Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE w odniesieniu do powiadamiania o kompensacji w ramach globalnego środka rynkowego dla operatorów statków powietrznych z siedzibą w Unii (COM(2021)0567 – C9-0323/2021 – 2021/0204(COD))

P9_TA(2022)0428 A9-0145/2022

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2021)0567),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 192 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9‑0323/2021),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając uzasadnioną opinię przedstawioną – na mocy protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności – przez Senat Irlandii, w której stwierdzono, że projekt aktu ustawodawczego nie jest zgodny z zasadą pomocniczości,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 20 października 2021 r.(1),

–  uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 28 kwietnia 2022 r.(2),

–  uwzględniając tymczasowe porozumienie zatwierdzone przez właściwą komisję na podstawie artykułu 74 ust. 4 Regulaminu i zobowiązanie przedstawiciela Rady w piśmie z dnia 11 listopada 2022 r. do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając opinię przedstawioną przez Komisję Transportu i Turystyki,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A9-0145/2022),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu(3);

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

3.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 13 grudnia 2022 r. w celu przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/... w sprawie zmiany dyrektywy 2003/87/WE w odniesieniu do powiadamiania o kompensacji w ramach globalnego środka rynkowego dla operatorów statków powietrznych z siedzibą w Unii

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, decyzji (UE) 2023/136.)

(1) Dz.U. C 105 z 4.3.2022, s. 140. (2) Dz.U. C 301 z 5.8.2022, s. 116. (3) Niniejsze stanowisko zastępuje poprawki przyjęte dnia 8 czerwca 2022 r. (Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0231).

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uchylenia rozporządzenia Rady (EWG) nr 1108/70 wprowadzającego system księgowy dla wydatków na infrastrukturę w transporcie kolejowym, drogowym i w żegludze śródlądowej oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 851/2006 określającego pozycje, które należy uwzględnić pod poszczególnymi nazwami w planach kont, stanowiące załącznik I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 1108/70 (COM(2022)0381 – C9-0294/2022 – 2022/0232(COD))

P9_TA(2022)0429 A9-0286/2022

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2022)0381),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 91 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9–0294/2022),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 26 października 2022 r.(1),

–  po konsultacji z Komitetem Regionów,

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 7 grudnia 2022 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki (A9-0286/2022),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

3.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 13 grudnia 2022 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/... w sprawie uchylenia rozporządzenia Rady (EWG) nr 1108/70 wprowadzającego system księgowy dla wydatków na infrastrukturę w transporcie kolejowym, drogowym i w żegludze śródlądowej oraz uchylenia rozporządzenia Komisji (WE) nr 851/2006 określającego pozycje, które należy uwzględnić pod poszczególnymi nazwami w planach kont, stanowiące załącznik I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 1108/70

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2023/144.)

(1) Dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady uchylającej dyrektywę Rady 89/629/EWG (COM(2022)0465 – C9-0310/2022 – 2022/0282(COD))

P9_TA(2022)0430 A9-0287/2022

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2022)0465),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 91 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9‑0310/2022),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 26 października 2022 r.(1),

–  po konsultacji z Komitetem Regionów,

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady, przekazane pismem z dnia 7 grudnia 2022 r., do zatwierdzenia stanowiska Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki (A9-0287/2022),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;

3.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 13 grudnia 2022 r. w celu przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/...w sprawie uchylenia dyrektywy Rady 89/629/EWG

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, decyzji (UE) 2023/145.)

(1) Dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 389/2012 w odniesieniu do wymiany informacji przechowywanych w elektronicznych rejestrach podmiotów gospodarczych przemieszczających wyroby akcyzowe między państwami członkowskimi w celach handlowych (COM(2022)0539 – C9-0367/2022 – 2022/0331(CNS))

P9_TA(2022)0431 A9-0276/2022

(Specjalna procedura ustawodawcza – konsultacja)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Radzie (COM(2022)0539),

–  uwzględniając art. 113 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, na mocy którego Rada skonsultowała się z Parlamentem (C9‑0367/2022),

–  uwzględniając art. 82 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A9-0276/2022),

1.  zatwierdza wniosek Komisji;

2.  zwraca się do Rady o poinformowanie go, jeśli uzna ona za stosowne odejście od tekstu przyjętego przez Parlament;

3.  zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do tekstu przyjętego przez Parlament;

4.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie stosowania art. 93, 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do niektórych kategorii pomocy państwa w sektorze transportu kolejowego, żeglugi śródlądowej i transportu multimodalnego (COM(2022)0327 – C9-0290/2022 – 2022/0209(NLE))

P9_TA(2022)0432 A9-0285/2022

(Konsultacja)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Radzie (COM(2022)0327),

–  uwzględniając art. 109 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, na mocy którego Rada skonsultowała się z Parlamentem (C9‑0290/2022),

–  uwzględniając art. 82 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A9-0285/2022),

1.  zatwierdza wniosek Komisji;

2.  zwraca się do Rady o poinformowanie go, jeśli uzna ona za stosowne odejście od tekstu przyjętego przez Parlament;

3.  zwraca się do Rady o ponowne skonsultowanie się z Parlamentem, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do tekstu przyjętego przez Parlament;

4.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję A5547-127 (ACS-GMØØ6-4), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (D084951/01 - 2022/2930(RSP))

P9_TA(2022)0433 B9-0548/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję A5547-127 (ACS-GMØØ6-4), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (D084951/01),

–  uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z 22 września 2003 r. w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy(1), w szczególności jego art. 11 ust. 3 i art. 23 ust. 3,

–  uwzględniając fakt, że Stały Komitet ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz, o którym mowa w art. 35 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, nie wydał opinii w wyniku głosowania, które odbyło się 27 października 2022 r.,

–  uwzględniając art. 11 i 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z 16 lutego 2011 r. ustanawiającego przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję(2),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z 4 maja 2022 r. opublikowaną 20 czerwca 2022 r.(3),

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje zawierające sprzeciw wobec zatwierdzania organizmów zmodyfikowanych genetycznie (GMO)(4),

–  uwzględniając art. 112 ust. 2 i 3 Regulaminu,

–  uwzględniając projekt rezolucji Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,

A.  mając na uwadze, że decyzją wykonawczą Komisji 2012/81/UE(5) zezwolono na wprowadzenie do obrotu żywności i paszy zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję A5547-127, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych („soja zmodyfikowana genetycznie”); mając na uwadze, że zezwolenie to obejmuje również wprowadzanie do obrotu produktów innych niż żywność i pasze, zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję lub składających się z niej, do takich samych zastosowań jak każda inna soja, z wyjątkiem uprawy;

B.  mając na uwadze, że 10 grudnia 2020 r. BASF SE z siedzibą w Niemczech przedłożył Komisji – w imieniu BASF Agricultural Solutions Seeds US LLC z siedzibą w Stanach Zjednoczonych – wniosek w sprawie odnowienia tego zezwolenia;

C.  mając na uwadze, że EFSA wydał 4 maja 2022 r. pozytywną opinię w sprawie odnowienia zezwolenia dotyczącego genetycznie zmodyfikowanej soi, a następnie opublikował ją 20 czerwca 2022 r.;

D.  mając na uwadze, że genetycznie zmodyfikowana soja wykazuje tolerancję na herbicydy zawierające glufosynat amonowy;

Brak oceny herbicydów uzupełniających

E.  mając na uwadze, że na mocy rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 503/2013(6) wymagana jest ocena, czy oczekiwane praktyki rolnicze mają wpływ na wyniki badanych punktów końcowych; mając na uwadze, że zgodnie z tym rozporządzeniem wykonawczym ma to szczególne znaczenie dla roślin tolerujących herbicydy;

F.  mając na uwadze, że według licznych badań uprawa genetycznie zmodyfikowanych roślin tolerujących herbicydy prowadzi do częstszego stosowania herbicydów uzupełniających, co w dużej mierze spowodowane jest pojawieniem się chwastów odpornych na herbicydy(7); mając na uwadze, że należy się w związku z tym spodziewać stosowania w uprawie genetycznie zmodyfikowanej soi większych i częstych dawek glufosynatu, a tym samym obecności w zbiorach większej ilości jego pozostałości i produktów rozpadu („metabolity”);

G.  mając na uwadze, że glufosynat zaliczono do substancji działających szkodliwie na rozrodczość (1B), spełnia on zatem kryteria graniczne określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009(8); mając na uwadze, że zezwolenie na stosowanie glufosynatu w Unii wygasło 31 lipca 2018 r.(9);

H.  mając na uwadze, że ocenę pozostałości herbicydów i metabolitów znalezionych na roślinach zmodyfikowanych genetycznie uznaje się za niewchodzącą w zakres kompetencji panelu EFSA ds. organizmów modyfikowanych genetycznie, w związku z czym nie dokonuje się jej w ramach procedury zatwierdzania GMO; mając na uwadze, że to podejście jest problematyczne, gdyż sama modyfikacja genetyczna może wpływać na sposób, w jaki dana roślina genetycznie zmodyfikowana rozkłada herbicydy uzupełniające, oraz na skład, a tym samym toksyczność metabolitów;

Uwagi państw członkowskich

I.  mając na uwadze, że podczas trzymiesięcznego okresu konsultacji państwa członkowskie zgłosiły EFSA uwagi(10); mając na uwadze, że te krytyczne uwagi dotyczyły m.in. faktu, że brakuje informacji służących ocenie toksykologicznej i charakterystyce fenotypowej niezbędnej do zakończenia oceny ryzyka dla środowiska, że w ocenie toksykologicznej występują niedociągnięcia, takie jak niejasne traktowanie herbicydami i brak informacji na temat zanieczyszczenia obcym materiałem genetycznym, oraz że w sprawozdaniach z monitorowania genetycznie zmodyfikowanej soi w okresie obowiązywania zezwolenia stwierdzono zasadnicze braki;

Wypełnianie zobowiązań międzynarodowych Unii

J.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu specjalnej sprawozdawczyni Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) ds. prawa do żywności z 2017 r. stwierdzono, że szczególnie w krajach rozwijających się niebezpieczne pestycydy mają katastrofalne skutki dla zdrowia(11); mając na uwadze, że cel zrównoważonego rozwoju ONZ nr 3.9 zakłada znaczne zmniejszenie do 2030 r. liczby zgonów i chorób spowodowanych niebezpiecznymi chemikaliami oraz zanieczyszczeniem i skażeniem powietrza, wody i gleby(12); mając na uwadze, że zezwolenie na przywóz genetycznie zmodyfikowanej soi zwiększyłoby popyt na tę roślinę uprawną, która wymaga ochrony przy pomocy glufosynatu, a tym samym zwiększyłoby narażenie pracowników i środowiska w państwach trzecich; mając na uwadze, że ryzyko zwiększonego narażenia pracowników i środowiska jest szczególnie niepokojące w przypadku zmodyfikowanych genetycznie upraw odpornych na herbicydy, gdyż w uprawach tych stosuje się większe ilości takich środków;

K.  mając na uwadze, że chociaż stosowanie glufosynatu nie jest dozwolone w Unii od końca lipca 2018 r., z danych liczbowych wynika, że od 2020 r. jest on wywożony z Unii do Brazylii, Argentyny, Stanów Zjednoczonych, Kanady i Japonii(13), a wszystkie te kraje uzyskały zezwolenie na uprawę genetycznie zmodyfikowanej soi(14);

L.  mając na uwadze, że do głównych przyczyn utraty różnorodności biologicznej należy wylesianie; mając na uwadze, że emisje wynikające z użytkowania gruntów i zmiany tego użytkowania, głównie z wylesiania, to druga po spalaniu paliw kopalnych przyczyna zmiany klimatu(15); mając na uwadze, że cel zrównoważonego rozwoju nr 15 obejmuje powstrzymanie wylesiania do 2020 r.(16); mając na uwadze, że lasy pełnią wiele funkcji sprzyjających osiągnięciu większości celów zrównoważonego rozwoju;

M.  mając na uwadze, że produkcja soi należy do najważniejszych przyczyn wylesiania w dorzeczu Amazonki, w regionie Cerrado i na równinie Gran Chaco w Ameryce Południowej; mając na uwadze, że 97 % soi uprawianej w Brazylii i 100 % soi uprawianej w Argentynie to soja zmodyfikowana genetycznie(17); mając na uwadze, że zdecydowana większość genetycznie zmodyfikowanej soi dopuszczonej do uprawy w Brazylii i Argentynie jest również dopuszczona do przywozu do Unii;

N.  mając na uwadze, że Unia jest stroną Konwencji ONZ o różnorodności biologicznej, w myśl której strony ponoszą odpowiedzialność za zapewnienie, aby działalność w ramach ich jurysdykcji lub pod ich kontrolą nie powodowała szkody w środowisku innych państw(18);

O.  mając na uwadze, że zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003 genetycznie zmodyfikowana żywność lub pasza nie może wywierać szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi i zwierząt ani na środowisko naturalne, a przy sporządzaniu decyzji Komisja musi brać pod uwagę wszelkie istotne przepisy prawa Unii oraz inne uzasadnione czynniki istotne dla sprawy; mając na uwadze, że takie uzasadnione czynniki powinny obejmować zobowiązania Unii wynikające z celów zrównoważonego rozwoju ONZ, porozumienia klimatycznego z Paryża i Konwencji ONZ o różnorodności biologicznej;

Niedemokratyczny proces podejmowania decyzji

P.  mając na uwadze, że w wyniku głosowania Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz 27 października 2022 r. nie wydano opinii, co oznacza, że zezwolenia nie poparła kwalifikowana większość państw członkowskich;

Q.  mając na uwadze, że Komisja przyznaje, że sytuacja, w której nadal wydaje ona zezwolenia na wprowadzanie GMO bez uzyskania poparcia kwalifikowanej większości państw członkowskich, jest problematyczna oraz że jest wyjątkiem, jeśli chodzi ogólnie o wydawanie zezwoleń na wprowadzanie produktów, ale stała się normą w procesie podejmowania decyzji o zezwoleniu na wprowadzenie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy;

R.  mając na uwadze, że w trakcie ósmej kadencji Parlament przyjął łącznie 36 rezolucji, w których sprzeciwił się wprowadzeniu do obrotu GMO: do zastosowania w żywności i paszy (33 rezolucje) oraz do uprawy w Unii (trzy rezolucje); mając na uwadze, że w dziewiątej kadencji Parlament Europejski przyjął już 29 sprzeciwów wobec wprowadzania GMO do obrotu; mając na uwadze, że w przypadku żadnego z tych GMO nie uzyskano poparcia kwalifikowanej większości państw członkowskich dla zezwolenia na wprowadzenie; mając na uwadze, że powody, dla których państwa członkowskie nie popierają zezwoleń, obejmują brak poszanowania zasady ostrożności w procesie wydawania zezwoleń oraz obawy naukowe związane z oceną ryzyka;

S.  mając na uwadze, że Komisja nadal wydaje zezwolenia na GMO, mimo że sama stwierdziła niedemokratyczność tego procesu, a także mimo braku poparcia ze strony państw członkowskich i sprzeciwu Parlamentu;

T.  mając na uwadze, że żadna zmiana w prawie nie jest konieczna, by Komisja mogła nie zatwierdzić GMO, jeżeli w komitecie odwoławczym kwalifikowana większość państw członkowskich nie opowie się za zatwierdzeniem(19);

1.  uważa, że projekt decyzji wykonawczej Komisji wykracza poza uprawnienia wykonawcze przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 1829/2003;

2.  uważa, że projekt decyzji wykonawczej Komisji jest niespójny z prawem Unii, gdyż nie odpowiada celowi rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 zakładającemu – zgodnie z zasadami ogólnymi określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002(20) – stworzenie podstawy do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony życia i zdrowia ludzkiego, zdrowia i dobrostanu zwierząt, środowiska naturalnego oraz interesów konsumentów w związku z genetycznie zmodyfikowaną żywnością i paszą, przy jednoczesnym zagwarantowaniu skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego;

3.  wzywa Komisję do wycofania projektu decyzji wykonawczej oraz do przedłożenia komitetowi nowego projektu;

4.  ponownie apeluje do Komisji o uwzględnianie zobowiązań Unii wynikających z umów międzynarodowych, takich jak porozumienie klimatyczne z Paryża, Konwencja ONZ o różnorodności biologicznej i cele zrównoważonego rozwoju ONZ; ponawia apel o to, by projektom aktów wykonawczych towarzyszyło uzasadnienie wyjaśniające, w jaki sposób zapewnia się w nich przestrzeganie zasady „nie szkodzić”(21);

5.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w skierowanym do posłów piśmie z 11 września 2020 r. Komisja w końcu przyznała, że przy podejmowaniu decyzji o zezwoleniu na wprowadzenie GMO należy uwzględniać zasady zrównoważonego rozwoju(22); jest jednak głęboko rozczarowany faktem, że od tego czasu Komisja wciąż zezwala na przywóz GMO do Unii mimo sprzeciwu Parlamentu i większości państw członkowskich;

6.  wzywa Komisję, aby nie zezwalała na przywóz upraw zmodyfikowanych genetycznie tolerujących herbicydy ze względu na związane z tym zwiększone stosowanie herbicydów uzupełniających i powiązane z nim ryzyko dla różnorodności biologicznej, bezpieczeństwa żywności i zdrowia pracowników;

7.  oczekuje, że Komisja – w trybie pilnym i przed upływem obecnej kadencji parlamentarnej – wywiąże się ze swojego zobowiązania(23) do przedstawienia wniosku gwarantującego, że niebezpieczne chemikalia zakazane w Unii nie będą produkowane na wywóz;

8.  wzywa Komisję do natychmiastowego wstrzymania przywozu genetycznie zmodyfikowanej soi uprawianej w Brazylii i Argentynie, w razie potrzeby z zastosowaniem art. 53 rozporządzenia (WE) nr 178/2002, dopóki nie zostaną wprowadzone skuteczne, prawnie wiążące mechanizmy zapobiegania wprowadzaniu do obrotu w Unii produktów związanych z wylesianiem i wynikającymi stąd naruszeniami praw człowieka;

9.  podkreśla, że poprawki przyjęte przez Parlament Europejski 17 grudnia 2020 r. do wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 182/2011(24), które stanowią podstawę negocjacji z Radą, przewidują, że Komisja nie może zezwalać na GMO, jeżeli nie popiera tego większość kwalifikowana państw członkowskich; nalega, aby Komisja uszanowała to stanowisko, i wzywa Radę do dalszych prac i przyjęcia w trybie pilnym ogólnego podejścia w odniesieniu do tego dossier;

10.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 268 z 18.10.2003, s. 1. (2) Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13. (3) Opinia naukowa panelu EFSA ds. organizmów modyfikowanych genetycznie dotycząca oceny genetycznie zmodyfikowanej soi A5547-127 do celów odnowienia zezwolenia zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003 (wniosek EFSA-GMO-RX-020), Dziennik EFSA 2022,20(6):7340, https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.2903/j.efsa.2022.7340 (4) ––––––––––––––––––––––––––––– W ósmej kadencji Parlament przyjął 36 rezolucji zawierających sprzeciw wobec zatwierdzania GMO. Ponadto w dziewiątej kadencji Parlament przyjął następujące rezolucje:rezolucja Parlamentu Europejskiego z 10 października 2019 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę MZHG0JG (SYN-ØØØJG-2), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 202 z 28.5.2021, s. 11);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 10 października 2019 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję A2704-12 (ACS-GMØØ5-3), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 202 z 28.5.2021, s. 15);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 10 października 2019 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, produktów zawierających zmodyfikowaną genetycznie kukurydzę MON 89034 × 1507 × MON 88017 × 59122 × DAS-40278-9 oraz rodzaje zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy łączące dwie, trzy lub cztery modyfikacje MON 89034, 1507, MON 88017, 59122 i DAS-40278-9 i produktów składających się z wymienionych rodzajów zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 202 z 28.5.2021, s. 20);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 14 listopada 2019 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną bawełnę LLCotton25 (ACS-GHØØ1-3), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 208 z 1.6.2021, s. 2);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 14 listopada 2019 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję MON 89788 (MON-89788-1), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 208 z 1.6.2021, s. 7);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 14 listopada 2019 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę MON 89034 × 1507 × NK603 × DAS-40278-9 oraz subkombinacje MON 89034 × NK603 × DAS-40278-9, 1507 × NK603 × DAS-40278-9 i NK603 × DAS-40278-9, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 208 z 1.6.2021, s. 12);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 14 listopada 2019 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, produktów zawierających zmodyfikowaną genetycznie kukurydzę Bt11 × MIR162 × MIR604 × 1507 × 5307 × GA21 oraz rodzaje zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy łączące dwie, trzy, cztery lub pięć modyfikacji Bt11, MIR162, MIR604, 1507, 5307 i GA21 i produktów składających się z wymienionych rodzajów zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 208 z 1.6.2021, s. 18);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 14 maja 2020 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003 produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję MON 87708 × MON 89788 × A5547-127, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 323 z 11.8.2021, s. 7);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 11 listopada 2020 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę MON 87427 × MON 89034 × MIR162 × NK603 oraz genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę łączącą dwie, trzy lub cztery modyfikacje MON 87427, MON 89034, MIR162 i NK603, składających się z tych odmian kukurydzy lub z nich wyprodukowanych oraz uchylającej decyzję wykonawczą Komisji (UE) 2018/1111 na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. C 415 z 13.10.2021, s. 2);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 11 listopada 2020 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję SYHT0H2 (SYN-ØØØH2-5), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 415 z 13.10.2021, s. 8);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 11 listopada 2020 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, produktów zawierających zmodyfikowaną genetycznie kukurydzę MON 87427 × MON 87460 × MON 89034 × MIR162 × NK603 oraz rodzaje zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy łączące dwie, trzy lub cztery modyfikacje MON 87427, MON 87460, MON 89034, MIR162 i NK603 i produktów składających się z wymienionych rodzajów zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 415 z 13.10.2021, s. 15);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 17 grudnia 2020 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję MON 87751 × MON 87701 × MON 87708 × MON 89788, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 445 z 29.10.2021, s. 36);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 17 grudnia 2020 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, produktów zawierających zmodyfikowaną genetycznie kukurydzę MON 87427 × MON 89034 × MIR162 × MON 87411 oraz rodzaje zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy łączące dwie lub trzy modyfikacje MON 87427, MON 89034, MIR162 i MON 87411 i produktów składających się z wymienionych rodzajów zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 445 z 29.10.2021, s. 43);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 17 grudnia 2020 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę MIR604 (SYN-IR6Ø4-5), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 445 z 29.10.2021, s. 49);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 17 grudnia 2020 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę MON 88017 (MON-88Ø17-3), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 445 z 29.10.2021, s. 56);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 17 grudnia 2020 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę MON 89034 (MON-89Ø34-3), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 445 z 29.10.2021, s. 63);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 11 marca 2021 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną bawełnę GHB614 × T304-40 × GHB119, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003 (Dz.U. C 474 z 24.11.2021, s. 66);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 11 marca 2021 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę MZIR098 (SYN-ØØØ98-3), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 474 z 24.11.2021, s. 74);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 7 lipca 2021 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję DAS-81419-2, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 99 z 1.3.2022, s. 45);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 7 lipca 2021 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję DAS-81419-2 × DAS–44406–6, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 99 z 1.3.2022, s. 52);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 7 lipca 2021 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę 1507 × MIR162 × MON810 × NK603 oraz rodzaje genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy łączące dwie lub trzy modyfikacje 1507, MIR162, MON810 i NK603, produktów składających się z wymienionych rodzajów genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 99 z 1.3.2022, s. 59);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 7 lipca 2021 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę Bt 11 (SYN-BTØ11-1), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 99 z 1.3.2022, s. 66);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 15 lutego 2022 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję GMB151 (BCS-GM151-6), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 342 z 6.9.2022, s. 22);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 15 lutego 2022 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną bawełnę GHB614 (BCS-GHØØ2-5), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 342 z 6.9.2022, s. 29);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 9 marca 2022 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną bawełnę GHB811 (BCS-GH811-4), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 347 z 9.9.2022, s. 48);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 9 marca 2022 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady produktów zawierających genetycznie zmodyfikowany rzepak 73496 (DP-Ø73496-4), składających się z niego lub z niego wyprodukowanych (Dz.U. C 347 z 9.9.2022, s. 55);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 6 kwietnia 2022 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003 produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję MON 87769 × MON 89788, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. C 434 z 15.11.2022, s. 42);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 23 czerwca 2022 r. w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę DP4114 × MON 810 × MIR604 × NK603 oraz rodzaje genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy łączące dwie lub trzy modyfikacje DP4114, MON 810, MIR604 i NK603, produktów składających się z wymienionych rodzajów genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0257);rezolucja Parlamentu Europejskiego z 23 czerwca 2022 r. w sprawie decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2022/797 z 19 maja 2022 r. zezwalającej na wprowadzenie do obrotu na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003 produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę NK603 × T25 × DAS-40278-9 oraz subkombinację T25 × DAS-40278-9, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0258). (5) Decyzja wykonawcza Komisji 2012/81/UE z 10 lutego 2012 r. zezwalająca na wprowadzenie do obrotu zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję A5547-127 (ACS-GMØØ6-4), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (Dz.U. L 40 z 14.2.2012, s. 10). (6) Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 503/2013 z dnia 3 kwietnia 2013 r. w sprawie wniosków o zatwierdzenie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenia Komisji (WE) nr 641/2004 i (WE) nr 1981/2006 (Dz.U. L 157 z 8.6.2013, s. 1). (7) Zob. na przykład Bonny, S., „Genetically Modified Herbicide-Tolerant Crops, Weeds, and Herbicides: Overview and Impact” [Genetycznie zmodyfikowane rośliny i chwasty tolerujące herbicydy a herbicydy: przegląd i wpływ], Environmental Management, styczeń 2016, 57(1). s. 31–48, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26296738, oraz Benbrook, C.M., „Impacts of genetically engineered crops on pesticide use in the U.S. – the first sixteen years” [Wpływ genetycznie zmodyfikowanych upraw na stosowanie pestycydów w USA – pierwsze szesnaście lat], Environmental Sciences Europe; 28 września 2012 r., tom 24(1), https://enveurope.springeropen.com/articles/10.1186/2190-4715-24-24 (8) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG (Dz.U. L 309 z 24.11.2009, s. 1). (9) https://ec.europa.eu/food/plant/pesticides/eu-pesticides-database/active-substances/?event=search.as (10) Uwagi państw członkowskich są dostępne w portalu OpenEFSA: https://open.efsa.europa.eu/ (11) https://www.ohchr.org/EN/Issues/Food/Pages/Pesticides.aspx (12) https://indicators.report/targets/3-9/ (13) Informacje znalezione podczas wyszukiwania hasła „glufosynat”: https://echa.europa.eu/information-on-chemicals/pic/export-notifications?p_p_id=exportnotifications_WAR_echapicportlet&p_p_lifecycle=0&p_p_state=normal&p_p_mode=view&_exportnotifications_WAR_echapicportlet_summaryDetails=summaryTab&_exportnotifications_WAR_echapicportlet_viewTab=searchTab (14) https://www.isaaa.org/gmapprovaldatabase/event/default.asp?EventID=166 (15) Komunikat Komisji z 23 lipca 2019 r. pt. „Zintensyfikowanie działań UE na rzecz ochrony i odtwarzania światowych lasów”, (COM(2019)0352), s. 1. (16) Zob. cel nr 15.2: https://www.un.org/sustainabledevelopment/biodiversity/ (17) Międzynarodowy Instytut Propagowania Upraw Biotechnologicznych (ISAAA), „Global status of commercialized biotech/GM crops in 2017: Biotech Crop Adoption Surges as Economic Benefits Accumulate in 22 Years” [Globalny status wprowadzonych na rynek upraw biotechnologicznych i genetycznie zmodyfikowanych w 2017 r.: w ciągu 22 lat wprowadzenie upraw biotechnologicznych przyniosło liczne korzyści gospodarcze], ISAAA Brief nr 53 (2017), s. 16 i 21, https://www.isaaa.org/resources/publications/briefs/53/download/isaaa-brief-53-2017.pdf. (18) Konwencja ONZ o różnorodności biologicznej, art. 3: https://www.cbd.int/convention/articles/?a=cbd-03 (19) Zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011 Komisja „może przyjąć”, a nie „przyjmuje” zezwolenie, jeżeli w komitecie odwoławczym kwalifikowana większość państw członkowskich nie opowie się za zezwoleniem (art. 6 ust. 3). (20) Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz.U. L 31 z 1.2.2002, s. 1). (21) Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 15 stycznia 2020 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu (Dz.U. C 270 z 7.7.2021, s. 2), ust. 102. (22) https://tillymetz.lu/wp-content/uploads/2020/09/Co-signed-letter-MEP-Metz.pdf (23) Zgodnie z załącznikiem do komunikatu Komisji z 14 października 2020 r. pt. „Strategia w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności”, COM(2020)0667, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/TXT/?uri=COM%3A2020%3A667%3AFIN#document2 (24) Dz.U. C 445 z 29.10.2021, s. 257.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. w sprawie projektu rozporządzenia wykonawczego Komisji udzielającego pozwolenia unijnego na rodzinę produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW” zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 (D084293/01 – 2022/2929(RSP))

P9_TA(2022)0434 B9-0549/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt rozporządzenia wykonawczego Komisji udzielającego pozwolenia unijnego na rodzinę produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW” zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 (D084293/01),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych(1), w szczególności jego art. 44 ust. 5 akapit pierwszy,

–  uwzględniając opinię wydaną 26 września 2022 r. przez Stały Komitet ds. Produktów Biobójczych,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1021 z dnia 20 czerwca 2019 r. dotyczące trwałych zanieczyszczeń organicznych(2),

–  uwzględniając art. 11 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającego przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję(3),

–  uwzględniając art. 112 ust. 2 i 3 Regulaminu,

–  uwzględniając projekt rezolucji Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,

A.  mając na uwadze, że projekt rozporządzenia wykonawczego Komisji przewiduje, że przedsiębiorstwu Nutrition & Biosciences Netherlands B.V. udziela się pozwolenia unijnego o numerze EU-0023657-0000 na udostępnianie na rynku i stosowanie rodziny produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW”, należącej do grupy produktowej 6 zgodnie z opisem w załączniku V do rozporządzenia (UE) nr 528/2012, do konserwacji odwodnionej ropy naftowej i produktów rafinowanych (średnich i lekkich destylatów paliwowych);

B.  mając na uwadze, że Komisja zobowiązała się do osiągnięcia zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń, aby stworzyć środowisko wolne od toksyn, żeby lepiej chronić obywateli i środowisko przed niebezpiecznymi chemikaliami oraz wspierać innowacje służące opracowaniu bezpiecznych i zrównoważonych alternatyw;

C.  mając na uwadze, że celem Konwencji sztokholmskiej w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych(4) („konwencji sztokholmskiej”) oraz protokołu z Aarhus w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych(5) jest ochrona zdrowia ludzkiego i środowiska przed trwałymi zanieczyszczeniami organicznymi („TZO”); mając na uwadze, że rozporządzenie (UE) 2019/1021 zostało przyjęte w celu wdrożenia przez Unię zobowiązania wynikającego z tej konwencji i tego protokołu;

D.  mając na uwadze, że opinia Komitetu ds. Produktów Biobójczych Europejskiej Agencji Chemikaliów („ECHA”) z 5 marca 2020 r.(6) zawierała opinię mniejszości niemieckiej, w której stwierdzono, że stosowanie rodziny produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW” jako środka konserwującego w paliwach jest sprzeczne z przepisami krajowymi tego państwa członkowskiego (10. federalne rozporządzenie w sprawie kontroli emisji, § 2 ust. 1 i 2), zgodnie z którymi paliwa do drogowych pojazdów silnikowych nie mogą zawierać dodatków ze związkami chloru lub bromu oraz nie można wprowadzać na rynek dodatków zawierających chlor lub brom, ponieważ związki te powodują powstawanie dioksyn podczas spalania paliwa; mając na uwadze, że w szczególności ta rodzina produktów biobójczych zawiera związki halogenoorganiczne (CMIT-MIT), które mogą powodować powstawanie dioksyn podczas spalania paliwa;

E.  mając na uwadze, że dioksyny i furany (PCDD/PCDF) należą do kategorii TZO objętych konwencją sztokholmską oraz do substancji objętych przepisami dotyczącymi redukcji uwolnień w załączniku III do rozporządzenia (UE) 2019/1021; mając na uwadze, że narażenie ludzi na dioksyny i substancje dioksynopodobne wiąże się z szeregiem działań toksycznych, w tym z rakotwórczością, trądzikiem chlorowym, szkodliwym wpływem na rozrodczość, rozwój i neurorozwój, działaniem immunotoksycznym oraz niekorzystnym wpływem na hormony tarczycy, rozwój wątroby i zębów(7);

