komisję europejski mechanizm transgraniczny przyczyniłby się do usunięcia ponad 50 % barier; głęboko ubolewa, że Rada zablokowała proces legislacyjny dotyczący europejskiego mechanizmu transgranicznego; zachęca Komisję do podjęcia wszelkich niezbędnych inicjatyw, w tym do wznowienia mechanizmu współpracy transgranicznej, aby zwiększyć jej dynamikę i skuteczność z korzyścią dla obywateli; podkreśla, że trzeba zwiększyć środki na Interreg w celu wspierania współpracy regionów ponad granicami; w związku z tym zwraca uwagę, że projekty na małą skalę i projekty transgraniczne są ważne z punktu widzenia zbliżania ludzi; podkreśla znaczenie inwestycji transgranicznych we wzmacnianiu innowacji, transferu technologii, wspólnych rozwiązań i synergii;

36.  podkreśla kluczową rolę, jaką inwestycje w wysokiej jakości usługi publiczne odgrywają w budowaniu odporności społecznej i radzeniu sobie z kryzysami gospodarczymi, zdrowotnymi i społecznymi;

37.  zauważa, że reforma polityki spójności na lata 2021–2027 przyczyniła się do uproszczonego i elastycznego wykorzystania środków finansowych przez beneficjentów i instytucje zarządzające; z zadowoleniem przyjmuje elastyczność zaproponowaną w ramach działań spójności na rzecz uchodźców w Europie (CARE) oraz we wnioskach dotyczących inicjatyw inwestycyjnych w odpowiedzi na koronawirusa (CRII+), które dowiodły, że polityka spójności doskonale sprawdza się w sytuacjach kryzysowych; przypomina jednak, że polityka spójności jest długofalową polityką inwestycyjną i dlatego w następnych WRF należy utworzyć specjalny mechanizm reagowania kryzysowego; wzywa Komisję do zbadania praktycznych skutków uproszczeń oraz do promowania dalszego uproszczenia, np. w postaci rozwiązań cyfrowych, elastyczności i zaangażowania obywateli; w związku z tym zwraca się do państw członkowskich, aby pomagały beneficjentom, zwłaszcza beneficjentom projektów na małą skalę, wspierały prywatne inicjatywy jako źródła miejsc pracy, badań naukowych, rozwoju i innowacji oraz przybliżyły politykę spójności wszystkim obywatelom UE;

38.  podkreśla, że rozporządzenie w sprawie warunkowości w zakresie praworządności ustanawia poszanowanie praworządności jako warunek finansowania w ramach polityki spójności; uważa, że należy koniecznie zwiększyć poszanowanie praworządności i praw podstawowych przy wdrażaniu polityki spójności; wzywa Komisję, aby w związku z tym wykorzystała wszystkie dostępne narzędzia w celu zagwarantowania, że obywatele państw członkowskich, wobec których zostanie zastosowany art. 7 ust. 1 TFUE, nie zostaną pozbawieni korzyści z funduszy UE z powodu działań ich rządów, a władze regionalne i lokalne tych państw nie będą na tym cierpieć w przypadku uruchomienia mechanizmu praworządności; oczekuje zatem, że Komisja w pełni uwzględni aspekty praworządności w całym procesie przygotowywania i wdrażania programów polityki spójności;

39.  wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia odważnych strategii w celu odblokowania publicznych i prywatnych inwestycji w transformację ekologiczną, cyfrową i demograficzną, aby zrestrukturyzować swój model społecznej gospodarki rynkowej z korzyścią dla społeczeństwa;

40.  zachęca do zmniejszenia liczby instytucji pośredniczących, zaangażowanych w zarządzanie funduszami spójności i ich kontrolę, przez wzmocnienie koordynacji i kompetencji instytucji pośredniczących o krytycznym rozmiarze oraz wskazanie, w miarę możliwości, punktów kompleksowej obsługi beneficjentów;

41.  podkreśla konieczność stworzenia ram gwarantujących stabilność prawa dzięki prostym, jasnym i przewidywalnym zasadom, w szczególności w dziedzinie zarządzania i audytu; apeluje, aby w miarę możliwości unikać stosowania i interpretowania przepisów z mocą wsteczną; sugeruje rozpoczęcie refleksji nad progiem całkowitego poziomu błędu dla każdego roku, w którym uznaje się, że system zarządzania i kontroli programu funkcjonuje skutecznie, oraz nad zdolnością instytucji zarządzających do przestrzegania tego przepisu rozporządzenia bez karania beneficjentów; jest zdania, że próg ten należy podnieść do 5 %;

42.  ubolewa, że wydaje się, iż cele zrównoważonego rozwoju ONZ stopniowo tracą rangę w narracji UE, zwłaszcza w odniesieniu do wysiłków na rzecz łagodzenia skutków kryzysów, co zagraża ich wdrożeniu do 2030 r.; opowiada się za dalszym aktywnym wykorzystywaniem funduszy polityki spójności UE do realizacji celów zrównoważonego rozwoju na szczeblu regionalnym i lokalnym, np. w gospodarce o obiegu zamkniętym; podkreśla w tym kontekście, że w rozwoju regionalnym należy jeszcze bardziej wzmocnić aspekty równości i włączenia społecznego; przypomina o znaczeniu uwzględniania aspektu płci w polityce spójności i podkreśla szczególną rolę kobiet, w szczególności na oddalonych obszarach wiejskich, ponieważ odgrywają one ważną rolę w społeczeństwie obywatelskim i trwałym wzroście gospodarczym, a jednocześnie napotykają trudności w dostępie do rynku pracy, a także o znaczeniu równości wynagrodzeń i usług publicznych, takich jak opieka zdrowotna i opieka nad dziećmi;

43.  popiera zwiększenie budżetu przydzielonego na lata 2021–2027 na nową politykę spójności, która – zgodnie z silnym ukierunkowaniem na inteligentne, ekologiczne i społeczne działania – zapewni wystarczającą pewność dla nowych innowacyjnych projektów; apeluje o ścisłą koordynację między tymi funduszami a programami i działaniami podejmowanymi w ramach nowego europejskiego Bauhausu;

44.  podkreśla, że inwestowanie w ludzi ma kluczowe znaczenie dla rozwoju ich umiejętności, zachęcania ich do kreatywności i pobudzania innowacyjności, do czego mógłby się z pewnością przyczynić wolontariat; uważa, że należy utrzymać lub tworzyć wysokiej jakości, płatne miejsca pracy i wspierać jednocześnie szkolenie i przekwalifikowanie, aby zwalczać ubóstwo, ułatwiać integrację migrantów i uchodźców, wzmocnić spójność społeczną i zagwarantować, że nikt nie zostanie pominięty;

45.  podkreśla, że trzeba utrzymać zasadę partnerstwa w programowaniu, wdrażaniu i monitorowaniu polityki spójności UE oraz nawiązać solidną współpracę między władzami regionalnymi i lokalnymi, organizacjami pozarządowymi i innymi zainteresowanymi stronami; podkreśla, że Komisja powinna aktywniej chronić fundusze polityki spójności przed zagrożeniami wynikającymi z presji na demokrację i jej wartości w niektórych państwach członkowskich;

46.  przypomina, że brexit przyczynił się do zakłóceń w gospodarce, współpracy międzyregionalnej, ekosystemach badawczych oraz systemach kształcenia i szkolenia w regionach UE; zachęca wszystkie zainteresowane strony do dalszego wspierania władz regionalnych i lokalnych dotkniętych wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z UE; uważa, że refleksja nad polityką spójności po 2027 r. wymaga dalszego uwzględniania trwałych konsekwencji gospodarczych i społecznych brexitu dla regionów UE; ponadto zachęca rząd Zjednoczonego Królestwa do finansowania udziału Zjednoczonego Królestwa w programach Interreg;

47.  przypomina, że art. 175 TFUE zobowiązuje Komisję do przedstawiania co trzy lata sprawozdania z postępów w osiąganiu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej; uważa, że połączenie skutków kryzysu związanego z COVID-19 i wojny w Ukrainie trzeba będzie poddać szczegółowej ocenie w dziewiątym sprawozdaniu najpóźniej w maju 2025 r.;

48.  apeluje o lepszy dostęp do finansowania, aby umożliwić inwestycje w lokalną transformację energetyczną, w tym efektywność energetyczną, zdecentralizowaną dystrybucję energii oraz silne ukierunkowanie na energię ze źródeł odnawialnych; podkreśla w tym kontekście, że polityka spójności musi wspierać remonty zwiększające efektywność energetyczną, tak aby oszczędzać zasoby i zapewnić wszystkim mieszkania; ponadto podkreśla potrzebę zachowania i przekształcenia budynków o znaczeniu historycznym i społeczno-gospodarczym;

49.  wzywa Komisję, aby rozważyła możliwość nieuznawania wydatków publicznych na politykę spójności dokonywanych przez państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne w ramach funduszy ESI za krajowe lub równoważne wydatki strukturalne określone w pakcie stabilności i wzrostu, zwłaszcza jeżeli nie odbiegają one od realizacji celów porozumienia paryskiego;

50.  podkreśla, że zasady pomocy państwa powinny być dostosowane do polityki UE, tak aby programy polityki spójności, które muszą być zgodne z wszystkimi zasadami pomocy państwa, nie znalazły się w niekorzystnej sytuacji w porównaniu z innymi strategiami politycznymi UE, które są z niej wyłączone; ponadto wzywa do wprowadzenia, w miarę możliwości, domniemania zgodności z systemem pomocy państwa, aby zapewnić równe traktowanie wszystkich unijnych polityk inwestycyjnych i uniknąć konkurencji między nimi;

51.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszych wysiłków na rzecz usprawnienia komunikacji i zwiększenia widoczności przez poprawę wymiany informacji na temat działań o strategicznym znaczeniu i przyszłych zaproszeń do składania wniosków; z zadowoleniem przyjmuje uruchomienie nowej bazy danych Kohesio i apeluje o jak najszybsze udostępnienie tej strony internetowej we wszystkich językach urzędowych UE; podkreśla, że Kohesio powinna dostarczać danych o wszystkich projektach spójności i projektach terytorialnych, w tym projektach związanych z rozwojem obszarów wiejskich, współfinansowanych przez EFRROW i w ramach programu LEADER, a także umożliwiać użytkownikom wyszukiwanie projektów związanych z ich obszarami tematycznymi, aby oferować platformę, która pozwala dzielić się dobrymi praktykami i promować wzorcowe projekty;

52.  podkreśla, że inne strategie polityczne UE mogą ograniczać spójność; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje pogląd Komisji, że polityka horyzontalna powinna obejmować weryfikację wpływu polityki na rozwój regionalny, i zachęca Komisję do oceny wpływu innych strategii politycznych na skuteczność polityki spójności;

53.  podkreśla, że w przypadku wydatków w ramach polityki spójności, tak jak wszystkich innych wydatków ze środków UE, może dochodzić do nieprawidłowości związanych z korupcją i nadużyciami finansowymi; apeluje o zapewnienie wystarczających środków finansowych i kadrowych odpowiednim agencjom i organom, zwłaszcza Prokuraturze Europejskiej i Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych, aby mogły odpowiednio prowadzić dochodzenia i odzyskiwać niewłaściwie wykorzystane środki; wzywa Komisję, aby przed zatwierdzaniem umów partnerstwa i programów polityki spójności przeprowadzała dogłębną ocenę pozwalającą zapobiec nadużyciom funduszy UE i naruszeniom praworządności oraz zapewniającą zgodność z Kartą praw podstawowych;

54.  wyraża zaniepokojenie tym, że wniosek Komisji w sprawie REPowerEU zakłada większą możliwość przenoszenia środków budżetowych z polityki spójności do RRF; podkreśla, że do 2030 r. w transformację energetyczną, dekarbonizację i odnawialne źródła energii zostanie zainwestowane ponad 100 mld euro ze środków polityki spójności; apeluje w związku z tym o szybszą realizację polityki spójności;

55.  zwraca uwagę na potrzebę skutecznego i zharmonizowanego wdrożenia na szczeblu UE planu awaryjnego, aby zapewnić dostawy żywności i bezpieczeństwo żywnościowe w czasach kryzysu, jak określono w komunikacie Komisji w tej sprawie (COM(2021)0689);

56.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Europejskiemu Komitetowi Regionów oraz parlamentom narodowym i regionalnym państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 159. (2) Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 60. (3) Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 1. (4) Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 94. (5) Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 21. (6) Dz.U. L 99 z 31.3.2020, s. 5. (7) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 487. (8) Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1. (9) Dz.U. L 435 z 6.12.2021, s. 187. (10) Dz.U. L 109 z 8.4.2022, s. 1. (11) Dz.U. L 357 z 8.10.2021, s. 1. (12) Dz.U. L 99 z 31.3.2020, s. 9. (13) Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 1. (14) Dz.U. C 37 z 2.2.2021, s. 16. (15) Dz.U. C 429 z 11.12.2020, s. 153. (16) Dz.U. C 517 z 22.12.2021, s. 1. (17) Dz.U. C 286 z 16.7.2021, s. 13. (18) Dz.U. L 80 z 8.3.2021, s. 1. (19) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0058. (20) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0059. (21) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0022. (22) Dz.U. C 117 z 11.3.2022, s. 18. (23) Dz.U. C 67 z 8.2.2022, s. 16. (24) Dz.U. C 15 z 12.1.2022, s. 125. (25) Dz.U. C 494 z 8.12.2021, s. 26. (26) Dz.U. C 162 z 10.5.2019, s. 24. (27) Dz.U. C 28 z 27.1.2020, s. 40. (28) Badanie – „EU lagging regions: state of play and future challenges” [Regiony słabiej rozwinięte w UE: aktualna sytuacja i wyzwania na przyszłość], Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej, wrzesień 2020 r.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 września 2022 r. w sprawie regionów przygranicznych UE: „żywych laboratoriów” dla integracji europejskiej (2021/2202(INI))

P9_TA(2022)0327 A9-0222/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 4, 162, 174, 175, 176, 177, 178 i 349 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory(1) („dyrektywa siedliskowa”)

–  uwzględniając dyrektywę 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim(2),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa(3) (dyrektywa ptasia),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006(4),

–  uwzględniając porozumienie przyjęte podczas 21. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (COP21) w Paryżu 12 grudnia 2015 r. (porozumienie paryskie),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Regionów z dnia 8 lutego 2017 r. zatytułowaną „Brakujące połączenia transportowe w regionach przygranicznych”(5),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 września 2017 r. pt. „Zwiększanie wzrostu gospodarczego i spójności w regionach przygranicznych UE” (COM(2017)0534),

–  uwzględniając wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 maja 2018 r. w sprawie mechanizmu eliminowania barier prawnych i administracyjnych w kontekście transgranicznym (europejski mechanizm transgraniczny) (COM(2018)0373),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 13 czerwca 2018 r. w sprawie polityki spójności i gospodarki o obiegu zamkniętym(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 września 2018 r. w sprawie zwiększania wzrostu gospodarczego i spójności w regionach przygranicznych UE(7),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 kwietnia 2020 r. zatytułowany „Wytyczne w sprawie pomocy UE w sytuacji nadzwyczajnej dotyczące współpracy transgranicznej w zakresie opieki zdrowotnej związanej z kryzysem wywołanym epidemią COVID-19” (C(2020)2153),

–  uwzględniając konsultacje społeczne Komisji Europejskiej prowadzone w dniach od 22 lipca do 11 października 2020 r. w sprawie usuwania przeszkód transgranicznych(8),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 30 września 2020 r. w sprawie utworzenia europejskiego obszaru edukacji do 2025 r. (COM(2020)0625),

–  uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2228 z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie Europejskiego Roku Kolei (2021)(9),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Regionów z dnia 5 lutego 2021 r. w sprawie transgranicznych usług publicznych w Europie(10),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 2 czerwca 2021 r. zatytułowany „Strategia na rzecz w pełni funkcjonującej i odpornej strefy Schengen” (COM(2021)0277),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1058 z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności(11),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1059 z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących celu „Europejska współpraca terytorialna” (Interreg) wspieranego w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz instrumentów finansowania zewnętrznego(12) (zwane dalej „rozporządzeniem w sprawie Interreg”),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 14 lipca 2021 r. zatytułowany „Regiony przygraniczne UE: „żywe laboratoria” dla integracji europejskiej” (COM(2021)0393),

–  uwzględniając raport specjalny Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) zatytułowany „Zmiany klimatu 2021: podstawy fizyczne. Wkład Grupy Roboczej I do Szóstego Raportu Oceniającego Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu”, opublikowany 7 sierpnia 2021 r.(13),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1755 z dnia 6 października 2021 r. ustanawiające pobrexitową rezerwę dostosowawczą(14),

–  uwzględniając rezolucję Europejskiego Komitetu Regionów z dnia 29 października 2021 r. w sprawie wizji dla Europy: przyszłość współpracy transgranicznej(15),

–  uwzględniając trzy publikacje Komisji i Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych z 9 grudnia 2021 r. na temat przeszkód i rozwiązań we współpracy transgranicznej w UE zatytułowane „Więcej transgranicznych usług publicznych lepszej jakości”(16), „Dynamiczne transgraniczne rynki pracy”(17) oraz „Regiony transgraniczne na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu”(18),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji i Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych z 9 grudnia 2021 r. zatytułowane „B-solutions: Solving Border Obstacles. A Compendium 2020–2021” [B-solutions: rozwiązywanie problemów transgranicznych. Kompendium 2020–2021](19),

–  uwzględniając wniosek Komisji w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 grudnia 2021 r. zmieniającego rozporządzenie (UE) 2016/399 w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (COM(2021)0891),

–  uwzględniając sprawozdanie Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) z dnia 4 kwietnia 2022 r. zatytułowane „Climate Change 2022: Mitigation of Climate Change” [Zmiana klimatu 2022: łagodzenie zmiany klimatu],

–  uwzględniając art. 54 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego (A9-0222/2022),

A.  mając na uwadze, że liczba wewnętrznych granic lądowych i wewnętrznych regionów przygranicznych UE i jej sąsiadów w ramach Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) wynosi 40, oraz że regiony te obejmują 40% terytorium Unii, mieszka w nich 30% ludności UE, wytwarzają niemal jedną trzecią unijnego PKB oraz mogą znacząco i jeszcze bardziej pobudzić gospodarki;

B.  mając na uwadze, że regiony przygraniczne, a w szczególności regiony o niskiej gęstości zaludnienia, w tym zwłaszcza obszary wiejskie, doświadczają zazwyczaj mniej sprzyjających warunków rozwoju i ogólnie osiągają gorsze wyniki gospodarcze w porównaniu z innymi regionami państw członkowskich, a ich potencjał gospodarczy nie jest w pełni wykorzystany;

C.  mając na uwadze, że pomimo podjętych wysiłków utrzymują się liczne przeszkody administracyjne, językowe i prawne, które utrudniają zrównoważony wzrost, rozwój społeczno-gospodarczy i spójność między regionami przygranicznymi oraz w ich obrębie; mając na uwadze, że niezbędna jest ściślejsza i głębsza współpraca między organami w sąsiadujących państwach członkowskich; mając na uwadze, że regiony przygraniczne skorzystałyby z ponadnarodowego instrumentu prawnego zdolnego zapobiec negatywnym skutkom zewnętrznym, które mogłyby wyniknąć z działań państw członkowskich zmierzających do rozdrobnienia rynku wewnętrznego;

D.  mając na uwadze, że uznaje się, iż prawdziwe podejście oddolne stosowane w ramach europejskiej polityki spójności wciąż wymaga umocnienia, a instytucjom i podmiotom, które są blisko obywateli, takim jak europejskie ugrupowania współpracy terytorialnej, należy powierzać bardziej bezpośrednie zarządzanie środkami z budżetu unijnej polityki spójności; mając na uwadze, że projekty transgraniczne na małą skalę mają ważną rolę do odegrania w tym względzie, gdyż zbliżają ludzi i dzięki temu otwierają nowe możliwości zrównoważonego rozwoju lokalnego i współpracy transgranicznej;

E.  mając na uwadze, że niektóre sektory napotykają bardzo specyficzne przeszkody, które wymagałyby lepszej koordynacji na szczeblu europejskim, jak w przypadku sektorów wina i napojów spirytusowych podlegających dużym obciążeniom administracyjnym w celu wprowadzenia wyrobów na rynek w sąsiednim kraju; mając na uwadze, że podmiotom gospodarczym powinny być w miarę możliwości udostępniane praktyczne rozwiązania, takie jak dostęp do punktów kompleksowej obsługi;

F.  mając na uwadze, że pandemia COVID-19 spotęgowała te przeszkody, a pracownicy transgraniczni borykają się na co dzień z odmiennymi i przynoszącymi odwrotne skutki przepisami sanitarnymi po obu stronach granic;

G.  mając na uwadze, że zamykanie granic krajowych spowodowane pandemią COVID-19 ujawniło wyjątkową podatność i współzależność regionów transgranicznych w Europie; mając na uwadze, że zakłócenie swobodnego przepływu towarów, usług, osób i niezbędnego sprzętu medycznego pociągnęło za sobą szkodliwe skutki gospodarcze;

H.  mając na uwadze, że tymczasowe zamknięcie transgranicznych usług publicznych i usług opieki zdrowotnej zagrażało źródłom utrzymania pracowników transgranicznych i spowodowało trudności finansowe dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w regionach przygranicznych; mając na uwadze, że kryzys związany z COVID-19 był przyczyną pojawienia się w regionach przygranicznych nowych wyzwań prawnych i administracyjnych takich jak telepraca oraz mając na uwadze, że telepracownicy napotykają problemy związane z ochroną socjalną i przepisami podatkowymi;

I.  mając na uwadze, że pandemia COVID-19 była również przyczynkiem do wspaniałych aktów solidarności między sąsiadującymi państwami członkowskimi, zarówno na szczeblu krajowym, jak i lokalnym;

J.  mając na uwadze, że niektóre regiony przygraniczne mierzą się z niespotykanymi dotąd krytycznymi wyzwaniami infrastrukturalnymi, które mają związek z kryzysem uchodźczym spowodowanym przez trwającą agresję militarną Rosji na Ukrainę; mając na uwadze, że na podatność tych regionów na wstrząsy wpływa również nowa sytuacja po pandemii COVID-19;

K.  mając na uwadze, że granice państwowe wciąż zbyt często powodują rozdrobnienie obszarów naturalnych, co sprawia, że zarządzanie nimi i ich ochrona są mniej skuteczne, zwłaszcza ze względu na fakt, że do obszarów tych mają zastosowanie różne systemy prawne;

L.  mając na uwadze, że masowy odpływ ludności z regionów przygranicznych, szczególnie młodzieży i wykwalifikowanej siły roboczej, wskazuje na brak perspektyw gospodarczych w tych regionach, a nawet sprawia, że są one mniej atrakcyjne pod względem zatrudnienia i zrównoważonego rozwoju gospodarczego; mając na uwadze, że brakuje możliwości nauki języków oraz inicjatyw podnoszących świadomość w kwestii korzyści wynikających dla mieszkańców strefy przygranicznej z nauki języka kraju sąsiadującego; mając na uwadze, że nie wszystkie dokumenty administracyjne przetłumaczono na języki państwa członkowskiego leżącego po drugiej stronie granicy; mając na uwadze, że państwa członkowskie powinny podjąć kroki, aby zaradzić tej sytuacji, a Komisja powinna im w tym doradzać;

M.  mając na uwadze, że dzięki nowemu rozporządzeniu Interreg na lata 2021–2027 regiony przygraniczne objęte są obecnie przejrzystym systemem wsparcia finansowego na rzecz lepszego zarządzania transgranicznego w celu pobudzenia ożywienia gospodarczego, tworzenia wspólnych działań na rzecz środowiska i łagodzenia skutków zmian klimatu;

N.  mając na uwadze, że zawarcie umów o partnerstwie w ramach polityki spójności na lata 2021–2027 jest opóźnione, co wywiera negatywny wpływ na przydział istotnych środków na terytoriach, które środków tych potrzebują;

O.  mając na uwadze, że fragmentaryczna i niewystarczająca współpraca transgraniczna może doprowadzić do zwiększenia podatności regionów przygranicznych na klęski żywiołowe oraz do nasilenia się ekstremalnych zjawisk pogodowych w tych regionach;

P.  mając na uwadze, że w skład Unii wchodzą również morskie regiony transgraniczne, w szczególności wyspy na Morzu Śródziemnym, a także regiony najbardziej oddalone, położone na Oceanie Atlantyckim i Oceanie Indyjskim; mając na uwadze, że oddalenie geograficzne niektórych wysp europejskich, w połączeniu z ich uwarunkowaniami jako regiony przygraniczne, naraża je na szereg ograniczeń na rynku pracy oraz w obszarze transportu i opieki zdrowotnej, co znacznie ogranicza ich potencjał rozwoju;

Q.  mając na uwadze, że ze względu na wyjątkowo trudną sytuację regionów przygranicznych uznaje się, że konieczne są zmiany metod finansowania stosowanych w regionach przygranicznych, aby zapewnić wreszcie równe szanse dla regionów przygranicznych względem obszarów centralnych; mając na uwadze, że zaleca się ponadto, aby zmiany te objęły odjęcie skorygowanego o inflację „miliarda dla regionów przygranicznych” z unijnego budżetu na rzecz spójności i zarezerwowanie go konkretnie dla regionów przygranicznych;

R.  mając na uwadze, że zgodnie z szacunkami przyjęcie wniosku rozporządzenia w sprawie Europejskiego Mechanizmu Transgranicznego (ECBM), który został opublikowany w maju 2018 r. przez Komisję na podstawie zalecenia byłej luksemburskiej prezydencji Rady, pomogłoby w przezwyciężeniu co najmniej 30 %, a prawdopodobnie nawet 50 % stwierdzonych problemów związanych ze współpracą transgraniczną;

1.  Z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji (2021) „Regiony przygraniczne UE: „żywe laboratoria” dla integracji europejskiej”, który dokładnie wskazuje na przeszkody, jakie napotykają regiony przygraniczne Unii;

Specyfika regionów przygranicznych

2.  przypomina, że w art. 174 TFUE uznano wyzwania, z którymi borykają się regiony przygraniczne, i stwierdzono, że Unia powinna poświęcić tym regionom szczególną uwagę w ramach działań na rzecz wzmacniania swojej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej;

3.  podkreśla, że wyzwania, z którymi mierzą się regiony przygraniczne, zwłaszcza regiony posiadające wyłącznie granice morskie, które to granice charakteryzują się własnymi potrzebami, a także obszary wiejskie i obszary o niskiej gęstości zaludnienia, różnią się w zależności od regionu i jego specyfiki prawnej, administracyjnej, językowej, kulturowej, społeczno-gospodarczej, środowiskowej, demograficznej i geograficznej; podkreśla, że niezbędne jest skuteczne wykorzystywanie i lepsze koordynowanie środków UE w celu zapewnienia bardziej kompleksowego podejścia do wspomnianych wyzwań; apeluje o zaangażowanie władz i społeczności lokalnych oraz o przyjęcie zindywidualizowanych, zintegrowanych oraz dostosowanych do potrzeb i miejscowych uwarunkowań podejść w ramach wielopoziomowego sprawowania rządów; podkreśla, że niezbędne jest zastanowienie się nad wyzwaniami, z którymi mierzą się niektóre regiony przygraniczne w związku z trwającą agresją Rosji na Ukrainę;

4.  zaleca, by opracować inicjatywę UE oferującą przystępne cenowo kursy nauki języków krajów sąsiadujących dla uczestników we wszystkich regionach NUTS-3, których terytoria graniczą z państwem członkowskim; nalega, aby takiej inicjatywie UE towarzyszyło również podnoszenie świadomości na temat korzyści płynących z nauki języka kraju sąsiadującego;

5.  podkreśla, że nieproporcjonalne obciążenia, takie jak nieodłączne ograniczenia strukturalne, z którymi mierzą się wszystkie regiony przygraniczne, należy zrekompensować osobnym systemem pomocy regionalnej przeznaczonej specjalnie dla regionów przygranicznych;

6.  domaga się, aby na początku każdego nowego okresu programowania przeznaczano 0,26% budżetu polityki spójności UE wyłącznie na rozwój regionów przygranicznych, rozpoczynając od okresu 2028–2034 („miliard dla regionów przygranicznych”); sugeruje ponadto, że jeżeli funduszy tych nie wykorzysta się w regionach przygranicznych, pozostała kwota powinna wrócić do budżetu spójności UE;

7.  proponuje, by „miliard dla regionów przygranicznych” powierzyć europejskim ugrupowaniom współpracy terytorialnej (EUWT) lub regionom przygranicznym, w których działają porównywalne struktury; wzywa, aby przyznano EUWT lub porównywalnym strukturom wysoki stopień autonomii w wykorzystaniu środków i wyborze projektów;

8.  zwraca się do państw członkowskich, aby usunęły istniejące bariery i przyznały EUWT większą autonomię w wyborze projektów i wykorzystaniu funduszy, w szczególności przez wskazanie EUWT jako organów zarządzających programami Interreg zgodnie z art. 45 ust. 4 rozporządzenia w sprawie Interreg, przez zwiększenie zdolności instytucjonalnej i finansowej EUWT zgodnie z art. 14 ust. 4 rozporządzenia w sprawie Interreg lub wyznaczenie EUWT jako beneficjentów zarządzających środkami na małe projekty zgodnie z art. 25 ust. 2 rozporządzenia w sprawie Interreg; proponuje, aby Komisja stworzyła zachęty dla państw członkowskich, dzięki czemu będą one korzystać z powyższych opcji, co nada EUWT bardziej istotną rolę w faktycznej realizacji celu politycznego nr 5 polityki spójności UE na lata 2021–2027: Europa bliższa obywatelom;

9.  zaleca wprowadzenie zmian do wytycznych w sprawie pomocy regionalnej UE; proponuje, aby w ramach tej zasady nadać priorytet regionom przygranicznym z uwagi na fakt, iż mniej niż połowa ludności UE łącznie jest uprawniona do otrzymywania pomocy regionalnej w tym samym czasie;

Odporność dzięki pogłębionej współpracy instytucjonalnej

10.  z zadowoleniem przyjmuje postępy poczynione do tej pory przez Komisję we wdrażaniu jej planu działania na 2017 r., w szczególności w ramach inicjatywy „b-solutions”, która zapewniła wsparcie prawne i administracyjne władzom regionów przygranicznych i rozwiązała 90 przypadków przeszkód w interakcjach, ale także w ramach wsparcia na rzecz ułatwienia dostępu do zatrudnienia, promowania wielojęzyczności przygranicznej i łączenia placówek opieki zdrowotnej;

11.  wzywa instytucje i państwa członkowskie UE, aby szerzej propagowały w regionach transgranicznych możliwość otrzymania wsparcia od Komisji w ramach inicjatywy „b-solutions”; podkreśla, że wymiana wiedzy na temat korzystnych efektów inicjatywy „b-solutions” mogłaby przyczynić się do zlikwidowania przeszkód administracyjnych i prawnych oraz zapobiegania powstawaniu nowych;

12.  podkreśla jednak, że sama inicjatywa „b-solutions” nie może stanowić odpowiedniej i skutecznej odpowiedzi na przeszkody prawne i administracyjne wpływające na regiony przygraniczne;

13.  uznaje istotność roli makroregionów, euroregionów, organizacji nienastawionych na zysk i stowarzyszeń w promowaniu wspólnego interesu oraz w dziedzinie współpracy transgranicznej; wzywa Komisję, aby zainicjowała dogłębną ocenę strategii makroregionalnych w celu oceny ich spójności z nowymi priorytetami środowiskowymi i cyfrowymi UE;

14.  przypomina, że pomimo podjętych wysiłków nadal istnieją liczne bariery administracyjne, prawne i językowe hamujące zrównoważony wzrost, rozwój społeczno-gospodarczy i spójność między regionami przygranicznymi i w ich obrębie;

15.  zauważa, że większość przeszkód utrudniających współpracę transgraniczną ma charakter prawny, co wynika z rozbieżności w przepisach krajowych lub z ogólnych przepisów UE; przypomina zatem, że w 2018 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie europejskiego mechanizmu transgranicznego (ECBM) (COM(2018)0373);

16.  zwraca uwagę, że dostęp do usług publicznych ma kluczowe znaczenie dla 150 milionów mieszkańców wewnętrznych obszarów przygranicznych i jest często utrudniony przez liczne bariery prawne i administracyjne; apeluje zatem do Komisji i państw członkowskich, aby maksymalnie zwiększyły wysiłki na rzecz usunięcia tych barier, szczególnie w odniesieniu do usług zdrowotnych, transportu, edukacji, mobilności pracowników i środowiska;

17.  podkreśla, że​ zaproponowany przez Komisję ECBM przyczyniłby się do usunięcia ponad 50 % tych przeszkód, w szczególności dotyczących braku transgranicznego transportu publicznego oraz ograniczonego dostępu do zatrudnienia, edukacji, kultury i rekreacji; ubolewa w związku z tym nad zamrożeniem przez Radę procesu legislacyjnego dotyczącego EBCM; przypomina, że celem tego mechanizmu jest ułatwianie współpracy między regionami transgranicznymi w zakresie wspólnych projektów z różnych dziedzin (infrastruktura, opieka zdrowotna, praca itd.) przez umożliwienie jednemu z regionów stosowania przepisów sąsiadującego państwa członkowskiego, jeśli stosowanie jego własnych przepisów stwarza przeszkody prawne;

18.  zauważa, że wniosek dotyczący EBCM poparto szeroką większością głosów w Parlamencie w lutym 2019 r. oraz podczas debaty plenarnej na podstawie pytania do Rady wymagającego odpowiedzi ustnej w październiku 2021 r.; przypomina, że stanowisko Parlamentu z pierwszego czytania przedmiotowego rozporządzenia zawierało konkretne sformułowania, które zapewniłyby jego dobrowolne stosowanie, a tym samym uspokoiły obawy państw członkowskich;

19.  wzywa Komisję, aby wprowadziła zmiany do obecnego wniosku, z uwzględnieniem wniosków służb prawnych Rady i Parlamentu, w celu znalezienia równowagi między stanowiskami współprawodawców; wzywa Komisję do dopilnowania, aby we wniosku uwzględniono wzmocnienie regionów transgranicznych i oszacowano możliwe do przewidzenia szkody w regionach, które zostaną w największym stopniu dotknięte skutkami rosyjskiej agresji na Ukrainę; wzywa Komisję, aby wznowiła negocjacje z państwami członkowskimi w celu szybkiego przyjęcia systemu pokonywania prawnych lub administracyjnych przeszkód transgranicznych, który ułatwiałby życie mieszkańców regionów transgranicznych;

20.  z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie projektu pilotażowego „Zintegrowana inicjatywa dotycząca transgranicznego reagowania kryzysowego (CB-CRII)”, którego celem jest zwiększenie odporności regionów przygranicznych na przyszłe kryzysy; wzywa Dyrekcję Generalną KE ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej do wdrożenia tego projektu(20);

