Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 5ης Οκτωβρίου 2022 σχετικά με την κατάσταση των Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς στην ΕΕ (2022/2662(RSP))

P9_TA(2022)0343 B9-0413/2022

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΕ), τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη,

–  έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,

–  έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,

–  έχοντας υπόψη το νομικό πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των μειονοτήτων, τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ιδίως όσον αφορά τις προδήλως μεροληπτικές πρακτικές του εκπαιδευτικού διαχωρισμού των παιδιών Ρομά, και τη νομολογία του Δικαστηρίου,

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/43/ΕΚ του Συμβουλίου, της 29ης Ιουνίου 2000, περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής τους καταγωγής(1) (οδηγία για τη φυλετική ισότητα),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/78/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2000, για τη διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία(2),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 2008, για τα απόβλητα και την κατάργηση ορισμένων οδηγιών(3) (οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα),

–  έχοντας υπόψη την απόφαση-πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2008, για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου(4),

–  έχοντας υπόψη την Ατζέντα του 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη,

–  έχοντας υπόψη τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων και την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 4ης Μαρτίου 2021, σχετικά με το σχέδιο δράσης για τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων (COM(2021)0102),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Φεβρουαρίου 2011 σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για την ένταξη των Ρομά(5),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 10ης Δεκεμβρίου 2013 σχετικά με τη διάσταση του φύλου στο ευρωπαϊκό πλαίσιο εθνικών στρατηγικών ένταξης των Ρομά(6),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Φεβρουαρίου 2019 σχετικά με την ανάγκη ενίσχυσης του στρατηγικού πλαισίου της ΕΕ για τις εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά, μετά το 2020, και την ενίσχυση του αγώνα κατά της αθιγγανοφοβίας(7),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Ιουνίου 2020 σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για την αναπηρία μετά το 2020(8),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 17ης Σεπτεμβρίου 2020 με τίτλο «Η εφαρμογή των εθνικών στρατηγικών για την ένταξη των Ρομά: καταπολέμηση των αρνητικών συμπεριφορών απέναντι σε άτομα καταγωγής Ρομανί στην Ευρώπη»(9),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 21ης Ιανουαρίου 2021 σχετικά με την πρόσβαση σε αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή στέγαση για όλους(10),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 11ης Μαρτίου 2021 σχετικά με τα δικαιώματα του παιδιού ενόψει της Στρατηγικής της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού(11),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 7ης Απριλίου 2022 σχετικά με την ενωσιακή προστασία για παιδιά και νέους που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την Ουκρανία λόγω του πολέμου(12),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 4ης Δεκεμβρίου 2018, με τίτλο «Έκθεση σχετικά με την αξιολόγηση του πλαισίου της ΕΕ για εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά έως το 2020» (COM(2018)0785),

–  έχοντας υπόψη τη δεύτερη έρευνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις μειονότητες και τις διακρίσεις την οποία διεξήγαγε ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (FRA) της ΕΕ (EU-MIDIS II),

–  έχοντας υπόψη το πλαίσιο παρακολούθησης του FRA για ένα στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά,

–  έχοντας υπόψη το δελτίο του FRA, της 29ης Σεπτεμβρίου 2020, με τίτλο «Coronavirus pandemic in the EU – Impact on Roma and Travellers» (Η πανδημία του κορωνοϊού στην ΕΕ – Αντίκτυπος στους Ρομά και τους ταξιδιώτες),

–  έχοντας υπόψη τη δήλωση της FEANTSA (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εθνικών Οργανώσεων που εργάζονται με τους Αστέγους), της 26ης Οκτωβρίου 2020, με τίτλο «The Housing Situation for Roma in the EU Remains Difficult» (Η στεγαστική κατάσταση των Ρομά στην ΕΕ παραμένει δύσκολη),

–  έχοντας υπόψη το ενημερωτικό σημείωμα του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Ανιθαγένεια, της 10ης Μαρτίου 2022, με τίτλο «Stateless people and people at risk of statelessness forcibly displaced from Ukraine» (Ανιθαγενείς και άτομα που κινδυνεύουν με ανιθαγένεια και τα οποία εκτοπίστηκαν βιαίως από την Ουκρανία),

–  έχοντας υπόψη το έγγραφο θέσης της Unicef, του Ιουνίου 2012, με τίτλο «The Right of Roma Children to Education» (Το δικαίωμα των παιδιών Ρομά στην εκπαίδευση),

–  έχοντας υπόψη την ειδική έκθεση αριθ. 14/2016 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, της 28ης Ιουνίου 2016, με τίτλο «Πρωτοβουλίες πολιτικής της ΕΕ και χρηματοδοτική στήριξη για την ένταξη των Ρομά: πραγματοποιήθηκε σημαντική πρόοδος την τελευταία δεκαετία, αλλά απαιτούνται περαιτέρω επιτόπιες προσπάθειες»,

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 18ης Σεπτεμβρίου 2020, με τίτλο «Μια Ένωση ισότητας: σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού 2020-2025» (COM(2020)0565),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 7ης Οκτωβρίου 2020, με τίτλο «Μια Ένωση ισότητας: στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά» (COM(2020)0620),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 24ης Νοεμβρίου 2020, με τίτλο «Σχέδιο δράσης για την ενσωμάτωση και την ένταξη» (COM(2020)0758),

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση του Συμβουλίου, της 12ης Μαρτίου 2021, για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά(13),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 24ης Μαρτίου 2021, με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού» (COM(2021)0142),

–  έχοντας υπόψη τη σύσταση (ΕΕ) 2021/1004 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά(14),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 5ης Μαρτίου 2020, με τίτλο «Μια Ένωση ισότητας: στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025» (COM(2020)0152),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 3ης Μαρτίου 2021, με τίτλο «Ένωση ισότητας: στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030» (COM(2021)0101),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για οδηγία του Συμβουλίου για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης των προσώπων ανεξαρτήτως θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού (COM(2008)0426),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2001/55/ΕΚ του Συμβουλίου, της 20ής Ιουλίου 2001, σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές παροχής προσωρινής προστασίας σε περίπτωση μαζικής εισροής εκτοπισθέντων και μέτρα για τη δίκαιη κατανομή των βαρών μεταξύ κρατών μελών όσον αφορά την υποδοχή και την αντιμετώπιση των συνεπειών της υποδοχής αυτών των ατόμων(15) (η οδηγία για την προσωρινή προστασία),

–  έχοντας υπόψη τις ερωτήσεις προς το Συμβούλιο και την Επιτροπή σχετικά με την κατάσταση των ατόμων Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς στην ΕΕ (O-000022/2022 – B9‑0018/2022 και O‑000023/2022 – B9‑0019/2022),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 136 παράγραφος 5 και το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων,

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αξίες της ΕΕ υπερισχύουν σε μια κοινωνία που σέβεται την πολυμορφία, τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανεκτικότητα, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα των φύλων· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη έχουν ιδιαίτερη ευθύνη να εγγυώνται αυτές τις αξίες για όλους, συμπεριλαμβανομένων των Ρομά·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο όρος «Ρομά» είναι ένας γενικός όρος που περιλαμβάνει ευρύ φάσμα διαφόρων ατόμων καταγωγής Ρομανί, όπως οι Ρομά, οι Σίντι, οι Καλέ, οι Αθίγγανοι και οι Μπογιάς/Ρουντάρι· λαμβάνοντας υπόψη ότι περιλαμβάνει επίσης ομάδες όπως οι Ασκάλι, οι Αιγύπτιοι, οι Γιενίς, οι Ντομ, οι Λομ, οι Ρομ και οι Αμπντάλ, καθώς και πλανόδιους πληθυσμούς, συμπεριλαμβανομένης της εθνοτικής ομάδας Travellers, ή πληθυσμούς που χαρακτηρίζονται με τον διοικητικό όρο «Gens du voyage», και τους πληθυσμούς που αυτοπροσδιορίζονται ως Τσιγγάνοι ή Γύφτοι, χωρίς να αρνούνται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων ομάδων·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Ρομά αποτελούν τη μεγαλύτερη εθνοτική μειονότητα της Ευρώπης· λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας απαράδεκτα υψηλός αριθμός Ρομά στην Ευρώπη εξακολουθεί να ζει σε κατάσταση φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού και υπό συνθήκες επισφάλειας, επικινδυνότητας και συνωστισμού σε διαχωρισμένες αγροτικές και αστικές περιοχές· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ζήτημα των Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς δεν περιορίζεται σε μία χώρα και, συνεπώς, αποτελεί ευρωπαϊκό πρόβλημα και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοιο· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο χωρικός διαχωρισμός αποτελεί βασική αιτία της άνισης πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, στην πρώιμη παιδική μέριμνα και στην εκπαίδευση, στην απασχόληση και σε βασικές υπηρεσίες, όπως η οδική πρόσβαση, η ύδρευση, οι εγκαταστάσεις αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων, η ηλεκτρική ενέργεια και η συλλογή αποβλήτων, και ότι η αιτία και τα αποτελέσματα ενισχύονται αμοιβαία· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό δεν έχει μόνο φυσικές και οικονομικές, αλλά και ψυχολογικές και κοινωνιολογικές συνέπειες, τόσο για τα άτομα όσο και για τις κοινότητες· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαγενεακή φτώχεια στους καταυλισμούς των Ρομά έχει κοινωνικοοικονομικό χαρακτήρα με σοβαρές επιπτώσεις για τη σωματική και ψυχική υγεία, την ευημερία, τις ευκαιρίες ζωής και την άσκηση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ρομά·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Ρομά αντιμετωπίζουν υψηλότερα ποσοστά χαμηλής έντασης εργασίας, εργασιακής ανασφάλειας και ανεργίας, και ότι συχνά βρίσκονται σε καταστάσεις άτυπης ή επισφαλούς απασχόλησης, γεγονός που εμποδίζει την πρόσβασή τους σε επιδόματα ανεργίας και συνταξιοδοτικά δικαιώματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Ρομά στερούνται δικτύων απασχόλησης και υφίστανται διακρίσεις όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση και στον χώρο εργασίας, ενώ συγκεντρώνονται επίσης σε κοινωνικοοικονομικά μειονεκτούσες περιοχές· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα 6 εκατομμύρια Ρομά που διαμένουν στην ΕΕ αντιπροσωπεύουν σημαντικό και αυξανόμενο μέρος του πληθυσμού της και έχουν τεράστιο δυναμικό, το οποίο θα αναπτυχθεί μόνο εάν βελτιωθεί η κατάστασή τους όσον αφορά την απασχόληση και την κοινωνική τους ένταξη·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την έρευνα EU-MIDIS II, μόνο ένας στους τέσσερις Ρομά ηλικίας 16 ετών και άνω ανέφερε ως κύρια δραστηριότητά του τη μισθωτή εργασία ή την αυτοαπασχόληση, και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες Ρομά ανέφεραν πολύ χαμηλότερα ποσοστά απασχόλησης από ό,τι οι άνδρες Ρομά – 16 % έναντι 34 %· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση των νέων ήταν ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς, κατά μέσο όρο, το ποσοστό των Ρομά ΕΑΕΚ (εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης) ήταν 63 % σε σύγκριση με τον ενωσιακό μέσο όρο του 12 %· λαμβάνοντας υπόψη ότι, για τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα, τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι υπάρχει σημαντικό χάσμα μεταξύ των φύλων, καθώς το 72 % των νεαρών γυναικών Ρομά ταξινομούνταν ως ΕΑΕΚ, σε σύγκριση με το 55 % των νεαρών ανδρών Ρομά· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό έρχεται σε έντονη αντίθεση με τον υπόλοιπο πληθυσμό (35 %)· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 80 % των Ρομά αναφέρθηκε ότι ζουν κάτω από το όριο του κινδύνου φτώχειας της χώρας τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι 1 στους 3 Ρομά ζούσε σε κατοικία χωρίς νερό βρύσης και 1 στους 10 ζούσε σε κατοικία χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα· λαμβάνοντας υπόψη ότι 1 στα 3 παιδιά Ρομά έβλεπε κάποιο από τα μέλη της οικογένειάς του να πηγαίνει για ύπνο πεινασμένο τουλάχιστον μία φορά τον μήνα και ότι σχεδόν οι μισοί Ρομά ηλικίας 6-24 ετών δεν πήγαιναν σχολείο·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη σημαντικών μέτρων πολιτικής ή επενδύσεων, η περιορισμένη διαθεσιμότητα και η χαμηλή ποιότητα κοινωνικής στέγασης, οι διακρίσεις στην αγορά στέγασης και ο διαχωρισμός, διατηρούν σχεδόν αμετάβλητο το χάσμα μεταξύ Ρομά και μη Ρομά όσον αφορά την πρόσβαση στη στέγαση(16)·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε στέγη που να είναι αξιοπρεπής, προσβάσιμη, οικονομικά προσιτή, περιβαλλοντικά ασφαλής, υγιεινή και χωρίς διαχωρισμούς·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο βαθιά ριζωμένος διαρθρωτικός και θεσμικός αντιαθιγγανισμός εξακολουθεί να υφίσταται σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας της ΕΕ και αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στην πλήρη άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των Ρομά ως πολιτών της ΕΕ σε όλους τους τομείς της ζωής, συμπεριλαμβανομένης της απασχόλησης, της στέγασης, της εκπαίδευσης, της υγειονομικής περίθαλψης, της φροντίδας, της κοινωνικής προστασίας και άλλων βασικών δημόσιων υπηρεσιών· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 41 % των Ρομά στα εννέα κράτη μέλη της ΕΕ που συμπεριελήφθησαν στην έρευνα EU-MIDIS II αισθανόταν ότι υφίστατο διακρίσεις λόγω της καταγωγής του σε τουλάχιστον έναν τομέα της καθημερινής ζωής, όπως η αναζήτηση εργασίας, η εργασία, η στέγαση, η υγεία και η εκπαίδευση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ένταξη των Ρομά απαιτεί ευαισθησία στα τοπικά πλαίσια, στην εθνοτική και κοινωνικοοικονομική πολυμορφία εντός των Ρομά και στα εμπόδια κοινωνικής κινητικότητας, καθώς και στις διασταυρούμενες μορφές διακρίσεων, ιδίως σε ό,τι αφορά το φύλο, την ηλικία και την αναπηρία· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισότητα των φύλων και η κατάσταση των παιδιών και νέων Ρομά είναι δύο βασικοί τομείς παρέμβασης για την κοινωνική ένταξη των Ρομά που εξετάζονται ανεπαρκώς τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση στους καταυλισμούς Ρομά συνιστά παραβίαση των ανθρωπίνων και θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως κατοχυρώνονται στις Συνθήκες της ΕΕ, στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, στον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού και στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, καθώς και των αρχών που αναγνωρίζονται στον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι ανησυχητικό το γεγονός πως τα δικαιώματα αυτά δεν γίνονται σεβαστά στην πράξη για τους Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο φαύλος κύκλος της διαγενεακής φτώχειας σε περιθωριοποιημένους καταυλισμούς Ρομά αποτελεί σύνθετο φαινόμενο που πρέπει να αντιμετωπιστεί οριζόντια στο σύνολο των διαφόρων διασυνδεδεμένων τομέων πολιτικής, με ολοκληρωμένο τρόπο και με τη στενή συνεργασία όλων των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποτελεσματικές λύσεις απαιτούν πλήρη συμμετοχή σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο σε συνεργασία με πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των φιλανθρωπικών και εκκλησιαστικών οργανώσεων, των κοινωνικών εταίρων και ιδιωτικών παραγόντων, άντληση διδαγμάτων από τις βέλτιστες πρακτικές και τις καινοτόμες λύσεις σε όλα τα κράτη μέλη και αναπαραγωγή τους σε ευρύτερη κλίμακα·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές τοπικές και περιφερειακές αρχές και εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, με την πάροδο του χρόνου, έχουν συνεργαστεί ενεργά με τους Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς, με δοκιμασμένες και καινοτόμες προσεγγίσεις και έργα, αλλά συχνά δεν κάνουν χρήση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων (ΕΔΕΤ), διότι οι διαδικασίες είναι εξαιρετικά επαχθείς και πολύπλοκες· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συνηθέστερα εμπόδια που εντοπίστηκαν όσον αφορά την πρόσβαση στα ΕΔΕΤ είναι η απουσία μιας προσέγγισης εταιρικής σχέσης, η καθυστερημένη επιστροφή δαπανών μετά τις αιτήσεις πληρωμής, η καταβολή των πόρων των ΕΔΕΤ στον δικαιούχο βάσει συστήματος επιστροφής δαπανών, που συνιστά τη συχνότερη επιλογή, γεγονός το οποίο καθιστά τον δικαιούχο εξαρτώμενο από ιδίους πόρους, οι χρονοβόροι και επαναλαμβανόμενοι έλεγχοι των δημόσιων συμβάσεων, η έλλειψη συνοχής μεταξύ των πορισμάτων των ελέγχων, με συνέπεια να κατηγορούνται οι δικαιούχοι για σφάλματα που μπορούν να απαιτήσουν την επιστροφή της χρηματοδότησης, κάτι που προκαλεί κίνδυνο ανακατανομής πόρων από άλλους τομείς ή ακόμη και αφερεγγυότητας, η ισχνή συμμετοχή και συνεργασία των ελεγκτών διαχειριστικών ή ενδιάμεσων αρχών με τους δικαιούχους κατά τη διαδικασία σύναψης συμβάσεων, και ο καθορισμός αυθαίρετων ορίων και απαιτήσεων για διάφορες πτυχές των έργων·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Ρομά αντιμετωπίζουν δυσανάλογα εμπόδια όσον αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, τα οποία επιδεινώνονται από την έλλειψη ασφαλιστικών ή προσωπικών εγγράφων ταυτότητας, από τις διακρίσεις από επαγγελματίες του τομέα της υγείας και από τον διαχωρισμό στις εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συνεχιζόμενες ανισότητες στον τομέα της υγείας, συμπεριλαμβανομένων των συγκεκριμένων επιπτώσεων που έχουν στην υγεία ο χωρικός διαχωρισμός και ο συνωστισμός κάτω από την ίδια στέγη, θέτουν τους Ρομά σε ευάλωτη θέση·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι και τα 27 κράτη μέλη έχουν δεσμευτεί να εργαστούν για την εξάλειψη του φαινομένου των αστέγων έως το 2030, υπογράφοντας τη Διακήρυξη της Λισαβόνας του Ιουνίου του 2020 και δημιουργώντας την ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση του φαινομένου των αστέγων, η οποία αποσκοπεί στην προώθηση πολιτικών που βασίζονται σε μια ανθρωποκεντρική, βασισμένη στη στέγαση και ολοκληρωμένη προσέγγιση·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ παρέχει σημαντική οικονομική στήριξη για μέτρα κοινωνικής ένταξης, μεταξύ άλλων για μέτρα που προωθούν την ένταξη των Ρομά, ιδίως των πλέον απόρων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τα έγγραφα σχεδιασμού των κρατών μελών, 1,5 δισεκατομμύρια EUR διατέθηκαν για την κοινωνικοοικονομική ένταξη ευάλωτων ομάδων ατόμων κατά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020(17)·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθεί να υπάρχει χάσμα μεταξύ των πληθυσμών Ρομά και των μη Ρομά σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι, το 2018, μόνο το 53 % των παιδιών Ρομά ηλικίας 4-6 ετών συμμετείχε στην προσχολική εκπαίδευση, σύμφωνα με την έρευνα EU-MIDIS II· λαμβάνοντας υπόψη τον εκτεταμένο διαχωρισμό των μαθητών Ρομά στα σχολεία, παρά τη νομική απαγόρευση τέτοιων πρακτικών και την ασυμβατότητά τους με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο εν λόγω εκπαιδευτικός διαχωρισμός λαμβάνει συνήθως τρεις διαφορετικές μορφές: συμμετοχή δυσανάλογων αριθμών παιδιών Ρομά σε «ειδικά» σχολεία για παιδιά με διανοητικές αναπηρίες, διαχωρισμένες τάξεις ή τμήματα για μαθητές Ρομά σε «μεικτά» σχολεία, και επικράτηση των «σχολείων-γκέτο»· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα παιδιά Ρομά αντιμετωπίζουν πρόσθετα εμπόδια στην ισότιμη συμμετοχή τους στην εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένων της αδυναμίας κάλυψης του κόστους που συνδέεται με την εκπαίδευση (μεταξύ άλλων της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας), του χωροταξικού διαχωρισμού, της έλλειψης κοντινών εγκαταστάσεων παιδικής φροντίδας ή της άνισης ή μηδενικής πρόσβασης στην επιγραμμική και/ή εξ αποστάσεως μάθηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η φτώχεια και η έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη σωματική, πνευματική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και αυξάνουν τις πιθανότητές τους να μείνουν πίσω σε όλες τις πτυχές της ενήλικης ζωής τους·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η χαμηλή προσχολική φοίτηση αποτελεί βασικό παράγοντα των ποσοστών πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου μεταξύ των Ρομά, τα οποία επιδεινώνονται περαιτέρω από την καθυστερημένη έναρξη της σχολικής φοίτησης και τη μη τακτική σχολική φοίτηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόωρη εγκατάλειψη επέρχεται κυρίως στο σημείο της μετάβασης μεταξύ τύπων σχολείων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμμετοχή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση παρεμποδίζεται από παράγοντες όπως οι μετακινήσεις, ο διαχωρισμός στη στέγαση, καθώς και η κακή λειτουργία των υπηρεσιών καθοδήγησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εκπαιδευτικά χάσματα επιδεινώνονται περαιτέρω από το αυξανόμενο ψηφιακό χάσμα μεταξύ παιδιών Ρομά και μη Ρομά·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι Ρομά αντιμετώπισαν υψηλότερους κινδύνους προσβολής από τη νόσο COVID‑19 λόγω των παγιωμένων ανισοτήτων στον υγειονομικό και κοινωνικό τομέα και επηρεάστηκαν δυσανάλογα από τα μέτρα που ελήφθησαν για την ανάσχεση του ιού· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αρνητικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας ήταν ιδιαίτερα επιζήμιες για τον πληθυσμό των Ρομά στην ΕΕ λόγω του υψηλού ποσοστού των Ρομά που συμμετέχουν στην άτυπη οικονομία και την εποχική εργασία και της έλλειψης μέτρων προσαρμοσμένων στην ιδιαίτερη κατάστασή τους στο πλαίσιο των πολιτικών για τον μετριασμό των επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία προκάλεσε δημόσια προσπάθεια εξεύρεσης εξιλαστήριων θυμάτων και ρητορική μίσους κατά των Ρομά· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας αποκάλυψε και πάλι μια κρίσιμη διαφορά μεταξύ της κλίμακας των αναγκών σε τοπικό επίπεδο και της ικανότητας αντιμετώπισής τους και ανέδειξε την ανάγκη για άμεσα και μακροπρόθεσμα μέτρα πολιτικής, ιδίως στους τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και της στέγασης(18)·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η συλλογή δεδομένων στον τομέα της ισότητας αναφέρεται στη συλλογή όλων των τύπων αναλυτικών δεδομένων που χρησιμοποιούνται για να εκτιμηθεί η συγκριτική κατάσταση συγκεκριμένων ομάδων που διατρέχουν κίνδυνο να υποστούν διακρίσεις, για να σχεδιαστούν δημόσιες πολιτικές που συμβάλλουν στην προώθηση της ισότητας και για να αξιολογηθεί η υλοποίησή τους, με βάση συγκεκριμένα στοιχεία και όχι απλές εικασίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σχεδιασμός, η εφαρμογή, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση των ενωσιακών και των εθνικών μέτρων για την κοινωνική ένταξη των Ρομά έχουν παρεμποδιστεί από την έλλειψη ολοκληρωμένων ποιοτικών δεδομένων ανά εθνοτική καταγωγή·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλοί Ρομά ζουν σε περιοχές όπου εκτίθενται δυσανάλογα στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος και στη ρύπανση που προέρχεται από χωματερές και χώρους υγειονομικής ταφής ή μολυσμένους χώρους και στερούνται πρόσβασης σε βασικές περιβαλλοντικές υπηρεσίες και υπηρεσίες κοινής ωφελείας·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες Ρομά υφίστανται πολλαπλές και διατομεακές μορφές διακρίσεων λόγω συνδυασμού της εθνοτικής τους καταγωγής, του φύλου και της κοινωνικής τους θέσης, καθώς και έμφυλη βία, η οποία ήταν ιδιαίτερα ορατή κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών πρέπει να διασφαλίζεται και να προωθείται σε όλους τους τομείς, στους οποίους συγκαταλέγονται η συμμετοχή στην αγορά εργασίας, οι συνθήκες απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένων των μισθών, η εκπαίδευση και η κατάρτιση, και οι αλλαγές και η εξέλιξη της σταδιοδρομίας·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου το 10-20 % των κατ’ εκτίμηση 400 000 Ρομά που ζουν στην Ουκρανία είναι ανιθαγενείς ή διατρέχουν κίνδυνο ανιθαγένειας(19)· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πρόσφυγες Ρομά που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, χωρίς έγγραφα που να επιβεβαιώνουν την ουκρανική ιθαγένεια ή το καθεστώς διαμονής τους, βρίσκονται σε ιδιαίτερα ευάλωτη κατάσταση·

Ανάγκη ανάληψης δράσης σε εθνικό επίπεδο

1.  αποδοκιμάζει το γεγονός ότι εξακολουθούν να υπάρχουν στην ΕΕ άνθρωποι χωρίς πρόσβαση σε ασφαλή και αξιοπρεπή στέγαση, καθαρό πόσιμο νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, αποχέτευση και χώρους επεξεργασίας αποβλήτων, εκπαίδευση, απασχόληση, υγειονομική περίθαλψη και υπηρεσίες φροντίδας· εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για το σημαντικό χάσμα μεταξύ των δηλώσεων και των δεσμεύσεων για μια ισχυρή κοινωνική Ευρώπη και της επιτόπιας πραγματικότητας, μεταξύ άλλων υπό το φως της πανδημίας της COVID-19, η οποία ανέδειξε την έλλειψη προόδου όσον αφορά τη βελτίωση της πρόσβασης σε βασικές υποδομές κατά την προηγούμενη περίοδο προγραμματισμού· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν επειγόντως την κατάσταση των Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς με ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό τρόπο, με κατάλληλες βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες πολιτικές που υποστηρίζονται από επαρκή ενωσιακή και εθνική χρηματοδότηση, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι Ρομά στην ΕΕ και στις γειτονικές χώρες δεν θα μείνουν στο περιθώριο· επισημαίνει το γεγονός ότι αυτές οι καταστροφικές συνθήκες, καθώς και ο αρνητικός ψυχολογικός και κοινωνιολογικός αντίκτυπος του διαχωρισμού, επηρεάζουν όχι μόνο τους ανθρώπους που ζουν εντός των καταυλισμών, αλλά και την ευρύτερη κοινότητα·

Στέγαση

2.  τονίζει ότι η πρόσβαση σε αξιοπρεπή και χωρίς διαχωρισμούς στέγαση είναι καίριας σημασίας για να σπάσει ο φαύλος κύκλος της διαγενεακής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού· σημειώνει ότι η πρόσβαση στη στέγαση αποτελεί προϋπόθεση για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και συνδέεται στενά με την πλήρη άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων· αναγνωρίζει ότι η πανδημία της COVID-19 κατέδειξε πως οι κακές συνθήκες στέγασης συνιστούν συστημικό κίνδυνο για το σύστημα δημόσιας υγείας, επιβαρύνοντας δυσανάλογα τους Ρομά, ιδίως δε τις γυναίκες Ρομά· επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς τα κράτη μέλη να αποτρέψουν και να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο των αστέγων και τον αποκλεισμό από τη στέγαση μέσω μακροπρόθεσμων λύσεων, όπως η κατάλληλη κοινωνική στέγαση, τα προγράμματα οικονομικά προσιτής ενοικίασης στέγης και τα στοχευμένα επιδόματα στέγης, που θα αποτελούν μέρος των ολοκληρωμένων εθνικών στρατηγικών, με έμφαση σε προσεγγίσεις που θα βασίζονται στη στέγαση και θα τη θέτουν ως προτεραιότητα και θα διασφαλίζουν αποτελεσματική ισότιμη πρόσβαση σε κατάλληλη και χωρίς διαχωρισμούς στέγη και στις απαραίτητες υπηρεσίες χωρίς διακρίσεις· καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν την έννοια της «κατάλληλης στέγης» για όλους, περιλαμβανομένων των Ρομά, όπως αυτή ορίζεται από τον ΟΗΕ(20)· ζητεί να δοθεί προτεραιότητα στις προσεγγίσεις εξάλειψης του διαχωρισμού που χρησιμοποιούν ή επενδύουν σε ολοκληρωμένη κοινωνική στέγαση, παράλληλα με τη χρηματοδότηση προσβάσιμων ποιοτικών κοινωνικών υπηρεσιών και επιτόπιας κοινωνικής εργασίας ποιότητας που περιλαμβάνει τη διαβούλευση και τη συμμετοχή των μελών της κοινότητας των Ρομά ως μέσο για την εγκατάλειψη των καταυλισμών από τους Ρομά· επισημαίνει ότι η χρήση καρτών ηλεκτρονικής πληρωμής για τη λήψη παροχών κοινωνικής πρόνοιας, συνοδευόμενη από την απαραίτητη ψηφιακή υποδομή, αποτελεί ένα πρόσθετο εργαλείο χρηστής οικονομικής διαχείρισης για τους Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς, προκειμένου να διασφαλιστεί αξιοπρεπής διαβίωση και η δυνατότητα μόχλευσης των παροχών αυτών για την πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης, για παράδειγμα μέσω μικροδανείων· καλεί τα κράτη μέλη να διερευνήσουν επειγόντως την πιθανή χρήση τους· τονίζει ότι οι κάρτες ηλεκτρονικών πληρωμών μπορούν να αποτελέσουν μία από τις λύσεις για την αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών προβλημάτων που σχετίζονται με την τοκογλυφία, την κατάχρηση ουσιών και τα τυχερά παιχνίδια στους καταυλισμούς·

3.  επισημαίνει ότι πολλοί καταυλισμοί Ρομά βρίσκονται σε μη ασφαλή, επικίνδυνη και παρανόμως κατεχόμενη γη, γεγονός που αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την εξεύρεση αποτελεσματικού τρόπου βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης των Ρομά και φραγμό για τις ενωσιακές επενδύσεις· καλεί τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα σε κεντρικό εθνικό επίπεδο, σε στενή συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, μέσω της εφαρμογής πολιτικών σχετικών με τη στέγαση, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών κοινωνικής στέγης και καινοτόμων πολιτικών·

Εκπαίδευση

4.  τονίζει τον κρίσιμο ρόλο της προσχολικής εκπαίδευσης για την επιτυχία σε περαιτέρω εκπαιδευτικές βαθμίδες, για την επίτευξη αξιοπρεπούς και ποιοτικής απασχόλησης και για τη διάρρηξη του κύκλου της μειονεξίας· σημειώνει το σημαντικό χάσμα στην προσχολική φοίτηση μεταξύ των παιδιών Ρομά και μη Ρομά και τη σχέση μεταξύ του διαχωρισμού σε στεγαστικά θέματα και του διαχωρισμού σε εκπαιδευτικά θέματα, στοιχεία που αποτελούν βασικούς παράγοντες για τα ποσοστά εγκατάλειψης του σχολείου· καλεί τα κράτη μέλη να εγκρίνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την επίτευξη των στόχων της Βαρκελώνης το συντομότερο δυνατόν, με ιδιαίτερη έμφαση σε μέτρα για την προώθηση και τη διευκόλυνση της προσχολικής εκπαίδευσης για τα παιδιά Ρομά· καλεί επίσης την Επιτροπή να αντιμετωπίσει τα κενά όσον αφορά την πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες παιδικής μέριμνας μεταξύ παιδιών Ρομά και μη Ρομά κατά την επικείμενη αναθεώρηση των στόχων της Βαρκελώνης στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την ευρωπαϊκή στρατηγική για τη φροντίδα· καλεί, επιπλέον, τα κράτη μέλη να εγγυηθούν την αποτελεσματική και δωρεάν πρόσβαση σε νηπιαγωγεία για όλα τα παιδιά Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς, ώστε να διασφαλιστεί η συμμετοχή τους, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Εγγύηση για τα Παιδιά· καλεί τα κράτη μέλη να παρακολουθούν συστηματικά τους κινδύνους εγκατάλειψης του σχολείου και τις ανισότητες ως προς την πρόσβαση στην εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα, ώστε να καθίστανται δυνατές οι έγκαιρες παρεμβάσεις τόσο από την άποψη της παιδαγωγικής βοήθειας και της παροχής εξατομικευμένων συμβουλών, όσο και από την άποψη των εξωσχολικών δραστηριοτήτων για τα παιδιά και τους γονείς τους· τονίζει ότι η ουσιαστική συμμετοχή των γονέων Ρομά θα βοηθούσε επίσης στην αντιμετώπιση του κινδύνου εγκατάλειψης του σχολείου από τα παιδιά· καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν μέτρα και προγράμματα για να ενθαρρύνουν τους νέους μαθητές Ρομά που έχουν ολοκληρώσει περιόδους υποχρεωτικής εκπαίδευσης να τελειώσουν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, για παράδειγμα ειδικά επιδόματα·

5.  αποδοκιμάζει τον συνεχιζόμενο διαχωρισμό των παιδιών Ρομά στην ειδική εκπαίδευση και στα προγράμματα εκτός των βασικών εκπαιδευτικών συστημάτων, που συχνά οφείλεται σε λανθασμένες διαγνώσεις αναπηρίας βασισμένες στα αποτελέσματα πολιτισμικά και γλωσσικά μεροληπτικών τεστ· υπογραμμίζει ότι τα τυποποιημένα ψυχολογικά τεστ που χρησιμοποιούνται σε ορισμένα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μέσο αποκλεισμού για την καθυστέρηση της εισόδου σε κανονικά σχολικά προγράμματα· καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν μηχανισμούς για την επανεξέταση και, όπου απαιτείται, την ακύρωση διαγνωστικών αποφάσεων· αποδοκιμάζει επίσης τις συνεχιζόμενες διακρίσεις και διαχωρισμούς των παιδιών Ρομά στα κανονικά σχολεία σε ορισμένα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων μέσω του διαχωρισμού των τάξεων και των ορόφων, του διαχωρισμού στο εσωτερικό των τάξεων και του διαχωρισμού στη διάρκεια των γευμάτων· επισημαίνει ότι η διαχωρισμένη σχολική εκπαίδευση βασίζεται σε μειωμένα προγράμματα σπουδών, τα οποία σπάνια επιτρέπουν στους μαθητές Ρομά να ενταχθούν στο γενικό σχολικό σύστημα, στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ή στη μετέπειτα απασχόληση· καλεί τα κράτη μέλη να εξαλείψουν τις πρακτικές συνεχούς διαχωρισμού των παιδιών Ρομά, να εφαρμόσουν ολοκληρωμένες στρατηγικές εξάλειψης του διαχωρισμού με σαφείς στόχους και επαρκείς πόρους για την υλοποίησή τους με σαφή και φιλόδοξα χρονοδιαγράμματα, να υιοθετήσουν μεθόδους μάθησης χωρίς αποκλεισμούς, να εγγυηθούν την πλήρη πρόσβαση των παιδιών Ρομά στις σχολικές δραστηριότητες και να υλοποιήσουν εκστρατείες κατά των διακρίσεων στα σχολεία· καλεί όλα τα κράτη μέλη να δώσουν προτεραιότητα στις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των Ρομά και των ευάλωτων παιδιών, με σκοπό να κατοχυρωθεί το δικαίωμά τους στη συμμετοχή, την εκπαίδευση και τα μαθησιακά αποτελέσματα, μειώνοντας με τρόπο αποτελεσματικό το εκπαιδευτικό χάσμα μεταξύ Ρομά και μη Ρομά και αποτρέποντας τον διαχωρισμό· τονίζει τη σημασία της ένταξης των παιδιών Ρομά στα επίσημα εθνικά προγράμματα σπουδών, συμπεριλαμβανομένης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης·

6.  αποδοκιμάζει το γεγονός ότι τα σχολεία όπου η πλειονότητα των μαθητών είναι Ρομά δεν έχουν κατάλληλη χρηματοδότηση, εγκαταστάσεις και προγράμματα σπουδών· καλεί τα κράτη μέλη να επενδύσουν στην αρχική και συνεχή κατάρτιση των εκπαιδευτικών, ώστε να ενισχυθεί η ικανότητά τους να παρέχουν κατάλληλη διδασκαλία στα παιδιά Ρομά, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ευαισθητοποίηση προς τον πολιτισμό και την ταυτότητα των Ρομά, τη μη πραγματοποίηση διακρίσεων ως ανθρώπινο δικαίωμα και τις θετικές στρατηγικές για την προώθηση της ανεκτικότητας και την αντιμετώπιση των συμπεριφορών που εισάγουν διακρίσεις και του αντιαθιγγανισμού(21), ο οποίος συμβάλλει στην προκατάληψη και σε ατεκμηρίωτες απόψεις σχετικά με την ικανότητα και την προθυμία των παιδιών Ρομά να μαθαίνουν και οδηγεί σε χαμηλές εκπαιδευτικές προσδοκίες· καλεί τα κράτη μέλη να διαθέσουν περισσότερους χρηματοδοτικούς πόρους για ποιοτικούς βοηθούς διδασκαλίας, διασφαλίζοντας την ομαλή ένταξη των παιδιών από καταυλισμούς Ρομά στην κανονική εκπαίδευση· καλεί τα κράτη μέλη να εισαγάγουν στα σχολεία ολοκληρωμένη και προσαρμοσμένη στην ηλικία σεξουαλική αγωγή, διαπαιδαγώγηση σε θέματα σχέσεων και εκπαίδευση σχετικά με την υπεύθυνη γονική ιδιότητα για τους νέους, μεταξύ άλλων ως μέσο για την πρόληψη της εγκυμοσύνης ανηλίκων κοριτσιών Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς, γεγονός που συμβάλλει περαιτέρω στον φαύλο κύκλο της διαγενεακής φτώχειας·