F.  mając na uwadze, że w styczniu 2019 r. Unia opublikowała swój trzeci plan wdrożeniowy w zakresie TZO(8); mając na uwadze, że zgodnie z tym planem wdrożeniowym „[u]wolnienia wytworzonych w sposób niezamierzony produktów ubocznych wymienionych w załączniku C (dioksyn, furanów, polichlorowanych bifenyli (PCB), pentachlorobenzenu (PeCB), heksachlorobenzenu oraz, od grudnia 2016 r., polichlorowanych naftalenów (PCN)) podlegają ciągłej minimalizacji, której ostatecznym celem, w przypadkach gdy jest to wykonalne, powinna być ich całkowita eliminacja”;

G.  mając na uwadze, że Komisja, aby rozwiać obawy dotyczące powstawania dioksyn, zwróciła się do ECHA, na mocy art. 75 ust. 1 akapit drugi lit. g) rozporządzenia (UE) nr 528/2012, o wydanie opinii w celu oszacowania ilości powstających dioksyn i całkowitego udziału w emisji dioksyn w wyniku stosowania rodziny produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW” w paliwach wykorzystywanych w transporcie drogowym i wodnym oraz wyjaśnienie poziomu ryzyka dla zdrowia ludzkiego i środowiska w związku z narażeniem na dioksyny przez środowisko w wyniku stosowania tej rodziny produktów biobójczych, aby określić, czy ryzyko to można uznać za dopuszczalne, czy też nie;

H.  mając na uwadze, że w upoważnieniu do zwrócenia się o opinię do ECHA Komisja podkreśla potrzebę wyjaśnienia, czy udzielenie pozwolenia na tę rodzinę produktów biobójczych byłoby zgodne z celami określonymi w rozporządzeniu (UE) 2019/1021;

I.  mając na uwadze, że w swojej opinii z 5 lipca 2021 r.(9) w sprawie wniosku złożonego na mocy art. 75 ust. 1 akapit drugi lit. g) ECHA stwierdziła, że na podstawie obecnego stanu wiedzy na temat stosowania C(M)IT/MIT jako środka konserwującego w ropie naftowej i paliwie nie jest możliwe wyciągnięcie wniosków na temat wielkości potencjalnego udziału stosowania C(M)IT/MIT w paliwach w odniesieniu do emisji dioksyn i narażenia na nie ani na temat ryzyka dla zdrowia ludzkiego i dla środowiska w związku ze stosowaniem dodatków chlorowych, takich jak C(M)IT/MIT w paliwach;

J.  mając na uwadze, że pomimo wniosku ECHA Komisja uważa, że odmowa udzielenia pozwolenia unijnego na rodzinę produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW” nie doprowadziłaby do znacznego zmniejszenia emisji dioksyn w porównaniu z udzieleniem tego pozwolenia, a zatem pozwolenie to byłoby zgodne z zobowiązaniami Unii wynikającymi z konwencji sztokholmskiej i rozporządzenia (UE) 2019/1021;

K.  mając na uwadze, że zgodnie z rozumowaniem Komisji w wyniku ambicji zawartych w Europejskim Zielonym Ładzie(10) i rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119(11) w sprawie osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. oczekuje się, że w nadchodzących dekadach znacznie zmniejszy się ogólna ilość paliwa, które może zostać potencjalnie poddane działaniu produktów biobójczych i spalone w silnikach lub systemach grzewczych, co z kolei doprowadziłoby do odpowiedniego zmniejszenia powstawania dioksyn związanych ze stosowaniem rodziny produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW”;

L.  mając na uwadze, że w opinii z 5 lipca 2021 r. ECHA stwierdza, że z literatury bez wątpienia wynika, że pojazdy silnikowe zasilane paliwami zawierającymi chlor są źródłem emisji dioksyn i furanów, oraz że, w przeciwieństwie do rozumowania Komisji, o którym mowa w punkcie K, względny udział nieprzemysłowych źródeł rozproszonych w emisji dioksyn i furanów, w tym transportu, prawdopodobnie wzrośnie pomimo ich wciąż niewielkiego znaczenia w porównaniu z obecnymi dominującymi źródłami;

M.  mając na uwadze, że ECHA w swojej opinii z 5 lipca 2021 r. stwierdza również, że chociaż emisje z ruchu drogowego są niewielkie w porównaniu z obecnymi dominującymi źródłami, należy zauważyć, że ich względne znaczenie w odniesieniu do względnego narażenia ludzi może być wyższe z uwagi na ich rozmieszczenie przestrzenne na gęsto zaludnionych obszarach miejskich, w pobliżu populacji ludzkiej i obszarów zamieszkanych oraz przy mniejszym rozcieńczeniu emisji;

N.  mając na uwadze, że niepewność naukowa co do poziomu ryzyka dla zdrowia ludzkiego i środowiska wynikającego z narażenia na dioksyny przez środowisko w związku ze stosowaniem rodziny produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW” nie pozwala stwierdzić, czy udzielenie pozwolenia na tę rodzinę produktów biobójczych byłoby zgodne z konwencją sztokholmską i rozporządzeniem (UE) 2019/1021;

O.  mając na uwadze, że Dania i Belgia, zgodnie z art. 44 ust. 5 akapit drugi rozporządzenia (UE) nr 528/2012, zwróciły się do Komisji z wnioskiem o to, aby pozwolenie unijne na rodzinę produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW” nie miało zastosowania na ich terytoriach, w oparciu o przesłanki określone w art. 37 ust. 1 lit. a) i c) tego rozporządzenia, ponieważ obecność związków halogenoorganicznych, takich jak C(M)IT/MIT, w paliwie może powodować powstawanie dioksyn podczas spalania paliwa; mając na uwadze, że Niemcy, powołując się na ten sam przepis, zwróciły się do Komisji z wnioskiem o dostosowanie warunków tego pozwolenia na swoim terytorium w oparciu o te same przesłanki, tak aby nie zezwalać na stosowanie tych produktów do konserwacji paliw w niekolejowych drogowych pojazdach silnikowych, z wyjątkiem celów badawczych, rozwojowych lub analitycznych;

P.  mając na uwadze, że Komisja uważa, że wnioski złożone przez Danię, Belgię i Niemcy są uzasadnione względami ochrony środowiska oraz ochrony zdrowia i życia ludzkiego zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. a) i c) rozporządzenia (UE) nr 528/2012, ponieważ obecność związków halogenoorganicznych, takich jak C(M)IT/MIT, w paliwie może powodować powstawanie dioksyn podczas spalania paliwa;

Q.  mając na uwadze, że istnieje wyraźna sprzeczność między decyzją Komisji o wydaniu pozwolenia na rodzinę produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW”, przy założeniu, że pozwolenie to jest zgodne z celami konwencji sztokholmskiej i rozporządzenia (UE) 2019/1021, jak określono w motywie 9 projektu rozporządzenia wykonawczego Komisji, a niestosowaniem lub dostosowaniem tego pozwolenia w niektórych państwach członkowskich ze względu na jego potencjalne negatywne skutki dla zdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego wynikające z powstawania dioksyn, jak określono w motywach 10–14 projektu rozporządzenia wykonawczego Komisji;

R.  mając na uwadze, że wnioski Danii, Belgii i Niemiec, zgodnie z art. 44 ust. 5 akapit drugi rozporządzenia (UE) nr 528/2012, dotyczące tego, aby pozwolenie unijne na rodzinę produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW” nie miało zastosowania lub aby warunki tego pozwolenia zostały dostosowane na ich terytoriach, zostały złożone również dlatego, że istnieją alternatywne rozwiązania dla konserwacji paliwa bez związków halogenoorganicznych(12);

S.  mając na uwadze, że art. 5 lit. c) konwencji sztokholmskiej stanowi, że aby zmniejszyć całkowite uwolnienia ze źródeł antropogenicznych wszystkich substancji chemicznych wymienionych w załączniku C do konwencji w celu ich ciągłej minimalizacji oraz, tam gdzie jest to wykonalne, ostatecznego wyeliminowania, każda ze stron jako minimum tam, gdzie uzna to za konieczne, wymaga stosowania substytutów lub zmodyfikowanych materiałów, produktów i procesów w celu zapobiegania tworzeniu się i uwalnianiu substancji chemicznych wymienionych w tym załączniku;

T.  mając na uwadze, że art. 6 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2019/1021 zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia środków „mających na celu identyfikację, oznaczanie i minimalizację łącznych uwolnień substancji wymienionych w załączniku III [...], tak aby uwolnienia te zostały jak najszybciej wyeliminowane, jeżeli jest to wykonalne” oraz tam, gdzie uznane to będzie za stosowne, nakładających „obowiązek stosowania zastępczych lub zmodyfikowanych substancji, mieszanin, wyrobów i procesów w celu zapobieżenia powstawaniu i uwalnianiu substancji wymienionych w [tym] załączniku”;

U.  mając na uwadze, że zgodnie z opinią Komitetu ds. Produktów Biobójczych z 5 marca 2020 r. jeden ze składników obojętnych rodziny produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW” został zidentyfikowany jako potencjalnie mający właściwości zaburzające funkcjonowanie układu hormonalnego; mając na uwadze, że nie można było jednak stwierdzić, czy ten składnik obojętny spełnia naukowe kryteria określania właściwości zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2017/2100(13); mając na uwadze, że w odniesieniu do składnika obojętnego, który został zidentyfikowany jako potencjalnie mający właściwości zaburzające funkcjonowanie układu hormonalnego, eCA (Francja) uruchomi procedurę na mocy rozporządzenia REACH zgodnie z ust. 31 lit. b) noty CA-March18-Doc.7.3.b-final zatytułowanej „The implementation of scientific criteria for the determination of endocrine-disrupting properties in the context of biocidal product authorisation” [Wdrożenie naukowych kryteriów określania właściwości zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego w kontekście pozwoleń na produkty biobójcze];

1.  uważa, że projekt rozporządzenia wykonawczego Komisji przekracza uprawnienia wykonawcze przewidziane w rozporządzeniu (UE) nr 528/2012;

2.  uważa, że projekt rozporządzenia wykonawczego Komisji jest niespójny z prawem Unii, ponieważ nie jest zgodny z celem i treścią rozporządzenia (UE) 2019/1021 ani z wymogami konwencji sztokholmskiej;

3.  uważa, że projekt rozporządzenia wykonawczego Komisji udzielającego pozwolenia unijnego na rodzinę produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW” nie jest proporcjonalny w świetle:

4.  uważa, że w związku z powyższym Komisja nie powinna była wydać pozwolenia na rodzinę produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW” lub przynajmniej powinna była zażądać od wnioskodawcy dostarczenia większej ilości danych na temat ilości powstających dioksyn i całkowitego udziału w emisji dioksyn w wyniku stosowania tej rodziny produktów biobójczych w paliwach wykorzystywanych w transporcie drogowym i wodnym oraz wskazania poziomu ryzyka dla zdrowia ludzkiego i środowiska wynikającego z narażenia na dioksyny przez środowisko z powodu stosowania tej rodziny produktów biobójczych, aby Komisja mogła określić, czy ryzyko to można uznać za dopuszczalne, czy też nie, z punktu widzenia celów konwencji sztokholmskiej;

5.  wzywa Komisję do wycofania projektu rozporządzenia wykonawczego oraz do przedłożenia komisji nowego projektu;

6.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 167 z 27.6.2012, s. 1. (2) Dz.U. L 169 z 25.6.2019, s. 45. (3) Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13. (4) Dz.U. L 209 z 31.7.2006, s. 3. (5) Dz.U. L 81 z 19.3.2004, s. 37. (6) Opinia Komitetu ds. Produktów Biobójczych z 5 marca 2020 r. w sprawie pozwolenia unijnego na rodzinę produktów biobójczych: CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW, grupa produktowa: 6, ECHA/BPC/246/2020. (7) Światowa Organizacja Zdrowia (2019): „Preventing disease through healthy environments: Exposure to dioxins and dioxin-like substances: a major public health concern” [Zapobieganie chorobom przez zdrowe środowisko: Narażenie na dioksyny i substancje dioksynopodobne – istotny problem zdrowia publicznego], https://www.who.int/publications/i/item/WHO-CED-PHE-EPE-19.4.4 (8) Sprawozdanie Komisji z 4 stycznia 2019 r. w sprawie przeglądu i aktualizacji drugiego planu wdrożeniowego Unii Europejskiej zgodnie z art. 8 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 850/2004 dotyczącego trwałych zanieczyszczeń organicznych, COM(2018)0848, https://ec.europa.eu/transparency/documents-register/detail?ref=COM(2018)848&lang=pl (9) Opinia Komitetu ds. Produktów Biobójczych z 5 lipca 2021 r. na temat wniosku złożonego na mocy art. 75 ust. 1 lit. g) rozporządzenia (UE) nr 528/2012 w sprawie oceny emisji dioksyn w wyniku stosowania rodziny produktów biobójczych „CMIT/MIT NA BAZIE ROZPUSZCZALNIKÓW” w paliwach stosowanych w transporcie drogowym i wodnym (ECHA/BPC/283/2021). (10) Komunikat Komisji z 11 grudnia 2019 r. „Europejski Zielony Ład”, COM(2019)0640. (11) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie) (Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1). (12) Na przykład: aldehyd glutarowy i dimorfolinometan są zatwierdzone dla grupy produktowej 6; w programie przeglądu znajdują się: produkty reakcji paraformaldehydu i 2-hydroksypropyloaminy (w stosunku 3:2) (MBO), 1,2-benzoizotiazol-3(2H)-on (BIT), (etylenodioksy)dimetanol, 2-oktylo-2H-izotiazol-3-on (OIT), 2-metylo-2H-izotiazol-3-on (MIT), pirytionian cynku, 2,2’,2”-(heksahydro-1,3,5-triazyno-1,3,5-triyl)trietanol, sól sodowa 1-tlenku pirydyno-2-tiolu. (13) Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2017/2100 z dnia 4 września 2017 r. ustanawiające naukowe kryteria określania właściwości zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 (Dz.U. L 301 z 17.11.2017, s. 1).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. Dążenie do równouprawnienia osób z niepełnosprawnościami (2022/2026(INI))

P9_TA(2022)0435 A9-0284/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2 i art. 3 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 2, 9, 10, 19, 48, 67 ust. 4, 153, 165, 168, 174 i 216 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej (zwaną dalej „Kartą”), w szczególności jej art. 3, 6, 14, 15, 20, 21, 23, 24, 25, 26, 34, 35, 40, 41 i 47,

–  uwzględniając Europejski filar praw socjalnych, w szczególności jego zasady: 1. dotyczącą kształcenia, szkolenia i uczenia się przez całe życie, 2. dotyczącą równouprawnienia płci, 3. dotyczącą równości szans, 4. odnoszącą się do aktywnego wspierania zatrudnienia, 5. w sprawie bezpiecznego i elastycznego zatrudnienia, 6. w sprawie płac, 10. dotyczącą zdrowego, bezpiecznego i dobrze dostosowanego środowiska pracy oraz ochrony danych, 11. dotyczącą opieki nad dziećmi i wsparcia dla dzieci, 14. w sprawie dochodu minimalnego, a także 17. dotyczącą integracji osób z niepełnosprawnościami,

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych i jej wejście w życie 21 stycznia 2011 r. zgodnie z decyzją Rady 2010/48/WE z 26 listopada 2009 r. w sprawie zawarcia przez Wspólnotę Europejską Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych(1),

–  uwzględniając komentarze ogólne w sprawie praw osób z niepełnosprawnościami, stanowiące miarodajne wytyczne dotyczące wdrażania tych praw, szczególności komentarz ogólny nr 2 z 22 maja 2014 r. na temat dostępności, nr 3 z 25 listopada 2016 r. na temat kobiet i dziewcząt z niepełnosprawnościami, nr 4 z 25 listopada 2016 r. na temat prawa do edukacji włączającej, nr 5 z 27 października 2017 r. na temat niezależnego życia i włączenia do społeczności, nr 6 z 26 kwietnia 2018 r. na temat równości i niedyskryminacji oraz nr 7 z 9 listopada 2018 r. na temat uczestnictwa osób z niepełnosprawnościami, w tym dzieci z niepełnosprawnościami, we wdrażaniu i monitorowaniu Konwencji za pośrednictwem reprezentujących je organizacji,

–  uwzględniając kodeks postępowania pomiędzy Radą, państwami członkowskimi i Komisją zawierający wewnętrzne ustalenia dotyczące wdrażania przez Unię Europejską i reprezentowania Unii Europejskiej w odniesieniu do Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych(2),

–  uwzględniając przyjęte przez Komitet ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami uwagi końcowe z 2 października 2015 r. dotyczące wstępnego sprawozdania UE oraz listę kwestii przedłożoną przez Komitet ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami 20 kwietnia 2022 r. przed złożeniem drugiego i trzeciego sprawozdania okresowego Unii Europejskiej,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,

–  uwzględniając Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (europejska konwencja praw człowieka),

–  uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW),

–  uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka,

–  uwzględniając Agendę ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i jej cele zrównoważonego rozwoju, w szczególności wyraźne odniesienia do niepełnosprawności zawarte w celach nr 1 i 2 dotyczących wyeliminowania ubóstwa i głodu, w celu nr 3 dotyczącym zdrowia, celu nr 4 dotyczącym edukacji, celu nr 8 dotyczącym wzrostu i zatrudnienia, celu nr 10 dotyczącym zmniejszenia nierówności, celu nr 11 dotyczącym dostępności osiedli ludzkich oraz celu nr 17 odnoszącym się do gromadzenia danych,

–  uwzględniając sprawozdania jednostki UN Women w sprawie kobiet i dziewcząt z niepełnosprawnościami, w szczególności jej sprawozdanie z 1 lipca 2021 r. pt. „COVID-19, gender, and disability checklist: preventing and addressing gender-based violence against women, girls, and gender non-conforming persons with disabilities during the covid-19 pandemic” [Lista kontrolna Covid-19, płci społeczno-kulturowej oraz niepełnosprawności: zapobieganie przemocy ze względu na płeć wobec kobiet, dziewcząt i osób niebinarnych z niepełnosprawnościami podczas pandemii COVID-19 oraz zwalczanie tej przemocy](3),

–  uwzględniając Konwencję Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencja stambulska),

–  uwzględniając dochodzenie strategiczne Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczące zapewniania osobom z niepełnosprawnościami dostępu do stron internetowych Komisji,

–  uwzględniając przyjęty przez Radę środek ustanawiający Zmienione ramy UE wymagane na mocy art. 33 ust. 2 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych,

–  uwzględniając raport Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 20 marca 2019 r. pt.: „Rzeczywiste prawa osób z niepełnosprawnościami do głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego”(4),

–  uwzględniając dochodzenie strategiczne Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczące monitorowania przez Komisję środków unijnych mających wspierać prawo do niezależnego życia osób z niepełnosprawnościami i osób starszych,

–  uwzględniając sprawozdanie na temat praw podstawowych za rok 2021 i sprawozdanie Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej za rok 2022,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z 11 grudnia 2019 r. pt. „Kształtowanie programu UE w zakresie praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2020–2030”(5),

–  uwzględniając wskaźnik równouprawnienia płci za 2021 r. opracowany przez Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn,

–  uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym(6),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/818 z dnia 20 maja 2021 r. ustanawiające program „Kreatywna Europa” (2021–2027) oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1295/2013(7),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiającą normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępującą decyzję ramową Rady 2001/220/WSiSW(8),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2102 z 26 października 2016 r. w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego(9),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1808 z dnia 14 listopada 2018 r. zmieniającą dyrektywę 2010/13/UE w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych) ze względu na zmianę sytuacji na rynku(10),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 z 11 grudnia 2018 r. ustanawiającą Europejski kodeks łączności elektronicznej(11),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług(12),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów(13),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2000/78/WE z 27 listopada 2000 r. ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy(14),

–  uwzględniając zalecenie Komisji (UE) 2019/786 z 8 maja 2019 r. w sprawie renowacji budynków(15),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z 2 grudnia 2020 r. pt. „Cyfryzacja wymiaru sprawiedliwości w Unii Europejskiej – Wachlarz możliwości” (SWD(2020)0540),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z 7 października 2020 r. pt. „Unia równości: unijne ramy strategiczne na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów” (COM(2020)0620),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 12 listopada 2020 r. pt. „Unia równości: strategia na rzecz równości osób LGBTIQ na lata 2020–2025” (COM(2020)0698),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z 3 marca 2021 r. pt. „Unia równości: strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030” (COM(2021)0101), w szczególności jego sześć inicjatyw przewodnich,

–  uwzględniając komunikat Komisji z 19 maja 2022 r. w sprawie unijnej tablicy wyników wymiaru sprawiedliwości z 2022 r. (COM(2022)0234),

–  uwzględniając zmienioną Europejską kartę społeczną, a w szczególności jej art. 15 dotyczący prawa osób z niepełnosprawnościami do niezależności, integracji społecznej i udziału w życiu społeczności;

–  uwzględniając wniosek Komisji dotyczący dyrektywy Rady w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania osób bez względu na religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną (COM(2008)0426) oraz stanowisko Parlamentu w tej sprawie z 2 kwietnia 2009 r.(16),

–  uwzględniając zalecenie Rady z 4 czerwca 1998 r. w sprawie karty parkingowej dla osób niepełnosprawnych(17),

–  uwzględniając zalecenie Rady (UE) 2021/1004 z 14 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia europejskiej gwarancji dla dzieci(18),

–  uwzględniając konkluzje Rady z 5 grudnia 2019 r. w sprawie rynków pracy sprzyjających włączeniu społecznemu: Poprawa zatrudnienia osób w niekorzystnej sytuacji na rynku pracy(19);

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z 9 grudnia 2021 r. zatytułowany „Budowanie gospodarki służącej ludziom: plan działania na rzecz gospodarki społecznej” (SWD(2021)0373),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 23 czerwca 2022 r. w sprawie wdrażania środków włączenia społecznego w programie Erasmus+ w latach 2014–2020(20),

–  uwzględniając stanowisko Parlamentu z 3 maja 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie wyboru posłów do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich, uchylającego decyzję Rady (76/787/EWWiS, EWG, Euratom) oraz Akt dotyczący wyborów przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich(21),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 7 kwietnia 2022 r. w sprawie ochrony w UE dzieci i młodzieży uciekających przed wojną w Ukrainie(22),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 19 maja 2022 r. w sprawie skutków społecznych i gospodarczych dla UE związanych z rosyjską wojną w Ukrainie – zwiększanie zdolności UE do działania(23),

–  uwzględniając rezolucję z 24 czerwca 2021 r. w sprawie sytuacji w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz praw w tej dziedzinie w UE w kontekście zdrowia kobiet(24),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 14 grudnia 2021 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie zwalczania przemocy ze względu na płeć: cyberprzemoc(25),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 20 października 2021 r. w sprawie sytuacji artystów i odbudowy życia kulturalnego w UE(26),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 7 października 2021 r. w sprawie ochrony osób z niepełnosprawnościami za pośrednictwem petycji: zdobyte doświadczenia(27),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 29 kwietnia 2021 r. w sprawie europejskiej gwarancji dla dzieci(28),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 10 marca 2021 r. w sprawie wdrożenia dyrektywy Rady 2000/78/WE ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy w świetle Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych(29),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 8 lipca 2020 r. w sprawie praw osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz ich rodzin w dobie kryzysu związanego z pandemią COVID-19(30),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 17 kwietnia 2020 r. w sprawie skoordynowanych działań UE na rzecz walki z pandemią COVID-19 i jej skutkami(31),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 18 czerwca 2020 r. w sprawie europejskiej strategii na rzecz osób niepełnosprawnych na okres po roku 2020(32),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 października 2017 r. w sprawie systemów penitencjarnych i warunków panujących w zakładach karnych(33),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 29 listopada 2018 r. w sprawie sytuacji kobiet niepełnosprawnych(34),

–  uwzględniając badanie pt. „Europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne a osoby z niepełnosprawnościami w Unii Europejskiej”, opublikowane 3 listopada 2016 r. przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej(35),

–  uwzględniając badanie pt. „Edukacja włączająca dla uczniów z niepełnosprawnościami” opublikowane 15 września 2017 r. przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej(36),

–  uwzględniając badanie pt. „Rola ochronna Komisji Petycji w kontekście wdrażania Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych”, opublikowane 9 października 2015 r.(37) przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej, a także jego aktualizacje z lat 2016, 2017 i 2018,

–  uwzględniając szczegółową analizę pt. „Europejski akt prawny w sprawie dostępności”, opublikowaną 15 sierpnia 2016 r. przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej(38),

–  uwzględniając badanie pt. „Transport i turystyka dla osób z niepełnosprawnościami i osób o ograniczonej możliwości poruszania się”, opublikowane 8 maja 2018 r. przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej(39),

–  uwzględniając badanie pt. „Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności na okres po 2020 r.”, opublikowane 15 lipca 2020 r. przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej(40),

–  uwzględniając badanie pt. „Wdrażanie przez UE uwag końcowych z 2015 r. Komitetu Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami” opublikowane przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej 2 grudnia 2021 r.(41),

–  uwzględniając wyjazd delegacji ad hoc Parlamentu Europejskiego na 15. Konferencję Państw-Stron Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych (COSP) w dniach 14–16 czerwca 2022 r. w Nowym Jorku w imieniu Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Petycji,

–  uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 10/2021 z dnia 26 maja 2021 r. pt. „Uwzględnianie aspektu płci w budżecie UE – czas, by za słowami poszły czyny”(42),

–  uwzględniając cel strategii „Europa 2020” w zakresie ubóstwa, deklarację z Porto, komunikat Komisji z 4 marca 2021 r. pt. „Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych” (COM(2021)0102) oraz jego cel na 2030 r. dotyczący walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym,

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2000/43/WE z 29 czerwca 2000 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne(43),

–  uwzględniając rozporządzenia ustanawiające przepisy dotyczące unijnych programów finansowania w wieloletnich ramach finansowych, w szczególności Europejskiego Funduszu Społecznego, Inicjatywy na rzecz Zatrudnienia Ludzi Młodych, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, programu Erasmus oraz Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, które zapewniają pomoc finansową UE na poprawę sytuacji osób z niepełnosprawnościami,

–  uwzględniając zalecenie Komisji (UE) 2018/951 z 22 czerwca 2018 r. w sprawie norm dotyczących organów ds. równości(44),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 15 listopada 2010 r. pt. „Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności 2010–2020 – Odnowione zobowiązanie do budowania Europy bez barier” (COM(2010)0636),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z 2 lutego 2017 r. pt. „Sprawozdanie z postępów w realizacji europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności (2010–2020)” (SWD(2017)0029),

–  uwzględniając inicjatywę projektu pilotażowego Komisji dotyczącego unijnej karty osoby z niepełnosprawnością, przeprowadzoną w latach 2016–2018 w ośmiu państwach członkowskich, oraz sporządzone w maju 2021 r. badanie oceniające realizację działań pilotażowych dotyczących unijnej karty osoby z niepełnosprawnością i związanych z nią korzyści,

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z 20 listopada 2020 r. pt. „Ocena europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności 2010–2020” (SWD(2020)0289),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z 19 marca 2021 r. w sprawie stosowania dyrektywy Rady 2000/43/WE wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne („dyrektywa w sprawie równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe”) oraz dyrektywy Rady 2000/78/WE ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy („dyrektywa w sprawie równego traktowania w obszarze zatrudnienia i pracy”) (COM(2021)0139),

–  uwzględniając dokument programowy Europejskiej Fundacji na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (Eurofound) z 21 marca 2022 r. pt. „People with disabilities and the COVID-19 pandemic: Findings from the Living, working and COVID-19 e-survey [Osoby z niepełnosprawnościami a pandemia COVID-19: wyniki internetowego badania dotyczącego wpływu COVID-19 na życie i pracę],

–  uwzględniając sprawozdanie z badań prowadzonych przez Eurofound z 19 kwietnia 2021 r. pt. „Disability and labour market integration: Policy trends and support in EU Member States” [Niepełnosprawność a integracja na rynku pracy: tendencje w polityce i wsparcie w państwach członkowskich UE],

–  uwzględniając dokument orientacyjny Eurofound z 30 listopada 2018 r. pt. „The social and employment situation of people with disabilities” [Sytuacja społeczna i sytuacja w zakresie zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami],

–  uwzględniając zalecenie Rady (UE) 2021/1004 z 14 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia europejskiej gwarancji dla dzieci(45),

–  uwzględniając art. 54 Regulaminu,

–  uwzględniając opinie przedstawione przez Komisję Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz Komisję Petycji,

–  uwzględniając pismo Komisji Kultury i Edukacji,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A9-0284/2022),

A.  mając na uwadze, że według dostępnych danych w UE jest około 87 mln osób z jakąś formą niepełnosprawności, w tym ponad 24 mln osób o znacznym stopniu niepełnosprawności;

B.  mając na uwadze, że według strategii UE na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 w placówkach opiekuńczych żyje ponad milion dzieci i dorosłych z niepełnosprawnościami w wieku poniżej 65 roku życia i ponad dwa miliony dorosłych z niepełnosprawnościami w wieku powyżej 65 roku życia; mając na uwadze, że istnieje związek między wzrostem liczby osób niepełnosprawnych a starzeniem się społeczeństwa europejskiego, co należy uwzględnić w polityce UE;

C.  mając na uwadze, że według strategii UE na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 zatrudnienie znajduje 50,8 % osób z niepełnosprawnościami w porównaniu z 75 % osób bez niepełnosprawności; mając na uwadze, że według strategii UE na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 w ocenie strategii w sprawie niepełnosprawności 2010–2020 „zatrudnienie stanowi jeden z pięciu głównych priorytetów polityki dotyczącej przyszłych działań”;

D.  mając na uwadze, że osoby z niepełnosprawnościami żyjące w UE nadal spotykają się z dyskryminacją, w tym z odmową racjonalnych usprawnień, z nękaniem oraz wielorakimi i intersekcjonalnymi formami dyskryminacji we wszystkich dziedzinach życia, w tym z niekorzystnymi warunkami społeczno-gospodarczymi, izolacją społeczną, nadużyciami i przemocą, także przemocą ze względu na płeć, przymusową sterylizacją i przymusową aborcją, brakiem dostępu do usług świadczonych w społeczności, niską jakością warunków mieszkaniowych, instytucjonalizacją, nieodpowiednią opieką zdrowotną oraz odmową możliwości wnoszenia wkładu i aktywnego zaangażowania w życie społeczne(46);

E.  mając na uwadze, że tylko 22 z 27 państw członkowskich podpisały i ratyfikowały protokół fakultatywny do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych(47); mając na uwadze, że Parlament w kilku rezolucjach monitorował i promował wdrażanie Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, wzywając do jej pełnego wdrożenia i podnoszenia świadomości na temat zawartych w niej praw; mając na uwadze, że Parlament Europejski podkreślił również, iż protokół fakultatywny do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych powinien zostać ratyfikowany zarówno przez państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, jak i przez UE, gdyż dzięki temu możliwe będzie kontrolowanie indywidualnych lub systemowych przypadków dyskryminacji;

F.  mając na uwadze, że podstawą Europy dostępnej i sprzyjającej włączeniu społecznemu osób z niepełnosprawnościami jest Unia, w której wszystkie państwa członkowskie uznają status osób z niepełnosprawnościami i umożliwiają tym osobom pełne korzystanie ze swobody przemieszczania się; mając na uwadze, że osoby z niepełnosprawnościami w całej swojej różnorodności mają prawo do korzystania z przysługujących im praw podstawowych na równych zasadach ze wszystkimi; mając na uwadze, że pełny i skuteczny udział osób z niepełnosprawnościami we wszystkich dziedzinach życia oraz sferach życia społecznego ma zasadnicze znaczenie dla korzystania z przysługujących im praw podstawowych;

G.  mając na uwadze, że Komisja nie podjęła skutecznych działań w celu zapewnienia harmonizacji prawa z Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych; mając na uwadze, że dotychczas nie dokonano przeglądu obowiązującego prawodawstwa i polityki ani przeglądu wytycznych dotyczących oceny skutków przed przedstawieniem wniosku ustawodawczego;

H.  mając na uwadze, że brak wspólnej unijnej definicji niepełnosprawności stanowi główną przeszkodę dla kodyfikacji oceny niepełnosprawności i wzajemnego uznawania krajowych decyzji w kwestiach związanych z niepełnosprawnością, w szczególności w zakresie kwalifikowalności do dostępu do określonych udogodnień i usług w dziedzinie zabezpieczenia społecznego;

I.  mając na uwadze, że dostępność wiarygodnych i zdezagregowanych danych na temat osób z niepełnosprawnościami na szczeblu UE jest bardzo ograniczona;

J.  mając na uwadze, że Komisja przedstawiła ambitny program w ramach strategii na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030;