21.  podkreśla, że oprócz szkód wyrządzonych przez COVID-19, a zwłaszcza przez zamknięcie granic spowodowane pandemią, regiony przygraniczne stawiają także czoła skutkom brexitu, które wywołują nowe przeszkody dla wolnego handlu i poważne zakłócenia w handlu transgranicznym między UE a Wielką Brytanią, pogarszając tym samym sytuację przedsiębiorstw i działalności handlowej w regionach przygranicznych; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje osiągnięte porozumienie w sprawie rezerwy na dostosowanie do brexitu (RAB) pozwalającej zapewnić wsparcie finansowe i prawne państwom członkowskim i regionom dotkniętym brexitem;

Więcej transgranicznych usług publicznych lepszej jakości

22.  zauważa z zainteresowaniem, że niedawne konsultacje społeczne Komisji w sprawie usunięcia barier granicznych (prowadzone w 2020 r.) ujawniły, że głównymi problemami mieszkańców regionów przygranicznych są, między innymi, brak niezawodnych usług transgranicznego transportu publicznego, brak usług cyfrowych oraz ich ograniczona interoperacyjność transgraniczna, utrudnienia powodowane bezpośrednio różnicami językowymi oraz przeszkody związane z procesami legislacyjnymi i różnicami ekonomicznymi;

23.  zauważa, że atrakcyjność obszarów przygranicznych z punktu widzenia życia oraz inwestycji w dużym stopniu zależy od jakości życia, dostępności usług publicznych i komercyjnych dla obywateli i przedsiębiorstw, a także jakości transportu; warunki te można jedynie spełnić i utrzymywać w ścisłej współpracy z władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi oraz przedsiębiorstwami po obu stronach granicy;

24.  podkreśla kluczową rolę, jaką inwestycje w wysokiej jakości usługi publiczne odgrywają w budowaniu odporności społecznej i radzeniu sobie z kryzysami gospodarczymi, zdrowotnymi i społecznymi;

25.  przypomina, że ​​wprowadzenie lepszych transgranicznych usług publicznych poprawiłoby nie tylko jakość życia obywateli przygranicznych, ale także stosunek kosztów do korzyści wynikających z tych usług;

26.  podkreśla, że koordynacja usług transportowych w regionach transgranicznych pozostaje niewystarczająca, częściowo z powodu brakujących lub nieobsługiwanych już połączeń, co ogranicza mobilność transgraniczną i perspektywy rozwoju transgranicznego; podkreśla również, że zrównoważony rozwój transgranicznej infrastruktury transportowej jest utrudniony ze względu na złożoność przepisów prawnych i administracyjnych;

27.  podkreśla, że ze względu na koszty i wyzwania środowiskowe tworzenie dodatkowej infrastruktury transportu transgranicznego nie zawsze musi być najlepszym rozwiązaniem; w związku z tym podkreśla potencjał miękkich środków na rzecz wzmocnienia transgranicznych połączeń transportowych, takich jak lepsza koordynacja rozkładów jazdy transportu publicznego, integracyjne planowanie i stosowanie dostosowanych do potrzeb innowacji przez transgraniczne władze lokalne i regionalne posiadające wystarczającą autonomię, aby realizować wspólne cele; podkreśla, że rozwój nowej publicznej infrastruktury transportowej powinien spełniać wymagania w zakresie zrównoważoności i efektywności pod względem kosztów; apeluje w związku z tym o terminowy przydział Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji w celu zapewnienia aktywnej roli regionów przygranicznych w realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu;

28.  podkreśla rolę polityki spójności w stawianiu czoła głównym wyzwaniom, przed którymi stoi unijny sektor transportu, w tym w tworzeniu sprawnie funkcjonującego jednolitego europejskiego obszaru transportu, łączeniu Europy za pomocą nowoczesnych, multimodalnych i bezpiecznych sieci infrastruktury transportowej oraz przejściu na mobilność niskoemisyjną, między innymi przez wspieranie ukończenia brakujących drugorzędnych transgranicznych połączeń kolejowych i przyczynienie się w ten sposób do integracji europejskiej regionów przygranicznych;

29.  wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia solidniejszych i bardziej przejrzystych ram prawnych w celu poprawy jakości i wydajności usług publicznych; podkreśla w związku z tym, że opracowane przez Komisję mapowanie brakujących połączeń w sektorze kolejowym to narzędzie kluczowe do podejmowania działań w tym kierunku;

30.  podkreśla, że niezbędne jest zapewnienie długoterminowych efektów politycznych Europejskiego Roku Kolei, zwłaszcza w regionach transgranicznych; przypomina, że europejski i transgraniczny wymiar kolei zbliża obywateli, umożliwia im poznawanie Unii w całej jej różnorodności i sprzyja spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej, zwłaszcza dzięki zapewnieniu lepszych połączeń w obrębie Unii i z jej geograficznymi peryferiami, w tym transgranicznych połączeń regionalnych; z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie partnerstw na rzecz rozwoju wspólnych usług, w tym integracji rozkładów jazdy i biletów, w niektórych regionach transgranicznych; wzywa Komisję do dalszego wspierania tego rodzaju inicjatyw i zwraca się do Komisji o zachęcanie do przewozu rowerów w pociągach transgranicznych;

31.  apeluje o zwiększenie cyfryzacji usług publicznych i wzmocnienie strategii interoperacyjności, aby sprawić, by cyfrowe usługi publiczne były domyślnie interoperacyjne i transgraniczne; podkreśla, że trzeba wspierać innowacje cyfrowe, które usprawnią usługi publiczne i działalność przedsiębiorstw w regionach transgranicznych, oraz z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym europejskie centra innowacji cyfrowych (EDIH);

Dynamiczne transgraniczne rynki pracy

32.  z zadowoleniem przyjmuje liczne i ważne kroki podjęte w celu rozwiązania problemu asymetrii społeczno-gospodarczych obszarów przygranicznych; ubolewa jednak nad brakiem szczegółowych ocen i statystyk porównawczych pozwalających uzyskać przegląd sytuacji społeczno-gospodarczej transgranicznych MŚP, co jest tym bardziej godne pożałowania zważywszy na fakt, że ​​MŚP reprezentują 67% całkowitego zatrudnienia i prawie 60% wartości dodanej UE;

33.  wzywa Komisję, aby przeprowadziła dogłębną analizę sytuacji społeczno-gospodarczej transgranicznych MŚP dzięki zebraniu szczegółowych ocen i statystyk porównawczych;

34.  zwraca uwagę, że – zgodnie z ósmym sprawozdaniem Komisji w sprawie spójności(21) – wskaźniki Interreg pokazują, że do końca 2020 r. osiągnięto tylko 68 % celów w zakresie transgranicznej mobilności na rynku pracy, które wyznaczono na rok 2023, podczas gdy w innych obszarach cele osiągnięto na poziomie nawet 495 %; zachęca państwa członkowskie do dalszego podążania tą ścieżką w celu osiągnięcia celów wyznaczonych na rok 2023;

35.  uznaje, jak istotne jest dla państw członkowskich zapewnienie dochodów podatkowych, systemów zabezpieczenia społecznego, a także różnorodności podatków krajowych; popiera i zobowiązuje się do ścisłego monitorowania wdrażania pakietu podatkowego Komisji z dnia 15 lipca 2020 r. mającego na celu zapewnienie sprawiedliwego, wydajnego, zrównoważonego i przyjaznego cyfrowo opodatkowania;

36.  podkreśla jednak, że w świetle braku odpowiedniej podaży na rynku pracy lub innych możliwości gospodarczych oraz wobec niskiego poziomu płac dobrze wykształcona siła robocza migruje do regionów oferujących takie możliwości, co dodatkowo utrudnia sytuację w odległych regionach przygranicznych;

37.  uważa, że polityka spójności powinna w większym stopniu koncentrować się na inwestowaniu w gospodarkę regionów przygranicznych poprzez skuteczne łączenie inwestycji w innowacje, kapitał ludzki, dobre rządy i zdolności instytucjonalne;

38.  uważa, że regiony przygraniczne stojące przed specyficznymi wyzwaniami powinny otrzymać wsparcie dostosowane do ich potrzeb (np. przez zwiększenie synergii między Europejskim Funduszem Rozwoju Regionalnego, Funduszem Spójności, Europejskim Funduszem Socjalnym Plus i Europejskim Funduszem Dostosowania do Globalizacji), aby mogły opracować i wdrożyć długoterminowe strategie oparte na dywersyfikacji gospodarczej oraz strategie nabywania nowych kwalifikacji i zmiany kwalifikacji zawodowych przez zwolnionych pracowników;

39.  nakłania państwa członkowskie do pełnego udziału w wysiłkach Komisji na rzecz utworzenia Europejskiego Obszaru Edukacji (EOG), który w połączeniu z Europejskim Programem Umiejętności i Europejską Przestrzenią Badawczą (EPB) zagwarantuje dostęp do ukierunkowanego kształcenia i szkolenia po obu stronach granicy, zapewniając wspólne usługi edukacyjne i wzajemne uznawanie dyplomów, umiejętności i kwalifikacji oraz zachęcając do nauki;

40.  zachęca do realizacji programów na rzecz współpracy między unijnymi regionami przygranicznymi na zewnętrznych granicach Unii oraz w regionach przygranicznych państw sąsiadujących; dostrzega wyzwania związane z tą współpracą z uwagi na różnice w przepisach między tymi regionami; uważa, że współpraca ta jest ważna dla realizacji unijnej polityki rozszerzenia; podkreśla, że propagowanie współpracy transgranicznej między sąsiadującymi regionami może w zasadniczy sposób przyczynić się do sprostania poważnym wyzwaniom, przed którymi stoi Unia (np. zapewnienie zrównoważonej przyszłości regionu Morza Śródziemnego, Morza Bałtyckiego i innych basenów morskich, zapewnienie zrównoważonej przyszłości Alp, Pirenejów, Karpat i innych pasm górskich oraz zapewnienie zrównoważonej przyszłości dorzeczy większych rzek takich jak Ren, Dunaj i Moza);

41.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by pilnie zapewniły prawidłowe wdrażanie i egzekwowanie odpowiednich przepisów UE dotyczących praw pracowników transgranicznych i przygranicznych, poprawy ich zatrudnienia, warunków pracy, zdrowia i bezpieczeństwa, by zajęły się potrzebą przeglądu istniejących ram legislacyjnych, w tym rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego(22), w celu wzmocnienia możliwości przenoszenia praw i zapewnienia odpowiedniej koordynacji zabezpieczenia społecznego, oraz by zweryfikowały rolę agencji pracy tymczasowej, agencji rekrutacyjnych oraz innych pośredników i podwykonawców w celu zbadania luk w ochronie zgodnie z zasadą równego traktowania; wzywa państwa członkowskie i Komisję, aby uznały stan fatyczny i trudności związane z coraz częstszą pracą zdalną, by zagwarantowały, że osoby pracujące zdalnie ze swojego kraju zamieszkania miały dostęp do praw w zakresie zabezpieczenia społecznego, praw pracowniczych i systemów podatkowych, oraz by wskazały właściwy organ w tym zakresie;

42.  uznaje, że w regionach przygranicznych należy szybciej i bardziej kompleksowo uznawać dyplomy i inne kwalifikacje uzyskane po ukończeniu szkolenia, usprawnić opiekę zdrowotną, rozwijać transport lokalny i dalekobieżny oraz zapewnić lepszy dostęp do informacji na temat wolnych miejsc pracy; podkreśla, że niezbędne jest zwiększenie środków, aby ułatwiać ściślejszą współpracę między sąsiadującymi krajowymi systemami prawnymi i administracyjnymi, zwłaszcza z myślą o wymianie informacji na temat przepisów mających zastosowanie do pracowników i gromadzenia danych dotyczących pracowników transgranicznych, w celu zniwelowania luk w praktykach krajowych, uzyskania lepszego dostępu do udostępnianych informacji oraz utworzenia przewidywalnego i dostępnego wewnętrznego rynku pracy; podkreśla, że problemy te stwarzają jeszcze większe zagrożenie dla pracowników transgranicznych, którzy przyjeżdżają do oraz z krajów nienależących do UE;

43.  uważa, że cyfryzacja stwarza bezprecedensową szansę ułatwienia mobilności pracowników, a jednocześnie przyspiesza i upraszcza kontrolę zgodności z przepisami UE; wzywa Komisję, aby w ścisłej współpracy z Europejskim Urzędem ds. Pracy przedstawiła bez dalszej zwłoki wniosek ustawodawczy dotyczący europejskiego paszportu zabezpieczenia społecznego dla wszystkich pracowników niestacjonarnych i osób spoza UE podlegających przepisom UE dotyczącym mobilności wewnątrz UE, który to paszport byłby dla właściwych organów krajowych i partnerów społecznych instrumentem zapewniającym skuteczne identyfikowanie, śledzenie, agregowanie i przenoszenie praw w zakresie zabezpieczenia społecznego oraz poprawiającym egzekwowanie przepisów UE dotyczących koordynacji mobilności pracowników i zabezpieczenia społecznego na rynku pracy w sprawiedliwy i skuteczny sposób w celu zapewnienia równych szans w UE;

44.  przypomina, że obecnie państwa członkowskie UE nie uznają wzajemnie statusu osoby z niepełnosprawnościami, co stwarza przeszkody dla takich osób, ponieważ ich krajowe karty osoby niepełnosprawnej mogą nie być uznawane w innych państwach członkowskich; uważa, że powoduje to ograniczenia zwłaszcza dla pracowników i studentów transgranicznych z niepełnosprawnościami, a tym samym narusza ich prawo do odpowiednich usług; uznaje wartość unijnej karty osoby niepełnosprawnej, która umożliwia wzajemne uznawanie statusu osoby z niepełnosprawnościami we wszystkich państwach członkowskich uczestniczących obecnie w projekcie; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zaproponuje wprowadzenie do końca 2023 r. europejskiej karty osoby z niepełnosprawnością, która to karta byłaby uznawana we wszystkich państwach członkowskich;

Regiony transgraniczne na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu

45.  przypomina, że istnieją już znaczące ramy prawne UE, w tym dyrektywy ptasia i siedliskowa, ramowa dyrektywa wodna UE(23) oraz unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030, które muszą być w pełni systematycznie i wspólnie wdrażane przez państwa członkowskie w regionach transgranicznych; przypomina, że ​przyroda, klimat, klęski żywiołowe i choroby nie zatrzymują się na granicach państw, oraz apeluje o skoordynowaną i spójną ochronę obszarów Natura 2000 w celu zapewnienia bardziej zintegrowanych środków wykonawczych; apeluje do rządów krajowych państw członkowskich, aby wdrażały w sposób bardziej jednolity i zharmonizowany tę i inne dyrektywy; podkreśla, że zarządzanie ryzykiem klęsk żywiołowych i związane z tym planowanie to obszar, w którym współpraca transgraniczna ma kluczowe znaczenie; wzywa Komisję do ścisłego monitorowania komponentu dotyczącego obszarów transgranicznych w ramach krajowych lub regionalnych strategii przystosowania się do zmiany klimatu oraz do zapewnienia konkretnych działań zachęcających do odpowiednich reakcji;

46.  zwraca uwagę na fakt, że zmiana klimatu ma też poważny wpływ na regiony przygraniczne, także dlatego że zmusza je do opracowania wspólnych, dostosowanych do potrzeb transgranicznych środków zapobiegania klęskom żywiołowym; przypomina, że klęski żywiołowe, które wystąpiły w 2021 r., dotknęły szereg regionów przygranicznych w Belgii, Francji, Luksemburgu, Niderlandach i Niemczech; podkreśla nałożony w unijnym mechanizmie ochrony ludności na państwa członkowskie obowiązek regularnego przeprowadzania ocen ryzyka i analiz scenariuszy katastrof, który obejmuje współpracę transgraniczną oraz zgłaszanie najważniejszych zagrożeń mających wpływ transgraniczny; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zacieśniły współpracę i wymianę informacji w zakresie zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi, także z myślą o usprawnieniu systemu wczesnego ostrzegania w regionach przygranicznych; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje projekty Interreg w regionie Ren-Moza dotyczące bezpieczeństwa publicznego, gromadzenia danych, transgranicznego zarządzania rzekami oraz współpracy administracyjnej w obszarze planowania przestrzennego na rzecz zmniejszenia zagrożenia powodziowego;

47.  uważa, że wzajemne zaufanie, wola polityczna i elastyczne podejście zainteresowanych stron na wielu szczeblach, w tym społeczeństwa obywatelskiego, mają zasadnicze znaczenie dla przezwyciężenia przeszkód oraz pobudzenia zrównoważonego wzrostu i rozwoju w regionach przygranicznych; apeluje zatem o lepszą koordynację i dialog oraz dalszą wymianę sprawdzonych rozwiązań między władzami; wzywa Komisję i państwa członkowskie do nasilenia takiej współpracy; ponadto wzywa państwa członkowskie, aby zapewniły właściwym władzom lokalnym i regionalnym odpowiedni poziom autonomii finansowej i autonomii działania; podkreśla też, że wszystkie regiony przygraniczne muszą odgrywać decydującą rolę w stawianiu czoła wyzwaniom związanym ze zmianą klimatu dzięki prowadzeniu skoordynowanych działań z otaczającymi je regionami;

48.  zauważa, że regiony przygraniczne czerpią zbyt małe korzyści z wdrażania gospodarki o obiegu zamkniętym, energii odnawialnej i środków na rzecz efektywności energetycznej; wzywa Komisję, aby korzystała z już poczynionych postępów w dziedzinie regulacji oraz by finansowała większą liczbę projektów transgranicznych dotyczących produkcji energii ze źródeł odnawialnych, dzielenia się nią i magazynowania jej; uważa, że konieczne jest maksymalne wykorzystanie istniejących możliwości współpracy w obowiązujących ramach prawnych UE, i apeluje do państw członkowskich, aby poprawiły koordynację w regionach transgranicznych w celu wdrożenia strategii UE na rzecz integracji systemu energetycznego; podkreśla potencjał słabiej zaludnionych obszarów przygranicznych w rozwoju zrównoważonej i zielonej gospodarki, co może przynieść wartość dodaną rozwojowi lokalnemu dzięki nowo tworzonym zielonym miejscom pracy;

49.  podkreśla, że współpraca między sąsiadującymi państwami członkowskimi będzie centralnym elementem realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu, i wzywa państwa członkowskie do maksymalnego wykorzystania istniejących możliwości współpracy w ramach mających zastosowanie unijnych ram prawnych;

o
o   o

50.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu, Europejskiemu Komitetowi Regionów oraz parlamentom narodowym i regionalnym państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 206 z 22.7.1992, s. 7. (2) Dz.U. L 288 z 6.11.2007, s. 27. (3) Dz.U. L 20 z 26.1.2010, s. 7. (4) Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 320. (5) Dz.U. C 207 z 30.6.2017, s. 19. (6) Dz.U. C 28 z 27.1.2020, s. 40. (7) Dz.U. C 433 z 23.12.2019, s. 24. (8) https://ec.europa.eu/regional_policy/pl/newsroom/consultations/border-2020/ (9) Dz.U. L 437 z 28.12.2020, s. 108. (10) Dz.U. C 106 z 26.3.2021, s. 12. (11) Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 60. (12) Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 94. (13) https://www.ipcc.ch/report/sixth-assessment-report-working-group-i/ https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_Full_Report.pdf. (14) Dz.U. L 357 z 8.10.2021, s. 1. (15) Dz.U. C 440 z 29.10.2021, s. 6. (16) Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej, Brustia G., Dellagiacoma A., Cordes C. i in., „More and better cross-border public services: obstacles and solutions to cross-border cooperation in the EU” [Więcej transgranicznych usług publicznych lepszej jakości: przeszkody i rozwiązania we współpracy transgranicznej w UE], Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2021 r., https://data.europa.eu/doi/10.2776/912236 (17) Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej, Brustia G., Dellagiacoma A., Cordes C. i in., „Vibrant cross-border labour markets: obstacles and solutions to cross-border cooperation in the EU” [Dynamiczne transgraniczne rynki pracy: przeszkody i rozwiązania we współpracy transgranicznej w UE], Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2021 r., https://data.europa.eu/doi/10.2776/094950 (18) Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej, Brustia G., Dellagiacoma A., Cordes C. i in., „Border regions for the European Green Deal: obstacles and solutions to cross-border cooperation in the EU” [Regiony transgraniczne na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu: przeszkody i rozwiązania we współpracy transgranicznej w UE], Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2021 r., https://data.europa.eu/doi/10.2776/475773 (19) Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej, Brustia G., Dellagiacoma A., Cordes C. i in., „B-solutions, solving border obstacles: a Compendium 2020–2021” [B-solutions: rozwiązywanie problemów transgranicznych. Kompendium 2020–2021], Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2021 r., https://data.europa.eu/doi/10.2776/625110 (20) https://www.europarl.europa.eu/cmsdata/214920/budg2021-doc6-tab-en.pdf (21) Komisja Europejska, „Spójność w Europie do 2050 r. – ósme sprawozdanie na temat spójności”, 9 lutego 2022 r. (22) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. L 166 z 30.4.2004, s. 1). (23) Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1).

Poprawki przyjęte przez Parlament Europejski w dniu 15 września 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie statusu i finansowania europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych (wersja przekształcona) (COM(2021)0734 – C9-0432/2021 – 2021/0375(COD))(1)

P9_TA(2022)0328 A9-0223/2022

(Zwykła procedura ustawodawcza – przekształcenie)