7.  τονίζει ότι τα περιοριστικά μέτρα για την ανάσχεση του κορωνοϊού επιδείνωσαν περαιτέρω τις υφιστάμενες ανισότητες στην εκπαίδευση σε αρκετά κράτη μέλη, αφήνοντας τα παιδιά Ρομά, ιδίως εκείνα που ζουν σε διαχωρισμένους οικισμούς Ρομά, χωρίς πρόσβαση σε διαδικτυακή εκπαίδευση λόγω έλλειψης πρόσβασης σε ψηφιακές υποδομές, συνδεσιμότητα και ψηφιακό διδακτικό υλικό· καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι τα κονδύλια έκτακτης ανάγκης της ΕΕ που διατίθενται για την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19, όπως αυτά που παρέχονται στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αντικατοπτρίζουν ειδικά τις ανάγκες των Ρομά και των ευάλωτων παιδιών και διασφαλίζουν ποιοτικές και οικονομικά προσιτές υπηρεσίες στις κοινότητες Ρομά, μεταξύ άλλων μέσω ειδικών δεικτών στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας· καλεί τα κράτη μέλη να ακολουθήσουν νέες οδούς ένταξης και συμμετοχής των παιδιών Ρομά στην ψηφιακή εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένων μεγαλύτερων επενδύσεων για τη βελτίωση της προσβασιμότητας των ψηφιακών υποδομών και των ψηφιακών γνώσεων, προκειμένου να προετοιμαστούν για την ψηφιακή εποχή· καλεί τα κράτη μέλη να στηρίξουν την εκπαίδευση των γυναικών και των κοριτσιών Ρομά, με ιδιαίτερη έμφαση στη σημασία των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM), και να αντιμετωπίσουν το ποσοστό πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου·

Υγεία και περιβάλλον

8.  εκφράζει την ανησυχία του για τα υψηλότερα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας στους πληθυσμούς των Ρομά σε σύγκριση με τους πληθυσμούς μη Ρομά, ιδίως σε εκείνους που ζουν σε καταυλισμούς· τονίζει ότι τα παιδιά σε καταυλισμούς Ρομά γεννιούνται μέσα στη φτώχεια και σε ένα περιβάλλον που δεν κατατείνει στην υγιή φυσική και ψυχοσωματική ανάπτυξη· καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί τις επενδύσεις και την εφαρμογή από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Εγγύησης για τα Παιδιά και των ειδικών στόχων που καθορίζονται στα εθνικά σχέδια δράσης για τα παιδιά Ρομά, κυρίως όσον αφορά την ιδιαίτερα μειονεκτική τους κατάσταση, η οποία εκδηλώνεται στα ανεπαρκή εκπαιδευτικά αποτελέσματα και στα ποσοστά εγκατάλειψης του σχολείου· καλεί τα κράτη μέλη να εγκρίνουν τα αναγκαία μέτρα και να αυξήσουν σημαντικά τις δημόσιες επενδύσεις για την ταχεία και αποτελεσματική εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Εγγύησης για τα Παιδιά και ενθαρρύνει σθεναρά τα κράτη μέλη να διαθέσουν πάνω από το ελάχιστο ποσοστό του 5 % των πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ (ΕΚΤ+) στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης για τη στήριξη δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της Εγγύησης· καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν επειγόντως μέτρα για να διασφαλίσουν ότι τα παιδιά σε καταυλισμούς Ρομά πλαισιώνονται από επαγγελματίες του τομέα της υγείας από τη γέννησή τους και ξεκινούν θεραπεία, εάν είναι αναγκαίο, καθώς και να εντοπίζουν την ψυχολογική ή σωματική κακοποίηση των παιδιών, με την υποχρέωση κοινοποίησης όλων αυτών των περιπτώσεων στις αρμόδιες αρχές· υπενθυμίζει την υπερεκπροσώπηση των παιδιών Ρομά στα ιδρύματα φροντίδας και τονίζει την ανάγκη για μια προσέγγιση με επίκεντρο το παιδί, η οποία να δίνει ιδιαίτερη προσοχή στα δικαιώματα και τις ανάγκες των πλέον ευάλωτων· καλεί, προς τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη να καταστήσουν ευρέως διαθέσιμα και προσβάσιμα τα κέντρα παρέμβασης για την πρώιμη παιδική ηλικία, καθώς και τα κοινοτικά κέντρα που απασχολούν τοπικούς κοινωνικούς λειτουργούς, εκπαιδευτικό προσωπικό και επαγγελματίες του τομέα της υγείας, συμπεριλαμβανομένων των διαμεσολαβητών και των βοηθών στον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης των Ρομά·

9.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να στηρίξουν την ενημέρωση σε θέματα υγείας και τις υγιεινές συνθήκες διαβίωσης σε υποβαθμισμένες κοινότητες, ιδίως σε καταυλισμούς Ρομά, μέσω κινητών σταθμών ιατρικού ελέγχου και δραστηριοτήτων πρόληψης· τονίζει επίσης ότι η ισότητα των φύλων στους οργανισμούς ιατρικής περίθαλψης πρέπει να γίνεται σεβαστή σύμφωνα με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και ότι πρέπει να διατίθενται και να είναι προσβάσιμες πρωτοβουλίες όπως η δημιουργία δικτύου νοσηλευτών και ιδρυμάτων φροντίδας, οι τακτικές επισκέψεις σε παιδιάτρους, οι γενικοί ιατροί ενηλίκων, οι υπηρεσίες οικογενειακής υποστήριξης, η κατ’ οίκον φροντίδα και οι υπηρεσίες φροντίδας ηλικιωμένων και άλλων ατόμων που χρήζουν φροντίδας και στήριξης·

10.  τονίζει τους περιβαλλοντικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν η υγεία και η ζωή των Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς, καθώς και η ευρύτερη κοινότητα, και οι οποίοι προκαλούνται από τα τοξικά απόβλητα που περιβάλλουν τους καταυλισμούς τους· καλεί τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν επειγόντως την κατάσταση, προκειμένου να μειώσουν τη δυσανάλογη έκθεση των Ρομά σε τέτοιους κινδύνους και να αναπτύξουν ολοκληρωμένα συστήματα και υποδομές διαχείρισης αποβλήτων, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα(22)· καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν στρατηγικές για την ευαισθητοποίηση των πληττόμενων κοινοτήτων σχετικά με τους κινδύνους που προκαλούν τα τοξικά απόβλητα και η έλλειψη κατάλληλης διαχείρισης των αποβλήτων στους καταυλισμούς των Ρομά· τονίζει τον ρόλο της Επιτροπής στην επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ στο πλαίσιο αυτό· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να κάνουν στοχευμένη χρήση των εργαλείων πολιτικής και των πόρων για την αντιμετώπιση ενεργειακών κρίσεων και για τη διασφάλιση δίκαιης πράσινης ενεργειακής μετάβασης, προκειμένου να διασφαλισθεί ότι οι κοινότητες Ρομά έχουν πρόσβαση σε καθαρή, οικονομικά προσιτή και ασφαλή ενέργεια, να αποτραπεί η περαιτέρω επιδείνωση της ενεργειακής φτώχειας και να βελτιωθεί η υγεία των Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς·

11.  υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με τα νέα δεσμευτικά πρότυπα της ΕΕ για τους φορείς ισότητας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να στηρίζουν τις αυξημένες εξουσίες επίλυσης διαφορών αυτών των φορέων, παρέχοντάς τους νομική υπόσταση ενώπιον των δικαστηρίων στο πλαίσιο ατομικών και συλλογικών καταγγελιών αλλά και αυτεπάγγελτα, και θα πρέπει να στηρίζουν την εξουσία τους ως προς τη λήψη νομικά δεσμευτικών αποφάσεων, μεταξύ άλλων σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν πολλαπλά θεσμικά όργανα που απαρτίζουν τον εθνικό φορέα ισότητας, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν, να εντοπίζουν και να τιμωρούν τις διατομεακές διακρίσεις που πλήττουν συχνά τους Ρομά· θεωρεί ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι εντολές των εν λόγω φορέων καλύπτουν κάθε μορφή διάκρισης, συμπεριλαμβανομένης της θυματοποίησης και της ρητορικής μίσους·

Απασχόληση και κοινωνική ένταξη

12.  σημειώνει ότι τα υψηλά ποσοστά μακροχρόνιας ανεργίας στους καταυλισμούς Ρομά και η μεγάλη συχνότητα Ρομά που είναι ΕΑΕΚ επιδεινώνονται από τον κοινωνικό αποκλεισμό και τη φτώχεια που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοί τους· καλεί τα κράτη μέλη να επενδύσουν σε κοινωνικές επιχειρήσεις και βέλτιστες πρακτικές, με σκοπό την απασχόληση των μακροχρόνια ανέργων· τα καλεί επίσης να επενδύσουν σε προγράμματα για τους Ρομά ΕΕΑΚ, όπως η επαγγελματική κατάρτιση, ιδίως όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες και τις πράσινες θέσεις εργασίας, μεταξύ άλλων μέσω των προγραμμάτων ανάκαμψης· πιστεύει ότι το σχέδιο δράσης της Επιτροπής για την κοινωνική οικονομία μπορεί να στηρίξει τις προσπάθειες των κρατών μελών στον τομέα αυτό όσον αφορά την καθοδήγηση των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας ως προς τη φορολογία, την πρόσβαση σε κρατική βοήθεια και τις κοινωνικές δημόσιες συμβάσεις· πιστεύει ότι η επικείμενη πρόταση σύστασης του Συμβουλίου για την ανάπτυξη του πλαισίου της κοινωνικής οικονομίας θα πρέπει να διασφαλίζει μια διατομεακή προσέγγιση με στόχο τις ευάλωτες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των Ρομά, και ιδίως των γυναικών Ρομά, οι οποίες αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερα εμπόδια από τους άνδρες Ρομά όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά εργασίας· καλεί, επιπλέον, τα κράτη μέλη να στηρίξουν τη δημιουργία ποιοτικών και βιώσιμων θέσεων εργασίας, τη νομιμοποίηση της άτυπης εργασίας και προσβάσιμες γέφυρες προς την απασχόληση για τους εργαζομένους Ρομά, όπως δημόσια προγράμματα απασχόλησης, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν προσωρινή λύση για την ανεργία και ευκαιρία επανένταξης και περαιτέρω κατάρτισης· υπενθυμίζει ότι πολλοί Ρομά είναι μακροχρόνια άνεργοι, γεγονός που επηρεάζει το δικαίωμά τους σε παροχές και συντάξεις· τονίζει τη σημασία των εθνικών συστημάτων ελάχιστου εισοδήματος σε συνδυασμό με κίνητρα (επαν)ένταξης στην αγορά εργασίας για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού· παροτρύνει τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν τη μισθολογική διαφάνεια και τις ουδέτερες ως προς την εθνοτική καταγωγή και το φύλο αξιολογήσεις των θέσεων εργασίας, να προωθήσουν μισθούς που παρέχουν αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης και να δρομολογήσουν εκστρατείες κατά των διακρίσεων και κατάρτισης με στόχο την καταπολέμηση της αθιγγανοφοβίας και την προώθηση της πολυμορφίας στον χώρο εργασίας, οι οποίες θα απευθύνονται σε υπεύθυνους προσλήψεων, εργοδότες και συναδέλφους·

13.  σημειώνει ότι τα κοινοτικά κέντρα διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη συνεργασία με τους Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς· καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι κάθε καταυλισμός Ρομά διαθέτει κατάλληλα εξοπλισμένο κοινοτικό κέντρο, προκειμένου να παρέχεται χώρος για εκπαιδευτικές δραστηριότητες, για παράδειγμα νηπιαγωγεία, εγκαταστάσεις φροντίδας μετά το σχολείο για μαθητές, δραστηριότητες αναψυχής τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες, και εγκαταστάσεις υγιεινής, με την κοινότητα των Ρομά να συμμετέχει στη συντήρηση και λειτουργία των εγκαταστάσεων·

14.  καλεί τα κράτη μέλη να καταστήσουν την απασχόληση των νέων, ιδίως των νεαρών γυναικών Ρομά, προτεραιότητα κατά την εφαρμογή των εθνικών στρατηγικών τους για την ένταξη των Ρομά· καλεί τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως τις ενισχυμένες Εγγυήσεις για τη Νεολαία για την προώθηση της απασχόλησης και της κοινωνικής ένταξης μεταξύ των νεαρών Ρομά· επισημαίνει το αναξιοποίητο δυναμικό των νεαρών Ρομά με υψηλό μορφωτικό επίπεδο ως κινητήρια δύναμη για θετικές αλλαγές στις κοινότητες των Ρομά και για την αντιμετώπιση των βαθιά ριζωμένων προκαταλήψεων και στερεοτύπων της πλειονότητας του πληθυσμού·

15.  καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν τη δέουσα συμμετοχή των φορέων κοινωνικής και νομικής προστασίας σε υποθέσεις παιδιών και κοινωνικής επιμέλειας σε περιθωριοποιημένους καταυλισμούς Ρομά, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά λαμβάνουν την προστασία και τη φροντίδα που απαιτούνται για την ευημερία και την ανάπτυξή τους, με παράλληλο σεβασμό του υπέρτατου συμφέροντός τους· ζητεί να καταβληθούν περαιτέρω συντονισμένες προσπάθειες και να τεθεί σε εφαρμογή ένα πλαίσιο μέτρων για την εξάλειψη δυσμενών φαινομένων στους καταυλισμούς, όπως η τοκογλυφία, η σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών, η κατάχρηση ουσιών, τα τυχερά παιχνίδια και η εργασιακή εκμετάλλευση· αποδοκιμάζει το υψηλό ποσοστό καταναγκαστικής επαιτείας μεταξύ των παιδιών Ρομά και καλεί τα κράτη μέλη που δεν το έχουν πράξει να θεσπίσουν νομοθεσία που προστατεύει τα παιδιά και απαγορεύει την καταναγκαστική επαιτεία· υπογραμμίζει την ανάγκη οι αστυνομικές δυνάμεις να αναγνωρίσουν τις ειδικές συνθήκες που βιώνουν οι Ρομά, και τα κράτη μέλη να παράσχουν κατάρτιση στις αστυνομικές δυνάμεις για την καταπολέμηση των διακρίσεων και της ενοχοποίησης των Ρομά τόσο σε εσωτερικό επίπεδο όσο και στην πλειονότητα του πληθυσμού· καλεί τα κράτη μέλη να διερευνούν αυστηρά τα περιστατικά κακοποίησης από την αστυνομία, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει ατιμωρησία για τη βία, τα μέτρα εκφοβισμού και την κακομεταχείριση εις βάρος ατόμων ή κοινοτήτων Ρομά, καθώς και να αντιμετωπίσουν την ανεπαρκή πρόσβαση των Ρομά στη δικαιοσύνη·

16.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για μια κοινή μεθοδολογία συλλογής και δημοσίευσης δεδομένων για την ισότητα ανά εθνότητα και διάφορους τύπους καταυλισμών, εφόσον τούτο αναγνωρίζεται από την εθνική νομοθεσία, με πλήρη σεβασμό των προτύπων για την ιδιωτική ζωή και τα θεμελιώδη δικαιώματα, προκειμένου να εκτιμηθεί η κατάσταση των Ρομά και να αξιολογηθεί αποτελεσματικά η πρόοδος στην εφαρμογή των μέτρων του στρατηγικού πλαισίου της ΕΕ για τους Ρομά που έχουν στόχο την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων του κοινωνικού και οικονομικού αποκλεισμού τους· καλεί, επιπλέον, την Επιτροπή να συμπεριλάβει συγκεκριμένους στόχους για την απασχόληση των Ρομά στον κοινωνικό πίνακα αποτελεσμάτων·

17.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου και τη συλλογική εκπροσώπηση των εργαζομένων Ρομά ως μέσο διευκόλυνσης της πρόσβασής τους σε ποιοτικές θέσεις εργασίας με αξιοπρεπείς εργασιακές συνθήκες· καλεί τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τα συστήματα δημοσίων έργων τους, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους Ρομά και σε άλλα άτομα που βρίσκονται σε ευάλωτες καταστάσεις να αναπτύξουν και να βελτιώσουν σχετικές δεξιότητες·

Χρήση ενωσιακής και εθνικής χρηματοδότησης

18.  εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι, σε ορισμένα κράτη μέλη, η χρήση των πόρων που προορίζονται για άτομα Ρομά είναι μέχρι στιγμής χαμηλή, με κίνδυνο να υπάρξει σημαντική απώλεια οικονομικών πόρων έως το τέλος της τρέχουσας περιόδου προγραμματισμού· αποδοκιμάζει το γεγονός ότι τα υφιστάμενα συστήματα και οι όροι που έχουν τεθεί για την κινητοποίηση των ΕΔΕΤ σε ορισμένα κράτη μέλη δεν επιτρέπουν την ομαλή και αποτελεσματική απορρόφηση των κονδυλίων, συχνά λόγω γραφειοκρατικών και διαρθρωτικών φραγμών στα εθνικά συστήματα· υπενθυμίζει, στο πλαίσιο αυτό, την ανάγκη να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος, να προωθηθεί η χρήση απλουστευμένων επιλογών κόστους και να δοθεί περαιτέρω βοήθεια και ευελιξία, περιλαμβανομένης της απευθείας κατανομής των κονδυλίων σε περιφερειακές και τοπικές πολιτικές και προγράμματα της κοινωνίας των πολιτών, ώστε να διευκολυνθεί η χρήση τους από τις διαχειριστικές αρχές και τους δικαιούχους που ανταποκρίνονται στις άμεσες ανάγκες των Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς στην ΕΕ· καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να αυξήσουν επειγόντως τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Εγγύησης για τα Παιδιά με ειδικό προϋπολογισμό τουλάχιστον 20 δισεκατομμυρίων EUR, με στόχο την καταπολέμηση της φτώχειας που πλήττει τα παιδιά και τις οικογένειές τους, και να συμβάλουν στον στόχο της μείωσης της φτώχειας κατά τουλάχιστον 15 εκατομμύρια ανθρώπους έως το 2030 – συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον πέντε εκατομμυρίων παιδιών σε όλα τα κράτη μέλη·

19.  επισημαίνει την έλλειψη πολιτικής βούλησης σε ορισμένες τοπικές αρχές των κρατών μελών, που διστάζουν να υλοποιήσουν νέα έργα για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των Ρομά σε καταυλισμούς· καλεί τα κράτη μέλη και τις διαχειριστικές αρχές τους να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στις εν λόγω τοπικές αρχές και να εφαρμόσουν στρατηγικές που θα τις ενθαρρύνουν να αλλάξουν την αρνητική τους προσέγγιση, μεταξύ άλλων μέσω πιθανών μηχανισμών αιρεσιμότητας· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, την ανάγκη να διασφαλιστεί η πολιτική συμμετοχή και εκπροσώπηση των Ρομά σε όλα τα επίπεδα και να αντιμετωπιστούν τα επιβλαβή αρνητικά στερεότυπα που τροφοδοτούν μεταξύ των μη Ρομά στάσεις και συμπεριφορές που δημιουργούν διακρίσεις· επισημαίνει περαιτέρω την ύπαρξη διαρθρωτικών φραγμών σε ορισμένα κράτη μέλη, που εμποδίζουν την υλοποίηση έργων από τις τοπικές αρχές και την κοινωνία των πολιτών, και καλεί επειγόντως τα εν λόγω κράτη μέλη να τους εξαλείψουν και να προσφέρουν σαφή μέσα στήριξης στις τοπικές αρχές για να τις βοηθήσουν να συμμετάσχουν σε νέα έργα που θα εστιάζονται στους Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς και στην ευρύτερη κοινότητά τους·

20.  σημειώνει ότι συχνά χρειάζονται γενεές για να επιτευχθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά την κοινωνικοοικονομική χειραφέτηση και την ένταξη των Ρομά· καλεί τα κράτη μέλη να προβούν επειγόντως σε πλήρη αξιοποίηση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών μέσων και πόρων σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, ώστε να δημιουργηθούν ευνοϊκές συνθήκες για τη βιώσιμη χρηματοδότηση και την υλοποίηση συνεχών προγραμμάτων και έργων με αποτελεσματικό, ολοκληρωμένο, συντονισμένο και ευέλικτο τρόπο και να εξαλειφθούν οιαδήποτε προσκόμματα, συμπεριλαμβανομένων των άμεσων και έμμεσων μορφών διακρίσεων, που εμποδίζουν την απορρόφηση της χρηματοδότησης, ιδίως του ΕΚΤ+, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας· καλεί την Επιτροπή να στηρίξει, να παρακολουθεί και να αξιολογεί τις σχετικές δράσεις των κρατών μελών μέσω των εθνικών τους σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, των εθνικών στρατηγικών πλαισίων τους για τους Ρομά, των εθνικών σχεδίων δράσης τους στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εγγύησης για τα Παιδιά, του σχεδίου δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού και των ειδικών ανά χώρα συστάσεων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, ειδικότερα, να διασφαλίσουν ότι τα μέτρα και η χρηματοδότηση της ΕΕ καταλήγουν στους Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς και τονίζει ότι οι στοχευμένες δράσεις και πρωτοβουλίες θα πρέπει να βασίζονται πρωτίστως στην αρχή «από τη βάση προς την κορυφή» και να προέρχονται από το τοπικό επίπεδο και τους δήμους που βρίσκονται πλησιέστερα στις εν λόγω κοινότητες, με οικονομική και διοικητική βοήθεια που θα υποστηρίζεται σε εθνικό ή ενωσιακό επίπεδο· καλεί, στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν καλύτερα τους διαθέσιμους χρηματοδοτικούς πόρους για τεχνική βοήθεια και να διασφαλίσουν την ευρεία παροχή άμεσης τεχνικής βοήθειας τόσο στους διοικητικούς υπαλλήλους όσο και στους συγκεκριμένους αιτούντες· παροτρύνει την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι ο προσδιορισμός των καταυλισμών και οι ειδικές πολιτικές και τα μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασής τους ενσωματώνονται στα προγράμματα του Ταμείου Συνοχής της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 και στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου·

21.  ζητεί από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο να διενεργήσει ολοκληρωμένη και εις βάθος ανάλυση αντικτύπου και επιδόσεων όσον αφορά τη χρήση των ΕΔΕΤ, ιδίως του ΕΚΤ+ και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, για τα χρόνια μετά τη θέσπιση της στρατηγικής της ΕΕ για την ένταξη των Ρομά το 2011, με ιδιαίτερη έμφαση στις δαπάνες για τους καταυλισμούς Ρομά και σε συναφή κοινωνικά ζητήματα·

Ανάγκη ανάληψης δράσης σε επίπεδο ΕΕ

22.  επισημαίνει ότι οι τρέχουσες πρακτικές σε ορισμένα κράτη μέλη όσον αφορά τους Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς δείχνουν ότι η αξιολόγηση των έργων που βασίζονται μόνο σε ποσοτικά αποτελέσματα είναι ανεπαρκής και ίσως και παραπλανητική όσον αφορά την επιτόπια πραγματικότητα, καθώς σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πληροφορίες για την ποιότητα της προόδου των έργων· προειδοποιεί ότι, κατά συνέπεια, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποφάσεις που συνιστούν απειλή για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της ΕΕ· ζητεί, ως εκ τούτου, την ταχεία εφαρμογή του γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ σε σχέση με τα οικεία κράτη μέλη· σημειώνει ότι ο Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων, η Ευρωπαϊκή Εγγύηση για τα Παιδιά και το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά για την περίοδο 2020-2030 συνιστούν ένα αξιόπιστο σημείο αναφοράς για ποιοτική αξιολόγηση· ζητεί, κατά τη διενέργεια ποιοτικών αξιολογήσεων, να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στις διατομεακές διακρίσεις και στην αντιμετώπιση των δικαιωμάτων και των αναγκών των πλέον ευάλωτων ομάδων, ιδίως των ατόμων με αναπηρία, των παιδιών και των γυναικών· πιστεύει ότι είναι σημαντικό η Επιτροπή να απαιτεί συγκεκριμένα ποιοτικά αποτελέσματα που να αποτυπώνουν καλύτερα την επιτόπια πραγματικότητα, επιπλέον των ποσοτικών αποτελεσμάτων, κατά την αξιολόγηση μεμονωμένων έργων που χρηματοδοτούνται από τα ΕΔΕΤ σε περιθωριοποιημένους καταυλισμούς Ρομά· καλεί επίσης την Επιτροπή να αρχίσει την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των έργων με βάση πρωτίστως τις δικές της παρατηρήσεις από επιτόπιες επισκέψεις, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτησή της από πληροφορίες από κυβερνήσεις και ρεπορτάζ των μέσων ενημέρωσης και να ενισχυθεί η εποπτεία του προϋπολογισμού της ΕΕ· τονίζει περαιτέρω, στο πλαίσιο αυτό, την ανάγκη να ενισχυθεί το τμήμα για τους Ρομά του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, με την πρόσληψη ερευνητών Ρομά·

23.  ζητεί από την Επιτροπή και το Κοινοβούλιο να πραγματοποιούν τακτικές αποστολές για την εξέταση της κατάστασης των Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς σε διάφορα κράτη μέλη, ει δυνατόν περιοδικά, προκειμένου να συμβάλουν στην ευαισθητοποίηση των υπευθύνων χάραξης πολιτικής και του κοινού, και να διευκολύνουν την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών και των αρμόδιων αρχών σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Ρομά καθώς και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τον συντονισμό σε επίπεδο ΕΕ·

24.  τονίζει ότι η Επιτροπή πρέπει να ενεργεί με σθένος ως θεματοφύλακας των Συνθηκών για να διασφαλίζει την πλήρη και ορθή εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ και να λαμβάνει κατάλληλα και έγκαιρα μέτρα όταν τα κράτη μέλη δεν το πράττουν, ιδίως όσον αφορά τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των πολιτών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των Ρομά· σημειώνει ότι οι διαδικασίες επί παραβάσει, όπως οι υποθέσεις του εκπαιδευτικού διαχωρισμού μαθητών Ρομά, δεν είχαν ως αποτέλεσμα την αποτελεσματική εξάλειψη των αιτίων των διακρίσεων· πιστεύει ακράδαντα ότι η Επιτροπή θα πρέπει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την πρόληψη των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών αξιών της ΕΕ, αρχής γενομένης από την αποτελεσματική πρόληψη της χρήσης ενωσιακών κονδυλίων για τη στήριξη πρακτικών που εισάγουν διακρίσεις στα κράτη μέλη· καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να θεσπίσει μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης για την υποβολή καταγγελιών σχετικά με τους κινδύνους κατάχρησης ή εσφαλμένης χρήσης των ΕΔΕΤ και άλλων κονδυλίων της ΕΕ που προορίζονται για την αντιμετώπιση της κατάστασης των Ρομά σε περιθωριοποιημένους καταυλισμούς· είναι της άποψης ότι η αδράνεια και η έλλειψη δέσμευσης ορισμένων κρατών μελών για την επίλυση του ζητήματος των Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς, καθώς και τα διαρθρωτικά και γραφειοκρατικά εμπόδια, ενδέχεται να συνιστούν παραβίαση των ιδρυτικών αξιών της ΕΕ, όπως κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ, δηλαδή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ισότητας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες· καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να διερευνήσουν την κατάσταση των Ρομά που ζουν σε περιθωριοποιημένους καταυλισμούς, προκειμένου να προσδιοριστεί κατά πόσον οι εν λόγω καταυλισμοί και οι συνθήκες τους δημιουργούν σαφή κίνδυνο σοβαρής παραβίασης των Συνθηκών της ΕΕ·

25.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την ενεργό δέσμευση και την ουσιαστική συμμετοχή των Ρομά – ιδίως των γυναικών Ρομά, των νέων και άλλων υποεκπροσωπούμενων ομάδων – στην ανάπτυξη, την εφαρμογή και την παρακολούθηση των δημόσιων πολιτικών και των έργων που απευθύνονται σε αυτούς σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση του μέλλοντος της ΕΕ και να μπορούν να συμβάλλουν στην αλλαγή των αντιλήψεων στις κοινωνίες της ΕΕ· πιστεύει ότι η συμμετοχή και η ηγεσία των Ρομά θα πρέπει να αποτελούν ποιοτικό στόχο στο πλαίσιο των εθνικών στρατηγικών πλαισίων για τους Ρομά· πιστεύει ότι θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η παρουσία εκλεγμένων εκπροσώπων των Ρομά στα δημοτικά συμβούλια, ως παράδειγμα ορθής πρακτικής για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της δημοκρατικής συμμετοχής των Ρομά·

26.  σημειώνει ότι σημαντικά τμήματα του πληθυσμού των Ρομά αντιμετωπίζουν φτώχεια, κοινωνικό αποκλεισμό και περιορισμένη πρόσβαση στην απασχόληση ή σε υπηρεσίες όπως η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη και η στέγαση και άλλες, μεταξύ άλλων ως αποτέλεσμα του αντιαθιγγανισμού και των διαρθρωτικών διακρίσεων· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τον αντιαθιγγανισμό σε όλους τους τομείς της κοινωνίας μέσω αποτελεσματικών νομοθετικών και πολιτικών μέτρων, τόσο στα κράτη μέλη όσο και στις χώρες της διεύρυνσης· καλεί τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν την καταπολέμηση του ρατσισμού και του αντιαθιγγανισμού σε όλες τις αρχές του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, καθώς αποτελεί βασική διαρθρωτική κινητήρια δύναμη του αποκλεισμού των Ρομά· επισημαίνει την ανάγκη να τεθεί τέρμα σε κάθε μορφή διαρθρωτικού και θεσμικού αντιαθιγγανισμού, συμπεριλαμβανομένων του διαχωρισμού και των διακρίσεων στην εκπαίδευση, την απασχόληση, την υγεία, τη στέγαση και την πρόσβαση στην κοινωνική προστασία και σε άλλες υπηρεσίες· θεωρεί ότι η καταπολέμηση του αντιαθιγγανισμού είναι οριζόντιο ζήτημα και ότι θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλους τους σχετικούς τομείς πολιτικής της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει την εφαρμογή της οδηγίας για τη φυλετική ισότητα και τα κράτη μέλη να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν αποτελεσματικά και φιλόδοξα εθνικά σχέδια κατά του ρατσισμού και των φυλετικών διακρίσεων, με έμφαση σε όλες τις μορφές ρατσισμού, συμπεριλαμβανομένου του αντιαθιγγανισμού, αντλώντας έμπνευση από τις κοινές κατευθυντήριες αρχές που ενέκρινε η Επιτροπή· καλεί τα κράτη μέλη να θέσουν σαφείς και μετρήσιμους στόχους για την καταπολέμηση των διακρίσεων, της αντιαθιγγανικής ρητορικής και των σχετικών εγκλημάτων, σύμφωνα με την απόφαση-πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας· καλεί περαιτέρω το Συμβούλιο να επανεκκινήσει τις διαπραγματεύσεις για την οριζόντια οδηγία για την απαγόρευση των διακρίσεων(23), η οποία αποτελεί προαπαιτούμενο για την επίτευξη της ισότητας στην ΕΕ·

27.  τονίζει την ανάγκη να αναγνωριστεί η πολιτιστική και γλωσσική κληρονομιά των Ρομά και ενθαρρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διαφυλάξουν και να προωθήσουν τον πολιτισμό των Ρομά και την ευαισθητοποίηση του κοινού μέσω προγραμμάτων και των μέσων ενημέρωσης στα αντίστοιχα επίπεδά τους, συμβάλλοντας έτσι στην πολυμορφία της κοινότητας της ΕΕ·

28.  παροτρύνει την Επιτροπή να κλιμακώσει τις προσπάθειές της για τη σταδιακή εξάλειψη των περιθωριοποιημένων καταυλισμών Ρομά σε ολόκληρη την ΕΕ, δρομολογώντας ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για την εξάλειψη των καταυλισμών Ρομά έως το 2030, με στόχο να ενισχυθεί η χρήση των υφιστάμενων πολιτικών και χρηματοδοτικών μέσων· υπογραμμίζει ότι το εν λόγω σχέδιο δράσης της ΕΕ θα πρέπει να παρέχει κατευθυντήριες γραμμές, να καθορίζει προτεραιότητες και συγκεκριμένους στόχους, και να προβλέπει μια συνιστώσα διακρατικής συνεργασίας και ανταλλαγής θετικών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών·

29.  υπογραμμίζει ότι τα ζητήματα των Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς είναι διατομεακά και απαιτούν την προσοχή και τη συντονισμένη συμμετοχή διαφόρων Επιτρόπων και Γενικών Διευθύνσεων σε επίπεδο ΕΕ· ζητεί, ως εκ τούτου, τη δημιουργία θέσης συντονιστή της Επιτροπής για την ένταξη και την ισότητα των Ρομά, ο οποίος θα παρακολουθεί με ολοκληρωμένο τρόπο την πρόοδο που συντελείται χρησιμοποιώντας όλα τα σχετικά μέσα πολιτικής και θα αποτελεί τον άμεσο σύνδεσμο με τους Ρομά, προκειμένου να μεταφέρει την πραγματικότητα της κατάστασής τους και τις ανησυχίες τους στην Ειδική Ομάδα της Επιτροπής για την Ισότητα, καθώς και, μεταξύ άλλων, στα εθνικά σημεία επαφής για τους Ρομά, στον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, στο δίκτυο EURoma, στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα για τους Ρομά και στην ομάδα υψηλού επιπέδου για την καταπολέμηση των διακρίσεων, την ισότητα και τη διαφορετικότητα, ώστε να δημιουργηθούν συνέργειες και να επιτευχθεί η ισότητα, η ένταξη και η συμμετοχή των Ρομά στην ΕΕ·

30.  ζητεί επίσης τη δημιουργία θέσης συντονιστή του Κοινοβουλίου για την ένταξη των Ρομά, η οποία θα πληρωθεί από έναν εκ των Αντιπροέδρων του Κοινοβουλίου, ο οποίος θα έχει ως καθήκον να διασφαλίσει ότι τα ζητήματα των Ρομά ενσωματώνονται σε όλες τις σχετικές πολιτικές και νομοθετικές εργασίες του Κοινοβουλίου· ζητεί, ταυτόχρονα, τη δημιουργία ενός δικτύου για την ενσωμάτωση των Ρομά που θα προεδρεύεται και θα συντονίζεται από την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και θα απαρτίζεται από έναν εκπρόσωπο από κάθε επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, προκειμένου να συμπληρώνεται και να ενισχύεται το έργο του συντονιστή, έτσι ώστε να δημιουργηθούν συνέργειες για να διασφαλιστεί ότι τα διασυνδεδεμένα και περίπλοκα ζητήματα που ταλανίζουν την κοινότητα Ρομά αντιμετωπίζονται με μια ολοκληρωμένη, οριζόντια προσέγγιση· πιστεύει ότι τόσο ο συντονιστής του Κοινοβουλίου όσο και το δίκτυο ενσωμάτωσης των Ρομά θα πρέπει να συνεργάζονται στενά με τη διακομματική του ομάδα για την καταπολέμηση του ρατσισμού και την πολυμορφία·

31.  επισημαίνει τις πρόσθετες προκλήσεις και την ανάγκη για ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων εντός της ΕΕ, καθώς και την κατάσταση των Ρομά που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία· καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα κατά του διαχωρισμού των ενδοενωσιακών μεταναστών Ρομά και των προσφύγων Ρομά από την Ουκρανία και να τους προστατεύσουν από παράνομες απελάσεις και διακρίσεις όσον αφορά την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, ιδίως στους τομείς της στέγασης, της εκπαίδευσης και της απασχόλησης· καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οι πρόσφυγες, συμπεριλαμβανομένων των Ρομά, δεν υπόκεινται στην κατάρτιση προφίλ, δεν υφίστανται διακρίσεις κατά την υποβολή αίτησης προσωρινής προστασίας στο πλαίσιο της οδηγίας σχετικά με την προσωρινή προστασία και δεν αναγκάζονται να υποβάλουν αίτηση ασύλου, και τα καλεί επίσης να επιδιώξουν τη συνεργασία των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για να διασφαλιστεί ότι η βοήθεια σε είδος και η δωρεάν μεταφορά και στέγαση προσφέρονται ισότιμα σε όλους όσοι προσπαθούν να διαφύγουν από την Ουκρανία· καλεί τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να διασφαλίσουν την ορθή επιβολή της καταχώρισης των πιστοποιητικών γέννησης για τα παιδιά Ρομά, ώστε να τεθεί τέλος στην ανιθαγένεια των παιδιών Ρομά μεταξύ των κοινοτήτων Ρομά σε ολόκληρη την ΕΕ·

32.  λαμβάνει υπό σημείωση το στρατηγικό σχέδιο δράσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την ένταξη των Ρομά και των Travellers (2020-2025)· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενώσουν περαιτέρω τις προσπάθειές τους με αυτές του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προώθηση των ίσων ευκαιριών, της πολυμορφίας και της κοινωνικής ένταξης, καθώς και για την καταπολέμηση των διακρίσεων και του αντιαθιγγανισμού·

33.  επισημαίνει ότι προγράμματα και μέσα όπως το Erasmus+ και οι Εγγυήσεις για τη Νεολαία παρέχουν ευκαιρίες σε νέους από μειονεκτούντα περιβάλλοντα, Ρομά και τις οργανώσεις τους·

o
o   o

34.  αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

(1) ΕΕ L 180 της 19.7.2000, σ. 22. (2) ΕΕ L 303 της 2.12.2000, σ. 16. (3) ΕΕ L 312 της 22.11.2008, σ. 3. (4) ΕΕ L 328 της 6.12.2008, σ. 55. (5) ΕΕ C 199 E της 7.7.2012, σ. 112. (6) ΕΕ C 468 της 15.12.2016, σ. 36. (7) ΕΕ C 449 της 23.12.2020, σ. 2. (8) ΕΕ C 362 της 8.9.2021, σ. 8. (9) ΕΕ C 385 της 22.9.2021, σ. 104. (10) ΕΕ C 456 της 10.11.2021, σ. 145. (11) ΕΕ C 474 της 24.11.2021, σ. 146. (12) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2022)0120. (13) ΕΕ C 93 της 19.3.2021, σ. 1. (14) ΕΕ L 223 της 22.6.2021, σ. 14. (15) ΕΕ L 212 της 7.8.2001, σ. 12. (16) Δήλωση της FEANTSA με τίτλο «Η κατάσταση της στέγασης των Ρομά στην ΕΕ παραμένει δύσκολη». (17) Ειδική Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αριθ. 14/2016. (18) Ενημερωτικό δελτίο του FRA με τίτλο «Πανδημία του κορωνοϊού στην ΕΕ – Επιπτώσεις στους Ρομά και τους Travellers». (19) Ενημερωτικό σημείωμα του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Ανιθαγένεια με τίτλο «Stateless people and people at risk of statelessness forcibly displaced from Ukraine» (Ανιθαγενείς και άτομα που κινδυνεύουν με ανιθαγένεια και που εκτοπίστηκαν βιαίως από την Ουκρανία). (20) Άρθρο 25 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. (21) Έγγραφο θέσης της UNICEF με τίτλο «The Right of Roma Children to Education» (Το δικαίωμα των παιδιών Ρομά στην εκπαίδευση). (22) Οδηγία 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 2008, για τα απόβλητα και την κατάργηση ορισμένων οδηγιών (ΕΕ L 312 της 22.11.2008, σ. 3). (23) Πρόταση της Επιτροπής για την έκδοση οδηγίας του Συμβουλίου για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης των προσώπων ανεξαρτήτως θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού.