K.  mając na uwadze, że według Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej obowiązujące przepisy UE dotyczące praw osób z niepełnosprawnościami nie są skutecznie wdrażane i egzekwowane; mając na uwadze, że przepisy UE nie obejmują wielorakich i krzyżowych form dyskryminacji oraz że nadal istnieją luki w monitorowaniu przypadków dyskryminacji;

L.  mając na uwadze, że instytucje UE powinny wzmocnić zorganizowany proces konsultacji z osobami z niepełnosprawnościami i ich organizacjami przedstawicielskimi, gwarantując prawo do informacji i dostępności takich procesów, zarówno pod względem dostępności cyfrowej platform internetowych, terminów przekazywania informacji zwrotnych, jak i zapewnienia wkładu na etapach procesu legislacyjnego, na których wkład może nadal mieć istotne znaczenie; mając na uwadze, że nadal nie jest jasne, w jaki sposób wkład ten będzie przetwarzany i odzwierciedlony w ostatecznych wnioskach; mając na uwadze, że państwa członkowskie i kraje spoza UE, w szczególności kraje kandydujące, również powinny zrobić więcej w tym zakresie;

M.  mając na uwadze, że osoby z niepełnosprawnościami, które pozbawiono zdolności do czynności prawnych lub których zdolność do czynności prawnych została ograniczona, mogą nie mieć możliwości korzystania ze swoich praw podstawowych, w tym prawa dostępu do wymiaru sprawiedliwości, prawa do głosowania i kandydowania w wyborach, do decydowania o miejscu zamieszkania i do podpisania jakiejkolwiek umowy;

N.  mając na uwadze, że dostęp do wymiaru sprawiedliwości to niezbędny element praworządności i prawo podstawowe oraz warunek wstępny korzystania z innych praw człowieka, takich jak równość wobec prawa i prawo do rzetelnego procesu sądowego; mając na uwadze, że art. 13 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych zobowiązuje państwa członkowskie do zagwarantowania osobom z niepełnosprawnościami skutecznego dostępu do wymiaru sprawiedliwości na równych zasadach z innymi osobami oraz poprzez zapewnienie dostosowań proceduralnych, przy czym należy zapewnić odpowiednie szkolenia dla personelu zatrudnionego w administracji wymiaru sprawiedliwości;

O.  mając na uwadze, że istnienie niepełnosprawności samo w sobie nie uzasadnia pozbawienia danej osoby zdolności do czynności prawnych; mając na uwadze, że wszelkie środki ograniczające zdolność tych osób do czynności prawnych muszą być dostosowane do sytuacji i proporcjonalne do ich potrzeb oraz mogą być podejmowane jedynie pod pewnymi warunkami, z zastrzeżeniem pewnych gwarancji;

P.  mając na uwadze, że według sprawozdania Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z 2019 r. pt. „Rzeczywiste prawa osób z niepełnosprawnościami do głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego” około 800 000 obywateli UE zostało pozbawionych prawa do głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego z powodu niepełnosprawności lub problemów ze zdrowiem psychicznym, a miliony obywateli UE nie są w stanie oddać głosu w wyborach do Parlamentu Europejskiego ze względu na bariery techniczne lub brak odpowiednich rozwiązań organizacyjnych, które nie odpowiadają potrzebom wynikającym z jednej lub kilku niepełnosprawności;

Q.  mając na uwadze, że w czternastu państwach członkowskich osoby z niepełnosprawnościami pozostające pod całkowitą lub częściową opieką są pozbawione prawa do głosowania(48); mając na uwadze, że mogą one korzystać z prawa do kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego tylko w siedmiu państwach członkowskich; mając na uwadze, że jest to wyraźnie sprzeczne z art. 39 i 40 Karty; mając na uwadze, że wiele barier w dostępie nadal uniemożliwia osobom z niepełnosprawnościami udział w wyborach;

R.  mając na uwadze, że pandemia wywarła poważny wpływ na dobrostan psychiczny dzieci i młodzieży, zwłaszcza osób z niepełnosprawnościami; mając na uwadze, że osoby z niepełnosprawnościami mieszkające w placówkach opiekuńczych odczuły także skutki pandemii COVID-19 dotkliwiej niż inne osoby, z uwagi na ogólną praktykę zakazu wizyt w takich placówkach; mając na uwadze, że państwa członkowskie muszą zwiększyć wysiłki na rzecz poprawy warunków życia osób z niepełnosprawnościami podczas przyszłych pandemii;

S.  mając na uwadze, że UE powinna lepiej gwarantować prawa i zaspokajać potrzeby osób z niepełnosprawnościami w swojej polityce zdrowotnej, takiej jak polityka związana z COVID-19, strategie w zakresie zdrowia psychicznego i europejski plan walki z rakiem;

T.  mając na uwadze, że ramy z Sendai dotyczące ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych w latach 2015–2030 odzwierciedlają program zrównoważonego rozwoju oparty na prawach człowieka, który obejmuje osoby z niepełnosprawnościami i jest dla nich dostępny, oraz wymagają, aby wszystkie strategie polityczne na rzecz zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi obejmowały perspektywę niepełnosprawności i promowały inkluzywne podejmowanie decyzji w oparciu o analizę ryzyka, na podstawie upowszechnianych danych zdezagregowanych ze względu na niepełnosprawność;

U.  mając na uwadze, że technologia wspomagana sztuczną inteligencją (AI) może w szczególności znacznie uprościć codzienne życie osób z niepełnosprawnością wzrokową, słuchową, ruchową i edukacyjną, ułatwiając im dostęp do kultury, sztuki, sportu, życia zawodowego i życia społecznego oraz umożliwiając im bardziej niezależne życie;

V.  mając na uwadze, że osoby z niepełnosprawnościami są co najmniej trzykrotnie bardziej narażone na przemoc fizyczną, seksualną i emocjonalną niż osoby bez niepełnosprawności; mając na uwadze, że kobiety i dziewczęta z niepełnosprawnością są bardziej narażone na przemoc ze względu na płeć; mając na uwadze, że kobiety z niepełnosprawnością są nawet dziesięciokrotnie bardziej narażone na przemoc seksualną(49), w tym przymusową sterylizację, a prawodawstwo UE dotyczące równości płci nie uwzględnia w pełni ich praw i potrzeb;

W.  mając na uwadze, że uznanie związku między przemocą, płcią i niepełnosprawnością w przypadku kobiet i dziewcząt z niepełnosprawnościami ma zasadnicze znaczenie dla przyjęcia integracyjnych strategii reagowania; mając na uwadze, że wiele osób z niepełnosprawnościami może również nie mieć dostępu do edukacji seksualnej, która mogłaby być pomocna w identyfikowaniu nadużyć i zapobieganiu im, oraz napotyka piętrzące się przeszkody w dostępie do wymiaru sprawiedliwości i zgłaszaniu przemocy; mając na uwadze, że kobiety z niepełnosprawnościami częściej doświadczają ubóstwa i izolacji niż mężczyźni z niepełnosprawnościami lub osoby bez niepełnosprawności;

X.  mając na uwadze, że w kilku państwach członkowskich nadal dochodzi do łamania praw podstawowych więźniów z niepełnosprawnościami; mając na uwadze, że warunki przetrzymywania więźniów z niepełnosprawnościami, których niepełnosprawność nie została uznana lub w niewystarczającym stopniu uwzględniona, są haniebne; mając na uwadze, że państwa członkowskie zbyt często naruszają prawa podstawowe więźniów z niepełnosprawnościami i nie uwzględniają ich potrzeb;

Y.  mając na uwadze, że niepełnosprawni twórcy kultury, tacy jak autorzy, wykonawcy i artyści, mają trudniejszy dostęp do profesjonalnej i nieprofesjonalnej działalności artystycznej i kulturalnej, a także mają mniejsze szanse na długotrwałą karierę w sektorze kultury i sektorze kreatywnym; mając na uwadze, że są oni często wykluczani z polityki i finansowania na rzecz sektora kultury i sektora kreatywnego, gdyż nie uwzględnia się na przykład ich ograniczonej mobilności lub wyzwań związanych ze zbiurokratyzowanymi procedurami finansowania;

Z.  mając na uwadze, że Unia musi zapewnić dzieciom z niepełnosprawnościami, które uciekły przed wojną, dodatkowe wsparcie w celu zaspokojenia ich potrzeb; mając na uwadze, że według przyjętej w kwietniu 2022 r. rezolucji w sprawie ochrony w UE dzieci i młodzieży uciekających przed wojną w Ukrainie w placówkach opiekuńczych i internatach szkolnych w Ukrainie mieszka ponad 100 000 dzieci, a połowa z nich jest niepełnosprawna;

AA.  mając na uwadze, że jak wynika z badań Eurofoundu, w latach 2011–2016 luka w wykształceniu wyższym między osobami z niepełnosprawnościami a osobami bez niepełnosprawności zwiększyła się z 7 % do 9 %; mając na uwadze, że jedynie 29,4 % osób z niepełnosprawnościami zdobywa wykształcenie wyższe w porównaniu z 43,8 % osób bez niepełnosprawności; mając na uwadze ograniczenia w dostępie osób z niepełnosprawnościami do edukacji, które prowadzą do niższego udziału w zajęciach edukacyjnych i szkoleniowych oraz do zagrożenia wykluczeniem społecznym i ekonomicznym;

AB.  mając na uwadze, że UE, jej instytucje i państwa członkowskie są stronami Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych i są zobowiązane do pełnego wdrożenia określonych w niej praw podstawowych, w tym art. 27 dotyczącego pracy i zatrudnienia; mając na uwadze, że prawa zapisane w Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych są dalekie od rzeczywistości milionów osób z niepełnosprawnościami w UE, między innymi z powodu luk w dyrektywie w sprawie równego traktowania w zakresie zatrudnienia;

AC.  mając na uwadze, że Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych uznaje prawo osób z niepełnosprawnościami do pracy na równi z innymi osobami, w tym możliwość zarabiania na utrzymanie dzięki wybranej przez siebie pracy oraz w otwartym, inkluzywnym i dostępnym środowisku; mając na uwadze, że każdy ma prawo do terminowego i dostosowanego do potrzeb wsparcia w celu poprawy perspektyw zatrudnienia lub prowadzenia działalności na własny rachunek, w tym prawo do otrzymania wsparcia w poszukiwaniu pracy, szkoleniu się i zmianie kwalifikacji zawodowych, jak określono w zasadzie nr 4 Europejskiego filaru praw socjalnych; mając na uwadze, że osoby z niepełnosprawnościami są w znacznym stopniu wykluczone z otwartego rynku pracy i pozbawione prawa do podejmowania pracy na równych zasadach z innymi osobami lub napotykają poważne trudności w osiągnięciu równego dostępu do rynku pracy i równych warunków na rynku pracy; mając na uwadze, że, jak wynika z badań Eurofoundu, do głównych przeszkód w zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami należą stereotypy związane z niepełnosprawnością, biurokracja w dostępie do istniejących usług, brak wizji strategicznej w zarządzaniu, niedostateczne monitorowanie realizacji polityki, ograniczone zasoby na szkolenia dla pracodawców i brak specjalistycznego wsparcia;

AD.  mając na uwadze, że osoby z niepełnosprawnościami powinny mieć dostęp do indywidualnego wsparcia i udogodnień w miejscu pracy; mając na uwadze, że osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do otrzymania wsparcia dochodu, które zapewni im godne życie, do usług, które pozwolą im uczestniczyć w rynku pracy i w życiu społecznym, a także do środowiska pracy dostosowanego do ich potrzeb; mając na uwadze, że trudności napotykane przez osoby z niepełnosprawnościami wykraczają daleko poza kwestię zatrudnienia; mając na uwadze, że sytuacja społeczna i finansowa osób z niepełnosprawnościami jest nadal znacznie gorsza niż osób bez niepełnosprawności oraz jest synonimem ograniczeń strukturalnych lub mniejszych szans edukacyjnych i dyskryminacji; mając na uwadze, że środki wsparcia ukierunkowane na dziedziny inne niż zatrudnienie – na przykład ograniczanie ubóstwa, dostęp do mieszkań i opieki nad dziećmi, dostępny transport publiczny i pomoc osobista – również odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu osobom z niepełnosprawnościami dostępu do aktywności zawodowej i utrzymania zatrudnienia;

AE.  mając na uwadze, że w strategii UE na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 proponuje się stworzenie do końca 2023 r. unijnej karty osoby z niepełnosprawnością, która byłaby uznawana we wszystkich państwach członkowskich;

AF.  mając na uwadze, że innowacje techniczne, takie jak działające etycznie i skoncentrowane na człowieku systemy AI, mogą przyczynić się do stworzenia skutecznych, dostępnych i niedyskryminacyjnych procesów zatrudnienia, ale rozwój technologiczny niesprzyjający włączeniu społecznemu może stwarzać ryzyko nowych barier i form dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami; mając na uwadze, że art. 9 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych nakłada wymóg dostępu do informacji oraz technologii i systemów komunikacyjnych na zasadzie równości; mając na uwadze, że 64,3 % osób z niepełnosprawnościami, które ukończyły 16 roku życia, ma w domu łącze internetowe, w porównaniu z 87,9 % osób bez niepełnosprawności;

AG.  mając na uwadze, że, jak wynika z badań Eurofoundu, wsparcie przedsiębiorczości i samozatrudnienia w postaci doradztwa, szkoleń i pomocy finansowej może stworzyć osobom z niepełnosprawnościami możliwość aktywnego uczestnictwa w otwartym rynku pracy i sprawić, że nie będą polegały jedynie na zasiłkach z tytułu niepełnosprawności; mając na uwadze, że takie wsparcie musi być dobrze ukierunkowane i zasilane odpowiednimi zasobami;

AH.  mając na uwadze, że pandemia COVID-19 nasiliła istniejące przeszkody i nierówności dla wszystkich osób z niepełnosprawnościami; mając na uwadze, że, jak wynika z badań Eurofoundu, w czasie pandemii średnio 71 % ankietowanych z niepełnosprawnościami było zagrożonych depresją, a 25 % ankietowanych z niepełnosprawnościami – czyli dwukrotnie więcej niż w przypadku osób bez niepełnosprawności – wskazało, że nie miało dostępu do ochrony zdrowia psychicznego; mając na uwadze, że, jak wynika z badań Eurofoundu, środki izolacji i ograniczenia związane z pandemią COVID-19 dotknęły w szczególności młode osoby z niepełnosprawnościami w wieku 18–29 lat, jako że 51 % ankietowanych z tej grupy zgłaszało poczucie samotności, czyli o 19 % więcej niż w przypadku młodych osób bez niepełnosprawności; mając na uwadze, że plany powrotu do pracy mają kluczowe znaczenie dla pracowników cierpiących na zaburzenia zdrowia psychicznego;

AI.  mając na uwadze, że dziesięć lat po przystąpieniu UE do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych poziom instytucjonalizacji pozostaje niezmieniony; mając na uwadze, że w całej Europie co najmniej 1,4 mln osób nadal przebywa w placówkach opiekuńczych, a liczba ta nie zmieniła się od czasu przyjęcia konwencji; mając na uwadze, że zgodnie z wynikami ankiety dotyczącej samodzielnego życia, przeprowadzonej przez European Network on Independent Living (ENIL) w 2020 r., 24 z 43 krajów reprezentowanych w Radzie Europy nie posiada strategii deinstytucjonalizacji, a w 18 krajach, które taką strategię mają, 88 % ankietowanych określiło ją jako albo nieodpowiednią, albo wymagającą poprawy;

AJ.  mając na uwadze, że 33 kraje Rady Europy zapewniają pewnego rodzaju pomoc osobistą, ale 97 % ankietowanych stwierdziło, że dostęp do niej albo jest nieodpowiedni, albo wymaga poprawy;

AK.  mając na uwadze, że obowiązujące ramy prawne nie nakładają na państwa członkowskie obowiązku wyznaczenia organu ds. równości mającego chronić ofiary dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność;

AL.  mając na uwadze, że w 2008 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący rozszerzenia ochrony przed dyskryminacją poza sferę zatrudnienia, zgodnie z dyrektywą w sprawie równego traktowania w zakresie zatrudnienia, w której zakazano dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność, wiek, orientację seksualną, religię lub przekonania w zakresie zatrudnienia i pracy; mając na uwadze, że w nowej dyrektywie zasada równości miałaby zastosowanie w edukacji, dostępie do towarów i usług oraz ochronie socjalnej, w tym zabezpieczeniu społecznym i opiece zdrowotnej; mając na uwadze, że wniosek ten nie został dotąd przyjęty i jest blokowany w Radzie od 14 lat, a do jego przyjęcia konieczna jest jednomyślność;

AM.  mając na uwadze, że wszystkie państwa członkowskie UE ratyfikowały Konwencję ONZ o prawach dziecka, przez co jest ona dla nich wiążąca, a także mając na uwadze, że art. 3 ust. 3 TUE ustanawia cel Unii, jakim jest propagowanie ochrony praw dziecka; mając na uwadze, że Karta gwarantuje, że instytucje UE i państwa członkowskie muszą chronić prawa dziecka przy wdrażaniu prawa UE; mając na uwadze, że Parlament przyjął rezolucję w sprawie europejskiej gwarancji dla dzieci zdecydowaną większością głosów i zażądał w niej zapewnienia, aby wszystkie dzieci miały dostęp do edukacji włączającej od wczesnego dzieciństwa po wiek nastoletni, również dzieci romskie, dzieci z niepełnosprawnościami, dzieci bezpaństwowe i migrujące oraz te żyjące w strefach dotkniętych kryzysami humanitarnymi;

AN.  mając na uwadze, że dostęp do wysokiej jakości zatrudnienia, kształcenia i szkolenia, opieki zdrowotnej, ochrony socjalnej, w tym w wymiarze transgranicznym, a także do odpowiednich mieszkań oraz wsparcia samodzielnego życia i równych możliwości uczestnictwa w rekreacji i życiu społeczności są kluczowe dla jakości życia osób z niepełnosprawnościami, zmniejszenia skali ubóstwa, poprawy sytuacji oraz wspierania inkluzywnego i trwałego wzrostu; mając na uwadze, że krajowe systemy dochodu minimalnego powinny być w równym stopniu dostępne dla osób z niepełnosprawnościami; mając na uwadze, że osoby z niepełnosprawnościami powinny również mieć dostęp do ukierunkowanej pomocy na ponoszone przez nie dodatkowe wydatki związane z niepełnosprawnością, innymi słowy takie wydatki nie powinny być pokrywane wyłącznie z dochodu;

Życie samodzielne i integracja społeczna

1.  przypomina, zgodnie z art. 19 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, że osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do samodzielnego życia i korzystania z odpowiednich usług świadczonych w społeczności lokalnej; uważa, że prawo to można w pełni zagwarantować tylko wtedy, gdy strategie polityczne i przepisy stanowiące alternatywę dla placówek opieki będą opracowywane na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym oraz zgodne ze standardami europejskimi; wzywa Komisję i państwa członkowskie do jak najszybszego odejścia od opieki instytucjonalnej nad osobami z niepełnosprawnościami, jak określono w komentarzu ogólnym nr 5 Komitetu ONZ do spraw Praw Osób Niepełnosprawnych, oraz do zastąpienia systemu instytucjonalnego i innych rozwiązań opartych na odseparowaniu systemem umożliwiającym udział w życiu społecznym, w którym usługi są świadczone w społeczności zgodnie z wolą i preferencjami osób z niepełnosprawnościami, w tym w formie opieki środowiskowej, zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej zawartymi w europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności 2010–2020; podkreśla, że należy wyeliminować stereotypy, wrogość względem osób niepełnosprawnych i błędne wyobrażenia, które uniemożliwiają osobom z niepełnosprawnościami samodzielne życie, oraz należy promować wkład tych osób w społeczeństwo; podkreśla, że dostęp do rynku pracy ma zasadnicze znaczenie dla umożliwienia osobom z niepełnosprawnościami samodzielnego życia i pełnego udziału w życiu społecznym;

2.  wzywa państwa członkowskie do przyjęcia strategii deinstytucjonalizacji oraz do dopilnowania, aby ich przepisy, strategie polityczne i programy deinstytucjonalizacji były zgodne z koncepcją niezależnego życia zapisaną w Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych; wzywa Komisję do stosowania punktów odniesienia do pomiaru postępów w tej dziedzinie; ponadto wzywa Komisję, by wypełniła zobowiązanie podjęte w strategii UE na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 i do 2023 r. przedstawiła państwom członkowskim wytyczne dotyczące poprawy niezależnego życia i włączenia do społeczności lokalnej; wzywa państwa członkowskie do uwzględnienia w strategiach deinstytucjonalizacji konkretnych i terminowych celów w zakresie właściwego finansowania tych strategii oraz do opracowania mechanizmów zapewniających skuteczną koordynację między właściwymi organami w różnych sektorach administracji i na różnych szczeblach administracyjnych; ubolewa, że brak dostępnych i przystępnych cenowo mieszkań jest główną przeszkodą do samodzielnego życia; podkreśla, że należy upowszechniać i zapewniać możliwość samodzielnego życia we własnej społeczności jako alternatywę dla rozwiązań instytucjonalnych zgodnie z uwagą ogólną nr 5 Komitetu ONZ ds. Praw Osób Niepełnosprawnych;

3.  uważa, że usługi wsparcia na poziomie społeczności lokalnych i ustalenia dotyczące wsparcia związanego z sytuacją mieszkaniową zapewniają osobom z niepełnosprawnościami lepszą jakość życia; wzywa Komisję i państwa członkowskie do przyjęcia podejścia zorientowanego na człowieka oraz odpowiednich środków wsparcia, aby zapewnić pełne włączenie społeczne osób z niepełnosprawnościami;

4.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby dążyły do stopniowego wspólnego zdefiniowania kluczowych pojęć związanych z wdrażaniem Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, takich jak „dostępność”, „udział” i „życie w społeczeństwie” w celu zwiększenia spójności między państwami członkowskimi i poprawy wewnątrzunijnej mobilności osób z niepełnosprawnościami, a także do wzajemnego uznawania deinstytucjonalizacji i metod jej wdrażania;

5.  wzywa Komisję i Eurostat do wyeliminowania luk, w tym różnic w poziomie zatrudnienia i wskaźnikach płac, w zakresie dostępności, wiarygodności i porównywalności danych dotyczących warunków życia osób z niepełnosprawnościami w Europie;

6.  nalega, aby w ramach odpowiednich funduszy UE dążono do promowania dostępnych środowisk, usług, praktyk i urządzeń sprzyjających włączeniu społecznemu, dzięki podejściu opartym na projektowaniu uniwersalnym i sprzyjaniu deinstytucjonalizacji, oraz aby zdecydowanie wspierano pomoc osobistą i samodzielne życie;

7.  z zadowoleniem przyjmuje ogłoszenie przez Europejski Trybunał Obrachunkowy nadchodzącej kontroli dotyczącej skuteczności wkładu finansowego UE na rzecz zapewnienia równości osób z niepełnosprawnościami; wzywa Komisję, by lepiej monitorowała wykorzystanie funduszy UE w tej dziedzinie polityki, w tym by rozważyła zawieszenie, wycofanie i odzyskanie płatności w przypadku naruszenia obowiązku przestrzegania praw podstawowych; podkreśla, że rozwiązania oparte na segregacji, niezależnie od ich skali, nie powinny być finansowane z funduszy UE oraz że powinny one być zawsze dostępne dla osób z niepełnosprawnościami; ponadto wzywa Komisję do zapewnienia odpowiednich działań następczych w związku z wnioskami i zaleceniami Europejskiego Trybunału Obrachunkowego zawartymi w jego sprawozdaniu specjalnym w sprawie sporządzania budżetu z uwzględnieniem aspektu płci; podkreśla, że zgodnie ze sprawozdaniem sporządzanie budżetu z uwzględnieniem aspektu płci jest sposobem dążenia do zapewnienia równości płci, a działania na rzecz osiągnięcia równości płci muszą uwzględniać przyczyny dyskryminacji, w tym niepełnosprawność;

8.  przypomina, że w rozporządzeniu w sprawie wspólnych przepisów na lata 2021–2027(50) określono, że Europejski Fundusz Społeczny i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego muszą być wykorzystywane w sposób zgodny z polityką UE w zakresie włączenia społecznego; wzywa zatem do wprowadzenia surowszych przepisów zakazujących inwestowania funduszy UE w placówki opieki instytucjonalnej;

9.  z zadowoleniem przyjmuje dochodzenie z własnej inicjatywy Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczące monitorowania przez Komisję środków unijnych, które mają wspierać prawo do niezależnego życia osób z niepełnosprawnościami i osób starszych; podkreśla, że w konkluzjach Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich wzywa Komisję do zapewnienia państwom członkowskim i jego własnym pracownikom jaśniejszych wytycznych dotyczących potrzeby promowania deinstytucjonalizacji oraz sposobu, w jaki można to osiągnąć w kontekście wykorzystania funduszy UE;

Równość i niedyskryminacja: pilna potrzeba horyzontalnej dyrektywy antydyskryminacyjnej

10.  podkreśla, że zgodnie z Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych UE powinna włączyć perspektywę niepełnosprawności w główny nurt wszystkich swoich polityk, programów i strategii; popiera zalecenia Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków na rzecz zapewnienia ich właściwego przestrzegania; uważa, że harmonizacja prawa UE z Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia równości i niedyskryminacji; podkreśla rolę unijnych ram Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych w tym procesie;

11.  z zadowoleniem przyjmuje odpowiednie prace Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, stanowiące część unijnych ram Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, mające na celu ochronę, promowanie i monitorowanie wdrażania konwencji przez instytucje UE;

12.  wzywa państwa członkowskie UE, które dotychczas nie podpisały ani nie ratyfikowały protokołu fakultatywnego do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, aby to uczyniły;

13.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, by dołożyły większych starań w celu propagowania równych praw osób z niepełnosprawnościami poza UE, zwłaszcza w stosunkach z krajami kandydującymi do UE; podkreśla w związku z powyższym, że podczas negocjacji akcesyjnych Unia musi podnosić kwestię reform mających na celu poprawę sytuacji osób z niepełnosprawnościami;

14.  wzywa Komisję do zaktualizowania wniosku dotyczącego dyrektywy UE w sprawie równego traktowania w oparciu o stanowisko Parlamentu poprzez zajęcie się również dyskryminacją krzyżową i wyraźny zakaz dyskryminacji ze względu na kombinację wszelkich przyczyn wymienionych w Karcie; wzywa prezydencję Rady do uznania tej dyrektywy za priorytet i do przedyskutowania jej na najwyższym szczeblu politycznym; zaznacza, że trzeba wprowadzić konkretne środki wspierające przyjęcie tej dyrektywy, a jeżeli nie zostanie ona przyjęta – alternatywne środki ustawodawcze w celu zaradzenia dyskryminacji;

15.  z zadowoleniem odnotowuje, że Komisja przyjęła ambitną strategię na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030, i wzywa Komisję do monitorowania i zagwarantowania jej wdrożenia przez państwa członkowskie; podkreśla, że przy przeglądzie tej strategii należy jasno określić rolę unijnych zasad ramowych dotyczących Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, a także należy systematycznie i aktywnie angażować w taki przegląd osoby z niepełnosprawnościami i reprezentujące je organizacje na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym; ponownie wzywa Komisję, by opracowała te środki w koordynacji i porozumieniu z osobami z niepełnosprawnościami oraz wszystkimi zaangażowanymi organizacjami, począwszy od sieci Parlamentu Europejskiego ds. wdrażania Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych;

16.  wzywa Komisję, aby we współpracy z państwami członkowskimi i zgodnie ze standardami UE i towarzyszącymi im przepisami krajowymi gromadziła zdezagregowane i wiarygodne dane i statystyki, w tym zadbała, aby ogólnounijne statystyki zawierały dane w podziale na rodzaj niepełnosprawności i wskazywały liczbę osób mieszkających w placówkach opiekuńczych, tak by opracować odpowiednią i skuteczną politykę w celu zagwarantowania dostępnego, inkluzywnego i równościowego społeczeństwa z myślą o wszystkich osobach z niepełnosprawnościami w UE, niezależnie od tego, czy mieszkają w miastach, czy też na obszarach wiejskich lub oddalonych;

17.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do podnoszenia świadomości, w szczególności wśród dzieci i młodzieży, i do prowadzenia jasno ustrukturyzowanych konsultacji z udziałem i przy zaangażowaniu osób, których niepełnosprawność dotyczy bezpośrednio, oraz reprezentujących je organizacji społeczeństwa obywatelskiego, aby doprowadzić do rzeczywistego zrozumienia niepełnosprawności na wszystkich szczeblach społeczeństwa;

18.  uważa, że potrzebna jest wymiana dobrych praktyk na szczeblu europejskim na temat udanych projektów, tak by osoby z niepełnosprawnościami były uwzględniane we wszystkich obszarach, a także potrzebne są publiczne kampanie informacyjne dotyczące sposobów osiągnięcia tego celu, zgodnie z art. 27 Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych;

19.  wzywa państwa członkowskie do należytego uwzględnienia wyjątkowej sytuacji autorów, wykonawców i artystów z niepełnosprawnościami przy opracowywaniu wszystkich odpowiednich strategii politycznych, programów i działań finansowych oraz do usunięcia wszelkich przeszkód w zapewnieniu równych praw i równych szans wszystkim osobom w sektorze kultury i sektorze kreatywnym, w szczególności poprzez wprowadzenie środków umożliwiających równy dostęp, uczestnictwo i reprezentację wszystkich twórców kultury;

20.  wzywa Komisję do zapewnienia, aby przyszłe przepisy UE dotyczące AI obejmowały jak najszerszy krąg użytkowników i gwarantowały osobom z niepełnosprawnościami łatwy dostęp do systemów AI, zgodnie z europejskim aktem w sprawie dostępności;

21.  przypomina państwom członkowskim o celu zrównoważonego rozwoju nr 11.7, który zakłada zapewnienie do 2030 r. łatwego i powszechnego dostępu do bezpiecznych i inkluzywnych terenów zielonych i przestrzeni publicznej, w szczególności kobietom, dzieciom, osobom starszym i osobom z niepełnosprawnościami;

Osoby z niepełnosprawnościami najbardziej narażone na zagrożenia

22.  potępia fakt, że niektóre osoby z niepełnosprawnościami, między innymi kobiety i dziewczęta, dzieci, osoby starsze, osoby bezdomne, więźniowie, migranci i uchodźcy oraz osoby należące do mniejszości rasowych i etnicznych, na przykład Romowie, a także osoby LGBTIQ+, są bardziej narażone na różnego rodzaju dyskryminację i przemoc; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zajęły się konkretnymi wyzwaniami, prawami i potrzebami tych osób za pomocą ukierunkowanych środków w celu zapewnienia im dostępu do wymiaru sprawiedliwości, do pomocy i do usług wsparcia i ochrony dla ofiar przemocy oraz usunęły przeszkody utrudniające zgłaszanie przypadków dyskryminacji i przemocy;

23.  podkreśla, że osoby z niepełnosprawnościami, a w szczególności kobiety z niepełnosprawnościami, nadal zmagają się z dyskryminacją z wielu przyczyn jednocześnie i dyskryminacją krzyżową w związku z ich niepełnosprawnością oraz płcią, rasą, pochodzeniem etnicznym, wiekiem, religią lub przekonaniami, orientacją seksualną, statusem migracyjnym lub statusem społeczno-ekonomicznym; podkreśla, że kobiety i dziewczęta z niepełnosprawnościami są szczególnie narażone na przemoc ze względu na płeć i że skala przemocy ze względu na płeć, jakiej doświadczają kobiety i dziewczęta z niepełnosprawnościami, może obejmować przemoc fizyczną, seksualną, psychiczną i ekonomiczną; z zaniepokojeniem zwraca uwagę, że kobiety z niepełnosprawnościami są często narażone na przemoc ze względu na płeć ze strony partnerów lub członków rodziny; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia wprowadzenia i dostępności mechanizmów zgłaszania przemocy wobec osób z niepełnosprawnościami, a także usług wsparcia dla ofiar;

24.  uznaje ważną rolę opiekunów w życiu osób z niepełnosprawnościami oraz przeszkody napotykane przez nich przy wykonywaniu pracy; podkreśla, że zależność prawna, finansowa i społeczna osób z niepełnosprawnościami, szczególnie kobiet, od opiekunów, stawia je w trudniejszej sytuacji; z zaniepokojeniem odnotowuje zgłoszone przypadki przemocy wobec osób z niepełnosprawnościami ze strony osób, które powinny się nimi opiekować, zarówno w domu, jak i w placówkach opiekuńczych;

25.  odnotowuje, że w unijnej strategii na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 Komisja zobowiązała się do zwrócenia szczególnej uwagi na kobiety z niepełnosprawnościami, które są od dwóch do pięciu razy bardziej narażone na przemoc niż inne kobiety(51); wzywa Komisję, aby uwzględniała i akcentowała sytuację kobiet z niepełnosprawnościami w polityce i środkach UE;