Tekst proponowany przez Komisję   Poprawka Poprawka 1 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 2 a (nowy) (2a)   Art. 8 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) wprowadza zasadę uwzględniania aspektu płci, zgodnie z którą Unia we wszystkich swoich działaniach dąży do wyeliminowania nierówności oraz do propagowania równości mężczyzn i kobiet. Poprawka 2 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 3 a (nowy) (3a)   Art. 21 Karty ustanawia prawo do równości płci we wszystkich dziedzinach. Poprawka 3 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 12 a (nowy) (12a)  Europejskim fundacjom politycznym należy przyznać zróżnicowane poziomy afiliacji oraz kategorię partnerów badawczych, co pozwoli na większą elastyczność i ułatwi swobodę badań. Poprawka 4 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 23 (23)  Europejski status prawny przyznany europejskim partiom politycznym i powiązanym z nimi europejskim fundacjom politycznym powinien wyposażyć je w pełną zdolność prawną i sprawić, że będą uznawane we wszystkich państwach członkowskich. Zdolność prawna i uznawanie we wszystkich państwach członkowskich nie uprawniają ich do zgłaszania kandydatów w wyborach krajowych ani w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Wszelkie uprawnienia tego rodzaju lub podobne pozostają w kompetencji państw członkowskich. (23)  Europejski status prawny przyznany europejskim partiom politycznym i powiązanym z nimi europejskim fundacjom politycznym powinien wyposażyć je w pełną zdolność prawną i sprawić, że będą uznawane we wszystkich państwach członkowskich. Zdolność prawna i uznawanie we wszystkich państwach członkowskich nie uprawniają ich do zgłaszania kandydatów w wyborach krajowych ani w krajowych czy regionalnych okręgach wyborczych w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Wszelkie uprawnienia tego rodzaju lub podobne pozostają w kompetencji państw członkowskich. Poprawka 144 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 30 (30)  Europejskie partie polityczne i ich partie członkowskie powinny dawać dobry przykład, znosząc różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn w sferze politycznej. Jeżeli chcą korzystać z finansowania unijnego, europejskie partie polityczne powinny przyjąć przepisy wewnętrzne promujące równowagę płci oraz zapewniać przejrzystość w kwestii równowagi płci w swoich partiach członkowskich. Europejskie partie polityczne powinny przedstawić dowody, że przyjęły wewnętrzne strategie na rzecz równowagi płci oraz reprezentacji płci wśród kandydatów i posłów do Parlamentu Europejskiego wywodzących się z ich partii członkowskich. Europejskie partie polityczne zachęca się też do przedstawiania informacji dotyczących inkluzywności i reprezentacji mniejszości w ich partiach członkowskich. (30)  Europejskie partie polityczne i ich partie członkowskie oraz europejskie fundacje polityczne powinny dawać dobry przykład, znosząc różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn w sferze politycznej. Jeżeli chcą korzystać z finansowania unijnego, europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne powinny przyjąć przepisy wewnętrzne promujące równouprawnienie płci, w tym plan dotyczący równowagi płci i protokół zapobiegania molestowaniu seksualnemu i molestowaniu ze względu na płeć oraz jego wykrywania i zwalczania. Ponadto europejskie partie polityczne powinny zapewniać przejrzystość w kwestii równowagi płci w swoich partiach członkowskich i przedstawić dowody dotyczące reprezentacji płci wśród kandydatów i posłów do Parlamentu Europejskiego wywodzących się z ich partii członkowskich. Europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne powinny także przedstawić dowody, że przyjęły wewnętrzne strategie na rzecz równowagi płci, w formie raportu rocznego. Europejskie partie polityczne zachęca się też do przedstawiania informacji dotyczących inkluzywności i reprezentacji mniejszości w ich partiach członkowskich. Poprawka 5 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 38 (38)  W rozporządzeniu (UE, Euratom) nr 1141/2014 oprócz wkładów z budżetu Unii Europejskiej uznaje się tylko dwie kategorie dochodów europejskich partii i fundacji politycznych, mianowicie wkłady od członków oraz darowizny. Szereg źródeł dochodów wygenerowanych w wyniku własnej działalności gospodarczej (takiej jak sprzedaż publikacji lub opłaty za konferencje) nie wchodzi w zakres tych dwóch kategorii, co powoduje problemy w zakresie księgowości i przejrzystości. Należy zatem stworzyć trzecią kategorię dochodów („zasoby własne”). Odsetek zasobów własnych w łącznym budżecie europejskiej partii lub fundacji politycznej należy ograniczyć do 5 %, aby nie stały się one nadmierne w stosunku to całkowitego budżetu danej jednostki. (38)  W rozporządzeniu (UE, Euratom) nr 1141/2014 oprócz wkładów z budżetu Unii Europejskiej uznaje się tylko dwie kategorie dochodów europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych, mianowicie wkłady lub opłaty stowarzyszeniowe od członków oraz darowizny. Szereg źródeł dochodów wygenerowanych w wyniku własnej działalności gospodarczej (takiej jak sprzedaż publikacji lub opłaty za konferencje czy warsztaty) nie wchodzi w zakres tych dwóch kategorii, co powoduje problemy w zakresie księgowości i przejrzystości. Należy zatem stworzyć trzecią kategorię dochodów („uzupełniające zasoby własne”). Odsetek uzupełniających zasobów własnych w łącznym budżecie europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej należy ograniczyć do 10 % kwoty wygenerowanej z wkładów i opłat stowarzyszeniowych, aby odsetek ten pozostał proporcjonalny do całkowitego budżetu danej jednostki. Poprawka 6 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 39 (39)  Aby mogły docierać do swoich członków i elektoratu w całej Unii, europejskie partie polityczne powinny mieć prawo wykorzystywania swoich funduszy na transgraniczne kampanie polityczne. Finansowanie i ograniczanie wydatków wyborczych partii i kandydatów w tych kampaniach powinny regulować przepisy obowiązujące w każdym państwie członkowskim. (39)  Aby mogły docierać do swoich członków i elektoratu w całej Unii, europejskie partie polityczne powinny mieć prawo wykorzystywania swoich funduszy na transgraniczne kampanie polityczne, takie jak kampanie referendalne i kampanie prowadzone w kontekście wyborów do Parlamentu Europejskiego, w tym na tworzenie i promowanie ogólnounijnych list kandydatów w takich wyborach. Finansowanie i ograniczanie wydatków wyborczych partii i kandydatów w tych kampaniach powinny regulować przepisy obowiązujące w każdym państwie członkowskim. Poprawka 7 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 41 (41)  Europejskie partie polityczne nie powinny finansować, bezpośrednio ani pośrednio, innych partii politycznych, a zwłaszcza partii lub kandydatów krajowych. Europejskie fundacje polityczne nie powinny finansować, bezpośrednio ani pośrednio, europejskich ani krajowych partii politycznych ani kandydatów. Zakaz finansowania pośredniego nie powinien jednak uniemożliwiać europejskim partiom politycznym publicznego wspierania swoich partii członkowskich w Unii ani współpracy z nimi w kwestiach istotnych dla Unii, ani też wspierania działań politycznych we wspólnym interesie, tak aby mogły wypełniać swoją misję na podstawie art. 10 ust. 4 TUE. Ponadto europejskie partie polityczne i powiązane z nimi europejskie fundacje polityczne powinny finansować działania w kontekście krajowych kampanii referendalnych tylko wówczas, gdy dotyczą one wdrażania TUE i TFUE . Powyższe zasady odzwierciedlają założenia deklaracji nr 11 dotyczącej art. 191 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, załączonej do Aktu końcowego traktatu z Nicei. (41)  Europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne nie powinny wykorzystywać środków finansowych otrzymanych z budżetu ogólnego Unii do bezpośredniego ani pośredniego finansowania innych podmiotów politycznych, a zwłaszcza partii lub kandydatów krajowych. Zakaz finansowania pośredniego nie powinien jednak uniemożliwiać europejskim partiom politycznym lub europejskim fundacjom politycznym publicznego wspierania swoich partii członkowskich lub organizacji członkowskich w Unii ani współpracy z nimi w kwestiach istotnych dla Unii, wspierania działań politycznych we wspólnym interesie lub angażowania się w działalność edukacyjną, tak aby mogły wypełniać swoją misję na podstawie art. 10 ust. 4 TUE i wzmacniać europejski demos. Zakaz finansowania pośredniego nie powinien uniemożliwiać udziału przedstawicieli i pracowników partii politycznych ani osób potencjalnie aktywnych politycznie w wydarzeniach organizowanych przez europejskie fundacje polityczne. Europejskie fundacje polityczne nie powinny jednak angażować się w szkolenie kandydatów na stanowiska polityczne w okresie sześciu miesięcy przed wyborami krajowymi lub europejskimi. Ponadto europejskie partie polityczne powinny finansować działania w kontekście krajowych kampanii referendalnych tylko wówczas, gdy dotyczą one kwestii bezpośrednio związanych z Unią. Powyższe zasady odzwierciedlają założenia deklaracji nr 11 dotyczącej art. 191 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, załączonej do Aktu końcowego traktatu z Nicei. Poprawka 8 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 50 (50)  Należy ustanowić wspólne repozytorium informacji ujawnianych przez europejskie partie polityczne. Biorąc pod uwagę szczególną rolę Urzędu we wdrażaniu niniejszego rozporządzenia, Urząd powinien ustanowić takie repozytorium w ramach rejestru europejskich partii politycznych i nim zarządzać. Informacje zawarte w repozytorium powinny być przekazywane Urzędowi przez europejskie partie polityczne z wykorzystaniem standardowego formatu i w sposób, który może być zautomatyzowany. Europejskie partie polityczne powinny udostępnić w repozytorium Urzędu informacje umożliwiające zrozumienie szerszego kontekstu danej reklamy politycznej i jej celów. Informacje dotyczące kwot przeznaczonych na działalność w zakresie reklamy politycznej w kontekście określonej kampanii, które mają być zawarte w repozytorium, mogą być oparte na szacunkowej alokacji finansowania. Kwoty, które mają być zgłoszone do repozytorium, obejmują darowizny na określone cele lub świadczenia rzeczowe. (50)  Należy ustanowić wspólne repozytorium informacji ujawnianych przez europejskie partie polityczne. Biorąc pod uwagę szczególną rolę Urzędu we wdrażaniu niniejszego rozporządzenia, Urząd powinien ustanowić takie repozytorium w ramach rejestru europejskich partii politycznych i nim zarządzać. Informacje zawarte w repozytorium powinny być przekazywane Urzędowi przez europejskie partie polityczne z wykorzystaniem standardowego formatu i w sposób, który może być zautomatyzowany. Europejskie partie polityczne powinny udostępnić w repozytorium Urzędu informacje umożliwiające obywatelom zrozumienie szerszego kontekstu i celów danej reklamy politycznej. Informacje dotyczące kwot przeznaczonych na działalność w zakresie reklamy politycznej w kontekście określonej kampanii, które mają być zawarte w repozytorium, mogą być oparte na realistycznych szacunkach finansowania i rzeczywistych kwotach, kiedy będą one znane. Kwoty, które mają być zgłoszone do repozytorium, obejmują darowizny na określone cele, świadczenia rzeczowe, wkłady, opłaty stowarzyszeniowe i uzupełniające zasoby własne. Poprawka 9 Wniosek dotyczący rozporządzenia Motyw 61 (61)  Aby ułatwić monitorowanie wdrażania niniejszego rozporządzenia, każde państwo członkowskie powinno wyznaczyć pojedynczy punkt kontaktowy odpowiedzialny za koordynację z poziomem unijnym. Takie punkty kontaktowe powinny dysponować odpowiednimi zasobami, aby były w stanie zapewnić skuteczną koordynację, w tym w kwestiach związanych z monitorowaniem działalności w zakresie reklamy politycznej. (61)  Aby ułatwić monitorowanie wdrażania niniejszego rozporządzenia, każde państwo członkowskie powinno wyznaczyć pojedynczy punkt kontaktowy odpowiedzialny za koordynację z poziomem unijnym. Takie punkty kontaktowe powinny dysponować odpowiednimi zasobami, aby były w stanie zapewnić skuteczną koordynację, w tym w kwestiach związanych z monitorowaniem działalności w zakresie reklamy politycznej. Urząd powinien regularnie zwoływać spotkania punktów kontaktowych wyznaczonych przez państwa członkowskie w celu wymiany najlepszych praktyk w kwestiach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. Poprawka 10 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 2 – akapit 1 –punkt 1 – litera b b)  jest uznane przez porządek prawny przynajmniej jednego państwa członkowskiego lub ustanowione zgodnie z porządkiem prawnym przynajmniej jednego państwa członkowskiego; b)  jest uznane przez porządek prawny lub ustanowione zgodnie z porządkiem prawnym przynajmniej jednego państwa członkowskiego lub kraju trzeciego, który należy do Rady Europy i ma pełne prawa do reprezentacji w niej; Poprawka 11 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 2 – akapit 1 – punkt 3 3)  „europejska partia polityczna” oznacza sojusz polityczny realizujący cele polityczne, dążący do realizacji tych celów w całej Unii i zarejestrowany w Urzędzie ds. Europejskich Partii Politycznych i Europejskich Fundacji Politycznych, o którym mowa w art. 7, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem; 3)  „europejska partia polityczna” oznacza sojusz polityczny realizujący cele polityczne, który dąży do realizacji tych celów w całej Unii i którego większość partii członkowskich jest uznana przez porządek prawny lub ustanowiona zgodnie z porządkiem prawnym przynajmniej jednego państwa członkowskiego, i która ma siedzibę w Unii Europejskiej; sojusz ten musi być zarejestrowany w Urzędzie ds. Europejskich Partii Politycznych i Europejskich Fundacji Politycznych, o którym mowa w art. 7, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem; Poprawka 12 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 2 – akapit 1 – punkt 7 7)  „darowizna” oznacza wszelkie przekazane środki pieniężne, wszelkie darowizny rzeczowe, wszelkie towary przekazywane poniżej wartości rynkowej, usługi (w tym pożyczki) lub prace świadczone poniżej wartości rynkowej, a także wszelkie inne transakcje, które stanowią korzyść ekonomiczną dla danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej, z wyjątkiem wkładów od członków i zwykłej działalności politycznej realizowanej na zasadzie dobrowolności przez osoby fizyczne; 7)  „darowizna” oznacza wszelkie płatności, wszelkie darowizny rzeczowe, wszelkie towary przekazywane poniżej wartości rynkowej, usługi (w tym pożyczki) lub prace świadczone poniżej wartości rynkowej, a także wszelkie inne transakcje, które stanowią korzyść ekonomiczną dla danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej, z wyjątkiem wkładów, opłat stowarzyszeniowych, uzupełniających zasobów własnych i zwykłej działalności politycznej realizowanej na zasadzie dobrowolności przez osoby fizyczne; Poprawka 13 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 2 – akapit 1 – punkt 8 8)  „wkład od członków” oznacza wszelką płatność w gotówce, w tym składki członkowskie, lub wkłady rzeczowe, lub wszelkie towary przekazywane poniżej wartości rynkowej, usługi (w tym pożyczki) lub prace świadczone poniżej wartości rynkowej, a także wszelkie inne transakcje, które stanowią korzyść ekonomiczną dla danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej, jeżeli przekazywane są tej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej przez jednego z jej członków, z wyjątkiem zwykłej działalności politycznej realizowanej na zasadzie dobrowolności przez poszczególnych członków; 8)  „wkład” oznacza wszelką płatność, z wyjątkiem gdy jasno wskazano, że dany wkład pochodzi z budżetu ogólnego Unii Europejskiej, w tym składki członkowskie, lub wkłady rzeczowe, lub wszelkie towary przekazywane poniżej wartości rynkowej, usługi (w tym pożyczki) lub prace świadczone poniżej wartości rynkowej, a także wszelkie inne transakcje, które stanowią korzyść ekonomiczną dla danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej, jeżeli przekazywane są tej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej przez jednego z jej członków mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania w Unii, z wyjątkiem zwykłej działalności politycznej realizowanej na zasadzie dobrowolności przez poszczególnych członków; Poprawka 14 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 2 – akapit 1 – punkt 8 a (nowy) 8a)  „opłaty stowarzyszeniowe” oznaczają płatności przekazywane europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej przez jedną z jej partii członkowskich lub organizacji członkowskich, która ma siedzibę w państwie trzecim należącym do Rady Europy i ma pełne prawa do reprezentacji w niej. Poprawka 15 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 2 – akapit 1 – punkt 9 9)  „zasoby własne” oznaczają dochód wygenerowany w wyniku własnej działalności gospodarczej, jak opłaty za konferencje i sprzedaż publikacji; 9)  „uzupełniające zasoby własne” oznaczają dochód wygenerowany w wyniku własnej działalności gospodarczej, jak wspólne działania realizowane z innymi podmiotami politycznymi, sprzedaż publikacji, opłaty za udział w konferencjach lub warsztatach oraz inne formy działalności bezpośrednio związane z działaniami politycznymi; Poprawka 16 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 2 – akapit 1 – punkt 10 10)  „finansowanie pośrednie” oznacza finansowanie, z którego partia członkowska czerpie korzyści finansowe, nawet jeśli nie dochodzi do bezpośredniego przekazania środków finansowych; obejmuje to przypadki umożliwiające partii członkowskiej uniknięcie wydatków, które w przeciwnym razie musiałaby ponieść w związku z działalnością inną niż działalność polityczna we wspólnym interesie, prowadzoną dla swojej własnej wyłącznej korzyści; 10)  „finansowanie pośrednie” oznacza finansowanie, z którego partia członkowska czerpie korzyści finansowe, nawet jeśli nie dochodzi do bezpośredniego przekazania środków finansowych; obejmuje to przypadki umożliwiające partii członkowskiej uniknięcie wydatków, które w przeciwnym razie musiałaby ponieść w związku z działalnością inną niż działania wspólne z innymi podmiotami politycznymi, współfinansowane w zakresie, w jakim dotyczą one kwestii istotnych dla obszaru działalności Unii, prowadzoną dla swojej własnej wyłącznej korzyści; Poprawka 17 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 2 – akapit 1 – punkt 16 16)  „działalność w zakresie reklamy politycznej” oznacza działalność w zakresie reklamy w rozumieniu art. 2 pkt 2 rozporządzenia (UE) 2022/xx [w sprawie przejrzystości i targetowania reklamy politycznej]; 16)  „działalność w zakresie reklamy politycznej” oznacza działalność w zakresie reklamy zdefiniowaną w art. 2 pkt 2 rozporządzenia (UE) 2022/xx [w sprawie przejrzystości i targetowania reklamy politycznej]; Poprawka 18 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 2 – akapit 1 – punkt 17 17)  „reklama polityczna” oznacza reklamę w rozumieniu art. 2 pkt 3 rozporządzenia (UE) 2022/xx [w sprawie przejrzystości i targetowania reklamy politycznej]; 17)  „reklama polityczna” oznacza reklamę zdefiniowaną w art. 2 pkt 3 rozporządzenia (UE) 2022/xx [w sprawie przejrzystości i targetowania reklamy politycznej]; Poprawka 19 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 2 – akapit 1 – punkt 18 18)  „usługi reklamy politycznej” oznaczają usługi w rozumieniu art. 2 pkt 5 rozporządzenia (UE) 2022/xx [w sprawie przejrzystości i targetowania reklamy politycznej]. 18)  „usługi reklamy politycznej” oznaczają usługi zdefiniowane w art. 2 pkt 5 rozporządzenia (UE) 2022/xx [w sprawie przejrzystości i targetowania reklamy politycznej]. Poprawka 20 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – ustęp 1 – litera d d)  przestrzega, w szczególności w swoim programie i swoich działaniach, wartości, na których opiera się Unia, wymienionych w art. 2 TUE, mianowicie poszanowania godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności oraz poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Przedstawia oświadczenie pisemne przy użyciu wzoru określonego w załączniku I; d)  przestrzega, w szczególności w swoim programie i swoich działaniach, wartości, na których opiera się Unia, wymienionych w art. 2 TUE, mianowicie poszanowania godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości i praworządności, a także poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości, i przedstawia w tym celu oświadczenie pisemne zgodne z wzorem określonym w załączniku I; Poprawka 21 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – ustęp 1 – litera e e)  zapewnia również, aby jego partie członkowskie mające siedzibę w Unii przestrzegały wartości wymienionych w art. 2 TUE, a jego partie członkowskie mające siedzibę poza Unią przestrzegały wartości równoważnych. Przedstawia oświadczenie pisemne przy użyciu wzoru określonego w załączniku I; e)  zapewnia, aby jego partie członkowskie mające siedzibę w Unii przestrzegały wartości wymienionych w art. 2 TUE oraz aby jego partie członkowskie, które mają siedzibę w państwie trzecim należącym do Rady Europy i mają pełne prawa do reprezentacji w niej, przestrzegały wartości równoważnych, i przedstawia w tym celu oświadczenie pisemne zgodnie z wzorem określonym w załączniku I; Poprawka 22 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – ustęp 2 – litera c c)  przestrzega, w szczególności w swoim programie i swoich działaniach, wartości, na których opiera się Unia, wymienionych w art. 2 TUE, mianowicie poszanowania godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności oraz poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Przedstawia oświadczenie pisemne przy użyciu wzoru określonego w załączniku I; c)  przestrzega, w szczególności w swoim programie i swoich działaniach, wartości, na których opiera się Unia, wymienionych w art. 2 TUE, mianowicie poszanowania godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności oraz poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości, i przedstawia w tym celu oświadczenie pisemne zgodnie z wzorem określonym w załączniku I; Poprawka 23 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 3 – ustęp 2 – litera d d)  zapewnia również, aby jego organizacje członkowskie mające siedzibę w Unii przestrzegały wartości wymienionych w art. 2 TUE, a jego organizacje członkowskie mające siedzibę poza Unią przestrzegały wartości równoważnych. Przedstawia oświadczenie pisemne przy użyciu wzoru określonego w załączniku I; d)  zapewnia również, aby jego organizacje członkowskie mające siedzibę w Unii przestrzegały wartości wymienionych w art. 2 TUE oraz by jego organizacje członkowskie, które mają siedzibę w państwie trzecim należącym do Rady Europy i mającym pełne prawa do reprezentacji w niej, przestrzegały wartości równoważnych, a także przedstawia w tym celu oświadczenie pisemne zgodnie z wzorem określonym w załączniku I; Poprawka 24 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 4 – ustęp 1 – litera i i)  wymóg, aby partie członkowskie eksponowały logo europejskiej partii politycznej w sposób wyraźnie widoczny i przyjazny dla użytkownika, z doprecyzowaniem, że logo to ma być umieszczone w górnej części strony głównej witryny internetowej partii członkowskiej, w sposób równie widoczny jak własne logo partii członkowskiej; skreśla się Poprawka 131 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 4 – ustęp 1 – litera j j)  jej przepisy wewnętrzne dotyczące równowagi płci. j)  jej własne przepisy wewnętrzne dotyczące równości płci. Poprawka 26 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 4 a (nowy) Artykuł 4a Obowiązki w zakresie przejrzystości w odniesieniu do stosowania logo, publikacji programu politycznego i równowagi płci 1.  Każda europejska partia polityczna dopilnowuje, by partie członkowskie publikowały na swoich stronach internetowych program polityczny i logo europejskiej partii politycznej. Logo europejskiej partii politycznej jest umieszczane w górnej części strony głównej na stronie internetowej partii członkowskiej i musi być wyraźnie widoczne. 2.  Każda europejska partia polityczna i jej partie członkowskie publikują na swoich stronach internetowych informacje dotyczące równowagi płci wśród kandydatów w wyborach do Parlamentu Europejskiego mających miejsce po ... [data wejścia w życie niniejszego rozporządzenia], a także zaktualizowane informacje na temat reprezentacji płci wśród posłów do Parlamentu Europejskiego. Każda europejska partia polityczna dopilnowuje, by jej partie członkowskie publikowały takie informacje dotyczące swoich kandydatów w wyborach europejskich oraz posłów do Parlamentu Europejskiego na swoich stronach internetowych. Poprawka 27 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 5 – ustęp 2 2.  Każda europejska partia polityczna, w terminie pięciu dni roboczych od daty pierwszego rozpowszechnienia reklamy politycznej, przekazuje Urzędowi informacje dotyczące każdej reklamy politycznej, którą sponsoruje lub publikuje bezpośrednio, aby umożliwić obywatelom zrozumienie szerszego kontekstu takiej reklamy politycznej i jej celów. Informacje te obejmują przynajmniej informacje wymienione w załączniku II pkt 1. 2.  Każda europejska partia polityczna przekazuje Urzędowi informacje dotyczące każdej reklamy politycznej, którą sponsoruje lub publikuje bezpośrednio, aby umożliwić obywatelom zrozumienie szerszego kontekstu takiej reklamy politycznej i jej celów. Informacje te obejmują przynajmniej informacje wymienione w załączniku II pkt 1. Informacje są przekazywane Urzędowi w łatwo dostępnej formie i przy użyciu prostego języka. Poprawka 28 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 5 – ustęp 3 3.  Urząd natychmiast publikuje informacje, o których mowa w ust. 2, w repozytorium przewidzianym w art. 8. Informacje te są prezentowane w formie łatwo dostępnej, wyraźnie widocznej i przyjaznej dla użytkownika oraz są wyrażone prostym językiem. 3.  Urząd bez zbędnej zwłoki publikuje informacje, o których mowa w ust. 2, w repozytorium przewidzianym w art. 8. Poprawka 29 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 5 – ustęp 6 6.  Państwa członkowskie wyznaczają co najmniej jeden krajowy organ regulacyjny właściwy do nadzorowania zgodności z ust. 1, 2 i 4 i powiadamiają o tym Urząd. Takie krajowe urzędy lub organy regulacyjne wykonują swoje uprawnienia w sposób bezstronny i przejrzysty oraz są prawnie odrębne od rządu i funkcjonalnie niezależne od swoich rządów i od wszelkich innych podmiotów publicznych lub prywatnych. Urząd publikuje na swojej stronie internetowej i aktualizuje wykaz krajowych organów regulacyjnych państw członkowskich. Decyzje krajowych organów regulacyjnych podlegają skutecznym środkom odwoławczym. Państwa członkowskie muszą zapewnić możliwość dochodzenia, na wniosek dowolnej zainteresowanej strony, roszczenia o zaniechanie naruszenia wymogów określonych w ust. 1, 2 lub 4 przez europejską partię polityczną. skreśla się Poprawka 133 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 6 – ustęp 1 – litera i a (nowa) ia)  jej własne przepisy wewnętrzne dotyczące równości płci. Poprawka 134 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 6 a (nowy) Artykuł 6a Wymogi dotyczące zasad równości płci 1.  Kolegialne organy kierownicze europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych są zrównoważone pod względem płci. 2.  Europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne przyjmują plan dotyczący równości płci zawierający mechanizmy zapewniające aktywny udział kobiet w całej ich różnorodności. Europejskie partie polityczne zachęcają swoje partie członkowskie, by również przyjmowały takie plany. 3.  Europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne wprowadzają protokół zapobiegania molestowaniu seksualnemu i molestowaniu ze względu na płeć oraz wykrywania i zwalczania tych zjawisk. Zapewniają niezależność i wiedzę fachową ekspertów prowadzących dochodzenia i podejmują odpowiednie środki wobec sprawców tych czynów. Europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne włączają zakaz molestowania seksualnego i molestowania ze względu na płeć do swoich przepisów wewnętrznych. Poprawka 30 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 7 – ustęp 2 – akapit 2 Urząd podejmuje decyzje o rejestracji i usunięciu z rejestru europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych zgodnie z procedurami i warunkami określonymi w niniejszym rozporządzeniu. Ponadto Urząd regularnie sprawdza, czy nadal spełnione są warunki rejestracji określone w art. 3 i czy zarejestrowane europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne przestrzegają nadal przepisów o zarządzaniu ustanowionych zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. a), b), d), e) i f), i art. 6 ust. 1 lit. a)–e) i g). Urząd podejmuje decyzje o rejestracji i usunięciu z rejestru europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych zgodnie z procedurami i warunkami określonymi w niniejszym rozporządzeniu. Ponadto Urząd regularnie sprawdza, czy nadal spełnione są warunki rejestracji określone w art. 3 i czy zarejestrowane europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne przestrzegają nadal przepisów o zarządzaniu ustanowionych w art. 4 ust. 1 lit. a), b), d), e), f) i h) i art. 6 ust. 1 lit. a)–e) i g). Poprawka 31 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 10 – ustęp 5 5.  Wszelkie zmiany w dokumentach lub statutach przedłożonych jako część wniosku o rejestrację zgodnie z art. 9 ust. 2 podaje się do wiadomości Urzędu, który aktualizuje rejestrację, stosując odpowiednio z procedury określone w art. 18 ust. 2 i 4. 5.  Wszelkie zmiany w dokumentach lub statutach przedłożonych jako część wniosku o rejestrację zgodnie z art. 9 ust. 2 podaje się do wiadomości Urzędu w terminie dwóch miesięcy. Urząd aktualizuje rejestrację w świetle takich zmian, stosując odpowiednio procedury określone w art. 18 ust. 2 i 4. Poprawka 32 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 10 – ustęp 6 6.  Zaktualizowana lista partii będących członkami europejskiej partii politycznej, załączana do statutu partii zgodnie z art. 4 ust. 2, przesyłana jest Urzędowi co roku. Wszelkie zmiany, w następstwie których europejska partia polityczna może przestać spełniać warunek ustanowiony w art. 3 ust. 1 lit. b), podaje się do wiadomości Urzędu w terminie czterech tygodni od dokonania takiej zmiany. 6.  Zaktualizowana lista partii będących członkami europejskiej partii politycznej, załączana do statutu partii zgodnie z art. 4 ust. 2, przesyłana jest Urzędowi co roku do 30 września. Wszelkie zmiany, w następstwie których europejska partia polityczna może przestać spełniać warunek ustanowiony w art. 3 ust. 1 lit. b), podaje się do wiadomości Urzędu w terminie czterech tygodni od dokonania takiej zmiany. Poprawka 33 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – nagłówek Weryfikacja spełnienia warunków i wymogów rejestracji Weryfikacja spełnienia warunków i wymogów rejestracji oraz badanie przez Urząd przesłanek usunięcia z rejestru Poprawka 34 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 1 1.  Bez uszczerbku dla procedury określonej w ust. 3 niniejszego artykułu Urząd regularnie sprawdza, czy zarejestrowane europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne nadal spełniają warunki rejestracji określone w art. 3 i czy nadal przestrzegają przepisów o zarządzaniu określonych w art. 4 ust. 1 lit. a), b), d), e) i f) oraz w art. 6 ust. 1 lit. a)–e) i g). 1.  Bez uszczerbku dla procedury określonej w art.11a Urząd regularnie sprawdza, czy zarejestrowane europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne nadal spełniają warunki rejestracji określone w art. 3 i czy nadal przestrzegają przepisów o zarządzaniu określonych w art. 4 ust. 1 lit. a), b), d), e), f) i h) oraz w art. 6 ust. 1 lit. a)–e) i g). Poprawka 35 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 2 2.  Jeżeli Urząd stwierdzi, że nie jest spełniony któryś z warunków rejestracji lub przepisów o zarządzaniu, o których mowa w ust. 1, z wyjątkiem warunków zawartych w art. 3 ust. 1 lit. d) i art. 3 ust. 2 lit. c), powiadamia daną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną. 2.  Jeżeli po weryfikacji przeprowadzonej zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu Urząd uzna, że jedna z przesłanek usunięcia z rejestru na mocy art. 19 ust. 1 lit. a) pkt (i) lub (ii) może mieć zastosowanie względem europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej, Urząd bez zbędnej zwłoki informuje o tym daną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną. Jeżeli Urząd dowiedział się o okolicznościach wskazujących, że jedna z przesłanek usunięcia z rejestru na mocy art. 19 ust. 1 lit. a) lub art. 19 ust. 2 może mieć zastosowanie względem europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej, Urząd bez zbędnej zwłoki informuje o tym daną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną. Informując europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną zgodnie z akapitem pierwszym lub drugim, Urząd zwraca się do europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej o przedstawienie uwag w terminie jednego miesiąca od daty otrzymania danych informacji. Poprawka 36 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 3 – akapit 1 3.  Parlament Europejski, działając z własnej inicjatywy lub w reakcji na uzasadniony wniosek grupy obywateli przedłożony zgodnie z odnośnymi przepisami jego regulaminu, Rada lub Komisja mogą złożyć w Urzędzie wniosek o sprawdzenie spełnienia przez określoną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną warunków określonych w art. 3 ust. 1 lit. d) i art. 3 ust. 2 lit. c). W takich przypadkach oraz w przypadkach, o których mowa w art. 19 ust. 3 lit. a), Urząd zwraca się do komitetu niezależnych wybitnych osobistości, o którym mowa w art. 14, o opinię. Komitet wydaje opinię w terminie dwóch miesięcy. 3.  W przypadku nieprzestrzegania przepisów art. 3 ust. 1 lit. c), f) lub g), art. 3 ust. 2 lit. e), f) lub g) lub przepisów o zarządzaniu, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, Urząd umożliwia danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej zastosowanie środków wymaganych w celu naprawy tej sytuacji w terminie określonym w ust. 2 niniejszego artykułu. Urząd może przedłużyć ten termin na uzasadniony wniosek danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej, jeżeli i w takim zakresie, w jakim takie przedłużenie jest konieczne i właściwe w odniesieniu do środków naprawczych przewidzianych przez europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną. Poprawka 37 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 3 – akapit 2 W przypadku gdy Urząd dowie się o okolicznościach mogących wywołać wątpliwości co do spełnienia przez określoną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną warunków określonych w art. 3 ust. 1 lit. d) i art. 3 ust. 2 lit. c), powiadamia Parlament Europejski, Radę i Komisję, żeby umożliwić im złożenie wniosku o sprawdzenie, o którym mowa w akapicie pierwszym. Bez uszczerbku dla akapitu pierwszego Parlament Europejski, Rada i Komisja zgłaszają swój zamiar w terminie dwóch miesięcy od otrzymania przedmiotowego powiadomienia. skreśla się Poprawka 38 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 3 – akapit 3 Procedur określonych w akapitach pierwszym i drugim nie wszczyna się w okresie dwóch miesięcy poprzedzających wybory do Parlamentu Europejskiego. To ograniczenie czasowe nie ma zastosowania do procedury określonej w art. 12. skreśla się Poprawka 39 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 3 – akapit 4 Uwzględniając opinię komitetu, Urząd postanawia, czy usunąć z rejestru daną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną. Urząd należycie uzasadnia swoją decyzję. skreśla się Poprawka 40 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 3 – akapit 5 Urząd może podjąć decyzję o usunięciu z rejestru ze względu na nieprzestrzeganie warunków określonych w art. 3 ust. 1 lit. d) lub art. 3 ust. 2 lit. c) tylko w razie oczywistego i poważnego naruszenia tych warunków. Decyzję przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w ust. 4. skreśla się Poprawka 41 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 4 – akapit 1 4.  Decyzję Urzędu o usunięciu z rejestru europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej ze względu na oczywiste i poważne naruszenie w zakresie spełnienia warunków określonych w art. 3 ust. 1 lit. d) lub art. 3 ust. 2 lit. c) podaje się do wiadomości Parlamentu Europejskiego i Rady. Decyzja wchodzi w życie jedynie w przypadku, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w okresie trzech miesięcy od podania przedmiotowej decyzji do wiadomości Parlamentu Europejskiego i Rady lub jeżeli przed upływem tego terminu Parlament Europejski i Rada powiadomiły Urząd o braku sprzeciwu. W razie sprzeciwu Parlamentu Europejskiego i Rady europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna pozostaje w rejestrze. 4.  Po upływie terminów, o których mowa w ust. 2 i 3, lub po otrzymaniu w tym terminie od danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej jakichkolwiek uwag lub informacji dotyczących środków naprawczych Urząd, bez zbędnej zwłoki i w świetle wszelkich takich uwag przedstawionych przez europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną, ocenia, czy jedna z przesłanek usunięcia z rejestru na podstawie art. 19 ust. 1 lit. a) lub art. 19 ust. 2 ma zastosowanie do europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej. Poprawka 42 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 4 – akapit 2 Parlament Europejski i Rada mogą zgłosić sprzeciw wobec decyzji tylko z przyczyn związanych z oceną spełnienia warunków rejestracji określonych w art. 3 ust. 1 lit. d) i art. 3 ust. 2 lit. c). skreśla się Poprawka 43 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 4 – akapit 3 Zainteresowaną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną powiadamia się o zgłoszeniu sprzeciwu wobec decyzji Urzędu o usunięciu jej z rejestru. skreśla się Poprawka 44 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 4 – akapit 4 Parlament Europejski i Rada zajmują stanowisko zgodnie z ich odpowiednimi przepisami dotyczącymi podejmowania decyzji określonymi zgodnie z Traktatami. Każdy sprzeciw musi być należycie uzasadniony i podany do publicznej wiadomości. skreśla się Poprawka 45 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 5 5.  Decyzja Urzędu o usunięciu z rejestru europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej, wobec której nie wniesiono sprzeciwu w ramach procedury określonej w ust. 4, wraz ze szczegółowym uzasadnieniem usunięcia z rejestru, jest notyfikowana danej europejskiej partii lub fundacji politycznej oraz publikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Decyzja staje się skuteczna wraz z notyfikacją, zgodnie z art. 297 TFUE. skreśla się Poprawka 46 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 – ustęp 6 6.  Europejska fundacja polityczna automatycznie traci swój status, jeżeli europejska partia polityczna, z którą jest ona powiązana, zostaje usunięta z rejestru. skreśla się Poprawka 47 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 a (nowy) Artykuł 11a Weryfikacja warunków rejestracji w odniesieniu do wartości, na których opiera się Unia 1.  Parlament Europejski, działając z własnej inicjatywy lub w reakcji na uzasadniony wniosek grupy obywateli przedłożony zgodnie z odnośnymi przepisami jego regulaminu, Rada lub Komisja mogą złożyć w Urzędzie wniosek o sprawdzenie spełnienia przez określoną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną warunków określonych w art. 3 ust. 1 lit. d) i e) oraz art. 3 ust. 2 lit. c) i d). W takich przypadkach i w przypadkach, o których mowa w art. 11b ust. 2, Urząd bez zbędnej zwłoki informuje daną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną, wzywa ją do przedstawienia uwag i daje je możliwość wprowadzenia środków w celu zaradzenia tej sytuacji w terminie jednego miesiąca. Urząd może przedłużyć ten termin na uzasadniony wniosek danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej, jeżeli takie przedłużenie jest konieczne i właściwe w odniesieniu do środków naprawczych przewidzianych przez europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną. Po upływie terminu, o którym mowa w akapicie pierwszym i drugim, lub po otrzymaniu w tym terminie uwag i informacji dotyczących środków naprawczych od danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej Urząd przedkłada komitetowi niezależnych wybitnych osobistości, o którym mowa w art. 14, uwagi zgłoszone przez daną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną oraz, w stosownych przypadkach, opis środków naprawczych podjętych przez tę partię lub fundację, a także zwraca się do tego komitetu o wydanie opinii w tej sprawie. Komitet wydaje opinię w terminie dwóch miesięcy. W przypadku gdy Urząd dowiaduje się o okolicznościach mogących wywołać wątpliwości co do spełnienia przez określoną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną warunków określonych w art. 3 ust. 1 lit. d) i e) oraz art. 3 ust. 2 lit. c) i d), powiadamia Parlament Europejski, Radę i Komisję, żeby umożliwić im złożenie wniosku o sprawdzenie, o którym mowa w akapicie pierwszym. Bez uszczerbku dla akapitu pierwszego Parlament Europejski, Rada i Komisja zgłaszają swój zamiar złożenia wniosku o sprawdzenie w terminie dwóch miesięcy od otrzymania przedmiotowego powiadomienia. 2.  Procedur określonych w ust. 1 nie wszczyna się w okresie dwóch miesięcy poprzedzających wybory do Parlamentu Europejskiego. 3.  Urząd podejmuje decyzję, czy usunąć z rejestru daną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną, i uwzględnia przy tym opinię komitetu niezależnych wybitnych osobistości, o którym mowa w art. 14. Urząd należycie uzasadnia swoją decyzję. 4.  Urząd może podjąć decyzję o usunięciu z rejestru na podstawie nieprzestrzegania warunków ustanowionych w art. 3 ust. 1 lit. d) lub e) lub art. 3 ust. 2 lit. c) lub d) tylko w razie oczywistego i poważnego naruszenia tych warunków. Decyzję przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w ust. 5. 5.  Decyzję Urzędu o usunięciu z rejestru europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej na podstawie oczywistego i poważnego nieprzestrzegania warunków ustanowionych w art. 3 ust. 1 lit. d) lub e) lub art. 3 ust. 2 lit. c) lub d) podaje się do wiadomości Parlamentu Europejskiego i Rady. Decyzja wchodzi w życie jedynie w przypadku, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w okresie trzech miesięcy od podania przedmiotowej decyzji do ich wiadomości lub jeżeli przed upływem tego terminu Parlament Europejski i Rada powiadomiły Urząd o braku sprzeciwu. W razie sprzeciwu Parlamentu Europejskiego i Rady europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna pozostaje w rejestrze. 6.  Parlament Europejski i Rada mogą zgłosić sprzeciw wobec decyzji Urzędu o usunięciu z rejestru europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej tylko z przyczyn związanych z oceną spełnienia warunków rejestracji określonych w art. 3 ust. 1 lit. d) lub e) lub art. 3 ust. 2 lit. c) lub d). 7.  W przypadku gdy zgłoszono sprzeciw wobec decyzji Urzędu o usunięciu z rejestru europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej, Urząd informuje daną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną o takim sprzeciwie. 8.  Parlament Europejski i Rada zajmują stanowisko zgodnie z ich odpowiednimi przepisami dotyczącymi podejmowania decyzji określonymi zgodnie z Traktatami. Każdy sprzeciw wobec decyzji Urzędu o usunięciu z rejestru europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej jest należycie uzasadniony i podawany do wiadomości publicznej. Poprawka 48 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 11 b (nowy) Artykuł 11b Weryfikacja zobowiązań wynikających z prawa krajowego 1.  Jeżeli europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna nie wypełniła istotnych zobowiązań przewidzianych w krajowym prawie, mającym zastosowanie na mocy art. 17 ust. 2 akapit pierwszy, oraz jeżeli w kontekście prawa swobody stowarzyszeń zapisanego w art. 12 Karty i potrzeby zapewnienia pluralizmu partii politycznych w Europie zaniedbanie to jest wystarczające poważne, by uzasadnić usunięcie jej z rejestru, państwo członkowskie siedziby europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej może skierować do Urzędu wniosek o skreślenie jej z rejestru. Taki wniosek zawiera należyte uzasadnienie. W szczególności należy dokładnie i wyczerpująco określić działania niezgodne z prawem oraz konkretne wymagania krajowe, które nie zostały spełnione. Jeżeli przedmiot wniosku państwa członkowskiego odnosi się wyłącznie lub w przeważającym stopniu do elementów dotyczących przestrzegania wartości, na których opiera się Unia, wymienionych w art. 2 TUE, Urząd wszczyna postępowanie sprawdzające zgodnie z art. 11a. We wszystkich innych kwestiach, jeżeli we wniosku złożonym zgodnie z akapitem pierwszym państwo członkowskie potwierdza, że na szczeblu krajowym istnieje skuteczny środek odwoławczy od takiego wniosku oraz że wszystkie środki krajowe dotyczące takiego wniosku zostały wyczerpane, po wysłuchaniu przedstawiciela danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej Urząd ocenia, czy przesłanka usunięcia z rejestru na mocy art. 19 ust. 1 lit. d) ma zastosowanie względem danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej. 2.  Jeżeli europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna dopuści się poważnego zaniedbania obowiązków przewidzianych w krajowym prawie mającym zastosowanie na mocy art. 17 ust. 2 akapit drugi i jeżeli dana kwestia ma związek wyłącznie lub w przeważającym stopniu z elementami dotyczącymi przestrzegania wartości, na których opiera się Unia, wymienionych w art. 2 TUE, dane państwo członkowskie może skierować do Urzędu wniosek zgodnie z przepisami ustępu 1 akapit pierwszy. Urząd postępuje zgodnie z ust. 1 akapit drugi. 3.  We wszystkich przypadkach Urząd podejmuje działania bez zbędnej zwłoki. Urząd informuje dane państwo członkowskie oraz daną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną o działaniach podjętych w następstwie uzasadnionego wniosku o usunięciu z rejestru. Poprawka 49 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 12 – ustęp 2 2.  Jeżeli Urząd poweźmie wiadomość o decyzji krajowego organu nadzorczego w rozumieniu art. 4 pkt 21 rozporządzenia (UE) 2016/679 stwierdzającej, że osoba fizyczna lub prawna naruszyła obowiązujące przepisy o ochronie danych osobowych, i jeżeli z tej decyzji wynika lub istnieją uzasadnione powody, by sądzić, że dane naruszenie wiąże się z działalnością polityczną europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej w kontekście wyborów do Parlamentu Europejskiego, Urząd przekazuje sprawę komitetowi niezależnych wybitnych osobistości, o którym mowa w art. 14 niniejszego rozporządzenia. Urząd może w razie potrzeby skontaktować się z odpowiednim krajowym organem nadzorczym. 