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 5ης Οκτωβρίου 2022 σχετικά με τους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ για τη 19η συνεδρίαση της διάσκεψης των μερών της σύμβασης για το διεθνές εμπόριο ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση (CITES), που θα διεξαχθεί στον Παναμά από τις 14 έως τις 25 Νοεμβρίου 2022 (2022/2681(RSP))

P9_TA(2022)0344 B9-0414/2022

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση συνολικής αξιολόγησης της διακυβερνητικής πλατφόρμας επιστήμης-πολιτικής για τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων (IPBES), του 2019, σχετικά με τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον για το 2020 και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας με τίτλο «State of the World’s Forests 2020» (Κατάσταση των δασών του πλανήτη για το 2020)», που υπογραμμίζει τον καίριο ρόλο των δασών στην παροχή οικοτόπου για πάνω από το 80 % της παγκόσμιας χερσαίας βιοποικιλότητας, προσφέροντας αμέτρητες υπηρεσίες οικοσυστήματος και διασφαλίζοντας τα μέσα διαβίωσης πολλών κοινοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των αυτόχθονων πληθυσμών,

–  έχοντας υπόψη τη θαλάσσια και παράκτια βιοποικιλότητα,

–  έχοντας υπόψη την προσεχή 19η συνεδρίαση της διάσκεψης των μερών της σύμβασης για το διεθνές εμπόριο ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση (CITES), η οποία θα διεξαχθεί από τις 14 έως τις 25 Νοεμβρίου 2022 στον Παναμά (ΔΣΜ19),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα αριθ. 75/311 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, της 26ης Ιουλίου 2021, για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών,

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμα 12.10 της διάσκεψης της σύμβασης CITES (αναθ. ΔΣΜ15) σχετικά με την καταχώριση των επιχειρήσεων που εκτρέφουν σε αιχμαλωσία ζωικά είδη του προσαρτήματος I για εμπορικούς σκοπούς,

–   έχοντας υπόψη τις αποφάσεις 18.226 και 18.227 της CITES σχετικά με το εμπόριο ασιατικών ελεφάντων (Elephas maximus),

–   έχοντας υπόψη τις αποφάσεις 18.81-18.85 της CITES σχετικά με τα εγκλήματα κατά της άγριας ζωής που συνδέονται με το διαδίκτυο,

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 20ής Μαΐου 2020 με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030: επαναφορά της φύσης στη ζωή μας» (COM(2020)0380) και το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 9ης Ιουνίου 2021 σχετικά με την εν λόγω στρατηγική(1),

–   έχοντας υπόψη την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας(2), η οποία έχει ως στόχο την προώθηση της διατήρησης της βιοποικιλότητας και αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της ΕΕ για τη διατήρηση της φύσης,

–   έχοντας υπόψη τη σύμβαση του ΟΗΕ για τη βιολογική ποικιλότητα (ΣΒΠ) και την 15η σύνοδο της διάσκεψης των συμβαλλόμενων μερών στη ΣΒΠ, η οποία θα διεξαχθεί από τις 7 έως τις 19 Δεκεμβρίου 2022 στο Μόντρεαλ του Καναδά,

–   έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος μέσω του ποινικού δικαίου και την αντικατάσταση της οδηγίας 2008/99/ΕΚ (COM(2021)0851),

–  έχοντας υπόψη τις ερωτήσεις προς το Συμβούλιο και την Επιτροπή σχετικά με τους κύριους στόχους για τη διάσκεψη των μερών της CITES στον Παναμά από τις 14 έως τις 25 Νοεμβρίου 2022 (O‑000038/2022 – B9‑0023/2022 και O‑000039/2022 – B9‑0024/2022),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 136 παράγραφος 5 και το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,

Α.   λαμβάνοντας υπόψη την άνευ προηγουμένου υποβάθμιση της βιοποικιλότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία λαμβάνει χώρα επί του παρόντος σε δεκαπλάσιο έως εκατονταπλάσιο πιο γρήγορο ρυθμό από τον φυσιολογικό ρυθμό εξαφάνισης των ειδών και η οποία αποτελεί άμεσο αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και απειλεί περίπου 1 εκατομμύριο ζωικά και φυτικά είδη με εξαφάνιση· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, δεν είναι πολύ αργά για την ανάσχεση και την αντιστροφή της τρέχουσας τάσης απώλειας της βιοποικιλότητας·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η βιοποικιλότητα συμβάλλει θετικά στην υγεία του ανθρώπινου πληθυσμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι έως και το 80 % των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται από τους ανθρώπους είναι φυσικής προέλευσης·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ωκεανοί, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το 95 % της βιόσφαιρας, αποτελούν μία από τις πιο σημαντικές καταβόθρες άνθρακα, καθώς ρυθμίζουν το κλίμα και απορροφούν CO2 από την ατμόσφαιρα·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία της θαλάσσιας και παράκτιας βιοποικιλότητας και της αντιμετώπισης των απειλών που αποτελούν για αυτή η ανεξέλεγκτη ή η ανεπαρκώς ελεγχόμενη χρήση των έμβιων θαλάσσιων πόρων· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι επίσης σημαντικό να προστατευθεί η βιοποικιλότητα των γλυκών υδάτων, η οποία μειώνεται σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι τα θαλάσσια και χερσαία οικοσυστήματα, με τους πληθυσμούς γλυκών υδάτων να μειώνονται κατά 83 % μεταξύ του 1970 και του 2014·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα είδη που αποτελούν αντικείμενο εμπορίας δεν προστατεύονται από τη CITES· λαμβάνοντας υπόψη ότι το διεθνές εμπόριο τέτοιων ειδών παραμένει ανεξέλεγκτο, και συμβάλλει σημαντικά στην οδήγηση των άγριων πληθυσμών στην εξαφάνιση·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η CITES είναι η μεγαλύτερη παγκόσμια συμφωνία για τη διατήρηση αγρίων ειδών με 184 υπογράφοντα μέρη, μεταξύ των οποίων η ΕΕ και τα 27 κράτη μέλη της· λαμβάνοντας υπόψη ότι αναγνωρίζει ότι η άγρια πανίδα και χλωρίδα, με τη μοναδικότητα και την ποικιλία τους, αποτελούν αναντικατάστατο στοιχείο των φυσικών συστημάτων της Γης, που πρέπει να προστατευθεί για τις μέλλουσες γενιές·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στόχος της CITES είναι να διασφαλιστεί ότι το διεθνές εμπόριο άγριων ζώων και φυτών δεν αποτελεί απειλή για την επιβίωση των άγριων ειδών·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τόσο το παράνομο και νόμιμο εμπόριο και η χρήση άγριων ειδών όσο και η καταστροφή των φυσικών οικοτόπων συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση της βιοποικιλότητας, υπονομεύουν τις παγκόσμιες προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και αποτελούν ταυτόχρονα αιτία αλλά και συνέπεια της διαφθοράς·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το Προσάρτημα Ι της CITES περιλαμβάνει κάθε είδος που απειλείται με εξαφάνιση και που είναι ή θα μπορούσε να είναι αντικείμενο εμπορίου· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Προσάρτημα II περιλαμβάνει όλα τα είδη που ενδέχεται να απειληθούν με εξαφάνιση εάν το εμπόριο ατόμων των ειδών αυτών δεν υποβληθεί σε αυστηρές ρυθμίσεις, προκειμένου να αποφευχθεί τυχόν χρήση που δεν είναι συμβατή με την επιβίωσή τους και εάν δεν ελεγχθεί αποτελεσματικά το εμπόριό τους·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το εμπόριο άγριων ειδών αυξάνει την επαφή μεταξύ ανθρώπων και άγριων ειδών και δημιουργεί δυνητικά υψηλό κίνδυνο εμφάνισης και εξάπλωσης ζωονόσων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, καθώς το 70 % όλων των αναδυόμενων λοιμωδών νόσων στον άνθρωπο είναι ζωονοσογόνες, το εμπόριο άγριων ειδών ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία τόσο των ζώων όσο και των ανθρώπων· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει ανάγκη για καλύτερο και πιο διεξοδικό έλεγχο του εμπορίου κρέατος και του εμπορίου ζωντανών ζώων· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ειδικοί συμβουλεύουν τον περιορισμό των κινδύνων εμφάνισης ζωονόσων μέσω της εξάλειψης των αγορών με ζωντανά ζώα και μέσω της κατάρτισης ενός «θετικού καταλόγου» ειδών ζώων που μπορούν να μεταφερθούν διεθνώς, λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους εμφάνισης ζωονόσων και άλλες παράμετροι όπως η καλή μεταχείριση των ζώων, η κατάσταση διατήρησης και οι πληθυσμιακές τάσεις·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το κόστος των παγκόσμιων στρατηγικών για την αποτροπή πανδημιών με τη μείωση του παράνομου εμπορίου άγριων ειδών, την αποφυγή αλλαγών χρήσης της γης και την αύξηση της εποπτείας εκτιμάται από 22 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ έως 31 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ(3), δηλαδή ένα μικρό μόνο κλάσμα του κόστους που προκαλείται από μια πανδημία·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι 19 κράτη μέλη έχουν υποστηρίξει το έγγραφο θέσης της κυπριακής κυβέρνησης σχετικά με ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ για έναν θετικό κατάλογο ζώων που επιτρέπονται ως ζώα συντροφιάς σε επίπεδο ΕΕ, το οποίο παρουσιάστηκε στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Γεωργίας και Αλιείας της 24 Μαΐου 2022·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ αποτελεί σημαντικό κόμβο, σημείο διέλευσης και προορισμό για άγρια είδη πανίδας και χλωρίδας νόμιμης και παράνομης προέλευσης, είτε ζωντανά ή νεκρά, είτε μέρη του σώματος ή προϊόντα αυτών· λαμβάνοντας υπόψη ότι, το 2019 οι δηλωθείσες εισαγωγικές συναλλαγές άγριων ειδών που προστατεύονται από τη CITES στην ΕΕ αντιπροσώπευαν το 36 % του συνολικού όγκου των εισαγωγών·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, μεταξύ του 2014 και του 2018 η ΕΕ κατείχε τη δεύτερη θέση από ποσοτική άποψη στην εισαγωγή κυνηγετικών τροπαίων από είδη άγριας πανίδας που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της CITES, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες· λαμβάνοντας υπόψη τον αυξανόμενο αριθμό των ευρωπαϊκών χωρών που λαμβάνουν μέτρα ή σκέφτονται να λάβουν μέτρα για την απαγόρευση της εισαγωγής κυνηγετικών τροπαίων·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη το διεθνές εμπόριο ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας, το οποίο ανέρχεται σε δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο και περιλαμβάνει εκατομμύρια από τα εν λόγω φυτά και άγρια είδη, λαμβάνοντας υπόψη ότι το λαθρεμπόριο άγριων ειδών έχει εξελιχθεί στην τέταρτη μεγαλύτερη μαύρη αγορά, μετά το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, την εμπορία ανθρώπων και το εμπόριο όπλων· λαμβάνοντας υπόψη το -συχνά ανεπαρκές για να λειτουργήσει αποτρεπτικά- επίπεδο κυρώσεων και ποινών για τα εγκλήματα που συνδέονται με το εμπόριο άγριων ειδών και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μεσαίου και υψηλού επιπέδου παράγοντες σπάνια διώκονται·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει το διαδίκτυο στη διευκόλυνση του εμπορίου άγριων ειδών·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αυξημένες προσπάθειες για τη βελτίωση της διαφάνειας και η αποδοτική συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στη λήψη αποφάσεων είναι ουσιώδεις·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ θα πρέπει να διαδραματίσει σαφή ρόλο για την οικοδόμηση εποικοδομητικών συνεργασιών και ανταλλαγών μεταξύ κυβερνητικών και μη κυβερνητικών καταφυγίων και κέντρων διάσωσης, για τη διασφάλιση ασφαλών μακροπρόθεσμων και κατάλληλων για το κάθε είδος λύσεων για άγρια είδη που έχουν κατασχεθεί·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα παραδοσιακά φάρμακα είναι μεταξύ των βασικών κατασχέσεων εμπορευμάτων στο πλαίσιο της CITES, οι οποίες αναφέρονται από τα κράτη μέλη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρήση άγριων ζώων σε παραδοσιακά φάρμακα καταστρέφει τη βιοποικιλότητα, ιδίως όταν αφορά είδη που περιλαμβάνονται στον κόκκινο κατάλογο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ζήτηση για παραδοσιακά φάρμακα με ζωικά συστατικά οδηγεί σε αύξηση του παράνομου εμπορίου άγριων ζώων·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πληθυσμοί πελαγικών καρχαριών έχουν μειωθεί κατά 71 % από το 1970, ότι πάνω από το 50 % των ειδών καρχαρία απειλούνται ή σχεδόν απειλούνται με εξαφάνιση(4) και ότι το κυνήγι τους για εμπορία των μερών του σώματός τους είναι μια από τις βασικές αιτίες της μείωσης αυτής· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 20 % των πληθυσμών υφαλοκαρχαριών έχει εξαφανιστεί, από παραγωγικής άποψης· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2020 πάνω από 45 % όλων των προϊόντων που σχετίζονταν με πτερύγια καρχαριών προερχόταν από κράτη μέλη της ΕΕ. Τα εν λόγω προϊόντα εισήχθησαν σε τρία μείζονα εμπορικά κέντρα: Χονγκ Κονγκ, Σινγκαπούρη και Ταϊβάν·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, μετά τη μείωση του πληθυσμού σε ολόκληρη την Αφρική κατά περισσότερο από 60 % για τους αφρικανικούς ελέφαντες της σαβάνας (Loxodonta africana) και κατά 86 % για τους αφρικανικούς ελέφαντες του δάσους (Loxodonta cyclotis) εντός τριών γενεών, το 2021 η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) αύξησε το επίπεδο απειλής για τον αφρικανικό ελέφαντα της σαβάνας από ευάλωτους σε απειλούμενους με εξαφάνιση αφρικανικούς ελέφαντες του δάσους(5)·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η λαθροθηρία για το εμπόριο ελεφαντόδοντου είναι ο κύριος παράγοντας μείωσης του πληθυσμού των αφρικανικών ελεφάντων· λαμβάνοντας υπόψη ότι το παράνομο εμπόριο ελεφαντόδοντου βλάπτει την οικονομική ανάπτυξη, ενισχύει το οργανωμένο έγκλημα, προωθεί τη διαφθορά και τροφοδοτεί τις συγκρούσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι η παράνομη εμπορία ελεφαντόδοντου έχει αυξηθεί σημαντικά αφότου εισήχθησαν οι νόμιμες πωλήσεις·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι απαγορεύεται το εμπόριο άγριων τίγρεων· λαμβάνοντας ωστόσο υπόψη ότι οι κανονισμοί της ΕΕ για την εμπορία άγριων ειδών δεν καταφέρνουν να αποτρέψουν το εμπόριο τίγρεων που έχουν εκτραφεί σε αιχμαλωσία και τμημάτων του σώματός τους, ακόμη και εάν η απόφαση 14.69 της CITES για είδη που έχουν αναπαραχθεί και εκτραφεί σε αιχμαλωσία αντιτίθεται στην εμπορική εκτροφή και το εμπόριο τίγρεων για τμήματα του σώματός τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι κράτη μέλη συνεχίζουν να εισάγουν και να εξάγουν ζωντανούς τίγρεις και τμήματα του σώματός τίγρεων που είναι καταχωρισμένα στον κωδικό εμπορίου της CITES·

Εισαγωγή

1.  υπογραμμίζει τη σαφή ανάγκη για μια πιο προληπτική προσέγγιση όσον αφορά την προστασία της άγριας ζωής, δεδομένης της συνεχιζόμενης απειλής που συνιστά το εμπόριο άγριων ειδών για μεμονωμένα ζώα, είδη και για την υγεία ανθρώπων και ζώων, καθώς και για το περιβάλλον·

2.  ζητά περισσότερη εναρμόνιση μεταξύ της CITES και της ΣΒΠ, της σύμβασης για τη διατήρηση των αποδημητικών ειδών της άγριας πανίδας και άλλων συνθηκών και συμφωνιών που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα, προκειμένου να τηρηθούν αποτελεσματικά οι διεθνείς δεσμεύσεις που αφορούν τη διατήρηση της βιοποικιλότητας·

3.  εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι η αγορά εξωτικών ζώων συντροφιάς και το φάσμα των ειδών που επηρεάζονται αυξάνονται τόσο εντός της ΕΕ όσο και διεθνώς·

4.  τονίζει ότι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της παραγωγής και κατανάλωσης στην ΕΕ θα πρέπει να μειωθεί επειγόντως προκειμένου να παραμείνει εντός των ορίων του πλανήτη·

5.  υπογραμμίζει ότι οι υπηρεσίες οικοσυστήματος και οι πόροι που παρέχουν τα δάση είναι ουσιώδους σημασίας για τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να ζητήσουν την έγκριση ενός ψηφίσματος της CITES σχετικά με τα δάση στη ΔΣΜ19, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα είδη δέντρων που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της CITES προστατεύονται κατάλληλα και ότι οποιοδήποτε εμπόριό τους διεξάγεται μόνο όταν είναι νόμιμο, βιώσιμο και ανιχνεύσιμο·

6.  τονίζει ότι η συμμετοχή γυναικών στη διατήρηση των άγριων ειδών έχει μόνο οφέλη για την ισότητα των φύλων και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και καθιστά δυνατές πιο στοχευμένες και αποτελεσματικές δράσεις για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών· καλεί την Επιτροπή να συνεργαστεί με τη Γραμματεία της CITES για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στη CITES και τη στήριξη πρωτοβουλιών ευαισθητοποιημένων ως προς τη διάσταση του φύλου που επηρεάζουν και αντιμετωπίζουν εγκληματικές συμπεριφορές που σχετίζονται με τα άγρια είδη και τη διατήρηση των άγριων ειδών· θεωρεί ότι η επιβολή, η λήψη αποφάσεων και η εφαρμογή της CITES θα πρέπει να προωθούν την ισότητα των φύλων και καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να ζητήσουν για τη CITES ένα σχέδιο δράσης για θέματα φύλου, το οποίο θα μπορούσε να εισαχθεί μέσω ψηφίσματος·

Υλοποίηση, συμμόρφωση και επιβολή

7.  επισημαίνει ότι η έκθεση συνολικής αξιολόγησης της IPBES του 2019 σχετικά με τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες οικοσυστήματος εντοπίζει μια σειρά αδυναμιών στη CITES, όπως η συμμόρφωση, η επιβολή, η ανάγκη για επιστημονικά τεκμηριωμένες ποσοστώσεις, η χρηματοδότηση, η καταπολέμηση της διαφθοράς και η μείωση της ζήτησης· υπογραμμίζει ότι αυτές οι αδυναμίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν προκειμένου να εφαρμοστεί καλύτερα η σύμβαση και παροτρύνει όλα τα μέρη να εργαστούν εντατικά για την αντιμετώπιση των εν λόγω ζητημάτων·

8.  εκφράζει τη λύπη του για την ανεπαρκή επιβολή απαγορεύσεων και περιορισμών στο εμπόριο προστατευόμενων ειδών λόγω έλλειψης ικανοτήτων και πόρων από τα μέρη· καλεί όλα τα μέρη να εντείνουν τις προσπάθειες για εφαρμογή της σύμβασης·

9.  εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι τα συμβαλλόμενα μέρη της CITES δεν λογοδοτούν για τη μη αποτελεσματική εφαρμογή των διατάξεων της σύμβασης, συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης να βασίζονται οι άδειες εισαγωγής και εξαγωγής σε επιστημονικά τεκμηριωμένες γνωμοδοτήσεις ότι οι εν λόγω εισαγωγές ή εξαγωγές δεν θα είναι επιζήμιες για την επιβίωση του είδους (μη ζημιογόνα πορίσματα)·

10.  ζητά τη συνεπή και αμερόληπτη εφαρμογή των μέσων που παρέχει η σύμβαση CITES και των αποφάσεων που λαμβάνονται σύμφωνα με αυτή για την προαγωγή της συμμόρφωσης με τη σύμβαση, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος παροχής ενισχύσεων συμμόρφωσης· καλεί την ΕΕ και όλα τα μέρη να αναπτύξουν μέτρα ώστε να διασφαλίσουν την επαρκή και έγκαιρη εφαρμογή της σύμβασης, μεταξύ άλλων μεριμνώντας για τους αναγκαίους πόρους και εγκρίνοντας αποτελεσματική εθνική νομοθεσία για την εφαρμογή των αποφάσεων και των ψηφισμάτων που έχουν εγκριθεί στο πλαίσιο της σύμβασης· ζητά αμοιβαία συνεργασία των μερών και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών·

11.  καλεί, περαιτέρω, την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να επιβάλουν αυστηρά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων αποτρεπτικών κυρώσεων, σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης, όταν διαπιστώνεται ότι ένα συμβαλλόμενο μέρος υποσκάπτει την αποτελεσματικότητα της σύμβασης και δεν σταματά με ουσιαστικό τρόπο παράνομες ή μη βιώσιμες δραστηριότητες εκμετάλλευσης και εμπορίου, και, ως ύστατη λύση, να αναστείλουν το εμπόριο με τον παραβάτη·

12.  καλεί όλα τα μέρη να εργαστούν ώστε να διασφαλίσουν την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος, των δημοσιογράφων, των δασοφυλάκων και των υπερασπιστών του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίοι διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην προστασία του περιβάλλοντος και στον τερματισμό του παράνομου εμπορίου άγριων ειδών·

13.  επιμένει ότι τα διακρατικά εγκλήματα κατά της άγριας ζωής θα πρέπει να εντάσσονται από όλα τα συμβαλλόμενα μέρη στην κατηγορία του σοβαρού οργανωμένου εγκλήματος, και αυτό θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται στην κατανομή των πόρων και να συνεπάγεται την ενεργό συμμετοχή εξειδικευμένων αστυνομικών και τελωνειακών υπηρεσιών έρευνας·

14.  υπογραμμίζει τον καθοριστικό ρόλο της αστυνομίας και των τελωνείων και παροτρύνει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ να θεσπίσουν εξειδικευμένες μονάδες που εστιάζουν στα εγκλήματα κατά της άγριας ζωής σε εθνικό επίπεδο, των οποίων η εντολή θα καλύπτει όλη την επικράτεια του κράτους και δεν θα περιορίζεται σε ορισμένες περιφέρειες ή σε άλλες εδαφικές μονάδες· καλεί τα κράτη μέλη να αναθέσουν στις εν λόγω εξειδικευμένες μονάδες την ενεργό συμμετοχή στη συνεργασία και τον συντονισμό σε διεθνές επίπεδο· τονίζει ότι η συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές στα κράτη μέλη σχετικά με ζητήματα παράνομου εμπορίου άγριων ειδών θα μπορούσε περαιτέρω να αναθεωρηθεί και να ενισχυθεί μέσω της ενωσιακής ομάδας επιβολής του νόμου, η οποία συγκεντρώνει υπαλλήλους αρχών επιβολής του νόμου από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς και από τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ), τη Eurojust, την Ιντερπόλ, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τελωνείων και τη Γραμματεία της CITES· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την κατάρτιση στον τομέα της επιβολής του νόμου για το εμπόριο άγριων ειδών·

15.  τονίζει την ανάγκη για μια βάση δεδομένων με εμπειρογνώμονες στη βιολογία ή/και την οικολογία, τόσο για τον εντοπισμό ειδών όσο και για τη δίωξη εγκλημάτων εις βάρος άγριων ειδών, όπως η λαθροθηρία, η εμπορία και η παράνομη εκμετάλλευση, και για την παροχή καλύτερης κατανόησης του φαινομένου στα όργανα επιβολής του νόμου σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο·

16.  τονίζει τα οφέλη που θα έχει μια βάση δεδομένων πληροφοριακών συστημάτων για τη διαχείριση της επιβολής του νόμου στη μάχη ενάντια στο οργανωμένο έγκλημα και το παράνομο εμπόριο άγριων ειδών· παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν σε επίπεδο Ένωσης μια βάση δεδομένων δικαστικών υποθέσεων που σχετίζονται με περιβαλλοντικά εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένων εγκλημάτων κατά της άγριας ζωής, και δράσεων που έχουν πραγματοποιηθεί από τα σώματα επιβολής του νόμου στον τομέα των περιβαλλοντικών εγκλημάτων· πιστεύει ότι μια τέτοια βάση δεδομένων θα πρέπει να επιτρέπει την κεντρική συλλογή δεδομένων και να αυξάνει το επίπεδο ψηφιοποίησης και γνώσης· σημειώνει ότι η επανεξέταση ιστορικών υποθέσεων μπορεί να είναι χρήσιμη για τις αρχές, τους οργανισμούς και τις οργανώσεις του τομέα·

17.  υπενθυμίζει το ψήφισμά του της 9 Ιουνίου 2021 με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030: επαναφορά της φύσης στη ζωή μας», το οποίο καλούσε την Επιτροπή να διευκολύνει την ανάπτυξη ικανοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς γνώσεων, της ανταλλαγής τεχνολογίας και της κατάρτισης σε δεξιότητες για τις δικαιούχους χώρες με σκοπό την εφαρμογή της CITES και άλλων συμβάσεων και συμφωνιών που είναι απαραίτητες για την προστασία της βιοποικιλότητας στο πλαίσιο του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας - Η Ευρώπη στον κόσμο και της πρωτοβουλίας «Βοήθεια για το εμπόριο» του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου· επιμένει στην ανάγκη να ενισχυθούν τα προγράμματα συνεργασίας με τρίτες χώρες για τη διατήρηση της τοπικής βιοποικιλότητάς τους, συμπεριλαμβανομένου του διακοινοβουλευτικού διαλόγου, και να βοηθηθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες στην εφαρμογή των εν λόγω προγραμμάτων·

18.  εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η ΕΕ δεν εφαρμόζει τις συστάσεις της CITES που ορίζονται στο ψήφισμα 12.10 της διάσκεψης της σύμβασης CITES (αναθ. ΔΣΜ15) σχετικά με την καταχώριση των επιχειρήσεων που εκτρέφουν σε αιχμαλωσία ζωικά είδη του προσαρτήματος I για εμπορικούς σκοπούς, εκφράζει την ανησυχία του διότι αυτό δημιουργεί νομοθετικά κενά και διευκολύνει το παράνομο εμπόριο· καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν πλήρως το εν λόγω ψήφισμα και να καταχωρίσουν όλες τις σχετικές εγκαταστάσεις εκτροφής των εν λόγω ειδών, ώστε να παρασχεθούν πλήρεις και ακριβείς αιτήσεις καταχώρισης τόσο στην Επιτροπή όσο και στη Γραμματεία της CITES· παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αντιτάσσονται σε οποιεσδήποτε προσπάθειες αποδυνάμωσης του συστήματος καταχώρισης επιχειρήσεων εκτροφής σε αιχμαλωσία ειδών του προσαρτήματος I·

19.  ενθαρρύνει και στηρίζει την εφαρμογή σύγχρονων και καινοτόμων μεθόδων για την επισήμανση και τον εντοπισμό ειδών που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της CITES ή των παραγόμενων προϊόντων, ώστε να καθίσταται δυνατή η διαφοροποίηση μεταξύ των ζώων και των παραγώγων που έχουν εκτραφεί σε αιχμαλωσία και εκείνων που έχουν αιχμαλωτιστεί στο φυσικό τους περιβάλλον·

Λήψη αποφάσεων, διαφάνεια και υποβολή εκθέσεων

20.  χαιρετίζει τις ετήσιες εκθέσεις για το παράνομο εμπόριο ως σημαντικό βήμα προς την καλύτερη κατανόηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών και παροτρύνει την ΕΕ και όλα τα μέρη να τις υποβάλουν εγκαίρως· τονίζει ότι οι εκθέσεις αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνουν πληροφορίες για τις άδειες και τα πιστοποιητικά που χορηγούνται, τις ποσότητες και τους τύπους των ατόμων των ειδών και για τις ονομασίες των ειδών όπως περιλαμβάνονται στα προσαρτήματα I, II, III·

21.  παροτρύνει όλα τα μέρη και την ΕΕ να διασφαλίσουν τη διαφάνεια στις μη ευαίσθητες δραστηριότητες και τις επιχειρήσεις της Γραμματείας της CITES, μεταξύ άλλων με τη δημοσίευση των ετήσιων εκθέσεων για το παράνομο εμπόριο, και ζητά να αναφορτώνονται εγκαίρως τα δεδομένα στη βάση δεδομένων εμπορίου της CITES, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών για την ανάθεση των εκθέσεων, την κατάρτιση όρων αναφοράς και την επιλογή συμβούλων· παροτρύνει όλα τα μέρη να καταβάλουν περαιτέρω προσπάθειες για να διασφαλίσουν την ελαχιστοποίηση των αποκλίσεων στις άδειες εξαγωγής και εισαγωγής·

22.  θεωρεί ότι χρειάζεται περισσότερη διαφάνεια στο εμπόριο των ειδών του προσαρτήματος I, συμπεριλαμβανομένων των ζώων που έχουν εκτραφεί σε αιχμαλωσία, για την καταπολέμηση της διαφθοράς και του παράνομου εμπορίου, της παράνομης εμπορίας και της νομιμοποίησης των ειδών που συγκεντρώθηκαν από παράνομες δραστηριότητες·

23.  ζητά καλύτερη τήρηση αρχείου για το προσάρτημα I, συμπεριλαμβανομένων ατόμων από είδη που έχουν εκτραφεί και κρατηθεί σε αιχμαλωσία, και την κατάρτιση δεικτών κινδύνου σε σχέση με τις πρακτικές περιβάλλοντος, ασφάλειας και εκτροφής, όπως: περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο τήρησης των αρχείων, διαχείρισης των δεδομένων και υποβολής των εκθέσεων, σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος αποθέματος/απογραφής και σχετικά με τον τρόπο που ελέγχου και διασφάλισης όσον αφορά τη μεταφορά, την αποθήκευση και την αποκομιδή·

24.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του στην Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ηγηθούν των προσπαθειών για τον τερματισμό του εμπορίου ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση και μελών τους και την έκκλησή του για πλήρη και άμεση απαγόρευση σε ευρωπαϊκό επίπεδο του εμπορίου, της εξαγωγής ή της επανεξαγωγής ελεφαντόδοντου εντός της ΕΕ και σε προορισμούς εκτός ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του «πριν από τη σύναψη της σύμβασης» ελεφαντόδοντου, επισημαίνοντας παράλληλα ότι θα πρέπει να εξακολουθήσουν να επιτρέπονται περιορισμένες εξαιρέσεις για τις επιστημονικές εισαγωγές και εξαγωγές, για μουσικά όργανα που αποκτήθηκαν νόμιμα πριν από το 1975 και για το εμπόριο τεχνουργημάτων και αρχαιοτήτων προ του 1947, υπό την προϋπόθεση ότι συνοδεύονται από έγκυρο πιστοποιητικό· ζητά παρόμοιους περιορισμούς για άλλα απειλούμενα είδη, όπως οι τίγρεις και οι ρινόκεροι· ζητά την εφαρμογή της απαγόρευσης αυτής χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση·

25.  χαιρετίζει τις τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 865/2006 της Επιτροπής(6) και το αναθεωρημένο έγγραφο καθοδήγησης σχετικά με το καθεστώς της ΕΕ που διέπει το εμπόριο ελεφαντόδοντου, και παροτρύνει την Επιτροπή να παρακολουθεί αυστηρά την εφαρμογή του αναθεωρημένου κανονισμού από τα κράτη μέλη· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να μετατρέψουν τους κανόνες αυτούς σε νομικά δεσμευτική νομοθεσία και να καλυφθούν τυχόν νομοθετικά κενά που απομένουν·

Χρηματοδότηση

26.  σημειώνει με ανησυχία ότι πολλές αποφάσεις της ΔΣΜ18 δεν έχουν ακόμη χρηματοδοτηθεί· καλεί όλα τα μέρη να εγγυηθούν επαρκή χρηματοδότηση για την ορθή εφαρμογή ολόκληρης της σύμβασης, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής της· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αυξήσουν τη χρηματική και άλλη στήριξη για την εφαρμογή των αποφάσεων της CITES·

27.  τονίζει ότι η εφαρμογή πολλών αποφάσεων της CITES υπόκειται στη διαθεσιμότητα εξωτερικής χρηματοδότησης· καλεί την ΕΕ και όλα τα μέρη της σύμβασης να διερευνήσουν μηχανισμούς που θα διασφαλίζουν ότι η εξωτερική χρηματοδότηση για τις αποφάσεις της CITES συνάδει με τις προτεραιότητες των προγραμμάτων εργασίας τους και ζητά η αναπτυξιακή βοήθεια που χορηγείται από την ΕΕ σε αποδέκτριες χώρες να μην απειλεί τη βιωσιμότητα των άγριων ειδών, τη βιοποικιλότητα, τους φυσικούς οικοτόπους, τα οικοσυστήματα και τις υπηρεσίες που παρέχουν·

28.  εκφράζει την ανησυχία του σχετικά με τον αυξανόμενο εργασιακό φόρτο της Γραμματείας της CITES, των διασκέψεων των συμβαλλόμενων μερών και των επιτροπών σε σχέση με τους πόρους που διαθέτουν· ζητά από την ΕΕ να αναλάβει ηγετικό ρόλο για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος· παροτρύνει, μεταξύ άλλων, όλα τα μέρη να υποστηρίξουν την αυστηρή εφαρμογή των σχεδίων αποφάσεων και συστάσεων που προκύπτουν από τη μόνιμη επιτροπή CITES·

Στρατηγικό όραμα CITES 2021-2030

29.  εκφράζει ικανοποίηση για την αναγνώριση των διασυνδέσεων μεταξύ της CITES και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, της ΣΒΠ και των πορισμάτων της IPBES·

30.  πιστεύει ότι η αναθεώρηση του Στρατηγικού Οράματος της CITES θα πρέπει να διευθετηθεί στη ΔΣΜ19, υπό το πρίσμα του παγκόσμιου πλαισίου για τη βιοποικιλότητα της ΣΒΠ που πρόκειται να εγκριθεί φέτος, ώστε να διασφαλιστεί ότι η CITES συμβάλλει στην εφαρμογή του παγκόσμιου πλαισίου για τη βιοποικιλότητα·

31.  παροτρύνει τα μέρη να επιτύχουν τον στόχο να έχουν μόνο νόμιμο και οικολογικά βιώσιμο εμπόριο ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας έως το 2025· τονίζει ότι στόχος θα πρέπει να είναι η εξάλειψη του παράνομου εμπορίου ειδών άγριας ζωής που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της CITES, συμπεριλαμβανομένων ειδών που έχουν εκτραφεί σε αιχμαλωσία, και όχι μόνο η μείωσή του·

32.  τονίζει ότι οι αποφάσεις που λαμβάνουν τα όργανα της CITES θα πρέπει να βασίζονται σε επιστημονικά κριτήρια που αποσκοπούν στη διατήρηση των ειδών, στη βέλτιστη διαθέσιμη επιστημονική πληροφόρηση και στην τήρηση της αρχής της προφύλαξης·

33.  εκφράζει τη λύπη του για την παράλειψη του κρίσιμου ζητήματος της καλής μεταχείρισης των ζώων στη δήλωση οράματος, καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη και όλα τα άλλα μέρη να αντιμετωπίσουν αυτή την παράλειψη·

Ενίσχυση του ρόλου της ΕΕ στον παγκόσμιο αγώνα ενάντια στην παράνομη εμπορία άγριων ειδών

34.  εκφράζει τη λύπη του για τα κενά στην εφαρμογή των κανονισμών της ΕΕ για την εμπορία άγριων ειδών, καθώς δεν καλύπτουν όλα τα κρίσιμα είδη και δεν παρέχουν το ίδιο επίπεδο προστασίας για τα ζώα που έχουν εκτραφεί σε αιχμαλωσία· παροτρύνει την Επιτροπή να επανεξετάσει και να επεκτείνει την υφιστάμενη νομοθεσία που ρυθμίζει το εμπόριο άγριων ειδών, προκειμένου να διασφαλίσει ότι θα απαγορευτεί η εισαγωγή, μεταφόρτωση, εξαγωγή, αγορά, πώληση ή μεταφορά άγριων ζώων ή φυτών που αιχμαλωτίζονται, βρίσκονται υπό την κατοχή, μεταφέρονται ή πωλούνται κατά παράβαση της νομοθεσίας στη χώρα προέλευσης·

35.  καλεί εκ νέου την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ηγηθούν των προσπαθειών για τον τερματισμό του εμπορίου ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση και μελών τους· τονίζει τη σημασία, για τον σκοπό αυτόν, της ανάπτυξης στόχων για εργαλείο χωρικής παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων·

36.  υποστηρίζει με έμφαση ότι στην εμπορική πολιτική της ΕΕ θα πρέπει να υπάρχει συστημική ένταξη του παράνομου εμπορίου άγριων ειδών και της βιώσιμης κατανάλωσης· επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς το Συμβούλιο να θεωρήσει τη ΣΒΠ ουσιώδες στοιχείο των συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών (ΣΕΣ), υπό την προϋπόθεση ότι θα συμφωνηθούν υποχρεωτικοί μηχανισμοί για την επανεξέταση των εθνικών στόχων(7)· ζητά από το Συμβούλιο να καταστήσει επίσης τη σύμβαση CITES και τη Συμφωνία του Παρισιού ουσιώδη στοιχεία των ΣΕΣ και να παροτρύνει την αποτελεσματική εφαρμογή τους· τονίζει τη σημασία της επικείμενης μεταρρύθμισης του κανονισμού για το σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων(8) όσον αφορά την αποτελεσματική εφαρμογή των πολυμερών συμβάσεων για τις κλιματικές και περιβαλλοντικές πτυχές που καλύπτονται από τον κανονισμό, συμπεριλαμβανομένης της ΣΒΠ·