26.  z głębokim zaniepokojeniem zwraca uwagę, że kobiety i dziewczęta z niepełnosprawnościami bardzo często są pozbawiane dostępu do opieki zdrowotnej w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, w szczególności do opieki ginekologicznej, są też pozbawiane prawa do wyrażenia świadomej zgody na stosowanie środków antykoncepcyjnych, a nawet narażone na przymusową sterylizację(52); wzywa państwa członkowskie do wdrożenia środków legislacyjnych, które gwarantują integralność cielesną, swobodę wyboru i samostanowienie osób z niepełnosprawnościami w odniesieniu do życia seksualnego i reprodukcyjnego;

27.  z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący dyrektywy w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, a także zobowiązania i działania podjęte przez niektóre państwa członkowskie w tym zakresie; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby przyjęły dodatkowe konkretne środki w celu zwalczania przemocy ze względu na płeć, obejmujące ukierunkowane wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami; ponadto wzywa Komisję i państwa członkowskie do zorganizowania specjalnych szkoleń i działań podnoszących świadomość, ukierunkowanych na systemy reagowania na przemoc ze względu na płeć, które powinny zapewnić udział kobiet z niepełnosprawnościami i informować je o przysługujących im prawach; uważa, że Komisja i państwa członkowskie muszą dokładniej zbadać szczególny splot aspektów płci i niepełnosprawności, aby zapewnić właściwe zrozumienie i rozwiązanie złożonego problemu przemocy ze względu na płeć wobec kobiet i dziewcząt z niepełnosprawnościami;

28.  apeluje do państw członkowskich, aby przeznaczyły wystarczające zasoby kadrowe i finansowe na stosowanie postanowień ramowych określonych w art. 33 ust. 2 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, by zagwarantować, że krajowe organy ds. równości skutecznie i sprawnie wypełniają swoje zadania; apeluje do Komisji o udzielenie wsparcia potrzebnego do tego celu;

29.  z zadowoleniem przyjmuje i popiera oczekiwaną wkrótce inicjatywę prawną Komisji w sprawie norm minimalnych dotyczących organów ds. równości, zachęcającą państwa członkowskie do rozszerzenia kompetencji organów ds. równości na ochronę ofiar dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność; wzywa Komisję do jak najszybszego przedstawienia ambitnego wniosku;

30.  wzywa Radę do zakończenia procesu ratyfikacji konwencji stambulskiej przez UE na podstawie akcesji w szerokim zakresie bez jakichkolwiek ograniczeń oraz do poparcia ratyfikacji konwencji przez wszystkie państwa członkowskie, gdyż jest ona narzędziem niezbędnym do zaradzenia przemocy wobec kobiet i dziewcząt z niepełnosprawnościami;

31.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapobiegania izolacji kobiet z niepełnosprawnościami w całej ich różnorodności za pomocą środków przekrojowych i strukturalnych, takich jak edukacja i działania uświadamiające wśród kobiet z niepełnosprawnościami, a także ich rodzin i opiekunów;

32.  wyraża zaniepokojenie sytuacją więźniów z niepełnosprawnościami w państwach członkowskich, niezależnie od rodzaju niepełnosprawności; ubolewa, że trudna sytuacja więźniów z niepełnosprawnościami nie jest w pełni brana pod uwagę w niektórych państwach członkowskich; wzywa państwa członkowskie, aby zapewniły więźniom z niepełnosprawnościami niezbędną infrastrukturę, dostosowaną do ich szczególnych potrzeb, a także dostępne otoczenie i racjonalne usprawnienia; ponadto wzywa państwa członkowskie i instytucje UE, aby wprowadziły środki niezbędne, by zapewnić poszanowanie i ochronę podstawowych praw więźniów, szczególnie więźniów znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, na przykład dzieci, osób chorych psychicznie i osób z niepełnosprawnościami, w tym aby we wszystkich państwach członkowskich przyjęto wspólne normy europejskie dotyczące warunków pozbawienia wolności;

33.  wzywa państwa członkowskie, aby zagwarantowały wszystkim dzieciom z niepełnosprawnościami prawo do edukacji oraz równy dostęp do wysokiej jakości nauczania włączającego, od wczesnego dzieciństwa po wiek nastoletni, w szczególności zapewniając infrastrukturę dostosowaną do potrzeb i specjalistyczne szkolenia dla nauczycieli i asystentów; podkreśla, że szczególną uwagę należy zwrócić na dostępność usług szkolnych dla dzieci z niepełnosprawnościami; podkreśla, że dzieci z niepełnosprawnościami nadal są w nieproporcjonalny sposób objęte opieką instytucjonalną, pozostają w placówkach długoterminowo lub na stałe oraz są w wysokim stopniu narażone na dyskryminację i zaniedbanie;

34.  podkreśla, że osoby z niepełnosprawnościami są bardziej narażone na mowę nienawiści i przestępstwa z nienawiści; z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący rozszerzenia wykazu przestępstw o wymiarze transgranicznym, tak by obejmował on mowę nienawiści i przestępstwa z nienawiści;

Równość wobec prawa

35.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wprowadziły pilne środki w celu wyeliminowania ograniczeń zdolności do czynności prawnych, które to ograniczenia utrudniają osobom z niepełnosprawnościami korzystanie z praw zapisanych w Traktatach, w tym aby podjęły działania służące temu, by zamiast zastępczego dokonywania czynności prawnych stosować wspieranie w czynnościach prawnych, przy poszanowaniu autonomii, woli i preferencji danej osoby;

36.  wzywa państwa członkowskie do wdrożenia specjalnych programów, które umożliwią zastąpienie systemów pozbawiających osoby z niepełnosprawnościami psychospołecznymi zdolności do czynności prawnych systemami wspierania w czynnościach prawnych;

37.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że po raz pierwszy w 2022 r. w unijnej tablicy wyników wymiaru sprawiedliwości uwzględniono szczególne potrzeby osób z niepełnosprawnościami w zakresie dostępu do wymiaru sprawiedliwości;

38.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wprowadziły odpowiednie środki w celu usunięcia wszystkich przeszkód, w tym przeszkód kulturowych, utrudniających osobom z niepełnosprawnościami dostęp do wymiaru sprawiedliwości, przez rozwiązanie problemu braku wiedzy o niepełnosprawności i Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych wśród służb wymiaru sprawiedliwości, w tym przeznaczenie odpowiednich środków finansowych na szkolenia dla pracowników wymiaru sprawiedliwości, tak by poprawić dostępność informacji i zapewnić profesjonalne wsparcie osobom z niepełnosprawnościami będącymi ofiarami przestępstw, w szczególności gdy ofiara przestępstwa jest prawnie, finansowo lub społecznie zależna od sprawcy; zauważa, że należy ułatwić dostęp osób z niepełnosprawnościami do mechanizmów rozpatrywania skarg, zarówno na drodze sądowej, jak i pozasądowej; ponadto wzywa Komisję i państwa członkowskie do uwzględnienia wiedzy na temat niepełnosprawności oraz dyskryminacji z wielu przyczyn jednocześnie i dyskryminacji krzyżowej w kryteriach rekrutacji personelu, w szczególności pracowników wymiaru sprawiedliwości i więziennictwa zajmujących się osobami z niepełnosprawnościami;

39.  podkreśla, że infrastruktura i usługi muszą być dostępne, aby zapewnić równy dostęp do wymiaru sprawiedliwości i odpowiednią pomoc osobom, które mają trudności w korzystaniu ze zdolności do czynności prawnych; przypomina, że trudności komunikacyjne mogą mieć poważne konsekwencje, jeśli chodzi o dostęp więźniów z niepełnosprawnościami do informacji w dostępnych formatach i do zajęć dostosowanych do ich niepełnosprawności; wzywa Komisję i państwa członkowskie do przyjęcia odpowiednich środków, tak aby zagwarantować osobom z niepełnosprawnościami niedrogi, bezpieczny i skuteczny dostęp do wymiaru sprawiedliwości oraz zapewnić im pomoc i dostępną komunikację i informację na wszystkich etapach postępowania;

40.  przypomina, że częste zmiany miejsca pobytu i brak ciągłości opieki, a także brak personelu wymiaru sprawiedliwości i personelu więziennego, w tym personelu medycznego odpowiednio przeszkolonego do udzielania pomocy więźniom z niepełnosprawnościami, zwiększają narażenie tych więźniów na zagrożenia i pogłębiają ich izolację;

41.  wzywa Komisję do ustanowienia programu finansowania monitorowania postępowań sądowych, w których rządy państw członkowskich są oskarżone o dyskryminację osób z niepełnosprawnościami; sugeruje, że finansowanie to mogłoby pochodzić z obecnego Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+);

42.  wzywa Komisję i Eurofound do gromadzenia rzetelnych danych i kompleksowych badań na temat wpływu ograniczeń zdolności do czynności prawnych na życie osób z niepełnosprawnościami, w tym osób z niepełnosprawnościami psychospołecznymi;

Uczestnictwo w życiu politycznym i publicznym: „Nic o nas bez nas”

43.  wzywa UE i państwa członkowskie do nowelizacji europejskiego prawa wyborczego oraz wszelkich odpowiednich przepisów krajowych, tak by umożliwić wszystkim osobom z niepełnosprawnościami głosowanie i kandydowanie w wyborach na równych zasadach z innymi obywatelami; zaznacza, że decyzje o pozbawieniu zdolności do czynności prawnych ze względu na niepełnosprawność podjęte przez państwo członkowskie pochodzenia nie powinny pozbawiać obywateli Unii możliwości kandydowania w państwie członkowskim miejsca zamieszkania, jeżeli ustawodawstwo tego państwa członkowskiego zapewnia takie prawo wszystkim osobom z niepełnosprawnościami bez ograniczeń. wzywa Komisję, szczególnie w związku z kolejnymi wyborami europejskimi w 2024 r., aby współpracowała z państwami członkowskimi, by zagwarantować osobom z niepełnosprawnościami prawo do głosowania w wyborach w sposób niezależny i tajny oraz zapewnić im równe szanse do prowadzenia kampanii wyborczej; podkreśla, że w wielu przypadkach nie ma infrastruktury umożliwiającej osobom z niepełnosprawnościami korzystanie z demokratycznego prawa do głosowania; wzywa w związku z tym państwa członkowskie do zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami dostępu do lokali wyborczych; w związku z tym przypomina o postanowieniach rezolucji ustawodawczej Parlamentu z 3 maja 2022 r. w sprawie praw politycznych osób z niepełnosprawnościami;

44.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zaangażowania osób z niepełnosprawnościami – w całej ich różnorodności i z uwzględnieniem wszystkich środowisk – w proces decyzyjny UE; uważa, że należy w większym stopniu promować przywództwo osób z niepełnosprawnościami przez większe inwestycje w organizacje tych osób, aby ułatwić im znaczący udział w procesie decyzyjnym i zwiększyć ich wpływ na ten proces;

45.  wzywa europejskie, krajowe, regionalne i lokalne partie polityczne do zapewnienia większej reprezentacji osób z niepełnosprawnościami na listach wyborczych; wzywa wyznaczone organy wyborcze państw członkowskich, aby gromadziły dane dotyczące dostępności lokali wyborczych, w tym informacje o tym, czy są one dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, oraz złożyły sprawozdanie Komisji, Radzie i Parlamentowi Europejskiemu najpóźniej rok po wyborach do Parlamentu Europejskiego;

46.  jest głęboko przekonany, że pokonanie przeszkód poprzez promowanie i przyjęcie środków służących dostępności i specjalnych formatów komunikacji, takich jak język łatwy do czytania i zrozumienia, alfabet Braille’a i język migowy, byłoby ważnym krokiem w kierunku umożliwienia osobom z niepełnosprawnościami rzeczywistego uczestnictwa w życiu politycznym i publicznym; podkreśla, że trzeba poprawić dostęp osób z niepełnosprawnościami do usług cyfrowych;

47.  uznaje rozwój nowych technologii i ich potencjał dla osób z niepełnosprawnościami; zachęca Komisję do inwestowania w rozwój aplikacji wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT), umożliwiających komunikowanie się i tłumaczenie w języku migowym i alfabecie Braille’a;

48.  wzywa Komisję do dalszego umacniania i promowania tych elementów programu „Kreatywna Europa”, które promują włączenie społeczne, w celu zwiększenia uczestnictwa w kulturze w całej Unii w dążeniu do bardziej inkluzywnego społeczeństwa, w szczególności dla osób z niepełnosprawnościami, przez zachęcanie ich do aktywnego uczestnictwa w procesach twórczych, a także do zdobywania publiczności;

Konieczność opracowania unijnego planu wdrożeniowego dotyczącego zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi, który uwzględniałby aspekt niepełnosprawności

49.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia udziału osób z niepełnosprawnościami i ich organizacji przedstawicielskich w procesie decyzyjnym mającym na celu opracowywanie i wdrażanie strategii politycznych i programów dotyczących zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi, a także zarządzanie nimi i pozyskiwanie zasobów na nie przeznaczonych; wzywa do uwzględniania perspektywy osób z niepełnosprawnościami w działaniach Unii w zakresie zarządzania kryzysowego;

50.  uważa, że programy te powinny obejmować uwzględnienie tej problematyki w różnych sektorach i na różnych szczeblach sprawowania rządów oraz określać konkretne cele i harmonogramy, tak by opracować plan działania na rzecz zmniejszenia ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi uwzględniający aspekt niepełnosprawności, w dążeniu do realizacji ram z Sendai;

51.  podkreśla, że polityka i programy UE muszą być poparte zdezagregowanymi danymi potwierdzonymi naukowo; podkreśla, że trzeba wspierać i finansować badania, aby lepiej zrozumieć, jak klęski żywiołowe wpływają na osoby z niepełnosprawnościami i jaka jest zdolność tych osób do radzenia sobie w takich sytuacjach;

52.  wzywa państwa członkowskie i Komisję, aby poprawiły komunikację kryzysową oraz zadbały o wykorzystywanie formatów umożliwiających osobom z niepełnosprawnościami dostęp do istotnych informacji; z zaniepokojeniem odnotowuje, że Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej stwierdziła istotne niedociągnięcia w tej dziedzinie podczas pandemii COVID-19;

53.  zauważa, że osoby z niepełnosprawnościami należą do najbardziej zmarginalizowanych i narażonych na ryzyko grup społecznych w każdej społeczności dotkniętej kryzysem; podkreśla ponadto, że w konsekwencji wojny osoby z niepełnosprawnościami w sytuacji konfliktu zbrojnego są narażone na brutalne ataki i przymusowe wysiedlenia, są regularnie pomijane w działaniach humanitarnych na rzecz cywilów przebywających w rejonie walk, a także często pozostawiane w swoich domach lub opuszczonych miejscowościach na całe dni lub tygodnie, z ograniczonym dostępem do żywności i wody; w związku z tym przypomina, że strategia UE na rzecz praw dziecka, gwarancja dla dzieci, strategia UE na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030, a także wszystkie istniejące instrumenty prawne UE, w tym dyrektywa w sprawie tymczasowej ochrony(53), mają istotne znaczenie dla pomocy państwom członkowskim w uwzględnianiu szczególnych potrzeb uchodźców z niepełnosprawnościami oraz w zapewnianiu im ochrony i opieki;

Swoboda przemieszczania się i wzajemne uznawanie: konieczność poszerzenia uprawnień przysługujących z tytułu unijnej karty osoby niepełnosprawnej

54.  zaznacza, że bezwzględnie potrzebne jest wspólne zdefiniowanie, diagnozowanie i uznawanie statusu osób z niepełnosprawnościami we wszystkich dziedzinach w całej UE, oraz apeluje do Komisji, aby przyspieszyła prace w tym zakresie, tak by zapewnić uznawanie statusu osób z niepełnosprawnościami podczas przemieszczania się w UE i zagwarantować im swobodę przemieszczania się we wszystkich państwach członkowskich;

55.  z zadowoleniem odnotowuje, że w liście intencyjnym z 2022 r. adresowanym do Parlamentu Komisja zapowiedziała, że w 2023 r. przedstawi wniosek ustawodawczy dotyczący europejskiej karty osoby z niepełnosprawnością, uwzględniony również w programie prac Komisji na 2023 r.;

56.  jest głęboko przekonany, że unijna karta osoby z niepełnosprawnością powinna opierać się na wiążącym akcie prawnym UE i obejmować szereg różnych obszarów wykraczających poza kulturę, rekreację i sport; podkreśla, że karta osoby z niepełnosprawnością powinna również domyślnie być honorowana w krajowych, regionalnych i lokalnych usługach publicznych, takich jak transport, oraz że powinna istnieć poświęcona jej specjalna unijna strona internetowa, a także dostępna internetowa baza danych, prowadzone we wszystkich językach UE, w tym w specjalnych formatach komunikacji, takich jak język łatwy do czytania i zrozumienia, alfabet Braille’a i język migowy; zwraca się ponadto do Komisji, aby rozważyła możliwość, by zarządzanie wdrażaniem unijnej karty osoby z niepełnosprawnością było finansowane z EFS+;

57.  jest głęboko przekonany, że osoby z niepełnosprawnościami i reprezentujące je organizacje muszą być ściśle zaangażowane we wdrażanie unijnej karty osoby z niepełnosprawnością oraz w informowanie o niej; uważa, że przede wszystkim wymaga to przeglądu obowiązujących przepisów i strategii politycznych, musi być poparte solidną kampanią informacyjną oraz prowadzić do szczegółowych analiz skutków na podstawie zdezagregowanych danych i do przyjęcia konkretnych środków wykonawczych;

Promowanie kształcenia włączającego w powszechnych placówkach edukacyjnych i zapewnienie dostępnej opieki zdrowotnej o wysokiej jakości

58.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wprowadziły środki ułatwiające wszystkim uczniom z niepełnosprawnościami dostęp do wysokiej jakości edukacji włączającej, w tym e-uczenia się i uczenia się przez całe życie, oraz korzystanie z niej, zgodnie z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, a także aby przy realizacji celu edukacyjnego uwzględniały wskaźniki dotyczące niepełnosprawności zawarte w strategii „Europa 2020”; podkreśla znaczenie zapewnienia uczniom i studentom – bez względu na niepełnosprawność – równego dostępu do edukacji, w tym wczesnej edukacji, w salach szkolnych; wzywa państwa członkowskie do zwiększenia inwestycji w program Erasmus+ oraz do wykorzystywania oferowanych przez niego możliwości finansowania;

59.  ubolewa, że w niektórych państwach członkowskich brakuje inwestycji w obiekty dla osób z niepełnosprawnościami wymagających szczególnej opieki specjalistycznej, co niekiedy zmusza te osoby, zwłaszcza młodych ludzi w wieku szkolnym, do wyjazdu z dala od rodzin w celu uzyskania dostępu do odpowiednich obiektów w innych państwach członkowskich;

60.  wzywa Komisję do zapewnienia dostępności środowiska cyfrowego dla wszystkich; zaznacza, że napisy w czasie rzeczywistym, informacje w języku łatwym do czytania i zrozumienia, tłumaczenie na język migowy oraz dostępne strony internetowe mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami dostępu do edukacji i informacji;

61.  apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby szybko podjęły działania zapewniające osobom z niepełnosprawnościami – w tym osobom z niepełnosprawnościami psychospołecznymi – zakres, jakość i standardy bezpłatnej lub niedrogiej opieki zdrowotnej i programów na równi z innymi osobami, w tym dostęp do usług dotyczących zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz do inicjatyw w ramach unijnego planu walki z rakiem;

62.  zdecydowanie zaleca, aby fundusze UE wspierały rozwój opieki zdrowotnej uwzględniającej potrzeby osób z niepełnosprawnościami w państwach członkowskich; proponuje, aby Komisja rozważyła opracowanie norm dostępności dla aparatury do badań przesiewowych;

63.  uważa, że dostępne kampanie na rzecz zdrowia publicznego i komunikacja na temat profilaktyki, badań przesiewowych i leczenia muszą być dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami i rozpowszechniane w różnych dostępnych formatach, takich jak język migowy, alfabet Braille’a oraz język łatwy do czytania i zrozumienia;

64.  wzywa państwa członkowskie, aby gwarantowały ciągłość opieki i wsparcia, które często ustają po zakończeniu nauki szkolnej, co utrudnia wejście na rynek pracy, uzyskanie dostępu do zatrudnienia wspomaganego i prowadzenie niezależnego życia;

65.  wzywa państwa członkowskie, by zapewniły osobom z niepełnosprawnościami równe szanse na rynku pracy, dostęp do ogólnodostępnej edukacji włączającej i usług zdrowotnych, a także równy dostęp do transportu, eliminując podstawowe bariery utrudniające życie społeczne oraz stosując zasady uniwersalnego projektowania w inwestycjach infrastrukturalnych i cyfrowych w całej UE,

66.  wzywa Komisję, aby opracowała kompleksową i przekrojową europejską strategię na rzecz zdrowia psychicznego jako odpowiednie uzupełnienie europejskich ram działania na rzecz zdrowia psychicznego oraz udoskonaliła unijny kompas działania na rzecz zdrowia i dobrostanu psychicznego; zauważa, że strategia ta powinna zobowiązać państwa członkowskie do zintegrowania opieki w zakresie zdrowia psychicznego i fizycznego ze względu na ścisłą korelację między nimi, ze szczególnym uwzględnieniem osób z niepełnosprawnościami, zapewnić skuteczną opiekę w oparciu o wyniki badań naukowych i prawa człowieka oraz zwiększyć liczbę oferowanych usług, aby umożliwić większej liczbie osób dostęp do leczenia; wzywa w szczególności państwa członkowskie do przeznaczenia odpowiednich unijnych środków finansowych na wzmocnienie usług neuropsychiatrycznych dla dzieci i młodzieży najbardziej poszkodowanych z powodu środków związanych z pandemią, które doprowadziły do zwiększenia trudności społecznych, ubóstwa i cierpień psychicznych o dramatycznych skutkach;

67.  wzywa Komisję do przeglądu dyrektywy w sprawie transgranicznej opieki zdrowotnej, aby dostosować ją do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych i zagwarantować osobom z niepełnosprawnościami skuteczny dostęp do wysokiej jakości transgranicznej opieki zdrowotnej;

Promowanie inkluzywnego zatrudnienia

68.  podkreśla, że korzystanie przez osoby z niepełnosprawnościami z prawa do pracy(54) jest ściśle związane ze środkami walki z bezpośrednią i pośrednią dyskryminacją, ubóstwem i barierami w opiece zdrowotnej, edukacji, nauce, mieszkalnictwie, opiece, wsparciu, mobilności osobistej i dostępności środowiska zbudowanego, a także z segregacją i instytucjonalizacją; zachęca zatem Komisję i państwa członkowskie do wprowadzenia skutecznych i konkretnych środków na rzecz promowania równości, różnorodności i horyzontalnego włączenia osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin we wszystkich grupach społecznych, między innymi poprzez pomoc osobistą, niezależne życie, ochronę socjalną, podnoszenie świadomości i środowisko bez barier; przypomina, że integracja osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy nie tylko ma zasadnicze znaczenie dla włączenia społecznego i równości szans, ale także stwarza dla nich istotne możliwości gospodarcze pod względem niezależności finansowej i przynosi korzyści całej gospodarce;

69.  wzywa Europejski Urząd ds. Pracy do współpracy z krajowymi inspektoratami pracy w celu wdrożenia obowiązującego prawodawstwa; zaleca, by inspektorzy pracy monitorowali pracodawców państwowych i prywatnych w celu zapewnienia przestrzegania praw pracowniczych osób z niepełnosprawnościami;

70.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby w celu zapobiegania dyskryminacji oraz skutecznego zatrzymywania i integrowania osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy kierowały się kompleksowym podejściem obejmującym cały cykl polityki w tej dziedzinie; wzywa Komisję i państwa członkowskie do pełnego wdrożenia Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych i do uwzględniania jej we wszystkich środkach ustawodawczych, politycznych i finansowych, w szczególności w odniesieniu do włączenia społecznego osób z niepełnosprawnościami i ich integracji na rynku pracy; wzywa UE i wszystkie państwa członkowskie do ratyfikowania Protokołu fakultatywnego do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych;

71.  z zadowoleniem przyjmuje debatę polityczną z 16 czerwca 2022 r. między ministrami zatrudnienia i spraw socjalnych, które tematami były zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami, sposoby wyeliminowania czynników zniechęcających do ich zatrudniania oraz działania służące integracji tych osób na rynku pracy; oczekuje konkretnych działań następczych ze strony państw członkowskich;

72.  podkreśla, że trzeba zwrócić szczególną uwagę na zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami należących do mniejszości etnicznych, na przykład migrantów, uchodźców, Romów i osób pochodzenia afrykańskiego;

73.  podkreśla, że podstawą społecznej dyskusji o niepełnosprawności musi być podejście oparte na prawach człowieka oraz że należy odpowiednio dostosować wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami; podkreśla, że trzeba opracować i stosować całościową definicję dostępności, i zwraca uwagę na jej wartość, gdyż jest ona niezbędna do zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami równych szans, zgodnie z Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych i uwagą ogólną nr 2 Komitetu ONZ ds. Praw Osób Niepełnosprawnych, przy czym należy uwzględniać zróżnicowane potrzeby osób z niepełnosprawnościami i promować uniwersalne projektowanie jako jedną z zasad UE(55);

74.  wzywa Komisję, aby jak najszybciej rozpoczęła przegląd dyrektywy w sprawie równego traktowania w zakresie zatrudnienia, w szczególności ujednoliconych minimalnych norm dotyczących racjonalnych usprawnień dla pracowników z niepełnosprawnościami, by w pełni zharmonizować ją z postanowieniami Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych oraz wdrożyć proces partycypacyjny mający zapewnić bezpośrednie i pełne zaangażowanie organizacji reprezentujących osoby z niepełnosprawnościami;

75.  podkreśla, że ważne jest aktywne angażowanie osób z niepełnosprawnościami, ich rodzin i reprezentujących je organizacji w opracowywanie i wdrażanie środków mających na nie wpływ; podkreśla, że ważne jest, by uwzględniać problematykę niepełnosprawności w miejscu pracy i rolę dialogu społecznego oraz szkoleń dla pracodawców na ten temat; wzywa państwa członkowskie do podjęcia aktywnych działań zapewniających ochronę wszystkich osób przed dyskryminacją, a także zapewniających osobom z niepełnosprawnościami korzystanie z praw pracowniczych i związkowych na równych warunkach z innymi;

76.  podkreśla, że molestowanie i nękanie w miejscu pracy, w tym molestowanie seksualne i działania odwetowe za informowanie o nim, utrudnia dostęp do pracy i zatrudnienia, utrzymanie miejsca pracy i równą ścieżkę kariery, w szczególności kobietom z niepełnosprawnościami(56), i że konieczne są konkretne działania w państwach członkowskich mające na celu zapobieganie molestowaniu i nękaniu osób z niepełnosprawnościami, jego zwalczanie i karanie;

77.  uważa, że systemy wspierania dochodów, pomoc związana z niepełnosprawnością i wspieranie aktywnego zatrudnienia wzajemnie się uzupełniają w propagowaniu pełnego i skutecznego uczestnictwa osób z niepełnosprawnościami w rynku pracy, gdyż wynagrodzenie za pracę nie zastępuje pokrycia dodatkowych kosztów związanych z niepełnosprawnością; w związku z tym wzywa państwa członkowskie do rozdzielenia wsparcia dochodów i wsparcia aktywnego zatrudnienia oraz pomocy związanej z niepełnosprawnością(57), aby zagwarantować, że zasady kwalifikowalności będą jak najbardziej inkluzywne, a także do pokrywania dodatkowych wydatków związanych z niepełnosprawnością, zwalczania ubóstwa pracujących oraz zapewnienia równości, godności i autonomii osób z niepełnosprawnościami; zachęca państwa członkowskie do wprowadzenia podobnych rozwiązań dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami, aby oprócz świadczeń opiekuńczych uzyskiwali dochód;

78.  wzywa Komisję do zapewnienia, by państwa członkowskie przestrzegały zasady równego traktowania i równego wynagradzania wszystkich pracowników za pracę o takiej samej wartości; nalega ponadto, by pracownikom z niepełnosprawnościami w zakładach pracy chronionej zapewnić co najmniej prawa i status odpowiadające prawom pracowniczym osób pracujących na otwartym rynku pracy; uważa, że takie zakłady powinny opierać się na zindywidualizowanym podejściu, a osoby z niepełnosprawnościami powinny w miarę możliwości pracować tam tylko przez ograniczoną część swojego życia zawodowego; uważa ponadto, że celem takich zakładów powinno być rozwijanie umiejętności i wspieranie przejścia na otwarty rynek pracy; podkreśla, że osoby z niepełnosprawnościami pracujące w takim środowisku powinny być chronione obowiązującymi przepisami o ochronie socjalnej i warunkach pracy, w tym o płacy minimalnej, na równi z innymi, zgodnie z art. 27 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych; wzywa państwa członkowskie do opracowania – z poszanowaniem praw osób z niepełnosprawnościami – inkluzywnych modeli zatrudnienia chronionego i wspomaganego, które posłużą jako środek skutecznego włączenia i późniejszego przejścia na otwarty rynek pracy; podkreśla, że ważne jest, aby osoby z niepełnosprawnościami znalazły wysokiej jakości zatrudnienie odpowiadające ich umiejętnościom i ambicjom, oraz że szkolenia oraz podnoszenie i zmiana kwalifikacji osób z niepełnosprawnościami powinny prowadzić do nabycia rzeczywistych zdolności i umiejętności; wzywa państwa członkowskie do oceny skuteczności istniejących zakładów pracy chronionej w zapewnianiu osobom z niepełnosprawnościami umiejętności umożliwiających im zdobycie zatrudnienia na otwartym rynku pracy; wzywa Komisję do monitorowania tego procesu;

79.  zauważa, że kryzys związany z COVID-19 doprowadził do większej powszechności pracy zdalnej i że praca zdalna może pomóc podnieść poziom zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami, służąc jako rodzaj usprawnienia i narzędzie, które pozwoli osiągnąć lepszą równowagę między życiem zawodowym a prywatnym oraz zniwelować przeszkody na rynku pracy związane z bólem i zmęczeniem; ostrzega jednak, że pracodawcy nie mogą wykorzystywać pracy zdalnej, by uniknąć wdrażania racjonalnych usprawnień lub tworzenia w miejscu pracy inkluzywnej kultury dla pracowników z niepełnosprawnościami(58), ponieważ może to prowadzić do izolacji i wpływać na ich zdrowie psychiczne; podkreśla, że przyszłe strategie polityczne dotyczące pracy zdalnej należy opracowywać z uwzględnieniem praw osób z niepełnosprawnościami i że osoby te powinny uczestniczyć w ich projektowaniu, w negocjowaniu nowych układów zbiorowych dotyczących pracy zdalnej oraz w prowadzonych przez przedsiębiorstwa przeglądach polityki pracy zdalnej w celu zapewnienia jej przyjazność dla osób z niepełnosprawnościami; przypomina, że równy dostęp osób z niepełnosprawnościami do kształcenia i szkolenia, nabywanie umiejętności cyfrowych i dostępność powiązanej infrastruktury cyfrowej, zarówno na obszarach miejskich, jak i wiejskich i oddalonych, są potrzebne, aby umożliwić ludziom korzystanie z nowych możliwości zatrudnienia wynikających z cyfryzacji; podkreśla, że racjonalne usprawnienia są prawem pracowników z niepełnosprawnościami, i uważa, że organy publiczne powinny promować działania i programy uświadamiające dotyczące umiejętności i zdolności osób z niepełnosprawnościami, a także umiejętności wprowadzania racjonalnych usprawnień przez pracodawców prywatnych i publicznych, aby przezwyciężyć uprzedzenia wobec osób z niepełnosprawnościami i zapewnić podmiotom odpowiedzialnym narzędzia umożliwiające ich zatrudnianie, wspieranie i zatrzymywanie;

80.  zauważa, że promowanie praw osób starszych jest blisko związane z zapewnieniem równych praw osobom z niepełnosprawnościami, ponieważ osoby starsze są narażone na większe ryzyko niepełnosprawności, a ponad 46 % osób w wieku od 60 lat to osoby z niepełnosprawnościami; podkreśla, że z uwagi na zmiany demograficzne, w szczególności starzenie się społeczeństwa, trzeba zaradzić nowym wyzwaniom związanym z częstszym występowaniem niepełnosprawności wynikających ze starzenia się pracowników i z większą liczbą pracowników z chorobami przewlekłymi; podkreśla znaczenie opracowania strategii politycznych, w tym elastycznych harmonogramów pracy, aby pomóc pracownikom z niepełnosprawnościami w lepszej integracji na rynku pracy, a także znaczenie usług opiekuńczych dla osób z niepełnosprawnościami, w tym norm dotyczących szkolenia personelu i pomocy osobistej;