2.  Urząd informuje się o każdej decyzji podjętej na szczeblu krajowym przez organ nadzorczy określony w art. 4 pkt 21 rozporządzenia (UE) 2016/679 stwierdzającej, że osoba fizyczna lub prawna naruszyła obowiązujące przepisy o ochronie danych osobowych, i jeżeli z tej decyzji wynika lub istnieją uzasadnione powody, by sądzić, że dane naruszenie wiąże się z działalnością polityczną europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej w kontekście wyborów do Parlamentu Europejskiego, Urząd przekazuje sprawę komitetowi niezależnych wybitnych osobistości, o którym mowa w art. 14 niniejszego rozporządzenia. Urząd może w razie potrzeby skontaktować się z odpowiednim organem nadzorczym. Poprawka 50 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 12 – ustęp 4 4.  Uwzględniając opinię komitetu, Urząd podejmuje decyzję w sprawie nałożenia na daną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną kar finansowych zgodnie z art. 30 ust. 2 lit. a) pkt (vii). Decyzja Urzędu jest odpowiednio uzasadniona, w szczególności w odniesieniu do opinii komitetu, i jest niezwłocznie publikowana. 4.  Uwzględniając opinię komitetu, Urząd podejmuje decyzję w sprawie nałożenia na daną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną kar finansowych zgodnie z art. 30 ust. 1 lit. a) pkt (vii). Decyzja Urzędu jest odpowiednio uzasadniona, w szczególności w odniesieniu do opinii komitetu, i jest niezwłocznie publikowana. Poprawka 51 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 12 – ustęp 5 5.  Procedura określona w niniejszym artykule nie narusza procedury określonej w art. 11. 5.  Procedura określona w niniejszym artykule nie narusza procedury określonej w art. 11, 11a i 11b. Termin, o którym mowa w art. 11a ust. 2, nie ma zastosowania do procedury określonej w niniejszym artykule. Poprawka 52 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 13 – akapit 1 Urząd co roku przygotowuje i publikuje sprawozdanie dotyczące działalności w zakresie reklamy politycznej europejskich partii politycznych. Sprawozdanie to obejmuje podsumowanie faktów zawartych w sprawozdaniach za dany rok sprawozdawczy publikowanych przez europejskie partie polityczne zgodnie z art. 5 ust. 4, a także wszelkie decyzje krajowych organów regulacyjnych wyznaczonych na podstawie art. 5 ust. 6 lub organów nadzorczych, o których mowa w art. 5 ust. 7, stwierdzające naruszenie przez europejską partię polityczną art. 5 niniejszego rozporządzenia. Urząd co roku przygotowuje i publikuje sprawozdanie dotyczące działalności w zakresie reklamy politycznej europejskich partii politycznych. Sprawozdanie to obejmuje sprawozdania za dany rok sprawozdawczy publikowane przez europejskie partie polityczne zgodnie z art. 5 ust. 4. Poprawka 53 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 19 – ustęp 1 1.  Europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna traci europejską osobowość prawną w dniu notyfikacji decyzji zgodnie z art. 11 ust. 5. 1.  Europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna traci europejską osobowość prawną po usunięciu z rejestru na mocy decyzji Urzędu: a)  jeżeli, w kontekście procedury ustanowionej w art. 11, Urząd uzna, iż (i)  dana europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna nie spełnia jednego z warunków rejestracji określonych w art. 3 ust. 1 lit. a), b), c), f) lub g) lub w art. 3 ust. 2 lit. a), b), e), f) lub g); (ii)  dana europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna nie spełnia jednego z przepisów o zarządzaniu określonych w art. 4 ust. 1 lit. a), b), d), e), f), h) lub i) lub w art. 6 ust. 1 lit. a)–e) lub g); (iii)  danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej dotyczy jedna z sytuacji wykluczenia, o których mowa w art. 136 ust. 1 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046; (iv)  decyzja o rejestracji danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej została podjęta na podstawie informacji rozstrzygających o decyzji rejestracyjnej, które były nieprawidłowe lub wprowadzające w błąd, oraz w przypadku gdy decyzja została uzyskana w wyniku oszustwa; b)  jeżeli, w kontekście procedury określonej w art. 11a, Urząd stwierdzi, że warunki rejestracji określone w art. 3 ust. 1 lit. d) lub e) lub w art. 3 ust. 2 lit. c) lub d) dotyczące poszanowania wartości wyrażonych w art. 2 TUE zostały w sposób oczywisty i poważny naruszone przez daną europejską partię polityczną lub partie będące jej członkami, lub przez daną europejską fundację polityczną lub organizacje będące jej członkami; c)  na wniosek danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej; lub d)  na wniosek państwa członkowskiego, które spełnia wymogi określone w art. 11b ust. 1 i 3. Poprawka 54 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 19 – ustęp 2 2.   Europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna zostaje usunięta z rejestru na mocy decyzji Urzędu: 2.   Jeżeli Urząd podejmie decyzję o usunięciu z rejestru europejskiej partii politycznej, usuwa z rejestru również powiązaną z nią europejską fundację polityczną. a)  w wyniku decyzji przyjętej zgodnie z art. 11 ust. 2–5; b)  w okolicznościach, o których mowa w art. 11 ust. 6; c)  na wniosek danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej; d)  w przypadkach, o których mowa w ust. 3 akapit pierwszy lit. b). Poprawka 55 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 19 – ustęp 3 3.   Jeżeli europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna dopuści się poważnego zaniedbania obowiązków przewidzianych w krajowym prawie mającym zastosowanie na mocy art. 17 ust. 2 akapit pierwszy, państwo członkowskie siedziby może skierować do Urzędu należycie uzasadniony wniosek o skreślenie jej z rejestru, w którym to wniosku dokładnie i wyczerpująco wskaże niezgodne z prawem działania oraz konkretne wymogi krajowe, których nie dochowano. W takich przypadkach Urząd: 3.  Decyzja Urzędu w sprawie usunięcia europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej z rejestru kierowana jest do europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej, której dotyczy, i przekazywana jej do wiadomości. Decyzja ta jest publikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. a)  w kwestiach związanych wyłącznie lub w przeważającym stopniu z elementami dotyczącymi poszanowania wartości, na których opiera się Unia, wymienionych w art. 2 TUE, wszczyna postępowanie sprawdzające zgodnie z art. 11 ust. 3 niniejszego rozporządzenia. Zastosowanie ma także art. 11 ust. 4, 5 i 6 niniejszego rozporządzenia; b)  we wszystkich innych kwestiach i jeżeli uzasadniony wniosek danego państwa członkowskiego potwierdzi, że zostały wyczerpane wszystkie środki krajowe, postanawia usunąć z rejestru daną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną. Jeżeli europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna dopuści się poważnego zaniedbania obowiązków przewidzianych w krajowym prawie mającym zastosowanie na mocy art. 17 ust. 2 akapit drugi i jeżeli dana kwestia ma związek wyłącznie lub w przeważającym stopniu z elementami dotyczącymi przestrzegania wartości, na których opiera się Unia, wymienionych w art. 2 TUE, dane państwo członkowskie może skierować do Urzędu wniosek zgodnie z przepisami akapitu pierwszego niniejszego ustępu. Urząd postępuje zgodnie z akapitem pierwszym lit. a) niniejszego ustępu. We wszystkich przypadkach Urząd podejmuje działania bez nieuzasadnionej zwłoki. Urząd informuje dane państwo członkowskie oraz daną europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną o działaniach podjętych w następstwie uzasadnionego wniosku o usunięciu z rejestru. Poprawka 56 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 19 – ustęp 4 4.  Urząd określa datę opublikowania, o której mowa w ust. 1, po konsultacji z państwem członkowskim, w którym ma siedzibę europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna. skreśla się Poprawka 57 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 20 – ustęp 1 1.  Europejska partia polityczna zarejestrowana zgodnie z warunkami i procedurami określonymi w niniejszym rozporządzeniu, która reprezentowana jest w Parlamencie Europejskim przez co najmniej jednego ze swych członków i która nie znajduje się w jednej z sytuacji wykluczenia, o których mowa w art. 136 ust. 1 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 , może ubiegać się o finansowanie z budżetu ogólnego Unii Europejskiej, zgodnie z warunkami określonymi przez urzędnika zatwierdzającego Parlamentu Europejskiego w zaproszeniu do składania wniosków o wkład. 1.  Europejska partia polityczna zarejestrowana zgodnie z warunkami i procedurami określonymi w niniejszym rozporządzeniu, która reprezentowana jest w Parlamencie Europejskim przez co najmniej jednego ze swych członków i która nie znajduje się w jednej z sytuacji wykluczenia, o których mowa w art. 136 ust. 1 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 , może ubiegać się o finansowanie z budżetu ogólnego Unii Europejskiej, zgodnie z warunkami określonymi przez urzędnika zatwierdzającego Parlamentu Europejskiego w zaproszeniu do składania wniosków o wkład z budżetu ogólnego Unii Europejskiej. Poprawka 58 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 20 – ustęp 3 – akapit 1 a (nowy) Członkostwo bezpośrednie Parlamentu Europejskiego jest dopuszczalne, jeżeli poseł do Parlamentu Europejskiego nie jest członkiem partii krajowej lub regionalnej stowarzyszonej z europejską partia polityczną. Poprawka 59 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 20 – ustęp 5 5.  W granicach określonych w art. 24 i 25 wydatki podlegające zwrotowi z wkładu finansowego obejmują wydatki administracyjne i wydatki związane ze wsparciem technicznym, posiedzeniami, analizami, wydarzeniami transgranicznymi, badaniami, informowaniem i publikacjami, a także wydatki związane z kampaniami. 5.  W granicach określonych w art. 24 i 25 wydatki podlegające zwrotowi z wkładu finansowego pochodzącego z budżetu ogólnego Unii Europejskiej obejmują wydatki administracyjne i wydatki związane ze wsparciem technicznym, posiedzeniami, analizami, wydarzeniami transgranicznymi, badaniami, informowaniem i publikacjami, a także wydatki związane z kampaniami. Poprawka 60 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 21 – ustęp 1 1.  W celu otrzymania finansowania z budżetu ogólnego Unii Europejskiej europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna, która spełnia warunki określone w art. 20 ust. 1 lub ust. 2, składa wniosek do Parlamentu Europejskiego w następstwie zaproszenia do składania wniosków o wkład lub zaproszenia do składania wniosków. 1.  W celu otrzymania finansowania z budżetu ogólnego Unii Europejskiej europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna, która spełnia warunki określone w art. 20 ust. 1 lub ust. 2, składa wniosek do Parlamentu Europejskiego w następstwie zaproszenia do składania wniosków o wkład z budżetu ogólnego Unii Europejskiej lub zaproszenia do składania wniosków. Poprawka 61 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 21 – ustęp 2 2.  W chwili składania wniosku europejska partia polityczna i europejska fundacja polityczna spełniają wymogi wyszczególnione w art. 26. Od dnia złożenia wniosku do końca roku budżetowego lub działania objętego wkładem lub dotacją pozostają zarejestrowane w rejestrze i nie podlegają żadnym karom przewidzianym w art. 30 ust. 1 i art. 30 ust. 2 lit. a) pkt (v)–(ix). 2.  W chwili składania wniosku europejska partia polityczna i europejska fundacja polityczna spełniają wymogi wyszczególnione w art. 26. Od dnia złożenia wniosku do końca roku budżetowego lub działania objętego wkładem lub dotacją z budżetu ogólnego Unii Europejskiej pozostają zarejestrowane w rejestrze i nie podlegają żadnym karom przewidzianym w art. 30 ust. 1 i art. 30 ust. 2 lit. a) pkt (v) i (vi) Poprawka 62 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 21 – ustęp 3 3.  Europejska partia polityczna uwzględnia w swoim wniosku dowody wykazujące, iż jej unijne partie członkowskie co do zasady publikowały na swoich stronach internetowych, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt (i) , przez 12 miesięcy poprzedzających ostateczny termin złożenia wniosku, program polityczny i logo europejskiej partii politycznej. skreśla się Poprawka 63 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 21 – ustęp 4 4.  Europejska partia polityczna uwzględnia w swoim wniosku dowody wykazujące, że zapewnia zgodność z art. 4 ust. 1 pkt (j) oraz że jej partie członkowskie przez 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku stale publikowały na swoich stronach internetowych informacje dotyczące reprezentacji płci wśród kandydatów w ostatnich wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz zmian w zakresie reprezentacji płci wśród ich posłów do Parlamentu Europejskiego. skreśla się Poprawka 64 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 21 – ustęp 5 5.  Europejska partia polityczna w swoim wniosku uwzględnia także dowody wykazujące zgodność z art. 5, tj. że posiada aktualną strategię prowadzenia działalności w zakresie reklamy politycznej i że wdrażała tę strategię przez 12 miesięcy poprzedzających ostateczny termin złożenia wniosku. skreśla się Poprawka 65 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 21 – ustęp 7 7.  Urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego przyjmuje decyzję w ciągu trzech miesięcy od dnia zamknięcia zaproszenia do składania wniosków o wkład lub zaproszenia do składania wniosków oraz zatwierdza odnośne środki i zarządza nimi zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) 2018/1046. 7.  Urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego przyjmuje decyzję w ciągu trzech miesięcy od dnia zamknięcia zaproszenia do składania wniosków o wkład z budżetu ogólnego Unii Europejskiej lub zaproszenia do składania wniosków oraz zatwierdza odnośne środki i zarządza nimi zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) 2018/1046. Poprawka 66 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – nagłówek Darowizny, wkłady i zasoby własne Darowizny, wkłady, opłaty stowarzyszeniowe i uzupełniające zasoby własne Poprawka 67 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 2 – akapit 1 2.  Europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne, w momencie składania swoich rocznych sprawozdań finansowych zgodnie z art. 26, przekazują także wykaz wszystkich darczyńców wraz z odnośnymi darowiznami, wskazując zarówno charakter, jak i wartość poszczególnych darowizn. Niniejszy ustęp ma zastosowanie również do wkładów przekazywanych przez partie będące członkami europejskich partii politycznych oraz organizacje będące członkami europejskich fundacji politycznych. 2.  Europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne, w momencie składania swoich rocznych sprawozdań finansowych zgodnie z art. 26, przekazują także wykaz wszystkich darczyńców wraz z odnośnymi darowiznami, wskazując zarówno charakter, jak i wartość poszczególnych darowizn. Niniejszy ustęp ma zastosowanie również do wkładów i opłat stowarzyszeniowych przekazywanych przez partie będące członkami europejskich partii politycznych oraz organizacje będące członkami europejskich fundacji politycznych oraz do wkładów w wysokości powyżej 1 500 EUR wnoszonych przez indywidualnych członków europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych. Poprawka 68 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 2 – akapit 2 W odniesieniu do darowizn od osób fizycznych, których wartość przekracza 1 500 EUR, lecz nie przekracza 3 000 EUR, dana europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna wskazuje, czy odpowiedni darczyńcy udzielili uprzedniej pisemnej zgody na publikację zgodnie z art. 36 ust. 1 lit. e). W odniesieniu do darowizn i wkładów od osób fizycznych, których wartość przekracza 1 500 EUR, lecz nie przekracza 3 000 EUR, dana europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna wskazuje, czy odpowiednie osoby fizyczne udzieliły uprzedniej pisemnej zgody na publikację zgodnie z art. 36 ust. 1 lit. e). Poprawka 69 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 3 3.  Darowizny, jakie europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne otrzymują , oraz wydatki finansowane z tych darowizn w okresie sześciu miesięcy przed wyborami do Parlamentu Europejskiego są co tydzień zgłaszane Urzędowi na piśmie i zgodnie z ust. 2. 3.  Darowizny, jakie europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne otrzymują w okresie sześciu miesięcy przed wyborami do Parlamentu Europejskiego, są co tydzień zgłaszane Urzędowi na piśmie i zgodnie z ust. 2. Poprawka 70 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 5 – akapit 1 5.  W odniesieniu do darowizn, których wartość przekracza 3 000 EUR, europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne zwracają się do darczyńców o przedstawienie niezbędnych informacji służących do ich odpowiedniej identyfikacji. Europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne przekazują otrzymane informacje Urzędowi na jego wniosek. 5.  Jeśli chodzi o wszystkie darowizny od jednego darczyńcy, których łączna wartość roczna przekracza 3 000 EUR, europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne zwracają się do takich darczyńców o dostarczenie niezbędnych informacji umożliwiających ich właściwą identyfikację. Europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne przekazują otrzymane informacje Urzędowi na jego wniosek. Poprawka 71 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 5 – akapit 2 Urząd określa formę, jaka ma być stosowana do celów akapitu pierwszego. Urząd określa formę, jaka ma być stosowana do celu identyfikacji darczyńców, o których mowa w akapicie pierwszym. Poprawka 72 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 6 – litera a a)  anonimowych darowizn lub wkładów; a)  anonimowych darowizn, wkładów lub opłat stowarzyszeniowych; Poprawka 73 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 6 – litera d d)  darowizn od podmiotów prywatnych mających siedzibę w państwie trzecim lub od osób fizycznych z państw trzecich, które nie są uprawnione do głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego. d)  darowizn od podmiotów prywatnych mających siedzibę poza Unią lub od osób fizycznych spoza Unii, które nie są uprawnione do głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Poprawka 74 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 8 8.  Urząd przeprowadza weryfikacje, jeżeli ma powody, by sądzić, że darowizna została udzielona z naruszeniem niniejszego rozporządzenia. W tym celu może wystąpić do europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej i ich darczyńców o dodatkowe informacje. 8.  Urząd przeprowadza kontrole, jeżeli ma powody, by sądzić, że darowizna została przyjęta z naruszeniem niniejszego rozporządzenia. W tym celu może wystąpić do europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej i ich darczyńców o dodatkowe informacje. Poprawka 75 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 9 9.  Dopuszczalne są wkłady od członków europejskiej partii politycznej mających siedzibę w państwie członkowskim lub będących obywatelami państwa członkowskiego lub od partii członkowskich, których siedziba znajduje się w państwie należącym do Rady Europy. Łączna wartość wkładów od członków nie może przekraczać 40 % rocznego budżetu europejskiej partii politycznej. Wartość wkładów od partii członkowskich mających siedzibę w państwie nienależącym do Unii nie może przekraczać 10 % łącznych wkładów od członków. 9.  Łączna wartość wkładów na rzecz europejskiej partii politycznej nie może przekraczać 40 % jej rocznego budżetu. Poprawka 76 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 9 a (nowy) 9a.  Łączna wartość opłat stowarzyszeniowych na rzecz europejskiej partii politycznej nie może przekraczać 20 % łącznej wartości wkładów na rzecz tej partii. Wszelkie opłaty stowarzyszeniowe mogą być uiszczane wyłącznie w ramach powszechnie obowiązujących zasad i stawek ustanowionych przez europejską partię polityczną. Poprawka 77 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 10 – akapit 1 10.  Dopuszczalne są wkłady przekazywane przez członków europejskiej fundacji politycznej mających siedzibę w państwie członkowskim lub będących obywatelami państwa członkowskiego lub przez organizacje członkowskie, których siedziba znajduje się w państwie należącym do Rady Europy, oraz przez europejską partię polityczną, z którą jest powiązana. Łączna wartość wkładów od członków nie może przekraczać 40 % rocznego budżetu europejskiej fundacji politycznej i wkłady te nie mogą pochodzić ze środków, które europejska partia polityczna otrzymała na mocy niniejszego rozporządzenia z budżetu ogólnego Unii Europejskiej. Wartość wkładów od organizacji członkowskich mających siedzibę w państwie nienależącym do Unii nie może przekraczać 10 % łącznych wkładów od członków. 10.  Łączna wartość wkładów od członków na rzecz europejskich fundacji politycznych oraz finansowania ze strony europejskiej partii politycznej, z którą fundacja jest powiązana, nie może przekraczać 40 % rocznego budżetu europejskiej fundacji politycznej i wkłady te nie mogą pochodzić ze środków, które europejska partia polityczna otrzymała na mocy niniejszego rozporządzenia z budżetu ogólnego Unii Europejskiej. Poprawka 78 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 10 a (nowy) 10a.  Łączna wartość opłat stowarzyszeniowych na rzecz europejskiej fundacji politycznej nie może przekraczać 20 % łącznej wartości wkładów na rzecz tej fundacji. Poprawka 79 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 12 12.  Wszelkie wkłady, które nie są dozwolone na mocy niniejszego rozporządzenia, są zwracane zgodnie z ust. 7. 12.  Wszelkie wkłady lub opłaty stowarzyszeniowe, które nie są dozwolone na mocy niniejszego rozporządzenia, są zwracane zgodnie z ust. 7. Poprawka 80 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 23 – ustęp 13 13.  Wartość zasobów własnych europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej wygenerowanych z własnej działalności gospodarczej nie przekracza 5 % rocznego budżetu tej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej. 13.  Wartość uzupełniających zasobów własnych europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej wygenerowanych z własnej działalności gospodarczej nie przekracza 10 % środków tej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej pochodzących z wkładów lub z opłat stowarzyszeniowych. Poprawka 81 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 24 – ustęp 2 2.  Środki z budżetu ogólnego Unii Europejskiej lub z jakiegokolwiek innego źródła przeznaczone na finansowanie europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych mogą być wykorzystywane do finansowania kampanii referendalnych, jeżeli kampanie te dotyczą wdrażania unijnych Traktatów. 2.  Środki z budżetu ogólnego Unii Europejskiej lub z jakiegokolwiek innego źródła przeznaczone na finansowanie europejskich partii politycznych mogą być wykorzystywane do finansowania kampanii referendalnych, jeżeli kampanie te dotyczą kwestii bezpośrednio związanych z Unią Europejską. Poprawka 82 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 25 – ustęp 1 1.  Niezależnie od art. 24 ust. 1 środki z budżetu ogólnego Unii Europejskiej lub z jakiegokolwiek innego źródła przeznaczone na finansowanie europejskich partii politycznych nie mogą być wykorzystywane do bezpośredniego lub pośredniego finansowania innych partii politycznych, w szczególności krajowych partii politycznych lub kandydatów. Krajowe partie polityczne i osoby kandydujące z ramienia tych partii nadal podlegają przepisom krajowym. 1.  Niezależnie od art. 23 ust. 10 i art. 24 ust. 1 środki z budżetu ogólnego Unii Europejskiej lub z jakiegokolwiek innego źródła przeznaczone na finansowanie europejskich partii politycznych nie mogą być wykorzystywane do bezpośredniego lub pośredniego finansowania innych podmiotów politycznych, w szczególności krajowych partii politycznych lub kandydatów. Krajowe partie polityczne i osoby kandydujące z ramienia tych partii nadal podlegają przepisom krajowym. Poprawka 83 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 25 – ustęp 2 2.  Środki z budżetu ogólnego Unii Europejskiej lub z jakiegokolwiek innego źródła przeznaczone na finansowanie europejskich fundacji politycznych nie mogą być wykorzystywane do żadnych innych celów niż finansowanie ich zadań wymienionych w art. 2 pkt 4 i pokrycie wydatków bezpośrednio związanych z celami określonymi w ich statucie zgodnie z art. 6. Nie mogą być one wykorzystane w szczególności do bezpośredniego lub pośredniego finansowania wyborów, partii politycznych, kandydatów ani innych fundacji. 2.  Środki z budżetu ogólnego Unii Europejskiej lub z jakiegokolwiek innego źródła przeznaczone na finansowanie europejskich fundacji politycznych nie mogą być wykorzystywane do żadnych innych celów niż finansowanie ich zadań wymienionych w art. 2 pkt 4 i pokrycie wydatków bezpośrednio związanych z celami określonymi w ich statucie zgodnie z art. 6. Nie mogą być one wykorzystane w szczególności do bezpośredniego lub pośredniego finansowania wyborów, partii politycznych, kandydatów w okresie sześciu miesięcy przed wyborami krajowymi lub europejskimi ani innych fundacji. Poprawka 84 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 26 – ustęp 1 – akapit 1 – wprowadzenie 1.  Nie później niż sześć miesięcy po zakończeniu roku budżetowego europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne przekazują Urzędowi z kopią dla urzędnika zatwierdzającego Parlamentu Europejskiego oraz właściwego punktu krajowego w państwie członkowskim siedziby: 1.  Nie później niż sześć miesięcy po zakończeniu roku budżetowego europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne przekazują urzędnikowi zatwierdzającemu Parlamentu Europejskiego w formacie otwartym, nadającym się do odczytu maszynowego następujące informacje: Poprawka 85 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 26 – ustęp 1 – akapit 1 – litera c c)  wykaz darczyńców i ofiarodawców wraz z odnośnymi darowiznami lub wkładami zgłoszonymi zgodnie z art. 23 ust. 2, 3 i 4. c)  wykaz darczyńców i ofiarodawców wraz z odnośnymi darowiznami, wkładami lub opłatami stowarzyszeniowymi zgłoszonymi zgodnie z art. 23 ust. 2, 3 i 4. Poprawka 86 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 26 – ustęp 1 – akapit 1 a (nowy) Europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne przesyłają również kopię wszelkich złożonych dokumentów, o których mowa w akapicie pierwszym, Urzędowi i właściwemu krajowemu punktowi kontaktowemu państwa członkowskiego, w którym mają siedzibę. Kopia ta jest w formacie otwartym nadającym się do odczytu maszynowego. Poprawka 87 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 27 – ustęp 2 – akapit 1 2.  Urząd sprawuje kontrolę nad wypełnianiem przez europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne ich obowiązków, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu, w szczególności w związku z art. 3, art. 4 ust. 1 lit. a), b), d), e) i f), art. 6 ust. 1 lit. a)–e) i g), art. 10 ust. 5 i 6 oraz art. 23, 24 i 25. 2.  Urząd sprawuje kontrolę nad wypełnianiem przez europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne ich obowiązków, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu, w szczególności w związku z art. 3, art. 4 ust. 1 lit. a), b), d), e), f) i h), art. 4a, art. 5, art. 6 ust. 1 lit. a)–e) i g), art. 10 ust. 5 i 6 oraz art. 23. W przypadku gdy nie dotyczy to finansowania z budżetu ogólnego Unii Europejskiej, kontroluje również przestrzeganie przez europejskie partie polityczne ich obowiązków wynikających z art. 25 ust. 1. Poprawka 88 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 27 – ustęp 2 – akapit 2 Urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego sprawuje kontrolę nad wypełnianiem przez europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne obowiązków związanych z finansowaniem unijnym, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu, zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) 2018/1046. Przy sprawowaniu takiej kontroli Parlament Europejski podejmuje niezbędne środki w zakresie zwalczania nadużyć finansowych mających skutki dla interesów finansowych Unii i zapobiegania im. Urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego sprawuje kontrolę nad wypełnianiem przez europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne obowiązków związanych z finansowaniem unijnym, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu oraz rozporządzeniu (UE, Euratom) 2018/1046. Przy sprawowaniu takiej kontroli Parlament Europejski podejmuje niezbędne środki w zakresie zwalczania nadużyć finansowych mających skutki dla interesów finansowych Unii i zapobiegania im. Poprawka 89 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 30 – ustęp 1 1.  Zgodnie z art. 19 Urząd tytułem kary usuwa europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną z rejestru w następujących sytuacjach: skreśla się a)  jeżeli danej partii lub fundacji dotyczy jedna z sytuacji wykluczenia, o których mowa w art. 136 ust. 1 rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046; b)  jeżeli zgodnie z procedurami określonymi w art. 11 ust. 2–5 stwierdzono, że nie spełnia już ona jednego lub kilku warunków określonych w art. 3 ust. 1 lub 2; c)  jeżeli decyzja o zarejestrowaniu danej partii lub fundacji opiera się na nieprawidłowych bądź błędnych informacjach, za które odpowiada wnioskodawca, lub jeżeli taka decyzja została uzyskana w drodze oszustwa; d)  jeżeli wniosek państwa członkowskiego o usunięcie z rejestru ze względu na poważne zaniedbanie obowiązków przewidzianych w prawie krajowym spełnia wymogi określone w art. 19 ust. 3 lit. b). Poprawka 90 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 30 – ustęp 2 – litera a – podpunkt ii (ii)  w przypadku braku zgodności z podjętymi zobowiązaniami i informacjami udzielonymi przez europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. a), b), d), e), f), i) i j) oraz z art. 6 ust. 1 lit. a), b), d) i e); (ii)  w przypadku braku zgodności z podjętymi zobowiązaniami i informacjami udzielonymi przez europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. a), b), d), e), f) i h) oraz z art. 6 ust. 1 lit. a), b), d) i e); Poprawka 91 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 30 – ustęp 2 – litera a – podpunkt ii a (nowy) (iia)  w przypadku niewywiązania się z obowiązków określonych w art. 4a ust. 1; Poprawka 92 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 30 – ustęp 2 – litera a – podpunkt ii b (nowy) (iib)  w przypadku niewywiązania się z obowiązków określonych w art. 4a ust. 2; Poprawka 93 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 30 – ustęp 2 – litera a – podpunkt ii c (nowy) (iic)  w przypadku niewywiązania się z obowiązków określonych w art. 5 ust. 1–5; Poprawka 94 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 30 – ustęp 2 – litera a – podpunkt viii (viii)  w przypadku nieprzekazania dowodów świadczących o wykorzystywaniu logo i publikacji programów politycznych zgodnie z art. 21 ust. 3; skreśla się Poprawka 95 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 30 – ustęp 2 – litera a – podpunkt ix (ix)  w przypadku nieprzekazania dowodów dotyczących reprezentacji płci zgodnie z art. 21 ust. 4. skreśla się Poprawka 96 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 30 – ustęp 2 – litera b – podpunkt i (i)  jeżeli europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna przyjęła darowizny i wkłady, które nie są dozwolone na podstawie art. 23 ust. 1 lub 5, chyba że zostały spełnione warunki określone w art. 23 ust. 7; (i)  jeżeli europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna przyjęła darowizny, wkłady lub opłaty stowarzyszeniowe, które nie są dozwolone na podstawie art. 23 ust. 1 lub 6 chyba że zostały spełnione warunki określone w art. 23 ust. 7; Poprawka 97 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 30 – ustęp 4 – wprowadzenie 4.  Do celów ust. 2 i 3 na europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną są nakładane następujące kary finansowe: 4.  Do celów ust. 1 i 2 na europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną są nakładane następujące kary finansowe: Poprawka 98 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 30 – ustęp 4 – litera b – akapit 1 – wprowadzenie b)  w przypadku naruszeń wymiernych ustalony odsetek łącznych kwot nieprawidłowo pobranych lub niezgłoszonych, zgodnie z następującą skalą, do maksymalnej wysokości 10 % rocznego budżetu danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej: b)  w przypadku naruszeń wymiernych ustalony odsetek łącznych kwot nieprawidłowo pobranych lub niezgłoszonych lub kwot wykorzystanych na finansowanie zabronione na mocy art. 25, zgodnie z następującą skalą, do maksymalnej wysokości 10 % rocznego budżetu danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej: Poprawka 99 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 30 – ustęp 4 – litera b – akapit 2 Przy stosowaniu wymienionych w akapicie pierwszym wartości procentowych każdą darowiznę lub wkład należy rozpatrywać osobno. Przy stosowaniu wymienionych w akapicie pierwszym wartości procentowych każdą darowiznę, każdy wkład, każdą opłatę stowarzyszeniową lub kwotę wykorzystaną do finansowania zabronionego na mocy art. 25 należy rozpatrywać osobno. Poprawka 100 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 30 – ustęp 5 a (nowy) 5a.  Urząd odzyskuje odpowiednie kwoty od europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej, na którą nałożono sankcje finansowe. Poprawka 101 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 33 – ustęp 1 1.  W celu wywiązania się w pełni z obowiązków, o których mowa w art. 38, przed podjęciem przez Urząd ostatecznej decyzji dotyczącej kar, o których mowa w art. 30, Urząd lub urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego umożliwia danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej wprowadzenie niezbędnych środków w celu zaradzenia sytuacji w rozsądnym terminie, który zazwyczaj nie powinien być dłuższy jeden miesiąc. W szczególności Urząd lub urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego umożliwia poprawienie błędów pisarskich i arytmetycznych, przedstawienie dodatkowych dokumentów lub informacji, jeżeli zajdzie taka potrzeba, lub poprawienie wszelkich drobnych błędów. 1.  W celu wywiązania się w pełni z obowiązków, o których mowa w art. 38, przed podjęciem przez Urząd ostatecznej decyzji dotyczącej kar, o których mowa w art. 30 ust. 1 lit. a) pkt (i) – (iv), Urząd lub urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego umożliwia danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej wprowadzenie niezbędnych środków w celu zaradzenia sytuacji w rozsądnym terminie, który zazwyczaj nie powinien być dłuższy jeden miesiąc. W szczególności Urząd lub urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego umożliwia poprawienie błędów pisarskich i arytmetycznych, przedstawienie dodatkowych dokumentów lub informacji, jeżeli zajdzie taka potrzeba, lub poprawienie wszelkich drobnych błędów. Poprawka 102 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 33 – ustęp 2 2.  Jeżeli europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna nie wprowadzi środków naprawczych w terminie, o którym mowa w ust. 1, wydana zostaje decyzja dotycząca nałożenia odpowiednich kar, o których mowa w art. 30. 2.  Jeżeli europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna nie wprowadzi wystarczających środków naprawczych w terminie, o którym mowa w ust. 1, wydana zostaje decyzja dotycząca nałożenia odpowiednich kar, o których mowa w art. 30. Poprawka 103 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 33 – ustęp 3 3.  Ust. 1 i 2 nie mają zastosowania do warunków określonych w art. 3 ust. 1 lit. b)–f) oraz w art. 3 ust. 2 lit. c). skreśla się Poprawka 104 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 34 – nagłówek Odzyskiwanie środków finansowania Odwołanie decyzji o finansowaniu ze skutkiem na przyszłość Poprawka 105 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 34 – ustęp 1 1.  Na podstawie decyzji Urzędu o usunięciu europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej z rejestru, urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego odwołuje lub zawiesza wszelkie obowiązujące decyzje lub umowy dotyczące finansowania unijnego, chyba że zachodzi przypadek przewidziany w art. 19 ust. 2 lit. c) i w art. 3 ust. 1 lit. b) i f). Odzyskuje on również wszelkie finansowanie unijne, w tym wszelkie niewykorzystane środki unijne z poprzednich lat. 1.  Urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego odwołuje obowiązującą decyzję dotyczącą finansowania skierowaną do europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej ze skutkiem na przyszłość w oparciu o następujące przesłanki: a)  decyzja Urzędu dotycząca usunięcia partii lub fundacji z rejestru, z wyłączeniem decyzji podjętej na podstawie przesłanek usunięcia z rejestru określonych w art. 19 ust. 1 lit. a) pkt (iv); b)  decyzja w sprawie kary podjęta zgodnie z art. 30 ust. 1 lit. a) pkt (v) i (vi). Pozostałe przesłanki odwołania decyzji o finansowaniu ze skutkiem na przyszłość mogą zostać określone w umowie o przyznaniu wkładu lub dotacji. Poprawka 106 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 34 – ustęp 2 2.  Europejska partia polityczna lub europejska fundacja polityczna, na którą nałożono karę w związku z którymkolwiek naruszeniem wymienionym w art. 30 ust. 1 i art. 30 ust. 2 lit. a) pkt (v) i (vi), przestaje spełniać z tego powodu wymogi art. 21 ust. 2. W związku z tym urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego rozwiązuje umowę lub decyzję o przyznaniu wkładu lub dotacji w ramach finansowania unijnego przyznanego na mocy niniejszego rozporządzenia oraz przystępuje do odzyskania kwot nienależnie wypłaconych na mocy takiej umowy lub decyzji o przyznaniu wkładu lub dotacji, w tym wszelkich niewykorzystanych środków unijnych z poprzednich lat. Urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego odzyskuje również kwoty nienależnie wypłacone na mocy takiej umowy lub decyzji o przyznaniu wkładu lub dotacji od osoby fizycznej, w odniesieniu do której podjęto decyzję na mocy art. 31, z uwzględnieniem, w stosownych przypadkach, wyjątkowych okoliczności związanych z tą osobą fizyczną. 2.  Decyzja o odwołaniu decyzji o finansowaniu ze skutkiem na przyszłość staje się skuteczna w dniu określonym w decyzji o odwołaniu lub, jeżeli taki dzień nie został wskazany, w dniu notyfikowania europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej o decyzji o odwołaniu. W przypadku takiego rozwiązania płatności zatwierdzane przez urzędnika zatwierdzającego Parlamentu Europejskiego zostają ograniczone do wydatków podlegających zwrotowi poniesionych przez europejską partię polityczną lub kwalifikowalnych kosztów poniesionych przez europejską fundację polityczną do dnia, w którym skuteczna stała się decyzja o rozwiązaniu. Niniejszy ustęp ma również zastosowanie do przypadków, o których mowa w art. 19 ust. 2 lit. c) oraz w art. 3 ust. 1 lit. b) i f). Poprawka 107 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 34 – ustęp 2 a (nowy) 2a.  Odwołanie decyzji o finansowaniu ze skutkiem na przyszłość ma następujące konsekwencje: a)  rozwiązanie umowy o przyznaniu wkładu lub dotacji z dniem, o którym mowa w ust. 2; b)  ograniczenie płatności zatwierdzanych przez urzędnika zatwierdzającego Parlamentu Europejskiego do wydatków podlegających zwrotowi poniesionych przez europejską partię polityczną lub kwalifikowalnych kosztów faktycznie poniesionych przez europejską fundację polityczną do dnia, o którym mowa w ust. 2; c)  uznanie wydatków lub kosztów poniesionych przez europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną za wydatki niepodlegające zwrotowi lub koszty niekwalifikowalne począwszy od dnia, o którym mowa w ust. 2; d)  urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego odzyskuje wszystkie nienależnie wypłacone środki unijne, w tym: (i)  środki unijne, które zostały przeznaczone na wydatki niepodlegające zwrotowi lub koszty niekwalifikowalne; oraz (ii)  wszelkie niewykorzystane unijne płatności zaliczkowe, które nie zostały zrealizowane przed dniem, o którym mowa w ust. 2, w tym niewykorzystane środki unijne z lat poprzednich; oraz e)  urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego odzyskuje wszelkie nienależnie wypłacone kwoty od osoby fizycznej, względem której podjęto decyzję zgodnie z art. 34. Poprawka 108 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 34 a (nowy) Artykuł 34a Odwołanie decyzji o finansowaniu z mocą wsteczną 1.  Na podstawie decyzji Urzędu o usunięciu europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej z rejestru na podstawie przesłanek usunięcia z rejestru określonych w art. 19 ust. 1 lit. a) pkt (iv) urzędnik zatwierdzający Parlamentu Europejskiego odwołuje decyzje o finansowaniu skierowane do danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej z mocą wsteczną od daty przyjęcia tych decyzji. 2.  Odwołanie decyzji o finansowaniu z mocą wsteczną ma następujące konsekwencje: a)  wypowiedzenie umowy o przyznaniu wkładu lub dotacji z dniem poinformowania danej europejskiej partii politycznej lub europejskiej fundacji politycznej o wypowiedzeniu umowy; b)  uznanie wszystkich wydatków lub kosztów poniesionych przez europejską partię polityczną lub europejską fundację polityczną za wydatki niepodlegające zwrotowi lub koszty niekwalifikowalne; oraz c)  uznanie wszelkich kwot wypłaconych w ramach umowy o przyznaniu wkładu lub dotacji, wraz z niewykorzystanymi środkami unijnymi z lat poprzednich, za płatności nienależne i ich zwrot zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) 2018/1046. Poprawka 109 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 36 – ustęp 1 – wprowadzenie 1.  Parlament Europejski pod nadzorem swojego urzędnika zatwierdzającego lub pod nadzorem Urzędu podaje do wiadomości publicznej na utworzonej w tym celu stronie internetowej w formacie otwartym, nadającym się do odczytu maszynowego następujące informacje: 1.  Parlament Europejski lub Urząd, zgodnie z podziałem ich obowiązków, podają do wiadomości publicznej na utworzonej w tym celu stronie internetowej w formacie otwartym, nadającym się do odczytu maszynowego następujące informacje: Poprawka 110 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 36 – ustęp 1 – litera f f)  wkłady, o których mowa w art. 23 ust. 9 i 10, zgłoszone przez europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne zgodnie z art. 23 ust. 2, w tym tożsamość partii lub organizacji członkowskich, które dokonały tych wkładów; f)  wkłady i opłaty stowarzyszeniowe, o których mowa w art. 23 ust. 9 i 10, zgłoszone przez europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne zgodnie z art. 23 ust. 2, w tym tożsamość indywidualnych członków, partii lub organizacji członkowskich, od których pochodzą wkłady, z wyjątkiem wkładów o wartości powyżej 1 500 i do 3 000 EUR rocznie od osób fizycznych, jeśli osoby te nie wyraziły pisemnej zgody na taką publikację; Poprawka 111 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 36 – ustęp 1 – litera f a (nowa) fa)  opłaty stowarzyszeniowe, o których mowa w art. 23 ust. 9a i 10a, zgłoszone przez europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne zgodnie z art. 23 ust. 2, w tym tożsamość partii lub organizacji, które dokonały tych płatności; Poprawka 112 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 36 – ustęp 1 – litera f b (nowa) fb)  uzupełniające zasoby własne, o których mowa w art. 23 ust. 13, zgłoszone przez europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne zgodnie z art. 23 ust. 2; Poprawka 113 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 36 – ustęp 2 2.  Parlament Europejski podaje do wiadomości publicznej listę osób prawnych będących członkami europejskiej partii politycznej, załączaną do statutu partii zgodnie z art. 4 ust. 2 i aktualizowaną zgodnie z art. 10 ust. 6, a także łączną liczbę poszczególnych członków. 2.  Urząd podaje do wiadomości publicznej listę osób prawnych będących członkami europejskiej partii politycznej, załączaną do statutu partii zgodnie z art. 4 ust. 2 i aktualizowaną zgodnie z art. 10 ust. 6, a także łączną liczbę poszczególnych członków. Poprawka 114 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 37 – ustęp 8 8.  Europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne, państwa członkowskie oraz niezależne organy lub eksperci uprawnieni do badania sprawozdań finansowych na podstawie niniejszego rozporządzenia, ponoszą odpowiedzialność za wszelkie szkody, które spowodują, przetwarzając dane osobowe na podstawie niniejszego rozporządzenia, zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami krajowymi. Państwa członkowskie zapewniają stosowanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających kar za naruszenie przepisów niniejszego rozporządzenia, rozporządzenia (UE) 2016/679 oraz przepisów krajowych przyjętych na mocy tego rozporządzenia, a zwłaszcza za wykorzystanie danych osobowych w sposób stanowiący nadużycie. 8.  Europejskie partie polityczne i europejskie fundacje polityczne, państwa członkowskie oraz niezależne organy lub eksperci uprawnieni do badania sprawozdań finansowych na podstawie niniejszego rozporządzenia, ponoszą odpowiedzialność za wszelkie szkody, które spowodują, przetwarzając dane osobowe na podstawie niniejszego rozporządzenia, zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami krajowymi. Nie naruszając rozporządzenia (UE) 2016/679, państwa członkowskie zapewniają stosowanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających kar za naruszenie przepisów niniejszego rozporządzenia. Poprawka 115 Wniosek dotyczący rozporządzenia Artykuł 44 – ustęp 2 a (nowy) 2a.  Wszelkie kroki i decyzje proceduralne podjęte wcześniej przez Parlament Europejski, Radę lub Komisję, urzędnika zatwierdzającego Parlamentu Europejskiego lub Urząd zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) nr 1141/2014 lub na jego podstawie mają nadal zastosowanie i są interpretowane w świetle niniejszego rozporządzenia. Poprawka 117 Wniosek dotyczący rozporządzenia Załącznik II – część 2 – tiret 5 a (nowe) –   w przypadku stosowania technik targetowania – wszelkie informacje wymagane zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/679.