37.  παροτρύνει την Επιτροπή να προσαρμόσει την ευρωπαϊκή βάση δεδομένων TRACES (Σύστημα ελέγχου και πραγματογνωμοσύνης στις συναλλαγές), προκειμένου να συλλεχθούν και να δημοσιευθούν ακριβείς πληροφορίες για τα είδη, τον όγκο και την προέλευση όλων των θαλάσσιων διακοσμητικών ψαριών στο εμπόριο και έτσι να ελέγχεται αυτό το επί του παρόντος μη ρυθμιζόμενο και συχνά μη βιώσιμο εμπόριο για το οποίο η ΕΕ αποτελεί σημαντική αγορά εισαγωγών·

38.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς τα κράτη μέλη της ΕΕ να καταρτίσουν σε επίπεδο ΕΕ έναν επιστημονικά βάσιμο θετικό κατάλογο ζώων που θα μπορούν να διατηρούνται ως ζώα συντροφιάς, υπό κατάλληλες συνθήκες καλής μεταχείρισης, χωρίς να βλάπτονται οι πληθυσμοί του φυσικού περιβάλλοντος και η ευρωπαϊκή βιοποικιλότητα· για τον σκοπό αυτόν, τονίζει την ανάγκη για μια μελέτη της Επιτροπής για να διευκολυνθεί η έγκριση του εν λόγω καταλόγου, που θα πρέπει να βασίζεται, μεταξύ άλλων, σε υπάρχουσες εμπειρίες των κρατών μελών και διδάγματα που έχουν αντληθεί·

39.  παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναλάβουν άμεση αποτελεσματική δράση στο πλαίσιο των δεσμεύσεών τους που περιγράφονται στη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με στόχο την απαγόρευση της εισαγωγής κυνηγετικών τροπαίων που προέρχονται από είδη τα οποία περιλαμβάνονται στον κατάλογο της CITES·

40.  χαιρετίζει τις προσπάθειες της ΕΕ για παροχή αναπτυξιακής στήριξης σε προσπάθειες κατά της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών σε αναπτυσσόμενες χώρες· καλεί την Επιτροπή να στηρίξει τις προσπάθειες των χωρών εταίρων που αποτελούν πηγές άγριων ειδών και προϊόντων άγριων ειδών, σημεία διέλευσης και/ή προορισμούς για πωλητές και αγοραστές, να αναπτύξουν βιώσιμες οικονομικές εναλλακτικές για τα μέσα διαβίωσης και τη βιωσιμότητα των τοπικών κοινοτήτων·

Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών

41.  χαιρετίζει την αναθεώρηση και τη συνέχιση του σχεδίου δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών· καλεί την Επιτροπή να δημοσιεύσει ένα φιλόδοξο ενωσιακό σχέδιο δράσης, χωρίς καθυστέρηση·

42.  τονίζει, ωστόσο, ότι η επιτυχία του μελλοντικού σχεδίου δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την κατανομή των πόρων· καλεί, συνεπώς, την ΕΕ και τα κράτη μέλη να εντοπίσουν ειδικά κονδύλια του προϋπολογισμού για την υλοποίησή του·

43.  είναι της άποψης ότι το σχέδιο δράσης δεν παρέχει επαρκή ώθηση για να αντιμετωπιστεί ο ρόλος των πολιτών της ΕΕ στη δημιουργία ζήτησης για παράνομα προϊόντα άγριων ειδών τόσο στο εσωτερικό όσο και στη γειτονιά της ΕΕ και πιστεύει ότι το ενωσιακό σχέδιο δράσης θα πρέπει να ενισχυθεί· καλεί την Επιτροπή να εφαρμόσει τεκμηριωμένες πρωτοβουλίες για τη μείωση της ζήτησης σε βασικές καταναλωτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων εντός της ΕΕ·

44.  τονίζει ότι το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών θα πρέπει να λαμβάνει επαρκή χρηματοδότηση, συμπεριλαμβανομένης της βοήθειας σε τρίτες χώρες και σε κέντρα διάσωσης άγριων ειδών και καταφύγια·

45.  πιστεύει ότι το νέο σχέδιο δράσης της ΕΕ θα πρέπει να ανοίξει τον δρόμο για καλύτερη επιβολή του νόμου και βελτιωμένες δραστηριότητες από τις σχετικές αρχές σε όλη την Ένωση, καθώς και για βελτιωμένη συλλογή δεδομένων και πρόσβαση σε δεδομένα, κάτι το οποίο θα καταστήσει δυνατή την καλύτερη αξιολόγηση των τάσεων και τη βελτιωμένη ανάλυση των κινδύνων· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να κατανείμουν επαρκείς ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους για την υλοποίηση του σχεδίου δράσης και να επενδύσουν στην οικοδόμηση ικανοτήτων και την κατάρτιση των αρχών επιβολής και των δικαστικών αρχών· υπογραμμίζει ότι η ανταλλαγή και εμβάθυνση των γνώσεων των αρμόδιων υπαλλήλων και η ευαισθητοποίηση του κοινού πρέπει να αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος του μελλοντικού σχεδίου·

46.  καλεί την Επιτροπή να δημιουργήσει σαφείς και υλοποιήσιμους στόχους και δράσεις ως μέρος του σχεδίου δράσης και να αναπτύξει έναν σαφή μηχανισμό παρακολούθησης και αξιολόγησης·

47.  θεωρεί σημαντικό να συνάδει πλήρως το σχέδιο δράσης με τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα για το 2030 και να διασφαλίσει συνέργειες με τη σχετική νομοθεσία της ΕΕ και το παγκόσμιο πλαίσιο για τη βιοποικιλότητα μετά το 2020· πιστεύει σθεναρά ότι το σχέδιο δράσης θα πρέπει να εντοπίσει και να εστιάσει σε είδη προτεραιότητας και να αντιμετωπίσει το ζήτημα των ειδών που προστατεύονται σε εθνικό επίπεδο και αποτελούν αντικείμενο παράνομου εμπορίου στην ΕΕ·

48.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν το εμπόριο τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου στο αναθεωρημένο σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών και να διασφαλίσουν ότι το κυβερνοέγκλημα εις βάρος άγριων ειδών θα έχει τον ίδιο βαθμό προτεραιότητας με άλλα είδη κυβερνοεγκλήματος που απειλούν την ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, την οικονομία, την ασφάλεια και την εκπαίδευση, μεταξύ άλλων μέσω της επικοινωνίας, της συνεργασίας και του συντονισμού των εμπλεκόμενων δημόσιων και ιδιωτικών τομέων· καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει σύντομα πώς θα μπορούσε η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες(9) να λειτουργήσει ως εργαλείο για την αντιμετώπιση του παράνομου διαδικτυακού εμπορίου ζώων και φυτών·

49.  σημειώνει ότι υπάρχουν αποδείξεις πως το νόμιμο εμπόριο άγριων ζώων χρησιμεύει ως κάλυψη παράνομων εμπορικών δραστηριοτήτων, παρέχει πληθώρα ευκαιριών για νομιμοποίηση παράνομων δραστηριοτήτων και περιπλέκει την επιβολή του νόμου· καλεί την ΕΕ να διευθετήσει το νόμιμο και παράνομο εμπόριο άγριων ζώων στην αναθεώρηση του σχεδίου δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών·

50.  τονίζει ότι το σχέδιο δράσης θα πρέπει να υιοθετεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, από την πηγή μέχρι τον καταναλωτή·

51.  θεωρεί ότι είναι σημαντικό το σχέδιο δράσης να συμπεριλαμβάνει τον ιδιωτικό τομέα και να συνεργάζεται μαζί του για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών και θεωρεί ότι είναι σημαντικό να πραγματοποιηθούν επαρκείς δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην έρευνα για αύξηση της κατανόησής μας σχετικά με το εμπόριο άγριων ειδών·

52.  τονίζει ότι το αναθεωρημένο σχέδιο δράσης θα πρέπει να ενσωματώσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και το φύλο, να αναγνωρίσει τον ρόλο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, να συμπεριλάβει διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη και να διασφαλίσει τη συμμετοχή του κοινού·

Οργανωμένο έγκλημα, κυβερνοασφάλεια και κατασχεθέντα ζώα

53.  παροτρύνει τα κράτη μέλη, μέσω των αρμόδιων θεσμών τους, να οικοδομήσουν συνεργασία και συντονισμό σε διασυνοριακό επίπεδο με διάφορες σχετικές διεθνείς αρχές και θεσμούς, προκειμένου να καταπολεμήσουν την εμπλοκή των οργανωμένων εγκληματικών ομάδων στο παράνομο εμπόριο ειδών άγριας ζωής·

54.  παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν την προετοιμασία και την έγκριση ενός φιλόδοξου και αποτελεσματικού πρωτοκόλλου για το περιβαλλοντικό έγκλημα στο πλαίσιο της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος, όπως αναφέρεται στη στρατηγική της ΕΕ για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος 2021-2025(10), το οποίο θα περιλαμβάνει διάταξη που θα υποχρεώνει τα μέρη να ποινικοποιούν την εισαγωγή και το εμπόριο άγριων ειδών που έχουν αποσπαστεί παράνομα από τη χώρα προέλευσής τους·

55.  επικροτεί ένθερμα την πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για το περιβαλλοντικό έγκλημα (2008/99/ΕΚ) ώστε να συμπεριληφθούν οι περισσότερες μορφές αδικημάτων περιβαλλοντικού χαρακτήρα που είναι τιμωρητέα με κυρώσεις ή ποινές, οι οποίες είναι εναρμονισμένες, αποτρεπτικές, αποτελεσματικές, και αναλογικές·

56.  καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει τον συντονισμό στην εφαρμογή της οδηγίας για το περιβαλλοντικό έγκλημα, των κανονισμών της ΕΕ για την εμπορία άγριων ειδών και του αναθεωρημένου ενωσιακού σχεδίου δράσης για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών, μέσω της όσο το δυνατόν πιο αποδοτικής χρήσης των εργαλείων που προσφέρονται δυνάμει των διαφορετικών πλαισίων·

57.  ζητά να συμπεριληφθούν η παράνομη, λαθραία και άναρχη αλιεία και η υποθαλάσσια ηχορύπανση στον κατάλογο των ποινικών αδικημάτων στην αναθεωρημένη οδηγία για το περιβαλλοντικό έγκλημα·

58.  εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι από την πρόταση απουσιάζουν παράμετροι για την καλή μεταχείριση των ζώων· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι η βία κατά των ζώων θεωρείται επιβαρυντική περίσταση που συνεπάγεται αυξημένες ποινές στο πλαίσιο της αναθεωρημένης οδηγίας για το περιβαλλοντικό έγκλημα·

59.  παροτρύνει την Επιτροπή να εγκρίνει ειδικές κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για την αντιμετώπιση του κυβερνοεγκλήματος εις βάρος άγριων ειδών, ώστε να διασφαλιστούν εναρμονισμένες πολιτικές στα κράτη μέλη, καθώς και η συνεργασία μεταξύ όλων των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών·

60.  παροτρύνει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν αποτελεσματικά και πλήρως τις αποφάσεις 18.81-18.85 της CITES σχετικά με τα εγκλήματα κατά της άγριας ζωής που συνδέονται με το διαδίκτυο και παράλληλα να κάνουν πλήρη χρήση των κατευθυντήριων γραμμών της Ιντερπόλ με τίτλο «Wildlife Crime Linked to the Internet - Practical Guidelines for Law Enforcement Practitioners» (Εγκλήματα κατά της άγριας ζωής που συνδέονται με το διαδίκτυο - Πρακτικές κατευθυντήριες γραμμές για επαγγελματίες του τομέα επιβολής του νόμου) που καταρτίστηκε για την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων της απόφασης 17.93 της CITES·

61.  παροτρύνει την ΕΕ να προωθήσει και να στηρίξει πρωτοβουλίες για να αυξηθεί σημαντικά η δυνατότητα διάσωσης και αποκατάστασης άγριων ζώων μέσω πόρων, χρηματοδότησης, κατάρτισης και κυρίως μέσω της θέσπισης ενός δικτύου αρμόδιων και πιστοποιημένων εγκαταστάσεων διάσωσης και καταφυγίων και της θέσπισης εθνικών σχεδίων δράσης για τη διαχείριση κατασχεθέντων ζωντανών ζώων·

62.  επισημαίνει ότι η έλλειψη εθνικής δυνατότητας για διάσωση και καταφύγια μπορεί να συμβάλει στην έλλειψη επιβολής από ένα κράτος μέλος των σχετικών διατάξεων που σχετίζονται με το εμπόριο άγριων ειδών και μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ανεπαρκή μέτρα για την αποφυγή των εγκλημάτων κατά της άγριας ζωής· θεωρεί ότι η αναθεωρημένη οδηγία για το περιβαλλοντικό έγκλημα θα μπορούσε να περιλαμβάνει, για παράδειγμα, κανόνες για τη διαχείριση των κατασχεθέντων κερδών, συμπεριλαμβανομένης κατάλληλης φροντίδας των κατασχεθέντων ζωντανών ζώων·

63.  υπογραμμίζει τη σημασία συστηματικής διεξαγωγής χρηματοοικονομικών ερευνών και διαδικασιών ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να στηρίξουν μέτρα που στοχεύουν στην κατάσχεση παράνομων χρηματοοικονομικών ροών και κερδών από εγκλήματα κατά της άγριας ζωής·

64.  καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν και να προωθήσουν, για όλα τα ζωντανά ζώα που έχουν παρακρατηθεί ή κατασχεθεί, τη συνεπή και διαφανή υποβολή εκθέσεων στη CITES, την Ευρωπόλ και τις χώρες προέλευσης·

Η προσέγγιση «Μία υγεία» και ο ρόλος της CITES στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης στο μέλλον ζωονόσων που συνδέονται με το διεθνές εμπόριο άγριων ειδών

65.  υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με την IPBES, το 70 % των αναδυόμενων νόσων και πανδημιών είναι ζωικής προέλευσης· εκφράζει , υπό το πρίσμα της τρέχουσας πανδημίας της COVID-19 και όχι μόνο, τη βαθιά του ανησυχία για την ολοένα συχνότερη εμφάνιση και εξάπλωση ζωονόσων που μεταδίδονται από τα ζώα στον άνθρωπο (ανθρωποζωονόσοι), κάτι το οποίο επιδεινώνεται από την κλιματική αλλαγή, την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, την αλλαγή χρήσης της γης, την αποψίλωση των δασών, την καταστροφή της βιοποικιλότητας και των φυσικών οικοτόπων και από την πίεση που τους ασκείται, από την παράνομη εμπορία άγριων ζώων και από τα μη βιώσιμα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων· υπογραμμίζει την ανάγκη να βελτιωθούν οι γνώσεις σχετικά με τους δεσμούς μεταξύ της εμφάνισης ασθενειών, αφενός, και του νόμιμου και παράνομου εμπορίου άγριων ειδών, της διατήρησης και της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων, αφετέρου·

66.  επισημαίνει ότι ο κίνδυνος πανδημιών μπορεί να μειωθεί σημαντικά εάν μειωθούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες που προκαλούν απώλεια βιοποικιλότητας και ότι το εκτιμώμενο κόστος της μείωσης του κινδύνου πανδημιών είναι 100 φορές χαμηλότερο από το κόστος αντιμετώπισής τους· τονίζει ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να προστατευθούν και να αποκατασταθούν οι οικότοποι των άγριων ειδών προκειμένου να αποφευχθούν άλλες πανδημίες ζωικής προέλευσης· παροτρύνει όλα τα μέρη να εντείνουν τις προσπάθειές τους·

67.  παροτρύνει την ΕΕ και όλα τα άλλα συμβαλλόμενα μέρη να διασφαλίσουν την καλή μεταχείριση των ζωντανών ζώων στο εμπόριο καθώς και εκείνων που βρίσκονται σε εγκαταστάσεις εκτροφής, καθώς αναγνωρίζει τα επιστημονικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι κακές συνθήκες μεταχείρισης στην κράτηση, τη μεταφορά και το εμπόριο συνδέονται με την έξαρση και την εξάπλωση ασθενειών και κατά συνέπεια απειλείται τόσο η υγεία των ζώων όσο και των ανθρώπων· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, τα οφέλη ενός θετικού καταλόγου ζώων που επιτρέπονται ως ζώα συντροφιάς σε επίπεδο ΕΕ·

68.  καλεί την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει τους ρυθμιστικούς διαλόγους που προβλέπονται στις ΣΕΣ για να προωθήσει αυστηρά υγειονομικά και φυτοϋγειονομικά πρότυπα της ΕΕ και την καλή μεταχείριση των ζώων, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μελλοντικών επιδημιών και πανδημιών· καλεί περαιτέρω την Επιτροπή να εξετάσει, εάν χρειαστεί, την έγκριση μορατόριουμ στις εισαγωγές άγριων ζώων ή άλλων ειδών από αναδυόμενη εστία λοιμωδών νόσων, προκειμένου να καθησυχαστούν τυχόν ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια·

69.  τονίζει τον σημαντικό ρόλο που θα πρέπει να διαδραματίσει η CITES στην πρόληψη μελλοντικών πανδημιών ως διεθνής ρυθμιστική αρχή για το εμπόριο άγριων ειδών·

70.  υπογραμμίζει τις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων (OIE) και του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον, με τις οποίες καλούνται οι αρμόδιες εθνικές αρχές να αναστείλουν το εμπόριο άγριων θηλαστικών που έχουν αιχμαλωτιστεί ζωντανά για σκοπούς διατροφής ή αναπαραγωγής και να κλείσουν τμήματα αγορών τροφίμων που πωλούν άγρια θηλαστικά που έχουν αιχμαλωτιστεί ζωντανά, ως μέτρο επείγουσας ανάγκης εάν δεν εφαρμόζονται αποτελεσματικοί κανονισμοί και επαρκής εκτίμηση επικινδυνότητας, και υπογραμμίζει τις συστάσεις της IPBES για την απομάκρυνση ζώντων ειδών στο εμπόριο άγριων ειδών τα οποία, σύμφωνα με αξιολόγηση εμπειρογνωμόνων, χαρακτηρίζονται ως υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση ασθενειών· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να στηρίξουν την παγκόσμια κοινότητα στην αντιμετώπιση του εμπορίου και της πώλησης σε αγορές ζωντανών άγριων ειδών για κατανάλωση από ανθρώπους, ιδιαιτέρως πτηνών και θηλαστικών, ενόψει της σταδιακής κατάργησης του εν λόγω εμπορίου και πώλησης, ως σημαντικού βήματος προς την επίτευξη του στόχου αποτροπής μελλοντικών πανδημιών από ζωονόσους·

71.  υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο της Επιτροπής και των κρατών μελών στον συντονισμό και την υποστήριξη της προσέγγισης «Μία υγεία» στην ΕΕ και την προώθησή της σε όλα τα διεθνή φόρα· ζητά την επείγουσα έγκριση νέου ψηφίσματος που θα ενθαρρύνει τα μέρη να θεσμοθετήσουν την προσέγγιση «Μία υγεία» όσον αφορά τη χρήση και το εμπόριο άγριων ειδών, στηριζόμενα στον λειτουργικό ορισμό της «Μίας υγείας» που έχει συνταχθεί από την ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου της «Μίας υγείας», κατά την εφαρμογή της σύμβασης στους εθνικούς τους νόμους, και να προβούν στις κατάλληλες αναλύσεις κινδύνου και τα προγράμματα πρόληψης όσον αφορά την υγεία των ζώων, των ανθρώπων και του περιβάλλοντος κατά τη θεώρηση αιτήσεων για άδειες και πιστοποιητικά που σχετίζονται με το εμπόριο άγριων ειδών·

72.  σημειώνει με ανησυχία ότι μεταφέρονται ακόμα λαθραία στα κράτη μέλη σημαντικές ποσότητες κρέατος από εξημερωμένα και άγρια ζώα μέσω επιβατών αερομεταφορών, γεγονός το οποίο εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία των ζώων και των ανθρώπων καθώς και για τη βιοποικιλότητα· καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει σε συνεργασία με τα κράτη μέλη τη συλλογή δεδομένων για το εν λόγω ζήτημα και να στηρίξει και συντονίσει την απάντηση της ΕΕ στις παράνομες εισαγωγές κρέατος·

73.  χαιρετίζει την πρόθεση της CITES να συνεργαστεί με τον OIE προκειμένου να καταρτιστεί κοινό πρόγραμμα εργασίας, ώστε να συμπληρωθούν συνεργατικά κενά γνώσεων και να εντοπιστούν αποτελεσματικές και πρακτικές λύσεις για τη μείωση των κινδύνων διάδοσης παθογόνων στις αλυσίδες εφοδιασμού άγριων ειδών· ενθαρρύνει τη CITES να συνεχίσει να ενισχύει την ενεργή συνεργασία της με άλλους διεθνείς οργανισμούς και συμβάσεις που δραστηριοποιούνται στην πρόληψη ζωονόσων με την προσέγγιση «Μία υγεία»·

74.  υπενθυμίζει τη σημασία της συμμετοχής των αυτόχθονων πληθυσμών και της τοπικής κοινότητας όσον αφορά τη διατήρηση των ειδών και την εφαρμογή της σύμβασης· αναγνωρίζει την εξάρτηση ορισμένων κοινοτήτων από είδη που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της CITES για τον βιοπορισμό τους· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι από τη CITES, σε αντίθεση με τη ΣΒΠ, απουσιάζει ένα ορισμένο επίπεδο αναγνώρισης των αυτόχθονων πληθυσμών και των τοπικών κοινοτήτων· θεωρεί ότι οι συνεδριάσεις της CITES θα επωφελούνταν από τη μεγαλύτερη εκπροσώπηση και συμμετοχή των αυτόχθονων πληθυσμών και των τοπικών κοινοτήτων και εκφράζει τη λύπη του για την έλλειψη προόδου μέχρι στιγμής· παροτρύνει τα μέρη και τη Γραμματεία να συνεχίσουν να εργάζονται για τον ορισμό και την εφαρμογή αποτελεσματικών μηχανισμών ώστε να διασφαλιστεί ότι οι φωνές των αυτόχθονων πληθυσμών και των τοπικών κοινοτήτων θα ακούγονται·

75.  καλεί τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να πάρει θέση ενάντια στη χρήση ζωντανών ζώων σε φάρμακα και ιδιαιτέρως ενάντια στη χρήση ειδών που έχουν ταξινομηθεί ως (δυνάμει) απειλούμενα, ευπαθή ή απειλούμενα με εξαφάνιση στον κόκκινο κατάλογο της IUCN·

Τροπολογίες στα προσαρτήματα της CITES

76.  εκφράζει τη σθεναρή υποστήριξή του όσον αφορά τις προτάσεις που υπέβαλαν η ΕΕ και τα κράτη μέλη της για τροποποίηση των προσαρτημάτων της CITES·

77.  καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να στηρίξουν τις προτάσεις στη ΔΣΜ19 που έχουν κατατεθεί ή στηρίζονται από θιγόμενες χώρες για συμπερίληψη ειδών ή μεταφορά στους από το προσάρτημα ΙΙ στο προσάρτημα Ι·

78.  καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ και όλα τα άλλα μέρη να στηρίξουν τις προτάσεις που υποβλήθηκαν στη ΔΣΜ19 για τη βελτίωση της προστασίας των ερπετών, των αμφίβιων, των πτηνών, των ψαριών και των θηλαστικών που απειλούνται από το διεθνές εμπόριο που τα διοχετεύει στην αγορά ζώων συντροφιάς, καθώς αναγνωρίζει ότι διευρύνεται η αγορά για εξωτικά ζώα συντροφιάς και αυξάνεται το εύρος των ειδών που επηρεάζονται, τόσο εντός της ΕΕ όσο και διεθνώς·

79.  καλεί την ΕΕ και όλα τα μέρη της CITES να τηρούν την αρχή της προφύλαξης όσον αφορά την προστασία των ειδών σε όλες τις επίσημες θέσεις τους σχετικά με τα έγγραφα εργασίας και τις προτάσεις καταχώρισης, και να λαμβάνουν πλήρως υπόψη ιδίως την αρχή «ο χρήστης πληρώνει», την αρχή της προληπτικής δράσης, την αρχή της βέλτιστης διαθέσιμης επιστημονικής πληροφόρησης και την προσέγγιση με βάση το οικοσύστημα·

80.  παροτρύνει την ΕΕ να ζητήσει αναθεώρηση του ψηφίσματος 9.21 της διάσκεψης (αναθ. ΔΣΜ18) σχετικά με την ερμηνεία και την εφαρμογή των ποσοστώσεων για είδη που περιλαμβάνονται στο προσάρτημα I, ώστε να αυξηθεί η συχνότητα με την οποία οι ποσοστώσεις των εν λόγω ειδών, τα οποία έχουν το υψηλότερο επίπεδο προστασίας δυνάμει των προσαρτημάτων, αναθεωρούνται, καθώς το ισχύον χρονικό πλαίσιο των εννέα ετών (τρεις περίοδοι μεταξύ των συνόδων) είναι πολύ μεγάλο·

81.  υποστηρίζει τις συστάσεις για την ενίσχυση της προστασίας και διατήρησης των ειδών, συμπεριλαμβανομένων των καρχαριών και των σελαχιών, των θαλάσσιων χελωνών, των ιππόκαμπων, των μεγάλων αιλουροειδών, των ελεφάντων, της αντιλόπης του Θιβέτ και της αντιλόπης της στέπας·

82.  παροτρύνει την ΕΕ να στηρίξει τη θέσπιση μιας διαφανούς και χωρίς αποκλεισμούς προσέγγισης για μια ακόμη πιο ολοκληρωμένη, χρονικά προσδιορισμένη επανεξέταση του ψηφίσματος 10.21 της διάσκεψης σχετικά με τη μεταφορά ζωντανών ατόμων των ειδών, καθώς και τις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές της CITES σχετικά με τις μη αερομεταφορές· ζητά τη σύσταση μιας κοινής ομάδας εργασίας της επιτροπής ζώων και φυτών σχετικά με τις μεταφορές με εντολή για διαχείριση της τακτικής επανεξέτασης των κατευθυντήριων γραμμών και για την κατάρτιση τροπολογιών για το ψήφισμα 10.21 της διάσκεψης (αναθ. ΔΣΜ16), για κατάρτιση λεπτομερών απαιτήσεων σχετικά με τις μεταφορές που αποσαφηνίζουν τις ευθύνες για συμμόρφωση, καθώς και για επανεξέταση της εφαρμογής από τα μέρη·

83.  καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να στηρίξουν την έγκριση μιας απόφασης που έχει προταθεί από τη μόνιμη επιτροπή για συνεδρίαση εκ νέου της ομάδας δράσης της CITES για την επιβολή των κανόνων σχετικά με τον ρινόκερο, καθώς τονίζει το γεγονός ότι η λαθροθηρία και το παράνομο εμπόριο κεράτων ρινόκερων παραμένουν σημαντικές απειλές για την επιβίωση των αφρικανικών και ασιατικών ρινόκερων·

Ειδικά θέματα ειδών

Καρχαριοειδή και σελάχια

84.  υπογραμμίζει ότι τα καρχαριοειδή και τα σελάχια διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας των ωκεανών και ότι νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε μετά τη ΔΣΜ18 της CITES δείχνει πως ήδη 37 % των ειδών καρχαριών και σελαχιών απειλούνται με εξαφάνιση, ποσοστό το οποίο αποτελεί το δεύτερο υψηλότερο μεταξύ όλων των ομάδων σπονδυλωτών μετά τα αμφίβια(11)· επισημαίνει ότι ένας από τους κύριους παράγοντες των μειώσεων αυτών είναι το διεθνές εμπόριο προϊόντων τους και ότι η ΕΕ είναι κύριος εξαγωγέας και έμπορος μερών και προϊόντων καρχαριοειδών·

85.  εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι μέχρι σήμερα μόνο το 25 % των ειδών που επηρεάζονται από το εμπόριο πτερυγίων συμπεριλαμβάνεται στο προσάρτημα II της CITES· παροτρύνει την ΕΕ να ζητήσει από τη Γραμματεία, τη μόνιμη επιτροπή και τα μέρη της CITES να διερευνήσουν περαιτέρω και να διευθετήσουν την ανησυχητική και σημαντική αναντιστοιχία που εντοπίστηκε στο SC74 έγγραφο 67.2 μεταξύ των επιπέδων αλίευσης και εμπορίου ειδών καρχαρία που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της CITES και να εντοπίσουν ενδεχόμενες πηγές ανεπαρκούς αναφοράς ή παράνομου εμπορίου ειδών καρχαρία που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της CITES·

86.  εκφράζει, συνεπώς, την ικανοποίησή του για την πρόταση της Επιτροπής για απόφαση του Συμβουλίου που περιλαμβάνει πρόταση για το Παράρτημα ΙΙ, η οποία θα εντάσσει ολόκληρη την οικογένεια των σφυροκέφαλων καρχαριών στον κανονισμό CITES·

87.  καλεί μετ’ επιτάσεως την ΕΕ, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στην αλιεία και το εμπόριο καρχαριοειδών σε παγκόσμιο επίπεδο, να υποστηρίξει την πρόταση του Παναμά, της χώρας που φιλοξενεί τη ΔΣΜ19, να συμπεριλάβει τους καρχαρίες (οικογένεια Carcharhinidae) στο Παράρτημα II, με δυνατότητα να συμπεριληφθούν όλα τα υπόλοιπα είδη της οικογένειας Carcharhinidae ως παρόμοια είδη λόγω της ομοιότητας στην εμφάνιση·

Μεγάλα αιλουροειδή

88.  αναγνωρίζει ότι κάποια από τα είδη μεγάλων αιλουροειδών βρίσκονται ανάμεσα στα είδη της CITES που απειλούνται περισσότερο με εξαφάνιση, καθώς οι πληθυσμοί συνεχίζουν να μειώνονται σε σημείο που πρόσφατα σημειώθηκαν εξαφανίσεις σε εθνικό επίπεδο, και ότι η διατήρηση και το εμπόριο ειδών μεγάλων αιλουροειδών της CITES πλήττονται από έλλειψη προσοχής και χρηματοδοτικής στήριξης σε σύγκριση με άλλα θέματα της CITES·

89.  παροτρύνει την ΕΕ να θεσπίσει ταμείο διατήρησης ειδών μεγάλων αιλουροειδών που, μεταξύ άλλων, θα στήριζε την εφαρμογή ψηφισμάτων και αποφάσεων της CITES ειδικά για μεγάλα αιλουροειδή και την εφαρμογή χρονικά προσδιορισμένων, ειδικών για την κάθε χώρα συστάσεων και των αποτελεσμάτων και των συμπερασμάτων της ομάδας δράσης της CITES για την επιβολή των κανόνων σχετικά με τα μεγάλα αιλουροειδή·

90.  επιπλέον, παροτρύνει την ΕΕ να διασφαλίσει ότι η Γραμματεία της CITES υιοθετεί μια προσέγγιση βάσει κινδύνου για την υλοποίηση αποστολών της CITES σε χώρες με εγκαταστάσεις ενδιαφέροντος που έχουν αιχμάλωτα μεγάλα ασιατικά αιλουροειδή·

91.  σημειώνει με μεγάλη ανησυχία ότι και τα πέντε είδη του γένους Panthera (τίγρη, λιοντάρι, ιαγουάρος, λεοπάρδαλη και λεοπάρδαλη του χιονιού) έχουν μη ευνοϊκή κατάσταση διατήρησης που ποικίλλει από «δυνάμει απειλούμενα» έως «απειλούμενα με εξαφάνιση», ενώ οι πληθυσμοί τους μειώνονται·

92.  παροτρύνει όλα τα μέρη να απαγορεύσουν το εμπόριο, ανεξαιρέτως, των πέντε ειδών του γένους Panthera (τίγρεις, λιοντάρια, ιαγουάροι, λεοπαρδάλεις και λεοπαρδάλεις του χιονιού)· επιπλέον, καλεί τα κράτη μέλη να απαγορεύσουν την εκτροφή σε αιχμαλωσία των εν λόγω ειδών από ιδιωτικές οντότητες, που δεν είναι αδειοδοτημένοι ζωολογικοί κήποι καθώς αυτό μπορεί να συμβάλει στο παράνομο εμπόριό τους·

93.  επισημαίνει ότι το νόμιμο εμπόριο ειδών που έχουν εκτραφεί σε αιχμαλωσία, όπως τίγρεων και άλλων μεγάλων αιλουροειδών, είναι εξαιρετικά καταστροφικό, καθώς δημιουργεί ζήτηση, περιπλέκει την επιβολή και παρέχει πληθώρα ευκαιριών για νομιμοποίηση παράνομων δραστηριοτήτων·

94.  ζητά τη διακοπή λειτουργίας των εκτροφείων τίγρεων και το τέλος κάθε εμπορίου τίγρεων που έχουν εκτραφεί σε αιχμαλωσία και μερών τους·

95.  καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και όλα τα μέρη της CITES να διασφαλίσουν ότι το αφρικανικό λιοντάρι περιλαμβάνεται στο προσάρτημα I για βέλτιστο καθεστώς προστασίας και καλεί για την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου του αφρικανικού λιονταριού, το οποίο βρίσκεται κυρίως στις ασιατικές χώρες·

Ελέφαντες

96.  καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει πλήρως και να υπερασπιστεί ενεργά τη συμπερίληψη όλων των πληθυσμών αφρικανικών ελεφάντων στο προσάρτημα Ι της CITES και να αντιτεθεί στη μεταφορά οποιωνδήποτε πληθυσμών ελεφάντων από το προσάρτημα I στο προσάρτημα II·

97.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να στηρίξουν τη θέσπιση ενός απλού και ενοποιημένου νομικού πλαισίου για το εμπόριο ζωντανών αφρικανικών ελεφάντων που έχουν αιχμαλωτιστεί στο φυσικό τους περιβάλλον, με το οποίο οι εξαγωγές θα περιορίζονται σε προγράμματα επιτόπιας διατήρησης ή σε ασφαλείς περιοχές στη φύση, εντός του φυσικού και ιστορικού περιβάλλοντος του είδους στην Αφρική·

98.  τονίζει τη θέση των θιγόμενων χωρών όσον αφορά τον αφρικανικό ελέφαντα που ανήκουν τον Συνασπισμό για τους Ελέφαντες της Αφρικής και της Επιτροπής Επιβίωσης Ειδών της IUCN - Ομάδας Εμπειρογνώμων για τον αφρικανικό ελέφαντα, που δεν υποστηρίζουν την απομάκρυνση των αφρικανικών ελεφάντων από το φυσικό τους περιβάλλον για οποιαδήποτε χρήση σε αιχμαλωσία·

99.  παροτρύνει την ΕΕ να τονίσει τη συνεχιζόμενη ανεπαρκή εφαρμογή όλων των διατάξεων των αποφάσεων 18.226 και 18.227 της CITES και να ενθαρρύνει όλα τα μέρη να αντιμετωπίσουν τις διατάξεις αυτές πλήρως, ενώ έχει επίγνωση των δεσμεύσεων από αρκετές θιγόμενες χώρες ασιατικού ελέφαντα για εφαρμογή πιο ασφαλών συστημάτων καταχώρισης, επισήμανσης και εντοπισμού των ζωντανών ασιατικών ελεφάντων·

100.  παροτρύνει να κλείσουν επειγόντως όλες οι εναπομείνασες νόμιμες εγχώριες αγορές ελεφαντόδοντου, όπως η αγορά της Ιαπωνίας, και καλεί την ΕΕ και όλα τα μέρη να αντιτίθενται σε προτάσεις με τις οποίες ζητείται άρση περιορισμών από το εμπόριο του ελεφαντόδοντου·

101.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ζητήσουν αυξημένη διαφάνεια και βελτιωμένη διαχείριση των αποθεμάτων ελεφαντόδοντου και ενθαρρύνει την καταστροφή τους·

102.  καλεί την ΕΕ να ακολουθήσει την πρότασή του στην 74η συνεδρίαση της μόνιμης επιτροπής της CITES και να διασφαλίσει ότι στις εκθέσεις του συστήματος πληροφοριών για το εμπόριο ελεφάντων (ETIS), συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης που θα υποβληθεί στη ΔΣΜ19, θα συμπεριληφθεί ανάλυση των κατασχέσεων ελεφαντόδοντου για κάθε συμβαλλόμενο μέρος που διαθέτει νόμιμες εγχώριες αγορές για εμπόριο ελεφαντόδοντου, και να ζητήσει από τη Γραμματεία της CITES να χρησιμοποιήσει πληροφορίες που έχουν συγκεντρωθεί μέσω της παρακολούθησης της παράνομης θήρας ελεφάντων (MIKE), του ETIS και της διαδικασίας του εθνικού σχεδίου δράσης για το ελεφαντόδοντο, για να εξετάσει διεξοδικά πού είναι πιθανόν να βρίσκονται τα μεγαλύτερα αδήλωτα αποθέματα·

103.  παροτρύνει την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να στηρίξουν την πρόταση επανεξέτασης της διαδικασίας του εθνικού σχεδίου δράσης για το ελεφαντόδοντο (NIAP), ώστε να διασφαλιστεί ότι το σχέδιο δράσης εξακολουθεί να είναι κατάλληλο για τον επιδιωκόμενο σκοπό, και ζητά περαιτέρω προσπάθειες από τα ενδιαφερόμενα συμβαλλόμενα μέρη στο πλαίσιο της διαδικασίας NIAP για τα αποθέματα ελεφαντόδοντου·

104.  καλεί την ΕΕ να διασφαλίσει ότι το σύστημα πληροφοριών για το εμπόριο ελεφάντων (ETIS) παραμένει όπως είναι πάνω από δύο δεκαετίες τώρα: ισχυρός μηχανισμός και πηγή πληροφοριών για τις τάσεις του παράνομου εμπορίου ελεφαντόδοντου·

Άλλα είδη

105.  Καλεί την ΕΕ και όλα τα μέρη:

106.  καλεί το Χονγκ Κονγκ και την Κίνα να εντείνουν τους συνοριακούς τους ελέγχους για να σταματήσουν την εισαγωγή του τοτοάμπα το οποίο έχει ως κύριο προορισμό την Κίνα·

107.  παροτρύνει όλα τα μέρη να απαγορεύσουν το εμπόριο του τοτοάμπα ολοκληρωτικά·

o
o   o

108.  αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή και τα μέρη στη σύμβαση για το διεθνές εμπόριο ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση και τη Γραμματεία της.