81.  wzywa państwa członkowskie, by monitorowały przestrzeganie zasad nr 2 i 3 Europejskiego filaru praw socjalnych, przewidujących równość traktowania i szans, jeśli chodzi o uczestnictwo w rynku pracy, warunki zatrudnienia i awans zawodowy kobiet i mężczyzn, niezależnie od pochodzenia rasowego czy etnicznego, religii lub przekonań, niepełnosprawności, wieku czy orientacji seksualnej; apeluje, aby monitorować przyjmowanie środków na podstawie Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych;

82.  wzywa państwa członkowskie do zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami dostosowanego wsparcia służącego rozwijaniu umiejętności, kształceniu i szkoleniu zawodowemu oraz zatrudnieniu w celu zagwarantowania inkluzywnych strategii politycznych dotyczących aktywnego rynku pracy; zachęca służby zatrudnienia oraz sektor publiczny i prywatny do wdrożenia zindywidualizowanych środków w celu zwiększenia szans na zatrudnienie i zatrzymanie osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy z myślą o przestrzeganiu Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, a także do wymiany najlepszych praktyk w zakresie zatrudniania osób z niepełnosprawnościami za pośrednictwem europejskiej sieci publicznych służb zatrudnienia; wzywa państwa członkowskie, aby zapewniły wytyczne, szkolenia i pomoc finansową, by wspierać tworzenie miejsc pracy, rekrutację, przedsiębiorczość i samozatrudnienie osób z niepełnosprawnościami, m.in. za pośrednictwem EFS+; podkreśla pozytywną rolę, jaką gospodarka społeczna może odegrać w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami; wzywa państwa członkowskie do wprowadzania zachęt dla osób z niepełnosprawnościami do tworzenia podmiotów gospodarki społecznej i do podejmowania działalności generującej dochody;

83.  uważa, że środki wsparcia rynku pracy muszą uwzględniać niepełnosprawność i odpowiednio dostosowane działania polityczne mające wspierać zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami; wzywa państwa członkowskie, aby wspierały kojarzenie ofert pracy z osobami poszukującymi zatrudnienia, profilowanie zawodowe, równoczesne zatrudnienie i szkolenie, wprowadzanie do pracy, szkolenia w miejscu pracy, rozwój kariery i mentoring oraz włączające i dostępne kształcenie i szkolenie zawodowe, tak by wspierać niezbędną integrację i zatrzymywanie osób z niepełnosprawnościami w miejscu pracy; podkreśla, że środki mające poprawić integrację i zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami nie będą w pełni skuteczne, jeśli w miejscu pracy i całym społeczeństwie nie podejmie się walki ze stereotypami i stygmatyzacją związanymi z niepełnosprawnością; w związku z tym podkreśla, że uwrażliwianie i szkolenie edukatorów, pracodawców i pracowników, a także ogółu społeczeństwa ma istotne znaczenie dla zwalczania uprzedzeń wobec osób z niepełnosprawnościami, dla zmiany nastawienia i dla zapewnienia prawdziwie inkluzywnych społeczeństw;

84.  podkreśla, że niski wskaźnik aktywności osób z niepełnosprawnościami utrudnia włączenie społeczno-gospodarcze, co należy poprawić za pomocą europejskich i krajowych programów ukierunkowanych na aktywizację i szkolenie osób pozostających poza rynkiem pracy; podkreśla, że choć wspieranie i promowanie uczestnictwa osób z niepełnosprawnościami w rynku pracy ma kluczowe znaczenie, należy również wprowadzić odpowiednie inkluzywne mechanizmy ochrony socjalnej, by zapewnić dostępność wsparcia wszystkim osobom z niepełnosprawnościami;

85.  ponownie wzywa Komisję i państwa członkowskie do oceny kluczowych tendencji dotyczących przyszłości pracy z perspektywy niepełnosprawności, aby określić i uruchomić konkretne działania z myślą o zwiększeniu inkluzywności rynku pracy i zmniejszeniu luki cyfrowej; podkreśla, że ważne jest lepsze wykorzystywanie innowacyjnych technologii, tak by wyrównać szanse i znieść bariery w kształceniu, szkoleniu i zatrudnieniu, w szczególności na cyfrowym rynku pracy oraz pomóc osobom z niepełnosprawnościami w uzyskaniu dostępu do narzędzi cyfrowych i oprogramowania, które są im niezbędne do samodzielnego życia; podkreśla, że niezbędna jest ochrona osób z niepełnosprawnościami przed dyskryminacją związaną z wykorzystywaniem AI do podejmowania decyzji związanych z zatrudnieniem, dotyczących rekrutacji, doboru, awansu i rozwiązywania stosunku pracy; wzywa państwa członkowskie do poprawy dostępności szkoleń dotyczących umiejętności cyfrowych dla grup zagrożonych wykluczeniem, m.in. osób z niepełnosprawnościami i osób starszych, w celu lepszego włączenia ich w życie społeczne i rynek pracy oraz zapewnienia lepszego dostępu do e-usług i administracji;

86.  zdecydowanie popiera badania naukowe, inwestycje społeczne i ukierunkowane inicjatywy na szczeblu UE związane z programami i usługami, które okazały się skuteczne we wspieraniu długoterminowej integracji osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy, ze szczególnym uwzględnieniem osób ze spektrum autyzmu; sugeruje, aby państwa członkowskie zleciły badania nad modelami i programami, które nie mają jeszcze bazy dowodowej, oraz finansowały innowacje w świadczeniu usług, takie jak AI stosowana w technologiach wspomagających(59);

87.  wzywa państwa członkowskie, a w szczególności koordynatorów krajowych, aby w wieloletnich strategiach krajowych w ramach europejskiej gwarancji dla dzieci zwracały szczególną uwagę na potrzeby dzieci z niepełnosprawnościami i zapewniły skuteczny i bezpłatny dostęp do usług wysokiej jakości, szczególnie w zakresie edukacji włączającej; wzywa je, aby zapewniły skuteczny dostęp do zdrowego żywienia i odpowiednich warunków mieszkaniowych wszystkim dzieciom-uchodźcom z niepełnosprawnościami na równi z dziećmi w krajach przyjmujących, zgodnie z zaleceniem Rady (UE) 2021/1004, tak by zagwarantować, że w zintegrowanych środkach krajowych uwzględniane są utrudnienia intersekcjonalne; wzywa zatem państwa członkowskie i Komisję, aby pilnie zwiększyły finansowanie europejskiej gwarancji dla dzieci przez przyznanie specjalnego budżetu w wysokości co najmniej 20 mld EUR; zachęca w związku z tym wszystkie państwa członkowskie, by przeznaczyły więcej niż minimum z EFS+ w ramach zarządzania dzielonego na działania wspierające objęte europejską gwarancją dla dzieci; ponownie wzywa państwa członkowskie, aby wdrożyły udoskonaloną gwarancję dla młodzieży, tak by zapewnić oferty wysokiej jakości, w tym sprawiedliwe wynagrodzenie, dostęp do ochrony socjalnej oraz środowisko pracy dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami;

88.  wzywa państwa członkowskie do wdrożenia dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów, wprowadzającej urlop opiekuńczy w wymiarze pięciu dni roboczych w roku; podkreśla, że należy rozważyć szczególne rozwiązania dotyczące urlopu opiekuńczego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego i elastycznych godzin pracy dla rodziców w szczególnie trudnej sytuacji, na przykład rodziców z niepełnosprawnościami lub rodziców dzieci z niepełnosprawnościami lub chorobami przewlekłymi, bez żadnych reperkusji ze strony pracodawcy;

89.  wzywa państwa członkowskie do zapewnienia lepszych warunków pracy i życia, np. przez odpowiednie środki w zakresie płacy minimalnej i przejrzystości wynagrodzeń, aby zmniejszyć lukę płacową związaną z niepełnosprawnością i osiągnąć zrównoważony wzrost rynku pracy sprzyjający włączeniu społecznemu; podkreśla, że ważne jest szybkie przyjęcie dyrektywy o wynagrodzeniu minimalnym i przejrzystości wynagrodzeń, która musi mieć pełne zastosowanie do osób z niepełnosprawnościami;

90.  wzywa Komisję do opracowania i promowania europejskich ram prawnych dla przedsiębiorstw sprzyjających włączeniu społecznemu z myślą o stworzeniu stałych miejsc pracy dla osób z niepełnosprawnościami;

o
o   o

91.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 23 z 27.1.2010, s. 35. (2) Dz.U. C 340 z 15.12.2010, s. 11. (3) https://reliefweb.int/report/world/covid-19-gender-and-disability-checklist-preventing-and-addressing-gender-based (4) https://www.eesc.europa.eu/sites/default/files/files/qe-02-19-153-pl-n.pdf (5) Dz.U. C 97 z 24.3.2020, s. 41. (6) Dz.U. L 315 z 3.12.2007, s. 14. (7) Dz.U. L 189 z 28.5.2021, s. 34. (8) Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 57. (9) Dz.U. L 327 z 2.12.2016, s. 1. (10) Dz.U. L 303 z 28.11.2018, s. 69. (11) Dz.U. L 321 z 17.12.2018, s. 36. (12) Dz.U. L 151 z 7.6.2019, s. 70. (13) Dz.U. L 188 z 12.7.2019, s. 79. (14) Dz.U. L 303 z 2.12.2000, s. 16. (15) Dz.U. L 127 z 16.5.2019, s. 34. (16) Dz.U. C 137 E z 27.5.2010, s. 68. (17) Dz.U. L 167 z 12.6.1998, s. 25. (18) Dz.U. L 223 z 22.6.2021, s. 14. (19) https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-14646-2019-INIT/PL/pdf (20) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0265. (21) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0129. (22) Dz.U. C 434 z 15.11.2022, s. 50. (23) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0219. (24) Dz.U. C 81 z 18.2.2022, s. 43. (25) Dz.U. C 251 z 30.6.2022, s. 2. (26) Dz.U. C 184 z 5.5.2022, s. 88. (27) Dz.U. C 132 z 24.3.2022, s. 129. (28) Dz.U. C 506 z 15.12.2021, s. 94. (29) Dz.U. C 474 z 24.11.2021, s. 48. (30) Dz.U. C 371, z 15.9.2021, s. 6 (31) Dz.U. C 316 z 6.8.2021, s. 2. (32) Dz.U. C 362 z 8.9.2021, s. 8. (33) Dz.U. C 346 z 27.9.2018, s. 94. (34) Dz.U. C 363 z 28.10.2020, s. 164. (35) Badanie pt. „Europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne a osoby z niepełnosprawnościami w Unii Europejskiej”, Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej, Departament Tematyczny C ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych, 3 listopada 2016 r. (36) Badanie pt. „Edukacja włączająca dla uczniów z niepełnosprawnościami”, Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej, Departament Tematyczny C ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych, 15 września 2017 r. (37) Badanie pt. „Rola ochronna Komisji Petycji w kontekście wdrażania Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych”, Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej, Departament Tematyczny C ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych, 9 października 2015 r. (38) Szczegółowa analiza pt. „Europejski akt prawny w sprawie dostępności”, Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej, Departament Tematyczny C ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych, 15 sierpnia 2016 r. (39) Badanie pt. „Transport i turystyka dla osób z niepełnosprawnościami i osób o ograniczonej możliwości poruszania się”, Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej, Departament Tematyczny B ds. Polityki Strukturalnej i Polityki Spójności, 8 maja 2018 r. (40) Badanie pt. „Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności na okres po 2020 r.”, Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej, Departament Tematyczny C ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych, 15 lipca 2020 r. (41) Badanie pt. „Wdrażanie przez UE uwag końcowych z 2015 r. Komitetu Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami”, Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej, Departament Tematyczny C ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych, 2 grudnia 2021 r. (42) https://www.eca.europa.eu/en/Pages/DocItem.aspx?did=58678 (43) Dz.U. L 180 z 19.7.2000, s. 22. (44) Dz.U. L 167 z 4.7.2018, s. 28. (45) Dz.U. L 223 z 22.6.2021, s. 14. (46) Wspólny briefing dla Komitetu ONZ do spraw Praw Osób Niepełnosprawnych dotyczący przeglądu wdrażania Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych przez UE, dostępny pod adresem: https://equineteurope.org/wp-content/uploads/2022/02/02-14-Joint-Briefing-CRPD-Equality-and-intersectional-issues-faced-by-persons-with-disabilities-in-the-European-Union.pdf (47) https://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=1138 (48) Sprawozdanie Europejskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami na temat praw człowieka z 2022 r. (49) Fundusz Ludnościowy ONZ (UNFPA) i Women Enabled International, „Women and Young Persons with Disabilities: Guidelines for Providing Rights-Based, Gender-Responsive Services to Address Gender-Based Violence and Sexual and Reproductive Health and Rights” [Kobiety i młodzież z niepełnosprawnościami: Wytyczne dotyczące zapewniania opartych na prawach usług uwzględniających aspekt płci w celu rozwiązania problemu przemocy ze względu na płeć oraz zapewnienia zdrowia i praw seksualnych i reprodukcyjnych], 2018 r., https://www.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/UNFPA-WEI_Guidelines_Disability_GBV_SRHR_FINAL_19-11-18_0.pdf (50) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej (Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 159). (51) Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 (COM(2021)0101), s. 16. (52) https://www.edf-feph.org/content/uploads/2022/09/Final-Forced-Sterilisarion-Report-2022-European-Union-copia_compressed.pdf (53) Dyrektywa Rady 2001/55/WE z dnia 20 lipca 2001 r. w sprawie minimalnych standardów przyznawania tymczasowej ochrony na wypadek masowego napływu wysiedleńców oraz środków wspierających równowagę wysiłków między państwami członkowskimi związanych z przyjęciem takich osób wraz z jego następstwami (Dz.U. L 212 z 7.8.2001, s. 12). (54) Art. 27 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. (55) zgodnie z art. 2 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych „uniwersalne projektowanie oznacza projektowanie produktów, środowiska, programów i usług w taki sposób, by były użyteczne dla wszystkich, w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznego projektowania. Uniwersalne projektowanie nie wyklucza pomocy technicznych dla szczególnych grup osób niepełnosprawnych, jeżeli jest to potrzebne”. (56) „Europe 2020 data & People with disabilities - tables (EU SILC 2017)” [Dane dotyczące strategii „Europa 2020” a osoby z niepełnosprawnościami – tabele (EU SILC 2017)], przygotowane przez Stefanosa Grammenosa, Centre for European Social and Economic Policy, 27 grudnia 2019 r. (57) Specjalna sprawozdawczyni ONZ ds. praw osób z niepełnosprawnościami, „Sprawozdanie specjalnej sprawozdawczyni ds. praw osób z niepełnosprawnościami”, przedstawione na 70. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, 7 sierpnia 2015 r. (58) Schur, L.A., Ameri, M. and Kruse, D., „Telework After COVID: A ‘Silver Lining’ for Workers with Disabilities?” [Praca zdalna po pandemii COVID: Szczęście w nieszczęściu” dla pracowników z niepełnosprawnościami?], Journal of Occupational Rehabilitation, tom 30, nr 4, 2020 r., s. 521–536. (59) Europejska Platforma Rehabilitacji, „Artificial intelligence and service provision for people with disabilities – An analytical paper” [Sztuczna inteligencja i świadczenie usług dla osób z niepełnosprawnościami – dokument analityczny], 2022 r.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. w sprawie długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich UE – w kierunku silniejszych, lepiej skomunikowanych, odpornych i zamożnych obszarów wiejskich do 2040 r. (2021/2254(INI))

P9_TA(2022)0436 A9-0269/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając komunikat Komisji z 30 czerwca 2021 r. pt. „Długoterminowa wizja dla obszarów wiejskich UE – W kierunku silniejszych, lepiej skomunikowanych, odpornych i zamożnych obszarów wiejskich do 2040 r.” (COM(2021)0345),

–  uwzględniając program działań Organizacji Narodów Zjednoczonych na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 i cele zrównoważonego rozwoju,

–  uwzględniając porozumienie paryskie zawarte podczas 21. sesji Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu,

–  uwzględniając art. 39 i 174 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027(1),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie)(2),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 z 2 grudnia 2021 r. ustanawiające przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013(3),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 z 2 grudnia 2021 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 1306/2013(4),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z 24 czerwca 2021 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej(5),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/694 z 29 kwietnia 2021 r. ustanawiające program „Cyfrowa Europa”(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 27 października 2016 r. w sprawie sposobu, w jaki WPR może usprawnić tworzenie miejsc pracy na obszarach wiejskich(7),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 4 kwietnia 2017 r. w sprawie kobiet i ich roli na obszarach wiejskich(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 15 listopada 2017 r. w sprawie Planu działania na rzecz przyrody, ludzi i gospodarki(9),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 30 maja 2018 r. w sprawie przyszłości żywności i rolnictwa(10),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 3 października 2018 r. w sprawie uwzględnienia szczególnych potrzeb obszarów wiejskich, górskich i oddalonych(11),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 8 marca 2022 r. w sprawie roli polityki spójności w promowaniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji oraz regionalnych połączeń teleinformatycznych(12),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 8 października 2020 r. w sprawie europejskiej strategii leśnej – dalsze działania(13),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 20 października 2021 r. w sprawie strategii „Od pola do stołu” na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego(14),

–  uwzględniając swoją rezolucję z 9 czerwca 2021 r. w sprawie unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 – przywracanie przyrody do naszego życia(15),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 11 grudnia 2019 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu (COM(2019)0640),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 20 maja 2020 r. pt. „Strategia »Od pola do stołu« na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego” (COM(2020)0381),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 20 maja 2020 r. pt. „Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 – Przywracanie przyrody do naszego życia” (COM(2020)0380),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 12 listopada 2021 r. pt. „Plan awaryjny na rzecz zapewnienia zaopatrzenia w żywność i bezpieczeństwa żywnościowego w czasach kryzysu” (COM(2021)0689),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 16 lipca 2021 r. pt. „Nowa strategia leśna UE 2030” (COM(2021)0572),

–  uwzględniając komunikat Komisji Europejskiej z 4 lutego 2022 r. dotyczący 8. sprawozdania na temat spójności: Spójność w Europie do 2050 r. ” (COM(2022)0034),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z 17 czerwca 2020 r. w sprawie skutków zmian demograficznych (COM(2020)0241),

–  uwzględniając zieloną księgę Komisji z 27 stycznia 2021 r. w sprawie starzenia się – „Wspieranie solidarności i odpowiedzialności między pokoleniami” (COM(2021)0050),

–  uwzględniając deklarację Cork 2.0 pt. „Lepsze życie na obszarach wiejskich” przyjętą przez strony Konferencji europejskiej dotyczącej rozwoju obszarów wiejskich, która odbyła się w Cork we wrześniu 2016 r.,

–  uwzględniając deklarację z Bled na rzecz inteligentniejszej przyszłości obszarów wiejskich w UE, podpisaną 13 kwietnia 2018 r. w Bled (Słowenia),

–  uwzględniając deklarację ONZ w sprawie praw ludności wiejskiej i innych ludzi pracujących na obszarach wiejskich, przyjętą rezolucją Rady Praw Człowieka 28 września 2018 r.,

–   uwzględniając swoją rezolucję z 3 maja 2022 r. w sprawie planu działania UE na rzecz rolnictwa ekologicznego(16),

–   uwzględniając zalecenie ogólne nr 34 (2016) Komitetu ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet dotyczące praw kobiet na obszarach wiejskich, przyjęte 7 marca 2016 r.,

–  uwzględniając 20. zasadę Europejskiego filaru praw socjalnych,

–   uwzględniając badanie zlecone przez Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego pt. „The future of the European Farming Model: Socio-economic and territorial implications of the decline in the number of farms and farmers in the EU” [Przyszłość europejskiego modelu rolnictwa – społeczno-gospodarcze i terytorialne implikacje spadku liczby gospodarstw i rolników w UE], opublikowane przez Departament Tematyczny ds. Polityki Strukturalnej i Polityki Spójności w kwietniu 2022 r.,

–   uwzględniając komunikat Komisji z 25 marca 2021 r. w sprawie planu działania dotyczącego rozwoju produkcji ekologicznej (COM(2021)0141),

–   uwzględniając swoją rezolucję z 24 marca 2022 r. w sprawie pilnej potrzeby przyjęcia unijnego planu działania dla zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego w UE i poza jej terytorium w związku z rosyjską inwazją na Ukrainę(17),

–   uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z 8 kwietnia 2021 r. pt. „Evaluation of the impact of the CAP on generational renewal, local development and jobs in rural areas” [Ocena wpływu WPR na wymianę pokoleń, rozwój lokalny i zatrudnienie na obszarach wiejskich] (SWD(2021)0078),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Regionów z 26 stycznia 2022 r. pt. „Długoterminowa wizja dla obszarów wiejskich UE”(18),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z 23 marca 2022 r. pt. „Długoterminowa wizja dla obszarów wiejskich UE”(19),

–  uwzględniając art. 54 Regulaminu,

–  uwzględniając opinie Komisji Rozwoju Regionalnego oraz Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A9-0269/2022),

A.  mając na uwadze, że obszary wiejskie stanowią około 83 % całego terytorium UE i zamieszkuje je około 137 mln ludzi (30 % ludności UE); mając na uwadze, że obszary wiejskie w UE są niezwykle istotne jako miejsca produkcji żywności, obszary leśne i miejsca produkcji energii, w szczególności energii ze źródeł odnawialnych, a także dla realizacji Europejskiego Zielonego Ładu, neutralności klimatycznej i celów zrównoważonego rozwoju; mając na uwadze, że obszary wiejskie, w szczególności oddalone i słabiej rozwinięte regiony wiejskie, obszary górskie, wyspy i regiony najbardziej oddalone, mierzą się ze szczególnymi, długoterminowymi, nierozwiązanymi wyzwaniami, a zarazem nie dostrzega się ich wyjątkowego potencjału pod względem rozwoju i innowacji;

B.  mając na uwadze, że ogólny odsetek ludności mieszkającej na obszarach wiejskich nieznacznie zmniejszył się na poziomie UE w ostatniej dekadzie, a znacznie w ostatnich 50 latach, ze względu na starzenie się i migrację wewnętrzną (urbanizację); mając na uwadze, że odsetek osób w wieku powyżej 65 lat jest ogólnie najwyższy na obszarach wiejskich i spodziewany jest jego wzrost w przyszłości; mając na uwadze, że do 2050 r. liczba ludności prawdopodobnie zmniejszy się w czterech na pięć regionów wiejskich w UE;

C.  mając na uwadze, że art. 174 TFUE stanowi, że Unia musi zmierzać do zmniejszenia dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów, poświęcając szczególną uwagę niektórym regionom, zwłaszcza obszarom wiejskim; mając na uwadze, że obszary wiejskie muszą otrzymywać odpowiednie wsparcie finansowe, aby mogły rozwijać się w sposób zrównoważony;

D.  mając na uwadze, że średni wskaźnik zatrudnienia na obszarach wiejskich w UE kształtował się korzystnie w latach 2012–2020, mimo różnic między poszczególnymi państwami członkowskimi oraz nierównej jakości oferty zatrudnienia; mając na uwadze, że odsetek ludności zagrożonej ubóstwem lub wykluczeniem społecznym jest wyższy na obszarach wiejskich niż w miastach;

E.  mając na uwadze, że warunki pracy znacznej części pracowników zatrudnionych w sektorze rolnym w UE są niezwykle trudne i niepewne, cechują je niskie płace, długie godziny pracy, praca nierejestrowana, częste wypadki i choroby oraz fatalne warunki mieszkaniowe;

F.  mając na uwadze, że dostęp do usług zaopatrzenia w wodę, infrastruktury sanitarnej, połączeń drogowych, opieki zdrowotnej, edukacji, szerokopasmowego internetu i innych podstawowych usług ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju obszarów wiejskich; mając na uwadze, że w gospodarstwach domowych na niektórych obszarach wiejskich nadal brakuje dostępu do niezbędnych usług podstawowych, w szczególności usług wodno-kanalizacyjnych, przy utrzymujących się różnicach między poszczególnymi państwami członkowskimi(20); mając na uwadze, że infrastruktura i połączenia transportowe zostały uznane przez obywateli za kluczowe potrzeby na obszarach wiejskich;

G.  mając na uwadze, że tylko jedna szósta mieszkańców obszarów wiejskich dysponuje bardzo szybkimi łączami szerokopasmowymi; mając na uwadze, że istnieje znaczna różnica między obszarami wiejskimi a miejskimi pod względem podstawowych umiejętności cyfrowych – w 2019 r. 28 % osób dorosłych mieszkających na obszarach wiejskich posiadało podstawowe lub wyższe niż podstawowe umiejętności cyfrowe, zaś w przypadku osób dorosłych mieszkających w miastach odsetek ten wynosił 62 %; mając na uwadze, że między państwami członkowskimi nadal występują znaczne różnice pod względem łączności internetowej – w niektórych państwach członkowskich aż 25 % wiejskich gospodarstw domowych nadal nie ma dostępu do internetu(21);

H.  mając na uwadze, że równość kobiet i mężczyzn jest podstawową wartością UE uznaną w Traktatach oraz w Karcie praw podstawowych; mając na uwadze, że na obszarach wiejskich utrzymuje się znaczna nierówność płci – kobiety borykają się wyższą stopą bezrobocia, umowami niegwarantującymi pewności zatrudnienia i pracą na warunkach nieformalnych, są też niedostatecznie reprezentowane w organach decyzyjnych, takich jak spółdzielnie rolnicze, związki zawodowe i samorządy gminne;

I.  mając na uwadze, że w latach 2003–2016 liczba gospodarstw rolnych w UE-27 spadła o 32 %, a największy spadek dotyczy małych gospodarstw o powierzchni poniżej pięciu hektarów (38 %); mając na uwadze, że w 2016 r. w UE było 10,5 mln gospodarstw rolnych, z których większość (92 %) stanowiły gospodarstwa rodzinne; mając na uwadze, że do 2040 r. UE może stracić kolejne 6,4 mln gospodarstw, a w rezultacie liczba gospodarstw w całej UE wyniosłaby około 3,9 mln, co stanowiłoby ogromny spadek – o 62 % w porównaniu z 2016 r.;

J.  mając na uwadze, że w 2016 r. na każdego rolnika w wieku powyżej 35 lat przypadało ponad sześciu rolników w wieku powyżej 65 lat(22), co pokazuje, że starzenie się rolników w UE jest jednym z największych wyzwań dla obszarów wiejskich; mając na uwadze, że odsetek młodych rolniczek jest szczególnie niski;

K.  mając na uwadze, że gospodarstwa chowu zwierząt w UE zatrudniają około 4 mln osób i są głównym beneficjentem pomocy z drugiego filaru wspólnej polityki rolnej (WPR) dla gospodarstw na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, które to obszary stanowią 50 % wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych w UE;

L.  mając na uwadze, że grupy tematyczne Europejskiej Sieci na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich okazały się skutecznym narzędziem publiczno-prywatnych partnerstw terytorialnych; mając na uwadze, że grupom tym udało się ponadto stworzyć jedno forum do dyskusji nad kwestiami związanymi z rewitalizacją terytoriów, innowacjami, oddolnym i zintegrowanym podejściem do rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, zarządzaniem zdecentralizowanym, tworzeniem sieci kontaktów i współpracą;

M.  mając na uwadze, że jednym z celów WPR na obecny okres programowania jest wspieranie zatrudnienia, wzrostu gospodarczego, równości płci, w tym udziału kobiet w rolnictwie, włączenia społecznego i rozwoju lokalnego na obszarach wiejskich;

N.  mając na uwadze, że wyrażono zaniepokojenie negatywnym wpływem działalności wydobywczej na wodę, obszary chronione i środowisko, a także szkodami ekologicznymi, jakie działalność ta może spowodować w otoczeniu i innych źródłach utrzymania, potencjalnie wpływając na dochody, zdrowie i jakość życia ludzi(23);

Wyzwania i szanse stojące przez silniejszymi, odpornymi i sprzyjającymi włączeniu społecznemu obszarami wiejskimi

1.  podkreśla historyczną, geograficzną, gospodarczą i społeczną różnorodność obszarów wiejskich w całej UE; przypomina, że obszary wiejskie położone w pobliżu ośrodków miejskich, obszary przybrzeżne, obszary transgraniczne lub obszary górskie w regionach najbardziej oddalonych i słabo zaludnionych mierzą się z różnymi wyzwaniami wymagającymi dostosowanych do potrzeb i ukierunkowanych rozwiązań, które należy wdrażać we współpracy z lokalnymi zainteresowanymi podmiotami;

2.  zaznacza, że strategie i działania na szczeblu UE w połączeniu ze strategiami i działaniami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi przy zastosowaniu podejścia ukierunkowanego na konkretny obszar mają kluczowe znaczenie dla zagwarantowania dobrobytu i dobrostanu mieszkańców europejskich obszarów wiejskich, a także dla rozwiązania stojących ich problemów, takich jak spadek liczby ludności i starzenie się społeczeństwa, wyższe ryzyko ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz mniej ofert pracy wysokiej jakości; przypomina, że na obszarach wiejskich PKB na mieszkańca jest znacznie niższy od średniej unijnej;

3.  podkreśla ponadto, że obszary wiejskie nie mają dostępu do wysokiej jakości usług świadczonych w interesie ogólnym, takich jak usługi wodno-kanalizacyjne, łączność drogowa, opieka zdrowotna, opieka nad dziećmi i wysokiej jakości kształcenie i szkolenie, oraz że są słabo połączone ze względu na ograniczone możliwości transportu i brak szybkich łączy szerokopasmowych, a także innych podstawowych usług, takich jak usługi pocztowe i bankowe, jak również ze względu na niewystarczającą jakość i dostępność mieszkań, presję klimatyczną i środowiskową, nierówność płci i ograniczone możliwości innowacji i dostępu do rozwoju technologicznego; zwraca uwagę, że oddalenie jest dodatkowym znaczącym elementem powodującym trudności na obszarach wiejskich;

4.  podkreśla, że zapaść demograficzna i starzenie się społeczeństwa dotkną wszystkie regiony, lecz szczególnie obszary wiejskie, ze względu na przenoszenie się ludności do obszarów miejskich i migrację młodzieży, które negatywnie wpłynie na potencjał wzrostu, jakość życia, rozwój umiejętności i dostęp do usług na obszarach wiejskich; zauważa, że polityka publiczna nie zdołała odwrócić tendencji wyludniania się obszarów wiejskich;

5.  podkreśla kluczową rolę, jaką obszary wiejskie mogą odegrać w rozwiązywaniu problemów społecznych, gospodarczych i środowiskowych przez dostarczanie usług ekosystemowych łagodzących zmianę klimatu i degradację środowiska, zapewnianie zrównoważonej i wystarczającej produkcji żywności, w tym żywności ekologicznej, ochronę materialnego i niematerialnego dziedzictwa wiejskiego, wspieranie ochrony przyrody i różnorodności biologicznej oraz tworzenie unikalnego krajobrazu kulturalnego do celów wypoczynkowo-rekreacyjnych, a także rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym i udział w sprawiedliwej transformacji ekologicznej i cyfrowej;

6.  w związku z tym zwraca uwagę na synergię między społecznościami wiejskimi, ochroną środowiska, bezpieczeństwem żywnościowym i wrażliwością na dobrostan zwierząt; podkreśla, że trzeba odpowiednio wspierać rolników i wynagradzać ich za dostarczanie dóbr publicznych i usług ekosystemowych, tak by przyczynić się do rentowności obszarów wiejskich;

7.  zwraca uwagę na rosnące niezadowolenie mieszkańców obszarów wiejskich, którzy mają poczucie, że ich potrzeby nie są wystarczająco uwzględniane przy podejmowaniu decyzji politycznych i że są niedostatecznie reprezentowani, co stwarza podatny grunt dla dystansowania się od życia obywatelskiego i politycznego, którym to problemem należy się zająć, gdyż może on z kolei prowadzić do różnych form zaniechania z udziału w demokracji; podkreśla, że coraz wyraźniejsza przepaść między obszarami wiejskimi a miejskimi, oddalenie geograficzne i brak podstawowych usług łącznie powodują jeszcze większe niezadowolenie; uważa, że zaangażowanie młodych ludzi w życie społeczności lokalnej może przyczynić się do spowolnienia ich migracji z obszarów wiejskich;

8.  odnotowuje, że obywatele UE nadal mają duże zaufanie do władz regionalnych i lokalnych, o czym świadczą badania Eurobarometru, i zwraca uwagę na znaczenie zaangażowania tych szczebli władzy w ożywienie poparcia dla projektu europejskiego na obszarach wiejskich;

9.  zaznacza, że obszary wiejskie są szczególnie narażone na skutki kryzysów, takich jak pandemia COVID-19, wojna w Ukrainie i zmiana klimatu, ale są też w stanie oferować nowe możliwości i rozwiązania w odpowiedzi na takie kryzysy i odgrywać kluczową rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa żywnościowego, samowystarczalności żywnościowej, a także niezależności od paliw kopalnych czy importu energii, pod warunkiem odpowiednich ram wsparcia;