(1) Sprawa została odesłana do komisji właściwej w celu przeprowadzenia negocjacji międzyinstytucjonalnych na podstawie art. 59 ust. 4 akapit czwarty Regulaminu (A9-0223/2022).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 września 2022 r. w sprawie wdrożenia zaktualizowanej nowej strategii przemysłowej dla Europy: dostosowanie wydatków do polityki (2022/2008(INI))

P9_TA(2022)0329 A9-0214/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 9, 151, 152, art. 153 ust. 1 i 2, a także art. 173, który dotyczy polityki przemysłowej UE i odnosi się m.in. do konkurencyjności przemysłu Unii,

–  uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 5 ust. 3 i Protokół nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności,

–  uwzględniając komunikat Komisji z 11 grudnia 2019 r. zatytułowany „Europejski Zielony Ład” (COM(2019)0640),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 19 lutego 2020 r. zatytułowany „Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy” (COM(2020)0067),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 10 marca 2020 r. zatytułowany „Nowa strategia przemysłowa dla Europy” (COM(2020)0102),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 10 marca 2020 r. zatytułowany „Strategia MŚP na rzecz zrównoważonej i cyfrowej Europy” (COM(2020)0103),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 11 marca 2020 r. zatytułowany „Nowy plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym na rzecz czystszej i bardziej konkurencyjnej Europy” (COM(2020)0098),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 8 lipca 2020 r. zatytułowany „Strategia w zakresie wodoru na rzecz Europy neutralnej dla klimatu” (COM(2020)0301),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 5 maja 2021 r. zatytułowany „Aktualizacja nowej strategii przemysłowej z 2020 r. – tworzenie silniejszego jednolitego rynku sprzyjającego odbudowie Europy” (COM(2021)0350),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 14 lipca 2021 r. zatytułowany „Gotowi na 55”: osiągnięcie unijnego celu klimatycznego na 2030 r. w drodze do neutralności klimatycznej” (COM(2021)0550),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z 19 stycznia 2022 r. zatytułowaną „Ekosystemy przemysłowe, strategiczna autonomia i dobrobyt”,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Regionów z 2 grudnia 2021 r. zatytułowaną „Aktualizacja nowej strategii przemysłowej z 2020 r. – tworzenie silniejszego jednolitego rynku sprzyjającego odbudowie Europy”(1),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z 5 maja 2021 r. zatytułowany „Roczne sprawozdanie dotyczące jednolitego rynku za 2021 r.” (SWD(2021)0351),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z 5 maja 2021 r. zatytułowany „Strategiczne zależności i zdolności” (SWD(2021)0352),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z 5 maja 2021 r. zatytułowany „W kierunku konkurencyjnej i czystej stali europejskiej” (SWD(2021)0353),

–  uwzględniając sprawozdanie grupy wysokiego szczebla Komisji ds. energochłonnych gałęzi przemysłu z 2019 r. zatytułowane „Plan konkurencyjnej transformacji energochłonnych sektorów przemysłu UE umożliwiającej zapewnienie neutralnej dla klimatu gospodarki o obiegu zamkniętym do 2050 r.”,

–  uwzględniając sprawozdanie specjalne Międzynarodowej Agencji Energetycznej z 2021 r. zatytułowane „Net Zero by 2050 – A Roadmap for the Global Energy Sector” [Zerowe emisje netto do 2050 r. – plan działania dla światowego sektora energii],

–  uwzględniając konkluzje Rady z 21 listopada 2018 r. zatytułowane „Przyszła unijna strategia na rzecz polityki przemysłowej”,

–  uwzględniając konkluzje Rady z 27 maja 2019 r. dotyczące unijnej strategii na rzecz polityki przemysłowej – wizja roku 2030,

–  uwzględniając konkluzje Rady z 16 listopada 2020 r. dotyczące odbudowy przyspieszającej przechodzenie na bardziej dynamiczny, odporny i konkurencyjny przemysł europejski,

–  uwzględniając konkluzje Rady z 17 grudnia 2020 r. dotyczące ekologicznej odbudowy opartej na obiegu zamkniętym,

–  uwzględniając swoją rezolucję z 15 stycznia 2020 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 17 kwietnia 2020 r. w sprawie skoordynowanych działań UE na rzecz walki z pandemią COVID-19 i jej skutkami(3),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 25 listopada 2020 r. w sprawie nowej strategii przemysłowej dla Europy(4),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 16 grudnia 2020 r. w sprawie nowej strategii dla europejskich MŚP(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 10 lutego 2021 r. w sprawie nowego planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 19 maja 2021 r. w sprawie europejskiej strategii w zakresie wodoru(7),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 19 maja 2021 r. w sprawie strategii europejskiej na rzecz integracji systemów energetycznych(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 24 listopada 2021 r. w sprawie europejskiej strategii na rzecz surowców krytycznych(9),

–  uwzględniając porozumienie przyjęte podczas 21. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (COP21) w Paryżu 12 grudnia 2015 r. (porozumienie paryskie),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 30 września 2020 r. pt. „Nowa europejska przestrzeń badawcza na rzecz badań naukowych i innowacji” (COM(2020)0628),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 25 listopada 2020 r. w sprawie strategii farmaceutycznej dla Europy (COM(2020)0761),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 26 stycznia 2022 r. pt. „Ustanowienie Europejskiej deklaracji praw i zasad cyfrowych w cyfrowej dekadzie” (COM(2022)0027),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z 8 kwietnia 2019 r. pt. „Infrastruktury technologiczne” (SWD(2019)0158),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 13 grudnia 2016 r. w sprawie spójnej polityki UE dla sektora kultury i sektora kreatywnego(10),

–  uwzględniając zalecenie Komisji (UE) 2021/1749 z 28 września 2021 r. w sprawie zasady „efektywność energetyczna przede wszystkim”: od zasad do praktyki – Wytyczne i przykłady dotyczące jej wdrażania w procesie podejmowania decyzji w sektorze energetycznym i w innych sektorach,

–  uwzględniając sprawozdanie Międzyrządowego Zespołu ONZ ds. Zmian Klimatu z 4 kwietnia 2022 r. zatytułowane „Climate change 2022: Mitigation of Climate Change” [Zmiana klimatu 2022: łagodzenie zmiany klimatu],

–  uwzględniając art. 54 Regulaminu,

–  uwzględniając opinie Komisji Handlu Międzynarodowego, Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów, Komisji Transportu i Turystyki oraz Komisji Rozwoju Regionalnego,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (A9-0214/2022),

A.  mając na uwadze kluczowe znaczenie umożliwienia przemysłowi wdrażania dwojakiej transformacji, a jednocześnie utrzymania dobrych jakościowo miejsc pracy oraz zapewnienia konkurencyjności i zdolności do opracowywania i wytwarzania czystych produktów, usług i procesów produkcyjnych;

B.  mając na uwadze, że celem strategii przemysłowej musi być także umacnianie jednolitego rynku i wspieranie przełomów technologicznych, aby UE stała się światowym liderem w dziedzinie technologii ekologicznych i cyfrowych;

C.  mając na uwadze, że procesy przemysłowe i produkcyjne są podstawą rynku pracy w UE i powinny wspierać tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy;

D.  mając na uwadze, że wobec zmieniającej się sytuacji geopolitycznej na świcie kluczowe znaczenie ma zwiększenie autonomii strategicznej, a zmniejszenie zależności UE od kluczowych materiałów, produktów, energii, zdolności produkcyjnych i technologii, a jednocześnie utrzymanie gospodarki tak otwartej, jak to możliwe, i tak zamkniętej, jak to konieczne;

E.  mając na uwadze, że – jak ponownie pokazała zbrojna napaść Rosji na Ukrainę – UE jest wysoce uzależniona od dostaw energii z państw trzecich; mając na uwadze, że UE musi przeorientować swoją politykę przemysłową i energetyczną, by jak najszybciej zdywersyfikować źródła energii, zwiększyć oszczędności energii i poprawić środki służące efektywności energetycznej, a także wdrożyć na dużą skalę odnawialne źródła energii i przyjąć podejście znacznie bardziej oparte na zasadach gospodarki o obiegu zamkniętym w sektorach bazujących na odpornych i zrównoważonych łańcuchach dostaw;

F.  mając na uwadze, że wysoki poziom uzależnienia od dostaw energii, np. z Rosji, a także wysokie ceny energii mogą być szkodliwe dla zdolności produkcyjnych przedsiębiorstw europejskich; mając na uwadze, że dostępność materiałów i komponentów, a także zdolności produkcyjnych w Europie ma zasadnicze znaczenie, by uniknąć zastąpienia zależności energetycznej UE zwiększoną zależnością od dostaw minerałów ziem rzadkich, innych metali krytycznych czy sprzętu lub od zdolności produkcyjnych;

G.  mając na uwadze, że w UE znajdują się przodujące na świecie instytuty badawcze, przedsiębiorstwa i wykwalifikowani pracownicy oraz że może ona stać się światowym liderem w dziedzinie innowacji przemysłowych;

H.  mając na uwadze, że po wskazaniu strategicznych zależności w najbardziej newralgicznych ekosystemach przemysłowych Komisja zapowiedziała, że zaproponuje konkretne środki systemowe (ekonomiczne i regulacyjne) mające zmniejszyć te zależności, w tym przez zabezpieczenie i wspieranie produkcji i inwestycji w Europie;

I.  mając na uwadze, że UE musi dążyć do zapewnienia odporności łańcuchów dostaw, zarazem tworząc atrakcyjny, innowacyjny i oferujący wysoką wartość ekosystem produkcji i dostaw, dostosowany do europejskich celów w dziedzinie badań i rozwoju, innowacji, klimatu i ochrony środowiska;

J.  mając na uwadze, że w sektorze przemysłowym emisje CO2 spadły od 1990 r. o 35 %, co wynika po części z delokalizacji zakładów;

K.  mając na uwadze, że szacowane gospodarcze możliwości obniżenia zużycia energii końcowej do 2030 r. w porównaniu z dotychczasowym scenariuszem wynoszą w przypadku przemysłu europejskiego 23,5 %(11);

L.  mając na uwadze, że Komisja uznała więcej sektorów gospodarki za kluczowe dla osiągnięcia strategicznej autonomii UE – należy do nich opieka zdrowotna, sektor rolno-spożywczy, górnictwo i wydobycie surowców oraz technologie cyfrowe;

M.  mając na uwadze, że w nowej zaktualizowanej strategii przemysłowej Komisja przyznała, iż niezrównoważone praktyki rynkowe, w tym w obszarze zamówień publicznych, mogą prowadzić do konsolidacji rynku;

1.  z zadowoleniem przyjmuje aktualizację strategii przemysłowej; podkreśla, że jeśli Zielony Ład ma być prawdziwie zrównoważoną i transformacyjną strategią wzrostu, zmniejszać zależności i utrzymać równe warunki działania dla przemysłu europejskiego podczas dwojakiej transformacji, musi mu towarzyszyć ambitna polityka przemysłowa, by UE stała się konkurencyjnym liderem zerowej emisji gazów cieplarnianych netto i zrównoważonej gospodarki, a także by tworzyć synergie między przedsiębiorstwami, małymi i średnimi przedsiębiorstwami (MŚP) oraz przedsiębiorstwami typu start-up, a ponadto należy go wspierać ambitną polityką badań i rozwoju oraz przepisami przyjaznymi dla MŚP; podkreśla, że potrzeby te znacznie wzrosły w wyniku trwającego kryzysu klimatycznego i energetycznego oraz rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie; podkreśla zatem, że potrzebujemy ukierunkowanych środków pomocy dla odbiorców przemysłowych podatnych na zagrożenia, zwłaszcza MŚP i mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji, które również silnie odczuły skutki pandemii COVID-19;

2.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by w obecnych i przyszłych inicjatywach i celach uwzględniły wpływ rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie na przemysł europejski i jego zdolności, a także by przyjęły całościowe podejście, tworząc zachęty wspierające strategiczne sektory przemysłowe i ich łańcuchy dostaw, które zmagają się z gwałtownym wzrostem kosztów energii, transportu i surowców; odnotowuje liczne środki, które mogą pomóc zmniejszyć te skutki, a przy tym zredukować emisje gazów cieplarnianych i zanieczyszczenie powietrza;

3.  podkreśla, że dobrze funkcjonujący europejski jednolity rynek to ważny atut wzmacniający odporność przemysłu, atrakcyjność Europy dla inwestorów oraz konkurencyjność UE, a także usprawniający dwojaką transformację jako podstawę nowego wzrostu w przemyśle;

4.  podkreśla, że UE nie może być uzależniona od państw trzecich, jeśli chodzi o produkty, energię, zdolności produkcyjne i technologie zasadnicze dla naszej gospodarki i dla przyszłości naszego społeczeństwa; podkreśla, że UE musi odzyskać silną pozycję w kluczowych globalnych łańcuchach wartości i zapewnić dostawy surowców krytycznych w czasach kryzysu, także przez szersze zastosowanie modelu gospodarki o obiegu zamkniętym; podkreśla korzyści płynące z krótszych łańcuchów dostaw dla odporności naszej gospodarki i dla realizacji ambicji klimatycznych UE;

5.  podkreśla znaczenie współpracy międzynarodowej, równoprawnego partnerstwa i otwartego handlu światowego dla gospodarki europejskiej, oraz zauważa, że jednym z najefektywniejszych sposobów wzmocnienia odporności przemysłu europejskiego i zmniejszenia zależności jest dywersyfikacja łańcuchów dostaw dzięki ambitnym środkom polityki handlowej, w tym dzięki strategicznym porozumieniom o handlu i inwestycjach;

6.  wzywa Komisję, by jak najszybciej przedstawiła jasne i potwierdzone naukowo ścieżki transformacji ekosystemu przemysłowego, w tym przez wskazanie, jakiej infrastruktury oraz jakich technologii i umiejętności potrzeba do udanej transformacji; wzywa Komisję, by zapewniła spójność, koordynację i synergie we wszystkich inicjatywach, celach, źródłach finansowania i instrumentach regulacyjnych, które będą wspierać przemysł w okresie transformacji; podkreśla, że trzeba w pełni dostosować do siebie ścieżki transformacji, plany działania w dziedzinie technologii przemysłowych i Strategiczny program badań i innowacji w partnerstwach europejskich w programie „Horyzont Europa”; wzywa do corocznego monitorowania i sprawozdawczości w zakresie konkurencyjności, postępu technologicznego, szans na zatrudnienie i odporności naszych ekosystemów przemysłowych oraz postępów poszczególnych sektorów na różnych ścieżkach transformacji, w tym ich spójności z celami klimatycznymi UE, tak by w razie potrzeby móc szybko dostosowywać narzędzia; podkreśla, że wszystkie zainteresowane strony w łańcuchu wartości, w tym społeczeństwo obywatelskie, środowisko akademickie, organizacje konsumenckie, związki zawodowe i Europejska Naukowa Rada Konsultacyjna ds. Zmian Klimatu, powinny być zaangażowane w proces ścieżek transformacji z zachowaniem przejrzystości oraz zapewniać stałe, bazujące na podstawach naukowych monitorowanie postępów;

7.  wzywa Komisję, by przedstawiła strategię ukierunkowaną na transformację najbardziej emisyjnych i energochłonnych sektorów, która pozwoli im zachować konkurencyjność, a jednocześnie wesprze większą autonomię strategiczną UE, gdyż sektory te często mają znaczenie strategiczne;

8.  przypomina, że konkurencyjność przemysłu europejskiego w dużej mierze zależy od jego zdolności do innowacji; zauważa, że UE ustępuje innym potęgom gospodarczym, jeśli chodzi o wydatki na badania i rozwój wyrażone jako odsetek PKB; ponownie podkreśla znaczenie ambitnego poziomu inwestycji w badania i rozwój dla poprawy pozycji konkurencyjnej UE w świecie; ubolewa, że zdecydowana większość państw członkowskich nadal nie osiągnęła celu, jakim jest przeznaczenie 3 % PKB na inwestycje w badania i rozwój; wzywa Komisję do skoordynowania starań państw członkowskich o podejmowanie dalszych zobowiązań do zwiększenia krajowych celów dotyczących inwestycji w działalność badawczo-rozwojową, zwłaszcza po to, by krajowe publiczne i prywatne finansowanie innowacji przemysłowych i badań bardziej sprzyjało badaniom motywowanym ciekawością i wymagającym tylko niskiego poziomu gotowości technologicznej, z myślą o utrzymaniu i poprawie bazy wiedzy wspierającej innowacje przemysłowe w Europie; podkreśla w związku z tym rolę, jaką mogą odegrać partnerstwa na rzecz otwartej nauki; apeluje do Komisji o zagwarantowanie, aby inwestycje w badania i rozwój były zorientowane również na udział mikroprzedsiębiorstw;

9.  zwraca uwagę, że programy prac programu „Horyzont Europa” i partnerstwa publiczno-prywatne muszą uwzględniać nowe okoliczności wynikające z rosyjskiej inwazji na Ukrainę, zwłaszcza jeśli chodzi o klastry 4 i 5 ( przemysł, technologie cyfrowe i przestrzeń kosmiczna” oraz „klimat, energia i mobilność”), a w działalności badawczo-rozwojowej ukierunkowanej na przemysł muszą skupiać się na zastępowaniu paliw kopalnych i zmniejszaniu zależności przemysłu UE od importu energii;

10.  apeluje do Komisji o wkład w zlikwidowanie niedostatków inwestycji – w porównaniu ze światowymi konkurentami – w dziedzinie kluczowych technologii prorozwojowych; dlatego z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący europejskiego aktu w sprawie chipów oraz utworzenie europejskiego sojuszu na rzecz danych, technologii przetwarzania brzegowego i rozwiązań chmurowych w przemyśle; wzywa Komisję do bezzwłocznego rozpoczęcia opóźnionych prac europejskiego przemysłowego sojuszu na rzecz procesorów i technologii półprzewodnikowych; wzywa Komisję do szybkiego rozszerzenia tych inicjatyw na inne instrumenty badań, rozwoju i innowacji oraz na kluczowe technologie prorozwojowe, takie jak baterie, sztuczna inteligencja, cyberbezpieczeństwo, automatyzacja i robotyka, biotechnologia, obliczenia brzegowe, fotonika oraz obliczenia i technologie kwantowe;

11.  z zadowoleniem przyjmuje starania Komisji dotyczące europejskiego ekosystemu półprzewodników, w tym zwiększenia lokalnych zdolności produkcyjnych, linii pilotażowych i pionierskich zakładów produkcji chipów, zaawansowanych technologii chipów i projektowania systemów; podkreśla, że trzeba zagwarantować, że finansowanie europejskiego aktu w sprawie chipów nie spowoduje zmniejszenia finansowania innych istniejących powiązanych programów UE; z zadowoleniem przyjmuje dokument roboczy służb Komisji towarzyszący europejskiemu aktowi w sprawie chipów (SWD(2022)0147); wzywa jednak Komisję do sporządzenia oceny skutków, w tym wpływu na środowisko, oraz całościowej analizy przyszłego zapotrzebowania na chipy, różnego rodzaju przewagi konkurencyjnej i potencjału produkcji chipów w Europie;

12.  zwraca uwagę, że trzeba w pełni wdrożyć Strategiczny program badań i innowacji (SRIA) Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Kluczowych Technologii Cyfrowych (KDT JU), gdyż jest to program o zasadniczym znaczeniu dla autonomii strategicznej Unii w odniesieniu do szeregu kluczowych technologii prorozwojowych; uważa, że przekierowanie finansowania ze środków KDT JU na badania w szczególności poświęcone chipom powinno mieć miejsce przede wszystkim w istniejącym SRIA;

13.  podkreśla potrzebę wzmocnienia partnerstwa „Made in EU” szybszego przyjmowania technologii czwartej rewolucji przemysłowej, zwłaszcza przez MŚP; wzywa Komisję do silnego umocowania partnerstwa „Made in Europe” w programie „Horyzont Europa” przez wspieranie współpracy MŚP z uczelniami oraz ośrodkami badawczymi i technologicznymi; podkreśla, że program „Made in Europe” powinien służyć nie tylko jakości i innowacjom, ale również powstaniu wysoce zrównoważonych i sprawiedliwych społecznie produktów, procesów i usług przemysłowych, a także wspierać odtwarzanie wysokiej jakości miejsc pracy i możliwości produkcyjnych w całej Unii, by wspierać wyważony i zrównoważony rozwój wszystkich regionów UE;

14.  podkreśla znaczenie forum przemysłowego ustanowionego w strategii przemysłowej i zauważa, że spośród pięciu utworzonych grup zadaniowych jedna ma bezpośrednie znaczenie dla jednolitego rynku i analizuje jego horyzontalne aspekty oraz usuwanie barier, a inna skupia się zwłaszcza na zaawansowanej produkcji jako horyzontalnym czynniku umożliwiającym funkcjonowanie wielu ekosystemów;

15.  podkreśla znaczenie unijnej ambicji „zero zanieczyszczeń” i pełni zintegrowanej gospodarki o obiegu zamkniętym dla stworzenia wydajnego i zdekarbonizowanego przemysłu; apeluje do Komisji o przeprowadzenie analiz recyklingu i ponownego wprowadzania produktów do cyklu życia; wzywa Komisję do zwrócenia szczególnej uwagi na możliwości finansowania i przetargów na projekty przedsiębiorstw będących innowacyjnymi liderami gospodarki o obiegu zamkniętym, a także na potrzebę stymulowania rozwoju rynków pionierskich; uważa, że zapobieganie powstawaniu odpadów i zmniejszanie zużycia energii i zasobów związanych z odpadami, a także recykling w obiegu zamkniętym w całym sektorze przemysłu są niezbędne dla gospodarki o obiegu zamkniętym; podkreśla ponadto znaczenie norm, uprawnień do zakupu, kontyngentów, projektowania z myślą o zrównoważonym rozwoju i możliwości naprawy, ułatwiającego recykling i ponowne użycie ważnych (krytycznych) surowców, a także szerszego użytkowania i większej długowieczności produktów;

16.  z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź Komisji dotyczącą wydania wytycznych w sprawie zamówień publicznych oraz jej dążenie do wzajemności w dostępie do tych zamówień; podkreśla, że zamówienia publiczne są podstawowym instrumentem bezpieczeństwa narodowego i gospodarczego, polityki przemysłowej, zrównoważoności społecznej i ekologicznej oraz wspierania przyjęcia zrównoważonych produktów i usług na rynku i popytu na nie; podkreśla, że mechanizmy zamówień publicznych powinny dodatkowo wspierać transformację przemysłu europejskiego przez sprzyjanie produkcji ekoinnowacyjnych, racjonalnych pod względem kosztów i zrównoważonych towarów i usług oraz zwiększanie zapotrzebowania na surowce wtórne pozyskiwane dzięki wdrożeniu procesów produkcyjnych o zamkniętym cyklu życia; w związku z tym wzywa Komisję, by w razie potrzeby przeprowadziła przegląd przepisów o zamówieniach publicznych i konkurencji, a jednocześnie zapewniała właściwe funkcjonowanie jednolitego rynku; przypomina o znaczeniu opracowanych przez Komisję wytycznych dotyczących tego, jak państwa członkowskie powinny uwzględniać w udzielanych zamówieniach cele dotyczące wyników i kryteria jakości, a także kryterium oferty najkorzystniejszej ekonomicznie; wzywa Komisję, by zagwarantowała dostęp MŚP oraz by zwalczała kryteria udzielania zamówień ustalające wymogi lub kwalifikacje, które wykraczają poza podstawowe elementy nabywanych usług lub towarów, tak aby MŚP miały równe szanse na udział w znaczącym rynku zamówień publicznych; apeluje o zachowanie najwyższej czujności w kwestii nabywania krytycznej infrastruktury przez podmioty spoza Europy;

17.  przypomina o roli, jaką praktyki w zakresie zrównoważonych zamówień odgrywają w zapobieganiu niedoborom leków, zapewniając bezpieczeństwo dostaw i inwestowanie w produkcję; wzywa Komisję, aby wspierała państwa członkowskie przez opracowanie ukierunkowanych unijnych zasad dotyczących zamówień publicznych na leki na podstawie obecnej dyrektywy w sprawie zamówień publicznych, dążąc do zapewnienia długoterminowej zrównoważoności, konkurencji i bezpieczeństwa dostaw oraz stymulowania inwestycji w wytwarzanie.

18.  wzywa Komisję, aby poddała ocenie wspólne zamówienia udzielone podczas pandemii COVID-19, aby porównać je z umową zakupu z wyprzedzeniem i wykorzystać wyciągnięte wnioski do udoskonalenia tego narzędzia przez uniknięcie zakłóceń rynku wewnętrznego.

19.  podkreśla, że trzeba włączać edukację oraz podnoszenie i zmianę kwalifikacji w ścieżkach transformacji, gdyż są to ważne narzędzia transformacji przemysłu UE oraz staraniach o wyższą wydajność, z uwzględnieniem potrzeb rynku pracy regionów w procesie ożywienia gospodarczego, aby zapobiec ubożeniu regionów; wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania wraz z partnerami społecznymi strategii kształcenia zawodowego i tworzenia partnerstw między przedsiębiorstwami a edukacją, zwłaszcza w regionalnych klastrach przemysłowych, by podnieść umiejętności i zwiększyć absorpcję innowacji gotowych do wprowadzenia na rynek wśród MŚP, a także do stworzenia zachęt dla MŚP do szkolenia i podnoszenia kwalifikacji personelu i pracowników, zwłaszcza w dziedzinie umiejętności cyfrowych; zwraca uwagę na potrzebę zacieśnienia współpracy między sektorem badawczo-rozwojowym a przemysłem, zwłaszcza w formie transferów technologii do MŚP; podkreśla, że należy wspierać równouprawnienie płci, uwzględnianie aspektu płci, równość szans oraz udział kobiet w rynku pracy i kobiecą przedsiębiorczość;

20.  podkreśla znaczenie proaktywnej polityki kształcenia i szkolenia, sprzyjającej rekrutacji i zatrzymywaniu talentów w UE; apeluje do Komisji i państw członkowskich o wspieranie światowej klasy badaczy i nauczycieli w UE, aby stali się oni liderami programu kształcenia, badań, rozwoju i szkolenia przyszłych pracowników z myślą o pogłębieniu współpracy między sektorami edukacji i szkolenia, badań i biznesu;

21.  podkreśla, że państwa członkowskie muszą wdrożyć pakt na rzecz umiejętności i inne inicjatywy Unii służące tworzeniu możliwości zmiany i podnoszenia kwalifikacji siły roboczej, wyposażaniu osób w umiejętności wymagane do dywersyfikacji zawodowej, rozwiązaniu problemu niedoboru siły roboczej i umiejętności oraz przyspieszeniu zmieniania i podnoszenia kwalifikacji pracowników i bezrobotnych, zwłaszcza pracowników znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji w związku z transformacją; podkreśla potrzebę realizacji inicjatyw mających wzmacniać europejską przestrzeń badawczą, europejski obszar edukacji i europejskie ekosystemy innowacji, by stworzyć silny europejski rynek wewnętrzny badań i innowacji;

22.  zwraca uwagę na szczególnie trudną sytuację najsłabiej wykwalifikowanych pracowników; w tym względzie podkreśla znaczenie Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, choć zauważa, że jego zakres jest ograniczony;

23.  podkreśla, że MŚP i przedsiębiorstwa typu start-up odgrywają główną rolę w ekosystemach przemysłowych w UE, a zwłaszcza w cyfryzacji UE, i są ważnym źródłem zrównoważonych i społecznie odpowiedzialnych modeli biznesowych i innowacyjnych produktów; podkreśla, że trzeba poprawić ich dostęp do finansowania krajowego i unijnego, zwłaszcza w sektorach tradycyjnych, gdzie cyfryzacja nie jest jeszcze rozwinięta; ubolewa z powodu niedostatecznego finansowania przedsiębiorców w danych kategoriach płci, orientacji seksualnej lub pochodzenia; podkreśla rolę Europejskiej Rady ds. Innowacji we wspieraniu europejskiego ekosystemu przedsiębiorstw typu start-up i inwestycji bardziej sprzyjającego rozwojowi zaawansowanych technologicznie innowacji o wysokim poziomie ryzyka i potencjalnych korzyści;

24.  jest zdania, że inicjatywy cyfrowej dekady przyczynią się do cyfrowej transformacji przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP, które nadal odstają od dużych przedsiębiorstw pod względem umiejętności cyfrowych i cyfryzacji działalności;

25.  podkreśla potrzebę wyeliminowania istniejących barier na wspólnym rynku, które utrudniają rozwój MŚP i przedsiębiorstw typu start-up w Europie, a także potrzebę usprawnienia ram prawnych i regulacyjnych, a dzięki temu przyjęcia polityki przyjaznej MŚP;

26.  podkreśla potrzebę modernizacji ram regulacyjnych i przygotowania ich na przyszłe wyzwania w celu zapewnienia stabilności i przewidywalności regulacyjnej, co ułatwi zatwierdzanie innowacyjnych produktów i usług oraz umożliwi transformację w kierunku gospodarki neutralnej emisyjnie, a także konkurencyjność Europy i wysokiej jakości miejsca pracy, z uwzględnieniem aspektów gospodarczych, środowiskowych, społecznych i związanych z płcią; wzywa Komisję, by po zakończeniu oceny skutków włączyła plany działania do ścieżek transformacji, z wiążącymi celami ilościowymi i jakościowymi, oraz by zmniejszała zbędne obciążenia administracyjne dla europejskich przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP; zwraca uwagę na zasadę „jedno więcej – jedno mniej”;

27.  podkreśla potrzebę zmniejszenia obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw, zwłaszcza dla MŚP i przedsiębiorstw typu start-up, przy zachowaniu najwyższych standardów dla konsumentów, i pracowników oraz dla zdrowia i ochrony środowiska; podkreśla, że Europa znalazła się w punkcie zwrotnym z powodu rosyjskiej napaści na Ukrainę i konsekwencje pandemii COVID-19; wzywa Komisję, by oceniła, czy nowe wnioski ustawodawcze nakładają na przedsiębiorstwa nadmierne obciążenia regulacyjne lub administracyjne;