(1) ΕΕ C 67 της 8.2.2022, σ. 25. (2) ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7. (3) Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας, «The State of the World Forests 2022 - Forest ways for green recovery and building inclusive, resilience and sustainable economy» (Η κατάσταση των δασών του πλανήτη το 2022 - Δάση για πράσινη ανάκαμψη και οικοδόμηση ανθεκτικών και βιώσιμων οικονομιών χωρίς αποκλεισμούς), Ρώμη, 2022. (4) Διεθνές ταμείο για την καλή μεταχείριση των ζώων, «Supply and demand: the EU’s role in the global shark trade» (Προσφορά και ζήτηση: ο ρόλος της ΕΕ στο παγκόσμιο εμπόριο καρχαριών), 2022. (5) IUCN, «African elephant species now Endangered and Critically Endangered - IUCN Red List» (Απειλούμενα και εξαιρετικά απειλούμενα είδη αφρικανικού ελέφαντα - Κόκκινος κατάλογος της IUCN), 25 Μαρτίου 2021. (6) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 865/2006 της Επιτροπής, της 4ης Μαΐου 2006, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 338/97 του Συμβουλίου για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας με τον έλεγχο του εμπορίου τους ( ΕΕ L 166 της 19.6.2006, σ. 1). (7) ΕΕ C 67 της 8.2.2022, σ. 25. (8) Κανονισμός (EE) αριθ. 978/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, για την εφαρμογή συστήματος γενικευμένων δασμολογικών προτιμήσεων και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 732/2008 (ΕΕ L 303 της 31.10.2012, σ. 1). (9) Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ενιαία αγορά ψηφιακών υπηρεσιών (πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες) και την τροποποίηση της οδηγίας 2000/31/ΕΚ (COM(2020)0825). (10) Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 14ης Απριλίου 2021, σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος 2021-2025 (COM(2021)0170). (11) Επιτροπή επιβίωσης ειδών της IUCN - Ομάδα Εμπειρογνωμόνων για τους καρχαρίες, «New Global Study Finds Unprior Shark and Ray Extinction Risk» (Νέα παγκόσμια μελέτη ανακαλύπτει άνευ προηγουμένου κίνδυνο εξαφάνισης καρχαριών και σελαχιών), 6 Σεπτεμβρίου 2021.

Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 5ης Οκτωβρίου 2022 προς το Συμβούλιο, την Επιτροπή και τον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής / Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας όσον αφορά τη στρατηγική και εταιρική σχέση της ΕΕ με το Κέρας της Αφρικής (2021/2206(INI))

P9_TA(2022)0345 A9-0207/2022

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 10ης Μαΐου 2021, με τίτλο «Το Κέρας της Αφρικής: γεωστρατηγική προτεραιότητα για την ΕΕ», και ιδίως την παράγραφο 28 σχετικά με τον σεβασμό της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων,

–  έχοντας υπόψη την τελική κοινή δήλωση της 18ης Φεβρουαρίου 2022 της έκτης συνόδου κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αφρικανικής Ένωσης με τίτλο «Ένα κοινό όραμα για το 2030»,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 2018, σχετικά με το Κέρας της Αφρικής και την Ερυθρά Θάλασσα,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 16ης Σεπτεμβρίου 2020 σχετικά με τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας μεταξύ ΕΕ και Αφρικής στην περιοχή του Σαχέλ, στη Δυτική Αφρική και στο Κέρας της Αφρικής(1),

–  έχοντας υπόψη τη στρατηγική πυξίδα για την ασφάλεια και την άμυνα που εγκρίθηκε στις 21 Μαρτίου 2022,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25ης Μαρτίου 2021 σχετικά με μια νέα στρατηγική στις σχέσεις ΕΕ-Αφρικής – μια εταιρική σχέση για βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη(2),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25ης Νοεμβρίου 2021 σχετικά με την κατάσταση στη Σομαλία(3),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 16ης Σεπτεμβρίου 2021 σχετικά με την κατάσταση στον καταυλισμό προσφύγων Kakuma στην Κένυα(4),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 20ής Ιανουαρίου 2022 σχετικά με την πολιτική κρίση στο Σουδάν(5),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 26ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με την κατάσταση στην Αιθιοπία(6),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 7ης Οκτωβρίου 2021 σχετικά με την ανθρωπιστική κατάσταση στο Τιγκράι(7),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 11ης Φεβρουαρίου 2021 σχετικά με την πολιτική κατάσταση στην Ουγκάντα(8),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 24ης Οκτωβρίου 2019 σχετικά με την κατάσταση των ΛΟΑΔΜ ατόμων στην Ουγκάντα(9),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 8ης Οκτωβρίου 2020 σχετικά με την Ερυθραία, ιδίως την υπόθεση του Dawit Isaak(10),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 10ης Μαρτίου 2016 σχετικά με την κατάσταση στην Ερυθραία(11),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Μαΐου 2017 σχετικά με το Νότιο Σουδάν(12),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Μαΐου 2016 σχετικά με το Τζιμπουτί(13),

–  έχοντας υπόψη τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών υπ' αριθ. 1325, 1820, 1888, 1889, 1960, 2106, 2122, 2242, 2467 και 2493 για τις γυναίκες, την ειρήνη και την ασφάλεια,

–  έχοντας υπόψη τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών αριθ. 2250, 2419 και 2535 για τη νεολαία, την ειρήνη και την ασφάλεια,

–  έχοντας υπόψη τα ψηφίσματα της Αφρικανικής Επιτροπής για τα δικαιώματα του ανθρώπου και των λαών του Μαΐου 2014 σχετικά με την προστασία από τη βία και άλλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά ατόμων με βάση τον πραγματικό ή τεκμαρτό σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου, και του Μαΐου 2017 σχετικά με την κατάσταση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αφρική,

–  έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές για την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και του συνέρχεσθαι που ενέκρινε η Αφρικανική Επιτροπή για τα δικαιώματα του ανθρώπου και των λαών κατά την 60ή τακτική σύνοδό της τον Μάιο του 2017,

–  έχοντας υπόψη την κοινή ανακοίνωση της Επιτροπής και του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, της 25ης Μαρτίου 2020 σχετικά με ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 2020-2024 (JOIN(2020)0005),

–  έχοντας υπόψη το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 2015-2019, και ιδίως τη δράση 22 β) που περιγράφει την ευθύνη της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, της Επιτροπής, του Συμβουλίου και των κρατών μελών να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν μια πολιτική της ΕΕ για τη μεταβατική δικαιοσύνη,

–  έχοντας υπόψη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την απαγόρευση της χρήσης, αποθήκευσης, παραγωγής και μεταφοράς ναρκών κατά προσωπικού και για την καταστροφή τους, και τη σύμβαση για τα πυρομαχικά διασποράς,

–  έχοντας υπόψη τη συμφωνία που υπεγράφη στο πλαίσιο του τρίτου περιφερειακού υπουργικού φόρουμ για τη μετανάστευση στο Ναϊρόμπι (Κένυα) την 1η Απριλίου 2022,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα 2628 (31/3/2022) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών η οποία αναδιαμόρφωσε την Αποστολή της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία (AMISOM) στην Αποστολή Μετάβασης της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία (ATMIS),

–  έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,

–  έχοντας υπόψη το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα,

–  έχοντας υπόψη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού του 1989,

–  έχοντας υπόψη τον Αφρικανικό Χάρτη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Λαών,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ της 25ης Σεπτεμβρίου 2015 με τίτλο «Transforming our world: The 2030 Agenda for Sustainable Development» (Μετασχηματισμός του κόσμου μας: το θεματολόγιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030), το οποίο εγκρίθηκε στη σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη στη Νέα Υόρκη,

–  έχοντας υπόψη τη Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την εξάλειψη κάθε μορφής μισαλλοδοξίας και διάκρισης με βάση τη θρησκεία ή την πίστη, του 1981,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα του της 12ης Φεβρουαρίου 2020 σχετικά με μια στρατηγική της ΕΕ για τον τερματισμό του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων σε όλο τον κόσμο(14),

–  έχοντας υπόψη το Καταστατικό της Ρώμης, του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Αιθιοπικής Επιτροπής για τα ανθρώπινα δικαιώματα/Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα με τίτλο «Joint Investigation into Alleged Violations of International Human Rights, Humanitarian and Refugee Law Committed by all Parties» (Κοινή διερεύνηση των εικαζόμενων παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα, του ανθρωπιστικού δικαίου και του δικαίου των προσφύγων που διαπράχθηκαν από όλα τα μέρη) που δημοσιεύτηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021, και την έκθεση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Αιθιοπίας της 11ης Μαρτίου 2022, σχετικά με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου στις περιοχές Αφάρ και Αχάρα της Αιθιοπίας, μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου 2021,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ ΗΕ της 17ης Δεκεμβρίου 2021 για τη σύσταση διεθνούς επιτροπής εμπειρογνωμόνων σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων ώστε να διερευνηθούν με ενδελεχή και αμερόληπτο τρόπο οι ισχυρισμοί για τη διάπραξη παραβιάσεων και καταχρήσεων από τις 3 Νοεμβρίου 2020 και έκτοτε, από όλα τα εμπλεκόμενα στη σύγκρουση στην Αιθιοπία μέρη,

–  έχοντας υπόψη την ανανεωμένη συμφωνία για την επίλυση της διένεξης στο Νότιο Σουδάν (R-ARCSS), της 12ης Σεπτεμβρίου 2018,

–  έχοντας υπόψη το ενημερωτικό έγγραφο του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών της Στοκχόλμης για την Ειρήνη, του Δεκεμβρίου 2020, με τίτλο «Η εκπαιδευτική αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Σομαλία: αξιολόγηση»,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 118 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων (A9-0207/2022),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 10ης Μαΐου 2021 θεσπίζουν μια νέα στρατηγική για το Κέρας της Αφρικής και δίνουν νέα ώθηση στην εταιρική σχέση της ΕΕ με την περιοχή, η οποία έχει πρωταρχική στρατηγική σημασία για την Ένωση·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κέρας της Αφρικής αποτελεί περιοχή στρατηγικής σημασίας για την ΕΕ από πολιτικής, οικονομικής και εμπορικής άποψης, με την οποία η Ευρώπη διατηρεί μακροχρόνιους πολιτικούς και οικονομικούς δεσμούς· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κέρας της Αφρικής έχει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί με οικονομικούς και πολιτικούς όρους, αλλά αντιμετωπίζει μια σειρά από κρίσιμα εμπόδια, μεταξύ άλλων την κρίση της COVID‑19, τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, την αύξηση της λειψυδρίας και της επισιτιστικής ανασφάλειας, την ερημοποίηση και την αποψίλωση, τη χαμηλή ανθεκτικότητα σε φυσικές καταστροφές, την αύξηση του πληθυσμού και την αστικοποίηση σε συνδυασμό, μεταξύ άλλων, με την περιορισμένη δημιουργία θέσεων εργασίας και βαθιές ανισότητες, την έλλειψη κατάλληλων υποδομών, την αστάθεια και τις πολιτικές προκλήσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι η δημοκρατία, η χρηστή διακυβέρνηση, η υποχρέωση λογοδοσίας, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ισότητα των φύλων και οι συμμετοχικές κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς αποτελούν προϋποθέσεις για την ειρήνη και την περιφερειακή σταθερότητα·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι χώρες του Κέρατος της Αφρικής (Σομαλία, Αιθιοπία, Σουδάν, Κένυα, Ουγκάντα, Ερυθραία, Νότιο Σουδάν, Τζιμπουτί) βρίσκονται εκτεθειμένες σε κοινούς κινδύνους και απειλές, όπως είναι οι άμεσες και μακροχρόνιες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, η τζιχαντιστική τρομοκρατία, οι εθνοτικές εντάσεις και προβλήματα ελλιπούς διακυβέρνησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι όλες οι χώρες της περιοχής χαρακτηρίζονται από επίμονες ευπάθειες λόγω των εξελισσόμενων συγκρούσεων και των σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται από όλα τα εμπλεκόμενα στη σύγκρουση μέρη, όπως η στρατολόγηση παιδιών, οι στοχευμένες επιθέσεις κατά αμάχων και υποδομών, και η άσκηση σεξουαλικής βίας κατά γυναικών και κοριτσιών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ατιμωρησία για εγκλήματα πολέμου και άλλες παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παραμένει ο κανόνας, ενώ η απονομή δικαιοσύνης για τα θύματα έχει αποδειχθεί σε μεγάλο βαθμό ανέφικτη· λαμβάνοντας υπόψη ότι τον Δεκέμβριο του 2021, το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών σύστησε την Επιτροπή εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την Αιθιοπία, για να διερευνήσει την πιθανή διάπραξη εγκλημάτων πολέμου και άλλων παραβιάσεων·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η γενική σταθερότητα της περιοχής στο Κέρας της Αφρικής επιδεινώθηκε περαιτέρω από την έναρξη της σύγκρουσης στο Τιγκράι της Αιθιοπίας τον Νοέμβριο του 2020 και τίθεται ακόμη περισσότερο σε κίνδυνο από τις δύσκολες πολιτικές μεταβάσεις που βρίσκονται υπό εξέλιξη σε μια σειρά από χώρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανθρωπιστική κατάσταση σε ολόκληρη την Αιθιοπία παραμένει δραματική λόγω των συγκρούσεων, της ξηρασίας και των μεγάλων εσωτερικών εκτοπίσεων· λαμβάνοντας υπόψη την ανακοίνωση ανθρωπιστικής ανακωχής από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, την 24η Μαρτίου 2022, με στόχο τη διευκόλυνση της πρόσβασης της βοήθειας, που ήταν μπλοκαρισμένη στο πλαίσιο της σύγκρουσης, στο Τιγκράι· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εχθροπραξίες στη βόρεια περιοχή της Αιθιοπίας επαναλήφθηκαν στις 24 Αυγούστου 2022· λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύγκρουση στην Αιθιοπία, παρά το γεγονός ότι παραμένει πολύ βάναυση έχει πλέον εισέλθει σε διαφορετική φάση, δεδομένης της δημόσιας δέσμευσης για μια λύση κατόπιν διαπραγματεύσεων βάσει ενός πλαισίου υπό την ηγεσία της Αφρικανικής Ένωσης που ανέλαβαν αμφότερα τα αντιμαχόμενα μέρη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατασκευή και η δεύτερη φάση πλήρωσης του του Μεγάλου Φράγματος της Αιθιοπικής Αναγέννησης που κατασκευάζεται από την Αιθιοπία στα ανάντη του Νείλου συνεχίζει να προκαλεί εντάσεις μεταξύ της Αιθιοπίας και των γειτονικών χωρών της·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ αποτελεί σημαντικό, μακροχρόνιο και αξιόπιστο εταίρο για την ειρήνη, την ασφάλεια, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ανθρωπιστική βοήθεια στην περιοχή, και ότι πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή σε αυτή την εταιρική σχέση για την ειρήνη, την ασφάλεια, τη δημοκρατία, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ανθρωπιστική βοήθεια· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υφιστάμενοι περιφερειακοί οργανισμοί και άλλες πρωτοβουλίες, όπως η Αφρικανική Ένωση και η Διασυμμαχική Μεικτή Δύναμη, πρωταγωνιστούν επίσης στην αντιμετώπιση των ανησυχιών σχετικά με την ασφάλεια στο Κέρας της Αφρικής·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρώτη διάσκεψη Κίνας-Κέρατος της Αφρικής για την ειρήνη, τη διακυβέρνηση και την ανάπτυξη πραγματοποιήθηκε στις 20 και 21 Ιουνίου 2022· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κινέζος ειδικός εντεταλμένος για το Κέρας της Αφρικής, Σούε Μπινγκ, που ήταν παρών στη συνεδρίαση πρόσφερε την άνευ όρων υποστήριξη του Πεκίνου για την επίλυση των συγκρούσεων στην περιοχή, ενώ ζήτησε οι χώρες αυτές να είναι ανεξάρτητες από ξένες παρεμβάσεις·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανθρωπιστική κατάσταση στο Νότιο Σουδάν επιδεινώνεται λόγω των εντάσεων και των συγκρούσεων, της τοπικής βίας μεταξύ των κοινοτήτων και των επαναλαμβανόμενων πλημμυρών· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών εκτίμησε ότι η Σομαλία, η Αιθιοπία και η Κένυα χρήζουν για το 2022 επείγουσας ανθρωπιστικής βοήθειας ύψους 4,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ για 29,1 εκατομμύρια άτομα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, έως τον Απρίλιο του 2022, μόνο το 5 % των αναγκών αυτών είχε καλυφθεί από τη διεθνή κοινότητα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ξηρασία έχει ήδη προκαλέσει τον θάνατο περίπου τριών εκατομμυρίων ζώων στη νότια Αιθιοπία και στις άνυδρες περιοχές της Κένυας, και περίπου το 30 % των οικόσιτων κοπαδιών έχουν πεθάνει στη Σομαλία· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εισβολή ακριδοειδών στην Ανατολική Αφρική είναι η χειρότερη των τελευταίων 25 ετών για την Αιθιοπία και τη Σομαλία, και η χειρότερη των τελευταίων 70 ετών για την Κένυα και αποτελεί μείζονα απειλή για την επισιτιστική ασφάλεια της περιοχής· λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Αιθιοπία, την Κένυα και τη Σομαλία έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για σοβαρό υποσιτισμό οξείας μορφής περίπου 568 000 παιδιά από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 2022, ενώ περίπου 6,5 εκατομμύρια παιδιά αναμένεται να υποφέρουν από οξύ υποσιτισμό στις τρεις αυτές χώρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με την τρέχουσα εκτίμηση της ομάδας εργασίας για την επισιτιστική ασφάλεια και τη διατροφή, έως τον Φεβρουάριο του 2023 ενδέχεται να αντιμετωπίσουν υψηλά επίπεδα οξείας επισιτιστικής ανασφάλειας από 23 έως 26 εκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως λόγω της ξηρασίας στην περιοχή, εάν δεν υπάρξουν επαρκείς βροχοπτώσεις από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εμπειρογνώμονες έχουν προβλέψει ότι η συχνότερη μετανάστευση ακριδοειδών μεταξύ Κένυας, Αιθιοπίας και Σομαλίας θα επιδεινώσει περαιτέρω μια ήδη επισφαλή κατάσταση επισιτιστικής ασφάλειας· λαμβάνοντας υπόψη τις καταστροφικές συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία που είναι αιτία της άνευ προηγουμένου αύξησης των τιμών των τροφίμων και των πρώτων υλών, επιδεινώνουν τη βαθιά επισιτιστική κρίση που μαίνεται στις χώρες του Κέρατος της Αφρικής·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία της COVID-19 προκάλεσε στην περιοχή υγειονομικά, κοινωνικοοικονομικά και πολιτικά προβλήματα που εμβάθυναν τη φτώχεια, αύξησαν τις ανισότητες και επιδείνωσαν τις δομικές και παγιωμένες διακρίσεις με καταστροφικό αντίκτυπο στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις πολιτικές ελευθερίες, ιδίως για τις ομάδες μειονοτήτων και τα ευάλωτα άτομα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε αυτό το πλαίσιο, κάποιες κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν τη νομοθεσία για τη νόσο COVID-19 προκειμένου να περιορίσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κέρας της Αφρικής παραμένει μια περιοχή προέλευσης, διέλευσης και προορισμού σημαντικών μεταναστευτικών ροών προς άλλες χώρες στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και στην ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η φτώχεια και η ανασφάλεια αλληλοτροφοδοτούνται και αποτελούν δύο από τους σημαντικότερους παράγοντες μαζικών μετακινήσεων του πληθυσμού στο Κέρας της Αφρικής, ιδίως μεταξύ των νέων· λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Ανατολική Αφρική και το Κέρας της Αφρικής υπάρχουν περισσότεροι από 7,7 εκατομμύρια εργαζόμενοι μετανάστες, με την Αιθιοπία, την Κένυα και την Ουγκάντα να φιλοξενούν τον μεγαλύτερο αριθμό διεθνών μεταναστών που αναζητούν καλύτερες οικονομικές ευκαιρίες και ευκαιρίες διαβίωσης·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολιτικές εντάσεις, οι συγκρούσεις, οι φυσικές καταστροφές και οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής αποτελούν την ρίζα των σημαντικών προσφυγικών ροών και εκτοπισμένων πληθυσμών στις περισσότερες περιοχές· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανθρωπιστική κατάσταση και η κατάσταση ασφαλείας των καταυλισμών προσφύγων και των εσωτερικά εκτοπισμένων παραμένουν επισφαλείς· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κένυα φιλοξενεί τον καταυλισμό προσφύγων Dadaab, έναν από τους μεγαλύτερους στον κόσμο, όπου φιλοξενούνται περισσότεροι από 220 000 καταχωρισμένοι Σομαλοί πρόσφυγες που διαφεύγουν από τον εμφύλιο πόλεμο και τις κλιματικές δυσχέρειες· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εντάσεις μεταξύ της Κένυας και της Σομαλίας σχετικά με τη διαχείριση του καταυλισμού εμφανίζουν αύξηση, ενώ οι πρόσφυγες συνεχίζουν να επιβιώνουν σε δύσκολες συνθήκες, αφού βασίζονται στη στήριξη των Ηνωμένων Εθνών για τη διαβίωσή τους·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κέρας της Αφρικής, η Ερυθρά Θάλασσα και ο Κόλπος του Άντεν μετατρέπονται σε περιοχές που προκαλούν αυξανόμενη ανησυχία, όπου οι τοπικοί και διεθνείς παράγοντες έχουν σημαντικά και συχνά αποκλίνοντα οικονομικά συμφέροντα και συμφέροντα ασφαλείας, και οι οποίες αποτελούν παγκόσμιο σταυροδρόμι και σημείο συμφόρησης της εμπορίας προϊόντων με ποσοστό μεγαλύτερο από 12 % του παγκόσμιου φορτίου διά θαλάσσης και το 40 % του εμπορίου της Ασίας με την Ευρώπη να διακινείται μέσω της Ερυθράς Θάλασσας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η σταθερότητα, η ασφάλεια στη θάλασσα και η ελευθερία ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα και στον Κόλπο του Άντεν είναι καθοριστικές για τη διασφάλιση των παγκόσμιων ροών ενέργειας και της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας, καθώς περίπου 6,2 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου και άλλων προϊόντων πετρελαίου διέρχονται μέσω του στενού Bab Al-Manded ετησίως (περίπου 9 % των παγκόσμιων θαλάσσιων μεταφορών), 3,6 εκατομμύρια των οποίων κατευθύνονται στην Ευρώπη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η παράνομη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η συνεχιζόμενη σύγκρουση στη χώρα αυξάνει περαιτέρω τη σημασία αυτής της εμπορικής οδού· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο επιδίωξης της πράσινης και βιώσιμης μετάβασης που συνεπάγεται η ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία, βραχυπρόθεσμα η ανάγκη μείωσης της εξάρτησης από τη Ρωσία και η ποικιλομορφία των προμηθευτών καθιστούν την ελευθερία ναυσιπλοΐας και την ασφάλεια στη θάλασσα στην Ερυθρά Θάλασσα και στον Κόλπο του Άντεν ακόμη πιο κρίσιμες με γεωστρατηγικούς όρους· λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να δοθεί προσοχή στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας λόγω της σημασίας της για τη σταθερότητα του Κέρατος της Αφρικής καθώς και σαν άξονας εμπορίου και συνδεσιμότητας, και πόσο ενδιαφέρουν την Ένωση η σταθερότητα και η ελευθερία ναυσιπλοΐας·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενδέκατη υπουργική πρωτοβουλία για το Κέρας της Αφρικής πραγματοποιήθηκε κατά τη σύνοδο κορυφής ΕΕ-ΑΕ με τα μέλη της «Ομάδας Ευρώπη» να παρευρίσκονται για πρώτη φόρα επίσης στην υπουργική σύνοδο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρωτοβουλία άντλησε περισσότερα από 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ από τις τρεις αναπτυξιακές συμπράξεις της: την ΕΕ, την Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης και τον όμιλο της Παγκόσμιας Τράπεζας· λαμβάνοντας υπόψη ότι, από το 2019, η ΕΕ παρείχε στήριξη σε 64 έργα στο Κέρας της Αφρικής μέσω του καταπιστευματικού ταμείου της Ένωσης, εστιάζοντας κυρίως στις μεγαλύτερες οικονομικές ευκαιρίες και τις δυνατότητες απασχόλησης, καθώς και στη βελτιωμένη διακυβέρνηση και την πρόληψη των συγκρούσεων·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διακρίσεις λόγω φύλου και άλλες μορφές ανισότητας παραμένουν εδραιωμένες σε πολλές χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων της έμφυλης βίας και της σεξουαλικής βίας στο πλαίσιο συγκρούσεων, της περιορισμένης πρόσβασης στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, των πρώιμων και καταναγκαστικών γάμων, του αποκλεισμού των εγκύων κοριτσιών από τα σχολεία, και της πρακτικής ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων που παραμένει ριζωμένο έθιμο στις χώρες του Κέρατος της Αφρικής·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ΛΟΑΔΜ άτομα εξακολουθούν να υφίστανται παρενόχληση, συλλήψεις, διώξεις, έμφυλη βία και μερικές φορές ακόμη και κίνδυνο δολοφονίας τους λόγω του πραγματικού ή τεκμαρτού τους γενετήσιου προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου, έκφρασης φύλου και χαρακτηριστικών φύλου· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συναινετικές σεξουαλικές πράξεις μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου ποινικοποιούνται σε όλες τις χώρες του Κέρατος της Αφρικής, εκτός από το Τζιμπουτί· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εν λόγω ποινικοποίηση χρησιμοποιείται για τη νομιμοποίηση της μεροληπτικής μεταχείρισης των ΛΟΑΔΜ ατόμων και ότι η κατάργηση των μεροληπτικών διατάξεων από τον ποινικό κώδικα αποτελεί απαραίτητο πρώτο βήμα για την προστασία τους από τη βία· λαμβάνοντας υπόψη ότι καμία από τις χώρες στο Κέρας της Αφρικής δεν διαθέτει νομικές διατάξεις για τη νομική αναγνώριση των διεμφυλικών ατόμων ή για την προστασία των μεσοφυλικών ατόμων από τον ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, από την 1η Απριλίου 2022, η αποστολή της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία (AMISOM) αντικαταστάθηκε από την αποστολή Μετάβασης της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία (ATMIS), με πρωταρχικό στόχο την παράδοση στον εθνικό στρατό της Σομαλίας το 2024· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα καθήκοντα της νέας αποστολής περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη μείωση της απειλής που συνιστά η al-Shabaab, τη συμβολή στην ενίσχυση των κοινών σομαλικών δυνάμεων ασφαλείας και αστυνομικών δυνάμεων, τη διασφάλιση της σταδιακής μεταβίβασης των ευθυνών ασφάλειας στη Σομαλία και τη στήριξη των προσπαθειών ειρήνης και συμφιλίωσης της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Σομαλίας και των χωρών μελών της ομοσπονδίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ψήφισμα 2608 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την πειρατεία, το οποίο χρησίμευε ως βάση για την επιχείρηση της Ναυτικής Δύναμης της ΕΕ «Αταλάντη», δεν ανανεώθηκε και κατά συνέπεια, η πρόσβαση στα ύδατα της Σομαλίας είναι περιορισμένη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση όσον αφορά την ασφάλεια είναι ασταθής και ανησυχητική και ότι η τρομοκρατική ομάδα al-Shabaab παραμένει ενεργή· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εκλογές διεξήχθησαν με 12 μήνες καθυστέρηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η χώρα αντιμετωπίζει αυξανόμενες οικονομικές δυσκολίες που περιορίζουν τις δυνατότητές της για πληρωμές, και ότι από τον Σεπτέμβριο του 2020 η δημοσιονομική στήριξη της ΕΕ έχει ανασταλεί καθώς η εκλογική διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί, αλλά η άμεση στήριξη στους ευάλωτους πληθυσμούς συνεχίζεται· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με ανθρωπιστικές μη-κυβερνητικές οργανώσεις, από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, οι τιμές του σίτου και του πετρελαίου έχουν αυξηθεί κατά 300 % σε πολλές περιοχές της Σομαλίας, η οποία εισάγει το 90 % του σίτου της από την Ουκρανία και τη Ρωσία· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, από τον Μάρτιο του 2022, ο πληθυσμός της Σομαλίας αντιμετωπίζει, σε ποσοστό άνω του 38 %, σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η μη ανανέωση του ψηφίσματος 2608 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών περιορίζει την πρόσβαση της επιχείρησης Atalanta στα χωρικά ύδατα της Σομαλίας·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κίνα όρισε ειδικό απεσταλμένο για τα θέματα του Κέρατος της Αφρικής· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κίνα αύξησε τη στρατιωτική και τη διπλωματική παρουσία της, καθώς και την οικονομική συνεργασία της με χώρες της περιοχής·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι υπήρξε πολιτικό αδιέξοδο στο Σουδάν μετά το πραξικόπημα της 25ης Οκτωβρίου 2021 και οι διαπραγματεύσεις μεταξύ μη στρατιωτικών και στρατιωτικών είναι πολύ δύσκολες· λαμβάνοντας υπόψη ότι την ανησυχητική κατάσταση της ασφάλειας στο Νταρφούρ, όπου σημειώνεται εκ νέου έξαρση βίας από τον Νοέμβριο του 2021· λαμβάνοντας υπόψη την εξασθενημένη οικονομία στο Σουδάν, καθώς και την αναστολή των καταθέσεων από την Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εν αναμονή βιώσιμης πολιτικής λύσης και τοποθέτησης πολιτικής κυβέρνησης, και την αναστολή της δημοσιονομικής στήριξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μολονότι διατηρήθηκε η άμεση στήριξη προς τον πληθυσμό· λαμβάνοντας υπόψη ότι η σχεδιαζόμενη στρατιωτική βάση της Ρωσίας θα της παράσχει στρατηγική πρόσβαση στην Ερυθρά Θάλασσα·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πάνω από 10 χρόνια μετά την ανεξαρτησία του Νοτίου Σουδάν το 2011, η εφαρμογή της ειρηνευτικής συμφωνίας που υπεγράφη το 2018 έχει καθυστερήσει· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πρόεδρος Salva Kiir σκοπεύει να πραγματοποιήσει γενικές εκλογές το 2023, σύμφωνα με την προθεσμία που προβλέπεται στην ειρηνευτική συμφωνία· λαμβάνοντας υπόψη την πολιτική και στρατιωτική διάσπαση της χώρας, τόσο εντός όσο και μεταξύ διαφορετικών πολιτικών ομάδων, στρατιωτικών φατριών και εθνοτικών ομάδων·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το πολιτικό τοπίο στην Κένυα είναι βαθιά διχασμένο· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 9 Αυγούστου 2022 διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές· λαμβάνοντας υπόψη ότι η οικονομία βρίσκεται σε δυσχέρεια λόγω των συνθηκών παγκοσμίως από την πανδημία της νόσου COVID-19 και του συσσωρευμένου χρέους· λαμβάνοντας υπόψη τη δυνατότητα της Κένυας να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο όσον αφορά την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής / Ύπατος Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας επισκέφθηκε την Κένυα δύο φορές φέτος, στις 10 Σεπτεμβρίου 2022, στο πλαίσιο περιοδείας στην Κένυα, τη Μοζαμβίκη και τη Σομαλία, και στις 29 Ιανουαρίου 2022, για την επίσημη έναρξη του στρατηγικού διαλόγου μεταξύ ΕΕ και Κένυας, κατά τον οποίο η οικονομία, το εμπόριο και οι επενδύσεις χαρακτηρίστηκαν ως μεγάλες προτεραιότητες·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Πρόεδρος της Ουγκάντα Yoweri Museveni επανεξελέγη για έκτη θητεία μετά τις εκλογές της 14ης Ιανουαρίου 2021· λαμβάνοντας υπόψη τη στρατιωτική επιχείρηση που διεξήχθη στις 30 Νοεμβρίου 2021, στις επαρχίες Ιτούρι και Βόρειο Κίβου σε απάντηση επιθέσεων από τρομοκρατική ομάδα των Ενωμένων Δημοκρατικών Δυνάμεων (ADF) που προέρχεται από την Ουγκάντα και συνδέεται με το Daesh·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Πρόεδρος Isaias Afwerki του Λαϊκού Μετώπου για τη Δημοκρατία και τη Δικαιοσύνη είναι επικεφαλής της Ερυθραίας από την κήρυξη της ανεξαρτησίας της το 1993· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία εκδημοκρατισμού που ξεκίνησε με την έγκριση του Συντάγματος της Ερυθραίας το 1997 έχει έκτοτε διακοπεί· λαμβάνοντας υπόψη ότι το καθεστώς της Ερυθραίας έχει καταργήσει τις περισσότερες θεμελιώδεις ελευθερίες και ότι η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προκαλεί μεγάλη ανησυχία· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ερυθραία είναι μια από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες (ΛΑΧ)· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δύο κύριοι δωρητές της είναι το Παγκόσμιο Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ η ΕΕ χρηματοδοτεί σχέδιο για την ανακατασκευή των δρόμων στην Ερυθραία, ύψους 20 εκατομμυρίων EUR μέσω του Ευρωπαϊκού καταπιστευματικού Ταμείου εκτάκτου ανάγκης, αφού απέσυρε πάνω από 100 εκατομμύρια EUR το 2021 ως αποτέλεσμα της συμμετοχής της Ερυθραίας στη σύγκρουση στη βόρεια Αιθιοπία·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτέρως στρατηγική θέση του Τζιμπουτί στο Στενό Bab el-Mandeb, έναν από τους πιο πολυσύχναστους θαλάσσιους διαδρόμους στον κόσμο που ελέγχει την πρόσβαση στην Ερυθρά Θάλασσα, διευκολύνοντας έτσι ένα μοντέλο οικονομικής μεγέθυνσης που βασίζεται στην ανάπτυξη των υποδομών (λιμένες και σιδηρόδρομοι)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, την 9η Απριλίου 2021, ο πρόεδρος Ismaïl Omar Guelleh κέρδισε τις εκλογές για πέμπτη συνεχόμενη φορά· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Τζιμπουτί βρίσκεται στην καρδιά του τόξου των κρίσεων, το οποίο εκτείνεται από το Σαχέλ έως τη Μέση Ανατολή, και ότι μολονότι το Τζιμπουτί είναι σταθερή χώρα, οι περιοχές όμως που την περιβάλλουν είναι ασταθείς· λαμβάνοντας υπόψη τη σημαντική στρατιωτική συμμετοχή του Τζιμπουτί στην ATMIS για την υποστήριξη της μάχης έναντι των Σομαλών τρομοκρατών της al-Shabaab·

1.  συνιστά στο Συμβούλιο, την Επιτροπή και τον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής / Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας:

2.  αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει την παρούσα σύσταση στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής / Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και, προς ενημέρωση, στην Αφρικανική Ένωση, στη Διακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξη και στα Ηνωμένα Έθνη.

(1) ΕΕ C 385 της 22.9.2021, σ. 24. (2) ΕΕ C 494 της 8.12.2021, σ. 80. (3) ΕΕ C 224 της 8.6.2022, σ. 99. (4) ΕΕ C 117 της 11.3.2022, σ. 114. (5) ΕΕ C 336 της 2.9.2022, σ. 14. (6) ΕΕ C 425 της 20.10.2021, σ. 132. (7) ΕΕ C 132 της 24.3.2022, σ. 205. (8) ΕΕ C 465 της 17.11.2021, σ. 154. (9) ΕΕ C 202 της 28.5.2021, σ. 54. (10) ΕΕ C 395 της 29.9.2021, σ. 50. (11) ΕΕ C 50 της 9.2.2018, σ. 57. (12) ΕΕ C 307 της 30.8.2018, σ. 92. (13) ΕΕ C 76 της 28.2.2018, σ. 35. (14) ΕΕ C 294 της 23.7.2021, σ. 8.