10.  podkreśla, że pandemia COVID-19 spowodowała rozwój nowych wzorców zachowań w życiu codziennym, pracy, w tym telepracy, i interakcjach, co stwarza nowe możliwości o licznych pozytywnych efektach zewnętrznych sprzyjających odbudowie obszarów wiejskich; zauważa, że obywatele zrozumieli, że obszary wiejskie mogą zaoferować rozwiązania tego kryzysu;

Długoterminowa wizja dla obszarów wiejskich UE

11.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich UE; zgadza się z jego ogólnymi celami i uważa, że stwarza on niezwykle cenną szansę na skoordynowanie i wzmocnienie działań na rzecz teraźniejszości i przyszłości obszarów wiejskich dzięki wykorzystaniu nowych możliwości odnowy społecznej, gospodarczej i środowiskowej; zaznacza, że ważne jest, aby zapewnić komplementarność środków finansowych i strategii politycznych UE z myślą o wspieraniu obszarów wiejskich, a także dostępność informacji dla zainteresowanych podmiotów lokalnych;

12.  podkreśla, że rozwój obszarów wiejskich musi pozostać wśród priorytetów programu działań UE, i wzywa przyszłe prezydencje Rady Unii Europejskiej, aby z pełną determinacją zmierzały do tego ambitnego celu i w swoich konkluzjach potwierdziły konieczność działania na rzecz obszarów wiejskich;

13.  odnotowuje wniosek dotyczący planu działania na rzecz obszarów wiejskich, który należy przekształcić w dynamiczne narzędzie przyszłych działań przynoszących konkretne rezultaty, wspierające zintegrowane strategie w zakresie zrównoważonego rozwoju zgodnie z zasadą partnerstwa; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby nadały najwyższy priorytet realizacji tego planu, wyznaczając jasne, wymierne i wiążące cele jego realizacji, oraz zapewniły zasoby niezbędne do jego skutecznej realizacji, tak by do 2040 r. osiągnąć cel, jakim są silniejsze, lepiej skomunikowane, odporne i zamożne obszary wiejskie;

14.  podziela zdanie, że potrzebna jest wspólna, ogólnounijna definicja funkcjonalnych obszarów wiejskich, obejmująca rozróżnienie obszarów wiejskich i podmiejskich oraz uwzględniająca złożoność, różnorodność i specyfikę tych obszarów;

15.  apeluje do Komisji, aby we współpracy z krajowymi, regionalnymi i lokalnymi zainteresowanymi podmiotami szybko opracowała i wprowadziła w życie taką definicję; zauważa, że definicję tę można by wykorzystywać do porównywania europejskich obszarów wiejskich i do lepiej ukierunkowanego wdrażania polityk i środków na tych terytoriach; zwraca się do Komisji, aby opracowała wspólną metodykę, a jednocześnie zapewniła elastyczność wystarczającą do uwzględnienia specyfiki i potrzeb państw członkowskich;

16.  popiera opracowanie paktu na rzecz obszarów wiejskich, zwracając uwagę na znaczenie inkluzywnego zaangażowania zainteresowanych podmiotów lokalnych, regionalnych i krajowych – w tym społeczeństwa obywatelskiego – w zarządzanie jego realizacją z myślą o powodzeniu tej inicjatywy;

17.  uważa, że w pakcie na rzecz obszarów wiejskich należy określić konkretne cele, wyniki, wielopoziomowe systemy zarządzania i monitorowania, a także precyzyjny zakres obowiązków instytucjonalnych; uważa, że pakt na rzecz obszarów wiejskich powinien służyć jako platforma wymiany dobrych praktyk między obszarami wiejskimi, pomagająca im wykorzystywać dostępne narzędzia, sprzyjająca synergii, komplementarności i spójności interwencji UE oraz ułatwiająca strategiczną autonomię UE;

18.  z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź utworzenia obserwatorium obszarów wiejskich w celu usprawnienia procesu gromadzenia i analizy danych dotyczących obszarów wiejskich; uważa, że jest to ważny instrument informowania, opracowywania i monitorowania lepszej polityki publicznej, a także monitorowania postępów we wdrażaniu długoterminowej wizji i przyszłych unijnych polityk i strategii dotyczących obszarów wiejskich, w tym planu działania UE na rzecz obszarów wiejskich;

19.  uważa, że obserwatorium obszarów wiejskich powinno umożliwić identyfikację luk w danych i udoskonalenie baz danych, zwłaszcza pod względem segregacji danych według kryterium płci, promowanie bardziej ziarnistego podejścia statystycznego i opracowanie wskaźników na odpowiednim poziomie geograficznym, aby uwzględnić potrzeby ludności; podkreśla, że trzeba zapewnić wystarczające środki finansowe, przejrzystość i konkretny plan działania z harmonogramem i celami;

20.  zaznacza, że istotne jest wprowadzenie mechanizmu weryfikacji wpływu inicjatyw UE na rozwój obszarów wiejskich, tak aby umożliwić ocenę spójności i komplementarności polityk UE i ich potencjalnego wpływu na obszary wiejskie; apeluje do państw członkowskich, aby wspierały opracowywanie i wdrażanie skutecznych krajowych mechanizmów weryfikacji wpływu polityki na rozwój obszarów wiejskich, które to mechanizmy pozwalają na ocenę proponowanego prawodawstwa na obszary wiejskie, tak by zapewnić jego adekwatność do celu, oraz wzywa Komisję, aby im w tym pomagała; uważa, że mechanizm weryfikacji wpływu polityki na rozwój obszarów wiejskich powinien być obowiązkowy, i podkreśla znaczenie udziału organów lokalnych i regionalnych w określaniu i we wdrażaniu takich mechanizmów, a także w zarządzaniu nimi zarówno na szczeblu europejskim, jak i krajowym;

Kierunki rozwoju obszarów wiejskich w perspektywie roku 2040

21.  podkreśla, że mieszkańcy obszarów wiejskich muszą korzystać, jak wszyscy inni obywatele, ze sprawiedliwych warunków realizacji celów zawodowych, społecznych i osobistych, ze szczególnym uwzględnieniem grup znajdujących się w trudniejszej sytuacji, i domaga się stosowania Europejskiego filaru praw socjalnych;

22.  zaznacza, że społeczności wiejskie muszą mieć równy dostęp do usług świadczonych w interesie ogólnym zapewniających inkluzywne warunki życia na równych zasadach i dobrostan, w szczególności do usług w następujących dziedzinach: opieka zdrowotna, kształcenie, szkolenie w celu podnoszenia i zmiany kwalifikacji, nauka przez całe życie, opieka społeczna, opieka nad dziećmi i osobami starszymi, łączność i mobilność, mieszkalnictwo, a także usługi pocztowe i bankowe, miejsca spotkań towarzyskich oraz działalność kulturalna i infrastruktura kultury;

23.  w związku z tym zwraca uwagę na znaczenie inwestycji publicznych i partnerstw publicznych, a także poprawy współpracy transgranicznej i współpracy między obszarami wiejskimi a miejskimi; wskazuje, że istotny potencjał mają zdecentralizowane i wielofunkcyjne centra usługowe oraz wyremontowane budynki przebudowane stosownie do potrzeb, a także innowacyjne podejścia do świadczenia usług;

24.  uważa, że szczególną uwagę należy poświęcić grupom mieszkającym na obszarach wiejskich, np. osobom z niepełnosprawnościami, osobom starszym oraz migrantom, a w szczególności pracownikom sezonowym, odpowiadając na ich potrzeby, a jednocześnie wspierając włączenie społeczne; wzywa Komisję do dalszej harmonizacji praktyk stosowanych przez państwa członkowskie w zakresie integracji osób z niepełnosprawnościami;

25.  zaznacza, że ukierunkowane interwencje wspierające młodych ludzi i sprzyjające skutecznej wymianie pokoleń należy uczynić priorytetem, tak by zachęcić młodych ludzi do stałego mieszkania na obszarach wiejskich i przeciwdziałać zapaści demograficznej; zaznacza, że szczególną uwagę należy zwrócić na przezwyciężenie głównych wyzwań i usunięcie istniejących barier, np. w dostępie do szkolnictwa wyższego i transferze wiedzy, w możliwościach zatrudnienia, w zdobywaniu kwalifikacji w zakresie przedsiębiorczości, a także w dostępie do ziemi i kapitału; zaznacza, że potrzebne są wysokiej jakości systemy kształcenia w dziedzinie rolnictwa, umożliwiające szkolenie młodych specjalistów; w związku z tym podkreśla istotną rolę młodych rolników w modernizacji rolnictwa unijnego i tworzeniu większych możliwości na obszarach wiejskich; zaznacza, że trzeba wspierać ich skuteczną integrację, w szczególności przez ułatwianie zakupu i dzierżawy gruntów rolnych, i w związku z tym odnotowuje potencjał inkubatorów gospodarstw rolnych;

26.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do prowadzenia i intensyfikacji działań, zgodnie z Europejskim filarem praw socjalnych, w celu poprawy praw, warunków pracy, bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony socjalnej pracowników na obszarach wiejskich, w tym warunków życia i pracy pracowników sezonowych i migrujących, przy jednoczesnym zapewnieniu spójności między obszarami polityki dotyczącymi tej kwestii;

27.  podkreśla, że Europejski Zielony Ład, w tym strategia „Od pola do stołu” i transformacja cyfrowa, może otworzyć nowe możliwości na obszarach wiejskich, nową dynamikę na rzecz bardziej odpornej przyszłości i możliwości dotyczące zrównoważonych miejsc pracy; wskazuje, że trzeba zapewnić sprawiedliwą transformację sprzyjającą włączeniu społecznemu, wspierającą żywotność gospodarczą obszarów wiejskich oraz spójność terytorialną i społeczną, a także przeznaczyć odpowiednie wsparcie i zasoby na podejmowanie wyzwań w tym zakresie, w szczególności w obliczu obecnego kryzysu;

28.  podkreśla centralną rolę, jaką rolnictwo, sektor rolno-spożywczy i zrównoważone leśnictwo na obszarach wiejskich odgrywają w tworzeniu miejsc pracy, w zapewnianiu wysokojakościowej zróżnicowanej żywności oraz w zrównoważonej produkcji biomasy; podkreśla, że rolnictwo zrównoważone społecznie, środowiskowo i gospodarczo, w tym agroekologia i rolnictwo ekologiczne, zapewniające rolnikom godziwy dochód, mają kluczowe znaczenie dla żywotności tych obszarów;

29.  zwraca uwagę na ważną rolę małych i średnich gospodarstw rolnych oraz gospodarstw rodzinnych w utrzymaniu ludności wiejskiej oraz zachowaniu gospodarki gruntami i krajobrazów; uważa także, że powinny one korzystać ze wsparcia, które zapewni im odpowiednie warunki życia i zmniejszy spadek liczby gospodarstw; podkreśla, że rolnicy na obszarach oddalonych i wiejskich, zwłaszcza drobni rolnicy, nadal nie mają wystarczającego dostępu do technologii;

30.  uznaje znaczenie wspierania inicjatyw współpracy w dziedzinie rolnictwa i gospodarki społecznej jako narzędzia rozwoju obszarów wiejskich; zwraca uwagę na rolę spółdzielni rolno-spożywczych w zapewnieniu zrównoważenia środowiskowego, gospodarczego i społecznego obszarów wiejskich, które dodają wartość produktom, tworzą miejsca pracy i urozmaicają lokalną gospodarkę; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania i promowania spółdzielni na obszarach wiejskich;

31.  podkreśla znaczenie promowania unijnych systemów jakości, w szczególności oznaczeń geograficznych, jako sposobu poprawy jakości i sprawiedliwego podziału wartości gospodarczej w łańcuchach żywnościowych, a ostatecznie utrzymania ludności wiejskiej na terytorium UE;

32.  podkreśla, że nieuczciwe praktyki handlowe nadal stanowią poważny problem w sektorze rolnym, zaznacza, że konieczne są dalsze kroki w celu zapewnienia lepszej dystrybucji wartości w całym łańcuchu; przypomina o potencjale krótkich łańcuchów dostaw w zakresie zbliżania do siebie konsumentów i producentów, zapewnienia lepszego wynagrodzenia dla rolników oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w cyklu produkcji żywności; podkreśla, że należy uwzględnić wpływ umów o wolnym handlu na obszary wiejskie;

33.  zauważa, że sprawiedliwy podział płatności bezpośrednich jest potrzebny w celu zapewnienia zrównoważonego rozwoju regionów i obszarów wiejskich; podkreśla znaczenie płatności w ramach WPR dla obszarów o naturalnych ograniczeniach, aby zachować zrównoważoną działalność na tych obszarach; wzywa państwa członkowskie do wspierania silnych terytorialnych sieci rozwoju obszarów wiejskich w ramach WPR w celu koordynacji wszystkich zainteresowanych stron zajmujących się rozwojem obszarów wiejskich;

34.  zwraca uwagę, że ekstensywna hodowla zwierząt na trwałych użytkach zielonych, leśno-pasterskich lub ekstensywnych, często obejmująca pastwiska o wysokiej wartości środowiskowej i zagrożone gatunki i rasy hodowlane, zwłaszcza na odległych obszarach górskich, to kluczowa cecha europejskich obszarów wiejskich, którą należy wspierać i promować;

35.  zwraca uwagę na znaczenie dostępu do dostosowanych do potrzeb inwestycji, badań i innowacji dla zrównoważonego rolnictwa; odnotowuje sukces europejskiego partnerstwa innowacyjnego na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa i wzywa do kontynuacji i rozszerzenia tego innowacyjnego i oddolnego podejścia do dostarczania dostosowanych do potrzeb rozwiązań opracowanych przez lokalne zainteresowane strony, a także innych wielopodmiotowych partnerstw innowacyjnych i centrów innowacji na obszarach wiejskich; uważa, że innowacje powinny wpisywać się w tradycyjne praktyki i wiedzę, szczególnie te dostosowane do specyfiki każdego obszaru;

36.  przypomina, że duże zwierzęta drapieżne, w szczególności wilki, mogą mieć wpływ na rentowność rolnictwa, zwłaszcza na niektórych rodzajach ekstensywnie zarządzanych gruntów rolnych bogatych w różnorodność biologiczną; zauważa, że uwypukla to potrzebę zapewnienia zrównoważonego współistnienia ludzi i tych zwierząt na obszarach wiejskich; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia konkretnych działań w celu zapewnienia tego współistnienia, aby nie osłabiać zrównoważonego rozwoju i dynamiki obszarów wiejskich, a w szczególności aby chronić tradycyjne praktyki rolnicze, takie jak pasterstwo; przypomina, że Komisja jest odpowiedzialna za ocenę postępów w osiąganiu stanu ochrony oraz, w stosownych przypadkach, za zmianę stanu ochrony gatunków, jeżeli osiągnięty zostanie pożądany stan ochrony; wzywa Komisję do zachęcania do dyskusji na temat dużych drapieżników z podmiotami na obszarach wiejskich, do informowania o możliwościach finansowania środków zapobiegawczych przeciwko atakom na zwierzęta gospodarskie oraz do promowania skoordynowanego podejścia we wszystkich państwach członkowskich;

37.  podkreśla, że zróżnicowanie i innowacyjność gospodarki wiejskiej, przy bardziej terytorialnym podejściu w oparciu o lokalny potencjał i specyfikę, odgrywają kluczową rolę w wykorzystywaniu możliwości, jakie oferuje transformacja cyfrowa i ekologiczna; wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia środków wspierających sprawiedliwą transformację i zróżnicowanie gospodarki wiejskiej oraz tworzenie dobrej jakości miejsc pracy na obszarach wiejskich; podkreśla potencjał biookręgów, ekoregionów, rolnictwa regeneratywnego i ekoturystyki dla zróżnicowania gospodarki wiejskiej; przypomina, że zrównoważone rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo mogą także stanowić szansę dla zróżnicowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich;

38.  uznaje, że turystyka może stanowić ważne źródło dochodów dla społeczności wiejskich i podkreśla potencjał zróżnicowanych modeli zrównoważonej turystyki; zwraca uwagę na często niedostatecznie wykorzystywany potencjał rybołówstwa rekreacyjnego i turystyki wędkarskiej w zakresie przyciągania turystów przez cały rok; wzywa do podjęcia wysiłków na rzecz wzmocnienia pozycji turystyki wiejskiej, takiej jak turystyka winiarska, w strategiach dywersyfikacji gospodarki wiejskiej w połączeniu z sektorem rolnym i spożywczym;

39.  dostrzega znaczenie zrównoważonej gospodarki łowieckiej dla przyszłości obszarów wiejskich pod względem społecznym, gospodarczym i kulturowym oraz pod względem ochrony różnorodności biologicznej;

40.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do podjęcia pilnych działań w celu opracowania i wdrożenia środków służących zwalczaniu różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn, zwłaszcza pod względem wynagrodzeń i emerytur; podkreśla, że uwzględnianie aspektu płci powinno być stosowane na każdym szczeblu kształtowania polityki, zapewniając wdrożenie unijnej strategii na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025, zwłaszcza na obszarach wiejskich;

41.  wyraża ubolewanie, że praca kobiet zamieszkujących obszary wiejskie nadal nie jest należycie uznawana, zwłaszcza w rolnictwie; zwraca uwagę, że kobiety na obszarach wiejskich w większym stopniu odczuwają skutki ukrytego bezrobocia i uczestnictwa w gospodarce nieformalnej, co przyczynia się do częstszej migracji młodych kobiet; podkreśla potrzebę wprowadzenia ukierunkowanych środków w celu przezwyciężenia szczególnych wyzwań stojących przed nimi na rynku pracy oraz poprawy dostępu kobiet do odpowiednich usług, w tym do szeroko zakrojonej opieki zdrowotnej, ze szczególnym uwzględnieniem włączenia grup znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji; ponownie podkreśla znaczenie pozytywnej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym; z zadowoleniem przyjmuje w związku z tym przyszłą europejską strategię w zakresie opieki;

42.  podkreśla potrzebę zwiększenia udziału kobiet w procesach decyzyjnych oraz udziału kobiet w życiu politycznym na obszarach wiejskich; wzywa państwa członkowskie do promowania równości płci i wspierania równego udziału kobiet i mężczyzn we wszystkich organizacjach wiejskich, stowarzyszeniach i instytucjach publicznych, na stanowiskach decyzyjnych, własności przedsiębiorstw i dostępu do wysokiej jakości miejsc pracy; podkreśla potrzebę ukierunkowanych szkoleń i rozwoju umiejętności, a także sprzyjającego otoczenia, łatwiejszego dostępu do zasobów finansowych i promowania przedsiębiorczości kobiet na obszarach wiejskich;

43.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do promowania włączenia kobiet do rolnictwa, w szczególności poprzez zbadanie możliwości wspierania współwłasności europejskich gospodarstw rolnych; apeluje o pełne uznanie pracy kobiet w rolnictwie, zwłaszcza pracy małżonków współpracujących w rolnictwie, poprzez zapewnienie im prawnego uznania i pełnego dostępu do praw w zakresie zabezpieczenia społecznego; podkreśla rolę kobiet na obszarach wiejskich w przechodzeniu na zrównoważone rolnictwo i w transformacji ekologicznej;

44.  podkreśla kluczową rolę obszarów wiejskich w przechodzeniu na gospodarkę bezemisyjną o biegu zamkniętym, w tym na zrównoważoną biogospodarkę i zrównoważone leśnictwo; wzywa Komisję i państwa członkowskie do umożliwienia podmiotom lokalnym podejmowania inicjatyw, takich jak tworzenie wiejskich społeczności energetycznych, które przyczyniają się do akceptacji społecznej dla energii ze źródeł odnawialnych;

45.  podkreśla, że inicjatywy realizowane na obszarach wiejskich, takie jak rozwój infrastruktury do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, muszą skutecznie przyczyniać się do ożywienia gospodarczego, społecznego i środowiskowego tych obszarów, a także uwzględniać potrzebę akceptacji społecznej; podkreśla, że priorytetem powinny być cele produkcji żywności i ochrony obszarów o wysokiej wartości środowiskowej, takich jak obszary Natura 2000;

46.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszego wspierania obszarów wiejskich w zwiększaniu zrównoważonej produkcji energii ze źródeł odnawialnych, w tym przez usunięcie istniejących barier, decentralizację systemów produkcji i magazynowania, wzmocnienie sieci energetycznych i szkolenie wykwalifikowanych specjalistów, a także do promowania wykorzystania odnawialnych źródeł energii jako środka przyczyniającego się do autonomii energetycznej, dywersyfikacji dochodów oraz walki z ubóstwem energetycznym i zmianą klimatu; zwraca uwagę na znaczenie zwiększenia obiegu zamkniętego gospodarstw rolnych;

47.  zwraca uwagę na znaczenie mikrogeneracji w gospodarstwach; podkreśla, że rolnicy nie mogą znaleźć się w niekorzystnej sytuacji przy dostarczaniu energii elektrycznej do sieci w wyniku korzystania z dotacji publicznych, w tym ramach WPR;

48.  podkreśla, że na obszarach wiejskich występuje większe ryzyko wykluczenia społecznego i ubóstwa energetycznego ze względu na większe odległości i ograniczenia mobilności istniejące na wielu obszarach wiejskich; podkreśla ponadto, że zagrożenia te dotyczą zarówno infrastruktury, jak i usług; zwraca uwagę na fakt, do osiągnięcia sprawiedliwego wzrostu gospodarczego i spójności terytorialnej w harmonii ze zrównoważoną transformacją energetyczną potrzebne są dostępne, publiczne, ekologiczne i innowacyjne rozwiązania i inwestycje w zakresie mobilności na obszarach wiejskich;

49.  apeluje o inkluzywne planowanie infrastruktury, które nie pozostawia żadnego regionu w tyle, zwłaszcza poprzez zwiększenie inwestycji publicznych i szybkie wdrożenie funduszy unijnych i krajowych, które przyczyniają się do łączności na obszarach wiejskich, a także poprzez wspieranie i rozwój zintegrowanych i intermodalnych systemów transportowych oraz priorytetowe traktowanie odizolowanych i odłączonych obszarów w transeuropejskiej sieci transportowej;

50.  podkreśla, że transformacja cyfrowa stwarza nowe możliwości dla obszarów wiejskich, osiągalne tylko gdy zapewniony jest odpowiedni, stabilny, szybki i łatwo dostępny zasięg łączności szerokopasmowej, który nie jest sfinalizowany na wszystkich obszarach wiejskich; podkreśla, że rozwój cyfrowy zwiększa atrakcyjność obszarów wiejskich, zmniejsza problemy związane z oddaleniem, poprawia dostęp do usług i ułatwia cyfryzację w rolnictwie; wzywa do utworzenia lokalnych szybkich „węzłów cyfrowych” dostosowanych do pracy zdalnej;

51.  ostrzega przed ryzykiem pogłębienia się przepaści cyfrowej na obszarach wiejskich w wyniku braku zasięgu sieci 5G i wzywa państwa członkowskie do zmobilizowania wszystkich dostępnych instrumentów, aby usprawnić rozbudowę sieci 5G i usunąć bariery administracyjne, przy szczególnym wsparciu ze środków polityki spójności UE oraz w ramach krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności, a także inwestycji prywatnych; podkreśla potrzebę terminowego przeglądu odnośnych wytycznych dotyczących pomocy państwa dla obszarów wiejskich, które nie są obsługiwane przez rynek;

52.  zwraca uwagę na fakt, że względny brak umiejętności cyfrowych na obszarach wiejskich może uniemożliwić społecznościom wiejskim korzystanie z możliwości, jakie oferuje transformacja cyfrowa, i utrudnić rozwój małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP);

53.  wzywa do podjęcia na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym środków zapewniających włączenie cyfrowe, zwłaszcza w kontekście starzenia się społeczeństwa, oraz promujących dostosowane umiejętności cyfrowe, przy jednoczesnym wspieraniu środowiska sprzyjającego innowacjom i opracowywaniu dostosowanych rozwiązań cyfrowych; zwraca uwagę na potencjał narzędzi cyfrowych dla zrównoważonego rolnictwa i inteligentnego rolnictwa, dla rozwoju lokalnego i krótkiego łańcucha dostaw oraz dla zwiększenia atrakcyjności sektora rolnego dla młodych rolników;

54.  uważa, że inteligentne wsie należy uznać za projekt przewodni planu działania UE na rzecz obszarów wiejskich, aby lepiej promować jego rozwój po 2020 r.; podkreśla w tym kontekście znaczenie zrównoważonych partnerstw publiczno-prywatnych; zwraca uwagę na potencjał technologii inteligentnych miast, które powinny być odpowiednio finansowane; uważa także, że platforma cyfrowa inteligentnych miast „Smart Cities Marketplace”(24) mogłaby służyć jako model dalszego rozwoju ekosystemu inteligentnych wsi; podkreśla, że narzędzia finansowania gospodarki wiejskiej i metody rozwoju związane z LEADER i rozwojem lokalnym kierowanym przez społeczność (RLKS) powinny być również wykorzystywane do dalszego rozwoju inteligentnych wsi;

55.  zauważa, że społeczności wiejskie nadal zmagają się z wyzwaniami dotyczącymi dostępu do podstawowych usług i możliwości gospodarczych oraz napotykają pewną niespójność w planowaniu związanym z podziałem między obszarami wiejskimi a miejskimi; podkreśla, że inwestycje w ochronę środowiska, infrastrukturę obszarów wiejskich oraz zdrowie i edukację na obszarach wiejskich mają kluczowe znaczenie dla zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich; wzywa Komisję i państwa członkowskie do ustanowienia minimalnych kryteriów dobrobytu, które należy zapewnić w odniesieniu do ludności zamieszkującej określone obszary;

Pierwsze kroki na drodze do określenia wizji i strategii dla obszarów wiejskich

56.  wyraża ubolewanie z powodu późnej publikacji komunikatu Komisji, co uniemożliwiło jego pełne włączenie do instrumentów ustawodawczych i planowania obecnych ram programowania; zwraca się do Komisji o zapewnienie, aby wszystkie państwa członkowskie odpowiednio uwzględniły zintegrowany i kierowany przez społeczność wymiar terytorialny obszarów wiejskich, oraz o ocenę jego wdrażania i wpływu w planach strategicznych WPR, programach polityki spójności, Europejskiego Funduszu Morskiego, programach Rybackiego i Akwakultury oraz w planach odbudowy i zwiększania odporności;

57.  wzywa państwa członkowskie do zajęcia się szczególnymi wyzwaniami stojącymi przed terenami wiejskimi i zamieszkującymi je społecznościami podczas wdrażania obecnych programów wieloletnich ram finansowych, tak aby zapewnić i ułatwić dostęp do inwestycji niezbędnych do zagwarantowania włączenia społecznego, efektywności gospodarczej i środowiskowej oraz tworzenia miejsc pracy, aby wspierać konkurencyjność, umożliwić sprawiedliwą transformację cyfrową i ekologiczną oraz poprawić jakość życia na obszarach wiejskich; wzywa Komisję do monitorowania wskaźników w programach UE oraz do oceny ich zgodności z celami długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich UE;

58.  z zadowoleniem przyjmuje plan REPowerEU, który może odegrać kluczową rolę w zmniejszaniu zależności od paliw kopalnych, w szczególności pochodzących z Rosji, i zwraca uwagę na możliwe liczne możliwości dla obszarów wiejskich w tym zakresie; jest jednak głęboko zaniepokojony propozycjami znacznego zwiększenia możliwości przenoszenia środków z funduszy objętych zarządzaniem dzielonym, co może mieć szkodliwy wpływ na średnio- i długoterminowe planowanie polityki na rzecz sprawiedliwej transformacji ekologicznej i cyfrowej, w tym dla obszarów wiejskich;

59.  wzywa państwa członkowskie do skutecznego wykorzystania różnych możliwości finansowania w celu poprawy perspektyw MŚP, biorąc pod uwagę ich istotną rolę w tworzeniu miejsc pracy na obszarach wiejskich; wzywa także Komisję do monitorowania i oceny, czy wsparcie to dociera do obszarów wiejskich i przynosi korzyści ich społecznościom; podkreśla wagę wspierania przedsiębiorczości, gospodarki społecznej i innowacji społecznych, w tym srebrnej gospodarki, zwłaszcza pod względem wkładu we wdrażanie Europejskiego filaru praw socjalnych;

60.  wzywa państwa członkowskie do lepszego wykorzystania wszystkich dostępnych narzędzi wspierania obszarów wiejskich, w tym zachęt podatkowych dla osób fizycznych i przedsiębiorstw chcących osiedlić się lub rozpocząć działalność na obszarach wiejskich, aby ułatwić tworzenie miejsc pracy i zachęcać do osiedlania się nowych mieszkańców, a także zachęcać prywatne firmy do promowania pracy zdalnej w celu aktywnego zwalczania zjawiska wyludniania; zachęca Komisję do rozważenia innych możliwości wsparcia w ramach pomocy państwa na obszarach wiejskich o bardzo niskiej gęstości zaludnienia;

61.  wyraża ubolewanie z powodu utrzymujących – mimo jego zalet – się przeszkód w stosowaniu podejścia wielofunduszowego, które utrudniają wdrażanie integracyjnych podejść na obszarach wiejskich i zwraca się o zapewnienie klarownych wytycznych dotyczących jego stosowania; wzywa Komisję do przedstawienia na początku 2023 r. wniosku ustawodawczego, który rozszerzałby możliwość podejścia „funduszu głównego” o interwencje współfinansowane przez więcej niż jeden fundusz podlegający zarządzaniu dzielonemu, a także do dalszego jego uproszczenia poprzez określenie, że zasady funduszu głównego stosuje się w całości; zwraca się jednocześnie do Komisji o zbadanie alternatyw dla podejść opartych na wielu funduszach na rzecz zintegrowanego rozwoju terytorialnego;

62.  wzywa Komisję do poprawy synergii i koordynacji między unijnymi instrumentami finansowania, takimi jak polityka spójności, WPR i instrument odbudowy NextGenerationEU, a także z instrumentami krajowymi, z myślą o pomyślnym rozwoju obszarów wiejskich w UE; wzywa Komisję do przedstawienia na początku 2023 r. ukierunkowanego wniosku ustawodawczego w celu umożliwienia transferu zasobów między wszystkimi funduszami objętymi zarządzaniem dzielonym przy wspieraniu strategii terytorialnych na obszarach wiejskich i zwiększaniu synergii między funduszami i programami;

63.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszego upraszczania i zmniejszania obciążeń administracyjnych, w szczególności poprzez koordynację administracji wewnętrznej w celu uniknięcia powielania zadań, w szczególności w przypadku mniejszych projektów i mikrofinansowania, które mają kluczowe znaczenie dla obszarów wiejskich; zauważa, że niektóre obszary wiejskie nie są w stanie skorzystać z dostępnych możliwości finansowania ze względu na brak informacji i ograniczone zdolności, i potrzebują wsparcia w celu zaradzenia tym trudnościom; uważa, że stosowanie uproszczonych metod rozliczania kosztów jest skutecznym sposobem uproszczenia procedur administracyjnych;

64.  podkreśla rolę, jaką we wspieraniu obszarów wiejskich muszą odgrywać wszystkie polityki i fundusze UE, zarówno te realizowane wspólnie, jak i te objęte zarządzaniem bezpośrednim poprzez uwzględnianie aspektu rozwoju obszarów wiejskich przy opracowywaniu środków i interwencji, a także podkreśla potrzebę zapewnienia spójności polityki; wzywa Komisję do opracowania mechanizmu oceny i monitorowania wkładu każdego funduszu w rozwój obszarów wiejskich;

65.  apeluje do Komisji o zwrócenie szczególnej uwagi na wdrażanie art. 174 TFUE i dopilnowanie, aby we wszystkich politykach UE stosować zasadę „nie szkodzić spójności”, zwłaszcza na obszarach wiejskich;

66.  przypomina, że polityka spójności UE, służąca promowaniu spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej Unii, jest niezwykle ważna dla obszarów wiejskich, zwłaszcza tych, które wymagają szczególnej uwagi; zauważa, że zgodnie z przepisami polityki spójności UE musi zwrócić szczególną uwagę na stawianie czoła wyzwaniom stojącym przed regionami i obszarami znajdującymi się w niekorzystnej sytuacji;

67.  zwraca uwagę na wnioski Komisji z badania na temat skuteczności programów LEADER w zapewnianiu rozwiązań umożliwiających uwzględnianie wyzwań i możliwości gospodarczych, społecznych i rozwojowych na poziomie lokalnym oraz we wspieraniu rozwiązań na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich;

68.  wzywa państwa członkowskie do wspierania rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność, w tym LEADER, zachęcając do uczestnictwa w lokalnych grupach działania, a jednocześnie ułatwiając i promując podejścia oparte na wielu funduszach oraz zapewniając skuteczną autonomię lokalnych grup działania pod względem składu i podejmowania decyzji; uważa, że rozsądne przeznaczenie środków pomocy na RLKS w ramach wszystkich odpowiednich funduszy na szczeblu UE, na wzór rozwiązań stosowanych w przypadku Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), przyczyniłoby się do bardziej zintegrowanych strategii i bardziej zrównoważonego i odpornego rozwoju terytorialnego;

Zasada partnerstwa, sprawowanie rządów i wzmacnianie pozycji obszarów wiejskich

69.  podkreśla, że wzmocnienie pozycji społeczności wiejskich, zwłaszcza na obszarach najbardziej oddalonych, wyspiarskich, słabo zaludnionych i słabiej zaludnionych, będzie sprzyjać większej spójności społecznej, innowacjom, przedsiębiorczości oraz silniejszemu poczuciu przynależności i tożsamości, a także będzie wymagało większych wysiłków na rzecz budowania zdolności w celu tworzenia i realizacji projektów; podkreśla, że społeczności wiejskie mają kluczowe znaczenie dla spójności UE i dlatego należy je wspierać, aby zachęcać do zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego; przypomina o szczególnym charakterze regionów najbardziej oddalonych, o którym mowa w art. 349 TFUE, i podkreśla, że obszary wiejskie w regionach najbardziej oddalonych podlegają dodatkowym ograniczeniom, również w tym względzie;

70.  wzywa do skutecznego stosowania zasady pomocniczości za pomocą bardziej lokalnych, zdecentralizowanych i oddolnych strategii politycznych i środków wsparcia z udziałem podmiotów lokalnych, w tym rolników i organizacji lokalnych, władz i społeczeństwa obywatelskiego; nalega w związku z tym, aby odgrywały one aktywną rolę począwszy od podejmowania decyzji po opracowywanie, wdrażanie i ocenę polityki, tak aby jak najlepiej określić potrzeby każdego terytorium;

71.  zauważa, że choć przepisy UE przewidują podejścia i partnerstwa oparte na wielopoziomowym sprawowaniu rządów, w niektórych państwach członkowskich istnieje opór przed ich wdrażaniem w konstruktywny sposób; wzywa państwa członkowskie do wspierania tych podejść poprzez określanie odpowiedzialności na odpowiednim szczeblu lokalnym sprawowania rządów oraz zapewnienie odpowiedzialności politycznej i silnej koordynacji strategii politycznych i inwestycji na wszystkich szczeblach sprawowania rządów; wzywa Komisję do prowadzenia bezpośredniego i zorganizowanego dialogu z różnymi szczeblami władzy zaangażowanymi w zarządzanie strategiami politycznymi UE, które mają duży wpływ na obszary wiejskie;

Kształtowanie przyszłości po 2027 r.