28.  przypomina o roli administracji publicznej w zapewnianiu przyjaznego dla biznesu otoczenia ekonomicznego, a także zmniejszania obciążenia administracyjnego przedsiębiorstw, przy jednoczesnym zapewnieniu najwyższych standardów przejrzystości i bezpieczeństwa pracowników; uważa, że w sektorze publicznym i wśród jego pracowników należy promować narzędzia administracji elektronicznej, politykę innowacji cyfrowych i podwyższanie umiejętności cyfrowych;

29.  podkreśla krajowy i regionalny wymiar polityki przemysłowej oraz rolę regionalnych strategii inteligentnej specjalizacji, zwłaszcza pod względem zatrudnienia oraz rozwoju gospodarki i przemysłu na całym terytorium państw członkowskich; apeluje w związku z tym o analizę osiągnięć strategii inteligentnej specjalizacji jako platformy dla przyszłych środków na szczeblu regionalnym; podkreśla znaczenie przejrzystego udziału wszystkich lokalnych zainteresowanych stron, w tym społeczeństwa obywatelskiego i przedstawicieli społeczności, we przygotowaniu i wdrażaniu regionalnych strategii inteligentnej specjalizacji; wzywa Komisję do uwzględnienia instrumentów zwiększających wykorzystanie programu „Made in EU” na szczeblu regionalnym;

30.  apeluje do Komisji, by bazowała na regionalnych ekosystemach działających zgodnie z ich strategią inteligentnej specjalizacji, pomagających niwelować dysproporcje regionalne oraz angażujących administrację publiczną, instytucje szkolnictwa wyższego, naukowców, społeczeństwo obywatelskie i przemysł, by łączyć ich wiedzę oraz wspólnie tworzyć treści, kontekst i doświadczenia w uczeniu się;

31.  kładzie nacisk na potrzebę zapewnienia sprawiedliwości społecznej w transformacji przemysłu oraz opracowania odpowiednich środków wspierających reindustrializację regionów przechodzących transformację dzięki strategicznym międzyregionalnym projektom inwestycyjnym i planom restrukturyzacji regionów znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, zwłaszcza obszarów wiejskich i oddalonych;

32.  podkreśla, że trzeba fundamentalnie zmienić kierunek naszej europejskiej polityki energetycznej w reakcji na brutalną napaść Rosji na Ukrainę; wzywa do znacznego zmniejszenia zależności energetycznej UE, zwłaszcza od rosyjskiego gazu, ropy naftowej, węgla i paliwa jądrowego; wzywa Komisję i państwa członkowskie do szybszego tworzenia zdolności do wytwarzania znacznego wolumenu zrównoważonej, przystępnej cenowo i bezpiecznej bogatej energii odnawialnej i przejściowej energii niskoemisyjnej, a także do zwiększenia oszczędności energii i środków dotyczących efektywności energetycznej; wzywa Komisję do efektywniejszego wspierania rozwoju źródeł energii, które pozwolą zaspokoić zwiększony popyt na energię elektryczną, oraz do lepszej koordynacji planowania i finansowania potrzebnej elektryczności, zwłaszcza niezbędnej infrastruktury elektryczności, energii, inteligentnych sieci, wodoru, CO2 oraz infrastruktury grzewczej i chłodniczej;

33.  podkreśla, że dobre funkcjonowanie europejskiego ekosystemu przemysłowego wymaga stabilnych dostaw energii; ostrzega przed szkodliwymi skutkami ograniczenia dostaw energii dla zaplecza produkcyjnego; podkreśla w związku z tym potrzebę systemu koordynacji, który służyłby systematycznemu monitorowaniu dostępności gazu w czasach kryzysu, aby ułatwiać realizację wspólnych europejskich strategii radzenia sobie z kryzysem;

34.  zwraca uwagę, że procesy ogrzewania i chłodzenia należą nadal do najistotniejszych sposobów wykorzystania energii w przemyśle; podkreśla, że aby szybciej redukować emisje gazów cieplarnianych w przemyśle, trzeba w pełni wykorzystać potencjał efektywności energetycznej w ogrzewaniu i chłodzeniu przemysłowym; podkreśla, że trzeba lepiej wykorzystywać niemożliwe do uniknięcia ciepło odpadowe i chłód odpadowy, a także klastry przemysłowe i symbiozy oferujące istotne synergie i potencjał oszczędności energii w wielu sektorach, w tym tekstylnym, chemicznym, maszynowym i przetwórstwa żywności;

35.  wzywa Komisję do większych starań o odblokowanie potencjału biogospodarki o obiegu zamkniętym, wykorzystującej zrównoważone i odnawialne zasoby, aby promować konkurencyjność i odporność przemysłu w długim terminie, podkreśla w związku z tym, że odpady z biomasy mogą skutecznie zastąpić paliwa kopalne, a ich użycie może jednocześnie zmniejszyć ślad węglowy; apeluje zatem do UE oraz władz krajowych i lokalnych o wspieranie takiego podejścia ukierunkowanego na obieg zamknięty we wszystkich dziedzinach polityki;

36.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do znacznego skrócenia czasu wydawania zezwoleń oraz do stworzenia przyspieszonych procedur wydawania pozwoleń dla infrastruktury wspierającej przemysł w transformacji w kierunku neutralnej dla klimatu gospodarki o obiegu zamkniętym, bez uszczerbku dla przejrzystości, zasadności i legalności dotychczasowych procedur; podkreśla w tym kontekście potrzebę rozwoju wodorowej sieci szkieletowej w Europie, dalszego rozwoju połączeń międzysystemowych na naszym kontynencie oraz wspierania upowszechnienia energooszczędnych technologii, takich wysoce wydajne lokalne odnawialne źródła energii oraz kogeneracja, zwłaszcza dla MŚP;

37.  ponownie zwraca uwagę, że potrzebujemy ram, które pozwolą rozwijać zrównoważoną mobilność i wspierać łączenie sektorów;

38.  wzywa państwa członkowskie i Komisję, by przyspieszyły inteligentne i selektywne wdrażanie wszystkich unijnych programów i instrumentów badań, rozwoju i innowacji, infrastruktury i technologii cyfrowych, w tym ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (IPCEI) mających przeciwdziałać niedoskonałościom rynku, a także sojuszy przemysłowych i infrastruktury technologicznej do testowania i walidacji nowych rozwiązań technologicznych oraz wprowadzania ich na większą skalę, zwłaszcza tych, w których powstają innowacyjne przełomowe technologie potrzebne do dwojakiej transformacji, szczególnie związane z wytwarzaniem energii, paliwami i kluczowymi technologiami prorozwojowymi, a także do powstania wydajnej gospodarki o obiegu zamkniętym, np. sektora czystej stali, czystego lotnictwa, e-paliw, czystych nawozów i e-krakingu;

39.  podkreśla, że szybkie ocenianie przez Komisję wniosków dotyczących IPCEI ma zasadnicze znaczenie dla odporności przemysłu europejskiego; apeluje do Komisji o jasne, skuteczne, proste i całościowe wytyczne dotyczące projektów IPCEI; przypomina, że trzeba zmniejszać ryzyko finansowania, np. z wykorzystaniem InvestEU lub funduszu innowacyjnego, co ma zasadnicze znaczenie dla zwiększenia zdolności produkcyjnych UE w kluczowych sektorach strategicznych, np. w branży fotowoltaicznej, gdyż umożliwia odbudowę solidnej europejskiej bazy produkcyjnej;

40.  podkreśla ogromny potencjał kontraktów na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla jako kluczowego instrumentu redukcji emisji i zmniejszenia zależności od paliw kopalnych w przemyśle; uważa je za istotne zwłaszcza dla sektorów, w których trudno jest obniżyć poziom emisji, dla stosowania technologii na większą skalę oraz dla wspierania ich upowszechniania w sektorach; podkreśla, że kontrakty te powinny być współmierne, zgodne z prawodawstwem UE, zgodne z zasadami WTO i nie powinny prowadzić do nadmiernych zakłóceń na rynku wewnętrznym UE;

41.  z zadowoleniem przyjmuje analizę Komisji dotyczącą strategicznych zależności i zdolności zgodnie z celem autonomii strategicznej; wzywa Komisję, by jak najszybciej ukończyła analizy i plany działania dotyczące technologii przemysłowych oraz by zaproponowała działania mające zmniejszyć zależność od wskazanych produktów krytycznych, w tym działania dotyczące recyklingu i zasobooszczędności, oraz od dostaw, w tym od dostawców energii; podkreśla znaczenie nieprzerwanego dostępu podstawowych leków i sprzętu medycznego do wspólnego rynku UE, czego nauczyło nas doświadczenie niedoborów z początku pandemii COVID-19; podkreśla, że potrzebna jest strategia oparta na dogłębniejszej analizie wzajemnych zależności, by zwiększyć zdolności UE w krytycznych łańcuchach wartości i w produkcji, a jednocześnie utrzymać zaangażowanie na rzecz multilateralizmu i wolnego handlu;

42.  apeluje do Komisji o przyjęcie całościowego podejścia do łańcucha wartości przy analizie zależności strategicznych w 14 krytycznych ekosystemach przemysłowych wskazanych przez nią w rocznym sprawozdaniu dotyczącym jednolitego rynku z 2021 r.; zaleca objęcie takimi dogłębnymi analizami wszystkich sektorów uważanych za strategiczne; apeluje do Komisji o uwzględnienie wpływu środków eksterytorialnych przyjmowanych przez państwa spoza UE na przemysł UE, zwłaszcza pod względem kontroli eksportu; zaznacza, że chcąc uniknąć nowych zależności i słabości, trzeba ukierunkować zaktualizowaną nową strategię przemysłową, uwzględniając europejskie zasoby i zdolności technologiczne;

43.  podkreśla, że recykling ma do odegrania zasadniczą rolę w zwiększaniu podaży surowców pierwotnych i wtórnych, a tym samym może zmniejszyć zależność UE od importu spoza UE; apeluje do Komisji o dalsze wspieranie środków ograniczających wzrost zapotrzebowania na surowce pierwotne, np. o propagowanie gospodarki o obiegu zamkniętym, wspieranie badań i innowacji służących zastępowania materiałów innymi, ujmowanie zrównoważonych dostaw w umowach handlowych, a także nawiązywanie strategicznych partnerstw w dziedzinie surowców pierwotnych;

44.  wzywa Komisję do rozszerzenia zakresu działań Obserwatorium Technologii Krytycznych o stałe monitorowanie, ocenę i sprawozdawczość dotyczące wskaźników odporności przemysłu UE, np. wzajemnych zależności w kluczowych technologiach, zdolności produkcyjnych, systemu wczesnego ostrzegania o możliwych brakach, zależności strategicznych czy subsydiów zagranicznych w sektorach strategicznych;

45.  zwraca się do Komisji i państw członkowskich z apelem o tworzenie doraźnych zachęt do inwestowania w produkcję dóbr krytycznych, takich jak leki podstawowe, by osiągnąć otwartą autonomię strategiczną, a także w technologie produkcyjne, na wypadek wszelkiego rodzaju kryzysów, w tym wojny, przy jednoczesnym zapewnieniu długoterminowej odporności łańcuchów dostaw;

46.  apeluje do Komisji o zapewnienie, by środki proponowane w strategii farmaceutycznej dla Europy gwarantowały Unii miejsce innowatorki w działalności badawczo-rozwojowej, a także konkurencyjność, niezawodne dostawy po przystępnych cenach, dostęp do nowoczesnych leków oraz pobudzanie innowacji oraz inwestycji w działalność badawczo-rozwojową; zauważa, że przyciągnięcie do UE silnego, bazującego na badaniach naukowych przemysłu farmaceutycznego także wesprze odporność UE; podkreśla, że trzeba wspierać ukierunkowane inwestycje w badania i innowacje, produkcję leków i substancji czynnych w UE oraz utrzymanie dynamicznych placówek badawczych i produkcyjnych na terytorium Unii;

47.  jest głęboko zaniepokojony występującą na jednolitym rynku nieuczciwą konkurencją ze strony finansowanych przez państwo przedsiębiorstw spoza UE oraz inwestycjami i przejęciami ze strony takich przedsiębiorstw, zwłaszcza w sektorach strategicznych, takich jak dostawy energii niezbędne do zapewnienia niezależności Unii i jej bezpieczeństwa energetycznego; wzywa Komisję do przeanalizowania tych ingerencji w celu zagwarantowania równych warunków działania, zwłaszcza dla MŚP, a także w celu opracowania odpowiednich i prawnie uzasadnionych środków przeciwdziałania ingerencjom, przy jednoczesnym ogólnym zapewnieniu, że ugruntowane ramy polityki konkurencji UE nie będą podważane i że propagowana będzie uczciwa konkurencja między działającymi na jednolitym rynku z UE i spoza UE;

48.  z zadowoleniem przyjmuje propozycje Komisji zmierzające do równego traktowania przedsiębiorstw europejskich i pozaeuropejskich; zwraca uwagę, że w powiązaniu z tymi propozycjami trzeba utrzymać konkurencyjność europejskiego eksportu;

49.  wzywa Komisję, by z myślą o kolejnym przeglądzie rozszerzyła zakres przepisów o bezpośrednich inwestycjach zagranicznych i zawartych w nich definicji, by uwzględnić wpływ subsydiów zagranicznych na bezpieczeństwo gospodarcze w UE oraz prowadzonych przez przedsiębiorstwa z UE w państwach trzecich transferów technologii w sektorach strategicznych;

50.  apeluje do Komisji o wspieranie transferu technologii ekologicznych do krajów rozwijających się, by ułatwić transformację ekologiczną na całym świecie;

51.  jest zaniepokojony coraz większą zależnością od pozaunijnych producentów wyposażenia w dziedzinie bezpieczeństwa w kluczowych i newralgicznych dla naszego społeczeństwa sprawach, takich jak bezpieczeństwo (na granicach, cyberbezpieczeństwo, obronność); podkreśla, że trzeba zaliczyć technologie i sprzęt z dziedziny bezpieczeństwa do sektorów strategicznych; wzywa do opracowania planu działań, które pobudzą ten sektor przemysłu UE, w tym przez dostosowanie przepisów o zamówieniach publicznych;

52.  zwraca uwagę na wnioski zawarte w sprawozdaniu Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w sprawie opóźnień we wdrażaniu sieci 5G oraz zagrożeń związanych z kontrahentami spoza UE(12); wzywa Komisję, by stymulowała skoordynowane wprowadzanie sieci 5G w UE oraz zmniejszała zależności zewnętrzne i ryzyko zakłóceń w dziedzinie technologii komunikacyjnych 5G i 6G przez koordynowanie wsparcia umożliwiającego podmiotom europejskim budowę zdolności badawczo-rozwojowych w zakresie systemów 6G oraz rozwijanie czołowych rynków infrastruktury 5G jako podstawy transformacji cyfrowej i ekologicznej; wzywa Komisję do zapewnienia odpowiedniego poziomu konkurencyjności w dziedzinie technologii 5G, przy jednoczesnym zagwarantowaniu bezpieczeństwa sieci 5G;

53.  podkreśla, że sektor kultury i kreatywności ma zasadnicze znaczenie dla ruchu nowego europejskiego Bauhausu, który będzie inicjatywą kluczową; zauważa, że sektor kultury i kreatywności napędza innowacje i rozwój technologii w Europie; apeluje do Komisji o opracowanie ram całościowej, spójnej i długoterminowej polityki przemysłowej dla sektora kultury i kreatywności;

54.  z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący aktu w sprawie danych oraz inicjatywę dotyczącą rozwoju europejskich przestrzeni danych; podkreśla rolę, jaką interoperacyjne, konkurencyjne i ogólnoeuropejskie przestrzenie danych będą odgrywać w wielu sektorach przemysłu, w tym w rozwoju sztucznej inteligencji, mobilności, ochronie środowiska, opiece zdrowotnej i inteligentnej produkcji; podkreśla, że trzeba zróżnicować podejście, uwzględniając charakterystykę poszczególnych sektorów; uważa, że pierwszoplanowa rola przedsiębiorstw spoza UE/EOG w unijnych inicjatywach dotyczących przestrzeni danych może rozmywać cel, jakim jest poprawa suwerenności technologicznej UE; podkreśla znaczenie gospodarki opartej na danych i zwraca się do Komisji, by przyspieszyła realizację wszystkich inicjatyw związanych z danymi i wsparła powstanie ekosystemu europejskich przestrzeni danych bazujących na zaufaniu, konkurencyjności i interoperacyjności, oraz by sprzyjała tworzeniu wspólnej europejskiej infrastruktury ułatwiającej wykorzystywanie i wymianę danych w różnych sektorach przemysłu, wzmacnianie ekosystemu danych, ekosystemu chmury i ekosystemu brzegowego oraz zwiększanie inwestycji w szybką komunikację; podkreśla w związku z tym znaczenie pewności prawa, o kluczowym znaczeniu dla zdolności innowacyjnych przedsiębiorstw z UE;

55.  zwraca uwagę na potrzebę odporności sieci komunikacyjnych i bezpieczeństwa przestrzeni danych, a co za tym idzie zachęcania do szybkiego wdrażania sieci światłowodowych, które mogą gwarantować wielość ścieżek i odporność na ataki fizyczne i cybernetyczne;

56.  apeluje do Komisji o zapewnienie, by w transformacji cyfrowej wykorzystywano nowoczesne metody i najlepsze praktyki redukcji emisji gazów cieplarnianych i złożoności obliczeniowej oraz zwiększania efektywności energetycznej i efektywności danych w systemach stosowanych w produkcji; podkreśla zatem, że trzeba stosować metodę uwzględniającą ocenę zrównoważenia środowiskowego w transformacji cyfrowej, w tym w odniesieniu do zużycia energii, w całym cyklu życia produktów i systemów;

57.  wzywa Komisję, by wprowadziła środki zapobiegające sytuacji, w której podmioty spoza UE będą właścicielami unijnych jednostek notyfikowanych wyznaczonych przez dane państwo UE do oceny zgodności niektórych produktów przed wprowadzeniem ich do obrotu;

58.  z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji dotyczącą europejskiej strategii normalizacji, która ma wesprzeć transformację cyfrową i ekologiczną, oraz podziela aspiracje w kwestii przyjęcia bardziej proaktywnego podejścia do strategii ustanawiania norm, w tym na szczeblu międzynarodowym, z głównymi partnerami handlowymi;

59.  zauważa, że chcąc uzyskać autonomię strategiczną, trzeba rozwijać europejski potencjał obronny; podkreśla znaczenie ukierunkowania polityki oraz rozwijania ambitnych programów publicznych wspierających i stymulujących inwestycje w przemysł kosmiczny i obronny; uważa, że zasadnicze znaczenie ma uruchomienie wiarygodnego, skromnego i wydajnego europejskiego rynku wyposażenia obronnego, odznaczającego się wysokim stopniem suwerenności technologicznej;

60.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. C 97 z 28.2.2022, s. 43. (2) Dz.U. C 270 z 7.7.2021, s. 2. (3) Dz.U. C 316 z 6.8.2021, s. 2. (4) Dz.U. C 425 z 20.10.2021, s. 43. (5) Dz.U. C 445 z 29.10.2021, s. 2. (6) Dz.U. C 465 z 17.11.2021, s. 11. (7) Dz.U. C 15 z 12.1.2022, s. 56. (8) Dz.U. C 15 z 12.1.2022, s. 45. (9) Dz.U. C 224 z 8.6.2022, s. 22. (10) Dz.U. C 238 z 6.7.2018, s. 28. (11) Sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego 02/2022: „Efektywność energetyczna w przedsiębiorstwach – udało się wypracować pewne oszczędności energii, ale nadal występują uchybienia w kwestii planowania i wyboru projektów”, https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR22_02/SR_Energy-effic-enterpr_PL.pdf (12) Europejski Trybunał Obrachunkowy, „Sprawozdanie specjalne 03/2022: Wprowadzenie sieci 5G w UE – opóźnienia we wdrażaniu i nierozwiązane kwestie związane z bezpieczeństwem”, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2022 r.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 września 2022 r. w sprawie konsekwencji suszy, pożarów i innych ekstremalnych zjawisk pogodowych: zwiększenie starań UE w walce ze zmianą klimatu (2022/2829(RSP))

P9_TA(2022)0330 RC-B9-0384/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoją rezolucję z 28 listopada 2019 r. w sprawie alarmującej sytuacji klimatycznej i środowiskowej(1),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 11 grudnia 2019 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu (COM(2019)0640) oraz swoją rezolucję w tej sprawie z 15 stycznia 2020 r.(2),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie)(3),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 20 maja 2020 r. pt. „»Gotowi na 2030«: przybliżenie natury do naszego życia” (COM(2020)0380) oraz swoją rezolucję w tej sprawie z 9 czerwca 2021 r.(4),

–  uwzględniając strategię „Od pola do stołu” na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego (COM(2020)0381) oraz swoją rezolucję w tej sprawie z 20 października 2021 r.(5),

–  uwzględniając Ramową konwencję ONZ w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), a w szczególności porozumienie paryskie z 2015 r., które weszło w życie 4 listopada 2016 r.,

–  uwzględniając sprawozdanie Biura ONZ ds. Zmniejszania Ryzyka Związanego z Klęskami Żywiołowymi (UNDRR) z globalnej oceny zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi – sprawozdanie specjalne w sprawie suszy z 2021 r.,

–  uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju ONZ uzgodnione w 2015 r., w szczególności cel 15,

–  uwzględniając konwencję ONZ w sprawie zwalczania pustynnienia (UNCCD),

–  uwzględniając wydanie specjalne „Global Wetland Outlook” z 2021 r., opublikowane przez sekretariat konwencji o obszarach wodno-błotnych,

–  uwzględniając raport Wspólnego Centrum Badawczego Komisji pt. „Drought in Europe – August 2022” [Susza w Europie – sierpień 2022 r.],

–  uwzględniając komunikat Komisji z 16 lipca 2021 r. pt. „Nowa strategia leśna UE 2030” (COM(2021)0572),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 20 maja 2020 r. zatytułowany „Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 – Przywracanie przyrody do naszego życia” (COM(2020)0380),

–  uwzględniając sprawozdanie z maja 2019 r. na temat globalnej oceny różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych, sporządzone przez Międzyrządową Platformę Naukowo-Polityczną w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów,

–  uwzględniając swoją rezolucję z 17 grudnia 2020 r. w sprawie strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu(6),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 17 listopada 2021 r. pt. „Strategia UE na rzecz ochrony gleb 2030: korzyści ze zdrowych gleb dla ludzi, żywności, przyrody i klimatu” (COM(2021)0699) oraz swoją rezolucję z 28 kwietnia 2021 r. w sprawie ochrony gleb(7),

–  uwzględniając Europejską kartę zasobów wodnych,

–  uwzględniając sprawozdanie Międzyrządowego Zespołu ONZ ds. Zmian Klimatu (IPCC) pt. „Climate change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability” [Zmiana klimatu 2022: wpływ, dostosowanie i podatność],

–  uwzględniając rezolucję 64/292 Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 28 lipca 2010 r. uznającą prawo człowieka do wody i urządzeń sanitarnych,

–  uwzględniając swoją rezolucję z 8 września 2015 r. w sprawie dalszych działań w następstwie europejskiej inicjatywy obywatelskiej „Right2Water”(8),

–  uwzględniając sprawozdanie Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) nr 17/2020 pt. „Water and agriculture: towards sustainable solutions” [Woda i rolnictwo: w kierunku zrównoważonych rozwiązań],

–  uwzględniając sprawozdanie Światowego Instytutu Zasobów z 21 stycznia 2020 r. pt. „Achieving Abundance: Understanding the Cost of a Sustainable Water Future” [Osiągnięcie dostatku: zrozumieć koszty zrównoważonej przyszłości w dziedzinie gospodarki wodnej],

–  uwzględniając sprawozdanie EEA z 14 października 2021 r. pt. „Water resources across Europe – confronting water stress: an updated assessment” [Zasoby wodne w Europie – w obliczu deficytu wody: zaktualizowana ocena],

–  uwzględniając przeprowadzoną w 2019 r. przez Komisję ocenę adekwatności ramowej dyrektywy wodnej, dyrektywy w sprawie ochrony wód podziemnych, dyrektywy w sprawie środowiskowych norm jakości oraz dyrektywy powodziowej (SWD(2019)0439),

–  uwzględniając sprawozdania oceniające i sprawozdania specjalne IPCC,

–  uwzględniając komunikat Komisji z 24 lutego 2021 r. pt. „Budując Europę odporną na zmianę klimatu – nowa Strategia w zakresie przystosowania do zmiany klimatu” (COM(2021)0082),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z 24 czerwca 2021 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej(9) (rozporządzenie w sprawie wspólnych przepisów),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1058 z 24 czerwca 2021 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności(10),

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 z 11 listopada 2002 r. ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej(11) (FSUE),

–  uwzględniając art. 132 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że według Europejskiego Obserwatorium ds. Susz w sierpniu 2022 r. dla 64 % kontynentu wydano ostrzeżenia przed suszą (17 % znalazło się w stanie alertu); mając na uwadze, że według wstępnych danych obecna susza jest najgorszą od co najmniej 500 lat; mając na uwadze, że średnia temperatura w Europie w 2022 r. była najwyższa w historii zarówno w sierpniu, jak i w okresie od czerwca do sierpnia(12); mając na uwadze, że według prognoz w nadchodzących miesiącach w dużej części Europy nadal będą panowały warunki bardzie suche niż normalnie, a fale upałów i susza będą się nasilać;

B.  mając na uwadze, że według IPCC oczywiste jest, że w wyniku kryzysu klimatycznego ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak powodzie, burze i upały, są coraz częstsze i intensywniejsze, a to oznacza, że opady i burze stają się coraz silniejsze, fale upałów – coraz gorętsze, a susze – coraz dłuższe i dotkliwsze;

C.  mając na uwadze, że kryzys klimatyczny już teraz wywiera dramatyczny wpływ na ekosystemy oraz populacje ludzkie i ich źródła utrzymania; mając na uwadze, że według IPCC kontynent europejski ociepla się szybciej niż inne części świata, a wzrost temperatury w 2019 r. wyniósł 2 °C w porównaniu z epoką przedprzemysłową, podczas gdy wzrost średniej temperatury na świecie wynosi 1,1 °C; mając na uwadze, że tegoroczna rekordowa susza jest najnowszym z serii ekstremalnych zjawisk klimatycznych, które stają się nową normą pod względem ilości i intensywności; mając na uwadze, że susze, burze i powodzie będą coraz częstsze i intensywniejsze, ponieważ cykl hydrologiczny nasila się wraz ze zmianą klimatu;

D.  mając na uwadze, że we wszystkich sektorach potrzebne są pilne działania mające na celu łagodzenie zmiany klimatu przez ograniczenie emisji gazów cieplarnianych zgodnie z najlepszą dostępną wiedzą naukową i w połączeniu ze znaczną intensyfikacją działań służących przystosowaniu się do zmiany klimatu i odporności na nią, aby ograniczyć i kontrolować krótko-, średnio- i długoterminowe skutki dla gospodarki, środowiska oraz dobrostanu i zdrowia;

E.  mając na uwadze, że Światowy Instytut Zasobów stwierdził, iż sześć krajów UE (Cypr, Belgia, Grecja, Hiszpania, Portugalia i Włochy) boryka się z wysokim deficytem wody, i przewiduje, że do 2030 r. wystąpi 56 % różnica między globalną podażą wody ze źródeł odnawialnych a zapotrzebowaniem na nią(13); mając na uwadze, że według szacunków EEA deficyt wody dotyka już 20 % terytorium Europy i 30 % jej ludności, a koszty suszy w Europie ocenia się na 2–9 mld EUR rocznie(14);

F.  mając na uwadze, że zmiana klimatu zmieniła typ wiatru i pogody w Europie w taki sposób, że utrzymują się układy wysokiego ciśnienia, co skutkuje długimi okresami bez opadów lub z niewielkimi opadami, w wyniku czego okresy wegetacyjne upraw stają się bardziej suche; mając na uwadze, że wilgotność gleby przyczynia się do zasilania wód gruntowych, struktury oraz fauny i flory gleby, a także temperatury gleby, a niedobory wody prowadzą między innymi do erozji gleby i niższej produkcji roślinnej; mając na uwadze, że anomalie wilgotności gleby pozostają wyraźnie negatywne w większości krajów Europy ze względu na brak opadów i fale upałów, które wystąpiły w ostatnich miesiącach, w porównaniu z czerwcem 2022 r.;

G.  mając na uwadze, że według prognoz dotyczących upraw w UE najbardziej ucierpiały plony kukurydzy, soi i słonecznika; szacuje się, że spadek ten wyniósł odpowiednio -16 %, -15 % i -12 % w porównaniu ze średnią z ostatnich pięciu lat; mając na uwadze, że prawdopodobnie poważnie ucierpią inne uprawy, zwłaszcza pasze; mając na uwadze, że wpływ susz i fal upałów na produkcję rolną zwiększył się około trzykrotnie w ciągu ostatnich 50 lat(15); mając na uwadze, że ten niższy poziom produkcji jest szczególnie niepokojący, biorąc pod uwagę konsekwencje trwającego w Ukrainie konfliktu dla rynków żywności i pasz;

H.  mając na uwadze, że niezrównoważone praktyki rolnicze, wylesianie i intensywna urbanizacja zwiększają ryzyko wystąpienia klęsk żywiołowych oraz ich dotkliwość;

I.  mając na uwadze, że według najnowszego „Światowego atlasu procesu pustynnienia” ponad 75 % powierzchni lądowej Ziemi uległo już degradacji, a ponad 90 % może ulec degradacji do 2050 r.; mając na uwadze, że pustynnienie dotyka 8 % terytorium UE, głównie w południowej, wschodniej i środkowej Europie, o łącznej powierzchni 14 mln hektarów; mając na uwadze, że 13 państw członkowskich zadeklarowało, że jest dotknięte pustynnieniem w rozumieniu UNCCD; mając na uwadze, że pustynnienie jest powodowane między innymi erozją gleby, nadmiernym wypasem i utratą pokrywy roślinnej, zwłaszcza drzew, zasoleniem, utratą materii organicznej oraz fauny i flory gleby, a także degradacją różnorodności biologicznej; mając na uwadze, że w 2015 r. UE i państwa członkowskie zobowiązały się do osiągnięcia neutralności degradacji gruntów w UE do 2030 r.;

J.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 4 ust. 1 ramowej dyrektywy wodnej(16) „państwa członkowskie chronią, poprawiają i przywracają wszystkie części wód podziemnych, zapewniają równowagę między poborami a zasilaniem wód podziemnych, w celu osiągnięcia dobrego stanu wód podziemnych najpóźniej w ciągu 15 lat od dnia wejścia w życie niniejszej dyrektywy”; mając na uwadze, że 22 lata później tylko 40 % monitorowanych jezior, estuariów, rzek i wód przybrzeżnych jest w „dobrym” lub „bardzo dobrym” stanie ekologicznym wymaganym w ramowej dyrektywie wodnej; mając na uwadze, że ocena adekwatności na podstawie ramowej dyrektywy wodnej wykazała, że prawie 50 % jednolitych części wód jest objętych wyłączeniem, co jest niezadowalające; mając na uwadze, że w przeszłości stosowano złe praktyki i środki zarządzania, które niszczycielsko wpłynęły na retencję wody w glebie, takie jak prostowanie rzek lub betonowanie dna rzecznego, intensywne użytkowanie gruntów oraz osuszanie stawów i terenów podmokłych;

K.  mając na uwadze, że woda jest podstawowym elementem cyklu żywnościowego; mając na uwadze, iż konieczne jest, aby wody gruntowe i powierzchniowe były dobrej jakości i aby były dostępne w wystarczającej ilości z myślą o osiągnięciu sprawiedliwego, zdrowego, przyjaznego dla środowiska i zrównoważonego systemu żywnościowego opisanego w strategii „Od pola do stołu”; mając na uwadze, że czysta woda w wystarczającej ilości ma zasadnicze znaczenie dla wdrożenia i osiągnięcia prawdziwej gospodarki o obiegu zamkniętym w UE; mając na uwadze, że rozporządzenie o planach strategicznych WPR(17) stawia za cel „wspieranie zrównoważonego rozwoju zasobów naturalnych, takich jak woda, gleba i powietrze, i wydajnego gospodarowania nimi, w tym poprzez ograniczanie uzależnienia od środków chemicznych”;

L.  mając na uwadze, że rolnictwo zależy od dostępności wody; mając na uwadze, że nawadnianie pomaga chronić rolników przed zmiennością klimatu i zwiększyć plony, ale jednocześnie wywiera znaczną presję na zasoby wodne; mając na uwadze, że w 2016 r. tylko 6 %(18) użytków rolnych w UE było nawadnianych, ale odpowiadało to za 24 % całego poboru wody w UE; mając na uwadze, że zgodnie ze sprawozdaniem specjalnym Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO) w sprawie zrównoważonego wykorzystania zasobów wodnych w sektorze rolnictwa, wdrażanie WPR nie było konsekwentnie dostosowywane do polityki wodnej UE, a brak poprawy w tym zakresie może doprowadzić do zwiększenia presji na zasoby wodne;

M.  mając na uwadze, że w nowej WPR, która wejdzie w życie w 2023 r., ograniczono inwestycje w powiększanie nawadnianych powierzchni na obszarach, na których stan zbiorników wodnych jest „mniej niż dobry”;

N.  mając na uwadze, że pobór wody z otwartych zbiorników wodnych i wód gruntowych do celów pitnych, przemysłowych i rolniczych, spotęgowany niezwykle wysokimi temperaturami i brakiem opadów, oznacza zwiększone stężenie substancji zanieczyszczających i składników odżywczych, a tym samym częstsze występowanie toksycznych zakwitów glonów i patogenów, czego doświadczają europejskie systemy rzeczne, ujścia rzek i zbiorniki wodne, co prowadzi do masowego obumierania wód słodkich i śmierci ryb, załamania rybołówstwa i utraty źródeł utrzymania; mając na uwadze, że wysoka temperatura wody zmniejsza również zawartość tlenu, co ma dramatyczny wpływ na ryby; mając na uwadze, że zmniejszony przepływ rzeki w połączeniu z pogłębianiem uwalnia skoncentrowane toksyny, które nagromadziły się w osadach, co ma poważny wpływ na życie wodne i rybołówstwo w dolnym biegu rzeki;

O.  mając na uwadze, że 60 % dorzeczy znajduje się w regionach transnarodowych, co sprawia, że skuteczna współpraca transgraniczna ma kluczowe znaczenie; mając na uwadze, że 20 państw europejskich jest uzależnionych od innych krajów w odniesieniu do ponad 10 % swoich zasobów wodnych, a w pięciu państwach 75 % zasobów pochodzi z rzek płynących z zagranicy(19); mając na uwadze, że nieprzestrzeganie dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych(20) w regionach przygranicznych powoduje pogorszenie się stanu transgranicznych jednolitych części wód, co uniemożliwia osiągnięcie celów ramowej dyrektywy wodnej w państwie członkowskim, do którego napływa woda z tych obszarów; mając na uwadze, że chociaż w ramowej dyrektywie wodnej wspomniano o „właściwych ekoregionach”, w praktyce współpraca w kwestiach związanych z wodą jest słaba; biorąc pod uwagę, że złożoność polityki wodnej w odniesieniu do wspólnych dorzeczy będzie się zwiększać ze względu na niedobór zasobów;