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 5ης Οκτωβρίου 2022 σχετικά με την πρόσβαση στο νερό ως ανθρώπινο δικαίωμα: η εξωτερική διάσταση (2021/2187(INI))

P9_TA(2022)0346 A9-0231/2022

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα 64/292 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, της 28ης Ιουλίου 2010, που αναγνωρίζει το ανθρώπινο δικαίωμα σε πόσιμο νερό και αποχέτευση,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα 68/157 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, της 18ης Δεκεμβρίου 2013, με τίτλο «Το ανθρώπινο δικαίωμα σε πόσιμο νερό και αποχέτευση»,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα 45/8 του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, της 6ης Οκτωβρίου 2020 με τίτλο «Το ανθρώπινο δικαίωμα σε πόσιμο νερό και αποχέτευση»,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα 48/13 του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, της 8ης Οκτωβρίου 2021 με τίτλο «Το ανθρώπινο δικαίωμα σε ένα καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον»,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα 71/222 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, της 21ης Δεκεμβρίου 2016, με τίτλο «Διεθνή Δεκαετία Δράσης σχετικά με το νερό για τη βιώσιμη ανάπτυξη (2018‑2028)»,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμα 75/212 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, της 21ης Δεκεμβρίου 2020, με το οποίο η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την ενδιάμεση εμπεριστατωμένη αξιολόγηση της υλοποίησης των στόχων ανακήρυξε την περίοδο 2018-2028 Διεθνή Δεκαετία Δράσης σχετικά με το νερό για τη βιώσιμη ανάπτυξη (Διάσκεψη του ΟΗΕ του 2023 για το νερό),

–  έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,

–  έχοντας υπόψη το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα,

–  έχοντας υπόψη το Διεθνές Σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα και τα Γενικά Σχόλια της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα,

–  έχοντας υπόψη τη Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW), τη Διεθνή Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού και τη Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες,

–  έχοντας υπόψη τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, τον οποίο διακήρυξαν από κοινού το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή στις 17 Νοεμβρίου 2017,

–  έχοντας υπόψη τη γενική παρατήρηση αριθ. 15 (2002) της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα σχετικά με το δικαίωμα σε νερό,

–  έχοντας υπόψη τη Διακήρυξη των Ηνωµένων Εθνών για τα δικαιώματα των αυτοχθόνων λαών και τη Σύμβαση αριθ. 169 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), του 1989, περί αυτόχθονων λαών και λαών με φυλετική συγκρότηση,

–  έχοντας υπόψη τη Σύμβαση του 1992 για την προστασία και τη χρήση των διασυνοριακών υδάτων και των διεθνών λιμνών (Σύμβαση για τα ύδατα), η οποία αρχικά συντάχθηκε ως περιφερειακό μέσο και το 2016 διατέθηκε για προσχώρηση σε όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ,

–  έχοντας υπόψη τη Σύμβαση του 1997 για το δίκαιο των χρήσεων των διεθνών υδατορευμάτων πλην εκείνων που αφορούν τη ναυσιπλοΐα (Σύμβαση για τα υδατορεύματα),

–  έχοντας υπόψη το Πρωτόκολλο του 1999 της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE)-ΠΟΥ για τα ύδατα και την υγεία στη Σύμβαση για τα ύδατα, που παρέχει το πλαίσιο άσκησης του ανθρώπινου δικαιώματος σε νερό και αποχέτευση,

–  έχοντας υπόψη τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών, και συγκεκριμένα τον στόχο 6 για τη διασφάλιση πόσιμου νερού και αποχέτευσης, και το Θεματολόγιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη έως το 2030,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, της 19ης Μαρτίου 2019, σχετικά με την αξιοποίηση των υδάτινων πόρων παγκοσμίως με τίτλο «Κανείς στο περιθώριο»,

–  έχοντας υπόψη τις εκθέσεις του Διεθνούς Οργανισμού Επισιτισμού και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) για το 2020 και το 2021 σχετικά με την κατάσταση της γεωργίας και του επισιτισμού διεθνώς,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση του Ειδικού Εισηγητή για το ανθρώπινο δικαίωμα σε πόσιμο νερό και αποχέτευση σχετικά με τους κινδύνους και τις επιπτώσεις που έχουν η εμπορευματοποίηση και η χρηματιστηριοποίηση του νερού στο ανθρώπινο δικαίωμα σε πόσιμο νερό και αποχέτευση, της 16ης Ιουλίου 2021, και την έκθεσή του σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, της 21ης Ιουλίου 2020,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση των Ηνωμένων Εθνών για τις παγκόσμιες εξελίξεις στον τομέα του νερού το 2021 με τίτλο «Valuing Water»,

–  έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ, της 17ης Ιουνίου 2019, για το ανθρώπινο δικαίωμα σε πόσιμο νερό και αποχέτευση,

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000 για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της υδάτινης πολιτικής(1) («Οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα»),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 91/676/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 1991, για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης(2),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2006/118/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με την προστασία των υπόγειων υδάτων από τη ρύπανση και την υποβάθμιση(3),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2020/2184 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με την ποιότητα του νερού που προορίζεται για κατανάλωση από τον άνθρωπο(4),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 19ης Μαρτίου 2014, σε σχέση με την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών «Η ύδρευση και η αποχέτευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα! Το νερό είναι δημόσιο αγαθό, όχι εμπόρευμα!» (COM(2014)0177),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2008/99/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 2008, σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος μέσω του ποινικού δικαίου(5),

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με τη διπλωματία στον τομέα των υδάτων, της 17ης Ιουνίου 2019, σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ όσον αφορά το ανθρώπινο δικαίωμα σε πόσιμο νερό και αποχέτευση, και της 19ης Νοεμβρίου 2021, όσον αφορά το νερό στην εξωτερική δράση της ΕΕ,

–  έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών «Δικαίωμα στο νερό» (Right2Water) και το ψήφισμα του, της 8ης Σεπτεμβρίου 2015, σχετικά με τη συνέχεια της προαναφερθείσας Πρωτοβουλίας(6),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Ιουνίου 2021 με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030: επαναφορά της φύσης στη ζωή μας»(7),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 10ης Μαρτίου 2021 που περιέχει συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με την εταιρική δέουσα επιμέλεια και την εταιρική λογοδοσία(8),

–  έχοντας υπόψη τις υπάρχουσες επιτυχείς μεθόδους διασυνοριακής συνεργασίας, όπως οι ανταλλαγές απόψεων μεταξύ υπηρεσιών κοινής ωφέλειας ύδρευσης και αποχέτευσης στις σκανδιναβικές χώρες που ανάγονται στη δεκαετία του 1980, η ίδρυση το 1970 της κοινής σκανδιναβικής Ένωσης Υδρολογίας, η ετήσια συνέλευση Σκανδιναβών συμβούλων υδάτων, τα σκανδιναβικά φόρουμ για το νερό και η εκτενής σκανδιναβική συνεργασία όσον αφορά τα ζητήματα διαχείρισης των υδάτων,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Ανάπτυξης,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων (A9-0231/2022),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στο ψήφισμά της 64/292 αναγνωρίζει το δικαίωμα σε πόσιμο νερό και αποχέτευση ως «ανθρώπινο δικαίωμα που είναι βασικό για την πλήρη απόλαυση της ζωής και όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»· λαμβάνοντας υπόψη ότι χωρίς νερό δεν μπορεί να υπάρξει ζωή και ότι αμφότερα τα προαναφερθέντα δικαιώματα είναι αλληλεξαρτώμενα και απαραίτητα για μια αξιοπρεπή διαβίωση· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη και καθολική πρόσβαση σε καθαρό νερό χωρίς λειτουργικές αλυσίδες υγιεινής· λαμβάνοντας υπόψη ότι το νερό και οι πλωτές οδοί έχουν επίσης πολιτισμική, πνευματική και θρησκευτική διάσταση λόγω του θεμελιώδους ρόλου τους στην κοινωνία·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στην αρχή αριθ. 20 του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων σχετικά με την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες γίνεται ρητή αναφορά στο δικαίωμα των πολιτών σε ύδρευση και αποχέτευση·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η άρνηση του ανθρώπινου δικαιώματος σε νερό έχει αντίκτυπο στην πραγμάτωση του δικαιώματος στη ζωή και την υγεία, δεδομένου ότι τα μολυσμένα ύδατα, η ανεπαρκής διαχείριση αστικών, βιομηχανικών και γεωργικών λυμάτων και η ανεπαρκής αποχέτευση σχετίζονται με τη μετάδοση σοβαρών ασθενειών ή σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και με τον θάνατο· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης αποτελούν έναν εκ των ακρογωνιαίων λίθων της δημόσιας υγείας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαρροϊκές ασθένειες αποτελούν την τέταρτη αιτία θανάτου παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών και κύρια αιτία χρόνιου υποσιτισμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση σε καθαρό νερό, αποχέτευση και υγιεινή είναι αναγκαία για τη διασφάλιση της παγκόσμιας ανθεκτικότητας σε πανδημίες και άλλες λοιμώδεις νόσους και για την καταπολέμηση της αναδυόμενης απειλής της μικροβιακής αντοχής·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία της COVID-19 έχει πλήξει περισσότερο τα πλέον ευάλωτα άτομα και έχει αναδείξει εκ νέου την ανάγκη για καθαρό και επαρκές νερό και αποχέτευση παγκοσμίως· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαθεσιμότητα και η πρόσβαση σε αποθέματα νερού και σε υπηρεσίες αποχέτευσης και υγιεινής (WASH), μεταξύ άλλων για ευάλωτα ή περιθωριοποιημένα άτομα, είναι θεμελιώδης για την καταπολέμηση της πανδημίας της COVID-19·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το 80-90 % των λυμάτων στις αναπτυσσόμενες χώρες απορρίπτεται απευθείας σε ποταμούς, λίμνες και θάλασσες, προκαλώντας νόσους που προκαλούνται από τα ύδατα και παράλληλα σοβαρές βλάβες στο περιβάλλον· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ζωές εκατομμυρίων φτωχών ανθρώπων εξαρτώνται από την καλή κατάσταση των υδάτινων πηγών, όχι μόνο για την παροχή πόσιμου νερού αλλά και για την παραγωγή τροφίμων στους τομείς της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και της αλιείας·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, όταν δεν τηρούνται, δεν προστατεύονται και δεν ασκούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα της πρόσβασης σε νερό και σε αποχέτευση, εμποδίζεται σε πολλές περιπτώσεις το δικαίωμα στην εκπαίδευση· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα παιδιά, στις περισσότερες περιπτώσεις δε τα κορίτσια, αναγκάζονται να περπατούν καθημερινά έξι χιλιόμετρα κατά μέσο όρο προς αναζήτηση νερού, γεγονός που εμποδίζει τη φοίτησή τους στο σχολείο· λαμβάνοντας υπόψη ότι το κόστος ευκαιρίας της συλλογής νερού είναι υψηλό και έχει εκτεταμένες επιπτώσεις καθώς μειώνει σημαντικά τον διαθέσιμο χρόνο για άλλες σημαντικές δραστηριότητες·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλά παιδιά σταματούν να πηγαίνουν σχολείο λόγω ασθενειών που οφείλονται σε επικίνδυνο νερό ή σε κακές πρακτικές υγιεινής· λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα στα τρία παιδιά δεν έχει κατάλληλη πρόσβαση σε νερό και αποχέτευση στα σχολεία· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκθεση του ΟΗΕ για τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης για το 2021 δείχνει ότι, σε παγκόσμιο επίπεδο, πάνω από το ένα πέμπτο των σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν είχαν πρόσβαση σε πόσιμο νερό ή τουαλέτες χωρισμένες ανά φύλο, ενώ πάνω από το ένα τρίτο δεν διέθεταν βασικές εγκαταστάσεις για το πλύσιμο των χεριών· λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλά κορίτσια αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το σχολείο όταν δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε κατάλληλες από άποψη φύλου τουαλέτες και να διαχειρίζονται με αξιοπρεπή τρόπο την περίοδό τους·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα παιδιά με αναπηρίες αντιμετωπίζουν επίσης δυσκολίες πρόσβασης στην εκπαίδευση λόγω της έλλειψης προσαρμοσμένων τουαλετών και εγκαταστάσεων αποχέτευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η UNESCO αναφέρει ότι άνω του 90 % του συνόλου των παιδιών με αναπηρίες δεν πηγαίνει σχολείο και τα κορίτσια με αναπηρίες έχουν περισσότερες πιθανότητες να εγκαταλείψουν το σχολείο απ’ ό,τι τα αγόρια με αναπηρίες· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι η κατανάλωση πόσιμου νερού είναι απαραίτητη για τη συγκέντρωση κατά τη μάθηση·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μειονεκτήματα που αντιμετωπίζουν πολλές γυναίκες και κορίτσια, άτομα με συγκεκριμένες αναπηρίες και ηλικιωμένοι όσον αφορά το νερό, την αποχέτευση και την υγιεινή εκδηλώνονται με πολλούς τρόπους που έχουν αντίκτυπο στη γενική υγεία, την ευημερία και την αξιοπρέπειά τους, την αναπαραγωγική υγεία, την εκπαίδευση, τη διατροφή, την ασφάλεια και τη συμμετοχή τους στην οικονομία και την πολιτική· λαμβάνοντας υπόψη ότι κυρίως οι μητέρες των παιδιών με αναπηρίες είναι αυτές που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την επαγγελματική ζωή προκειμένου να διαχειρίζονται τις ανάγκες τουαλέτας των παιδιών τους και να φροντίσουν για την κατ’ οίκον εκπαίδευση τους όταν τα σχολεία δεν διαθέτουν προσβάσιμες τουαλέτες·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σε πολλές χώρες του Νότου, οι γυναίκες και τα κορίτσια έχουν παραδοσιακά την ευθύνη για τον εφοδιασμό της οικίας με νερό και λόγω της ευθύνης αυτής κινδυνεύουν περισσότερο από ασθένειες και βία· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια κινδυνεύουν περισσότερο να υποστούν επίθεση, σεξουαλική και έμφυλη βία, παρενόχληση και να απειληθεί με διαφόρους τρόπους η ασφάλειά τους όταν μεταφέρουν νερό στο σπίτι τους, όταν πηγαίνουν σε εγκαταστάσεις υγιεινής που βρίσκονται μακριά από τα σπίτια τους·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως αναγνωρίζεται στις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ, το ανθρώπινο δικαίωμα σε νερό και αποχέτευση περιλαμβάνει τις πτυχές της διαθεσιμότητας, της προσβασιμότητας, της αποδοχής, της ποιότητας και της οικονομικής προσιτότητας, ενώ συνάδει και με τις αρχές της προσέγγισης που βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα (απαγόρευση των διακρίσεων, λογοδοσία, διαφάνεια, συμμετοχή κ.λπ.)·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο έκτος στόχος βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) του ΟΗΕ συνίσταται στη διασφάλιση ότι όλος ο πληθυσμός παγκοσμίως θα έχει καθολική και ισότιμη πρόσβαση σε πόσιμο νερό και αποχέτευση έως το 2030· λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί, ο στόχος αυτός πόρρω απέχει από την επίτευξή του και υποχρηματοδοτείται, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΗΕ για την κατάσταση των υδάτων, ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις τόσο για την επίτευξή του όσο και για την αντιμετώπιση των μεγάλων ανισοτήτων μεταξύ και εντός των χωρών όσον αφορά την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ για τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης για το 2021, το 2020 δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούσαν να μην έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό, 3,6 δισεκατομμύρια δεν διέθεταν ασφαλή αποχέτευση, και 2,3 δισεκατομμύρια δεν διέθεταν βασικές εγκαταστάσεις αποχέτευσης, ενώ 129 χώρες δεν είχαν ακόμη επιτύχει τα αναμενόμενα για τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων έως το 2030· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση σε νερό δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για οικονομική ανάπτυξη που επιτρέπουν σε όσους ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες να είναι οικονομικά ανεξάρτητοι·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η επίτευξη μιας καθολικής και ασφαλούς διαχείρισης της ύδρευσης και της αποχέτευσης θα αποφέρει καθαρά οφέλη μεταξύ 37 και 86 δισεκατομμυρίων USD ετησίως μεταξύ 2021 και 2040·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το νερό αποτελεί περιορισμένο πόρο· λαμβάνοντας υπόψη ότι το απόθεμα πόσιμου νερού ανά άτομο έχει μειωθεί δραματικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι άνιση κατανομή της αύξησης του πληθυσμού και η μείωση του πληθυσμού των αγροτικών περιοχών, η εντατικοποίηση της γεωργίας, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, καθώς και ορισμένες παράνομες και ρυπογόνες χρήσεις προκαλούν ολοένα και μεγαλύτερα προβλήματα όσον αφορά την πρόσβαση σε νερό σε πολλές περιοχές ενώ αναμένεται να προκαλέσουν ακόμη μεγαλύτερα·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη η μεγαλύτερη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού έως το 2050 θα σημειωθεί στις πόλεις των αναπτυσσόμενων χωρών, αυξάνοντας έτσι τις αστικές ανάγκες για νερό και τρόφιμα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ για την παγκόσμια ανάπτυξη των υδάτων για το 2019, έως το 2050 θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε 20-30 % περισσότερα ύδατα από ό,τι σήμερα, και λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η ζήτηση αστικών υδάτων προβλέπεται να αυξηθεί κατά 50-70 % τις τρεις επόμενες δεκαετίες·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι 125 από τις 154 αναπτυσσόμενες χώρες έχουν συμπεριλάβει τους πόρους πόσιμου ύδατος, τα χερσαία οικοσυστήματα και τα οικοσυστήματα υγροτόπων ως τομείς ύψιστης προτεραιότητας στα εθνικά τους σχέδια για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με τον ΣΒΑ 13·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη αποτελεί σημαντική αιτία λειψυδρίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το κλίμα, με αυξημένο αριθμό περιστατικών ξηρασίας, πλημμυρών και ισχυρών βροχοπτώσεων, επιδεινώνει την άνιση κατανομή του νερού· λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου το 90 % όλων των φυσικών καταστροφών είναι υδάτινες και ότι ευθύνονται για το 70 % του συνόλου των θανάτων που οφείλονται σε φυσικές καταστροφές· λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με τον «Άτλαντα θνησιμότητας και οικονομικών ζημιών από ακραία καιρικά, κλιματικά φαινόμενα και φαινόμενα που σχετίζονται με το νερό (1970-2019)» του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, από τις 10 μεγαλύτερες καταστροφές που σημειώθηκαν το διάστημα εκείνο, οι κίνδυνοι που οδήγησαν στις περισσότερες ανθρώπινες απώλειες κατά την περίοδο ήταν οι ξηρασίες, οι καταιγίδες και οι πλημμύρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, σχεδόν το 20 % του παγκόσμιου πληθυσμού θα κινδυνεύει από πλημμύρες το 2050·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η λειψυδρία, η οποία ορίζεται από τον ΟΗΕ ως η κατάσταση όπου η ζήτηση για νερό είναι υψηλότερη από τη διαθέσιμη ποσότητα ή όταν η χρήση του απαγορεύεται λόγω της κακής ποιότητάς του, θα μπορούσε σε ορισμένες περιπτώσεις να αποτελέσει παράγοντα αναγκαστικής εκτόπισης και μετανάστευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τις εκθέσεις του ΟΗΕ για τα ύδατα, πέντε από τις έντεκα περιοχές του πλανήτη, όπου διαμένουν τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού, πλήττονται από καταπόνηση των υδάτινων πόρων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την έκθεση για τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του 2020, η λειψυδρία θα μπορούσε να ευθύνεται για τον εκτοπισμό περίπου 700 εκατομμυρίων ανθρώπων έως το 2030·

Κ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αποψίλωση των δασών, η αρπαγή γαιών και οι δραστηριότητες υπερεκμετάλλευσης και εξόρυξης φυσικών πόρων, μεταξύ άλλων από ομάδες οργανωμένου εγκλήματος, έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη στάθμη των υδάτων των ποταμών και των λιμνών, αλλοιώνουν τον κύκλο του νερού και συμβάλλουν στην αποξήρανση ποταμών και λιμνών, καθώς και στη ρύπανση των περιοχών εκμετάλλευσης·

ΚΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα οικοσυστήματα γλυκών υδάτων, ενώ καλύπτουν λιγότερο από 1 % της επιφάνειας της Γης, φιλοξενούν πάνω από 10 % όλων των ειδών και της ευαίσθητης βιοποικιλότητας· λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου το 70 % των αποθεμάτων πόσιμου νερού σε παγκόσμιο επίπεδο προορίζεται για γεωργική χρήση, ενώ το υπόλοιπο κατανέμεται μεταξύ βιομηχανικών χρήσεων (19 %), κυρίως στους τομείς των τροφίμων, της κλωστοϋφαντουργίας, της ενέργειας, της βιομηχανίας, των χημικών προϊόντων, των φαρμακευτικών προϊόντων, των ορυχείων, και οικιακών χρήσεων (11 %), συμπεριλαμβανομένης της κατανάλωσης·

ΚΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα υγιή οικοσυστήματα καθιστούν δυνατή τη βελτίωση της ποσότητας και της ποιότητας των υδάτων, ενισχύοντας παράλληλα την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή·

ΚΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κλάδος της γεωργίας καταναλώνει τις μεγαλύτερες ποσότητες πόσιμων υδάτων παγκοσμίως· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ένα τρίτο της αρόσιμης γης παγκοσμίως χρησιμοποιείται για τη διατροφή εκτρεφόμενων ζώων· λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με την έκθεση του FAO, του 2020, με τίτλο «The State of Food and Agriculture, Overcoming water challenges in agriculture» (Η κατάσταση στον επισιτισμό και τη γεωργία: ξεπερνώντας τις προκλήσεις νερού στη γεωργία) η παραγωγικότητα των τροφίμων και τα αγροτικά εισοδήματα μπορούν να ενισχυθούν σημαντικά μέσω επενδύσεων σε νέα αρδευτικά συστήματα ή μέσω της προσαρμογής και του εκσυγχρονισμού των υφιστάμενων, και ότι αυτό θα πρέπει να συνδυαστεί με βελτιωμένες πρακτικές διαχείρισης των υδάτων, συμπεριλαμβανομένων βελτιωμένων γεωργικών πρακτικών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αρπαγή γαιών έχει αρνητικές επιπτώσεις στη διαθεσιμότητα και την ποιότητα του νερού, στερεί τις τοπικές κοινότητες από πηγές νερού και παραβιάζει το ανθρώπινο τους δικαίωμα σε ασφαλές πόσιμο νερό·

ΚΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τομέας της ενέργειας, επί του παρόντος, ευθύνεται για το 10 % των υδροληψιών παγκοσμίως, ενώ εκτιμάται ότι έως το 2040 η κατανάλωση νερού στον τομέα της ενέργειας θα αυξηθεί κατά περίπου 60 %·

ΚΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένες εξορυκτικές βιομηχανίες που κάνουν εξαντλητική χρήση των πόρων και πολλές φορές είναι παράνομες, έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις πηγές επιφανειακών ή υπόγειων υδάτινων πόρων, στη ρύπανση και την καταστροφή των πάγων, των δασών, των υγροτόπων ή των ποταμών και άλλων υδάτινων πηγών ζωτικής σημασίας για την ανθρώπινη κατανάλωση·

ΚΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η κλωστοϋφαντουργία είναι ένας από τους τομείς με τη μεγαλύτερη κατανάλωση νερού παγκοσμίως και ότι τα είδη ένδυσης και τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα παράγονται σε περιοχές με ορισμένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά λειψυδρίας παγκοσμίως· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο συγκεκριμένος κλάδος αποτελεί τον δεύτερο πιο ρυπογόνο κλάδο παγκοσμίως και ότι μεγάλο μέρος αυτής της ρύπανσης καταλήγει σε υδάτινα συστήματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει κατά το πρώτο τετράμηνο του 2022 να εγκρίνει «Ενωσιακή στρατηγική για βιώσιμα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα», επιδιώκοντας να συμβάλει στην πρόοδο της ΕΕ προς την κυκλική οικονομία όπου θα σχεδιάζονται προϊόντα κλωστοϋφαντουργίας ανθεκτικότερα, επαναχρησιμοποιούμενα, επιδιορθώσιμα, ανακυκλώσιμα και ενεργειακώς αποδοτικά·

ΚΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αυξανόμενη ζήτηση για νερό οδηγεί σε υπερεκμετάλλευση των υδάτινων πόρων και ότι η λειψυδρία έχει μετατρέψει το νερό σε αντικείμενο διαμάχης· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, σε περίπου 300 περιοχές στον πλανήτη αναμένεται να ξεσπάσουν συγκρούσεις για το νερό έως το 2025·

ΚΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η προστασία των υδάτινων πόρων βάλλεται και ότι οποιαδήποτε αλλοίωση της ποιότητας των υδάτων συνιστά ποινικό αδίκημα σε πολλές χώρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι, τα τελευταία χρόνια, οι ακτιβιστές για την προστασία του περιβάλλοντος και των δικαιωμάτων που σχετίζονται με το νερό δέχονται ολοένα και περισσότερες επιθέσεις στις οποίες συγκαταλέγονται δολοφονίες, απαγωγές, βασανιστήρια, βία λόγω φύλου, απειλές, παρενόχληση, εκφοβισμός, εκστρατείες δυσφήμισης, ποινικοποίηση, δικαστική παρενόχληση, αναγκαστική έξωση και εκτοπισμός, καθώς και ότι επείγει να υποστηριχθούν προορατικά και να προστατευθεί η ζωή και η ασφάλειά τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι αρκετοί από τους επικρατέστερους υποψηφίους για το Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης δέχονται επιθέσεις για τον ρόλο τους στην υπεράσπιση του νερού και των κοινών αγαθών· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υπερασπιστές των υδάτων του ποταμού Guapinol φυλακίστηκαν για περισσότερα από δύο έτη πριν από την απελευθέρωσή τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Lolita Chávez παραμένει επί τέσσερα χρόνια εξόριστη επειδή αγωνίστηκε να προστατεύσει το έδαφος από τη δραστηριότητα των υδροηλεκτρικών σταθμών στο Iximulew (Γουατεμάλα)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Berta Cáceres δολοφονήθηκε το 2016 επειδή ήταν υπέρμαχος της προστασίας των ποταμών Blanco και Gualcarque και ότι οι ηθικοί αυτουργοί του εγκλήματος δεν έχουν ακόμη καταδικαστεί·

ΚΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την Global Witness, πάνω από το ένα τρίτο των ακτιβιστών για την προστασία της γης και του περιβάλλοντος παγκοσμίως, που σκοτώθηκαν μεταξύ 2015 και 2019, ανήκαν σε αυτόχθονες κοινότητες των οποίων οι δεξιότητες διαχείρισης της γης και των υδάτων είναι ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης και της απώλειας βιοποικιλότητας·

Λ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η άρνηση πρόσβασης σε νερό και η καταστροφή των υποδομών ύδρευσης έχουν χρησιμοποιηθεί ως βασική τακτική από κατοχικές δυνάμεις για την προσάρτηση κατεχόμενων εδαφών και την απομάκρυνση ανθρώπων από τον τόπο τους·

ΛΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία πλαίσιο της ΕΕ για τα ύδατα αναγνωρίζει ότι «το ύδωρ δεν είναι εμπορικό προϊόν όπως όλα τα άλλα, αλλά αποτελεί κληρονομιά που πρέπει να προστατεύεται και να τυγχάνει της κατάλληλης μεταχείρισης»·

ΛΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, από την 6η Δεκεμβρίου 2020, το νερό αποτελεί εμπορεύσιμο αγαθό στην προθεσμιακή αγορά της Wall Street· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον Pedro Arrojo, Ειδικό Εισηγητή του ΟΗΕ για το ανθρώπινο δικαίωμα σε πόσιμο νερό και αποχέτευση, «το νερό έχει μια σειρά αξιών ζωτικής σημασίας για τις κοινωνίες μας, τις οποίες η λογική της αγοράς δεν αναγνωρίζει και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να διαχειριστεί σωστά, πόσο μάλλον σε έναν χρηματοπιστωτικό τομέα τόσο επιρρεπή στην κερδοσκοπία»· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με ειδικούς των Ηνωμένων Εθνών, η εφαρμογή κερδοσκοπικής λογικής στη διαχείριση βασικών αγαθών απαραίτητων για τη ζωή και την αξιοπρέπεια των ανθρώπων παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα όσων ζουν σε συνθήκες φτώχειας, οξύνει την ανισότητα των φύλων και επιδεινώνει την ευπάθεια των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων·

ΛΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κυβερνήσεις οφείλουν να εξασφαλίζουν το ελάχιστο βασικό επίπεδο ύδρευσης και αποχέτευσης σε όλους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκθεση του Ειδικού Εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση, της 16ης Ιουλίου 2021, τονίζει ότι το νερό θα πρέπει να θεωρείται δημόσιο αγαθό και η διαχείρισή του θα πρέπει να βασίζεται στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διασφαλίζοντας το δικαίωμα της πρόσβασης σε νερό και αποχέτευση καθώς και τη βιωσιμότητα των υδάτινων οικοσυστημάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ύδρευση και η αποχέτευση συνιστούν υπηρεσίες κοινής ωφελείας και ότι τα έσοδα από τον κύκλο διαχείρισης των υδάτων θα πρέπει να καλύπτουν τις σχετικές δαπάνες και το κόστος για τη βελτίωσή τους, υπό τον όρο ότι διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον·

ΛΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως αναγνωρίζεται από τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα σχετικά με το ασφαλές πόσιμο νερό και την αποχέτευση, τα κράτη υποχρεούνται να σέβονται, να προστατεύουν και να εκπληρώνουν τα δικαιώματα αυτά και ότι τρίτα μέρη θα πρέπει να αποφεύγουν οποιαδήποτε ανάμειξή τους με τα εν λόγω δικαιώματα·

ΛΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εργαζόμενοι στην αλυσίδα αποχέτευσης αντιμετωπίζουν πολλούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων για την υγεία που απορρέουν από επισφαλείς συνθήκες εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι συχνά είναι εργαζόμενοι στην άτυπη οικονομία και δεν προστατεύονται από εργασιακά δικαιώματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πραγμάτωση των δικαιωμάτων σε νερό και αποχέτευση δεν πρέπει να είναι επιζήμια για την ασφάλεια, την αξιοπρέπεια και την ευημερία των εργαζομένων στον τομέα της αποχέτευσης·

1.  επαναλαμβάνει ότι το δικαίωμα σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα, καθώς αμφότερα τα δικαιώματα είναι συμπληρωματικά· τονίζει ότι η πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό είναι απαραίτητη για μια υγιή και αξιοπρεπή ζωή ενώ είναι βασικό στοιχείο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας· επισημαίνει το γεγονός ότι το δικαίωμα στο νερό αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για την απόλαυση άλλων δικαιωμάτων και, ως εκ τούτου, πρέπει να διέπεται από μια λογική δημόσιου συμφέροντος και κοινού, δημόσιου και παγκόσμιου αγαθού·

2.  υπογραμμίζει ότι η επαρκής πρόσβαση σε εγκαταστάσεις ύδρευσης, αποχέτευσης και υγιεινής και το δικαίωμα στην υγεία και τη ζωή είναι αλληλοεξαρτώμενα και αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημόσια υγεία και την ανθρώπινη ανάπτυξη· υπογραμμίζει την ανάγκη για καθαρό νερό, δεδομένων των πανδημιών, ενώ ζητεί τη λήψη κατάλληλων μέτρων και τη χάραξη στρατηγικών και πολιτικών από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τρίτες χώρες προκειμένου να προσφέρεται επαρκής προστασία σε όλους τους ανθρώπους·

3.  τονίζει ότι η αναγνώριση του δικαιώματος σε πόσιμο νερό και αποχέτευση ως ανθρώπινου δικαιώματος αποτέλεσε θεμελιώδες βήμα προς μεγαλύτερη κοινωνική και περιβαλλοντική δικαιοσύνη· δηλώνει ότι θα μπορούσε να υπάρξει μεγαλύτερη πρόοδος εάν ο εν λόγω τομέας αποτελούσε υψηλότερη πολιτική προτεραιότητα και αν μπορούσε να διασφαλιστεί καλύτερη εφαρμογή και παρακολούθηση των σχετικών πολιτικών, αποτελεσματικότερη χρηματοδότηση, λογοδοσία και συμμετοχή του κοινού, ιδιαίτερα όσον αφορά τις πλέον περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες· υπογραμμίζει ότι πρέπει να δοθεί υψηλή προτεραιότητα στη βοήθεια σε σχέση με την παροχή ασφαλούς πόσιμου νερού και αποχέτευσης κατά την κατανομή των χρηματοδοτικών πόρων της ΕΕ και τον προγραμματισμό της παροχής βοήθειας·

4.  υπενθυμίζει την ευθύνη των κρατών να προάγουν και να προστατεύουν όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα ως καθολικά, αδιαίρετα, αμοιβαία και αλληλένδετα, προάγοντας και εφαρμόζοντάς τα με τρόπο δίκαιο, ισότιμο, χωρίς διακρίσεις· επαναλαμβάνει, ως εκ τούτου, ότι τα κράτη πρέπει να διασφαλίζουν καθολική, κατάλληλη και οικονομικά προσιτή πρόσβαση σε επαρκές, ποιοτικό και ασφαλές πόσιμο νερό και βελτιωμένη πρόσβαση σε νερό για εγκαταστάσεις αποχέτευσης και υγιεινής· υπενθυμίζει ότι το δικαίωμα πρόσβασης σε νερό συνεπάγεται ότι όλοι έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες ύδρευσης·

5.  υπενθυμίζει ότι τα κράτη που κυρώνουν μια συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα δεσμεύονται να προστατεύουν, να σέβονται και να υλοποιούν τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν σε διεθνές, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων· θεωρεί, στο πλαίσιο αυτό, ότι η αναγνώριση από τη διεθνή κοινότητα του δικαιώματος σε πόσιμο νερό και αποχέτευση θα πρέπει να περιλαμβάνει μηχανισμούς προστασίας και εκτελεστικούς μηχανισμούς και, ως εκ τούτου, καλεί την ΕΕ να προωθήσει μηχανισμούς προστασίας σε διεθνές, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η πραγμάτωση του δικαιώματος σε πόσιμο νερό και αποχέτευση δεν είναι προαιρετική για τα κράτη αλλά εκτελεστό δικαίωμα· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να ηγηθούν των προσπαθειών δίνοντας το καλό παράδειγμα και να κυρώσουν τις σχετικές συνθήκες, όπως το Πρωτόκολλο σχετικά με τα ύδατα και την υγεία και τη Σύμβαση, του 1992, για την προστασία και τη χρήση των διασυνοριακών υδάτων και των διεθνών λιμνών·

6.  παροτρύνει την ΕΕ και τα κράτη μέλη να προωθήσουν το δικαίωμα σε πόσιμο νερό και αποχέτευση και την κανονιστική του ανάπτυξη σε πολυμερή και περιφερειακά φόρουμ, μεταξύ άλλων με τη στήριξη του έργου του Ειδικού Εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με το ανθρώπινο δικαίωμα σε πόσιμο νερό και αποχέτευση· τονίζει τη σημασία του έργου του ιδίου και των προκατόχων του, καθώς και άλλων μηχανισμών του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα που σχετίζονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα στην ύδρευση και την αποχέτευση·

7.  υπογραμμίζει τη σημασία των κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ για το ανθρώπινο δικαίωμα σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση και παροτρύνει τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη να τις εφαρμόσουν σε τρίτες χώρες και σε πολυμερή φόρουμ· τονίζει πόσο σημαντική είναι, στο πλαίσιο αυτό, η κατάρτιση των υπαλλήλων της ΕΕ· καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) να ενημερώνουν τακτικά το Κοινοβούλιο και τις αρμόδιες (υπο)επιτροπές του σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο έχουν εφαρμόσει αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές, παρέχοντας συγκεκριμένα παραδείγματα των δραστηριοτήτων τους και του αντίκτυπου τους·

8.  καλεί τις αντιπροσωπείες της ΕΕ και τις αποστολές των κρατών μελών, όπως επισημαίνεται στις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ, να εγείρουν ζητήματα σχετικά με το δικαίωμα σε πόσιμο νερό και αποχέτευση καθώς και την κατάσταση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ΜΚΟ που προάγουν το εν λόγω δικαίωμα, στους διμερείς διαλόγους τους με χώρες εταίρους, ιδίως στο πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τομεακών διαλόγων·

9.  τονίζει ότι η πρόοδος προς την αναγνώριση του δικαιώματος σε ένα καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον, όπως ορίζεται στο σχετικό ψήφισμα 48/13 του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, αποτελεί προϋπόθεση για την καθολική πρόσβαση σε πόσιμο νερό και αποχέτευση· στο πλαίσιο αυτό, επικροτεί τις κανονιστικές εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο όσον αφορά τα περιβαλλοντικά εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένης της οικοκτονίας·

10.  προτρέπει τις αναπτυσσόμενες χώρες να προσχωρήσουν στις δύο διεθνείς συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών για τα ύδατα —συγκεκριμένα στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την προστασία και τη χρήση των διασυνοριακών υδάτων και των διεθνών λιμνών και στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο των χρήσεων των διεθνών υδατορευμάτων πλην εκείνων που αφορούν τη ναυσιπλοΐα— οι οποίες αποτελούν σημαντικά εργαλεία για τη στήριξη της διπλωματίας στον τομέα των υδάτων, της ειρήνης, και της πρόληψης των συγκρούσεων μέσω της διασυνοριακής συνεργασίας για τα ύδατα, καθώς και να καταβάλουν προσπάθειες για την πλήρη εφαρμογή τους·

11.  υποστηρίζει ότι η πλήρης άσκηση του δικαιώματος σε ύδρευση εξαρτάται από τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του κλίματος και, ως εκ τούτου, απαιτεί η διαχείριση των υδάτων να εξυπηρετεί πρωτίστως περιβαλλοντικά συμφέροντα, καθώς αποτελεί βασική ανάγκη για τα φυτά, τα ζώα και τους ανθρώπους, αλλά και κοινωνικά συμφέροντα όπως η ένταξη στην εργασία, η αύξηση των εισοδημάτων και η ενίσχυση των συνθηκών ασφάλειας των ατόμων που βρίσκονται σε κατάσταση φτώχειας·

12.  τονίζει ότι η βελτίωση της ύδρευσης και της αποχέτευσης, καθώς και η καλύτερη διαχείριση των υδάτινων πόρων, μπορεί να τονώσει τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη των χωρών και να συμβάλει σημαντικά στη μείωση της φτώχειας·

13.  υπογραμμίζει την ανάγκη να αναληφθούν προληπτικά μέτρα στον τομέα της πρόσβασης σε ύδρευση και αποχέτευση, καθώς και την ανάγκη για αξιόπιστους και συγκρίσιμους δείκτες για την αξιολόγηση της προόδου ή της οπισθοδρόμησης όσον αφορά την πρόσβαση σε ύδρευση και αποχέτευση·

14.  τονίζει ότι ορισμένα αναπτυξιακά μοντέλα που ευνοούν έργα και επιχειρηματικές δραστηριότητες μεγάλης κλίμακας επηρεάζουν αρνητικά τη διαθεσιμότητα και την ποιότητα του νερού σε όλες τις χώρες, αυξάνουν τον ανταγωνισμό για το νερό και πυροδοτούν συγκρούσεις σχετικά με αυτό· επιμένει στο πόσο σημαντικές είναι, δεδομένων των τρεχουσών συνθηκών, οι επενδύσεις σε βιώσιμες λύσεις πόσιμου νερού, όπως η αποκατάσταση των υδάτινων οικοσυστημάτων, η ανακύκλωση των αποβλήτων, η αφαλάτωση του θαλάσσιου νερού σε παράκτιες περιοχές, η βελτίωση των συστημάτων αποχέτευσης και η βελτίωση των πρακτικών άρδευσης και γεωργίας·

15.  τονίζει ότι η ανεπαρκής διαχείριση των υδάτινων πόρων και της ρύπανσης που προκαλείται από καταχρηστικές βιομηχανικές δραστηριότητες επηρεάζουν αρνητικά την πραγμάτωση του ανθρώπινου δικαιώματος σε ύδρευση και αποχέτευση·

16.  καλεί την Επιτροπή να αποθαρρύνει πρακτικές που αποτελούν απειλή για το δικαίωμα σε ασφαλές και καθαρό πόσιμο νερό και αποχέτευση και να επιβάλει τη διενέργεια εκτιμήσεων επιπτώσεων των εν λόγω πρακτικών στο περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα·

17.  αναγνωρίζει την ανάγκη για ενεργή υποστήριξη και προστασία της ζωής και της ακεραιότητας, καθώς και το σημαντικό έργο των υπερασπιστών των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων, ιδίως όσων υπερασπίζονται το δικαίωμα σε νερό, και καταδικάζει απερίφραστα εγκλήματα όπως δολοφονίες, απαγωγές, βασανιστήρια, την έμφυλη βία και τα σεξουαλικά εγκλήματα, τις απειλές, την παρενόχληση, τον εκφοβισμό, τις εκστρατείες δυσφήμισης, την ποινικοποίηση, τη δικαστική παρενόχληση, τις αναγκαστικές εκδιώξεις και τους εκτοπισμούς που πραγματοποιούν διάφοροι παράγοντες, μεταξύ των οποίων κυβερνήσεις και πολυεθνικές εταιρείες·