72.  przyjmuje do wiadomości zamiar Komisji, by do połowy 2023 r. podsumować działania podjęte przez UE i państwa członkowskie na rzecz obszarów wiejskich oraz by na początku 2024 r. sporządzić na tej podstawie sprawozdanie publiczne; uważa, że ocena ta mogłaby odegrać kluczową rolę, zwłaszcza dzięki określeniu obszarów, w których nadal potrzebne jest większe wsparcie i finansowanie, i mogłaby utorować drogę do strategii na rzecz obszarów wiejskich od przeglądu śródokresowego i planu działania na rzecz obszarów wiejskich w okresie programowania 2028–2034; w związku z tym zwraca się do Komisji o bezpośrednie zaangażowanie w tę ocenę wszystkich zainteresowanych stron i instytucji zarządzających;

73.  zachęca Komisję do zbadania alternatywnych strategii politycznych i podejść do finansowania w następnym okresie programowania, w tym do przeanalizowania opcji jednej strategii krajowej, w koordynacji z władzami regionalnymi i lokalnymi, oraz jednego rozporządzenia dotyczącego wszystkich funduszy objętych zarządzaniem dzielonym, a także nowych sposobów wzmocnienia zasady partnerstwa i podejścia opartego na wielopoziomowym sprawowaniu rządów, promujących prawdziwie zintegrowany rozwój terytorialny na obszarach wiejskich;

74.  apeluje, by rolnictwo zajęło ważne miejsce w przyszłych rozporządzeniach dotyczących polityki spójności, które powinny obejmować specjalny fundusz na ten cel; proponuje, aby po przeprowadzeniu konsultacji społecznych Komisja zbadała możliwości przeznaczenia części Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności na obszary wiejskie, oprócz innych korzystnych inwestycji, ze szczególnym uwzględnieniem regionów o specyficznych warunkach geograficznych, takich jak pasma górskie, obszary oddalone, wyspy i regiony najbardziej oddalone;

75.  przypomina, że przyszłość i dobrobyt obszarów wiejskich ma ogromne znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa żywnościowego, autonomii i odporności, a także zrównoważonego koszyka energetyczne, który przyczynia się do niezależności energetycznej UE, co wyraźnie pokazały niedawna pandemia COVID-19 i rosyjska inwazja na Ukrainę; podkreśla, że systemy rolno-spożywcze umożliwiły stały dostęp do wysokiej jakości żywności podczas tych kryzysów, stwarzając jednocześnie nowe możliwości skrócenia łańcuchów dostaw żywności oraz lokalnej produkcji żywności i pasz, zwłaszcza roślin wysokobiałkowych;

76.  wzywa do przekształcenia długoterminowej wizji w konkretną i mierzalną, prawdziwą strategię na rzecz obszarów wiejskich na szczeblu UE, obejmującą strategiczny dialog na temat współpracy z obszarami miejskimi, oraz do koordynacji wkładu wszystkich funduszy i strategii politycznych UE na rzecz obszarów wiejskich; podkreśla, że strategia ta musi być w pełni zintegrowana z przyszłymi okresami programowania; wzywa wszystkie państwa członkowskie do opracowania strategii rozwoju obszarów wiejskich na szczeblu krajowym i lokalnym, w których określą one sposoby i środki niezbędne do rozwiązania problemów, z którymi zmagają się obszary wiejskie;

77.  wzywa Komisję do dokonania w odpowiednim czasie oceny potencjalnego wpływu wyłączenia EFRROW z zakresu wspólnych przepisów dotyczących funduszy podlegających zarządzaniu dzielonemu, określonych w rozporządzeniu (UE) 2021/1060, na rozwój zintegrowanego podejścia terytorialnego na obszarach wiejskich, a także do oceny niezbędnego całościowego podejścia do rozwoju obszarów wiejskich i wyciągnięcia wniosków na kolejne okresy programowania w odniesieniu do ich ewentualnego włączenia;

Obszary wiejskie poza UE

78.  uważa, że w interesie UE leży budowanie nie tylko partnerstw transgranicznych, ale również partnerstw poza jej granicami, w celu wspierania zamożniejszych społeczeństw i gospodarek wiejskich, co przyniesie długoterminowe obopólne korzyści; podkreśla, że w tym procesie ważna jest nie tylko współpraca i dzielenie się wiedzą, ale także zapewnienie równych warunków działania;

79.  podkreśla znaczenie strategicznej współpracy i powiązań między Afryką, Ameryką Łacińską i Europą, opierając się na postępach poczynionych w ramach programu działań na rzecz transformacji obszarów wiejskich Afryka–Europa, w którym określono inicjatywy mające na celu trwałe wzmocnienie sektora rolno-spożywczego i obszarów wiejskich w Afryce; podkreśla w związku z tym, że należy zachować czujność z uwagi na zmieniającą się rolę Chin i ich rosnący wpływ strategiczny na kontynencie afrykańskim, zgodnie ze swoją rezolucją z 16 września 2021 r. w sprawie nowej strategii UE–Chiny(25);

80.  podkreśla, że trzeba nawzajem wyciągać wnioski ze swoich doświadczeń i wykorzystywać potencjał przykładów sukcesów niektórych obszarów wiejskich; w tym celu wzywa do zwiększenia możliwości wymiany informacji i tworzenia – na obszarach wiejskich i między nimi – platform wspierania spójności, solidarności i paneuropejskiej wymiany informacji;

o
o   o

81.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 433 z 22.12.2020, s. 11. (2) Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1. (3) Dz.U. L 435 z 6.12.2021, s. 1. (4) Dz.U. L 435 z 6.12.2021, s. 187. (5) Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 159. (6) Dz.U. L 166 z 11.5.2021, s. 1. (7) Dz.U. C 215 z 19.6.2018, s. 228. (8) Dz.U. C 298 z 23.8.2018, s. 14. (9) Dz.U. C 356 z 4.10.2018, s. 38. (10) Dz.U. C 76 z 9.3.2020, s. 62. (11) Dz.U. C 11 z 13.1.2020, s. 15. (12) Dz.U. C 347 z 9.9.2022, s. 37. (13) Dz.U. C 395 z 29.9.2021, s. 37. (14) Dz.U. C 184 z 5.5.2022, s. 2. (15) Dz.U. C 67 z 8.2.2022, s. 25. (16) Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0136. (17) Dz.U. C 361 z 20.9.2022, s. 2. (18) Dz.U. C 270 z 13.7.2022, s. 18. (19) Dz.U. C 290 z 29.7.2022, s. 137. (20) https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=SDG_6_-_Clean_water_and_sanitation#Sanitation (21) https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ISOC_CI_IN_H__custom_2784346/default/table?lang=en (22) CAP specific objectives explained – Structural change and generational renewal [Objaśnienie celów szczegółowych WPR – zmiana strukturalna i wymiana pokoleń], https://agriculture.ec.europa.eu/system/files/2019-11/cap-briefs-7-structural-change_en_0.pdf (23) https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2022/729156/IPOL_STU(2022)729156_EN.pdf (24) https://smart-cities-marketplace.ec.europa.eu/ (25) Dz.U. C 117 z 11.3.2022, s. 40.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. w sprawie planu działania na rzecz rozwoju dalekobieżnych i transgranicznych kolejowych przewozów pasażerskich (2022/2022(INI))

P9_TA(2022)0437 A9-0242/2022

Parlament Europejski,

—  uwzględniając Zielony Ład i późniejszy pakiet „Gotowi na 55”,

—  uwzględniając 4. pakiet kolejowy,

—  uwzględniając białą księgę zatytułowaną „Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu” (COM(2011)0144),

—  uwzględniając zieloną księgę Komisji z 1995 r. zatytułowaną „Towards fair and efficient pricing in transport: policy options for internalising the external costs of transport in the European Union” [W kierunku uczciwych i efektywnych cen w transporcie – opcje polityki dotyczące internalizacji zewnętrznych kosztów transportu w Unii Europejskiej] (COM(1995)0691),

—  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w wymogów dostępności produktów i usług(1) (europejski akt prawny w sprawie dostępności),

—  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 grudnia 2020 r. zatytułowany „Strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności – europejski transport na drodze ku przyszłości” (COM(2020)0789),

—  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego(2),

—  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej i uchylające decyzję nr 661/2010/UE(3) (rozporządzenie w sprawie TEN-T),

—  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1187 z dnia 7 lipca 2021 r. w sprawie usprawnienia środków na rzecz poczynienia postępów w realizacji transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T)(4),

—  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 stycznia 2021 r. w sprawie przeglądu wytycznych dotyczących transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T)(5),

—  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 lipca 2021 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei i sygnalizacji: ocena stanu wdrożenia europejskiego systemu zarządzania ruchem kolejowym (ERTMS)(6),

—  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 marca 2020 r. w sprawie nowej strategii przemysłowej dla Europy,

—  uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2316 z dnia 22 grudnia 2021 r. w sprawie Europejskiego Roku Młodzieży (2022)(7),

—  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/782 z dnia 29 kwietnia 2021 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym(8) (rozporządzenie dotyczące praw pasażerów kolei),

—  uwzględniając badanie Komisji z października 2021 r. zatytułowane „Transgraniczne usługi dalekobieżnego pasażerskiego transportu kolejowego”,

—  uwzględniając art. 54 Regulaminu,

—  uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki (A9-0242/2022),

A.  mając na uwadze, że w nowej kompleksowej strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności przewidziano podwojenie natężenia ruchu kolei dużych prędkości do 2030 r. oraz zwiększenie go o trzy razy do 2050 r.;

B.  mając na uwadze, że w latach 2001–2018 liczba pasażerów kolei dużych prędkości zwiększyła się prawie dwukrotnie, co potwierdza, że w przypadku dostępności odpowiedniej infrastruktury istnieje zapotrzebowanie na kolej dużych prędkości(9);

C.  mając na uwadze, że porty lotnicze w UE borykają się ze znacznym wzrostem opóźnień(10);mając na uwadze, że przewiduje się znaczny niedobór przepustowości (w przypadku około 1,5 mln lotów do 2040 r.), jeżeli nie zostaną podjęte pilne środki zaradcze(11); mając na uwadze, że zatory drogowe kosztują UE około 110 mld EUR rocznie (1 % unijnego PKB)(12);

D.  mając na uwadze, że kolej dużych prędkości przynosi wiele korzyści, takich jak zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych, zatorów komunikacyjnych i emisji, oraz ma pozytywny wpływ na gospodarkę przez poprawę dostępności, skrócenie czasu podróży i tworzenie możliwości zatrudnienia;

E.  mając na uwadze, że poczyniono ważne kroki legislacyjne prowadzące ku ukończeniu procesu tworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego;

F.  mając na uwadze, że finansowanie urządzeń przytorowych i pokładowych w ramach ERTMS odgrywa kluczową rolę w przyspieszeniu ich wdrażania oraz zwiększeniu bezpieczeństwa i interoperacyjności w całej sieci TEN-T, a jednocześnie przyspiesza ustanowienie prawdziwie interoperacyjnego europejskiego obszaru kolejowego;

G.  mając na uwadze, że ukończenie TEN-T – przy jednoczesnym utrzymaniu potencjału do rozwijania sieci drugorzędnych – ma kluczowe znaczenie dla kierowania się ku bardziej zrównoważonym rodzajom transportu, w szczególności transportowi kolejowemu, oraz dla zwiększenia liczby połączeń multimodalnych między miastami, regionami, obszarami peryferyjnymi i wyspami w UE;

H.  mając na uwadze, że nadal istnieją bariery technologiczne utrudniające interoperacyjność pociągów między państwami UE;

I.  mając na uwadze, że inteligentny multimodalny system biletowy jest jednym z kluczowych instrumentów zachęcających podróżnych do częstszego korzystania ze zrównoważonego transportu kolejowego i multimodalnego; mając na uwadze, że sieć kolejowa i dworce kolejowe mogą odgrywać kluczową rolę w integracji innych rodzajów transportu w połączeniach pierwszej i ostatniej mili;

J.  mając na uwadze, że Europejski Rok Kolei 2021 był okazją do promowania zmiany polegającej na uczynieniu kolei podstawą transportu pasażerskiego w całej Unii, co lepiej służyłoby obywatelom i sprzyjało rozwojowi sieci TEN-T w państwach członkowskich;

K.  mając na uwadze, że Europejski Rok Młodzieży 2022 jest okazją, by wzmocnić ten impet przez działania ukierunkowane na młodzież;

L.  mając na uwadze, że węzły miejskie nie są wystarczająco zintegrowane z obecną siecią TEN-T; mając na uwadze, że brakuje dużo infrastruktury ostatniej mili dla przewozów towarowych i multimodalnych połączeń pasażerskich;

1.  z zadowoleniem przyjmuje plan działania Komisji i popiera proponowane założenia, aby zwiększyć atrakcyjność, konkurencyjność i wydajność transportu kolejowego;

2.  z zadowoleniem przyjmuje główne cele tego planu działania, a zwłaszcza:

3.  z zadowoleniem przyjmuje utworzenie transgranicznych usług pilotażowych oraz wzywa Komisję do jak najszybszego znalezienia środków na realizację tego celu i precyzyjnego określenia harmonogramu z wyszczególnieniem odpowiednich etapów i celów;

Lepsze wdrożenie dorobku prawnego UE w zakresie przewozów kolejowych oraz szybsze zapewnienie interoperacyjności

4.  z zadowoleniem przyjmuje przyspieszenie prac nad pełnym wdrożeniem 4. pakietu klejowego oraz technicznych specyfikacji interoperacyjności;

5.  podkreśla, że pełne wdrożenie ERTMS – przez osiągnięcie celów określonych w zmienionym wniosku ustawodawczym dotyczącym rozporządzenia w sprawie TEN-T – pomoże w stworzeniu cyfrowego jednolitego europejskiego obszaru kolejowego oraz zapewni dalszy rozwój przepustowości sieci i bezpiecznych, szybkich i wydajnych transportowych usług kolejowych na potrzeby połączeń dalekobieżnych i transgranicznych;

6.  podkreśla, że rozwojowi dalekobieżnych przewozów kolejowych musi towarzyszyć ich integracja z różnymi międzyregionalnymi, regionalnymi, miejskimi i podmiejskimi sieciami kolejowymi oraz innymi rodzajami transportu i TEN-T, a to usprawni mobilność „od drzwi do drzwi”; podkreśla, że będzie to miało kluczowe znaczenie dla zwiększenia atrakcyjności usług kolejowego i multimodalnego transportu pasażerskiego;

7.  podkreśla znaczenie szybszej budowy nowych linii kolejowych i dalszego wspierania finalizacji projektów infrastrukturalnych, w tym mostów łączących wyspy z kontynentem, aby zlikwidować braki w połączeniach i poprawić integrację wysp z autostradami morskimi;

8.  z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący szybszego wdrażania ERTMS w całej Unii w ramach przeglądu rozporządzenia w sprawie TEN-T oraz ustalenie nieprzekraczalnego terminu likwidacji pozostałości po systemach klasy B;

9.  podkreśla, że przewidywalność regulacyjna, obejmująca specyfikacje techniczne dotyczące interoperacyjności, jest kluczem do pobudzenia inwestycji ze strony podmiotów publicznych i prywatnych niezbędnych do osiągnięcia celów wdrażania ERTMS i interoperacyjności na szczeblu unijnym i krajowym;

10.  podkreśla, że trzeba zsynchronizować wdrażanie systemów urządzeń przytorowych i jednostek pokładowych oraz poprawić zarządzanie ERTMS zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym, łącznie z uproszczeniem i przyspieszeniem procedur;

11.  podkreśla potrzebę szybkiego, wystarczającego i skutecznego finansowania inwestycji, z udziałem właściwych organów, co umożliwi jak najszybsze wdrożenie jednostek pokładowych ERTMS i innych norm TSI(14) w usługach publicznych;

12.  pochwala rolę Agencji Kolejowej Unii Europejskiej (ERA), która jest jednym z filarów unijnej polityki kolejowej; zwraca uwagę, że ERA musi być odpowiednio finansowana, aby mogła przyczyniać się do realizacji celów związanych z ukończeniem TEN-T, zwłaszcza na odcinkach transgranicznych;

13.  apeluje do Komisji i państw członkowskich o podjęcie odpowiednich inicjatyw na rzecz dalszego zwiększenia atrakcyjności inwestowania w ERTMS;

14.  apeluje o działanie na rzecz rozszerzenia skoordynowanych rozkładów jazdy, które zostały już wprowadzone w niektórych państwach członkowskich, na całą UE, aby ułatwić wszystkim obywatelom UE podróże międzynarodowe i je usprawnić;

Udoskonalona infrastruktura kolejowych przewozów pasażerskich

15.  uważa, że terminowe ukończenie multimodalnych i w pełni zintegrowanych korytarzy sieci bazowej TEN-T do 2030 r. będzie pierwszym krokiem do dalszej integracji sieci, jest nieodzowne i musi obejmować wyeliminowanie „wąskich gardeł” i brakujących odcinków, a także ukończenie odcinków transgranicznych; popiera ukończenie planowanych połączeń kolei dużych prędkości w rozszerzonej sieci bazowej do 2040 r.; jest przekonany, że priorytetowe inwestycje należy ukierunkować również na rozwój dalekobieżnych, transgranicznych połączeń kolei dużych prędkości, zwłaszcza na obszarach, na których obecnie brakuje infrastruktury kolei dużych prędkości; w kontekście przeglądu wytycznych dotyczących TEN-T podkreśla znaczenie połączenia stolic UE za pomocą przystępnych cenowo i wydajnych przewozów pociągami dużych prędkości oraz poprawy jakości infrastruktury; podkreśla, że nowe linie dużych prędkości są skutecznym narzędziem zwiększającym konkurencyjność transportu kolejowego;

16.  podkreśla ogromne znaczenie budowania nowej infrastruktury w celu zaspokojenia zapotrzebowania na kolej dużych prędkości; przypomina, że podwojenie natężenia ruchu kolei dużych prędkości do 2030 r. będzie wymagało zwiększenia o co najmniej 75 % długości sieci, która obecnie wynosi 11 526 km(15);

17.  podkreśla rolę TEN-T, wysokiej jakości połączeń kolejowych i transportu multimodalnego we wspieraniu wzrostu gospodarczego i włączenia społecznego, zwłaszcza w regionach odizolowanych i na obszarach o znacznej przepaści strukturalnej; w związku z tym wzywa Komisję do podjęcia działań i przyjęcia projektów wspierających zwiększanie liczby lokalnych i zrównoważonych połączeń kolejowych i multimodalnych na obszarach peryferyjnych i przybrzeżnych o mniejszych możliwościach rozwoju;

18.  ubolewa z powodu ograniczonych środków UE dostępnych w ramach instrumentu „Łącząc Europę” na lata 2021–2027 (CEF II), które pokrywają zaledwie około 5 % łącznych inwestycji niezbędnych do ukończenia sieci bazowej TEN-T(16);

19.  podkreśla potrzebę lepszego wykorzystywania środków unijnych nie tylko z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i funduszy spójności, ale i z instrumentu „Łącząc Europę”, NextGenerationEU, Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, programu „Wsparcie na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom Europy” (REACT-EU), lub finansowania z Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), w celu zapewnienia inwestycji wysokiej jakości i na masową skalę w zrównoważoną i wydajną infrastrukturę transportową, w tym brakujące połączenia kolejowe dużych prędkości;

20.  podkreśla, że ponieważ jedynie 44 % mieszkańców obszarów przygranicznych UE ma obecnie dostęp do usług kolejowych(17) i często nie istnieją odpowiednie rozwiązania multimodalne, aby sieć TEN-T mogła przyczyniać się do spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej na rynku wewnętrznym UE, potrzebna jest inteligentna łączność z siecią bazową TEN-T i pogłębiona integracja różnych sieci krajowych, w tym na obszarach wiejskich, oddalonych, wyspiarskich, peryferyjnych i innych obszarach o niekorzystnych warunkach, aby promować ich rozwój społeczno-gospodarczy;

21.  podkreśla znaczenie transgranicznych połączeń kolejowych z Bałkanami Zachodnimi, Ukrainą i Mołdawią; zauważa, że skuteczny i szybki mechanizm przekraczania granic zewnętrznych UE ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia sprawnych kolejowych połączeń pasażerskich między UE a krajami objętymi procesem rozszerzenia i krajami Partnerstwa Wschodniego;

22.  z zadowoleniem przyjmuje obiecujące alternatywy w postaci pociągów wodorowych i pociągów z napędem akumulatorowym, kiedy elektryfikacja odcinka kolejowego jest niemożliwa;

23.  popiera uwagę, jaką Komisja poświęca ukończeniu multimodalnych węzłów pierwszej i ostatniej mili w węzłach miejskich, co zwiększy jakość połączeń kolejowych z transportem lotniczym, morskim i drogowym; przypomina jednak, że mniejsze i mniej zaludnione węzły miejskie powinny mieć wydajne połączenia z multimodalnymi węzłami i terminalami znajdującymi się w rozsądnych odległościach;

24.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmocnienia strategicznej roli dworców kolejowych w zintegrowanym i zrównoważonym systemie mobilności, zwłaszcza przez wspieranie modernizacji małych dworców;

25.  z zadowoleniem przyjmuje wzmocnienie roli ERA w certyfikowaniu i dopuszczaniu do eksploatacji taborów kolejowych w celu zapewnienia płynnych i terminowych procesów, w szczególności na potrzeby połączeń transgranicznych, oraz w konsolidacji i zmniejszeniu liczby przepisów krajowych; ponadto zachęca zarówno ERA, jak i państwa członkowskie do szybszej współpracy nad specyfikacjami uniwersalnego taboru;

Wystarczająca dostępność taboru

26.  apeluje o to, by w zmienionych wytycznych dotyczących kolei doprecyzować i uprościć zasady pomocy państwa odnośnie do finansowania ze środków publicznych interopercyjnego taboru w transporcie transgranicznym oraz usług związanych z infrastrukturą kolejową, w tym dostępne instrumenty finansowania takich pojazdów i wdrażanie protokołu kolejowego z Luksemburga;

27.  apeluje do przedsiębiorstw kolejowych o zaplanowanie wystarczającej liczby zamówień taboru kolei dużych prędkości zgodnie z celami Komisji, by podwoić natężenie ruchu kolei dużych prędkości do 2040 r.; zaznacza, że należy również zaplanować odpowiednio wcześnie przewozy realizowane pociągami nocnymi, aby ułatwić renesans takich pociągów; ponadto zwraca uwagę, że należy przewidzieć wystarczającą dostępność taboru na potrzeby planowanego przywrócenia połączeń kolejowych o regionalnym zasięgu transgranicznym;

28.  uważa, że wraz ze zwiększeniem bezpieczeństwa torów należy poprawić bezpieczeństwo pociągów wykorzystywanych codziennie do przewozu osób i towarów pod względem technicznym i mechanicznym;

29.  zachęca Komisję, aby w świetle przedstawionych zamiarów dalej badała i oceniała możliwości stworzenia europejskiej floty pojazdów kolejowych oraz kontynuowała dyskusję na temat sposobu wdrożenia tego pomysłu we współpracy z EBI;

30.  podkreśla zapotrzebowanie na jasne wymogi i specyfikacje interoperacyjne oraz dalsze inwestycje w tabor;

31.  zaznacza, że te inwestycje są szczególnie ważne, kiedy tabor jest modernizowany przez dodanie wielosystemowych aplikacji niezbędnych do prowadzenia transgranicznych i międzynarodowych operacji w więcej niż jednym kraju;

32.  ubolewa, że opracowanie specyfikacji uniwersalnego taboru przesunięto do kolejnego przeglądu TSI, co doprowadzi do trzyletniego opóźnienia; wzywa państwa członkowskie do priorytetowego traktowania współpracy z ERA, aby przyspieszyć opracowanie specyfikacji uniwersalnego taboru;

33.  przypomina, że platforma zielonych inwestycji kolejowych, uruchomiona niedawno przez EBI, jest jedną z najważniejszych inicjatywą w kontekście wsparcia i rozwoju publicznych i prywatnych inwestycji w projekty kolejowe; zachęca operatorów kolejowych, zarządców infrastruktury, organy ds. transportu i inne zainteresowane strony do korzystania z platformy w celu zaspokojenia szczególnych potrzeb rynku;

34.  apeluje o innowacyjne inicjatywy wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) oraz mikroprzedsiębiorstwa; podkreśla ponadto, że trzeba uwzględniać potrzeby lokalne, regionalne i krajowe, aby wzmocnić i pobudzać otoczenie biznesowe MŚP oraz powiązać je z nową polityką przemysłową UE;

35.  apeluje, aby Komisja monitorowała wprowadzanie wagonów rowerowych w transgranicznych pociągach pasażerskich zgodnie z rozporządzeniem w sprawie praw pasażerów w ruchu kolejowym;

Dostosowanie szkoleń i certyfikacji maszynistów i personelu kolejowego do przyszłych potrzeb

36.  podkreśla, że brak jednolitej certyfikacji maszynistów może utrudniać ich mobilność między państwami członkowskimi i rozwój dalekobieżnych przewozów pasażerskich, w szczególności na odcinkach transgranicznych;

37.  podkreśla znaczenie kwestii językowych dla maszynistów obsługujących połączenia transgraniczne i apeluje do Komisji o promowanie rozwoju cyfrowych narzędzi językowych jako przystępnego cenowo rozwiązania, które pomoże w wyeliminowaniu barier językowych i usunięciu istniejących luk;

38.  podkreśla ponadto potrzebę promowania języka angielskiego jako wspólnego w całej UE języka roboczego maszynistów obsługujących dalekobieżne i transgraniczne pasażerskie połączenia kolejowe, którzy nie posługują się językami państw członkowskich, przez które przebiega trasa;

39.  popiera szkolenia językowe dla personelu kolejowego, aby mógł on właściwie obsługiwać wszystkich podróżnych;

40.  podkreśla znaczenie jasnej europejskiej strategii w zakresie umiejętności dla usunięcia utrzymujących się barier technicznych i operacyjnych, które zakłócają ruch transgraniczny;

41.  podkreśla znaczenie nowej strategii przemysłowej dla Europy we wspieraniu zmiany i podnoszenia kwalifikacji maszynistów, w szczególności w zakresie nowych umiejętności cyfrowych; podkreśla ponadto, że należy zapewnić wskaźniki zatrudnienia i równe szanse dla wszystkich;

42.  przypomina, że dyrektywa (UE) 2016/798(18) w sprawie bezpieczeństwa kolei przewiduje szczegóły certyfikacji personelu kolejowego; uważa, że wykwalifikowany personel jest potrzebny nie tylko do poprawy usług kolejowych, ale przede wszystkim do zapewnienia bezpieczeństwa wszystkich aspektów transportu kolejowego;

43.  wzywa do dalszych inicjatyw zachęcających kobiety do pracy w zawodach w sektorze kolejowym;

44.  wzywa do dalszych inicjatyw, które pozwolą młodym ludziom i pracownikom MŚP nabyć odpowiednie umiejętności i wiedzę;

Wydajniejsze wykorzystanie sieci

45.  podkreśla znaczenie lepszego wykorzystywania sieci, zwłaszcza wzdłuż TEN-T, i apeluje o usprawnienie przepływu pasażerów, w tym utworzenie węzłów tranzytowych i końcowych wzdłuż tras kolei dużych prędkości, oraz zwiększenie atrakcyjności pociągów nocnych; zwraca uwagę, że działania te wymagają ścisłej współpracy na liniach ruchu mieszanego przy projektowaniu ustaleń dotyczących przewozów pasażerskich i towarowych w celu zapobiegania wąskim gardłom i przeciążeniu torów, które osłabiają wydajność całej sieci;

46.  podkreśla, że dostępność przepustowości i brak wąskich gardeł mają kluczowe znaczenie dla efektywnego wykorzystywania sieci oraz dla zwiększenia udziału kolei w transporcie;

47.  zachęca państwa członkowskie do zapewnienia wieloletniego budżetu na finansowanie infrastruktury, aby umożliwić planowane i koordynowane na szczeblu międzynarodowym utrzymanie i rozwój infrastruktury, zmniejszyć tymczasowe ograniczenia przepustowości i poprawić niezawodność kolei międzynarodowych;

48.  zachęca Komisję, aby wykorzystywała wskaźnik jakości sieci połączeń, który obecnie opracowuje, do precyzyjnego wskazywania inwestycji infrastrukturalnych potrzebnych do zapewnienia efektu sieci;

49.  podkreśla znaczenie cyfryzacji oraz potrzebę zapewnienia odpowiedniego cyberbezpieczeństwa i lepszej koordynacji, w szczególności transgranicznego ruchu kolejowego; podkreśla w tym względzie potrzebę lepszej koordynacji umożliwiającej zarządzanie przepustowością w sieciach państw członkowskich w celu lepszego wykorzystywania dostępnej przepustowości; apeluje w związku z tym o lepszą harmonizację procedur i kryteriów planowania i przydziału zdolności przepustowych, jak również zapewnienie pełnej interoperacyjności narzędzi cyfrowych; zwraca się do Komisji, aby rozważyła utworzenie mechanizmów koordynacji na rzecz poprawy integracji transgranicznego ruchu kolejowego z ruchem krajowym oraz w rezultacie na rzecz efektywniejszego zarządzania przepustowością pociągów pasażerskich i towarowych;

50.  podkreśla potrzebę wydajniejszego przydzielania tras transgranicznych;

Ustalanie odpowiednich opłat za dostęp do infrastruktury

51.  z zadowoleniem przyjmuje plany Komisji, aby opublikować wytyczne dotyczące ustalania opłat za dostęp do infrastruktury i zachęcać do ich obniżania przy tworzeniu usług transgranicznych, a także do ich przejrzystego obliczania;

52.  ponownie podkreśla znaczenie opłat za dostęp do infrastruktury jako decydującego czynnika, który wpływa na rynek kolejowy; wzywa Komisję do zaproponowania w przyszłych wytycznych zaleceń dotyczących specjalnych opłat za korzystanie z infrastruktury dla pociągów nocnych;