P.  mając na uwadze, że odnawialne zasoby wodne przypadające na mieszkańca zmniejszyły się w UE o 17 % w ciągu ostatnich 60 lat; mając na uwadze, że niektóre państwa UE musiały w ostatnich miesiącach racjonować wodę pitną z powodu suszy, na przykład niektóre społeczności były zależne od wody pitnej dowożonej ciężarówkami; mając na uwadze, że nieszczelności odpowiadają za 24 % całkowitego zużycia wody w Unii;

Q.  mając na uwadze, że 20–40 % wody dostępnej w Europie marnuje się m.in. z powodu wycieków w systemie dystrybucji wody, niewystarczającej liczby instalacji technologii oszczędzających wodę, nadmiernego i niepotrzebnego nawadniania oraz nieszczelnych kranów;

R.  mając na uwadze, że roczne przepływy rzek zmniejszają się w Europie południowej i południowo-wschodniej, a zwiększają w Europie północnej i północno-wschodniej; mając na uwadze, że wytwarzanie energii wodnej i systemy chłodzenia elektrowni są poważnie zagrożone; mając na uwadze, że projekt „Adaptive Management of Barriers in European Rivers” (AMBER) wykazał, że rzeki Europy są zablokowane przez ponad 1 milion struktur poprzecznych, przy czym ponad 85 % małych struktur jest w złym stanie lub nieczynnych; mając na uwadze, że wszystkie bariery mają wpływ na zdrowie rzek i cykl hydrologiczny, zmieniając naturalny przepływ rzek i blokując trasy migracji ryb;

S.  mając na uwadze, że obniżenie poziomów i zmniejszenie objętości wód wywarło poważny wpływ na sektory energetyczne oparte na paliwach kopalnych, jądrowych i wodnych oraz na systemy chłodzenia; mając na uwadze, że susze tego lata pogłębiły poważny kryzys na rynku energii, którego doświadcza Europa; mając na uwadze, że dalsze następstwa mogą z kolei dotknąć ekosystemy wodne, które już zmagają się z falami upałów;

T.  mając na uwadze, że wiele rodzajów działalności turystycznej zależy od rzek; mając na uwadze, że niedobory wody dotykają obecnie 17 % terytorium UE, natomiast sytuacja jest bardziej niepokojąca w rejonie Morza Śródziemnego, gdzie około 50 % ludności żyje latem w warunkach stałego deficytu wody, a wiele obiektów turystycznych musiało zawiesić swoją działalność z powodu suszy;

U.  mając na uwadze, że brak opadów i masowy pobór wody do nawadniania wpływa na transport rzeczny, powodując trudności w zaopatrzeniu w materiały ciężkie, w szczególności w dolinie Renu, co z kolei negatywnie odbija się na wielu sektorach działalności; mając na uwadze, że na głównych europejskich drogach wodnych, w szczególności Renie, Dunaju i Padzie, odnotowano krytycznie niskie poziomy wody, co wywiera wpływ na rolnictwo, wodę pitną, ekosystemy i handel;

V.  mając na uwadze, że lasy są coraz bardziej narażone na skutki zmiany klimatu, w szczególności na coraz częstsze pożary; mając na uwadze, że lata suszy i degradacji stworzyły idealne warunki do rozprzestrzeniania się pożarów roślinności; mając na uwadze, że Europa doświadcza pożarów lasów o dramatycznych rozmiarach;

W.  mając na uwadze, że w ciągu 10 lat między 2011 a 2021 rokiem spłonęło ponad 5 mln hektarów lasów, głównie z powodu suszy; mając na uwadze, że tylko w okresie od 4 czerwca do 3 września 2022 r. z powodu pożarów roślinności spłonęły obszary o całkowite powierzchni ponad 500 000 hektarów(21), a UE osiągnęła swój limit zdolności do zwalczania takich pożarów; mając na uwadze, że na całym terytorium Unii pożary roślinności zniszczyły cenne miejsca, takie jak parki naturalne i geoparki UNESCO, i spowodowały utratę różnorodności biologicznej, upraw i pastwisk;

X.  mając na uwadze, że susze i fale upałów związane ze zmianą klimatu utrudniają walkę z pożarami, gdyż ułatwiają szybkie rozprzestrzenianie się pożarów i zwiększają ich dotkliwość; mając na uwadze, że zmiana klimatu zwiększy częstotliwość występowania pożarów lasów i ich niszczycielski potencjał, a sezon pożarów roślinności w Europie będzie prawdopodobnie rozpoczynał się wcześniej i kończył później każdego roku; mając na uwadze, że te bezprecedensowe zmiany należy uwzględnić w praktykach zapobiegania pożarom w państwach członkowskich;

Y.  mając na uwadze, że stabilne, bioróżnorodne lasy mieszane o ciągłej pokrywie leśnej, w których rosną drzewa w różnym wieku i różnych gatunków, przynoszą wiele dodatkowych korzyści, w szczególności pod względem łagodzenia skutków susz i upałów; mając na uwadze, że systemy rolno-leśne i drzewa włączone do ekosystemów rolniczych również przynoszą wiele korzyści, włącznie z poprawą wydajności i odporności;

Z.  mając na uwadze, że fale upałów i susze mają negatywny wpływ na dochody rolników, co może prowadzić do porzucania działalności rolniczej; mając ponadto na uwadze, że porzucanie gospodarstw rolnych może stworzyć warunki sprzyjające wybuchowi pożarów środowiskowych;

AA.  mając na uwadze, że według szacunków ONZ od 1970 r. na świecie zniknęło 35 % terenów podmokłych, co oznacza, że znikają one trzy razy szybciej niż lasy, mimo że przynoszą wiele korzyści; mając na uwadze, że przybrzeżne tereny podmokłe, np. namorzyny, sekwestrują związki węgla nawet 55 razy szybciej niż tropikalne lasy deszczowe; mając na uwadze, że torfowiska, które zajmują jedynie 3 % lądowej powierzchni Ziemi, mogą magazynować 30 % całego dwutlenku węgla pochłanianego przez grunty tylko, gdy są wilgotne, oraz pochłaniać nadmiar wody, zapobiegając powodziom i suszom; mając na uwadze, że według Komisji w UE utracono około dwóch trzecich terenów podmokłych, które istniały 100 lat temu;

AB.  mając na uwadze, że 28 lipca 2010 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ uznało prawo do wody i urządzeń sanitarnych za prawo człowieka; mając na uwadze, że czysta woda pitna ma zasadnicze znaczenie dla wszystkich praw człowieka; mając na uwadze, że w 2013 r. 1 884 790 obywateli podpisało europejską inicjatywę obywatelską zatytułowaną „Right2Water” dotyczącą prawa do wody i urządzeń sanitarnych; mając na uwadze, że obecnie milion obywateli UE nie ma dostępu do wody, a 8 mln nie dysponuje urządzeniami sanitarnymi;

AC.  mając na uwadze, że susza pogarsza warunki życia ludzi ze względu na upał i brak wody; mając na uwadze, że problem ten dotyka w nieproporcjonalnym stopniu osoby najbardziej potrzebujące; mając na uwadze, że w krajach europejskich najbardziej dotkniętych skutkami suszy odnotowuje się nadmierny wskaźnik umieralności; mając na uwadze, że susza powoduje uszkodzenia w najbardziej zagrożonych budynkach i pogarsza jakość życia ich mieszkańców;

AD.  mając na uwadze, że susza i inne skutki zmiany klimatu wpływają też na zdrowie psychiczne i zwiększają lęk, zwłaszcza wśród młodych ludzi;

AE.  mając na uwadze, że budżet Funduszu Solidarności UE (FSUE) nie wystarczy, by odpowiednio reagować na największe klęski żywiołowe i solidarnie pomagać dotkniętym nimi regionom;

AF.  mając na uwadze, że susze mogą wywołać efekt kaskadowy, a straty powodowane nimi w UE szacuje się na 9 mld EUR rocznie; mając na uwadze, że według analizy Wspólnego Centrum Badawczego wpływ susz na gospodarkę europejską może do 2100 r. przekroczyć 65 mld EUR rocznie(22); mając na uwadze, że jeżeli temperatura na świecie przekroczy cele określone w porozumieniu paryskim, przewiduje się, że susze będą zdarzać się dwa razy częściej, a całkowite roczne straty powodowane suszami w Europie wzrosną do 40 mld EUR rocznie(23); mając na uwadze, że koszty bezczynności znacznie przewyższają koszty dzisiejszych inwestycji w ambitne działania na rzecz klimatu(24);

AG.  mając na uwadze, że kryzys klimatyczny pogłębia istniejące nierówności; mając na uwadze, że dotyka on zwłaszcza gospodarstwa domowe o niskich dochodach i osoby znajdujące się w trudnej sytuacji i że wymagają one szczególnego wsparcia, aby dostosować się do zmieniającego się klimatu; mając na uwadze, że konieczna jest ochrona pracowników przed negatywnymi skutkami kryzysu klimatycznego w miejscu pracy;

1.  kieruje wyrazy współczucia do rodzin osób, które w tym roku straciły życie z powodu niedawnych ekstremalnych zjawisk pogodowych, i do mieszkańców zniszczonych obszarów oraz wyraża uznanie dla poświęcenia strażaków ochotników i strażaków zawodowych, ratowników, władz krajowych, regionalnych i lokalnych zaangażowanych w reagowanie na klęski oraz dla obywateli, którzy próbowali ratować ludzi i zapobiec rozprzestrzenianiu się ognia, nierzadko narażając własne życie;

2.  podkreśla znaczenie zrównoważonej gospodarki wodnej dla zagwarantowania bezpieczeństwa żywnościowego i wzywa Komisję, aby powstrzymała się od proponowania dalszych przepisów unijnych zagrażających lub potencjalnie zagrażających naszemu bezpieczeństwu żywnościowemu;

3.  uważa, że ekstremalne warunki pogodowe są oznaką, iż należy podjąć bardziej ambitne działania w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej; uważa, że UE powinna odgrywać wiodącą rolę w tym procesie i zintensyfikować wysiłki we wszystkich sektorach; przypomina, że zgodnie z Europejskim prawem o klimacie i z porozumieniem paryskim, a także z najlepszą dostępną wiedzą naukową UE powinna zintensyfikować działania na rzecz klimatu zarówno w dziedzinie łagodzenia zmiany klimatu, aby ograniczyć globalne ocieplenie do najwyżej 1,5 °C w porównaniu z poziomem sprzed epoki przemysłowej, jak i w dziedzinie przystosowania się do niej, aby wspierać odporność; wzywa UE, aby na 27. sesji konferencji stron UNFCCC (COP27) zaktualizowała swój wkład w realizację porozumienia paryskiego ustalony na szczeblu krajowym i zwiększyła swój cel redukcji emisji gazów cieplarnianych, zgodnie z najlepszą dostępną wiedzą naukową; wzywa do jak najambitniejszego podejścia do pakietu „Gotowi na 55”;

4.  wyraża zaniepokojenie ustaleniami zawartymi w sprawozdaniu w sprawie Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska z 2021 r. dotyczącymi rozbieżności między potrzebami a perspektywami w zakresie redukcji emisji, w szczególności faktem, że pomimo bardziej ambitnych zobowiązań klimatycznych podjętych w zeszłym roku przewidywane emisje spowodują wzrost temperatury na świecie o 2,7 °C, nawet jeśli zobowiązania krajowe zostaną w pełni wdrożone, co miałoby poważne skutki na całym świecie; wzywa zatem Komisję i państwa członkowskie, aby nadal zdecydowanie angażowały się na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu oraz zintensyfikowały działania dotyczące łagodzenia zmiany klimatu, przystosowania się do niej i odporności UE, ze szczególnym uwzględnieniem ekstremalnych zjawisk pogodowych;

5.  oczekuje, że wniosek Komisji dotyczący unijnego aktu o odbudowie zasobów przyrodniczych(25) stworzy szansę na poprawę synergii między łagodzeniem zmiany klimatu, przystosowaniem się do niej, zapobieganiem klęskom żywiołowym i odtwarzaniem zasobów przyrodniczych; oczekuje, że zapewni on ramy odbudowy ekosystemów odpornych na susze, co obejmuje odbudowę bioróżnorodnych lasów o ciągłej pokrywie leśnej, w których rosną drzewa w różnym wieku i różnych gatunków, odbudowę terenów podmokłych i naturalnej pokrywy roślinnej, poprawę dynamiki obszarów zalewowych, naturalną infiltrację w całym krajobrazie, a także poprawę odporności dorzeczy;

6.  popiera Komisję, która zamierza przyczynić się do ogólnego efektu chłodzenia i utworzyć w tym celu unijną platformę na rzecz zazieleniania obszarów miejskich; wzywa Komisję, aby określiła ambitne i konkretne wiążące cele dotyczące różnorodności biologicznej w miastach, rozwiązań opartych na przyrodzie, podejścia ekosystemowego i zielonej infrastruktury, korzystne zarówno dla ludzi, jak i dzikiej fauny i flory oraz przyczyniające się do realizacji ogólnych celów w zakresie różnorodności biologicznej; podkreśla, że trzeba uwzględnić środki takie jak minimalna powierzchnia zielonych dachów na nowych budynkach, wspieranie rolnictwa miejskiego, w tym – w stosownych przypadkach – wykorzystywanie drzew produktywnych, zadbanie o to, by nie stosowano pestycydów chemicznych, i ograniczenie stosowania nawozów na miejskich obszarach zielonych w UE oraz zwiększenie powierzchni terenów zielonych w zależności od liczby mieszkańców;

7.  wzywa państwa członkowskie do ustalenia priorytetów i określenia krótko-, średnio- i długoterminowych środków odtworzenia ekosystemów zdegradowanych w wyniku ekstremalnych zjawisk pogodowych; ponadto wzywa do opracowania wytycznych UE dla planów odbudowy po katastrofach, aby określić obszary priorytetowe dla faz odbudowy, rehabilitacji i rekonstrukcji po klęskach spowodowanych przez powodzie, pożary lasów, fale upałów lub susze, łącznie z zaleceniami dotyczącymi zwiększenia odporności i rewitalizacji źródeł utrzymania, gospodarek i środowiska dotkniętego katastrofą;

8.  zwraca się do Komisji o zapewnienie wytycznych, z których zainteresowane strony mogą korzystać, aby zwiększyć odporność zarówno ludzi, jak i ekosystemów na susze; podkreśla, że potrzebne są również działania w dziedzinie badań i monitorowania skoordynowane na szczeblu europejskim między już istniejącymi podmiotami, takimi jak Europejskie Obserwatorium ds. Susz, EEA, usługami programu Copernicus w zakresie zarządzania kryzysowego oraz innymi odpowiednimi zainteresowanymi stronami; podkreśla, że w kwestii finansowania należy określić odpowiednie wsparcie finansowe w kontekście WPR, krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności oraz innych funduszy regionalnych;

9.  uznaje szczególną podatność krajów śródziemnomorskich na zagrożenia oraz znaczenie wdrożenia specjalnych mechanizmów i zasobów, by mogły radzić sobie z zagrożeniami i skutkami tych ekstremalnych zdarzeń; podkreśla, że susze i inne zjawiska pogodowe związane z kryzysem klimatycznym nie tylko oddziałują na środowisko, ale również mają skutki społeczne, kulturowe, gospodarcze i polityczne, co zwiększa ryzyko pogłębienia się nierówności społecznych;

10.  podkreśla negatywny wpływ klęsk żywiołowych na spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną w UE, utrudniający realizację unijnej polityki spójności; w związku z tym przypomina, że do 2030 r. w transformację energetyczną, dekarbonizację i odnawialne źródła energii zostanie zainwestowane ponad 100 mld EUR ze środków polityki spójności; uznaje szczególną podatność na zagrożenia terytoriów wymienionych w art. 174 TFUE, w szczególności wysp i regionów górskich, oraz w art. 349 TFUE;

11.  ponownie wyraża poparcie dla strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu; ubolewa jednak, że w strategii przystosowania się do zmiany klimatu nie określono konkretnych, wymiernych i ograniczonych w czasie celów, aby UE i jej państwa członkowskie stały się odporne na zmianę klimatu, oraz ponawia swój apel o wyznaczenie wiążących i wymiernych celów; w związku z tym wzywa Komisję, aby zaproponowała kompleksowe, ambitne i prawnie wiążące europejskie ramy przystosowania się do zmiany klimatu, w tym odpowiednie narzędzia legislacyjne, ze szczególnym uwzględnieniem regionów znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji;

12.  wzywa Komisję, aby pilnie przeprowadziła kompleksową ogólnounijną ocenę ryzyka związanego z klimatem, uwzględniając szczególnie ryzyko susz i pożarów lasów, zagrożenia dla zdrowia, podatność ekosystemów oraz wpływ na infrastrukturę krytycznej i newralgiczne punkty sieci, tak by ukierunkować i traktować priorytetowo krótko-, średnio- i długoterminowe wysiłki na rzecz przystosowania się i odporności; wzywa w szczególności, aby do lata 2023 r. zakończono unijny test warunków skrajnych w zakresie odporności na zmianę klimatu prowadzony w odniesieniu do kluczowej infrastruktury;

13.  zwraca uwagę, że kryzys klimatyczny pogłębia istniejące nierówności; podkreśla, że dotyka on zwłaszcza gospodarstwa domowe o niskich dochodach i osoby znajdujące się w trudnej sytuacji oraz że wymagają one szczególnego wsparcia, aby dostosować się do zmieniającego się klimatu; z zadowoleniem przyjmuje politykę społeczną we wszystkich państwach członkowskich, która chroni pracowników przed negatywnymi skutkami kryzysu klimatycznego w miejscu pracy, i zachęca państwa członkowskie, aby włączyły kwestię przystosowania się do zmiany klimatu do polityki zatrudnienia i polityki społecznej;

Ochrona ludności i działania w sytuacjach wyjątkowych

14.  podkreśla znaczenie dalszego rozwijania i pełnego wykorzystywania Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności w odniesieniu do pożarów lasów i innych klęsk żywiołowych; wzywa Komisję do gromadzenia i rozpowszechniania wśród państw członkowskich wiedzy na temat sposobów przystosowania lasów do obecnej i przewidywanej zmiany klimatu, zgodnie z nową strategią UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu; zwraca się do Komisji o opracowanie ocen i map ryzyka pożarów lasów na bazie ulepszonych produktów programu Copernicus i innych danych z teledetekcji, aby wspierać działania zapobiegawcze; podkreśla, że należy wzmocnić Unijny Mechanizm Ochrony Ludności, aby zapewnić odpowiednie zdolności UE w zakresie gaszenia pożarów lasów;

15.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by przyspieszyły utworzenie nowej stałej floty rescEU oraz zapewniły wystarczające środki finansowe na ten cel, a także aby jak najszybciej rozszerzyły istniejącą sezonową europejską sieć bezpieczeństwa;

16.  z niepokojem zauważa ograniczenia obecnych ram reagowania na klęski żywiołowe na szczeblu UE, opartych na dobrowolnej puli środków reagowania wstępnie zadeklarowanych przez państwa członkowskie ; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zbadały możliwość rozszerzenia zdolności i kompetencji UE w zakresie reagowania na klęski żywiołowe w świetle coraz częstszych i poważniejszych katastrof klimatycznych, zwłaszcza poprzez utworzenie stałych sił ochrony ludności UE;

17.  wzywa do rozszerzenia obecnej dobrowolnej rezerwy pożarniczej w ramach rescEU i wzywa wszystkie państwa członkowskie, aby rozważyły umieszczenie części swoich krajowych brygad pożarniczych w europejskiej rezerwie; zwraca się do Komisji o przedstawienie planu działania w celu zwiększenia zdolności reagowania UE;

18.  popiera modernizację środków ochrony ludności poprzez nowe wspólne zamówienia publiczne, tak aby sprzęt oraz zasoby naziemne i powietrzne były lepiej dostosowane do warunków geograficznych różnych terytoriów UE;

19.  wzywa do sezonowego wzmocnienia rozmieszczenia strażaków w punktach zapalnych pożarów roślinności w oparciu o sukces programu pilotażowego uruchomionego tego lata w Grecji;

20.  wzywa państwa członkowskie do zwiększenia inwestycji w badania i innowacje oraz do wspierania utworzenia europejskiego centrum doskonałości w dziedzinie ochrony ludności, w szczególności w celu wspierania szkolenia przedstawicieli w zakresie walki z pożarami i zarządzania kryzysowego oraz zachęcania do wymiany najlepszych praktyk;

21.  przypomina, że FSUE kilkakrotnie zmieniano, aby rozszerzyć jego zakres, oraz że linia budżetowa na 2022 r. dotycząca FSUE została już w całości wykorzystana ze względu na wzrost liczby klęsk żywiołowych; wzywa do znacznego zwiększenia budżetu FSUE, co pomoże regionom przewidywać i łagodzić skutki zmiany klimatu, oraz do rozszerzenia zakresu FSUE, aby można było wykorzystać go, by wspierać również odbudowę lub budowę nowej infrastruktury publicznej i prywatnej, bardziej odpornej na zmianę klimatu; podkreśla, że dotkliwość niektórych klęsk żywiołowych jest w niektórych przypadkach efektem działalności człowieka, w tym nierozważnego planowania przestrzennego prowadzącego do budowy mieszkań i infrastruktury na równinach zalewowych rzek lub na obszarach narażonych na osuwanie się ziemi; w tym kontekście przypomina, że refundacje z FSUE powinny propagować zwiększanie odporności i zrównoważenia poprzez finansowanie rozwiązań ekosystemowych (np. ponowne zalesianie, odtwarzanie siedlisk, odbudowa zapewniająca odporność na trzęsienia ziemi);

22.  wskazuje, że zasadnicze znaczenie ma możliwie szybkie, sprawne i elastyczne kierowanie pomocy i środków do poszkodowanych regionów, oraz podkreśla, że synergie między FSUE, Unijnym Mechanizmem Ochrony Ludności, komponentem dostosowawczym do zmian klimatu w Europejskim Funduszu Rozwoju Regionalnego i programami współpracy terytorialnej są niezbędne do stworzenia kompleksowego pakietu na rzecz reagowania i zwiększania odporności;

23.  zachęca Komisję do propagowania udziału społeczeństwa obywatelskiego w zapobieganiu suszom i zmianie klimatu oraz w radzeniu sobie z ich skutkami; zachęca Komisję do zaproponowania europejskiej inicjatywy na rzecz zaangażowania obywatelskiego oraz do propagowania dobrowolnych inicjatyw w zakresie reagowania na klęski i katastrofy;

Rolnictwo

24.  wzywa Komisję, by w pełni oceniła wpływ utrzymującej się suszy na produkcję żywności w UE w bieżącym roku oraz na dostawy żywności dla ludności w nadchodzącym okresie zimowym; wzywa ponadto Komisję i Radę, by rozważyły, jakie działania naprawcze można podjąć i jakiego wsparcia można udzielić, by zapewnić producentom kluczowej żywności, którzy ponieśli straty w produkcji spowodowane wysokimi temperaturami i suszą, możliwość niezwłocznego wznowienia cykli produkcji podstawowych produktów żywnościowych;

25.  podkreśla znaczenie wyjścia poza środki krótkoterminowe i poza łagodzenie obecnego kryzysu; podkreśla, że UE musi nadal przystosowywać swoje systemy żywnościowe, aby poprawić ich odporność w dłuższej perspektywie;

26.  zachęca UE i jej państwa członkowskie do inwestowania w badania naukowe i innowacje, aby ułatwić wprowadzanie odmian i praktyk bardziej odpornych na susze i zmianę klimatu;

27.  wzywa Komisję do dopilnowania, aby wdrażano krajowe plany strategiczne WPR, co ma zwiększyć efektywność wodną rolnictwa w celu zmniejszenia zużycia wody i wspierania większej odporności na suszę, z uwzględnieniem ustaleń zawartych w sprawozdaniu specjalnym ETO w sprawie zrównoważonego wykorzystania wody w rolnictwie; z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie nowych ekoschematów, które powinny ułatwić przejście na bardziej odporne i ekologiczne rolnictwo;

28.  zachęca UE i państwa członkowskie do zwiększenia udziału wsparcia dla rolnictwa przeznaczonego na zapobieganie ryzyku w rolnictwie i zarządzanie nim oraz do rozważenia możliwości szerszego stosowania programów publicznych ubezpieczeń klimatycznych; wzywa Komisję do wspierania wymiany dobrych praktyk w tym zakresie oraz innych środków łagodzących;

29.  ponadto wzywa Komisję, by określiła środki finansowe mające pomóc gospodarstwom rolnym i zrekompensować im straty spowodowane suszą lub innymi zdarzeniami wynikającymi z kryzysu klimatycznego; apeluje też do Komisji, by zachęcała do zwiększania odporności na zmianę klimatu i bardziej zrównoważonego rozwoju oraz by dopilnowała, żeby kryzys ten nie doprowadził do ostatecznej likwidacji gospodarstw rolnych;

30.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by priorytetowo potraktowały tworzenie buforowych zapasów strategicznych pasz i środków spożywczych jako jednego ze sposobów łagodzenia najbardziej szkodliwych aspektów suszy, w tym dużych wahań plonów z roku na rok, oraz wzywa Komisję, by zajęła się tą kwestią na szczeblu międzynarodowym przez uznanie tworzenia zapasów żywności za jeden ze sposobów na ustabilizowanie sytuacji w obliczu wpływu zmiany klimatu na rolnictwo i dostawy żywności;

31.  podkreśla potrzebę wydajniejszych i bardziej ukierunkowanych systemów nawadniania w rolnictwie oraz systemów zatrzymywania wody, a także ogólnej ponownej kalibracji potrzeb związanych z nawadnianiem, aby zapewnić zrównoważone użytkowanie zasobów wodnych; przypomina, że inwestycje w nawadnianie i systemy zatrzymywania wody są wspierane tylko wtedy, gdy prowadzą do oszczędności wody; podkreśla, że należy priorytetowo traktować inwestycje w odbudowę ekosystemów i metody produkcji idące w kierunku agroekologii;

32.  odnotowuje decyzję podjętą w ramach nowej reformy WPR dotyczącą inwestycji w nawadnianie na obszarach, gdzie stan zbiorników wodnych jest „mniej niż dobry”; wzywa państwa członkowskie, aby wspierały na tych obszarach inwestycje prowadzące do oszczędności wody w sposób, który rozwiązuje strukturalny niedobór wody i zmniejsza wpływ na wody;

33.  wzywa państwa członkowskie i Komisję, by wspierały wprowadzanie systemów nawadniania, które nie wykorzystują wód powierzchniowych lub gruntowych, takich jak magazynowanie wody deszczowej i recykling ścieków, w połączeniu z wysiłkami zmierzającymi do zmniejszenia ogólnego zużycia wody; zwraca się do Komisji o jak najszybsze wyjaśnienie interpretacji nowych przepisów UE dotyczących inwestycji w nawadnianie w ramach WPR w celu wyeliminowania wszelkich niejasności; zwraca się do Komisji o udoskonalenie istniejących wytycznych dla państw członkowskich dotyczących inwestycji w nawadnianie w ramach nowych planów strategicznych WPR;

34.  podkreśla pozytywną rolę agroekologii, agroleśnictwa i ekologicznych systemów produkcji w ochronie ilości i jakości wody dzięki zwiększeniu efektywności wykorzystania zasobów i obiegu zamkniętego, poprawę odporności gospodarstw rolnych przez ograniczenie nakładów i dywersyfikację produkcji i tym samym rozproszenie ryzyka, co ma szczególne znaczenie dla unikania całkowitych strat w plonach; przypomina, że sadzenie żywopłotów i drzew, zapewnienie pokrycia gleby, unikanie nadmiernego wypasu, ograniczenie kompakcji gleby oraz tworzenie materii organicznej i próchnicy przynoszą korzyści rolnikom;

35.  podkreśla, że w związku z ekstremalnymi zjawiskami klimatycznymi, które miały miejsce w ostatnich miesiącach, trzeba szybciej wdrożyć strategię „Od pola do stołu” i strategię na rzecz różnorodności biologicznej, aby osiągnąć ambitne cele dla bardziej ekologicznego i zrównoważonego sektora rolnictwa, z uwzględnieniem różnorodnego wpływu różnych rodzajów produkcji rolnej na klimat; wzywa zatem Komisję i państwa członkowskie, aby nadal zdecydowanie angażowały się na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu oraz zintensyfikowały działania dotyczące łagodzenia zmiany klimatu, przystosowania się do niej i odporności UE, ze szczególnym uwzględnieniem ekstremalnych zjawisk pogodowych;

36.  podkreśla znaczenie zdrowej gleby dla retencji i filtracji wody; wzywa Komisję, aby zdolność wody do retencji i filtracji, a także zawartość wilgoci w glebie stały się kluczowym filarem projektu unijnego prawa dotyczącego zdrowia gleby, który ma zostać opublikowany w 2023 r.; podkreśla, że torfowiska mają ogromny potencjał jako pochłaniacze dwutlenku węgla i odgrywają istotną rolę w filtrowaniu wody i łagodzeniu skutków powodzi, susz i pożarów;

37.  wzywa do wyznaczenia unijnego celu neutralności degradacji gruntów w UE do 2030 r., aby zapewnić pełną realizację w UE odpowiedniego celu w ramach celów zrównoważonego rozwoju ONZ, biorąc pod uwagę, że UE nie jest obecnie na dobrej drodze do osiągnięcia wspomnianego celu zrównoważonego rozwoju, co Trybunał Obrachunkowy podkreślił w swoim sprawozdaniu specjalnym z 2018 r. w sprawie pustynnienia;

38.  podkreśla odpowiedzialność rolników za utrzymanie gleby i zasobów wodnych w dobrym stanie, jak również konieczność szerszego stosowania rolnictwa regeneracyjnego; wzywa zatem państwa członkowskie i Komisję do propagowania tych praktyk poprzez nowe programy ekologiczne oraz poprzez rozwój rolnictwa regeneracyjnego, co będzie wymagało uwzględnienia również innych elementów środowiskowych, takich jak gospodarka wodna, w celu zwiększenia zachęt dla producentów; z zadowoleniem przyjmuje zamiar Komisji dotyczący przedstawienia wniosku w sprawie certyfikacji zrównoważonego obiegu węgla;

39.  podkreśla, że należy szybko zmniejszyć zanieczyszczenie wód gruntowych i powierzchniowych, w szczególności azotanami i pestycydami;

40.  apeluje, aby we wszystkich inicjatywach i działaniach związanych z zapobieganiem suszom, powodziom i falom upałów oraz z łagodzeniem ich skutków w pełni uwzględniać środowisko naturalne, zwłaszcza lasy, oraz różnorodność biologiczną i usługi ekosystemowe;

Pożary lasów

41.  apeluje o zintegrowaną reakcję na pożary lasów, aby chronić lasy UE przed zniszczeniem spowodowanym ekstremalnymi zjawiskami klimatycznymi; podkreśla, że „megapożary” są coraz silniejsze i coraz częstsze na całym świecie; jest zaniepokojony prognozami, zgodnie z którymi w większości regionów europejskich więcej obszarów będzie narażonych na pożary i wydłużą się sezony wysokiego ryzyka wystąpienia pożarów, w szczególności w scenariuszach przewidujących wysoki poziom emisji; przypomina, że zróżnicowany krajobraz o bioróżnorodnym zalesieniu zapewnia większą ochronę lub barierę naturalną zabezpieczającą przed wielkoskalowymi i niekontrolowanymi pożarami lasów;

42.  podkreśla, że odbudowa zróżnicowanych lasów i ponowne zalesianie terenów, na których je wycięto, sprzyjałaby zapobieganiu pożarom i ograniczaniu ich zasięgu; podkreśla potrzebę zwiększenia zasobów niezbędnych do rozwoju zarządzania pożarami opartego na podstawach naukowych i wsparcia budowania zdolności za pośrednictwem usług doradczych, aby przeciwdziałać skutkom zmiany klimatu w lasach; wzywa Komisję i państwa członkowskie do większego propagowania i lepszego wykorzystywania koncepcji zintegrowanego zarządzania pożarami oraz zauważa, że w tym celu niezbędne mogą się okazać lepsze zdolności regulacyjne w państwach członkowskich, wzmocnienie usług publicznych oraz specjalne wsparcie i ściślejsza współpraca w zakresie zapobiegania klęskom żywiołowym, gotowości i reagowania na nie;

43.  jest zaniepokojony ryzykiem powstawania chmur Cumulonimbus flammagenitus w wyniku pożarów lasów oraz jego negatywnym wpływem na stratosferę i warstwę ozonową; w związku z tym wzywa do jak największego ograniczenia umyślnie powodowanych pożarów i wypalania drzew w lasach;

44.  zwraca uwagę na wpływ pożarów roślinności i związanego z nimi zanieczyszczenia powietrza na zdrowie oraz wyraża zaniepokojenie prognozą Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO), która przewiduje, że wpływ ten będzie się zwiększać nawet przy niskich emisjach(26); zauważa, że wraz z ocieplaniem się planety pożary roślinności i związane z nimi zanieczyszczenie powietrza będą się nasilać nawet przy niskich emisjach, oraz zwraca uwagę, że będzie to mieć wpływ nie tylko na zdrowie ludzi, ale i na ekosystemy, ponieważ zanieczyszczenia powietrza przenoszą się z atmosfery na powierzchnię ziemi; zwraca uwagę, że kryzys klimatyczny wpływa na różnorodność biologiczną i zmniejszenie odporności ekosystemów oraz że wynikają z tego skutki dla zdrowia publicznego, w związku z czym podkreśla znaczenie podejścia „jedno zdrowie”;

45.  wzywa państwa członkowskie do zapewnienia ciągłej ochrony naszych lasów oraz do ochrony terenów przed przeklasyfikowaniem na grunty nieleśne w następstwie pożaru lasu, ponieważ może to zachęcać do celowego wzniecania pożarów w celu wykorzystania gruntów do innych celów, które nie były dozwolone przed pożarem; wzywa Komitet Regionów i służby Komisji do zapewnienia współpracy z władzami lokalnymi oraz do zbadania historii zmiany klasyfikacji gruntów po pożarach lasów;

46.  zwraca się o dokonanie przeglądu dyrektywy Rady 2003/96/WE dotyczącej opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej(27) w celu uwzględnienia zwolnienia z wewnętrznego podatku konsumpcyjnego od produktów energetycznych dla strażaków w trakcie pełnienia przez nich obowiązków służbowych;

Woda

47.  wzywa Komisję, by przedstawiła kompleksową strategię wodną UE, w tym by zorganizowała z państwami członkowskimi europejską konferencję na temat wody w celu szybkiego opracowania wytycznych dotyczących zarządzania transgranicznymi wspólnymi dorzeczami, zwłaszcza na wypadek wieloletnich susz, oraz w celu ustalenia w sposób zrównoważony priorytetów w zakresie wykorzystania wody;