18.  καλεί την ΕΕ να στηρίξει το σημαντικό έργο των υπερασπιστών περιβαλλοντικών δικαιωμάτων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών· παροτρύνει την Επιτροπή, την ΕΥΕΔ και τα κράτη μέλη να τηρήσουν τη δέσμευση που προβλέπεται στις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να παρακολουθούν και να γνωστοποιούν μεμονωμένες περιπτώσεις υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον τομέα του περιβάλλοντος, ιδίως των νικητών και των φιναλίστ του Βραβείου Ζαχάρωφ, οι οποίοι δέχονται επιθέσεις για τον ρόλο τους στην υπεράσπιση του νερού και των κοινών αγαθών·

19.  τονίζει ότι θα πρέπει να προάγεται η ασφάλεια των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον τομέα του περιβάλλοντος, καθώς και η ελευθερία τους να λειτουργούν χωρίς βία και εκφοβισμό· αναμένει από τις αντιπροσωπείες της ΕΕ να θέσουν σε προτεραιότητα τη στήριξη των προαναφερθέντων ακτιβιστών και να αντιδρούν με συστηματικό και ουσιαστικό τρόπο σε απειλές ή επιθέσεις εναντίον των ατόμων αυτών ή εναντίον των συγγενών τους και να υποβάλουν εκθέσεις στο Κοινοβούλιο σχετικά με τις δράσεις που έγιναν στις εν λόγω περιπτώσεις· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να αυξήσουν τους μηχανισμούς προστασίας και πρόληψης για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον τομέα του περιβάλλοντος· επαναλαμβάνει την έκκλησή του για την εφαρμογή ενός συντονισμένου προγράμματος σε επίπεδο ΕΕ για την έκδοση θεωρήσεων βραχείας διάρκειας για την προσωρινή μετεγκατάσταση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως όσων εργάζονται για την προαγωγή και την προστασία των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων ή των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων λαών, ιδίως όσων δέχονται επίθεση·

20.  απαιτεί από τα κράτη να σέβονται το δικαίωμα στην κοινωνική διαμαρτυρία και το δικαίωμα στην ειρηνική συνάθροιση, ειδικότερα όταν εκφράζουν την αντίθεσή τους στην υλοποίηση οικονομικών έργων που θέτουν σε κίνδυνο την πραγμάτωση του ανθρώπινου δικαιώματος σε πόσιμο νερό και αποχέτευση· καλεί τους υπαλλήλους των αντιπροσωπειών της ΕΕ και τις πρεσβείες των κρατών μελών στο πλαίσιο αυτό, και όπως αναφέρεται στις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να επισκέπτονται υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που βρίσκονται υπό κράτηση ή σε κατ’ οίκον περιορισμό και να παρίστανται στις δίκες τους ως παρατηρητές·

21.  υπενθυμίζει ότι οι αυτόχθονες λαοί διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων, καθώς και στην προστασία της βιοποικιλότητας· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να αναγνωρίσουν και να προστατεύσουν τα δικαιώματα των αυτοχθόνων λαών στην εθιμική ιδιοκτησία και τον έλεγχο των γαιών και των φυσικών πόρων τους, όπως ορίζεται στη Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Αυτοχθόνων Λαών και στη Σύμβαση αριθ. 169 της ΔΟΕ, και να συμμορφωθούν με την αρχή της ελεύθερης, εκ των προτέρων και κατόπιν ενημέρωσης συναίνεσης· καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ που δεν το έχουν πράξει ακόμη να κυρώσουν τη Σύμβαση αριθ.169 της ΔΟΕ περί αυτόχθονων λαών και λαών με φυλετική συγκρότηση· εκφράζει ιδιαίτερη ανησυχία για τον σημαντικό αντίκτυπο ορισμένων μεγάλων έργων, συμπεριλαμβανομένων έργων υποδομών, εξορυκτικών δραστηριοτήτων και έργων παραγωγής ενέργειας, στο ανθρώπινο δικαίωμα σε ύδρευση και αποχέτευση, ιδίως για τους αυτόχθονες λαούς· τονίζει πόσο σημαντικό είναι να διασφαλιστεί η διενέργεια αυθεντικών και ολοκληρωμένων εκτιμήσεων επιπτώσεων στα ανθρώπινα δικαιώματα, μεταξύ άλλων της ύδρευσης και της αποχέτευσης, καθώς και ότι πραγματοποιείται, καλή τη πίστει, διαβούλευση με τους πολίτες και τις ομάδες της κοινωνίας των πολιτών που επηρεάζονται και έχουν παράσχει την ελεύθερη, εκ των προτέρων και κατόπιν ενημέρωσης συναίνεσή τους πριν από την υλοποίηση οποιουδήποτε μεγάλου έργου· καλεί κρατικούς και μη φορείς να αποφεύγουν ενέργειες που θέτουν σε κίνδυνο τα δικαιώματα των αυτόχθονων πληθυσμών, των προσώπων με αφρικανική καταγωγή και των αγροτικών κοινοτήτων σε γαίες, ύδατα, οικοσυστήματα και βιοποικιλότητα, ενώ καλεί τις αρμόδιες αρχές να αναγνωρίσουν νομικά τους τίτλους ιδιοκτησίας, τις μισθώσεις ακινήτων, τα δικαιώματα και τις ευθύνες των προαναφερθεισών πληθυσμιακών ομάδων επιμένει στη σημασία της διεξαγωγής ανοικτών, χωρίς αποκλεισμούς και συμμετοχικών διαβουλεύσεων όταν πρόκειται να ληφθούν σημαντικές δημόσιες αποφάσεις όσον αφορά τη διαχείριση των υδάτων·

22.  καλεί την Επιτροπή να ελέγξει προσεκτικά εάν τα έργα υποδομής και ενέργειας που χρηματοδοτούνται μέσω των διαφόρων μέσων αναπτυξιακής συνεργασίας και εξωτερικής πολιτικής, μεταξύ άλλων μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, σέβονται και δεν θέτουν σε κίνδυνο ούτε τα ανθρώπινα δικαιώματα, στα οποία συγκαταλέγεται το ανθρώπινο δικαίωμα σε ύδρευση και αποχέτευση, ούτε και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, και δεν συμβάλλουν στην απομάκρυνση των αυτοχθόνων λαών από τη γη και τα εδάφη τους·

23.  τονίζει την ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε βιώσιμες και ανθεκτικές υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης για τη στήριξη των κοινοτήτων, με την εφαρμογή μέτρων για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών και με τη χρήση όλων των αναγκαίων εργαλείων χαρτογράφησης των κινδύνων για το νερό, καθώς και συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης· καλεί την Επιτροπή να στηρίξει τη συμμαχία «Resilient Water Accelerator»·

24.  καταδικάζει το γεγονός ότι εξακολουθούν να υπάρχουν έμφυλες ανισότητες σε ό,τι αφορά την άσκηση του ανθρωπίνου δικαιώματος σε πόσιμο νερό και αποχέτευση, και ότι η έλλειψη αυτών των αγαθών έχει ως αποτέλεσμα τις διακρίσεις λόγω φύλου· σημειώνει επίσης με ανησυχία ότι η κατάσταση αυτή έχει καταστροφικές επιπτώσεις στα δικαιώματα των γυναικών, ιδίως λόγω των ειδικών αναγκών των γυναικών και των κοριτσιών όσον αφορά την υγιεινή και την υγεία κατά την έμμηνο ρύση τους, γεγονός που δυσχεραίνει την ασφαλή και υγιή διαβίωση των γυναικών και των κοριτσιών· τονίζει ότι η οικονομικά προσιτή πρόσβαση σε ύδρευση και επαρκή αποχέτευση και υγιεινή (υποδομές WASH) είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημόσια υγεία και την ανθρώπινη ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε εκπαίδευση για τα κορίτσια, και επιμένει ότι ο τομέας WASH στις αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να έχει υψηλή προτεραιότητα στην αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ·

25.  ζητεί την προστασία των γυναικών και των κοριτσιών από απειλές και επιθέσεις κατά της σωματικής τους ακεραιότητας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας, όταν συλλέγουν νερό για οικιακή χρήση και κατά την πρόσβασή τους σε εγκαταστάσεις υγιεινής έξω από τα σπίτια τους· ζητεί να ληφθούν μέτρα για να μειωθεί ο χρόνος που αφιερώνουν γυναίκες και κορίτσια στη συλλογή νερού για οικιακή χρήση, ώστε να αντιμετωπιστούν οι αρνητικές επιπτώσεις από τις ανεπαρκείς υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης στην πρόσβαση των κοριτσιών στην εκπαίδευση·

26.  τονίζει ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της, σε στενή συνεργασία με τον ΟΗΕ και τη διεθνή κοινότητα, πρέπει να συνεργάζονται στενά με αποδέκτες εξωτερικής βοήθειας προκειμένου να εξαλείψουν την παγκόσμια φτώχεια σε νερό εξασφαλίζοντας παράλληλα κατάλληλες εγκαταστάσεις αποχέτευσης για όλους· καλεί όλα τα κράτη να πραγματοποιήσουν τις δεσμεύσεις τους που απορρέουν από τη σύμβαση για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW) και συγκεκριμένα του άρθρου 14 αυτής, σύμφωνα με το οποίο απαιτείται τα κράτη μέρη να εξασφαλίσουν ότι οι γυναίκες από αγροτικές περιοχές έχουν το δικαίωμα σε κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης όσον αφορά, μεταξύ άλλων, την αποχέτευση και την ύδρευση·

27.  καλεί την Επιτροπή και την ΕΥΕΔ να εφαρμόσουν μια μετασχηματιστική και διατομεακή προσέγγιση που θα λαμβάνει υπόψη τη διάσταση του φύλου στα προγράμματα διαχείρισης των υδάτινων πόρων και αποχέτευσης, και να συμπεριλάβουν πολιτικές συνοδευόμενες από συγκεκριμένα σχέδια δράσης και επαρκή χρηματοδότηση σύμφωνα με τα μέσα εξωτερικής χρηματοδότησης της ΕΕ και το σχέδιο δράσης για θέματα φύλου (GAP III), το θεματολόγιο της ΕΕ για την ισότητα των φύλων και τη χειραφέτηση των γυναικών στην εξωτερική δράση για την περίοδο 2021-2025· ζητεί να προάγεται η τοποθέτηση των γυναικών σε ηγετικές θέσεις, καθώς και την πλήρη, ουσιαστική και ισότιμη συμμετοχή τους στον σχεδιασμό, τη λήψη και την εφαρμογή των αποφάσεων που αφορούν τη διαχείριση του νερού και τον τομέα της αποχέτευσης·

28.  επισημαίνει ότι η πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό αποτελεί ένα από τα μείζονα σύγχρονα προβλήματα, ειδικά δεδομένου ότι σχεδόν το 60 % των υδροφόρων πόρων διασχίζουν πολιτικά και εδαφικά σύνορα· υπενθυμίζει ότι, στα συμπεράσματα του 2018, το Συμβούλιο «καταδίκασε τη χρήση των υδάτων ως πολεμικού όπλου» θεωρώντας ότι «σε αυτό το πλαίσιο, η καταστροφή υποδομών ύδρευσης, η ρύπανση των υδάτων [και] η εκτροπή υδατορευμάτων προκειμένου να περιοριστεί ή να προληφθεί η πρόσβαση σε νερό θα μπορούσαν να αποτελούν παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου»· υπενθυμίζει ότι η σκόπιμη στέρηση νερού που οδηγεί στην εξόντωση αμάχων συνιστά έγκλημα κατά της ανθρωπότητας σύμφωνα με το καταστατικό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και ότι μπορεί επίσης να θεωρηθεί έγκλημα πολέμου, δεδομένου ότι οποιαδήποτε επίθεση ή καταστροφή εγκαταστάσεων και προμηθειών πόσιμου νερού και αρδευτικών έργων απαγορεύεται βάσει των Συμβάσεων της Γενεύης του 1949·

29.  εκφράζει την έντονη ανησυχία του για το γεγονός ότι οι παραβιάσεις του δικαιώματος σε νερό και αποχέτευση σε κατεχόμενα εδάφη αποσκοπούν στον εκτοπισμό ανθρώπων από τα εδάφη τους, καθώς και για την άρνηση πρόσβασης σε επαρκή αποθέματα νερού, υδάτινους πόρους και σχετικές υποδομές· υπενθυμίζει ότι όλοι οι λαοί, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βρίσκονται υπό λαών, έχουν το κυρίαρχο δικαίωμα να ελέγχουν τον φυσικό τους πλούτο· προτρέπει τις κατοχικές δυνάμεις να λάβουν άμεσα μέτρα για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης και διανομής του νερού στους ανθρώπους που ζουν σε κατεχόμενα εδάφη και, ειδικότερα δυνάμει του ψηφίσματος αριθ. 73/255 της 20ής Δεκεμβρίου 2018 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, να διασφαλίσουν ότι οι άνθρωποι που ζουν σε κατεχόμενα εδάφη έχουν τον έλεγχο των υδάτινων πόρων τους, μεταξύ άλλων της διαχείρισης, της άντλησης και της κατανομής των υδάτων·

30.  καλεί την ΕΕ να θεσπίσει πολιτική στρατηγική για τη διευκόλυνση λύσεων σε αυτές τις περιοχές και να ενθαρρύνει τις χώρες που βρίσκονται στις σημαντικότερες περιοχές συγκρούσεων που σχετίζονται με το νερό να υπογράψουν τη Σύμβαση για τα ύδατα·

31.  εκφράζει την έντονη ανησυχία του για την έλλειψη πρόσβασης σε νερό και αποχέτευση στους καταυλισμούς προσφύγων· τονίζει την υποχρέωση των κρατών να διασφαλίζουν το δικαίωμα στην αποχέτευση και το νερό για τους πρόσφυγες·

32.  υπογραμμίζει ότι παρόλο που το νερό μπορεί μερικές φορές να αποτελέσει αιτία σύγκρουσης, μπορεί επίσης να διαδραματίσει θετικό ρόλο στην προαγωγή της ειρήνης και της συνεργασίας· στηρίζει τη διπλωματική δέσμευση της ΕΕ για τη διασυνοριακή συνεργασία για το νερό ως εργαλείο ειρήνης, ασφάλειας και σταθερότητας και τονίζει τη σημασία της ολοκληρωμένης διαχείρισης υδάτινων πόρων και την ανάγκη για περισσότερη συμπληρωματικότητα μεταξύ ανθρωπιστικών δράσεων και δράσεων για την ανάπτυξη και την ειρήνη προκειμένου να αντιμετωπίσει επείγουσες ανάγκες και να επεμβαίνει νωρίτερα προκειμένου να αντιμετωπίσει τις βαθύτερες αιτίες και να προλαμβάνει τις αιφνίδιες καταστάσεις έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης και νερού·

33.  τονίζει ότι οι εταιρείες σε ολόκληρο τον κόσμο πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι δραστηριότητές τους δεν παραβιάζουν και δεν καταπατούν την άσκηση του ανθρώπινου δικαιώματος της πρόσβασης σε πόσιμο νερό σύμφωνα με τις κατευθυντήριες αρχές των Ηνωμένων Εθνών για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και σύμφωνα με τις διακηρύξεις, τα σύμφωνα και τις συνθήκες των Ηνωμένων Εθνών που περιλαμβάνουν το εν λόγω δικαίωμα· ζητεί, επίσης από τις χώρες, να καταβάλλουν προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων που προβλέπονται στον ΣΒΑ 6, καθώς και να θεσπίσουν νομοθετικές διατάξεις που θα διασφαλίζουν ότι οι επιχειρήσεις δεν εμποδίζουν τη δίκαιη πρόσβαση σε επαρκή αποθέματα νερού· παροτρύνει την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να συμμετέχουν εποικοδομητικά στο έργο της διακυβερνητικής ομάδας εργασίας του ΟΗΕ για τις διεθνικές εταιρείες και άλλες επιχειρήσεις, με σεβασμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα, στο πλαίσιο θέσπισης ενός διεθνούς δεσμευτικού οργάνου για τη ρύθμιση, στο διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των δραστηριοτήτων των διεθνικών και άλλων εταιρειών·

34.  καλεί τις αντιπροσωπείες της ΕΕ και τις αποστολές των κρατών μελών σε τρίτες χώρες να επαγρυπνούν ιδιαίτερα σε σχέση με εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εδρεύουν στην ΕΕ, οι οποίες θα μπορούσαν να αρνηθούν ή να υπονομεύσουν την άσκηση των δικαιωμάτων πρόσβασης σε ύδρευση και αποχέτευση· υπογραμμίζει ότι τα θύματα τέτοιων παραβιάσεων πρέπει να έχουν πρόσβαση σε αποτελεσματικά δικαστικά ή άλλα κατάλληλα μέσα έννομης προστασίας, καθώς και σε μηχανισμούς καταγγελιών·

35.  τονίζει ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες, όταν δραστηριοποιούνται σε τρίτες χώρες, πρέπει επίσης να συμμορφώνονται με τις ίδιες νομικές υποχρεώσεις όσον αφορά την εταιρική ενδυνάμωση και τη δέουσα επιμέλεια που ισχύουν και στην Ευρωπαϊκή Ένωση· τονίζει πόσο σημαντική είναι η πρόληψη, η αντιμετώπιση και ο μετριασμός τυχόν δυσμενών επιπτώσεων στα ανθρώπινα δικαιώματα στο νερό και την επαρκή αποχέτευση εντός των υποχρεωτικών πλαισίων επιμέλειας· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξετάσουν και να μελετήσουν τρόπους για την παροχή περισσότερων πληροφοριών και τη διασφάλιση διαφάνειας για τους καταναλωτές σχετικά με τον αντίκτυπο των προϊόντων στη βιωσιμότητα των υδάτινων πόρων, μεταξύ άλλων όσον αφορά το υδατικό αποτύπωμα·

36.  επισημαίνει ότι, όπως δήλωσαν αρκετοί εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών, το νερό πολύ συχνά αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα και μόνο, χωρίς περαιτέρω κοινωνικές και πολιτισμικές προεκτάσεις, με αποτέλεσμα να παραβιάζονται βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, να εντείνεται η υποβάθμιση του περιβάλλοντος και να οξύνονται τα προβλήματα των φτωχότερων και πλέον περιθωριοποιημένων κοινωνικών ομάδων, γεγονός που αντιτίθεται στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης· υπενθυμίζει ότι η ύδρευση και η αποχέτευση αποτελούν υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και όχι εμπορεύσιμα προϊόντα. Δεν είναι καταναλωτικά προϊόντα ή προϊόντα πολυτελείας και, ως εκ τούτου, δεν πρέπει να αποτελούν αντικείμενο εμπορίας· υπογραμμίζει ότι το νερό αποτελεί πεπερασμένο πόρο και καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν προληπτικά μέτρα κατά της παγκόσμιας λειψυδρίας και να υποστηρίξουν τρίτες χώρες στη λήψη μέτρων για την καταπολέμηση της λειψυδρίας·

37.  καλεί τα κράτη να λάβουν νομικά μέτρα που θα αποτρέψουν την κερδοσκοπία στις προθεσμιακές αγορές νερού και να προωθήσουν ένα κατάλληλο πλαίσιο διαχείρισης των υπηρεσιών ύδρευσης, αποχέτευσης και υγιεινής στο πλαίσιο μιας προσέγγισης που έχει ως κύριο γνώμονα την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το κοινό καλό· καλεί την ΕΕ και τις εθνικές κυβερνήσεις να προάγουν και να στηρίξουν τους ανεξάρτητους ρυθμιστικούς φορείς ύδρευσης που μπορούν να βοηθήσουν στην επιβολή των προτύπων για τα ανθρώπινα δικαιώματα·

38.  υπενθυμίζει ότι, όπως αναγνωρίζεται από την οδηγία πλαίσιο της ΕΕ για τα ύδατα, το νερό δεν είναι καθαρά εμπορικό προϊόν αλλά δημόσιο αγαθό απαραίτητο για την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια· σημειώνει ότι οι υπηρεσίες ύδρευσης είναι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και ειδικού χαρακτήρα που εμπίπτουν, ως εκ τούτου, πρωτίστως στο δημόσιο συμφέρον· υπενθυμίζει τη σημασία που έχει για τις εξωτερικές πολιτικές και τα μέσα της ΕΕ, όπως οι εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες και ο «Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας – Παγκόσμια Ευρώπη» καθώς και για τις δραστηριότητες των ευρωπαϊκών εταιρειών, η προάσπιση του ανθρώπινου δικαιώματος στο πόσιμο νερό και την αποχέτευση στις ενδιαφερόμενες χώρες·

39.  τονίζει ότι το νερό αποτελεί κοινό αγαθό, το οποίο πρέπει να παρέχεται απρόσκοπτα σε επαρκείς ποσότητες καλής ποιότητας· καλεί τα κράτη και τους χρηματοδότες να ενισχύσουν την προώθηση της ύδρευσης και της αποχέτευσης ως βασικών δημόσιων υπηρεσιών για όλους, μεταξύ άλλων μέσω επενδύσεων που βελτιώνουν την πρόσβαση σε υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης όσο και συμβάλλουν στη συντήρηση των υφιστάμενων υποδομών, την παροχή και τη χρήση των υπηρεσιών· φρονεί ότι, για να συσταθούν υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης με σταθερό και βιώσιμο χαρακτήρα, είναι θεμελιώδης ανάγκη να γίνουν επενδύσεις στην ανάπτυξη ικανοτήτων και στη διακυβέρνηση των συστημάτων ύδρευσης, στη λειτουργία και τη συντήρησή τους·

40.  καλεί την ΕΕ να στηρίξει τις προσπάθειες τρίτων χωρών να διασφαλίσουν καθολική και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση σε εγκαταστάσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και να εγγυηθούν ένα ελάχιστο επίπεδο επιβίωσης για την παροχή νερού σε νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν που είναι οικονομικά ή κοινωνικά ευάλωτα·

41.  καλεί επίσης την ΕΕ να επενδύσει στην προστασία και την αποκατάσταση των φυσικών οικοσυστημάτων (συμπεριλαμβανομένων των δασών, των πλημμυρικών περιοχών, των υγροτόπων κ.λπ.), τα οποία συχνά παρέχουν πιο αποδοτικές ως προς το κόστος και πιο βιώσιμες λύσεις διαχείρισης των υδάτων από ό,τι οι λύσεις συμβατικών υποδομών για την αποθήκευση των υδάτων, την επεξεργασία των υδάτων, τον έλεγχο της διάβρωσης, και τα μέτρια και ακραία καιρικά φαινόμενα·

42.  παροτρύνει τα κράτη να υιοθετήσουν το μοντέλο προμήθειας ύδατος που ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους και να ακολουθήσουν διαφανείς και άρτιες διαδικασίες για να βελτιωθεί η αποτελεσματική άσκηση του ανθρώπινου δικαιώματος σε ύδρευση και αποχέτευση στις κοινωνίες τους· καλεί τις κυβερνήσεις να αυξήσουν τις δημόσιες επενδύσεις σε βιώσιμες υποδομές που σχετίζονται με το νερό και να προστατεύσουν το νερό ως βασικό δημόσιο αγαθό·

43.  παρατηρεί την ανάγκη να συνδυαστεί η χρήση των υδάτων με την εφαρμογή αναδυόμενων τεχνολογιών για τη διατήρηση, τη μείωση της ρύπανσης των υδάτων και την ανακύκλωση των λυμάτων, προκειμένου να βελτιωθεί ο τρόπος παροχής, επεξεργασίας και διάθεσης των υδάτων·

44.  καλεί την ΕΕ να στηρίξει τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων στον γεωργικό τομέα, ο οποίος χρησιμοποιεί περισσότερο από το 70 % των υδάτινων πόρων, με επενδύσεις σε βιώσιμα συστήματα άρδευσης και αποθήκευσης νερού, με τη βελτιστοποίηση και τη μείωση της χρήσης γλυκού νερού στη γεωργία σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού, με τη μείωση της σπατάλης τροφίμων και την προώθηση της αγροοικολογίας μέσω της αποκατάστασης των υγροτόπων, και με τη μείωση, όπου είναι δυνατόν, της χρήσης φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων που ενέχουν κίνδυνο ρύπανσης των υδάτων, ιδίως των υπόγειων υδάτων·

45.  υπενθυμίζει ότι η πρόσβαση στο νερό αποτελεί επίσης πρόκληση για τη χρήση της ενέργειας τόσο από πλευράς παραγωγής όσο και από πλευράς εξόρυξης· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, τη σημασία να προωθηθεί η καλύτερη διαχείριση της ενέργειας, καθώς και λύσεις για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων, προκειμένου να περιοριστεί η κατανάλωση γλυκού νερού κατά την επεξεργασία λυμάτων·

46.  καλεί την Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να αποθαρρύνουν κάθε πιθανότητα να τεθεί ως προϋπόθεση στις κυβερνήσεις η ιδιωτικοποίηση των φορέων ύδρευσης και αποχέτευσης προκειμένου να τους παρέχουν επιχορηγήσεις, δάνεια και τεχνική βοήθεια·

47.  καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει κατάλληλη χρηματοδοτική στήριξη για τις δράσεις ανάπτυξης δυναμικού στον τομέα της ύδρευσης, σε συνεργασία με υφιστάμενες διεθνείς πλατφόρμες και πρωτοβουλίες· υποστηρίζει την παγκόσμια πλατφόρμα αλληλεγγύης για το νερό (Global Water Solidarity Platform) που δρομολογήθηκε από το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη προκειμένου να συμμετάσχουν οι τοπικές αρχές στην εξεύρεση λύσεων στις προκλήσεις που σχετίζονται με το νερό· χαιρετίζει τη Διάσκεψη του ΟΗΕ του 2023 για το νερό ως ευκαιρία να αναπτυχθούν διατομεακές προσεγγίσεις προκειμένου να επιτευχθούν οι σχετικοί με το νερό στόχοι και να επανέλθει ο ΣΒΑ 6 στη σωστή πορεία·

48.  καλεί την Επιτροπή και την ΕΥΕΔ να ενθαρρύνουν τρίτες χώρες να παρέχουν στους ενδιαφερόμενους, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των αυτοχθόνων και τοπικών κοινοτήτων που εργάζονται για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων των δικαιωμάτων ύδρευσης και αποχέτευσης, επαρκών πόρων και πρόσβασης σε σχετικές πληροφορίες, τη δυνατότητα ουσιαστικής συμμετοχής σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων σχετικά με το νερό, κατά περίπτωση, με σκοπό να διασφαλίσουν τη δέσμευσή τους για ενημερωμένες και προσανατολισμένες στα αποτελέσματα συνεισφορές στον σχεδιασμό και την εφαρμογή της πολιτικής για τα ύδατα· πιστεύει ότι, για την πραγμάτωση του ανθρώπινου δικαιώματος στο πόσιμο νερό, είναι ζωτικής σημασίας να προωθηθούν και να ενισχυθούν τα δίκτυα εμπειρογνωμόνων σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και οι εκπρόσωποι των κοινοτήτων σε όλα τα επίπεδα και, στο πλαίσιο αυτό, καλεί τις κυβερνήσεις να σχεδιάσουν μηχανισμούς για ένα σύστημα διαχείρισης των υδάτων χωρίς αποκλεισμούς·

49.  καλεί την ΕΕ να βοηθήσει τις τρίτες χώρες να σέβονται, να τηρούν και να προωθούν τα δικαιώματα των εργαζομένων στη βιομηχανία επεξεργασίας λυμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων τους στην αξιοπρέπεια, την ασφάλεια και την υγεία, καθώς και του δικαιώματος τους να διοργανώνονται σε συνδικαλιστικές οργανώσεις·

50.  τονίζει ότι τα άτομα που ζουν σε συνθήκες φτώχειας, ιδίως οι γυναίκες και τα κορίτσια, οι μειονότητες και τα άτομα με σωματικές και/ή πνευματικές αναπηρίες, πλήττονται περισσότερο από την έλλειψη πρόσβασης σε ασφαλές και καθαρό νερό και αποχέτευση· τονίζει ότι οι ανισότητες όσον αφορά την πρόσβαση στην ύδρευση και την αποχέτευση οφείλονται συχνά σε συστημικές ανισότητες ή αποκλεισμό· καλεί τις κυβερνήσεις να παρακολουθούν τις ανισότητες όσον αφορά την πρόσβαση σε νερό και αποχέτευση και να λάβουν αποφασιστικά μέτρα, όπως να ενθαρρύνουν τις επενδύσεις σε συστήματα αποχέτευσης και παροχής, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων συστημάτων, προωθώντας την αποδοτικότητα και την προστασία του νερού θεωρώντας το σπάνιο αγαθό· καλεί τις κυβερνήσεις να διασφαλίσουν τη μη διακριτική μεταχείριση όσον αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης ως δημόσιο αγαθό, διασφαλίζοντας την παροχή τους σε όλους, συγκεκριμένα δίνοντας προτεραιότητα στην πρόσβαση των γυναικών, των κοριτσιών και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων για την αντιμετώπιση συστημικών αποκλεισμών και διακρίσεων· ενθαρρύνει τις αρχές να επανεξετάσουν τα νομοθετικά τους πλαίσια, τις πολιτικές και τις πρακτικές τους στον τομέα των υδάτων υπό το πρίσμα των αρχών που διέπουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και των προτύπων, συμβάλλοντας στον προσανατολισμό των δράσεων στην αντιμετώπιση των εμποδίων που αναχαιτίζουν την πρόοδο·

51.  αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, και στις κυβερνήσεις και κοινοβούλια των κρατών μελών.

(1) ΕΕ L 327 της 22.12.2000, σ. 1. (2) ΕΕ L 375 της 31.12.1991, σ. 1. (3) ΕΕ L 372 της 27.12.2006, σ. 19. (4) ΕΕ L 435 της 23.12.2020, σ. 1. (5) ΕΕ L 328 της 6.12.2008, σ. 28. (6) ΕΕ C 316 της 22.9.2017, σ. 99. (7) ΕΕ C 67 της 8.2.2022, σ. 25. (8) ΕΕ C 474 της 24.11.2021, σ. 11.

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 5ης Οκτωβρίου 2022 σχετικά με την απάντηση της ΕΕ στην αύξηση των τιμών ενέργειας στην Ευρώπη (2022/2830(RSP))

P9_TA(2022)0347 RC-B9-0416/2022

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2018, για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές(1),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2018/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2018, σχετικά με την τροποποίηση της οδηγίας 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση(2),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2018/844 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, για την τροποποίηση της οδηγίας 2010/31/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και της οδηγίας 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση(3),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/943 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουνίου 2019, σχετικά με την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας(4),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουνίου 2019, σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την τροποποίηση της οδηγίας 2012/27/ΕΕ(5),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1938 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2017, σχετικά με τα μέτρα κατοχύρωσης της ασφάλειας εφοδιασμού με αέριο(6),

–  έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1119 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση πλαισίου με στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 401/2009 και (ΕΕ) 2018/1999 («ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα»)(7),

–  έχοντας υπόψη την οδηγία 2003/96/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με την αναδιάρθρωση του κοινοτικού πλαισίου φορολογίας των ενεργειακών προϊόντων και της ηλεκτρικής ενέργειας(8),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για κανονισμό του Συμβουλίου σχετικά με παρέμβαση έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ενέργειας (COM(2022)0473),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 18ης Μαΐου 2022, σχετικά με βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας και μακροπρόθεσμες βελτιώσεις στον σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας – σχέδιο δράσης (COM(2022)0236),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 13ης Οκτωβρίου 2021, με τίτλο «Αντιμετώπιση της αύξησης των τιμών της ενέργειας: μια εργαλειοθήκη για δράση και στήριξη» (COM(2021)0660),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 8ας Μαρτίου 2022, με τίτλο «REPowerEU: Κοινή ευρωπαϊκή δράση για πιο προσιτή οικονομικά, εξασφαλισμένη και βιώσιμη ενέργεια» (COM(2022)0108),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 18ης Μαΐου 2022, σχετικά με το Σχέδιο REPowerEU (COM(2022)0230),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 23ης Μαρτίου 2022, με τίτλο «Ανακοίνωση σχετικά με το προσωρινό πλαίσιο κρίσης για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό να στηριχθεί η οικονομία μετά την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας» (C/2022/1890),

–  έχοντας υπόψη το σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων,

–  έχοντας υπόψη τη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC), και ιδίως τη σχετική συμφωνία του Παρισιού, του 2015, που τέθηκε σε ισχύ στις 4 Νοεμβρίου 2016,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 24ης και 25ης Μαρτίου 2022,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 21ης Οκτωβρίου 2021 σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις για το κλίμα, την ενέργεια και την προστασία του περιβάλλοντος(9),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Ιανουαρίου 2020 σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία(10),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 21ης Ιανουαρίου 2021 σχετικά με την πρόσβαση σε αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή στέγαση για όλους(11),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 10ης Φεβρουαρίου 2021 σχετικά με το νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία(12),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφοι 2 και 4 του Κανονισμού του,

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας έχει σημαντικό αντίκτυπο στους πολίτες και την οικονομία της ΕΕ, ιδίως μέσω της κατακόρυφης αύξησης των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων, προκαλεί τεράστια δεινά στον λαό της Ουκρανίας και συνιστά άμεση επίθεση κατά των ευρωπαϊκών αξιών·

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ έφτασε σταδιακά το 10 % τον Σεπτέμβριο του 2022, ενώ πάνω από τις μισές χώρες της ζώνης του ευρώ κατέγραφαν διψήφια ποσοστά, σε ορισμένες δε ο πληθωρισμός έφτανε έως και το 24 %·

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι από το 2020, δηλαδή πριν την έναρξη του φαύλου κύκλου της αύξησης των τιμών, περίπου 36 εκατομμύρια Ευρωπαίοι δεν ήταν ήδη σε θέση να θερμάνουν επαρκώς τα σπίτια τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι περισσότερα από 50 εκατομμύρια νοικοκυριά στην ΕΕ αντιμετωπίζουν ήδη ενεργειακή φτώχεια και ότι αυτό το μεγάλο πρόβλημα θα επιδεινωθεί περαιτέρω από την τρέχουσα ενεργειακή κρίση και θα οδηγήσει σε πιθανές καθυστερήσεις όσον αφορά την πρόσβαση στην κάλυψη βασικών αναγκών, σε φροντίδα, εκπαίδευση και υγειονομική περίθαλψη, ιδίως για τα παιδιά και τους νέους·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι εγκαταστάσεις σε ευρύ φάσμα ευρωπαϊκών βιομηχανιών, όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο, τα λιπάσματα και η ίδια η βιομηχανία ηλεκτρικής ενέργειας, έχουν αναγκαστεί να θέσουν τους εργαζόμενους σε προσωρινή αργία και να κλείσουν γραμμές παραγωγής, καθώς οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας είναι ζημιογόνες για τις επιχειρήσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι το κλείσιμο αυτό έχει συμπαρασύρει και άλλους κλάδους που έχουν πληγεί από το εφοδιαστικό σοκ και θα μπορούσε να βλάψει μακροπρόθεσμα τη βιομηχανική βάση της Ευρώπης·

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εταιρείες πλήττονται από αυξημένο κόστος παραγωγής λόγω των υψηλότερων τιμών των πρώτων υλών, των περιορισμένων αλυσίδων εφοδιασμού και των αυξημένων τιμών μεταφορών και ενέργειας, σε συνδυασμό με την αλλαγή της συμπεριφοράς των καταναλωτών·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ραγδαία αύξηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας έχει οδηγήσει σε αύξηση των απαιτήσεων περιθωρίου ασφαλείας για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι αντισταθμίζουν τον κίνδυνο που συνδέεται με τις πωλήσεις τους στην προθεσμιακή αγορά σε πρωτοφανή επίπεδα·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενεργειακή και η ψηφιακή μετάβαση θα αυξήσουν σημαντικά τη ζήτηση για ορισμένα είδη πρώτων υλών, ενώ ταυτόχρονα η ΕΕ εξαρτάται από λίγες μόνο χώρες και εταιρείες για τον εφοδιασμό της με αυτές ακριβώς τις πρώτες ύλες·

Η.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η κρίση της COVID-19 και ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχουν διαταράξει τις αλυσίδες εφοδιασμού και αξίας, δημιουργώντας ελλείψεις εφοδιασμού και οδηγώντας σε αύξηση του κόστους παραγωγής·

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την 20ή αρχή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων σχετικά με τις βασικές υπηρεσίες, κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες καλής ποιότητας, στις οποίες περιλαμβάνονται η ύδρευση, η αποχέτευση, η ενέργεια, οι μεταφορές, οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και οι ψηφιακές επικοινωνίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να παρέχεται πρόσβαση στις εν λόγω υπηρεσίες·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι το πλαίσιο της ΕΕ για τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος θα πρέπει να επικαιροποιηθεί για την καλύτερη προστασία των ευάλωτων καταναλωτών από την τρέχουσα κατάσταση·

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης, στις 14 Σεπτεμβρίου 2022, η Πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen δήλωσε ότι η Ρωσία συνεχίζει να χειραγωγεί ενεργά την ενεργειακή αγορά μας·

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τιμές άμεσης παράδοσης του φυσικού αερίου που καταγράφηκαν στον ολλανδικό μηχανισμό μεταφοράς τίτλων (TTF), οι οποίες είχαν παραμείνει κάτω από τα 25 EUR/MWh τα τελευταία τέσσερα έτη, αυξήθηκαν απότομα από τον Αύγουστο του 2021, ιδίως μετά την έναρξη του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, και έφτασαν σε επίπεδα άνω των 200 EUR/MWh στα μέσα Αυγούστου του 2022, όπου και παρέμειναν· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ενέργειες της Ρωσίας αποτελούν παράδειγμα απρόκλητης επίθεσης κατά της αγοράς φυσικού αερίου της ΕΕ·