53.  podkreśla znaczenie uczciwych i odpowiednich opłat za dostęp do infrastruktury dla wszystkich operatorów przy jednoczesnym zapewnieniu równego traktowania przyszłych operatorów i nowych podmiotów oraz odpowiedniego finansowania sieci infrastrukturalnych;

54.  podkreśla, że opłaty za dostęp do infrastruktury stanowią istotny strumień dochodów dla zarządców infrastruktury, i przypomina, że jedno obliczenie opłat za dostęp do infrastruktury opiera się na niedoborach spowodowanych brakiem wystarczającej przepustowości infrastruktury(19);

Przyjazny dla użytkownika system biletowy i dostęp do systemu kolejowego

55.  przyznaje, że zwiększenie atrakcyjności dalekobieżnych kolejowych przewozów pasażerskich wymaga:

56.  wzywa do wyraźnego umieszczania na biletach kolejowych informacji o śladzie CO2 zarezerwowanej podróży, ponieważ informacja ta jest już powszechnie dostępna (np. na stronach takich jak EcoPassenger), aby przyczynić się do przesunięcia międzygałęziowego przez przemyślane planowanie mobilności;

57.  oczekuje na przyszły wniosek Komisji w sprawie usług cyfrowych w zakresie mobilności multimodalnej w celu dalszego zwiększenia dostępu do danych dotyczących podróży, ich dostępności i wymiany oraz ułatwienia zawierania uczciwych umów handlowych, przy czym obie zasady mają zasadnicze znaczenie dla wszystkich uczestników rynku; podkreśla potrzebę współpracy między przedsiębiorstwami kolejowymi a sprzedawcami biletów w celu poprawy dystrybucji biletów, stworzenia sprawiedliwych, rozsądnych i niedyskryminujących warunków wymiany danych w formatach nadających się do odczytu maszynowego zgodnie z otwartymi standardami, za pośrednictwem interfejsów programowania aplikacji zawierających szczegółowe przepisy dotyczące zakłóceń lub anulowania przejazdu;

58.  podkreśla znaczenie uczciwych, łatwo dostępnych, przystępnych cenowo i korzystnych cen biletów dla wszystkich kategorii pasażerów, w tym znajdujących się w trudnej sytuacji, jak również dostępności platform i punktów sprzedaży biletów, w szczególności dla starszych pasażerów i osób o ograniczonej mobilności;

59.  podkreśla konieczność wypracowania kompleksowego podejścia jasno określającego etapy jego realizacji prowadzące do łatwiejszego dostępu do połączeń multimodalnych w oparciu o sprawdzone rozwiązania interoperacyjne;

60.  apeluje do Komisji o dalsze monitorowanie przestrzegania nowego rozporządzenia dotyczącego praw pasażerów kolei;

Konkurowanie na równych warunkach z innymi rodzajami transportu

61.  uważa, że należy zbadać wszystkie możliwe sposoby zapewnienia równych warunków działania w porównaniu z innymi rodzajami transportu; z zadowoleniem przyjmuje zapowiedzianą przez Komisję ocenę ogólnounijnego zwolnienia z VAT międzynarodowych przewozów kolejowych oraz przegląd i uproszczenie zasad pomocy państwa;

62.  podkreśla, że pasażerowie powinni mieć dostęp do przejrzystych informacji, aby dokonywać bardziej zrównoważonych wyborów, oraz że inicjatywa „CountEmission EU” mogłaby pomóc w ustanowieniu ram porównywania emisji;

63.  apeluje do państw członkowskich o optymalne wykorzystywanie środków publicznych na poprawę transportu publicznego, np. kolejowego, który może przewozić dużą liczbę pasażerów i zaspokoić stale rosnący popyt na usługi transportowe;

Zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych służące promowaniu zrównoważonego transgranicznego lub multimodalnego transportu zbiorowego

64.  podkreśla kluczową rolę transportu kolejowego w zapewnieniu funkcjonowania transportu nawet w sytuacjach kryzysowych, ponieważ może on obsłużyć w krótkim czasie ogromne liczby pasażerów;

65.  podkreśla, że zamówienia publiczne na usługi, jako uzupełnienie wyraźnej poprawy niedyskryminacyjnych ram rynku usług komercyjnych, mogą odegrać decydującą rolę we wspieraniu ciągłości transgranicznych usług dla obywateli europejskich oraz w poprawie połączeń z interesującymi miejscami, takimi jak ośrodki turystyczne i historyczne, za sprawą zapewnienia przewozów kolejowych, które pomogą w utrzymaniu gęstej sieci regularnych i solidnych połączeń kolejowych wysokiej jakości, nawet do mniej atrakcyjnych miejsc;

66.  uważa, że zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych, jako uzupełnienie ulepszonych i sprawiedliwych ram rynkowych, mogą służyć promowaniu korzystania z kolei, w tym dalekobieżnych kolejowych przewozów pasażerskich, w szczególności w przypadku niedoskonałości rynku na trasach transgranicznych, zwłaszcza na odcinkach końcowych, być może w powiązaniu z innymi dochodowymi segmentami sieci;

Koncentracja na młodzieży

67.  apeluje do Komisji i państw członkowskich o podtrzymanie impetu Europejskiego Roku Kolei 2021 w Europejskim Roku Młodzieży 2022 przez zachęcanie młodzieży do podróżowania koleją i do pracy w zawodach sektora kolejowego, który mierzy się z niedoborem wykwalifikowanej siły roboczej, w drodze innowacji i cyfryzacji, aby zapewnić odpowiednie poziomy wynagrodzenia i warunki pracy;

68.  jest przekonany, że jednolita europejska sieć kolei dużych prędkości ma istotne znaczenie dla łączenia ludzi, w tym ludzi młodych; uważa, że dostęp do edukacji i miejsc pracy zwiększy spójność w Europie;

69.  z zadowoleniem przyjmuje planowane przez Komisję inicjatywy na rzecz ułatwienia transgranicznych kolejowych przewozów nocnych i zachęca przedsiębiorstwa kolejowe do wykorzystywania pełnego potencjału pociągów nocnych;

o
o   o

70.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 151 z 7.6.2019, s. 70. (2) Dz.U. L 343 z 14.12.2012, s. 32. (3) Dz.U. L 348 z 20.12.2013, s. 1. (4) Dz.U. L 258 z 20.7.2021, s. 1. (5) Dz.U. C 456 z 10.11.2021, s. 47. (6) Dz.U. C 99 z 1.3.2022, s. 2. (7) Dz.U. L 462 z 28.12.2021, s. 1. (8) Dz.U. L 172 z 17.5.2021, s. 1. (9) Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Mobilności i Transportu, Transport w UE w liczbach: mały rocznik statystyczny 2021, Urząd Publikacji, 2021 r. (10) https://www.eurocontrol.int/press-release/european-aviation-facing-serious-capacity-challenges-now-and-future (11) https://www.eurocontrol.int/sites/default/files/2020-01/eurocontrol-nm-user-forum-2020-airport-perspective-schiphol.pdf (12) https://www.eca.europa.eu/lists/ecadocuments/ap19_07/ap_urban_mobility_en.pdf (13) Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu (COM(2019)0640). (14) Techniczne specyfikacje interoperacyjności (TSI) definiują standardy techniczne i operacyjne, których celem jest zapewnienie interoperacyjności systemu kolejowego Unii Europejskiej. TSI dotyczące podsystemu „Aplikacje telematyczne” odnoszą się do aplikacji wykorzystywanych na potrzeby wykonywania przewozów pasażerskich, w tym do systemów udzielania pasażerom informacji przed podróżą i w czasie jej trwania, systemów rezerwacji i płatności, zarządzania bagażem i zarządzania połączeniami między pociągami i połączeniami z innymi środkami transportu. (15) Wspólnota Kolei Europejskich oraz Zarządców Infrastruktury Kolejowej (CER), nota faktograficzna: „TEN-T jako narzędzie służące realizacji przesunięcia międzygałęziowego i Europejskiego Zielonego Ładu”, Bruksela, grudzień 2021 r. (16) Tamże. (17) Medeiros, E. i in., „Boosting cross-border regions through better cross-border transport services. The European case” [Rozwój regionów transgranicznych dzięki lepszym transgranicznym usługom transportowym. Przykład Europy]., Case Studies on Transport Policy, 9 (2021), marzec 2021 r. (18) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/798 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei (przekształcenie) (Dz.U. L 138 z 26.5.2016, s. 102). (19) Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Mobilności i Transportu, dalekobieżne, transgraniczne kolejowe przewozy pasażerskie: sprawozdanie końcowe, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2021 r.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2022 r. w sprawie przepaści cyfrowej: różnice społeczne wynikające z cyfryzacji (2022/2810(RSP))

P9_TA(2022)0438 B9-0550/2022

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2, art. 3 ust. 3 oraz art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 9, 10, 12, 14, 16, 19, 26, 36, 67 ust. 4, art. 114 ust. 3, art. 153, art. 165, 169 ust. 1 ust. i art. 174,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 3, 8, 11, 21, 26, 34, 38 i 52,

–  uwzględniając europejską konwencję praw człowieka, w szczególności jej art. 14,

–  uwzględniając Europejski filar praw socjalnych, w szczególności jego zasady 3, 17 i 20,

–  uwzględniając definicję „przepaści cyfrowej”, którą Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) tłumaczy jako różnicę między osobami fizycznymi, gospodarstwami domowymi, przedsiębiorstwami i obszarami geograficznymi na różnych poziomach społeczno-ekonomicznych, zarówno pod względem ich możliwości dostępu do technologii komunikacyjno-informacyjnych (ICT), jak i korzystania z Internetu w wielu różnych sytuacjach(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 listopada 2014 r. w sprawie wspierania praw konsumentów na jednolitym rynku cyfrowym(2),

–  uwzględniając dyrektywę (UE) 2015/2366 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego(3) (PSD2),

–  uwzględniając dyrektywę (UE) 2016/2102 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2016 r. w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego(4),

–  uwzględniając rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2018/389 z dnia 27 listopada 2017 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego (UE) 2015/2366 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących silnego uwierzytelniania klienta i wspólnych i bezpiecznych otwartych standardów komunikacji(5),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług(6),

–  uwzględniając badanie Europejskiego Banku Centralnego (EBC) z 2020 r. na temat postaw konsumentów w stosunku do płatności w strefie euro (SPACE),

–  uwzględniając artykuł w numerze 5 Biuletynu Ekonomicznego EBC z 2022 r. pt. ,,Gwarantowanie wolności wyboru płatności: dostęp do gotówki w strefie euro”,

–  uwzględniając komunikat Komisji z  dnia 9 marca 2021 r. pt. „Cyfrowy kompas na 2030 r.: europejska droga w cyfrowej dekadzie” (COM(2021)0118),

–  uwzględniając wniosek z dnia 15 września 2021 r. dotyczący decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej program polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” do 2030 r. (COM(2021)0574),

–  uwzględniając sprawozdanie z maja 2022 r. dotyczące końcowych wyników Konferencji w sprawie przyszłości Europy,

–  uwzględniając obrady dotyczące petycji nr 1123/2021, które toczyły się na posiedzeniu Komisji Petycji 17 maja 2022 r.,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 października 2021 r. w sprawie ochrony osób z niepełnosprawnościami za pośrednictwem petycji: wyciągnięte wnioski(7),

–  uwzględniając cele ONZ w zakresie zrównoważonego rozwoju, których osiągnięcie spowoduje zmniejszenie przepaści cyfrowej,

–  uwzględniając art. 227 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Komisja Petycji otrzymała petycję, w której wyrażono uzasadnione zaniepokojenie brakiem dostępu do podstawowych usług bankowych, np. potwierdzania płatności lub dostępu do osobistego konta bankowego, bez posiadania telefonu komórkowego, mimo że nie ma prawnego obowiązku, aby posiadać takie urządzenie; mając na uwadze, że istnieje podział pomiędzy osobami, które coraz częściej korzystają z cyfrowych środków płatniczych, a tymi, którzy nie mogą lub nie chcą tego robić; mając na uwadze, że w petycji poruszono szersze zagadnienie wpływu cyfryzacji na obywateli i klientów oraz użytkowników usług publicznych i prywatnych;

B.  mając na uwadze, że gotówka jest najpopularniejszym instrumentem płatniczym w strefie euro; mając na uwadze, że według ostatnich danych EBC całkowita liczba bankomatów w strefie euro spadła o 4,2 % do 0,28 mln w roku 2021(8); mając na uwadze, że w całej strefie euro nastąpił równoległy spadek liczby oddziałów bankowych przypadających na jednego mieszkańca; mając na uwadze, że w krajowych planach odbudowy i zwiększenia odporności przeznaczono 127 mld EUR na reformy i inwestycje związane z technologią cyfrową(9); mając na uwadze, że choć państwa członkowskie osiągnęły postęp w wysiłkach na rzecz cyfryzacji podczas pandemii COVID-19, to nadal walczą, aby zmniejszyć różnice w poziomie umiejętności i w transformacji cyfrowej małych i średnich przedsiębiorstw;

C.  mając na uwadze, że Komisja Petycji otrzymała petycję, w której wyrażono zaniepokojenie faktem, że większość usługodawców udostępnia informacje wyłącznie w Internecie i często za pośrednictwem kanałów kompatybilnych tylko ze smartfonami, co stanowi duże utrudnienie dla wielu osób, w tym osób starszych, z niepełnosprawnościami, o niskich dochodach, nieposiadających umiejętności cyfrowych czy też z ograniczonym dostępem do Internetu;

D.  mając na uwadze, że chociaż cyfryzacja i odpowiednie wykorzystywanie narzędzi cyfrowych przyniosło wiele korzyści i możliwości społeczno-gospodarczych, to pojawiło się wiele wyzwań etycznych, prawnych i dotyczących zatrudnienia, które mogą stawiać jednostki i społeczeństwo jako całość w niekorzystnej sytuacji, a nawet im szkodzić; mając na uwadze, że potencjał nowych technologii jest niejednoznaczny, bo w zależności od tego jak są wykorzystywane i regulowane, mogą przyczynić się do stworzenia bardziej integracyjnego społeczeństwa i zmniejszania nierówności, albo mogą pogłębić istniejące nierówności i stworzyć nowe formy dyskryminacji;

E.  mając na uwadze, że cyfryzacja ma ogromny wpływ na codzienne życie społeczne, ekonomiczne i kulturalne obywateli, pracowników i konsumentów oraz wpływa na wszystkie dziedziny życia społecznego; mając na uwadze, że cyfryzacja jest źródłem wielu różnic społecznych, gdyż powoduje pojawienie się nowej przepaści cyfrowej nie tylko między obszarami miejskimi o dobrej łączności a obszarami wiejskimi i oddalonymi, ale również między tymi, które mogą w pełni korzystać ze wzbogaconego, dostępnego i bezpiecznego środowiska cyfrowego, a tymi, które nie mają takiej możliwości; mając na uwadze, że coraz powszechniejsze korzystanie z płatności cyfrowych, np. kart, portfeli cyfrowych lub aplikacji mobilnych powoduje, że niektórzy sprzedawcy detaliczni nie przyjmują już gotówki;

F.  mając na uwadze, że rezygnacja z transakcji gotówkowych może źle wpłynąć na infrastrukturę wykorzystywaną w obsłudze gotówki, a tym samym ograniczyć ludziom dostęp do gotówki; mając na uwadze, że należy niezwłocznie zaradzić brakom dostępu do gotówki oraz zapewnić wybór metody płatności;

G.  mając na uwadze, że nadmierne korzystanie z urządzeń technologicznych może pogorszyć stan zdrowia psychicznego i fizycznego przez np. izolację, uzależnienie od technologii, deprywację snu, wyczerpanie emocjonalne, niepokój i wypalenie zawodowe;

H.  mając na uwadze, że cyfryzacja może negatywnie wpłynąć na osoby, które nie mają wystarczających umiejętności cyfrowych, dostępu do Internetu bądź urządzeń cyfrowych; mając na uwadze, że może to uwidocznić różnice społeczne, zmniejszając szanse niektórych pracowników na znalezienie wysokiej jakości zatrudnienia; mając na uwadze, że konieczne jest poruszenie kwestii negatywnego wpływu cyfryzacji usług publicznych i prywatnych na pracowników i grupy osób takie jak osoby starsze, osoby z niepełnosprawnościami, o niskich dochodach, znajdujące się w niekorzystnej sytuacji społecznej, bezrobotni, migranci i uchodźcy, a także mieszkańcy obszarów wiejskich i odległych;

I.  mając na uwadze, że unijny wskaźnik umiejętności cyfrowych wynosi obecnie jedynie 56 %; mając na uwadze, że zgodnie z założeniami UE wskaźnik podstawowych umiejętności cyfrowych powinien wzrosnąć do 80 % do roku 2030(10); mając na uwadze, że pandemia pogłębiła dotychczasowe nierówności, w tym przepaść cyfrową, i konieczne jest, aby zapewnić wszystkim europejskim obywatelom i przedsiębiorstwom możliwość czerpania korzyści z transformacji cyfrowej w celu zapewnienia lepszego, bezpieczniejszego i bardziej dostatniego życia; mając na uwadze, że pandemia uwidoczniła przepaść cyfrową w edukacji, w wyniku której niektórzy uczniowie i nauczyciele poczuli się wykluczeni, bo nie mieli wystarczających umiejętności cyfrowych i technologicznych oraz dostępu do sprzętu;

J.  mając na uwadze, że szacunkowo 87 mln mieszkańców Unii ma różnego rodzaju niepełnosprawność(11); mając na uwadze, że często zaniedbuje się dostępność formularzy internetowych, przez co użytkownicy nie są nawet w stanie zauważyć przycisku ,,wyślij” na czytniku ekranu; mając na uwadze, że należy zapewnić, aby treść była dostępna w sposób, który umożliwi wszystkim użytkownikom, w szczególności osobom z niepełnosprawnością, percepcję, zrozumienie, obsługę treści internetowych oraz interakcję z nimi;

K.  mając na uwadze, że skuteczna ochrona danych osobowych, prywatności i aktywów, bezpieczeństwo sieci i urządzeń elektronicznych, a także zapewnienie o tym obywateli mają kluczowe znaczenie, aby zdobyć ich zaufanie i przełamać niechęć do korzystania z usług cyfrowych;

L.  mając na uwadze, że we wniosku dotyczącym europejskiej deklaracji praw i zasad cyfrowych zdnia 26 stycznia 2022 r. (COM(2022)0027) podkreślono, że każdy powinien mieć możliwość wyboru usług cyfrowych na podstawie obiektywnych, przejrzystych i wiarygodnych informacji;

M.  mając na uwadze, że na konferencji w sprawie przyszłości Europy omówiono kwestię edukacji cyfrowej, zalecając, aby UE skupiła się na udostępnianiu technologii starszemu pokoleniu przez wspieranie programów i inicjatyw, np. w formie zajęć dostosowanych do ich potrzeb; mając na uwadze, że Unia powinna zagwarantować prawo do wykorzystywania transformacji cyfrowej tym, którzy tego chcą, a także zaproponować alternatywę tym, którzy tego nie potrzebują;

N.  mając na uwadze, że deprywacja cyfrowa dotyka 5,3 % dzieci w wieku szkolnym w Europie, jednak między krajami UE obserwuje się duże różnice(12), a najbardziej dotknięte są dzieci, których rodziny żyją w skrajnym ubóstwie lub pogłębionej deprywacji materialnej i nie stać ich na kupno komputera lub dostęp do Internetu;

1.  ubolewa nad utrzymującą się przepaścią cyfrową, która jest daleka od zlikwidowania i stanowi poważne wyzwanie w zakresie korzystania z Internetu i telefonów komórkowych, a także świadczenia usług publicznych i prywatnych wyłącznie za pośrednictwem kanałów cyfrowych; przypomina, że cyfryzacja może powodować różnice społeczno-gospodarcze między krajami, ponieważ wymaga inwestycji i infrastruktury, które są bardzo kosztowne dla słabiej rozwiniętych regionów i obszarów wiejskich; apeluje o uważne zbadanie potrzeb ludzi w zakresie rozwoju cyfrowego i innowacji cyfrowych, a zwłaszcza tych grup, które znajdują się w trudnej sytuacji, aby ocenić, w jaki sposób mogłyby skorzystać z nowych technologii; podkreśla, że transformację cyfrową należy realizować z korzyścią dla wszystkich;

2.  ubolewa nad faktem, że wiele osób nie korzysta regularnie z usług cyfrowych bądź czuje się niepewnie podczas wykonywania transakcji internetowych, ponieważ może to mieć istotny negatywny wpływ na ich życie osobiste, sytuację ekonomiczną i społeczną oraz ich podstawowe prawa, w tym na ochronę danych osobowych i inne kwestie związane z cyberbezpieczeństwem; wyraża ubolewanie, że istnieją bariery, które uniemożliwiają – w szczególności bardziej narażonym obywatelom, obywatelom z niższym wykształceniem, osobom starszym, osobom z niepełnosprawnościami, osobom mającym trudności w nauce oraz osobom o niskich dochodach – pełne uczestniczenie w świecie, w którym podstawowe usługi, np. bankowe czy administracyjne, są cyfrowe. Osobom tym grozi wykluczenie ze społeczeństwa i pozbawienie możliwości ekonomicznych; podkreśla, jak ważne jest, aby dać każdemu szansę na przystosowanie się do zmian wynikających z transformacji cyfrowej – zwłaszcza poprzez wczesną edukację cyfrową, zaktualizowane programy edukacji cyfrowej, uczenie się przez całe życie czy zmianę i podnoszenie kwalifikacji – aby rozwiązać problem wykluczenia cyfrowego, pokonać przepaść cyfrową w społeczeństwie oraz umożliwić włączenie społeczne wszystkich obywateli;

3.  podkreśla, że korzystanie z różnych usług płatniczych różni się w całej UE, a także w samych państwach członkowskich; zauważa, że dla wielu obywateli gotówka wciąż jest jedyną formą płatności;

4.  uznaje, że płatności bezgotówkowe i PSD2 przyniosły liczne korzyści płynące z jednolitego rynku, w tym zmniejszenie liczby nadużyć finansowych, korzyści ekonomiczne dla małych przedsiębiorstw oraz dostępność szerszej gamy produktów; wzywa Komisję, aby podczas kompleksowego przeglądu stosowania i skutków PSD2 przeanalizowała, w jaki sposób jeszcze bardziej można zwiększyć bezpieczeństwo płatności cyfrowych i zwalczać oszustwa płatnicze, w tym oszustwa internetowe, a także zapewnić ochronę konsumentów, przy jednoczesnym uwzględnieniu szczególnych potrzeb obywateli oraz zagwarantowaniu możliwości wyboru formy płatności; podkreśla, jak ważna jest ochrona danych osobowych i prywatności, w szczególności osób, które nie mają wiedzy na temat bezpieczeństwa danych online; zaznacza, że należy uwzględnić przepisy gwarantujące łatwe w obsłudze oprogramowanie interfejsowe dla płatności cyfrowych, wysokie standardy ochrony danych i interoperacyjności danych, wygodę klientów oraz skuteczny dostęp do gotówki;

5.  podkreśla, że ramy regulacyjne UE powinny zapewnić, aby transformacja cyfrowa była ukierunkowana na człowieka, a w gospodarce cyfrowej w pełni przestrzegane były prawa podstawowe, w szczególności w odniesieniu do pracowników;

6.  przypomina, że życie demokratyczne i internetowe usługi publiczne muszą sprzyjać włączeniu społecznemu i być w pełni dostępne dla wszystkich oraz że dyskryminacja technologiczna jest formą ubóstwa i wykluczenia społecznego, która pozbawia niektórych obywateli zasobów niezbędnych do rozwoju i wytwarzania dobrobytu; podkreśla, że każdy powinien czerpać korzyści z najwyższej jakości środowiska cyfrowego wykorzystującego łatwe w obsłudze, skuteczne i spersonalizowane usługi i narzędzia, które oferują wysokie standardy bezpieczeństwa i prywatności i jednocześnie zabezpieczają przed wszelką potencjalną dyskryminacją w dostępie do podstawowych usług wymagających umiejętności cyfrowych;

7.  zaznacza, że wiele codziennych usług powinno oferować rozwiązania niecyfrowe, aby spełnić potrzeby obywateli, którzy nie mają umiejętności i wiedzy pozwalających na korzystanie z usług cyfrowych, którzy chcieliby korzystać z usług poza internetem lub którzy nie mają dostępu do urządzeń i aplikacji cyfrowych; w związku z tym nalega na utrzymanie równych szans między światem wirtualnym i rzeczywistym; wzywa administracje publiczne i przedsiębiorstwa, by były włączające i projektowały swoje usługi internetowe w zrozumiały sposób, tak aby były osiągalne i wykorzystywane przez osoby w każdym wieku i o różnych poziomach wykształcenia. Pomoże to zlikwidować wciąż istniejące różnice w naszych społeczeństwach, spowodowane nierównym dostępem do technologii;

8.  podkreśla potrzebę rozwiązania problemu przepaści cyfrowej i wykluczenia finansowego słabszych grup społecznych, aby transformacja cyfrowa nie pozostawiła nikogo w tyle, w szczególności tych, którzy są najbardziej narażeni na brak umiejętności cyfrowych potrzebnych, aby w pełni wykorzystać potencjał cyfryzacji usług publicznych i prywatnych oraz aby umożliwić włączenie wszystkich obywateli do społeczeństwa cyfrowego, niezależnie od ich dochodów, sytuacji społecznej, położenia geograficznego, zdrowia czy wieku; podkreśla, że osoby w najbardziej niepewnej sytuacji najczęściej korzystają z procedur administracyjnych, aby mieć dostęp do swoich praw finansowych. Dlatego też należy wprowadzić więcej inicjatyw, aby ułatwić dostęp do technologii, w tym programów w zakresie umiejętności cyfrowych. Przypomina także o znaczeniu edukacji i ciągłej nauki, aby rozwijać umiejętności niezbędne w epoce cyfrowej oraz zwalczać wykluczenie cyfrowe;

9.  jest zaniepokojony spadkiem obecności fizycznej usług publicznych, w szczególności na obszarach wiejskich i na przedmieściach miast; podkreśla, że poza rozwojem usług internetowych ogromne znaczenie ma utrzymanie fizycznej infrastruktury wszystkich usług publicznych; wzywa do podjęcia kroków, aby wspierać szczególną ochronę dostępu do podstawowych usług dla wszystkich, bez dyskryminacji ze względu na niedostateczne opanowanie technologii; opowiada się za ukierunkowanym na człowieka modelem obsługi klienta, który nie pozostawia nikogo w tyle; podkreśla, że w odniesieniu do dostępu do usług publicznych w formie cyfrowej ważne jest, aby odejść od podejścia, które zakłada, że część pracy administracyjnej jest przenoszona na użytkownika, a przeniesieniu temu towarzyszy przeniesienie odpowiedzialności i zobowiązanie użytkownika do nauczenia się korzystania z cyfrowych technologii, samodzielności oraz spełnienia oczekiwań administracji co do wzorowego użytkownika;

10.  wzywa do stworzenia modelu świadczenia usług publicznych, który opiera się na wolności wyboru przez każdego użytkownika sposobu, w jaki chce odnieść się do administracji. Podkreśla także potrzebę podjęcia działań mających na celu poprawę koncepcji i rozmieszczenia publicznych stron internetowych, aby przezwyciężyć problemy związane z dostępnością oraz zapewnić konieczne wsparcie prawne, techniczne i administracyjne, którego potrzebują użytkownicy, aby mogli samodzielnie korzystać z tych stron;

11.  zwraca uwagę, że wdrożenie modelu świadczenia usług publicznych wymaga zasobów ludzkich, technicznych i finansowych, oraz przypomina, że fundusze UE, w szczególności fundusze NextGenerationEU, mogą być dużą szansą dla tej transformacji;

12.  jest świadomy skutków silnego uwierzytelniania klienta dla użytkowników, którzy nie mają telefonu komórkowego; wzywa do rozszerzenia wspomnianego uwierzytelniania na inne środki, takie jak poczta elektroniczna, rozmowa telefoniczna czy stanowisko obsługi klienta; wyraża ubolewanie, że PSD2 nie gwarantuje klientom bezpośredniego prawa do zwrócenia się o alternatywną metodę uwierzytelniania; wzywa Komisję do uwzględnienia w ocenie przepisów PSD2 ryzyka dyskryminacji osób starszych oraz innych słabszych grup;

13.  zwraca uwagę na znaczenie wspólnego europejskiego podejścia do etycznych aspektów transformacji cyfrowej; z zadowoleniem przyjmuje projekt europejskiej deklaracji praw i zasad cyfrowych w cyfrowej dekadzie ze stycznia 2022 r. i podkreśla, że Komisja i państwa członkowskie powinny zapewnić, by w rozwiązaniach technologicznych przestrzegano praw ludzi, transformacja cyfrowa nie pozostawiała nikogo w tyle, a nadrzędnym celem było zlikwidowanie przepaści cyfrowej;

14.  przypomina, że czynniki społeczno-demograficzne znacząco wpływają na poziomy umiejętności cyfrowych, np. ponad dwie trzecie młodych dorosłych, osoby z wysokim wykształceniem formalnym i studenci szkół wyższych posiadają co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe; zauważa z kolei, że jedynie około jedna trzecia osób w wieku 55–74 lat, emerytów i osób nieaktywnych zawodowo posiada co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe; zauważa również, że przepaść pomiędzy umiejętnościami cyfrowymi osób zamieszkujących obszary wiejskie a osób żyjących na obszarach miejskich jest wciąż znaczna(13); stwierdza, że łączność cyfrowa jest kluczowym czynnikiem w zwalczaniu i zmniejszaniu przepaści cyfrowej pomiędzy obszarami gęsto i słabo zaludnionymi;

15.  podkreśla znaczenie pokonania przepaści cyfrowej, w szczególności poprzez propagowanie podstawowych i specjalistycznych umiejętności, ze szczególnym uwzględnieniem najsłabszych grup osób, oraz poprzez rozwój systemów edukacji i szkoleń obejmujących uczenie się przez całe życie, zmianę lub podnoszenie kwalifikacji; przypomina, że nie każdy może zdobyć umiejętności cyfrowe, i podkreśla, że nie należy dyskryminować ludzi ze względu na ich umiejętności cyfrowe; przypomina, że zasada efektywności cyfrowej nie może usprawiedliwiać wykluczania osób z dostępu do podstawowych usług;

16.  wzywa do podjęcia wysiłków, aby zapewnić, że transformacja cyfrowa gwarantuje nowe prawa cyfrowe dla wszystkich. Wynika to z potrzeby dostępu do mediów cyfrowych na wszystkich obszarach, aby uniknąć przepaści cyfrowej pomiędzy terytoriami, osobami z różnych obszarów i środowisk, w różnym wieku, w szczególności biorąc pod uwagę przepaść pomiędzy kobietami a mężczyznami oraz potrzeby osób starszych, które, w przeciwieństwie do młodych ludzi, są często mniej zaznajomione z korzystaniem z nowych technologii;

17.  uważa, że nowe technologie mogą przyczynić się do zlikwidowania przepaści cyfrowej, która dotyka około 87 milionów Europejczyków z pewnego rodzaju niepełnosprawnościami, aby wspierać ich włączenie do gospodarki oraz ich dostęp do podstawowych usług; jest przekonany, że korzystanie z technologii cyfrowych może zmniejszyć bariery, z którymi spotykają się osoby z niepełnosprawnościami przy wejściu na rynek pracy, takie jak wykonywanie zadań służbowych, komunikacja, interakcje czy elastyczność;

18.  zauważa, że przepaść cyfrowa ma istotny wpływ na imigrantów, ponieważ dyskryminacja może nasilać się w przypadku niepełnego lub niedostatecznego dostępu do publicznych lub prywatnych usług internetowych oraz mediów cyfrowych(14);

19.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) OECD, ‘Zrozumienie przepaści cyfrowej’ (2001) (2) Dz.U. C 289 z 9.8.2016, s. 65. (3) Dz.U. L 337 z 23.12.2015, s. 35. (4) Dz.U. L 327 z 2.12.2016, s. 1. (5) Dz.U. L 69 z 13.3.2018, s. 23. (6) Dz.U. L 151 z 7.6.2019, s. 70. (7) Dz.U. C 132 z 24.3.2022, s. 129. (8) Statystyki EBC z roku 2021 dotyczące płatności bezgotówkowych. (9) Raport dotyczący indeksu gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI), 2022. (10) Indeks gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (2021). (11) Eurostat, Statystyki dotyczące ograniczeń funkcjonalnych i ograniczeń aktywności. Zob. również: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Functional_and_activity_limitations_statistics (12) DigiGen, ,,Wpływ przemian technologicznych na pokolenie cyfrowe” (2021). (13) „Digital Economy and Society Index (DESI) 2022: Human Capital” [Indeks gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego:kapitał ludzki] (DESI) na 2022 r. (14) Divides – Impact of the digital divide on the foreign population” [Podziały – skutki przepaści cyfrowej dla cudzoziemców], 2018.