48.  wzywa Komisję do koordynacji opracowywania kompleksowych planów regionalnych lub krajowych od odwiertu do ostatecznego wykorzystania, aby rozwiązać problem wycieków i przecieków wody z powodu niskiej jakości lub niewystarczająco utrzymywanej infrastruktury, w tym na poziomie dorzeczy, miast i gospodarstw, oraz do wymiany najlepszych praktyk w tym zakresie;

49.  wzywa Komisję, by wspierała wzmożone wysiłki państw członkowskich na rzecz szerszego stosowania technik ponownego wykorzystania wody, energooszczędnych technologii i praktyk nawadniania, technologii zielonego dachu, inteligentnych pryszniców i toalet w sektorze wodnym, włącznie z dostawami, urządzeniami sanitarnymi i zarządzanie wodą deszczową, a także we wszystkich przemysłowych, mieszkalnych i komercyjnych cyklach wodnych i zastosowaniach związanych z wodą; wzywa do zmiany obowiązujących przepisów, aby zachęcić do ponownego wykorzystywania wody w sektorach, w których zużywa się dużo wody, przy jednoczesnym przestrzeganiu najsurowszych kryteriów jakości, a także w biurach i domach dzięki ponownemu wykorzystaniu wody szarej; przypomina, że gospodarka wodna ma kluczowe znaczenie dla minimalizacji niekorzystnych skutków zmiany klimatu, ochrony bezpieczeństwa wodnego i żywnościowego, ochrony różnorodności biologicznej oraz wsparcia zdrowego stanu gleb;

50.  zwraca uwagę, że sektor energetyczny jest bardzo dużym konsumentem wody w Europie oraz że sam sektor wodny zużywa wiele energii do poboru wody, pompowania, ogrzewania, chłodzenia, czyszczenia i odsalania; zwraca uwagę na wpływ niskiego poziomu wody na sektor energetyczny i niektóre gałęzie przemysłu; podkreśla, że oszczędniejsze gospodarowanie wodą może mieć bezpośredni wpływ na zmniejszenie zużycia energii i spowolnienie zmiany klimatu;

51.  podkreśla potrzebę angażowania obywateli w gospodarkę wodną; zachęca państwa członkowskie, aby przyjęły środki, które zgodnie z tą dyrektywą zapewniłyby dostęp do wody słabszym i zmarginalizowanym grupom społecznym, oraz aby podejmowały dalsze działania mające zapewnić zaopatrzenie w wodę wodociągową; przypomina o obowiązkach państw dotyczących zapewnienia prawa człowieka do wody pitnej, zwłaszcza podczas fal upałów i susz, co obejmuje na przykład stworzenie mechanizmu partycypacyjnego, w ramach którego konieczne byłoby uzyskanie wcześniejszej, dobrowolnej i świadomej zgody ludności rdzennej i społeczności lokalnych na budowę infrastruktury energetycznej na wielką skalę oraz na działalność przemysłu wydobywczego; podkreśla znaczenie systemowego uznawania zwyczajowych praw do wody pitnej oraz zapewniania środków ochrony prawnej, których można dochodzić na drodze sądowej (za pośrednictwem mechanizmu rozpatrywania skarg) w przypadku naruszeń praw człowieka;

52.  podkreśla znaczenie zapobiegania spekulacji wodą, aby zapewnić sprawiedliwy dostęp do tego zasobu i dobre gospodarowanie nim; wzywa do wprowadzenia zakazu handlu wodą jako towarem na rynkach finansowych;

Wymiar międzynarodowy i społeczny

53.  podkreśla, że w całej Europie wiele osób mieszka w przestarzałych i zaniedbanych budynkach oraz żyje w niezadowalających warunkach, co zwiększa ich podatność na skutki ekstremalnych zjawisk pogodowych; przypomina, że dostęp do odpowiednich mieszkań jest prawem podstawowym; wzywa do szybkiego przyjęcia ambitnego społecznego funduszu klimatycznego, aby wesprzeć grupy znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji, w szczególności aby zwiększyć efektywność energetyczną ich domów oraz obniżyć emisyjność ich systemów ogrzewania i chłodzenia, w tym dzięki wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych, co umożliwi im obniżenie rachunków za energię, a także poprawę standardu ich życia;

54.  podkreśla, że w trybie pilnym należy zwiększyć skalę globalnych działań, zarówno w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, jak i zwiększenia zdolności przystosowawczych, wzmocnienia odporności i zmniejszenia podatności na zmianę klimatu, jak podkreślono w Pakcie na rzecz Klimatu z Glasgow przyjętym w 2022 r.; wzywa UE, aby odgrywała aktywną rolę w dalszym określaniu globalnego celu w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu oraz w zapewnianiu osiągnięcia celu międzynarodowego finansowania działań związanych ze zmianą klimatu, w tym w zapewnieniu równowagi między finansowaniem łagodzenia zmiany klimatu a finansowaniem przystosowania się do niej; wzywa ponadto UE, aby aktywnie zaangażowała się w ramy z Sendai dotyczące ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych, co pozwoli na podjęcie konkretnych działań w celu ochrony korzyści rozwojowych przed ryzykiem klęsk żywiołowych;

55.  przypomina, że zdrowie i bezpieczeństwo pracowników stanowi kompetencję UE oraz że zgodnie z dyrektywą 89/391/EWG(28) pracowników należy chronić przed wszelkimi zagrożeniami, w tym pojawiającymi się zagrożeniami; wzywa Komisję do dokładnej i pilnej oceny nowych i pojawiających się zagrożeń związanych ze zmianą klimatu dla bezpieczeństwa i higieny pracy, aby lepiej chronić pracowników przed narażeniem na wyższe temperatury, naturalne promieniowanie ultrafioletowe oraz inne powiązane zagrożenia i zagrożenia dla bezpieczeństwa, w szczególności w sektorach budownictwa, rolnictwa i usług publicznych; wskazuje, że role zróżnicowane ze względu na płeć skutkują również zróżnicowaną podatnością kobiet i mężczyzn na skutki zmiany klimatu oraz że zmiana klimatu pogłębia nierówności między kobietami a mężczyznami;

56.  przypomina o konieczności podjęcia przez państwa członkowskie działań na rzecz realizacji podejścia „wizja zero” w zakresie zgonów związanych z pracą, zgodnie ze strategicznymi ramami UE dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2021–2027; podkreśla w tym kontekście konieczność zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy wszystkim pracownikom służb ratunkowych, w tym strażakom, którzy w trakcie swojej pracy są szczególnie narażeni na działanie czynników rakotwórczych; podkreśla znaczenie włączenia do krajowych strategii bezpieczeństwa i higieny pracy państw członkowskich regularnych szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i zarządzania ryzykiem dla pracowników służb ratowniczych, a także zapewnienia odpowiedniego sprzętu i materiałów ochronnych; wzywa Komisję, by nadzorowała realizację tych działań;

57.  wyraża najgłębsze współczucie dla ludności Pakistanu, która ucierpiała z powodu śmiertelnego w skutkach kryzysu klimatycznego, i zauważa, że Pakistan w bardzo niewielkim stopniu przyczynia się do kryzysu klimatycznego; zauważa, że UE przeznaczyła początkowo 1,8 mln EUR na pomoc humanitarną dla ofiar powodzi, ale przyznaje, że nie jest to kwota wystarczająca, aby odpowiednio zaspokoić potrzeby ludności i społeczności dotkniętych powodzią;

58.  podkreśla znaczenie dążenia do pełnego wdrożenia Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030; z zadowoleniem przyjmuje deklarację ministerialną przyjętą tego lata na Forum Politycznym Wysokiego Szczebla ds. Zrównoważonego Rozwoju, w której stwierdzono, że susze i powodzie są wyzwaniami o wymiarze globalnym, których skutki najbardziej odczuwają kraje rozwijające się oraz osoby znajdujące się w trudnej sytuacji, zwłaszcza ludy tubylcze i społeczności lokalne; przypomina krajom rozwiniętym, że powinny być solidarne z krajami rozwijającymi się, a w szczególności z krajami znajdującymi się w najtrudniejszej sytuacji;

59.  przypomina, że lata 2021–2030 ogłoszono oenzetowską dekadą odbudowy ekosystemów, i oczekuje, że w UE dekada ta upłynie pod znakiem odbudowy zasobów przyrodniczych; zachęca wszystkie strony Konwencji o różnorodności biologicznej do pilnego wdrożenia środków odbudowy zasobów przyrodniczych na swoich terytoriach;

60.  zauważa, że kraje na całym świecie również ucierpiały z powodu poważnych i rekordowych susz, w tym rekordowej suszy w Chinach; wzywa do ściślejszej współpracy z partnerami międzynarodowymi, jeśli chodzi o susze, pożary lasów i inne skutki zmiany klimatu; wzywa UE, aby dążyła do pogłębienia dialogu na ten temat, w tym podczas COP27, w celu wymiany wiedzy i wspólnej poprawy zarządzania ryzykiem suszy;

61.  podkreśla, że systemy wczesnego ostrzegania mają kluczowe znaczenie dla skutecznego przystosowania się, zwłaszcza w odniesieniu do pożarów lasów i powodzi, lecz nie są one dostępne dla dużej części świata; popiera inicjatywę WMO dotyczącą systemów wczesnego ostrzegania i ma nadzieję, że zostanie ona szybko wdrożona, aby uratować jak najwięcej żyć przed skutkami kryzysu klimatycznego; zachęca państwa członkowskie do dzielenia się technologią systemu wczesnego ostrzegania;

62.  podkreśla, że według ONZ susza w Rogu Afryki naraża na głód 22 mln osób; zauważa, że kryzys klimatyczny i siły geopolityczne pogłębiają problemy z dostępem do żywności i głodem w krajach spoza UE; wzywa UE do priorytetowego traktowania spójnych i opartych na prawach człowieka strategii politycznych w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego; zwraca uwagę na to, że kryzys klimatyczny potęguje kryzys humanitarny na całym świecie, zwłaszcza w Afganistanie, gdzie susza jest jednym z czynników pozbawiających żywności 20 mln Afgańczyków;

63.  podkreśla, że UE musi być gotowa na wysiedlenia wywołane zmianą klimatu, i uznaje potrzebę podjęcia odpowiednich działań w celu ochrony praw człowieka przysługujących ludności zagrożonej skutkami zmiany klimatu; uważa, że takimi przesiedleniami należy zająć się na szczeblu międzynarodowym; wzywa Komisję i państwa członkowskie do współpracy przy opracowywaniu międzynarodowych ram, które pozwoliłyby zająć się przesiedleniami i migracjami spowodowanymi klimatem zarówno na forach międzynarodowych, jak i w działaniach zewnętrznych UE; zachęca Komisję i państwa członkowskie do współpracy na rzecz wsparcia osób przesiedlonych z powodu zmiany klimatu, które nie mogą już żyć w swoich miejscach zamieszkania; podkreśla, że Komitet Praw Człowieka ONZ orzekł, iż przy rozważaniu deportacji osób ubiegających się o azyl państwa muszą brać pod uwagę wpływ kryzysu klimatycznego na prawa człowieka w kraju pochodzenia;

64.  wzywa do zwiększenia inwestycji w edukację i propagowanie wśród obywateli europejskich wiedzy na temat klęsk żywiołowych; wzywa do propagowania Międzynarodowego Dnia Ograniczania Skutków Katastrof Naturalnych za pomocą widocznych inicjatyw UE;

o
o   o

65.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. C 232 z 16.6.2021, s. 28. (2) Dz.U. C 270 z 7.7.2021, s. 2. (3) Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1. (4) Dz.U. C 67 z 8.2.2022, s. 25. (5) Dz.U. C 184 z 5.5.2022, s. 2. (6) Dz.U. C 445 z 29.10.2021, s. 156. (7) Dz.U. C 506 z 15.12.2021, s. 38. (8) Dz.U. C 316 z 22.9.2017, s. 99. (9) Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 159. (10) Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 60. (11) Dz.U. L 311 z 14.11.2002, s. 3. (12) Usługa programu Copernicus w zakresie zmiany klimatu, „Surface air temperature for August 2022” [Temperatura powietrza przy powierzchni w sierpniu 2022 r.]. (13) Światowy Instytut Zasobów, „Achieving abundance: understanding the cost of a sustainable water future” [Osiągnięcie dostatku: zrozumieć koszty zrównoważonej przyszłości w dziedzinie gospodarki wodnej], 21 stycznia 2020 r. (14) Europejska Agencja Środowiska „Water resources across Europe — confronting water stress: an updated assessment” [Zasoby wodne w Europie – w obliczu deficytu wody: zaktualizowana ocena], 14 października 2021 r. (15) Mekonen, Zelalem A. i in., „Wildfire exacerbates high-latitude soil carbon losses from climate warming”, Environment Research Letters, tom 17, nr 9, wrzesień 2022 r. (16) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1). (17) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 z dnia 2 grudnia 2021 r. ustanawiające przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013 (Dz.U. L 435 z 6.12.2021, s. 1). (18) Europejski Trybunał Obrachunkowy, „Sprawozdanie specjalne nr 20/2021 pt. „Zrównoważone wykorzystanie zasobów wodnych w sektorze rolnictwa – zamiast promować bardziej efektywne korzystanie z wód środki w ramach WPR najprawdopodobniej doprowadzą do wzrostu zużycia”, 2021 r. (19) Baranyai, G., „Transboundary water governance in the European Union: the (unresolved) allocation question”, Dziennik Urzędowy Światowej Rady Wody, tom 21, nr 3, 2019 r. (20) Dyrektywa Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (Dz.U. L 135 z 30.5.1991, s. 40). (21) Usługa programu Copernicus w zakresie monitorowania atmosfery, „Europe’s summer wildfire emissions highest in 15 years” [Emisje spowodowane pożarami lasów w Europie najwyższe od 15 lat], 6 września 2022 r. (22) Komunikat Wspólnego Centrum Badawczego, „Global warming could more than double costs caused by drought in Europe, study finds” [Wyniki badania – globalne ocieplenie może co najmniej dwukrotnie zwiększyć koszty powodowane przez susze w Europie], 10 maja 2021 r. (23) Wyniki badań Wspólnego Centrum Badawczego dotyczące prognozowania skutków gospodarczych zmiany klimatu w sektorach gospodarki UE na podstawie analizy oddolnej. (24) Komunikat Komisji z 17 września 2020 r. pt. „Ambitniejszy cel klimatyczny Europy do 2030 r.: inwestowanie w przyszłość neutralną dla klimatu z korzyścią dla obywateli” (COM(2020)0562). (25) Komunikat Komisji z dnia 22 czerwca 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych (COM(2022)0304). (26) Światowa Organizacja Meteorologiczna, „WMO Air Quality and Climate Bulletin highlights impacts of wildfires” [W biuletynie WMO o jakości powietrza i klimacie podkreśla się skutki pożarów lasów], 7 września 2022 r. (27) Dyrektywa Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (Dz.U. L 283 z 31.10.2003, s. 51). (28) Dyrektywa Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz.U. L 183 z 29.6.1989, s. 1).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 września 2022 r. w sprawie sytuacji w Cieśninie Tajwańskiej (2022/2822(RSP))

P9_TA(2022)0331 RC-B9-0389/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje zalecenie z 21 października 2021 r. dla wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie stosunków politycznych i współpracy między UE a Tajwanem(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 7 czerwca 2022 r. w sprawie UE wobec zagrożeń bezpieczeństwa w regionie Indo-Pacyfiku(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 5 lipca 2022 r. w sprawie strategii dla Indo-Pacyfiku w dziedzinie handlu i inwestycji(3),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 16 września 2021 r. w sprawie nowej strategii UE–Chiny(4),

–  uwzględniając szczyt UE-Chiny z 1 kwietnia 2022 r.,

–  uwzględniając unijną politykę „jednych Chin”,

–  uwzględniając konkluzje Rady z 16 kwietnia 2021 r. w sprawie unijnej strategii współpracy w regionie Indo-Pacyfiku,

–  uwzględniając wspólny komunikat Komisji i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z 16 września 2021 r. pt. „Unijna strategia współpracy w regionie Indo-Pacyfiku” (JOIN(2021)0024),

–  uwzględniając Strategiczny kompas na rzecz bezpieczeństwa i obrony przyjęty przez Radę 21 marca 2022 r.,

–  uwzględniając koncepcję strategiczną NATO z 2022 r.,

–  uwzględniając wspólny komunikat Komisji oraz wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z 1 grudnia 2021 r. w sprawie strategii Global Gateway (JOIN(2021)0030),

–  uwzględniając oświadczenie ministrów spraw zagranicznych grupy G-7 z 3 sierpnia 2022 r. w sprawie utrzymania pokoju i stabilności w Cieśninie Tajwańskiej,

–  uwzględniając przemówienie wiceprzewodniczącego / wysokiego przedstawiciela Josepa Borrella wygłoszone na 29. Forum Regionalnym ASEAN w dniu 5 sierpnia 2022 r.,

–  uwzględniając trójstronny dialog strategiczny między USA, Australią i Japonią z dnia 5 sierpnia 2022 r.,

–  uwzględniając oświadczenie sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga z 4 sierpnia 2022 r.,

–  uwzględniając art. 132 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że UE i Tajwan są partnerami o podobnych poglądach, którzy podzielają wspólne wartości, takie jak wolność, demokracja, prawa człowieka i praworządność; mając na uwadze, że UE nadal utrzymuje swoje zasadnicze stanowisko w sprawie polityki „jednych Chin”,

B.  mając na uwadze, że w dniach 4–10 sierpnia 2022 r. w następstwie wizyty przewodniczącej Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych Nancy Pelosi, która miała miejsce w dniach 2–3 sierpnia 2022 r., Chińska Republika Ludowa rozszerzyła na bezprecedensową skalę prowadzone już od dawna zbrojne działania mające na celu zastraszenie Tajwanu, a także przeprowadziła ćwiczenia wojskowe na dużą skalę przy użyciu ostrej amunicji na siedmiu wyznaczonych obszarach otaczających Tajwan; mając na uwadze, że ćwiczenia obejmowały użycie maksymalnie 11 pocisków balistycznych, z których co najmniej pięć przemieściło się nad Tajwanem; mając na uwadze, że te ćwiczenia wojskowe stanowiły wirtualną blokadę przestrzeni morskiej i powietrznej Tajwanu;

C.  mając na uwadze, że pięć pocisków balistycznych Chińskiej Republiki Ludowej wylądowało w japońskiej wyłącznej strefie ekonomicznej (w.s.e.);

D.  mając na uwadze, że ćwiczenia wojskowe na pełną skalę towarzyszyły intensywnym cyberatakom na władze tajwańskie i sektor prywatny; mając na uwadze, że ciągła agresja wojskowa Chińskiej Republiki Ludowej wobec Tajwanu stanowi poważne zagrożenie dla status quo i może prowadzić do niebezpiecznej, nawet niezamierzonej eskalacji, która będzie miała poważny wpływ na stabilność i pokój na świecie, w tym na UE;

E.  mając na uwadze, że wydaje się, iż Chińska Republika Ludowa stara się podtrzymać swoje nadmiernie agresywne działania, usiłując podważyć status quo w Cieśninie Tajwańskiej;

F.  mając na uwadze, że od 2019 r. Chińska Republika Ludowa z coraz większą regularnością narusza tajwańską strefę identyfikacyjną obrony powietrznej mając na uwadze, że Chińska Republika Ludowa prowadzi agresywne działania na rozległych obszarach regionu Indo-Pacyfiku i stosuje różne stopnie przymusu wojskowego lub gospodarczego, co doprowadziło do sporów z sąsiadami, takimi jak Japonia, Indie, Filipiny i Australia;

G.  mając na uwadze, że w odpowiedzi na ponowne prowokacje ze strony Chińskiej Republiki Ludowej Tajwan ogłosił, iż zwiększy swój budżet wojskowy o 13,9% w ujęciu rocznym do rekordowego poziomu 586,3 mld TWD (19,5 mld EUR);

H.  mając na uwadze, że Australia i Japonia wraz ze Stanami Zjednoczonymi we wspólnym oświadczeniu wyraziły „zaniepokojenie niedawnymi działaniami [Chińskiej Republiki Ludowej], które poważnie wpływają na pokój i stabilność na świecie”, a także wezwały Chińską Republikę Ludową „do natychmiastowego zaprzestania ćwiczeń wojskowych”; mając na uwadze, że ministrowie spraw zagranicznych grupy G-7 ostro skrytykowali agresywne działania Chińskiej Republiki Ludowej;

I.  mając na uwadze, że po wizycie delegacji Kongresu USA pod przewodnictwem przewodniczącej Pelosi Chińska Republika Ludowa zawiesiła rozmowy i współpracę ze Stanami Zjednoczonymi w ośmiu różnych obszarach, w tym dialog na temat kwestii wojskowych i zmiany klimatu;

J.  mając na uwadze, że w ostatnich latach do Tajwanu przybywali z wizytą liczni ustawodawcy, w tym przedstawiciele państw członkowskich UE i jeden wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego; mając na uwadze, że takie wizyty w ramach dyplomacji parlamentarnej są powszechną praktyką w demokracjach;

K.  mając na uwadze, że 9 października 2021 r. prezydent Chińskiej Republiki Ludowej Xi Jinping zobowiązał się do „ponownego połączenia” z Tajwanem za pomocą rzekomo pokojowych środków, deklarując niezgodnie z prawdą, że największą przeszkodą w tym procesie są tak zwane „niezależne siły Tajwanu”; mając na uwadze, że retoryka ta nie znajduje odzwierciedlenia w działaniach Chińskiej Republiki Ludowej; mając na uwadze, że dyplomaci z Chińskiej Republiki Ludowej zagrozili nawet tzw. reedukacją ludności Tajwanu po ponownym zjednoczeniu;

L.  mając na uwadze, że w opublikowanej niedawno białej księdze Chińskiej Republiki Ludowej pt. „The Taiwan Question and China’s Reunification in the New Era” [Kwestia tajwańska a ponowne zjednoczenie Chin w nowej erze] usunięto wcześniejsze gwarancje oferowane Tajwanowi w związku z jego przyszłym statusem po „ponownym zjednoczeniu”, takie jak gwarancja niestacjonowania wojsk czy personelu administracyjnego Chińskiej Republiki Ludowej na wyspie;

M.  mając na uwadze, że Chińska Republika Ludowa nałożyła potężne sankcje gospodarcze i zaczęła wywierać naciski na Litwę po tym, jak kraj ten zgodził się na otwarcie tajwańskiego przedstawicielstwa na Litwie, a także planuje otwarcie litewskiego przedstawicielstwa handlowego w Tajpej; mając na uwadze, że Parlament zdecydowanie popiera prawo wszystkich państw członkowskich UE do utrzymywania tego typu stosunków z Tajwanem;

N.  mając na uwadze, że Tajwan przyłączył się do sankcji UE przeciwko Rosji, a także mając na uwadze, że zarówno władze Tajwanu, jak i jego mieszkańcy dokonali znacznych darowizn na rzecz ukraińskich uchodźców;

O.  mając na uwadze, że Tajwan znajduje się w strategicznym położeniu pod względem handlu; mając na uwadze, że Cieśnina Tajwańska jest głównym szlakiem dla statków podróżujących z Chin, Japonii, Korei Południowej i Tajwanu do Europy; mając na uwadze, że UE pozostaje jednym z największych źródeł bezpośrednich inwestycji zagranicznych na Tajwanie; mając na uwadze, że istnieją znaczne możliwości zwiększenia bezpośrednich inwestycji zagranicznych Tajwanu w UE; mając na uwadze, że Tajwan dominuje na rynkach produkcji półprzewodników, ponieważ tamtejsi producenci wytwarzają około 50 % wszystkich półprzewodników na świecie; mając na uwadze, że strategia UE na rzecz Indo-Pacyfiku przemawia za zacieśnieniem współpracy handlowej i inwestycyjnej z Tajwanem oraz opowiada się za stabilizacją napięć na Morzu Południowochińskim i w Cieśninie Tajwańskiej;

P.  mając na uwadze, że na szczycie UE-Chiny 1 kwietnia 2022 r. przypomniano o odpowiedzialności Chińskiej Republiki Ludowej, zarówno jako podmiotu globalnego, jak i stałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ, za działanie na rzecz pokoju i stabilności w regionie, zwłaszcza w Cieśninie Tajwańskiej;

Q.  mając na uwadze, że UE zobowiązała się do wykorzystywania wszystkich dostępnych kanałów do wspierania inicjatyw mających na celu promowanie dialogu, współpracy i budowania zaufania po obu stronach Cieśniny Tajwańskiej; mając na uwadze, że ostatnie wydarzenia zwiększyły pilną potrzebę zaangażowania UE w działania służące zmniejszeniu napięć regionalnych jako czynnika niestabilności;

1.  zdecydowanie potępia ćwiczenia wojskowe, które Chińska Republika Ludowa rozpoczęła w Cieśninie Tajwańskiej 2 sierpnia 2022 r. i które osiągnęły bezprecedensowy poziom intensywności, a także wzywa rząd Chińskiej Republiki Ludowej do powstrzymania się od wszelkich środków, które mogłyby zdestabilizować Cieśninę Tajwańską i bezpieczeństwo regionalne;

2.  podkreśla, że status quo w Cieśninie Tajwańskiej nie może być jednostronnie zmieniany i nalega na sprzeciwianie się zastosowaniu groźby użycia siły;

3.  potwierdza zaangażowanie społeczności międzynarodowej w utrzymanie opartego na zasadach porządku międzynarodowego, pokoju i stabilności w Cieśninie Tajwańskiej i w regionie; ponownie podkreśla zaangażowanie UE w politykę „jednych Chin” stanowiącą polityczną podstawę stosunków UE-Chiny; przypomina, że w strategii UE wobec Chin podkreśla się, że konstruktywne stosunki po obu stronach Cieśniny Tajwańskiej są częścią promowania pokoju i bezpieczeństwa w całym regionie Azji i Pacyfiku oraz że UE wspiera inicjatywy mające na celu dialog i budowanie zaufania; jest przekonany, że prowokacyjne działania Chińskiej Republiki Ludowej przeciwko Tajwanowi i na Morzu Południowochińskim muszą mieć wpływ na relacje między UE a Chinami oraz że należy rozważyć możliwość planowania awaryjnego;

4.  zdecydowanie wyraża solidarność z narodem Tajwanu; wyraża uznanie dla rządu tajwańskiego i przywódców politycznych za ich ostrożną i odpowiedzialną reakcję na prowokacje ze strony Chińskiej Republiki Ludowej;

5.  podkreśla, że na demokratycznej wyspie Tajwan to naród decyduje o tym, w jaki sposób chce żyć;

6.  podkreśla, jak ważne jest przestrzeganie prawa międzynarodowego, w szczególności Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS) i jej postanowień dotyczących zobowiązania do rozstrzygania sporów środkami pokojowymi, oraz zachowanie wolności żeglugi i przelotu;

7.  z zadowoleniem przyjmuje wyraźne potępienie przez państwa członkowskie UE oraz partnerów w regionie ćwiczeń wojskowych Chińskiej Republiki Ludowej oraz podkreśla, że nasza jedność ma kluczowe znaczenie dla powstrzymania wszelkiej agresji ze strony Chińskiej Republiki Ludowej oraz utrzymania pokoju i stabilności w Cieśninie Tajwańskiej;

8.  jest głęboko zaniepokojony odpaleniem rakiet balistycznych nad Tajwanem, które wylądowały w wyłącznej strefie ekonomicznej Japonii, zagrażając stabilności regionu i bezpieczeństwu narodowemu Japonii; z zadowoleniem przyjmuje oświadczenia rzecznika rządu japońskiego wzywające do prawdziwego dialogu w celu pokojowego rozwiązania kwestii dotyczących Tajwanu; wyraża solidarność z Japonią i pełne poparcie dla tego kraju, i podkreśla w związku z tym potrzebę dalszego wspierania Tajwanu przez demokracje w regionie w obliczu pokazów siły wojskowej przez Chińską Republikę Ludową, ponieważ pokój i stabilność w regionie leżą w interesie wszystkich;

9.  wzywa Chińską Republikę Ludową do natychmiastowego zaprzestania wszelkich działań i wtargnięć do tajwańskiej strefy identyfikacyjnej obrony powietrznej oraz do zaprzestania naruszania przestrzeni powietrznej nad zewnętrznymi wyspami Tajwanu, przywrócenia pełnego poszanowania linii środkowej Cieśniny Tajwańskiej oraz zaprzestania wszelkich innych działań wojskowych w szarej strefie, w tym kampanii cybernetycznych i dezinformacyjnych;

10.  potępia decyzję Chińskiej Republiki Ludowej o zawieszeniu różnych dialogów politycznych ze Stanami Zjednoczonymi, w tym dotyczących klimatu i kwestii bezpieczeństwa, oraz wzywa przywódców Chińskiej Republiki Ludowej do powrotu do standardów dyplomatycznych w celu uniknięcia ryzyka błędnych osądów i błędów, które mogłyby mieć katastrofalne konsekwencje;

11.  zdecydowanie odrzuca przymus gospodarczy stosowany przez Chińską Republikę Ludową wobec Tajwanu i innych demokracji w tamtym regionie, a także wobec państw członkowskich UE, oraz podkreśla, że takie praktyki są nie tylko nielegalne w świetle zasad Światowej Organizacji Handlu, ale również mają druzgocący wpływ na reputację Chińskiej Republiki Ludowej na świecie i doprowadzą do dalszej utraty zaufania do Chińskiej Republiki Ludowej jako partnera;

12.  wzywa UE, aby odgrywała znaczniejszą rolę w odniesieniu do sytuacji w Cieśninie Tajwańskiej i w całym regionie Indo-Pacyfiku, zgodnie z własną strategią dotyczącą tego regionu; wzywa do dalszego pogłębiania naszych strategicznych stosunków z partnerami o podobnych poglądach w regionie, w szczególności z Japonią i Australią;

13.  wzywa państwa członkowskie UE do zwiększenia obecności gospodarczej i dyplomatycznej w całym regionie Indo-Pacyfiku, w tym na Tajwanie, i przypomina, że strategiczny i gospodarczy środek ciężkości na świecie przenosi się do tego regionu, w związku z czym w interesie UE wyraźnie leży wypracowanie jasnego i wiarygodnego podejścia do regionu Indo-Pacyfiku na szczeblu ogólnounijnym;

14.  ponownie wzywa UE do wzmocnienia istniejącego partnerstwa z Tajwanem w celu promowania wspólnych wartości i zasad, w tym poprzez dążenie do zawarcia umowy w sprawie odpornego łańcucha dostaw i dwustronnej umowy inwestycyjnej, co pomogłoby chronić interesy całej UE i jej państw członkowskich;

15.  z zadowoleniem przyjmuje niedawno ogłoszone przez Litwę plany otwarcia biura przedstawicielstwa handlowego w Tajpej jesienią 2022 r.; wzywa inne państwa członkowskie, które nie prowadzą jeszcze biura handlowego na Tajwanie, do pójścia za tym przykładem i zacieśnienia stosunków z Tajwanem; wzywa Chińską Republikę Ludową do uchylenia nieuzasadnionych sankcji wobec litewskich urzędników; potępia ograniczenia handlowe nałożone przez Chińską Republikę Ludową;

16.  wzywa Komisję do zmiany nazwy Europejskiego Biura Ekonomicznego i Handlowego w Tajpej w celu odzwierciedlenia szerokiego zakresu naszych relacji;

17.  podkreśla, że Tajwan ma kluczowe znaczenie dla globalnego łańcucha dostaw w kluczowych sektorach zaawansowanych technologii, zwłaszcza półprzewodników, oraz wzywa Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) do opracowania strategii odporności i do sprawnego rozpoczęcia prac nad umową z Tajwanem w sprawie odpornego łańcucha dostaw w celu wyeliminowania poszczególnych słabych punktów w sposób przynoszący korzyści obu stronom, i której celem będzie ochrona bezpieczeństwa Tajwanu poprzez wzmocnienie jego „krzemowej tarczy”;

18.  zachęca do intensywniejszej wymiany handlowej, naukowej, kulturalnej i interakcji politycznej między UE a Tajwanem, w tym na możliwie najwyższych szczeblach, aby w pełni odzwierciedlić dynamiczną, wielopłaszczyznową i ścisłą współpracę między UE a Tajwanem jako partnerami o podobnych poglądach;

19.  wzywa ESDZ i Komisję do rozważenia projektów z zakresu łączności z wyspiarskimi państwami Pacyfiku i wspólnych inwestycji w partnerstwa między unijną Global Gateway a nową polityką południową Tajwanu w celu wspierania stosunków handlowych i politycznych, a także stabilności w regionie Indo-Pacyfiku;

20.  ponawia wcześniejszy apel do Komisji o niezwłoczne rozpoczęcie oceny skutków dwustronnej umowy inwestycyjnej i konsultacji publicznych w jej sprawie, a także o określenie jej zakresu z władzami tajwańskimi w ramach przygotowań do negocjacji mających pogłębić dwustronne powiązania gospodarcze;

21.  zaleca dalsze pogłębianie współpracy między UE a Tajwanem w celu zacieśnienia współpracy strukturalnej w zakresie zwalczania dezinformacji i obcej ingerencji; zaleca oddelegowanie urzędnika łącznikowego w Europejskim Biurze Ekonomicznym i Handlowym do koordynowania wspólnych wysiłków na rzecz zwalczania dezinformacji i ingerencji;

22.  uznaje, że gesty wsparcia, takie jak wizyty parlamentarne, są cenne, i sądzi, że mogą one mieć efekt odstraszający, jeżeli będą powiązane z konkretną współpracą w innych dziedzinach; podkreśla zamiar wysyłania w przyszłości oficjalnych delegacji parlamentarnych na Tajwan; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że podczas niedawnej wizyty wiceprzewodniczącej N. Beer na Tajwanie przedstawiciele zgromadzenia ustawodawczego Tajwanu (Yuan) zostali oficjalnie zaproszeni do złożenia wizyty w Parlamencie Europejskim; zamierza kontynuować takie działania jak organizacja tygodnia parlamentarnego UE-Tajwan;

23.  wyraża uznanie dla solidarności Tajwanu z Ukrainą w obliczu brutalnej i nieuzasadnionej agresji Rosji;

24.  przypomina o tym, jak ważne jest wzmocnienie dialogu między UE a Tajwanem poprzez zacieśnienie stosunków z podmiotami lokalnymi, w tym ze społeczeństwem obywatelskim, oraz zwiększenie wymiany z tajwańskimi organizacjami medialnymi, a także podkreśla, że owa wzmocniona wymiana pomoże poprawić profil i widoczność UE na Tajwanie oraz przyczyni się do wspólnych wysiłków na rzecz przeciwdziałania zagrożeniu dezinformacją, z którą coraz częściej borykają się obie strony;

25.  zdecydowanie opowiada się za konstruktywnym uczestnictwem Tajwanu w roli obserwatora w posiedzeniach, mechanizmach i działaniach organów międzynarodowych, w tym Światowej Organizacji Zdrowia, Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego, Międzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnej (Interpol) i Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu;

26.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i zgromadzeniom ustawodawczym Tajwanu, Chińskiej Republiki Ludowej, Stanów Zjednoczonych, Japonii, Korei Południowej, Australii, Indii, Filipin, Rosji i Ukrainy oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. C 184 z 5.5.2022, s. 170. (2) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0224. (3) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0276. (4) Dz.U. C 117 z 11.3.2022, s. 40.