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) έχει δηλώσει ότι, ενώ «οι ανοικτές και εύρυθμες αγορές παραγώγων επί βασικών προϊόντων διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο για τη διαμόρφωση των τιμών», λόγω της πρόσφατης περιόδου ακραίων πιέσεων, «ορισμένα μέτρα για τον περιορισμό της υπερβολικής μεταβλητότητας θα μπορούσαν να συμβάλουν στη βελτίωση της συνολικής λειτουργίας» των εν λόγω αγορών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ESMA επισήμανε επίσης ότι το πλαίσιο της δεύτερης οδηγίας για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων (MiFID II) προβλέπει ήδη «ένα σύνολο μηχανισμών για την αντιμετώπιση της μεταβλητότητας (ιδίως η διακοπή της διαπραγμάτευσης και τα όρια διακύμανσης των τιμών)», επισημαίνοντας παράλληλα ότι «δεδομένων των ακραίων συνθηκών που έχουν βιώσει οι αγορές παραγώγων επί εμπορευμάτων (και ιδίως οι αγορές ενέργειας) τους τελευταίους μήνες, φαίνεται να είναι πολύ χαμηλός ο αριθμός των περιπτώσεων διακοπής της διαπραγμάτευσης στους σχετικούς τόπους διαπραγμάτευσης της ΕΕ»(13)·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης στις 14 Σεπτεμβρίου 2022, η Πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen δήλωσε ότι με την πρόταση της Επιτροπής θα συγκεντρωθούν περισσότερα από 140 δισεκατομμύρια EUR «για την άμεση άμβλυνση των επιπτώσεων για τα κράτη μέλη»· λαμβάνοντας υπόψη ότι αρκετά κράτη μέλη έχουν θεσπίσει προσωρινά καθεστώτα φόρου επί των απροσδόκητων κερδών·

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι κυρίως υπεύθυνα για τον καθορισμό του ενεργειακού τους μείγματος, για τον εντοπισμό των κύριων ζητημάτων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες και οι οικονομίες τους, καθώς και για την επίλυσή τους·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η δραματική αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας ασκεί πίεση στα νοικοκυριά, σε πολλούς Ευρωπαίους πολίτες, ιδίως σε όσους διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας και σε όσους προέρχονται από ευάλωτες ομάδες, σε μη κυβερνητικές οργανώσεις, σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και στη βιομηχανία, και ενέχει τον κίνδυνο να προκαλέσει ευρύτερη κοινωνική και οικονομική ζημία·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αξιολόγηση του σχεδιασμού της χονδρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ από τον Οργανισμό της ΕΕ για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας έδειξε ότι το διασυνοριακό εμπόριο απέφερε οφέλη ύψους 34 δισεκατομμυρίων EUR στους καταναλωτές το 2021, συμβάλλοντας παράλληλα στην εξομάλυνση της μεταβλητότητας των τιμών, και ότι ενισχύει την ασφάλεια εφοδιασμού και την ανθεκτικότητα κάθε κράτους μέλους σε κλυδωνισμούς τιμών·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξοικονόμηση και η μείωση της ενέργειας αποτελούν μια οικονομικά προσιτή, ασφαλή και καθαρή επιλογή για τη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ εξοικονομούν μόνο το 0,8 % της τελικής κατανάλωσης ενέργειας·

Εισαγωγικές παρατηρήσεις

1.  θεωρεί ότι ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η οπλοποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού από ορυκτά καύσιμα έχουν επιδεινώσει δραματικά την υφιστάμενη αστάθεια στην αγορά ενέργειας· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση των τιμών της ενέργειας και, κατ’ επέκταση, σε εξαιρετικά υψηλό πληθωρισμό, αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων, ενεργειακή φτώχεια και φτώχεια στον τομέα της κινητικότητας, υψηλές τιμές τροφίμων και κρίση κόστους ζωής, και ότι εξακολουθεί να υφίσταται σημαντικός κίνδυνος να κλείσουν επιχειρήσεις σε διάφορους τομείς και να συνεχιστούν τα προβλήματα ανεργίας·

2.  εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τις υψηλές τιμές της ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ, και καλεί τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν άμεσα τον αντίκτυπο του φαινομένου αυτού και του συναφούς πληθωρισμού στα εισοδήματα, την υγεία και την ευημερία των νοικοκυριών, ιδίως για τα πλέον ευάλωτα άτομα, καθώς και στις επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ, και στην οικονομία εν γένει·

3.  πιστεύει ότι οι έκτακτες περιστάσεις καθιστούν απαραίτητη τη λήψη έκτακτων μέτρων επείγουσας ανάγκης, για την οποία απαιτείται περισσότερο από ποτέ μια κοινή και ενιαία στάση της ΕΕ· επιμένει ότι όλα τα μέτρα που εγκρίνονται σε επίπεδο ΕΕ για την καταπολέμηση της κρίσης των τιμών της ενέργειας πρέπει να είναι πλήρως συμβατά με τους μακροπρόθεσμους στόχους της Ένωσης για το κλίμα, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, και να προωθούν την ανοικτή στρατηγική αυτονομία της ΕΕ· ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, από την Επιτροπή να αναλύσει τις σωρευτικές επιπτώσεις των ενωσιακών και εθνικών μέτρων έκτακτης ανάγκης, διασφαλίζοντας ότι συνάδουν με τον στόχο της Ένωσης για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 το αργότερο· επιμένει ότι όλα τα προτεινόμενα μέτρα θα πρέπει να αναγνωρίζουν την πολυμορφία των εθνικών συνθηκών και, ως εκ τούτου, να παρέχουν την αναγκαία ευελιξία για την εφαρμογή τους· καλεί τα κράτη μέλη και τους οικονομικούς παράγοντες να επιδείξουν μεγαλύτερη αλληλεγγύη προκειμένου να αντιμετωπίσουν με δίκαιο τρόπο αυτή την κρίση·

4.  επαναλαμβάνει την έκκλησή του, του Μαΐου 2022, για άμεσο και πλήρες εμπάργκο στις εισαγωγές πετρελαίου, άνθρακα, πυρηνικών καυσίμων και φυσικού αερίου από τη Ρωσία και για πλήρη εγκατάλειψη του Nord Stream 1 και 2·

Αντίκτυπος στους πολίτες και την οικονομία

5.  παροτρύνει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή και καθαρή θέρμανση και ηλεκτρική ενέργεια, και να αποφύγουν το φαινόμενο να αναγκάζονται οι πολίτες να επιλέξουν ανάμεσα στη διατροφή και τη θέρμανση· προειδοποιεί τα κράτη μέλη ότι δεν θα πρέπει να διακόπτεται η παροχή στους καταναλωτές που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά στους αυξανόμενους λογαριασμούς ενέργειας, και υπογραμμίζει την ανάγκη να αποφεύγονται οι εξώσεις για τα ευάλωτα νοικοκυριά που δεν είναι σε θέση να πληρώσουν τους λογαριασμούς και το ενοίκιό τους· τονίζει την ανάγκη για καλύτερη προστασία των καταναλωτών έναντι της αναστολής ή ανάκλησης συμβάσεων σταθερού τιμολογίου από τους προμηθευτές, και για αποφυγή υπερβολικών προκαταβολών για το φυσικό αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια από τους καταναλωτές· καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει την ανάγκη για αυστηρότερες απαιτήσεις προσυμβατικής ενημέρωσης στον τομέα της ενέργειας, ιδίως για τις εξ αποστάσεως πωλήσεις·

6.  εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τον αντίκτυπο των υψηλών τιμών της ενέργειας στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις και για τις αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών ως προς τις ικανότητες στήριξής τους, όπως αποδεικνύεται από πρόσφατες ανακοινώσεις· τονίζει την ανάγκη για άνευ προηγουμένου αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών και για κοινή αντίδραση, και όχι για διχαστικές μονομερείς ενέργειες·

7.  ζητεί από τα κράτη μέλη να διατηρήσουν και να ενισχύσουν επειγόντως τις δημόσιες, κοινωνικές και πολιτιστικές υπηρεσίες που απειλούνται από την αύξηση των τιμών της ενέργειας για έναν ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό ατόμων που έχουν ανάγκη, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών που διαχειρίζονται οι τοπικές αρχές, όπως είναι η κοινωνική στέγαση, τα δημόσια λουτρά, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία· υπενθυμίζει ότι οι τοπικές αρχές έχουν επίσης πληγεί από την κρίση και πρέπει επίσης να προστατευθούν·

8.  καλεί τα κράτη μέλη να θέσουν σε εφαρμογή σχέδια και στρατηγικές στους τομείς της στέγασης, της πρόσβασης σε βασικές κοινωνικές υπηρεσίες, της προστασίας των κοινωνικών υποδομών, των κρίσιμων υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και της οικονομικής βοήθειας προς ΜΜΕ· επισημαίνει ότι η στήριξη αυτή θα πρέπει να απευθύνεται ιδιαίτερα στις πληθυσμιακές ομάδες που βρίσκονται στην πλέον κρίσιμη κατάσταση·

9.  τονίζει ότι τα νοικοκυριά σε όλα τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, όπως η διάβρωση της αγοραστικής τους δύναμης· επισημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι στην Ευρώπη βρίσκονταν ήδη σε ευάλωτη κατάσταση στο παρελθόν και προειδοποιεί ότι ο συναφής πληθωρισμός, ιδίως η αύξηση των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας, μπορεί να καταστήσει την κατάσταση αφόρητη για τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, ενώ και η μεσαία τάξη πλήττεται όλο και περισσότερο· καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν το ενδεχόμενο απαλλαγής των βασικών τροφίμων από τον ΦΠΑ σε ολόκληρη την ΕΕ καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης, ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε βασικά αγαθά και να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις τροφίμων και η αύξηση των τιμών των κατοικιών·

10.  υπογραμμίζει ότι το υφιστάμενο πλαίσιο επιτρέπει στα κράτη μέλη να απαλλάσσουν προσωρινά τα νοικοκυριά από τον φόρο επί της ηλεκτρικής ενέργειας, του φυσικού αερίου, του άνθρακα και των στερεών καυσίμων ή να εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή φόρου· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως τις υφιστάμενες επιλογές για τη μείωση των φόρων στα ενεργειακά προϊόντα· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο να δοθεί στα κράτη μέλη περιθώριο να θεσπίσουν περαιτέρω προσωρινές απαλλαγές ή μειώσεις των ειδικών φόρων κατανάλωσης και των ενεργειακών φόρων, ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις·

11.  καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να ενημερώσουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, ιδίως τις ΜΜΕ, σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να προετοιμαστούν για τον επικείμενο χειμώνα και σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να βελτιώσουν την ενεργειακή τους απόδοση και να μειώσουν την ενεργειακή τους ζήτηση, συμπεριλαμβανομένων πρακτικών, αποτελεσματικών και ρεαλιστικών λύσεων εξοικονόμησης όσον αφορά το κόστος ζωής και ενέργειας, καθώς και πληροφοριών σχετικά με τα δικαιώματα των καταναλωτών· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να προωθήσουν μηχανισμούς εξοικονόμησης ενέργειας για ευάλωτα νοικοκυριά·

12.  ζητεί από τα κράτη μέλη να εξετάσουν το ενδεχόμενο παροχής προσωρινής στήριξης σε ευάλωτους χρήστες μεταφορικών μέσων, προκειμένου να συμβάλουν στην απορρόφηση της αύξησης των τιμών, μεταξύ άλλων με δελτία δημόσιων μεταφορών· ζητεί να εγκριθούν διαρθρωτικές πολιτικές για την περαιτέρω προώθηση αξιόπιστων και οικονομικά προσιτών δικτύων δημόσιων μεταφορών και ενεργών τρόπων κινητικότητας, όπως η ποδηλασία ή το περπάτημα·

13.  ζητεί από τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τον αντίκτυπο της ενεργειακής κρίσης στην αγορά εργασίας παρέχοντας στήριξη στους εργαζόμενους που βρίσκονται προσωρινά σε «τεχνική ανεργία» διότι οι εργοδότες υποχρεώθηκαν να περιορίσουν ή να αναστείλουν τις δραστηριότητές τους, συμπεριλαμβανομένων των αυτοαπασχολούμενων, και παρέχοντας βοήθεια στις μικρές επιχειρήσεις ώστε να κρατήσουν το προσωπικό και να διατηρήσουν τις δραστηριότητές τους· υπενθυμίζει ότι οι ρυθμίσεις μειωμένου ωραρίου εργασίας απέδειξαν την αξία τους κατά την πανδημία και θα πρέπει να εφαρμοστούν, εάν είναι αναγκαίο και με χρηματοδοτική στήριξη από την ΕΕ, προκειμένου να μη χαθούν θέσεις εργασίας· καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να ενισχύσουν το ευρωπαϊκό μέσο προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE) με στόχο τη στήριξη των συστημάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας, του εισοδήματος των εργαζομένων και των εργαζομένων που θα απολυθούν προσωρινά λόγω της αύξησης των τιμών της ενέργειας·

14.  καλεί τα κράτη μέλη να στηρίξουν τις εταιρείες έναντι των διογκούμενων τιμών, σε διαβούλευση με τους εκπροσώπους των εργοδοτών και των εργαζομένων στους τομείς που αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο, και να εφαρμόσουν μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης, μεταξύ άλλων μέσω του κοινωνικού διαλόγου και των συλλογικών διαπραγματεύσεων· καλεί την Επιτροπή να λάβει τα αναγκαία μέτρα για να συνδράμει τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, μεταξύ άλλων παρέχοντας τις δέουσες εγγυήσεις σχετικά με την περιβαλλοντική προστασία και τη διατήρηση της απασχόλησης·

15.  τονίζει ότι οι κοινωνικές εγγυήσεις είναι καίριας σημασίας στην τρέχουσα κρίση, και παροτρύνει τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να μεριμνήσουν για τη συμμετοχή των συνδικαλιστικών οργανώσεων στον σχεδιασμό και την εφαρμογή μέτρων κατά της κρίσης μέσω του κοινωνικού διαλόγου·

16.  αναγνωρίζει ότι το σωρευτικό αποτέλεσμα των υψηλών τιμών ενέργειας και των διαταραχών στις αλυσίδες εφοδιασμού μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τις θέσεις εργασίας που αυτές προσφέρουν· ζητεί την άμεση ελάφρυνση του φόρτου για τις επιχειρήσεις, ιδίως τις ΜΜΕ·

17.  υπογραμμίζει ότι πρωταρχικός στόχος της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και, ως εκ τούτου, η διασφάλιση χαμηλού, σταθερού και προβλέψιμου πληθωρισμού· υπενθυμίζει ότι ο στόχος της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό είναι 2 %·

Δεσμεύσεις για το κλίμα, ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενεργειακή απόδοση και υποδομές

18.  υπενθυμίζει ότι η φθηνότερη ενέργεια είναι εκείνη που δεν καταναλώνουμε και ότι τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης και εξοικονόμησης ενέργειας όχι μόνο θα βοηθήσουν την ΕΕ βραχυπρόθεσμα, αλλά θα μας βοηθήσουν επίσης να υλοποιήσουμε τις δεσμεύσεις της Ένωσης για το κλίμα με ορίζοντα το 2030 που περιλαμβάνονται στη δέσμη μέτρων προσαρμογής στον στόχο του 55 % και στην πρωτοβουλία RePowerEU, όπως η μείωση των εισαγωγών και της κατανάλωσης φυσικού αερίου·

19.  πιστεύει ότι η επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας θα καταστήσει τα ενεργειακά μας συστήματα πιο αποδοτικά, περισσότερο βασισμένα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ισχυρότερα έναντι κρίσεων και πιο ανθεκτικά σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς, διασφαλίζοντας σταθερή και οικονομικά προσιτή ενέργεια και συμβάλλοντας στην ανοικτή στρατηγική αυτονομία·

20.  ζητεί από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να επισπεύσουν την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δεδομένου ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να τερματιστεί η εξάρτηση από το φυσικό αέριο και να τηρηθούν οι δεσμεύσεις της Ένωσης για το κλίμα· υπενθυμίζει τις εν εξελίξει αναδιατυπώσεις της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 (RED III και RED IV) και είναι πεπεισμένο ότι η ταχεία ολοκλήρωση των νομοθετικών διαδικασιών θα επιταχύνει την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ·

21.  τονίζει ότι η οικιακή θέρμανση πρέπει να απαλλαγεί από τις ανθρακούχες εκπομπές μέσω έξυπνου εξηλεκτρισμού και οικονομικά προσιτών λύσεων τηλεθέρμανσης που βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αυξήσουν τη στήριξη για ανακαινίσεις κτιρίων και να παράσχουν επαρκή χρηματοδότηση για επενδύσεις σε μέτρα ενεργειακής απόδοσης, ιδίως για τα κτίρια με τις χειρότερες ενεργειακές επιδόσεις και για τις πλέον ευάλωτες γειτονιές· εκφράζει την ικανοποίησή του για την απόφαση ορισμένων κρατών μελών να απαγορεύσουν την τοποθέτηση λεβήτων φυσικού αερίου σε νέα κτίρια· τονίζει τη σημασία και τα άμεσα οφέλη της ταχείας ανάπτυξης της ηλιακής ενέργειας σε κτίρια, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε κοντινή απόσταση, των αντλιών θερμότητας και άλλων γρήγορων και εύκολων στην εγκατάσταση λύσεων·

22.  ενθαρρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επιταχύνουν την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως με την άρση των διοικητικών φραγμών και την απλούστευση και επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης, μεταξύ άλλων για τα νοικοκυριά·

23.  υποστηρίζει την ιδέα του εκπλειστηριασμού, στο πλαίσιο του REPowerEU, δικαιωμάτων στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ), ως έκτακτου μέτρου που θα αποφέρει 20 δισεκατομμύρια EUR ώστε να χρηματοδοτηθούν με τον τρόπο αυτό οι αναγκαίες υποδομές που θα μας επιτρέψουν να μειώσουμε την εξάρτησή μας από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο, συμπεριλαμβανομένων επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην ενεργειακή απόδοση· ζητεί να επιταχυνθεί η παρέμβαση αυτή ώστε να κινητοποιηθούν τα αναγκαία έσοδα έως το τέλος του 2025· εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι αυτό θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τον μετριασμό των τιμών του ΣΕΔΕ βραχυπρόθεσμα και, κατά συνέπεια, των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και του ενεργειακού κόστους για τη βιομηχανία, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι το ΣΕΔΕ δεν είναι ο βασικός παράγοντας της πρόσφατης αύξησης των τιμών της ενέργειας· επαναλαμβάνει τους δικούς του κλιματικούς στόχους για το 2030, με τους οποίους ευθυγραμμίζεται πλήρως η εν λόγω παρέμβαση του ΣΕΔΕ·

24.  τονίζει ότι οι ενδείξεις σχετικά με τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο μπορούν να οδηγήσουν σε πιο ευέλικτη ζήτηση, που με τη σειρά της θα μειώσει τις —δαπανηρές και υψηλής έντασης φυσικού αερίου— ανάγκες εφοδιασμού αιχμής· καλεί, επομένως, τα κράτη μέλη να διαχειριστούν καλύτερα τις ανάγκες ευελιξίας των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ μέσω ενισχυμένων δικτύων, παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών με δυνατότητα μεταφοράς, και διάφορων τεχνολογιών μεγάλης κλίμακας και μακροπρόθεσμης αποθήκευσης ενέργειας, προκειμένου να μειωθεί η βιομηχανική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου σε ώρες αιχμής·

25.  καλεί τα κράτη μέλη να μεταφέρουν πλήρως στο εθνικό τους δίκαιο την οδηγία (ΕΕ) 2018/2001, προκειμένου ιδίως να αρθούν τα εμπόδια στη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων· καλεί τα κράτη μέλη να εγκρίνουν περαιτέρω μέτρα για την αυτοκατανάλωση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές· καλεί τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη τουλάχιστον μίας κοινότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ανά δήμο, ώστε οι πολίτες να μπορούν να παράγουν, να καταναλώνουν, να αποθηκεύουν και να μεταπωλούν τη δική τους ανανεώσιμη ενέργεια·

26.  ζητεί να επιταχυνθεί η εν εξελίξει νομοθετική διαδικασία σχετικά με την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση, δεδομένου ότι οι διατάξεις της θα βοηθήσουν τους χρήστες να μειώσουν την ενεργειακή τους κατανάλωση και, κατ’ επέκταση, τις ενεργειακές τους δαπάνες·

27.  υπογραμμίζει ότι η δημιουργία μιας πλήρως ολοκληρωμένης ενιαίας αγοράς ενέργειας που θα παρέχει ένα πραγματικά ανθεκτικό ευρωπαϊκό ενεργειακό δίκτυο, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής νέων γραμμών διασύνδεσης, όπως φαίνεται από εκείνη που συνδέει την Ιβηρική Χερσόνησο με τη Γαλλία, και καλύτερες πλατφόρμες εμπορίας, θα μετριάσει βραχυπρόθεσμα την πίεση των τιμών στις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές και θα εδραιώσει την ενεργειακή ανεξαρτησία και ανθεκτικότητα μακροπρόθεσμα· αναγνωρίζει ότι η μεταρρύθμιση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας της ΕΕ πρέπει να επιδιωχθεί με μεγαλύτερη συνέπεια, ότι πρέπει να αποφευχθούν υπερβολικά υψηλές εξαρτήσεις και ότι η βασική υποδομή χρειάζεται να παραμείνει στα χέρια της ΕΕ, ώστε με τον τρόπο αυτό να προωθείται η ανοικτή στρατηγική αυτονομία· θεωρεί ότι πρέπει όλες οι επιλογές να είναι ανοικτές προκειμένου να διατηρηθεί η ενέργεια οικονομικά προσιτή και να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα·

28.  τονίζει ότι οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην ενεργειακή απόδοση και στις αναγκαίες υποδομές, συμπεριλαμβανομένων στοχευμένων, σαφώς καθορισμένων διασυνοριακών έργων με επενδύσεις μέσω του NextGenerationEU και του REPowerEU, βοηθούν την ΕΕ να επιτύχει ενεργειακή κυριαρχία, ανοικτή στρατηγική αυτονομία και ενεργειακή ασφάλεια· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επιταχύνουν τα βασικά έργα υποδομών που βασίζονται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και το καθαρό υδρογόνο, διευκολύνοντας τη διαδικασία αδειοδότησης, αλλά και λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις διαδικασίες συμμετοχής του κοινού και εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων·

29.  σημειώνει ότι ορισμένα κράτη μέλη επανεξετάζουν τη σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας και του άνθρακα, όπου οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ και στη διατήρηση των τιμών της ενέργειας σε χαμηλά επίπεδα· θεωρεί ότι η παράταση του χρόνου λειτουργίας των υφιστάμενων πυρηνικών σταθμών θα πρέπει να πραγματοποιηθεί με παράλληλη διασφάλιση της ασφαλούς λειτουργίας τους και της ορθής διαχείρισης και διάθεσης των πυρηνικών αποβλήτων· επισημαίνει ότι η αναβολή της κατάργησης των εγκαταστάσεων με βάση τον άνθρακα θα πρέπει να είναι προσωρινή, για όσο διάστημα διαρκεί η τρέχουσα κρίση, και θα πρέπει να συνοδεύεται από συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την αντικατάστασή τους από άλλες πηγές ενέργειας·

30.  υπενθυμίζει ότι περίπου το ένα τέταρτο της ηλεκτρικής ενέργειας και το ήμισυ της ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών στην ΕΕ παράγεται από πυρηνική ενέργεια· σημειώνει ότι, ενώ ορισμένα κράτη μέλη αντιτίθενται στην πυρηνική ενέργεια, άλλα κράτη μέλη ετοιμάζονται να κατασκευάσουν νέους πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής· επαναλαμβάνει ότι τα κράτη μέλη παραμένουν πλήρως υπεύθυνα για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με το ενεργειακό τους μείγμα και για τον σχεδιασμό επιλογών για την εξασφάλιση οικονομικά προσιτής, σταθερής και καθαρής ενέργειας για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις τους, καθώς και για την επιλογή της καταλληλότερης οδού για τη συμβολή του κράτους μέλους στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης για το κλίμα και την ενέργεια, λαμβάνοντας υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά και τους περιορισμούς κάθε κράτους μέλους·

31.  εκφράζει τη βαθύτατη ανησυχία του για την πρόσφατη πράξη δολιοφθοράς στις υποδομές Nord Stream, με την οποία απελευθερώθηκαν 300 000 μετρικοί τόνοι ενός από τα ισχυρότερα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σύμφωνα με τις γερμανικές εκτιμήσεις(14), η οποία, σύμφωνα με το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον, μπορεί να είναι η μεγαλύτερη μεμονωμένη έκλυση μεθανίου που έχει καταγραφεί ποτέ· επισημαίνει τον τρόπο με τον οποίο οι επιπτώσεις αυτής της έκρηξης και διαρροής μεθανίου θα συμβάλουν στην κλιματική αλλαγή και την ατμοσφαιρική ρύπανση, υπονομεύοντας τις προσπάθειες της ΕΕ για το κλίμα, και επισημαίνει περαιτέρω τις επιβλαβείς επιπτώσεις των εκρήξεων και των επακόλουθων διαρροών αερίων στο θαλάσσιο περιβάλλον· επιμένει ότι πρέπει να αποδοθούν ευθύνες για τις εκλυθείσες εκπομπές· εκφράζει επίσης ανησυχία για αναφορές για μη ταυτοποιημένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που εντοπίστηκαν κοντά σε πλατφόρμες πετρελαίου και φυσικού αερίου στην υφαλοκρηπίδα της Νορβηγίας· εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι τα περιστατικά αυτά προκάλεσαν αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου στις αγορές TTF και ότι οι διαρροές μεθανίου προκάλεσαν «κλιματική και οικολογική καταστροφή»·

32.  τονίζει ότι η σκόπιμη διατάραξη των ευρωπαϊκών ενεργειακών υποδομών μπορεί να επιδεινώσει σημαντικά την τρέχουσα ενεργειακή κρίση, μεταξύ άλλων και σε μακροπεριφερειακό επίπεδο· παροτρύνει τα κράτη μέλη και τις εταιρείες ενέργειας να εγκρίνουν άμεσα μέτρα για την ενίσχυση της ασφάλειας των ενεργειακών τους υποδομών·

Μέτρα έκτακτης ανάγκης για την αγορά ενέργειας

33.  εκτιμά ότι οι εταιρείες που έχουν επωφεληθεί από απροσδόκητα κέρδη οφείλουν να συμβάλουν στον μετριασμό του αρνητικού αντίκτυπου της κρίσης· λαμβάνει υπόψη την ομιλία της Προέδρου von der Leyen σχετικά με την κατάσταση της Ένωσης, στις 14 Σεπτεμβρίου 2022· επικροτεί κατ’ αρχήν την πρόταση της Επιτροπής και τη μετέπειτα συμφωνία σε επίπεδο Συμβουλίου για τη θέσπιση προσωρινού ανώτατου ορίου έκτακτης ανάγκης στα έσοδα της αγοράς που προκύπτουν από την παραγωγή και την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση υποοριακών τεχνολογιών παραγωγής, και για τη θέσπιση προσωρινού μηχανισμού συνεισφοράς αλληλεγγύης από τον τομέα των ορυκτών καυσίμων, ο οποίος επωφελείται από την τρέχουσα κατάσταση της αγοράς· υπενθυμίζει, στο πλαίσιο αυτό, την προηγούμενη θέση που είχε εκφράσει στο ψήφισμά του της 19 Μαΐου 2022(15)· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η Επιτροπή πρότεινε τα σχέδιά της υπό μορφή κανονισμού του Συμβουλίου, χρησιμοποιώντας το άρθρο 122 ΣΛΕΕ ως νομική βάση, αντί της νομοθετικής διαδικασίας συναπόφασης· υπενθυμίζει ότι το μέσο αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης· επιβεβαιώνει ότι το Κοινοβούλιο είναι έτοιμο να ενεργήσει γρήγορα για αυτό το πιεστικό ζήτημα, εάν του ζητηθεί, δεδομένου ότι απαιτείται πλήρης δημοκρατική νομιμότητα και λογοδοσία·

34.  καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν γρήγορα τα μέτρα αυτά· θεωρεί ότι οι παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας θα πρέπει να έχουν προσωρινό και στοχευμένο χαρακτήρα και ότι δεν πρέπει να τίθενται σε κίνδυνο οι θεμελιώδεις αρχές της αγοράς και η ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς· σημειώνει ότι ο καθιερωμένος μηχανισμός θα μπορούσε δυνητικά να οδηγήσει σε διαφορές μεταξύ των κρατών μελών ως προς τα έσοδα·

35.  λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι προτείνονται συνεισφορές αλληλεγγύης για εταιρείες στους τομείς του αργού πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του άνθρακα και των διυλιστηρίων· σημειώνει με ανησυχία ότι ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες ενέργειας στην ΕΕ ενδέχεται να μην υπόκεινται στη συνεισφορά· καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να σχεδιάσουν τη συνεισφορά αλληλεγγύης κατά τρόπο ώστε να αποτρέπεται η φοροαποφυγή· σημειώνει ότι τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να ενισχύσουν περαιτέρω την πρόταση· καλεί την Επιτροπή να εκτιμήσει ένα επαρκές περιθώριο κέρδους υπό το πρίσμα της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και να λάβει περαιτέρω μέτρα για τη θέσπιση φόρου επί των απροσδόκητων κερδών για τις εταιρείες ενέργειας που έχουν επωφεληθεί υπερβολικά από την ενεργειακή κρίση·

36.  υπενθυμίζει ότι τα απροσδόκητα κέρδη δεν αντιστοιχούν σε τυχόν τακτικά κέρδη που θα προσδοκούσαν ή θα μπορούσαν να προσδοκούν να αποκομίσουν οι μεγάλες επιχειρήσεις υπό κανονικές συνθήκες, εάν δεν είχαν συμβεί απρόβλεπτα γεγονότα, όπως η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία·

37.  τονίζει ότι τα έσοδα από τα απροσδόκητα κέρδη θα πρέπει να ωφελούν τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, ιδίως για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών και ΜΜΕ, μεταξύ άλλων μέσω ανώτατων τιμών· υπογραμμίζει ότι αυτό πρέπει να συμβαδίζει με εκτεταμένη καινοτομία και μαζικές επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην ενεργειακή απόδοση και τις ενεργειακές υποδομές, όπως τα δίκτυα διανομής, αντί να παρέχονται κίνητρα στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να καταναλώνουν περισσότερη επιδοτούμενη ενέργεια·

38.  τονίζει την ιδιαίτερη σημασία που θα έχουν, υπό τις σημερινές συνθήκες, τα δημόσια έσοδα που θα προκύψουν από την εφαρμογή της οδηγίας για τον πυλώνα ΙΙ στην ΕΕ, με την οποία εφαρμόζεται η παγκόσμια φορολογική συμφωνία του ΟΟΣΑ για την ελάχιστη πραγματική φορολόγηση των εταιρειών· επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς το Συμβούλιο να εγκρίνει ταχέως την οδηγία για τον πυλώνα ΙΙ, ώστε να διασφαλιστεί η έναρξη ισχύος της συμφωνίας έως τον Ιανουάριο του 2023·

39.  εκφράζει την ικανοποίησή του για τις υποχρεώσεις και τους στόχους ενεργειακής ζήτησης που θεσπίζονται με τον προτεινόμενο κανονισμό του Συμβουλίου, με στόχο την αντιμετώπιση των προβλημάτων σε σχέση με τις υψηλές τιμές ενέργειας και την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού· παροτρύνει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι τα μέτρα που επέλεξαν να εγκρίνουν για την εφαρμογή των ανωτέρω υποχρεώσεων δεν πρέπει να συνεπάγονται πρόσθετες επιβαρύνσεις για τα ευάλωτα νοικοκυριά και τους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις, τις ΜΜΕ ή όσους ζουν σε συνθήκες ενεργειακής φτώχειας·

40.  λαμβάνει υπόψη την πρόθεση της Επιτροπής να συζητήσει τη μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και προτίθεται να αναλύσει προσεκτικά κάθε πρόταση· θεωρεί ότι οποιαδήποτε μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να συνάδει με τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα, ιδίως με τον στόχο της επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας στην ΕΕ έως το 2050, και ότι οι αγορές ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να στέλνουν το σωστό μήνυμα τιμής για επενδύσεις στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και να επιτρέψουν στους πολίτες και τις βιομηχανίες να επωφεληθούν από ασφαλή, οικονομικά προσιτή και καθαρή ενέργεια, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τα δυσανάλογα κέρδη στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας· καλεί την Επιτροπή να αναλύσει τη δυνατότητα αποσύνδεσης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας από την τιμή του φυσικού αερίου·

41.  καλεί την Επιτροπή να αναλύσει την ανάγκη θέσπισης πρόσθετων μέτρων για την αντιμετώπιση της κρίσης, συμπεριλαμβανομένων προσωρινών ανώτατων ορίων τιμών για τη χονδρική και τις εισαγωγές· καλεί την Επιτροπή να προτείνει, μετά από θετική ανάλυση, κατάλληλο όριο τιμών για τις εισαγωγές φυσικού αερίου από αγωγούς, κυρίως από τη Ρωσία· ενθαρρύνει την Επιτροπή και το Συμβούλιο να αναβαθμίσουν την ενεργειακή πλατφόρμα της ΕΕ και να τη μετατρέψουν σε εργαλείο για την από κοινού προμήθεια ενεργειακών πηγών, προκειμένου να ενισχυθεί η διαπραγματευτική ισχύς της ΕΕ και να μειωθεί το κόστος των εισαγωγών· χαιρετίζει την απόφαση της Επιτροπής να συστήσει ειδική ομάδα για τη διαπραγμάτευση των τιμών του φυσικού αερίου με τρίτες χώρες·

42.  εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η Επιτροπή, κατόπιν αιτήματος των κρατών μελών, αξιολογεί πιθανές λύσεις για την παροχή της απαιτούμενης ρευστότητας σε εταιρείες ενέργειας που αντιμετωπίζουν υψηλές απαιτήσεις περιθωρίου στις προθεσμιακές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου·

Κερδοσκοπία στην αγορά ενέργειας

43.  υπενθυμίζει ότι οι διαταραχές του ενεργειακού εφοδιασμού λόγω του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχουν αυξήσει τη μεταβλητότητα και την αστάθεια στις αγορές ενεργειακών παραγώγων, και ότι αυτό μπορεί να έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές·

44.  ζητεί να αυξηθούν η διαφάνεια και η ρυθμιστική εποπτεία των αγοραίων και των εξωχρηματιστηριακών συναλλαγών φυσικού αερίου, καθώς και όσον αφορά τις τιμές αγοράς·

45.  εκφράζει την ικανοποίησή του για την αντιμονοπωλιακή αγωγή που άσκησε η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Επιτροπής κατά της Gazprom για κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της, και παροτρύνει την Επιτροπή να ολοκληρώσει ταχέως τη διαδικασία και να εκδώσει τις αναγκαίες αποφάσεις· τονίζει ότι η Επιτροπή πρέπει να αξιοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα στο πλαίσιο της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού, για να αντιμετωπίσει τις στρεβλώσεις της αγοράς και την αθέμιτη χειραγώγηση των τιμών στις αγορές ενέργειας· πιστεύει ότι, όταν εντοπίζονται παραβιάσεις της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου, η Επιτροπή πρέπει επίσης να εξετάζει το ενδεχόμενο εφαρμογής διαρθρωτικών μέτρων ως τρόπου επανόρθωσης·

46.  σημειώνει ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει(16) ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει χειραγώγηση της αγοράς φυσικού αερίου, η οποία με τη σειρά της έχει επιπτώσεις στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας· ζητεί να τερματιστούν η κερδοσκοπία και η χειραγώγηση στην αγορά φυσικού αερίου, καθώς και να ληφθούν μέτρα όσον αφορά τη λειτουργία του TTF και των οντοτήτων που έχουν δικαίωμα να δραστηριοποιούνται στην αγορά· θεωρεί ότι τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την εφαρμογή ενός μηχανισμού ορίων διακύμανσης των τιμών και διακοπής της διαπραγμάτευσης στο TTF σε περίπτωση υπερβολικών διακυμάνσεων των τιμών, όπως προτείνει η ESMA, προκειμένου να αποσυνδεθεί η τιμαριθμική αναπροσαρμογή των συμβάσεων από τον κόμβο TTF· επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής για την εξέταση ενός εναλλακτικού δείκτη αναφοράς της ΕΕ αντί του TTF για το φυσικό αέριο μέσω αγωγών και το υγροποιημένο φυσικό αέριο· καλεί την Επιτροπή, ιδίως τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού, και την ESMA, να παρακολουθούν στενά την ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου για πιθανές περιπτώσεις δεσπόζουσας θέσης στην αγορά ή έλλειψης διαφάνειας·

47.  καλεί την αρμόδια αρχή να διερευνήσει, να αναφέρει και να επιλύσει πιθανές περιπτώσεις κατάχρησης της αγοράς ή χειραγώγησης της αγοράς σε αγορές βασικών εμπορευμάτων εν γένει και στην αγορά φυσικού αερίου ειδικότερα·

48.  καλεί την Επιτροπή να εξετάσει προσεκτικά τις δραστηριότητες των χρηματοπιστωτικών φορέων που συνέβαλαν στη μεταβλητότητα της τιμής του άνθρακα· παροτρύνει την Επιτροπή να λάβει μέτρα για την εξάλειψη της επιρροής του κερδοσκοπικού κεφαλαίου στην αγορά δικαιωμάτων του ΣΕΔΕ της ΕΕ·

o
o   o

49.  αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.

(1) ΕΕ L 328 της 21.12.2018, σ. 82. (2) ΕΕ L 328 της 21.12.2018, σ. 210. (3) ΕΕ L 156 της 19.6.2018, σ. 75. (4) ΕΕ L 158 της 14.6.2019, σ. 54. (5) ΕΕ L 158 της 14.6.2019, σ. 125. (6) ΕΕ L 280 της 28.10.2017, σ. 1. (7) ΕΕ L 243 της 9.7.2021, σ. 1. (8) ΕΕ L 283 της 31.10.2003, σ. 51. (9) ΕΕ C 184 της 5.5.2022, σ. 163. (10) ΕΕ C 270 της 7.7.2021, σ. 2. (11) ΕΕ C 456 της 10.11.2021, σ. 145. (12) ΕΕ C 465 της 17.11.2021, σ. 11. (13) Επιστολή της εκτελεστικής διευθύντριας της ESMA, Verena Ross, προς τον γενικό διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Επιτροπής, John Berrigan, 22 Σεπτεμβρίου 2022. (14) Γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Περιβάλλοντος, Προστασίας της Φύσης, Πυρηνικής Ασφάλειας και Προστασίας των Καταναλωτών. (15) Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 19ης Μαΐου 2022 σχετικά με τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις του ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία για την ΕΕ - ενίσχυση της ικανότητας της ΕΕ για δράση (Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2022)0219). (16) Δήλωση της Προέδρου της Επιτροπής von der Leyen σχετικά με την ενέργεια, 7 Σεπτεμβρίου 2022.